ျမန္မာ့ေႏြဦး အတြက္ အာရပ္ေႏြဦး...

ျမနမာေႏြဥး အတြက အာရပေႏြဥး သငခနးစာ

ေကာ၀ငး

ေႏြဥးဇာတလမးတစပဒ

၂၀၁၁ ခႏစ၊ ႏစဥး တနးရားႏငငမ အစျပခေသာ ဒမကေရစ အေရးေတာၾကးက၊ ႏငငတကာ ေစာငၾကည ေလလာသမားက၊ “အာရပေႏြဥး” ဟ အမညသညာျပခၾကသည။ သ႔ႏငတင၊ အဆပါ “အာရပေႏြဥး” ဇာတလမးတြမ အထငကရေနရာတြငရခေသာ “အဂစေႏြဥး” ဇာတကြကမာမ ၂ႏစသာသာကာလအတြငးမာပင၊ မလေမာမနးသညႏင ဆန႕ကငစြာ ထငတငးမေပါက ျဖစသြားခရေချပ။ ဤတြင “ေႏြဥးကာလ၊ ဟနးနးမြနး အခါသမယမားမာ၊ ဘယေလာကၾကာၾကာ ခမညနညး” ဆေသာ ပစၥာတစရပမာ ေမးသငေမးထကစြာ ထြကေပၚလာရေလေတာသည။

ဇာတ၏အစက ေနာကေၾကာငးျပနရလင၊ ၂၀၁၁ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရ - ၄ ရက၊ ကငရျမ႕ေတာ တာဟရာရငျပင လထစရး မႈၾကးမ စတငရပါလမမည။ စရးလာၾကေသာ လထၾကးက၊ သမၼတ မဘာရက ႏႈတထြကဖ႔၊ တခနကေတာငးဆခၾကသည။ ရကပငးအတြငး (၂၀၁၁၊ ေဖေဖာ၀ါရ ၁၁ ရက) တြင မဘာရက ႏႈတထြကသြားေသာအခါ၊ လထအၾကြမႈမာ ပ၍အရနရလာခသည။ သ႔တေစ၊ ဒမကရစကား၊ လမးစမေပၚေသး။ အဂစစစတပမ စစေကာငစဖြ႕ျပး ႏငငေတာ အာဏာက ရယခသည။ ႏငငတကာႏင အဂစလထ၏ ဖအားေပးမႈမားေၾကာင၊ အာဏာရစစေကာငစက၊ အတကအခ မား စေပါငး ေရးဆြထားေသာ၊ အေျခခဥပေဒျပငဆငခကက ဆႏၵခယပြျဖင အတညျပေပးခသည။ ပါလမန ေရြးေကာကပြႏင သမၼတေရြးေကာကပြမား ကငးပေပးပါမညဟလညး ကတေပးခရသည။

သညလႏင ၂၀၁၂ ႏစဥးတြင ေရြးေကာကပြမား ကငးပႏငခပါသည။ ပါလမနေရြးေကာကပြတြင၊ “မြတစလင ညေနာငမားအငအားစပါတ” မ အမားစ အႏငရခသည။ သမၼတေရြးေကာကပြတြငလညး အဆပါ ပါတမ သမၼတေလာငး မဟာမကေမာစကပင ၅၁.၇ %ျဖင အႏငရသြားသည။ သ႔ႏငတင အစးရအေျပာငးအလအထ ခရးေပါကခေသာ အဂစဒမကေရစမာ ႏနယဆ အဆငမာပင မနညးလေသာ စနေခၚခကမားႏင ရငဆငခရသည။ တစခနက၊ အေျခခဥပေဒက လကတြျပငဆငခၾကေသာ လစဘရယမားႏင မြတဆလငညေနာငမားၾကားတြင ျပငးထနေသာ ဂဏးဂဏတကပြမား ေပၚထြကေနသည။ လမးေပၚဆႏၵျပပြမားမာလညး အထမးအကြပမရ ဆကလကျဖစေပၚေနခသည။ သညလႏင ေနာကဆး အဂစတပမေတာကပင သမၼတေမာစက ျဖတချပး၊ တငးျပညအာဏာက ျပနလည ရယလကေတာသည။ ဤသ႔ျဖင လာျခငးေကာငးေသာ ေႏြးဥးတစခမာ မည၍မညမၾကာမည မမနးဆႏငေသာ ေႏြလညခရးၾကးက ျဖတသနးရေပေတာမည။

ဘာေၾကာငဘယလ

ဤတြင အဂစလ ဒမကေရစအေျပာငးအလကာလက ျဖတေကာရေသာ ႏငငမားအေနႏင ထငတငးမေပါကဘ၊ ေနာကျပနလႈငးထေစရသည အေၾကာငးရငးခမားက သေတသနဖနျပားေပၚတငၾကညလာၾကသညမာ စတ၀ငစားဖ႔ ေကာငးလသည။ ယခငအေမရကနဒသမၼတ အယ(လ)ဂး ဥးေဆာငသည ‘Political Instability Taskforce’ (PITF) သခမနအဖြ႕က၊ မတညျငမျဖစေစသည အေၾကာငးသးခကက ယခလ ေထာကျပသည။

၁။ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားက၊ လထ၏ အေျခခလအပခကမားက လေလာကစြာ ျဖညစညးမေပးႏငျခငး …။ ဤအခကက လထ၏ စတရညသညးခႏငစြမးက၊ အေျခမကငလႈပလကရာ၊ အေျပာငးအလျဖစစဥတစရပလး ကတမးကပါးျဖစေစသည ပတ၀နးကငအေျခအေနတစရပက ဖနတးေပးထားသလ ျဖစေနသည။

၂။ ယခငစနစေဟာငး၏ ထနးခပေရးယႏ ရားမား၊ လငလငျမနျမန ျပကေနစဥတြင စနစသစ၏ “ဒမကရကတစကငထးမေဘာငမား” (Democratic Institution) မာလညး အဆငသငမျဖစေသးသည စပကးမတကး အေျခအေနတစရပရေနျခငး …။ ဤအခကက ဆငျခငတတရားအေျခခသည “ရညမနးခကရရႏငငေရး” (deliberate politics) ထက၊ စတလႈပရားမႈသကသကျဖငေမာငးသည “လႈ႕ေဆာႏငငေရး” (agitated politics) တြင ကယလႊမးမးေစေသာ အခငးအကငးတစရပသ႔ ဥးတညေစသည။

၃။ ဂကးဂဏျပနာမား …။ ႏငငေရးအငအားစ အသးသးၾကား၊ မတကြျပားေသာ အယအဆမးစရရမျဖင ဂဏးဂဏ ျပနာရေနျပဟ ဆႏငသညေတာ မဟတပါ။ သ႔တေစ အဆပါသေဘာကြလြမႈမားက ဒမကရကတစမေဘာင မားအတြငး မေျဖရငးႏငလငမ၊ ဂဏးဂဏတကပြသေဘာမးအထ၊ ဘရတေပါကသြားႏငသည။ ႏနယဆအကးအေျပာငး ကာလမးတြင ဂဏးဂဏျပနာကသာ မထနးခပႏငပါက ေနာကျပနလႈငးအတြက အေကာငးဆး ေရခ ေျမချဖစႏငသညဟ ဆပါသည။

ဆခပါ အေၾကာငးရငးခသးခကအျပင ပညာရငအမား၏ ေထာကျပခကမားမာလညး အလားတ စတ၀ငစားဖ႔ေကာငးသညသာျဖစသည။ ၎တ႔ထမ အခကႏစခကက ဆကလကေဖာျပလပါသည။

၄။ သကဆငရာ လ႔အဖြ႕အစညး၏ “ႏငငေရးဓေလ” (political culture) ကယတငမာပင ဒမကေရစႏင စေရြးမကကေသာ၊ “ရယဒကယတမးညႊတမႈမား” (radical trend) စြစြခငခငရေနျခငး …။ ရယဒကယတမးညႊတမႈဆသညမာ ဆန႔ကငဘကအခငးခငး ေစစပညႏႈငး အေျဖရာၾကသညထက အျပနအလန ဖယထတဖ႔သာ အားသနသည စတသဘာ၀ကဆလသည။

၅။ “ေမာလငခကမားက စနစတက စမခန႔ခြမႈ မလပႏငျခငး” (weak management of expectation)။ အာဏာရငစနစေအာကတြင ႏစေပါငးေျမာကျမားစြာ ျဖတသနးခရေသာ လထဘကမ၊ အေျပာငးအလ တစခစလကသညႏင အႏစႏစအလလ ကတမတျမသပခရေသာ ေမာလငခကမားစြာ ေပါကကြလကလာ တတသညမာ၊ ဓမၼတာပငျဖစသည။ အေရးၾကးသညမာ ေခါငးေဆာငမႈအေနႏင အဆပါ ေမာလငခကမားစြာထမ လကေတြ႕ျဖစႏင သညမားက စနစတက ကငတြယျဖညဆညးေပးႏငေရးပငျဖစသည။ ဤသ႔မဟတဘ အမားၾကကေပၚျပလာ ႏငငေရးမးရႈးမးပနးမားက အားျပလကလင မတညမျငမအေျခအေနတစရပလ႔ ဥးတညသြားေစႏငသညဟ ဆပါသည။

စာေရးသမာ အဂစႏငငေရး အလညအေျပာငးမ အေျခခေပၚထြကလာသည သးသပစစစခကမားက လကလမးမသမ ရာဖတရငး မကေမာကေခတ ျမနမာႏငငေရးအေျပာငးအလေပၚ တငၾကညေနမသည။

ေႏြဥးခငးမတ - သ႔ေသာ

တစခေတာရသည။ ျမနမာေႏြးဥးမာ အာရပေႏြဥးႏငမတ။ သ႔ထးျခားခကႏငသ ျဖစသည။ ဆချပးသညအတငး၊ အဂစအပါအ၀င အာရပကမာၻအေျပာငးအလမားမာ၊ လထအၾကြမႈမားမ စတငသညကမားသည။ “ေအာကမလာေသာ အေျပာငးအလ” (transformation from below) ဟဆႏငသည။ လကရ ျမနမာအေျပာငးအလက ဖြငေပးလကေသာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြမာ၊ ယခငအစးရကယတငက၊ ကမကထ ျပခသညျဖစရာ၊ “အထကမလာေသာ အေျပာငးအလ” (transformation from above) ျဖစသည။ အဆပါ ၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြႏင ၂၀၁၂ ၾကားျဖတေရြးေကာကပြတ႔တြင၊ ဒမကရကတစအငအားစမားပါ၊ ပါ၀ငလာရာမ “အထကႏငေအာကတြလာေသာ အေျပာငးအလ” (transformation from above and below) ပစျဖစသြားသည။

ဖေလာရငတကသလမ၊ ပါေမာကၡရမစထာက၊ အဆပါအေျပာငးအလပစက “သတမတျပဌာနးျပး အေျပာငးအလ” (imposed transition) ဟ ၀ျဂလျပပါသည။ သကပင ဆခပါ အေျပာငးအလပစ၏ သေဘာသဘာ၀မားက ရငးျပျပး အထးသတျပၾကရမည အခကသးခကက ယခလ ေထာကျပခသည။

၁။ ဤပစအေျပာငးအလမာ မတေသာ အငအားစမား လကတြၾကးပမးၾကရသညျဖစရာ၊ “အမားညဘတညခက” (common ground) ရာေဖြျပး ေရ႕ဆကႏငဖ႔ အေရးၾကးသည။ မတတငး ရနျဖစေနလင ေရ႕မေရာကရမမက၊ ေနာကျပနဆတႏငစရာ ရသည။

၂။ ျမနျမနခရးေပါကလစတျဖင၊ “ေရာ(ခ)ရကကထး” (shock therapy) နညးက အားျပလ႔မျဖစ။ သကဆငရာလ႔အဖြ႕အစညး၏ အရပရပ အေျခအေနက၊ ေရာ(ခ)ဒဏမခႏငလင “ေဆးအတြကေလး” ႏငသည။ သ႔အတြက “တျဖညးျဖညး ျပျပငေျပာငးလေရး” (gradual change) ကသာ အားျပသငသည။

၃။ အေျပာငးအလျဖစစဥ တစေလာကလး “ရယဒကယအႏ ရာယ” (Danger of Radical) က အထးသတျပဖ႔လလမမည။ ရယဒကယ တမးညႊတမႈမားအေပၚစးရသြားလင၊ ေနာကျပနလႈငး အႏ ရာယက ဖတေခၚသလျဖစသြားႏငသည … စသျဖင။

ျမနမာေႏြဥး ႏစ၊ႏစေကာကာလအတြငး မနညးလေသာ စနေခၚခကမားႏင ဆကတကဆသလ ရငဆငခရရာ၊ ပါေမာကၡ ရမစတာ၏ ဆခပါ၊ သတေပးထားသညမားမာ ပ၍ပင အသက၀ငလာဟနရသည။ ထ႔ထက ဆချပးေသာ အဂစဇာတလမး၏ ေနာကကြယမ အေၾကာငးတရား ၅ ရပကလညး ယေန႕ ျမနမာႏငငေရးတြင ေတြ႕သေလာက ေတြ႕ေနရရာ၊ စာေရးသအေနႏင အမနပင စးရမမကငး ျဖစမသည။ ျမနမာေႏြဥး ေရ႕ခရးတြင ဘာေတြ႕ၾကရမညနညး။

လႊတေတာႏငငေရး

ဤသ႔စးရမမကငး ျဖစမသညတင ယခရကပငးအတြငး ေျဖသမစရာအခကအခ႕ကမ ကကနနရလကပါသည။ အျခားမဟတ။ ကယေတြ႕ၾကလကရေသာ လႊတေတာႏငငေရးပငျဖစသည။ အေၾကာငးကသညလ …။ အမးသားလႊတေတာဥကဌႏင ျပညေထာငစလႊတေတာ နာယကၾကး၏ ခြငျပခကအရ စာေရးသမာ လႊတေတာအစညးအေ၀းမားသ႔ တကေရာကေလလာခြငရခသည။ လႊတေတာကယစားလယၾကးမားႏငလညး တစေနရာတညးတြင အတတညးခေနထငရငး ရငးရငးႏးႏး ထေတြ႕ခြငရခပါသည။ ေျပာရလင ဤကာလမာ ဘာမမၾကာလေသးပါ။ ႏစပတသာသာမသာ ရပါေသးသည။ သ႔တငေအာင ဤကာလငယေလးအတြငးမာပင ယေန႔လႊတေတာ၏ အားေကာငးခကႏစရပက စးစးရရ သတျပမလကပါသည။

ပထမအခကမာ လႊတေတာကယစားလယမား၏ ဆကဆေရးႏင သေဘာထားပငျဖစသည။ သတ႔တေတြမာ ပါတေပါငးစမလာၾကသညျဖစသညတင သတ႔ဆကဆေရးမာ လပေဖာကငဖကသေဘာေဆာငသည။ လႊတေတာတြင ကစၥရပမားက အေျဖရာၾကရာတြငလညး သကဆငရာ ပါတအျမင၊ ပါတအစြျဖင မခဥးကပ။ ကစၥတစခခငးအလက လြတလြတလပလပ ဆးျဖတၾကသညက ေတြ႕ရသည။ RAND မဟာဗဟာေလလာေစာငၾကညေရးအဖြ႕ၾကး အဆအရ၊

အေမရကနႏငငေရးဘ၀ကပင ဒကၡေပးေနသညဟဆေသာ “ျဖ - မညး ႏငငေရး” (polarized politics) မး ျမနမာလြတေတာအမတမားၾကားတြင မေတြ႕ရသေလာကရ၍ ေကနပမသည။

