รายงานวจยฉบบสมบรณ�

เรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลค�าทางเศรษฐกจของเกษตรกรผ&เลยงแพะในจงหวดสงขลา

ดร.ชตา แก&วละเอยด หวหน&าโครงการ

กรกฏาคม 2558

ชองานวจย การพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะ ในจงหวดสงขลา

หวหนาทมวจย ดร.ชตา แกวละเอยด หนวยงาน คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสงขลา ป 2558

บทคดยอ การวจยเรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะน มวตถประสงคคอ (1) เพอศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา (2) เพอพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ และ (3) เพอหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา วธการเกบรวบรวมขอมลมเครองมอ คอ แบบสอบถามและแบบประเดนคาถามสาหรบการสมภาษณ จานวนตวอยางม 6 กลม รวมทงหมด 546 คน ไดแก กลมทหนงเกษตรกรผเลยงแพะ จานวน 511 คน กลมทสองผประกอบการผเลยงแพะ จานวน 9 คน กลมทสามธรกจทเกยวของกบการแปรรปผลตภณฑแพะ จานวน 10 คน กลมทสเจาหนาทองคกรภาครฐทสนบสนนและสงเสรมการเลยงแพะ จานวน 5 คน กลมทหาผบรโภค จานวน 6 คน และกลมทหกนกวชาการและผเชยวชาญดานการผลตและการตลาด จานวน 5 คน สวนการวเคราะหขอมลมทงเชงปรมาณและเชงพรรณนา โดยใชสถตพนฐาน คอ คาความถ คาสดสวน และคารอยละ

ผลการวจยศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา พบวาทงผเลยงแพะเนอและแพะนม สวนใหญเปนเพศชาย นบถอศาสนาอสลาม มการจดการการเลยงแพะคลายกนทงจานวนแรงงานทใชเลยงแพะ พนทเลยงแพะ ประสบการณการเลยงแพะ และมวตถประสงคการเลยงแพะเพอจาหนายผลผลตเปนหลก สวนการวเคราะหศกยภาพบนฐานแนวคดตนทนและผลตอบแทน พบวาตนทนการเลยงแพะประกอบดวยตนทนผนแปรและตนทนคงท โดยตนทนผนแปรมมลคาคอนขางสง คาพนธแพะทเกษตรกรซอมามสดสวนของตนทนสงทสด ในสวนผลตอบแทนเฉลยทไดมาจากการจาหนายแพะมชวตเปนสดสวนสาคญทสด และปรมาณผลผลตทจดคมทน โดยคานวณจากราคาขายของแพะหนงตวเฉลย 7,000 บาท คอเกษตรกรควรจะเลยงแพะใหไดนาหนกอยท 17.1 กโลกรมตอตว จงจะคมทน โดยจาหนายทราคา 152.7 บาทตอกโลกรม และผลการพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ พบวากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอ เนนการมผลตภณฑทหลากหลายรปแบบ ทงในรปแพะมชวต เนอแพะแปรรป อาหารสาเรจรปจากแพะ อาหารหมกจากแพะ และแพะกระปอง และกลยทธการกาหนดราคาทเหมาะสม กลยทธการเพมชองทางการจดจาหนาย และกลยทธการสรางเครอขาย ทงในระดบชมชน ระดบจงหวด ระดบประเทศ และขยายกวางขนเปนระดบสากล ในสวนผลตภณฑแพะนม มผลผลตหลายรปแบบ ทงในรปนมแพะพรอมดมพาสเจอรไรซ เครองสาอางจากนมแพะ โยเกรต และไอศกรมนมแพะ ทาใหมกลยทธทางการตลาดแตกตางกน แตควรเนนกลยทธการสรางผลตภณฑพรอมดมในรปนมแพะบรรจขวด มหลาย

(2)

 

รสชาต กลยทธการสอสารประชาสมพนธเพอสรางความรสกหรอความเชอทดในผลตภณฑตาง ๆ ของนมแพะ มการโฆษณาใหเหนประโยชนจากนมแพะ อกทงควรแปรรปนมแพะในรปแบบอน ๆ เชน เนยแขง และชส เปนตน สวนผลการหาแนวทางพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จากสภาพแวดลอมการผลตแพะโดยการ SWOT Analysis พบวาทงแพะเนอและแพะนมในจงหวดสงขลา มจดแขงและโอกาส คอมพนทการเลยงทเพยงพอ ผผลตกสนใจทจะเลยงแพะ และเจาหนาทของรฐกพรอมทจะสนบสนน อกทงผบรโภคหลกซงเปนชาวไทยมสลมและนกทองเทยวมความนยมบรโภคแพะเปนจานวนมาก แมมจดออนและอปสรรคบาง เชน เกษตรกรยงขาดการวางแผนดานการผลต การแปรรป และการตลาดทด อกทงการโฆษณาประชาสมพนธยงมนอย ควรมกลยทธการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะเนอ คอ กลยทธการสรางเครอขายใหกวางขวางและเขมแขง โดยอาศยความรวมมอกนของผทเกยวของกบแพะ เพอชวยเหลอและแลกเปลยนขอมลกนบนพนฐานความพอเพยง ทาใหทราบขาวสารความเคลอนไหวของผลตภณฑแพะเนอตลอดหวงโซอปทาน เพอตอบสนองอปสงคของผบรโภคในฤดกาลทแตกตางกน อกทงควรมกลยทธการขยายชองทางการตลาดของแพะเนอใหมหลากหลายระดบ มตวแทนเพมขนทงตลาดระดบทองถน ตลาดระดบจงหวด ตลาดภายในประเทศและตลาดตางประเทศ สวนกลยทธการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะนม ควรเนนการสอสารประชาสมพนธ การจดทาแผนการตลาดทงระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาวทชดเจน รวมถงควรสงเสรมการแปรรปผลตภณฑจากนมแพะ มโรงงานผลตนมแพะจาหนายทงปลกและสง ทงในและตางประเทศอยางเหมาะสมกบกาลงการผลตของเกษตรกรในพนทของจงหวดสงขลา โดยอาศยการวางแผนรวมกนระหวางหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐและภาคเอกชน คาสาคญ: การตลาดแพะ เกษตรกรเลยงแพะ จงหวดสงขลา

แพะเนอ แพะนม

(3)

 

Research Title Development in Goat Marketing for the Economic Value Added of Goat Farmers in the Songkhla Researcher Dr.Chuta Kaewla-ead Institute Songkhla Rajabhat University Year 2015

Abstract

The research presented here is a development in goat marketing for the

economic value added of goat farmers in the Songkhla. The objectives were: (1) to

investigate the potential presence of a goat to enhance the value of farmers in Songkhla (2)

to develop marketing strategies of goats to add value to the business, and (3) to find

solutions to the marketing development and the competitiveness potential of the goat

farmers in Songkhla. The using data came from the questionnaires and questions for the

interview. The sample all six groups included 546 people. It were: (1) a group of goat farmers

who number 511, (2) the entrepreneurs, raising the number 9, (3) the businesses involved in

the processing of goat number 10, (4) the government officers that support and promote

goat farming number 5, (5) the consumer of six people and (6) the groups of scholars and

experts in the production and marketing of five people. In addition, the analysis method was

contained both quantitative and descriptive. The statistical basis for frequency, ratio and

percentage was used for this research.

The result found that the current potential goat to enhance the value of goat

farmers in the Songkhla most were male Islam and had managed similar goat. Both the goat

meat and goat milk had similar the amount of labor used to raise goats, area and local goat

pat farming experience. In addition, the aim of the goat raising productivity was the key to

sales. The analysis, based on the potential costs and returns found that the cost of raising

goats consists of variable costs and fixed costs. The variable costs were relatively high value.

The goat farmers had purchased the highest proportion of costs. The average returns derived

(4)

 

from the sale of live goats were the most important areas. The calculation of the yields at

breakeven point came from the average selling price of 7,000 baht a goat and 17.1 kilogram

per body weight by selling at 152.7 baht per kilogram.

The result of development and marketing strategies of goat products to add value to

the business found that the marketing strategies of goat meat products focused on a variety

of products. It included in a live goat, goat meat processing, from goat fermented food and

canned goat. The right pricing strategies, distribution channel strategies and a widen

networking strategy both at the community level, nationally and internationally were used

for the marketing strategies of goat meat. The goat milk products had many output formats

in both drinking pasteurized milk, cosmetics from goat milk, goat milk yogurt and ice cream.

The marketing strategy had different and focused on creating products with goat milk,

bottled drinks in many flavors. Also, it had communications strategy to create a good feeling

or belief in the various products of the dairy goats. The advertising in the benefits of goat

milk and the processed in other ways, such as cheese and so on should be considered.

The result of guidelines for the development of the market and the competitiveness

potential of the goat farmers in Songkhla were analyzed from a production environment by

SWOT analysis. Both meat goat and milk goat in Songkhla had strengths and opportunities in

adequate space, farmer to interest in raising goats and the authorities were ready to support.

In addition, it had consumed a lot of goats from the main consumers of which the Thai

Muslim and the visitors. On the other hand, it still had weaknesses and obstacles such as

lack of production planning, processing, marketing as well and the insufficient in advertising.

Thus, a goat meat marketing development strategy was the extensive network and strong

through the collaboration of those involved with goats for to exchange information and help

each other on the basis of sufficiency. It also make informed of the movement of products

throughout the supply chain meat goat to meet the demand of consumers in different

seasons. In addition, it should have a strategy to expand the marketing channels and

representing of meat goat in a variety of levels, an increase of the local market, market level

(5)

 

domestic and foreign markets. The milk goat marketing development strategic should focus

on communications, the marketing plan both short term, medium term and clear long term.

In addition, it should encourage the processing of goats milk, manufacturing in goat milk

wholesale and retail distribution, both domestic and foreign had appropriately with the

capacity of farmers in each area of Songkhla, through joint planning between the various

agencies, both public and private sector.

Keywords: Goat Marketing Goat Farmer Songkhla

Meat Goat Milk Goat

(6)

 

กตตกรรมประกาศ

งานวจยเรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลาน ไดรบทนสนบสนนการวจยจากสานกบรหารโครงการวจยในอดมศกษาและพฒนามหาวทยาลยวจยแหงชาต สานกคณะกรรมการการอดมศกษา นกวจยขอขอบคณคณะกรรมการทกทานทไดเหนความสาคญในโครงการวจยน และขอขอบคณเจาหนาทสถาบนวจยและพฒนาของมหาวทยาลยราชภฏสงขลา และเจาหนาทหนวยงานปศสตวอาเภอ ปศสตวจงหวด รวมถงหนวยงานตาง ๆ ในจงหวดสงขลา ทไดใหความรวมมอ ชวยเหลอประสานงานและอานวยความสะดวกทกอยาง จนกระทงงานวจยนแลวเสรจดวยด

นอกจากนนขอขอบคณ ดร.สรรตน เกยรตปฐมชย คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร และผทรงคณวฒทมทราบนาม ทชวยอาน และใหขอเสนอแนะ ทเปนประโยชนในการปรบปรงงานวจยใหเสรจสมบรณ ทายสดขอขอบคณผรวมงานโปรแกรมเศรษฐศาสตร คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสงขลา และเพอน ๆ ในคณะทกทานทคอยใหคาแนะนา และเปนกาลงใจทาใหงานวจยนสาเรจลลวงได

ดร.ชตา แกวละเอยด หวหนาโครงการวจย

(7)

 

สารบาญ หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................ (1) บทคดยอภาษาองกฤษ ....................................................................................................... (3) กตตกรรมประกาศ ............................................................................................................. (5) สารบาญ .................................................................................................................. (6) สารบาญตาราง .................................................................................................................. (9) สารบาญภาพ .................................................................................................................. (10) บทท 1 บทนา ............................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของการศกษา ..................................................... 1 วตถประสงคของการวจย ................................................................................. 6 ขอบเขตของการวจย ........................................................................................ 6 ประโยชนทไดรบจากการวจย .......................................................................... 7 นยามศพทเฉพาะ ............................................................................................. 7 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ......................................................................... 9 นโยบายสงเสรมการเลยงแพะของรฐบาล ........................................................ 9 สภาพการผลตและการตลาดแพะของประเทศไทย .......................................... 12 สภาพการผลตและการตลาดแพะของภาคใตตอนลาง ..................................... 14 ปญหาและแนวทางการพฒนาการผลตและการตลาดแพะ .............................. 16 ศกยภาพของการเลยงแพะในภาคใตตอนลาง .................................................. 21 แนวคดทฤษฏทเกยวของ.................................................................................. 23 งานวจยทเกยวของ ........................................................................................... 32 กรอบแนวทางและแนวคดในการวจย .............................................................. 35 บทท 3 วธดาเนนการวจย ................................................................................................ 37 ประชากรและกลมตวอยาง .............................................................................. 37 การเกบรวบรวมขอมล ..................................................................................... 41 การวเคราะหขอมล ......................................................................................... 44

(8)

 

สารบาญ (ตอ) หนา บทท 4 ผลการวจย........................................................................................................... 46 สวนท 1 ขอมลทวไปของเกษตรกรผเลยงแพะ ................................................. 47 สวนท 2 การจดการการผลตแพะของเกษตรกรผเลยงแพะ ............................. 52 สวนท 3 การวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอ ............... 62 สวนท 4 การวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนม ................. 65 สวนท 5 แนวทางพฒนาการตลาดและความสามารถในการแขงขน ของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา ................................................................ 68 บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ .................................................. 81 สรปผลการวจย ................................................................................................ 81 อภปรายผล.................................... .................................................................. 88 ขอเสนอแนะ .................................................................................................... 92 บรรณานกรม .................................................................................................................. 94 ภาคผนวก .................................................................................................................. 102

ก. บทความวจยตพมพเผยแพรในเวทประชมวชาการฯ จงหวดภเกต ........... 103 ข. รายงานนาเสนอผลงานวจย ในเวทของสานกงานคณะกรรมการอดมศกษา 117 ค. ภาพประกอบโครงการวจย ........................................................................ 119 ง. ขอมลสมภาษณเชงลก ............................................................................... 123 จ. ประวตนกวจยและคณะ ............................................................................ 131

(9)

 

สารบาญตาราง ตารางท หนา 1.1 จานวนแพะเนอและแพะนมแยกเปนรายจงหวดในเขตภาคใตตอนลาง .............. 3 1.2 จานวนแพะและเกษตรกรทเลยงทงหมดแยกเปนรายจงหวด ในเขตภาคใตตอนลาง .......................................................................................... 4 1.3 เกษตรกรผเลยง แยกเปนรายจงหวด ในเขตภาคใตตอนลาง ............................... 5 2.1 ระดบขนของความสาเรจตามเปาหมายแตละระดบ ............................................ 11 2.2 เกณฑการใหคะแนนความสาเรจ ......................................................................... 11 2.3 ตนทนคงทและตนทนผนแปรกบตนทนเงนสดและไมเปนเงนสด ......................... 29 3.1 จานวนผเลยงแพะของจงหวดสงขลา ................................................................... 38 3.2 การสมกลมตวอยางแยกตามรายอาเภอในจงหวดสงขลา .................................... 39 4.1 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปของเกษตรกร ............................................ 47 4.2 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปการจดการผลตแพะของเกษตรกร ............ 53 4.3 คาเฉลยของขอมลพนฐานเกษตรกรผเลยงแพะอาเภอจะนะ จงหวดสงขลา ........ 58 4.4 คาเฉลยของตวแปรตนทนของเกษตรกรในการเลยงแพะ .................................... 59 4.5 ผลตอบแทนเฉลยในการเลยงแพะของเกษตรกร ................................................. 60 4.6 ปรมาณผลผลตทจดคมทนในการเลยงแพะของเกษตรกร ................................... 60 4.7 จดแขงและจดออนของการผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา .............................. 70 4.8 โอกาสและอปสรรคของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา ................................... 73 4.9 จดแขงและจดออนของการผลผลตแพะนมในจงหวดสงขลา ............................... 76 4.10 โอกาสและอปสรรคของผลผลตแพะนมในจงหวดสงขลา .................................... 78

(10)

 

สารบาญภาพ ภาพท หนา 1.1 กรอบแนวทางการดาเนนงานวจย ....................................................................... 35 4.1 แนวทางพฒนาการตลาดผลตภณฑแพะเนอของจงหวดสงขลา ........................... 74 4.2 แนวทางพฒนาการผลตและการตลาดของผลตภณฑจากแพะในจงหวดสงขลา .. 79

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของการศกษา

การสรางมลคาเพมของผลผลตทางการเกษตร ทาไดจากการพฒนาศกยภาพและ

ความสามารถของเกษตรกร เพอการพฒนาทางเศรษฐกจอยางสมดลและยงยน ใหสามารถแขงขน

และพงพาตนเองได (สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2557, หนา 130)

แพะเปนสตวเศรษฐกจทสาคญประเภทหนง สามารถเลยงในเชงพาณชยได ทงเปนอาชพหลกและ

อาชพเสรม และมความสอดคลองกบวถชวตของประชาชนในพนท ภาคใต การสงเสรมใหเกด

ผประกอบการในธรกจเลยงแพะครบวงจร ตงแตการเพาะเลยง การอนบาล การขนแพะเนอ แพะ

นม การแปรรปผลตภณฑทเกยวเนอง และดานการตลาดจงเปนสงสาคญ การเลยงแพะชวยสราง

อาชพใหกบประชาชนในพนทท งในระดบฟารมครวเรอน และระดบฟารมธรกจ (รง แกวแดง,

2550, หนา 45) การเลยงแพะเปนกจกรรมทชาวบานคนเคยอยแลว และสามารถพฒนาใหเปน

อาชพทสาคญได แตตองมแผนธรกจในลกษณะบรณาการทครบวงจร ใชประโยชนทงหมด ไมใหม

ของเหลอทง (Zero Waste) จะเหนวาแพะเปนสตวเคยวเอองขนาดเลก ทอยกบมนษยมานาน

หลายพนป แพะเปนสตวพธกรรมทางศาสนา โดยเฉพาะศาสนาอสลามในหลายโอกาส ดงนนแพะ

จงเปนสตวทสาคญของประเทศทประชาชนสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม แตประเทศทเลยงแพะ

และจาหนายแพะมากทสด คอประเทศจน ซงเปนประเทศทไมใชประเทศมสลม เพราะคนจนเชอ

กนวาเนอแพะเปนยาบารงกาลงอยางหนง จงมเมนอาหารแพะตนยาจน เปนทนยมวาเปนอาหาร

ชนด (วนย ประลมพกาญจน, 2550, หนา 3-4)

การเลยงแพะมมากทสดในภาคใต จากรายงานสถานการณการผลต การบรโภคและ

การตลาดแพะในพนทภาคใตตอนลางของบญชา สจจาพนธ (2557, หนา 3-4) และงานวจย

Saithanoo & Kochapakdee & Pralomkarn (1992) พบวา 14 จงหวดภาคใตเลยงแพะถงรอย

ละ 88 ของจานวนแพะทงประเทศ ทเหลออกรอยละ 12 มการเลยงในภาคกลาง ภาคเหนอ และ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สวนในพนท 5 จงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ปตตาน ยะลา นราธวาส

2

สงขลา และสตล มประชากรแพะ รอยละ 73 ของแพะในภาคใต หรอรอยละ 63 ของแพะทง

ประเทศ เนองจากการเลยงแพะมความสมพนธกบประชากรทนบถอศาสนาอสลาม ทาใหพนททม

ประชากรนบถอศาสนาอสลามมากจงมการเล ยงแพะมากไปดวย สวนขอมลของกรมปศสตว

(2555) พบวาจงหวดยะลามการเลยงแพะมากทสดของประเทศ แมวาจานวนการเลยงแพะตอ

ครวเรอนลดลงมาก สวนใหญเกษตรกรเลยงแพะไวครวเรอนละ 1-6 ตว แบบปลอยใหหากนตาม

อตภาพ งานวจยเพ อพฒนาการเล ยงแพะมบาง เชน กรมปศสตวหลายแหงไดทาวจย แตไมม

โครงการขนาดใหญแบบบรณาการ พบงานวจยของบรษทเครอเจรญโภคภณฑ ทตาบลบวแดง

อาเภอปกธงชย เปนฟารมแพะขนาดใหญและมความทนสมยทสด ขณะเดยวกนฟารมแพะนมของ

บรษทศรชยแดรโกท จงหวดกาญจนบร กมการเลยงแพะอยางจรงจง ทาเปนอตสาหกรรมขนาด

ใหญ นอกจากนนมโครงการอาหารฮาลาลททาจากเนอแพะ ของสามจงหวดชายแดนภาคใต แตยง

ไมสาเรจ และพบวาการเลยงแพะในพนทภาคใต มจานวนไมเพยงพอสาหรบการบรโภค จงตอง

นาเขามาจากภาคกลางเปนสวนใหญ (ไชยวรรณ วฒนจนทร และวนวศาข งามผองใส, 2553)

แพะเปนทนยมทงคนจน คนมสลม มความเชอวาการรบประทานเนอแพะ โดยเฉพาะ

แพะสดาจะทาใหรางกายแขงแรง และคนไทยมสลม นาเนอแพะไปใชประกอบพธกรรมทางศาสนา

เชน ถามลกชาย จะนยมเชอดแพะ 2 ตว เพอแจกจายใหกบคนยากคนจน ถามลกสาว จะเชอด

แพะเพยง 1 ตว หรอการเขาพธสหนดของเดกชาย มการทาอาหารประเภทแกงแพะ แพะจงม

ความสมพนธกบวถชวตของชาวมสลม นอกจากนนในกลมผชายไทย มกจะเชอวาแพะเปนสตวทม

พลงทางเพศสงมาก คนจงนยมนาอวยวะของแพะมาทายาดองเพอรบประทาน แพะตวไมใหญมาก

นก เหมาะสาหรบการเลยงกนอาหารไดเกอบทกอยาง มลกแฝดครงละ 2 ตว นมแพะมคณคา

โปรตนสง และเนอแพะเปนวตถดบสาคญสาหรบทาอาหารฮาลาล แตเกษตรกรยงขาดความร

เกยวกบวธการเลยงแพะใหไดผลผลตด โดยมตนทนตา (Budisatria, et al., 2010; Pralomkarn,

et al., 2012; Vries, 2008) ดงนนโจทยปญหาลาดบทหนงของงานวจยน คอ ศกยภาพการเลยง

แพะของเกษตรกรจงหวดสงขลาเปนอยางไร และจะมแนวทางทาใหเกษตรกรผเลยงแพะ มมลคา

การผลตเพมไดอยางไร

การตลาดแพะนมในภาคใต มการขยายตลาดพอสมควร สาหรบจงหวดสงขลา มเพยง

บางฟารมทเล ยงแพะนม เชน สทธชยฟารม ซงไดจาหนายนานมแพะ และผลตภณฑจากแพะ

3

ไดแก โลชน สบจากนมแพะ พบวาแพะหนงตวตอหนงวน ใหปรมาณนานมดบ ประมาณ 1.5

กโลกรม ทาใหไดปรมาณนานมดบจากฟารมประมาณ 20 กโลกรมตอวน และพบวาปจจบนภาคใต

มการขาดแคลนแพะนมพนธด ทาใหไดผลตภณฑแพะ คอนานมแพะดบในปรมาณนอยมาก ม

ชองทางขยายตวไดอกมากในอนาคต แตรฐบาลจะตองชวยเหลอในการจดหาแพะนมพนธด และ

ใหความรเรองการจดการทเหมาะสม ในอนาคตตลาดนานมแพะยงขยายตวไดอก เพราะผบรโภคม

ความตองการนานมแพะมากอยางตอเนอง รวมทงเหนคณคาและประโยชนของการดมนานมแพะ

และใชประโยชนจากนานมแพะเพอเปนวตถดบแปรรปเปนผลตภณฑจากแพะ อยางไรกตามการ

เล ยงแพะในเชงธรกจขนาดใหญของภาคเอกชนยงมอยนอย และยงขาดการประชาสมพนธให

ผบรโภครจกนานมแพะ และหนมาดมนานมแพะมากขน (สรศกด คชภกด, 2550, หนา 43-44)

ดงนนโจทยปญหาลาดบทสองของงานวจยน คอ จะมแนวทางการพฒนากลยทธการตลาดของ

ผลตภณฑแพะ เพอสรางมลคาเพมทางธรกจไดอยางไร

จงหวดสงขลาเปนอกจงหวดหนงท มผ เล ยงแพะเปนจานวนมาก เม อเปรยบเทยบกบจงหวดอนในภาคใตตอนลาง ไดแก จงหวดสงขลา สตล ตรง พทลง ปตตาน ยะลา และนราธวาส มการเลยงแพะเนอ และแพะนม ดงรายละเอยดในตารางท 1.1

ตารางท 1.1 จานวนแพะเนอและแพะนม แยกเปนรายจงหวด ในเขตภาคใตตอนลาง

จงหวด แพะเนอ (ตว) แพะนม (ตว)

ผ (ตว) เมย รวม (ตว) ผ (ตว) เมย รวม (ตว)

สงขลา 6,927 13,980 20,907 174 293 467

สตล 5,921 13,057 18,978 135 202 337

ตรง 2,298 5,484 7,782 31 32 63

พทลง 2,766 5,508 8,274 38 116 154

ปตตาน 8,051 15,400 23,451 324 691 1,015

ยะลา 12,526 21,838 34,364 637 1,659 2,296

นราธวาส 6,603 12,698 19,301 278 706 984

รวม 45,092 87,965 133,057 1,617 3,699 5,316

ทมา: ศนยสารสนเทศ กรมปศสตว (2553, หนา 4-5)

4

จากตารางท 1.1 พบวาจานวนการเลยงแพะเนอ และแพะนม ในป พ.ศ. 2553 ของพนทภาคใตตอนลาง มการเลยงแพะทกจงหวด สวนจงหวดทมการเลยงแพะเนอ และแพะนม มากทสด คอ จงหวดยะลา มแพะเนอทงหมด 34,364 ตว แบงเปนตวผ จานวน 12,526 ตว และตวเมย จานวน 21,838 ตว สวนแพะนมมทงหมด 2,296 ตว แบงเปน ตวผ จานวน 637 ตว และตวเมย จานวน 1,659 ตว และจงหวดทมการเลยงแพะนอยทสด ไดแก จงหวดตรง มแพะเนอทงหมด 7,782 ตว แบงเปนตวผ จานวน 2,298 ตว และตวเมย จานวน 5,484 ตว สวนแพะนม มทงหมด 63 ตว แบงเปนตวผ จานวน 31 ตว และตวเมย จานวน 32 ตว สวนจงหวดสงขลา มแพะเนอทงหมด 20,907 ตว แบงเปนตวผ จานวน 6,927 ตว และตวเมย จานวน 13,980 ตว สวนแพะนม มทงหมด 467 ตว แบงเปนตวผ จานวน 174 ตว และตวเมย จานวน 293 ตว

ตารางท 1.2 จานวนแพะและเกษตรกรทเลยงทงหมด แยกเปนรายจงหวด ในเขตภาคใตตอนลาง

จงหวด แพะทงหมด เกษตรกรทเลยงทงหมด

ตว % ครวเรอน %

สงขลา 21,374 5.62 3,022 8.22

สตล 19,315 5.08 3,005 8.18

ตรง 7,845 2.06 1,207 3.28

พทลง 8,428 2.22 1,172 3.19

ปตตาน 24,466 6.43 5,605 15.25

ยะลา 36,660 9.64 8,201 22.31

นราธวาส 20,285 5.33 4,531 12.33

รวม 138,373 36.39 26,743 72.76

ทมา: ศนยสารสนเทศ กรมปศสตว (2553, หนา 7) จากตารางท 1.2 เหนไดวาจงหวดภาคใตตอนลาง ไดแก จงหวด สงขลา สตล ตรง พทลง

ปตตาน ยะลา และนราธวาส มการเลยงแพะทกจงหวด ปรมาณการเลยงมจานวนรวมทงหมด 138,373 ตว คดเปนรอยละ 36.39 ของทงประเทศ และมเกษตรกรทเลยงทงหมด 26,743 ครวเรอน คดเปนรอยละ 72.76 ของเกษตรกรทเลยงทงหมด โดยจงหวดสงขลา มจานวนแพะทงหมด 21,374 ตว คดเปนรอยละ 5.62 และจานวนเกษตรกรทเลยงทงหมด 3,022 ครวเรอน คดเปนรอยละ 8.22 สวนจงหวดทมจานวนแพะมากทสด คอ จงหวดยะลา มจานวนแพะ 36,660 ตว คดเปนรอยละ 9.64

5

มจานวนเกษตรกรทเลยงทงหมด 8,201 ครวเรอน คดเปนรอยละ 22.31 สวนจงหวดทมผเลยงแพะนอยทสด คอ จงหวดตรง มจานวนแพะ 7,845 ตว คดเปนรอยละ 2.06 มจานวนเกษตรกรทเลยงทงหมด 1,207 ครวเรอน คดเปนรอยละ 3.28

ตารางท 1.3 เกษตรกรผเลยง แยกเปนรายจงหวด ในเขตภาคใตตอนลาง

จงหวด แพะเนอ (ตว) แพะนม (ตว)

ครวเรอน % ครวเรอน %

สงขลา 2,967 8.07 76 4.46

สตล 2,940 8.00 87 5.10

ตรง 1,192 3.24 16 0.94

พทลง 1,158 3.15 22 1.29

ปตตาน 5,498 14.96 196 11.50

ยะลา 8,034 21.86 363 21.29

นราธวาส 4,416 12.02 169 9.91

รวม 26,205 71.30 929 54.49

ทมา: ศนยสารสนเทศ กรมปศสตว (2553, หนา 14)

จากตารางท 1.3 เหนไดวาจงหวดทมเกษตรกรเลยงแพะเนอ และแพะนม มากทสด จาแนกตามจานวนครวเรอน ไดแก จงหวดยะลา มการเลยงแพะเนอทงหมด 8,034 ครวเรอน คดเปนรอยละ 21.86 สวนแพะนมมการเลยงทงหมด 363 ครวเรอน คดเปนรอยละ 21.29 และจงหวดพทลง มการเลยงแพะเนอ นอยทสด มเพยง 1,158 ครวเรอน คดเปนรอยละ 3.15 สวนจงหวดทมการเลยงแพะนม นอยทสด คอ จงหวดตรง มเพยง 16 ครวเรอน คดเปนรอยละ 0.94 สวนจงหวดสงขลา มการเลยงแพะเนอทงหมด 2,967 ครวเรอน คดเปนรอยละ 8.07 สวนแพะนมมการเลยงทงหมด 76 ครวเรอน คดเปนรอยละ 4.46

สวนโจทยปญหาลาดบท สาม คอ จะหาแนวทางพฒนาการตลาด และศกยภาพการแขงขนของผ เล ยงแพะในจงหวดสงขลา ไดหรอไม อยางไร จากปญหาทงสามประการขางตน งานวจยนจงตองการหาคาตอบ ดงมวตถประสงคทจะกลาวในหวขอตอไป ซงเนนเกยวกบเรองของการเลยงแพะ การแปรรป เพอเพมมลคาทางเศรษฐกจ และกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะทเหมาะสม รวมทงแนวทางการพฒนาการตลาด และศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวด

6

สงขลา ซงเปนพนททเปนศนยกลางทางธรกจของภาคใต เพอนาไปสการเพมประสทธภาพ ขยายโอกาส สรางรายได แกผเลยงแพะสามารถขยายตลาดใหกวางขน สตลาดตางประเทศในอนาคต

1.2 วตถประสงคของการวจย

1.2.1 เพอศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกร

ในจงหวดสงขลา

1.2.2 เพอพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ

1.2.3 เพอหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะใน

จงหวดสงขลา

1.3 ขอบเขตของการวจย

ศกษาจากเอกสารและจากการสมภาษณกลมผมสวนเกยวของ การสงเกต และจดประชม

แลกเปลยนความคดเหนเกยวกบการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผ

เลยงแพะในจงหวดสงขลา

1.3.1 ดานเนอหา ศกษาเกยวกบศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะ โดยหาขอมลวา

เกษตรกรในจงหวดสงขลา มศกยภาพการเลยงแพะ จากฟารมสตลาด อยางไร มปญหาและอปสรรค

อะไรบาง จากกลมเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวด จานวน 420 คน และหาแนวทางพฒนากลยทธทาง

การตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจทเหมาะสม ดวยวธสมภาษณเชงลกจากผให

ขอมลสาคญ 6 กลม จานวน 44 ราย ไดแก กลมทหนงผประกอบการผเลยงแพะในจงหวดสงขลา

จานวน 9 คน กลมทสองนกธรกจทเกยวของกบการแปรรปผลตภณฑแพะในจงหวดสงขลา จานวน

10 คน กลมทสามเกษตรกรผเลยงแพะ จานวน 9 คน กลมทสองคกรภาครฐทสนบสนนและสงเสรม

การเลยงแพะ จานวน 5 คน กลมทหา ตวแทนนกวชาการและผเชยวชาญดานการผลตการตลาด

จานวน 5 คน กลมผบรโภคในเขตจงหวดสงขลา จานวน 6 คน รวมทงหาแนวทางการพฒนาการ

ตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จากการจดประชมแลกเปลยนความ

คดเหนในพนทอาเภอเทพา จะนะ และนาทว จานวน 5 ครง ผเขาประชมเปนผมสวนไดสวนเสยใน

การเลยง การแปรรป และการตลาดแพะในจงหวดสงขลา

7

1.3.2 ดานเวลา ทาการวจย ตงแต เมษายน พ.ศ. 2554 ถง กรกฏาคม พ.ศ. 2558

1.3.3 ดานขอมล ม 2 สวน คอ สวนท 1 ขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมทไดจากการ

สบคนเอกสารงานวจย บทความทางวชาการ และไฟลคอมพวเตอรออนไลนจากเวบไซดฐานขอมล

วชาการ สวนท 2 ขอมลจากการสมภาษณ จดประชมแลกเปลยนความคดเหน และการสงเกต จาก

กลมตวอยางทเกยวของกบการเลยง การแปรรป และการตลาดแพะในจงหวดสงขลา

1.4 ประโยชนทไดรบจากการวจย

1.4.1 ไดสารสนเทศเกยวกบศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะ กลยทธทางการตลาดท

เหมาะสมของผลตภณฑแพะ และแนวทางการพฒนาทางการตลาด เพอเพมศกยภาพการแขงขนของ

ผเลยงแพะในจงหวดสงขลา

1.4.2 เปนแนวทางไปประยกตใชการแกไขกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอ

สรางมลคาเพมทางธรกจ

1.4.3 เปนแบบอยางโมเดลการหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลาและกาหนดนโยบาย และแผนการดาเนนงานไดอยางเหมาะสมและเปนประโยชนแกทองถน ในการสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทางเศรษฐกจ 1.5 นยามศพทเฉพาะ

การพฒนาการตลาดแพะ หมายถง การหาแนวทางรวมกนของทกฝายทเกยวของ ในการ

สนบสนน สงเสรม การตลาดแพะ ของเกษตรกรในจงหวดสงขลา ใหมผบรโภคหลากหลายและ

กวางขวางครอบคลมพนทตาง ๆ ในประเทศ

การตลาดแพะ หมายถง กจกรรมตาง ๆ ในระบบการตลาดของแพะทเกยวของกบ

เกษตรกร กจการ องคกรทงภาครฐและเอกชน ไดนาเอาแพะมชวต จากแหลงผลตแพะในจงหวด

สงขลา ไปถงมอผบรโภคในเวลาและสถานททตองการ เพอใชบรโภคในลกษณะทตองการตามความ

เหมาะสม เชน การวางแผน การสงเสรมการขาย การจดจาหนายแพะ เปนตน

การเพมมลคาทางเศรษฐกจ หมายถง การหาวธการใหเกษตรกรในจงหวดสงขลาทเลยง

แพะ สามารถมรายไดเพมขน โดยการจดการในการเลยงแพะ และการตลาดใหมประสทธภาพมากขน

8

เกษตรกรผเลยงแพะ หมายถง เกษตรกรในจงหวดสงขลา ทมแพะและครอบครองเปน

เจาของ มการเลยงตอเนองมาเกน 1 ป อาจจะมขนาดของฟารมแตกตางกน ทาใหมทงผเลยงรายยอย

แบบอสระ และทเลยงเปนธรกจการคาแบบซอมาขายไป

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวข�อง

การวจยครงนมวตถประสงค� เพอศกษาศกยภาพป จจบนของการเลยงแพะเพอสร%างมลค'าเพมของ

เกษตรกรในจงหวดสงขลา เพอพฒนากลยทธ�ทางการตลาดของผลตภณฑ�แพะเพอสร%างมลค'าเพมทางธรกจ และ

เพอหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแข'งขนของผ%เลยงแพะในจงหวดสงขลา ผ%วจยได%ดาเนนการ

ทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวข%องในประเดน ดงต'อไปน

2.1 นโยบายส'งเสรมการเลยงแพะของรฐบาล

2.2 สภาพการผลตและการตลาดแพะของประเทศไทย

2.3 สภาพการผลตและการตลาดแพะของภาคใต%ตอนล'าง

2.4 ป ญหาและแนวทางการพฒนาการผลตและการตลาดแพะ

2.5 ศกยภาพของการเลยงแพะในภาคใต%ตอนล'าง

2.6 แนวคดทฤษฎทเกยวข%อง

2.7 งานวจยทเกยวข%อง

2.8 กรอบแนวทางและแนวคดในการวจย

2.1 นโยบายส�งเสรมการเลยงแพะของรฐบาล

รฐบาลมการส'งเสรมการเลยงแพะไว%อย'างชดเจน โดยกาหนดนโยบายและยทธศาสตร� รวมถงกลไกการ

ขบเคลอนยทธศาสตร� และวธการส'งเสรมการเลยงแพะของภาครฐ ดงน (กรมปศสตว�, 2555)

2.1.1 นโยบายและยทธศาสตร%การเลยงแพะ จากยทธศาสตร�แพะ ปF พ.ศ. 2554-2559 ของกรมปศสตว�

ได%กาหนดวสยทศน� ไว%ว'า “จะพฒนาอาชพการเลยงแพะให%ยงยน มผลผลตทมคณภาพเพยงพอต'อการบรโภคและ

พฒนาส'ตลาดฮาลาล” โดยมพนธกจ 8 ประการ คอ (1) เพมปรมาณการเลยงแพะและพฒนาคณภาพผลผลตจาก

การเลยงแพะ (2) สร%างความเข%มแขงให%กบเกษตรกร สถาบนเกษตรกร เครอข'าย และชมรมผ%เลยงแพะ (3) พฒนา

และเพมจานวนฟาร�มแพะมาตรฐานและโรงฆ'าแพะมาตรฐานให%มากขน (4) ส'งเสรมการบรโภคผลตภณฑ�จากแพะ

ภายในประเทศให%มากขน (5) ส'งเสรมการผลตแพะและผลตภณฑ�แพะทมความปลอดภยทางอาหารและสร%างความ

10

มนใจให%กบผ%บรโภค (6) พฒนาระบบการตลาดภายในประเทศเชอมโยงกบตลาดต'างประเทศ (7) เพมปรมาณ

ประเภทของผลตภณฑ�จากแพะและคณภาพให%สอดคล%องกบความต%องการของตลาด (8) ประสานความ

ร'วมมอทางด%านการผลต แปรรปและการตลาด ในพนทภมภาคและระหว'างประเทศ กบหน'วยงานของกระทรวงพาณชย� กระทรวงอตสาหกรรม และกระทรวงการต'างประเทศ โดยมวตถประสงค� 5 ประการ ได%แก' (1) เพอเสรมสร%างความเข%มแขงให%องค�กรเกษตรกรและเครอข'าย (2) เพอเพมปรมาณแพะและผลตภณฑ�ให%เพยงพอต'อการบรโภคและส'งออก (3) เพอส'งเสรมการบรโภคและพฒนาระบบการตลาด (4) เพอเพมประสทธภาพและลดต%นทนการผลตของเกษตรกร (5) เพอพฒนาระบบการผลตแพะและผลตภณฑ�แพะให%ได%มาตรฐาน ปลอดภย และยงยน โดยมเปOาหมายสประการ ได%แก' (1) การทาให%ประชากรแพะของประเทศเพมขนปFละไม'ตากว'าร%อยละ 5 (2) การทาให%มเครอข'ายหรอชมรมผ%เลยงแพะประจาจงหวดไม'ตากว'า 30 จงหวด (3) การทาให%มฟาร�มแพะทผ'านการรบรองเปPนฟาร�มมาตรฐานจานวน 450 แห'ง (4) การทาให%มการรบรองฟาร�มปลอดโรคบรเซลโลซส 1,000 แห'ง และฟาร�มปลอดโรค CAE 400 แห'ง

แผนงานโครงการและงบประมาณรองรบในระหว'างช'วงปF พ.ศ. 2554-2559 รวมทงสน 2,204,931 ล%านบาท โดยมงบประมาณรายปF ได%แก' ปF 2554 จานวน 343,360 ล%านบาท ปF 2555 จานวน 469,790 ล%านบาท ปF 2556 จานวน 527,874 ล%านบาท ปF 2557 จานวน 389,287 ล%านบาท ปF 2558 จานวน 259,415 ล%านบาท และปF 2559 จานวน 216,205 ล%านบาท โดยภายใต%ยทธศาสตร�หลก 3 ประเดน ได%แก' (1) ประเดนยทธศาสตร�การเสรมสร%างความเข%มแขงให%กบเกษตรกรและองค�กรเกษตรกรเพอการพฒนาทยงยน (2) ประเดนยทธศาสตร�การพฒนาการผลตและผลตภณฑ�ให%เพยงพอได%มาตรฐานและปลอดภย (3) ประเดนยทธศาสตร�การส'งเสรมการบรโภคและพฒนาระบบการตลาดส'อตสาหกรรมอาหารฮาลาล ในแต'ละประเดนยทธศาสตร�ประกอบด%วยกลยทธ�ต'าง ๆ และโครงการทจะดาเนนการในพนทต'าง ๆ ในพนทภาคใต%ตอนล'าง

ประเดนแรกยทธศาสตร�การเสรมสร%างความเข%มแขงให%กบเกษตรกรและองค�กรเกษตรกร เพอการพฒนาทยงยน มกลยทธ�และโครงการทจะดาเนนการ คอ (1) กลยทธ�การเสรมสร%างความเข%มแขงให%เกษตรกรและองค�กรเกษตรกร โดยมโครงการทวางแผนจะดาเนนการ ในพนทต'าง ๆ ในพนทภาคใต%ตอนล'าง เช'น โครงการศกษาป จจยทมผลต'อการมส'วนร'วมในการพฒนาเครอข'ายของเกษตรกรในพนทภาคใต%ตอนล'าง โครงการพฒนาบคลากรด%านการผสมเทยมแพะ และโครงการหน'วยพฒนาแพะเคลอนท (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอ ศนย�วจยและถ'ายทอดเทคโนโลยนราธวาส) โครงการส'งเสรมและพฒนาศกยภาพการเลยงแพะ โครงการพฒนาศกยภาพการเลยงแพะเนอเพอรองรบอตสาหกรรมฮาลาล และโครงการส'งเสรมและพฒนาศกยภาพการเลยงแพะในพนทชายแดนภาคใต% (แพะนมรายย'อย และแพะเนอรายย'อย) (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอสานกงานปศสตว�เขต 9) เปPนต%น (2) กลยทธ�การพฒนาเครอข'ายการผลตและการตลาด โดยมโครงการทวางแผนจะดาเนนการ ในพนทต'าง ๆ ภาคใต%ตอนล'าง เช'น โครงการขยายผลการส'งเสรมพฒนาการเลยงแพะนมในพนท 5 จงหวดชายแดนภาคใต% (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอสานกงานปศสตว�เขต 9) เปPนต%น

