คมอการใชโปรแกรม Quantum GIS

สทธนนท ทองใบ

ตลาคม 2552

Version 1.3.0 Mimas

สารบญ หนา

1. บทน าโปรแกรม Quantum GIS เบองตน 1.1 Quantum GIS คออะไร 1.2 ววฒนาการของโปรแกรม 1.3 หนาตางของโปรแกรม

2. การตดตงโปรแกรม

2.1 คณสมบตของเครองคอมพวเตอร 2.2 ขนตอนการตดตงโปรแกรม

3. เมนและไอคอนการท างานของโปรแกรม 3.1 เมนการท างาน (Menu bar) 3.2 ไอคอนหรอปมค าสง (Tools Bar) 3.3 การก าหนดระบบพกด (Coordinate System) และพนหลกฐานอางอง (Datum)

4. การใชงานโปรแกรม 4.1 ความสามารถในการรองรบรปแบบขอมล (Working Spatial Data format)

4.2 การสรางขอมลใหม (New Vector Layer) 4.3 การปรบแกขอมล (Edit Data) 4.4 การค านวณหาระยะทางและพนท (Measure length and areas) 4.5 การเชอมโยงขอมลผานระบบเครอขายตามมาตรฐานสากล OGC

4.6 การน าเขาขอมลจากเครองรบสญญาณดาวเทยม GPS 4.7 เครองมอวเคราะหขอมล Vector (Spatial Analysis) 4.8 เครองมอจดการขอมล Raster (Image Processing)

5. การก าหนดคณลกษณะตางๆของชนขอมล (Layer Property)

6. การพมพรายงานขอมลแผนท (Print Layout)

7. เอกสารอางอง

1 1 1 4

5 5 5

7 7 8 9

10 10 10 12 15 16 24 27 28

28

30

33

1

1. บทน าโปรแกรม Quantum GIS เบองตน 1.1 Quantum GIS คออะไร

Quantum GIS หรอ QGIS เปนโปรแกรม Desktop GIS ประเภทหนงทมประสทธภาพในการน ามาใชจดการขอมลปรภม จดอยในกลมซอฟตแวรรหสเปด (Free and Open Source Software: FOSS) ทใชงานงาย ลกษณะการใชงานเปนแบบ Graphic User Interface ซงสะดวกตอการใชงาน ไมวาจะเปนการเรยกใชขอมลภาพ ขอมลตาราง การแสดงผลตาราง การแสดงผลกราฟ ตลอดจนสามารถสบคนขอมล วเคราะหขอมลและน าเสนอขอมลไดในรปแบบแผนท สามารถเรยกใชขอมลเวกเตอร แรสเตอร ในรปแบบทเปนมาตรฐานแพรหลาย เชน Shapefile และ GeoTIFF QGIS สามารถแกไข Shape File format ไดซงเปนทตองการมากในเวลาน QGIS พฒนาบนพนฐานของ Qt ทเปนไลบรารส าหรบ Graphical User Interface (GUI) ทใชงานไดทง UNIX, Window และ Mac การพฒนาใชภาษา C++ เปนหลกนอกจากนน QGIS ยงเชอมตอกบ Geospatial RDBMS เชน PostGIS/PostgreSQL สามารถอานและเขยนฟเจอรทจดเกบใน PostGIS ไดโดยตรง สามารถเชอมตอกบ GRASS ไดท าใหสามารถเรยกดขอมลทจดเกบใน GRASS โดยตรง และสามารถเรยกใชฟงกชนตางๆของ GRASS ได สนบสนนการวเคราะหเชงพนท (Spatial Analysis) ในเบองตน และการแสดงผลขอมลเชงต าแหนงในรปแบบของแผนท การสรางและการแกไขขอมลเชงต าแหนง (Spatial Data) และขอมลตาราง (Attribute Data) สามารถจดการขอมลไดงายโดยใชเครองมอตาม GUI ทก าหนด

1.2 ววฒนาการของโปรแกรม โปรแกรม Quantum GIS หรอทเรยกกนโดยทวไปวา Qgis เปนโปรแกรมทไดรบการพฒนาขนโดย

