١

کتاب چیزها

م)لسفه وجودي اسال(ف

*****

The book of things

علی اکبرخانجانی استاد

٢

بسم اهللا الرحمن الرحیم

(فلسفه وجودي اسالم)کتاب چیزها عنوان کتاب :

علی اکبر خانجانی استاد مؤلف :

ه.ش 1370تاریخ تألیف :

26تعداد صفحه:

٣

البفهرست مط ۴..............................................................................................................ـ باب اول ١

۵.............................................................................................................ـ باب دوم ٢

۶............................................................................................................باب سوم ـ ٣

٧..........................................................................................................ـ باب چھارم ۴

٨.............................................................................................................ـ باب پنجم ۵

٩............................................................................................................ـ باب ششم ۶

١٠...........................................................................................................ـ باب ھفتم ٧

١١..........................................................................................................ـ باب ھشتم ٨

١٢.............................................................................................................ـ باب نھم ٩

١٣.........................................................................................................ـ باب دھم ١٠

١۴......................................................................................................ـ باب یازدھم ١١

١۵.....................................................................................................ـ باب دوازدھم ١٢

١۵....................................................................................................ـ باب سیزدھم ١٣

١۶...................................................................................................ـ باب چھاردھم ١۴

١٧.....................................................................................................ـ باب پانزدھم ١۵

١٨....................................................................................................ـ باب شانزدھم ١۶

١٩......................................................................................................ـ باب ھفدھم ١٧

٢١......................................................................................................ـ باب ھجدھم ١٨

٢٢.....................................................................................................ـ باب نوزدھم ١٩

٢٣.......................................................................................................ـ باب بیستم ٢٠

٢۴............................................................................................... باب بیست و یکم-٢١

٤

شدن و دوست.» دوست«تی و دوست داشتن و دوست داشتھ شدن و دوسباب اول :

ین امری اجتناب ناپذیر و حتمی است اـ ھر کھ در این دنیا کسی یا چیزی را و یا موضوعی را بھ دوستی می گیرد و ١کن�د و بدون این دوستی ادامھ زندگی برای آدمیزاد غیر ممکن است یا می میرد و یا کشتھ می شود و ی�ا خ�ود کش�ی م�ی

یا دیوانھ می گرددو یا مبدل بھ جنایتکار و آدمکشی قھار می شود ، بھ ھر حال نابود می شود . یعنی آن کسی ھم کھ ب�ا کسی یا چیزی دوستی نمی کند پس در واقع با خصومت دوستی می کند .

ملم�وس را یک�ی مف�روض را . ـ یکی نقد را بھ دوستی می گیرد یکی نسیھ را . یکی معلوم را یکی نامرئی را . یک�ی ٢ یکی ظاھری و یکی باطنی را . یکی دوست را یکی دشمن را .

ـ یکی بھ روش ستیزه و خصومت ، دوستی می کند و یکی بھ روش انفعال و انتظار و گوشھ نشینی و تماشا . ویکی ٣ ھم بھ روش تسلیم و ارادت و اطاعت و خدمت .

ھ طور کامل مالک شود . یکی ھم می خواھد کھ دوس�تش او را ک�امال مال�ک ـ یکی می خواھد دوستش را دربست و ب ۴شود . یکی ھم بھ مالکیت متقابل نصف بھ نصف راضی اس�ت . و یک�ی ھ�م م�ی خواھ�د ب�ھ کل�ی در دوس�تش فن�ا ش�ود و

د ک�ھ و بس . و یکی ھم می خواھ�د ک�ھ دوس�تش در او فن�ا ش�ود و او بمان�د و ب�س . ویک�ی ھ�م م�ی خواھ�دوستش بماند ی فنا شوند .م سو دوستخود ودوستش ھر دو در

ا ھر دو بھ واس�طۀ کشد و یش را میکشد و یا دوستش او را می: یا دوستچھ کھ عمال واقع می شود این استـ ولی آن ۵واس�طھ و ھ واسطھ دوست سومی کشتھ می شوند. صحبت بر سر کش�تھ ش�دن اس�ت بشوند و یا ھر دوبیکدیگر کشتھ می

ی نھ اینکھ حتما و لزوما بھ دست دوست کشتھ می شود بلکھ ممکن است بھ دست خودش کشتھ شود آن ھم علت دوست دوست است و یا یک ظاھرا بیگانھ کھ او ھم دوست است . این کشتھ شدن ھم می تواند جسمانی باشد و ھم نفسانی .

ظ��اھر و ب��اطن انس��ان ح��اکم اس��ت و آن ـ فق��ط وفق��ط ی��ک ق��انون و ی��ک موض��وع اس��ت ک��ھ در تم��امی فع��ل وانفع��االت ۶موضوع و قانون دوستی و دوست داشتن است . منتھی برخی در اجرای این قانون طفره می رون�د و آن را مرتب�ا س�عی

د و قانون تدریجی و اندک اندک اجرا می شود و کسی نمی تواند از اجرای آن شانھ خالی کن�د و نمی کنند بھ تأخیر انداز انون را تسریع می کنند .برخی ھم اجرای ق

ای�ن م�ن وت�و . »او« بیشتر ندارد و آن عبارتست از نبرد بین من وتو ب�ر س�ر مالکی�ت ـ دوستی یک موضوع و قانون ٧، مقام�ات) و ی�ا دو ت�ا غی�ر ک�ی انس�ان و یک�ی غی�ر انس�ان (اش�یاء، موض�وعاتھم می توانند ھر دو انس�ان باش�ند و ی�ا ی

اس�ت و اس�تمرار و کم�ال انۀ من وت�و قای جاودکھ من وتو را ادامھ می دھد و موجب ب انسان . و او ھمیشھ چیزی است .مظھر وحدت من وتو است» او«اشد. مظھر من وتوئی است کھ بھ دوستی محض رسیده ب» او«. من وتو است

تصاحب وجودش را » او«باشد ، یکی می خواھد » او«باشد ، یکی می خواھد صاحب » او«ـ یکی می خواھد ھمان ٨یک�ی م�ی خواھ�د ھ�م م�ن باش�د ھ�م ت�و و ھ�م او . کائن�ات در ک�ل و » . او«کند و یکی می خواھد ھم خ�ودش باش�د و ھ�م

٥

اجزاء آن و ذرات آن بر دوستی استوارند . دوستی ھر چیزی با خودش . دوستی ھر چیزی با چیزی دیگر . این امر در ر علمی و فک�ری اع�م از تجرب�ی ی�ا نظ�ری م�ی ت�وان ای�ن ام�ر را ھ بھعلوم ظاھر وباطن ھر دو موجود است . با نگاھی

دید . دوستی ھر چیزی با چیزی در خودش و در غیر خودش و با کل خودش و با کل جھان .

جھان باقی بھ بقای دوستی است از دوست می آید و در دوستی زیست می کند و در سمت دوستی در حرکت است ت�ا ب�ھ شتن ذات صفات و افعال و حاالت و حرکت و بقا و فنا است . دوست برسد . دوست دا

قدر و لطاف�ت و مرتب�ھ و ق�درت و عم�ر و اث�ر و س�رعت و ش�دت و ھیب�ت و باب دوم : وحدت ھر چیزی .

شوند . ھ�ر چی�زی کھ این ویژگیھا بھ صفاتی وصف می ) ویژگیھائی داردئی، ذره ای، انسانی و... یـ ھر چیزی (ھر ش ١مھ چیزھا و موجودات مرئی و نامرئی در جھان ھمھ صفات را مجموع�ا در وج�ود ف�ردی خ�ود دارا م�ی باش�د و فق�ط و ھ

میزان ھر صفتی در ھر چیزی با میزان ھمان ص�فت در چی�ز دیگ�ر ، متف�اوت اس�ت می�زان ق�در و وزن و عم�ر و اث�ر وھزار صفت در کل عالم ھس�تی وج�ود داش�تھ باش�د . در شدت و ... صفات در چیزھا با یکدیگر فرق دارند . مثال اگر کال

ھر ذره و موجودی جمادی ونباتی یا حیوانی ی�ا انس�انی ی�ا عقالن�ی ی�ا وج�دانی و غی�ره ھم�ۀ ای�ن ھ�زار ص�فت در مق�ادیر ص�فت دیگ�ر س�نجیده م�ی ش�ود . یعن�ی ھ�ر چی�زی ٩٩٩متفاوتی وجود دارد . میزان ھ�ر ص�فتی در ھ�ر چی�زی ب�ا م�ابقی

صفت دیگ�ر س�نجیده م�ی ش�ود و محص�ول و ق�در ھ�ر سنجش�ی ب�از ب�ا ٩٩٩ھزار صفت است کھ ھر صفتی باز با دارای ق�در و دارای ب�ی نھای�ت ارزش س�ادهصفت و اال تا بی نھایت . بن�ابر ای�ن ھ�ر چی�زی ب�ا ی�ک حس�اب ریاض�ی بسیار ٩٩٩

کنی�د ک�ھ چ�ون ب�ھ ط�ور مث�ال ف�رض ص�فت . فک�ر ن ٩٩٩مراتب و شدت و وزن و لطافت و ق�درت و ... است در سلسلھیم کھ اگر ھزار صفت در عالم موجود باشد . پس مبلغ و محاسبۀ ما بھ بی نھایت رسید . بلکھ حتی وحتی ب�ر ف�رض دکر

محال دو صفت ھم کھ در کل عالم باشد و آن دو صفت را در ھر چیزی ببینیم و بھ ھمین نسبت و رابطۀ مذکور بسنجیم نھایت م�ی رس�د و خ�ود ب�ھ خ�ود از آن دو ص�فت ب�ی نھای�ت سلس�لھ مرات�ب ایج�اد م�ی ش�ود ک�ھ ھ�ر باز ھم حساب بھ بی

مرتبھ ای خود صفتی مستقل است . این کار را امتحان کنید در خواھید یافت حتی بھ عنوان یک سرگرمی ذھنی .

ات را در سلس��لھ مرات��ب ـ ول��ی حی��رت ام��ر درای��ن ص��فات در ص��فات ت��ا ب��ی نھای��ت و ای��ن ک��ھ ھ��ر ذره ای ھم��ھ ص��ف ٢از این حیرت آورتر آن است کھ این صفات بر چھ میزان و قیاسی و بر اس�اس چ�ھ نیست بلکھ گوناگونی در خود دارد ،

تولید می شوند و از ھم زائیده می شوند و باال می رون�د ت�ا ب�ی نھای�ت و ھ�ر مدامشباھتی بھ ھم محک زده می شوند و خوب اس�ت و ب�دی ب�ر بر اساس چھ شباھتی است کھ » خوبی«عظیم تر می شوند . مثال چھ باالتر می روند لطیف تر و

ھم�ھ ص�فات اس�ت و و ذاتی است کھ بد است . خود ھم�ین ص�فت تش�بیھ و مش�ابھ ب�ودن خ�ود ج�وھره چھ اساس تشابھنھایت برسیم سرچشمھ صفات است و اگر ھمین صفت را باز در سلسلھ مراتب قیاس با سایر صفات قرار دھیم و بھ بی

محض می رسیم . وبی شباھتی بھ بی تشابھی

٦

ـ آیا می دانید بحث بھ این سادگی بھ چھ دلیل اینقدر مبھم و مجرد ب�ھ نظ�ر م�ی رس�د ؟ ب�رای اینک�ھ م�ا در ای�ن رس�الھ ٣مأخ�ذ ھا رجوع نکنیم . و بھ خ�ودی خ�ود و ب�ر اس�اس تجرب�ۀ منھ�ای عضی قابل قبول ب تصمیم گرفتیم کھ بھ ھیچ مرجع

ش�مای آکادمیک و کتابی و فرھنگی و الگوئی صحبت کنیم . وگرنھ خیل�ی راح�ت ت�ر ب�ود ھ�م ب�رای نویس�نده و ھ�م ب�رای . دھ�م ب�ھ معن�ا و کیفی�ت ای�ن آی�ھ ک�ھ: و ل�م یک�ن ل�ھ کف�وا اح�ددر ھم�ین ب�اب ش�ما را رج�وع ٢خواننده کھ مثال در م�ورد

شید یا نباشید، بھ ھر حال اب�زار قض�اوت قاب�ل وص�ولتر بامسلمان ا اصال شد چھ شمینطور خیلی راحت تر قابل قیاس میا .میشد

ـ ھر چیزی منھای چیز دیگر قابل وصول تر است نسبت بھ خودش . یعنی خودش را راحت تر دریافت و فھم می کن�د ۴بیگان��ھ ت��رین ول��ی ای��ن ک��ار ب��رای انس��ان س��خت ت��رین ک��ار و راه و روش اس��ت . ب��رای ھم��ین اس��ت ک��ھ انس��ان از خ��ود

یش است . دستش بھ خودش نمی رسد .ت بھ دست خوبموجودات است . یعنی غیر قابل دسترس ترین موجود نس

، رابطھ ھر چیزی با ھمھ چیزھا ، رابط�ۀ ھ�ر رابطۀ ھر چیزی با چیز دیگرباب سوم : چیزی با خودش و عدم رابطھ .

