علي(ک) او فاطمه

(س)

څه دي

قرآن وګوره

:ليکوال

حسين الوحيد الخراسانيآيت اهلل العظمى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

2

بسم اهلل الرحمن الرحيم

:د کتاب ځانګړنې

.علي او فاطمه څه دي قرآن وګوره : د کتاب نوم

حسين الوحيد الخراسانيآيت اهلل العظمى : ليکوال

ل ٣١٠٩-ومړىل: د چاپ کال او نوبت

.ټوکه ٣٩٩٩:شمېر

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

3

لړليک

4 ..................................................................... امامت

4 ................................................ :د عقل حکومت _الف

7 .................................................. :د قرآن حکومت _ ب

11 ................................................. :د سنت حکومت _ج

95 ............................................................. دويمه برخه

95 .......................................... ا په وير کېد فاطمة الزهر

95 .............................................................. زموږ دنده

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

4

امامت

د صلى اهلل عليه و آله وسلم اهلسنت او شيعه د پېغمبراکرم

اختالف په دې کې . خليفه په شتون کې اختالف نه لري

په " د خليفه ټاکنه"وروسته دى،چې تر پېغمبر اکرم

؟"انتخاب"ده که په " انتصاب"

د خداى او پېغمبر له لوري د خليفه ټاکلو ته : اهلسنت وايي

.په ټاکنه ټاکل کېږي "امت"د "خليفه"اړتيا نشته او

په ټاکنه ټاکل "پېغمبر"خليفه يوازې د :شيعه وايي

.کېږي،چې د خداى ټاکنه ده

.دى منځګړى تاب او سنتپه دې اختالف کې عقل،ک

:د عقل حکومت _الف

: کېږيپه درې الملونو بسيا

که يو مخترع کومه کارخانه جوړه کړي،چې ددې -٣

ه له اختراع او ويکارخانې محصول تر ټولو ګرانبيه ګوهر

او د مخترع په شتون او نشتون وي دواميې مراد د محصول

ل الس ته کې بايد د محصول کار تم نشي او ددې محصو

راوړنې ته د کارخانې په اوزارو او د عمل په څرنګوالي کې

،چې پرې پوهېدل يې د ويکارول شوي ځېرنې ظرافتونه او

مخترع الرښوونې ته اړتيا لري؛نو آيا باور کړاى شو،چې

رازونو مخترع به هغه تن نه ټاکي،چې ددې کارخانې په

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

9

وګړيو ته هغو به پوره پوه وي او ددې کارخانې مهندسي

!نه پېژني ؟ يې ،چې اوزار او ظرافتونهپرېږدي

د الهي قوانينو او سننو آيا د انسان د ژوند په ټولو چارو کې

او ظرافت،چې د خداى د دين د کارخانې اوزار دي او ځيرنه

تر هغه محصول يې د وجود تر ټولو باارزښته ګوهر دى

وى دى ول شکار،چې د مخترع په اختراع کې ظرافته لږ دى

!؟

:هغه کتاب،چې متعال خداى يې داسې راښيي

وَنَز َلْنَا عَلَيْکَ الْکِتَابَ تِبْيَانًا ل ِکُل ِ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً ))*

او موږ دا کتاب پرتا نازل (=٩٠/نحل)وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ

کړى، چې د ټولو څيزونو څرګندوونکى دى او مسلمانانو

.((او زېرى دى ته الرښود او رحمت

الَر کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْکَ لِتُخْرِجَ الن َاسَ مِنَ الظ ُلُمَاتِ ))*

إِلَى الن ُورِ بِإِذْنِ رَب ِهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ

ې موږ پرتا کتاب دى، چ يو( دا)الف، الم، را (=٣/ابراهيم)

د )اجازه هغوى د پالونکي په چې خلک دنازل کړى دى،

د ايمان، عدل او )له تيارو راوباسې او( شر، ظلم او ناپوهۍ

رڼا ته يې راولې، د هغه خداى الرې ته چې ناماتى ( پوهې

.((ستايل شوى دى

وَمَا أَنزَلْنَا عَلَيْکَ الْکِتَابَ إِال َ لِتُبَي ِنَ لَهُمُ ال َذِي * ))

او (=٤٦/نحل)يُؤْمِنُونَ اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً ل ِقَوْمٍ

په څه کې چې يې ،موږ قرآن پر تا ددې لپاره نازل کړى

خلکو هغو( دا قرآن )اختالف کړى دى، ورته روښانه کړې او

.((ته الرښود او رحمت دى،چې ايمان راوړي

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

9

ړي،چې ددې کتاب وسپ څه ترې را هغه يو مبين غواړي،چې

تيارو او عملي پر فکري،اخالقي بشردى او د بيانوونکى

ي او په ټولو هغه څيزونو وروښي وي او د رڼا ته الر راچاپېر

کې د حق او باطل مبين وي،چې انسان پکې اختالف لري،

د مبداء او معاد له ژورو مسايلو چې ددې اختالفاتو پوله

دي،چې د بشري نوابغو فکر يې پخپل هواري بوخت

اشوم پر سر د د يو تي خور م:( د بېلګې په توګه )کړى،چې

.دوو ښځو د موروالي د ادعا اختالف

آيا منالى شو،چې په عمومي هدايت،انساني روزنه،د

ستونزو په حلولو او د اختالفاتو په هواري کې د رسول

ده اکرم تر مړيني وروسته ددې کتاب ونډه پاى ته رسېدلې

!؟

ښوونه او روزنه بې له ،آيا خداى او پېغمبر يې دا قانون

او د مفسر او ښوونکي ټاکل ر او ښوونکي پرېښې دهمفس

يې هغو خلکو ته پرېښي،چې ددې کتاب له

!احکامو،قوانينو،معارفو او پوهو بې خبره دي ؟

نې د انسان د عقل مشري ؛يعتوبد انسان امامت او مشر -٢

ځکه د امامت موضوع د هغه ده،چې د انسان او مخکښي؛

ه په عقل او فکر دى نسانيت د هغامام دى او د انسان ا

.((دعامة االنسان العقل .))

: وګورئ

(د انسان د عقل برخه)مخ ٠٩بحارالنوار،لومړى ټوک،

او د انسان د خلقت په نظام کې ځواکونه او غړي د حواسو

حرکت اعصاب د حسي اعصابو الرښونو ته اړمن دي او د

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

7

د حواسو الرښوونه هم د انسان د الرښوونې ته اړمن دي او

،چې هغه هم په محدودو صواب کې دهعقل په خطا او

ل عقل مشرۍ ته اړمن دى،چې پر ادراکاتو د کام

محيط او د انسان د نقص او کمال پر الملونو درملنهدرد،

او له خطا او هوى مصئون وي،چې د انسان د عقل وي

عقل د داسې کامل هدايت يې پر امامت محقق شي او د

.دىمعرفت الر د خداى تعريف

نو ځکه د امامت د حقيقت تصور د متعال خداى له لوري د

.انتصاب له تصديق پرته ناشونى دى امامت د

ساتنې دا چې د امامت مقام د الهي قوانينو د پلي کېدو،-١

؛نو په هماغه دليل،چې د الهي قانون د او تفسير مقام دى

مبلغ عصمت الزم دى؛نو د قانون د پلي کوونکي،مفسر او

هم الزم دى او لکه څنګه چې په بعثت يې کي عصمتساتون

پلي داو هوى،هدايت باطلوي،د قانون تېروتنهکې

او هوى هم د بې الرۍ تېروتنه کوونکي،مفسر او ساتونکي

المل دى او بې له الهي الرښوونې د معصوم پېژندل هم

.ناشوني دي

:د قرآن حکومت _ ب

:د مطلب لنډيز ته درې آيتونه راوړو

:لومړى آيت

وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِم َةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَم َا صَبَرُوا وَکَانُوا ))*

. (٢٦/سجده)بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

8

هره ونه بايد له اصل،فرع،جرړې او ميوې وپېژندل شي او د

اصل او فرع د قرآن مجيد په دې آيت "طبيه ونې"امامت د

:کې ويل شوى دى

د امامت اصل دى او دا "قيني د خداى پر آيتونو"او "صبر"

دوه ټکي د انساني کمال تر ټولو لوړه مرتبه ده،چې امام بايد

پر آيتونو يقين ته له عقلي پلوه معرفت او د متعال خداى

رسېدلى وي او له ارادي پلوه د صبر مقام ته رسېدلى وي او

.دي دا دوه جملې د امام د علم او عصمت ښکاروندى

د خداى په امر هدايت د امامت فرع دى او د خداى په امر

ترمنځ د امام "عالم امر"او "عالم خلق"هدايت،د

جوتوي او پخپله دا فرع هم،چې د هغه اصل منځګړتوب

.راښکاره کېدل دي،د امام د علم او عصمت ښکاروندى دي

،چې هغه اصل او دا يې فرع دى،يوازې د "طيبه شجره"هغه

:ال خداى پر ځواک روزل کېږي؛نو ځکه وايي متع

وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِم َةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَم َا صَبَرُوا وَکَانُوا ))

((بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ

:دويم آيت

وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَب ُهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَم َهُن َ قَالَ إِن ِي ))*

اسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُر ِي َتِي قَالَ الَ يَنَالُ عَهْدِي جَاعِلُکَ لِلن َ

چې کله خداى ( درياد کړئ) او (=٣٢٦/بقره)الظ َالِمِينَ

دې ه ابراهيم په ډول ډول وسايلو وازمېيه ؛او هغه هم ل

زه تا د :)) خداى ورته وويل( ؛نو)ازمېښتونو ښه راووت

او له :))ض وکړابراهيم عر.(( خلکو امام او مشر ټاکم

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

5

خداى ورته .( (( مشران او امامان وټاکه)ځوځاته مې هم

ستا د يوازېاو )رسي ه ظالمانو ته مې وعده ن:)) وويل

( (( .اوالدې سپېڅلي ددې مقام وړ دي

امامت هغه مقام دى،چې حضرت ابراهيم عليه السالم ورته

لکه په هغه وچه بيديا کې ؛) تر هغه سختو ازمېينو وروسته

وازې د مېرمن او زوى پرېښوول،د خپل زوى قرباني کولو ي

او د نبوت او ( و ته چمتوتيا او د نمردو په اور کې سوځېد

رسالت د پړاو تر وهلو وروسته دې منصب ته ورسېد او

((إِن ِي جَاعِلُکَ لِلن َاسِ إِمَامًا)): متعال خداى ورته وويل

ا مقام يې داو ددې مقام عظمت يې دومره پام راواړه،چې

الَ يَنَالُ )): خپل ځوځات ته هم وغوښت او خداى ورته وويل

. ((عَهْدِي الظ َالِمِينَ

تعبير شوى،چې بې " الهي ژمنه"په دې جمله کې امامت په

د عصمت له مقامه څوک وررسېداى نشي؛ځکه شک

نشته،چې حضرت ابراهيم عليه السالم امامت خپل ټول

"د خداى خليل" اشونې ده،چېځکه ن ځوځات ته نه غوښته؛

او ته وغواړي د انسانيت امامت ناعادلو له عادل خدايه

غوښتو؛نو دې ومقام چې خپل عادل ځوځات ته يې دادا

غوښتنې هغو ته هم عموميت درلود،چې په تېرمهال کې يې

او له جوابه مراد دادى،چې دا دعا د هغوى هم ظلم کړى وي

ړى وي؛بلکې د شرع او لپاره نه منل کېږي،چې ظلم يې ک

او "مطلقه طهارت"په " مطلقه امامت"عقل په حکم،

.عصمت پورې مشروط دى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

11

:درېم آيت

يَا أَي ُهَا ال َذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ الل هَ وَأَطِيعُواْ الر َسُولَ ))*

خداى د! مؤمنانو (=٩٠/نساء)وَأُوْلِي األَمْرِ مِنکُمْ

د پېغمبر ]=د اولواالمر اطاعت وکړئ او د پېغمبر او

.((اطاعت وکړئ [ وصيان

د خداى رسول ته عطف شوى " اولى االمر"په دې آيت کې

دى؛خو په يو ((أَطِيعُواْ))که څه هم عطف د تکرار په قوه

د "اولى االمر"د ،چېاکتفا په دواړو کې ښيي ((أَطِيعُواْ))

اطاعت وجوب د رسول اکرم له وجوب اطاعت سره يو

وجوب هپ_ په څېر دى او د خداى د رسول د اطاعت حقيقت

الزم _ کې بې له قيد و شرطه او په واجب کې بې له کوم حده

له عصمته ناشونى "اولى االمر"دى او داسې وجوب بې د

هر چا له فرمانه اطاعت د خداى له فرمان د هچار دى؛ځکه ک

او داچې د معصوم حکم،د سره په نه مخالفت پورې اړه لري

عصمت له غوښتنې سره سم د خداى له حکم سره مخالف نه

.دى؛نو د اطاعت وجوب يې کوم قيد ته مقيد نه دى

امتپه کې امامت د دين په پلي کولو په دې اعتراف،چې

کې د رسول اکرم خالفت دى،داسې چې الروي ترې پر ټول

.امت واجبه ده

: وګورئ

.مخ ١٦٩شرح المواقف،اتم ټوک،

په (=٠٩/نحل) ن َ الل هَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَاإلِحْسَانِإِ))او د

او (( حقيقت کې خداى پر عدل او نېکۍ کولو امر کوي

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

11

يَأْمُرُهُم بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنکَرِ ))

دوى ته د غوره ( غه پېغمبر چېاهم)(=٣٩١/اعراف)

منع امرکوي او له ناوړه چارو يې ( پر ترسره کولو)چارو

،مطلقه ولي امر معصوم نه وي په غوښتنه که(( کوي

خداى په تېريو ( العياذ با اهلل)په دې مفهوم،چې اطاعت يې

.امر کوي او له عدل او نېکيو منع کوي او بديو

معصوم نه وي،شونې ده،چې حکم يې د "امرولي "که

؛نو په دې بڼه کې له خداى او رسول د حکم پر خالف وي

نه پر "ولي امر"اکرمه د الروۍ او له خداى او رسول

.،په ضدينو امر او ناشونى دى "اطاعت امر"

پايله داچې له اولى االمره د بې قيد و شرطه اطاعت شرط د

خپله د ،چې دا پدى "نه مخالفت"خداى او رسول له امره

.د عصمت شاهد دى "ولي امر"

:د سنت حکومت _ج

د ادراک غوښتنه ده،چې د رسول اکرم له سنتو الروي د عقل

له معصومه الروي الزمه ده او د خداى د کتاب په حکم

وَمَا آتَاکُمُ الر َسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ )): ده،چې وايي

استازي ( خداى)سې ته د او څه چې تا (=١/حشر)فَانتَهُوا

او چې له څه ( او عمل پرې وکړئ)نو هغه واخلئ راوړي دي؛

.((کوي؛نو ډډه ترې وکړئ مو منع

حديث اکتفا کېږي،چې صحت يې څرګند دى او د هاو په يو

خداى په حکم منل يې واجب دي او دا حديث اهلسنتو او

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

12

او ټول پرې اعتراف شيعه وو له رسول اکرمه راوړى دى

،که څه هم په بېالبېلو الرو کوي،چې د رسول اکرم وينا ده

يې جوت دى،نقلېږي رانقل شوى؛خو په يوه الر،چې صحت

:

من حجة الوداع و نزل غدير ( ص)لما رجع رسول اهلل : قال ))

کانى دعيت فاجيت،انى قد : خم امر بدوحات فقمنن،فقال

ترکت فيکم الثقلين احدهما اکبر من االخر کتاب اهلل و

عترتى فانظروا کيف تخلفونى فيهما،فانهما لن يتفرقا

اهلل عزوجل موالى و انا حتى يردا على الحوض،ثم قال ان

مولى کل مؤمن،ثم اخذ بيد على رضى اهلل عنه فقال من کنت

مواله فهذا وليه اللهم و آل من واله و عاد من عاداه،و ذکر

.((الحديث بطوله

د خداى رسول،چې : وويل (رض) حضرت زيد بن ارقم: ژباړه

ته راورسېد؛نو "غديرخم "راستون شو او " حجة الوداع"له

لکه :م يې وکړ،چې سيورى ورته جوړ شي،بيا يې وويل حک

چې بلل شوى يم او بايد بلنه يې ومنم او دوه ګرانبيه څيزونه

د "تر بله ستر دى؛ يو مې درته پرېښي،چې له هغوى دوو

مې؛نو ګورئ،چې تر ما وروسته "عترت"او "خداى کتاب

ې نو دا دواړه يو له بله نه بېلېږي،چ ورسره څرنګه چلن کوئ؛

:تر غاړې راسره يو ځاى شي،بيا يې وويل "حوض کوثر"د

له "علي"خداى زما موال او زه د هر مؤمن موال يم بيا يې

د چا چې زه موال يم؛نو دا يې ولي دى : و يې ويل ،السه ونيو

او د دوستانو يې دوست او د دښمنانو يې دښمن !خدايه .

