บทท�4การผลิตแลิะต นท�นการผลิต

4.1 องค์�กรทางธุ�รกจ

การดำ�าเนิ�นิธุรก�จของผู้��ผู้ลิ�ตมี�การดำ�าเนิ�นิงานิในิลิ�กษณะขององค์�กรธุรก�จ(business sector ) ร�ปแบบต!างๆ ก�นิซึ่$%งในิระบบเศรษฐก�จแบบตลิาดำ มี�การเป(ดำโอกาสให้�เอกชนิเป-นิเจ�าของป.จจ�ยการผู้ลิ�ตแลิะทำ�าห้นิ�าทำ�%ผู้ลิ�ตส�นิค์�าแลิะบร�การ เพื่2%อตอบสนิองค์วามีต�องการแก!ผู้��บร�โภค์

4.1.1 ค์วามีห้มีายของการผู้ลิ�ตค์2อ ร�ปแบบการผู้ลิ�ตส�นิค์�าแลิะบร�การทำ�%ผู้��ผู้ลิ�ตสามีารถผู้ลิ�ต

ข$6นิไดำ�ส�งสดำภายใต�จ�านิวนิป.จจ�ยการผู้ลิ�ตแลิะระดำ�บเทำค์โนิโลิย�ทำ�%มี�อย�!อย!างจ�าก�ดำ ทำ�าให้�ส�นิค์�าแลิะบร�การทำ�%ผู้ลิ�ตข$6นิมีาไดำ�มี�จ�านิวนิทำ�%จ�าก�ดำไปดำ�วย

ภาพท�� 4.1 ฟั�งก�ชั�นการผลิตแลิะบรการในระบบเศรษฐกจ

จ�านิวนิป.จจ�ยการ

ผู้ลิ�ต ในิส�ดำส!วนิ

ต!างๆ ก�นิ

ฟั.งก�ช� %นิการผู้ลิ�ต

ส�นิค์�าแลิะ

บร�การในิจ�านิวนิต!างๆ

4.1.2 เป้$าหมายของผ) ผลิตการผลิตสินค์ าในระบบเศรษฐกจ ผ) ผลิตม�เป้$าหมายเพ+�อให ได้ ร�บ

ก.าไรสิ)งสิ�ด้ ( maximize profit ) โด้ยก.าไร ค์+อ สิ0วนต0างระหว0างรายร�บจากการขายสินค์ า

ก�บต นท�นหร+อค์0าใชั จ0ายในการผลิต ก.าไรของผ) ผลิตหาได้ จาก ผลิต0างระหว0างรายได้ จากการ

ขายสินค์ าก�บต นท�นหร+อค์0าใชั จ0ายท��เกด้ข23นจากการผลิตสินค์ า เน+�องจากต นท�นในแนวค์ด้ของน�กบ�ญชั� แลิะน�กเศรษฐศาสิตร�ม�ค์วามแตกต0างก�น จ2งท.าให ก.าไรม�ค์วามแตกต0างก�น

1 . ต�นิทำนิทำางบ�ญช� ( account cost) ค์2อค์!าใช�จ!ายทำ�%เป-นิต�วเง�นิทำ�%ภาค์ธุรก�จไดำ�จ!ายไปส�าห้ร�บป.จจ�ยการผู้ลิ�ต ห้ร2อต�นิทำนิช�ดำแจ�ง (explicit costs ) ทำ�%เก�ดำข$6นิ เช!นิ ค์!าจ�างแรงงานิ ค์!าใช�จ!ายในิการซึ่26อว�ตถดำ�บ ค์!าเช!าอาค์าร ห้ร2อเค์ร2%องจ�กร เป-นิต�นิ ค์!าใช�จ!ายเห้ลิ!านิ�6สามีารถบ�นิทำ$กลิงรายการทำางบ�ญช�ไดำ�

2. ต�นิทำนิทำางเศรษฐศาสตร� (economics cost) ค์2อ ค์!าใช�จ!ายทำ�%ธุรก�จไดำ�จ!ายเป-นิต�วเง�นิในิการใช�ป.จจ�ยการ

