yÖnetİmİnde Önemlİ Öncelİkler rİsklİ İŞlemler …ww2.akdeniz.edu.tr/dosya/kamu yönetimde...
TRANSCRIPT
-
1
KAMU YÖNETİMİNDE 1- Merkezi yönetim
(Genel, özel bütçeli idareler Düzenleyici denetleyici kurumlar) 2-Sosyal güvenlik kurumları
3-Mahalli idareler
DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR ÖNEMLİ ÖNCELİKLER
RİSKLİ İŞLEMLER
ÖNERİLER
ISBN: 9786054483341
9 7 8 6 0 5 4 4 8 3 3 4 1
Cevdet ALKIŞ İç Denetçi
E. Vergi Müfettişi
© 5846 sayılı yasaya göre eserin tüm yayın, çeviri ve iktibas hakları “Yazar ile yapılan sözleşme kapsamında” Akdeniz Üniversitesi’ne aittir.
-
2
Yazan Cevdet ALKIŞ İç Denetçi
E. Vergi Müfet tişi
Editör
Tasarım
Baskı - Cilt
Baskı Tarihi
Doç. Dr. Bekir DİREKÇİ Doç. Dr. Bayram BIÇAK Cevdet ALKIŞ Akdeniz Üniversitesi Dumlupınar Bulvarı 07058 Kampüs Antalya 90 242 2274400 – pbx 90 242 2275540 Fax E-mail: [email protected] Kutlu&Avcı Ofset - Antalya +90 242 3468585 2018
-
3
FİHRİST
BİRİNCİ BÖLÜM 1-17
[SAYFA 16-42] KAMU İDARELERİNDE
SORUMLULUK, İMZA YETKİSİ, YETKİ DEVRİ VE SINIRI KAYNAKLAR HANGİ BANKALARDA TUTULMALI
• ÜST YÖNETİCİ/YÖNETİCİ/ÇALIŞAN
Üst yöneticinin öncelikleri, hukuk müşaviri ve danışmanın nitelikleri
NO
1
Üst yönetici ve yöneticilerin sorumluluğu, devredilebilecek yetkiler, devredilemeyecek yetkiler 2 Yetki devri, imza yetkisinin devri farkları ve sonuçları 3 İhale yetkililiği, harcama yetkililiği devri, “ita amirliği/üst yönetici” sorumlulukları 4
Vekâlet görevi sırasında harcama yetkilisinin sorumluluklarının sınırı 5
İhale komisyonlarının sorumlulukları ve sınırı 6 Kurumların mali kaynaklarının etkin, verimli kullanılması ve izlenebilmesini için esas ve usuller.
İdareler kaynaklarını hangi bankalarda tutabilirler 7
Gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu ve sınırı 8
Muhasebe yetkilisinin görev ve sorumluluğu, sorumluluk sınırı 9
Muhasebe yetkilisi yerine kısa süreli görevlendirme ve 2 aylık sürenin önemi, muhasebe
yetkilisinin yetki devrinde sınır
10
Üst yöneticinin asli görevi olan denetim yetkisinin kullanılması 11
• ÜNİVERSİTE YÖNETİM KURULLARI
Döner sermaye gelirlerinin dağıtımında Üniversite yönetim kurullarının yetkisi ve yetkilerin yanlış kullanılması
12
Döner sermaye işletmelerinin işleyişi, ek ödemeler, üniversite yönetim kurullarının yetki
devri/sınırı 13
• MAHALLİ İDARE KARAR ORGANLARI
Belediye meclisinin yetki devrinde hukuksuzluklar ve yetki devrinin sınırı
14
Encümen ve ödemelerde sorumluluğun sınırı 15
Borçlanma usul ve esasları 16
• BAKANLIKLAR
Bakanlıkların sorumluluğu
17
-
4
İKİNCİ BÖLÜM 18-19
[SAYFA 43-46] SAYIŞTAY İLE İLİŞKİLER
İÇ KONTROL ÖN MALİ KONTROL
Mali konuları içeren yönetmelik çıkarılması ve Sayıştay görüşü alınması zorunluluğu
18
Kamu idarelerinde sistem sorunu, iç kontrol ve ön mali kontrolün önemi 19
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
20-28 [SAYFA 47-64]
KAMU İDARELERİNDE AVUKATLIK HİZMELERİ/BELGE DÜZENİ
YARGI KARARLARININ UYGULANMASI USULÜ KANUN YARARINA TEMYİZ / İŞ MAHKEMELERİ KANUNU
İDARİ UYUŞMAZLIKLAR VE SULH USULÜ İdare bünyesinde kadrolu avukat var iken serbest avukatlar ile sözleşme imzalanmasının sakıncaları [Avukatlara yapılan ödemelerde belge düzeni ve vergi hesaplaması.]
20
Avukatlık vekâlet ücretinin dağıtım esasları 21
İş Mahkemeleri Kanununun idarelere yüklediği sorumluluklar ve önemli hususlar 22
Kurumlar ve yargı kararlarının uygulanması, sonuçları. Kanun yararına temyiz usulü 23
Adli yargı kararlarının idari yargı kararlarına emsal olmayacağı 24
Yargı kararı ile sözleşmelerin iptali sonrasında idarelerce kasıtlı olarak yapılan
yanlışlıkların maddi sonuçları. Mahkemelerce istenilen kişisel sağlık bilgilerinin verilmesi
25 28/A
İdari işlemler ile birlikte kesilen idari para cezaları ve yargı yerinin tespiti 26
Yargı kararı ile bozulan imar planları ve yeni imar planı yapma zorunluluğu 27
Kamu idarelerinde (Genel ve özel bütçeli idareler) adli ve idari uyuşmazlıklarda sulh usulü 28
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
29-38 [SAYFA 65-99]
ÜNİVERSİTEDE ÖĞRETİM GÖREVLİSİ GÖREVLENDİRME
EK GÖSTERGE UYGULAMASI, ÜNİVERSİTE BÜNYESİNDEKİ
LİSE YÖNETİCİLERİNE FARKLI UYGULAMANIN NEDENİ EK DERS ÜCRETİ, OKUL DENEYİMİ ÖDEMELERİ VE TASARRUF TEDBİRLERİ
SGK’YA FAİZ ÖDEMELERİ, ÖLEN SİGORTALININ EŞ VE ÇOCUKLRINA ÖDEME
Üniversite ödeneği, tazminat, ek gösterge ödemelerinde, düzenlemelerde geçen
unvanların önemi ve uygulama
29
İkinci görevlendirmeden sonra ilave bir görevlendirmenin sonuçları • Vekâlet görevinde öğretim elemanlarına ilişkin düzenleme [Dekan, yüksekokul
müdürü, enstitü müdürü] • Ek gösterge uygulamasında ayrıntı, ders muafiyeti uygulaması
30
Yüksek ek göstergeli görevden düşük ek göstergeli göreve atama ve uygulama esasları 31 Üniversitelerde, öğretim görevlisi olmayan fakülte ve bağlı birimlere öğretim görevlisi
görevlendirme. Diğer kamu idarelerinden geçici görevlendirme esasları
32
-
5
Araştırma görevlilerinin derse girmesi, ek ders ücreti alabilmesi mümkün mü? 33 Üniversitelere yönelik hazırlanan tasarruf tedbirlerinde yer alan ayrıntılı hususlar 34 Sosyal güvenlik kurumuna sağlık hizmeti sunan hastanelere avans ödemeleri sonrası kurumca yapılan incelemeler sonucu iadesi gereken avansa faiz uygulaması ve yanlışlık
35
Öğretmenlik okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması ders görevi –Üniversiteler bünyesindeki
liselerde görev yapan yöneticilere tatilde 18 saatlik ek ders verilemeyeceği. Mill Eğitim Bakanlığınca
yapılan görevlendirmelerden farkı 36 Ölen sigortalının maaşı eş ve çocuklarina hangi oranlarda pay edilir 37
ÖRGÜN VE İKİNCİ ÖĞRETİMDE EK DERS ÜCRETİ İKİNCİ ÖĞRETİMDE HATALI UYGULAMA
Örgün ve ikinci öğretime ek ders ücreti hesaplamalarında önemli yanlışlık, usul ve esaslar,
hesaplamalar
38
BEŞİNCİ BÖLÜM
39-52 [SAYFA 100-123]
YURT İÇİ YURT DIŞI GEÇİCİ GÖREV YOLLUĞU VE HATALI ÖDEMELER ÖRNEK HESAPLAMA- ÖDEME SIRASI - HESABEN ÖDEME
TELİF HAKLARI VE TEVKİFAT- BAKMAKLA YÜKÜMLÜLÜK
KAMU ZARARI - FAZLA YERSİZ ÖDEME AYRIMI VE GERİ TAHSİLİ
Kamu zararlarının tahsilinde önemli hususlar ve üst yöneticinin sorumluluğu
39
İdarelerin kendi hataları ile yapılan ödemeler ve geri tahsil edilebilirliğinin esasları 40 İdari hatalar sonucunda çalışanlara yapılan eksik ödemelerde yasal uygulama / zamanaşımı / 60
günlük dava açma süresinin uygulamayla ilgisinin olmadığı, Göreve iade ve özlük hakları. K.Zararı. 41
Ön ödeme, harcırah ve avansların kapatılmasında önemli hususlar ve 6183 uygulaması, idarelerin
yaptıkları önemli hatalar
42
İstihkak ve alım bedellerinin ödenmesinde sıra ve gecikmenin sonuçları 43
Yurt içi , Yurt dışı geçici görev yolluğu ayrıntılar ve yurt dışı için örnek hesaplama.
Bakmakla yükümlülük kavramı.
44
Kamu idarelerinde tevkifat uygulamasında nakten - hesaben ödeme kavramı ve bazı gerçekler 45
Üniversitelerde bilimsel kitaplar eserler serbest meslek faaliyeti ilişkisi, GVK’nun 94. mad
Uygulaması
46
DÖNER SERMAYE VE BENZERİ GELİRLERİN DÖNEM SONUNDA ÖZEL BÜTÇEYE GELİR KAYDI
ÖDENEK DEĞİŞİKLİĞİ Kamu gelirlerinin dönem sonunda özel bütçelere gelir kaydedilebilirliği. Döner sermaye gelirleri ve benzeri gelirlerde ödenek değişikliklerinin yapılabilmesi esasları
47
TEMİNATLARIN ÇÖZÜLMESİ
VERGİNİN GİDER YAZILMASI - KARŞILIK AYIRMA-TEMSİL AĞIRAMA GİDERLERİ
DİĞER KANUNLARIN YÜKLEDİĞİ SORUMLULUK Katma değer vergisinin gider yazılabilmesi esasları
48
Teminatın süresi içinde çözülmemesinin sonuçları 49 Muhtelif risklere karşı karşılık ayrılmasının esasları 50 Temsil ağırlama giderlerinin kullanımı, esasları ve doğru bilinen yanlışlar 51
Kamu idarelerine, özel kanunları dışındaki düzenlemelerin yüklediği sorumluluklar 52
-
6
ALTINCI BÖLÜM 53-57
[SAYFA 124-131] YÖNERGE VE SÖZLEŞMELERDE TEMEL HÜKÜMLER
BİLGİ EDİNME HAKKI VE KURUMLAR İÇİN ÖNEMLİ AYRINTI
VERGİ CEZA KOYMA YETKİSİ YAZIŞMA USULÜ VE YANLIŞ UYGULAMA
TESİSLERDE BİLDİRİM YÜKÜLÜLÜĞÜ
İmza yetkilileri yönergesinin kamu idareleri için önemi-Bilgi edinme hakkı ve kurumlar için ayrıntı.