กลมนกพฒนาซอฟตแวร จากประเทศเยอรมน ในป ค.ศ. 2002 ประมาณเวอรชน 0.0.1-alpha และไดมพฒนาการเรอยมาจนถง ปจจบน ป ค.ศ. 2009 ไดออกเวอรชนลาสดมา คอ Quantum GIS 1.3.0 Mimas (Platform: Windows - Standalone) ซงเปน เวอรชน ทไดรบการปรบปรงทงในเรองของ bug ในตวของโปรแกรมท าใหการท างานของระบบมประสทธภาพมากยงขน ทงในสวนการแกไขขอมลเชงพนท (Edit, Insert, Delete Data) มการเพมเตมในสวนของปมการท างานทชวยในเรองของการแสดงผล รวมไปถงการพฒนาการท างานในสวนของขอมลราสเตอร (Raster Data) ทเพมฟงกชนในการประมวลผลขอมลภาพไดหลากหลาย สอดคลองกบการท างานของ Gdal library, Ogr library ในรปแบบ X/MIT style ภายใต Open Source license

และทส าคญโปรแกรม Quantum GIS ไดถกพฒนาใหรองรบการท างานรวมกบขอมลในรปแบบทแตกตางกนตามมาตรฐานสากล Open Geospatial Consortium (OGC) รวมไปถงในเรองของการแสดงผลทงในสวนของขอมล GDAL Raster Formats และ OGR Vector Formats

2

ตารางท 1 แสดงรปแบบการพฒนาโปรแกรมในเวอรชนตางๆ Version Code Name Release date Significant changes

0.0.1-alpha - July 2002 -มระบบการจดการขอมลแผนท สามารถน าเขาและแสดงผลขอมลจากฐานขอมลปรภม PostgreSQL และ PostGIS

0.0.3-alpha - August 2002 -รองรบรปแบบขอมล Shape file และรปแบบขอมลเวกเตอรอนๆ

0.0.6 - November

2002

-เพมประสทธภาพในการเชอมตอฐานขอมล ปรภม PostGIS รวมไปถงฟงกชนการจดการ ขอมลอรรถาธบาย (Attribute Data)

0.1 Moroz February

2004 -รองรบรปแบบขอมลราสเตอรตาม GDAL Raster Formats

0.8 - January 2007 -ปรบปรงรปแบบเขาถงขอมลตามมาตรฐาน สากล (OGC) แบบ Web Map Service (WMS) และ Web Feature Service (WFS)

0.9.1 Ganymede January 2008

-เพมเตมค าสงในการท างานรวมกบ ระบบ GRASS tools และปรบปรงฟงกชนการท างานเกยวกบ Plugin Installer ภายในโปรแกรม Quantum GIS (PyQGIS repository)

1.0.0 - - -ปรบปรง Qt4 Python Program และลบ Qt3Support

1.1.0 daphnis October 2009

-เพมความสามารถในการแกไขขอมลเชงพนท (Edit, Insert, Delete, Geoprocessing, View Data) -การเขาถงฐานขอมล SQLite -การเชอมโยงขอมลตาราง (Attribute Data) -รองรบรปแบบขอมลเวกเตอรตาม OGR Vector Formats

1.3.0 Mimas October 2009

-ปรบปรงสวนการตงคาในโปรแกรม (Setting) โดยเพม Identifiable Layer ใน Project Properties -เพม Tabs ToolBar management ใน View -เพม Diagram Tab ใน Layer Properties

3

รปท 1 โปรแกรม Quantum GIS ในเวอรชนตางๆ

รปท 2 หนาจอการท างานของโปรแกรม Quantum GIS 1.3.0 ‘Mimas’

รปท 3 แสดงโครงสรางสถาปตยกรรมระบบภายในโปรแกรม Quantum GIS 1.3.0 ‘Mimas’

การพฒนาซอฟตแวร Quantum GIS

4

1.3 หนาตางของโปรแกรม (Graphical User Interface)

GUI ประกอบดวย Menu Bar, Tools Bar, Legend, Overview, Map Display, Map Coordinate, Map Scale และ Project Properties ซงทกรายการนสามารถเคลอนยาย เปลยนขนาดตามความเหมาะสมตอการใชงานเพออ านวยความสะดวกของผใช

รปท 4 แสดงรปรางหนาตาของโปรแกรม Quantum GIS

รปท 5 แสดงเมนการท างานหลก

ปมเมนการท างานบนโปรแกรมสามารถแบงออกไดเปน 5 สวนหลก เพอใหมองเหนภาพรวมของหนาจอการท างานประกอบดวย

- การสราง New Project และบนทก Project

- การเพมชนขอมลในรปแบบตางๆ ตามมาตรฐานสากล (Vector, Raster, PostgreSQL DB, SQLite

DB, WMS, WFS GPS Data)

- การสรางปรบปรงแกไขขอมล (Edit Data)

- เครองมอชวยในการแสดงผล (Display Map)

- เครองมอชวยในการค านวณเรขาคณต (Measure length and areas)