ဒတယအခကမာ ပ၍ပင အေရးၾကးသညဟ ထငပါသည။ ဆရလင စာေရးသ ကငလညရသညမာ လႊတေတာျပငပႏငငေရးဟ ဆႏငသည။ စာေပေလာကႏင မဒယာေလာကျဖစသည။ ဤေလာကတြင အကယေလာကဆးၾကားေနရသညမာ လအမားစတ၀ငစားအာရကသညတင လကေတြ႕အေျဖေပၚဖ႔မလြယေသာ ေမာလငခကေတြသာျဖစသည။ စာေရးသထေတြ႕ရသေလာက လႊတေတာကယစားလယမားကမ ဤသ႔မဟတ။ လကေတြ႕အရာထငႏငေလာကသည ကစၥမားကသာ အာရျပထားၾကသညက ဆငျခငမသည။ ဤအတငးဆလင ေမာလငခကမားက တစစတစရာ စမခန႔ခြႏငသည အေလအထအစပးေနျပဟ သေဘာရပါသည။ ဤအခကမာ ေဖာျပချပးေသာ ေနာကျပနလႈငး အေၾကာငးရငးခထမ တစချဖစရာ၊ ပ၍အားတကစရာေကာငးေသာ အားသာခကဟ ယဆရသည။

ဤသ႔ဆသညႏင ယေန႔လႊတေတာမာ ရငကကခငမာေသာ ဒမကရကတစလႊတေတာျဖစျပဟ ယတျပတဆလသညေတာလညး မဟတပါ။ သဘာ၀ကစြာပင အားနညးခကအခ႕ ရေကာငးရပါလမမည။ ေျပာရလင ရကသတပတႏစပတမေလာကႏငလညး လႊတေတာအေၾကာငး ပပသသ သႏငလမမည မဟတပါ။ လႊတေတာအပါအ၀င တကယႏငငေရးအခငးအကငးႏင ပနးလာေလ၊ ပကတအရက ပဆ၀ါးႏငေလ၊ “ပေလရာ” မားအေပၚပ၍ နားလညလာေလဆေသာ ေတြ႕ရခကမားကမ ကယေတြ႕ဆငျခငႏငခပါသည။ ဤသ႔ေသာ သေဘာေပါကနားလညမႈမား ကယျပန႔ခငမာလာသညႏငအမ၊ အေျပာငးအလ၏ အႏရာယအသြယသြယက စေပါငးကာကြယႏငလမမညဟ ေမာလငရပါသည။

ကယျပန႔ေသာနားလညမႈ၊ ရငကကေသာ စတႏလးျဖင ျမနမာေႏြဥးက စေပါငးကာကြယ ေစာငေရာကႏငၾကပါေစသတညး။

ေကာ၀ငး

၁၁၊ ဇလင ၂၀၁၃

Min Pkyaw ဆရာေမာမနသလျဖစေစလ႔ကြနေတာတ႔လစေတာငးမပါတယ

Yesterday at 00:05 via mobile · Like · 2

Ko Oo ( ကယျပန႔ေသာနားလညမႈ၊ ရငကကေသာ စတႏလးျဖင ျမနမာေႏြဥးက စေပါငးကာကြယ ေစာငေရာကႏငၾကပါေစသတညး။ ) ဆရာဆႏၵျပထားသလ ျဖစရပါေစလ႔ ဆေတာငးမပါတယခငဗား။

Yesterday at 00:16 · Like · 5

Maung Maung Oo Spring is over

Yesterday at 04:26 via mobile · Like

Thaw Nyain ျမနမာမဒယာေတြမာ Arab Spring က အာရပေႏြဥးလ႔ ေျပာၾကတာကက စဥးစားစရာ ျဖစေနပါတယ။ Arab Spring ဟာ Tunisia မာ စျဖစ၊ အဂစက ကးစကသြားတအခနကာလေတြဟာ ၂၀၁၁ ႏစဥး အလြနခမး တေအးတေဆာငးရာသ ျဖစၿပးေတာ၊ အဒတးက Arab Spring ျဖစေနတအာရ...See More

Yesterday at 05:14 · Like · 4

Myo Kyaw Aung ကြနေတာတ႔ျပညသေတြက နငငေရး အသေရာ အစဥအလာေရာ ပၿပး ရငကကပါတယ။ ပါးပါးနပနပရပါတယ။ ျမနမာ ေနြဥး က ထနးသမးနငပါလမမယ


Aung Ko Oo အမားႀကက ေပၚျပလာ နငငေရးက အားျပလကရင မတညမၿငမ အေျခေနက ေရာကသြားနငသည


Tama Myay အခလ ႏငငအတြက အကးျပေနတ ဆရာက ေလးစားလကပါ

Yesterday at 11:16 · Like

Winhtein Winhtein (Gradual change)ကသာ အားျပသငသည။

22 hours ago via mobile · Like

Thet Lwin radicalism နင popularityတ အသာစးမရခပါလငလအမားစျကက ေသာနငငေရးသမားမားလအမားျကကေစေသာစကားလးမားေနာက မလကမခပါလငအျပငမလာေသာအေနာကအယကမားကမသားစ အတြငးျပနာမားေျပလညေရးေရ႕ရႈ႕၍ညညညြတညြတနငအတတကြေျဖရငးနငလမမယလ ယျကညမႈ႕ထားရခပါကကြနေတာတ ရ ျမနမာျပညေႏြဉးဟာအလြနသာယာလမ မယလ ထငပါတယဆရာ


Aung Myaing ဆရာအျမငေတြလကေတြ႔ကလ႕ၾကကတယ။ဆရာ႔အျမငေတြအျပန႔ကယလာျပးတငးျပညေကာငးၾကးတးတကေဆာငရြကႏငပါေစ။

10 hours ago via mobile · Like · 1

Sak Paing ပါတစကလေတြျဖမညးမခြပလပေဖာကငဖကအသြငေဆာငေသာလညး အစတသားကခဏတငးလလတယေနာ ဘာလ လ


Ko Pouk ဆ၇ာအာေဘာအ၇ ကြ နေတာတ၇ ေနြဥးအလက အစး၇ဆမာ မေတြ၇ဘ လြတေတာမာျမင၇တယလ ထငမပါတယ..ဒါကြ နေတာတ တငးျပည၏ အားသာခကဘလ ထငမပါတယ..

3 hours ago · Like

Zaw Oo နငငေရးရကတသငတနးမားကယကယျပနျပန ဖြငနငလငေအာကေျခ၌ျဖစေနေသာရယဒကယမားခပျငမးနငပါတယ


Myat Zaw Bala Who say Myanmar's spring? bullshit, how come it be? too much different in situation, before NeWin, Myanmar Politics is only the play ground chess made table of NeWin's only, and then it can squas and release of NeWin string, after NeWin's era SawMaung ...See More

about an hour ago · Like

အေျခခဥပေဒ ဘာေတြျပငမလ ဘယလျပငမလ |ေကာဝငး|

12 May 2013 at 21:50

အေျခခဥပေဒ

ဘာေတြျပငမလ

ဘယလျပငမလ

|ေကာဝငး|

ခဥးကပပႏစမး

အေျခခဥပေဒ ကစၥတြငသာမဟတ၊ ႏငငေရးျပနာမားႏငပတသကလင၊ ခဥးကပပႏစမးရသည ဟ ေရဘယဆႏငပါလမမည။ ‘ႏႈနးစအေျချပခဥးကပနညး’(Normative approach) ႏင ‘လကေတြ႕အေျချပ ခဥးကပနညး’ (Pragmatic approach) တ႔ျဖစသည။

ႏႈနးစအေျချပခဥးကပနညးက၊ မမတနဖးထားရာစႏႈနးမားကအေသကငသည။ အဆပါစႏႈနးနင ကကညလင၊ ေထာကခမည၊ ၾကဆမည။ မကကညလငဆန႔ကငမည၊ ကန႔ကြကမည။ လကေတြ႕ျဖစႏငေျခ က ထညသြငးစဥးစားျခငးမရေခ။လကေတြ႕အေျချပခဥးကပနညးကမ၊ မမတနဖးထားရာ စႏႈနးမားက အေသမကင၊

လးဝျပစပယသညေတာမဟတ။‘အနာဂတအျမင’ (vision) အျဖစ သေဘာယၿပး၊ လကရပကတအရက အေျခတည စဥးစားသည။ အလပေထာငမၾကည၍ ျဖစႏငေျခကရာသည။ မတေခ။

ႏငငမား၏ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏငပတသကလင ေထာငအေစဆး၊ စကကအကဆးအျဖစ၊ သ႕ေခတသ႕အခါက အလြနေကာၾကားခဖးသညမာ၊ပထမကမာၻစစႏင ဒတယကမာၻစစၾကား၊ ဂာမဏ၏ ဝငမာသမၼတႏငင အေျခခဥပေဒျဖစပါသည။သ႔ႏငတင ဤအေျခခ ဥပေဒေအာကမာပင ‘ေရြးေကာက တငေျမာကခရေသာ အာဏာရင’(elected dictator) တစေယာကေပၚထြကလာခသည။ ဟစတလာ ျဖစပါသည။ ‘ႏႈနး’ ေတြ၊ ‘စ’ေတြအရ မညမပင ေကာငးမြနပါေစ.. ၊ လကေတြ႕ကငသးပဟနမကလင ျဖစခငသလျဖစသြားႏငသညသာဓက … ။

အေမရကနျပညေထာငစ၏ အေျခခဥပေဒမာ၊ စတငခါစကအားနညးခကေတြ အေတာရသည။ ေတာငပငးျပညနယမား၏ အေျခခဥပေဒမာဆလင၊ ရကစကၾကမးၾကတေသာ‘ကၽြနစနစ’ ကပင ခြငျပထားသည။ သ႔တေစ ကၽြမးကၽြမးကငကင ကငသးၿပး၊ ပါးပါးနပနပျပငဆငႏငေသာအခါ၊အေကာငးဆး အေျခခဥပေဒတစခအျဖစ အမားက သမတလကခေနရေခၿပ။ အေျခခဥပေဒ တစခအေနႏင‘စက’၊ ‘စကက’ မဟတသညတင၊ လကေတြ႕အလပလပရငး အေျမာျမငရရ ျပျပငႏငလင၊အေကာငးဘကသ႔ ဥးတညႏငသည သာဓက ။

၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒႏင တန႔ျပနမႈမား

ျမနမာႏငင၏ ၂၀၀၈ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒမာ၊ဒမကရကတစႏႈနးစမားအရ ၾကညလင၊ ေျပာစရာႏင ဆစရာခညးျဖစပါသည။ ဤအျဖစက၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြဝင၊ ဒမကရကတစပါတမား မသ၍မဟတ။ ေကာငးေကာငးသၾကသညသာျဖစသည။သ႔တေစ၊ သတ႔က၊ ႏႈနးစမားျဖငမၾကည။ အလပေထာငမၾကညၿပး ‘ႏငငေရးအဖြငကားကြက’(political opening) တစခ သ႔ ဥးတညသြားႏငစရာရ သညဟ တြကဆသည။ သ႔အတြက ေရြးေကာကပြလမးေၾကာငးကေရြးခယခၾကျခငး ျဖစသည။

သ႔ႏငတင ‘ႏငငေရးဓေလ’(political culture) မာပင၊ ႏႈနးစအစြႀကးေသာ၊ ျမနမာႏငငတြင ဤအယအဆႏင ဤအတြကအခကကလႀကကမမားခပါ။ ‘အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပ’ (NLD) အပါအဝင၊ ႏငငေရးအငအားစေတာေတာမားမားက၊ ‘ေရြးေကာကပြသပတေမာကေရး’ ျဖင တန႔ျပန ခၾကသည။ NLD က၊၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြရလဒက အသအမတမျပ၍၊ ၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒက လကမခႏင၍၊ ႏငငေရးပါတမားမတပတငဥပေဒကလကမခႏင၍ (အခကသးခကေၾကာင) ေရြးေကာကပြက သပတေမာကချခငး ျဖစသညဟဆသည။

သ႔တေစ၊ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတေရြးေကာကပြတြငမ၊NLD ပါ ဝငေရာကယဥၿပငခသည။ ေရြးေကာကပြသပတေမာကရသည အေၾကာငး ၃ ခကအနက၊၂ ခကရၿပျဖစ၍၊ မရေသးေသာကနတစခက (အေျခခဥပေဒျပငဆငေရး) က လႊတေတာတြငးမေဆာငရြကႏငရန၊ ေရြးေကာကပြဝငဖ႔ ဆးျဖတရျခငး ျဖစသညဟ ဆပါသည။ အမနစငစစ၊ရခၿပဆေသာ ၂ ခကထမ ႏငငေရးပါတမား မတပတငဥပေဒက ျပငေပးခသညမာကားအမနပငျဖစသည။ (အမနေတာ၊ ျပငမေပးလညး၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညမာ ျပစဒဏေစခၿပျဖစ၍တားဆးလ႔ရေတာသညမဟတပါ။)

ေနာကတစခက၊ ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြရလဒကအသအမတျပလကၿပ - ဆသညကမ၊ အမးသားလႊတေတာ ဥကဌ ဥးခငေအာငျမငႏငကက(စကမႈတကသလ) တ႔၏ အငတာဗးျဖငသာဓက တငသည။ အဆပါ အငတာဗးတြင၊

ဥးခငေအာငျမငက“၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြက အသအမတျပလ႔ပ၊ ေရြးေကာကပြရလဒေတြက တရားဝငေၾကျငာေပးခတာေပါဗာ”…စသျဖင ေျဖသြားခသည။ (ဤမႏင - အမနတကယအသအမတျပရာ ေရာကပါ၏ေလာ… ၊ စဥးစားစရာ…။ ) ထားေတာ။

မညသ႔ပငရေစ၊ NLD ေရြးေကာကပြလမးေၾကာငးေပၚေရာကလာသညမာ၊ျမနမာဒမကေရစေရး အတြက၊ အလြနအားေကာငးေသာ ျဖညဆညးမႈျဖစလာသညမာ အမနပငျဖစသည။ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ကယတင ‘လကေတြ႕အေျချပ ခဥးကပမႈ’ ဘကေရာကလာသညဟ ဆခငသည။သ႕ေဆာငးပါးတစပဒမ အသးအႏႈးအတငးဆရလင ‘ေတာလနေရးလမးေၾကာငး’ မ ‘တညေဆာကေရးလမးေၾကာငး’ဘကေရြ႕လာသညဟ သေဘာရပါသည။ လြႊတေတာထေရာကၿပးေနာကပငးတြငလညး၊ ေရြးေကာကပြမဆြယကာလက ‘ေၾကြးေကာခေသာ အေျခခဥပေဒျပငဆငေရး’ ဆသညထက၊ လကေတြ႕ျဖစႏငသညမားကဥးစားေပးေဆာငရြကလာသညက ေတြ႕ရသည။

၂၀၁၅ ႏငငေရးအကပအတညး

လကေတြ႕တြင၊ အေျခခဥပေဒ ျပငဆငေရးက စတငအဆျပတငျပလကသညမာ၊အာဏာရပါတဟ ဆႏငေသာ USDP ပါတမ၊ လႊတေတာကယစားလယျဖစသည။ သ႔တငေအာင၊ဘာေတြျပငမည၊ ဘယလျပငမညဆသညကကား သသကြကြမသရေသးပါ။ ေကာမတဖြ႕ၿပး၊ ေလလာသးသပဆအဆငျဖစပါသည။ မညသက အဆျပတငျပသညျဖစေစ၊ အေျခခဥပေဒက အေသမကငဘ ျပငသင ျပငထကသညမားကျပငရမညဆေသာ၊ စဥးစားခကကမ၊ ႀကဆၾကရပါလမမည။ ေျပာရလင၊ မညသည အေျခခဥပေဒမ၊ရာႏႈနးျပည ၿပးျပညစသညမရပါ။ လကေတြ႕ အလပလပရငး အဟန႔အတား အခကအခမားရလင၊ ျပငၾကရမညသာ ျဖစပါသည။

စာေရးသမတမသေလာက၊ ႏငငတကာပညာရငမားထမ၊အေျခခဥပေဒ ျပငဆငေရးက ပထမဆး အဆျပခသမာ၊ စတငးဖ႔ (ဒ) တကသလမ၊ ‘လာရဒငးမြနး’ ဟထငသည။ သက၊ ၂၀၁၅ တြင ၾကေတြ႕ ဖြယရာရသည ႏငငေရးအကပအတညးကေထာကျပၿပး အေျခခဥပေဒ ျပငဆငေရးအတြက စဥးစားၾကဖ႔၊ သ႕ေဆာငးပါးတစပဒတြင အၾကျပခသည။(၂၀၁၂ ခႏစ ေအာကတဘာလထတ၊ Journal of Democracy ပါ ‘The Need for a PoliticalPact’ ေဆာငးပါး။ စာေရးသဘာသာျပနၿပး)

