حفاظت صنعت ي

283
1 ت ع ن ص ت ظ ا ف ح ت ع ن ص ت ظ ا ف ح ي ي دا ام خ ه ن ب دا ام خ ه ن ب

Upload: amadis

Post on 20-Jan-2016

54 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

حفاظت صنعت ي. به نام خدا. تاريخچه ايمني ، حفاظت و بهداشت کار. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: حفاظت صنعت ي

11

ييحفاظت صنعتحفاظت صنعت

به نام خدابه نام خدا

Page 2: حفاظت صنعت ي

22

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمني بهداشت کاربهداشت کار

فرايند صنعتي شدن، موجب استفاده فزاينده از فرايند صنعتي شدن، موجب استفاده فزاينده از ماشين آالت فني شده است. عدم ماشين آالت فني شده است. عدم ابزار و ابزار و

رعايت اصول صحيح در ساخت يا استفاده از رعايت اصول صحيح در ساخت يا استفاده از وسايل، حوادث ناشي از کار را افزايش داده وسايل، حوادث ناشي از کار را افزايش داده

المللي کار در المللي کار در آمارسازان بينآمارسازان بين است. بنابر بيانيه است. بنابر بيانيه روزانه هزار نفر در اثر حوادث روزانه هزار نفر در اثر حوادث 20032003سال سال

خسارت ساالنه بالغ خسارت ساالنه بالغ دهند ودهند و ناشي از کار جان ميناشي از کار جان ميمي شود.مي شود. $$ 12501250 ** 101099 بربر

Page 3: حفاظت صنعت ي

33

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

در انگلستان در انگلستان 18301830--17601760وقوع انقالب صنعتي وقوع انقالب صنعتي جيمزوات( و جيمزوات( و 17821782اختراع ماشين بخار اختراع ماشين بخار ))

سرايت به ديگر کشورهاي اروپايي و استفاده از سرايت به ديگر کشورهاي اروپايي و استفاده از نيروي محرکه مکانيکي و الکتريکي موجب تبديل نيروي محرکه مکانيکي و الکتريکي موجب تبديل کارهاي دستي به ماشيني گرديد و باعث تقسيم کارهاي دستي به ماشيني گرديد و باعث تقسيم

کار، افزايش توليدات و سرعت در انجام کار شد کار، افزايش توليدات و سرعت در انجام کار شد افزايش خطر در محيطهاي افزايش خطر در محيطهاي که نتيجه آنکه نتيجه آن

..بوده استبوده استصنعتي صنعتي

Page 4: حفاظت صنعت ي

44

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

اي به حداقل اي به حداقل بدين ترتيب استفاده از انرژي ماهيچهبدين ترتيب استفاده از انرژي ماهيچه رسيد و همچنين به جاي استفاده از انرژي باد، رسيد و همچنين به جاي استفاده از انرژي باد،

حيوانات و جريان آب، استفاده از انرژي بخار)توربين حيوانات و جريان آب، استفاده از انرژي بخار)توربين بخار( و انرژي سوخت )بنزين، گازوئيل و...( معمول بخار( و انرژي سوخت )بنزين، گازوئيل و...( معمول

شد. صنايع غول پيکر بوجود آمد و به دليل استفاده از شد. صنايع غول پيکر بوجود آمد و به دليل استفاده از ها، ... . معلولين و ها، ... . معلولين و ها، تيغهها، تيغه چرخ دنده، پرسچرخ دنده، پرس

مصدومين ناشي از کار چنان افزايش يافت که جمع مصدومين ناشي از کار چنان افزايش يافت که جمع کرد. کرد. آنها قشون از جنگ برگشته را تداعي ميآنها قشون از جنگ برگشته را تداعي مي

اصطالح "لشکر معلولين منچستر" زياد در کتابها بکار اصطالح "لشکر معلولين منچستر" زياد در کتابها بکار رفته است.رفته است.

Page 5: حفاظت صنعت ي

55

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

با اختراع ماشين بخار جهشي در صنايع نساجي با اختراع ماشين بخار جهشي در صنايع نساجي و ديگر صنايع انگلستان و ساير کشورها رخ داد. و ديگر صنايع انگلستان و ساير کشورها رخ داد.

( رونق گرفت و ( رونق گرفت و Mass productionMass productionتوليد انبوه )توليد انبوه ) کارگران از مزارع به صنايع روي آورند.کارگران از مزارع به صنايع روي آورند.

در چند سده قبل توجه به حفاظت مطرح نبوده در چند سده قبل توجه به حفاظت مطرح نبوده h کار در معادن و h کار در معادن و و کارهاي سخت و خطرناک مثال و کارهاي سخت و خطرناک مثال

دادند.دادند. ها را محکومين به اعدام انجام ميها را محکومين به اعدام انجام مي تونلتونل

Page 6: حفاظت صنعت ي

66

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

اولين قانون براي ايمني محيط کار و بازرسي از اولين قانون براي ايمني محيط کار و بازرسي از در انگلستان تصويب شد. در انگلستان تصويب شد. 18201820آن در سال آن در سال

گروهي از روحانيون و قضات بطور افتخاري ازگروهي از روحانيون و قضات بطور افتخاري از با با 18331833کردند. در سال کردند. در سال کارگاهها بازديد ميکارگاهها بازديد مي

تجديد نظر در قانون قبلي يک اداره رسمي براي تجديد نظر در قانون قبلي يک اداره رسمي براي مقررات مقررات 18441844بازرسي ايجاد شد و در سال بازرسي ايجاد شد و در سال

آالت و استفاده از آالت و استفاده از مربوط به حفاظت ماشينمربوط به حفاظت ماشينوسايل پيشگيري و اعالم حوادث در متن قانون وسايل پيشگيري و اعالم حوادث در متن قانون

وارد شد.وارد شد.

Page 7: حفاظت صنعت ي

77

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

1717 ساله تا ساله تا 88--66در همين دوران در فرانسه از اطفال در همين دوران در فرانسه از اطفال ، در ، در 18671867کشيدند. در سال کشيدند. در سال در روز کار ميدر روز کار مي ساعتساعت

فرانسه انجمني براي پيشگيري از حوادث تشکيل شد. فرانسه انجمني براي پيشگيري از حوادث تشکيل شد. اين انجمن در شهر مولهوز و توسط آنجل دلفوس اين انجمن در شهر مولهوز و توسط آنجل دلفوس

تشکيل شد. منشور اين انجمن چنين بيان شده بود: تشکيل شد. منشور اين انجمن چنين بيان شده بود: "صاحب کارخانه عالوه بر فرد وظيفه دارد که به شرايط "صاحب کارخانه عالوه بر فرد وظيفه دارد که به شرايط

جسمي و روحي کارگران توجه نمايد. اين الزام کامال/ اخالقي جسمي و روحي کارگران توجه نمايد. اين الزام کامال/ اخالقي تواند جايگزين آن گردد و ميتواند جايگزين آن گردد و مي است و هيچ گونه مزدي نمياست و هيچ گونه مزدي نمي

بايد مقدم بر هر گونه منافع و مالحظات ملحوظ گردد."بايد مقدم بر هر گونه منافع و مالحظات ملحوظ گردد."

اولين قانون در زمينه حفاظت فني به مفهوم دقيق اولين قانون در زمينه حفاظت فني به مفهوم دقيق تدوين شد. تدوين شد.18931893در فرانسه در سال در فرانسه در سال

Page 8: حفاظت صنعت ي

88

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

اي براي يک اي براي يک نامهنامه آيين آيين18391839در پروس در سال در پروس در سال ها تدوين شد و در سال ها تدوين شد و در سال نظام بازرسي در کارخانهنظام بازرسي در کارخانه

ها از سوي وزارت کشور و ها از سوي وزارت کشور و به کارخانه به کارخانه18451845دارايي پروس توصيه شد که بازرس طبي داشته دارايي پروس توصيه شد که بازرس طبي داشته

يک نظام يک نظام 18721872باشند و سرانجام در سال باشند و سرانجام در سال بازرسي و حفاظت و بهداشت کار در پروس ايجاد بازرسي و حفاظت و بهداشت کار در پروس ايجاد

به موجب قانون امپراطوري به موجب قانون امپراطوري 18781878شد و در سال شد و در سال ها اجباري شد و بيمه حوادث ها اجباري شد و بيمه حوادث بازرسي کارخانهبازرسي کارخانه

در آلمان تدوين شد. در آلمان تدوين شد.18841884ناشي از کار در سال ناشي از کار در سال

Page 9: حفاظت صنعت ي

99

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

هاي واقعي و مؤثر در زمينه بازرسي کارخانههاي واقعي و مؤثر در زمينه بازرسي کارخانه نظامنظام و و 18731873ها در دانمارک و سوئيس در سالهاي ها در دانمارک و سوئيس در سالهاي

بوجود آمد و استانداردهاي مربوط به بوجود آمد و استانداردهاي مربوط به 18771877حفاظت و بهداشت به اجرا در آمد.حفاظت و بهداشت به اجرا در آمد.

در آمريکا تأسيس ادارات رسمي براي بازرسي در آمريکا تأسيس ادارات رسمي براي بازرسي 11886767ايمني کارخانه از ايالت ماساچوست در سال ايمني کارخانه از ايالت ماساچوست در سال

اصل مسئوليت اصل مسئوليت 18851885آغاز شد و سرانجام از سال آغاز شد و سرانجام از سال کارفرما در صورت بروز حوادث ناشي از کار، در کارفرما در صورت بروز حوادث ناشي از کار، در

هاي گوناگون ظاهر شد. هاي گوناگون ظاهر شد. مقررات قانوني ايالتمقررات قانوني ايالت

Page 10: حفاظت صنعت ي

1010

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

با اهميت و پيچيدگي تدريجي صنعت در کشورهاي غربي با اهميت و پيچيدگي تدريجي صنعت در کشورهاي غربي ها توسعه ها توسعه هاي گوناگوني در اين حوزههاي گوناگوني در اين حوزه کارشناسان و رشتهکارشناسان و رشته

شرکت شرکتيافت و بتدريج مسئوليت کارفرما در اين موارد بهيافت و بتدريج مسئوليت کارفرما در اين موارد بهها بازرساني براي ها بازرساني براي سپرده شد و اين شرکت سپرده شد و اين شرکتهاي بيمههاي بيمه

اطمينان از اتخاذ تدابير حفاظتي استخدام نمودند و فعاليت اطمينان از اتخاذ تدابير حفاظتي استخدام نمودند و فعاليت در زمينه پيشگيري حوادث بتدريج گسترش يافت.در زمينه پيشگيري حوادث بتدريج گسترش يافت.

هاي آنجل هاي آنجل در شهر مولهوز با مجاهدت در شهر مولهوز با مجاهدت18891889در سال در سال هاي نساجي پيشهاي نساجي پيش دولفوس تدابير حفاظتي در کليه کارخانهدولفوس تدابير حفاظتي در کليه کارخانه

بيني شد. و آلبومي از تصاوير وسايل حفاظتي انتشار يافت. بيني شد. و آلبومي از تصاوير وسايل حفاظتي انتشار يافت. با تجديد نظر انتشار با تجديد نظر انتشار 18951895چاپ دوم اين آلبوم در سال چاپ دوم اين آلبوم در سال

اي از اين وسايل هنوز براي حفاظتاي از اين وسايل هنوز براي حفاظت يافت. پارهيافت. پارهشود.شود. ايمني معتبر شناخته ميايمني معتبر شناخته مي و و

Page 11: حفاظت صنعت ي

1111

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

المللي در زمينه حفاظت المللي در زمينه حفاظت هاي بينهاي بين کنگره کنگره18891889از سال از سال ميالن( ميالن( 18941894 برن و برن و 18911891، پاريس، ، پاريس، 18891889) ) تشکيل شدتشکيل شدها و تبادل اطالعات مربوط به توسعه قوانين ها و تبادل اطالعات مربوط به توسعه قوانين اين کنگرهاين کنگره

حفاظتي منجر شد بطوريکه اجراي مؤثر الزامات قانوني حفاظتي منجر شد بطوريکه اجراي مؤثر الزامات قانوني و نقش مستقل بازرسان مورد تأکيد قرار گرفت و انجمنو نقش مستقل بازرسان مورد تأکيد قرار گرفت و انجمنهايي براي حمايت از اين اقدامات شکل گرفت. از جمله هايي براي حمايت از اين اقدامات شکل گرفت. از جمله

در بلژيک سوئد و انگلستان اين نهادها شکل گرفت. در بلژيک سوئد و انگلستان اين نهادها شکل گرفت. ، انجمن ژاپني براي رفاه ، انجمن ژاپني براي رفاه 19361936شوراي ملي کوبا در سال شوراي ملي کوبا در سال

19311931 و انجمن هندس در سال و انجمن هندس در سال 19281928در صنايع در صنايع 19271927و شوراي ملي براي حفاظت در سال و شوراي ملي براي حفاظت در سال

آغاز بکار کردند.آغاز بکار کردند.

Page 12: حفاظت صنعت ي

1212

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

علل عمده افزايش سوانح و حوادث ناشي از کار علل عمده افزايش سوانح و حوادث ناشي از کار هاي صنعتي بعد از انقالب صنعتي:هاي صنعتي بعد از انقالب صنعتي: در محيطدر محيط

ها و محدود بودن ها و محدود بودن افزايش بسيار سرعت حرکات ماشينافزايش بسيار سرعت حرکات ماشين. . 11العمل انسان.العمل انسان. توان عکستوان عکس

h کوچک.. . 22 h کوچک.تراکم کارکنان در فضاهاي نسبتا تراکم کارکنان در فضاهاي نسبتاافزايش قدرت ماشين آالت و پيچيدگي کار آنها.افزايش قدرت ماشين آالت و پيچيدگي کار آنها.. . 33تقسيم زياد کار که هر کارگر با آموزشي اندک فقط از تقسيم زياد کار که هر کارگر با آموزشي اندک فقط از . . 44

آيد و تصوري از آيد و تصوري از عهده بخشي اندک از فرايند توليد بر ميعهده بخشي اندک از فرايند توليد بر ميمجموع اين فرايند ندارد و از نظر رواني باعث خستگي، مجموع اين فرايند ندارد و از نظر رواني باعث خستگي،

بي حوصلگي، افزايش اشتباهات و دربي حوصلگي، افزايش اشتباهات و درشود.شود. ايجاد حادثه ميايجاد حادثه مي نتيجهنتيجه

Page 13: حفاظت صنعت ي

1313

حفاظت و حفاظت و ،،تاريخچه ايمنيتاريخچه ايمنيبهداشت کاربهداشت کار

علل عمده افزايش سوانح و حوادث ناشي از کار در علل عمده افزايش سوانح و حوادث ناشي از کار در :: )ادامه( )ادامه(هاي صنعتي بعد از انقالب صنعتيهاي صنعتي بعد از انقالب صنعتي محيطمحيط

هاي پيشهاي پيش فقدان آموزش کافي براي کار با ماشين آالت و شيوهفقدان آموزش کافي براي کار با ماشين آالت و شيوه. . 55گيري و مقابله با سوانح و حوادثگيري و مقابله با سوانح و حوادث

هاي جسمي و رواني انسانهاي جسمي و رواني انسان عدم تطابق دانش و تواناييعدم تطابق دانش و توانايي. . 66

توجه بيش از حد به افزايش سطح توليد به جاي توجه به حفظ ايمني توجه بيش از حد به افزايش سطح توليد به جاي توجه به حفظ ايمني انسانها.انسانها.

هاي محدود و ايجاد سر و هاي محدود و ايجاد سر و تمرکز ماشين آالت زياد در محيطتمرکز ماشين آالت زياد در محيط. . 77صداي زيادصداي زياد

هايهاي گذاري در سيستمهاي حفاظتي و برنامهگذاري در سيستمهاي حفاظتي و برنامه عدم سرمايهعدم سرمايه. . 88 مربوط مربوط

Page 14: حفاظت صنعت ي

1414

المللي المللي سازمان بينسازمان بين با با ييييآشناآشنا کارکار

بهبود شرايط کار و استقرار عدالت اجتماعي در بهبود شرايط کار و استقرار عدالت اجتماعي در المللي، در طول ساليان دراز دلمشغولي المللي، در طول ساليان دراز دلمشغولي سطح بينسطح بين

بسياري از افراد بوده است. رابرت آون انگليسي در بسياري از افراد بوده است. رابرت آون انگليسي در پيشنهاد نمود که مسائل مربوط به کار " پيشنهاد نمود که مسائل مربوط به کار " 18181818سال سال

المللي بررسي شود. المللي بررسي شود. در کميسيون کار" در سطح بيندر کميسيون کار" در سطح بيناما اولين گامي که در اين زمينه برداشته شد اما اولين گامي که در اين زمينه برداشته شد

1414 با حضور با حضور 18901890کنفرانس بين المللي در سال کنفرانس بين المللي در سال هايي در زمينه هايي در زمينه کشور در برلين بود که نتيجه آن توصيهکشور در برلين بود که نتيجه آن توصيه

شرايط کار در معادن و تجديد کار اطفال و زنان و شرايط کار در معادن و تجديد کار اطفال و زنان و المللي المللي جامعه بين جامعه بين19001900تعطيل هفتگي بود. در سال تعطيل هفتگي بود. در سال

حمايت قانوني از کارگران تشکيل شد.حمايت قانوني از کارگران تشکيل شد.

Page 15: حفاظت صنعت ي

1515

المللي المللي سازمان بينسازمان بين با با ييييآشناآشنا کارکار

المللي ک�ار در پاي�ان المللي ک�ار در پاي�ان س�ازمان بين س�ازمان بين19191919س�رانجام در س�ال س�رانجام در س�ال ق�رارداد� ص�لح ورس�اي ب�راي ق�رارداد� ص�لح ورس�اي ب�راي 1313جن�گ� جه�ان�ي او�ل بم�وجب م�ا�ده جن�گ� جه�ان�ي او�ل بم�وجب م�ا�ده

حم��ا�يت ا�ز حق��وق� ک��ارگران،� ايج��اد ش��رايط مس��اعد �ک��ار و حم��ا�يت ا�ز حق��وق� ک��ارگران،� ايج��اد ش��رايط مس��اعد �ک��ار و ام�کان�ات� ک�افي ب�راي� اش�ت�غال و� س�طح ز�ن�دگي منا�س�ب ب�راي ام�کان�ات� ک�افي ب�راي� اش�ت�غال و� س�طح ز�ن�دگي منا�س�ب ب�راي

ه�دف� از ت�أس�يس� آن ه�دف� از ت�أس�يس� آن ک�ا�رگران سر�اس�ر� دني�ا� تأس�يس ش�د و�ک�ا�رگران سر�اس�ر� دني�ا� تأس�يس ش�د و�اس�تقرار ع�دا�لت اجتم�ا�عي، آزا�دي و ام�ني�ت اقتص�ادي و ايج�اد اس�تقرار ع�دا�لت اجتم�ا�عي، آزا�دي و ام�ني�ت اقتص�ادي و ايج�اد

ه�اي م�س�اوي ب�راي� آح�اد �ملت�ه�ا ب�و�ده اس�ت. در �ب�دو ه�اي م�س�اوي ب�راي� آح�اد �ملت�ه�ا ب�و�ده اس�ت. در �ب�دو فر�ص�تفر�ص�ت کش��ور� ب��ه عض��و�يت اين� س��ازمان �در آ�مدن��د� و در کش��ور� ب��ه عض��و�يت اين� س��ازمان �در آ�مدن��د� و در 4545تأس��ي�س تأس��ي�س

کشور �عضو اين �سازمان�ند. کشور �عضو اين �سازمان�ند.174174حال ح�اضر حال ح�اضر

اين س�ازمان س�ه جانب�ه اس�ت يع�ني اعض�ايي از ک�ارگران، اين س�ازمان س�ه جانب�ه اس�ت يع�ني اعض�ايي از ک�ارگران، کارفرمايان و دولتها در آن عضويت دارند.کارفرمايان و دولتها در آن عضويت دارند.

Page 16: حفاظت صنعت ي

1616

المللي المللي سازمان بينسازمان بين با با ييييآشناآشنا کارکار

المللي ک�ار براب�ر نت�ايج کنف�رانس المللي ک�ار براب�ر نت�ايج کنف�رانس وظ�ايف س�ازمان بينوظ�ايف س�ازمان بين• فيالدلفي�ا تب�يين گردي�د و در زمين�ه محي�ط و ش�رايط فيالدلفي�ا تب�يين گردي�د و در زمين�ه محي�ط و ش�رايط 19441944

کار وظايف زير را بر عهده دارد.کار وظايف زير را بر عهده دارد.بهب��ود ام��ور حف��اظت و بهداش��ت در محي��ط ك��ار ب��ه بهب��ود ام��ور حف��اظت و بهداش��ت در محي��ط ك��ار ب��ه •

جلوگ��يري از ام��راض و ح��وادث ناش��ي از ك��ار و كن��ترل جلوگ��يري از ام��راض و ح��وادث ناش��ي از ك��ار و كن��ترل خطرهاي محيط.خطرهاي محيط.

ايج�اد و تق�ويت مؤسس�ات تخصص�ي مانن�د مؤسس�ه ملي ايج�اد و تق�ويت مؤسس�ات تخصص�ي مانن�د مؤسس�ه ملي •ك�ار، آزمايش�گاههاي بهداش�ت ص�نعتي، مراك�ز بهداش�ت و ك�ار، آزمايش�گاههاي بهداش�ت ص�نعتي، مراك�ز بهداش�ت و

هاي آموزش حفاظتهاي آموزش حفاظت حفاظت كار و بخشحفاظت كار و بخش

Page 17: حفاظت صنعت ي

1717

المللي المللي سازمان بينسازمان بين با با ييييآشناآشنا کارکار

ك�ار )ح�داكثر ك�ار ك�ار )ح�داكثر ك�ار رس�يدگي ب�ه مس�ائل مرب�وط ب�ه زم�انرس�يدگي ب�ه مس�ائل مرب�وط ب�ه زم�ان•ك��اري( و ك��اري( و ك��اري، ن��وبت ك��اري و ش��بك��اري، ن��وبت ك��اري و ش��ب ق��انوني، اض��افهق��انوني، اض��افه

مسائل پزشكي، اقتصادي و اجتماعي آنها. مسائل پزشكي، اقتصادي و اجتماعي آنها. اي اي عن�وان وس�يلهعن�وان وس�يله كم�ك ب�ه گ�زينش تكنول�وژي مناس�ب ب�هكم�ك ب�ه گ�زينش تكنول�وژي مناس�ب ب�ه•

كار.كار. جهت بهبود و حفاظت شرايط و محيطجهت بهبود و حفاظت شرايط و محيطكم�ك ب�ه س�ازمانهاي محلي حف�اظتي و بهداش�ت ك�ار و كم�ك ب�ه س�ازمانهاي محلي حف�اظتي و بهداش�ت ك�ار و •

ه�اي كارفرم�ايي و س�نديكاهاي ه�اي كارفرم�ايي و س�نديكاهاي مراك�ز تحقيق�ات و انجمنمراك�ز تحقيق�ات و انجمنكشورهاي مختلف. كشورهاي مختلف.

Page 18: حفاظت صنعت ي

1818

المللي المللي سازمان بينسازمان بين با با ييييآشناآشنا کارکار

ش�ود و از ش�ود و از المللي ك�ار س�اليانه يكب�ار تش�كيل ميالمللي ك�ار س�اليانه يكب�ار تش�كيل مي كنف�رانس بينكنف�رانس بين �نماين�ده )د�و نماين�ده دو�لت، دو نماين�ده از� ك�ارگران �نماين�ده )د�و نماين�ده دو�لت، دو نماين�ده از� ك�ارگران 44ه�ر كش�و�ر ه�ر كش�و�ر

المللي المللي نم�اين�د. اس�تاندار�دهاي بيننم�اين�د. اس�تاندار�دهاي بين ميمي � �و كا�رفرماي�ان( ش�ركت و كا�رفرماي�ان( ش�ركت ك�ا�ر و اه�داف كلي س�ازمان، ب�ودج�ه و �برنام�ه ك�ا�ر س�ازمان در ك�ا�ر و اه�داف كلي س�ازمان، ب�ودج�ه و �برنام�ه ك�ا�ر س�ازمان در

ش��ود هي��أت م��ديره �ه��دايت ا�م��ور ش��ود هي��أت م��ديره �ه��دايت ا�م��ور اين �كنف��رانس ت�ع��يي�ن مي�اين �كنف��رانس ت�ع��يي�ن مي� 2828دار اس�ت و م�ركب �از دار اس�ت و م�ركب �از الملل�ي ك�ار ر�ا عه�دهالملل�ي ك�ار ر�ا عه�ده س�ازمان� بين�س�ازمان� بين�

باش�د. دف�تر باش�د. دف�تر ن�ماين�ده ك�ارگر و �كارفرم�ا مي ن�ماين�ده ك�ارگر و �كارفرم�ا مي2828نماين�ده دولت و� نماين�ده دولت و� ا�لملل�ي ك�ار ك�ه مح�ل �آن در ژن�و اس�ت� دبيرخان�ه س�ازما�ن ا�لملل�ي ك�ار ك�ه مح�ل �آن در ژن�و اس�ت� دبيرخان�ه س�ازما�ن بينبين

ش�ود و �مرك�ز�يت انتش�ار�ات �و تحقيق�ات� را عه�دهش�ود و �مرك�ز�يت انتش�ار�ات �و تحقيق�ات� را عه�ده م�حس�وب� ميم�حس�وب� ميه�زار نف�ر در نق�اط ه�زار نف�ر در نق�اط د�ار اس�ت. �زي�ر نظ�ر �اين دف�تر بيش� از س�هد�ار اس�ت. �زي�ر نظ�ر �اين دف�تر بيش� از س�ه

ك�نند.ك�نند. مخ�تلف ج�هان �كار ميمخ�تلف ج�هان �كار مي

Page 19: حفاظت صنعت ي

1919

المللي المللي سازمان بينسازمان بين با با ييييآشناآشنا کارکار

المللي ك�ار ج�زء المللي ك�ار ج�زء ، س�ازمان بين، س�ازمان بين19461946در س�ال در س�ال س��ازمانهاي اختصاص��ي س��ازمان مل��ل ش��د و در س��ازمانهاي اختصاص��ي س��ازمان مل��ل ش��د و در

ن��يز ج��ايزه نوب��ل ص��لح را دري��افت ن��يز ج��ايزه نوب��ل ص��لح را دري��افت 19691969س��ال س��ال عضو آنست. عضو آنست.19191919نمود. ايران از سال نمود. ايران از سال

Page 20: حفاظت صنعت ي

2020

تعريف حادثه ناشي از كارتعريف حادثه ناشي از كار

الف: تعريف كار الف: تعريف كار كم�ك مغ�ز، دس�ت، كم�ك مغ�ز، دس�ت، ه ه اعم�الي اس�ت ك�ه انس�ان ب�اعم�الي اس�ت ك�ه انس�ان ب� ك�ار مجموع�هك�ار مجموع�ه

اب�زار و� ماش�ين ب�ر�اي ا�س�تفاده� عملي از م�اده ر�وي آن انج�ام اب�زار و� ماش�ين ب�ر�اي ا�س�تفاده� عملي از م�اده ر�وي آن انج�ام . . دهد دهدميمي

::ب: تعريف حادثه ب: تعريف حادثه ب�ه ب�ه حادث�ه عبارتس�ت از روي�دادي ك�ه بط�ور تص�ادفي و بن�احادث�ه عبارتس�ت از روي�دادي ك�ه بط�ور تص�ادفي و بن�ا •

دهد. دهد. عللي ناشناخته و غيرقابل پيشگيري رخ ميعللي ناشناخته و غيرقابل پيشگيري رخ مي بي��ني نش��ده ك�ه ميبي��ني نش��ده ك�ه مي اي غ��ير منتظ��ره ي��ا پيشاي غ��ير منتظ��ره ي��ا پيش حادث��ه واقع��هحادث��ه واقع��ه•

تواند در تمام موقعيتهاي زندگي رخ دهد.تواند در تمام موقعيتهاي زندگي رخ دهد. حادثه عبارتست از رويدادي كنترل نشده، غيرعمدي وحادثه عبارتست از رويدادي كنترل نشده، غيرعمدي و•

بيني نشده كه بدون برنامه قبلي رخ ميبيني نشده كه بدون برنامه قبلي رخ مي پيش پيش شود. شود. آسيب ميآسيب مي وقوع صدمه ياوقوع صدمه يا دهد و سبب دهد و سبب

Page 21: حفاظت صنعت ي

2121

تعريف حادثه ناشي از كارتعريف حادثه ناشي از كار

حادثه ناشي از كار عبارتست از رويدادي غير منتظره كه حادثه ناشي از كار عبارتست از رويدادي غير منتظره كه دهد و جريان عادي كار را متوقف دهد و جريان عادي كار را متوقف در هنگام كار روي ميدر هنگام كار روي مي

سازد. حادثه ممكن است داراي پيامدهاي جسمي و سازد. حادثه ممكن است داراي پيامدهاي جسمي و ميميرواني براي كاركنان و خسارات اقتصادي براي سازمان رواني براي كاركنان و خسارات اقتصادي براي سازمان

باشد. باشد.

دريك مفهوم وسيع حوادث ناشي از كار كليه حوادثي را دريك مفهوم وسيع حوادث ناشي از كار كليه حوادثي را در ضمن كار و نيز در حين رفت و آمد به محل كار بهدر ضمن كار و نيز در حين رفت و آمد به محل كار بهکه که

گيرد و براي اينكه حادثه گيرد و براي اينكه حادثه پيوندد در برميپيوندد در برمي ميمي وقوع وقوع شود بايد هم در حين انجام شود بايد هم در حين انجام ناشي از كار تلقي ناشي از كار تلقي

سبب انجام وظيفه رخ سبب انجام وظيفه رخ وظيفه رخ دهد و هم بهوظيفه رخ دهد و هم بهدهد. دهد.

Page 22: حفاظت صنعت ي

2222

از کار از کارييحوادث ناشحوادث ناش

انواع حادثهانواع حادثهh سبب آسيب ديدگي مي h سبب آسيب ديدگي ميحوادثي كه مستقيما حوادثي كه مستقيما

بشرح زير احصاء بشرح زير احصاء 19621962شود در كنفرانس جهاني شود در كنفرانس جهاني شده است: شده است:

- سقوط اشخاص- سقوط اشخاص11 - سقوط اشياء - سقوط اشياء 22 يافتن و تصادم يا اشياءيافتن و تصادم يا اشياء - راه- راه33 - گيركردن و قرارگرفتن بين اشياء- گيركردن و قرارگرفتن بين اشياء44

Page 23: حفاظت صنعت ي

2323

از کار از کارييحوادث ناشحوادث ناش

انواع حادثهانواع حادثهh س�بب آس�يب دي�دگي مي h س�بب آس�يب دي�دگي ميح�وادثي ك�ه مس�تقيما ح�وادثي ك�ه مس�تقيما

بش�ر�ح زي�ر� احص�اء بش�ر�ح زي�ر� احص�اء 19621962ش�ود در� كنف�ران�س جه�اني ش�ود در� كنف�ران�س جه�اني : : )ادامه( )ادامه(شده استشده است

بيش از حدبيش از حد - كارهاي سنگين و تالش- كارهاي سنگين و تالش55- برخورد يا ارتباط با حوادث غير متعارف- برخورد يا ارتباط با حوادث غير متعارف66- برق گرفتگي- برق گرفتگي77آورآور - برخورد يا ارتباط با مواد يا پرتوهاي زيان- برخورد يا ارتباط با مواد يا پرتوهاي زيان88 - ساير انواع حوادث - ساير انواع حوادث 99

Page 24: حفاظت صنعت ي

2424

از کار از کارييحوادث ناشحوادث ناش

اهميت حوادث ناشي از كار:اهميت حوادث ناشي از كار:

ش�خص ك�ارگر و خ�انواده وي را ش�خص ك�ارگر و خ�انواده وي را : : - از نظ�ر انس�اني - از نظ�ر انس�اني 11دهد.دهد. تحت تأثير قرار ميتحت تأثير قرار مي

: - از نظ��ر اجتم��اعي- از نظ��ر اجتم��اعي22 : س��وانحي ك��ه ب��اعث از س��وانحي ك��ه ب��اعث از ب��اعث تزل��زل در وض��ع ب��اعث تزل��زل در وض��ع ،،ش��ودش��ود كارافت��ادگي ميكارافت��ادگي مي

شود.شود. اجتماعي جامعه مياجتماعي جامعه مي

ه�اي مس�تقيم و ه�اي مس�تقيم و ش�امل هزين�ه ش�امل هزين�ه : :- از نظ�ر اقتص�ادي- از نظ�ر اقتص�ادي33غير مستقيم.غير مستقيم.

Page 25: حفاظت صنعت ي

2525

علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي از كاراز كار

ممييعلل مستقعلل مستقمميير مستقر مستقييعلل غعلل غ

Page 26: حفاظت صنعت ي

2626

علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي از كار از كار

م : م : ييعلل مستقعلل مستقانج�ام غ�ير ص�حيح ك�ار مانن�د س�رعت غ�ير مج�از، انج�ام غ�ير ص�حيح ك�ار مانن�د س�رعت غ�ير مج�از، •

تجهيزات ناقصتجهيزات ناقصانگ��اري و قص��ور مانن��د قص��ور م��ديريت در انگ��اري و قص��ور مانن��د قص��ور م��ديريت در سهلسهل•

س�ازي س�ازي ه ه آگ�اآگ�ا انگ�اري در انگ�اري در س�هلس�هل ايج�اد وض�عيت امن،ايج�اد وض�عيت امن،نص�ب وو نص�ب عالئم هش�داردهنده و اس�تفاده نك�ردن از عالئم هش�داردهنده و اس�تفاده نك�ردن از

وسايل حفاظتيوسايل حفاظتي

Page 27: حفاظت صنعت ي

2727

علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي از كار از كار

)غ�ير مس�تقيم غ�ير مس�تقيم عل�ل عل�ل :( نيس�تند ام�ا نيس�تند ام�ا ح�وادث ح�وادث عام�ل عام�ل : دهند.( دهند.(ييش مش مييفزافزاااتعداد آن را تعداد آن را

توان�د ش�امل عوام�ل شخص�ي باش�د توان�د ش�امل عوام�ل شخص�ي باش�د يين عل�ل من عل�ل ميي ا امانن�د كمب�ود دانش و مه�ارت ي�ا فق�دان انگ�يزه ي�ا مانن�د كمب�ود دانش و مه�ارت ي�ا فق�دان انگ�يزه ي�ا

ه�اي جس�مي و فك�ري ي�ا ناش�ي از عوام�ل ه�اي جس�مي و فك�ري ي�ا ناش�ي از عوام�ل ن�اتوانين�اتوانيديگ�ر نظ�ير م�ديريت، ط�راحي نامناس�ب محي�ط ك�ار ديگ�ر نظ�ير م�ديريت، ط�راحي نامناس�ب محي�ط ك�ار

هاي غير ايمن باشد.هاي غير ايمن باشد. نامناسب يا روشنامناسب يا روش

Page 28: حفاظت صنعت ي

2828

علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي از كاراز كار

و و يي عل�ل ب�روز ح�وادث ب�ه عل�ل رفت�ار عل�ل ب�روز ح�وادث ب�ه عل�ل رفت�ارييم بن�دم بن�دييتقس�تقس� : :ييططييمحمح

ب�ه ش�خص و قص�ور وي مرب�وط ميب�ه ش�خص و قص�ور وي مرب�وط مي: : عل�ل رفت�اري عل�ل رفت�اري •..شودشود

:عل�ل محيطيعل�ل محيطي• : غ�ير از ش�خص غ�ير از ش�خص )) ب�ه عوام�ل درگ�ير ب�ه عوام�ل درگ�ير ..شودشود مربوط مي مربوط مي((آسيب ديدهآسيب ديده

Page 29: حفاظت صنعت ي

2929

علل بروز حوادث علل بروز حوادثييم بندم بندييتقستقس

مانن�د عل�ل جس�مانيعل�ل جس�ماني• مانن�د ض�عف بين�ايي، ح�واس پ�رتي، ص�رع، ض�عف بين�ايي، ح�واس پ�رتي، ص�رع، كندي كنشهاي مغزي و ....كندي كنشهاي مغزي و ....

س�اختار شخص�يتي، نح�وه ادراك، م�اهيت و س�اختار شخص�يتي، نح�وه ادراك، م�اهيت و مانن�د مانن�د عل�ل روانيعل�ل رواني•وخ�وي� ك�اركن�ان�، فش�ار�هاي رو�اني، ع�دم� رض�اي�ت ش�غلي وخ�وي� ك�اركن�ان�، فش�ار�هاي رو�اني، ع�دم� رض�اي�ت ش�غلي � �خ�ل�قخ�ل�قو ....و ....

گ�ذاري در ام�ور گ�ذاري در ام�ور طف�ره رفتن از س�رمايهطف�ره رفتن از س�رمايه مانن�د مانن�د عل�ل اقتص�اديعل�ل اقتص�ادي•ح�ف��اظتي �ب��داليل� اق�تص��ادي،� �ع��دم تو�ج��ه �ب��ه �نق��ا�ئص ف��ني ح�ف��اظتي �ب��داليل� اق�تص��ادي،� �ع��دم تو�ج��ه �ب��ه �نق��ا�ئص ف��ني

دستگاهها دستگاهها ض�عف فرهن�گ ايمني،ض�عف فرهن�گ ايمني، مانن�د مانن�د عل�ل ف�رهنگي و اجتم�اعيعل�ل ف�رهنگي و اجتم�اعي•

عادات فرهنگي و اجتماعي، تقديرگراييعادات فرهنگي و اجتماعي، تقديرگرايي

Page 30: حفاظت صنعت ي

3030

علل بروز حوادث علل بروز حوادثييم بندم بندييتقستقس

شامل : شامل :ييططييعلل محعلل محشيمياييشيميايي• ع�دم اس�تقرار ص�حيح دس�تگاهها، ع�دم رض�ايت ع�دم اس�تقرار ص�حيح دس�تگاهها، ع�دم رض�ايت مانن�د مانن�دفيزيكيفيزيكي•

حد سروصدا، گرما، نور و ....حد سروصدا، گرما، نور و ....ها و ...ها و ... ها، ميكروبها، ميكروب حساسيتحساسيت مانند مانند بيولوژيكيبيولوژيكي•از راح�تي از راح�تي ک�ه ک�ه ط�راحي نامناس�ب محي�ط ك�ار ط�راحي نامناس�ب محي�ط ك�ار مانن�دمانن�د ارگون�وميارگون�ومي•

مت م�يم�ي و آ�س��ودگيو آ�س��ودگي مت كاه��د و س��ال� ان را �بخط��ر ميان را �بخط��ر ميک�ارکن��ک�ارکن��كاه��د و س��ال�اندازد.اندازد.

و و ترس�يم كنن�ده رابط�ه تنگاتن�گ انس�ان ترس�يم كنن�ده رابط�ه تنگاتن�گ انس�انارگون�ومي خ�ردارگون�ومي خ�رد ماشين ماشين

و نظام و نظام انسانانسان ترسيم كننده رابطه ترسيم كننده رابطهارگونومي كالنارگونومي كالن وو باشد.باشد. مديريت و سازمان و فناوري ميمديريت و سازمان و فناوري مي

Page 31: حفاظت صنعت ي

3131

تعريف حادثه ناشي از كارتعريف حادثه ناشي از كار

حادثه حين انجام حادثه حين انجام سازمان تأمين اجتماعي سازمان تأمين اجتماعي داند: داند: را در يكي از حاالت زير مي را در يكي از حاالت زير ميوظيفهوظيفه

الف: در كارگاه يا مؤسسات وابسته و محوطه آن الف: در كارگاه يا مؤسسات وابسته و محوطه آنمشغول خدمت باشد. مشغول خدمت باشد.

ب: بدستور كارفرما در خارج از محوطه كارگاه مأمور ب: بدستور كارفرما در خارج از محوطه كارگاه مأمور انجام وظيفه باشد. اين مأموريت بايد در ارتباط با انجام وظيفه باشد. اين مأموريت بايد در ارتباط با

كارگاه و وظايف قانوني وي و مقررات و عرف كار كارگاه و وظايف قانوني وي و مقررات و عرف كار منطبق باشد. منطبق باشد.

وآمد از منزل به كارگاه و وآمد از منزل به كارگاه و ج: حوادثي كه هنگام رفتج: حوادثي كه هنگام رفتدهد مشروط بر آنكه دهد مشروط بر آنكه بالعكس رخ ميبالعكس رخ مي

متعارف كار رخ دهد. متعارف كار رخ دهد. در اوقات در اوقات

Page 32: حفاظت صنعت ي

3232

تعريف حادثه ناشي از كارتعريف حادثه ناشي از كار

د: ح�وادثي ك�ه در اوق�ات مراجع�ه ب�ه درمانگ�اه رخ د: ح�وادثي ك�ه در اوق�ات مراجع�ه ب�ه درمانگ�اه رخ ده�د مش�روط ب�ر آنك�ه مب�دأ ح�ركت كارگ�اه ده�د مش�روط ب�ر آنك�ه مب�دأ ح�ركت كارگ�اه ميمي

بوده و در زمان و مسير متعارف رخ دهد. بوده و در زمان و مسير متعارف رخ دهد.

ه: ح�وادث مرب�وط ب�ه نج�ات س�ايرين و مس�اعدت ب�ه ه: ح�وادث مرب�وط ب�ه نج�ات س�ايرين و مس�اعدت ب�ه دهد. دهد. آنان كه در ارتباط با كارگاه رخ ميآنان كه در ارتباط با كارگاه رخ مي

ب�راي اح�راز اينك�ه حادث�ه ب�ه س�بب انج�ام وظيف�ه ب�راي اح�راز اينك�ه حادث�ه ب�ه س�بب انج�ام وظيف�ه ده�د باي�د بين حادث�ه و انج�ام وظيف�ه رابط�ه ده�د باي�د بين حادث�ه و انج�ام وظيف�ه رابط�ه رخ ميرخ مي

وجود داشته باشد. وجود داشته باشد.

Page 33: حفاظت صنعت ي

3333

هاي مرتبط با حادثه هاي مرتبط با حادثه نظريهنظريه

((Product liabilityProduct liability ) )نظريه تعهد ايمني كاالنظريه تعهد ايمني كاال

ت��ا ح��دود يكصدس��ال قب��ل نظري��ه رومي خري��د ب��ه ت��ا ح��دود يكصدس��ال قب��ل نظري��ه رومي خري��د ب��ه نظري�ه ح�ا�كم ب�ر� نظري�ه ح�ا�كم ب�ر� (�(�caveat emptorcaveat emptor))مس�ئوليت مش�تريمس�ئوليت مش�تري

ت�ج�ارت� ب�ود �ك�ه �ب�ر ا�س�اس� �آن مس�ئ�ول�يت� خ�وبي� و� ب�دي ت�ج�ارت� ب�ود �ك�ه �ب�ر ا�س�اس� �آن مس�ئ�ول�يت� خ�وبي� و� ب�دي ك�ا�ال� �بع�ه�د�ه خ�ري�د�ار �اس�ت �و �ح�واد�ث� ناش�ي� �از� �بك�ارگيري ك�ا�ال� �بع�ه�د�ه خ�ري�د�ار �اس�ت �و �ح�واد�ث� ناش�ي� �از� �بك�ارگيري كا�اله�اي غ�ي�رايم�ن و� �خطرن�اك ب�عه�د�ه �فروش�ند�ه نخ�واه�د كا�اله�اي غ�ي�رايم�ن و� �خطرن�اك ب�عه�د�ه �فروش�ند�ه نخ�واه�د ب�ود.� ام�ا �در ح�ا�ل �حا�ض�ر ن�ظ�ري�ه �ت�عه�د اي�م�ني ك�ا�ال ي�ا "ب�دهي ب�ود.� ام�ا �در ح�ا�ل �حا�ض�ر ن�ظ�ري�ه �ت�عه�د اي�م�ني ك�ا�ال ي�ا "ب�دهي

با�ش�د ك�ه ب�ر ا�س�اس� �آن �تول�يدكنن�ده �با�ش�د ك�ه ب�ر ا�س�اس� �آن �تول�يدكنن�ده � � �مح�ص�ول"� م�ط�رح �م�يمح�ص�ول"� م�ط�رح �م�ييا �فرو�شن�د�ه د�ر� مورد� بدي يا �م�خاطر�ات ك�اال� �مسئوليت�يا �فرو�شن�د�ه د�ر� مورد� بدي يا �م�خاطر�ات ك�اال� �مسئوليت�

دارد. دارد.

Page 34: حفاظت صنعت ي

3434

هاي مرتبط با حادثه هاي مرتبط با حادثه نظريهنظريه

((negligencenegligence))نظريه مسامحهنظريه مسامحه

ب��ر طب��ق اين نظري��ه ه��ر ي��ك از ط��رفين ك��ار ب��ر طب��ق اين نظري��ه ه��ر ي��ك از ط��رفين ك��ار ك�اري وي ك�اري وي مس�ئوليت خس�اراتي را ك�ه ب�ر اث�ر اهم�المس�ئوليت خس�اراتي را ك�ه ب�ر اث�ر اهم�ال

ش��ود ب��ر عه��ده دارد. ش��ود ب��ر عه��ده دارد. ب��ه ط��رف ديگ��ر وارد ميب��ه ط��رف ديگ��ر وارد ميبن�ابراين باي�د مس�امحه و غفلت اح�راز ش�ود و اين بن�ابراين باي�د مس�امحه و غفلت اح�راز ش�ود و اين ام��ر علت اص��لي ب��روز حادث��ه محس��وب ش��ود و ام��ر علت اص��لي ب��روز حادث��ه محس��وب ش��ود و س�اير� عوام�ل در� حادث�ه دخي�ل� نباش�ن�د. بن�ابراين� در س�اير� عوام�ل در� حادث�ه دخي�ل� نباش�ن�د. بن�ابراين� در ه�ر حادث�ه ه�ر ط�رف ممكن اس�ت س�همي داش�ته ه�ر حادث�ه ه�ر ط�رف ممكن اس�ت س�همي داش�ته

باشد. باشد.

Page 35: حفاظت صنعت ي

3535

هاي مرتبط با حادثه هاي مرتبط با حادثه نظريهنظريه

پذيري پذيري نظريه حادثهنظريه حادثه

ب�رخي ب�ر اين باورن�د ك�ه احتم�ال ب�روز ح�وادث ب�رخي ب�ر اين باورن�د ك�ه احتم�ال ب�روز ح�وادث اي از كاركن�ان بيش از ديگ�ران اس�ت. اي از كاركن�ان بيش از ديگ�ران اس�ت. ب�راي ع�دهب�راي ع�ده

ميمي پ��ذير و مس��تعد حادث��ه پ��ذير و مس��تعد حادث��ه اين اف��راد را حادث��هاين اف��راد را حادث��هنامن��د. وي��ژگي اين اف��راد باي��د شناس��ايي ش��ود و نامن��د. وي��ژگي اين اف��راد باي��د شناس��ايي ش��ود و

ه�ا باي�د از مش�اغل پرخط�ر ه�ا باي�د از مش�اغل پرخط�ر اف�راد ح�ائز اين وي�ژگياف�راد ح�ائز اين وي�ژگيدور باشند. دور باشند.

Page 36: حفاظت صنعت ي

3636

هاي مرتبط با حادثه هاي مرتبط با حادثه نظريهنظريه

نظريه درخت حادثهنظريه درخت حادثه

ه�ر حادث�ه معل�ول روي�دادي اولي�ه اس�ت. ب�ه كم�ك ه�ر حادث�ه معل�ول روي�دادي اولي�ه اس�ت. ب�ه كم�ك ت�وان ريش�ه و علت اص�لي ت�وان ريش�ه و علت اص�لي تنظيم درخت حادث�ه ميتنظيم درخت حادث�ه مي

ب�روز حادث�ه را تع�يين نم�ود. درخت حادث�ه روش�ي ب�روز حادث�ه را تع�يين نم�ود. درخت حادث�ه روش�ي منطقي ب�راي تع��يين پيام��دهاي مختل�ف احتم�الي منطقي ب�راي تع��يين پيام��دهاي مختل�ف احتم�الي

ش�ود. ش�ود. اي اس�ت ك�ه حادث�ه اولي�ه نامي�ده مياي اس�ت ك�ه حادث�ه اولي�ه نامي�ده مي حادث�هحادث�هت�رتيب عل�ل ابت�دايي و پيام�دهاي آنه�ا دنب�ال ت�رتيب عل�ل ابت�دايي و پيام�دهاي آنه�ا دنب�ال ب�دينب�دين

ش�ود و مس�بب اص�لي ب�روز حادث�ه تع�يين ميش�ود و مس�بب اص�لي ب�روز حادث�ه تع�يين مي ميميگردد. گردد.

Page 37: حفاظت صنعت ي

3737

مدلهاي مرتبط با حوادثمدلهاي مرتبط با حوادث

ک�م�دلهاييم�دلهايي هس�تند ک� هس�تند ه ب�راي بررس�ي ح�وادث و ه ب�راي بررس�ي ح�وادث و عوام�ل م�ؤثر در ب�روز آن پيش�نهاد ش�ده ه�ر ك�دام عوام�ل م�ؤثر در ب�روز آن پيش�نهاد ش�ده ه�ر ك�دام

h از ب��ه ب��رخي عوام��ل توج��ه ميب��ه ب��رخي عوام��ل توج��ه مي h از كنن��د ل��ذا ص��رفا كنن��د ل��ذا ص��رفام�دلها بعن�وان ي�ك راهنم�اي كلي ب�راي دس�تيابي ب�ه م�دلها بعن�وان ي�ك راهنم�اي كلي ب�راي دس�تيابي ب�ه

نماييم. نماييم. محيط ايمن كار استفاده ميمحيط ايمن كار استفاده مي

Page 38: حفاظت صنعت ي

3838

مدلهاي مرتبط با حوادثمدلهاي مرتبط با حوادثمدل هاينريش مدل هاينريش

Herbert HeinrichHerbert Heinrich ه�زار حادث�ه ه�زار حادث�ه ب�ا بررس�ي هفت�ادوپنج ب�ا بررس�ي هفت�ادوپنج19281928 در س�ال در س�ال% �ح�وادث ب�ر اث�ر �اق�دا�مات �ناص�حيح ك�ارگران و % �ح�وادث ب�ر اث�ر �اق�دا�مات �ناص�حيح ك�ارگران و 8888ص�نعت�ي م�توج�ه ش�د ك�ه ص�نعت�ي م�توج�ه ش�د ك�ه

د�رص�داز ح�وادث� اجتن�اب د�رص�داز ح�وادث� اجتن�اب 22ده�د و ده�د و � �%� ب�دلي�ل ش�رايط غ�يرايم�ن ك�ار �رخ مي%� ب�دلي�ل ش�رايط غ�يرايم�ن ك�ار �رخ مي1010باشند. باشند. ناپذير ميناپذير مي

اي بن�ام نظري�ه دومين�و وي وض�ع نم�وده اس�ت ب�دين ت�رتيب ك�ه اي بن�ام نظري�ه دومين�و وي وض�ع نم�وده اس�ت ب�دين ت�رتيب ك�ه نظري�هنظري�ه ا�ي از ش��راي�ط و موقعيته��اي �مرتب��ط ب��ا ي�ك��ديگ�ر م��وجب� ب��روز ا�ي از ش��راي�ط و موقعيته��اي �مرتب��ط ب��ا ي�ك��ديگ�ر م��وجب� ب��روز م�جموع��هم�جموع��ه

ه�ا� ب�ا �يك�د�يگ�ر �مان�ن�د �آنس�ت� ك�ه چ�ن�د ه�ا� ب�ا �يك�د�يگ�ر �مان�ن�د �آنس�ت� ك�ه چ�ن�د ش�وند �و� ارتب�اط �اي�ن و�ض�عي�تش�وند �و� ارتب�اط �اي�ن و�ض�عي�ت ح�واد�ث �ميح�واد�ث �مين�ح�وي ق�ر�ار �د�اده� ش�ون�د� ك�ه ب�ا اف�ت�ادن �يكي� ا�ز آ�نه�ا ك�ل ر�دي�ف ن�ح�وي ق�ر�ار �د�اده� ش�ون�د� ك�ه ب�ا اف�ت�ادن �يكي� ا�ز آ�نه�ا ك�ل ر�دي�ف � �ردي�ف �د�وم�ين�و �ب�هردي�ف �د�وم�ين�و �ب�ه

ف�ر�و� ري�ز�د. ب�ر اس�اس� اي�ن �نظر�ي�ه �ا�گ�ر ب�راي� پ�يش�گي�ري ي�ك ب�رنام�ه تن�ظ�يم ش�ود ف�ر�و� ري�ز�د. ب�ر اس�اس� اي�ن �نظر�ي�ه �ا�گ�ر ب�راي� پ�يش�گي�ري ي�ك ب�رنام�ه تن�ظ�يم ش�ود ت�وان از� ت�وان از� ك�ه د�ر ت�و�ال�ي ب�ر�و�ز ح�واد�ث ت�أثير� ب�گ�ذار�د و� آن�را م�تو�ق�ف س�ا�زد م�يك�ه د�ر ت�و�ال�ي ب�ر�و�ز ح�واد�ث ت�أثير� ب�گ�ذار�د و� آن�را م�تو�ق�ف س�ا�زد م�ي

رغم� �وي، س�وابق رغم� �وي، س�وابق ه�ا �و ح�وادث� ج�لوگ�يري �ك�رد�.� عوام�ل �ايج�اد� حا�د�ث�ه ب�هه�ا �و ح�وادث� ج�لوگ�يري �ك�رد�.� عوام�ل �ايج�اد� حا�د�ث�ه ب�ه آ�س�يبآ�س�يبف�رهن�گي و �محي�ط اجت�م�اعي،� قص�ور و� كو�ت�اهي خ�ود ف�ر�د و عم�ل غ�يرايمن و ف�رهن�گي و �محي�ط اجت�م�اعي،� قص�ور و� كو�ت�اهي خ�ود ف�ر�د و عم�ل غ�يرايمن و

يزيكي�يزيكي�ففمشك�الت مك�انيكي ي�ا مشك�الت مك�انيكي ي�ا ش�ود. بعضيش�ود. بعضي باش�ند ك�ه ب�ه ب�روز حادث�ه و س�رانجام آس�يب منج�ر ميباش�ند ك�ه ب�ه ب�روز حادث�ه و س�رانجام آس�يب منج�ر مي ميمي جاي محيط اجتماعي از عامل مديريت )ساختار و نظارت( نامجاي محيط اجتماعي از عامل مديريت )ساختار و نظارت( نام بهبه اند.اند. بردهبرده

Page 39: حفاظت صنعت ي

3939

مدلهاي مرتبط با حوادثمدلهاي مرتبط با حوادث

FirenzeFirenzeمدل فيرنزمدل فيرنزم�دل ف�يرنز از م�دلهاي نظ�ام ض�د بررس�ي ح�وادث اس�ت و ب�ه م�دل ف�يرنز از م�دلهاي نظ�ام ض�د بررس�ي ح�وادث اس�ت و ب�ه

نظ�ر وي� نظ�ر وي� گ�ير�ي مص�رو�ف اس�ت. ب�هگ�ير�ي مص�رو�ف اس�ت. ب�ه م�د�ل خ�ط�ر پ�ذيري� تص�م�يمم�د�ل خ�ط�ر پ�ذيري� تص�م�يمهرچ�ه �اطالع�ات م�ا� در م�ورد خ�اطرات� احتم�ال�ي بيش�ت�ر با�ش�د هرچ�ه �اطالع�ات م�ا� در م�ورد خ�اطرات� احتم�ال�ي بيش�ت�ر با�ش�د

نماييم. نماييم. تري را اتخاذ ميتري را اتخاذ مي تصميمات مناسبتصميمات مناسبب�ه عقي�ده وي درتعام�ل انس�ان، ماش�ين و محي�ط، تص�ميماتي ب�ر ب�ه عقي�ده وي درتعام�ل انس�ان، ماش�ين و محي�ط، تص�ميماتي ب�ر

اي از آنه�ا خ�ط�راتي را اي از آنه�ا خ�ط�راتي را گ�ردد� ك�ه پ�اره�گ�ردد� ك�ه پ�اره� ا�س�اس �اطالع�ات �اتخ�اذ �ميا�س�اس �اطالع�ات �اتخ�اذ �ميگ�يري ص�حيح بيش�تر گ�يري ص�حيح بيش�تر � �كن�د ه�ر چ�ه اط�الع�ات �ب�راي تص�ميمكن�د ه�ر چ�ه اط�الع�ات �ب�راي تص�ميم تو�لي�د ميتو�لي�د مي

گ�يري گ�يري ش�ود�. گ�اهي �در تص�مي�مش�ود�. گ�اهي �در تص�مي�م ب�اش�د م�خ�اطرات �كم�تري �ايج�ا�د ميب�اش�د م�خ�اطرات �كم�تري �ايج�ا�د ميش��و�يم و تص��ميمات� ض��عيفي� را ك��ه ش��و�يم و تص��ميمات� ض��عيفي� را ك��ه ت�حت ت��أثير �تنش و�اق��ع ميت�حت ت��أثير �تنش و�اق��ع مي

نم��اييم. تزري��ق �اطالع��ات ، نم��اييم. تزري��ق �اطالع��ات ، مخ��اطرات د�ر پي دارد� اتخ��اذ ميمخ��اطرات د�ر پي دارد� اتخ��اذ ميدر در � �ب�ا�زخورد و آم�وزش عوا�م�ل مخت�ل�ف از جمل�ه �ك�ارگران �ب�ويژهب�ا�زخورد و آم�وزش عوا�م�ل مخت�ل�ف از جمل�ه �ك�ارگران �ب�ويژه

پيامدهاي احتمالي پيامدهاي احتمالي موردمورد سازد.سازد. شايسته را ممكن ميشايسته را ممكن مي حوادث، اتخاذ تصميماتحوادث، اتخاذ تصميمات

Page 40: حفاظت صنعت ي

4040

هاي ناشي از حوادث كار هاي ناشي از حوادث كار خسارتخسارت

ه�ا و زيانه�اي ج�اني و ه�ا و زيانه�اي ج�اني و ح�وادث ناش�ي از ك�ار خس�ارتح�وادث ناش�ي از ك�ار خس�ارت م�ال�ي ف�را�واني ب�دن�بال دارن�د �ك�ه �بط�ور� مس�تق�يم ك�ارگر م�ال�ي ف�را�واني ب�دن�بال دارن�د �ك�ه �بط�ور� مس�تق�يم ك�ارگر

ش�وند و �در مر�حل�ه �ش�وند و �در مر�حل�ه � مي�مي� � � و� كارف�رم�ا از آ�ن م�تض�رر و� كارف�رم�ا از آ�ن م�تض�رر بينند. بينند. بعد �اقتص�اد و ص�نعت از� آن صدمه مي�بعد �اقتص�اد و ص�نعت از� آن صدمه مي�

ها و ها و آسيبآسيب علل مستقيم علل مستقيم خسارات مستقيمخسارات مستقيم

حوادثحوادث آسيبآسيب علل غير مستقيم علل غير مستقيم

ها و خسارات غيرمستقيمها و خسارات غيرمستقيم

Page 41: حفاظت صنعت ي

4141

هاي ناشي از حوادث كارهاي ناشي از حوادث كار خسارتخسارت

ت�وان ب�ه دو دس�ته قاب�ل ت�وان ب�ه دو دس�ته قاب�ل خس�ارات ناش�ي از ح�وادث ك�ار را ميخس�ارات ناش�ي از ح�وادث ك�ار را مي س�نج�ش و� آش�كار و� غ�ير قا�ب�ل س�نج�ش و� ناآش�كار و� ن�امرئي س�نج�ش و� آش�كار و� غ�ير قا�ب�ل س�نج�ش و� ناآش�كار و� ن�امرئي

بندي نمود. بندي نمود. تقسيمتقسيمه�ايي ك�ه ب�راي ه�ايي ك�ه ب�راي خس�ارات قاب�ل س�نجش ش�امل هم�ه هزين�هخس�ارات قاب�ل س�نجش ش�امل هم�ه هزين�ه•

ه�اي درم�ان، ه�اي درم�ان، ش�ود مانن�د هزين�هش�ود مانن�د هزين�ه ج�بران خس�ارت پ�رداخت ميج�بران خس�ارت پ�رداخت ميتعم�يرات، ح�قوق ايام� بيكا�ري و م�ستمري با�زماندگان. تعم�يرات، ح�قوق ايام� بيكا�ري و م�ستمري با�زماندگان.