Menu Bar

Overview

Legend Map Display

Project Properties

Tools Bar

Map Coordinate at mouse cursor position

Current Map Scale

5

2. การตดตงโปรแกรม

2.1 คณสมบตของเครองคอมพวเตอร โปรแกรม Quantum GIS สามารถท างานบนระบบปฏบตการ (operating system) หรอ โอเอส (OS)

ไดทง Linux, Unix, Mac OSX และ Microsoft Windows

2.2 ขนตอนการตดตงโปรแกรม 1. ท าการ Download โปรแกรม Quantum GIS จาก URL http://qgis.org/ โดยผใชสามารถเลอกเวอร

ชนของโปรแกรมไดตามตองการ

รปท 6 แสดงเวบไซตในการดาวนโหลดโปรแกรม

2. Double click ไฟล *.exe ทท าการดาวนโหลดมา เพอท าการตดตงโปรแกรม ซงลกษณะขนตอนการตดตงนนไมยงยากซบซอน คอสามารถกดปม Next เพอตดตงไดตามปกตคลายกบการตดตงซอฟตแวรฟรทวๆไป

>>โปรแกรมท าการตรวจสอบและโหลด โปรแกรมเพอเตรยมการตดตง >>กดปม Next เพอด าเนนการขนตอไป

1

2

6

>>อานเงอนไขยอมรบการตดตงโปรแกรม แลวกดปม Next เพอด าเนนการขนตอไป >>เลอกพนทในการตดตงโปรแกรมโดยกด

ปม Browser… >>กดปม Next เพอด าเนนการขนตอไป

>>เลอก Data set ทตองการจะตดตงไปพรอม กบโปรแกรม โดยจะเลอกหรอไมเลอกกได >>กดปม Next เพอด าเนนการขนตอไป

>>รอการตดตงโปรแกรม >>เสรจสนการตดตงโปรแกรม

3

4

5

6

7

7

3. ทดลองรนโปรแกรม Quantum GIS โดยเขาไปท Start -> Program -> Quantum GIS

รปท 7 แสดงการเรยกใชงานโปรแกรม Quantum GIS

3. เมนและไอคอนการท างานของโปรแกรม

3.1 เมนการท างานหลก (Menu bar)

รปท 8 แสดงเมนและไอคอนการท างานของโปรแกรม

Menu bar Description

8

3.2 ไอคอนหรอปมค าสง (Tools Bar)

เพอใหเกดความสะดวกและงายตอการท างานโปรแกรมจงสรางไอคอนหรอปมเครองมอทใชใน

การจดการขอมลแผนท ซงสามารถใชเมาสคลกไปทปมเครองมอทตองการ โปรแกรมจะตอบสนองค าสง

โดยจะขน Popup ใหมหรอด าเนนการในค าสงนนทนท

รปท 9 แสดงไอคอนหรอปมค าสง

ในการสบคนขอมลอรรถาธบายบนแผนทนนสามารถท าไดโดยการกดปม จากนนให

น าเมาสไปคลกทขอมลแผนททตองการทราบขอมล โปรแกรมจะท าการสบคนและแสดงผลบนหนาตาง

ของ Identify Results

รปท 10 แสดงการสบคนขอมลอรรถาธบายบนแผนท

สราง New Project เพมชนขอมลปรภมในรปแบบตางๆ

เปด Project ทบนทกไว ปมเครองมอในการแสดงผล

ปมเครองมอทใชในการจดการขอมล Vector

เครองมอในการค านวณ

9

3.3 การก าหนดระบบพกด (Coordinate System) และพนหลกฐานอางอง (Datum)

ในการท างานจดการขอมลแผนท สงทจ าเปนอยางหนงคอ การก าหนด ระบบพกด (Coordinate

System) และพนหลกฐานอางอง (Datum) ทใชในการด าเนนงาน ในกรณทขอมลไมมการก าหนด Projection

มาใหนน (*.prj) ผใชจะตองระบดวยตนเองเพอใหโปรแกรมแสดงขอมลแผนทแสดงต าแหนงทถกตอง โดย

สามารถก าหนดไดในสวนของ Projection Properties (โดยเขาไปท Menu Bar >> Setting >> Projection

Properties หรอใชปมค าสง ซงมอยดวยกน 2 ระบบหลก คอ Geographic Coordinate System

และ Projected Coordinate System โดยทการก าหนด Projection มผลตอการค านวณเรขาคณต (Geometry)

การก าหนด ‚Map on the fly‛ หรอก าหนด Coordinate Reference System (CRS) Transformation