.((اوسه

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

13

: وګورئ

.مخ ٣٩٠درېم ټوک،المستدرک على الصحيحين، -٣

.مخونه ٢١٩او ٢١٦کمال الدين و تمام النعمة،-٢

.مخ ٦١٤مناقب اميرالمؤمنين،-١

مخ او د شيعه نور ٩٤٩المسترشد،ابن حجر الطبري،-٦

کتابونه

او امامت آنحضرت ته دومره ارزښت درلود،چې نه يوازې له

په راستنېدو کې؛بلکې د هغه ناروغۍ څخه "الوداع حجة "

او اصحاب يې په وفات هم شو يې ال،چې بيا له املهپر مه

او "کتاب"کوټه کې راټول شوي ول؛نو هغه مهال يې هم په

.وصيت وکړ "عترت"

عبارت (( انى قد ترکت فيکم الثقلين)) په ځينو کې د *

. راغلى

: وګورئ

.مخ ٢٤مسند احمد،درېم ټوک،-٣

.مخ ٣١١ټوک، ٣٠جامع المسانيد و السنن،-٢

.مخ ٣٩٦پينځم ټوک،: ابن کثير؛البداية و النهاية _١

.مخ او نورو کتابونه ٦٦٩سيرة ابن کثير،دويم ټوک،-٦

عبارت (( انى تارک فيکم خليفتين)) په ځينو کې د *

.راغلى دى

: وګورئ

.مخونه ٣٩٠او ٣٩٣مسند احمد،پينځم ټوک،_٣

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

14

.شمېره ٣٩١٢مخ، ٢٩١فضايل الصحابه،دويم ټوک،_٢

٣٣١٢٩مخ، ٦٩٢مصنف ابن ابي شيبه،يوولسم ټوک،ال-١

.شمېره

١١٤شمېره او ٣٩٦٩مخ، ٤٢٠کتاب السنه شيباني، -٦

.شمېره او نور کتابونه ١٩٦مخ،

عبارت راغلى (( انى تارک فيکم الثقلين ))ځينو کې د په*

.دى

: وګورئ

.مخ ٠٤٩مخ، ٩١٢فضايل الصحابه،لومړى ټوک،-٣

.مخ ١١٣ټوک، ٦مسند احمد،-٢

.مخ ٣٦٩المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک،-١

.مخ ٢٣٤ابن اثير؛النهايه،لومړى ټوک،-٦

شمېره او ٦٠٩٩مخ، ٣٤٠المعجم الکبير،پينځم ټوک، -٩

.نور کتابونه

.عبارت راغلى دى (( رقاتفلن ي ))کې د په ځينو *

: وګورئ

مخ او اووم ٣٩١البدايه و النهايه،پينځم ټوک، -٣

.مخ ٣٦٠ټوک،

.مخ ٣٠٦الطبقات الکبرى،دويم ټوک،-٢

.شمېره ٦٩مخ، ٢٠١مسند ابي يعلي،دويم ټوک،-١

.مخونه ٢١٣،٢١٢،٢١١جواهر العقدين،-٦

.شمېرې ٢٩٩٩او ٢١٣٣مخ، ١٠١مسند ابي الجعد،-٩

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

19

.مخ ٩٩خصائص نسايي،-٤

.مخ او نور کتابونه ٣٦مسند احمد،درېم ټوک،-١

.په عبارت راغلى دى ( (لن يتفرقا))په ځينو کې د *

: وګورئ

.شمېره ١١٩٩مخ، ٤٢٢سنن الترمذى،پنيځم ټوک، -٣

٤١٩شمېره او ٣٩٩١مخ، ٤٢٠کتاب السنة الشيباني،-٢

.شمېره ٣٩٩٦مخ،

.مخ ٣٩٠ټوک،١المستدرک على الصحيحين،-١

مخونه او ٩١١او ٩١٤المعرفة و التاريخ،لومړى ټوک،-٦

.نورو کتابونه

ال تقدموهما فتهلکوا و ال )) کې د په ځينو ځايونو *

.عبارت راغلى دى (( تعلموهما فانهما اعلم منکم

: وګورئ

:و ورته نږدې عبارت ا پورتنى عبارت

.مخ ٩١٠٤مخ، ٢٦٣جامع االحاديث،درېم ټوک،-٣

.مخونه ٢٢٩او ٣٩٩الصواعق المحرقه،-٢

.مخونه ٢١١او ٢١١جواهر العقدين،-١

.مخ او نور کتابونه ٢٩٩ټوک، ٢الدر المنثور،-٦

انى تارک فيکم امرين لن تضلوا ان )) په ځينو کې د *

.په عبارت راغلى دى ((اتبتعتموهما

: وګورئ

.شمېره ٠٩٠٣.مخ ٦١٩ټوک، ١جامع االحاديث، -٣

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

19

.مخ ١١ينابيع المودة،-٢

.مخ او نور کتابونه ٢٣٤ټوک، ٦٢تاريخ مدينة دمشق،-١

ه اشاره کول ناشوني دي،چې د رسول که څه ټولو هغه ټکيو ت

: کوواکرم په وينا کې راغلي؛خو څو ټکيو ته اشاره

د "جمله ددې ښکاروندى ده،چې (( انى قد ترکت))د -٣

هغه ميراث دى،چې آنحضرت "عترت"او "خداى کتاب

امت ته پرېښى دى؛ځکه پېغمبر امت ته داسې (ص)

جسم او روح او داچې انسان ويدى؛لکه پالر،چې اوالد ته

معنا،چې لفظ ته وي د داسې دى؛لکه تهلري او جسم روح

پوټکي ته وي او ځواکونه او جسماني غړي ،چې او ماغزه

افاضه شوي او روحاني غړي،حق انسان تهجسماني پالر په

،چې د په پېغمبر اکرم،او صالحه عقايد،فاضله اخالق

.پالر دى،انسانانو ته ورکول کېږي انسانانو روحاني

له "صورت عقالني"او "سيرت روحاني هافاض هواسط"

سره د " هئيت جسماني"او "صورت مادي هافاض هواسط"

لکه څنګه چې ماغزه له پوټکي او معنا له ؛پرتلنې وړ نه دي

.لفظ او مرغلره له صدف سره د پرتلنې وړ نه ده

په جمله د خپل (( کانى قد دعيت فاجبت)) داسې پالر د

معرفي وري او خپل ميراث خپل اوالد ته مرګ خبر ورکو

کتاب اهلل او : )) ه پرېږدم ونکوي،چې زه مې امت ته دوه څيز

((عترت

کتاب له خداى سره د امت اړيکه او عترت له پېغمبراکرم

له ،سره د امت اړيکه ده؛له خداى سره د اړيکې پرېکول

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

17

ېکول دي او له عترت سره اړيکه خداى سره د اړيکې پر

او د خداى له پېغمبراکرم سره اړيکه پرېکول دي کول لهپرې

استازي سره د اړيکې پرېکول له خداى سره د اړيکې

.پرېکول دي

نه "مضاف اليه"له "مضاف"اضافه ځانګړنه يې داده،چې

او که څه هم پر خداى د کتاب اضافه او تر السه کوي حيثيث

،د عترت پر خاتم پېغمبر،چې د عالم لومړى درجه وګړى دى

؛خو د مطلب د کتاب او عترت مقام او منزلت راروښانوي

" ثقلينو"اهميت له مخې،آنحضرت دا دواړه په

،چې له پېغمبره ددې دوو پاتې شويو ګرانبيو بيانوي

.ارزښت راښيي

د قرآن معنوي نفاست،دروندوالى او وزن د عقلونو له درکه

ده او ځلېدنه چار دى؛ځکه قرآن خلق ته د خالق تجلي اوچت

الندې آيتونه ته پام او د قرآن کريم د عظمت درک کولو ته

:بسيا دى

او پر قرآن يا، سين =(٢-٣/يس)وَالْقُرْآنِ الْحَکِيمِ .يس))*

. ((حکيم قسم

پر با دبدبه قرآن قسم . قاف (=٣/ق)ق وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ ))*

(!((چې ستا نبوت او قيامت حق دى)

ل َا يَمَس ُهُ إِل َا . فِي کِتَابٍ م َکْنُونٍ . نٌ کَرِيمٌ إِن َهُ لَقُرْآ))*

بېشکه چې دا عزتمن (=١٠-١١/واقعه) الْمُطَه َرُونَ

چې . په پټ کتاب کې( د الهي علم)اسماني کتاب دى،

.((پاکان يې مسه کوالى شي يوازې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

18

ا لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ ل َرَأَيْتَهُ خَاشِعً))*

م ُتَصَد ِعًا م ِنْ خَشْيَةِ الل َهِ وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلن َاسِ

قرآن پر کوم غره که موږ دا (=٢٣/حشر)لَعَل َهُمْ يَتَفَک َرُونَ

چې هغه د خداى له وېرې ،نازل کړى واى؛نو تا به ليدلي واى

دا مثالونه خلکو ته او موږ! ټيټېږي او ټوټه ټوټه کېږي

. ((فکر وکړي و،ښاييواي

په هماغه صفت د عترت وصفول،چې د قرآن وصف

د رسول اکرم په وينا کې ،چېدى،ددې ښکارندوى دى

.د قرآن شريف عِدل او د وحې شريک دي "عترت"

د عترت په وينا کې،چې د حقيقت ميزان دى،د خاتم پېغمبر

تِبْيَانًا))ناشوني دي؛خو داچې په په يوه تول تللاو قرآن

د ټولو څيزونو څرګندوونکى =(٩٠/نحل)ل ِکُل ِ شَيْءٍ

لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ ))او په ((دى

هچې باطل پرې ن(= ٦٢/فصلت)تَنزِيلٌ م ِنْ حَکِيمٍ حَمِيدٍ

د حکيم ستايل ( ځکه دا)له شا؛ همخامخ راتالى شى او ن

د قرآن د عصمت (( .رالېږل شوى دى له لوري ( خداى)شوي

((.شريکباڼي وي

جمله د قرآن او عترت نه بېلوالى( (فانهما لن يتفرقا))د -٢

،چې يو له بله نه بېلېدونکي دي؛ځکه قرآن هغه راښيي

کتاب دى،چې ټول بشر ته له بېالبېلو ظرفيتونو او وړتياوو

اوو سره نازل شوى او عبارتونه يې عوامو ته،اشارې يې علم

ته، لطايف يې اولياوو ته او حقايق يې انبياوو ته دي او تر

تر _وي چې ټول غم يې يوازې ماديات_ نهټولو پرېوتي بشر

چې روحي پرېشاني يې يوازې د خداى په _ټولو اوچت بشر

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

15

ياد له منځه ځي او ورک شوي يې اسماء حسنى،امثال عليا

.ترې ګټنه وکړي _او د اسم عظم زغم دى

ځان وا ځپلى يې هې سړې د هغه لمر په څېر دى،چ دا کتاب

غواړي ې کرهڼې پالنهخپل د بزګر ترېاو تودوخه ګرموي په

او بوټو په د کانويې عالماو د وړانګې تجزيه کوونکى

د ځمکې ته ويني او الهي عالم د لمر اغېز اغېزې روزنه کې

ګوري او په هغه قوانينو کې،چې د لمر کې محصوالتو په

نږدېوالي او لرېوالي کې په او ځمکې ته راختو او پرېوتوپه

،خپل ورک شوى يې،چې د لمر خالق او مومي ل شويکارو

.مدبر دى

داسې کتاب،چې د ټول بشر لپاره دى او د دنيا،بزرخ او

ښوونکي آخرت ټولو اړتياوو ته يې ځواب ورکوي؛نو داسې

ته اړتيا لري،چې ټول پرې پوه شي؛ځکه طب بې له

معاش او معاد د د)يبه،علم بې له ښوونکي او قانون هم طب

بې له مناسب مفسره (خداى قانون لپاره د ولوتنظيم

سره اړخ ((مائده/أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِينَکُمْ))نيمګړى دى او له

وَنَز َلْنَا عَلَيْکَ الْکِتَابَ تِبْيَانًا ل ِکُل ِ ))له نه لګوي او

.ه وياله کې نه ځي سره يې اوبه په يو ((شَيْءٍ

يا ايها الناس انى تارک : )) په بل روايت کې ويلي دي -١

او لکه څنګه چې (( فيکم امرين لن تضلوا ان اتبتعتموهما

ه،د انسان هدايت د په تېرو بحثونو کې هم ورته اشاره وشو

د نړۍ د موجوداتو نچوړ دى او _خلقت د ځانګړنو له مخې

امر له د خلق او ،وتيدنيوى،برزخي،اُخروي،ملکي،ملک

د ابدي نېکمرغۍ _ او بقا ته؛نه فنا ته مخلوق نړۍ سره تړلى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

21

المل او بې الرې يې د ابدي بدمرغۍ المل دى او داسې

قَدْ )) ناشونى دى هدايت بې د وحې له ښوونې او روزنې

تاسې ته د =(٣٩/مائده) جَاءکُم م ِنَ الل هِ نُورٌ وَکِتَابٌ م ُبِينٌ

((.حق برسېروونکى کتاب ( يو)رڼا راغله او خداى له لوري

تېروتنېد سنخيت د قانون له مخې،ښوونکى يې هم بايد له

او هوى معصوم وي او داچې په همدې معصوم هدايت او

بې الريو بيمه هادي،بشر له فکري،عملي او اخالقي

((.لن تضلوا ان اتبعتموهما:))کېږي؛نو و يې ويل

په جملې د (( فانهما اعلم منکمو ال تعلموهما ))او د -٦

و : )) اهلسنتو د يو عالم په خبره اکتفا کېږي،چې وايي

تميزوا بذلک عن بقية العلماء، ال ن اهلل اذهب عنهم الرجس

ثم احق من يتمسک : ))تردې،چې وايي ((و طهرهم تطهيراً

به منهم امامهم و عالمهم على بن ابيطالب کرم اهلل وجهه لما

د علمه و دقائق مستنبطانه و من ثم قال قدمناه من مزي

ابوبکر عى عترة رسول اهلل اى الذين حث على التمسک

.((بهم،فخصه لما قلنا و کذلک خصه بما مر يوم غديم خم

دې ټکي ته پام پکار :مخ ٣٩٣الصواعق المحرقه،: وګورئ

پر (ک) دى،چې ددې خبرې په تصديق،چې حضرت علي

ت له امله غوراوى او امتياز لري نورو علماوو د تطهير د آي

_ دا چې ددې آيت له مخې په مطلقه له چټلۍ پاک شوى دى_

،حضرت علي(ص)خبره اقرار،چې پېغمبراکرم دې او په

: و خداى هم واييا ت اعلم وشمېره د ټول ام (ک)

قُلْ هَلْ يَسْتَوِي ال َذِينَ يَعْلَمُونَ وَال َذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِن َمَا ))

ايا هغوى، چې : "ووايه (=٠/زمر)تَذَک َرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ يَ

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

21

هېڅکله !)پوهېږي، يو شان دي؟ هپوهېږي او هغوى چې ن

.((عقلمن دي، چې پند اخلي يوازېبېشکه ( هن

أَفَمَن يَهْدِي إِلَى الْحَق ِ أَحَق ُ أَن يُت َبَعَ أَم َن ال َ يَهِد ِيَ إِال َ أَن ))*

ايا څوک =(١٩/يونس)لَکُمْ کَيْفَ تَحْکُمُونَ يُهْدَى فَمَا

يي، د ال روۍ وړ دى يا هغه چې چې د حق لوري ته الر ښ

؛ نو !مومي؛ خو داچې الر ورته وښوول شي ؟ هخپله الر نپ

((پر تاسې څه شوي دي،څرنګه پرېکړې کوئ ؟

انى تارک فيکم امرين لن تضلوا ان اتبعتموهما و هما ))او د

حديث پر صحت (( اهل بيتى عترتى کتاب اهلل و

اعتراف؛ټول امت له بې الرۍ د ژغورنې لپاره مکلف

( ک)الروي وکړي؛نو د علي ( ک)دى،چې له حضرت علي

بې _تابعيت د الروۍ( ک)پر متبوعيت او د عمومو له علي

(قل فلله الحجة البلغه.)دى الزم _ له استثناء

ولو يې د الس په نيوو او معرفي ک( ک)د علي -٩

غوښتل،چې تر کبرى بيان وروسته،مصداق يې هم

وټاکي،چې چاته هم د شبهې ځاى پاتې نشي،چې دا هماغه

نه بېلېدونکى دى او عصمت يې د امت هثقل دى،چې له قرآن

د هدايت ضامن دى او لکه څنګه چې پېغمبر د ټولو

.هم لري ( ک)مؤمنينو موال دى؛هماغه مولويت علي

لِي ُکُمُ الل هُ وَرَسُولُهُ وَال َذِينَ آمَنُواْ ال َذِينَ إِن َمَا وَ))*

يُقِيمُونَ الص َالَةَ وَيُؤْتُونَ الز َکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ

خداى، يوازېستاسې ولي او پالندوى خو (=٩٩/مائده)

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

22

او هغه مؤمنان دي، چې لمونځونه کوي او د د هغه پېغمبر

.((رکوع په حال کې زکات ورکوي

په اړه د "امامت"او "عامه خالفت"څه هم د که

" خاصه امامت"، منځګړتوب "سنت"او "کتاب"،"عقل"