11

ประเดนทสองยทธศาสตร�การพฒนาการผลตและผลตภณฑ�ให%ได%มาตรฐานและปลอดภย มกลยทธ�และโครงการทจะดาเนนการ คอ (1) กลยทธ�การเพมผลผลตและลดต%นทนการเลยงแพะ โดยมโครงการทวางแผนจะดาเนนการ ในพนทต'าง ๆ ส'วนใหญ'ในพนทภาคใต%พร%อมทงกาหนดหน'วยงานทจะรบผดชอบโครงการ เช'น โครงการผลตแพะนมพนธ�ดใน 5 จงหวดชายแดนภาคใต% โดยใช%เทคโนโลยชวภาพ (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอสานกงานปศสตว�เขต 9) เปPนต%น (2) กลยทธ�การเร'งรดพฒนาเพอเพมปรมาณอาหารแพะ (3) กลยทธ�พฒนาระบบการผลตแพะและผลตภณฑ�แพะให%ได%มาตรฐาน ปลอดภย และยงยน โดยมโครงการทวางแผนจะดาเนนการในพนทต'าง ๆ ส'วนใหญ'ในพนทภาคใต% พร%อมทงกาหนดหน'วยงานทจะรบผดชอบโครงการ เช'น โครงการเพมศกยภาพแพะเนอเพอผลตอาหารอาลาล โครงการฟาร�มมาตรฐานแพะแกะคณภาพม'งส'อาหารปลอดภย โครงการส'งเสรมและพฒนาระบบการผลตแพะ และโครงการพฒนาสขภาพแพะเพอเพมประสทธภาพการผลต (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอสานกงานปศสตว�เขต 9) เปPนต%น

ประเดนทสามยทธศาสตร�การส'งเสรมการบรโภคและพฒนาระบบการตลาดส'อตสาหกรรมอาหารฮาลาล มกลยทธ�และโครงการทจะดาเนนการ คอ (1) กลยทธ�การส'งเสรมและพฒนาระบบการตลาด โดยมโครงการทวางแผนจะดาเนนการ ในพนทต'าง ๆ ส'วนใหญ'ในพนทภาคใต%พร%อมทงกาหนดหน'วยงานทจะรบผดชอบโครงการ คอ โครงการศกษาระบบการตลาดแพะและผลตภณฑ�ในพนทภาคใต%และประเทศมาเลเซย (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอ ศนย�วจยและถ'ายทอดเทคโนโลยนราธวาส) โครงการพฒนาการแปรรปผลตภณฑ�แพะแกะในพนทจงหวดชายแดนภาคใต% และโครงการศนย�อาหารฮาลาลจงหวดสตล (โดยหน'วยงานทรบผดชอบ คอสานกงานปศสตว�เขต 9) เปPนต%น

9

2.1.2 กลไกการขบเคลอนยทธศาสตร% กรมปศสตว�มองค�กร กลไกบรหารและวธปฏบตทมผลต'อความสาเรจในการขบเคลอนตามยทธศาสตร� คอ (1) องค�กรระดบชาต ได%แก' คณะกรรมการพฒนาแพะ และผลตภณฑ�เปPนองค�กรกลางในการประสานจดทานโยบายแผนงานโครงการ ร'วมกบหน'วยงานและบคคลอนทเกยวข%อง โดยมกรมปศสตว�รบผดชอบและประสานด%านงบประมาณ และด%านการบรหารและกลนกรอง นโยบายแผนปฏบตงานและการดาเนนงานในแต'ละปFให%เปPนระบบ (2) องค�กรระดบภมภาค ในแต'ละภมภาค ควรมคณะทางานพฒนาแพะและผลตภณฑ�ระดบภาคทมตวแทนจากภาคราชการ สถาบนการศกษา องค�กรปกครองส'วนท%องถน ภาคเอกชน ภาคเกษตรกรผ%เลยงแพะเปPนคณะทางานเพอร'วมระดมความคดเหน จดทาแผน ประสานงาน แก%ไขป ญหา และจดทาแนวทางการพฒนาทเหมาะสมของแต'ละพนท (3) กลไก ควรจดทายทธศาสตร�การพฒนาแพะระดบประเทศ แผนพฒนาแพะระดบภมภาคตลอดจนการจดทาแผนปฏบตงานประจาปF เพอการของบประมาณจะเปPนเครองมอสาคญในการแปลงแผนไปส'การปฏบตให%สอดคล%องกบสถานการณ�ทอาจเปลยนแปลงไปตลอดจนนโยบายของรฐและความต%องการของเกษตรกร ภาวะด%านการตลาดและความต%องการในการบรโภคแพะในพนทภมภาค (4) การบรหารแผน กระทรวงเกษตรและสหกรณ� จาเปPนต%องยดหลก 3 ประการ คอ ประการแรกแต'งตงผ%รบผดชอบในคณะกรรมการพฒนาแพะและผลตภณฑ� โดยมอบภารกจและอานาจด%านการบรหารงานและด%านการจดการวชาการแบบครบวงจรรวมทงบคคลากรทจาเปPนทงนเพอหลกเอกภาพและประสทธภาพในการบรหารงบประมาณ ประการทสองวางระบบการตดตามและประเมนผลการปฏบตงานแต'ละปF เพอเสนอผลความก%าวหน%าตลอดจนป ญหาและอปสรรคประกอบการวนจฉยและสงการ ของกรมปศสตว�และองค�กรระดบชาตและระดบภมภาค ประการทสามสร%างเครอข'าย (Network) ระหว'างภาครฐ เอกชน และกล'มเกษตรกรเพอให%เปPนจดร'วมในการแลกเปลยนป ญหา อปสรรค ความต%องการและแนวทางการพฒนาทจะดาเนนงานตามยทธศาสตร�เปPนไปด%วยความสาเรจ

ส'วนวธปฏบต เพออานวยให%การแปลงแผนไปส'การปฏบตและการบรหารแผนบงเกดประสทธภาพสงสมควรกาหนดนโยบายวธปฏบต ในด%านต'าง ๆ คอ (1) ด%านการเงน เน%นการวเคราะห�ค'าใช%จ'ายและผลตอบแทนการลงทนโดยเฉพาะของผ%ประกอบการภาคเอกชนและกล'มเกษตรกร เพอการพจารณาปรบปรงการกาหนดเกรดและราคาซอขาย และเพอสร%างความเชอมโยงในระบบการผลตระหว'างเกษตรกรรายย'อยกบผ%ผลต (2) ด%านบคลากร ปรบปรงระบบงานรวมทงฝกอบรมบคลากรให%สามารถรองรบภารกจทปรบเปลยนบทบาทเปPนผ%สนบสนนและประสานงานกลนกรอง คดเลอกและพฒนาเกษตรกรและองค�กรของเกษตรกรทสนใจจรง ๆ ทจะเข%าร'วมในโครงการให%เข%มแขงเพอให%เปPนรากฐานการพฒนาทยงยน (3) ด%านการบรหาร ประกอบด%วยการวางแผนปฏบตงาน การกาหนดพนทเปOาหมายและการปฏบตงานภายใต%กรอบนโยบายฯลฯ ข%างต%น โดยดาเนนการในเชงระบบรวม ซงประกอบด%วยระบบย'อยหลายระบบผสมผสานเข%าด%วยกนและมอบหมายความรบผดชอบในการควบคมดแลการปฏบตงานตามโครงการให%ชดเจน เปPนสดส'วน รวมทงจดให%แผนงานตดตามและและประเมนผลสาเรจอย'างใกล%ชดเปPนรายปF

ทงนคาดหวงว'าเกษตรกรผ%เลยงแพะสามารถมประสทธภาพในการผลตทมคณภาพมาตรฐาน และมต%นทนการผลตทเหมาะสม ผลผลตและผลตภณฑ�จากแพะทเกษตรกรผลตได%มเสถยรภาพด%านราคา และตลาด

10

รองรบได%ตลอดปF มผลตภณฑ�ทแปรรปจากผลผลตแพะมจานวนหลากหลายชนดเพมตามขน องค�กรเกษตรกรหรอสถาบนเกษตรกรผ%เลยงแพะมความเข%มแขงเพมมากขน

2.1.3 วธการส�งเสรมการเลยงแพะ รฐบาลมนโยบายส'งเสรมการเลยงแพะตามกรอบยทธศาสตร�ราย

ชนดสตว� โดยมการเปรยบเทยบกบแผนยทธศาสตร�การพฒนาด%านปศสตว� ตามปFงบประมาณ การจดทา

แผนปฏบตการพฒนาด%านปศสตว�รายจงหวด ประกอบด%วยแผนงานหรอโครงการตงแต' การผลต การดแล

สขภาพสตว� การพฒนามาตรฐานด%านปศสตว�และป จจยการผลต ในการสร%างความเข%มแขงของเกษตรกรหรอ

องค�การทเกยวข%อง การแปรรปสนค%าปศสตว� และการสร%างช'องทางเครอข'ายการตลาดเพอรองรบการผลต

พร%อมทงมการกาหนดทศทางการพฒนาปศสตว�ทสาคญของประเทศ ตงแต'ต%นนา กลางนา และปลายนา เพอ

เตรยมพร%อมในการพฒนาศกยภาพด%านปศสตว�ทจะรองรบการเข%าส'ตลาดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และ

เชอมโยงส'ตลาดโลก (กรมปศสตว�, 2555, หน%า 2-5) มประเดนสาคญดงน

(1) แผนปฏบตการพฒนาด%านปศสตว�รายจงหวด ประจาปFงบประมาณ หมายถง แผนงานหรอโครงการทจงหวดจดทา ซงรองรบตามแผนยทธศาสตร�ของกรมปศสตว� ทจะพฒนารายชนดสตว�ตามศกยภาพของจงหวดตงแต' ต%นนา กลางนา ปลายนา ในกรอบทศทางทคณะกรรมการยทธศาสตร�รายชนดสตว�กาหนด

(2) ระดบความสาเรจในการดาเนนการตามยทธศาสตร�รายชนดสตว� พจารณาจากความสาเรจในการจดทาแผนพฒนาด%านการปศสตว� 4 ปF ทสอดคล%องศกยภาพ และทศทางการพฒนาด%านปศสตว�ของจงหวด และแผนยทธศาสตร�รายชนดสตว� 5 ปF ของกรมปศสตว� การจดทาแผนปฏบตการพฒนาด%านการปศสตว� ปFงบประมาณ และความสาเรจในการพฒนาการผลการดาเนนงานตามแผน

(3) เกณฑ�การให%คะแนน กาหนดเปPนระดบขนของความสาเรจ (Milestone) แบ'งเกณฑ�การให%คะแนนเปPน 5 ระดบ พจารณาจากความก%าวหน%าของขนตอนการดาเนนงานตามเปOาหมายแต'ละระดบ ดงน

11

ตารางท 2.1 ระดบขนของความสาเรจตามเปOาหมายแต'ละระดบ

ระดบคะแนน ระดบขนของความสาเรจ (Milestone) ขนตอนท 1 ขนตอนท 2 ขนตอนท 3 ขนตอนท 4 ขนตอนท 5

1 � 2 � � 3 � � � 4 � � � � 5 � � � � �

ทมา: กรมส'งเสรมการเกษตร (2557)

ตารางท 2.2 เกณฑ�การให%คะแนนความสาเรจ

ระดบคะแนน เกณฑ�การให%คะแนน 1 แต'งตงผ%รบผดชอบการจดทาแผนพฒนาด%านการปศสตว�ของจงหวด 2 ศกษา วเคราะห� ทบทวน ศกยภาพทศทางการพฒนาด%านการปศสตว�ของจงหวด โดยเปhด

โอกาสให%ส'วนราชการทเกยวข%อง ภาคเอกชน เข%ามามส'วนร'วมดาเนนการ 3 จงหวดพจารณาคดเลอกชนดสตว�ทมศกยภาพในการพฒนาทโดดเด'น หรอเปPนสตว�ทม

ศกยภาพในการพฒนาในอนาคตสง 1 ชนด โดยระบหลกเกณฑ�การคดเลอกทชดเจนตามกรอบยทธศาสตร�รายชนดสตว�ทกรมปศสตว�ได%จดทาขน

4 นาผลการคดเลอกในขนตอนท 3 มาจดทาแผนพฒนาด%านการปศสตว�ของจงหวด 4 ปF ซงกาหนดทศทางการพฒนาด%านการปศสตว�ทชดเจน และสอดคล%องกบยทธศาสตร�รายชนดสตว�ของกรมปศสตว� พร%อมทง กาหนดตวชวดทสะท%อนผลสาเรจหรอผลลพธ�ของการดาเนนการทสามารถวดผลได%อย'างชดเจนเปPนรปธรรมในแต'ละปF

5 แผนพฒนาด%านการปศสตว� 4 ปF ได%รบความเหนชอบจากผ%ว'าราชการจงหวดหรอผ%ทได%รบมอบหมาย

ทมา: กรมส'งเสรมการเกษตร (2557)

ดงนนนโยบายส'งเสรมการเลยงแพะตามกรอบยทธศาสตร�ของรฐบาลไทย เพอเตรยมการเข%าส'การเปPนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนและต%องปฏบตตามเงอนไขการเปhดเสรทางการค%ากบประเทศจน ญปiน เกาหลใต% อนเดย ออสเตรเลย และนวซแลนด� ซงสนค%าด%านปศสตว� เช'น แพะ ต%องเพมขดความสามารถและศกยภาพในการแข'งขน ทงเปPนการสร%างโอกาสในการส'งออกและสร%างความเข%มแขงให%แก'เกษตรกร ในรายชนดสตว�ท

12

เสยเปรยบ ดงนนจงหวดในฐานะทเปPนฐานการผลตปศสตว�ของประเทศ จงมความจาเปPนต%องมแผนพฒนาด%านการปศสตว�แผนงานหรอโครงการ เพอรองรบการพฒนาด%านปศสตว�ของประเทศ ตามศกยภาพพนททสามารถแข'งขนได%ตามข%อจากดด%านงบประมาณของรฐบาลอย'างชดเจน

2.2 สภาพการผลตและการตลาดแพะของประเทศไทย

การผลตและการตลาดแพะเนอและแพะนมของประเทศไทย มรายละเอยดดงน (กรมปศสตว�,

2556; สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2557)

2.2.1 ด�านการผลตและการตลาดของแพะเนอ

(1) การผลตแพะเนอ

การผลตแพะเนอ เปPนทนยมมากขนในประเทศไทย เนองจากสามารถเลยงดแลไม'ยาก กนอาหารได%

หลากหลายชนด ทาให%ต%นทนค'าอาหารในการเลยงแพะค'อนข%างตา ส'วนใหญ'เกษตรกรจะเลยงแพะเนอลกผสม

(Mixed Breed) เช'น บอร� (Boer) ซาเนน (Saanen) แองโกลนเบยน (Anglo Nubian) แบลคเบงกอล (Black

Bengal) และพนธ�พนเมอง (Native Goats) มกจะเลยงแบบปล'อยให%แพะเลมหญ%าเอง จากการสารวจของ

กรมปศสตว� (2556) พบว'า ปF 2554 มจานวนแพะทงหมด 427,567 ตว โดยกระจายอย'ตามภมภาคต'าง ๆ

ของประเทศ อย'ในพนทภาคกลาง 145,517 ตว ภาคใต% 222,928 ตว ภาคเหนอ 42,802 ตว และภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ 16,320 ตว มอตราการเพมของจานวนแพะในช'วง 5 ปF ทผ'านมา ระหว'างปF 2550-2554

ในพนทต'าง ๆ คอ (1) พนทภาคกลาง ปF 2550 ม 162,926 ตว ปF 2554 ม 145,517 ตว ลดลงจานวน 17,409

ตว ลดลงเฉลยจานวน 4,352 ตวต'อปF หรอ ลดลงร%อยละ 2.51 ต'อปF (2) พนทภาคใต% ปF 2550 ม 174,052 ตว

ปF 2554 ม 222,928 ตว เพมรวม 48,876 ตว เพมขนเฉลยปFละ 12,219 ตวต'อปF หรอ เพมขนเฉลยต'อปF ร%อย

ละ 8.11 ต'อปF (3) พนทภาคเหนอ ปF 2550 ม 86,373 ตว ปF 2554 ม 42,802 ตว ลดลงจานวน 43,571 ตว

ลดลงเฉลยปFละ 10,893 ตวต'อปF หรอ ลดลงเฉลยต'อปF ร%อยละ 13.51 ต'อปF (4) พนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ปF 2550 ม 21,423 ตว ปF 2554 ม 16,320 ตว ลดลงจานวน 5,103 ตว ลดลงเฉลยปFละ 1,276 ตวต'อปF หรอ

ลดลงเฉลย ร%อยละ 6.45 ต'อปF ดงนนหากเปรยบเทยบอตราการเพมของประชากรแพะในช'วง 5 ปF ทผ'านมา

ในพนทภาคต'าง ๆ นน พบว'า ภาคทมอตราการเพมของประชากรแพะจากมากทสดถงน%อยทสด ได%แก' ภาคใต%

ภาคกลาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ ตามลาดบ

ทงนเนอแพะยงคงเปPนทนยมเฉพาะกล'มหรอผ%ทนบถอศาสนาอสลาม และนกท'องเทยวชาวต'างชาต

บางกล'ม และเกษตรกรส'วนใหญ'กยงคงเลยงแพะเปPนอาชพเสรมหรออาชพรอง (สานกเศรษฐกจการเกษตร,

2557) อย'างไรกตามการเลยงแพะเนอสามารถพฒนาเปPนอาชพหลกทมนคงได% ด%วยป จจบนรฐบาลมนโยบายท

13

ชดเจนในการส'งเสรมการเลยงแพะเนอ ทงด%านการผลต การตลาด และการส'งออก เพอเปPนอาหารฮาลาลส'

ตลาดโลก

(2) การตลาดของแพะเนอ

ตลาดแพะเนอในป จจบนของไทย เปPนตลาดผ%ขายมากราย มผ%ผลตเปPนจานวนมาก แต'กมน%อยกว'า

ความต%องการของผ%บรโภค ทาให%แพะเนอมราคาสง โดยราคาของแพะเนอได%มการเปลยนแปลงขนลงตามอป

สงค�ของตลาดในแต'ละช'วงเวลา ซงพ'อค%าแพะเปPนผ%กาหนดราคาแพะมชวต ส'วนราคาเนอแพะชาแหละกมการ

เปลยนแปลงไม'แน'นอนตามราคาของแพะมชวต แต'แพะทจะขายแก'ผ%ทนาไปทาเปPนพ'อแม'พนธ� หรอนาไปใช%

ประกอบพธกรรมเฉพาะ กจะตงราคาสงกว'าแพะเนอทวไป โดยผ%บรโภคแพะเนอส'วนใหญ'เปPนผ%ทนบถอศาสนา

อสลาม ทมวฒนธรรมและความผกพนกบแพะมานาน ทาให%ความต%องการเนอแพะจงมกกระจายอย'ในพนททม

ชาวไทยมสลมมาก โดยเฉพาะช'วงเดอนทมพธกรรมทางศาสนาและฤดกาลท'องเทยว จะมความต%องการบรโภค

แพะเนอมาก ผ%บรโภคแต'ละกล'มจะมลกษณะความต%องการเนอแพะแตกต'างกน คอ ผ%บรโภคทเปPนชาวไทย

มสลมในภาคใต% คนจน และคนพม'า นยมบรโภคแพะทงหนง โดยวธการขดหรอเผาขน ขณะทผ%บรโภคชาวไทย

บางส'วนและชาวตะวนออกกลาง นยมบรโภคเนอแพะแบบถลกหนง โดยเนอแพะนาไปใช%เปPนวตถดบในการ

ทาอาหารได%หลากหลาย เช'น ข%าวหมกแพะ ข%าวอบเนอแนะ แกงมสมนแพะ ควกลงเนอแพะ และซปเนอแพะ

เปPนต%น

ส'วนวถการตลาดแพะเนอมผ%มส'วนเกยวข%องทางการตลาดจากผ%เลยงแพะ เกษตรกรถงผ%บรโภคแพะ

เนอ ประกอบด%วย (1) พ'อค%ารวบรวมแพะเนอมชวต (2) พ'อค%าขายปลกแพะเนอมชวต (3) พ'อค%าขายปลกเนอ

แพะชาแหละ วถการตลาดเรมจากเกษตรกรทวไปทเลยงแพะเนอมชวต ได%ขายแพะเนอมชวตผ'าน 4 ช'องทาง

คอ (1) ขายให%เกษตรกรด%วยกนเองเพอไปขยายพนธ�หรอขนต'อ (2) ขายให%กบผ%บรโภคโดยตรง (3) ขายให%พ'อ

ค%าขายปลกเนอแพะชาแหละ และ (4) ขายให%กบพ'อค%ารวบรวมในท%องถนหรอพ'อค%ารวบรวมในท%องท พ'อค%าท

ได%แพะมาจากการรบซอของเกษตรกรในหม'บ%าน ได%ทาการรวบรวมแพะเนอมชวตเพอขายต'อให%กบผ%บรโภค

เกษตรกร และพ'อค%าขายปลกเนอแพะชาแหละต'อไป ส'วนแพะชาแหละได%ขายต'อให%กบร%านอาหาร ภตตาคาร

และโรงแรม เพอปรงอาหารให%แก'นกท'องเทยวชาวต'างประเทศทนยมบรโภคเนอแพะ (สานกงานเศรษฐกจ

การเกษตร, 2557)

2.2.2 การผลตและการตลาดของแพะนม (1) การผลตแพะนม การผลตแพะนมของประเทศไทย ส'วนใหญ'นยมเลยงมากในภาคกลาง เพอรดนานม โดยพนธ�แพะนมทเกษตรกรส'วนใหญ'เลยงเปPนพนธ�พนเมองทมขนาดเลก ระยะต'อมาเมอปF 2552 มการนานาเชอจากพ'อพนธ�แพะนมต'างประเทศม 5 สายพนธ� ได%แก' ซาเนน ทvอกเกนเบอร�ก อลไพน� แองโกลนเบยน และบอร� มาผสม

14

เทยม เพอยกระดบสายเลอกของแพะนมในประเทศให%มคณภาพมากขน จากการสารวจของกรมปศสตว� (2556) พบว'า ปF 2554 มจานวนแพะนม ทงหมด 33,363 ตว โดยกระจายอย'ตามภมภาคต'าง ๆ ของประเทศ อย'ทพนทภาคกลาง 20,403 ตว ภาคใต% 8,217 ตว ภาคเหนอ 3,405 ตว และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,338 ตว อตราการเพมจานวนแพะนมในช'วง 4 ปF ทผ'านมา ระหว'างปF 2551-2554 ในพนทต'าง ๆ มการเปลยนแปลงคอ พนทภาคกลาง ปF 2551 ม 19,476 ตว ปF 2554 ม 20,403 ตว เพมขนจานวน 927 ตว เพมขนเฉลย 309 ตวต'อปF หรอ เพมขนร%อยละ 7.82 ต'อปF พนทภาคใต% ปF 2551 ม 2,271 ตว ปF 2554 ม 8,217 ตว เพมขนจานวน 5,946 ตว เพมขนเฉลย 1,982 ตวต'อปF หรอ เพมขนร%อยละ 73.06 ต'อปF พนทภาคเหนอ ปF 2551 ม 4,387 ตว ปF 2554 ม 3,405 ตว ลดลงจานวน 982 ตว ลดลงเฉลย 327 ตวต'อปF หรอ แต'เมอคดเปPนร%อยละ เพมขนร%อยละ 24.45 ต'อปF เนองจากมการเพมจานวนจาก ปF 2552-2553 เปPนจานวนมาก และพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ปF 2551 ม 3,379 ตว ปF 2554 ม 1,338 ตว ลดลงจานวน 2,041 ตว ลดลงเฉลย 680 ตวปF หรอ ลดลงร%อยละ 8.83 ต'อปF ดงนนหากเปรยบเทยบอตราการเพมของประชากรแพะนม ในช'วง 4 ปFทผ'านมาในพนทต'าง ๆ นนพบว'าภาคทมการเพมของประชากรแพะนม คดเปPนร%อยละต'อปF จากมากทสดถงน%อยทสด ได%แก' ภาคใต% ภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตามลาดบ

(2) การตลาดของแพะนม แพะนมส'วนใหญ'เกษตรกรเลยงเพอประโยชน�ของนานม ซงมคณค'าสารอาหารในนานมหลากหลาย

ชนดมากกว'านานมโค สามารถย'อยได%ง'ายกว'า เนองจากมเมดไขมนขนาดเลก ประกอบด%วย กรดไขมนสายสน จานวนมาก จงทาให%ไขมนในนานมแพะกระจายตวได%ด และร'างกายสามารถดดซมนาไปใช%ประโยชน�ได%ด มกรดอะมโนหลายชนด ทมคณค'าสงต'อผ%สงอาย ผ%ปiวย และเดก สามารถดมได%มสารอาหารและแร'ธาตเข%มข%นมาก ทาให%การตลาดของแพะนมจงเน%นการประชาสมพนธ�ถงคณค'าของการดมนานมแพะ การเพมผลตภณฑ�จากนมแพะส'ตลาดอย'างมคณภาพและปลอดภยต'อผ%บรโภค ได%จดจาหน'ายนานมแพะผ'านหลายช'องทาง เช'น การจาหน'ายตรงถงผ%บรโภค และจาหน'ายผ'านตวแทนต'าง ๆ เปPนต%น โดยวถการตลาดแพะนม เรมจากเกษตรกรทเลยงแพะนม ได%ผลตนานมดบ และจาหน'ายนานมดบแก'ผ%รวบรวมในท%องถน ซงเปPนผ%ประกอบการ เพอนานานมแพะดบไปแปรรป เปPนนมแพะพาสเจอร�ไรส� และบางส'วนนาไปแปรรปเปPนผลตภณฑ�จากนานมแพะในรปแบบต'าง ๆ เช'น สบ' โลชน เครองสาอาง ไอศกรม และโยเกร�ต เปPนต%น (กรมส'งเสรมการเกษตร, 2557)

2.3 สภาพการผลตและการตลาดแพะของภาคใต�ตอนล�าง

(1) การผลตแพะของภาคใต�ตอนล�าง

การผลตแพะของภาคใต%ตอนล'าง 7 จงหวด ได%แก' ป ตตาน ยะลา สงขลา นราธวาส สตล ตรง และ

พทลง ส'วนใหญ'เปPนการเลยงเพอเปPนอาชพเสรม มทงเลยงแบบปล'อย แบบขงคอก และแบบผกล'าม

ผสมผสานกนไป วตถประสงค�ในการเลยงของเกษตรกรเพอให%เนอ ให%นม และใช%ในงานพธกรรมทางศาสนา ม

ทงพนธ�แพะพนเมอง และพนธ�แพะผสมกบสายพนธ�อน เช'น พนธ�แองโกลนเบยน ซาเนน และบอร� เปPนต%น

15

ข%อมลจากสานกงานปศสตว�เขต 9 (2554, หน%า 2-5) เกยวกบการเลยงแพะในพนทภาคใต%ตอนล'าง 7 จงหวด

ในปF 2554 พบว'ามจานวนแพะรวม 169,927 ตว คดเปPนร%อยละ 39.74 ของจานวนแพะทงหมดในประเทศ ซง

มจานวน 427,567 ตว มจานวนเกษตรกรทเลยงแพะรวม 30,595 ราย คดเปPนร%อยละ 73.57 ของจานวน

เกษตรกรผ%เลยงแพะทงประเทศ รวม 41,582 ราย จงเปPนพนททมการเลยงแพะมากทสดของประเทศ

ทงนในปF 2554 พนทภาคใต%ตอนล'าง 7 จงหวด มการเลยงแพะนม จานวน 5,948 ตว คดเปPนร%อยละ 17.82 ของจานวนแพะนมทงหมดในประเทศ ซงมจานวน 33,363 ตว มเกษตรกรผ%เลยงแพะนม จานวน 1,018 คน คดเปPนร%อยละ 53.18 ของจานวนเกษตรกรผ%เลยงแพะนมทงประเทศ ซงมจานวน 1,914 คน จงเปPนพนททมการเลยงแพะนมมากทสดในประเทศไทย นอกจากนนการเลยงแพะในพนทภาคใต%ตอนล'าง ยงมรปแบบการเลยงแบบรวมกล'มวสาหกจชมชน รวมทงหมด 78 กล'ม มสมาชกกล'มทงหมดจานวน 800 ราย และมจานวนแพะรวมทงหมด 9,428 ตว และยงมเกษตรกรเครอข'ายเลยงแพะ รวมทงหมด 507 ราย และมจานวนแพะรวม 14,473 ตว มฟาร�มปลอดโรครวม 115 ฟาร�ม และจงหวดทมจานวนฟาร�มปลอดโรคมากทสดคอจงหวดสตล มมากถง 86 ฟาร�ม มฟาร�มแพะมาตรฐานรวมทงสน 27 ฟาร�ม โดยจงหวดป ตตานมจานวนฟาร�มแพะมาตรฐานมากทสด จานวน 12 ฟาร�ม รองลงมาคอจงหวดนราธวาส จานวน 9 ฟาร�ม และจงหวดสตล จานวน 5 ฟาร�ม มฟาร�มผลตและกระจายพนธ�แพะรวมทงสน 99 ฟาร�ม โดยจงหวดสตล มฟาร�มผลตและกระจายพนธ�แพะมากทสด จานวน 37 ฟาร�ม รองลงมาคอจงหวดสงขลา จานวน 35 ฟาร�ม และจงหวดป ตตาน จานวน 25 ฟาร�ม มจานวนฟาร�มตวอย'างฟาร�มสาธต รวมทงสน 36 ฟาร�ม โดยจงหวดสตลมมากทสดจานวน 17 ฟาร�ม รองลงมาคอจงหวดสงขลา 10 ฟาร�ม และจงหวดนราธวาส 5 ฟาร�ม มจานวนโรงเชอดชาแหละแพะ รวมทงสน 2 โรง ในพนทจงหวดสงขลาและป ตตาน จงหวดละ 1 โรง มจานวนเขยงจาหน'ายเนอแพะ รวมทงสน 2 โรง ในพนทจงหวดสงขลาและป ตตาน จงหวดละ 1 โรง ซงสอดคล%องกบจานวนโรงเชอดชาแหละแพะในพนท ร%านอาหารทจาหน'ายอาหารเมนทปรงด%วยเนอแพะ มร%านอาหารทจาหน'ายอาหารเมนทปรงด%วยเนอแพะจานวน 3 แห'ง ในพนทจงหวดสตล (กรมส'งเสรมการเกษตร, 2557, หน%า 10-11)

(2) การตลาดแพะของภาคใต�ตอนล�าง

การตลาดแพะของภาคใต%ตอนล'าง (บญชา สจจาพนธ�, 2557) พบว'าความต%องการของผ%บรโภคเนอแพะในพนทภาคใต%ตอนล'าง มมากกว'าปรมาณการเลยงแพะในพนท จงไม'เพยงพอกบความต%องการในการบรโภค มการนาเข%าแพะ จากพนทอนเปPนจานวนมากในแต'ละปF เนองจากในพนทมประชากรทเปPนชาวไทยมสลมจานวนมาก จงมการบรโภคแพะเพอใช%ในพ ธกรรมต'าง ๆ ค'อนข%างมาก ทาให%ราคาแพะมการเปลยนแปลงไม'แน'นอน แพะมชวตในพนทราคาอย'ในช'วงระหว'าง 180-200 บาทต'อกโลกรม และในอนาคตกมแนวโน%มความต%องการเนอแพะในตลาดมากขน เพอส'งออกไปยงกล'มประเทศเพอนบ%านในอาเซยน เช'น มาเลเซย อนโดนเซย และบรไน เปPนต%น ส'วนวถการตลาดแพะของภาคใต%ตอนล'าง กมลกษณะคล%ายกบพนทอน ๆ ในประเทศไทย คอมผ%เกยวข%องทางการตลาด เช'น เกษตรกรผ%เลยงแพะ ผ%ประกอบการ พ'อค%าผ%รวบรวมแพะ พ'อค%าขายปลกแพะมชวต พ'อค%าขายปลกแพะชาแหละ เปPนต%น เกษตรกรส'วนใหญ'เลยงแพะเพอจาหน'ายทางการค%า ให%มรายได% โดยแหล'งจาหน'ายแพะ คอตลาดภายในจงหวดเปPนหลก เพราะต%นทนการขนส'งทไม'สง

16

นก ป จจยทมผลต'อแหล'งจาหน'ายผลผลตของเกษตรกร แต'ละขนาดฟาร�ม คอทนหมนเวยนทแตกต'างกน ทาให%มขนาดฟาร�มและการบรหารจดการซอขายทแตกต'างกน การซอขายแพะส'วนใหญ'ใช%วธการชงนาหนก การซอขายแพะของเกษตรกรทกขนาดฟาร�มมกจะจาหน'ายแพะผ'านพ'อค%าคนกลาง คอผ%รวบรวบในท%องถน แต'ฟาร�มขนาดกลางมกจะจาหน'ายแพะให%กบผ%รวบรวมและพ'อค%าในท%องถนโดยตรง 2.4 ป2ญหาและแนวทางการพฒนาการผลตและการตลาดแพะ

2.4.1 ป2ญหาการผลตและการตลาดแพะเนอ (1) ป2ญหาด�านการผลตแพะเนอ

ป ญหาการผลตแพะเนอ ทควรหาแนวทางปรบปรงแก%ไข ประกอบด%วย 3 ด%าน ได%แก' (1) ด%านพนธ�แพะ เกษตรกรผ%เลยงแพะส'วนใหญ'ขาดการวางแผนปรบปรงพนธ�แพะทชดเจน จงมกจะปล'อยให%แพะผสมพนธ�กนเองตามธรรมชาต เพยงเพอให%ได%ลกแพะตวใหม' นามาจาหน'ายเปPนรายได%อย'างต'อเนอง อกทงเกษตรกรผ%เลยงขาดความร%ทางวชาการด%านผสมพนธ� การปรบปรงพนธ� และการจดการทวไป ทาให%เกดการผสมเลอดชดในฝง แพะแคระแกรน สขภาพไม'ด รวมทงขาดพ'อแม'พนธ�ทด เพราะการขายหรอชาแหละแพะหน'มสาวกนมากเกนไป และผ%ซอมกเลอกซอแพะทมขนาดใหญ'และลกษณะด เพอนาไปบรโภค ไม'ได%นาไปขยายพนธ�ต'อ ทาให%แพะคณภาพดเหมาะสาหรบเปPนพ'อแม'พนธ�ลดลงเรอย ๆ การเลยงจงไม'ก%าวหน%าและไม'ค%มกบการลงทน ประสทธภาพการผลตตากว'าทควรจะเปPน เกษตรกรหลายรายต%องเลกกจการไป เนองจากแพะทเลยงมกมอตราการตายค'อนข%างสง (2) ด%านอาหารแพะ มป ญหาด%านอาหารหยาบในช'วงฤดแล%ง เช'น ต%นกระถนเนองจากเกษตรกรผ%เลยงแพะใช%กระถนเปPนหลก กระถนตามทสาธารณะเรมจะไม'เพยงพอกบความต%องการ ประกอบกบปรมาณผลผลตของกระถนในช'วงฤดแล%ง ลดลงตามฤดกาล และยงมผลกระทบจากการทาลายของเพลยอกส'วนหนง และอกสาเหตหนง กคอ การขยายตวและปรมาณการเลยงแพะทมากขน ซงส'งผลต'อความต%องการกระถนมมากขน เกษตรกรต%องเดนทางไปตดกระถนห'างจากฟาร�มมากขน และป ญหาด%านหาซออาหารข%นสาหรบเลยงแพะได%ยาก เนองจากไม'มการวางจาหน'ายเหมอนเช'นกบอาหารโคเนอ โคนม ทาให%ราคาแพง (3) ด%านสขภาพแพะ ป ญหาการเลยงแพะอกด%านคอ สขภาพแพะไม'ด เจบปiวย และตาย ทาให%ผ%เลยงเกดความเสยหาย จงต%องหมนดแลเอาใจใส' เช'น กาจดพยาธภายใน จาพวกพยาธตวกลมในกระเพาะอาหารและลาไส% (Haemonchus spp. และ Trichostrongylus spp.) พยาธตวตด (Moniezia spp.) เปPนต%น พบว'าเปPนสาเหตหลกททาให%แพะปiวย รวมทงการตายก'อนหย'านม และพวกโรคระบาด จาพวกโรคปากและเท%าเป~�อยในแพะ เนองจากเกษตรกรขาดความร%ด%านการจดการฟาร�มในการปOองกนโรคระบาดแพะและพยาธ เกษตรกรจงต%องการให%หน'ายงานของรฐ มมาตรการปOองกนโรค โดยเฉพาะแพะนาเข%าจากประเทศเพอนบ%าน

(2) ป2ญหาด�านการตลาดแพะเนอ

ป ญหาการตลาดแพะเนอ (มงคล เทพรตน�, มนต�ชย ดวงจนดา และ สมเกยรต สายธน, 2553, หน%า

399-401) ทควรหาแนวทางปรบปรงแก%ไข ประกอบด%วย 3 ด%าน ได%แก' (1) ด%านตลาดจาหน'ายไม'แน'นอน เปPน

ป ญหาทสาคญทสดคอ ตลาดจาหน'ายผลผลตและราคาทไม'แน'นอน เนองจากตลาดผ%บรโภคส'วนมากอย'แถบ

17

จงหวดทางภาคใต% ส'วนตลาดภาคกลาง และภาคอนมน%อยมาก มการเคลอนย%ายแพะไปทางจงหวดภาคใต% ใน

สดส'วนของการเคลอนย%ายไม'น%อยกว'าร%อยละ 90 ทงนการตลาดแพะขนอย'กบอปสงค� อปทานของผ%บรโภค

โดยเฉพาะช'วงหลงจากการถอศลอด ปรมาณความต%องการบรโภคแพะมมากขน เนองจากนาไปใช%ในพธทาง

ศาสนา คอพธกรบน (พทาน) แสดงให%เหนว'าตลาดจาหน'ายผลผลตขนอย'กบผ%บรโภคเปPนหลกซงความต%องการ

เพอการบรโภคในประเทศ เนอแพะนยมบรโภคในหม'ชาวไทยมสลมทวไป โดยเฉพาะในเขตภาคใต%ซงมชาว

มสลมอย'มาก ทงนผ%เลยงอยากให%ภาครฐ เข%ามาช'วยเหลอด%านการตลาดเพอรองรบผลผลต และเปPนการสร%าง

ความมนใจให%กบเกษตรกร เนองจากเกษตรกรส'วนใหญ'เปPนเกษตรกรรายย'อยและเลยงแพะเปPนอาชพเสรม จง

ไม'อาจกาหนดราคาขายเองได% อกทงเกษตรกรส'วนใหญ'ไม'สามารถจาหน'ายพนธ�แพะและผลผลตจากแพะให%กบ

ผ%บรโภคโดยตรง ทาการซอขายผ'านพ'อค%าคนกลางจงไม'มอานาจการต'อรองด%านราคา (2) ด%านการสอสาร

ป ญหาดงกล'าวภาครฐควรเข%ามาช'วยเหลอด%านการตลาดเพอเปPนศนย�กลางข%อมลข'าวสาร เพอให%บรการ

เกษตรกรทราบความเคลอนไหวของราคาแพะตลอดเวลา ทงด%านแหล'งจาหน'ายและราคา ผ'านช'องทางต'าง ๆ

ทงในรปสงพมพ� วทย หรอโทรทศน� ทาให%ผ%เลยงแพะไม'ทราบความเคลอนไหวของตลาดและเกดความไม'มนใจ

ทจะประกอบอาชพน อกทงควรสอสารเพอเปลยนทศนคตแก'ผ%บรโภคในเรองความเชอของกลนสาบของ

ผลตภณฑ�แพะ (3) ด%านขนาดของตลาด การบรโภคแพะภายในประเทศไทยยงไม'แพร'หลาย ทงนอาจ

เนองมาจากผลตภณฑ�จากแพะ เพอการบรโภคยงขาดความหลากหลาย ส'วนใหญ'เปPนชาวไทยมสลมเนองจาก

มความเกยวข%องกบพธกรรมทางศาสนา สาหรบตลาดระดบบน (Premium Market) ยงมความต%องการเปPน

ปรมาณน%อย เช'น ร%านอาหาร ภตตาคาร และห%างสรรพสนค%า เปPนต%น ทงนควรขยายตลาดไปยงต'างประเทศ

โดยเฉพาะในเขตอาเซยน เช'น มาเลเซย สงคโปร� บรไน และ อนโดนเซย เปPนต%น เนองจากประเทศเหล'านยงม

ความต%องการแพะเพอการบรโภคสง เหนได%จากมการนาเข%าเนอแพะจากประเทศออสเตรเลยซงเปPนประเทศผ%

ส'งออกแพะรายใหญ'ของโลกอย'างต'อเนอง

2.4.2 ป2ญหาการผลตและการตลาดแพะนม (1) ป2ญหาการผลตแพะนม

ป ญหาการผลตแพะนม ทควรหาแนวทางปรบปรงแก%ไข ประกอบด%วย 4 ด%าน ได%แก' (1) ด%านพนธ�แพะ

นม ยงขาดพ'อแม'พนธ�แพะนมทให%ผลผลตนานม ได%เปPนปรมาณมาก และยงมเกษตรกรผ%เลยงแพะนมจานวนไม'

มากเนองจากขาดแหล'งเงนก%เพอการลงทน (2) ด%านเกษตรกรผ%เลยงแพะนม ส'วนใหญ'ยงขาดความร%ทาง

วชาการในการเลยงแพะ ในด%านต'าง ๆ ส'งผลให%ประสทธภาพการผลตตากว'าทควรจะเปPน และพบว'าเกษตรกร

หลายรายต%องเลกกจการไป อนเนองมาจากสาเหตดงกล'าว เนองจากแพะทเลยงมอตราการตายค'อนข%างสง (3)

ด%านผลผลตจากแพะนม คอนานมแพะมปรมาณน%อย เมอเทยบกบความต%องการ เนองจากการเลยงแพะนมม

18

เฉพาะบางพนท ทาให%เมอรวมกนแล%วสามารถผลตเพอขายได%เปPนจานวนน%อยไม'เพยงพอกบความต%องการใน

ท%องตลาด ทง ๆ ทนานมแพะเปPนผลผลตจากแพะนมทสามารถช'วยสร%างอาชพ เสรมรายได%แก'คนในท%องถน

(4) ด%านประสทธภาพของผลตภณฑ�นมแพะ เนองจากเกษตรกรผ%เลยงแพะนมยงไม'สามารถพฒนาการผลต

และการแปรรปผลตภณฑ�จากนมแพะให%ได%มาตรฐานตามหลกสากล ยงไม'ได%มาตรฐานฟาร�ม (GAP) และใน

การแปรรปนานมยงไม'ได%รบมาตรฐานการแปรรป เช'น อ.ย. เปPนต%น

(2) ป2ญหาการตลาดแพะนม

ป ญหาการตลาดแพะนม (จนทนา บญศร และวาณ ศลประสาทเอก, 2548, หน%า13-14; สรศกด

คชภกด, 2550, หน%า 78; กรมปศสตว�, 2556; กรมส'งเสรมการเกษตร, 2557, หน%า 3-4) ทควรหาแนวทาง

ปรบปรงแก%ไข ประกอบด%วย 4 ด%าน ได%แก' (1) ด%านแหล'งรบซอ ยงขาดแหล'งรบซอนานมแพะในแต'ละพนท

อกทงยงขาดการส'งเสรมและรณรงค�การบรโภคผลตภณฑ�แพะนมอย'างจรงจงแก'ผ%บรโภค (2) ด%านทศนคตของ

ผ%บรโภค ยงมความเชอว'านานมแพะมกลนเหมนของตวแพะ ทาให%มผ%บรโภคทนยมดมนานมแพะจานวนไม'

มาก ทงทนานมแพะมสรรพคณเปPนทงอาหารและยา อกทงนานมสามารถนาไปแปรรปเปPนเครองสาอางได%

ป จจบนแพะนม ให%ผลผลตสาคญคอนานมแพะ ราคานานมดบของแพะอย'ทราคา 40 บาทต'อลตร และนานม

พร%อมดมราคา 80-100 บาทต'อลตร (3) ด%านการประชาสมพนธ� ยงไม'ทวถงและแพร'หลาย ทาให%ผ%บรโภค