รปท 11 แสดง CRS Transformation

การก าหนดระบบพกดใหกบขอมล (Define Projection) เพอใหโปรแกรมน าไปแสดงผลไดอยาง

ถกตอง ท าไดโดยการคลกขวาทชนขอมลทจะก าหนดแลวเลอกทชอง Properties

รปท 12 แสดงการก าหนดระบบพกดใหกบขอมล (Define Projection)

Status CRS CRS >> “On”

CRS >> “Off”

2

1

3

4 5

10

4. การใชงานโปรแกรม 4.1 ความสามารถในการรองรบรปแบบขอมล (Working Spatial Data format)

รปแบบขอมลภมสารสนเทศทอางองตามมาตรฐานสากล OGC ไดแก GDAL Raster Formats และ OGR Vector Formats

รปแบบขอมล GDAL Raster Formats อางองตาม http://www.gdal.org/formats_list.html

รปแบบขอมล OGR Vector Formats ไดแก "ESRI Shapefile", "MapInfo File", "TIGER", "S57", "DGN", "Memory", "BNA", "CSV", "GML", "GPX", "KML", "GeoJSON", "Interlis 1" , "Interlis 2" , "GMT", "SQLite", "ODBC", "PostgreSQL", "MySQL", "Geoconcept", "GeoRSS" เปนตน

4.2 การสรางขอมลใหม (New Vector Layer) กดปม บนเครองมอ Toolbars เพอสรางชนขอมลใหมในรปแบบของ Vector

(Point, Line, Polygon) หรอสามารถเขาไปก าหนดไดท Menu bar >> Layer >> New Vector Layer

รปท 13 แสดงขนตอนการก าหนดคณลกษณะของขอมล

Data Type Column Name

Column Width

Delete Column Insert Column

กดปม OK เมอเสรจสนการท างาน

11

เมอก าหนด Geometry Type, Column Name ตางๆเสรจแลวโปรแกรมจะใหผใชก าหนดชอ Layers โดยเปนการบนทกขอมล (Save As) ดงกลาวไวในพนทคอมพวเตอรทก าหนด (Set directory path)

รปท 14 แสดงการบนทกขอมล Shape file

เมอเสรจสนการบนทกขอมลแลว ผใชสามารถสรางขอมลชดใหมทมคณลกษณะตามทไดก าหนดไวในขนตน กระบวนการเรมแรกของการสรางขอมลหรอปรบแกขอมล คอ การเปดฟงกชน Start Editing โดยใชการกดปม Toggle Editing เรมตนการท างาน Digitize ขอมล

รปท 15 แสดงการบนทกขอมลอรรถาธบาย (Enter Attribute Value)

เมอท าการ Digitize ขอมลทละ feature แลวโปรแกรมจะใหก าหนดคาตางๆ หรอขอมลอรรถาธบายใน feature นนทนท แลวกดปม ok เปนการเสรจสนขนตอนการสรางขอมล หลงจากนนสามารถท าการ Digitize ขอมลตอไปไดจนจบการสรางขอมล ใหกดปม เพอหยดและบนทกขอมลทท าการสรางไว (Stop Editing)

My_Shapefile.shp

จ านวน Column ในชน

ขอมลทก าหนดซงอาจ

ทมากกวา 1 ชอง

12

รปท 16 แสดงการยนยนเพอบนทกการท างาน

4.3 การปรบแกขอมล (Edit Data) เปนกระบวนการขอมลทงในสวนของ Spatial Data และ Attribute Data สามารถด าเนนการไดโดย

เปดชนขอมลทตองการแกไข จากนนโดยเรมตนจากการกดปม เพอเรมตนการท างานแกไขขอมล

รปท 17 แสดง Open an OGR Supported Vector Layer

กดปม บนเครองมอ Toolbars เพอเลอกชนขอมลทตองการมาแสดงผลบน Map Display ซงชอของชนขอมลทตองการจะปรากฏในชอง File Name จากนนกดปม Open เพอยนยนการเลอกขอมลทตองการน าเขา

รปท 18 แสดงผลการเปดชนขอมลขอบเขตการปกครอง

รปแบบขอมลทโปรแกรม Quantum GIS รองรบ

Check Box เครองหมายกากบาท

13

การก าหนดใหชนขอมลแสดงผลสามารถท าไดโดยการคลกบน Check Box ขางหนาของแตละ Layer และสามารถคลกอกครงเพอปดการแสดงผลของชนขอมลนน ๆ

หลงจากนนเลอกรปแบบการจดการขอมล Vector ซงจะสอดคลองกบประเภทขอมลทก าหนดไวใน New Vector Layer