သ၏အလအရဆလင ၂၀၁၂ ၾကားျဖတေရြးေကာကပြအေတြ႕အၾကအရ၊၂၀၁၅ ေရြးေကာကပြသာ၊ လြတလပၿပး တရားမတမႈရခလင NLD အျပတအသတအႏငရဖ႔ မားလမမညဟဆသည။အကယ၍ ဤအတငး ျဖစခလင ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြ ကၾကမၼာမးမတးႏငပါသေလာ - ေမးခြနးထတသည။၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒအရ၊ တပမေတာမ အမားစေနရာ ယထားေသာ၊ အမးသားကာကြယေရးႏင လျခေရးေကာငစက၊အေရးေပၚအေျခအေနေၾကျငာႏငသည အခကကလညး ေထာကျပသည။ ဤအခကမားအရ၊ ျဖစေကာငးျဖစလာႏငသညႏငငေရးအကပအတညး က ေကာလႊားႏငရန အစးရအဖြ႕မ ‘သေဘာထားေပာေျပာငးသမား’(soft liners) ႏင အတကအခဘကမ ‘အစြနးမေရာကသမား’ (moderates) အေျခခဥပေဒကျပနလညညႏႈငးေဆြးေႏြးၾကဖ႔ အၾကျပချခငးျဖစပါသည။

အဆပါေဆာငးပါးမာပင၊ ဆခပါ ၂၀၁၅ ႏငငေရးအကပအတညးကေရာငရားႏငေရးအတြက နညးလမးတစသြယအျဖစ ‘အခးကကယစားျပစနစ’ (PR - စနစ)ကငသးဖ႔ အဆျပခသညလညးရသည။ သ႔ႏငတင NLD က PR စနစက လကမခႏငဟသတငးမားထြကေနေလရာ၊ အကယ၍ ဤသတငးသာ မနခလင PR စနစသညပငလင၊ ေနာကထပအကပအတညးတစချဖစေကာငး ျဖစသြားႏငေပသည။ မညသ႔ပငဆေစ၊ ဒမကေရစအေျပာငးအလအတြက ႏငငေရးပဋညဥတစရပ ေပၚထြကလာေစရန၊

ႏစဘကသေဘာထားေပာေျပာငးသမားၾကား၊ ညႏႈငးေဆြးေႏြးအေျဖရာၾကပါ - ဆေသာ လာရဒငးမြနး၏ အၾကျပခကမာကား၊ လကေတြ႕ျဖစနငေခရေလမညလားစဥးစားမသည။

အနညးဆးညႇလမးေၾကာငး

ေဒၚေအာငဆနးစၾကညကယတင (သမ၏ အသးအႏႈနးအရ)တညေဆာကေရးလမးေၾကာငးသ႔ သသသာသာ ေရြ႕လာျခငး၊ သမၼတဥးသနးစန၊ ျပညသ႕လႊတေတာဥကဌသရဥးေရႊမနးႏင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညတ႔၊ (အျမငအရ) ဆကဆေရး အထးေကာငးမြနေနျခငး၊ထ႔ထက လကပေတာငးေကာမရငအစရငခစာထြကခါစေလာကက၊ လထြကလာေသာ၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညအေပၚေဝဖနခကတစခတြငပါသည “ေဒၚစက၊ သသမၼတျဖစဖ႔ စစဗလေတြက လကေလာလြနးေနတယ”ဆေသာ စြပစြခက …။ ဤအခကမားက ဆကစပစဥးစားၾကညလကေသာအခါ၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညႏငအစးရ၊ လႊတေတာတာဝနရသမားၾကား ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈမား ရေနမညလား - ေတြးစရာရသည။ ေျပာရလင ‘နားလညမႈ’ တစခခပင၊ရေကာငးရေလမညလား (ကေသ ကမ မဟတသညတင) စဥးစားစရာရလာသည။

ဤနားလညခကမာ၊ ဘယအရာျဖစလမမညဆသညက၊တတပပ မေျပာႏငသညတင၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည သမၼတျဖစေရးႏင ပတသကေကာငးပတသကႏငပါသည။ဤသ႔ ယဆႏငေလာကသည သတငးအခကအလကအခ႕လညး ရသေလာကရေနသည။ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညကယတငက၊ သမၼတျဖစဖ႔ရညမနးခကရသညဟ ထတေဖာေျပာဆလာျခငး။ သမၼတကလညးျပညသလထလလားလင၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည သမၼတျဖစႏင- ဆသည သေဘာေျပာဖးျခငး။မၾကာေသးခငကပင၊ ျပညေထာငစဝနႀကးဥးေအာငမငးက၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညသမၼတျဖစေရးအတြကအေျခခဥပေဒပါ၊ သမၼတႏင ဒတယသမၼတမား၏ အရညအခငးမားက ေျပာငးလျပငဆငဖ႔ သေဘာေျပာဆလာျခငး…စသည မားျဖစပါသည။

အကယ၍ ဤမနးဆခကသာ မနခလင၊ ၂၀၁၅ ႏငငေရးအကပအတညးက ေကာလႊား ႏငစရာရ၍၊ ႀကဆအပသညဟ သေဘာရပါသည။ ႏငငေရးေခါငးေဆာငတစေယာကအေနႏငႏငငေရးအာဏာ ရယလသညမာ၊ လြနစြာမပင သဘာဝကသညဟ ယဆသည။ “ေတာလနေရး၏အဓကျပနာမာ၊အာဏာ” ဆေသာ ‘လနင’ ၏ စကားရသညမဟတပါေလာ … ။ (ဤကစၥႏင ပတသကၿပး၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညကေဝဖနေနၾကသမားမာ လကဝႏြယမားျဖစ၍၊ လနငက ကးကားရျခငးျဖစပါသည။ ဤကား - စကားခပ)

ထ႔ထက၊ စာေရးသအာရညြတေသာ အယအဆ တစရပရသည။Minilateralism ၊ ‘အနညးဆးညႇလမးေၾကာငး’ဆပါစ႔။ အားလးပါဝငညႏႈငးေဆြးေႏြးၾကသည Multilateralism မာ သအရအရ ေကာငးပါ၏။လကေတြ႕အေျဖေပၚဖ႔ သပမလြယ။ အမနတကယအဆးအျဖတေပးႏငမည လပဂၢလအနညးငယမ၊ညႏႈငး ေဆြးေႏြးအေျဖရာၾကသည Minilateralism ကသာ အလပျဖစလမမည ဟထငသည။ ဥးသနးစန၊ဥးေရႊမနး၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည … ၊ သတ႔အခငးခငးနားလညမႈျဖင အကပအတညးကေကာႏငလငမေကာငးပါသေလာ … ။ ေကာငးသညဟယသည။

တငးရငးသား လမးစမားအေရး

ယေန႔ ျမနမာႏငင၏ အေျပာငးအလမာ၊ ႏငငေရး၊စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားသာမက၊ အမးသားျပနလညသငျမတေရး၊ တစနညး ျပညတြငးစစရပစေရးပါအကးဝငသည သးပြငဆင အခငးအကငးျဖစသည။

ျပညတြငးစစရပစေရးအတြက ၿငမးခမးေရးလမးျပေျမပတစခလညးခမတေဖာထတၿပး ျဖစပါသည။ အဆပါလမးျပေျမပ တတယအဆငတြင၊ လမးစ လကနကကငအငအားစမားသာမက၊ဆကစပပတသကသ အားလးစစညးၿပး၊ ေရရညတညတန႔ခငျမမည ႏငငေရးသေဘာတညခကတစရပရယႏငသညအထ ႀကးပမးမညဟဆသည။ ဤအဆငတြင လအပပါက၊ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒျပငဆငေရးအထပါေဆြးေႏြးညႏႈငးၾကမညဟ လမးဖြငထားၿပးျဖစပါသည။

ယခဆလင၊ ဒတယ အဆငစတငေနၿပျဖစ၍ ၂၀၁၅မတငမတတယအဆငသ႔ ေရာကေကာငး ေရာကသြားႏငသည။ အဆပါတတယအဆငေဆြးေႏြးၾကေတာမညဆလင၊စကားလး တေစၦေၾကာင ေသာလညးေကာငး၊ အစးရမလြနမႈေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ ေျပာခြင၊ဆခြင၊ ေဆြးေႏြးခြငမရခေသာ ၊ ဖကဒရယစနစအေၾကာငးကလညး ေျပာၾကဆၾက ေဆြးေႏြးၾကရေတာမညျဖစသည။၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒမာ၊ ဖကဒရယသေဘာမား အေတာအတနပါ ေသာလညး အစးရ၏ေပးထားခကသာျဖစေလရာ၊လမးစမားဘကမ၊ ျဖညစြက၊ ျပငဆငလသညမား၊ သဘာဝကစြာရ လာႏငပါသည။

လႊတေတာကျပငဆငမည အေျခခဥပေဒတြင၊ တငးရငးသားလမးစမားအေရးႏငဆကစပေနေသာအခကမား (ဥပမာ - ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃ ႏင ၅) ပါမပါ မသရေသးပါ။ အကယ၍ ဤအခကမားက ျပငဆငမညဆ လငၿငမးခမးေရးလမးျပေျမပအဆင ၃ ႏင ဆကစပေဆာငရြကဖ႔လမညထငပါသည။ ဤသ႔မဆကစပဘ ၊သးျခားေဆာငရြကမညဆပါက၊ လႊတေတာမ အတညျပျပဌနးလကေသာ ျပငဆငခက ျဖစလငေသာမ၊အမား လကခႏငမညအေျဖ ဟတခငမ ဟတပါလမမည။ အေၾကာငးမ၊ ယေန႔တညဆ လႊြတေတာတြင၂၀၁၂ ၾကားျဖတေရြးေကာကပြအၿပးမ မတပတငၾကေသာ ႏငငေရးပါတမား မပါၾကေသးသလ၊လမးစလကနကကင အဖြ႕မားလညး မပါေသးေသာေၾကာင ျဖစပါသည။ ဤကစၥမာ၊ ျပညေထာငစႀကးတညတန႔ခငျမေရးႏင တကရကဆကစပေနရာ၊ လမးစအားလးစစညညပါဝငသညall inclusive ညလာခမးျဖစဖ႔လပါလမမည။

၂၅% ကစၥ

ေနာကဆးအေနႏင၊ လေျပာမားသည တပမေတာကယစားလယ၂၅ % ႏငပတသကေသာ၊ စာေရးသအျမငက တငျပပါမည။ ေျပာရလင ဤကစၥမာ၊ ျမနမာဒမကေရစေရး၏အသမေမြ႕ဆး၊ အခကခဆးအပငးဟ ဆႏငေလာကေသာ ‘စစဘက-အရပဘက’ ဆကဆေရးျပနာျဖစေလရာ၊စတလကမာနပါ၊ အေစာတလင မဆးျဖတသငဟသေဘာရပါသည။

တပမေတာအေနႏင၊ ၎၏အဖြ႕အစညးဆငရာ ကယပငလြတလပခြငႏင၊အမးသားႏငငေရးတြင ဥးေဆာငမႈအခနးမ ပါဝငေရးဆသညက ရပခထားသည။ ၂၀၀၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒမာ၊ အဆပါရပခခကက တရားဝငျပဌာနးထားသည သေဘာ ျဖစပါသည။ ဒမကရကတစစႏႈနးမားအရဆလင၊အရပဘကကစစဘကအေပၚ လႊမးမးႏငမသာ၊ စစမနေသာ ဒမကေရစဟ ဆရပါလမမည။ သ႔ႏငတင၊ရာစဝကမ ၾကာျမငခေသာ၊ စစဘကအပစးမႈမ ထးထြကခါစ ႏငငတစခအေနႏင၊ဒမကရကတစစႏႈနးမားႏင အည ခကျခငးေျပာငးလပစဖ႔ဆသညမာ၊ ျဖစႏငေျခအလြနနညးပါသည။

ထ႔ထကဆခပါရပခခကအတြက၊ တပမေတာ၏အေၾကာငးျပခကမာ၊ ႀကက မၾကက အသာထား၊ ျငငးဖ႔ခကသညအေနအထားတြငလညးရေနသည။လြတလပေရးရၿပးေနာကပငး၊ အငအားအႀကးဆး ဗကပ မရေတာသညတင ေတာလနပနကနေနၾကေသာလကနကကငအငအားစစေပါငးမာ၊ ယခအထ

တစသနးအထကရေနဆဟ သရသည။ လဥးေရႏငအခးခၾကညလင သပနအမားဆးတငးျပညျဖစေနသည။ ထမမက၊ အစးရသစသကတမး၂ ႏစသာသာကာလအတြငး၊ ထပတကလာေသာ လျခေရးျပနာမားကလညး ရေနျပနသည။ ေျပာရလင- ျပညတြငးၿငမးခမးေရးက ေအာငျမငစြာ တညေဆာကႏငမသာ၊ စစဘက အရပဘကဆကဆေရးပမနျဖစဖ႔ လမးပြငႏငပါလမမည။

အမနစငစစ၊ တပမေတာက ပေရာဖကရငနယအဖြ႕အစညးအျဖစ၊ေျပာငးလပေဖာႏငေရးမာ၊ ဒမကေရစအတြက အေရးႀကးသညတင၊ ေရရညေဆာငရြကရမညသေဘာရသည။ အခနမတငမ အေလာတႀကးေဆာငရြကလကလင၊ လကရျပျပငေျပာငးလေရးျဖစစဥအတြက၊အႀကးမားဆး စနေခၚခကပငျဖစလာႏင စရာရသည။ လကရစစဘက၊ အရပဘက အငအားခနခြငလာအရ၊တပမေတာ၏ သေဘာတၾကညျဖမႈမရလင၊ ၂၅% ကစၥမာ၊ လကေတြ႕ျဖစႏငလမမညမဟတပါေခ။အႏရာယႀကးေသာ ႏငငေရးမးရႈးမးပနးသာ ျဖစဖ႔မားပါလမမည။

ယခစာစက ‘ဒမကရကတငေဇးရငး’ ပညာရပ၏ေခါငးကငဖခင တစဥးဟ ဆႏငေလာကေသာ ပါေမာကၡ ဂယာႏဒယာ၏ သတေပးစကားျဖင နဂးခပအပပါသည။ယခလ … ၊

“ဒမကေရစအေျပာငးအလမာ၊လကေတြ႕မျဖစႏငေသးတာက မစမပါေစန႔။ အကးရလဒထြကဖ႔ အခြငအလမး အေကာငးဆးနယပယမာအာရစကပါ။ ဒါက စပါ… ။”

ေကာဝငး

၁၂၊ ေမ ၂၀၁၃

CommentShare 221 Shares

Ye Myat Thu and 222 others like this.

Tint Lwin Oo May I share your post

12 May at 22:01 · Like · 1

Lin Myat ဆရာေရ....ကြ နေတာ အၿမင ကေတာ ဆရာ ေနာကထပ ႏစ 30 ေလာက ၿမနမာၿပညအတြကဒလ စာေတြေရးေပးၿပးလငယေတြက မကစဖြငေပးဖ လပါတယ......ဆရာကနးမာပါေစလ ဆေတာငးပါတယ......