53
Sözleşmelerde yer alan tazminat hükümlerinin karşılıklı olma gereği 54
Yazışma usul ve esasları, doğru bilinen yanlışlar ve vatandaşın durumu 55
Hizmet karşılığı bazı tahsilatlar, vergi ceza koyma yetkisi ve hukuki riskler 56
Konaklama dinlenme tedavi ve bakım tesisleri ile yurtlarda bildirim yükümlülüğü 57
YEDİNCİ BÖLÜM 58-65
[SAYFA 132-157] VERGİ MUAFİYETLERİNİN UYGULANMASI [YIL İLE SINIRLI ÖZEL MUAFİYET]
YILARA YAYGIN İNŞAAT VE KDV - STOPAJ - DAMGA VERGİSİ VERİ TABANI ALIMI VE BAZI ALIMLARDA [DAMGA/KDV] VERGİ UYGULAMALARI
BEYAN ŞEKLİ KAMUDA İKTİSADİ FAALİYETLERİN YÜRÜTÜLMESİ
SOSYAL TESİSLER VE FİYAT UYGULAMASINDAKİ AYRINTI
Özel bütçeli idarelere ve diğer kamu idarelerine özel kanunlarla tanınmış vergi
muafiyeti, KDV ve ÖTV muafiyetinde özellik arz eden durum ve idarelerin izlemesi gereken
yöntem. Üniversitelerin içinde olduğu bazı kurumlarda özel muafiyet [Kurumlar Vergisi K. Geçici 2. md.]
58
İdarelerin (Özellikle üniversitelerin) iktisadi faaliyetlerini yürütme esasları, iktisadi işletmeler, sosyal tesisler, döner sermaye işletmeleri ve yanlış uygulamalar vergisel boyutlar
[Kamu İdarelerinde işletmelerde Ba - Bs Yükümlülüğü]
59
Kamu sosyal tesislerinde farklı fiyat uygulaması, idareler ve İç/Dış denetimlerde fark edilemeyen ayrıntı. Yasal uygulama. İhtiyaç fazlası mal ve demirbaşların devri. Faaliyet sonuçları raporunun hazırlanması
60
Y ıllara yaygın inşaat ve stopaj gelir vergisi, KDV, damga vergisi uygulaması 61 Maden kanunu kapsamında hazine tarafından yapılan ihalelerde KDV uygulaması. Mahalli idarelerce ihale yapılması halinde farklılıklar
62
Kamulaştırma bedellerinde damga vergisi istisnası, veri tabanı alımı. Diğer bazı alımlarda Damga/Katma Değer Vergisi uygulaması ve istisnalar
63
Kamu kurum ve kuruluşları, dernek ve vakıflar ile mesleki kuruluşların KDV karşısındaki durumu. Mal ve hakların kiralanmasında, özellikli işlemlerde KDV uygulaması Müzayede mahallerinde, icra dairelerinde satışlarda KDV uygulaması ve beyan, ödeme usulleri, Kısmi KDV tevkifatı uygulaması
64
Kültür varlıkları, arkeolojik, doğal sit alanı şerhli yerlerde, emlak vergisi ve çevre temizlik vergisi
muafiyeti
65
-
7
SEKİZİNCİ BÖLÜM
66-70 [SAYFA 158-174]
MAKAM ARACI KULLANMA BAZI İSTİSNA UYGULAMALARI
Kamu idarelerinin yöneticilerinin makam aracı kullanımı. Hizmet alımı yönteminin önceliği,
taşıtların görevlilerce kullanımı esasları
66
BULUŞ VE PATENT HAKLARI İSTANBUL TAHKİM MERKEZİ
TEKNOKENT/GÖREVLENDİRMELER YAP İŞLET DEVRET UYGULAMASI
Buluş [patent veya faydalı model] – marka – endüstriyel tasarımlar ve koruma hakkı
67
İstanbul tahkim merkezi (2016/25 BŞB. Genelgesi) 68 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu “Teknokent” [Görevlendirmelerdeki ayrıntı] 69 Yap işlet devret modelinin uygulama alanları ve dikkat edilmesi gerekenler 70
DOKUZUNCU BÖLÜM 71-82
[SAYFA 175-203] İDARE VE SOSYAL TESİSLERİNDE TAŞIT ALIMI
PERSONEL, EMEKLİ PERSONEL VE ÖĞRENCİ İSTİHDAM YÖNTEMLERİ TOPLU SÖZLEŞMELERDEN FAYDALANMA
AKADEMIK PERSONEL, MEMUR, SÜREKLİ İŞÇİ VE GEÇİCİ/MEVSİMLİK İŞÇİ
ÇALIŞTIRMA USULÜ. GÖRÜŞ MERCİ VE YENİ YÖNETİM SİSTEMİ BİRİMLERDE DERS ÜCRETİ İLE ÇALIŞTIRMA VE USULLERİ
KIDEM TAZMİNATI VE İŞÇİ HAKLARI
Kamu idarelerinden emekli personel istihdamı
71 Emekli olduktan sonra yükseköğretim kurumuna yeniden dönmek isteyen öğretim üyeleri ile ilgili
idarelerce yapılacak uygulama ve düzenlemelerde yer alan ayrıntı. (2547/60-b)
Sosyal tesislerin Kendi imkanları ile taşıt kanununa tabi olmadan taşıt almaları.
72-72/A
Sosyal tesisler ve personel istihdamının esasları, geçici personel istihdam yöntemi 73 Toplu sözleşmeler ve farklı yöntemle çalışan işçilerin yararlanma esasları 74 5510 sayılı kanun ve kamu idarelerinde ek ders ücretli çalıştırma usulleri ve bazı yöntemlerde sigorta primi kesilip kesilmeyeceği. İlgili maddeler
75
Kısmi zamanlı öğrenci çalıştırılması - Part-taym çalışma, çırak, iş kazası sonrası haklar vs.
Bildirim yükümlülüğü [Staj ücreti ödeme esasları Kendi birimlerinde staj ve ödemedeki ayrıntı]
76
Hizmet alımı yöntemi ile çalıştırılan işçilerde kıdem tazminatı ödeme esasları 77
İşçinin başka kamu idaresine nakli, işçinin geçici görevlendirme imkânı ve geçici görevde sınır. 78
4/C Geçici Personel ve izin işlemleri. (696 Sayılı KHK ile 4/B) 79
Hizmet alımı yöntemi ile çalıştırılan personelin, çalıştırılma usul ve esasları 80 Geçici işçi mevsimlik işçi istihdamı yöntemleri. Yeni yönetim sisteminde akadamik personel, memur, sözleşmeli
personel ve sürekli işçi atama, nakil, değişiklik yapma, naklen atama vs. usulü, görüş ve karar mercii DPB/St. ve Bütçe Bşk.
PERSONEL İSTİHDAMINDA YASAKLAR
ATAMALARDAKİ YANLIŞLIKLAR Sözleşmeli personelin harcama yetkilisi veya yönetim kuruluna görevlendirilemeyeceği
80
99/A
81
Mahalli idarelerde müfettiş atamalarındaki hukuksuzluk 82
-
8
ONUNCU BÖLÜM 83-105
[SAYFA 204-274] KAMU İHALELERİ TÜM SÜREÇLERİ
YASAKLILIK SORGUSU
DOKÜMANLAR VE ÖZELLİKLİ UYGULAMALAR PROJE YÜRÜTÜCÜLERİ İÇİN SAĞLANMIŞ KOLAYLIKLAR
PROJE MALİYETLERİ HESABI / AR-GE ALIMLARINDA 4734 PAZARLIK UYGULAMASI ALIM YÖNTEMLERİNDE PARASA LİMİTLERİNİN ARTTIRIMLI UYGULAMASI
YENİ YÖNETİM SİSTEMİNDE MEMUR/SÜREKLİ İŞÇİ/AKADEMİSYEN İSTİHDAM YÖNTEMİ (CB KARARNAMELERİ)
EN UYGUN İHALE YÖNTEMİ, VERGİ BORCU SORGULAMADA AYRINTI Kamu idarelerinin ihale kanununun 3’üncü maddesi kapsamında birbirlerinden yapabileceği alımlar
83
İdarelerin kendilerine bağlı döner sermaye işletmelerinden yapacakları alımlar ve
esasları
84
Kamu ihale sisteminin genel esasları ve ihale süreçleri ile ayrıntılar. Elektronik ihale esasları 85
Kamu ihalelerinde yasaklama ve riskli yanlış uygulamalar 86
Doğrudan temin ve alımların bölünerek yapılmasının sonuçları DMO’dan alımlarda uyulacak
esaslar, yasaklılık sorgusu
Bazı alım yöntemlerinde ödeneğin % 10’unun aşılmaması gerektiği
87
Teknik şartname hazırlanması esasları önemi 88
Pazarlıkla ihale, 21/f, 22/d ve % 10 uygulaması, araştırma merkezleri, sosyal tesisler
döner sermaye işletmelerinde % 10 uygulaması ve bir ayrıntı
89
Hizmet alımları ve yaşlılık ölüm sigorta primlerinin hazinece karşılanan kısmının istihkaktan düşülmesi gerektiği
90
Temel ihale usulleri ile alınamayan bilimsel yayın ve sanat eserlerinin alım yöntemleri 91
Muayene kabul komisyonları 92
İhale sözleşmelerinin tasfiyesi veya değiştirilmesinin esasları 93
Ticari işletme veya şirketlerde tür değiştirme ve iş deneyim belgelerinin kullanılması 94
İhale komisyonlarının sorumlulukları sınırı 95
İhale komisyonlarının oluşturulması, Devlet İhale Kanununa göre komisyon üyelerinin oluşumu 96
İhtiyaçların kamu kurumlarından karşılanması, “DMO” dan alımlar ve ayrıntı 97
Proje yürütücülerinin taşınır ve taşınmaz alımlarında pazarlık, doğrudan temin ve belli
istekliler arasında ihale usulü limitlerinin YÖK tarafından artırımlı olarak belirlenmesi
98
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında uygun görüş alınması görevlilerin
sorumlulukları ile yaptırımlar
Yeni yönetim sisteminde; Memur, akademik personel, sürekli işçi, sözleşmeli personel
kadro ihdası, boş kadroya atama, kadro ve birim değişiklik usulleri görüş mercii vs.
99
99/A
İdareye tanınan takdir haklarının kötüye kullanılması, yaklaşık maliyet hesabı, maliyetin
çok üstünde tekliflerin değerlendirilmesinde riskli işlemler
100
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ve ilave tediye ödemesinde özellikli hususlar
101
Sosyal tesislerce yapılacak ödemelerde vergi borcu sorgulaması gerekir mi? 102
PROJE MALİYETLERİNİN DÜŞÜK HESAPLANMASI BELLİ İSTEKLİLE ARASI İHALE YÖNTEMİNİN YANLIŞ YORUMLANMASI
Üniversitelerde yapım işleri ve karşılaşılan sorunlar. Proje maliyetlerinin
hesaplanmasındaki yanlışlık ve yatırım projelerinin uygulamasında belli istekliler arasında
ihale yönteminin önemi. İrtifak hakkı devirleri ve esasları.
