บทความพิเศษ ประชาชน ...

๑

บทความพเศษ

ธเนศ วงศยานนาวา

"ประชาชน" : เมอกระเบองคดจะเฟองฟลอย (1)

ใน โลกของเทคโนโลยและคณตศาสตรทสามารถจะใหความแนนอนจากการคาดค านวณ ทกสงทกอยางได และภายใตพลงแหงเทคโนโลยซงเชอมโยงกบคณตศาสตรกเปนอกหนงพลง ทไดสรางความมนใจใหกบมนษย ดงนน ส านกของมนษยทท าใหโลกตายตวแนนอนไมมอะไรผดพลาดนนกเปนโลกท ปรากฏใหเหนไดในนยายวทยาศาสตร

แตโลกทแนนอนตายตวแบบคณตศาสตรทขยายตวไปพรอมกบทนนยมและโลกา ภวตนกลบถกตอตานจากผคนหลากหลายรปและหลายทศทาง กระแสตานทหลากลายกมาพรอมๆ กบความหลากหลายจนท าใหทกสงทกอยางดเหมอนจะยงเหยงมากขนเปนทว คณ จนท าใหดราวกบวาไมสามารถทจะระบชดลงไปไดวาคออะไร

ดวยพลงทางการเมองและการรบรผานขาวสารทถกท าใหกลายเปนสงจ าเปน ทขาดไปไมไดกยงท าใหมวลชน (mass) ฝงชน (crowd) และกลมชน (multitude) หรอแมกระทงมอบ (mob) ทวโลกดจะเปนปรากฏการณทสรางสบสนวนวายแตการตอสทางการเมองภายใตกรอบการเมองของรฐสมยใหมกยง "สราง" ใหเปนมวลชน (mass) ฝงชน (crowd) และกลมชน (multitude) หรอแมกระทงมอบ (mob) นนไดกลายเปนพวกทมพลงส าคญมาก

แตทงหมดนกกลบวนวายเสยยงกวาพลงของ "ประชาชน" ตามความเขาใจของค าๆ นในของกรอบรฐประชาชาตเสยอก เชน "อ านาจเปนของหรอมาจากประชาชน" เปนตนถงกระนน กรอบคดและแนวความคดทเชอมโยงกบขบวนการทางสงคมตางๆ กมกจะละเวนกรอบคดของ มวลชน (mass) ฝงชน (crowd) และกลมชน (multitude) หรอแมกระทงมอบ (mob) โดยไมยอมใหค าเหลานไปปรากฏอยในรฐธรรมนญหรอบตรประชาชน เชน คงไมใชเรองธรรมดาทจะเขยนไวในรฐธรรมนญวา "อ านาจอธปไตยเปนของมอบ" เปนตน

ในท านองเดยวกนกบการยอมรบค าวา "ประชาชน" ซงเปนค าทยอมรบและน าไปใชกน ดงราวกบวาค า "ประชาชน" และค าอนๆ นนเปนทเขาใจถงความหมายกนเรยบรอยแลว แตอะไรคอ "ประชาชน"? นเปนเปาหมายของสงทจะกลาวตอไปขางหนา

ค าวา "ประชาชน" สรางปญหาในการใหค านยามเปนอยางมาก เพราะถาไมมใครรวาอะไรคอ "ประชาชน" แลว ในฐานะรากฐานของการปกครองโดย "ประชาชน" กหมายความวา การปกครองในระบอบเสรประชาธปไตยยอมตองประสบปญหา เพราะการกลาววา การปกครองในระบอบเสรประชาธปไตยเปนการปกครอง "โดยประชาชน" แตเมอย งไมรวาอะไรคอ "ประชาชน" กยอมท าใหการปกครองโดย "ประชาชน" คอ การปกครองโดย "..." เพอ "..." และ "..." กลายเปนอะไรกยากทจะร

ดงนน "การปกครองโดย "..."" เปนการปกครองแบบเตมค าลงในชองวาง ทกอยางจงเปนไปไดดวยการปกครองแบบ "..." เพราะเปนการปกครองทไมสามารถทจะตอบไดวาปกครองโดยอะไร แตครนจะบอกวานเปนการปกครองโดยความวางเปลากคงจะไมใชเสยเลยท เดยวนก

๒

นกรฐศาสตรอเมรกนผยงใหญอยาง Robert Dahl เองกยอมรบวา "ประชาชน" สรางความมนงงในทางแนวความคดเปนอยางมาก กรอบคดและนกคดรนกอนๆ กไมคอยจะชวยท าใหกระจางไดแตอยางใด ทางออกในดานทฤษฎเรอง "ประชาชน" จงเปนไปไมได

"ประชาชน" เปนเรองในทางปฏบตมากกวาทจะเปนแนวความคดหรอทฤษฎทจะก ากบวา สงทจะเปนไปในอนาคตนนจะเปนไปอยางไรถงกระนนกดถาเปนเรองปฏบตมากกวากแสดงใหเหนวาค าวา "ประชาชน" ทเขยนไวอยางนอยๆ ในรฐธรรมนญกไมมความจ าเปนทจะตองเขยนไวกได เพราะเปนสงทตองใชในแนวทางการปฏบต นอกจากนน รฐธรรมนญกตองการการตความถงจะปฏบตได ถงกระนนกดเมอเปนเรองการปฏบตกไมมความจ าเปนทจะตองรวา คออะไรกระนน?ดงเชนการกนอาหารทารกทกๆ คนตองกนอาหาร โดยททารกกยงไมรวาจะกนอาหารไปท าไม

แตส าหรบในสภาวะสมยใหม (modernity) เรองทางการเมองยอมไมใชเรองตามธรรมชาต หรออาจจะยอนกลบไปในประวตศาสตรกจะเหนไดวา อยางนอยๆ การมและด ารงอยของรฐไมใชเรองธรรมชาต เพราะในยคน าแขงกไมเคยมรฐมากอน เปนตน

อยางไรกด ถงแมวาจะเปนเรองทางปฏบต แตเมอไมรวาสงนนคออะไรแลวจะน าไปปฏบตไดอยางไร? นบตงแตเสรประชาธปไตยไลมาจนถงการปกครองของนาซไปจนถงการปกครองใน ระบอบคอมมวนสต

ถงค าวาประชาชนจะไมมความชดเจนขนาดไหนกตาม แตทงหมดกลวนแลวแตตองสรางอ านาจของระบอบการปกครองทหลากหลายเหลา นจากอ านาจๆ เดยวนนกคอ "อ านาจประชาชน"

ประชาชนจงเปนสงทถกอางองดวยความรก การยกยอง และความหลงใหลคลงไคลมาโดยตลอด ใครๆ อะไรๆ จงเปนไปเพอประชาชน โดยเฉพาะอยางยงในรฐธรรมนญ

ถงแมวาประชาชนจะมอ านาจใน กลไกของการสรางรฐและรฐธรรมนญ แตประชาชนกไมจ าเปนทจะตองมอ านาจทแทจรงภายใตโครงสรางอ านาจของชน ชนน า โครงสรางอ านาจทางชนชนท าใหถงแมวา "ทองฟาสทองผองอ าไพ" แต "ประชาชน" "ประชาไท" กไมสามารถจะเปนใหญในแผนดนได บทกวอนเพอฝนทใหความหวงเหลานกไมไดแตกตางไปจากสงทเขยนไว ในรฐธรรมนญ

ส าหรบในโครงสรางอ านาจของเศรษฐกจและการเมองทอ านาจของรฐธรรมนญเผชญ หนากบโครงสรางอ านาจของชนชนกท าให "ประชาชน" ยงไมมความชดเจนมากยงขน ถงแมการทไมสามารถจะแยกแยะไดวาอะไรกยงท าใหการปฏบตด าเนนไปได ถงไมรวาอะไรเปนอะไรกตาม เชน ปญหามาจากรฐธรรมนญหรอมาจากโครงสรางอ านาจทางชนชน หรอปญหามาจาก "ประชาชน" เปนตน

แตนไมใชประเดนทจะกลาวถงในผลงานชนน

ครนถาพจารณาจากเพยงแคค ากจะท าใหเกดความสบสนระหวาง "ประชาชน" "ฝงชน" "มวลชน" เปนตน เมอไมรวาอะไรเปนอะไรแลวจะปฏบตและแยกแยะไดอยางไร? เชน รฐธรรมนญคงจะไมเขยนไววา "อ านาจอธปไตยเปนของหรอมาจากฝงชน" เปนตน ซงถาไมมการแยกประเภทแลวกท าให "ประชาชน" ไมมความแตกตางไปจาก "ฝงชน" "มวลชน" "กลมชน" เปนตน

๓

นยของค าตางๆ เหลานกลวนแลวแตมความหมายทแตกตางกนออกไปค าวา "ฝงชน" แสดงนยทางลบ ความนากลวของ "ฝงชน" ทท าการปฏวตลมลางทกสงอยางรนแรง ไมวาจะเปนอาคารบานเรอนไปจนถงสถาบนทางสงคมทเปนนามธรรม "ฝงชน" ในฐานะของพลงทเปนรปธรรมของการปฏวตลมลางกไดสรางความหวาดวตกให กบผคนมาอยางนอยๆ ทสดกตงแตการปฏวตฝรงเศส การปฏวตรสเซย ไลมาจนถง "พฤษภาคม 1968 ของยโรป" เปนตน

อยางไรกด รากฐานของความนากลวทงหมดมาจากสถานะของชนชนต าทความตายแบบทเกด ขนจากความรนแรงนนเปนสวนหนงของวถชวต ไมวาเขาเหลานนจะเปนชาวนาหรอกรรมกรกตาม เพราะจากสายตาของชนชนน าและชนชนกลางแลวคนชนชนต าพวกนพรอมเสมอทจะ ใชความรนแรง ไมวาจะเปนดวยวาจาหรอการใชก าลงเชงกายภาพในแกไขปญหาตางๆ

"ประชาชน": เมอกระเบองคดจะเฟองฟลอย (2)

ความ นากลวของชนชนต ายงปรากฏชดมากยงขน เมอกรอบคดสงคมนยมเฟองฟ นบตงแตศตวรรษทสบเกาเปนตนมา ค าวา "Proletariat" หรอ "ชนชนกรรมาชพ" สรางความหวาดวตกใหกบผคนจนถงขดสดเมอเกดการปฏวตรสเซยขน ชนชนกรรมาชพเปนก าลงส ารองทส าคญของฝงชนในการสรางความวนวายทางการ เมอง มากกวาทจะเปนก าลงส าคญในการปฏวตตามกรอบความคดแบบมารกซสต

ดงนน จงไมใชเรองแปลกอะไรทค าวา "Proletariat" หรอ "ชนชนกรรมาชพ" เปนค าตองหามทถกทดแทนดวยค าออนๆ ลงไปอยาง "Mass" หรอ "มวลชน" ทไมท าใหคนฟงเชอมตอกบ "บอลเชวค" (Bolshevik)แตการเปนฝงชนทางการเมองของกลมคนตางๆ กมความแตกตางไปจากการเปนองคกรทางการเมอง เชน สมชชาคนจน สหพนธชาวนาชาวไร สหภาพกรรมกร ฯลฯ มความแตกตางไปจากฝงกรรมกรและชาวนา เพราะองคกรทางการเมองตางๆ เหลาน นยมจะเจรจาตอรองมากกวาทจะใชก าลงแบบฝงชนเขาปฏบตการเพยงแตฝงชนไมไดจ ากดอยเพยงแคการทผ คนมารวมตวกนในทองถนนเทา นน ฝงชนไมไดเขามาท าการเพอการปฏวต ฝงชนน าไปสการปฏวตมากกวาทการปฏวตจะน าฝงชนมา แตกระนน ฝงชนเองในบางเวลา กพรอมทจะกลายเปนจกรกลส าคญในการสรางความสมพนธทางสงคม

หรอถาจะกลาวอยางงายๆ ฝงชนนนมเวลาทอยในกฎเกณฑทางสงคมและนอกกฎเกณฑทางสงคมความหลากหลายและความซบซอนของ "ฝงชน" แสดงถงความแตกตางระหวาง "ฝงชน" กบ "ประชาชน" การทผคนออกมายนตามทองถนนไมวาจะเปนไปเพอการสนบสนนหรอประทวง ตางกไมไดบอกถงสถานะของความเปน "ประชาชน" แตอยางใดเพราะอยางนอยจะเหนไดวา ในงานส าคญๆ ตางๆ จะไมมการกลาววา "มอบ" มาแสดงความยนดแตอยางใด หรอ ไมมการกลาวในทชมนมทางการเมองวา "สวสดพนองมอบทงหลาย ผมปราบปลมมอบเหลอเกนทมาชมนมกนขบไลรฐบาล" หรอ "สวสดพอแมพนองฝงชนทงหลาย" เปนตน

ในทางตรงกนขาม ค าทใชกลบกลายเปน "ประชาชน" เชน "ประชาชน" หลงไหลเขามาเฝาชม หรอจะเปนการซอสนคาอยางเนองแนน เปนตน การจะเปน "ประชาชน" "ฝงชน" "มอบ" ตางกตองการองคประกอบอะไรบางอยางถงจะท าใหเกดการเปน "ประชาชน" "ฝงชน" "มอบ" ขนได ส าหรบในทน จะจ ากดอยแตค าวาประชาชนเทานน

๔

ประชาธปไตยในฐานะการปกครองของมวลชน (mass) หรอ "demos" ทผคนจ านวนมากกเปนคนยากจน นนคอเรองความภาคภมใจของคนจน แมวาจะไมใชเงอนไขทางเศรษฐกจทพงปรารถนาในสภาวะสมยใหม แตเสรประชาธปไตยในสภาวะสมยใหมกท าใหความยากจนไมเปนเรองทนาอบ อายจนตองเกบตวไมกลาแสดงออกอกตอไป เพราะเมอเปนเรองทไมนาอบอายกหมายความวา การแสดงออกเปนสงทพงกระท า ในพนทของประชาธปไตย ความยากจนถกเปลยนแปลงใหกลายเปนเสรภาพครนถาพจารณาเสรภาพในฐานะทปราศจากการมอะไรขดขวางการกระท าทางสงคม แลว กท าใหเมอมการขดขวางกท าใหมอะไรทจะตองเสยอะไรบางอยาง ครนถาไมมตนทนอะไรทจะตองเสยแลวกจะท าให "ใครทไมมอะไรทจะตองเสยคอ คนทมเสรภาพทสด" ซงใครทไมมอะไรจะตองเสยกคอ ใครทไมมอะไรจะตองเปน/อย/คอ"หวง" เชนสงทพทธศาสนาเรยกวา ราหล เปนตน และใครผนนกจะเปนคนทไมม "บวง" คนแบบนกจะเปนคนทมเสรภาพทสด

ในแงของการไมมอะไรปดกน หรอไมมอะไรเหนยวรง ไมมทรพย ฯลฯ กจะท าใหคนจนคอคนทมเสรภาพทสด อยางนอยๆ กในทางวตถ เพราะไมมอะไรทจะตองเปนหวงส าหรบในกรอบคดทางการเมอง โดยเฉพาะอยางยงในกรอบคดแบบอรสโทเทเลยน (Aristotelian) ทด าเนนตามความคดแบบ Aristotle นนเหนวา ธรรมชาตยอมมเปาหมาย (telos) ดงนน การกระท าของมนษยกยอมตองมเปาหมาย เมอมเปาหมายแลว กหมายความวา การกระท าทางสงคมเพอมงหวง หรอไปสเปาหมายอะไรบางอยาง หรอเพอไดอะไรบางอยางมา กจะท าใหบคคลผนนตดอยกบ "บวง" จนท าใหบคคลนนไรซงเสรภาพ

แตการจะบรรลถงเสรภาพไมวาจะอยในเงอนไขใดกตามมกจะตองถกปดกน และไมไดน าบคคลผนนไปสเสรภาพ ดวยเงอนไขแบบน เสรภาพยอมเปนสงทไมสามารถบรรลไดในสงคมการเมอง เพราะอยางนอยๆ ทสด ในสงคมการเมองกตองมหลกการ กฎหมาย หรอจะเปนขอหามทางศาสนาอะไรบางอยาง เปนตน

ในแงน การกลาวถงเสรภาพจงดจะเปนสงทเปนไปไมได เพราะภายใตรฐและสงคม การแทรกแซงหรอการหามการกระท าอะไรบางอยางนน เปนสงทหลกเลยงไมได เสรภาพภายใตการเมองจงมกจะถกนยามดวยพลงทางการเมองวาไมใชเสรภาพ แบบการด ารงชวตตามธรรมชาตทไรความเปนรฐและสงคม

ถาพจารณาจากกรอบคดแบบพวกยวอนเกาแกกยงไมไดวาดภาพใหพระเจาททรงไว ซงอ านาจเปนผใชอ านาจอยางเดดขาด พระผเปนเจายงตองมขอจ ากดหรอถกจ ากด ในกรอบคดทางศาสนายว พระผเปนเจาไมไดใชกฎเกณฑของพระองคบงคบมนษย พระผเปนเจาด ารงอยในฐานะของผพทกษหรอผใหความคมครอง แตพระองคจะใหความคมครองกตอเมอมนษยเชอฟงพระองค พระผเปนเจาจงถกจ ากดดวยการแลกเปลยนกบความเชอฟงทมนษยมให กบพระองค ดวยความตองการการคมครองกไมมใครทจะปฏเสธ ทกคนตางพรอมใจกนวาจะเชอฟงพระองค

นเปนขอตกลงของมนษยวาจะเชอฟงพระองค นเปนเสยงของมนษย หรอเสยงของผคน หรอ Vox Populi ซงเปนเงอนไขส าหรบการยอมรบอ านาจของพระผเปนเจา ความสมพนธระหวางมนษยกบพระผเปนเจาจงไมใชเรองของการบงคบ แตเปนการเลอกทเกดขนจากความสมครใจ แมวาจะเปนทางเลอกทฟงดแลวจะไมไดเปนทางเลอกมากนกกตาม

สวนฝายพระผเปนเจากยงตองการไดยนจากปากของมนษยเองวา "ฉนยนยอม" การปกครองมนษยของพระผเปนเจาจงตองการความยนยอมจากมนษยในฐานะผม เสรภาพในการเลอกความคดเรองเสรภาพโดยปราศจาก Polis [ทในเวลาตอมามกจะแปลกนวา "นครรฐ" อนเปนการแปลตามกรอบคดแบบพวกอตาเลยนในสมยยคเรเนซองส (Renaissance)] เปนสงทเปนไปไมไดในความคดของ Aristotle และกเปนความคดทโรแมนตกและไรเดยงสามากเกนไปทจะพยายามแสวงหาสภาวะ ดงกลาว หรอถาจะกลาวอกนยหนงกคอ ไมมใครสามารถทจะหลดพนจากสายสมพนธเชงอ านาจไปได

๕

โดยในแตละท สายสมพนธกเปนสงทหลากหลายแตกตางกนออกไป การเมองและอ านาจจงเปนไปเพอการท าลายและรกษาความแตกตางเหลานเอาไว แมกระทงการเมองภายใตกรอบของรฐประชาชาต (nation-state) แตในขณะเดยวกน กตองไมลมวา ภายใตกลไกของความเปนรฐนบตงแตกรกโบราณเปนตนมา ความแตกตางและความหลากหลายกลาย เปนเรองทนากลว การเมองของความกลวความแตกตางไมวาจะมาจากภายใน และโดยเฉพาะอยางยงจากภายนอก เชน ความกลวคนปาเถอน คนตางชาต แรงงานตางดาว ฯลฯกท าใหการเมองพรอมทจะเลอกเสนทางทความมนคง เลอกลกษณะทตายตว มากกวาทจะเปนเรองของการตความและความหลากหลาย


กรอบ คดเรองความเสรภาพไมวาจะเปนแบบไหนกดจะเปนสงทเปนไปไมไดงาย นก เพราะการไดบรรลเปาหมายกลบกลายเปนสงทขดขวางเสรภาพมากกวาการเขา ถงหรอบรรลเปาหมาย เชน การไดครอบครอง การเปนเจาของ เปนตน แตโดยทวๆ ไปแลว การไดบรรลถงเปาหมายหรอการไดครอบครองกยงถอวาเปนการแสดงออกถง เสรภาพ กรอบคดการอธบายเสรภาพในกรอบของพวกรปบลกน(Republican) ของโรมนโบราณไลมาจนถงปจจบนตอกย าความคดเรองเสรภาพแบบนส าหรบการท าใหเสรภาพเปนสงทเปนไปไดนนจ าเปนทตองพยายามปกปอง ไมใหใครหรออะไรอนเขามาแทรกแซง เชน ปกปองทรพยสนของตนเอง เปนตน เพราะการกระท าของบคคลทปราศจากการขดขวางนน กเปนการรากฐานของเสรภาพ การขดขวางทวานยงรวมไปถงอดมการณและการครอบง าทไมไดเกดขนจาก การใชก าลงเชงกายภาพดวยการสงเสรมใหเกดเสรภาพจงจ าเปนทจะตองสรางเงอนไขใหเสรภาพสามารถ ทจะด าเนนไปไดโดยไมมอะไรมาขดขวาง เสรภาพในทนจงใกลเคยงกบการไดอะไรบางอยางหรอการเปนเจาของอะไร บางอยาง

