منابع و مراجع1394پارادایم های پردیس، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران، . شاهچراغی ، آ[ 1]مهرداد قیومی بیدهندی، انتشارات :معماری و راز جاودانگی راه بی زمان ساختن، ت . کریستوفر ، ا[ 2]

1390دانشگاه شهید بهشتی، نشریه معماریمنطقه گرایی و چالش های معماری معاصر در آغاز هزاره سوم ، . شایان، ح ، کامل نیا ، ح [ 3]

.1387، و شهرسازی [4] Prevel A. Paysage urbain. a´ la recherche d’une identite´ des lieux: CERTU,

2006احیای فضاهای شهری با استفاده از کافه های فضای. حقیقی بروجنی، س، یزدانفر، س، بهزادفر، م[ 5]

.1394، فصلنامه هنرهای زیبا، (نمونه موردی خیابان چهاباغ اصفهان)باز1392خسرو افضلیان، انتشارات کتابکده کسری، :شهرهای پایدار برای سیاره ای کوچک، ت . راجرز، ر[ 6]1395انسان شناسی شهری ، انتشارات نی، . فکوهی، ن[ 7]، تهران، طرح منظر شهری نواب جدید، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. خلیل پور، م[8]

1387..1393، فصلنامه منظرنقش حواس دیداری در کیفیت فضای پیاده، . گشنبانی، م [ 9]

چکیدهث شهر ها مکان تعامالت اجتماعی هستند و این تعامالت در فضاهای مناسب باعب

امبروزه ببا ماشبینی شبدن جوامب . ایجاد آرامش روانی استفاده کنندگان می شود ی فضبایی شبهر هبا در پب–انسانی ، در اکثر نقاط دنیا مدیران و حاکمان سیاسبی

ر در این قبیل اقبدامات معمبوب ببا ت ییب. انسانی کردن محیط های شهری هستند امبروزه متصصصبان. ساختار کالبدی شهر یا از طریق نوسازی آن انجام مبی شبود

متوجه شده اند که پایداری و تداوم حیات شهر ها ، با انسبان مبدار کبردن محبیط آن اما این اقدامات نباید مانعی برای روند هبویتی محبیط تباریصی. انجام می شود

تبوان شود ، بلکه با رویکردی نوین همراه با نگباه ببه گتشبته و عناصبر حیبات آن باین نگبار ببر. محیطی مدرن و با نیاز های روز و در عین حال هویت گرا ساخت

ی آن است تا پیشنهادی برای احیای بازار انزلبی و تبداخل ببازار و پیباده راه ، در پبا این احیای سنت ها و خاطرات جمعی مردم شهر انزلی با نگاه منطقه گرایی باشد ت

. شهر به عنوان یک شهر بندری ، به کیفیت های خود دست یابد

شهر ، تعامالت اجتماعی ، نوسازی ، هویت ، احیا ، منطقه گرایی : واژه های کلیدی

مقدمه

بیان مسئلهن کیفیت یک شهر با تعامالت اجتماعی آن بررسبی مبی شبود و ببازار مرکبز همبی

ی بازار ها اکثرا در مرکز شهرها واق شده اند و همین امر ببا صبنعت. تعامالت است همجواری جنب و . شدن و ماشینی شدن جوام مشکالتی را به وجود آورده است

جو بازار و ترافیک شهری در ایران ، مدیران شهرها را بر آن داشته تبا ببه جبایا از حل مسئله و اصالح آن ، به پاک کردن صورت مسبئله روی بیاورنبد و بازارهبا ر

اما از این مسئله غافل می مانند که هویت یبک شبهر همبان. مرکز شهر دور کنند وهش در پب . بازار می باشد و نشان دهنده ی تکاپو و کیفیت کل یک شبهر اسبت

ی یبک پیش رو سعی شده است تا با باز آفرینش و نوسازی مکان قبدیم ببازار انزلبیفیبت مکان تعاملی با رویکرد منطقه گرا هویت های گتشته ایجاد شود و دوبباره ک

.های نهان شهر جان بگیرد

فرضیه پژوهشه ی باز آفرینش بازار با رویکردهای هویت گرا و تعباملی سبب جبتب بیشبتر همب