ه�ايي ك�ه آث�ار ه�ايي ك�ه آث�ار خس�ارات غ�ير قاب�ل س�نجش ش�امل هم�ه هزين�هخس�ارات غ�ير قاب�ل س�نجش ش�امل هم�ه هزين�ه•ش�ود و �مق�دار آ�نه�ا قاب�ل ب�رآ�ورد ش�ود و �مق�دار آ�نه�ا قاب�ل ب�رآ�ورد آن�ه�ا در �درازم�دت ظ�ا�هر م�يآن�ه�ا در �درازم�دت ظ�ا�هر م�ي

ك�مي نيس�ت مانن�د� ناراح�تيه�ا و تأل�م�ات روحي� ف�رد حادث�ه دي�ده ك�مي نيس�ت مانن�د� ناراح�تيه�ا و تأل�م�ات روحي� ف�رد حادث�ه دي�ده هاي هاي هزينههزينه نزديكان،نزديكان، وو

آموزش و نظاير آن آموزش و نظاير آن هاي تجديدهاي تجديد فرصت، هزينهفرصت، هزينه

Page 42: حفاظت صنعت ي

4242

هاي ناشي از حوادث كارهاي ناشي از حوادث كار خسارتخسارت

ديTدگان از طريTق نظTام بيمTهديTدگان از طريTق نظTام بيمTه هTاي پرداخTتي بTه حادثTههTاي پرداخTتي بTه حادثTه غرامتغرامتاي عبارتند از: اي عبارتند از:

م��دت ك��ه م��اهيت اس��تمراري دارد نظ��ير مس��تمري م��دت ك��ه م��اهيت اس��تمراري دارد نظ��ير مس��تمري بخش بلن��دبخش بلن��د•ازكارافتادگي كلي يا جزئي و مستمري بازماندگان ازكارافتادگي كلي يا جزئي و مستمري بازماندگان

م�دت ك�ه ب�ر مبن�اي م�يزان و عم�ق و ش�دت معل�وليت در م�دت ك�ه ب�ر مبن�اي م�يزان و عم�ق و ش�دت معل�وليت در بخش كوت�اهبخش كوت�اه•شودشود مقطع زماني محدودي پرداخت ميمقطع زماني محدودي پرداخت مي

ه�ايي اس�ت ك�ه ب�راي بهب�ود و ه�ايي اس�ت ك�ه ب�راي بهب�ود و غرامت درم�ان ك�ه مجم�وع هرين�هغرامت درم�ان ك�ه مجم�وع هرين�ه•ه�اي ه�اي خ�دم�ات درم�ان�ي ه�زين�ه�خ�دم�ات درم�ان�ي ه�زين�ه� ش�و�د مانن�د ه�زين�هش�و�د مانن�د ه�زين�ه د�رم�ان پ�رداخ�ت ميد�رم�ان پ�رداخ�ت مي

سفر بيمار و همراه و جلسات پزشكي و ...سفر بيمار و همراه و جلسات پزشكي و ...هاي اداري و متفرقههاي اداري و متفرقه هزينههزينه•اجتماعياجتماعي هاي حوادث ناشي از كار سازمان تأمينهاي حوادث ناشي از كار سازمان تأمين جمع هزينهجمع هزينه•

ميلي�ارد توم�ان ب�وده ك�ه نس�بت ب�ه ده سال ميلي�ارد توم�ان ب�وده ك�ه نس�بت ب�ه ده سال1717 ح�دود ح�دود 8080 در س�ال در س�ال h شامل هزينه h شامل هزينه قبل ده برابر شده است كه البته صرفا هاي هاي قبل ده برابر شده است كه البته صرفا

باشد.باشد. قابل سنجش ميقابل سنجش مي

Page 43: حفاظت صنعت ي

4343

احتراق )ايجاد آتش(:احتراق )ايجاد آتش(:

احتراق عبارتست از تركيب سريع اكسيژن با مواد احتراق عبارتست از تركيب سريع اكسيژن با مواد سوختني است. در اثر حوادث ماده سوختني بصورت سوختني است. در اثر حوادث ماده سوختني بصورت

گردد. شعله در گردد. شعله در آيد و شعله آشكار ميآيد و شعله آشكار مي بخار يا گاز درميبخار يا گاز درمياثر سوختن گاز است.اثر سوختن گاز است.

تركيب اكسيژن با ماده در مجاورت حرارت بعنوان تركيب اكسيژن با ماده در مجاورت حرارت بعنوان اي به توليد آتش اي به توليد آتش انفعال زنجيرهانفعال زنجيره وو ميانجي در يك فعلميانجي در يك فعل

مثلث مثلث شود. سه وجه، حرارت، هوا و سوخت، شود. سه وجه، حرارت، هوا و سوخت، منجر ميمنجر ميشود. شود. ناميده مي ناميده ميحريقحريق

نتيجه اين سه عامل، گرماي زياد، دودهاي تند ونتيجه اين سه عامل، گرماي زياد، دودهاي تند و غليظ و گازهاي مسموم كننده است. غليظ و گازهاي مسموم كننده است.

Page 44: حفاظت صنعت ي

4444

ايمني و حفاظت در مقابل آتشايمني و حفاظت در مقابل آتش سوزيسوزي

ترين حوادث صنعتي ترين حوادث صنعتي سوزي از خطرناكسوزي از خطرناك آتشآتش 8080 تا تا 7575دهد حدود دهد حدود است. مطالعه نشان مياست. مطالعه نشان مي

بيني بيني ها قابل پيشگيري و پيشها قابل پيشگيري و پيش سوزيسوزي درصد آتشدرصد آتشها و طرز ها و طرز كنندهكننده است. آشنايي با خاموشاست. آشنايي با خاموش

نگهداري و استفاده آنها اهميت زيادي دارد. نگهداري و استفاده آنها اهميت زيادي دارد.

Page 45: حفاظت صنعت ي

4545

h از ه��واي اط��راف ت��امين h از ه��واي اط��راف ت��امين اکس��يژن حري��ق معم��وال اکس��يژن حري��ق معم��والم�ي ش�ود�. گ�اهي� ن�يز اکس�ي�ژن از� نش�ت ل�ول�ه ي�ا س�ي�لندر م�ي ش�ود�. گ�اهي� ن�يز اکس�ي�ژن از� نش�ت ل�ول�ه ي�ا س�ي�لندر ا�کس�ي�ژن آ�زا�د� مي ش�ود ک�ه �ب�اعث �ش�دت� حري�ق� �مي �گ�ردد. ا�کس�ي�ژن آ�زا�د� مي ش�ود ک�ه �ب�اعث �ش�دت� حري�ق� �مي �گ�ردد. بع�ض�ي �م�واد� در ا�ث�ر �س�و�خ�تن تولي�د �ا�کس�يژن �مي نم�اي�د بع�ض�ي �م�واد� در ا�ث�ر �س�و�خ�تن تولي�د �ا�کس�يژن �مي نم�اي�د

و نيت�رات ها.و نيت�رات ها.H2O2H2O2)) ((مان�ند پروکسيده�امان�ند پروکسيده�اگرم�ا ي�ا ايج�اد جرق�ه ن�يز از عوام�ل بوج�ود آوردن آتش گرم�ا ي�ا ايج�اد جرق�ه ن�يز از عوام�ل بوج�ود آوردن آتش

اس�ت. ج�رق�ه از� طري�ق تم�اس آ�ب ب�ا تج�ه�يزات الک�تريکي اس�ت. ج�رق�ه از� طري�ق تم�اس آ�ب ب�ا تج�ه�يزات الک�تريکي اعم��ار ب��ار ا�ض��افي در و�س��ايل� الک��ت�ريکي و ال�کتريس��ته اعم��ار ب��ار ا�ض��افي در و�س��ايل� الک��ت�ريکي و ال�کتريس��ته س�اک�ن بوج�ود مي آي�د.� در �جوش�کاري�، س�نگ زن�ي، ب�رش س�اک�ن بوج�ود مي آي�د.� در �جوش�کاري�، س�نگ زن�ي، ب�رش ک�ار�ي و نظ�ا�ير آن ن�يز� بطر�ي�ق غيرال�ک�تريکي ت�ولي�د جرق�ه ک�ار�ي و نظ�ا�ير آن ن�يز� بطر�ي�ق غيرال�ک�تريکي ت�ولي�د جرق�ه

مي نمايند.مي نمايند.

Page 46: حفاظت صنعت ي

4646

بندي آتش: بندي آتش: طبقهطبقهش�امل س�وختن ه�ر م�اده اي ک�ه پس از س�وختن ش�امل س�وختن ه�ر م�اده اي ک�ه پس از س�وختن ( ( AA))ن�وع اول ن�وع اول ..11

ا�ز خ�ود خ�اک�س�تر� بج�ا� م�ي گ�ذارد م�انن�د� مق�وا�، �کا�غ�ذ،� لب�ا�س چ�وب�. ا�ز خ�ود خ�اک�س�تر� بج�ا� م�ي گ�ذارد م�انن�د� مق�وا�، �کا�غ�ذ،� لب�ا�س چ�وب�. ب�ر�ا�ي خ�ا�م�وش �ک�ردن �ا�ين ن�و�ع آتش �از �آب اس�ت�فاده� مي ش�ود �و ب�ر�ا�ي خ�ا�م�وش �ک�ردن �ا�ين ن�و�ع آتش �از �آب اس�ت�فاده� مي ش�ود �و

منبع آتش را هدف مي گيرد.منبع آتش را هدف مي گيرد.

ش�امل تم�ام م�واد قاب�ل اش�تعال مي باش�د ک�ه از ش�امل تم�ام م�واد قاب�ل اش�تعال مي باش�د ک�ه از ( ( BB))ن�وع دوم ن�وع دوم ..22خ�ود �خاک�س�تر �بج�ا� ن�مي �گ�ذار�د م�انن�د م�واد� نف�تي،� رو�غن ه�اي �ص�نعتي خ�ود �خاک�س�تر �بج�ا� ن�مي �گ�ذار�د م�انن�د م�واد� نف�تي،� رو�غن ه�اي �ص�نعتي و� رنگ �ه��ا. �ب��را�ي خ��ا�موش ک��ردن �اي�ن ن��وع آتش� از خ��اموش و� رنگ �ه��ا. �ب��را�ي خ��ا�موش ک��ردن �اي�ن ن��وع آتش� از خ��اموش

ي��ا پ��ود�ر� خش��ک اس��تف�اده ي��ا پ��ود�ر� خش��ک اس��تف�اده 2Co2Coک�نن��ده هاي�ي م��ادي ک��ف� ن�ظ��ير� ک�نن��ده هاي�ي م��ادي ک��ف� ن�ظ��ير� م�ي� ش�ود� ت�ا �اک�س�ي�ژ�ن� از د�س�تر�س آت�ش �دور� گ�ردد. اس�ت�فاده �از آب م�ي� ش�ود� ت�ا �اک�س�ي�ژ�ن� از د�س�تر�س آت�ش �دور� گ�ردد. اس�ت�فاده �از آب

بر�اي خامو�ش کردن� �اين �نوع آت�ش ب�ه توس�ع�ه آن �کمک� مي ک�ند.بر�اي خامو�ش کردن� �اين �نوع آت�ش ب�ه توس�ع�ه آن �کمک� مي ک�ند.

Page 47: حفاظت صنعت ي

4747

( CC))ن�وع س�وم ن�وع س�وم ..33 ) : اين ن�وع آتش از س�وختن گازه�اي قاب�ل : اين ن�وع آتش از س�وختن گازه�اي قاب�ل اش�ت�عال �ب�ا م�وا�دي �ک�ه بس�ر�عت ب�ه گ�از� تب�ديل م�ي ش�وند بوج�ود اش�ت�عال �ب�ا م�وا�دي �ک�ه بس�ر�عت ب�ه گ�از� تب�ديل م�ي ش�وند بوج�ود مي آ�ي�د. مث�ل� پروي�ان �م�ايع �ک�ه بس�ر�عت ت�ب�ديل �ب�ه گ�از قاب�ل مي آ�ي�د. مث�ل� پروي�ان �م�ايع �ک�ه بس�ر�عت ت�ب�ديل �ب�ه گ�از قاب�ل اش��تغال �مي �ش��ود. خ��اموش� کنن��ده ها�يي ما�نن��د پ��ودر خش��ک، اش��تغال �مي �ش��ود. خ��اموش� کنن��ده ها�يي ما�نن��د پ��ودر خش��ک، هال�وژن ه�ا ک�ف و �دي �اکس�يدک�ربن ب�راي مق�ابل�ه ب�ا اين ن�وع حري�ق هال�وژن ه�ا ک�ف و �دي �اکس�يدک�ربن ب�راي مق�ابل�ه ب�ا اين ن�وع حري�ق

استفاد�ه مي شون�د.استفاد�ه مي شون�د.

: حري�ق ناش�ي از س�وختن ب�رخي فل�زات قاب�ل : حري�ق ناش�ي از س�وختن ب�رخي فل�زات قاب�ل ( ( DD))ن�وع چه�ارم ن�وع چه�ارم ..44اش�تعال نظ�ير م�ن�يزيم، �پتاس�ي�م و آلومي�ن�يم ب�راي خ�ا�موش ک�ردن اش�تعال نظ�ير م�ن�يزيم، �پتاس�ي�م و آلومي�ن�يم ب�راي خ�ا�موش ک�ردن ا�ين ن��و�ع حري��ق� از پودره��اي خ��اص� باي��د اس��تف�اده �نم��ود و در ا�ين ن��و�ع حري��ق� از پودره��اي خ��اص� باي��د اس��تف�اده �نم��ود و در ص��ور�ت دس��ترس نب��ود�ن امکان��ات� ک��افي �از ش��ن �و ماس��ه ص��ور�ت دس��ترس نب��ود�ن امکان��ات� ک��افي �از ش��ن �و ماس��ه اس�تفا�ده ن�م�ود. باي�د توج�ه �نم�ود� ک�ه پودر�ه�اي اطف�ا را بايس�تي ب�ه اس�تفا�ده ن�م�ود. باي�د توج�ه �نم�ود� ک�ه پودر�ه�اي اطف�ا را بايس�تي ب�ه آرا�مي ر�وي م�واد مح�ر�ق ريخت� و م�راقب �ن�ور �ش�ديد ناش�ي از آرا�مي ر�وي م�واد مح�ر�ق ريخت� و م�راقب �ن�ور �ش�ديد ناش�ي از

س�وختن ا�ين فلزات بو�د.س�وختن ا�ين فلزات بو�د.

Page 48: حفاظت صنعت ي

4848

: اين دس�ته ش�امل حريق ه�اي الک�تريکي : اين دس�ته ش�امل حريق ه�اي الک�تريکي EEحري�ق دس�ته حري�ق دس�ته ..55مي باش��د ک��ه در اث��ر اس��تفاده نابج��ا از ي��ک وس��يله مي باش��د ک��ه در اث��ر اس��تفاده نابج��ا از ي��ک وس��يله الک�تر�يکي و نگه�د�اري ن�ادرس�ت �تجه�يزا�ت ب�رقي اس�ت�فاده الک�تر�يکي و نگه�د�اري ن�ادرس�ت �تجه�يزا�ت ب�رقي اس�ت�فاده مي� ش�ود. اس�تفا�ده از ف�ي�وز در ک�ا�هش اين� ن�وع� حري�ق� مي� ش�ود. اس�تفا�ده از ف�ي�وز در ک�ا�هش اين� ن�وع� حري�ق� بس�يار �م�ؤثر اس�ت. ب�را�ي اطف�اء ب�اي�د ابت�د�ا ب�ر�ق را ق�ط�ع بس�يار �م�ؤثر اس�ت. ب�را�ي اطف�اء ب�اي�د ابت�د�ا ب�ر�ق را ق�ط�ع اق��ل ي��ک م��تر ب��ا �ب��رق فا�ص��له اق��ل ي��ک م��تر ب��ا �ب��رق فا�ص��له نم��و�د و ت��ا �آن �هنگ��ام ال� نم��و�د و ت��ا �آن �هنگ��ام ال�داش�ت. هنگ�ا�م ا�طف�اء� امک�ا�ن تولي�د گ�از س�مي وج�ود د�ارد داش�ت. هنگ�ا�م ا�طف�اء� امک�ا�ن تولي�د گ�از س�مي وج�ود د�ارد

به��تر�ين م��اد�ه به��تر�ين م��اد�ه 2Co2Coل��ذا �از ماس��ک اس��تفاده �مي ش��و�د. ل��ذا �از ماس��ک اس��تفاده �مي ش��و�د. ب��راي خ��اموش ک��ردن اس��ت و اس��تفاده از آب بس��يار ب��راي خ��اموش ک��ردن اس��ت و اس��تفاده از آب بس��يار

نامناسب است.نامناسب است.

Page 49: حفاظت صنعت ي

4949

چند نکته در باب خاموش چند نکته در باب خاموش کننده ها:کننده ها:

هم�انطور ک�ه اش�اره ش�د خ�اموش کنن�ده هاي محت�وي هم�انطور ک�ه اش�اره ش�د خ�اموش کنن�ده هاي محت�وي ب�ک��ار مي �رود در ب�ک��ار مي �رود در AAآب �ب��راي اط�ف��اء حري��ق ن��وع ��آب �ب��راي اط�ف��اء حري��ق ن��وع ��

ح�اليک�ه خ�ا�مو�ش کن�ن�ده� �هاي �محت�وي �ک�ف �ک�ه ا�ز ه�وا ح�اليک�ه خ�ا�مو�ش کن�ن�ده� �هاي �محت�وي �ک�ف �ک�ه ا�ز ه�وا س�نگي�ن� ت�ر و� از� �ماي�ع�ات ق�ا�ب�ل اش�تعا�ل� س�بک �ت�ر اس�ت س�نگي�ن� ت�ر و� از� �ماي�ع�ات ق�ا�ب�ل اش�تعا�ل� س�بک �ت�ر اس�ت رو�ي �اين �مايع�ات ش�ن�اور� مي ش�و�د و� �ار�تب�اط آ�نه�ا ر�ا ب�ا رو�ي �اين �مايع�ات ش�ن�اور� مي ش�و�د و� �ار�تب�اط آ�نه�ا ر�ا ب�ا

اکسي�ژن هوا قط�ع مي ک�ند.اکسي�ژن هوا قط�ع مي ک�ند.خ�اموش کنن�ده هاي محت�وي پ�ودر عموم�ا ش�امل پ�ودر خ�اموش کنن�ده هاي محت�وي پ�ودر عموم�ا ش�امل پ�ودر

Co2Co2ب�يکربن�ات س�د�يم ي�ا پتا�س�يم مي� باش�د ک�ه �ب�ا �گ�از� ب�يکربن�ات س�د�يم ي�ا پتا�س�يم مي� باش�د ک�ه �ب�ا �گ�از� تحت� فش�ار� ا�س�ت. �د�ر �اط�ف�اء �ح�ري�ق �تج�ه�يزات تحت� فش�ار� ا�س�ت. �د�ر �اط�ف�اء �ح�ري�ق �تج�ه�يزات N2N2ي�ا ي�ا

استف�اده شو�د استف�اده شو�دCo2Co2الک�تريکي� به�تر اس�ت ا�ز الک�تريکي� به�تر اس�ت ا�ز

Page 50: حفاظت صنعت ي

5050

اس�تفاده از خ�اموش کنن�ده هاي محت�وي ه�الوژن اس�تفاده از خ�اموش کنن�ده هاي محت�وي ه�الوژن ک�ه از� اس�تخالف ي�ک ه�الوژن� نظ�ير� کل�ر�، ب�رم �و ي�ا ک�ه از� اس�تخالف ي�ک ه�الوژن� نظ�ير� کل�ر�، ب�رم �و ي�ا

بو�ج�ود آم�ده در �حريق� ه�اي بو�ج�ود آم�ده در �حريق� ه�اي CH4CH4ي�ا ي�ا C2A6C2A6ي�د در� ي�د در� با�ي�د ب�ا� تو�ج�ه ب�ه اين� نک�ت�ه ص�و�رت گ�ي�رد با�ي�د ب�ا� تو�ج�ه ب�ه اين� نک�ت�ه ص�و�رت گ�ي�رد A,B,CA,B,Cن�وع ن�وع

ک�ه �بخص�و�ص ب�ا� �پاش�يدن ر�وي� فل�زات د�اغ، ت�ولي�د ک�ه �بخص�و�ص ب�ا� �پاش�يدن ر�وي� فل�زات د�اغ، ت�ولي�د گ�ازه��اي س��م�ي� م�ي �کن��د ل��ذ�ا �در �فض��اي مح��د�ود گ�ازه��اي س��م�ي� م�ي �کن��د ل��ذ�ا �در �فض��اي مح��د�ود خط�رن��اک� مي �باش��د اين� �م��واد چ��و�ن دي� �الکتري��ک �خط�رن��اک� مي �باش��د اين� �م��واد چ��و�ن دي� �الکتري��ک �نمي ب�اش����ند� پس �از مص����رف در د�س����تگا�ه ها�ي نمي ب�اش����ند� پس �از مص����رف در د�س����تگا�ه ها�ي

الکتريکي اثر ايجاد نمي نمايند.الکتريکي اثر ايجاد نمي نمايند. خ�اموش کنن�ده هاي خ�اموش کنن�ده هاي BSBSبراس�اس اس�تاندارد براس�اس اس�تاندارد

محت�وي آب ب�ه رن�گ قرم�ز، ح�اوي ک�ف ب�ه رن�گ محت�وي آب ب�ه رن�گ قرم�ز، ح�اوي ک�ف ب�ه رن�گ �ب�ه �رن�گ س�ياه �و مح�ت�ور پ�ودر �ب�ه �ب�ه �رن�گ س�ياه �و مح�ت�ور پ�ودر �ب�ه Co2Co2ک�رم�، محت�وي �ک�رم�، محت�وي �

رنگ آبي کوتداري شده است.رنگ آبي کوتداري شده است.

Page 51: حفاظت صنعت ي

5151

عوامل ايجاد آتش سوزيعوامل ايجاد آتش سوزيبي دقتي در ايجاد جرقهبي دقتي در ايجاد جرقه1.1.

بي دقتي در رها کردن آتشبي دقتي در رها کردن آتش2.2.

)عمليات برش، )عمليات برش، عدم کنترل تجهيزات ايجاد کننده جرقه، شعله يا گرما عدم کنترل تجهيزات ايجاد کننده جرقه، شعله يا گرما 3.3.جوشکاري و ...(جوشکاري و ...(

وسايل گرم کننده نامناسبوسايل گرم کننده نامناسب4.4.

آتش سيگارآتش سيگار5.5.

ذخيره نامناسب مواد و نگهداري نامناسب مواد قاب اشتعال مانند رنگ، ذخيره نامناسب مواد و نگهداري نامناسب مواد قاب اشتعال مانند رنگ، 6.6.h توجه به ايمني انبارها، آموزش ذينفعان و وجود h توجه به ايمني انبارها، آموزش ذينفعان و وجود تينر، گازهاي فشرده اصوال تينر، گازهاي فشرده اصوال

سيستم هاي اطفا و اعالم اهميت زيادي دارد.سيستم هاي اطفا و اعالم اهميت زيادي دارد.

عدم دفع زبالهعدم دفع زباله7.7.

نگهداري ضعيف ماشين آالت )عدم روغن کاري، اعمال بار اضافي، نگهداري ضعيف ماشين آالت )عدم روغن کاري، اعمال بار اضافي، 8.8.ايجاد اصطالک و ...(ايجاد اصطالک و ...(

سيستم الکتريکي و روشنايي غير ايمنيسيستم الکتريکي و روشنايي غير ايمني9.9.

Page 52: حفاظت صنعت ي

5252

خطرات خاموش کننده هاخطرات خاموش کننده ها: اگ�ر چ�ه س�مي نيس�ت ام�ا تنفس آن در محي�ط بس�ته : اگ�ر چ�ه س�مي نيس�ت ام�ا تنفس آن در محي�ط بس�ته Co2Co2خط�راتِ خط�راتِ

مش�کالت �تنفس�ي ايج�اد مي� کن�د و گ�اه گي�جي، بيهوش�ي و ح�تي م�رگ را مش�کالت �تنفس�ي ايج�اد مي� کن�د و گ�اه گي�جي، بيهوش�ي و ح�تي م�رگ را بدنبال دارد. بدنبال دارد.

خط�رات پ�ودر خش�ک: س�مي نيس�ت ام�ا اگ�ر بم�دت زي�اد تنفس ش�ود خط�رات پ�ودر خش�ک: س�مي نيس�ت ام�ا اگ�ر بم�دت زي�اد تنفس ش�ود ا�يج�اد س�وزش �و تحري�ک مي� کن�د. د�ر فض�اي ب�س�ته ن�يز ک�اهش �دي�د و ا�يج�اد س�وزش �و تحري�ک مي� کن�د. د�ر فض�اي ب�س�ته ن�يز ک�اهش �دي�د و گي�جي� را ب�اعث� مي� ش�ود. پ�و�در من�و �آمون�ي�وم فس�ف�ات� در� ص�ورت�يکه ب�ا گي�جي� را ب�اعث� مي� ش�ود. پ�و�در من�و �آمون�ي�وم فس�ف�ات� در� ص�ورت�يکه ب�ا

ک�مي آب مخ�لوط شود خورد�گي د�ر فل�زات را سبب �مي شود.ک�مي آب مخ�لوط شود خورد�گي د�ر فل�زات را سبب �مي شود.خط�رات هالوژن ه�ا: هم�انطور ک�ه اش�اره ش�د م�واد حاص�ل از تجزي�ه خط�رات هالوژن ه�ا: هم�انطور ک�ه اش�اره ش�د م�واد حاص�ل از تجزي�ه

خ�امو�ش ک�نن�ده هاي� ه�الوژن �دار س�مي ب�ود�ه و �ل�ذا ورو�د ب�ه مح�ل �حري�ق خ�امو�ش ک�نن�ده هاي� ه�الوژن �دار س�مي ب�ود�ه و �ل�ذا ورو�د ب�ه مح�ل �حري�ق حتي پس از اطفاء بايد با احتياط صورت گيرد.حتي پس از اطفاء بايد با احتياط صورت گيرد.

خط�رات خ�اموش کنن�ده هاي تحت فش�ار: خ�اموش کنن�ده هايي ک�ه در خط�رات خ�اموش کنن�ده هاي تحت فش�ار: خ�اموش کنن�ده هايي ک�ه در ه�نگ�ام اس�ت�فاده �ايج�اد فش�ا�ر مي �کنن�د انفج�ار و ت�رکي�دگي اس�ت ک�ه باي�د در ه�نگ�ام اس�ت�فاده �ايج�اد فش�ا�ر مي �کنن�د انفج�ار و ت�رکي�دگي اس�ت ک�ه باي�د در لح�ظ�ه �ش�روع �اس�تفاده،� آن�را روي� زمين ق�را�ر داده و فاص�ل�ه مناس�بي از لح�ظ�ه �ش�روع �اس�تفاده،� آن�را روي� زمين ق�را�ر داده و فاص�ل�ه مناس�بي از

آن داشتآن داشت

Page 53: حفاظت صنعت ي

5353

حريق هاي الکتريکيحريق هاي الکتريکياص�وال الکتريس�ته ق�ابليت ايج�اد دوخط�ر آتش س�وزي و اص�وال الکتريس�ته ق�ابليت ايج�اد دوخط�ر آتش س�وزي و

ش���وک الک���تريکي را دارد. ق���وس الک���تريکي و جرق���ه در ش���وک الک���تريکي را دارد. ق���وس الک���تريکي و جرق���ه در محل ه�ايي ک�ه گ�رد و غب�ار و بخ�ارات قاب�ل اش�تغال وج�ود دارد محل ه�ايي ک�ه گ�رد و غب�ار و بخ�ارات قاب�ل اش�تغال وج�ود دارد آتش س�وزي د�ر پي دارد. اض�افه ب�ر آن �عب�ور ب�ا�ر ال�ک�تريکي آتش س�وزي د�ر پي دارد. اض�افه ب�ر آن �عب�ور ب�ا�ر ال�ک�تريکي زي�ا�د از س�يم� هايي ک�ه مق�اومت �زي�اد� و پوش�ش� ن�ا مناس�ب زي�ا�د از س�يم� هايي ک�ه مق�اومت �زي�اد� و پوش�ش� ن�ا مناس�ب د�ارن��د ب��ه از ب�ين �رفتن پوش��ش آنه��ا و �آتش س��وزي منج��ر د�ارن��د ب��ه از ب�ين �رفتن پوش��ش آنه��ا و �آتش س��وزي منج��ر

آتش آتش مي ش�و�د. آتش �س�وزي ه�اي الک�تري�کي عموم�ا نا�ش�ي از مي ش�و�د. آتش �س�وزي ه�اي الک�تري�کي عموم�ا نا�ش�ي از ا�س�تفاده نادرس�ت و ا�س�تفاده نادرس�ت و ، ، س�وزي� ناش�ي� از دس�تگاه� هاي فر�س�ودهس�وزي� ناش�ي� از دس�تگاه� هاي فر�س�وده

نص�ب ن�اقص نص�ب ن�اقص ، ، خ�ار�ج از اس�تاندارداز د�س�تگاه� هاي الک�ت�ريکيخ�ار�ج از اس�تاندارداز د�س�تگاه� هاي الک�ت�ريکيروي��دادهاي تص��ادف�ي ناش��ي� از بي توجهي ه��اي روي��دادهاي تص��ادف�ي ناش��ي� از بي توجهي ه��اي ، ، دس��تگاه هادس��تگاه ها

انس�اني مي با�شد.انس�اني مي با�شد.

Page 54: حفاظت صنعت ي

5454

وسايل و لوازم اطفاء حريقوسايل و لوازم اطفاء حريق

ه��ا اين ه��ا اين بط��ور کلي در اس��تفاده از خ��اموش کنن��دهبط��ور کلي در اس��تفاده از خ��اموش کنن��ده::نکات بايد رعايت شودنکات بايد رعايت شود

متناسTب بTا وضTعيت محTل و بTه مTيزان متناسTب بTا وضTعيت محTل و بTه مTيزان •کافي استفاده شود.کافي استفاده شود.

به افراد آموزش کافي داده شود.به افراد آموزش کافي داده شود.•مرتبا/ بازرسي و تأييد شود.مرتبا/ بازرسي و تأييد شود.•در مکان مناسب و ثابت قرار داده شود.در مکان مناسب و ثابت قرار داده شود.•

Page 55: حفاظت صنعت ي

5555

هاها هشدار دهندههشدار دهنده

( وس�ايلي هس�تند ک�ه ( وس�ايلي هس�تند ک�ه detectorsdetectorsه�ا )ه�ا ) هش�دار دهن�دههش�دار دهن�ده س�وزي را اعالم ميس�وزي را اعالم مي ب�ا� نص�ب در� مح�ل� وق�وع آت�شب�ا� نص�ب در� مح�ل� وق�وع آت�ش

دارن�د. آنه�ا ي�ک م�دار الک�تريکي را ب�ر حس�ب ن�وع دارن�د. آنه�ا ي�ک م�دار الک�تريکي را ب�ر حس�ب ن�وع نماين��د و سيس��تم نماين��د و سيس��تم حساس��يت ب��از ي��ا بس��ته ميحساس��يت ب��از ي��ا بس��ته مي

ه�اي ه�اي ا�فت�د. گ�ا�هي س�يس�تما�فت�د. گ�ا�هي س�يس�تم هش�د�ار ده�ن�ده بک�ار �ميهش�د�ار ده�ن�ده بک�ار �ميط�ور اتوماتي�ک ب�ه سيس�تم اطف�اء ط�ور اتوماتي�ک ب�ه سيس�تم اطف�اء ه ه هش�داردهنده ب�هش�داردهنده ب�

باشد.باشد. حريق نيز وصل ميحريق نيز وصل مي

ه�ا داراي ان�واع ح�رارتي، دودي و ه�ا داراي ان�واع ح�رارتي، دودي و هش�دار دهن�دههش�دار دهن�ده باشند.باشند. اي مياي مي شعلهشعله

Page 56: حفاظت صنعت ي

5656

روشهاي پيشگيري از آتش سوزي روشهاي پيشگيري از آتش سوزي يا مقابله با آنيا مقابله با آن

از قبي��ل رع��ايت از قبي��ل رع��ايت پيش بي��ني در س��اختمان و تأسيس��اتپيش بي��ني در س��اختمان و تأسيس��ات• بي�ني بي�ني ض�و�ابط م�رب�وط، اس�تفاده �از ل�وازم ا�يم�ني، پيشض�و�ابط م�رب�وط، اس�تفاده �از ل�وازم ا�يم�ني، پيش

ه�اي ه�اي ه�ا و روش�ناييه�ا و روش�نايي ه�ا،� پل�ه�ه�ا،� پل�ه� درب�درب� ه�اي خ�رو�ج )ه�اي خ�رو�ج ) سيس�تمسيس�تمتهويه� و ...�تهويه� و ...� (�،(�، ا�ضطرار�يا�ضطرار�ي

ه�اي هش�دار دهن�ده و اطف�اء حري�ق در ه�اي هش�دار دهن�ده و اطف�اء حري�ق در نص�ب سيس�تمنص�ب سيس�تم•محلهاي مناسبمحلهاي مناسب

تهيه وسايل مناسب اطفاء حريق.تهيه وسايل مناسب اطفاء حريق.•رع�ايت نک�ات ايم�ني ش�امل ج�دا ک�ردن م�واد آتش زا و رع�ايت نک�ات ايم�ني ش�امل ج�دا ک�ردن م�واد آتش زا و •

ه�اي عم�ومي و ه�اي عم�ومي و ش�يمياي�ي، تابلوه�ا و ع�الئم ک�افي، �آم�وزشش�يمياي�ي، تابلوه�ا و ع�الئم ک�افي، �آم�وزشخاص.خاص.

هاي مرتبهاي مرتب اي و بازرسياي و بازرسي انجام تمرينات دورهانجام تمرينات دوره•امکان اعالم بموقعامکان اعالم بموقع•

Page 57: حفاظت صنعت ي

5757

انفجارانفجار

ه�اي آزاد ه�اي آزاد مفه�وم اش�تعال يکب�اره اس�ت ک�ه در آن ان�رژيمفه�وم اش�تعال يکب�اره اس�ت ک�ه در آن ان�رژيه ه انفج�ار ب�انفج�ار ب� ش�ده خيلي س�ريع و ناگ�ه�اني ب�ا س�ر�عت و �در �ح�داقل زم�ان ممکن ش�ده خيلي س�ريع و ناگ�ه�اني ب�ا س�ر�عت و �در �ح�داقل زم�ان ممکن

ش�ود. ه�ر م�اده ش�يمي�ايي ک�ه ب�ر اث�ر� ي�ک مح�رک خ�ارجي )ش�ود. ه�ر م�اده ش�يمي�ايي ک�ه ب�ر اث�ر� ي�ک مح�رک خ�ارجي ) � �خ�ارج ميخ�ارج ميض�رب�ه�، ح�ر�ا�رت�، ال�کتري�س�يت�ه و غ�ير�ه( ت�غي�ير� ش�کل� ناگه�ان�ي ده�د �و از ض�رب�ه�، ح�ر�ا�رت�، ال�کتري�س�يت�ه و غ�ير�ه( ت�غي�ير� ش�کل� ناگه�ان�ي ده�د �و از ح�الت� جا�م�د ي�ا م�ايع� بص�ور�ت� گ�ا�ز �تب�ديل� ش�ود �م�اده� منفج�ره �ن�ام �ح�الت� جا�م�د ي�ا م�ايع� بص�ور�ت� گ�ا�ز �تب�ديل� ش�ود �م�اده� منفج�ره �ن�ام �

ب��و�تيل�ن،� ا�کس��يد ک��ربن �ا�ت��ر،� هي��د�روژن ب��و�تيل�ن،� ا�کس��يد ک��ربن �ا�ت��ر،� هي��د�روژن nnدار�د. �از �ج�مل��ه ا�س��تي�لن�، دار�د. �از �ج�مل��ه ا�س��تي�لن�، س�و�لفوره،� مت�ا�نول� �ي�ا غبار�ه�اي آلي �ش�ام�ل �نش�اس�ته�، �چ�وب پنب�ه ي�ا �س�و�لفوره،� مت�ا�نول� �ي�ا غبار�ه�اي آلي �ش�ام�ل �نش�اس�ته�، �چ�وب پنب�ه ي�ا �

توا�ن�د م�اد�ه توا�ن�د م�اد�ه گ�ر�ده�اي� فل�زي ش�ا�مل گ�ر�د� آلو�م�ي�نيوم ي�ا من�يزي�م� ميگ�ر�ده�اي� فل�زي ش�ا�مل گ�ر�د� آلو�م�ي�نيوم ي�ا من�يزي�م� ميمنفج�ره مح�سوب شو�د.منفج�ره مح�سوب شو�د.

ب�راي جلوگ�يري از انفج�ار باي�د از ت�راکم اين گازه�ا، بخاره�ا و ب�راي جلوگ�يري از انفج�ار باي�د از ت�راکم اين گازه�ا، بخاره�ا و ت�ر �از ح�د انفجارت�ر �از ح�د انفجار گرده�ا �کاس�ت �و درج�ه �ح�را�رت ن�يز� در دم�اي�ي پ�اي�ينگرده�ا �کاس�ت �و درج�ه �ح�را�رت ن�يز� در دم�اي�ي پ�اي�ين

بدين ترتيب تهويه اهميت زيادي دارد.بدين ترتيب تهويه اهميت زيادي دارد. داشته شود.داشته شود. نگهنگه

Page 58: حفاظت صنعت ي

5858

گروههاي اطفاء حريقگروههاي اطفاء حريق

گ�روه گ�روه توانن�د ش�امل توانن�د ش�امل اين گروهه�ا عنداالقتض�اء مياين گروهه�ا عنداالقتض�اء مي گ�روه آتش گ�روه آتش و و گ�روه تخلي�هگ�روه تخلي�ه، ، گ�روه پزش�کيگ�روه پزش�کي، ، ت�أمينت�أمين باشد. باشد.نشانينشاني

Page 59: حفاظت صنعت ي

5959

ايمني و حفاظت در مقابل برقايمني و حفاظت در مقابل برق ييمن ب�رامن ب�راييار مناس�ب و اار مناس�ب و اييک روش بس�ک روش بس�ي�ي�ان ب�رق ان ب�رق ي�ي� جر جر

وان�ات وان�ات يي باش�د ام�ا� تم�ا�س ان�س�ان، ح� باش�د ام�ا� تم�ا�س ان�س�ان، ح�يي م� م�ييا�نتق�ال ان�رژا�نتق�ال ان�رژ ب�ه �آ�ن�ان و� اح�ت�م�ال ب�ه �آ�ن�ان و� اح�ت�م�ال ي�ي�زات� ب�اع�ث ان�تق�ال �ان�رژزات� ب�اع�ث ان�تق�ال �ان�رژييو ت�جه�و ت�جه�

ش�ود�. خط�رات� ب�رق ش�ود�. خط�رات� ب�رق ي�ي� م�رگ م م�رگ مي�ي�د و� ح�تد و� ح�تييب ش�دب ش�دييآس�آس�ر م�مکن است� باشد:ر م�مکن است� باشد:ييشا�مل مو�ارد �زشا�مل مو�ارد �ز

ييککييشوک الکترشوک الکتر1.1.

از برق از برقيي ناش ناشييسوختگسوختگ2.2.

از برق از برقيي و انفجار ناش و انفجار ناشييآتش سوزآتش سوز3.3.

ييککييخطر قوس الکترخطر قوس الکتر4.4.

زات قابل حملزات قابل حمليي از تجه از تجهييخطر ناشخطر ناش5.5.

از برق از برق ييه ناشه ناشييخطرات ثانوخطرات ثانو6.6.

Page 60: حفاظت صنعت ي

6060

يي و سوختگ و سوختگييککييشوک الکترشوک الکتر

الک�تر ش�وک الک�تر ش�وک اييککيي ب�اعث ا ب�اعث م�وارد يي در و درد م�وارد ج�اد در و درد ج�اد ل، ل، يي ش�ود. اختالف پتانس� ش�ود. اختالف پتانس�يي م مييد ب�اعث س�وختگد ب�اعث س�وختگييش�دش�د

ن�وع جري�ي�ش�دت جرش�دت جر ب�افت، ن�وع جران مق�اومت ب�افت، ان م�دت ان م�دت ي�ي�ان مق�اومت م�ي�ي�ر عب�ور جرر عب�ور جرييتم�اس و مس�تم�اس و مس� و ييان در م�ان در زان ش�وک و زان ش�وک

ولتاژه�اييس�وختگس�وختگ در اس�ت. م�ؤثر ولتاژه�ا در اس�ت. م�ؤثر فاص�له يي ب�اال فاص�له ب�اال از از کم�تر ا1818کم�تر ب�اعث م�تر ا ب�اعث م�تر الک�تريي ق�وس الک�ترج�اد ق�وس ييککييج�اد

کند. کند.ييز دچار سانحه مز دچار سانحه ميي شود و امدادگر را ن شود و امدادگر را نييمم

Page 61: حفاظت صنعت ي

6161

از برق از برقيي و انفجار ناش و انفجار ناشييآتش سوزآتش سوز

از ييبب از ش حر2525ش حر٪ ناش�يي٪ ناش�ق ه�ا در ييق ه�ا ازنقص�ان در ازنقص�ان وس�ي�ي� وس�ک له له ييک تجه� تجه�ييم کش�م کش�ييا س�ا س�ي�ي� ييب�رقب�رق ب�رقي�ي� ب�رقزات ن� ن� يي باش�د�. مهم�تر باش�د�. مهم�تريي م� م�ييزات ق ه�ا،� اتص�ال� ک�وت�اه� ب�رق ،� گ�رم� �ش�دن �کابل ه�ا ق ه�ا،� اتص�ال� ک�وت�اه� ب�رق ،� گ�رم� �ش�دن �کابل ه�ا يين �حر�ن �حر�ييل �ال �اي�ي�دالدال

ت�جه� ت�جه�و� م�ح�ي�ي�و� در ج�ر�ق�ه م�ح�زات، در ج�ر�ق�ه ح�اوي�ي�زات، ح�اوط� ق�اب�ل �ي�ي�ط� گ�از �و �بخ�ا�ر ق�اب�ل � گ�از �و �بخ�ا�ر د�ن د�ن ي�ي�چچييق� ک�ا�بل �ه�ا، �نش�ت �آب �و� خم ک�ر�دن و� پق� ک�ا�بل �ه�ا، �نش�ت �آب �و� خم ک�ر�دن و� پييا�ح�ت�راق� �، ع�ا�ا�ح�ت�راق� �، ع�ا�

کابل ها رخ دهد. کابل ها رخ دهد. تقس�ييجعبه ه��اجعبه ه��ا تقس� مهم�تريي تابلوه��ا و مهم�ترم تابلوه��ا و ن�واحييم ن�واحن خط��ر يين خط��ر

در �اييم�م� غب�ار و گ�رد گ�اه� در �ا با�ش�د. غب�ار و گ�رد گ�اه� تخ�ر�يي با�ش�د. ب�ه محل� ه�ا تخ�ر�ن� ب�ه محل� ه�ا ب ب يين� اي�ي�عاعا ا�د از ا�د از ي�ي� ش�ود. اس�تفاده ز ش�ود. اس�تفاده زي�ي�ج�اد� اتص�ال� منج�ر مج�اد� اتص�ال� منج�ر مييق ه�ا و� اق ه�ا و� ج�اد �مش�کالت ج�اد �مش�کالت ييز �ب�اعث� از �ب�اعث� اييسمس � ن�سمس � ن�ييزها � اث�ر د�رخت کرزها � اث�ر د�رخت کرييپرپر

شود. شود.يياضافه بار ماضافه بار م

Page 62: حفاظت صنعت ي

6262

((ElectricElectric)) ييککييقوس الکترقوس الکتر

رو ب�ا ولت�اژ رو ب�ا ولت�اژ يي ک�ه در مج�اورت خط�وط ن� ک�ه در مج�اورت خط�وط ن�يي شخص� شخص�يي ب�را ب�راييککييقوس الک�ترقوس الک�تر مردم�ک مردم�ک يي م�وقت در اث�ر س�وختگ م�وقت در اث�ر س�وختگيياد ق�رار دارد ب�اعث ش�وک، ک�وراد ق�رار دارد ب�اعث ش�وک، ک�وري�ي�زز

گردد. گردد.ييه مه مييچشم و خطرات ثانوچشم و خطرات ثانو

ته ساکنته ساکنييسسييالکترالکترب تهتهييس�س�ييالکترالکترد د ي�ي�تولتول اص�طکاک اث�ر در بس�اکن اص�طکاک اث�ر در ع�اييس�اکن م�اده دو م�اده ع�ان دو و يين و ق ا ا ي�ي�ق

مي�ي�له له ييبوس�بوس� تهتهييس�س�ييالکترالکترالق�اء الق�اء مک الک�تري�ي�ک الک�تردان در ييککييدان در اي�ي� نارس�انا اک نارس�انا ج�اد ج�اد ييک تخلييمم تخل ش�ود. ب�ار ي�ي� ش�ود. ب�ار ه گ�اه تهتهييس�س�ييالکترالکتره گ�اهس�اکن مييس�اکن م ش�وک يي ب�اعث ش�وک توان�د ب�اعث توان�د

ييژه در مج�اورت گ�رد و غب�ار و پودره�اژه در مج�اورت گ�رد و غب�ار و پودره�ايي و اش�تغال ش�د ب�و و اش�تغال ش�د ب�وييککييالک�ترالک�ترر گرد آرد امکان احتراق وجود دارد.ر گرد آرد امکان احتراق وجود دارد.يي نظ نظييسوختسوخت

که از که از ييانانيي باشد و جر باشد و جرييساکن مساکن م تهتهييسسييالکترالکترک منبع ک منبع ييز ز ييرعد و برق نرعد و برق نآن آن

ن ابر و ن ابر و ييل بل بيي رسد و اختالف پتانس رسد و اختالف پتانسيي آمپر م آمپر م30003000 شود تا شود تا ييد مد مييتولتول رسد. رسد.ييون ولت مون ولت مييلليي م م100100ن تا ن تا ييزمزم

Page 63: حفاظت صنعت ي

6363

قابل حمل قابل حملييککييل الکترل الکترييوساوسا

h يين وس�ان وس�ايي در ا در ايي ح�وادث ب�رق ح�وادث ب�رق25٪25٪ h ل رخ داده ک�ه عم�دتا ل رخ داده ک�ه عم�دتاh �مرب�و�ط ب�ه ييک�ک�ييا�ز� ن�و�ع ش�وک �الک�ت�را�ز� ن�و�ع ش�وک �الک�ت�ر h �مرب�و�ط ب�ه ب�وده� اس�ت� ک�ه غ�ا�لب�ا� ب�وده� اس�ت� ک�ه غ�ا�لب�ا�

اييکاب�ل ه�ا�کاب�ل ه�ا� ا وس�ايي وس�ان ميين مل اييل در ا با�ش�د. در در يي با�ش�د. ح�الت در ن� ح�الت ن� و�لت باش�د احت�م�ال و�لت باش�د احت�م�ال 5050ش ا�ز ش ا�ز يي �ک�ه �و�لت�اژ �ب�رق ب� �ک�ه �و�لت�اژ �ب�رق ب�ييص�ورتص�ورت

قا�ب�ل قا�ب�ل يي �وج�ود �دا�رد� رط�وب�ت� و وج�ود� گ�ازه�ا� �وج�ود �دا�رد� رط�وب�ت� و وج�ود� گ�ازه�ا�ييب ج�دب ج�دي�ي�آ�س�آ�س� کند. کند.ييجا�د مجا�د ميي �ا �اييشترشترييط �مخاط�رات بط �مخاط�رات بيياش�تعال در� محاش�تعال در� مح

مانن�د مانن�د ييگ�رگ�ريي خط�رات د خط�رات دييل ب�رقل ب�رقييبخص�وص ک�ار ب�ا وس�ابخص�وص ک�ار ب�ا وس�اارتف�اع ييدگدگي�ي�بربر از پرت�اب و ارتع�اش برخ�ورد، ص�دا، ارتف�اع ، از پرت�اب و ارتع�اش برخ�ورد، ص�دا، ،

دارد.دارد.

Page 64: حفاظت صنعت ي

6464

تهتهييکنترل خطرات بالقوه الکترسکنترل خطرات بالقوه الکترس

ييعالوه بر آموزش مخاطرات برق و چگونگعالوه بر آموزش مخاطرات برق و چگونگر ر يين، موارد زن، موارد زيي مصدوم مصدومييه براه برايي اول اولييکمک هاکمک ها

ردرديي مورد توجه قرار گ مورد توجه قرار گييستستيي با باييمم ::

مناسب مناسبييزات برقزات برقييانتخاب تجهانتخاب تجه1.1.

يي حفاظت حفاظتييستم هاستم هايياستفاده از ساستفاده از س2.2.

ييزات برقزات برقيي از تجه از تجهيي و نگهدار و نگهدارييبازرسبازرس3.3.

Page 65: حفاظت صنعت ي

6565

ييزات برقزات برقييانتخاب تجهانتخاب تجه

ش�را ب�ه توج�ه ش�رابا ب�ه توج�ه محييبا محط )ق�ابلي�ي�ط ک�ار )ق�ابلط ک�ار اش�تعال، ييط اش�تعال، ت ت دم�ا ه�وا، رط�وبت دم�اانفج�ار، ه�وا، رط�وبت ب�اال ييانفج�ار، ب�اال پ�اي�ي� پ�اا ن ص�دمات ن ص�دمات ييييا

د انتخ�اب د انتخ�اب ي�ي�اه�ان و گردوغب�ار( بااه�ان و گردوغب�ار( باييوان�ات، گوان�ات، گيي از ح از حييناش�ناش�تجه�ييتجه�تجه� نص�ب انج�ام ش�ود. تجه�زات نص�ب انج�ام ش�ود. ن�ييزات ن�زات باييزات باز ب�ا ي�ي�ز ب�ا د د

ييس�تم هاس�تم هاييرد و سرد و سيي مناس�ب ص�ورت گ� مناس�ب ص�ورت گ�يينني�ي�اتص�ال زماتص�ال زمت�امييننييگزگزييج�اج�ا ت�ام بايي ب�رق بان ب�رق پي�ي�ن پد انتق�ال يينني�ي�ش بش بييد انتق�ال ش�ود. ش�ود.