103
Özelleştirilmiş kurumlar ve olumsuz sonuçları, idarelerin ihale sonrası yüklenici
temliklerine onay vermeleri, şartlarda değişiklik yapılması ve riskleri
104
-
9
(51/g) PAZARLIK USULÜ BELEDİYELERE ÖZEL UYGULAMA
Büyükşehir belediyelerinin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere; 2886 sayılı Devlet
İhale Kanununa tabi olmadan, meclis kararı ile devredebilecek işletme konuları. Şirketlerin, tasarruf sınırları ve 51-g uygulaması, Diğer belediyelerde sistemin işleyişi
ONBİRİNCİ BÖLÜM 106
[SAYFA 275-278]
105
İDAREYE VE YARGIYA BAŞVURU
Kamu ihale sisteminde idareye başvuru yolları. Yargıya başvuru yolları ve yöntemi
106
ONİKİNCİ BÖLÜM 107-130
[SAYFA 279-308] MAHALLİ İDARELERDE
RİSK TAŞIYAN UYGULAMALAR KONTROL EDİLEBİLİR RİSK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Mahalli idarelerde kurulamayacak komisyonlar, kararlarda imza zorunluluğu
107
Halka hizmet heyecanı ve ödemelerdeki öncelikler 108
Görev değişikliği ve yeni göreve başlayan yöneticilerin öncelikleri 109
Kamu idarelerinde bilinçsiz olarak yapılan evrakta sahtecilik ve yapılması gerekenler 110
El koyma, men, idari para cezası kesmede yaşanan hukuksuzluklar 111
Bazı idari para cezalarının kesilmesinde tebligatın önemi, cadde ve sokaklardaki engeller ve
yöneticilerin sorumlulukları
112
Sit alanlarının işgal edilerek kullanılması ve yapılması gerekenler 113
Hat devri ve U.K.O.M.E’nin sorumlulukları 114
Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon 115
Engelli rehabilitasyon merkezleri, dernek vakıf ve üst kuruluşlarla işbirliği ve
belediyelerin sorumluluğu
116
Vakıf ve dernekler ile belediyelerin birlikte geliştirecekleri projeler ve yasal sınırı
Diğer kurumlar ile ilişkiler
117
Vatandaş kamu idaresi ayrımı ve kanun uygulamasında eşitlik 118
Sosyal denge tazminatının ödenme esasları 119
Belediye mallarına karşı suç işlenmesi ve haczedilmeyecek malları / Devlet üniversitesinde uygulama 120
Mahalli idarelerde nikâh işlemleri ve muhasebe kaydı 121
1-14 Aralık dönemi maaş ödemeleri ve muhasebe kaydının önemi 122
İlçe belediyelerinin tahsil etmeleri gereken otopark bedelleri 123
İdarelerin gıda alımları ve tahlil işlemlerinin ayrıntısı 124
Rant yaratan hukuksuz imar planlarının sonuçları, tazminat ödemeleri 125
Bazı imar uygulamalarında büyükşehir belediyelerinin özel yetkileri 126
İdareler ve yıkım işlemlerinin esasları 127
Mevzi imar planları ve önemli ayrıntılar 128
Taşınmazların amortisman hesapları ve muhasebe kaydı 129
Kiraya verilen gayrimenkullerin bedellerinin farklı adlar ile alınmasının sonuçları ve kanuna
aykırı hususlar
130
-
10
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM 131-140
[SAYFA 309-328]
TÜM KAMU İDARELERİNİN GENEL UYGULAMALARI RİSKLER VE KONTROL EDİLEBİLİR ŞEKLİ
PERSONEL DEVRİ, FAHİŞ KİRALAMALAR VE ÖDEMELER
İHALEDE USULSÜZLÜĞE ÖRNEK, ZAMAN AŞIMINA UĞRATMA
HUKUKSUZ ATAMALAR VS.
Kamu idarelerinde danışmanların sebep oldukları hukuksuzluklar, alt personelin imzası olsa dahi bazı işlemlerden sorumlu tutulmaması gerektiği
131
6360 sayılı kanun ve “C.B. İdari İşler Başkanlığı” Devlet Personel Başkanlığı’na
devredilen personelin atamalarında idarelerce yapılan hukuksuzluklar
132
Erkekler ile birlikte denize girmek istemeyen kadınları için plaj uygulamasının Anayasa ve Kıyı
Kanunu karşısında durumu
133
Sporcu, sanatçı, oyuncu vb. kişilere kanunların yazım tekniklerini kötüye kullanılarak yapılan
fahiş ödemeler ve sonuçları
134
Bazı firmalar ve incelemelerinin bekletilerek zaman aşımına uğratılmasının sonuçları 135
Devlet gücünü kullanan bazı üst yöneticilerin sebep oldukları olumsuzluklar 136
İdarelerde oluşturulan gereksiz sayıda karar mekanizmalarına yapılan ödemeler ve kamu zararı
gerçeği. Kamu ihalelerinde sürçlerdeki usulsüz uygulama ile oluşan kamu zararına örnek.
137
Kamu idarelerinde ihtiyaç duyulan taşınmaz kiralamalarına yapılan yüksek ödemeler ve hukuki
sonuçları
138
Devlet memurunun halka davranışı ve iletişim yönetimi eğitimi gerektiği 139
İstisnai memurluklara yapılan atamalar ve hukuksuzluk 140
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM 141-152
[SAYFA 329-393]
ÜNİVERSİTELERDE DÖNER SERMAYE GELİRLERİNİN DAĞITIM USUL VE ESASLARI
“FORMASYON VE S.A.U.M VS.” HESAPLAMALAR (58/d-e) DEKİ TANIMLAMA GENEL, ÖZEL, M.İDARE BÜTÇELERİ İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKEN ÖZET BİLGİLER
Doktorların döner sermaye kapsamında özel hastanelere hizmet vermeleri ve vergi kanunları
karşısındaki durumu
141
Döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödeme kadroyamı, kişiyemi yapılır?. Diğer önemli hususlar 142
Eğitim fakültelerinde döner sermaye kapsamında ödemelerde formülasyon 143
Döner sermaye geliri elde eden birimler ve birbirlerine hibe uygulaması 144
Pedagojik Formasyon gelirlerinin dağıtımındaki ayrıntı, giderlerin yapılması ve % 10
uygulaması, personel ihtiyacının karşılanması.58/d-e fıkralarındaki ayrıntı/tanımlar.
145
2547 Sayılı Kanunun 58’inci maddesine eklenen “ k ” fıkrası, belirsizlik ve yapılması gereken
uygulama
146
BÜTÇE (MAHALLİ, GENEL VE ÖZEL) YÖS SINAV ÜCRETİ BÜTÇE KODU
Genel yönetim kapsamındaki idareler bütçe türleri, karar organlarınca yapılan aktarmaların açık
gerekçelerinin yer alması gerektiği ilke ve esaslar. Y.Ö.S Sınav ücretleri için bütçe kodu
147
Bütçe ile ilgili süzülmüş kısa bilgiler (Özel ve Mah.İd.Bütçesi esas alınmıştır.) 148
-
11
KAMU İDARELERİNDE BİRİMLERİN BİRBİRİNE BORÇ VERMELERİ
BAĞIŞ / YARDIM / HİBE USUL VE ESASLARI KİŞİLERİN, SOSYAL TESİSLERİN BAĞIŞ YAPMASI VE VERGİSEL BOYUTU
KAMU İDERELERİNCE YAPILAN YARDIMLAR DERNEK VE VAKIFLARIN KAMU İDARELERİ İLE İLİŞKİLERİ
RİSKLER VE KONTROL EDİLEBİLİR YÖNTEMLERİ
Üniversite sosyal tesislerinin bağış yapması usul/esasları ve vergi kanunları karşısındaki durumu
149 Kamu idarelerinin bütçelerinden dernek vakıf ve benzeri teşekküllere yardım yapılması Dernek ve vakıfların kamu kurumları ile ilişkileri
150
İhale süreci sırasında, istekliye yaptırılan bağışlar, uygulamadaki yanlışlıklar ve hukuki riskleri 151 Üniversite veya birimlerine kurum veya kişilerce yapılan bağışların yapan açısından vergisel
boyutu 152
ONBEŞİNCİ BÖLÜM
153-161 [SAYFA 394-415]
TAŞINMAZ-TAŞINIR DEĞERLENDİRİLMESİ VE GELİR KAYDI, KIYAFET SERBESTİSİ.
UYGULAMA ALANLARINA GÖREVLENDİRME, YAZ OKULU EK DERS ÜCRETİ SATIŞ / DEVİR / ECRİ MİSİL TAHLİYE / HURDAYA AYIRMA İŞLEMLERİ,
PATENT HAKKI SATIŞI VE USULLERİ, KİRALAMA VE ARTIŞ ORANI - RAYİÇ BEDEL
TAŞINMAZ TAHSİSİ USUL VE ESASLAR, ÖĞRENCİLERİN TABİ OLDUĞU DİSİPLİN
HÜKMÜ Hazine taşınmazlarının satışı ve ihalenin iptali halinde tahmin edelin bedelin yeniden tespitinde
esaslar.
153
Ecrimisil ve tahliye işlemlerinde uygulanması gereken yöntem 154 Hazine veya diğer idarelere ait gayrimenkullerinin satışında yanlış uygulamalar 155
Patent hakkı satışı ve ilgili birim, döner sermaye kapsamında satış ve satış yöntemleri. 156
Hazine veya diğer idareler adına tapuya kayıtlı taşınmazların kiralanması, irtifak hakkı tesisi,
eski kiracısına pazarlıkla yeniden kiraya verilmesi, 51/g uygulama esasları. Artış bedellerine
uygulanacak TÜFE ve diğer esaslar. 157 Üniversitelerde taşınmazların değerlendirilmesi ve gelir kaydı. Öğrenciler ve özel kuruluşta
uygulama , Mesleki teknik eğitim. Yaz okulu ek ders ücreti. Kıyafet serbestisi. Görevden alma. 158 Taşınırların hurdaya ayrılması esasları 159
Kira bedelinin tespitinde rayiç bedel ve alt sınır uygulaması 160
İdareler arası taşınır devri. İdarenin kendi birimleri arasında devir, bağış, hibe, kârın ödenek kaydı. 161
ONALTINCI BÖLÜM
162-166 [SAYFA 415-437]
ÜNİVERSİTELERDE DİSİPLİN VE CEZA SORUŞTURMA USULLERİ
BELEDİYELERDE BU YETKİNİN KULLANILMASINDA HATALI UYGULAMALAR ZİMMET - ÖĞRENCİ VE İŞÇİ SORUŞTURMALARI
4483 sayılı kanun ve ön inceleme yaptırma yetkisinin yanlış kullanılması, sorumluların
tespitindeki hatalar
162
Belediye başkanı ve meclis üyelerinin soruşturma usulleri 163
Zimmet 163/A-176
Yükseköğretim kurumları ve disiplin/ceza soruşturma usulü, doğru bilinen yanlışlar 164 İşçiler ve disiplin/ceza soruşturma usulü 165
Yükseköğretim öğrencileri örgüt üyeliği ve disiplin soruşturmasında özellikli husus 166
-
12
ONYEDİNCİ BÖLÜM 167-171
[SAYFA 438-450]
FATURA VE ALINDI KAYBINDA YAPILACAK İŞLEMLER ACİZLİK BELGESİ İŞLEMLERİ
GENEL SAĞLIK SİGORTASI-BAKMAKLA YÜKÜMLÜLÜK ESASLARI ÇIRAK-ÖĞRENCİ-STAJYER S.G.KESİNTİLERİ
MEMURLARIN İZİNLERİ DOĞUM SONRASI UYGULAMALARDA
KARŞILAŞILAŞILAN SORUNLAR VE YASAL YÖNTEM
Kamu idarelerinde fatura veya alındıların kaybolması halinde yapılması gerekenler
167 Acizlik belgesi ve sonrasında idarelerin yapacağı işlemler 168 Çırak, kısmi zamanlı öğrenci, stajyer, bursiyerlerde sosyal güvenlik kesintileri. Genel sağlık sigortalısı olup olmadıkları. Bakmakla yükümlülük kavramı ve genel sağlık sigortası
uygulaması
169
Devlet Memurlarının (Öğretim görevlileri dahil) mesai içi ve dışında ders ücreti karşılığı ders verip
veremeyecekleri. İkinci görev uygulanmasında esaslar.