12 May at 22:14 · Like · 7

Naing Win Let me share sayar

12 May at 22:23 · Like

Aung Ko Oo Normative approach vs Pragmatic approach

12 May at 22:28 via mobile · Like · 1

Phyo Pa Pa Thein living color ကေနဆရာေကာဝငး ေဆာငးပါးေတြန႔ရငးႏးခ႕တာပါ။

12 May at 22:28 via mobile · Like

Kyaw Thura ဆရာေကာဝငး ကနးမာခမးသာေစဗားးး Comment ေရးေသးဘး Work Shop ပစၿဖစသြားရင အဆးျမငတ႕အတြကျပငဆငခနေပးနငသလ ဝငေရာကေဆြးေႏြးမႈရလဒမားလမးေၾကာငးလြသြားနငသလ လကေတြ႕အလပျဖစမယအေျခခဥပေဒဟာလညး လကေတြ႕ၿဖစေပါ လာမယ အနာဂတျပနာေတြရငးလငးနငေရး " ျဖညစြကကြကမား " တပါတညးပါနငေသာ အေျခခဥပေဒေလး ေမြးဖြားလာနငပါေစလ႕ ေလးစားစြာ


U Pyae Phyo ဆရာေရ..သငတနးမာ Constitution အေျကာငး ေဆြးေႏြးဖးတာေတြေတာင သတရတယဗာ။ မကစ ေတြကေတာ ပြင႕ေနျပသားပါ။ ခပေ၀းေ၀း က ျကညျကညလငလင မနးဆ နငဖ႕ ဆရာက လမးျပေပးခ႕တာ။

12 May at 22:45 · Like · 2

Min Ye Aung Let me share ur post


Win Yin ရယပါရေစ ဆရာ


Lin Thet Maw ဆရာတငျပခကေတြကမတၿပးျဖစနငေချရာနးအမားဆးဆတာတငးခေနေသာလႏငအဖြ႕အစညးအခ႕အေနန႔တငးျပညကတကယတးတကေအးခမးေစခငဆယဆရငါအေြးအေခၚအယအဆရပတညခကေတြေျပာငးရမယအခနကေနၿပ။


Win Than Htut အနာဂါတကလနးေမာၾကညလ႕ရလာပါၿပဆရာ။ေကးဇးပါ


Hla Cho Normative approach is a future post. Pragmatic approach is the strategic approach.Compromise and sacrifice is a key word.Army,NLD & Ethnic parties should give up some major demands short of walking away from their future post.Army's back up is the lega...See More

12 May at 23:30 · Like · 2

Ei San ဆရာ ေဆာငးပါး ေမာ ေနခန မာ ဒလ ေဆာငးပါး ဖတရတာ အတငးထကအလြနေကးဇးတငပါသည ဆရာ


Yu Yu Khaing Saya, you write notes only when needed. Thank you so much Saya.


Shain Wah ကေနာ လငးမသးတ႔ လေတြကပါ ေပးဖတတယ ရသေလာက ေျပာျပေနပါတယ ဆရာ


Aung Zay Latt လနးတယ


Jittoo Monywa ဆရာကေကးဇးတင ပါတယ


Thet Aung Min Latt အစြနးေရာက ၿပသနာမား (ဘာသာေရး)၊ ႏငငေရး ေတာေၾကာင ကစၥ ေတြ မာ ဘယသ စြမးေဆာငရညပေကာငး ႏင မလဆတာ ရငးၿပေပးပါဆရာ


Khaing Min ယသြားပါတယဆရာ


Win Diamond ဆရာဥးေကာဝငးေဆြးေနြးမေတြကအခနေပး နားေထာငဘးပါတယ။လကရနငငေရးပါတ တခ႔႕အားလြနခ႔တာေတြ လကေတြ႔မကခ႔တာ ေတြကျပနေတြ႔႕လာခ႔ရပါတယ။ ...See More


Phoe Thaw Dar ရယပါရေစခငဗာ။

13 May at 17:42 · Like · 1

Moe Thauk လကနကခတ႔သြားရာလမးပါ။


Moe Thet တစကယက လကေတြအကးျဖစေပၚေစမယ႕ သးသပခကပါပ...ဆရာ၇႔စာေပေဟာေျပာပြေတြမာႏငငေ၇းအျမငေတြက သရပါတယ.ဆရာဥးေကာ၀ငး ကနးမာေပာရြငပါေစေနာ....


Lin Htike လပဂၢလအနညးငယမ၊ညႏႈငး ေဆြးေႏြးအေျဖရာၾကသည Minilateralism ကသာ အလပျဖစလမမည ဟထငသည။ ဥးသနးစန၊ဥးေရႊမနး၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကည … ၊

သတ႔အခငးခငးနားလညမႈျဖင အကပအတညးကေကာႏငလငမေကာငးပါသေလာ … ။ ေကာငးသညဟယသည။((((((ဆရာ...See More

13 May at 20:12 · Like · 1

Bhone Khant Nay ပကတ အရအတငး သးသပခကေတြက အရမး ႏးည႔သမေမြ႕စြာ ေကာငးလြနးေနပါတယ ဆရာ။ ေလစားစြာျဖင ကလငးထက ေရ ဒါက သးသပခကပါ။လပရမယ လ႔ ေျပာတာမဟတပါဘး။ ၾကကရငယသးပါ မၾကကရငလ ပယေပါ ေရြးခယခြင ရပါတယ ခငဗာ။


Thaw Maw Soe Aung ဆရာေရ စာအပေကာငးေလးေတြမတဆကေပးပါအး


Thaw Maw Soe Aung ကလငးထကေရ လြတလပေရးရခါစ ကြနျမနစအေတြးေဟာငးေတြစြန.ပါေတာ. လထရ. civil culture အေၾကာငး ေျပားရင အခအေရ.အလယပငးက ၾကည.ပါ သတ.ကမြတေတြမ.ပါလ.မေျပားပါန. အခထကြနေတာတ.ႏငငက လကနကကင အဖြ. အမားဆးထးမာပါေနဆးပါ


Thaw Maw Soe Aung ကြနေတာအပါအ၀ငလအမားစဟာ သာမနလသားေတြမ. သာမနေလာကပး ေတြတကတယ အရမးေျမာကပင.ျပး မေတြးပါန. ကလငးထကရယ


Htut Khaung Kyaw {တပမေတာ၏အေၾကာငးျပခကမာ၊ ႀကက မၾကက အသာထား၊ ျငငးဖ႔ခကသညအေနအထားတြငလညးရေနသည။လြတလပေရးရၿပးေနာကပငး၊ အငအားအႀကးဆး ဗကပ မရေတာသညတင ေတာလနပနကနေနၾကေသာလကနကကငအငအားစစေပါငးမာ၊ ယခအထ တစသနးအထကရေနဆဟ သရသည။ လဥ...See More


Ko Naing Oo ဆရာေကာဝငးခငဗား..electoral systems အေၾကာငးေလးမားလညးေရးပါဥး၊ တရားမတမႈရတ႔ ေရးသားခကေလးေတြ ဖတခငလ႔ပါ။ ဆရာ႔ကေတာ ေလးစားယၾကညပါတယ။


Yahine Thu ကေကာဝငး ဒမကေရစႏငငေတြ ျဖစတ US,UK တ႔မာPRစနစကငသးပါသလား ။UK မာ တတယ ပါတ တခက PR စနစသးဖ႔ အဆျပတာ ေထာကခမႈမရပ ပယခခရပါတယ ။ PR စနစက NLD ပါတမမရေအာင လပဖ႔ၾကစညထားတ အစအစဥ ဆတာ ႏငငေရးနားလညသတငးသတယ ကေ...See More

13 May at 23:17 · Like · 2

Min Thitti ‘ဒမကရကတငေဇးရငး’ ပညာရပ၏ေခါငးကငဖခင တစဥးဟ ဆႏငေလာကေသာ ပါေမာကၡ ဂယာႏဒယာ၏ သတေပးစကားျဖင နဂးခပအပပါသည။ယခလ … ၊ “ဒမကေရစအေျပာငးအလမာ၊လကေတြ႕မျဖစႏငေသးတာက မစမပါေစန႔။ အကးရလဒထြကဖ႔ အခြငအလမး အေကာငးဆးနယပယမာအာရစကပါ။ ဒါက စပါ… ။”


Yahine Thu ေအာ ဒကၡ..ဒမကေရစႏငငေတြမာေတာင လမၾကကတ အရာက "ရမးဘနးၾကးအမမက မေဝရင အေသဆးန႔ေသရမယ"ပစလာ လပေနပါလား ။ အပငးအစေတြ ကးကားျပး ဒမကေရစဂရ ပစလညး ဖမးပ ။

14 May at 00:20 · Like · 2

Hnin Hnin Zaw ကယသမငးကေတာင မရကတလစားပ။

14 May at 00:36 · Like · 1

Than Sitt ေပးခငလြနးလ႕ hardliner ေတြလကခနငေအာငလပထားတာ၊ ဥပမာ တပမေတာကယစားလယ၂၅ %၊ ခကာ ခကာကယစားလညေျပာငးေပးရ အားေကာငးေအာငျပမထားပါ၊ ေလၾကားမးၾကားကမနးကတနး အတညျပ၊ ကမနးကတနး ေရြးေကာက၊ရ သတမတခနမာလႊေပးခပါသည၊ ျပငဘ႕လမာသမ...See More


Than Sitt ေကာဝငး ၁၂၊ ေမ ၂၀၁၃ လဥးေရႏငအခးခၾကညလင သပနအမားဆးတငးျပညျဖစေနသည။ ထမမက၊ အစးရသစသကတမး၂ ႏစသာသာကာလအတြငး၊ ထပတကလာေသာ လျခေရးျပနာမားကလညး ရေနျပနသည။ ေျပာရလင- ျပညတြငးၿငမးခမးေရးက ေအာငျမငစြာ တညေဆာကႏင...See More


Maung Shwe Yee Many thanks Saya,


Thiha Barhu “ဒမကေရစအေျပာငးအလမာ၊လကေတြ႕မျဖစႏငေသးတာက မစမပါေစန႔။ အကးရလဒထြကဖ႔ အခြငအလမး အေကာငးဆးနယပယမာအာရစကပါ။ ဒါက စပါ… ။ ေကးဇးပါဆရာ

15 May at 15:40 · Like · 2

Ko Thinker လာရဒငးမြနးရ႕ ေဆာငးပါး http://burma.irrawaddy.org/archives/39523

ႏငငေရးအရ သေဘာတညခကတရပ လအပျခငး (၁) | ဧရာ၀တ

burma.irrawaddy.org

၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြကာလ ရနကနၿမ႕ရ မ႐တ႐၌ မေရတြကေနစဥ (ဓာတပ – Reuters)

17 May at 18:01 · Like · 1

Maha Tapaung even though ever-changing political climate and mass mentality of any given time is to be taken under consideration, there always is something we should not discard, in a way, normative approach. It may not be pragmatic at the time of making decision(n...See More


Thann Swe ဆရာ NLD ဖကကေဝဖနေထာကျပတာေတာဟတပါၿပ အျခားတဖကကေရာ ျပျပငေျပာငးလေပးရမညမားကလညး ေထာကျပေဝဖနေပးပါဆရာ တဖကသတခညးပဆ မမမတျဖစေနမလားလ႔ပါ လထလညးခါးစညးခလာရတ႔ႏစေတြမနညးလဘး ဆရာ အခပဆးလာၿပဆရာ


Moe Zard

16 June at 15:44 · Like

ျပညတြငးၿငမးခမးေရး ေတြးမသညမား (အပငး - ၁) - ေကာ၀ငး

15 January 2013 at 00:38

ေကာ၀ငး

စကားဥး

ယေန႔ျမနမာႏငငတြင၊ အေျပာငးအလသးရပက အားတကဖြယရာ၊ တစၿပငနကတညး ျမငေတြ႕ေနရပါသည။ ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈ၊ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈႏင ျပညတြငးၿငမးခမး ေရး ျပနလညတညေဆာကမႈတ႔ ျဖစသည။ အဆပါ အေျပာငးအလသးရပမာ၊ တစခႏငတစခ အျပနအလနေကးဇးျပႏငၾကသလ၊ အျပနအလနအဟန႕ အတားျပႏငသညမားလညး ရရာ ဟန ခကညည အေကာငအထညေဖာႏငဖ႔ အထးအေရးႀကးလမမညထငသည။

အထးသျဖင၊ ျပညတြငးၿငမးခမးေရးေအာငျမငစြာ တညေဆာကႏငလင ႏငငေရးႏင စးပြား ေရးျပျပငေျပာငးလမႈမား ပၿမင၊ ပသြက၊ ပအျပန႕ကယလာႏငသလ၊ ျပညတြငးစစမး မၿငမးႏငပါ ကလညး၊ ေရ႕အေျပာငးအလႏစခမ ေအာငျမငမႈမားပင၊ ေရရညသေဘာမေဆာငႏငသညက စဥး စားမပါသည။ ယခအခါ၊ အစးရေရာ၊ လမးစ လကနကကငအငအားစမားပါ ျပညတြငးၿငမးခမးေရး အတြက ဝငးဝနးအေျဖရာေနၾကသညက ဝမးေျမာကဝမးသာ ေတြ႕ရရပါသည။ သ႔နငတင၊ ဆက လကေျဖရငးစရာမားလညး မနညးမေနာရလမဥးမညဟ သေဘာရပါသည။ ႏစေပါငးေျခာကဆယ ေကာ၊ အျမစတြယေနေသာ နာတာရညေဝဒနာဆးႀကးက၊ ေန႔ခငးညခငးကသ ေပာကကငးဖ႔ မလြယကေၾကာငးကလညး ဆငျခငမပါသည။

ယခစာစမာ၊ ျပညတြငးၿငမးခမးေရးႏင ပတသကေသာ စာေရးသေတြးမသညမားသာျဖစ သည။ ျပညတြငးစစေနာကခႏငငေရး မးသကမနတငးမားၾကားတြင၊ ကာလတစချဖတသနးခဖး ေသာ မဆစေလာက အေတြ႕အၾကအခ႕ႏင၊ ဖတရမတရသမ စာအပစာတမးမားက၊ စစညးၿပ၊ ဥာဏမသေလာက စဥးစားရခကမားျဖစပါသည။ ျပညတြငးၿငမးခမးေရးတညေဆာကမႈ၊ လက ေတြ႕ႀကးပမးေနၾကသ အားလးအတြက၊ အတတစခပ သတစပြငျဖစေစ၊ အေထာကအက တစစ တရာ ရလရျငား၊ မႈဝါးဝါးရညရြယခကျဖင တငျပလကျခငးျဖစပါေၾကာငး…။

၁။ သေဘာတရားေရးအ႐ႈပအေထြး|တရားေသဝါဒ အႏရာယ|

ျမနမာႏငင၏ ေခတသစစာေပမာ၊ ‘နဂါးန’ တြငသေႏၶတညခၿပး၊ ေခတသစႏငငေရးမာလညး၊ ေထာငသးရာျပညအေရးေတာပႀကးတြင ပႏၷကခခသညဟ ယဆရပါသည။ သ႔ႏငအမ၊ ျမနမာႏင ငေရးႏင အေတြးအေခၚလႈပရားမႈမားတြင လကဝအငဒအလဂ၏ အခနးမာ၊ ေတာေတာမားမားစြ ခငစးဝငေနသလား စဥးစားဖ႕ရသည။ အမနစငစစ၊ ကား(လ)မတဆေသာ ပဂၢလႀကး၏ အယအ ဆမာ၊ ၁၉ ရာစ ဥေရာပ၏ ေရ႕တနးအေရာကဆး၊ အငဒအလဂတစခ ျဖစခသညတင၊ ျမနမာႏငင လ၊ ဖြ႕ၿဖးမႈေနာကကေသာ ေဒသမားတြင လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာရာတြငမ၊ “တရားေသ ဝါဒ” ႏင ပးတခြာတ ရခသညကမားပါသည။

ယေန႔စစေအးအလြန ျမနမာႏငငေရးတြင၊ လကဝၾသ ဇာ တစစတရာ အကဘကေရာကလာသညမာ မနေသာလညး၊ “တရားေသ ဝါဒ” ကား အားေကာငး ေမာငးသန ကနေနဆဟ သေဘာရသည။ ယခထကတင မၿပးႏင မစးႏငရေနဆ ျပညတြငးစစမး တြငအခကအျခာ ေနရာမရေသာ ‘လမးစျပနာ’ တြငလညး အဆပါ လကဝအစြႏင တရားေသ ဝါဒအႏရာယက ေတြ႕ျမငေနရဆဟ ထငပါသည။ ဤသေဘာက ဆဝါးႏငေစရန ျမနမာႏငငေရးက ဒကၡမားေစခေသာ၊ ဆကလက၍လညး ဒကၡေပးႏငစရာရေသးေသာ၊ သေဘာတရားေရးဆငရာ ႐ႈပေထြးမႈအခ႕က တငျပအပပါသည။