وي او کومې ځانګړنې،چې امام ته پکار دي،بې له هم روښان

معصومو امامانو په بل چا کې نه موندل کېږي؛خو غاړه

حديثونه ورڅو ن_ د ثقلينو پر حديث سربېره_ ه خالصونې ت

،چې سيد اهل حديثو ته هم محرز دىراوړم،چې صحت يې

:الوصيين اميرالمؤمنين ته ويل کېږي

:لومړى حديث

من : )) قال رسول اهلل : عن ابى ذر رضى اهلل عنه قال *

اطاعنى فقد اطاع اهلل و من عصانى فقد عصى اهلل و من

.((اطاع علياً فقد اطاعنى و من عصى علياً فقد عصانى

نو د خداى اطاعت يې کړى دى څوک چې زما الروي وکړي؛

او چا چې له ما سرغړونه وکړه؛نو له خدايه يې سرغړونه

له علي الروي وکړي؛نو له ما يې الروي کړې ده او څوک چې

کړې ده او چا چې له علي سرغړونه وکړه؛نو له ما يې

.سرغړونه کړې ده

: وګورئ

.المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک-٣

.مخ ٣٣١ه،کتاب معرفة الصحاب-٢

.مخ ٣٢٠ټوک، ١٩بحاراالنوار،-١

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

23

هم مني،د خداى د ه دې حديث کې،چې صحت يې اهلسنتپ

چې خداى يې په قرآن کريم د وينا _رسول د حکم له مخې

له علي _عصمت ويلى دى او عقلي دليل هم ورته قايم دى

الروي او سرغړونه له پېغمبراکرمه الروي او سرغړونه ( ک)

له خدايه الروي ،ه الروي او سرغړونهاکرم ده او له پېغمبر

.او سرغړونه ده

د امر او نهې ،چې الروي او سرغړونهينيوددې خبرې په پام

نو او نهې منشاء اراده او کراهت دى؛په اړه ده او د امر

الروي او سرغړونه له خدايه ( ک)شونې نه ده،چې له علي

او اراده( ک)الروي او سرغړونه وي؛خو داچې د علي

.کراهت د خداى د ارادې او کراهت ښکارندوى وي

د چا اراده او کراهت،چې د خداى د ارادې او کراهت

ښکارندوى وي؛بايد د عصمت هغه مقام ته رسېدلى

خوښي او غوسه يې د خداى خوښي او غوسه وي او وي،چې

ټکى د خداى او رسول د (( من))د عموم په مقتضا د هر چا د

د حکم پر ليکه ( ک)دى،بايد سر د علي الروۍ په کړۍ کې

.کېږدو

:دويم حديث

ان رسول اهلل خرج الى تبوک و استخلف علياً فقال )) *

اتخلفنى فى الصبيان و النساء قال ال ترضى ان تکون منى

.((بمنزلة هارون من موسى اال انه ليس نبى بعدى

مخ،دويم ١باب،شپږم ټوک، تبوک غزاصحيح بخاري،د

يې ( ک)ووت او علي ورسو اکرم د تبوک غزا ته )) :حديث

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

24

آيا په ښځو او ماشومانو کې: خپل خليفه وټاکه،علي وويل

آيا خوښ نه يې،چې : پر خپل ځاى پرېږدې؟ و يې ويل مې

مقام او منزلت دې راته داسې وي؛لکه د هارون،چې موسى

((.ته و؛خو په دومره توپير،چې تر ما وروسته پېغمبر نشته

په لږ اختالف د اهلسنتو _ د منزلت حديث_تنى حديث پور

.او شيعه وو په نورو کتابو کې هم شته

.مخ ٣٠ټوک،٩صحيح بخاري ،_٣

.مخ ٣١٤او ٣١٩ټوک،٩صحيح مسلم،-٢

.مخ ٩٠٤ټوک،٩الجامع الصحيح سنن الترمذى، -١

.مخ ٦٩سنن ابن ماجه،لومړى ټوک،-٦

همدې کتاب په مخونه او د ٤٩او ٩٩خصايص النسائي،-٩

.نورو ځايونو کې

.مخ ٣٩٩المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک،-٤

، ١٤٩،١١٩،١١٩،١١٠،١٩٤مسند احمد،لومړى ټوک،-١

٣٩مخ او ٠٠ټوک، ٩مخ او ٤٦ټوک، ٦او ١٩٠، ١٠٣ ،١٠٩

.مخ او د اهلسنتو نورو کتابونه ٦٣٢ټوک،

.مخ ٣٩٠المحاسن للبرقي،لومړى ټوک،_٩

.مخ ٣٩١ټوک،٩الکافي،-٠

.مخ ٣٤دعائم االسالم،لومړى ټوک،_٣٩

.مخ ٤٤علل الشرايع،لومړى ټوک،-٣٣

باب او د شيعه ١٩،مخ ٣٢٢ټوک، ٢عيون اخبارالرضا،-٣٢

.وو نور کتابونه

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

29

دا هغه روايت دى،چې د اهلسنتو په معتبرو صحاحو او

مسندونو کې راغلى او ډېرى اهلسنت عالمان او امامان

يوه خوله دي،چې د وينا بېلګه يې ددې حديث صحت ته

:داده

هذا حديث متفق على صحته رواه االئمة الحفاظ،کابى ))

عبداهلل البخاري فى صحيحه،و مسلم ابن الحجاج فى

صحيحه،و ابى داود فى سننه،و ابى عيسى الترمذى فى

جامعه و ابى عبدالرحمان النسائي فى سننه و ابن ماجه

عليه الجميع على صحته حتى القزوينى فى سننه و اتفق

صار ذلک اجماعاً منهم،قال الحاکم النيسابوري هذا

.((حديث دخل فى حد التواتر

دا هغه حديث دى،چې پر صحت )مخ ٢٩١.کفاية الطالب-٣

دي،چې دا حديث د يې اتفاق شوى،روايت کړي يې

خپل پو امامانو ؛لکه ابي عبداهلل بخاري احاديثو د حافظ

ن حجاج په خپل صحيح کې،ابي داود ب ممسل صحيح کې،

،ابن کې په خپل سنن کې،ابي عيسى ترمذى په خپل جامع

ټولو ددې حديث پر او کې راوړى ماجه قزويني په خپل سنن

حاکم .،چې اجماع ته پرې رسېدلي دي صحت اتفاق کړى

دا هغه حديث دى،چې د تواتر بريد ته : نيشابوري وايي

.ورننووتى دى

:اهلسنتو د نورو علماوو وينا را اخلو حديث په اړه د د

٣٩٠٩او ٣٩٠١ابن عبدالبر؛االستيعاب،قسم ثالث،_ الف

:مخونه

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

29

انت منى بمنزلة هارون من موسى ( : ص)و روى قوله ))*

جماعة من الصحابة و هم من اثبت اآلثار و اصحها و طريق و

.((طرق حديث سعد فيه کثيرة جداً

متفق على صحته : )) مخ ٩١جرزي؛اسنى المطالب،_ب *

بمعناه من حديث سعد بن ابي وقاص،قال الحافظ

و قد روى هذا الحديث عن رسول اهلل : ابوالقاسم ابن عساکر

عمر، و :صلى اهلل عليه و سلم جماعة من الصحابة منهم

علي،و ابن عباس،و عبداهلل بن جعفر،و معاذ، و معاوية،و

ابوسعيد و براء بن جابر بن عبداهلل،و جابر بن سمرة، و

عازب و زيد بن ارقم بن بى اوفى و نبيط بن شريط و حبشي

بن جنادة و ماهربن الحويرث، و انس بن مالک،و ابى

الطفيل،و ام سلمه و اسماء بنت عميس و فاطمه بنت حمزة

)).

هذا حديث متفق : )) مخ ٣٣١ټوک، ٣٦شرح السنة بغوى،_ج

.((على صحته

)) مخ ٣٠٩حسکاني،لومړى ټوک،شواهد التنزيل حاکم _د

هذا هو حديث المنزلة الذى کان شيخنا ابوحازم الحافظ

.((يقول خرجته بخمسة اآلف اسناد

له مقامه دا روايت ټول حضرت علي "کد نبوتؤم" بې د

جوتوي،چې حضرت هغه مقامونهته د پېغمبراکرم ( ک)

.ته درلودل ( ع)حضرت موسى ،(ع)هارون

( ع)ته د حضرت هارون ( ع)حضرت موسى په قرآن کريم کې

: مقام داسې ښوول شوى دى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

27

اشْدُدْ بِهِ . هَارُونَ أَخِي . وَاجْعَل ل ِي وَزِيرًا م ِنْ أَهْلِي ))*

او له کورنۍ مې (=١٢-٢٠/طه)وَأَشْرِکْهُ فِي أَمْرِي . أَزْرِي

. ور دى وټاکه؛ هارون، چې ز ما ور( مرستيال)راته يو وزير

او په کارکې يې راسره برخوال رې ټينګه کړه؛مال مې پ

((کړه؛

وَقَالَ مُوسَى ألَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ ))*

د )او موسى (=٣٦٢/اعراف)وَالَ تَت َبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ

په قوم کې زما هت)) :خپل ورور هارون ته وويل ( تلو پر وخت

سمې کړه او د ورانکارو پر ( چارې يې)ځايناستى اوسه او

.((ځه هالر م

:چارو کې رانغاړل شوى دى او منزلت په پينځو

وزير هغه دى،چې د هغه بار دروندوالى پر : وزارت_لومړى

ته اوږو وړي،چې پر امير وي او د هغه چارو د تر سره کولو

مټې رانغاړي او دا مقام نه يوازې د منزلت په حديث

کې هم نود اهلسنتو په معتبرو کې کتابو کې؛بلکې

. ته راغلى دى( ک)،چې حضرت علي شته

: وګورئ

انما )) مخ، د ٢٤ټوک، ٣٢التفسير الکبير،فخررازي،-٣

.تر آيت الندې(( وليکم اهلل و رسوله

.مخ ٢١طبقات ابن سعد،درېم ټوک،-٢

نسبي ورور ( ع)د موسى ( ع)داچې هارون :ورورولي -دويم

د ته( ک)دا مقام حضرت علي ( ص)خداى رسول و؛نو د

اهلسنتو او لهچې په دې اړه کړ، پلى ورورولۍ په تړون

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

28

خورا روايتونه رانقل شوي دي،چې دلته بېلګې ته شيعه وو

:روايت کفايت کوو هپه يو

همدا چې پېغمبر اکرم :وويل عبداهلل بن عمرحضرت ))

د ورورولۍ "يې مدينې ته راغى؛نو د خپلو اصحابو ترمنځ

: و يې ويل ،وتاړه؛نو علي په ژړغونو سترګو راغى "تړون

خپل اصحاب دې سره ورونه کړل؛خو زه دې د چا ! رسول اهلل

يا على انت اخى فى الدنيا : ))ورته يې وويل .ورور نه کړم

((.ته مې په دنيا او آخرت کې ورور يې! علي = واآلخرة

. مخ ٣٦ټوک، المستدرک على الصحيحين،درېم: وګورئ

له خدايه ( ع)لکه څنګه چې حضرت موسى :مالتړ -درېم

يې مالتړ شي؛نو د پېغمبراکرم ( ع)وغوښتل،چې په هارون

ته جوتېږي ( ک)د مالتړ مقام په دې حديث حضرت علي

.په دې اړه خورا روايتونه هم نقل شوي دي ،پردې سربېره.

: وګورئ

.ت الندې د درالمنثور تفسير،تر پورتني آي -٣

تر آيت الندې او (( انما وليکم اهلل ))د فخر رازي تفسير د -٢

.نور ځايونه

( ع)لکه څنګه چې حضرت هارون :په چار کې ګډون _څلورم

؛نو دا حديث بې له شريک و (ع)په چار کې د حضرت موسى

.ته جوتوي ( ک)نبوته دا ګډون حضرت علي

د ( ع)رون لکه څنګه چې حضرت ها :خالفت _پينځم

خليفه و؛نو په دې حديث د حضرت علي ( ع)حضرت موسى

.خالفت هم جوتېږي ( ک)

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

25

حضرت علي مذاهبو سره د شته نص پر بنسټ،چې له ټولو

مالتړ،شريک،وزير،ورور او بن ابيطالب د رسول اکرم

په خالفت کې د شک ( ک)خليفه دى؛نو آيا د حضرت علي

!ځاى پاتې کېږي؟

:درېم حديث

حديث دى،چې حاکم نيشابوري په مستدرک او ذهبي هغه

: سلمي وويل هبريد حضرت ،چېپه تخليص کې راوړى دى

د .خپه شو ترېو له علي سره د يمن غزا ته والړو؛څ ))*

خداى رسول ته چې راغلم؛نو د علي خبره مې رامنځ ته کړه

او نيوکه مې پرې وکړه؛ و مې ليدل،چې د رسول اهلل څېره له

آيا پر مؤمنانو تر ! بريده : ره شوه او راته يې وويل غوسې س

د چا :راته يې وويل ! هو : هغوى وړ نه يم ؟ ورته مې وويل

.((چې زه موال يم؛نو علي يې هم موال دى

وينا ده،چې دلته ( ص)کې د آنحضرت "خم غدير"او دا په

.ته هم وکړه" بريده"يې حضرت

: وګورئ

.مخ ٣٣٩ېم ټوک،المستدرک الصحيحين،در-٣

.مخ ٦٢٩ټوک، ٢مناقب اميرالمؤمنين،-٢

مخ او ٦٠٢کشف الغمه فى معرفة االئمة،لومړى ټوک،-١

.نور کتابونه

پېښه سترو محدثينو،مؤرخينو او "خم غدير"او د

دا موضوع د :رانقل کړې ده؛د بېلګې په توګه هممفسرينو

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

31

بېلګې د.د لغت په کتابو کې هم راوړې ده اهل لغت مشرانو

:په توګه

غدير معروف و هو : )) ابن دريد په جمهرة اللغة کې وايي

خطيباً يفضل ( ص)الموضع الذى قام فيه رسول اهلل

.((اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب

.مخ ٣٩٩جمهرة اللغة،لومړى جزء، : وګ

الذى : ))په ټکي کې وايي (( ولي))کې د "تاج العروس"په

من کنت مواله فعلى : و منه الحديث .... يلى عليک امرک

((مواله

و قول : )) په ټکي کې وايي (( ولي))ابن اثير په النهايه کې د

.((عمر لعلى اصبحت مولى کل مؤمن،اى ولى کل مؤمن

غدير حديث په سمو الرو اهلسنتو رانقل کړى او د او د

،چې د سند صحت ته يې حديث د رانقلولو الرې دومره دي

.اړتيا نشته

حافظ سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي په ينابيع المودة

تاريخ کې د خم غدير محمد بن جرير طبري په)) :کې وايي

پېښه له پينځه اويا الرو رانقل کړې ده او په دې اړه يې د

خم "د په نامه يو کتاب هم کښلى او همداراز" الوالية"

عقده بن سعيد بن حمدپېښه ابوالعباس احمد بن م" غدير

په نامه کتاب " الموالة"او په دې اړه يې د هم روايت کړې ده

نځه الرې ښوولي يهم کښلى او د رانقلولو الر يې يو سل او پ

.((دي

و على احکايت وکړ عالمه على بن موسى )) :او بيا وايي

ملقب او د بن محمد ابى المعالي الجويني په امام الحرمين

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

31

: ال داچې په حيرانتيا يې وويل ،حاستاد ابي حامد غزالي

په بغداد کې مې تر چاپ الندې يو کتاب وليد،چې پکې د

من کنت "د )) چې پرې کښلي يې ول ،خم غدير روايتونه ول

اته ويشتم ټوک او نهه ويشتم ټوک به هم "مواله فعلى مواله

.((راشي

.مخ ١٤:ينابيع الموده: وګورئ

په ژباړه کې له ابن کې د علي ١/١١٠ابن حجر په التهذيب

جابر بن براء بن عازب حضرت عبدالبر له حضرت ابوهريره له

دا روايت پاتې دى : ))نه د حديث تر رانقلولو وروسته وايي

))

واليت او خالفت روښانه پر( ک)دا روايت د حضرت علي

.دليل دى

ټکي ته خورا ماناوې ويل شوي؛خو د " مولى"که څه هم د

اکل کېږي،چې ددې حديث مراد ون،ټتقرائنو په ش

:،چې ځينې قراين يې دادي دى" واليت امر"=چارواکي

مخه،رسول اکرم د خپل رحلت خبره لهددې خبرې تر ويلو -٣

وکړه او د خداى د کتاب او عترت سپارښتنه يې وکړه،چې

دا دواړه يو له بله نه بېلېږي او تردې خبرو وروسته د علي د

د چا چې "په دې نامه ښوول،چې الس نيول او خلکو ته يې

ددې ښوونکى دى،چې" زه مولى يم؛نو علي يې هم موال دى

د هغه کس راپېژندل دي،چې تر آنحضرت وروسته،

بايدامت پر هغه او قرآن منګولې ولګوي،چې له بې الرۍ

. شي يدخون

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

32

له حجه راستانه شوي کې په هغه سوځونکې ګرمۍ -٢

د ممبر جوړول د خاتميت تمول او د اوښانو له کجاووخلک

له مقام سره اړخ نه لګوي،چې پېغمبراکرم خلکو ته

علي د ايمانوالو دوست دى او دا ځانګړنې "ووايي،چې

واليت "ښيي،چې مراد يې يو مهم چار دى او هغه بې له

.د ولي او مواله بله معنا کېداى نشي " امره

ابي حضرت کې له مخ ٣١٩،واحدي په اسباب النزول-١

يَا أَي ُهَا الر َسُولُ بَل ِغْ ))نقل کړى،چې د (رض) يد خدريسع

مَا أُنزِلَ إِلَيْکَ مِن ر َب ِکَ وَإِن ل َمْ تَفْعَلْ فَمَا بَل َغْتَ رِسَالَتَهُ

