راٍَٺډ ي هيواًٹ ٍ٭ًمؼډ زٖيُ ٤يلډ - doe.ir 3)ڇيى يچػ( زٖيُ...

1348
٭ ډؼماويه ٹ يار ډٺ٤ ډليزي ( سيوناو كىودات بيه ها و معاهمللي ال) ( ػچي ىيڇ) يهي سي: ىٵشٹى كٺډبنب ز٩ كٶب٤ ډليزي

Upload: others

Post on 06-Jun-2020

15 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ ُيٖز ډلي٤

    (الملليهاومعاهداتبيهكىواوسيون) (ىيڇ ػچي)

    : سيييه كٺًٹى ىٵشَ

    ُيٖز ډلي٤ كٶب٩ز ٕبُډبن

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 2

    ٵَُٕز اڅمچچي ػُبوي ډٮبَيار ثيه: ثو٘ ايڃ

    َبي كيًاوبر ي ځيبَبن اڅمچچي ځًوٍ ٹبوًن اڅلبٷ ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سؼبٍر ثيه -1

    (CITES.)يكٚي ٽٍ ىٍ ډٮَٟ ه٦َ وبثًىي ٹَاٍ ىاٍوي اڅلبٷ ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن كمبيز ډيَاص ٵََىڂي ي ٥جيٮي ػُبن ٹبوًن -2َبي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ډَث٣ً ثٍ سبالة -3

    َبي ُيٖشڂبٌ دَويځبن آثِي اڅمچچي ي سبالة ثيهٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ اٝالكي ٽىًاوٖيًن -4

    َبي ُيٖشڂبٌ دَويځبن آثِي ييٌْ سبالة اڅمچچي ثٍ َبي ډُڈ ثيه ډَث٣ً ثٍ سبالة ( ٽىًاوٖيًن ٍاډَٖ)

    اڅمچچي ي َبي ډُڈ ثيه ٽىًاوٖيًن سبالة 7ي 6ٹبوًن دٌيَٗ اٝالكيٍ ډًاى -5 (ٍاډَٖ)َبي ُيٖشڂبٌ دَويځبن آثِي سبالة٩ز ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ييه ىٍ ډًٍى كٶب -6

    .اُ اليٍ اُن ُيٖز ٕبُډبن ډچڄ دَيسپڄ ډًوَاڃ ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن ثَوبډٍ ډلي٤ -7َبي څىين ي ٽذىُبٻ ٍاػ٬ ثٍ دَيسپڄ ډًوشَآڃ ٹبوًن سًٞيت اٝالكيٍ اػالٓ -8

    .ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن .اٝالكيٍ دَيسپڄ ډًوشَاڃ ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن -9

    اٝالكيٍ دَيسپڄ ډًوشَاڃ ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن ډًٞة اليلٍ -10 1378/(12/9)يبُىَميه اػالٓ ا٭٢بء دپه

    ٹبوًن اػبٌُ ٭٢ًيز ػمًٍُي إالډي ايَان ىٍ ٽىًاوٖيًن ثبُڃ ىٍثبٌٍ ٽىشَڃ -11 .ډَُي ډًاى ُائي ُيبن ثو٘ ي ىٵ٬ آوُب اوشٺبالر ثَين

  • 3 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    اڅمچچي ي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيهٹبوًن اػبٌُ اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډ -12 .وؼبر ىٍيبيي

    اڅمچچي آډبىځي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -13 ډٺبثچٍ ي َمپبٍي ىٍ ثَاثَ آڅًىځي وٶشي

    ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ػچًځيَي اُ آڅًىځي -14 (Dumping.)ي ىيڂَ ډًاىىٍيبيي وبٙي اُ ىٵ٬ ډًاى ُائي

    اڅمچچي ډياهچٍ ىٍ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -15ىٍيبَبي آُاى ي ىٍ ًٍٝر ثَيُ ًٕاوق آڅًىځي وٶشي ي دَيسپڄ ډياهچٍ ىٍ ىٍيبَبي

    آُاى ىٍ ًٍٝر ثَيُ آڅًىځي ٱيَوٶشيٕبُډبن ډچڄ ډشلي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن -16

    ُايي ډًاػٍ ُىايي ىٍ ٽًٍَٚبيي ٽٍ ثٍ ٥ًٍ ػيي ثب هٚپٖبڅي ي يب ثيبثبن ثَاي ثيبثبن ثٍ ييٌْ ىٍ آٵَيٺب. ثبٙىي ډي

    (BDC)ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سى٫ً ُيٖشي -17آة ي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سٲييَار -18

    (UNFCCC)ًَاٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ ډَث٣ً ثٍ اػَاي ډٶبى ٽىًاوٖيًن ٕبُډبن ډچڄ ډشلي ىٍ ُډيىٍ -19

    ډيالىي ٍاػ٬ ثٍ كٶ٨ ي ډييَيز ًهبيَ ډبَيبن 1982كٺًٷ ىٍيبَب ډًٞة ىٕبډجَ اي ډُبػَ ي ٽبٙبوٍ

    (MARPOL)َب اڅمچچي ػچًځيَي اُ آڅًىځي وبٙي اُ ٽٚشي ډشه ٽىًاوٖيًن ثيه -20ډَث٣ً ثٍ ٽىًاوٖيًن 1978ٹبوًن اڅلبٷ ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ -21

    (MARPOL)َب اڅمچچي ػچًځيَي اُ آڅًىځي ىٍيب وبٙي اُ ٽٚشي ثيهػُز اٝالف 1992ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ -22

    ي دَيسپڄ (1969)اڅمچچي ډٖئًڅيز ډيوي وبٙي اُ هٖبٍر آڅًىځي وٶشي ٽىًاوٖيًن ثيه

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 4

    اڅمچچي ثَاي ػجَان هٖبٍر ػُز اٝالف ٽىًاوٖيًن سإٕئ يټ ٝىييٷ ثيه 1992 آڅًىځي وٶشي

    اڅمچچي ٽىشَڃ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -23 1280)ډيالىي 200َب ډًٞة ډ٢َ ١يهٌِ ثَ ٍيي ٽٚشي( َبي ٕيٖشڈ)َبي ٕبډبوٍ

    (َؼَي ٙمٖياڅمچچي ىٍثبٌٍ ٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيهٹبوًن اڅلب -24

    ډؼچٔ 22/3/1389ډٖئًڅيز ډيوي ثَاي هٖبٍر آڅًىځي وٶز ًٕهز ٽٚشي ډًٞة .ًٍٙاي إالډي

    اڅمچچي وبيَيثي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -25 .ًٍٙاي إالډي ډؼچٔ 22/3/1389َب ډًٞة ىٍثبٌٍ اوشٺبڃ الٍٙ ٽٚشي

    اڅمچچي ٽىشَڃ ي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -26 ډييَيز آة

    .ډؼچٔ ًٍٙاي إالډي 12/3/1389َب ډًٞة سًاُن ي ًٍٕثبر ٽٚشي آډبىځي، ( سَٚيٶبر)ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ -27

    2000آڅًىځي وبٙي اُ ډًاى ه٦َوبٻ ي ٕمي ډًٞة ډٺبثچٍ ي َمپبٍي ىٍ ثَاثَ ًٕاوق (َؼَي ٙمٖي 1379ثَاثَ ثب )ډيالىي (ٽبٍسبَىب)ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ ايمىي ُيٖشي -28اڅمچچي ًهبيَ ّوشيپي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ډٮبَيٌ ثيه -29

    ځيبَي ثَاي ٱٌا ي ٽٚبيٍُيبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ ٽيًسً ىٍ ډًٍى ٹ -30

    ٽىًاوٖيًن ؿبٍؿًة ٕبُډبن ډچڄ ډشلي ىٍ ډًٍى سٲييَ آة ي ًَاٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن إشپُچڈ ىٍ هًٞٛ -31 (POPs)َبي آڅي دبيياٍ آاليىيٌ

  • 5 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    ثٍ ٽىًاوٖيًن ٍيسَىاڇ ىٍ ډًٍى آييه ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان -32َبي ه٦َوبٻ ٽ٘ ا٭الڇ ١ٍبيز ٹجچي ثَاي ثَهي ډًاى ٙيميبيي ي ٕمًڇ ىٵ٬ آٵز

    (PIC)اڅمچچي هبٛ ىٍ سؼبٍر ثيه (CMS)َبي ډُبػَ يكٚي ٹبوًن اڅلبٷ ثٍ ٽىًاوٖيًن كٶب٩ز اُ ځًوٍ -33 1952بر ډًٞة اڅمچچي كٶ٨ وجبس ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -34ٍٕبوي ثٍ َىڂبڇ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ٽمټ -35

    اي اي يب ٵًٍيز ٍاىيًڅًّيټ ي ٽىًاوٖيًن ا٭الڇ ٵًٍي كبىطٍ َٖشٍ يٹ٫ً كبىطٍ َٖشٍاُ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ډى٬ ځٖشَٗ، -36

    .َبي ٙيميبيي ي اوُياڇ آوُب الفسًڅيي، اوجبٙز ي ثپبٍځيَي ٕډَث٣ً ثٍ ٽىًاوٖيًن ايمىي 1988َبي دَيسپڄ ٕىي وُبيي ٽىٶَاؤ ثب ٹ٦ٮىبډٍ -37

    ػبن اٙوبٛ ىٍ ىٍيب اي ډٮبَيار ډى٦ٺٍ: ثو٘ ىيڇ

    اي ٽًيز ثَاي َمپبٍي ىٍثبٌٍ كمبيز ـ اليلٍ ٹبوًوي ٍاػ٬ ثٍ ٽىًاوٖيًن ډى٦ٺ1ٍ

    ٗ .َـ 1357ٕبكچي ىٍ ثَاثَ آڅًىځي ٽًيز ـ ي سًٕٮٍ ډلي٤ ُيٖز ىٍيبيي ي وًاكي اي ثَاي ډجبٌٍُ ثب آڅًىځي وبٙي اُ وٶز ي ٕبيَ ډًاى ـ دَيسپڄ َمپبٍي ډى٦ٺ2ٍ

    ٗ .َـ 1357ډ٢ٌَ ىٍ ډًاٍى ا٦١َاٍي ٽًيز ـ ـ ٹبوًن اػبٌُ اڅلبٷ ثٍ دَيسپڄ ٍاػ٬ ثٍ آڅًىځي ىٍيبيي وبٙي اُ اٽشٚبٳ ي 3

    إشوَاع اُ ٵالر ٗ .َـ 1368ٹبٌٍ ٽًيز ـ ُيٖز ىٍيبيي ىٍثبٌٍ ډىبث٬ آڅًىځي ډٖشٺَ ـ ٹبوًن دَيسپڄ ٍاػ٬ ثٍ كمبيز ډلي4٤

    ىٍ هٚپيـ دَيسپڄ ٽىشَڃ اوشٺبالر ثَين ډَُي ډًاى ُايي ه٦َوبٻ ي ىيڂَ ١بيٮبر ىٍ ىٍيب 5

    ٗ .َـ 1376سَُان ـ

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 6

    ُيٖز ىٍيبئي ىٍيبي هٍِ ـ ٹبوًن ٽىًاوٖيًن ؿبٍؿًة كٶب٩ز اُ ډلي6٤ اڅمچچي ىيػبوجٍ َيار ثيهډٮب: ثو٘ ًٕڇ

    ٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ ثيه ايَان ي ٭َاٷ ٍاػ٬ ثٍ سٮچيٴ اكٚبڇ -1 َبي ډَُي ٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ ثيه ايَان ي ٭َاٷ ٍاػ٬ ثٍ إشٶبىٌ اُ آة ٍيىهبوٍ -2ٹبوًن ډٮبَيٌ إبٓ ٍياث٤ ډشٺبثڄ ي اًٝڃ َمپبٍي ثيه ػمًٍُي إالډي ايَان -3

    ي ٵيٍإيًن ٍيٕيٍَبي ٙيالسي ثيه ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ي ډًاٵٺشىبډٍ َمپبٍيٹبوًن -4

    ىيڅز ٵيٍإيًن ٍيٕيٍٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ َمپبٍي ثيه ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ي ىيڅز ػمًٍُي -5

    ثيچًٍيٓ ىٍ ُډيىٍ ٹَو٦يىٍ ځيبَي ي كٶ٨ وجبسبراي َّي َٖشٍٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ َمپبٍي ىٍ ُډيىٍ ٽبٍثَىَبي ٝچق ػًيبوٍ اُ او -6

    ثيه ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ي ىيڅز ػمًٍُي هچٸ ؿيهٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ ؿبٍؿًة ثيه ىثيَهبوٍ ٽىًاوٖيًن ثبُڃ ىٍثبٌٍ ٽىشَڃ كمڄ ي -7

    وٺڄ ثَين ډَُي ډًاى ُائي ه٦َوبٻ ي ىٵ٬ آوُب ي ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ىٍ ًُٗ ي اوشٺبڃ ٵىبيٍي ىٍ اي ٽىًاوٖيًن ثبُڃ ثَاي آډ هًٞٛ سإٕئ ډَٽِ ډى٦ٺٍ

    سَُان

    ډًٞثبر َيإر يُيَان ىٍ ډًٍى اػَاي ډٮبَيار ثيه اڅمچچي: ثو٘ ؿُبٍڇ اػبٌُ اډ٢بي ډًٹز ٽىًاوٖيًن اډيىي ډًاى ٙيميبيي ىٍ ډلي٤ ُيٖز ثٍ يُاٍر -1

    .اډًٍ هبٍػٍ ي ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖزهٍِ ثٍ ٕبُډبن اػبٌُ اډ٢بي ډًٹز ٽىًاوٖيًن كٶب٩ز اُ ډلي٤ ُيٖز ىٍيبي -2

    كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖز

  • 7 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    سٮييه يُاٍر ػُبى ٽٚبيٍُي ىٍ ډٖبئڄ ىاډي ي ځيبَي ي ٕبُډبن كٶب٩ز -3 (PIC)ٍيسَىاڇ -ډلي٤ ُيٖز ىٍ ډٖبئڄ اوٖبوي ثٍ ٭ىًان ډَػ٬ ډچي ٽىًاوٖيًن

    اي ٽىًاوٖيًن ثبُڃ ىٍ ايَان ثب اػبٌُ اډ٢بي ډًٹز ٹَاٍىاى سإٕئ ډَٽِ ډى٦ٺٍ -4 ثٍ ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖز -ٖيًن ثبُڃ ىٍ ّوًىثيَهبوٍ ٽىًاو

    سٮييه ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖز ثٍ ٭ىًان ډَػ٬ ډچي ٽىًاوٖيًن سٲييَ آة ي -5 ًَا ي سٚپيڄ ًٍٙاي َمبَىڂي ٽىًاوٖيًن سٲييَ آة ي ًَا

    اي اهشيبٍار ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖز ىٍ ديڂيَي سإٕئ ډَٽِ ډى٦ٺٍ -6 ٍاډَٖ٩ز ډلي٤ ُيٖز ثٍ ٭ىًان ډَػ٬ ډچي ٽىًاوٖيًن سٲييَ آة ي سٮييه ٕبُډبن كٶب -7

    ًَا سٚپيڄ ًٍٙاي َمبَىڂياػبٌُ اډ٢بي ډًٹز ډًاٵٺشىبډٍ ىٍيبٵز ياڇ ثچىيډير ثَاي ايؼبى ٙجپٍ -8

    َب ثيه ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ي ىيڅز اډذَاسًٍي ّاده ثٍ ٕبُډبن آُډبيٚڂبٌ .كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖز

    سپڄ ايمىي ُيٖشي ٽبٍ سبَيىب ىٍ ٽىًاوٖيًن سى٫ً ُيٖشي اػبٌُ اډ٢بي ډًٹز دَي -9 .ىٍ ؿُبٍؿًة ډشه ديًٕز ثٍ ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ ُيٖز

    سٮييه ډَػ٬ ډچي دَيسپڄ ايمىي ُيٖشي -10

    اي إىبى كٺًٹي ٱيَډٮبَيٌ: ثو٘ دىؼڈ ثيبويٍ ٽىٶَاؤ ٕبُډبن ډچڄ ىٍثبٌٍ اوٖبن ي ډلي٤ ُيٖز -1 ثيبويٍ ډلي٤ ُيٖز ي سًٕٮٍ -2 21ىٕشًٍٽبٍ -3 َب اًٝڃ كٶب٩ز اُ ػىڂڄ -4 ثيبويٍ اػالٓ ػُبوي سًٕٮٍ دبيياٍ ّيَبوٖجًٍٿ -5

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 8

    ديٚڂٶشبٍ

    ٕذبٓ هياي ياكي ٽٍ آٵَيى٘ ٍا ومبىي اُ و٪بډي ډشًاُن ي َيٵمىي ٹَاٍ ىاى ي آن ٍا ثَ دبيٍ

    ثَاي َب ي ٍيىَب ٍا كٸ ي وٶي ثب٥ڄ إشًاٍ ٕبهز؛ هيايويي ٽٍ ُډيه ي ٽًٌ إٓبي٘ اوٖبن، ي

    ٍيي٘ ځيبَبن ي طمَار ٍا ٍيُي يي ٹَاٍ ىاى سب هبڅٸ ٍإشيه ٍا دَٕش٘ ومًىٌ،

    سٮبڅي ٍا ٥ي ي سَيه ډشه ىيىي، ٝلىٍ ٹَآن ثٍ ٭ىًان ډٺيٓ. ػچًٌ هياځًوٍ هًى ٍا ډلٺٸ ٕبُى

    ىاوي ي آٵَيى٘ و٪بڇ َٖشي ٍا دبيٍ آٵَيى٘ ٍا دَىٌ دَويبوي ػمبڃ ي ٙپًٌ هيا ډي . «ٽىي آٍاډ٘ ثَٚ ډٮَٵي ډي

    ثبٍي، اوٖبن ىيَُډبوي إز كٺيٺز هچٺز ٍا ٵَاډًٗ ومًىٌ، ثٍ ٭ٞيبن ىٍ ُډيه َبي اڅُي ٍا ډٚٲًڃ إز ي اوٖبن ٭ٞيبوڂَ، ثييُي إز ٽٍ اٍُٗ ي ٹيٍ وٮمز

    ٥چجي ي هًىډلًٍي ثَٚ ثَاڅڂًَبي ٍٵشبٍي ډبىاډي ٽٍ ايه ٍيكيٍ ػبٌ. ووًاَي ىاوٖز .َبي اڅُي اىاډٍ هًاَي يبٵز ُيٖز ي ىيڂَ وٮمز يت ډلي٤يي كبٽڈ إز، سوَ

  • 9 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    هيايوي ٽٍ هًى آٵَيىىيٌ ډلي٤ ي اوٖبن إز، اڅڂًي ٍٵشبٍ ٝليق ىٍ ډؼمً٭ٍ َٖشي ٍا ثٍ ٍيي ثَٚ ځًٚىٌ، ىاو٘ ىٍٻ ډلي٤ ٍا ثٍ يي ا٭٦ب ومًىٌ ي آن ٍا ثٍ

    ي، اهالٹي َبي ٭ٺييس ىٍ ځٌٍ ُډبن، ډؼمً٭ٍ و٪بڇ. ٙىبهز هيَ ي َٙ ٹبىٍ ٕبهشٍ إزَبي ٭بڇ ي هبٛ، ٕبُي َب ي ٹب٭يٌ َب ي ١ٮٴ َب، ٹًر ي كٺًٹي ويِثب ٵَاَُب ي وٚيت

    ؿٍ ثبيٖشٍ ي ٙبيٖشٍ اي ىٍ ُويځي اػشمب٭ي ي ىٍ ډٖيَ سٮبڅي ٵَىي ي ثَٚ ٍا ثٍ آنىٍ ايَان . َبٕز ٕبُي كٺًٷ ويِ ثبٍُسَيه ډىج٬ ايه ٹب٭يٌ. اوي ػمٮي إز، آٙىب ٕبهشٍ

    ُيٖز ي سلًڃ ٘ ىٍَ اُ ي٬١ ٹًا٭ي وب٩َ ثَ كٶب٩ز ډلي٤ثب ځٌٙز ثي٘ اُ ٙاي ٽظيَ َىؼبٍَبي ىٍين ډچي، سًػٍ ثٍ ډلي٤ ثَين ډچي ويِ اُ و٪َ ىيٍ ومبويٌ، ډؼمً٭ٍ

    َبيي ثَاي اڅمچچي ويِ دٌيَٗ ي اػَا ځَىييٌ، ؿبٍؿًة اُ َىؼبٍَبي وب٩َ ثَ ډلي٤ ثيه ي كٺيٺي ديڂيَي ډبىاډي ٽٍ ىٍ ډؼَا -إشٺجبڃ ي كمبيز اُ ايه َىؼبٍَب

    سٮجيَ ځَىييٌ، -ُيٖشي ٕبڅڈ ثبٙىي ډ٦بڅجبر ثٍ كٸ ثَٚي ثَاي ىاٙشه ډلي٤ اڅمچچي ي ديڂيَي ايه ٕچٖچٍ َىؼبٍَب ىٍ ٦ًٕف ډٖئًڅيز ك٢ًٍ ٵٮبڃ ىٍ ډؼبډ٬ ثيه

    . ُيٖز ډلًڃ ځَىييٌ إز ىي ي ؿىيػبوجٍ ثٍ ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤

    اڅمچچي َڈ ىٍ ٦ٕق ػُبوي ي بَيار ثيهايَان اُ و٪َ ډٚبٍٽز ىٍ ٍيوي سًٞيت ډٮَبي سوٞٞي ُيٖز وبډٍ اي ي َمـىيه اوٮٺبى ډٮبَيار ىيػبوجٍ ي سٶبَڈ َڈ ډى٦ٺٍ

    سًٞيت . ډلي٦ي، اُ ي١ٮيشي ثٍ ډَاست ثَػٖشٍ ىٍ ډيبن ٕبيَ ٽًٍَٚب ثَهًٍىاٍ إزâ2 اي، ىي ٕىي ډلي٦ي ثب ىاډىٍ ػُبوي ي ډى٦ٺٍ اڅمچچي سوٞٞي ُيٖز ٽىًاوٖيًن ثيه

    اسلبىيٍ ػُبوي كٶب٩ز ٥جيٮز يډىبث٬ )ډلي٦ي اڅمچچي ُيٖز إٕئ وُبىَبي ثيهسي َمـىيه سًٞيت ؿىييه ډًاٵٺشىبډٍ (( يًوخ)ُيٖز ډچڄ ډشلي ٥جيٮي ي ثَوبډٍ ډلي٤

    وبډٍ ىيػبوجٍ ډيبن ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٦ي ي ىَُب سٶبَڈ ىيػبوجٍ ىاٍاي اثٮبى ُيٖزَبي اٍيدبيي، اډَيپبيي، إٓيبيي ي ُيٖز ي وُبىَبي َمشَاُ ىٍ ٕبيَ ٽًٍٚ ډلي٤

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 10

    ُيٖز اٵَيٺبيي، ايه إىبى كٺًٹي ٍا ثٍ ثوٚي ٭٪يڈ ي ٹبثڄ سًػٍ اُ ډىبث٬ كٺًٷ ډلي٤ اڅمچچي ايه ٕبُډبن ٍا ايَان سجييڄ ومًىٌ ي ٭مچپَى ثيه

    .سًٕٮٍ ىاىٌ إز اڅمچچي ډًٞة ٽٍ ٕبُځبٍ ثب ٹبوًن إبٕي ٹبوًن ډيوي، ډٮبَيار ثيه 9ثَإبٓ ډبىٌ

    سًاوىي ډًػي كٺًٷ ي سپبڅيٴ َٖشىي ي ډي« ىٍ كپڈ ٹبوًن»ثبٙىي، اُ و٪َ اػَا ي ا٭شجبٍ َبي ډٶبى ايه ٕچٖچٍ ډٮبَيار ي ډًاٵٺشىبډٍ. ىٍ و٪بڇ َىؼبٍي ي ډ١ًً٭ٍ ٽًٍٚ ثبٙىي

    ٕبُي ډلي٦ي ويِ ىٍ ىٍػٍ ايڃ، ډَػ٬ ي ډَاػ٬ ډچي ٍا ثٍ سپبدًي ٵَاَڈ ُيٖزثَ ايه إبٓ، . ٕبُى يٸ ايه َىؼبٍَب ډچِڇ ډيَبي اػَايي ٙين ٽبډڄ ي ىٹ ُډيىٍاي ثَاي اػَاي ډٶبى ډٮبَيار ىٍ آن كي ٽٍ وب٩َ ثَ وبډٍ َبي سٺىيىي ي آييه ٕبُي ٹب٭يٌ

    .٥چجي ثبٙي، ډؼچٔ ي ىيڅز ٍا ثٍ ډٚبٍٽز ي سلَٻ ډي ٽًٍٚډبن ډيَبيي ٍاػ٬ ثٍ سٮييه ډَػ٬ ډچي وبډٍ ثَ ي٬١ سًٞيت اسوبً سٞميڈ َيإر ىيڅز ډجىي

    َمـىيه ډٺٍَاسي اػَايي ثَاي سٺَيَ اڅشِاڇ وُبىَبي ياثٖشٍ ثٍ ٹًٌ ډؼَيٍ ثٍ ٍ٭بيز ي ، ووٖشيه ىٕشٍ اُ (وبډٍ سٚپيڄ ًٍٙاي ډچي ايمىي ُيٖشي و٪يَ آييه)ايه ډٮبَيار

    ٽٍ ٕيٖشڈ ثب ايه كبڃ، و٪َ ثٍ ايه. ٹًا٭ي اػَايي ىاهچي ٍاػ٬ ثٍ ايه ډٮبَيار َٖشىي كٺًٹي ٽًٍٚ اػَاي

    اڅييڅي ٹَاٍىاىي وٖجز ثٍ اٙوبٛ كٺًٹي ي كٺيٺي ىاهچي ٍا ډى٣ً هسٮُيار ثي ايه ډٮبَيار هًاٌ ثٍ « ٹبوًن اػَاي ډچي»ٙمبٍى، ي٬١ ډي« سجييڄ»ثٍ ٥ي ٵَآيىي

    ًٍٝر ډٖشٺڄ ي يب ي٬١ ٹبوًن 7و٪يَ ٹبوًن ثَوبډٍ ؿُبٍڇ يب ډبىٌ )ٹًا٭يي ىٍ ايه ٍاث٦ٍ ىٍ ىڃ ٹًاويه ىيڂَ

    ثَ ايه إبٓ، ډبىاډي ٽٍ ٹًاويه الُڇ ي٬١ وًٚى ٽٍ . ١َيٍي إز( ٙپبٍ ي ٝييكٺًٷ ي سٮُيار ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ىٍ ايه ډٮبَيار ٍا ثٍ كٺًٷ ي سٮُيار اٵَاى ي اٙوبٛ كٺًٹي سجييڄ وىمبيي، إبٕبً ثبُيڂَان اهيَ سبث٬ و٪بڇ كٺًٹي

    ه ٵَآيىيَب ي ځَىوي ََؿىي اُ و٪َ ثيه اڅمچچي، اي ډجشىي ثَ ايه إىبى ډلًٖة ومي .ٕبُى سَٚيٶبر ىاهچي، ىيڅز ٍا اُ ډٖئًڅيز اػَاي ٽبډڄ ډٮبَيار ډجَا ومي

  • 11 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    ُيٖز ػچًٌ ٭َٵي اڅمچڄ ډلي٤ اُ ٥َٳ ىيڂَ، ثو٘ ډُمي اُ َىؼبٍَبي كٺًٷ ثيهيبٵشٍ ي ََؿىي ىٍ ډٺيډبر ي ډًاى اػَائي اٱچت ايه ډٮبَيار ډًٞة ويِ، ايه َىؼبٍَب

    اوي اډب ډجبوي ي ډجبىي اػَايي ٙين آوُب ىٍ كٺًٷ ځَٵشٍسيييه ٙيٌ يب ډًٍى سإييي ٹَاٍ ىٍ ځٖشٌَ اػَاي اىاٍي، و٪َ . ييٌْ ىٍ ٦ٕق ٹ٢بيي ثب اثُبڇ ػيي ٍيثَيٕز ىاهچي ثٍ

    اڅمچچي، ُيٖز ي ٕبيَ وُبىَبي ډَػ٬ ډچي ډٮبَيار ثيه ثٍ ايىپٍ ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ديًٕشٍ آوُب ٍا ثٍ ډظبثٍ ٹًا٭ي اڅمچچي َٕيٽبٍ ىاٙشٍ ي ثب َمٍ ٹًا٭ي كبٽڈ ثَ ٍياث٤ ثيه

    ډلي٦ي ويِ ٙىبهشٍ ي ډيو٪َ ىاٍوي، اػَا ي سًػٍ ثٍ آوُب ٍا اُ و٪َ ثبُي ىٍ كًٌُ ُيٖزَبي آوُب َبي ٭َٵي ايه َىؼبٍَب ي سإطيَځٌاٍي اډب ىٍ ٕبيَ اثٮبى، ػچًٌ. ىاٍوي ىيٍ ومي

    يٹبي٬ اُ ايه ٍي، ىٍ ډًاٍىي ٽٍ. ثبٙي ىٍ ډلي٤ كٺًٹي ىاهچي ؿىيان ٙٶبٳ وميٙٮجٍ ًٕڇ ډؼشم٬ ٹ٢بيي ُٙيي )ډلي٦ي و٪يَ ٹ٢يٍ ٽٚشي ٽبديشبن ٕبهبٍيٳ ُيٖز

    ثٍ ايه ( اډَيپب-ىيًان ىايٍي ى٭بيي ايَان)َبي ډَاٱٍ يب دَيويٌ ٵٖيڄ( ثُٚشي سَُانٹبوًن كبٽڈ ثَ »٭ىًان ډٚوٜ ويٖز إشىبى ثٍ آوُب ثٍ. ځَىى َىؼبٍَبي ٭َٵي ډَث٣ً ډي

    .ومبيي ًٷ ىاهچي ٹبثڄ دٌيَٗ ثًىٌ ي ثب آن ٕبُځبٍ ډيسب ؿٍ كي اُ و٪َ كٺ« ى٭ًيٍيي ٙمبٕز، ډؼمً٭ٍ ػبډ٬ ډٮبَيار ىٍ ََ كبڃ، ډؼمً٭ٍ كب١َ ٽٍ دي٘

    ډلي٦ي ډًٞة ٽًٍٚ ي َمـىيه إىبى ٍاػ٬ ثٍ دٌيَٗ ي اػَاي اڅمچچي ُيٖز ثيهسَ ثىيي ډٚوٜ ي سٶپيټ ٙيٌ، اډپبن ډَاػٮٍ ٍا إٓبن ډٖشٺيڈ آوُب إز ٽٍ ثب ىٕشٍ