การเปนเจาของอะไรบางอยางของ "Populi" นนแสดงใหเหนถงการเปนรพบลกา (res republica ) แตกไมไดหมายความวา การปกครองภายใตกษตรยจะไรซงการเปนเจาของและเสรภาพ การเปนเจาของแสดงใหเหนถงความสามารถในการจดการบรหารสรรพสงตางๆ ไมวานนจะเปนทรพยสนหรอแรงงาน สถานะของการเปนเจาของไมเพยงแตแสดงใหเหนถงการมเสรภาพเทานน แตเมอเปนเจาของกจ าเปนทจะตองไดรบการคมครองโดยปราศจากการแทรก แซงจากผอนดวย

การคมครองดงกลาวแสดงใหเหนถง Provocatio ad Populum หรอการท "ประชาชน" สามารถยนค าอทธรณตอสภาประชาชน หรอในความหมายดงเดมกคอ ความพยายามทจะใหมการอภยโทษกได กฎหมายนออกมาโดย P. Valerius Poplicola ในปแรกของรพบลกโรมน จากการบนทกมรายงานวาใช Provocatio กบ "เผดจการ" ถง 325 ครง

กรอบเรอง Provocatio จะใชกตอเมอเจาหนาทรฐหรอผปกครองตดสนเฆยนหรอประหารชวต บคคล หรอแมกระทงการรบหรอยดทรพยสน โดยปราศจากการไตสวน เปนตน ผถกลงโทษจากอาณาจกรโรมนกจะตะโกนกระตนเราใหผคนมาชวย ผคนกจะเขามาลอมเจาหนาทของอาณาจกรโรมนเอาไว ดวยจ านวนทมากกวาของผคนทลอมทหารผจะท าการประหารชวต กท าใหอ านาจการตอรองของผคนมสงขน เพราะทหารเหลานเสยงตอการถกรมประชาทณฑ อ านาจของอาณาจกรโรมนในการประหารกถกทาทายหรอไมสามารถด าเนนไปได

๖

ในกรอบคดของนกประวตศาสตรโรมนอยาง Sallust (86-34 B.C.) การทบคคลมสทธทจะยนค าอทธรณหรอ Appellatio เปนสทธของพลเมอง (civil right) การเปน Populi (หรอประชาชน) จงเชอมตอกบการมเสรภาพทจะตองไดรบการคมครอง แตการคมครองเสรภาพดงกลาว กสรางความปนปวนใหกบจกรวรรดโรมนอยเสมอๆ ดงนน ชนชนสงของโรมนกตองการสรางกฎหมายทมอ านาจเดดขาดทเหนอกวากฎหมาย อนๆ และเปนกฎหมายทใหอ านาจแกผปกครองทสามารถ จดการความวนวายทางการเมองทเกดจากชนชนต า

เมอใดกตามทเกดความวนวายทางการเมองและสงคม Provocatio ad Populum ถกยกเลก กแสดงใหเหนถงสถานะของการเปน "เผดจการ" (dictator) หรอทเรยกวา Magister Populi อนเปนกรอบคดแบบโรมนทแสดงใหเหนถงการใชอ านาจทางการทหารของ "เผดจการ" ดวย กรอบคดแบบโรมนใช "เผดจการ" แทนทจะใชค าวา "ทรราช" (tyrant) แบบกรกโบราณ แตไมวาจะเปนแบบใดกตาม ตางกสรางความหวาดกลวใหกบชนชนต าเปนอยางมากเนองดวยวาอ านาจการปกครองของ "เผดจการ" ไมสามารถทจะตรวจสอบและถวงดลได แมนวาอ านาจของ "เผดจการ" ตามกรอบคดของโรมนจะด ารงอยเพยงชวคราวกตาม

อยางไรก ตาม "เผดจการ" สามารถทจะใชอ านาจแบบเบดเสรจไดในชวงเกดวกฤตการณโดยไมจ าเปนทจะ ตองกระท าโดยปราศจากความยตธรรม นอกจากนน "เผดจการ" กสามารถท าทกสงทกอยางเพอผลประโยชนสวนรวมไดดวย แมวา "เผดจการ" จะขนมาโดยถกตองตามหลกกฎหมาย แตกไดท าลายเสรภาพและหลกกฎหมายไปดวย

เพยงแต "เผดจการ" โรมนทละเมดเสรภาพของโรมนโบราณนน อาจจะถอไดวาเปนการละเมดเพอรกษาเสรภาพเอาไวภายใตความโกลาหล อลหมานจากการกระท าของ Populiการคมครองในแบบ Provocatio ตามกรอบความคดทางการเมองโรมนมความแตกตางไปจากกน ดวยเรองของ Provocatio นน เชอมโยงกบ Imperium ส าหรบค าวา Imperium นน กมาจากรากศพทของค าวา Imperare ซงค าวา Imperium กหมายถงการออกค าสง สวนค าวา Im-parare หมายถงการจดระเบยบ การวดการตรวจสอบ เมอ Imperium เปนการออกค าสงแลวกยอมแสดงนยของการครอบง าไปในตว

การออกค าสงปรากฏอยในกฎหมายโรมนหรอ Ius ส าหรบค าวาออกค าสงกเชอมตอกบค าวา Jubeo นน คอการออกค าสงใหท าอะไรบางอยาง ส าหรบการออกค าสงเกยวของกบ Iustum ซงในภาษาละตนหมายถง การด ารงอยในต าแหนงทถกตองหรอการเปนสงทถกตอง หรอแมกระทงการมสทธ (right) ในความหมายของ Iustitia

ส าหรบค า สงน กอาจจะเปนการออกค าสงเพอเรยกรองอะไรบางอยางจากบคคล แตโดยทวๆ ไป ค าค านเกยวของโดยตรงกบการทหาร ค าวา Imperarer เรมเกยวของกบการปกครองตงแตสมย Augustus สวนค าวา Imperium กหมายถงอ านาจในการออกค าสง ทมอบใหกบเจาหนาทของรฐหรอฝายปกครอง โดยเจาหนาทพวกนกจะไดรบเลอกเขามาทกๆ ป

อ านาจของฝายปกครองจะถกตรวจสอบอยเสมอ กลไกในการตรวจสอบอ านาจกคอ การใหเจาหนาทของรฐด ารงต าแหนงในระยะเวลาจ ากด นอกจากนน ค าวา Imperium ยงหมายถงเจาหนาททางการทหาร หรอ "Consul" ทไดรบการแตงตงไปเพอบญชาการการรบในตางแดน ค าวา Imperium จงมความหมายในฐานะทโรมนปกครองและครอบครองดนแดน เฉกเชนเดยวกนกบค าวา Provincia (Pro-Vinci หรออยขางชยชนะ) เปนตน

๗

ค าวา Imperium ทเชอมกบ Provocatio นน เปนกรอบคดทถอวา เปนการตอสระหวางระเบยบในฐานะของยทธศาสตรทางการเมองทมไวเพอ การปกปองผคนจากการท ารายหรอการกระท าของผปกครอง กรอบคดทถอวาเปนการให "ความชวยเหลอ" น เปนสงทปรากฏมาตงแต 300 B.C.

ดงทไดกลาวมาแลววา กรอบคดเรอง Provocatio เปนกรอบของการปกปองตนเองจากการตดสนของผปกครอง โดยเฉพาะอยางยงในกรณของการถกตดสนประหารชวต ผคนทเรยกรอง Provocatio กจะมคนมาลอมรอบเพอใหความคมครองดงนน ความเปน "People" ในทน กเชอมตอกบ Provocatio ซงกจะท าใหเกดความคดเรอง "People" ขน เพราะ "People" เปนค าทมาจากค าวา Populus ในยคของสาธารณรฐโรมน โดยค าวา Provocatio กแสดงใหเหนถงเสยงหรอการเรยกรองขอความชวยเหลอจากคนคนหนงวา ตนเองไดรบการกลนแกลงจากตวแทนของจกรวรรดภายใตกรอบคดแบบนผคนจ านวนมากทเขามาลอมเจาหนาทของโรมนหรอสถานทท าการของโรมนจงแสดงความเปน Populi


ถา จะพจารณาจากประวตศาสตรจากความคดของ Cicero (106 B.C.-43 B.C.) และ Scipio Aemilianus (185-129 B.C.) นกการเมองและการทหารโรมนแลว กจะใหภาพ Populus ของโรมนในฐานะชนชนต าทเพงเขามาอยใหมในพนทของพวกโรมน ผคนชนชนต าเหลานยงรวมไปถงพวกทถกจบตวเปนเชลยมาดวยไมวาจะเปนพวกกรกหรอพวก Levantines (ทอาศยอยในดนแดนแถบประเทศซเรยและจอรแดนในปจจบน) หรอจะเปนคนขายของ ชางฝมอ หวขโมย นกตมตน ซงคนชนชนต าเหลานไมเหมาะทจะมาเปนทหารโรมน

ในขณะทนกประวตศาสตรสมยโรมนอยาง Titus Livius (59 B.C.-17 A.D.) หรอ Livy กลบใหภาพของ Populus ทแตกตางออกไป เพราะ Livy กลบหมายถงคนทออกไปท างานในทนา คนทท างานอยางหนก ชวตอนหนกหนาสาหสของคนทออกไปท านาถกเปรยบเทยบกบการท างานของทหาร โรมนในความคดของกวโรมนอยาง Publius Vergilius Maro (70 B.C.-19 B.C.) หรอรจกกนในโลกของพวกทใชภาษาองกฤษวา Virgil นน กเหนวาการท านากไมไดแตกตางไปจากการไปพชตหรอเอาชนะศตรของทหาร เพยงแตชาวนาเอาชนะธรรมชาต ชาวนาเหลานเปนคนยากจนท างานหนก แตมไมมเจานาย

ในความเหนของนกวชาการดานคลาสสคอยาง Elaine Fantham กเหนวา ชาวนาพวกนนาจะเปนตนแบบของการเปน Populus ในกรอบคดรพบลกของโรมน การท างานหนกของคนเหลานไมไดจ ากดอยเพยงแคทนา แตยงตองท างานหนกใหกบอาณาจกรโรมน เชน ท าระบบชลประทาน เปนตน

งานทจกรวรรดโรมนมอบใหพวก Populus ท านน หนกเสยจนกระทงผคนจ านวนหนงตดสนใจฆาตวตายอยางไรกตาม ส าหรบส านกทางการทหารแบบโรมน การฆาตวตายนน ถอวาเปนสงทนาอบอาย ดงนน จงจ าเปนทจะตองเอาคนเหลานมาประจาน

ชวตทหนกหนาสาหสภายใตอาณาจกรโรมน จงมความจ าเปนทจะตองไดรบการพทกษและเรยกรองค าอทธรณหรอ Provocatio ซงกเปนสงทมความส าคญส าหรบรพบลกของโรมน การม Provocatio นน ถาพจารณาในแงของเศรษฐกจ ชาวนาเหลานกมกจะไดรบการยกเวนภาษ เพราะถอวาคนเหลานไดจายอะไรไปมากแลว นนกคอ การเลยงดเดกทจะเปนพลเมองของอาณาจกรโรมนตอไป

๘

แตการเปนพลเมองโรมน กสรางปญหาใหกบชาวนาไปในเวลาเดยวกน เพราะชาวนาตองไปเปนทหารดวยพรอมๆ กน แตชวตหลกของชาวนากคอ การตองดแลและปลกพชพนธในทนาของตน การไมอยดแลทนาของตนเองกยอมเสยงตอการถกยดทนาโดยเพอนบาน ปญหาเรองของการเอาหลกปกปนทนามาปกในทดนคนอนเพอจะไดทดน เพมมากขนนน เปนปญหาส าคญจนกระทงตองมการออกกฎหมายลงโทษ

การตอสแยงชงทดน ไมไดจ ากดอยระหวางชาวนากบชาวนาเทานน ปญหาของหลกปกปนทดน ยงเปนปญหาของเจาทดนกบชาวนาทเปนหนเปนสนดวย

ถาพจารณาตามชวงอายนบตงแตอาย 17-46 ปนน การเกณฑไปรบซงสวนมากกมกจะเกดขนในระยะชวงฤดรอนกมจ านวนถง 16 ครง ความทกขยากทเกดขนจากการไมมใครดแลทนานนหนกหนาสาหส เพราะแมกระทงผบญชาการการรบของฝายโรมนทบกไปยงแอฟรกาในสงคราม Punic ครงแรก (264-241 B.C.) อยาง Attilius Regulus กยงตองขอความชวยเหลอจากสภาในเรองของทดนของตนทไมมใครดแล

ความขดแยงในทดนและความจ าเปนในการรกษาสทธของคนจน จะเปนไปไดกตอเมอมกฎหมาย แตกฎหมายจะมความหมายไดกตอเมอ ตองมการตราออกมาใช ดงนน การเขยนจงเปนสงทมความส าคญมาก แตเมอชาวนาอานไมออกเขยนไมได ชาวนาจงจ าเปนทจะตองพงคนอนๆ ในเรองของกฎหมาย ชาวนาตองการใครสกคนทจะอธบายเรองของกฎหมายใหพวกเขาฟง ดงนน ผอปถมภชาวนาหรอคนทมอทธพลและมอ านาจมากกวา กกลายเปนบคคลส าคญในชวตของชาวนา

ในแงน Populus ไมสามารถทจะอยไดดวยตนเอง อยางนอยๆ ทสดชาวนากตองพงพาคนทอานออกเขยนไดส าหรบในชวงแรก การจะเปน Populus ไดกตอม Provocatio ซงนนกหมายความวา Populus จะสามารถทาทายอ านาจจกรวรรดได หรอในล าดบตอมาเพอแกไขปญหาการตอสกนโดยพลการและทนททนควน ในแงน Populus ด ารงอยไดกตอเมอมการอทธรณและอยภายใตการควบคมอ านาจของจกรวรรด โรมน เมอเปนเชนนน ความเปน Populus กเปลยนแปลงจากการรายลอมตวแทนทเปนอ านาจของจกรวรรดมาสการอทธรณ

ดงนน Populus จะเกดขนไดกตอเมอ ตองมจกรวรรด อยางไรกด กรอบคดของ Cicero ในฐานะทเปนผสนบสนนการปกครองแบบอภสทธชน (aristocracy) กลบเหนวา "People" เปนคณลกษณะทางการเมองทอยไดดวยตวเอง โดยไมตองการหรออาศยอ านาจของ Imperium แตอยางใด

ค าถามทเกดขนกคอ ประชาชนจะเปนอสระจากจกรวรรดไดหรอไม? ถาไมมจกรวรรดจะมประชาชนไดหรอไม?

อยาง ไรกตาม ดงทไดกลาวมาแลววา ปญหากคอ ถา Populus ตองการใครสกคนแลว Populus สามารถอยไดอยางเปนเอกเทศ (autonomy) ไดอยางไร? หรอ การเปน Populus หรอนยามของ Populus นน ถกก าหนดจากภายนอกหรอจากภายใน? Populus สามารถอยไดดวยตนเองโดยไมตองการการคมครองจาก "ผอน"หรอไม?ครนถา Populus ตองการใครสกคนมาคมครองแลว จะเปนไปไดอยางไรท Populus เองจะกลายเปนรากฐานของการปกครองตามกรอบคดของการเมองของรฐสมยใหม (modern state) โดยเฉพาะอยางยงรฐประชาชาตและระบอบเสรประชาธปไตยทถอวา "อ านาจมาจากประชาชน"? ถา Populus อยในสภาวะทแสดงใหเหนถงความลกลน (paradox) และขดแยงกนเองแบบน กยอมสรางปญหาใหกบกระบวนการของการสรางความคด Populus ในฐานะทมความเปนเอกเทศ

๙

แตไมวาจะมาจากการก าหนดจะมาจากภายนอกหรอภายใน สถานะของ Populus กยอมไมใชคนชนชนสง ครนเมอมาถงยคกลาง (Medieval) ของยโรป Archbishop William of Tyre (1130-1185) ในศตวรรษทสบสอง เมอมการกลาวถงบคคลธรรมดาๆ กใชค าวา Plebs Vulgas Pauperes และ Populares โดยทกลมคนพวกนจะตองแยกออกจากกลม Honorabilitas หรอ "ผทรงเกยรต" ทรวมไปถงพวกพระดวยค าศพทเหลาน เปนรากศพททกลายมาเปนค าในสมยใหม ไมวาจะเปน Vulgar, Pauper หรอจะเปน Popular หรอ Pop กไมไดมนยทดแตอยางใด อยางไรกตาม ถงแมวานยของค าค านจะแสดงสถานะของความต าชาและยากจน แตความยากจนเองกยงมการแบงแยกระหวางคนจนทเสรกบคนจนทไมเสรส าหรบคนทเสรกสามารถทจะเดนทางไปไหนมาไหนได แตส าหรบคนจนทไมเสรภาพกยอมไมมบทบาทอะไรในทางการเมอง


ถงแมวาการม Provocatio จะเปนเกราะคมครองบคคลของชนชนต า แตส าหรบในสายตาของชนชนสงแลว ชนชนต าเองกเปนคนทมความนากลวอยในตวเองอยแลว ดงจะเหนไดจากความหมายของค าวา Pleb ทสามารถใชกบคนเมองทอนตรายและมความทะเยอทะยานทางการเมอง แตในขณะเดยวกน กสามารถทจะใชกบคนทอยในพนทการเกษตรไดดวย

แมวาคนชนชนต าจะนากลว แตกใชวาในยคกลางของยโรปคนเหลานจะไมม "สถานะ" เอาเสยเลย สถานะของชนชนต าไดรบการอางองกบกฎหมายในฐานะทเปนกลไกส าคญในการ สรางความชอบธรรมทจะปกปองตนเองจาก "ทรราช"ในความคดของ Bartolus of Saxoferrato (1313-1357) เหนวา Populus เปนพวกทมความเปนเอกเทศเฉกเชนเดยวกนกบพระสนตปะปาและจกรพรรด ไมวาจะอยในสถานการณใด ไมจ าเปนทจะตองจ ากดวาจกรวรรดจะยอมรบหรอไม

โดยเปาหมายส าคญของ Bartolus of Saxoferrato กคอ ความเปนอสระของเมองอตาลคณสมบตของ Populus ไมจ าเปนทจะตองไดรบการยอมรบหรอความยนยอมมอบอ านาจจากเจาหนาทของจกรวรรดหรอรฐส าหรบกรอบคดเรองความเปนเอกเทศของ Populus ในการออกกฎหมายมรากฐานมาจากความคดของ Marsilius of Padua (1275/80-1342/3) ทเหนถงความเปนไปไดท Populus ในฐานะทเปนพลเมองซงสามารถจะออกกฎหมายได ในขณะเดยวกน กตองไมลมวา การเปน Populus ไมไดนยามผานการเมองแตเพยงอยางเดยว

การเปน Populus Romanus หรอ Populus ของโรมนนน เกดขนจากการเปนพวกทนบถอครสตศาสนาเหมอนกนดวย และดวยอ านาจแหงจตวญญาณเชนนเองทครอบคลมและกาวขามพนอยเหนอขอ จ ากดของเขตแดน เงอนไขในการก าหนดความเปน Populus จงขนอยกบศาสนาดวยเชนกน

ตามกรอบคดของ Bartolus of Saxoferrato รากฐานของ Civitas หรอรฐในความหมายของยโรปสมยกลางนน Populus เกดขนมาจากมนษย ในขณะทจกรวรรดมรากฐานมาจากพระผเปนเจา แตทงสองสวนไมสามารถทจะแยกจากกนได พระผเปนเจาอยในฐานะทเปน "ผแตง" (author) หรอ "autur" พระคมภรในขณะทรากฐานทางกฎหมายของ Populus แสดงออกดวย Corpus Iuris หรอกฎหมายและอ านาจของผปกครองอนเปนสงทแยกกนไมออกจากพระคมภร เมอพระคมภรทม "autur" หรอ "ผแตง" เปนพระผเปนเจาผเปนเอกเทศกหมายความวา Populus กเปนเอกเทศ ไมวาจะปรากฏออกมาในรปของกลมคนทสนบสนนกษตรยหรอตอตานกษตรย