ا. پ�س رابط�ھ ھ�ا ھم�ھ ر اساس نیاز مبرم حفظ و اس�تمرار بق�ـ ھیچ چیزی با ھیچ چیز دیگری رابطھ ای ندارد مگر ب ١د بر اساس فنا است و . و آن چیزی کھ فانی مطلق است بی نیاز از ھر رابطھ است و اگر ھم رابطھ ای داربقائی ھستند . ائی. پس رابطھ ھا بر دو نوع است: بقائی و فنائی. یعنی رابطۀ فناستمرار فنا

ر آن آگ�اه و ب�ا آن س�ر وک�ار چیزھ�ای بش�ری مانن�د ھس�تند ک�ھ از بق�ا و فن�ا تص�وراتی دارن�د و ب� ـ خیال نکنیم ک�ھ فق�ط ٢ق�ای نق�د و ص�فتی تس�لیم و نھ ب�ھ ب ھراس افتاده است و تسلیم آن نیست،. بلکھ بشر در رابطھ با فنا و بقا بھ دارند. خیر

و مابقی چیزھا تسلیم ھر دو اند. راضی است نھ بھ فنای بعدی.

ی�ا ھ�ر دو) اس�توار اس�ت بلک�ھ م�ادر ھم�ھ چیزھ�ائی ک�ھ چیزھ�ا ب�ا آن رابطھ ای بر جوھرۀ بقا یا فنا ( پس نھ تنھا ھرـ ٣ین بقا و فنا است: بودن پود ھر ارتباطی از ارتباط ب . و سر چشمھ و موتور و تار وطھ دارند دو چیز است: فنا و بقاراب

. و نبودن

برخ�ی فن�ا . ووند ت�ا ب�ا آن ارتب�اط برق�رار کنن�دند و سوار بر بقا بھ سوی فنا می رـ بعضی چیزھا بقا را انتخاب می کن ۴. اینھ�ا مض�طرب ب�ین ای�ن دو درکش�اکش ھس�تند کنند تا سوار بر فنا ب�ھ بق�ا متص�ل ش�وند و برخ�ی متحی�ر ورا انتخاب می

زی رابط�ھ ندارن�د. ای�ن چیزھ�ا بیھ�وده . یعنی ب�ا ھ�یچ چی�با فناچیزھائی نامربوط ھستند و رابطھ ای نھ بھ بقا دارند و نھ ئی چ��ھ ی، چ��ھ ش��و چ��ھ ن��امرئی، چ��ھ بش��ر ی��ا غی��ر بش��رای��ن چیزھ��ای بیھ��وده در ھم��ۀ ع��الم موجودن��د چ��ھ مرئ��ی گانن��د.

موضوعی . بیھودگان با ھمۀ چیزھا بی رابطھ ھستند ول�ی برخ�ی چیزھ�ا ھس�تند ک�ھ ب�ا ای�ن چیزھ�ای ن�امربوط و بیھ�وده طرفھ و این ھا ب�ھ ت�دریج ب�ھ س�وی ب�ی ارتب�اطی ب�ا جھ�ان و بیھ�ودگی م�ی رون�د و در جرگ�ھ ارتباط دارند . ارتباطی یک

بیھودگان در می آیند . پس بیھودگی نیز بیھوده نیست .

٧

انس�ان ی�ا ، ئی یا نامرئی، جان�دار ی�ا ب�ی ج�ان، ھر موجود مریئی یا موضوعی ذھنی، ھر شـ ھر چیزی (ھر ذره یا کلی ۵. و ی�ا ھ�م ب�ا خ�ودش ودش یا باقی است و ی�ا ف�انی ش�ونده. و در ارتباط با خمربوط است یا نامربوطخود نیز یا ) با غیره

.نامربوط و بیھوده و عقیم است ینامربوط است یعنی دچار بیھودگی است یعنی خودش از جملۀ چیزھا

، مکانھ�ا و وط و نامربوط داریمو کل ھای مرب. بوط و نامربوط داریمات مرذر ـ چیزھا پس یا مربوطند و یا نامربوط . ۶ ، اش�یاء و جانھ�ای مرب��وط و، اتمھ�اونھ�اکاتی، کترونھ�ال. ا، کھکش�انھای مرب�وط و ن��امربوط ون�امربوط زمانھ�ای مرب�وط

. امربوط و جانھای مربوط و نامربوط، کرات مربوط و ننامربوط

. و ع�الوه ب�ر ای�ن دوزخھ�ای برزخ�ی ھ�ا ط ھ�ا ھم�ان ب�رزخ ھس�تند وـ ھر ارتباطی یا دوزخی است یا بھشتی . ن�امربو ٧دوزخن��دو ی�ا در بھش�ت و ی��ا در ھ�ائی ک�ھ در ی. یعن�ی دوزخ��اری��م و بھش�ت ھ�ای مرب��وط و ن�امربوطمرب�وط و ن�امربوط د

. و ب�رزخ ھ�ای دوزخ�ی ی�ا بھش�تی و نی�ز ب�رزخ ھ�ای برزخ�ی ک�ھ ھ�ائی دوزخ�ی و ی�ا بھش�تی و برزخ�ی ی. و بھش�تبرزخ آخر . یدوزخ ھای باقی و دوزخ ھای فانی . و برزخ ھای بیھوده و نامربوط . وال نامربوط ترین ارتباط ھاست . و

ــارم: ــاب چھ وزنھ��ا، ھ��ا، رن��گ ھ��ا، بوھ��ا، ص��داھا، م��زه ھ��ا، طولھ��ا، عرض��ھا، حجمب .خموشی، فراموشی، تجزیھ

، اھائی ھم می ش�نوداھائی دارد و صدد، صگھائی دارد و رنگھائی ھم می بیند) رننامرئیـ ھر چیزی (اعم از مرئی یا ١دارد و حجمھ�ائی ھ�م در ھ�ائی نھ�ائی دارد و وزنھ�ائی ھ�م م�ی کش�د، حجم، وزھ�ائی دارد و م�زه ھ�ائی ھ�م م�ی چش�د مزه

...مییابد و

ـ ھر چی�زی در ھ�ر لحظ�ھ ای رنگ�ی و ب�وئی و ص�دائی ... دارد و رنگ�ی و ب�وئی و ص�دائی ... ھ�م در م�ی یاب�د ک�ھ ب�ا ٢ است .لحظھ ای قبل و بعد متفاوت

ـ ھر لحظھ ای ھم خودش ھست و خود چیزی ھست از جملھ چیزھای مورد بحث . و ھر لحظھ ای ع�الوه ب�ر خ�ودش ٣سابقھ و وراثت و یادگار و خاطره ای از لحظات بی نھایت قبل از خ�ود اس�ت و تم�ایالتی ب�ھ لحظ�ات ب�ی نھای�ت پ�س از

س�ت . ول�ی ھ�ر چی�زی در ھ�ر لحظ�ھ ای فق�ط وفق�ط ی�ک چی�ز در ھر لحظھ ای با لحظات چن�ین ا نیز خودش . وھر چیزیواحدی دارد کھ بی نھایت رنگھ�ا و ص�داھا و وزن ھ�ا و... و خاص است و یک رنگ و بو و صدا و وزن و حجم و ...

او را احاطھ کرده اند . و کل این چیز و محاصره کنندگانش محصور در لحظ�ھ ھس�تند . و ھ�ر لحظ�ھ در آن واح�د ع�الوه . . حجمی دارد کھ واحد و مخصوص استحاصره لحظات ماقبل و مابعدش ، خود یک رنگ و بو وصدا و وزن و ..بر م

ـ ھر چیزی منھای لحظھ ای کھ با ویژگی خ�ودش آن را در برگرفت�ھ و ع�الوه ب�ر ھم�ھ رنگھ�ا و بوھ�ا و وزن ھ�ا و... ۴ک�ھ ب�از رنگ�ی و ب�وئی و ... ص�دائی دارد . ک�ھ ن لحظھ است آصداھا ، خود چیزی است کھ آن چیز اصل آن چیز منھای

٨

ن چی�ز ن�ھ رنگ�ی ، ن�ھ ب�وئی ، ن�ھ ص�دائی و ط��ول آمنھ�ای آن بوھ�ا ورنگھ�ا و ص�داھا و حج�م ھ�ا ، ب�از چی�زی اس�ت ک�ھ اصل و مادر ھر چیزی است .» خموش«وزنی و نھ حجمی دارد و آن خموشی است . پس وعرضی و نھ

ی کھ بر خموش�ی خ�ود مطل�ع اس�ت و خموش�ی ک�ھ در خ�ود خ�اموش ش�ده و غ�رق ـ خموشی باز دو حال دارد . خموش ۵ است .» فراموشی «خموشی محض است و آن

ـ خاموشی ھای فراموش شده بھ تدریج تجزیھ می شوند و تحلیل می روند و بھ ت�دریج رن�گ ھ�ا و بوھ�ا و م�زه ھ�ا و ۶غ خاموشی ھای فراموش نشده می روند . و این ھم�ان صدا ھا و وزن و حجم از آنھا می رود ودفع می شوند و بھ سرا

میراث خاموشی ھای فراموش شده است .

اع��داد، ح��روف، محاس��بات، جم��الت، عل��وم، اندیش��ھ ھ��ا، م��اده و معن��ا و بــاب پــنجم : .آشنائی

آن چی�ز ـ شمارش ھر چیزی آغاز رابطھ و آشنا شدن با آن چیز است . ھر چھ با آن چیز مربوط تر و آش�نا ت�ر ش�ویم ١تکثیر می شود و باال می رود اال تا بی نھایت چیزھا می ش�ود . و ای�ن واس�طھ آش�نائی ماس�ت ب�ا آن چی�ز اولی�ھ ک�ھ ی�ک روزی اصال نبود و با آشنائی ما شروع کرد بھ چیزی شدن . واین بھ واسطھ آن بود کھ آن چی�ز قب�ل از اینک�ھ م�ا ب�ا آن

. پس آشنائی ما با چیز ھا ش�روع ک�رد م�ا را ھ�م در مجم�وع چی�زی ک�ردن ک�ھ آن آشنا شویم خودمان ھم آن چیز نبودیم چیز مجموعۀ خاصی از چیزھا بود کھ آن مجموعھ قابل شمارش است پس چیزھا در رابطۀ با ھم�دیگر اس�ت ک�ھ چی�زی

شوند .خلق میمدام شوند و چیزھای تازه تر می مدامشوند و آشناتر می مداممی شوند و ھمزمان و گام بھ گام با ھمدیگر

ـ در آش��نائی چیزھ��ا ب��ا ھم��دیگر ، و در آغ��از اول��ین لحظ��ھ آش��نائی مس��لما ب��ھ ھم��دیگر معرف��ی م��ی ش��وند و ای��ن آغ��از ٢ و اندیشھ ھا و علوم و ماده ومعنا . حروف ھا و صوت ھا و کلمات است و جمالت است و متقابال محاسبات

شوند کھ خلق می استمیمۀ معنوی چیزھا ست و چیزھا در رابطھ با یکدیگرضمیمۀ مادی چیزھا و حروف ض ،ـ اعداد ٣م�دام تکثیر و تکمیل تر می شوند و حجیم ت�ر و لطی�ف ت�ر م�ی ش�وند مدامو برای این آشنائی است کھ خلق می شوند و

ادی تر و ھمزمان با آن م معنوی تر می شوند . دائما

س�ت و معن�ا پای�ان رابط�ۀ چیزھاس�ت . وم�اده رابط�ھ اش ب�ا ھ�م ، از طری��ق ـ م�اده آغ�از چیزھ�ا و آغ�از رابط�ۀ چیزھا ۴ معناست و معنا بھ واسطھ آشنا شدن چیزھاست کھ ماده را معرفی می کند .