وَالل هُ يَعْصِمُکَ مِنَ الن َاسِ إِن َ الل هَ الَ يَهْدِي الْقَوْمَ

ونکي د پال څه چې ستا! پېغمبره (=٤١/مائده)الْکَافِرِينَ

ورسوه اوکه داسې ( خلکو ته)بشپړله لوري پرتا نازل شوي،

خداى تا د ه دى رسولى،کړل؛ نو د هغه پيغام دې نه ن دې و

( ځېلي)خداى ! ژغوري، هو ( له احتمالي زيانونو)خلکو

د کې " خم غدير"آيت په .(( ښيي هکافرانو ته سمه الر ن

.((ى حضرت علي بن ابيطالب په هکله نازل شوى د

درلودل،چې يته ګټنه کېږي،چې هغه څه دوه اړخله دې آ

: شوى و مؤظفپېغمبراکرم يې پر تبليغ

داچې ددې چار تبليغولو دومره ارزښت درلود،چې :لومړى

ه کړل؛ نو د هغه پيغام دې نه که داسې دې ون: ))خداى وايي

((.دى رسولى

ړ دىخداى مالت دې دا چې ددې چار په تبليغولو کې: دويم

د حکومت د ( ص)او ځينې کتابيانو،چې د آنحضرت

خپرېدو اورېدلي ول؛نو خپلو تمو ته د رسېدو لپاره يې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

33

" ولي امر"معنا يوازې " مواله"اسالم راوړى و،چې دلته د

.کېداى شي

خطيب بغدادي له حضرت ابوهريره روايت کړى،چې -٦

څوک چې د ذي الحجې پر اتلسمه روژه شي؛نو د: ))وايي

خم "شپېتو مياشتو د روژې ثواب ورکول کېږي،چې هغه د

ورځ ده؛ځکه نبي کريم د علي بن ابيطالب الس " غدير

ورته وويل شول " آيا زه د مؤمنيو ولي يم؟" :ونيو،و يې ويل

د چا چې زه موال يم؛نو علي يې هم موال :"و يې ويل ! هو :

! الببخ بخ يا ابن ابي ط:"بيا عمر بن الخطاب وويل ." دى

اليوم اکملت ))د خداى ته زما او د هر مسلمان موال يې؛نو

.آيت راولېږه(( لکم دينکم

.مخ ٢٠٩اتم ټوک،:د بغداد تاريخ : وګورئ

او دى "د خداى د نعمت اتمام" او " د دين اکمال"څه چې

احکامو ته د ؛الهيښې دين کېږي اسالم پرې د خداى د خو

. پلي کوونکي او ښوونکي ټاکل دي

فصل فى ذکر "کې په ( مخ ٩١)شبلنجي په نوراالبصار -٩

مناقب سيدنا علي بن ابيطالب ابن عم الرسول و سيف اهلل

امام ثعلبي په خپل تفسير کې نقل )) :کې وايي " المسلول

سَأَلَ )) وپوښتل شو،چې د" سفيان بن عينيه"ې کړى،چ

ىدونکپوښتونکي پېښې (=٣/معارج)سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ

د چا په اړه نازل شوى آيت ((.عذاب وپوښت،چې پېښ شو

دى ؟

په داسې مسئلې دې و پوښتلم،چې تر تا مخکې :و يې ويل

له خپلو پلرونو " جعفر بن محمد"پالر مې .چا نه وم پوښتلى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

34

کې پر "خم غدير"چې کله د خداى رسول په رانقل کړي،

نيو،و يې خلکو غږ وکړ او راټول شول؛نو د علي الس يې و

؛نو دا خبره په ښارونو ((من کنت مواله فعلى مواله : )) ويل

؛نو د ته راورسېده" حارث بن نعمان فهري"کې خپره شوه او

حکم!محمده : " خداى استازي ته راغى او ورته يې وويل

کړ،چې د خداى پر وحدانيت او ستا پر رسالت شهادت ودې

کات ورکړو؛درسره مو ومنله،حکم دې وکړ،چې ز

دا ټول مو درسره ومنل؛خو ؛ورکړو،روژه ونيسو،حج وکړو

د خپل تره زوى الس دې ونيو،چې هغهبيا هم خوښ نه يې او

من : ))تر موږ غوراوى او فضليت ورکړې او و دې ويل ته

؛نو آيا دادې خپله خبره ده،که د ((کنت مواله فعلى مواله

خداى؟

و دا د خداى خبره والذى ال اله اال ه: )) پېغمبراکرم وويل

.((ده

حارث بن نعمان د خپلې سپرلۍ پر لوري والړ،چې سپور

څه چې محمد وايي،که رښتيا ! خدايه :شي،و يې ويل

وي؛نو له آسمانه راباندې ډبره يا دردوونکى عذاب

.راکېباسه

پر خپله سپرلۍ ال سپور نه و،چې خداى پرې له آسمانه ډبره

ندې ووته او و يې واژه؛نو راګوزاره کړه،چې له سره يې ال

. سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ )): خداى دا آيت راولېږه

-٣/معارج) م ِنَ الل َهِ ذِي الْمَعَارِجِ. ل ِلْکَافِرينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ

عذاب وپوښت،چې پېښ کي پېښېدونکىپوښتون= (١

هېڅوک [او] لپاره دى کافرانو د يوازې( عذاب) چې دا. شو

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

39

هغه ]= ذى المعارج خداى د او. يې مخه نشي نيوالى

له لوري [پورته خېژي خداى،چې پرېښتې يې پر اسمانو

((.دى

شک نشته،چې خلک پر هغو فضايلو خبر ول،چې رسول

چې ،چار کوم ته ويلي ول؛خو( ک)حضرت علي ( ص)اکرم

ته نوى و او په ښارونو کې وګړيو د حارث بن نعمان په څېر

،چې دى" د امت واليت او مولويت"هماغه ى و؛خپور شو

.زغملو وړ نه و يې ته وګړيوهغه او په څېر

امام احمد بن حنبل په خپل مسند کې،فخر رازي په خپل _٤

بغداد تاريخ کې او نورو پهتفسير کې او خطيب بغدادي

روايت کړي،چې موږ دلته د امام احمد پر مسند اکتفا

:کوو،چې وايي

له رسول اکرم سره په : وايي (رض) بن عازب حضرت براء))

ته راورسېدو؛نو د جمعې د "خم غدير"چې سفر کې وو،

ونو ولمونځ غږ راباندې وشو او رسول اکرم ته يې تر دو

الندې جارو ووهله؛د ماسپښين لمونځ يې وکړ او د علي

آيا نه پوهېږئ،چې پر مؤمنانو تر :" الس يې ونيو،و يې ويل

آيا نه :و يې ويل ! هو : وويل شول هغوى وړ يم؟

من : "پوهېږئ،چې پر مؤمنانو تر هغوى وړ يم؟ او و يې ويل

" کنت مواله فعلى مواله اللهم و ال من وااله و عاد من عاداه

هله علي سر (رض) تردې وروسته حضرت عمر: ويې ويل

ن ابيطالب اصبحت هنيئاً يا اب: "وکتل،ورته يې وويل

."مؤمن و مؤمنةوامسيت مولى کل

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

39

د اهلسنتو سترو علماوو؛لکه ابن حجر عسقالني په -١

ابن اثير په اسد الغابة او نورو هم رانقل کړي،چې االصابة،

.موږ يوازې د ابن اثير پر روايت اکتفا کوو

ما ته روايت کړى دومره کسانو،چې : ابو اسحاق وويل )

و کې له هغ" حبه"په ( ک)شمېر يې ويلې نه شم،چې علي

من کنت مواله "رسول اکرم يې له کسانو وغوښتل،چې

اورېدلى " )فعلى مواله،اللهم و ال من وااله و عاد من عاداه

؛نو يوه ډله پاڅېده او شهادت يې ورکړ،چې هغوى له (وي

رسول اکرمه دا خبره اورېدلې ده او يو قوم پټه کړه او چا چې

يا هم پر و دا خبره پټه کړه؛نو تر مرګ مخکې يا ړانده شول ا

.کوم بل آفت ککړ شول

: وګورئ

مخ،القسم االول ٦٢٣ټوک، ٢االصابة فى تمييز الصحابه،-٣

.عبدالرحمن بن مدلج

.مخ ١٢٣اسدالغابة،درېم ټوک، -٢

استدالل ( ک)دې حديث د حضرت علي څرګنده ده،چې په

خلکو پر خالفت،واليت او د امت پر شهادت ته يې د او

.اښييمشرۍ د حديث داللت ر

(ص)تر واليت مخکې د آنحضرت ( ک)د حضرت علي -٩

(( خداى زما موال دى او زه د هر مؤمن مواله يم : ))خبره داده

ته د خداى د مولويت نسبت دادى،چې ( ص)او آنحضرت

بې له خدايه څوک پرې واليت نه لري او لکه څنګه چې خداى

او هغه هم د هر مؤمن ولي دى او هماغه دى يې ولي

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

37

يې ( ک)علي پر ايمانوالو لري،( ص)يت،چې آنحضرت وال

.دى" واليت امر"هم لري او دا خبره ښيي،چې دا واليت،

تر معرفي کولو مخکې پردې (ک) د علي( ص)آنحضرت -٠

(( الست اولى بکم)) جمله له خلکو التزام او اقرار واخست

او دا هماغه اولويت دى،چې خداى په (( بلى: ))وويل شول

الن َبِي ُ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ )) :ريم کې ويلي دي قرآن ک

پېغمبر مؤمنانو ته د هغوى تر خپلو (=٤/احزاب)أَنفُسِهِمْ

: او تر هغه وروسته يې وويل .(( دى ( او نژدې)ځانو ډېر وړ

الست ))او د .(( د چا چې زه موال يم؛علي يې هم موال دى))

د معنا په اړه ټولې ( ولي) بکم په جمله يې د(( اولى بکم

ته هم ( ک)شبهې له منځه يووړې او هماغه الويت يې علي

.جوت کړ،چې پخپله يې پر مؤمنانو لري

:څلورم حديث

انت منى و )) :ته وويل ( ک)حضرت علي ( ص)رسول اکرم

چې دا حديث صحيح بخاري او نورو سترو ،((انا منک

.علماوو هم رانقل کړى دى

: وګورئ

او ٣٩مخ،پنځم ټوک، ٣٩٩صحيح بخاري،درېم ټوک، -٣

.مخونه ٣٦٣

.مخ ٢٢٠ټوک، ٣٣صحيح ابن حبان، -٢

.المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک-١

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

38

مخ،څلورم حديث او د اهلسنتو نور ٣٢٩معرفة الصحابة،-٦

.کتابونه

.مخ او ورپسې مخونه ٦١١مناقب اميرالمؤمنين،-٩

.مخ ١٠٤مناقب آل ابيطالب،لومړى ټوک،-٤

.مخ ٦٠٤الخصال،-١

.مخونه او نور کتابونه ١٩١او ٩١امالى شيخ صدوق،-٩

: )) بل حديث،چې علماء يې پر صحت اعتراف لري دادى

لى لن يتفرقا حتى يردا على على مع القرءان و القرءان مع ع

علي له قرآن سره دى او قرآن له علي سره دى او = الحوض

راسره کې شي،چې په حوض کوثريو له بله بېل ن به هېڅکله

((.يوځاى شي

: وګورئ

.المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک -٣

.مخ او د اهلسنتو نور کتابونه ٣٢٦معرفة الصحابه، -٢

.مخونه ٦١٠او ٦٤٩االمالي شيخ طوسي، -١

مخ او د شيعه وو ٢٣٤االحتجاج طبرسي،لومړى ټوک،-٦

.نور کتابونه

ر خالفت روښانه پ( ک)حضرت علي او دا دواړه حديثونه د

وجود "پورته په چې تر پېغمبراکرمدليلونه دي او دا

؛ملک و " عوالم وجود"کې څوک نشته؛ځکه ټول " مکاني

په رڼا او "لورنهرحمانيه هعام"د ملکوت او غيب و شهود

روښانه شوي دي او هغه کامل "لورنهرحيميه هخاص"په

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

35

وَمَا أَرْسَلْنَاکَ ))ى دى انسان د دواړو رحمتونو ښکارندو

نړيوالو ته يوازېمو هاو ت (=٣٩١/انبياء)إِل َا رَحْمَةً ل ِلْعَالَمِينَ

او لکه څنګه چې تر قرآن کريمه اوچت (( .رحمت لېږلى يې

الل َهُ نَز َلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ کِتَابًا ))بل اسماني کتاب نشته

و ښکلې خبره د خداى ډېره غوره ا (=٢١/زمر)م ُتَشَابِهًا

کتاب،چې آيتونه يې ( داسې)نازله کړې ده [ په بڼه]کتاب

(( .يو بل ته ورته دي( په ښکال، ژوروالي او منځپانګه کې)

په دې دواړو او په دې دواړو د علي "معيت"( ک)او د علي

( ص)کماالت،چې د خاتم پېغمبر کوم معيت ښيي،چې( ک)

راټول شوي او هم ېک( ک)په وجود کې راټول شوي، په علي

،چې په قرآن کې راغلي،د علي د ټولو اسماني کتابو علوم

.په ويناوو کې شته( ک)

أَفَمَن يَهْدِي إِلَى الْحَق ِ أَحَق ُ أَن يُت َبَعَ أَم َن ال َ يَهِد ِيَ إِال َ ))*

ايا څوک (=١٩/يونس)أَن يُهْدَى فَمَا لَکُمْ کَيْفَ تَحْکُمُونَ

ر ښيي، د ال روۍ وړ دى يا هغه چې په چې د حق لوري ته ال

؛ نو پر !مومي؛ خو داچې الر ورته وښوول شي ؟ هخپله الر ن

((تاسې څه شوي دي،څرنګه پرېکړې کوئ ؟

:پينځم حديث

دا حديث هغه حديث دى،چې اهل حديثو او اهلسنتو يې پر

صحت اعتراف کړى دى،چې لنډيز يې دادى،چې يوه ډله

ته يې ( ک)غله او حضرت علي حضرت ابن عباس ته را

.سپکې سپورې وويلې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

41

،چې ته کنځل کوئ چاد اسې : حضرت ابن عباس وويل

:څوک يې نه لري داسې لس ځانګړنې لري،چې بل

چې ټول والړل او بې بري راستانه )په جګړه کې د خيبر -٣

لېږم،چې کله هم خداى څوکداسې : رسول اکرم وويل (شول

ى، چې پر خداى او رسول يې ګران خوار او ذليل کړى نه د

.دى او پر هغه هم خداى او رسول يې ګران دي

ټول په تمه ول،چې دا به څوک وي؟

علي چېرته دى؟:بيا يې وويل

،د خداى د رسول په له خوږو سترګو سره راغى (ک) حضرت

درې ځل بېرغ (ص) الس يې سترګو شفا ومونده،آنحضرت

.وخوځاوه او علي ته يې ورکړ

سول اکرم پالنى د برائت له سورت سره مشرکينو ته ر-٢

ورولېږه؛بيا يې علي ورپسې ورولېږه او سورت يې ترې

يوازې هغه به دا سورت وړي،چې زه :))واخست او و يې ويل

.((له هغه او هغه له ما ځنې دى

په تاسې کې څوک به په دنيا او آخرت :رسول اکرم وويل -١

ته : منله او علي ته يې وويل سره موالت کوي؟چا و نه راکې

.په دنيا او آخرت کې زما ولي يې

تر حضرت خديجې وروسته ړومبى تن و،چې ( ک)علي -٦

.اسالم يې راوړ

علي،فاطمې،حسن : څادر پر څلورو تنو خپل اکرم رسول-٩

إِن َمَا يُرِيدُ الل َهُ لِيُذْهِبَ )): او حسين خپور کړ،و يې ويل

هْلَ الْبَيْتِ وَيُطَه ِرَکُمْ تَطْهِيرًا عَنکُمُ الر ِجْسَ أَ

غواړي چې له يوازېبېشکه خداى =(١١/احزاب)

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

41

ګناه لرې کړي پليتي او "نبوي کورنۍ=اهل البيت "تاسې

.((او بشپړ موسپېڅلي کړي

علي هغه و،چې له رسول اکرمه يې ځان ځار کړ،د -٤

جامې يې واغوستې او د شپې يې پر ځاى ( ص)آنحضرت

.ې مشرکان يې د پېغمبر پر ځاى ووژني سمالست،چ

په مدينه کې خپل ( ک)د تبوک په غزا يې کې علي -١

آنحضرت .نو د رسول په بېلتون کې په ژړا شو ؛ځايناستى کړ

داسې وسې؛لکه آيا خوښ نه يې چې راته: ورته وويل ( ص)