ผลตภณฑ�จากนมแพะยงมจานวนไม'มาก อกทงคณภาพของผลตภณฑ�แพะ เช'น เครองสาอางจากนานมแพะ

เปPนต%น เทคโนโลยยงไม'ทนสมย และขาดการทดลองปรบปรงเพอให%ได%ผลตภณฑ�จากนมแพะทได%คณภาพตาม

มาตรฐานสากล ดงนนควรมการพฒนาการเลยงแพะนมในด%านต'าง ๆ เพอให%เกษตรกรเลยงถกต%องตามหลก

วชาการ แปรรปนานมทสะอาด ถกหลกอนามย ปลอดภยต'อผ%บรโภค มฐานข%อมลด%านเกษตรกร แกนนาหรอ

ตวอย'างทเปPนแหล'งเรยนร% ตลอดจนมข%อมลด%านการผลตและการตลาดทเปPนป จจบนเพอประโยชน�ในการ

วางแผนพฒนาแพะนม

ป ญหาทเกดกบคณภาพของแพะ และผลตภณฑ�จากแพะ สาเหตจากการขาดความร%ความเข%าใจใน

ระบบการผลต และการจดการเกษตรตงแต'การเลยง การจดการสขภาพในฟาร�ม การบรหารจดการ การแปร

รปผลตภณฑ� การจาหน'ายและบรหารจดการตลาด ถ%ามการพฒนากระบวนการผลตของแพะโดยการใช%

เทคโนโลยเพอเพมผลผลต มการทดลอง และปรบปรงตดตาม จะได%ผลตภณฑ�แพะทมความหลากหลาย และ

คณภาพเพมขน อกทงถ%าหากมการพฒนากลยทธ�ทางการตลาดของแพะ และผลตภณฑ�แพะ โดยการพจารณา

ทงด%านผลตภณฑ� (Product) ราคา (Price) สถานท (Place) และช'องทางการจดจาหน'าย (Promotion) จะ

สามารถช'วยให%อตสาหกรรมแพะขยายตลาดให%กว%างขน และยอดขายสงขนด%วย นอกจากนหากมการพฒนา

ระบบการบรหารจดการตลอดห'วงโซ'อปทานของอตสาหกรรมแพะ โดยการสร%างความเชอมโยงของเครอข'าย

19

ระหว'างทกภาคส'วน เพอเพมสงอานวยความสะดวก และเพมทางเลอกของช'องทางการกระจายผลตภณฑ�จาก

แพะ น'าจะช'วยลดต%นทน ประหยดค'าใช%จ'ายทงระบบ ช'วยเพมคณค'าของธรกจ และสร%างความได%เปรยบเชง

การแข'งขน และความอย'รอดของธรกจแบบยงยน

ประเดนทสาคญอกอย'างคอ ถ%ามการพฒนารปแบบการตลาด เรมตงแต'การผลตจากฟาร�ม แปรรปส'

ตลาด สร%างความรบร%ให%ผ%บรโภค และกลยทธ�ทางการตลาด ซงได%แก'การโฆษณา ประชาสมพนธ� การส'งเสรม

การขาย รวมถงการสอสารแบบกระต%นตลาดให%ผ%บรโภคหนมาบรโภคแพะและผลตภณฑ�จากแพะมากขน

สามารถช'วยทาให%เกษตรกร และผ%ประกอบการในธรกจแพะได%รบการยอมรบ อกทงเปPนทางเลอกหนงของ

ผ%บรโภคในการบรโภคแพะและผลตภณฑ�แพะเพอสขภาพ และทาให%เพมส'วนแบ'งทางการตลาดในประเภท

ผลตภณฑ�เครองดมมากขน ดงนนการสารวจและตดตามป ญหา ให%แน'ชดว'าอตสาหกรรมแพะในจงหวดสงขลา

ต%องการการพฒนาในด%านใดบ%าง อกทงหาแนวทางพฒนาทงด%านการผลต การแปรรป การตลาด และการ

บรหารจดการ น'าจะช'วยเพมศกยภาพให%แก'เกษตรกร และผ%ทเกยวข%องในการทาธรกจแพะได%อย'างม

ประสทธภาพ นาไปส'ชวตความเปPนอย'ทดขนกว'าเดมภายใต%สงคมสนตสขและยงยน

2.4.3 แนวทางการพฒนาผลตและการตลาดแพะเนอ (1) แนวทางพฒนาการผลตแพะเนอ แนวทางพฒนาการผลตแพะเนอ ทควรดาเนนการ ประกอบด%วย 3 ด%าน ได%แก' (1) ด%านการปรบปรง

พนธ� โดยเฉพาะแพะในพนทจงหวดต'าง ๆ ซงส'วนใหญ'ยงเปPนพนธ�พนเมองหรอลกผสมพนธ�พนเมอง เพอให%ได%แพะทมคณภาพ อตราการเจรญเตบโตสง ให%ผลตอบแทนสงและเปPนทต%องการของผ%บรโภค โดยกรมปศสตว�ควรมแนวทางผลตพ'อแม'พนธ�ทเหมาะสมกบสภาพพนท ในการใช%ปรบปรงพนธ� ซงอาจมความจาเปPนต%องนาเข%าแพะพนธ�ดจากต'างประเทศ และการนาเทคโนโลย เช'น การผสมเทยม และการย%ายฝากตวอ'อนมาช'วยในการปรบปรงพนธ� เปPนต%น นอกจากนควรจดตงศนย�บารงพนธ�แพะของเอกชนในความรบรองของกรม ปศสตว� เพอเร'งขยายแพะพนธ�ดให%เพยงพอ และทนต'อความต%องการของเกษตรกรในพนท (2) ด%านอาหารสตว� เนองจากพนทของเกษตรกรมอย'อย'างจากด และส'วนใหญ'จะใช%ในการปลกพชผลการเกษตรชนดอน จงไม'มพนทปลกหญ%าเพยงพอ สามารถแก%ป ญหาได%โดยการส'งเสรมการใช%วตถดบเหลอใช%ทางการเกษตรต'าง ๆ เปPนอาหารสตว� เช'น เปลอกข%าวโพด ยอดอ%อย ทางปาล�ม เปPนต%น โดยเฉพาะวสดเหลอใช%จากปาล�มนามน ทางใบปาล�ม กากปาล�ม ซงจะมมากในอนาคต เนองจากการส'งเสรมปลกพชพลงงานทดแทนของทางราชการ การแนะนาการปลกพนธ�หญ%าทเหมาะสมกบพนท รวมถงการส'งเสรมให%ปลกหญ%าแซมในพนทเพาะปลกพชอย'างอน กสามารถช'วยลดป ญหาดงกล'าวได% (3) ด%านการสร%างเครอข'ายการผลตแพะ เพอให%สามารถผลตแพะได%เพยงพอต'อความต%องการของตลาดทงปรมาณและคณภาพ และมแพะปOอนตลาดได%อย'างต'อเนอง ทงนเครอข'ายการผลตจาเปPนจะต%องสร%างทงในรปแบบเครอข'ายการเลยงแบบฟาร�มธรกจทมมาตรฐาน สามารถผลตแพะทมคณภาพเนอด สาหรบปOอนตลาดผ%บรโภคทต%องการเนอทมคณภาพด และปOอนโรงงานแปรรปผลตภณฑ�แพะทจะเกดขน และการสร%างเครอข'ายสาหรบเกษตรกรรายย'อยทยงเลยงแพะตามวถชวตเดม ซง

20

แพะเหล'านยงเปPนทต%องการของชาวบ%านสาหรบบรโภคในท%องถนและเพอการประกอบพธกรรม การสร%างเครอข'ายการเลยงแพะเชงธรกจอาจดาเนนการในรปแบบการเลยงแบบทาสญญา (Contract Farming) ส'วนเครอข'ายการเลยงแพะรายย'อย รปแบบการส'งเสรมสามารถดาเนนการในลกษณะของการจดตงกล'มเกษตรกร สหกรณ�ผ%เลยงแพะ หรอธนาคารแพะ

(2) แนวทางพฒนาการตลาดแพะเนอ แนวทางพฒนาการตลาดแพะเนอ ทควรดาเนนการ ประกอบด%วย 4 ด%าน ได%แก' (1) ด%านการสร%าง

ช'องทางการตลาดทชดเจน ทาได%โดยการสร%างตลาดกลางแพะขน ทงระดบชมชน อาเภอ จงหวด โดยให%ตลาดมความยงยนและมความถในการเปhดตลาดทเหมาะสม หมนเวยนสลบไป รวมถงการส'งเสรมตลาดในลกษณะของการเลยงแบบมสญญา นอกจากนการสร%างโรงฆ'าสตว�สาหรบแพะทได%มาตรฐาน และการเปhดเขยงจาหน'ายเนอแพะ ร%านอาหารแพะ ให%ผ%บรโภคสามารถซอหาได%อย'างสะดวก เปPนสงทจาเปPนอย'างยง และการสร%างความร'วมมอกบมาเลเซยด%านตลาดฮาลาล รวมถงหาล'ทางในการเปhดตลาดไปยงประเทศ อน ๆ เช'น ประเทศในกล'มตะวนออกกลาง โดยเฉพาะประเทศกาตาร�และประเทศคเวต จะช'วยเสรมให%การส'งเสรมการเลยงแพะประสบความสาเรจ (2) ด%านการวจยและพฒนา โดยสร%างความร'วมมอระหว'างหน'วยงานวชาการต'าง ๆ ทงภาครฐและเอกชนเพอทาการการศกษาวจยด%านต'าง ๆ ทเกยวข%องกบธรกจแพะ ได%แก' การพฒนาการผลต การปรบปรงพนธ� อาหาร การจดการเลยงแพะ และการส'งเสรมการเลยงแพะ ด%านการพฒนาตลาด ระบบการตลาด การพฒนาสนค%าให%ตรงกบความต%องการของตลาด ล'ทางการตลาด และการพฒนาการแปรรปผลตภณฑ�แพะ เพอนามาเปPนแนวทางในการพฒนาการตลาดแพะ

จากแนวทางพฒนาการผลตและการตลาดแพะเนอข%างต%น สามารถนามาเปPนแนวทางส'งเสรมเกษตรกรผ%เลยงแพะ ให%มประสทธภาพในการผลตทมคณภาพมาตรฐาน และมต%นทนการผลตทเหมาะสม และหวงว'าหากทกภาคส'วนช'วยกน ทาให%ผลผลตและผลตภณฑ�จากแพะทเกษตรกรผลตได% มเสถยรภาพด%านราคา และมตลาดรองรบได%ตลอดปF มผลตภณฑ�ทแปรรปจากผลผลตแพะหลากหลายประเภท อกทงองค�กรเกษตรกรหรอสถาบนเกษตรกรผ%เลยงแพะมความเข%มแขงและยงยน

2.4.4 แนวทางการพฒนาผลตและการตลาดแพะนม (1) แนวทางพฒนาการผลตแพะนม แนวทางพฒนาการผลตแพะนม ทควรดาเนนการ ประกอบด%วย 2 ด%าน ได%แก' (1) ด%านการปรบปรง

พนธ� เพอการผลตแพะนมทมคณภาพ ทาให%ผลผลตมประสทธภาพมากขน ตลอดจนรกษาความหลากหลายทางพนธกรรมเพอความต%องการในอนาคต โดยกลยทธ�ทใช%ในการปรบปรงพนธ�แพะนมเพอให%มคณภาพ ได%แก'การกาหนดเปOาหมายการปรบปรงพนธ� ลกษณะทใช%ในการคดเลอก การประเมน พนธกรรม การประยกต�ใช%เทคโนโลยทางพนธศาสตร� (2) ด%านผ%เลยงแพะนม ควรจดอบรมการเลยงแพะให%แก'เกษตรกร เนองจากเกษตรกรยงขาดความร%ความเข%าใจด%านวชาการ ในการเลยงแพะนม อกทงควรส'งเสรมให%เกษตรกรปลกหญ%าเปPนอาหารแพะ และส'งเสรมให%เกษตรกรผสมอาหารข%นเองเพอเลยงแพะ และช'วยลดต%นทนการผลต

21

(2) แนวทางพฒนาการตลาดแพะนม แนวทางพฒนาการตลาดแพะนม ทควรดาเนนการ ประกอบด%วย 2 ด%าน ได%แก' (1) ด%านการโฆษณา

ประชาสมพนธ� เพอสร%างกระแสการดมนานมแพะ ให%ได%รบความนยมเพมขนอย'างมาก จากกล'มผ%สนใจดแลรกษาสขภาพ ผ'านทางสอต'าง ๆ แม%ว'าป จจบนคนไทยยงไม'ค%นเคยกบการดมนานมแพะกนมากนก นอกจากชาวมสลมทดมนานมแพะกนมานาน โดยมคาบอกเล'าว'าการดมนานมแพะ จะสามารถปOองกนโรคภมแพ%ได% ถ%าเทยบระหว'างนานมแพะกบนานมโค นมทง 2 ชนดกมประโยชน�เหมอนกน แต'ในนานมแพะจะมเมดไขมนทมขนาดเลกกว'านานมโค เพราะฉะนนไขมนจากนานมแพะจะย'อยได%ง'ายกว'า ร'างกายกสามารถดดซมได%เรวขน และไม'เกดอาการของท%องอด ท%องเสย หรออาเจยน นอกจากนในนานมแพะยงมโปรตน และกรดอะมโนทจาเปPนต'อร'างกายค'อนข%างมาก มวตามนบ แร'ธาต แคลเซยมและฟอสฟอรสในปรมาณทค'อนข%างสง เหมาะกบทกเพศทกวย (2) ด%านการสร%างทศนคตผ%บรโภค จากข%อจากดในเรองของกลนในนานมแพะ ซงเปPนกลนเฉพาะตวเช'นเดยวกบกลนของเนอสตว�ทมกลนเฉพาะตวทแตกต'างกน เช'น เนอไก' เนอหม เนอวว และเนอแกะ เปPนต%น ซงผ%ทเรมบรโภคนานมแพะ อาจจะร%สกไม'ค%นเคยในระยะแรก แต'จะร%สกว'าเปPนกลนทปกต ถ%าหากเราดมทกวน ส'วนวธการเลอกซอนมแพะทถกต%องนน จะต%องเลอกนานมแพะทสก มการพาสเจอร�ไรส�ทอณหภม 60-70 องศาเซลเซยส และต%องสงเกตสลากวนผลต วนหมดอายข%างขวด

2.5 ศกยภาพของการเลยงแพะในภาคใต�ตอนล�าง ศกยภาพของการเลยงแพะในภาคใต%ตอนล'าง สามารถสรปในรปการวเคราะห� SWOT Analysis ได%ดงน (สานกงานปศสตว�เขต 9, 2556) (1) ด�านจดแขง จดแขง (Strengths) พบว'าแพะเปPนสตว�ทเลยงง'าย เกษตรกรสามารถเลยงได%ในครวเรอน แม%มพนทไม'มากนก โดยอาจเลยงเปPนอาชพเสรมได% การเลยงแพะใช%เงนลงทนตาเมอเทยบกบการเลยงโคกระบอ มความเสยงในการลงทนน%อยและให%ผลตอบแทนสง เนองจากแพะเปPนสตว�ทขยายพนธ�ได%เรวและใช%ระยะเวลาเลยงสน กสามารถขายส'งตลาดได%แล%ว อกทงอาชพการเลยงแพะสอดคล%องกบวถชวต ศาสนาและประเพณของชมชนชาวมสลม ซงมประชากรสงมากในพนทภาคใต%ตอนล'าง เกษตรกรมความพร%อมทจะเลยงแพะ ถงแม%ว'าส'วนใหญ'เปPนเกษตรกรรายย'อยแต'กอยากจะเลยงแพะเพม หากมโอกาส นอกจากนนพบว'าผลผลตแพะในพนทภาคใต%ตอนล'างไม'เพยงพอต'อการบรโภคในพนท จงต%องนาเข%ามาจากตอนบนของประเทศ และราคาแพะในพนทสงกว'าภมภาคอนจงเปPนทจงใจให%มการเลยงแพะ (2) ด�านจดอ�อน จดอ'อน (weaknesses) พบป ญหาด%านการผลตทสาคญคอ ยงมแหล'งผลตแพะพนธ�ดหรอแพะทจะเลยงเปPนพ'อแม'พนธ� โดยเฉพาะผ%ทต%องการเลยงเปPนการค%า มกประสบป ญหาในการรวบรวมสตว� อกทงลกษณะภมอากาศในพนทภาคใต%ตอนล'างไม'เหมาะกบแพะ เนองจากมความชนสง ทาให%มป ญหาด%านสขภาพของแพะ เช'น เปPนหวด ปอดบวม พยาธภายใน เปPนต%น และเกษตรกรในพนทยงมการเลยงแพะตามวถชวตอย'างเดม ไม'ยอมรบเทคโนโลยใหม' ๆ และไม'นยมปลกหญ%าเสรม สาหรบการเลยงแพะทาให%อาหารสตว�ไม'

22

เพยงพอ และมคณภาพตา นอกจากนนเกษตรกรยงขาดแคลนพนธ�พช อาหารสตว� และไม'เลงเหนถงความสาคญในการจดหาพชอาหารสตว�ทมคณภาพ ป ญหาด%านการตลาดมหลายประการ เช'น ไม'มระบบตลาดทชดเจน แหล'งข%อมลด%านการตลาดมน%อยปรมาณ และคณภาพของแพะไม'แน'นอน ทาให%นกธรกจไม'กล%าทจะลงทนทงด%านการเลยงและการแปรรปสนค%าอาหารจากแพะ ขาดการสนบสนนและการพฒนาด%านการตลาดจากภาครฐ รวมถงเนอแพะยงมการบรโภคไม'แพร'หลาย ส'วนมากจะนยมบรโภคในกล'มคนมสลมและคนจนบางส'วน ซงคนทวไปยงเหนว'าเนอแพะมกลนสาบ ระบบการเลยงยงไม'ได%มาตรฐาน ไม'มโรงฆ'าชาแหละและเขยงจาหน'ายเนอแพะทถกสขลกษณะทาให%ผ%บรโภคขาดความมนใจ การขบเคลอนเครอข'ายแพะยงไม'ครอบคลมและไม'เข%มแขง รวมทงขาดการบรณาการระหว'างหน'วยงานของภาครฐ ขาดงานวจยเพอพฒนาการเลยงแพะในระบบการค%าและอตสาหกรรม (3) ด�านโอกาส โอกาส (Opportunities) คอ หน'วยงานราชการต'าง ๆ ทเกยวข%องได%ให%การสนบสนนส'งเสรมการเลยงแพะ เช'น กระทรวงเกษตรและสหกรณ� กรมปศสตว� และกล'มจงหวดภาคใต%ชายแดน เปPนต%น มนโยบายภาครฐทสาคญ ได%แก' นโยบายกาหนดให%แพะเปPนสนค%าในยทธศาสตร� นโยบายพฒนาแพะนาพนทจงหวดชายแดนภาคใต% และนโยบายรฐส'งเสรมสนค%าฮาลาล ซงนบว'าเปPนโอกาสทสาคญในการสนบสนนการเลยงแพะของเกษตรกรในพนทจงหวดชายแดนภาคใต% หน'วยงานภาครฐมนโยบายสร%างและพฒนาเครอข'ายเกษตรกรผ%เลยงแพะให%เข%มแขง ผลผลตจากแพะสามารถสร%างผลตภณฑ�ได%หลากหลาย และเปPนสนค%าทสามารถตอบสนองความต%องการบรโภค สนค%าสขภาพ นอกจากการผลตแพะไม'เพยงพอต'อความต%องการในพนทแล%ว กล'มประเทศมสลมยงมความต%องการสนค%าแพะและผลตภณฑ�สาหรบการอปโภคและบรโภค อกทงนโยบายส'งเสรมการปลกปาล�มนามน เพอผลตพลงงานทดแทน ทาให%มวตถดบอาหารสตว�เพมขน จากทางใบปาล�มทเกษตรกรต%องตดทง และกากปาล�มจากการสกดนามน ซงจะส'งผลดต'อการส'งเสรมการเลยงแพะในรปฟาร�มเพอการค%า การเลยงแพะช'วยสนบสนนนโยบายลดภาวะโลกร%อน และสอดคล%องกบแนวทางการส'งเสรมการใช%ป�ยอนทรย�ทดแทนป�ยเคมโดยมลแพะ และกรมปศสตว�มการจดตงศนย�สถานบารงพนธ�สตว�ในพนทจงหวดสงขลา ยะลาและป ตตาน ซงเปPนแหล'งผลตแพะพนธ�ดและเปPนแหล'งศกษาวจยพฒนาการเลยงแพะ รวมถงในส'วนของมหาวทยาลยสงขลานครนทร� และโครงการฟาร�มตวอย'างของสมเดจพระนางเจ%าพระบรมราชนนาถ (4) ด�านอปสรรค อปสรรค (Threats) คอ มการลกลอบนาเข%าจากประเทศเพอนบ%านทาให%เสยงต'อการควบคมโรค ผ%บรโภคมความร%และทศนคตในการบรโภคแพะและผลตภณฑ�ไม'ถกต%อง การบรโภคแพะส'วนใหญ'ยงอย'เฉพาะในบางกล'ม ป ญหาโรคระบาดสาคญต'อการเลยงแพะ คอแท%งตดต'อและป ญหาความไม'สงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต% การลกลอบการเคลอนย%ายสตว�ระหว'างเขตการขยายของเมองและพนทปลกพชเศรษฐกจลดพนทเลยงแพะ

23

2.6 แนวคดทฤษฏทเกยวข�อง

2.6.1 แนวคดและทฤษฏด�านการตลาด

การจดการด%านการผลตและการตลาดแพะของเกษตรกรให%ประสบความสาเรจ ควรคานงถงแนวคด

และทฤษฏตลาด การตลาด ความสาคญของการตลาด ผ%ทเกยวข%องกบการตลาด และวถการตลาด เปPนหวใจ

สาคญ ดงน (ปhลนธนา แปOนปลม, 2557; หน%า 74-76; Casavant & Infanger & Bridges, 1999, pp. 244-

245; Kohls & Uhl, 1998, p.301; Rhodes, 1983, pp.118-120; Schrimper, 1999, pp. 204-206)

(1) ตลาดและการตลาด มความหมายแตกต'างกน กล'าวคอ ตลาด เปPนการตกลงซอขายสนค%าซงกน

และกน จะมหรอไม'มสถานททาการซอขายกได% อาจตดต'อผ'านทางเครองมอสอสารหรออาจจะผ'านคนกลางก

ได% สามารถแบ'งตลาดสนค%าตามสภาพการแข'งขน จานวนผ%ซอและผ%ขาย และเกณฑ�ข%อบงคบการเข%าออกตลาด

ของผ%ซอและผ%ขาย ได%เปPน 2 ประเภท ได%แก' ตลาดแข'งขนสมบรณ� และตลาดแข'งขนไม'สมบรณ� ในส'วนตลาด

แข'งขนไม'สมบรณ� แบ'งย'อยได%เปPนตลาดผกขาด ตลาดกงแข'งขนกงผกขาด และตลาดผ%ขายน%อยราย ในอก

ความหมายหนง อาจกล'าวได%ว'าตลาดเปPนสถานทเอออานวยให%เกษตรกรผ%เลยงแพะ สามารถนาแพะมชวตมา

ทาการซอขายกนทงในลกษณะพบหน%ากนโดยตรงระหว'างผ%ซอซงอาจจะเปPน ผ%ค%าส'ง ผ%ค%าปลก ตวแทนบรษท

หรอบรษทกบผ%ขายคอเกษตรกร หรออาจจะไม'เคยพบหน%ากนโดยตรงแต'กสามารถทาการซอขาย ตกลงกนได%

เช'นเดยวกน และการซอขายทเกดขนนน มาจากความพงพอใจทจะทาการซอขายแลกเปลยนด%วยกนทงสอง

ฝiายคอผ%ซอและผ%ขาย

(2) การตลาดแพะ ในความหมายทางธรกจ หมายถง กจกรรมต'าง ๆ ทนาเอาแพะมชวตจากแหล'ง

ผลต หรอจากฟาร�มไปถงมอผ%บรโภคในเวลาและสถานททต%องการ หรอหมายถงการดาเนนกจกรรมอนจะ

ส'งผลให%ผลตภณฑ�จากแพะกระจายจากผ%ผลตไปยงผ%บรโภค เพอใช%บรโภคในลกษณะทต%องการตามความ

เหมาะสม ดงนน การตลาดแพะจงมความหมายทกว%างเปPนระบบ เกยวข%องกบกระบวนการต'างๆ มากมาย เช'น

การวจยตลาด การวางแผน การส'งเสรมการขาย และการจดจาหน'าย เปPนต%น

(3) ความสาคญของการตลาดแพะ การตลาดเปPนกระบวนการทเกยวข%องกบเกษตรกร หน'วยงานทง

ภาครฐและเอกชน การดาเนนการทางด%านการตลาด อาจส'งผลกระทบอย'างกว%างขวางทงในแง'ของผลด หรอ

ผลประโยชน�ทได%รบ และผลกระทบด%านผลเสย ทงภายในและภายนอกประเทศ สามารถสรปความสาคญของ

การตลาด ได%สองประการ ดงน (1) ความสาคญของการตลาดทมต'อสงคมและบคคล ตงแต'ผ%ผลตจนถง

ผ%บรโภค กล'าวคอ การตลาดสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมการซอของบคคล การตลาดช'วยยกระดบ

มาตรฐานการครองชพของประชากรในสงคมให%สงขน การตลาดทาให%เกดงานอาชพต'าง ๆ แก'บคคลเพมมาก

ขน (2) ความสาคญของการตลาดทมต'อระบบเศรษฐกจ กล'าวคอ การตลาดช'วยให%ประชากรมรายได%สงขน ทา

24

ให%เกดการหมนเวยนของป จจยการผลต การตลาดช'วยสร%างความต%องการในสนค%าและบรการ การตลาดทาให%

เกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจของประเทศ

(4) ผ�ทเกยวข�องกบการตลาด ได%แก' (1) เกษตรกร หมายถง ผ%ทเลยงแพะอาจจะเปPนผ%เลยงรายย'อย

แบบอสระ และทเลยงเปPนธรกจการค%าแบบประกนราคา และแบบรบจ%างเลยง (2) ผ%รวบรวม หมายถง ผ%ค%าท

รบซอแพะมชวตจากเกษตรกรโดยตรงและขายให%แก'ผ%ค%าอน ๆ เพอนาไปชาแหละ ผ%รวบรวมแพะมชวตมทงท

อย'ในแหล'งผลตจงหวดต'าง ๆ ภายในประเทศ (3) ผ%ค%าส'งชาแหละ หมายถง ผ%ค%าทรบซอแพะมชวตจาก

เกษตรกรโดยตรงหรอจากผ%ค%ารวบรวมแพะมชวต เพอนามาฆ'าชาแหละแล%วจาหน'ายให%ผ%ค%าปลกต'อไป (4)

ผ%ค%าปลกชาแหละ หมายถง ผ%ค%าทรบซอแพะมชวตจากเกษตรกรหรอผ%รวบรวม เพอมาชาแหละแล%วจาหน'าย

แก'ผ%บรโภค หรอรบซอแพะชาแหละจากผ%ค%าส'งแพะชาแหละมาจาหน'ายแก'ผ%บรโภค (5) ตวแทนบรษทหรอ

เอเยนต�บรษท หมายถง ผ%ทจาหน'ายอาหารแพะ ยา เวชภณฑ� และวสดอปกรณ� ให%แก'ผ%เลยงแพะทวไป และ

มกจะเปPนคนกลางในการตกลงระหว'างผ%เลยงแพะแบบมสญญาผกพนกบบรษทต'าง ๆ ซงตวแทนบรษทจะเปPน

ผ%จาหน'ายอาหาร พนธ�สตว� ยา เวชภณฑ� และวสดอปกรณ�ให%แก'ผ%เลยงเปPนเงนเชอ เมอถงกาหนดการขายแพะ

ตวแทนดงกล'าวจะไปจบแพะทฟาร�มและหกบญชหรอจ'ายเงนตามเงอนไขทตกลงกนไว% กรณนมกไม'พบใน

ประเทศไทย (6) บรษททประกอบธรกจครบวงจร ซงจะจาหน'ายอาหารแพะ พนธ�แพะ ยา เวชภณฑ� และวสด

อปกรณ�ให%แก'เกษตรกรผ%เลยง จากนนจะรบซอแพะจากเกษตรกรโดยตรง และรบซอผ'านตวแทนบรษท เพอ

นามาฆ'าชาแหละ แปรรปเปPนผลตภณฑ�ต'าง ๆ และส'งจาหน'ายทงตลาดภายในประเทศและตลาดต'างประเทศ

บรษททประกอบธรกจครบวงจรนจะมธรกจการเลยงแพะของตนเองด%วย ลกษณะบรษทแบบนแทบไม'มใน

ประเทศไทย (7) โรงฆ'าสตว� เปPนสถานทบรการฆ'าชาแหละแพะ มทงโรงฆ'าสตว�ของราชการและเอกชน ในการ

นาแพะเข%าฆ'า จะต%องเสยค'าธรรมเนยมในการฆ'าสตว�แต'ละประเภท (8) โรงงานแปรรป จะเปPนโรงงานผลต

ผลตภณฑ�ต'าง ๆ โดยจะซอแพะมชวตจากผ%ค%าส'งแพะมชวต แล%วนามาฆ'าชาแหละเองในโรงงาน หรอส'งเข%าโรง

ฆ'าสตว�เพอฆ'าชาแหละ หรอรบซอชนส'วนเนอแพะจากผ%ค%าส'งชาแหละ (9) ผ%ค%าส'งผลตภณฑ� หมายถง ผ%ค%าท

รบผลตภณฑ�มาจากโรงงานแปรรปโดยตรง แล%วขายส'งให%ผ%ค%าปลกผลตภณฑ�หรอขายให%ผ%บรโภคโดยตรง (10)

ผ%ค%าปลกผลตภณฑ� หมายถง ผ%ค%าทรบซอผลตภณฑ�แพะมาจากโรงงานแปรรปโดยตรงหรอรบผลตภณฑ�มาจาก

ผ%ค%าส'งผลตภณฑ� แล%วนามาขายให%ผ%บรโภค (11) ผ%ค%าส'งผลพลอยได%จากการฆ'าชาแหละ ผ%รวบรวมจะทาการ

รวบรวมผลพลอยได%จากโรงฆ'าสตว�นามาขายให%ผ%ประกอบการทเกยวข%อง

(5) วถการตลาดและช�องทางการตลาด วถการตลาดเปPนช'องทางการไหลหรอกระจายสนค%าจากเกษตรกรผ'านผ%ทาหน%าททางการตลาด ในระดบต'าง ๆ เพอไปยงผ%บรโภค เพอให%ร%ว'าสนค%าทไหลผ'านตลาดในระดบต'าง ๆ มพ'อค%าคนกลางและผ%ททาหน%าททางการตลาดเกยวข%องกนอย'างไร มพ'อค%าคนกลางประเภทไหนบ%าง มจานวนมากน%อยเพยงใด วถการตลาดมความสาคญ คอทาให%ทราบจานวนคนกลางว'ามกประเภทท

25

ดาเนนกจกรรมอย'ระหว'างผ%ผลตกบผ%บรโภค ใช%เปPนข%อมลในการตดสนใจในการเข%าทาธรกจของคนกลางประเภทต'าง ๆ ทมบทบาทต'อธรกจการเกษตรสนค%านน ๆ และยงช'วยชให%เหนการใช%ประโยชน�ของสนค%าบางชนด ส'วนรปแบบวถการตลาด แบ'งออกเปPนสองรปแบบ คอ แบบแรกวถการตลาดแบบรวม เปPนวถทผลผลตถกรวบรวมมาไว%ในตลาดกลาง ซงมผ%ซอ ผ%ขาย นายหน%า และผ%แปรรป มาตดต'อซอขายกน แบบทสองวถการตลาดแบบกระจาย เปPนวถทางทพ'อค%าระดบต'าง ๆ ทาการตดต'อซอขายกบเกษตรกร โดยทเกษตรกรเปPนผ%ขายสนค%าเอง ระดบของวถการตลาดสนค%า หากพจารณาจากจานวนระดบของคนกลางในวถการตลาดสนค%าเกษตร เพอระบความยาวของวถการตลาดสนค%าเกษตร ประกอบด%วย (1) วถการตลาดทางตรง เปPนวถการตลาดสนค%าเกษตรทผ%ผลตขายสนค%าให%กบผ%บรโภคโดยตรงโดยไม'ผ'านคนกลาง (2) วถการตลาดหนงระดบ เปPนวถการตลาดสนค%าเกษตรทมคนกลางคอ ผ%ค%าปลกทาการเคลอนย%ายสนค%าจากผ%ผลตไปยงผ%บรโภค (3) วถการตลาดสองระดบ ประกอบด%วย คนกลางสองฝiายคอ ผ%ค%าส'งและผ%ค%าปลก ซงผ%ค%าส'งในตลาดสนค%าเกษตรจะกระจายทวทกจงหวดและมกจะจบกล'มอย'ใกล%กน (4) วถการตลาดสามระดบ ประกอบด%วย ผ%ค%าส'ง ผ%ค%าส'งทให%บรการเฉพาะอย'าง และผ%ค%าปลก (5) ช'องทางการตลาด หมายถง กล'มของสถาบน องค�กร หรอบคคลททาหน%าทหรอกจกรรมในการเคลอนย%ายผลตภณฑ�จากผ%ผลตไปส'ผ%บรโภค ช'องทางการตลาดทาให%ผลตภณฑ�ไปถงมอผ%บรโภคในเวลาและสถานททผ%บรโภคต%องการ องค�กรทช'วยเชอมโยงระหว'างผ%ผลตกบผ%บรโภคขนสดท%ายเรยกว'า คนกลางหรอตวกลาง ซงทาหน%าทสร%างอรรถประโยชน�ด%านเวลา สถานท และความเปPนเจ%าของ โดยองค�กรตวกลางมสองประเภท คอ (1) ผ%ค%าปลกเปPนคนกลาง ซอผลตภณฑ�จากผ%ผลตหรอคนกลางรายอน แล%วขายผลตภณฑ�เหล'านนให%ผ%บรโภคเพอใช%ในครวเรอน ไม'ได%นาไปขายต'อหรอใช%เพอการผลต และ (2) ผ%ค%าส'ง เปPนคนกลาง ซอผลตภณฑ�จากผ%ผลตหรอผ%ค%าส'งรายอน แล%วขายผลตภณฑ�เหล'านนให%ผ%ค%าปลก ผ%ค%าส'งมกไม'ขายสนค%าให%แก'ผ%บรโภคขนสดท%าย 2.6.2 แนวคดและทฤษฎด�านกลยทธ%ทางการตลาด

การผลตและการตลาดแพะของเกษตรกร ควรคานงถงกลยทธ�ทางการตลาด การวเคราะห�โอกาสทาง

การตลาด และการออกแบบกลยทธ�การตลาด ดงน (ไพฑรย� นลเศรษฐ�, 2550, หน%า 31-34; กณฑล เวชสาร,

2545, หน%า 191-193; Kotler, 2003)

(1) กลยทธ%ทางการตลาด เปPนวธการนามาใช%เพอให%บรรลวตถประสงค�ทางการตลาด มการกาหนด

ขนตอนและจดม'งหมายทางการตลาด การเลอกตลาดเปOาหมาย การออกแบบส'วนประสมทางการตลาด เพอ

สนองความพงพอใจของผ%บรโภคในตลาดและทาให%บรรลเปOาหมายของธรกจ ทงนการกาหนดตลาดเปOาหมาย

หรอวตถประสงค�ทางการตลาด เปPนส'วนหนงของการวางแผนการตลาด

(2) การวเคราะห%โอกาสทางการตลาด โดยคานงถงระบบข%อมลทางการตลาดและการวจยตลาด การ

วเคราะห�สงแวดล%อมทางการตลาด การวเคราะห�ตลาดผ%บรโภคและพฤตกรรมผ%ซอ การวเคราะห�ตลาดองค�การ

และพฤตกรรมผ%ซอ และการวเคราะห�ค'แข'งขน เพอนามาประกอบในการวเคราะห�หาโอกาสทางการตลาด

26

(3) การออกแบบกลยทธ%การตลาด หรอกลยทธ�ส'วนผสม ประกอบด%วย กลยทธ�การตลาดเพอธรกจ

ใหม'ของบรษท กลยทธ�การตลาดสาหรบผ%นา ค'ชง ผ%ตาม และธรกจรายย'อย กลยทธ�การจดสรรทรพยากร

ทางการเงนสาหรบผลตภณฑ�ของธรกจ กลยทธ�การตลาดในแต'ละขนตอนของวงจรชวตผลตภณฑ� กลยทธ�การ

พฒนาผลตภณฑ�ใหม' กลยทธ�ส'วนประสมผลตภณฑ� สายผลตภณฑ� รายการผลตภณฑ� ตรายห%อ การบรรจหบ

ห'อ และปOายฉลากกลยทธ�การตลาดสาหรบธรกจบรการ กลยทธ�เกยวกบช'องทางการตลาด และการกระจาย

ตวสนค%า และกลยทธ�เกยวกบส'วนประสมการส'งเสรมการตลาด เช'น กลยทธ�การโฆษณา กลยทธ�การขายโดย

ใช%พนกงานขาย กลยทธ�การส'งเสรมการขาย กลยทธ�การให%ข'าว และการประชาสมพนธ� ข%างต%นล%วนเปPน

แนวทางในการออกแบบกลยทธ�การตลาดได%

ดงนนกลยทธ�ทางการตลาด จงเปPนวธการททาให%บรรลเปOาประสงค�ทางการตลาด โดยคานงถงการ

วเคราะห�โอกาสทางการตลาด และการออกแบบกลยทธ� อย'างไรกตามสาหรบสนค%าเกษตร ในทนคอการเลยง

แพะของเกษตรกร ย'อมต%องคานงถงการตลาด กลยทธ�ทางการตลาด และการออกแบบกลยทธ�การตลาดของ

การเลยงแพะโดยคานงถงความเหมาะสมในแต'ละพนทด%วย

2.6.3 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการวเคราะห%ต�นทนและผลตอบแทน

การวเคราะห�ต%นทนและผลตอบแทน เปPนข%อมลให%แก'เกษตรกรผ%เลยงแพะ นามาประกอบการตดสนใจเพอประเมนความค%มค'าของการลงทนในฟาร�ม มรายละเอยดดงน (ประยงค� เนตยารกษ�, 2550, หน%า 87-89; ไพฑรย� รอดวนจ, 2550, หน%า 121-123; ทพาภรณ� ทวกลวฒน�, 2551, หน%า 72-73) (1) ต�นทนการผลต (Cost) คอ ค'าใช%จ'ายในการใช%ป จจยการผลต การเลยงแพะต%องใช%ป จจยการผลตต'าง ๆ นกเศรษฐศาสตร�เหนว'าต%นทนการผลตมค'าสงกว'าทนกบญชพจารณา ทาให%กาไรทางเศรษฐศาสตร�ตากว'ากาไรทางบญช เนองจากมต%นทนค'าเสยโอกาส (Opportunity Cost) ซงเปPนราคาป จจยการผลตทสงสด ค'าเสยโอกาสในการผลต ส'วนนจะนบรวมเปPนต%นทนการผลตด%วย และหากแบ'งต%นทนการผลตเปPน 2 ประเภท ได%แก' ต%นทนคงท และต%นทนผนแปร กล'าวคอต%นทนคงท เปPนต%นทนทไม'เปลยนแปลงตามปรมาณผลผลต เปPนต%นทนทผ%ผลตต%องจ'ายแม%ไม'มการผลต หรอว'าผลตเปPนปรมาณมากน%อยเพยงไรกตาม ผ%ผลตจาเปPนต%องจ'ายเปPนจานวนเงนเท'าเดม เช'น รายจ'ายค'าเช'ารายเดอน ค'าเสอมราคา และค'าเบยประกนภย เปPนต%น จะเหนได%ว'าไม'ผนแปรตามปรมาณการผลต แต'มการจ'ายคงทอย'จานวนหนง ส'วนต%นทนผนแปร เปPนต%นทนทเปลยนแปลงตามปรมาณผลผลต เปPนต%นทนทผ%ผลตต%องจ'ายเงนเปPนจานวนมากเมอมการผลตมาก และจ'ายเงนเปPนจานวนลดลงเมอมการผลตลดลง ถ%าไม'มการผลตกไม'ต%องจ'าย เช'น ค'าวตถดบ ค'าแรงงานคนงาน ค'านา และค'าไฟฟOา เปPนต%น จะเหนได%ว'าเมอไม'มการผลตผ%ผลตจะไม'มรายจ'ายในรายการผนแปร ดงนนต%นทนการผลตรวมทงหมด (TC) ประกอบด%วย ต%นทนคงททงหมด (TFC) และต%นทนผนแปรทงหมด (TVC) รวมเข%าด%วยกน และสามารถเขยนต%นทนรวม ในรปสมการได%คอ

27

TC = TFC + TVC

AC = ��

�

MC = ���

��

โดยท Q = ปรมาณผลผลต TC = ต%นทนรวมทงหมด (Total Cost) AC = ต%นทนเฉลย (Average Cost) MC = ต%นทนส'วนเพม (Marginal Cost)

ΔTC = ส'วนเปลยนแปลงต%นทนรวมทงหมด

ΔQ = ส'วนเปลยนแปลงปรมาณผลผลต 2) รายรบจากการผลต (revenue) มาจากมลค'าของแพะทผลตได% ทงนเปOาหมายของผ%ผลต คอ กาไร และกาไรจะเกดขนได%เมอเปรยบเทยบรายรบและต%นทนการผลต ถ%ารายรบสงกว'าต%นทนการผลตจะทาให%มกาไร ตรงกนข%ามถ%ารายรบตากว'าต%นทนการผลตจะขาดทน สามารถคานวณรายรบรวม (Total Revenue: TR) ได% จากการคณราคาต'อหน'วยของสนค%า (P) ด%วยปรมาณสนค%าทขายได% (Q) หรอเขยนในรปสมการได% คอ TR = P x Q

AR = ��

�

MR = ���

��

โดยท P = ราคาสนค%าต'อหน'วย Q = ปรมาณสนค%าทขายได% TR = รายรบรวม (Total Revenue) AR = รายรบเฉลย (Average Revenue) MR = รายรบส'วนเพม (Marginal Revenue)

Δ � = ส'วนเปลยนแปลงของรายรบรวม

Δ� = ส'วนเปลยนแปลงของจานวนสนค%าทเสนอขาย

5. กาไรจากการผลต (Profit) หมายถง ผลต'างระหว'างต%นทนการผลตทงหมด (Total Cost) และรายรบจากการขายผลผลตทงหมด (Total Revenue) เขยนเปPนสมการได%ดงน

28

π = TR - TC

โดยท π = กาไรรวม (Total Profit) TR = รายรบรวม TC = ต%นทนรวม

3) การเปรยบเทยบต�นทนกบผลตอบแทน (Cost and Benefit) เปPนการช'วยผ%ผลตตดสนใจเลอกว'าควรจะผลตหรอไม' เปPนปรมาณเท'าไร จะเหนว'าผ%ผลตจาเปPนต%องตดสนใจเลอก เพอให%ได%ผลลพธ�ทเหมาะสมหรอดทสด ทงนผ%ผลตสามารถเลอกจากจดทรายรบรวม (TR) ห'างจากต%นทนรวม (TC) มากจะทาให%มกาไรมากทสด หรอเปรยบเทยบจากจดทค'ารายรบเพม (MR) เท'ากบค'าต%นทนเพม (MC) โดยตราบใดทรายรบเพม (MR) มากกว'าต%นทนเพม (MC) ผ%ผลตจะสามารถขยายการผลตออกไปได% จนถงจดทมค'าเท'ากน เพราะจะได%รบกาไรเพมขนจากการขยายการผลตนน ดงนน จดท MC = MR ทาให%ทราบปรมาณการผลตทเหมาะสมทสด ในส'วนทฤษฎต%นทนและผลตอบแทน ได%ถกนามาใช%กบการเลยงแพะ ซงต%นทน ได%แบ'งเปPนต%นทนทเปPนเงนสด และต%นทนทไม'เปPนเงนสด หรอต%นทนประเมน อกทงแบ'งได%เปPนต%นทนคงท และต%นทนผนแปร โดยต%นทนทเปPนเงนสด ในทนคอค'าใช%จ'ายทได%จ'ายสาหรบการซอหาหรอเช'าป จจยการผลตต'าง ๆ เช'น ค'าเช'าทดน ค'าจ%างแรงงาน ค'าอาหารเสรม ค'าวคซนและยา ค'าขนส'ง ค'าพนธ�แพะ ค'าโรงเรอน ค'าวสดอปกรณ�เลยงแพะ ค'าดอกเบยเงนก%เลยงแพะ และค'าผสมพนธ� เปPนต%น ส'วนต%นทนทไม'เปPนเงนสด ในทนคอ ต%นทนทมการประเมนในการใช%ป จจยการผลตซงเกษตรกรผ%เลยงแพะมอย'แล%ว จงไม'ต%องจ'ายค'าเช'าเปPนเงนสด แต'คดต%นทนให% เพราะมค'าเสยโอกาส ถ%าไม'นามาทาการเลยงแพะ กสามารถนาไปให%ผ%อนเช'า ได%รบค'าเช'าจากทดนแปลงน มรายได%เกดขน อกทงสนทรพย�ถาวร จะมค'าเสอมของทรพย�สนเมอเวลาผ'านไป เช'น ค'าเสอมราคาโรงเรอน เปPนต%น ดงรายละเอยดตารางท 2.3