اقشار مردم به زنبدگی و حضبور در شبهر شبده و ایبن قبیبل اقبدامات ببه اقتصباد ی کندگردشگری و مطرح شدن شهر به عنوان یک شهر توریستی و پایدار کمک م

ضرورت موضوعی شبمال بندرانزلی از بزرگترین بنادر شمال کشور و رابط اقتصبادی ببین کشبورها

دار می دریای خزر و ایران بوده و به همین دلیل از اهمیت توریستی بسیاری برخوری امروزه یکی از عوامل جتب توریست ، سیمای شهری و مکان های تفریحب. باشد

آن است که پیاده راه ها و بازار ها از مهمترین عوامل در جتب گردشبگر و از مهبم لی از ایبن موضوع باز آفرینش بازار انز. ترین مناب مالی در اقتصاد شهری می باشد

فضبایی -رو حایز اهمیت است که در سبال هبای اخیبر مبدیران اقتصباد سیاسبی سبنتی شهرستان بندرانزلی در پی رف موان ترافیکی ، اقدام به جاببه جبایی ببازار

و هفتگی این شهر کردند و این امر سب از بین رفتن جنب و جبو هبای فعبالشبده ]که قل تپنده ی انزلی مبی باشبد [پایدار مردم در ناحیه ی مرکزی شهر

همچنین این قبیل اقدامات سب مصدو شدن چهره ی فرهنگبی شبهر و. است ک همچنین انزلی در طی سده ی اخیبر دارای یب. کاهش صنعت توریسم شده است

کان شاخص پیاده راه به طول تقریبی دو کیلومتر می باشد که البته به عنوان یک می به حساب آمده و بیشتر جنببه ی تفریحبی دارد و کمتبرین همجوشبی ببا زنبدگ

ه ببا فرهنگی در نزدیکی مرکز شهر ک–ایجاد یک پیاده راه تجاری . روزمره را دارد زندگی روزمره مردم همجواری داشته باشد می تواند به چهره ی هبویتی شبهر کبهی همان بندرگاه و اتمسفر بندری است کمک بسیاری نموده و همبین طبور شبروع

. برای پیاده محور نمودن شهر باشد

جز بازار هفتگی دارای م ازه های ثابت هم می باشد که محل فرو انواع لوازم مبوردنیاز مردم مانند آجیل و خشکبار ، مبواد غبتایی و لبنیبات ، ببار فروشبی هبا و امانبت

ی در گره ی مرکزی، بازار ماه. است ... فروشی ها ، لوازم شکار ، صیادی و کشاورزی و فروشان قرار دارد که همه روزه محل عرضه ی ماهیان دریای خزر می باشد و یکبی از

.قط های فرو ماهی در شمال کشور می باشدود در حال حاضر این راسته با توجه به انتقال بازار ببه مکبانی دیگبر و همینطبور وجبببه اغتشا بصری و آلودگی های محیطی دارای دید و منظر مناسبی نمبی باشبد و

آلودگی های ببازار مباهی ، امنیبت کبم منطقبه و . هیچ وجه مکان خوشایندی نیست آلودگی های بصری نمای ساختمان های موجود سب شده از کیفیت هبای محیطبی

.چیزی باقی نماند

روند طراحیزندگی شروع طراحی با این شعار آغاز شده است که این راسته بازار مکانی باشد برای

و در محیط کار و زندگی اگر مطلوب باشد باعث ایجاد آرامبش روانبی. در کنار تفریح .نتیجه فراهم شدن شادی و نشاط ، امنیت و تعامل در شهر می شود

آلترناتیوهای طراحیآرام سازی مسیرپیشنهادی برای عملکردهااصالح مورفولوژی بافت

نتیجه گیریوبازار،طرحایندر.استبودهگتشتههایهویتمبنایبرمسیراینطراحییشپهمچنین.استشدهانجامگراییمنطقهرویکردبانوسازیواحیا،آنتعامالت