وروسته بل پېغمبر نه ما خو تر ؛ته وهارون چېموسى

زه والړ شم؛خو داچې ته مې راځي او سمه نه ده،چې

.ځايناستې يې

ته تر ما :ته وويل ( ک)حضرت علي ( ص)رسول اکرم -٩

.وروسته د هر مؤمن او مؤمنې ولي يې

،بې د علي له وره،ټول هغه ورونه وتړل،چې رسول اکرم-٠

.جومات ته پرانستل کېدل

.من کنت مواله فعلي مواله : وويل ( ص)رسول اکرم _٣٩

: وګورئ

.مخ ٣١٢المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک، -٣

.شمېره ١٩٤١مخ، ١١٩مسند امام احمد بن حنبل،-٢

.مخ ٣٣٢ټوک، ٩السنن الکبرى،-١

.شمېره ٣٢٩٠١مخ، ٠١ټوک، ٣٢المعجم الکبير،-٦

شمېره او د ٣٣٤٩مخ، ٤٩٢ټوک، ٢فضايل الصحابه،-٩

.اهلسنتو نورو کتابونه

.مخ ٩٩٩ټوک،٢مناقب اميرالمؤمنين،-٤

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

42

.مخ ٢٠٠ټوک، ٢شرح االخبار،-١

.مخونه ٢١٩او ٩٩العمدة،-٩

مخ او د ٩٩کشف الغمه فى معرفة االئمة،لومړى ټوک،-٠

.شيعه وو نور کتابونه

آيا د پېغمبر اکرم د نص په شتون کې،چې د ټولو اصحابو

ته ورکړ او ( ک)کرامو په شتون کې يې د سوبې بېرغ علي

ى او رسول محبوب او حبيب ووايه يوازې هغه ته يې د خدا

او د خداى پيغام يې له نوور واخست او هغه ته يې

،په دې د خداى د پيغام مبلغ وي( ک)ورکړ،چې بايد علي

او د " هغه له ما ځنې او زه له هغه ځنې يم"علت،چې

ناسمه ده،چې زه والړ شم؛خو داچې "،چې (ص)آنحضرت

" مطلقه واليت" او حضرت علي ته د" ته مې ځايناستى يې

من کنت " او " انت ولى کل مؤمن بعدى و مؤمنة" ويل،چې

؛نو د انصاف او نظر خاوند ته د حضرت "مواله فعلى مواله

.د خالفت په اړه هېڅ شک نه پاتې کېږي( ک)علي

حسکاني حنفي د پينځم هجري کال له سترو

(ک)د علي : اعالمو،مفسرينو او تابعينو دى،رانقلوي

دي،چې د پېغمبر اکرم يو صحابي ته هم فضيلتهويا لپاره ا

فضيلتنه و او د پېغمبر اکرم د اصحابو لپاره به داسې کوم

. پکې شريک وي( ک)نه وي؛خو داچې علي

: وګورئ

٣/٣١شواهد التنزيل

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

43

په قرآن کريم کې : رانقلوي ( رض)او له حضرت ابن عباس

(( الصالحات يا ايهاالذين آمنوا و عملوا)) ،چې څومره د

يې امير او شريف دى او حضرت ( ک)آيتونه دي؛نو علي

وي،چې خداى نه په اصحابو کې به داسې تن( ص)محمد

.يې يوازې ستايلى دى( ک)به رټلى نه وي؛خو علي

٣/٢٣شواهد التنزيل: وګورئ

لري،چې که له هغوى يې هم ددې فضيلتهاتلس ( ک)او علي

ورل شي او حضرت علي امت يو تن ولري؛نو پرې به وژغ

فضيلته لري،چې په دې امت کې يې داسې دولس ( ک)

. څوک نه لري

: وګورئ

.مخ ٣٤:شواهد التنزيل

استاد مې : ابن ابي الحديد معتزلي شافعي وايي

مقام ( ک)د خداى په نزد د علي :وپوښتل شو " ابوالهذيل"

؟(رض)پورته دى که د ابوبکر

سره د " عمرو"دق د غزا پر ورځ له د خن! و اهلل : و يې ويل

ه کړنو او د مهاجرينو او انصارو ل جګړه (ک)حضرت علي

؛ته خو ال يوازې حضرت ابوبکر عبادتونو سره برابر ده

.ښيې( رض)

.مخ ٤٩ټوک،٣٠:ابن ابي الحديد؛شرح نهج البالغه : وګورئ

ما جاء الحد من اصحاب رسول : )) امام احمد بن حنبل وايي

د رسول اهلل يو =الفضائل ما جاء لعلى بن ابيطالب اهلل من

.((صحابي ته هم د حضرت علي هومره فضايل نه دي راغلي

.مخ ٣٩١المستدرک على الصحيحين،درېم ټوک،: وګورئ

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

44

د ادب او لغت امام او د علم عروض ) خليل بن احمد

د هر چا فضايل يا د دوست له الرې خپرېږي : وايي ( بنستګر

ښمن له الرې،د حضرت علي دوستانو د دښمنانو له او يا د د

فضايل پټ کړل؛خو بيا يې هم (ک)آنحضرت د وېرې يې

.فضايل دومره خپاره شوي دي

که د د ښمنانو کينه او د دوستانو وېره يې نه وه او د امويانو

تيارو ددې لمر مخه نه وه تپواو عباسيانو د حکومت

څومره څنډې روښانه نيولې؛نو د فضايلو وړانګو به يې

!کړې وې؟

دې بحث ته پر هغو دوو آيتونو د پاى ټکى کېږدم،چې د

:په اړه نازل شوي دي ( ک)آنحضرت

إِن َمَا وَلِي ُکُمُ الل هُ وَرَسُولُهُ وَال َذِينَ آمَنُواْ ال َذِينَ يُقِيمُونَ ))*

=(٩٩/مائده)الص َالَةَ وَيُؤْتُونَ الز َکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ

خداى، د هغه پېغمبراو يوازېستاسې ولي او پالندوى خو

هغه مؤمنان دي، چې لمونځونه کوي او د رکوع په حال کې

. ((زکات ورکوي

د اهلسنتو ستر علماء په دې اعتراف کوي،چې دا آيت د

موږ په لنډو دې .په هکله نازل شوى دى( ک)حضرت علي

:کتفا کوو مضمون ته نږدې د امام فخر رازي پر روايت ا

له مو د ماسپښين لمونځ: وويل ( رض)حضرت ابوذر ))

رسول اکرم سره وکړ،يو سوالګر په جومات کې ګدايي

د رکوع په حال کې ( ک)علي وکړه،هېچا هم څه ور نه کړل،

و،پخپله ګوته يې سوالګر ته اشاره وکړه،چې راشه زما

ګوته واخله؛سوالګر راغى او د حضرت علي له السه يې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

49

: ع وکړ،و يې ويل ه واخسته،رسول اهلل خداى ته تضرګوت

قَالَ رَب ِ اشْرَحْ لِي )):ورور مې موسى درته وويل! دايه خ

سنشد عضدک باخيک و : )) او تا ورته راولېږل ((صَدْرِي

زه محمد ستا بنده يم؛سينه ! خدايه (( نجعل لکما سلطانا

ر وټاکه راته وزي چار مې اسان او له اهله مې علي،مې پراخه

. ((او پر هغه مې مالتړ شه

پر خداى،چې د خداى د استازي خبرې : حضرت ابوذر وايي

.پاى ته نه وې رسېدلې،چې حضرت جبرائيل دا آيت راوړ

.٣٢/٢٤فخر رازي؛التفسير الکبير: وګورئ

د رسول اکرم تر دعا وروسته د آيت نازلېدل،د آنحضرت د

کوم ته( ع)موسى چې،(ع)دعا د قبلېدو په مانا دى، هارون

نو هماغه علي ته هم د خداى د رسول په نسبت درلود؛ نسبت

.ورکړ شو

،چې ګټنه کېږي_ حرف عطف په غوښتنه د_او له دې آيته

هماغه د خداى واليت،چې رسول اکرم ته دى،حضرت علي

.ته هم دى

ټکى جوتوي،چې واليت يوازې له خداى (( انما))او د

سره دى او دا ( ک)ضرت علي او ح( ص)،رسول اکرم (ج)

.دى _ د ولي معنا_"واليت امر"واليت يوازې

فَمَنْ حَآج َکَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ ))*

تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا

آل )عَل ل َعْنَةُ الل هِ عَلَى الْکَاذِبِينَ وأَنفُسَکُمْ ثُم َ نَبْتَهِلْ فَنَجْ

هم ( بيا)چې وپوهېدې؛نو ( د مسيح په باب ) (=٤٣/عمران

که څوک په دې اړه له تا سره شخړه کوي ؛نو ورته

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

49

راځئ چې موږ به هم خپل خپلوان راوبلو او تاسې :))ووايه

او تاسې هم خپلې هم، موږ به هم خپلې ښځې راوبلو

راشو او تاسې هم پخپله راشئ ؛نو بيا ښځې،موږ به پخپله

وکړو چې که څوک دروغجن وى؛ نو و به ( او دعا)به مباهله

.((وايو چې پرهغوى دې د خداى لعنت وي

په دې آيت کې د نظر خاوندانو ته يو لړ ټکي دي،چې درېو ته

:يې بې له شرح اشاره کوو

رهان مباهلې ته د رسول اکرم رابلنه،د پېغمبراکرم د رسالت ب

دى او د نصاراوو په شا کېدل پر نصرانيت د بطالن او د

ټکى د ((أَنفُسَنَا))آنحضرت د دين د حقانيت نښه ده او د

؛ځکه د کتاب په نص پر خالفت دليل دى( ک)حضرت علي

،چې د پېغمبراکرم د وجود په شتون کې "تنزيلي نفس"د

.ځايناستي معقوله نه ده وګړي امتداد دى،د بل

نه (( أَبْنَاءنَا))ين او محدثين يوه خوله دي،چې له مفسر

نه مراد ((نِسَاءنَا))مراد امام حسن او امام حسين دي او له

نه مراد حضرت ((أَنفُسَنَا))فاطمة الزهرا ده او له حضرت

.علي بن ابيطالب دى

په دې اړه مو د فخر رازي له تفسيره يو روايت راخستى،چې

:يې راوړى دى ددې آيت په تفسير کې

د خداى رسول،چې د نجران نصاراوو ته داليل راوړاندې ))

( ص)کړل او هغوى پر خپله خبره ټينګار درلود؛نو آنحضرت

که حجت نه منئ؛نو خداى راته حکم کړى،چې : ورته وويل

ستنېږو !اباالقاسمه : نصاراوو وويل .درسره وکړم" مباهله"

ا به شو او خپل نظر به او په خپل چار کې بيا کتنه کوو؛ر

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

47

سره،چې د هغوى د نظر " عاقب"راغلل او له نصارا .ووايو

يا : ورته يې وويل خاوند و،سال مشوره يې وکړه،

معرفت مو !نصاراوو : عبدالمسيح ته څه وينې؟ و يې ويل

پيدا کړ،چې محمد مرسل نبي دى او د عيسى په چار کې

ه مباهله ورسره يې د حق خبره درته راوړې؛پر خداى قسم ک

کېدو وکړئ؛نو ورک به شئ او که پر خپل دين د پاتې

ئ او خپلو ښارونو ورسره وکړ" په مخه ښه"ټينګار کوئ؛نو

.ته راستانه شئ

"حسن"،و يې په غېږ کې "حسين"د خداى رسول راووت؛

په پېغمبر اکرم او حضرت "فاطمه"يې له السه نيولى و او

چې :ن و،ورته يې وويل علي په حضرت فاطمې پسې راروا

.وواست" آمين"دعا مې وکړه؛نو تاسې

ې څېرې وينم که له داس! نصاراوو : د نجران اسقف وويل

غر ورته له ځايه راونړوي؛نو خداى به چېخدايه وغواړي،

شا شئ،ګنې ورک به ،له مباهلې پريې په پار دا کار وکړي

. شئ او تر قيامت به پر ځمکه يو نصراني هم پاتې نشي

غاړه کېښووه،تر سولې يې مباهله يې و نه کړه او سولې ته

پر خداى قسم،چې : وروسته د خداى استازي ورته وويل

مباهله يې که او هالکت د نجران خلکو ته ورنږدې شوى و

و سرکوزو اوختې اکړې واى؛نو څېرې به يې په بېزوګانو

څ کال په تر هواى،په سيمه به يې اور لګېدلى واى او د يو

.((کې به ټول پوپنا شوي واى

په تور څادر کې ننووت،( ص)روايت دى،چې آنحضرت

:حسين، فاطمه او علي يې دننه کړل او بيا يې وويل حسن،

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

48

إِن َمَا يُرِيدُ الل َهُ لِيُذْهِبَ عَنکُمُ الر ِجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ ))

ېيوازبېشکه خداى =(١١/احزاب)وَيُطَه ِرَکُمْ تَطْهِيرًا

پليتي او "نبوي کورنۍ=اهل البيت "غواړي چې له تاسې

.((ګناه لرې کړي او بشپړ موسپېڅلي کړي

و اعلم ان هذه الرواية کالممتفق )) :وايي ( ره)فخر رازي

.((على صحتها بين اهل التفسير و الحديث

.مخ ٩٩ټوک،٩التفسير الکبير،فخر رازي،: وګورئ

حديث مورد اتفاق نه او دا مجال ده که څه د آيت شرح

:دى؛خو دوو ټکيو ته اشاره کېږي

د وتو پر مهال يې دا کسان تر خپل څادر الندې راټول کړل -٣

آيت يې ولوست،چې جوته کړي،چې کومه " تطهير"او د

کوي او طبيعي اسباب له کاره " خرق عادت"دعا چې

غورځوي او په ارادة اهلل بې واسطه هغه غوښتنه ومنل

"سبوح قدوس"پاکو ارواوو له خوا د چټلۍ ېهرشي؛نو له

(=٣٩/فاطر)إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْکَلِمُ الط َي ِبُ))ته پاس وخېژي

او هغه ((د هغه لوري ته ورخېژي يوازېسپېڅلې خبرې

چې د خداى په اراده تر سره شوى،ددې ډلې په طهارت،

.نقوسو کې موندل کېږي

اکرم مباهله،له رحمته د د نجران له نصاراوو سره د رسول-٢

هغه قوم د لرې کېدو غوښتنه وه،هغه دعا،چې منل کېدل

يې پر څاروي د انسان اوړېدل،پر اور د خاورې بدلېدل او له

إِن َمَا أَمْرُهُ إِذَا ))؛نو يوازې په وځمکې د يو امت ورکېدل و

بېشکه د (=٩٢/يس)أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ کُنْ فَيَکُونُ

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

45

يوازې(؛نو)هغه کار دغسې دى، که کله يو څيز وغواړي

شونى دى او دا د .(( شي( بس)؛نو !((شه: ))ورته وايي،چې

کامل انسان مقام دى،چې خوښي او غوسه يې د خداى د

خوښۍ او غوسې ښکارندوى وي او دا مقام د خاتم او د

خاتم د ځايناستي مقام دى او يوازېنۍ ښځمنه،چې دې مقام

"او دا ښيي،چې د ده حضرت فاطمة الزهرا ؛ته ورسېده

کبرى "روح،چې " عامه امامت"او " واليت عمومي

.دى،په فاطمة الزهرا کې شته "عصمت

د رسول اکرم حديث،چې ددې چار څرګندونکى او د

اهلسنتو ستر علماء يې پر صحت اعتراف کوي،چې و يې

فاطمه = فاطمة بضعة منى فمن اغضبها اغضبنى: )) ويل

،چا چې غوسه کړه؛نو زه يې غوسه کړى ده ې د وجود ټوټهم

.((يم

٩صحيح بخاري،د فاطمې د مناقبو باب،: وګورئ

.مخ ٢٠ټوک،

که څه هم د عقل،کتاب او سنت په حکم،د پېغمبر غوسه د

او د اهلسنتو علماوو دا حديث هم رانقل خداى غوسه ده

ضب لغضبک ان اهلل يغ:"قال رسول اهلل لفاطمة: )) کړى،چې

خداى دې په غوسه،غوسه ! فاطمې =و يرضى لرضاک

.((کېږي او په خوښۍ دې خوښېږي

: وګورئ

.مخ ٣٩٦ټوک، ١المستدرک على الصحيحين، -٣

.مخ ٣٩٩المعجم الکبير،لومړى ټوک،-٢

.مخ ١٤١ټوک، ٩اآلحاد و المثاني،-١

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

91

بې قيدو شرطه،چې د چا په غوسه خداى غوسه کېږي او په

وښېږي؛نو بايد د عقل په غوښتنه،غوسه او خوښۍ يې خ

کبرى "او هوى پاکه وي او دا هماغه خوښي له تېروتنې

.دى " عصمت

په پاى کې د امامت د فضايلو د اسمان په يوه وړانګه دې

بحث ته د پاى ټکى ږدو،که څه هم د هغه تن مناقب په لنډو

کې نه رانغاړل کېږي،چې د اهلسنتو د وينا له مخې،د قرآن

دي، له علمي او آيتونه يې په هکله نازل شوي ١٩٩کريم

،چې رسول ې بسة المعارفه يې همدا څو کرښعملي داير

اکرم ژوندى و،د ادب غوښتنه يې وه،چې خپل علم او عرفان

ښکاره نه کړي او همداسې د کب په څېر د لمر تر وړانګو

زندۍ الندې و او تر رسول اکرم وروسته هم له رڼا ورکولو

او " صفين"،"جمل"د ځو کالو په ترڅ کېنى و او د پيشو

لږ فرصت يې له فتنو د ډکو جګړو په راپېښېدو" نهروان"

،که د وينا پر کرسۍ کېناست او د ابن ابي الحديد وموند

کالم يې د : په وينا ( ٣/٢٦شرح نهج البالغه) معتزلي شافعي

م و او خالق تر کالمه ټيټ او د مخلوقاتو تر کالمه پورته کال

نفس او د ټولنې د نظام روزنې د خداى پېژندنې، يوازې

او مالک البالغې ړومبۍ خطبه،د متقين خطبه ته،د نهج

عملي او علمي حکمت اشتر ته ليک يې بس دى،چې وښيي

څو سمندر دى،چې دا بېلګې د هغه سمندر څومره پراخ يې

.څاکي دي

ى مېړنى نه دى؛نو تاريخ يې په څېر که د جګړې ډګر ته تلل

په هر ره وويل اوتکبي ٩٢١ليدلى او په يوه شپه کې يې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