(က) ဆဗယက (႐ရား) အစြ

တငးရငးသားလမးမားအေရးႏင ပတသကလင၊ အမးသားလြတလပေရးႀကးပမးမႈကာလ ကတညးက၊ ျမနမာႏငငေရးေခါငးေဆာငမား ကးကားညႊနဆခၾကသညမာ၊ စတာလင၏ ‘မတဝါဒႏင အမးသားေရးျပနာ’ (Marxism and National Question) စာအပပငျဖစသည။ ၁၉၄၇ ခႏစ ေမလက ကငးပခေသာ၊ ဖဆပလျပငဆငမႈညလာခတြင၊ ဗလခပေအာငဆနး ကင ေဆြးေႏြးခသညမာလညး၊ ဤစာအပပငျဖစသည။ ဤစာအပတြင စတာလငက ဆဗယကယနယကြနျမနစ ပါတ (ေဘာရဗစ)၏ လမးစဆငရာ ေပၚလစ Self-determination ဆသညက ယခလ ဖြငဆခပါ သည။ “The right of nations (or nationality) freely to secede or enter the federal relation with others” ဟ၍ျဖစသည။ “ခြထြကလကခြထြကပငခြငအပါအဝင လမးမား၏ ကယပငျပဌာနး ခြင” ဟနညးလညရပါသည။

အမနစငစစ၊ ဆဗယကကြနျမနစမား၏၊ အဆပါ ‘ကယပငျပဌာနးခြင’ အယအဆမာ၊ သတ႔ အေျခအေနႏင သတ႔ အဓပၸါယ ရပါလမမည။ သတ႔အဓက ရငဆငခရေသာ ဇာဘရငမာ၊ သးျခား လြတလပေသာ အမးသားႏငငမားက ဆလ(ဗ)လမးႀကးဝါဒျဖင ဆြစထားသညျဖစ၍၊ ဇာဘရင၏ အငပါယာက ၿဖခြႏငရန ‘ခြထြကေရး’ ေၾကြးေကာသျဖင လကေအာကခလမးမားက လႈ႕ေဆာ စညးရးချခငး ျဖစပါလမမည။ ကြနျမနစမားအာဏာရၿပး ေရးဆြခေသာ ဆဗယကယနယ၏ ဖြ႕ စညးပအေျခခဥပေဒတြငလညး၊ ခြထြကေရးအပါအဝင လမးမား၏ ကယပငျပဌာနးခြငဆသညက

တရားဝငေဖာျပေပးခသည။ သ႔တေစ ေဂာဂယာက၊ ဤအခကကကငၿပး၊ ခြထြကဖ႔ႀကးစားလာ ေသာအခါ၊ တပနေတာႏင ရငးခသညသာျဖစပါသည။

ေျပာရလင ကလနေခတမတငမ ျမနမာႏငငမာ၊ ဇာဘရင၏အငပါယာႏင အေျခခအရတည သညမဟတပါ။ ဗမာအပါအဝင တငးရငးသားလမးစမားအေနႏင ‘မးတစ’ (tribe) သာသာ၊ ‘ၿမ႕ျပႏငငမား’ (City States) အျဖစ စစညးေနထငခၾကသညကသာ မားပါသည။ တစခါတရ တငးရငးသားလမးတစခခက၊ အငပါယာအျဖစစစညးခၾကသညမားရသေလာက ရခေသာလညး၊ ေခတသစအမးသားႏငငအဆငထ ပပျပငျပငေရာကခသညေတာမဟတပါ။ ဤသညမာလညး ပေဒသရစစနစ၏ သေဘာသဘာဝအတငးပငျဖစရာ၊ ေခတသစအမးသားႏငငမားက ဆြစထား ေသာ ဇာဘရင၏ ေခတသစအငပါယာမး မဟတပါေခ။ ျမနမာေခါငးေဆာငမား (အထးသျဖင ကြနျမနစေခါငးေဆာငမား) အေနႏင အေရးႀကးေသာ အဆပါျခားနားခကက အေလးမထားဘ၊ တရားေသဝါဒ အစြျဖင ဆဗယကပစက ဆြယချခငးျဖစပါသည။ ပခးရးမၿပကြသြားေသာ ၁၉၇၅ ခႏစအထ၊ ဗမာျပညကြနျမနစပါတ၏ တရားဝင လမးစေပၚလစမာ၊ ဆခပါ ဆဗယကပစ ကယ ပငျပဌာနးခြငပင ျဖစပါသည။

(ခ) တရတအစြ

အားလးသၾကသညအတငး၊ တရတဆဗယကအကြအျပတြင ဗမာကြနျမနစမားအေနႏင တရတဘကက ရပခခၾကပါသည။ သ႔ႏငအမ၊ အေရ႕ေျမာက ဗကပ ဗဟ၏ တရားဝင လမးစ ေပၚလစမာ၊ ပခးရးမကာလလ၊ ဆဗယကပစမဟတေတာဘ၊ တရတပစ ‘ကယပငအပခပေရး’ (autonomy) ျဖစလာခသည။ တရတျပညသ႕သမၼတႏငင၏ ဖြ႕စညးပ အေျခခဥပေဒတြင၊ မညသညလမးစကမ ခြထြကခြငမျပပါ။ ကယပငျပဌာနးခြငပငမေပးပါ။ ကယပငအပခပခြငသာ ေပးၿပး၊ ‘တစျပညေတာငစနစ’ (Unitary System) ျဖငစစညးထားပါသည။

ဤသညမာလညး၊ သ႕အေၾကာငးႏငသသာ ျဖစပါလမမည။ တရတကြနျမနစမားအေနႏင အစတစတအမႊာမႊာၿပကြေနေသာ တရတျပညႀကးက ျပနလညစစညးရသညျဖစ၍ ‘တစျပည ေတာငစနစ’ ပသ႑နကငသးျခငးျဖစတနရာသည။ သ႔ႏငတင ျမနမာႏငငမာ၊ တရတျပညႏင လညး တညသည မဟတပါေခ။ တရတျပညတြင၊ အမားစ ‘ဟနလမး ’ က ပခးခငးယဥႏငေသာ လမးစဆ၍ အေတာရားပါသည။ ယခေလာေလာဆယဆလင ‘တဗက’ ေလာကသာရသည။ ျမန မာႏငငတြငကား ဤသ႔မဟတ။ ဗမာလမးစႏင ယဥေကးမႈသမငးအရ၊ အၿပငျဖစရမမက၊ ဗမာ ထကပင သကတမးအရေရ႕ကေသာ လမးစမားရေနသညသာ ျဖစပါသည။ ဇာအငပါယာမတငမ ရရားမာလ၊ လြတလပေသာေခတသစအမးသားႏငငအဆငမရသညတင သးျခားယဥေကးမႈႏင ကယပငလြတလပမႈမားရၾကသည မးတစမားျဖစပါသည။

ေျပာရလင၊ အဆပါျခားနားခကကလညး၊ ဗမာကြနျမနစမား အေလးမထားခၾကပါေခ။ တရတပစ ကယပငအပခပေရးဆသညကသာ၊ တရားေသကကေပၚလစခငးခၾကပါသည။ အမန စငစစ၊ ျမနမာႏငင၏ ပကတအရမာ၊ ရရားႏငမတသလ တရတႏငတသညလညးမဟတ။ သ႕ထး ျခားခကႏငသျဖစသည။ သးျခားယဥေကးမႈႏင ကယပငလြတလပမႈမား ကယစရၾကသည လမးစမား၊ ျမနမာႏငငဆသည ပထဝေဒသႀကးတြင (မားေသာအားျဖင) တနးတရညတ၊ စစညး ေနထငၾကသည သမငးအစဥအလာျဖစသည။

(ဂ) အေမရကနအစြ

၁၉၈၉ - ဘာလငတတငးၿပကၿပးသညေနာကတြင၊ ကမာၻႀကး၏ ေရဘယတ႐ခကမာ၊ ကြနျမ နစဝါဒမ ဒမကေရစဘကသ႔ လညေျပာငးသြားခပါသည။ ျမနမာႏငငတြငလညး ၁၉၈၈ အေရးအခငးမစ၍၊ အစဥအလာလကဝအပမကမား မနေဖာသြားၿပး၊ ဒမကေရစႏငငေရးစနစဘက သ႔ ဥးတညလႈပရားလာခပါသည။ ဤသ႔ အငဒအလဂတ႐ခက တစရာရစဆယဒဂရ လညေျပာငး သြားသညတင ျမနမာႏငငေရးက အစဥတစကလ၊ ဒကၡေပးခေသာ တရားေသဝါဒ အႏရာယက ကား၊ ေတြ႕သေလာကေတြ႕ေနရဆရသည။ တငးရငးသားလမးစျပနာ အေျဖရာေရးတြင၊ အေမရကနပစက ‘ဗနးတင’ လာၾကသညမားျဖစပါသည။

ဆရလင၊ အေမရကနျပညေထာငစ၏ ကနဥးသမငးတြငလညး၊ ‘ဖကဒေရးရငး’လား၊ ‘ကြနဖကဒေရးရငး’ လားဆေသာ၊ အျငငးပြားမႈမားရခသညသာျဖစသည။ သ႔ႏငတင အေမရက၏ ဖြ႕စညးပအေျခအခဥပေဒတြင ‘အေျခခႏငငသားအခြငအေရး’ (Bill of Rights) ျဖင၊ ထနးထားႏင ခရာ ျပညေထာငစႀကးက ယေန႔ထကတင၊ မၿပမကြ၊ အားေကာငးေမာငးသနေတြ႕ျမငေနရဆ ျဖစ ပါသည။ ဤအစဥအလာက ေထာကျပၿပး၊ ျမနမာလမးစအေရးကလညး၊ အေမရကနပစ ‘အေျခခႏငငသား အခြငအေရး’ ျဖင မေျဖရငးႏငပါသေလာ… ” ေမးခြနးထတအဆျပလာၾကသည။

မတပါ။ အေမရကနျပညေထာငစမာ၊ ကမာၻအရပရပမ ေရၾကညရာျမကႏရာ ေရႊ႕ေျပာငးေန ထငၾကသမားျဖင စစညးထားသည ‘ပကလ႕အဖြ႕အစညး’ ဟ ဆရမညသာ ျဖစပါသည။ အေမရ ကတြင ပေဒသရဇသမငးမရ။ အစဥအလာ အမးသားယဥေကးမႈ မရ။ ဤသ႔ေသာစဖြ႕မႈမးက “ႏငငသားအခြငအေရး” ျဖင ထနးထားႏငေသာလညး ျမနမာႏငငအတြကမ လေလာကလမမည မဟတပါေခ။ အစဥအလာအမးသားယဥေကးမႈ ကယစရၾကေသာ ျမနမာလ႕အဖြ႕အစညးတြင ‘အမးသားအမတအသားသရပ (national identity) က ဥေပကၡာျပၿပး၊ ‘အခြငအေရး’ (right) တစခတညး ေျပာေနလင၊ ေရမေရာသည ‘တရားေသဝါဒ’ ပင ျဖစပါလမ မည။

၂။ စကားလးတေစၧ

|ယနယ/ ဖကဒရယ|

စစေအးေခတတြင၊ အေျခခအေကာကအယခငး၊ တလငေသာမ စကားလးအရမတေအာင၊ တမငခြျခားသးစၾြကသညမားရခသညဟထငသည။ ဥပမာ၊ လကဝဘကက၊ ႏငငမား၏စဖြ႕မႈက ‘union’ ဟသးသည။ (Soviet Union) လကယာဘကက ‘federal’ ဟသးသည။ (Federal Republic of Germany) ျမနမာႏငငေရးတြငမ အဆပါေဝါဟာရမားက၊ မမတ႔ နားလညသလ အဓပၸါယဖြငဆရာမ အျငငးပြားစရာပင ျဖစလာရေတာသည။ အထကတြင ေဖာျပခၿပးေသာ၊ သေဘာတရားေရးအ႐ႈပအေထြးက ဗးေလးရာဖ႐ဆငေစသည စကားလးတေစၧ ေျခာကမႈမားျဖစပါ သည။

လြတလပေရးမရမ ၁၉၄၉၊ ဇြနလ ၁ ရကေန႔က ကငးပခေသာ တငးျပျပညျပလႊတေတာ ေဆြးေႏြးပြတြင၊ အမတတစဥးက၊ ဗလခပေအာငဆနးက ယခလေမးခဖးသည။ ျမနမာဘာသာ တြင ျပညေတာငစဟ သးႏႈနးထားပါလက၊ အဂၤလပဘာသာတြင၊ အဘယေၾကာင Federal မသးဘ၊ Union ဟသးထားပါသနညး” - ဟ၏။ ဗလခပကမ ျမနမာႏငင၏ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ျဖစ၍ Union တ႔ Federal တ႔က အဓကမထားဘ၊ ျမနမာဘာသာ ျပညေထာငစ’ ဆသညကသာ အတညယေၾကာငး ျပနၾကားခပါသည။ တဖန၊ လြတလပေရးရၿပး၊ ဆယႏစေကာအၾကာ၊ ၁၉၆၀ ျပညႏစတြင ကငးပခေသာ ေတာငႀကးညလာခမ ‘ဖကဒရယမ ’ ေပၚထြကလာရာ၊ ျမနမာတပမ ေတာက ‘ခြထြကေရးအႏရာယ’ ဟ အဓပၸါယေကာကၿပး၊ ၁၉၆၂ - အာဏာသမးမႈ အထပင ဥးတည သြားခရသည။

အမနစငစစ ျပညေတာငစမ စစ-မစစ’ ဆသညက စကားလးမားအေပၚ ကပကပ ျငငးမေနၾကဘ၊ လကေတြ႕ကေသာ ‘အာဏာခြေဝ ကငသးပ’ ႏင စစစသညကသာ ပ၍ အဓပၸါယ ရလမမညထငပါသည။ Union ျဖစေစ၊ Federal ျဖစေစ၊ ျပညေထာငစ၏ အႏစသာရမာ၊ ဗဟႏင ေဒသအာဏာခြေဝကငသးမႈတြင ရလမမညဟ သေဘာရသည။ ဤေနရာတြငလညး အစြနးႏစ ဘကက ေရာငႏငေရးက အထးအေရးႀကးပါလမမည။ အကယ၍ ဗဟအစးရက၊ လပပငခြငအာ ဏာ အလြနအကၽြကငထားလင၊ ျပညေတာငစ Union သ႔မဟတ Federal ကေကာၿပး၊ ‘တစျပညေတာင’ (Unitary) အစြနးသပေရာကသြားပါလမမည။ အလားတ၊ ေဒသအစးရမားက၊ အလြနအကၽြလပပငခြငမားယထားျပနလငလညး၊ ဖကဒေရးရငးကေကာ၍ ကြနဖကဒေရးသ႔ ဥးတညသြားႏငသည အႏရာယရေနသည။ စကားလးတေစၧေျခာကမႈမားက ေကာၿပး၊ သမေမြ႕နက ႐ႈငးလေသာ အဆပါ- အာဏာခြေဝကငသးေရးျပနာက အေၾကအလညညႇႏႈငးအေျဖရာၾကဖ႔ လပါလမမည။

၃။ ယၡငအေတြ႕အၾကမား

(က) လမးေပါငးစညလာခမား

ေခတသစျမနမာႏငငေရးသမငးတြင ေရဘယအားျဖင လမးေပါငးစညလာခသေဘာေဆာင ေသာ ကြနဖရငမးႏစႀကမသာကငးပႏငခပါေသးသည။ ၁၉၄၇ ပငလညလာခႏင ၁၉၈၁ - ေတာင ႀကးညလာခတ႔ျဖစသည။ အဆပါ ညလာခႏစခ၏ အေတြ႕အၾကႏင သငခနးစာအခ႕က ဆက လကေဖာျပပါမည။

ပငလညလာခ

အမနစငစစ၊ ပငလညလာခမာ ေအာငဆနး အကတလစာခပ’ ၏ အကးဆကဟ ဆရမည သာျဖစပါသည။ အဆပါစာခပတြင “နယျခားေဒသမားႏင ျမနမာႏငငေပါငးစညးေရးက၊ နယျခား ေဒသမားတြင ေနထငၾကေသာ၊ တငးရငးသားမား၏ ဆႏၵအတငးျဖစေစရမည” ဆေသာ အခက ပါရရာ၊ တငးရငးသားမား၏ ေပါငးစညးေရးဆႏၵက ရယႏငရန ႀကးပမးရာမ ထြကေပၚလာေသာ အကးရလဒပငျဖစသည။ ဆခပါ စာခပအရ၊ “တငးျပျပညျပ လႊြတေတာေရြးေကာကပြက ေစာ လငစြာ ကငးပေပးမည” ဆေသာ အခကလညးပါရရာ ရတတသမအခနအတြငး၊ တကသတရက ေဆာငရြကရသညျဖစ၍ တငးရငးသားလမးစအားလးနင အခနယညႏႈငးေဆာငရြကမႈမား မလပ ႏငခပါေခ။