๑๐

เมอมความเปนเอกเทศกท าใหยอมมสถานะทางกฎหมาย Bartolus of Saxoferrato มองกลมคนตางๆ เหลานในรปของ Persona หรอ "คนทสวมหนากาก" ทมสถานะตามกฎหมายโดยรากฐานทางกฎหมายของกลมคนทเปน "Civitas" นน เกยวของกบอ านาจทแตกตางกน ทงน อ านาจของผปกครองทไมใชกษตรยกมอ านาจทแตกตางไปจากอ านาจของ กษตรย แตถงกระนนกด ในทางปฏบต อ านาจของเมองแตละเมองในอตาลกมอ านาจภายใตการควบคมของกษตรยทแตก ตางกน เมองบางเมองกไมตกอยภายใตอ านาจของกษตรย ซงเมองเมองนนกจะมความเปนเอกเทศแตในทางกฎหมาย สถานะของการเปน Civitas เปนสงทเกดขนจากการยอมรบอ านาจของเมองโดยกษตรย เมอยอมรบอ านาจกษตรยกหมายความวา เมองกตองอาศยกษตรย

แตอยางไรกตาม ใครเปนผปกครองทไมไดใชกฎหมายหรอมกฎหมายรองรบ (non iure) กเปนเพยงแค "ทรราช" ทพรอมจะกระท าการใดๆ เพอผลประโยชนของตนเอง ความเปนเอกเทศจงเปนไปไดตามหลกของกฎหมายเทานน

ใน ความเหนของ Bartolus of Saxoferrato รากฐานของความถกตองสามารถทจะเกดขนไดจากกฎหมายและประเพณ โดย Populus ในฐานะทรวมกลมกนประหนง "บรรษท" (corporation) ค าอธบายความถกตองของประเพณนน เกดขนมาจาก Populus การอางองกบประเพณจงเปนการอางองกบ Populusกรอบความคดแบบน เปนความพยายามในตอสกบกรอบคดทางกฎหมายแบบ Justinian ทเหนวาประเพณเปนเรองรองกฎหมายไมเพยงแตเทานน กรอบคดแบบ Justinian ยงใหความส าคญกบผปกครองมากกวาผถกปกครองส าหรบอ านาจของ Populus ในทนกจะจ ากดอยในอาณาเขตของเมองหรอ Princeps เทานน

ดวยรากฐานทมาจาก Populus กท าให Bartolus of Saxoferrato เสนอวา Populus มอ านาจทจะเขยนกฎหมาย ดวยกฎหมายจะเปนทยอมรบและปฏบตตามไดกตอเมอไดรบค ายนยอม (consent) ซงกท าให Populus ไมมความจ าเปนใดๆ ทจะตองยอมรบอ านาจทเหนอกวาในการสรางกฎหมาย ไมวากฎหมายนน จะเปนในรปของการเขยนหรอไมกตาม

ความเปนเอกเทศของ Populus จงมรากฐานมาจาก Corpus Iuris หรอประมวลกฎหมายแตถงกระนน ปญหาทยงเปนปญหาพนฐานอยกคอ ใครคอพวกทประกอบกนขนมาเปน "ประชาชน" หรอ "Populus"?

ในขณะท Marsilius of Padua หรอ Marsiglio dei Mainardini กบผลงานอยาง Defensor Pacis กไดสรางกรอบคดใหกบอ านาจของรฐดวยความยนยอมของ Populus และการเลอกตง เมอสถานะของ Populus เปนรากฐานใหกบอ านาจรฐนนกหมายความวา Marsilius of Padua เหนวา มนษยกคอ คนทออกกฎหมาย หรอ Legislator Humanus อนเปนกรอบคดทอยควบคไปกบ Legislator Divinus หรอกฎหมายจากพระผเปนเจา Legislator Humanus หรอชมชนในฐานะทเปน Universitas Civium หรอ "องคาพยพของพลเมอง" ทงหมดกคอ People หรอ "ประชาชน"

ในขณะทกรอบคดแบบโรมนตามกรอบคดแบบ Cicero ยงใหความส าคญกบการมาอยรวมกนอยางมเปาหมายและมแรงบนดาลใจเหมอน กน มความเขาใจรวมกนวาอะไรเปนสงทถกตอง และอะไรคอกฎหมาย โดยคณสมบตของมนษยทสามารถออกกฎหมายเปนสงทด ารงอยกอนทจะมการ ปกครอง คณสมบตของมนษยทจะยอมรบหรอไมยอมรบกฎหมายเกดขนจากความสามารถท จะเลอกตง

อยางไรกตาม คณสมบตของการเปนพลเมองกใชวาจะตกอยกบคนทกคน ความเปนพลเมองจะถกจ ากดอยเฉพาะกบคนทตองรบผดชอบทางการเมองเทา นน ดงนน กหมายความวา ไมใชคนสวนใหญทเปนพลเมอง แตจะตองเปนคนทมระดบหรอมต าแหนงเทานน หรอถาจะกลาวอกนยหนงกคอ จะมแตผทรงเกยรตเทานนทจะมความรบผดชอบทางการเมอง

๑๑

การเปน Legislator Humanus จงไมไดมไดอยางเทาเทยมกนทกคนในฐานะทเปนมนษยธรรมดาๆ เหมอนกนในแบบทเขาใจในปจจบน แตจะมไดโดยผานบคคลททรงเกยรต เชน เจา ผทสามารถด ารงอยในฐานะทเปนสวนทม "น าหนก" หรอ Valentior Pars ผททกๆ คนในพนทนนๆ ตางกแสดงออกโดยผานเจาผปกครอง เปนตน

แตในทางกลบกน ภายใตหลกการของกฎหมายอยางกฎหมายจารตประเพณ (common law) เมอกลาวถง "People" กยงรวมไปถงขนนางและคนมอ านาจ แตในขณะทกฎหมายซงใชประเพณ (customary law) เปนหลกในอตาลนน "People" รวมถงแคคนธรรมดาๆ เทานน


ผล งานของ Marsilius of Padua มเปาหมายทจะโจมตอ านาจของพระคาธอลคและปฏเสธอ านาจของพระสนตปะปาทถก เปรยบเสมอนหนงวาเปนโรคราย เนองดวยพระสนตปะปาเองกตองการสยบอ านาจทางการเมอง ดวยการลงโทษกษตรยทไมปฏบตตามความตองการของพระและหลกการของครสต ศาสนา พระสนตปะปาอาจจะลงโทษกษตรยดวยการบพชนกรรม (excommunicated) หรอจะเปนการปฏเสธทจะสวมมงกฎใหกบกษตรย เปนตน

งานของ Marsilius of Padua จงถกน ามาใชเพอการบอนท าลายอ านาจพระสนตปะปา เชน ในกรณของพระเจา Henry VIII ขององกฤษกบการแยกตวออกจากวาตกน อยางไรกตามผลงาน Defensor Pacis เอง กถกโจมตจากพระสนตปะปากอนทหนงสอจะออกสสายตาของผคนในป ค.ศ. 1324 เสยอก

ถงกระนนกด หนงสอเลมนกไดสรางความขดแยงและมชอเสยงโดงดงมากจนกระทงตอง แปลออกมาเปนภาษาทองถน ไมวาจะเปนภาษาฝรงเศส (1360) หรอภาษาฟลอเรนซ (1363) รากฐานของความคดทางการเมองทเชอในความฉลาดปราดเปรองของผปกครองซง ตองเชยวชาญเรองกฎหมายเทานนกลบถกปฏเสธ

แตการปฏเสธของ Marsilius of Padua ยงรวมไปถง คณธรรม ความสขม ความรอบคอบ ความมธยสถ ความประหยด ฯลฯ โดยทสงตางๆ เหลานไมสามารถน ามาใชเปนมาตรฐานส าหรบการเปนผปกครองไดการใชปรมาณเปนเกณฑในการตดสนทางการเมองโดยผานองคาพยพของพลเมองกถอ ไดวาเปนรากฐานส าคญทางการเมองทเนนถง "น าหนก" "แขงแรง" หรอ Valentior Parsแตจะตองเขาใจกอนวาน าหนกของ Marsilius of Padua นนกไมใชเรองของจ านวนแตเพยงอยางเดยว แตตองค านงถงเรองคณภาพดวย

ส าหรบค าวา Valentior ในภาษาละตนกสามารถทจะแปลออกมาในภาษาองกฤษ เชน "better", "more influential", "dominant", "prevailing", "worthier", "more notable", "more outstanding" จากความหมายของค าตางๆ เหลานจะเหนไดวา ไมใชคนทกคนทสามารถทรงไวซงอ านาจ มอทธพลมากกวาคนอนๆ ไดหรอแมกระทงวา ถาทกๆ คนเทาเทยมกนแลวจะมใคร "ดกวา" อกคนหนงไดอยางไร

ความหมายของค าตางๆ เหลานจงไมไดจ ากดอยทเรองของจ านวน การใชจ านวนเปนเกณฑจงไมใชหลกของ Valentior แตจะตองเปนประเดนอนๆ ใครบางทโดดเดนกวาคนอนๆ? ใครบางทมคามากกวาคนอนๆ? ใครบางทมอทธพลมากกวาคนอนๆ?เกณฑ ตางๆ ทแสดงใหเหนถงความไมเทาเทยมกน (ตามกรอบคดของสภาวะสมยใหม) นยอมไมไดเกดขนจากการพจารณาจากเรองเชน ความสามารถในการเลอยไม ความสามารถในการไถนา เลยงวว เปนตน แตจะตอง

๑๒

พจารณาจากการศกษา ความร ารวย ชาตตระกล โดยถาพจารณาในแงนแลว กรอบคดของ Sanioritas กหมายความวา "เสยงสวนใหญ" ยอมตองเปนเสยงของผมอทธพลและมอ านาจในสงคม หรอชนชนสงเทานน

ครนถาจะพจารณาในกรอบของความเทาเทยมกน เชน ในหมการออกเสยงของพวกบชอฟ นกเปนความเทาเทยมกนในหมผมอ านาจเทานนทถอไดวาม "Majoritas" เพราะไมใชวาใครทกคนจะเปนคนทมเสยงหรอ "นบเปนหนง" เทาๆ กนเมอมการกลาววา กฎหมายทตราออกมาโดยคนหลายๆ คนกยอมจะตองดกวาการกระท าโดยคนๆ เดยว เพยงแต "คนหลายๆ คน" ทวานนกจ ากดอยเฉพาะคนกลมหนงเทานน โดยความคดทจ ากดอยในหมคนพเศษๆ เหลานนนจะถอวา ผคนสวนใหญไมไดโงหรอไรความเหนในเรองราวตางๆ แต "ผคนสวนใหญ" เหลานยอมไมใชชนชนต า

ดงนน มนษยจงไมตองการใครทสงสงกวามาเปนผออกกฎหมาย พระในฐานะผทจะน าพามนษยไปสโลกของพระผเปนเจาทเปนอมตะเองกไม ไดเปนผออกกฎหมาย นอกจากนนพระกเปนเพยงผทใหค าแนะน ากบบคคลทตองการจะไปใชชวตใน โลกของพระผเปนเจาเทานน ซงส าหรบพระเองกสามารถทจะประกอบความชวไดเชนกน

ความชวรายทกระท าโดยพระกจะตองไดรบโทษหนกกวาคนธรรมดาๆ แตท าไมพระจะตองไดรบโทษหนกกวาคนธรรมดา? ทงน กเนองดวยความเลวรายทพระกระท านนเปนการกระท าตออาณาจกรหรออ านาจ ทางการเมองหรออ านาจของมนษยธรรมดาๆขอเสนอแบบนแสดงใหเหนถงการตอตานพระ

อยางไรกตาม รากฐานความคดแบบ Marsilius of Padua เรองการปกครองดวยค ายนยอม (consent) นนกยงปรากฏใหเหนอยเสมอๆ นบตงแตชวงป ค.ศ.1100-1350 ไดเกดการเปลยนแปลงความคดทางการเมองทคอยๆ เรมใหความส าคญในเรองการยนยอม แนวความคดเรองความยนยอมยงปรากฏอยในผลงานของ William of Ockham (1288-1348) ไลมาจนถงคนอยาง Herveus Natalis (1260-1323) โดยพระนกายโดมนกนผนเหนวา แมวาผปกครองจะฉลาด แตนนกไมไดท าใหผคนตองเชอฟงผปกครอง

ในขณะท Duns Scotus (1265-1308) เองกเหนดวยกบการปกครองโดยตองมความยนยอมและการเลอกตง ในขณะท Durand of St. Pourcain (1270-1334) กมความเหนในท านองเดยวกน ทงน ความฉลาดและภมปญญาเปนสงทมอยมากใน "ชมชน" หรอคนหลายๆ คนมากกวาทจะอยกบใครเพยงแคคนเดยว

เพยงแตวาการปกครองโดยชมชนเปนเรองท าไดยาก ดงนน จงไดยกอ านาจในการปกครองใหกบผปกครองไปโดย รากฐานความคดแบบความยนยอมซงตอมานนกไดกลายมาเปนรากฐานทางความคด ของการเมององกฤษในการตอตานอ านาจรฐสมบรณยาสทธราช และยงเปนรากฐานทางการเมองของอเมรกาดวย

กรอบความคดเรองการปกครองโดย "ประชาชน" ตองมความยนยอมและตองธ ารงไวซงความยตธรรมดวยนน ปรากฏใหเหนไดในงานของ George Lawson (1598-1678) เรอง Politica Sacra et Civilis ทยงทรงอทธพลตอความคดของ John Locke (1632-1704) ในเรองของการตอตานกษตรย และอ านาจอธปไตยของประชาชน

ในความเหนของ Lawson ชมชนของมนษยเปนสงทด ารงอยกอนการเมอง ผคนทอยในชมชนมทงเสรภาพและความเทาเทยมกน เพยงแตอ านาจในการปกครองของ Lawson นนกไมไดแตกตางมากมายจาก Marisilius of Padua ในการไมรวมเอาเดก ผหญง คนรบใช และคนแปลกหนา เขามารวมเพอท าหนาททางการเมอง โดยผคนเหลานจะตองปลอยใหผชายทเปนหวหนาครอบครว ( pater familia ) ท าหนาทแทนซงผชายเหลานกจะมเฉพาะบางคนเทานนทจะมความสามารถในการปกครอง

๑๓


แต การทผคนไมสามารถทจะปกครองตนเองไดดวยตนเอง และจ าเปนทจะตองมอบอ านาจใหกบคนอนๆ ไป ไมวาจะเปนการมอบอ านาจใหหวหนาครอบครวทเปนผชายไปจนถงผน าทอง ถนทท าหนาทเปน "ตวแทน" ทงหมดตางกแสดงใหเหนวา "การยนยอม" (consent) กไมสามารถทจะกระท าไดโดยตนเองอยางพรอมเพรยงกนทกๆ คน การยนยอมกลบจะตองแสดงออกโดยผานผอน

แตการทใครคนใดคนหนงกระท าในนามคนอนๆ ทงหมดจะด าเนนการไปไดอยางไรนนกยงคงเปนปญหา ถงแมวาบคคลผนนจะสามารถกระท าการไดในนามของบคคลอนๆแตการกระท าจะเปนตวแทนไดทงหมดกตอเมอสถานะของความเปนชมชน หมบาน และเขตการปกครองแบบอนๆ ฯลฯ แสดงใหเหนถงความเปนเอกภาพ เชน ทกๆ คนมาประชมพรอมเพรยงกน เปนตนหรอมความเปนอนหนงอนเดยวกน มากกวาทจะเปนเรองของความหลากหลาย

ปญหาตางๆ เหลานกเชนเดยวกนกบทกลาวมาแลวในสวนของความเปนเอกเทศวา เปนสงทขดแยงกนในตรรกะ และดจะเปนสงทเปนไปไมไดในทางทฤษฎและปรชญา แตกลบเปนสงทเปนไปไดในทางประวตศาสตรหรอสงทปฏบตกนจรงๆ

การรวมกลมกนของผคนในกรอบคดทางการเมองภายใตกรอบคดของครสตศาสนาได เปลยนแปลงเปาหมายจากผลประโยชนทเปนรปธรรมไปสความคดทเปนนามธรรม ในความเหนของนกปรชญาโรมนโบราณ Cicero มนษยหลากหลายกลมรวมตวกนกเพอผลประโยชนสวนรวม (res publica/commonwealth) โดยผคนเหลานกจะรวมตวกนภายใตความยนยอม (consent) ทจะยอมรบกฎหมายและไดรบผลประโยชน

ในขณะท St.Augustine (354-430) เพมเตมความยตธรรมใหกบการรวมตวกนเพอผลประโยชนสวนรวม แตดวยพลงของความคดแบบครสตศาสนา กท าให ความรกกลายมาเปนองคประกอบส าคญของการมชวตอยรวมกน ความรกทมตอมนษยน าไปสการรวมตวกนเปนหนงเดยวกนภายใตอาณาจกร ของพระผเปนเจา

แตการรวมตวกนเปนหนงเดยวกนหรอเปน "บรรษท" (corporate) เดยวกน ยอมตองการการเชอมตอและการสงการของหนวยตางๆ เชน ใครจะเปนผสงการใคร? ใครจะเปนผทถกสง? การออกค าสงหรอการตดสนใจจะกระท าในรปแบบใด? เปนตน ส าหรบการออกค าสงโดย "บรรษท" กจะตองกระท าไดโดยคนบางคนมากกวาทจะกระท าโดยคนทงหมดทกคน

แตการออกเสยงกระท าการอะไรบางอยางไมไดหมายความวาคนทกๆ คนจะออกเสยง หรอเหนดวยกบการตดสนใจอยางพรอมเพรยงกนหรออยางเปนเอกฉนท เชน การตดสนดวยหลกเกณฑสองในสาม เปนตน เมอเปนสองในสามกแสดงวาฝายหนงในสามเปนฝายทแพ ดงนน จะตองมฝายใดฝายหนงทมจ านวนนอยกวาหรอมากกวา

แตกลไกอะไรทจะท าให "พวกหนงในสาม" ตองเปลยนแปลงกลายมาเปนพวกเดยวกนกบ "พวกสองในสาม"?การใชหลกเกณฑสองในสามแสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงจากชาตวฒ คณวฒ มาเปนการใชจ านวนเปนเกณฑในการตดสนระหวางผทรงคณวฒและชาตวฒ เดยวกน การใชจ านวนเปนหลกในการออกเสยงเลอกตงกปรากฏใหเหนจากประเทศองกฤษใน ป ค.ศ.1430 เปนตนมา

๑๔

นเปนการใหความส าคญกบ "เสยงสวนใหญ" เปนเกณฑอยาง ไรกตาม ในชวงตนศตวรรษทสบหา Francisco Zabarella (1360-1417) ไดย าถงความส าคญของ "สวนททรงพลง" ของสภา ในปการประชม Council of Basel (1431-1449) กมความคดเหนไปในทศทางทจะใชหลกเกณฑเรองของจ านวน ในขณะทJohannes de Segovia และ Nicholas de Tudeschis กสนบสนนแนวทางเรองจ านวนสวนพวก Conciliarist อนเปนพวกนกการศาสนาแนวทางปฏรปในชวงศตวรรษท 14-15 กไดย าถงความส าคญของอ านาจของครสตศาสนาในรปแบบของ "กลม" มากกวาทจะเปนอ านาจของพระสนตปาปาเพยงคนเดยว

ในชวงนนอ านาจของพระสนตะปาปาไมไดมมากมายนก การตอสระหวางอาณาจกรและศาสนจกรไดด าเนนไปอยางเขมขน โดยเฉพาะความขดแยงกนเรองอ านาจในการเกบภาษ ดงจะเหนไดจากความขดแยงระหวาง Philip the Fair (1268-1314) กบ Pope Boniface VIII (1235-1303) ตงแตในสมยศตวรรษท 14 เปนตน

การใหความส าคญกบประเดนเรองจ านวนจงถอไดวาเปนการตอตานอ านาจของ พระสนตะปาปา โดยจ านวนในทน กแสดงใหเหนถงคณลกษณะของความเปน "ชมชน" ส าหรบความเปนชมชนในทนเปนกรอบคดทางกฎหมายมากกวาทจะเปนเรองของ การจดระเบยบเชงอภปรชญาหรอเทววทยา