โดยในเวอรชน 1.3.0 นมการเพมเครองมอเพอใชในการแกไขขอมลเวกเตอรขนมา

ค าอธบายเครองมอทใชในการปรบแกขอมลปรภม

เปนปมทใชเมอเรมแกไขและสนสดการแกไขขอมล เปนปมสรางขอมลประเภทจด (Point) เปนปมสรางขอมลประเภทเสน (Line) เปนปมสรางขอมลประเภทพนทรปปด (Polygon) เปนปมสรางขอมลประเภทพนทรปปดแบบกรวง (Ring) เปนปมสรางขอมลประเภทพนทรปปดแบบ (Multi Polygon) เปนปมเครองมอทใชในการตดหรอแบงขอมลเสน เปนปมเครองมอทใชในการเคลอนยาย Feature ทตองการ เปนปมเครองมอทใชในการเคลอนยาย Node ทตองการ

เปนปมเครองมอทใชในการเพม Node เปนปมเครองมอทใชในการลบ Node

Undo and Redo

Undo and Redo

Delete Ring and Delete Part Reshape Feature

Merge Selected Feature

Node Tools

14

เปนปมเครองมอทใชในการลบขอมล feature ทท าการเลอกไว (Selection) เปนปมเครองมอทใชในการตดขอมล feature เปนปมเครองมอทใชในการคดลอกขอมล feature เปนปมเครองมอทใชในการวางขอมล feature

เปนปมเครองมอทใชในการดการแสดงผลขอมลยอนหลง เปนปมเครองมอทใชในการดการแสดงผลขอมลถดไป

เปนปมเครองมอทใชในการรวมขอมล feature ทท าการเลอกไว

เครองมอทชวยสนบสนนการน าเขาขอมลปรภมโดยการ Digitizing สามารถใชการ Snap เพอใชการปรบแกขอมลไดอยางสะดวกและงายยงขน โดยเขาไปท Menu bar >> Setting >> Option >> Digitizing >> Snapping >> ก าหนดระยะ Tolerance ในการ Snap

รปท 19 แสดงการก าหนดระยะ Tolerance เพอใชในการ Snap

ท าการทดสอบการน าเขาขอมลปรภมโดยการ Digitizing เพอบนทกขอมลลงสระบบฐานขอมล เรม

จากท าการเปด Toggle editing แลวใชเครองมอ Capture Line เพอใชในการ Digitize ขอมลสายทาง เมอ

เสรจสนการ Digitize แลวคลกขวา จากนนกรอกขอมลอรรถาธบาย (Attribute Data) ในหนาตาง Enter

Attribute Value

ระยะ Tolerance ม

หนวยตาม Map Unit

15

รปท 20 แสดงการน าเขาขอมลปรภมโดยการ Digitizing

รปท 21 แสดงหนาตางของ Enter Attribute Value

4.4 การค านวณหาระยะทางและพนท (Measure length and areas)

ในการค านวณระยะทางหรอพนทนนสวนใหญมกใชหนวยในระบบเมตรก มหนวยเปน เซนตเมตร

,เมตร หรอ กโลเมตร (’units=m’) ในการค านวณขอมลแผนทในระบบพกด ฉาก คอ +proj=utm+zone=47

+ellps=WGS84+datum=WGS84+units=m+no_defs ซงในบางครงขอมลแผนททน ามาใชนนอยในระบบพกดภมศาสตร คอ +proj=longlat+ellps=WGS84+datum=WGS84+no_defs มหนวยเปนองศาหรอเรเดยน

(’units=degrees’) ท าใหผลการค านวณไมตรงกบความตองการ สามารถแกไขไดโดยขนตอนแรกก าหนด

16

ระบบพกดใหกบขอมลกอน (Define Projection) แลวใช ‘Enable on the fly’ (CRS Transformation) โดยให

แสดงผลในระบบพกดฉาก (+proj=utm+zone=47 +ellps=WGS84+datum=WGS84+units=m+no_defs)

รปท 22 แสดงการก าหนด Projection Properties

หลงจากก าหนด Projection Properties แลวท าการตรวจสอบ คาพกด และมาตราสวนวาถกตองหรอไม เมอท าการตงคาดงกลาวเรยบรอยแลวกสามารถค านวณระยะทางและพนทไดอยางถกตองและมหนวยวดตามตองการ โดยกดปม และ

รปท 23 แสดงเครองมอในการค านวณระยะทางและพนท

4.5 การเชอมโยงขอมลผานระบบเครอขายตามมาตรฐานสากล OGC ระบบการแลกเปลยนขอมลภมสารสนเทศตามมาตรฐานสากล OGC มขอก าหนดหรอเงอนไขท