170
Memurların sağlık, mazeret, yıllık izinlerinin kullanılması. hamilelik ve doğum sonrası hakların
kullanılmasında karşılaşılan sorunlar ve uygulamanın yasal yöntemi
171
ONSEKİZİNCİ BÖLÜM
172-193 [SAYFA 451-489]
ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ALIM USULLERİ-İŞÇİ KADROLARINDA FARKLILIK, YÖNETİCİ ŞİRKET
ORTAKLIĞI - HEKİMLİK SÖZLEŞMESİ-ZİMMET – EMEKLİ ÖĞRETİM ÜYE TAZMİNAT ÖDEMELERİ
ULUSLARARASI KABUL SINAVLARI – YİYECEK YARDIMI USUL VE ESASLARI
EMEKLİLİK SÜRESİNİN UZATILMASI – YAYIN ETİĞİ VE JÜRİ ESASLARI - MUAYENEHANE AÇAN
ÖĞRETİM ÜYESİ VE EK ÖDEME - PATENT ALIM SATIMI USULÜ – İKİNCİ ÖĞRETİM HARÇ İADESİ
2886 51/g VE ÜNİVERSİTELER/MAHALLİ İDARELER- ARAŞTIRMA MERKEZLERİ KURS FAALİYETLERİ
UZMAN İKEN ÖĞRETİM GÖREVLİSİ KADROSU ALANLAR, MEMUR VE ÖĞRETİM GÖREVLİLERİNİN
ÖZEL DERS VEREBİLMELERİ - İŞÇİLER İKİNCİ ÖĞRETİMDEN FAZLA MESAİ ALABİLİR Mİ
EK ÖDEME VE EK DERS FARKLILIĞI Araştırma ve geliştirme faaliyetleri alım usulleri / kamu ihale kanunu istisna hükmü.
Pazarlıkla ihale şartları. Araştırma Uygulama Merkezlerinin kuruluş esasları. 172
696 KHK öncesi ve sonrası işçi kadrolarındaki farklılıklar. 173
Organize sanayi teknoloji bölgelerinde yönetici şirketlere üniversitelerin üyeliği 174
Üniversitelerin diğer kurumlarla hekimlik sözleşmesi yapması ve ayrıntılar. 175
Zimmet ile ilgili yasal düzenlemeler ve değerlendirmemiz. 176
Emekli öğretim üyelerinin dönmesi, dava ile aldıkları tazminat ile yapılması gerekenler 177
Uluslararası öğrenci kabul sınavlarının yürütüleceği birimler ve usulleri. % 10
başlangıç ödeneği uygulaması. 178
Yiyecek yardımı yöntemleri, stajyer öğrenci, itfaiye personeli yararlanma usulü 179
Üniversitede öğretim üyelerinin emeklilik süresinin uzatılması ve ek ödeme usulü 180
-
13
Jüri-Bilimsel araştırma yayın etiği kurulunun bilirkişi görevlendirmesi ve ücret ödeme esasları 181 Muayenehane açan öğretim üyeleri ve ek ödeme almalarının esasları 182
Üniversite adına patent alıp satan birimlerin işlem yapmasında kolay yasal yöntemler 183TTO’nun döner sermaye kapsamında patent hakkı alım satımında kolay yasal yöntemler 184
İkinci öğretim öğrencilerine harç iadesinin mümkün olup olmadığı 185Üniversite ve 2886/51-g uygulaması-Pazarlıkla ihale-Sağlık Bk. Genelgeleri
Hastane alanlarının ihalesinde usul. Mahalli idarelerde 51/g uygulamasının şekli 186
Üniversite araştırma merkezlerinin kurs faaliyetleri ve sürekli eğitim merkezi.
58’nci maddenin hangi fıkrası kapsamında olduğu 187 Uzman iken öğretim görevlisi unvanı alanların derse girip giremeyeceği 188
Memur ve öğretim elemanlarının mesai içi/dışı özel kurumlarda ders verebilirliği 189 Üniversite birimlerinde yer alan işçilerin ikinci öğretimde görevlendirilerek mesai alması
usulsüzlüğü 190
Araştırma merkezlerinde yapılan ek ödemeler ile ek ders zorunluluğunun ilgisinin olmadığı 191 İkinci öğretim öğrencileri ve yemek bedelinin farklı olamayacağı 192
Yatırım İzleme Başkanlığı hukuki yapısı ve yemekhanede personel istihdam esasları 193
ONDOKUZUNCU BÖLÜM VAKIF ÜNİVERSİTELERİNE REKTÖR VE DEKAN ATAMALARI
ERASMUS VE ÖDEMELER
193-194 [SAYFA 490-500]
Vakıf üniversitelerinde rektör ve dekan atanması, devlet üniversitesinden vakıf üniversitesine dekan atama, geri dönüşün mümkün olup olmadığı 194
ERASMUS, Uygulamada özellik arzeden hususlar ve öğrencilere, çalışanlara yapılacak ödemeler
Harcırah ödemelerinde ayrıntılar. Öğrenci Hareketliliği, Personel Hareketliliği, Kurumsal Destek Hibesi 195
2547 Sayılı Kanunun 39’ncu maddesine göre görevlendirme ve mecburi hizmet, geri ödeme esasları 196
YİRMİNCİ BÖLÜM 197-199
[SAYFA 501-508]
DEMOKRASİ-KADININ KADERİ-ŞİDDET
Milattan önce ve sonrasında demokrasi ve kadının yeri 197 Herodot’tan bir diğer kesit 198 Sosyal Yaramız – Kadın ve Çocuklara Şiddet ve Taciz 199
SON BÖLÜM
[SAYFA 504-514]
Teşekkür ve şiirlerim
-
14
-
15
ÖN SÖZ Kamu idarelerini, halka hizmet sunmak ve kamu düzenini sağlamak için faaliyet
gösteren yönetimler olarak tarif edebiliriz.
Kamu idareleri içinde yer alan mahalli idareler ise: il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kuruluş esasları kanunla belirlenen ve karar organları kanunda gösterilen, seçmenler tarafından
seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir.
Genel bütçeli idareler, özel bütçeli idareler, düzenleyici denetleyici
kurumlar, sosyal güvenlik kurumu ve mahalli idarelerde görev alan üst
yönetici, yönetici ve diğer çalışanlarının görevleri sadece uzmanlık alanları ile
sınırlı değildir.
Bir akademisyen, bilimsel çalışmaları yanında bazen yönetim görevi
yapmakta, buna bağlı olarak harcama yetkilisi veya destek hizmetlerini, alım
satım ve kiralama işlemlerini yürütürken, ihale yetkilisi / ita amiri olarak
önemli ihaleleri yaparak ödemelerine onay vermektedir.
Doktor, mühendis, öğretmen ve idari personel vs. kendi asli görevleri yanında
tüm görevlerde yer alabilmekte, bunların dışında birçok komisyonda görev
alırken, idari, mali ve cezai sorumluluk taşıyan imzalar atmaktadır.
Öğrenciler ise tüm bu sorumluluk gerektiren görevlerin adayları olarak sistemde
pay alabilmek için uzun yıllar eğitim almakta mücadele etmekte ve sonrasında
sisteme dahil olmaktadır. Anayasa’da ve özel kanunlarda belirlenmiş bu görevler yerine getirilirken,
mevzuattaki karmaşa ile siyasi ve hiyerarşik yapılanmadaki çarpıklık,
çalışanların bağımsız görev yapabilmelerini engellerken;
İdarelerin 5018 sayılı kanun kapsamında iç kontrol sistemini devreye
sokmamakta ısrar etmeleri, Kanunlarda yapılan değişikliklerle oluşmuş bağımlı çalışma mecburiyeti ve
oluşturulan hukuksuz istihdam yöntemleri dolayısıyla her an işsiz kalınacağı
düşüncesinin, çalışanlar üzerinde yarattığı psikolojik olumsuzluklar, Çoğunlukla kendisini yetiştirememiş yetersiz denetim elemanlarınca yapılan
denetimler sonucu hesaplanan kamu zararı ve diğer cezaların sorumluluğunun
gerçek müsebbipleri yerine, talimata uymak zorunda kalan diğer çalışanların
üzerinde bırakılması,
-
16
Son olarak, idarelere takdir hakkı tanıyan kanun hükümlerinin verdiği
cesaretle, kamu yöneticilerinin birçok hukuksuz işlemlerini, kamu yararı
gerekçesine dayandırarak yapmaları, Tüm çalışanları idari, mali sorumluluklar ve cezai müeyyideler ile karşı karşıya
bırakmaktadır. Daha da kötüsü, kendisini yetiştirebilmiş az sayıda denetim elemanınca
gerçekleştirilen denetimler dışındaki vesayet denetimleri sonucu, denetim
elemanı bile olmayan etki altında kalmaya meyilli birçok görevlinin,
yönlendirilmiş denetim sonuçlarına göre gerçek sorumluların gizlenebildiği bir
ortam oluşurken, talimata uymak zorunda kalan diğer çalışanlar, korku ve stres
ortamında görev yapmak zorunda kalmaktadırlar.
Bu kitap; Tüm kamu idarelerini kapsar şekilde yürütmüş olduğum görevlerim sırasında
raporladığım riskli işlemlerden, üst yöneticilerin yönetimdeki öncelikleri
nedeniyle hayati kararlar alırken, farkında bile olmadan yaptıkları hatalardan
kaynaklanan doğru bilinen yanlışları örnekleri ile göz önüne sermek,
Birçok uygulama dolayısıyla çalışanların farkına varamadıkları savunma
mekanizmaları konusunda uyarmak, Kendi görevleri yanında ilave yöneticilik görevi üstlenmiş akademisyen,
mühendis, öğretmen ve diğer tüm çalışanları, karşılaşacakları riskler
karşısında uyararak çözüm yollarını göstermek,
Geleceğin yöneticisi ve çalışanı üniversite öğrencilerinin kamu idarelerinde
yaşanan sorunları da öğrenirken, tüm öğrencilik dönemlerinde staj ortamında
eğitim alarak sisteme çok daha etkin ve kolay bir şekilde intibak etmelerine
katkı sunmak amacı yanında, kadınlarımıza baskı ve şiddetin asıl
gerekçelerinin zihnimize aktarılışına çarpıcı örnekler ile mutlu bir aileyi
tanımlayan şiirler ve olumsuzlukları tanımlayan karikatürler kullanılarak
roman tadında, farklı bir anlatımla hazırlanmıştır. Saygılarımla.
-
17
BİRİNCİ BÖLÜM
01-17 [S. 17-42]
1 ÜST YÖNETİCİNİN ÖNCELİKLERİ HUKUK MÜŞAVİRİ, DANIŞMAN VE DİĞER PERSONELİN NİTELİKLERİ
Üniversitelerin dâhil olduğu tüm kamu idarelerinin üst yöneticileri için birinci
öncelik, mesleki bilgisi yeterli hukuk müşaviri ve danışmanlar ile görev
yapabilmek olmalıdır. Bilgili ve liyakatli personelin önemi elbette küçümsenemez ve bu seçeneklerden
birinin kullanılması yeterli değildir. Belirtmeliyim ki sorulan her hususta, üst yöneticiye evet yapabiliriz diyen, yasal
olmayan taleplere dahi aynı cevabı verebilen bir hukuk müşaviri veya danışman,
üst yönetici için sonun başlangıcı demektir.