ผู้ลิ�ตรวมีก�บต�นิทำนิทำ�%ไมี!ช�ดำแจ�ง ( implicit costs ) ทำ�%เก�ดำข$6นิ เมี2%อผู้��ผู้ลิ�ตนิ�าป.จจ�ยการผู้ลิ�ตของต�วเองมีาทำ�าการผู้ลิ�ต ต�นิทำนิเห้ลิ!านิ�6 ผู้��ผู้ลิ�ตมี�ไดำ�มี�การจ!ายค์!าตอบแทำนิเป-นิต�วเง�นิโดำยตรง แลิะมี�ไดำ�รวมีอย�!ในิต�นิทำนิทำางบ�ญช� เช!นิ ค์!าเส�ยโอกาสในิร�ปแบบค์!าจ�าง ในิกรณ�ทำ�%ผู้��ผู้ลิ�ตทำ�าการผู้ลิ�ตดำ�วยตนิเอง ห้ร2อค์!าเส�ยโอกาสในิร�ปของค์!าเช!า ในิกรณ�นิ�าทำ�%ดำ�นิของต�วเองมีาใช�ในิการผู้ลิ�ต

ต นท�นทางเศรษฐศาสิตร� ป้ระกอบด้ วย ต นท�นทางบ�ญชั� หร+อต นท�นชั�ด้แจ ง รวมก�บต นท�นท��ไม0ชั�ด้แจ งท��เกด้ข23น เม+�อผ) ผลิตน.าป้�จจ�ยการผลิตของต�วเองมาท.าการผลิตสินค์ าแลิะมได้ จ0ายเป้5นต�วเงนโด้ยตรง

3. ก�าไรทำางบ�ญช� แลิะก�าไรทำางเศรษฐศาสตร� จากค์วามีแตกต!างระห้ว!างต�นิทำนิทำางบ�ญช� แลิะ

ต�นิทำนิทำางเศรษฐศาสตร�จ$งทำ�าให้�ก�าไรทำางบ�ญช� แลิะก�าไรทำางเศรษฐศาสตร�มี�ค์วามีแตกต!างก�นิ

ก�าไรเศรษฐศาสต

ร�ต�นิทำนิทำ�%ไมี!ช�ดำเจนิ

ต�นิทำนิช�ดำเจนิ

ก�าไรทำางบ�ญช�

ต�นิทำนิช�ดำเจนิ

แนิวค์�ดำของนิ�กเศรษฐศาสตร� แนิวค์�ดำของนิ�กบ�ญช�

รายร�บ

ค์!าเส�ยโอกาส

รายร�บ

ก�จการเจ�าของค์นิเดำ�ยว

สห้กรณ�

ห้�างห้�นิส!วนิ

บร�ษ�ทำ จ�าก�ดำ

บร�ษ�ทำ จ�าก�ดำ(มีห้าชนิ)

องค์�กรธุรก�จร�ฐบาลิ

องค์�กรธุรก�จเอกชนิ

ร�ปแบบองค์�กรธุรก�จประเภทำต!างๆ

(1)องค์�กรธุ�รกจภาค์เอกชัน ค์2อ องค์�กรทำ�%จ�ดำต�6งข$6นิมีาโดำยภาค์เอกชนิ มี�ห้นิ�าทำ�%ทำ�าการผู้ลิ�ตส�นิค์�าแลิะบร�การ เพื่2%อให้�ไดำ�ร�บก�าไรส�งสดำจากการผู้ลิ�ตแบ!งเป-นิ

(1.1 ) กจการค์นเด้�ยว ( sole proprieships) ค์2อการดำ�าเนิ�นิธุรก�จขนิาดำเลิ:ก ทำ�%มี�การจ�ดำต�6งแลิะดำ�าเนิ�นิงานิโดำยเจ�าของค์นิเดำ�ยว อย�!ในิลิ�กษณะร�นิค์�าปลิ�ก ห้ร2อธุรก�จส!วนิต�ว

(1.2 ) ห างห� นสิ0วน (partnerships) ค์2อส�ญญาซึ่$%งบค์ค์ลิต�6งแต!2 ค์นิข$6นิไปตกลิงก�นิเพื่2%อกระทำ�าก�จการร!วมีก�นิดำ�วยประสงค์�จะแบ!งก�าไรอ�นิจะพื่$งไดำ�จากก�จการทำ�%ทำ�านิ�6นิ

(1.3 ) บรษ�ท จ.าก�ด้ ( corporation) ค์2อ การดำ�าเนิ�นิธุรก�จทำ�%มี�ผู้��ร !วมีลิงทำนิมีากกว!า 7 ค์นิ ข$6นิไปจดำทำะเบ�ยนิจ�ดำต�6งก�จการในิร�ปแบบของบร�ษ�ทำ