ไดรบการยอมรบกวา 313 ประเทศ (พ.ศ. 2549) และเปนทนยมในการใชงาน ไดแก SQL for Simple Feature (SF/SQL), Web Map Service (WMS), Web Feature Service (WFS) และมาตรฐานอนๆ โดยสามารถเรยกดขอมลภมสารสนเทศตามมาตรฐานดงกลาวผาน Desktop GIS, Web Browser หรอ Open APIs เปนตน

Distance Area

17

โปรแกรม Quantum GIS เปน Desktop GIS หนงทสามารถเรยกดขอมลภมสารสนเทศตามขอมลก าหนดของมาตรฐาน OGC โดยมฟงกชนในการเขาถงขอมล การเชอมตอกบเครองแมขาย (Server Computer) ทมการตดตงแผนทแมขาย Map Server หรอ Geo Server การแสดงผลขอมล และการปรบปรงขอมลภายในระบบฐานขอมลปรภม (Spatial Database System) ไมวาจะเปน PostgreSQL and PostGIS หรอ SQLite DB ผานโปรแกรม Quantum GIS

การเชอมตอระบบฐานขอมล PostgreSQL and PostGIS - ตดตงฐานขอมล PostgreSQL and PostGIS ทเครองแมขายและน าเขาขอมลแผนทในรปแบบของตารางลงในฐานขอมล โดยตารางขอมลนนจะตองก าหนด unique constraint key หรอ primary key มประเภทขอมลเปน int4 (integer of size 4 bytes) เพอใหโปรแกรมมองเหนชนขอมลและขอมลเรขาคณต (Geometry Column) - เปดโปรแกรม Quantum GIS และ Start Service PostgreSQL and PostGIS ใน My Computer Management (Local) >> Service and Applications >> Service >> PostgreSQL Server - กดปม ในโปรแกรม Quantum GIS เพอก าหนดการเชอมตอกบฐานขอมลโดยระบเงอนไข (Creating a stored Connection)

รปท 24 แสดงการเรมตนเชอมตอกบระบบฐานขอมล PostgreSQL and PostGIS

กดปม New เพอก าหนด

เงอนไขในการเชอมตอ

18

รปท 25 แสดงการก าหนดเงอนไขการเชอมตอระบบฐานขอมล PostgreSQL and PostGIS

รปท 26 แสดงรายละเอยดการเชอมตอกบระบบฐานขอมล

- เมอเงอนไขการเชอมตอกบระบบฐานขอมลแลว ทดสอบการเชอมตอโดยการกดปม ok ใน Create a New PostGIS Connection ผลลพธทไดจะปรากฏชนขอมลตางทจดเกบไวในฐานขอมล - เลอกชนขอมลทตองการน ามาแสดงผลในรปแบบของแผนท โดยการ Select Layer บนชนขอมลซงสามารถเลอกไดมากวา 1 ชนขอมลแลวกดปม Connect เพอใหขอมลแสดงผลในสวนของ Map Display

ทดสอบการเชอมตอกบ

ฐานขอมล PostgreSQL

19

รปท 27 แสดงรายการชนขอมลภายในระบบฐานขอมล PostgreSQL and PostGIS

- ผใชสามารถท าการปรบแกขอมลปรภมตางๆในรปแบบของ Vector Data บนระบบฐานขอมลได โดยกดปม

การเชอมตอระบบฐานขอมล SQLite DB ระบบฐานขอมล SQLite DB เปนระบบฐานขอมลปรภมประเภทหนง (SpatiaLite DB) ทม

การปรบปรงใหสามารถจดเกบขอมลปรภมและมคณลกษณะทส าคญคอเปนระบบทมขนาดเลกสามารถดาวนโหลดตวอยางไฟล (*.sqlite) ไดท http://www.gaia-gis.it/spatialite/resources.html

- กดปม ในโปรแกรม Quantum GIS เพอก าหนดการเชอมตอกบฐานขอมลและคนหาไฟล (*.sqlite)

รปท 28 แสดงการเชอมตอฐานขอมล SpatiaLite DB

คนหาไฟล (*.sqlite) 1

2

3

4

20

- กดปม New เชอมตอกบฐานขอมล SpatiaLite DB - ท าการคนหาขอมล (*.sqlite) - กดปม Connect เพอท าการเชอมตอฐานขอมล SpatiaLite DB - ท าการ Select Layer ทตองการแลวกดปม Add เปนการยนยนการรองขอขอมล

รปท 29 แสดงตวอยางการเปดขอมลทไดจาก SpatiaLite DB

การเชอมตอขอมลภมสารสนเทศผาน Web Map Service (WMS) - กดปม เพอเรยกเครองมอ WMS Server ผานระบบเครอขาย Internet