Bir danışman ve hukuk müşaviri, üst yöneticiye, olumsuzlukları gerekçeleri ile
birlikte sunabilmeli, risklerini anlatabilecek cesarete sahip olmalıdır. Örneğin: a-Hukuk müşaviri ve danışman: Yıllar önce idarenin karar merciinden geçerek kesinleşmiş bir imar planının
sonucunda verilmiş olan, inşaat ruhsatında, ruhsata aykırı bir husus mevcut
değilken, yapının mühürlenmesi veya yıkılması ya da imar planında yeniden
değişiklik yapılması için, altyapının oluşturulmasını isteyen üst yöneticiye:
Yapılacak idari işlemin sonucunda, tazminat ve cezai sorumluluklarla
karşılaşacağı gerçeğini anlatabilmelidir.
b-Hukuk müşaviri ve danışman: 6360 sayılı kanunun amir hükmü gereğince, büyükşehir belediyesine devredilen
personelin, mevcut kadrolara atanması zorunluluğu mevcut iken, hayali verilerle
ihtiyaç fazlası gösterilerek, “C.B. İdari İşler Başkanlığı” Devlet Personel
Başkanlığına bildirilmesi işleminde, karşılaşılacak cezai müeyyidelerin ne
olduğunu bilmeli ve üst yöneticiyi uyarmalıdır.
c-Hukuk müşaviri ve danışman: Kadro yok iken, yasaya aykırı olarak oluşturulan iktisadi işletmeler kanalı ile çok
sayıda personel istihdam edilmesine meydan verilerek, yıllar sonra oluşacak ve
üst yöneticiyi de kapsayan kamu zararı sorumluluğuna sebep olunmasına, daha
işlemin başında, karşı çıkabilmeli ve yıllar sonra oluşacak sorunları önceden
önleyebilmelidir.
-
18
Her üç örnekte yer alan işlemlerde olduğu gibi tüm işlemler sırasında, bir hukuk müşaviri veya danışman: Bilgisi dâhilinde olmak şartıyla, mevcut hukuksuzluğa engel olmuyor, ilgili yasal
düzenlemesinin gereklerini üst yöneticiye anlatamıyor veya bildiği halde bunu
dile getiremiyorsa, üst yönetici, çok büyük risklerle karşı karşıya kalacak
demektir. Örneklerimizdeki fiiller duruma göre; Türk Ceza Kanununun hem 204’üncü
maddesi gereği evrakta sahtecilik, hem 257’nci maddesi gereği görevin kötüye
kullanma, hem de kamu zararını içinde barındırmaktadır.
O halde, hukuk müşaviri ve danışman; her istenene evet yapabiliriz diyen
değil, gerektiğinde olumsuz cevap verebilecek medeni cesarete sahip olmalıdır.
Yapılan hukuksuz işlemlerde maiyetinde bulunan personele baskı ile imza attıran
değil, sorumluluğunu da alan, yazanı ve imzalayanı farklı, sahte evrak
niteliğindeki raporları kullanarak, işlem icra eden değil, yönlendirdiği
uygulamalara, kendi imzasını atabilen, hukuka uygun olanı isteyebilme medeni
cesaretine sahip kişilerden seçilmelidir.
-
19
2 ÜST YÖNETİCİNİN SORUMLULUĞU
GENEL KURULUN MÜTEVELLİ HEYET VE ÜST YÖNETİCİLERİN
DEVREDEMEYECEĞİ DEVREDEBİLECEĞİ YETKİLER.
Üst yönetici, 5018 sayılı kanunun 11’nci maddesine göre: Millî Savunma
Bakanlığında bakan, diğer bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en
üst yönetici üniversitede rektör, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde
belediye başkanıdır.
Şeklinde iken yeni yönetim sistemi ile birlikte [Bakanlıklarda ve diğer kamu
idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye
başkanı üst yöneticidir. Bakanlıklarda en üst yönetici Cumhurbaşkanı tarafından
belirlenir] Şeklinde değiştirilmiştir.
Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma
planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile
hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından,
sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde
edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının
önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi,
izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve
sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana.
Mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar.
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler
birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.
Üst yöneticiler, kanunla kendilerine verilmiş olan atama, koordinasyon,
kamu zararının kaldırılmasına karar vermek [İlama Dayalı Olanlar Hariç]
yargı kararlarının uygulanmasına karar vermek ve denetim yetkilerini,
yine kanun ile izin verilmediği müddetçe, başkasına devredemezler.
Diğer görevlerinden bir kısmını yardımcısı konumundaki idarecilere devrederken, kendi özel kanunundaki hükümlere göre hareket etmek zorundadırlar. Belediyelerde başkan, Belediye Kanununun 42’nci maddesi kapsamında, “Diğer
görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı
bulunan belediye görevlilerine devredebilir.”
Yükseköğretim Kurulu organlarından olan Yükseköğretim Genel Kurulu’nun
devredilemeyecek yetkileri, Yükseköğretim Kanununun 6-c maddesinde:
“Genel Kurul, Yükseköğretim Kanunu ile kendisine verilen görevlerden, Yükseköğretim kurumlarının öğretiminin planlanması, düzenlenmesi, yönetilmesi ve denetlenmesi,
yönetmeliklerin hazırlanması, yükseköğretim üst kuruluşlarıyla, üniversitelerce
hazırlanan bütçelerin tetkik ve onaylanması”Şeklinde sayılmış olup, bunların dışında
-
20
kalan yetki ve görevlerinden uygun gördüklerini Yürütme Kurulu’na
devredebileceği hüküm altına alınmıştır.
Ek 5’inci maddesinde ise vakıf üniversitelerinde yetki devri.
“Mütevelli heyet; vakıf yükseköğretim kurumu yöneticilerine uygun gördüğü
ölçüde yetkilerini devredebilir.” şeklinde sınırlandırılmıştır.
Öte yandan üniversitelerde, üst yönetici rektör olup yetki devri hususlarında
genel hükümlere tabidir.
Üst yöneticiler, devredemeyecekleri yetkileri devretmeleri halinde, bu yetkileri
kullanan ile birlikte, imza yetkisinin devri hükümleri doğrultusunda, idari ve
cezai sorumluluğa ortak olacaktır.
Bu konularda: 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararı’nın sorumluluk ile
ilgili hükümleri. Sayıştay 6’ncı. Daire 22.3.2005/10952 sayılı kararı, önemli
kararlar olarak geçerliliğini korumaktadır.
-
21
3 YETKİ DEVRİ VE İMZA YETKİSİNİN DEVRİ, FARKI VE SONUÇLARI
Yetki devri ve imza yetkisinin devri, ayrı kavramlardır. Yetki devrinde yetkisini devreden, kaldırılıncaya kadar bu yetkisini kullanamaz.
Verilen karar ve yapılan işlem yetki devredilene ait olarak kalır.
Görevlerden bir kısmının karar alma yetkisi üst yöneticide kalmak üzere, üst
yönetici adına, devredilen tarafından imza atılması şeklinde yerine getirilmesi
hali imza yetkisinin devridir.
İmza yetkisinin devri halinde, imza yetkisini devralan, yetki devreden amir adına
imza atar.(Bakan a., Vali a., Rektör a., Başkan a., vs. )
İmza yetkisinin devrinde imza yetkisini devreden üst yönetici, imza atmamış
olmakla birlikte, karar verme sorumluluğunu kendi üzerinde bıraktığı için idari
ve cezai sorumluluğu imza atan ile birlikte paylaşır.
İdari ve cezai sorumluluğu devretmemiş olur.
Özetle üst yönetici, yetki devrinde cezai sorumluluğu devretmiş olur.
İmza yetkisi devrinde ise karar verme sorumluluğu dolayısıyla, idari
sorumluluğu devretmediği gibi cezai sorumluluğu da paylaşır.
Sorumluluktaki ana kural fiil veya işlemin, kasıt kusur veya ihmallerinden
kaynaklanması, mevzuata aykırı olması, bir kamu zararının oluşması, mevzuata
aykırı karar işlem ve eylemle, zarar arasında bir illiyet bağının bulunmasıdır.
-
22
4 İHALE YETKİLİSİ HARCAMA YETKİLİSİ / MUHASEBE YETKİLİSİ VE SORUMLULUĞU HARCAMA YETKİSİNİN DEVRİ İTA AMİRLİĞİ, İTA AMİRLİĞİNİN DEVRİ [ÜNİVERSİTE VE ÜST KUR.]
ESASLARI, SONUÇLARI VE AMİRİN SORUMLULUĞU
5018 sayılı kanunun 31’inci maddesine göre; Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir
harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.
Ancak, teşkilât yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin
belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri
sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin
belirleyeceği kişiler tarafından; mahallî idarelerde [İl Özel İdaresi, Birlikler. İçişleri
Bakanlığı], [Belediyeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığının] diğer idarelerde ise Hazine ve
Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.
Yükseköğretim Kurulu ile üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitülerinde, harcama
yetkilileri ödenek gönderme belgesiyle belirlenir.
Bu idarelerde ödenek gönderme belgesi ile ödenek gönderilen birimler harcama birimi,
kendisine ödenek gönderilen birimin en üst yöneticisi ise harcama yetkilisidir. Harcama yetkisinin devredilmesinin idari sorumluluğu kaldırmayacaktır.
Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler
ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden
dolayı sorumludur.
Muhasebe yetkililerinin bu Kanuna göre yapacakları kontrollere ilişkin
sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır.
Muhasebe yetkililerinin görev ve yetkilerinin yardımcılarına devredilmesine, muhasebe
yetkililerinin herhangi bir nedenle görevlerinden ayrılmalarında muhasebe hizmetlerinin
yürütülmesine ilişkin düzenleme yapmaya ve sertifika sınavlarına girmeye hak
kazanılması bakımından muhasebe yetkilisi yardımcısı eşiti görevleri belirlemeye Hazine
ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici
olarak almaya, vermeye ve göndermeye yetkili olanlar muhasebe yetkilisi mutemedidir.
Muhasebe yetkilisi mutemetleri doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumludur.
Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmeleri, yetkileri, denetimi, tutacakları
defter ve belgeler ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir, harcama yetkilisi ve muhasebe
yetkilisi görevinin aynı kişide birleşemeyeceği 5018 sayılı kanunun 60’ıncı
maddesiyle hüküm altına alınmıştır.
Harcama yetkilisi aynı zamanda ihale yetkilisi olup bu kavramlar, 2886 sayılı
kanunda ita amiri olarak yer almış, harcama yetkililerinin kim olduğu ve harcama
yetkisinin birleştirilmesi ya da devrinin esasları yayımlanan tebliğlerle açıklanmış,
1 Numaralı Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğde harcama yetkilileri:
-
23
Merkez dışı birimlerde: Ödenek Gönderme Belgesiyle Ödenek Gönderilen Birim Harcama Yetkilisi
Bölge Müdürlükleri veya eş değer birimler
Bölge Müdürü veya eş değer yetkili
İl Müdürlükleri veya eş değer birimler İl Müdürü veya eş değer yetkili İlçe Müdürlükleri veya eş değer birimler
İlçe Müdürü veya eş değer yetkili
Üniversitelerde: Birim Harcama Yetkilisi Yüksekokul Müdür Genel Sekreterlik Genel Sekreter Meslek Yüksekokulu Müdür Daire Başkanlığı Daire Başkanı Enstitü Müdür Hukuk Müşavirliği Hukuk Müşaviri Hastane Başhekim Fakülte Dekan Merkez Müdür Savunma Uzmanlığı Savunma Uzmanı Bölüm Başkan Şeklinde belirlenmiştir.