29

ตารางท 2.3 ต%นทนคงทและต%นทนผนแปร กบ ต%นทนเงนสดและไม'เปPนเงนสด

ต%นทนทเปPนเงนสด ต%นทนทไม'เปPนเงนสด ต%นทนผนแปร - แรงงานจ%าง - วสดทซอมาทาการผลต เช'น ค'าวคซนและยา ค'าพนธ�แพะ เปPนต%น - ค'าซ'อมแซมเครองมออปกรณ� - ค'าดอกเบยเงนก%ระยะสน

ต�นทนผนแปร - แรงงานตนเอง/ในครวเรอน - วสดทได%รบแจก / เกบไว%ใช%เอง และนามาใช%ในการผลต เช'น พนธ�แพะ อาหารเสรม เปPนต%น - ค'าเสยโอกาสของเงนทนหมนเวยน (กรณใช%เงนตนเอง)

ต%นทนคงท - ค'าเช'าทดน - ค'าภาษทดน - ค'าประกนภย - ค'าดอกเบยเงนก%ระยะยาว - ค'าบารงรกษาเครองมออปกรณ�

ต�นทนคงท - ค'าใช%ทดน - ค'าเสยโอกาสของเงนลงทนในทรพย�สน - ค'าเสอมราคาโรงเรอน

ทมา : สรรตน� เกยรตปฐมชย (2554) ส'วนการวเคราะห�ต%นทนการเลยงแพะ ได%พจารณาต%นทนคงทและต%นทนผนแปร โดยต%นทนคงทและต%นทนผนแปรทงหมด เปPนการรวมค'าใช%จ'ายของต%นทนคงทและต%นทนผนแปรทกรายการเข%าด%วยกน ดงนนต%นทนทงหมดของการเลยงแพะ จงเปPนการหาค'าใช%จ'ายทงหมดทใช%ในการเลยงแพะ ส'วนการหาจดค%มทน (Breakeven Point) เปPนการศกษาถงความสมพนธ�ระหว'างรายรบรวม ต%นทนรวม และกาไรรวม ในการเลยงแพะของเกษตรกร ณ ระดบผลผลตต'าง ๆ เปPนการวเคราะห�ว'าเกษตรกรควรผลตเปPนปรมาณเท'าใด จงจะเหมาะสมทสด คอ ทาให%รายได%รวมเท'ากบต%นทนรวม ณ จดนธรกจจะไม'มกาไรหรอขาดทนจงเรยกว'า จดค%มทน การวเคราะห�หาจดค%มทน เกดขนเมอรายรบทงหมดเท'ากบต%นทนรวมทงหมด หรอการวเคราะห�หาจดค%มทน คอ การนาต%นทนคงททงหมด (TFC) หารด%วยราคาขายต'อหน'วย (P) ลบด%วยต%นทนผนแปรต'อหน'วย (AVC) ดงนนการเปรยบเทยบต%นทนกบผลตอบแทนของการเลยงแพะ สามารถช'วยเกษตรกรตดสนใจได%อย'างเหมาะสมว'าควรทาฟาร�มแพะต'อไปหรอไม' จานวนแพะทเลยงควรมปรมาณเท'าไร จงจะทาให%มกาไรและสามารถเพมรายได%ให%แก'ครวเรอน 2.6.4 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการวเคราะห%สภาพแวดล�อม

การวเคราะห�สภาพแวดล%อม ด%วยหลก SWOT Analysis เปPนวธการหรอเครองมอช'วยในการวเคราะห�สภาพทวไป และช'วยในการวางแผนกลยทธ�ของฟาร�มและลกษณะงานต'าง ๆ ประกอบด%วยการวเคราะห�จด

30

แขง จดอ'อน โอกาส และอปสรรค ผลการวเคราะห�สามารถนาไปใช%ในการวางแผนและกาหนดกลยทธ�ในการพฒนาการเลยงแพะ ดงน (Kotler, 2003; โสภณ ทองปาน, 2540, หน%า 67-68 )

(1) ตวแรก S หรอ Strengths คอ ความสามารถและสภาพภายในฟาร�มทเปPนบวก ซงผ%ประกอบการหรอเกษตรกรสามารถนามาใช%ประโยชน�ในการทางานเพอบรรลวตถประสงค�หรอเปOาหมาย การดาเนนงานภายในฟาร�มได%เปPนอย'างด ดงนนการวเคราะห�จดแขงจงพจารณาจากสภาพคล'องทางการเงน ความชานาญทางด%านการผลต ด%านบคลากร และความร%ความเข%าใจในการเลยงแพะ

(2) ตวทสอง W หรอ Weakness คอ จดอ'อน หมายถง สภาพภายในฟาร�มทเปPนลบและด%อยความสามารถ ซงผ%ประกอบการหรอเกษตรกรไม'สามารถนาไปใช%ทาประโยชน�ในการทางาน เพอบรรลวตถประสงค� หรอหมายถงการดาเนนงานภายในธรกจททาได%ไม'ด ดงนนการวเคราะห�จดอ'อนจงพจารณาจากข%อเสยของฟาร�ม ทมป ญหาภาพพจน�ในทางลบของเกษตรกรหรอผ%ประกอบการเลยงแพะ

(3) ตวทสาม O หรอ Opportunities คอ โอกาส หมายถง ป จจยและสภาพภายนอกทเอออานวยให%การทางานของเกษตรกรหรอผ%ประกอบการบรรลวตถประสงค� หรอหมายถงสภาพแวดล%อมภายนอกทเปPนประโยชน�ต'อการดาเนนงานของฟาร�ม ดงนนการวเคราะห�โอกาสจงพจารณาจากข%อได%เปรยบหรอป จจยทเออต'อเกษตรกรหรอผ%ประกอบการเลยงแพะ

(4) ตวทส T หรอ Threats คอ อปสรรค หมายถงป จจยหรอสภาพภายนอกทขดขวางการทางานของเกษตรกรหรอผ%ประกอบการ ทาให%ไม'บรรลวตถประสงค� อาจหมายถง สภาพแวดล%อมภายนอกทเปPนป ญหาต'อฟาร�มของเกษตรกรหรอผ%ประกอบการทเลยงแพะ

ดงนนการวเคราะห� SWOT ควรมการกาหนดเรอง หวข%อ หรอประเดนทสาคญและต%องคานงถงการกาหนดประเดนป ญหาทาให%การวเคราะห�และการประเมน จดแขง จดอ'อน โอกาส และอปสรรคได%ถกต%อง โดยเฉพาะการกาหนดประเดนหลกได%ถกต%องจะทาให%การวเคราะห�ถกต%องยงขน 2.6.5 แนวคดเศรษฐกจพอเพยง แนวคดเศรษฐกจพอเพยง ได%ถกนามาเปPนแนวทางในการดาเนนชวตแก'คนไทยในหลากหลายอาชพรวมถงเกษตรกรผ%เลยงแพะ ดงน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแห'งชาต, 2555, หน%า 217-219) (1) แนวคดเศรษฐกจพอเพยง เปPนปรชญาชนาแนวทางการดารงอย'และปฏบตตนของประชาชนคนไทยทกระดบ ตงแต'ระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐในการบรหารและการพฒนาประเทศ ให%ดาเนนไปในทศทางสายกลาง เพอให%ก%าวทนต'อโลกยคโลกาภวฒน� ภายใต%ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจาเปPนทจะต%องมระบบภมค%มกนในตวทดพอสมควร ต'อการมผลกระทบใด ๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอก ทงนต%องอาศยความรอบร% ความรอบคอบ และความระมดระวงอย'างยง ในการนาวชาการต'าง ๆ มาใช%ในการวางแผน และการดาเนนการทกขนตอน ในขณะเดยวกนควรเสรมสร%างพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจ%าหน%าทของรฐ นกวชาการ และนกธรกจในทกระดบ ให%มสานกในคณธรรม ความซอสตย�สจรต และให%มความรอบร%ทเหมาะสม ดาเนนชวต ด%วยความอดทน ความเพยร มสตป ญญา และความรอบคอบ เพอให%สมดลและพร%อมต'อการรองรบความเปลยนแปลง

31

อย'างรวดเรว และกว%างขวางทงด%านวตถ สงแวดล%อมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกได%เปPนอย'างด หลกแนวคดเศรษฐกจพอเพยง สามารถนามาใช%กบการพฒนาทตงอย'บนพนฐานของทางสายกลาง และความไม'ประมาท โดยคานงถงความพอประมาณ ความมเหตผล การสร%างภมค%มกนในตว ตลอดจนใช%ความร%ความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบการวางแผน การตดสนใจ และการกระทาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมกรอบแนวคดชแนะแนวทางการดารงอย' และปฏบตตนในทางทควรจะเปPน โดยมพนฐานมาจากวถชวตดงเดมของสงคมไทย สามารถนามาประยกต�ใช%ได%ตลอดเวลา และเปPนการมองโลกเชงระบบทมการเปลยนแปลงอย'ตลอดเวลา ม'งเน%นการรอดพ%นจากภยและวกฤต เพอความมนคงและความยงยนของการพฒนา โดยคณลกษณะของเศรษฐกจพอเพยงสามารถนามาประยกต�ใช%กบการปฏบตตนได%ในทกระดบ โดยเน%นการปฏบตบนทางสายกลาง และการพฒนาอย'างเปPนขนตอน

ดงนนความพอเพยงจงประกอบด%วยคณลกษณะ คอ (1) ความพอประมาณ หมายถง ความพอดทไม'น%อยเกนไปและไม'มากเกนไป โดยไม'เบยดเบยนตนเองและผ%อน เช'นการผลต และการบรโภคทอย'ในระดบพอประมาณ เปPนต%น (2) ความมเหตมผล หมายถง การตดสนใจเกยวกบระดบของความพอเพยงนน จะต%องเปPนไปอย'างมเหตผล โดยพจารณาจากเหตป จจยทเกยวข%อง ตลอดจนคานงถงผลทคาดว'าจะเกดขนจากการกระทานน ๆ อย'างรอบคอบ (3) การมภมค%มกนทดในตว หมายถง การเตรยมตวให%พร%อมกบผลกระทบ และการเปลยนแปลงด%านต'าง ๆ ทเกดขน โดยคานงถงความเปPนไปได%ของสถานการณ�ต'าง ๆ ทคาดว'าจะเกดขนในอนาคต เงอนไข การตดสนใจและการดาเนนกจกรรมต'าง ๆ ให%อย'ในระดบพอเพยงนน ต%องอาศยทงความร% และคณธรรมเปPนพนฐาน กล'าวคอ เงอนไขความร% ประกอบด%วย ความรอบร%เกยวกบวชาการต'าง ๆ ทเกยวข%องอย'างรอบด%าน ความรอบคอบทจะนาความร%เหล'านนมาพจารณาให%เชอมโยงกน เพอประกอบการวางแผน และความระมดระวงในขนปฏบต ภายใต%เงอนไขคณธรรมทจะต%องเสรมสร%าง ประกอบด%วย มความตระหนกในคณธรรม มความซอสตย�สจรต และมความอดทน มความเพยร ใช%สตป ญญาในการดาเนนชวตแนวทางปฏบต โดยผลทคาดว'าจะได%รบจากการนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกต�ใช% คอ การพฒนาทสมดลและยงยนพร%อมรบต'อความเปลยนแปลงในทกด%าน ทงด%านเศรษฐกจ สงคม สงแวดล%อม ความร%และเทคโนโลย

(2) เศรษฐกจพอเพยงกบทฤษฎใหม�ตามแนวทางพระราชดาร เปPนแนวทางปฏบตของทฤษฎใหม' ทจะนาไปส'ความสามารถในการพงตนเอง ในระดบต'าง ๆ อย'างเปPนขนเปPนตอน โดยลดความเสยง เกยวกบความผนแปรของธรรมชาต หรอการเปลยนแปลงจากป จจยต'าง ๆ โดยอาศยความพอประมาณ และความมเหตผล การสร%างภมค%มกนทดในตว มความร% ความเพยร สตป ญญาและความอดทน การช'วยเหลอซงกนและกน และความสามคค เศรษฐกจพอเพยงนามาประยกต�ใช%กบทฤษฏใหม' โดยทเศรษฐกจพอเพยงเปPนกรอบแนวคดทชบอกหลกการ และแนวทางปฏบตของทฤษฏใหม' ในขณะทแนวทางพระราชดารเกยวกบทฤษฏใหม' นามาใช%กบการเกษตรทฤษฏใหม' เปPนแนวทางการพฒนาการเกษตรอย'างเปPนขนเปPนตอน เปPนตวอย'างการใช%เศรษฐกจพอเพยงในทางปฏบตทเปPนรปธรรม เฉพาะในพนททเหมาะสม

ทฤษฏใหม'ตามแนวพระราชดาร ภายใต%หลกเศรษฐกจพอเพยง สรปได%คอ (1) ความพอเพยงในระดบบคคลและครอบครว โดยเฉพาะเกษตรกรเปPนเศรษฐกจพอเพยงแบบพนฐาน เทยบได%กบทฤษฏใหม'ขนทหนง

32

ทม'งแก%ไขป ญหาของเกษตรกรทอย'ห'างไกลแหล'งนา ต%องพงนาฝน และประสบความเสยงจากการทนาไม'เพยงพอ ตลอดจนการเลยงสตว�เพอบรโภค โดยมข%อสมมตว'ามทดนพอเพยงในการขดบ'อเพอแก%ไขป ญหาในเรองดงกล'าว จากการแก%ไขป ญหาความเสยงเรองนา จะทาให%เกษตรกรสามารถมอาหารเพอการบรโภคยงชพในระดบหนง และใช%ทดนส'วนอน ๆ สนองความต%องการพนฐานของครอบครว รวมทงขายในส'วนทเหลอเพอมรายได%ทจะใช%เปPนค'าใช%จ'ายอน ๆ ทไม'สามารถผลตเองได%ทงหมด เปPนการสร%างภมค%มกนในตวให%เกดขนในระดบครอบครว อย'างไรกตามในส'วนทฤษฏใหม'ขนทหนง กจาเปPนทเกษตรกรจะต%องได%รบความช'วยเหลอจากชมชนราชการ มลนธ และภาคเอกชนตามความเหมาะสม (2) ความพอเพยงในระดบชมชนและระดบองค�กรเปPนเศรษฐกจพอเพยงแบบก%าวหน%า ซงครอบคลมทฤษฏใหม'ขนทสองเปPนเรองของการสนบสนนให%เกษตรกรรวมพลงกนในรปแบบกล'มหรอสหกรณ� หรอการทธรกจต'าง ๆ รวมตวกนในลกษณะเครอข'ายวสาหกจ กล'าวคอ เมอสมาชกในแต'ละครอบครว หรอองค�กรต'าง ๆ มความพอเพยงขนพนฐานเปPนเบองต%นแล%ว จะรวมกล'มกนเพอร'วมมอกนสร%างประโยชน�ให%แก'กล'ม และส'วนรวม บนพนฐานของการไม'เบยดเบยนกน การแบ'งป นช'วยเหลอซงกนและกนตามกาลงและความสามารถของตน ซงสามารถทาให%ชมชนโดยรวม หรอเครอข'ายวสาหกจนน ๆ เกดความพอเพยงในวถปฏบตอย'างแท%จรง (3) การส'งเสรมให%ชมชนมเครอข'ายวสาหกจ สร%างความร'วมมอกบองค�กรอน ๆ ในประเทศ เช'น บรษทขนาดใหญ' ธนาคาร สถาบนวจย เปPนต%น การสร%างเครอข'ายการร'วมมอในลกษณะเช'นน จะเปPนประโยชน�ในการสบทอดภมป ญญาแลกเปลยนความร% เทคโนโลย และบทเรยนจากการพฒนา หรอร'วมมอกนพฒนา ตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยงทาให%ประเทศอนเปPนสงคมใหญ' ประกอบด%วยชมชน องค�กร และธรกจต'าง ๆ ทดาเนนชวตอย'างพอเพยง กลายเปPนเครอข'ายชมชนพอเพยง ทเชอมโยงกนด%วยหลกไม'เบยดเบยน แบ'งป น และช'วยเหลอซงกนและกนในทสด

ดงนนเกษตรกรผ%เลยงแพะ ควรนาแนวทางเศรษฐกจพอเพยง และแนวคดทฤษฏใหม'ไปประยกต�ใช%ในการเลยงแพะทงเพอยงชพ และเชงพาณชย� ได%อย'างมเหตมผล มภมค%มกน นาไปส'ความยงยนในการประกอบอาชพ

2.7 งานวจยทเกยวข�อง

จากการทบทวนผลงานวจยทเกยวข%องในต'างประเทศ (Haan, 2001; Cringoli & Veneziano &

Rinaldi & Sauve & Rubino & Fedele & Cabaret, 2007; Desai & Rao & Biradar & Prahlad &

Shashikumar & Santhosh, 2013) พบว'าป ญหาของผ%ประกอบการเลยงแพะ คอ ไม'สามารถพฒนาการผลต

การแปรรป โดยเฉพาะผลตภณฑ�จากแพะให%ได%มาตรฐานตามหลกสากล เนองด%วยยงขาดความร% ความเข%าใจ

ทงผ%ผลต และผ%บรโภค ตงแต'เรมต%นใช%ป จจยการผลต จนกระทงผลตภณฑ�ออกส'ตลาดเพอการบรโภค อกทงม

ป ญหาทเกดจากคณภาพของแพะ และผลตภณฑ�จากแพะ สาเหตจากการขาดความร%ความเข%าใจในระบบการ

ผลต และการจดการฟาร�มเกษตร ตงแต'การเลยง การจดการสขภาพในฟาร�ม การบรหารจดการ การแปรรป

33

ผลตภณฑ� การจาหน'ายและบรหารจดการตลาด (Mahanjana & Cronje, 2000; Dubeuf, 2005; Boe &

Ehrlenbruch & Andersen, 2012; Castel & Ruiz & Mena & Sanchez-Rodriguez, 2010)

ส'วนนกวจยอกกล'มหนงในทวปแอฟรกา และบางประเทศในตะวนออกกลางได%กล'าวถงป ญหาของการ

พฒนาอตสาหกรรมแพะ ว'ายงขาดแหล'งรบซอ ในแต'ละพนท ขาดการส'งเสรมและรณรงค�การบรโภคแพะและ

ผลตภณฑ�แพะอย'างจรงจงต'อผ%บรโภค และป ญหาด%านคณภาพของผลตภณฑ�แพะยงไม'ได%มาตรฐาน (Roets &

Kirsten, 2005; Vries, 2008; Tabbaa, & Al-Atiyat, 2009; Webber, 2010; Sossidou & Ligda &

Mastranestasis & Tsiokos & Samartzi, 2013) นอกจากนนมงานวจยสารวจพฤตกรรมผ%บรโภคเกยวกบ

นานมแพะ พบว'าผ%บรโภคร%สกว'ามกลนของตวแพะในนานม ทาให%ผ%บรโภคไม'มนใจในการดม อกทงการตลาด

และการประชาสมพนธ�เกยวกบแพะไม'ก%าวหน%าเท'าทควร ด%านเทคโนโลยยงขาดการทดลองปรบปรง เพอให%ได%

ผลตภณฑ�แพะ ทเปPนฮาลาลและได%คณภาพตามมาตรฐานสากล (คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน

มหาวทยาลยทกษณ, 2551; นรตต บาโรส, 2549; รตนากร แสนทาพล, 2552; นงเยาว� จนราช, 2553)

อกมมมองหนงศกษาป จจยทเปPนอปสรรคในการส'งเสรมการเลยงแพะเพอการค%าในต'างประเทศ โดยเกบรวบรวมข%อมลจากแบบสอบถามและการสมภาษณ� ในงานวจยของ Masika & Mafu, 2004; Budisatria & Udo & Eilers & Baliarti & Zijpp (2010) ผลการศกษาพบว'า กล'มเกษตรกรผ%เลยงแพะทยอมรบนวตกรรมในส'วนของแพะพ'อพนธ� แต'ไม'ยอมรบในส'วนของวธการเลยงด คอเกษตรกรยงคงเลยงแพะแบบทเคยปฏบต จงทาให%พ'อพนธ�สขภาพไม'ด ผอม เจบปiวย และตายในทสด ส'วนลกแพะทออกมากไม'แขงแรง บางตวกตาย เมอเกษตรกรเลยงแพะ แต'ไม'ได%ผลตามทคาดหวงจงหยดการเลยง นอกจากนนงานวจยของ Ahmadu & Lovelace, 2002; Kangalawe & Christiansson & Ostberg (2008) พบว'าในกล'มผ%เลยงบางกล'ม ยงขาดความรบผดชอบในการเลยงดแพะในการดแลแปลงหญ%า เพอเปPนอาหารแก'แพะ ทาให%แพะสขภาพไม'ด ปiวยและผอม และแพะตายจานวนมากจงล%มเลกการเลยง เนองจากป ญหาเกดจากหญ%าไม'เพยงพอในการเลยงแพะ เนองจากสภาพพนทซงเปPนดนทราย เมอถงฤดแล%งหญ%าจะตายหมด และพนทว'างในหม'บ%านซงเคยเปPนทเลยงแพะลดน%อยลง จากการนาพนทไปปลกไม%ผล หญ%าทเคยให%แพะกนจากดลง ทาให%ไม'มพนทในการเลยงแพะจงล%มเลก ป ญหาอกประการในงานวจยของ Sossidou & Ligda & Mastranestasis & Tsiokos & Samartzi (2013); Haan (2001) คอ ป ญหาเกดจากแพะปiวยเปPนโรค ผอมและตายมากจงเลกเลยง ถดมาป ญหาเกดจากพนทเลยงแพะไม'เพยงพอต'อการขยาย จานวนของแพะทเพมมากจงเลกเลยง แต'ถ%ามพนทจานวนมากพอจะเลยงใหม' แต'จากการศกษาพบว'าผ%เลยงแพะหลายราย ยงคงมการเลยงแพะเพอการค%า เนองจากเปPนกล'มทเลยงแพะมานาน สามารถจาหน'ายแพะได%อย'างต'อเนอง โดยมลกค%าประจามาซอ ทาให%ไม'มป ญหาตลาด

การศกษาแนวทางการพฒนาระบบการเลยงและการตลาดแพะในต'างประเทศ โดยส'วนใหญ' ผล

การศกษาพบว'า ด%านการตลาด ในการกาหนดราคาส'วนใหญ'ผ%ซอและผ%ขายต'อรองราคากนเอง วธการจาหน'าย

แพะโดยการชงนาหนก และราคาแพะทจาหน'ายเปPนไปตามราคาตลาด เกษตรกรส'วนใหญ'ไม'มป ญหาในการ

34

เลยงแพะ แต'บางรายมป ญหาในด%านโรคและการสขาภบาล ด%านพนธ� ด%านอาหารและการให%อาหาร และด%าน

โรงเรอน ตามลาดบ (Lebbie, 2004; Masika & Mafu, 2004; Boyazoglu & Hatziminaoglou & Morand-

Fehr, 2005; Prabu & Selvakumar & Pandian & Kumar & Meganathan, 2011) ส'วนผลศกษาบางเรอง

ด%านต%นทนการผลตและการตลาดแพะ พบว'าเกษตรกรผ%เลยงแพะ มวธการจาหน'ายแพะหลากหลายรปแบบ

ได%แก' การชงนาหนกเพอกาหนดราคา ผ%ซอและผ%ขายต'อรองราคากนเอง และมต%นทนในการเลยงไม'สงนกทา

ให%มกาไร ไม'มป ญหาทางการตลาด ไม'มป ญหาในการเลยงแพะมากนก แต'บางรายมป ญหาในด%านพนธ� ป ญหา

ด%านโรคและการสขาภบาล ด%านอาหารและการให%อาหาร ตามลาดบ (Ketema, 2007; Kangalawe &

Christiansson & Ostberg, 2008; Budisatria & Udo & Eilers & Baliarti & Zijpp, 2010; Ramilan &

Scrimgeour & Marsh, 2011; Prabu & Selvakumar & Pandian & Kumar & Meganathan, 2011)

การศกษาด%านการผลตและการตลาดของเกษตรกรผ%เลยงแพะของไทย พบว'า ระบบการจาหน'ายแพะ

เปPนแบบค%าปลกและค%าส'ง โดยการรวบรวมแพะภายในจงหวด ซงผ%ซอเปPนพ'อค%าในท%องถน หรอในอาเภอและ

จงหวด จาหน'ายแพะให%แก'ผ%บรโภค อาจจะเปPนร%านค%า หรอเกษตรกรด%วยกน โดยช'วงเวลาในการขายแพะได%

มาก ได%แก' เดอนกรกฎาคม ถงเดอนกนยายน อายแพะทเหมาะสมขายดทสด คออาย 12 เดอน นาหนกอย'

ระหว'าง 17-25 กโลกรม และแพะพนธ�ลกผสมขายดทสด การจาหน'ายแพะ นยมใช%วธการชงนาหนก ผ%ซอและ

ผ%ขายต'อรองราคากนเอง ราคาแพะทจาหน'ายตามราคาตลาด เกษตรกรส'วนใหญ'ไม'มป ญหาในการเลยงแพะ

แต'บางรายมป ญหาในด%านพนธ� ด%านอาหารและการให%อาหารด%านโรคและการสขาภบาล และด%านโรงเรอน

ตามลาดบ ความพงพอใจของผ%บรโภคทมต'อแพะทบรโภค โดยภาพรวมอย'ในระดบปานกลาง (ภมรนทร� โชคส

ทนสกล, ภกด แก%วชะฎา และวรศกด ทองขนดา, 2550; สมศกด นวลสม และคณต เจยวกvก, 2552; สวรรณ

ศรนาค และวรกร มปาน, 2552)

การศกษาการตลาดแพะเนอของต'างประเทศ พบว'าลกษณะโครงสร%างตลาดแพะเนอมชวตเปPน

ลกษณะตลาดผ%ขายมากรายและผ%ซอมากราย โดยวถการตลาดแพะเนอเรมจากเกษตรกรทต%องการจะขายแพะ

เนอ โดยจะขายแพะเนอมชวตให%เกษตรกรด%วยกนเอง เพอไปขยายพนธ�หรอขนต'อ หรอขายให%กบผ%บรโภค

โดยตรง หรอขายให%พ'อค%าขายปลกเนอแพะชาแหละ โดยส'วนใหญ'เกษตรกรจะขายให%กบพ'อค%ารวบรวมท%องถน

โดยพ'อค%าจะมารบซอจากเกษตรกรในหม'บ%าน หลงจากนนพ'อค%ารวบรวมแพะเนอมชวตในท%องถนกจะขาย

แพะเนอมชวตต'อให%กบพ'อค%าขายปลกเนอแพะชาแหละ โดยส'วนใหญ'จะขายเนอแพะชาแหละต'อให%กบ

ร%านอาหารภตตาคาร และโรงแรม (Lebbie, 2004; Roets & Kirsten, 2005; Budisatria & Udo & Eilers

& Baliarti & Zijpp, 2010)

35

2.8 กรอบแนวทางและแนวคดในการวจย

การทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวข%องข%างต%น ทาให%ได%กรอบแนวทางการดาเนนงานวจย และ

กรอบแนวคดการวจย เรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลค'าทางเศรษฐกจของเกษตรกรผ%เลยงแพะใน

จงหวดสงขลา ดงน

ภาพท 2.1 กรอบแนวทางการดาเนนงานวจย

จากภาพท 2.1 เหนได%ว'าสถานการณ�ของโลกในป จจบน มการเปลยนแปลงรวดเรวและซบซ%อนเพมขน

ทงในด%านเศรษฐกจ สงคม สงแวดล%อม และเปPนการเปลยนแปลงทส'งผลกระทบซงกนและกนทงในทางบวก

และทางลบอย'างไม'สามารถหลกเลยงได% การพฒนาประเทศให%ยงยนและมนคงจงจาเปPนต%องคานงถงการใช%

ทรพยากรอย'างค%มค'า รอบคอบ ภายใต%ความเปPนเหตเปPนผลกน เพอสร%างความสมดลในการพฒนาแต'ละด%าน

ให%เกดขน มการเชอมโยงกนระหว'างเศรษฐกจระดบชมชนจนถงเศรษฐกจระดบมหภาค โดยการพฒนาธรกจ

ข%อมลป จจบน เกษตรกรผ%เลยง

แพะเนอ

หาแนวทางเพมศกยภาพ

ของเกษตรกร

ผ%เลยงแพะ

ในจงหวดสงขลา

นาไปประยกต�ใช% บนฐานเชงพาณชย� และเศรษฐกจพอเพยง

ข%อมลป จจบน

เกษตรกรผ%เลยง

แพะนม

ศกษากลยทธ�การผลต การแปรรป การตลาดของอตสาหกรรมแพะ

พฒนาระบบการตลาดแพะ ภายใต%คาแนะนาของผ%ทเกยวข%อง

ทกฝiาย

36

อตสาหกรรมทหลากหลาย ให%มนวตกรรมทลาหน%า ทนสมย ช'วยประหยดต%นทนและทรพยากรของประเทศ

การสร%างความได%เปรยบเชงการแข'งขน และความอย'รอดของธรกจแบบยงยน สามารถช'วยเพมมลค'าทางธรกจ

เพมคณภาพการบรการลกค%า มการเชอมความสมพนธ�กนทงภายในและภายนอกด%วยการนาสนค%าทถกต%อง ไป

ยงสถานททถกต%อง ในเวลาและราคาทเหมาะสม สามารถตอบสนองความต%องการของลกค%าได%อย'างทนท'วงท

(สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแห'งชาต, 2555; ปราโมทย� แพงคา, 2555) อกทง

ยทธศาสตร�การพฒนาของกล'มจงหวดสงขลา ด%วยการเสรมสร%างความยงยนทางด%านเศรษฐกจ การส'งเสรมการ

ประกอบอาชพให%ประชาชนมงานทา มรายได%ทมนคง สามารถดารงชพได%อย'างมความสข ตามแนวทางปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง โครงการสาคญอกอย'างทควรส'งเสรม คอ การผลต การแปรรป ผลตภณฑ�จากนานมแพะ

ซงเปPนธรกจทมศกยภาพโดดเด'นและเปPนทต%องการของผ%บรโภคในท%องถน อย'างไรกตามยงไม'ได%คาตอบท

ชดเจนว'าผ%เลยง และกล'มผ%ทเกยวข%องกบอตสาหกรรมแพะ ในจงหวดสงขลา ต%องการพฒนาระบบการ

เล ยง การแปรรป และการตลาดของแพะ และผลตภณฑ�แพะหรอไม' จงนาไปส'คาถามหรอกรอบ

แนวความคดว'าบนฐานของการผลต การแปรรป และการตลาด เชงพาณชย� ของกล'มผ%ทเกยวข%องกบแพะใน

จงหวดสงขลา

ดงนนกรอบแนวคดของการวจยเรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลค'าทางเศรษฐกจของ

เกษตรกรผ%เลยงแพะในจงหวดสงขลา เรมจากการสารวจเพอศกษาศกยภาพป จจบนการเลยงแพะของ

เกษตรกรผ%เลยงแพะ อย'างไรกตามเมอได%ศกษาในส'วนข%างต%นแล%ว ผ%วจยเหนว'า มประโยชน�อย'างยงและได%

ศกษาประเดนถดไปเพอหาแนวทางพฒนาระบบการตลาดแพะเพอเพมมลค'าทางเศรษฐกจของเกษตรกรผ%เลยง

แพะ ในจงหวดสงขลา จงนาไปส'การศกษาเพอหากลยทธ�ทางการตลาดของผลตภณฑ�แพะ เพอสร%างมลค'าเพม

ทางธรกจต'อไป

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การวจยเรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะ

ในจงหวดสงขลา มวตถประสงคเพอศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของ

เกษตรกร ในจงหวดสงขลา เพอพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพม

ทางธรกจ และเพอหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวด

สงขลา โดยผวจยไดกาหนดวธดาเนนการวจย ดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

3.2 การเกบรวบรวมขอมล

3.3 การวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

การวจยครงน มประชากร (Population) และกลมตวอยาง (Sample) ดงน

3.1.1 ประชากร ทใชในการวจย แบงเปน 6 กลม คอ

กลมท 1 เกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา ทมการเลยงอยในอาเภอตาง ๆ ของจงหวด

สงขลา รวมทงหมด 3,497 คน ดงรายละเอยด ตารางท 3.1 (สานกงานปศสตวเขต 9, 2556)

 

38

ตารางท 3.1 จานวนผเลยงแพะของจงหวดสงขลา

ลาดบท อาเภอทเลยงแพะ จานวน (ราย)

1 เทพา 738

2 จะนะ 651

3 นาทว 436

4 สะบายอย 300

5 ควนเนยง 267

6 หาดใหญ 219

7 สงหนคร 206

8 รตภม 170

9 เมองสงขลา 170

10 ระโนด 117

11 สะเดา 95

12 บางกลา 60

13 สทงพระ 55

14 กระแสสนธ 9

15 คลองหอยโขง 4

รวม 3,497

ทมา: สานกงานปศสตวเขต 9 (2556)

กลมท 2 ผประกอบการผเลยงแพะในจงหวดสงขลา ประกอบดวย ผเลยงแพะทมฟารมแพะ

ขนาดใหญ มจานวนแพะมากกวา 50 ตว โดยเลยงเพอจาหนายทงปลกและสงในอาเภอตาง ๆ ของ

จงหวดสงขลา มจานวน 30 คน (สานกงานปศสตวเขต 9, 2556)

กลมท 3 ธรกจทเกยวของกบการแปรรปผลตภณฑแพะในจงหวดสงขลา ประกอบดวย

ธรกจแปรรปนมแพะ ธรกจรานอาหาร ธรกจจาหนายเนอแพะแชแขง ธรกจเครองสาอางทมสวนผสม

ของนมแพะ และธรกจแปรรปอาหารทมสวนผสมจากนมแพะในอาเภอตาง ๆ ของจงหวดสงขลา

จานวน 40 คน (จากการสมภาษณหวหนาปศสตวจงหวด, 2555)

 

39

กลมท 4 เจาหนาทองคกรภาครฐทสนบสนนและสงเสรมการเลยงแพะในจงหวดสงขลา

จานวน 35 คน ทมบทบาททงการกาหนดนโยบายและสนบสนนการเลยงแพะโดยตรงในจงหวด

สงขลา (จากการสมภาษณหวหนาปศสตวจงหวด, 2555)

กลมท 5 นกวชาการและผเชยวชาญดานการผลตและการตลาดในจงหวดสงขลา จานวน

25 คน (จากการสมภาษณหวหนาปศสตวจงหวด, 2555)

กลมท 6 ผบรโภคในเขตจงหวดสงขลา ในอาเภอตาง ๆ ของจงหวดสงขลา ซงไมทราบ

จานวนประชากรทแนชด

3.1.2 กลมตวอยาง ทใชในการวจย แบงเปน 6 กลม คอ

กลมท 1 เกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา เปนกลมเปาหมายทผวจยตองการเกบ

ขอมลเพอวตถประสงคทแตกตางกน 3 ประการ จงไดทาการเกบตวอยาง จานวน 3 ครง โดยใช

เครองมอ 3 ชด ไดแก

(1) ครงทหนงกาหนดขนาดตวอยางแบบสดสวน เฉลยอาเภอละ 17 % ของจานวน

ประชากรในแตละอาเภอทเปนกลมเปาหมาย ไดแก อาเภอจะนะ เทพา นาทว สะบายอย เมอง

สงขลา และหาดใหญ เนองจากเปนพนททมเกษตรกรเลยงแพะมาก ไดจานวนตวอยาง 420 คน ดง

ตารางท 3.2

ตารางท 3.2 การสมกลมตวอยางแยกตามรายอาเภอในจงหวดสงขลา

เกษตรกรเลยงแพะ ในอาเภอตาง ๆ

ประชากร (ราย)

กลมตวอยาง (ราย)

1. จะนะ 651 111

2. เทพา 738 125

3. นาทว 436 74

4. เมองสงขลา 170 27

5. สะบายอย 300 48

6. หาดใหญ 219 35

รวม 420

 

40

สวนวธการสมกลมตวอยาง (Sampling) ไดทาการสมตวอยางโดยวธแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ซงพจารณาคณสมบตของกลมตวอยาง คอ เปนเกษตรกรผเลยงแพะในพนทหกอาเภอของจงหวดสงขลา ไดแก อาเภอจะนะ เทพา นาทว สะบายอย เมองสงขลา และหาดใหญ โดยมการเลยงแพะตอเนองมาเกน 1 ป อาจจะมจานวนแพะทเลยงแตกตางกน ไดทาการสมตวอยางแตละอาเภอจนกระทงไดจานวนครบตามทตองการ 420 คน ในจงหวดสงขลา เพอนาไปเปนขอมลตอบวตถประสงคขอท 1 ศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา

(2) ครงทสองผวจยไดกาหนดขนาดตวอยางแบบใชวจารณญาณ (Judgement Sampling) โดยเลอกเกษตรกรในพนทอาเภอจะนะ จานวน 85 คน ซงเปนบรเวณเลยงแพะคอนขางมาก โดยเจาะจงกลมตวอยางใหสอดคลองตามวตถประสงคของการวจย เพอสมภาษณใหไดขอมลเกยวกบตนทนและผลตอบแทนของการเลยงแพะในจงหวดสงขลา เพอนาไปเปนขอมลตอบวตถประสงคขอท 1 ศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา ในดานตนทนและผลตอบแทนจากการเลยงแพะ ทงนพนทเปาหมายในการศกษาคอ อาเภอจะนะ จงหวดสงขลา มประชากรประมาณ 95,464 คน เฉลย 180 คนตอตารางเมตร อาเภอจะนะเปนอาเภอหนงของจงหวดสงขลา และเปนหนงในสอาเภอจงหวดสงขลา ทถกจดอยในกลมพนททยงมเหตการณความไมสงบในชายแดนภาคใต มทศเหนอ ตดตอกบอาเภอเมองสงขลาและอาวไทย ทศตะวนออก ตดตอกบ อาวไทยและอาเภอเทพาทศใต ตดตอกบ อาเภอนาทวและอาเภอสะเดา (สานกงานทะเบยนอาเภอจะนะ, 2555) พบวาอาเภอจะนะมทงผเลยงและผบรโภคแพะรวมกนเปนปรมาณคอนขางมาก สวนหนงเนองจากประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม จงบรโภคแพะเพอพธกรรมทางศาสนา อกทงในตลาดสดจะนะมแมคาจาหนายแพะเปนประจาทกวน สาหรบทกคน ทกวย ซงสามารถซอหาเนอแพะมาบรโภคไดสะดวกในทกโอกาส

(3) ครงทสามผวจยไดกาหนดขนาดตวอยางแบบใชวจารณญาณ (Judgement Sampling) โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง ใหสอดคลองตามวตถประสงคของการวจย เพอสมภาษณใหไดขอมลเชงลกเกยวกบแนวทางพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะ เพอสรางมลคาเพมทางธรกจ ประกอบดวยผบรโภคในเขตจงหวดสงขลา จานวน 6 คน เพอนาไปเปนขอมลตอบวตถประสงคขอท 2 พฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ กลมท 2 ผประกอบการผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จานวน 9 คน กลมท 3 ธรกจทเกยวของกบการแปรรปผลตภณฑแพะในจงหวดสงขลา จานวน 10 คน กลมท 4 เจาหนาทองคกรภาครฐทสนบสนนและสงเสรมการเลยงแพะ จานวน 5 คน กลมท 5 ผบรโภคในเขตจงหวดสงขลา จานวน 6 คน กลมท 6 นกวชาการและผเชยวชาญดานการผลตและการตลาด จานวน 5 คน

 

41

การสมตวอยาง (Sampling) ของกลมท 2-6 ไดทาการเลอกกลมตวอยางโดยใชวจารณญาณ (Judgement Sampling) โดยเจาะจงกลมตวอยางใหสอดคลองตามวตถประสงคทแตกตางกน โดยมกลมตวอยางทเกยวของกบแพะในจงหวดสงขลา คอ เจาหนาทภาครฐ ภาคเอกชน และนกวชาการ ในจงหวดสงขลา ในหนวยงานตาง ๆ ไดแก ปศสตวเขต 9 ปศสตวอาเภอเมอง ปศสตวอาเภอจะนะ และหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ เพอทาการสมภาษณตามวตถประสงค 3.2 การเกบรวบรวมขอมล

การวจยครงนไดเกบรวบรวมขอมลโดยอาศยเครองมอสาคญในการศกษาเพอใหเขาถง

แหลงขอมลทเปนสาระสาคญ โดยมเครองมอในการวจยทงแบบสอบถาม และแบบประเดนคาถาม

สาหรบการสมภาษณเจาะลก จานวน 4 ชด ดงน

(1) ชดท 1 แบบสอบถาม (Questionnaire) เพอนาไปสอบถามความคดเหนของ

เกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา ไดแก อาเภอจะนะ เทพา นาทว สะบายอย เมองสงขลา และ

หาดใหญ จานวน 420 ชด ประกอบดวยคาถามจานวน 4 สวน ไดแก

สวนท 1 เปนการสอบถามขอมลทวไปของผตอบ (กลมตวอยาง) มลกษณะเปนแบบ

เลอกตอบ (Checklist) ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา รายไดตอเดอน ศาสนา

พนทเลยงแพะ อาชพหลก อาชพรอง และจานวนสมาชกในครวเรอน มจานวน 10 ขอคาถาม

สวนท 2 เปนการสอบถามศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะ เพอสรางมลคาเพมของ

เกษตรกรในจงหวดสงขลา ในประเดนตาง ๆ มลกษณะเปนแบบเลอกตอบ (Checklist) ไดแก จานวน

แรงงานทใชเลยงแพะ พนทเลยงแพะทงหมด จานวนแพะทเลยงทงหมด ประเภทของแพะทเลยง

ประสบการณการเลยงแพะ วตถประสงคการเลยงแพะ พนธแพะทเลยง แหลงทมาของแมพนธแพะ

แหลงทมาของพอพนธแพะ ลกษณะโรงเรอนแพะ และวธการเลยงแพะ มจานวน 11 คาถาม

สวนท 3 เปนการสอบถามปญหา อปสรรค ในการเลยงแพะของเกษตรกรในจงหวดสงขลา มลกษณะเปนคาถามแบบปลายเปด (Open End Question) มจานวน 2 ขอคาถาม

ทงนผวจยไดทาการสรางแบบสอบถามแบบมโครงรางชดเจนชนดเปดเผย เพอใหเหมาะกบกลมตวอยาง และสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย และไดมการนาไปทาการทดลองใช เพอทดสอบความนาเชอถอของเครองมอ ไดทาการทดสอบความเทยงของแบบสอบถาม และประเดนคาถามโดยการใหผทรงคณวฒชวยอานและใหคาแนะนา และนามาปรบปรงจนกระทงไดฉบบทสมบรณครบทกประเดนตามวตถประสงคกอนนาไปใชเกบขอมลจรง