وریستیتو،گراتعاملشهریکهایکیفیتایجادباعثطرحاینکهشودمیبینیهایپتانسیل،محیطسازیآرامومرورخودرووعبورحتفباهمچنین.شودپایدارانسیلپتاینازیکی.استشدهگرفتهبهرهمحیطبهبوددروشدهشناختهموجود

می.باشدمیاستگرفتهقرارطراحیسایتمجاورتدرکهروگای،رودخانهها:بردکافیبهرهدوپیشنهادیطرحباشدهبهسازیمنظراینازتوانشهربندریمنظراحیایهایخودروازاستفادهجایبه)مروروعبورمسیرعنوانبهرودخانهازاستفاده

(شوداستفادهتاکسیهایقایقازتاکسی

بازارنایبازیابیومنظربهبودفوق،پیشنهادیطرحاجرایباشودمیبینیپیشطرحازکنندهاستفادههایگروهافزایشنیزوعملکردهاکیفیتبهبودبهمحلی

منظرودیدکهآیدمیدستبهمهمایننیزسرانجامو.شودیافتهدستپیشنهادیبامستقیمیارابطهدربیشتراجتماعیتعامالتنیزوکاربریکیفیتافزایشبابهتردارندقرارهم

راهبردهای بازآفرینی با رویکرد منطقه گرایی(پیشنهاد بازآفرینش بازار انزلی)

3، مائده احمدی کته سری2سیدهادی پوررضا، 1صدیقه یوسفی رودبرده

موسسه آموزش عالی دیلمان3؛موسسه آموزش عالی دیلمان2؛ موسسه آموزش عالی دیلمان1sarah.yousefi20@yahoo.com

و اخباری نعلبکی ها می خورد تا خستگی را به در برد و به گفت و گویی بدل شدهی در آن گفته شود ؛ همگی این عناصرکیفیت های یک بازار سنتی است کبه زنبدگیبت کیف.جریان دارد در واق می توان همه ی این عناصر را کیفیت بی نام نامیبد

ت را مبی این کیفی. بی نام را نمی توان ساخت بلکه می توان طی روندی ایجادکرد دبیر توان با کار و در نهایت سهولت به وجودآورد ؛حتی نمی توان آن را اختراع یا تب

خبور این کیفیت وقتی پدید می آید که از رونبد آفبرینش کبه در. یا طراحی کرد ایی یعنی باید الگوهایی که آسی دیده اند را شناسب. [2]خود آن است ناشی شود

وند و کرد و بر بازآفرینش آن ها تال کرد تا احیا شوند و در کالبد جدید زنبده شب.به زندگی قدیم خودادامه دهند

منطقه گرایی. د احیا و تداوم دادن به هویت و حافظه ی تاریصی ، منطقه گرایی نامیده مبی شبوتر منطقه گرایی یکی از رویکردهای معماری است که در تعامبل ببا فرهنبو و بسب

اقلیمبی فرهنگی قرار داشته و بر لزوم توجه به وی گی های فرهنگی ، ج رافیبایی ووا این خصوصیات در نهایت به معماری حبال و هب. به منطقه خاص تاکید می کند

.[3]بصشیده و حس مکان را در مواجهه با فضا تقویت می کند

راهبردهای بازآفرینی

هویت و نوسازی شهر•هویت همواره به تعبیر انسان معطوف است ، زیرا ایبن انسبان اسبت کبه هویبت راشکل میدهد و واقعیت می بصشبد و هویبت مکبان ببدون حضبور انسبان واقعیتبی

احیای یک مکان لزوما ببه معنبای احیبای کالببدی آن . [4]ملموسی نصواهد بود ته آن نیست بلکه در شرایطی ، احیای فعالیت ها و رواببط انسبانی رایبر در گتشب

ط مکان می توانند در احیای معانی منتس به ان و در نتیجه حس مکبان ان محبی. [5]می باشد

انسان محوری شهر•ی را به از بین رفتن فضاهای عمومی چند بعدی در شهر ها میتواند نتایر فاجعه بار

مومی هرچه از سرزندگی و پویایی فضاهای ع. لحاظ اجتماعی به دنبال داشته باشد[6] .کاسته شود ، تمایل به مشارکت در زندگی اجتماعی نیز تقلیل می یاید