ھمدیگر . و چیزھا ھیچ نیستند مگر بھ دلیل این آشنائی است کھ ھس�ت با ـ جھان ھیچ نیست جز برای آشنائی چیزھا ۵را پیدا کنند و با آن آشنا شوند تا دریابند کھ برای چھ با ھم آشنا ش�ده » آشنائی«ھم آشنا می شوند تا ھستند . چیزھا با

اند و چھ چیزی آنھا را با ھم آشنا کرده است و برای چھ آشنا کرده است .

٩

ب��انی ـ اع��داد و ح��روف و محاس��بات و جم��الت و عل��وم واندیش��ھ و م��اده و معن��ا ھم��ھ محص��ول آش��نائی اس��ت ، ھمز ۶چیزھای آشنا شده است و می روند تا با این آشنائی ، آشنا شوند . برای ھمین است ک�ھ ھ�یچ چی�زی وج�ود ن�دارد اال در

رابطھ با یک آشنائی با حداقل یک چیز دیگر .

جھ��ان ب��ھ س��وی اس��ت ک��ھ وج��ود دارد و چیزھ��ا را ب��ھ وج��ود آورده اس��ت . وعل��م و اندیش��ھ و » آش��نائی«ـ پ��س فق��ط ٧ » .آشنائی«است . آشنا شدن با چیزی بھ نام » آشنائی«در حرکت است و غایت ھمھ چیزھا ھمانا » ائیآشن«

است . » آشنائی«ـ پس علم اول و آخر علم ٨

دا و آدمھ��ا و معلومھ��ا و نامعلومھ��ا و رفت��ھ ھ��ا و مقیمھ��ا و چیزھ��ا و خ��بــاب ششــم: .نیامده ھا و دلھا

. خودش است و جاوید کننده خودش استچیزی خالق خودش است و نابودکنندۀ . ھرـ ھر چیزی خدای آن چیز است ١

ـ ھر چیزی ھمان است کھ آدم ھا آن را می یابند . پس ھر چیزی در آن واحد می تواند بسیار چیزھا باشد و نباشد . ٢

ا تفاوت آنھا با سایر چیزھ�ا ـ آدم ھا ھم در ھر موردی یک چیز ھستند و از قانون چیزھا نھ بیشتر ونھ کمترند . تنھ ٣این است کھ خدای خود نیستند بلکھ در چیزھای دیگر خدا را جس�تجو م�ی کنن�د و ھ�ر آدم�ی در ی�ک چی�ز خ�دای خ�ود را

می یابد و ھمان می شود .

دوـ ھر آدمی خدائی است کھ آن خدا او نیست یعنی با خدای خود بیگانھ است . یعنی آدم چیزی است ک�ھ در آن واح�د ۴چیز کامال مستقل و بیگانھ است . وتنھا در ارتباطش با خدایش این است کھ می خواھد با او یک�ی ش�ود و خ�ودش ش�ود ولی ھرگز موفق نمی شود مگر اینکھ از چیز بودن خودش بگذرد و ناچیز وبیھوده گردد و محو شود . آنوق�ت دیگ�ر او

آدم نیست بلکھ چیز دیگری است و آن چیز خداست .

. یزی است. پس بی نھایت خدا داریم. وخدا خود چای خودش است و ھر چیزی خدائی استھر چیزی خدـ ۵

. این دوستی علت و اساس چیزھا است. و این خداھا با ھم دوست ھستند و پس بھ تعداد چیزھا خدایان داریم ـ ۶

گ�ر) آنگ�اه خ�دایان ب�ی نھای�ت ، ھ�م یک�ی ـ ھر وقتی کھ چیزی بھ نام آدم موفق شد کھ خدا شود (مثل ھمھ چیزھ�ای دی ٧می شوند . و آن یکی ھمان آدمی است کھ از چیزی خود ناچیز وبیھوده شده است و خدا شده است . وای�ن خ�دا مس�ئول

چیزھای معلوم و نامعلوم و چیزھای رفتھ و نیامده است . نھ چیزھا وو خالق چیزھا و

١٠

، آن دل وق�ت آدم ن�اچیز ش�د و فق�ط دل مان�د ھمان خدای آدم است کھ ھ�ر. این چیز ـ و چیزی ھم ھست کھ دل نام دارد ٨خدای احد و یکتاست کھ خدایان چیزھا را یکی می کند و ھمھ چیز و یک چیز می کند و ھمھ چیز را خدا م�ی کن�د و ج�ز

خدا چیزی نمی ماند .

س�ت و ن�و ب�ھ ن�و میش�ود زی ھـ پس ھر چیزی در جستجوی خدای خویش است و فقط در این جستجو است کھ ھر چی ٩ب�ان خ�ود ش�ود و س�ر در گریش را بیاب�د ول�ی دس�ت آخ�ر م�أیوس میشود و با چیزھ�ا ارتب�اط م�ی یاب�د ت�ا خ�دایو چیزھا می

کند و اینجاست کھ خدایش را می یابد و آنگاه از عالم چیز رھا شده و خدا می شود . می

. تاریکی ، روشنی و مرز و بی مرزی ھا و خداباب ھفتم :

و یا در مرز بین تاریکی و روشنائی قرار دارد . ـ ھر چیزی یا تاریک است یا روشن ١

ـ چیزھای تاریک می خواھند روشن شوند و چیزھای روشن می روند تا تاریک شوند . ٢

ـ مرز بین تاریکی و روشنائی چیزھا مردن آن چیزھاست و نبودن . ٣

. و چیزی کھ نھ تاریک اس�ت و ن�ھ روش�ن و ھستند و مرز ھم خود چیزی است چیزـ و تاریکی و روشنائی نیز دو تا ۴ : تاریکی و روشنائی و مرز .ھ موجبات این سھ چیز استک. و خدا چیزی است مرز است، خداست نھ

ـ پس چیزھای تاری�ک گ�اه در ت�اریکی ھس�تند و گ�اه در روش�نائی و گ�اه ب�ر س�ر م�رز روش�نائی و ت�اریکی و چیزھ�ای ۵و روشنائی ھم گاه در ت�اریکی و گ�اه در گاه در تاریکی و گاه در روشنائی و گاه بر سر مرز . و مرز تاریکی روشن ھم

روشنائی و گاه در مرز قرار دارد .

ـ تاریکی گاه در تاریکی و گاه در روشنائی و گاه در مرز واقع است و روشنائی ھم ھمینطور . ۶

شنائی و گاه بر سر مرز واقع است و گاه ھم فقط در خدائی خود قرار دارد کھ نھ ـ خدا ھم گاه در تاریکی و گاه در رو ٧ تاریک و نھ روشن و نھ مرزی است .

ـ خ��دا گ��اه در ت��اریکی و گ��اه در روش��نائی و گ��اه در حال��ت م��رزی ب��ھ س��راغ چیزھ��ا م��ی رود ول��ی ھم��واره در س��راغ ٨ گاه ناچیز و بیھوده است . چیزھاست و با ھمھ چیزھا ھم ھست و گاه خود آن چیز است و

ـ ھنگامیکھ چیز روشن در روشنائی واقع شد و خدا ھم ھمان چی�ز ش�د و آن چی�ز خ�دا ش�د آنگ�اه ک�ل جھ�ان فق�ط ی�ک ٩ چیز واحد است .

١١

تصویرھا، تدبیرھا، تقصیرھا، سجده ھ�ا، ص�فرھا،و ی�ک. و محب�ت. و ب�ی :باب ھشتم .نھایت یک

ت راست و سمت چپ و شمال و جنوب و جلو وعقب و ھمۀ جھات ھندسی فض�ائی از دو طرف سم) ١ـ ھر گاه عدد ( ١ می شود و عددی کھ آن را بی نھایت می نامند . ھاش تا بی نھایت توسعھ یافت

ـ در مسیر مکانی و زمانی توسعۀ عدد یک از ھر طرف و بھ میزان ش�دت و س�رعت و لطاف�ت و ... ھ�ر بش�ر و ذرۀ ٢ عدد یک جھان در حال خلق شدن است . توسعھ یابندۀ از وجود

ـ در مسیر این توسعھ ھمواره آن یک اولیھ با خود می اندیشد و گاه تغییر سرعت یا شدت یا تغییر لطافت و رن�گ و ٣حالت می دھد و گ�اه ب�ر آنچ�ھ ک�ھ ھس�ت م�ی افزای�د و اینگون�ھ اس�ت ک�ھ تص�ویرھا و ت�دبیرھا و تقص�یرھا و س�جده ھ�ا و

گ و . و در این مسیر است ک�ھ گ�اه ت�دابیر امنیت�ی اوج م�ی گی�رد گ�اه جن�بت ھا بوجود می آینددت ھا و مح شکرھا و عباو گ�اه ع�الم ھس�تی ب�ھ ک�ل منھ�دم ناگاه ک�ره ای متالش�ی م�ی ش�ودھ شود گاه طوفان و گاه بگاه صلح میشود گاه زلزلھ می

گردد . می

عاشقند کھ تعدادشان در ھر دوره ای یکی یا دو تا و یا سھ تا اس�ت ـ برخی از آدم ھا با این توسعۀ یک موافقند اینان ۴زی�اد م�ی کش�ند ول�ی ک�اری از پ�یش نم�ی برن�د و ی�ک ب�ھ و مابقی ھمھ مخالفند و اینھا فاسقند و زجر می کشند و زحمت

کار خود مشغول است .

ی�ا ص�د ی�ا ھ�زار میلی�ارد براب�ر دهی�ا ـ و گاه قطعھ ای از وجود یک از او جدا شده و در مقابلش قرار می گیرد و ی�ک ۵ کند و آن قطعھ صفر است و با قرار گرفتن روبروی یک ھم یک را و ھم خود را باال می برد و با ارزش می کند . می

ـ یک ھر چھ کھ توسعھ پیدا کند و این توسعھ با ھر شدت و سرعتی در ھ�ر بع�دی ک�ھ باش�د ول�ی ھم�واره ی�ک ھم�ان ۶ ارد حتی در حال توسعھ یافتھ آن و در ھر زمانی . نمای یک خود را د

ی��ک ھس��تند و از دل ی��ک ب��ھ ب��رون گیرن��د بخ��ش خاص��ی از وج��ودات ص��فری ک��ھ در روب��روی ی��ک ق��رار میـ آن قطع�� ٧ جھند و حاصل محبت یک است . می

اتفاق م�ی افت�د یدر حال شوند و اینن حرکت می کنند و تبدیل بھ یک میـ گاه برخی از این صفرھا بھ طرف باال و پایی ٨یج جای خود را بھ یک جدید می دھد و یک جدید شروع می کند و جای یک توسعھ یافتھ ق�دیم را رکھ آن یکی اول بھ تد

پر می کند .

ی�ک حاص�ل م�ی آی�د و ب�ی نھای�ت ی�ک کند و گاه در آن واحد چندین باز قطعات صفری از خود متصاعد مییک و گاه این شود . می

١٢

و م�ابقی ھم�ھ اع�داد مص�نوعی و کاذبن�د و ١٠٠٠و ۵٠و ۴و و ٣و ٢) است مابقی اعداد ١د حقیقی فقط یک(ـ عد ٩ واقعی نیستند بلکھ حاصل شمارش این یک ھا می باشند .