การตอสกนเพอแยงชงอ านาจระหวางพระสนตะปาปาและอาณาจกรด าเนนไปอยาง เขมขน Nicolas of Cusa (1401-1464) กเปนอกคนหนงทใหความส าคญกบ "กลม" บรรษท" หรอ "สภา" มากกวาพระสนตะปาปาโดยอ านาจสงสดในโลกนเกดขนจากการรวมมอกนระหวางพระผเปนเจากบเหลามนษยในการสรางสรรคสงตางๆการเลอกตงแสดงใหเหนถงสายสมพนธระหวางธรรมชาตและเทวะ โดยสายสมพนธดงกลาวจะปรากฏใหเหนไดจากพระคมภรและศาสนจกร

ในขณะเดยวกน กปรากฏใหเหนไดจากการกระท าระหวางกนของมนษยทตางฝายตางกม Reason ทจะใชปฏบตตอกนเมอมการเชอมโยงกนระหวางศาสนจกรและอาณาจกร กท าใหชมชนทงสองถกจดระเบยบใหไมมความแตกตางกน สถานะของศาสนจกรอยในฐานะทเปน "บคคลททรงไวซงศลธรรม" (moral person) ในขณะทผออกกฎหมายไดกลายมาเปน "ผซอสตย" เสยงทมอ านาจหรอ Valentior กคอ ผออกกฎหมายทซอสตยทท าหนาทแทนองคาพยพของพลเมองทซอสตยหรอถาจะกลาวอกนยหนงกคอ จากบคคลไปสสงคมและไปสการเมองมความตอเนองเปนเนอเดยวกน ชมชนทางการเมองอยในฐานะทเปน Persona Ficta หรอ "บคคลเทยม" ในฐานะทเปน Populus สถานะของการเปน Populus กจะกระท าการโดยผาน "ตวแทน"

ความคด "ประชาชน" ในกรอบแบบนเปนกรอบคดทวางรากฐานอ านาจใหกบการปกครอง "ประชาชน" แสดงใหสภาวะของการพงพาอาศยและเชอมตอทางการเมองระหวางผปกครองและ ผถกปกครอง อยางนอยๆ ทสด กจ าเปนทจะตองมผปกครองหรอรฐทกระท าการอะไรบางอยางตอผคนทง หลาย แตการจะยอมรบในอ านาจของผปกครองและรฐหรอไมนน กเปนอกประเดนหนงแตถงแมวาจะมการเชอมตอกนระหวาง "ประชาชน" กบผปกครองหรอผมอ านาจ แตปญหากคอจะเชอมตอกบกลมใด? เพราะการเชอมตอจะตองเชอมตอกบกลมใดกลมหนงทมอ านาจหรอตอง การทจะมอ านาจ ในขณะทกลมมอ านาจนอยกวา กตองการตอสแยงชงอ านาจหรอพทกษอ านาจของตนเอาไว ครนเมอกลมใดเปนกลมทมอ านาจหรอไดอ านาจแลวกสามารถทจะเรยก ไดวาเปน Civitas หรอ Populus หรอ Commune กได

๑๕


ความ คดในเรอง "การเชอมตอกนระหวาง "ประชาชน" กบผปกครองหรอผมอ านาจ" ทวา "ประชาชน" เลอกกษตรยนนเปนความคดทกอใหเกดปญหา เพราะ Robert Filmer (1588-1653) ยอมรบวาไมรวาอะไรคอ "ประชาชน" ความหมายของ "ประชาชน" มอยหลากหลาย บางทกใชความหมายกวาง บางทกใชในความหมายแคบ ส าหรบความหมายกวางนน "ประชาชน" สามารถทจะหมายถงกลมชน (multitude) ทงหมดของมนษยชาต

ส าหรบ "ประชาชน" ในความหมายแคบกใชหมายถงอะไรทเปนสวนยอยๆ โดยสวนยอยๆ นอยในความหมายท "แทน" ทงหมด สวนยอยๆ นกจะหมายถงสวนใหญหรอทงหมดของกลมชน โดยกลมคนทวานอยในสถานะทเหนอกวาดกวา หรออาจจะเปนรวยกวา ฉลาดกวา หรอแมกระทงคนสวนนอยทไมมฝายตรงกนขาม ทงหมดนกถอไดวาเปน "ประชาชน"

สวนจดยนทางการเมองของ Robert Filmer กคอ การสนบสนนระบอบกษตรย เพราะจะไมมคนทมสตหรอ "คนด" ทไหนสนบสนนการปกครองโดยรฐบาลของประชาชน (popular government) โดย Filmer อางความคดของ Xenophon (430 B.C.-354 B.C.) วา การปกครองโดยประชาชนจะเปนการปกครองทคนชวไดรบการยอมรบ สวนคนมคณธรรมจะกลบกลายเปนเบยลาง

นอกจากนน Filmer กยงขยายความเลวรายของ"ประชาชนตอไปอกวา การปกครองโดยประชาชนจะขายความยตธรรมประหนงวาเปนสนคา ผมอ านาจจะใชเงนทองเพอซอเสยงจากประชาชน ผคนจะมาประชมกนพรอมกบอาวธดงราวกบวาจะไปสงคราม สงตางๆ เหลานเปนสงทหลกเลยงไดยากในการปกครองโดยประชาชน

ในบรรดาอะไรทไรความแนนอน (uncertainty) นนกไมมอะไรทไรความแนนอนไดมากเทากบประชาชน กลมคนทเปนประชาชนประเมนคาอะไรไมไดเลย ไมรวาอะไรถกอะไรผด อะไรจรงอะไรเทจ และนยมทจะแกปญหาดวยการใชความรนแรง ประชาชนกเหมอนกบฝงสตวทมกจะท าอะไรตามๆ กน สงทประชาชนนยมกคอ สงทเลวรายทสดและออนแอทสดจากกรอบคดของนกคดโบราณและชนชนน า ความเลวรายของประชาชนดเหมอนวาจะเปนสงทเขยนไดไมจบ

นอก จากประชาชนแลว Filmer กยงใชค าวา "Multitude" ในท านองคลายคลงกนอกดวย เชน "Multitude" ในฐานะ "กลมชน" ซงไมสมควรทจะเลอกผปกครองหรอมสวนรวมในการปกครอง เหตเพราะขอเสนอทรงแตจะน าไปสความฉบหายนนเปนขอเสนอทผด ธรรมชาต และเปนสงทไรซงความยตธรรมดวย อกทง "Multitude" ยงสามารถทจะลมลางและฆาจกรพรรดทดไดเชนกน จกรพรรดทดกพรอมทจะถกฆาโดยประชาชน

ในความเหนของ Filmer การใชปกครองทประชาชนเลอกผน าของตวเองนนเปนการปกครองทมไวเพอ ปองกนทรราชทหยาบทชา การเลอกตงจากประชาชนเปนการกระท าทหาหลกการไมได เพราะทกอยางเปนไปตามอ าเภอใจ (arbitrary) ส าหรบ Filmer การปกครองของกษตรยกเชนเดยวกนกบการปกครองในครอบครว พอปกครองลกๆ ในครอบครวดวยอ านาจของพอเอง ตวพอเองกไมไดมอ านาจ เพราะเปนอ านาจทไดรบมอบมาจากลกหรอคนรบใชในครอบครวตามกรอบคดแบบ สญญาประชาคม

๑๖

กรอบคดเรองพอวางอยบนรากฐานความคดทวา "มนษยไมไดเกดมาอสระ" กฎหมายจากประชาชนจงไมสามารถจะผกมดกษตรยได โดย Filmer อางค ากลาวของ Sir Walter Raleigh วา "กษตรยทดทสดแหงจดาห (Judah) และอสราเอล (Israel) ไมเคยมกฎหมายใดมาผกมดได พระองคตดสนใจกระท าการเรองส าคญๆ ดวยพระองคเอง"

กรอบความคดทตอตานการปกครองโดยประชาชนแบบนเปนกรอบคดทไดรบการยอม รบอยางมากในศตวรรษทสบเจด ไมใชแตเพยง Robert Filmer เทานนทมความคดยอมรบอ านาจอนเดดขาดของกษตรย คนอยาง John Knox ในสมยศตวรรษทสบหกกคดในท านองแบบเดยวกน Robert Field ในตนศตวรรษทสบเจดกยนยนในอ านาจของอดมในฐานะรปลกษณ (image) และอ านาจพระผเปนเจา

รากฐานอ านาจของกษตรยทเปนผชายกไดมาจากอดม โดยอ านาจทางการเมองของอดมและกษตรยมาจากการตความพระคมภรในสวน Genesis 1:28 โดยอางวา "รฐบาลแรกของโลกเปนการปกครองโดยกษตรยผเปนพอของสงมชวตทง หลาย"ส าหรบในศตวรรษทสบเจดกยงมคนอยาง John Maxwell และ James Ussher ทสนบสนนอ านาจของกษตรยในฐานะพอคนเหลานเชอวา ผทอยใตปกครองตองเชอฟงอ านาจของกษตรยในฐานะ "พอ" อยางเดดขาด

แต ในปลายศตวรรษทสบเจด กรอบความคดแบบนกเสอมความนยมลง กรอบความคดแบบใหมทใหความส าคญกบหลกการเรองความยนยอมของเสรชนได รบความนยมมากขน กรอบคดเรองตวเลอก (choices) และสญญา (contract) ไดเขามาแทนทชาตก าเนดและอ านาจแบบเทวสทธ (divine right)

ดงนน ถาจะตองตอสและปฏเสธกรอบความคด "อ านาจพอและอดม" กจ าเปนทจะตองสกนผานพระคมภรถงแมวาการตอสกนเรองการตความในพระคมภรจะอางไดวา Robert Filmer หรอใครกตามตความผด แตความส าคญของ การตอสกนในเรองอ านาจของประชาชนนนกยงคงอยท สถานะของประชาชน ความแตกตางทางชนชนยงเปนเรองจ าเปนและเปนเรองคอขาดบาดตายจนไม สามารถทจะยอมใหมการเปลยนแปลงไปได

ประเดนเรองชาตวฒหรอต าแหนงทางสงคมเปนกรอบคดทวางรากฐานใหกบการปฏเสธทจะยอมรบอ านาจของประชาชนทงน ในความเหนของ Filmer การทจะใหกษตรย พระบชอฟ องคมนตร รฐสภา ยอมรบอ านาจจาก Vulgus นนเปนสงทเปนไปไมได

นเปนการกระท าทเสอมเสยอยางมากทจะยอมรบอะไรทมาจากฐานราก (base)ครนถาจะกลาวอกนยหนงกคอ การยอมรบอะไรทมาจากเบองต ายอมเปนไปไมได และการยอมรบดงกลาวกยงเปนสงทไมถกตองอกดวยเพราะแคการทกษตรยยอมรบ Populus นนกเปนสงทถอไดวามากพอแลว แตจะใหกษตรยยอมรบ Vulgus หรอ กลมชนทหยาบชา (rude multitude) นนเปนสงทนาอปยศอดสเปนอยางยงดงนน จะใหผคนททรงเกยรตด ารงอยในสถานะเดยวกนกบ Vulgus ไมได เมอมเกยรตแลวจะใหบรรดาชนชนสงทงหลายเปน Vulgus นนกยอมเปนไปไมไดเชนกน

หรอถาจะกลาวอยางงายๆ จะใหชนชนสงลงมาเกลอกกลวกบชนชนต าไดอยางไร การท าใหกษตรยและชนชนสงยอมรบอ านาจจากชนชนต ากเทากบเปนการเสย เกยรตเปนอยางยง

กรอบคดของ Filmer เรอง "อ านาจพอและอดม" หมดพลงและถกทาทายจากค าอธบายเรองการรวมตวกนทางการเมอง กรอบคดเรองตวเลอกและพนธะสญญาหรอ "สญญาประชาคม" ไดเขามาแทนทชาตก าเนดและอะไรทถอวาเปนเรองธรรมชาต เชน อ านาจของพอตามธรรมชาต ผลงานของ Thomas Hobbes (1588-1679) เปนตวอยางททรงพลงทสด

๑๗


ภาย ใตกรอบคดของ Hobbes "ประชาชน" ในทนหมายถงพลงส าคญทมความชอบธรรมและสรางความชอบธรรม โดย "ประชาชน" จะเชอมโยงเขากบระเบยบทางการเมองและการควบคมทางการเมองลกษณะของ "ประชาชน" จงแตกตางไปจาก Multitude หรอ "กลมชน" ทมลกษณะททาทายตอตานการจดระเบยบทางการเมอง

ถาจะกลาวอกนยหนง Multitude ไมสามารถจะเปนรากฐานใหกบระเบยบทางการเมองอยางเชนรฐได ในความคดของพวกนกคดทางการเมองบางคน "Multitude" แสดงใหเหนถงสถานะทตองมการควบคม กฎหมายในฐานะกลไกในการจดการ "Multitude" เปนกรอบคดทปรากฏใหเหนไดเสมอ

แมกระทงคนอยาง Robert Filmer ผไดชอวาเปนปฏปกษทางความคดกบ Hobbes กยงเชอในแนวคดนในขณะทกรอบคดแบบ Hobbesian เปนกรอบทท าให "Multitude กลายเปนประชาชนทตองมระเบยบและเปนเอกภาพ (unity)" เพราะถาไมมเอกภาพกจะไมมพลงทางการเมองถาจะกลาวอกนยหนงกคอ ในการจะท าใหเกดพลงทางการเมองกจ าเปนทจะตองท าใหการแขงขนและตอส กนเองของประชาชนเปนสงทตองถกท าลายส าหรบความเปนเอกภาพทางการเมองนจะเกดขนไดจากภายในมากเทาๆ กนกบทจะเกดขนไดจากภายนอก เพราะศตรสามารถทจะเปนคนทอยในพนทเดยวกนหรอนอกพนทกได

ความกลวการรกรานจากศตรซงนนกหมายถงความตายทเกดขนจากคมหอกคม ดาบจงเปนพลงส าคญในการสรางความเปนเอกภาพทางการเมอง เมอศตรรายลอมอยท วสาระทศกท าใหการตายทเกดขนจากความรนแรงทาง การเมองจงเปนสงทปรากฏไดทกหนทกแหงดงนน เพอการมชวตรอดจากการตายโหงทเกดขนจากความรนแรง ประชาชนจะตองมการจดระเบยบทางการเมอง โดยเปาหมายของความเปนประชาชนตองมเพอทจะกระท ากจกรรมทางการเมองอะไร บางอยาง เชน การพทกษชวต เปนตน ในแงน "ความเปนประชาชน" จะมไมไดถาไมมการจดระเบยบทางการเมองหรอถาจะกลาวอกนยหนงกคอ การจะเปนประชาชนไดกตองการรฐ ประชาชนจะมไมไดถาไมมรฐดงนน ประชาชนและรฐจงเปนหนงเดยวกน แตเปนเหรยญคนละดานทแยกจากกนไมไดเทานน ดงนน ถาเมอใดกตามทมความภกดมอบใหกบประชาชนกยอมเทากบความภกดทม ใหกบรฐ ครนถาเมอใดมการเกลยดองคาพยพการเมองเกดขน กยอมท าใหเกดปญหาของความรนแรงทางการเมองตามมา เพราะนนกจะท าใหเกดการเกลยดประชาชนทเปนรากฐานใหกบองคาพยพทางการ เมองทพทกษชวตของมวลสมาชก

นบตงแต Hobbes เปนตนมา ความหมายของ Multitude กบ ประชาชน (People) จงมลกษณะทแตกตางกนความหมายของ Multitude กลายเปนสงทไมดและไมเหมาะสมส าหรบการเมองทตองการรฐทมความ เปนเอกภาพ ในบทท 6 ของหนงสอ De Cive หรอ "The Citizen" ของ Hobbes นนไดแสดงคณลกษณะของ Multitude หรอ "กลมชน" ไววาMultitude เปนคนทหลากหลายรวมตวกนดวยเจตจ านงเสร โดยไมมใครมาบงคบ แตละคนเองกจะมการตดสนใจและการประเมนคาสงตางๆ ในลกษณะพเศษ (peculiar) เพยงแตความพเศษเหลานกเปนสงทเหมาะสมส าหรบคนแตละคนค าอธบายของ Hobbes ระบถงความแตกตางของ Multitude ในฐานะทแสดงความเปนเจาของทรพยสนเปนเกณฑส าคญ

๑๘

ส าหรบเรองทรพยเองกเกยวของโดยตรงกบความคดเรองการเปนตวแทนตาม ความคดเรองการถายทอดทรพยสนของกฎหมายโรมนเพยงแตการรวมตวของ Multitude ทงหมดไมสามารถทจะแสดงสถานะของความเปน "บคคล" (person) ทแตกตางจากคนๆ หนงทแสดงความเปนเจาของทรพยสนตางๆ ไดการกระท าของ Multitude ไมสามารถทจะถอไดวาเปนการกระท าอนหนงแบบทคนแตละคนกระท าดวยตนเอง ซงแสดงใหเหนถงความเปนหนงเดยว เพราะไมมคนอนเกยวของไดการกระท าของ Multitude เปนการกระท าของคนหลายๆ คน และมความเหนทหลากหลาย โดยเฉพาะในสวนของการตดสนใจเรองการใชก าลง สภาวะของ Multitude แสดงใหเหนวา ตกลงอะไรกนไมได เพราะตางฝายตางกมความเหนทขดแยงและบอนท าลายก าลงกนเอง ผลทตามมากคอ ท าใหพลงของ Multitude ในการตอตานสญเสยไป

ดวยลกษณะของความไมเปนเอกภาพนเองทท าให Multitude เมอไมมศตรรวมกนกตองหนมาฆาฟนกนเอง ในแงนคนหลายๆ คนแบบ Multitude ไมสามารถทจะเปน "บคคลคนหนง" ทพรอมจะรบผดชอบ เพราะไมสามารถควบคมการกระท าของตนเองไดหรอถาจะกลาวอกนยหนงสถานะของ Multitude ไมสามารถทจะมการกระท าทมลกษณะของความเปนหนงเดยวและมความรบผดชอบได

รากฐานความคดในการกระท าของคนหลายๆ คนทรวมตวกนขนมาแลวกลายเปน "บคคลคนหนง" ขนมานน ไดมรากฐานมาจากกรอบคดเรอง "Persona" โดยการรวมกนของคนหลายตอหลายคนนนกลายมาเปน "มนษยเทยม" (artificial man) หรอ "ตวแทน" ทสามารถจะพดหรอกระท าการใดๆ ในนามของคนอนๆ ได เมอรวมตวกนมาเปน "หนงบคคล" ทเรยกวา "ความมงทมรวมกน" (common-wealth) หรอ "Civitas" ในภาษาละตนกแสดงใหเหนวา คนทงหมดกจะไดประโยชน

ส าหรบค าวา "Politicus" เปนค าทใชดวยกนกบค าวา "Civitas" ในภาษาละตนอนหมายถง "รฐ" โดยเฉพาะ ค าๆ นกจะเขาใจกนในฐานะชมชนของคนทอยรวมกนภายใตความยตธรรมทเกด ขนจากการปกครองโดยกฎหมาย ส าหรบความยตธรรมและกฎหมายนนกจะท าใหมนษยมความพอดพองาม (moderate) ไมสดขวแนวทางทไมสดขวกจะท าใหมชวตทมนคงและชวตทดไดดวย อยางไรกตาม กรอบคดความเขาใจการเมองในลกษณะดงกลาวยงคงเปนกรอบคดทางการเมองแบบ กอนสมยใหมททกสงทกอยางจะมพระเจาเปนตวชน า และกท าใหการเมองตองรจกรกษาผลประโยชนและสงทดงามใหกบมวล สมาชก ไมใชเพอผลประโยชนสวนตว

การเมองกอนสมยใหม (pre-modern) ตงอยบนพนฐานของกรอบคดเรองมตรภาพ เพราะมความตองการทจะท าอะไรหรอมอะไรรวมกน ดงนน ตราบใดกตามทมความอจฉารษยาหรอการดถกเหยยดหยามกน กจะท าใหไมมทางทจะมหรอเกดชมชนทางการเมองไดการเมองเปนเรองทเกดขนจากชมชนทเสรและมความเทาเทยมกน โดยผปกครองจะมการเลอกตง และกท าใหผปกครองและผถกปกครองสามารถสลบต าแหนงกนได

๑๙


สง ทตรงกนขามกบการเมองคอ ทรราช ซงกคอ การปกครองทกระท าตามอ าเภอใจและเปนการปกครองทตรงกนขามกบ "Politia" ความหมายของการเมองในศตวรรษท 13 จงไมไดมความหมายในทางลบแตเมอมาถงศตวรรษทสบเจดกรอบคดแบบ Hobbes การเมองเชงบวกแบบเดมนนไมไดวางรากฐานใหกบการเมองแบบทรฐรวบอ านาจ เขาสวนกลางททกๆ คนรวมตวกนเปนหนงเดยวเนองดวยแรงขบทมาจากความกลวการตายโหง เพราะความรนแรงทางการเมองทตองประหตประหารกนมาตลอดระยะเวลาทางประวต ศาสตรถกมองวาเปนสงทนากลวและสามารถหลกเลยงไดมากกวาทความ รนแรงจะเปนสงทหลกเลยงไมไดในทางการเมอง