شهر و سیاست•شهر مجموعه ای است متشکل از گروه های نصستین و اتحاد های هدفمند جمعیکه همه ی اینها در ساختارهایی دایم و درون پهنه هبایی نسببتا محبدود اسبکان

ابت ، مساکن ابزار فیزیکی اساسی برای وجود شهر عبارتند از یک کالبد ث. یافته اند مباعی پایدار ، تاسیساتی دایم برای گرد آوردن ، تبادل و ذخیره سازی ، و ابزار اجت

آینبدهای عبارتند از تقسیم اجتماعی کار که نه فقبط زنبدگی اقتصبادی ؛ بلکبه فرنگی را این کارکردهای اجتماعی ، اقتصادی و فره. فرهنگی را نیز تضمین می کند

ت ییبرات باید در کالبد شهر تقویت کرد و با بررسی های موشکافانه تری دست ببهنتیجبه ایبن اسبت کبه بایبد سیاسبت هبای . [7]قسمت یا بصشی از کل شهر زد

قتصادی ا–فضایی شهر بازنگری شود و این امر با مهار نیروهای سیاسی -اقتصادیچون یک شهر خوب نتیجه ی سیاست های خوب و یک شبهر ببد. انجام می شود

.نتیجه سیاست های بد است

ایجاد منظر شهری•لکه سر ادراکات محسوسی از سیمای شهر ، تنها در زمینه ی عناصر بصری نبوده ، بدهی به و صدای محیط ، بو و سایر عوامل تاثیر گتار بر حواس انسانی نیز در شکل

ی از آنجایی که شاخص ترین حس انسان، حس بینای.[8]آن ایفای نقش می کنند یافتبه هبای اخیبر . است ، حواس غیر بصری از توجه طراحان مهجبور مانبده اسبت

جملبه روانشناسی محیط ، بیان گر آن است که پاسصگویی به نیاز هبای انسبان ازیبزان نیاز به خلوت ، آرامش ، تعمق ،خودارزیابی و خود شکوفایی ، برای افبزایش م

اری بهداشت روان موثر است و حضور فعال شهروند پیاده در شبهر بسبیاری از بیمبامبا تبا زمبانی کبه . های روانی ، جسمی و اجتماعی در جوام را کاهش می دهبد

حقبق بستر مساعدی برای حضور مصاط فراهم نباشد ، کیفیت زندگی در شبهر م.[9]نصواهد شد

نورپردازیساماندهی محیط های بی نظم•نشانه گتاری•...تسهیل در درک کلیدی از فضایی خاص مثل ورودی ها و•تداوم چشم اندازهای شهر در ش •

بازار انزلی در گذر زمانهای از گتشته در این راسته در روز. شنبه بازار انزلی قدمتی حدود یک قرن دارد

این مکان محل فرو اجناس محلی. شنبه بازار محلی برپا داشته شده است ه بهاین راست. روستاییان و گاه م ازه داران و دست فروشان شهر انزلی بوده است

دانشگاه شهید بهشتی تهران–ایران . چهارمین کنگره بین المللی عمران ، معماری و توسعه شهری

تعریف بازآفرینیواژه ی بازآفرینی دارای معانی چندوجهی است اما در حوزه ی طراحی و معمباری ،

یبانی نبو ، بازآفرینی به معنای به کارگیری تجربیات گتشته در فرآیند طراحبی ببا بی در استفاده از شیوه هایی پویا و متناس با پارادایم ها ، خواست ها و نیازهای جار

در زبان انگلیسبی در حیطبه ی طراحبی ببه معنبیRecreation. هر زمان است می توان گفت ببازآفرینش نبام دیگبری از .[1]فرینی و دوباره خلق کردن است آباز

هی به با نگا. اتمسفر و یا همان حس مکان و تعلق خاطر به محیط در گتشته است ی بازارهای قدیم که اکنون هم موجود هستند یک سری عناصر مشبابه را دنببال مب

ک عناصری چون جن و جو کسبه ، صدای گاری دستی ها ، فریاد زدن ی. کنیم یکاس برای فرو محصوبت دکانش ، عطر چای و صدای لیوان هایی که به رو