د از نظ�ر د از نظ�ر ي�ي�س�ات باس�ات بايير تاسر تاسييزه�ا و س�ازه�ا و س�اييب�رق کابل ه�ا، پرب�رق کابل ه�ا، پررد.رد.يي مورد توجه قرار گ مورد توجه قرار گييمنمنيياا

Page 66: حفاظت صنعت ي

6666

يي حفاظت حفاظتييستم هاستم هاييسس

ننيياتصال بدنه به زماتصال بدنه به زم1.1.

وزوزييفف2.2.

ييق سازق سازييعاعا3.3.

يي از قسمت ها از قسمت هاييت استاندارد در دورت استاندارد در دورييرعارعا4.4.برق داربرق دار

Page 67: حفاظت صنعت ي

6767

گرفتگيگرفتگي كمكهاي اوليه هنگام برقكمكهاي اوليه هنگام برق

h بي جري�ان ي�ك ميليجري�ان ي�ك ميلي h بيآم�پر، ك�امال خط�ر اس�ت. ب�ا خط�ر اس�ت. ب�ا آم�پر، ك�امالاف��زايش جري��ان بت��دريج س��وزش، گرم��ا و درد اف��زايش جري��ان بت��دريج س��وزش، گرم��ا و درد

آم��پر، آم��پر، ميلي ميلي1010ش��ود. در جري��ان ش��ود. در جري��ان احس��اس مياحس��اس ميمان�د. در مان�د. در ه�ا در ح�الت انقب�اض ب�اقي ميه�ا در ح�الت انقب�اض ب�اقي مي ماهيچ�هماهيچ�هآم�پر ماهيچ�ه س�ينه در ح�ال آم�پر ماهيچ�ه س�ينه در ح�ال ميلي ميلي4040 ت�ا ت�ا 2020جري�ان جري�ان

ش�ود و ش�ود و مان�د و تنقس قط�ع ميمان�د و تنقس قط�ع مي انقب�اض ب�اقي ميانقب�اض ب�اقي ميده��د. در ده��د. در خفگي و م��رگ در چن��د دقيق��ه رخ ميخفگي و م��رگ در چن��د دقيق��ه رخ مي

دقيق�ه، تنفس ب�ه دقيق�ه، تنفس ب�ه 33 ت�ا ت�ا 22ص�ورت قط�ع جري�ان در ص�ورت قط�ع جري�ان در گردد. گردد. ميمي حال خود باز حال خود باز

Page 68: حفاظت صنعت ي

6868

گرفتگيگرفتگي كمكهاي اوليه هنگام برقكمكهاي اوليه هنگام برق

آم�پر ب�راي زم�ان نامح�دود، آم�پر ب�راي زم�ان نامح�دود، در جري�ان متن�اوب عب�ور ي�ك ميليدر جري�ان متن�اوب عب�ور ي�ك ميلي 1/01/0آم�پر ب�راي آم�پر ب�راي م�يلي م�يلي500500آم�پر ب�راي ي�ك ثا�ني�ه و� آم�پر ب�راي ي�ك ثا�ني�ه و� م�يلي م�يلي6565

خط��ر �اس��ت و ج�ري��ان� مس��تقيم� كم��تر� از جري��ان خط��ر �اس��ت و ج�ري��ان� مس��تقيم� كم��تر� از جري��ان ث�اني��ه بيث�اني��ه بي ت�رين� و� ب�ا�زوت�رين� و� ب�ا�زو خط�رخط�ر � � �ك�م �ك�م،،پ�ا�پ�ا� ب�هب�ه � �متن�ا�وب خط�رن�اك �اس�ت�.� مس�ي�ر �پ�امتن�ا�وب خط�رن�اك �اس�ت�.� مس�ي�ر �پ�ا

پرخطرترين است. پرخطرترين است. ،،پاپا بهبه بازو و بازوبازو و بازو بهبهاف�رادي ك�ه نارس�ايي قل�بي، غ�دد، اختالل اعص�اب، خس�تگي و اف�رادي ك�ه نارس�ايي قل�بي، غ�دد، اختالل اعص�اب، خس�تگي و

ت��ر �و آس�يب�ت��ر �و آس�يب� ب��ه �ش��وك� الك��تر�يكي حس��اس�ب��ه �ش��وك� الك��تر�يكي حس��اس� � �اعتي��اد� دارن��داعتي��اد� دارن��دمين �جهت آز�مايش�ات پزش�كي �م�رت�ب ا�شخا�ص�ي مين �جهت آز�مايش�ات پزش�كي �م�رت�ب ا�شخا�ص�ي ه هپ�ذيرترن�د. ب�هپ�ذيرترن�د. ب�ه كنند ضروري است.كنند ضروري است. ميمي ارارککكه با برق كه با برق

ج�دا ك�ردن ش�خص مص�دوم از مس�ير جري�ان ب�رق اهميتج�دا ك�ردن ش�خص مص�دوم از مس�ير جري�ان ب�رق اهميت بس��يار دارد. ت�نفس مص��نوعي� و م�اس��اژ خ��ارجي �قلب )�ب�رايبس��يار دارد. ت�نفس مص��نوعي� و م�اس��اژ خ��ارجي �قلب )�ب�راي

گردش خون در گردش خون در بدن( از اقدامات ضروري است.بدن( از اقدامات ضروري است.

Page 69: حفاظت صنعت ي

6969

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

و و ج��ا و مک��ان و وس��ايلج��ا و مک��ان و وس��ايلاين عوام��ل ش��امل اين عوام��ل ش��امل ، ، رتعاش��اترتعاش��ات، ا، اص��داص��دا، ، تهوي��هتهوي��ه روش��نايي،روش��نايي،، ، تجه��يزاتتجه��يزات

ت�رتيب ت�رتيب ه ه ب�ب�ک�ه ک�ه اس�ت اس�ت تشعش�عات راديواک�تيو تشعش�عات راديواک�تيو ، و ، و فش�ارفش�ارکنيم.کنيم. بررسي ميبررسي ميآنها را آنها را

Page 70: حفاظت صنعت ي

7070

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

- جا و مکان و وسايل و تجهيزات- جا و مکان و وسايل و تجهيزات11

فض�اي مناس�ب ک�ار ب�راي کارکن�ان و امک�ان دسترس�ي آن�ان ب�ه فض�اي مناس�ب ک�ار ب�راي کارکن�ان و امک�ان دسترس�ي آن�ان ب�ه وسايل و تجهيزات مورد نياز اهميت بسياري دارد.وسايل و تجهيزات مورد نياز اهميت بسياري دارد.

ک�وچکي محي�ط ک�ار و فش�ردگي اف�راد، آث�ار س�وء رواني دارد و ک�وچکي محي�ط ک�ار و فش�ردگي اف�راد، آث�ار س�وء رواني دارد و آورد.آورد. سوانح ناگواري بوجود ميسوانح ناگواري بوجود مي

همانگون�ه ک�ه تجه�يزات م�ورد ني�از باي�د در دس�ترس باش�ند، همانگون�ه ک�ه تجه�يزات م�ورد ني�از باي�د در دس�ترس باش�ند، وج�ود وس�ايل اض�افي و فرس�وده ن�يز آزار دهن�ده و خطرن�اک وج�ود وس�ايل اض�افي و فرس�وده ن�يز آزار دهن�ده و خطرن�اک

است.است.

نيازهاي شغلي کارکنان بايد بخوبي شناسايي شودنيازهاي شغلي کارکنان بايد بخوبي شناسايي شود

ميزانميزانه ه ه�اي عم�ومي، ف�ني، بهداش�تي و غ�يره ب�ه�اي عم�ومي، ف�ني، بهداش�تي و غ�يره ب� و س�رويسو س�رويس

کافي پيش بيني شود.کافي پيش بيني شود.

Page 71: حفاظت صنعت ي

7171

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

- روشنايي- روشنايي22ايي ک�افي هم بعن�وان ي�ک عام�ل حف�اظتي و هم ايي ک�افي هم بعن�وان ي�ک عام�ل حف�اظتي و هم ننروش�روش�

ب�راي اف�زايش ب�ازدهي اهميت دارد و ب�ه ط�راوت محي�ط ب�راي اف�زايش ب�ازدهي اهميت دارد و ب�ه ط�راوت محي�ط افزايد.افزايد. کار ميکار مي

:: بطور کلي نور مناسب داراي محاسن زير استبطور کلي نور مناسب داراي محاسن زير است جلوگيري از خستگيجلوگيري از خستگي•کاهش اشتباهاتکاهش اشتباهات•کاهش تعداد سوانح در محيط کارکاهش تعداد سوانح در محيط کار•بهبود روحيه کارکنانبهبود روحيه کارکنان• وريوري بهبود کيفيت کار و افزايش بهرهبهبود کيفيت کار و افزايش بهره•

Page 72: حفاظت صنعت ي

7272

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

دس�ته از ام�واج الکترومغن�اطيس اس�ت ک�ه بين ط�ول دس�ته از ام�واج الکترومغن�اطيس اس�ت ک�ه بين ط�ول ن�ور آن ن�ور آنتعريTف نTور:تعريTف نTور: LuxLuxور ور ن�ن� ميلي ميک�رون �ق�رار �دارد. واح�د ش�د�ت ميلي ميک�رون �ق�رار �دارد. واح�د ش�د�ت 780780 ت�ا ت�ا 380380ه�اي ه�اي م�وجم�وجباشد.باشد. ميمي

عوامل مؤثر در رويت اجسامعوامل مؤثر در رويت اجساماندازه اشياءاندازه اشياء - - ت�ر باش�د ن�ور بيش�تري ت�ر باش�د ن�ور بيش�تري : ه�ر چ�ه رن�گ اش�ياء ب�ه س�فيد نزدي�ک: ه�ر چ�ه رن�گ اش�ياء ب�ه س�فيد نزدي�ک رن�گ اش�ياءرن�گ اش�ياء

دهند.دهند. انعکاس ميانعکاس مي%، آبي %، آبي 5454%، س�بز روش�ن %، س�بز روش�ن 6060%، زرد%، زرد7070%، ک�رم %، ک�رم 8484رن�گ س�فيد رن�گ س�فيد

ده�ن�د.� ه�ر �چ�ه ده�ن�د.� ه�ر �چ�ه %� انعک�اس م�ي%� انعک�اس م�ي11% و س�ياه �% و س�ياه �1414%�، قر�م�ز تن�د %�، قر�م�ز تن�د 4545روش�ن روش�ن تض�ا�د ن�و�ر ب�ين ر�نگه�ا�ي اجس�ام بيش�تر باش�د شناس�ايي آن�ه�ا کن�ا�ر يک�ديگر تض�ا�د ن�و�ر ب�ين ر�نگه�ا�ي اجس�ام بيش�تر باش�د شناس�ايي آن�ه�ا کن�ا�ر يک�ديگر

آسانتر است.آسانتر است.زاويه ديدزاويه ديد - -

از وضع عمودي شخص است از وضع عمودي شخص است 110110ميدان ديد طبيعي انسان، ميدان ديد طبيعي انسان، و ب�راي رويت بقي�ه اش�ياء خ�ارج از اين زاوي�ه باي�د حرک�ات گردن و و ب�راي رويت بقي�ه اش�ياء خ�ارج از اين زاوي�ه باي�د حرک�ات گردن و اندامها صورت گيرد.اندامها صورت گيرد. ديگرديگر

Page 73: حفاظت صنعت ي

7373

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

فاصله اشياءفاصله اشياء - -

: : مدت رويت اجساممدت رويت اجسام - -

ثاني�ه ثاني�ه 00/ / 77ي�ک ش�يئي قاب�ل رويت ي�ک ش�يئي قاب�ل رويت دي�د ک�ه دي�د ک�ه ح�داقل زم�انح�داقل زم�ان ثاني��ه اس��ت. ثاني��ه اس��ت. 1717/0/0 ح��داقل زم��ان تش��خيصح��داقل زم��ان تش��خيص اس��ت ام��ااس��ت ام��ا

قس�متهاي مختل�ف ماش�ين را ب�ا قس�متهاي مختل�ف ماش�ين را ب�ا بن�ابراين ک�ارگران ح�رکتبن�ابراين ک�ارگران ح�رکتکنند.کنند. اين تأخير مالحظه مياين تأخير مالحظه مي

در در رفت و آم�د بين ت�اريکي و روش�نايي زم�اني ب�راي رفت و آم�د بين ت�اريکي و روش�نايي زم�اني ب�راي باشد.باشد. روشنايي نياز ميروشنايي نياز مي تطبيق شرايط جديد تاريکي ياتطبيق شرايط جديد تاريکي يا

Page 74: حفاظت صنعت ي

7474

(Contrast) (Contrast) ننييتباتبا

بييتب�اتب�ا بن زميين و جس�م زمن و جس�م تعريين طب�ق تعرن�ه طب�ق ب�ا ي�ي�ن�ه اس�ت براب�ر ب�ا ف اس�ت براب�ر ف نه.نه.يي جسم و زم جسم و زميي درخشندگ درخشندگيياختالف نسباختالف نسب

LL11 ن�ه و ن�ه و يي زم زمييدرخش�ندگدرخش�ندگLL22 00 جس�م اس�ت. جس�م اس�ت. ييدرخش�ندگدرخش�ندگ < < C < lC < l ..

ن ن يي ب بيين درخش�ندگن درخش�ندگيي ده�د ک�ه تب�ا ده�د ک�ه تب�ايي رخ م رخ مييد خ�وب زم�اند خ�وب زم�اني�ي� د د باشد. باشد. يياد ماد مييط زط زيياجسام موجود در محاجسام موجود در مح

1

21

l

llc

21 ll

Page 75: حفاظت صنعت ي

7575

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

منابع نورمنابع نور

توان�د منش�اء ط�بيعي ي�ا مص�نوعي داش�ته توان�د منش�اء ط�بيعي ي�ا مص�نوعي داش�ته ن�ور مين�ور مي باش�د اگ�ر چ�ه ن�ور ط�بيعي به�ترين ن�ور و داراي باش�د اگ�ر چ�ه ن�ور ط�بيعي به�ترين ن�ور و داراي آث�ار بهداش�تي ن�يز هس�ت ولي ب�دليل ع�دم امک�ان آث�ار بهداش�تي ن�يز هس�ت ولي ب�دليل ع�دم امک�ان کن�ترل و م�ديريت آن ناچ�ار ب�ه اس�تفاده از ن�ور کن�ترل و م�ديريت آن ناچ�ار ب�ه اس�تفاده از ن�ور

باشيم.باشيم. مصنوعي ميمصنوعي مي

ن�ور مص�نوعي ممکن اس�ت مس�تقيم، غ�ير ن�ور مص�نوعي ممکن اس�ت مس�تقيم، غ�ير مستقيم و يا نيمه مستقيم باشد.مستقيم و يا نيمه مستقيم باشد.

Page 76: حفاظت صنعت ي

7676

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

ميزان روشنايي الزم براي برخي مشاغل در جدولي زير ميزان روشنايي الزم براي برخي مشاغل در جدولي زير آمده است:آمده است:

استاندارد استاندارد ييييزان روشنازان روشناييمم ((لوکسلوکس))

محل کارمحل کار

600600 ، نقشه ، نقشه ييسسيين نون نوييماشماشييکشکش

600600 کار با ماشين افزارکار با ماشين افزار

600600 حسابداريحسابداري

500500 مکانيکي خودرومکانيکي خودرو

200200 کار روي ميزکار روي ميز

200200 هاها راهرو، پلهراهرو، پله

200200 روشنايي کليروشنايي کلي

150150 ماشين آالت چوب بريماشين آالت چوب بري

Page 77: حفاظت صنعت ي

7777

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

باي�د دقت نم�ود ک�ه اگ�ر چ�ه ن�ور ک�افي ب�راي محي�ط باي�د دقت نم�ود ک�ه اگ�ر چ�ه ن�ور ک�افي ب�راي محي�ط ک�ار ض�روري اس�ت ام�ا ن�ور اض�افي ن�يز مض�اري ک�ار ض�روري اس�ت ام�ا ن�ور اض�افي ن�يز مض�اري دارد. ب�ويژه گ�اهي انج�ام ک�ار ب�ا تولي�د ن�ور اض�افي دارد. ب�ويژه گ�اهي انج�ام ک�ار ب�ا تولي�د ن�ور اض�افي

ه�اي ي�ا تحم�ل ت�ابش بيش ه�اي ي�ا تحم�ل ت�ابش بيش هم�راه اس�ت نظ�ير ک�ورههم�راه اس�ت نظ�ير ک�ورهاز ح�د خورش�يد. همچ�نين ام�واج خ�ارج از مح�دوده از ح�د خورش�يد. همچ�نين ام�واج خ�ارج از مح�دوده ن�ور دي�دني ن�يز ض�ررهايي دارد ک�ه ب�ترتيب ب�ه آن ن�ور دي�دني ن�يز ض�ررهايي دارد ک�ه ب�ترتيب ب�ه آن

..شودشود پرداخته ميپرداخته مي

Page 78: حفاظت صنعت ي

7878

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

اشعه مادون قرمز:اشعه مادون قرمز:ب�ا ط�ول م�وج ام�واج ب�ا ط�ول م�وج ام�واج ت�ا 780780 م�تر ن�انو ت�ا م�تر ن�انو م�تر ي�ي� ک ميلی م�تر ک ميلی

ن ام�واج اگ�ر ن ام�واج اگ�ر يي ش�ود. ا ش�ود. اييده مده مي�ي�تشعش�عات م�ادون قرم�ز نامتشعش�عات م�ادون قرم�ز نامله �پوس�ت ب�ص�ورت گرم�ا له �پوس�ت ب�ص�ورت گرم�ا يي �م�تر�اکم� ش�ود �بوس� �م�تر�اکم� ش�ود �بوس�ييب�ه� ح�د ک�ا�فب�ه� ح�د ک�ا�ف

م� م�احس�اس در مش�اغلي نظ�ير ص�نايع شيش�ه، در مش�اغلي نظ�ير ص�نايع شيش�ه، ش�ود. � ش�ود. �يياحس�اس بل�ورس��ازي،� ذوب� فل��زات و� آهنگ��ري �ض��رورت دارد ک��ه بل�ورس��ازي،� ذوب� فل��زات و� آهنگ��ري �ض��رورت دارد ک��ه

نن�د ک�ه نن�د ک�ه ککاش�خاص ب�ه شيش�ه م�ذ�اب ي�ا فل�زات� گدا�خت�ه ن�گ�اه اش�خاص ب�ه شيش�ه م�ذ�اب ي�ا فل�زات� گدا�خت�ه ن�گ�اه نما�ين�د� ک�ه �ب�اعث نما�ين�د� ک�ه �ب�اعث اش�ع�ه م�ادون �قرم�ز� از خ�ود س�اطع �مياش�ع�ه م�ادون �قرم�ز� از خ�ود س�اطع �مي

ا�ف�زايش در�ج�ه ح�را�رت ع�دس�ي چش�م و آب� مر�وار�ي�د ي�ا ا�ف�زايش در�ج�ه ح�را�رت ع�دس�ي چش�م و آب� مر�وار�ي�د ي�ا ه�اي مخص�وص در ه�اي مخص�وص در ش�ود. اس�تف�اده �از عين�کش�ود. اس�تف�اده �از عين�ک م�يم�ي کا�ت�اراکتکا�ت�اراکت

اين مو�رد �ضرورت� دارد.اين مو�رد �ضرورت� دارد.

Page 79: حفاظت صنعت ي

7979

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

اشعه ماوراء بنفش:اشعه ماوراء بنفش:ح�دود از ف�رابنفش اش�عه م�وج ح�دود ط�ول از ف�رابنفش اش�عه م�وج ت�ا 100100 ط�ول ت�ا 400400

م من�انوم�تر ت�ابش �اين اش�عه ب�ويژه� ب�راي کس�اني ت�ابش �اين اش�عه ب�ويژه� ب�راي کس�اني باش�د. باش�د. يين�انوم�تر ک�نن�د �بخص�وص در� ک�نن�د �بخص�وص در� � �ک�ه� زي�ر �ن�ور� م�س�تقي�م خ�ورش�ي�د� ک�ار ميک�ه� زي�ر �ن�ور� م�س�تقي�م خ�ورش�ي�د� ک�ار مي

کن�ا�ر د�ري�ا و� ا�رتفا�ع�ا�ت س�بب� �کم �ش�دن ع�رق�، س�و�ختگي و کن�ا�ر د�ري�ا و� ا�رتفا�ع�ا�ت س�بب� �کم �ش�دن ع�رق�، س�و�ختگي و م�اورا م�اورا ش�ود.� همچ�نين اش�ع�ه ش�ود.� همچ�نين اش�ع�ه س�رطا�نهاي� پوس�ت�ي ميس�رطا�نهاي� پوس�ت�ي مي

بنفش� ناش�ي ا�ز جوش�ک�اري )�بخص�وص ج�وش الک�تريکي( بنفش� ناش�ي ا�ز جوش�ک�اري )�بخص�وص ج�وش الک�تريکي( س��رخ�ي چش��م، ري��زش ا�ش��ک و خ��ارش را ا�يج�اد ميس��رخ�ي چش��م، ري��زش ا�ش��ک و خ��ارش را ا�يج�اد مي

ه�ا�، پو�ش�ش منا�س�ب،� عين�که�ا�، پو�ش�ش منا�س�ب،� عين�ک � �نم�اي�د. �اس�تفا�ده از� س�ايباننم�اي�د. �اس�تفا�ده از� س�ايبانه�ا�ي� مخص�وص� و �س�پرها�ي �حف�اظت�ي� ح�س�ب م�ورد� تو�ص�يه ه�ا�ي� مخص�وص� و �س�پرها�ي �حف�اظت�ي� ح�س�ب م�ورد� تو�ص�يه

شود.�شود.� م�يم�ي

Page 80: حفاظت صنعت ي

8080

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

- تهويه- تهويه33تهوي�ه در محي�ط ك�ار عبارتس�ت از كن�ترل كيفي ه�وا از نظ�ر تهوي�ه در محي�ط ك�ار عبارتس�ت از كن�ترل كيفي ه�وا از نظ�ر

و� تص�فيه �م�واد �مض�ر مو�ج�ود در هوا.و� تص�فيه �م�واد �مض�ر مو�ج�ود در هوا. در�ج�ه ح�ر�ارت�، جري�ان ه�وادر�ج�ه ح�ر�ارت�، جري�ان ه�وادرج�ه ح�رارت مناس�ب، در ش�رايط مختل�ف متف�اوت اس�ت و درج�ه ح�رارت مناس�ب، در ش�رايط مختل�ف متف�اوت اس�ت و

ب�ا� �م�يز�ا�ن� ر�ط�وب�ت �مر�ب�وط� اس�ت�.� �هرچ�ه �م�يز�ا�ن� ر�ط�وب�ت� اض�افه ب�ا� �م�يز�ا�ن� ر�ط�وب�ت �مر�ب�وط� اس�ت�.� �هرچ�ه �م�يز�ا�ن� ر�ط�وب�ت� اض�افه ش�و�د درج�ه� ح�رار�ت ك�م�تر�ي ق�ا�ب�ل تحم�ل� اس�ت.� �ح�دا�كث�ر رط�وبت ش�و�د درج�ه� ح�رار�ت ك�م�تر�ي ق�ا�ب�ل تحم�ل� اس�ت.� �ح�دا�كث�ر رط�وبت

%� �اس�ت �و د�م�اي محي�ط� ك�ار %� �اس�ت �و د�م�اي محي�ط� ك�ار 7070ق�ا�ب�ل ت�حم�ل�، در �ش�ر�ايط م�عم�ولق�ا�ب�ل ت�حم�ل�، در �ش�ر�ايط م�عم�ولh ا�ز h ا�ز ن�يز� �نب�اي�د �ن�وع�ا �درج�ه �درج�ه 5/155/15 �د�ر�ج�ه� با�ش�د. د�م�اي� ك�م�ت�ر� ا�ز � �د�ر�ج�ه� با�ش�د. د�م�اي� ك�م�ت�ر� ا�ز �2121ن�يز� �نب�اي�د �ن�وع�ا

ش�ود �و خش�ك�ي �ه�وا� ن�يز� �ب�اعث كم ش�ود �و خش�ك�ي �ه�وا� ن�يز� �ب�اعث كم ن�ي�ز ب�ا�عث� ك�ا�هش ب�ا�زده�ي� �مي�ن�ي�ز ب�ا�عث� ك�ا�هش ب�ا�زده�ي� �مي�ش�ود. �ش�ود. � ش�د�ن م�ق�اوم�ت� بدن� د�ر� براب�ر� بيم�ا�ريه�اي� ر�يوي� ميش�د�ن م�ق�اوم�ت� بدن� د�ر� براب�ر� بيم�ا�ريه�اي� ر�يوي� مي

براي جلوگيري از آلودگي در محيط كار بايد هوا جريانبراي جلوگيري از آلودگي در محيط كار بايد هوا جريان داشته باشد و تراكم گازها يا تغيير رطوبت يا دما بايدداشته باشد و تراكم گازها يا تغيير رطوبت يا دما بايد كنترل شود. كنترل شود.

Page 81: حفاظت صنعت ي

8181

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

تدابير حفTاظتي بTراي مخTاطرات ناشTي از دماتدابير حفTاظتي بTراي مخTاطرات ناشTي از دماگرم�ا ناش�ي از ح�وادث محي�ط ك�ار و متابوليس�م حاص�ل گرم�ا ناش�ي از ح�وادث محي�ط ك�ار و متابوليس�م حاص�ل

ه�ا�ي گ�ر�م ه�ا�ي گ�ر�م باش�د�. ك�ا�رگرا�ن�ي ك�ه در �محي�طباش�د�. ك�ا�رگرا�ن�ي ك�ه در �محي�ط � �از �انج�ا�م ك�ا�ر مي�از �انج�ا�م ك�ا�ر مي�كنن�د� با�ي�د اس�تعدا�د� تحم�ل� گر�م�ا را� داش�ته� ب�اش�ند و كنن�د� با�ي�د اس�تعدا�د� تحم�ل� گر�م�ا را� داش�ته� ب�اش�ند و ك�ار� م�ي�ك�ار� م�ي�

همچ�نين ب�ه ا�س�تراح�ت� آن�ان ب�و�يژه� ه�نگ�ام� تعري�ق� ز�ي�اد، �همچ�نين ب�ه ا�س�تراح�ت� آن�ان ب�و�يژه� ه�نگ�ام� تعري�ق� ز�ي�اد، �ت�و�ج�ه ش�ود.� مم�كن �ا�س�ت �ب�ا ا�س�تف�ا�ده �از �حجابه�ايي� ما�نن�د ت�و�ج�ه ش�ود.� مم�كن �ا�س�ت �ب�ا ا�س�تف�ا�ده �از �حجابه�ايي� ما�نن�د س�طوح� �ان�عك�ا�س ده�ن�ده ص�ا�ف� و ص�ي�ق�لي �ب�راي ك�ا�ر�گران�، س�طوح� �ان�عك�ا�س ده�ن�ده ص�ا�ف� و ص�ي�ق�لي �ب�راي ك�ا�ر�گران�،

رت�رت�اار�ر�پ�وش�اند�ن� منب�ع� �ح�را�رت �ب�ا� ج�س�م د�اف�ع ي�ا� ج�اذب� �ح�پ�وش�اند�ن� منب�ع� �ح�را�رت �ب�ا� ج�س�م د�اف�ع ي�ا� ج�اذب� �ح�ا�ست�فاد�ه �از ل�باس �مخص�وص� حف�ا�ظت� از� گ�رما يا ل�باس�ا�ست�فاد�ه �از ل�باس �مخص�وص� حف�ا�ظت� از� گ�رما يا ل�باس�

كننده گرما را كنترل نمود. كننده گرما را كنترل نمود. خنكخنك

Page 82: حفاظت صنعت ي

8282

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

تدابير حفTTاظتي بTTراي مخTاطرات ناشTTي از تدابير حفTTاظتي بTTراي مخTاطرات ناشTTي از سرماسرما

ه��اي س��رد اس��تفاده از ه��اي س��رد اس��تفاده از ب��راي ك��ار در محي��طب��راي ك��ار در محي��ط ل�باس�هاي� گ�رم، اس�تراح�ت د�ر محي�ط گ�رم�، غ�ذاي� ل�باس�هاي� گ�رم، اس�تراح�ت د�ر محي�ط گ�رم�، غ�ذاي�

h گ�رم �توص�يه ميگ�رم �توص�يه مي زم ا�س�ت كس�اني �ك�ه قبال h ش�ود� و ال� زم ا�س�ت كس�اني �ك�ه قبال ش�ود� و ال�ان�د ي�ا ب�ه اخ�تالالت ع�روق محيطي �ان�د ي�ا ب�ه اخ�تالالت ع�روق محيطي � � �س�رمازد�ه ش�دهس�رمازد�ه ش�ده

مبتال هس�تند� و مع�ت�ادين� ب�ه الك�ل �و س�يگار ا�ز ك�ار در مبتال هس�تند� و مع�ت�ادين� ب�ه الك�ل �و س�يگار ا�ز ك�ار در ه�ا�ي مناس�ب ن�يز� ه�ا�ي مناس�ب ن�يز� مح�ي�ط �س�رد من�ع� ش�وند�. آم�وزش�مح�ي�ط �س�رد من�ع� ش�وند�. آم�وزش�

در اين شرايط ضرورت دارد. در اين شرايط ضرورت دارد.

Page 83: حفاظت صنعت ي

8383

از گرما از گرماييعوامل ناشعوامل ناش يييي گرم�ا گرم�ايي پوس�ت و جوش ه�ا پوس�ت و جوش ه�اييف ش�امل س�وختگف ش�امل س�وختگي�ي�عوارض حفعوارض حف1.1.

استاست، ، يييي مانن�د ک�رامپ گرم�ا مانن�د ک�رامپ گرم�ايي عض�الن عض�النييد ش�امل گ�رفتگد ش�امل گ�رفتگييعوارض ش�دعوارض ش�د2.2.

باشد. باشد.يي م ميييي و ضعف گرما و ضعف گرماييگرمازدگگرمازدگ ييط ه�اط ه�ايي ده�د ک�ه ک�ارگران در مح ده�د ک�ه ک�ارگران در محيي رخ م رخ ميي هنگ�ام هنگ�امييييکرامپ گرم�اکرامپ گرم�اکا�ر ه�ا� کا�ر ه�ا�گ�رم ان�ج�ام �مييگ�رم س�خت ان�ج�ام �م س�خت مع�ادن يي ک�ارگران� مانن�د مع�ادن دهن�د ک�ارگران� مانن�د دهن�د

قب�ل �از ش�روع �عالئم قب�ل �از ش�روع �عالئم ي�ي�. گ�اه. گ�اهي�ي�ش�ه س�از�ش�ه س�از�يي ذ�وب فل�زات� و� ش ذ�وب فل�زات� و� شييک�وره ه�اک�وره ه�ا �دس�ت� �و ب�ا�زو �و �س�پس �دس�ت� �و ب�ا�زو �و �س�پس ييچه� ه�اچه� ه�اي�ي�د در� م�اهد در� م�اهي�ي� ش�د ش�ديير د�رد�ه�ار د�رد�ه�ايي �نظ� �نظ�ييم�ارم�اري�ي�ب�ب�

آ�ث�ا�ر پ�ا�، و� آ�ث�ا�رش�کم� پ�ا�، و� و� �س�رگيي �نظ� �نظ�ييش�کم� س�رد�ر�د� و� �س�رگر س�رد�ر�د� ح�ظ�ه ي�ي�ج�ه� �خفج�ه� �خفيير مال� ح�ظ�ه ف� مال� ف� شود. شود.ييمم

اد و از دست دادن آب و اد و از دست دادن آب و يي عرق ز عرق زييمارماريين بن بيي ا اييعلت اصلعلت اصل يي باشد. قرص نمک برا باشد. قرص نمک براييم مم ميير سدر سديي نظ نظييييت هات هاييالکترولالکترول

شود. شود.ييه مه ميي توص توصييررييشگشگييدرمان و پدرمان و پ

Page 84: حفاظت صنعت ي

8484

ييگرمازدگگرمازدگ

h بيي ناگه�ان ناگه�انييم�ارم�اريين بن بييآغ�از اآغ�از ا h ب ب�وده و دفعت�ا ه�وش ه�وش ييم�ار بم�ار بيي ب�وده و دفعت�ا ييم�ارم�اريي رود علت ب رود علت بيي ب�اال م ب�اال ميي ب�دن و ب�دن ويي ش�ود و دم�ا ش�ود و دم�اييمم

ييم ح�رارت در مغ�ز ب�وده و ب�رام ح�رارت در مغ�ز ب�وده و ب�رايي مرک�ز تنظ مرک�ز تنظيين�اتوانن�اتوانع خن�ک نم�ود و مرط�وب ع خن�ک نم�ود و مرط�وب ييد پوس�ت را س�رد پوس�ت را س�ري�ي�درم�ان بادرم�ان با

داش�ت داش�ت نگ�اه ور ي�ي�نگ�اه غوط�ه س�رد درآب را ش�خص ور ا غوط�ه س�رد درآب را ش�خص ا ساخت.ساخت.

Page 85: حفاظت صنعت ي

8585

ييييضعف گرماضعف گرما

بيياا بن ن�اراحتييم�ارم�اريين اظه�ار ب�ا ن�اراحت اظه�ار ب�ا بيي ب ض�عف، يي از ض�عف، م�ار از م�ار چ�ون چ�ون يي ش�ود و عالئم ش�ود و عالئمييجه ش�روع مجه ش�روع ميي و س�رگ و س�رگييخس�تگخس�تگ

يي ش�ود دم�ا ش�ود دم�اييک�ار ن�امرتب دس�تگاه گ�وارش مالحظ�ه مک�ار ن�امرتب دس�تگاه گ�وارش مالحظ�ه م زن�د پوس�ت مرط�وب زن�د پوس�ت مرط�وب يي رود و نبض تن�د م رود و نبض تن�د مييب�دن ب�اال مب�دن ب�اال م

بييمم علت و ب ش�ود علت و در ييم�ارم�اريي ش�ود خ�ون گ�ردش ض�عف در خ�ون گ�ردش ض�عف يي باش�د. محرک ه�ا باش�د. محرک ه�اييع�ات از دس�ت رفت�ه مع�ات از دس�ت رفت�ه مييج�بران ماج�بران ما

ه ه يي درم�ان توص� درم�ان توص�يي ب�را ب�رايي و س�رم نمک و س�رم نمکيي و ع�روق و ع�روقييقبلقبل شود. شود.ييمم

Page 86: حفاظت صنعت ي

8686

کنترل گرما در کنترل گرما در يي عموم عمومييروش هاروش هاط کارط کارييمحمح

ط کاري کنترل گرما در محي عموميروش ها

کنترل در محل شامليخنک کردن محل

يا لباس حفاظت فردي

وارد کردنيه عموميتهو تازهيهوا ع کردن يو توز

گرميو خارج کردن هوا

ينيگزيجا ير کوره هايينظر تغ

سرباز به بستهديکنترل گرما در منبع تول

يباني سايهودها گرميمکش هوا

يق کاريعاInsulation

يجداسازIsolation

Page 87: حفاظت صنعت ي

8787

يي تابش تابشييکنترل گرماکنترل گرما

ي تابشيکنترل گرما

بازتاب دهندهياستفاده از لباس ةآژه در محدودهي بوي تابشيگرما

امواج فروسرخن کارگر و گرماينصب حفاظ ب سطوح با تابشيکاهش دما

قابل انعطاف شفاف جاذب گرما بازتاب دهنده

ط يسازش با مح مقابله با آثار گرما، يگر روش هايده و ي و تهيات پزشکيم کار و استراحت، معانيگرم، رژ

باشد.ين آب و نمک ميتام

Page 88: حفاظت صنعت ي

8888

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

- صدا- صدا44

پ پ فن�اوريي توس�عه و فن�اورش�رفت توس�عه و اس�تفاده وس�ييش�رفت اس�تفاده وس� از يي از ع ع نتييماش�ماش� ب�اعث ش�ده و در را نتن آالت ب�اعث ش�ده و در را ج�ه، بش�ر در ج�ه، بش�ر در يين آالت ش�غلييزن�دگزن�دگ و روزم�ره ش�غل و روزم�ره آش�فتگيي ب�ا خ�ود آش�فتگ ب�ا خ�ود يي ها هايي

آکوس��تييناخوش��اناخوش��ا آکوس��تند اس��ت. ييککييند ش��ده روب��رو اس��ت. ش��ده روب��رو �ده�د ک�ه ت�ر�از ش�دت ص�دا� در �ده�د ک�ه ت�ر�از ش�دت ص�دا� در ييمط�الع�ات نش�ان �ممط�الع�ات نش�ان �م

ت� دارد د�ر �ت� دارد د�ر �ييزان جمعزان جمعييم ب�ا م�م ب�ا م�ي�ي�جو�ام�ع ار�ت�ب�ا�ط مس�تقجو�ام�ع ار�ت�ب�ا�ط مس�تق ييرو�رو�يي م�ردم �و ن� م�ردم �و ن�ي�ي� �و ش�هر �و ش�هري�ي�ج�ه د�ر �جوام�ع� �ص�نعتج�ه د�ر �جوام�ع� �ص�نعتيين�تن�ت

ده قرار دارند.ده قرار دارند.يين پدن پدييشتر در معرض اشتر در معرض اييکار بکار ب

Page 89: حفاظت صنعت ي

8989

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

ان�رژي�ي�صوت صوت ان�رژک مک�انييک مک�ان مکانييککيي توس�ط ک�ه اس�ت مکان توس�ط ک�ه اس�ت س�م س�م يي �هرت�ز �هرت�ز 2000020000 ت�ا � ت�ا �2020ف ف ي�ي�ص �اس�ت.� طص �اس�ت.� طيي قا�ب�ل تش�خ قا�ب�ل تش�خيي�يي�ش�نواش�نوا

کم�تر کم�تر يين�د فرکانس�هان�د فرکانس�هايي گو� گو�ي�ي� م مييييف� ش�نواف� ش�نواي�ي�، ر�ا ط، ر�ا طييام�واج ص�وت�ام�واج ص�وت�ف را م�اوراء ص�وت ف را م�اوراء ص�وت ي�ي�ن طن طي�ي�ش از اش از ايياز آن�را� م�ادون ص�وت و ب�از آن�را� م�ادون ص�وت و ب�

رو�زان�ه ح�دود رو�زان�ه ح�دود ي�ي� �گ�فتگ�و �گ�فتگ�ويي �ن�امن�د �فرکان�س �ه�ا �ن�امن�د �فرکان�س �ه�اييا ف�راص�وت ما ف�راص�وت مي�ي� باشد�. باشد�.يي هرتز �م هرتز �م40004000 تا � تا �500500

ک�ه از اث�ر ک�ه از اث�ر يي دارد بطور دارد بطورييصدا در انس�ان آث�ار مختل�ف و متع�ددصدا در انس�ان آث�ار مختل�ف و متع�ددبييرورو ا�ن�دام ب ا�ن�دام ن�و�ر( �سيييين�ان�ايي ب�ه )ک�ا�هش عکس� العم�ل ن�و�ر( �س ب�ه )ک�ا�هش عکس� العم�ل س�تم س�تم يي

اث�رات �عص�بييججيي )�گ )�گييت�ع�ادلت�ع�ادل اث�رات �عص�ب،� ته�وع(، ، ، يي، روان، رواني�ي� و �گوارش� و �گوارش�يي،� ته�وع(، عم��ومي��ي��و�لوژو�لوژييززييفف عم��ومک ت��ا ييک فش��ارخ�ون( )ض��ربان ��قلب،� ت��ا فش��ارخ�ون( )ض��ربان ��قلب،�

رد.رد.يي گ� گ�يي را در �بر م را در �بر ميي اجت�ماع اجت�ماعيي ها هاي�ي�ناراحتناراحت

Page 90: حفاظت صنعت ي

9090

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

اشخاص�ي ك�ه در كارگاهه�اي مختل�ف ص�نعتي مانن�د اشخاص�ي ك�ه در كارگاهه�اي مختل�ف ص�نعتي مانن�د ه�اي ه�اي ك�ك�ج�ج�ص�ناي�ع س�نگي�ن، �موت�ورج�ت، �چكش�هاي پ�ن�وما�تي�ك� )ص�ناي�ع س�نگي�ن، �موت�ورج�ت، �چكش�هاي پ�ن�وما�تي�ك� )

سر�و�ص�د�ا� و� �م�اش�ي�نسر�و�ص�د�ا� و� �م�اش�ي�ن ه�ا�ي� ب�رقي� �پ�ره�ا�ي� ب�رقي� �پ�ر ب�ار�ي �و �دژب�ر�( �،� مت�ه�ب�ار�ي �و �دژب�ر�( �،� مت�ه� ه�اي� ب�رش� س�رو�كار �د�ارن�د و �ك�ا�رگ�ر�ان�ي ك�ه� ب�ه� ف�لز�ك�اري�، ه�اي� ب�رش� س�رو�كار �د�ارن�د و �ك�ا�رگ�ر�ان�ي ك�ه� ب�ه� ف�لز�ك�اري�،

ك��اري، �آ�هن�گ��ر�ي،� ن�ج��اري� �و �غ��يره� مش��غ�ولن�د� �در ك��اري، �آ�هن�گ��ر�ي،� ن�ج��اري� �و �غ��يره� مش��غ�ولن�د� �در � �ص��افص��افناپذير� گ�وش ق�را�ر دار�ند. �ناپذير� گ�وش ق�را�ر دار�ند. � ج�بر�ان�ج�بر�ان� مع�رض ضايع�اتمع�رض ضايع�ات

باش�د ك�ه مقي�اس ديگ�ر آن باش�د ك�ه مقي�اس ديگ�ر آن واح�د ش�دت ص�وت ب�ل ميواح�د ش�دت ص�وت ب�ل مي است. است.((dBdB))بل بل دسيدسي

dB dB =10=10-12-12 w/mw/m22 0

log10I

IdB

Page 91: حفاظت صنعت ي

9191

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط سطوح صوت برخي از منابع توليد صدا در جدول زير آمده است:سطوح صوت برخي از منابع توليد صدا در جدول زير آمده است:کارکار

ففييتعرتعر سطحسطح منبعمنبع

آرامآرام 6060 گفتگوگفتگو

با بلندبا بلندييتقرتقر 6666 ترافيك سبك از ترافيك سبك از متريمتري3030فاصلهفاصله

8282 بلند بلندييللييخخ ماشين منگنه ماشين منگنه ييننزز

9090 آسيابآسياب

ناراحت ناراحت ييصداصداکنندهکننده

112112 كارگاه بافندگي كارگاه بافندگي

122122 درد آور درد آورييصداصدا مته باديمته بادي

140140 عرشه كشتي عرشه كشتي بر برهواپيماهواپيما

Page 92: حفاظت صنعت ي

9292

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

شرح زير است:شرح زير است:ه ه ميزان حد مجاز تحمل سروصدا در روز بميزان حد مجاز تحمل سروصدا در روز ب

طول تحمل سر و صدا به طول تحمل سر و صدا به ساعتساعت

ييزان سر و صدا به دسزان سر و صدا به دسييممبلبل

88 9090

66 9292

55 9595

44 9797

33 100100

22 102102

11 105105

5/05/0 110110

025/0025/0 115115

Page 93: حفاظت صنعت ي

9393

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

h ص�داهاي h ص�داهاي اص�وال ب�ل ط�بيعي هس�تند و ح�د ب�ل ط�بيعي هس�تند و ح�د دس�ي دس�ي5555 ت�ا ت�ا 3535اص�وال 7575 ب�راي ك�ار فك�ري ب�راي ك�ار فك�ري ((SpiethSpieth))تحم�ل ص�دا طب�ق نظري�ه تحم�ل ص�دا طب�ق نظري�ه

بل است.بل است. دسي دسي8585بل و در كار غير فكري بل و در كار غير فكري دسيدسي

کارگران: کارگران:يياثر سروصدا رواثر سروصدا رو

روان رواناثTر عص�بان::يياثTر عص�بان تحريي تحرت، پ�ذي�ي�ت، پ�ذک نش�ان ييررييک مطالع�ه نش�ان . مطالع�ه . در کارگ�ان ک�ه در کارگ�ان ک�ه يي ده�د ک�ه منازع�ات و اختالف�ات خ�انوادگ ده�د ک�ه منازع�ات و اختالف�ات خ�انوادگييمم

شتر است.شتر است.يي کنند ب کنند بيي پر سروصدا کار م پر سروصدا کار مييططييدر محدر مح

Page 94: حفاظت صنعت ي

9494

ص ص�دا و جهت ص�دا ص ص�دا و جهت ص�دا يي تش�خ تش�خ::يييي شTنوا شTنوايياثTر رواثTر رو شود شودييدشوار مدشوار م

ن ح�الت فرک�انس آس�تانه ن ح�الت فرک�انس آس�تانه يي در ا در ا::يييي افت شTنوا افت شTنوااف��زاييييش��نواش��نوا اف��زا ميي مش موق��تيي ييش ابت��دا در ک��ه موق��تاب��د ابت��دا در ک��ه يياب��د

((Temporary Threshold shiftTemporary Threshold shift) ) و در ص�ورت تک�رار و در ص�ورت تک�رار خواه�د ((Permanent Threshold shift PtsPermanent Threshold shift Pts)) ييدائمدائم خواه�د

ييم�ارم�ارييه �و به �و بي�ي� ما�نن�د س�ا�بقه ک�ار، ن�ژاد،� تغذ ما�نن�د س�ا�بقه ک�ار، ن�ژاد،� تغذي�ي�ب�ود. ع�واملب�ود. ع�واملت �ها ت �ها يي از مس�موم از مس�مومييل� اس�ت. پ�اره ا�ل� اس�ت. پ�اره ا�ي�ي�ن �ام�ر �دخن �ام�ر �دخييز در� از در� ايين�ن�

دارو�ه�ا دارو�ه�ا ييوه، �فس�فر، س�رب( و ب�رخ�وه، �فس�فر، س�رب( و ب�رخ�ي�ي�د ک�ربن، ج�د ک�ربن، ج�يي)�اکس�)�اکس� ت�وان�د ب�ه ت�وان�د ب�ه ييز م�ز م�يي ن� ن�((StreptomycinStreptomycin ) )ننييس�س�ييمانن�د استروپ�تومامانن�د استروپ�توما

منجر شود منجر شودييييافت شنواافت شنوا

Page 95: حفاظت صنعت ي

9595

چگونگي فرايند شنواييچگونگي فرايند شنوايي

ص�وت بص�ورت ام�واج مك�انيكي و ارد گ�وش ميص�وت بص�ورت ام�واج مك�انيكي و ارد گ�وش مي كن��د توس��ط كن��د توس��ط ش��ود و پ��رده گ��وش را تحري��ك ميش��ود و پ��رده گ��وش را تحري��ك مي

ش�ود و در گ�وش داخلي ش�ود و در گ�وش داخلي مرك�ز ش�نوايي درك ميمرك�ز ش�نوايي درك مي ش�ود و ب�ه مغ�ز ميش�ود و ب�ه مغ�ز مي ب�ه ام�واج الك�تريكي تب�ديل ميب�ه ام�واج الك�تريكي تب�ديل مي

رود.رود.

Page 96: حفاظت صنعت ي

9696

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

Page 97: حفاظت صنعت ي

9797

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

هاي فيزيولوژيك امواج صوتيهاي فيزيولوژيك امواج صوتي ويژگيويژگيبلندي يا شدت صوتبلندي يا شدت صوت•:ارتف�اع ي�ا فرك�انس ص�وتارتف�اع ي�ا فرك�انس ص�وت• : 2000020000 ت�ا ت�ا 2020ه�اي بين ه�اي بين انس�ان فرك�انس انس�ان فرك�انس

000000 ت��ا ت��ا 500500ش��نود �و �فرك��انس ص��ح�بت� رو�زم��ره بين� �ش��نود �و �فرك��انس ص��ح�بت� رو�زم��ره بين� � هرت��ز را� م�يهرت��ز را� م�يهرتز است. هرتز است. 44

طنين يا شكل ارتعاشاتطنين يا شكل ارتعاشات•

ام�واج ب�ا فرك�انس زي�اد و بلن�د ب�راي گ�وش دردن�اك هس�تند. بطوريك�ه ام�واج ب�ا فرك�انس زي�اد و بلن�د ب�راي گ�وش دردن�اك هس�تند. بطوريك�ه بين�د و� بين�د و� � � �هرت�ز گ�وش� بت�دري�ج� آس�ي�ب مي �هرت�ز گ�وش� بت�دري�ج� آس�ي�ب مي40004000ه�ا�ي �ب�االت�ر از� ه�ا�ي �ب�االت�ر از� در �فرك�ان�سدر �فرك�ان�س

ش�ود ك�ه رو�ي اعص�اب ش�ود ك�ه رو�ي اعص�اب � � مي ميTinnusTinnusدچ�ار� عا�رض�ه �ش�ن�يدن �ص�داي دا�ئمي� دچ�ار� عا�رض�ه �ش�ن�يدن �ص�داي دا�ئمي� گذارد. گذارد. آثار ناگوار ميآثار ناگوار مي

ص�داي انفج�ار ن�يز ممكن اس�ت ب�ه پ�ارگي پ�رده ي�ا ايج�اد خونريزيص�داي انفج�ار ن�يز ممكن اس�ت ب�ه پ�ارگي پ�رده ي�ا ايج�اد خونريزي وجودوجوده ه داخ�ل ص�ماخ ش�ود و گ�اهي گس�يختگي زنج�يره اس�تخواني را ب�داخ�ل ص�ماخ ش�ود و گ�اهي گس�يختگي زنج�يره اس�تخواني را ب� گوش داخلي غير قابل بازگشت است. گوش داخلي غير قابل بازگشت است. آسيب ديدگيآسيب ديدگي آورد. آورد.

Page 98: حفاظت صنعت ي

9898

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

آثار سروصداآثار سروصدا:عوارض رواني وعص��بيعوارض رواني وعص��بي1.1. : اين اث��ر ب��ه مشخص��ات ف��يزيكي اين اث��ر ب��ه مشخص��ات ف��يزيكي

)�فرك�انس، فش�ار و ش�د�ت ص�دا(� دار�د و بط�ور كلي �سروص�داي )�فرك�انس، فش�ار و ش�د�ت ص�دا(� دار�د و بط�ور كلي �سروص�داي ،،ه�اي� مغ�زي �ش�دهه�اي� مغ�زي �ش�ده � �زي�اد� ب�اع�ث �ك�اهش� تمر�ك�ز اع�ص�اب �و فع�ا�ليتزي�اد� ب�اع�ث �ك�اهش� تمر�ك�ز اع�ص�اب �و فع�ا�ليت

گ�ذارد� و عالئمي ن�ظ�ير س�ردرد، گ�ذارد� و عالئمي ن�ظ�ير س�ردرد، � �رو�ي سل�س�ل�ه اعص�اب ا�ث�ر ميرو�ي سل�س�ل�ه اعص�اب ا�ث�ر مي خ�واب�ي �و عص�بيت� �ظ�اهر خ�واب�ي �و عص�بيت� �ظ�اهر س�ر�گيجه�، ض�عف ع�م�ومي�، بي�س�ر�گيجه�، ض�عف ع�م�ومي�، بي�

كند. كند. � �شود �و تد�اوم آن عو�ا�رض ر�وا�ني ايجاد �ميشود �و تد�اوم آن عو�ا�رض ر�وا�ني ايجاد �مي مي�مي�تداخل در ارتباطاتتداخل در ارتباطات2.2.خستگي و كاهش راندمان كارخستگي و كاهش راندمان كار3.3.ش�امل ك�اهش ش�نوايي )ك�ري م�وقت ياش�امل ك�اهش ش�نوايي )ك�ري م�وقت يا: : اث�ر فيزيولوژي�ك اث�ر فيزيولوژي�ك 4.4.

دائم( درد گوش، باال رفتن فشارخون، زخم معدهدائم( درد گوش، باال رفتن فشارخون، زخم معده

Page 99: حفاظت صنعت ي

9999

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

قدرت شنوايي بر حسب شدت صوتقدرت شنوايي بر حسب شدت صوت

شدت صداشدت صدا درجه شنواييدرجه شنوايي

نقص مهمي محسوب نقص مهمي محسوب شودشود نمينمي

نشنيدن صداي با شدت نشنيدن صداي با شدت بلبل دسي دسي1010

نقص در مكالمه آشكار نقص در مكالمه آشكار شودشود ميمي

نشنيدن صداي با شدت نشنيدن صداي با شدت بلبل دسيدسي 3030

نشنيدن صداي با شدت نشنيدن صداي با شدت سنگيني گوشسنگيني گوش بلبل دسيدسي 4545

ييکرکر شدت شدتنشنيدن صداي بانشنيدن صداي با بلبل دسيدسي 8585

Page 100: حفاظت صنعت ي

100100

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

كاهش و كنترل سروصداكاهش و كنترل سروصدا

ت�وان ب�راي ك�اهش و كن�ترل سروص�دا در كارگاهه�اي ص�نعتي از ت�وان ب�راي ك�اهش و كن�ترل سروص�دا در كارگاهه�اي ص�نعتي از ميمي ه�اي ب�دون سروص�دا، ه�اي ب�دون سروص�دا، روش�هاي تع�ويض وس�ايل ك�ار، اس�تفاده از ماش�ينروش�هاي تع�ويض وس�ايل ك�ار، اس�تفاده از ماش�ين

ه��اي معم��ول� مانن��د� روغنك��ا�ري، تع��و�يض قطع��ا�ت ه��اي معم��ول� مانن��د� روغنك��ا�ري، تع��و�يض قطع��ا�ت اس��تف�اده از� روشاس��تف�اده از� روشفر�س��وده اس��تفاده� �از قط�ع��ات الس��تيكي ا�س��ت�فاده �نم��ود. هم�چ��نين فر�س��وده اس��تفاده� �از قط�ع��ات الس��تيكي ا�س��ت�فاده �نم��ود. هم�چ��نين

ش�ود. ش�ود. ها و �كالههاي مخصو�ص توصي�ه ميها و �كالههاي مخصو�ص توصي�ه مي است�فاده ا�ز گوشياست�فاده ا�ز گوشي

ت�وان از روش ج�ذب ت�وان از روش ج�ذب بط�ور كلي ب�راي ح�ذف سروص�داهاي م�زاحم ميبط�ور كلي ب�راي ح�ذف سروص�داهاي م�زاحم مي ه�ا و ه�ا و ص�دا )�مانن�د وس�ايلي� ب�راي �تخفي�ف ار�تعاش�ات و� ج�ذب د�ر س�قفص�دا )�مانن�د وس�ايلي� ب�راي �تخفي�ف ار�تعاش�ات و� ج�ذب د�ر س�قف

د�يوار�ه�ا( و �ع�ايق� ك�ردن �ص�دا )�ج�دا ك�ر�دن ك�انون�ه�اي ص�د�ا از� بقي�ه محي�ط( د�يوار�ه�ا( و �ع�ايق� ك�ردن �ص�دا )�ج�دا ك�ر�دن ك�انون�ه�اي ص�د�ا از� بقي�ه محي�ط( و ا�ز ب�ين� ب�ر�دن� ص�د�ا در �م�نب�ع )رو�غ�نك�اري، ا�توما�تي�ك� �ك�ردن� ب�خ�ش�هاي �و ا�ز ب�ين� ب�ر�دن� ص�د�ا در �م�نب�ع )رو�غ�نك�اري، ا�توما�تي�ك� �ك�ردن� ب�خ�ش�هاي �

م�خت�ل�ف، س�يس�ت�م ارت�ب�ا�طي �م�نا�س�ب ب�ر�اي �جلو�گ�ي�ري �از� �ص�ح�بت �ب�ا ص�داي م�خت�ل�ف، س�يس�ت�م ارت�ب�ا�طي �م�نا�س�ب ب�ر�اي �جلو�گ�ي�ري �از� �ص�ح�بت �ب�ا ص�داي � � �پ�وش �مناسب، �بيپ�وش �مناسب، �بي ب�لند�، �است�فاد�ه از� كف�ب�لند�، �است�فاد�ه از� كف� �صدا� كرد�ن ح�مل ب�ار �م�ثال صدا� كرد�ن ح�مل ب�ار �م�ثال

چرخ بجاي اصطكاك( استفاده كرد.چرخ بجاي اصطكاك( استفاده كرد.