สถานะของความเปนหนงเดยวทแสดงใหเหนถงการมประโยชนรวมกนนเกด ขนมาจากสภาวะของการเปนสงมชวตทตองตาย จนน าไปสการมชมชน และอธปตยทางการเมอง หรอท Hobbes เรยกอยางยกยองวาคอ "พระเจาทตองตาย"ส าหรบการใหความส าคญกบ "ของเทยม" (artificial) มากกวาสงทเปนธรรมชาต กเปนเพราะการไมเปนไปตามธรรมชาตนนกลบแสดงใหเหนถงความสามารถของ มนษยในการสราง "มนษย" ในท านองเดยวกนกบทพระผเปนเจาไดสรางมนษย เพยงแตมนษยนนไดรวมตวกนขนเพอสรางรฐโดยการรวมตวกนของมนษยเหลานเปนการรวมตวในแบบทไมตองผานครอบครว อนเปนกรอบคดทส าคญของ Robert Filmer ทกรอบคดทางการเมองแบบ Hobbes ตองการปฏเสธ เพราะถายงยดตดอยกบกรอบคดแบบครอบครวกท าใหไมสามารถทจะหลดออก จากอ านาจของกษตรยหรอ "อ านาจของผชาย" ได โดยการเคลอนยายอ านาจทางการเมองของ Hobbes จากผชายไปส "มนษยเทยม" (artificial man) ทไมไดมประเดนเรองเพศชายหรอเพศหญงเขามาเกยวของ

ดงนน สงท Hobbes กระท ากคอ ท าใหความแตกตางทงหลายสญสนไปหมด พนททางการเมองแบบ Hobbes จงไมม "ความแตกตาง" เชน ความแตกตางทางชนชน เปนตน แตอยางใดภายใต "มนษยเทยม"ส าหรบความเปน "มนษยเทยม" กคอ มนษยทสวมหนากาก ในแงนจงไมมความจ าเปนใดๆ ทจะตองพดถงความจรงใจในพนททางการเมอง เนองดวยวาค าวา Persona เปนค าศพทดานการละครทหมายถง ตวละครและหนากาก ในรากศพทภาษากรก Persona แสดงใหเหนถงการสวมหนากาก ในขณะทภาษาละตนแสดงใหเหนถง การปลอมตว หรอสงทแสดงออกภายนอกของมนษย สถานะของการเปนบคคล (person) กคอการเปนนกแสดง (actor)ดงนน Persona จงไมใชมนษยทเปนใครผนนจรงๆ ตามแบบทเขาใจกนโดยทวๆ ไป ทงน Hobbes ไดอางค าของ Cicero ทกลาววา"ฉน (I) มคนสามคนอยดวยกนกคอ ตวฉนเอง ฝายตรงกนขาม (adversary) และผพพากษา" ความเปน "บคคลคนหนง" จงเปนหนงเดยวทเกดขนมาจากความหลากหลาย หรอ Multitude มากมายสามารถรวมกนขนมาเปน "บคคลคนหนง" ทมความเปนเอกภาพ เพยงแตไมใชความเปนเอกภาพของบรรดาผคนทงหลายทมารวมตวกน เพราะสภาวะของ Multitude หรอ "กลมชน" ไมมวนทจะเปนเอกภาพหรอเปนหนงเดยวได

เมอขยายความคดเรอง Persona มาใชกบรฐนนแสดงใหเหนถงความสามารถในการออกค าสง (command) หรอขอก าหนด ส าหรบการกระท าของ Persona จะด ารงอยในฐานะผมอ านาจและเปนเจาของการท าการใดๆ (author) การมอ านาจในการกระท าการใดกแสดงใหเหนถงความถกตองในการกระท านนๆ (authority) ครนถาเกยวของกบวตถขาวของเครองใชกแสดงใหเหนวาเปนเจาของส าหรบความถกตองของการกระท ากคอ การแสดงความรบผดชอบตอการกระท าทกระท าไปดวยเจตจ านงของ "ผกระท า" โดย "ผกระท า" ในทนไมใชใครคนใดคนหนง แตเปนการรวมตวกนของผคนจ านวนมากทกอปรขนมาเปน "บคคลคนหนง"หรอถาจะกลาวอกนยหนงกคอ การรวมตวของสภาวะแหงความเปนอนนต (infinity) ของความหลากหลายซงสามารถรวมกนจนกลบกลายเปน "หนงเดยว" ได เพยงแตทงหมดเกดขนภายใตองคาพยพทางการเมอง (political body)โดยการรวมตวกนขนมาเพอ "ความมงมทรวมกน" กแสดงออกดวยการมอบการกระท า

๒๐

ทงหมดใหกบ "อ านาจอธปตย" (Sovereign Power) อนเปนอ านาจของ "มนษยเทยม" ทเกดขนจากความยนยอม (consent) ของ "ประชาชน"ส าหรบ "มนษยเทยม" ทมความเปนหนงเดยวนนเกดขนมาจากการรวมตวกนของผคนตางๆ ซงกจะมลกษณะทแตกตางไปจากผคนทวๆ ไปทตองตาย เนองดวยวา "บคคล" ในฐานะ "มนษยเทยม" มชวตทเปนนจนรนดรหรอด ารงอยไดตอไปเรอยๆ (perpetual)

อยางไรกตาม ความเปนนรนดรในทางการเมองเปนสงทเกดขนจากฝมอของมนษยไมใช เกดขนจากสงศกดสทธ เชน พระผเปนเจา เปนตนการรวมตวกนภายใตมนษยเทยมทไมมวนตายท าใหทกสงทกอยางทเกด ขนมความเปนอมตะ อ านาจของความเปนอมตะยอมเปนสงทยงใหญไมแพอ านาจของพระผเปนเจา อ านาจแบบนจงเปนอ านาจเดดขาด แตในทางประวตศาสตรแลว ไมมอ านาจทางการเมองใดทเปนอมตะ แมกระทงรฐเองนนกสามารถทจะยกเลกและเปลยนแปลงเปนอะไรใหมๆ ไดเสมอ เมอมการเปลยนแปลงไดกหมายความวา อะไรอนๆ กสามารถทจะเปลยนแปลงได ดงนนภายใตความเปนสภาวะสมยใหมยอมไมมอะไรทจะเปลยนแปลงไมได แมกระทงการจะเผชญหนากบความตายหรอจะหลกหนความตาย

ทงน ค าอธบายของ Hobbes เปนการสรางสญญาประชาคมเพอกอใหองคพยพทางการเมองทวางอยบนพนฐาน ของความกลวการตายโหงมากกวาทจะมารวมตวกนดวย "ความรกเพอนมนษย" อนเปนกรอบคดส าคญของครสตศาสนา ความรกไมไดท าใหผคนมารวมตวกนตามกรอบคดแบบครสตศาสนาสงท Hobbes ใชในการท าใหเกดการรวมตวกนกลบเปนความกลว เนองดวยวาไมมใครตองการอยในสภาวะตามธรรมชาตทมนษยทกคนจะท า สงครามฆาฟนกนเอง อยางไรกด การหลกหนความตายของมนษยดวยความกลวในกรอบคดของ Hobbes กลบไมใชเงอนไขตามธรรมชาตหรอเปนสงทมนษยทกคนจะตองท า

ส าหรบ Hobbes แลว การรกษาชวตเปนเรองของ "สทธ" ของมนษยมากกวาทจะเปนเรองแคสญชาตญาณการเอาตวรอด ในแงนการหลกหนความตายกเปนเรองของทางเลอก ดงนน เมอเปนเรองของสทธกยอมไมใชเรองของสภาวะตามธรรมชาต เมอใดกตามทมการปกปองชวตทางการเมองกจ าเปนทจะตองมการเชอฟง ทางการเมองเกดขนตามกรอบคดทแสดงนยของการแลกเปลยนทางการ เมองจงมลกษณะทคลายคลงกบการแลกเปลยนทางเศรษฐกจอนเปนกรอบคดทาง การเมองทปรากฏใหเหนไดจากปรชญาการเมองขององกฤษนบตง Hobbes มาจนถง John Locke ทเนนความส าคญของการมทรพยสนสวนตว โดยเฉพาะอยางยงการถอครองทดนซงเปนกรรมสทธสวนตว


"การ แลกเปลยน" ทางการเมองแสดงใหเหนวาประชาชนทม Rationality สามารถทจะเขาใจถงอะไรทตนเองจะไดรบอยางชดเจน การแลกเปลยนทวานยอมเปนสงทคมคาส าหรบการทจะเสยอะไร บางอยางไป ประชาชนจงรวาอะไรคอผลประโยชนของตนเอง ประชาชนมความสามารถทจะคาดค านวณไดวาจะไดและเสยอะไรนบตงแตเมอเขา เหลานนตดสนใจเขามาในพนททางการเมอง ความเปนประชาชนในกรอบคดแบบ Hobbesian จงแสดงนยของการเปนปจเจกชน (individualist) ทพรอมจะรวมตวกนเปนประชาชนในความหมายของประชาชนทมความเปนกลมเปน กอนและเปนเอกภาพ

๒๑

ส าหรบนยยะของ "Multitude" หรอ "กลมชน" ทมความหมายเปนลบตามกรอบคดแบบ Hobbes นนแสดงใหเหน ความจ าเปนในการทจะท าให "Multitude" เชอง ในท านองเดยวกนกบการท าใหสตวปาเชองส าหรบการท าใหเชองกจะตองกระท าโดยการแลกเปลยนผลประโยชนมากกวาทจะ เปนการใชก าลง ดงนนการเชอฟงอ านาจขององคาพยพทางการเมอง โดยเฉพาะอยางอ านาจแหงอธปตย จะเกดขนไดจากการแลกเปลยนผลประโยชนมากกวาความศรทธาทางการเมองหรอ การอางองถงความศกดสทธอภนหารทเหนอมนษยทงหลายเพยงแตกรอบคดของ Hobbes ทไมอางองกบอ านาจของพระผเปนเจานน กลบท าใหอ านาจของ "รฐธปตย" มอ านาจครอบคลมอ านาจของศาสนจกร

ความพยายามของ Hobbes ไมเพยงแตท าใหอ านาจของศาสนจกรตองสยบตออ านาจทางการเมอง แตยงขยายขอบเขตไปส Multitude เพอท าให Multitude ตองสยบตออ านาจการเมองของ "รฐธปตย"แตท าไมถงมความจ าเปนทจะตองท าให Multitude เชองและมความเปนเอกภาพ?

จากประสบการณทางการเมองของ Hobbes เองกไดชใหเหนถงความนากลวของผคนทท าลายลางสถาบนส าคญๆ ทางการเมอง เชน การลมลางกษตรยในการเมององกฤษ และจากประสบการณการท าลายลางอ านาจกษตรยองกฤษกยงแสดงใหเหนอกวา เปนการยากมากทจะท าใหผคนเหลานเชองได ตราบใดกตามทผคนเหลานยนยนถงความส าคญของเสรภาพมากกวาทจะคด ถงหนาททบรรดามวลสมาชกพงมตออ านาจของอธปตย

ดงนน การจะใหใครเขามาในองคาพยพทางการเมองนนจ าเปนอยางยงทจะตองพจารณา วา คนเหลานมคณสมบตอะไร? คณสมบตอะไรบางทจะท าใหคนพวกนมความเปน "ประชาชน" มากกวาทจะเปนแค Multitude? ดงทไดกลาวมาแลววา การเปนประชาชนจะตองแสดงใหเหนถงความสามารถในการแลกเปลยนและจะตองร วา "อะไรคอผลประโยชนของตนเอง?"แตถา Multitude ด าเนนไปตามกรอบคดของโรมนวา เปนพวกทสามารถรวมตวกนขนมาตอตานรฐไดกแสดงใหเหนไดเชนกนวา Multitude เปนพวกทรวาอะไรคอผลประโยชนของตนเอง เพยงแตไมสามารถทจะแลกเปลยนไดตามหลกการแลกเปลยนในแบบทเกดขน ในพนททางเศรษฐกจไดเทานน

ดงนน สงท Hobbes ซอนอยในความคดของเขาในการเปน "ประชาชน" โดยไมไดกลาวออกมาอยางชดแจงจงไมใชแคการรวาอะไรคอผลประโยชนของ ตนเองเทานน แตคอความสามารถทจะเชอง หรอถาจะกลาวอกนยหนงประชาชนคอ "อดตสตวปา" ทสามารถท าใหเชองได

ครนถาพจารณาตามกรอบของโรมนท Multitude สามารถทจะรวมตวกนทาทายรฐแลวกไมมความจ าเปนใดๆ ทจะตองเชอมโยงกบรฐ หรอยอมใหรฐจดการบรหารจนท าให Multitude เชอง เพราะถาพจารณาตามกรอบคดของนกคดทพยายามจะท าให Multitude หวนกลบมามความส าคญอกครงแลวกจะเหนไดวา Multitude สามารถดแลและจดการตนเองไดศกยภาพของ Multitude จงเปนสงทปรากฎใหไดจากงานของนกทฤษฎทางการเมองสมยใหมในปลาย ศตวรรษทยสบและศตวรรษทยสบเอดอยาง Michael Hardt และ Antonio Negri ทพยายามรอฟนแนวความคดเรอง Multitude ขนมาใหมหลงจากถกท าลายไปดวยความคดเรองประชาชนของ Hobbes เปนตน

ครนถาเปนไปตามกรอบคดโรมน กรอบส าคญของ "Multitude" ทไมเชอมตอกบรฐท าใหเกดค าถามวา "Multitude" ตองการไดรบการคมครองหรอไม? แนนอนส าหรบโลกในศตวรรษทยสบเอด ความคดเรองการคมครองจากรฐอาจจะยงเปนสงทส าคญ และผคนจ านวนมากกเรยกรองทจะใหไดรบการคมครองจากรฐ ไมเพยงแตเทานน รฐยงไดกลายเปนเงอนไขทางประวตศาสตรทมแตความเปนปจจบน เพราะทกๆ คนเมอเกดมากตองมรฐ จนท าใหรฐกลายเปนสงทเปนธรรมชาตเฉกเชนเดยวกบตนไมปาเขา

๒๒

ส าหรบในสภาวะสมยใหม มวลสมาชกในรฐไมไดตองการเพยงแคความคมครองจากรฐเทานน แตมวลสมาชกของรฐตองการการเปลยนแปลงซงกเกดขนจากการก าหนดของตว เอง (self-determination) โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวของกบความเปนความตาย

ส าหรบการเปลยนแปลงเหลานนกเปนเรองทเกดขนโดยผคนเอง ไมจ าเปนตองพงรฐอกตอไป ความหวงในการปฏวตเปลยนแปลง ไมวาจะเปนรฐหรออะไรอนๆ กยงคงเปนความตองการส าคญ แมวาจะไมจ าเปนทจะตองผานกลไกของพรรคการเมองอกแลว แตการปฏวตเปลยนแปลงจะเปนไปไดอยางไรภายใตโครงสรางและขอจ ากดของ รฐ

ครนถาพจารณาจากกรอบคดแบบ Provocatio จากยคโรมนแลวกจะเหนไดวา สถานะของการเปน Populus นนจ าเปนตองมการตอตานรฐ เพราะไมมความจ าเปนใดๆ ทจะตองยอมรบอ านาจของจกรวรรดหรอรฐเมอมการขยายอ านาจออกมาครอบคลม ดนแดนทไมเคยอยในอาณต

ดงนน เมอใครกตามทยอมรบการขยายอ านาจนนๆ วาเปนผไดรบชยชนะกแสดงใหเหนถงสภาวะของ"Provincia" หรอ "Pro" พวกท "Vinci" หรอพวกทมชยชนะแตส าหรบ Hobbes ชยชนะดงกลาวกลบไมไดเกดขนจากการใชก าลง

กรอบคดแบบนเปนกรอบคดแบบ Provocatio จงไปดวยกนไมไดกบกรอบคดของ Hobbesทตองการผคนทปฏเสธการใชความรนแรง แตถงกระนนกดจ าเปนทจะตองม Imperium หรอส าหรบ Hobbes กคอ รฐ หรอ รฐจะท าใหเกดความเปน "ประชาชน" ส าหรบการไดรบการพทกษไมไดมความหมายอกตอไปในทางการเมองนบตงแต ศตวรรษทสบเจดเปนตนมา เพราะเปนเรองยากทจะมใครสกคนในสภาวะสมยใหมจะอยนอกเขตอ านาจของรฐทกๆ คนในสภาวะสมยใหมจงจ าเปนทจะตองมรฐ และถาไมมกจะตองเรยกรองใหตนเองเขามาสงกดอยภายใตอ านาจรฐ ทกๆ คนจงไมตองการทจะถกกดกนออกไปจากการเมอง

ไมเพยงแตเทานน การเมองทอางองกบความเปนประชาชนกหมดความส าคญลง เนองดวยความคดเรอง "ตวแทน" (Representative) ไดเขามามบทบาทแทนท เชนในประเทศองกฤษ ภายใตความคดของการมตวแทนในรฐสภาสรางส านกเรอง "การมความสามารถอนมหาศาลของการตอรองกนในระบบตวแทน" (omnicompetent representative forum) จนท าใหสภามสถานะเปน "อธปตย" (sovereign) ไปในตวการเมองรฐสภาแบบขององกฤษจงเปนการเมองแบบชนชนน าทกลบตอตานประชาชน


การ มตวแทน (representatives) ท าใหผคนแทบจะไมสามารถทจะตอตานอ านาจรฐหรอผปกครองทอางถงความ ชอบธรรมไดอกตอไป กระบวนการของผแทนนกจะท าใหคนแตละคน ตลอดรวมไปจนกลมชนหรอ Multitude หมดบทบาทลงไป กรอบคดเรองการเปนตวแทนจงท าลายรากฐานของความเปน "ประชาธปไตย" ทตองการใหผคนเขาไปมสายสมพนธทางอ านาจโดยตรง

อยางไรกด ระบบตวแทนท าใหการเผชญกนระหวางรฐและ "ผคน" ลดนอยลง กลไกทางอ านาจของตวแทนกยอมเปนผลดตอรฐทสามารถจดการผคนภายใต "ตวแทนในฐานะกลไกทางอ านาจของรฐ" ในการจดการผคนไดอยางประสทธภาพและคมทนกรอบคดเรองตวแทนและความเปนเอกภาพของประชาชนท าใหกรอบคดเรอง Provocatio ของโรมนอนเปนกรอบความคดทแสดงนยทางการทหารท าใหการเรยกรองและการปก ปองตางๆ เหลานนนกลบเปนไปไมได

๒๓

ส าหรบในรฐสมยใหมไมมใครสามารถเรยกรองขอความชวยเหลอจาก "ประชาชน" ไดอกตอไป เพราะทกๆ คนหนไปเรยกรองจากรฐแทนสถานะของความเปน "ประชาชน" โดยเฉพาะอยางยงนยทแสดงสถานะของความเปนชนชนต ายอมแสดงใหเหนถง การตอตาน อยางไรกตาม การตอตานของ "ประชาชน" เองกไมไดบงบอกถงคณลกษณะวาเปนไปในรปแบบคนๆ เดยวหรอหลายตอหลายคน ถาจะกลาวอยางงายๆ เมอกลาวถง "ประชาชน" นนกจะมลกษณะของคนๆ เดยวทเปนปจเจกชนหรอเปนกลมคน เปนสถานะของสงมชวตทพรอมจะตอส ประหนงสตวทไมมวนทจะเชองไดตลอดเวลา

คณลกษณะของความเปน "ประชาชน" จงเปนสงทอนตรายในสายตาของรฐ แตในขณะเดยวกน สถานะของประชาชนในการเมองภายใตโครงสรางของรฐประชาชาตกท าใหประชาชนได กลายมาเปนรากฐานของอ านาจรฐเพราะเมออ านาจอธปไตยเปนของหรอมาจากประชาชนกท าใหประชาชนกลายเปนราก ฐานของความชอบธรรมใหกบรฐ การอางองกบประชาชนทไมไดแสดงความแตกตางทางชนชน อาย เพศ จงเปนการกระท าสามญในการเมองของสภาวะสมยใหม

ส าหรบการอางองกบประชาชนภายใตกรอบของรฐตามแนวคดแบบ Hobbes แสดงใหเหนถงความตองการทจะเหนการเมองมแตความเปนเอกภาพมากกวาจะ เปนความขดแยง ประชาชนตองมความเปนเอกภาพ ไรซงความขดแยง ซงแนวคดนกลายมาเปนระบบคดทวางกรอบใหกบความคดทางการเมองของสภาวะ สมยใหม