 

42

(2) ชดท 2 แบบประเดนคาถาม สาหรบการสมภาษณเจาะลก (In-Depth Interview) เพอนาไปสมภาษณกลมเปาหมายผใหขอมล จานวน 6 กลม ไดแก กลมผประกอบการทเลยงแพะ กลมนกธรกจทเกยวของกบการแปรรปแพะ กลมเกษตรกรผเลยงแพะ กลมเจาหนาทองคกรภาครฐทสนบสนนและสงเสรมการเลยงแพะ กลมนกวชาการและผเชยวชาญดานการผลตและการตลาด และกลมผบรโภคในเขตจงหวดสงขลา แบบสมภาษณนมงไปทการสมภาษณเพอหาแนวทางพฒนาการตลาดแพะ เพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะ และการหาแนวทางพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะ ดงนนการสมภาษณทกครงผวจยทราบกอนแลววาตองการขอมลอะไรบาง จงพยายามหนความสนใจของผถกสมภาษณเขาสประเดนทตองการคาตอบ อกทงการสงเกตลกษณะทาทางของผถกสมภาษณ และสภาพแวดลอมบรเวณทเลยงแพะและทเกยวของกบประเดนเปาหมาย นามาใชรวมกนในการวเคราะหเพอใหไดขอมลเชงลก

ทงนผสมภาษณไดใชประเดนคาถามในแบบสมภาษณ เพอเปนแนวทางในการพดคยกบบคคลทเกยวของ ถอวาเปนผใหขอมลสาคญโดยกาหนดบคคลผถกสมภาษณเปนการเฉพาะเจาะจง เนองจากเหนวาเปนผทมขอมลเกยวกบแพะ และรอบรมประสบการณในการเลยงแพะ แปรรปแพะ และการตลาดของแพะ และผลตภณฑของแพะ ตรงตามวตถประสงคของงานวจย เทคนคการสมภาษณในงานวจยนจงเปนการสมภาษณแบบมโครงสราง (Standardized Interview) กลาวคอ มแบบสมภาษณทมประเดนคาถามตามกรอบของการวจยทกาหนดไวลวงหนา เพอใหบรรลตามวตถประสงคของการวจย ทาใหสามารถนาคาตอบของผใหขอมลมาเปรยบเทยบกนได และไดคาตอบสอดคลองกบวตถประสงค อกทงผรบสมภาษณ มความเขาใจในความหมายของคาถามเหมอน ๆ กน จงเปนแบบสมภาษณทเหมาะกบการสมภาษณ โดยทาการนดหมายลวงหนาอยางเปนทางการ เพอสมภาษณผใหขอมลจานวน 6 กลม รวมทงหมด 44 คน

อกทงแบบสมภาษณไดนามาทดสอบสมภาษณและปรกษาผเชยวชาญในดานทเกยวของ จานวน 3 ทาน พจารณาแกไขและนาไปทดสอบกบกลมตวอยาง จานวน 6 ราย คอผประกอบการ นกธรกจ เกษตรกร เจาหนาทภาครฐ และนกวชาการ ในอาเภอเมอง จงหวดสงขลา และผบรโภคทไมไดเปนกลมตวอยาง จานวน 5 ราย ทอาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา และทาการปรบปรงแกไขใหถกตอง ตรงประเดน ทงในเรองความครบถวนและความเทยงตรงของเนอหาใหเหมาะสมกอนทจะนาไปเกบขอมลจรง ซงแบบสมภาษณชดน ไดแบงเนอหา ดงน

แบบสมภาษณกลมตวอยางเกษตรกร แบงเปน 2 ตอน ตอนท 1 ขอมลสภาพพนฐาน ตอนท 2 ระบบการเลยงแพะ/กลยทธทางการตลาด/แนวทางพฒนาการตลาด/ศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะ

 

43

แบบสมภาษณผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทภาครฐ และนกวชาการ แบงเปน 2 ตอน ตอนท 1 ขอมลสภาพพนฐาน ตอนท 2 ระบบการตลาดและกลยทธทางการตลาด/แนวทางพฒนาการตลาด/ศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะ แบบสมภาษณผบรโภค แบงเปน 2 ตอน ตอนท 1 ขอมลสภาพพนฐาน ตอนท 2 ความพงพอใจของผบรโภค (3) ชดท 3 แบบประเดนคาถาม สาหรบการจดทาเวทระดมความคดเหน เปนการเกบ

ขอมล จากผเขารวมประชมแลกเปลยนขอมลเกยวกบแนวทางการพฒนาการตลาด และศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะ ผเขารวมประชมประกอบดวย ผมสวนไดสวนเสยกบการเลยง การตลาด และการแปรรปแพะในจงหวดสงขลา ทงนมผนาการอภปรายของกลมไดเปนผตงประเดนคาถาม เพอใหไดคาตอบจากผเขารวมประชม ในประเดนเปาหมายของการศกษา ในลกษณะอภปรายแลกเปลยนขอมล และตงประเดนคาถามตอเนองไปเรอย ๆ แบบกงโครงสราง คอทงคาถามทเตรยมไวลวงหนา และคาถามทไมมการเตรยมไวลวงหนา แตผนาอภปรายกลมมวตถประสงคชดเจน เพอใหไดคาตอบทเปนประโยชนในการนาไปวเคราะหและสงเคราะห เพอหาแนวทางพฒนาการตลาดและการเลยงจากกลมเปาหมายภาคทเกยวของไดรวมกนแสดงความคดเหนในแงมมทแตกตางกนไป ตามประสบการณของแตละบคคล สามารถนามาเปนขอมลเบองตน เพอวเคราะหหาจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคของการเลยงแพะในจงหวดสงขลาตอไป โดยมประเดนคาถามดงน

1) จดแขงและโอกาสของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา เนนขอเดนทควรสนบสนน 2) จดออนและอปสรรคของผเลยงแพะในจงหวดสงขลาในสวนทเปนขอดอยทตองการไดรบ

การสงเสรมเพอปรบปรง สาหรบการเลยงแพะและการตลาดของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา 3) แนวทางเพมศกยภาพการเลยงแพะในจงหวดสงขลา เพอการเพมขดความสามารถในการ

แขงขนของผเลยงแพะ 4) แนวทางพฒนาการตลาดของแพะและผลตภณฑแพะในจงหวดสงขลา 5) ขอเสนอแนะอน ๆ แกอตสาหกรรมแพะในจงหวดสงขลา (4) ชดท 4 แบบประเดนคาถาม สาหรบการสมภาษณแบบเจาะจงกลม เพอสมภาษณ

เกษตรกรผเลยงแพะรายเลก ในพนทอาเภอจะนะ จงหวดสงขลามจานวนแพะทเลยงไมเกน 20 ตว ประกอบดวย คาถาม 3 สวน คอ

สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบ สอบถาม อาย ขนาดของครอบครว ประสบการณเลยงแพะ รายไดของครอบครวตอเดอน พนทเลยงแพะ จานวนแรงงานทเลยงแพะ จานวนแพะทเลยง และนาหนกแพะทจาหนาย คาถามแบบเปดและปด

 

44

สวนท 2 ตนทนการเลยงแพะ สอบถาม คาพนธแพะ คาอาหารเสรม คาวคซนและยาทซอมา คาวคซนและยาทรฐมอบให ถามคาจางแรงงาน จานวนคน จานวนชวโมง จานวนวน และคาแรงงานในครวเรอน ถามคาวสดอปกรณเลยงแพะ คาเสยโอกาสเงนลงทนโรงเรอน คดจากอตราดอกเบยเงนฝาก คาเสยโอกาสคาใชจายผนแปร (3%) คาเสอมโรงเรอน ถามราคาตลอดอายการใชงานของโรงเรอน คาเสยโอกาสการใชทดน คาเสอมสาธารณปโภค ดอกเบยเงนลงทนเรมแรก ถามดอกเบยเงนกมาเลยงแพะ คาเสยโอกาสเงนลงทนเรมแรก ถามเงนลงทนสวนตวในการเลยงแพะ อตราดอกเบยเงนฝาก และคาเชาทดน เปนคาถามแบบเปด

สวนท 3 ผลตอบแทนการเลยงแพะของเกษตรกร สอบถาม ราคาแพะมชวตทจาหนาย ราคาแพะทบรโภคในครวเรอน ราคามลแพะทจาหนาย และราคามลแพะทแจกจายไมจาหนาย เปนคาถามแบบเปด

3.3 การวเคราะหขอมล

งานวจยน ผวจยไดใชวธการวเคราะหเชงปรมาณและเชงพรรณนา มรายละเอยดดงน

3.3.1 การวเคราะหเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) (1) ใชสถตพนฐาน ไดแก คาความถ และคารอยละ เพอตอบวตถประสงคขอท 1 คอ

ศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา โดยการบรรยายสรปและเปรยบเทยบผลทไดในการเลยงแพะเนอและแพะนม

(2) ใชสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลย คาสดสวน และคารอยละ เพอตอบวตถประสงคขอท 1 คอ ศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา ในดานขอมลทวไปของการจดการการผลตแพะเนอของเกษตรกร (3) ใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ในประเดนตาง ๆ เพอตอบวตถประสงคขอท 2 และขอท 3 คอหาแนวทางพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ และหาแนวทางพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา

3.3.2 การวเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Analysis) ใชหลกการวเคราะหตนทนและผลตอบแทน เพอตอบวตถประสงคขอท 1 คอ ศกยภาพ

ปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา ในดานการจดการการผลตแพะเนอของเกษตรกรผเลยงแพะ โดยขอสมมตในการศกษา มวา การจดการดานการผลตแพะทแตกตางกน จะทาใหตนทนและผลตอบแทนไมเทากน อยางไรกตามงานวจยน ตนทนและผลตอบแทนทได เกดจากรปแบบการเลยงแพะและการจาหนายแพะ ทกาหนดไวคอ เปนการเลยงแบบซอลกแพะมาขนราคาเฉลยตวละ 3,500 บาท จนไดนาหนกทเหมาะสม จงจาหนายในรปแบบแพะมชวตทราคาตลาดเฉลยตวละ 7,000 บาท โดยนาขอมลจากการสอบถามเกษตรกรทได มา

 

45

คานวณหา (1) ตนทนทงหมดทใชในการเลยงแพะตอตว (2) ผลตอบแทนรวมเฉลยตอตว (3) รายไดจากแพะตอตว (4) กาไรสทธ และ (5) จดคมทน ซงคานวณจากจดททาใหรายรบรวมทงหมดเทากบตนทนรวมทงหมด ทงนการวเคราะหขอมล ใชการหาคาสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลย คาสดสวน และคารอยละ เพอตอบวตถประสงคขอ 1 ดานการจดการการผลตแพะของเกษตรกร

ตวแปรทใชในการศกษาดานตนทนและผลตอบแทน มดงน (1) ตนทนการผลต แบงไดเปน (1.1) ตนทนผนแปร ประกอบดวย คาพนธแพะทซอมา คาแรงงาน คาวสดอปกรณ คาอาหารเสรม และคาวคซนยา (1.2) ตนทนคงท ประกอบดวย คาเสอมโรงเรอน คาเสอมสาธารณปโภค คาเสยโอกาสการใชทดน คาเชาทดน และดอกเบยเงนลงทนเรมแรก (2) ผลตอบแทน ประกอบดวย ราคาจาหนายแพะมชวต และราคามลแพะ

บทท 4 ผลการวจย

การวจยเรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลาในครงน ใชวธการเกบขอมลโดยการสอบถาม การสมภาษณเจาะลก และการจดประชมแลกเปลยนความคดเหน ซงเปนการเกบขอมลจากกลมเปาหมายทเกยวของในจงหวดสงขลา โดยการนาเสนอผลการวเคราะหขอมลออกมาเปนประเดนตาง ๆ จากขอมลการสอบถาม การสมภาษณ และการจดประชมแลกเปลยนความคดเหน ไดวเคราะหผลเปน 5 สวน ดงน สวนทหนง ขอมลทวไปของเกษตรกรผเลยงแพะ สวนทสอง การจดการการผลตแพะของเกษตรกรผเลยงแพะ สวนทสาม การวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอ สวนทส การวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนม

สวนทหา แนวทางการพฒนาการตลาดและความสามารถในการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา

47

 

สวนท1 ขอมลทวไปของเกษตรกรผเลยงแพะ ตารางท 4.1 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปของเกษตรกร

ขอมลทวไปของเกษตรกร ผเลยงแพะนม (12 ราย)

ผเลยงแพะเนอ (408 ราย)

ผเลยงแพะโดยรวม (420 ราย)

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

เพศ - ชาย - หญง อาย - ตากวา 20 ป - ระหวาง 20 – 30 ป - ระหวาง 31 – 40 ป - ระหวาง 41 – 50 ป - มากกวา 50 ปขนไป สถานภาพสมรส - โสด - ค - หมาย ระดบการศกษา - ตากวาประถมศกษา - ประถม – มธยมศกษา - ปวช. - ปวส./อนปรญญา - ปรญญาตร - สงกวาปรญญาตร รายได/เดอน - ตากวา 6,000 บาท - 6,001 – 10,000 บาท - 10,001 – 15,000 บาท - 15,001 – 20,000 บาท - 20,000 บาท ขนไป

10 2 - 1 3 5 3 2 10 - - 4 3 3 2 - - 2 3 5 2

83.3 16.7

-

8.3 25.0 41.7 25.0

16.7 83.3

- -

33.3 25.0 25.0 16.7

- -

16.7 25.0 41.7 16.6

275 133

10 29 210 136 23

118 267 23

133 145 15 40 61 14

11 142 187 46 22

67.4 32.6

2.5 7.1 51.5 33.3 5.6

29.0 65.4 5.6

32.6 35.5 3.7 9.8 15.0 3.4

2.7 34.8 45.8 11.3 5.4

285 135

10 30 213 141 26

120 277 23

133 149 18 43 63 14

11 144 190 51 24

67.9 32.1

2.4 7.1 50.7 33.6 6.2

28.6 66.0 5.4

31.7 35.5 4.3 10.2 15.0 3.3

2.6 34.3 45.2 12.2 5.7

48

 

จากตารางท 4.1 พบวาเกษตรกรผเลยงแพะโดยรวม สวนใหญเปนเพศชาย จานวน 285 คน คดเปนรอยละ 67.9 รองลงมาเปนเพศหญงจานวน 135 คน คดเปนรอยละ 32.1 มอายระหวาง 31–40 ป มากทสด จานวน 213 คน คดเปนรอยละ 50.7 รองลงมาอายระหวาง 41-50 ป จานวน 141 คน คดเปนรอยละ 33.6 อายระหวาง 20-30 ป จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 7.1 อายมากกวา 50 ปขนไป จานวน 26 คน คดเปนรอยละ 6.2 และอายตากวา 20 ป จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 2.4 ตามลาดบ มสถานภาพสมรสค มากทสด จานวน 277 คน คดเปนรอยละ 66.0 รองลงมา เปนโสด จานวน 120 คน คดเปนรอยละ 28.6 และเปนหมาย นอยทสด จานวน 23 คน คดเปนรอยละ 5.4 สวนระดบการศกษา สวนใหญจบอยในระดบประถมศกษา-มธยมศกษา มากทสด จานวน 149 คน คดเปนรอยละ 35.5 รองลงมาจบการศกษาตากวาประถมศกษา จานวน 133 คน คดเปนรอยละ 31.7 จบระดบปรญญาตร จานวน 63 คน คดเปนรอยละ 15.0 ระดบ ปวส./อนปรญญา จานวน 43 คน คดเปนรอยละ 10.2 ระดบปวช. จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 4.3 และระดบสงกวาปรญญาตร จานวน 14 คน คดเปนรอยละ 3.3 สวนรายไดตอเดอน พบวารายไดมากทสด อยในชวงระหวาง 10,001-15,000 บาท มจานวน 190 คน คดเปนรอยละ 45.2 รองลงมามรายไดอยระหวาง 6,001 – 10,000 บาท จานวน 144 คน คดเปนรอยละ 34.3 รายไดอยระหวาง 15,001-20,000 บาท จานวน 51 คน คดเปนรอยละ 12.2 รายได 20,000 บาท ขนไป จานวน 24 คน คดเปนรอยละ 5.7 และรายได ตากวา 6,000 บาท จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 2.6 ตามลาดบ

หากเปรยบเทยบความแตกตางระหวางผเลยงแพะนม และผเลยงแพะเนอ พบวาเกษตรกรทเลยงแพะนม สวนใหญเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 83.3 เปนเพศหญง คดเปนรอยละ 16.7 สวนผเลยงแพะเนอทเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 67.4 เปนเพศหญง คดเปนรอยละ 32.6 ถดมาอาย ผเลยงแพะนม สวนใหญ มอายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 41.7 รองลงมามอายระหวาง 31-40 ป และ อายมากกวา 50 ปขนไป คดเปนรอยละ 25.0 สดสวนเทากน และมอายระหวาง 20-30 ป นอยทสด คดเปนรอยละ 8.3 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญ มอายระหวาง 31-40 ป มากทสด คดเปนรอยละ 51.5 อายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 33.3 ถดมาอายระหวาง 20-30 ป คดเปนรอยละ 7.1 อายมากกวา 50 ป ขนไป คดเปนรอยละ 5.6 และอายตากวา 20 ป นอยทสด คดเปนรอยละ 2.5 สวนสถานภาพสมรสของผเลยงแพะนม สวนใหญมค คดเปนรอยละ 83.3 ถดมาเปนโสด คดเปนรอยละ 16.7 ขณะทผเลยงแพะเนอ สวนใหญมค คดเปนรอยละ 65.4 ถดมาเปนโสด คดเปนรอยละ 29.0 และเปนหมาย คดเปนรอยละ 5.6 ตามลาดบ ระดบการศกษาของผเลยงแพะนม พบวาสวนใหญจบอยในชวงระหวางประถม-มธยมศกษา คดเปนรอยละ 33.3 ถดมาจบอยในระดบ ปวช. และปวส./อนปรญญา มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 25.0 และจบในระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 16.7 สวนผเลยงแพะเนอ พบวาสวนใหญมระดบการศกษาอยในชวงระหวาง ประถม-มธยมศกษา คดเปนรอยละ 35.5 ถดมาจบอยในระดบตากวาประถมศกษา คดเปนรอยละ 32.6 ระดบปรญญาตร คดเปน

49

 

รอยละ 15.0 ระดบปวส./อนปรญญา คดเปนรอยละ 9.8 ระดบปวช. คดเปนรอยละ 3.7 และระดบสงกวาปรญญาตร คดเปนรอยละ 3.4 ตามลาดบ นอกจากนนรายไดตอเดอนของผเลยงแพะนม พบวา สวนใหญมรายไดอยในชวงระหวาง 15,001-20,000 บาท คดเปนรอยละ 41.7 ถดมามรายไดอยในชวงระหวาง 10,001-15,000 บาท คดเปนรอยละ 25.0 และรายไดอยในชวงระหวาง 6,001-10,000 บาท คดเปนรอยละ 16.7 รายได 20,000 บาทขนไป คดเปนรอยละ 16.6 ตามลาดบ ในขณะทผเลยงแพะเนอ สวนใหญมรายไดอยในชวงระหวาง 10,001-15,000 บาท คดเปนรอยละ 45.8 ถดมามรายไดอยในชวงระหวาง 6,001-10,000 บาท คดเปนรอยละ 34.8 รายไดในชวงระหวาง 15,001-20,000 บาท คดเปนรอยละ 11.3 รายได 20,000 บาทขนไป คดเปนรอยละ 5.4 สวนรายไดตากวา 6,000 บาท คดเปนรอยละ 2.7 ตามลาดบ

50

 

ตารางท 4.1 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปของเกษตรกร (ตอ)

ขอมลทวไปของเกษตรกร ผเลยงแพะนม (12 ราย)

ผเลยงแพะเนอ (408 ราย)

ผเลยงแพะโดยรวม (420 ราย)

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

ศาสนา - พทธ - อสลาม อาชพหลก - กรดยาง - เลยงสตว - รบจาง - คาขาย - สวนตว - รบราชการ/รฐวสาหกจ อาชพรอง - กรดยาง - เลยงสตว - รบจาง - คาขาย - สวนตว - ลกจาง จานวนสมาชกในครวเรอน - จานวน 1-2 คน - จานวน 3-5 คน - จานวน 6-8 คน - จานวน 9-11 คน พนทเลยงแพะในจงหวดสงขลา - อาเภอเทพา - อาเภอจะนะ - อาเภอนาทว - อาเภอสะบายอย - อาเภอหาดใหญ - อาเภอเมองสงขลา

3 9 2 9 - - 1 - 3 5 2 - 2 - - 8 4 - 2 3 2 2 3 -

25.0 75.0 16.7 75.0

- -

8.3 -

25.0 41.6 16.7

- 16.7

- -

66.7 33.3

-

16.6 25.0 16.7 16.7 25.0

-

84 324 208 57 61 33 29 20

227 61 47 30 23 20

86 200 101 21

123 108 72 46 32 27

20.6 79.4 51.0 14.0 14.9 8.1 7.1 4.9

55.6 15.0 11.5 7.4 5.6 4.9

21.1 49.0 24.7 5.2

30.2 26.5 17.7 11.2 7.8 6.6

87 333 210 66 61 33 30 20

230 66 49 30 25 20

86 208 105 21

125 111 74 48 35 27

20.7 79.3 50.0 15.7 14.5 7.9 7.1 4.8

54.8 15.7 11.7 7.1 6.0 4.7

20.5 49.5 25.0 5.0

29.8 26.4 17.6 11.5 8.3 6.4

51

 

จากตารางท 4.1 (ตอ) ยงพบวาเกษตรกรผเลยงแพะโดยรวม สวนใหญ นบถอศาสนาอสลาม จานวน 333 คน คดเปนรอยละ 79.3 ถดมานบถอศาสนาพทธ จานวน 87 คน คดเปนรอยละ 20.7 อาชพหลก สวนใหญกรดยาง จานวน 210 คน คดเปนรอยละ 50.0 รองลงมามอาชพเลยงสตว จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 15.7 อาชพรบจาง จานวน 61 คน คดเปนรอยละ 14.5 อาชพคาขาย จานวน 33 คน คดเปนรอยละ 7.9 อาชพสวนตว จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 7.1 และอาชพรบราชการ/รฐวสาหกจ จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 4.8 สวนอาชพรอง สวนใหญกรดยาง จานวน 230 คน คดเปนรอยละ 54.8 ถดมาอาชพเลยงสตว จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 15.7 อาชพรบจาง จานวน 49 คน คดเปนรอยละ 11.7 อาชพคาขาย จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 7.1 อาชพสวนตว จานวน 25 คน คดเปนรอยละ 6.0 และอาชพลกจาง จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 4.7 ตามลาดบ สวนจานวนสมาชกในครวเรอน สวนใหญ มอยระหวาง 3-5 คน จานวน 208 คน คดเปนรอยละ 49.5 ถดมาอยระหวาง 6-8 คน จานวน 105 คน คดเปนรอยละ 25.0 และจานวน 1-2 คน จานวน 86 คน คดเปนรอยละ 20.5 จานวน 9-11 คน จานวน 21 คน คดเปนรอยละ 5.0 ตามลาดบ นอกจากนนพนทเลยงแพะในจงหวดสงขลา สวนใหญอยในอาเภอเทพา จานวน 125 คน คดเปนรอยละ 29.8 อยในอาเภอจะนะ จานวน 111 คน คดเปนรอยละ 26.4 อยในอาเภอนาทว จานวน 74 คน คดเปนรอยละ 17.6 อยในอาเภอสะบายอย จานวน 48 คน คดเปนรอยละ 11.5 อยในอาเภอหาดใหญ จานวน 35 คน คดเปนรอยละ 8.3 และอยในอาเภอสงขลา จานวน 27 คน คดเปนรอยละ 6.4 ตามลาดบ

หากเปรยบเทยบความแตกตางระหวางผเลยงแพะนมและผเลยงแพะเนอ พบวาเกษตรกร ทเลยงแพะนม สวนใหญนบถอศาสนาอสลาม คดเปนรอยละ 75.0 ถดมานบถอศาสนาพทธ คดเปนรอยละ 25.0 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญนบถอศาสนาอสลาม คดเปนรอยละ 79.4 ถดมานบถอศาสนาพทธ คดเปนรอยละ 20.6 อาชพหลกของผเลยงแพะนม สวนใหญยดอาชพการเลยงสตว คดเปนรอยละ 75.0 ถดมาอาชพกรดยาง คดเปนรอยละ 16.7 และอาชพสวนตว คดเปนรอยละ 8.3 ขณะทผเลยงแพะเนอ สวนใหญยดอาชพกรดยาง คดเปนรอยละ 51.0 ถดมาอาชพรบจาง คดเปนรอยละ 14.9 อาชพเลยงสตว คดเปนรอยละ 14.0 อาชพคาขาย คดเปนรอยละ 8.1 อาชพสวนตว คดเปนรอยละ 7.1 และอาชพรบราชการ/รฐวสาหกจ คดเปนรอยละ 4.9 ตามลาดบ สวนอาชพรองของผเลยงแพะนม สวนใหญ ประกอบอาชพเลยงสตว คดเปนรอยละ 41.6 อาชพกรดยาง คดเปนรอยละ 25.0 อาชพรบจาง และ อาชพสวนตว มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 16.7 สวนอาชพรองของผเลยงแพะเนอ สวนใหญมอาชพกรดยาง คดเปนรอยละ 55.6 ถดมามอาชพเลยงสตว คดเปนรอยละ 15.0 อาชพรบจาง คดเปนรอยละ 11.5 อาชพคาขาย คดเปนรอยละ 7.4 อาชพสวนตว คดเปนรอยละ 5.6 และอาชพลกจาง คดเปนรอยละ 4.9 ตามลาดบ จานวนสมาชกในครวเรอน ของผเลยงแพะนม พบวาสวนใหญ มจานวน 3-5 คน คดเปนรอยละ 66.7 ถดมามจานวน 6-8 คน คดเปนรอยละ 33.3 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญ มจานวนสมาชกในครวเรอนจานวน 3-5 คน คดเปนรอยละ 49.0 จานวน

52

 

สมาชก 6-8 คน คดเปนรอยละ 24.7 จานวนสมาชก 1-2 คน คดเปนรอยละ 21.1 และจานวน 9-11 คน คดเปนรอยละ 5.2 ตามลาดบ สวนพนทเลยงแพะในจงหวดสงขลาของผเลยงแพะนม สวนใหญเลยงในอาเภอจะนะ และอาเภอหาดใหญ มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 25.0 ทเหลอ ไดแก อาเภอเทพา นาทว และสะบายอย มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 16.7 ขณะทพนทเลยงแพะในจงหวดสงขลาของผเลยงแพะเนอ สวนใหญอยในอาเภอเทพา คดเปนรอยละ 30.2 ถดมาอยในอาเภอจะนะ คดเปนรอยละ 26.5 ในอาเภอนาทว คดเปนรอยละ 17.7 ในอาเภอสะบายอย คดเปนรอยละ 11.2 ในอาเภอหาดใหญ คดเปนรอยละ 7.8 และในอาเภอเมองสงขลา คดเปนรอยละ 6.6 ตามลาดบ

สวนท 2 การจดการการผลตแพะของเกษตรกรผเลยงแพะ การจดการการผลตแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา ประกอบดวย 2 สวน ไดแก (1) ขอมลทวไปเกยวกบการจดการการผลตแพะของเกษตรกร และ (2) การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการเลยงแพะเนอ มรายละเอยดดงน

53

 

(1) ขอมลทวไปเกยวกบการจดการการผลตแพะของเกษตรกร

ตารางท 4.2 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปการจดการผลตแพะของเกษตรกร

ขอมลทวไปของการจดการผลต ผเลยงแพะนม (12 ราย)

ผเลยงแพะเนอ (408 ราย)

ผเลยงแพะโดยรวม (420 ราย)

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

1. จานวนแรงงานทใชเลยงแพะ - จานวน 1 คน - จานวน 2-3 คน - จานวน 4-5 คน - มากกวา 5 คน 2. พนทเลยงแพะทงหมด - นอยกวา 1 ไร - จานวน 1-3 ไร - จานวน 4-6 ไร - มากกวา 6 ไร 3. จานวนแพะทเลยงทงหมด - ตากวา 10 ตว - จานวน 10-20 ตว - จานวน 21-30 ตว - จานวน 31-40 ตว - จานวน 41-50 ตว - มากกวา 50 ตว 4. ประสบการณการเลยงแพะ - จานวน 1 ป - จานวน 2-3 ป - จานวน 4-5 ป - จานวน 6-7 ป - มากกวา 7 ป

- 7 3 2 1 5 5 1 1 3 5 2 1 - 1 2 5 3 1

-

58.3 25.0 16.7

8.3 41.7 41.7 8.3

8.3 25.0 41.7 16.7 8.3 -

8.3 16.7 41.7 25.0 8.3

115 221 67 5

60 150 140 58

49 251 45 22 9 32

65 93 223 24 3

28.2 54.2 16.4 1.2

14.7 36.8 34.3 14.2

12.0 61.5 11.0 5.4 2.2 7.8

15.9 22.8 54.7 5.9 0.7

115 228 70 7

61 155 145 59

50 254 50 24 10 32

66 95 228 27 4

27.4 54.3 16.6 1.7

14.5 36.9 34.5 14.1

11.9 60.5 11.9 5.7 2.4 7.6

15.7 22.6 54.3 6.4 1.0

54

 

จากตารางท 4.2 พบวาการจดการของเกษตรกรผเลยงแพะโดยรวม สวนใหญ มจานวนแรงงานทใชเลยงแพะ อยระหวาง 2-3 คน จานวน 228 คน คดเปนรอยละ 54.3 มจานวนแรงงานทใชเลยงแพะ 1 คน จานวน 115 คน คดเปนรอยละ 27.4 แรงงานทใชเลยงแพะ อยระหวาง 4-5 คน ม 70 คน คดเปนรอยละ 16.6 และทเหลอแรงงานมากกวา 5 คน จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 1.7 สวนพนทเลยงแพะทงหมด สวนใหญ มอยระหวาง 1-3 ไร จานวน 155 คน คดเปนรอยละ 36.9 พนทระหวาง 4-6 ไร จานวน 145 คน คดเปนรอยละ 34.5 รองลงมาพนทนอยกวา 1 ไร จานวน 61 คน คดเปนรอยละ 14.5 พนทมากกวา 6 ไร จานวน 59 คน คดเปนรอยละ 14.1 ตามลาดบ สวนจานวนแพะทเลยงทงหมด สวนใหญ มอยระหวาง 10-20 ตว จานวน 254 คน คดเปนรอยละ 60.5 ถดมามอยตากวา 10 ตว และมอยระหวาง 21-30 ตว สดสวนเทากน จานวน 50 ตว คดเปนรอยละ 11.9 มอยมากกวา 50 ตว จานวน 32 คน คดเปนรอยละ 7.6 และมอยระหวาง 41-50 ตว จานวน 10 ตว คดเปนรอยละ 2.4 ตามลาดบ และประสบการณการเลยงแพะ สวนใหญ มอยระหวาง 4-5 ป จานวน 228 คน คดเปนรอยละ 54.3 ถดมามประสบการณ 2-3 ป จานวน 95 คน คดเปนรอยละ 22.6 ประสบการณ 1 ป จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 15.7 ประสบการณ 6-7 ป จานวน 27 คน คดเปนรอยละ 6.4 ประสบการณมากกวา 7 ป จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.0

หากเปรยบเทยบความแตกตางระหวางผเลยงแพะนมและผเลยงแพะเนอ พบวาเกษตรกรทเลยงแพะนม สวนใหญ มจานวนแรงงานทใชเลยงแพะอยระหวาง 2-3 คน คดเปนรอยละ 58.3 ถดมามจานวน 4-5 คน คดเปนรอยละ 25.0 มจานวนมากกวา 5 คน คดเปนรอยละ 16.7 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญมจานวนแรงงานทใชเลยงแพะอยระหวาง 2-3 คน คดเปนรอยละ 54.2 ถดมามจานวน 1 คน คดเปนรอยละ 28.2 มจานวน 4-5 คน คดเปนรอยละ 16.4 มมากกวา 5 คน คดเปนรอยละ 1.2 และพนทเลยงแพะทงหมดของผเลยงแพะนม สวนใหญ มจานวน 1-3 ไร และจานวน 4-6 ไร มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 41.7 ถดมามพนทนอยกวา 1 ไร และมากกวา 6 ไร มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 8.3 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญมพนททใชเลยงแพะอยระหวาง 1-3 ไร คดเปนรอยละ 36.8 ถดมามจานวน 4-6 ไร คดเปนรอยละ 34.3 มจานวนนอยกวา 1 ไร คดเปนรอยละ 14.7 และมจานวนมากกวา 6 ไร คดเปนรอยละ 14.2 ในสวนจานวนแพะทเลยงทงหมด พบวา ผเลยงแพะนม สวนใหญ มจานวน 21-30 ตว คดเปนรอยละ 41.7 มจานวนแพะทเลยงอยระหวาง 10-20 ตว คดเปนรอยละ 25.0 มจานวนอยระหวาง 31-40 ตว คดเปนรอยละ 16.7 มจานวนตากวา 10 ตว และจานวน 41-50 ตว มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 8.3 ในขณะทผเลยงแพะเนอ สวนใหญมจานวนแพะทเลยงอยระหวาง 10-20 ตว คดเปนรอยละ 61.5 จานวนทเลยงตากวา 10 ตว คดเปนรอยละ 12.0 จานวนทเลยงอยระหวาง 21-30 ตว คดเปนรอยละ 11.0 จานวนทเลยงมากกวา 50 ตว คดเปนรอยละ 7.8 จานวนทเลยงอยระหวาง 31-40 ตว คดเปนรอยละ 5.4 และจานวนทเลยงอยระหวาง 41-50 ตว คดเปนรอยละ 2.2 นอกจากนนประสบการณการเลยงแพะของผเลยงแพะนม ม

55

 

จานวน 4-5 ป คดเปนรอยละ 41.7 ประสบการณอยระหวาง 6-7 ป คดเปนรอยละ 25.0 ประสบการณอยระหวาง 2-3 ป คดเปนรอยละ 16.7 สวนประสบการณจานวน 1 ป และมากกวา 7 ป มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 8.3 ในขณะทผเลยงแพะเนอ สวนใหญมประสบการณการเลยงแพะอยระหวาง 4-5 ป คดเปนรอยละ 54.7 ถดมามประสบการณ 2-3 ป คดเปนรอยละ 22.8 ประสบการณจานวน 1 ป คดเปนรอยละ 15.9 ประสบการณ จานวน 6-7 ป คดเปนรอยละ 5.9 และประสบการณมากกวา 7 ป คดเปนรอยละ 0.7

ตารางท 4.2 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปการจดการผลตแพะของเกษตรกร (ตอ)

ขอมลทวไปของการจดการผลต ผเลยงแพะนม (12 ราย)

ผเลยงแพะเนอ (408 ราย)

ผเลยงแพะโดยรวม (420 ราย)

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

5. วตถประสงคการเลยงแพะ - บรโภคในครวเรอน - เพอจาหนาย - พธกรรมทางศาสนา - ไดมลแพะทาปย 6. พนธแพะทเลยง - พนธพนเมอง - พนธลกผสม - พนธแท 7. แหลงทมาของแมพนธแพะ - ของตนเอง - ซอจากพอคาแพะ - ซอจากเกษตรกรดวยกน - รบจากบรษท/ราชการ 8. แหลงทมาของพอพนธแพะ - ของตนเอง - ซอจากพอคาแพะ - ซอจากเกษตรกรดวยกน - รบจากบรษท/ราชการ

2 10 - - 2 6 4 2 2 7 1 2 3 3 4

16.7 83.3

- -

16.7 50.0 33.3

16.7 16.7 58.3 8.3

16.7 25.0 25.0 33.3

108 248 28 24

286 402

-

182 146 50 30

26 224 106 52

26.5 60.8 6.9 5.9

70.1 98.5

-

44.6 35.8 12.2 7.4

6.4 54.9 26.0 12.7

110 258 28 24

288 408 12

184 148 57 31

28 227 109 56

26.2 61.4 6.7 5.7

40.7 57.6 1.7

43.8 35.3 13.5 7.4

6.7 54.0 25.9 13.4

56

 

จากตารางท 4.2 (ตอ) พบวาขอมลทวไปการจดการผลตแพะของเกษตรกรผเลยงแพะโดยรวม สวนใหญ มวตถประสงคการเลยงแพะเพอจาหนาย จานวน 258 คน คดเปนรอยละ 61.4 ถดมาเพอบรโภคในครวเรอน จานวน 110 คน คดเปนรอยละ 26.2 เพอพธกรรมทางศาสนา จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 6.7 เพอใหไดมลแพะทาปย จานวน 24 คน คดเปนรอยละ 5.7 พนธแพะทเลยง สวนใหญเปนพนธลกผสม จานวน 408 คน คดเปนรอยละ 57.6 ถดมาเปนพนธพนเมอง จานวน 288 คน คดเปนรอยละ 40.7 และเปนพนธแท จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 1.7 สวนแหลงทมาของแมพนธแพะ สวนใหญเปนของตนเอง จานวน 184 คน คดเปนรอยละ 43.8 ซอมาจากพอคาแพะ จานวน 148 คน คดเปนรอยละ 35.3 ซอมาจากเกษตรกรดวยกน จานวน 57 คน คดเปนรอยละ 13.5 รบมาจากบรษทหรอราชการ จานวน 31 คน คดเปนรอยละ 7.4 สวนแหลงทมาของพอพนธแพะ สวนใหญ ซอมาจากพอคาแพะ จานวน 227 คน คดเปนรอยละ 54.0 ถดมาซอจากเกษตรกรดวยกน จานวน 109 คน คดเปนรอยละ 25.9 รบมาจากบรษทหรอราชการ จานวน 56 คน คดเปนรอยละ 13.4 และเปนของตนเอง จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 6.7

หากเปรยบเทยบความแตกตางระหวางผเลยงแพะนมและผเลยงแพะเนอ พบวาเกษตรกรทเลยงแพะนม สวนใหญ มวตถประสงคการเลยงแพะเพอจาหนาย คดเปนรอยละ 83.3 ถดมาเพอบรโภคนมแพะในครวเรอน คดเปนรอยละ 16.7 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญ มวตถประสงคการเลยงแพะเพอจาหนาย คดเปนรอยละ 60.8 เพอบรโภคในครวเรอน คดเปนรอยละ 26.5 เพอพธกรรมทางศาสนา คดเปนรอยละ 6.9 เพอใหไดมลแพะทาปย คดเปนรอยละ 5.9 พนธแพะทเลยงของผเลยงแพะนม สวนใหญพนธลกผสม (ซาเนนและพนเมอง) คดเปนรอยละ 50.0 ถดมาเลยงพนธแท (พนธซาเนน) คดเปนรอยละ 33.3 พนธพนเมอง คดเปนรอยละ 16.7 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญเลยงพนธลกผสม (แองโกลนเบยลและพนเมอง) คดเปนรอยละ 98.5 ถดมาพนธพนเมอง คดเปนรอยละ 70.1 สาหรบแหลงทมาของแมพนธแพะของผเลยงแพะนม สวนใหญซอมาจากเกษตรกรดวยกน คดเปนรอยละ 58.3 ถดมาเปนของตนเองและซอมาจากพอคาแพะ มสดสวนเทากน คดเปนรอยละ 16.7 และรบมาจากบรษทหรอราชการ คดเปนรอยละ 8.3 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญมแหลงทมาของแมพนธแพะจากการเลยงดวยตนเอง คดเปนรอยละ 44.6 ถดมาซอจากพอคาแพะ คดเปนรอยละ 35.8 ซอจากเกษตรกรดวยกน คดเปนรอยละ 12.2 และรบมาจากบรษทหรอราชการ คดเปนรอยละ 7.4 สวนแหลงทมาของพอพนธแพะของผเลยงแพะนม สวนใหญรบจากบรษทหรอราชการ คดเปนรอยละ 33.3 ถดมาซอจากพอคาแพะ และซอจากเกษตรกรดวยกน คดเปนรอยละ 25.0 ซอจากเกษตรกรดวยกน คดเปนรอยละ 25.0 และเปนของตนเอง คดเปนรอยละ 16.7 ในขณะทผเลยงแพะเนอมแหลงทมาของพอพนธแพะ สวนใหญซอมาจากพอคาแพะ คดเปนรอยละ 54.9 ถดมาซอจากเกษตรกรดวยกน คดเปนรอยละ 26.0 รบจากบรษทหรอราชการ คดเปนรอยละ 12.7 และเปนของตนเอง คดเปนรอยละ 6.4

57

 

ตารางท 4.2 จานวนและคารอยละของขอมลทวไปการจดการผลตแพะของเกษตรกร (ตอ)

ขอมลทวไปของการจดการผลต ผเลยงแพะนม (12 ราย)

ผเลยงแพะเนอ (408 ราย)

ผเลยงแพะโดยรวม (420 ราย)

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

9. ลกษณะโรงเรอนแพะ - ไมยกพน - ยกพนมรอง - ยกพนไมมรอง 10. วธการเลยงแพะ - ปลอย -.ขงคอก - ผกลาม - กงขงกงปลอย - กงลามกงปลอย

1 7 4 - - - 7 5

8.3 58.3 33.3

- - -

58.3 41.7

273 108 27

28 8 65 243 64

66.9 26.4 6.6

6.9 2.0 15.9 59.6 15.7

274 115 31

28 8 65 250 69

65.2 27.3 7.5

6.7 1.9 15.5 59.5 16.4

จากตารางท 4.2 (ตอ) พบวาขอมลทวไปการจดการผลตแพะของเกษตรกรผเลยงแพะ

โดยรวม สวนใหญ มลกษณะของโรงเรอนแพะแบบไมยกพน จานวน 274 คน คดเปนรอยละ 65.2 ถดมาแบบยกพนมรอง จานวน 115 คน คดเปนรอยละ 27.3 และแบบยกพนไมมรอง จานวน 31 คน คดเปนรอยละ 7.5 สวนวธการเลยงแพะ สวนใหญเลยงแบบกงขงกงปลอย จานวน 250 คน คดเปนรอยละ 59.5 ถดมาเลยงแบบกงลามกงปลอย จานวน 69 คน คดเปนรอยละ 16.4 แบบผกลาม จานวน 65 คน คดเปนรอยละ 15.5 เลยงแบบปลอยธรรมชาต จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 6.7 แบบขงคอก จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 1.9 หากเปรยบเทยบความแตกตางระหวางผเลยงแพะนมและผเลยงแพะเนอ พบวาเกษตรกรทเลยงแพะนม สวนใหญ มลกษณะโรงเรอนแพะแบบยกพนมรอง คดเปนรอยละ 58.3 ถดมาเลยงแบบยกพนไมมรอง คดเปนรอยละ 33.3 และเลยงแบบไมยกพน คดเปนรอยละ 8.3 สวนผเลยงแพะเนอ สวนใหญ มลกษณะโรงเรอนแพะแบบไมยกพน คดเปนรอยละ 66.9 แบบยกพนมรอง คดเปนรอยละ 26.4 แบบยกพนไมมรอง คดเปนรอยละ 6.6 และวธการเลยงแพะของผเลยงแพะนม สวนใหญเปนแบบกงขงกงปลอยธรรมชาต คดเปนรอยละ 58.3 ถดมาเลยงแบบกงลามกงปลอย คดเปนรอยละ 41.7 ในขณะทผเลยงแพะเนอ สวนใหญเลยงแบบกงขงกงปลอย

58

 

คดเปนรอยละ 59.6 ถดมาเลยงแบบผกลาม คดเปนรอยละ 15.9 เลยงแบบกงลามกงปลอย คดเปนรอยละ 15.7 เลยงแบบปลอยธรรมชาต คดเปนรอยละ 6.9 และเลยงแบบขงคอก คดเปนรอยละ 2.0