အကးဆကအေနႏင၊ ပငလညလာခမာ၊ တငးရငးသားအားလးပါဝငေသာ၊ ကယျပန႔သည ကြနဖရငႀကးအထျဖစမလာခပါ။ All inclusive မဟတဟ ဆရမညသာျဖစပါသည။ ဗမာ၊ ရမး၊ ကခင၊ ခငးကယစားလယမားသာ ပါဝငေဆြးေႏြးဆးျဖတခၾကၿပး၊ ကရငႏင ကရငန (ကယား) ကယစားလယမားကမ ေလလာသအျဖစသာ တကေရာကခၾကသည။ ညလာခဆးျဖတခက (ပငလစာခပ) မာလညး၊ တငးရငးသားစညးလးညညြတေရး စတဓာတ၊ တစနညး ျပညေထာငစ စတဓာတကသာ ေဖာျပႏငခၿပး၊ ေပါငးစညးေရးဆငရာ အေသးစတအခကအလကမားထ သေဘာ တဆးျဖတႏငချခငးမရခပါ။ အထးသျဖင အေရးႀကးသည ဗဟႏငေဒသအာဏာခြေဝကငသးေရး ဆငရာမမားက၊ အေသးစတညႏႈငးေဆြးေႏြးဆးျဖတမႈမားမလပႏငခဟ ဆရပါလမမည။ ထထက၊ ၁၉၄၇ ခႏစ၊ ဇြန ၉ ရကေန႔က၊ စတငကငးပခေသာ တငးျပျပညျပလႊတေတာေဆြးေႏြးပြတြင ရမးႏငကရငနကယစားလယက ျပညေတာငစအတြငးမ ခြထြကလက ခြထြကပငခြင” ဆသညက ေတာငးဆခၾကရာ၊ ၁၉၄၇ အေျခခဥပေဒတြင ‘၁၀ ႏစၾကာလင ခြထြကလက ခြထြကခြငရသည’ ဆေသာ အခကက ထညသြငးခရပါသည။

မညသ႔ပငဆေစ၊ ပငလညလာခအေနႏင- ျပညေထာငစႀကးအျဖစ ေပါငးစညးေနထငၾကမည ဆေသာ ပငလစတဓာတကမ တစစတရာ ျပသႏငခသညဟ ဆႏငပါလမမည။

ေတာငႀကးညလာခ

၁၉၆၁ ခႏစ၊ ဇြနလ ၈ ရကေန႔က ေတာငႀကးၿမ႕တြင ကငးပခေသာ ျပညနယေပါငးစညလာ ခမာ၊ ပငလထက ပ၍ all inclusive သေဘာေဆာငပါသည။ ရမး၊ ကခင၊ ကယား၊ ကရင၊ ခငး၊ မြႏႏင ရခင - ကယစားလယမားပါဝငခၾက၍၊ အဓက လမးစအားလးပါဝငသညဟ ဆႏငသည။ ဤညလာခႀကးမပင၊ ‘ရမးမ’ ေခၚ ‘ဖကဒရယမ’ ထြကေပၚလာျခငးျဖစပါသည။ အမနစငစစ ဖကဒရယမမာ ခြထြကေရးက ေတာငးဆသညေတာမဟတပါေခ။ လကရ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ (၁၉၄၇ ဥပေဒ) မာျပညေထာငစမဟ ဆေသာလညး လကေတြ႕တြင တစျပညေတာငသေဘာ ျဖစေန၍ ျပညေတာငစမစငစစျဖစေစရန၊ ျပနလညျပငဆငေရးဆြရန အဆျပျခငးသာျဖစပါသည။

ဖကဒရယမက၊ အဆျပခေသာ အေရးႀကးသည မအခ႕မာ-

၁။ ဗမာျပညနယဖြစညးေရး (ရစျပညနယမ)

၂။ အထကလႊတေတာ (လမးစလႊတေတာ) သ႔ ျပညနယတငးမ၊ တညေသာ ကယစားလယ အေရအတြက ေစလႊတေရး။

၃။ လမးစလႊတေတာႏင ျပညသ႕လႊတေတာ (အထကႏငေအာကလႊတေတာ) ကအာဏာတ ေပးေရး။

၄။ ဗဟအစးရ (ျပညေတာငစအစးရ) ကေအာကပါဌာနမားလႊအပၿပး၊ ကနရေသာ အာဏာႏင လပပငခြငမားက ျပညနယမားသ႔လႊအပေရး

- ႏငငျခားဆကသြယေရး

- ကာကြယေရး

- ဘ႑ာေရး

- ေငြဒဂၤါးႏင ေငြစကထတေဝေရး

- စာတကႏင ေၾကးနနးဆကသြယေရး

- ရထား၊ ေလေၾကာငး၊ ေရေၾကငးဆကသြယေရး

- တရားစရငေရး

- ပငလယဆပကမးခြနေကာကေရး

၅။ ျပညေထာငစဘ႑ာေတာမတစြာ ခြေဝေရးျဖစသည။

အဆပါ ဖကဒရယမက၊ ဖဆပလ ႏင ပမညတ တ႔က ဖကဒေရးရငးကေကာၿပး၊ ကြနဖက ဒေရးရငးသ႔ ဥးတညသြားႏငစရာရသညဟ ေဝဖနခၾကသည။ အာဏာရပါတ - ပထစ၏ သေဘာ ထားကမ မသရေတာပါေခ။ သတမတရကခနးမတငမတပမေတာက အာဏာသမးလကေသာ ေၾကာငျဖစပါသည။

(ခ) ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား

လမးစလကနကကငအဖြ႕အစညးမားႏင အစးရအဆကဆကၾကား၊ သးျခားေတြ႕ဆေဆြးေႏြး ၾကသညမား၊ အခါအားေလာကစြာရခပါသည။ လကနကကငအဖြ႕အစညးအားလးေလာကႏင၊ အခနတစခနတညးမာပင သျခားေဆြးေႏြးၾကသညမးကမ၊ ႏစခါသာေတြ႕ရသည။ ေတာလနေရး ေကာငစေခတဥး ၁၉၆၃ ခႏစ ႏင ၁၉၉၀ ျပညလြနႏစမားအတြငးျဖစသည။

၁၉၆၃၊ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား

ထစဥက၊ ေတာလနေရးေကာငစအစးရႏင၊ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးခၾကေသာ လကနကကငအဖြ႕ အစညးမားမာ-

၁။ ကြနျမနစပါတ (ဗမာျပည) [အလန]

၂။ ရခငျပညကြနျမနစပါတ

၃။ ရမးအမးသားတပေပါငးစႏင ရမးျပညလြတေျမာကေရးတပ

၄။ ကခငလြတလပေရးေကာငစ

၅။ ဗမာျပညကြနျမနစပါတ (ဗကပ)

၆။ သးပါတ (ေကအငယပါတ၊ မြနျပညသစပါတႏင ကရငနအမးသားတးတကေရးပါတ)

၇။ မဒညတ (အထကပါသးပါတ၊ ဗကပႏငခငးဥးစအဖြ႕)

၈။ ကရငေတာလနေရးေကာငစ

ကရငေတာလနေရးေကာငစ တစခတညးႏငသာ၊ ၿငမးခမးေရးသေဘာတညခကရခပါသည။

၁၉၈၉/၉၀ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမား

ႏငငေတာၿငမဝပမျပားမႈ တညေဆာကေရးအဖြ႕အစးရအေနႏင ၁၉၈၉ ခႏစမစ၍၊ လမးစလကနကကငအဖြ႕အစညးမားႏင သးျခားေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈ မားလပခရာ၊ ၁၇ ဖြ႕နင အပစအခတရပဆေရး သေဘာတညခကမားရရခပါသည။ အဆပါအဖြ႕ မားတြင ယခင ဗမာျပညကြနျမနစပါတမ ကြထြကလာေသာ၊ ကးကန႔အဖြ႕၊ ဝအဖြ႕မားပါသလ၊ ေကအငယပါတမခြထြကလာေသာ ဒမကရကတစကရင ဗဒၶဘာသာတပမေတာ (DKBA) လညး ပါသည။ ‘ကခငလြတလပေရးအဖြ႕’ (KJO) လ၊ အငအားႀကးအဖြ႕မားပါသလ ကရငနလမးေပါငးစ လြတေျမာကေရးအဖြ႕ (ကလလတ) ၊ ကယမးျပညသစပါတ၊ ရမးျပညလမးေပါငးစလြတေျမာက ေရးအဖြ႕ (ရရလဖ) တ႔လ အဖြ႕ငယမားလညးပါသည။ ရမးျပညနယတပမေတာ (SSA) လ၊ ကရငနတးတကေရးပါတလ၊ မြနျပညသစပါတလ အငအားအသငအတငရေသာ အဖြ႕မားလညး ပါသည။

အခ႕ေသာအဖြ႕မားမာ၊ အပစအခတရပဆေရး သေဘာတညခကရၿပးမ၊ ျပနပကသြားသည မားလညးရသည။ KIO/KIA ႏငဆလငယခခနထ၊ တကပြမားဆကလကျဖစပြားေနဆရသည။

(ဂ) ၿခငသးသပခကမား

ဆခၿပးေသာ အေတြ႕အၾကမားက၊ အေျခခၿပး၊ စာေရးသ ဥာဏမသေလာက ၿခငသးသပ ၾကညပါမည။

၁။ ေရရညတညတန႔ခငၿမေသာ၊ ၿငမးခမးေရးသ႔ ဥးတညႏငဖ႔ဆလင၊ အငအားစအားလး ပါဝငေသာ အေျဖရာမႈမးျဖစဖ႔လလမမညထငပါသည။ ပငလညလာခတြင၊ တငးရငးသားလမး ေပါငးစမပါဝငႏငချခငး၊ ေတာငႀကးညလာခအၿပး ဖကဒရယမေဆြးေႏြးပြမားတြင၊ တပမေတာ ကယစားလယမပါျခငး စသညတ႔မာ ေနာကဆကတြဝမးနညးဖြယရာမား၏ အေၾကာငးရငးချဖစ ေလမညလား စဥးစားမသည။

၂။ ၁၉၆၃ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမားတြင၊ လမးစလကနကကငအဖြ႕အစညးမားႏင သေဘာတ ညခကမရခသည အဓကအဖအထစမာ ‘ခြထြကခြင’ ကစၥျဖစမညထငသည။ ၁၉၄၇ အေျခခဥပေဒ တြင၊ ျပညေတာငစစနစ’ ဟေဖာျပထားေသာလညး၊ လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာရာတြင ‘တစျပညေတာငသေဘာ’ ျဖစေနသညဟ၊ လမးစမားဘကမ ထငျမငႏငစရာရေပသည။ အစးရ ဘကမ၊ အဆပါခစားခကကေခဖကေပးနငရန၊ လကေတြ႕ကကျပသႏငဖ႔လပါလမမည။ ေပါငး စညးမႈက၊ ၿပကြမႈထက၊ အားလးအတြက ပအကးမားေစႏငေၾကာငးကလညး၊ အခငအမာျပသနင ဖ႔ လမညထငသည။

၃။ ၁၉၈၉/၉၀ ေဆြးေႏြးမႈမားမ ရရခေသာ၊ အပစအခတရပဆေရးမား ဘာေၾကာငေရရည မခသညက၊ ျပနလညဆနးစစဖ႕လမညထငပါသည။ ထစဥက အစးရ၏ခဥးကပမႈမာ၊ ႏငငေရး ထက စးပြားေရး မကႏာစာတစခတညးကသာ အေလးထားခသညလားစဥးစားမသည။ လကနက ကငတကပြ ရညၾကာလာသညနငအမ၊ လကနကကငအငအားစမားမာ၊ မမတ႔တပဖြ႕မား ဆက လကရငသနေစရန၊ စးပြားေရးလပၾကရသညမားရပါသည။ အစးရအေနနင အဆပါ ‘စစစးပြားေရး’ က၊ ‘ၿငမးခမးေရးစးပြားေရး’ ျဖစေအာငႀကးပမး ဖနတးေပးခသညကေတြ႕ရသည။ ဆလသညမာ ေခါငးေဆာငမားက စးပြားေရးလပကြကႏင လပပငခြငမား အပႏငးလကသညသေဘာပငျဖစ သည။ သ႔တေစ ေအာကေျခ တပသားထႏင ေဒသခလထအတြကမ၊ ထငသာျမငသာ အကးေကး ဇးမားဖနတးမေပးႏငခဟ ယဆရပါသည။ ဤအခကက၊ ဒတယတနးေခါငးေဆာငမားႏင ေအာက ေျခတပသားထက၊ စစပြဆသ႔ျပနလညသြားေစရန၊ ေစေဆာမႈတစခ ျဖစေကာငးျဖစသြားႏငေပ သည။

ဖြ႕ၿဖးမႈေနာကကျခငးမာ၊ ျမနမာျပည- ျပညတြငးစစ၏ အေၾကာငးတရားဆသညထက၊ အကး ဆကျဖစဖ႔က ပမားသညဟ သေဘာရပါသည။ ျပညတြငးစစ၏ အဓကအေၾကာငးရငးချဖစေသာ၊ ႏငငေရးျပသနာမားက မေျဖရငးနငလင ရရၿပး၊ အပစအခတရပဆေရးမ၊ အခနမေရြးေသနတသ ျပနထြကႏငသညက သတခပဖ႔ လမညထငပါသည။ ေရရညတညတန႔ခငၿမမည ၿငမးခမးေရးႏင လညး ေဝးေနဥးမည ျဖစပါသည။

အပငး (၂) ဆကရန

Myo Set and 172 others like this.

Aung K Moe မပါရေစ။

15 January at 02:39 · Like · 1

Ko John ဖကဒရယ အပခပေရး အာဏာ ကစၥေျပာခငရေအာင KIA TERRORIST ဓါးျပအဖြ႕က ဘယေလာက အဆငရလ႔လညး။ အစးရက လငဇာေဒသက ကယပင အပခပေရး ေပးထားတာေတာင မေကနပနငရေအာင မငးတ႔က ဘာေကာငေတြမ႔လညး။ ကယအဆငကသပါ။ အႏလကန႔ ေရႊခြက မႏႈက...See More

Timeline Photos

ဖကဒရယ အပခပေရး အာဏာ ကစၥေျပာခငရေအာင KIA TERRORIST ဓါးျပအဖြ႕က ဘယေလာက ...See more

by: Ko John


Cho Tu Zal ႐ယပါတယ


Thaw Tun Aung allow me to share,pls

15 January at 05:51 · Like

Wunpawng Dinghku ၁၉၄၇ အေျခခဥပေဒတြင ‘၁၀ ႏစၾကာလင ခြထြကလက ခြထြကခြငရသည’ ဆေသာ အခကက ထညသြငးခရပါသည။


Ko John KIA TERRORIST ဓါးျပအဖြ႕အား ကခငလြတလပေရး တပမေတာအျဖစ ယၾကညခငလြနးလ႔ သသမားရလင သကေသနငတကြ ရငးျပေပးေစလပါတယ။ တကယမသလ႔ ေမးေနတာပါ။ အားလး ယၾကညလကခ သြားေစရန အေသအခာ ရငးျပေပးေစလပါတယ။ ေကးဇး ကမၻာပါ။ ။...See More

Timeline Photos

ကခငၿပညနယ၏ ေဒသေျမပ န႔ အကယဝနးက သပါတယ။ မယမယရရ နင ထညထညပပ မရေ...See more

by: Ko John


Ko John ပါတသကလ႕ သတျပမတာေတာ ၿငမးခမးေရး ေဆြးေႏြးပြေတြက ခတးလပတာ၊ ဘနးန႕ ေကာကစမးက တရတျပညက ထတတာ၊ တရတအစးရက မလြနဆနႏငတာ၊ အေထာကအပရဖ႕ မလမတပါတ လပတာေလးေတြ ပါပ။

အဒအခနထလညး KIO ဆတာက မေတြ႕ရေသးပ ၁၉၇၆ မာမ...See More


Saw Tu ၿငမးခမးေရးသ႔ ဥးတညႏငဖ႔ဆလငအေထြေထြလြတၿငမးခမးသာေပ:ရမယေလ ႏငငေတာေပါ


Kyaw Than Aung ေကးဇးတငပါတယ


Pyi Soe ၀ါးတား၀ာားဆေပမ သကြပါတယဆရာ၊ ဗမာအခက တငးရငးသားေတြ အခကဆတာေလးေကာဆရာ...