(1.4 ) บร�ษ�ทำมีห้าชนิ จ�าก�ดำ ( public company )เป-นิร�ปแบบการดำ�าเนิ�นิธุรก�จทำ�%จ�ดำต�6งข$6นิตามีพื่ระราชบ�ญญ�ต�บร�ษ�ทำ มีห้าชนิ จ�าก�ดำ 2535 ผู้��ร!วมีถ2อห้�นิมีากกว!า 100 ค์นิข$6นิไป

(1.5 ) สห้กรณ� (coperation ) ค์2อ ค์ณะบค์ค์ลิซึ่$%งสห้กรณ�ต�6งข$6นิไมี!นิ�อยกว!า 10 ค์นิ ข$6นิไปจดำทำะเบ�ยนิเป-นิสห้กรณ�

(2 ) องค์�กรธุ�รกจภาค์ร�ฐบาลิการด้.าเนนธุ�รกจภาค์ร�ฐบาลิหร+อร�ฐวสิาหกจ

( state enterprise ) ค์+อร)ป้แบบการด้.าเนนธุ�รกจท��ร�ฐบาลิหร+อองค์�กรด้.าเนนงานเอง หร+อเป้5นผ) ถื+อห� นสิ0วนใหญ0เกนร อยลิะ 50 ของท�นจด้ทะเบ�ยน

4.2 ฟั�งก�ชั�นการผลิตระยะสิ�3น

(1 ) ป.จจ�ยค์งทำ�% ( fixed resource :FR ) (2 ) ป.จจ�ยผู้�นิแปร ( variable resource : VR )

4.2.2 ระยะเวลิาในการผลิต แลิะฟั�งก�ชั�นการผลิตระยะสิ�3น

(1 )การผลิตสินค์ าในระยะสิ�3น(2) ฟั�งก�ชั�นการผลิตในระยะสิ�3น (2.1 ) ผลิผลิตรวม ( total product : TP ) (2.2 ) ผลิผลิตเฉลิ��ย ( average product : AV) (2.3 ) ผลิผลิตเพ�ม หร+อผลิผลิตหน0วยสิ�ด้ท าย

(marginal product ; MP)

ป.จจ�ยค์งทำ�% ป.จจ�ยผู้�นิแปร (VR) ผู้ลิผู้ลิ�ตรวมี (TP) ผู้ลิผู้ลิ�ตเฉลิ�%ย (AP) ผู้ลิผู้ลิ�ตเพื่�%มี (MP)

ทำ�%ดำ�นิ (ห้นิ!วย) แรง (ห้นิ!วย) (ห้นิ!วย) TP/VR ∆TP/∆VR         

1 0 0 - -

1 1 50 50.00 50

1 2 150 75.00 100

1 3 350 116.67 200

1 4 650 162.50 300

1 5 800 160.00 150

1 6 850 141.67 50

1 7 850 121.43 0

1 8 800 100.00 -50

1 9 700 77.78 -100

1 10 550 55.00 -150

         

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตรวมี (TP)

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตเฉลิ�%ย (AP)

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตเพื่�%มี (MP)

(3 ) การผลิตในระยะยาว (long-run period )เป้5นชั0วงเวลิาท��ผ) ผลิตสิามารถืเป้ลิ��ยนแป้ลิงป้�จจ�ยการผลิตได้ ท�กชันด้

4.3 กฎการลิด้น อยถือยลิงกฎการลิด้น อยถือยลิงของผลิผลิต เกด้ข23นในระยะสิ�3น

เม+�อม�การเพ�มป้�จจ�ยผ�นแป้รท�ลิะหน2�งหน0วยเท0าๆ ก�นให ท.างานร0วมก�บป้�จจ�ยค์งท�� ท.าให ผลิผลิตของธุ�รกจเพ�มข23นในชั0วงแรก เพ�มข23นในอ�ตราท��ลิด้ลิง แลิะท ายท��สิ�ด้ผลิผลิตรวมจะลิด้ลิง

4.4 การแบ0งชั0วงระยะเวลิาในการผลิตระยะสิ�3น แลิะลิ�กษณะเสิ นผลิผลิตเพ�ม

4.4.1 การแบ0งชั0วงระยะเวลิาในการผลิตระยะสิ�3น แบ0งเป้5น 3 ระยะด้�งน�3

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตรวมี (TP)

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตเฉลิ�%ย (AP)

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตเพื่�%มี (MP)

I II III

I

II

III

เส�นิผู้ลิผู้ลิ�ตเพื่�%มี (MP)