91

مناقب آل )تکبير يې يو دښمن له خاورو سره يو ځاى کړ

او پر هماغه شپه هم د دوو ليکو تر منځ د (٢/٩٦ابيطالب

له او سره له دې،چې (٦٣/٣١بحاراالنوار)شپې لمونځ کوي

خ کې يې ښي او کيڼ دواړو لوريو غشي ورېدل او په م

لګېدل،بې له کومې وېرې او پرېشانۍ د عادي وختونو په

څېر د بندګۍ له دندو غافله نه شو او د فارس يل يل په څېر

يې د عمرو بن عبدود پوزه پر خاورو وموږله،چې اهلسنتو

: )) ،چې د رسول اکرم وويل او شيعه وو دواړو روايت کړي

وم الخندق لمبارزة على بن ابيطالب لعمرو بن عبدود ي

((.افضل من عمل امتى الى يوم القيامة

:وګورئ

.٣١/٣٠تاريخ بغداد

او د خيبر د غزا پر ورځ يې د يهودو مېړنى

په يوه ګوزار دوه ټوټې کړ او بيا يې پر " مرحب"جنګيالى؛

اويا سپرو بريد وکړ او له منځه يې يووړل

او ټول مسلمانان او يهود يې حيران (٦٢/١١بحاراالنوار)

کړل؛خو سره له دې دومره باتورۍ،د لمانځه پر مهال به يې

څېره له وېرې واوخته او پر ټولو غړيو به يې لړزه

څه شوي،چې داسې حالت يې پيدا کړى دى :ولګېده،وايي

، د هغه امانت وخت رارسېدلى،چې اسمانونو: )) ؟ ويل يې

له يې هغوى کې او غرونو ته يې وروړاندې کړ؛خوځم

.(( وکړه او انسان دا امانت واخست زغملو ډډه

هغه چې د جګړو په ډګر يې د دښمنانو (٦٣/٣١بحاراالنوار)

د کې پر جنګياليو رپ لګاوه،د شپې د عبادت په محراب

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

92

: ))مارچيچلي په څېر ځان مروړي او په ژړنو سترګو وايي

پر ما نيوکه کوئ؟ ما ته لېواله شوې يې ؟ بل ! دنيا ! دنيا

ه خوا يم او درې طالقه مې کړه، درنه مړڅوک مغروره

.الر اوږده او توښه لږه ده! هاى ! هاى ......،درکړې

" ٣٩٩٩=زر"سوالګر ترې څه وغوښتل،حکم يې وکړ،چې

له سرو زرو : چا ته يې چې امر کړى و؛نو و يې ويل . ورکړئ

دواړه په نزدزما :زر ورکړم که له سپينو زرو؟ و يې ويل

سوالګر ته ډېره ګټه رسوي،هماغه ورکړه ډبرې دي،کوم چې

(٦٣/٣٢٣بحاراالنوار. )

په کوم ملت کې له دومره مړانې سره دومره سخاوت ليدل

چې د جګړې په ډګر کې له يو مشرک سره د جګړې په شوى،

-يا ابن ابيطالب هبنى سيفک: مشرک وويل حال کې و،

:ل مشرک ووي توره يې هغه ته ورکړه، .توره دې راډالۍ کړه

په داسې وخت کې دې توره ! د ابوطالب زويه ! عجيبه ده

تا راته د سوال الس : وويل ( ک)راکوې؟ حضرت علي

.راوړاندې کړ او د سوالګر تش الس ځوابول زما خوى نه دى

دا دينوالو : کړ،و يې ويلهغه مشرک ځان پر ځمکه راګوزار

د حضرت علي پښې يې موچې کړې او مسلمان .سيرت دى

(٦٣/٤٠بحاراالنوار). شو

د پالر په :ته راغى،و يې ويل ( ک)ابن زبير آنحضرت

حساب وکتاب کې مې وليدل،چې ستا پالر يې اتيا زره

درهمه پوروړى دى؛هغه مال يې ورکړ،بيا راغى او و يې

تېروتى يم،زما پالر ستا د پالر اتيا زره پوروړى : ويل

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

93

چې څه ما هغه مال دې پالر ته حالل او:امام وويل .دى

. (٦٣/٩٢بحاراالنوار. )درکړي،ستا دې شي

مصره تر خراسانه يې د له کوم وخت داسې مقام ښوولى،چې

ويني، خيږ واکمنۍ ولکه وي،چې د بوډۍ پر اوږه د اوبو

او که حال يې راخلي يې او ورسره يې کور ته رسويترې

ېږي،چې ولې نو ټوله شپه له پرېشانۍ نه ويدوپوښتل شي؛

ښځې او پالر مړيو ستونزې او چارې نه دي هوارې د هغې

شوي او هر سهار پالرمړيو ته خواړه وړي،خواړه ورته

چې ښځه پخوي او پخپله خواړه په خوله کې ورکوي او

د : ؛نو ورته ووايي جله شياميرالمؤمنين وپېژني؛نو خې

.زه درته خېجله يم !خداى وينځې

: وګورئ

(٦٢/٩٢بحاراالنوار)

فت پر مهال له خپل خادم سره د بجازۍ په بازار کې د خال

کميسونه پېري او غوره يې خادم ته خامتاګرځي او دوه د

ۍ غريزه پوره شي وراغوندي،چې د ځوان د سينګار غواړ

وګورئ.خپله اغوندي او خوار کميس پ

.٦٩/١٢٦بحاراالنوار،:

: )) سره له دې،چې د زرو زېرمې يې په الس کې وې،ويل يې

هلل لقد وقعت مدرعتى هذه حتى استحييت من وا

مې دومره پيوند چپنخپله ! پر خداى قسم =راقعها

نهج : ) وګورئ.((کړه،چې نور له پيوندونکي حيا راغله

(خطبه ٣٤٩/البالغه

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

94

ته يې غنيمت راوړ،چې ډوډۍ هم پکې وه او ( ک)آنحضرت

اووه کوڅې درلودې؛غنيمت يې له ډوډۍ سره اوه " کوفې"

ړ،د هرې کوڅې وېشونکى يې راوغوښت او د هرې برخې ک

برخې تر ورکولو وروسته يې دوه رکعته لمونځ کاوه،ويل

هغه ستاينه د=الحمدهلل الذى اخرجنى منه کما دخلته: )) يې

يستم،چې هغسې پکې خداى ده،چې هغسې يې ترې راوا

((ورننوتى وم

: وګورئ

.١/١٩٩حلية االولياء-٣

٦٩/١٢٣بحارالنوار -٢

خالفت پر مهال يې خپله توره په بازار کې وپلورله،و يې د

؛نو توره به اسره واىر د جامو بيه قسم پر خداى که" :ويل

.٦٣/٦١بحاراالنوار ".مې نه پلورله

پر کومه ورځ به چې مصيب ورورسېد؛نو پر هماغه ورځ يې

ته يې صدقه زر رکعته لمونځ کاوه او شپېته مسکينانو

.٦٣/٣١٢بحاراالنوار .يې روژه نيوه ورکوله او درې ورځې

او چې له دنيا .( ٦٣/٦١بحاراالنوار)زر مريان يې ازاد کړل

. والړ؛نو اته سوه زره درهمه پوروړى و

.(٦٩/١١٩بحاراالنوار)

پر هغه شپه،چې د خپل لور په کور کې روژه ماتي ته مېلمه

و؛نو د هغه هېواد د پاچا د لور د کور پر دسترخوان يوازې

کړک،مالګه او شيده ول؛په سوکړک او مالګه يې روژه سو

ه يې خوله يو نه وړه،چې هسې نهخو شيدو ت ماته کړه؛

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

99

. دسترخوان يې د ولس له دسترخوانه رنګين وي

.٦٢/٢١٤بحاراالنوار

مصره تر خراسانه يې د له کوم وخت داسې مقام ښوولى،چې

الر واکمنۍ ولکه وي او ځان او واليانو ته يې د حکومت کړ

په کښلي ليک کې يې داسې وي،چې عثمان بن حنيف ته

:راغلي دي

شتمن مېلمه ،چې د بصرې يوخبر شوى يم !د حنيف زويه ))

ته هم ورغلې او په مېلمستيا کې ډول ډول خواړه کړى وې؛

ګومان مې نه کاوه،چې د هغه قوم بلنه به ومنې،چې ،ول

لمستيا ته بېوزله يې په تېري شړل شوى دى او شتمن يې مې

رابلل شوي وي؛ګوره چې کوم خواړه دې خولې ته اچولي

؛نو هغه څه له ځانه لرې کړه،چې د شبهې ځاى پکې وي او له

او پوه شه،چې هر ماموم ته هغه څه ګټنه وکړه،چې حالل وي

پسې رڼا د علم پهيو امام دى،چې ورپسې اقتداء وکړي او

دوو زړو جامو ستاسې امام په دې ټوله دنيا کې په ؛يې ځي

او دوو ډوډو بسيا کړې ده،تاسې پر دې چار ځواک نه

سره په پرهېزګارۍ،هڅه،عفت او سم چارۍ کې ار لرئ؛خو

زر نه کړئ، پر خداى چې ستاسې له نړۍ مې ځان تهمرسته و

شتمني نه ده ته ه غنيمتونو مې ځاندي زېرمه کړي او ل

نه ده هم هزېرمه کړې او خپلو زړو جامو ته مې بله زړه جام

يو لوېشت هم ځان ته او ددې نړۍ له ځمکې مې چمتو کړې

که وغواړم،چې په _ تردې،چې وايي_نه ده ځانګړې کړې

جامو والړ شم؛خوکو شاتو،د غنم په دانو او ورېښمينو پا

لرې خبره ده،چې ځاني غوښتنې راباندې برالسې شي او

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

99

او "حجاز"حال دا چې په ،حرص مې د تمو په واک کې کړي

ي،چې ډوډۍ به نه لري او د ګېډې کې که به څوک و "يمامه"

(ليک ٦٩/نهج البالغه.(( )يې نه وي ليدلى ښتړم

بايد د هغه تن په وجود کې هحکومت هندار يد اسالم

او " يمامه"او په کې دى" کوفه"چې په وليدل شي،

کې هم د وږو د شتون احتمال هم نه پرېږدي او " حجاز"

د زړو جامو پر ځاى خامتاه خوري او د خوندور خواړه ن

او ان يو لوېشت نورې جامې نه کوي،چې اوس يې پر تن دي

نه کړه او د دنيا او را ايساره "حيازت"ځمکه يې هم ځان ته

له کور،کالي او ډوډۍ يې ګټنه همدومره ده،چې هسې نه

.ټولو بېوزله وګړي غوره وي د ولس له تر يې ژوند

له يو " زره"عدالت واکمن دى،چې خپله پر سلطنت يې هغه

يهودي،چې د . دا زره زما ده: يهودي سره ويني،ورته وايي

زما : په شرايطو کې ژوند کوي،په مړانه وايي "ذمه وارۍ"

زره ده او زما په الس کې ده او زما او ستا ترمنځ به قاضي د

.مسلمانانو وي

سره له دې،چې پوهېږي،يهودي خيانت کړى او زره يې

ورسره قاضي ته ځي او چې قاضي د آنحضرت په ورسره ده،

يې ددې چار له امله علي؛نو درناوي له ځايه پاڅي

مسلمان واى؛نو ورسره ستا پر هغه که: رټي،ورته وايي

. کېناستموړاندې

دې مطلق عدالت اعتراف کوي،اسالم په پاى کې يهودي پر

،مسلمان بښيورمني او امام هم له سپرلۍ سره خپله زره

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

97

چې د صفين په جګړه کې ان ،نه بېلېږي عليشوى يهودي له

.شهيد شو

.٦/٣١٠حلية االوليا: وګورئ

چې خبر شو،خلخال د هغه ښځې له پښو ايستل شوى،چې

اسالم يې ذمه واري اخستې وه؛نو ددې قانون ماتونې زغم

فلو ان امراء مسلماً مات من : )) يې نه درلود،و يې ويل

به ملوماً،بل کان به عندى سفاً ما کان بعدى هذا ا

نه وي،چې ددې پېښې په پړهغه مسلمان به =جديراً

((.خواشينۍ ومري؛بلکې زما په نزد دې مرګ ته وړ دى

(خطبه ٢١/نهج البالغه)

د الرې پر سر يې وليدل،چې يو بوډا د سوال الس اوږد کړى

دى،په لټه کې شو،چې د سوالګرۍ المل يې څه دى؟

ته وويل شول،چې نصراني بوډا دى؟امام غوسه آنحضرت

پرې کار وکړ او په سپين ږيرتوب يې شو،چې په ځوانۍ کې

حکم يې ! کې يې پر خپل حال پرېښود،چې سوال وکړي؟

.ورکړ،چې له بيت الماله دې ورسره مرسته وشي

:وګورئ

.باب ٣٠،کتاب الجهاد،ابواب جهاد العدو،٣٩/٤٤وسائل

نړۍ کې په ايت کې داسې و،چې کهد مخلوقاتو د حق په رع

واخلي؛نو دې ړي،چې له يوه مېږي د خولې دانهکرهر څه و

او د خالق د حق (خطبه ٢٢٦/نهج البالغه) کار ته چمتو نه و

په رعايت کې داسې و،چې د جنت د تمې او د دوزخ د اور له

د خداى عبادت نه کاوه؛بلکې ځکه يې د خداى يې وېرې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

98

. ې خپل عبادت ته وړ ليدلى وهغه ي عبادت کاوه،چې

. (٣/٦٩٦عوالى اللئالى)

انا اديب اهلل و : )) لکه څنګه چې پخپله پېغمبراکرم وويل

((زه خداى روزلى يم او ما علي روزلى دى=على اديبى

.٣٤/٢١٣بحاراالنوار: وګورئ

دومره يې خپله غوسه او خوښي د خداى په غوسه او خوښۍ

پر (١٤/٦٩بحاراالنوار) يتکې فاني کړې؟،چې د ليلة المب

د شپه د پېغمبر اکرم پر ځاى ويدېدل او د خندق پر ورځ

. ثقلينو تر عبادته غوره ګوزار يې شاهد دى

(.١٠/٢بحاراالنوار)

هغه بڼوال،چې د جزيرة العرب په مالګينې او تروې ! هو

د انسانيت له ونې ځمکه کې يې په څو محدودو کلونو کې

زه د : ځ ته کړه،چې کړاى شي ووايي داسې شاه مېوه رامن

.انسانيت د بڼ ستر بڼوال يم

پاى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

95

دويمه برخه

د فاطمة الزهرا په وير کې

د لوراند او لورين څښتن په نامه

الحمدهلل رب العالمين و صلى اهلل على سيدنا و نبينا محمد

و آله الطبين الطاهرين ال سيما بقية اهلل فى االرضين واللعن

عدائهم الى يوم الدينعلى ا

ه مراد د متعال خداى عبادت او معرفت دى؛هغه له خلقت

د ډيوېمعرفت،چې بې له وحې شونى نه دى او د عقلونو

غيب "او د دي تتې او مړېظمت او کبرياء پر وړاندې ع هغه

ذات په باب پوهېدنې مو د تيارو له پاسه تيارې " الغيوب

فى ادق معانيه مخلوق کل ما ميزتموه باوهامکم : )) دي

=((مصنوع مثلکم مردود اليکم٣

اهلل د =الل َهُ نُورُ الس َمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ))و ورته د رسېدو الر

((اسمانو او ځمکې نور دى٢د هغه زړه په تاخچه کې يوازې

کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْکَ )) بله دهپکې ډيوه ،چې د وحېده

يوکتاب ( دا) =الظ ُلُمَاتِ إِلَى الن ُورِلِتُخْرِجَ الن َاسَ مِنَ

چې موږ پرتا نازل کړى دى، چې خلک دهغوى د دى،

له تيارو ( د شر، ظلم او ناپوهۍ)پالونکي په اجازه

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

91

(( راوباسې١

د عبادت وړ" سبوح قدوس"او يوازې هغه

انسان چې د نړۍ زړه دى او په نړۍ کې يې نه نوم و او نه دى،

دا کړ او ورته يې د اورېدو ځواک يې پي څاڅکيله نښه،

ورکړ،چې د شريعت آيتونه يې واوري،سترګې يې

يې " ماء مهين" له ورکړې،چې د حکمت آيتونه يې وويني او

علم "،"يقين" ،"عقل"داسې مخلوق و پنځاوه،چې د

.مقام ته ورسي "حق اليقين"او "عين اليقين" ،"يقين

نو ډېر ستر دى هغه =قِينَفَتَبَارَکَ الل َهُ أَحْسَنُ الْخَالِ))

.(( ښه پيداکوونکى دى خداى،چې خورا٦

عبادت يې هم د معرفت په څېر ميسر نه " بې ساري" خو

(( علي عظيم))غه خو د عبادت په هغه کړنالر،چې د ه دى؛

،چې هغه هد ع شوى او په انبياوو يې تبليغ کړېله خوا تشري

ياد کړي،چې "لکما"او "جالل "په (( ذوالجالل و االکرام))