    ُيٖز اډيي إز ٽٍ ايه ډؼمً٭ٍ ٽٍ ػچي ىيڇ اُ ٹًاويه ي ډٺٍَار ډلي٤. هشٍ إزٕباڅمچچي ا٭شجبٍي ثي٘ اُ ډلشًاي ػچي ووٖز ويِ ىاٙشٍ ي ايَان ثًىٌ ي اُ و٪َ كٺًٹي ثيه

    ډٺيڇ ثَ َىؼبٍَبي ډلي٤ ي سًٕٮٍ دبيياٍ ىٍ ٽًٍٚډبن ٍاَڂٚب ثًىٌ، اډپبن سيٹيٸ ىٍ ٍا ٽٍ ىٍياٹ٬، ډىبث٬ اڅمچچي ايه كٺًٷ َبي ثيه ػىجٍىٍ . ُيٖز ٽًٍٚ َٖشىي، ثي٘ اُ ځٌٙشٍ ٵَاَڈ ٕبُى اڅمچچي ډچي كٺًٷ ډلي٤ ثيه

    آيٍي، ٙمٖي ػم٬ 1388ايه ډؼمً٭ٍ، ٽچيٍ ډٮبَيار ي إىبى ډَسج٤ سب اثشياي ٕبڃ .َبي آسي، سٲييَار ثٮيي ويِ څلب٧ هًاَىي ٙي ىٍ ډؼمً٭ٍ. اوي ثىيي ي سيييه ٙيٌ ٥جٺٍ

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 12

    ُيٖز، سٺًيز ډؼمً٭ٍ ډىبث٬ ايه كٺًٷ ي سٺبي ىاو٘ كٺًٷ ډلي٤ثٍ ډى٪ًٍ اٍُيٖز ييٌْ كٺًٹياوبن ي ٽبٍٙىبٕبن ډلي٤ سُٖيڄ ىٕشَٕي ثٍ آوُب، َمٍ ٝبكجى٪َان ثٍ

    ٍا ثٍ يبٍي ٥چجييٌ، اُ ََځًوٍ ا٩ُبٍو٪َ ي وٺي آوُب ثَ ايه ډؼمً٭ٍ ي ديٚىُبى ثبُوڂَي ي ُيٖز، ىٕز ُډبن كٶب٩ز ډلي٤ىٵشَ كٺًٹي ٕب. ومبييڈ سًٕٮٍ آن إشٺجبڃ ډي

    ىٍ هبسمٍ ١مه سٺييَ ي ٕذبٓ . َمپبٍي َمٍ ٝبكجى٪َان ٍا ثٍ ځَډي هًاَي ٵَٚىُاىٌ ډٮبين ډلشَڇ ٍئئ ٕبُډبن كٶب٩ز دبيبن اُ ػىبة آٹبي ډلميػًاى ډلميي ثي

    ُيٖز ٽًٍٚ ثًىٌ ي وَٚ ُيٖز ٽٍ َمًاٌٍ دٚشيجبن سًٕٮٍ ي سلپيڈ كٺًٷ ډلي٤ ډلي٤اوي، ډٖب٭ي ي سالٗ ياٵَ َمپبٍاوڈ ىٽشَ وبىٍ ًٍى كمبيز ٹَاٍ ىاىٌىاو٘ كٺًٹي ٍا ډ

    ثىيي ايه ډؼمً٭ٍ ي آيٍي، سىٺيق، س١ًيق ي ىٕشٍ ٕب٭ي، ډٚبيٍ ىٵشَ كٺًٹي ٍا ىٍ ػم٬ٕبُ ٽًٍٚ ىٍ اثٮبى ػًيي ډًٞثبر وُبىَبي ٹب٭يٌ ػبډٮيز ثوٚي ثٍ آن ٽٍ ثب دي

    َب ٍ َمپبٍان ي دبٕياٍان اٍُٗډوشچٴ َمَاٌ ثًىٌ إز، ٹيٍٙىبٕي ومًىٌ، سًٵيٸ َم .ډلي٦ي ٍا اُ هبڅٸ َٖشي هًإشبٍڇ ي َىؼبٍَبي ُيٖز

    ٭چي ٕميٮي َٕدَٕز ىٵشَ كٺًٹي

    ډٺيډٍ

    ُيٖز ىٍ ثٖشَ سلچيڄ اڅمچچي ډلي٤ ايَان ي ډٮبَيار ثيه

  • 13 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    ىٽشَ وبىٍ ٕب٭ي

    يءاِاليُِّٖجِقُ ثلميٌ ي څپِه سَُٖجِقَ څٍَُ اڅَٖمًارُ اڅَٖج٬ُ ي االٍَٟ ي ډَه ٵيَُّه ي اِن ډَه ٙ . ال سٶٺًُنَ سَٖجيلَُُڈ

    إٓمبوُبي َٶشڂبوٍ ي ُډيه ي ََ آوـٍ ىٍ ډيبن آوُبٕز ثٍ كمي ي ٕشبي٘ اي »

    اډب . ځًيي اي يػًى وياٍى ډٚٲًڅىي ي َيؾ ؿيِي ػِ ډٚٲًڃ ثٍ سٖجيق( هياي يڂبوٍ) .«ٽىىي اوٖبوُب ثَ ٙىيين آن سًاوب وجًىٌ ي آن ٍا ىٍٻ ومي( ثَهي)

    ُيٖز، ثيبوڂَ ويبُډىيي كيبر ي ُيٖز اوٖبن ثٍ څًاُډي إز ٽٍ دييايي ي ډلي٤

    ٕبُي ايه ويبُ ٙبن إبٕبً اُ ٹيٍر ي سًاوبيي اوٖبن هبٍع إز ي ثَآيٍىٌ دييياٍيثَډي آيي ي « ٥جيٮز ډَُثبن»ىٍ دَسً اٹشياٍ ثَٚي ي ٭چڈ ي ىاو٘ يي، سىُب اُ ٭ُيٌ ايه

    َبي ُيٖشي ي ٭ىبَٝ ثَسَ اډب ٭بػِ اُ سًڅيي ي ٕبهز ډؤڅٶٍ اډب ثَٚ، ايه ډوچًٷ. ثُٔيٖز ثًډي ٽٍ كيبر يي اُ آٱبُ سب دبيبن سىُب ثٍ يػًى ي ثٺبي ايه ٭ىبَٝ ډمپه إز، اٱچت ٹيٍٙىبٕي اُ ٥جيٮز ٍا ثٍ ٵَاډًٙي ٕذَىٌ ي كشي وًٙز ي هيَ ي

    َب ي ډىبٵ٬ ٌ ډٞچلز كيبر دبيياٍ ي ډشٮبڅي هًى ٍا ويِ ىٍ ٕبيٍ سٺيڇ ثَهي اوڂيَِبي ٍٵشبٍي هًى ٭بٍي ٍيِي ډلييى ًٕىاوڂبٍاوٍ اُ څِيڇ سيٹيٸ ٽبٵي ىٍ ٍٵشبٍ ي ثَوبډٍ

    اي، سوَيت ي وبثًىي ٥جيٮز ي دبيبن دٌيَي ثَهي اُ ايه ىٍ ؿىيه ځٖشٌَ. ومًىٌ إز .ومبيي څًاُڇ كيبر يي، ٹ٦ٮي ي ډٖچڈ ډي

    ٍَب اُ ٥َيٸ سَٕيڈ ُيٖز ي سٞليق ايه ٍٵشب ٕبُي ٍٵشبٍ ثَٚ ثب ډلي٤ ثُيىٍ اڅڂًَبي ٍٵشبٍي

    َمٍ . ُيٖز ىاٍى اي إز ٽٍ ٹيډشي ثٍ اوياٌُ سبٍين سوَيت ډلي٤ ثبيٖشٍ، ډٖبڅٍ َبي اي اُ ډَٚة اىيبن، ډپبست ٵپَي ي اهالٹي، ډپشت كٺًٷ ٥جيٮي ي َمـىيه دبٌٍ

    َبي َىؼبٍي ي اوي ثب سپيٍ ثَ ډؼمً٭ٍ سالٗ ومًىٌ( ي١ٮي)كٺًٹي دًُيشيًيٖشي

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 14

    ُيٖز هًاٌ اوٖبوي ي هًاٌ ٥جيٮي آځبٌ َبيي ٭بڇ، ثَٚ ٍا ثٍ اَميز ډلي٤ وَُڇ ٥َاكي ٕبهشٍ ي څِيڇ ٍ٭بيز ډالك٪بر وب٩َ ثَ

    إشمَاٍ ٭ىبَٝ ډلي٦ي ىٍ َٙاي٦ي ٽٍ ډًػًىيز ايه ٭ىبَٝ هًاٌ ثٍ ىڅيچي اٍُٗ ًاسي آوُب ي هًاٌ ثٍ هب٥َ سإطيَٙبن ثَ كيبر ثَٚي ډوييٗ ي ىٍ ډٮَٟ سُييي ٹَاٍ

    ثٍ دٌيَٗ « ا٭شٺبى»وڂيَى ٍا ٥ًٍي ىٍ اوييٍٚ ي ًَه ثَٚ ػبٍي ي ٕبٍي ومبيىي ٽٍ ځًوٍ ثَٚ ي اػشمب٭بر ثَٚي، َبي وبٙي اُ ايه ډالك٪بر ثَ ٍٵشبٍَبي ډ٦چٸ ډلييىيز

    ُيٖز، وٚإر ځَٵشٍ اُ ثٍ ََ كبڃ، ٹًا٭ي وب٩َ ثَ كٶب٩ز ډلي٤. سپًيه ځَىىسًٕٮٍ ٭چڈ ي ىاو٘ ثَٚي ويِ ثٍ إشلپبڇ َبي ىيىي، اهالٹي ي كٺًٹي َٖشىي ٽٍ آډًٌُ

    .اوي ي َمـىيه سپبډڄ آوُب ٽمټ ومًىٌُيٖز ثٍ ډظبثٍ ډلي٤ ي ثٖشَي ىٍ ځٖشٌَ كٺًٷ ثٍ ييٌْ كٺًٷ ډ١ًً٭ٍ، ډلي٤

    اي إز ٽٍ إز ٽٍ َمٍ ٍٵشبٍَبي ثَٚي ي كٺًٷ ي سٮُيار آن سىُب ىٍ ؿىيه ُډيىٍب٫ إز ي يػًىٗ ثٍ يػًى اػشمب٭ي ي اځَ كٺًٷ وب٩َ ثَ اػشم. يبثي اډپبن إشيٶب ډي

    سَيه ٭ىَٞ سَيه ثچپٍ ٹ٦ٮي ُيٖز ويِ إبٕي اوٖبن اػشمب٭ي ثٖشٍ إز، يػًى ډلي٤ٽٍ ََؿىي ٽمشَ ثٍ ايه وشيؼٍ ايه. ځيَي ي سپًيه ؿىيه اػشمب٭ي إز الُڇ ثَاي ٙپڄُيٖز، ٣َٙ ػبٍي ٙين كٺًٷ ثَٚي ي سٮُيار ًٙى اډب يػًى ډلي٤ وپشٍ سًػٍ ډي

    وبډىبٕت ثًىن َٙاي٤ كبٽڈ ثَ ؿىيه ډلي٦ي ٽٍ ىٍ . ٍ ٹجبڃ هًى ي ىيڂَان إزيي ىَبي ډبىي الُڇ ثَاي سًاڅي ي إشمَاٍ ٣َٙ ځَىى، دي٘ سچٺي ډي« آڅًىځي»ٽڄ ثٍ ډىِڅٍ

    ثييه سَسيت، اډپبن ػبٍي ٙين كٺًٷ ي سٮُيار . ٕبُى كيبر ٭بىي ثَٚ ٍا ُايڄ ډيځَىى ٽٍ ىٍ َٙاي٤ ثلَان اوٮي ٍيثَي ډيوب٩َ ثَ اٵَاى ي اٙوبٛ كٺًٹي ويِ ثب ډً

    سًٕٮٍ دبيياٍ، وُبىي إز ٽٍ . ځَىى آڅًىځي، ايه ډبو٬ ىٍ ثبالسَيه إٓشبوٍ هًى ٩بََ ډيډلي٦ي َبي ُيٖز ثَاي ػبډٮٍ، اډپبن ي ايڅًيز ُيٖشه ٍا ثب ٹجًڃ ي ىٍٻ ډلييىيز

    ه ٩َٵيز ثٺب ومبيي ي ثب سإٽيي ثَ ػبډٮٍ دبيياٍ، ىٍٝيى ايؼبى سًاُن ثي ډالُڇ ډي .آيي ي ډلي٤ ُويځي ي ُيٖشه ثَٚ ثَ ډي

  • 15 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    َبي آن ُيٖز ي ؿبٍؿًة ُاي٘ كٺًٷ ډلي٤ -1ُيٖز ي دييياٍي َىؼبٍَبي ي١ٮي ي ٹًا٭ي ىٕشًٍي ٍاػ٬ ثٍ دبٕياٙز ډلي٤

    سپَيڈ

    ځَىى ي ثٍ ډلي٤ ػًي ثَٚ، اُ كٺًٷ ىاهچي آٱبُ ډي آن ىٍ ثَاثَ ٍٵشبٍَبي ډىٮٶزُيٖز ثٍ ډٮىبي اډَيُيه آن، ىٍ ٦ٕق ډچي ي اُ كٺًٷ ډلي٤. يبثي ڈ ډياڅمچچي سٮمي ثيه

    سَيه ََؿىي إبٕي. ځيَى ثَهي ٽًٍَٚبي اٍيدبيي ي اډَيپبي ٙمبڅي وٚإر ډيَىؼبٍَبي وب٩َ ثَ سى٪يڈ ٍياث٤ اوٖبن ي ډلي٤، ىٍ كٺًٷ إالډي َڈ ثٍ ًٍٝر ٭بڇ ي

    َىؼبٍَب، وٚإر ځَٵشٍ اُ دييياٍي ايه. ٍيِي ٙيٌ ي ي٬١ ځَىييٌ إز َڈ هبٛ دبيٍويبُ ُډبن ي ډلي٤ سبٍيوي ثٮي اُ ٭َٞ ٝىٮشي ٙين، ٍيٙىڂَي ي هَىځَائي إز ٽٍ

    ييٌْ ثٍ)ُيٖز ثبٍ ثَٚ ډبيڄ ثٍ سًڅي ي ٍٙي ٝىٮز، ډلي٤ ثَهًٍىَبي ځٖشَىٌ ي ُيبنَب ي ډپبست يٹز ثَىاٍي اُ ډىبث٬ ډًػًى ومًى ي اوييٍٚ ٍا ٹَثبوي اٵَا٣ ىٍ ثٌَُ( ٥جيٮي

    : َب ي ديٚڂيَي اُ ډًاٍى آسي ومًى اوييٚي ثَاي ػجَان ايه ي١ٮيز ثٍ سإډڄ ي ؿبٌٍ ٍاځَائي ي ډلي٤ ډياٍي كٺًٷ ډ١ًً٭ٍ ٽٍ ىٍ ٹًاويه ًَاي َبي اوٖبن ځيَي اوييٍٚ ٙپڄ

    ُيٖز ٽًٍَٚبي اٍيدبي ٱَثي ي اډَيپبي ٙمبڅي ػُز ي ډٖيَ دبٻ ي كٶب٩ز ډلي٤، ياٽى٘ اوييٚمىيان ي ووجڂبن ثٍ ايه اوي ىاىٌ ي٬١ ٹًا٭ي ډلي٦ي ٍا سٚپيڄ ډي

    .اوي َب ثًىٌ ډٮ٢ڄَبي ىٍ ََ كبڃ، ىٍ اياهَ ٹَن وًُىَڈ ي ايايڄ ٹَن ثيٖشڈ إز ٽٍ ث٤ٖ وڂَاوي