وجود دارد رو در روی ھم . ١ـ ولی ھمواره حداقل دو تا ١٠

، ، کوھھ�ا، دریاھ�ا، ک�راتان، حیوان�ات، گیاھموجودات کلی و غول ھا، اجسام: باب نھم . نھا، آدم ھا و ذراتکھکشا

وجود دارد یک ذره ای و یک وجود کلی . و ھر وجودی دو حالت دارد یکی مرئی و یک�ی ن�امرئی . و وـ ھر چیزی د ١ ھر حالتی باز دو تجربھ را آشکار می سازد : مذکر و مؤنث .

(وجودھای کلی ) مرئی و نامرئی ، مذکر ھا ومؤنث ھ�ای مرئ�ی و یاھ ـ پس ذرات مرئی داریم و ذرات نامرئی ، غول ٢ ، ذرات مذکر ومؤنث ، کل ھای مذکر ومؤنث . مؤنث ھای ذره ای و کلی مذکر ونامرئی و

کلی ب�ودن و ی�ا مرئ�ی و ن�امرئی و ی�ا م�ذکر و مؤن�ث ب�ودنش ، ب�از دو تااس�ت یاـ و باز ھر وجودی عالوه بر ذره ای ٣و قلو است . یعنی ھر وجود ذره ای مرئی مذکر دو تا ھست و از ھر وجود ذره ای مرئی مؤنث دو تا ھس�ت و از یعنی د

آخر . یھر وجود ذره ای نامرئی مذکر ومؤنث دو تا است و ال

ی�ک وج�ود ـ و گاه وجود ھایی ھستند کھ ذره ای و کلی و مرئی و ن�امرئی و م�ذکر و مؤن�ث و دو قل�وئی اش ھم�ھ در ۴است و یکی است . این وجود گر چ�ھ ھم�ھ ای�ن وج�ود ھ�ا و ح�االت و تجربی�ات دوگان�ھ را دارد ول�ی خ�ود ام�ری واح�د و

موجودی واحد است کھ باز این موجود واحد دو تاست : ذره ای وکلی ، مرئی و نامرئی و مذکر ومؤنث .

س�ت ھم�ۀ چیزھ�ای ذره ای و کل�ی و مرئ�ی ون�امرئی و ـ و گاه موجودی ھست کھ وجودش جمع خ�اص از ھم�ھ چیزھا ۵ت . یعنی جامع جمیع ھمھ حاالت موجودات اس�ت . و او مؤنث اجسام و گیاھان و حیوانات و آدم ھا و کرات و ذر رمذک

، مذکر ومؤنث . باز این موجود دو تاست : ذره ای و کلی ، مرئی و نامرئی

د و می باشد ول�ی دیگ�ر حال�ت دوت�ائی ن�دارد و ی�ک واح� ۵شرایط موجود شمارۀ ـ و چیزی وجود دارد کھ شامل ھمھ ۶ مطلقا یکی است و آنقدر یگانھ است کھ وجودش نادیده گرفتھ می شود .

م�ذکر و ن�ھ مؤن�ث ن�ھ یگان�ھ و ن�ھ ـ و نیز چیزی وجود دارد کھ نھ ذره ای است و نھ کل�ی ، ن�ھ مرئ�ی و ن�امرئی و ن�ھ ٧یزی ھم وج�ود دارد ک�ھ ھم�ھ چیزھ�ا در ھم�ھ ح�االت ب�راین و در ای�ن چی�ز واق�ع ش�ده ان�د . ای�ن چی�ز دو دوگانھ . چنین چ

است و این بھ کلی نادیده گرفتھ می شود . ۶وی چیز شمارۀ لق

١٣

ھ�یچ چی�ز مح�ض و واح�د . و ای�ن دو ھم�ھ چی�ز ٧ھمھ چیز محض و واحد است و موضوع شماره ۶ ـ چیز شمارۀ ٨ محض وجودی دو قلو ھستند . محض و ھیچ چیز

قلب ھا و صورت ھا .باب دھم :

ـ ھر چیزی قلبی دارد و صورتی دارد . ١

چیز است و قلب ھر چیزی ھمان قلب صورت آن چیز است . ـ صورت ھر چیزی ھمان صورت قلب آن ٢

ـ صورت ھر چیزی جائی از آن چیز است کھ مورد نظر چیزھای دیگر است . ٣

. وآن جا ھمان صورت آن چیز مورد نظر است ک�ھ ص�ورت قل�ب آن جای مخصوص از چیزھا می نگرد بر ـ ھر چیزی ۴ چیز است .

ـ ھر چیز فقط بھ جائی از چیزی نظر می کند کھ آن جا شبیھ صورت خودش باشد و اصال ع�ین ص�ورت خ�ودش باش�د ۵ است کھ آن را می شناسد . یعنی ھر چیزی بر صورت دل خودش در چیزھای دیگر می نگرد و اینگونھ

ـ پ�س ھ�ر چی�زی ب�ی نھای�ت ص�ورت و ب�ی نھای�ت قل�ب دارد . ک�ھ فق�ط یک�ی از آن ص�ورت و قل�ب ھ�ای ھ�ر چی�ز ، آن ۶ صورت و قلب مورد نظر خود آن چیز است از نظر خودش .

جھ�ان خ�ود چی�زی ـ پس ھر چیزی بھ تنھائی جامع جمیع صورت ھا و قلب ھای کل چیزھا و ک�ل جھ�ان اس�ت . و ک�ل ٧است کھ صورتی دارد و قلبی دارد . این صورت وقلب کلی و واحد ھمان صورت و قلبی است کھ ھر چیزی در جھان در خودش مورد نظر دارد و صورت و قلب خودش می داند . پ�س آن ص�ورت و قلب�ی ک�ھ ھ�ر چی�زی ب�ھ تنھ�ائی در خ�ودش

و آن ھم��ان چی��زی واح��د اس��ت و ص��ورت و قل��ب واح��د اس��ت م��ورد نظ��ر دارد و آن را ص��ورت وقل��ب خ��ودش م��ی دان��د ، صورت و قلب کل جھان است .

ـ پس ھر چیزی و کل جھان از یک صورت و قلب است کھ این صورت و قلب ھر دو یکی است . ٨

ـ پس ھر چیزی بھ جا و جنبھ ای از چیزھا می نگرد کھ عین ص�ورت خ�ودش از نظ�ر خ�ودش م�ی باش�د . وچ�ون ھ�ر ٩در نظر خودش مثل ھر چیز دیگری در نظر خودش می باشد لذا ھمۀ چیزھا فق�ط ب�ھ ی�ک ص�ورت م�ی نگ�رد و از چیزی

یک صورت ھستند . دارای یک دل ھستند .

١٤

م�راوده، رابط�ھ، ت�داخل، ترکی�ب، تب�دیل، انق�الب، م�رگ، زن�دگی. چی�ز و باب یازدھم : .ناچیز

کیب و تبدیل و انقالب در یکدیگر و در حال م�ردن و زن�ده ش�دن در ـ چیزھا ھمواره در رابطھ و مراوده و تداخل و تر ١ یکدیگرند و بدون چنین ارتباطی با یکدیگر چیز بودن و اصال بودن چیزھا محال است .

ـ چیزھا ھمواره در جنبھ ھا و بخش ھ�ائی از وجودش�ان ب�ا س�ائر چیزھ�ا در ح�ال ت�داخل و ترکی�ب و تب�دیل و م�ردن و ٢ ید تر ھستند . واین است راز بقای چیزھا .زنده شدن جدید وجد

ـ ھر چھ کھ شدت و سرعت و عمق این تداخل و ترکیب بین چیزھ�ا بیش�تر باش�د ق�درت وش�دت و ھیب�ت بق�ای آن چی�ز ٣بیشتر است و آن چیز ، چیزتر است . وھر چھ این ارتباط و ترکیب چیزی با سائر چیزھا کمتر وضعیف تر باشد آن چی�ز

تر است و ناچیز تر می ش�ود ت�ا اینک�ھ ای�ن ارتب�اط ب�ھ ھ�یچ م�ی رس�د و آنگ�اه آن چی�ز م�ی می�رد و ن�اچیز بھ مرگ نزدیکوناچیز تر می شود تا بھ کلی فراموش می شود و از نظر چیزھا ولی در عوض شروع می کند بھ آغاز مراوده و رابطھ

ش�روع م�ی کن�د ب�ھ . در رابط�ھ ب�ا ای�ن چی�ز جدی�د با یک چیز کامال جدیدی کھ تاکنون با آن ھیچ رابطھ ای نداش�تھ اس�ت چیزی کامال جدیدتر شدن .

ـ پس چیزھا فقط در رابطھ اند کھ چیزی ھستند بھ خودی خ�ود ن�اچیز و ھ�یچ ھس�تند . پ�س چی�زی ھ�م وج�ود دارد ک�ھ ۴ائی ک�ھ کم�ابیش ضد چیز و یا ناچیز و ھیچ چیز است . یعنی چیزی کھ بھ قدری چیز نیست کھ وجود ن�دارد و فق�ط چیزھ�

ناچیز می شوند با این چیز ناچیز و ھیچ چیز آشنا و با آن رابطھ برقرار می کنند .

م�ی رون�د . ن�اچیزی اولی�ھ یـ کال ھم�ھ چیزھ�ا از ن�اچیزی ش�روع م�ی ش�وند و چی�ز م�ی ش�وند و ب�از ب�ھ س�وی ن�اچیز ۵ ناچیزی قبل از چیز است و ناچیزی آخرشان ناچیزی بعد از چیز است .

ـ پس موجودات ناچیز و ھیچ چیز دو ن�وع ھس�تند : ن�اچیزی ک�ھ نم�ی دان�د ن�اچیز اس�ت و ن�اچیزی ک�ھ م�ی دان�د ن�اچیز ۶است . یعنی ھیچی کھ بر ھیچی اش مطلع نیست و اصال نمی دان�د ک�ھ چی�زی اس�ت ی�ا نیس�ت . و ھیچ�ی ک�ھ م�ی دان�د ک�ھ

ھیچ است و ھیچ چیزی است کھ بر ھمھ چیزھا مطلع است .

مقدمھ و مؤخرۀ چیزھا ھستند . و چون چیزھا ھمواره در رابطھ با یکدیگر در حال ناچیز ش�دن ھس�تند ھاـ پس ناچیز ٧پس چیزھا ھم در بستر ناچیزی است کھ چیزی ھستند . پس چیزترین چیزھا ھمان ھیچی است . و ن�اچیزی اس�ت . پ�س

اول و آخر و وسط ھر چیزی ھمان ھیچ است و ناچیزی است .

١٥

. غالب ھا و مغلوب ھا و غلبھ ھا: باب دوازدھم

ـ ھر چیزی در چیزی واقع شده است . وآن چیز کھ غالب و محل وقوع است خود واقع ش�ده اس�ت در چی�زی دیگ�ر و ١ تا بی نھایت چیزھائی در چیزھای دیگر .

زی ھ�م ھس�ت ک�ھ ک�ل چیزھ�ای ـ پس ھر چیزی یک چیز نیست بلکھ بی نھایت چیزھای تو در تو است . ونیز یک چی ٢و حجیم است . و این چیز کلی باز در چی�ز کل�ی و تو در توی یک چیز واحد باز در این چیز واقع شده است کھ چیز کلی

بزرگتر از خودش قرار دارد و تا بی نھایت چیزھای کلی و کل تر وعظیم و حجیم تر .

ـ کوچکترین و درونی ترین چیز ھر چیزی دل آن چیز است و بزرگترین و برونی ت�رین چی�ز ھ�ر چی�زی ان�دام آن چی�ز ٣ است .