لِل هِ األَسْمَاء الْحُسْنَى ))َ. د عرفان د مرغلرو زېرمه ده

غوره نومونه دي، چې په همدې يې " اهلل"او د =فَادْعُوهُ بِهَا

((راوبلئ٩

او هغه معرفت او عبادت،چې د انسانانو د پنځونې موخه

ده،د حضرت خاتم النبيين په مېوهاو د پېغمبرانو د بعثت

دى،د "فاتح ما استقبل"او ((خاتم ما سَبَق))بعثت،چې

.کمال بريد ته ورسېد

،چې خداى په خپل حکمت او ځواک د "د دين طيبه شجره"

فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلد ِينِ )) وکرلهفطرت په ځمکه کې يبشر

نو خپل مخ دې = حَنِيفًا فِطْرَةَ الل َهِ ال َتِي فَطَرَ الن َاسَ عَلَيْهَا

چې ،دين ته سم کړه، دا فطرت دى( وساه)د پالونکي

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

91

((انسانان پرې خداى پيداکړي دي٤شتون د آنحضرت په

الْيَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِينَکُمْ وَأَتْمَمْتُ ))،پر هغه ورځ،چې

نن مې =عَلَيْکُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَکُمُ اإلِسْالَمَ دِينًا

ته پوره نه مې دردين تاسې ته بشپړ کړ او خپل لور ستاسې

((دين غوره کړ( تلپاتې)کړه او اسالم مې درته ستاسې ١

د هدايت ،وښووه او څومره،چې شونې وهخپله شاه مېوه

او کې راټول شوې په ښار او حکمت علم خاتميت د د" نښې

دا ښار په يو داسې " بالغه حکمت"متعال خداى په خپل

دېوال را ايسار کړ،چې هېڅ تېروتنه پکې سوړه و نه

کړي،چې د الهي علم او حکمت مرغلرې څوک د نيمګړو

عقلونو او ورستو زړونو په تېروتنو ککړ نه کړي او يوازې

" واليت کبرى"يوه الر يې دې ښار ته پرانسته او هغه هم د

ى پرېښود تنېغه الر ده او يو ور يې نړۍ او انسان ته پرانس

له هرې بېخي چې دى، ور" امامت عظمى"او هغه هم د

زه د =انا مدينة العلم و على بابها.)) پاک سوتره دىتېروتنې

((يم او علي يې ور دى ښارعلم ٩

:حمزه بابا وايي :ژباړن ]

ښار يې دى احمـــــد،علي دى باب د علم

[نور محمــد دى،علـــى مهتــــاب د علـــــم

"رسالت ستر"څه چې پام ورته پکار دي،دادى،چې له دې

د ټول امت نښلوونکې؛ هسره تر قيامت "تامام ستر"او

.ده" حضرت فاطمة الزهرا هحور انيانس"

او په دې نړۍ کې د خاتم النبيين د امتداد فاطمه،چې

يې ځوځاتوسيله ده،د آنحضرت مُلکي اړخ،چې غځونې

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

92

چې دين يې دى،په دى او د آنحضرت ملکوتي اړخ،

. باقي او برقرار دى" صديقه کبرى"

امامت د اسمان د ستورو د راختو وسيله ده،د هغه ده،چې د

،حسيني مړانې،سجادي"حلم حسنى"ژوند څنډه يې د

، رضويهعلوم ، کاظميهآثار مآثر ، جعفريهباقري عبادت،

هيبت دى؛له حجج ،نقوي جود او تقوا او عسکري

دى،تر " مصباح الهدى او سفينة النجاة"حسينه،چې

د مواريثو منتهى اليه موعود مهدي پورې،چې د انبياوو

(( ت االرض و السماءه ثبتدبوجو)) او (( بهِ رزق الورى))او

أَصْلُهَا ثَابِتٌ ))مېوه ده،چې "پاکې ونې" دى،د هغې

چې =تُؤْتِي أُکُلَهَا کُل َ حِينٍ بِإِذْنِ رَب ِهَا.وَفَرْعُهَا فِي الس َمَاء

ګې يې په اسمان کې خ يې په ځمکه کې ښخ وي او څانبې

وخت د خپل پالونکي په حکم خپله ( ټاکلي)چې پر هروي،

.((مېوه ورکوي ٠.

د هغې د عصمت " د پټو خزانو مرغلرېد خداى "لنډه داچې

او " بله ډيوه "دي او له آدمه تر خاتمه د انبياوو په سيپي کې

فاطمة الزهرا روښانه دى او ددې پهامامانو روښانه څراغ

يمال االرض )) ،چې دهپټه مرغلره هغه وروستۍ سيپي

ځمکه به له عدله ډکه =قسطاً و عدالً کما ملئت جوراً و ظلماً

.(( کړي؛لکه څنګه چې له تېري او ظلمه ډکه شوې وه٣٩په او

هُوَ ال َذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَق ِ )) شتون يې

ى، چې خپل هغه د( اهلل)او =لِيُظْهِرَهُ عَلَى الد ِينِ کُل ِهِ

ټولو حق دين سره ولېږه، چې پر پېغمبر يې له الرښوونې او

(( اديانو يې برالسى کړي،٣٣ راښکاره کېدو يې تاويل او

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

93

به ځمکه د ( هغه ورځ) پر او =وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَب ِهَا))

((خپل پالونکي په پلوشو ځالنده شي٣٢ .تفسيرېږي

،چې مجهول دى قدر" ليلة القدر"بايد پوه شو،چې د هغه

دى او د هغه کوثر مقام زموږ له " منزل کتاب اهلل االعظم"

رب العرش هعطي)) دى ،چې رسول اکرم ته پټادراکه

.دى (( العظيم

وَمَا ))]اهلسنت او شيعه دواړه اعتراف کوي،چې رسول اهلل

هاو هغه د ځاني غوښتنو له مخې ن=يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى

[((غږېږي٣١ :وويل

بضعة منى يريبنى ما ارابها و يوذينى ( فاطمة)فانما هى ))

مې د وجود ټوټه ده،پر هغه څه زه (فاطمه)هغه = ما آذاها

چې هغه پرې خپه کېږي او هر څه چې هغه خپه کېږم،

(((وکړوي؛ما هم کړوي٣٦فاطمة بضعة مني : ))او و يې ويل

وټه ده،چاچې فاطمه مې د وجود ټ= فمن اغضبها اغضبنى

((غوسه کړه؛نو زه يې غوسه کړى يم٣٩

.فاطمه يې د خپل وجود په ټوټې تعبېر کړه ده

((ړومبى تن،چې خداى وپنځاوه=اول ما خلق))هغه چې ٣٤ ،

او " اسم اهلل اعظم"، په اسماء حسنى کې ((افضل من نطق))

دى؛نو فاطمه الزهرا " مثل اهلل اال على فى االمثال العليا"

غوسه يې خپله غوسه وجود ټوټه ګڼلې اويې د خپل

ده او دا مقام يې د خداى له رڼا شمېرلې،چې د خداى غوسه

له امله دى او د خداى او رسول د غوسې رابېلېدود

.انعکاس د صديقه کبرى په غوسه کې دى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

94

: ټول اسالمي مذاهب يوه خوله دي،چې فاطمې ته يې وويل

خداى دې په =ان اهلل يعضب لغضبک و يرضى لرضاک))

((حالۍ دې خوشحالېږيکېږي او په خوش ، غوسهغوسه٣١

د انسانيت د کمال تر ټولو لوړه مرتبه د عصمت مقام

دى،چې خوښي او غوسه يې د خداى د خوښۍ او غوسې

.چورليد او کړۍ وي

په دې وي،چې کامل انسان داسې ځاى " کبرى عصمت"که

خوښ او د ته ورسي،چې په مطلقه بڼه،د خداى په خوښۍ

خداى په غوسه غوسه شي؛نو فاطمه الزهرا داسې څوک

ده،چې په مطلقه بڼه د خداى په خوښۍ خوښېږي او په

غوسه يې غوسه کېږي او دا هغه مقام دى،چې جرړه يې په

!کې ده" حيرة الکُمَل"

او د " مشرق االنوار"هغه ده،چې د واليت د اسمان د ستورو

.ده "مخزن االسرار"هدايت د کتاب

د اوالد د دولس ( ع) هغه ده،چې د حضرت اسماعيل

ده،چې خداى يې د تورات د اولسم مېرمن او موررئيسانو

.کې حضرت ابراهيم ته خبر ورکړى و" سفر تکوين"باب په

کې يوه ستره نښه ده،چې " مکاشفات يوحنا"هغه ده،چې په

يې په آسمان کې راښکاره شوې ده؛هغه ښځه چې لمر

سپوږمۍ يې تر پښو الندې او د سر تاج يې ،رانغاړلى

.دولس ستوري دي٣٩

تاويل دى،چې " مبارکه ةليل"کې د (( حـــــم سورت))هغه په

هر ډول چارې د ( شپه)پرهغه =فِيهَا يُفْرَقُ کُل ُ أَمْرٍ حَکِيمٍ ))

((بال او بېلېږي؛ خې سمحکمت له م( الهي)٣٠

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

99

"به فرد جمع منحصر"هغه ده،چې په قرآن مجيد کې

((نساءنا))٢٩ د هغه او مېړه يې د نبوت علمونه دي،چې .ده

تريو او )سيندونه ( بېالبېل)دوه =مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ))

بهولي دي، چې سره يو ځاى [ داسې]يې ( خوږ، تود او سوړ

((کېږې٢٣ .دي مصداق

دعا هغه په خپله زمانه کې يوازېنۍ ښځه ده،چې خداى يې

مباهلې پر ورځ د خاتم النبيين او سيد الوصيين سره هم د

.طرازه کړه

إِن َمَا نُطْعِمُکُمْ ))هغه په نړۍ کې يوازېنۍ ښځه ده،چې د

موږ :( او وايي)=لِوَجْهِ الل َهِ لَا نُرِيدُ مِنکُمْ جَزَاء وَلَا شُکُورًا

له تاسې ( او)د خداى لپاره خواړه درکوو يوازېتاسې ته

.((غواړو هاو مننه ن هېڅ بدله٢٢تاج يې پر سر ايښوول شوى

.دى

پر شپه وليدل،چې د " معراج"هغه ده،چې رسول اکرم د

فاطمه د خداى =فاطمة خيرة اهلل: ))جنت پر وره يې کښلي ول

((له لوري ټاکل شوې ده٢١.

و ابعث على البراق : )) هغه ده،چې د خداى رسول وويل

او پر براق -ت فاطمة اماميى طرفها و تبعخطوها عند اقص

مبعوثېږم،چې قدم يې له سترګو لرې دى او فاطمه زما په

((.مخ کې مبعوثېږي٢٦

يوم " د ((اِمام االولين و اآلخرين)) هغې ته هماغه بس،چې

يَسْعَى نُورُهُم بَيْنَ ))محشور شي،چې د امام" النشور

واوو رڼا يې د هغو پر وړاندې، وړاندې او ښي خ =أَيْدِيهِمْ

((ته ځغلي٢٩

مخه د جزا لهچا د؛هغه هم هغه رڼا،چې ځال ده

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

99

پر ورځ مبعوثېږي،چې متعال خداى په قرآن مجيد کې

رڼا ېخپل د نومولې او د نور په آيت کې يې" سراج منير"

.ورکړى دى مثال

ته "قرب بساط"شخصيت ته يې همدومره بس،چې

عِندَ مَلِيکٍ فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ)) هورننوتى ړومبى تن

په رښتياني استوګنځى کې د واکمن او ( هغوى) =م ُقْتَدِرٍ

(. ((له نعمتونو برخمن دي)زورور خداى پر وړاندې ٢٤)) ، ده

ټولو مخکې تر فاطمه به= اول شخص يدخل الجنة فاطمة

((جنت ته ننوځي٢١ کې واقع او چې د حق په لورنځي

زارک آدم من : )) ځي شوه؛نو ټول انبياء به يې زيارت ته را

آدم او ټول پېغمبران به له هغه وروسته = دونه من النبيين

((. ستا ديدن ته راځي٢٩

،چې متعال خداى د خاتم پېغمبر په مرغلره دههغه يوازېنى

لَقَدْ مَن َ الل هُ عَلَى )): بعثت پر مؤمنينو منت ايښى دى،وايي

په رښتيا چې =م ِنْ أَنفُسِهِمْ الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُوالً

ستر نعمت يې پرې ]=خداى پر مؤمنانو احسان کړى

((هغو يو تن يې استازى ورولېږه ،چې د[لورولى٢٠

او د

مرغلرې په آنحضرت د وجود د وړانګې پر امتداد يې ددې

إِن َا أَعْطَيْنَاکَ الْکَوْثَرَ )): ورکړه پر پېغمبر اکرم منت کېښود

په ( =کوثر)إِن َ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ . لِرَب ِکَ وَانْحَرْ فَصَل ِ .

نو درکړ؛[ خير او ډېربرکت ]=حقيقت کې موږ تاته کوثر

[ ؛ځکه] ته دې لمونځ وکړه او قرباني وکړهخپل پالونکي

((!بې سټې دى ( دښمن ) ې ستا کينه کښ چې يواز

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

97

نه په و خزاسته د معصومو امامانو د علومتر قرآن کريم ورو

: کې خالصه کېږي "مکنون محزون کتابو"درې

او چې د "د فاطمة الزهرا مصحف"او "جامعه"،"جفر"

خداى رسول له دنيا والړ او فاطمة الزهرا د پالر په وير

جعفر بن محمد "سخته ويرجنه شوه؛له شپږم امامه؛

امين د صحيح روايت له مخې،حضرت جبرائيل نه" الصادق

يې خبروله او له هغه څه له ځايهراته او د پالر به يې تسل ته

يې خبروله،چې پر ځوځات به يې راځي او اميرالمؤمنين به

.زېرمه شوه " مايکون علم"دا هر څه کښل او دا مصحف د ١٩

کې يې څه ځواک و او "قدسيه نفس"بايد پوه شو،چې په

،چې هکې و" بضعه حقيقت محمديه"څومره جاذبه په دې

سدرة "له " االمين روح"او " اعلى څنډې"له " قويشديد ال"

حقيقت مجذوب هغې د او د تابعقدرت د هغې" المنتهى

.شو

سالم او روغتيا،په هغه ليلة القدر تيارو له د نړۍ! هو

او روح پرښتوکې،چې د واليت د اسمان مطلع الفجر دى،د

.د راکېوتو المل و

ابي ": ې وايي نه صحيح حديث دى،چ" موسى بن قاسم"له

اراده مې وکړه،چې ستا او د پالر :ته مې وويل "جعفر ثاني

له اوصياوو طواف نه : طواف دې وکړم،راته وويل شول

.کېږي

.چې دې له السه کېږي،طواف يې وکړهڅومره :و يې ويل

يوه : درې کاله وروسته مې ورسره وکتل،ورته مې وويل

: وويل ې درې ځلطواف وکړ بيا ي ته ورځ مې رسول اهلل

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

98

اميرالمؤمنين دويمه ورځ مې(( سول اهللصلى اهلل على ر))

،پينځمه ورځ ته څلورمه ورځ حسين ،ته ،درېمه ورځ حسنته

،اوومه ته ،شپږمه ورځ جعفر بن محمدته علي بن الحسين

دې موسى ته پالر مې،اتمه ورځ ته ورځ جعفر بن محمد

،تردې چې ته تا،لسمه ورځ ته علي ته پالر مې ،نهمه ورځته

او کله کوم طواف ته دېګواهي ورکوم، مور : و يې ويل

.طواف نه کوم

دا طواف ډېر کوه،چې له غوره اعمالو ځنې :و يې ويل

.دى،چې کوې يې١٣

په تقرير او تحرير نه سمندر د هغه چا د فضايلو

د بيت اهلل اضافه طواف،هغه طواف له ورتهتقديرېږي،چې

.غوره اعمالو ګرځوي

د رسول اهلل تر رحلت وروسته څه وشول،چې داسې

حسن او حسين زړه شلوي او له ،چې له خپلو زامنوڅوک

: خپلو وړو لوڼو سترګې پټوي او د پالر د قبر ترڅنګ وايي

مرګ مې ژر ! خدايه =عجل وفاتي سريعاً! يا الهي ))

((راورسى١٢

صبت على مصائب لو : ))او همداراز و يې ويل

راباندې داسې =على االيام صرن لياليا انها صبت

مصيبتونه راغلل که پر ښکاره ورځ راغلي ول؛نو د تيارې

((تياره شوې وه به شپې په څېر١١ او خاورو ته د سپارلو پر

وصارت )) پاتې وه بدنه يوازې شبحه له مهال يې

.((د شبح په څېر شوې وه =کالخيال١٦

او آخرت پر ګوڼدو هغه مېړنى،چې د ارادې ځواک يې دنيا

کړ،دې مصيبت دومره له پښو ورغورځاوه،چې د خداى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

95

اما حُزنى فسرمد و اما ليلى : )) استازي ته يې وويل

تل دي او تردې ( د فاطمې په بېلتون کې)غمونه = فمسهد

.((وروسته به زما هر شپه تر سهره په ويښه وي١٩

زموږ دنده

وږ د وجود کماالت او زم" مَن به الوجود"دا چې رسول اکرم

او "تکوينيه"دى او زموږ په نسبت د رب العالمين د

روزنې واسطه ده او پر هر مسلمان په هغه "تشريعيه"