    اڅمچچي ثَاي ډٺبثچٍ ثب اڅمچچي ي َڈ اٵَائي سًاومىيي ثبُيڂَان ثيه ډچي ثٍ ډلي٤ ثيهيٖز ٍا كيبر ثوٚيي ي ُ اڅمچڄ ٹَاٍىاىي ډلي٤ ډلي٦ي، كٺًٷ ثيه َبي ُيٖز آڅًىځي

    ډشًڅي ومًى ي ډًػجبر سجييڄ ايه

    ُاي٘ ؿىيه ٍيويي اُ . اڅٚمًڃ ٍا ٵَاَڈ ومًى َبي ٭بڇ ٹَاٍىاىَب ثٍ ٭َٳ َبي َىؼبٍځَايي

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 16

    :ي١ٮي، وٚإر ځَٵشٍ اُ ؿىي ٭بډڄ إبٕي ثًىٌ إزډلي٦ي ي ٭يڇ سجٮيز ځٖشٌَ َبي ُيٖز ووٖز، آځبَي اُ ثيين ډَُ ثًىن آڅًىځي

    َبي ځٖشَىٌ اُ ډىبث٬ ٥جيٮي ثَىاٍي ثٌَُ: ػٲَاٵيبيي -َبي كٺًٹي َ ُيٖشي اُ ٭چٺٍ٭ىبٕٝىڀ ٽٍ ثب سًڅيي اوجًٌ ييٌْ ٽبٍثَى ُٱبڃ ي ډٮيوي ثَاي سإډيه ًٕهز وٖڄ ايڃ ٝىبي٬ ثٍ

    ىيى َمَاٌ ثًىٌ إز، طبثز ٽَى ٽٍ سلَٻ اثََبي ىيى ي آڅًىځي اډپبن اوشٺبڃ آوُب ثٍ سًان ثب ٕبُى ي ىٍ ايه ًٍٝر، ومي ٍَب ٍا ٵَاَڈ ډيَب ي ٽًٚ ٵ٢بي ٕبيَ ډچز

    َب ي ُيٖز ٕبيَ ىيڅز ُيٖز ډچي، ډًػجبر ايَاى ٝيډٍ ثٍ ډلي٤ ځيَي اُ ډلي٤ ثٌَُ ٹ٢بيبيي و٪يَ . َمـىيه كٺًٷ ٕبيَ اٵَاى ٍا ٵَاَڈ ومًى

    ځيَي ى٭بيي ٽٍ ډًػت ٙپڄ( اډَيپب -ٽبوبىا)ٕىڀ إمچشَ ٽبٍهبوٍ ُٱبڃ ػب٫ اڅمچچي ي اٍ ثيه

    ډَُ ثًىن ٭ىبَٝ آن ثٍ ىايٍي ځَىيي، هًى ډٞياٹي ثبٍُ اُ اوٮپبٓ وبډلييى ي ثيُيٖز ٍا ثب ثبيٖز ٍٵشبٍ هًى ثب ډلي٤ َب ډي اي ٽٍ ىيڅز ځًوٍ ثٍ. ُيٖز ثًډي ٙي

    .ومًىوي اڅمچچي ٭مچپَى هًى سى٪يڈ ډي ډيو٪َ ٹَاٍ ىاىن ديبډيَبي ثيهاي ځيَي اُ سًان ډؼمً٭ٍ سىُب ثب ثٌَُ ډلي٦ي اي اُ يٹبي٬ ُيٖز اُ ٥َٳ ىيڂَ، دبٌٍ

    اڅمچچي وٍ سىُب ىٍ ثيه« َمپبٍي»ٵًايي . َب ٹبىٍ ثٍ َيايز ي ډييَيز إز اُ ىيڅزَبي َبي سؼبٍي ي ثبٍُځبوي ثچپٍ ىٍ ځٖشٌَ ديٚڂيَي ي ډٺبثچٍ ثب آڅًىځي ډلي٤ سٮبډڄ

    ب اُ ٥َيٸ َ ډىي ٽَىن ايه َمپبٍي َب ٍا ثٍ و٪بڇ ىيڅز. ډلي٦ي ويِ ٝبىٷ ثًىٌ ُيٖز . َبي ىي يب ؿىيػبوجٍ سَٱيت ي ٍَىمًن ومًى ډًاٵٺشىبډٍ

    َڈ ىٍ كٺًٷ . ډلي٦ي إز َبي ُيٖز وپشٍ ًٕڇ، سلَٻ ثوٚي َىؼبٍځَائيُيٖز ي ٕبُي ىٍثبٌٍ كٶب٩ز ډلي٤ اڅمچچي، ٍيوي ٹب٭يٌ ىاهچي ي َڈ ىٍ كٺًٷ ثيه

    ًٍر ثوٚي ي كًٌُ َب، ثٍ ٝ ډلييى ٽَىن آُاىي ٭مڄ اٵَاى ي سلييي كبٽميز ىيڅزَبي ځًيي اډپبن سإډڄ ػمٮي ي ػبډ٬ ىٍ ډًٍى َمٍ ډٺًڅٍ. ثٍ كًٌُ ثًىٌ إز

  • 17 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    ومًىٌ ي اي ٽٍ ثيٚشَ اُ ٕبيَيه ٍم ډي ډلي٦ي يػًى وياٙشٍ، ََ ثبٍ ډٺًڅٍ ُيٖز( ىٍ ٦ٕق ىاهچي)ځَٵشٍ، ٹبوًن ٽَىٌ إز، ډًڅي ٹب٭ي ٕبُي ٹَاٍ ډي كٖبٓ ػچًٌ ډي

    ٕبُي آن اُ ثَاي ډًٞن( اي ي ػُبوي ىٍ ٦ٕق ډى٦ٺٍ)اڅمچچي اي ثيه يب ډٮبَيٌَب َىًُ َڈ ايه ٍيوي اُ َىؼبٍٕبُي. ٙيٌ إز َبي وبډٮٺًڃ ثَٚي ي٬١ ډي ىهبڅز

    ډلي٦ي يټ يب ؿىي كًٌُ ي ډ٫ً١ً اڅمچچي ُيٖز اىاډٍ ىاوٖشٍ، َمٍ ډٮبَيار ثيه . اوي ُيٖز ٥جيٮي يب اوٖبوي ٍا سلز دًٙ٘ ٹَاٍ ىاىٌ هبٛ اُ ډلي٤

    ُيٖز اڅمچچي ډلي٤ هٞبيٜ ډٮبَيار ثيه -2

    َب ي يب اي اُ كٺًٷ ي سٮُيار ٍاػ٬ ثٍ ىيڅز اڅمچچي، سى٪يڈ ډؼمً٭ٍ ډٮبَيٌ ثيهاڅمچچي ثٍ ًٍٝر ٱبڅجبً وًٙشٍ إز ٽٍ ډشٮبٹت كًٞڃ اٙشَاٻ و٪َ ٽچي َبي ثيه ٕبُډبن

    ډٮبَيٌ، .ځيَى اي اُ ايه ثبُيڂَان، وڂبٍٗ يبٵشٍ ي ډًٍى دٌيَٗ آوُب ٹَاٍ ډي ډؼمً٭ٍ سَيه ي يپي اُ ځٖشَىٌ

    ُيٖز إز ٽٍ اڅمچڄ ډلي٤ اڅمچڄ ي ثٍ ييٌْ كٺًٷ ثيه سَيه ډىبث٬ كٺًٷ ثيه اٝچي ډلي٦ي ثٍ ًٍٝر اڅمچچي ٍا ىٍ يټ يب ؿىي كًٌُ ُيٖز ٕبُي ٍٵشبٍ ثيه سى٪يڈ ي ٹب٭يٌ

    ٍ ٕبُى ي اډپبن ديڂيَي ي سًٕٮٍ ي سپبډڄ آوُب ٍا ىٍ ځٌ ځَ ډي ٙٶبٳ ي وًٙشبٍي ػچًٌ .ٕبُى ُډبن اُ ٥َيٸ ٕبهشبٍَبيي ډٮيه ٵَاَڈ ډي

    َب ي هٞبيٞي ٽچي ثَهًٍىاٍوي ٽٍ ډلي٦ي، اُ ييْځي اڅمچچي ُيٖز ډٮبَيار ثيهَب َڈ ػىجٍ ٙپچي ي َڈ ډلشًايي ايه ييْځي. ٕبُوي آوُب ٍا اُ ىيڂَ ډٮبَيار ډؼِا ډي

    ٙبن ار ي اطَځٌاٍيسَ اُ ډٶبى ايه ډٮبَي ٙبن، ىٍٻ ٝليق ىاٍوي ي سيثَ ىٍ اثٮبى ډوشچٴسًان ؿىيه ايه هٞبيٜ ٍا ډي. ٕبُى اڅمچچي ٍا ډمپه ډي ىٍ ډَاكڄ اػَاي ىاهچي ي ثيه

    :ثَٙمَى ٍي ثٍ ػُبوٚمًڅي؛

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 18

    ٱيَٕيبٕي ي ٱيَاډىيشي؛ ثىيي ٙيٌ؛ ي كي٦ٍ( ػِءثٍ ػِء)ٍييپَى ثوٚي ٍٕمي ي ثٍ ٣َٙ سًٞيت؛ (ميچيىاٍاي إىبى ډپمڄ ي سپ)ډشلَٻ ي دًيب .ډشپي ثٍ اٹياډبر ايڅيٍ ي دٚشيجبوي ډچڄ ډشلي

    اػَاي ډچي ډٮبَيار ي وٺ٘ ډَػ٬ ډچي -3

    سَ اُ اوٮٺبى ي سًٞيت آوُب اڅمچچي، اَميشي ثٍ ډَاست ٵِايىيٌ اػَاي ډٮبَيار ثيهَبي ډچي ٍا ثَاي اػَايي ٙين ډٶبى ډٮبَيار ٵَاَڈ سًان ٩َٵيز ايىپٍ ؿڂًوٍ ډي. ىاٍى

    ُيار ثيه ىيڅشي ثٍ سٮُيار اٙوبٛ كٺيٺي ي كٺًٹي ٱيَىيڅشي ي ٽَى، ؿڂًوٍ سٮًٙى، ؿڂًوٍ ٍيويَبي سٺىيه، اػَا ي ٹ٢ب ىٍ َمـىيه سٮُيار وُبىَبي كبٽڈ سجييڄ ډي

    ًٙوي، ي ځَىوي ي ثپبٍ ځَٵشٍ ډي اڅمچچي سپميڄ ډي ٦ٕق ىاهچي ثب سًػٍ ثٍ ډٮبَيار ثيهىٍ ٽچيز آن ي َمـىيه ىٍ )مچچي اڅ َبي ٭مچي اػَاي ډٮبَيار ثيه اُ ډُمشَيه ػىجٍ

    اڅمچچي ٽًٍٚډبن ډَث٣ً َٖشىي ٽٍ وٍ سىُب ثٍ كيظيز ي ٙإن ثيه( ُيٖز كًٌُ ډلي٤ُيٖز ىٍ ځَىوي ثچپٍ كبٽميز ٹبوًن ي سلپيڈ ي سًٕٮٍ كٺًٷ كٶب٩ز ډلي٤ ډي

    .ىَىي اڅٚٮب٫ ٹَاٍ ډي ػبوجٍ ٍا ويِ سلز ٍإشبي سٮبڅي َمٍَبي ٕبُي ٩َٵيز ٍيِي، ٕيبٕشڂٌاٍي ي َمبَىڀ وُبى كٺًٹي اٝچي ډَسج٤ ثب ثَوبډٍ

    ډچي ٽٍ إز ٽٍ ٭اليٌ ثَ ايه« ډَػ٬ ډچي»ډلي٦ي، ډَسج٤ ثب اػَاي ډٮبَيار ُيٖز

    ډمپه إز ثَاي ثَٹَاٍي اٍسجب٣ ٍٕمي ٽًٍٚ ثب ډَاػ٬ ډچي ٕبيَ « وٺ٦ٍ سمبٓ ډچي»وٺ٘

    ػمچٍ ىثيَهبوٍ اڅمچچي ډَث٣ً اُ َبي ثيه ٽًٍَٚبي ٭٢ً ډٮبَيار ي َمـىيه ٕبُډبني «اػَا»وب٩َ ثَ اػَاي ٽىًاوٖيًن ٍا ايٶب ومبيي، ثبيي ډٖبئڄ ډبًَي ي ػيي ډَسج٤ ثب

  • 19 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    َب ډيبن ډَاػ٬ ٝالكيشياٍ ځَٵشٍ سب َب ي اسوبً َمبَىڂي ايه ٕىي ٍا اُ سًُي٬ ډٖئًڅيز .ىاٍ ځَىى سُيٍ ځِاٍٗ ډچي اػَاي ٽىًاوٖيًن ٭ُيٌ

    ٪يَ ٽىًاوٖيًن كٶب٩ز اليٍ اُن، ډَػ٬ ډچي اڅمچچي و ثٍ ياٹ٬، ثَهي اُ ډٮبَيار ثيهٍا ىاٍاي ډٖئًڅيز سَٽيجي وٺ٦ٍ سمبٓ ي اسوبً اٹياډبر ٭مچيبسي ډَث٣ً ثٍ اػَاي

    اډب ٽىًاوٖيًن سى٫ً ُيٖشي ي دَيسپڄ . ٽىًاوٖيًن ىٍ ىاهڄ ٽًٍٚ، ٙىبهشٍ إز ٍا ثٍ « وٺ٦ٍ سمبٓ ډچي»ٽبٍسبَىب،

    ثَٹَاٍي اٍسجب٣، اُ ډَػ٬ ډچي ٽٍ ٭ىًان ٍٽىي ډچي ي َٝٵبً ٙپچي ثب ډٖئًڅيز َبي اٝچي ډَث٣ً ثٍ دبيجىيي ٽًٍٚ ثٍ اڅِاډبر َبي َمبَىڂي ي اػَاي ٵٮبڅيز ډٖئًڅيز

    .اوي ډٮبَيٌ ٍا ثَ٭ُيٌ ىاٍى، سٶپيټ ومًىٌكپًډشي إز ٽٍ ي٩يٶٍ ًاسي آن ثب َيٳ ي ډ٫ً١ً ( اٱچت)ډَػ٬ ډچي، وُبىي

    ثىبثَايه، سٮييه آن ثٖشٍ ثٍ كٺًٷ . ياٝچي ډٮبَيٌ ًيَث٤، اٍسجب٣ اليىٶټ ىاٙشٍ ثبٙډمپه إز يټ يب ؿىي وُبى ىاهچي ډًػًى، ثٍ . ىاهچي ََ ٽًٍٚ ډشٶبير هًاَي ثًى

    « سإٕئ»ډى٪ًٍ ٽٍ ثييه ًٙوي ي يب ايه« سٮييه ي ا٭الڇ»٭ىًان ډَػ٬ يب ډَاػ٬ ډچي ُيٖز ډلي٦ي، ٍيٙه إز ٽٍ ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ َبي ُيٖز ىٍ ٽىًاوٖيًن. ځَىوي

    ٘ اُ ََ وُبى ىيڂَي ىاٍاي ٭چٺٍ، ٕجٺٍ ي اٍسجب٣ ًاسي ثب ٍيوي سلٺٸ اَياٳ ي ثياڅجشٍ يټ اٝڄ ٽبٍثَىي ي٭مچي وب٩َ ثَ سٮييه ډَػ٬ ډچي . ډ٫ً١ً آوُب ثًىٌ ي َٖز