Page 101: حفاظت صنعت ي

101101

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

ارتعاشات ارتعاشات - - 55

نظ�ير مت�ه ب�رقي، چكش ب�ادي و غ�يره( نظ�ير مت�ه ب�رقي، چكش ب�ادي و غ�يره( ))وس�ايل و ابزاره�اي داراي ارتع�اش وس�ايل و ابزاره�اي داراي ارتع�اش ه�ا�ي �ن�رم� د�س�ته�ا� ص�دمه� زده �و در م�فاص�ل� دس�تها،� �بخص�وص مچ و ه�ا�ي �ن�رم� د�س�ته�ا� ص�دمه� زده �و در م�فاص�ل� دس�تها،� �بخص�وص مچ و ب�ه �ب�اف�تب�ه �ب�اف�ت

وه ب�ر� آن �در ان�د�امهاي �كاركن�اني� ك�ه� ب�ا ل�و�ازم آرن�ج� تولي�د درد مي�آرن�ج� تولي�د درد مي� وه ب�ر� آن �در ان�د�امهاي �كاركن�اني� ك�ه� ب�ا ل�و�ازم نم�اي�د. عال� نم�اي�د. عال�ه��ا و ت�غي��يرات ه��ا و ت�غي��يرات ك�ن�ن��د كيس��تها،� �حف��رهك�ن�ن��د كيس��تها،� �حف��ره ه��اي� ز�نج��ي�ري �ك��ار� ميه��اي� ز�نج��ي�ري �ك��ار� مي � �ب��ا�دي �و ارهب��ا�دي �و ارهآي�د.� �همچ�ن�ين �رن�گ پ�ري�دگي� انگ�ش�تان ب�ر� اث�ر ارتع�اش� آي�د.� �همچ�ن�ين �رن�گ پ�ري�دگي� انگ�ش�تان ب�ر� اث�ر ارتع�اش� پد�ي�د م�يپد�ي�د م�ي) (�) (�اس�ت�ئوپ�رو�ز اس�ت�ئوپ�رو�ز

ضاي�عه ديگ�ري اس�ت.ضاي�عه ديگ�ري اس�ت.

ب�راي ايم�ني در قب�ال ارتعاش�ات حاص�ل از ل�رزش ام�واج ص�وتي ج�داكردن ب�راي ايم�ني در قب�ال ارتعاش�ات حاص�ل از ل�رزش ام�واج ص�وتي ج�داكردن م�ح�ل قس�متها�ي مت�ح�رك و دوا�ر و م�رتعش از �س�اير قس�مت�ها، نص�ب ماش�ينم�ح�ل قس�متها�ي مت�ح�رك و دوا�ر و م�رتعش از �س�اير قس�مت�ها، نص�ب ماش�ين

گ�اهه�اي �م�نعط�ف،� نص�ب چ�رخه�اي �الس�تيكي� گ�اهه�اي �م�نعط�ف،� نص�ب چ�رخه�اي �الس�تيكي� ه�ا� و� دس�تگا�ههاي �متح�ر�ك ب�ر �ت�كي�هه�ا� و� دس�تگا�ههاي �متح�ر�ك ب�ر �ت�كي�هز�ب�ر �ب�رخ�ي �دس�تگاه�ه�ا، ع�د�م اس�تقر�ا�ر �اف�راد �رو�ي قس�مته�اي م�رتعش�، آم�و�زش ز�ب�ر �ب�رخ�ي �دس�تگاه�ه�ا، ع�د�م اس�تقر�ا�ر �اف�راد �رو�ي قس�مته�اي م�رتعش�، آم�و�زش

بر�اي استفا�ده صحيح از�بر�اي استفا�ده صحيح از�

دستگاههاي مرتعش و كاهش مدت كار روزانه يا منقطع كردندستگاههاي مرتعش و كاهش مدت كار روزانه يا منقطع كردن

شود. شود. مدت كار پيشنهاد ميمدت كار پيشنهاد مي

Page 102: حفاظت صنعت ي

102102

ن آالت ب�ه ب�دن ن آالت ب�ه ب�دن ييزات و ماش�زات و ماش�ييش�تر تجه�ش�تر تجه�يي از ب از بيي ارتعاش� ارتعاش�ييان�رژان�رژ يين ان�رژن ان�رژيي ش�ود. �ا ش�ود. �اي�ي� کنن�د من�تش�ر م کنن�د من�تش�ر ميي ک�ه ب�ا� آن�ه�ا ک�ا�ر م� ک�ه ب�ا� آن�ه�ا ک�ا�ر م�ي�ي�ا�ف�رادا�ف�راد ک�ن�د، ب�از�ده ک�ار را �ک�اهش ک�ن�د، ب�از�ده ک�ار را �ک�اهش ييش را� مخت�ل مش را� مخت�ل ميي �آس�ا �آس�اييککييمک�انمک�ان

کن�د. کن�د. ييک ب�دن� را� دچ�ار اخ�تالل مک ب�دن� را� دچ�ار اخ�تالل مي�ي�ولوژولوژييززي�ي� ده�د و ا�عم�ال ف ده�د و ا�عم�ال فييم�م�ابزا�ره�اييوس�اوس�ا و ابزا�ره�ال و نظ�يي�يي�ل نظ� ب�ر�قيي مت�ه ب�ر�قر مت�ه ب�ا�ديير چ�کش و ب�ا�د چ�کش و � �يي

د� کنن�ده ا�رتع�اش ب�ه د� کنن�ده ا�رتع�اش ب�ه ي�ي�ل تولل توليين وس�ان وس�ايين ص�دمه� را در� بن ص�دمه� را در� بييش�تر�ش�تر�ييببب�و ب�وب�دن� و با�فت �ه�اييب�دن� و با�فت �ه�اژ�ه ن�ر�م در مفاص�ل �دس�ت �ها، مچ و ييژ�ه ن�ر�م در مفاص�ل �دس�ت �ها، مچ و

تول و� نم�وده وا�رد تولآر�نج و� نم�وده وا�رد مي�ي�آر�نج د�رد مد د�رد کي�ي� �نما �نماييد کن�د�. س�ت ها، س�ت ها، يين�د�. رنگ پ�ر و� رنگ پ�رحفر�ه ه��ا� و� ص��د�ما�ت ييدگدگي��ي��حفر�ه ه��ا� جم�ل��ه ا�ز انگش��ت�ا�ن� ص��د�ما�ت جم�ل��ه ا�ز انگش��ت�ا�ن�

باشد. باشد.ييارتعاشات مارتعاشات م

ط کارط کارييارتعاش در محارتعاش در مح

Page 103: حفاظت صنعت ي

103103

h ارتعاش�ات مک�ان h ارتعاش�ات مک�اناص�وال هرت�ز، متن�اظر ب�ا هرت�ز، متن�اظر ب�ا 20002000 ت�ا ت�ا 11 در مح�دوده در مح�دوده ييککيياص�وال يي باش�د �ک�ه ح�ت باش�د �ک�ه ح�تييق�ه مق�ه ميي د�ور در دق د�ور در دق120000120000 ت�ا ت�ا 6060 يي دو�ران دو�راني�ي�س�رع�ت هاس�رع�ت ها

مح�د�وده� مح�د�وده� در ن�2020ت�ا ت�ا 11در هرت�ز ن� هرت�ز ب�رايي ب�راز ش�اغل�ييز ش�اغل� زيي زن،� محس�وب ي�ي�ن،� محس�وب ا�ن آور� ا�ن آور� ب�رهم �ز�دن �اعم�ال ط�بي�ي�مم ب�رهم �ز�دن �اعم�ال ط�ب �ش�ود �و س�بب� م مييععي�ي� �ش�ود �و س�بب� ا�نس�ان �يي ا�نس�ان � �گ�رد�د. �ب�دن �گ�رد�د. �ب�دن

د�س�تگ�اه �ارت�عا�ش�ي�ي�مع�اد�ل مع�اد�ل د�س�تگ�اه �ارت�عا�ش�ک ب�ع�ض�ي�ي�چ�چ�ي�ي� �پ �پييک د�ر �اث�ر ک�ه اس�ت� ب�ع�ض�ده� د�ر �اث�ر ک�ه اس�ت� از �ييده� از � تش�د ح�ال� ب�ه تش�دبس�امد�ها ح�ال� ب�ه نت�ي�ي� آ آييد �در �م�د �در �م�ييبس�امد�ها نت�د.� ب�س�ي�ي�د.� ب�س�ج�ه از �اث�ر�ات� ييارارييج�ه از �اث�ر�ات�

نا�ش�ي�ي�ول�وژ�ول�وژ�ي�ي�ززييفف نا�ش�ک پدييک ب�ه در �ب�د�ن ارت�عاش�ات� ا�ز� پد ب�ه در �ب�د�ن ارت�عاش�ات� ا�ز� تش�د�ي�ي� تش�د�ده بس�ت�گييده بس�ت�گد� ييد� ا�رتع�ا�ش�ييمهن�دس�مهن�دس�““د�ارد�.� �د�ارد�.� � ک�ن�ت�ر�ل ا�رتع�ا�ش� ک�ن�ت�ر�ل ا�م�رو�زه� �پ”” در �ب�دن ا�م�رو�زه� �پ در �ب�دن ي�ي�ادادي�ي�ش�رفت �ز�ش�رفت �ز�يي

ب�اش�د ب�اش�د ي�ي� ح�ر�کت م� ح�ر�کت م�ي�ي�م�ارم�اريي ار�تع�ا�ش ب ار�تع�ا�ش بي�ي�م�ار�م�ار�يي �از �ان�وا�ع� �ب �از �ان�وا�ع� �بييککي�ي�ک�ر�د�ه� اس�ت.� ک�ر�د�ه� اس�ت.� دري�ي�ک�ه� �در �در�ک�ه� �در �در� درا �ب�ه مش�ه�ور �ا�س�ت.� �تکان ه�ا�يياگرف�ت�گاگرف�ت�گي�ي�ا �ب�ه مش�ه�ور �ا�س�ت.� �تکان ه�ا� آ�ه�ن�گيي آ�ه�ن�گ ن�ا ي�ي�ن ن ي�ي� ن�ا ا ا

جه، ا�خ�تالل �دس�تگا�ه گ�وا�ر�ش و جه، ا�خ�تالل �دس�تگا�ه گ�وا�ر�ش و ي�ي�د �ب�ا �س�ردرد،� س�رگد �ب�ا �س�ردرد،� س�رگي�ي�م�نظ�م در� م�وار�د� ش�دم�نظ�م در� م�وار�د� ش�د همراه است. همراه است.ي�ي� عموم عموميي ها� ها�ي�ي�گر نا�راحتگر نا�راحتييد�د�

ارتعاشات در بدنارتعاشات در بدن

Page 104: حفاظت صنعت ي

104104

ک�ه در س�اختمان، مع�دن، ک�ه در س�اختمان، مع�دن، يي فش�رده و ب�اد فش�رده و ب�اديي ه�وا ه�واييل و ابزاره�ال و ابزاره�اييوس�اوس�ا کن�د و ب�ه کن�د و ب�ه ييد مد مي�ي� تو�ل تو�ليياد�اد�ي�ي� ز زيي ار�تعاش� ار�تعاش�يي ش�ود ان�ر�ژ ش�ود ان�ر�ژيي �اس�تفاده �م �اس�تفاده �مييس�ن�گبرس�ن�گبر

م م ييب �در �م�وج �ن�ر�م،� ک�اه�ش� کلس�ب �در �م�وج �ن�ر�م،� ک�اه�ش� کلس�يي ش�ود.� آس� ش�ود.� آس�ييد�س�ت �و� بازوه�ا م�نت�ق�ل م�د�س�ت �و� بازوه�ا م�نت�ق�ل م�( م�فاص�ل ( م�فاص�ل ( ( OsteoarthritisOsteoarthritisتتيي ک�ف� دس�ت،� اس�ت�ئوآرت�ر ک�ف� دس�ت،� اس�ت�ئوآرت�رييد�ر� �اس�تخوان� �ها�د�ر� �اس�تخوان� �ها�

ن ا�رتعاش� ه�ا� ب�اش�د�.� ج�ذب ن ا�رتعاش� ه�ا� ب�اش�د�.� ج�ذب يي از� ا� از� ا�ي�ي� تو�ان�د ن�اش� تو�ان�د ن�اش�يي م� م�يي ع�روق ع�روقي�ي�ب هاب هاييو �آس�و �آس�ده ده ي�ي� ه�رت�ز� �توس�ط �نس�و�ج ب�ه �پد ه�رت�ز� �توس�ط �نس�و�ج ب�ه �پد300300 ت�ا � ت�ا �3030 ب�ا بس�امد� ب�ا بس�امد� يي ا�رتعاش� ا�رتعاش�ييان�ر�ژان�ر�ژ يي از �کم� خ�ون از �کم� خ�وني�ي� �ش�ود �)ناش� �ش�ود �)ناش�يي منج�ر م منج�ر م((white fingerwhite finger)�)� ي�ي�د ا�نگش�تد ا�نگش�تييس�پ�س�پ�

ج ج يي انگ�ش�تان�(. درد،� خ�ارش، �م�ور� م�ور ش�دن �و ت�و�رم� از �نت�ا انگ�ش�تان�(. درد،� خ�ارش، �م�ور� م�ور ش�دن �و ت�و�رم� از �نت�اييم�وض�ع�م�وض�ع� ش�ود. ش�ود. ييد م�د م�يين دستگ�ا�ه هاس�ت که� د�ر سرما� تشد�ن دستگ�ا�ه هاس�ت که� د�ر سرما� تشد�ييک�ار با �ا�ک�ار با �ا�

يي رود مبت�ن رود مبت�نيي کن�ترل ارتعاش�ات بک�ار م کن�ترل ارتعاش�ات بک�ار ميي ک�ه ب�را ک�ه ب�رايييياس�تانداردهااس�تانداردهامت� �، � �، � �ح�ف�ظ� �ب�ا�ز�د�ه� �ک�ا�ر�ح�ف�ظ� �ب�ا�ز�د�ه� �ک�ا�ر� � � �ب�ر� � � � �ب�ر� � مت� �س�ال� ن� �ح�د�اک�ثر ن� �ح�د�اک�ثر ي�يي�ي )�ت�ع� )�ت�ع�ي�ي�م�ن�م�ن�ي�ي�ا� ا�ا� ا�ي�ي�س�ال�

�باشد. �باشد.يي م مششي�ي� و آسا و آساييحفظ راحتحفظ راحت � و � و ( ( ييگذا�رگذا�ر

آثار ارتعاشات در دست و پاآثار ارتعاشات در دست و پا

Page 105: حفاظت صنعت ي

105105

و و يي روغ�ن روغ�نيي ها هايي مناس�ب، ص�ندل مناس�ب، ص�ندليي ها هاييبا اس�تفاده از فنربن�دبا اس�تفاده از فنربن�د رد.رد.يي گ گيي صورت م صورت مييبادباد

راکردن ارتعاش تمام بدنراکردن ارتعاش تمام بدنييمم

راکردن ارتعاش دست و بازوراکردن ارتعاش دست و بازوييمم

ن بدن�ه اب�زار و ن بدن�ه اب�زار و ييرا ک�ردن ارتع�اش برا ک�ردن ارتع�اش بييرا ک�ردن اب�زار از درون، م�را ک�ردن اب�زار از درون، م�ييشامل م�شامل م�ت� اب�زار از� دور و �ک�اهش زم�ان ک�ار �ب�ا دس�تگاه )روزان�ه ت� اب�زار از� دور و �ک�اهش زم�ان ک�ار �ب�ا دس�تگاه )روزان�ه ييدس�ت� ک�ار�بر ه�دادس�ت� ک�ار�بر ه�دا

((ييق چر�خش شغلق چر�خش شغلي�ي�ا �از طرا �از طرييز�ان ا�رتعاشات ز�ان ا�رتعاشات ييبر�اساس� مبر�اساس� م

Page 106: حفاظت صنعت ي

106106

ييييد بخش ه�اد بخش ه�اييارتعاش�ات وارده ب�ه ب�دن گ�اه ب�ا فرک�انس تش�دارتعاش�ات وارده ب�ه ب�دن گ�اه ب�ا فرک�انس تش�دنزد ب�دن نزداز ب�دن پدي�ي�از وق�وع ب�ه و اس�ت پدک وق�وع ب�ه و اس�ت منج�ر ي�ي�ک رزون�انس منج�ر ده رزون�انس ده

در در ييککيي ارتعاش�ات مک�ان ارتعاش�ات مک�انييک و روانک و رواني�ي�ولوژولوژييززيي ش�ود اث�رات ف ش�ود اث�رات فييممش�رايياا ش�ران تحريين ب�ا تحرط ب�ا گي�ي�ط گک مک�انييرن�ده هارن�ده هاييک مک�ان تش�دييککيي ب�دن تش�د ب�دن د د يي گردد. گردد.يي منجر م منجر ميي ارتعاش ارتعاشيي شود و به جذب کل انرژ شود و به جذب کل انرژييمم

ن ام�ر از جمل�ه ش�کل س�اختمان ن ام�ر از جمل�ه ش�کل س�اختمان يي در ا در اييالبت�ه عوام�ل متع�ددالبت�ه عوام�ل متع�دد جهت و جهت و يي ارتعاش� ارتعاش�ييروروييب�دن ف�رد، وض�عيت� ب�افت، ش�دت ن�ب�دن ف�رد، وض�عيت� ب�افت، ش�دت ن�

يي رو رويي خ�ارج خ�ارجييع باره�اع باره�اي�ي�ت و توزت و توزييس�طح اعم�ال ارتع�اش، م�اهس�طح اعم�ال ارتع�اش، م�اهل است.ل است.ييده دخده دخيين پدن پدييبدن در ابدن در ا

د در بدن انساند در بدن انسانييتشدتشد

Page 107: حفاظت صنعت ي

107107

در ح در حارتعاش�ات گ�اهييارتعاش�ات گ�اهوان�ات منتهييوان�ات ب�ه م�رگ منته ب�ه م�رگ در يي م ميي در ش�ود ش�ود عات عات ييوک�ارد قلب و ض�اوک�ارد قلب و ض�اييه، مه، مي�ي� در ر در رييززييعات خ�ونرعات خ�ونرييانس�ان ض�اانس�ان ض�ا

و� مع�ده ايي روده ا روده اييدر� مج�اردر� مج�ار و� مع�ده ا ن�ي�ي�عات �کلعات �کليي �و ض�ا �و ض�ايي و� مغ�ز ن�ه و� مغ�ز ز ز ييه تواند باشد. تواند باشد.يي آمد آن م آمد آن مييپپ

عات عات ييکوپ�تر ض�اکوپ�تر ض�ايين و هلن و هلييه س�نگه س�نگي�ي� وس�ائط نقل وس�ائط نقل,,در ک�ار ب�ا تراکت�ور در ک�ار ب�ا تراکت�ور يي ارگو�ن�وم ارگو�ن�ومييز� مالح�ظ�ه ش�ده ک�ه ت�وج�ه �ب�ه فا�کتو�ره�از� مالح�ظ�ه ش�ده ک�ه ت�وج�ه �ب�ه فا�کتو�ره�ايي ن� ن�يين�خ�اعن�خ�اع

ن� �)کم�تر ن� �)کم�تر ييييد�ر ک�ا�هش �آنه�ا �م�وثر� اس�ت ا�رت�عاش�ا�ت ب�ا �فرک�ان�س �پ�اد�ر ک�ا�هش �آنه�ا �م�وثر� اس�ت ا�رت�عاش�ا�ت ب�ا �فرک�ان�س �پ�ا شود. شود.يي درک� م درک� مييبول گ�وش دا�خلبول گ�وش دا�خليي هرتز�( توسط و ست� هرتز�( توسط و ست�22ا�ز ا�ز

، ، يي و مرک�ز و مرک�زييططييس�تم اعص�اب محس�تم اعص�اب محييرات ارتعاش�ات ب�ر سرات ارتعاش�ات ب�ر سييتأثتأث ييچه ه�ا، اس�تخوان ها و رباط ه�اچه ه�ا، اس�تخوان ها و رباط ه�ايي، ماه، ماهييططييس�تم ع�روق محس�تم ع�روق محييسس

ز مالحظه شده است.ز مالحظه شده است.ييدست و بازو ندست و بازو ن

د در بدن انسان )ادامه(د در بدن انسان )ادامه(ييتشدتشد

Page 108: حفاظت صنعت ي

108108

اييبرابرا ا ج��داکردن ييم��نم��نيي ب��ر عالوه ارتعاش��ات قب��ال در ج��داکردن ب��ر عالوه ارتعاش��ات قب��ال در دييقس�مت هاقس�مت ها از م�رتعش و متح�رک د از م�رتعش و متح�رک نص�ب يي بخش ه�ا، نص�ب گ�ر بخش ه�ا، گ�ر

روييماش�ماش� رون ها تکيين ها تک گاه ه�اي�ي� گاه ه�اه چرخ ه�اييه نص�ب منعط�ف، چرخ ه�ا نص�ب منعط�ف، يي يي از دس�تگاه ها، ع�دم اس�تقرار اف�راد رو از دس�تگاه ها، ع�دم اس�تقرار اف�راد رويير ب�رخر ب�رخي�ي� ز زييککييالس�تالس�ت

ب�راييقس�مت هاقس�مت ها آم�رزش م�رتعش، ب�را آم�رزش م�رتعش، ص�حيي اس�تفاده ص�ح اس�تفاده از يي از ح ح م�رتعش و هم�انطور ک�ه گفت�ه ش�د ک�اهش ک�ار م�رتعش و هم�انطور ک�ه گفت�ه ش�د ک�اهش ک�ار ييدس�تگاه هادس�تگاه ها

الزم است. الزم است.ييا انقطاع آن گاها انقطاع آن گاهييروزانه روزانه

د در بدن انسان )ادامه(د در بدن انسان )ادامه(ييتشدتشد

Page 109: حفاظت صنعت ي

109109

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکار

فشارفشار- - 66

س�انتي س�انتي7676فش�ار ه�وا در مج�اورت س�طح آزاد دري�ا فش�ار ه�وا در مج�اورت س�طح آزاد دري�ا م�تر م�تر م�تر جي�وه اس�ت و مق�دار ن�يرويي ك�ه ب�ر ه�ر س�انتيم�تر جي�وه اس�ت و مق�دار ن�يرويي ك�ه ب�ر ه�ر س�انتي

گ�رم و ب�ر تم�ام گ�رم و ب�ر تم�ام 10331033ش�ود ش�ود مرب�ع از س�طح ب�دن وارد ميمرب�ع از س�طح ب�دن وارد مي ه�زار كيل�وگرم اس�ت. ب�ا توج�ه ب�ه ه�زار كيل�وگرم اس�ت. ب�ا توج�ه ب�ه 2020 ت�ا ت�ا 1717س�طح ب�دن س�طح ب�دن

تع�ادل بين فش�ار ب�يرون و مايع�ات و گازه�اي داخ�ل ب�دن تع�ادل بين فش�ار ب�يرون و مايع�ات و گازه�اي داخ�ل ب�دن ش�ود. تغي�ير اين فش�ار ش�ود. تغي�ير اين فش�ار ميمي ب�ه راح�تي اين ن�يرو تحم�ل ب�ه راح�تي اين ن�يرو تحم�ل : :عوارضي بشرح زير داردعوارضي بشرح زير دارد

Page 110: حفاظت صنعت ي

110110

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوارض و بيماريهاي ناشي از كاهش فشارهوا عوارض و بيماريهاي ناشي از كاهش فشارهوا کارکار

م�تري م�تري 80008000 م�تري نص�ف و در ارتف�اع م�تري نص�ف و در ارتف�اع 55005500فش�ار در ارتف�اع فش�ار در ارتف�اع م�تري ع�ش�ر فش�ا�ر ي�ك� ج�و �اس�ت�. ب�ا م�تري ع�ش�ر فش�ا�ر ي�ك� ج�و �اس�ت�. ب�ا 1600016000ث�لث و در ارتف�اع ث�لث و در ارتف�اع

م�ين ت�رتيب ك�اه�ش ميم�ين ت�رتيب ك�اه�ش مي ه ه فش�ار� اكس�يژ�ن ن�يز �ب�ه فش�ار� اكس�يژ�ن ن�يز �ب�ه,,اف�زايش� ارت�ف�اعاف�زايش� ارت�ف�اعگ�را�د ب�راي� ه�ر ك�يلوم�ت�ر ك�اهش گ�را�د ب�راي� ه�ر ك�يلوم�ت�ر ك�اهش س�انتي�س�انتي� د�رج�ه د�رج�ه 8/98/9ي�اب�د. دم�ا ن�يز ي�اب�د. دم�ا ن�يز

يا�ب�د. �در ارت�فاع�ا�ت� مق�دار� اش�ع�ه� م�اور�اء بنف�ش �بي�ش�تر� اس�ت�. يا�ب�د. �در ارت�فاع�ا�ت� مق�دار� اش�ع�ه� م�اور�اء بنف�ش �بي�ش�تر� اس�ت�. � �ميميچ��و�ن ان��ر�ژ�ي ب��دن� از �اكس�يد�اس��ي�ون� م��و�اد غ��ذايي� و� ت��رك�ي�ب ب��ا� چ��و�ن ان��ر�ژ�ي ب��دن� از �اكس�يد�اس��ي�ون� م��و�اد غ��ذايي� و� ت��رك�ي�ب ب��ا�

ش�ود �ك�اهش �ا�كس�يژن �ك�ا�هش ا�ن�ر�ژي� را� ب�ا�عث ش�ود �ك�اهش �ا�كس�يژن �ك�ا�هش ا�ن�ر�ژي� را� ب�ا�عث ا�كس�ي�ژن ت�أ�م�ين م�ي�ا�كس�ي�ژن ت�أ�م�ين م�ي�ش�ود.� ه�م�چ�ن�ين ب�ا ش�ود.� ه�م�چ�ن�ين ب�ا ش�و�د �و �جر�ي�ان �اك�س�ي�ژن� د�ر ب�دن ن�ي�ز �كم م�ي�ش�و�د �و �جر�ي�ان �اك�س�ي�ژن� د�ر ب�دن ن�ي�ز �كم م�ي� � �م�يم�ي

ش�ود و� �ش�ود و� � � �ك�ا�هش� فش�ار� �گ�ازه�ا�ي م�حل�ول �د�ر� �ما�ي�ع�ات� �ب�دن� خ�ا�رج� ميك�ا�هش� فش�ار� �گ�ازه�ا�ي م�حل�ول �د�ر� �ما�ي�ع�ات� �ب�دن� خ�ا�رج� ميت�نگي، �م�ورمو�رش��د�ن ا�ن��د�ام�ها، س��وز�ش و ت�نگي، �م�ورمو�رش��د�ن ا�ن��د�ام�ها، س��وز�ش و عو�ارض��ي �نظ��ير� نفس�عو�ارض��ي �نظ��ير� نفس�

ه��اي گوا�رش��ي. اخ�تالل گ��ر�دش خ��ون، ه��اي گوا�رش��ي. اخ�تالل گ��ر�دش خ��ون، ن��ا�راحت�ي� ن��ا�راحت�ي�،،خ��ارش پوس��ت�خ��ارش پوس��ت�ش�ود�. ا�گرچ�ه ش�ود�. ا�گرچ�ه ا�ختالل در� حس� ش�نوا�ي�ي و سي�س�تم �بين�ا�ي�ي آش�كار� مي�ا�ختالل در� حس� ش�نوا�ي�ي و سي�س�تم �بين�ا�ي�ي آش�كار� مي�

تدريج� و بعد� از مد�تي با تغ�ييرات فش�ار �تطاب�قتدريج� و بعد� از مد�تي با تغ�ييرات فش�ار �تطاب�قه ه ب�دن بب�دن ب مبتاليان به مبتاليان به کار کردن کار کردنكند. بدين ترتيبكند. بدين ترتيب ميمي حاصلحاصل ارتفاعات ارتفاعات اختالالت قلبي عروقي و فشارخون و ريوي دراختالالت قلبي عروقي و فشارخون و ريوي در باشند. باشند. ممنوع ميممنوع مي

Page 111: حفاظت صنعت ي

111111

عوامل فيزيکي زيان آور محيط عوامل فيزيکي زيان آور محيط کارکارعوارض و بيماريهاي ناشي از افزايش فشارعوارض و بيماريهاي ناشي از افزايش فشار

ه�ا و ه�ا و ه�اي ك�ار هم�راه ب�ا اف�زايش فش�ار زي�ر س�طح رودخان�هه�اي ك�ار هم�راه ب�ا اف�زايش فش�ار زي�ر س�طح رودخان�ه عم�ده محي�طعم�ده محي�ط ازاي ه�ر �ده م�تر� عم�ق �آب ي�ك �ج�و �فش�ار� اف�زو�ده ميازاي ه�ر �ده م�تر� عم�ق �آب ي�ك �ج�و �فش�ار� اف�زو�ده مي � �باش�د.� ب�هباش�د.� ب�ه درياه�ا �ميدرياه�ا �مي

شود. شود. جو فشار اضافه مي جو فشار اضافه مي44 متري، متري، 4040شود بطوريكه در عمق شود بطوريكه در عمق

h در عم�ق تحت فش�ار زي�اد گازه�ا بت�دريج در مايع�ات ب�دن ح�ل ميتحت فش�ار زي�اد گازه�ا بت�دريج در مايع�ات ب�دن ح�ل مي h در عم�ق ش�وند. مثال ش�وند. مثالش�ود پ�نج براب�ر ش�ر�ايط معم�ول ش�ود پ�نج براب�ر ش�ر�ايط معم�ول چه�ل م�ت�ري �مق�دار �ازتي ك�ه در� خ�ون ح�ل مي�چه�ل م�ت�ري �مق�دار �ازتي ك�ه در� خ�ون ح�ل مي�

ا�س�ت. بازگ�ش�ت س�ر�يع ب�ه س�ط�ح آ�ب ب�را�ي ك�س�اني ك�ه� زي�ر آ�ب و د�ر فش�ار زي�اد ا�س�ت. بازگ�ش�ت س�ر�يع ب�ه س�ط�ح آ�ب ب�را�ي ك�س�اني ك�ه� زي�ر آ�ب و د�ر فش�ار زي�اد ش�كنند خ�طرن�اك� اس�ت� و اين �ك�ار باي�د �ت�دريج�ي ص�ورت گ�ي�رد در �غ�ير ش�كنند خ�طرن�اك� اس�ت� و اين �ك�ار باي�د �ت�دريج�ي ص�ورت گ�ي�رد در �غ�ير ك�ا�ر ميك�ا�ر مي

در�ده�ايي د�ر سراس�ر ب�دن، �درد اط�راف مفاص�ل و در�ده�ايي د�ر سراس�ر ب�دن، �درد اط�راف مفاص�ل و مث�ل مث�ل ا�ينص�ورت �عوارض�ي ا�ينص�ورت �عوارض�ي اس��تخ�وان�ها و عض��الت�، س��رگيجه� و ته��و�ع و ع��دم تع��اد�ل در ح��ركت، ايج��اد اس��تخ�وان�ها و عض��الت�، س��رگيجه� و ته��و�ع و ع��دم تع��اد�ل در ح��ركت، ايج��اد

2424ش�ود مم�كن �اس�ت� ت�ا� ش�ود مم�كن �اس�ت� ت�ا� مل�كوله�اي� ه�وا �در مغ�ز ك�ه ب�ه س�كت�ه مغ�زي من�ج�ر م�يمل�كوله�اي� ه�وا �در مغ�ز ك�ه ب�ه س�كت�ه مغ�زي من�ج�ر م�يساعت بعد آشكار شود. ساعت بعد آشكار شود.

حساسيت حساسيت اي، آم�وزش واي، آم�وزش و مح�دوديت س�اعات ك�ار، معاين�ات پزش�كي دورهمح�دوديت س�اعات ك�ار، معاين�ات پزش�كي دوره

كنند كنند كار ميكار مي هاي مختلف كساني كه در فشار باالهاي مختلف كساني كه در فشار باال نسبت به بيمارينسبت به بيماري

ضروري است. ضروري است.

Page 112: حفاظت صنعت ي

112112

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

س�از در اين بخش م�ورد بررس�ي ق�رار ميس�از در اين بخش م�ورد بررس�ي ق�رار مي تشعش�عات ي�ونتشعش�عات ي�ون گيرن�د. �اين تشعش�عات� ش�امل� تشعش�عات� الكترومغناطيس�ي گيرن�د. �اين تشعش�عات� ش�امل� تشعش�عات� الكترومغناطيس�ي

، ، xxو �تشعش��عات اتمي نظ��ير ا�ش��عه و �تشعش��عات اتمي نظ��ير ا�ش��عه γγ �و �و xxمانن��د اش��عة مانن��د اش��عة باشد. باشد. ها، پروتو�نها و �نوترونها م�يها، پروتو�نها و �نوترونها م�ي ال�كترون�ال�كترون�

باش�ند باش�ند ايزوتوپه�ايي از ي�ك عنص�ر مي ايزوتوپه�ايي از ي�ك عنص�ر مياجسTام راديواكTتيواجسTام راديواكTتيو ك�ه �د�ر ح�الت� تع�اد�ل ق�ر�ار ند�ارن�د �و ب�ا� ج�ذ�ب �ي�ا� �دف�ع �ي�ك ي�ا� چ�ن�د ك�ه �د�ر ح�الت� تع�اد�ل ق�ر�ار ند�ارن�د �و ب�ا� ج�ذ�ب �ي�ا� �دف�ع �ي�ك ي�ا� چ�ن�د ن�وكل�ئ��ون �و تش�عش��ع� ان��رژي� اض��ا�في،� بح��الت� تع�ا�دل �درم�ين�وكل�ئ��ون �و تش�عش��ع� ان��رژي� اض��ا�في،� بح��الت� تع�ا�دل �درم�يآي�ن�د�. عن�اص�ر ر�ا�د�يواك�تي�و م�مكن� اس�ت �ب�ا �ش�كس�ته� �ش�د�ن� ن�يز ب�ه آي�ن�د�. عن�اص�ر ر�ا�د�يواك�تي�و م�مكن� اس�ت �ب�ا �ش�كس�ته� �ش�د�ن� ن�يز ب�ه ع�نا�ص�ر�ي �ب�ا� ح�الت� �پاي�د�ار�ت�ر ت�ب�دي�ل� ش�وند�.� ا�جس�ام �ر�اديواك�تيو ع�نا�ص�ر�ي �ب�ا� ح�الت� �پاي�د�ار�ت�ر ت�ب�دي�ل� ش�وند�.� ا�جس�ام �ر�اديواك�تيو

سازند�.� سازند�.� از �خو�د� منتش�ر مي�از �خو�د� منتش�ر مي� � �γγو� �و� �ββ، ، xxس�ه �نوع �اش�عه �س�ه �نوع �اش�عه �

Page 113: حفاظت صنعت ي

113113

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

ام�روزه خاص�يت راديواكتيويت�ه را ب�ا ايج�اد ع�دم تع�ادل در ام�روزه خاص�يت راديواكتيويت�ه را ب�ا ايج�اد ع�دم تع�ادل در كنن�د. كنن�د. ه�اي پاي�دارتر بط�ور مص�نوعي ن�يز درس�ت ميه�اي پاي�دارتر بط�ور مص�نوعي ن�يز درس�ت مي هس�تههس�ته

توانن��د ط��بيعي ي��ا توانن��د ط��بيعي ي��ا من��ابع تولي��د اش��عه راديواك��تيو ميمن��ابع تولي��د اش��عه راديواك��تيو ميازمص��نوعي باش��ند. راديواكتيويت��ه ط��بيعيمص��نوعي باش��ند. راديواكتيويت��ه ط��بيعي از �� تشعش��عات تشعش��عات

آي�د ك�ه م�يزان و آي�د ك�ه م�يزان و د ميد ميووكيه�اني و ديگ�ر من�ابع ط�بيعي بوج�كيه�اني و ديگ�ر من�ابع ط�بيعي بوج�آث�ار س�وء آنه�ا، در مقايس�ه ب�ا م�واد راديواك�تيو مص�نوعي، آث�ار س�وء آنه�ا، در مقايس�ه ب�ا م�واد راديواك�تيو مص�نوعي،

هاي انساني، ناچيز است. هاي انساني، ناچيز است. ناشي از فعاليتناشي از فعاليت

Page 114: حفاظت صنعت ي

114114

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

واحدهاي سنجش مواد پرتوزا : واحدهاي سنجش مواد پرتوزا :

ك�وري بي�انگر تح�والت و م�يزان كاهش�ي اس�ت ك�ه ك�وري بي�انگر تح�والت و م�يزان كاهش�ي اس�ت ك�ه كTوري :كTوري : ده�د و ده�د و د�ر ي�ك ث�اني�ه د�ر� مق�دار� �معي�ني �از راديواي�زوت�وپ �رخ مي�د�ر ي�ك ث�اني�ه د�ر� مق�دار� �معي�ني �از راديواي�زوت�وپ �رخ مي�

معادل فعاليت يك گرم راديوم است. معادل فعاليت يك گرم راديوم است.

مق�دار دز ج�ذب ش�ده ك�ه ي�ك ژول ان�رژي را ب�ه ي�ك مق�دار دز ج�ذب ش�ده ك�ه ي�ك ژول ان�رژي را ب�ه ي�ك گTري :گTري : شود. شود. دهد يك گري ناميده ميدهد يك گري ناميده مي كيلوگرم انتقال ميكيلوگرم انتقال مي

پرتوه�ا روي ب�دن آث�ار پرتوه�ا روي ب�دن آث�ار ,, : از نظ�ر كيفي : از نظ�ر كيفيمقTدار معTادلمقTدار معTادل بيولوژي�ك متف�اوتي دارن�د يع�ني ي�ك مق�دار مش�خص از ي�ك بيولوژي�ك متف�اوتي دارن�د يع�ني ي�ك مق�دار مش�خص از ي�ك

نوع پرتو ممكن است اثرنوع پرتو ممكن است اثر

بيولوژيك كمتر يا بيشتري از يك نوع ديگر باشد. كميتيبيولوژيك كمتر يا بيشتري از يك نوع ديگر باشد. كميتي

نام دارد. نام دارد.معادلمعادل دزدزكند كند كه اين تفاوت را معلوم ميكه اين تفاوت را معلوم مي

Page 115: حفاظت صنعت ي

115115

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

DE = D * RBEDE = D * RBE

RBERBE دز دز نامن�د. واح�د نامن�د. واح�د ض�ريب ت�أثير بيولوژي�ك ميض�ريب ت�أثير بيولوژي�ك ميرا راباشد.باشد. مي ميSivertSivertسيورت سيورت ر�م يا ر�م يا ، ، ((DEDEمعادل )معادل )

Page 116: حفاظت صنعت ي

116116

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

Page 117: حفاظت صنعت ي

117117

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

Page 118: حفاظت صنعت ي

118118

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

Page 119: حفاظت صنعت ي

119119

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

شناخت پرتوها و ذرات يونساز:شناخت پرتوها و ذرات يونساز:

:αα - ذره- ذره11 : باش��ند. مس��ير باش��ند. مس��ير داراي ج��رم زي��اد ميداراي ج��رم زي��اد مي αα ذرات ذرات حرکتشان مستقيمحرکتشان مستقيم

است.است.

دهن�د و س�رانجام ب�ا ج�ذب دو الک�ترون دهن�د و س�رانجام ب�ا ج�ذب دو الک�ترون ان�رژي خ�ود را از دس�ت ميان�رژي خ�ود را از دس�ت مي 22ب�ا توج�ه ب�ه ان�ر�ژي �خ�ود �بين ب�ا توج�ه ب�ه ان�ر�ژي �خ�ود �بين ش�وند. ذرا�ت ش�وند. ذرا�ت تب�ديل ميتب�ديل مي ه�ليم ه�ليم ب�ه �اتم ب�ه �اتم

کنن�د�.� در آ�ب و� محيطه�اي جام�د کنن�د�.� در آ�ب و� محيطه�اي جام�د م�تر د�ر ه�وا �نف�وذ م�ي�م�تر د�ر ه�وا �نف�وذ م�ي� س�انتي� س�انتي�1010ت�ا� ت�ا� نف�و�ذ �کم�تري �دارن�د و �ب�دين ت�رتي�ب� ب�ا �ي�ک ور�ق�ه ن�از�ک ف�ل�زي و� ح�تي نف�و�ذ �کم�تري �دارن�د و �ب�دين ت�رتي�ب� ب�ا �ي�ک ور�ق�ه ن�از�ک ف�ل�زي و� ح�تي

تو�ان�ن�د از ح�رکت آن�ها ج�لوگيري� �کرد.تو�ان�ن�د از ح�رکت آن�ها ج�لوگيري� �کرد. � �ص�فحه کا�غذ �ميص�فحه کا�غذ �مي

ورود آنه�ا از ب�يرون ب�ه ب�دن چن�دان خطرن�اک نيس�ت ام�ا اگرورود آنه�ا از ب�يرون ب�ه ب�دن چن�دان خطرن�اک نيس�ت ام�ا اگر

طريق استنشاق وارد بدن شوند بسيار خطرناکند.طريق استنشاق وارد بدن شوند بسيار خطرناکند. ازاز

Page 120: حفاظت صنعت ي

120120

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

ه�اي رادي�و اک�تيو ه�اي رادي�و اک�تيو ک�ه از هس�ته ک�ه از هس�تهββ ان�رژي ذرات ان�رژي ذرات :: ββ - ذره- ذره22 ش�وند متف�اوت اس�ت و ب�دين دلي�ل ب�رد آنه�ا ش�وند متف�اوت اس�ت و ب�دين دلي�ل ب�رد آنه�ا ميمي خ�ارج خ�ارج

اختالف دارد. ق��درت نف��وذ آنه��ا زي��اد اس��ت. مس��ير آنه��ا اختالف دارد. ق��درت نف��وذ آنه��ا زي��اد اس��ت. مس��ير آنه��ا باش��د اين باش��د اين در پي مس��تقيم نميدر پي مس��تقيم نمي ه��اي پيه��اي پي ب��دليل انح��رافب��دليل انح��راف

ذرات در هنگ�ام عب�ور ب�ه م�رور ان�رژي خ�ود را از دس�ت ذرات در هنگ�ام عب�ور ب�ه م�رور ان�رژي خ�ود را از دس�ت h دهن�د و م�وجب يون�يزه ک�ردن اتمه�ا ميدهن�د و م�وجب يون�يزه ک�ردن اتمه�ا مي ميمي h ش�وند. مثال ش�وند. مثال

کن�د کن�د م�تر نف�وذ ميم�تر نف�وذ مي ميلي ميلي77 درب�افت ن�رم ح�دود درب�افت ن�رم ح�دود p p 3232پرت�وي پرت�وي و ان�رژي خ�ود را در ص�ورت ورود ب�ه ب�دن در داخ�ل ب�دن و ان�رژي خ�ود را در ص�ورت ورود ب�ه ب�دن در داخ�ل ب�دن

زند.زند. کند و صدمات زيادي ميکند و صدمات زيادي مي پراکنده ميپراکنده مي

Page 121: حفاظت صنعت ي

121121

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

h از هس�ته اتم راديواک�تيو ک�ه ب�ه :: γγ - پرتTو- پرتTو33 h از هس�ته اتم راديواک�تيو ک�ه ب�ه اين پرت�و معم�وال اين پرت�و معم�والآي�د. �ق�درت� يونيزاس�يون آي�د. �ق�درت� يونيزاس�يون رود بدس�ت م�يرود بدس�ت م�ي ميمي ح�الت� پاي�دار� ح�الت� پاي�دار�

ض�ع�يف ا�س�ت �ولي� ق�د�رت �نف�وذ �آن� بس�ي�ار� زي�اد اس�ت و ض�ع�يف ا�س�ت �ولي� ق�د�رت �نف�وذ �آن� بس�ي�ار� زي�اد اس�ت و � �γγاش�ع�ه اش�ع�ه ب�د�ليل نف�وذ� در� عم�ق �ب�افت �ب�د�ن خط�رات �زي�ا�دي دا�رد.� پرتوه�اي ب�د�ليل نف�وذ� در� عم�ق �ب�افت �ب�د�ن خط�رات �زي�ا�دي دا�رد.� پرتوه�اي

ββ� � ب�ا� ص�فح�ه �آلو�مي�ني�ومي� ب�ه� ض�خا�مت� �چن�د م�يلي� م�ت�ر� مت�وق�ف� ب�ا� ص�فح�ه �آلو�مي�ني�ومي� ب�ه� ض�خا�مت� �چن�د م�يلي� م�ت�ر� مت�وق�ف� ا�ز� بل�و�کا�ز� بل�و�ک γγش�وند �در �حا�ليک�ه ب�راي �ج�لوگ�ير�ي �از پر�توه�اي� ش�وند �در �حا�ليک�ه ب�راي �ج�لوگ�ير�ي �از پر�توه�اي� م�يم�ي

شود.شود. ه�اي ضخيم �سربي استفاده� ميه�اي ضخيم �سربي استفاده� مي اين پرتوه�ا داراي ان�رژي ک�افي ب�راي يونس�ازي و اين پرتوه�ا داراي ان�رژي ک�افي ب�راي يونس�ازي و : :XX- پرتTو - پرتTو 44

باش�د و از طري�ق باش�د و از طري�ق � �لکول�ه�اي جس�م ج�اذ�ب ميلکول�ه�اي جس�م ج�اذ�ب ميووتحري�ک اتمه�ا و �متحري�ک اتمه�ا و �مک�اه�ش ناگه�اني �س�رع�ت الکترو�نه�اي �س�ريع ي�ا خ�ارج� ک�ردن ي�ک ک�اه�ش ناگه�اني �س�رع�ت الکترو�نه�اي �س�ريع ي�ا خ�ارج� ک�ردن ي�ک

الکترون از مدار اتمالکترون از مدار اتمه�اي س�ريع )ک�ه ب�اعث ج�ذب الک�ترون ديگره�اي س�ريع )ک�ه ب�اعث ج�ذب الک�ترون ديگر بوس�يله الک�ترون بوس�يله الک�ترون گردد.گردد. ميمي ش�ود( تولي�دش�ود( تولي�د در م�دار مزب�ور و ص�دور فوت�ون مي در م�دار مزب�ور و ص�دور فوت�ون مي

Page 122: حفاظت صنعت ي

122122

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

: پرت�و ن�وترون فاق�د ب�ار الک�تريکي اس�ت و : پرت�و ن�وترون فاق�د ب�ار الک�تريکي اس�ت و - نTوترون- نTوترون55 ه�اي س�ريع و ح�رارتي ممکن اس�ت ه�اي س�ريع و ح�رارتي ممکن اس�ت ب�ه ص�ورت ن�وترونب�ه ص�ورت ن�وترونآثاري داشته باشد.آثاري داشته باشد.

Page 123: حفاظت صنعت ي

123123

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

آثار تشعشات يونيزهآثار تشعشات يونيزه

- اثرات مستقيم- اثرات مستقيم11

ايج��اد وقف��ه در تقس��يم س��لول جهش ژني ايج��اد وقف��ه در تقس��يم س��لول جهش ژني شکس�ت کروم�وزومي ي�ا تغي�ير س�اختمان و ت�رکيب شکس�ت کروم�وزومي ي�ا تغي�ير س�اختمان و ت�رکيب

هاي آسيب ديده مرگ سلولي هاي آسيب ديده مرگ سلولي کروموزومکروموزوم

- اثرات غير مستقيم- اثرات غير مستقيم22

h تولي��د آب h تولي��د آب تغي��ير اج��زاء ش��يميايي س��لول )مثال تغي��ير اج��زاء ش��يميايي س��لول )مثالاکسيژنه که سمي است(اکسيژنه که سمي است(

Page 124: حفاظت صنعت ي

124124

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

آثار تشعشات يونيزهآثار تشعشات يونيزه

آثار زودرس:آثار زودرس:

ال�ف: اث�رات پوس�تي: نظ�ير س�رخي، ت�اول ي�ا م�رگ س�لولي ال�ف: اث�رات پوس�تي: نظ�ير س�رخي، ت�اول ي�ا م�رگ س�لولي پوست.پوست.

ت�ر( ت�ر( ه�اي س�فيد ، قرم�ز )خفي�فه�اي س�فيد ، قرم�ز )خفي�ف ب: اث�رات خ�وني: ک�اهش گلب�ولب: اث�رات خ�وني: ک�اهش گلب�ول گري( گري(66ها و �مغز اس�تخوا�ن )در دزهاي ب�اال �تا حد�ود �ها و �مغز اس�تخوا�ن )در دزهاي ب�اال �تا حد�ود � و� پالکتو� پالکت

ج: اث��ر روي س��لولهاي جنس��ي: اختالل در س��لولهاي جنس��ي ج: اث��ر روي س��لولهاي جنس��ي: اختالل در س��لولهاي جنس��ي توان�د توان�د � � گ�ري�( �م�ي گ�ري�( �م�ي66مردا�ن�ه� �و �زنان�ه �ک�ه� د�ر �دزه�ا�ي �ب�اال� )ت�ا� ح�دود مردا�ن�ه� �و �زنان�ه �ک�ه� د�ر �دزه�ا�ي �ب�اال� )ت�ا� ح�دود

به عقيمي در زنان منجر شود.به عقيمي در زنان منجر شود.

هاي اول رشد.هاي اول رشد. د: اثر روي جنين: بويژه در هفتهد: اثر روي جنين: بويژه در هفته

Page 125: حفاظت صنعت ي

125125

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

آثار تشعشات يونيزهآثار تشعشات يونيزه

آثار عمومي در تمام بدن:آثار عمومي در تمام بدن:

اي ن�دارد اي ن�دارد گ�ري آث�ار کلي�نيکي قاب�ل مش�اهده گ�ري آث�ار کلي�نيکي قاب�ل مش�اهده25/025/0دز ت�ا ح�دود دز ت�ا ح�دود اش�تهايي،� ته�وع و ت�ا ح�دود اش�تهايي،� ته�وع و ت�ا ح�دود گ�ري ب�ه �بع�د �از ب�ي گ�ري ب�ه �بع�د �از ب�ي6/06/0ا�م�ا از ح�دود ا�م�ا از ح�دود

ل� ک�ام��ل دس��ت�گاه� �گ��وا�رش� �منج��ر �مي33 ل� ک�ام��ل دس��ت�گاه� �گ��وا�رش� �منج��ر �مي گ��ر�ي �ب��ه� اخ�ت�ال� ش��ود�. �ش��ود�. � � � گ��ر�ي �ب��ه� اخ�ت�ال�ه�ا�ي پ�و�س�تي� و �ک�اه�ش ت�دري�جي� وزن ب�دن ب�ا ه�ا�ي پ�و�س�تي� و �ک�اه�ش ت�دري�جي� وزن ب�دن ب�ا آ�ث�ار�ي ن�ظ�ير� ج�و�شآ�ث�ار�ي ن�ظ�ير� ج�و�ش

ش�و�د و� اح�تم�ا�ل م�رگ �هن�گ�ا�م دري�ا�ف�ت دز �ب�االتر ش�و�د و� اح�تم�ا�ل م�رگ �هن�گ�ا�م دري�ا�ف�ت دز �ب�االتر � �ت�أخير� ظ�ا�هر م�يت�أخير� ظ�ا�هر م�ياس�ت�. ا�ق�دامات�ي نظ�ي�ر پ�يون�د اس�ت�. ا�ق�دامات�ي نظ�ي�ر پ�يون�د %%5050 هفت�ه� هفت�ه� 44 گ�ر�ي پس ا�ز گ�ر�ي پس ا�ز 55ا�ز ا�ز

تواند� در� اينتواند� در� اين ها�ي� مو�ض�عي م�ي�ها�ي� مو�ض�عي م�ي� مغ�ز است�خو�ان �و� رفع� آلو�دگيمغ�ز است�خو�ان �و� رفع� آلو�دگي

حالت مفيد باشد.حالت مفيد باشد.

Page 126: حفاظت صنعت ي

126126

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

آثار تشعشات يونيزهآثار تشعشات يونيزه

آثار تأخيري:آثار تأخيري:

و و DNADNAهاي کروموزومي و تغيير در زنجير هاي کروموزومي و تغيير در زنجير شکستشکست h جهش و عواقبي نظير سرطان از جمله سرطان h جهش و عواقبي نظير سرطان از جمله سرطان نتيجتا نتيجتا

خون تيروئيد، سينه، ريه. خون تيروئيد، سينه، ريه.

Page 127: حفاظت صنعت ي

127127

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

حفاظت در برابر پرتوها: حفاظت در برابر پرتوها: م دريافت دز م دريافت دز دد كسب اطمينان از ع كسب اطمينان از ع,,حفاظت در برابر پرتوحفاظت در برابر پرتو

باالتر از حد مجاز و به ميزان حداقل ممكن باشد. باالتر از حد مجاز و به ميزان حداقل ممكن باشد.

گردد : گردد : اصول زير در اين مورد پيشنهاد مياصول زير در اين مورد پيشنهاد مي كنترل دز دريافتي و مراقبت از عدم دريافت دز توسط كنترل دز دريافتي و مراقبت از عدم دريافت دز توسط 1.1.

حداقل افراد.حداقل افراد. توسط افرادي كه با اشعه سروكار توسط افرادي كه با اشعه سروكار فيلم بجفيلم بجاستفاده از استفاده از 2.2.

دارند. دارند. استفاده از موانع متناسب با شدت و انواع تابشها براي استفاده از موانع متناسب با شدت و انواع تابشها براي 3.3.

محيط كار و محبوس كردن منابع پرتوزامحيط كار و محبوس كردن منابع پرتوزاكسب فاصله مناسب.كسب فاصله مناسب.4.4.