โดยเรมตนกด New Connection

รปท 30 แสดง Add Layers from server

21

รปท 31 แสดงการก าหนดคาพารามเตอรในการเชอมตอเพอขอใชบรการขอมล WMS

รปท 32 แสดงรายละเอยดการเชอมตอกบ WMS service

ตวอยาง URL ทเปดใหบรการขอมล WMS

รปท 33 แสดงผลการเชอมตอ http://onearth.jpl.nasa.gov/wms.cgi

รปท 34 แสดงผลการเชอมตอ http://dt.gistda.or.th/wms/spot5

22

ส าหรบนกพฒนา Web GIS บนเครองแมขายสามารถใชโปรแกรม Quantum GIS ในการ getCapability เพอตรวจสอบคณลกษณะของชนขอมลแผนททก าหนดบน MapServer หรอ GeoServer และน ามาแสดงผลขอมล OGC WMS Server Instances: OnlineResource: http://...hostname.../cgi-bin/mapserv.exe?MAP=D:/mapserver/ms4w/apps/gmap/htdocs/gmap75_wms.map GetCapabilities: http://...hostname.../cgi-bin/mapserv.exe?MAP=D:/mapserver/ms4w/apps/gmap/htdocs/gmap75_wms.map&SERVICE=wms&VERSION=1.1.1&REQUEST=GetCapabilities GetMap (this URL is incomplete according to WMS spec): http://...hostname.../cgi-bin/mapserv.exe?MAP=D:/mapserver/ms4w/apps/gmap/htdocs/gmap75_wms.map&SERVICE=wms&VERSION=1.1.1&LAYERS=bathymetry,land_fn&REQUEST=GetMap&SRS=EPSG:42304&BBOX=-2200000,-712631,3072800,3840000&FORMAT=image/png&WIDTH=400&HEIGHT=300

รปท 35 แสดงตวอยางการรองขอขอมลในรปแบบ WMS ผาน Mapserver/CGI

23

การเชอมตอขอมลภมสารสนเทศผาน Web Feature Service (WFS) - กดปม เพอเรยกเครองมอ WFS Server ผานระบบเครอขาย Internet โดย

เรมตนกด New Connection

รปท 36 แสดง Add WFS Layer from Server

รปท 37 แสดงการก าหนดคาพารามเตอรในการเชอมตอเพอขอใชบรการขอมล WFS

OGC WFS Server Instances: OnlineResource: http://...hostname.../cgi-bin/mapserv.exe?MAP=D:/mapserver/ms4w/apps/gmap/htdocs/gmap75_wfs.map GetCapabilities: http://...hostname.../cgi-bin/mapserv.exe?MAP=D:/mapserver/ms4w/apps/gmap/htdocs/gmap75_wfs.map&SERVICE=wfs&VERSION=1.0.0&REQUEST=GetCapabilities GetFeature (this URL is incomplete according to WFS spec): http://...hostname.../cgi-bin/mapserv.exe?MAP=D:/mapserver/ms4w/apps/gmap/htdocs/gmap75_wfs.map&SERVICE=wfs&VERSION=1.0.0&TYPENAME=park&REQUEST=GetFeature

24

4.6 การน าเขาขอมลจากเครองรบสญญาณดาวเทยม GPS GPS หรอ Global Positioning System เปนเครองมอคนหาต าแหนงบนพนผวโลกโดยใชสญญาณ

ดาวเทยม ขอมลทไดจาก GPS นนโปรแกรม Quantum GIS สามารถแสดงผลไดในรปแบบ waypoint, Route และ Tracks เปนตน

สามารถดาวนโหลดตวอยางไฟล (*.gpx) ไดท http://www.topografix.com/gpx_sample_files.asp เพอทดลองใชงานในโปรแกรม Quantum GIS ม 5 ฟงกชนการท างาน คอ

1. Load GPX file 2. Import other file 3. Download from GPS 4. Upload to GPS 5. GPX Conversion

รปท 38 แสดงฟงกชน Load GPX file

รปท 39 แสดงฟงกชน Import other file

25

รปท 40 แสดงฟงกชน Download from GPS

รปท 41 แสดงฟงกชน Upload to GPS

รปท 42 แสดงฟงกชน GPX Conversion

26

ตวอยางขอมลทดาวนโหลดมาใชงานอยในรปแบบของ XML element (XML Instance Representation) ท 5 องคประกอบ คอ metadata, wpt, rte, trk และ extensions โครงสราง GPX file <gpx version="1.1 [1] ?"creator="xsd:string [1] ?">

<metadata> metadataType </metadata> [0..1] ? <wpt> wptType </wpt> [0..*] ? <rte> rteType </rte> [0..*] ? <trk> trkType </trk> [0..*] ? <extensions> extensionsType </extensions> [0..1] ?