ـ برون ھر چیزی را برون چیزھا می بینند و درون ھر چیزی را درون چیزھا می بینند . یعنی ھر چیز بی نھایت الیھ ۴وط می شود بھ ھمان الیھ از چیزھای دیگر . مثال الیھ و طبقھ ش�ماره و طبقھ است . کھ الیھ مشخصی از ھر چیزی مرب

ھمھ چیزھا بھ ھم مربوط است و متصل است و یکسان است . ۵

ـ پس جھان یک چیز واحد است درالیھ ھای تو در ت�و و طبق�ھ ھ�ای ب�ی نھای�ت . و ای�ن الی�ھ ھ�ا ھ�م درون�ی ان�د و ھ�م ۵ ت الیھ ھای درونی و برونی دارد و الی آخر . برونی . یعنی ھر الیھ ای خود بی نھای

ـ و باز یک چیز وجود دارد کھ این جھان واحد تو در تودر آن چیز واقع شده است و الی آخر . ۶

ـ و یک چیز وجود دارد کھ سایۀ این جھان کلی است و ای�ن چی�ز ب�ی نھای�ت عظ�یم اس�ت ک�ھ در زی�ر آن واق�ع اس�ت و ٧مثل آفتابی بر باالی این چیز بی نھایت عظیم قرار دارد . و این آفت�اب چی�زی اس�ت ک�ھ ای�ن یک چیزی ھم وجود دارد کھ

چیز بی نھایت عظیم تو در تو از نور آن روشن شده است و دیده می شود .

ـ پس کل این جھان دو طرف دارد طرف سایھ و طرف روشن . ٨

بینائی . وچیزھا، دانائی ھا، آرزوھا و جدل ھا باب سیزدھم :

چیز است . یکی آن چیزی است کھ می داند چیست و یکی ھم آن چیزی است کھ نم�ی دان�د ۵ـ ھر چیزی در آن واحد ١رود و یکی ھم مجم�وع ای�ن چھ�ار کی ھم آن چیزی کھ دارد از دست میچیست یکی آن چیزی است کھ دارد می شود و ی

. جمی غالب و بستر آن چھار چیز است. یعنی این چیز پنتکل آن چیز است کھ نمی داند چیسچیز است و آن ھمان

١٦

ـ ھر چیزی بر کل خود جاھل است و نمی داند کھ چیست ولی بر برخی از اجزاء خود آگاھی دارد و ب�ا آن بخ�ش ھ�ای ٢ھ�ر چی�زی ب�ر خ�ودش یآگاه خودش موافق است و با آن بخش ھای نا آگاه ، مخالف اس�ت . و ھم�واره عم�دۀ بخ�ش ھ�ا

است و لذا کل آن چیز در حق خودش جاھل است . جاھل

ـ پس چیزھ�ا ب�ر دو نوعن�د : دان�ا و جاھ�ل . چیزھ�ای دان�ا ب�از در آن واح�د دو چیزن�د : دان�ای جاھ�ل و دان�ای دان�ا . و ٣. نھای�تسب دانائی و جھل . و تا بی جاھل دانا و جاھل جاھل . و باز ھر کدام از این چیزھا در آن واحد دو چیزند بر ح

ب�از ھ�م آخ�ردانائی کھ بر دانائی خود دانا است و بر ای�ن دان�ائی جاھ�ل اس�ت و ب�ر ای�ن جھ�ل دان�ا اس�ت و در ای�ن دان�ائی آخر . یجاھل است و الی آخر . و جاھلی کھ بر جھل خود داناست و بر این دانائی خود جاھل است و ال

. ندا خود موافق اند و چیزھای دانا بنـ چیزھای جاھل با خود جدل می ک ۴

ـ ھ�ر چی�ز دان�ائی ب�ھ س�وی جھ�ل می�ل م�ی کن�د و آرزوی جھ�ل دارد و ھ�ر چی�ز جاھ�ل آرزوی دان�ائی دارد و ب�ھ س�وی ۵ دانائی میل می کند و چیز دیگر می شود .

ـ ھر چیزی بی نھایت چیز تو در تو است ک�ھ یک�ی در می�ان جاھ�ل و دان�ا س�ت . وک�ل ھ�ر چی�زی ک�ھ بس�تر وغال�ب آن ۶ چیزھاست یا بر خود جاھل است ویا دانا .

ـ بزرگترین کل ھر چیزی و آن چی�ز ک�ل چیزھ�ا ، ن�ھ دانااس�ت ن�ھ جاھ�ل . بلک�ھ بین�ا اس�ت . و جھ�ل و دان�ائی چیزھ�ا ٧ حاصل این بینائی است .

... ، بینی ھا، زبانھا، عقلھا، دستھا و پاھا وھا، گوشچشمھا باب چھاردھم :

کامل است و بھ تنھائی ھم چشم دارد و ھم گوش ، ھم بینی و زبان و عقل و دل و دست و ھمھ اعضاء و ھر چیزی ـ ١ دارد . را جوارح

ـ ھر چیزی از عالم ذرات ت�ا ک�رات و ک�ل جھ�ان و ھ�ر آنچ�ھ ک�ھ در آن اس�ت از جم�ادی و نب�اتی و حی�وانی ، مرئ�ی و ٢ و دلی ھست کھ چیزی بھ نام آدم دارد . نامرئی ھمھ جامع جمیع ھمھ اعضاء و حواس و عقل

ـ کوچکترین و ذره ای ترین و نامرئی ترین چیزھا و بزرگترین و عظیم ت�رین و حج�یم ت�رین و آش�کار ت�رین چیزھ�ا ، ٣ در آن واحد یک چیز است و آن چیز آدم نام دارد .

، عقل آدم است و ... آشکارترین عقلھا دست آدم است و ،چشم آدم است و آشکار ترین دستھا ،ـ آشکارترین چشم ھا ۴

ـ چشم آدمی متصل است ب�ھ چش�م ھ�ای ھم�ھ چیزھ�ا ، گ�وش ھم�ھ و بین�ی و دس�ت و عق�ل و ... و ھم�ھ چیزھ�ای آدم ۵ وصل است بھ مشابھاتش در چیز ھای دیگر .

١٧

متوس��ط ت��رین ع��الم ھس��تی نی��ز ش��کل آدم اس��ت و بش��ر ھ��م ش��کل آدم ک��ھ ـ ک��وچکترین ذرات ش��کل آدم اس��ت و ک��ل ۶ چیزھاست و معدل بین منھای بی نھایت کوچک و بھ عالوه بی نھایت بزرگ است .

ـ پس چیزی بھ نام بشر ، وسط چیز ھاست بھ لحاظ وزن و حجم و جایگ�اه مک�انی و زم�انی . و نی�ز قل�ب چی�ز ھاس�ت ٧. ومک�ان چیزھاس�ت و زم�ان بھ لحاظ درونی و چشم چیزھاست و گوش چیزھاست و عقل چیزھاست و ارادۀ چیزھاس�ت

چیزھاست و چیزترین چیزھا و ناچیز ترین چیزھا ست . مرئی ت�رین و ن�امرئی ت�رین چیزھ�ا بش�ر اس�ت . جاھ�ل ت�رین و داناترین چیزھاست .

حاص�ل بین�ائی و ش�نوائی و چش�ائی و... چی�زی ب�ھ ن�ام آدم ... چیزھانوائی و چشائی و گویائی و عقالئیـ بینائی و ش ٨ . است

ھا و ... و الی آخر است . او دست چیز، دست ـ پس چشم آدم چشم چیزھا، ھوش ھم ھوش چیزھا، دل او دل چیزھا ٩

. گ��وش و عق��ل و دس��ت و پ��ا و دل، ھم��ھ آدم اس��ت، آدم چش��می و مش��اھده ای ـ و چش��م آدم��ی ب��ھ تنھ��اخود ی��ک ١٠ ھمینطورند.

.. و گ�وش نی�ز و عق�ل نی�ز و دل .ی دارد و دس�تی دارد وش دارد و دل�ـ و چشم نیز گوشی دارد و چشمی دارد و ھ�و ١١ . دست و پا و ھمھ اعضای دیگر نیز . ونیز

. و آدم آدم است و چیز چیزھاست عقل استدست است و عقل ـ و دل، چشم چشم است و گوش گوش و دست ١٢

امثال و چیز ھا و اسالم و آدم . باب پانزدھم :

ار دارد کھ در چشم آن کوھی دیده می شود کھ بر باالی آن کوه درختی اس�ت ک�ھ در زی�ر آن ـ در این درخت چشمی قر ١لوت می زند و ب�ر ب�االی درخ�ت کالغ�ی ق�ار ق�ار م�ی کن�د و در ص�دای ق�ار ق�ارش گ�وش وج�ود دارد ک�ھ در فدرخت آدمی

کنار رودخان�ھ ای آرمی�ده درون آن گوش ھوشی وجود دارد کھ متعلق بھ یک آدم است وآن آدمی بھ شکل صخره ای در ل�وت آن آدم فاست و مشغول ذکر پروردگار می باشد و در دل پروردگار پروانھ ب�ر روی گل�ی نشس�تھ اس�ت و ب�ھ ص�دای

گوش می دھد کھ بھ ناگاه آدمی دیگر می رسد و پروانھ می رمد و گل چیده می شود و کالغ پرواز می کند و آن ص�خره می کند و آسمان آبی آبی است و نسیم برگھا را م�ی رقص�اند و م�ن اینج�ا ای�ن ص�حنھ را جان می سپارد و گاوی نالھ ای

بازگو می کنم و دستم می نویسد . دستی کھ شاخھ ای از آن درخت است آن درختی کھ در چشم او کوھی دیده م�ی ش�ود .لوت می زند فکھ در باالی آن کوه درختی است کھ در زیر آن آدمی

وافقت و تصدیق کاملند با خویش و غیر خویش . ـ ھمھ چیزھا در م ٢

١٨

ـ ھمھ چیز در خدمت کامل یکدیگرند . ٣

ـ ھمھ چیز در دوستی کامل با یکدیگرند . ۴

ـ ھمھ چیز در خویش و آشنائی کامل با یکدیگرند . ۵

فدائی یکدیگرند . ھاـ ھمھ چیز ۶

و خدا فدای چیزھاست . ـ ھمھ چیزھا فدای کل چیزھاست و کل چیزھا فدای خداست ٧

ـ پس ھمھ چیزھا در اسالمند و مسلمانند . ٨

ـ در میان چیزھا فقط یک چیز است کھ با اسالمیت و مس�لمانی خ�ود ج�دل م�ی کنن�د و ب�ا ای�ن ج�دل البت�ھ ھ�یچ تغیی�ری ٩خس�تھ م�ی کن�د و نمی تواند در این قوانین چیزھا کھ ھمان اسالم اس�ت و ش�امل او ھ�م ھس�ت ، بدھ�د بلک�ھ فق�ط خ�ود را

ی دھد و عذاب می کشد و از توان می افتد و باالخره اسالم است کھ باز بر او غلبھ می کند . م ھرز

ـ ھمھ چیزھا مسلمان تسلیمند و راضی اند اال چیزی بھ نام آدم کھ مسلمان شاکی و کافر است . و آنکھ بھ اس�المش ١٠. م�ی رس�د و ھماھن�گ میش�ودمی رسد و با چیزھا یکسان و بھ وحدت تسلیم و راضی و خشنود شد تازه بھ مقام چیزھا

و آنگاه است کھ وجود این چیز یعنی آدم ، کانون و قرارگاه ھمھ چیزھا می گردد و ھمھ چیز می شود و ھمھ چیزھ�ا در وجود این چیز مسلمان و تسلیم شده و بھ امر او در می آیند .

ماری ھ�ای او. بی . وو چیزھای مربوط بھ او .چیزی کھ آدم نام دارد باب شانزدھم : جدل او . و

ـ گفتیم کھ ھمھ چیزھا مسلمان تسلیم و راضی اند اال آدم کھ مسلمان شاکی و معت�رض اس�ت و ب�ر اس�المی ک�ھ ب�ر او ١آی�د ت�ا حکمفرماست کافر است یعنی نمی خواھد آن را ببیند و تصدیق کند . لذا در صدد دروغ و خود فریبی و ریا برم�ی

د ناراحتی و بیماری . و این در آدم ایجامسلمان است و نمی تواند کھ نباشدنشان دھد کھ مسلمان نیست در حالیکھ جبرا . ت بھ اسالم وجود او و عالم است. یعنی حاصل کفر اوبرنجوری آدم حاصل کتمان و انکار او نس . وو رنج می کند

زھا رنجوری و بیماری اوست . بھ غیر از آدم مابقی چیزھا ھمھ در س�المت و آدم با سایر چی یـ پس تنھا تمایز اساس ٢آسایش و آرامش ھستند اال آن چیزھائی کھ در حیطھ تصرف یدی آدم در آمده باشد کھ رنجوری آدم ب�ھ آن چی�ز ھ�ا ھ�م

سرایت کرده باشد . مانند چیزھای در طبیعت : خاک ، گیاھان یا برخی حیوانات .