Page 128: حفاظت صنعت ي

128128

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

حفاظت در برابر پرتوها: حفاظت در برابر پرتوها:

ساير اق�دامات احتي�اطي از جمل�ه مم�انعت از اف�راد ب�ا ساير اق�دامات احتي�اطي از جمل�ه مم�انعت از اف�راد ب�ا 5.5.ه���اي ه���اي اختالالت مت���ابوليكي، بيماريه���اي پوس���تي، زخماختالالت مت���ابوليكي، بيماريه���اي پوس���تي، زخم

آش�كار بيماريه�اي دس�تگاههاي خونس�از و ام�راض عف�وني آش�كار بيماريه�اي دس�تگاههاي خونس�از و ام�راض عف�وني و ع�دم خ�وردن غ�ذا، كش�يدن س�يگار و . . . در محي�ط و ع�دم خ�وردن غ�ذا، كش�يدن س�يگار و . . . در محي�ط

راديواكتيو راديواكتيو ها و اشياء آلوده. ها و اشياء آلوده. تعويض كليه وسايل و لباستعويض كليه وسايل و لباس6.6.

Page 129: حفاظت صنعت ي

129129

تشعشعات و مواد راديو اكتيوتشعشعات و مواد راديو اكتيو

رفع آلودگي از مواد راديواكتيو رفع آلودگي از مواد راديواكتيو

ه�اي مك�انيكي، رقي�ق ك�ردن م�اده، گذش�ت زم�ان ه�اي مك�انيكي، رقي�ق ك�ردن م�اده، گذش�ت زم�ان از روشاز روش ت�وان اس�تفاده ت�وان اس�تفاده )در نيم�ه عمره�اي كوت�اه( و شستش�و مي)در نيم�ه عمره�اي كوت�اه( و شستش�و مي

نم�ود. روش�هاي ش�يميايي ش�امل اس�تفاده از محلوله�اي نم�ود. روش�هاي ش�يميايي ش�امل اس�تفاده از محلوله�اي اس���يدي و قلي���ايي ب���راي ج���داكردن موادراديواك���تيو از اس���يدي و قلي���ايي ب���راي ج���داكردن موادراديواك���تيو از س�طوح و جلوگ�يري از رس�وب آنه�ا و ط�رق بيولوژي�ك ) ب�ر س�طوح و جلوگ�يري از رس�وب آنه�ا و ط�رق بيولوژي�ك ) ب�ر

ه�ا( ه�ا( پاي�ه ج�ذب م�واد آلي ي�ا كلوئي�دي آل�وده توس�ط ب�اكتريپاي�ه ج�ذب م�واد آلي ي�ا كلوئي�دي آل�وده توس�ط ب�اكتريباشد. باشد. ميمي

Page 130: حفاظت صنعت ي

130130

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

يكي از ابع�اد مهم انس�ان، ابع�اد روحي و رواني او اس�ت يكي از ابع�اد مهم انس�ان، ابع�اد روحي و رواني او اس�ت h h ك��ه متق��ابال گ��ذارد. گ��ذارد. زن��دگي جس��مي او ت��أثير ميزن��دگي جس��مي او ت��أثير ميب��ر ب��ر ك��ه متق��ابال

ه�اي ه�اي محي�طمحي�ط بيماريه�اي رواني و عص�بي آش�كارا در هم�ه بيماريه�اي رواني و عص�بي آش�كارا در هم�ه ش�ود ح�دود ش�ود ح�دود ش�ود بطوريك�ه گفت�ه ميش�ود بطوريك�ه گفت�ه مي ك�ار مالحظ�ه ميك�ار مالحظ�ه مي

% غيبت% غيبت3030برن��د و ح�دود برن��د و ح�دود % ك��ارگران از آن رنج مي% ك��ارگران از آن رنج مي2020باش��د. اين باش��د. اين ه��ا ناش��ي از وض��عيت نامناس��ب رواني ميه��ا ناش��ي از وض��عيت نامناس��ب رواني مي

بيماريه�ا عام�ل مهمي در تش�نج محي�ط ك�ار و افت به�رهبيماريه�ا عام�ل مهمي در تش�نج محي�ط ك�ار و افت به�ره باشد.باشد. وري ميوري مي

Page 131: حفاظت صنعت ي

131131

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

اعتنايي نسبت به تدابير ايمنياعتنايي نسبت به تدابير ايمني بيبي

مب�االتي نس�بت ت�دابير مب�االتي نس�بت ت�دابير بس�ياري از ح�وادث ناش�ي از ك�ار ناش�ي از بيبس�ياري از ح�وادث ناش�ي از ك�ار ناش�ي از بي ح�فاظتي اس�ت. ممكن� است عوامل� زير د�ر اي�ن امر دخيل �باشد �: ح�فاظتي اس�ت. ممكن� است عوامل� زير د�ر اي�ن امر دخيل �باشد �:

غرور و احس�اس اينك�ه تجرب�ه ك�افي نس�بت ب�ه مقابل�ه ب�ا ح�وادث وج�ود دارد. غرور و احس�اس اينك�ه تجرب�ه ك�افي نس�بت ب�ه مقابل�ه ب�ا ح�وادث وج�ود دارد. 1.1.

ده�د و س�رعت انج�ام ده�د و س�رعت انج�ام تص�ور آنك�ه ت�دابير حف�اظتي، ران�دمان را ك�اهش ميتص�ور آنك�ه ت�دابير حف�اظتي، ران�دمان را ك�اهش مي2.2.يابد. يابد. كار تقليل ميكار تقليل مي

ده�د و ن�يروي ک�ار از اين ده�د و ن�يروي ک�ار از اين اج�راي ت�دابير حف�اظتي فرم�انبرداري را نش�ان مياج�راي ت�دابير حف�اظتي فرم�انبرداري را نش�ان مي3.3.امر گريزان است.امر گريزان است.

ه��اي انج��ام ک��ار کم خط��ر و بط��ور کلي کمب��ود ه��اي انج��ام ک��ار کم خط��ر و بط��ور کلي کمب��ود بي اطالعي از ش��يوهبي اطالعي از ش��يوه4.4.آموزش.آموزش.

خستگي و عدم تمرکز.خستگي و عدم تمرکز.5.5.

بيماريهابيماريها6.6.

ساير عوامل محيطيساير عوامل محيطي7.7.

Page 132: حفاظت صنعت ي

132132

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

محيط و شرايط کارمحيط و شرايط کار

آي�د. رواب�ط آي�د. رواب�ط ش�مار ميش�مار ميه ه محي�ط ک�ار عام�ل رواني مهمي ب�محي�ط ک�ار عام�ل رواني مهمي ب� ص�ميمانه و انس�اني بين ک�ارگران و کارفرم�ا و م�ديران و ص�ميمانه و انس�اني بين ک�ارگران و کارفرم�ا و م�ديران و رض�ايت ک�ارگران از ش�رايط ک�ار از جمل�ه م�زد، س�اعت رض�ايت ک�ارگران از ش�رايط ک�ار از جمل�ه م�زد، س�اعت ک�ار، ع�دم تبعيض، �امکان�ات رف�اه�ي، تض�مي�ن آتي�ه، وض�ع ک�ار، ع�دم تبعيض، �امکان�ات رف�اه�ي، تض�مي�ن آتي�ه، وض�ع

توان�د ت�أثير مهمي در ک�اهش توان�د ت�أثير مهمي در ک�اهش اس�تخدامي مناس�ب و... مياس�تخدامي مناس�ب و... ميحوادث داشته باشد.حوادث داشته باشد.

نظم و ت�رتيب و نظ�افت محي�ط ک�ار و وج�ود م�ددکاران نظم و ت�رتيب و نظ�افت محي�ط ک�ار و وج�ود م�ددکاران ب�راي رس�يدگي ب�ه مش�کالت شخص�ي ن�يروي ک�ار ن�يز در ب�راي رس�يدگي ب�ه مش�کالت شخص�ي ن�يروي ک�ار ن�يز در

بهبود شرايط محيط کار مؤثر است.بهبود شرايط محيط کار مؤثر است.

Page 133: حفاظت صنعت ي

133133

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

خستگي جسمي و رواني )سورمناژ(خستگي جسمي و رواني )سورمناژ(

ع�دم وج�ود اس�تراحت ک�افي و ک�ار خ�ارج از ق�درت ب�دني ع�دم وج�ود اس�تراحت ک�افي و ک�ار خ�ارج از ق�درت ب�دني ت گون�اگوني �را ايج�اد� مي ت گون�اگوني �را ايج�اد� مين�يروي ک�ار، اختالال� کن�د. �ک�اهش ت�و�ان کن�د. �ک�اهش ت�و�ان � �ن�يروي ک�ار، اختالال�

قگ�ي ب�ه ک�ار� و �ع�د�م تم�رک�ز، �ع�د�م �تن�وع ک�ا�في قگ�ي ب�ه ک�ار� و �ع�د�م تم�رک�ز، �ع�د�م �تن�وع ک�ا�في ا�نج�ام ک�ا�ر، ب�ي عال� ا�نج�ام ک�ا�ر، ب�ي عال�د�ر� فر�ا�ين�دها�ي �ک�ار�ي �ک�ه ش�خ�ص� ب�ه� آ�ن �م�أمور� �اس�ت. �بي�ما�ريه�اي د�ر� فر�ا�ين�دها�ي �ک�ار�ي �ک�ه ش�خ�ص� ب�ه� آ�ن �م�أمور� �اس�ت. �بي�ما�ريه�اي م��ز�من و �درده��ا�ي مخ�تل��ف ا�ز عوا�م��ل� س��ورم�ناژ �بحس�اب� ميم��ز�من و �درده��ا�ي مخ�تل��ف ا�ز عوا�م��ل� س��ورم�ناژ �بحس�اب� مي

آيند.آيند.

h ک�وفتگي، ض�عف مف�رط، تب، اختالالت h ک�وفتگي، ض�عف مف�رط، تب، اختالالت نتيج�ه خس�تگي، ابت�دائا نتيج�ه خس�تگي، ابت�دائاگون��اگون جس��مي� و روان�ي اس��ت و در ص��و�رت ت��داوم� ب��ه گون��اگون جس��مي� و روان�ي اس��ت و در ص��و�رت ت��داوم� ب��ه

ش�ود �ک�ه ت�م�ام ش�ود �ک�ه ت�م�ام ب�يماريه�اي �م�زمن�، �عص�بي� �و درما�ن�دگي� منج�ر �م�يب�يماريه�اي �م�زمن�، �عص�بي� �و درما�ن�دگي� منج�ر �م�ياعمال بدني و فکرياعمال بدني و فکري

کند.کند. شخص را دچار اختالل ميشخص را دچار اختالل مي

Page 134: حفاظت صنعت ي

134134

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

h از نظ�ر حرک�ات h از نظ�ر حرک�ات اگ�ر چ�ه در ابت�دا خس�تگي را ص�رفا اگ�ر چ�ه در ابت�دا خس�تگي را ص�رفااين�ک معل�وم ش�ده اين�ک معل�وم ش�ده دارن�د ام�ادارن�د ام�ا عض�الني م�ورد توج�ه ق�رار ميعض�الني م�ورد توج�ه ق�رار مي

ک�ه عو�امل مت�عددي �بشرح ذ�يل در� خستگي �مؤثر �است:ک�ه عو�امل مت�عددي �بشرح ذ�يل در� خستگي �مؤثر �است:

بي عالقه بودن به کار و يکنواختي محيط کار بي عالقه بودن به کار و يکنواختي محيط کار 1.1.

کم ي�ا زي�اد ب�ودن ک�ار و ي�ا مس�ئوليت بيش از ح�د ي�ا عکس کم ي�ا زي�اد ب�ودن ک�ار و ي�ا مس�ئوليت بيش از ح�د ي�ا عکس 2.2.آنآن

نداش�تن عالق�ه ب�ه محي�ط ک�ار از جمل�ه همک�اران، کارفرمانداش�تن عالق�ه ب�ه محي�ط ک�ار از جمل�ه همک�اران، کارفرما3.3.

کار در انزواکار در انزوا4.4.

Page 135: حفاظت صنعت ي

135135

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

ماديماديو و مسائل خانوادگي مسائل خانوادگي 5.5.

مسائل اجتماعي سياسيمسائل اجتماعي سياسي6.6.

عوارض و بيماريهاي جسمانيعوارض و بيماريهاي جسماني7.7.

نامناس��ب و نامناس��ب و مس��ائل رف��اهي و مرخص��ي و تعطيالتمس��ائل رف��اهي و مرخص��ي و تعطيالت8.8.تبعيض در محيط کارتبعيض در محيط کار

ه�اي جس�مي و ذه�ني ف�رد ه�اي جس�مي و ذه�ني ف�رد مط�ابق نب�ودن ک�ار ب�ا توان�اييمط�ابق نب�ودن ک�ار ب�ا توان�ايي9.9.و نير انجام کار به طور ناصحيحو نير انجام کار به طور ناصحيح

شرايط ف�يزيكي )ح�رارت، رط�وبت، ن�ور، تهوي�ه، فش�ار، شرايط ف�يزيكي )ح�رارت، رط�وبت، ن�ور، تهوي�ه، فش�ار، 10.10.سروصدا و ...(سروصدا و ...(

Page 136: حفاظت صنعت ي

136136

ررعوامل رواني محيط كاعوامل رواني محيط كا

عوارض خستگي بشرح زير است:عوارض خستگي بشرح زير است:احساس کسالت و سستي و ماللتاحساس کسالت و سستي و ماللت1.1.وريوري تقليل ظرفيت و قابليت انجام کار و بهرهتقليل ظرفيت و قابليت انجام کار و بهره2.2.ه��اي مختل��ف ب��دن از جمل��ه ه��اي مختل��ف ب��دن از جمل��ه اختالل در ک��ار ط��بيعي بخشاختالل در ک��ار ط��بيعي بخش3.3.

جري��ان خ��ون، تنفس، ترش��حات، عص��بي و ... اف��زايش جري��ان خ��ون، تنفس، ترش��حات، عص��بي و ... اف��زايش بيمارهابيمارها

افزايش غيبتافزايش غيبت4.4.

افزايش تصادفات و حوادث ناشي از کارافزايش تصادفات و حوادث ناشي از کار5.5.

تقليل توانايي انجام کار خارج از محيط کارتقليل توانايي انجام کار خارج از محيط کار6.6.

معاشرتمعاشرت عدم توان�ايي انج�ام وظ�ايف و تک�اليف اجتم�اعي وعدم توان�ايي انج�ام وظ�ايف و تک�اليف اجتم�اعي و7.7.با ديگرانبا ديگران

پيري زودرس و کوتاهي عمر.پيري زودرس و کوتاهي عمر.1.1.

Page 137: حفاظت صنعت ي

137137

پيشگيري و درمان خستگيپيشگيري و درمان خستگي

الف: پيشگيريالف: پيشگيري

باشد: باشد: نكات زير در پيشگيري از خستگي كارگران مؤثر مينكات زير در پيشگيري از خستگي كارگران مؤثر مي

توج�ه ب�ه ف�يزيولوژي ك�ار و تط�بيق ك�ار ماش�ين ب�ا ش�رايط انس�اني ب�هتوج�ه ب�ه ف�يزيولوژي ك�ار و تط�بيق ك�ار ماش�ين ب�ا ش�رايط انس�اني ب�ه1.1.ن�ح�وي �ك�ه م�اش�ين �ب�ر ا�نس�ان �غلب�ه ن�كن�د و� انس�ان �خ�ود �را در براب�ر ن�ح�وي �ك�ه م�اش�ين �ب�ر ا�نس�ان �غلب�ه ن�كن�د و� انس�ان �خ�ود �را در براب�ر

ماشين عاجز نبيند. ماشين عاجز نبيند.

توج�ه ب�ه ش�رايط بهداش�تي محي�ط ك�ار و پ�اكيزگي و زيب�ايي آن )درج�ه توج�ه ب�ه ش�رايط بهداش�تي محي�ط ك�ار و پ�اكيزگي و زيب�ايي آن )درج�ه 2.2.حرارت، روشنايي، رطوبت و . . . (حرارت، روشنايي، رطوبت و . . . (

ه�اي ش�غلي ه�اي ش�غلي اس�تفاده از روانش�ناس اجتم�اعي ب�راي ك�اهش كش�مكشاس�تفاده از روانش�ناس اجتم�اعي ب�راي ك�اهش كش�مكش3.3. ه��اي مر�ب��وط و �آس��ايش ر�واني ك��ارگرا�ن خ��ارج ا�ز محي�طه��اي مر�ب��وط و �آس��ايش ر�واني ك��ارگرا�ن خ��ارج ا�ز محي�ط � �و� نگ��رانيو� نگ��راني

كار.كار.

انانهاي انساني آنهاي انساني آن احترام به كارگران و رعايت ارزشاحترام به كارگران و رعايت ارزش4.4.

ك�ار، حق�وق ك�ارگران، ع�دالت و انص�اف در تقس�يم كار،ك�ار، حق�وق ك�ارگران، ع�دالت و انص�اف در تقس�يم كار، رع�ايت ق�انونرع�ايت ق�انون5.5.

ساالري.ساالري. شايسته شايسته

Page 138: حفاظت صنعت ي

138138

پيشگيري و درمان خستگيپيشگيري و درمان خستگي

توج�ه ب�ه س�ن و توج�ه ب�ه س�ن و از جمل�هاز جمل�ه))توج�ه ب�ه توان�ايي ك�ارگران در ارج�اع ك�ار توج�ه ب�ه توان�ايي ك�ارگران در ارج�اع ك�ار 6.6.ع�دم فش�ار ب�ه ن�يروي ك�ار مس�ن و ع�دم اس�تفاده از نوجوان�ان( در ع�دم فش�ار ب�ه ن�يروي ك�ار مس�ن و ع�دم اس�تفاده از نوجوان�ان( در

ه��اي حس��ي و سيس��تم ه��اي حس��ي و سيس��تم س��ن زي��اد بت��دريج ي��ادگيري و توان��اييس��ن زي��اد بت��دريج ي��ادگيري و توان��ايييابد. يابد. اعصاب كاهش مياعصاب كاهش مي

م�ورد ان�رژي و ق�واي فك�ري و م�ورد ان�رژي و ق�واي فك�ري و انج�ام درس�ت ك�ار و ع�دم اتالف بيانج�ام درس�ت ك�ار و ع�دم اتالف بي7.7.بدني و دارا بودن مهارت كافي براي انجام درست كار بدني و دارا بودن مهارت كافي براي انجام درست كار

وجود تنوع كافي در كاروجود تنوع كافي در كار8.8.

بيني استراحت كافي در كارهاي سخت، كارهاي شبانهبيني استراحت كافي در كارهاي سخت، كارهاي شبانه پيشپيش9.9.

هاي ساليانه و تعطيالت قانونيهاي ساليانه و تعطيالت قانوني استفاده از مرخصياستفاده از مرخصي10.10.

تأمين امكانات تفريحي، ورزشيتأمين امكانات تفريحي، ورزشي11.11.

Page 139: حفاظت صنعت ي

139139

پيشگيري و درمان خستگيپيشگيري و درمان خستگي

ب: درمانب: درمانه�اي ع�ادي ني�از ب�ه اس�تراحت دارد و درم�ان خاص�ي ه�اي ع�ادي ني�از ب�ه اس�تراحت دارد و درم�ان خاص�ي خس�تگيخس�تگي

ه�اي زي�ر ه�اي زي�ر ش�ود ام�ا در س�اير ح�االت درم�انش�ود ام�ا در س�اير ح�االت درم�ان توص�يه نميتوص�يه نميگردد: گردد: ضرورت يافتن علت، پيشنهاد ميضرورت يافتن علت، پيشنهاد مي ضمنضمن

ش�امل ماس�اژ ب�راي رف�ع گ�رفتگي ش�امل ماس�اژ ب�راي رف�ع گ�رفتگي : : ه�اي ف�يزيكيه�اي ف�يزيكي درم�اندرم�انعض�الت ب�راي تس�ريع در جري�ان خ�ون عض�الت و دف�ع عض�الت ب�راي تس�ريع در جري�ان خ�ون عض�الت و دف�ع

مواد سمي.مواد سمي.ه��اي ش��يمياييه��اي ش��يميايي درم��اندرم��ان : : داروه��اي ش��يميايي ش��امل داروه��اي ش��يميايي ش��امل

ه�ا، آدرن�الين، هورمونه�ا و اس�يدهاي ه�ا، آدرن�الين، هورمونه�ا و اس�يدهاي اكس�يژن، ويت�اميناكس�يژن، ويت�امينبيش در رف��ع خس��تگي بيش در رف��ع خس��تگي وو كمكم آمين��ه وج��ود دارن��د ك��هآمين��ه وج��ود دارن��د ك��ه

مؤثرند اما بايد زير نظر پزشك مصرف شوند. مؤثرند اما بايد زير نظر پزشك مصرف شوند.

Page 140: حفاظت صنعت ي

140140

پيشگيري و درمان خستگيپيشگيري و درمان خستگي

: درمانه�اي عص�بيدرمانه�اي عص�بي3.3. : بخش ك�ه باي�د بخش ك�ه باي�د اس�تفاده از داروه�اي آراماس�تفاده از داروه�اي آرام ي�ابي� و� ي�افتن �عوام�ل ي�ابي� و� ي�افتن �عوام�ل نظ�ر� پزش�ك و پ�س ا�ز رع�ايت ع�لتنظ�ر� پزش�ك و پ�س ا�ز رع�ايت ع�لت زي�ر�زي�ر�

در� صور�ت تداوم با�يد مو�رد استفا�ده �قرار گيرد.در� صور�ت تداوم با�يد مو�رد استفا�ده �قرار گيرد. خ�ستگي وخ�ستگي و

: درمانه�اي روانيدرمانه�اي رواني4.4. : حوص�لگي انج�ام حرك�ات حوص�لگي انج�ام حرك�ات درمان�دگي و بيدرمان�دگي و بي دس��ت دادن� اعتم��اد ب��ه �نفس �ممكن اس��ت دس��ت دادن� اعتم��اد ب��ه �نفس �ممكن اس��ت غ��ير�اراد�ي و ازغ��ير�اراد�ي و از

اع�تم��اد �اين اف��را�د، ر�وش��ن اع�تم��اد �اين اف��را�د، ر�وش��ن نتيج��ه� ا�ين ش��را�يط باش��د�. جل�بنتيج��ه� ا�ين ش��را�يط باش��د�. جل�بص��دا�قت� و ص��دا�قت� و ه��اي� م�ثبت� ز�ن��دگ�ي، �بر�خ��ور�د �ب��اه��اي� م�ثبت� ز�ن��دگ�ي، �بر�خ��ور�د �ب��ا � �ن�م��و�دن �جنب��ه�ن�م��و�دن �جنب��ه� � �ه�ا �و� شا�يس�ت�گ�ي� خ�ود�ه�ا �و� شا�يس�ت�گ�ي� خ�ود� تو�ا�ن�د� آن�ا�ن را �ب�ه� لي�اق�ت�تو�ا�ن�د� آن�ا�ن را �ب�ه� لي�اق�ت� ص�م�يم�يت م�ي�ص�م�يم�يت م�ي�

ا�مي�د�وار ن�م�ود�. گ�اه�ي روا�نپزش�ك�ا�ن ب�راي ك�اه�ش� مق�ا�ومت اينا�مي�د�وار ن�م�ود�. گ�اه�ي روا�نپزش�ك�ا�ن ب�راي ك�اه�ش� مق�ا�ومت اينافراد از داروهايافراد از داروهاي

ش�خص را بتوانندش�خص را بتوانند نماين�د ت�انماين�د ت�ا مس�كن و مخ�در اس�تفاده مي مس�كن و مخ�در اس�تفاده مي

براي ادامه درمان در اختيار خود داشته باشند.براي ادامه درمان در اختيار خود داشته باشند.

Page 141: حفاظت صنعت ي

141141

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

ب�ا رش�د تكنول�وژي و ب�رهم زدن تع�ادل ط�بيعي محي�ط ب�ا رش�د تكنول�وژي و ب�رهم زدن تع�ادل ط�بيعي محي�ط زيس�ت انس�ان، ادام�ه حي�ات بش�ر ب�ا مخ�اطرات بس�ياري زيس�ت انس�ان، ادام�ه حي�ات بش�ر ب�ا مخ�اطرات بس�ياري مواج�ه ش�ده اس�ت. تولي�د و ك�اربرد دهه�ا ه�زار ن�وع م�اده مواج�ه ش�ده اس�ت. تولي�د و ك�اربرد دهه�ا ه�زار ن�وع م�اده

اي و نه��ايي اي و نه��ايي ش��يميايي بص��ورت محص��والت واس��طهش��يميايي بص��ورت محص��والت واس��طهه��اي ك��اري ش��ده و س��المتي ه��اي ك��اري ش��ده و س��المتي م��وجب آل��ودگي محي��طم��وجب آل��ودگي محي��ط

كن�د. اين م�واد بص�ورت كن�د. اين م�واد بص�ورت مي مي ش�اغلين در ص�نايع را تهدي�دش�اغلين در ص�نايع را تهدي�دمص�نوعي و مص�نوعي و گ�از، م�ايع و ي�ا جام�د ممكن اس�ت ط�بيعي ي�اگ�از، م�ايع و ي�ا جام�د ممكن اس�ت ط�بيعي ي�ا

آلي يا معدني باشند.آلي يا معدني باشند.

Page 142: حفاظت صنعت ي

142142

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

بن�دي بيماريه�اي ناش�ي از عوام�ل ش�يميايي بن�دي بيماريه�اي ناش�ي از عوام�ل ش�يميايي ب�راي طبق�ه ب�راي طبق�ه توان انجام داد: توان انجام داد: بندي زير را ميبندي زير را مي تقسيمتقسيم

بيماريه�ا و مس�موميتهاي ناش�ي از ج�ذب م�واد از طري�ق بيماريه�ا و مس�موميتهاي ناش�ي از ج�ذب م�واد از طري�قدستگاه تنفسي )جذب گردوغبار و گاز(دستگاه تنفسي )جذب گردوغبار و گاز(

بيماريه�ا و مس�موميتهاي ناش�ي از ج�ذب م�واد از طري�ق بيماريه�ا و مس�موميتهاي ناش�ي از ج�ذب م�واد از طري�قمانند جذب ارسنيك، فسفر و سيانورهامانند جذب ارسنيك، فسفر و سيانورها گوارشگوارش دستگاهدستگاه

بيماريه�ا و مس�موميتهاي ناش�ي از ج�ذب م�واد از طري�ق بيماريه�ا و مس�موميتهاي ناش�ي از ج�ذب م�واد از طري�قجذب تترااتيلن سرب و آنيلين و فنولجذب تترااتيلن سرب و آنيلين و فنول پوست مانندپوست مانند

Page 143: حفاظت صنعت ي

143143

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

گردوغبار: گردوغبار:

، ، مت�ه ك�ردنمت�ه ك�ردن، ، اره ك�ردن اره ك�ردن،،اعم�ال مك�انيكي مانن�د خردك�ردناعم�ال مك�انيكي مانن�د خردك�ردن نماين�د ك�ه ذ�رات نماين�د ك�ه ذ�رات � � تو�لي�د غب�ار� و گ�رد مي تو�لي�د غب�ار� و گ�رد مي،،س�ائيدن �و شكس�تنس�ائيدن �و شكس�تن

آ�ن ممكن اس����ت قاب����ل ر�ؤيت ب����ا چش����م ي����ا� ذرا�ت آ�ن ممكن اس����ت قاب����ل ر�ؤيت ب����ا چش����م ي����ا� ذرا�ت ت��و�ان ب��ه �دو ت��و�ان ب��ه �دو ميك�روس��كوپي باش��د. اي�ن گردوغبا�ره��ا ر�ا ميميك�روس��كوپي باش��د. اي�ن گردوغبا�ره��ا ر�ا مي

دسته تقسيم كرد: دسته تقسيم كرد: اثراثر گردوغبارهاي كمگردوغبارهاي كم•ييسمسمگردوغبارهاي گردوغبارهاي •: اث�اث� گردوغباره�اي كمگردوغباره�اي كم• : ر ك�ه بيماريه�ايي نظ�ير س�ل ي�ا س�اير ك�ه بيماريه�ايي نظ�ير س�ل ي�ا س�اير ر

عفونتها ايجاد عفونتها ايجاد

نماين�د مانن�د پ�ودر ك�ربن، س�يمان، گچ، گردوغب�ار آهننماين�د مانن�د پ�ودر ك�ربن، س�يمان، گچ، گردوغب�ار آهن ميمي

Page 144: حفاظت صنعت ي

144144

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار گردوغبارهاي سميگردوغبارهاي سمي

h ايج�اد بيماريه�اي ري�وي h ايج�اد بيماريه�اي ري�ويك�ه معم�وال نماين�د و بس�ته ب�ه نماين�د و بس�ته ب�ه ميمي ك�ه معم�وال ن�و�ع گر�دوغ�ب�ار� و ط�ول� م�د�ت ت�م�اس �از ظ�ر�فيت �تنفس�ي مين�و�ع گر�دوغ�ب�ار� و ط�ول� م�د�ت ت�م�اس �از ظ�ر�فيت �تنفس�ي مي

سازند. سازند. ك�اهند و� تا� آ�خر ع�مر �ز�ندگي� شخص� �را �متأث�ر� ميك�اهند و� تا� آ�خر ع�مر �ز�ندگي� شخص� �را �متأث�ر� ميمهم�ترين آنه�ا عبارتن�د از س�يلين، آزبس�ت، س�يليكاتها، مهم�ترين آنه�ا عبارتن�د از س�يلين، آزبس�ت، س�يليكاتها،

ز�غ�ال س�نگ، س�رب�، ك�ا�دمي�وم�، ك�رو�م و كر�وما�ته�ا آرس�ني�ك، ز�غ�ال س�نگ، س�رب�، ك�ا�دمي�وم�، ك�رو�م و كر�وما�ته�ا آرس�ني�ك، ه�ا، �گردوغبا�ره�اي پن�ب�ه، نيش�كر، ي�ونج�ه و غالت.ه�ا، �گردوغبا�ره�اي پن�ب�ه، نيش�كر، ي�ونج�ه و غالت. كش�كش� حش�رهحش�ره

آث�ار آنه�ا ش�امل اث�ر ب�ر مج�اري تنفس�ي و ايج�اد آل�رژي،آث�ار آنه�ا ش�امل اث�ر ب�ر مج�اري تنفس�ي و ايج�اد آل�رژي، عمي�ق� ري�ه�، �ا�ث�ر �ب�ر دس�تگا�ه گ�و�ارش�ي �در عمي�ق� ري�ه�، �ا�ث�ر �ب�ر دس�تگا�ه گ�و�ارش�ي �در � �ا�ث�ر ب�ر نس�وج�ا�ث�ر ب�ر نس�وج�

اث�ر �ب�ر� مج�ا�ري ادر�ار، اث�ر �ب�ر� مج�ا�ري ادر�ار، � �ا�ع�ص�ا�ب�،ا�ع�ص�ا�ب�، ص�و�رت �بل�ع� ،� �اث�ر ب�ر� سيس�ت�م�ص�و�رت �بل�ع� ،� �اث�ر ب�ر� سيس�ت�م�بندي،� چشمها،بندي،� چشمها، سا�ختم�ان ا�ستخوانسا�ختم�ان ا�ستخوان

اثر بر اثر بر ايجاد سرطان، اثر كاهنده مقاومت بدن،ايجاد سرطان، اثر كاهنده مقاومت بدن، باشد. باشد. و سيس�تم گ�ردش خ�ون ميو سيس�تم گ�ردش خ�ون مي س�ازس�از خ�ونخ�ون سيس�تمسيس�تم

Page 145: حفاظت صنعت ي

145145

عوامل عوامل يييي شناسا شناسايياصول کلاصول کلان آوران آوريي ز زييييااييممييشش

مق�دماتيبررس�1. کارگ�اه ص�نعتي تع�ي ن يي. ش�امل و ي و ن�وع نگه�دارينيابي�ه و م�واد بني�ن�وع م�واد اول

م�ي�چ ک�ارگران، يدمان تع�داد آنه�ا، زان مخ�اطرات تول من�ابع کارگ�اه، آل�ودگي�مس�احت اق�دامات يد

وس�ايکن�ترل و حف�اظتي وض�عيل بهداش�ت ي، ت کارگرانيت کاريه و وضعي و تغذي رفاهيعموم

اس�تانداردهاي�ته2. و دس�تورالعمل ها نگه�داريه ي و نظ�ام حم�ل آنه�ا ب�ه مرب�وط اطالع�ات و م�واد

توص� و و هش�دارها ايه هاينق�ل، هنگ�ام يم�ني ب�ه الزميمخاطرات گوناگون و آموزش ها

Page 146: حفاظت صنعت ي

146146

عوامل عوامل يييي شناسا شناسايياصول کلاصول کلان آوران آوريي ز زييييااييممييشش

ن�د ي ش�امل مالحظ�ه فراي و مهندس�ي ف�نيکنترل ه�ا ..33ز، محص�ور ک�ردن، ي، تجه�يي، جانم�ايد، ط�راحي�تول

ه. دقت ي و ته�وي حف�اظتيس�تم هاي و سيجداس�ازبس�ته بند بازرس�يدر نظ�ام ک�اهش ي، کن�ترل، و

سطح مواجهه با مخاطرات

وس�ا..44 از اس�تفاده ف�ردي حف�اظت ب�ا يل متناس�ب رع�ايآال ب�ا و مخ�اطرات هم�راه ت مس�ائل ين�ده ها

ت�دويبهداش�ت و آموزش�ي نظ�ام فرهن�گ ين و .يساز

Page 147: حفاظت صنعت ي

147147

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

راههاي پيشگيري و كنترل ذرات در محيط كارراههاي پيشگيري و كنترل ذرات در محيط كار كن�ترل عام�ل توليدكنن�ده آل�ودگي ش�امل ج�ايگزيني، تغي�ير كن�ترل عام�ل توليدكنن�ده آل�ودگي ش�امل ج�ايگزيني، تغي�ير

ه�اي مرط�وب، تعم�ير و نگه�داري و ه�اي مرط�وب، تعم�ير و نگه�داري و روشروش روش ك�ار، روش ك�ار، نظافت عمومينظافت عمومي

انتق�ال عام�ل آل�ودگي ش�امل اس�تفاده از تهوي�ه ط�بيعي ي�ا انتق�ال عام�ل آل�ودگي ش�امل اس�تفاده از تهوي�ه ط�بيعي ي�امصنوعي، ايجاد فاصله و غيرهمصنوعي، ايجاد فاصله و غيره

ه��اي پزش��كي، ه��اي پزش��كي، كن��ترل عوام��ل ك��ار ش��امل آزم��ايشكن��ترل عوام��ل ك��ار ش��امل آزم��ايشيم�تري، ماس�كهاي حف�اظتي، تنظيم س�اعت ك�ار و يم�تري، ماس�كهاي حف�اظتي، تنظيم س�اعت ك�ار و ززدودو

چرخش.چرخش.

Page 148: حفاظت صنعت ي

148148

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

گازهاگازها

گازه�ا ممكن اس�ت در محي�ط ك�ار تولي�د ش�وند ك�ه ح�تي گازه�ا ممكن اس�ت در محي�ط ك�ار تولي�د ش�وند ك�ه ح�تي رنگ و بو باشند. رنگ و بو باشند. بيبي ممكن است نظير گازكربنيكممكن است نظير گازكربنيك

خط�رات آنه�ا ممكن اس�ت هم ناش�ي از خ�واص س�مي خط�رات آنه�ا ممكن اس�ت هم ناش�ي از خ�واص س�مي آنها و هم قابليت اشتعال آنها باشد. آنها و هم قابليت اشتعال آنها باشد.

ش�وند ش�وند گ�اهي گازه�اي تولي�د ش�ده س�مي محس�وب نميگ�اهي گازه�اي تولي�د ش�ده س�مي محس�وب نمي لح�اظ رقي�ق ك�ردن ه�وا در تنفس دچ�ار اختالل ميلح�اظ رقي�ق ك�ردن ه�وا در تنفس دچ�ار اختالل ميه ه ولي ب�ولي ب�

نمايند مانند ازت و متاننمايند مانند ازت و متان

Page 149: حفاظت صنعت ي

149149

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

گازهاي سميگازهاي سمي

اي از گازه�اي س�مي در اين بخش توض�يح داده مياي از گازه�اي س�مي در اين بخش توض�يح داده مي خ�واص پ�ارهخ�واص پ�اره شود: شود:

COCOمنواكسيد كربن منواكسيد كربن --11

رن�گ و ب�دون م�زه. از اح�تراق ن�اقص رن�گ و ب�دون م�زه. از اح�تراق ن�اقص ب�و، بيب�و، بي گ�ازي اس�ت بيگ�ازي اس�ت بي ع�لت مي��ل� تركي��بي ز�ي��اد ب��ا �ع�لت مي��ل� تركي��بي ز�ي��اد ب��ا �ه ه ش��و�د و ب��ش��و�د و ب�� ميمي �� �� ك��ربن� تولي��د ك��ربن� تولي��د

هموگل��وبي�ن خ��ون )دويس��ت �ب��ار بيش از ا�كس��يژن(� در ا�نتق��ال هموگل��وبي�ن خ��ون )دويس��ت �ب��ار بيش از ا�كس��يژن(� در ا�نتق��ال كن��د م�ق��دار كم آن ب��اعث كن��د م�ق��دار كم آن ب��اعث � �اكس��يژن ب��ه �بافته��ا ا�ختالل ايج��اد مياكس��يژن ب��ه �بافته��ا ا�ختالل ايج��اد مي

�هوش�ي�، س�ردرد� خفي�ف �هوش�ي�، س�ردرد� خفي�ف کن�دکن�د ،،العم�ل� مرك�ز� اعص�ابالعم�ل� مرك�ز� اعص�اب ك�اه�ش عكس�ك�اه�ش عكس�م�ق�د�ار ب�ي�ش�تر ب�ا�عث ض�عف و �ت�ه�وع و �بيهوش�ي� و ت�ش�نج و ض�ربان م�ق�د�ار ب�ي�ش�تر ب�ا�عث ض�عف و �ت�ه�وع و �بيهوش�ي� و ت�ش�نج و ض�ربان

شود. شود. شديد قلب و مرگ ميشديد قلب و مرگ مي

از ريه از ريه اس�تفاده از كپس�ولهاي اكس�يژن خ�الص ب�ه دف�ع اين گازه�ااس�تفاده از كپس�ولهاي اكس�يژن خ�الص ب�ه دف�ع اين گازه�ا

كند. كند. ميمي كمك كمك

Page 150: حفاظت صنعت ي

150150

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

HH22SS گاز هيدروژن سولفورهگاز هيدروژن سولفوره --22

م�رغ، از م�رغ، از رن�گ ب�ا ب�وي گندي�دگي تخمرن�گ ب�ا ب�وي گندي�دگي تخم گ�ازي اس�ت بيگ�ازي اس�ت بي ه��ا تولي��د ميه��ا تولي��د مي فاض��البفاض��الب تجزي��ه م��واد آلي گ��وگرددار و تجزي��ه م��واد آلي گ��وگرددار و

ش��ود و ب��ا ت��أثير روي سلس��له اعص��اب و فلج ك��ردن ش��ود و ب��ا ت��أثير روي سلس��له اعص��اب و فلج ك��ردن شود. شود. دستگاه تنفسي به مرگ منجر ميدستگاه تنفسي به مرگ منجر مي

Page 151: حفاظت صنعت ي

151151

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

NHNH33 گاز آمونياكگاز آمونياك --33

ک�هرن�گرن�گ گ�ازي بيگ�ازي بي ک�ه در تولي�د كوده�اي ش�يميايي اس�تفاده در تولي�د كوده�اي ش�يميايي اس�تفاده ه��ا�ي س��نتر د�ر ص��ناي�ع ش��يميايي ه��ا�ي س��نتر د�ر ص��ناي�ع ش��يميايي پ�روس��ه پ�روس��ه ش��ود و درش��ود و در م�يم�ي

گ�يرد.� در �گ�يرد.� در � س�ازي م�ورد اس�ت�فاده ق�را�ر ميس�ازي م�ورد اس�ت�فاده ق�را�ر مي � �ما�نن�د� چس�بما�نن�د� چس�بنم�اي�د و مخ�اطرات� نم�اي�د و مخ�اطرات� تم�ا�س ب�ا �پوس�ت� ايج�اد س�وختگي� ميتم�ا�س ب�ا �پوس�ت� ايج�اد س�وختگي� مي

بس�ي�ار ب�را�ي سيس�تم بي�ن�ايي و قرني�ه �دارد. اس�تنش�ا�ق اين بس�ي�ار ب�را�ي سيس�تم بي�ن�ايي و قرني�ه �دارد. اس�تنش�ا�ق اين ه�اي ه�اي گ�از س�بب ب�رونش�يت ش�يميايي و تنگي� نفس �و س�رف�هگ�از س�بب ب�رونش�يت ش�يميايي و تنگي� نفس �و س�رف�ه

ميمي ت�ورم د�ه�ان و �گل�و و� ري�زش �اش�ك ت�ورم د�ه�ان و �گل�و و� ري�زش �اش�ك و� و�دار و �خ�ونيدار و �خ�وني خل�ط�خل�ط�ه�اي حف�اظتي� و اس�تفاده �از ه�اي حف�اظتي� و اس�تفاده �از ه�ا �و ع�ين�كه�ا �و ع�ين�ك ش�و�د. دس�تكشش�و�د. دس�تكش

عوامل كار ضروري است. عوامل كار ضروري است. وسايل تنفسي برايوسايل تنفسي براي

Page 152: حفاظت صنعت ي

152152

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

clcl22 گاز كلرگاز كلر --44

ب�راي تهي�ه م�واد س�فيدكننده، الي�اف مص�نوعي، ض�دعفونيب�راي تهي�ه م�واد س�فيدكننده، الي�اف مص�نوعي، ض�دعفوني ر�و�د احس�اس خ�فگي، ر�و�د احس�اس خ�فگي، ك�نن�ده� آب آش�اميدن�ي و� اس�تخ�رها بك�ار ميك�نن�ده� آب آش�اميدن�ي و� اس�تخ�رها بك�ار مي

س�رفه�، ت�ح�ري�ك چش�م�ها�، ر�ي�زش ا�ش�ك، ت�ه�و�ع از �ع�وارض� آن اس�ت�. س�رفه�، ت�ح�ري�ك چش�م�ها�، ر�ي�زش ا�ش�ك، ت�ه�و�ع از �ع�وارض� آن اس�ت�. ت�ه�وي�ه ك�اف�ي و� ا�س�تفاده� از �وس�اي�ل ت�نفس�ي به�ن�گ�ام� ك�ا�ر ب�ا� اين� گ�از ت�ه�وي�ه ك�اف�ي و� ا�س�تفاده� از �وس�اي�ل ت�نفس�ي به�ن�گ�ام� ك�ا�ر ب�ا� اين� گ�از

� �ضر�وري است. ضر�وري است.

اسموگ يا دود مهاسموگ يا دود مه --55

س�ازهاي ه�وا ي�ا ب�ه عب�ارت ديگ�ر س�ازهاي ه�وا ي�ا ب�ه عب�ارت ديگ�ر ت�ركيب ذرات م�ه ب�ا آل�ودهت�ركيب ذرات م�ه ب�ا آل�وده س�رم�اي �زي�اد و �رط�وبت ز�ي�اد و �ه�واي آ�ل�وده ت�ولي�د اس�م�وگ ميس�رم�اي �زي�اد و �رط�وبت ز�ي�اد و �ه�واي آ�ل�وده ت�ولي�د اس�م�وگ مي

نمايد كهنمايد كه

تواند باشد.تواند باشد. بسيار خطرناك ميبسيار خطرناك مي

Page 153: حفاظت صنعت ي

153153

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

: :دستگاههاي كنترل مواد آالينده هوادستگاههاي كنترل مواد آالينده هواكنترل گازهاي آلوده كننده هواكنترل گازهاي آلوده كننده هوا --11

) انتخ�اب حالل ) انتخ�اب حالل جTذب در مايعTاتجTذب در مايعTاتب�راي اين ك�ار از ب�راي اين ك�ار از جTTذب سTTطحي جامTTداتجTTذب سTTطحي جامTTداتمتناس���ب ب���ا گ���از( ، متناس���ب ب���ا گ���از( ،

) اس���تفاده �از ك���ربن� فع���ال، ا�كس���يد آلومي���نيوم، ژل� ) اس���تفاده �از ك���ربن� فع���ال، ا�كس���يد آلومي���نيوم، ژل� )ك�م ك�ردن� )ك�م ك�ردن� تقطTيرTتقطTيرTس�ي�ليس� و غ�يره حس�ب ن�وع گ�از( �، س�ي�ليس� و غ�يره حس�ب ن�وع گ�از( �،

بعدسTوزهاTبعدسTوزهاTد�رج�ه ح�ر�ارت ي�ا �گ�اهي اف�زاي�ش فش�ار(� ، د�رج�ه ح�ر�ارت ي�ا �گ�اهي اف�زاي�ش فش�ار(� ، )س�وزاندن گازه�اي آالين�ده بع�د از تولي�د( اس�تفاده مي)س�وزاندن گازه�اي آالين�ده بع�د از تولي�د( اس�تفاده مي

شود. شود.

Page 154: حفاظت صنعت ي

154154

آور محيط آور محيط عوامل شيميايي زيانعوامل شيميايي زيانكاركار

جدا كردن ذراتجدا كردن ذرات --22

نش�يني )عب�ور نش�يني )عب�ور ه�اي ت�هه�اي ت�ه ب�راي اين ك�ار از روش اتاق�كب�راي اين ك�ار از روش اتاق�ك گ���از ب���ا س���رعت بس���يار كم ب���راي ري���زش ذرات( ، گ���از ب���ا س���رعت بس���يار كم ب���راي ري���زش ذرات( ، گردگ�يري س�يليكوني ) ب�ا اس�تفاده از ن�يروي گري�ز از گردگ�يري س�يليكوني ) ب�ا اس�تفاده از ن�يروي گري�ز از

h خ�خ�للخخمرك�ز( ، فيلتره�ا )بص�ورت ي�ك بس�تر متمرك�ز( ، فيلتره�ا )بص�ورت ي�ك بس�تر مت h ل عموم�ا ل عموم�او غ�يره و گ�اهي و غ�يره و گ�اهي غبارگيرهTاي الكTتريكيغبارگيرهTاي الكTتريكياي( و اي( و پارچ�هپارچ�ه

شود.شود. ها استفاده ميها استفاده مي تركيب اين روشتركيب اين روش

Page 155: حفاظت صنعت ي

155155

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

ب�راي ب�رخي مش�اغل مرتب�ط ب�ا موج�ودات زن�ده، تم�اس ب�ا ب�راي ب�رخي مش�اغل مرتب�ط ب�ا موج�ودات زن�ده، تم�اس ب�ا ه�اي مرب�وط ه�اي مرب�وط و� ي�ا ف�راو�ردهو� ي�ا ف�راو�رده ه�اه�ا ه�اي �عف�وني�، انگ�له�اي �عف�وني�، انگ�ل م�يكروارگانيس�مم�يكروارگانيس�م

شوند. شوند. موجب بيماري ميموجب بيماري مي ،بيماريه��اي ناش��ي از ويروس��ها مانن��د بيماريه��اي هپ��اتيت، ه��اري، بيماريه��اي ناش��ي از ويروس��ها مانن��د بيماريه��اي هپ��اتيت، ه��اري

h در �مشاغل مر�تبط با خ�ون �و حيوانات h در �مشاغل مر�تبط با خ�ون �و حيوانات ن�يوكاسل، ايد�ز عمو�ما ن�يوكاسل، ايد�ز عمو�مازخم، بروس�لوز، ك�زاز، زخم، بروس�لوز، ك�زاز، ه�ا مانن�د س�ياهه�ا مانن�د س�ياه بيماريه�اي ناش�ي از ب�اكتريبيماريه�اي ناش�ي از ب�اكتري

h در مش�اغل مرت�ب�ط ب�ا دا�م و احش�ا�م و مراك�ز h در مش�اغل مرت�ب�ط ب�ا دا�م و احش�ا�م و مراك�ز س�ل و� . . .� عموم�ا� س�ل و� . . .� عموم�ا�درمانيدرماني

در دام�داريها، مزارع، سيلوها بيماريه�اي ناش�ي از ق�ارچ بيماريه�اي ناش�ي از ق�ارچ h h در دام�داريها، مزارع، سيلوهاه�ا عموم�ا ه�ا عموم�ادر مزارع، كارگران بيماريهاي ناشي از انگلبيماريهاي ناشي از انگل h h در مزارع، كارگرانها عموما ها عموما

ساختماني، معادن ناشي از دفع غيربهداشتي فاضالبساختماني، معادن ناشي از دفع غيربهداشتي فاضالب

Page 156: حفاظت صنعت ي

156156

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

كنترل و پيشگيريكنترل و پيشگيري

ه�اي ه�اي كشكش ي اس�تفاده از حش�رهي اس�تفاده از حش�رهومومب�راي پيش�گيري عم�ب�راي پيش�گيري عم� مناس���ب، واكس���ينه ك���ردن احش���ام، تهوي���ه مناس���ب، مناس���ب، واكس���ينه ك���ردن احش���ام، تهوي���ه مناس���ب،

ه��اي ه��اي مح��دودكردن وا�ردات حيو�ان��ات و پرن��د�گاه� از م�حي��طمح��دودكردن وا�ردات حيو�ان��ات و پرن��د�گاه� از م�حي��طباشد. باشد. آلوده از جمله اقدامات محيطي مناسب ميآلوده از جمله اقدامات محيطي مناسب مي

ب�راي پيش�گيري اختصاص�ي، واكس�ينه ك�ردن كاركن�ان، ب�راي پيش�گيري اختصاص�ي، واكس�ينه ك�ردن كاركن�ان، ه��اي ه��اي ه��ا و دس��تكشه��ا و دس��تكش لب��اسلب��اس داروه��اي پيش��گيري كنن��ده،داروه��اي پيش��گيري كنن��ده،

حف�اظتي ا�س�تريل �ك�ردن وس�ايل،� آزمايش�ات مر�تب�ط و ت�دوين حف�اظتي ا�س�تريل �ك�ردن وس�ايل،� آزمايش�ات مر�تب�ط و ت�دوين بهد�اش��تي از �جمل��ه م��وار�دي �اس��ت ك��ه بهد�اش��تي از �جمل��ه م��وار�دي �اس��ت ك��ه ه��ايه��اي د�س��تورالع�ملد�س��تورالع�مل

شود.شود. توصيه ميتوصيه مي

Page 157: حفاظت صنعت ي

157157

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

بيماريها و عوارض ناشي از عوامل ارگونوميبيماريها و عوارض ناشي از عوامل ارگونومي

ارگون�ومي را تط�ابق علمي ك�ار و محي�ط ك�ار ب�ا وي�ژگيارگون�ومي را تط�ابق علمي ك�ار و محي�ط ك�ار ب�ا وي�ژگي ع�دم� تو�ج�ه ع�دم� تو�ج�ه ددان�د.ان�د. ه�ا�ي ف�يز�يكي �و رواني� انس�ان �تعر�ي�ف ك�رده�ه�ا�ي ف�يز�يكي �و رواني� انس�ان �تعر�ي�ف ك�رده�

الت� ا�س��كلتي� الت� ا�س��كلتي� ب��ه� اص��و�ل ار�گو�ن��وم�ي �م�ن�ج��ر ب��ه ب��ر�وز اخت�ال� ب��ه� اص��و�ل ار�گو�ن��وم�ي �م�ن�ج��ر ب��ه ب��ر�وز اخت�ال�شود. شود. عضالني در انسان ميعضالني در انسان مي

كارآمTدي و كارآمTدي و و و كTاركTار سTالمت نTيرويسTالمت نTيرويه�دف ارگون�ومي ه�دف ارگون�ومي با�ش�د. با�ش�د. ه�اي� مختل�ف م�يه�اي� مختل�ف م�ي سيس�تمها �در فع�ا�ليت سيس�تمها �در فع�ا�ليتورTيورTي بهTرهبهTره

هاي ارگونومي بشرح ذيل است: هاي ارگونومي بشرح ذيل است: برخي حيطهبرخي حيطه

سنجي(سنجي( آنتروپرمتري )تنآنتروپرمتري )تن --11

ان�د. تع�يين دامن�ه ابعادان�د. تع�يين دامن�ه ابعاد آن�را علم س�نجش ابع�اد ب�دن دانس�تهآن�را علم س�نجش ابع�اد ب�دن دانس�ته

ان�دامهاي مختل�ف از مهم�ترين موض�وعات اين ح�وزه اس�ت. ان�دامهاي مختل�ف از مهم�ترين موض�وعات اين ح�وزه اس�ت.

Page 158: حفاظت صنعت ي

158158

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

فيزيولوژي كار فيزيولوژي كار --22

اي از ف�يزيولوژي انس�اني اس�ت ك�ه اي از ف�يزيولوژي انس�اني اس�ت ك�ه اين ح�وزه ش�اخهاين ح�وزه ش�اخه ه��ا و� ان��دام�ها را در هنگ��ام �ك��ار ه��ا و� ان��دام�ها را در هنگ��ام �ك��ار ب��افت�ب��افت� ا�عم��ال �و وض��عيت�ا�عم��ال �و وض��عيت�

ش�ود ش�ود ارگون�ومي �تالش ميارگون�ومي �تالش مي ده�د. �ب�دين �ت�رتيب� در�ده�د. �ب�دين �ت�رتيب� در� � �ت�وض�يح� م�يت�وض�يح� م�يروري روري ض�ض�ك�ه �اف�راد �ب�دون� خس�ت�گي غيرك�ه �اف�راد �ب�دون� خس�ت�گي غير ش�رايطي ت�أ�مين �ش�ودش�رايطي ت�أ�مين �ش�ود

ق�ادر به� انجام ك�ار خود� باشن�د. ق�ادر به� انجام ك�ار خود� باشن�د.

فيزيولوژي محيطفيزيولوژي محيط --33

در اين ح�وزه، اث�ر ش�رايط مختل�ف مانن�د سروص�دا، گرم�ا، در اين ح�وزه، اث�ر ش�رايط مختل�ف مانن�د سروص�دا، گرم�ا، رط�و�بت، ا�رتع�اش و غ�يره رو�ي ف�يزيولو�ژي ب�دن انس�ان م�ورد رط�و�بت، ا�رتع�اش و غ�يره رو�ي ف�يزيولو�ژي ب�دن انس�ان م�ورد

گيرد. گيرد. مطالعه قرار ميمطالعه قرار مي

Page 159: حفاظت صنعت ي

159159

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

بررسTي صTدمات اسTكلتي- عضTالني مرتبTط بررسTي صTدمات اسTكلتي- عضTالني مرتبTط --44 با كاربا كار

از مهم�ترين بيماريه�اي مرتب�ط ب�ا ك�ار، ع�وارض اس�كلتي-از مهم�ترين بيماريه�اي مرتب�ط ب�ا ك�ار، ع�وارض اس�كلتي- كم�ك اج�راي اص�ول ارگون�ومي ميكم�ك اج�راي اص�ول ارگون�ومي مي ب�ه ب�ه عض�الني اس�ت.عض�الني اس�ت.