</gpx> ตวอยาง wpt (Waypoint element) <wpt lat="42.438878" lon="-71.119277">

<ele>44.586548</ele> <time>2001-11-28T21:05:28Z</time> <name>5066</name>

<desc><![CDATA[5066]]></desc> <sym>Crossing</sym> <type><![CDATA[Crossing]]></type>

</wpt> ตวอยาง rte (Waypoint element) <rte>

<rtept lat="42.453256" lon="-71.121211"> <ele>77.992066</ele> <time>2001-11-07T23:53:41Z</time> <name>5252PURPLE</name>

<desc><![CDATA[Purple Rock Hill]]></desc> <sym>Summit</sym> <type><![CDATA[Summit]]></type>

</rtept> </rte>

27

รปท 43 แสดงตวอยางขอมล fells_loop.gpx 4.7 เครองมอวเคราะหขอมล Vector (Spatial Analysis)

โปรแกรม Quantum GIS มเครองมอทชวยในการวเคราะหขอมลเวกเตอร ซงเปนฟงกชนทนยมใชกนทวไป ตอบสนองความตองการส าหรบนกภมสารสนเทศ โดยจะตองมการตดตง Plugins Installer กอนจากนนผใชสามารถดาวนโหลด Plugins มาใชงานไดฟร ซงเปน Plugins ทพฒนาโดยใชภาษา Python ไมวาจะเปน Analysis Tools, Research Tools, Geoprocessing Tools, Geometry Toools, Data Management Tools ซงทงหมดนอยในสวนของ fTools Plugin (www.ftools.ca)

รปท 44 แสดงฟงกชน fTools Plugin

Fells_loop.gpx ประกอบดวย waypoint, route, track

28

4.8 เครองมอจดการขอมล Raster (Image Processing) โปรแกรม Quantum GIS มเครองมอทชวยในการวเคราะหขอมลราสเตอร ซงเปนฟงกชนทนยมใช

กนทวไปเชนเดยวกน ซงเปนฟงกชนทอางองตาม Gdal Raster Utilities สามารถใชงานไดงายไมซบซอนเหมอนการประมวลผล Gdal Utilities ผานโปรแกรม FWTools

รปท 45 แสดงฟงกชนการวเคราะหขอมลราสเตอร

5. การก าหนดคณลกษณะตางๆของชนขอมล (Layer Property) ท าการคลกขวาทชนขอมลทตองการก าหนดคณลกษณะทแสดงผลบน Legend

รปท 46 แสดงการก าหนด Layer Property

29

รปท 47 แสดงการใชงาน Layer Property

ใน Layer Properties ประกอบดวย Tab ตางๆ ดงน General, Symbology, Metadata, Labels, Action,

Attribute เปนตน

ฃ

รปท 48 แสดง Symbolizing-options

30

6. การพมพรายงานขอมลแผนท (Print Layout) การจดท ารายงงานเพอแสดงผลขอมลแผนทนน โปรแกรม Quantum GIS มเครองมอจดท า Layout

อย 2 วธดวยกน คอ การใช Quick Print Plugin และ Print Composer

การใช Quick Print Plugin

เปนการเลอกใช Template Layout ของโปรแกรม Quantum GIS ซงสามารถ Print Layout ไดอยาง

สะดวกรวดเรวและงายตอการจดรปแบบโดยการกดปม

รปท 49 แสดง Quick Print Dialog

การใช Print Composer

เปนการจดท า Template Layout ดวยตวเองโดยสามารถตกแตงหนาตารายงานขอมลแผนทโดยใช

เครองมอทก าหนดในฟงกชน Print Composer (Menu Bar >> File >> Print Composer) หรอกด Ctrl + P

รปท 50 แสดง Print Composer

Add Layer

Add Legend

Add Scale

Map Setting

31

เอกสารอางอง

MS4W - MapServer 4 Windows - version 2.3.1 [Online]. Available from : http://constitutionalcourt.or.th/ [2009 September 10] Quantum GIS Developers Corner [Online]. Available from : http://www.qgis.org/wiki/Developers_Corner

[2009 September 2] Quantum GIS User Guide Version 1.1.0 ’Pan’. API Documentation. [Online]. Available from :

http://download.osgeo.org/qgis/doc/manual/qgis-1.1.0_user_guide_en.pdf [2009 September 20]