Mswe Swe ေကးဇးတငပါတယ၊ဒလေတြးေခၚမမးဖတရတာ။


Hline KoHline The Voice မာ ဖတၿပးကတညးက ၾကကလြနးလ.။လတတေလာမာ သမဒၵရာ ႏစစငး သအရ န. ဒါကအႀကကဆးပ။


Tun Aungthar စစျဖစေပါငးလညး မားချပ ႏစေတြကလညး ေညာငးခ႔ၿပ ဆးရးမ မားလညး မနညးေတာျပ အခထ အေတြးေခာေနႀကဆ ဆေတာလ ကြ နေတာတ႔ သာမနျပညသေတြမာျဖင ဘာမားတတနငပါမလ။

15 January at 11:29 via mobile · Like

Tin Win Let me share


ဖး ခမး ဆရာေကာ၀ငးခငဗာ ...လြတလပေရးမရမ ၁၉၄၉၊ ဇြနလ ၁ ရကေန႔က ကငးပခေသာ တငးျပျပညျပလႊတေတာ ေဆြးေႏြးပြတြင၊ အမတတစဥးက၊ ဗလခပေအာငဆနးက ယခလေမးခဖးသည။(၁၉၄၉ မာ ခ ႏစလြေနထငပါသည။ေတာငၾကးညလာခကလညး ၁၉၆၁ ႏင ၁၉၈၁ ဟ ခႏစ ၂ မးေတြ႔ေနရပါသည။ ၁၉၆၁ သညအမနျဖစမညထငပါသည။) ၁၉၄၇ ပငလညလာခႏင ၁၉၈၁ - ေတာင ႀကးညလာခတ႔ျဖစသည။


Shweminthar Minbu ေကးဇးတငတယဗာ

16 January at 12:59 via mobile · Like

Nga Zar Plz,Lets me share sayar


January 2013 at 00:38

ျပညတြငးၿငမးခမးေရး

ေတြးမသညမား (အပငး - ၂)

ေကာ၀ငး

၄။ လတတေလာျပနာမား

ယခအခါ၊ လမးစလကနကကငအဖြ႕အစညးအားလးနးပါးႏင ပဏာမ အပစအခတရပဆေရး သေဘာတညခကမား ရရၿပးျဖစပါသည။ သ႔ႏငတင၊ အေရးႀကးေသာ ႏငငေရးျပနာမားကမ ဆကလကေဆြးေႏြးေနၾကဆျဖစသည။ ‘ကခငလြတလပေရးအဖြ႕’ (KIO)ႏငမ၊ အပစအခတရပဆ ေရး သေဘာတညခကမရေသး႐မမက၊ တကပြမားဆကလကျဖစပြားဆရေနသည။

KIO ႏင အျမနဆးအပစအခတရပဆေရး သေဘာတညခကရဖ႔လသလ၊ KIO အပါအဝင၊ လ မးစလကနကကငအဖြ႕အစညးအားလးႏငလညး၊ ေရရညတညတန႔ခငျမေသာ ၿငမးခမးေရးတည ေဆာကႏငရန၊ ႏငငေရးအရ အေျဖရာၾကဖ႔ အထးအေရးႀကးပါသည။ ဤေနရာတြင၊ စာေရးသလ သာမနျပညသတစေယာကအေနႏင “မညသ႔ေသာတးတကမႈမားရေနၿပ”၊ “မညသ႔ေသာအခက အခႏင ျပနာမားရေနသည” - စသညမားက သလသညမဟတပါ။ သခြငရသညလညးမဟတ ပါ။ ဥာဏမသေလာက၊ စဥးစားရသမ ျပနာအခ႕ကသာ မနးဆေဖာျပလကရပါသည။

(က) ၿငမးခမးေရးလမးျပေျမပ

အစးရဘကမ၊ ျပညတြငးၿငမးခမးေရးက အဆငသးဆငျဖင ေဆာငရြကသြားမညဟ၊ တရား ဝငထတျပနေၾကျငာထားၿပးျဖစသည။

ပထမအဆငမာ၊ လကနကကငအဖြ႕အစညးအသးသးႏင သကဆငရာ၊ ျပညနယ၊ တငးေဒသ ႀကး အစးရၾကား အပစအခတရပဆေရးသေဘာတညမႈရဖ႔ျဖစသည။ ဤအဆငတြင၊ ႏစဘကအ ျပနအလန

ယၾကညမႈတညေဆာကေရးက အေရးႀကးဆးအျဖစသေဘာယသည။ ဒတယအဆငမာ လကနကကငအဖြ႕အစညးအသးသးႏင ျပညေတာငစအစးရ (ဗဟအစးရ) ၾကား၊ ပမကယျပန႔ ေသာ ညႏႈငးေဆြးေႏြးမႈမားေဆာငရြကဖ႔ ျဖစသည။ ဤအဆငတြင လမႈစးပြားေရး၊ ယဥေကးမႈေရး ႏင၊ ႏငငေရးျပနာမားအပါအဝင၊ အျခားဆကစပေနေသာ၊ ျပနာရပမားက ကငတြယေျဖ ရငးၾကမညျဖစသည။ တတယအဆငတြင လကနကကငအဖြ႕အစညးအားလးမ ကယစားလယမား ႏင အျခားေသာ ‘အကးရငမား’ (Stakeholder) စစညးၿပး၊ ေရရညတညတခငျမမည ႏငငေရး သဘာတညခကတရပ၊ ေဖာထတႏငရန ေဆြးေႏြးညႏႈငးၾကဖ႔ျဖစသည။ ဤအဆငတြင လအပပါ က၊ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ျပငဆငေရးအထပါ၊ ေဆြးေႏြးညႏႈငးၾကဖ႔ရပါသည

အပစအခတရပဆေရး သေဘာတညမႈရရၿပး၊ လမးစလကနကကငအဖြ႕အစညးမားႏင ပတသကလင၊ ေရဘယအားျဖင ပထမအဆငက ေကာလြနၿပး၊ ဒတယအဆငက စတငေနၿပဟ နားလညရပါသည။ KIO ႏငမ၊ အပစအခတရပဆေရးသေဘာတညမႈ မရေသးသညတင၊ ဗဟအစး ရအဖြ႕ကယစားလယမားႏငပါ၊ တကရကေဆြးေႏြးညႏႈငးေနၿပျဖစ၍၊ ပထမႏငဒတယအဆငက တစၿပငနကအေကာငအထညေဖာေနသညသေဘာဟ ယေသာရမညထငပါသည။ သ႔ႏငတင ဘာေၾကာင ရလဒေကာငးမားထြကမလာဘ၊ စစေရးအရနျမငလာရသညကမ စဥးစားစရာျဖစေန ေတာသည။ KIO တြင၊ ၎တ႔ကယပင၊ သးျခားလမးျပေျမပရေနသေလာ။ အကယ၍ ရခလင၊ ပြင ပြငလငးလငးေဖာထတေဆြးေႏြးၾကဖ႔လမညထငသည။ တတယအဆငေဆြးေႏြးပြတြင၊ KIO အပါအဝင၊ လမးစ လကနကကင အားလးစစညညတကေရာကႏငဖ႔ အထးအေရးႀကးေသာ ေၾကာင ျဖစပါသည။

(ခ) မပငးဆငရာျပနာ

(ေပါငးစညးေရး/ခြထြကေရး)

တငးရငးသား လမးမားအေရး၏ မပငးဆငရာတြင အေရးႀကးဆးျဖစဖြယရသညမာ၊ ‘ျပည ေတာငစႀကးအျဖစ၊ ဥမကြသကမပကေပါငးစညးေနထငၾကမညေလာ’ သ႔မဟတ “လြတလပ ေသာႏငငမားအျဖစ သးျခားရပတညၾကမညေလာ” ဆေသာ ကစၥတြငရလမမညဟ သေဘာရပါ သည။ ၁၉၆၃ ျပညတြငးၿငမးခမးေရး ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမားတြင၊ လမးစလကနကကငအငအားစ မားႏင သေဘာတညခက မရခသညမာ၊ ဤျပနာအေပၚအေျဖမရာႏငေသာေၾကာငဟ ထင သည။ ယခအခါ၊ လမးစလကနကကငအငအားစတငးက၊ ‘ခြထြကေရး’ ကစြန႔လႊတခၾကၿပျဖစရာ၊ ျပနာ၏အေျဖက ရရၿပးျဖစသညဟ ယဆရပါသည။ ဆရလင မပငးဆငရာျပနာ၏ ေသာ ခကအကဆးကစၥက ေကာလႊားႏငခၿပျဖစ၍၊ ရရၿပး၊ ေပါငးစညးေရးစတဓာတ (တစနညး- ပငလ စတဓာတ) ျဖင ကနျပနာမားက ညႏႈငးအေျဖရာႏငလမမညစ ေမာလငရပါသည။ (ဤအပငး က- ေရ႕အခနး- ထငျမငခကမားမ ဆကလကေဆြးေႏြးပါမည။)

(ဂ) လကနကကငတပကစၥ

(စစေဘာငသြငးျခငး/စစေဘာငေလာျခငး)

စစျဖစၿပဆလင ႏငငေရးကစစေဘာငသြငးၾကရသညမာ ဓမၼတာပငျဖစပါသည။ (militarization of politics) ျမနမာႏငငတြငလညး၊ ျပညတြငးစစက အေၾကာငးခၿပး၊ ဤအတငးပင ျဖစခရသည။ ႏငငေရးေခတတစေခတပငဆးခနးတငခၿပး၊ တပမေတာကယတငက၊ ႏငငေရးက တာဝနယသညအထျဖစခရသည။ အလားတ၊ လမးစႏငငေရးပါတမားမာလညး၊ စစအသြငေဆာင ၍၊ စစေဘာငသြငးလကရပါသည။

ယခၿငမးခမးေရး၊ ျပနလညတညေဆာကေတာမညဆေသာအခါ၊ ဆခပါ စစေဘာငသြငးထား သည အေနအထားးမ ျပနေျဖေလာဖ႔လလာသည။ ႏငငေရးမ စစေဘာငျပနေလာဖ႔ျဖစပါသည။ (Demilitarization of politics) တညတညဆရလင၊ လမးစလကနကကငအဖြ႕အစညးမားက၊ ႏငငေရးပါတမားအျဖစ အသြငေျပာငးဖ႔ျဖစသည။ ဤကစၥမာ၊ မပငးဆငရာျပနာမဟတသည တင၊ ‘မ’ ႏငနကနက႐ႈငး႐ႈငးဆကစပေနေသာျပနာျဖစေလရာ၊ ဂ႐ဓမၼထား၍ ေျဖရငးဖ႕လပါ သည။

ယခေလာေလာဆယတြင၊ ဤျပနာႏင ပတသကလင၊ လပခတညးလညး အေျခအေန အ ခ႕က၊ မေကာလႊားႏငျဖစေနဆဟထငသည။ အစးရဘကမ၊ ‘ႏငငတစခတြင တပမေတာတစခ သာရရမည’ ဟ ရပတညထားရာ၊ သဘာဝကေသာ ရပခမႈဟ ဆရပါလမမည။ လမးစအဖြ႕အစညး မားဘကမလညး၊ ၎တ႔၏ လကနကကငတပဖြ႕မားက စြန႕လႊတဖ႔၊ သ႔မဟတ တစခတညးေသာ စစဥးစးမႈေအာကတြင ထညသြငးဖ႔ ဝနေလးေနၾကသညမာ၊ သ႕ဟာႏငသသဘာဝကသညဟ ဆ ရမညသာျဖစသည။ ႏစေပါငးေျမာကမားစြာ လကနကကငခၾကေသာ အဖြ႕အစညးမားအေနႏင၊ ယၾကညမႈအျပညအဝမရေသးခင၊ လကနကစြန႕လကလင - ၎တ႔ဆကလကရပတညရငသနႏင ပါမလား- စးရမမကငးေတြးမၾကမညသညျဖစပါသည။

အကယ၍သာ၊ ႏငငေရးအရ၊ မပငးဆငရာျပနာမားကေျဖရငးႏငလငမ၊ ယခထက ယၾကည မႈပမခငမာလာႏငစရာရပါလမမည။ သညေတာမ၊ ဆခပါ ျပနာက ဆကလက ညႏႈငးအေျဖရာ ၾကလင ပ၍ အဆငေျပလြယကေလမညလား စဥးစားမသည။ သ႔အတြက၊ လကနကကငတပကစၥ ႏင မပငးဆငရာ ႏငငေရးကစၥမားက ခြမစဥးစားဘ၊ ခတဆကစဥးစားၾက လင လပခတညးလညး အေျခအေန အခ ႕ကေကာလႊားႏငလမမညဟသေဘာရ သည။

ဤေနရာတြငေထာကကြက တစခရလာႏငသညမာ၊ အစးရ အေနႏငေရာ၊ Demilitarize လပဖ႔ မလပါသေဘာဆေသာ ပစၥာျဖစသည။ သအရသေဘာအရဆလင ‘လသည’ ဟေျဖရပါလမ မည။ လကေတြ႕သေဘာအရဆလင၊ ထညသြငးစဥးစားဖြယရာမားစြာရေနပါသည။ လကရဒမက ေရစအေျပာငးအလျဖစစဥသညပင၊ ျမနမာႏငငေရးက စစေဘာငေလာခလကသညသေဘာ ျဖစရာ၊ ဤျဖစစဥႀကးက တပမေတာကယတငက နားလညမႈရရ ေထာကခအားေပးဖ႔လပါသည။ ဤသ႔ ေထာကခအားေပးေနသေရြ႕ ျမနမာႏငငေရးမာ Demilitarization ျဖစစဥထ ေရာကေနၿပဟ ယဆႏငစရာရပါသည။

(ဃ) အပစအခတရပဆေရး/ယၾကညမႈတညေဆာကေရး

တစဘကႏငတစဘက၊ စစမကယဥၿပငတကခကၾကသညမာ၊ ယၾကညမႈၿပကြျခငး၏ အဆး စြနလကၡဏာပငျဖစသည။ စစပြျဖင ယၾကညမႈျပနလညတညေဆာကႏငသညမး- သမငးတြင၊ တစခါမ မရခဖးပါ။ ယၾကညမႈျပနလညတညေဆာကႏငဖ႔ဆလင၊ စစပြေတြရပဖ႔လပါသည။ အနမ ဆးအားျဖင အပစအခတရပဆၾကဖ႔လပါသည။ တစဘကႏငတစဘကသသယမားရေနၾကသည အေျခအေနတြင၊ အပစအခတရပဆေရး သေဘာတညမႈရဖ႔ ခကခႏငသညက သေဘာေပါကပါ သည။ သ႔တေစ ဆကလကတကခကေနၾကမညဆလင ရၿပးသသယေတြ ေလာပါးမသြားရမမက၊ ပ၍သာ ဆးဝါးလာဖ႔မားပါသည။ အပစအခတရပဆေရးမာ၊ မပငးဆငရာ ျပနာမဟတဘ၊ နညး နာကစၥသာျဖစေလရာ၊ သပတငးခမေနၾကဖ႔ အငအားစ အသးသးက ေမတာရပခလပါသည။