ه��اي عض��الني و كن��ترل ه��اي عض��الني و كن��ترل تنشتنش ت��وان از طري��ق ك��اهشت��وان از طري��ق ك��اهشاز اين اختالالت از اين اختالالت عوام��ل مك��انيكي ب��ا ح��د قاب��ل ت��وجهيعوام��ل مك��انيكي ب��ا ح��د قاب��ل ت��وجهي

كاست. كاست.

Page 160: حفاظت صنعت ي

160160

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

بيومكانيك شغليبيومكانيك شغلي --55

در اين بخش فش�ارهاي مك�انيكي وارد ب�ر مفاص�ل و در اين بخش فش�ارهاي مك�انيكي وارد ب�ر مفاص�ل و ه�اي مختل�ف ب�دني هنگ�ام انج�ام ه�اي مختل�ف ب�دني هنگ�ام انج�ام ت ت ه�ا طي وض�عيه�ا طي وض�عي ماهيچ�هماهيچ�ه

ه�ايي مب�ني ب�ر چگ�ونگي انج�ام ايمن ه�ايي مب�ني ب�ر چگ�ونگي انج�ام ايمن ك�ار ب�رآورد و توص�يهك�ار ب�رآورد و توص�يهدهد.دهد. ها ارائه ميها ارائه مي اين فعاليتاين فعاليت

بررسي ايستگاههاي كاربررسي ايستگاههاي كار --66

ه��اي ه��اي در ط��راحي ايس��تگاههاي ك��ار رع��ايت جنب��هدر ط��راحي ايس��تگاههاي ك��ار رع��ايت جنب��ه ارگونوميك كار بايد مورد توجه قرار گيرد.ارگونوميك كار بايد مورد توجه قرار گيرد.

Page 161: حفاظت صنعت ي

161161

بيماريهاي ناشي از عوامل زيستبيماريهاي ناشي از عوامل زيستكاركار شناختي محيطشناختي محيط

اختالالت ناش�ي از ع�دم توج�ه ب�ه اص�ول ارگون�ومي را ش�امل اختالالت ناش�ي از ع�دم توج�ه ب�ه اص�ول ارگون�ومي را ش�امل دانند: دانند: موارد زير ميموارد زير مي

آسيب ناشي از حركات تكراريآسيب ناشي از حركات تكراري1.1.

اختالالت دست و بازواختالالت دست و بازو2.2.

اختالالت زردپياختالالت زردپي3.3.

اختالالت عصبياختالالت عصبي4.4.

اختالالت عصبي- عروقي اختالالت عصبي- عروقي 5.5.

Page 162: حفاظت صنعت ي

162162

يي عف�ون عف�ونيي ه�ا ه�اييمارماريي م�وجب ب م�وجب بييس�ت ش�ناختس�ت ش�ناختييعوام�ل زعوام�ل زج�ه �نف�وذ و ج�ه �نف�وذ و يي ش�وند. �عف�ونت نت� ش�وند. �عف�ونت نت�ي�ي� در ا�نس�ان م در ا�نس�ان مييو �آل�رژو �آل�رژ

م مرش�د حالييرش�د در ب�وده ب�دن داخ�ل در حالکروب ه�ا در ب�وده ب�دن داخ�ل در ک�ه ک�ه ييکروب ه�ا ژن ه�ا هس�تند. البت�ه ژن ه�ا هس�تند. البت�ه يي از مواجه�ه ب�ا آنت از مواجه�ه ب�ا آنتيي ه�ا ناش� ه�ا ناش�ييآلرژآلرژ

ارگان ارگانهم��ه بييهم��ه م��وجب بس��م ها م��وجب انس��ان ييم��ارم��ارييس��م ها در انس��ان در آنتيينمنم آنت ش�وند. ب�ا توليي ش�وند. تول ژن ه�ا قادرن�د ب�ا آن�تي�ي� ژن ه�ا قادرن�د آن�تد بادييد باد ه�ا ه�ا يي

يين�د. واکنش ه�ان�د. واکنش ه�اييل نمال نماييک تس�هک تس�هي�ي� آلرژ آلرژيي ه�ا ه�اييمارمارييب�روز بب�روز ب ب�دن ب�دن ييم�نم�نييس�تم اس�تم ايي اس�ت ک�ه س اس�ت ک�ه سييج�ه پاس�خج�ه پاس�خييک نتک نتي�ي�آلرژآلرژ

دهند. دهند.ييد شده مد شده ميي تول توليي ژن ها ژن هاييبه آنتبه آنت

ان آور در ان آور در يي ز زييست شناختست شناختييعوامل زعوامل زط کارط کارييمحمح

Page 163: حفاظت صنعت ي

163163

ها: ها:ييباکترباکترعوام�ل عف�ونيياا عوام�ل عف�ونن موج�ودات ميين م موج�ودات ت�ک س�لولييکروس�کوپکروس�کوپيي و ت�ک س�لول و يي

22ابن�د.� مت�وس�ط ط�و�ل آنه�ا ابن�د.� مت�وس�ط ط�و�ل آنه�ا يي ي�ي�ر مر مييم ش�د�ن تکث�م ش�د�ن تکث�ييب�وده� ک�ه ب�ا تق�س�ب�وده� ک�ه ب�ا تق�س�م55ت�ا �ت�ا � م م�يي م�ک�رو�ن ب�ه �باک�ترييک�رو�ن ب�ه �باک�تر با�ش�د.� ک�ه �ن�ي�يي�ي ه�ا ه�ايي با�ش�د.� ک�ه �ن� OO22ازمن�د �ازمن�د �يي

ات ات ي�ي�ب�ه �حب�ه �ح OO22ا�ب ا�ب ي�ي� ک�ه� در غ ک�ه� در غيييي و �ب�ه آن�ه�ا و �ب�ه آن�ه�اييه�س�تند ه�وا�زه�س�تند ه�وا�ز ه�ا ه�ا ي�ي� ش�ود�. ب�اکتر ش�ود�. ب�اکتريي گفت�ه م گفت�ه مي�ي� ه�واز ه�وازي�ي� دهن�د ب دهن�د بي�ي�خ�ود اد�ام�ه مخ�ود اد�ام�ه م

روند. روند.يين من مييبا جوشاندن از ببا جوشاندن از ببييعم�ده ترعم�ده تر بن ناش�يي ش�غل ش�غليي ه�ا ه�اييمارماريين ناش� از عفونت ه�ايي از عفونت ه�ا يي

س�ان( بروس�لوز و س�ان( بروس�لوز و يي پشم ر پشم رييم�ارم�اريي آن�تراکس )ب آن�تراکس )بييييااي�ي�باکترباکتر باشد. باشد.يي م ميياه زخم، کزار، سل و توالرماه زخم، کزار، سل و توالرمييسس

بدن حشرات را بدن حشرات را يياايياهان و بقااهان و بقايي توان گروه گ توان گروه گيير زنده مر زنده ميياز عوامل غاز عوامل غ..نام بردنام برد

Page 164: حفاظت صنعت ي

164164

h يياا h ن گ�روه ش�امل مخم�ر و کپک هاس�ت. قارچ ه�ا عم�دتا ن گ�روه ش�امل مخم�ر و کپک هاس�ت. قارچ ه�ا عم�دتاگييرورو گ س�طح خش�ک حيي س�طح خش�ک اجس�اد حاه�ان، اجس�اد ح�تيياه�ان، و ح�توان�ات و ييوان�ات ص�نعتييماما ص�نعتع�ات اس�تفاده ييع�ات ک�ردن خن�ک بمنظ�ور ک�ه اس�تفاده ک�ردن خن�ک بمنظ�ور ک�ه محييمم در و دارن�د وج�ود مح ش�وند در و دارن�د وج�ود کش�اورزييط ه�اط ه�ايي ش�وند کش�اورز يي

انب�اره�ا�ييم�زارع � ص�نام�زارع � ص�نا کاغ�ذ �و انب�اره�ا�ع کاغ�ذ �و وف�ور ي�ي� م مييع ب�ه وف�ور وه ب�ه افت افت ي�ي�وه بييمم ب ش�وند. ب4040ش �از �ش �از �يي ش�وند. ق�ارچ گون�ه� ب ق�ارچ گون�ه� ب�راييم�ارم�اري�ي� ب�را زا� ي�ي� زا�

م�ت�داول تر ک�ه دارد وج�ود م�ت�داول ترا�نس�ان� ک�ه دارد وج�ود آس�پرژييا�نس�ان� آن� آس�پرژن� آن� ل�وس ل�وس يين� ده ده ي�ي� راک�د� د راک�د� ديي و آب �ه�ا و آب �ه�ايياس�ت ک�ه در محص�و�الت کش�اورز�اس�ت ک�ه در محص�و�الت کش�اورز�

گردد. گردد.ي�ي� م مييوويين قارچ �موجب ع�وارض �رن قارچ �موجب ع�وارض �ري�ي� شود.ا شود.اي�ي�مم

::قارچ هاقارچ ها

Page 165: حفاظت صنعت ي

165165

ن�� ن��مخمره��ا ظرفش��وييمخمره��ا در ظرفش��وز در آش��پزخانه ها، ييييز آش��پزخانه ها، ها، ها، ش�وند. ش�وند. ييافت مافت مي�ي� ييييع غ�ذاع غ�ذايير ص�نار ص�نايي ها و س�ا ها و س�ايي پز پزييننييررييش�ش�ناش�يي ه�ا ه�اييمارمارييبب ناش� ميي مخمره�ا و قارچ ه�ا از م مخمره�ا و قارچ ه�ا از توان�د توان�د يي

رييدرماتدرمات التهاب�ات رت ه�ا، التهاب�ات خ�ون ييووي�ي�ت ه�ا، پالکت ک�اهش و خ�ون پالکت ک�اهش و ب�رخ ب�رخباش�د. غ�ذاييباش�د. م�واد از غ�ذا م�واد از ب�ادام زميييي مانن�د ب�ادام زم مانن�د و ييننيي و

غ�ذاها و غ�ذاهاپس�ته و حييپس�ته ح ش�راييوانواني�ي� تحت ش�را تحت خاص�يي خاص�ط از ييط از د د ي�ي� �تول �تولPHPH و و يييينظ�ر دم�ا�، زم�ان�، رط�وب�ت، م�و�اد غ�ذانظ�ر دم�ا�، زم�ان�، رط�وب�ت، م�و�اد غ�ذا

و س�رطان زا و س�رطان زا يين�د ک�ه بش�دت س�من�د ک�ه بش�دت س�ميي نما نمايين من مييآفالتوکس�آفالتوکس� باشد. باشد. ييمم

Page 166: حفاظت صنعت ي

166166

کوچک�ترييوو از کوچک�ترروس ه�ا از عف�ونييروس ه�ا عوام�ل عف�ونن عوام�ل هس�تند يين هس�تند رش�د رش�د يي ب�اکتر ب�اکترييک�ه قادرن�د در داخ�ل س�لول ه�اک�ه قادرن�د در داخ�ل س�لول ه�اييبطوربطورتکث� تکث�و عفونت ه�ايير ر ييو عفونت ه�اابن�د وييابن�د و دام�داري�ي� در دام�دارروس در ها، ها، ييروس

پزش�کييکش�تارگاهکش�تارگاه مراک�ز و پزش�ک مراک�ز و رويي رو ميي م ايي ا ده�د. ن ن يي ده�د. تزر اث�ر در تزرعفونت ه�ا اث�ر در ييوانواني�ي� ح حييا فراورده ه�اا فراورده ه�اي�ي�ق�ات ق�ات ييعفونت ه�ا

م منتق�ل انس�ان ب�ه مآل�وده منتق�ل انس�ان ب�ه هپ�اتييآل�وده هپ�ات ش�ود. ه�اريي ش�ود. ه�ارت، ، ، ييت، مهم مهم يي ه�ا ه�اييمارمارييدز از جمل�ه بدز از جمل�ه بي�ي� چن�گ گرب�ه و ا چن�گ گرب�ه و اييم�ارم�ارييبب است. است.ييروسروسييوو

روس هاروس هاييوو

Page 167: حفاظت صنعت ي

167167

باکترييس�م هاس�م هاييکروارگانکروارگانييمم باکتر زن�ده مانن�د ه�ا، قارچ ه�ا، ه�ا، قارچ ه�ا، يي زن�ده مانن�د کم�تر کم�تر يي ان�دازه ها ان�دازه هاييمخمره�ا، کپک ه�ا هس�تند ک�ه دارامخمره�ا، کپک ه�ا هس�تند ک�ه دارا

ک�رون ب�وده و بواس�طه عطس�ه، س�رفه و ک�رون ب�وده و بواس�طه عطس�ه، س�رفه و يي م م1010از از محييغ�غ� در محره در ه�وا ي�ي�ره در م�دت ها ت�ا و ش�ده پخش ه�وا ط در م�دت ها ت�ا و ش�ده پخش ط

مانند. مانند.ييمعلق ممعلق م

ر زنده وجود ر زنده وجود يي توانند دو شکل زنده و غ توانند دو شکل زنده و غييک مک مييولوژولوژييعوامل بعوامل ب::داشته باشندداشته باشند

Page 168: حفاظت صنعت ي

168168

Page 169: حفاظت صنعت ي

169169

تعريف ارگونومیتعريف ارگونومی

ارگونومی علم و مهارت طراحی مشاغل و محيط های ارگونومی علم و مهارت طراحی مشاغل و محيط های ..کار برای تطابق با توانائيها و محدويت های انسانکار برای تطابق با توانائيها و محدويت های انسان

ارگونومی به مفهوم “تناسب کار با فرد”استارگونومی به مفهوم “تناسب کار با فرد”است

ارگونومی علم متناسب کردن شرايط محيط کار و ارگونومی علم متناسب کردن شرايط محيط کار و نيازمنديهای شغل با توانائيهای فرد است. نيازمنديهای شغل با توانائيهای فرد است.

ارگونومی توانائيها و محدويت های جسمانی ارگونومی توانائيها و محدويت های جسمانی استراتژی:استراتژی:و روانی کارگر را که با ابزارآالت،تجهيزات،روشهای و روانی کارگر را که با ابزارآالت،تجهيزات،روشهای

کار،وظايف و محيط کار در تعامل است مورد توجه و کار،وظايف و محيط کار در تعامل است مورد توجه و بررسی قرار می دهد.بررسی قرار می دهد.

Page 170: حفاظت صنعت ي

171171

ارگونومی بيشتر بر روی اين موضوع بحث ارگونومی بيشتر بر روی اين موضوع بحث کار چگونه بر انسان کار چگونه بر انسان انجام انجام می کند که می کند که

و برای پاسخ به پرسشهای و برای پاسخ به پرسشهای اثر می کنداثر می کندمطرح واکنشهای فيزيولوژيک بدن در مطرح واکنشهای فيزيولوژيک بدن در

برابر کارهای جسمانی ،عوامل محيطی برابر کارهای جسمانی ،عوامل محيطی مانند گرما،صدا،روشنايی،ارتعاش،نوبت مانند گرما،صدا،روشنايی،ارتعاش،نوبت کاری و غيره را مورد مطالعه قرار می کاری و غيره را مورد مطالعه قرار می

دهد.دهد. در ارگونومی بر روی روشهای کاهش در ارگونومی بر روی روشهای کاهش

..خستگی تاکيد می گرددخستگی تاکيد می گردد

.

Page 171: حفاظت صنعت ي

172172

کيفيت بهبود ارگونومی کيفيت اهداف بهبود ارگونومی اهدافانسان انسان زندگی زندگی

ارگونومی

سالمتی و ايمنیکارايی و وری بهره

توليدفيزيولوژيکی

روانی

رفاه

Page 172: حفاظت صنعت ي

173173

برای دستيابی به اهداف ارگونومی بايد به برای دستيابی به اهداف ارگونومی بايد به ::ويژگيهای سه مولفه زير توجه شودويژگيهای سه مولفه زير توجه شود

فرد

محيط

کار

Page 173: حفاظت صنعت ي

174174

ويژگيهای انسانیويژگيهای انسانیکنند می تقسيم زير دسته سه به را انسانی کنند ويژگيهای می تقسيم زير دسته سه به را انسانی ::ويژگيهای

جسمی فيزيکی :فيزيکی : بدن،قدرت ابعاد و جسمی اندازه بدن،قدرت ابعاد و اندازه

تنفسی فيزيولوژيک :فيزيولوژيک : و عروقی قلبی تنفسی دستگاه و عروقی قلبی دستگاه

اطالعات روانی:روانی: حافظه،پردازش اطالعات ادراک حافظه،پردازش ادراک

هستند متفاوت ابعاد اين در هستند انسانها متفاوت ابعاد اين در ..انسانها

بدست نتايج از و گيری اندازه و ارزيابی را ويژگيها اين بدست ارگونومی نتايج از و گيری اندازه و ارزيابی را ويژگيها اين ارگونومی

استفاده کارش و محيط و انسان بيشتر تطابق و تناسب برای استفاده آمده کارش و محيط و انسان بيشتر تطابق و تناسب برای آمده. کند .می کند می

تناسب و تطابق تناسب ميزان و تطابق ميزان

Page 174: حفاظت صنعت ي

175175

ای رشته چند دانش يک ای ارگونومی رشته چند دانش يک ارگونومیاستاست

ای رشته چند دانش يک ای ارگونومی رشته چند دانش يک ارگونومیاستاست

فيزيولوژی و فيزيولوژی آناتومی و آناتومی روانشناسیروانشناسیمهندسیمهندسیپزشکیپزشکی شناسی شناسی جامعه جامعهبيومکانيکبيومکانيکای اا حرفه بهداشت و ای يمنی حرفه بهداشت و يمنی

فيزيولوژی و فيزيولوژی آناتومی و آناتومی روانشناسیروانشناسیمهندسیمهندسیپزشکیپزشکی شناسی شناسی جامعه جامعهبيومکانيکبيومکانيکای اا حرفه بهداشت و ای يمنی حرفه بهداشت و يمنی

Page 175: حفاظت صنعت ي

176176

AnatomyAnatomy:ا سکلت بدن را تشکيل می دهند. ا سکلت بدن را تشکيل می دهند.استخوانها:استخوانها

:بدن را استوار وحرکات بدن را ممکن می سازند. بدن را استوار وحرکات بدن را ممکن می سازند.عضالت:عضالت

:)عضالت را به استخوانها متصل می کنند عضالت را به استخوانها متصل می کنندتاندون ها)زردپی(:تاندون ها)زردپی

:)استخوانها را به استخوانها متصل می کنند. استخوانها را به استخوانها متصل می کنند.ليگامنت ها)رباط(:ليگامنت ها)رباط

بعنوان ضربه گير عمل کرده و :بعنوان ضربه گير عمل کرده و ديسک های بين مهره ایديسک های بين مهره ای:

حرکات ستون فقرات را ممکن می سازند.حرکات ستون فقرات را ممکن می سازند.

: حواس را منتقل و اطالعات را جابجا می کنند حواس را منتقل و اطالعات را جابجا می کننداعصاب :اعصاب

Page 176: حفاظت صنعت ي

177177

فيزيولوژی کارفيزيولوژی کار

Page 177: حفاظت صنعت ي

178178

كار كار تعريف تعريف

و ايفا بمنظور انسان كه حركتي يا عمل هر و به ايفا بمنظور انسان كه حركتي يا عمل هر بهمي اطالق كار دهد مي انجام وظيفه يك مي تكميل اطالق كار دهد مي انجام وظيفه يك تكميل

گردد.گردد. ارگونومي ديدگاه ارگونومي از ديدگاه از

يك يافتن تحقق براي كه اطالعاتي و انرژي يك مجموع يافتن تحقق براي كه اطالعاتي و انرژي مجموعو شده تحليل و تجزيه انسان توسط كاري و وظيفه شده تحليل و تجزيه انسان توسط كاري وظيفه

. شود مي گرفته .بكار شود مي گرفته بكار الزم دقت نيز و انرژي مصرف ميزان اساس بر الزم كار دقت نيز و انرژي مصرف ميزان اساس بر كار

. است .. بندي طبقه قابل .و است .. بندي طبقه قابل و

Page 178: حفاظت صنعت ي

179179

ميزان انرژي مصرفي در فعاليتهاي ميزان انرژي مصرفي در فعاليتهاي شغلي مختلفشغلي مختلف

Page 179: حفاظت صنعت ي

180180

فيزيولوژی و فيزيولوژی کارفيزيولوژی و فيزيولوژی کار

فيزيولوژیفيزيولوژی

مطالعه اعمال و وظايف اندامها یبدن و مطالعه اعمال و وظايف اندامها یبدن و نحوه کار آنهانحوه کار آنها

فيزيولوژی کارفيزيولوژی کار

شاخه ای از فيزيولوژی انسانی که تغييرات شاخه ای از فيزيولوژی انسانی که تغييرات بافتها و اندامها در کار را بررسی می کندبافتها و اندامها در کار را بررسی می کند

Page 180: حفاظت صنعت ي

181181

فيزيولوژی کار)ادامه(فيزيولوژی کار)ادامه(

فيزيولوژی بر مباحث متابوليسم،محدوديت فيزيولوژی بر مباحث متابوليسم،محدوديتهای انرژی در کار و خستگی بحث می کند.های انرژی در کار و خستگی بحث می کند.

متابوليسم :يكي از پديده هاي اصلي حيات متابوليسم :يكي از پديده هاي اصلي حياتاست. به سوخت و ساز مواد غذايي كه باعث است. به سوخت و ساز مواد غذايي كه باعث

توليد انرژي مي شود متابوليسم مي توليد انرژي مي شود متابوليسم مي گويند.متابوليسم يكنوع احتراق آرام است كه گويند.متابوليسم يكنوع احتراق آرام است كه

در كبد صورت مي گيرد.در كبد صورت مي گيرد. پايه پايه متابوليسم در 24002400متابوليسم كالري در كيلو كالري .2424كيلو است .ساعت است ساعت

Page 181: حفاظت صنعت ي

182182

فيزيولوژی کارفيزيولوژی کاربدن انسان با متابوليسم مواد غذايی انرژی مکانيکی بدن انسان با متابوليسم مواد غذايی انرژی مکانيکی

توليد می کند.توليد می کند.

انرژی آزاد شده در اثر تجزيه مواد غذايی بطور انرژی آزاد شده در اثر تجزيه مواد غذايی بطور مستقيم جهت انجام کار مکانيکی قابل استفاده نيست مستقيم جهت انجام کار مکانيکی قابل استفاده نيست

درآمده و در درآمده و در ATPATPبصورت ترکيبی به نام بصورت ترکيبی به نام بلکه بايدبلکه بايدسلولهای عضالنی ذخيره و مصرف شود. سلولهای عضالنی ذخيره و مصرف شود.

:انرژی مکانيکی توليدی بستگی دارد به:انرژی مکانيکی توليدی بستگی دارد به

- دستگاه گوارشی- دستگاه گوارشی22-منابع غذايی مورد استفاده -منابع غذايی مورد استفاده 11

- دستگاه قلبی عروقی- دستگاه قلبی عروقی44- دستگاه تنتفسی - دستگاه تنتفسی 33

- عضالت- عضالت55

Page 182: حفاظت صنعت ي

183183

کار کار فيزيولوژی فيزيولوژیو 2525 کار صرف توليدی مکانيکی انرژی و درصد کار صرف توليدی مکانيکی انرژی درصد7575. شود می تلف گرما بصورت .درصد شود می تلف گرما بصورت درصد

) ATPATP))منابع منابع اين به است محدود بدن انرژی ) پر اين به است محدود بدن انرژی پرکه دارند وجود بدن در سيستمهايی که دليل دارند وجود بدن در سيستمهايی را را ATPATPدليل

کنند می کنند بازسازی می بازسازی

فسفاژن- 11 فسفاژن- دستگاه دستگاه

هوازی- 22 بي هوازی- دستگاه بي دستگاه

هوازی- 33 هوازی- دستگاه دستگاه

Page 183: حفاظت صنعت ي

184184

))FatigueFatigueخستگیخستگی ((

در اين وضعيت نياز بدن به انرژی از ميزان انرژی در اين وضعيت نياز بدن به انرژی از ميزان انرژی حاصل از متابوليسم هوازی فراتر می رود.حاصل از متابوليسم هوازی فراتر می رود.

متابوليسم بی هوازی نياز های انرژی بدن را تامين می متابوليسم بی هوازی نياز های انرژی بدن را تامين میکند.کند.

گلوکز خون پايين می آيدگلوکز خون پايين می آيداسيد الکتيک افزايش می يابداسيد الکتيک افزايش می يابد خستگي هنگام مواجهه فرد با خطر يا هيجان از بين خستگي هنگام مواجهه فرد با خطر يا هيجان از بين

می رود.می رود. در محيط کسل و يکنواخت بدون آنکه فرد فعاليتی در محيط کسل و يکنواخت بدون آنکه فرد فعاليتی

انجام دهد خسته می شود.انجام دهد خسته می شود.

Page 184: حفاظت صنعت ي

185185

انواع خستگیانواع خستگی

ناشی از کار عضالنی بعلت تجمع اسيد الکتيک : ناشی از کار عضالنی بعلت تجمع اسيد الکتيک خستگی ماهيچه ایخستگی ماهيچه ای :در عضالت.در عضالت.

ناشی از فعاليتهای عصبی و فکری: ناشی از فعاليتهای عصبی و فکریخستگی روانیخستگی روانی :

خستگی در يک عضو بدن مانند بينايی : خستگی در يک عضو بدن مانند بينايیخستگی موضعیخستگی موضعی : : خستگی کلی بدن خستگی کلی بدنخستگی عمومی :خستگی عمومی تجمع خستگی در زمانهای طوالنی:تجمع خستگی در زمانهای طوالنیخستگی مزمنخستگی مزمن:عبارتست از تجمع اسيدهای متابوليک در عضله،اختالل :عبارتست از تجمع اسيدهای متابوليک در عضله،اختالل خستگی حاد خستگی حاد:

موضعی تراز الکتروليت ها در مايع عضالنی،تورم تارهای عضالنی و موضعی تراز الکتروليت ها در مايع عضالنی،تورم تارهای عضالنی و زردپی و کاهش مستقيم انرژی.زردپی و کاهش مستقيم انرژی.

Page 185: حفاظت صنعت ي

186186

علل خستگیعلل خستگیکار طوالنی در طول روزکار طوالنی در طول روز صبح و خوابيدن صبح و خوابيدن 66خواب کم)بيدار شدن قبل از ساعت خواب کم)بيدار شدن قبل از ساعت

شب منجر به کسر خواب و تجمع آن شب منجر به کسر خواب و تجمع آن 1010بعد از ساعت بعد از ساعت می شود.(می شود.(

نوبت کاری)شب کاری يا شيفت عصر بدليل برهم زدن نوبت کاری)شب کاری يا شيفت عصر بدليل برهم زدنريتم سيرکادين(ريتم سيرکادين(

فعاليت کم،کارها ی تکراری،وظايف پايشی و مراقبتیفعاليت کم،کارها ی تکراری،وظايف پايشی و مراقبتی انجام کارهای سنگين جسمی يا کار فکری•

کار مداوم بدون استراحت•

شرايط محيطی نامساعد از قبيل گرما،صدا، هوای •نامطلوب نيز خستگی را افزايش می دهد

Page 186: حفاظت صنعت ي

187187

اثرات خستگیاثرات خستگی

برهم زدن اعمل شناختی)قضاوت و تصميم برهم زدن اعمل شناختی)قضاوت و تصميمگيری(گيری(

کاهش هوشياریکاهش هوشياری بروز خطا و حوادث بروز خطا و حوادثبهم خوردن تمرکزبهم خوردن تمرکزبد خلقیبد خلقیکاهش زمان واکنشکاهش زمان واکنشافت مهارتافت مهارت اثرات فيزيولوژيكي خستگي شامل اثرات فيزيولوژيكي خستگي شامل

سردرد،گيجي،تپش قلب و بيخوابي است.سردرد،گيجي،تپش قلب و بيخوابي است.

Page 187: حفاظت صنعت ي

188188

محاسبه زمان استراحتمحاسبه زمان استراحت از 88در در نبايد انرژی مصرف ميزان روزانه کار از ساعت نبايد انرژی مصرف ميزان روزانه کار ساعت

4.84.8 . اين از بيش صورتيکه در شود بيشتر . کيلوکالری اين از بيش صورتيکه در شود بيشتر کيلوکالریداده استراحت آنقدر بايد شود مصرف انرژی داده مقدار استراحت آنقدر بايد شود مصرف انرژی مقدار

طول در متوسط بطور تا طول شود در متوسط بطور تا مصرف 88شود کار مصرف ساعت کار ساعتحد به حد انرژی به .4.84.8انرژی .نرسد نرسد

:کاری در انرژی مصرف اگر کاری: مثال در انرژی مصرف اگر در CCمثال در کيلوکالری کيلوکالریو باشد و دقيقه باشد درصد C>4.8C>4.8دقيقه صورت اين در درصد باشد صورت اين در باشد

بدست زير رابطه از کار ساعت هر ازاي به بدست استراحت زير رابطه از کار ساعت هر ازاي به استراحت: آيد :می آيد می

C/4.8 –1)*100C/4.8 –1)*100 =(استراحت استراحت)= درصد درصد

Page 188: حفاظت صنعت ي

189189

آنتروپومتری چيست؟آنتروپومتری چيست؟

اندازه گيری ابعاد و ويژگيهای جسمانی انسان اندازه گيری ابعاد و ويژگيهای جسمانی انسانبه منظور استفاده در طراحی وسايل و به منظور استفاده در طراحی وسايل و

تجهيزات..تجهيزات..

:ايجاد تطابق و تناسب جسمانی بين ايجاد تطابق و تناسب جسمانی بين هدف:هدف انسان ،وسايل و تجهيزاتانسان ،وسايل و تجهيزات

““AnthroposAnthropos ” ”واژه يونانی به مفهوم انسانواژه يونانی به مفهوم انسان““MetronMetron ” ”اندازه گيری و سنجش= اندازه گيری و سنجش =““AnthropometricsAnthropometrics ” ”اندازه گيری انسان = اندازه گيری انسان =

Page 189: حفاظت صنعت ي

190190

انواع اطالعات آنتروپومتریانواع اطالعات آنتروپومتری

)اطالعات استاتيک)ساختاری( اطالعات استاتيک)ساختاری

((اطالعات ديناميک)کارکردیاطالعات ديناميک)کارکردی

Page 190: حفاظت صنعت ي

191191

استاتيکی استاتيکی ابعاد ابعاد تعريف : اندازه گيری وقتی صورت می تعريف : اندازه گيری وقتی صورت می

گيرد که بدن فرد در يک وضعيت ثابت گيرد که بدن فرد در يک وضعيت ثابت h نشسته يا ايستاده. h نشسته يا ايستاده.قرار داردمعموال قرار داردمعموال

انواعانواعاندازه:طول،ارتفاع،عرض،ضخامتاندازه:طول،ارتفاع،عرض،ضخامتفاصله بين مفاصل بدنفاصله بين مفاصل بدنوزن،حجم،چگالیوزن،حجم،چگالیمحيطمحيطنقطه ثقلنقطه ثقلابعاد نشسته و ايستادهابعاد نشسته و ايستاده

Page 191: حفاظت صنعت ي

192192

ابعاد استاتيکی

[Source: Kroemer, 1989]

Page 192: حفاظت صنعت ي

193193

ابعاد ديناميکی)کارکردی(ابعاد ديناميکی)کارکردی( تعريف: اندازه گيری وقتی صورت تعريف: اندازه گيری وقتی صورت

می گيرد که بدن در حال انجام کار می گيرد که بدن در حال انجام کار است.است.

اين اطالعات برای نشان دادن حرکت اين اطالعات برای نشان دادن حرکتعضوی از بدن با در نظر گرفتن يک نقطه عضوی از بدن با در نظر گرفتن يک نقطه

مرجع ثابت می باشد مثال حداکثر دسترسی مرجع ثابت می باشد مثال حداکثر دسترسی به جلو در حالت ايستاده.به جلو در حالت ايستاده.

– + = ها شانه حرکت بازو طول بازو دسترسی + حد = ها شانه حرکت بازو طول بازو دسترسی حد + پشت+ + احتمالی کردن خم تنه جزئی + حرکت پشت+ + احتمالی کردن خم تنه جزئی حرکت

دست دست حرکت حرکت

Page 193: حفاظت صنعت ي

194194

در آنتروپومتری ديناميک مطالعه و اندازه در آنتروپومتری ديناميک مطالعه و اندازه گيری با توجه به سه صفحه ساجيتال،فرونتال گيری با توجه به سه صفحه ساجيتال،فرونتال

..و ترانسورس صورت می گيردو ترانسورس صورت می گيرد

Transverse Plane Frontal Plane Sagittal Plane

Page 194: حفاظت صنعت ي

195195

ابعاد ديناميکی)کارکردی(

[Source: North, 1980]

Page 195: حفاظت صنعت ي

196196

بلند کردن و جابجايی دستیبلند کردن و جابجايی دستی

هر گونه فعاليتی که مستلزم اعمال نيرو توسط هر گونه فعاليتی که مستلزم اعمال نيرو توسطفرد برای بلند کردن،پايين آوردن،هل فرد برای بلند کردن،پايين آوردن،هل

دادن،کشيدن،حمل يا نگهداشتن بار باشد حمل و دادن،کشيدن،حمل يا نگهداشتن بار باشد حمل و جابجايي دستی ناميده می شود جابجايي دستی ناميده می شود

Page 196: حفاظت صنعت ي

197197

مثالهايی از جابجايي دستیمثالهايی از جابجايي دستی

Page 197: حفاظت صنعت ي

198198

جديد و قديم جديد روش و قديم روش

روش قديمی روش جديد

Page 198: حفاظت صنعت ي

199199

LiftingPosture

Page 199: حفاظت صنعت ي

200200

Biomechanics.Biomechanics.Levers.Levers.

Page 200: حفاظت صنعت ي

201201

نشسته نشسته كار كار

) جسمي كار كارها ماهيت در ( تغييرات جسمي كار كارها ماهيت در )تغييرات فكري )كار فكري كار نشسته عمدتا كار انجام نشسته وضعيت عمدتا كار انجام وضعيت وضعيت در اي مهره بين هاي ديسك بر وارد وضعيت فشار در اي مهره بين هاي ديسك بر وارد فشار

.3535نشسته نشسته است ايستاده حالت از بيشتر .بار است ايستاده حالت از بيشتر بار كه است كمري پنجم مهره روي فشار كه بيشترين است كمري پنجم مهره روي فشار بيشترين

اين بر زياد فشار و است بدن ثقل نقطه اين تقريبا بر زياد فشار و است بدن ثقل نقطه تقريبا. شود مي كمر درناحيه ديسك فتق موجب .ديسك شود مي كمر درناحيه ديسك فتق موجب ديسك

Page 201: حفاظت صنعت ي

202202

نشسته كار نشسته عوارض كار عوارض

بدليل ديسكها تغذيه و متابوليسم شدن بدليل محدود ديسكها تغذيه و متابوليسم شدن محدودآنها تدريجي تحليل و آنها بر وارد آنها فشار تدريجي تحليل و آنها بر وارد فشار

و كمري عضالت و پاها در ضعيف خون و گردش كمري عضالت و پاها در ضعيف خون گردشپشتيپشتي

قلب شدن قلب ضعيف شدن ضعيف اندام تناسب خوردن اندام بهم تناسب خوردن بهم پاها تورم و حسي پاها بي تورم و حسي بي

Page 202: حفاظت صنعت ي

203203

C12

3456

C-7T1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

T-12

L1

2

3

4

L-5

L5 / S1 disc.

S1

CervicalArea

SacralArea

ThoracicArea

LumbarArea

آناتومی ستون فقرات

Page 203: حفاظت صنعت ي

204204

Page 204: حفاظت صنعت ي

205205

Disc HerniationDisc Herniation

Page 205: حفاظت صنعت ي

206206

نشسته كار از ناشي عوارض نشسته علل كار از ناشي عوارض علل

) كاري فضاي از ناشي نامناسب بدني ( وضعيت كاري فضاي از ناشي نامناسب بدني وضعيتنادرست،صندلي نادرست،صندلي نامناسب،چيدمان نامناسب،چيدمان( صندلي نامناسب ،ارتفاع )نامناسب صندلي نامناسب ،ارتفاع نامناسب

مداوم كار طول در كافي استراحت مداوم عدم كار طول در كافي استراحت عدم

Page 206: حفاظت صنعت ي

207207

اثر پوسچر نامناسب بر گردناثر پوسچر نامناسب بر گردن

Page 207: حفاظت صنعت ي

208208

وضعيت بدنی نامناسبوضعيت بدنی نامناسب

پوسچرها نامناسب اغلبعبارتند از:

چرخش کمر

دسترسی به پشت سر

کار در ارتفاع باالی سر

زانو زدن

چمباتمه نشستن

خم شدن

Page 208: حفاظت صنعت ي

209209

و وضعيت مورد در ها توصيه و برخي وضعيت مورد در ها توصيه برخيبدن بدن حركات حركات

). نگه باال شوند خم خاصي جهت به نبايد .( مفاصل نگه باال شوند خم خاصي جهت به نبايد مفاصلسر،خم چرخاندن و گردن كردن بازوها،خم سر،خم داشتن چرخاندن و گردن كردن بازوها،خم داشتن

هاي وضعيت از مثالهايي شدن دوال و هاي كردن وضعيت از مثالهايي شدن دوال و كردنجهت يك به مفاصل تمايل اثر در بدني جهت نامناسب يك به مفاصل تمايل اثر در بدني نامناسب

هستند)هستند) به ممكن حد تا را جسم شي برداشتن هنگام به در ممكن حد تا را جسم شي برداشتن هنگام در

. كنيد نزديك .بدن كنيد نزديك بدن ) تنه وزن كنيد خودداري جلو به بدن كردن خم ( از تنه وزن كنيد خودداري جلو به بدن كردن خم از

( كمر بر )فشار كمر بر فشار

Page 209: حفاظت صنعت ي

210210

و وضعيت مورد در ها توصيه و برخي وضعيت مورد در ها توصيه برخي( ) ادامه بدن )حركات ) ادامه بدن حركات

بر را فشار حداكثر ناگهاني نيروهاي و بر حركات را فشار حداكثر ناگهاني نيروهاي و حركات. كند مي وارد .بدن كند مي وارد بدن

. مدت نبايد دهيدذ تغيير را بدنب حركات و . حاالت مدت نبايد دهيدذ تغيير را بدنب حركات و حاالترا حركتي يا گرفته قرار وضعيت يك در را طوالني حركتي يا گرفته قرار وضعيت يك در طوالني

. دهيد .انجام دهيد انجام مداوم اي ماهيچه كار گونه هر انجام زمان مداوم مدت اي ماهيچه كار گونه هر انجام زمان مدت

. كنيد محدود .را كنيد محدود را. برويد راه و ،بنشينيد بايستيد كار بين .در برويد راه و ،بنشينيد بايستيد كار بين در

Page 210: حفاظت صنعت ي

211211

وسايل حفاظت فرديوسايل حفاظت فردي

حف�اظت از ن�يروي ك�ار ب�دون اس�تفاده از وس�ايل حف�اظت حف�اظت از ن�يروي ك�ار ب�دون اس�تفاده از وس�ايل حف�اظت ف�ر�دي مم�كن نيس�ت. آنه�ا وس�اي�لي ه�س�تند ك�ه� ش�خص �ب�ا ف�ر�دي مم�كن نيس�ت. آنه�ا وس�اي�لي ه�س�تند ك�ه� ش�خص �ب�ا ا�س�تفا�ده ا�ز آنه�ا خ�ود ر�ا د�ر براب�ر خطره�ا�ي گون�ا�گون ت�ا ح�دي ا�س�تفا�ده ا�ز آنه�ا خ�ود ر�ا د�ر براب�ر خطره�ا�ي گون�ا�گون ت�ا ح�دي

ه س�ر�بند،� ان�واع ماس�ك مح�ا�فظت مي�مح�ا�فظت مي� ه س�ر�بند،� ان�واع ماس�كنم�اي�د. �لب�اس ك�ار، كال� نم�اي�د. �لب�اس ك�ار، كال�ه�ا� و� غ�يره �د�ر زم�ره اي�ن ه�ا� و� غ�يره �د�ر زم�ره اي�ن ه�ا�، ان�واع� د�ستكش�ه�ا�، �ان�واع� ك�فشه�ا�، ان�واع� د�ستكش�ه�ا�، �ان�واع� ك�فش

وسايل هستند. وسايل هستند.

بن�د باي�د ب�راي انتخ�اب لب�اس مخ�اطرات بن�د باي�د ب�راي انتخ�اب لب�اس مخ�اطرات لب�اس ك�ار و پيشلب�اس ك�ار و پيش1.1.اي ط�را�حي ش�ود ك�ه اي ط�را�حي ش�ود ك�ه ن�ي�روي ك�ار� ارزي�ا�بي و اي�ن لب�اس بگون�ه�ن�ي�روي ك�ار� ارزي�ا�بي و اي�ن لب�اس بگون�ه�

ا�يمني ك�افي �در مق�ابل �آن مخاطرات �ايجاد ن�مايد. ا�يمني ك�افي �در مق�ابل �آن مخاطرات �ايجاد ن�مايد.

: ب�راي حف�اظت در مقاب�ل س�قوط اش�ياء روي: ب�راي حف�اظت در مقاب�ل س�قوط اش�ياء روي كاله كاس�كتكاله كاس�كت2.2.

شود و بايد سبك، عايق و متناسب باشود و بايد سبك، عايق و متناسب با سر ساخته ميسر ساخته مي

شرايط كار باشد. شرايط كار باشد.

Page 211: حفاظت صنعت ي

212212

وسايل حفاظت فرديوسايل حفاظت فردي

: ب�راي كاره�ايي ك�ه مخ�اطراتي ب�راي : ب�راي كاره�ايي ك�ه مخ�اطراتي ب�راي عين�ك حف�اظتيعين�ك حف�اظتي3.3.ه�ا، حف�اظت ه�ا، حف�اظت ورهورهک�ک�ك�ار در ك�ار در چش�م دارن�د نظ�ير جوش�كاري،چش�م دارن�د نظ�ير جوش�كاري،

در مقاب�ل پرت�اب اش�ياء، گردوغب�ار عنداالقتض�اء ب�دون در مقاب�ل پرت�اب اش�ياء، گردوغب�ار عنداالقتض�اء ب�دون ش�وند. ن�وع آنه�ا حس�ب ك�ار متف�اوت ش�وند. ن�وع آنه�ا حس�ب ك�ار متف�اوت منف�ذ اس�تفاده ميمنف�ذ اس�تفاده مي

باشد. باشد. ميمي

هاي پرسروصداهاي پرسروصدا : براي محيط: براي محيط حفاظ گوشهاحفاظ گوشها4.4.

وي�ژه ب�راي ك�ار در ارتف�اع و ب�ا وي�ژه ب�راي ك�ار در ارتف�اع و ب�ا ه ه : ب�: ب� كمربن�دهاي ايم�نيكمربن�دهاي ايم�ني5.5.احتمال سقوط با امكانات كافي براي حفظ كل بدن. احتمال سقوط با امكانات كافي براي حفظ كل بدن.

Page 212: حفاظت صنعت ي

213213

وسايل حفاظت فرديوسايل حفاظت فردي

: ب��ا امك��ان ح��ركت مناس��ب انگش��تان : ب��ا امك��ان ح��ركت مناس��ب انگش��تان ه��اه��ا دس��تكشدس��تكش6.6.متناسب با شرايط كارمتناسب با شرايط كار

: متناس�ب ب�ا ش�رايط ك�ار ب�راي : متناس�ب ب�ا ش�رايط ك�ار ب�راي ه�اه�ا ه�ا و چكم�هه�ا و چكم�ه كفشكفش7.7.حف�اظت از ض�ربه ي�ا رط�وبت ي�ا بعن�وان ع�ايق الك�تريكي حف�اظت از ض�ربه ي�ا رط�وبت ي�ا بعن�وان ع�ايق الك�تريكي

يا حرارتي يا برودتي يا حرارتي يا برودتي

: متناس�ب ب�ا ش�رايط ب�ا : متناس�ب ب�ا ش�رايط ب�ا ماس�كهاي حف�اظتي تنفس�يماس�كهاي حف�اظتي تنفس�ي8.8.h كپس�ول فيلتره�ايفيلتره�اي h كپس�ولمناس�ب قاب�ل تع�ويض ي�ا احيان�ا ه�اي ه�اي مناس�ب قاب�ل تع�ويض ي�ا احيان�ا

ااهوهو

Page 213: حفاظت صنعت ي

214214

وسايل حفاظت فرديوسايل حفاظت فردي

h وس�ايل حف�اظت ف�ردي، شخص�ي ب�وده باي�د ب� h وس�ايل حف�اظت ف�ردي، شخص�ي ب�وده باي�د ب�اص�وال موق�ع موق�ع ه ه اص�وال h h ب�ا�زبين�ي ش�وند و دقيق�ا h ض�دع�فون�ي، نظ�افت و� از نظ�ر ك�ار�كرد� مرتب�ا h ب�ا�زبين�ي ش�وند و دقيق�ا ض�دع�فون�ي، نظ�افت و� از نظ�ر ك�ار�كرد� مرتب�ام�تناس�ب ب�ا ش�رايط ك�ار� اس�تفا�ده ش�ون�د. ي�ك� وس�يله �حف�اظت �ف�ردي م�تناس�ب ب�ا ش�رايط ك�ار� اس�تفا�ده ش�ون�د. ي�ك� وس�يله �حف�اظت �ف�ردي

اي خ�اص ط�ر�احي ش�د�ه ممكن اي خ�اص ط�ر�احي ش�د�ه ممكن ك�ه� ب�راي �ايم�ني� در م�قاب�ل حادث�ه�ك�ه� ب�راي �ايم�ني� در م�قاب�ل حادث�ه�اي ديگ�ر �و محي�ط ك�ا�ري متف�او�ت ك�ارآيي نداش�ته اي ديگ�ر �و محي�ط ك�ا�ري متف�او�ت ك�ارآيي نداش�ته ا�س�ت د�ر حادث�ها�س�ت د�ر حادث�ه

باشد.باشد.

گ� گ� اهي اس�تفاده از وس�ايل حف�اظت ف�ردي از ك�ارآيي و توان�ايي اهي اس�تفاده از وس�ايل حف�اظت ف�ردي از ك�ارآيي و توان�ايي كا�ه�د و ب�دين� لح�اظ ب�ا كا�ه�د و ب�دين� لح�اظ ب�ا ن�يرو�ي ك�ار� و س�رع�ت در ك�وت�اه م�دت م�ين�يرو�ي ك�ار� و س�رع�ت در ك�وت�اه م�دت م�ي

و�ج�ود اط�الع �از م�خ�اطرات ع�دم اس�ت�فاده از� اين �وس�ايل ك�ارگران و�ج�ود اط�الع �از م�خ�اطرات ع�دم اس�ت�فاده از� اين �وس�ايل ك�ارگران ه�اي م�داوم�، آگ�اهيه�اي م�داوم�، آگ�اهي كنن�د.� آم�و�زشكنن�د.� آم�و�زش ي از �آنه�ا اس�ت�فاد�ه ميي از �آنه�ا اس�ت�فاد�ه ميخت�خت�س�س�ه ه ب�ب�

ها�ي مرت�ب اق�دامات تش�ويقي �و ها�ي مرت�ب اق�دامات تش�ويقي �و

تن�بيهي ب�راي اس�تفاده م�رتب از اين وس�ايل گ�اهي ضرورتتن�بيهي ب�راي اس�تفاده م�رتب از اين وس�ايل گ�اهي ضرورت

يابد. يابد. ميمي

Page 214: حفاظت صنعت ي

215215

ييل حفاظت فردل حفاظت فردييوساوسامي�ي�تاکتاک کن�ترل عوام�ل زييد مد کن�ترل عوام�ل ز ش�ود ک�ه ک�ار ي�ي�ان آور در محان آور در محي�ي� ش�ود ک�ه ک�ار ط ط

h ب�ا رو�ش ه�ا h ب�ا رو�ش ه�اا�بت�دائا� رد و رد و يي گ� گ�يي ص�ورت �م ص�ورت �مييتتي�ي�رريي و �م�د و �م�ديي م�هندس� م�هندس�ييا�بت�دائا�ا ا�ز اس�پس �بعن�وان �مکم�ل ا�ز و�س�اييس�پس �بعن�وان �مکم�ل و�س�ان ميين اس�تفاد�ه مل اس�تفاد�ه ش�ود. ش�ود. ييل

ط ط ي�ي� خط�رات� ب�القو�ه م�ح خط�رات� ب�القو�ه م�حييل ح�ف�اظ�تل ح�ف�اظ�تيي اس�تفاده� �از و�س�ا� اس�تفاده� �از و�س�ا�ييب�ر�اب�ر�اh ش�ناخ�ت اش� h ش�ناخ�ت اش�ک�ا�ر ض�رو�رت دارد. �مثال� ک�ه �از ب�ا�ال س�قوط ک�ه �از ب�ا�ال س�قوط ييا�ئا�ئييک�ا�ر ض�رو�رت دارد. �مثال�

م�ض�ر، من�ابع �ن�ور، گر�م�ا، ص�وت، م�ض�ر، من�ابع �ن�ور، گر�م�ا، ص�وت، ييييااي�ي�ممييع�ا�ت ش�ع�ا�ت ش�يي کنن�د،� ما کنن�د،� ماييم�م�گ�ردوغبار، �و ...�گ�ردوغبار، �و ...�

، اس�تفاده ، اس�تفاده يي و مهندس� و مهندس�ييتتييرريي م�د م�دييو پس از اعم�ال روش ه�او پس از اعم�ال روش ه�اوس� وس�از� حف�اظ�تيياز� حف�اظ�تال� ک�ا�ر �ق�رار �م�ييال� در� �دس�تو�ر ک�ا�ر �ق�رار �م� در� �دس�تو�ر ايي گ� گ�يي ارد. ن� ن� ييرد.

ر هستند:ر هستند:ييل بشرح زل بشرح زييوساوسا

Page 215: حفاظت صنعت ي

216216

ل حفاظت از چشمل حفاظت از چشميي- وسا- وسا11

تهدييمخ�اطراتمخ�اطرات را تهد ک�ه چش�م را مي�ي� ک�ه چش�م ذ کن�د بش�رح ذييد مد ل ل ي�ي� کن�د بش�رح است:است:

ره.ره.ييگرد و غبار و براده فلزات، چوب و غگرد و غبار و براده فلزات، چوب و غمواد مذابمواد مذابييييااييمميير مواد شر مواد شييدها و سادها و سايياساسييک و عفونک و عفونييولوژولوژييمواد بمواد بمضر مضرييسسييد و انواع امواج الکترومغناطد و انواع امواج الکترومغناطيينور شدنور شد

Page 216: حفاظت صنعت ي

217217

ب��را h ب��راعموم��ا h عييعموم��ا از زچش��م ا حف��اظت ع از زچش��م ا حف��اظت يينک ه��انک ه��ايي ش�ود ام�ا روش�ن اس�ت ک�ه تن�وع ش�ود ام�ا روش�ن اس�ت ک�ه تن�وع يي اس�تفاده م اس�تفاده مييحف�اظتحف�اظت

م�ورد اس�تفاده را ب�دنبال م�ورد اس�تفاده را ب�دنبال يينک ه�انک ه�ايين خط�رات تن�وع عن خط�رات تن�وع عييااگاگل ه��ا گاگل ه��ادارد. اييدارد. ا حفاظ ه��اييم��نم��نيي حفاظ ه��ا، جوش��کاريي، جوش��کار ، ، يي

ص�ورت از ص�ورت از يي و ان�واع حفاظ ه�ا و ان�واع حفاظ ه�اييزرزريي ل� ل�ييم�نم�نيي ا اييگاگل ه�اگاگل ه�اب�راييوس�اوس�ا اس�تفاده م�ورد ب�رال اس�تفاده م�ورد چش�م ييل از حف�اظت چش�م از حف�اظت

باشند. باشند.ييمم

Page 217: حفاظت صنعت ي

218218

ل حفاظت سر:ل حفاظت سر:يي- وسا- وسا22

زات و لوله ه�ا زات و لوله ه�ا ييدر قب�ال احتم�ال برخ�ورد س�ر ب�ا تجه�در قب�ال احتم�ال برخ�ورد س�ر ب�ا تجه�اء ا�ز ب�اال �و ک�ار در� مج�اورت اء ا�ز ب�اال �و ک�ار در� مج�اورت ييدر ک�ارگ�اه�، س�قوط� اش�در ک�ارگ�اه�، س�قوط� اش�

ان ب�رق اس�تفاده از کاله الزم اس�ت. ان ب�رق اس�تفاده از کاله الزم اس�ت. ي�ي� جر جريي ه�ا ه�اييهادهاد معل�ق معل�ق ييه داخله داخلي�ي�ک الک الي�ي� و و ييه خ�ارجه خ�ارجي�ي�ک الک الي�ي� ييم�نم�نييکاله اکاله ا

ا فاص�له دارد اس�از فاص�له دارد م�ييس�از ب�اعث دو م�ن ب�اعث دو ض�ربات ييييرارايين ض�ربات کاله�ا�ييوارده �موارده �م کاله�ا� باش�د�. کالس يي باش�د�. س�ه در کالس س�ه در AAووBBووCC

ساختم�ان س�ازييب�ترتب�ترت در� ساختم�ان س�ازب در� کار�گاه ه�اييب مع�دن �و کار�گاه ه�ا مع�دن �و ي�ي� جر قب�ال در� حف�اظ�ت جرمش�ابه�، قب�ال در� حف�اظ�ت و �کاره�اي�ي�مش�ابه�، ب�رق و �کاره�اان ب�رق ييان

شود. شود.يي و ... استفاده م و ... استفاده ميير آتش سوزر آتش سوزييسبک نظسبک نظ

Page 218: حفاظت صنعت ي

219219

را در را در يياف�راد ممکن اس�ت اص�وات مض�ره گون�اگوناف�راد ممکن اس�ت اص�وات مض�ره گون�اگونن لح�اظ حس�ب ن�وع ن لح�اظ حس�ب ن�وع يين�د و ب�دن�د و ب�دييط ک�ار تحم�ل نماط ک�ار تحم�ل نماي�ي�محمح

ل ل يين اص�وات، از وس�ان اص�وات، از وس�اييک�ار و م�دت زم�ان مواجه�ه ب�ا اک�ار و م�دت زم�ان مواجه�ه ب�ا ا ض�رورت دارد ک�ه اس�تفاده ض�رورت دارد ک�ه اس�تفاده يي مختلف مختلفيي ف�رد ف�ردييحف�اظتحف�اظت

يي ب�را ب�رايي روگوش� روگوش�يي ها هايي گ�وش و گوش� گ�وش و گوش�ييش�ود. پالک ه�اش�ود. پالک ه�اميياا اس�تفاده ک�ار من اس�تفاده ک�ار گوش�يين گوش� گردن�د. براس�اس يي گردن�د. براس�اس ها ها

مختل�ف مش�خص مختل�ف مش�خص يي در فرکانس ه�ا در فرکانس ه�اييق�درت کاهن�دگق�درت کاهن�دگ شوند. شوند.ييمم

ييييستم شنواستم شنوايي س سييل حفاظتل حفاظتييوساوسا

Page 219: حفاظت صنعت ي

220220

ط ک�ار از ح�د ط ک�ار از ح�د ي�ي� مح محيي موج�ود در ه�وا موج�ود در ه�وايين�ده هان�ده هايي ک�ه آال ک�ه آالييهنگ�امهنگ�ام حف�اظت اس�تفاده حف�اظت اس�تفاده ييراتو�رها ب�راراتو�رها ب�راييمج�از� اف�ز�ون ش�و�د از �رس�پمج�از� اف�ز�ون ش�و�د از �رس�پ

وس�ي�ي� ش�ود. �آنه�ا ش�ود. �آنه�ا ي�ي�مم م مي�ي�له حف�ا�ظتله حف�ا�ظتييک وس�ک بيي ب �باش�ند �ک�ه و يينني�ي� �باش�ند �ک�ه و م�ي�ي�د�ه�ان �د�ه�ان � ر�ا س�رکار�گر و ص�ور�ت ت�م�ام م�ا ر�ا س�رکار�گر و ص�ور�ت ت�م�ام ت�ا �ي�ي�ا ت�ا � پوش�اند پوش�اند

تن�ف�س�ي�ي� موج�ود� در �ه�وا وار�د� س موج�ود� در �ه�وا وار�د� سيين�ده ها�ن�ده ها�ييآ�الآ�ال تن�ف�س�س�تم ن�ش�ود� و ييس�تم ن�ش�ود� و رد.�رد.�ييار� قرار �گار� قرار �گيي در اخ�ت در اخ�تيي کاف� کاف�ييهواهوا

وج�ود وج�ود يي کن�ترل خط�رات تنفس� کن�ترل خط�رات تنفس�يي چه�ار روش ب�را چه�ار روش ب�راييبط�ور کلبط�ور کلج�ا ش�ام�ل ک�ه ج�ادا�رد ش�ام�ل ک�ه کنترل ه�ايينني�ي�گزگزييدا�رد کنترل ه�ا، ف�ن�يي، ف�ن� و �مهندس�يي و �مهندس� يي

ييل حف�ا�ظت ف�ردل حف�ا�ظت ف�رديي �و اس�تفاده ا�ز وس�ا �و اس�تفاده ا�ز وس�اييتتيير�ر�يي م�د م�دييکنترل� ه�اکنترل� ه�ا باشد. باشد.ييمم

ييل حفاظت تنفسل حفاظت تنفسييوساوسا

Page 220: حفاظت صنعت ي

221221

Particulate Particulate)) يي ذره ا ذره ايينده هانده هاييآالآال1.1.ContaminantsContaminants))برها، م؟؟/ها، برها، م؟؟/ها، يي: )گردوغبار، ف: )گردوغبار، ف

((ييککييولوژولوژيي ب بيينده هانده هاييدمه ها و آالدمه ها و آال

گاز و بخار گاز و بخاريينده هانده هاييآالآال2.2.