١٩

. ری آشکار تر و شدید تری مبتال میش�ودکفر آدمی در ھر بخش از وجودش بیشتر باشد آن بخش بھ رنج و بیماـ این ٣ و در ھر عضوی بیشتر کافر باشد آن عضو بیمارتر می شود .

ـ اگر ھر عضوی از آدم و کال ھمانطور کھ گفتیم اگر ھر چیزی از آدم دچ�ار مخالف�ت ب�ا خ�ودش ش�ود یعن�ی دچ�ار کف�ر ۴و تسلیم اسالم خودش نباشد یعنی تسلیم خودش نباش�د آن عض�و آغ�از و عام�ل بیم�اری و رنج�وری اس�ت زی�را ب�ا شود

خودش جدل می کند و ھمین جدل خود بیماری و رنج است .

ـ ھر عضو در انس�ان و ھ�ر ذره ای در انس�ان ش�امل ک�ل ذرات و اعض�ای انس�ان اس�ت . م�ثال چش�م آدم�ی دارای ھم�ھ ۵حواس آدمی ھست شامل : گوش و بینی و زبان و عقل و دست و پا وغیره . پس اگر چشم انسان کافر ش�ود و اعضا و

بیمار گردد بیماری اش بھ سایر اعضاء سرایت می کند . زیرا ھ�رذره و عض�وی از آدم ، ک�ل کوچ�ک و ص�غیری از آدم اس�ت ل�ذا بیم�اری ب�ر تمامی�ت وج�ود آدم کبی�ر آدمک�ل از آنجا کھ دل آدم�یاست . و اگر این کفر بھ دل آدمی سرایت کند

غالب و ھمھ ذرات و اعضاء و حواس و عقل و جوارح او بھ طور کامل مغلوب بیماری می شود .

ـ عالئم سرایت و غلبۀ بیماری (کفر) بر آدم این است کھ ھر عضوی کھ کافر شده باشد چون بر علیھ موجودیت خ�ود ۶انکار نموده لذا آن عضو از حیط�ۀ کنت�رل و اراده و اختی�ار او خ�ارج ش�ده و از او فرم�ان نم�ی ب�رد . جدل کرده و آن را

مثال چشم تماشا می کند ولی نمی بیند ، گوش فرا می دھد ولی نمی شنود ، عقل دریاف�ت م�ی کن�د ول�ی درک نم�ی کن�د و و تم�ام وج�ود را مغل�وب نم�ود آنگ�اه دیگ�ر ھمینطور است ھمھ اعضای دیگ�ر . و آنگ�اه ک�ھ بیم�اری ب�ھ دل س�رایت ک�رد

یگر در می آی�د: اش�یاء، حیوان�ات، وجود آدمی بھ کل از اراده و اختیار او خارج است و بلکھ در حیطھ اختیار چیزھای د . یعنی نھایتا اسالم وجود او روی بر می گرداند و او را تسلیم اسالم سایر چیزھا می کند . سایر آدمھا

می خواھند کھ او را تسلیم خ�ود دمی کھ اسالم وجود او ، او را تسلیم سایر چیزھا نمود ، سایر چیزھا ھم فقط ـ پس آ ٧کنند و ھیچ چیزی تسلیم او نمی ش�ود . ول�ذا ج�دال او ب�ھ اوج م�ی رس�د . ت�ا جائیک�ھ س�ائر چیزھ�ا ھ�م دیگ�ر ب�ا او قط�ع

ودش دف�ن م�ی ش�ود و زن�ده ب�ھ دش سقوط می کن�د و در خ�رابطھ می کنند و او ازجھان چیزھا منقطع می شود و در خو. ولی با اینحال در گور بدن خودش ھم باز اسالم بر او حاکم است و لی دیگر توانائی ج�دل از او س�لب ش�ده گور میگردد

نیست . » تن«است و جبرا وجودش تسلیم اسالم گشتھ است . منتھی وجودی کھ بیشتر از

. و رضای او و چیزھای مربوط بھ او. امام م. اسالم اوآد چیزی بھ نام باب ھفدھم :

ص�الح میگ�ردد و ب�ھ ـ آدمی کھ تسلیم وجود خود شد ، یعنی تسلیم اسالم وجود خود شد دست از جدل بر می دارد و ١چیزھ�ا رگاهگیرند و وجودش قراد و سایر چیزھا ھم بھ او رجوع میکنند و در صلح وجود او قرار میرسصلح و قرار می

آین�د. ای�ن م�ی میشود. کل شیء احصیناه فی امام مبین. کل چیزھا در وجود او تحصن میگیرند و بھ خدمت و ارادت�ش در . پیدائی کھ وجودش بیان اسالم است ی ون. امام علآدم را امام می نامند

٢٠

الم ھ�م حض�ور اوس�ت . ـ پس امام ھم خود یک چیزی اس�ت منتھ�ی چی�زی ک�ھ م�أمن و حض�ورگاه ک�ل ع�الم اس�ت و ع� ٢یعنی ھمھ چیزھا در وجود او ھستند و او در وجود ھمھ چیزھا .ھمھ چی�ز مل�ک اوس�ت و او وال�ی ھم�ھ چی�ز اس�ت و ب�ا

ھمھ چیز در صلح و صفا است و ھمھ چیز با او در صلح و صفا .

و ب�ر علی�ھ او طغی�ان نم�وده ـ پس کافر نھایتا در وجود خود زنده بھ گور و مدفون می شود و ھمھ اعضاء و حواس ا ٣. وامام از وجود خود خروج کرده و ھمھ جائی می شود و ھم�ھ چیزھ�ای جھ�ان واز او قھر ھستندو از او فراری ھستند

اعضاء و حواس و فرمانبردار و اراده و دست و پای او ھستند .

و بازگرداند و او را تسلیم اسالم کن�د و او ـ و فقط امام است کھ می تواند کافر را از گورش نجات دھد و اسالم را بھ ا ۴ در وجود امام ، امنیت و صلح و اسالم می یابد و بھ آن راضی و خشنود می گردد .

کنند و مسلمان نیستند یعنی تسلیم اس�الم وج�ود خ�ود نیس�تند یعن�ی مبین ، مابقی آدم ھا ھمھ جدل می ـ بھ غیر از امام ۵انک��ار ب��ھ کل��ی فرام��وش و ن��ابود کنن��د و نھایت��ا در ای��ن در جدالن��د و خ��ود را انک��ار میخ��ود تس��لیم خ��ویش نیس��تند و ب��ا

شوند . می

با خودش بی ریا و یگان�ھ ش�ده ـ پس امام آدمی است کھ بھ صدق رسیده است . یعنی خودش را تصدیق کرده است و ۶ دق شده اند . از این یگانگی است کھ جھان و چیزھایش با او یگانھ و بی ریا و صا . واست

ـ پس آدم کافر کاذب است و بھ خودش دروغ می گوید زیرا خودش را انکار می کند و لذا ھمھ چیزھا و ک�ل جھ�ان او ٧ ند زیرا او کذاب است . و ھیچ چیزی و کسی بھ او راست نمی گوید . نرا انکار و تکذیب می ک

ان او ھس�تند . یعن�ی ھم�ھ ذرات و اعض�ایش از ھ�م فرم�ان ـ در وجود آدم صادق (امام) ھمھ ذرات و اعضاء تحت فرم ٨می برند و مطیع و مرید ھم ھستند . ھر عضوی بھ تنھ�ائی از س�ایر ذرات و اعض�ایش فرم�ان م�ی ب�رد و تس�لیم اس�ت . ھمھ ذرات و اعضایش در مقابل ھم مسلمانند و تسلیمند و مریدند و خاشع اند . و او خدای خ�ویش اس�ت و ھم�ھ چیزھ�ا

کل جھان نیز او را بھ خدائی خویش می پذیرد . و

بایس�تی س�ایر فص�ول قبل�ی ب�ھ دق�ت و تمامی�ت فھ�م ومش�اھده » آدم«ـ برای مشاھده و درک دقیق باب ھای مربوط بھ ٩ چیزھا بایستی فھم شده باشد . شده باشد . وآدم بھ عنوان یک چیز عمومی در جھان

) . ن�ام خاص�ش عل�ی اس�ت . و ب�رای فھ�م رس�الۀ اس�ت (ص�ادق کام�ل و دربس�تم مب�ین ن�ام عم�ومی آدم ص�ادق ـ اما ١٠ این رسالھ از واجبات است و بھ عکس . » علی ، علی است «

٢١

.و علی چیزھا. و چیزھای علوی. و علویت جھان». علی«چیزی بھ نام باب ھجدھم :

را خ�ود ای�ن چی�ز ب�ر خ�ودش نھ�اده اس�ت و ھم�ھ ش�ود . ای�ن ن�اموجود دارد و عل�ی نامی�ده میـ پس چیزی بھ نام علی ١چیزھای دیگر این نام را بر او تصدیق کرده اند . و سپس علی بر ھمۀ چیزھا نام تعیین کرده است کھ آن چیزھا ھم ای�ن

را . و ل�ذا ای�ن اس�م ن است کھ نمی دانستھ اندنام را بر خود تصدیق کرده اند . یعنی دیده اند کھ این نام ھمان نام خودشا . خود پذیرفتھ و تسلیم آن شده اند بر

بودن ھر اسمی از ب�ا ھم ھست و اسم ھر چیزی از اسم علی است . و با مسمی ـ پس علی اسم اعظم است و مسمی ٢ بودن علی است . مسمی

ب�ودن ن�ام علی پس ھم اسم است و ھم رسم است و ھم چیز است و ھر سھ یکی است و آن عل�ی اس�ت . یعن�ی عل�ی ـ ٣چیزی بھ نام علی ، از علوی بودن و علویت آن چیز است و از پیشروی و پیشوائی و جلوداری آن چیز است ای�ن اس�ت

ترین جنب�ۀ ب�اال و ورا و برت�ر چیزھ�ا ، ع�الی . و علی یعنیپیشتاز و جلودار چیزھا امام یعنی پیشرو و کھ امام ھست . وی و جلوداری در مسلمانی و برتری از ھم�ھ ن�وع مس�لمانی در ھ�ر چی�زی . وچ�ون چیزھا ، اعالئی چیزھا . یعنی پیشرو

ھر چیزی بر اسالم و در اسالم است کھ ھست پس ھستی ھر چیزی در سمت اس�الم جاریس�ت و متوج�ھ اس�المیت اس�ت او م�رخ�دمت و ادر جھ�ت ارادت و و و پیشرو این اسالمیت چیزی اس�ت ک�ھ عل�ی ن�ام دارد و ل�ذا ھم�ھ چیزھ�ا دنبال�ھ رو

ار ای�ن راه اس�ت و س�اربان ھستند . زیرا اسالم راه و مس�یر حرک�ت و جایگ�اه بق�ای چیزھاس�ت و عل�ی گش�اینده و جل�ود .چیزھاست

آن چی�ز اس�ت و علوی�ت آن چی�ز اس�ت و علوی�ت جھ�ان ھمان�ا والی�ت ام�ر عل�ی ب�ر ـ پس اسالم ھر چیزی ھمان عل�ی ۴ه و در خ�ود فن�ا و ین والیت و علویت و امامت ، جھ�ان و چیزھ�ا در خ�ود س�اقط ش�دجھان و چیزھای آن است . وبدون ا

. معدوم می گردند

ن در چیزھاس�ت . علی ای کھ خود چیزی اس�ت و عل�ی ای ک�ھ پنھ�اعلی باطنی در چیزھا ھمـ ھم علی ظاھری داریم و ۵ . و چیزیت چیزھاست

راه و اسالمی کھ بھ ظاھر بھ عنوان مجموع�ھ ای از احک�ام و اعم�ال ـ و ھم اسالم ظاھری داریم و ھم اسالم باطنی . ۶ وروش آشکار وجود دارد و اسالمی کھ در درون ھر چیزی جاریست .