    سًان اوش٪بٍ َيايز ٝليق ٍيوياػَاي ډٮبَيار ٍا ايه إز ٽٍ سىُب اُ ٕبُډبوي ډيياٹ٬، إبٕبً اوش٪بٍ ثٍ. ي سؼَثٍ ثبٙي ىاٙز، ٽٍ ىٍ ډ٫ً١ً آن ډٮبَيٌ ىاٍاي سوٜٞ

    اػَاي يټ ډٮبَيٌ اُ وُبىي ډى٦ٺي إز ٽٍ هًى ډٖإڅٍ ولًٌ اػَا ي ډييَيز ډ٫ً١ً ډٮبَيٌ ٍا ىٍٻ ومًىٌ ي ىٍ ٭مڄ ىاٍاي سؼَثٍ ي سوٜٞ ديَاډًن آن ثبٙي، ثب ايه كبڃ،

    ػ٬ ډچي اي، ډٖئًڅيز ډَ ىٍ ثَهي اُ ډًاٍى ثٍ ىڅيڄ ٭يڇ ٙىبهز ٽبٵي اُ ؿىيه ډٺًڅٍىٍ . ډلي٦ي ثٍ وُبىي ٱيَډَسج٤ ډلًڃ ٙيٌ إز ثَهي اُ ډٮبَيار ي ډؼبډ٬ ُيٖز

    ُيٖز ډچڄ سًان ثٍ ٭يڇ ٕذَىن ډٖئًڅيز ډَػ٬ ډچي ثَوبډٍ ډلي٤ ايه هًٞٛ ډي

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 20

    َبي ٹجڄ اُ اوٺالة ځيَي ُيٖز يبى ٽَى ٽٍ ثٍ سٞميڈ ډشلي ثٍ ٕبُډبن كٶب٩ز ډلي٤ .ځَىى إالډي ثبُ ډي

    چي كشي اځَ ډٖئًڅيز وٺ٦ٍ سمبٓ ډچي ٍا ثَ٭ُيٌ وياٙشٍ ثبٙي، ايلبڃ، ډَػ٬ ډ ٭چي ىاٍاي

    :اهشيبٍار ي ي٩بيٴ ُيَهًاَي ثًى سٺجڄ ومبيىيځي ٽًٍٚ ىٍ ٽچيٍ ډٌاٽَار ي اٹياډبر ٍاػ٬ ثٍ ډٮبَيٌ ىٍ ٦ٕق

    ٭٢ً )ياٹ٬، و٪َار ډَػ٬ ډچي، ثٍ ٭ىًان و٪َار ػمًٍُي إالډي ايَان اڅمچچي؛ ثٍ ثيه .٦ٍ ثب َمٍ ډجبكض ډَسج٤ ثب ډٮبَيٌ سچٺي هًاَىي ٙيىٍ ٍاث( ډٮبَيٌډَػ٬ ډچي ډ٩ًٴ إز ٽچيٍ اٹياډبسي ٍا . ډٖئًڅيز سمُيي اػَاي ىاهچي ډٮبَيٌ

    :ٽٍ ثَاي اػَايي ٙين ډٮبَيٌ ىٍ ىاهڄ ٽًٍٚ الُڇ إز، ثٍ ٭مڄ آيٍى اُ ػمچٍٮُيار وًئ ٹًاويه ي ډٺٍَار الُڇ ثَاي سجييڄ سٮُيار ډٮبَيٌ اُ س سُيٍ دي٘ -

    ىيڅشي ثٍ سٮُيار ٕبيَ اٙوبٛ ييب اٝالف ٹًا٭ي ډًػًى ي َمـىيه ي٬١ ٹًا٭ي ػييي؛ سٚپيڄ ػچٖبر الُڇ ثَاي ايؼبى َمبَىڂي ډيبن وُبىَبي ىاهچي ډَسج٤ ثب ډٮبَيٌ؛ - .سٚپيڄ ىثيَهبوٍ ډَػ٬ ډچي ثٍ ډى٪َ اوؼبڇ ٽچيٍ اډًٍ اىاٍي ي اػَايي ډَػ٬ ډچي -

    ٖه اػَاي ډٮبَيٌ س٤ًٕ ٽچيٍ وُبىَبي ډَث٣ً ي سٺجڄ ډٖئًڅيز و٪بٍر ثَ ك ثيىي اهشيبٍار الُڇ ثَاي ايٶبي ايه ډٖئًڅيز اُ ٥َيٸ َمـىيه اٵَاى ي ٭مًڇ ي دي٘

    .سَٞيق ىٍ ٹًاويه ي ډٺٍَار ىاهچيثىبثَايه، سٮييه ډَػ٬ ډچي وٍ سىُب ډش٢مه اٵِاي٘ اهشيبٍار كٺًٹي ثَاي وُبى ًيَث٤

    ن ٍا ىٍ كييى ٹًاويه ي ډٺٍَار ثَاي ٕبيَ وُبىَب ي إز ي سٮُي ثٍ ٍ٭بيز سٞميمبر آٵَاځيَ ي ځٖشَىٌ إز ٽٍ « َبيي سٮُيار ي ډٖئًڅيز»ومبيي، ډش٢مه ٭مًڇ ويِ ايؼبى ډي

    ىٍ دَسً آن، وُبى سٮيىي يب سإٕئ ٙيٌ ثٍ ٭ىًان ډَػ٬ ډچي ثبييثيه ؿبٍؿًة ىاهچي ي ڇ ثَاي اػَاي ايه َبي كٺًٷ ٽًٍٚ ٕبُځبٍي ايؼبى ومًىٌ ي ثٖشََبي الُ ٩َٵيز

  • 21 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    اػَاي )اڅمچچي سٮُيار ىٍ ٦ٕق ٽًٍٚ ٍا ثب ٍ٭بيز اًٝڃ اػَاي ډٮبَيار ثيه .ٵَاَڈ ٕبُى( ويز، اػَاي سٺىيىي، ٹ٢بيي ي اىاٍي َُٕډيىي، اػَاي ثب كٖه

    اػَايي ثًىن ډبَيز كٺًٹي سٮييه ډَػ٬ ډچي -4

    ز ي سٮييه ډَػ٬ ډچي، إبٕبً اډَي اػَايي يډَث٣ً ثٍ اػَاي ډٮبَيٌ إځيَي ىٍ ٍاث٦ٍ ثب آن اُ و٪َ ډٞياٹي ي سٮييه و٫ً وُبى ډَث٣ً ي يب سٲييَ آن، ثَ سٞميڈ

    ثب ايه كبڃ، ىٍ ثَهي اُ ډًاٍى، . ثبٙي ٭ُيٌ ي ىٍ ٝالكيز ًاسي َيإر يُيَان ډيٹبوًن 138ٍٕي ٽٍ ډى٦ًٷ اٝڄ ثٍ و٪َ ډي. ډؼچٔ ىٍ ايه ُډيىٍ اٹياڇ ومًىٌ إز

    ثَ سٮييه ډَػ٬ ډچي يب وُبى ډٖئًڃ اػَاي ډٮبَيار إبٕي ٍاػ٬ ثٍ اډَ اػَايي، ٽٍ ډڂَ ايه. اڅمچچي ډًٞة ٽٍ ومبىي اُ اػَاي ٹًاويه إز ويِ ٝبىٷ ي كبٽڈ إز ثيه

    اػَاي ډٮبَيار ډٖشچِڇ َڈ اٵِايي وٺ٘ َمٍ وُبىَبي كبٽڈ ي سٚپيڄ ًٍٙاَبي ډچي َ ٹًا ثبٙي ٽٍ ىٍ ايه ًٍٝر، ٭٢ًيز ومبيىيځبن ٕبي( ٵَاسَ اُ ٹًٌ ډؼَيٍ)

    .يوُبىَبي هبٍع اُ ٹًا ىٍ ؿىيه سٚپچي ډٖشچِڇ سًٞيت ٹبوًن هًاَي ثًى َبي ډلي٦ي س٤ًٕ ٹبوًوڂٌاٍ، اوٮ٦بٳ ىٍ ََ كبڃ سٮييه ډَػ٬ ډچي ډٮبَيار ُيٖز

    الُڇ ىٍ ډالك٪ٍ ي س٦جيٸ اڅِاډبر ٭مچي ثَ اي١ب٫ ي اكًاڃ اػَايي ٍا ٽٍ الُډٍ سٺًيز ٕبُى، ََؿىي ثَهي وُبىَب ىٍ سالٙىي ثب ثَي ډيٍيوي اػَاي ډٮبَيار إز، ثب ډبو٬ ٍي

    ٹَاٍ ىاىن وبڇ هًى ىٍ ډًٞثٍ ډؼچٔ، ؿىيه ډٖئًڅيشي ٍا ثٍ ًٍٝر دبيياٍ ثَاي هًى .كٶ٨ ومبيىي

    ډلي٦ي اڅمچچي ُيٖز اكبڅٍ كٺًٷ ىاهچي ثٍ ډٮبَيار ثيه -5

    ډلي٦ي، ډُمشَيه ډٖإڅٍ ٽٍ ځبٌ كشي اَميشي اڅمچچي ُيٖز ىٍ اػَاي ډٮبَيار ثيهُيٖز ي اػَاي يبثي، كمبيز ٹ٢بيي اُ ډلي٤ سَ اُ اػَاي اىاٍي آوُب ډي ثٍ ډَاست ثي٘

    َمبن ٥ًٍ ٽٍ ىٍ . اڅمچچي كشي ىٍ كي ٹًا٭ي ٹَاٍىاىي إز ٹ٢بيي ډٮبَيار ثيه

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 22

    ٕيٖشڈ كٺًٹي ٽًٍٚډبن ثَ دبيٍ هًىاػَا وجًىٌ . ديٚڂٶشبٍ ايه ٽشبة آډيٌ إز ډًػي ډٮبَيار ٍا ثٍ ډظبثٍ ٭مچي ډشوچٶبوٍ يب

    َبي ؿىيه ي١ٮيز ي ٽٍ ٹبوًن ىاهچي ُډيىٍ ډٖئًڅيز ٽيٶَي ٙىبهز ډڂَ ايه .اڅمچچي ٍا ٵَاَڈ ٕبُى ٙىبٕبيي اػَاي ډٶبى ډٮبَيار ثيه

    اڅمچچي، اډَي ډؼِا اُ ايه ډٖإڅٍ يٮىي ٙىبٕبيي ىٹيٸ اػَايي ثًىن ډٶبى ډٮبَيار ثيهي اٹياډي ډ٢ب٭ٴ ي ثٍ ياٹ٬، ٙىبٕبي. سًٞيت هًى ډٮبَيٌ ىٍ ډَاػ٬ ىاهچي إز

    125ي 78اًٝڃ )اڅمچچي ىيډيه دٔ اُ ٥ي سَٚيٶبر ٍاػ٬ ثٍ دٌيَٗ ډٮبَيار ثيه .ايه اٹياڇ ىي ػچًٌ هًاَي يبٵز. إز( ٹبوًن إبٕي

    اڅمچچي ي٬١ ٹبوًن اػَاي ډٮبَيٌ ثيه -اڅٴٹبوًن اػَاي ډٮبَيٌ، سَسيجبسي إز ٽٍ ىيڅز يب ډؼچٔ ١مه اثشپبٍ څًايق ي

    ي، سٮُيار ډىيٍع ىٍ ډٮبَيٌ ٍا ثٍ سٮُيار اٙوبٛ كٺيٺي ي كٺًٹي َبي ٹبوًو ٥َفځبوٍ يب هبٍع سجييڄ ومًىٌ، ٕبهشبٍَب ي ٍيويَبي الُڇ ثيه ډى٪ًٍ ىٍ ډؼمً٭ٍ ٹًا٭ي ٍٕ

    ځَىى ي اُ ٥َيٸ ١مبوز اػَاَبي اي سٮجيٍ ډي اُ آن ي يب ىٍ ٹبڅت وُبىَبي ډچي ي ٵَاٹًٌ .ًٙى ه َىؼبٍَب ثَهًٍى ډياىاٍي، او٢جب٥ي ي ٹ٢بيي، ثب سوچٴ اُ اي

    ٍييٍ سيييه ايه ٹًاويه ىٍ ٽًٍٚډبن يػًى ىاٙشٍ ي ځبٌ ثَاي اػَاي ػبډ٬ ي ٕبُډبن يبٵشٍ يټ ډٮبَيٌ، ؿىيه سَسيجبسي ډيو٪َ ٹَاٍ ځَٵشٍ، ََؿىي هبٍع اُ كًٌُ

    . ډلي٦ي ثًىٌ إز ډٮبَيار ُيٖز اڅمچچي ٵَآيىي اكبڅٍ ٽيٶَي ثٍ ډٮبَيار ثيه -ة

    ، ٹبوًوڂٌاٍ ٹًا٭ي ډبًَي ٽىًاوٖيًن ٍا ويِ (ي٬١ ٹبوًن اػَاي ډچي)ز ىٍډًٍى ووَٖبي كٺًٷ ومبيي ي ٩َٵيز ثب َمبن اىثيبر يب ىٍ ٹبڅت ثًډي ثٍ كٺًٷ ىاهچي ياٍى ډي

    َبي ايٶبي سٮُياسي ٽٍ ىٍ آن ډٮبَيٌ ثَ ًډٍ ىاهچي ٍا ثٍ ډى٪ًٍ ٵَاَڈ ٕبهشه ُډيىٍكبڅٍ، ٵَآيىيي إز ٽٍ ثيين سپَاٍ يب سجييڄ اډب ا. ځيَى ىيڅز ٹَاٍ ځَٵشٍ إز ثپبٍ ډي

    َبي ٹًا٭ي ډبًَي ٍاػ٬ ثٍ ا٭مبڃ ډمىً٭ٍ ي ډؼبُ ډٺٍَ ىٍ ډٮبَيٌ، َٝٵبً ٩َٵيز

  • 23 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    . ًٙى ياٽىٚي ي ٹ٢بيي كٺًٷ ىاهچي ىٍٍإشبي سلٺٸ اَياٳ آن ډٮبَيٌ ثپبٍ ځَٵشٍ ډيي ي ٥ًٍي ٽٍ ثو٘ ډٺيډبسي ٹًا٭ي ډًٍى و٪َ، ىٍ ډٮبَيٌ ثًىٌ ي سىُب ثو٘ سجٮ ثٍ

    .ځيَى ياٽىٚي ىٍ ٹبڅت ٹبوًن ىاهچي ٹَاٍ ډياڅمچچي ؿىي ومًوٍ ثبٍُ يػًى ىٍ ُډيىٍ اكبڅٍ كٺًٷ ىاهچي ٽًٍٚډبن ثٍ ډٮبَيار ثيه

    ىاٍى ٽٍ ََؿىي ډٮييى إشظىبيي َٖشىي اډب ىٍ ډًاٍىي ٽٍ اډپبن ي٬١ ٹبوًن ډچي ي اڅمچچي ىٍ يهػبډ٬ يػًى وياٍى، إشٶبىٌ اُ آن ډًػت سُٖيڄ اػَايي ٙين سٮُيار ث

    . سًػُي ٹَاٍ ځيَوي ٽٍ ثىيبىَبي كٺًٷ ىاهچي ډًٍى ثي ځَىى ثيين ايه ٦ٕق ٽًٍٚ ډيځٌاٍى اډب اي ډشٶبير اُ ٹبوًوڂٌاٍي ىاهچي ٍا ثٍ ومبي٘ ډي ىٍياٹ٬، اكبڅٍ ََؿىي ػچًٌ