ถงแมวากรอบคดสญญาประชาคมสรางอ านาจทางการเมองใหกบประชาชนทตง อยฐานของการใช Rationality ของมนษยทอาจจะน าไปสการเลอกทแตกตางกน แต Rationality กถกท าใหค าประกนวา เมอมนษยคาดค านวณแลวกจะเลอกอะไรทเหมอนๆ กน อยางนอยๆ กตองเลอกรฐ ถงแมวาการเลอกรฐจะไมไดค าประกนวาจะเปนรฐในกรอบของเสร ประชาธปไตยหรอไมกตามถาตองการใหผคนเลอกอะไรทเหมอนๆ กนแลวกหมายความวา ประชาชนในกรอบของ Hobbes จะตองเปนประชาชนทเปนเอกภาพ ไมใชเปนใครๆ กได นบตงแต Hobbes เปนตนมา การอางองทส าคญกบประชาชนทแสดงความเปนทงหมดนนสรางขนจากแนว ความคดสญญาประชาคม ซงในทายทสดอ านาจทงหมดกอยในมอของรฐสมยใหม โดยเฉพาะอยางยงเมอเปนประชาชนภายใตโครงสรางรฐประชาชาต (nation-state)เพยงแตรากฐานของความเปนรฐประชาชาตไมจ าเปนทจะตองตงอยบน Rationality ของปจเจกชนเสมอไป แมวาในกรอบคดแบบ Hobbesian ประชาชนจะรวมตวกนเปนเอกภาพภายใตความเปนปจเจกชนทรวาอะไรคอผล ประโยชนของตนเอง เพราะกรอบคดของรฐประชาชาตนนสามารถทจะอางองกบประชาชนทม คณสมบตอะไรบางอยางรวมกน เชน ภาษาและศาสนา เปนตน มากกวาทจะใช Rationality แบบความคดแบบ Hobbesian เพราะอยางนอยๆ ผคนทเกดมากไมไดเลอกภาษาทตนเองจะพด เปนตน

อยางไรกด การอางองอ านาจของประชาชนกเปนการอางองกบสงทไมใชการเมองโดยพน ฐาน กรอบคดของการสรางอ านาจใหกบ "มนษยเทยม" (Persona Ficta) นนเปนการอางองกบสภาวะกอนการมรฐ/การเมอง หรอสภาวะทอยนอกรฐดงนน ถงแมวา สมาชกจะเขามาอยในรฐแลวกตาม แตสภาวะดงกลาวถอเปนสภาวะทรฐจ าเปนทจะตองใหการยอมรบ หรอเหนความส าคญของผคนทรวมตวกนภายใตรฐนนวาเปนประชาชนในระยะเวลาตอมา ภายใตโครงสรางของรฐประชาชาต (nation-state) ยงท าใหการเมองหลกหนไมพนทจะตองอางองกบอ านาจของประชาชนทมแต ความเปนเอกภาพ แตความเปนเอกภาพเปนความจรงทางการเมองของรฐมากนอยแคไหน?

๒๔

ส าหรบเอกภาพทางการเมองกเปนสงทการเมองเองตองแสวงหา เพราะไมใชเปนสงทไดกนมางายๆ ไมวาจะในยคใดของประวตศาสตร ความเปนเอกภาพทางการเมองไมใชสภาวะทางธรรมชาต เมอมการเมองกตองมการรวมกนของกลมคนทหลากหลาย ไมวาจะเปนเรองทางวฒนธรรม เศรษฐกจ การเมอง ศาสนา ซงกยอมท าใหการเมองของรฐสมยใหมเปนเอกภาพไดยากดงนน ความพยายามในการสรางความเปนเอกภาพจงตองสรางจากอะไรทเหมอนๆ กน ความสามคคจงเปนเพยงแรงปรารถนา (desire) ทอยากจะใหเกดขนมากกวาจะเปนสงทเกดขนอยแลวในประวตศาสตรการเมองส านกของความเปนเอกภาพทางการเมอง โดยไมมการแบงฝกแบงฝาย ไมวาจะเปนความขดแยงทางชนชน ความขดแยงทางศาสนา ความขดแยงของกลมชาตพนธ ฯลฯ ยอมไมใชภาพทางการเมองของการปฏวตฝรงเศส เพราะอยางนอยๆ กไมปรากฎในความรบรของหนงสอพมพและส านกของผคนในชวงกอนและหลง การปฏวตฝรงเศสถงความขดแยงทางชนชน

ครนถากลาวอยางงายๆ ทามกลางความขดแยงทางการเมองอยางรนแรง ไมมใครในเวลานนทจะตระหนกวานเปนความขดแยงทางชนชน เพราะภาพลกษณของความเปนเอกภาพทางการเมองยงคงเปนกรอบของความเขาใจท ส าคญของผคนฝรงเศสในครงหลงของศตวรรษทสบแปดถงกระนนกด ความเขาใจทกลายเปนส านกทท าใหผคนคดวาฝรงเศสมเอกภาพนนกใช วาจะท าใหไรซงความแตกตางและความขดแยงในสงคมและเศรษฐกจทด ารงอย แตอยางใด

ความเขาใจเรองความขดแยงทางชนชนในการปฏวตฝรงเศสปรากฏใหเหน อยางมากนบตงแตป ค.ศ.1815 เปนตนมา ส าหรบความเขาใจวาการปฏวตฝรงเศสเปนความขดแยงทางชนชนเปนกรอบคด ซงน าเขาจากประเทศองกฤษทเนนความขดแยงทางการเมองในรปของชนชน เชน กรอบคดของ Edmund Burke


ถง แมวาจะมการเปลยนแปลงทางความคดเกยวกบความเขาใจทมตอการปฏวต ฝรงเศส แตพลงขบเคลอนของการเปลยนแปลงในกรอบความคดของพวกองกฤษกยงใหความ ส าคญทบทบาทของ "ชนชนกลาง" ดงนน ความคดเรองความขดแยงทางชนชนในการปฏวตฝรงเศสจงเปนกรอบคดของ พวกองกฤษมากกวาทจะเปนความคดของคนฝรงเศสเอง

ถาเปนเชนนนแลวกลมคนพวกไหนทท าใหเกดความขดแยงในการปฏวต ฝรงเศส? เพราะอยางนอยๆ การปฏวตฝรงเศสในฐานะของ "การปฏวตกระฎมพ" ตามกรอบคดแบบมารกซสนนกถกสนคลอนลงไปอยางมากนบตงแตทศวรรษท 1970 เปนตนมา

ค าอธบายการปฏวตฝรงเศสวาเปน "การปฏวตกระฎมพ" ตามแบบทพวกมารกซสกลบถกทาทายและไมทรงอ านาจอกตอไปเพราะประวตศาสตรของการปฏวตฝรงเศสถก "ปฏวต" ทางความคดดวยค าอธบายทวา บรรดานกปฏวตทลมลางระบอบทงหลายตางกมรายไดและมวถชวตทไม ไดแตกตางไปจากบรรดาขนนางทงหลาย เชน มรายไดจากคาเชา เปนตน

ถาจะกลาวอยางงายๆ การปฏวตไมไดเกดขนจากการน าของคนในชนชนเดยวกน ผน าในการปฏวตกลบไมใชชาวนายากจนหรอถาจะกลาวอยางงายๆ "ผน าการปฏวตตางกเปนผทรยศตอชนชนของตนเอง" เปนตน

๒๕

ดวยพลงของสภาวะสมยใหมทตองมอะไรใหมๆ ดวยการปฏวตเปลยนแปลงอยตลอดเวลากท าใหกรอบคดแบบมารกซสตถก ปฏวตเปลยนแปลง จนท าใหการปฏวตฝรงเศสไมไดเปนการปฏวตกระฎมพอกตอไปส าหรบกรอบคดของศตวรรษทสบเกาค าวา "กระฎมพ" ถงจะสะทอนใหเหนถงต าแหนงแหงททางเศรษฐกจ แตถงกระนนกด สงคมแบบกอนการปฏวตฝรงเศสภายใตระบบฐานนดรกไมไดท าใหชนชนน าของ ฝรงเศสในขณะนนคดและเขาใจเรองชนชนในกรอบกจกรรมทางเศรษฐกจ ดงนน กจกรรมทางเศรษฐกจไมไดถกพจารณาจากชนชนน าของฝรงเศสวาเกยวของกบ สถานะทางชนชน

แตไมวาชนชนน าของฝรงเศสในขณะนนจะเขาใจหรอไม แตพลงทางเศรษฐกจกไดกลายมาเปนกรอบคดส าคญของการปฏวตฝรงเศสและ สถานะของความเปนประชาชน ดงจะเหนไดจาก Emmanuel Abbe Sieyes ผไดชอวาเปนเจาทฤษฎในการ "เปดฉากการปฏวตฝรงเศส" หรอ "สถาปนกแหงการปฏวตฝรงเศส" นอกจากนน กยงเปนเจาแหง "การรฐประหาร" ในการ "ลมลางการปฏวตฝรงเศส" จากการขนมามอ านาจของ Napoleon Bonarparte "สถาปนกแหงการปฏวตฝรงเศส" ผนมบทบาทส าคญในการยกฐานะคนธรรมดาๆ ใหครองอ านาจรฐสมยใหม

ส าหรบในชวงกอนการปฏวตเอง กรอบความคดของเขาจะถกโจมตวา สงทเขาเสนอนนเปนเรองทฤษฎหรอเปนเพยงแคอภปรชญา แตระยะเวลาทางประวตศาสตรกไดพสจนใหเหนแลววา "ไมใชทฤษฎ แตเปนการปฏบต" และยงเปนการปฏบตทสงผลทางการเมองในระยะยาว และกวางไกลออกไปนอกทวปยโรปอกดวย

ในความคดของ Sieyes ทฤษฎและการปฏบตไมไดเปนขวตรงกนขามทแยกจากกนอยางเดดขาด กรอบของพวกนกคดยคภมธรรม (Enlightenment) ไมเคยคดวา หลกการทเปนนามธรรมเปนปญหาส าคญส าหรบการปฏบต เพราะรากฐานทส าคญๆ จ าเปนจะตองยอนกลบไปสสงทเปนนามธรรม เชน รากฐานของกฎหมายกตองการหลกการนามธรรม เปนตน

หรอถาจะกลาวอยางงายๆ ไมมชองวางระหวางทฤษฏและการปฏบต ดงนน จงอาจจะไมใชเรองแปลกอะไรทจะกลาวถง "การปฏบตทางทฤษฎ" (theoretical practice)

ผลงาน "What is the Third Estate?" เปนเอกสารทางการเมองชนส าคญของสภาวะสมยใหมและของการปฏวตฝรงเศส ในผลงานชนน Sieyes เองไมไดพจารณาประเดนพนฐานเรอง "ประชาชน" วาอยในฐานะชนชนต า เชน "ประชาชน" ในฐานะ ขอทาน คนจรจด โสเภณ เปนตน

นอกจากนน การพจารณา "ประชาชน" ในฐานะเปนพวกตอตานหรอเปนพวกชนชนต านนกลบไมไดมความหมายส าหรบ กรอบคดของ Sieyes แตอยางใด ทงน ความรนแรง กลนตวทเหมนสาบ และตนทเหมนสกปรกหรออาจจะเนาเฟะ หรออะไรทเลวรายตามแบบทชนชนสงมกจะมภาพลกษณตอชนชนต านนกลบ ถกคดใหมแบบกลบหวกลบหาง

การเปนฐานนดรทสามหรอการเปนคนธรรมดาๆ กลบกลายเปน "ทกสงทกอยาง" เปรยบประหนงฐานนดรทสามคอ "เทพเจาทสามารถแปลงรางเปนทกสงทกอยางได" ในท านองแบบเดยวกนกบทพวกอภสทธชน (aristocrat) เคยเปน "ทกสงทกอยาง" มากอน

ส าหรบการเปน "ทกสงทกอยาง" ของ Sieyes ไมไดเปนไปในลกษณะอยางไรกไดตามแบบภาษาทมงหวงในการชกจงโนมนาว หรอวาทศลปทางการเมองทแสดงออกมาอยางไมไดมผลในการกระท าแตอยางใด

๒๖

ทงน การเปน "ทกสงทกอยาง" ยอมไมใชสภาวะทไรการจดระเบยบเนองดวยวาการแสดงออกของ "ทกสงทกอยาง" ปรากฏออกมาในรปของการเปน "ชาต" (nation) โดยความเปน "ชาต" นจะตองมองคประกอบของการรวมตวกนภายใตกฎหมาย ตลอดจนกระบวนการออกกฎหมาย และเสรภาพ เปนตน

แตการมเสรภาพนนจะมใหเฉพาะกบสวนใดสวนหนงไมได เชน อภสทธของขนนาง เปนตนเพราะเสรภาพของขนนางไมไดท าให "ชาต" มเสรภาพ แต "ชาต" จะมเสรภาพไดกตอเมอฐานนดรทสามหรอคนธรรมดาๆ มเสรภาพ เพราะเสรภาพไมไดเกดขนจากอภสทธทจะท าอะไรบางอยางได แตเกดขนจากสทธของพลเมองทจะตองมใหกบคนทกคน

ถง แมวา Sieyes จะใหความส าคญกบพวกทไรอภสทธ แตนนกไมไดหมายความวา กรอบคดของเขายนอยขางผ ยากไรลวนๆ ทงๆ ทผลงานของเขาจะเปนการตอตานบรรดาผสงศกดทงหลายกตาม Sieyes พจารณา "ประชาชน" ในกรอบของชาต ในความเหนของเขาแลว ธรรมชาตอนยงใหญยงใหความเคารพตอ "หวใจและความรสกของประชาชน"

ดงนน ถาจะกลาวอยางงายๆ กคอ ชาตคอประชาชน หรอ ชาตเทากบประชาชน ส าหรบการน าเสนอกรอบคดทใหประชาชนเขามาอยในกรอบของ "ชาต" ยงแสดงใหเหนถงความพยายามทจะท าใหผคนทงหลายเขามามบทบาทในกจกรรม ทางการเมองอนเปนการแสดงออกถงเสรภาพตามแบบโบราณ โดยการแสดงออกของประชาชนภายในชาตกมลกษณะของความเปนทงหมดทไมมอะไร อนสามารถแยกออกไปได

ส าหรบในกรอบคดของการปฏวตฝรงเศสแลว ชาตรวมทกสงทกอยางทมลกษณะเฉพาะไว เขาดวยกนไมวาจะเปนทองถนหรอปจเจกชน ฯลฯ ใหกลายเปนสงสากลหรอแสดง "ความเปนทงหมด" หรอ "ความเปนองครวม"


ส าหรบอะไรทแตกตางกนภายในชาตกตองถกท าใหกลายเปนสงทเหมอนกนดวย มาตรฐานเดยวกน แมกระทงความแตกตางทางเพศกจะตองถกสลาย ภายในพนทของครอบครวจะไมมความแตกตางระหวางชายหญง กรอบความคดของการปฏวตฝรงเศสจงเหนวา การออกเสยงเลอกตงของผชายกเทากบการออกเสยงของผหญง ไมมความจ าเปนทจะตองออกเสยงลงคะแนนเสยงถงสองครง

นอกจากนน ในอาณาเขตทางการเมองทมความเปนสาธารณะ ความแตกตางระหวางผชายและผหญงไมไดมความหมายอะไร เนองดวยวาทกๆ คนอยในสถานะของความเปนปจเจกชนอยางสมบรณ (absolute individualism) ภายใตโครงสรางของชาตนน ความเปนลกษณะสากล (generality) ทไมกลาวถงความแตกตางจงเปนคณลกษณะส าคญของการจดระเบยบทางสงคม

กรอบคดเรอง "ชาต" เปนเรองทพวกปฏวตฝรงเศสใหความส าคญกนอยางบาคลงในชวงตนๆ ของการปฏวต โดย "ชาต" จะเปนเครองมอทางการเมองส าคญของกลมปฏวตทตองการตอบโตกบพวกขน นางทตลอดมาไดย าถงความส าคญของชยชนะทางการทหาร เชน ชนชนอภสทธชนไดสละเลอดเพอปกปองดนแดน เปนตน

๒๗

แต Sieyes ตองการใหยอนกลบไปไกลกวาชยชนะทางการทหาร ดวยการกลบสสภาวะของการทไมมใครยดครองใคร สภาวะดงเดมทถกน ามาเปนอตลกษณอนใหม อตลกษณทเรมตนจากจดเรมตน "ปศนย" มากกวาทจะไปยดอยกบปของพวกขนนาง เพราะปทถอวาเปนจดเรมตนนน เปนปทพวกขนนางเนนความส าคญของสายพนธใดสายพนธหนง หรอกลมชาตพนธหนง ใหมความส าคญมากกวาสายพนธอนๆ ความส าคญจงขนอยกบปแหงชยชนะทเกดขนจากสงคราม

ในความเหนของ Sieyes "ประชาชน" จงมความจ าเปนทจะตอง "กลา" ทจะยอนกลบไปสความทรงจ าทไกลโพนกวาความยงใหญทบรรดาขนนางนกรบ ไดก าหนดเอาไว นนกคอ การยกเลกหลกเกณฑจากชยชนะของสงครามอนเรองราวทขนนางหรอกษตรยยก เรองการรกรานหรอปกปองประเทศ

แตสงท Sieyes เนนกคอ การยอนกลบไปสสญญาประชาคมทมผคนธรรมดาๆ เปนหลกส าคญ อดตทถกสรางโดยพวกขนนางจงไมใชกลไกของการสรางความชอบธรรมไดมากเทา กบปจจบน เพราะอดตทเกดขนภายใตการสรางของ Sieyes เปนอดตทมสนตภาพมากกวาทจะเปนอดตทเกดขนมาจากชยชนะของสงคราม

ภายใตเงอนไขของสญญาประชาคมท าใหความส าคญของการเปนกลมชาตพนธไม มความหมายแบบเดม ในความคดของ Sieyes เหนวา บรรดาพวกขนนางใหความส าคญแกสายพนธใดสายพนธหนงหรอกลม ชาตพนธของพวกขนนางเทานน การกระท าดงกลาว เทากบเปนการตดสายสมพนธทมตอกนของผคนทมาจากหลากหลายเผา พนธ ในขณะท Sieyes มองวาสถานะของฐานนดรทสามหรอ "ประชาชน" คนธรรมดากลบเปนพวกพนธผสม

ดงนน ฐานนดรทสามในฐานะของ "ชาต" ทแสดง "ความเปนทงหมด" ยอมตองไมมการแบงแยกใดๆ และไมมอภสทธใดๆ เพยงแต "ความเปนทงหมด" นกลบไมไดรวมเอาบรรดาเหลาขนนางชนชนสงเขาไปดวย บรรดาชนชนสงกลายเปนสงแปลกปลอมของ "ชาต" กเนองดวยวาบรรดาขนนางชนชนสงเหลานไมไดเปนผผลตอะไร

ทงน ภายใตกรอบคดแบบใหม คณคาของมนษยอยทการตองผลตอะไร ไมใชนงนอนขเกยจไปวนๆ แบบขนนางและพวกชนชนสงทงหลาย จากมาตรฐานทก าหนดดวยการผลต กท าใหบรรดาขนนางชนชนสงทงหลายกลายเปนพวกขเกยจ เมอขเกยจแลวไมสามารถผลตอะไรได กหมายความวา เขาเหลานนไมใชสวนหนงของ "ชาต" ไมเพยงแตเทานน ชนชนขนนางเหลานยงถอวาเปนปฏปกษตอ "ประชาชน" ดวย

ความเปน "ชาต" จงเปนไปไดเพราะการผลตมากกวาจะใชเกณฑของความเปนนกรบ ศาสนา ภาษา ฯลฯ ในแงน "ชาต" จงเปนเรองของการท ามาหากน เพราะถาไมท ามาหากนประกอบกจการ กจะกลายเปนพวกหรหรา ใชชวตอยางฟ มเฟอย (luxury) อนเปนชวตทขเกยจ

ความเปนประชาชนจงไมใชเรองเพยงแคการท าสญญาตามกรอบคดของสญญา ประชาคมเทานน แตประชาชนจะตองมการ "ผลตโดยไมเกยจคราน" ดงนน ใครกตามทไมผลต กถอวาเปนปฏปกษตอความเปน "ชาต" หรอถาจะกลาวอกนยหนง "ความขยนทจะผลต" จงเปนเงอนไขส าคญอกประการหนงของความเปนประชาชนและความเปน "ชาต"