ـ ظاھر شدن علی و ظاھر شدن اسالم ھمزمان بوده است . اسالم ، چیز بودن است و علی چیزیت چیزھ�ا و چیزت�رین ٧ بل از این ظھور علی در درون چیزھا بود .چیزھاست . ظھور اسالم علی شد و تا ق

ـ واین ظھور نھ اینکھ یک بار اتفاق افتاد و تمام شد . بلکھ ھمواره ممکن است در چیزی بھ نام آدم اتفاق افتد . ٨

٢٢

. جوین��دگان چیزی��ت چیزھ��ا و آدمی��ت آدم و جوین��دگان عل��ی و علوی��ت :بــاب نــوزدھم خویش .

(علیین) نزدیکتر و آشناتر باشد در واقع بھ چیزیت خویش نزدیکتر است . یعنی ھ�ر چی�زی ـ ھر چیزی کھ بھ علویت ١بیش�تری در ص�لحکھ بھ علی نزدیکتر و با او آشناتر باشد ب�ا خ�ودش نزدیکت�ر وآش�ناتر اس�ت یعن�ی ب�ا خ�ود یگان�ھ ت�ر و

الم . است و تسلیم خویش است در سلسلھ مراتب متفاوت و تسلیم چیزیت چیزھا و کل ع

ـ علی چیزھا و علویت چیزھا و چیزھای علی وار ویژگی خاصی دارند کھ از س�ایر چیزھ�ا متم�ایز م�ی ش�وند ت�اکنون ٢: صلح با خویش ، صلح می کنیم بیانتیتر وار بھ صورت در این رسالھ این تمایزات و ویژگی بیان شده است و در اینجا

) حاض�ر ون�اظر ب�ودن در خ�ویش و نا ھمان اس�الم و تس�لیم ب�ودن اس�تد عیبا دیگران (ھر کجا کلمھ صلح بھ کار می رودن ھ�یچ چی�ز ب�ودن و ھ�یچ ج�ائی در دیگران ، دوستی با خ�ویش و دیگ�ران ، در ع�ین ھم�ھ چی�ز ب�ودن و ھم�ھ ج�ائی ب�و

کس در ھم�ھ ، و در پائین تر و نیز در باالترین جنبۀ چیزھا بودن و با ھمھبودن، صبور بودن، آرام بودن، مطمئن بودنحال و در ھمھ جابودن . بزرگترین دوست و بزرگت�رین دش�من چیزھ�ا ب�ودن ، مھرب�ان ت�رین و قھ�ار ت�رین ی�اور چیزھ�ا بودن . و در دل چیزھا بودن . خادم ترین و مخدوم ترین چیز برای چیزھا بودن . در عین غرق ب�ودن در چیزھ�ا ، برت�ر

نی�از از چیزھ�ا ب�ودن و ب�ی نی�از از خ�ود ب�ودن . و در ع�ین ح�ال ک�ھ چیزی�ت و در باالی چیزھا بودن و در عین ح�ال ب�یچیزھا است بی نیاز و برتر از از چیزیت است . واین چیز علی است و علویت ھر چیزی اس�ت . آغ�از ھ�ر چی�ز و وس�ط

آن معل�وم اس�ت و ھر چیز و پایان ھر چیز است . وجاودانگی . اینھا ویژگی ھای علی و علویت در چیزھاس�ت و آدرس ھر جوینده ای اگر بخواھد و مشتاق باشد می تواند آن را بیابد .

ـ در عین حال کھ این ویژگی علی و علویت چیزھا ھمگ�ی مح�ض و مطل�ق ھس�تند ول�ی در سلس�لھ مرات�ب گون�اگون و ٣ ده است . گوناگون دیده می شود و قابل مشاھ در نسبیتدر ھمھ الیھ ھا و سطوح و طبقات ھر چیزی ھم

در ی�ک دـ پس ھر چیز (ھر آدم) طالب علی و علویت خویش ، در ھر الیھ از وجود خویش کھ حاضر است م�ی توان� ۴دریابد و آن را تعقیب کند . این تعقیب علی در خویش ھمزمان است با ت را الیھ باالتر از آن الیۀ حضورش علی و علوی

ح و ھ�م الی�ھ خ�ویش . وای�ن تعقی�ب یعن�ی تس�لیم ش�دن عل�ی و علوی�ت در تعقیب علی در چیزی دیگر و درست و ھم س�طخویش و در غیر خویش در ھر درجھ ای کھ دریافت شده است و مشاھده گردیده است . از طریق این تسلیم ش�دن اس�ت

ھ دل ھ�ر کھ چیزی قادر خواھد بود کھ علی و علویت را در خویش و در دیگ�ری گ�ام ب�ھ گ�ام و چی�ز ب�ھ چی�ز دریاب�د ت�ا ب�چیزی کھ ھمان کمال علی و جمال علویت است برسد . بھ چیزی بھ نام علی رسیدن یعنی خود چیزی بھ نام عل�ی ش�دن اس��ت . پ��س عل��ی ، ش��دن اس��ت مرحل��ھ ب��ھ مرحل��ھ و الی��ھ ب��ھ الی��ھ ھ��م در خ��ویش و ھ��م در چی��زی دیگ��ر . وای��ن بایس��تی

یرا ھر چیزی کھ در درون چی�زی اس�ت در ب�رون آن چی�ز ھ�م ھمزمان و توأم باشد و در غیر این صورت محال است . ز بھ چشم قابل رؤیت است و وجود دارد . ھر چیز درون چیزھا یک جفت آشکار ھم دارد کھ خود ھمان چیز است .

ارتباط علی گونھ ای چیزی با چیزی، آدمی با آدمی و با. با چیزی دیگر چیزی انھـ پس علی یابی یعنی ارتباط مسلمان ۵. در ھ�ر م�ی رس�د و ب�ھ علوی�ت خ�ویش نم�ی رس�دنش�ود ب�ھ عل�ی ن. و چیزی تا تسلیم محض چیزھای عل�ی گون�ھ خودش

٢٣

چیزی (آدمی) ک�ھ دل ق�رار گرف�ت بایس�تی تس�لیم آن چی�ز ش�د ت�ا ب�ھ جم�ال دل و ب�ھ ظھ�ور دل برس�ی یعن�ی ب�ھ عل�ی و در قرارگاه ابدی واقع شوی و چیزی جاوید گردی .

علی یابی و دوس�ت ی�ابی و دل ی�ابی. و دی�دار ب�ا عل�ی و مربوط بھحاالت :باب بیستم . دل

ـ ھر گاه کسی بھ جستجوی علی پرداخت بایستی با تمامیت خود بھ ای�ن جس�تجو ادام�ھ دھ�د و تمامی�ت ھ�ر چی�زی دل ١مش�غول ای�ن ایت نی�ز آن چیز است . آنگاه کھ با دل بھ جس�تجوی عل�ی بپ�ردازی الج�رم ب�ھ ت�دریج ح�واس و فک�ر و اعض�

عمالت ھمھ در جستجوی علی قرار میگیرد.. خواب و بیداری ات و جھان مرئی و نامرئی ات و ھمھ اجستجو می شوند

. در اینج�ا جس�تجو دل خ�ویش باش�د ـ کسی بھ جستجوی عل�ی رغب�ت م�ی ورزد وب�ھ آن م�ی پ�ردازد ک�ھ در جس�تجوی ٢ی ھ�ر چی�زی مح�ال اس�ت ک�ھ ب�ھ ی�افتن آن چی�ز منج�ر ش�ود جستجو پیروی و مریدی و تسلیم بودن است.ھمان تعقیب و

مگر اینکھ این جستجو ھمان تسلیم بودن و پیرو بودن باشد . و کسی ک�ھ از دل خ�ود پی�روی م�ی کن�د و تس�لیم آن اس�ت در برون ھم دل را یعنی علی را دیر یا زود می یابد . میزان و شدت و خلوص و تمامیت این پیروی از دل ھر چق�در ک�ھ

باشد علی یابی در برون ھم بھ ھمان میزان است .

وتس�لیم باش�ی در بی�رون ھ�م ب�ھ ھم�ان می�زان وھر چ�ھ ک�ھ ب�ا دل�ت بیش�تر دوس�ت و نزدی�ک وب�ی ری�ا و مری�د و پی�رـ ٣ری�ا و س�ت و ص�ادق و ب�یودوستی و صدق کھ با دلت داری ، چیزی یا کسی را خواھی یافت کھ با تو بھ ھمان می�زان د

د . مسلمان باش

ـ با دلت ھر چھ یگانھ تر و بی ریاتر باشی چیزھای بیرونی ھم (اشیاء ، طبیعت ، آدم ھا ) ب�ھ ھم�ان می�زان ب�ا ت�و ب�ی ۴ریا تر و دوست تر ھستند . پ�س اگ�ر ب�ا دل�ت خص�ومت کن�ی و از آن س�رپیچی کن�ی و آن را انک�ار کن�ی و تک�ذیب کن�ی ،

اھن�د ب�ود . آن دوس�تی و ای�ن خص�ومت ھ�ر دو از ویژگ�ی علوی�ت چی�ز چیزھای بیرون ھم با تو بھ ھمان میزان چنان خوھاست و از ارادۀ علی است . منتھی در دوستی آسوده و برقرار و آرام و مرب�وط ھس�تی ب�ا چیزھ�ا ، و در دش�منی ، ب�ی

قرار و پریشان و بیمار و عقیم ھستی با چیزھا و در چیزھا و با خودت .

چیزھائی کھ در درون و برون ھر چیزی واقع است و ھمھ حاالت و صفات ھ�ر چی�زی ـ پس چیزیت ھر چیزی و ھمھ ۵ از علی آن چیز است چھ خوب و چھ بد .

ـ علی در ھر حالتی و صفتی و چیزی کھ بروز می کند چیزی ج�ز محب�ت و خ�دمت و آش�ناکردن آن چی�ز ب�ا چیزی�ت آن ۶ محبت و خدمت است . وست و اگر تو را بیمار می کند از سر چیزی از محبت ا رچیز نیست . یعنی خصومت علی با ھ

٢٤

صفت است و این صفت کانون وسرچشمۀ ھمھ صفات است و آن این است کھ علی ولی است » یک«ـ زیرا علی فقط ٧تی ک�ھ ب�ا فیعنی علی دوست است . تو بخواھی یا نخواھی او ھست و با تو دوست اس�ت . عل�ی ص�فت واح�ده اس�ت ، ص�

دیگری توصیف نمی شود بلکھ فقط با خودش وصف می شود . ھیچ صفت

ـ ھر کھ مرید دل خود باشد بھ میزان و شدت و قدرت و خلوص این ارادت ، دل ھم در برون راه دل چیزھا را بھ او ٨ص�لح و نشان می دھد و چشمش بر دل چیزھا باز می شود و مقیم دل ھا می شود و دل ھا مرید او می شوند و ب�ا اوب�ھ

دوستی می رسند . ھر کھ مس�لمان دل�ش باش�د جھ�ان مس�لمان او م�ی ش�ود و ب�االخره درب�رون دل�ش را ک�ھ ھم�ان عل�ی حد اطاعت از خدا و راه اسالم . است دیدار می کند. واین است راه وا

اول و آخر و رابطھ چیزھا . چیزیت . ظاھر وباطن .باب بیست ویکم :

ص�فتی و ح�التی و ، ھ�ر جان�دار و ب�ی ج�انی و ھ�ر موض�وع ویم ھر چیزی (ھ�ر ذره ای، ھ�ر ک�ره ایور کھ گفتـ ھمانط ١در ارتب�اط و مبادل�ھ و)در آن واحد و در ھمھ حال با ھمھ چیزھای عالم ھست و نیست (مرئی ون�امرئی) عمل ونیتی و ...