4.4.2 ลิ�กษณะเสิ นผลิผลิตเพ�ม

4.5 ค์วามหมายของต นท�น แลิะลิ�กษณะเสิ นต นท�นแต0ลิะป้ระเภท

4.5.1 ค์วามีห้มีายของต�นิทำนิต�นิทำนิ ค์2อ ค์!าใช�จ!ายทำ�%เก�ดำข$6นิในิการนิ�าป.จจ�ยการผู้ลิ�ตมีาทำ�าการผู้ลิ�ต

ส�นิค์�าแลิะบร�การดำ�วย (1 ) ต�นิทำนิค์งทำ�%รวมี ( total fixed cost : TFC ) ค์2อค์!าใช�จ!ายทำ�%เก�ดำข$6นิในิช!วงเร�%มีแรกของการผู้ลิ�ต แลิะไมี!มี�การเปลิ�%ยนิแปลิงเมี2%อ

ผู้ลิ�ตส�นิค์�าเพื่�%มีข$6นิ ห้ร�เร�ยกว!า ต�นิทำนิจมี(2 ) ต�นิทำนิผู้�นิแปร (total variable cost : TVC ) ค์2อ ค์!าใช�จ!าย

ทำ�%เปลิ�%ยนิแปลิงตามีปร�มีาณของผู้ลิผู้ลิ�ต เมี2%อไมี!มี�การผู้ลิ�ตส�นิค์�าค์!าใช�จ!ายเห้ลิ!านิ�6ไมี!

เก�ดำข$6นิ

(3 ) ต�นิทำนิรวมี (total cost : TC ) ค์2อค์!าใช�จ!ายทำ�6งห้มีดำทำ�%เก�ดำข$6นิจากการผู้ลิ�ต

ส�นิค์�าในิระยะส�6นิ ประกอบไปดำ�วย ต�นิทำนิค์งทำ�%รวมี แลิะต�นิทำนิผู้�นิแปรรวมี (4 ) ต�นิทำนิค์งทำ�%เฉลิ�%ย ( average fixed cost : AFC ) ค์2อต�นิทำนิเฉลิ�%ย

ต!อห้นิ!วยของผู้ลิผู้ลิ�ต ห้าไดำ�จากการนิ�าต�นิทำนิค์งทำ�%รวมี ห้ารดำ�วยจ�านิวนิผู้ลิผู้ลิ�ต(5 ) ต�นิทำนิผู้�นิแปรเฉลิ�%ย ( average variable cost : AVC ) ค์2อต�นิทำนิ

ผู้�นิแปรเฉลิ�%ยต!อห้นิ!วยของผู้ลิผู้ลิ�ต ห้าไดำ�จากการนิ�าต�นิทำนิผู้�นิแปรรวมีห้ารดำ�วยจ�านิวนิผู้ลิผู้ลิ�ต (6 ) ต�นิทำนิรวมีเฉลิ�%ย ( average total cost : ATC ) ค์2อ ต�นิทำนิเฉลิ�%ย

ต!อห้นิ!วยของผู้ลิผู้ลิ�ต ห้าไดำ�โดำยนิ�าต�นิทำนิรวมีห้ารดำ�วยจ�านิวนิผู้ลิผู้ลิ�ต(7 ) ต�นิทำนิเพื่�%มี ห้ร2อต�นิทำนิห้นิ!วยสดำทำ�าย ( marginal cost : MC ) ค์2อ

การเปลิ�%ยนิแปลิงของต�นิทำนิการผู้ลิ�ตเมี2%อมี�การเปลิ�%ยนิแปลิงปร�มีาณของผู้ลิผู้ลิ�ตห้นิ$%งห้นิ!วย ห้าไดำ�จากต�นิทำนิรวมีทำ�%มี�การเปลิ�%ยนิแปลิงห้ารดำ�วยผู้ลิผู้ลิ�ตทำ�%มี�การเปลิ�%ยนิแปลิง

ผู้ลิผู้ลิ�ต

ต�นิทำนิค์งทำ�%

ต�นิทำนิผู้�นิแปร

ต�นิทำนิรวมี

ต�นิทำนิเฉลิ�%ยค์งทำ�%

ต�นิทำนิเฉลิ�%ยแปรผู้�นิ

ต�นิทำนิรวมีเฉลิ�%ย

ต�นิทำนิเพื่�%มี

(Q) (TFC) (TVC) (TC) (AFC) (AVC) (ATC) (MC)

(1) (2) (3) (2)+(3) (2)/(1) (3)/(1) TC/Q ∆TC/∆Q(ห้นิ!วย

) (บาทำ) (บาทำ) (บาทำ)        