กรอบ คดเรอง "ชาต" สะทอนหลกคดเรอง "การผลตเพอการคา" ตามแนว "เศรษฐศาสตรการเมอง (political economy) ตามแบบวธของศตวรรษทสบแปด" ในแงน "ชาต" ในฐานะการผลตกไมใชเรองแปลกอะไรมากมายนก การใชกรอบคดทางเศรษฐศาสตรการเมอง ท าใหกรอบคดของ Sieyes เบยงเบนไปจากกรอบคดทางการเมองแบบเดมๆ ทใชหลกเกณฑของคณธรรมเปนเปาหมายส าคญแตเพยงอยางเดยว เพยงแตเปาหมายส าคญของรฐสมยใหมในยโรปอยทชวตความเปนอยในทาง วตถทดกวาเดมนน กยงทวความส าคญมากยงขน

๒๘

การใหความส าคญกบเศรษฐกจกใชวาจะท าใหประเดนเรองศลธรรมเปนเรอง ทไมมความส าคญแตอยางใด กรอบคดเรองศลธรรมยงคงเปนประเดนส าคญของนกคดในศตวรรษทสบแปด เชน Adam Smith เปนตน กรอบความคดของ Smith มอทธพลตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจการเมองของฝรงเศสในศตวรรษทสบ แปดเปนอยางมาก

ความคดของ Sieyes เองกใชผลงานของ Smith ในการสรางความสมเหตสมผลเพอชใหเหนถงความจ าเปนในการเปลยนแปลงทาง การเมอง โดยเฉพาะอยางยงการใชความคดของ Smith ผทเชอในบทบาทของสงคมพาณชย (commercial society) ในการตอบโตกรอบคดของพวก Physiocrat แมวาพวก Physiocrat ในประเทศฝรงเศสอยาง Andre Morellet จะเปนพวกแรกๆ ทแปลงานของ Smith เรอง The Wealth of Nation มาเปนภาษาฝรงเศสกตามซงพวก Physiocrat เอง กมความเชอวาความมงคงร ารวยของประเทศ จะเกดขนจากทดน และชวตทดกคอ ชวตในชนบท เปนตน ในขณะทสงคม พอคาวาณชยยอมไมไดใชชวตอยในชนชท

พวก Physiocrat เรมเขามามบทบาททางความคดหลงสงครามเจดป ทท าใหฝรงเศสเผชญกบวกฤตการณทางการเงนหลงจากการพายแพจากสงคราม พวก Physiocrat อยาง Francois Quesnay และศษยอยาง Victor Riquetti-Marquis de Mirabeau ตางกเปนพวกทมเสนสายกบราชส านกและรฐมนตร ไลไปจนถงหญงผมสมพนธสวาทกบราชาแหงฝรงเศสผ โดงดง Madame de Pompadour เปนตน

ความคดของผคนทมอทธพลทางการเมองเหลาน มองไปสประเทศผชนะอยางองกฤษในฐานะตนแบบของการเปลยนแปลงประเทศ ฝรงเศส ซงในทางเศรษฐกจเอง กพรอมทจะรบเอาการคาและกรอบความคดเรองความเปนอารยะ (civilize) อยางไรกด ถงแมวาจะยอมรบเรองการคา แตกยงคงยดมนในกรอบคดของครสตศาสนาในเรองของความยตธรรมและ คณธรรมเอาไว


เมอ พวก Physiocrat เชอในเรองความมงคงทเกดมาจากภาคการเกษตรจงจ าเปนทจะ ตองกระตนภาคการเกษตรดวยการเปดเสร และมการยกเลกการควบคมภาคการเกษตรโดยรฐทไดท ากนมาหลายศตวรรษ พวก Physiocrat เชอวาการคาเสรทางการเกษตรจะท าใหคาจางแรงงานเพม และจะท าใหรฐไดภาษเพม

กรอบคดของ Smith จงชวยสนบสนนความคดเรองการเกษตรเสร พลงของการคาขบเคลอนใหกรอบความคดของชนชนน าฝรงเศสหนมาใหความ ส าคญกบการคา แมวาความหวาดวตกตอการลมสลายของสงคมการคาจะเปนสงทปรากฏอยใน ความคดของพวก Physiocrat ทเชอวาฮอลแลนดและองกฤษจะตองลมสลายจากการคา ตลอดจนสงครามกลางเมองทพรอมจะเกดขนจากความขดแยงระหวางพอคาและ เจาทดน

ภายใตพลงของความขดแยงทางเศรษฐกจท าใหเสนทางความคดเรอง "ชาต" หรอประชาชนไดกลายเปนเรองของเศรษฐกจมากกวาทจะเปนเรองของชาตวฒ ในรปแบบของกลมชาตพนธและศาสนา เพราะเศรษฐกจและตลาดเปนตวจกรทท าใหผคนสามารถรวมตวกน ซงการรวมตวกนเพราะการแลกเปลยนในทางเศรษฐกจนยงด าเนนไปพรอมกบ ความสามารถในการสอสารดวยการใชภาษา

๒๙

การหนมาใหความส าคญตอเศรษฐกจการคากแสดงใหเหนถงการปฏเสธบทบาททาง การทหารทใชเกณฑของก าลงและชยชนะเปนตวก าหนดความเปน "ชาต/ประชาชน" ทงน "ชาต" กจะประกอบไปดวยคนทท างานสาธารณะและท างานสวนตว ส าหรบในความคดของ Sieyes นนเหนวา พวกท างานสวนตวกจะ ไดแก 1. พวกทท างานกบทดน 2. พวกทใชแรงงานเปลยนแปลงธรรมชาต หรอพวกท างานอตสาหกรรม 3. พวกท าการคา 4. พวกทขายการบรการเพอท าใหผคนมความสข โดยพวกนจะรวมไปถงคนทท างานดานวทยาศาสตรไปจนถงพวกทใชแรงงานแบบไร ฝมอ

ส าหรบการแบงคนออกเปนสกลมของ Sieyes เปนการแบงคนทแตกตางไปจากการแบงตามแบบฐานนดรของสงคมการปกครองยค โบราณของสงคมฝรงเศสทบงบอกถงล าดบชนเปาหมายของ Sieyes กคอ พยายามทจะชใหเหนวา พวกขนนางทไมสามารถผลตอะไรไดคอพวกทไมเพยงแตไมมความส าคญตอ โครงสรางรฐสมยใหมเทานน แตยงไมไดเกยวของอะไรกบธรรมชาต สถานะของขนนางทเชอกนวาท าประโยชนใหกบสาธารณะจงเปนเพยงภาพลวงตา

ในความเหนของ Sieyes ทกอยางทเปนผลงานสาธารณะลวนแลวแตเปนผลงานของคนธรรมดาๆ หรอถาจะกลาวอกนยหนง คนธรรมดาๆ เหลานประกอบกจการทกอยาง คนธรรมดาๆ จงเปนผสราง "ทกสงทกอยาง" แตกเปน "ทกสงทกอยาง" ทถกกดข ดงนนในความเหนของ Sieyes ถาไมมพวกขนนางกจะท าใหทกสงทกอยางดขน

จากการจ าแนกใหผ ทใชแรงงานกบทดนและน าเปนพวกทใกลชดธรรมชาตมากทสดนนกแสดง ใหกรอบความคดของ Sieyes ทเหนวา สถานะทางธรรมชาตของความเปนมนษยจะตองใชแรงงาน ในความเหนของ Sieyes แรงงานจะเปนพลงส าคญของสงคม การใชแรงงานท าใหคนธรรมดาๆ ไมมความแตกตางกน

หรอถาจะกลาวอกนยหนง แรงงานเปนดชนชวดความเทาเทยมกน เพยงแตแรงงานทส าคญยอมไมใชแรงงานในภาคการเกษตรอกตอไป แตเปนแรงงานในสงคมพาณชยกรรม

ถงแมวาทกๆ คนอาจจะไดคาจางแรงงานเพม แต Sieyes กเหนวา กรอบคดแบบ Adam Smith ทท าใหทกๆ คนมเงนจบจายใชสอยนน กใชวาจะท าใหคนทกๆ คนมความสขในชวต เนองดวยวาการบรโภคสนคาตางๆ ไมใชทมาของความสข

โดย Sieyes นนเหนวา การด าเนนชวตอยางมคณธรรมกลบท าใหชวตมความสข แตนนกใชวาจะท าใหการขยายตวของสงคมพาณชยจะมพลงนอยลงแตอยางใด เพราะพลงของสงคมพาณชยกรรมจะท าใหเกดความมงคงกบประเทศมากกวาผลงาน ทเกดขนจากบรรดาชนชนทไมไดผลตอะไร ซงชนชนขนนางเหลานกใชชวตอยางเกยจคราน และมชวตฟ มเฟอยไปวนๆ

แตถงกระนนกด ยงมความจ าเปนทจะตองปองกนไมใหสงคมพาณชยท าใหคณธรรมของสงคม เสอมสลาย ศลธรรมจะเปนกลไกส าคญในการยดเหนยวและควบคมความสมพนธทยดโยงกน ของบคคลตางๆ ทมทงผลประโยชนสวนตวและผลประโยชนสวนรวม

๓๐

หนทางทจะปองกนมใหเกดความเสอมทรามของสงคมทเกดจากการคาพาณชย ขยายตวอยางมากกคอ การใชรฐธรรมนญทจะท าหนาทในฐานะสนามของตวแทนของผคนทใชแรงงานใน พนทหลากหลาย การใชแรงงานทแตกตางกนนนเปนผลพวงจากการแบงงานกนท า

โดยการแบงงานกนท าทางเศรษฐกจน าไปสการแบงงานกนท าทางการเมอง ส าหรบการแบงงานกนทางการเมองกเปนการแยกอ านาจตางๆ ออกจากกน การแบงแยกอ านาจทางการเมองเปนรากฐานส าคญเฉกเชนเดยวกนกบการแบงงานกน ทท าใหเกดประสทธภาพในการผลต ความหลากหลายของกลมคนกสามารถทจะมารวมตวกนเปนกลมเปนกอนหรอเปน สมาคม (society) ได

ส าหรบ Sieyes การรวมตวกนกขนอยกบยค ส าหรบยคแรกกเปนยคของปจเจกชนแตละคน ส าหรบยคทสองกเปนยคทแสดง "เจตจ านงรวมกน" เพราะไดมเปาหมายอะไรบางอยางรวมกน สวนยคทสามกเปนยคของ "ตวแทน" (representatives) อนเปนยคของการแบงงานกนท าทางการเมองซงกเปนความคดทเขาพฒนามาและ สามารถไปดวยกนไดดกบการแบงงานกนท าของ Adam Smith ส าหรบกรอบความคดเรองการเปนตวแทนและการแบงงานกนท านน Sieyes เหนวาเขามกรอบความคดเรองการเปนตวแทนกอนทเขาจะอานผลงาน The Wealth of Nation ของ Smith

อยางไรกตาม ภายใตโครงสรางของการแบงงานกนท า ผลประโยชนทแตกตางกนกท าใหการมตวแทนทหลากหลายนนท าใหคนตางๆ เหลานจ าอยางยงเปนทจะตองพงพาอาศยคนอนๆ ในท านองเดยวกนกบการแบงงานกนท า การทมนษยยงตองพงพาอาศยกนมากๆ กยงท าใหมนษยมเสรภาพมากยงขน มนษยจะมเสรภาพนอยลงถาตองพงพาอยกบคนเพยงไมกคน

สายสมพนธโยงใยของมนษยทมตอกนท าใหมนษยมทางเลอกทจะหนหนาไป รบความสมพนธกบคนอนๆ ไดมากกวาทจะจ ากดตนเองอยในสายสมพนธแบบใดแบบหนง

เสรภาพจงไมไดเกดขนจากการทไมไดสมพนธอะไรกบใคร หรอถาจะกลาวอกนยหนงกคอ การอยคนเดยวโดดๆ ยอมไมใชเสรภาพ ดงนน เสรภาพ ความสามารถในผลตสนคากไมไดแตกตางไปจากการตดสนใจทางการเมอง กจกรรมทางการเมองจงเปนเรองเฉพาะของคนบางคนทไดรบหนาทเปนตวแทน ตามวถทางของการแบงงานกนท า เชน ฝายทสรางกฎหมายและฝายทบงคบใชกฎหมาย ดวยความสมพนธเชงพาณชยทมตอกนกท าใหการเปนตวแทนสะทอนถงผล ประโยชนทมความแตกตางกน

๓๑


ดวย ความหลากหลายของผคนทไมใชพวกอภสทธชนทมารวมตวกนพรอมดวยเจต จ านงนน ท าใหคนเหลานมความเปนเอกภาพภายใตความเปน "ชาต" หรอ "ประชาชน" โดย Sieyes เหนวา "ชาตจะเปนสงทด ารงอยกอนทกสงทกอยาง "ชาต" เปนจดเรมตนของทกสงทกอยาง เจตจ านงของชาตคอกฎหมายเสมอ หรอชาตคอกฎหมายนนเอง กอนหนานนชาตและสงทอยเหนอชาตคอกฎธรรมชาต

ในการทจะเขาใจล าดบขนของกฎหมายบานเมอง (positive law) กจะตองเขาใจวา ทกอยางถอก าเนดมาจากเจตจ านงของชาต โดยในล าดบแรกทเหนอกวากคอ กฎหมายรฐธรรมนญ" จากน Sieyes จงเสนอวา "รฐธรรมนญถอวาเปนผลตผลของอ านาจในการสรางรฐธรรมนญ (constituent power) ไมใชอ านาจของรฐธรรมนญ (constituted power)"

ในกรอบคดของ Sieyes อ านาจแหง "ชาต" ในฐานะ "อ านาจอธปไตยแหงชาต" (national sovereignty) ยอมไมใช "อ านาจอธปไตยแหงประชาชน" (popular sovereignty) เพราะในการปฏวตฝรงเศส "ประชาธปไตย" เปนสงทไมพงปรารถนาและไมใชเปาหมายในทางการเมอง เนองดวยวาความเขาใจของนกคดในศตวรรษทสบแปดหรอกอนหนานนกมได มความชนชมใน "ประชาธปไตย" อนเปนการปกครองของคนชนชนต าหรอ "Popular" อกทงยงเปนการปกครองกนโดยตรง

นอกจากนน นกคดในสมยนนกมองวา "ประชาธปไตย" กยงเหมาะกบสงคมเลกๆ มากกวาทจะใชกบประเทศทมอาณาเขตกวางขวาง และกแนนอนทนกคดและชนชนน าสวนมาก แมกระทงนกคดยคภมธรรม (Enlightenment) เองกตามเหนวา การปกครองโดย "ประชาชนชนชนต า" เปนการปกครองทออนดอยกวา เพราะในขณะนนไมมสงทเรยกวา "ปราชญชาวนา" หรอ "โสเภณปราชญ" เปนตน

สงท Sieyes เสนอจงการเมองในรปแบบของตวแทนเปนหลกส าคญ อยางไรกด แนวความคดทงเรอง "อ านาจอธปไตยแหงประชาชน" และ "อ านาจอธปไตยแหงชาต" ทกลาวมานกเปนแนวความคดทสรางความสบสนเรอยมา ถงแมวา Sieyes จะใหความหมาย "ชาตในฐานะประชาชน" แตอยางนอยๆ "ประชาชน" ในฐานะทแสดงความเปน Populus หรอ Popular กใชวาทกๆ คนจะไดเขามามบทบาทในทางการเมองเพราะในศตวรรษทสบแปดจนถงตนศตวรรษทยสบ ผหญงกไมไดถอวาเปนสวนหนงของการเมอง

ถงแมวาแนวความคดเรอง "อ านาจอธปไตยของประชาชน" จะเปนแนวความคดทปรากฏใหเหนอยงานของ Henry Parker ชวงทศวรรษท 1640 และเหนไดจากพวก "Leveller" ชวงศตวรรษทสบเจดในยคสงครามกลางเมองขององกฤษ แตโดยเปาหมายของการอางอง "ประชาชน" นนกคอการสนบสนนอ านาจของสภา

กรอบคดเรอง "อ านาจอธปไตยของประชาชน" เองกยงตองพจารณา "ประชาชน" ในฐานะทเปนคนหนงคนกบแนวความคด "ประชาชน" ในฐานะมวลรวมหรอความเปนกลมกอน นยของ"อ านาจอธปไตยของประชาชน" จงแสดงสภาวะทเปน "ทงรวมและแยกออกเปนเดยวๆ" แตนนยอมไมใชสงท Sieyes ตองการ เพราะความเปนคนแตละคนยอมไมใชสงทเรยกวา "ชาต" เพราะ "ชาต" ตองแสดงความเปนสวนรวม

ในแงน ความเขาใจตอแนวความคดเรองประชาชนจงเปนเรองทถกผนวกรวมกนเขาไป กบรฐมากกวาทจะเปนเรองของคนแตละคน "ประชาชน" จงแสดงลกษณะของความเปนองครวมทางการเมองทถกก ากบดวยชาตทยด โยงอยกบรฐ

๓๒

ส าหรบในความเหนของ Sieyes นน "ชาตเปนสงทด ารงอยกอนอะไรอน ชาตกอตวขนมา ในขณะทรฐบาลเปนผลตผลของกฎหมายบานเมอง" ครนเมอชาตมากอนอะไรอนๆ Sieyes จงเหนวา "ชาตจะไมมวนอยภายใตรฐธรรมนญ" ในขณะท "รฐบาลจะใชอ านาจแทๆ ภายใตรฐธรรมนญเทานน" ดงนน ชาตกยอมอยเหนอรฐธรรมนญ

ใน ความคดของ Sieyes ชาตไมตองการอะไรอนนอกจาก "การด ารงอยอยางจรงๆ ของชาตซงนนกถอไดแลววาเปนกฎหมาย ชาตคอจดเรมตนของความถกตองทางกฎหมาย" ชาตยอมไมมความผกพนทางกฎหมาย ในแงนชาตจงไมมวนทจะมสถานะเปน "นตบคคล" ถงแมวาระเบยบของล าดบชนทางสงคมของสงคมในชวงกอนการปฏวตฝรงเศส จะแสดงใหเหนถงสายสมพนธเชงจตวญญาณระหวาง พระ ขนนาง กษตรย และคนธรรมดา

โดยสายสมพนธเหลานกเปนสายสมพนธทเมอในอดตไดถกอางองกบ ระเบยบของพระผเปนเจา แตการท าลายลางล าดบชนทถกก ากบดวยกรอบคดของครสตศาสนาลงกใชวาจะ ท าใหพลงของศาสนาหมดไปแตอยางใด

กรอบความคดของ Sieyes ยงมลกษณะของความเปนเทววทยา (theology) หรออภปรชญา (metaphysics) ในแงทแสดงนยวา ชาตเปนสงทพระผเปนเจาใหมาตงแตเรมแรก เพราะเปนสงทปรากฏอยในกฎธรรมชาตอนเปนกฎของพระผ เปนเจา ธรรมชาตคอกฎของพระผเปนเจาซงนนกหมายความวา ไมมใครเปลยนแปลงและละเมดได

นอกจากนน ภายใตพลงของพระผเปนเจา ทกสงทกอยางยอมตองเปนไปได ดงนน ในกรอบของ Sieyes กกอใหเกดการเปลยนอ านาจของผคนทหลากหลายใหกลายเปนอ านาจ "ประชาชน" ทเปนเอกภาพ (unity) ทด าเนนงานในนามของ "ชาต" และเปนสงทมพลงทางกฎหมายไดอยางไมตองกงขาตอความแตกตาง ไมวาจะเปนความแตกตางทางศาสนาและเศรษฐกจ ถงแมวาจะไมไดรวมเอาบรรดาพวกขนนางและอภสทธชนเขามาดวยกตาม แตกกลบยงถอวามความเปนเอกภาพ

นเปนการเปลยนแปลงพลงทางเศรษฐกจของผคนทประกอบอาชพตางๆ ใหเขามาอยภายใตโครงสรางการเมองทอางถงความเปนหนงเดยว เพยงแต "อ านาจของประชาชน" ทเกดขนจากการรวมตวกนนนมลกษณะทแตกตางไปจากอ านาจทด าเนนงาน ภายใตนามแหง "รฐ" ดวยพลงแหงรฐและธรรมนญแหงรฐกท าใหทกๆ คนมความเทาเทยมกน