ژنژنييکمبود اکسکمبود اکس3.3.

ر استر استيي شامل موارد ز شامل موارد زييمخاطرات تنفسمخاطرات تنفس

Page 221: حفاظت صنعت ي

222222

Tبس )ذرات بسTدمه هTا )ذرات رييدمه هTا رار جامTد(يTيTار جامTد(ز زم�انز دمه ه�ا زم�ان: دمه ه�ا يي: ک ک ييا پالس�تا پالس�تي�ي� �ش�ون�د ک�ه م�و�اد جام�د� ما�نن�د فل�ز�ات و �ش�ون�د ک�ه م�و�اد جام�د� ما�نن�د فل�ز�ات و ييد مد مي�ي�تولتول

ت�ب�د ب�ه �بج�ا�ر و� ت�ب�دگ�رم �ش�ده� ب�ه �بج�ا�ر و� در ييل� �مل� �مييگ�رم �ش�ده� د�مه� ه�ا در ش�وند. د�مه� ه�ا ش�وند. د د ي�ي� تول تولي�ي�م ک�ارم ک�اري�ي�، ذ�وب �و لح، ذ�وب �و لحي�ي�ر� �جوش�کار�ر� �جوش�کار�يي نظ� نظ�يييين�دها�ن�دها�ييفر�افر�ا

ب�ه �ب�ييم�م� آنه�ا و� �ا�ستن�ش�اق ب�ه �ب� ش�و�ند آنه�ا و� �ا�ستن�ش�اق �و � �و �يي �تنف�س� �تنف�س�يي ه�ا� ه�ا�ي�ي�ما�ر�ما�ر�يي ش�و�ند شود. شود. يي مرگ منجر م مرگ منجر ميي و حت و حتييووييرر

بيينTده هانTده هاييآالآال ب باکترک: ک: يTيTولوژولوژيي باکترش�امل )مانن�د ييش�امل )مانن�د ه�ا ه�ا باش�ند و در ص�ورت باش�ند و در ص�ورت ييروس ه�ا، قارچ ه�ا مروس ه�ا، قارچ ه�ا ميي س�ل( و س�ل( وييباکترباکتر

د.د.يي نما نماييجاد مجاد ميي ا ايياستنشاق مشکالت تنفساستنشاق مشکالت تنفسفييراتورهاراتورهاييرس�پرس�پ ب�ا ف ب�ا ب�راييلتره�التره�ايي مناس�ب ب�را مناس�ب حف�اظت يي حف�اظت پ�اره اييه مه مي�ي�توص�توص� پ�اره ا �ش�ود. آل�ودگيي �ش�ود. از آل�ودگ از ه�ا م�مکن اس�ت� در ه�ا م�مکن اس�ت� در يي

وان�ات وان�ات ييروس� موج�ود �در م�دفو�ع وادرار ح�روس� موج�ود �در م�دفو�ع وادرار ح�ي�ي�اث�ر ا�ستنش�ا�ق �واث�ر ا�ستنش�ا�ق �ود.د.يي بوجود آ بوجود آييموذموذ

Page 222: حفاظت صنعت ي

223223

بخTTار:يينTTده هانTTده هاييآالآال و گTTاز بخTTار: و گTTاز گازه��ا گازه��ا مانن��د يييي مانن��د کل�رييمونواکس�مونواکس� و ک�ربن کل�رد و ک�ربن محييد در محن در ص�نعتييط ه�اط ه�ايين ص�نعت يي

مي�ي�تولتول مد تييد ت ش�وند. ترب�انتييزه�ازه�ايي ش�وند. اس�تن، رن�گ، ترب�انت اس�تن، رن�گ، ن، ن، يي باش�ند. باش�ند. ييز از جمل�ه بخ�ارات قاب�ل توج�ه مز از جمل�ه بخ�ارات قاب�ل توج�ه ميين ن�ن ن�يينفت�النفت�البي�ي�تحرتحر چش�م، بک چش�م، ريينني�ي�ک گل�و، ر، گل�و، گ�اهيي، و پوس�ت گ�اهه ه�ا و پوس�ت ييه ه�ا

ب ب�ه ب ب�ه ييس�تم اعص�اب و آس�س�تم اعص�اب و آس�ييم�وارد ورود ب�ه خ�ون و سم�وارد ورود ب�ه خ�ون و س بع�د از م�دت بع�د از م�دت يي و گ�اه و گ�اهيي ف�ور ف�وريي گ�اه گ�اهيي داخل داخلييارگان ه�اارگان ه�ا

ن م�واد ن م�واد يي ده�د. غلظت ا ده�د. غلظت ايي بع�د از تم�اس رخ م بع�د از تم�اس رخ مييط�والنط�والنن ن يي از ا از اييرريي جلوگ� جلوگ�ييز در آث�ار ش�و م�وثر اس�ت و ب�راز در آث�ار ش�و م�وثر اس�ت و ب�رايين�ن�

له له يي مناس�ب بعن�وان وس� مناس�ب بعن�وان وس�ييلتره�التره�اييراتورها ب�ا فراتورها ب�ا فييآث�ار اس�پآث�ار اس�پ شود. شود.ييه مه ميي توص توصييحفاظت فردحفاظت فرد

Page 223: حفاظت صنعت ي

224224

Tود اکسTکمبTود اکسTم م يي ک�ن ک�نيي ک�ه تنفس م ک�ه تنفس ميييي درص�د ه�وا درص�د ه�وا2121ژن: ژن: ييکمبا�کس� ا�کس�از تش�کيياز تش�کژن مي�ي�ژن مل اکس�ييل و اکس� ش�ود و از يي ش�ود کم�تر� از ژن کم�تر� ژن

ناک�اف5/195/19 ناک�افدرص�د تش�خي�ي�درص�د تش�خ مي�ي� داده� مص داده� ک�اهش �ييص ک�اهش � ش�ود ش�ود گييا�کس�ا�کس� ب�ه گژن ب�ه ا�ف�زاييج�ج�ييژن ف�رد، ا�ف�زا ف�رد، در يي و در ش �ض�ربان �قلب و ش �ض�ربان �قلب

ب �ب�ه مغ�ز �و ب �ب�ه مغ�ز �و ييژن� آ�س�ژن� آ�س�ي�ي�ش�ت�ر� اکس�ش�ت�ر� اکس�ييص�ورت ت�داو�م� و ک�ا�ه�ش بص�ورت ت�داو�م� و ک�ا�ه�ش بن �اتف�اق �در ن �اتف�اق �در ي�ي� ش�ود�. ا ش�ود�. اييق�ه� م�ق�ه� م�ييتو�ق�ف �ق�لب ظ�رف چن�د� �دقتو�ق�ف �ق�لب ظ�رف چن�د� �دق

س�ييفض�ا�ه�افض�ا�ه�ا محص�ور �ما�نن�د س� محص�ور �ما�نن�د چاله� �ه�ايي مخ�از�ن،� چاله� �ه�ال�و�ها، مخ�از�ن،� ييل�و�ها، ده�د. ده�د.ييف�اضالب و .�.. رخ مف�اضالب و .�.. رخ م

اکس�ي�ي�دلدل کمب�ود اکس�ل کمب�ود ناش�ييل عموم�اض ناش�ژن عموم�اض واکنش ييژن از واکنش از ژن )زن�گ زدن فل�زات�، فا�س�د ش�دن م�واد ژن )زن�گ زدن فل�زات�، فا�س�د ش�دن م�واد يي اک�س� اک�س�ييييااييم�م�ييش�ش� ما�نن�د آ�رگ�ون در ما�نن�د آ�رگ�ون در ييگ�ر�گ�ر�ي�ي�ا �و�رو�د گ�از� دا �و�رو�د گ�از� دي�ي� باش�د باش�د يي و �...�( م و �...�( مييآ�لآ�ل

شود.� شود.�ييژ�ن منجر �مژ�ن منجر �ميي به ک�اهش اک�س به ک�اهش اک�سييجوش�کارجوش�کار

Page 224: حفاظت صنعت ي

225225

ک ک ي�ي�راتورها بعن�وان راتورها بعن�وان يياس�تفاده از رس�پاس�تفاده از رس�پراتورها: راتورها: ييسTپسTپرر، ده�ان و تم�ام ص�ورت و س�ر ، ده�ان و تم�ام ص�ورت و س�ر يينني�ي� ک�ه ب ک�ه بييله حف�اظتله حف�اظتييوس�وس�

م مر�ا ب�رايير�ا ب�را �پوش�ان�د� ه�واي�ي� �پوش�ان�د� ک�ه ه�وا �آنس�ت ک�ه تم�ي�ي� �آنس�ت تم� ار �ار �ي�ي�ز �درا�ختز �درا�ختيي راتو�رها� اس�تفاده �راتو�رها� اس�تفاده �يي �ق�رار ده�د.� �در رس�پ� �ق�رار ده�د.� �در رس�پ�ييس�ت�م �ت�نفس�س�ت�م �ت�نفس�ييسس

ل�تر�ه�ا ل�تر�ه�ا يين ف�ن ف�ي�ي�ت �دارد.� ات �دارد.� اييج م�ناس�ب اهمج م�ناس�ب اهمييل�تر �و ک�ار�ترل�تر �و ک�ار�ترييا�ز� �فا�ز� �فنده �و غلظت آن�ها مربوط است.�نده �و غلظت آن�ها مربوط است.�ي�ي�به نوع موا�د آ�البه نوع موا�د آ�ال

گ�اه گ�اهرس�پراتورها ن�ييرس�پراتورها ب�ا ن� ب�ا گ�اهييرورويي و محرک�ه گ�اه و محرک�ه ب�دون يي ب�دون h مج�ار�يي با�ش�ند. �گ�اه با�ش�ند. �گ�اهيي محرک�ه �م محرک�ه �مييرو�رو�يين�ن� h مج�ار� ص�ر�فا يي تنف�س� تنف�س�يي ص�ر�فا

h �مي�ي�و� گ�ا�هو� گ�ا�ه h �م ص�و�رت را� ک�امال را�تورها� را�تورها� يي پ�وش�انند�. �از �رس�پ پ�وش�انند�. �از �رس�پيي ص�و�رت را� ک�امالب�را�ييگ�ا�هگ�ا�ه ب�را� تن�ظ�يي تن�ظ� )م�نفيي ه�وا ف�ش�ار )م�نفم ه�وا ف�ش�ار ن�ي�ي� � �ي�ي�م ن�ا �مث�بت( ز �ز �ييا �مث�بت(

از از ييل پ�ا�ره �ال پ�ا�ره �اي�ي�د� تو�ج�ه ن�م�و�د ک�ه� �ب�د�لد� تو�ج�ه ن�م�و�د ک�ه� �ب�د�لي�ي� ک�نن�د.� �با� ک�نن�د.� �با�يياس�ت�فاد�ه� �ماس�ت�فاد�ه� �مت ��تنفس�� ت ��تنفس��م�ش��کال� گ��اهي�ي�م�ش��کال� گ��اه ن�ميي ش��خص ن�م ش��خص از يي تو�ان��د� از تو�ان��د�

د.د.ييراتور استفاده نماراتور استفاده نماييرسپرسپ

Page 225: حفاظت صنعت ي

226226

داراييرس��پرس��پ اس��ت ممکن داراراتورها اس��ت ممکن ک��ارترييراتورها ک��ارتر ج ج يي کارتر کارترباش�ند دييباش�ند و فع�ال ذغ�ال دج ه�ا ش�امل و فع�ال ذغ�ال گ�ر گ�ر ييج ه�ا ش�امل

ن�ده ها را ب�ه ن�ده ها را ب�ه يي باش�ند ک�ه آال باش�ند ک�ه آاليي م مييييااييممييب�ات ش�ب�ات ش�ييترکترکج ه�ا ب�اعث ک�اهش ج ه�ا ب�اعث ک�اهش يي اندازن�د. اش�باع کارتر اندازن�د. اش�باع کارترييدام مدام م

س�تم س�تم ييک سک سي�ي� از از يي ش�وند گ�اه ش�وند گ�اهييا قط�ع اث�ر آنه�ا ما قط�ع اث�ر آنه�ا مي�ي�ب��را دهن��ده ب��راهش��دار دهن��ده اش��باع ييهش��دار وق��وع اعالم اش��باع وق��وع اعالم

ند.ند.يي نما نمايياستفاده ماستفاده م

هشدار دهنده هاهشدار دهنده ها

Page 226: حفاظت صنعت ي

227227

فرا فرادر ک�اريييين�دهان�دهاييدر ب�رش پالس�ت، س�ند مانن�د ک�ار ب�رش پالس�ت، س�ند مانن�د ، ، يي بوج�ود بوج�ود ييززي�ي� ذرات ر ذرات ريي و مته ک�ار و مته ک�اريي، س�نگ زن، س�نگ زنييکن�ده کارکن�ده کار

ش�وند و ش�وند و ييه مه مي�ي� وارد ر وارد ريي تنفس� تنفس�يين�د ک�ه از مج�ارن�د ک�ه از مج�اريي آ آييممh ذرات يي را ب�اعث م را ب�اعث ميي خطرن�اک خطرن�اکيي ه�ا ه�اييمارمارييبب h ذرات گردن�د مثال گردن�د مثال

الييللييس�س� و الس و مي�ي�س آزبس�ت ماف آزبس�ت ايياف ب�اعث ا توانن�د ب�اعث ج�اد ج�اد يي توانن�د سرطان شوند.سرطان شوند.

برهابرهاييغبارات و فغبارات و ف

Page 227: حفاظت صنعت ي

228228

بوج�ود بوج�ود ييات روغن ک�ارات روغن ک�اري�ي�ع�ات ک�ه در عملع�ات ک�ه در عملييز ماز ماي�ي�قط�رات رقط�رات رف�رآي�ي�ن�د ن�د يي �آ �آييمم د�ر ف�رآا د�ر اس�پر�ييا اس�پر�ن�د توليين�د رن�گ تول رن�گ مي�ي� مد ش�وند ش�وند ييد

بس�� بس��مخ��اط�رات اييارارييمخ��اط�رات ا ميي مج��اد ميي نم�ا نم�اييج��اد من��د. ييس��ت �هاس��ت �هايين��د. دن� ه�وا �ب�ه �دن� ه�وا �ب�ه �ي�ي�ج�ه د�مج�ه د�مي�ي� �و د�ر �نت �و د�ر �نتيين�د آبک�ارن�د آبک�اري�ي� فر�ا فر�اي�ي� ط طييددي�ي�اس�اس�

م�ا� م�ا�داخ�ل مييج�اد �م�ج�اد �م�ييع �ا�ع �ا�ييداخ�ل م �ش�ود.� تحر�ي�ي� �ش�ود.� ب�ا�عث تحر�س�ت ها� ب�ا�عث ک ک ي�ي�س�ت ها� يي ت�ن�فس� ت�ن�فس�ييه� ه�ا و مج�اره� ه�ا و مج�اريي در �پ�وس�ت�، چش�م ه�ا، �ر در �پ�وس�ت�، چش�م ه�ا، �رييس�طح�س�طح�

د �د �ي�ي� تول� تول�يي از ح�ش�ر�ه کش� ها م�واد از ح�ش�ر�ه کش� ها م�واديي ب�عض� ب�عض�يي ش�وند�. ح�ت ش�وند�. ح�تي�ي�م�م�جري�ي�مم و�ارد جر کنن�د �ک�ه و�ارد خ�ون �مي�ي� کنن�د �ک�ه خ�ون �مان� روييان� ب�ر و� رو �ش�ون�د ب�ر و� ي�ي� �ش�ون�د گذا�رند. گذا�رند.يي �اثر نامطل�وب م �اثر نامطل�وب ميي عصب عصبييستم ها�ستم ها�ييس�س�

ست هاست هاييمم

Page 228: حفاظت صنعت ي

229229

ش�امل ش�امل يي ص�نعت ص�نعتييط ه�اط ه�ايي پ�ا در مح پ�ا در محيي خط�رات عم�ده ب�را خط�رات عم�ده ب�را مناس�ب مناس�ب يير اس�ت ک�ه حس�ب م�ورد از کفش ه�ار اس�ت ک�ه حس�ب م�ورد از کفش ه�اي�ي�م�وارد زم�وارد ز

شود. شود.يي خاص استفاده م خاص استفاده مييبا استانداردهابا استانداردها

پا پايين رون رويياء سنگاء سنگييافتادن اشافتادن اش1.1.

حفاظت در مقابل سطوح داغحفاظت در مقابل سطوح داغ2.2.

حفاظت در مقابل سطوح لغزندهحفاظت در مقابل سطوح لغزنده3.3.

ب�رق ي�ي� از عب�ور جر از عب�ور جرييمخ�اطرات ناش�مخ�اطرات ناش�4.4. انتق�ال ي�ي�ان ب�رق ان انتق�ال ا ع�دم ا ع�دم ته ساکنته ساکنييالکترسالکترس

ييييااييممييمخاطرات کار با مواد شمخاطرات کار با مواد ش5.5.

پاها پاهاييل حفاظتل حفاظتييوساوسا

Page 229: حفاظت صنعت ي

230230

در محييخط�راتخط�رات ک�ه در مح ک�ه تهدي�ي� را اف�راد ک�ار دس�ت تهدط را اف�راد ک�ار دس�ت د د ي�ي�ط ر است:ر است:يي کند بشرح ز کند بشرح زييمم

، ، ييدگدگي�ي�، خط�ر بر، خط�ر برييدگدگيي، خط�ر خراش�، خط�ر خراش�ييخط�ر س�وختگخط�ر س�وختگ، خط�ر ، خط�ر ييخط�ر س�وراخ ش�دن دس�ت، خط�ر شکس�تگخط�ر س�وراخ ش�دن دس�ت، خط�ر شکس�تگ

..ييييااييممييقطع عنصر، خطر تماس شقطع عنصر، خطر تماس ش

از دس�ت ها، دس�تکش هاييبرابرا از دس�ت ها، دس�تکش ها حف�اظت يي گون�اگون گون�اگونيي حف�اظت ق�رار اس�تفاده م�ورد عنداالقتض�ا ک�ه دارد ق�رار وج�ود اس�تفاده م�ورد عنداالقتض�ا ک�ه دارد وج�ود

رد.رد.يي گ گييمم

دست ها دست هاييل حفاظتل حفاظتييوساوسا

Page 230: حفاظت صنعت ي

231231

ز مخ�اطرات مقاب�ل در ب�دن از زحف�اظت مخ�اطرات مقاب�ل در ب�دن از ص�ورت ي�ي�حف�اظت ص�ورت ر ر رد.رد.يي گ گييمم

دديي شد شدييگرماگرما1.1.

عات داغعات داغييدن فلزات و مادن فلزات و ماييپاشپاش2.2.

زاتزاتيين آالت و تجهن آالت و تجهييبرخورد با ماشبرخورد با ماش3.3.

ييدگدگييبربر4.4.

خطرناک خطرناکييييااييممييمواد شمواد ش5.5.

مثل خون مثل خونييتماس با مواد عفونتماس با مواد عفون6.6.

تشعشعاتتشعشعات7.7.

تمام بدن تمام بدنييل حفاظتل حفاظتييوساوسا

Page 231: حفاظت صنعت ي

232232

خط�رات ييبرابرا ب�ا مقابل�ه خط�رات ب�ا مقابل�ه جلي�ي� از ش�ده جلاد از ش�ده ييقه ه�اقه ه�ايياد يي بلن�د ولباس ه�ا بلن�د ولباس ه�ايي، لباس ه�ا، لباس ه�اييم�نم�نيي ا ايي، ژاکت ه�ا، ژاکت ه�اييم�نم�نيياا

اس�تفاده مييسرتاس�ر سرتاس�ر م اس�تفاده ايي ا ش�ود. ن�وع يي ش�ود. از لباس ه�ا ن�وع ن از لباس ه�ا ن ا ا ي�ي� ييککيي، الس�ت، الس�تييه ش�ده، چ�رمه ش�ده، چ�رمييکاغ�ذ، پنب�ه و پش�م تص�فکاغ�ذ، پنب�ه و پش�م تص�ف

ک ممکن است باشد.ک ممکن است باشد.ييپالستپالست

Page 232: حفاظت صنعت ي

233233

ج�اد ج�اد ييط ک�ار ممکن اس�ت ب�اعث اط ک�ار ممکن اس�ت ب�اعث اي�ي�مواد خطرن�اک در محمواد خطرن�اک در محچ� ه�ر از ق�ب�ل ش�وند. گ�ون�اگون چ�ح�وا�دث ه�ر از ق�ب�ل ش�وند. گ�ون�اگون ييز �نگه�دارز �نگه�دارييح�وا�دث

و و ييييا�ا�ييمميي ش� ش�يي �ه�ا �ه�اييژگژگيين م�و�اد ش�امل� ذک�ر �ون م�و�اد ش�امل� ذک�ر �وييفهر�س�ت افهر�س�ت اh در اع�؟؟؟ کارخان�ه س�ازنده ييککييززييف�ف� h در اع�؟؟؟ کارخان�ه س�ازنده آنه�ا� اس�ت. معم�وال آنه�ا� اس�ت. معم�وال

ن�ظ�يين�ن�ييعن�اوعن�او ن�ظ� آتش �گ�يي خطرن�اک، آتش �گ�ر خطرن�اک، انفج�ا�ر، ييرريير ق�اب�ل انفج�ا�ر، ، ق�اب�ل ،h الزم ا�س�ت ي�ي�ر آن� ذک�ر م�ر آن� ذک�ر م�ي�ي�ا�ن �آور �و نظ�اا�ن �آور �و نظ�اي�ي�زز h الزم ا�س�ت ش�ود. عمو�م�ا ش�ود. عمو�م�ا

يي ش�و�د�. ب�ر� چس�ب گ�ذار ش�و�د�. ب�ر� چس�ب گ�ذاري�ي�ن م�وا�د ط�بقه� �ب�ن�د�ن م�وا�د ط�بقه� �ب�ن�د�ي�ي�ک�ه� خ�ط�ر اک�ه� خ�ط�ر ام�و�ا�د �ب�ر�اس�ا�س �اس�تا�ندا�ردهاييا�ا� م�و�ا�د �ب�ر�اس�ا�س �اس�تا�ندا�ردهان را�يين را� اهميي از اهمج� از ت� ت� ي�ي�ج�

برخوردار است. برخوردار است.ييخا�صخا�ص

مواد خطرناک مواد خطرناکييمنمنيياا

Page 233: حفاظت صنعت ي

234234

نظ�ييننييعن�اوعن�او نظ� بهداش�تيي خط�ر بهداش�تر خط�ر آتش گ�يير خط�ر آتش گ�، خط�ر ، ، ييرريي، »واکنش پ��ذ »واکنش پ��ذخط��ر نظ��اييررييخط��ر و نظ��ا« و ادبيي« در آن ادبر در آن ات ات ي��ي��ر

دارد. دارد.ييق و روشنق و روشنييف دقف دقييمربوط به حفاظت تعارمربوط به حفاظت تعار

ق ق ي�ي� ب�ه ب�دن از طر ب�ه ب�دن از طرييييااييمميياز تم�اس و ورود م�واد ش�از تم�اس و ورود م�واد ش�نظ�ا و استنش�اق پوس�ت، ب�ا تم�اس نظ�اگ�وارش، و استنش�اق پوس�ت، ب�ا تم�اس آن ييگ�وارش، آن ر ر

h بايي رخ م رخ مييييب هاب هاييآس�آس� h با ده�د ک�ه تمام�ا ييد مستندس�ازد مستندس�ازي�ي� ده�د ک�ه تمام�اشود.شود.

Page 234: حفاظت صنعت ي

235235

م�واد h )مثال خطرن�اک م�واد ب�ه مرب�وط م�وارد م�واد هم�ه h )مثال خطرن�اک م�واد ب�ه مرب�وط م�وارد هم�ه خ�اص م�ورد نظ�ارت مس�تمر خ�اص م�ورد نظ�ارت مس�تمر ييد تحت نظ�امد تحت نظ�امي�ي�( با( باييييااييممييش�ش�

اي�ي�رد. س�فارش خ�ررد. س�فارش خ�ري�ي�ق�ر�ار گ�ق�ر�ار گ� اد آنه�ا، ييد از ا�س�تفاده آنه�ا، ن �م�واد، از ا�س�تفاده ن �م�واد، ک�ه ک�ه يييين�دهان�دهاييخت و �پ�اش و ن�شس�ت آنه�ا، ف�راخت و �پ�اش و ن�شس�ت آنه�ا، ف�راي�ي�ره آنه�ا، رره آنه�ا، رييذخ�ذخ�

رد� و رف�ع آنه�ا رد� و رف�ع آنه�ا يي گ� گ�ييد ص�ور�ت مد ص�ور�ت مي�ي�ن م�واد� در تول�ن م�واد� در تول�ييدر �م�ورد �ادر �م�ورد �ابراس�اس� ي�ي�هم�ه �باهم�ه �با براس�اس� د ص�ور�ت ي�ي�د مش�خ�ص نام�ه� نظ�ام� ص�ور�ت ک مش�خ�ص نام�ه� نظ�ام� ک

نظ��يي ه��ا� ه��ا�ي�ي�ژگ�ژگ�ييرد�. ��ورد�. ��وييپ��ذپ��ذ نظ�� پا�ييرري�ي�ر ��وا�کنش پ��ذر ��وا�کنش پ��ذيي پا�، ، ، ييدا�ردا�ري��ي��، و �نظ�ايينا�س�ازگارنا�س�ازگار و �نظ�ا آن �ب�اي�ي� آن �ب�ار ن�ظ�امي�ي�ر مط�اب�ق ن�ظ�امد مط�اب�ق مش�ت�رک ييد مش�ت�رک

ب�ررس� ب�ررس�م�ورد ق�رار �گ�ي�ي�م�ورد ق�رار �گ� خ�صوص�يير�د. �ار�د. �ايي خ�صوص�ن م�ورد� يين د�ر م�ورد� ات� د�ر ات� يين� م�وا�د �در �ا�نبا�ره�ا، �توج�ه �ب�ه مق�ررا�تن� م�وا�د �در �ا�نبا�ره�ا، �توج�ه �ب�ه مق�ررا�تيي ا اي�ي� نگه�دار نگه�دارييچ�گ�ونگ�چ�گ�ونگ�

ب�ا�عث م مرا ب�ا�عث ک�ه �بعن�وان� سييرا ک�ه �بعن�وان� س ش�ود من، من، يي �ا �اييس�تم �انب�اردارس�تم �انب�ارداري�ي� ش�ود باشد. باشد.ييمشهور ممشهور م

Page 235: حفاظت صنعت ي

236236

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

منظ�ور از بهس�ازي محي�ط ك�ار مراع�ات اص�ول بهداش�تي منظ�ور از بهس�ازي محي�ط ك�ار مراع�ات اص�ول بهداش�تي زايي زايي ب��راي جلوگ��يري از مخ��اطرات و عوام��ل بيم��اريب��راي جلوگ��يري از مخ��اطرات و عوام��ل بيم��اري

اس�ت ك�ه س�المت كاركن�ان، مش�تريان و مراجع�ان محي�ط اس�ت ك�ه س�المت كاركن�ان، مش�تريان و مراجع�ان محي�ط ه�اي ه�اي ان�دازد. در اين بخش ب�ه ح�وزهان�دازد. در اين بخش ب�ه ح�وزه ك�ار را بخط�ر ميك�ار را بخط�ر مي

شود. شود. هاي كار پرداخته ميهاي كار پرداخته مي عمومي و مشترك محيطعمومي و مشترك محيط

Page 236: حفاظت صنعت ي

237237

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

مهم�ترين مس�ائل عم�ومي بهس�ازي محي�ط ك�ار بش�رح زي�ر مهم�ترين مس�ائل عم�ومي بهس�ازي محي�ط ك�ار بش�رح زي�ر است: است:

تأمين آب آشاميدني و غذاي سالم مناسب. تأمين آب آشاميدني و غذاي سالم مناسب. --11

ت�أمين آب آش�اميدني بهداش�تي و غ�ذاي س�الم و ك�افي ت�أمين آب آش�اميدني بهداش�تي و غ�ذاي س�الم و ك�افي و تخص�يص فرص�ت و مك�ان مناس�ب ب�راي ص�رف غ�ذا و تخص�يص فرص�ت و مك�ان مناس�ب ب�راي ص�رف غ�ذا اهميت بس��ياري دارد. بهداش��ت تهي��ه و توزي��ع غ��ذا در اهميت بس��ياري دارد. بهداش��ت تهي��ه و توزي��ع غ��ذا در

h كارگ��اه توج��ه زي��ادي را ميكارگ��اه توج��ه زي��ادي را مي h طلب��د و در ص��نايع نس��بتا طلب��د و در ص��نايع نس��بتاب�زرگ حض�ور كارشناس�ان بهداش�ت و تغذي�ه ض�رورت ب�زرگ حض�ور كارشناس�ان بهداش�ت و تغذي�ه ض�رورت

دارد. دارد.

Page 237: حفاظت صنعت ي

238238

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

آوري و رف�ع ص�حيح زبال�ه و م�واد زاي�د و فاض�البآوري و رف�ع ص�حيح زبال�ه و م�واد زاي�د و فاض�الب جم�عجم�ع --22هاي انساني و صنعتي هاي انساني و صنعتي

در ه�ر ص�نعتي ب�ا ه�ر ران�دماني، مق�داري م�واد زاي�د در در ه�ر ص�نعتي ب�ا ه�ر ران�دماني، مق�داري م�واد زاي�د در اي اي آي�د و باي�د دف�ع آنه�ا بگون�هآي�د و باي�د دف�ع آنه�ا بگون�ه وج�ود ميوج�ود ميه ه فراين�د تولي�د ب�فراين�د تولي�د ب�

باش��د ك��ه ب��راي ش��اغلين در ص��نعت و محي��ط ح��داقل باش��د ك��ه ب��راي ش��اغلين در ص��نعت و محي��ط ح��داقل آل��ودگي و مخ��اطرات را ايج��اد نماي��د. عالوه ب��ر آن آل��ودگي و مخ��اطرات را ايج��اد نماي��د. عالوه ب��ر آن

ه�اي تولي�دي ه�ر ص�نعت ممكن اس�ت مش�كالتي ه�اي تولي�دي ه�ر ص�نعت ممكن اس�ت مش�كالتي فاض�البفاض�البرا ب�راي محي�ط ايج�اد نماي�د. اين مش�كالت بش�رح زي�ر را ب�راي محي�ط ايج�اد نماي�د. اين مش�كالت بش�رح زي�ر

است: است:

Page 238: حفاظت صنعت ي

239239

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

ك�اهش اكس�يژن محل�ول در آب: ورود م�واد آلي قاب�ل ك�اهش اكس�يژن محل�ول در آب: ورود م�واد آلي قاب�ل --1-21-2 فس�اد )انس�اني ي�ا ص�نعتي( ب�ه من�ابع آب منطق�ه ب�اعث فس�اد )انس�اني ي�ا ص�نعتي( ب�ه من�ابع آب منطق�ه ب�اعث ج�ذب س�ريع اكس�يژن محل�ول در آب در فراين�د تجزي�ه اين ج�ذب س�ريع اكس�يژن محل�ول در آب در فراين�د تجزي�ه اين

ش�ود ت�ا ح�دي ك�ه گ�اه آب فاق�د اكس�يژن ميش�ود ت�ا ح�دي ك�ه گ�اه آب فاق�د اكس�يژن مي م�واد ميم�واد ميش��ود. اين ام��ر ب��راي آبزي��ان بس��يار ن��امطلوب، و تعفن ش��ود. اين ام��ر ب��راي آبزي��ان بس��يار ن��امطلوب، و تعفن ناش��ي از اتالف آنه��ا از ع��وارض آنس��ت. ص��نايع غ��ذايي، ناش��ي از اتالف آنه��ا از ع��وارض آنس��ت. ص��نايع غ��ذايي، نس�اجي، دب�اغي، ش�كر از جمل�ه ص�نايعي هس�تند ك�ه چ�نين نس�اجي، دب�اغي، ش�كر از جمل�ه ص�نايعي هس�تند ك�ه چ�نين

نمايد.نمايد. ميمي خسراني را ايجادخسراني را ايجاد

Page 239: حفاظت صنعت ي

240240

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

: م�واد و ذرات ري�ز و درش�ت جام�د : م�واد و ذرات ري�ز و درش�ت جام�د نش�يني م�واد جام�دنش�يني م�واد جام�د ت�ه ت�ه--2-22-2 كنن�د كنن�د معل�ق در �فاض�الب ص�نايع �در من�ابع آ�ب محي�ط رس�و�ب ميمعل�ق در �فاض�الب ص�نايع �در من�ابع آ�ب محي�ط رس�و�ب مي

ذوب �فل�زات ذوب �فل�زات ن�ما�ين�د.� ف�اض�الب �مع�ا�دن، ن�ما�ين�د.� ف�اض�الب �مع�ا�دن، و �آث�ار زيا�ن�ب�ار ا�ي�ج�اد ميو �آث�ار زيا�ن�ب�ار ا�ي�ج�اد ميو ف�والدس��ا�زي، كاغ�ذس��ازي،� ك�اغ��ذ و مقو�ا�س��ازي و ب�عض��ي از� و ف�والدس��ا�زي، كاغ�ذس��ازي،� ك�اغ��ذ و مقو�ا�س��ازي و ب�عض��ي از�

اند. �اند. � صنايع� شيميايي� از اين ج�ملهصنايع� شيميايي� از اين ج�مله

: م��واد ش��يميايي گون��اگوني در ص��نعت م��ورد : م��واد ش��يميايي گون��اگوني در ص��نعت م��ورد ان��واع س��موم ان��واع س��موم--3-23-2ش�وند ك�ه ب�رخ�ي از آنه�ا ش�وند ك�ه ب�رخ�ي از آنه�ا � �گيرن�د ي�ا �تول�ي�د ميگيرن�د ي�ا �تول�ي�د مي ا�س�تفاده� ق�رار م�يا�س�تفاده� ق�رار م�ي

گ�ردد.� بس�ياري ا�ز اين م�واد س�مي گ�ردد.� بس�ياري ا�ز اين م�واد س�مي � �و�ارد فاض�الب� ص�نعتي ميو�ارد فاض�الب� ص�نعتي ميهس�تند از� جمل�ه� تركي�ب�ات س�يانور�، ارس�ني�ك، س�اير فل�زات و در هس�تند از� جمل�ه� تركي�ب�ات س�يانور�، ارس�ني�ك، س�اير فل�زات و در

هايهاي كشكش � �صنا�يع پتر�وشيمي �انواع آفتصنا�يع پتر�وشيمي �انواع آفت

كشاورزي و غيره.كشاورزي و غيره.

Page 240: حفاظت صنعت ي

241241

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

: گ�اه م�واد زاي�دي ك�ه ب�ه من�ابع : گ�اه م�واد زاي�دي ك�ه ب�ه من�ابع طعم و ب�وي ن�امطبوع طعم و ب�وي ن�امطبوع--4-24-2ي�ابن��د� اس��تفاده آ�ب ب��را�ي پ��رور�ش ي�ابن��د� اس��تفاده آ�ب ب��را�ي پ��رور�ش آب م�نطق��ه راه ميآب م�نطق��ه راه مي

م���اهي و س���اير موج���و�دات دري���ايي و �آبي، �مص���ارف م���اهي و س���اير موج���و�دات دري���ايي و �آبي، �مص���ارف كنن��د� و �كنن��د� و � خ��وراك�ي و تفريح��ات �آبي ر�ا دچ��ار مش��كل مي�خ��وراك�ي و تفريح��ات �آبي ر�ا دچ��ار مش��كل مي�ش�و�ند. ش�و�ند. ب�اعث ب�و ي�ا �طعم ن�امط�لوب موج�و�دات دري�ايي� ميب�اعث ب�و ي�ا �طعم ن�امط�لوب موج�و�دات دري�ايي� مي

ا�ين �ص�ناي�ع گ�اهي گا�زه�اي ن�ام�ط�بوع�ي ر�ا در منط�ق�ه �تولي�د ا�ين �ص�ناي�ع گ�اهي گا�زه�اي ن�ام�ط�بوع�ي ر�ا در منط�ق�ه �تولي�د س��ازند�. �ص��نايع س��ازند�. �ص��نايع ك�نن��د ك��ه� اكو�سيس��ت�م ر�ا� مت��أثر �ميك�نن��د ك��ه� اكو�سيس��ت�م ر�ا� مت��أثر �مي ميمي

ك�ا�غذس��از�ي�، نس��اجي ي��ا� الي��اف� �مص��نوع�ي اس��ت�خراج �و ك�ا�غذس��از�ي�، نس��اجي ي��ا� الي��اف� �مص��نوع�ي اس��ت�خراج �و پ�تروش�يمي�، دب�اغي� �و ص�ن�اي�ع� مرب�و�ط� ب�ه م�واد پ�تروش�يمي�، دب�اغي� �و ص�ن�اي�ع� مرب�و�ط� ب�ه م�واد تص�فيه� نفت،تص�فيه� نفت،

باشند.� باشند.� م�يم�ي شيم�يايي� مع�دني د�ر زمره اي�ن صنايعشيم�يايي� مع�دني د�ر زمره اي�ن صنايع

Page 241: حفاظت صنعت ي

242242

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

: ص��نايع مرب��وط ب��ه : ص��نايع مرب��وط ب��ه ه��اي نف��تي و روغ��نيه��اي نف��تي و روغ��ني آل��ودگي آل��ودگي--5-25-2 كنن�دهكنن�ده اس��تخراج، انتق��ال و تص��فيه نفت از جمل��ه آل��ودهاس��تخراج، انتق��ال و تص��فيه نفت از جمل��ه آل��وده

باش�ند و ض�ايعات بس�ياري ب�راي ماهيه�ا، باش�ند و ض�ايعات بس�ياري ب�راي ماهيه�ا، ت�رين ص�نايع ميت�رين ص�نايع ميكنن�د. كنن�د. پرن�دگان، س�اير موج�ودات آب�زي، من�ابع آب ايج�اد ميپرن�دگان، س�اير موج�ودات آب�زي، من�ابع آب ايج�اد مي

ت�رين من�اطق دري�ايي ميت�رين من�اطق دري�ايي مي جمل�ه آل�ودهجمل�ه آل�وده لنگرگ�اه كش�تيها ازلنگرگ�اه كش�تيها ازوغن و س�اير ض�ايعات از جمل�ه وغن و س�اير ض�ايعات از جمل�ه ررباش�ند ك�ه خ�روج نفت و باش�ند ك�ه خ�روج نفت و

علل آنست. علل آنست.

Page 242: حفاظت صنعت ي

243243

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

مبارزه با حشرات و جوندگانمبارزه با حشرات و جوندگان- - 33

حش�رات گون�اگون در ص�نايع ب�ويژه ص�نايع غ�ذايي ناق�ل ارگانيس�محش�رات گون�اگون در ص�نايع ب�ويژه ص�نايع غ�ذايي ناق�ل ارگانيس�م وي��ژه وي��ژه ه� ه� ه��اي ع�ف��وني �را ب��ه��اي ع�ف��وني �را ب�� باش��ند و بيم��ا�ريباش��ند و بيم��ا�ري زا مي�زا مي� ه��اي بيم��اري�ه��اي بيم��اري�

د�ه�ن�د.� بهس�ا�ز�ي مح�ي�ط�، م�ب�ارز�ه �ب�ا �پن�اه�گا�ه�ه�اي آن�ا�ن و د�ه�ن�د.� بهس�ا�ز�ي مح�ي�ط�، م�ب�ارز�ه �ب�ا �پن�اه�گا�ه�ه�اي آن�ا�ن و ت�و�س�عه� �ميت�و�س�عه� �مياي �ضرورت� �بسيا�ر دارد. اي �ضرورت� �بسيا�ر دارد. اس�تفاده �از سم�وم مؤ�ثر� بص�ورت دور�هاس�تفاده �از سم�وم مؤ�ثر� بص�ورت دور�ه

ه�ايي نظ�ير ط�اعون و ه�ايي نظ�ير ط�اعون و جون�دگان ب�ويژه م�وش موج�د بيم�اريجون�دگان ب�ويژه م�وش موج�د بيم�اري باش�ند و آث�ا�ر زيانب�ار اقتص�ا�دي و بهداش�تي باش�ند و آث�ا�ر زيانب�ار اقتص�ا�دي و بهداش�تي ت�يف�وس موش�ي �ميت�يف�وس موش�ي �مي

ش�ود �ك�ه �تنه�ا� �س�موم ب�راي� مق�ابل�ه ش�ود �ك�ه �تنه�ا� �س�موم ب�راي� مق�ابل�ه � �دارد�. �زادو�ول�د ز�ي�ا�د آن ب�اع�ث مي�دارد�. �زادو�ول�د ز�ي�ا�د آن ب�اع�ث مي�با آن كافي نباشدبا آن كافي نباشد

و تدابير ساختماني خاصي در ساختمان كارخانه و و تدابير ساختماني خاصي در ساختمان كارخانه و

((pat proofingpat proofing)) انبارها ضرورت دارد.انبارها ضرورت دارد.

Page 243: حفاظت صنعت ي

244244

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

ه�اي بهداش�تي و استراحته�اي بهداش�تي و استراحت س�رويسس�رويس نظ�افت عم�ومي،نظ�افت عم�ومي، --44 ه�اي جمعي ك�ه ممكن اس�ت توج�ه ن�يروي ك�ار ب�ه ه�اي جمعي ك�ه ممكن اس�ت توج�ه ن�يروي ك�ار ب�ه در محي�طدر محي�ط

ه�اي �خاص�ي ب�راي� جلوگ�يري از ه�اي �خاص�ي ب�راي� جلوگ�يري از � �بي�نيبي�ني پيشپيش � � ب�هداش�ت ن�يز �كم باش�د ب�هداش�ت ن�يز �كم باش�د ه�اي �بهداش�تي، در ه�اي �بهداش�تي، در ه�ا ض�رور�ت دار�د. �تع�داد� ك�افي� س�ر�وي�سه�ا ض�رور�ت دار�د. �تع�داد� ك�افي� س�ر�وي�س عف�ون�ت�عف�ون�ت�

د�س�ترس� ب�ودن آنه�ا�، تع�داد ك�اف�ي ح�م�ا�م دوش� )در �ص�نايعي ك�ه ب�دان د�س�ترس� ب�ودن آنه�ا�، تع�داد ك�اف�ي ح�م�ا�م دوش� )در �ص�نايعي ك�ه ب�دان ك�ن منا�س�ب�، ا�ط�اق اس�تراحت� ز�ن�ان� و آگ�اهيك�ن منا�س�ب�، ا�ط�اق اس�تراحت� ز�ن�ان� و آگ�اهي ن�ي�از دا�ر�ن�د(� ، رخت�ن�ي�از دا�ر�ن�د(� ، رخت�

ها�ي عمومي �ب�راي ر�ع�ايت �ب�هداشت� ض�رور�ت دا�رد�. ها�ي عمومي �ب�راي ر�ع�ايت �ب�هداشت� ض�رور�ت دا�رد�. نظ�افت محي�ط ن�يز تنه�ا ب�ه مفه�وم تم�يز ب�ودن نيس�ت. عالوه ب�ر نظ�افت محي�ط ن�يز تنه�ا ب�ه مفه�وم تم�يز ب�ودن نيس�ت. عالوه ب�ر

ا�ي، ت�أمين ماش�ينا�ي، ت�أمين ماش�ين ه�اي د�ورهه�اي د�وره آم�يزيآم�يزي رن�گرن�گ،� ،� دف�ع زبا�ل�ه و� م�واد �زائ�ددف�ع زبا�ل�ه و� م�واد �زائ�د بي�نيبي�ني م�درن ب�راي شستش�وي �مرتب�ط�، پيشم�درن ب�راي شستش�وي �مرتب�ط�، پيش � � � � آالتآالت

هاي ساختمانيهاي ساختمانيوآمد و كاركارگران و نظاير آنوآمد و كاركارگران و نظاير آن كافي براي ايمني رفتكافي براي ايمني رفت

باشد. باشد. جزء الزامات محيط كار ميجزء الزامات محيط كار مي

Page 244: حفاظت صنعت ي

245245

بهسازي محيط كاربهسازي محيط كار

مراكز بهداشت كارمراكز بهداشت كار --55

ق�انون ك�ار، وج�ود مراك�ز بهداش�ت ك�ار در ق�انون ك�ار، وج�ود مراك�ز بهداش�ت ك�ار در 4747براب�ر م�اده براب�ر م�اده ه�ا ض�رورت دارد و كارشناس�ان و ه�ا ض�رورت دارد و كارشناس�ان و ه�ا و كارخان�هه�ا و كارخان�ه كارگ�اهكارگ�اه

پزش�ك متخص�ص حس�ب م�وقعيت كارگ�اه باي�د س�رويسپزش�ك متخص�ص حس�ب م�وقعيت كارگ�اه باي�د س�رويسه�اي الزم را ارائ�ه دهن�د. ب�دين لح�اظ س�المت و بهداش�ت ه�اي الزم را ارائ�ه دهن�د. ب�دين لح�اظ س�المت و بهداش�ت

ه�اي ك�ار باي�د م�ورد ه�اي ك�ار باي�د م�ورد جس�مي و رواني ك�ارگران در محي�طجس�مي و رواني ك�ارگران در محي�طاي و مقطعي قرار گيرد. اي و مقطعي قرار گيرد. هاي دورههاي دوره توجه و بازبينيتوجه و بازبيني

Page 245: حفاظت صنعت ي

246246

آموزش ايمنيآموزش ايمني

اي اس�ت ك�ه طي آن اف�راد اي اس�ت ك�ه طي آن اف�راد مقص�ود از آم�وزش برنام�همقص�ود از آم�وزش برنام�ه آگ�اهيآگ�اهي ه�ا و عالي�ق خ�ود ه�ا و عالي�ق خ�ود توانن�د ب�ا توج�ه ب�ه گ�رايشتوانن�د ب�ا توج�ه ب�ه گ�رايش ميمي

ه�اي الزم را ب�راي ايف�اي نقش�ي معين و ه�اي الزم را ب�راي ايف�اي نقش�ي معين و مه�ارتمه�ارت ه�ا وه�ا وم�ؤثر بدس�ت آورن�د و ب�ه كم�ك آن ق�درت تجزي�ه و تحلي�ل م�ؤثر بدس�ت آورن�د و ب�ه كم�ك آن ق�درت تجزي�ه و تحلي�ل

و شناخت افراد افزايش يابد. و شناخت افراد افزايش يابد.

ه�اي ايم�ني آگ�اهي الزم را ب�ه كاركن�ان ميه�اي ايم�ني آگ�اهي الزم را ب�ه كاركن�ان مي آم�وزشآم�وزش ده�د. بس�ياري از ده�د. بس�ياري از ه�د و م�يزان ح�وادث را ك�اهش ميه�د و م�يزان ح�وادث را ك�اهش ميدد

ح�وادث ناش�ي از ع�دم آگ�اهي ي�ا توج�ه ك�افي ن�يروي ك�ار ح�وادث ناش�ي از ع�دم آگ�اهي ي�ا توج�ه ك�افي ن�يروي ك�ار پيوندد. پيوندد. وقوع ميوقوع ميه ه بب

Page 246: حفاظت صنعت ي

247247

آموزش ايمنيآموزش ايمني

باي�د آش�نا س�اختن اف�راد ب�ا ن�وع باي�د آش�نا س�اختن اف�راد ب�ا ن�وع هTدفهاي آمTوزش ايمTني هTدفهاي آمTوزش ايمTني ك�ار و� ارائ�ه دا�نش و مه�ارت �الزم ب�راي �انج�ام ك�ار ا�يمن و ب�دون ك�ار و� ارائ�ه دا�نش و مه�ارت �الزم ب�راي �انج�ام ك�ار ا�يمن و ب�دون ح�اد�ث�ه با�ش�د �بن�ا�بر�اي�ن �آ�م�وزش� ب�اي�د درب�رگ�يرن�ده� س�ه� م�وض�وع� زي�ر ح�اد�ث�ه با�ش�د �بن�ا�بر�اي�ن �آ�م�وزش� ب�اي�د درب�رگ�يرن�ده� س�ه� م�وض�وع� زي�ر

باشد: باشد:

ه�اي اف�راد در زمين�ه اهميت ايم�ني و بهداش�ت ه�اي اف�راد در زمين�ه اهميت ايم�ني و بهداش�ت باالبردن آگ�اهيباالبردن آگ�اهي1.1.در صنعتدر صنعت

ارتق�اء س�طح آگ�اهي در زمين�ه جلوگ�يري از ح�وادث و ارتق�اء ارتق�اء س�طح آگ�اهي در زمين�ه جلوگ�يري از ح�وادث و ارتق�اء 2.2.ش�ناخ�ت اف�راد از �راهه�اي علمي� و عملي جلوگ�يري از حوادثش�ناخ�ت اف�راد از �راهه�اي علمي� و عملي جلوگ�يري از حوادث

ه�اي ايم�ني و ه�اي ايم�ني و اف�زايش مه�ارت اف�راد در بك�ارگيري سيس�تماف�زايش مه�ارت اف�راد در بك�ارگيري سيس�تم3.3.ابزارآالت ايمنيابزارآالت ايمني

Page 247: حفاظت صنعت ي

248248

آموزش ايمنيآموزش ايمني

س�از بس�ياري از س�از بس�ياري از از آنج�ا ك�ه ب�ا وج�ود آگ�اهي، غفلت اف�راد زمين�هاز آنج�ا ك�ه ب�ا وج�ود آگ�اهي، غفلت اف�راد زمين�ه ه�اي اي�م�ني بمنظ�ور جلب ه�اي اي�م�ني بمنظ�ور جلب اي آم�وزشاي آم�وزش دور�هدور�ه � � ح�و�ادث اس�ت ت�ك�رار ح�و�ادث اس�ت ت�ك�رار

ت�وجه مج�دد افرا�د ضرورت دا�رد. �ت�وجه مج�دد افرا�د ضرورت دا�رد. �

ه�ا باي�د متناس�ب ب�ا حرف�ه اف�راد و ني�از آن�ان تهي�ه ه�ا باي�د متناس�ب ب�ا حرف�ه اف�راد و ني�از آن�ان تهي�ه همچ�نين آم�وزشهمچ�نين آم�وزش ش�و�د و آ�ن�ان را� ب�ا� مخ�اطرا�ت مجتم�ل� آش�ن�ا نماي�د. ا�نج�ام� ص�حيح ك�ار ش�و�د و آ�ن�ان را� ب�ا� مخ�اطرا�ت مجتم�ل� آش�ن�ا نماي�د. ا�نج�ام� ص�حيح ك�ار

ه�اي �آم�وزش�ي �باي�د� تش�ري�ح گ�ردد. ع�نا�ص�ر م�ؤ�ث�ر ي�ك بر�نام�ه ه�اي �آم�وزش�ي �باي�د� تش�ري�ح گ�ردد. ع�نا�ص�ر م�ؤ�ث�ر ي�ك بر�نام�ه � �در ب�ر�نام�هدر ب�ر�نام�هآم�وزشي �بشرح زير �است�: آم�وزشي �بشرح زير �است�:

تجزيه و تحليل كار بويژه در مورد مشاغل پيچيدهتجزيه و تحليل كار بويژه در مورد مشاغل پيچيده1.1.

ه�اي آموزش�ي ش�امل نظ�ارت دقيقه�اي آموزش�ي ش�امل نظ�ارت دقيق تهي�ه و ت�دارك برنام�هتهي�ه و ت�دارك برنام�ه2.2.

بر آموزش و نتايج آنبر آموزش و نتايج آن

هاي آموزشي هاي آموزشي اجرا و نظارت و بررسي دورهاجرا و نظارت و بررسي دوره1.1.