    .ٽَىن ٍيوي ٹبوًوڂٌاٍي إز« ثَ ډيبن»يټ ٵَآيىي ثَاي اوڂبٍي يٍيى ي ٝييٍ ٽيٶَي ي ػَڇاكبڅٍ ٹبوًن ٙپبٍ ي ٝيي ىٍ ثُٮي كمبيز

    ډبىٌ . ػبوًٍان يكٚي ىٍ ډٮَٟ ه٦َ ثٍ ٽىًاوٖيًن ٕبيشئ، اُ ػمچٍ ايه ډًاٍى إزهَيي ي ٵَيٗ، سپظيَ ي دَيٍٗ ي ٝييٍ »: ىاٍى ډٺٍَ ډي 1346ٹبوًن ٙپبٍ ي ٝيي 7

    ي يٍيى كيًاوبر يكٚي ي اػِاي آوُب ٽٍ ٱيَثًډي ايَان ثًىٌ ي اُ هبٍع ثٍ ٽًٍٚ ثب ٽٖت دَياوٍ يب اػبٌُ اُ . اوي يٌ ي يب اُ ٹجڄ ىٍ ٽًٍٚ سپظيَ ي دَيٍٗ يبٵشٍياٍىٙ

    يٍيى ي ٝييٍ آن ىٕشٍ اُ ػبوًٍان يكٚي ي اػَاي آوُب ٽٍ ىٍ . ثبٙي ٕبُډبن ډؼبُ ډياوي ثب َبي ىٍ ډٮَٟ ه٦َ اوٺَاٟ طجز ٙيٌ اڅمچچي ځًوٍ ٵَُٕز ٽىًاوٖيًن سؼبٍر ثيه

    َبيي ٽٍ سًاوي ځًوٍ ٕبُډبن ډي. ځيَى ًٍر ډيٍ٭بيز ډٺٍَار ٽىًاوٖيًن ډٌٽًٍ ٝاوي، ١ج٤ ي ىٍ ًٍٝر څِيڇ ثب َِيىٍ ثَهالٳ ډٺٍَار ٽىًاوٖيًن ثٍ ٽًٍٚ ياٍى ٙيٌ

    .«ياٍى ٽىىيٌ ثٍ ٽًٍٚ ډجيؤ ٭ًىر ىَياي ډٺٍَ ٙيٌ ځًوٍ َمبن ٹبوًن ثٍ 11ډبىٌ ( َـ)١مه اػَاي وٺ٠ ايه ډبىٌ، ىٍ ثىي

    :اوڂبٍي ٙيٌ إز ٽٍ ډَاست ػَڇََ ٽٔ ډَسپت ا٭مبڃ ُيَ ًٙى ثٍ ػِاي وٺيي اُ يټ ډيچيًن ي دبوٞي َِاٍ ٍيبڃ »

    :ًٙى ډبٌ ډلپًڇ ډي 6ٍيُ سب 91سب ٍٕ ډيچيًن ٍيبڃ يب كجٔ اُ ايه ٹبوًن ثٍ ًٍٝر 17اٹياڇ ثٍ ٝييٍ ي يٍيى كيًاوبر يكٚي ډ٫ً١ً ډبىٌ -َـ

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 24

    . «ٱيَډؼبُ

    َبي ػبوًٍي يكٚي ىٍ ځًوٍ ثَإبٓ ايه ٹبوًن، ػَڇ اوڂبٍي ٝييٍ ي يٍيىډٮَٟ ه٦َ اوٺَاٟ ثَإبٓ َمبن اڅڂًيي إز ٽٍ ىٍ ٽىًاوٖيًن ٕبيشئ ډٺٍَ

    َبي ډٌٽًٍ ي اوًا٫ آوُب ٍا ثييه سَسيت، ٹبوًن ٙپبٍ ي ٝيي ؿيٖز، ځًوٍ. ځَىييٌ إز .ثٍ سًٞيت ډؼچٔ ٍٕييٌ، اكبڅٍ ىاىٌ إز 1355سيَ 15ثٍ ډشه ٽىًاوٖيًن ٽٍ هًى ىٍ

    ، ٹب١ي ايَاوي ثٍ ډى٪ًٍ اػَاي ايه ډًاى ١َيٍي إز ١مه ډَاػٮٍ ثٍ إبٓ ثَايهَبي ٽىًاوٖيًن ډٌٽًٍ، ىٍ س٦جيٸ ٹب٭يٌ ٭بڇ ي ډٶًُڇ ٽچي ي وً٭ي وُٶشٍ ډشه ي ديًٕز

    دييإز ٽٍ ىٍ . ىٍ ايه ٹًا٭ي ىٍډٞبىيٸ ډٮيه ي هبٛ ثپًٙي ي كپڈ ٹ٢يٍ ٍا ىٍيبثيىٍ ايه ٍاث٦ٍ، ډٺيډبر الُڇ ثَاي اكَاُ اوؼبڇ ي٩يٶٍ ي ايٶبي ډٖئًڅيز ي اٙشٲبڃ ٹ٢بيي

    اڅمچچي ي ډًٞة ډؼچٔ وُٶشٍ إز ي سىُب ثب ٹب٭يٌ كٺًٹي ٽچي، ىٍ ٽىًاوٖيًوي ثيهځَىى ي ٹبوًن ٙپبٍ ي ٝيي سپميڄ ډي 11ي 7څلب٧ آن إز ٽٍ ٹب٭يٌ ډىيٍع ىٍ ډًاى

    ٍ ډٮبَيٌ كياٹڄ ىٍ ايه ډًاٍى، ډَاػٮٍ ٹب١ي ډچي ث. يبثي اډپبن س٦جيٸ ثَ ډًٍى هبٛ ډي .يبثي اڅمچچي ي اڅجشٍ ٙىبهز يي اُ ايه ډٮبَيار، ١َيٍسي ٱيَٹبثڄ اػشىبة ډي ثيه

    ثو٘ ايڃ

    اڅمچچي ػُبوي ډٮبَيار ثيه

  • 25 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    اڅمچچي ػُبوي ډٮبَيار ثيه: ثو٘ ايڃ َبي كيًاوبر ي ځيبَبن اڅمچچي ځًوٍ ٹبوًن اڅلبٷ ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سؼبٍر ثيه -1

    (CITES.)ىٍ ډٮَٟ ه٦َ وبثًىي ٹَاٍ ىاٍوييكٚي ٽٍ ٹبوًن اڅلبٷ ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن كمبيز ډيَاص ٵََىڂي ي ٥جيٮي ػُبن -2َبي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ډَث٣ً ثٍ سبالة -3

    َبي ُيٖشڂبٌ دَويځبن آثِي اڅمچچي ي سبالة ثيهيَان ثٍ دَيسپڄ اٝالكي ٽىًاوٖيًن ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ا -4

    َبي ُيٖشڂبٌ دَويځبن آثِي ييٌْ سبالة اڅمچچي ثٍ َبي ډُڈ ثيه ډَث٣ً ثٍ سبالة ( ٽىًاوٖيًن ٍاډَٖ)

    اڅمچچي ي َبي ډُڈ ثيه ٽىًاوٖيًن سبالة 7ي 6ٹبوًن دٌيَٗ اٝالكيٍ ډًاى -5 (ٍاډَٖ)َبي ُيٖشڂبٌ دَويځبن آثِي سبالةًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ييه ىٍ ډًٍى كٶب٩ز ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػم -6

    .اُ اليٍ اُن ُيٖز ٕبُډبن ډچڄ دَيسپڄ ډًوَاڃ ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن ثَوبډٍ ډلي٤ -7

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 26

    َبي څىين ي ٽذىُبٻ ٍاػ٬ ثٍ دَيسپڄ ډًوشَآڃ ٹبوًن سًٞيت اٝالكيٍ اػالٓ -8 .ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن

    .شَاڃ ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُناٝالكيٍ دَيسپڄ ډى -9اليلٍ اٝالكيٍ دَيسپڄ ډًوشَاڃ ىٍ ډًٍى ډًاى ٽبَىيٌ اليٍ اُن ډًٞة -10

    1378/(12/9)يبُىَميه اػالٓ ا٭٢بء دپه ٹبوًن اػبٌُ ٭٢ًيز ػمًٍُي إالډي ايَان ىٍ ٽىًاوٖيًن ثبُڃ ىٍثبٌٍ ٽىشَڃ -11

    .آوُبډَُي ډًاى ُائي ُيبن ثو٘ ي ىٵ٬ اوشٺبالر ثَيناڅمچچي ٹبوًن اػبٌُ اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -12

    .وؼبر ىٍيبيياڅمچچي آډبىځي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -13

    ډٺبثچٍ ي َمپبٍي ىٍ ثَاثَ آڅًىځي وٶشي

    چًځيَي اُ آڅًىځي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ػ -14 (Dumping.)ىٍيبيي وبٙي اُ ىٵ٬ ډًاى ُائي ي ىيڂَ ډًاى

    اڅمچچي ډياهچٍ ىٍ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -15ىٍيبَبي آُاى ي ىٍ ًٍٝر ثَيُ ًٕاوق آڅًىځي وٶشي ي دَيسپڄ ډياهچٍ ىٍ ىٍيبَبي

    آُاى ىٍ ًٍٝر ثَيُ آڅًىځي ٱيَوٶشيًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ٕبُډبن ډچڄ ډشلي ٹبو -16

    ُايي ډًاػٍ ُىايي ىٍ ٽًٍَٚبيي ٽٍ ثٍ ٥ًٍ ػيي ثب هٚپٖبڅي ي يب ثيبثبن ثَاي ثيبثبن ثٍ ييٌْ ىٍ آٵَيٺب. ثبٙىي ډي

    (BDC)ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سى٫ً ُيٖشي -17ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سٲييَار آة ي ٹبوًن اڅلبٷ -18

    (UNFCCC)ًَا

  • 27 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    ٹبوًن ډًاٵٺشىبډٍ ډَث٣ً ثٍ اػَاي ډٶبى ٽىًاوٖيًن ٕبُډبن ډچڄ ډشلي ىٍ ُډيىٍ -19ډيالىي ٍاػ٬ ثٍ كٶ٨ ي ډييَيز ًهبيَ ډبَيبن 1982كٺًٷ ىٍيبَب ډًٞة ىٕبډجَ

    اي ډُبػَ ي ٽبٙبوٍ (MARPOL)َب ػچًځيَي اُ آڅًىځي وبٙي اُ ٽٚشياڅمچچي ډشه ٽىًاوٖيًن ثيه -20ډَث٣ً ثٍ ٽىًاوٖيًن 1978ٹبوًن اڅلبٷ ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ -21

    (MARPOL)َب اڅمچچي ػچًځيَي اُ آڅًىځي ىٍيب وبٙي اُ ٽٚشي ثيهػُز اٝالف 1992ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ -22

    ي دَيسپڄ ( 1969)ډٖئًڅيز ډيوي وبٙي اُ هٖبٍر آڅًىځي وٶشي اڅمچچي ٽىًاوٖيًن ثيهاڅمچچي ثَاي ػجَان هٖبٍر ػُز اٝالف ٽىًاوٖيًن سإٕئ يټ ٝىييٷ ثيه 1992

    آڅًىځي وٶشياڅمچچي ٽىشَڃ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -23 1280)ډيالىي 200ًٞة َب ډ ډ٢َ ١يهٌِ ثَ ٍيي ٽٚشي( َبي ٕيٖشڈ)َبي ٕبډبوٍ

    (َؼَي ٙمٖياڅمچچي ىٍثبٌٍ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -24

    ډؼچٔ 22/2/1389ډٖئًڅيز ډيوي ثَاي هٖبٍر آڅًىځي وٶز ًٕهز ٽٚشي ډًٞة .ًٍٙاي إالډي

    اڅمچچي وبيَيثي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -25 .ډؼچٔ ًٍٙاي إالډي 22/3/1389َب ډًٞة ىٍثبٌٍ اوشٺبڃ الٍٙ ٽٚشي

    اڅمچچي ٽىشَڃ ي ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيه -26 .ډؼچٔ ًٍٙاي إالډي 12/3/1389َب ډًٞة ډييَيز آة سًاُن ي ًٍٕثبر ٽٚشي

    آډبىځي، ( َيٶبرسٚ)ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ -27 2000ډٺبثچٍ ي َمپبٍي ىٍ ثَاثَ ًٕاوق آڅًىځي وبٙي اُ ډًاى ه٦َوبٻ ي ٕمي ډًٞة

    (َؼَي ٙمٖي 1379ثَاثَ ثب )ډيالىي (ٽبٍسبَىب)ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ ايمىي ُيٖشي -28

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 28

    ي ًهبيَ ّوشيپي اڅمچچ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ډٮبَيٌ ثيه -29 ځيبَي ثَاي ٱٌا ي ٽٚبيٍُي

    ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ دَيسپڄ ٽيًسً ىٍ ډًٍى -30 ٽىًاوٖيًن ؿبٍؿًة ٕبُډبن ډچڄ ډشلي ىٍ ډًٍى سٲييَ آة ي ًَا

    ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن إشپُچڈ ىٍ هًٞٛ -31 (POPs)َبي آڅي دبيياٍ آاليىيٌٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ٍيسَىاڇ ىٍ ډًٍى آييه -32

    َبي ه٦َوبٻ ٽ٘ ا٭الڇ ١ٍبيز ٹجچي ثَاي ثَهي ډًاى ٙيميبيي ي ٕمًڇ ىٵ٬ آٵز (PIC)اڅمچچي هبٛ ىٍ سؼبٍر ثيه

    (CMS)َبي ډُبػَ يكٚي ٹبوًن اڅلبٷ ثٍ ٽىًاوٖيًن كٶب٩ز اُ ځًوٍ -33 1952اڅمچچي كٶ٨ وجبسبر ډًٞة ٷ ىيڅز ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ثيهٹبوًن اڅلب -34ٍٕبوي ثٍ َىڂبڇ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن ٽمټ -35

    اي اي يب ٵًٍيز ٍاىيًڅًّيټ ي ٽىًاوٖيًن ا٭الڇ ٵًٍي كبىطٍ َٖشٍ يٹ٫ً كبىطٍ َٖشًٍاوٖيًن ډى٬ ځٖشَٗ، اُ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ػمًٍُي إالډي ايَان ثٍ ٽى -36

    .َبي ٙيميبيي ي اوُياڇ آوُب سًڅيي، اوجبٙز ي ثپبٍځيَي ٕالفډَث٣ً ثٍ ٽىًاوٖيًن ايمىي 1988َبي دَيسپڄ ٕىي وُبيي ٽىٶَاؤ ثب ٹ٦ٮىبډٍ -37

    ػبن اٙوبٛ ىٍ ىٍيب

  • 29 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    َبي كيًاوبر ي اڅمچچي ځًوٍ ٹبوًن اڅلبٷ ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سؼبٍر ثيه -1 ي ٽٍ ىٍ ډٮَٟ ه٦َ وبثًىي ٹَاٍ ىاٍويځيبَبن يكٚ

    َبي اڅمچچي ځًوٍ ٹبوًن اڅلبٷ ىيڅز ايَان ثٍ ٽىًاوٖيًن سؼبٍر ثيه:ډبىٌ ياكيٌ

    12) 1973ډبٍٓ 3كيًاوبر ي ځيبَبن يكٚي ٽٍ ىٍ ډٮَٟ وبثًىي ٹَاٍ ىاٍوي ډًٍم ١ميمٍ سًٞيت ي اػبٌُ سٖچيڈ 3ډبىٌ ي 25ډٚشمڄ ثَ يټ ډٺيډٍ ي ( 1351إٶىي

    .ًٙى اڅلبٷ آن ىاىٌ ډي إىبىٹبوًن ٵًٷ ډٚشمڄ ثَ يټ ډبىٌ ي ډشه ٽىًاوٖيًن ١ميمٍ دٔ اُ سًٞيت ډؼچٔ