Mahalli idarelerde harcama yetkilileri farklı konumları ile izah edilmiş ve
harcama yetkililiği yetkisinin devrine yönelik olarak, “belediye ve il
özel idareleri ile bunlara bağlı idarelerin harcama yetkilileri, bu
yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt
kademedeki yöneticilere kısmen veya tamamen devredebilirler” şeklinde
hüküm yer almıştır.
Harcama yetkililiğinin birleşmesi genel tebliğde, “Teşkilat yapısında üst yönetici ile harcama birimleri arasında yönetim kademesi yer almak şartıyla, bütçeyle ödenek tahsis edilen
harcama birimlerinin harcama yetkisi, harcama türleri itibarıyla kısmen veya tamamen, merkezi
yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde Hazine ve Maliye Bakanlığının, Sosyal güvenlik
kurumlarında ilgili bakanlığın, mahalli idarelerde ise ilgisine göre İçişleri
Bakanlığının/Çevre ve Şehircilik Bakanlığının uygun görüşü ve üst yöneticinin onayı ile bir
üst yönetim kademesinde birleştirilebilir. Uygun görüş ve talep yazılarında, harcama yetkisinin bir üst yönetim kademesinde birleştirilme gerekçesine ayrıntılı olarak yer verilir. Üst yönetici ve yardımcılarına harcama yetkisinin birleştirilmesi suretiyle harcama yetkisi verilemez’’ Şeklinde izah edilmiştir. Böyle olunca, harcama yetkililerinin kamu hizmetlerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde sunulmasını sağlamak amacıyla, belirlenen sınırlar içinde harcama yetkilerini, merkez teşkilatı harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere devredebileceklerdir. Merkez dışı birimlerinde bölge müdürleri veya eş değer yetkililer, il müdürleri veya eş değer yetkililerle, nüfusu 50.000’i aşan ilçelerin ilçe müdürleri veya eş değer yetkililer yardımcılarına, belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı idarelerin harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere, mahalli idare birliklerinde birlik başkanı genel sekreteri, birlik müdürü veya birim amirlerine, kısmen veya tamamen devredebileceklerdir.
-
24
Ancak her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında iki yüz elli
bin Türk Lirasını, yapım işlerinde ise bir milyon Türk Lirasını aşan
harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemeyecektir.
Harcama yetkisi devrinde yetki devri yazılı olmak zorundadır.
Devredilen yetkinin sınırları açıkça belirlenmiş olmalıdır.
Merkez teşkilatında harcama yetkisinin devri ve bu yetkinin geri alınması, üst
yöneticiye mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine, merkez dışı
birimlerde ise mali hizmetler birimine ve muhasebe yetkilisine yazılı olarak
bildirilmelidir.
Harcama yetkisinin devredilmesi yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır. Tüm bu işlemlerde amir kavramı da önemli olup, amir kanun tüzük ve yönetmeliklerde belirlenen görevlerin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından, maiyetindeki memurların takip ve kontrolünden sorumlu tutulmuştur. Buna göre amir, harcamaların bütçe ilke ve esaslarına kanun tüzük ve
yönetmeliklerle diğer mevzuata uygunluğundan sorumludur. Kurul ve komiteler [Yönetim kurulu, Encümen vs.] kendi sorumluluklarını
bünyelerinde taşırlar
Yükseköğretim ve üst kuruluşlarında ita amirliği ve devir usulleri, 2547
sayılı kanunun 57’nci maddesinde belirlenmiş olup, yükseköğretim üst
kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarının bütçeleri, genel ve katma bütçelerin
(Özel bütçeli idareler bu tanımın içinde) bağlı bulunduğu esaslara uygun olarak hazırlanır,
yürürlüğe konur ve denetlenir.
İta amiri üst kuruluşlarda başkan, üniversitelerde rektördür. Bu yetki uygun görülen ölçüde gerektiğinde yardımcılara, dekanlara, enstitü ve
yüksekokul müdürlerine, üst kuruluşlara bağlı birim başkanlarına ve üst
kuruluş ve üniversite genel sekreterlerine devredilebilir. Vakıf üniversitelerinde ita amiri, mütevelli heyet başkanıdır.
-
25
5 VEKÂLET GÖREVİ SIRASINDA, HARCAMA YETKİLİLİĞİNDEN DOĞAN SORUMLULUKLAR.
Harcama yetkisi ve yetkililiği, 5018 sayılı kanunun 31’inci maddesinde,
“Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.” Şeklinde tarif edilmiş, vekâlet görevi ve aylık verilmesine ilişkin şartlar, 657
sayılı Devlet Memurları Kanununun 86’ncı maddesinde, “Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma
nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden
veya diğer kurulardan veya açıktan vekil atanabilir.” Şeklinde düzenlenmiştir.
Bu konuda, 5189/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararında da ayrıntılı
açıklamalar mevcuttur. Genel olarak, atamaya yetkili amir, belli bir makama, makamın
gerektirdiği yasal şartları ve vasıfları üzerinde taşıyan bir kişiyi, yazılı olarak
vekâleten görevlendirebilir. Görevlendirilen kişi, asil olanın mali
haklarından yararlanır ve tüm yetkilerini kullanır.
Ancak, aynı şartları taşıyan kişinin mevcut olmaması durumunda, bu
şartları taşımayanlar içinden birinin görevlendirilmesi, tedviren
görevlendirmedir. Yasal karşılığı olmadığından tedviren görevlendirmede, asilin mali haklarının
ödenmesi söz konusu olmayacak, üst yöneticinin idari ve cezai sorumluluğu
devam edecektir.
Harcama yetkilisinin, izin hastalık ve geçici görev gibi sebeplerle
görevinde bulunmadığı durumlarda, bu kişiler yerine, vekil olarak atanan kişi,
asilin tüm yetki ve sorumluluklarını taşıyacağından, harcama yetkisini de
kullanacaktır. Bu görevlendirmelerde önemli olan, vekil olarak atamanın, mutlaka
mevzuata uygun olarak yapılmış olmasının gerekliliğidir.
Bu durumda, harcama yetkilisi yetkisi ve sorumluluğu, kısa
görevlendirmelerdeki farklılık dışında vekil için de, aynen geçerlidir. (Kısa görevlendirmelerdeki sorumluluk 10’uncu başlık altında ayrıca izah edilmiştir.) Öte yandan, vekil, mevzuata uygun atanmamışsa, üst yönetici cezai
sorumluluğu paylaşmak durumunda kalacaktır.
Bu nedenle üst yönetici, vekil görevlendirmelerinde ve diğer atamalarda,
kanunlara uygun hareket etmek zorundadır.
-
26
6 İHALE KOMİSYONUNUN SORUMLULUK SINIRI
İhale komisyonunun oluşturulması ve yapacağı işler 4734 Sayılı Kamu İhale
Kanununda belirlenmiş olmakla birlikte, ihale komisyonları, uygulamada hem
yaklaşık maliyeti hesaplayan, hem ihale dosyasını hazırlayan, hem ilan eden,
hem sonucunda düzenlenen sözleşmelerden sorumlu tutulmaktadır.
Oysa ihale komisyonu, adından bile anlaşılacağı üzere, tüm altyapısı hazırlanmış
bir ihale sürecinin sonunda, ihalenin isteklilerinden hangisinde kalması gerektiği
hususunda, komisyon toplantısında yapılması gereken tespitleri belgelendirmek
suretiyle düzenledikleri tutanağı ihale yetkilisinin onayına sunmaktan ibarettir.
Kanunda özel olarak konulmuş bir hüküm vardır ki o da ihale komisyonunun iş
deneyim belgeleri üzerinde inceleme yapabileceği şeklindedir.
Kamu İhale Kurulu’nun 24.04.2013 tarihli ve 2013/UH.II-1860 sayılı Kararına
baktığımızda, karar içeriğinde iki husus önem arz etmekte ve ihale
komisyonunun görevlerinin neler olduğu bu karardan net olarak anlaşılmaktadır.
“4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen ihalelerde ihale komisyonunun görevi,
tekliflerin değerlendirilmesi ile sınırlı olup, idarenin ihtiyaçlarını yeniden tespit etmek veya
ihtiyaçların yerinde olup olmadığını denetlemek gibi bir görev ve yetkisi bulunmamaktadır.
Kesinleşen ihale kararında belirtilen iptal gerekçeleri bu açıdan ihale komisyonunca
değerlendirilmesi gereken hususlar olmayıp, idarenin tabi olduğu idari ve mali mevzuat
çerçevesince, ihale/harcama yetkilisi tarafından değerlendirilmesi gereken unsurlardır.”
“İhale komisyonu tarafından hazırlanan ve onaya sunulan tutanağın bir hazırlık çalışması
niteliğinde olduğu bu kararın ihale yetkilisince onaylanmasından sonra geçerlilik kazanacağı
dikkate alındığında ihale yetkilisince ihale komisyonu kararında bir aykırılık tespit edilerek
onaylanmadan tekrar komisyona iade edilmiş olmasının kamu ihale hukuku ve idare hukuku
açısından aykırılık teşkil etmeyeceği anlaşılmış ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı
sonucuna varılmıştır.”
Şeklindeki karar içeriği, ihale komisyonunun sorumluluğunun,
komisyon toplantısında düzenlemiş oldukları belgelerin
doğruluğu ile sınırlı olduğu anlaşılmaktadır.
-
27
7 KAYNAKLARIN ETKİN VE VERİMLİ KULLANILMASI VE İZLENEBİLMESİ İÇİN ESAS VE USULLER–KAMU KAYNAKLARI HANGİ BANKALARDA TUTULABİLİR
Kurumların mali kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ve
izlenebilmesini için esas ve usuller Kamu haznedarlığı genel tebliği ile
belirlenmiştir ve buna göre Genel Bütçeli kamu idareleri yanında;
A-Özel bütçeli idareler/döner sermayeler yani üniversiteler bu usul ve esaslar
kapsamındadır.
B-Üniversiteler, kendi bütçeleri veya tasarrufları altında bulunan her türlü mali
kaynaklarını kamu sermayeli bankalarda açtıracakları hesaplarda değerlendirmek zorundadır. a) TL cinsi vadesiz ve/veya vadeli mevduat ile özel cari hesap ve/veya
katılma hesabı.
b) Gerekli görülmesi halinde ve ihtiyaçları ölçüsünde döviz cinsi ödemeleri için
vadeli ve/veya vadesiz mevduat ile özel cari hesap ve/veya katılma hesabı, C-Kurumların mevduat ve katılma hesabı olarak değerlendirmeyi öngördükleri
mali kaynakları için uygulanacak vadeli mevduat faiz oranı ve katılma hesabı
beklenen/tahmini getiri oranı, anılan tebliğ ekinde yayınlanmış ve buna
uyulmalıdır. Hesaplarda önemli meblağlar değerlendirme dışında tutulmamalıdır.
D-Kurumlar mali kaynaklarının değerlendirilmesinde faiz veya kâr payı
dışında ayni ya da nakdi herhangi bir menfaat temin etmemelidirler.
E-Bildirimlerin de yine tebliğ esaslarına göre yapılması gerekmektedir. Kurum
yetkilileri ve muhasebe yetkilileri Tebliğ hükümlerine aykırılık sebebi ile
ortaya çıkabilecek zararlardan şahsen ve müteselsilen sorumludur.
a-Kaynaklarının usul ve esaslara aykırı şekilde değerlendirilmesinden elde
edildiği tespit edilen nemalar genel bütçeye gelir kaydedilir. b-4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında
Kanun’un 14/A maddesinin (ı) bendi uyarınca idari para cezası uygulanır.