Page 248: حفاظت صنعت ي

249249

آموزش ايمنيآموزش ايمني

گيرد: گيرد: آموزش ايمني با ابزارهاي زير صورت ميآموزش ايمني با ابزارهاي زير صورت مي

ه�ا، نش�ريات حف�اظتي، ه�ا، نش�ريات حف�اظتي، نم�ايش فيلم، پوس�تر، عكس، س�خنرانينم�ايش فيلم، پوس�تر، عكس، س�خنراني هاي حفاظتيهاي حفاظتي اعالميهاعالميه

هTاي هTاي هTاي حفTاظتي و فيلمهTاي حفTاظتي و فيلم هTا و برچسTبهTا و برچسTب رنTگرنTگ حفاظتي.حفاظتي.

h باي�د از ش�يوه h باي�د از ش�يوهاص�وال ه�اي تبليغ�اتي م�ؤثر و ج�ذاب ب�راي جلب ه�اي تبليغ�اتي م�ؤثر و ج�ذاب ب�راي جلب اص�والتو�ج��ه اف��ر�اد �اس��تفا�د�ه نم��و�د و� ب��دين �ت��رتيب� كنجك��اوي،� عالق��ه،� تو�ج��ه اف��ر�اد �اس��تفا�د�ه نم��و�د و� ب��دين �ت��رتيب� كنجك��اوي،� عالق��ه،� تحري��ك� احساس��ا�ت و حس��ب �ذات آ�ن��ا�ن را ب��رانگيخت� و �بنح��و تحري��ك� احساس��ا�ت و حس��ب �ذات آ�ن��ا�ن را ب��رانگيخت� و �بنح��و

مي�ه � �اي �از اطالع�ي�هاي �از اطالع�ي�ه � �م�ؤثري �توس�عه دا�د. �پ�ارهم�ؤثري �توس�عه دا�د. �پ�اره مي�هه�ا اعال� ه�ا�ي� محي�طه�ا�ي� محي�ط ه�ا اعال�ه�اي صنعتي� اس�تاندار�د ج�هاني� است وه�اي صنعتي� اس�تاندار�د ج�هاني� است و

ها استفاده نمود. ها استفاده نمود. توان از همانتوان از همان ميمي

Page 249: حفاظت صنعت ي

250250

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

عالوه ب�ر آنك�ه باي�د ب�راي ك�ار در ش�رايط خ�اص معاين�ات و عالوه ب�ر آنك�ه باي�د ب�راي ك�ار در ش�رايط خ�اص معاين�ات و ه��اي ه��اي دس��تهدس��ته مالحظ��ات خ��اص ايم��ني ص��ورت پ��ذيرد ب��رايمالحظ��ات خ��اص ايم��ني ص��ورت پ��ذيرد ب��راي

جوان�ان، زن�ان، س�المندان و م�ديران باي�د توجه�ات خاص�ي جوان�ان، زن�ان، س�المندان و م�ديران باي�د توجه�ات خاص�ي صورت پذيرد. صورت پذيرد.

- جوانان- جوانان11

ن�يروي ك�ار ج�وان هم ب�ه دالي�ل فيزيولوژي�ك و هم ب�ه عل�ل ن�يروي ك�ار ج�وان هم ب�ه دالي�ل فيزيولوژي�ك و هم ب�ه عل�ل اروحي م��راقبت و سرپرس��تي وي��ژهروحي م��راقبت و سرپرس��تي وي��ژه ا ي را انتظ��ار دارن��د. ي را انتظ��ار دارن��د.

ق�راري، زودرنجي، توق�ع بيج�ا، كمي تجرب�ه، ق�راري، زودرنجي، توق�ع بيج�ا، كمي تجرب�ه، ص�فاتي چ�ون بيص�فاتي چ�ون بيه�اي ه�اي ع�دم آش�نايي ب�ا محي�ط ك�ار، غ�رور ج�واني در كن�ار وي�ژگيع�دم آش�نايي ب�ا محي�ط ك�ار، غ�رور ج�واني در كن�ار وي�ژگي

خ�اص جس�مي اين گ�روه س�ني باي�د م�ورد توج�ه ق�رار گ�يرد. خ�اص جس�مي اين گ�روه س�ني باي�د م�ورد توج�ه ق�رار گ�يرد. بنابراين: بنابراين:

Page 250: حفاظت صنعت ي

251251

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

ك�اري و كاره�ايي ك�ه ك�اري و كاره�ايي ك�ه فرس�ا، ش�بفرس�ا، ش�ب ٭ از انج�ام كاره�اي ط�اقت٭ از انج�ام كاره�اي ط�اقتگيرن��د گيرن��د ه��اي ش��غلي ق��رار ميه��اي ش��غلي ق��رار مي در مع��رض مس��موميتدر مع��رض مس��موميت

خ�ودداري ش�ود. در بس�ياري از كش�ورها مش�اغلي مانن�د خ�ودداري ش�ود. در بس�ياري از كش�ورها مش�اغلي مانن�د 1818ك�ار �ب�ا س�رب� و م�واد راد�يواك�ت�يو ب�راي �جوان�ا�ن كم�تر از �ك�ار �ب�ا س�رب� و م�واد راد�يواك�ت�يو ب�راي �جوان�ا�ن كم�تر از �

سال ممنوع است. سال ممنوع است.

٭ اس�تادكاران و كارشناس�ان ب�ا تجرب�ه و دلس�وز ب�ه آم�وزش ٭ اس�تادكاران و كارشناس�ان ب�ا تجرب�ه و دلس�وز ب�ه آم�وزش ك�ار ب�ه جوان�ان بپردازن�د و مش�كالت ك�ار ب�ه جوان�ان بپردازن�د و مش�كالت انج�امانج�ام روش ص�حيحروش ص�حيح

روحي خاص آنان را مورد توجه قرار دهند. روحي خاص آنان را مورد توجه قرار دهند.

٭ انج�ام معاين�ات منظم جهت تش�خيص بيماريه�اي احتم�الي ٭ انج�ام معاين�ات منظم جهت تش�خيص بيماريه�اي احتم�الي اهميت بسيار دارد. اهميت بسيار دارد.

Page 251: حفاظت صنعت ي

252252

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

- زنان- زنان22

زن���ان دو تف���اوت ب���ا م���ردان دارن���د. از نظ���ر وض���عيت زن���ان دو تف���اوت ب���ا م���ردان دارن���د. از نظ���ر وض���عيت ه�اي اجتم�اعي ديگ�ر. ه�اي اجتم�اعي ديگ�ر. فيزيولوژي��ك و از نظ�ر مس�ئوليتفيزيولوژي��ك و از نظ�ر مس�ئوليت

h:h: زنان عمومازنان عموما

اي كوچكتر و ضعيف از مردان دارند. اي كوچكتر و ضعيف از مردان دارند. ٭ جثه٭ جثه

٭ ب��راي انج��ام ك��ار مش��ابه اكس��يژن بيش��تري مص�رف مي٭ ب��راي انج��ام ك��ار مش��ابه اكس��يژن بيش��تري مص�رف ميكنند. كنند.

٭ تحمل بيشتري در مقابل يكنواختي كار دارن. ٭ تحمل بيشتري در مقابل يكنواختي كار دارن.

مهارت بيشتري در كارهاي ظريف دارند. مهارت بيشتري در كارهاي ظريف دارند. ٭٭

Page 252: حفاظت صنعت ي

253253

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

وض�عيت خ�اص فيزيولوژي�ك زن�ان از جمل�ه بيماريه�اي وض�عيت خ�اص فيزيولوژي�ك زن�ان از جمل�ه بيماريه�اي ه��اي نگه��داري ك��ودك ه��اي نگه��داري ك��ودك اي، ب��ارداري، مس��ئوليتاي، ب��ارداري، مس��ئوليت دورهدوره

ه�اي اجتن�اب ناپ�ذير از نظ�ر حض�ور و ه�اي اجتن�اب ناپ�ذير از نظ�ر حض�ور و نظمينظمي ش�يرخوار بيش�يرخوار بياي از اوق�ات زن�ان اس�تعداد اي از اوق�ات زن�ان اس�تعداد غي�اب و ت�أخير دارد. در پ�ارهغي�اب و ت�أخير دارد. در پ�اره

بيش�تري ب�راي ابتالء ب�ه ب�رخي از بيماريه�ا و مس�موميتها بيش�تري ب�راي ابتالء ب�ه ب�رخي از بيماريه�ا و مس�موميتها h م�يزان ج�ذب و ذخ�يره س�رب در دوران ب�ارداري h م�يزان ج�ذب و ذخ�يره س�رب در دوران ب�ارداري دارن�د مثال دارن�د مثالبيش از س�اير مواق�ع اس�ت و ب�دين لح�اظ حض�ور آن�ان در بيش از س�اير مواق�ع اس�ت و ب�دين لح�اظ حض�ور آن�ان در

اي از مش��اغل ممن��وع اس��ت. اض��افه اي از مش��اغل ممن��وع اس��ت. اض��افه اين دوره در پ��ارهاين دوره در پ��ارهدالي�ل فيزيولوژي�ك، زن�ان بيش از م�ردان نيازمن�د دالي�ل فيزيولوژي�ك، زن�ان بيش از م�ردان نيازمن�د ه ه ب�رآن ب�ب�رآن ب�

هاي پزشكي هستند.هاي پزشكي هستند. معاينات و راهنماييمعاينات و راهنمايي

Page 253: حفاظت صنعت ي

254254

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

از نظ�ر حض�ور و غي�اب، م�ردان ب�ر زن�ان مج�رد و آن�ان ب�ر از نظ�ر حض�ور و غي�اب، م�ردان ب�ر زن�ان مج�رد و آن�ان ب�ر زن�ان متأه�ل وض�عيت به�تري دارن�د و اين گوي�اي مس�ئوليتزن�ان متأه�ل وض�عيت به�تري دارن�د و اين گوي�اي مس�ئوليت

باشد. باشد. هاي خانوادگي زنان ميهاي خانوادگي زنان ميه�ايي بين زن�ان و م�ردان وج�ود ه�ايي بين زن�ان و م�ردان وج�ود از نظ�ر روحي ن�يز تف�اوتاز نظ�ر روحي ن�يز تف�اوت

ش�رايط مناس�ب محي�ط ك�ار و فت�ار اطرافي�ان ش�رايط مناس�ب محي�ط ك�ار و فت�ار اطرافي�ان دارد زن�ان ب�هدارد زن�ان ب�هدر حاليك�ه م�ردان ب�ه آتي�ه ش�غل و در حاليك�ه م�ردان ب�ه آتي�ه ش�غل و دهن�ددهن�د بيش�تر اهميت ميبيش�تر اهميت مي

امكان ترقي بيشتر توجه دارند.امكان ترقي بيشتر توجه دارند.تحم�ل زن�ان در مقاب�ل خش�ونت و ب�درفتاري سرپرس�تان تحم�ل زن�ان در مقاب�ل خش�ونت و ب�درفتاري سرپرس�تان

كمتر است و مالطفت بيشتري را انتظار دارند. كمتر است و مالطفت بيشتري را انتظار دارند.

Page 254: حفاظت صنعت ي

255255

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

- سالمندان - سالمندان 33باشد: باشد: از عوارض سن باال، موارد زير مياز عوارض سن باال، موارد زير مي

العملالعمل ٭ كم شدن توان عضالني، كندي در حركات و عكس٭ كم شدن توان عضالني، كندي در حركات و عكس٭ ك��اهش ق��درت بين��ايي، ش��نوايي و حافظ��ه نزدي��ك و كن��دي در ٭ ك��اهش ق��درت بين��ايي، ش��نوايي و حافظ��ه نزدي��ك و كن��دي در

فراگيري وظايف پيچيده و جديدفراگيري وظايف پيچيده و جديدپذيري مستقيمپذيري مستقيم ٭ گريز از مسئوليت٭ گريز از مسئوليت

..تر و با غيبت كمتر و البته بيماري بيشترتر و با غيبت كمتر و البته بيماري بيشتر حضور مرتبحضور مرتب ٭٭h بايد سالمندان را از كارهاي با سرعت و دقت باال و h بايد سالمندان را از كارهاي با سرعت و دقت باال واصوال اصوالويژهويژهه ه ب�ب� ت�ريت�ري اي م�رتباي م�رتب كاره�اي س�نگين بازداش�ت و معاين�ات دورهكاره�اي س�نگين بازداش�ت و معاين�ات دوره

بي�ني بي�ني اعص�اب، پيشاعص�اب، پيش از نظ�ر قلب و ع�روق و تنفس و سيس�تماز نظ�ر قلب و ع�روق و تنفس و سيس�تم نمودنمود

آن�ان درنظ�ر گ�رفت. آن�ان درنظ�ر گ�رفت. و اس�تراحت ك�افي در بين انج�ام ك�ار ب�رايو اس�تراحت ك�افي در بين انج�ام ك�ار ب�راي

Page 255: حفاظت صنعت ي

256256

گروههاي خاص در صنعتگروههاي خاص در صنعت

مديرانمديران- - 44

م�ديران و ك�ادر ره�بري س�ازمان اداري اهميت وي�ژهم�ديران و ك�ادر ره�بري س�ازمان اداري اهميت وي�ژه حظ�ا�ت خ�اص د�ر م�ور�د س�المتي� آن�ان � � �اي مياي مي حظ�ا�ت خ�اص د�ر م�ور�د س�المتي� آن�ان �باش�ند و مال� باش�ند و مال�

ب�ي�ني ش�ود �از ن�ظ�ر جس�مي بي�ماريه�اي قل�بي، ب�ي�ني ش�ود �از ن�ظ�ر جس�مي بي�ماريه�اي قل�بي، باي�د پ�يشباي�د پ�يشع�روقي، دي�ابت، فش�ارخون، چ�اقي ناش�ي از ح�ركت كم ع�روقي، دي�ابت، فش�ارخون، چ�اقي ناش�ي از ح�ركت كم

در بين آنان شايع است. در بين آنان شايع است.

از نظ�ر روحي ن�يز س�كته قل�بي ناش�ي از فش�ارهاي از نظ�ر روحي ن�يز س�كته قل�بي ناش�ي از فش�ارهاي روحي ك�ار و ب�ازار رق�ابت اقتص�ادي و هيجان�ات مرب�وط روحي ك�ار و ب�ازار رق�ابت اقتص�ادي و هيجان�ات مرب�وط

ري�ز�ي ري�ز�ي باش�د. مع�اين�ات بر�نام�ه�باش�د. مع�اين�ات بر�نام�ه� � �ب�ه آن� بس�يا�ر ش�ايع ميب�ه آن� بس�يا�ر ش�ايع ميشده در مورد مديران، ضرورت دارد. شده در مورد مديران، ضرورت دارد.

Page 256: حفاظت صنعت ي

257257

سيستم هاي ايمنيسيستم هاي ايمنيي�ک سيس�تم ايم�ني ي�ک روش ايمن ب�راي انج�ام ک�ار ش�امل ي�ک سيس�تم ايم�ني ي�ک روش ايمن ب�راي انج�ام ک�ار ش�امل

ت�عري�ف نقش� ه�ر ي�ک �از �عوام�ل مي �باش�د. در� اين سيس�تم ت�عري�ف نقش� ه�ر ي�ک �از �عوام�ل مي �باش�د. در� اين سيس�تم ريس��ک هايي �ک��ه هم��ه� عوام��ل د�رگ��ير� را ته�دي��د م�ي کن��د ريس��ک هايي �ک��ه هم��ه� عوام��ل د�رگ��ير� را ته�دي��د م�ي کن��د محاس��به �و تع��يين� ش��ده و� پيش بي��ني الزم در ه��ر م��ورد محاس��به �و تع��يين� ش��ده و� پيش بي��ني الزم در ه��ر م��ورد ص�ورت پ�ذيرفت�ه اس�ت. �در �ي�ک سي�س�تم ايم�ني �ه�دف �ح�ذف ص�ورت پ�ذيرفت�ه اس�ت. �در �ي�ک سي�س�تم ايم�ني �ه�دف �ح�ذف

يا ک�اهش ت�مام مخ�اطرا�ت با�لقوه� مي� باشد.�يا ک�اهش ت�مام مخ�اطرا�ت با�لقوه� مي� باشد.�قاع�دتا ه�ر ح�ادثه اي براث�ر عوام�ل مختل�ف و گ�اه متع�دد قاع�دتا ه�ر ح�ادثه اي براث�ر عوام�ل مختل�ف و گ�اه متع�دد

بوج�ود مي �آي�د )نقص� دس�تگاه ه�ا، م�واد او�لي�ه ، بي نظمي، بوج�ود مي �آي�د )نقص� دس�تگاه ه�ا، م�واد او�لي�ه ، بي نظمي، ع�دم �نظ�ارت، فق�دان آ�م�وزش،� عوام�ل �ف�رهنگي�، ...( در ع�دم �نظ�ارت، فق�دان آ�م�وزش،� عوام�ل �ف�رهنگي�، ...( در ي�ک �س�يس�ت�م �ايم�ني� کن�تر�ل ح�و�ادث ب�راس�اس �توج�ه �يکپ�ارچ�ه ي�ک �س�يس�ت�م �ايم�ني� کن�تر�ل ح�و�ادث ب�راس�اس �توج�ه �يکپ�ارچ�ه

ب�ه همه عوا�مل صور�ت مي گير�د. �ب�ه همه عوا�مل صور�ت مي گير�د. �

Page 257: حفاظت صنعت ي

258258

ويژگي يک سيستم ايمني :ويژگي يک سيستم ايمني :

کار را بصورت مجموعه اي کلي مي بيندکار را بصورت مجموعه اي کلي مي بيند1.1.

تجزي�ه و تحلي�ل هم�ه عوام�ل ب�القوه را از منظ�ر تجزي�ه و تحلي�ل هم�ه عوام�ل ب�القوه را از منظ�ر 2.2.ف��يزيکي، ش��يميايي، بهداش��تي، رواني و ... در ف��يزيکي، ش��يميايي، بهداش��تي، رواني و ... در

دستور کار دارد.دستور کار دارد.

هم�ه اق�دامات کن�ترلي ط�راحي روش انج�ام ک�ار، هم�ه اق�دامات کن�ترلي ط�راحي روش انج�ام ک�ار، 3.3.آم����وزش، نظ����ارت، ب����ازنگري و ... را بک����ار آم����وزش، نظ����ارت، ب����ازنگري و ... را بک����ار

مي گيرد.مي گيرد.

Page 258: حفاظت صنعت ي

259259

در برنامه ريزي بمنظور تشخيص و کنترل عوامل در برنامه ريزي بمنظور تشخيص و کنترل عوامل بالقوه خطرناک مي بايستي موارد زير را مورد بالقوه خطرناک مي بايستي موارد زير را مورد

توجه قرار دارد.توجه قرار دارد.ترتيب انجام عملياتترتيب انجام عمليات1.1.تجهيزات، دستگاه ها و ابزار مورد استفادهتجهيزات، دستگاه ها و ابزار مورد استفاده2.2.مواد اولي�ه و ب�ويژه م�واد ش�يميايي ک�ه اس�تفاده مي ش�ود ي�ا مواد اولي�ه و ب�ويژه م�واد ش�يميايي ک�ه اس�تفاده مي ش�ود ي�ا 3.3.

تماس با آنها حاصل مي شود.تماس با آنها حاصل مي شود.پرس�نل و ن�يروي ک�ار از نظ�ر توان�ايي، مه�ارت و تجرب�ه کاريپرس�نل و ن�يروي ک�ار از نظ�ر توان�ايي، مه�ارت و تجرب�ه کاري4.4.خط�رات ب�القوه بهداش�تي، زيس�ت محيطي و ... ک�ه پرس�نل و خط�رات ب�القوه بهداش�تي، زيس�ت محيطي و ... ک�ه پرس�نل و 5.5.

سايرين را تهديد مي کند.سايرين را تهديد مي کند.اق��دامات احتي��اطي ک��ه ب��اعث ک��اهش ي��ا ح��ذف خط��رات اق��دامات احتي��اطي ک��ه ب��اعث ک��اهش ي��ا ح��ذف خط��رات 6.6.

مي شوند.مي شوند.نظ��ام کن��ترلي ب��راي ب��ازبيني، اص��الح و ارتق��اء اق��دامات نظ��ام کن��ترلي ب��راي ب��ازبيني، اص��الح و ارتق��اء اق��دامات 7.7.

حفاظتي.حفاظتي.

Page 259: حفاظت صنعت ي

260260

تجزيه و تحليلتجزيه و تحليل

ي�ک سيس�تم ايم�ني باي�د تجزي�ه و تحلي�ل کام�ل عملي�ات را ي�ک سيس�تم ايم�ني باي�د تجزي�ه و تحلي�ل کام�ل عملي�ات را ش�امل ش�ود. در ص�ورتيکه مخ�اطرت انج�ام عملي�ات زي�اد ش�امل ش�ود. در ص�ورتيکه مخ�اطرت انج�ام عملي�ات زي�اد

Hazard Hazard))باش�د باي�د از روش ه�اي رس�مي آن�اليز خط�ر نظ�ير باش�د باي�د از روش ه�اي رس�مي آن�اليز خط�ر نظ�ير and operaand operabbilityility ) )Hazop studiesHazop studies يا يا ((Fault Tree Fault Tree

AnalysisAnalysis ) )FTPFTP اس�تفاده� نم�ود و �در هنگ�ام مخ�اطرات کم اس�تفاده� نم�ود و �در هنگ�ام مخ�اطرات کم اس�تفاده م�ي ش�ود. اس�تفاده م�ي ش�ود. JSA (Job Safety Analysis)JSA (Job Safety Analysis)از� روش از� روش

ش�ناس�اي�ي م�را�ح�ل �کلي�د�ي �ش�غ�ل ي�ا ش�ناس�اي�ي م�را�ح�ل �کلي�د�ي �ش�غ�ل ي�ا در� اين رو�ش ه�اي� آن�اليز در� اين رو�ش ه�اي� آن�اليز ت�جزي�ه� و ت�حلي�ل خ�ط�راتي ک�ه� در ه�ر م�رحل�ه� وج�ود ت�جزي�ه� و ت�حلي�ل خ�ط�راتي ک�ه� در ه�ر م�رحل�ه� وج�ود ، ، عملي�اتعملي�ات

م�ورد تو�ج�ه مي باش�د ت�ا م�ورد تو�ج�ه مي باش�د ت�ا اق�داما�ت اح�تي�اطي و کن�تر�لياق�داما�ت اح�تي�اطي و کن�تر�لي و � و �د�اردد�اردبه� ترسيم� دستورا�لعمل انج�ام �ايم�ن کار� منجر� شود.به� ترسيم� دستورا�لعمل انج�ام �ايم�ن کار� منجر� شود.

Page 260: حفاظت صنعت ي

261261

مشاورهمشاوره

خبرگ�اني ک�ه در ک�ار تج�ارب مش�ابهي دارن�د خبرگ�اني ک�ه در ک�ار تج�ارب مش�ابهي دارن�د ههاس�تفاده از مش�اوراس�تفاده از مش�اور بس�يا�ر �مه�م اس�ت و ا�ض�افه ب�ر�آن مش�ارکت ک�ارگران� و پرس�نل درگ�ير بس�يا�ر �مه�م اس�ت و ا�ض�افه ب�ر�آن مش�ارکت ک�ارگران� و پرس�نل درگ�ير

در اين نظام مشاور مؤثر و مفيد است.در اين نظام مشاور مؤثر و مفيد است.

مستند سازي، آموزش و پايش سيستم مستند سازي، آموزش و پايش سيستم ايمنيايمني

ي�ک سيس�تم ايم�ني بايس�تي ب�ه نح�و مطل�وبي مس�تند س�ازي ش�ود و ي�ک سيس�تم ايم�ني بايس�تي ب�ه نح�و مطل�وبي مس�تند س�ازي ش�ود و

ب�دي�ن م�ع�ن�ا �ک�ه ب�ط�و�ر� مکت�وب در� �اختي�ار �ذين�ف�ع�ان ق�را�ر گ�ي�رد آم�وزش ب�دي�ن م�ع�ن�ا �ک�ه ب�ط�و�ر� مکت�وب در� �اختي�ار �ذين�ف�ع�ان ق�را�ر گ�ي�رد آم�وزش ي��ک �سيس��ت�م �ايم��ني �با�ي��د ش��ام�ل م��دير�ان،� کارش�ناس��ان�، ن��اظران، ي��ک �سيس��ت�م �ايم��ني �با�ي��د ش��ام�ل م��دير�ان،� کارش�ناس��ان�، ن��اظران،

بازرسان و پرسنل و کارگران باشد.بازرسان و پرسنل و کارگران باشد.پ�ايش در م�ورد سيس�تم ايم�ني ش�امل اطمين�ان از عملي ب�ودن پ�ايش در م�ورد سيس�تم ايم�ني ش�امل اطمين�ان از عملي ب�ودن از ب�ه روز ب�ودن مي باشد.از ب�ه روز ب�ودن مي باشد. انج�ام ک�ار، بررس�ي نت�ايج اج�را و اطمين�انانج�ام ک�ار، بررس�ي نت�ايج اج�را و اطمين�ان

Page 261: حفاظت صنعت ي

262262

تعريف ريسکتعريف ريسک

ريس�ک عب�ارت اس�ت از احتم�ال وق�وع ي�ک حادث�ه ب�ا آث�ار ريس�ک عب�ارت اس�ت از احتم�ال وق�وع ي�ک حادث�ه ب�ا آث�ار من�في در مقايس�ه ب�ا �اه�د�اف ر�يس�ک ب�ر �حس�ب� احت�م�ال من�في در مقايس�ه ب�ا �اه�د�اف ر�يس�ک ب�ر �حس�ب� احت�م�ال

وقوع و آثار آن اندازه گيري مي شود.وقوع و آثار آن اندازه گيري مي شود.حتمال = مقدار ريسکحتمال = مقدار ريسک × ا × اشدتشدت

تعريف مديريت ريسکتعريف مديريت ريسک

يک م�ديريت فراين�د اس�ت ک�ه ه�دف آن ک�اهش امک�ان آث�ار يک م�ديريت فراين�د اس�ت ک�ه ه�دف آن ک�اهش امک�ان آث�ار زي��ان آو�ر ي��ک فع��ا�ليت �از طري��ق اق��د�ام آ�گاهان��ه ب��را�ي زي��ان آو�ر ي��ک فع��ا�ليت �از طري��ق اق��د�ام آ�گاهان��ه ب��را�ي

پي«ش بيني حوادث پي«ش بيني حوادث ناخواس�ته و برن�امه ريزي ب�راي اجتن�اب از آنه�ا مي باشد.ناخواس�ته و برن�امه ريزي ب�راي اجتن�اب از آنه�ا مي باشد.

Page 262: حفاظت صنعت ي

263263

اجزاء اصلي فرايند مديريت ريسک اجزاء اصلي فرايند مديريت ريسک بشرح زير است:بشرح زير است:

ContextContextفراهم نمودن زمينه فراهم نمودن زمينه 1.1.

تعيين ريسک هاتعيين ريسک ها2.2.

تحليل ريسک هاتحليل ريسک ها3.3.

ارزيابي ريسک هاارزيابي ريسک ها4.4.

مقدار ريسک هامقدار ريسک ها5.5.

نمايش و مرورنمايش و مرور6.6.

ارتباط و مشاورهارتباط و مشاوره7.7.

Page 263: حفاظت صنعت ي

264264

س�عي مي کن�د ب�ا تع�يين احتم�ال س�عي مي کن�د ب�ا تع�يين احتم�ال ارزي�ابي ريس�ک کميارزي�ابي ريس�ک کميوق��وع� ي��ک ح�ادث��ه� و خس��ا�رات نا�ش��ي از آن� امک��ان وق��وع� ي��ک ح�ادث��ه� و خس��ا�رات نا�ش��ي از آن� امک��ان

مقايسه آنرا فراهم مي سازد.مقايسه آنرا فراهم مي سازد. نت��ايج ارزي��ابي را ب��ا الف��اظ نت��ايج ارزي��ابي را ب��ا الف��اظ ارزي��ابي ريس��ک کيفيارزي��ابي ريس��ک کيفي

نظير کم، زياد و غيره بيان مي کند.نظير کم، زياد و غيره بيان مي کند.مديريت ريس��ک در ش��ش مرحل��ه انج��ام مديريت ريس��ک در ش��ش مرحل��ه انج��ام

::مي گيردمي گيردشناسايي عوامل بالقوه خطرناکشناسايي عوامل بالقوه خطرناک 1.1.تعيين کساني يا امکاناتي که خسارت مي بينندتعيين کساني يا امکاناتي که خسارت مي بينند 2.2.ارزشيابي سطح ريسک )اولويت بندي ريسک(ارزشيابي سطح ريسک )اولويت بندي ريسک( 3.3.اقدامات کنترل ريسکاقدامات کنترل ريسک 4.4.ثبت نتايج مهمثبت نتايج مهم 5.5.بازنگري فرايند ارزيابيبازنگري فرايند ارزيابي6.6.

Page 264: حفاظت صنعت ي

265265

براي ارزيابي نياز به متخصصين ذيربط مي باشد.براي ارزيابي نياز به متخصصين ذيربط مي باشد.

در ارزش�يابي س�طح ريس�ک احتم�ال رخ داد حادث�ه و در ارزش�يابي س�طح ريس�ک احتم�ال رخ داد حادث�ه و ش�دت حادث�ه براس�اس ج�داول زي�ر بدس�ت مي آي�د و ش�دت حادث�ه براس�اس ج�داول زي�ر بدس�ت مي آي�د و

11ن ن ييو بو ب متوس�ط متوس�ط44 ت�ا ت�ا 33 زي�اد، بين زي�اد، بين 99 ت�ات�ا 66ريس�ک بين ريس�ک بين ريسک کم تلقي مي شود. ريسک کم تلقي مي شود. 22تاتا

Page 265: حفاظت صنعت ي

266266

سلسله مراتب کنترل ريسک بشرح سلسله مراتب کنترل ريسک بشرح زير است:زير است:

EliminationEliminationحذف حذف 1.1.

SubsituationSubsituationجايگزيني جايگزيني 2.2.

کنترل ه��اي مهندس��ي )جداس��ازي، عايق س��ازي، تهوي��ه و ...( کنترل ه��اي مهندس��ي )جداس��ازي، عايق س��ازي، تهوي��ه و ...( 3.3.Engineering controlEngineering control

Reduce Time exposureReduce Time exposureکاهش زمان تماس کاهش زمان تماس 4.4.

Goool Hous keepingGoool Hous keepingنظم و انظباط کارگاهي نظم و انظباط کارگاهي 5.5.

Safe System of workSafe System of workسيستم ايمن کار سيستم ايمن کار 6.6.

Training and InformationTraining and Informationآموزش و اطالع رساني آموزش و اطالع رساني 7.7.

Personal protective equipmentPersonal protective equipmentوسايل حفاظت وسايل حفاظت 8.8.

WelfareWelfareتسهيالت بهداشتيتسهيالت بهداشتي9.9.Monitoring and SupervisionMonitoring and Supervisionپايش و نظارت پايش و نظارت 10.10.

Page 266: حفاظت صنعت ي

267267

اولويت بندي در کنترل ريسکاولويت بندي در کنترل ريسک

هميش��ه نمي ت��وان کن��ترل ريس��ک را ب��ترتيب اول��ويت هميش��ه نمي ت��وان کن��ترل ريس��ک را ب��ترتيب اول��ويت زي�اد، �متوس�ط، کم(� انج�ام داد. ممک�ن زي�اد، �متوس�ط، کم(� انج�ام داد. ممک�ن س�طح� ريس�ک �)س�طح� ريس�ک �)

ا�س�ت در �ش�ر�ايطي� کن�تر�ل ه�م �زم�ا�ن چن�د �س�طح� ريس�ک ا�س�ت در �ش�ر�ايطي� کن�تر�ل ه�م �زم�ا�ن چن�د �س�طح� ريس�ک م�مک�ن ب�ا�ش�د و گ�اه�ي� �س�طوح �ريس�ک �پ�ايي�ن �ت�ر را �مي� ت�و�ان� م�مک�ن ب�ا�ش�د و گ�اه�ي� �س�طوح �ريس�ک �پ�ايي�ن �ت�ر را �مي� ت�و�ان� تر �ب�دلي�ل تر �ب�دلي�ل ب�ر�اح�تي �ک�ن�ت�رل �نم�و�د� ام�ا س�ط�وح� �ري�س�ک ب�اال� ب�ر�اح�تي �ک�ن�ت�رل �نم�و�د� ام�ا س�ط�وح� �ري�س�ک ب�اال�ض��رو�رت �ت��ام�ين� ت�جه��يز�ات� �ب�يش��تر� �ي��ا� اتخ��ا�ذ� �روش ه��ا�ي ض��رو�رت �ت��ام�ين� ت�جه��يز�ات� �ب�يش��تر� �ي��ا� اتخ��ا�ذ� �روش ه��ا�ي

پ�يچيده� تر، دير�تر قابل� کنترل مي ب�اشد.پ�يچيده� تر، دير�تر قابل� کنترل مي ب�اشد.

عموم�ا پيش بي�ني نظم و انظب�اط کارگ�اهي راحت ت�ر از عموم�ا پيش بي�ني نظم و انظب�اط کارگ�اهي راحت ت�ر از پيش بي�ني �پ�اره� اي از اص�الح�ات س�اخت�ماني کلي مي باش�د.پيش بي�ني �پ�اره� اي از اص�الح�ات س�اخت�ماني کلي مي باش�د.

Page 267: حفاظت صنعت ي

268268

ثبت نتايج حاصل از ارزيابي ريسکثبت نتايج حاصل از ارزيابي ريسکاين اق�دام باي�د جزئي�ات مخ�اطرت، گروه ه�اي در مع�رض اين اق�دام باي�د جزئي�ات مخ�اطرت، گروه ه�اي در مع�رض

خطر و اقدامات کنترلي و نتايج آنها باشد.خطر و اقدامات کنترلي و نتايج آنها باشد.

پايش و بازنگريپايش و بازنگري

اق�دامات مرب�وط ب�ه کن�ترل ريس�ک باي�د بط�ور دوره اي اق�دامات مرب�وط ب�ه کن�ترل ريس�ک باي�د بط�ور دوره اي ب�ازبيني ش�ود. ممکن اس�ت ماش�ين آالت تجه�يزات، م�واد ب�ازبيني ش�ود. ممکن اس�ت ماش�ين آالت تجه�يزات، م�واد ا�ولي�ه و ر�وش ه�اي ک�ا�ر تغ�ي�ير کن�د و ک�نترل ه�اي قب�لي ديگ�ر، ا�ولي�ه و ر�وش ه�اي ک�ا�ر تغ�ي�ير کن�د و ک�نترل ه�اي قب�لي ديگ�ر، م�وثر و ک�اران�باش�د و عالوه ب�رآن ممکن اس�ت مخ�اطرات م�وثر و ک�اران�باش�د و عالوه ب�رآن ممکن اس�ت مخ�اطرات جد�ي��دي �کش��ف ش��ود ي��ا اس��ت�اند�ارده�اي ت��ازه اي ت��دوين جد�ي��دي �کش��ف ش��ود ي��ا اس��ت�اند�ارده�اي ت��ازه اي ت��دوين گ�ر�دد. در ح�الت �اخ�ير گ�اه� الزم �اس�ت عالوه� ب�ر کن�ترل ه�اي گ�ر�دد. در ح�الت �اخ�ير گ�اه� الزم �اس�ت عالوه� ب�ر کن�ترل ه�اي

محض اطالع از ض�وابط جدي�د ب�ازبيني ص�ورت محض اطالع از ض�وابط جدي�د ب�ازبيني ص�ورت ه ه ب�ب� دوره ايدوره اي..پذيردپذيرد

Page 268: حفاظت صنعت ي

269269

عالئم و هشدارهاي ايمنيعالئم و هشدارهاي ايمني

عالئم ايم�ني ن�ه تنه�ا ب�راي حف�اظت از پرس�نل مي باش�د بلک�ه عالئم ايم�ني ن�ه تنه�ا ب�راي حف�اظت از پرس�نل مي باش�د بلک�ه ب�راي س�ا�ير کس�اني� ک�ه ب�دليلي د�ر م�حي�ط ک�ار حض�ور� دارن�د قاب�ل ب�راي س�ا�ير کس�اني� ک�ه ب�دليلي د�ر م�حي�ط ک�ار حض�ور� دارن�د قاب�ل اس���ت�فاده� مي باش���د و ب�منظ���ور اف���زايش �س���طح اي�م���ني در� اس���ت�فاده� مي باش���د و ب�منظ���ور اف���زايش �س���طح اي�م���ني در� محيط ه�اي ص�نعتي اس�تفاده مي ش�ود و ب�ترتيب زي�ر تقس�يم بندي محيط ه�اي ص�نعتي اس�تفاده مي ش�ود و ب�ترتيب زي�ر تقس�يم بندي

مي گردد:مي گردد:

عالئم ممنوعيتعالئم ممنوعيت1.1.

عالئم اجبار و الزامعالئم اجبار و الزام2.2.

عالئم هشدارعالئم هشدار3.3.

عالئم مربوط به فرار اضطراري و کمک هاي اوليهعالئم مربوط به فرار اضطراري و کمک هاي اوليه4.4.

عالئم حفاظت در برابر حريقعالئم حفاظت در برابر حريق5.5.

Page 269: حفاظت صنعت ي

270270

اين عالئم بين المللي ب��وده و البت��ه بعن��وان ج��ايگزين کنترل ه��اي اين عالئم بين المللي ب��وده و البت��ه بعن��وان ج��ايگزين کنترل ه��اي مهندس�ي �و سيس�تم �هاي ايم�ني بک�ار ب�ر�ده نم�ي ش�و�ند و فق�ط نقش مهندس�ي �و سيس�تم �هاي ايم�ني بک�ار ب�ر�ده نم�ي ش�و�ند و فق�ط نقش مکم�ل �را دارن�د�. ارزي�ابي� خط�ر ب�راي� نص�ب اي�ن تابل�وه�ا� توس�ط مکم�ل �را دارن�د�. ارزي�ابي� خط�ر ب�راي� نص�ب اي�ن تابل�وه�ا� توس�ط

انجام مي گيرد. انجام مي گيرد.HSEHSEمهندسين مهندسين

اين عالئم ب�راي اعالم مس�يرهاي خ�روج اض�طراري، دسترس�ي ب�ه اين عالئم ب�راي اعالم مس�يرهاي خ�روج اض�طراري، دسترس�ي ب�ه جعبه �ه�اي� تجه�يزات� مب�ارز�ه ب�ا حر�ي�ق و ک�مک ه�ا�ي اولي�ه، نق�اط تجم�ع جعبه �ه�اي� تجه�يزات� مب�ارز�ه ب�ا حر�ي�ق و ک�مک ه�ا�ي اولي�ه، نق�اط تجم�ع اف�راد� در ش�را�يط اض�طرار، �اعالم خط�رات �ب�القوه �آتش س�وزي، اف�راد� در ش�را�يط اض�طرار، �اعالم خط�رات �ب�القوه �آتش س�وزي، الکتريس�ت�ه، حف�ره ه�ا، محيط� ه�اي پ�ر سروص�دا، ال�زام �ب�ه اس�تفاده از الکتريس�ت�ه، حف�ره ه�ا، محيط� ه�اي پ�ر سروص�دا، ال�زام �ب�ه اس�تفاده از تجه�يزا�ت خ�ا�ص حف�اظ�ت ف�ردي�، ممن�وع ب�ودن کش�يدن س�ي�گار ي�ا تجه�يزا�ت خ�ا�ص حف�اظ�ت ف�ردي�، ممن�وع ب�ودن کش�يدن س�ي�گار ي�ا ت�ولي�د �جرق�ه،� من�ع پ�ار�ک خ�و�درو، و�ج�ود س�يس�تم ا�طف�ا و �اعالم حري�ق ت�ولي�د �جرق�ه،� من�ع پ�ار�ک خ�و�درو، و�ج�ود س�يس�تم ا�طف�ا و �اعالم حري�ق آلو�دگي ه�اي �بيولو�ژي�ک و به�داش�تي �و نظ�اي�ر آنه�ا اس�تفاد�ه مي ش�ود. آلو�دگي ه�اي �بيولو�ژي�ک و به�داش�تي �و نظ�اي�ر آنه�ا اس�تفاد�ه مي ش�ود. h الزم� اس��ت تاکي��د ش��ود ک��ه وج��ود �عالئ�م ؟؟؟ h الزم� اس��ت تاکي��د ش��ود ک��ه وج��ود �عالئ�م ؟؟؟ اگ��ر چ��ه م�ج��ددا اگ��ر چ��ه م�ج��دداکنتر�ل ه�اي �ديگ�ر نظ�ير موان�ع در �لب�ه پر�تگا�ه ه�ا�، حف�اظ در قب�ال کنتر�ل ه�اي �ديگ�ر نظ�ير موان�ع در �لب�ه پر�تگا�ه ه�ا�، حف�اظ در قب�ال

محيط هاي با مخاطر�ات خاص� و غ�يره نمي� باشد.محيط هاي با مخاطر�ات خاص� و غ�يره نمي� باشد.

Page 270: حفاظت صنعت ي

271271

تابلوه�اي من�ع و ممن�وعيت: بش�کل داي�ره ب�ا رن�گ زمينه اي س�فيد و تابلوه�اي من�ع و ممن�وعيت: بش�کل داي�ره ب�ا رن�گ زمينه اي س�فيد و 1.1.ي�ک �داي�ره �قرم�ز و خط�ي م�ور�د ک�ه ب�ه ش�کل�ي ک�ه� حک�ايت از �انج�ام ي�ک �داي�ره �قرم�ز و خط�ي م�ور�د ک�ه ب�ه ش�کل�ي ک�ه� حک�ايت از �انج�ام

عملي مي کند کشيده شده است.عملي مي کند کشيده شده است.تابلوه�اي هش�دار: اين تابلوه�ا ش�کل مثلث ب�وده و ب�ا رن�گ زمينه اي تابلوه�اي هش�دار: اين تابلوه�ا ش�کل مثلث ب�وده و ب�ا رن�گ زمينه اي 2.2.

زرد که عالمت يا متن هشدار در مرکز مثلث وارد مي شود.زرد که عالمت يا متن هشدار در مرکز مثلث وارد مي شود.تابلو اجب��ار و ال��زام: ب��ه ش��کل داي��ره اي ب��ا رن��گ زمينه اي آبي و تابلو اجب��ار و ال��زام: ب��ه ش��کل داي��ره اي ب��ا رن��گ زمينه اي آبي و 3.3.

عالمت يا متن در مرکز آن با رنگ سفيد نشان داده شده است.عالمت يا متن در مرکز آن با رنگ سفيد نشان داده شده است.تابلوي مرب�وط ب�ه ف�رار اض�طراري و کمک ه�اي اولي�ه: ب�ه ش�کل تابلوي مرب�وط ب�ه ف�رار اض�طراري و کمک ه�اي اولي�ه: ب�ه ش�کل 4.4.

م�ربعي ي�ا مس�تطيل ب�وده و رن�گ زمينه اي بن�د مي باش�د و متن ي�ا م�ربعي ي�ا مس�تطيل ب�وده و رن�گ زمينه اي بن�د مي باش�د و متن ي�ا عالمت به رنگ سفيد در مرکز مي باشد.عالمت به رنگ سفيد در مرکز مي باشد.

حف�اظت در براب�ر حري�ق: ب�ه ش�کل م�ربعي ي�ا مس�تطيلي ب�وده و حف�اظت در براب�ر حري�ق: ب�ه ش�کل م�ربعي ي�ا مس�تطيلي ب�وده و 5.5.رنگ زمينه اي قرم�ز مي باش�د و متن ي�ا عالمت در مرک�ز و ب�ه رن�گ رنگ زمينه اي قرم�ز مي باش�د و متن ي�ا عالمت در مرک�ز و ب�ه رن�گ

سفيد مي باشد.سفيد مي باشد.

ويژگي هاي تابلوها ايمني بشرح زير ويژگي هاي تابلوها ايمني بشرح زير ::استاست

Page 271: حفاظت صنعت ي

272272

ا1.1. اسازمان ح��رفه اييم��نم��نييسازمان بهداش��ت و ح��رفه ا بهداش��ت و ((OSHAOSHA)) يي occupational safety omcl Aeath occupational safety omcl Aeath

AdministrationAdministration

ل ش�ده و مس�ئول ل ش�ده و مس�ئول يي تش�ک تش�ک19701970ن س�ازمان در س�ال ن س�ازمان در س�ال ييااق�وانييتنظتنظ ق�وانم اييم حف�ظ ب�ه مرب�وط مق�ررات و ان حف�ظ ب�ه مرب�وط مق�ررات و و ييم�نم�نيين و

امر در ک�ارگران امربهداش�ت در ک�ارگران مييبهداش�ت مک�ا اييک�ا ا باش�د س�ازمان يي باش�د س�ازمان ن ن را در کش�ور م�ذکور را در کش�ور م�ذکور يي ک�ار ک�ارييط ه�اط ه�ايي از مح از محييف�ه بازرس�ف�ه بازرس�ييوظوظ

د. د. يي نما نمايين م�ن م�ييز تدو�ز تدو�يي الزم را ن الزم را نييد�ارد و استاندار�دهاد�ارد و استاندار�دها

طه حفاظت و طه حفاظت و يي مهم در ح مهم در حييسازمان هاسازمان هابهداشت کاربهداشت کار

Page 272: حفاظت صنعت ي

273273

ان آوران آوريي مواجهه با عوامل ز مواجهه با عوامل زييارائه استاندارهاارائه استاندارها1.1.

يي و بهداشت و بهداشتييمنمنييارائه مشاوره در خصوص مسائل اارائه مشاوره در خصوص مسائل ا2.2.

ط کارط کاريي از مح از محييبازرسبازرس3.3.

و و ييمنمنييچاپ کتاب و ارسال مواد مربوط به مسائل اچاپ کتاب و ارسال مواد مربوط به مسائل ا4.4.ييحفاظتحفاظت

و بهداشت در سطح و بهداشت در سطح ييمنمنييت ات اييرريي مد مدييارائه برنامه هاارائه برنامه ها5.5.کارخانه هاکارخانه ها

ععيي جهت صنا جهت صنايي آموزش آموزشيي دوره ها دوره هاييبرگزاربرگزار6.6.

جذب دانشجو و آموزش آنهاجذب دانشجو و آموزش آنها7.7.

ييط اضطرارط اضطرارييارائه کمک در شراارائه کمک در شرا8.8. باشد. باشد.يير نظر وزارت کار مر نظر وزارت کار ميين سازمان زن سازمان زيياا

ن استن استيين سازمان چنن سازمان چنييخالصه خدمات اخالصه خدمات ا ::

Page 273: حفاظت صنعت ي

274274

((NIOSHNIOSH)) يي و بهداش�ت ح�رفه ا و بهداش�ت ح�رفه اييم�نم�نيي ا اييتو ملتو مليي انس�ت انس�ت--22

National Institute for occupational safety omol HeathNational Institute for occupational safety omol Heath

س�ال ييموسس�ه اموسس�ه ا در ک�ه اس�ت ف�درال س�ال در ک�ه اس�ت ف�درال تش�ک19701970 تش�ک ل ل يي ت�حقييش�د�ه �و م�س�ئ�ول ه�داش�د�ه �و م�س�ئ�ول ه�دا انج�ام� توص�ييت� ت�حقت� انج�ام� توص�ق�ات� و� ه ها� د�ر ه ها� د�ر ييق�ات� و�

است. است.يي ه�ا و� جراح�ات �ش�غل ه�ا و� جراح�ات �ش�غلييمارماريي از ب از بيير�ر�ييش�گش�گييخص�وص �پخص�وص �پ

OHSAOHSAاي�ي� ز ز ب�وده و مس�ئول ار نظ�ر وزارت ک�ار ب�وده و مس�ئول ج�اد و ج�اد و يير نظ�ر وزارت ک�ار ط �ط �ي�ي� �در �مح �در �محي�ي� و� بهداش�ت و� بهداش�تي�ي�م�نم�نيين و مق�رر�ات ان و مق�رر�ات اي�ي� ق�وا�ن ق�وا�نييا�ج�را�ا�ج�را�

ر �نظ�ر� وزا�رت �خ�دمات ر �نظ�ر� وزا�رت �خ�دمات ي�ي� ز زNIOSHNIOSHک�ه ک�ه ي�ي�ک�ا�ر� ا�س�ت در �ح�الک�ا�ر� ا�س�ت در �ح�الانس�اني�ي�به�داش�تبه�داش�ت و انس�ان و و ييت � �مت � �ميي �ف�ع�ال �ف�ع�اليي و کن�د� ک �موسس�ه� ک �موسس�ه� ي�ي� کن�د�

گرندگرندييکدکديين دو س�ازمان مکمل �ن دو س�ازمان مکمل �ي�ي� �است. ا �است. اييقاتقاتييتحق�تحق�

Page 274: حفاظت صنعت ي

275275

دول��ت- - 33 دول��تانجمن ص��نعتييانجمن بهداش��ت متخصص��ان ص��نعت بهداش��ت متخصص��ان يي ((ACGIAACGIA))کا: کا: ييامرامر

س�ال يياا در س�ازمان س�ال ن در س�ازمان تش�ک19381938ن تش�ک ايي ش�د. ال ش�د. ن ن ييل ن ن يي اس�ت ک�ه معروف�ت�ر اس�ت ک�ه معروف�ت�ريي ؟�؟؟ ت�خصص� ؟�؟؟ ت�خصص�ييس�ازمان داراس�ازمان دارا

ي�يي�يااييم�م�يي م�واد ش� م�واد ش�يي، �ب�را، �ب�راTLVTLVر آس�تانه �ر آس�تانه �ييت�ه مق�ادت�ه مق�ادييآن�ه�ا کمآن�ه�ا کمب�را�ييمم ب�را� باش�د ک�ه� هم اکن�و�ن ح�د ح�د ييييااييممي�ي� م�اد�ه ش� م�اد�ه ش�4242 يي باش�د ک�ه� هم اکن�و�ن

ن کرده است.ن کرده است.ييييآستانه تعآستانه تع

Page 275: حفاظت صنعت ي

276276

روشهاي مقايسه حوادثروشهاي مقايسه حوادث

ب�راي مقايس�ه م�يزان ح�وادث بخش� ها و مؤسس�ات ب�راي مقايس�ه م�يزان ح�وادث بخش� ها و مؤسس�ات : :مختلف از معيارهاي سه گانه زير استفاده مي شودمختلف از معيارهاي سه گانه زير استفاده مي شود

Frequency Frequency ضريب تكرار يا فراواني حادثهضريب تكرار يا فراواني حادثهraterate

نس�بتي اس�ت ك�ه رابط�ه بين تع�داد ح�وادث ناش�ي از نس�بتي اس�ت ك�ه رابط�ه بين تع�داد ح�وادث ناش�ي از ..كار و تعداد ساعات كار را نشان مي دهدكار و تعداد ساعات كار را نشان مي دهد

Page 276: حفاظت صنعت ي

277277

) h مثال معين مدت يك در كه آنست مؤيد نسبت h ( اين مثال معين مدت يك در كه آنست مؤيد نسبت اينچه) كار ساعت ميليون يك هر مقابل در چه) يكسال كار ساعت ميليون يك هر مقابل در يكسال . تعداد محاسبه در است داده رخ حادثه . تعداد تعداد محاسبه در است داده رخ حادثه تعدادمي شود منظور آسيبديدهاي كاركنان تعداد مي شود حوادث، منظور آسيبديدهاي كاركنان تعداد حوادث،

آسيبديده كارگر h اقال آسيبديده كه كارگر h اقال معالجه 2424كه تحت معالجه ساعت تحت ساعتباشد كرده استراحت يا باشد بوده كرده استراحت يا . .بوده

Page 277: حفاظت صنعت ي

278278

ساعت تعداد با را رفته دست از كار زمان رابطه نسبت ساعت اين تعداد با را رفته دست از كار زمان رابطه نسبت اينميدهد نشان كار ميدهد هاي نشان كار . .هاي

به كار ساعت هزار هر ازاي به كه ميكند معلوم ضريب به اين كار ساعت هزار هر ازاي به كه ميكند معلوم ضريب ايناست رفته دست از كاري ساعت آمده، بدست رقم است ميزان رفته دست از كاري ساعت آمده، بدست رقم . .ميزان

باشد شديدتر حوادث از ناشي صدمات چه هر است باشد بديهي شديدتر حوادث از ناشي صدمات چه هر است بديهي . محاسبه براي جهاني معيارهاي ميشود بيشتر نسبت . اين محاسبه براي جهاني معيارهاي ميشود بيشتر نسبت اينآمده زير جدول در مختلف حوادث دسترفته از روزهاي آمده معادل زير جدول در مختلف حوادث دسترفته از روزهاي معادل

فوت براي فوت و براي است 75007500و شده گرفته نظر در است روز شده گرفته نظر در روز . .

Severity rateSeverity rateشدت حادثهشدت حادثه

Page 278: حفاظت صنعت ي

279279

حادثه حادثه شيوع incidence rateincidence rate شيوع

. .ض�ريب ش�يوع حادث�ه رابط�ه تع�داد ح�وادث را ب�ا تع�داد كاركن�ان نش�ان مي دهدض�ريب ش�يوع حادث�ه رابط�ه تع�داد ح�وادث را ب�ا تع�داد كاركن�ان نش�ان مي دهد

Page 279: حفاظت صنعت ي

280280

تعداد روزهااز یدست ر

فته

عضو نام ردیف

چشم ها( الف

7500یا 6000 - چشم دو کوری 1

1800 - چشم یک کوری 2

گوش ها( ب

3000 گوش - دو کامل کری 1

600 گوش - یک کامل کری 2

دست ها( ج

4500 شانه - ناحیه ی از و) بازو آرنج بینشانه(

1

3600 آرنج - ناحیه ی از مچ) ساعد بین) آرنج و

2

3000 مچ - ناحیه ی از دست کف 3

700 شست - 4

750 انگشت - دو 5

تعداد از روزهایدست رفته

عضو نام ردیف

1200 انگشت - سه 6

1800 انگشت - چهار 7

1200 انگشت - یک و شست 8

1500 انگشت - دو و شست 9

2000 انگشت - سه و شست 10

2400 انگشت - چهار و شست 11

پاها( د

4500 لگن - ناحیه ی از و) ران زانو بینلگن(

1

3000 زانو ) - ناحیه ی از و ساق مچ بینزانو(

2

2400 مچ - ناحیه ی از پا کف 3

300 شست- 4

جدول T تعداد روزهای از دست رفته برای از کارافتادگی جدول T تعداد روزهای از دست رفته برای از کارافتادگی دائم اعضای مختلف بدندائم اعضای مختلف بدن

Page 280: حفاظت صنعت ي

281281

پا انگشتان دست انگشتان

چهار از یک هردیگر انگشت

انگشت

بزرگکوچک

چهارم

وسطی

سبابه شست

35 150 اول بند 50 60 75 100 300 اول بند

75 100 دوم بند 100 120 150 200 ���� دوم بند

150 300 آخر بند 200 240 300 400 600 آخر بند

350 600استخوا

پا کف ن400 450 500 600 800

کف استخواندست

2400 3000

اثر بر رفته دست از روزهای تعدادعضو نقص

Page 281: حفاظت صنعت ي

282282

پا دست

1800 چشم یک کوری 4500 ران 4500 بازو

6000 دو هر کوریچشم

3000 ساق 3000 ساعد

600 گوش یک کری

3000 دو هر کریگوش

85 قابل غیر فتقعالج

7500یا 6000 کارافتادگی از یا مرگدائم

Page 282: حفاظت صنعت ي

283283

مخاطرات ابزار ها و ماشين هامخاطرات ابزار ها و ماشين ها

Page 283: حفاظت صنعت ي

284284

انانييپاپا