0 200 0 200 - - - -

1 200 220 420 200.00 220.00 420.00 220

2 200 350 550 100.00 175.00 275.00 130

3 200 400 600 66.67 133.33 200.00 50

4 200 420 620 50.00 105.00 155.00 20

5 200 450 650 40.00 90.00 130.00 30

6 200 600 800 33.33 100.00 133.33 150

7 200 850 1,050 28.57 121.43 150.00 250

8 200 1,200 1,400 25.00 150.00 175.00 350

9 200 1,600 1,800 22.22 177.78 200.00 400

10 200 2,050 2,250 20.00 205.00 225.00 450

เส�นิต�นิทำนิรวมี (TC)

เส�นิต�นิทำนิผู้�นิแปรรวมี (TVC)

เส�นิต�นิทำนิค์งทำ�%รวมี (TFC)TFC

4.5.2 ลิ�กษณะเสิ นต นท�นแต0ลิะป้ระเภท

(1 ) เสิ นต นท�นค์งท��รวม เสิ นต นท�นผ�นแป้รรวม แลิะเสิ นต นท�นรวม

เส�นิต�นิทำนิเพื่�%มี (MC)

เส�นิต�นิทำนิรวมีเฉลิ�%ย (ATC)

เส�นิต�นิทำนิผู้�นิแปรเฉลิ�%ย (AVC)

เส�นิต�นิทำนิค์งทำ�%เฉลิ�%ย(AFC)

AFC

(2 ) เสิ นต นท�นค์งท��เฉลิ��ย เสิ นต นท�นผ�นแป้รเฉลิ��ย เสิ นต นท�นรวมเฉลิ��ย แลิะเสิ นต นท�นเพ�ม

เส�นิต�นิทำนิรวมีเฉลิ�%ย (ATC)

4.6 ลิ�กษณะเสิ นต นท�นเฉลิ��ยระยะสิ�3น ( average total cost : ATC)

4.7 ลิ�กษณะเสิ นต นท�นเฉลิ��ยระยะยาว

เสิ นต นท�นเฉลิ��ยระยะยาว ( long-run average cost : LRAC ) ม�ลิ�กษณะ

ค์ลิ ายก�บร)ป้ต�วย) เน+�องจากการผลิตสินค์ าระยะยาว ผ) ผลิตสิามารถืเลิ+อก

โรงงานขนด้ต0างๆ ท��ท.าให ต นท�นเฉลิ��ยระยะสิ�3นม�ค์0าต.�าสิ�ด้ได้ โด้ยเสิ น

ต นท�นเฉลิ��ยระยะยาวค์+อ เสิ นลิากผ0านเสิ นต นท�นเฉลิ��ยระยะสิ�3นในโรงงาน

แต0ลิะขนาด้

ATC ขนิาดำเลิ:ก

ATC ขนิาดำกลิาง1

ATC ขนิาดำกลิาง2

ATC ขนิาดำให้ญ!

0

ปร�มีาณผู้ลิผู้ลิ�ต (ห้นิ!วย)

ต�นิ

ทำนิเฉ

ลิ�%ย(บ

าทำ)

เส�นิต�นิทำนิเฉลิ�%ยระยะยาว (LRAC)

Q1 Q2

ภาพ4.10 ลิ�กษณะเสิ นต นท�นเฉลิ��ยระยะยาว(LRAC )

4.8 การป้ระหย�ด้ แลิะการไม0ป้ระหย�ด้จากขนาด้

4.8.1 การป้ระหย�ด้จากขนาด้ (economies of scale )

4.8.2 ผลิได้ ต0อขนาด้ค์งท�� ( constant returns to scale)

4.8.3 การไม0ป้ระหย�ด้จากขนาด้ ( diseconomies of scale)

0

ปร�มีาณผู้ลิผู้ลิ�ต (ห้นิ!วย)

ต�นิ

ทำนิเฉ

ลิ�%ย(บ

าทำ)

Q1 Q2

ต�นิทำนิเฉลิ�%ยลิดำลิงผู้ลิไดำ�ต!อขนิาดำเพื่�%มีข$6นิ

ต�นิทำนิเฉลิ�%ยเพื่�%มีข$6นิผู้ลิไดำ�ต!อขนิาดำลิดำลิง

เส�นิต�นิทำนิเฉลิ�%ยระยะยาว (LRAC)

การประห้ย�ดำจากขนิาดำผู้ลิไดำ�ต!อขนิาดำค์งทำ�%การไมี!ประห้ย�ดำจากขนิาดำ