. فت و حتی تصورات ھم وجود ن�دارددریاون چنین ارتباطی ھیچ چیزی نیست و مطلقا الاقل در حیطھ تماس و د. وباستارتب�اط آن چی�ز اس�ت خاص می نماید ھمانا مجموعۀ واح�د و منس�جمی از پس چیزیت ھر چیزی کھ آنرا چیزی منفک و

. این را از قدیم گفتھ اند ماھیت و شخصیت چیزھا . و ب�ھ واس�طھ ن�وع رابط�ھ ای ک�ھ ھ�ر چی�زی ب�ا س�ایر با سایر چیزھاص�یت و موجودی�ت خ�اص خ�ود میش�ود: س�نگ، ک�وه، چش�مھ، درخ�ت ب�ا ماھی�ت و شخچیز ، چیز خاصی چیزھا دارد آن

.. ورنگھ�ا و بوھ�ا و ھ�ا و.عارفھ�ا، ظالمھ�ا، عادل ،خرما، بوتھ توت فرنگی، س�گ، مورچ�ھ، میکروبھ�ا، آدمھ�ا، جاھلھ�ا . یا عالم حواس (پنجگانھ)ده ایدن عالم را عالم ناسوت نامی.. . کھ ایخواص و ارزشھا و خوبیھا و بدیھا و.

اھیت و شخصیت و خواص و موجودیت خاص و فردیت چیزھا برداشتھ شود و دیده نشود و یا دی�ده ب�ھ زی�ر ـ اگر م ٢ پوست این فردیت برود و آن وقت دیگر چیزھا وجود ندارند بلکھ فقط یک چیز وجود دارد و آن ھ�م چیزی�ت اس�ت . فق�ط

نامیده اند . و وجود یکی است . » وجود«آن ھم جوھرۀ چیزیت چیزھا است . کھ آن را از قدیم چیزی است کھ ھست و این عالم را عالم ملکوت نامیده اند . یا عالم فکر وخیال .

ـ ماھیت و شخصیت و فردیت چیزھا و اصال چی�زی ش�دن ھ�ر چی�زی منف�ک از س�ایر چیزھ�ا خ�ود ناش�ی و از خ�واص ٣یزیت است . یعنی خود وجود و چیزی�ت اس�ت ک�ھ موج�ب تفکی�ک و کث�رت م�ی ش�ود . یعن�ی کث�رت و واحد و چ» وجود«

و چیزیت است کھ بروز می کند و ظاھر می شود و بھ چش�م » وجود«ھا و رنگ ھا و خواص خود در جوھرۀ چیزشدن آن در درون�ش پ�اک ش�ود و و لمس و دریافت می آید . پس اگر این خاصیت کثرت در ب�اطن و ج�وھرۀ وج�ود ک�ل ھ�م از

این جوش و خروش باطنی عالم وجود کلی پاک شود و باز چشم بصیرت زیر آن بلغزد آنگاه دیگ�ر ب�ی رنگ�ی و س�کون . این ع�الم را جب�روت نامی�ده صورات ھم جائی برای زیست ندارندو آرامش مطلق است و عالم فنا است کھ در آن حتی ت

وز اثری از چیز وجود دارد گر چھ آن اثر فنا باشد و اینجا نزدیکترین منزل وجود ب�ھ جم�ال اند . یا عالم دل . تا اینجا ھن پروردگار است .

٢٥

برکش�ند وب�ھ محض�ر حض�رت راـ در صحرای فنای دل باید ھزار سال در عشق و نیاز محض و مطل�ق بس�وزی ت�ا ت�و ۴یا عالم عشق محض . اینجا عالم فنای باقی اس�ت ک�ھ بھ جایگاھی کھ آن را الھوت نامیده دل کھ پروردگارست برسانند .

اول و آخر ھر چیزی و کل جھان ، یکی است و ظاھر عین باطن است .

ـ پس عالم ناسوت جمال عالم ملکوت است و ملکوت جمال عالم جبروت است و جبروت جم�ال ع�الم الھ�وت اس�ت . ۵ ت جایگاه مقربین و الھوت جای اولیاء است .واین چھار صورت تو در تو از ھر چیزی است . جبرو

مشاھده جمال حضرت عشق ، حقیقت جمال ناسوتی را ب�رای نخس�تین ب�ار درم�ی ی�ابی و م�ی ـ در عالم الھوت تازه با ۶ بینی کھ این ھمان است و این دو یکی است . ودر واقع این چھار جمال یکی است .

ت . و بھ واسطھ اوست کھ می توان بھ عالم ملکوت و جب�روت و ب�ھ ـ جمال حضرت عشق در عالم ناسوت ، علی اس ٧الھوت برسی . یعنی بھ واسطھ خود او بھ خود او می رسی . از عل�ی ت�ا ا� . وآنگ�اه ک�ھ رس�یدی خ�واھی دی�د ک�ھ ا� ،

ای�ن چھ�ار س�فر ب�رای بسیار برتر است از آنچھ کھ در عالم ناسوت می دیدی (علی) . و می گ�وئی ا� اکب�ر . البت�ھ ھم�ھ طالب علی ، در ھمین عالم ناسوت بھ وقوع می پیوندد . و علی ابن ابی طال�ب اول�ین چی�ز در ع�الم ناس�وت ب�ود ک�ھ ای�ن

چھار سفر را تا بھ انتھا طی نمود و شد .

ود خ�ویش ـ و این سفرھا گام بھ گام و ھمزمان در درون و برون آدم طالب علی است . یعنی کھ کسی ب�ھ ملک�وت وج� ٨ آخر . یبا ملکوت جھان سروکار دارد و ال وھمان مرحلھ در ملکوت چیزھا و جھان واقع است در راه یافتھ

ـ و ھر کدام از این چھار الیھ و طبقۀ چیزھا ، خود سھ طبقھ دارد : دوزخ و ب�رزخ و بھش�ت . ک�ھ دوزخ ھ�ر ک�دام ب�ھ ٩ش�ت نی�ز . و م�ثال دوزخ ع�الم ملک�وت بس�یار ع�الی ت�ر اس�ت از کلی متفاوت از دوزخ عالم ھای دیگر است و ب�رزخ وبھ

آخر . یو البھشت عالم ناسوت

ـ و علی چیزی است کھ یک پایش در دوزخ ناسوت و پ�ای دیگ�رش در بھش�ت الھ�وت اس�ت . وعل�ی وج�ودی اس�ت ١٠رد و کم�ال جم�ال ب�ر ھم�ھ الھوتی کھ در ناسوت انجام وظیفھ می کند . وسراسر این چھار جھان را در زی�ر ام�ر خ�ود دا

و کمال جمال آدم ھ�ا در ھ�ر ی�ک از چھ�ار جھ�ان عل�ی اس�ت . وآن چیزھا در ھر کدام از این چھار جھان آدم ھا ھستند کمال جمال ھر آدمی است کھ در ھر کدام از این جھان ھا بھ علویت وج�ود خ�ویش م�ی رس�د و عل�ی را ھ�م ھمزم�ان در

تا بھ عالم الھوت کھ علی ھمان ا� است و در دیدار ا� خواھی دید کھ ا� اکبر اس�ت یعن�ی ھمان مرحلھ مالقات می کندر نیس�ت و س�یس�فر ای�ن چھ�ار جھ�ان ج�ز ب�ا علوی�ت وج�ود م وبسیار برتر از آن چیزی بود ک�ھ ت�ا قب�ل از آن م�ی دی�دی .

وای�ن س�اختمان چھ�ار طبق�ھ در واق�ع ب�اطن علویت وجود خود راه است و صراط المستقیم عبور از چھار جھان اس�ت . جھان است از برای کسی کھ در جستجوی علویت وجود خویش است و گ�ام ب�ر م�ی دارد . علوی�ت وج�ود یعن�ی اعالئی�ت

تر شدن وجود . عنی عالی شدن وجود و عالی و عالیوجود . ی

کم�ال ح�واس عل�وم ظ�اھری اس�ت از ن�وع ـ پس چیزھ�ا و ک�ل جھ�ان ب�ر علوی�ت اس�توار و ب�اقی و موج�ود اس�ت . و ١١ علومی کھ امروزه می بینیم . اوج اندیشۀ عرفان است و اوج دل فنا است . اوج روح ، عشق است .

٢٦

پس . سقف ھر الیھ ای کھ آسمان آن استزمین و آسمان وجود دارد ١٢ـ اگر طبقات این ھرم را مجموعا بشماریم ١٢. مثال زمین بھشت ناسوتی آسمانش دوزخ ملکوتی است وقتی کھ مان باالی سر استمیشود و باز آساز باال رفتن زمین

نتق�الی و خ�الء اس�ت و از آنجائیکھ برزخ در واقع مراح�ل ا. آخر یکف دوزخ زمین است و ال ،وارد دوزخ ملکوتی شدیوشش�ی) ن�ھ آغ�ازی ن�ھ پای�انی، س�قفی (پ، نھ پایگاه و تکیھ گ�اھی دارد و یدارد و نھ آسمان ی، لذا نھ زمیندر ھر الیھ ای

. و احل انتقال دوزخی ب�ھ بھش�تی ھس�تند. پس برزخ ھا در مجموع بھ خودی خود وجود ندارند و مرنھ اولی و نھ آخری. و دوران ھ�ای انتق�الی وزخ ھ�ا و بھش�ت ھ�ا اف�زوده ش�ده اس�تفقط برای بیان حاالت است کھ ب�رزخ ب�ھ طبق�ات م�ابین د

. وعالم الھوت ھم دارای طبق�ات خاص�ی اس�ت و دوزخ وب�رزخ و بھش�ت آن رحم بھ برون لحظھ تولد کودک از است مثلبھ کلی از سھ عالم مادون آن متفاوت است زیرا عالم الھوت در حیطھ مخلوق و عالم خلق�ت نیس�ت بلک�ھ الھ�وت وح�دت

س�ھ ع�الم جب�روت محض و روح است و روح از آن پروردگارست و خود خالق است نھ مخلوق . پس عالم خلقت ھم�انزمین و ۶طبقھ عالم ھستی است کھ ۶طبقھ کھ ھمان ۶و ملکوت و ناسوت است کھ منھای عالم اسمی برزخ می ماند

زم�ین و آس�مان م�ادون مخل�وق ۶ ابدی است ک�ھآسمان خلقت است . کھ ھفتمین آن عالم الھوت است کھ زمین وآسمان روز آفری�ده ش�د . وجال�ب توج�ھ ۶ه در ق�رآن ک�ریم اس�ت ک�ھ در م�دت زمین و آسمان ذک�ر ش�د ٧آن ھستند . واین ھمان

شد زیرا طبقھ ھفتم آن (الھوت) نی�ازی ب�ھ آف�رینش نب�ود بلک�ھ ھم�ان بق�ای روز آفریده ۶طبقھ جھان در ٧است کھ این و روز ص��رف روز آفری��ده ش��د . ک��ھ د ۶طبق��ھ آن در ۶ازل��ی ب��ود و ھم��ان روز ازل اب��دی اس��ت و ی��ا اب��د ازل��ی . فق��ط

روز دیگ�ر آن ص�رف آف�رینش ٢روزش صرف آفرینش زمین ( جای زیس�ت انس�ان ـ ک�ره ارض) و ٢آفرینش انسان و ترتیب آفرینش بھ عک�س اس�ت : اول ک�ل کائن�ات ، دوم ک�رۀ زم�ین و س�پس آدم . و آدم کام�ل نکل کائنات شد . منتھی ای

یعن�ی توان�د از ای�ن طبق�ات ب�اال رود و ب�ھ کم�ال جم�ال خ�ود شدۀ خلق�ت ش�د و اش�رف مخلوق�ات . یعن�ی موج�ودی ک�ھ م�ی برسد و این رسیدن ھمان علی شدن است و علویت وجود انسان و اشرفیت اوست . پروردگار

»پایان«