၅။ ထငျမငခကအခ႕

ေရ႕ပငးတြငဆခၿပးသညအတငး၊ တငးရငးသားလမးမားအေရးနငပတသကလင သေဘာတ ရားေရးအ႐ႈပအေထြးမားရသလ၊ စကားလးတေစၧေျခာကမႈမားလညးရေနဆျဖစပါသည။ ဤသ႔ဆ လင၊ ဘာလပၾကမညနညး။ ေရရညတညတန႔ခငျမမည ျပညထာငစႀကးျဖစေပၚလာေစရန ဘယ လစနစ၊ ဘယလ ပသ႑နျဖငစစညးၾကမညနညး။ ပြငပြငလငးလငးဝနခရလင၊ အဆပါေမးခြနးအ တြက၊ စာေရးသတြင၊ တတပပအေျဖရသညမဟတပါ။ အစးရေရာ၊ လမးစအဖြ႕အစညးအသးသး ရေပၚလစမတကာမားထညသြငးစဥးစားႏငေစရန၊ စာေရးသဖတဖးေသာ အယအဆတစခကသာ တငျပလပါသည။ ေခတၿပငပညာရငတစဥးျဖစသ ‘လာရဒငးမြနး’ ၏ အယအဆျဖစပါသည။ ဤအယအဆမာလညး- ျမနမာျပညအတြက၊ တစခတညးေသာ အေျဖမနဟ ဆလသညမဟတပါ။ ျမနမာပကတအရႏင ေပါငးစပကငသးဖ႔ျဖစႏင၊ မျဖစႏင စဥးစားၾကဖ႔တငျပရျခငးသာျဖစပါသည။ အကယ၍ အဆပါ အယအဆက၊ ျမနမာပကတအရႏင ေပါငးစပကငသးေတာမညဆလင အေသး စတညႇႏႈငး အေျဖရာၾကရမည ‘အာဂငဒါ’ မားလညး မလြမေသြရပါလမဥးမည။ ဤ အာဂငဒါ- မား ကလညး စာေရးသဥာဏမသမတငျပအပပါသည။ ဆခပါအတငးညႇႏႈငးအေျဖရာၾကရာတြင၊ ပါဝင ပတသကသတငး၊ ထားရသငသညဟ၊ စာေရးသျမငေသာ၊ သေဘာထားမားကလညး ေဖာျပလက ပါသည။ အခပဆရလင- ‘စာေရးသ၏ထငျမငခကအခ႕’ ဆပါစ႔ … ။

(က) လာရဒငးမြနး၏အဆ

(Nation State/State Nation)

စတငးဖ႔(ဒ) တကသလမ ပါေမာကၡလာရဒငးမြနးက၊ ျမနမာႏငငလ၊ လမးစ တစရာေကာ မတငးေနထငၾကေသာ၊ တငးျပညမးအတြက၊ သမားရးက Nation State ဆသညထက၊ State Nation ပစစဖြ႕မႈမးက၊ ပ၍ေရရညတညတန႔ခငျမစရာရသညဟ အဆျပပါသည။ (The Need for a Political Pact- by Larry Diamond, Journal of Democracy Volume 23.2012)

Nation State က ‘အမးသားႏငင’ ဟ၍ ဘာသာျပနရၿပး ျဖစပါသည။ ေရဘယအားျဖင အမး သားတစခ၊ လမးတစမးက ဥးေဆာငေသာ ႏငငေတာပသ႑နပငျဖစသည။ State Nation ကား ဤသ႔မဟတ။ တစခမကေသာ အမးသားမား၊ တစနညးလမးေပါငးစျဖင စဖြ႕ထားေသာ၊ ႏငငေတာပသ႑နျဖစသည။ လာရဒငးမြနး၏ ဖြငဆခကက အရငးအတငးေဖာျပရလင “a state made up of many nationality groups in which the central state nonetheless still manages to engender strong identification and loyalty from (its) citizens”

ဤစာပဒကပင၊ အတတႏငဆး- အတအကဘာသာျပနဆေဖာျပအပပါသည။ “တစမးမက ေသာ၊ လမးစအပစမားစြာျဖင၊ စဖြ႕ထားေသာ ႏငငေတာတစရပျဖစပါသည။ သ႔တေစ၊ ႏငငသား အားလး (လမးစအားလး) ၏သစၥာခမႈႏင ခငမာေသာ ကယစားျပမႈက ဖနတးႏငရန ဗဟအစးရ ကပင စမခန႔ခြရမညျဖစေပသည။”

အဆပါ State Nation စဖြ႕မႈတြင၊ လမးတစခတညး၏ အမတအသားသရပ (single identity) ျဖငသြားလ႔မျဖစ။ လမးစအားလးက ကယစားျပမည ‘ဗဟသေဘာေဆာငသညတင၊ သဟဇာတမ သည အမတအသားသရပမား’ (multiple but complementary identities) က သမတလကခရ မညဟ ဆသည။ ဗဟအစးရတစခတညးက၊ လပပငခြငအာဏာက ခပကငထားရမညမဟတဘ၊ အေရးႀကးသည လပပငခြငအခ႕က ဗဟမ ေဒသသ႔ခြေဝေပးဖ႔လလမမည။ (devolution of power) ဟလညး ဆပါသည။ တစၿပငနကတညးမာပင- ေဒသအာဏာပငမားအေနႏငလညး ‘ခြထြကေရး’ ဆသညကရာသကပနစြန႔လႊတဖ႕လလမမညဟ ဖြငဆရငးျပပါသည။

စာေရးသနားလညသေလာကဆရလင၊ ပါေမာကၡလာရ၏ State Nation ဖြငဆခကမာ၊ ဆဗ ယကပစ ‘ခြထြကေရးအပါအဝငကယပငျပဌာနးခြင’ ႏငမတပါ။ သ႔တေစ ခြထြကေရးမအပျဖစေသာ ကယပငျပဌာနးခြငသေဘာမားကားပါရၿပးျဖစသည။ သ႔တငေအာင ပါေမာကၡလာရက သ၏ ဖြငဆ ခကတြင ‘ကယပငျပဌာနးခြင’ (self-determination) ဆေသာ ေဝါဟာရကမမသး။ ‘ပမကယျပန႔ ေသာ ကယပငအပခပခြင’ (more autonomy) ဟ၍သာသးသည။ သ႔အတြက တရတပစကညႊနး ေသာ ‘ကယပငအပခပခြင ထက၊ ပျမငသညဟ နားလညရပါသည။’ (တရတကယပငအပခပခြင မာ၊ လပပငခြငသေဘာထက၊ ပဂၢလသေဘာေဆာငသည။ ဥပမာ တရတကြနျမနစပါတမႀကက ေသာ၊ ဒလငးလားမားကပယ၍၊ သတ႔လလားေသာ ပနခငလားမားကသာ ခြငျပသလမး။) တစ ၿပငနကတညးမာပင အေမရကနပစလ၊ Bill of rights တစခတညးနငဆြစထားသညလညး မဟတပါ။ ျမနမာ ေရ-ေျမ ႏင ပနးေလမညလား စဥးစားမသည။ ထ႕ထက- ယနယ၊ ဖကဒရယ ပညတမားက ေရ႕တငမထား၍၊ စကားလတေစၧမားကလညး၊ ေရာငႏငစရာရလမမညထငသည။

(ခ) အာဂငဒါမား

(ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၊ ဇယား ၁၊၂၊ ၃)

လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာၾကရမည အပငးတြငမ အေသးစတညႏႈငးအေျဖရာစရာမား၊ မနညးမေနာရပါလမမည။ ဤေနရာတြင၊ ဗဟအစးရ (ျပညေတာငစအစးရ) ႏငေဒသအစးရ (တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရ) တ႔ၾကား၊ မညသ႔မညပ လပပငခြငမား ခြေဝသတမတၾကမညဆ ေသာ ျပနာမာ ေသာခကအကဆးျဖစဖြယ ရပါသည။ ဤကစၥႏင ပတသကလင၊ လကရ၊ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၊ ဇယား ၁၊ ၂၊ ႏင ၃ တ႔တြင တရားဝင ေဖာျပၿပးျဖစပါသည။ ဤသညပင အစးရ၏ ရပတညခကဟ ယဆရပါသည။ တစနညး၊ ေပးထားခကဟ နားလညရပါ သည။ အဆပါေပးထားခကမား (ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃ - ပါ ျပဌာနးခကမား) ကအေျခခၿပး၊ လမးစမား၏ လလားခကမားက ပြငပြငလငးလငးထတေဖာေဆြးေႏြးၾကလင၊ ႏစဘကလကခႏငမည ‘ၾကားအ ေျဖ’ တစခ ရလမမညဟ ေမာလငရပါသည။

ဤသ႔ေဆြးေႏြးၾကရာတြင ေရဘယအားျဖင ႏငငေရး၊ စးပြားေရး၊ ယဥေကးမႈစသျဖင ဘက ေပါငးစ အာဂငဒါမား ရပါလမမည။ စာေရးသစဥးစားမသေလာကဆရလင လမးစလကနကကင အဖြ႕အစညးအားလးက ခြထြကေရးက စြန႔လႊတၿပးျဖစ၍၊ ႏငငေရးအာဂငဒါတြင တငးတငးမာမာ ျဖစစရာမရလဟ ထငပါသည။ ယဥေကးမႈအာဂငဒါမာလညး၊ အနညးငယမ သေဘာထားႀကးရႏင အေျဖရႏငစရာရလမမညဟ သေဘာရပါသည။ စတရညလကရည ညႏႈငး ေဆြးေႏြးၾကရမညမာ၊ စးပြားေရးအာဂငဒါတြငရလမမညထငသည။ အထးသျဖင ‘အရငးအျမစမား ခြေဝသးစြမႈ’ (Resource allocation) ျဖစသည။ ျမနမာႏငင၏ သဘာဝသယဇာတအရငးအျမစအ မားစမာ၊ လမးစမား အမားဆးေနထငရာနယစပေဒသမားတြင တညရေနရာ၊ ဤကစၥေျပလည ေအာင မေျဖရငးႏငလင ေရရညခမည ၿငမးခမးေရးျဖစဖ႔လြယမညမထငပါ။ ေခတၿပငပညာရင တစဥးျဖစသ၊ ‘ေပါ(လ)ကလယာ’ ၏ “အရငးအျမစခြေဝသးစြမႈ ျပနာေၾကာင ျပညတြငးစစမား ျဖစတတသလ၊ ရၿပးျပညတြငးစစမားကလညး တာရညေစတတသည” ဆေသာ သတေပးခကက အေလးအနကစဥးစားၾကဖ႔ျဖစပါသည။

ဤေနရာတြင၊ အထးသတခပၾကေစခငသညမာ၊ ‘အႏရာယအစြနးမားက၊ သတႀကးႀကးျဖင ေရာငႏငၾကဖ႔ျဖစပါသည။’ အထကတစေနရာတြင၊ ဆခၿပးသညအတငး၊ ဗဟအစးရလပပငခြငက အလြနအကၽြ ခနခြငလာတငးလကလင တစျပညေတာငစနစ ျဖစသြားႏငပါသည။ အလားတ၊ ေဒသအစးရလပပငခြငလအပသညထကမားသြားပါကလညး၊ ဖကဒေရးရငးကေကာ၍ ကြနဖက ဒေရးရငးသ႔ ဥးတညသြားႏငသညက အထးဂ႐ဓမၼထားၾကဖ႕ျဖစသည။ အငအားစအားလးလကခ ၿပးျဖစေသာ၊ ဘတညခက (ပငလစတဓာတ) ျဖင အဆပါအစြနးႏစဘကက ေရာငႏငမသာ၊ အမား ည ၾကားအေျဖ တစခ ထြကေပၚႏငစရာရပါသည။

(ဂ) သေဘာထားမား

(စာေရးသ၏အတေနာမတ)

၁။ ‘စစပြသညအေျဖမဟတ’ ဆသညက၊ အငအားစအားလး နကနက႐ႈငး႐ႈငးခယထားေစလသည။ ျပညတြငးစစေၾကာင တငးရငးသားလမးမား၏ အသကအးအမစညးစမႏင လြတလပေပာရႊငမႈက သာမက၊ တငးျပည၏ ကၾကမၼာကပါ၊ စေတးခရသညမာ၊ သမငးသကေသပငျဖစသည။ သ႔အတြက၊ မညသ႔ေသာ အခကအခႏင မေျပလညမႈမားၾကရသညျဖစေစ၊ စစပြျဖငေျဖရငးသညနညးက၊ အၿပးအျပတစြန႔လႊတၾကေစခငသည။

၂။ ျပညတြငးစစ-ဆသညမာ၊ ညအကခငးစစခငးၾကရသညျဖစရာ၊ အ႐ႈးအႏငေပၚေစေသာ၊ အၾကြငးသညဂမး (Zero-sum-game) မး မျဖစသငပါ။ မညသညဘကက ႐ႈးသညျဖစေစ၊ တငးရငးသားအားလး၏အ႐ႈး၊ တငးျပည၏အ႐ႈးပငျဖစသည။ သ႔အတြက၊ အၾကြငးသည မဟတ သညဂမး (Non-zero-sum-game) ပ၍တတကကဆရလင- ႏစဘကလးအႏငရေစမညေျဖရငး နညး (win-win solution) ျဖစဖ႔လပါသည။

ဤသ႔ျဖစဖ႔ဆလင ဘကအသးသးအေနႏင၊ မမတ႔ႏစသကရာ ေမာလငတနဖးမား (expected values) က အေသကငထား၍ မျဖစပါ။ လကရအေျခအေနထကပေကာငး (better- off) လငပင မဆးလဟ ႏလးသြငးၿပး၊ အျပနအလန အေပးအယလပကာ၊ ၾကားအေျဖ (compromise) တစခရာၾကရမည ျဖစပါသည။ ဤသေဘာထားမး၊ အငအားစတငးတြင ရေစခင ပါသည။

၃။ သေဘာကြလြမႈတစခခက၊ ညႏႈငးအေျဖရာၾကရာတြင၊ တစႀကမႏငမရလင၊ အႀကမႀကမအထပ ထပေဆြးေႏြးၾကမညဆေသာ၊ သေဘာထားမး၊ အာလးတြငရေစခငသည။ အႀကမႀကမညႏႈငး သညတင၊ အေျဖမရပါက၊ ကြလြခကအတငးအသာထားၿပး၊ ရရၿပး ဘတညခကမား (common ground) ကပးတြအေကာငအထညေဖာၾကရငး အျပနအလနယၾကညမႈတညေဆာကၾကရပါလမ မည။ ပမအားေကာငးေသာယၾကညမႈျဖင၊ ေနာကတစႀကမ ေဆြးေႏြးၾကလင၊ ႏစဘကအျမင ပနးလာႏငစရာရပါလမမည။ ဤသေဘာထားျဖင၊ အငအားစ အားလး ေဆြးေႏြးပြစားပြဝငးတြင၊ ေျခၿမလကၿမရေစခငသည။

စာေရးသအေနႏင အမားႀကး မေတာငးဆပါ။ ဆခပါ သေဘာထားသးရပကေတာ၊ ေခါငး ေဆာငအားလးတြင ရေစခငသည။ စာေရးသ၏ အတေနာမတ သကသကျဖစပါသည။

ပနၾကားခက

ယခစာစက၊ ေမတာရပခပနၾကားခကျဖင နဂခပပါမည။

စာေရးသ၏ အသက ၆၁ ႏစျပညပါေတာမည။ ျမနမာႏငငလ႕သကတမးအရဆလင၊ သပၾကာ ၾကာေနရေတာမညမထငပါ။ စာေရးသတ႔ ႏငငက၊ ဒကၡပငလယေဝေစခေသာ ျပညတြငးစစႀကးဆ လင၊ စာေရးသထကပင၊ အသကႀကးပါေသးသည။ စာေရးသမေမြးခငကတညးက ေလာငၿမကေန ခေသာ ျပညတြငးစစမးက၊ စာေရးသသကတမးအတြငး အၿပးအျပတၿငမးေစခငပါၿပ။ ဤသညမာ တစဥးတစေယာကတညး၏ ဆႏၵမဟတပါ။ စာေရးသတ႔ မးဆကတစခလး၏ တစသကတာအပ မကျဖစပါသည။ ေနာငအနာဂတ မးဆကမားအတြက ေမာလငခကလညးျဖစပါသည။

ဤအပမကႏငဤေမာလငခကက လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာေပးၾကပါ- ဟ၊ အငအား စအသးသးမ၊ ေခါငးေဆာငအားလးက ေမတာရပခပနၾကားအပပါသည။

ေကာ၀ငး

၁၁၊ ဇနနဝါရ ၂၀၁၃

ျမန္မာ့ေႏြဦး အတြက္ အာရပ္ေႏြဦး...

Documents