(2) การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการเลยงแพะเนอ ผลการวเคราะหตนทนและผลตอบแทน เพอตอบวตถประสงคขอท 1 คอ ศกยภาพปจจบน

ของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา ในดานการจดการการผลตแพะเนอของเกษตรกรผเลยงแพะ โดยขอสมมตในการศกษา มวาการจดการดานการผลตแพะทแตกตางกน จะทาใหตนทนและผลตอบแทนไมเทากน อยางไรกตามงานวจยน ตนทนและผลตอบแทนทได เกดจากรปแบบการเลยงแพะและการจาหนายแพะ ทกาหนดไวคอ เปนการเลยงแบบซอลกแพะมาขนราคาเฉลยตวละ 3,500 บาท จนไดนาหนกทเหมาะสม จงจาหนายในรปแบบแพะมชวตทราคาตลาดเฉลยตวละ 7,000 บาท โดยนาขอมลจากการสอบถามเกษตรกรทได มาคานวณหา (1) ตนทนทงหมดทใชในการเลยงแพะตอตว (2) ผลตอบแทนรวมเฉลยตอตว (3) รายไดจากแพะตอตว (4) กาไรสทธ และ (5) จดคมทน ผลทไดมดงน

1. ขอมลพนฐานของเกษตรกรผเลยงแพะอาเภอจะนะ จงหวดสงขลา

ตารางท 4.3 คาเฉลยของขอมลพนฐานเกษตรกรผเลยงแพะเนออาเภอจะนะ จงหวดสงขลา

ลาดบท ตวแปร คาเฉลย (Mean)

1. อาย 35 ป

2. ขนาดครอบครว 4 คน

3. ประสบการณการเลยงแพะ 2 ป

4. รายไดของครอบครวตอเดอน 7,000 บาท

5. พนทเลยงแพะ 2.4 ไร

6. จานวนแรงงานทเลยงแพะ 3 คน

7. จานวนแพะทเลยง 8 ตว

8. นาหนกแพะทจาหนายเฉลย 28 กโลกรมตอตว

จากตารางท 4.3 พบวาเกษตรกรผเลยงแพะ สวนใหญ มอายเฉลย 35 ป ขนาดของ

ครอบครวเฉลย 4 คน ประสบการณการเลยงแพะเฉลย 2 ป รายไดของครอบครวเฉลยตอเดอน 7,000 บาท เปนรายไดจากการประกอบอาชพทกประเภท พนทเลยงแพะเฉลย 2.4 ไร จานวนแรงงานทเลยงแพะเฉลย 3 คน จานวนแพะทเลยงเฉลย 8 ตว และนาหนกแพะทจาหนายเฉลย 28 กโลกรมตอตว

59

 

2. การหาคาเฉลยของตวแปรตนทน ผลตอบแทนเฉลยในการเลยงแพะ และปรมาณผลผลตทจดคมทนในการเลยงแพะของเกษตรกร ตารางท 4.4 คาเฉลยของตวแปรตนทนของเกษตรกรในการเลยงแพะ

ตวแปรตนทน คาเฉลยตนทน ทเปนเงนสด (บาท/ตว)

คดเปนสดสวน

(%)

คาเฉลยตนทน ทไมเปนเงน

สด (บาท/ตว)

คดเปนสดสวน

(%)

ตนทนรวม (บาท/ตว)

ตนทนทงหมด 3,933 100.0 342.7 100.0 4,275.7

- ตนทนผนแปรทงหมด 3,923 100.0 262.7 100.00 4,185.7

1. คาพนธแพะทซอมา 3,500 89.2 3,500

2. คาจางแรงงาน 240 6.1 240

3. คาวสดอปกรณเลยงแพะ 100 2.5 100

4. คาวคซนและยาในตลาด 50 1.3 50

5. คาวคซนและยาของรฐ 23 0.6 23

6. คาอาหารเสรม 10 0.3 10

7. คาแรงงานในครวเรอน 240 91.4 240

8. คาเสยโอกาสเงนลงทนโรงเรอน 15 5.7 15

9. คาเสยโอกาสคาใชจ ายผนแปร (3%)

7.7 2.9 7.7

- ตนทนคงททงหมด 10 100 80 100 90

1. คาเชาทดน 10 100 10

2. ดอกเบยเงนลงทนเรมแรก 25 31.3 25

3. คาเสยโอกาสเงนลงทนเรมแรก 20 25.0 20

4. คาเสอมสาธารณปโภค 15 18.7 15

5. คาเสยโอกาสการใชทดน 10 12.5 10

6. คาเสอมโรงเรอน 10 12.5 10

60

 

ตารางท 4.5 ผลตอบแทนเฉลยในการเลยงแพะของเกษตรกร (หนวย: บาทตอตว)

ตวแปร ผลตอบแทนทเปนเงนสดเฉลย (บาท)

คดเปนสดสวน

(%)

ผลตอบแทนทไมเปนเงนสดเฉลย (บาท)

คดเปนสดสวน

(%)

ผลตอบแทนรวมเฉลย (บาท)

1. ราคาจาหนายแพะมชวต 7,000 97 7,000

2. ร า ค า แ พ ะ ท บ ร โ ภ ค ใ นครวเรอน

7,000 97 7,000

3. ราคามลแพะทจาหนาย 200 3 200

4. ราคามลแพะทแจกจายไมจาหนาย

200 3 200

ตารางท 4.6 ปรมาณผลผลตทจดคมทนในการเลยงแพะของเกษตรกร

ตวแปร คาเฉลย

1. รายไดจากแพะ (บาทตอตว) 7,000.0

2. ตนทนทงหมด (บาทตอตว) 4,275.7

3. ตนทนผนแปรทงหมด (บาทตอตว) 4,185.7

4. ตนทนคงททงหมด (บาทตอตว) 90.0

5. ราคาแพะทจาหนายตอตว (บาทตอตว) [นาหนกเฉลย 28 กโลกรม X ราคาเฉลย 250 บาทตอกโลกรม]

7,000.0

6. กาไรสทธ (บาทตอตว) 2,724.3

7. ราคาแพะทคาดหวง (บาทตอตว) [นาหนก 28 กก. x 286 บาทตอกโลกรม] 8,008.0

8. ราคาแพะทจดคมทน (บาทตอกโลกรม) [ตนทน 4,275.7 บาท/นาหนก28กโลกรม]

152.7

9. ผลผลตแพะทจดคมทน (กโลกรมตอตว) [ตนทน 4,275.7 บาท/250 บาทตอกโลกรม]

17.1

10. ผลผลตแพะทคาดหวง (กโลกรมตอตว) [ตนทน 4,275.7 บาท/286บาท ตอกโลกรม]

15.0

61

 

จากตารางท 4.4 พบวาคาเฉลยของตวแปรตนทนรวมทงหมด เปนเงน 4,275.7 บาทตอตว ประกอบดวยตนทนทเปนเงนสด เปนเงน 3,933 บาทตอตว และตนทนทไมเปนเงนสด เปนเงน 342.7 บาทตอตว ในสวนตนทนผนแปรทงหมด เปนเงน 4,185.7 บาทตอตว แบงเปน คาพนธแพะทซอมา เปนเงน 3,500 บาท คาจางแรงงาน เปนเงน 240 บาท คาวสดอปกรณเลยงแพะ เปนเงน 100 บาท คาวคซนและยาในตลาด เปนเงน 50 บาท คาวคซนและยาของรฐ เปนเงน 23 บาท คาอาหารเสรม เปนเงน 10 บาท คาแรงงานในครวเรอน เปนเงน 240 บาท คาเสยโอกาสเงนลงทนโรงเรอน เปนเงน 15 บาท และคาเสยโอกาสคาใชจายผนแปร เปนเงน 7.7 บาท นอกจากนนตนทนคงททงหมด เปนเงน 90 บาทตอตว แบงเปน คาเชาทดน เปนเงน 10 บาท ดอกเบยเงนลงทนเรมแรก เปนเงน 25 บาท คาเสยโอกาสเงนลงทนเรมแรก เปนเงน 20 บาท คาเสอมสาธารณปโภค เปนเงน 15 บาท คาเสยโอกาสการใชทดนและคาเสอมโรงเรอน เปนเงนเทากน 10 บาท

จากตารางท 4.5-4.6 ผลตอบแทนเฉลยในการเลยงแพะของเกษตรกร พบวา ราคาแพะมชวตตอตว ทนาหนกเฉลย 28 กโลกรม ราคาเฉลย 250 บาทตอกโลกรม ทาใหมรายไดจากแพะเปนเงน 7,000 บาทตอตว และราคามลแพะ เปนเงน 200 บาทตอตว มตนทนทงหมด เปนเงน 4,275.7 บาทตอตว แบงเปนตนทนผนแปรทงหมด เปนเงน 4,185.7 บาทตอตว และตนทนคงททงหมด เปนเงน 90 บาทตอตว ทาใหมกาไรสทธ เปนเงน 2,724.3 บาท หากราคาแพะทคาดหวง เปนเงน 286 บาทตอตว ทนาหนกเฉลย 28 กโลกรม ทาใหมรายไดจากแพะ 8,008.0 บาท และราคาแพะทจดคมทน คดจากตนทน 4,275.7 บาท หารดวยนาหนก 28 กโลกรม จงไดราคาแพะทจดคมทนเฉลยเปนเงน 152.7 บาท หากพจารณาผลผลตแพะทจดคมทน คดจากตนทน 4,275.7 บาท หารดวยราคาเฉลย 250 บาทตอกโลกรม จงไดผลผลตแพะทจดคมทน มคาเฉลย 17.1 กโลกรม สวนผลผลตแพะทคาดหวง คดจากตนทน 4,275.7 บาท หารดวยราคาแพะทคาดหวง 286 บาท มคาเฉลย 15.0 กโลกรม

62

 

สวนท 3 การวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอ ในสวนการวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอเพอสรางมลคาเพมทาง

ธรกจ นกวจยไดทาการวเคราะหในดานผลตภณฑ ราคา ชองทางการจดจาหนาย และการสงเสรมการตลาด โดยใชขอมลจากการสมภาษณเชงลกผทเกยวของ (ภาคผนวก ง) มรายละเอยดดงน

(1) กลยทธผลตภณฑ (Product Strategy) นกวจยเหนวากลยทธผลตภณฑของแพะเนอในจงหวดสงขลา ควรมแนวทางดงน 1.1 กลยทธทเนนผลผลตทหลากหลายรปแบบ ผลผลตจากแพะเนอในจงหวดสงขลา ควร

หลากหลายรปแบบ เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคทกเพศทกวย ซงสอดคลองกบการสมภาษณเกษตรกร ผประกอบการ และนกธรกจในจงหวดสงขลา ทกลาววาผลตภณฑของแพะเนอมทงในรปแพะมชวต เนอแพะแปรรป อาหารสาเรจรปจากเนอแพะ อาหารหมกจากแพะ มในรปของหนาง แหนม และไสกรอกเปรยว อกทงในรปของแพะกระปอง การมผลตภณฑเนอแพะทหลากหลาย จงเปนการเพมอรรถประโยชนแกผบรโภค อยางเชน การแปรรปเนอแพะบรรจในกระปอง สามารถเกบไวไดเปนเวลานาน สะดวกในการรบประทาน แมวาปจจบนยงไมมการลงทนผลตแพะกระปองอยางจรงจง มเพยงการทดลองผลตโดยใชหองทดลองของคณะอตสาหกรรมเกษตร ของมหาวทยาลยสงขลานครนทร ทาใหมตนทนการผลตคอนขางสง จงควรมผประกอบการทจะลงทนทาธรกจแปรรปเนอแพะในรปอาหารแพะกระปองอยางจรงจง เพราะมตลาดรองรบทงในและตางประเทศ

1.2 กลยทธการผลตแพะใหมคณภาพ การผลตแพะเนอใหดมคณภาพและไดมาตรฐานนน ยอมทาใหผบรโภคเชอมนในความสะอาดและปลอดภยตอสขภาพ ทาใหผผลตควรดแลเอาใจใสการเลยงแพะตงแตการคดเลอกพนธ สอดคลองกบการใหสมภาษณของเกษตรกร กลาววาการซอพอแมพนธทด ควรเลอกทมนาหนกเหมาะสมกบอายของแพะ และควรมสายพนธลกผสมอยางนอย 25 % ขนไป อยางไรกตามหากผผลตตองการอนรกษพนธกรรมของแพะพนเมองกสามารถเลยงไวได ตลาดกยงตองการ เนองจากมผบรโภคบางกลมทยงชอบบรโภคเนอแพะพนเมอง นอกจากนนควรมการจดการในกระบวนการผลตทดดวย ทงลกษณะของโรงเรอน ควรเปนแบบยกพนมรองใหมลแพะผานไดงาย มวสดกนแดดกนฝน มการจดแบงคอกแพะใหพอเหมาะ อกทงมวธการเลยงทงแบบกงขงกงปลอย ใหผสมพนธครงแรกเมออาย 8-10 เดอน กอนแมแพะคลอด 2 เดอน กควรใหกนหญาเตมทและมอาหารขนเสรม การผสมพนธหลงคลอดลก ควรเวนประมาณ 30-45 วน สวนลกแพะควรดมนมแมทนทหลงคลอด ใหหยานมเมออาย 3 เดอน และควรคดเลอกแพะรนไวทาพนธบาง ควรตกนาใสภาชนะไวใหแพะกน เมอปวยกตองรกษา มการใหทานยาถายพยาธ ทาความสะดวกคอกลางมลแพะสปดาหละครง

63

 

(2) กลยทธราคา (Price Strategy) นกวจยเหนวากลยทธราคาของแพะเนอในจงหวดสงขลา ควรมแนวทางดงน 2.1 กลยทธราคาทสงกวาราคาเนอสตวอน การทแพะยงมจานวนการเลยงนอย หากเทยบ

กบเนอสตวอน ๆ เชน โค ไก และหม เปนตน ทาใหการกาหนดราคาผลตภณฑเนอแพะจงสงกวาราคาของเนอสตวชนดอนในตลาด อกทงความตองการบรโภคผลตภณฑเนอแพะในจงหวดสงขลา มปรมาณสงกวาปรมาณแพะทผลตได จงทาใหผผลตสามารถกาหนดราคาไดคอนขางสง

2.2 กลยทธการกาหนดราคาทขนกบตนทน ผลตภณฑจากแพะเนอมตนทนในการผลต ทงตนทนคงทและตนทนผนแปร ทาใหการกาหนดราคาจงมการนาตนทนการผลตมาพจารณาและบวกกบกาไรทตองการ ทาใหราคาของผลตภณฑจากแพะเนอทงแพะมชวต เนอแพะแปรรป ในรปแบบตาง ๆ เชน แกงแพะ ขาวหมกแพะ และซปแพะ เปนตน จงมการกาหนดราคาโดยคานงถงตนทนทแตกตางกนไป

(3) กลยทธชองทางการจดจาหนาย (Place Strategy) นกวจยเหนวากลยทธชองทางการจดจาหนายของแพะเนอในจงหวดสงขลา ควรมแนวทาง

ดงน 3.1 กลยทธการจาหนายโดยตรงใหผบรโภค การทผผลตแพะสามารถจาหนายผลตภณฑ

เนอแพะใหแกผซอ โดยไมผานตวแทนหรอคนกลาง อาจจะสามารถทากาไรไดมากกวาการจาหนายผานพอคาแพะหลายระดบ จากการสมภาษณพบวาผผลตในจงหวดสงขลามการจาหนายโดยตรง ใหกบเพอนบานในละแวกทเลยงแพะ เพอนาไปใชประกอบพธกรรมทางศาสนา และอาจจะนาไปเลยงเพอขยายพนธตอไป อกทงเหนวาผบรโภคในจงหวดสงขลายงตองการบรโภคแพะคอนขางมาก โดยเฉพาะชมชนคนไทยมสลม นยมใชแพะเนอเพอประกอบพธกรรมทางศาสนา อกทงนกทองเทยวจากมาเลเซยทเขามาทองเทยวในจงหวดสงขลา กนยมทจะบรโภคเนอแพะในรปแบบตาง ๆ กน ทงแกงแพะ ขาวหมกแพะ และเนอแพะแปรรปเปนอาหารแบบตาง ๆ ทาใหความตองการบรโภคเนอแพะมมากขน

3.2 กลยทธการจาหนายผานตวแทน หรอพอคาคนกลาง รปแบบการกระจายผลตภณฑแพะเนอในจงหวดสงขลาสวนใหญเปนแบบจาหนายผานตวแทนมากกวา คอ คนกลางมกเปนผซอแพะระดบทองถน โดยทาการรวบรวมแพะมชวตจากเกษตรกรผเลยงในทองถน จากการสมภาษณพบวาการจาหนายแพะเนอผานตวแทนในจงหวดสงขลา มลกษณะเปนการรวบรวมแพะมชวตของพอคาระดบจงหวดจากเกษตรกรในจงหวดสงขลาและจงหวดอน ๆ บรเวณใกลเคยงสงขลา อาจจะเปนจากสามจงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ปตตาน ยะลา และนราธวาส อกทงบางสวนนามาจากทางภาคกลางและนามาเลยงไวชวงระยะเวลาหนง จากนนทาการจาหนายตอไปยงตางจงหวดโดยเฉพาะสามจงหวดชายแดนภาคใตและจาหนายในจงหวดสงขลา รปแบบการจาหนายมกจะอยในรปแพะม

64

 

ชวต ขายปลกหรอขายสงใหแกลกคา ตลอดจนมการชาแหละสงรานอาหารตาง ๆ ตามทตองการในจงหวดสงขลา อกทงแพะมชวตบางสวนไดจาหนายใหกบประเทศเพอนบาน

(4) กลยทธการสงเสรมการตลาด (Promotion Strategy) นกวจยเหนวากลยทธการสงเสรมการตลาดของแพะเนอในจงหวดสงขลา ควรมแนวทาง

ดงน 4.1 กลยทธการสรางเครอขาย ควรมการสรางเครอขายตงแตตนนา กลางนา และปลาย

นาของการผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา ผผลตและผทเกยวของควรสรางเครอขายทางการตลาดของแพะเนอใหเกดขนอยางเปนรปธรรม จากการสมภาษณพบวาในจงหวดสงขลามเจาหนาทของรฐทเกยวของกบแพะไดสงเสรมและสนบสนนใหมการรวมกลมกนทงในรปแบบของชมรม วสาหกจชมชน และเครอขายในรปแบบตาง ๆ เพอสนบสนนใหมผเลยงแพะมากขน มการจดทาเวบไซตของกลมคนเลยงแพะ เพอเผยแพรขอมลเกยวกบแพะทงดานราคาและปรมาณจานวนแพะ เนองจากผลตภณฑแพะเนอ ยงเปนทตองการของผบรโภคทงในและตางประเทศอกมาก โดยเฉพาะแถบประเทศทมชาวมสลมมาก อกทงเนอแพะเปนผลตภณฑอาหารฮาลาลทผบรโภคหลายประเทศตองการ เชน ประเทศแถบตะวนออกกลาง จน และอเมรกา เปนตน ดงนนการเสรมสรางเครอขายทางการตลาดในระดบสากล กเปนอกชองทางหนงในการทาการตลาดแพะใหเปนทรจกมากขน

ดงนนกลยทธทางการตลาดทเนนการสรางเครอขายแพะ จงเปนเครองมอทมคณคาแกเกษตรกรผเลยงแพะในการแบงปนขอมลขาวสารระหวางกน ผใหสมภาษณใหความคดเหนวาเจาหนาทของรฐอาจมกลไกรวมกนผลกดนใหเกดรปธรรมโดยเรว จดใหมการประชมพบปะมกจกรรมทารวมกนในลกษณะเทาเทยมกนหรอแลกเปลยนซงกนและกน เพอชวยกนพฒนาการตลาดแพะ อกแบบอาจจะเปนเครอขายแพะทเกดขนเองโดยธรรมชาต โดยกลมผผลตอาจจะมารวมตวกนเอง เพอแลกเปลยนประสบการณอกทงรวมกนแกไขปญหา อกรปแบบเปนแนวทางเลอกใหมในการดาเนนการพฒนาการตลาดแพะ แบบนกอาจจะเกดขนในจงหวดสงขลา เนองจากชมชนมวฒนธรรมความเปนอยทคลายคลงกนสามารถมารวมกลมกนไดไมยาก ตอมาอาจจะมการสรางพนธะสญญาเปนเครอขายเพอชวยเหลอกนมการขยายพนทและขยายจานวนสมาชกมากขน

4.2 กลยทธการสอสารประชาสมพนธ เปนการนาเสนอใหผบรโภคเหนประโยชนและหนมานยมการบรโภคผลตภณฑจากเนอแพะมากขน โดยการสอสารเพอใหผบรโภคเขาถงขอมลเกยวกบแพะ จากการสมภาษณผบรโภคสวนใหญมความชนชอบในการบรโภคผลตภณฑจากแพะ โดยมความชอบในคณลกษณะทางดานรสชาตทอรอย และคณคาทางอาหารทดตอสขภาพของผลตภณฑจากเนอแพะ สวนสาเหตทไมชอบผลตภณฑจากเนอแพะสวนใหญ เนองจากกลนทเหมนของผลตภณฑจากแพะ และผใหสมภาษณเหนวาแหลงทผบรโภคสวนใหญสามารถหาซอผลตภณฑจากแพะในจงหวดสงขลา คอตลาดในบางพนทอยางเชนในตลาดสดจะนะ และในสวนเนอแพะทปรง

65

 

อาหารแลว เชน แกงมสมนแพะ แกงกะหรแพะ ตมซปแพะ และขาวหมกแพะ เปนตน สามารถหาซอไดในรานอาหารชาวไทยมสลมในจงหวดสงขลา นอกจากนนภตตาคารและโรงแรมบางแหงในจงหวดสงขลากมการนาเนอแพะมาปรงอาหารจนและอาหารฝรง เชน ตนยาจนแพะ แพะนาแดง แพะทอดกระเทยมพรกไทย บารบคว สะเตะ และซปเนอแพะ เปนตน จะเหนวาเนอแพะเปนอาหารฮาลาลทสามารถรบประทานไดทกเพศ ทกวย ทกชาต ทงจน ฝรง แขก และญปน จากการสมภาษณผบรโภคสวนใหญมความตองการเมนอาหารสาเรจรปทมผลตภณฑจากแพะทงในรปของแกง ซป ทอด สะเตะ และขาวหมก ดงนนการสอสารประชาสมพนธใหผบรโภคทราบถงคณคาของแพะ จงเปนอกกลยทธหนงททาใหมผนยมบรโภคผลตภณฑจากเนอแพะอยางกวางขวางมากขน

จงสรปไดวากลยทธทางการตลาดดานผลตภณฑจากแพะเนอเพอสรางมลคาเพม จากการสมภาษณเกษตรกรผเลยงแพะ ผประกอบการและนกธรกจ เจาหนาทภาครฐ นกวชาการ และผบรโภคในจงหวดสงขลา สามารถสรปความคดเหนเปนไปในทานองเดยวกน วาผลตภณฑจากแพะเนอมหลากหลายรปแบบ สวนใหญเหนวาผลตภณฑจากแพะเนอในจงหวดสงขลา มรปแบบแตกตางกน ทาใหมกลยทธทางการตลาดแตกตางกน กลาวคอ กลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะสามารถนามาใชในโอกาสตางกนไป อยางไรกตามทกกลมทใหสมภาษณกเหนตรงกนวาการตลาดของแพะเนอควรเนนกลยทธทางการตลาดทกดาน ทงดานผลตภณฑทหลากหลาย ดานราคา ดานชองทางการจดจาหนาย และดานการสงเสรมการตลาด ในรปแบบการสรางเครอขายและการสอสารประชาสมพนธ เพอตอบสนองความตองการของผบรโภคอยางทวถงและตรงเปาหมาย

สวนท 4 การวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนม สวนการวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนม เพอสรางมลคาเพมทางธรกจ

จากการสมภาษณเกษตรกรผเลยงแพะ ผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทภาครฐ นกวชาการ และผบรโภคในจงหวดสงขลา (ภาคผนวก ง) นกวจยไดทาการวเคราะหกลยทธในดานผลตภณฑ ราคา ชองทางการจดจาหนาย และการสงเสรมการตลาด มรายละเอยดดงน

(1) กลยทธผลตภณฑ (Product Strategy) นกวจยเหนวากลยทธผลตภณฑของแพะนมในจงหวดสงขลา ควรมแนวทางดงน 1.1 กลยทธการสรางผลตภณฑพรอมดม เปนการผลตนมแพะทพรอมดมและรสชาตด

ผใหสมภาษณกลาววานมแพะทไดจากฟารมแพะนมในจงหวดสงขลา สวนใหญผประกอบการไดนามาแปรรปและบรรจในรปผลตภณฑนมแพะบรรจขวด และนมถงแพะพาสเจอรไรซ โดยมทงรสจด รสหวาน และรสชอกโกแลตซงวางจาหนายทวไปตามรานอาหารและหางสรรพสนคาบางแหงในจงหวดสงขลา ปจจบนผบรโภคมความตองการนมแพะมาก เนองจากนมแพะใหคณคาทางอาหาร โดยเฉพาะโปรตนคอนขางสง อกทงมปรมาณไขมนตากวานานมจากโค ทาใหเมอดมรางกายสามารถยอยไดงาย

66

 

อยางไรกตามบางครงปรมาณนมแพะมนอย กตองสรางเครอขายกบฟารมแพะในจงหวดใกลเคยง เพอรบซอนานมแพะมาเปนวตถดบและแปรรปเปนนานมพรอมดมจาหนายตามความตองการของผบรโภค

1.2 กลยทธทเนนผลผลตทหลากหลายรปแบบ การมผลผลตจากนมแพะทหลากหลายรปแบบอน ๆ เชน นมแพะ ไอศกรม โยเกรตนมแพะ และเครองสาอางจากนมแพะ เปนตน เปนทางเลอกใหแกผบรโภคในการเลอกซอเพอวตถประสงคทแตกตางกนไป จากการสมภาษณในสวนผลตภณฑนมแพะของจงหวดสงขลา พบวาผลตภณฑเครองสาอางทมสวนผสมจากนมแพะ มหลากหลายชนด ตวอยางเชน สบนมแพะ ครมอาบนานมแพะ และโลชนบารงผวนมแพะ เปนตน แตกผลตเปนจานวนไมมากเนองจากขาดวตถดบคอนมแพะ ทาใหเครองสาอางจากนมแพะจงมใหเลอกไมมากนกเมอเทยบกบเครองสาอางอนๆ ทมในตลาดสนคาทวไป

ผใหสมภาษณในจงหวดสงขลา เหนวาในบางประเทศนานมแพะไดใชเปนวตถดบ เพอการผลตเนยแขงหรอชส (cheese) มคณภาพและราคาแพงกวาเนยแขงททาจากนานมโคอก จงเปนอกกลยทธหนงทสามารถสรางผลตภณฑทางการตลาดในรปแบบของเนยหรอชส สาหรบเปนทางเลอกแกผบรโภคในประเทศ อยางไรกตามผเลยงแพะนมในจงหวดสงขลามจานวนไมมาก ทาใหปรมาณนานมแพะทผลตไดจงมปรมาณนอย ดงนนควรสงเสรมใหเกษตรกรเลยงแพะนมมากขน และควรมการปรบปรงพนธแพะ ในเมอผผลตตองการเลยงแพะเพอผลตนานมจงตองมการปรบปรงพนธ ทสามารถใหปรมาณนานมไดมาก ทงนกลมผผลตควรมการสรางเครอขายรวมกน ชวยกนในการผลตใหไดปรมาณทเพยงพอตามความตองการของตลาด

จะเหนไดวาผลผลตจากนมแพะ มทงนมสดพาสเจอรไรซ เครองสาอางจากแพะ (โลชน สบ ครมลางหนา) โยเกรตนมแพะ และไอศกรม ซงผลตภณฑจากแพะในรปแบบทแตกตางกน ทาใหม กลยทธทางการตลาดทแตกตางกน

(2) กลยทธราคา (Price Strategy) นกวจยเหนวากลยทธราคาของแพะนมในจงหวดสงขลา ควรมแนวทางดงน 2.1 กลยทธราคาทสงกวาผลผลตอน การกาหนดราคานานมดบแพะ สวนใหญมการ

กาหนดราคาโดยผขาย คอเกษตรกร โดยขายตามราคาตลาด ถดมามการตอรองราคากนระหวางผซอและผขายในกรณขายสง อยางไรกตามการจาหนายนานมจากแพะ ผใหสมภาษณกลาววา เกษตรกรผเลยงแพะนมไดจาหนายในรปนานมดบ ราคาถงละประมาณ 80-100 บาทตอกโลกรม สวนผประกอบการไดทาการแปรรปและจาหนายในรปนมแพะพรอมดมพาสเจอรไรซ มทงแบบบรรจขวดและแบบบรรจในถง นมแพะในจงหวดสงขลามรสชาตทหลากหลาย เชน นมแพะรสจด รสหวาน และรสชอกโกแลต เปนตน ราคาจาหนายอยระหวาง 15-25 บาทตอหนวย นอกจากนนผใหสมภาษณกลาวถงลกคาเปาหมายวา คอประชาชนในทองถน ทใสใจในสขภาพ ผผลตจงเนนความสด สะอาด

67

 

และมคณภาพ เพอผบรโภคทกเพศทกวย ทาใหราคานานมแพะจงมราคาสงกวานมโคทวไป และตลาดผบรโภคกยงคอนขางอยในกลมทจากด นอกจากนนผประกอบการบางกลมไดนานานมแพะไปเปนสวนผสมในการแปรรปเปนผลตภณฑเกยวกบความงาม เชน สบนมแพะ ครมลางหนา ครมอาบนานมแพะ และโลชนบารงผวนมแพะ เปนตน ราคาจาหนายปลกสงผลตภณฑขางตนอยระหวาง 17-350 บาทตอหนวย ผใหสมภาษณยงกลาวตอวา ผประกอบการแปรรปผลตภณฑจากนมแพะในจงหวดสงขลา ไดมการกาหนดราคาผลตภณฑทมสวนผสมจากนมแพะสงกวาผลตภณฑประเภทเดยวกนทไมมสวนผสมของนมแพะ ประมาณเกอบ 2 เทาตว อยางไรกตามสนคาแปรรปจากผลตภณฑนมแพะของจงหวดสงขลา ยงสามารถจาหนายไดคอนขางด อาจจะเนองจากภาวะเศรษฐกจยคใหมผบรโภค สนใจเลอกซอสนคาทหลากหลายมากกวาเดม อกทงมกจะเลอกซอสนคาทมคณภาพ และมประโยชนตอสขภาพ

(3) กลยทธชองทางการจดจาหนาย (Place Strategy) นกวจยเหนวากลยทธชองทางการจดจาหนายของแพะนมในจงหวดสงขลา ควรมแนวทาง

ดงน 3.1 กลยทธการกระจายสนคานม ผลการวเคราะหขอมลจากการสมภาษณเกษตรกรผ

เลยงแพะ ผประกอบการ และนกธรกจในจงหวดสงขลา สวนใหญเหนตรงกนวาชองทางกระจายสนคาไปยงผบรโภคเปนกลยทธทสาคญเชนกน สงผลทาใหสามารถจาหนายผลตภณฑจากนมแพะไดงายขน แมวาปรมาณนานมแพะยงมนอยไมเพยงพอกบความตองการของผบรโภค แตในดานชองทางการจดจาหนายนานมดบนน จากการสมภาษณสวนใหญเหนวาเกษตรกรผเลยงแพะนม ไดจาหนายตรงใหแกผเลยงแพะนมรายใหญในทองถน เพอนาไปแปรรปเปนผลตภณฑนมแพะพรอมดมพาสเจอรไรซ และทาการจาหนายปลกและสงภายในจงหวดสงขลา มการฝากขายในหางสรรพสนคามากทสด ถดมามการขายปลกดวยตนเอง ถดมาขายสงรานคาในทองถน มการบรการจดสงถงมอผบรโภค และมกระจายสนคาไปตางจงหวดบาง คอขายสงไปยงจงหวดภเกต

(4) กลยทธการสงเสรมการตลาด (Promotion Strategy) นกวจยเหนวากลยทธการสงเสรมการตลาดของแพะนมในจงหวดสงขลา ควรมแนวทางดงน 4.1 กลยทธการสอสารประชาสมพนธ เปนกลยทธทสาคญ ทาใหผบรโภคเหนประโยชน

ของนมแพะ วามคณคาทางอาหารสง นมแพะมขนาดของเมดไขมนเลกทาใหรางกายคนเราสามารถดดซมไดด อยางไรกตามจากการสมภาษณ พบวาจานวนผบรโภคนมแพะยงมจานวนนอย เนองจากยงขาดการสอสาร การโฆษณาประชาสมพนธ ททวถง มผบรโภคเพยงบางกลมทนยมซอและดมนมแพะ แมวาผเลยงแพะนมไดมกลยทธการรวมกลมวสาหกจชมชน เพอรวมกนแกไขปญหาดานการสงเสรมการตลาด โดยการจดทาเวบไซต ทาใหผบรโภคเหนประโยชนของนมแพะมากขน แตกยงเปนทรจกอยในวงจากด อาจเปนเพราะสวนหนงคนไทยยงไมนยมบรโภคนมแพะมากนก เพราะอาจจะ

68

 

รสกวามกลนสาบ ทงนมอาจจะมผลมาจากการเลยงและการจดการฟารมแพะนมทไมถกตอง จงควรเนนการสอสารเพอเปลยนทศนคตทดตอนมแพะ จะเหนไดวานานมแพะมประโยชนตอรางกาย มผบรโภคจานวนหนงทนยมดมนมแพะเชอวาดตอสขภาพโดยเฉพาะผทมโรคประจาตว เชน ภมแพ โรคหอบหด และโรคตบอกเสบ เปนตน หากดมนานมแพะจะชวยใหดขน เนองจากแพะเปนสตวทชอบกนหญา ใบไมตาง ๆ ทเปนพชสมนไพร และชอบกนใบออนทมสารอาหารสง ทาใหผบรโภคซงคานงถงสขภาพ จงหนมาบรโภคนมแพะและผลผลตตาง ๆ จากผลตภณฑนมแพะเพมขน ผใหสมภาษณกลาววาควรใชกลยทธการใหลกคาชวยบอกตอปากตอปาก เกยวกบนานมแพะวาเปนสมนไพรอยางหนง ทนอกจากจะชวยบาบดโรคแลว ยงมคณคาทางอาหารสง นอกจากนนการเลยงแพะนม มตนทนตากวาการเลยงโคนม อยางไรกตามยงมผเลยงไมมากนกทาใหราคานมแพะสงกวานานมโค และยงไมไดรบการยอมรบจากผบรโภคมากนก อกทงปรมาณนานมแพะในจงหวดสงขลายงมอยเปนปรมาณนอย ไมเพยงพอกบความตองการของผบรโภค เนองจากแพะใหนานมเพยงวนละ 0.5 - 4.0 ลตรตอตวตอวน ทงนขนอยกบพนธของแพะนมทเกษตรกรเลยงเปนหลก ผใหสมภาษณกลาววาผบรโภคโดยเฉพาะคนจนและชาวไทยมสลม เชอวา นานมแพะสามารถรกษาโรคบางอยางได อกทงเชอวานานมแพะ สามารถใชเลยงทารกทแพนมโคได และการเลยงแพะนม จะทาใหผเลยงสามารถขายนานมแพะ ทาใหมรายไดตลอดป

สรปไดวากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนมเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ มความหลากหลาย ขนกบรปแบบของผลตภณฑจากแพะนม แตอยางไรกตามกลยทธทเหนดวยคลาย ๆ กน คอ กลยทธทางการตลาดทเนนดานผลตภณฑ ดานราคา ดานชองทางการจดจาหนาย และดานการสงเสรมการตลาดทเนนการสอสารประชาสมพนธ หากพจารณาในภาพรวมสรปไดวา จากการใหความคดเหนของกลมเกษตรกรผเลยงแพะ ผประกอบการและนกธรกจ เจาหนาทภาครฐ นกวชาการ และผบรโภคในจงหวดสงขลา เหนวาการเลยงแพะนมสามารถชวยกนสงเสรมและพฒนาการตลาดใหเตบโตตามความตองการของผบรโภคไดอก จงควรมแนวทางพฒนาการตลาดและศกยภาพในการแขงขนของการผลตแพะอยางชดเจนตอไป

สวนท 5 แนวทางพฒนาการตลาดและความสามารถในการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา

สวนการวเคราะหหาแนวทางการพฒนาการตลาดและความสามารถในการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลาน ผวจยไดแบงเนอหาเปน 2 สวน คอ สวนทหนงการวเคราะหหาแนวทางการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะเนอ และสวนทสองการวเคราะหหาแนวทางการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะนม โดยทงสองสวนไดทาการวเคราะหตามแนวคด SWOT

69

 

Analysis เพอหาจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของผลผลตทงผลตภณฑแพะเนอและแพะนม จากนนจะเปนการหากลยทธการพฒนาการตลาดผลผลตจากผลตภณฑแพะเนอและแพะนม ของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา มรายละเอยดดงน

5.1 แนวทางการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะเนอ ผลการวเคราะหขอมลจากการประชมแลกเปลยนความคดเหนของกลมตาง ๆ นกวจยเหน

วาสภาพแวดลอมการผลตแพะเนอของเกษตรกรในจงหวดสงขลา มทงจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ทหลากหลายทาใหควรมแนวทางการพฒนาการตลาดทแตกตางกนไป ดงน

5.1.1 จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของผลผลตจากแพะเนอ กลาวคอในดาน จดแขงของผลผลตจากแพะเนอในจงหวดสงขลา พบวาจงหวดสงขลามพนททาเลทเหมาะสมในการผลตแพะ เกษตรกรผเลยงกมความรพอสมควร เจาหนาทของรฐกพรอมจะสนบสนนทงดานความร และการปฏบต เพอทาใหผเลยงแพะสามารถเลยงแพะไดอยางยงยน อกทงดานผบรโภคกมความตองการบรโภคแพะเปนจานวนมาก สวนจดออน ไดแก การมพนธแพะทดนอย การเลยงขาดทกษะและขาดการวางแผนทด การแปรรปเพอการบรโภคยงไมแพรหลาย การขาดขอมลขาวสารดานแหลงผลตและแหลงซอขายแพะ และการตลาดยงขาดการประชาสมพนธ ดงรายละเอยดในตารางท 4.7 นอกจากนนการผลตและการตลาดแพะเนอมโอกาสและอปสรรค คอมหนวยงานของรฐ มหาวทยาลย และองคกรตาง ๆ ใหการสงเสรมและสนบสนนชวยเหลอมาก พนทจงหวดสงขลามชาวมสลมนยมบรโภคแพะมาก จงมการผลกดนใหแพะเปนสตวเศรษฐกจของจงหวด สวนดานอปสรรค ไดแก สภาพอากาศคอนขางชนทาใหสงผลเสยตอสขภาพแพะ ขาดความรความเขาใจในการเคลอนยายสตว และโรงชาแหละแพะทไดมาตรฐานยงมนอย ดงรายละเอยดในตารางท 4.8 แสดงวาผลผลตของแพะเนอในจงหวดสงขลายงตองการการพฒนาจากผทเกยวของทกฝายตอไป

70

 

ตารางท 4.7 จดแขงและจดออนของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา

จดแขง (Strength) จดออน (Weakness)

1. สมาชกผผลตแพะเนอในจงหวดสงขลามการรวมกลม ชมรมและเครอขายทชดเจนและเขมแขงในระดบหนง

1. เกษตรกรไมมเงนทนมากนก

2. พนทมความเหมาะสมทจะเลยงแพะเนอ 2. ขาดพอพนธแพะเนอทด

3. มพชอาหารสตวตามธรรมชาตสมบรณและหลากหลาย

3. เกษตรกรขาดทกษะและประสบการณบางอยางในดานการเลยงแพะ เชน การดแลส ขภาพ การผสมเท ยม และการส ง เกตพฤตกรรมของแพะ เปนตน

4. เกษตรกรในจงหวดมศกยภาพและความเตมใจทจะเลยงแพะเนอ

4. แหลงขอมลดานการตลาดแพะเนอมนอย

5. เกษตรกรมความสามารถทจะปรบปรงและขยายพนธแพะเนอไดเอง

5. ตลาดแพะเนอทเปนทางการในการใหขอมล ยงไมสมบรณ

6. สามารถเลยงเปนอาชพเสรมได 6. การแปรรปและการบรโภคแพะเนอยงไมแพรหลาย

7. ไดรบผลตอบแทนเรวและสงทาใหมรายไดหมนเวยนตลอดป

7. อาหารขนทใชสาหรบการเลยงแพะยงมราคาสง ทาใหตนทนการเลยงสง

8. เพมประสทธภาพการผลตแพะเนอรวมกบการปลกพชหลกชนดอน เชน ยางพารา และปาลม เปนตน

8. ปญหาดานการตลาด คอเกษตรกรสวนมาก ไมสามารถจาหนายพนธแพะเนอ และผลผลตจากแพะเนอใหกบผบรโภคโดยตรง เปนการซอขายผานพอคาคนกลาง ทาใหไมมอานาจ การตอรองดานราคา

9. แพะเปนสตวทขยายพนธไดเรวและใชระยะเวลาการเลยงสน

9. เกษตรกรสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอยและเลยงแพะเนอเปนอาชพเสรม จงไมอาจกาหนดราคาขายได

10. มแหลงเรยนรและฟารมสาธตในพนทจงหวดสงขลาและพนทใกลเคยง

10. การขาดขอมลขาวสารดานแหลงผลตและแหลงซอขายแพะเนอ

71

 

ตารางท 4.7 จดแขงและจดออนของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา (ตอ)

จดแขง (Strength) จดออน (Weakness)

11. มลแพะเปนผลพลอยได นามาใชกบ การปลกพชชวยลดตนทนการใชปยเคม และแพะกนอาหารไดทกชนดเปนการกาจดวชพชไปในตว

11. ผผลตขาดการวางแผนทด สวนใหญเปน ผผลตรายยอย ไมเหนประโยชนการขยายตว ในเชงพาณชยหรอเลยงจานวนมาก เพอขยายตลาดทงภายในและตางประเทศ จงไมคอยสนใจภาวะตลาดแพะเนออยางจรงจง

12. เกษตรกรมองคความร ภมปญญาทองถน และใชสมนไพรเลยงแพะเนอ

12. ขาดแมพนธแพะเนอ ดวยแพะมขอจากดใน การอมทองใชเวลานานประมาณ 5 เดอน ทาใหแมแพะทสามารถใหลกมไมเพยงพอ เกษตรกรทเลยงแพะหาซอแมแพะไดยาก และมราคาแพง อกทงหาแหลงของพนธแพะเนอ เพอใหไดตามเงอนไขทตงไวทาไดยาก เสยเวลา ในการหาซอใหครบตามจานวนทตองการ

13. ผผลตแพะเนอมการรวมกลม การสราง เครอขายเพอการเลยงและการตลาดอยบาง ในระดบหนง

13. แพะขาดอาหาร สวนใหญมการเลยง แบบปลอยหรอลามแพะใหหากนอาหารเอง ในทงหญา บางฤดกาลอาหารไมเพยงพอ และมคณคาตา ทาใหไดรบอาหารไมเพยงพอ

14. เปนอาชพทมความเสยงนอย และสอดคลองกบวถชวตของชาวมสลม

14. เกษตรกรสวนใหญขาดความรใน การจดการฟารมแพะ ทาใหไดผลผลตตา สวนหนงเปนเพราะความเชอทางสงคม และสภาพทางเศรษฐกจของเกษตรกร มผลตอการยอมรบในวธการปฏบตการเลยงแพะ

15. เนอแพะสามารถนาไปแปรรปเปนเมนอาหารไดหลากหลายรปแบบ

15. ขอมลขาวสารเรองแพะมนอย ทาให เกษตรกรขาดความรในการเลยง การจดการ อกทงเกษตรกรเลยงแพะเปนอาชพรอง จงใหเวลากบการศกษาเรองแพะคอนขางนอย อกทงเชอวาแพะเลยงงาย ไมจาเปนตองสนใจ ปฏบตกบแพะเปนการพเศษมากนก