ในความเหนของนกปรชญาผหญงคนส าคญของศตวรรษทยสบ Hannah Arendt กเหนวา กรอบความคดของประชาชนกอนมรฐธรรมนญมความไมเทาเทยมกน นเปนความไมเทาเทยมกนทเปลยนแปลงไมไดยกเวนแตใชก าลง ในขณะทเมอมรฐธรรมนญประชาชนกจะมความเทาเทยมกน ถงแมวานนจะไมใชขอเทจจรงทางประวตศาสตรและสงคมของปลายศตวรรษท สบแปดจนถงกลางศตวรรษทยสบกตาม โดยนยงไมตองพจารณาถงโครงสรางทไมเทาเทยมกนทางสงคมเศรษฐกจ เพราะอาณาเขตสงคมและเศรษฐกจเปนสงทไมไดถกผนวกรวมเขาไปกบรฐ ธรรมนญ

๓๓


ถง กระนนกด อาณาเขตและส านกของความเปนชาตกท าใหทกๆ คนกลายเปน "เรา" เพราะ "เราคอประชาชน" ทรวมทง "กและมง" เขามาไวดวยกน อ านาจของ "ประชาชนทเปนชาต" จงเปนอ านาจทแตกตางไปจากอ านาจของผคนทตอตานอ านาจของอาณาจกรโรมน ทครอบครองดนแดนตางๆ เพราะ "อ านาจของประชาชน" ภายใตโครงสรางของรฐประชาชาตจะมอยไมไดถาไมมรฐ

ถาจะกลาวอกนยหนง ภายใตอ านาจรฐหรออ านาจกฎหมายกท าให "อ านาจของกลมคน" ไดโดดกลายเปนอ านาจเถอน แมวาอ านาจในการสรางรฐธรรมนญจะอยท "ประชาชน" กตาม เพราะไมมใครคดวาเปนอ านาจของคนทกๆ คนในแบบอ านาจของปวงชนเปนอ านาจชอบธรรมอกตอไป สญญาประชาคมกลบเปลยนแปลงอ านาจของผคนใหหมดพลงในการตอสอนไรซง ความเปนสถาบน

ในขณะท "อ านาจของประชาชน" ทด าเนนงานภายใตหรอเขามาอยในอาณตของรฐเปนอ านาจทถกตองชอบธรรม ตามกฎหมาย ถงแมวาอ านาจดงกลาว จะไมใชอ านาจเดยวในสงคมการเมองกตาม ดวยการก ากบของรฐจงท าให "อ านาจเถอนของผคนทไมไดมอะไร" กลายมาเปน "อ านาจของประชาชนทถกตองตามกฎหมาย"

ส าหรบในการปฏวตฝรงเศสแลว กฎหมายคอแกนหลกส าคญในอ านาจทงสาม "ชาต กฎหมาย และกษตรย" ดวยพลงของการปฏวตฝรงเศสแลว รฐสมยใหมจงท าให "อ านาจสกปกรกของบรรดาผคนทไมไดมอะไร" ไดกลายเปนอ านาจทสงศกด เปนอ านาจทคอหวหอกส าคญของการปฏวตฝรงเศส ดงนน Maximilen Robespierre นกปฏวตฝรงเศสคนส าคญจงอางถงค าอยาง "ประชาชน" ไวอยางมากมายมหาศาล โดยจะใชค าค านควบคไปกบค าอยาง "สทธ" และ "อ านาจอธปไตย"

อยางไรกด "อ านาจของประชาชน" อนเปน "อ านาจสกปรกทถกท าใหสงศกด " กไมไดนากลวอกตอไป ภายใตพลงของรฐธรรมนญและกฎหมาย ความนากลวของ "อ านาจของผคนทไมมอะไร" ไดจบสนลง เพราะเมอ "อ านาจของผคนทนากลวทสด" ถกดดกลนใหเขามาเปนอนหนงอนเดยวกนกบอ านาจรฐกดจะยงเสรม สรางใหอ านาจรฐไดกลายมาอ านาจททรงพลงทสดชนดหนงในโลก

อ านาจรฐไดกลายมาเปนอ านาจทกระท าในนามประชาชน ซงประชาชนจะยงใหญไดกตองมอ านาจรฐ และรฐจะมความสมบรณไดกตองมอ านาจประชาชน ดงนน จงอาจจะไมใชเรองแปลกอะไรทนบตงแตศตวรรษทสบเกาเปนตนมา ต าราของการตอสทางการเมองไมวาจะเปนแบบใดกมเปาหมายทส าคญคอ ประชาชน โดยทประชาชนกตองยดอ านาจรฐ และในทางกลบกนรฐกตองยดอ านาจประชาชน

จากกรอบคดของ Sieyes ท าให "อ านาจของประชาชน" หรอ "อ านาจในการสรางรฐธรรมนญ" (constituting power/pouvoir constituant) แตกตางไปจาก "อ านาจของรฐธรรมนญ" หรอ "อ านาจทเกดจากรฐธรรมนญ" (constituted power/pouvoir constitute) ส าหรบอ านาจอนหลงจะมไดกตอเมอมรฐธรรมนญเทานน ในขณะทอ านาจอนแรกไมจ าเปนตองมรฐธรรมนญกเปนอ านาจในตวเอง

ถาจะกลาวอกแบบหนงกคอ อ านาจในการปฏวตของประชาชนมาจากอ านาจทมาจากหรอมอยในตวเอง แต "อ านาจของประชาชนหรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญ" คออะไร? อ านาจอนน เปนอ านาจทอยภายในตวเอง (interiority) หรอเปนอ านาจทอยภายนอก (exteriority)?

๓๔

ถาเปนอ านาจทอยภายใน "อ านาจของประชาชนหรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญ" เองนน กจะท าให "อ านาจของประชาชน" เปนอ านาจแบบคงทและฝงอยภายในตวรฐธรรมนญและเพกถอนมได แตโดยทวๆ ไปแลว เมออ านาจรฐธรรมนญเปนทยอมรบกนแลวกหมายความวา อ านาจจะตองเปนอ านาจของรฐธรรมนญหรออ านาจทเกดจากรฐธรรมนญแตเพยง อยางเดยว

ถงแมวาอ านาจของรฐธรรมนญจะเปนอ านาจทมไวเพอพทกษมวลสมาชกของ รฐธรรมนญ แตการปกปองมวลสมาชกนกกระท าไดโดยอ านาจของรฐธรรมนญทกลบไมใช "อ านาจของประชาชน" อกตอไป "อ านาจของประชาชน" หรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญจงสญสลายไปเมออ านาจรฐธรรมนญถกสถาปนา ขน

ดวยเงอนไขแบบน กท าให "อ านาจของประชาชนหรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญ" เปนอ านาจภายนอกทไมไดมความหมายอะไรอกตอไป เพราะ "อ านาจของประชาชน" ไมไดเปนสวนหนงของรฐธรรมนญอกแลว แตถาไมม "อ านาจของประชาชน" ในรฐธรรมนญแลว "ประชาชน" จะเปนไปไดแคไหนในรฐธรรมนญ?

ครน ถาจะม "อ านาจของประชาชน" หลงเหลออย กจะเปนเพยงแคอ านาจเถอน ยกเวนแตจะเปนอ านาจของ "ประชาชนในฐานะทเปนปจเจกชน" เทานน โดย "อ านาจของประชาชน" ทเปนปจเจกชนแตละคนนจะมพลงภายใตบทบญญตของรฐธรรมนญทถกก ากบ ดวยกฎหมายเทานน เชน อ านาจของปจเจกชนภายใตสทธ เปนตน

อ านาจของรฐธรรมนญจะมการปฏบตการเพอเปลยนแปลงตวอ านาจของรฐธรรมนญ ไดกดวยอ านาจของผเชยวชาญ แตยอมไมใช "อ านาจของประชาชน" หรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญ ส าหรบในหลายๆ ประเทศ อ านาจของรฐธรรมนญกเปนพนทหวงหามทมไวส าหรบผพพากษาของศาลสง เทานน เชน ในกรณของสหรฐอเมรกา ถงแมวารฐธรรมนญสหรฐอเมรกาจะอาง "ความเปนประชาชน" ดวยการกลาวอาง "เราประชาชน"

ถงกระนนกตาม "บดาของการปฏวตอเมรกาเหนอ" กใชวาจะชนชม "ประชาชน" มากมายอยางทปรากฏอยกบการอางองประโยคทมนามวา "เราประชาชน" คนอยาง James Madison (1751-1836) เองกเปนตวอยางส าคญของคนทไมตองการใหผคนธรรมดาๆ ใหเขามสวนรวมในการตความและบงคบใชรฐธรรมนญ

ถงแมวานเปนประเดนในสวนของการปฏบต แตกใชวา Madison จะเปนคนปฏเสธเรองรฐธรรมนญของประชาชนแตอยางใด

การตดสนขอขดแยงในรฐธรรมนญกลบไมไดวางอยบนฐานของ "อ านาจอธปไตยแหงประชาชน" หรอถาจะกลาวอยางงายๆ กคอ คนธรรมดาๆ ไมเกยวของอะไรกบรฐธรรมนญอกตอไป อ านาจของรฐธรรมนญจงเปนเรองทอยนอกเหนอพลงของคนธรรมดาสามญ รฐธรรมนญจงเรองพนฐานทไมอยกบชวตคนทเปนรากฐานอกตอไป อ านาจของรฐธรรมนญจงกลบหวกลบหางกบ "อ านาจของประชาชนหรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญ"

อ านาจของรฐธรรมนญจงเปนอ านาจทมาจากประชาชนทกลบตองทงประชาชนไวเบองหลง

ครนถาอ านาจทก าเนดในตวเองของผคนธรรมดาทงหลาย เปนอ านาจทมด ารงอยกอนการเกดขนของรฐ "ประชาชน" สามารถทจะเรยกอ านาจแบบนกลบคนมาไดหรอไม? แมวานจะเปนอ านาจทมองจากสายตาของรฐทใชกฎหมายและรฐธรรมนญแลวจะ เปนอ านาจเถอน หรอมลกษณะของ "ความเปนเผดจการ" กตาม เพราะอยางนอยๆ กไมใชอะไรทระบไวเปนลายลกษณอกษรตามรฐธรรมนญ เชน อ านาจของผคนทมาชมนมกนตามทตางๆ ทตองการลมลางรฐ เปนตน ดงนน ถาพจารณาจากสายตาของรฐแลว อ านาจในลกษณะทด าเนนไปแบบพลการเชนนจงเปนสงทนากลว

๓๕


ดง นน หนทางในการควบคมความนากลวของพลง "อ านาจของประชาชน" เปนเรองทหลกเลยงไปไดยาก มความพยายามทจะสรางกลไกในการถอดถอนและการถวงดลอ านาจแบบน ซงการกระท านกแสดงใหเหนถงการตอรองกนของพลงอ านาจของชนชนน ากบ พลงอ านาจของประชาชนทนากลว

"อ านาจของประชาชน" ทในสมยอาณาจกรโรมนเปน "Provocatio" ทสรางความร าคาญใจใหกบอาณาจกรอนยงใหญ

แตในสภาวะสมยใหม นเปนอ านาจทอยนอกกรอบของรฐธรรมนญ อ านาจแบบทยงไมไดถกจดระเบยบเปนอ านาจทถกขนานนามวาเปน "อ านาจเผดจการ" หรอในบางทอาจจะเรยกวาเปน "กฎหม" ถงกระนนกด นเปนกระบวนการตอสทางการเมองมาโดยตลอดประวตศาสตร อยางนอยๆ กนบตงแตปฏวตฝรงเศสเปนตนมา

อยางไรกด ตองระลกไววา "ความเปนเผดจการ" ในการปฏวตนกขนอยกบเวลาทางประวตศาสตรทฝายตรงกนขามกพรอม เสมอทจะกลาววาอกฝายหนง "เปนเผดจการ" เชน ในค.ศ.1789 กเปนเวลาของฝายพระ ขนนาง และพวกสายเลอดน าเงน ทโจมตพวกกระฎมพและชนชนกลาง ครนเมอฝายกระฎมพไดครองอ านาจการเมองในชวงป ค.ศ.1848 กเปนทของฝายกระฎมพและชนชนกลางในการโจมตชนชนต าและชนชนแรงงาน ทงหลาย

ความพยายามในการรกษาอ านาจของชนชนกลางจ าเปนทจะตองด าเนนตอไปดวย ยทธวธทางการเมอง เชน ผานกลไกการครอบง าดวยกฎหมาย การเคารพกฎหมายทางการเมอง และอดมการณจ ากดขอบเขตของอ านาจทางการเมองดวยส านกของรฐประชาชาต เชน ดวยการชใหเหนถงความจ าเปนทางเศรษฐกจของรฐประชาชาต หรอจะเปนความเปนเอกภาพ ความสามคคแหงรฐ เปนตน

ในแงน จะเหนไดวาชนชนทมระดบทเหนอกวาจะหวาดกลวชนชนทต ากวา ปรากฏการณแบบนไมใชเกดขนในดนแดนทถอกนวาเปน "ตนแบบของเสรประชาธปไตย" ในยโรปทมโครงสรางของความเปนสงคมทมระดบชนเทานน การปฏวตอเมรกาทถอวาเปนตนแบบของดนแดนทเชอกนวาไรซงระดบ ชนกไมไดเปนไปอยางท "ประวตศาสตรแหงชาต" น าเสนอกนแตอยางใด

นบตงแตปฏวตฝรงเศสยอนกลบไปสการปฏวตอเมรกา ความหวาดกลวตอชนชนต าเปนเรองทเกดขนอยางสม าเสมอ ดงทไดกลาวมาแลววา ในการปฏวตอเมรกา ชนชนน าซงถกเรยกวา "บดาผกอตง" (founding fathers) ของประเทศสหรฐอเมรกานน กหาไดชนชมบทบาทของชนชนต าไม

ในทางตรงกนขาม บรรดา "บดาผกอตง" กลบหวาดกลวการทชาวนา ชางฟต เจาของรานคาขายปลกขายของช า ฯลฯ กบโอกาสทเขาเหลานนจะเขามามบทบาททางการเมอง โดยเฉพาะอยางยงในเรองการตความรฐธรรมนญ

"บดาผกอตง" สหรฐอเมรกานน หวาดวตกตอการถกทาทายสถานะความเปนผน าจากจ านวนหรอปรมาณของชนชนต า เพราะหนงในขอโตแยงทส าคญของชนชนต าทมตอ "บดาผกอตง" กคอ "อ านาจอธปไตยและอ านาจอนๆ อยในมอประชาชน" ดงทไดกลาวมาแลวจากคนอยาง James Madison กไมไดไววางใจชนชนต า

๓๖

นอกจาก Madison แลว ความไมไววางใจความสามารถและก าลงของชนชนต ากยงปรากฏใหเหนในคนอยาง Benjamin Rush (1745-1813) ผเปนหนงใน "บดาผกอตง" โดยสงท Rush เสนอกคอ "อ านาจมาจากประชาชน" ซงจะมอยเพยงแควนเลอกตง นอกเหนอไปจากวนเลอกตง อ านาจกจะอยในมอของผปกครอง ยกเวนแตเมอผปกครองใชอ านาจในทางทไมถกเทานน

ถงกระนนกด กตองไมลมวาประวตศาสตรของการเมองในศตวรรษทสบแปดหรอสบเกา ไมวาจะเปนในยโรปหรอสหรฐอเมรกา คนระดบต าๆ กไมมไดมบทบาททางการเมอง ความเปนตวแทนยงคงรกษาความเปนเครองมอของชนชนอภสทธชนดงเชน เดม

นอกจากนน เมอมตวแทนกยงท าใหการตอสดวยความรนแรงของผคนในนามประชาชนหมด ความหมายลงดวยพลงของอ านาจของ "กลมชนชนน า" หรอ "กลมอภสทธชน" ทด าเนนการดวยกลไกของการเปนตวแทน

ตลอดจนกลไกของ "การเลอกตงทเปนเรองของอภสทธ" ทใครบางคนซงมอ านาจทจะแสดงออกโดยผานการเลอกตง กอนทการเลอกตงจะถกเปลยนใหกลายเปนเรองสามญ หรอ "การเลอกเปนสทธ" ทใครๆ กไปเลอกตงได

ความเปน "ประชาชน" ตามกรอบคดของโรมน ไลมาจนถงศตวรรษทสบเจดไดกลายมาเปนอดตทไมสวยงามและไมมใครโหยหาอกตอไป

ถาจะกลาวอกนยหนง ภายใตสภาวะสมยใหมนน อ านาจของประชาชนหรออ านาจในการสรางรฐธรรมนญไดหมดความส าคญในการตอรอง อ านาจกบโครงสรางของเศรษฐกจการเมองทมกจะถกน าไปเชอมโยงกบความเปน ชาตหรอความเปนทงหมดไป

และทขาดไมไดกคอ การแสดงตวกบรฐธรรมนญ โดยการยกยองและอางรฐธรรมนญในฐานะกฎหมายสงสด ดงเชน การอางองแบบอเมรกน เปนตน

ทงหมด ท าให "อ านาจของประชาชน" หรอ "อ านาจในการสรางรฐธรรมนญ" หมดสภาพไปตงแตเมอรฐธรรมนญประกาศใช เพราะทกอยางเปนกฎหมายทมอ านาจในการบงคบเหนออ านาจอธปไตย เนองดวยวา อ านาจอธปไตยเปนอ านาจทนอกเหนอกฎหมาย แตในขณะเดยวกน กเปนทมาของกฎหมาย

นอกจากนน ภายใตโครงสรางของรฐประชาชาต ผคนในโลกนกใชวาทกๆ คนเปนประชาชน เพยงแตทกๆ คนสามารถจะเปนประชาชนได โดยประชาชนจะเปนประชาชนได กตอเมอสงกดอยในรฐประชาชาตใดประชาชาตหนงเทานน ประชาชนจงไมใชมนษยทสากลแบบสทธมนษยชน

การเปนประชาชนภายใตสงกดรฐประชาชาต กท าใหประชาชนของรฐนนมคณสมบตพเศษทแตกตางไปจากคณสมบตของ ประชาชนในรฐอนๆ ท าไมคนในรฐประชาชาตถงไดกลายมาเปนประชาชน? ในการปกครองแบบอนๆ หรอแมกระทงการปกครองในแบบครอบครวถงไมเปนประชาชน? หรอคนในเมองเมองหนงถงไมไดเปนประชาชน อาท "ประชาชนเชยงใหม" เปนตน ประชาชนจะเปนประชาชนไดกเพราะการสถาปนาเกดเปนรฐขน

อยางไรกตาม เมอมการแยกประเทศหรอมขบวนการปลดปลอย เชน อเมรกาออกจากองกฤษ หรอสโลวกแยกออกจากเชกเมอครงยงเปนประเทศเชกโกสโลวาเกย ประชาชนกแยกออกเปนประชาชนแบบใหม ตามแตรฐทคนแตละคนสงกด ดงราวกบการแตกหนอแยกกอ แตความเปนประชาชนกจะจ ากดอยภายใตโครงสรางระดบมหภาคของรฐเทานน

๓๗

การแบงซอยแยกยอยลงไปดวยหนวยการปกครองของรฐ เชน มลรฐ จงหวด อ าเภอ ฯลฯ กไมไดท าใหเกดการเปนประชาชน ประชาชนจะเปนไปไดกตอเมอมรฐ ความรกทมตอประชาชนจงสงผลใหความรกเผอแผไปถงรฐดวย เพราะอยางนอยๆ รฐกมคณปการอนส าคญยงตอความเปนประชาชน

ครนถายอนกลบไปพจารณารากฐานของสงคมเขาปาลาสตวกจะเหนไดวา "ไมมความจ าเปนอะไรทจะตองมรฐ" แตเมอมรฐแลวกลบท าใหผคนในดนแดนนนๆ ตองท าอะไรบางอยางมากเกนกวาทเคยท า เชน การผลตอะไรทเกนความจ าเปน โดยเฉพาะอยางยงผลตผลทมไวตอบสนองตอความตองการทรพยากรของชนชน ปกครอง หรอแมกระทงการถกบงคบไปเปนทหารในระยะเวลาตอมาทางประวตศาสตร เปนตน

การผลตสวนเกน (surplus) จงเปนการผลตทถกบงคบโดยการเมอง เมอถกบงคบมนษยจงตองเอาเวลาไปท าการผลตมากกวาทจะเอาเวลาไปพก ผอนหยอนใจ เปนตน การด ารงอยของรฐจงกลายเปนสงทขดขวางเสรภาพแบบบรรพกาลของมนษย แมวาจะมการอางวาจะน าความสขสดยอดมาสมนษยกตาม

แตกระนน การหวนจนตนาการถงอดตกเปนเพยงฝนลมๆ แลงๆ ทไมมวนทจะกลบคนไปได เพราะความเสรในแบบดงเดมไดจบหมดสนไปอยางสมบรณแบบแลว

บทความพิเศษ ประชาชน ...

Documents