F-Bu tebliğde; “Kurumların eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane,
yemekhane, kreş, çocuk bakımevi, spor tesisi ve benzeri sosyal ve destek
amaçlı tesislerinden yararlanan personelinden alınan yemek, konaklama ve
diğer hizmet bedelleri ile katkı için bütçeden aktarılan yemek bedellerinin
bulundurulduğu ve söz konusu tesislerin nam ve hesabına açılmış olan
banka hesapları”
-
28
Uygulama kapsamı dışında bırakılmış ise de, Kamu Sosyal Tesisleri Genel
Tebliğinde; “Sosyal tesis paraları sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait bankalarda
muhafaza edilir.” Hükmü olduğundan sosyal tesisler ile ilgili aynı uygulanın yapılması
gerekmektedir
G-Bu uygulamadan farklı olarak, genel bütçe kapsamındaki kamu
idareleri; Kendi bütçeleri veya tasarrufları altında bulunan her türlü mali kaynaklarını
TCMB veya muhabiri olan bankada açılacak TL cinsi vadesiz hesaplarda
tutmakla yükümlüdür
Yaşar AKBAŞ
-
29
8 GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİNİN SORUMLULUĞUNUN SINIRI.
Gerçekleştirme görevlilerinin sorumlulukları 5018 sayılı kanunun 33’üncü maddesinde: “Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim
almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması
görevlerini yürütürler. Gerçekleştirme görevlileri, bu kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve
işlemlerden sorumludurlar. Giderin çeşidine göre aranacak gerçekleştirme belgelerinin şekil ve türleri:
Yönetmelikle belirlenir.” şeklinde belirlenmiş, ayrıca 5189 sayılı Sayıştay Genel Kurul
Kararında da aynı doğrultuda görüş ve açıklamalara yer verilmiştir.
5018 Sayılı Kanunda harcama yetkilisinin sorumluluğu tanımlanırken, mevzuata aykırı
işlem dolayısıyla sorumlu olduğu ilgili maddede belirtilmişken, mevzuat sorumluluğu
gerçekleştirme görevlisi için sayılmamıştır ve bu önemlidir.
Bu nedenle;
Gerçekleştirme görevlileri mevzuata uygun olarak görevlendirilmesi şartıyla
kendilerince yürütülen süreç içinde düzenlenen belgelerin yasal düzenlemelerine uygun
düzenlenmesinden sorumludur. İşlem ile ilgili kararın mevzuata uygunluğundan sorumlu değildirler. Gerçekleştirme görevlileri, bazı karar ve işlem süreçlerinde yer almadıkları halde,
Anayasa ve ceza kanunlarında yer alan cezada şahsilik ilkesine aykırı olarak çeşitli
cezalar ile muhatap olmaktadırlar.
Oysa bu görevliler harcama talimatı üzerine, işin yaptırılması, mal veya hizmetin
alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için
gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
Giderlerin gerçekleştirilmesi süreci, harcama yetkililerince belirlenen görevlilerin
düzenlediği ödeme emri belgesinin, harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak
sahibine ödenmesi ile tamamlanır.
Gerçekleştirme görevlileri mevzuata uygun olarak görevlendirilmesi şartıyla bizzat
kendi yürüttükleri süreç içinde düzenlenen belgelerin yasal düzenlemelerine uygun
düzenlenmesinden sorumludur ve ceza sorumluluğu da bu kapsamdadır.
Yani, kanun gereği “giderin çeşidine göre aranacak gerçekleştirme
belgelerinin” kanun, yönetmelik, yönerge veya yönetim kurulu kararına uygun olarak hazırlanması ile sınırlıdır ve kendi sorumluluğu kapsamındaki
süreç öncesi mevzuat yönüyle başkalarınca alınmış kararlardan sorumlu
olmayacaktır. [Sayıştayın, karar düzeltme başvurusu sonrası harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin ortak sorumluluğunu, gerçekleştirme görevlisi yönüyle
kaldıran kararı mevcuttur. İlgili ve sorumlu tespiti yapılması şeklinde, Şubat 2020 ]
İdarenin, yanlış mevzuatı uygulayarak yapmış olduğu hukuki hata hizmet
kusuru teşkil etmeyecektir. (Danıştay 10.Daire 1997/3567 E. sayılı kararı.)
Öte yandan, üst yönetici tarafından, mevzuata yer alan şartları taşımayan kişilerin
gerçekleştirme görevlisi olarak görevlendiriesi halinde, ortaya çıkan idari ve cezai
sorumluluğu paylaşmak durumunda kalacaklardır.
-
30
9 MUHASEBE YETKİLİSİNİN GÖREV VE SORUMLULUĞU
Muhasebe yetkilileri, bazı karar ve işlem süreçlerinde yer almadıkları halde
Anayasa ve ceza kanunlarında yer alan cezada şahsilik ilkesine aykırı olarak
çeşitli cezalar ile muhatap olabilmektedirler. Oysa muhasebe yetkilisi kanunda yazılı muhasebe hizmetlerinin yürütülmesi ve
muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu kişidir.
Muhasebe yetkilisinin görevi 5018 sayılı kanunun 61’inci maddesinde, belge
kontrolü ve ödeme olarak yer aldığı gibi, bu sorumluluk 5189/1 sayılı Sayıştay
Genel Kurul Kararı ile de desteklenmiş bulunmaktadır. A] Ödeme emri ve eki belgelerindeki imza eksiğinden harcama yetkilisi ile
birlikte sorumludur. B] Ödeme emrinde imza yok ise tek başına sorumludur. C] Ödemeye esas belgelerdeki eksikliklerden hesap hatalarından aritmetik
hatalardan sorumludur. D] Yükümlülüklerine yerine getirmemek suretiyle hak sahibine ödeme
yapılmamasından sorumludur. E] İdarelerin tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının takip ve
tahsil işleminden tek başına sorumludur.
Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin
hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol
yükümlülüklerinden dolayı sorumludur.
Muhasebe yetkililerinin bu Kanuna göre yapacakları kontrollere ilişkin
sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır.
Sorumluluklarının sınırı kanun ile belirlenmiş olduğundan cezai sorumlulukları, cezada şahsilik ilkesi gereği görevi ve yükümlülükleri ile sınırlıdır.
***Muhasebe yetkilileri, farklı uygulama ile karşılaşmaları halinde kendilerini açıklamalar doğrultusunda rahatlıkla savunabilirler.
-
31
10 MUHASEBE YETKİLİSİNİN YERİNE KISA SÜRELİ GÖREVLENDİRME.
KISA SÜRELİ AYRILMA KAVRAMINDA, 2 AYLIK SÜRENİN ÖNEMİ. KISA SÜRELİ AYRILMALARDA SORUMLULUK SINIRI.
MUHASEBE YETKİLİSİNİN YETKİ DEVRİ VE SINIRI.
DENETİMLERDE YAŞANAN SORUNLAR.
Kamu idarelerinde muhasebe yetkililerinin, geçici olarak ve kısa süreli olarak
görevlerinden ayrılmalarında, kalifiye personel eksikliği nedeniyle, yerine,
konuya hakîm olmayan diğer çalışanlardan görevlendirme yapılabilmekte, bu
kısa görevlendirme dönemlerinde ise birçok riskler ile karşı karşıya
kalınmaktadır.
Kısa süreli vekâlet görevinde bulunan görevliler, kısa dönemde yapılmış
ödemeler, kaynağı geçmişe dayanan bazı alacaklar, vekâlet dönemi içinde zaman
aşımına uğrayan tahakkuklar vs. dolayısıyla kendilerine devir işlemi yapılmadığı
halde çoğu defa denetim unsurlarınca sorumlu olarak belirlenmektedirler.
Örneğin: Sayıştay denetimi veya iç denetim sırasında tespit edilmiş, zaman
aşımına uğramış işlemler ya da usulsüz ödemeler dolayısıyla, kısa süreli görev
yapmış olanlar dâhil, tüm muhasebe yetkilileri sıralanmak suretiyle kamu
zararlarından sorumlu tutulmaktadırlar.
Yeterli bilgiye zaten sahip olmayan geçici görevlendirilmiş birçok çalışan
kendisini savunamadığı için, anılan kamu zararlarının ödenmesine gereksiz yere
ortak olmaktadır.
Oysa Mahalli İdareler Bütçe Muhasebe Yönetmeliği’nin 451’inci maddesinin
b- fıkrasında anılan husus açıklanmıştır. Madde: “Kesin veya uzun süreli ayrılma sayılmayan ve iki aydan kısa süreli
geçici görev ya da hastalık gibi nedenlerle ayrılmalarda ayrıntılı devir yapılmaz
ve devir cetveli düzenlenmez. Bu gibi ayrılmalarda, ayrılan muhasebe yetkililerinin yerlerin bırakacakları Vekil memurlar, vekâlet edecekleri süre içindeki işlemlerden sorumlu olacaklarından, kayıtlara göre kasa, veznede bulunan değerleri sayarak teslim
alırlar. …” şeklindedir. Görüldüğü üzere iki aydan kısa süreli geçici görevlendirmede, ayrıntılı devir
yapılmadığından, vekil sadece bu iki ay içinde fiilen yaptığı işlemlerden
sorumludur. Kendisinden önceki bir işlemin yanlışlığı ya da zaman aşımına
uğramasından sorumlu değildir. Ancak, kısa görevler sırasında yasal olarak
yapılması öngörülmüş hususlardan sorumlu olacakları tabidir.
-
32
Örneğin, [Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri,
Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Madde 11,12]
Muhasebe yetkililerinin 15 günde vezne sayımı yapılmasını sağlayıp
denetlemesi gerektiği hususunda olduğu gibi.
Buna özellikle denetim mekanizmalarının dikkat etmesi ve düzenleyecekleri
raporlarda, bu tür görevlendirmede görev süresine bakmak suretiyle kısa görevlendirmelerle ilgili ayrımı yapmaları gerekmektedir.
Kısa süreli görevlendirilmiş bu kişiler de bir sorun ile karşılaşmaları
halinde savunmalarını, mevzuatında belirlenmiş bu hususu bilerek
yapmalıdırlar. Veznedarın ayrılması durumunda ise günlük kasa hesabı toplamı alınarak,
veznede bulunması gereken para, eski veznedar tarafından yeni veznedara
devredilmek suretiyle, yardımcı defterde toplamı gösteren son sayfasında gerekli
açıklama yapılarak muhasebe yetkilisi ve veznedar tarafından imzalanacaktır. Bu işlem veznedeki tüm değerler için yapılmalıdır ve muhasebe yetkilisinin
yetki devri her yıl yayımlanan muhasebat genel tebliğleri ekinde yer alan
limitler çerçevesinde ancak yardımcısına yapılabilmektedir. (2015 Muhasebat Genel Tebliği 51)
-
33
11 ÜST YÖNETİCİNİN ASLİ GÖREVLERİNDEN OLAN DENETİM YETKİSİNİN KULLANILMASI.
Belediye başkanının görev ve yetkilerinden birisi Belediye Kanununun 38’inci
madde k] fıkrasında “Belediye ve bağlı kuruluşları ile işletmelerini denetlemek” şeklinde
yer almış, diğer kamu idarelerinde ise kendi özel kanunlarında hazırlanmış
ilgili yönetmeliklerde [Örneğin, üniversitelerde sosyal tesisler ile ilgili her yıl
denetim zorunluluğunun üst yönetici sorumluluğuna verilmiş olması vs.] tüm üst yöneticilere
benzer görev yetki ve sorumluluklar yüklenmiş bulunmaktadır.
Bu nedenle üst yöneticiler, kanunların kendilerine verdiği denetim yetkisini,
İç Denetçiler ve kadro durumuna göre Müfettişler vasıtasıyla yerine getirirler.