    اڅٮبىٌ ٍيُ ؿُبٍٙىجٍ ىٍ ػچٍٖ ٵًٷ 1355سيَډبٌ 15ٙىجٍ ًٍٙاي ډچي ىٍ ػچٍٖ ٍيُ ٍٕ .ٙبوِىَڈ سيَډبٌ يپُِاٍ ي ٕيٞي ي دىؼبٌ ي دىغ ثٍ سًٞيت ډؼچٔ ٕىب ٍٕيي

    َبي كيًاوبر ي ځيبَبن يكٚي ٽٍ ىٍ ډٮَٟ مچچي ځًوٍاڅ ٽىًاوٖيًن سؼبٍر ثيه

    ه٦َ وبثًىي ٹَاٍ ىاٍوي ( ٗ.َـ 1352) 1973 -ياٙىڂشه

    ىيڃ ډشٮُيَبي ډشى٫ً ي ُيجبي هًى ػِء ثب ٙىبهز آن ٽٍ كيًاوبر ي ځيبَبن يكٚي ثب ځًوٍ

    ٖشي ٽٍ ثبي. ىَىي َبي ډوشچٴ ٥جيٮي ٽٌَ ُډيه ٍا سٚپيڄ ډي ٱيَٹبثڄ كبوٚيىي اُ ٕيٖشڈَبي آيىيٌ كٶ٨ يوڂُياٍي ځَىى ي ثب آځبَي ثٍ اٍُٗ ثَاي وٖڄ كب١َ يوٖڄ

    ٍيُاٵِين كيًاوبر ي ځيبَبن َبي ُيجبيي، ٭چمي، ٵََىڂي، َىَي، سٶَيلي ي اٹشٞبىي ي ثب يكٚي اُ ػىجٍ

    ٙىبهز آن ٽٍ

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 30

    اٵَاى ي ىيڃ ثبيٖشي ثُشَيه ډلبٵ٪بن ځيبَبن ي ػبوًٍان يكٚي هًى ثبٙىي، ي َبي اڅمچچي ثَاي كٶ٨ ثٮ٢ي اُ ځًوٍ يٌ ثب ٙىبهز ايه اٝڄ ٽٍ َمپبٍي ثيه٭ال ثٍ

    اڅمچچي اډَي ٍييٍ اُ ٥َيٸ سؼبٍر ثيه ثَىاٍي ثي ځيبَبن ي كيًاوبر يكٚي ٭چيٍ ثٌَُٽٍ ثبيٖشي اٹياډبر ډىبٕجي ثييه ډى٪ًٍ اوؼبڇ ثبٙي، ي ثبا٭شٺبى ثٍ ايه كيبسي ي الُڇ ډي

    :ًٙى، ىٍډًاٍى ًيڄ سًاٵٸ ومًىوي سٮبٍيٴ -1ډبىٌ

    :ثٍ ػِ ىٍ ډًاٍىي ٽٍ ٭جبٍر ډٮىي ىيڂَ ٍا ايؼبة ومبيي اُ څلب٧ ٽىًاوٖيًن كب١َيٮىي ََ ځًوٍ، ځًوٍ ٵَ٭ي ي يب ػمٮيز آوُب ٽٍ اُ څلب٧ ػٲَاٵيبيي « ځًوٍ» -اڅٴ

    .ثبٙىي ډؼِا ډي :يٮىي« و٫ً» -ة ََ و٫ً كيًان يب ځيبٌ ا٭ڈ اُ ُويٌ ي يب ډَىٌ -1 َبي يټ ي ىي، ََ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ كيًان، ثَاي ځًوٍىٍ ډًٍى يټ -2

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ٹٖمز يب ډٚشٺبر ځًوٍ ٽٍ ثٍ إٓبوي ٹبثڄ سٚويٜ ثبٙي ي ثَاي ځًوٍ .١ميمٍ ٙمبٌٍ ٍٕ ََ ٹٖمز ثب ډٚشٺبر ځًوٍ ٽٍ ثٍ إٓبوي ٹبثڄ سٚويٜ ثبٙي

    يب ىٍ ډًٍى ځيبٌ، ثَاي ځًوٍ َبيي ٽٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ًٽَ ٙيٌ ََ ٹٖمز ي -3ډٚشٺبر ځًوٍ ٽٍ ثٍ إٓبوي ٹبثڄ سٚويٜ ثبٙي ي ىٍ ١مبئڈ ىيڇ ي ًٕڇ ثب اٍسجب٣ ثٍ

    .َب ًٽَ ٙيٌ إز ځًوٍ آن .يٮىي ٝييٍ، ٝييٍ ډؼيى، يٍيى ي ياٍى ٽَىن اُ ٥َيٸ ىٍيب« سؼبٍر» -ع .يٮىي ٝييٍ ََ وً٭ي ٽٍ ٹجالً ياٍى ځَىييٌ إز« ٝييٍ ډؼيى» -ى

    َب ثٍ ىاهڄ يټ ىيڅز ىي كمڄ ََ وً٭ي اُ ځًوٍيٮ« ياٍى ٽَىن اُ ٥َيٸ ىٍيب» -َـ .ثبٙي ځَٵشٍ ٙيٌ إز َبيي ٽٍ سلز كبٽميز َيؾ ٽًٍٚي ومي ٽٍ اُ آة

    .ځَىى ډٺبڇ ٭چمي ي ډچي ٽٍ ٥جٸ ډبىٌ وٍ اوشوبة يډىًٞة ډي« ډٺبڇ ٭چمي» -ي .ځَىى ډٺبڇ اډًٍ اىاٍي ي ډچي ٽٍ ٥جٸ ډبىٌ وٍ اوشوبة ي ډىًٞة ډي« ډٺبڇ اىاٍي» -ُ

  • 31 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    .ثبٙي ثٍ ډٮىبي ىيڅشي إز ٽٍ ايه ٽىًاوٖيًن ىٍ آن ډؼَي ډي« ٳ٥َ» -ف اًٝڃ ٽچي 2-ډبىٌ

    سًان ثبٙي ٽٍ ىٍ ډٮَٟ وبثًىي ثًىٌ ي ډي َبيي ډي ١ميمٍ يټ ٙبډڄ ٽچيٍ ځًوٍ -1َب سلز ډٺٍَار سؼبٍر ىٍ اوًا٫ ايه ځًوٍ. ىٍ كبڃ ي آيىيٌ ثب سؼبٍر ىٍ آوُب اطَ ځٌاٍى

    بي آوُب ثي٘ اُ ايه ىٍ ډٮَٟ ه٦َ ويٶشي، ي سىُب ىٍ هبٛ ٙيييي سجٮيز ومبيي سبثٺ .ډًاٍى إشظىبيي ډؼبُ ثبٙي

    : ١ميمٍ ىي ٙبډڄ -2

    ثبٙىي، يڅي ډمپه ٽچيٍ ځًوٍ َبيي ٽٍ ٵٮالً ىٍ ډٮَٟ ه٦َ اوٺَاٟ وٖڄ ومي -اڅٴَب سلز ډٺٍَار ٽٍ سؼبٍر ىٍ اوًا٫ ايه ځًوٍ إز ىؿبٍ ايه ه٦َ ثًٚوي ډڂَ آن

    اوياُى، َبيي ٽٍ ثٺبي آوبن ٍا ثٍ ډوب٥ٌَ ډي ثَىاٍي ًٙى سب اُ ثٌَُهبٛ ٙيييي اوؼبڇ .ػچًځيَي ًٙى

    َبي ډٌٽًٍ َبي ىيڂَي ٽٍ ثبيي سبث٬ ډٺٍَار هبٝي ثبٙىي سب اوًا٫ ځًوٍ ځًوٍ -ة .ىٍ ثىي ٵَ٭ي اڅٴ ايه ډبىٌ، ثٍ ولً ډؤطَي ٽىشَڃ ًٙى

    اوٖيًن ىٍ َبيي إز ٽٍ ََ يټ اُ ٥َٵيه ايه ٽىً ١ميمٍ ٍٕ ٙبډڄ ځًوٍ -3ثَىاٍي اُ ډلييىٌ ٝالكيز ٹبوًوي هًي٘ ثٍ ډى٪ًٍ ػچًځيَي يب ډلييى ٽَىن ثٌَُ

    َبي ىيڂَ ثَوي ٽٍ اُ و٪َ ٽىشَڃ سؼبٍر ويبُ ثٍ َمپبٍي ٥َٳ آن، ځًوٍ َبيي ٍا وبڇ ډي .ىاٍى

    َب وجبيي ػِ ثٍ ډًػت ډٺٍَار ٽىًاوٖيًن كب١َ اػبٌُ سؼبٍر اوًا٫ ٥َٳ -4 .ڈ يټ، ىي ي ٍٕ ٍا ثيَىيَبي ډٌٽًٍ ىٍ ١مبئ ځًوٍ

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ډٺٍَار سؼبٍر ىٍ اوًا٫ ځًوٍ -3ډبىٌ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ثبيي ٥جٸ ډٺٍَار ايه ډبىٌ سؼبٍر ىٍ اوًا٫ ځًوٍ -1

    . اوؼبڇ ځيَى

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 32

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ثبيي ثب ٽٖت اػبٌُ ٹجچي ي ٝييٍ ََ و٫ً اُ ځًوٍ -2ډىلَٞاً دٔ اُ اكَاُ َٙاي٤ ًيڄ دَياوٍ ٝييٍ ثَاي . ڇ دٌيَىاٍائٍ دَياوٍ ٝييٍ اوؼب

    .ډشٺب١ي ٝبىٍ هًاَي ځَىييځًوٍ ثٍ ٭چمي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ سإييي ومبيي ٽٍ ايه اډَ ثَاي ثٺبي آن ډٺبڇ -اڅٴ

    .هًٞٛ ډَٞ ووًاَي ثًىډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ځَىى ٽٍ و٫ً ډِثًٍ ثَ هالٳ ٹبوًن -ة

    .ي ػبوًٍان آن ىيڅز سلٞيڄ وٚيٌ إز كٶب٩ز ځيبَبنډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ََ و٫ً ُويٌ ثٍ ولًي آډبىٌ ي -ع

    كمڄ هًاَي ٙي ٽٍ ه٦َ ٝيډٍ ىيين ي ثيمبٍي آن و٫ً ُويٌ ي ٍٵشبٍ ٩بڅمبوٍ وٖجز ثٍ .آن كياٹڄ ثبٙي

    ثَاي يٍيى آن و٫ً ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ٙيٌ ثبٙي ٽٍ دَياوٍ الُڇ -ى .ٝبىٍ ٙيٌ إز

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ثبيٖشي ٹجالً دَياوٍ يٍيى ثَاي يٍيى ََ و٫ً اُ ځًوٍ -2سلٞيڄ ي دٔ اُ اٍائٍ دَياوٍ يٍيى ي َمـىيه دَياوٍ ٝييٍ يب ځًاَي ډؼيى ډؼبُ ثٍ

    .دَياوٍ يٍيى سىُب دٔ اُ اكَاُ َٙاي٤ ًيڄ ٝبىٍ هًاَي ځَىيي. اٹياڇ هًاَىي ثًىډٺبڇ ٭چمي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ا٭الڇ ومبيي ٽٍ ياٍى ومًىن ثَاي ډٺبٝيي إز -اڅٴ

    ٽٍ ثٍ .اي ياٍى ووًاَي آيٍى ثٺبي ځًوٍ ډَث٥ًٍ څ٦مٍ

    ډٺبڇ ٭چمي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ سلًيڄ ځيَويٌ اكشمبڅي كيًان يب -ة .ثبٙي ځيبٌ ُويٌ ىاٍاي سؼُيِار ډىبٕت ثَاي وڂبَياٍي ي ډَاٹجز اُ آن ډي

    ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ډشٺب٭ي ځَىى ٽٍ اُ آن ډًػًى ىٍ ىٍػٍ ايڃ ثَاي -ع .ډٺبٝي سؼبٍي إشٶبىٌ ووًاَي ٙي

  • 33 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    َبي ډ٫ً١ً ١ميمٍ يټ ثبيي ثب ٽٖت اػبٌُ ٹجچي ٝييٍ ډؼيى ََ و٫ً اُ ځًوٍ -4ٍ دَياوٍ ٝييٍ ډؼيى ثب اكَاُ َٙاي٤ ًيڄ ٝبى. ي اٍائٍ دَياوٍ ٝييٍ ډؼيى اوؼبڇ ًٙى

    .هًاَي ځَىييډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډؼيى ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ىٍ ډًٍى يٍيى و٫ً -اڅٴ

    .ډَث٥ًٍ، ډٺٍَار ايه ٽىًاوٖيًن ا٭مبڃ ځَىييٌ إزډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډؼيى ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ََ و٫ً ُويٌ ثٍ ولًي -ة

    ي ٍٵشبٍ ٩بڅمبوٍ آډبىٌ ي كمڄ هًاَي ٙي ٽٍ ه٦َ ٝيډٍ ىيين ي ثيمبٍي آن و٫ً ُويٌ .وٖجز ثٍ آن كياٹڄ ثبٙي

    ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډؼيى ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ دَياوٍ يٍيى ثَاي ََ و٫ً -ع .ُويٌ ٝبىٍ ٙيٌ إز

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ اُ ٥َيٸ ىٍيب ثبيي ثب اهٌ ياٍى ٽَىن ََ و٫ً اُ ځًوٍ -5دَياوٍ سىُب دٔ اُ اكَاُ َٙاي٤ ايه. دَياوٍ اُ ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ اوؼبڇ ځيَى

    :ًيڄ ٝبىٍ هًاَي ٙيډٺبڇ ٭چمي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ سإييي ومبيي ٽٍ ياٍى ٽَىن يټ و٫ً ُويٌ ثٺبي -اڅٴ

    .وٖڄ آن ٍا ثٍ ه٦َ ووًاَي اوياهزډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ سلًيڄ ځيَويٌ اكشمبڅي كيًان يب -ة

    .ز ډَاٹجز ي ډإيي آن ىٍ اهشيبٍ ىاٍىځيبٌ ُويٌ سؼُيِار ډىبٕت ٍا ػُډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ډشٺب٭ي ځَىى ٽٍ اُ و٫ً ُويٌ ىٍ ىٍػٍ ايڃ ثَاي -ع

    .ډٺبٝي سؼبٍي إشٶبىٌ ووًاَي ٙي َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ىي ډٺٍَار سؼبٍر ىٍ اوًا٫ ځًوٍ -4ډبىٌ

    ايه ډبىٌ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ىي ثبيي ٥جٸ ډٺٍَار سؼبٍر ىٍ اوًا٫ ځًوٍ -1 .اوؼبڇ ځيَى

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 34

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ىي ثبيي ثب ٽٖت اػبٌُ ٹجچي ي ٝييٍ ََ و٫ً اُ ځًوٍ -2ډىلَٞاً دٔ اُ اكَاُ َٙاي٤ ًيڄ دَياوٍ ٝييٍ ثَاي . اٍائٍ دَياوٍ ٝييٍ اوؼبڇ ځيَى

    .ډشٺب١ي ٝبىٍ هًاَي ځَىييٳ ٹًاويه ډٺبڇ ٭چمي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ سإييي ومبيي ٽٍ آن و٫ً ُويٌ ثَهال -اڅٴ

    .كٶب٩ز كيًاوبر ي ځيبَبن آن ىيڅز سلٞيڄ وٚيٌ إزډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ََ و٫ً ُويٌ ثٍ ولًي آډبىٌ ي -ع