ما انزل )) او (( من ارسل اهلل )) هدايت،چې مبداء او معاد او

د عقل د "ته يې کړى،د تلپاتې حيات حق لري،(( اهلل

مودت "ب او په په وجو "منعم شکر"په غوښتنه او "ادارک

قُل ل َا أَسْأَلُکُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِل َا )): د شرع په حکم " ذى القربى

زه له تاسې پر خپل رسالت : ))ووايه =الْمَوَد َةَ فِي الْقُرْبَى

سره ( اهل بيتو)= له خپلوانو ( زما)غواړم؛خو ههېڅ بدله ن

((هرومرو غواړم)مينه ١٤ اتواو داچې فاطمه په ټولو مخلوق

او ورته نږدې ده؛نو دنده مو ده د خداى پر استازي ګرانه کې

ده،چې په دې ستر مصيبت کې،چې الهي ناموس،د خاتم

النبيين د وجود ټوټه،د سيد الوصياء مېرمن او د معصومو

امامانو مور په ډېره غريبۍ د شپې په پټه ښخه شوې او قبر

څو او يې،چې د الهي اسرارو زېرمه ده،پټ پاتې دى،راپا

څومره مو،چې له السه کېږي،د شهادت د ورځې شعائر او

مراسم يې پر ځاى کړو؛ځکه شهادت يې ړومبي مظلوم د حق

او د هغه په = و لم ار مثله حقاً اضيعاً.)) د احقاق سند دى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

71

يو حق هم و نه ليد،چې ضايع شو او له منځه تللى مې څېر

.((وي ١١

ې لمانځل يې د په نامه د شهادت د ورځ" فاطميه"د

ده او د آنحضرت (احياء) اميرالمؤمنين د حکم بياژواکي

نفس (ص) خداى د استازي د امر بياژواکي،چې د( ک)

دى؛د خاتم النبيين د حکم بياژواکي ده او د انبياوو د

د حکم ښاغلي د امر بياژواکي د ټولو انبياوو او مرسلينو

کي د رب د حکم بيا ژوا وبيا ژواکي ده او د پېغمبران

.العالمين د د معرفت او عبادت بياژواکي ده

هيله ده،د هغوى په همت،چې د قيامت پر ورځ يې د پالر د

شفاعت هيلمن دي او د ځلکدن پر مهال يې د مېړه د ليدو په

"صديقه کبرى"تمه دي او د قبر د لومړۍ شپې په وېره کې د

ي، السه کېږ دعا ته سترګې په الر وي،څومره يې چې له

جوړې کړي او هيلمن يم دا " غونډېوير"فاطمة الزهرا ته

زامنو او امام مهدي ته د زړه يې پالر،مېړه، " غونډېوير"

.تسل وي

ټولو مؤمنيو ته دې ټکي ته پام پکار دى،چې نه په تعصب

إِن َ الد ِينَ عِندَ ))او تحکم؛بلکې د برهان او دليل په غوښتنه

خو )قت کې د خداى پر وړاندې په حقي =الل هِ اإلِسْالَمُ

او د حق پر وړاندې ) دين همدا اسالم ( نىيوازې

((دي( تسلېمېدل١٩

او دا چې اسالم په خپلو اصول او

بنا عرف اهلل بنا : )) فروعو کې يې پر معصومينو والړ دى

په موږ = عبداهلل نحن االدالء على اهلل و لو ال نا ما عبداهلل

ږ د خداى عبادت وشو،موږ د خداى وپېژندل شو،په مو

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

71

خداى پر لور الرښوونکي يو او که موږ نه وو؛نو د خداى

((عبادت به نه کېده١٠

پټ السونه هڅه کوي،چې ددې ولس

اړيکه له معصومو امامانو سره،چې د ژغورنۍ بېړۍ

ده،سسته کړي او په دې صراط مستقيم هدايت،چې د

ماوو او رباني عل د معصوموم امامانو د ژوند ثمره او

راشدو فقهاوو د علمي او عملي جهاد پايله ده،په ښکاره

بې الرۍ،چې د اولياء اهلل له واليته کږالري او له اعداء اهلل

برائت دى،بدل کړي؛نو د عقلي او شرعي دندې غوښتنه

ده،چې دديني شعايرو په ترسره کولو،چې ښکاره مصداق

حبل "د ارادت ښوونه،پر ته مقام "صديقه کبرى"يې د

منګولې لګول او حقه دى،(( قرآن او عترت))،چې "اهلل

. وساتينه " قُطاع الطريق سبيل اهلل اال عظم"طريقه له

شفاعت کوونکې په دبختور دي هغه چې د قيامت د ورځې

خوښۍ د خداى خوښي الس ته راوړي،چې د خداى خوښي د

الل هِ ذَلِکَ فَضْلُ)): دى " منتهى اآلمال"انبياوو او اولياوو

نه ده، چا ته چې يې خوښه د خداى لور دا= يُؤْتِيهِ مَن يَشَاء

((. ورکوي يې( او وړ يې وبولي)شي ٦٩

او د آنحضرت د شهادت د ورځې پر لمانځلو،دا حقه طريقه

.ونو وژغورو د مخالفينو او منافقينو له چل

:وينا ته مې د آنحضرت پر وصيت د پاى ټکى ږدم

من الرحيم هذا ما اوصيت به فاطمة بنت بسم اهلل الرح))

رسول اهلل اوصت وهي تشهد ان ال اله اال اهلل و ان محمداً

عبده و رسوله و ان الجنة حق و النار حق و ان الساعة آتيه ال

انا فاطمة ! يا على . ريب فيها و ان اهلل يبعث من فى القبور

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

72

بنت محمد،زوجنى اهلل منک الکون لک فى الدنيا و

ة،انت اولى بى من غيرى،حنطنى و غسلني و کفنى اآلخر

بالليل و صل على و ادفنى بالليل و ال تعلم احداً و

= استودعک اهلل و اقراء على ولدي السالم الى يوم القيامة

دا هغه وصيت دى،چې ! د لوراند او لورين څښتن په نامه

فاطمې د محمدرسول اهلل لور کړى دى او ګواهي

ه بل خداى نشته او داچې محمد يې ورکوي،چې بې له هغ

بنده او استازى دى او داچې جنت او دوزخ حق دى او قيامت

به راشي او په دې کې هېڅ شک نشته او خداى به هغوى

زه فاطمه د محمد ! علي . راپاڅوي،چې په قبرونو کې دي

خداى تاته درواده کړم،چې په دنيا او آخرت کې دې ! لور يم

رو ما ته وړ يې،د شپې مې حنوط مېرمن ووسم؛ته تر نو

کړه،غسل راکړه،د شپې مې کفن کړه او د جنازې لمونځ مې

څوک راباندې مه و د شپې مې خاورو ته وسپاره او وکړه ا

پر خداى دې سپارم او تر قيامته مې پر ځوځاته سالم . خبروه

.((وايه ٦٣

يې د دا هغه وصيت دى،چې وصيت کوونکې

لت او رسول په شهود ليکلى مبداء،معاد،جنت، اور، رسا

شَهِدَ الل هُ أَن َهُ الَ إِلَـهَ إِال َ هُوَ )): دى او د شهادت د آيت

وَالْمَالَئِکَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ الَ إِلَـهَ إِال َ هُوَ

د کايناتو د يو نظام پر پيدايښت ) خداى = الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ

له هغه بل معبودنشته او پرښتې بې چېشاهدي ورکوي،(

هريو په يو ډول پردې مطلب ) او د پوهې خاوندان هم

پر عدالت ( حال دا چې خداى ټول کاينات! شاهدان دي

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

73

له هغه بل معبود نشته چې ناماتى بې دي، ىټينګ درول

. ((ځواکمن حکيم دى٦٢

يوم "له نازلېدو نه تر

رکوونکې نه ،داسې شهادت له داسې شهادت و"مشهود

.ورکړل شوې او نه به ورکړ شي

: هغه شهادت،چې د دوو شاهدانو په مخ کې ورکړ شو

قُلْ ))لومړى شاهد يې خداى او دويم شاهد يې د خداى ولي

=کَفَى بِالل هِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَکُمْ وَمَنْ عِندَهُ عِلْمُ الْکِتَابِ

ى او څوک،چې په چې زموږ او ستاسې تر منځ خدا: )) ووايه

د شاهدۍ لپاره بس ( وي قرآن هم خبر او پر) کتاب پوهېږي

.(( دى ٦١

،هغه،شاهدې او مشهود ،معرفتددې شهادت

،د په مراتبو ته ځانګړى دى،چې د توحيد" الوالعلمو"

بعث من فى القبور و اهول "خاتميت د مقام،د جنت، اور او

.له حقيقته خبر دي" يوم النشور

و اقراء : ))وصيت وروستۍ جملې ته اشاره ده مراد مې د

،چې دا جمله ددې چار ((على ولدي السالم الى يوم القيامة

ګواه دى،چې فاطمة الزهرا د غيب له عالم سره په اړيکه او

په احاطه پوهېده،چې تر قيامته به يې "عالم شهود"پر

ځوځات منقرض نشي او له اميرالمؤمنين يې وغوښتل،چې

.يې پر ځوځات سالم ووايي تر قيامته

فاطميين او فاطميات بايد پوه شي،چې د وياړ کوم تاج يې

او د مسئووليت څومره دروند ! پر سر ورايښوول شوى

د نړۍ د پاچايانو د سر تاج ! پېټې ور پر اوږو شوى دى

چېرته او د زهرا پر ځوځات د الهي ناموس د افسر سالم

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

74

له سورته راوالړ " يــس"ه د د زهرا سالم د قرآن له زړ! چېرته

( پرتاسې) =سَلَامٌ قَوْلًا مِن ر َب ٍ ر َحِيمٍ ))دى او دا سالم په

.((د لوروونکي پالونکي له لوري خبره ده( دا)سالم،٦٦

.د سورت زړه دى " يــس"پورې تړلى دى،چې د

د ،د مسئووليت دروندوالى ددې سالم په ځواب کې دى

هُوَ الل َهُ ))دى،چې خداى هغه سپېڅلي شخصيت له لوري

اهلل هغه دى =ال َذِي لَا إِلَهَ إِل َا هُوَ الْمَلِکُ الْقُد ُوسُ الس َلَامُ

غه اصلي واکمن او اله هغه بل هېڅ معبود نشته، هم بې چې

((مالک دى،له هرې نيمګړتيا پاک دى٦٩

درود

او سالم

.وايي

په ددې سالم ځواب دادى،چې د زهرا ځوځات تر قيامته

خپل ټول وجود د خپل مور له حقه دفاع وکړي او ددې سالم

.له مقام سره متناسب دى " سيــد"ځواب د هر

کوم مقام ته ورسي "سيــد"ګوره چې داسې ونشي،چې کوم

،چې د !او د خپل مور د حق په غوښتو کې ناغېړي وکړي

زهرا د حق احقاق د هدايت د امامت د چار احيا ده؛ځکه په

ځواک مې له = رفعت قوتى: )) بدن يې پالر ته ويل رنځور

((السه ورکړى دى٦٤

او په خپه زړه يې د هغسې پالر په

ماذا على من شم تربة احمد ان ال يشم : )) بېلتون کې ويل

هغه چې د احمد ښه بوى بوى کړى = مدى الزمان غواليا

وي؛نو باک ورته نشته،چې که د ډېر وخت لپاره بل يو عطر

((نه کړي هم بوى٦١

؛نو په داسې حال کې يې له معصومو

و طاعتنا نظاماً للملة و : )) امامانو په دفاع کې وويل

يې د امت د ( اهلبيتو)او له موږ = امامتنا اماناً من الفرقة

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

79

چارو سمونې او آفت او خپرېدو د مخنيوي لپاره الروي

. ((فرض کړې ده٦٩

تونزو په هواري کې ګوره پام چې د محرومو الرويانو د س

چې زړه يې له هغو زړونوسره شريک ! نشي ناغېړي و

.دى،چې په غم او ښادۍ کې ورسره شريک وي

ب،چې د علم مرتبه يې الس ته د هغو ساداتو د سالم ځوا

چې د آل محمد د پالر مړيو په دادى، ،راوړې

کفالت وکړي او "احسن جدال"او "حسنه موعظه"حکمت،

د کې د خاوندانو په نشتون ترې،ماتې کو وزردا پرېنږدي،چې

شيطانان يې ياو انس يجن و د شبهو په جال کې راګېر شي او مخالفين

.ښکار کړي

ښکته کړي، سر دې ددې غمجنو ټکيو په ګرېوان کې" عامه سادات"

د شپې غسل : )) چې صديقې شهيدې،اميرالمؤمنين ته وصيت وکړ

مې وکړه او څوک هم راباندې مه راکړه،کفن مې کړه، د جنازې لمونځ

!((خبروه

جنازې د غربت وکى د سالم ځواب يې دادى،چې د هغېنو تر ټولو وړ

که څه هم دا مصيبت نه _جبران ته،چې يتيمان يې له سينې نه بېلېدل

جوړې "ويرغونډې"په هر ښار او کلي کې ورته _ جبرانېدونکى دى

او هغه تېري هېر نه کړو،چې هېڅکه به تا : کړي او خپلې نيا ته ووايي

درباندې شوي دي،هر څه به هېر کړو؛خو ستا پټ قبر او رنځور بدن به

چې خداى =حَت َىَ يَحْکُمَ الل هُ وَهُوَ خَيْرُ الْحَاکِمِينَ)). هېر نه کړو

. ((پرېکړه وکړي او هغه ډېر غوره پرېکړه کوونکى دى( دبريا)٦٠ .

ا و بنيها و السر المستودع فيها صلى اللهم بحق فاطمة و ابيها و بعله

على فاطمة و ابيها و بعلها و بنيها و عدد ما فى علمک صالة دائمة

بدوام ملکک و سلطانک و علج فى فرج وليک و اصلح کل فاسد من

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

79

امور المسلمين و اغفرلنا و الخواننا الذين سبقونا بااليمان و آخر

.دعوانا ان الحمدهلل رب العالمين

داهلل و افقرهم الى رحمة اهللاحقر عبا

حسين الوحيد الخراساني

پاى

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

77

پاېليکونه

.٤٤/٢٠١بحاراالنوار_٣

آيت ١٩/نور-٢

آيت ٣/ابراهيم-١

آيت ٣٦/مؤمنون-٦

آيت ٣٩٩/اعراف-٩

آيت ١٩/روم-٤

آيت ١/مائده-١

. حديث ١٣مخ، ٤٤عيون اخبار الرضا دويم ټوک،-٩

.مخ ١٩١التوحيد،

١/٣٢٤نالمستدرک الصحيحي

٠/٣٣٣مجمع الزوائد

.آيتونه ٢٩-٢٦ابراهيم -٠

حديث ١مجلس، ١مخ، ١٩امالي صدوق،_ ٣٩

.١/١١د امام احمد بن حنبل مسند

آيت ١١/توبه-٣٣

آيت ٤٠/زمر -٣٢

آيت ١/نجم-٣١

مخ،باب مناقب قرابة رسول ٢٣٩ټوک، ٦صحيح بخاري، -٣٦

.مخ ٩٦اهلل او په االيضاح کې په توپير

مخ،باب مناقب قرابة ٢٣٩ټوک،، ٦اري،صحيح بخ -٣٩

.مخ ٢٤٢رسول اهلل،الطرايف،

.حديث ٣٩مخ، ٦٦٢کافي،لومړى ټوک، -٣٤

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

78

.مخ ٦٢١امالي شيخ طوسي،-٣١

.١/٣٩٦المستدرک على الصحيحين

باب ٣٢/مکاشفات يوحناى رسول -٣٩

.٣/٦١٠آيت او الکافي ٦/دخان-٣٠

آيت ٤٣آل عمران -٢٩

.مخ ٣٤٩/او الخصال آيت ٣٠/الرحمن -٢٣

.٣/٣١٩آيت او االرشاد ٠/انسان-٢٢

.٣/٢١٦تاريخ بغداد-٢١

.١/٣٩١المستدرک على الصحيحين-٢٦

.آيت ٣٢/حديد-٢٩

.آيت ٩٩/قمر-٢٤

.٢/٣١٣ميزان االعتدال -٢١

.مخ ٦٦٤/تفسير فرات کوفى -٢٩

.آيت ٣٤٦/آل عمران-٢٠

٣/٢٦٣الکافى -١٩

٣٣اب،ب ٢٤وسائل الشيعه،ابواب النيابة فى الحج،-١٣

.مخ ٢٩٩ټوک،

. ٦١/٣١١بحاراالنوار-١٢

.١٠/٣٩٤بحاراالنوار-١١

.٣/٢١٢دعائم االسالم -١٦

.خطبه ٢٩٢/نهج البالغه -١٩

.آيت ٢١/شورى-١٤

.مخ ٣٩٦/کنزالفوائد -١١

.آيت ٣٠/آل عمران-١٩

علي(ک)

او فاطمه (س)

قرآن وګوره څه دي

75

.مخ ٣٩٢/توحيد صدوق -١٠

.آيت ٩٦/مائده -٦٩

.٦١/٢٣٦بحاراالنوار -٦٣

.آيت ٣٩/آل عمران-٦٢

.آيت ٦١/رعد -٦١

.آيت ٩٩/يس -٦٦

.آيت ٢١/حشر-٦٩

.٦١/٣١٩بحاراالنوار-٦٤

.٣/٢٩٩مناقب آل ابيطالب-٦١

.٣/٣١٦االحتجاج_٦٩

. آيت ٣٩٠/يونس_٦٠