72

 

ตารางท 4.7 จดแขงและจดออนของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา (ตอ)

จดแขง (Strength) จดออน (Weakness)

16. นมแพะ สามารถนาไปแปรรปไดหลากหลายรปแบบและเปนทตองการในตลาด

16. เจาหนาท ทมความรเรองแพะเนออยางแทจรงมจานวนไมมากนก แมมการสอนในสถาบนการศกษาหลายแหง แตยงไมแพรหลาย

17. งานวจยเกยวกบแพะยงมอยนอย แมในปจจบนยงมอยบาง แตขอมลยงไม ครอบคลมครบถวน

18. ผบรโภคยงไมคอยนยมเลอกทานเนอแพะ หากเทยบกบเนอสตวประเภทอน

19. การลกลอบนาเขาแพะจากประเทศ เพอนบาน ทาใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมา เชน โรคตดตอ โรคเทาปากเปอย เปนตน สวนแพะทมลกษณะดถกสงออกไปตางประเทศ

20. การผลตแพะเนอไมเพยงพอกบความตองการของตลาด

21.ขาดการประชาสมพนธดานการตลาดของแพะเนอ

73

 

ตารางท 4.8 โอกาสและอปสรรคของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา

โอกาส (Opportunities) อปสรรค (Threat)

1. มหนวยงานของภาครฐ มหาวทยาลย องคกรปกครองสวนทองถน มนโยบายสงเสรมสนบสนนชวยเหลอในการเลยงแพะ

1. สภาพอากาศของจงหวดคอนขางชนสงสงผลตอสขภาพแพะ เชน เปนหวด ปอดบวม และขออกเสบ เปนตน

2. มการผลกดนใหแพะเปนสตวเศรษฐกจของจงหวด

2. ขาดการตรวจสขภาพและตรวจโรคแพะ ประจาปอยางสมาเสมอ

3. พนทจงหวดสงขลามชาวมสลมทนยมบรโภคแพะ เพอการทางศาสนาอยมาก

3. ขาดความรความเขาใจและการประสานงานในเรองการเคลอนยายสตว

4. ขาดโรงชาแหละแพะทไดมาตรฐานของ กรมปศสตว

5.1.2 กลยทธการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะเนอ จากการประชมแลกเปลยน

ความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย ผวจยจงสรปกลยทธการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะเนอไดจากจดแขงในการผลตแพะเนอ โดยเฉพาะอยางยงการทผผลตแพะมการรวมกลม จดตงชมรมและเครอขายทชดเจนและเขมแขง จงควรนามาเปนแนวทางของกลยทธในการพฒนาการตลาดแพะของจงหวดโดยการสงเสรมการมเครอขายใหกวางขวางและเขมแขงมากยงขน ควรมงเนนการบรหารจดการของเครอขายหรอกลมหรอชมรมอยางครบวงจร อกทงควรมหนวยงานตาง ๆ ทงภาครฐ มหาวทยาลย องคกรปกครองสวนทองถน ใหการสนบสนนอยางจรงจง แมวามจดออนและอปสรรคอยบาง แตเชอวาจากความรวมมอรวมใจกนทงภาครฐ ภาคเกษตรกร สวนทองถนทเกยวของทกฝาย จะสามารถฟนฝาอปสรรค รวมกนพฒนาการตลาดแพะเนอ และชวยกนผลกดนใหแพะเปนสตวเศรษฐกจของจงหวดสงขลาตอไป

กลยทธการสรางเครอขายรวมกนของผทเกยวของกบแพะ ไดแก เกษตรกร ผบรโภค ผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทของรฐและเอกชน และนกวชาการ เพอชวยเหลอและแลกเปลยนขอมลกนบนพนฐานความพอเพยงเปนเบองตน ในการพฒนาการตลาดผลตภณฑของแพะเนอ ทาใหทราบขอมลขาวสารความเคลอนไหวของผลตภณฑแพะเนอตลอดหวงโซอปทาน ทาใหมความพรอม ตอบสนองความตองการของผบรโภคไดทนท เนองจากผบรโภคอาจจะนยมบรโภคเนอแพะในชวงเทศกาลตาง ๆ ทแตกตางกนไป บางครงอปสงคแพะมากกวาอปทาน ทาใหราคาตลาดของแพะสงขน แตการสรางเครอขายจะสามารถตอบโจทยความตองการของผซอไดอยางทนทวงท อาจจะเปนการดงดดใหผผลตรายใหมหนมาผลตแพะเนอกนมากขน ดงนนการรวมกลมกนในรปเครอขาย เพอ

74

 

รวมมอกนในการเลยงแพะบนพนฐานของการไมเบยดเบยนกน แบงปนชวยเหลอกนและกนของทกฝายตามกาลงความสามารถ ทาใหผผลตแพะเนอโดยรวมของจงหวดสงขลา หรอเครอขายวสาหกจตาง ๆ เกดความพอเพยงในวถการเลยงแพะทพอเพยงอยางแทจรง

ดงนนการพฒนาการตลาดของแพะเนอตลอดหวงโซอปทานในจงหวดสงขลา ใหกวางขวางมากขน โดยการเพมชองทางการตลาดแพะใหมตลาดแพะเนอหลายระดบ จากฟารมสตลาดชมชน ตลาดทองถน ตลาดจงหวด ตลาดภมภาคและตลาดตางประเทศ ดงรายละเอยดภาพท 4.1 อยางไรกตามผผลตแพะเนอในจงหวดสงขลาสวนใหญเลยงแพะเปนฟารมขนาดเลก มวตถประสงคการเลยงเพอขายแพะ ใหมรายไดสาหรบซออาหารอปโภคบรโภค เพอซอเครองมอเครองใชทางการเกษตร ใชหนสน คายารกษาโรค และการศกษาของบตร อกทงการขนสงแพะเพอจาหนายในระยะทางไกลจากฟารมอาจจะไมสะดวก สวนใหญจงเลอกจาหนายแพะแกผรวบรวมแพะในทองถนมากกวา เพราะไมยงยากสะดวกในการจดการ

ภาพท 4.1 แนวทางพฒนาการตลาดผลตภณฑแพะเนอของจงหวดสงขลา

 

เกษตรกรเลยงแพะ ผรวบรวมในทองถน

ตวแทนสาหรบการสงออก

ผรวบรวมในจงหวด

โ ร ง ง า นฆ า ส ต ว เ พ อสงออก

ตลาดในระดบทองถน

ตลาดในระดบประเทศ

75

 

จากภาพท 4.1 แนวทางพฒนาการตลาดผลตภณฑแพะเนอของจงหวดสงขลาตลอดหวงโซตลาด ควรมาจากเกษตรกรเลยงแพะ ซงสามารถเลอกจาหนายแพะผาน 3 ชองทาง ไดแกชองทางแรกจาหนายแกผรวบรวมแพะในทองถนเพอสงตอตลาดในระดบทองถน ชองทางทสองจาหนายแกผรวบรวมในจงหวดเพอสงตอตลาดระดบประเทศ และชองทางทสามจาหนายแกตวแทนสาหรบการสงออกเพอสงตอโรงงานฆาสตวและสงออก อยางไรกตามควรขยายชองทางการจาหนายใหหลากหลายมากขนอก ใหมตวแทนและตลาดแพะหลายระดบ จากฟารมสตลาดทงภายในและตางประเทศตลอดหวงโซอปทาน

5.2 แนวทางการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะนม ผลการวเคราะหขอมลจากการประชมแลกเปลยนความคดเหนของกลมตาง ๆ นกวจยเหน

วาสภาพแวดลอมการผลตและการตลาดของผลตภณฑจากแพะนมในจงหวดสงขลา มทงจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคทหลากหลาย ทาใหควรมแนวทางการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะนม ดงน

5.2.1 จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของผลตภณฑจากแพะนม กลาวคอในดาน จดแขงของผลผลตจากแพะนมในจงหวดสงขลา พบวาจงหวดสงขลามทรพยากรสวนสภาพพนทเหมาะกบอาชพการเกษตรในดานการผลตแพะนม กลมผผลตแพะนมมความรพอสมควร มเจาหนาทของรฐกพรอมจะสนบสนนทงดานความร และการปฏบต เพอทาใหผผลตแพะนมสามารถเลยงแพะไดอยางยงยน อกทงดานผบรโภคกมความตองการบรโภคผลผลตแพะนมเปนจานวนมาก สวนจดออน ไดแก การขาดแคลนเงนทนของผผลต พนธแพะนมทดยงมจานวนนอย ทกษะการดแลแพะนมยงมไมมาก ผผลตมกขาดการวางแผนทด การแปรรปเพอการบรโภคผลผลตจากแพะนมยงมความยงยาก ขอมลขาวสารดานราคาและแหลงจาหนายผลผลตจากแพะนมยงไมทวถง ยงขาดการสอสารประชาสมพนธ ดงรายละเอยดในตารางท 4.9 ดานโอกาสและอปสรรค พบวาการผลตแพะนมมหนวยงานของรฐ มหาวทยาลย และองคกรตาง ๆ พรอมใหการสงเสรมและสนบสนนชวยเหลอหลายหนวยงาน อกทงพนทจงหวดสงขลามผบรโภคซงเปนชาวมสลมนยมบรโภคผลผลตจากแพะนมคอนขางมาก สวนดานอปสรรค ไดแก สภาพอากาศอาจจะไมเหมาะสาหรบการเลยงแพะนมมากนกเนองจากคอนขางรอนชน ทาใหสงผลเสยตอสขภาพแพะนม และโรงงานแปรรปผลผลตจากนมแพะยงมจานวนนอย ดงรายละเอยดในตารางท 4.10 แสดงวาผลผลตของแพะนมในจงหวดสงขลายงตองการการพฒนาจากผทเกยวของทกฝายตอไป 

76

 

ตารางท 4.9 จดแขงและจดออนของผลผลตแพะนมในจงหวดสงขลา

จดแขง (Strength) จดออน (Weakness)

1. พนทมอกมากและมความเหมาะสมทจะเลยงแพะนม

1. เกษตรกรขาดเงนทนในการผลตแพะนม

2. มพชอาหารสตวตามธรรมชาตสมบรณและหลากหลาย

2. ขาดพอแมพนธแพะนมทด

3. เกษตรกรในจงหวดมความเตมใจทจะเลยงแพะนมอยเปนจานวนมาก

3. เกษตรกรขาดทกษะและประสบการณบางอยางในดานการเลยงแพะนม เชน การดแลส ขภาพ การผสมเท ยม และการส ง เกตพฤตกรรมของแพะ เปนตน

4. เกษตรกรมความสามารถทจะปรบปรงและขยายพนธแพะนมไดเอง

4. แหลงขอมลดานการตลาดแพะนมมนอย

5. สามารถเลยงเปนอาชพเสรมได 5. ตลาดแพะนมทเปนทางการในการใหขอมล ยงไมสมบรณ

6. ไดรบผลตอบแทนเรวและสงทาใหมรายไดหมนเวยนตลอดป

6. การแปรรปและการบรโภคแพะนมยงไมแพรหลายมากนก

7. แพะนมเปนสตวทขยายพนธไดเรวและใชระยะเวลาการเลยงสน

7. อาหารขนทใชสาหรบการเลยงแพะยงมราคาสง ทาใหตนทนการเลยงสง

8. มแหลงเรยนรและฟารมสาธตในพนทจงหวดสงขลาและพนทใกลเคยง

8. ปญหาดานการตลาด ผผลตยงขาดการสอสารประชาสมพนธกบผบรโภคโดยตรง เปนการซอขายผานพอคาคนกลาง

9. มลแพะเปนผลพลอยได นามาใชกบ การปลกพชชวยลดตนทนการใชปยเคม และแพะกนอาหารไดทกชนดเปนการกาจดวชพช

9. เกษตรกรสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอยและเลยงแพะนมเปนอาชพเสรม ขาดการวางแผนอยางจรงจง

10. เกษตรกรมองคความร ภมปญญาทองถน ในการเลยงแพะนม

10. การขาดขอมลขาวสารดานราคาและแหลงซอขายนมแพะ

77

 

ตารางท 4.9 จดแขงและจดออนของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา (ตอ)

จดแขง (Strength) จดออน (Weakness)

11. ผผลตแพะนมมการรวมกลม การสราง เครอขายเพอการผลตและการตลาดอยบาง ในระดบหนง

11. ผผลตขาดการวางแผนทด สวนใหญเปน ผผลตรายยอย ไมเหนประโยชนการขยายตว ในเชงพาณชยหรอเลยงจานวนมาก เพอขยายตลาดทงภายในและตางประเทศ จงไมคอยสนใจภาวะตลาดแพะเนออยางจรงจง

12. เปนอาชพทมความเสยงนอย และสอดคลองกบวถชวตของชาวมสลมในจงหวด

12. ขาดพอแมพนธแพะนม ดวยแพะมขอจากดในการอมทองใชเวลานานประมาณ 5 เดอน อกทงหาแหลงของการหาซอพนธแพะเพอใหไดตามเงอนไขทตงไวทาไดยาก

13. นมแพะสามารถนาไปแปรรปเปนผลผลตไดหลากหลายรปแบบ

13. ผผลตสวนใหญขาดความรใน การจดการฟารมแพะนม ทาใหไดผลผลตตา

14. นมแพะ มผบรโภคทใสใจสขภาพตองการบรโภคมากในตลาด

14. ขอมลขาวสารเรองแพะนมมนอย ทาให เกษตรกรขาดความรในการเลยงและการจดการ

15. เจาหนาททมความรเรองแพะนมอยางแทจรงมจานวนไมมากนก แมมการสอนในสถาบนการศกษาหลายแหงแตยงไมแพรหลาย

16. งานวจยเกยวกบแพะนมยงมอยนอย แมในปจจบนยงมอยบาง แตขอมลยงไม ครอบคลมครบถวน

17. ผลผลตนมแพะยงมปรมาณนอย

18. ขาดการสอสารประชาสมพนธดานการตลาดผลผลตจากแพะนมอยางจรงจง

78

 

ตารางท 4.10 โอกาสและอปสรรคของผลผลตแพะเนอในจงหวดสงขลา

โอกาส (Opportunities) อปสรรค (Threat)

1. มหนวยงานของภาครฐ มหาวทยาลย องคกรปกครองสวนทองถน มนโยบายสงเสรมสนบสนนชวยเหลอในการเลยงแพะนม

1. สภาพอากาศของจงหวดอาจจะไมเหมาะกบกบเลยงแพะนมเนองจากคอนขางชนสง

2. มการผลกดนใหแพะเปนสตวเศรษฐกจของจงหวด

2. ขาดการตรวจสขภาพและตรวจโรคแพะนม ประจาปอยางสมาเสมอ

3. พนทจงหวดสงขลามชาวมสลมทนยมบรโภคนมแพะคอนขางมาก

3. ขาดความรความเขาใจในการสงเสรมการเลยงแพะนมของเจาหนาทภาครฐ

4. ขาดโรงงานแปรรปผลตภณฑจากนมแพะ

5.2.2 กลยทธการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะนม กลาวคอจากผลการวเคราะห

ขอมลในการประชมแลกเปลยนความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย ผ วจยเหนวากลยทธการพฒนาการตลาดผลตภณฑจากแพะนม ควรเนนการสอสารประชาสมพนธใหผบรโภคทราบถงระบบการผลต และกระบวนการในการแปรรปผลตภณฑจากแพะนม วามระบบการผลตทปลอดเชอ เปนผลตภณฑนมแพะพรอมดมเพอสขภาพ อกทงควรศกษาในดานตนทนและผลตอบแทนในการผลตแพะนมประกอบเพอกาหนดกลยทธราคาทไมสงนก ควรวเคราะหตลาดและวางแผนการผลตผลตภณฑจากนมแพะใหมความเหมาะสมกน อกทงเจาหนาทของรฐควรสงเสรม สนบสนน และชวยกาหนดแนวทางใหความรแกเกษตรกรผเลยงแพะนม เพอสามารถมผลตภณฑจากแพะนมในรปแบบตาง ๆ ทตรงตามความตองการของผบรโภคไดอยางแทจรง

สรปไดวาควรมแนวทางการพฒนาการผลตและการตลาดแพะเปนแบบครบวงจร โดยเรมตงแตการจดตงเครอขายหรอชมรมผเลยงแพะ ใหมการบรหารจดการทด ทงดานการกาหนดบทบาทหนาทของกลมและเครอขายทจะรวมดวยชวยกน ไมวาจะชวยเหลอกนในดานพนธแพะทเลยง ดานอาหารและนา ดานการจดการฟารม ดานสขภาพแพะ ใหมการจดทาแผนการผลต แผนการสอสารประชาสมพนธ แผนการตลาด ทงระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาวทชดเจน อกทงในแตละพนทควรมการสงเสรมแปรรปผลตภณฑจากแพะ และโรงงานผลตนมแพะเพอแปรรปนมแพะ สงจาหนายทงปลกและสง ทงในและตางประเทศ อยางเหมาะสมกบกาลงการผลตของเกษตรกรในแตละพนทของจงหวดสงขลา ดงภาพท 4.2

 

ภาพท 4.2 แ

นวทางพฒนาาการผลตและะการตลาดของงผลตภณฑจาากแพะในจงหหวดสงขลา

79

80

 

จากภาพขางตน แสดงระบบการผลตและการตลาดของผลตภณฑจากแพะของจงหวดสงขลา กลาวคอ ควรมการวางแผนการผลตแพะอยางครบวงจรตงแตตนนา กลางนา และปลายนา โดยเนนการสรางระบบเครอขายผ เลยงแพะ ในการรวมกนวางแผนการเลยงแพะใหประสบความสาเรจ และสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคแพะทงในและตางประเทศได ควรมการวางแผนรวมกนระหวางหนวยงานตาง ๆ ของทงภาครฐและเอกชนในจงหวดสงขลา ควรสงเสรมและพฒนาการเลยงแพะใหกวางขวางมากขน เพอปองกนปญหาการขาดแคลนแพะสาหรบการบรโภคภายในประเทศ นอกจากนนความคดเหนสวนใหญเหนวารฐหรอเอกชนควรจดตงศนยวจยและพฒนาการเลยงแพะในประเทศไทยรวมกน ทงนอาจมการสรางความรวมมอในการวจยกบบรษทตางประเทศ โดยตงเปนเครอขายวจยและพฒนาการเลยงแพะทงในระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว ทงนการวางแผนรวมกนควรจะเนนประเดนการหาวธการเพมจานวนแพะ โดยเฉพาะอยางยงสถานบารงพนธสตว กรมปศสตว และหนวยงานอน ๆ เพอสงเสรมการเลยงแพะอยางจรงจง พรอมทงมการตดตามและประเมนผล โดยเฉพาะการประเมนผลการพฒนาการผลตและการตลาดผลตภณฑแพะในระดบทองถนและภมภาคในประเทศ นอกจากนนควรมการจดอบรมหรอสมมนาใหความรแกผท เกยวของกบแพะ ไดแกเจาหนาท เกษตรกรผเลยงแพะ และนกวชาการ เพอใหเรยนรนวตกรรมใหม ๆ และสามารถนาไปปรบปรงสภาพการเลยง การเพมผลผลตในการเลยงตอหนวยพนท และการรวมกนกาหนดทศทางในการวางแผนการตลาดแพะสผบรโภค อกทงกาหนดจานวนกลมเปาหมายหลก นอกจากชาวไทยนบถอศาสนาอสลาม ชาวจน และนกทองเทยวจากตางประเทศแลว อาจมการขยายตลาดเพมขนในกลมเปาหมายอน ๆ ทงในและตางประเทศ

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

จากการศกษาการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา มวตถประสงคเพอศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา เพอพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ และเพอหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา โดยผวจยไดเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร การสารวจ สมภาษณกลมผมสวนเกยวของ การสงเกต และจดประชมแลกเปลยนความคดเหน การหาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะ โดยสารวจวาเกษตรกรในจงหวดสงขลามศกยภาพการเลยงแพะจากฟารมสตลาดเปนอยางไร จากกลมเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลาจานวน 420 คน และหาแนวทางพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจทเหมาะสม ดวยวธสมภาษณเชงลกจากผใหขอมลสาคญ 6 กลม จานวน 44 ราย ไดแก กลมทหนงผประกอบการผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จานวน 9 คน กลมทสองนกธรกจทเกยวของกบการแปรรปผลตภณฑแพะในจงหวดสงขลา จานวน 10 คน กลมทสามเกษตรกรผเลยงแพะ จานวน 9 คน กลมทสองคกรภาครฐทสนบสนนและสงเสรมการเลยงแพะ จานวน 5 คน กลมทหา ตวแทนนกวชาการและผเชยวชาญดานการผลตการตลาด จานวน 5 คน กลมผบรโภคในเขตจงหวดสงขลา จานวน 6 คน รวมทงหาแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จากการจดประชมแลกเปลยนความคดเหนในพนทอาเภอเทพา จะนะ และนาทว จานวน 5 ครง ผเขาประชมเปนผมสวนไดสวนเสยในการเลยง การแปรรป และการตลาดแพะในจงหวดสงขลา ทงนผวจยไดสรางเครองมอในการวจยทงแบบสอบถาม แบบประเดนคาถามสาหรบการสมภาษณเจาะลก และแบบประเดนคาถามสาหรบการประชมแลกเปลยนความคดเหน ไดนาขอมลมาทาการวเคราะห สงเคราะห สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะไดดงตอไปน

5.1 สรปผลการวจย 1. จากการศกษาศกยภาพปจจบนของการเลยงแพะ เพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา ผวจยไดทาการสารวจเกษตรกรผเลยงแพะในหกอาเภอ จงหวดสงขลา ไดแก อาเภอเทพา จะนะ นาทว สะบายอย หาดใหญ และอาเภอเมองสงขลา สวนใหญเปนเพศชาย การศกษาจบชวงระหวางประถมและมธยมศกษา มรายไดอยในชวงระหวาง 10,001-15,000 บาท นบถอศาสนาอสลาม มอาชพกรดยางเปนอาชพหลก สมาชกในครวเรอนมจานวน 3-5 คน จานวนแรงงานทใชเลยงแพะอยระหวาง 2-3 คน มพนทเลยงแพะอยระหวาง 1-3 ไร จานวนแพะทเลยงอย

82

ระหวาง 10-20 ตว ประเภทของแพะสวนใหญเปนแพะเนอ ประสบการณการเลยงแพะอยระหวาง 4-5 ป มวตถประสงคสาคญในการเลยงแพะเพอจาหนายเปนรายได สวนพนธแพะทเลยงสวนใหญเปนพนธลกผสม แหลงทมาของแมพนธแพะเปนของตนเอง สวนพอพนธซอมาจากพอคาแพะ มลกษณะโรงเรอนแบบไมยกพน มวธการเลยงแพะแบบกงขงกงปลอย 2. ผลการศกษาแบบเจาะจงกลมสาหรบเกษตรกรในอาเภอจะนะ จงหวดสงขลา ทเปนเกษตรกรผเลยงแพะรายเลก มจานวนแพะทเลยงไมเกน 20 ตว ในประเดนการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกร บนพนฐานแนวคดตนทนและผลตอบแทน พบวา ตนทนการเลยงแพะ ประกอบดวยตนทนผนแปรและตนทนคงท โดยตนทนผนแปรมมลคาคอนขางสง คาพนธแพะทเกษตรกรซอมามสดสวนของตนทนสงทสด ในสวนผลตอบแทนเฉลยทไดมาจากการจาหนายแพะมชวตเปนสดสวนสาคญทสด และปรมาณผลผลตทจดคมทน โดยคานวณจากราคาขายของแพะหนงตวเฉลย 7,000 บาท คอเกษตรกรควรจะเลยงแพะใหไดนาหนกอยท 17.1 กโลกรมตอตว จงจะคมทน โดยจาหนายทราคา 152.7 บาทตอกโลกรม 3. จากการวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอ เพอสรางมลคาเพมทางธรกจ จากการสมภาษณเจาะลกกลมตาง ๆ ไดแก เกษตรกรผเลยงแพะ ผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทภาครฐ นกวชาการ และผบรโภคในจงหวดสงขลา สรปไดวากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเนอ ซงมผลตภณฑหลากหลายรปแบบ ทงในรปแพะมชวต เนอแพะแปรรป อาหารสาเรจรปจากแพะ อาหารหมกจากแพะ และแพะกระปอง จงควรมกลยทธทางการตลาด ทสาคญ ดงตอไปน 3.1 กลยทธการเลยงแพะใหมคณภาพ เปนกลยทธทเนนในดานผลผลตของแพะ วาเกษตรกรควรคานงถงตงแตการคดเลอกพนธแพะทด มการจดการทเหมาะสมทงโรงเรอน อาหาร นา วธการเลยง การดแลสขภาพแพะ จะทาใหแพะทเลยงมนาหนกไดมาตรฐานตรงตามความตองการของผซอ พบวาวงจรการเลยงแพะในจงหวดสงขลาสวนใหญจะเลยงแพะพนธลกผสม เลยงได 8-9 เดอน กนาไปผสมพนธ เมอตงทองครบ 5 เดอน มกจะไดลกแพะเฉลย 2 ตว และเลยงลกแพะอก 10 เดอน กจาหนายแกพอคาทมารบซอ อยางไรกตามการเลยงแพะในจงหวดสงขลา สวนใหญเกษตรกรยงขาดเงนทนหมนเวยน ทาใหเลยงเปนจานวนไมมากนกตอหนงฟารม วธการเลยงเปนแบบกงผกกงขงคอก ใหหาอาหารกนเองตามธรรมชาต ทาใหยงขาดความนาเชอถอในสายตาผบรโภค ดงนนควรเนนกลยทธการเลยงแพะใหมคณภาพ โดยทาโรงเรอนแบบยกพนรอง ใหไดมาตรฐาน มลแพะจะไดผานไดงาย มวสดกนแดดกนฝน ควรแบงคอกใหแพะอยสบาย ควรเลยงแบบกงขงกงปลอย มอาหารทเพยงพอทงหญา อาหารเสรม และนา ควรเวนระยะหลงคลอดประมาณ 30-45 วน จงผสมพนธใหม ควรทาความสะอาดฟารมสปดาหละ 1 ครง มการถายพยาธใหแพะบาง

83

3.2 กลยทธการกาหนดราคาทเหมาะสม เปนกลยทธทสาคญ ชวยสรางความไดเปรยบแกเกษตรกรไดมาก แตทงนควรคานงถงปจจยเรองของตนทนการผลตและกาไรทตองการดวย อกทงผลตภณฑของแพะเนอมหลากหลายรปแบบ เชน ในสวนอาหารสาเรจรปทปรงจากเนอแพะ มหลากหลายเมน ทงแกงแพะ ซปแพะ ขาวหมกแพะ ตนเนอแพะ แพะนาแดง แพะทอดกระเทยมพรกไทย บารบคว และสะเตะ ทงนควรกาหนดราคาแตละเมนใหเหมาะสม ควรดแลขนตอนการปรงอาหารใหมคณภาพตรงตามความตองการของผบรโภค ซงสวนใหญเปนชาวไทยมสลม ชาวจน ชาวมาเลเซย และอกหลายประเทศในกลมนกทองเทยว ทนยมบรโภคอาหารเมนแพะ เนองจากการกาหนดราคามนยบงบอกถงจดยนของผลผลตในตลาดได การตงราคาอาจตงใกลเคยง สาหรบผลผลตประเภทเดยวกนในตลาดทอยใกลกน ใครสามารถกาหนดราคาไดถกกวาในคณภาพทเทากน จะทาใหลกคาพงพอใจ และบอกปากตอปาก สามารถแยงชงลกคาเปาหมายไดมากกวา แตสาหรบผลตภณฑเนอแพะในจงหวดสงขลา พบวาความตองการเนอแพะดานอปสงคมากกวาดานอปทาน ทาใหผจาหนายอาจกาหนดราคาผลตภณฑจากเนอแพะไดมากกวาเนอสตวประเภทอน เชน โค ไก และหม เปนตน 3.3 กลยทธดานการกาหนดชองทางการจดจาหนาย เปนกลยทธทางการตลาดทชวยกระจายผลผลตแพะไปยงผบรโภค ไดหลากหลายมากขน ทาใหเกษตรกรสามารถจาหนายผลตภณฑจากแพะไดงายขน กลยทธการจาหนายแพะในจงหวดสงขลาสาหรบแพะเนอสวนใหญเปนแบบจาหนายผานคนกลาง ซงเปนผซอแพะระดบทองถน มากกวาแบบการจาหนายโดยตรงแกผซอ กลาวคอ จะมพอคาแพะในทองถนซอเพอรวบรวมแพะมชวตจากเกษตรกร บางครงอาจจะนาไปจาหนายตอแกพอคาระดบอาเภอ หรอระดบจงหวด และบางครงอาจจะแปรรปชาแหละเพอขายในตลาดทองถน หรอสงไปจาหนายตามรานอาหาร ภตตาคารและโรงแรมในจงหวดสงขลา สวนแบบการจาหนายโดยตรง มกจะเปนการขายใหแกเพอนบานในละแวกใกลเคยง เพอนาไปใชประกอบพธกรรมทางศาสนา หรออาจจะนาไปเปนแมพนธ เพอขยายพนธตอไป 3.4 กลยทธดานการสรางเครอขาย เปนกลยทธทชวยเกษตรกรและผทเกยวของกบแพะ ใหสามารถชวยเหลอกน ตงแตตนนา กลางนา และปลายนา กลาวคอ การเนนใหเกษตรกรเลยงแพะในลกษณะการสรางเครอขาย ทงดานการประสานงาน การชวยเหลอเกอกลกน ในดานการเลยง การแปรรป และการตลาด โดยอาจจะเรมจากเครอขายในระดบชมชน ขยายเปนระดบจงหวด ระดบประเทศ และระดบสากล กสามารถทาได โดยภาครฐบาล มนโยบายสนบสนนการเลยงแพะอยางชดเจน และผลกดนใหเกดการสรางเครอขายอยางเปนรปธรรม ในประเดนนเนองจากผลตภณฑแพะเปนผลตภณฑอาหารฮาลาล ทยงเปนทตองการอกมาก ทงในประเทศและตางประเทศ เชน ประเทศแถบตะวนออกกลาง จน และอเมรกา

84

เปนตน ดงนนการสรางเครอขายแพะ อาจจะเรมจากเครอขายระดบชมชน ซงมวฒนธรรมความเปนอยทคลายคลงกน สามารถมารวมกนไดไมยาก ตอมาคอยขยายเครอขายอยในระดบทกวางมากขน มสมาชกมากขน อาจจะมการสรางพนธะสญญาเปนเครอขายเพอชวยเหลอกน อยางมระบบและกลไกทชดเจน มผนาและมสมาชกเครอขายทสามารถดาเนนงานอยางคลองตว

4. จากการวเคราะหกลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนม เพอสรางมลคาเพมทางธรกจ จากการสมภาษณเจาะลกกลมตาง ๆ ไดแก เกษตรกรผเลยงแพะ ผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทภาครฐ นกวชาการ และผบรโภคในจงหวดสงขลา สรปไดวากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะนม แปรรปในหลากหลายผลผลต เชน นมแพะพรอมดมพาสเจอรไรซ เครองสาอางในรปโลชน สบ ครมลางหนา โยเกรตนมแพะ และไอศกรม เปนตน จงควรมกลยทธทางการตลาดทสาคญ ดงตอไปน

4.1 กลยทธการสรางผลตภณฑพรอมดม เปนกลยทธทเนนการสรางผลตภณฑ ทสามารถตอบโจทยความตองการของกลมผบรโภคท

ตองการดมนมแพะเพอสขภาพ พบวานมแพะใหคณคาทางอาหาร โดยเฉพาะโปรตนคอนขางสง อกทงมปรมาณไขมนตากวานานมจากโค ทาใหรางกายสามารถยอยไดงาย กลมเปาหมายคอลกคาทวไป เกษตรกรไดนามาแปรรปจากนานมดบ มาผานการพาสเจอรไรซ บรรจในรปผลตภณฑนมแพะบรรจแบบขวดและแบบถง มวางจาหนายตามรานอาหาร หางสรรพสนคาบางแหงในจงหวดสงขลา และจงหวดภเกต จาหนายทงปลกและสง ราคาอยระหวาง 15-25 บาทตอหนวย อยางไรกตามผลตภณฑนานมแพะพรอมดม เกษตรกรในจงหวดสงขลายงสามารถผลตไดเปนจานวนนอย เนองจากฟารมแพะนมในจงหวดสงขลายงมไมมาก แตกพยายามสรางเครอขายกบฟารมแพะนมในจงหวดใกลเคยง เพอรบซอนานมดบมาทาการแปรรปตามความตองการของผบรโภค นอกจากนนคนไทยบางกลมยงไมนยมบรโภคนมแพะ เพราะเชอวานมแพะมกลนสาบ ทงนอาจมผลจากการเลยงและการจดการฟารมแพะนมทไมถกตอง ซงฟารมในจงหวดสงขลาพยายามรกษาคณภาพการเลยงดแพะในฟารมตามหลกมาตรฐาน เพอใหเกดความนาเชอถอแกผบรโภค

4.2 กลยทธการสอสารประชาสมพนธ กลยทธทางการตลาดดานการสอสารประชาสมพนธ มความสาคญทจะตองสรางความรสก

หรอความเชอทดในผลตภณฑตาง ๆ จากนมแพะ อกทงโฆษณาใหเหนถงประโยชนจากการใชผลตภณฑจากนมแพะ เชน นานมแพะพรอมดม ทเชอวาดตอสขภาพผดมเปนประจา ชวยทาใหผทมโรคประจาตว อาจจะเปนภมแพ โรคหอบหด และโรคตบอกเสบ การดมนมแพะเปนประจาจะชวยทาใหสขภาพดขน เนองจากแพะเปนสตวทชอบกนใบไมและพชสมนไพรชนดตาง ๆ ชอบกนหญา และใบไมออน ทมสารอาหารสง จงทาใหนานมแพะเปนสมนไพรทชวยบาบดโรค และยงมคณคาทาง

85

อาหารสง อกทงเดกทารกทแพนมโค แพทยยงแนะนาใหดมนมแพะซงสามารถทดแทนกนไดและไมแพ

นอกจากนนนมแพะยงสามารถใชเปนวตถดบ เพอการผลตเนยแขงหรอชส ทมคณภาพและราคาสงกวาเนยททาจากนานมโคได และสวนประกอบอน ๆ ของแพะ ไดแก ขนและหนงแพะ ยงมประโยชนสามารถนามาผลตเสอผาและอปกรณเครองใช ซงมราคาแพง และเปนทนยมในตางประเทศ แตสาหรบในประเทศไทย ยงขาดผประกอบการทจะนาผลผลตจากแพะมาแปรรปในผลตภณฑทหลากหลายมากยงขน

5. จากการวเคราะหและสงเคราะหหาแนวทางพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จากการจดเวทประชมแลกเปลยนความคดเหนของกลมผมสวนไดสวนเสย อนประกอบดวย เกษตรกร ผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทของรฐ ผบรโภค นกวชาการ และพอคาแพะ ไดวเคราะห SWOT Analysis เพอศกษาสภาพการเลยงแพะในจงหวดสงขลา และรวมกนหาแนวทางพฒนาการตลาดและเพมศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา ดงตอไปน

5.1 สภาพการผลตและการตลาดแพะในจงหวดสงขลา การวเคราะห SWOT Analysis เกยวกบสภาพของการเลยงแพะในจงหวดสงขลา สรปไดวา

จดแขงของการเลยงและการตลาดแพะ คอ มพนททาเลทเหมาะสม เกษตรกรผเลยงกมความรพอสมควร เจาหนาทของรฐกพรอมจะสนบสนนทงดานความร และการปฏบต เพอทาใหผเลยงแพะสามารถเลยงแพะไดอยางยงยน อกทงดานผบรโภคกมความตองการบรโภคแพะเปนจานวนมาก อยางไรกตามดานจดออนอาจจะมากกวา เชน ดานการมพนธแพะทดนอย การเลยงขาดทกษะและขาดการวางแผนทด การแปรรปเพอการบรโภคยงไมแพรหลาย การขาดขอมลขาวสารดานแหลงผลตและแหลงซอขายแพะ และการตลาดยงขาดการประชาสมพนธ นอกจากนนการเลยงแพะมโอกาสและอปสรรคอยบางแตไมมากนก โดยดานโอกาส พบวามหนวยงานของรฐ มหาวทยาลย และองคกรตาง ๆ ใหการสงเสรมและสนบสนนชวยเหลอมาก พนทจงหวดสงขลามชาวมสลมนยมบรโภคแพะมาก และมการผลกดนใหแพะเปนสตวเศรษฐกจของจงหวด สวนดานอปสรรค ไดแก สภาพอากาศคอนขางชนทาใหสงผลเสยตอสขภาพแพะ ขาดความรความเขาใจในการเคลอนยายสตว และโรงชาแหละแพะทไดมาตรฐานยงมนอย

5.2 สภาพการแขงขนในการเลยงแพะของจงหวดสงขลามไมสงนก จงไมใชปญหาอปสรรค เนองจากการเลยงแพะยงมอยในวงจากดจานวนหนง เกษตรกรยงขาดความรจงยากทจะเขามาเปนผเลยงรายใหม เนองจากการเลยงแพะตองดแลเอาใจใสตงแต ตนนา กลางนา และปลายนา กลาวคอ การคดเลอกพนธแพะควรเปนพนธลกผสม และในเวลาเดยวกนควรเลยงพนธพนเมองดวย เพอเปนการอนรกษพนธกรรมสตวพนเมองไวคกบทองถน ในสวนกลางนาเนนการจดการดแลแพะตามหลก

86

มาตรฐาน ทงการสรางโรงเรอน การใหกนอาหารหลกและอาหารเสรม นา วธการเลยง การผสมพนธ การดแลกอนและหลงคลอด การทาความสะอาด การดแลรกษาโรค และการเกบมลแพะ ในสวนปลายนา เปนการจาหนายแพะ การตดตามราคาตลาด ตกลงราคาตอรองกบผซอ การชงนาหนก การกาหนดขนาดของแพะทเหมาะสม เพอไมใหถกเอาเปรยบจากพอคารวบรวมซอแพะในระดบทองถน ระดบอาเภอ และระดบจงหวด มการสรางเครอขายผเลยงแพะอยบาง ควรผลกดนใหมความเขมแขง เพอชวยเหลอเกอกลใหประสบความสาเรจในการเลยงแพะ

5.3 แนวทางการพฒนาการผลตและการตลาดแพะสสากล ควรเรมจากการใหความรแกเกษตรกรผเลยงแพะใหมาก เพอทาใหผเลยงแพะสามารถเพมศกยภาพดานการผลตตอหนงหนวยพนทสงทสด ในสวนกระบวนการจดการควรมการยกระดบฟารมแพะใหไดมาตรฐาน เปนอาหาร ฮาลาลทสะอาด และปลอดภยแกผบรโภค ในสวนแปรรปแพะเนอควรพฒนาโรงเชอดแพะใหดมมาตรฐาน ในสวนแปรรปนมแพะกควรพฒนาใหมระบบการผลตทปลอดเชอ เปนผลตภณฑนมแพะพรอมดมสาหรบผบรโภค อกทงควรศกษาในดานตนทนและผลตอบแทนในการผลตแพะ เพอใหทราบถงตนทนในการเลยง และควรวเคราะหตลาดและวางแผนการผลตแพะในอนาคตใหเหมาะสม อกทงเจาหนาทของรฐควรสงเสรม สนบสนน และชวยกาหนดแนวทางใหแกเกษตรกรผเลยงแพะ เพอสามารถใหผลผลตแพะในรปแบบตาง ๆ ทตรงตามความตองการของผบรโภคไดอยางแทจรง 5.4 ควรมแนวทางการพฒนาในการเลยงแพะ เปนแบบครบวงจร โดยเรมตงแตการจดตงเครอขายหรอชมรมผเลยงแพะ ใหมการบรหารจดการทด ทงดานการกาหนดบทบาทหนาทของกลมและเครอขายทจะรวมดวยชวยกน ไมวาจะชวยเหลอกนในดานพนธแพะทเลยง ดานอาหารและนา ดานการจดการฟารม ดานสขภาพแพะ ใหมการจดทาแผนการผลต แผนการสอสารประชาสมพนธ แผนการตลาดทงระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาวทชดเจน อกทงในแตละพนทควรมโรงเชอดทไดมาตรฐานเพอแปรรปผลตภณฑแพะเนอ และโรงงานผลตนมแพะเพอแปรรปนมแพะ สงจาหนายทงปลกและสง ทงในและตางประเทศ อยางเหมาะสมกบกาลงการผลตของเกษตรกรในแตละพนทของจงหวดสงขลา ควรมการวางแผนการเลยงแพะอยางครบวงจรตงแตตนนา กลางนา และปลายนา โดยเนนการสรางระบบเครอขายผเลยงแพะ ในการรวมกนวางแผนการเลยงแพะใหประสบความสาเรจ และสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคแพะทงในและตางประเทศได 5.5 ควรมการวางแผนรวมกนระหวางหนวยงานตาง ๆ ของทงภาครฐและเอกชน ในจงหวดสงขลา ควรสงเสรมและพฒนาการเลยงแพะใหกวางขวางมากขน เพอปองกนปญหาการขาดแคลนแพะสาหรบการบรโภคภายในประเทศ อกทงเอกชนควรจดตงศนยวจยและพฒนาการเลยงแพะในประเทศไทยรวมกน ทงนควรมความรวมมอในการวจยกบบรษทตางประเทศ โดยตงเปนเครอขายวจยและพฒนาการเลยงแพะทงในระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว ในการวางแผนรวมกนควรจะเนนประเดนการหาวธการเพมจานวนแพะ โดยเฉพาะอยางยงสถานบารงพนธสตว กรมปศสตว

87

และหนวยงานอน ๆ เพอสงเสรมการเลยงแพะอยางจรงจง พรอมทงมการตดตามและประเมนผล โดยเฉพาะการประเมนผลการพฒนาการเลยงและการตลาดแพะในระดบทองถนและภมภาค

5.6 ควรมการจดอบรมหรอสมมนาใหความรแกผทเกยวของกบแพะ ไดแกเจาหนาท เกษตรกรผเลยงแพะ และนกวชาการ เพอใหเรยนรนวตกรรมใหม ๆ และสามารถนาไปปรบปรงสภาพการเลยง การเพมผลผลตในการเลยงตอหนวยพนท และการรวมกนกาหนดทศทางในการวางแผนการตลาดแพะสผบรโภคทงในและตางประเทศ ทงแพะเนอและแพะนม เพอกาหนดจานวนกลมเปาหมายหลกนอกจากชาวไทยนบถอศาสนาอสลาม ชาวจน และนกทองเทยวจากตางประเทศแลว อาจมการขยายตลาดเพมขนในกลมเปาหมายอน ๆ อยางไรกตามในดานสงเสรมการเลยงแพะ ควรเนนการเลยงแพะแบบผสมผสานกบอาชพอน ๆ อาจจะเปนการเลยงแพะกบอาชพการทาสวนยางพารา การเลยงแพะกบการทาสวนปาลมหรอสวนมะพราว อกทงควรสงเสรมการเลยงแพะแกเยาวชนในโรงเรยนหรอสถานศกษา เพอฝกปฏบตเรยนรการเลยงแพะเนอและแพะนม อกทงชวยสรางรายได ในสวนการสงเสรมการเลยงแพะแกเกษตรกร อาจทโครงการยมแพะและคน สาหรบผไมมทน โดยรฐสนบสนนใหยมแมแพะและพอพนธ และคนเมอไดผลผลต เปนการชวยเหลอกนทาใหเกษตรกรมรายไดเพมขนสามารถพงพาตนเองได