    كمڄ هًاَي ٙي ٽٍ ه٦َ ٝيډٍ ىيين ي ثيمبٍي آن و٫ً ُويٌ ي ٍٵشبٍ ٩بڅمبوٍ ثب آن ثٍ .كياٹڄ ٽبَ٘ يبثي

    َبي ٝبىٍ ٙيٌ س٤ًٕ آن ىيڅز ى دَياوٍډٺبڇ ٭چمي ََ يټ اُ ىيڃ ٥َٳ، سٮيا -3َب اُ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ىي ي سٮياى ىٹيٸ ٝبىٍار آن ځًوٍ ٍا ثَاي اوًا٫ ځًوٍََ ُډبن ډٺبڇ ٭چمي سٚويٜ ىَي ٽٍ ٝييٍ اوًا٫ ََ ٽياڇ اُ ايه . سًٝيٍ هًاَي ومًى

    َب ثٍ ډى٪ًٍ كٶ٨ آوُب ثٍ څلب٧ اَميشي ٽٍ ىٍ وڂبَياٍي هًٞٝيبر ٥جيٮي ځًوٍَبي هًي٘ ىاٍوي ثبيي ډلييى ځَىى ي ثٍ ايه ػُز اُ ١ميمٍ ىي ثٍ ١ميمٍ ٽًٕيٖشڈا

    يټ ډىشٺڄ ځَىوي، ثٍ ډٺبڇ اىاٍي ډَث٥ًٍ ا٥ال٫ هًاَي ىاى ٽٍ اٹياډبر ډٺش٢ي ػُز .َب ٍا ثٍ ٭مڄ آيٍى َبي ٝبىٍاسي اوًا٫ آن ځًوٍ ډلييى ومًىن ٝييٍ دَياوٍ

    ىٍ ١ميمٍ ىي ډٖشچِڇ إز ٽٍ ٹجالً َبي ډٌٽًٍ ياٍى ٽَىن ََ يټ اُ اوًا٫ ځًوٍ .دَياوٍ ٝييٍ ي يب دَياوٍ ٝييٍ ډؼيى اٍائٍ ځَىى

    َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ثبيٖشي ثب ٽٖت اػبٌُ ٝييٍ ډؼيى ََ يټ اُ اوًا٫ ځًوٍ -5دَياوٍ ٝييٍ ډؼيى سىُب دٔ اُ اكَاُ . ٹجچي ي اٍائٍ دَياوٍ ٝييٍ ډؼيى اوؼبڇ ًٙى

    :َٙاي٤ ًيڄ ٝبىٍ هًاَي ٙيَبي ډَث٥ًٍ ٥جٸ ٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍ ٽىىيٌ ډؼيى ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ځًوٍډ -اڅٴ

    .ډٺٍَار ٽىًاوٖيًن كب١َ ياٍى ځَىييٌ إز

  • 35 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډؼيى ډشٺب٭ي ځَىى ٽٍ ََ و٫ً ُويٌ ثٍ ولًي -ةآډبىٌ ي كمڄ هًاَي ٙي ٽٍ ه٦َ ٝيډٍ ىيين ي ثيمبٍي آن و٫ً ُويٌ ي ٍٵشبٍ ٩بڅمبوٍ

    .آن كياٹڄ ثبٙيوٖجز ثٍ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ىي اُ ٥َيٸ ىٍيب ډش٢مه ياٍى ٽَىن ََ و٫ً اُ ځًوٍ -6

    دَياوٍ ډِثًٍ ٵٺ٤ دٔ اُ . ثبٙي ٽٖت اػبٌُ ٹجچي اُ ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ډي .اكَاُ َٙاي٤ ًيڄ ٝبىٍ هًاَي ځَىيي

    ثٺبي وٖڄ آن ډٺبڇ ٭چمي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ سإييي ومبيي ٽٍ يٍيى يټ و٫ً ُويٌ -اڅٴ .ٍا ثٍ ه٦َ ووًاَي اوياهز

    ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ََ و٫ً ُويٌ ثٍ ولًي آډبىٌ ي -ةكميڄ هًاَي ٙي ٽٍ ه٦َ ٝيډٍ ىيين ي ثيمبٍي آن و٫ً ُويٌ ي ٍٵشبٍ ٩بڅمبوٍ وٖجز ثٍ

    .آن كياٹڄ ثبٙيي ي دٔ اُ ډٚبيٌٍ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ثىي ٙ٘ ډبىٌ كب١َ ثٍ سإييي ډٺبڇ ٭چم دَياوٍ -7

    ثب ٕبيَ ډٺبډبر ٭چمي ىيڅز ډَث٥ًٍ ثب ََ ځبٌ ډٺش٢ي ثبٙي دٔ اُ ډٚبيٌٍ ثب ډٺبډبر ٕبڃ ػُز ٽچيٍ اوًا٭ي ٽٍ ىٍ ٥ي َبي ٽمشَ اُ يټ ٭چمي ٕبيَ ډچڄ ثَاي ډير

    .َبي ډٌٽًٍ ياٍى ٙيٌ، ٝبىٍ هًاَىي ٙي ډير َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ډٺٍَار سؼبٍر اوًا٫ ځًوٍ -5ډبىٌ َبي ډٌٽًٍ ىٍ ١مميٍ ٍٕ ثبيٖشي ٥جٸ ډٺٍَار ايه ډبىٌ ؼبٍر ىٍ اوًا٫ ځًوٍس -1

    .اوؼبڇ ځيَىَبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ٍٕ اُ َُٕډيه ََ ىيڅشي ٽٍ ٝييٍ ََ يټ اُ اوًا٫ ځًوٍ -2

    ىاٍى، ثبيي ثب ٽٖت اػبٌُ ٹجچي ي اٍائٍ دَياوٍ آن و٫ً ٍا ػِء ١ميمٍ ٍٕ ډلًٖة ډيٍ ډىلَٞاً دٔ اُ اكَاُ َٙاي٤ ًيڄ ٝبىٍ هًاَي دَياوٍ ٝيي. ٝييٍ اوؼبڇ دٌيَى

    : ځَىيي

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 36

    ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ځَىى ٽٍ و٫ً ډِثًٍ ثَهالٳ ٹًاويه -اڅٴ .كٶب٩ز ځيبَبن ي ػبوًٍان آن ىيڅز سلٞيڄ وٚيٌ إز

    ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ََ و٫ً ُويٌ ثٍ ولًي آډبىٌ ي -ةه٦َ ٝيډٍ ىيين ي ثيمبٍي آن و٫ً ُويٌ ي ٍٵشبٍ ٩بڅمبوٍ وٖجز ثٍ كمڄ هًاَي ٙي ٽٍ

    .آن كياٹڄ ثبٙيَبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ ٍٕ ثٍ ػِ ىٍ ډًاٍى ياٍى ٽَىن ََ يټ اُ اوًا٫ ځًوٍ -3

    إشظىبيي ډ٫ً١ً ثىي ؿُبٍ ايه ډبىٌ ډٖشچِڇ آن إز ٽٍ ٹجالً ځًاَيىبډٍ ډجيؤ اٍائٍ ًٙى ي َبي ٵَُٕز ٍٕ ياٍى ًٙى ٽٍ آن و٫ً ٍا ػِء ځًوٍ ىٍ ډًاٍىي ٽٍ اُ َُٕډيه ىيڅشي

    .ثبٙي ډلًٖة ىاٙشٍ، ډٖشچِڇ اٍائٍ دَياوٍ ٝييٍ ډياي ٽٍ اُ ٥َٳ ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ثٍ َىڂبڇ ٝييٍ ډؼيى، ځًاَيىبډٍ -4

    ًٙى اُ و٪َ ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ىٍ ډؼيى ډجىي ثَ ٽىشَڃ يب ٝييٍ ډؼيى آن و٫ً ا٭٦بء ډيٍار ٽىًاوٖيًن كب١َ ىٍ ډًٍى آن و٫ً ثٍ هًٞٛ، اػَاء ٙيٌ كپڈ آوٖز ٽٍ ډٺَ

    .إز َب َب ي ځًاَيىبډٍ دَياوٍ -6ډبىٌ

    ًٙوي، ډٚمًڃ ٝبىٍ ډي 5ي3،4َبيي ٽٍ ثٍ ډًػت ډًاى َب ي ځًاَيىبډٍ دَايوٍ -1 .ډٶبى ډبىٌ كب١َ هًاَىي ثًى

    ؿُبٍ ََ دَياوٍ ٝييٍ ٙبډڄ ا٥ال٭بسي هًاَي ثًى ٽٍ ىٍ ٵَڇ ډىيٍع ىٍ ١ميمٍ -2ډٚوٜ ځَىييٌ إز ډير ا٭شجبٍ ََ دَياوٍ ٝييٍ ٙ٘ ډبٌ اُ سبٍين ٝييٍ آن

    .ثبٙي ډيََ دَايوٍ يب ځًاَيىبډٍ ډش٢مه ٭ىًان ايه ٽىًاوٖيًن، وبڇ ي يب ډٚوٞبر ىيڂَ -3

    ځَىى، ډٺبڇ اىاٍي ٝبىٍٽىىيٌ آن ي ٙمبٌٍ ٽىشَڅي ٽٍ س٤ًٕ ډٺبډبر اىاٍي سٮييه ډي .هًاَي ثًى

  • 37 (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز ډٺٍَار ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ

    َبيي ٽٍ س٤ًٕ ډٺبڇ اىاٍي َب ي ځًاَيىبډٍ َبي دَياوٍ ي ٍيوًٙزالُډٖز ٽٍ ٍي -4ثبٙىي ي ثٍ َيؾ يػٍ وجبيي ثؼِ ىٍ ډًاٍى ٝبىٍ ٙيٌ سَٞيق ځَىى ٽٍ َٝٵبً ٍيوًٙز ډي

    .َب، ثٍ ػبي وٖوٍ اٝچي ډًٍى إشٶبىٌ ٹَاٍ ځيَوي ډَٞكٍ ايه ځًوٍ ٍيوًٙز .اي اهٌ ًٙى اځبوٍثَاي كمڄ ََ و٫ً ُويٌ ثبيي دَياوٍ يب ځًاَيىبډٍ ػي -5 سًاوي دَياوٍ ٝييٍ يب َب ډي ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ياٍىٽىىيٌ ََ يټ اُ اوًا٫ ځًوٍ -6

    .ځًاَيىبډٍ ٝييٍ ډؼيى ي ََ دَياوٍ يٍيى ډٚبثٍ ٍا ١ج٤ يب ثب٥ڄ ومبييسًاوي ََ ځبٌ ډٺش٢ي ثياوي ٭الډشي ٍا ثَاي سٮييه ًَيز ََ و٫ً ډٺبڇ اىاٍي ډي -7

    ََ و٫ً ٭الډز ؿبدي « ٭الډز»ىٍ ايه ډًٍى ډى٪ًٍ اُ . مبييُويٌ ثَ ٍيي آن اڅٞبٷ وډلً وٚيوي، ډَُ َٕثي ي يب ٕبيَ ٥َٷ ي يٕبيڄ ډىبٕت ثَاي ډٚوٜ ٽَىن يټ و٫ً

    اڅمپبن ثبٙي ٽٍ ثٍ ولًي ثبيي ٥َف ي إشٶبىٌ ځَىى ٽٍ ػٮڄ ي يب سٺچيي اُ آن كشي ډي .وبډيَٖ ثبٙي

    ثٍ سؼبٍرَب ي ٕبيَ ډٺٍَار هبٛ ډَث٣ً ډٮبٵيز -7ډبىٌ ثٍ ٭جًٍ ىاىن يب اوشٺبڃ اوًا٫ اُ يټ ٽٚشي ثٍ ٽٚشي ىيڂَ ىٍ 5ي3،4ډٺٍَار ډًاى -1

    َُٕډيه يټ ٥َٳ ډشٮُي سب ُډبوي ٽٍ اوًا٫ سلز ٽىشَڃ ځمَٻ ثبٙىي، سَٖي ووًاَي .ىاٙزىٍ ًٍٝسيپٍ ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ي يب ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډؼيى ډشٺب٭ي -2

    َب ٹجڄ اُ ٙمًڃ ډٺٍَار ايه ٽىًاوٖيًن سلٞيڄ ٙيٌ ي ٍ ًٙى ٽٍ يټ و٫ً اُ ځًوثَ سإييي ايه اډَ ٝبىٍ ومبيي ډٺٍَار ډًاىٍٕ، ؿُبٍ ي دىغ ٙبډڄ آن اي ډجىي ځًاَيىبډٍ

    .و٫ً ووًاَي ٙيځَىى ډڂَ ىٍ ډًاٍى ٙبډڄ كيًاوبر هبوڂي ډشٮچٸ ثٍ اٵَاى ومي 5ي3،4ډٺٍَار ډًاى

    :ًيڄَبي ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ آن و٫ً ٍا ٍ ىٍ ًٍٝسي ٽٍ ٝبكت يپي اُ ځًو -اڅٴ

    هبٍع اُ َُٕډيىي ٽٍ ىٍ آن اٹبډز ىائمي ىاٍى سلٞيڄ ي ثٍ ډمچپز هًي٘ كمڄ .ومًىٌ ثبٙي

  • (ػچي ىيڇ)ډلي٤ ُيٖز رډٺٍَا ي ٹًاويه ډؼمً٭ٍ 38

    ََ ځبٌ آن و٫ً ډِثًٍ هبٍع اُ َُٕډيه ډلڄ اٹبډز ٝبكت آن سلٞيڄ ٙيٌ ي -ة .ثٍ ٽًٍٚ ىيڂَي ډىشٺڄ ٙيٌ ثبٙىي

    لڄ اٹبډز ٝبكت آن سلٞيڄ ىٍ ًٍٝسي ٽٍ اوًا٫ ډِثًٍ هبٍع اُ َُٕډيه ډ -1 .ٙيٌ ي ثٍ ٽًٍٚي ىيڂَي ډىشٺڄ ٙيٌ ثبٙىي

    .ثٍ ٽًٍٚ ډلڄ اٹبډز ىائڈ ٝبكت آن كمڄ ٙيٌ ثبٙي -2ىٍ ٽًٍٚي ٽٍ اوشٺبڃ كيًان يكٚي ىٍ آن اوؼبڇ ځَٵشٍ ثبيٖشي دَياوٍ الُڇ ثَاي -3

    ٹجڄ اُ ٝييٍ ََ يټ اُ اوًا٫ اهٌ ًٙى ډڂَ آن ٽٍ ډٺبڇ اىاٍي ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ايه اوًا٫ .اوي ٙمًڃ ډٺٍَار ٽىًاوٖيًن كب١َ سلٞيڄ ٙيٌ

    َبي كيًاوبر ډٌٽًٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ٽٍ ثٍ ٥ًٍ ُويٌ ٙپبٍ ٙيٌ ي اوًا٫ ځًوٍ -4اوي اوي ي َمـىيه ځيبَبوي ٽٍ ىٍ ١ميمٍ يټ ًٽَ ٙيٌ ثَاي ډٺبٝي سؼبٍي دَيٍٗ يبٵشٍ

    ًا٫ ١ميمٍ ىي اوي ػِء او َبي ډٞىً٭ي ثَاي ډٺبٝي سؼبٍي سپظيَ يبٵشٍ ي ثٍ ٍيٗ .ډلًٖة هًاَىي ځَىيي

    َبي ََځبٌ ډٺبڇ اىاٍي ىيڅز ٝبىٍٽىىيٌ ډشٺب٭ي ًٙى ٽٍ ََ يټ اُ اوًا٫ ځًوٍ -5كيًاوبر ثب اػِاء آو