Birimler ise yürüttükleri faaliyetleri konusunda işlem odaklı tespitleri, kendi elemanları
vasıtasıyla yapmakta olup bu denetimlerin, her birimde yıllık programlar şeklinde planlı
olarak yapılması önemlidir.
Örneğin, çevre, gürültü vs. gibi özel alanlar ile ilgili zabıta vb. denetimlerinin yıllık
programları çerçevesinde yapılması kanunlar ve yönetmeliklerin de gereğidir ve
programlı denetimler en sağlıklı ve verimli denetimlerdir. Bu kapsamdaki denetim ile ilgili talimatların üst yönetici tarafından, her yıl, yazılı
olarak ilgili birimlere intikal ettirilerek sonuçlarının da belirlenen takvim içinde özet
olarak alınması önemlidir.
Üstelik bu planlı çalışma, üst yöneticinin denetim görevini yerine getirmediği iddiasını
içerecek sorgular ile karşılaşma riskini ortadan kaldıracağı gibi ilerde oluşacak önemli
yanlışlıkları da önleyecektir.
-
34
12 ÜNİVERSİTELERDE DÖNER SERMAYE KAYNAKLARININ DAĞITILMASINDA ÖNEMLİ AYRINTI VE ÜNİVERSİTE YÖNETİM KURULU’NUN YETKİSİ.
UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZLERİNİN TABİ OLDUĞU HÜKÜMLER
2547 Sayılı Kanunun 3/j maddesi ve Maliye Bakanlığı’nca [H.M.B] yayımlanan
18 sayılı “Yükseköğretim kanunu ve yükseköğretim personel kanunu genel tebliğinde”
yer almış olan hükümlere baktığımızda Uygulama Araştırma Merkezleri,
“Yükseköğretim kurumlarında eğitim öğretimin desteklenmesi amacıyla çeşitli alanların
uygulama ihtiyacı ve bazı meslek dallarının hazırlık ve destek faaliyetleri için eğitim -
öğretim, uygulama ve araştırmaların sürdürüldüğü bir yükseköğretim kurumudur.”
Şeklinde tarif edilmiş, Yükseköğretim Kurulu’nun görevleri ise kanunun 7/2’nci
maddesinde, “2-Yükseköğretim kurumları içinde bölüm, ana bilim ve ana sanat dalları ile uygulama ve araştırma merkezi açılması, birleştirilmesi veya kapatılması; konservatuvar,
meslek yüksekokulu veya destek, hazırlık okul veya birimleri kurulması ile ilgili olarak doğrudan
veya üniversitelerden gelecek öneriler üzerine karar vermek.” Şeklinde hüküm altına alınmıştır.
Kanunun 58’inci maddesinde de döner sermaye kapsamlı gelirlerin dağıtımına ilişkin
esaslar belirlenmiş ve yönetmelik ve tebliğlerle usul ve esaslar ayrıntılı olarak
açıklanmıştır.
18 seri numaralı genel tebliğde ise birimler bazında izlenmesi gereken döner sermaye
gelirleri ile giderlerinin birimler itibarıyla ilgili saymanlığın kayıtlarında alt
hesaplarda izleneceği.
Üniversite yönetim kurullarının dağıtılacak döner sermaye payı tutarını belirlerken
döner sermaye gelirinin elde edildiği birimin gelir-gider dengesini, borçlarını,
alacaklarını, nakit durumunu, ihtiyaçlarını ve tahakkuku yapılan faturalardan bir
kısmının ilgililerce yapılabilecek itirazlar sonucunda iptal edilebileceği hususlarını
gözetmekle yükümlü ve sorumlu oldukları belirtilmiş. (Sağlık Araştırma Uygulama Merkezleri hariç)
Dağıtımda uygulanacak usul ve esaslara ilişkin yönetmeliğin 2/e maddesinde dağıtılacak
miktarın tanımı, ilgili ödeme dönemi içinde yönetim Kurulu’nun kanuni sınırlarda
yapılacak kesintilerden sonra dağıtımına karar verdiği miktar şeklinde yapılmıştır.
Yine aynı düzenlemede yönetim kurulundan kastedilenin, Üniversite ve ileri
teknoloji enstitülerinin yönetim kurulları olduğu izah edilmiştir. ((u) bendi)
Düzenlemelerin hepsini birlikte değerlendirdiğimizde araştırma merkezlerinin;
a-Yükseköğretim Kurumu olduğu. b-Döner sermaye gelirlerinin dağıtımına ilişkin belirlenmiş usul ve esaslara
tabi olduğu c-Ayrı bir birim olarak dikkate alınması gerektiği.
-
35
d-Döner sermaye gelirleri ile giderlerinin birimler itibarıyla ilgili saymanlığın kayıtlarında alt hesaplarda ayrı ayrı izleneceği. e-Döner sermaye geliri elde eden birimlerin tek bir döner sermaye işletmesinde birleştirilebileceği. f-Gelirlerin dağıtılacak miktarının ve oranının belirlenmesinde yetkili olan
kurulun üniversite yönetim kurulu olduğu, diğer birim yönetim kurullarının
dağıtılacak miktarı ve oranını belirleme yetkisinin olmadığı. g-Üniversite yönetim Kurulu’nun, dağıtılacak döner sermaye payı tutarını belirlerken,
döner sermaye gelirinin elde edildiği birimin gelir-gider dengesini, borçlarını
alacaklarını, nakit durumunu ihtiyaçlarını ve tahakkuku yapılan faturalardan bir
kısmının ilgililerce yapılabilecek itirazlar sonucunda iptal edilebileceği hususlarını
gözetmekle yükümlü ve sorumlu olduğu. Hüküm altına alınmış bulunmakta iken üniversite yönetim kurullarının bu esasların bir
kısmını göz ardı edebildikleri anlaşılmaktadır.
Şöyle ki yetkileri olmadığı, yasal düzenleme ile sabit olan fakülte veya müdürlük
yönetim kurullarının, anılan konularda kararlar almak suretiyle üniversite yönetim
kuruluna gönderdikleri, üniversite yönetim kurullarının da aynı kararları teyit eden
kararlar ürettikleri, bazen hiç karar almadan işlem tesis edildiği gibi belge veya yasal
düzenleme değerlendirmesi yapmadıklarından aldıkları kararların da yanlış ve hukuksuz
olduğu gözlenmektedir.
Böyle olunca, elbette yapılan ödemelerin de doğru ve kurallarına uygun olduğunu
söyleyebilmek pek mümkün olmayacaktır.
Bu konuda bariz örnekler mevcut olmakla birlikte, uygulamaların yanlışlığını ve doğru
uygulamanın nasıl olması gerektiğinin izahı amaçlı bu değerlendirmeye örnek
verilmeyecektir elbette.
Ancak Kurum imkânlarının kullanıldığı iki işlemden birisinde, kurum payının % 25,
diğerinde % 58 belirlenmiş olması hiçbir tartışmaya mahal bırakmayacak uygulamadır.
Bu nedenlerle üniversite yönetim kurullarının, sadece kendi yetkilerinde olan döner
sermaye gelirlerinin ne kadarının hangi oranda dağıtıma tabi tutulacağına ilişkin
hesaplama ve değerlendirmeleri yaparken, bu konularda yetkisiz olan diğer yönetim
kurullarının tespitlerine dayandırmadan, belgelerinin incelenmesi ve elde edilmesinin
şekli ve yöntemlerini değerlendirmek suretiyle kararlarına yansıtmaları halinde,
görevlerini yasal düzenlemeye uygun yapmış olacaklarından anılan kurallara uygun
hareket etmelidirler.
Aksi takdirde imza attıkları kararlar, gerçek bilgiyi içermeyeceğinden Türk Ceza
Kanununun 204 maddesinde yer alan evrakta sahtecilik anlamı taşıyan kararlar olarak
ortaya çıkacak, bu ödemeleri alanlar ile birlikte müteselsil sorumlu olarak, idari adli ve
mali cezalarla karşılaşacaklardır.
-
36
13 DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİNİN İŞLEYİŞİ VE EK ÖDEMELER İLE İLGİLİ, ÜNİVERSİTE YÖNETİM KURULLARININ YETKİ DEVRİ VE SINIRI
Döner sermaye işletmelerinin kurulması ve işletilmesine ilişkin usul ve
esaslar; “2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58. maddesine göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik” ile belirlenmiştir.
Yönetmeliğin 10’ncu maddesine göre: Döner sermaye işletmesinin yönetim kurulu, üniversite yönetim kuruludur. İta amiri Rektördür.
Rektör bu yetkisini uygun gördüğü ölçüde yardımcılarına, dekanlara veya
enstitü, yüksekokul ve araştırma ve uygulama merkezi müdürlerine devredebilir.
Üniversite Yönetim Kurulu, yetkilerini uygun gördüğü ölçüde, kuracakları
yürütme kuruluna devredebilir. Şeklindedir ve görüleceği üzere, yönetim kurulu kurulacak yürütme kuruluna
sınırlı yetki devri yapabilecek, diğer birim yönetim kurullarına ise yetki devri
yapamayacaktır.
Yönetmeliğin 11’nci maddesinde: “Döner sermaye işletmesinin hizmetleri,
yönetim kurulu, ita amiri, işletme müdürü, sayman, tahakkuk memuru, veznedar,
ayniyat memuru, ambar memuru, memurlar ve işçiler tarafından, saymanlık
hizmetleri ise Hazine ve Maliye Bakanlığınca kurulan saymanlıklarca
yürütülür” şeklinde olup; Ek geçici birinci maddesi: “Bünyelerinde birden fazla döner sermaye işletmesi bulunan üniversiteler ve
yüksek teknoloji enstitüleri, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak döner
sermaye işletmelerini birleştirmek zorundadırlar.”
Şeklindedir ve farklı bir görüş oluşturulmasına meydan vermeyecek derecede
nettir.
Yani döner sermaye kapsamında faaliyet sürdüren işletmelerin, faaliyet sonrası
sonuç ve işlemlerinin tek bir D.S. İşletme Müdürlüğü bünyesinde koordine
edilerek izlenmesi gerekmektedir.
-
37
14 BELEDİYE MECLİSİNİN, YETKİ DEVRİNE İLİŞKİN ALDIĞI KARARLARDAKİ HUKUKA AYKIRILIKLAR, TÜM KAMU İDARELERİ ÜST YÖNETİCİLERİNİN, PROTOKOL, SÖZLEŞME
İMZALAMASI VE SORUMLULUKLARI.
Mahalli idarelerinde içinde yer aldığı kamu idarelerinde, kurumu yükümlülük altına
sokacak şekilde çeşitli sivil toplum örgütleri ya da kişiler ile protokol imzalanırken üst
yöneticilerin, belediyelerde meclislerinden diğer kamu idarelerinde karar organlarından:
İşlemin tanımı yapılmış, tarafı konusu ve tüm unsurları belirlenmiş şekilde sadece,
yapılacak protokol ve imzalanması yetkisini içeren yetki alması gerekmektedir.
Bu, yürütülecek projeler, kiralamalar ve gayrimenkul satışları için de geçerlidir. Belediye Kanununun 38 ve Büyükşehir Belediye Kanununun 18’inci maddesi başkanın
yetkilerini: “g)Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak. g)Yetkili organların kararını almak şartıyla, büyükşehir belediyesi adına sözleşme yapmak,
karşılıksız bağışları kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak.” şeklinde
düzenlemiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun, 11.7.2007 tarih ve E.2007/14-446 -K.2007/553 sayılı
kararında ise özetle:
“Belediyeye ait taşınmaz mal satış yetkisi belediye meclisine aittir. Belediye meclisi bu yetkisini sınırsız olarak devredemez. İşlem yok hükmündedir.”
şeklinde karar vermiş olup ilgili maddeler v