5.7 ควรมการสรางเครอขายใหเขมแขง เปนความรวมมอกนของผทเกยวของกบแพะ เชน เกษตรกร ผบรโภค ผประกอบการ นกธรกจ เจาหนาทของรฐ ภาคเอกชน และนกวชาการ เพอชวยเหลอแลกเปลยนขอมลกนบนพนฐานความพอเพยงเปนเบองตน ในดานการผลตและการตลาด ทาใหทราบขอมลขาวสารความเคลอนไหวของแพะตลอดหวงโซอปทาน ทาใหมความพรอมท ตอบสนองความตองการของผบรโภคไดทนท เนองจากผบรโภคอาจจะนยมบรโภคแพะในชวงเทศกาลตาง ๆ ทแตกตางกนไป บางครงอปสงคแพะมากกวาอปทาน ทาใหราคาตลาดของแพะสงขน แตการสรางเครอขายอยางเขมแขง สะดวกในการประสานดานขอมลขาวสารจะสามารถตอบโจทยความตองการของผซอไดอยางทนทวงท อาจจะเปนการดงดดใหเกษตรกรรายใหมหนมาเลยงแพะกนมากขน ดงนนการรวมกลมกนในรปเครอขาย เพอรวมมอกนในการเลยงแพะบนพนฐานของการไมเบยดเบยนกน แบงปนชวยเหลอกนและกนของทกฝายตามกาลงความสามารถ ทาใหเกษตรกรผเลยงแพะโดยรวมของจงหวดสงขลา หรอเครอขายวสาหกจแพะตาง ๆ เกดวถการเลยงแพะทพอเพยงอยางแทจรง

5.8 ควรพฒนาหวงโซตลาดของแพะใหกวางขวาง โดยการเพมชองทางการตลาดแพะใหมตลาดแพะหลายระดบจากฟารมเกษตรกรสามารถนาไปจาหนายแพะผาน 3 ชองทาง ไดแกชองทางแรก จาหนายแกผรวบรวมแพะในทองถนเพอสงตอตลาดในระดบทองถน ชองทางทสองจาหนายแกผรวบรวมในจงหวด เพอสงตอตลาดระดบประเทศ และชองทางทสามจาหนายแกตวแทนสาหรบการสงออกเพอสงตอโรงงานฆาสตวเพอสงออก ทงนการขยายชองทางการจาหนายใหหลากหลายมากขน

88

หลายระดบทงตลาดภายในและตางประเทศตลอดหวงโซตลาดเปนการชวยทาใหมผหนใจสนใจเลยงแพะมากขน แมวาปจจบนฟารมแพะในจงหวดสงขลา สวนใหญเปนฟารมขนาดเลก มวตถประสงคการเลยงเพอขายแพะ ใหมรายไดสาหรบซออาหารอปโภคบรโภค เพอซอเครองมอเครองใชทางการเกษตร จายหนสน คายารกษาโรค และการศกษาของบตร ทาใหไมไดเลยงอยางจรงจง อกทงการขนสงแพะเพอจาหนายในระยะทางไกลจากฟารมอาจจะไมสะดวก สวนใหญจงเลอกจาหนายแพะแกผรวบรวมแพะในทองถนมากกวา เพราะไมยงยากสะดวกในการจดการ จงควรใหคาแนะนาเพอเลยงใหมากและขยายตลาดใหกวางขน 5.2 อภปรายผล จากผลการศกษาการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลา เมอนามาพจารณาในภาพรวมตามวตถประสงค สามารถอภปรายไดดงน 1. ดานศกยภาพปจจบนการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา จากผลการศกษาพบวาผเลยงแพะสวนใหญเปนฟารมขนาดเลกเลยงไมมาก จงอาจจะขาดแรงจงใจในการพฒนาประสทธภาพผลผลตตอพนท อยางไรกตามแพะกาลงถกพจารณาใหเปนสตวเศรษฐกจแหงอนาคต และเปนอกทางเลอกหนงของเกษตรกร กรมปศสตว (2555) ไดมนโยบายชดเจนในยทธศาสตรแพะ พ.ศ.2555-2559 วาจะพฒนาอาชพการเลยงแพะใหยงยน มผลผลตทมคณภาพเพยงพอตอการบรโภคและพฒนาสตลาดฮาลาล โดยมเปาหมายวาในป พ.ศ. 2559 ประชากรแพะของประเทศเพมขนปละ ไมตากวารอยละ 5 มเครอขายหรอชมรมผเลยงแพะประจาจงหวดไมตากวา 30 จงหวด มฟารมแพะทผานการรบรองเปนฟารมมาตรฐานจานวน 450 แหง ใหการรบรองวาเปนฟารมปลอดโรค 400 แหง ทาใหผวจยเชอวาศกยภาพการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา จะเพมขนหลงจากไดรบการสงเสรมและพฒนาอาชพการเลยงแพะใหเกษตรกรไดเปนทรจกอยางกวางขวางมากขน อกทงจงหวดสงขลายงคงมทดนวางเปลาทเปนทโลงกวาง เหมาะกบการเลยงแพะอกมาก

2. ดานศกยภาพปจจบนการเลยงแพะจากการพจารณาตนทนและผลตอบแทนของผผลตแพะเนอในอาเภอจะนะจงหวดสงขลา จากการศกษาพบวาเกษตรกรผเลยงแพะ สวนใหญ มอายเฉลย 35 ป ขนาดของครอบครวเฉลย 4 คน ประสบการณการเลยงแพะเฉลย 2 ป รายไดของครอบครวเฉลยตอเดอน 7,000 บาท เปนรายไดจากการประกอบอาชพทกประเภท พนทเลยงแพะเฉลย 2.4 ไร จานวนแรงงานทเลยงแพะเฉลย 3 คน จานวนแพะทเลยงเฉลย 8 ตว และนาหนกแพะทจาหนายเฉลย 28 กโลกรมตอตว จะเหนวาขอมลทวไปของผเลยงแพะจงหวดสงขลา มลกษณะคลายกบพนทอนในภาคใต ดงเชนบทความของ Pralomkarn & Supakorn & Boonsanit (2012) กลาวถงผเลยงแพะ

89

ในพนทจงหวดภาคใต วาสวนใหญเปนการเลยงกนเองภายในครวเรอนใชแรงงานไมมาก และจานวนแพะทเลยงของแตละภาคครวเรอนไมเกน 10 ตว

การหาคาเฉลยของตวแปรตนทน ในกระบวนการเลยงแพะของเกษตรกร ทงตนทนผนแปรทงหมด อนประกอบดวยคาพนธแพะทซอมา คาอาหารเสรม คาวคซนและยาทซอมา คาวคซนและยาทรฐมอบให คาจางแรงงาน คาแรงงานในครวเรอน คาวสดอปกรณเลยงแพะ คาเสยโอกาสเงนลงทนโรงเรอน คาเสยโอกาสคาใชจายผนแปร และตนทนคงททงหมด อนประกอบดวย คาเสอมโรงเรอน คาเสยโอกาสการใชทดน คาเสอมสาธารณปโภค ดอกเบยเงนลงทนเรมแรก คาเสยโอกาสเงนลงทนเรมแรก และคาเชาทดน พบวาตนทนคาพนธแพะทซอมา มสดสวนสงทสดคดเปนรอยละ 89.2 ของตนทนผนแปรทงหมด ตรงกบการศกษาของ Lebbie (2004) สวนผลตอบแทนเฉลยในการเลยงแพะของเกษตรกร พบวาราคาแพะมชวตตอตว ทนาหนกเฉลย 28 กโลกรม ราคาเฉลย 250 บาทตอกโลกรม ทาใหมรายไดจากแพะเปนเงน 7,000 บาทตอตว และราคามลแพะ เปนเงน 200 บาทตอตว มตนทนทงหมด เปนเงน 4,275.7 บาทตอตว แบงเปนตนทนผนแปรทงหมด เปนเงน 4,185.7 บาทตอตว และตนทนคงททงหมด เปนเงน 90 บาทตอตว ทาใหมกาไรสทธ เปนเงน 2,724.3 บาท และควรจะจาหนายราคาแพะและผลผลตแพะทจดคมทน คอ 152.7 บาทตอกโลกรม และ 17.1 กโลกรมตอตว ตามลาดบ ถาราคาแพะทคาดหวง 8,000 บาทตอตว เกษตรกรควรจะเลยงแพะใหไดผลผลตหรอนาหนก ณ จดคมทน คอ 15 กโลกรมตอตว ผลการศกษาจงเปนไปตามแนวคดตนทนและผลตอบแทนในทฤษฎทางเศรษฐศาสตร

3. ดานกลยทธทางการตลาดผลตภณฑแพะเนอ เพอสรางมลคาเพมทางธรกจ เนองจาก

ผลตภณฑแพะเนอมหลากหลายรปแบบทงในรปแพะมชวต เนอแพะแปรรป อาหารสาเรจรปจากแพะ

อาหารหมกจากแพะ และแพะกระปอง ทาใหมกลยทธทางการตลาดทแตกตางกน มทงกลยทธการ

เลยงแพะใหมคณภาพ ตงแตการคดเลอกพนธแพะทด มการจดการทเหมาะสม จะทาใหแพะนาหนก

ไดมาตรฐานตามความตองการของผบรโภค กลยทธการกาหนดราคาทเหมาะสม ชวยสรางความ

ไดเปรยบแกเกษตรกรไดมาก ทงนควรคานงถงปจจยตนทนการผลตและกาไรทตองการ การแปรรป

เนอแพะเปนอาหารสาเรจรปในเมนตาง ๆ แตละเมนแพะควรกาหนดราคาทเหมาะสม แสดงจดยน

ทางการตลาดทผลผลตของวตถดบทเปนเนอเพอบรโภคทใกลเคยงกน กลยทธการกาหนดชองทางการ

จดจาหนายแพะจากฟารม ใหแกพอคาแพะเพอรวบรวมในทองถน ไปจาหนายตอในระดบอาเภอ

ระดบจงหวด หรออาจจะแปรรปจาหนายตามรานอาหารตาง ๆ อกทงกลยทธดานการสรางเครอขาย

เปนการสรางความรวมมอโดยใหทกคนตระหนกถงความพอเพยง บนทางสายกลางและความไม

ประมาท คานงถงความพอประมาณมเหตมผล จะสามารถสรางภมคมกนในตว ตลอดจนใชความร

90

ความรอบคอบ และความมคณธรรม มาประกอบการวางแผนการตดสนใจจะทาใหสามารถรวมกลม

กนเพอรวมมอกนเลยงแพะ สตลาดบนพนฐานของการแบงปนชวยเหลอซงกนและกนตามบทบาท

หนาทกาลงความสามารถ ในทสดสามารถทาใหกลมผเลยงแพะหรอเครอขายผเลยง ผแปรรป และผ

จดจาหนาย ตลอดหวงโซอปทานของแพะ เกดความพอเพยงในวถปฏบตอยางแทจรง เหลานลวน

เปนไปตามทฤษฎทางการตลาด (กณฑล เวชสาร, 2545; ไพฑรย นลเศรษฐ, 2550) ทกลาวไวถง

วธการทควรใชเพอใหบรรลวตถประสงคทางการตลาด ควรมการกาหนดขนตอน และจดมงหมาย

ทางการตลาด เลอกตลาดเปาหมายมการออกแบบสวนประสมทางการตลาด เพอตอบสนองความพง

พอใจของผบรโภคในตลาด ทงนควรเนนการวเคราะหโอกาสทางการตลาด และการออกแบบกลยทธ

ทางการตลาด สาหรบผลตภณฑแพะมโอกาสทางการตลาดคอนขางสง เนองจากภาครฐสงเสรมการ

บรโภคแพะและพฒนาระบบการตลาดสอตสาหกรรมอาหารฮาลาลอยางเปนรปธรรม (กรมสงเสรม

การเกษตร, 2557) อกทงคแขงขนในปจจบนยงมอยไมมาก ทาใหอปสงคความตองการผลตภณฑจาก

แพะมมากกวาอปทานของผลตภณฑแพะ ทาใหการออกแบบกลยทธทางการตลาด หรอกลยทธ

สวนผสมทางการตลาด สามารถกาหนดจดยนของราคาผลตภณฑแพะไดคอนขางสง มแนวโนมราคาด

ขนเรอย ๆ

4. ดานกลยทธทางการตลาด ผลตภณฑแพะนมเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ เนองจาก

ผลตภณฑนมแพะแปรรป มหลากหลายผลผลตในตลาด เชน นมแพะพรอมดมพาสเจอรไรซ

เครองสาอางในรปโลชน สบ ครมลางหนา โยเกรตนมแพะ และไอศกรม เปนตน จงมกลยทธทาง

การตลาดทแตกตางกน มทงกลยทธการสรางผลตภณฑพรอมดม โดยแปรรปเปนนมแพะพาสเจอรไรซ

บรรจขวดและถง วางจาหนายตามรานอาหารและหางสรรพสนคาในจงหวดสงขลา อยางไรกตาม

นานมดบในจงหวดสงขลามปรมาณนอยไมเพยงพอกบความตองการ จงมกลยทธการสรางเครอขาย

กบผเลยงแพะนม เพอรบซอนานมดบจากฟารมแพะนมของสมาชกในเครอขายและแปรรปใหม

ผลตภณฑหลากหลายรปแบบมากขน อกทงนากลยทธการสอสารเพอโฆษณาประชาสมพนธใหคน

รจกประโยชนของนมแพะมากขน ซงเปนไปตามผลการศกษาของ สรศกด คชภกด (2550) กลาววา

พนทภาคใตยงคงขาดแคลนแพะนมทมพนธด ทาใหไดผลตภณฑจากแพะนมนอย เชน นานมแพะยงม

ปรมาณทผลตไดแตละวนจานวนไมมาก ทง ๆ ทมชองทางขยายตวไดอกมาก และยงขาดการ

ประชาสมพนธใหผบรโภคเหนถงคณคาทางอาหารของนานมแพะ เพอจะไดหนมาดมนานมแพะกน

มากขน อกทงผบรโภคบางกลมยงมความรสกทไมดตอนานมแพะ จงควรมการปรบปรงเทคโนโลย

91

กระบวนการผลตทเปนฮาลาลและมคณภาพตามมาตรฐานสากล (Lebbie, 2004; Masika & Mafu,

2004; Boyazoglu, Hatziminaoglou & Morand-Fehr, 2005; เฉลมเกยรต แสนวเศษ, 2552,

หนา13; ไชยรตน สมฉน, 2549)

5. ดานแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวด

สงขลา เนองจากจงหวดสงขลามพนททาเลทเหมาะสม ผเลยงแพะมความรพอสมควร อกทงเจาหนาท

ของรฐ สถาบนการศกษาในจงหวดสงขลา องคกรภาคเอกชน กพรอมจะสนบสนน สงเสรมผเลยงแพะ

อกทงในพนทจงหวดสงขลา มชาวไทยมสลมทนยมบรโภคแพะมจานวนมาก อยางไรกตามในจงหวด

สงขลายงขาดพนธแพะทด ผเลยงยงขาดการวางแผนการเลยงและการตลาดแพะ นอกจากนนการ

แปรรปผลตภณฑแพะยงมนอย ผบรโภคยงไมเปนทรจกอยางกวางขวาง จงมสภาพคลายกนกบพนท

อน ๆ ในภาคใต (ภมรนทร โชคสทนสกล, ภกด แกวชะฎา และ วรศกด ทองขนดา, 2550; สมศกด

นวลสม และ คณต เจยวกก, 2552; สวรรณ ศรนาค และ วรกร มปาน, 2552) ทกลาวไววาในพนท

ภาคใตการเลยงแพะยงมปรมาณนอย อกทงยงขาดการจดการฟารมทด จงควรระมดระวงตงแตการ

คดพนธแพะมาเลยง การควบคมตนทนการผลตใหนอยลงกวาเดม เชน คาพนธแพะ และคาแรงงาน

เปนตน ควรใชวธเลยงแพะตวเมยเพอจะไดลกแพะมาเลยงใหโต และจดจาหนายในตลาดได

ผลตอบแทนมากขน

นอกจากนนแนวทางการพฒนาการผลตและการตลาดแพะของจงหวดสงขลา ควรใหความร

แกเกษตรกรใหมาก เพอสามารถเพมศกยภาพดานการผลตตอหนงหนวยพนทใหสงทสด ในสวน

กระบวนการจดการควรมการยกระดบฟารมแพะใหไดมาตรฐานเปนอาหารฮาลาลทสะอาด ปลอดภย

แกผบรโภค ตรงกบการศกษาของ Prabu & Selvakumar & Pandian & Kumar & Meganathan

(2011); Ketema (2007); Haghdoost & Shadparvar & Nasiri & Fayazi (2008); Kangalawe &

Christiansson & Ostberg (2008); Lahoti & Chole (2010) ในสวนแปรรปแพะเนอ ควรพฒนาโรง

เชอดแพะใหด แปรรปนมแพะกควรพฒนาใหมกระบวนการผลตทปลอดเชอ ปลอดภยแกผบรโภค

นอกจากนนควรพฒนาการเลยงแพะจากแบบครวเรอน ใหเปนการเลยงเชงพาณชยมากขน เพอ

รองรบการพฒนาอตสาหกรรมอาหารฮาลาลในพนท จงควรมการสรางเครอขายผเลยง ผแปรรป และ

การตลาด ใหสมพนธกนตลอดหวงโซอปทาน เพอสรางฐานขอมลทจะเชอมโยงผทเกยวของทกฝายทก

ระดบ ทงระดบจงหวด ภมภาค และระดบสากล เพอทาใหแพะเปนสตวเศรษฐกจอยางแทจรง

92

5.3 ขอเสนอแนะ จากผลการศกษาการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลคาทางเศรษฐกจของเกษตรกรผเลยง

แพะในจงหวดสงขลา ผวจยไดคนพบขอมลเกยวกบศกยภาพในปจจบนของการเลยงแพะเพอสรางมลคาเพมของเกษตรกรในจงหวดสงขลา การพฒนากลยทธทางการตลาดของผลตภณฑแพะเพอสรางมลคาเพมทางธรกจ รวมถงแนวทางการพฒนาการตลาดและศกยภาพการแขงขนของผเลยงแพะในจงหวดสงขลา จงนาไปสขอเสนอแนะในเชงนโยบายและเชงปฏบต ดงน

1. ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย 1.1 ควรมการพฒนาศกยภาพการเลยงแพะ โดยการวางแผนการผลตแพะ ทงระยะสน

ปานกลาง และระยะยาว เพอใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค ใหมผลผลตออกจาหนายตลอดทงป คานวณปรมาณการเลยงทเหมาะสม ภายใตศกยภาพของเกษตรกรแตละราย อกทงควรหาตนทนและผลตอบแทนทางการเงน เพอจะไดทราบรายไดสทธ ทผเลยงสามารถนามาใชจายจากการเลยงแพะ นอกจากนนควรสงเสรมการวจยเกยวกบการเลยงแพะ โดยแยกพจารณาเปนฟารมขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ การเลยงในเชงพาณชยและไมใชเชงพาณชย เพอไดขอมลทมการเปลยนแปลงตลอดในพนทจงหวดสงขลา

1.2 ควรวางแผนการตลาดแพะอยางครบวงจร สงเสรมใหมการประชาสมพนธ เพอเพมการบรโภคแพะเนอและนานมแพะ พรอมทงใหขอมลขาวสารถงคณคาทางอาหาร อกทงขยายชองทางในการจาหนายแพะเนอและนมแพะใหกวางขวางมากขน อาจจะมการจดจาหนายเนอแพะในตลาดสดใหมากขน เพอใหผบรโภคมทางเลอกและสามารถเขาถงไดงาย นอกจากนนควรสรางความเขมแขงของเครอขายเกษตรกรผเลยงแพะ ใหมการรวมกลมกนทงซอและขาย เพอใหสามารถตอรองทางดานราคาและชวยลดตนทนทางการตลาดทาใหรายไดเพมขน

1.3 ควรสงเสรมการทาวจยแพะในมมมองของทกภาคสวน ตงแตตนนา กลางนา และปลายนา ในการรวบรวมขอมลสารสนเทศเกยวกบแพะ โดยในสวนตนนาวจยดานการเลยงแพะใหมคณภาพระดบสากล ในสวนกลางนาควรวจยเกยวกบกระบวนการผลต ผลตภณฑจากแพะ ทงแพะเนอและแพะนม เนนการแปรรปใหหลากหลายรปแบบมากขน ในสวนปลายนา ควรวจยวถการตลาดของแพะเนอและแพะนม ถงเสนทางและขนตอนตาง ๆ ตงแตฟารมแพะสตลาดในระดบตาง ๆ ไดแก ตลาดระดบทองถน ระดบจงหวด ระดบภมภาค และระดบตางประเทศ อกทงวจยพฤตกรรมผบรโภคถงความตองการรปแบบของผลตภณฑแพะ เพอนาไปปรบปรงใหเหมาะสมตามตลาดตองการ

2. ขอเสนอแนะในเชงปฏบต 2.1 ควรศกษาเชงลกถงเกษตรกรผเลยงแพะในจงหวดสงขลาทประสบความสาเรจ ทงการ

เลยงและการตลาด เพอเปนแบบอยางใหแกผทสนใจเลยงแพะรายใหม ๆ

93

2.2 ควรศกษาแบบมสวนรวมกบหนวยงานภาครฐภาคเอกชนทเกยวของ รวมถงเกษตรกรผเลยงแพะ เพอรวมกนแลกเปลยนปญหา อปสรรค อกทงหาแนวทางพฒนาอาชพการเลยงแพะอยางยงยน

2.3 ควรหาเวทแกเกษตรกรในการจดพบปะระหวางเกษตรกรผเลยงรายเกาทมประสบการณเลยงแพะมากอน และผเลยงรายใหม หรอผสนใจทวไป มารวมหารอแลกเปลยนประสบการณทด ทงดานการคดเลอกพนธแพะ การเลยง การจดการ และการตลาด เพอเพมความมนใจ และเปนกาลงใจใหแกผเลยงแพะ อกทงการถายทอดความร ประสบการณ ภมปญญาทสะสมมาจากรนเกาสรนใหมจะยงคงอย ทาใหการเลยงแพะเปนอาชพททารายไดแกทกคนทสนใจและนาไปสความยงยน

2.4 ควรนากลยทธการพฒนาการตลาดและแนวทางพฒนาการตลาดแพะเนอและแพะนมจากผลการวจยไปประยกตใชกบเกษตรกรทเลยงแพะเนอและแพะนมในจงหวดสงขลา เชน กลยทธดานผลตภณฑทหลากหลาย กลยทธดานการกาหนดราคาทเหมาะสม กลยทธการกาหนดชองทางการจดจาหนาย และกลยทธดานการสรางเครอขาย เปนตน เพอทาใหเกษตรกรสามารถมรายไดเพมขนและยงทาใหเศรษฐกจชมชนดขน

บรรณานกรม

กรมปศสตว�. (2547). การเลยงแพะ. กรงเทพ ฯ : โรงพมพ�ชมนมสหกรณ�การเกษตรแห#งประเทศไทย จากด.

กรมปศสตว�. (2555). ยทธศาสตร�แพะ พ.ศ. 2555 – 2559. กรงเทพฯ: คณะกรรมการยทธศาสตร� แพะ-แกะ, กรมปศสตว�.

กรมปศสตว�. (2556). ยทธศาสตร�รายสตว�เวบไซต�ของกรมปศสตว�. สบค1น 13 พฤษภาคม 2556, จาก http://www.dld.go.th/planning.

กรมส#งเสรมการเกษตร. (2557). ข&อมลการเกษตรจงหวด. สบค1น 10 มกราคม 2557, จาก http://www.logisticsthailand.com.

กณฑล เวชสาร. (2545). การวจยการตลาด. พมพ�ครงท 3. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ�มหาวทยาลย. เกรยงศกด ปMทมเรขา, จตผกา ธนปMญญารชวงศ�, สมเกยรต สายธน และภวดล สาลเกษตร. (2539). อทธพลของโครงสร&างทางสงคมและสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมของเกษตรกร

ทมต3อการแพร3กระจายและการยอมรบวธปฏบตในการเลยงแพะ. สงขลา: คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร�.

คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ. (2551). การตลาดนานมแพะในภาคใต&. พทลง: คณะเทคโนโลยและการพฒนาชมชน มหาวทยาลยทกษณ. จนทนา บญศร และ วาณ ศลประสาทเอก. (2548). การศกษาสภาพการเลยงและวถการตลาดแพะเนอ ในจงหวดประจวบครขนธ�. ประจวบครขนธ�: สานกงานปศสตว�จงหวด. เฉลมเกยรต แสนวเศษ. (2552). ฟาร�มตวอย#างวงพญา-ท#าธง อ.รามน จ.ยะลา. หนงสอพมพ�เดลนวส�.

(7 พฤศจกายน 2552). ไชยรตน� ส1มฉน. (2549). ผลตเต1าฮวยนมแพะแปรรปอาหารเพอสขภาพ. หนงสอพมพ�ไทยรฐ.

(13 ตลาคม 2549). ไชยวรรณ วฒนจนทร� และ วนวศาข� งามผ#องใส. (2553). การศกษาต&นทนและผลตอบแทนจากการเลยง แพะพนเมองแบบประณตและแบบกงประณต. การประชมวชาการเกษตร ครงท 11.

คณะเกษตรศาสตร� มหาวทยาลยขอนแก#น. ซารนา สอแม. (2554). การเลยงแพะตามวถมสลม: แนวทางส#ความสาเรจ. สตว�เศรษฐกจ. 29 (656). (ปMกษ�แรก พฤษภาคม 2554), 53-58. ทพาภรณ� ทวกลวฒน�. (2551). ราคาและการตลาดภาคเกษตรกรรม. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณ�มหาวทยาลย. ธญญา สขย1อย. (2541). การวเคราะห�ระบบการตลาดแพะในจงหวดสงขลา ป< 2535. วทยานพนธ� มหาบณฑต คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร� วทยาเขตหาดใหญ#.

95

นงเยาว� จนราช. (2553). แนวทางดาเนนการด1านวสาหกจแพะนมในประเทศไทย. สตว�เศรษฐกจ. 27 (629). (ปMกษ�หลงมนาคม 2553), 70-73.

นมะนาเซ สามะอาล. (2544). การเลยงแพะในสวนยางพารา. ข3าวกองทนสงเคราะห�การทาสวนยาง. 38 (141). (กนยายน 2544), 44-45.

นรตต บาโรส. (2549). การจดการเลยงแพะนมในเขตท3งคร กรงเทพมหานครบร.วทยานพนธ�หลกสตร วทยาศาสตร�มหาบณฑต สาขาการจดการทรพยากรชวภาพ คณะทรพยากรชวภาพและ

เทคโนโนโลย. มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกล1าธนบร. บญชา สจจาพนธ�. (2552). แนวคดและรปการให&ความสาคญด&านการควบคมและป?องกนโรคสตว�

เพอจดทายทธศาสตร�ในพนทภาคใต&ตอนล3าง. เอกสารประกอบการบรรยายแนวทางการ จดทายทธศาสตร�ของด#านกกกนสตว�ภาคใต1ตอนล#าง ณ ศนย�ฝ^กอบรม ประจา สสอ.ท 9 เดอนเมษายน 2552.

บญชา สจจาพนธ�. (2557). สถานการณ�การผลต การบรโภค และการตลาดแพะในพนทภาคใต& ตอนล3าง. สบค1น 15 เมษายน 2557, จาก http://pvlo-sgk.dld.go.th/ ประยงค� เนตยารกษ�. (2550). เศรษฐศาสตร�การเกษตร. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร�. ปราโมทย� แก1ววงศ�ศร. (2554). ความเปaนไปได1ต#อการเลยงแพะแกะฮาลาลในระบบวนเกษตร.

สตว�เศรษฐกจ. 28 (655). (ปMกษ�หลง เมษายน 2554), 54-58. ปราโมทย� แพงคา. (2555). ศกยภาพในการเลยงแพะในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วารสารแก3นเกษตร. 40. (ฉบบพเศษ 2), 73-77. ปbลนธนา แปcนปลม. (2557). เอกสารประกอบการสอนการผลตสตว�หน3วยท 14 การตลาดสนค&า

ปศสตว�. นนทบร: สาขาวชาเกษตรศาสตร�และสหกรณ� มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. พรชย วงศ�วาสนา. (2552). การศกษาความเหมาะสมทางภมศาสตร�ทมต#อการเลยงแพะในประเทศไทย.

วารสารวจยรามคาแหง (วทยาศาสตร�และเทคโนโลย). 12 (2), 39-49. ไพฑรย� รอดวนจ. (2529). การตลาดสนค&าเกษตร. พมพ�ครงท 2. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ไพฑรย� นลเศรษฐ�. (2550). การตลาดสนค&าเกษตร.กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ภมรนทร� โชคสทนสกล และ กฤษณพร แพกล. (2550). ศกษาสภาพการเลยงแพะของเกษตรกร

ในจงหวดกระบ. วารสารสานกสขศาสตร�สตว�และสขอนามยท 8. 8 (1) (กรกฎาคม - สงหาคม 2550), 76 – 83.

มงคล เทพรตน�, มนต�ชย ดวงจนดา และสมเกยรต สายธน. (2553). กลยทธ�การปรบปรงพนธ�แพะของ ประเทศไทยเพอการผลตอย#างยงยน. แก3นเกษตร. 38: 395-408. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2534). เอกสารการสอนชดวชาตลาดสนค&าเกษตรกรรมกบเศรษฐกจ ของไทย. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2542). เศรษฐศาสตร�การเกษตร. ประมวลสาระชดวชา

หน#วยท 11 – 15, นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

96

ไมตร ธวธารณากร และ สวรรณ ศรนาค. (2551). ระดบความร1และการใช1เทคโนโลยการเลยงแพะของ เกษตรกรในจงหวดภเกต. วารสารสานกสขศาสตร�สตว�และสขอนามยท 8. 9 (1) (มถนายน - กนยายน 2551), 71 – 82.

ยงยทธ อนทชาต. (2548). กล#มผ1เลยงแพะบวทองแก1วฟาร�ม วถชวตสงคมแห#งการเรยนร1ในชนบทไทย. วารสารเพอการพฒนาชนบท ธกส. 5 (16). (กรกฏาคม – กนยายน 2548), 63-77.

รตนากร แสนทาพล. (2552). ดมนมแพะพาสเจอร�ไรซ�อย#างไรให1ได1ประโยชน�และปลอดภย. วารสารปศสตว�เกษตรศาสตร�. 36 (141). (กรกฏาคม - กนยายน 2552), 56-63.

ร#ง แก1วแดง. (2550). ความฝGนของครร3งคนเลยงแพะ. กรงเทพฯ: มลนธ สข-แก1ว แก1วแดง. ลกษณ� เพยซ1าย. (2548). การจดการฟาร�มแพะ. สกรสาส�น. 32 (126), 23-30. ลคน�วณณ� เมองทองอ#อน. (2552). การวเคราะห�ทางการเงนของการลงทนทาฟาร�มเลยงแพะนมในจงหวด นนทบร. วารสารเพอการพฒนาชนบท ธกส. 9 (32). (กรกฏาคม-กนยายน 2552), 32-40. วชรนทร� วากะมะนนท�. (2551). การยอมรบเทคโนโลยการเลยงแพะของเกษตรกรในจงหวดนนทบร.

วทยานพนธ�หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสงคมศาสตร�เพอการพฒนา มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

วนย ประลมพ�กาญจน�. (2540). อาหารและการให&อาหารแพะ. สงขลา: คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร� วทยาเขตหาดใหญ#.

วนย ประลมพ�กาญจน�. (2550). ปGญหาและการพฒนาการเลยงแพะในประเทศไทย. นครศรธรรมราช: สานกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยวลยลกษณ�.

วระยทธ เชอไทย. (2553). การพฒนาการบรหารเครอข3ายเชงพาณชย�ของผ&ประกอบการเลยงแพะ ในสามจงหวดภาคใต&. วทยานพนธ�หลกสตรศลปศาสตร�มหาบณฑต สาขาวชาเศรษฐศาสตร� การเมอง. มหาวทยาลยเชยงใหม#.

ศรชย ศรพงศ�พนธ�. (2535). รวมเรองแพะของ ดร.ศรชย โครงการวจยและพฒนาการเลยงแพะ ในภาคใต&ของประเทศไทย. สงขลา: ภาควชาสตวศาสตร� คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร� วทยาเขตหาดใหญ#.

ศนย�สารสนเทศ กรมปศสตว�. (2553). ระบบฐานข&อมลเกษตรกรผ&เลยงสตว�. สบค1น 18 พฤศจกายน 2553, จาก http://www.ict.dld.go.th/

สมเกยรต ศลสทธ. (2553). การจดการผลตเนอแพะคณภาพเพอการแปรรปเชงพาณชย�. สตว�เศรษฐกจ. 28 (638). (สงหาคม 2553), 45-48. สมเกยรต สายธน, พรศกด สทธโยธน, สรศกด คชภกด และ วาสนา รกษ�วงศ�. (2529). การตลาดแพะ

ในจงหวดชายแดนภาคใต1. สตวบาลสาร, 1: 75-79. สมศกด เภาทอง. (2551). การสารวจสภาพการเลยงแพะของเกษตรกรศนย�ศกษาการพฒนาห&วยทราย

อนเนองมาจากพระราชดาร จงหวดเพชรบร. รายงานผลงานวจยกองอาหารสตว� ประจาปi พ.ศ. 2551. กรมปศสตว� กระทรวงเกษตรและสหกรณ�.

97

สาธต เขาไข#แก1ว. (2552). ผลของพนธ�และระบบการเลยงทมต#อสมรรถภาพการเจรญเตบโตลกษณะซาก และผลตอบแทนทางเศรษฐกจในแพะเพศผ1. วารสารวทยาศาสตร�และเทคโนโลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. 29 (1). (มกราคม-มนาคม 2553), 32-43.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแห#งชาต. (2550). เอกสารแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแห3งชาตฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554). กรงเทพฯ: การพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแห#งชาต. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแห#งชาต. (2555). แผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแห3งชาตฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559). กรงเทพฯ: การพฒนาเศรษฐกจและสงคม แห#งชาต.

สานกงานปศสตว�เขต 9. (2556). ยทธศาสตร�แพะ-แกะ. สบค1น 20 กนยายน 2556, จาก http://region9.dld.go.th/

สานกงานมาตรฐานสนค1าเกษตรและอาหารแห#งชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ�. (2557). การปฏบต ทางการเกษตรทด สาหรบฟาร�มแพะนม. สบค1น 30 เมษายน 2557, จาก http://www.acfs.go.th.

สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ�. (2552). สถตการเกษตรของประเทศไทย ป< 2552. กรงเทพฯ: สหมตรพรนตง.

สานกวจยเศรษฐกจการเกษตร. (2557). การศกษาการตลาดแพะเนอ. กรงเทพฯ: กระทรวงเกษตร และสหกรณ�.

สรรตน� เกยรตปฐมชย. (2554). เอกสารประกอบคาสอนวชาการจดการธรกจฟาร�ม. สงขลา: คณะเศรษฐศาสตร� มหาวทยาลยสงขลานครนทร� วทยาเขตหาดใหญ#.

สรศกด คชภกด. (2550). สารพนปMญหาแพะกบ ดร. สรศกด. แพะเศรษฐกจ. 1 (7). (15 มนาคม – 14 เมษายน 2550), 77-78.

เสร พงค�พศ. (2546). ฐานคดจากแผนแม3บทส3วสาหกจชมชน. กรงเทพฯ: ภมปMญญาไทย. โสภณ ทองปาน. (2540). นโยบายเกษตรอเมรกา. กรงเทพฯ: คณะเศรษฐศาสตร� มหาวทยาลยเกษตรศาสตร�. โสภณ ทองปาน. (2530). การตลาดสนค&าเกษตรกรรมเบองต&น. กรงเทพฯ: คณะเศรษฐศาสตร�

และบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร�. โอภาวด เขมทอง. (2539). นโยบายและมาตรการทเกยวข&องกบการตลาดสนค&าเกษตร. ในเอกสาร

การสอนชดวชาการจดการการตลาดสนค1าเกษตร หน#วยท 8-15. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

98

Ahmadu, B. & Lovelace, C. E. A. (2002). Production Characteristics of Local Zambian Goats under Semi-Arid Conditions. Small Ruminant Research. 45 (2002), 179-183.

Ates, H. C. & Ceylan, M. (2010). Effects of Socio-Economic Factors on the Consumption of Milk, Yoghurt and Cheese Insights from Turkey. British Food Journal. 112 (3), 234-250.

Boe, K. E., Ehrlenbruch, R. & Andersen, I. L. (2012). Outside Enclosure and Additional Enrichment for Dairy Goats a Preliminary Study. Veterinaria Scandinavica. 54, 68.

Boyazoglu, J., Hatziminaoglou, I. & Morand-Fehr, P. (2005). The Role of the Goat in Society: Past, Present and Perspectives for the Future. Small Ruminant Research. 60 (2005), 13-23.

Budisatria, I. G. S., Udo, H. M .J., Eilers, C. H., Baliarti, E. & Zijpp, A. J. (2010). Preferences for Sheep or Goats in Indonesia. Small Ruminant Research. 88 (2010), 16-22.

Casavant, K. L., Infanger, C. L. & Bridges, D. E. (1999). Agricultural Economics and Management. Australia: Prentice Hall. Castel, J. M., Ruiz, F. A., Mena, Y. & Sanchez-Rodriguez, M. (2010). Present Situation and

Future Perspectives for Goat Production Systems in Spain. Small Ruminant Research. 89 (2010), 207-210.

Cramer, G. L., Jensen C. W. & Southgate D. D. (1997). Agricultural Economics and Agribusiness. 7th ed. Hong Kong: John Wiley & Sons, Inc.

Cringoli, G., Veneziano, V., Rinaldi, L., Sauve, C., Rubino, R., Fedele, V. & Cabaret, J. (2007). Resistance of Trichostrongyles to Benzimidazoles in Italy: a First Report in a Goat Farm with Multiple and Repeated Introductions. Parasitol Res. 101: 577-581.

Desai, B. K., Rao, S., Biradar, S. A., Prahlad, U., Shashikumar, M. & Santhosh, J. (2013). Development of Profitable Integrated Farming Systems for Small and Marginal Farmers of Hyderabad Karnataka Region under Irrigated Condition. International Journal of Agriculture, Environment & Biotechnology. 6 (4), 617-622.

Dubeuf, J. P. (2005). Structural, Market and Organisational Conditions for Developing Goat Dairy Productions Systems. Small Ruminant Research. 60 (2005), 67-74.

99

Haan, N. D. (2001). Of Goats and Groups: A Study on Social Capital in Development Projects. Agriculture and Human Values. 18, 71-84. Haghdoost, A. & Shadparvar, A.A. & Nasiri, M.T.B.N. &Fayazi, J. (2008). Estimates of

Economic Values for Traits of Arabic Sheep in village System. Small Ruminant Research. 80 (2008), 91-94.

Henry, X. S. & Nagchaudhuri, A. (2013). Using Variable Rate Seeding and Remote Sensing Technology. International Journal of Applied Agricultural Research. 8 (2),

187-200. Kangalawe, R. Y. M., Christiansson, C. & Ostberg, W. (2008). Changing Land-Use Patterns

and Farming Strategies in the Degraded Environment of the Irangi Hills, Central Tanzania. Agriculture, Ecosystems and Environment. 125, 33-47.

Kavitha, V., Jiji, R. S. & Rajkamal, P. J. (2011). Perception of Effectiveness of Group Functioning by the Members of Women Self-Help Groups in Goat Farming. Veterinary World. 4 (11), 507-510.

Ketema, T. K. (2007). Production and Marketing Systems of Sheep and Goats in Alaba, Southern Ethiopia. Master Thesis in Animal Sciences. Hawassa University, Ethiopia.

Kohls, R. L. & Uhl, J. N. (1998). Marketing of Agricultural Products. New York: Macmillan Publishing Company.

Kotler, P. (2003). Marketing Management. 11th edition. Singapore: Prentice-Hall. Lahoti, S. R. & Chole, R. R. (2010). Adoption of Feeding Practices by Goat Keepers.

Indian Journal Animal Research. 44 (1), 52-54. Lebbie, S.H.B. (2004). Goats under Household Conditions. Small Ruminant Research.

51 (2004), 131-136. Mahanjana, A. M. & Cronje, P. B. (2000). Factors Affecting Goat Production in a Communal

Farming System in the Eastern Cape Region of South Africa. South African Journal of Animal Science. 30 (2).

Masika, P. J. & Mafu, J. V. (2004). Technical Note Aspects of Goat Farming in the Communal Farming Systems of the Central Eastern Cape, South Africa. Small Ruminant Research. 52, 161-164.

Nandi, D., Roy, S., Bera, S., Kesh, S. S. & Samanta, A. K. (2011). The Rearing System of Black Bengal Goat and their Farmers in West Bengal, India. Veterinary World. 4 (6), 254-257.

100

Narmatha, N., Sakthivel, K. M., Uma, V. & Akila, N. (2013). Adoption and Constraints in Improved Goat Rearing Practices. Indian Journal Animal Research. 47 (6),

547-550. Peacock, C. & Sherman, D. M. (2010). Sustainable Goat Production- some Global

Perspectives. Small Ruminant Research. 89 (2010), 70-80. Penson, J. B., Capps, O. & Rosson P. (2002). Introduction to Agricultural Economics.

3rd ed., Pearson Education, Inc. Prabu, M., Selvakumar, K. N., Pandian, A. S. S., Kumar, G. S. & Meganathan, N. (2011).

Profitability Analysis of Goat Farming in Tamil Nadu. Indian Journal Animal Research. 45 (1), 32-37.

Pralomkarn, W., Supakorn, C., & Boonsanit, D. (2012). Knowledge in Goats in Thailand. Walailak Journal Science & Technology. 9 (2), 93-105.

Ramilan, T., Scrimgeour, F. & Marsh, D. (2011). Analysis of Environmental and Economic Efficiency Using a Farm Population Micro-Simulation Model. Mathematics and Computers in Simulation. 81, 1344-1352.

Rhodes, V. J. (1983). The Agricultural Marketing System. 2nd edition. Australia: John Wiley & Sons.

Roets, M. & Kirsten, J. F. (2005). Commercialisation of Goat Production in South Africa. Small Ruminant Research. 60 (2005), 187-196.

Saithanoo, S., Kochapakdee, S. & Pralomkarn, W. (1992). Productivity of Goats under Village Environments in Southern Thailand: A Preliminary Report. Proceedings of the 6th AAAP Animal Science Congress. Bangkok.

Schrimper, R. (2001). Economics of Agricultural Markets. Singapore: Prentice-Hall Inc. Sossidou, E., Ligda, C., Mastranestasis, I., Tsiokos, D. & Samartzi, F. (2013). Sheep and Goat

Farming in Greece: Implications and Challenges for the Sustainable Development of less Favoured Areas. Scientific Papers: Animal Science and Biotechnologies. 46 (2).

Tabbaa, M. J. & Al-Atiyat, R. (2009). Breeding Objectives, Selection Criteria and Factors Influencing them for Goat Breeds in Jordan. Small Ruminant Research. 84, 8-15. Tomek W. G. & Robinson. K. L. (1972). Agricultural Product Prices. New York:

Cornell University Press.

101

Vries, J. D. (2008). Goats for the Poor: Some Keys to Successful Promotion of Goat Production among the Poor. Small Ruminant Research. 77 (2008), 221-224.

Webber, A. D. (2010). Assessing the Impact of Domestic Goat Damage upon Maize Yield in a Ugandan Subsistence Farming Context. International Journal of Pest Management. 56 (1), 9-14.

Yasmin, F., Miyan, M. A. H. & Chowdhury, S. M. Z. H. (2013). Pricing: A Management Technology for Goat Meat Market in Bangladesh Using Simultaneous Equation

Model. International Journal of Bio-resource and Stress Management. 4 (3), 435-443.

รหสโครงการ 2554A15652001

รายงานวจยฉบบสมบรณ�

เรองการพฒนาการตลาดแพะเพอเพมมลค�าทางเศรษฐกจของเกษตรกรผ&เลยงแพะในจงหวดสงขลา

ดร.ชตา แก&วละเอยด หวหน&าโครงการ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสงขลา

สนบสนนโดย สานกบรหารโครงการวจยในอดมศกษา และพฒนามหาวทยาลยวจยแห�งชาต สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา