1

ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႔ မဟာဗဟာေျမာကလပငနးေဆာငရြကမႈဆငရာ အေျခခစနစ (မေဘာငသတမတခက)

ရခငျပညနယႏငကခငျပညနယမားရ ေရႊ႕ေျပာငးေနရာချခငးခရသမား၏ပဋပကၡဆငရာတန႔ျပနမႈ

၂၀၁၅

3

ရညမနးလဥးေရ (ရခငျပညနယ)

ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ ရညမနးလဥးေရ

လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ

တန႔ျပနမႈအစအစဥလအပေနသညလထ

ျဖစပကမႈပမာဏ

ေရ/သန႔အဖြ႔မရညမနးခက

စခနးမားတြငရေနသည ေရႊ႕ ေျပာငးေနရာခထားခရသမား

၁၁၆,၁၈၃ ၁၁၄,၃၉၂

မသားစေနအမမားတြင ေရႊ႕ ေျပာငးေရာကရေနသမား

၈,၁၅၈ ၁၃,၇၂၄

မလေနထငရာေကးရြာအတြငး၌ပင ေရႊ႕ေျပာငးခထားျခငးခရသမား

၁၄,၉၆၉ ၁၁,၁၉၄

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားခရျခငးမရေသာ ေသာ မလေနထငရာ ေကးရြာမား

၁၀၀၀၀၀ ၁၀၀,၀၀၀

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသမား မရေသာ ပတ၀နးကငေကးရြာမား

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခ ရသမားမရေသာပဋပကၡျဖစ ပြားခသညေနရာမား

၁၇၇၂၉၀ ၇၀,၀၀၀

Total ၄၁၆,၆၀၀ ၃၀၉,၃၁၀

(ကခငျပညနယ) လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ

တန႔ျပနမႈအစအစဥ ရညမနး သတမတခက

ေရ/သန႔ လပငနးဆငရာ ရညမနးလဥးေရ

ျဖစပြားမပမာဏ

စခနးမားတြငရေနသည ေရႊ႕ ေျပာငးေနရာခထားခရသမား

အစးရထနးခပမႈေအာကရစခနးမား ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသမား

၃၉,၃၉၂

အစးရထနးခပမႈျပငပရစခနးမားတြင ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသမား

၄၆,၉၉၄

မသားစေနအမမားတြင ေရႊ႕ ေျပာငးေရာကရေနသမား

အစးရထနးခပမႈေအာက ၃၈၆၅ အစးရထနးခပမႈျပငပ ၈၈၁၉

ေကးရြာမား ေကာငးသေကာငးသားမား ၁၀,၀၀၀ ေကးရြာမား ၁၀,၀၀၀

ပနလညေနရာခထားျခငးခရသမား ရ၃၁ အနညးအကဥးမသာျဖစေသာ

အေရးေပၚအေျခအေန ၂၀,၀၀၀

စစေပါငး ရညမနးအကးခစားရသမား ၁၁၉,၈၀၁

2

၂၀၁၅ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ တန႔ျပနမႈအစအစဥ မဟာဗဟာ ရညမနးခကမား ၁ ။ ပဋပကၡ ေၾကာင သ႕မဟတ သဘာဝ ေဘး အႏရာယ ကေရာကမႈေၾကာင ထခက အကးသကေရာက ေသာသမား ၏ ဘဝလျခ ေရးက ကာကြယျခငး ႏင ကညေဖးမျခငး မား ေသခာခငမာမရေစရန။ ၂ ။ ပဋပကၡ ေၾကာင သ႕မဟတ သဘာဝ ေဘး အႏရာယ ကေရာကမႈေၾကာင ထခက အကးသကေရာက ေသာသမား ၏ အေျခခ ဝနေဆာငမႈ ႏင စားနပရကာၡ ရရ ပငခြငမားက အညအမရရေစ ျခငးမား ေသခာခငမာမရေစရန။ ၃ ။ လ႕အဖြ႕အစညး ၏ ပဋပကၡ သ႕မဟတ သဘာဝ ေဘး အႏရာယ ကေရာကမႈ ဒဏခႏငရည ျမငတငျခငး ႏင ေစာလငစြာ ျပနလညတညေထာငႏငျခငး ႏင ရညေရတညတန႕ ႏငေသာရလဒ ရရ ႏငေရး။

ေရႏငပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးႏငတစကယေရသန႔ရငးေရးဆငရာ ရညမနးခကမား ရညမနးခက (၁) ရညမနးလဥးေရအတြက သန႔ရငးေသာ ေသာကသးေရ လေလာကစြာအညအမႏင ေရရညရရေစရန၊

ရညမနးခက (၂) ရညမနးလဥးေရအတြကေဘးအႏရာယကငးရငးျပးေရရညသန႔ရငးေရးအခြငအလမးမားက အညအမရရေစရနႏင ညစညမးမကငးမေသာ ပတ၀နးကငတြင ေနထငႏငေစရန၊

ရညမနးခက (၃) ရညမနးလဥးေရအတြက အေျခခကသည တစကယေရသန႔ရငးေရးႏငလထသန႔ရငးေရး အေလအကငေကာငးမား လကခကငသးလာေစရန၊

ရညမနးခက တခစ ႏင သကဆငေသာ ညြနးကနး မားက 4W ဟေခၚေသာ အခကအလက မားျဖငလစဥ ေစာငၾကညေလလာ တငးတာပါသည။

အလပအမႈေဆာငစမခန႕ခြမႈ အကဥးခး

4

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏အဓကေဆာငရြကသငေသာအခကမား ရခင

ေရသန႔လပငနးဆငရာလပငနးစအဖြ႔မားအေနျဖင ေနရာေဒသတစခစတြင မႈအဖြ႕အစး၏ေရသန႔လပငနး ဆငရာအေဆာကအအ အေထာကအပမားအေပၚ တကၾကြစြာတာ၀နယမႈ ႏင ၄ငးတ႔၏အမအကငမား တးတတေျပာငးလမႈေပၚတြင ပမနေစာငၾကညေလလာမႈအား ထနးသမးထားရန။

စမကနး၏သတမတခကမားသည လမႈအဖြ႔အစညးတးတတမႈႏင ခႏငရညရမႈအား ပမအားျဖညျခငးက အေလးထားေစရမည။

ေရ၏အရညအေသြးေကာငးမြနေစရန အေလးထားေစရမည။ ေဘးဒကၡအႏရာယမား မကေရာကေစေရးႏငပဋပကၡမားကာကြယတားဆးေရးအတြက ပတ၀နးကင

ေကးရြာမားတြင ေထာကပမႈလပေဆာငခကမားေဆာငရြကရန (ဖြ႕ျဖးတးတတမႈဆငရာ လပငနးစဥမားႏင ခတဆကျခငးအားျဖင) အလရငအဖြ႔အစညးအား စဥဆကမ ပကတကတြနးႏးေဆာျခငး။

တကယရညသန႔ရငးေရးဆငရာျမငတငေရးလပငနးစဥမားက ေနရာေဒသအားလးတြင လတစဥးခငးစအတြက၄ငး၊ ေဒသခလထတစရပလးအတြက၄ငး၊ ထသတ႔၏မတညေသာ ကြျပားျခားနားမႉမား ႏင အတားအစးမားက ထမးခပ ျခငးျဖင အသပညာေပးျခငး

ေရသန႔လပငနးစဥ ေစာငၾကညေလလာျခငးႏင အကျဖတစစစျခငးတ႔အား တးျမငေစရနႏင ရခငျပညနယ ေျမာကပငးေဒသႏင ဘးသးေတာငေဒသတြင ျပနလညအေကာငထညေဖာရန။

ကခင ၂၀၁၄ ရခငျပညနယႏင ႏႈငးယဥျပး ကခငျပညနယသည ေထာကပေငြရရမႈေအာကတြင

တညရေနစဥလအပခက မားကျဖညတငးႏငရန စမကနးမလြမးခႏငမႉအားကတး ျမငရန ။ ခႏငေရပမလာေစရန အေရးေပၚအေဆာကအအအေနအထားမအျမတမးနးပါးအသးျပႏငသညပစ

အေနအနားထားသ႔ ေျပာငးလလာေစရန လေဆာျခငး။ ျမ႔နယအဆင အညစအေၾကးျပနလညစြန႔ပစျခငးနညးလမးတးတတဖြ႕ျဖးေစျခငး။ နညးပါးေသာ၀ငေငြျဖင အကးခစားခြငရသတ႔၏ကယပငစမမႈအရညအေသြးအား အားသစေလာငးျခငး၊

အကးခစားခြငရသတ႔၏ မနကနေသာ ထနးသမးမႈနညးစနစ ရရေသျခာေစရန။ ေသးငယေသာအေရးေပၚအေျခအေနျပနလညတန႔ျပနမႈ အရညအေသြးႏငလပထးလပနညးအား

ကစလစခငမာေစျခငး။

ၾကားျဖတ

- ကနးမာေရး အေျခအေနေပၚတြင ေကာငးမြနေသာအကးသကေရာကမႈရေစရန ေရထြကရာေနရာမားကအဆငျမငတငျခငးႏင အမသးေရသန႔နညးက တစခထကမကေအာငျပလပျခငးတ႔ျဖင စတခရေသာေရရႏငမႈကတးတကေအာငလပေဆာငရန

- ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခအသငးအ၀ငးမား၏ စြမးေဆာငရညတးတကေစေရးကပ၍ရညရြယေသာမဟာဗဟာခမတျပး အေထာကအပ ပစၥညးမားျဖန႔ေ၀ျခငးက တျဖညးျဖညးရတသမးသြားရန

- ဘခဥးကပမႈမားအေပၚအေျခခ၍ CCCM အဖြ႕ႏငပးေပါငးျပး လ႔အဖြ႕အစညးစြမးအားတးျမငေရးအတြက ကယအားကယကးႏငစြမး ရမႈက ေဖာေဆာငရန

- ေရ/သန႔ဆငရာအေျခခအေဆာကအဥမားအေပၚဖအားကေရာကမႈကေလာခေရးအတြက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသတ႔၏ မလအေျခအေနသ႔ျပနလညဖြ႕ျဖးမႈတြငပါ၀ငေဆာငရြကသညအေနျဖင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးရလမားက အသကေမြး၀မးေကာငး အေထာကအကျပႏငမႈကတးျမငရန

5

- ကခငျပညနယတြင အနာဂတေကာငးမြနေရးအတြက ေရရညတညတသညေျဖရငးနညမေဘာငလပငနးစဥတြင ပမပးေပါငးပါ၀ငရန အစးရက အားေပးေထာကခရနႏင ေျပာငးေရႊ႕မႈမားကေထာကပရနအတြက အကာအကြယေပးအပျခငး၏အခကအခာကမႈက အေလးထားေသာ အဖကဖကမေရရညတညတႏငသညေျဖရငးနညးမေဘာငတစရပအရ အနမဆးေရ/သန႔စႏႈနးသတမတခက အတြက အေျခခနညးစနစပငးႏင စြမးေဆာငရညတးတကမႈအေပၚတြင အာဏာပငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကရာတြင ပမေကာငးမြန ေသာခတဆကမႈရေစရနအတြက ရခငေဆာငရြကမႈအစအမအေၾကာငး ပမျမငသာမႈရေစရန

- ပမအားေကာငးေသာလပငနးစအဖြ႕စြမးေဆာငရညတစရပေထာကပရနလအပေသာ အာဏာပငမားႏင ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငး၏ အကးရလဒမားႏငအားနညးခကမားက ေဖာထတျခငးႏငအတ ပမေကာငးမြနေသာ အေရးေပၚအေျခအေန တန႔ျပနမႈ အခတအဆကျဖစေစရနအတြက လပငနးစအဖြ႕သည ပမ၍က႑အလကခဥးကပမႈတစရပပါ၀ငေသာ ၎၏ေလလာ သးသပမႈက တးခ႕ရန လအပခကႏင ျဖစႏငေခမားက ေဖာထတရန

လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ ေရ/သန႔ လပငနး တန႔ျပနမႈအစအစဥ ကနကစရတ

ရခင

လပငနးလပေဆာငမႈ ကနကစရတ (အေမရကနေဒၚလာ) : ၁၆, ၅၂၂, ၉၆၂

ကခင

လပငနးလပေဆာငမႈ ကနကစရတ (အေမရကနေဒၚလာ) : ၉, ၈၈၂, ၁၇၆

6

မာတကာ အလပအမႈေဆာငစမခန႕ခြမႈအကဥးခး ………………………………………………………………………………………….၂ ၂၀၁၅ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ တန႔ျပနမႈအစအစဥ မဟာဗဟာ ရညမနးခကမား ………………...၂ ေရႏငပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးႏငတစကယေရသန႔ရငးေရးဆငရာရညမနးခကမား …..……………………………..၂ ရညမနးလဥးေရ ……………………………………………………………………………………………………………………….၃ ရခငျပညနယ ………………………………………………………………………………………………………………………….၃ ကခငျပညနယ ……….……………………………………………………………………………………………………………….၃ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏အဓကေဆာငရြကသငေသာအခကမား …………………………………………………………၄ ရခင ……………………………………………………………………………………………………………………………………..၄ ကခင …………………………………………………………………………………………………………………………………..၄ ၾကားျဖတ………………………………………………………………………………………………………………………………..၄ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ ေရ/သန႔ လပငနး တန႔ျပနမႈအစအစဥ ကနကစရတ ……………………….၅ ဘကစေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ ဖြ႔စညးေဆာကရြကမႏငလပေဆာငခကမား ………………………………………….၈ နဒါနး …………………………………………………………………………………………………………………………………….၈ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏အခနးက႑ …………………………………………………………………………………………….၈ အဖြ႔အစညးမားဆငရာ အေျခခသတမတခက………………………………………………………………………………….၁၀ ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႔ ဖြ႕စညးပ…………………………………………………………………………………………………..၁၃ ရငးလငးတငျပခတ……………………………………………………………………………………………………………………၁၃ ရခငျပညနယ……………………………………………………………………………………………………………………………၁၅ ကခငျပညနယႏငေျမာကပငးရမးျပည…………………………………………………………………………………………….၁၅ မဟာဗဟာ အၾကေပးအဖြ႕………………………………………………………………………………………………………….၁၆ လပငနးေဆာငရြကသည အဖြ႕၏ ခဥးကပမႈစနစ(လပထးလပနညးမား) ……………………………………………….. ၁၆ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ႏင အကးတပးေပါငးေဆာငရြကေနသမား (လပေဖာကငဖကမား) …………………………. ၁၈ ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးဆငရာစနေခၚမႈမား ………………………………………………………………………………………၁၈ လပငနးစအဖြ႕၏ ခြျခမးဆနးစစမႈဆငရာစြမးေဆာငရည …………………………………………………………………… ၂၀ ဌာနအခငးခငးညႏႈငးေဆာငရြကျခငး ………………………………………………………………………………………….. ၂၁ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ဆကသြယေရးဆငရာ ပစၥညးကရယာမားႏငနညးလမးမား ……………………………… ၂၇ ၂၀၁၄-ခႏစ လပငနးေဆာငရြကမႈအကဥးခပ ………………………………………………………………………………. ၂၈ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာလပထးလပနညးမားႏငအကးတပးေပါငးေဆာငရြကျခငးဆငရာ လပထးလပငနးမား ……………………………………………………………………………………………………………….. ၂၈ အသြငကးေျပာငးျခငးႏငျပနလညဆတခြာေသာမဟာဗဟာ …………………………………………………………….. ၂၉ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ ၂၀၁၅-ခႏစအတြက လပငနးအစအစဥ ………………………………………………………. ၃၁ ရခငျပညနယေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏မဟာဗဟာဆငရာမေဘာငသတမတခက ………………………………… ၃၂ ေနာကခသမငး …………………………………………………………………………………………………………………….. ၃၄ လတတေလာေရ/သန႔ဆငရာအေျခအေန ……………………………………………………………………………………. ၃၄ ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငေနသမား၏နယေျမေဒသလႊမးၿခႏငမႈ …………………………………………………….. ၃၆ သန႔ရငးေသာေသာက/သးေရ လေလာကစြာ အညအမႏင ေရရညရရေရး …………………………………………… ၃၇ အကးခစားခြငရသအမးအစား အားလး လႊမးၿခႏငမႈ …………………………………………………………………….. ၃၇

ေၾကြေရစစအး ေရသန႔စငနညးလမး …………………………………………………………………………………………… ၃၈ အၾကျပ႕ ေထာကချခငး ………………………………………………………………………………………………………….. ၄၀ စခနးအေနအထား …………………………………………………………………………………………………………………. ၄၁ ေကးရြာမား …………………………………………………………………………………………………………………………. ၄၂

7

သန႔ရငးေရးအေလအကငေကာငးမားဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏငအမအကငမားေျပာငးလလာေရး ………………. ၄၂ သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငေရး ……………………………………………………………………………………………. ၄၂ သန႔ရငးေရးပစၥညးမား ………………………………………………………………………………………………………. ၄၃ အၾကျပ႕ ေထာကချခငး …………………………………………………………………………………………………….. ၄၄ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာတန႔ျပနမႈအတြက ၾကားျဖတေပၚထြကလာသညအခကအလကမား စးဆငးရာ လမးေၾကာငး ေယာကား- မနးမျဖစမႈဆငရာ` ……………………………………………………………………………………………. ၄၅ အေရးေပၚအေျခအေနမဖြ႕ၿဖးတးတကေရးသ႔ ျဖစႏငေခရသည အသြငကးေျပာငးမႈအတြက အခြငအလမး မား ……………………………………………………………………………………………………………………………… ၄၆ တာ၀နရသမား၏လပပငခြငမားႏငဆကဆေရးမားတးျမငေရး ……………………………………………………. ၄၇ ခဥးကပမႈနညးလမးမားအခငအမာတညရမႈ …………………………………………………………………………… ၄၈ ေဘးဒကၡအႏရာယမားမကေရာကေစေရးႏငပဋပကၡမားကာကြယတားဆးေရး ………………………………… ၄၈ ေရႏငပတသကေသာ ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာ အသဥာဏတးျမငျခငး၊ ………………………………………….. ၅၁ ကယအားကယကးျခငးႏင လထအားတာ၀နလႊေျပာငးေပးအပျခငး ………………………………………………. ၅၁ ျပျပငေျပာငးလေပးရမည အေျခခသေဘာတရား ……………………………………………………………………… ၅၃ ရာေဖြေဖာထတထားသည ဥးစားေပးရမညအခကမား ………………………………………………………………. ၅၄ ေရ ………………………………………………………………………………………………………………………………. ၅၄ သန႔ရငးေရး …………………………………………………………………………………………………………………... ၅၅ တစကယေရသန႔ရငးေရးအဆငျမငတငျခငးႏင အမအကငေျပာငးလေရးဆငရာနညးလမးမား ………….. ၅၅ ၾကားျဖတထြကေပၚလာသည အခကအလကမား ……………………………………………………………………. ၅၅ အေရးေပၚအေျခအေန တန႔ျပနမႈဆငရာ ႀကတငျပငဆငထားရမႈမား …………………………………………….. ၅၆ အသေပးရငးလငးေဆြးေႏြးျခငး …………………………………………………………………………………………… ၅၇ ဥးစားေပးသတမတရမညေနရာေဒသမား ………………………………………………………………………………. ၅၇ ရညမနးလဥးေရ ျပနလညသးသပျခငး ………………………………………………………………………………….. ၅၇ ခန႔မနးစရတ ………………………………………………………………………………………………………………….. ၆၀ ကခငျပညနယေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏မဟာဗဟာဆငရာေဘာငသတမတခက/အေျခခစနစ ေနာကခသမငး ………………………………………………………………………………………………………………. ၆၁ လကရ ေရ/သန႔ အေျခအေန …………………………………………………………………………………………….. ၆၄ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏လပေဆာငမႈအေျခအေန ………………………………………………………………….. ၆၄ ေရ/သန႔ ဆငရာလပငနးလပေဆာငသမား၏ ေရာကရႏငမႈ ………………………………………………………. ၆၅ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခဒကၡသညစခနးမား ……………………………………………………………………………….. ၆၅ ဒကၡသညစခနး၀နးကငရ ေကးရြာမား/ရပကြကမား ………………………………………………………………… ၆၆ ၂၀၁၄ -ခႏစအတြငးပမညမလာသညတ႔ျပနလပေဆာငမႈတစရပ ………………………………………………… ၆၇ ေရ/သန႔ လပငနးႏငဆကႏြယေနေသာ အာဏာပငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကေရးနညးလမးမား ……….. ၆၈ လေလာကေသာေသာကေရ၊သးေရပမာဏ ေရရညညညမမရရေရး ……………………………………………. ၇၀ ေဘးအႏရာယကငးရငးျပးေရရညသန႔ရငးေရးအခြငအလမးမားအညအမရရေစရနႏင ညစညမးမႈကငးမေသာပတ၀နးကငတြင ေနထငႏင ေစေရး ……………………………………………………… ၇၃ တစကယေရသန႔ရငးေရးလပေဆာငခကမားႏင အျပအမမားေျပာငးလေရး တးတကျဖစထြနးမႈ ……….. ၇၇ ေရ/သန႔လပငနးႏင ကာကြယေစာငေရာကေရး …………………………………………………………………….. ၈၁ ခငလသညခဥးကပနညးမား ……………………………………………………………………………………………. ၈၁ ဥးစားေပးအဆငမား သတမတျခငး ……………………………………………………………………………………. ၈၉ ရညမနးလဥးေရ ျပနလညသးသပျခငး ………………………………………………………………………………… ၉၂ လပငနးမားအတြကခန႔မနးစရတ ………………………………………………………………………………………. ၉၃

8

နဒါနး ေရ၊ ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးႏင တစကယေရသန႔ရငးေရး(ေရ/သန႔)ဆငရာ လပငနးစအဖြ႔သည အေရးအခငး ျဖစပြားခသည ကခငျပညနယႏငရခငျပညနယေဒသမားတြင ၂၀၁၂-ခႏစ ဒဇငဘာလကနပငးမစ၍ ကနးမာေရးႏင ေနထငစရာအေဆာကအအမားဆငရာ လပငနးစအဖြ႕ခြႏငအတ သက၀ငလပရားခသည။ ရခငျပညနယတြင ဒတယၾကမေျမာက ႀကးမားသညပဋပကၡျဖစပြားချပးေနာကပငး ဆးျဖတခကကခမတခသည။ ၂၀၁၁-ခႏစကစ၍ သသသာသာတးပြားလာသည ကခငျပညနယတြင ျဖစပြားခသညျဖစစဥ၏အကးဆကျဖစသည ၀နထပ၀နပး အပါအ၀င လသားခငးစာနာေထာကထားမ အေထာကအကျပေရးလအပခကမားက အေလးအနကထား၍ ႏငင တစ၀မးလး လသားခငးစာနာေထာကထားမဆငရာ အေရးေပၚတန႔ျပနမစြမးရညလအပခကမားက တးျမငေဆာင ရြကခသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔ လပေဆာငခကမားက အနညးဆး ၂၀၁၃-ခႏစအကနတြင အဆးသတရန ရညမနးထား ပါသည။ ပဋပကၡျဖစစဥႏစရပစလးသည လသားခငးစာနာေထာကထားမ အေျခအေနမားက ပ၍ၾကာရညလာေစ ပါသည။ ကခငျပညနယေဒသတြင လေပါငးမားစြာသည ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခထားခရသညမာ ႏစႏစကာလအထ ပငၾကာျမငေနျပျဖစသည။ မညသညအေျခအေနမားက ရခငျပညနယ၏ လကရအေျခအေနမားက အဆးသတ ႏငမညအသြငကးေျပာငးကာလအခနက မညကသ႔ထငျမငမတယရပါမညနညး။ မညသညႏငငေရးႏင လသားခငး စာနာေထာကထားမဆငရာလပငနးစဥမားက အစပးလပေဆာငမမားသည ေဒသတြငးအးအမမားမစြန႔ခြာ ထြကေျပးေနရသမားအား လျခစတခရသညပတ၀နးကငေနရာသ႔ ျပနလညေနရာခထားႏငရန ဥးေဆာငလမးညႊန ေပးႏငပါမညနညး။ ဤမတတမး အေထာကအထားမားတြင (၂၀၁၄-ခႏစ မဟာဗဟာမားအေပၚအေျခချပး) ၂၀၁၅- ခႏစအတြက မဟာ ဗဟာမားက အေသးစတေဖၚျပထားသည။ ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႔ လပေဖာကငဖကမား၏ သေဘာတညမျဖင ကြငးဆငးေဒသေရ/သန႔အဖြ႔၏ မဟာဗဟာဆငရာ အလပရေဆြးေႏြးပြတစေလာက ပဋပကၡျဖစပြားမတစခခငး အလက ကြငးဆငးေဒသတြငလပေဆာငေနသမားႏငအတ ေစစပေသခာစြာအျမငခငးဖလယခၾကရာမတစဆင လြတလြတလပလပ စညးရးေဆာငရြကချခငးျဖစၿပး အမးသားအဆင ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႔ မတဖကမား၏ စေပါငး ေဆာငရြကမႏငအတ စစညးေဆာငရြကချခငးျဖစသည။ မဟာဗဟာျပနလညသးသပစစစျခငးလပငနးက ျမနမာႏငငလသားခငးစာနာေထာကထားမဆငရာ တန႔ျပနမ လပငနးစဥမားႏငအည လကနာေဆာငရြကခသည။ OCHA အဖြ႕မဥးေဆာငၿပး လသားခငး စာနာေထာကထားမ ဆငရာႏငငအဖြ႔က တရား၀ငအသအမတျပထားၿပးျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ မဟာဗဟာမားသည လအပသညအခကအလကႏငမတတမးမားအားလးက ပပးထားျပး ျမနမာႏငငလသားခငးစာနာေထာကထားမ ဆငရာတန႔ျပနမလပငနးစဥမား၏ မၾကာမက တရား၀ငအသအမတျပထားခကမားႏငပတသက၍ ကခငျပညနယ ႏင ရခငျပညနယေဒသႏစခလးအတြက အေရးေပၚေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမားတန႔ျပနေရးအတြက အေသးစတစ စဥပပးေပးႏငမညျဖစသည။

ဘကစေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ ဖြ႔စညးေဆာကရြကမႏငလပေဆာငခကမား

9

လပငနးအဖြ႔၏မဟာဗဟာသည-

ႀကေတြ႔ခရသညသငခနးစာမားႏင ဆကစပစဥးစားရမည အေၾကာငးအရာမား၏ ဆငက ျဖစစဥမမား အေပၚအေျခခ၍ အကးသကေရာကမရေစမည လဥးေရအတြက အသငေလာဆးေသာ ေရ/သန႔ ဆငရာ တန႔ျပနမမားက ျပဌာနးသတမတရန၊

ေရ/သန႔လပငနးစ၏ လပထးလပနညးမား၊ တန႔ျပနမမားအတြကကးေၾကာငးဆကစပညညြတေစရန အေထာကအကေပးျခငးမားမတစဆင ညႏငးေဆာငရြကမလပငနးစဥအတြက လအပသညဖြ႕ျဖး တး တကမနညးလမးမားက ရာေဖြေဖာထတရန။

အကးခစားခြငရသမားႏငအလရငမားကေရးရႈ၍ တန႔ျပနမက တာ၀နခမႏငတာ၀နယမတးပြားလာေစ ရန လပေဆာငမအတြက တငးတာႏငသညခဥးကပနညးမားက ေသခာမရေစရနေဆာငရြကထားရန၊

စမခကသတမတျပဌာနးခကမားအတြက အလရငမားႏငေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငသမားက ပပး ကညရန၊ အတညျပေထာကခထားသညခဥးကပနညးလမးမားႏင အဓကဥးစားေပးသတမတခကမား အေပၚ ဆကသြယေဆာငရြကျခငးျဖင ကြာဟခကမားက ျဖညဆညးေဆာငရြကေပးျခငးတ႔အျပင လအပ သည ရပေငြမားသတမတေပးျခငးမားျဖင အကးခစားခြငရသမား၏ ဂဏသကၡာအတြက အေသအခာ စမေဆာငရြကေပးရန၊

လသားခငးစာနာေထာကထားမဆငရာ ႏငငအသငးအဖြ႔၏ေအာကတြင လသားခငးစာနာ ေထာကထားမ ဆငရာတန႔ျပနမအားလးအတြက သတမတျပဌာနးခကမားက ပပးကညေပးရန၊

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏အခနးက႑ ေရႏငပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးႏင တစကယေရသန႔ရငးေရးလပငနးစအဖြ႔၏ ဖြ႔စညးပႏင လပငနးေဆာငရြကမႈ အေျခအေနမားက ျမနမာႏငငေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ လပငနးလမးညႊနခကတြင အျပညအစေဖာျပထားပါသည။ (ေနာကဆကတြ-၀၁) ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔က ယနဆကဖေရ/သန႔လပငနးဥးေဆာငအဖြ႔က အဓကဥးစးေဆာငရြက လကရပါသည။ လပငနးစအဖြ႔သည ေရ/သန႔လပငနးက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေနသအားလး၏ စေပါငး ပါ၀ငေဆာကရြကမက အေျခခထားၿပး ရငးလငးေဖာျပရန လအပခကမားႏင ဆကစပသညအေၾကာငးအခကမား လကေလာညေထြမႈရေစရန စမေဆာငရြကထားၿပးျဖစသည။ မဟာဗဟာအေျပာငးအလမားအတြက ပးေပါငး ေဆာငရြကမမားျဖင ေဆာငရြကလကရျပး အကးရလဒမားသညလညး အျပနအလန သေဘာတညခကမားက အေျခခထားသည။ ယနဆကဖအေနႏင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔က အမးသားေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔ႏင ညႏငး ေဆာငရြကရာတြင ဥးစးေဆာငရြကမႈျပေစျပး အစးရဌာနအဖြ႔အစညးမားႏငလညး ဆကသြယေဆာငရြကရန တာ၀န ေပးအပထားပါသည။ သ႔ရာတြင နညးဗဟာမားတြင ေဖာျပပါရသည ရညမနးခကမားသည စေပါငးဆးျဖတခက၏ အကးရလဒမားျဖစျပး ခငမာသညအကးသကေရာကမကရရေစရနႏင အကးခစားခြငရသမားအတြက အကး ရလဒမားလညးျဖစသည။ ႏငင၏ပထ၀အေနအထားအရ လကလမးမႏငမအေျခအေနႏင လပေဆာငမအကန႔အသတမားေၾကာင ေရ/သန႔ လပငန လပေဆာငေနသမားသည ကြငးဆငးေဒသမားတြင ခငမာသညအရငးအျမစမားက ရာေဖြေဖာထတႏငခ သည။ ရနကနရးတြငလညး လပေဆာငေနသမားအတြငး မလလားအပသည လြနကသညညႏငးေဆာငရြကမမား မပါရဘ ေရ/သန႔အဖြ႔ခြမား၏ ညႏငးဆကသြယေရးမးမား၏ ပပးကညမျဖင လပငနးခြငအဆငမားတြင ခငမာသည အရငးအျမစမားက ရာေဖြေဖာထတႏငချခငး၊ ထ႔အျပင ညႏငးေဆာငရြကမလပထးလပနညးမားတြင ဗဟခပကငမ ကေလာချခငး၊ ဆးျဖတခကအမားစကလညး လပငနးခြငနယပယအတြငး တကရကဆးျဖတေပးႏငရန ခြငျပ ေပးထားျခငးတ႔ေၾကာင ေကာငးမြနစြာလပငနးလပေဆာငႏငရန ဖနတးေဆာငရြကႏငခသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ ႏစလယ တငသညအထ ရနကနတငးေဒသႀကးအတြငးရ အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားမ အမးသားအဆင ေရ/သန႔

10

လပငနးႏငပတသက၍ တငျပခကမားသည စနေခၚမတစရပအသြင ေဖာေဆာငလကရသည။ ဤအျဖစအပက သည ၂၀၁၄-ခႏစတြင သသသာသာတးတကမမားျဖစေပၚလာေသာလညး အမးသားအဆင ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႔၏ လစဥအစညးအေ၀းမားတြင တကၾကြစြာပါ၀ငေဆာငရြကခသညကလညး ေတြ႔ျမငႏငသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ လပငနးခြငလပေဆာငမမားအတြက အခနအမားအျပား ပပးမေပးေနေသာလညး လပေဆာငေနသမားအတြငး ညႏငးေဆာငရြကမအကးရလဒမား ပမဖြ႔ၿဖးတးတကေစရနမာ အမးသားအဆင ေရ/သန႔လပငနးမားအတြက စနေခၚမမား ဆကလက ၾကေတြ႔ေနရဥးမည ျဖစသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ အမးသားအဆငလပငနးစအဖြ႔အတြက လအပခကႏငေမာမနးခကအေပၚ အကးတေဆာငရြက ေနသမားအားလးက ေအာကပါအခကအလကမားအေပၚအေလးထား၍ သေဘာတေဆာငရြကၾကရမည ျဖစသည။

ဌာနစအဖြ႔ခငးခငး လပငနးရငးလငးေဆြးေႏြးပြမားျပလပျခငး၊ (လသားအခငးခငးညာတာေထာကထားမႈ ဆငရာႏငငအဖြ႔၊ အစးရဌာနမား၏ ခမတထားေသာမေဘာငမား၊ မ၀ါဒမားအတြငး)

ေရ/သန႔လပငနးႏငဆကစပ၍ အေရးေပၚအေျခအေနမား ႀကတငျပငဆငထားရျခငး၊ အရနသငရေနမႈႏင ျဖစေပၚလာႏငသည အေရးေပၚအေျခအေနမားအတြက အမးသားအဆငတြင ဆကစပသည အာဏာပင မားႏင တာ၀နရသမားအခငးခငး ဆကသြယညႏငးေဆာငရြကျခငး၊

လအပပါက သ႔မဟတ ေတာငးဆမမားျပလာပါက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔လပပငခြငမားဆငရာ အဓပၸါယ သတမတခကႏင လကရတစကမာၻလးဆငရာ စႏနးသတမတခကမားအေပၚအေျခခ၍ မဟာဗဟာ ကသည ရပတညမႈမားအတြက ပပးကညေပးျခငး၊

စကကသည အဓကအခကအလကမားႏငအေထာကအထားမား မ,တညရနႏင တစစတစေပါငး တညးျဖစ ေစရနအတြက ပပးေပးျခငး၊

လအပသညကရယာတနဆာပလာမား သ႔မဟတ နညးလမးမားကရာေဖြေဖာထတျခငး၊ ျဖစႏငပါက တစႏငငလး အတငးအတာျဖင တေျပးညျဖစေစရန စမေဆာငရြကျခငး၊

သတငးအခကအလကမားစမခန႔ခြျခငးႏင တစကမာၻလးဆငရာ ခြျခမးစတျဖာေလလာျခငး အမးသား အဆငတြင ႏးႏြယရာဌာနအခငးခငး ညႏငးေဆာငရြကျခငး၊

အကယ၍ အမားဆႏၵမရရခပါက အျငငးပြားမအတြက ေျပလညေအာငေျဖရငးျခငး၊ မဟာဗဟာဖြ႔ၿဖးတးတကမအတြက အေထာကအကျဖစေစရန အလရငမားအျပနအလနရငးႏး ဆက

သြယေရး၊ အဖြ႔အစညးမားဆငရာ အေျခခသတမတခက ျမနမာႏငင၏ ေရႏင ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးႏင တစကယေရသန႔ရငးေရးဆငရာလပငနးမားက ၀နႀကးဌာန အမား အျပားကတာ၀နယေဆာငရြကလကရၿပး ကနးမာေရး၀နႀကးဌာန၊ ေမြးျမေရး ေရလပငနးႏင ေကးလကေဒသ ဖြ႔ျဖး ေရး၀နႀကးဌာနႏင နယစပေရးရာ၀နႀကးဌာနတ႔က အဓကတာ၀နယ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကလက ရသည။ ပထမဥးစြာ သန႔ရငးေရးလပငနးမားအတြက ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးဌာနစတက တာ၀နယေဆာငရြက လကရၿပး တစကယေရသန႔႔ရငးေရးျမငတငေရးလပငနးမားအတြက ဗဟကနးမာေရးပညာဌာနက တာ၀နယ ေဆာင ရြကလကရသည။ ဒတယပငးအေနႏင ေကးလကေဒသေရရရေရးႏင ယငးေနာကပငး အခ႕ေသာ နယစပေဒသမား တြင ေသာကသးေရေပးေ၀ေရးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမားႏငလပငနးမားက တာ၀နယေဆာငရြကလက ရေနပါသည။ ေမြးျမေရး ေရလပငနးႏင ေကးလကေဒသဖြ႔ၿဖးေရး၀နႀကးဌာနလကေအာကရ ေကးလကေဒသဖြ႔ၿဖးေရးဥးစးဌာန သည ေကးလကေဒသႏငေကးလကေဒသခြမား၏ ေသာကသးေရရရေရးအပါအ၀င ေကးလကေဒသ ေရေပးေ၀ေရး ဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား ေဆာကလပေရးလပငနးမားက တာ၀နယေဆာငရြကလကရသည။ သ႔ရာတြင ၂၀၁၄-ခႏစကစတင၍ ကနးမာေရး၀နႀကးဌာနေအာကရ ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးဌာနစတနညးတ ေကးလကေဒသ

11

ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးလပငနးမားကလညး တစၿပငနကတညး တာ၀နယေဆာငရြကလကရပါသည။ ၿမ႕ေပၚ ေဒသမားေရေပးေ၀ေရးအတြက ၿမ႕ေပၚကစမေဆာငရြကေပးလကရေနပါသည။ အမးသားကနးမာေရးစမကနးေအာကတြင လထေရေပးေ၀ေရး၊ သန႔ရငးေရးႏင ေရႏငေလထညစညမးမ ထနးသမး ေရးမားႏငပတသက၍ ပတ၀နးကငကနးမာေရးလပငနး အစအစဥအမားအျပားက ၁၉၉၃ မ ၂၀၁၁- ခႏစကာလ အခနအထ အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကခသည။ ကနးမာေရး၀နႀကးဌာနသည ျပညသလထႏငဆကစပသည အျဖစအပကမားႏငပတသက၍ ဆယစႏစမားစြာ စစညးေဆာငရြကေပးလကရေနပါသည။ ေရအသးျပမအပါအ၀င ေရအရငးအျမစမားစမခန႔ခြမမားက လယယာစကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနက တာ၀နယေဆာငရြကလကရသည။ ထ႔အျပင ေသာကသးေရမားတြင (အာစငးနစ ပါ၀ငမစသည) ေရအရညအေသြး သတမတခကမားျပညမေရးအတြက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးလပငနးမားကလညး ေရအရငးအျမစအသးခေရး ဌာနက စမေဆာငရြကလကရသည။ ထ႔အျပင ကနးမာေရး၀နႀကးဌာနေအာကရ အမးသားကနးမာေရးဓါတခြဌာန၊ အစားအစာႏငေဆး၀ါးကြပကေရးဌာန၊ လပငနးခြငကနးမာေရးဌာနႏင ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးဌာနမားကလညး ေရအရညအေသြး ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးလပငနးမားက တာ၀နယေဆာငရြကေပးလကရသညအျပင ျမနမာ ႏငင သပၸႏငနညးပညာသေတသနျပေရးဌာနကလညး ေဆာငရြကေပးလကရသည။ ယခအခါ ဌာနမားအၾကား ပေပါငးေဆာငရြကမအားနညးေနေသာလညး ျမနမာေရအရညအေသြးဆငရာလမးညႊနခကမား ေဖာထတေရးဆြေရး လပငနးမားက ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးဌာနက အလးစတာ၀နယၿပး အၿပးသတေရးဆြေပးရန စစဥေဆာငရြကခၿပး ၁၉၉၀- ခႏစလြနကာလမားကတညးက ဖြ႔ၿဖးတးတကမမားရခသည။ ပညာေရး၀နႀကးဌာနသည ေကာငးမားတြင ေရ/သန႔လပငနးမားအပါအ၀င ေရ/သန႔ဆငရာ လထပညာေပး လပငနး စဥမားေဆာငရြကရာတြင အဓကက႑က ပါ၀ငေဆာငရြကလကရသည။ ဘ၀တြကတာကၽြမးကငမဆငရာ သငရး ညႊနးတမးတြင ထညသြငးေရးဆြျပစျခငးႏင ကမာၻ႔ လကေဆးေရးေန႔ မားကလညး စစညးေဆာငရြကလကရပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ေရ/သန႔ဆငရာ အခနးက႑အတြက ေရ/သန႔႔လပငနးအဓကဥးေဆာငအဖြ႔ (WTG) က ဖြ႔စညးခသည။ ျမနမာႏငငအတြငးရ ေရ/သန႔လပငနးမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကလကရေနသည ျပညတြငးႏငႏငငတကာ အဖြ႔ အစညးအမားအျပားပါ၀ငၿပး ႏစလျခားတစႀကမ ရနကနတြင ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးေလရသည။ ေဆြးေႏြးပြတြင အေရး ေပၚအေျခအေနမား၊ တစကယေရသန႔ရငးေရးျမငတငေရး ႏင ေယာကာၤး-မနးမျဖစျခငးဆငရာ အခကအလက မားႏငဆကစပသညလပငနးမားက အေလးေပးေဆာငရြကေနသည အဖြ႔ငယမားႏငအတ ႏငငတစ၀မး ေရ/သန႔ လပငနးအတြက ညႏငးေဆာငရြကမနညးလမးမား ဖြ႔ၿဖးတးတကေစလသည ရေဒါငအျမငမ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြး ေလရသည။ ေရ/သန႔ လပငနးအဓကဥးေဆာငအဖြ႔သည ဥးစြာ နာဂစမနတငးကအစျပခၿပး ေနာကပငးတြင အဖြ႔၀ငမားလညး တးပြားလာခသည။ မလအစက “အေရးေပၚအေျခအေနေရ/သန႔လပငနးအဖြ႔” အျဖစ စတငေပၚေပါကခၿပး ကယျပန႔ လာသညႏငအမ ျမနမာေရ/သန႔လပငနးအဓကဥးေဆာငအဖြ႔ခြ အျဖစမတယႏငသည။ ဤအဖြ႔၏ တကၾကြ လပရားမသည စစညးမႈအားနညးလကရၿပး သ႔မဟတ ကယကယျပန႔ျပန႔ အသးျပမႈလညး သပမရလေသးေပ။ သ႔ေသာတာ၀နရသမားႏင ညႏငးေဆာငရြကမတးတကလာေစရန ေနာငတြငေကာငးမြနသညအခြငအလမးမား ဆကလကတညရေနဥးမညျဖစသည။ ထ႔ျပငအနာဂတတြင ျပနလညဆတခြာေသာနညးဗဟာ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရး အတြကလညး အသေပးအေၾကာငးၾကားရမညျဖစသည။ ယခအခါ အမးသားအဆငအဖြ႔အစညးမား၏ ကယျပန႔နကနလာမေၾကာင ေရ/သန႔က႑အတြက ၀နႀကးဌာနမား အၾကား မေ၀တာ၀နယၾကရၿပး အမးသားအဆင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔ အစညးအေ၀းမားအတြက ရနကန သ႔ မဟတ ေနျပညေတာမားတြင အျခားမညသညအမးသားအဆင တာ၀နရသမားႏငမ ဆကသြယေဆာငရြကမ မရ ခေပ။

12

သ႔ေသာျငားလညး အျပသေဘာေဆာငသည ပးေပါငးေဆာငရြကမႏငဆကႏြယ၍ အသေပးရငးလငး ေျပာၾကားရနအတြက ပမအေထာကအကျပႏငေရးႏင အေရးေပၚလပငနးမားအတြက အရညအေသြးျပညလပငနး မား လႊေျပာငးေပးႏငေရးအတြက အေသအခာစမေဆာငရြကမမားျပႏငေစရနႏင အဆပါအေျခအေနမားက အသ ေပးတငျပႏငရန ၂၀၁၄-ခႏစက ရာေဖြေဖာထတႏငခသည။ အမးသားအဆင စႏနးမားႏငမ၀ါဒမားအျဖစ ျမနမာ ႏငငတြငျပနလညအသးခႏငရန အဖြ႔လပငနးစမားက တစစတစေပါငးတညးျဖစေအာင ေပါငးစညးထားေသာ လပငနးစအဖြ႔၏စႏနးမားက ရာေဖြေဖာထတၿပး ေနျပညေတာတြင သကဆငရာတာ၀နရသမားႏင တစႏစ ႏစၾကမ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးၿပး ေရ/သန႔လပငနးစ ဥးေဆာငအဖြ႕ႏငပးတြစစဥျခငးျဖင လပငနးစဥက စတငေဆာငရြကႏငရန အခြငအလမးရေနပါသည။ ဆကလက၍ အစးရအေနျဖင အလးစေသာခဥးကပမႈနညးလမးမား တစစတစေပါငး တညးျဖစေစရန ၾကးပမးေဆာငရြကေနစဥ သကဆငရာက႑အလက သးျခားဆပေကာမတမားက သတသတ မတမတတာ၀နေပးျခငးမားျဖင အေရးေပၚအေျခအေန ၾကတငျပငဆငေရးလပငနးမားအေပၚ အေျခခ၍ အခတ အဆကမားက ရာေဖြေဖၚထတႏငမညျဖစသည။ ဖြ႕စညးပက တစစတစေပါငးတညးျဖစေစရန လအပလက ရေနေသးေသာျငားလညး ၂၀၁၄-ခႏစ SIMEX တြင ရငးလငးတကစြာေဖၚျပထားသညအတငး အမးသားအဆင အဖြ႕အစညးႏင ႏငငတကာေအဂငစမားအၾကား ေပါငးကးဆကဆမႈက ျပနလညတြနးအားေပးေဆာငရြကရန လအပေပသည။ ထ႔အျပင ျဖစလာႏငေသာအေရးေပၚကစၸၥမား ၾကတငျပငဆငမႈအစအစဥက 2015 HCT တြငေျပာၾကားသငပါသည။ ကခငျပညနယေဒသတြင သကဆငရာအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားႏင တာ၀နရသမားႏင ညႏႈငးေဆာငရြကမႈက ျပနလညတြနးအားေပးေဆာငရြကရန လအပသည။ ျပညနယတာ၀နရသမားႏင တငးရငးသားလမးစ လကနကကင အဖြ႕အစညးမားႏစဘကအၾကား ဆကသြယေဆာငရြကမႈသည ႏစထပစနေခၚမႈျဖစၿပး ေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးေရး ဥးစးဌာနသည လကရအေျခအေနတြင အဓကအခနးက႑က ပါ၀ငေဆာငရြကလကရသည။ ေကးလကေဒသ ဖြ႕ျဖးေရးဥးစးဌာနသည ၂၀၁၅-ခႏစတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕က ပးတြဥးေဆာငသြားမညျဖစျပး အျခားေသာ ေရ/သန႕ႏငဆကႏြယေနသည တာ၀နရသမားႏင ညႏႈငးေဆာငရြကမႈကလညး ဆကလကေဆာငရြကသြားမည ျဖစသည။ အျခားတစဘကတြငလညး ရခငျပညနယေဒသတြင ေဒသဆငရာတာ၀နရသမားမ ျပနလညေနရာခထားေရး လပငနးစဥမားက အဓကဥးစားေပး ေဆာငရြကလကရေနရာ ၂၀၁၃-ခႏစ ေအာကတဘာလအထ အးအမမား အသစျပနလညတညေဆာကေရးႏင ေရြ႕ေျပာငးေနရာခေရးဆပေကာမတက အပတစဥအလက ေရ/သန႔လပငနး အဖြ႕က ပးတြဥးစးေဆာငရြကလကရသည။ ၂၀၁၃-ခႏစကနပငးတြင ျပနလညတညေဆာကေရးႏင ေရႊ႕ေျပာငး ေနရာခထားေရးဆပေကာမတအေနျဖင အလညကတာ၀နယေဆာငရြကရန ေယဘယအားျဖင သေဘာတညခၾက သည။ အဖြ႕၏အစညးအေ၀းမားသည ၀နထပ၀နပးျဖစေနျပး ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငေနသမားအတြက နညး ပညာမား ပမတးတကေရးႏင ခဥးကပမႈနညးလမးမားက အေလးထားသညေဆြးေႏြးျခငးမားအတြက လြတလြတ လပလပဖလယႏငေရးအတြက ေကးလကေဒသဖြျဖးေရးဥးစးဌာနအပါအ၀င အျခားဌာနမား၏ ေမတာရပခခကအရ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈသညဆကလက၍ နးနးကပကပရေနဥးမညျဖစသည။ ထ႕ျပင ၂၀၁၄-ခႏစ ပဋပကၡျဖစစဥသည ေရ/သန႔လပငနးလပေဖာကငဖကမားအတြငး ေဆာငရြကရမညလပငနးမားအတြက အရနသငျဖစေနေစရန တြနး အားေပးလကရေနသည။ ေကးလကေဒသဖြျဖးေရးဥးစးဌာနသည အသကကယဆယေရးလပငနးမားအတြက လညး ပးေပါငးေဆာငရြကလကရျပး တကရကပပးမႈမားကလညး ေဆာငရြကေပးလကရသည။ တစကမာၻလးအတငးအတာအေနျဖင ျပညနယတြငျဖစေစ သ႕မဟတ အမးသားအဆငတြငျဖစေစ သကဆငရာ တာ၀နရသမားႏငအနးကပပးေပါငးေဆာငရြကမႈက လပငနးစအဖြ႕အတြက အဓကဥးစားေပး ေဆာငရြကရမညျဖစ သည။ ေရ/သန႕လပငနးအေရးေပၚအေျခအေနမားအတြက လပေဆာငမႈနညးလမးမားအေပၚ ၾသဇာသကေရာကမႈ ရေနေစရန -

ေရ/သန႔လပငနးအေရးေပၚစႏႈနးသတမတခကမားအတြက နညးပညာကနစြာ ရငးလငးေဆြးေႏြးမႈက ပမေကာငးမြနစြာ လပေဆာငျခငး၊

13

အေရးေပၚအေျခအေနမားႏငဆကစပ၍ အသြငကးေျပာငးခနမားတြင အမးသားမ၀ါဒမား ေဖၚထတခမတ ႏငေရးအတြက ပမစေပါငးလပေဆာငျခငး၊

လပပငခြငအပါအ၀င လပငနးမားဖြ႕ျဖးတးတကေရးအတြက ကယဆယေရး ျပနလညထေထာငေရး ခတဆကမားအဆငအတြက ေကာငးမြနသညသတမတခကမားခမတျခငး၊

ျပနလညဆတခြာေသာ မဟာဗဟာမားခမတႏငေရးအတြက ၾကတင၍ေကာငးမြနစြာ ဖနတး တည ေဆာကျခငး၊ ေဒသဆငရ တာ၀နရသမားအား တကသညလပေဆာငခကမားက လြေျပာငးေပးအပျခငး၊ လပငနးစဥမားခမတရာတြင ပမေကာငးမြနစြာမေ၀ေပးျခငးႏင လအပခကမား ခြျခမးစစစရာတြင ပးေပါငး

ေဆာငရြကျခငး တာ၀နရသမားႏင ေကာငးမြနသညကနဥးလပငနးစတငရန သ႕မဟတ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈခငမာေစရနမာ အေရး ေပၚအေျခအေနမားတြင တကသညဥးတညခကမားႏငအတ ႏငငအတြငးေရ/သန႔လပငနး ဖြ႕ျဖးတးတကေစေရးႏင စပလဥး၍ အလးစေသာအစးရဆငရာ အဖြ႕အစညးမား (အညႊနး-၀၃)အားလးက ကယစားျပေဖာျပေနသည။ ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႔ ဖြ႕စညးပ ရငးလငးတငျပခတ အဖြ႔ကေအာကပါအတငးဖြ႔စညးထားပါသည။

လပငနးစအဖြ႕က ႏငငတကာယနဆကဖအရငးအျမစမားအဖြ႕ဥးေဆာငေသာ အမးသားအဆင ေရ/သန႔ လပငနးအဖြ႔ အေျခခအဖြ႕ (NWCC)

ရခငျပညနယႏငကခငျပညနယေဒသႏစခစလးတြင လပငနးအဖြ႕ခြ / အဖြ႕ငယတစခစ (အဖြ႕ငယတစချခငးက ႏငငတကာယနဆကဖ အရငးအျမစမားအဖြ႕မ ဥးေဆာငသည။)

ပထ၀အေနအထားအခကအခေၾကာင ကခငျပညနယ ဗနးေမာခရငတြင ဒတယလပငနးစ အဖြ႕ခြက ဖြ႕စညး ချခငး၊

အေျခချဖစရပအေျခအေနမားက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးလပငနးမားစမေဆာငရြကႏငရန ရမးျပည နယေျမာကပငးတြင ယနဆကဖေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔ အတငပငခအရာရတစဥးက တာ၀နခထားျခငး၊

ပဋပကၡျဖစပြားမႈႏင တကရကထခကခစားေနရေသာ လဥးေရအတြက ပထမႏစတြင အေလးထား ေဆာင ရြကေနစဥ ၂၀၁၃-ခႏစ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ ႏငငတြငးကေရာကသည ေဘးအႏရာယမားျဖစပြားမႈတြင ရခင ျပညနယေျမာကပငးရ ေမာငေတာျမ႕နယႏငဘးသးေတာငျမ႕နယမား မပါ၀ငေပ။ ၂၀၁၄-ခႏစတြင ေဘးအႏရာယ ပမကေရာကေစႏငသည အရပအေရာငမား ပမျမငမားလာမႈအေျခအေနေၾကာင ၂၀၁၄-ခႏစတြင ရခငျပညနယ ေျမာကပငးသည SRP 2014 တြငပါ၀ငလာခသည။ မညသ႔ပငျဖစေသာျငားလညး ၂၀၁၄-ခႏစတြင လပငနးစ အဖြ႕သည ရခငျပညနယေျမာကပငးအတြက တကရကပပးကညမႈေပးရန ၾကးပမးအားထတမႈသည ေအာငျမငမႈ မရရခေပ။ အဓကအေၾကာငးရငးမာ အဆပါေဒသမားတြင ဆကစပေဆာငရြကေနသမားထမ သတငးအခက အလကမားမေ၀မႈစနစ အားနညးျခငးေၾကာငျဖစသညအျပင ျဖစပြားရာေနရာေဒသမားသ႕ လပငနးစအဖြ႕မ သြား ေရာကႏငရန လေလာကသညအငအားမရသည အေျခအေနမားေၾကာငလညးျဖစသည။ အေလးထားေဆာငရြကရန လအပျခငးေၾကာင မတလျဖစရပသည ေဘးအႏရာယကေရာကေစႏငပါသည။ ရခငျပညနယႏငစပလဥး၍ ၂၀၁၅-ခႏစလပငနးအစအစဥသည ရခငျပညနယေျမာကပငးအတြက လအပသညပပးကညမႈမား ပမရရေစရနအတြက ဥးစားေပးထညသြငးစဥးစားထားရန လအပသည။ ေဘးအႏရာယဆးရြားစြာကေရာကေနသညေဒသမားအတြက အသေပးရငးလငးေဆြးေႏြးျခငးမားႏငယဥတြလက လကရအေျခအေနမားက ခြျခမးစတျဖာရာတြင ခဥးကပမႈ နညးလမးအသစမားသည ပမေကာငးမြနစြာပပးေပးႏငမညက ၾကတငသရႏငမညျဖစသည။ ကခငျပညနယတန႔ျပနမႈအစအစဥတြင တကသညလပငနးစဥတစခက အေလးထားသတျပၾကရနလအပသည။ ကနဥးပငးတြင တန႕ျပနမႈလပငနးစဥအတြက ရမးျပညနယေျမာကပငးေဒသသည တရား၀ငပါ၀ငပါသည။ ကခင

14

ျပညနယတြငႀကေတြ႔ခၾကရသည တညသညအေျခအေနႏင တညသညပဋပကၡျဖစပြားမႈ ျဖစရသညအေၾကာငးရငးခ မားႏင ေတြ႕ၾကရငဆငခရသည။ မညသ႕ပငျဖစေစ အဆပါေဒသသည အျခားေသာေဒသမားႏင ေထာကပေရး ဆငရာဆကႏြယမႈမား မရသညေဒသျဖစျခငးေၾကာင (တစဖက တရတႏငငနယစပသ႕ ျဖတသနးသြားလာႏငရ ေလာကသာ) အဆပါျဖစရပသည ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ညႏႈငးေဆာငရြကရနတာ၀နရမႈအတြက စနေခၚမႈမားပင ျဖစသည။ အျခားေဒသမားထကႏငးယဥလင ျဖစပြားမႈမၾကးမားေသာလညး ညႏႈငးေဆာငရြကမႈလပငနးစဥမားက စစညးေဆာငရြကရနမာ လအပေနဥးမည ျဖစသည။ ယနဆကဖ၏အေရးေပၚအေျခအေနမားႏင လပငနးစအဖြ႕ခြဆကသြယညႏႈငးေရးမး၏ ႏစထပတာ၀နယ ေဆာင ရြကေနရျခငးသည ေရ/သန႔ဆငရာလပေဖၚကငဖကမားအၾကား အျငငးပြားဖြယရာကစၥၥရပအခ႕ ၂၀၁၃-ခႏစက ျဖစေပၚခသည။ ႏငငတကာယနဆကဖ၀နထမးအဖြ႕၀ငအျဖစ လအငအားစေဆာငးျဖညတငးျခငးမားက ေဆာငရြက ချပး ရခငျပညနယလပငနးစအဖြ႕ခြအတြကရညရြယ၍ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔တြင တာ၀နခထားခသည။ ယန ဆကဖက အျခားျခားေသာေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕မ လပေဖၚကငဖကမားကသ႕ သရႏငရနအတြက ပပးကညေပးႏင ရနျဖစသည။ ၂၀၁၄-ခႏစမဟာဗဟာတြင သတမတထားသည တကသညအေသးစတလအပခကမားႏင ပတ သက၍ ေအာကပါရာထးအဆငမားက ေဖာထတစစဥေပးခသည။

ရခငျပညနယအတြက ႏငငတကာအမာခလပေဖာကငဖကအရငးအျမစ(ACC)မဥးေဆာငသည ေစာငၾကည ထနးေကာငးျခငးႏင ေလလာအကျဖတသညအဖြ႕တစဖြ႕၊

ကခငျပညနယအတြက ႏငငတကာအမာခလပေဖာကငဖက (MSB) မ ဥးေဆာငသည အရညအေသြး ျမငတငေရးအရာရ ၊

လကရ အေျခအေနတြငေအာကပါရညမနးဖြ႕စညးပအတငးဥးစးေဆာငရြကလကရသည။ ရခငျပညနယ

ကြငးဆငးေဒသရးအၾကးအက ( ႏငငတကာ )

ရခငျပညနယေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ခြ ညႏႈငးေရးမး (P3) (ႏငငတကာ) ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးႏငေလလာ ေရ/သန႔အရာရ (P2) အကျဖတအရာရ (ႏငငတကာ) (အျပညျပညဆငရာ)

လပငနးအဖြ႕ေထာကပေရး ေရ/သန႔အရာရ အရာရ (NOB) (NOB) ေရ/သန႕ဆငရာအခက ေရ/သန႔ဆငရာအခက ေရ/သန႔ဆငရာအခက သန႔ရငးေရးအဆင ယနဆကဖေရ/သန႔ အလကမားေစာငၾကည အလကမားေစာငၾကည အလကမားေစာငၾကည ျမငတငေရးအတင လပငနးေစာငၾကည ထနးေကာငးေရးအတင ထနးေကာငးေရး ထနးေကာငးေရး ပငခ(ေကာသက) ထနးေကာငးေရး ပငခ(Kapzoltan) အတငပငခ အတငပငခ အတငပငခ

15

ကခငျပညနယႏငေျမာကပငးရမးျပည ကြငးဆငးေဒသရးအၾကးအက

( ႏငငတကာ )

ယနဆကဖ ေရ/သန႔လပငနး အထးကၽြမးကငသ(ႏငငတကာ)

အရညအေသြးျမငတငေရးအရာရ (ႏငငတကာ) ေရ/သန႔လပငနး ေရ/သန႔လပငနးစ လကေထာက လကေထာက(NOB) (MOB) . ေရ/သန႔ဆငရာအရည ေရ/သန႔ဆငရာအခက သန႔ရငးေရးႁမငတငသ ေရ/သန႔ဆငရာအခက ေရ/သန႔ဆငရာ အေသြးႁမငတငေရး အလကမားေစာငၾကည ႏငလထဆကသြယ အလကမားေစာငၾကည အခကအလက လကေထာက ထနးေကာငးေရး စညးရးေရးအတငပငခ ထနးေကာငးေရး မားေစာငၾကည (အတငပငခ) အတငပငခ (ျမစႀကးနား) အတငပငခ ထနးေကာငးေရး (ဗနးေမာ) (ျမစႀကးနား) အတငပငခ (လားရး)

ဤရညမနးအဖြ႕အစညးသည (ယနဆကဖ) ကလသမဂၢကေလးမားရနပေငြအဖြ႕ အေရးေပၚေရ/သန႕လပငနး အတြက ရရႏငေသာရညမနးရနပေငြေပၚမတညသည။ သ႕ေသာလညး ၂၀၁၅-ခႏစအတြက ရနပေငြသည ျပညမ လေလာကမႈမရေသးေပ။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ အစညးအေ၀းမားက ရခငျပညနယတြင ႏစပတလငတစၾကမ ကငးပျပလပေလရၿပး၊ ကခငျပညနယႏင ရမးျပညေျမာကပငးတ႕တြင လစဥကငးပျပလပေလရသည။

မဟာဗဟာ အၾကေပးအဖြ႕ ၂၀၁၃-ခႏစ အစဥးပငးက ရနကနတငးေဒသႀကးတြင မဟာဗဟာအၾကေပးအဖြ႕ကဖြ႕စညးရန ႀကးပမးအားထတ ခၾကသည။ အေၾကာငးအားေလာစြာ လပေဖာကငဖကမားသည သတ႔၏အရငးအျမစမားက လပငနးအေကာင အထညေဖာေဆာငရာလပငနးခြငတြင အာရစးစကေဆာငရြကလကရစဥကာလကတညးက ရနကနလပငနးစအဖြ႕ သ႔ လာေရာကသအေရအတြကနညးပါးျခငးသည အတငပငခအဖြ႕ဖြ႕စညးတညေထာငမႈအတြက ဆေလာ ဆကစပမႈ မျပလပႏငေသာလညး ေနာကပငးတြင ရနကနလပငနးစအဖြ႕သည မဟာဗဟာအၾကေပးအဖြ႕၏ လပငနးလမးညႊန က လႊမးျခၿပးျဖစသည။ ထ႔ျပင Google အပစ၏စစညးမႈေပၚအေျခခ၍ ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည ျပနလညသက၀ငလႈပရား ေဆာငရြကရန ႏင ပါ၀ငေဆာငရြကမႈမားက ျဖစေပၚေစႏငေသာလညး ၂၀၁၅-ခႏစတြင အဆပါ online ပစၥၥညးမားက အတြငးကက အကးရစြာ အသးခႏငရန စစဥခမတထားသည။

16

လပငနးေဆာငရြကသည အဖြ႕၏ ခဥးကပမႈစနစ(လပထးလပနညးမား) လပငနးေဆာငရြကသညအဖြ႕၏ လပထးလပနညးမားက လပငနးစအဖြ႕သက၀ငလႈပရားသည အခနအခါ ကတညးကပင လပငနးစအဖြ႕ခြေနရာႏစခစလးတြင စတငေဆာငရြကခသည။ ၂၀၁၄-ခႏစတြင လပငနးေဆာငရြက သညအဖြ႕၏ လပထးလပနညးမားက ျပနလညေလလာသးသပခၿပး တစကမာၻလးဆငရာလပငနးလမးညႊန (TOR) (ေနာကဆကတြ-၀၃) တြင စနစတကထညသြငးေဖာျပထားသည။ လပငနးလပေဆာငသညအဖြ႕၏ လပထးလပနညးမာ ကၽြမးကငမႈဆငရာ အေထာကအကမား ပပးကညမႈ ေပးရနျဖစ ၿပး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕က ရာေဖြေဖာထတထားသည တကသညဥးေဆာငမႈဆငရာ အခကအလကမား ဖြ႕ၿဖး တးတကေစရနႏင လပေဆာငေနသအားလးက စစညးခငမာမႈရေစရနအတြက လပငနးစအဖြ႔ခြသ ႔ လပငနးခြင အေတြ႕အၾကမားအေပၚအေျခခ၍ ပဏာမေနရာခထားမႈက အဆျပတငျပရနျဖစသည။ ကခငျပညနယႏင ရခင ျပညနယအၾကား ေနရာခထားမႈလကဖကညမႈအတြက ေမးခြနးထတစရာမားရလာသညအခါ သ႔မဟတ လပေဆာင ခကမားသည နညးပညာထက ေဆာငရြကမႈနညးလမးမားဖကသ ႔ ေသြဖသြားပါက သ႔မဟတ ႏငငတကာလမးညႊန ခကမားႏင ျပနလညတကဆငစစေဆးရန လအပလာသညအခါ သ႔မဟတ အလရငမားႏငအေသအခာ တငပင ညႏႈငးမႈျဖင အခ႕ေသာကစၥၥရပမားတြင လပငနး ေနရာခထားျခငးက အမးသားအဆင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သ႔ အဆျပတငျပရနလအပသည။ မညသညျဖစရပမားတြငမဆ ျပနလညလပေဆာငမႈ တရား၀ငခငမာေစရနႏင ရငးႏး မ,တညျခငး၊ တစစတစစညးတညးေပါငးစညးျခငး၊ စမ၀ငပ႕ႏ႔ျခငးႏငအဆငတးျမငျခငးလပငနးမားက လပေဆာင ရန ေရ/သန႔လပငနးစလပငနးညႏႈငးေရးမးက ေမာမနးထားသည။ အဆပါလပငနးလပေဆာငမႈအဖြ႕မားက လပငနးေဆာငရြကမႈအတြက ညႏႈငးေဆာငရြကမႈအဖြ႕၏အဖြ႔ခြ အျဖစ မသတမတႏငေသာလညး နညးပညာရပဆငရာဥးေဆာငမႈက အေလးထားရနႏင နညးလမးမားကလညး အေထာက အကျဖစေစရပါမည။ ၂၀၁၄-ခႏစအတြငး ရခငျပညနယတြင လပငနးလပေဆာငမႈအဖြ႕၏ အရနအဟနေကာငးသည လပေဆာငမႈမား သည မတလအေရးအခငးႏငအတ ေလာနညးလာေသာလညး ေအာကပါအခကမားသည စေပါငးဖလယမႈ ေအာကတြင ရေနပါသည။

ေကးရြာအဆင လပထးလပနညး၊ သန႔ရငးေရးအဆငျမငတငျခငး၊ ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးႏငေလလာအကျဖတျခငး၊

ကခငျပညနယတြင လပငနးလပေဆာငမႈအဖြ႕၏ ေလာေလာဆယျဖစရပမားကေရြးခယခၿပး ဗနးေမာႏင ျမစႀကးနား လပငနးစအဖြ႔ခြမားသ႔ မေ၀ေပးခသည။

နညးပညာရပဆငရာ ဒဇငးပစ၊ အမေထာငစအလက ေရသန႔စငျခငး၊ အညစအေၾကးမားက ျပနလညစြန႔ထတဖယရားျခငး၊

မဟာဗဟာျပနလညသးသပျခငးဆငရာ တငပငေဆြးေႏြးပြတြင တငျပရနေမာမနးထားသညေခါငးစဥႏင အေၾကာငး အရာမားအားလးက လပငနးလပေဆာငမႈအဖြ႕၏ လပငနးအစအစဥတြင စစညးေဖာျပထားသည။ (ေနာကဆကတြ-၀၂) ေအာကပါတစခခက ေနရာခထားျခငး၊ ဥးေဆာငမႈေပးျခငး သ႔မဟတ သငခနးစာအျဖစ နာယမတသားျခငးအျဖစ ၂၀၁၄-ခႏစတြင စစညးေဖာျပထားသည။

လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာအျမငျဖင ေကးရြာအဆငခဥးကပနညးစနစ၊

17

အျမတမးနးပါးအသးျပႏငသညအမသာပစ၊ အေရးေပၚအေျခအေနအရပရပတြငအညစအေၾကးမားကျပနလညစြန ႔ထတဖယရားျခငး၊ ရာသအခနအခါအလက စမခန႔ခြျခငး၊ ျဖစလာႏငေခဖြယရေသာ အေျခအေနတစရပတြင အေရးေပၚအမသာႏင ေရခးရနေနရာလြတ၊ စကကျပလပထားေသာ ေၾကြေရစစအး အသးျပသညနညးလမး၊ သန႔ရငးေရးဆငရာပစၥၥညးကရယာမား ပပးေပးသညဗဟာႏငလမးညႊနခက၊ ပညာေပးအေထာကအကပစၥၥညးမား၊ ေရကနမားတးေဖာေပးျခငးႏငျပနလညထေထာငျခငး၊ ကေလးမားအသးျပႏငသညအမသာမား၊

ဤျမနမာ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ လမးညႊနခကမားသည တစစတစေပါငးတညးေနရာခထားမႈ ခငမာမႈက ထငဟပေစၿပး တန႔ျပနမႈဆငရာလပငနးအစအစဥတြင ျပနလညအသးျပႏငရန ရညမနးထားသည။ အဆပါလပ ေဆာငခကအမားအျပားက သငခနးစာရရမႈအေပၚအေျခခ၍ ၂၀၁၅-ခႏစတြင ျပနလညအကျဖတ သးသပရမည အျပင တစဆကတညးမာပင ဆကစပမႈမားကလညး ေျပာငးလေပးရမညျဖစသည။

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ႏင အကးတပးေပါငးေဆာငရြကေနသမား (လပေဖာကငဖကမား) ကခငျပညနယတြင ေအာကေဖာျပပါ အစးရမဟတေသာႏငငတကာအဖြ႕အစညးမားရေနႏငၿပး လပငနးစအဖြ႕ခြမား တြင တကၾကြစြာ းေပါငးေဆာငရြကလကရပါသည။

Action Contre la Falm (ACF) - Oxfam အကးတပးေပါငးေဆာငရြကေနသည ႏငငတကာကယဆယေစာငေရာကေရးအဖြ႕

ဒတခႏငငအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညး ဒနးမတႏငငဒကၡသညမားဆငရာေကာငစ ကေလးသငယမား ကယဆယေစာငေရာက

ေရးအဖြ႕ ႏငငတကာကယဆယေစာငေရာကေရး ႏငငတကာ စညးလးညညြတမႈအဖြ႕

ေကာမတ

ကခငျပညနယေဒသတြင ေဒသဆငရာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားသည ျပနလညတန႔ျပနေရး ဆငရာ လပငနးမားအတြက အေရးၾကးသည လႊမးျခမႈမားရရေစရန ေဆာငရြကလကရသည။ အကန႕အသတမားမရဘ လြတလပစြာ သ႕မဟတ ႏငငတကာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင အကးတပးေပါငးေဆာငရြကလကရျပး ကခငျပညနယ ေရ/ သန႔လပငနးစအဖြ႕ခြတြငလညး ပးေပါငးပါ၀ငလပေဆာငလကရသည။

KBC AVSI KMSS CESVI Metta Oxfam Shalom Save the Children (SCI) Community based Organization non-registered Solidarities International (SI)

ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးဆငရာစနေခၚမႈမား ရနကနတြင အကးတပးေပါငးေဆာငရြကလကရေသာ အဖြ႕အစညးမားသည ၂၀၁၄-ခႏစတြင စြမးေဆာငရည အျပည လပေဆာငႏငချပး ၂၀၁၄-ခႏစတစႏစတာပတလး တကေရာကသလဥးေရ အတကအကရခသည။ ရႈတ ေထြးလသည ခရးသြားလာခြငျပခကအစအစဥ အပလအပခကမားႏင ကြငးဆငးေဒသ လပငနးမားေဆာငရြက ရာတြင

18

တရား၀ငဥးစားေပးသတမတခကမားေၾကာင ထသတ႔၏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈစြမးေဆာငရည ယခထက ပမ၍ ပမနေကာငးမြနလာေစရန (သ႕မဟတ) ဥးေဆာငအဖြ႕လလယမႈသည အကန႕အသတမားစြာရေနဆ ျဖစေန ေသာလညး လပေဖာကငဖကမား၏ ကတက၀တျပမႈသည ခငမာျပး အေထာကအက ျဖစေစသည။ သ႕ေၾကာင အစညးအေ၀းေတြ႕ဆမႈအၾကမကေလာချခငး၊ ေရ/သန႔ လပငနးဥးေဆာငမႈအဖြ႕ႏင ဆကသြယႏငျခငး၊ အသအျမငဖလယေသာ အစညးအေ၀းျပငပလအပခကမားႏင ေနျပညေတာရတာ၀နရသမားႏင ဆကသြယေဆာင ရြကႏငသညအခြငအလမးမားရာၾကျခငးမားက ေအာကပါအတငး စစဥခမတခသည။

ဇႏၷ ၀ါရ

ေဖေဖၚ ၀ါရ

မတ ဧၿပ ေမ ဇြန ဇလင ၾသ ဂတ

စက တငဘာ

ေအာက တဘာ

ႏ၀င ဘာ

ဒဇင ဘာ

လပငနး စအဖြ႔

သးျခား လပငနး စအဖြ႔ မဟာဗ ဟာ

X

X

X

X

X

WTG

X X X X

NPT

X X

လပေဖာကငဖကမား၏ တကၾကြစြာပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင ပါ၀ငေဆာငရြကသ ပမမားျပားလာျခငးျဖင ရခငျပည နယရလပငနးစအဖြ႕ခြသည တကၾကြစြာလႈပရားေဆာငရြကလကရသည။ မညသ႕ပငျဖစေစ မတလအေရးအခငး ကာလအၿပးတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕အတြက ၀နထပ၀နပး စတငျဖစေပၚေစခသည။ စစညးေဆာငရြကသည မဟာဗဟာကသည အေလးထားေဆာငရြကမႈမားသည ေႏးေကြးလာျပး တကတြနးလ႕ေဆာေပးရနလညး လအပ လာသည။ တစဆကတညးမာပင လပငနးစအဖြ႕ခြအေနျဖင ရခငျပညေျမာကပငးေဒသ( ဘးသးေတာငႏင ေမာငးေတာ) ၏ တန႕ျပနမႈဆငရာလပငနး မား၏ ဥးေဆာငမႈအခနးက႑ ျပနလညရရေစရန ထတေဖာေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။ လပငနးအဖြ႕ခြ၏လပေဆာငမႈမားသည အပအလမရဘတကေသခာမႈရျပး ကြာဟမႈမားအတြကလညး တန႕ျပနမႈ မား ေဆာငရြကေပးလကရၿပး ပထ၀အေနအထားဆငရာ အခကအလကမားအတြကလညး ခြျခားေရြးထတႏငခ သညအျပင ဥးေဆာငမႈကလညးေပးႏငခသည။ အေရးေပၚအေျခအေနအတြက ၾကတငကာကြယျပငဆငေရးႏင တန႕ျပနေရးလပငနးမားက လပေဖာကငဖကမား၏စြမးေဆာငရညအေပၚ အေျခခၿပး အရနသငျပလပထားသည နညးလမးမားမတစဆင “ေနရာေဒသတစခအတြကအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးတစခမ၀ါဒ” က အေလးထားျခငး ျဖင ေဖာထတေဆာငရြကခသည။ အထကတြငေဖာျပခသညအတငး တာ၀နရသမားႏင ညႏႈငးေဆာငရြကမႈသည အျပသေဘာေဆာငျပး အကးျဖစထြနးလကရေသာလညး ႏစဥးႏစဘကအခြငအလမးရာႀကမႈႏင အေျခအေန အေပၚမတည၍ လကခကငသးမႈမား မားျပားလကရေနေသးသည။ ကခငျပညနယ၏ ပထ၀အေနအထားအကန႔အသတမားႏင ကန႔သတခပခယမႈမားေၾကာင (NGA) လပေဆာငေန သမားအခငးခငး ညႏႈငးေဆာငရြကမႈအတြက စနေခၚမႈမား မားျပားလကရေနေသးသည။ ထ႔ျပင ညႏႈငးေဆာငရြက မႈ လပထးလပနညးမားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကႏငရန လပေဆာငသမား၏ စြမးေဆာငရညကန႔သတခကမား လညးရေနျခငးေၾကာငပငျဖစသည။ ေဒသခ အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားအေနျဖင လပငနးစအဖြ႕အေပၚ ႀကးမားသညအေလးထားမႈႏင စြမးပကားႀကးမားမႈမားက ေဖာထတသတမတခရာ ယၾကညအေလးထားမႈပမမႈႏင ပတသတ၍ လပငနးစအဖြ႕အေနျဖင ဆကလကတြနးအားေပးရမညျဖစသည။ အဆပါလပေဆာငခကသည အကး ခစားရသမားအတြက တန႕ျပနမႈပမအကးျဖစထြနးေစရနႏင ညႏႈငးေဆာငရြကမႈက ေဖာထတေပးႏငမညျဖစသည။ ၂၀၁၃-ခႏစကထကစာလင လပေဆာငေနသမားအခငးခငး အျမငျခငးဖလယမႈ ပမတးပြားလာျခငး၊ အေတြ႕အၾက မား

19

မေ၀ေပးျခငးႏင အရညအေသြးျမငတငေရးအတြက ေလကငသငတနးေပးျခငး၊ ၂၀၁၃-ခႏစကထက ပမ ေကာငးမြနသည စေပါငးလပနညးကငနညးမားက ရာေဖြေဖာထတျခငးႏင အမားလကခနားလညႏငသည ညႏႈငး ေဆာငရြကသည လပထးလပနညးမားျဖင ေဒသခအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား၏ ေတာငးဆခကအရ လပ ေဆာငေနသမားအတြက အရညအေသြးျမငတငေရးက ၂၀၁၄-ခႏစက ေဆာငရြကခသည။ မညသ႕ပငျဖစေစ လပငနးစအဖြ႕ခြမား၏သတမတခကအရ အထးသျဖင ဗနးေမာခရငတြင လပေဆာငေနသအမား အျပားႏငအကးခစားေနရသမား၏ အာရစးစကမႈက ရရေနေပရာ လပငနးစအဖြ႕မား၏ ဥးေဆာငမႈအခနးက႑သည ယခအခနထ ပမတးပြားလကရေနပါသည။

လပငနးစအဖြ႕၏ ခြျခမးဆနးစစမႈဆငရာစြမးေဆာငရည

ယေန႕အခနထ လတတေလာအေျခအေနက ခြျခမးစတျဖာေလလာရနအတြက အဓကထားေလလာရမည အခက မားမာ- ႏငငဆငရာအခကအလကအမးမး၊ အစရငခစာမားႏငေျမပမား၊ “ဘ”ေလးလး(4W) လပငနးေဆာငရြကေနသညေနရာမားတြင ဆကႏြယေနသညကြာဟခကမားႏင လ

အပခကမားက ေကာငးမြနသညသရပေဖာပမား ေရးဆြခြငျပျခငးျဖင အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား ၏ ၁၀၀% တန႕ျပနမႈႏႈနးျဖင ေကာငးမြနစြာအသးချခငး၊

“ဘ”ေလးလး (4W) အခကအလကမား အသငအတငရေနမႈအတြငး ဘ႑ာေရး(ရနပေငြ) ဖြ႕ျဖးတးတက လာမႈ၊ လပငနးခြငေဒသအတြငး လပငနးေဆာငရြကသညအပစမ ခြျခမးစတျဖာေလလာျခငး၊ လပေဖာကငဖကမား၏ ဆနးစစအကျဖတျခငးႏငခန႕မနးေလလာျခငး အစရငခစာမား၊ လပငနးစအဖြ႕အစညးအေ၀းမား၊ ဌာနအခငးခငးေတြ႕ဆစညးေ၀းျခငး၊ (အမးသားအဆငႏငႏငငေတာ အဆင) လပေဖာကငဖကမားႏငအျမငျခငးဖလယျခငးႏင ႏစဥးႏစဘကအျပနအလနအေခတငေျပာဆ ေဆြးေႏြး ျခငး၊ လပငနးခြငခန႕မနးေလလာျခငး၊ လပငနးစအဖြ႕လက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငး (ပမနျဖစေသာဖြ႕ၿဖးတးတကမႈေအာကတြင)

ကယဆယေရးအတြက သတမတထားေသာ အနမ႔ဆးစႏနးမား (SPHERE) မားမတစဆင လပေဆာငခကမားက အေျခခၿပး လပေဖာကငဖကမားက ပပးေပးထားမႈကေကာလြန၍ လအပပါက သာမနအေရအတြကကသာ ေဖာျပ ေသာ အခကအလကမားေကာကယျခငးက ၂၀၁၄-ခႏစ မဟာဗဟာတြင ေဖာျပထားပါသည။ အဆပါ လအပခက မားက တန႕ျပနရာမာ လပငနးစအဖြ႕ႏစခစလးက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးနညးလမးမား( ေနာကတြ-၀၄ ႏင ၀၅) က တကစြာ ေဖာထတ ရမညျဖစသည။ ေရ/သန႔ဆငရာ အနမဆးစႏႈနးမားႏငဆကႏြယေနသည ကနးမာေရးဆငရာ ေဘးအႏရာယမား ခြျခမးေလလာမႈအေပၚအေျခခ၍ စခနးမားႏငရညမနးေကးရြာမားတြင နညးစနစပမကနျပး နညးလမးတကရေသာ ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးမားက ေဆာငရြကခြငျပရမညျဖစသည။ ေရအရညအေသြးဆငရာ နညးစနစမားက လညး ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးနညးလမးမားအားလးတြင ထညသြငးေဖာျပထားပါသည။ ဤအခကေၾကာင ယနဆကဖမတစဆင လပငနးစအဖြ႕က အငအားတးခ႕ျဖညတငးခသည။ ႏငငတကာအခနျပညတာ၀နက ၁၂-လ အတြငး ရခငျပညနယတြင ေစာငၾကညထနးေကာငးသညစနစ ဖြ႕ၿဖးတးတကရနႏင သတငးအခကအလကမား စမ ခန႕ခြျခငးလပငနးမားတြင ပပးကညေပးႏငရနျဖစသည။ လပငနးစဥမား သ႕ေနရာႏငသ ေနသားတကျဖစေနရန စစဥထားရၿပး အဖြ႕မ ဆကလကေဆာငရြကႏငခန ၂၀၁၅-ခႏစ မတလတြင ဤရာထးသည ကနဆးမညျဖစသည။ ကခငႏင ရခငျပညနည၏ ေစာငၾကညေလလာေရးႏငအကျဖတေရး စနစ၏အဓကရညရြယခကမားမာ ေရသန႔လပငနးစဥအေျခအေနအား ေအာကပါတ႔ကတးတတေစရနျဖစသည။

ေရထတယေသာေနရာႏင အမေထာငစအဆငအသးျပေသာေရ၏အရညအေသြး။

20

အနမ႔ဆးစညႊနးအရညးအေသြးျပညမမႈရေစရန။ လမႈအဖြ႕အစညး၏လကခမႈႏငေကနပ အားရမႈအား အကးခစားခြငရသတ႕အေပၚ မမတ႕၏တာဝနယႏငမႈ

အားတငးတာမႈပစျဖင အကျဖတသငသည ။ တကယေရသန႕ရငးမႈ လထပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ကယထလကယထစနစျဖင အေဆာကအအ ထမးသမးျခငး

စသည ေရသန႕လပငနးစဥ၏ ပညာေပးအပငးက မမဒ႕၏တာဝနယမႈအ ပငးအေနျဖစေသခာစြာလပကငေစျခငး ။

ေလလာအကျဖတသးသပႏငမႈ အေျခအေနမာ အလြနအားနညးလကပင ရေနေသးသည။ အေၾကာငးမာ သတငး အခကအလကမား မေ၀မႈနညးပါးျခငးေၾကာငအျပင ၿပးျပညစသညေလလာသးသပမႈမားမာလညး အားနညးလက ပငရေနေသးသည။ သာမနေလလာသးသပအကျဖတမႈဖြၿဖးတးတကျခငးသည OCHA မ ျပလပသည အေရးေပၚ အေျခအေနတြငသာ အသးျပႏငသည။ ဌာနစပါ၀ငေသာ ကနဥးလငျမနသည ေလလာသးသပခကထကပၿပး ကယ ျပန႔သည။ ကးေၾကာငးညညႊတမႈရၿပး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕မအသးျပလကရသည။ သ႕ေသာလညး အသဥာဏ ခ႕တမႈက လႊမးျခမေစရန ေျမပေရးဆြျခငးက ေလလာသးသပရနႏင စစညးေရးဆြထားသညအစအစဥကလညး ယခအခနထ လပငနးစအဖြ႕က ေရရညပပးေပးေနရဥးမညျဖစသည။ ယနဆကဖလပငနးစအဖြ႕အေနျဖငလညး လြတလပသည ဆနးစစအကျဖတျခငးက လြတလြတလပလပ ေဆာငရြကႏငရန ၂၀၁၅-ခႏစတြင အရညအေသြး ျပညမေနရန လအပ သည။ အတတကာလအေတြ႕အၾကမားအေပၚအေျခခ၍ ရငးႏးျမပႏမႈျပလပရနမာ စဥဆကမပက အလပလပရန လအပ သည။ ထ႔ျပင အလပရေဆြးေႏြးပြအေတြ႕အၾကမား၊ သတငးအခကအလကမားဖလယျခငးႏင လမးၫႊနခက မတ တမးမားကလညး ေနာကဆးအေျခအေနအထ ျပငဆငထားရျခငးမားမတစဆင လပငနးစအဖြ႕မလညး ပပးကည ရမည ျဖစသည။

ဌာနအခငးခငးညႏႈငးေဆာငရြကျခငး

ေရ/သန႕ လပငနးစအဖြ႕ႏငအဖြ႕ခြမားမ ညႏႈငးေရးမႈးမားသည ျပညနယအဆငႏင ရနကနအဆင ႏစခ စလးတြင ဌာနအခငးခငးခမတထားသည မ၀ါဒလမးစဥအတငး ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကလကရျခငး၊

အဆပါအစညးအေ၀းပြမားအတြငး လပငနးစအဖြ႕မားႏငဌာနမားက ေနာကဆကတြလပငနးမားအေပၚ ပမ ရငးလငးေဆြးေႏြးၾကရမညျဖစသကသ႕ ေရ/သန႔လပငနးစအေနျဖင ေဆြးေႏြးမညအေၾကာငးအရာေခါငးစဥ မားက စညးမဥးစညးကမးမားႏငအညျဖစေစျပး အဆပါမ၀ါဒလမးစဥမားတြင ေဖာျပထားရမညျဖစသည။ `

ကြငးဆငးေဒသတြင ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးသည အျခားေသာက႑မားႏင အျပနအလနအကး သက ေရာကမႈျဖစေစျပး ေကာငးမြနေသာေကနပဖြယရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈကလညး ျဖစေစႏငပါသည။ (ေအာက ဇယားတြင ေခါငစဥအကဥးကေဖာျပထားသည)

အစားအစာလျခေရးက႑၊ သကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ လပေဆာငသမားအဖြ႕ခြႏင ေစာစးစြာ ႀကတင ျပနလညထေထာငေရးကြနယကမားႏင အတအကခတဆကမႈရရရန ရာေဖြေဖာထတ ၾကရနလညးလအပ သည။ တန႕ျပနမႈအစအစဥႏစခစလးတြင သကေမြး၀မးေကာငးလပငနးဆငရာ အခြငအလမးမားအတြက ေကာငးမြနေသာနားလညမႈမား ေပၚေပါကလာႏငသကသ႕ လြနခသညႏစမားအတြငး ယခငေစာစးစြာ ျပနလညထေထာငေရးက႑အေနျဖင အဆပါေမးခြနးမားက ျပနလညတန႔ျပနမႈေဆာငရြကေပးစဥ အခ႕ ေသာျဖစရပမားတြင အကးခစားေနရသမားအတြက စးပြားေရးအေထာကအကမား ခတဆကေပးျခငး သည အကးသကေရာကမႈရႏငျပး ေရ/သန႔လပငနးမားႏငလညး အခငးခငးဆေတြ႕ႏငသည။

21

ဌာန/က႑ ဥးေဆာငအဖြ႕အစညး သာမန စတ၀ငစားမႈ ခလႈစရာေနရာ UNHCR လပငနးစအဖြ႕ႏစခအခငးခငး/အၾကားအနးကပညႏႈငးေဆာငရြကျခငး (အေဆာက - လပငနးစအဖြ႕တစခႏငတစခအစညးအေ၀းမားက မနမနတကေရာကျခငး၊ အဥး) - ကြငးဆငးေဒသမားသ႔ ပးတြသြားေရာကျခငး၊

- သးသန႔ၾကားျဖတလပငနးမားအတြကပးတြစစဥျခငး၊ သးျခားၾကားျဖတေပၚထြကလာသည အခကအလကမားက ေဆြးေႏြးညႏႈငးရန လပငနးစအဖြ႕အခငးခငး ႏင/သ႔မဟတ လပငနးလပေဆာငသညအဖြ႕မား အခငးခငးပးတြအစညးအေ၀းကငးပျခငး၊

ႀကးမားေတာငတငးခငမာသည ခလႈစရာအေဆာကအဥးမား ထနးသမးေစာင ေရာကေရးႏင တစဥးခငးကယပငအမခနးမားအတြက လတတေလာစစဥ ေဆာငရြကေနၿပျဖစရာ ေရ/သန႔လပငနးလအပခကမားကလညး ထညသြငး စဥးစားျခငးျဖင လပငနးခြငအစအစဥမားေရးစြခမတထားရန လအပပါသည။

ကခငျပညနယေဒသတြင ၾကာရညအသးျပႏငသညနညးလမးမားႏင အးအမ မားမ စြန႔ခြာထြကေျပးေနရသမားအား ေနာကဆးအဆင ျပနလညအေျခခရန ေနရာခေပးျခငးလပငနးအတြက အေသအခာ စတ၀ငစားလကရၾကသည။ ျပနလာသဥးေရအနညးငယမႏင ျပနလညေနရာခေပးထားသညေနရာတြင အၿမတမးအမယာမားအတြက ျဖစႏငေခရရာ အေကာငအထညေဖၚေဆာငရြက သညအေနျဖင ေရ/သန႔ဆငရာပပးပစၥညးမားႏင ခလႈစရာေနရာအေဆာက အဥးမားအတြက (အးအမစြန႔ခြာထြကေျပးေနရသမားျပနမေရာကမ) အေသ အခာ ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးက မျဖစမေနစမေဆာငရြကထားရမညျဖစသည။ ျပနလည၀ငေရာကလာေနသမားအတြက လလေလာကေလာကႏင ေရရည လကခထားရႏငေရးအတြက ပပးကညရနလညး ျဖစသည။

ရခငျပညနယတြငလညး အေဆာကအဥးႏငပပးပစၥညးမား ထနးသမး ေစာင ေရာကေရးႏငပကသက၍ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕မားသည အတတကြ မေ၀ တာ၀နယေဆာငရြကလကရသည။ ထငးႏငေလာငစာမားခ႕တမႈ၏ သက ေရာကမႈ၊ ေနာကဆးအဆငျဖစလာႏငဖြယရာ ေျပာငးေရႊ႕ျခငးလပငနးမားႏင ေစာစးစြာျပနလညထေထာငေရးကြနယကျဖင ညႏႈငးေဆာငရြကရန၊ ညႏႈငး ဆကသြယမႈလမးေၾကာငးျဖင ၀ငေရာကေဆာငရြကႏငရနႏင တန႔ျပနမႈေရရည ျဖစေပၚေနေစရနအတြက တြနးအားေပးရနစသညတ႔က အတတကြ ပးေပါငး စတ၀ငစားမႈရေနရနလညး အတတကြမေ၀ တာ၀နယေဆာငရြကၾကရမညျဖစ သည။

CCCM UNHCR ၂၀၁၅-ခႏစအတြငး အကးခစားေနရသမား၏ ပငဆငမႈအသစတက တးႁမငႏင ေစရနအတြက ေရ/သန႔ဆငရာ အခကအလကမားႏင လထစညးရး လ႕ေဆာ

22

ေရးလပငနးမား ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးမားျဖင အဖြ႕အစညး၏ အေျခခအေဆာက အအမားအတြငး လထအေျချပအဖြ႔အစညးမားအား တာ၀နလြေျပာငးေပးအပ ရနမာ လြနစြာအေရႀကးေပသည။ ဤလထခဥးကပမႈနညးလမးမားမာ လကရ ကယဆယေရးစခနးစမခန႔ခြမႈႏင လကရဖြ႕စညးတညေဆာကပမားႏင လက ဖကညေနမႈရေနေစရနလညး လအပသည။

စခနးအေျချပလပသားမားအတြက အားေပးႏးေဆာမႈမားမာလညး စခနးတစခ ခငးအလက လကဖကညေနရမည ျဖစသည။

NFI UNHCR ၂၀၁၃-ခႏစ ႏစလညပငးမစ၍ ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႕သည NFI လပငနးစ

အဖြ႕သန႔ရငးေရး အေထာကအကျပပစၥညးမား၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက အစရင ခစာေပးပ႔ရန တာ၀နယေဆာငရြကရသည။ အစရငခစာေပးပ႔ျခငး လပငနးစဥ သည ကးေၾကာငးခငမာရနလအပၿပး ျဖစႏငပါက လပငနးျဖန႔ကကအသးခမႈ နညးလမးမားက မေ၀သးစႊရနႏင လကဖကညေနေစရနလညး လအပသည။

ရခငျပညနယတြင အစားအေသာကမဟတေသာ ပစၥညးမားႏငဆကစပ၍ ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈ အတကအကကနားလညသေဘာေပါကေစရန ေယ ဘယလအပခကႏင အကးခစားရေနသမား၏ လအပခကမားက ပမထ ေရာကစြာေဖာျပႏငရန ရာေဖြေဖာထတခသည။ ဌာနေပါငးစပါ၀ငေသာ ေစး ကြကေရာငး၀ယေဖာကကားမႈ ေလလာသးသပျခငးႏင အမေထာငစေငြေၾကး သးစြမႈ ေလလာျခငး သည အနာဂါတျဖန႔ေ၀ျခငးအတြက လမးညႊနေပးႏငသည။ ရညမနးေဘးအႏရာယရႏငသမားႏင ျဖန႔ေ၀မႈနညးလမးမား၊ ျဖန႔ေ၀မႈေျပစာ မားႏငျဖန႔ေ၀သည ပစၥညးအမးအမညမားအတြကလညး အေထာကအက ျဖစေစသည။

ကနးမာေရး ကမာၻ႔ကနးမာ ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႔၏ လပေဆာငမႈမားသည ကနးမာေရးအကး သက အဖြ႔ ေရာကမႈႏင အလြနနးကပစြာ ဆကစပေနသည။ ရတတရက အႏရာယျဖစေပၚ

လာႏငဖြယရာ အေျခအေနမားအတြက ျပနလညတန႔ျပနႏငရန တာ၀န၀တရား မားက အနးကပညႏႈငးဆကသြယျခငးႏင သတငးအခကအလကမား မေ၀မႈ အဆငေျပေခာေမြ႕ေရး လအပခကမားႏငအတ ေရ/သန႔အဖြ႕ႏငကနးမာေရး တ႔က ပတြတာ၀နယထားသည။

ရခငျပညနယရ ၿမ႕နယတစခခငးစတြင ဥးတညခကမား ခြျခမးစတျဖာ ေလ လာျခငးမားက ေဆာငရြကခြငျပၿပး ကနးမာေရးဆငရာ အခကအလကမား မေ၀ျခငးက ၂၀၁၃-ခႏစကနပငးကစတငခသည။ မတလအေရးအခငးအျပး ရပဆငးထားေသာ ကနးမာေရးအတြက အနးကပေစာငၾကပၾကညရႈသည အခကအလကမားမေ၀ျခငးက ျပနလညစတငေဆာငရြကခသည။ ညႏႈငး ေဆာငရြကျခငးဖြ႕ၿဖးတးတကလာေရးအတြက ယခအခနထ ေမာလငေနရဆ ျဖစသည။ အခကအလကမား၏ အရညအေသြးၿပးျပညစျခငးႏင ရငးလငးတက

23

ျခငး၊ အခကအလကမား အဓပၸါယဖြငဆႏငေရး အေလးေပးေဖာထတျခငးႏင ျပညသ႕ကနးမာေရးဆငရာ အေျခအေနမားက အဖကဖကမ ခြျခမးစတျဖာ ေလလာျခငးမားအတြက ညႏႈငးေဆာငရြကၾကရနျဖစသည။ AWD တန႔ျပနမႈ လပငနးအစအစဥ ေနာကဆးအေျခအေနအတြက ကနးမာေရးလပငနးစအဖြ႔ ႏင ညႏႈငးေဆာငရြကသြားၾကရမညျဖစသည။

ယခအခနထ ကခငျပညနယတြင ကနးမာေရးလပငနးစအဖြ႕ဟ၍ သတသတ မတမတ တကရကမရေသးေပ။ ရနကနႏင ဆကလက ဆကသြယေဆာငရြက ရနျဖစသည။

ကာကြယ UNHCR ရခငျပညနယတြင အဓက ပတသကေနသည ေယာကာၤး-မနးမျဖစျခငးႏင သး ေစာငေရာက ျခားလအပခကမားရေနသည လထႏငသကဆငသည ေဘးဒကၡအႏရာယမား ေရး မကေရာကေစေရးနညးလမးက ၂၀၁၄-ခႏစက ရာေဖြ ေဖာထတခသည။ ဆက လက၍ ေရရညဖြ႕ၿဖး တးတကေရးအတြက ၂၀၁၅- ခႏစက ကာကြယေစာင ေရာကေရးဌာနႏင ညႏႈငးေဆာငရြကၿပး အစအစဥ ေရးဆြခသည။ ေရ/သန႔

အေျခခအေဆာကအအႏငအဓကဆကႏြယေနသည ကယဆယေရးစခနးမား တြင ကေလးသငယမား ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးအတြက သတမတေဖာျပ ႏငရန ေရ/သန႔လပငနးႏင ကာကြယေစာငေရာကေရးအၾကား အနးကပ ခတ ဆကႏငမႈက ေဖာထတခသည။ ထ႔ျပငသန႔ရငးေရးျမငတငေရးသငခနးစာတြင စနစကသည အေျခခေဘးအႏရာယ ကငးရငးေရးေခါငးစဥက ေပါငးစပထည သြငးထားသည။ ေရ/သန႔လပငနးတြင သးျခားေယာကား-မနးမျဖစျခငး ဆငရာ တာ၀နရမႈသည ဆကလကတညရေနၿပး ကာကြယတားဆးေရး လပငနး လပေဆာငသညအဖြ႔ႏင Gen Cap advisor တ႔ႏင ခငမာစြာခတဆက၍ ေဖာျပ ႏငရန ဆကလကေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။

ပညာေရး ယနဆကဖ ေရ/သန႔ လပငနးမားက (ယာယစာသငၾကားႏငသည ကြကလပမားသ႔မဟတ ေကာငးမား၏) ေရ/သန႔ဆငရာလအပခကမားအတြက စနစတက ကငတြယ ေျဖရငးၾကရမညျဖစသည။ ပညာေရးဌာနက ၫႏငးေဆာငရြကမႈျဖင ရာေဖြေဖာ ထတထားသည လအပခကမားျဖင ေရ/သန႔လပေဆာငသမားက ေဆာငရြက ၾကရမညျဖစသည။

လတတေလာ ေဖာထတထားသည အမးသားအဆငမ၀ါဒမားအေပၚ အေျခခ၍ ေကာငးအေျချပနညးလမးမားတြင ေကးလကေဒသတြငေဆာငရြကမည ေရ/ သန႔ လပငနးမားက ေဖာထတေဆာငရြကသြားၾကရမည ျဖစသည။

အစားအစာ WFP/FAO UNDP ေရ/သန႔လပငနး အကးသကေရာကမႈႏငပပးမႈမားအတြက အားေပးတကတြနး လၿခေရး/ ရန ပဋပကၡကဆငျခငသတထားႏငေသာနညးလမးမားက အစားအစာလျခေရး သကေမြး၀မး ဌာနႏင ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးႏင ပပးေပးျခငးတ႔ျဖင ရာေဖြေဖာထတၾကရမည ေကာငးလပငနး ျဖစသည။

24

ေစာစးစြာျပနလည UNDP ေရ/သန႔လပငနး လပေဆာငခကမားအတြက ေစာစးစြာ ျပနလညထေထာငေရး

ထေထာငေရး ထေထာငေရး ကြနယကႏင ညႏႈငးေဆာငရြကျခငးျဖငကၽြမးကငမႈဆငရာပပးမႈကရယ၍အခင ကြနယက အမာခတဆကမႈ ရရရနလအပသည။ ေရ/သန႔အဖြ႕အေနျဖင ေကးရြာမားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကႏငၿပး ကယဆယေရးစခနးမားတြငလညး ေနာကေၾကာငး

ျပနသကေရာကမည အခကမားကလညး ေရာငရားႏငၾကရမညျဖစသည။ ဌာန ေပါငးစပးေပါငးပါ၀ငသည အစတအပငးအျဖစ ျပနလည၀ငေရာကလာမႈက ဥးစားေပး ေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။ အမအခ ပမကငးလြတေရးအတြက လညး လထက ဥးေဆာငလမးျပႏငရမည ျဖစသည။

လထႏငဆက OCHA ရခငျပညနယတြင လပငနးလပေဆာငေနသမားႏင လထအၾကား သတငး သြယေဆာင အခကအလက စးဆငးမႈ တးတကေကာငးမြနလာေစရန ေရ/သန႕ လပငနးမား ရြကျခငး လပေဆာငရန CwC ၏ ပပးမႈမားလအပသည။ အမအကငေျပာငးလေရး

အတြက ဆကသြယပညာေပးျခငးတးတကလာေစျခငး၊ အပစအသးသးအထး သျဖင အႏရာယျဖစလြယေသာအပစအပါအ၀င အပစအားလး၏ ပေပါငးပါ၀င ေဆာငရြကမႈမားကလညး တးႁမငရနလအပသည။

အသေပး OCHA/HACG မ၀ါဒ/ေပၚလစမားဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ ျဖစရပေလလာခကမားမေ၀ျခငး၊ ႏးၾကား ရငးလငးေဆြး တကၾကြျခငးႏင ဌာနအလက ဥးစားေပးစနစ သတမတခကမားအတြက တက ေႏြးျခငး ရက ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး၊ အာဟာရ UNICEF ရခငျပညနယေျမာကပငးေဒသမားအတြက စစညးေဆာငရြကသည လပနညး လပဟနမားက ေဖာထတရနျဖစသည။ ကနးမာေရးအဆငျမငတငေရး သးျခား သငခနးစာတြင အေျခခအာဟာရဘာသာရပက စနစတကထညသြငး ေဖာျပ ထားရမညျဖစသည။ ကခငႏငရခငျပညနယႏစခစလးတြင ခငမာသညဌာနခငးညႏငးေဆာငရြကသညနညးလမးျဖင HCT/ OCHA တ႔၏ စစညးမႈေအာကတြင ေရရညအသးျပႏငသညေျဖရငးနညးမားက ေဖာထတသတမတရန လအပသည။ ေရရည အသးျပႏငသည ေျဖရငးနညးလမးမားဆငရာ လပထးလပနညးမားက လကနာျခငးျဖင လပငနးစဥမားက ဥးေဆာငမႈေပးႏငသည လပပငခြငရသအာဏာပငမားက သေဘာတညသည တစသတညးျဖင ဆကသြယ ေဆာငရြကႏငရနျဖစသည။ ကခငျပညနယ လသားခငးစာနာေထာကမႈဆငရာ လ႔အဖြ႔အစညးအေနျဖင ခဥးကပ ေဆာငရြကမႈနညးလမးမားက ရပလးေဖာၿပးျဖစရာ လပငနးလညပတမႈဆငရာ မတကြျပားသညက႑မားအတြက ဆကလကေဆာငရြကႏငရန သကဆငရာတာ၀နရသမား၏ ေထာကခအတညျပခကေပးရနသာလအပေတာသည။ ရခငျပညတြင ေဘးဒကၡခစားေနရသလဥးေရအတြက မလေနရာျပနလညေနရာခထားေရးအစအစဥႏင အေျခအေန မားသည ရငးလငးမႈမရေသးေပ။ ဒကၡသညမား ေရရညေနထငရမညေနရာမားအတြက ေနရာခထားႏငေရး လပငနး စဥမာ ယခအခနအထ စာရငးျပစေဆာငရြကေနဆပငျဖစသည။

25

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ဆကသြယေရးဆငရာ ပစၥညးကရယာမားႏငနညးလမးမား ေအာကေဖာျပပါနညးလမးမားႏငပစၥညးကရယာမားက လတတေလာအသးျပလကရသည။

ေရ/သန႕ လပငနးစအဖြ႕ - Google အပစ (အမးသားအဆင၊ ရခင၊ ကခငႏင ရနကန) လစဥလပတစျပကရကခက MIMU Website http://www.themimu.info/emergencies/wash-cluster စစညးထားသည “ဘ” ေလးလး (4W) လစဥ ခြျခမးစတျဖာေလလာျခငး၊ လပငနးစအဖြ႕ခြမား၏ လစဥအစရငခစာမား၊ အစညးအေ၀းမတတမးမား၊

သတငးအခကအလကမား အလငအျမနႏငပးေပါငးမေ၀ျခငးက Google အပစက လကခေဆာငရြကလကရသည။ (မတတမးမား၊ အစအစဥမား၊ လပေဖာကငဖကခငးဖလယျခငး၊ သတငးစေဆာငးျခငးႏင အမးစားခြျခားျခငးမားက မေ၀ေပးျခငး) အျပနအလနအသးျပႏငသည အမးသားအဆင ေရသန႔လပငနးကၽြမးကငသမားအတြငး အြနလငးစနစ အလအလယလပႏငရန လအပခကအတြက ေကာငးမြနသညတန႕ျပနမႈရရႏငရန ၂၀၁၅-ခႏစ အစပငးတြင စစညးေဆာငရြကရန ရနကန Google အပစက စစဥ ေဆာငရြကလကရသည။ ေရ/သန႕ လပငနးစ အဖြ႕၏ သတငးအခကအလကမားက MIMU Website (http:// www.theminu.info/emergencies/wash-cluster )တြင ရာေဖြဖတရႈႏငသည။ ထ႕ျပင အစညးအေ၀းမတတမးမား သ႕မဟတ လစဥခြျခမးစတျဖာေလလာျခငးမားအျပင website အေနျဖင လပငနးစအဖြ႕အား ပညာရပဆငရာအစအစဥမား၊ ဒဇငးပစမားႏငလမးညႊနခကမား စစညးထားသည ေနရာျပ စာရြကစာတမးမားသာမက လပေဖာကငဖကမားကျပစထားသည ဆနးစစအကျဖတျခငးႏင ေလလာျခငးမားက လညး Website တြင ရာေဖြဖတရႈႏငပါသည။ လမးညႊနခကမားထတျပနျခငး သ႕မဟတ ရပတညခကအေျခအေနျပစာရြကစာတမးမားက ၂၀၁၅- ခႏစတြင ထတလပေဆာငရြကသြားမညျဖစသည။ ေရ/သန႕လပငနးစအဖြ႕က ထတျပနေသာ ပညာရပဆငရာ လမးညြနခက မားႏင ရပတညခကေနရာျပစာရြကစာတမးမား ပငဆငမႈႏငအသးျပမႈမားက လပေဖာကငဖကမား၏ ေကာငးမြနစြာ လကခလကနာမႈ အနညးဆးစႏႈနးမား အေသအခာရရေစရန ပမျဖန႔ေ၀ေပးရမညျဖစသည။ ယငးကသ႕ေသာ ဖြ႔ျဖးတးတကမႈအတြက အဆပါအပစမားက အဓကအခနးက႑မေဆာငရြကစဥ လပငနးလပေဆာငမႈအဖြ႕မ ပးေပါငးပါ၀ငမႈအတြက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕မ ပမတကတြနးႏႈးေဆာရနလအပျပး အထးသျဖင ပစၥညးကရယာ/ နညးလမးမား ရငးႏးျမပႏျခငးႏင တရား၀ငျဖစေစျခငးမား အတြကျဖစသည။ မတတမးမတရာမားႏငေထာကခခကမားက ဤလပငနးစဥမတစဆင စစညးေဆာငရြကျခငးသည အလရငမား သေဘာတညမႈရရသညအထရညရြယျပး အနာဂတစမခကသတမတခကမား ခြငျပခကရရေစရန တာ၀နရသမား ႏင အလြယတကနားလညမႈရရရန၊ အလအလယျပလပႏငရန၊ အေတြ႕အၾကမားအေပၚအေျခခ၍ အသြငကးေျပာငး မႈလြယကေစရနႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေစရနလညး ရညရြယပါသည။

26

၂၀၁၄-ခႏစ လပငနးေဆာငရြကမႈအကဥးခပ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည IASC ႏင ကမာၻ႔ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕မ အသးျပေသာလပငနးသးပစၥၥညးမားအေပၚ အေျခခ၍ ေရ/သန႕လပငနးေဆာငရြကမႈ ျပနလညသးသပျခငး (ေနာကဆကတြ-၀၉) ေနာကဆးအေျခ အေနထ မြမးမျခငးက ဇႏၷ၀ါရလအတြငးက ျပလပခသည။ ျပနလညသးသပျခငးက အမးသားအဆငႏင အမးသားအဆင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ခြမားမ ညႏႈငးေရးမႈးမားႏင ဘနေကာကၿမ႕တြငအေျခစကသည ေဒသဆငရာေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕အၾကေပးပဂၢလမားက စစဥေဆာငရြကခၾကျခငး ျဖစသည။ ေရ/သန႕လပငနးစအဖြ႕လပေဖာကငဖကမားထမ လြယကစြာအျပနအလနဖလယမႈႏင ျပနလညတန႕ျပနမႈ အေသ အခာရရႏငေစရန အဓကကသညအျပးသတေကာကခကမားက ဖြ႕စညးေပါငးစပႏငရန ေအာကေဖာျပပါ SWOT analysis ျဖင ေဆာငရြကရနျဖစသည။ ေဖာျပပါအားထတၾကးပမးမႈမားက ၂၀၁၅-ခႏစ ပထမေလးလပတက ေဆာင ရြကရနရညမနးထားေသာလညး ပမဓမၼဓဌာနကသည ခြျခမးစတျဖာေလလာမႈက လကခခြငျပႏငရနမာ “Monkey Survey” ကလညး လမးစဥအတငး ေဆာငရြကသြားမည ျဖစသည။ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာလပထးလပနညးမားႏငအကးတပးေပါငးေဆာငရြကျခငးဆငရာ လပထးလပငနးမား ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ လပထးလပနညးမားက ကမာၻ႔လသားခငးစာနာေထာကထားသည မ၀ါဒ လမးစဥအေပၚ အေျခချပး ၂၀၀၆-ခႏစ ဇလငလက ဖနတးချခငးျဖစသည။ ထမ၀ါဒလမးစဥက ကလသမဂၢႏင ကလသမဂၢမဟတ ေသာ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာအဖြ႕အစညးတ႕ သာတညမမႈကအေျခခၿပး ပးေပါငးေဆာငရြကခၾက ျခငးျဖစသည။ လပငနးစအဖြ႕-အဖြ႕၀ငမားသည အကးတပးေပါငးေဆာငရြကျခငးဆငရာ လပထးလပနညးမား အေပၚမတည၍ အကးတပးေပါငးေဆာငရြကမႈကအေျခခၿပး ေဆာငရြကရန သေဘာတညခၾကသည။ တစဆကတညးမာပင ေအာကပါတ႔ကေလးစားလကနာရန ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔မားက သေဘာတညခၾကသည။

အျပညျပညဆငရာ ၾကကေျခနႏငလျခမးနလႈပရားမႈႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားအတြက ေဘးဒကၡအႏရာယကယဆယေရးလပငနးမား၏ စမခန႕ခြမႈဆငရာကဓဥပေဒ (လပငနးေဆာငရြကမႈဆငရာ ကင၀တမား)

CDA ပးေပါငးေဆာငရြကမႈဆငရာ သငယမႈစမခကမ ေဖာထတထားေသာ ေဘးဒကၡအႏရာယမား မက ေရာကေစရန ခဥးကပမႈနညးလမးမား၊

အားသာခက အားနညးခက

ကြငးဆငးေဒသတြငးလပငနးလပေဆာငေနသမားတြင ေကာငးမြနေသာ စစညးလပေဆာငမႈရျခငး၊

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕(ယနဆကဖ) ဖြ႕စညးမႈျပနလည တညေဆာကထားျခငး၊

ညႏႈငးဆကသြယေဆာငရြကမႈႏင IMလပငနးသးပစၥညး မား မနကနစြာစနစတကအသးျပႏငျခငး၊

အလရငမားစတ၀ငစားမႈရျခငး၊(အတညျပရနလအပ) ေဒသခအစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားမ တကၾကြ

စြာ ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး(ကခင)၊

လပငနးလပေဆာငသညအဖြ႕ (WG)၏ လကရအေန အထားအရ ထတလပႏငစြမးအားနမက လကရျခငး၊

ေလလာသးသပမႈႏင လကရအေျခအေနမားခြျခမး စတ ျဖာေလလာမႈ အနညးအကဥးသာ ျပလပထားရျခငး၊

ခြျခမးစတျဖာေလလာျခငး/ေလလာဆညးပးမႈ အားနညး ျခငး၊

အမးသားအဆငညႏႈငးဆကသြယေဆာငရြကမႈႏင အမးသားအဆင အစးရပငးဆငရာမ အဆငတပဂၢလ မား၏ ပါ၀ငပတသတမႈအားနညးျခငး၊

27

ကခငျပညနယတြင အရညအေသြးျမငတငေရး လပငနး စဥမား ခမတေဆာငရြကထားျခငး၊

ေဘးဒကၡအႏရာယမား မကေရာကေစရန ခဥးကပမႈ နညးလမးမားသတမတျပဌာနးထားရျခငး၊

ရခငျပညနယတြင အေရးေပၚအေျခအေနတြင ေရအရည အေသြးစမးသပႏငသည စြမးေဆာငႏငရညရျခငး၊

ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈႏင ေပါငးစပျဖညဆညးမႈ ဆကလက ရငသနျခငးေၾကာငလပငနးစအဖြ႔လကတြညည ေဆာင ရြကႏငျခငး၊

လပငနးစအဖြ႕ ျပနလညဆနးစစသးသပျခငး အရည အေသြး တးျမငရနလအပျခငး၊

ထခကမႈ/ဆးရးမႈ အခြငအလမး

လသားအခငးခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာမား လကလမး မႏငမႈ၊

ေထာကပကညမႈမားလြဖယေသြဖသြားႏငျခငး၊ တာ၀နရသမားထမ လပငနးအစအစဥမား မေ၀မႈ

အားနညးႏငျခငး၊ ပဋပကၡျဖစပြားမႈ ၾကာျမငျခငး၊ အေရးေပၚအေျခအေနမ လြတေျမာကႏငသည မဟာ

ဗဟာအေပၚ နညးပညာပငးဆငရာ စနေခၚမႈမား၊ ျပနလညဆတခြာေသာ မဟာဗဟာ၊

ကြငးဆငးေဒသတြင လပငနးစအဖြ႔ ေစာငၾကညထနး ေကာငး ျခငးစနစက လလေလာကေလာကႏင ထထေရာကေရာက အသးခႏငျခငး၊ လပငနးစအဖြ႔အခငးခငး ကစလစခငမာစြာ တညေဆာက

ႏငျခငး၊ (CCCM & Health ) လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာႏငငအဖြ႔(HCT)ႏင

လပငနးအသေပးရငးလငး ေဆြးေႏြးႏငျခငး၊ ေဒသဆငရာအေထာကအပမား(RECA+UNICEF REWS) အေတြ႔အႀကႏငသငခနးစာမားရရႏငျခငး(လထစညးရးလ႕

ေဆာေရးႏင ကနးမာေရးအဆငျမငတငျခငး) ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြက ႀကတငျပငဆငေရးႏင ျဖစလာ

ႏငေခဖြယရသည ကစၥၥရပမား၊

အသြငကးေျပာငးျခငးႏငျပနလညဆတခြာေသာမဟာဗဟာ ေရ/သန႕ လပငနးစအဖြ႕၏ လပငနးစဥအဆငမား တစျဖညးျဖညးေျပာငးလမႈအတြက အခနသတမတႏငချခငး မရေသးေပ။ သ႕အတြက အေရးေပၚအေျခအေနႏစရပစလးတြင အခနပမၾကာျမငလာခသည။ တန႔ျပနမႈေနးေကြးမႈ က ျပနလညစတငႏငရန ေအာကပါဥးစားေပးအခကမားက ထညသြငးစဥးစားရန လအပသည။

ေရြ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသဥးေရသည ၈၀% ရာခငႏႈနးသ႔ ေလာကလာသည။ လဥးေရအမားစမာ မမတ႔ေနထငရာေနအမမားသ႔ ျပနလညသြားေရာကေနထငေနၾကျပျဖစ၍ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ေစာစး စြာျပနလညထေထာငေပးသည လပေဆာငခကမားက မမတ႕အရပေဒသသ႕ ျပနလည၀ငေရာကလာသ ျပညသလထအတြက ေအာငျမငစြာစတငေဆာငရြကေပးႏငချခငး၊

ေရြ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသည လဥးေရအသစမားအတြက သသာထငရားသည လျခေရး/ ကာကြယ ေစာငေရာကမႈ ေဘးအႏရာယဆငရာ ဆငကျဖစစဥမား မေပၚေပါကႏငျခငး၊

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ မဟာဗဟာက စခနးအမားအျပားတြင အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကႏငခ သည။ ဆလသညမာ- ေရ/သန႕ ဆငရာ အနမဆးလအပသည ပပးပစၥညးမားက ရညမနးေဒသမား၏ ၈၀% အထ ပပးေပးၿပး

ျဖစသည။ မဟာဗဟာအညြနးကနးမားက ပမနတငးတာေလရျပး ေနာကဆးတြင ျပးေျမာကေအာငျမငခသည။ အစးရ၏ ပပးကညမႈျဖင ထနးသမးျပျပငမႈက ၾကာရညထနးသမးေဆာငရြကႏငခသည။

28

ေရရညေဆာငရြကရန မလအပေတာသည လပငနးမားျဖစေသာ ယာဥမားျဖငေရသယပ႕ျခငး၊ သ႕မဟတ သန႕ရငးေရးပစၥညးမား ျဖန႔ေ၀ေပးျခငးမားက ေဆာငရြကျပးျဖစသည၊ သ႕မဟတ ကာလရညထနးသမး ရမညစနစျဖစသည တာရညခေသာေရရရရာ ေရထြကပငရငးမားျဖစသည ကာကြယေစာငေရာကထား ေသာ ေရတြငးေရကနမားျဖင အစားထးျခငး၊

“ အေရးေပၚအေျခအေနတြငေရသန႔လပငနး ” ညႏႈငးေဆာငရြကမႈ လပထးလပနညးမားကလညး ေရသန႔ လပငနးဥးေဆာငအဖြ႕ႏင သ႕မဟတ ေဒသဆငရာတာ၀နရသမား/အာဏာပငမားအား ေအာငျမငစြာ လႊ ေျပာငးေပးအပခသည။

လတတေလာျဖစပြားခသည အေရးေပၚအေျခအေနမားမရရခေသာ သငခနးစာမားက မတတမးျပချပး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕က လတတေလာ ရာေဖြထတလပထားေသာ ပစၥညးကရယာမားအားလး (မဟာ ဗဟာ၊ ဆနးစစအကျဖတျခငးအစရငခစာ၊ “ဘ”ေလးလး(4WMatrix)ပစ၊ နညးပညာဒဇငး) သည တစနညး တစလမးအားျဖင ေအာငျမငျဖစထြနးလာျပး အနာဂတအေရးေပၚအေျခအေနမားႏင လပေဖာကငဖကမား အတြက ျမနမာႏငငအစးရ , MIMU, RECA ႏင UNICEF, REWS တ႕မတစဆင အလြယတက ရရႏငမည ျဖစသည။

အနာဂတေဘးအႏရာယမားအတြက ေရ/သန႔အဖြ႕၏ ျဖစလာႏငေျခရေသာကစၥရပမားအတြက အစအစဥ မားက အျပးသတေရးဆြထားျပးျဖစျပး ဌာနေပါငးစ၏ျဖစလာႏငေျခရေသာအစအစဥတြင ေပါငးစညးထား ျပးျဖစသည။

အေရးေပၚအေျခအေနျဖစပြားေနသည ေဒသႏစခစလးတြင အနာဂတအေျခအေနမားအတြက ဆငကျဖစစဥမားက ႀကတငသျမငႏငရနမာ အခကအခမားစြာရေနေသာျငားလညး လပထးလပနညးနညးလမးမားက အခငအမာ ထညသြငးစဥးစားၾကရမညျဖစသည။ ေကာငးမြနသညျပျပငေျပာငးလမႈ အဖြငလမးေၾကာငးအျဖစ လသားခငးစာနာ ေထာကထားမႈဆငရာ ျပငပအေထာကအကမားက တျဖညးျဖညး ရပသမးႏငရနမာ ပထမေျခလမးျဖစသည။ မညသ႕ပငျဖစေစ ကခငျပညနယႏငရခငျပညနယႏစခစလးတြင ဖြ႕ျဖးေရးလပငနးေဆာငရြကေနသမား ႏင/သ႕ မဟတ စမခကမ လပငနးစတင၀ငေရာကစဥ ၂၀၁၄-ခႏစက အသြငကးေျပာငးျခငးႏင အေျပာငးအလတစခ႕က ေတြ႕ျမငခၾကရျပးျဖစရာ အခ႕ေသာလဥးေရအတြက ျဖစႏငေျခရသည ၾကားျဖတေဆာငရြကရမညလပငနးမားက ခြငျပႏငရနႏင တကတြနးလႈေဆာရနလအပသည။ ၾကား၀ငေဆာငရြကသညလပငနး၏ လသားခငးစာနာ ေထာကထားမႈဆငရာနယပယအတြက ေကနပဖြယရာအေျခအေနရရရန အခ႕အခ႕ေသာအခြငအလမးမားက ဖြ႕ျဖး ေရးလပေဆာငသမားႏငပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမားျဖင ေနရာေဒသအခ႕/ရညမနးလဥးေရမားက ရပသမးျခငးႏင လြေျပာငးေပးအပျခငးကဥးတညျပး လႈ႕ေဆာေဆြးေႏြးေပးရမည ျဖစသည။ ေအာကေဖာျပပါ လပထးလပနညးမားက အသးျပရန လအပပါသည။ ျပနလညဆတခြာသညမဟာဗဟာသည တစႏစတာအတြကသာ အသးျပရမညနညးလမးမဟတေပ။ သ႕ရာ

တြင လာမညႏစကာလမားအတြငး သာလြနသညအေနအထားတြင တကရကလပေဆာငရမည လပငနးမားက ခြငျပၾကရမည ျဖစသည။

ေဘးအႏရာယမားမကေရာကေစေရး ခဥးကပမႈနညးလမးမားက ကနေသခာစြာ ထညသြငးစဥးစားရမည ျဖစ သည။

လပထးလပနညးမားအေပၚအေျခခ၍ လထလအပခကမားက တန႕ျပနႏငရနမာ အစးရအဖြ႕က တာ၀နယၾက ရမညျဖစသည။ အခ႕ေသာအေျခအေနမားတြင တကရကတန႔ျပနမႈမားက ေဆာငရြကရန ျဖစသည။

29

၂၀၁၅-ခႏစတြင ေအာကေဖာျပပါလပေဆာငမႈမားက ရာေဖြေဖာထတေနျပး ျဖစေနရမည။ သကဆငရာတာ၀နရသမားအား တာ၀န၀တရားမားႏင အနာဂတကာလေမာမနးခကမားႏင ပတသကသည

အေၾကာငးမားက OCHA ႏင ညႏႈငးေဆာငရြကျပး သတငးအခကအလကမားက ရငးရငးလငးလငးႏင တတ ကက ေဖာထတေပးရမည။

အေတြ႕အၾကမားဖလယျခငးႏင အေရးေပၚအေျခအေနဆငရာစႏႈနးသတမတခကမား ရာေဖြေဖာထတျခငးမား ကေရးရႈ၍ ေဒသႏငအမးသားအဆငတာ၀နရသမားႏင ပမလကေတြ႕ကသည အျပနအလနဖလယမႈမားက ေဖာထတျခငး။

ထခကခစားေနရေသာလဥးေရ၏ ဘ၀အေျခအေနမားက ဖြ႕ျဖးတးတကေအာငေဆာငရြကျခငးႏင မမလအပ ခကမားက မမဘာသာ ျဖညဆညးေဆာငရြကေပးႏငသညစြမးရည (သမဟတ) အမအခကငးလြတေသာ စြမးရညက ေဖာထတေပးျခငး၊

ျမ႕နယ၏ေရရညလအပခကမားအတြက ေရ/သန႔ဆငရာ အေရးေပၚအေျခအေနတြင လအပသည ပပးပစၥညး မားဖြ႔ျဖးတးတကလာေအာင ခတဆကေဆာငရြကျခငး၊

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ ၂၀၁၅-ခႏစအတြက လပငနးအစအစဥ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ လပေဆာငမႈ ျပနလညသးသပခကက လကနာေဆာငရြကျခငးႏင ဖြၿဖးတးတကမႈ အတြကလအပခကမားက လပငနးစအဖြ႔၏ လပေဖာကငဖကႏင ရာေဖြေဖာထတျခငးျဖင လပငနးစအဖြ႔ကယတင ဆကႏြယေနသည မဟာဗဟာေျမာက ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအားလးႏင အေထာကအပမား ေမာမနးခကႏင လပေဆာင ရမည စေပါငးလပငနးမားက လပငနးစအဖြ႕၏ လပငနးအစအစဥတြင စစညးေဖာျပထားသည။ (ေနာကဆကတြ-၀၂)

30

ေနာကခသမငး ရခငျပညနယတြငျဖစပြားခေသာပဋပကၡသည လနညးစမစလငႏငရခငတငးရငးသားတ ႔ ဆန႔ကငဖကျပၾကရာမ လေပါငး ၁၄၀,၀၀၀ေကာက ၿမ႕နယ(၉)ၿမ႕နယတြင ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားေပးခရသည။ ေဒသချပညသအမား အျပားသာမက ေဒသ၏စးပြားေရးလပငနးမားကပါ ဆး၀ါးစြာသကေရာကခပါသည။ ပထမအသတေနရာေခထား ျခငးက ၂၀၁၂-ခႏစ ဇြနလကေဆာငရြကခရၿပး ျပညနယၿမ႕ေတာ စစေတြၿမ႕ေပၚႏင အနးအနားပတ၀နးကငေနရာ မားရ ႀကးမားသညစခနးမားတြင ေနရာခထားေပးခရသည။ ဒတယအႀကမ အၾကမးဖကမႈႏငေနရာခထားျခငးက ၂၀၁၂-ခႏစ ေအာကတဘာလကေပၚေပါကခၿပး စစေတြစခနးႏငအနးပတ၀နးကငေနရာမားတြင ဆကတက ဆ သလ လေပါငးမားစြာက တသတတနးႀကး ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားေပးခရသည။ ထ႔အျပငအျခားေသာၿမ႕နယမား ျဖစသည ေပါကေတာ၊ ေကာကျဖ၊ ေျမာကဥး၊ ေကာကေတာ၊ မငးျပား၊ ရေသေတာင၊ ရမၼရႏင ေျမပၿမ႕နယမားရ ႀကးမားသည စခနးသစႀကးမားတြငလညး ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားေပးခရသည။ အခ႕ေသာျဖစရပမားတြင လထက အနးအနားရ ယခငမးေလာငပကစးသြားေသာေကးရြာမားတြင အေျခခေနရာခ ထားေပးခရသည။ လအမားစ စတပငးဆငရာအခကအချဖစေနသညအေျခအေနတြင အဆပါ ႀကးမားသညစခနး မားတြင လ ၁၅,၀၀၀ ေကာခန႔အတြက အေရးေပၚေရ/သန႔လပငနးမားက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကႏငခ သည။ ၂၀၁၂-ခႏစအေစာပငးကာလ စခနးဖြငစအခနတြင အေပါစားယာယေရ/သန႔ဆငရာအေထာကအကျပပစၥညး မားကသာ ဖနတးတညေဆာကေပးခၾကသည။ သ႔ေသာအဖြ႕အစညးမားက မးရာသအခနကာလႏငေရႀကးေရလ သည အႏရာယမားမကငးလြတေစရန ပမခငခန႔သညအေဆာကအအမားျဖင အစားထးေဆာကလပေပးခသည။ ၂၀၁၄-ခႏစတြင ေဘးဒကၡအႏရာယမားမကေရာကေစေရးအျမငျဖင စခနးႏငထခကခစားေနရသည ေဒသမား/ ေကးရြာမားအနးအနားရ ေကးရြာမားတြင အဆပါလပေဆာငခကက တးခ႕ေဆာငရြကခသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ မတလ(၂၆)ရကႏင(၂၇)ရကေန႔ စစေတြၿမ႕ေပၚတြငျဖစပြားခသည ဆပအၾကြမႈသည ကလသမဂၢႏင အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားအတြက ထးႏကခကမားပငျဖစသည။ ေဒသချပညသလထဘကက ဘကလက သညဟေသာအျမငသကေရာကႏငေစသည လဥးေရအမးအစားတစခတညးကသာ အေထာကအကမားက ပပး ေပးခသည။ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ ျပညသလထအေနႏင ရးမား၊ ကနေလာငရမား၊ ဂေဒါငမားႏင ပစၥညးကရယာမား သသသာသာပကစးဆးရးမႈမားႏင ရငဆငေတြ႔ျမငခၾကရသည။ ထ႔အျပင ၀နထမးအမားအျပား ကလညး ျပညနယမယာယဖယရားခသည။ အဓကရဏးျဖစပြားၿပးေနာက ရခငျပညနယရ ေရ/သန႔လပငနး ေဆာငရြကေနသအမားအျပား ေလာခခရၿပး လပငနးစြမးေဆာငရညမားလညး ႀကးမားစြာပတပငျဖတေတာကျခငး ခၾကရသည။ ထ႔အျပင တစလအတြငးလပငနးခြငသ႔ ျပနလညသြားေရာကေဆာငရြကႏငရနလညး မျဖစႏငေပ။ ႁခြငး ခကအေနျဖင ၾသဂတလကနပငးအထ အခ႕ေသာၿမ႕နယမားျဖစသည ရေသေတာငႏငေပါကေတာၿမ႕နယမားသ႔ ျပတေတာငးျပတေတာငး ခရးတကြငးဆငးခရစဥအနညးငယမသာ ေဆာငရြကႏငခသည။ အျဖစအပကမားႏင ဆကစပ၍ အစးရႏငလထကယစားလညမားအပါအ၀င အေရးေပၚအေျခအေနညႏငးေဆာင ရြကမႈေကာမတ (ECC)သည တန႔ျပနမႈဆငရာညႏငးေဆာငရြကမႈအတြက ပပးကညႏငရန ျပညနယျပညေထာငစႏင ၿမ႕နယအဆင မားတြင လပထးလပနညးမားႏငအည သတမတေဆာငရြကေပးခသည။ ပထမအဆငဖြ႕စညးပတြင ေယဘယ ရညမနးခကမားသည လထအဖြ႕အစညးမား၏ေမာမနးခက၊ ပဋပကၡဆငရာသရခစားႏငေသာခဥးကပနညးလမး

ရခငျပညနယေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏မဟာဗဟာဆငရာမေဘာငသတမတခက

31

မားႏင လသားခငးညာတာေထာကထားမႈဆငရာ လပထးလပနညးမား အေၾကာငးကးေၾကာငးညညြတမႈရေစရန လအပလကရေနေသးရာ တာ၀နႏင၀တရားမားသည အေျပာငးအလမားျဖစေပၚလကရသည။ မတလအေရးအခငးႏငအတ ပဋပကၡျဖစႏငေခရေသာအေျခအေနသ႔ေရာကရရန ဖနတးေပးမႈမားအတြက ျပညသ လထအတြငး လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ လပငနးခြငပတ၀နးကငအသစမား ဖနတးတညေဆာကေပး သညနညးလမးမားက ေရ/သန႔လပငနးက႑တြင ၂၀၁၄-ခႏစ ႏစစပငးကတညးက စတငအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနၿပျဖစေသာလညး ေန႔စဥလပေဆာငမႈမားအေပၚ တာ၀နရသမားက ေစစပေသခာစြာ အေသးစတ စစစမႈမားႏင ကလသမဂၢႏငအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား၏ ေဆာငရြကေပးမႈမား ပမမတမႈရေစေရးအတြက ရငးလငးအသေပးေဆြးေႏြးခကမားအေပၚ ေဒသချပညသလထက စဥဆကမျပတအာရစးစကမႈေၾကာင ျမငသာထင ရားမႈမာ နမကလကပငရေနေသးသညက ေတြ႔ျမငရသည။ အခ႕ေသာျဖစရပမားတြင လထႏငၿမ႕နယအာဏာပင မားက အတကအချပလပေလရၿပး သ႔မဟတ လပငနးေဆာငရြကေပးမႈမားကလညး လကခရနျငငးဆနေလရသည။ ျပညေထာငစျမနမာႏငငအစးရသည စကတငဘာလအတြငးက ရခငျပညနယအတြငး ရညမနးခကမားျပညမရန လပေဆာငရမညလပငနးစဥမၾကမးက ထတျပနေၾကညာခသည။ ေၾကညာခကတြင ျဖစႏငေခရေသာ ေနရာေရႊ႕ ေျပာငးခထားျခငးမားႏငပတသက၍ အႀကျပထားသည။ အဆပါလပငနးစဥပါအတငး ထေရာကသညအေကာင အထညေဖာေဆာငရြကမႈမား ျဖစေပၚမလာေသာလညး ျပညနယတာ၀နရသမားႏင အျပနအလနဖလယမႈျပလပ ချခငးသည အကးသကေရာကမႈရခသည။ အထးသျဖင လကရကယဆယေရးစခနးမားတြင အေဆာကအဥးသစ မား ေဆာကလပႏငေရးအတြက ေျမေနရာမားစစဥခမတေပးႏငရန စစဥေဆာငရြကႏငခသည။ ရခငျပညနယအစးရ က အဆပါလပေဆာငရမညလပငနးစဥအတြက လတတေလာညႏငးေဆြးေႏြးလကရၿပး အၿပးသတရပလးကမ မၾကာမထတျပနမညျဖစေၾကာငး အသေပးေျပာၾကားခသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ရခငျပညနယအစးရအဖြ႕အေနျဖင အးအမစြန႔ခြာထြကေျပးတမးေရာငေနရသမားအတြက ေရရညသးျခား ကယပငအမယာသဖြယေနထငႏငရန စစေတြ ၿမ႕ေပၚရ စကရစ(၁)စခနးတြင ေျပာငးေရႊ႕ေနရာခထားရန ေလာေလာဆယအတညျပၿပးျဖစသည။ စကရစ(၃) အတြက ေနရာအသစကမ ေလာေလာဆယရာေဖြေနဆပငျဖစသည။ ပ႔ေဆာငေရးႏငဆကသြယေရး၀နႀကးဌာန ၀နႀကးကလညး ပဋပကၡျဖစပြားေၾကာင ခစားေနရသညမသားစမား (ဥပမာ-ေကာကေတာ၊ မငးျပားႏင ေျမာကဥး ၿမ႕နယမားရ မလေနထငရာေနရာမားတြင ျပနလညေနထငၾကသညမသားစမား)အတြက ေနာငတစခနတြင ေရရည ေနထငႏငသည သးျခားကယပငအမခနးမားတညေဆာကႏငရန လအပသညပစၥညးကရယာမားပပးေပးရန လအပ ေၾကာငးအၾကျပထားသည။ အျခားပဋပကၡျဖစခသည ၿမ႕နယမားအတြက လပေဆာငသညလပငနးစဥသည အခန ကန႔သတခကမရဘ ဆကလကျဖစေပၚေနသည ခငမာသညျဖစစဥမားႏင အခငအမာခတဆကလကရေနမည ျဖစသည။

32

လတတေလာေရ/သန႔ဆငရာအေျခအေန ႏငငေတာအစးရအေနျဖင ေနရာေျပာငးေရႊ႕ခထားျခငးလပငနးစဥတြင ထထညႀကးမားသညေျပာငးေရႊ႕ျခငးက စးရမ ပပနမႈမားျဖင ၂၀၁၃-ခႏစ ပထမႏစ၀ကကာလအတြငးက ေဆာငရြကခသည။ အမတနးလားရညႀကးမား ေဆာက လပျခငးက နားခစရာအေဆာကအဥးလပငနးအဖြ႕က ပပးကညေပးသည။ အဆပါလပငနးစဥေၾကာင စစေတြတြင ကယဆယေရးစခနးေပါငး(၄၁)ခရခရာမ(၂၁)ခအထေလာကသြားသည။ သ႔အတြက ေနရာေျပာငးေရႊ႕ခထားျခငး မား ပမမားျပားလာၿပး ေျပာငးေရႊ႕ခထားသညေနရာအသစမားအတြက ေရ/သန႔ဆငရာပပးမႈပစၥညးမား လအပ လာသည။ အေၾကာငးမာ ေျမျပငေရမားကအကာအကြယေပးရနႏင ညစညမးေစမႈအႏရာယမားကလညး ေလာက ေစရနျဖစသည။ ကယဆယေရးစခနးအမားစမာ ေရႀကးေရလျဖစႏငေခရေသာေနရာေဒသမားတြငျဖစၿပး အခ႕မာ စပါးစကခငးမားအတြငး တညရေနသည။ ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႕၊ နားခရာအေဆာကအဥးအဖြ႕၊ CCCM လပငနး အဖြ႕မားအၾကား ညႏငးဆကသြယမႈက ႀကးပမးေဆာငရြကလကရေနေသာလညး ေရ/သန႔လပငနးအပါအ၀င လပငနးခြငေနရာခထားမႈလပငနးစဥအတြက စနေခၚမႈအမားအျပားရေနပါသည။ ေရ/သန႔ဆငရာပစၥညးမားႏင အေဆာကအအမား တညေဆာကေရးလပငနးမားတြငလညး ရကသတပတေပါငးမားစြာ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာလက ရေနသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ မတလတြငျဖစပြားခေသာအေရးအခငးသည လပငနးခြငေဒသႏငအလပလပသညပတ၀နးကငေနရာ အသစသ႔သြားေရာကႏငရန ကန႔သတခကမားႏင စဥဆကမျပတလပေဆာငႏငရန အခကအခမားျဖစေပၚလကရ သည။ လပငနးမားပမနလပေဆာငႏငရန လေပါငးမားစြာျဖစႏငေခမရခေပ။ မးရာသကာလပတ၀နးကငအေျခအေန ေၾကာင လပငနးမားေဆာငရြကရနမာ ပမ၍ခကခရတေထြးမႈမားျဖစေပၚေစသညအတြက အေျခခအေဆာကအအ မား အေကာငအထညေဖာလပေဆာငရန ကာလအေတာၾကာ ေႏာငေႏးေနခရသည။ တစဖကတြငလညး ကယဆယ ေရးစခနးမားတြင အေျခခအေဆာကအအမား ေဆာကလပျခငးလပငနးမားအၿပးသတႏငရန လြနစြာေႏာငေႏး

33

ၾကန႔ၾကာလကရေနသလ အျခားတစဖကတြငလညး လကရ ရေနေသာ အေျခခအေဆာကအအမားမာလညး သက တမးကနဆးေတာမညျဖစသည။ ေရႀကးေရလသညေဘးဒဏခႏငသညအေဆာကအအမားက ထထေရာကေရာကအသးခႏငရနမာ စနေခၚမႈအျဖစ ဆကလကတညရေနေပေသးသည။ ထ႔ျပင ပပးပစၥညးမားအတြက ေနရာအကန႔အသတမားရေနၿပး ပပးပစၥညးမား ကလညး တစစစၿဖဖကၿပး ေလာငစာထငးအျဖစအသးျပလကရေနၾကသည။ နားခရနအေဆာကအဥမား ေဆာက လပၿပးစးသြားေသာလညး ေငြေၾကးလလယမႈႏနးထားမား အဆမတနျမငတကေနျခငးႏငအတ ေရ/သန႔ဆငရာ အေဆာကအအမား ေဆာကလပမႈစရတစကမားျမငတကလာျခငး၊ အေဆာကအဥးမားတညေဆာကျခငးအတြက ေျမပငရငမားအား နစနာမႈေလာေၾကးႏင ေဆာကလပေရးကနထရကစရတမား၊ ကနထရကလပငနးမားခြငျပခက အတြကဖအားေပးခရျခငး၊ ေထာကပေရးပစၥညးမားအား ဖကဆးရနႀကေဆာငျခငး၊ ၿခမးေျခာကျခငး သ႔မဟတ ၀န ထမးမားအားအႏရာယျပရန ကြငးဆငးေဒသအဖြ႕မားအား အေၾကာငးၾကားျခငးမားက မၾကာခဏႀကေတြ႕ၾက ရသည။ စခနးႀကၾကပမႈေကာမတသည အဆပါဖအားမားအတြက ႀကးမားသညအခနးက႑မ ပါ၀ငေဆာငရြကလက ရသည။ CCCM ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႕ႏငတာ၀နရသမားသည အဆပါစနေခၚမႈမားက အေလးထားေဆာငရြကလက ရေနေသာလညး ယခအခနအထ အလားအလာေကာငးသည အေျဖရာမေတြ႕ႏငေသးေပ။ ရခငျပညနယရ အႏရာယျဖစေစႏငသည ပတ၀နးကငတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔သည တန႔ျပနမႈဆငရာကယဆယ ေရးလပငနးစဥမားတြင အနးပတ၀နးကငေကးရြာမားက ထညသြငးလပေဆာငမႈက ၂၀၁၄-ခႏစကတညးက တးျမင ေဆာငရြကခသည။ စမခကလပငနးအဆငအားလးတြင ‘ေဘးဒကၡအႏရာယမားမကေရာကေစေရးနညးလမး’ က စနစတကထညသြငးေဆာငရြကခသည။ ပဋပကၡမားျဖစလြယႏငသညအေနအထားျဖင အးအမမားမစြန႔ခြာ ထြက ေျပးတမးေရာငေနရသမားအား ပပးကညမႈက ဆကလကေဆာငရြကေနစဥ ေပါကကြလြယသညျပညသလထ၏ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာလပေဆာငမႈမားအတြက ကယတငေတြ႔ျမငခကမားကလညး အေလးထား ဂရျပၾကရမညျဖစသည။ ထ႔ျပင ကနးမာေရးႏငဆကႏြယေနသည သန႔ရငးေရးညဖငးသညအေျခအေနမားႏင အႏ ရာယရေနမႈကလညး အသအမတျပၾကရမညျဖစသည။ မတလအေရးအခငးကာလအၿပး အဆပါေကးရြာမား၏ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈသည ယာယရပဆငးသြားၿပး လထကယတင သ႔မဟတ ေဒသခအာဏာပငမားကလညး ဟန႔တား ပတပငမႈမားျပလပခၾကသည။ ေကးရြာမားတြငေဆာငရြကမညလပငနးမားအတြက အေျခခသတမတခကမားက လပငနးခြငအေတြ႕အႀကမားႏင ဆငကျဖစေပၚေနသည ဆကစပအေၾကာငးအရာမားအေပၚအေျခခ၍ ၂၀၁၄-ခႏစ က ထပမေဖာထတထားသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ ႏစကနပငးတြင ျပညသလထအတြငး ကယအားကယကးသညစနစ ဖြ႕ၿဖးတးပြားေစရနရညရြယ၍ ဆေလာလကခႏငသညလပေဆာငခကမားျဖင ေရ/သန႔ဆငရာလပေဆာငခကမား က ဒကၡသညစခနးမားထက ေကးရြာမားတြငအကးခစားခြငရသမား အခးညညခစားရရေရးက ရညမနးထား ေဆာငရြကခသည။ ပတ၀နးကငေကးရြာမား၏အေတြ႕အႀကအရ ေဘးအႏရာယမကငးသည ျပညသ႔ကနးမာေရးဆငရာအေျခအေနမား တးတကေကာငးမြနလာေစရန ျဖစနငပါကပမအေလးထားဥးတညေဆာငရြကရန လအပေနေသးသညေနရာမား ကနရေနပါေသးသည။ ပတ၀နးကငေကးရြာမား၏ ျဖစပကခသညအေတြ႕အႀကမား အထးသျဖင ရခငျပညေျမာက ပငး (ေမာငးေတာ ႏင ဘးသးေတာင) အေျခအေနမားက ေကာငးမြနစြာထနးသမးႏငရန ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕တြင အားနညးခကမားရေနေသးရာ ေအာကပါခြျခမးစတျဖာေလလာမႈသည ရခငျပညနယေျမာကပငးအတြက ႁခြငးခကမားျဖစၿပး အခ႕ေသာခြျခမး ေလလာမႈႏင ႀကးပမးအားထတမႈမားသည ၂၀၁၅-ခႏစအတြက ဆကလကေမာမနးေနရဥးမညျဖစသည။

34

ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငေနသမား၏နယေျမေဒသလႊမးၿခႏငမႈ

ၿမ႕နယအလကေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကေနသမားမ Typology အလကေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကေနသမားမ ဒကၡသညမားအား လႊမးၿခႏငမႈ လဥးေရလႊမးၿခႏငမႈ

ေကာကေတာၿမ႕ရ ပဋပကၡျဖစပြားခသညေနရာသးေနရာတြင အးအမစြန႔ခြာထြကေျပးေနရသ ခန႔မနးဥးေရ ၁၂၄၄-ဥး အတြက ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးဥးစးဌာနမ ပပးကညသည အေရးေပၚအမသာအခ႕မလြ၍ ေရ/သန႔လပငနး လပ ေဆာငေနသမားမ ပပးေဆာငရြကေပးမႈမား လပေဆာငေပးႏငျခငးမရေသးပါ။ ေဒသချပညသလထမ ႏငငတကာ ၀နထမးမားအားလကခရန အတကအချပျခငး၊ စမခန႔ခြမႈဆငရာအခကအခမားျဖစေပၚေစျခငးႏင ေႏးေကြးသည လပနညးစနစမား၏လအပခကမားေၾကာင အဆပါၿမ႕နယမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးကြာဟမႈမား တာရညစြာ ျဖစေပၚေနပါသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ စကတငဘာလတြင ပထမအဆငလပငနးေဆာငရြကမႈက ျပညသလထႏင ရငးႏးဆကဆမႈ ပမတညေဆာကႏငေရးက စတငေဆာငရြကရနျဖစၿပး ေရ/သန႔လပငနး၏ဒတယအဆငက ျဖစႏင ပါက ၂၀၁၅-ခႏစ အေစာပငးတြင စတငေဆာငရြကႏငရနျဖစသည။ ပဋပကၡျဖစပြားခသည ေဒသတစချဖစေသာ ေပါကေတာၿမ႕နယ (ဘ၀နးေခာငး၀ါးစ-အးအမစြန႔ခြာထြကေျပးတမး ေရာငေနသ ၉၇-ဥး) ေဒသတြင ေရ/သန႔၀နထမးမား၏ပပးကညမႈက ၂၀၁၃-ခႏစ စကတငဘာလကတညးက ျငငး ဆနခၾကသည။ အျခားေသာေဒသမားမာ အေၾကာငးအမးမးေၾကာင (ဥပမာ-ေပါကေတာၿမ႕နယအတြက ပပးပစၥညး ကရယာအခကအခ) အခကအခမား သ႔မဟတ လၿခေရးဆငရာအခကအခမား (ဥပမာ-ေျမပၿမ႕နယ)ေၾကာင လက လမးမႏငမႈ အခကအခမားစြာ ရလကေနပါေသးသည။ တန႔ျပနမႈဆငရာလပငနးမားက ၂၀၁၃-ခႏစ ေအာကတ ဘာလက ရေသေတာငၿမ႕နယတြင စတငေဆာငရြကႏငခေသာလညး ၂၀၁၄-ခႏစမတလ အေရးအခငးကာလအၿပး ဆး၀ါးသညဟန႔တားေႏာကယကမႈမားႏင ရငဆငႀကေတြ႕ခရသည။ သ႔ေသာ အဆပါျဖစရပသည အခ႕ေသာ အလမးကြာေ၀းသညၿမ႕နယမားတြင ဆေလာၿပး အေလာတႀကးမလအပသည ေထာကပကညမႈမားက လကေတြ႕ ကကအသးခႏငရန အခကအခမားအေပၚ ေကာငးမြနသညျဖစရပမန ေလလာမႈတစခပငျဖစသည။ ပဋပကၡျဖစႏင ေခက သရခစားႏငေသာ ခဥးကပနညးလမးမားျဖင ျပညသလထလကခႏငမႈက စတရညရညျဖင ဥးစြာအသေပး ေဖာျပရနလအပသည။ ေရ/သန႔လပငနးမားလပေဆာငမႈက ၂၀၁၄-ခႏစ အေႏာငးပငးတြင ျပနလညစတင ေဆာင ရြကႏငခသည။

35

သန႔ရငးေသာေသာက/သးေရ လေလာကစြာ အညအမႏင ေရရညရရေရး အကးခစားခြငရသအမးအစား အားလး လႊမးၿခႏငမႈ

ပ(၂)-ၿမ႕နယအလကေရလအပခကလႊမးၿခႏငမႈ(ဘယ) အကးခစားခြငရသအမးအစားအလက(ညာ)

အေရးေပၚေရေပးေ၀မႈအေပၚ မခအားထားမႈမားေလာကလာေသာလညး လး၀ဖယရားရပသမးမႈမရေသးပါ။ အခ႕ ေသာေနရာေဒသမားတြင အေရးေပၚနညးစနစမားေနရာတြင အၿမတမးနးပါး အသးျပႏငသည စနစ/ကြနယကမား ျဖင ေအာငျမငစြာအစားထးေဆာငရြကႏငခသည။ ထ႔အျပငအကာအကြယမား၊ ျပျပငႏငေခရေသာ ေရရရႏငသည ေနရာမားက တညေဆာကေပးျခငး သ႔မဟတ ျပနလညမြမးမျပငဆငေပးျခငးမား ေဆာငရြကေပးႏငခသည။ သ႔ျဖစလငကစား အထးသျဖင ေပါကေတာၿမ႕နယတြင လဥးေရ ၁၆,၀၀၀-ခန႔မာ ေဘးအႏရာယမားဆး၀ါးစြာ ကေရာကႏငၿပး အေရးေပၚေရေထာကပေပးေ၀မႈအေပၚ မခအားထားေနၾကရသည။ ေျခာကေသြ႔ေသာရာသကာလ ၿပးဆးခန ေလမားျဖငေရသယပ႔ျခငး သ႔မဟတ အလမးေ၀းသညေရကနမားမ စကမားျဖငတြနးပ႔ျခငးမားအေပၚ မခ အားထားေနၾကရသည။ အမနအားျဖင ေဒသ၏ ဘမေဗဒဆငရာသြငျပငအေနအထားေၾကာင တြငးတမစကေရတြငး မား သ႔မဟတ စမစမးေရသြယတနးသေလာငျခငးမား ဖနတးျပလပရန အေျခအေနမေပးေခ။ အဆပါကြာဟခက မားက ေလာပါးသကသာေစရန အခ႕ေသာေနရာေဒသမားတြင မးေရသေလာငသညစနစမားက စမးသပေဆာင ရြကခသည။ အကယ၍ အဆပါအရပေဒသမားတြင လအမားေနထငရန ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားမညဆပါက ပတ၀နး ကငႏင ေရႏငသကဆငေသာ ဘမေဗဒဆငရာေလလာခကမားျဖင ေရအၿမတမးရရႏငမညရငးျမစမားက သေတ သန ျပလပၾကရမညျဖစသည။ တစႏစတာပတလး ေရအလအေလာကရရေရး ေသခာေစရန အမားကလကခ သေဘာတၿပး လပပငခြငမားလညး လအပေနဥးမညျဖစသည။

သကကယျပငေဒသေရအရညအေသြး

ပ(၃)သကကယျပင(စစေတြ)တြငေရနမနာစမးသပခကရလဒ

36

ရခငျပညနယရ ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာပတ၀နးကငအေနအထားသည လြနစြာရႈပေထြးၿပး လး၀ကြျပားျခားနားေသာ အေျခအေနမားကလညး ကလမတာအနညးငယသာ အလမးကြာေ၀းသညေနရာမားတြင ေတြ႕ျမငႏငသည။ ထ႔ျပင အရညအေသြးႏင ရရႏငသည ေရအရငးအျမစမားမာလညး လြနစြာကြျပားျခားနားလကရသည။(သဆနေသာေနရာ မားတြင တြငးတမေျမေအာကေရ၊ ေျမေပၚေရႏင ကနမားတြငမးေရစေဆာငးျခငး….) ရးရးေရအရညအေသြးစမးသပမႈက ေလာေလာဆယတြင အခ႕ေသာ၀နထမးမားက ေဆာငရြကလကရသည။ ေရရရ ရာ အရငးအျမစတြင ညစညမးမႈအဆငက ေစာငၾကညထနးေကာငးႏငရန တးခ႕လပေဆာငသြားမည အစအစဥ လညးရသည။ ကနဥး စမးသပစစေဆးခကအရ မးတြငးႏငေျခာကေသြ႕ေသာရာသကာလအၾကား ေျမေပၚေရတြင ျမငသာထငရားသည ညစညမးမႈအရပအေယာငမား မေတြ႕ရရေၾကာငး ေဖာျပေနေသာလညး စကေရတြငးမားမာမ အစဥ ညစညမးေနေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ေရတငႏငေရငပမားအကးသကေရာကမႈႁမငတငရနမာ ေရညစညမးမႈ အဆငက စးစမးေလလာရန လအပလကရေနပါေသးသည။ ပရဂရမအစအစဥႏင အေျခခႏငအမာခပစၥညးကရယာ မားပါ၀ငသည ကာကြယတားဆးသညတငးတာခကမားကလညး အခငအမာစနစတက အသးျပၾကရမညျဖစသည။ ေရတြငႏကထရတပါ၀ငေနမႈက အမားဆးေတြ႕ရႏငၿပး ဓါတပစၥညးမားႏငအာဆငးနစတစစတေဒသကငးမေနသည။ ေရရညကနးာမေရးအတြက အကးသကေရာကမႈရႏငၿပး ေနာကထပလညး ခြျခမးစတျဖာေလလာရဥးမညျဖစသည။ မးေရမားစေဆာငးထားရမႈစနစ ရခငျပညနယတြငအစဥအလာရခသည ေရကနမားတြင မးေရမားစေဆာငးထားရၿပး အမားသးကနအျဖစ ၾကာရည စြာအသးျပလာခၿပး ျပညသလထကလညး အဆပါကနေရမားကသာ မခအားထားခၾကသည။ သ႔ေၾကာင ေရပမ စေဆာငးသေလာငထားရလေသာရညမနးခကျဖင ေရကနမားက လတတေလာတးႁမငျပျပငခၾကသည။ ကနခ႕ျခငး၊ ကနတးျခငး၊ အဆငႁမငျခငးႏငေရညစညမးမႈအႏရာယမားေလာကေစရန တရစာၦနမား၀ငေရာကမႈမားမ ကာကြယ တားဆးရန စညးရးမားကာရထားျခငးမားျဖင အဆငတးႁမငေဆာငရြကခၾကသည။ ဤလပေဆာငခကသည သမ ရးကျဖစေသာလညး အကးခစားခြငရသျပညသအမားက လြနစြာလကခခၾကသည။ ကနေရမားႏငဆကစပ၍ ေရ အတြငးသ႔ စမ၀ငထးေဖာက၀ငေရာကမႈမားက ေလာခေစရန စမးသပစစေဆးၿပးျဖစေသာလညး ထေရာကမႈရေစရန ထပမစမးသပစစေဆးရန လအပသည။ စခနးမားတြင ႏငငတကာအနမဆးစႏနးမားက ေရ/သန႔လပငနးမားတြင လကခကငသးလကရသည။ ကနမားမေရခပယျခငးသည ကယပငျဖန႔ျဖးသညစနစမားအေပၚ အႏရာယကငး သည ေရေပးေ၀ျခငးအတြက တန႔ျပနမႈမား မသကေရာကေစႏငပါ။ (အေရးေပၚႏငသာမနအေျခအေန) ပးသန႔စင ထားေသာေရက ဥးစားေပးျဖန႔ေ၀ေပးႏငရနမာ စညးကမးခကမားႏငအည မျဖစမေနေဆာငရြကၾကရမည ျဖစသည။ ေၾကြေရစစအး ေရသန႔စငနညးလမး အျခားနညးလမးတစချဖစသည ေၾကြေရစစအးမားက မသားစေရသန႔စငသညနညးလမးအျဖစ စနစတကအစားထး အသးျပရန ၂၀၁၄-ခႏစက ဆးျဖတခၾကသည။ ကနဥးအကးရလဒအျဖစ လထကေကာငးမြနစြာသေဘာတ လကခ ၿပး ဆေလာစြာအသးျပလကရေနေၾကာငး ေတြ႔ရေနရသည။

37

အမေထာငစအလကေရသန႔စငသညနညးလမးမားအသးျပသညလဥးေရလႊမးၿခမႈရာခငႏနး

အမေထာငစအလက ေရ/သန႔စငသညနညးလမးက ျဖစႏငဖြယရာရသည ေျဖရငးနညးအျဖစ လြနခသည ျမနမာ အေတြ႕အႀကမားႏင လထ၏ဗဟသတမားအေပၚအေျခခ၍ ၂၀၁၃-ခႏစက ေဖာထတသတမတခၾကၿပးျဖစသည။ ရခငျပညနယအတြက ေရရညစဥးစားရမည ေရအရညအေသြးဆငရာစမခန႔ခြမႈက ကငတြယေျဖရငးလသည ရညရြယခကျဖင ေဖာထတချခငးျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည အေရးေပၚအေျခအေနတြင အေကာင အထညေဖာေဆာငရြကႏငရန ၂၀၁၄-ခႏစက လမးၫႊနခကမားက ေဖာထတသတမတခသည။ သတမတခကတြင ေဘးအႏရာယမားႏင လပငနးေဆာငရြကမညနညးလမးမား၏ ကန႔သတခကမားဆငရာအခြငအလမးႏင အေလး ထားရမညအခကမားကလညး ထညသြငးေဖာျပထားသည။ ေၾကြေရစစအးသည ဆေလာသညနညးလမးႏင လကငငးေျဖရငးႏငသည နညးလမးတစချဖစၿပး ေဒသ၏ဘမေဗဒဆငရာ အေျခအေနမားေၾကာင အကာအကြယ ျပထားသညေရတငမား ခကျခငးျပလပႏငရနမာ အေျခအေနမေပးသညအတြက စခနးႏငေကးရြာမား၏ လကရ အသးျပေနသည အႏရာယကငးၿပး အကာအကြယျပထားသည ေရအရငးအျမစေနရာမားတြင အစားထး အသးျပ ႏငသည နညးလမးပငျဖစသည။ အမေထာငစမား၏ေရအရညအေသြးဆငရာရလဒ ေၾကြေရစစအးအသးျပေနသဥးေရ (၃-ပတ/၃-လၾကာၿပးေနာက)

၂၀၁၄-ခႏစအတြငး ေၾကြေရစစကစတငအသးျပခရာ ျပညသလထအေနျဖင ေကာငးမြနစြာ လကခအသးျပလက ရေနေၾကာငး ကနဥးရလဒမားကညႊနျပေနသည။ ဤအခကသည လထလကခလာႏငမႈက ပပးေပးမည စတ၀ငစား ဖြယရာလပေဆာငခကတစခအျဖစ ေပၚထြကလာသည။ အေကာငအထညေဖာရ လြယကျခငး၊ အားလးအကး၀င သညလႊမးၿခမႈ၊ ကနးမာေရးအတြက ႀကးမားသညအကးရလဒမား၊ ေကြေရစစအသးျပသည အမေထာငစႏင အသး မျပသည အမေထာငစမားအၾကား အမေထာငစအဆင ေရအရညအေသြးစမးသပစစေဆးျခငးက (E.Coli) အးက လငး ပါ၀ငမႈတြင သသာထငရားစြာျခားနားလကရေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ေရစးဆငးမႈႏႈနးနမကျခငး၊ ေကာလာ

38

ဟလမားႏင နားလညမႈလြမားျခငး သ႔မဟတ ေနထငရာ၀ငးအတြငး ေျမကြကလပေနရာနညးပါးျခငး စသညတ႔သည အဆပါေကြေရစစအသးျပမႈက အဟန႔အတားျဖစေစႏငသည အလားအလာမား သကေရာကေစႏငပါသည။ ခခႏင စြမးရၿပး ထခကပကစးလြယေသာ အစတအပငးမားက စနစတကအသးျပႏငရနႏင လအပခကမားက အေလးထား ရန မၾကာခဏေဆာငရြကရမည ေနာကဆကတြလပငနးမားသည အႏရာယကငးသည ေရတးျမငမႈ လပ ေဆာင ခကမားျဖင ခတဆကလကရေနသည။ ေရေပးေ၀မႈအတြက ႀကတငျပငဆငထားရန ဥးစားေပးမႈသည အဓက အေရးပါၿပး ျပညသလထႏငလထေခါငးေဆာငမား၏ ေစာစးစြာပးေပါငးပါ၀ငမႈလညး လအပလကရေနပါသည။ အဆပါျဖစရပမားသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက ကနဥးရလဒမားက အားေပးကညမႈအျပင အခြငအလမးမားကပါ မးေမာငးထးျပေနျခငးျဖစသည။ သ႔ေသာျငားလညး ေရ/သန႔လပငနးတစခလးႏင သကဆငေသာ စေပါငးလပငနး အဖြ႕က ဆးျဖတေသာလပထးလပနညးမားအေပၚ အလးစေသာဆနးစစအကျဖတျခငးလပငနးကမ ေဆာငရြကၾကရ မညျဖစသည။ ေဒသရေစးဆငမားတြင ေရစစမားရရႏငမႈမာ ေမးခြနးထတစရာျဖစေနရာ ေရစစမား၏ အခနၾကာ အကးသကေရာကမႈႏင မဟာဗဟာမား၏ ေရရညအသးျပႏငမႈကလညး ဆကစပ၍ ေလလာဆနးစစၾကရမည ျဖစသည။ အၾကျပ႕ ေထာကချခငး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ အလးစေသာရညမနးခကပနးတငမာ အကာအကြယျပထားေသာ ေရတင/ေရငပမားမ တစဆင တာရညအသးျပႏငသညေျဖရငးခကနညးမားက ပပးေပးရန သပသညးမႈျမငမားသည ဇနယေျမမားတြင ျဖစသည။ အေျခခအေဆကအအမား၏ အရညအေသြးႏင ယငးတ႔၏စြမးေဆာငရညျဖင ညစညမးမႈေဘးအႏရာယ က တတႏငသမေလာကေစရန တာ၀နကနရေနေသးသည။ အေၾကာငးမာ ေဒသဆငရာ စြမးေဆာငရညမား ေယဘယအားျဖင အားနညးခ႕တေနျခငးႏင အစးရႏငပဂၢလက က႑မားအပါအ၀င အကာအကြယရသည ေရပြင မား တညေဆာကေပးရနအတြက လြနခသညအရငးအႏးမား ေနသားတကရေနေစရနႏင ေကာကစရစေလာငး လပငနးမားအပါအ၀င စကေရတြငးမားႏင ေရတြငးမားအတြက ႏငငတကာစႏႈနးစထားမားအသးျပမႈ၊ ျမနမာႏငင အေနျဖင ပငမအေဆာကအဥးမားကအနားသတျခငးႏင ကာကြယေစာငေရာကျခငးမားမာ အမားႏငရငးႏးမႈမရ ေသးျခငး၊ ေသာကသးေရအျဖစ ျပျပငထားျခငးမရသည ကနေရသညသာ တစခတညးေသာ ေရရရႏငသညေနရာ အျဖစ အသးျပေနျခငးက ေယဘယလကခထားျခငး၊ က႑မားအေနျဖင စနေခၚမႈအျဖစ ဆကလကေဆာငရြက ရနလအပျခငး၊ အျခားေသာနညးလမးအသစမားကဖနတးျခငး၊ ဥပမာ-စမစမးေရစေဆာငးျခငးလပငနးမားက ေလလာေဖာထတရနလအပသည။ ရငးလငးတကသည အခြငအလမးမားလညးရေနၿပျဖစရာ ေရ/သန႔လပေဖာ ကငဖကမားအေနျဖင ရညရြယခကႀကးႀကးမားမားျဖင ဆပကငမေစရန လအပသည။

ေဘးအႏရာယကငးၿပး ေရရညသန႔ရငးေရးအခြငအလမးမား သာတညမရရေစရနႏင ညစညမးမႈကငးမေသာ ပတ၀နးကငတြင အၿမေနထငႏငေစရန

39

အမသာအမးအစားလႊမးျခမႈရာခငႏႈနး ေဒသအမးအစားအလကအမသာအမးအစားလႊမးျခမႈ

စခနးအေနအထား စခနးအေနအထားတြင အေရးေပၚအမသာအေျခအေနမ အၿမတမးနးပါးအသးျပႏငသညအမသာသ႔ ေျပာငးလမႈ သည အားလးနးပါးၿပးစးေနၿပျဖစသည။ အလးစေသာလႊမးျခမႈ (၁း၂၀) မာလညး ေအာငျမငလနးပါးသ႔ ေရာကရေနၿပ ျဖစသည။ သ႔ေသာျငားလညး အခ႕ေသာေဒသမားတြင ေနရာလြတရရႏငမႈအေျခအေနမားေၾကာင အပအမသာ ေဆာကလပမႈကခြငမျပေပ။ ၂၀၁၃ ႏင ၂၀၁၄-ခႏစကာလတစေလာကလး အဆပါ အမသာဒဇငးပစက အသးျပခ ၾကၿပး တစဆကတညးမာပင အၿမတမးနးပါးအသးျပႏငသည အဂၤေတကငးပစအမသာက ဆကလကအသးျပခ ၾကသည။ အမသာအေဆာကအဥးသကတမးမာ သကတမးတလြနးေၾကာငးေဖာျပေနၿပး ေလာငစာထငးရားပါးမႈက ေပါငးစပလက ေရႊ႕ေျပာငးေနထငသမားမ ပပးပစၥညးမားက မၾကာခဏခးယေနၾကျခငးေၾကာငျဖစသည။ ထအျဖစ အပကက ျပျပငထနးသမးရန မျဖစမေနလအပေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ျပညသလထအေနႏင လပငနးတာ၀န မားက ထနးသမးထားရရန ရညရြယခကႏင ျပျပငထနးသမးမႈမား ေလာပါးသကသာရနမာ အေဆာကအအတြင အသးျပေသာပစၥညးမား၏ အစတအပငးမားက ပမတာရညစြာအသးျပႏငရနမာ အညစအေၾကးမားက ျပနလည စြန႔ပစမႈအႀကမေလာပါးသြားေစရန ဥပမာ-ပမႀကးမားေသာကငးမား၊ ကြနကရစၾကမးခငး၊ ပါးလႊာသညနရမား လအပ သည။ ရရခသညအေတြ႕အၾကသငခနးစာႏငအတ အမသာအေဆာကအအ ေဘးအႏရာယကငးရငးေရး၊ (အဓက အားျဖင အမသာကငးအဖး) တကၿပး ေဘးအႏရာယကငးသညလမးညႊနခကက တစစတညးျဖညသြငးေဖာျပထား ရမည။ ထ႔ျပင အျခားအမသာဒဇငးပစကလညး ကေလးမားထမတန႔ျပနမႈက ပမစစညးေဖာျပႏငရန ျပနလည သးသပရနလညးလအပသည။ ကနဥးေလလာမႈမားအရ လႀကးပငးမားက အမသာကပမနအသးျပၾကေသာလညး ကေလးငယမားႏငသကႀကးပငးမားကမ ယခအခနထ အညစအေၾကးမားက စနစတက စြန႔ပစျခငးမရေသးေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အေတြ႕အၾကမား တစခတညးျဖစေစရနႏင အၾကျပသးသပခကမားက မြမးမျပငဆငထားႏငရန ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ လမးညႊနခကမားက ေနာကဆးအေျခအေနထ မြမးမျပငဆငထားရမညျဖစသည။ စခနးမားတြင အမသာမားေဆာကလပၿပးစးမႈႏင အသးျပမႈပမမားျပားလာျခငးေၾကာင မစငအညစအေၾကးမားက ျပနလညစြန႔ပစမႈႏင ျပနလညျပျပငသညစနစမားလညး လအပလာသည။ ေရ/သန႔လပငနး လပေဖာကငဖက မားသည မစငအညစအေၾကးမား အၿပးျပနလညစြန႔ထတသညစနစႏင အညစအေၾကးမား သယယပ႔ေဆာငျခငးႏင အညစအေၾကးမားျပျပငသည အေဆာကအဥးက စစေတြၿမ႕နယ ေဆးသမႀကးေဒသတြင ေနရာခထားေပးခသည။ စစေတြၿမ႕တြင အညစအေၾကးမား စနစတကသယယစြန႔ပစသညလပငနးက ေဒသခအစးရဌာနျဖစသည ေကးလက ေဒသဖြ႕ၿဖးေရးဥးစးဌာန ႏင ၿမ႕နယစညပငသာယာေရးေကာမတမားက တကရကတာ၀နယေဆာငရြက ေနေၾကာငး က ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕က ၂၀၁၃-ခႏစကာလကတညးက ေဖာထတထားခေသာလညး လပငနးအေၾကာငး အသေပးရငးလငးရနကနရေနေပေသးသည။ အျခားေသာၿမ႕နယမားတြင အညစအေၾကးမားျပျပငသညလပငနးက အေကာငအထညေဖာဆျဖစသည။ သ႔ေသာ လပငနးခြငတစခခငးအတြက သယယပ႔ေဆာငမႈသည စနေခၚမႈတစရပ ပငျဖစသည။ အမသာပစမားကလညး အဆပါေဒသမားအတြက သးျခားအေၾကာငးအရာမားျဖစသည ဘမေဗဒ ဆငရာအေနအထားႏင အေထာကအပပစၥညးမားက သငေလာကကညေအာင လကခသးစြႏငေရးအတြက ျပနလညေလလာသးသပရဥးမညျဖစသည။ စခနးမားတြင အမႈကသရကမားစနစတကစြန႔ပစေရးအတြက ေရ/သန႔ လပငနးေဆာငရြကေနသည၀နထမးမားက ေစတနာ၀နထမးမားႏင လထအားစညးရးလ႕ေဆာမႈျဖင စစညးေဆာငရြကလကရသည။ ႁခြငးခကအနညးမသာ ရေနေသာလညး ပတ၀နးကငအေျခအေနမာ လကခႏငဖြယရာျဖစသည။ စြန႔ပစပစၥညးမား အႏရာယကငးစြာ ေနာကဆးအဆငထျပျပငႏငသည မးရႈ႕ျပာခစကမား အေကာငအထညေဖာ တညေဆာကေရးကလညး စခနး

40

အမားစတြင တးခ႕ေဆာငရြကရနကနရေနပါေသးသည။ အမႈကသရကမားႏင မးေရမားစးဆငးႏငသည ေရႏတ ေျမာငးစနစမားကလညး ျဖစႏငပါက တာရညခသညပစၥညးမား (ဥပမာ-အတ) က စနစတက အသးျပထားသညက ေတြ႕ရရသည။ စခနးအမားစမာ ေရႀကးေရလႏငသညေနရာမား သ႔မဟတ စပါးစကခငးမားတြငရေနသညအတြက ေရႏတေျမာငးစနစအတြက ျဖစႏငေခမရေပ။ အကးခစားေနရသမားႏင လပေဖာကငဖကအခ႕ ညႏႈငးမႈအရ သးျခားအေနျဖင အ၀တေလာဆင/ပငမငးဆငမားကလညး စစဥေပးထားသည။ ေကးရြာမား ေကးရြာမားတြင ေရသန႔လပငနးအဖြ႕သည လအပသညပစၥညးအခ႕ပပးေပးၿပး လထစညးရးလႈ႕ေဆာမႈျဖင အမသာမားေဆာကလပသးစြေရးလပငနးက တးျမငေဆာငရြကခသည။ ေဒသ၏ သးျခားအေျခအေနမားႏငအည ပစၥညးကရယာမားႏင ေဒသတြငရရႏငမည ကၽြမးကငမႈမားရယ၍ ေဆာငရြကချခငးျဖစသည။ ၂၀၁၄-ခႏစအတြငး ရရခေသာသငခနးစာမားအရ လထဘကမ ေကာငးမြနမနကနစြာ ေျပာဆဆကဆလာပါက လပငနးေဆာငရြကရန ေကာငးမြနေသာအခြငအလမးမား ရရလာႏငမညျဖစသည။ ၀ါးေခြျဖငေဆာကလပထားသည အမသာကငးမားသည ေျမေအာကေရ ညစညမးမႈႏငဆကစပ၍ ေဘးအႏရာယျဖစႏငေခမားရေသာလညး ဤစနစသည ေရရညအသးျပ ႏငမညေျဖရငးခကမားပငျဖစသည။ ထ႔ျပင ကနးမာေရး၀နႀကးဌာန၏ သးသပအၾကျပခကမားႏငအည ျပညသ လထအား သန႔ရငးေရးလပငနးမားအကးအတြက တကကြစြာပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကေစရနႏင ကယအားကယကး စနစမား ေပၚထြနးလာေစရနရညရြယပါသည။ သန႔ရငးေရးအေလအကငေကာငးမားဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏငအမအကငမားေျပာငးလလာေရး သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငေရး ေနရာေဒသအလကလစဥသန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငျခငးက ၿမ႔နယအလကလစဥသန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငျခငးက လကခရရသညလဥးေရရာခငႏနး လကခရရသညလဥးေရရာခငႏနး

သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငေရးအတြက စနေခၚမႈမားစြာရေနေၾကာငး အထငအရားျပသလကရသည။ အကးခစားခြင ရသမား၏ လကရသန႔ရငးေရးအေလအကငမားႏင ဗဟသတမားမာ အားနညးခ႕တလကရေနသည။ ရခငျပညနယ သည ႏငငအတြငး အမသာမသးဘ ေျမျပငတြငအညစအေၾကးစြန႔သည အေလအကငအမားဆးရေသာ ေနရာေဒသ မားတြင တစခအပါအ၀ငျဖစသကသ႔ ႏငင၀နထမးမားအတြငး ေလကငသငၾကားေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးတ႔မာ လညး ႀကးမားသညလအပခကမားပငျဖစသည။ ၿမ႕ေပၚ သ႔မဟတ ေကးလကေဒသရ အကးခစားခြငရသမား၏ မလေနထငရာေနရာႏင ေနာကခသမငးတ႔မာ မားစြာကြျပားျခားနားလကရသည။ ပညာေရးအဆငအမးမးကြျပား ျခားနားလကရျခငး၊ အမားအားျဖင စာမတတၾကျခငး၊ ၀နေဆာငမႈမားအတြကလကလမးမႏငမႈႏင ပတ၀နးကင

41

အေျခအေန ကြျပားျခားနားမႈမားသည အားလးအတြက စႏနးမႏငသည လပကငေဆာငရြကႏငမႈမား မရရႏငေပ။ သန႔ရငးေရးဆငရာ အသဥာဏ၊ ခယခက၊ အေလအကငမားႏငပတသက၍ ေလလာထားခကမားအေပၚ ဆနးစစ အကျဖတျခငးမားက ၂၀၁၄-ခႏစက ပထမအႀကမ ထေရာကစြာအသးျပခသည။ အကးခစားခြငရသမား၏ ပမ ေကာငးမြနေသာ နားလညသေဘာေပါကမႈမားႏငအတ အသေပးေဖာျပရနလအပသည ကြာဟခကမားကလညး ကနစြာရာေဖြ ေဖာထတေပးခသည။ ယေန႔စခနးမားတြငေနထငရေသာ အးအမစြန႔ခြာထြကေျပးေနရသမားသည ေကးရြာမားတြငေနထငေနရသမား ထက သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငမႈ ကနဥးေဆာငရြကခကမားက မၾကာခဏထေတြ႕ခစားေနၾကရသည။ ထ႔အျပင ေကးရြာမားအတြငး ပဋပကၡႏငထေတြ႕ရငဆငခရျခငးမရသည မသားစမားႏငႏငးယဥပါက အသဥာဏဖြ႕ၿဖးမႈ အဆငတြင ကြျပားျခားနားလကရသည။ ေနာကပငးတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ အႀကျပသးသပခကမားႏငအည သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငေရးလပငနးမားက အေလးထားေဆာငရြကလာၾကသည။ အကးခစားခြငရသမားဆငရာ အခကအလကမားမာလညး ေဒသတစခႏငတစခ တညမႈမရေၾကာငးေတြ႕ရရသည။ ျဖစရပတစခခငးစတြင ျပျပင ေျပာငးလလြယေသာ ခဥးကပနညးစနစမားႏင အေၾကာငးအရာအခကအလကမားက လကဖကညစြာ လကခ ကငသးသြားရန လအပသည။ ဆေလာသညခဥးကပမႈ လပထးလပနညးမားႏင နညးလမးမားဖြ႕ၿဖးတးတကရနမာ အေတြ႕အႀကရသည လပငနးမနေနဂာမား၏ တကရကပါ၀ငပတသကမႈႏင လမးၫႊနမႈမားလအပပါသည။ ၂၀၁၄-ခႏစအတြက ဥးစားေပးသတမတခကမားသည ဆငကေျပာငးလမႈအေျခအေနမားေၾကာင ဆး၀ါးစြာအကး သက ေရာကမႈျဖစေပၚေစၿပး လပငနးခြငလကလမးမႏငမႈႏင အေျခခအေဆာကအဥးမား ၿပးစးႏငမႈမားအတြကလညး တန႔ေႏးမႈမားျဖစေစႏငသည။ အကးခစားခြငရသမား၏ ပါ၀ငေဆာငရြကမႈက တးခ႕ျခငးႏင အမအကငေျပာငးလ ေရးတ႔အတြက လထကယတငပးေပါငးေဆာငရြကမႈက တးခ႕ေဆာငရြကမႈျဖင တထြငဖနတးထားသည နညးလမး မားအသးျပမႈမာ ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႕စမ မၾကာမကပင တစစတညးေဖာထတထားၿပးျဖစသည။ သန႔ရငးေရးပစၥညးမား ၂၀၁၃-၂၀၁၄-ခႏစ စခနးမားႏငေကးရြာမားရ ဒကၡသညမသားစမားအတြက သန႔ရငးေရးပစၥညးမားက ရညမနးဥးေရ အတငး ျဖန႔ေ၀ေပးခသည။ ဒကၡသညမားအားလး ႏစစဥသန႔ရငးေရးဆငရာပစၥညးမား အျပညအစ ရရႏငခြငရၿပး ပစၥညးမားကလညး လစဥျပနလညျဖညတငးေပးလကရသည။ အမရငမသားစမားလညးခစားခြငရသည။ သန႔ရငး ေရးပစၥညးမားမြမးမျပငဆငျခငးက လပေဖာကငဖကမားအားလးက စစညးေဆာငရြကေပးလကရသည။ ၿပးခသည ပစၥညးမားျဖန႔ေ၀ေပးမႈ ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငး၏ ရလဒမားကအေျခခ၍ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာေအဂငစမား ၏ ခြျခမးစတျဖာေလလာမႈႏငအတ ပထ၀အေနအထား(ၿမ႕နယတစခခငးစ)ႏင ေဘးအႏရာယျဖစေစႏငမႈမားအေပၚ အေျခခ၍ ေထာကပပစၥညးမားအတြက အႀကး၀ငသ လဥးေရသတမတခကမား၏ အဓပၸါယဖြငဆခကမားကလညး အေျခခထားပါသည။ စစေတြၿမ႔နယတြင အကးခစားခြငရသမားသည အဓကအားျဖင သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားႏင ကယတကဆပျပာမားက ေစးထတြငျပနလညေရာငးခေလရၾကသည။ အျခားေသာ၀နေဆာငမႈမားျဖစသည အစား အစာ၊ ေဆး၀ါးႏငပညာေရးစရတမားအတြက ကာမေစရနျဖစသည။ သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားသည သန႔ရငးေရး လအပခကထက စား၀တေနေရးလအပခကက ပမအကးသကေရာကမႈရေနေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ၂၀၁၅-ခႏစတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ဒကၡသညမားအတြက သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားျဖန႔ေ၀ျခငးက ကန႔ သတမႈမားျပလပရနႏင စခနးမားတြငသာျဖန႔ေ၀ေပးရန စစညးဆးျဖတခၾကသည။ ဌာနအခငးခငး ညႏငး ေဆာငရြကမႈက (အထးသျဖင-စားေသာကဖြယရာမားမဟတသည ပစၥညးမားပပးသညလပငနးစအဖြ႕တြင သကေမြး ၀မးေကာငးဆငရာ လပငနးေဆာငရြကသမားအဖြ႔) လကခကငသးၾကရနျဖစသည။ အဓကအားျဖင ေဒသရေစးမား

42

၏ ေစးကြကႏငေရာငး၀ယေဖာကကားမႈ၊ မသားစအတြငး ေ၀ပကစနစကငသးမႈႏင ျဖစႏငေခရသည အသးခမႈ ဆငရာ အျခားနညးလမးမား (ဥပမာ-ေဘာကခာစနစ) ေျပစာသးသညစနစမား စသညတ႔က ေလလာစးစမး ေဖာ ထတရမညျဖစသည။ အျခားေသာၿမ႔နယမားတြင အကးခစားခြငရသမားက ျဖန႔ေ၀ေပးသညပစၥညးအမးအစား အားလးက အမနသးစြလကရေၾကာငး သာဓကမားရခေသာလညး ေစးကြကသ႔ေရာကသြားႏငမႈမာ အမးမး ကြလြႏငေၾကာငးႏင ယခထကပမ၍ အေသးစတေလလာရနလအပသည။ ဒကၡသညလဥးေရအတြက အသကေမြး ၀မးေကာငးဆငရာ အခြငအလမးမားနညးပါးမႈသည ေရ/သန႔လပငနးမားအေပၚ မခအားထားမႈက ပမျဖစေပၚေစၿပး ၀ငေငြလညပတမႈလပငနးမားအျဖစ မတယေနၾကျခငးျဖစသည။ သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားက ေစးမားတြင ခကျခငး သြားေရာကေရာငးခၾကၿပး အမသာသန႔ရငးေရးလပငနးမ ၀ငေငြရာႀကေနၾကသည။ ဤမခအားထားမႈသည အျခား ေသာ ေရ/သန႔၀နထမးမားမ ရညမနးအသကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ အခြငအလမးမားျဖင အစားထးမေပးမခငး ေျပာငးလမႈမား မျဖစႏငေသးေပ။ အၾကျပ႕ ေထာကချခငး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ေဒသအားလးႏငလတစဥးခငးစအတြက စနစကသညသန႔ရငးေရးႁမငတငမႈလပငနးက ဆကလကတးႁမငေဆာငရြကလကရၿပး လထတစရပလးကလညး အသေပးရငးလငးျပၾကရမညျဖစသည။ တက သညရညမနးခကမားျဖင အမးသမးမား၊ ေယာကား၊ မနးခေလးမား၊ ေယာကားေလးမား၊ အသကအရြယႀကးသမား ႏင ခႏၶာကယခ႕တသမားအားလးအတြက နညးလမးမားကလညး ရငးလငးအသေပးရမညျဖစသည။ မဟာဗဟာ နညးလမးမားသည အမအကငေျပာငးလေရးက ဥးတညေနၿပး အျပသေဘာေဆာငသည ေျပာငးလမႈႏင အခကအခ အဟန႔အတားမားက ျဖတေကာျခငးျဖင ေဆာငရြကသြားမညျဖစသည။ ၂၀၁၄-ခႏစအတြငး ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ ၀နထမးမား လတတေလာအသးျပေနသည သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတငမႈ နညးလမးအမးမးအေပၚ ေရ/သန႔လပငနး စအဖြ႕၏ ေယဘယေလလာခကအရ အေရးႀကးသညမညမမႈမားက ကငတြယေျဖရငးေနရသညအေၾကာငးရပမား၊ တကရကျဖန႔ျဖးသညနညးလမးကအသးျပျခငး သ႔မဟတ သကတရြယတအခငးခငး ျပညသလထအားသးသန႔ ခြျခားထားမႈ (ေယာကား-မနးမအလက သ႔မဟတ အသကအရြယအလက) လထေခါငးေဆာငမား၏ ပးေပါငးပါ၀င မႈႏင ရလဒမားအေပၚတငးတာျခငးမားက ေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။ ထ႔ျပင ေရ/သန႔၀နထမးမား၏ စြမးေဆာင ရညမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငးမတစဆင ရလဒမားက ျပျပငေျပာငးလေပးရနႏင နညးလမးမားႏငပစၥညးမားက (ပညာေပးအေထာကအကပစၥညးမား) စေပါငးမေ၀ရန ေနာကထပလ႕ေဆာမႈအခြငအလမးမားအတြက မးေမာငး ထးျပလကရသည။ သန႔ရငးေရးႁမငတငေရးလပငနးအတြက အေျခခစနစမားက စညးကမးတကဖြ႔စညးထားရျခငးသည လထႏငရငးႏး ၿပးး ေနသားတကျဖစေအာငလပေဆာငျခငးျဖစၿပး နညးလမးမားႏငပတသကေသာ လပထးလပနညးမားက ေဆာင ရြကခြငျပေစျခငးျဖစသည။ လထပရသတ၏ ေကနပေကာငးမြနေသာ နားလညသေဘာေပါကမႈကအေျခခ၍ စနစ တက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးက အထးသျဖငေလလာစးစမးျခငးႏင အသဥာဏ သေဘာထားႏင အေလ အကငမားဆငရာ စစတမးေကာကယျခငးမားမတစဆငလညး ေဆာငရြကခြငျပေပးႏငသည။ လပငနးေဆာငရြကမႈ ပစမာ အရပေဒသ၏သးျခားျဖစတညေနမႈမားကအေျခခသည အေၾကာငးရပတစခႏငဆကစက၍ ပစၥညးအမးအစား မား ျဖန႔ေ၀ေပးမႈအပါအ၀င ဆပျပာႏငသန႔ရငးေရးဆငရာပစၥညးအမးအစားမားက အားေပးတကတြနးျခငး၊ လ႕ေဆာႏးဆြျခငး သ႔မဟတ ဆခးႁမငျခငးအားျဖင စတ၀ငစားမႈကျပနလညရယျခငး၊ အမအကငေျပာငးလေစရန အ႐နႁမငတငျခငးႏင အကးခစားခြငရသမားက တာ၀နလႊေျပာငးေပးျခငးတ ႔ ပါ၀ငသည။ သန႔ရငးေရးအဆငႁမငတင ျခငးသည သာမနထခကလြယသည အေျခခပစၥညးအစတအပငးမားက အလးစေသာ ေရ/သန႔လပငနးအစအစဥ၏ အဆငတငးတြင မျဖစမေနထညသြငးထားရမညျဖစသည။ ေရ/သန႔၀နထမးမား၏ အေထြေထြ အေတြ႔အႀကႏင

43

စြမးေဆာငရညမား ဖြ႕ၿဖးတးတကရန လအပလကရေနေသးရာ နညးလမးေပါငးစမ လတတေလာစမးသပမႈ တစခ အျဖစ လမႈေရးေစးကြကရာႀကျခငး သ႔မဟတ ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကသည လပနညးလပဟနမားက စတ၀ငစား သညနညးလမးမားအျဖစ ရခငျပညနယအတြက ေလလာစးစမးရနႏင လကခကငသးလာေစရန ႀကတငရာေဖြ ေဖာထတၿပးျဖစသည။

ေရ/သန႔လပငနးဆငရာတန႔ျပနမႈအတြက ၾကားျဖတေပၚထြကလာသညအခကအလကမား စးဆငးရာ လမးေၾကာငး ေယာကား- မနးမျဖစမႈဆငရာ ၂၀၁၃-၂၀၁၄-ခႏစအတြငး ျပလပခေသာ ေလလာမႈေျမာကျမားစြာအရ ေရ/သန႔လပငနးစဥမားတြင ေယာကား- မနးမျဖစမႈဆငရာ အႏရာယျဖစလြယႏငေခမားက တးခ႕ထညသြငးစဥးစားရနလအပေနေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ဒကၡသညစခနးမားတြင အမသာႏငေရခးခနးေနရာမား ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးႏင လၿခစတခေရးအတြက စးရမစရာေနရာမားအျဖစ အၿမအစရငခလကရသည။ အမားအားျဖင ထခကပကစးျခငး၊ ေယာကား-မနးမ သးသန႔ ခြျခားထားမႈ အားနညးျခငး၊ လပစစမးျပတေတာကျခငး သ႔မဟတ ေသာမားခတထားမႈေၾကာငျဖစသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ တြင ‘ေဘးဒကၡအႏရာယမားမကေရာကေစေရး’ လပငနးစဥက ေဖာထတေဆာငရြကခၿပး ကာကြယေစာငေရာကေရး လပငနးမား လပေဆာငသညအဖြ႕ႏင ညႏငးေဆာငရြကျခငးျဖင ထပမဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက ၂၀၁၅-ခႏစက စစဥ ေရးဆြခသည။ ထအစအစဥတြင ေယာကား-မနးမျဖစမႈဆငရာႏင သးသန႔လအပခကမားရေနသည လစမား အတြက သးျခားစစဥထားရမႈမားလညး ပါ၀ငသည။ ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကေနသမားသည အမသာအေဆာက အဥးမား တးတကေကာငးမြနေစရနႏင ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးတ႔အတြက ဆလာမးစနစမားႏင ေယာကား-မနမ စစညးႏငေရးအတြက သန႔ရငးေရးဆငရာပစၥညးမားက လကခသးစြလာေစရန ႀကးပမးအားထတခၾကသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည အမးသမးမားလစဥသး သန႔ရငးေရးပစၥညးမားအတြက ပမအေလးထားစဥးစားလာ ေစရန လမးညႊနခကမားက ေဖာထတခမတခသည။ ေယာကား-မနမျဖစျခငးဆငရာ အခကအလကမားႏင ပတသက၍ ကြငးဆငးအဖြ႕မားအား ထပမသရနားလညလာေစရန ေယာကား-မနးမျဖစမႈဆငရာေအဂငစ၏ အႀက ေပးပဂၢလႏင အနးကပေဆာငရြကလကရေနပါသည။ လပငနးေဆာငရြကမႈအားလးအတြက ေယာကား-မနးမျဖစမႈ ဆငရာႏငဆကစပ၍ လပငနးလညပတမႈဆငရာ အႀကျပသးသပခကမားကလညး ျပနလညမြမးမျပငဆငရမည ျဖစသည။ ေရ/သန႔ လပငနးေဆာငရြကေနသမားသည အမသာမားေဆာကလပရာတြင ထးျခားသညအစအစဥမားစြာကလညး ထညသြငးေဆာငရြကခသည။ အထးသျဖင ခႏၶာကယမသနစြမးသမားအတြက လြယလငတက လကလမးမႏငရန ႏင စညးရးအကာအရမားအပါအ၀င သးျခားအမသာပစမားက ေဆာကလပေပးခသည။ လတတေလာ ေလလာ သးသပခကမားအရ အႏရာယျဖစႏငဖြယရသည အကးခစားခြငရသအမားအျပားက ဒကၡသညစခနးမ ေရ/သန႔ ဆငရာ အေဆာကအဥးႏငပတသက၍ ေကနပမႈမရၾကသညမာ တစတပတညးကလကရေနသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ ၾသဂတက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ဥးေဆာငမႈျဖင ေဘးဒကၡႀကေတြ႕ရသည လဥးေရအေပၚ တာ၀နခမႈႏင တာ၀နယမႈဆငရာ စစတမးေကာကယရာတြင ေရ/သန႔လပငနးမားႏင ပတသက၍ အကးခစားခြငရေနသမား၏ အျမငတြင အားနညးခကမားစြာရေနေၾကာငးက မးေမာငးထးျပထားသည။ စညးကမးႏငအည တငၾကားႏငသည လပနညးလပဟနမား၊ စမခကလပငနး၏ ပနးတငႏငရညမနးခကမားႏငဆကစပ၍ ပြငလငးျမငသာရနႏင သတငး အခကအလကမား မေ၀ေပးျခငးမားတြင အားနညးခ႕တလကရျခငး၊ ေမာမနးထားသည အကးရလဒ၊ အခန ကန႔သတခက၊ ဘ႑ာေရးအႏစခပႏင ခႏၶကယခ႕တေနသည ကေလးႏငလႀကးမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငမႈ အားနညး ျခငး၊ ပမနတငပငေဆြးေႏြးမႈလပငနးမားတြင မနးမႏငကေလးမား ပါ၀ငမႈအားနညးျခငးမားက ေဖာျပလကရသည။

44

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည OCHA ၏ လထႏငဆကသြယေဆာငရြကေရးဌာနႏင အကးတပးေပါငးေဆာငရြက မႈျဖင အားနညးခကမားကေဖာျပရန အကအညရယရမည ျဖစသည။ ဒကၡသညမား၏ ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးႏင ဂဏသကၡာအတြက ေရ/သန႔ဆငရာ အနညးဆးသေဘာတညခြငျပခကျဖင ေလးစားလကနာမႈရေစရန ဆကလက ၿပး ေစာငၾကညထနးေကာငး ၾကရမညျဖစသည။

အေရးေပၚအေျခအေနမဖြ႕ၿဖးတးတကေရးသ႔ ျဖစႏငေခရသည အသြငကးေျပာငးမႈအတြက အခြငအလမး မား လပငနးေဆာငရြကမႈအခန ႏစႏစတာၾကာၿပးေနာက ပဋပကၡေၾကာင ေဘးဒကၡခစားခရသည ေကးရြာမား၊ ေဒသခ ဒကၡသညမား၊ သ႔မဟတ ဒကၡသညမားကလကခထားရသမား၊ သ႔မဟတ မသားစတြငး ေရ/သန႔ဆငရာ အေျခအေန မားသည ပဋပကၡမျဖစမကာလအေျခအေနမားႏင ကြာျခားမႈမရေၾကာငး ညႊနျပေနသည အရပလကၡဏာမား ေပၚေပါကေနပါသည။ ထ႔အျပင အခ႕ေသာအေျခအေနမားတြင ေဘးပတ၀နးကငရ ေကးရြာမားထကပင သာလြနေနေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ျပညသလထအတြငးလညး အမအကငေျပာငးလမႈအတြက အဆငတစခခက ေရာကရေနေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ေကြေရစစမားက ဆေလာစြာႏငလကခအသးျပျခငး၊ အမသာမားက လထမ လကခအသးျပျခငးႏင ထနးသမးေစာငေရာကျခငးမားကလညး ပါ၀ငေဆာငရြကလကရသည။ ျပညသ႔ကနးမာေရး ဆငရာအသဥာဏ ဒကၡသညမားအတြငးႏင မလေနထငရာအနးအနားရသမားအတြက လထ၏ေဆာငရြကမႈ နညးလမးမားက ဆကလကထနးသမးထားရမညျဖစသည။ ရခငျပညနယအတြက အစးရ၏အစအမက ထတေဖာအသေပးျခငးမရေသးေသာလညး သကဆငရာ၀နၾကး၏ အခ႕ မတခကစကားမားႏင ထတေဖာေျပာဆေသာသတငးအခကအလကမားအရ အခ႕လစမားက ၎တ႔၏မလေနရာ မားတြင ေရရညတစကယေရေနစရာမားစစဥေပးျပး ျပနလညေနရာခထားေပးမညအစအစဥတစရပရသညဟ ယဆရသည။ ယငးအစအစဥမာ ေရရညေျဖရငးမႈဆသ ႔ေရာကရႏငသည ပထမဆးအခြငအလမးတစရပျဖစဖြယရသည။ သ႔ရာတြင ထကစၥရပအေပၚ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏အျမငတစရပတညးႏငမသးသပသငဘ ျပနလညေနရာခထားေရး လပငနးစဥတြင အခကအခာကေသာေနရာမရမႈကကာကြယေရးအေပၚအေလးထားမႈ ႏင အၾကအေျခအေနသတမတ မႈတ႔လညးပါ၀ငေသာ ေရရညတညတသညေျဖရငးနညးမေဘာငတစရပအတြငးရ က႑အလကသးသပမႈ ႏငရႈ႕ေထာငတစရပကလညး လအပသည။ ထကသ႔ေရရညေနရာျပနလညခထားမႈမးတြင လသားခငးစာနာမႈ အခြငအလမးလညးရလာမညျဖစေသာေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားႏင ပတ၀နးကငအသငးအ၀ငးက ထခကမႈ မရေရးရႈ႕ေထာငအျမငျဖင ျပနလညသးသပျပးကန႔သတထားမႈရလာႏငသည။ ယငးေနရာအသစတြင သာမနေကးရြာ အဆငသ႔ေလာကသြားေသာ အေထာကအပပစၥညးမားသာ ျပညစမနကနစြာထားရျခငးမးျဖစႏငသည။

ပမ၍အေသးစတေဖာျပရလင ယငးကသ႔ေသာလပငနးစဥတြင ေရ/သန႔ႏင ယာယတအဖြ႕တ႔သည ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ၊ ပးေပါငးအစအမခမတမႈ ႏင ပးေပါငးညႏႈငးအေကာငအထညေဖာျခငးတ ႔ကတးျမငလပေဆာငရမည။ လပငနးစအဖြ႕ ႏစရပလးသည အစအစဥေရးဆြမႈ၊ သးသပမႈ၊ ရနပေငြျမငတငမႈ ႏင အစးရႏငအတအေကာငအထညေဖာမႈတ ႔က ပးေပါငးလပေဆာငျခငးက ဆကလကေထာကခအားေပးရမည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ထပတးေဆာငရြကမႈမာ စခနမနညးစနစပငးလမးညႊနျပသမႈ၊ အစးရအဖြ႕ကစြမးေဆာငရညျမငတငေပးမႈ၊ ျဖစပြားရာအရပ၏အ ေနအထားက အကျဖတေပးမႈ ႏင လအပပါကေရ/သန႔လပငနးပါ၀ငေဆာငရြကသမားႏင ရနပေငြအရငးအျမစတ႔ကသ႔ အထေျမာက ေအာငျမငႏငေရးအတြက ျဖစႏငဖြယအေျခအေနမားက ေဖာထတသတမတေပးျခငးတ ႔က ေထာကပရာ၌ေရရညတညတႏငသညေျဖရငးနညးမ ေဘာငတစရပက ၾကတငခန႔မနးျခငးျဖစသည။

45

တာ၀နရသမား၏လပပငခြငမားႏငဆကဆေရးမားတးျမငေရး

ရခငျပညနယအစးရအဖြ႕သည ရခငျပညနယရ လထအားလးအတြက အဓကတာ၀နရသည ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ တးျမငလပေဆာငျခငးသည လထအားလးအား စမကနးႏငစမခကမားက ဆကသြယပညာေပးရနႏင လထအား ေကာငးမြနသည စစညးေဆာငရြကမႈမား ရရေစႏငမညျဖစသည။ ရခငျပညနယ အစးရအဖြ႔အေနျဖင တာ၀နယ ေဆာငရြကခသည သးျခားလပငနးစဥမားႏငပတသတသည နမနာေပါငးေျမာကမားစြာရခသည။ ေႏြရာသ ျပးဆးခနကာလ “ အေနာကရ (ေပါကေတာၿမ႕နယ) ” ဒကၡသညစခနးမားအတြက ေလ/သေဘၤာ မားျဖင အေရးေပၚ ေရသယယပ႔ေဆာငေပးချခငးသည ေအာငျမငမႈရရခသည ေဆာငရြကခကတစခပငျဖစသည။ ဤလပေဆာငခက က ၂၀၁၄-ခႏစက ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးဥးစးဌာနႏင SI တ႔ပးေပါငးေဆာငရြကခၿပး ၂၀၁၅-ခႏစတြငလညး ဆကလကေဆာငရြကသြားမညျဖစသည။ ေျမာကဥးၿမ႕နယတြင ၿမ႕နယအပခပေရးမးအား အမသာမားျပျပငရန အမသာခြကႏငပကမားက ပပးေပးခသည။ ထ႔ျပင ပဋပကၡေၾကာင ထခကခစားေနရသညလထမ ေတာငးဆမႈအေပၚ ပမပပးကညေပးရနလညး ကမးလမးခသည။

အျခားေသာလပငနးမားျဖစသည အမႈကသရကမားစနစတကစြန႔ပစျခငး၊ မစငအညစအေၾကးမားက စနစတက ျပနလညစြန႔ထတျခငး၊ ေရကနမားျပနလညျပျပငထေထာငျခငးမားက ေကာငးမြနသည အခြငအလမးမားအျဖစ ရာေဖြေဖာထတခၿပးျဖစသည။ ရခငျပညနယအစးရအဖြ႕အား အဆပါလပငနးမားက ဥးေဆာငလမးညႊနမႈ ေပးႏငရန အတြက အားေပးတကတြနးရနျဖစသည။ အစးရႏငဆကဆေရး ေကာငးမြနတးျမငလာေစရနမာ ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႕သည အစးရအဖြ႔၏ဖြ႕စညးတညေဆာကပမားက ပေဖာျပသထားရမညျဖစသည။ ေနာကပငးတြင အစးရ အဖြ႕၏စြမးေဆာငရညမား၊ နညးပညာရပဆငရာေခါငးစဥမားအေပၚ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ မတတမးတငထားရ မႈႏငဖလယမႈမားက မေ၀ေပးျခငး၊ လမးညႊႊနခကမား/ ေတြ႕ၾကခရသညသငခနးစာမားကလညး ပေဖာျပသထားရ မညျဖစသည။ ေနာကဆးတြင ရခငျပညနယအစးရႏင ယနဆကဖ၏ ဖြ႕ၿဖးေရးစမခကမားအၾကား ခတဆကမေနရန လတတေလာ တြနးအားေပးတကတြနးလကရေနၿပး ပမေရရညခငမာသည ခဥးကပနညးလမးမားႏင စြမးေဆာင ရညတးျမငလာေစလေသာ ရညရြယခကမားျဖင အမးသားအဆငေပၚလစမားက ျပညနယအဆငတြင အသးျပႏင ေစရနျဖစသည။ ရခငျပညနယအစးရႏင နညးပညာဆကစပမႈသည ညႏႈငးေဆာငရြကမႈက ေကာလြနေနေသာလညး ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးဥးစးဌာနအတြက ကန႔သတခပခယမႈ မျဖစေစႏငပါ။ ကနးမာေရးလပငနးစအဖြ႕မျဖစေစ သ႔မဟတ တကရကျဖစေစ ျပညနယကနးမာေရးဥးစးဌာနႏင ခငမာသညေပါငးကးတတား တညေဆာကၾကရမည ျဖစသည။ သန႔ရငးေရးျမငတငျခငးလပငနးမား စတငေဆာငရြကျခငးသည အဆပါဆကဆေရးအတြက စတင ေဆာငရြကရန ေကာငးမြနသည အခြငအလမးတစချဖစေသာလညး ၀မးပက၀မးေလာေရာဂါအႏရာယ အတြက ရတတရက ေရ/သန႔ဆငရာတန႔ျပနမႈတြင တာ၀နရမႈသည ဆကလကတညရေနဥးမညျဖစသည။

အာဏာပငအဖြ႕အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈသည ျပညနယအဆငအတြကသာမဟတဘ ၿမ႕နယအပခပ ေရးမးမားအေနျဖင စမခကလပငနးမား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရာတြင ပပးကညႏငရန ခတဆကစစဥ ထားရရမညျဖစသည။ တစစတစခေသာအတငးအတာတြင သတမတခကမား၊ အစအစဥေရးဆြျခငးႏင ဆနးစစ အကျဖတျခငးမား ပါ၀ငပပးကညႏငရနျဖစသည။ မတကြျပားသည လပေဆာငေနသမားအတြငး ပြငလငး ျမငသာမႈ ႏင စဥဆကမျပတ ဆကသြယပညာေပးျခငးမားသည အခငအမာလအပလကရသည။ ထ႔ျပင ႏစလတကာလတြင ႏစဥးႏစဖက အျပနအလနယၾကညမႈတညေဆာကျခငးႏင RRSC ၏ ထပခါတလလ ေမတာရပခခကမားလညး အခငအမာလအပသည။

46

ခဥးကပမႈနညးလမးမားအခငအမာတညရမႈ

ေဒသတစခအတြကအဓကထားဆကသြယရမည အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးတစခ

၂၀၁၃ခႏစအတြငး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ မဟာဗဟာတြင အခငအမာျပဆထားၿပးျဖစရာ စခနးတစခအတြက ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငသတစဥးက တာ၀နခအျဖစထားရျခငးႏင ၂၀၁၄-ခႏစတြင ေဒသတစခအတြက ေရ/သန႔ လပငနးလပေဆာငသတစဥး (စခနးသ႔မဟတေကးရြာ) အျဖစ တးခ႕ဖြ႕စညးခသည။ ေဒသရ ေရ/သန႔လပငနး လပေဆာငေနသသည ေရ/သန႔ဆငရာအဓကဆလသည အခကအလကအခ႕အေပၚ ေရ/သန႔ဆငရာ ပပးပစၥညး အျပညအစျဖင ခဥးကပနညးလမးမားက ရာေဖြေဖာထတရနတာ၀နရသည။ အကးခစားခြငရသမား ေရ/သန႔ဆငရာ လအပခကမားက အျပညအ၀လႊမးျခမႈရရေစရန ရညရြယပါသည။

အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးတစခစတြင အဖြ႕၏စြမးေဆာငရညႏင လကေတြ႕ကသည ဘ႑ေရးေမာမနးခက မားႏငအည ပထ၀သြငျပငဆငရာလႊမးျခမႈ ရညမနးခကမား ဆေလာဆကစပမႈရေနေစရန တာ၀နရသည။ အစးရ မဟတေသာအဖြ႕အစညးမားသည လႊမးျခမႈဧရယာ အလြနႀကးမားကယျပန႔မႈေၾကာင စြန႔စားမႈမားရႏငသည။ သ႔ေသာ ေနာကဆးတြင ေဒသတစခခငးစတြင တစခါတစရမသာ တန႔ျပနမႈေပးႏငမႈကမ ေရာငကဥၾကရမည ျဖစသည။ ပထမဥးဆး ေနရာေဒသတစခခငးအလက ပစၥညးအျပညအစျဖင ခဥးကပနညးက ထထ ေရာကေရာက အသးခရနလအပသည။ ဒတယအေနျဖင လႊမးျခမႈဆငရာ ခြျခမးေလလာျခငးသည ဘကလကမႈမားျဖစေပၚေစႏင သည။ အကးခစားခြငရသမား၏ လအပခကမား အလငအျမနႏငေခာေခာေမြ႕ေမြ႕ တန႔ျပနႏငေရးအတြက အေထာကအကျပႏငေရးကမးလမးႏငရန အျခားေသာနညးလမးျဖင အသစ၀ငလာႏငဖြယရသမားအား ကန႔သတ ထားရျခငးမားလညး ျဖစလာႏငပါသည။

အရနထားရသည ခဥးကပနညးလမးမားက ၂၀၁၃-ခႏစတြင စနစတကထားရၿပး မတလအေရးအခငးကာလအၿပး တြင စတငအသးျပခၾကသည။ ‘ဘ’ ေလးလး (4W) နညးမတစဆင ျပဌာနးသတမတႏငၿပး ႀကတငမျမငႏငသည ျဖစရပမားေၾကာင အခကအခမားႏငၾကေတြ႕ေနသည။ လပငနးလပေဆာငေနသမားအတြက ျပငပႏငယာယ အေထာကအကမားရရႏငေစရန ညႏႈငးေဆာငရြကခြင ရရေစရမညျဖစသည။ နမနာအေနျဖင အဆပါ အရနထားရ သည အေထာကအကမားသည လပငနးအဖြ႕မတစဆင ရတတရက ေမတာရပခေတာငးဆထားျခငးျဖစသည။ အကးခစားခြငရသမား ေကနပေပာရႊငမႈအတြက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငး/ဆနးစစအကျဖတျခငး အေထာက အထားမားအေပၚအေျခခ၍ အဓကအေရးပါသည စြန႔စားေတြးေခၚမႈမားႏင သ႔မဟတ လပငနးစအဖြ႕ကယတင အလငအျမန တန႔ျပနမႈေပးႏငမည ျဖစသည။

ေဖာျပခသည ေနရာခထားျခငးက ပပးေဆြးေႏြးရနႏင ေစတနာရငမား ရငးရငးလငးလငးျဖစေစႏငေရးအတြက ကမးလမးျခငးမားေဆာငရြကႏငရန အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားသည ေနရာေဒသတစခခငးစအလက ေျမပ ေရးဆြျခငးက ေဆာငရြကခၾကသည။(ေနာကဆကတြ-၁၂တြငၾကညပါ) အဆပါလပေဆာငမႈမားအတြက လပငနးစ အဖြ႕အား ေနာကလာမညလမားအတြငး ကြာဟခကမားက အဆငဆငေဖာထတ သတမတခြငျပၾကမညျဖစသည။ အမနစငစစ ယခအခနထ ဧရယာအားလးသည ေကာငးမြနစြာ လႊမးျခမႈရရေနၿပဟ ယဆရမညျဖစသည။ သ႔ေသာ လအပခကမား အတငးအတာအျပညအ၀ ရရေစရန ေစတနာရင/အလရငမား၏ ပပးမႈက ယေန႔အခနအထ အတညျပခက မရႏငေသးေပ။

ေဘးဒကၡအႏရာယမားမကေရာကေစေရးႏငပဋပကၡမားကာကြယတားဆးေရး

မတကြျပားၿပး အပကသေဘာေဆာငသည ျဖစႏငေခရေသာ အကးဆကသးမးက ေရာငၾကဥေစလေသာ ရညရြယခကျဖင ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ ခဥးကပနညးစနစမားက ေဖာထတသတမတခသည။ ဒကၡသည စခနးမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာ၀နေဆာငမႈမား ပမရရခစားႏငေစရန တးျမငေဆာငရြကေပးျခငးျဖင ဒကၡသည

47

စခနးမားႏင ပတ၀နးကငရ လထအၾကား တငးမာမႈမားဖနတးျခငး၊ ဒကၡသညစခနးမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာ ၀နေဆာငမႈမား ပမရရခစားႏငေစရန တးျမငေဆာငရြကေပးျခငးျဖင ဒကၡသညစခနးမားႏင ပတသက၍ အကး ရလဒမားအေပၚ မတရားအခြငအေရးယရနဖနတးျခငး၊ ပဋပကၡေၾကာင တကရကခစားေနသညဟေသာ ယဆခက ျဖင အပစတစခတညးကသာ ေရ/သန႔ဆငရာ၀နေဆာငမႈမားက တးျမငေဆာငရြကေပးျခငးျဖင သတမတေဖာျပ ထားသည အလးစေသာ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ မဟာဗဟာမားက တနျပနအကးသကေရာက ေစၿပး လထအဖြ႕အစညးမားအၾကား တငးမာမႈမားဖနတးျခငးႏင ခစားမႈမားက ႏႈးဆြေပးျခငးမားျဖစသည။

ေရ/သန႔လပငနး လပေဆာငေနသမားသည ပထမဥးစြာ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ လ႔အဖြ႔အစညးႏင ေနာကပငးတြင အမရငလထႏငပတ၀နးကင လ႔အဖြ႕အစညးမားအတြက လပငနးမားတးျမငေဆာငရြကရန လအပ ခကမားက ရငးလငးတကစြာ ေဖာထတသတမတရမညျဖစသည။ ပညာရပဆငရာ စကားလးမားႏငပတသတ၍ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ေအာကပါသတမတခကမားက ထညသြငးစဥးစား ရန ဆးျဖတခၾကသည။

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားသမားရေသာေကးရြား--- အျခားေကးရြာမားမ ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားသမားက လကခထား ေသာ(အမရင)ေကးရြာမား၊ ( လမးစအသကအ၀နး၌ျဖစေသာ ပဋပကၡ၏ေနာကဆကတြ အကးဆက)

ဒကၡသညအမေထာငစမားရသညေကးရြာမား--- လမးစအသကအ၀နးအတြငး ျဖစေပၚခသည ပဋပကၡမား ေၾကာင ဒကၡခစားေနရသညမသားစမားရသည ေကးရြာမား ( အးအမမားဖကဆးခရျခငး၊ UNHCR ကလ သမဂၢ ဒကၡသညမားဆငရာမဟာမငးႀကးရးမ စာရငးျပစထားသည မသားစမား)၊

အနးအနားေကးရြာမား ---ဒကၡသညစခနးမားအနးပတ၀နးကငရေကးရြာမား၊

- ဒကၡသညမားရသညစခနးမား ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားသည(ဒကၡသညမား)ႏင - ဒကၡသညမားရသညေကးရြာမား ဒကၡသညအမေထာငစမား - ဒကၡသညအမေထာငစမားရသညေကးရြာမား မလေနထငရာရြာမားရဒကၡသညအမေထာငစမား - အနးအနားရြာမား ဒကၡသညမားမရသညအမေထာငစမား

ပ(၄) ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႔၏ လပငနးခြငေဖာျပခက (Typology definition)

ပတ၀နးကငေကးရြာမားကဥးတည၍ ေဖာထတသတမတရန ႀကးပမးအားထတမႈက ၂၀၁၄-ခႏစ ၾသဂတလ က OCHA မ ဥးစးေဆာငရြကခသည။ အႏရာယျဖစလြယႏငမႈအေျခအေနအေပၚ အေျခမခဘ ပဋပကၡျဖစႏငဖြယရေသာ

48

အေျခအေနက အေျခခထားသည။ အဓကကသည ဥးစားေပးသတမတခကက အဆျပရာတြင ပဋပကၡေၾကာင ထခကခစားေနရသညေကးရြာအပစ၊ တငးရငးသားလမးစမားရေသာေကးရြာအပစ၊ ႏစဘကလထမ မေ၀သးစြ ေနသညအရငးအျမစမား ပါ၀ငသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ေကးရြာအဆင အဏစတ တကကြလႈပရားမႈႏင ၿမ႕နယ အဆငေမာမနးခကမားသည သကဆငေနသညသးျခားလပငနး လပေဆာငေနသမာႏင သတ႔၏က႑မားႏင ခတဆကမႈမား အလြနေကာငးမြနေခာေမြ႔ေနေၾကာငး ေဖာျပေနသည။ ဌာနအခငးခငး အျမငမ ေကာကခကခရနမာ ျဖစႏငဖြယရာမရေခ။

ထ႔ေၾကာင ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငေနသမားသည ျဖစရပတစခခငးအလက လပငနးေနရာေရြးခယျခငးက စတငေဆာငရြကခသည။ ပတြင typology တစခအလက လဥးေရႏငလပငနးခြငေနရာ အေရအတြကက ေဖာျပ ထားသည။ ေရ/သန႔ဆငရာ အကးခစားေနရသမား၏ထက၀ကမာ လတတေလာေကးရြာမားတြင ေနထငလကရၿပး လပငနးေဆာငရြကေနသည လပငနးခြငေနရာမား၏ ၇၅% နးပါးခန႔မာ ေကးရြာမားတြင ျဖစသည။

အဆပါေနရာေဒသမားရ ေကးရြာမားတြင ေရ/သန႔လပငနးမားက အဆငအမးမးျဖင ေဆာငရြကလကရသည။ ပဋပကၡေၾကာင ထခကခစားေနသညအမေထာငစမား သ႔မဟတ ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားခရသမားရသည ေကးရြာ မားမာ အေထာကအကမားက ႏစအနညးငယခန႔ရရခသည။ သ႔ေသာလညး ေကးရြာေနလထအားလးက အဆပါ အေထာကအကမားက အၿမတမးမခစားရေပ။ အခ႕ေသာအေျခအေနမားတြင ပဋပကၡေၾကာင ထခကခစားေနရေသာ အမေထာငစမားသာခစားၾကရသည။ ပတ၀နကငေကးရြာမားက ေနာကပငးအဆငမားတြင ေဆာငရြကသြားမညဟ ယဆရသည။ ထ႔ျပင လထႏငေဒသခအာဏာပငမား၏ လကခသေဘာတညမႈအတြက ခဥးကပရာတြင အခန ေပးရမညျဖစသည။ ရရခသည သငခနးစာမားက ေကးရြာလထမ လပငနးေဆာငရြကရျခငး၏ ရညရြယခကမားက အစပထမပငးကတညးကလကခၿပး နားလညသေဘာေပါကရန လအပေနေၾကာငး ေဖာျပလကရသည။ ေယဘယ အေၾကာငးအရငးမားေၾကာင အႏရာယျဖစလြယသအမားစအတြက လပငနးလပေဆာငေနသမားက ပပးရန အေလာတႀကးျဖစေနျခငးေၾကာင လအနညးငယအတြငး ဆးရႈးမႈျဖစေပၚခရသည။ ျပညသလထဘကမ အတကအခ သ႔မဟတ ျငငးဆမႈမားလညး ရေနျခငးေၾကာငျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕အေနျဖင ေကးရြာမားတြင အလားတလပငနးမးက ထထေရာကေရာကအသးခရန တညတညြတတညးသေဘာတညခၾကသည။ ပဋပကၡႏင တကရကထေတြ႕ခစားခရသည ေကးရြာျဖစသညအတြက အမရငေကးရြာ သ႔မဟတ ပတ၀နးကငျပညသလထႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ သေဘာတရားႏင ပစၥညးကရယာမားက တတႏငသေရြ႕အသးျပရန လစလရႈထားၾကရ မညျဖစသည။ အဓကအားျဖင ယနဆကဖႏငအမးအဆငတြင ေဖာထတထားသည ေကာငးတြငးေရ/သန႔လပငနး ဆငရာေပၚလစမားေအာကတြင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးျဖင ေကာငးတြငးေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမားက အရည အခငး ျပည၀သည လပေဆာငခကႏင အေျခခအေဆာကအဥးမား ထနးသမးျပျပငျခငးတ႔က စညးရးရန စြမးေဆာင ရညႏငကၽြမးကငမႈ ခ႕တေနမႈက အသေပးေဖာျပႏငရန ရညရြယထားပါသည။

49

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ပဋပကၡျဖစႏငေျခရမႈအေပၚ အေျခခ၍ ေကးရြာမား ေဖာထတသတမတျခငးက ဥးတည ေဆာငရြကသညလပငနးမာ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနဆျဖစသည။ ေနရာေဒသေရြးခယရန ေဆာငရြက သညနညးလမးမာ အေျခအေနအရပရပေပၚမတည၍ ကြျပားျခားနားမႈမားရႏငသည။ (ေနရာေဒသ၊ လအပခကမား၊ လကလမးမႏငမႈ စသညျဖင) လအပခကမားလႊမးျခႏငမႈႏငပတသက၍ နညးပညာရပဆငရာ ရညမနးခကမား လအပခကမာ ကယဆယေရးအတြက သတမတထားသညအနမဆးစႏႈနးပါ လမးညႊနခကမားႏင ကြျပားျခားနား လကရသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ ဇလငလအတြငး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ရခငျပညနယတြင လပငနး၀ငေရာက ေဆာငရြကမညေနရာေဒသႏင အခြငအလမးမားက ရာေဖြေဖာထတခသည။ ေကးရြာမားတြင လပငနးေဆာငရြကမႈအဆငေျပေခာေမြ႕ေစရနမာ ဆကလကေဆာငရြကေနရဥးမညျဖစသည။ လတတေလာလပေဆာငေနျခငးမ ရရခသညသငခနးစာမားအေပၚအေျခခ၍ နညးပညာရပဆငရာ လပငနး လပေဆာငသညအဖြ႕မတစဆင ေဖာထတသတမတချခငးျဖစသည။ ကနးမာေရး၀နႀကးဌာန၏ အတညျပ ေထာက ခခကႏငအည၊ ေရရညတညတခငၿမေရးအတြက စြမးေဆာငရညမားက ပပးေပးျခငးအားျဖင တနဖးနညးအမသာ ပစမား ထတလပမႈမာလညး ေဆာငရြကေနဆပငျဖစသည။

ေရႏငပတသကေသာ ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာ အသဥာဏတးျမငျခငး၊

ေႏြရာသကာလၿပးဆးတငး ေရရားပါးျခငး၏ေနာကဆကတြအျဖစ အေရးေပၚေရေပးေ၀ေရးက ဥးတည အေကာင အထညေဖာ ေဆာငရြကလကရသည။ ေရညစညမးမႈအႏရာယမ တတအားသေရြ႕ ေလာကသြားေစရန အေဆာက အဥးမား၏ အရညအေသြးႏင၀နေဆာငႏငမႈမာ လအပခကမားရေနေသးသည။ ေရက ကာကြယထနးသမး ထားရ ႏငရနႏင အၿမတမးလကလမးမႏငမႈက လျခစတခရေစရန အၿမတမးအသးျပႏငသည ေျဖရငးနညးမား ရာေဖြ ေတြ႕ရရနလအပသည။ ေရ/သန႔ က႑မားအတြက ေရႏငပတသကသည ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာ အသဥာဏမား က ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေစရနမာ ေျမထအေနအထားအပါအ၀င ေရရရ ရာေနရာမားႏငဆကစပသည အခကအလက မား၊ အဓကသတမတခကႏင ေရအရညအေသြးစသည အခကအလကမားက ေရ/သန႔လပေဆာငေနသမား အားလးက စာရငးေကာကယထားရမညျဖစသည။ ဤအခကသည ျပညနယအတြငး မတကြျပားသည ေရႏင ပတသကသည ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာ ပတ၀နးကငမားက ေဖာျပသညေျမပမားက ဖနတးေရးဆြထားရမည ျဖစသည။ (ေရႏငပတသကသည ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာ ပတ၀နးကငတစခခငးစႏင ဆေလာသညလပငနး ေဆာငရြကမႈအတြက ဥးေဆာငလမးညႊနရန ရာသဥတဆငရာ ခြျခမးေလလာျခငးအတြက ကရယာႏငနညးလမး မားအဆျပရနႏင ေရရရရာေနရာႏငသကဆငသည ဗဟသတမားက ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးဥးစးဌာနသ႔ ေနာကဆးလႊေျပာငးေပးႏငရန ျပငဆငထားရန စသညျဖင) ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည အဆပါအခကအလကမား ေကာကယႏငမညနညးလမးမားက ေဖာထတရနႏင ေရႏငပတသကသည ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာ ခြျခမးေလလာ ရာတြင လမးညႊနမႈေပးရန “ ေရ ႏငပတသကသည ဘမေဗဒသြငျပငဆငရာနယစညးမျခား” ႏင ပေပါငးေဆာငရြကမႈ က ၂၀၁၄-ခႏစက စတငေဆာငရြကခသည။ ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကေနသမားက အဆပါ အသဥာဏမား စစညးရာတြင စေပါငးပါ၀ငလပေဆာငၾကရမည ျဖစသည။

ကယအားကယကးျခငးႏင လထအားတာ၀နလႊေျပာငးေပးအပျခငး လထပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကျခငးသည မညသညစမခန႔ခြမႈစနစတြငျဖစေစ အဓကအေရးပါသည။ အကးခစားခြင ရသမား၏ ကယအားကယကးသညစနစက အားေပးတကတြနးရန ၀နေဆာငမႈမားပပးကညေပးျခငး၊ ကယပင လပပငခြငမားက တးပြားလာေစရနပါ၀ငပပးျခငးႏင ဒကၡသညမား၏ဂဏသကၡာမားက တစစတစခေသာ အတငး

50

အတာအထ ျပနလညရရလာေစရန ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးမားပါ၀ငသည။ အခြငအလမးမားႏင ေျဖရငးနညးမားမာ ေဒသတစခႏငတစခ ကယကယျပန႔ျပန႔ ကြျပားျခားနားလကရသည။ အေျခခအေဆာကအအအမးအစား၊ လထ စြမးေဆာငရညႏင စညးရးေဆာငရြကျခငးႏင လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာမားႏင အပခပမႈဆငရာ အေၾကာငးအရာမား အေပၚတြငလညး မတညေနသည။ စစေတြၿမ႕ေပၚရ ဒကၡသညစခနးမားတြင ေရႊ႕ေျပာငးေနထငေနရသမားသည စခနးမ ေရေပးေ၀မႈလေလာကမႈ မရ သညအခါ ေငြေၾကးအခ႕တတႏငၾကသမားက ေရ၀ယယသးစြရနဆႏၵရေနၾကသည။ ဤအခကသည ေရရရေရး အျပင အမႈကသရကႏငလ႔မစငအညစအေၾကးမား စနစတကစြန႔ပစႏငမႈအတြက ကနကစရတမား ျပနလညကာမ ေစေရးအတြက အစအစဥတစရပေဖာထတရန တြနးအားေပးလကရသည။ ေဒသဆငရာအာဏာပငမားႏင ပးတြ စစဥျခငးျဖင သကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ အခြငအလမးမား ႏင/သ႔မဟတ အနာဂတ ၿမ႕ျပဆငရာလပငနး လညပတ ႏငမႈ ေရ႕ေျပးစမးသပခကမားျဖင အဆပါအစအစဥသည အဆငဆငေျပာငးလ ျဖစေပၚလာႏငမညျဖစသည။ သကေမြး၀မးေကာငးဆငရာအခြငအလမးမား မရျခငးႏငအတ လႈပရားေဆာငရြကရန အကန႔အသတမားေၾကာင ေကးလကေဒသဒကၡသညစခနးမားတြင အေျခခအေဆာကအဥးမားအတြက ႀကးမားသညဖအားမား ျဖစေပၚေစပါ သည။ ထ႔ျပင ပပးပစၥညးမားက ထငးအျဖစတစစစၿဖဖကေနျခငး၊ စြမးအားအရငးအႏးမားက ထခကေစျခငးႏင ေရ/သန႔လပေဆာငမႈရလဒမားက သသသာသာကဆငးေစျခငးမားက ဥးတညေနသည။ အမသာမားက တာရညခ သည အမးအစားမားျဖင အဆငတနးျမငေပးျခငး၊ ပမဆေလာေစရန အမသာပစမားက ျပျပငေျပာငးလေပးျခငး မားသည လထမျပျပငထနးသမးမႈက သကသာခြငရေစမညျဖစသည။ ထ႔ျပင ပငဆငမႈအသစတဓါတမားကလညး တးျမငေပးၾကရမညျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ ထနးသမးစရတမားႏင အမသာသန႔ရငးေရးအသးစရတမား ေလာခေရးအတြက ေရ/သန႔လပေဆာငေနသမားက ေနာငတြငပခးေျပာငးတာ၀န လႊေျပာငးေပးႏငရနျဖစသည။ ၾကာရညေနၿပျဖစသည ဤပဋပကၡျဖစစဥတြင လမႈေရးခဥးကပနညးအခ႕ ေအာငျမငႏငရနမာ သငေလာသည အသကေမြး၀မးေကာငးႏင အလားတေသာလပငနးမားအေပၚ ႀကးမားစြာမခေနရၿပး ဒကၡသညမား၏ ဒဏခႏငမႈ တးျမငလာေစရနအတြက ပပးကညရမညျဖစသည။ စခနးမားတြင မသားစတစစခငးအလက ကနကစရတမား တျဖညးျဖညးေပးေခခြငျပသညနညးလမးမားျဖင အမသာမားခြေ၀ခထားေပးျခငးက စတငေဆာငရြကခသည။ သ႔ေသာ ေနရာတငးတြင ေအာငျမငမႈ သ႔မဟတ ျဖစႏင ေခရမႈမားမရရခေပ။ အဓကကသညအခကအခမားတြင လႊမးျခႏငမႈနညးပါးျခငး သ႔မဟတ ဒကၡသညစခနးမား တစေလာက ပပးပစၥညးမားျဖန႔ေ၀မႈအားနညးျခငး၊ ခြေ၀ခထားမႈမားကစညးရးရန ေအဂငစမား၏ တကခငမာသည ဥးေဆာငလမးညႊနမႈမားလအပျခငးမား ပါ၀ငသည။ ထ႔ျပင သန႔ရငးေရးဆငရာ ဗဟသတနညးပါးျခငးသည ပဂၢလက ပပးပစၥညးမားႏင ၀ငေငြမားအၾကား ဒကၡသညမား၏ဥးစားေပးမႈအေပၚ တကရကအကးသကေရာကေစပါသည။ အခ႕ေသာ ျဖစရပအေျခအေနမားတြင အမသာသန႔ရငးခေထာကပေငြမားသည အမေထာငစ၀ငေငြရရရာ အဓက ေနရာျဖစေနသည။ လဥးေရအလြနထထပေသာ ေနရာေဒသမားတြင မတညသညစခနးမားရ ဒကၡသညမားအၾကား တငးမာမႈမားကေလာခရန ေဒသအားလးတြင တစၿပငနကတညး ေလာခရနလအပသည။ ပကဆးေနသည လကႏပတကငအမားအျပားကလညး ျပနလညျပျပငရန အခြငအလမးမားေတာငးဆလကရရာ ေလကငသငတနး ေပးျခငးႏင ပစၥညးကရယာႏငနညးလမးမား ပပးေပးေရးအတြက တစစတစခေသာအတငးအတာအတြငး လမႈေရး ဆငရာစမခန႔ခြျခငးကလညး ေဆာငရြကေပးရနလအပသည။ ဤလမႈေရးဆငရာ ခဥးကပမႈနညးလမးသည လတတေလာစခနးမား၏ စမခန႔ခြမႈဆငရာဖြ႕စညးပႏင လကဖက ညေနေစရမညျဖစသည။ ျဖစရပအေျခအေနအမားစတြင ေရ/သန႔အသးျပသမားအဖြ႕က တငႀကေရာကရ ေနတတ သည။ CCCM လပငနးမားျဖန႔ကကထားျခငးမရေသးမ ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငသမားက စစဥဖနတးထားျခငး

51

ေၾကာငျဖစသည။ ဤအခကသည ႏးၾကားတကကြၿပး ခငမာသည လထစညးရးလႈေဆာေရးလပငနးမားအတြက အဓကကသည အခကမားပငျဖစၿပး ဒကၡသညအားလးအတြကလညး အကးသကေရာကမႈရေစမည ျဖစသည။ အဆပါ လထအေျချပအပစမားသည စခနးမား၏စမခန႔ခြမႈဆငရာဖြ႔စညးပႏင ယခအခါ မျဖစမေနခတဆကမႈ ရေန ရမညျဖစသည။ အလားတစညးမဥးစညးကမးမားက လကနာၾကရမညျဖစၿပး အစတအပငးတစရပအေနျဖငလညး ပါ၀ငေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ အသးျပသမားအဖြ႕၏ လပငနးလမးညႊနခကမားက ေရးဆြေဖာထတၿပးျဖစေသာလညး စခနးအားလး၏ စမခန႔ခြမႈဆငရာအဖြ႕မားႏင ခတဆကမႈရရရနမာ ကနရ ေနပါေသးသည။ အလအေလာကျဖစျခငးႏင တန႔ျပနျခငးမားတြင အဖးတနသညနမနာမား အေျမာကအမားရခသည။ ဒကၡသည စခနးကသ႔ေသာအေျခအေနမားတြင လထမလမႈေရးဆငရာစမခန႔ခြမႈက ထထေရာကေရာက စြမးေဆာငႏငခသည။ ရႈတေထြးသည အေရးေပၚအေျခအေနတြငျဖစလငကစား အရငးအျမစမား၏ လမႈေရးဆငရာစမခန႔ခြမႈျဖစရပ အားလးသည တစဖကတြငတကတြနးအားေပးျခငး၊ ပပးကညျခငးႏင အျခားတစဖကတြင အသေပးအေၾကာငးၾကား ျခငးႏငတးခ႕ျခငးတ႔က ေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။ ေကးရြာမား၏ ဆကစပအေျခအေနမားတြင အစးရက တထြငဖနတးမႈျဖင လထအေျချပအဖြ႔အစညးမား ေပၚ ထြကလာခသည။ ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးေရးေကာမတကလညး လပငနးေဆာငရြကမႈ၏ အေစာပငးအဆငမား မာပင ေစစပခတဆကထားရမညျဖစသည။ တစဆကတညးမာပင အကးခစားခြငရသမားအား တာ၀န လႊေျပာငး ေပးအပရာတြင ေကးရြာမသားစမားအတြငး လထစညးရးေရးေဆာငရြကစဥႏင ေကးရြာလထအား ေလကင သငတနးေပးျခငးႏင တးခ႕စစညးရာတြင ပးေပါငးပါ၀ငၾကရနလအပသည။ ေဒသ၏စြမးေဆာငရည တကကြ လႈပရားမႈအေပၚ ပမေကာငးမြနစြာနားလညသေဘာေပါကျခငး၊ အရငးအျမစမားႏင စြမးေဆာငႏငမႈမား ရရႏငသည အသဥာဏမားလညးပါ၀ငသည။ ရညမနးခကမားႏငလပငနးစဥမား၊ ေကးရြာႏငေကးရြာရ ေခါငးေဆာငမားႏင ပြငလငးျမငသာမႈတးျမငလကျခငးသည လထအဖြ႕အစညးမ လကခယၾကညလာေစမႈက ဥးတညလကရၿပး လထ အမားအျပားက လကခေဆာငရြကေနေၾကာငး အထငအရားသကေသျပလက ရသည။ ေရ/သန႔ လပငနးလပေဆာငေနသမားႏင ျပညသလထ ေစစပခတဆကမႈတးျမငေစရနမာ လထႏင ဆကသြယ ေဆာငရြကျခငးမ အေထာကအပအတြက OCHA မ ေကာငးမြနသည ေရြးခယပငခြငမားက ပပးေပးမည ျဖစသည။ ေအဂငစမားႏင အကးခစားခြငရသမားအၾကား သတငးအခကအလကမားစးဆငးမႈႏင ပတသက၍လညးေကာငး၊ အရငးအျမစမားက မညကသ႔ခြေ၀ခထားမႈႏင ပတသက၍လညးေကာငး ေၾကာငးကးခငလသည ဆးျဖတခကမား ခမတႏငရန လထအားလပပငခြငလႊေျပာငးေပးအပရနျဖစသည။ အမအကငေျပာငးလေစရန ဆကသြယပညာ ေပးျခငး၊ လထပးေပါငးပါ၀ငမႈျဖစစဥမားအား ဆနးစစအကျဖတျခငးႏင တးတကေကာငးမြနလာေစေရးအတြက အၾကျပျခငးႏင ဆကသြယပညာေပးျခငးအစအစဥအား ပပးကညျခငးမား ပါ၀ငသည။

ျပျပငေျပာငးလေပးရမည အေျခခသေဘာတရား အခ႕ေသာပစဒဇငးမားသည ယဥေကးမႈအျပင ျပညသလထႏငဆေလာမႈမရေၾကာငးႏင အသးျပရန ရညမနးထား ေသာလညး လတတေလာ အသးျပေနျခငးမရေၾကာငး အထငအရားေဖာျပေနၾကသည။ အဓကအေနျဖင ေအာက ေဖာျပပါအခကအလကမားက အကးခစားခြငရသမားႏင ထထ၀င၀င ညႏႈငးတငပငရန လအပသည။ ဒဇငးပစမား ျပနလညစစစရနႏင ေမာမနးသညရလဒမားလညး ျပညမေစရန ျဖစသည။

52

လကေဆးရနပပးပစၥညးမား - လတတေလာအသးျပေနသည “အမသာ(၁၀)လးအတြက ပပးပစၥညးတစစ” ပစမာ အသးျပမႈ နညးပါးလကရသည။ အမနစငစစ မစလငလ႔အဖြ႕အစညးတြင အမသာထတြငမစငစြန႔ၿပး လကေဆးသညအခါ အမသာေရေဆးရန သယယလာသည ေရျဖငလကေဆးျခငးက ျပလပေလရၾကသည။

ေသာကေရအတြကမးေရစေဆာငးသေလာငသညစနစမား - မးေရကသာ အားျပေနရေသာေနရာမားတြင ေရရားမႈဒဏက ေလာပါးသကသာေစလေသာသေဘာျဖင မးေရစေဆာငးသညအေလအထက အေစာဥးပငး ကာလမားကတညးက ေဆာငရြကခၾကသည။ မးရာသအစႏင အေႏာငးပငးကာလမားတြင ကနေရကသာ အားျပေနရျခငးက ေလာခေစလေသာ ရညရြယခကလညးျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ဤစနစကယတငပငလင ေရက CGI roof အမးမားမ တကရကစေဆာငးျခငးႏငႏႈငးစာလင ဒကၡသညမားအတြက ပမတနဖးရမႈက ရယေပးႏငချခငးမရေပ။ ထ႔ျပင ဤစနစသည တျဖညးျဖညးပကစးသြားၿပး အခ႕ေသာျဖစရပမားတြင သစသား ႏငေရစညမားက အျခားေသာကစၥရပမားတြင အသးျပလကရေနေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

စခနးမားတြင ေရခးရနေနရာလြတ - မနးကေလးမားႏငမနးမမား၏ သးျခားလအပခကမားႏင ကကညေစရန လထထမအၾကဥာဏရယျခငးႏင ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငးမားမတစဆင ေရခးရနေနရာဒဇငးက ေဖာထတ ခသည။ သ႔ေသာလညး မနးမမားအေနျဖင အဆပါ အမားေရခးသညေနရာမားက အသးမျပၾကေပ။ ထ႔အျပင အထနးအကြပမရျခငး၊ ထငးအျဖစအလြသးစြျခငး သ႔မဟတ အျခားေသာ မဆေလာသညကစၥရပမားတြင အသး ျပေနျခငးမားေၾကာင အမားသးေရခးရနေနရာမာ အကးခစားခြငရသမားလအပေနသည လြတလပမႈ သ႔မဟတ လျခစတခရမႈမားက အေထာကအကျပမညပမေပၚေခ။ ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငေနသမားက နားခရနေနရာ သ႔မဟတ အျခားေနရာတစခခတြင တစဥးခငးသး ေရပနးမားတပဆငေပးရန ေလာေလာဆယ အေကာငအထညေဖာလကရသည။ ေရပနးတစခခငးစႏင ေရစးဆငးႏငရနေရေျမာငးမား ခတဆကထားရ ႏငမႈအတြက စနေခၚမႈက ကယတငေျဖရငးၾကရဥးမညျဖစသည။

ကေလးသငယမားႏငရငးႏးေနသညအမသာ- ကေလးငယမားႏငတငပငညႏႈငးျခငးမ ကနဥးပစက ေဖာထတ ႏငခေသာလညး ကေလးငယမားထမတန႔ျပနမႈက ပမစစညးေဖာျပႏငရန ျပနလညစစစသးသပရန လအပခက မားရေနပါသည။

ရာေဖြေဖာထတထားသည ဥးစားေပးရမညအခကမား ေရ ေရအရညအေသြးမားက နညးပညာဆငရာ အနမဆးစႏႈနးမားႏငအည အဆငတးျမငေပးျခငး၊ စခနးမား

ႏငေကးရြာမားႏစခစလးတြင အၿမတမးအတြကျဖစေစ၊ အေရးေပၚအေျခအေနဆငရာ အေျခခအေဆာက အအမားအတြကျဖစေစ၊ အရငးအျမစမား၏ အရညအေသြးက တာရညခႏငေစရန ျပလပခြငေပးျခငး၊

ေနရာေဒသအားလးအတြက ေရအရညအေသြးေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးက တးခ႕ေဆာငရြကျခငး၊ အေရးေပၚအေျခအေန ေရေပးေ၀ရနအတြက ေရ၏ဂဏသတဆငရာ စးစမးေလလာမႈႏင/ သ႔မဟတ ပတ၀နး

ကငဆငရာစးစမးေလလာမႈတ႔မတစဆင ယၾကညစတခရေသာ အျခားေရရရရာေနရာမားက ရာေဖြေဖာထတ ျခငး၊

ေရအရငးအျမစမားႏင အနာဂါတျပျပငထနးသမးေရးအတြက လမႈေရးဆငရာစမခန႔ခြျခငး (သးစြသမားအဖြ႕၊ အရညအေသြးျမငတငျခငး၊ ပငဆငမႈ )

အမေထာငစအလက ေရသန႔စငသညနညးလမးမား ( ဥပမာ - ေကြေရစစအး) ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးက တးခ႕ျခငးႏင အလးစေသာလပငနးမားက ဆနးစစအကျဖတျခငး၊

53

ျပညသလထမဥးေဆာငသည ထနးသမးေစာငေရာကျခငးႏင ပကဆးယယြငးေနေသာ အေျခခအစတအပငး မား ျပျပငျခငးလပငနးမားတြင ပပးကညျခငးႏငျမငတငေပးျခငး၊

သန႔ရငးေရး အမသာမားေရရညအသးျပႏငေရးအတြက အဆငျမငတငျခငး/ ျပျပငျခငး၊ ေ၀းလသညျမ႕နယမားတြင အညစအေၾကးမား ျပနလညစြန႔ထတျပျပငသညစနစအတြက ေနရာမားရာေဖြ

ေဖာထတျခငး၊ ေကးရြာမားအတြက စးပြားေရးအဆငေျပႏငသညနညးလမးမားအား ခနညေပးျခငး၊ လမႈေရးဆငရာစမခန႔ခြမႈ၊ မသားစတစစခငးအတြက အမသာေဆာကလပအသးျပႏငရန ေျမေနရာခထားေပး

ျခငး (အမသာသန႔ရငးေရးအလပသမားမားအတြက တးတကမႈအေပၚမႈအေပၚမတည၍ ေငြေပးေချခငး ) အညစအေၾကးမား စြန႔ပစသညလပငနးက စနစတက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး၊ ေနာကဆးအဆင

အေနျဖင မးရႈ႕ျပာခသည စနစကငသးျခငး၊ ကယအဂၤါခ႕တေနသမား/သကႀကးရြယအမားအတြက ေထာကပပစၥညးမား စနစတကအသးျပႏငရန စစဥ

ျခငး၊ တစကယေရသန႔ရငးေရးအဆငျမငတငျခငးႏင အမအကငေျပာငးလေရးဆငရာနညးလမးမား ေနရာေဒသတငးႏင လတစဥးခငးစတငးအတြက စနစတကရသည သန႔ရငးေရးအဆငျမငတငျခငး ဆငရာ

ခဥးကပျခငးနညးမား၊ စတ၀ငစားမႈျပနလညရႏငေစရန အမအကငေျပာငးလျခငးအတြက အရနအဟနျမငတငႏငရန၊ အကးခစားခြင

ရသမားအား တာ၀နလႊေျပာငးေပးအပႏငရနတ႔အတြက ကနးမာေရးအဆငျမငတငျခငး ခဥးကပနညးမားက အဆငဆင ဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငး၊

ဌာနခြမားႏငဆကစပ၍ ေလလာျခငး၊ စးစမးေလလာျခငးႏင ေလလာဆနးစစျခငးတ႔မတစဆင အမားစ၏ အသဥာဏႏင နားလညသေဘာေပါကမႈမား တးပြားေစျခငး။

အကးခစားခြငရသ၏ လအပခကမား သတမတထားသည နညးပညာရပဆငရာ လပထးလပနညးမား ခတဆကမႈရေစရန အေသအခာ စမေဆာငရြကထားရျခငး။

ေယာကၤား-မနးမျဖစျခငးဆငရာ အဓကအေၾကာငးအရငးမား သးျခားခြျခားထားသညအခနးက႑၊ သးျခား အေၾကာငးအရာ၊ အဆငေျပေအာင ညႏႈငးႏငသညနညးလမးမား၊

အႏရာယအမားဆးျဖစလြယႏငေသာသမား၏ လအပခကမားက ပမအေလးထား အသေပးေဖာျပႏငရန အသကေမြး၀မးေၾကာငးဆငရာ အခြငအလမးမားႏငခတဆက၍ သန႔ရငးေရးပစၥညးမား အသးျပသည မဟာ ဗဟာက လကခကငသးလာေစျခငး၊ (ျမ႕နယသးျခားအလက)

ကြငးဆငး၀နထမးမား သကတရြယတမသကတရြယတသ႔၊ သးျခငးအပစမားမတစဆင လထစညးရး လႈ႕ေဆာ ေရး လပငနးမားေဆာငရြကျခငး၊ ပညာေပးပစၥညးမားႏင ပညာေပးနညးလမးမားက စစညးမေ၀ေပးျခငး၊

ၾကားျဖတထြကေပၚလာသည အခကအလကမား ေယာကာၤး-မနးမျဖစျခငးဆငရာ အေျခအေနမားသည နညးပညာႏငလမႈေရးဆငရာ ခဥးကပနညးမားတြင

အဓက အေၾကာငးရငးခမားျဖစျခငးႏင နညးလမးမားႏငပစၥညးကရယာမားက လကခကငသးလာေစျခငးမား

54

ျဖင ေစာငၾကဥထနးေကာငးျခငး။ (ဤအခကသည ယခအခနအထ လလေလာကေလာက အသေပးေဖာျပႏင ျခငးမရေသးသည အဓကအေၾကာငးရငးခ အခကအလကမားပင ျဖစသည )

ကယခႏၶာခ႕တေနသမား/သကႀကးရြယအမားအတြက အေထာကအပပစၥညးမား စနစတကရရေရးႏင လမႈေရး က႑မားတြငလညး အျပညအ၀ ပးေပါငးေဆာငရြကႏငေစေရး၊

အသကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ ခြျခမးေလလာျခငးတြင ပမစစညးပါ၀ငလာေစေရးက တးတကေဆာငရြကရန၊ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ နညးပညာရပမားႏင လမႈေရးစြမးေဆာငႏငစြမးအားလးတြင အႏရာယျဖစလြယႏင

ေသာ အပစမား၊ ခႏၶာကယခ႕တေနသည ကေလးငယမားႏငလႀကးပငးမား၊ မနးမမားႏင မနးခေလးမားတ႔၏ ကယစားျပတငျပျခငး၊ ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးႏင ဆးျဖတခကခမတျခငးမား တးတကလာေစရန၊

ေရ/သန႔လပငနးမားႏငဆကစပ၍ တာ၀နချခငး/တာ၀နယျခငးႏင အကးခစားခြငရသမား၏ တန႔ျပနခကမား က စစညးျခငး၊

စမခကပနးတငႏငရညမနးခကမား၊ ေမာမနးထားသညအကးရလဒ၊ အခနကန႔သတခကမားႏင ဆကစပ၍ ပြငလငးျမငသာမႈရျခငးႏင သတငးအခကအလကမား မေ၀ေပးျခငး၊

အေရးေပၚအေျခအေန တန႔ျပနမႈဆငရာ ႀကတငျပငဆငထားရမႈမား ရခငျပညနယသည ဆငကလနးမနတငးေဘးအႏရာယျဖစႏငမႈ အျမငမားဆးေဒသတစချဖစၿပး အဓကအားျဖင ေမလ သ႔မဟတ ေအာကတဘာ/ ႏ၀ငဘာမားတြင ျဖစပြားေလရသည။ အေရးေပၚအေျခအေန တန႔ျပနမႈဆငရာ ႀကတငကာကြယေရးသတမတခကႏင OCHA မ ပပးစစဥသည ႏစစဥလပငနးအစအစဥ ျပနလညစစစျပငဆငျခငး မားျဖင ရခငျပညနယ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ျဖစႏငေခရေသာ အေရးေပၚကစၥဆငရာ လပငနးအစအစဥက ၂၀၁၄-ခႏစက ဖနတးေဖာထတခသည။ သ႔ရာတြင ျပနလညစစညးေဆာငရြကရန လအပလကရသည။ OCHA အဖြ႕အေနႏငလညး ၂၀၁၅-ခႏစတြင လမးညႊနခကအသစမားက ေမာလငထားၿပး ဧၿပလအကနမတငမ အၿပး သတရနျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕အဆငတြင သးလပတစာရငးႏင လသားအရငးအျမစ ေနာကဆးအေျခအေနအထ စာရငး မားမလြ၍ တန႔ျပနမႈဆငရာလပငနးအတြက ၀နထမးမားအရညအေသြးတးျမငလာေစရန အေရးေပၚ ေရသန႔စင သည အေဆာကအဥးေဆာကလပေရးႏင လပငနးလပကငေဆာငရြကနညးဆငရာ ေလကငသငတနးက ေရ/သန႔ လပငနးလပေဆာငေနသမားကပးတြ၍ စညးရးေဆာငရြကခသည။ သငတနး၏ ရညရြယခကမာ ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႕၏ လပေဖာကငဖကမား၏ အေရးေပၚအေျခအေန တန႔ျပနမႈဆငရာ စြမးေဆာငရည၏ အားနညးခကက ရာေဖြေဖာထတရန အခြငအလမးရာျခငးပငျဖစသည။ စစေတြၿမ႕၏ အေရးေပၚအေျခအေနတြင တန႔ျပနႏငရန လေလာကသညပစၥညးကရယာမား မရရႏငျခငး၊ ေဒသဆငရာအာဏာပင ႏငတာ၀နရသမားတြင အေရးေပၚအေျခ အေနတန႔ျပနမႈဆငရာ ဗဟသတမရျခငးမားသညလညး တန႔ျပနမႈေဆာငရြကႏငရန အားနညးခကမားပငျဖစသည။ ၂၀၁၅-ခႏစတြင အေရးေပၚအေျခအေနတန႔ျပနမႈဆငရာ ႀကတငကာကြယေရးလပငနးမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေစရနႏင ေရ/သန႔က႑ ေလာပါးကဆငးလာမႈအတြက ရခငျပညနယအစးရႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးက ေဆာငရြက ၾကရမညျဖစသည။ ၎၏ လပငနးလညပတႏငမႈအေျခအေနမားႏင စြမးေဆာငရညမားက ပမတးျမငလာေစရန ရညရြယပါသည။ အဓကကသည အစအစဥမားအနက ရခငျပညနယ အေရးေပၚအေျခအေန တန႔ျပနမႈဆငရာ ႀကတငကာကြယေရးအဖြ႕အေနျဖင လကရ AWD ႀကတငကာကြယျပငဆငေရးႏင တန႔ျပနေရးလပငနးအစအစဥက ေနာကဆးအေျခအေနထ မြမးမျပငဆငရာတြင ပါ၀ငေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။ ၂၀၁၃-ခႏစက ေဆာငရြကခ သည AWD ၏ ေဘးအႏရာယဆငရာ ဆနးစစေလလာျခငးလပငနးအၿပး သးသပအၾကျပခကအတငး

55

လပငနးလပနညးမားအားျဖညျခငးက ဆကလကျမငတငေရးလပငနးမား တြငလညး ပါ၀ငေဆာငရြကရနျဖစသည။ လပနညးလပဟနမားတြင ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငေနသမားအတြငး ၾကား၀ငစြကဖကျခငးႏင ေႏာကယက ဖကဆးျခငးမားမပါ၀ငသည ယာယပပးမႈမားက ခြငျပထားသည။ (ၾကားျဖတတားဆးျခငးႏင ေအာငျမငမႈရရထား ေသာ သြငျပငသ႑နႏင ေရ/သန႔ဆငရာ ၀နေဆာငမႈမားက အကအညေပးျခငးသည ‘ အဓကကသညက႑ဆငရာ ရညမနးခကတစခ- ဒကၡသညစခနးတစခအတြက အဓကဆကသြယရမည အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးတစခ) အမနစငစစအားျဖင ဒကၡသညစခနးမား၏ လအပခကမားမာ ေန႔စဥအပအလထပေနျခငးမရပ လလေလာက ေလာကႏင ျပညစလကရေနသည။ လပငနးစအဖြ႕၏ ပပးကညမႈႏင လပငနးေဆာငရြကေနသမားအၾကား ညႏႈငး ေဆာငရြကထားျခငး ျဖစသည။ အသေပးရငးလငးေဆြးေႏြးျခငး လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ အခြငအေရးမားႏငဆကစပသည အဓကကသည သတငးအခက

အလကမားအားလးက ကြငးဆငးေဒသႏငရနကနအဆငတ႔တြင တကကြသည ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးႏင ပါ၀င အၾကျပေဆြးေႏြးျခငး၊

အကးခစားခြငရသမား၏ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ အေျခအေနမားက RSG ႏင ႏငငကာအဖြ႕အစညးမားသ႔ ပြငပြငလငးလငး အသေပးအေၾကာငးၾကားျခငးႏင မတတမးျပထားရျခငးမားက ပမနေဆာငရြကျခငး၊

အမားႏငဆငေသာ ေျမယာႏငပတသကသည အခကအလကမားက ေဖာျပအသေပးရန RRSC ျဖင ပးေပါငး ေဆာငရြကႏငရန တြနးအားေပးျခငးႏင အမားႏငဆငေသာျပနာမား၏ ေျဖရငးနညးမားကလညး အေသ အခာ စမေဆာငရြကထားရျခငး၊

ရခငျပညနယ၏ ႀကးပမးအားထတမႈမားတြငပါ၀ငလာေစရန လပငနးလပေဆာငေနသမား၊ အလရငမား ဖြ႕ၿဖး တးတကမႈက ျမငတငေပးျခငး၊

တာ၀နရသမားႏင ရခငျပညနယ၏ လပေဆာငရမညလပငနးစဥမားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈျဖင အးအမမားမ စြန႔ခြာထြကေျပးေနရသမားအတြက ျပနလညေနရာခထားေရးဆငရာ ေအဂငစမားအခငးခငး ေရရညအသးျပ ႏငသည အေျခခမေဘာင သတမတခကက ျမငတငေပးျခငး၊

ဥးစားေပးသတမတရမညေနရာေဒသမား ေရ/သန႔လပငနး လပေဆာငေနသမားမ ဒကၡသညစခနးမား လႊမးျခႏငမႈက ထနးသမးထားႏငျခငး၊ ပဋပကၡျဖစႏငဖြယရာ အေျခအေနရေသာေကးရြာမားတြင လႊမးျခမႈရရႏငေစရန တြနးအားေပးျခငး၊ လသားခငး

စာနာေထာကထားမႈဆငရာ လပေဆာငခကမားအေပၚ ရညးမနးလ႔အဖြ႕အစညးမား၏ မကျမငအတညျပ ခကမား၊ ကနးမာေရးႏငဆကစပေနသည လကရအေျခအေနမတငမကာလ သန႔ရငးေရးညဖငးမႈ အေျခအေန မားက ေဘးအႏရာယျဖစလြယသညအပစမား၏ အသအမတျပခကမား၊

ေကးေတာ - လႊမးျခမႈ လး၀မရရေသးသည ေဘးဒကၡခစားေနရသည ေနရာ (၃)ေနရာ၊ ေျမပၿမ႕နယ၊ ေပါကေတာၿမ႕နယ - အၿမတမးရရႏငသညအျခားနညးလမးမား ရာမေတြ႕မခငး အေရးေပၚ ေရေပးေ၀မႈစနစက

မတလမဇြနလအထ စစဥထားရျခငး၊

56

ရညမနးလဥးေရ ျပနလညသးသပျခငး ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႕စ၏ရညမနးလဥးေရမာ ျမနမာလသားခငး စာနာေထာကထားမႈဆငရာ တန႔ျပနသတမတ ခကမားအတြငး ပဋပကၡေၾကာင ေဘးဒကၡႀကေတြ႕ခရသညလဥးေရက ဆလသည။ ေဘးဒကၡႀကေတြ႔ခရသမား သ႔မဟတ ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားသဥးေရမာ ၁၃၈,၆၂၂ ဥးရေၾကာငး CCCM လပငနးစအဖြ႕က ခန႔မနးထားသည။ ဒကၡသညစခနးမားတြင ၁၁၆,၁၈၃-ဥးႏင ေကးရြာမားတြင ၂၃,၁၂၇-ဥး (မလေနထငရာ ေကးရြာမားတြင ျပနလည ေနထငသဥးေရမာ ၁၄,၉၆၉-ဥးရၿပး မသားစေနအမမားတြင ေျပာငးေရႊ႕ေနထငသဥးေရမာ ၈,၁၅၈-ဥး) ရေၾကာငး ခန႔မနးထားသည။ ထ႔ျပင ေဒသခေရႊ႕ေျပာငးေနထငသႏင ဒကၡသညမသားစမားရသည ေကးရြာမားတြင ၅၀,၄၁၅-ဥးေနထငလကရသည။ အမနစငစစ ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးစဥသည ေကးရြာပတ၀နးကငရ ဒကၡေရာကေနသ တစဥးခငးစအတြက ဥးတည၍မရႏငသညအျပင ေကးရြာလအပခကမားကလညး စစညးခဥးကပသညနညးလမး မားျဖငလညး ဥးတညေဆာငရြက၍ မရႏငေပ။ ၂၀၁၄-ခႏစတြင လဥးေရေျပာငးလျဖစေနမႈသည ဌာနအခငးခငး ေဘးအႏရာယမားမကေစေရး နညးလမးမား အတြက ပမေရးရႈလကရသည။ ဒကၡသညစခနးမားႏင ပဋပကၡႀကေတြ႕ခရသည ေကးရြာမားအနးရ လထမားကပါ ထညသြငးပါ၀ငေစလမႈက ဥးတညႏငသည ပမ၍ ပဋပကၡျဖစလြယႏငမႈက ေမာမနးထားခၾကသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ ႏစကနပငးက ျပလပခသည ေလလာသသပမႈအားနညးခကရလဒအရ ရညမနးထားသညဥးေရထက လဥးေရ ၅၀,၀၀၀ ခန႔ ပမလာသညဟ အၾကမးအားျဖင ခန႔မနးထားပါသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ရညမနးထားသည အဆပါ လဥးေရအတြက အားလးကလႊမးျခႏငေရး အေလးေပးေဆာငရြကရနမာ လအပလကပငရေနေသးသည။ သ႔ေသာ လထမ တစစတတစေဒသေသာလညးေကာငး၊ လထကယတငမ လႈ႕ေဆာစညးရးျခငးကအေျခခ၍လညးေကာငး ပမ ေဆာငရြကၾကရနလအပပါသည။ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာလပငနးစဥအေနျဖင ရခငျပညနယေျမာကပငးေဒသရ ရေသေတာင၊ ေမာငေတာႏင ဘးသးေတာငၿမ႕နယမားတြင ကငတြယေျဖရငးရန ႀကးပမးအားထတလကရသည။ လသားခငး စာနာေထာကထားမႈဆငရာ ေဘးအႏရာယျဖစေစႏငသည အာဟာရခ႕တမႈႏႈနးသည အလြနျမငမားေနေၾကာငး ရာေဖြေဖာထတႏငခသည။ ျဖစႏငေခရသည အဓကအေၾကာငးအရငးမာလညး ေရ/သန႔ဆငရာ အေျခအေနမား ေၾကာငျဖစေၾကာငး ရာေဖြေတြ႕ရခသည။ ျဖစပြားခသညပဋပကၡအေျခအေနမားေၾကာငလညး ပါ၀ငပါသည။ မညသ႔ ပငျဖစေစ အလားတတန႔ျပနမႈဆငရာ အမးအစားက ေဖာထတသတမတ၍ မရႏငေပ။ တကရကလပေဆာငမႈျဖင မညသတ႔က ေရ/သန႔လပငနးျမငတငႏငမညက အလြနတကေသခာသည အဏစတရညမနးခက/ ဥးတညခက မားက ရာေဖြေဖာထတၾကရမညျဖစသည။ ေရ/သန႔ဆငရာ လအပခကနညးလမးမားက တငးကပစြာ လပေဆာင ရမည အေျခအေနတစရပတြင အထးသျဖင ၿမ႕နယဖြ႕ၿဖးတးတကမႈလပငနးစဥမတစဆင တန႔ျပနမႈလပငနးမား ေရရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက ပမလအပေနဥးမညျဖစသည။ မညသည ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ တန႔ျပနမႈကမဆ စစညးေဆာငရြကသည နညးလမးမားမတစဆင အာဟာရဌာနႏငအတ ေဖာထတသတမတရမညျဖစသည။ အနမဆးအဆင ေျမပမားတြငေရးမတျခငး၊ ဥးစားေပးအဆငသတမတျခငးႏင ေလလာဆနးစစမႈမားအေပၚ အေျခခ ၍ ဆကလကေဖာထတ သတမတရမညျဖစသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ ဤမဟာဗဟာသည လကေတြ႕ဆနၿပး တာ၀နရမႈမားကျမငတငေပးရန၊ အျပနအလနဖလယမႈက ႏႈးေဆာေပးရနႏင အေျခအေနမားအေပၚ ခြျခမးစတျဖာ ေလလာရန အခြငအလမးတစရပပငျဖစသည။ လပငနးစအဖြ႕အေနျဖင ညႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ ရငးႏးျမပႏျခငး၊ ဆနးစစအကျဖတျခငးႏင လပငနးအသေပးရငးလငးေရးလပငနးစဥမားတြင ပပးကညေပးႏငရနျဖစသည။ ျမနမာ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ တန႔ျပနမႈလပငနးစဥတြင ဆး၀ါးစြာေဘးအႏရာယျဖစႏငသည လဥးေရမာ ၁၇၇,၂၉၀- ခန႔ရေၾကာငး ခန႔မနးထားသည။

57

သ႔အတြက ရခငျပညနယတြင ေရ/သန႔ဆငရာက႑အတြက ရညမနးလဥးေရ စစေပါငးမာ ၃၀၉,၃၁၀-ဥး ရေၾကာငး ခန႔မနးထားသည။ အေသးစတက ေအာကတြငေဖာျပထားသည။

ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ ရညမနးလဥးေရ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရ လပငနးစဥ လအပေနသညလထ

ျဖစပကမႈပမာဏ ေရ/သန႔အဖြ႔မရညမနးခက

စခနးမားတြငရေနသည ေရႊ႕ ေျပာငးေနရာခထားခရသမား

၁၁၆,၁၈၃ ၁၁၄,၃၉၂

မသားစေနအမမားတြင ေရႊ႕ ေျပာငးေရာကရေနသမား

၈,၁၅၈ ၁၃,၇၂၄

မလေနထငရာေကးရြာမားသ႔ ျပနလညေရႊ႕ေျပာငးခထားျခငးခရသမား

၁၄,၉၆၉ ၁၁,၁၉၄

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားခရျခငးမရေသာ ေသာ မလေနထငရာ ေကးရြာမား

၁၀၀,၀၀၀

၁၀၀,၀၀၀

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခ ရသမားမရေသာ ပတ၀နးကင ေကးရြာမား

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခ ရသမားမရေသာ ပဋပကၡ ျဖစပြားခသညေနရာမား

၁၇၇,၂၉၀ ၇၀,၀၀၀

စစေပါငး ၄၁၆,၆၀၀ ၃၀၉,၃၁၀

58

ခန႔မနးစရတ

လပငနးမားအတြကခန႔မနးစရတ

ဌာနခြ လပငနးမား အေရ

အတြက ယနစ ကနက

စရတ စစေပါငး

ကနကစရတ ရညမနး ခက-၁ ေရရရ ႏငမႈ

ေရရရရာေနရာမားအဆငတးျမငျခငး ၁,၀၄၁ ယနစ ၃၀၀ ၃၁၂,၃၉၀ ေရရရရာေနရာအသစမားတညေဆာကျခငး ၁၉၇ ယနစ ၅၀၀ ၉၈,၂၇၀ ေရရရရာေနရာမားျပျပငထနးသမးျခငး ၁,၂၃၁ ျပျပငသညႏစ ၂၃၀ ၂၈၃,၀၁၅ ေရကနမားျပနလညျပျပငထေထာငျခငး ၁၅ ယနစ ၂၀၀၀ ၃၀,၀၀၀ ေကာငးမားရ ေရ/သန႔လပငနး ၄၅ ယနစ ၁၅၀၀ ၆၇,၅၀၀ အသးျပသမားအဖြ႔ ဖြ႔စညးျခငးႏငသငတနးေပးျခငး ၃၆၈ ေကာမတ ၁၀၀၀ ၃၆၇,၈၇၁ ျပျပငထနးသမးရာတြငအသးျပသညပစၥညးကရယာမား ၃၆၈ ပစၥညးကရယာမား ၂၀၀ ၇၃,၅၇၄ ဘမရပေဗဒဆငရာစးစမးရာေဖြျခငး ၅၀ ယနစ ၁၀၀၀ ၅၀,၀၀၀ အေရးေပၚေရသန႔စငျခငး ၁၀ ယနစ ၃၀၀၀၀ ၃၀၀,၀၀၀ အေရးေပၚေရေပးေ၀ျခငး(ေႏြရာသ) ၅ ယနစ ၁၃၀၀၀ ၅၀,၀၀၀ ေရနမနာစမးသပစစေဆးျခငး ၈၀,၀၅၇ စစေဆးသညလ ၄ ၃၂၀,၂၂၆ အမေထာငစအလကေရသန႔စငျခငး ၁၉,၁၇၃ အကးခစားရသမား ၂၆ ၄၉၈,၅၀၅ တစဥးခငးစအတြကေရခးရနေနရာ ၁,၉၆၄ ယနစ ၃၀ ၅၈,၉၂၃

ရညမနး ခက-၂ သန႔ရငး ေရး

အမသာမားျပျပငထနးသမးျခငးႏငအဆငျမငတငျခငး ၅၉,၄၉၆ ယနစ-လ ၁၇ ၁,၀၁၁,၄၃၂ အမသာရေသာေကးရြာမား ၁,၆၈၁ ယနစ ၂၅၀ ၄၂၀,၁၂၈ အမသာမားသန႔စငျခငး-CFW ႏင ပစၥညးမား ၃၉,၆၆၄ ေန႔ - မသားစ ၂၀ ၇၉၃,၂၈၀ အညစအေကးမားျပနလညစြန႔ထတျခငး၊ O&M သယယပ႔ေဆာငေရးႏငျပျပငျခငး

၃၄ လပငနးခြင ၃၀၀၀ ၁၀၂,၀၀၀

မးရ႕ျပာခစက ၁၉ ယနစ-လပငနးခြင ၁၀၀၀ ၁၉,၀၄၀ ေကာငးမားရ ေရ/သန႔လပငနး ၄၅ ေကာငး ၃၀၀၀ ၁၃၅,၀၀၀ ေကးရြာရအျခားေသာလပငနးမား(အကးခစားခြငရသ မားႏငအတေဖာထတရန)

၇၅ လပငနးခြင ၂၀၀၀ ၁၅၀,၀၀၀

ေရစးေရလာအတြကျပျပငထနးသမးျခငး ၂၀ ကလမတာ ၄၀၀ ၈,၀၀၀ ရညမနး ခက-၃ သန႔ရငး ေရးအဆင ျမငတင ျခငး

သန႔ရငးေရးျမငတငေရးပစၥညးမား ၁ အလးအရငး ၇၅၀၀၀ ၇၅,၀၀၀ သန႔ရငးေရးအဆငျမငတငျခငး ၃၀၉၃၁၀ အကးခစားခြငရသ ၁၂ ၃,၇၁၁,၇၂၀ သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမား ၂၀၂၃၉၀ မသားစ-လ ၈ ၁,၆၁၉,၁၂၃ သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမား (အျပညအစ) ၂၃၄၀၆ မသားစ-ႏစ ၂၅ ၅၈၅,၁၃၈ ျဖစရပလပရားမႈ၏ေကာမတ၏လထစညးရးလ႕ေဆာေရး ၁၃၀ အျဖစအပက ၈၀၀ ၁၀၄,၀၀၀ ေကာငးမားရေရ/သန႔လပငနး(ေကးရြာမား) ၄၅ လပငနးခြင ၁၀၀၀ ၄၅,၀၀၀ သငၾကားမႈဆငရာအေထာကအကျပ ပစၥညးမား ၁ အလးအရငး ၃၀၀၀၀ ၃၀,၀၀၀

အျခား

ညႏငးေဆာငရြကျခငး ၁ အလးအရငး ၆၀၀၀၀၀ ၆၀၀,၀၀၀ ေလလာသးသပျခငး၊ စးစမးရာေဖြျခငး၊ ေလလာျခငး ၅ အလးအရငး ၂၀၀၀၀ ၁၀၀,၀၀၀ NRS (တကေသခာစြာမသတမတရေသး) ၇၀၀၀၀ အကးခစားခြငရသ ၃၀ ၂,၁၀၀,၀၀၀ အေထာကအကျပစရတ + အေထြေထြအသးစရတ ၂၀% အခး - ၂,၄၀၃,၈၂၇

၂၀၁၅ ရခငျပညနယေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏မဟာဗဟာ လပငနးစဥ ကနကစရတ ၁၆,၅၂၂,၉၆၂

59

ကခငျပညနယေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏မဟာဗဟာဆငရာေဘာငသတမတခက/အေျခခစနစ

ေနာကခသမငး ကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယအေရ႕ပငးတြင ၂၀၁၁ ခႏစဇြနလမစတင၍ လကရအခနထ ျဖစပြားလကရေသာ အစးရ စစတပႏင သပနတပမားအၾကား တကပြမားေၾကာင အစးရထနးခပမႈေအာကရနယေျမႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕ အစညးမား၏ထနးခပမႈေအာကရနယေျမမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးေနရခခရေသာ ဒကၡသည စစေပါငးမာ ၁၂၀၀၀၀ အထ ရေနျပျဖစသည။

ဗနးေမာႏငျမစၾကးနားခရငအတြငးရ ဒကၡသညစခနးအမားစက လြနခေသာ ၃ ႏစခြခန႔(၂၀၁၁ ခႏစ၊ ဇလင) က စတင ဖြငလစချခငး ျဖစသည။ ထကာလအတြငး အခ႕ဒကၡသညစခနးမားတြင အငယစားအေရးေပၚအေျခအေန၊ လဥးေရ ေရႊ႕ေျပာငးမႈ သ႔မဟတ သဘာ၀အေလာကမသားစ၀ငအေရအတြကတးပြားမႈတ႔ေၾကာင လဥးေရတးပြားလာမႈမား ရခသည။

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခခရသစစေပါငး၏ ၄၁ ရာခငႏႈနးမာ အစးရထနးခပမႈျပငပရနယေျမ အတြငး တညရေသာ ဒကၡသညစခနး ၂၁ ခတြငေနထငလကရၾကျပး ကန ၅၉ ရာခငႏႈနးမာမ အစးရထေနးခပမႈေအာကရ နယေျမမားအတြငး တညရေသာ ဒကၡသညစခနး ၁၂၉ ခတြင ေနထငလကရၾကသည။ ဒကၡသညစခနးတစခလင ပမးမ ေနထငသညလအေရအတြကမာ အစးရထနးခပမႈျပငပရ စခနးမားတြင စခနးတစခလင လ ၁၄၀၀ ႏႈနး ရျပး အစးရထနးခပမႈေအာကရ ဒကၡသညစခနးမားတြငမ စခနးတစခလင လ ၃၄၀ ႏႈနးရသည။

အစးရထနးခပမႈနယေျမအတြငးရ ေရႊ႕ေျပာငးဒကၡသညစခနးအမားစက ပရတကစတင၊သ႔မဟတ ကတသလစခရစယာန ဘရားေကာငးမားတြင၊ သ႔မဟတ ဗဒၶဘာသာဘနးၾကးေကာငးမားတြင ဖြငလစထားျပး အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညး မားထနးခပမႈနယေျမရ ဒကၡသညစခနးမားမာမ မညသညဘာသာေရးအဖြ႕အစညးႏငမ စနစတကပးေပါငးဖြငလစထား ႏငျခငး မရေခ။ ေရႊ႕ေျပာငးဒကၡသညစခနး ၁၇၀ မာ ပထ၀၀ငအေနအထားအရ ကခငႏင ရမးျပညနယအတြငး အကယအ၀နးအားျဖင အလား ၂၉၀ ကလမတာႏင အန ၂၃၀ ကလမတာရ ေထာငမနစတဂပသ႑ာနဧရယာ အတြငးတြင ပ႕ႏ႔တညရလကရသည။ ယငးကသ႔ပ႕ႏ႔တညရပေၾကာင လားရႈး၊ဗနးေမာႏင ျမစၾကးနားတ႔ရ ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႕ ၃ ခက သကဆငရာနယေျမအလက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ တာ၀နမားခြေ၀ေပးအပလပကင ေစခရသည။ ဒကၡသညစခနးအနညးငယမာမ ၎တ႔၏တညေနရာမားအရ လမးပနးဆကသြယေရးအရျဖစေစ၊ လျခေရးအရျဖစေစ သ႔မဟတ တားျမစခကထတျပနထားမႈမားအရျဖစေစ ၎တ႔ထသြားေရာကရန အခကအခမားႏင ရငဆငေနရဆျဖစသည။ ဗနးေမာ -ကခငမ မဆယ-ရမးေျမာကသ႔သြားေသာ လမးမၾကးမာ ပတထားဆျဖစသျဖင ရမးျပညနယ ေျမာကပငးသ႔သြားေရာကႏငရနမာ ခကခရႈပေထြးလကရသည။ လမႈကညေရးအဖြ႕အစညးမား၊ ျပညနယအာဏာပင မဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားမာလညး နယေျမ ျဖတေကာလပငနးမားႏင နးကပစြာဆကစပလကရရာ လပငနးတာ၀နမားလပေဆာငရာတြင အကန႔အသတ ရေနသည။

လကရကခငျပညနယ၏ႏငငေရးအေျခအေနအရ အေရးၾကးအခကအလကမား စေဆာငးရာတြင အခကအခမားျဖစ ေပၚလကရသည။ အထးသျဖင တငးျပညစြန႔ခြာထြကေျပးသမား၏လႈပရားမႈအေပၚကန႔သကခကမားႏင လမးမား မေကာငးမြနျခငး၊ ေရၾကးျခငး ႏင ေျမျပျခငး တ႔ကသ႔ေသာ အဟန႔အတားမားေၾကာင အျပညအ၀တာ၀နယႏငေသာ ခငမာမနကနသည အကျဖတခကတစရပျပလပႏငရနမာ အလြနခကခလကရသည။ သ႔ရာတြင ၂၀၁၃ ခႏစႏစကနပငးမ ၂၀၁၄ ခႏစ၊

60

စကတငဘာလအတြငးတြင ႏငငတကာ လသားခငးစာနာမႈအဖြ႕အစညးမားအတြက အစးရက တာ၀နမယႏငေသာေဒသမားသ႔ အစးရ၏ခြငျပခကျဖင နယေျမျဖတေကာအဖြ႕ ၂၀ ေကာက ေစလႊတႏငချခငး ႏင အတ အေရးပါေသာတးတကမႈမားရခသည။ ထအဖြ႕မားသည ကြငးဆငးေလလာေစာငၾကညျခငးႏင အကျဖတျခငး၊ ေရသန႔လပငနးဆငရာညႈႏႈငးအစညးအေ၀းမား ႏင အစားအေသာကမဟတေသာ ေရသန႔ဆငရာပပးပစၥညးမား ျဖန႔ေ၀ေပးျခငးတ႔က လပေဆာငႏငေစခသည။ သ႔ရာတြင ၂၀၁၄ ခႏစႏစကနပငးတြင လငဇာေဒသတြငျဖစပြားေသာ တကပြမားေၾကာင လသားခငးစာနာေထာကထားမႈအဖြ႕မား၏ လသားခငးစာနာမႈလပငနးလပေဆာငသမားအေနအျဖင ယငးေဒသ႔ေရာကရရန အကန႔အသတမားရသြားျခငးႏင ယငးေဒသရေဆာငရြကဆစမကနးမားကထခကျခငးမား ျဖစေပၚလာေစခသည။

မၾကာမၾကာျပနလညျဖစပြားလကရေသာ တကပြမားသည ကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင ေနထငသမား အတြက အဓကျခမးေျခာကမႈတစရပျဖစေနဆျဖစျပး ေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈမားက ျဖစေပၚေစကာ လအပခကမား ျဖညဆညးႏငရန အခကအခမားလညးေပၚေပါကေစခသည။ ထအခကအခမားက အနညးဆး ဒကၡသညအသစ ၁၅၀၀ မ ၃၀၀၀ ၾကား တးပြားလာရန ဥးတညသြားခသည။ အေျခအေနေပၚမတည၍ ရကသတပတ အခ႕ၾကာျပးေနာကတြင ၎တ႔ ၏ မလေနထငရာေဒသသ႔ ျပနလာသမား၊ သ႔မဟတ အဆးဆးေသာကစၥမားတြင ၎တ႔မလေရာကရရာဒကၡသညစခနး မားတြငေသာလညးေကာငး၊ စခနးအသစမားတြငေသာလညးဆကလကေနထငၾကရသမားလညး ရသည။ ကခငျပညနယ ေျမာကပငးႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင လကနကကငတကပြမားတးပြားလာျပးသညေနာက အငယစား အေရးေပၚ ေရႊ႕ေျပာငးမႈမား လညး ျဖစေပၚျပးေနျပျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ၂၀၁၅ ခႏစတြင ယငးကသ႔ေသာ အျဖစအပကမား မာ ၂၀၁၄ ခႏစကထကပမအျဖစမားလာမညဟ ခန႔မနးရျပး အငယစားအေရးေပၚေရႊ႕ေျပာငးမႈမားအတြက လေလာကေသာေနရာ မားလအပလာမညမာလညး ထငရားလကရသည။

လမားအးအမစြန႔ခြာထြကေျပးရမႈမာ ၄ ႏစတာကလအတြငးသ႔၀ငေရာကလာစဥတြင ကခငႏင ရမးျပညနယေျမာကပငး တြင လသားခငးစာနာမႈအခကအခမားမာလညး ရညၾကာလာခရာ ပဋပကၡျဖစပြားလကရသည ႏစဖကတပမားၾကား သေဘာ တညမႈရရသညအခနထ ေတာငခႏငမည ေရရညေျဖရငးနညးမားက လအပလာခသည။ ၂၀၁၄ ခႏစအတြငး လသားခငးစာနာမႈအေျခအေနအလးစမာ ေရရညခမညေျဖရငးနညးမးက အေထာကအကျဖစေစႏငျခငး မရခေသာလညး ကခငျပညနယအစးရက ေရႊ႕ေျပာငးေနရာအခခရသမားက အေရအတြကအကန႔အသတျဖင ရြာအနညးသ႔ျပနလာခြငႏင

January 2014

Rumours of cholera in Mansi township

Diarrhea Outbreak for children < 5 years with

lethal cases

April 2014.

Violence outbreak in South Kachin and

North Shan

July 2014

Landslide in Je Yang Hka IDPs camp

123 households affected

Joint WASH shelter cluster meeting

Accountability beneficiaries’ survey

November 2014

Conflict in Laiza

Stop of cross-line missions

December 2014

A fire accident occurred in the IDP location of Shin Jai

leading to the displacement of 88

HH.

January

Conflict in Hpakantleading to about 1500

additional IDPs

61

ျပနလညအေျခခေနထငခြငက စတငခြငျပခသည။ ထ႔ေနာက ၂၀၁၄ ခႏစအတြငးမာပင ကခငျပညနယအစးရသည ျမစၾကးနားျမ႕အျပငဘကရ ဒကၡသညစခနးမားမ အမေထာငစ ၁၁၃ စက ပါလာနာ ဟအမညရသည ရြာသစတြင ျပနလည ေနရာခထားေပးခသည။ ထ႔ျပင အခ႕ေသာ ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခခရသအနညးငယည ၎တ႔ကခထားေပးေသာ ေနရာတြင အျပးအေျခချပး ေရရညအတြကအဆငေျပမညနညးလမးမား ရာေဖြရနဆႏၵရေနေၾကာငး ျပသခၾကသည။

ဤအေျခအေနတြင လသားခငးစာနာမႈႏငဖြ႔ျဖးတးတကေရးေဆာငရြကသမားသည ေရရညျပနလညထေထာငေရးအတြက မဟာဗဟာတစခ တးတကေပၚေပါကလာေစေရးေထာကပရနႏင ကခငႏငရမးျပညနယေျမာကပငးရ ေဒသတြငး ေရႊ႕ေျပာငးေနရခထားခရသမားအတြက စနစကေသာလပေဆာငခကမားႏင ခငမာေသာခဥးကပမႈနညးလမး မား ေပၚေပါကေစရနရညရြယေသာ ဘကေပါငးစျပနလညေပါငးစပမႈ တ႔ျဖစေပၚေစရန ဌာနတြငးပးေပါငးေဆာငရြကမႈနညးလမး မားႏင စတငထေတြ႕လပကငခရသည။

ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားခရသမားအတြက ေရရညခငမာမႈရေသာ ေျဖရငးနညးမားေပၚေပါကရနမာမ ႏငငအဆင အာဏာပငမား၏ အဓကတာ၀နျဖစသည။ လသားခငးစာနာမႈႏင ဖြ႔ျဖးတးတကေရးေဆာငရြကသမားမာမ ႏငငေတာအဆငတာ၀နရသမားပးေပါငးေဆာငရြကျခငး သ႔မဟတ အစးရႏင အစးရထနးခပမႈျပငပရေဒသမားတြင ေနရာခထားျခငးခရသမားကေထာကပျခငးတ႔က လပေဆာငသြားမညျဖစသည။

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ ေရရညေျဖရငးနညးမားအတြက မေဘာငတစရပေရးဆြႏငရန ဌာနတြငးပးေပါငးေဆာငရြကသညနညးလမးမားက ဆကလကလပေဆာငသြားမညျဖစျပး အနာဂတတြင ဒကၡသညမား ၎တ႔ေနရပသ႔ျပနႏငေရး၊ သ႔မဟတ အတညတကေနရာခထားေပးႏငေရးတ႔အတြက ျပငဆငသြားမညျဖစသည။ ေရ/သန႔အဖြ႕၏ၾကား၀ငေဆာငရြကမႈမားအားလးသည ေရရညခမညေျဖရငးနညးမေဘာငမားအတြက ဌာနတြငးပးေပါငး ေဆာငရြကမႈအရၾကတငသတမတထားသညစညးကမးခကမားႏငအညသာ ရမညျဖစသည။

လကတေလာတြင ျပတေတာငး၊ျပတေတာငးေရႊ႕ေျပာငးမႈမားရေနျပး အပစအခတရပစေရးစာခပတစရပ ေပၚေပါကရနမာ လညးတးတကမႈေႏးေကြးေနေသးေသာလညး ၂၀၁၅ ခႏစအတြငးတြင လအမားအျပားေရႊ႕ေျပာငးမႈၾကးတစရပ ျဖစေပၚႏင ဖြယမရေသးေခ။ အခ႕ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားခရသအခ႕မာ ၎တ႔၏မလေကးရြာမားသ႔ ျပနသြားရနဆႏၵရေနေသာ လညး တကပြျဖစပြားရာေဒသရ ေျမျမပမငးမားက ေရႊ႕ေျပာငးမႈအသစမား မေပၚေပါကေစရန ဟန႔တားလကရသည။

ထ႔ေၾကာငရလဒတစရပအေနျဖင ေရႊ႕ေျပာငးေနရခထားခရသအမားအျပားမာ ဒကၡသညစခနးမားသ႔ေရာကရသညမာ ၂ ႏစေကာၾကာျမငလာချပး ၂၀၁၄ ခႏစကအတငး တစ၀ကအတညတကအေဆာကအဥမား တညေဆာကရန ဖအားေပးခ ေနရကာ လဥးေရသပသညးလာမႈကၾကၾကခရငဆငရနပါ ျပနလညဖအားေပးခလာရသည။ အကးဆကအေနျဖင အသကေမြး၀မးေကာငးရနနညးလမးမရမႈ၊ ရာသအလကအလပအကငအခြငမားရရလာရနခကခလာမႈႏင အေျခခ အေဆာကအအမား အားနညးလာမႈတ႔ႏင ရငဆငလာရသည။

62

လကရ ေရ/သန႔ အေျခအေန

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏လပေဆာငမႈအေျခအေန

ကခငျပညနယက ရခငျပညနယႏင ႏႈငးယဥၾကည၍မရသည အေၾကာငးရငးမားစြာရသည။ တကယတမးတြင

ကခင ျပညနယသည လဥးေရအရ ပမ၍ႏငႏငနငးနငးကငတြယႏငမညပရသညအျပင

အားေကာငးေသာလမႈအဖြ႕အစညးမား ႏင ပညာေရးအဆငအတနးတ႔ရမႈေၾကာင

ေကာငးမြနေသာလကနာေဆာငရြကမႈႏငဆကႏႊယေနေသာ ပမေကာငးမြနသည မလာစနစရျခငးကသ႔ေသာ

အေျခအေနမားေပၚေပါကရန အခြငအေရးေကာငးမားရေနသည။ သ႔ရာတြင ေရ/သန႔လပငနး

ဆငရာအေျခအေနတစရပလးကျခၾကညလငမ အခ႕ေသာလဥးေရမားမာ ဒကၡသညစခနးတြင ေနထငလာသညမာ

၃ ႏစေကာလာချပျဖစသျဖင ျမစၾကးနား ႏင ဗနးေမာအနး လြယလငတကေရာကရႏငေသာေနရာမားအပါအ၀င

ေနရာအမား အျပားတြင နမပါးေသာ ေရ/သန႔ အေျခအေနမား မၾကာခဏျမငေတြ႕ရလကရသည။

ေရ/သန႔ဆငရာအေျခခအေဆာကအအမား နမပါးသညအေျခအေနတြင ရေနရျခငးမာ

နညးစနစပငးဆငရာဗဟသတတ နညးပါးမႈေၾကာင ကနဥးဒဇငးေရးဆြရာတြင ညဖငးျခငးႏင

နညးစနစပငးေရြးခယႏငစရာနညးပါးျခငးတ ႔ေၾကာငျဖစသည။ ထ႔ျပင ျပျပငထနးသမးမႈမရျခငးေၾကာငလညး

ရျပးသားအေျခခအေဆာကအအမားမာ လငလငျမနျမနယယြငးပကစး ကနၾကသည။

ခငမာအားေကာငးေသာလမႈစညးလးညညြတမႈရေသာလညး ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားခရသမား၏

လမႈ၀နးကငေနာကခအေျခအေနအရ ေရ/သန႔ဆငရာအေျခခအေဆာကအဥမားက

၎တ႔ဘာသာျပျပငထနးသမးလာေစ ေရးဖနတးရနမာမ ခကခလကရသည။

63

ရရႏငေသာေျမေနရာအကန႔အသတရေနျခငးႏင ဒကၡသညစခနးမား ျပညသပ ကပညပစြာတညရေနျခငးကလညး

ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမားက ပမသငေလာေသာေရ/သန႔ဆငရာပစၥညးမားေပၚေပါက လာေစရနထက

အထခကမခႏငေလာကေအာငယယြငးလကရသညအေျခအေနတြငသာ ဆကလကေနထငရန

တြနးအားေပးလကရသည။

ျပးခေသာႏစမားအတြငးလေလာကေသာရနပေငြမရချခငးေၾကာငလညး ေနရာအမားအျပားတြင

ႏငငတကာစႏႈနးမားႏင ၾကညပါကအလြနတရာစးရမစရာေကာငးေသာ ေရ/သန႔အေျခအေနမားကျမငေတြ႕ေနရျပး

အေျခခအေဆာကအအမား၏ အရညအေသြးမာလညး အလြနတရာနမပါးလကရသည။ ကခငႏင ရမးေျမာကရ

ဒကၡသညစခနးမားတြင အေရးေပၚသး တြငးအမသာ ၁၆၈၀ လးရေနေသးသလ

ေဘးကငးေသာေသာကေရရရႏငသညေနရာမာလညး အကန႔အသတရေနဆ ျဖစသည။

အခ႕ေနရာတြင ေျခာကေသြ႕ေသာရာသဥတဒဏကခရျပး ၃ လဆကတကေရနညးပါးမႈႏငၾကေတြရကာ

အျခားေနရာမား တြငလညး ေဆာငးတြငးတြင အပခနအလြနအမငးကဆငးမႈေၾကာင ေရျပတလပမညအႏရာယႏင

ရငဆငရလကရသည။

ေရ/သန႔ ဆငရာလပငနးလပေဆာငသမား၏ ေရာကရႏငမႈ

ေအာကပါဇယားသည ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ အခကအလကမားေပၚအေျခခကာ ေရ/သန႔စမကနးျခလႊမးမႈႏင အျခား ဆကႏြယထေရာကေသာ လဥးေရတ႔က ေဖာျပထားသည။

ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခဒကၡသညစခနးမား

၂၀၁၄ ခႏစႏစကနတြင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာစမကနးမရသည ဒကၡသညစခနး ၃၇ ခအနက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ ၏ကယစားလယမရသညစခနးမာ ၆ ခသာရသည။ ယငးစခနး ၆ ခမာ ကခငျပညနယေျမာကပငး ေ၀းလေခါငးဖားေသာ ျမ႕နယမားတြင တညရျပး စစေပါငး ၂၄၁ ဥးခန႔ေနထငလကရကာ ကနးမာေရး၀နထမးအေရ အတြကမာလညး

64

အကန႔အသတရေနသည။ေရ/သန႔လပငနးဆငရာစမကနးမရသည ကန ဒကၡသညစခနး ၃၁ ခမာ ယခငက ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕၏ကယစားလယမားတာ၀နယရာေဒသမားတြငတညရေသာလညး ရနပေငြလစဟာမႈေၾကာင ေရ/သန႔ဆင ရာလပငနးမားလပေဆာငရန ေႏာငေႏးမႈမားႏင ရငဆငေနရသည။

လပေဆာငဆ ေရ/သန႔လပငနးစမကနးမားႏငအတ ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကသမား ဒကၡသညစခနးမားသ႔ ေရာကရ ႏငမႈမာ ၂၀၁၄ ခႏစတြင သသသာသာျမငတကလာခရာ ႏစလယပငးတြငအျမငဆးျဖစချပး ဒကၡသညစခနးအားလး၏ ၉၇.၅ ရာခငႏႈနးထ ေရ/သန႔လပငနးစမကနးတစရပျဖင ရညမနးခကထားႏငခသည။ ၂၀၁၃ ခႏစ၊ႏစကနတြင ဒကၡသညစခနးစစေပါငး၏ ၅၂ ရာခငႏႈနးကသာ ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကသမားေရာကရႏငခရာမ ၂၀၁၄ ခႏစ ႏစကန ခနတြင ေရ/သန႔လပငနးကယစားလယအဖြ႕ ၁၁ ခ၏ ေရ/သန႔စမကနး ၁၂ ခႏငအတ ဒကၡသညစခနးစစေပါငး၏ ၇၆ ရာခင ႏႈနးသ႔ ေရာကရႏငခသည။ ၾကကေျခနအဖြ႕၊ ေရ/သန႔လပငနးႏငဆကႏြယေသာအာဏာပငမား၊ ပဂၢလကက႑ႏင ကလသမဂၢေအဂငစမားမာ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ကယစားလယအျဖစမညသညအခါကမတကရကလပေဆာငျခငး မရခေသာလညး အမးမးေသာၾကား၀ငေဆာငရြကမႈမားမတဆင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ လသားခငးစာနာမႈတ႔ျပနလပ ေဆာငခကမားက မေ၀လပေဆာငခၾကသည။

ကခငျပညနယတြင ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမားတ႔ျပနလပေဆာငရန ရနပေငြမလေလာကမႈေၾကာင ျခလႊမးေရာကရ ႏငသညေနရာမားျပားလာေသာလညး ေရ/သန႔လပငနးဆငရာကယစားလယမားတညရရာေနရာမားမာ ေရ/သန႔လပငနး ဆငရာစမကနး ျပတေတာကျခငးႏငဆကႏြယေသာ မတညျငမမႈမားႏင အလြနအမငးၾကေတြ႕ေနရဆျဖစသည။ ထကသ႔ ေသာ စမကနးျပတေတာကမႈမားမာ မားေသာအားျဖင ကာလတသာျဖစေသာလညး ပမ၍အရညအေသြးျပည၀ေသာ တ႔ ျပနလပေဆာငမႈမားေဆာငရြကရန၊ အေျခခအေဆာကအဥမားအတြက ထနးသမးေစာငေရာကမႈစညးကမးမား ရငးလငးမႈ ရေစရနတ႔က ဟန႔တားလကရျပး အစးရမဟတေသာအဖြ႕မားအတြကသာမက အကးခစားရမညသမား၏ လပကငႏငစြမး အတြကလညး အေႏာကအယကျဖစလကရသည။

ဒကၡသညစခနး၀နးကငရ ေကးရြာမား/ရပကြကမား

ကမၻာအႏ႔တညရလကရေသာ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာစမကနးမားသည ေကးရြာမား/ရပကြကမားတြင နညးေနဆ ျဖစျပး အားေကာငးေအာငလပေဆာငရနလအပလကရသည။ ထခကမႈမရေစေရးခဥးကပမႈအေပၚအေျခခေသာ ၂၀၁၄ ခႏစ မဟာဗဟာသည ဒကၡသညစခနးအနး၀နးကငႏင သးျခားခြထတေဖာျပရနလအပသည ေကးရြာမားရ စာသငေကာငးမား ႏင ကနးမာေရးစငတာမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာအေျခခလအပခကမားက ေဟာေျပာပညာေပးရန ေထာကခခကေပးထား ျပး ျဖစသည။

၂၀၁၄ ခႏစဒတယႏစ၀ကတြင လသားခငးစာနာမႈအဖြ႕မား၏တာ၀နယေဆာငရြကမႈမားျဖင ရမးျပညနယေျမာကပငးရ ကြတခငျမ႕နယ ႏင ကခငျပညနယေတာငပငးရ ဗနးေမာ၊ မးေမာက ႏင ေရႊဂ သးျမ႕နယ တ႔ရ ေကးရြာမား/ရပကြကမား သ႔ ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမား ျမနဆနစြာေရာကရသြားခသည။ ထကသ႔ေရာကရခသည ေကးရြာ/ရပကြက အမားစမာ ဒကၡသညစခနးမား၀နးကငရေကးရြာမား၊ သ႔မဟတ တကပြမားဒဏကတကရကခခရသည (ဥပမာ- အမမား မးေလာငျခငး) ရြာမားျဖစသည။ သ႔ရာတြင လကခထားသညေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသအေရအတြကမာမ ေကးရြာ/ရပကြက မား၏ လဥးေရႏငၾကညပါက နညးပါးသည။ ဤအခကေပၚအေျခခ၍အကျဖတၾကညလင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား ေရာကရလာမႈမာ မလနယခမသားစမား၏ ေရ/သန႔ဆငရာအေျခအေနအေပၚ ၾကးမားေသာသကေရာကမႈ မရေၾကာငးႏင ပဋပကၡျဖစပြားျပးေနာက ေကးရြာမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာလအပခကသသသာသာေပၚေပါကျခငးမရေၾကာငး

65

ေတြ႕ရရသည။ သ႔ရာတြင အခ႕ေသာေကးရြာေကာငးမားႏင လ႔အဖြ႕အစညးမား၏ ေရ/သန႔ဆငရာအေျခအေနမာ ေရ/သန႔ဆငရာလပငနး ေဆာငရြကသမားက ၎တ႔၏ ဒကၡသညစခနးမားတြငလပေဆာငရမည အလးစ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ သေဘာတညခကအေျခအေနမားအတငး အားျဖညေပးရနလအပသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ၊ ပထမ ၄ လပတအတြငးတြင ကခငျပညနယေတာငပငးရေကးရြာမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာလအပခကမား က ပမနားလညေစရနႏင ယငးကစၥရပမားတြင၎တ႔၏လပေဆာငႏငစြမးတ႔က သနားလညေစရန ေရ/သန႔ဆငရာ အကျဖတ ခကမားကလပေဆာငသြားမညျဖစသည။ ၂၀၁၅ခႏစအတြငးတြင လပေဆာငရနလအပသည၊ သ႔မဟတ သးျခား ခဥးကပမႈ တစခဖနတးလပေဆာငရန မလအပ ဆသညက ကြငးဆငးအကျဖတခကမားမအျပးသတေတြ႕ရရမႈမားအေပၚ မတညဆးျဖတမညျဖစသည။

၂၀၁၄ -ခႏစအတြငးပမညမလာသညတ႔ျပနလပေဆာငမႈတစရပ အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားႏင အစးရထနးခပမႈျပငပေဒသမားရ ဒကၡသညစခနးမားအၾကား ေရရရေရး လႊမးျခမႈမာ လြနစြာကြျပားျခားနားလကရေၾကာငး ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလက ေစာငၾကညေလလာခကအရ သရ ရသည။ ( အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားတြင ေရရရမႈလႊမးျခမႈမာ ၈၆% ရၿပး၊ အစးရထနးခပမႈျပငပရ ေဒသ မားတြင ေရရရမႈမာ ၄၀%သာရသည) (၂၀၁၃-ခႏစ ဒဇငဘာလ 4W အရ) “ဘ” ေလးလး ေလလာေတြ႕ရခကမား ကလညး ၂၀၁၄- ခႏစအလြန ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ အဖ႕ြ ၀ငမားက အခငအမာ တငျပထားပါသည။ သ႔ႏင ၂၀၁၄- ခႏစ ဒဇငဘာတြင အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားႏင အစးရထနးခပမႈျပငပေဒသမားရ ေရရရမႈလႊမးျခမႈမာ ကြာျခားမႈ မရသေလာကနးပါးရေနေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ (အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားတြင လႊမးျခမႈမာ ၉၈% ရၿပး အစးရထနးခပမ ႈ ျပငပရေဒသမားတြင လႊမးျခမႈမာ ၉၇% ခန႔ရသည။ (4W ဒဇငဘာ ၂၀၁၄-ခႏစ)

အစးရထနးခပမႈျပငပရေဒသမားအား လကလမးမႏငမႈမာ အကန႔အသတမားရေနလငကစား ေဒသခအစးရ မဟတ ေသာအဖြ႕အစညးမား၏ ႀကးပမးအားထတမႈမာ ထးထးျခားျခားမတတမးတငထကေပသည။ အစးရထနးခပမႈ ေအာကရေဒသမားႏင အစးရထနးခပမႈျပငပရေဒသမားအၾကား အေရအတြကအားျဖင လႊမးျခမႈမာ သသသာသာ ကြာဟမႈမားမရေၾကာငး ေကာကခကခႏငသည။ ၂၀၁၄-ခႏစ ဒဇငဘာလက ေဆာငရြကခသည 4W “ဘ” ေလးလး ေလလာခကမ ထတျပနထားေသာကနးဂဏနးမားအရ အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားႏင အစးရထနးခပမႈ ျပငပေဒသမားၾကား ေရ/သန႔ဆငရာ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈႏငပတသကသည တန႔ျပနမႈမာ အညအမပင ျဖစေၾကာငးေတ႕ြ ရရသည။ လကလမးမႏငမႈအကန႔အ သတမားေၾကာင ကနးမာေရး အဆငျမငတငေရးလပငနးမား ၏ အကးသကေရာကမႈမားက ေကာငးစြာမတတမးတငထားႏငျခငးမရျခငးေၾကာင အစးရထနးခပမႈေအာကရ ေဒသမားႏင အစးရထနးခပမႈျပငပရေဒသမားအတြက ႏႈငးယဥေဖာျပႏငျခငးမရေသးေပ။ ေရရရေရးလႊမးျခမႈအလးစသည သန႔ရငးေရးထက ပမျမငမားလကရေနေသးသည။ ၂၀၁၅-ခႏစသည သန႔ရငးေရး ပစၥညးမား ပပးမႈဆငရာအေရအတြကက ေသခာတကစြာ အေလးထားေဆာငရြကေနရဥးမညျဖစရာ ေရႏငသန႔ရငး ေရးဆငရာ တန႔ျပနမႈမားအၾကား ကြာဟခကမားက အသေပးေဖာျပေပးႏငရနလအပသည။ ၂၀၁၃-ခႏစ၊ ဒဇငဘာလမ ၂၀၁၄-ခႏစ ဒဇငဘာလအတြငး ကခငျပညနယႏငေျမာကပငးရမးျပညေဒသမား၏ ဒကၡ သညစခနးမားတြင အလးစေသာ ေရရရေရးဆငရာလႊမးျခမႈသည ၆၃% ရခရာမ ၂၀၁၃-ခႏစ ဒဇငဘာလအတြငး ၉၇% အထျမငတကခသည။ အမသာအေရအတြကလႊမးျခမႈမာ ၅၈% မ ၈၀% အထ ျမငတကလာခသလ အလးစ ေသာ ေရခးရနပပးမႈမားမာလညး ၁၂% ရခရာမ ၄၃% အထျမငတကလာခသည။

66

သန႔ရငးေရးဆငရာလပငနးမားလႊမးျခမႈမာ ေႏးေကြးေနရာမ ၂၀၁၄-ခႏစႏစကနပငးတြငတးတကလာေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ေျမေနရာအဆငေျပႏငမႈအေျခအေနသည တစစတတစေဒသအျဖစပါ၀ငေနသကသ႔ ေငြေၾကးရရ ႏငမႈအကန႔အသတမားလညး ပါ၀ငေနသည။ ေရ/သန႔လပငနး လပေဆာငေနသမားႏင စမခကလပငနးမားက ရာခငနႈနးျပညလႊမးျခမႈျဖင ေပါငးစပျခငးျဖင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာေအဂငစမား၏ ခဥးကပနညးမားသည ၂၀၁၄-ခႏစလြနမားတြင ကခငႏငရမးျပညနယ ေျမာကပငးေဒသရ ဒကၡသညစခနးမားတြင ေရ/သန႔ပပးမႈဆငရာလႊမးျခမႈမား သသာထငရားစြာ တးတကလာ ေၾကာငးေတြ႕ျမငရသည။ ထ႔ျပင (4Wmatrix) “ဘ” ေလးလးေလလာခကမ စစညးထတျပနထားေသာ ကနးဂဏနး မားအား ေစာငၾကညထနးေကာငးမႈနညးလမးသညလညး အဆပါတးတကမႈအတြက အေထာကအကျပေစပါသည။ အမနတကယလအပခကမားက ပမနားလညသေဘာေပါကလာေစရနႏင လကေတြ႕ကက ျဖစႏငေခရသည ၁၀၀% ျပညလႊမးျခမႈရရေစရနေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားသည ေနရာေဒသမားတြငကနရေနေသးသည သန႔ရငးေရး လအပခကမားက ဥးစားေပးေဆာငရြကၾကရမညျဖစသည။

ေရ/သန႔ လပငနးႏငဆကႏြယေနေသာ အာဏာပငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကေရးနညးလမးမား

ေရ/သန႔လပငနးႏငဆကႏြယေနေသာအဓကအာဏာပငမား

ကခငျပညနယရ ေရ/သန႔လပငနးႏငဆကႏြယေနေသာ အဓကအစးရဌာနမားမာ ေမြးျမေရး၊ေရလပငနးႏင ေကးလက ဖြ႔ျဖးေရး၀နၾကးဌာနလကေအာကရ ေကးလကဖြ႔ျဖးေရးဥးစးဌာန ႏင ကနးမာေရး၀နၾကးဌာနလကေအာကရ ကနးမာေရး ဥးစး ဌာနတ႔ျဖစသည။ ေကးလကဖြ႔ျဖးေရးဥးစးဌာနသည လမး၊တတား၊ လပစစႏင ေကးလကေရရရေရးတ႔က လပေဆာငရန တာ၀နရျပး အဓကတာ၀နတစရပအေနျဖငမဟတေသာလညး အမသာစမကနးမားကလညး အေကာင အထညေဖာ ေဆာငရြကေပးႏငသည။ မလာစနစႏငတစကယေရသန႔ရငးမႈအသပညာျမငတငေပးျခငး ႏငသကဆင ေသာလပငနးေဆာငတာအားလးမာမ ကနမာေရးဥးစးဌာန၏တာ၀နျဖစျပး ၎ဌာနအေနျဖငအမသာ တညေဆာကေရး လပငနးမားတြင ပကမားႏငအမသာခြကမား ေထာကပေပးျခငးကလညး လပေဆာငႏငသည။

ပညာေရးဥးစးဌာနသညလညး အစးရေကာငးမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမား လပေဆာငရနတာ၀နရေသာ ဌာန ျဖစသည။

ျမ႕နယဖြ႕ျဖးတးတကေရးေကာမတသည ျမ႕ျပဆငရာ၀နေဆာငမႈမားႏင အထးသျဖင ျမ႕ျပေရရေရးအတြက တာ၀န ရသည။ ဖြ႕ျဖးတးတကေရးေကာမတမားသည ျပညနယ/တငး၀နၾကးခပ၏ လကေအာကတြငရသည။

67

အျခားအစးရအာဏာပငအဖြ႕အစညးမား

လမႈဖလေရး၀နၾကးဌာနလကေအာကရ ကယဆယေရးႏငျပနလညေနရာခထားေရး၀နၾကးဌာနသညလညး ေရ/သန႔ ဆငရာ လပငနးမားႏင ႏးႏႊယေသာဌာနျဖစသည။ ယငးဌာနအေနျဖင တကရကေဆာငရြကမႈမားမလပေဆာငေသာလညး ကယဆယေရးလပငနးေဆာငတာမားတြင ၾကးၾကပရသည။

နယစပေရးရာ၀နၾကးဌာနသည ေရေထာကပေရးႏင နယစပႏငေကးလကေဒသရေကာငးမားအပါအ၀င ကယျပန႔ေသာ လပငနးေဆာငတာမားအတြက တာ၀နရသည။

ျပညနယႏငတငး တ႔၏ စမေရးရာဖြ႕စညးပမာ မလကနဥးကတညးကၾကတငတညရခေသာ အေထြေထြစမေရးရာဥးစးဌာန ကသ႔ပငျဖစသည။ အေထြေထြစမေရးရာဥးစးဌာနသည ျပညထေရး၀နၾကးဌာနလကေအာကရ ဌာနတစချဖစျပး ျပညေထာငစအဆင စမခန႔ခြမႈမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားတြင အဓကအခနးက႑မလပေဆာငသည။ ၎ဌာနတြင ျမ႕နယအေထြေထြအပခပေရးမးမ ေကးလကအဆငစာေရးအထ ရာထးအဆငအားလးရသည။

အစးရအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

အစးရထနးခပမႈေအာကရနယေျမမားတြင အစးရအာဏာပငမားသည ဒကၡသညစခနးစမခန႔ခြမႈတြင မားစြာပါ၀ငပတသတေလမရဘ ပရတကစတငႏင ကတသလစဘရားေကာငးမား၊ သ႔မဟတ ဗဒၶဘာသာဘနးၾကးေကာငး မားကသ႔ေသာ အမးမးေသာပဂၢလကဘာသာေရးအေဆာကအဥမားသာ ပမပါ၀ငပတသတလကရသည။

ေရ/သန႔လပငနးဆငရာနညးစနစပငးလပေဆာငႏငစြမးႏင ေကးလက ေရ/သန႔ဆငရာအေဆာကအဥတညေဆာကျခငး တ႔က ေပးအပျဖငးျဖင ေကးလကဖြ႕ျဖးေရးဥးစးဌာနႏင ပးေပါငးလပေဆာငမႈမာ ၂၀၁၄ ခႏစတြင အစပးျပး အားေကာငး လာခသည။ ထအားေကာငးလာေသာပးေပါငးေဆာငရြကမႈသည ၂၀၁၅ခႏစတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ခြမားႏင ေကးလကဖြ႕ျဖးမႈဌာနတ႔ ျမစၾကးနားႏင ဗနးေမာတြင ပးေပါငးဥးစးဥးေဆာငျပမႈမားက ျဖစထြနးေစမညျဖစသည။ ထပးေပါငး ဥးစးဥးေဆာငျပမႈမားတြင လပငနးစဥပးတြျပငဆငျခငး၊ ပးတြပပးေပးျခငးမားႏင အစညးအေ၀းမတတမးမား ပးတြတငျပျခငး တ႔ပါ၀ငသည။

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ႏင ေကးလကဖြ႔ျဖးမႈဌာနတ႔ ပးတြဥးစးဥးေဆာငျပမႈသည လအမားက ႏငငအအဆငႏငႏငငတကာ အဆင လသားခငးစာနာမႈစႏႈနးမားႏငအညျဖစေသာ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာတ႔ျပနမႈမားက အေရးေပၚကာလႏင အေရးေပၚကာလလြနအခနမားတြင ေဆာငရြကႏငေစရန ေဒသတြငး ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးလပကငႏငစြမးကျမငတင ႏငရနအတြက နညးစနစပငးအခကအခမားက စေဆာငးကငတြယရန အခြငအေရးတစရပျဖစလာမညျဖစသည။ ၎သည အျခား ေရ/သန႔ႏငဆကႏႊယေသာအာဏာပငအဖြ႕မားႏင ဖြ႔ျဖးတးတကေရးဆငရာ ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကသမား အၾကားတြင အခတအဆကရေစျခငးျဖင အေရးေပၚေရ/သန႔ ဆငရာအေရးကစၥရပမားႏင ဖြ႕ျဖးတးတကေရးတ႔တြင ပမေကာငးမြနေသာခတဆကမႈတစခကလညး တးတကေပၚေပါက လာေစမညျဖစသည။

68

ထကသ႔ေကးလကဖြ႔ျဖးေရးဥးစးဌာနႏငပးတြဥးစးဥးေဆာငျပမႈအျပင ကယဆယေရးႏငျပနလည ေနရာခ ထားေရး ဌာန၊ ကနးမာေရးဌာန ႏင ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစ တ႔ကသ႔ေသာအျခားအာဏာပငအဖြ႕ အစညးမားသညလညး ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕၏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမားျဖစသည ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႕အစညးအေ၀းႏင နညးစနစပငးလပေဆာငမႈ အဖြ႕မား တ႔က ပမနတကေရာကေလရျပး ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕၏အစညးအေ၀းအစရငခစာမားကလညး ထအာဏာပငအဖြ႕မားထ ေပးပ႔သည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ၂၀၁၅ ခႏစတြင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာအာဏာပင အဖြ႕မားအားလးႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျပး အလးစေရ/သန႔လပငနးဆငရာတ႔ျပနမႈမားက သငျမတေအာငျမငေအာင ေဆာငရြက ႏငေရးအတြက ရညရြယအားထတသြားမညျဖစသည။

အစးရမဟတေသာအာဏာပငမားႏငပးေပါငးေဆာငရြကျခငး

အစးရထနးခပမႈေအာကတြငမရေသာနယေျမမားတြင အစးရမဟတေသာအာဏာပငအဖြ႕မားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး က ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားႏငဒကၡသညမား ကယဆယေရးေကာမတကတာ၀နယေဆာငရြကျပး အဓကအားျဖင အျခားေရြးခယရနနညးလမးမရေတာဘ နယစပျဖတေကာအဖြ႕မားကေစလႊတေဆာငရြကသညအခနတြင တာ၀န ယသည။ အစးရထနးခပမႈလကလမးမမေသာေဒသမားမာ ကန႔သတထားသ၍ အစးရမဟတေသာအာဏာပငအဖြအစညးမားႏင ပမနပးေပါငးေဆာငရြကမႈတညေဆာကရနမာစနေခၚမႈတစရပအျဖစ ဆကရေနဥးမညျဖစသည။

လေလာကေသာေသာကေရ၊သးေရပမာဏ ေရရညညညမမရရေရး

ေဘးကငးေသာေရအရညအေသြးရရမႈ

အေကာငဆး ေရပမဏလႊမးျခႏငမႈအျပင ေဘးကငးေသာအရညအေသြးေကာငးမြနသညေရက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသ မားထ ေပးေ၀ႏငေရးမာလညး ကခငႏငရမးျပညနယေျမာကပငးတြင အခကအခတစရပျဖစေနဆ ျဖစသည။

၂၀၁၄ ခႏစ ၾသဂတလ မ ဒဇငဘာလအထ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနး ၉၅ ခတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ အဖြ႕၀ငမား၏ ၾကးၾကပမႈျဖင ျပလပခေသာ ေစာငၾကညထနးေကာငးေရ႕ေျပးစမးသပအစအစဥတစခအရ လကယကတြငး ၃၃ ရာခငႏႈနး ႏင ေရေလာငကန ၂၇ ရာခငႏႈနးတ႔မာ ရာသအလကေရျပတေတာကမႈျဖစလြယေၾကာငး ေတြ႕ရခရသည။ ကခငျပညနယ ေဒသအခ႕၊ အထးသျဖင ဖားကန႔ေဒသ သည ေျခာကေသြ႕ေသာရာသတြင ေရျပတလပေလရသည။ ျမငမားေသာေတာင ေပၚေဒသတြငရသည ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးတစခမာလညး ေအးလြနးျပးေရခမႈေၾကာင ေရျပတလပမႈႏင ၾကေတြ႕ရသည။ ယငးကသ႔ ေရျပတလပမႈျဖစေပၚႏငေခမားက ေရသယပ႔ေပးျခငးကသ႔ေသာ အေရးေပၚ ေရအခကအခ ေျဖရငးနညးမား စစဥထားရရန ညႊနျပလကရသည။

မးေရချခငးစနစကလညး အခ႕ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ေရရရမႈေသခာေစေရးအတြက အျခားေရအရငးအျမစ တစခ အျဖစတပဆငထားေလရသည။ ၂၀၁၄ ခႏစ 4W အခကအလကမားအရ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသဥးေရ၏ ၁၄ ရာခငႏႈနးမာ မးေရခစနစမေရရမညျဖစသည။ ၎တ႔၏လကခရရမႈႏငဆကႏြယပတသတမႈမာမ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသ ဥးေရေပၚမတည၍ အမးမးကြျပားသည။ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနး ၆ ခတြငျပလပေသာ အသဥာဏ၊ခယခကႏင လကနာ လပေဆာငမႈ

69

စစတမးတစရပအရ အစးရထနးခပမႈေအာကရနယေျမမားမ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားထတြင မးေရစနစ အသးျပသမာ ၈၄ ရာခငႏႈနးအထရျပး အစးရထနးခပမႈျပငပရနယေျမမားတြငမ ၃၃ ရာခငႏႈနးသာ ရသညက ေတြ႕ရသည။ ေအာကပါဂရပသည ထအသဥာဏ၊ခယခကႏင လကနာ လပေဆာငမႈ စစတမး မတဆင ေရးဆြထားျခငးျဖစျပး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား၏ မးေရအသးျပမႈက ျပသသည။

ထ႔ျပင ေစာငၾကညစစေဆးခ ေရ/သန႔ဆငရာပစၥညးမားမာ အနညးငယ၊ သ႔မဟတ ဆးရြားစြာ ေနာကကလြယတတသည ကလညးေတြ႕ရသည။ ထေစာငၾကညစစေဆးမႈအရ လဥးေရ ထထပေသာကခငႏင ရမးေျမာကပငးရ ဒကၡသည စခနးမားတြင ေရသေလာငရာေနရာအမားစမာ ကနးမာေရးအတြကအႏရာယၾကးၾကးမားမား ရႏငသည အညစ အေၾကးမား ေရအတြငးသ႔၀ငေရာကျခငးမျဖစေပၚေစရန အကာအကြယျပလပထားျခငး မရေၾကာငးေတြ႕ရသည။

တမေသာေျမေအာကေရတြင သဓါတပမာဏျမငမားစြာပါ၀ငေနျခငးက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမား၏ ေျပာၾကားခကအရ သရျပး အခ႕ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ေလလာမႈမားျပလပခသည။ စစေဆးအကျဖတရျခငးမရေသးေသာလညး တရတႏငငႏငနယစပတြင စကပးေရးသးဓါတပစၥညးမားအသးျပလကရျခငး၊ ေရႊတးေဖာေရးလပငနးမားတြင ေရႊထတယ ရနအတြက ျပဒါးက အသးျပေနျခငးတ႔က ယငးေဒသ၀နးကငတြငေနထငသမားအတြက သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ကနးမာေရးအႏရာယမားျမငတကေစဖြယရေနသည။

70

ဒကၡသညစခနး ၉၁ ခမ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသ ၄၁၀ ဥးႏင ၂၀၁၄ ခႏစ ဒတယႏစ၀ကအတြငးတြင ေတြ႕ဆေမးျမနး ထားသည ေစာငၾကညထနးေကာငးမႈ တစရပ အရ ေမးျမနးခရသမား၏ ၉၃ ရာခငႏႈနးသည ေရက ေသာကရနအတြကအသးျပေၾကာငးေတြ႕ရရသည။ ေအာကပါဂရပတြင ေသာကေရရရနအတြကျပမပအမးမးက ေဖာျပ ထားသည။ ကခကျခငး ႏင စစျခငးမာ အမတြင အဓကအသးျပသညနညးလမးမားျဖစၾကသည။ ယငးေရသန႔စငသည နညးလမးႏစခမာ ထေစာငၾကညထနးေကာငးမာပင ေလလာေတြ႕ရထားသည အလြနေနာကကသညေရမားႏင ကကည မႈရသည။ သးျခားေရစစရနကရယာမရသညမသားစမားၾကားတြင အ၀တစမားသး၍ေရစစျခငးနညးလမးက တြငတြငကယ ကယအသးျပလကရသည။

ေရအရညအေသြးစတခရမႈရေစရန ႏင ေရရယရာေနရာမား သန႔ရငးမႈရေစေရးအတြက တစကယေရသန႔ရငးေရး ျမငတငမႈ လပေဆာငခကမားတြငပါရလကရသည ေျမေရစစမားက အမေထာငစမားထ ျဖန႔ေ၀ေပးျခငးလပငနးက ေရ/သန႔လပငနးကယစားလယအဖြ႕အခ႕ကတာ၀နယေဆာငရြကလကရသည။

၂၀၁၅ ခႏစတြင လပေဆာငသငသည လပငနးမား

ေရရညရရႏငမႈႏင ေရအရညအေသြးပငးဆငရာ အလးစတးတကလာေစရနအတြက ေရေထာကပမႈပစၥညးမားက နညးစနစပငးအဆငျမငတငျခငးက သငေလာေသာ အေကာငအထည ေဖာမႈႏငထနးသမးမႈ လပငနးေဆာငတာမားႏင ေပါငးစပလပေဆာငရနမာလညး အေရးပါေသာလပငနးတစရပျဖစသည။ လကႏပတကငမားအတြက ကြနကရစအကာ မား ျပလပေပးျခငး၊ လကယပတြငးမားအတြက အဖးႏငသငေလာမညေဘးေဘာငမားျပလပေပးျခငး၊ ေရေလာငကနမား တြင အဖးမားထားရေပးျခငး၊ ေရႏႈတေျမာငးမားေဖာကလပေပးျခငး၊ ေရရရရာေနရာမားသ႔ အညစအေၾကးမား မ၀ငေရာက ေအာငကာကြယေပးျခငး၊ ေရေနာကကသညေနရာမားတြင ေရစစႏငအနညထငေစသညစနစမားတပဆငေပးျခငး၊ တြငးတးျခငးႏင တညေဆာကေရးဆငရာနညးစနစမားတးတကေအာငျပလပျခငး တ႔ကသ႔ေသာ ၾကား၀ငေဆာငရြကေပးမႈ အားလးသည ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၀နထမးမားၾကားတြင တးတကျဖစေပၚလာရမည နညးစနစပငးဆငရာအရညအေသြး မားျဖစသည။

အခ႕ေရအရညအေသြးစစေဆးမႈမားက ေရ/သန႔လပငနးကယစားလယအဖြ႕မားက လပေဆာငျခငးျဖစေသာလညး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားက ေထာကပသည ေရအတြငးဗကတးရးယားပးပါ၀ငမႈက စစေဆးျခငးလပငနးကမ လပငနးစ အဖြ႕အဆငျဖင စနစတကတာ၀နယေဆာငရြကမႈမးမရေသးေခ။ ၂၀၁၄ ခႏစအတြငးက ေဒသခေရ/သန႔ လပငနးလပေဆာငသမားက သငၾကားေလကငေပးခသည ေရအရညအေသြးစစေဆးမႈသငတနးမားႏင လကရ

71

လပေဆာငဆ ျဖစေသာ ေရ/သန႔လပငနးကယစားလယအဖြ႕မား၏ ေရအရညအေသြးစစေဆးမႈကရယာမား၀ယယမႈ လပငနး တ႔မတဆင ၂၀၁၅ ခႏစတြင ေရအရညအေသြးေစာငၾကညထနးေကာငးမႈနညးလမးမားပမတးတကလာ ကာေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕၏ ပငမအလးစေစာငၾကညထနးေကာငးမႈတြင ပါ၀ငလာေစရန ေဆာငရြကရမညျဖစသည။

ကခငျပညနယအေရးတြင သငေလာေသာအမသးေရသန႔စနစ တြငကယလာေအာငလပေဆာငသငျပး ယငးစနစ၏ ထေရာကအကးရမႈကလညး ေစာငၾကညထနးေကာငးရမညျဖစသည။

ၾကတငကာကြယမႈမား၊ ျပးေျမာကေအာင ေဆာငရြကရမညျပျပငတညမတေပးမႈနညးလမးမားႏင ေရေၾကာင ျဖစပြားႏငေသာအဓကကနးမာေရးအႏရာယမားကေဖာထတအတညျပျခငးတ ႔အပါအ၀င ေရအတြက စတခရေစေရး အေျခခ အစအမမားက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးအဆငတြင ခမတထားသငသည။

ေဘးအႏရာယကငးရငးျပးေရရညသန႔ရငးေရးအခြငအလမးမားအညအမရရေစရနႏင ညစညမးမႈကငးမေသာပတ၀နးကငတြင ေနထငႏင ေစေရး

သန႔ရငးေရးဆငရာအေထာကအကပစၥညးမားအဆငျမငတငေရး ယာယအသးျပႏငသညအမသာမားလႊမးၿခႏငမႈမာ ၂၀၁၃-ခႏစ ဒဇငဘာလအတြငးက ၃၆-ရာခငႏနးသာ ရခရာမ ၂၀၁၄-ခႏစ ဒဇငဘာလတြင ၅၁-ရာခငႏနးအထ တးျမငလာခေၾကာငး ကခငႏငရမးျပညေျမာကပငးေဒသမားရ ဒကၡသညစခနးမား၏ မတတမးမားအရ ေတ႔ြျမငႏငသည။ ယာယအသးျပႏငသည အမသာဥးေရေပါငး ၂၃၀၀- ေကာမာ လတတေလာအသးျပလကရသည။ ယငးကသ႔ ယာယသးအမသာလႊမးျခႏငမႈတးတကမႈႏငအတ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ကးစကေရာဂါပ႕ပြားျခငးကကာကြယရနႏင ပမေကာငးမြနေသာလေနမႈပတ၀နးကငေပၚေပါကေစေရး အတြက အမသာမားဖယရားသညလပေဆာငခကမားကလညး ေဆာငရြကခသည။

အမသာမားက မားေသာအားျဖင အမေထာငစမားၾကားမေ၀သးစြေလရျပး ပမနအားျဖင အမသာတစလးလင မသားစ ၅ စ ထသာသးစြရမညျဖစသည။ ထကသ႔မသားစမားၾကား အမသာမေ၀သးစြရာတြင အမသာမားက အနညးဆး ကား၊မ ခြျခား ထားရမည။ အမသာသးစြမႈႏငပတသတျပး ေနာကထပခမတထားေလရသည အစအမတစခမာ ယာယတအလက၊ သ႔မဟတ လတစဥးတစေယာကစမခန႔ခြမႈေအာကရ လစအလက အမသာမားခြျခား ထားရေပးထားျခငး ျဖစသည။

ယာယသးအမသာလႊမးျခႏငမႈျမငတကလာျခငးက အမသာမား၏အဘကဘကသန႔ရငးမႈကပါတးတကေစသည။ ေအာကပါဂရပသည ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ၾသဂတလမ ဒဇငဘာလအတြငး အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားမ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ ေစာငၾကညတာ၀နယေဆာငရြကလကရေသာ ေရႊ႕ေျပာငး အေျခခစခနး ၈၁ ခ၏ အခကအလက မား အရေရးဆြထားျခငးျဖစျပး အမသာဒဇငးေပၚမတည၍ ယငေကာငအနညးအမား ႏင အညစအေၾကးမားစနစတက စြန႔ ထတႏငျခငး ရ၊မရ တ႔ကေဖာျပသည။ ယာယသးအမသာမား၏ဒဇငးမားက ယငေကာငမားက သသသာသာေလာခႏင ျပး အညစအေၾကးစြန႔ထတမႈကလညး ပမေကာငးမြနေစသည။

72

အမသာမားကအသးျပသမားက ၎တ႔ဘာသာသန႔ရငးေရးျပလပရမညျဖစသည။ အမသာမားက ပမနအားျဖင ေသာခတထားရမညျဖစျပး ေသာကေ၀မသးစြသမားၾကားမေ၀ထားရမညျဖစကာ ယငးမေ၀သးစြသမားအေနျဖင အလးစ ထနးသမးေစာငေရာကမႈက တာ၀နယရမညျဖစသည။

ဒကၡတမားအသးျပႏငသညအမသာမားက လအပပါက ျဖညဆညးေပးႏငရနႏင စာသငေကာငးမား၊ ယာယစာသငၾကား ရာေနရာမားႏင ကေလးမားစေ၀းတတသညေနရာမားတြင ကေလးမားအသးျပရလြယကသည အမသာမားတညေဆာက ေပးႏငရန ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ အဖြ႕၀ငမားက တာ၀နယေဆာငရြကရသည။

လဥးေရထထပေသာ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ေနရာလြတမရျခငးႏင ပငဆငမႈအရေျမေနရာခ႕ထြငႏငမႈ နညးပါး ျခငး၊ သ႔မဟတ ပတ၀နးကငဆငရာအတားအဆး( ေကာကသားေျမအမးအစား) တ႔မာ ကခငႏင ရမးေျမာကတြင ယာယသးအမသာလႊမးျခႏငမႈတးတကေရးက တားဆးေနသည အခကမားျဖစသည။ ၂၀၁၃ ခႏစႏစကနတြင ကခငႏင ရမးေျမာကတြင ေရဆးခြေ၀ထတသန႔စငစနစအသးျပလာေစရနေဆာငရြကသင၊မသငက ျမစၾကးနားျမ႕တြင စစတမးငယ တစခ ေကာကယခသည။ ထစစတမးအရ ေရရညအတညတကတညရမည စာသငေကာငးမားတြင ေရဆးခြေ၀ထတ သန႔စငစနစက ထားရေပးသငေၾကာငးႏင ယငးစနစအသးျပရနအတြက ရငးႏးျမပႏသငေၾကာငး ေတြ႕ရခရသည။

မလာစနစဆငရာအေျခခအေဆာကအဥမားက ယာယသးအဆငသ႔အဆငျမငတငေပးျခငးက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခရသမား ၏ လေနမႈအဆငအတနးျမငမားလာျခငး၊ ေရာဂါပးကးစကပ႕ပြားႏငေခကေလာခႏငျခငးႏင ၎တ႔ကယခငထက အသကရညေစျခငးတ႔ျဖစေပၚေစရန အေထာကအကျပချပး ေျပာငးလတးတကမႈျဖစစဥအတြကအေျဖရာရာတြငလညး အေထာကအပျဖစခသည။ အေရးေပၚသးအမသာမားမာ ျပညသြားလငဆကလကအသးမျပႏငေတာေသာလညး ယာယ သးအမသာမားမာမ အနညအႏစကျခငးလပေဆာငခကအတြက လအပခကအသစမားကျဖညဆညးႏငရနတညေဆာက ထားျခငးျဖစသျဖင ဆကလကအသးျပႏငမညျဖစသည။ ကခငျပညနယတြင သငေလာေသာအနညအႏစစြန႔ပစရာေနရာ မရျခငးက အနး၀နးကငရ လ႔အဖြ႕အစညးမားက သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယမား ေပၚေပါကေစႏငသည။

မလာအနညအႏစမားဖယရားျခငး

ပမနပဂၢလကက႑၀နေဆာငမႈမရျခငးႏင စညပငသာယာဆငရာလပေဆာငမႈမားနမကျခငးတ ႔ေၾကာင ကခငႏင ရမးေျမာကတြင မလာအနညအႏစမားဖယရားရနမာ အခကအခတစရပျဖစလကရသည။ မလာအနညအႏစမားဖယရား ရန ကနကစရတၾကးျမငျခငးေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသအမားစမာ အမသာမားမမလာအနညအႏစမားဖယရားျခငး က မလပေဆာငႏငၾကသျဖင ဖယရားရနလအပေနေသာ

73

အေရးေပၚသးအမသာမားမာ အသးမ၀ငျဖစကနလကရသည။ လကရအခနတြင ထကနကစရတက အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမား၊ ဘာသာေရးအဖြ႕အစညးမားႏင ယငးကနကစရတကတတႏငသည ရားရားပါးပါးေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသအနညးငယတ႔ကယတငက စကထတေထာကပ လကရသည။ ျမစၾကးနားျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစတြငေရာ ဗနးေမာျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစတြငပါ မလာထရပကားတစစးစ ရၾကသည။ ထ႔အတ လငဇာစညပငသာယာအဖြ႕တြင မလာထရပကားတစစးရသည။

ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစ၏ မလာအနညအႏစဖယရားေရးလပေဆာငႏငစြမးမာ အကန႔အသတရလကရရာ ၎၏လပ ေဆာငႏငစြမးေပၚမတည၍ ျမ႕နယဖြ႔ျဖးေရးေကာငစသည ပဂၢလကမလာအဖြ႕မားႏငဆကသြယျခငး၊ မလာကားေထာကပ ေပးျခငး၊ မလာအနညအႏစတညေနရာသတမတေဖာထတေပးျခငးစသည မလာအနညအႏစဖယရားျခငးဆငရာ လပငနး မားပးေပါငးေဆာငရြကမႈက ၾကးၾကပေပးျပး ၎၏လပေဆာငႏငစြမးကေကာလြနေသာအျခားေနရာမားတြငမ တညေနရာ သတမတေဖာထတေပးရန၊ သ႔မဟတ ပဂၢလကက႑ကလပကငေစေရးညႊနၾကားရန အကန႔အသတရေနႏငသည။

ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင မလာအနညအႏစဖယရားျခငးက နညးလမး ၃ မးျဖငလပေဆာငလကရသည။ ၎တ႔မာ -

(၁) မလာကနရရႏငသညအခါမးတြင ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစ၏ မလာထရပကားက အသးျပျခငး။ မလာကားက အသးျပ၍ မလာအနညအႏစမားဖယရားရာတြင နညးစနစပငးအကန႔အသတရမႈ (ကငးအတြငး အစငအခမားရေနျခငး) အေပၚ မတည၍ လအားျဖငလပေဆာငရ ျခငးမားလညးရႏငသည။ ကခငျပညနယတြင မလာအနညအႏစစြန႔ပစရန သတမတထားေသာ၊ သငေလာေသာေနရာမရဘ အမႈကပမား၊ သ႔မဟတ အျခားအဆငေျပရာေနရာမားတြငသာ စြန႔ပစလကရရာ ေရႏငေျမအရငးအျမစမားညစညမးမႈျဖစေပၚေစရန ဥးတညလကရသည။

(၂)မလာကန၊ သ႔မဟတမလာကား မရရႏငေသာအခါတြင လအားျဖင မလာအနညအႏစဖယရားျခငး။ လအားျဖင မလာအနညအႏစ ဖယ ရားျခငးက ပဂၢလကမလာကငးတးအဖြ႕ျဖငလပေဆာငသလ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားကယ တငလညးလပေဆာငသည။ လအားျဖငမလာအနညအႏစဖယရားျခငးမာ လပကငသမားအေနျဖင သငေလာေသာ ကရယာမား အသးမျပႏငပါက ၎တ႔အတြကအလြနအႏရာယမားလသည။ အညစအေၾကးမားက ျပညသြားေသာကငးေဘးတြင ကငးအသစတး၍ေလာငးထညျခငးျဖငေသာလညးေကာငး၊ မလာကားထသ႔ သယပ႔ျခငးျဖင ေသာလညးေကာင ဖယရားသည။

(၃) ျပညသြားေသာအမသာကစြန႔ပစ၍ အသစတစလးတညေဆာကျခငး ။ ဤနညးလမးသည ေနရာလြတရရရန အကန႔အသတရေနေသာအခနတြင အခကအခႏငရငဆငရသည။

သငေလာေသာမလာအနညအႏစဖယရားျခငးနညးလမးအတြကသေတသနလပငနးမာ ၂၀၁၄ ခႏစအတြငး ေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕၏ ၾကးပမးအားထတမႈမား၏ အစတအပငးတစရပျဖစချပး သးျခားအထးျပ နညးစနစပငးလပငနးအဖြ႕ တစခ၏ သသာထငရားေသာတးတကမႈမားလညး ရရခသည။ ယငးနညးစနစပငးလပငနးအဖြ႕၏ အဖြ႕၀ငမားသည မလာအနညအႏစဖယရားျခငးလပငနးမားအတြက အဓကလအပခကမားႏင အတားအဆးမားက ရာေဖြေဖာထတရနရည ရြယေသာ အကျဖတခကတစရပေပၚေပါကေအာငလပေဆာငႏငခသည။ ယငးအကျဖတခကအရ အညစအေၾကးမားက မလေနရာမာပငစြန႔ပစျခငးမာ ေျမေနရာအခကအခႏင လမႈထးတမးဓေလအတားအဆးမားေၾကာင ေရြးခယသငေသာ နညးလမးမဟတေၾကာငးေတြ႕ရခရသည။ ထ႔ျပင

74

စႏႈနးမမလာအနညအႏစဖယရားျခငးလပငနးစဥမားက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခ ခသမားက စနစတကေလကငသငၾကားေပးပါက မလာအနညအႏစဖယရားျခငးလပငနးသည ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမား အတြက ၀ငေငြရလမးတစရပျဖစလာႏငေၾကာငးကပါ ယငးအကျဖတခကအရ သးသပႏငခသည။

၂၀၁၅ ခႏစရညမနးခကမား (၁)မလာအနညအႏစဖယရားျခငးဆငရာအခကအခမားက ေဒသတြငးအာဏာပငမား၊ ဖြ႕ျဖးတးတကေရးလကတြ လပေဆာငေနသမားပါ၀ငလကရသည ေရဆးထတစနစတစရပလး၏ အစတအပငးတစရပအျဖစႏင အေရးေပၚ အေျခအေနအေနအရေရာ ဖြ႕ျဖးတးတကမႈ ရႈ႕ေထာငမပါ ကငတြယေျဖရငးရန (၂) ၂၀၁၅ ခႏစအတြငး မလာအနညအႏစဖယရားျခငးလပေဆာငခကမား အဆငျမငတကလာရနႏင လြယကေခာေမာ လာေစရန ေဒသတြငးအာဏာပငမားႏင ပးေပါငးျပး အညစအေၾကးစြန႔ပစရနေနရာမား ေဖာထတႏငေရးေလလာရန (၃) မလာအနညအႏစဖယရားျခငးႏင စြန႔ပစျခငးဆငရာလအပခကမားက ေစာငၾကညၾကပမတရန (၄)လအပလာသညအခနတြင မလာအနညအႏစမားအခနမဖယရားႏငေရးအတြက သကဆငရာတာ၀နရသမား (ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား၊ CCCM ၊ အစးရမဟတေသာအဖြ႕မား၊ အစးရအာဏာပငမား) ၾကားတြင မလာအနညအႏစ ဖယရားျခငးဆငရာတာ၀န၀တရားမားက ခြေ၀ေပးရနႏင အျပနအလနဆကဆေရးလမးေၾကာငးမား ေဖာေဆာငေပးရန (၅) ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမား၏ သကဆငရာသြငျပငလကၡဏာမားေပၚအေျခချပး မလာအနညအႏစဖယရားျခငး နညးလမးအမးမး ေဖာထတရန

အမႈကစြန႔ပစျခငးဆငရာ စမခန႔ခြမႈ

လကရအသးျပလကရေသာ အမႈကစြန႔ပစျခငးဆငရာ းစမခန႔ခြမႈနညးလမးမားတြင ေအာကပါတ႔ပါ၀ငသည။

(၁) ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစ က အမႈကအတမားက ပမနသမးဆညးေပးျခငး

(၂) CCCM က လပပငခြငေပးထားေသာ ပဂၢလက၀နေဆာငမႈမားက အမႈကအတမားက သမးဆညးေပးျခငး

(၃) အမႈကကငးမားတးေဖာျခငး ႏင မးရႈ႕ဖကဆးျခငး

(၄) လသေ၀းရာအရပသ႔စြန႔ပစအစငအခမားက စြန႔ပစျခငး။ စြန႔ပစပစၥညးမားမာ လေလာကေသာ သမးဆညးစနစ တစရပမရသျဖင ယငးသ႔စြန႔ပစရာအရပမားတြင စပေနေလရသည။

(၅) မးရႈ႕ဖကဆးရန မးျပငးဖမားထားရျခငး

ပမနအားျဖင အမႈကစြန႔ပစျခငးဆငရာစမခန႔ခြမႈႏငပတသတျပး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ေကာငးမြနသည စညးရးလႈ႔ေဆာမႈအသငးအ၀ငးတစရပ ရတတျပး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမားၾကား အမႈကစြန႔ပစျခငးဆငရာ စမခန႔ခြမ အတြက ရညရြယသည အခေၾကးေငြေကာကခမႈကလညး အခ႕ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ေလလာသးသပလက ရသည။

ကခငႏငရမးေျမာကတြငရေသာ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ေစာငၾကညၾကပမတမႈေအာကရ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနး ၉၁ ခတြင အနညးဆး ၃၂ ခမာ မးျပငးဖမားထားရရန နညးစနစပငးအရသငေလာျပး( ေျမေနရာလြတရျခငး ၊ အျခားနညးလမးမား အသးမျပႏငျခငး)လမႈ၀နးကငအရ ( ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားက လလားေၾကာငး ေဖာျပခကအရ) ရနလညးသငေလာသညက ေတြ႕ရရသည။

75

၂၀၁၅ ခႏစရညမနးခကမား

(၁) ေရဆးႏႈတစနစတစရပလး၏ အစတအပငးတစရပအေနျဖင မလာအနညအႏစဖယရားျခငး ႏင အမႈကစြန႔ပစျခငးဆငရာ စမခန႔ခြမႈအတြက ေဒသအာဏာပငမားႏငအတ ကငတြယေျဖရငးရန

(၂) ျမ႕နယဖြ႕ျဖးေရးေကာငစႏငအတ လကေတြ႕လပေဆာငႏငမညအစအမမား ျဖစႏငသမေဖာေဆာငရန

(၃) အမႈကစြန႔ပစျခငးဆငရာ စမခန႔ခြမႈႏငပတသတျပး လမႈ၀နးကငအတြငးေဆာၾသလပေဆာငမႈမားက အားျဖညေပးရန

(၄)ျမ႕နယအာဏာပငမား၏ခြငျပခကရသညေနရာတငးတြင မးရႈ႕ဖကဆးႏငသညေနရာမား ပ၍စနစတကဖြ႕ျဖး တးတကေအာငလပေဆာငရန (ေကးလကေဒသမားတြင ခြငျပေလမရ)။ ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလအတြငး 'ဘ' ၄ လးတငးတာခကမားက ကခငျပညနယေျမာကပငးရ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနး ၉ တြင မးရႈ႕ဖကဆးရနမးျပငးဖ ၁၇ ခသာတပဆငထားေၾကာငးေဖာျပလကရရာ ကခငႏငရမးေျမာကတြင မးျပငးဖမားတပဆငျခငးနညးလမးကအသးျပရနမာ ျဖစႏငေခအလြနနညးပါးလကရေနေသးသည။

(၅) မးျပငးဖမားတညေဆာကရနအတြက နညးစနစပငးကြမးကငမႈမားျမငတငရန

တစကယေရသန႔ရငးေရးလပေဆာငခကမားႏင အျပအမမားေျပာငးလေရး တးတကျဖစထြနးမႈ

တစကယေရသန႔ရငးမႈဆငရာအသပညာေပးျခငး

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ကလပေဆာငသည အသပညာ၊သေဘာထားခယခကႏငလကနာလပေဆာငမႈ စစတမးအမးမး အရ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမား၏ တစကယေရသန႔ရငးမႈဆငရာ အသပညာႏငလကနာလပေဆာငမႈမားမာ အဖကဖကမ ေကာငးမြနေၾကာငးေတြ႕ရရသျဖင ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးလပေဆာငသမား၏ တစကယေရသန႔ရငးမႈအသပညာေပးမႈ လပငနးမားမာ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမားအၾကား ကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယမားကေလာခႏငခေၾကာငး သရရသည။ ယငးစစတမးမားမာ တစကယေရးသန႔ရငးမႈဆငရာအသပညာႏငပတသတျပး အစးရထနးခပမႈ ေအာကရ နယေျမမားႏင အစးရထနးခပမႈျပငပရနယေျမမားၾကား ကြာျခားမႈက ထငထငရားရား ေဖာျပႏငျခငးမရေသာလညး အခ႕ေသာညႊနးကနးမားက အစးရထနးခပမႈျပငပရနယေျမမား တြင ပ၍အားနညးလကရေၾကာငးေဖာျပလကရသည။ အစးရထနးခပမႈျပငပရနယေျမမားသ႔ ၀ငေရာကခြငရရနအကန႔အသတရေနျခငးက အဖြ႕ခြအဆငတြင အစးရနယေျမႏငအစးရထနးခပမႈျပငပနယေျမ တ႔ အၾကားတတကကႏႈငးယဥရန လအပေသာအခကအလကမား လလေလာကေလာကရရေအာငစေဆာငးရာတြင အတားအဆးျဖစလကရသည။

ေအာကတြငေဖာျပထားေသာဂရပသည ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခရသမားအၾကား လကေဆးျခငးကလကနာလပေဆာငသ အေျခအေနက ေဖာျပသည။ ( အခကအလကအရငးအျမစ - ကခငႏငရမးေျမာကေရ/သန႔ လပငနးစအဖြ႕၏ ၂၀၁၄ ခႏစဒတယႏစ၀က ေရ႕ေျပးေစာငၾကညၾကပမတမႈအစရငခစာ)

အသပညာ၊သေဘာထားခယခကႏင လကနာလပေဆာငမႈစစတမးမားအရ အားတကဖြယရလဒမားကျမငေတြ႕ေနရ ေသာလညး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင မသငေလာေသာလပေဆာငမႈအခ႕ရေနဆျဖစသည။ ၂၀၁၄ ခႏစအစပငးက မနစျမ႕နယတြငျဖစပြားေသာ ၀မးေလာေရာဂါကးစကမႈက ရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕လပေဆာငခကမား၏ ညႊနၾကားခက အစတအပငးမားမာ

76

လဥးေရထထပေသာဒကၡသညစခနးမားႏင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ အေျခခအ ေဆာကအအအားနညေသာေနရာမားရ ေရ/သန႔လပငနးအစအမမားမာ အတမးအေစာငးမခေသာအေနအထား တြငရေနေသးေၾကာငးျပသလကရသည။ ရာသအလက၀မးေလာေရာဂါကးစကမႈမားက အထးသျဖင ၅ ႏစေအာက ကေလးငယမားၾကားတြင ေတြ႕ရေနရဆ ျဖစသည။

ကခငျပညနယတြင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ တန႔ျပနမႈအတြက သန႔ရငးေရးအဆငျမငတငေရး ခဥးကပနညးလမး မားႏင ပပးပစၥညးမားအေပၚ ၂၀၁၄-ခႏစဇြနလပငးက ျပလပခသည ရတတရကေလလာသးသပခကမေတြ႕ရခက မားအရ အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသမားတြငရေသာေရ/သန႔လပငနးက အဓကထားေဆာငရြကေနသည ေအဂငစမား ၏ ၉၀% ရာခငႏနးမာ တစကယေရသန႔ရငးေရးႏင ပတ၀နးကငသန႔ရငးေရးက လထပါ၀ငေဆာငရြကမႈ ျဖငအသြင ကးေျပာငးျခငး (PHAST) နညးလမးက အသးျပခၾကသည။ ဒကၡသညစခနးအခ႕တြင လမႈေရးေစးကြကဆငရာ နညးလမးမားက ေရ႕ေျပးစမးသပအသးျပခၾကသည။ အမားဆးအသးျပေနသည လထပါ၀ငေဆာငရြကသညနညးလမးမားအနက ေအဂငစမား အသးျပေနသညနညးလမးမားမာ လထမေျမပ ေရးဆြေဖာျပသည ေလကငခနးမား၊ ဥးတညအပစေဆြးေႏြးျခငး၊ ေဆြးေႏြးပြမားႏင လထစညးရးလ႕ေဆာေရး လပငနးမားတြင လ႕ေဆာမႈရရရန အေထာကအကပစၥညးမားအသးျပသည ေလကငခနးမား၊ ဥပမာ-အပသးပခြ၍ေရြးထတျခငး၊ ညစညမးမႈကြငးဆက၊ အတငယမားပါေသာ ပစကားခပျဖငဆႏၵျပျခငးမား စသညတ႔ျဖစသည။ အစးရထနးခပမႈျပငပရနယေျမမားတြင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားသ႔ ၀ငေရာကခြင အကန႔ အသတရေနျခငးက ပါ၀ငေဆာငရြကမႈခဥးကပနညးမားျဖစေပၚႏငေခက ကန႔သတလကရသည။ လပေဆာငႏငစြမး တးတကရန လအပမႈေၾကာင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာစမခကမားအတြက အသပညာ၊သေဘာထားခယခကႏင လကနာ လပေဆာငမႈစစတမးမားမာ ကခငျပညနယရ ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကသမားအားလးအတြက စနစကေသာခဥးကပမႈ တစရပမျဖစလာေသးေခ။ ထ႔ေနာက ၂၀၁၄ ခႏစတြင သကဆငရာနညးနစပငး လပငနးအဖြ႕ ၏ ပါ၀ငေဆာငရြကမႈျဖင အသပညာ၊ သေဘာထားႏင လကနာလပေဆာငမႈစစတမးပစတစခက ေဖာထတႏငခသည။ထစစတမးပစသည ေရ/သန႔ ကယစားလယအဖြ႕မား၏ တစကယေရသန႔ရငး အသပညာေပးအဖြ႕မားက အသပညာ၊သေဘာထားႏငလကနာ လပေဆာငမႈ စစတမးႏင ထေတြ႕ေပးရန ရညရြယေရးဆြထားျခငးျဖစသည။ ထ႔ျပင အေရးေပၚအေျခအေနတြင တစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာ ေပးမႈခဥးကပနညးႏငပတသတျပး ေလကငသငၾကားမႈမားကလညး ၂၀၁၄ ခႏစတြင အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင ေဒသတြငးအာဏာပငအဖြ႕မားမ ၀နထမး ၁၀၀ ေကာက ပ႔ခႏငခသည။

77

၂၀၁၅ ခႏစအတြငးလပေဆာငရန တစကယေရအသ ပညာေပးမႈ ခဥးကပနညးမားခြျခားလပေဆာငႏငရနႏင အလအပဆးအဖြ႕မားက အဓကအခကမား ေျပာျပႏငရနအတြက အသပညာ၊ သေဘာထားခယခကႏငလကနာလပေဆာငမႈ အေျခခ ႏင အျပးသတစစတမးမားက ေရ/သန႔စမခကမား၏အစတအပငးတစရပအျဖစ စနစတကလပေဆာငသငသည။ ကခငျပညနယအေရးႏငလကဖက ေအာငဖနတးထားေသာ ပညာေပးအေထာကအကပစၥညးမားႏင ကခငေရ/သန႔အဖြ႕က ထတလပထားေသာပစၥညးမား က တစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာေပးမႈလပေဆာငခကမားတြင တြဖကအသးျပသငသည။ ကပနးတစကယေရသန႔ရငး ေရးအသပညာေပးမႈမားက အမားျပညသပါ၀ငေဆာငရြကျခငးကသ႔ေသာ စတစကယေရ သန႔ရငးေရးအသပညာေပးမႈ နညးလမးမားက အသးျပသည ကမၻာအဆငတစကယေရ သန႔ရငးေရးအသပညာေပးမႈမားႏင တျဖညးျဖညးခငး အစား ထးသြားသငျပး လမႈ၀နးကငစမခန႔ခြမႈႏင အမအကငေျပာငးလေရးတ႔ကလညး ထ႔အတလပေဆာငသြားရမည။ သ႔ရာတြင စနညးစနစမားသည သကဆငရာေဒသအေျခအေန၊အခြငအလမးမားႏင လကေလာညေထြလညး ရရမည ျဖစသည။

အစားအေသာကမဟတေသာေရ/သန႔ပပးပစၥညးမား

ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခမသားစသည ေဘးကငးေစေသာတစကယေရသန႔ရငးမႈလပငနးေဆာငတာမားက လပေဆာငရန အတြက လအပေသာပစၥညးပစၥယမားရရႏငရမညဟေသာ မအေပၚအေျခခ၍ ကခငႏငရမးေျမာကရ ေရ/သန႔လပငနးစ အဖြ႕ အဖြ႕၀ငမားသည အမေထာငစတစစအတြကတစႏစလင သန႔ရငးေရးသးပစၥညးတစစစာ ႏင ထပမျဖညတငးအသး ျပရနပစၥညးမားက ျဖန႔ေ၀ေပးရန ေထာကခခကေပးထားသည ႏငငအဆငေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏မဟာဗဟာ အတငး လကနာလပေဆာငခၾကသည။ ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ဇြနလတြင အစးရနယေျမမားတြင သန႔ရငးေရးသးပစၥညးအစလက လႊမးျခႏငမႈမာ ၈၀ ရာခငႏႈနးရချပး အစးရထနးခပမႈျပငပ နယေျမတြင ၉၅ ရာခငႏႈနးရခသည။ နယစပျဖတေကာ အဖြ႕မားမတဆင သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားကအလးအရငး ႏငျဖန႔ေ၀ချခငးေၾကာင အစးရထနးခပမႈျပငပနယေျမ တြင လႊမးျခႏငမႈျမငမားချပး အစးရနယေျမတြငမ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕အဖြ႕၀ငမား၏ မတတမးတငရန၊ ေစာငၾကညၾကပမတရနႏင သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမား ျဖန႔ေ၀ျခငးကစမခန႔ခြရနတ႔တြင လပေဆာငႏငစြမး ကန႔သတခရ မႈမားေၾကာင သန႔ရငးေရးသးပစၥညးလႊမးျခႏငမႈ မျမငမားခေခ။

၂၀၁၄ ခႏစဒဇငဘာလ ' ဘ ' ၄ လးတငးတာမႈမားအရမ သန႔ရငးသးပစၥညးလႊမးျခႏငမႈမာ အစးရနယေျမတြင ၅၄ ရာခငႏႈနး ရချပး အစးရထနးခပမႈျပငပနယေျမတြင ၃၉ ရာခငႏႈနးရခသည။ နယစပျဖတေကာအဖြ႕မားရပဆငးလက ျခငးႏင ရနပေငြကန႔သတလကျခငးတ႔ေၾကာင တစႏစတာအတြငး သန႔ရငးေရးသးပစၥညးလႊမးျခႏငမႈမာ ေလာကသြား ချခငးျဖစသည။

သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားျဖန႔ျဖးျပးေနာက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၀ငမား လပေဆာငသည ကနပစၥညးအခကအလကစ မခန႔ခြမႈတစရပအရ ျဖန႔ေ၀လကေသာ သန႔ရငးေရးသးပစၥညးအမားစမာ ေငြေၾကးရရရနရညရြယခကျဖင ျပနလညေရာငး ခခရျခငးမရခဘ အမေထာငစအဆငတြင အကးရစြာသးစြၾကသညက ေတြ႕ရသည။ သ႔ရာတြင ထကနပစၥညးအခကအလကစမခန႔ခြမႈအတြက အစးရနယေျမရ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးရာတြင အခ႕တစကယေရသန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားမာ၀ယယရရႏငျခငးမရေသးေသာလညး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားသည ယငးပစၥညးအခ႕က၀ယယရနေငြေၾကးတကႏငၾကသညကေတြ႕ရခရသည။

78

အစးရထနးခပမႈျပငပနယေျမတြငမ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသအမားစသည ၎တ႔အေနျဖင အဆပါပစၥညးမား၀ယယရနေငြေၾကးမတတႏငေၾကာငး ေျပာၾကား ခၾကသည။

ထကနပစၥညးအခကအလကစမခန႔ခြမႈက သန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားသးစြျခငး ရ၊မရ ေငြေၾကးအေျခအေနတစခတညးႏင သကဆငျခငးမရဘ ေစးကြကအတြငး၀ယယရရႏငျခငး ရ၊မရႏငပါသကဆငေနေၾကာငး ျပသခသည။

၂၀၁၅ ခႏစအတြငးေဆာငရြကရန

ကခငႏငရမးေျမာက ပဋပကၡမား၏ကာလၾကာျမငသညသေဘာသဘာ၀အရ ေရ/သန႔ဆငရာပပးပစၥညးမား အလးအရငးႏင ျဖန႔ေ၀ေပးျခငးက ျပနစဥးစားျပး ေျပာငးလေနေသာလအပခကမားႏငကကညမႈရေစရန လသားခငး စာနာမႈအေထာကအပမားကမခေနရသညအေျခအေနမး မဖနတးမေစရနအတြက မမတတရေသာခဥးကပပသ႔ ေျပာငးလသငသည။

၂၀၁၅ ခႏစတြင အလးအရငးႏငျဖန႔ေ၀ျခငးက အေရးေပၚအေျခအေန၊ သ႔မဟတ ေရ/သန႔ဆငရာပပးပစၥညးလအပမႈ သသသာသာျဖစေပၚလကရေသာ အေရးၾကးအေနအထားတ႔တြငသာ ျပလပသငသည။ ေဒသတြငးေစးကြကအတြငး ေရ/သန႔ပပးပစၥညးမား ရရရနခကခသည ေ၀းလေခါငးဖားေဒသမား၊ လမႈ၀နးကငအားနညးခကရေသာအဖြ႕မား၊ သ႔မဟတ ေရ/သန႔ဆငရာအေျခအေနနမကေသာေနရာမား၊ တစကယေရသန႔ရငးမႈႏငပတသတျပး ဗဟသတအလြနနညး ပါးေသာအသငးအ၀ငးမား၊ အေျခခခါစအသငးအ၀ငးမားက အလးအရငးႏငျဖန႔ေ၀မႈျပလပရန စဥးစားႏငေသာ နမနာေနရာမားအျဖစ မတယႏငသည။

ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား၏လမႈ၀နးကငအဆငအတနးႏင ေရ/သန႔ပပးပစၥညးရရႏငမႈတ႔ႏငပတသတျပး ေကာငးမြန ေသာ ဗဟသတရထားပါက အခ႕တဆး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခအဖြ႕မားက ရာေဖြေဖာထတအတညျပရာတြင အကအည ျဖစမညျဖစသည။ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမား ေဒသတြငးမာပင ေရ/သန႔ပပးပစၥညးအခ႕ရရသညနညးလမးမားက ပတကး လပေဆာငျခငးက ပမေကာငးမြနစြာမတတမးတငျခငးႏင ျဖန႔ေ၀ျပးေနာကေစာငၾကပျခငးတ႔ကလညး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခ သမား၏ ေရ/သန႔ ပပးပစၥညးအေျခအေနပမေကာငးမြနလာေစရန လပေဆာငသငသည။

ေရ/သန႔ပပးပစၥညး ျဖန႔ေ၀ျခငးက ထခကမႈမရသညခဥးကပပတစရပျဖငလပေဆာငသငသည။ ဆလသညမာ ပစၥညးမား လကခမညသမားကေရြးခယရာတြင သေဘာတထားသညစႏႈနးသတမတခကမားႏငကကညသမား ျဖစရမညျဖစသည။ လ႔အဖြ႕အစညးမားၾကားတငးမာမႈမားမျဖစေပၚေစရနအတြက ေရ/သန႔ပပးပစၥညးျဖန႔ေ၀မႈမားသည အေထာကအထား ႏင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခအသငးအ၀ငးကလကခထားမႈအေပၚ အေျခခသည ျဖန႔ေ၀မႈမား ျဖစရမည။

ေရ/သန႔ဆငရာပစၥညးမားက ေဒသတြငးမ၀ယယျခငးကလညး အားျဖညလပေဆာငသငသည။ ကပြနစနစခဥးကပမႈက ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႕တစခတညးက ၂၀၁၄ ခႏစအတြငးတြင စတင၊စမးသပ၊လပေဆာင၊ မတတမးတငခရာ ယငးစနစသည ေဒသတြငးအေျခအေနႏငကကညမႈကျမငတငႏငေသာ နညးလမးတစရပျဖစလာႏငေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ထကပြနစနစသည ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမားက တစကယေရသန႔ရငးေရးသးပစၥညးမးစထကမ ၎တ႔ အလအပဆးပစၥညးကေရြးခယရယႏငေစခသည။ ထ႔ျပင ေရ/သန႔ပပးပစၥညးျဖန႔ေ၀ရနအျခားနညးလမးတစရပျဖစေသာ ကပြနစနစက

79

တစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာေပးရာတြင လကေတြ႕လပေဆာငၾကညစရာတစခအျဖစအသးျပရန လညး စဥးစားသးသပသငသည။

ဤလပငနးႏငပတသတျပး ကသလျဖစရပသာ/CCCM/NFI တ႔ႏင ပးေပါငးလပေဆာငမႈမားကလညး ေဆာငရြကရမည။

ထ႔ျပင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား၏ စးပြားေရးအေျခအေနတးတကလာျပး ယငးကသ႔ေသာပစၥညးမားက ေရ/သန႔အဖြ႕ ၏ ျပငပအေထာကအပမပါဘ ၎တ႔ဘာသာ၀ယယႏငလာေစရန အသကေမြးမႈအေထာကအပမားေပးအပရနလညး လအပသည။

ေရ/သန႔လပငနးႏင ကာကြယေစာငေရာကေရး

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ပငမကာကြယေစာငေရာကေရးအေရးကစၥမားက ေရ/သန႔လပငနးအစအစဥ လပေဆာငခက မားတြငပါ၀ငေစျပး ျပညစေသာလငခြျခားခဥးကပမႈျဖစေစေရး၊ မတေသာခဥးကပမႈျဖင တစကယေရသန႔ရငးေရးသး ပစၥညးမား ျဖန႔ေ၀ျခငး ႏင တစကယေရသန႔ရငးေရးပညာေပးလပေဆာငခကမားသည ရႈ႕ေထာငစအယအဆတစရပ ျဖစေစေရးတ႔အတြက ကာကြယေစာငေရာကေရးက႑ႏင အနးကပဆကလကပးေပါငးေဆာငရြကသြားမည ျဖစသည။

ကခငျပညနယတြင လ႔အဖြ႕အစညးအေထာကအကျပနညးလမးတစရပအျဖစ ေဘာဒါေကာငးမားက ခ႕ထြငဖြငလစလက ရျပး အထးသျဖင အစးရထနးခပမႈျပငပနယေျမတြင မတညျငမေသာအေျခအေနမးတြင ပညာဆကလကသငၾကား ႏငေရးအတြက ေဘာဒါေကာငးမားတးခ႕ဖြငလစလကရသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ထေဘာဒါေကာငးမားရ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ အေရးၾကးေသာကြာဟခကမားက ေဖာထတႏငေရးအတြက ပညာေရးဌာနႏင ကေလးသငယ ကာကြယေရးဌာနခြတ႔ႏင ပးေပါငးလပေဆာငလကရသည။ သ႔ရာတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ၾကား၀ငေဆာငရြကမႈ မားသည ၂၀၁၄ ခႏစတြင ပညာေရးဌာနႏငကေလးသငယကာကြယေစာငေရာကေရးဌာနခြတ ႔ ေရးသားျပစခသည မထခကေစေရးရႈေထာငအရ ကေလးသငယမားအတြက အႏရာယေပၚေပါကႏငေခရသညကစၥရပအားလးက ေရာငကဥရန ဟသည ေထာကခေရးသားခက၏ ခညေႏာငမႈကခရလကရသည။ ထကသ႔ေသာကစၥရပမားတြင ဘအခကအလကမားဖနတးေပးထားျပး ေျဖရငးရနနညးလမးက ၎တ႔မသားစ၀ငမားအား စတၾကကေရြးခယခြင ျပရမည ျဖစသည။

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕အဖြ႕၀ငမားက OCHA GENCAP ၏ သငၾကားေလကငေပးမႈ ရရမည အခြငအလမး မားက ေစာငၾကညသြားမည ျဖစျပး ကာကြယေစာငေရာကေရးဆငရာ အေရးကစၥရပမားကလညး ေရ/သန႔ လပငနးစ အဖြ႕အစညးအေ၀းအစအစဥတစရပအျဖစ ဆကလက ထညသြငး သြားမည ျဖစသည။

ခငလသညခဥးကပနညးမား လပငနးစဥတစရပလးအတြက အဓကအခက ေနရာေဒသတစခ (စခနးသ႕မဟတေဒသချပညသလထတစခအတြက) ေရ/သန႕လပငနးမားက အဖြ႕အစညးတစခ ကသာ တာ၀နယေဆာငရြကရန သတမတထားသည။ ေရ/သန႕ ဆငရာလပငနးခြ မား၏ ပငမလပငနးမားအပါအ၀င ေရ/သန႔ဆငရာ စမခကလပငနးတစခလးအတြက ဖြ႔ ၿဖးတးတကေစရန တာ၀နယေဆာငရြကရနျဖစသည။ အကး ခစားခြငရသမား၏ လအပခကမားကလညး အျပညအ၀ခစား ရရေစလေသာ ရညရြယခကလညးျဖစသည။ အစးရ

80

မဟတေသာအဖြ႕အစညးတစခခငးအေနျဖငလညး မမတ႔တာ၀နယေနရာေဒသမားတြင လႊမးၿခမႈရရေစရန ေဒသ တြငးလအငအားႏင အမနတကယရရလာမည ရနပေငြေမာမနးခကမားႏငအည တကစြမးသမ တာ၀နယ ေဆာငရြကသြားရမညျဖစသည။ အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားအေနျဖင အလြနကယျပန႕ႀကးမားသည ေနရာေဒသမားက တာ၀နယ လႊမးၿခ မႏငမာ စြန႔စားမႈတစရပပငျဖစသည။ သ႔ရာတြငနယေျမေဒသမားအတြက တစခါတရမသာ လပငနးမားေဆာငရြက ေပးျခငးကမ ေရာငၾကညၾကရမညျဖစသည။ ဥးစြာ နယေျမတစခခငးစအတြက စမခကလပငနးအားလးက စနစ တက စမေဆာငရြကေပးရနျဖစၿပး၊ ဒတယအေနျဖင နယေျမေဒသ ခြျခမးေလလာရာတြင ဘကလကမႈမရေစဘ၊ အျခားေသာနညးလမးမားျဖင အသစ၀ငေရာကလာႏငဖြယရာရသမားကလညး အကန႕အသတမား ထားရရမည ျဖစသည။ စခနးႏင/ သ႔မဟတ ေရ/သန႔ေ ကာမတမားသည ေရ/သန႔လပငနးကယစားလယအဖြ႕ အစညးမား၏ ခဥးကပ ေဆာငရြကေနမႈမားကလညး အေလးထားေစာငၾကညရန လအပပါသည။

စြမးေဆာငေရဖြျဖးတးတကေရး

ကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးေဒသမားတြင ေရ/သန႔ အေရးေပၚအေျခအေနဆငရာ တန႔ျပနမႈလပငနး မားက ေဒသခ ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႕အစညးမားက အဓကတာ၀နယ ေဆာငရြကလကရသည။ အဆပါအဖြ႕အစညး မားသည အစးရထနးခပမႈျပငပတြင ေရာကရေနေသာ နယေျမေဒသမားအပါအ၀င ပဋယကၡျဖစပြားခသည ေနရာ ေဒသမားက ပမနသြားလာၿပး လပငနးမားေဆာငရြကေနေသာ အဖြ႕အစညးမားျဖစသည။ ေဒသခအဖ႕ြ အစညးမား သည ပဋပကၡျဖစပြားမႈမားႏငဆကစပ၍ အေရးေပၚေရ/သန႔လပငနး အေတ႕ြ အႀကမား အားနညးလကရေနေသး သည။ ကခငႏငေျမာကပငးရမးျပညေဒသမားတြင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ခြမား အခငးခငးညႇႏႈငးေဆာငရြကျခငး မားက အေခခအားျဖညေပးျခငးျဖင ေဒသခအဖြ႕အစညးမား၏ နညးပညာစြမးေဆာငရည ဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငး သည လပငနးစအဖြ႕၏ အဓကရညမနးခကတစခ ျဖစသည။

ထ႔ျပင ၂၀၁၃ ခႏစတြင ႏငငတကာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားအေနျဖင ေဒသတြငးမပးေပါငး ေဆာငရြက သမား က အရညအေသြးျမငတငမႈမားလပေဆာငေပးရနမာ အကန႔အသတမားစြာရေနဆျဖစျပး ရဖနရခါတြင ယငးႏငငတကာ အစးရမဟတေသာအဖြ႕မားဖြ႕စညးမႈမာ ေဒသခအစးရမဟတေသာအဖြ႕မားထကပင စြမးေဆာငရညပငး တးတကရန တညေသာလအပခကမားရေနတတသည။ ၂၀၁၄ ခႏစႏစကန ကြငးဆငးေစာငၾကညၾကပမတမႈအရ ႏငငတကာ အစးရမဟတေသာအဖြ႕မားေအာကရ အခ႕ဒကၡသညစခနးမားသည အေျခခအေဆာကအဥအရညအေသြးႏင လအပခကေစာငၾကညျဖညဆညးေပးမႈ တ႔ကသ႔ေသာ ပမေကာငးမြနသည ရလဒမားက ထငထငရားရားရရချခငး မရသည ကေတြ႕ရရသည။ သ႔ရာတြင ၂၀၁၄ ခႏစ ႏစလယတြင တးတကမႈကေလလာေတြ႕ရရျပး စေပါငးပါ၀ငသမားအတြက ပမေကာငးမြနေသာ ဘေလကငသငၾကားမႈအရငးအျမစမားျဖစေစရန လပငနးစအဖြ႕၏ေထာကပမႈျဖင ေဒသခႏင ႏငငတကာ ေရ/သန႔ဆငရာ အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားၾကားတြင အထးျပအေတြ႕အၾကမားႏင ဗဟသတမားကမေ၀ရာတြင တးတကမႈရလာ ချခငးက စြမးေဆာငရညဖြ႔ျဖးတးတကမႈသည စမကနးအႏစသာရ၏ ပငမအေၾကာငးအရာျဖစသငျပး အထးသျဖင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈစတဓါတတစခအတြငးရ ႏငငတကာအစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညး စမခကမားတြငပ၍ပင ရသငသညဟေသာ ရငးလငးသညမဟာဗဟာ တငျပခကတစရပဆသ႔ ဥးတညသြားခသည။

OCHA/ERF ၏ေထာကပမႈျဖစေသာ ေနာကဆးႏငလငလငျမနေသာတ႔ျပနမႈအေရးေပၚစမကနးသည အထးသးျခား တ႔ျပနမႈလအပခကမား အတြက ပငမစြမးေဆာငရညျမငတငေရးခဥးကပမႈအတြက ဥပမာေကာငးတစချဖစခသည။

81

စြမးေဆာငရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈမဟာဗဟာက ေရ/သန႔လပငနးဆငရာအေျခအေနမားက ေစာငၾကည ထနးေကာငး ျခငးႏင ခြျခမးေလလာခကမားအေပၚ အထးအေလးထား၍ ဆကလကထနးသမး ေဆာငရြကသြားရန လအပသည။

စြမးေဆာငရညဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငး၏ ရညမနးခကမားမာ - လပငနးပငးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအရညအေသြးက ေကာငးမြနတးတက ေစျခငး၊

ျပညတြငးႏငႏငငတကာ အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားႏင အေတြ႕အႀကမားႏင ကၽြမးကငမႈမား အျပန အလန ႏးေႏာဖလယျခငး၊

သတငးအခကအလကမား စမခန႕ခြမႈ၏ တးတကေကာငးမြနအေပၚ အေျခခ၍ ကြာဟခကမားႏင ဥးစားေပးမႈ မား ေဖာထတသတမတႏငရန တြနးအားေပးတကတြနးျခငး၊

နညးပညာႏငညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈမားက စနစတက စမေဆာငရြကျခငးမားမတစဆင အေရးေပၚအေျခအေန မားတြင စြမးေဆာငရညႏင လကေလာညေထြစြာ စြမးေဆာငႏငမႈမား တးတကလာေစျခငး၊ တ႔ျဖစသငသည။

စြမးေဆာငရညလအပခကမား သတမတထားခကကလကနာ၍ စြမးေဆာငရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ မဟာဗဟာ/ ခဥးကပနညးလမးမားက လပငနးအမးမး၊ ေမာမနးထားသညရလဒႏင အကးရလဒမား၏ ေဖာျပခကမားက ေအာကတြငေဖာျပထားသည ပျပဇယားအတငး ရာေဖြေဖာထတထားၿပး ျဖစသည။

ေရ/သန႕လပငနးဆငရာ စြမးေဆာငရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈလပငနးမား ေဆာငရြကျခငးသည ေရ/သန႔လပငနးအဖြ႕၏ ညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈ ရညမနးခကအတြက အဓကေသာ အစတအပငးတစရပျဖစသည။ ေရ/သန႔လပငနးမား အကးတပးေပါငးေဆာငရြကသမား၏ ေမတာရပခမႈအေပၚ အေျခခ၍ စတငေဆာငရြကချခငးျဖစၿပး လအပခကမား ေလလာသးသပျခငး၏ တြနးအားေပးမႈမားလညး ပါ၀ငသည။ ကခငႏငရမးျပညနယေျမာကပငးရ ေရ/သန႔လပငနး ေဆာငရြကေနသမားအတြငး အသပညာကၽြမးကငမႈမား၊ နညးပညာရပဆငရာ မတတမးျပျခငးမားႏင သတငး အခကအလကမားရယႏငမႈမားက ပမတးတကေကာငးမြနေအာင ေဆာငရကြ ေပးႏငချခငးသည ထးျခားသည ေအာငျမငမႈမားပင ျဖစသည။ ၂၀၁၄-ခႏစတြင လပငနးစြမးေဆာငရညမားက ေလလာသးသပခရာ ေဒသခေရ/သန႔ လပငနးေဆာငရြကေနသမားႏင အစးရပငးမ အလားတပဂၢလမား အပါအ၀င ေရ/သန႔လပငနး၏နညးပညာပငး ဆငရာ စြမးေဆာငရညမားတြင ဥပမာ - နညးပညာရပဆငရာ အသပညာ၊ အေကာငးဆးေသာ အေလအကငမား၊ စႏႈနးသတမတျခငးႏင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ သတငးအခကအလကႏင ကနးဂဏာနးမား ရရႏငမႈႏင မေ၀ သးစြျခငးမား စသညျဖင လအပခကမား အမးမးကြျပားလကရသည။ အရညအေသြး ျမႇငတငျခငးလပငနးမားက ၂၀၁၅-ခႏစတြင ဆကလကေဆာငရြကသြားမညျဖစၿပး ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးလပငနးမားႏင သာမန အေရး ေပၚအေျခအေနမားတငြ ႀကတငျပငဆငထားရျခငးႏင ျပနလညတန႔ျပနျခငးလပငနးမားက အဓကဥးတည၍ ေလကငေဆာငရြကသြားရန ျဖစသည။

၈၂

ဒကၡသညစခနးမား၊ေဒသချပညသလထမား၊ေကာငးမားႏငကနးမာေရးဌာနမားတြငေရ/သန႔ အကးသကေရာကမႈ လပငနး၀နေဆာငမႈမားကစမခန႔ခြရနႏငေရရညထနးသမးထားႏငရနအတြကပဋပကၡေၾကာင

ဒကၡခစားေနရသညလထ၏စြမးေဆာငရညမားကတးျမငေပးရာတြငပါ၀ငေဆာငရြကျခင;

ကယဆယေရးအတြကသတမတထားေသာအနမဆးစႏနးမားႏငေရသန႔လပငနးစအဖြ႔၏ အကးရလဒ မဟာဗဟာမားႏငအည အေရးေပၚအေျခအေနမားတြငေရ/သန႔လပငနးဆငရာလအပခက

မားက တန႔ျပနေဆာငရြကႏငရနေဒသခအစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားႏငအစးရပငးမ တာ၀နရသမား၏နညးပညာရပဆငရာစြမးေဆာငရညမားတးျမငေဆာငရြကျခငး

အေရးေပၚအေျခအေနတြငေရ/သန႔လပငနး အေကာငးဆးေသာအမအကင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာစႏနး ဒကၡသညစခနးမားရေရ/သန႔ ဆငရာတန႔ျပနမႈႏငႀကတငျပငဆငထားမႈႏင ႏငရရခေသာသငခနးစာမား သတမတခကမားႏငနညးပညာရပ ဆငရာကနးဂဏနးမားႏင

ထတလပေပးသည ပတသက၍ေရ/သန႔လပငနးတြငလပေဖာ စစညးထားရသညလပေဆာငမႈ ဆငရာလမးညႊနခကမားကေဖာ အခကအလကမားအရည ပမာဏ ကငဖကမား၏ပညာရပဆငရာအသပညာ ပမတးတကေကာငးမြနလာျခငး ထတသတမတျခငးႏင ေရ/သန႔ အေသြးတးတကေကာငး

ကၽြမးကငမႈမားတးျမငေပးျခငး လပငနးစအဖြ႔ႏငမေ၀ဖလယျခငး မြနလာျခငး

ေရ၊သန႔ရငးေရးႏငတစကယေရ အေကာငးဆးအေလအကငမား ကၽြမးကငမႈဆငရာလပငနးလပေဆာင ေရ/သန႔ဆငရာအခကအလကမား သန႔ရငးေရးႏငဆကစပ၍နညး စစညးထားရႏငရနပစဇယားမား သညအဖြ႔မားဖြ႔စညးျခငး၊အဖြ႔ႏငလပငနး ေကာကယျခငးႏငခြျခမးေလလာျခငးမား ပညာဆငရာသငတနးပ႔ချခငး၊ ပပးကညျခငး၊အေကာငးဆးေသာ လမးညႊနခကမားေဖာထတသတမတျခငး အတြကနညးလမးမားႏငပစမားေဖာထတ အဆျပလပငနးမားဖြ႕ၿဖးတး လပေဆာငမႈမားကျပနလညသးသပ ကၽြမးကငမႈဆငရာလပငနးလပေဆာငသည သတမတေပးျခငး၊ကၽြမးကငမႈဆငရာ

လပေဆာငခကမား တကေစျခငး၊စမခကလပငနး ျခငးႏငနညးပညာရပဆငရာတန႔ျပနမႈ အဖြ႕အစညးအေ၀းမားတြငနညးပညာ လမးညႊနမႈေပးျခငး ေရ/သန႔ဆငရာ ဆငရာအစအစဥေရးဆြျခငး၊ ပပးေပးျခငး၊အေကာငးဆးေသာအေလ ဆငရာလမးညႊနမႈေပးျခငး၊အဖြ႕၏ ေစာငၾကပၾကညရႈသမားက ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးႏင အကငမားမေ၀ေပးႏငရနအလပရ ရလဒမားက ျပနလညသးသပျခငး သငတနးပ႔ချခငး အစရငချခငး၊စမခကလပငနး ေဆြးေႏြးပြမားစစဥျပလပေပးျခငး ႏငတန႔ျပနခကမားပပးေပးျခငး ဆငရာအစအစဥေရးဆြျခငး၊

ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငး ႏင အစရငချခငးတ႔အတြက နညးလမးမား၊ပစဇယားမား သတမတေပးျခငး

83

လအဖြ႕အစညးကယတင စြမးေဆာငလာႏငေစရနေဆာငရြကျခငး၊ေရ/သန႔ဆငရာ အေထာကအပပစၥညးမား အသးချခငး ႏင ထနးသမးမႈ

ပဋပကၡမားျဖစပြားသညမာ သးႏစေကာၾကာျမငလာျခငးႏင ကခငႏငရမးေျမာကတြငျဖစပြားေသာပဋပကၡမား၏ရည ၾကာဖြယရသညအေနအထားတ႔ေၾကာင ကနကစရတႏငထကတနေသာအကးေကးဇးျဖစေစရနအတြက ေရ/သန႔ဆငရာ အေထာကအပပစၥညးမားအသးချခငး ႏင ထနးသမးျခငးလပငနးမာ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာလပေဆာငခကမား၏ အလြနအေရးၾကးသးက႑တစရပျဖစလာခသည။ ေအာကပါဂရပတြင အစးရထနးခပမႈေအာကရေဒသတြငရေသာ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနး ၈၁ ခ၏ ေရႏငပတသတေသာအေထာကအပပစၥညးမား အသးချခငးႏငထနးသမးျခငးအတြက အဓကတာ၀နရေသာဖြ႕စညးပမားက ေဖာျပထားသည။

ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးအခ႕တြင ေရက ေရတြငးမေရက ေရသေလာငကနအတြငးသ႔ ပန႔ႏငစပတငသေလာငျပး ေပးေ၀ သည။ သ႔ရာတြင ထကသ႔ေသာစနစမားမာ အထးျပျပျပငထနးသမးမႈရရနလအပသညအျပင ကနကစရတလညး ျမငမား သည။ လကရအခနထ ထကသ႔ကနကစရတၾကးျမငေသာေရေထာကပမႈပစမားက အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားက ေထာကပေပးလကရသလ ရဖနရခါတြင ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႕၊ သ႔မဟတ CCCM ထမရေသာ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခ စခနးကနကစရတ တ႔မလညး ကခသးစြေလရသည။ လညပတကနကစရတက ေရ/သန႔က႑တစခထမ ေရရညအေနျဖင မကခသငဘ လအဖြ႕အစညးကစညးရးလႈ႔ေဆာျခငး၊ CCCM ေထာကပမႈ၊ ဖြ႕ျဖးတးတကေရး၊ သ႔မဟတ ေစာလငစြာျပန လညထေထာငေရးစမကနး တ႔ျဖငသာ ကငတြယေျဖရငးသငသည။ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ၂၀၁၄ ခႏစအတြငးက ေရႊႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနး ၉၁ က ေစာငၾကညၾကပမတမႈမားအရ ယငးစခနးမား၏ ၇ ရာခငႏႈနးကသာ ေရ/သန႔ဆငရာအေထာကအပပစၥညးမားအတြက လအပေငြက ပမနအားျဖင ရရသညက ေတြ႕ရသည။

၎တ႔၏ဘ႑ာေရးအေျခအေနေရရညတညတမႈရေစေရးအတြက သငေလာျပးကနကစရတသကသာေသာ လမႈစးပြား ဆငရာေရ/သန႔ အေထာကအပပစၥညးမား အသးျပမႈျမငတငျခငးက ဥးစားေပးေဆာငရြကသငသည။ ေထာကပမႈမားႏင သာတညမေသာခဥးကပမႈဆကလကျဖစေပၚေနေစရန ေရရညသေဘာေဆာငေသာကခငျပညနယအေရးတြင ေရ/သန႔ အေထာကအပပစၥညးမား အသးခငျခငးႏငထနးသမးမႈကနကစရတအတြက ပမေကာငးမြနေသာၾကတငျပငဆငမႈက ယခပငလပေဆာငရနလအပေနျပျဖစသည။ အသးချခငးႏငထနးသမးမႈကနကစရတအတြက ပမေကာငးမြနေသာ မတတမးတငမႈလအပျပး ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးရရာေနရာတစခလးအတကႏင ေရဆငရာအေထာကအပပစၥညးမား တစခစအတြက ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႕မားက ၾကတငခန႔မနးမႈမားလပေဆာငထားသငသည။ သတငးေပးပ႔မႈရေသာ ေရြးခယဆးျဖတမႈမား ျဖစေစရနအတြက ယငး အသးချခငး ႏင ထနးသမးမႈကနကစရတက သကဆငရာ ပါ၀ငေဆာငရြကသမား( ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခရသမား၊ CCCM၊ ဘာသာေရး ေခါငး ေဆာငမား၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမား …စသည) ထရငးရငးလငးလငးတငျပသငသည။

ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႔၏ အသးချခငးႏငထနးသမးမႈအတြက ဘ႑ာေရးအရေထာကပႏငမႈက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခ လအဖြ႕အစညး၊ ၎တ႔၏ကယစားလယမား ႏင CCCM တ႔က ရငးရငးလငးလငးႏင ပြငလငး ျမငသာရစြာ အသေပးထား သငသည။ ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႕၏ ဘ႑ာေရးအရေထာကပႏငမႈ၊ ဘ႑ာေရးအစအမမားအေပၚ အေျခခ၍ အသးချခငး ႏငထနးသမးမႈကနကစရတကကာမေစရန CCCM ႏင

84

ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႕တ႔သည သကဆငရာ ပါ၀ငေဆာငရြကသမားႏင တ႔ႏငပးေပါငးေဆာငရြကရမညျဖစျပး ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမားအားလး ( မလာစနစ၊ အမႈကစြန႔ပစမႈစမခန႔ခြမႈ) ကထညသြငးတြကခကထားသငသည။ လ႔အဖြ႕အစညးစညးရးလႈ႕ေဆာမႈ၊ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခ ရသမား၏ ေရရရရနအတြက အခေၾကးေငြေပးႏငမႈႏင ေပးရနဆႏၵရမႈ၊ ပါ၀ငေဆာငရြကသတစဥးစတငး၏ အသေပးထား ေသာဘ႑ာေရးအရတတႏငစြမး၊ CCCM ၏အခနးက႑၊ ခ႕ယြငးမႈအရဆးလမားအတြကေထာကထားညာတာမႈ၊ ျဖစႏင ေခရေသာလသားခငးစာနာမႈဆငရေထာကပမႈတ ႔က ဘ႑ာေရးအစအစဥခမတရာတြင ထညသြငးစဥးစားသငသည။ အသးျပျခငးႏငထနးသမးမႈကနကစရတခန႔မနးျခငးႏင ေရရညတညတေသာလမႈစးပြားဆငရာေရ/သန႔ အေထာကအပပစၥညးမား အသးခမႈျမငတငျခငးတ႔မာ ေရ/သန႔ကယစားလယအဖြ႕တြငတာ၀နရေသာလညး ဘ႑ာေရးအစအစဥခမတမႈႏင အသးချခငးႏငထနးသမးမႈကနကစရတကေထာကပရနတ႔ကမ ပါ၀ငေဆာငရြကသမား အားလးကမေ၀ေဆာငရြကရမညျဖစသည။

အသးချခငးႏငထနးသမးမႈလပေဆာငခကမားတြင ယာယတမားအပါအ၀င ရပ၀တဆငရာအေထာကအပပစၥညးမား အားလးကထညသြငးစဥးစားရမည။ ထ႔ေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားရ ရပ၀တပငးပစၥညးမားအသးချခငးႏင ထနးသမးမႈ ေရရညတညတေရးစနေခၚမႈမားအားလးက ကငတြယေျဖရငးႏငရနအတြက ယငးအသးချခငးႏငထနးသမးမႈေထာကပေရးလပငနးတြင ေရ/သန႔အဖြ႕ႏင ေဂဟာ/CCCM အဖြ႕မား ပးေပါငးညႏႈငး ေဆာငရြကျခငးကဆကလကလပေဆာငသြားရမည ျဖစသည။

အသးချခငးႏငထနးသမးမႈကနကစရတ ခြေ၀မႈစာရငးက ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ပထမ ၄ ပတအတြငးတြင ျပစသြားမညျဖစသည။

ထခကမႈမားမခစားရေစေရးအတြက ဒကၡသညစခနးအေျခခရာေဒသမား ႏင ေကာငးမားတြင ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငျခငး ဒကၡသညစခနးမားတြင ေရ/သန႔လပငနးမားေဆာငရြကျခငးက ရာခငႏႈနးျပည အာရစးစက ေဆာငရြကလကရ သည။ ၀မးနညးဖြယရာတစခမာ ေဘးဒကၡ အႏရာယမားမကေရာကေစေရး ခဥးကပနညးမားအေပၚ စတ၀ငစားမႈ နညးပါးလကရေနၾကသည။ အမနစစစစ ျပညသလထအေနျဖင မလကတညးကပင ပဋပကၡမားႏင ဆကႏြယမႈႏင နးစပမႈမရချခငးမားေၾကာငျဖစသည။ မညသ႔ပငျဖစေစ မညသညျဖစႏငေခရသည ဆကစပအေၾကာငးအရပမား၌ ပငျဖစေစ၊ ပပးပစၥညးမားဖ႔ြၿဖးတးတကေစေရးတငြ ညမမႈမရျခငးသည လမႈေရးႏငဆကႏြယ၍ ျပနာမား ျဖစေပၚေစႏငသည။ ထ႕ျပင ဒကၡသညစခနးမားသည အမားအားျဖင ေဒသခေကးရြာမား၏ အနးပတ၀နးကငတြငလညးေကာငး၊ ေကးရြာမားအၾကား သ႕မဟတ ေကးရြာအတြငး စစညးတညရလက ရေနၾကသည။ တကရကျဖစေပၚေနသည အကးဆကမာ ေကးရြာအတြက ပပးထားေသာပစၥညးမားက မေ၀သးစြေနၾကေၾကာငး ေတြ႕ျမငေနၾကျခငးျဖစသည။ ဤေတြ႕ျမငေနရသညျမငကြငးမာ လကရေကးရြာ၏ ဖြ႕စညးမႈအတြက ဖအားတစခ ျဖစေပၚေစႏငသည။ ေကာငးမားအတြက ေရ/သန႔လပငနးမားက ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ လပေဖာကငဖကမားက ေဖာထတသတမတ ထားၿပး သေဘာတညမႈလညး ရရခၾကသည။ ေကာငးမားသည ေရ/သန႔လပငနးမားေဆာငရြကရန အသငေတာ ဆးေသာေနရာတစချဖစၿပး ေဒသချပညသလထအတြက အနမဆးပပးမႈလညးျဖစသည။ ဒကၡသညမားတညရေနမႈ ႏင ဆကစပ၍ ေဒသချပညသမားအတြက လပငနးမားက တကရကေဆာငရြကသြားရန ကမးလမးခကမားလညး ျဖစသည။

85

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ေကာငးမားတြင ႏင အထးသျဖင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခေကာငးသားမား ကလကခထား ရသည ေကာငးမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာလအပခကမားက ေဖာထတႏငေရးအတြက ပညာေရးဌာနႏင အတဆကလက လပေဆာင သြားမညျဖစသည။

ေစာလငစြာျပနလညေကာငးမြနေရးႏင ဖြ႕ျဖးတးတကမႈႏငခတဆကမေရး ေစာလငစြာျပနလညေကာငးမြနေရးက ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကခကမား၏ ပငမအခကအျဖစ ပဋပကၡစတငျဖစပြား သညအခနကတညးကပင စတငသတမတထားသည။ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ အေထာကအပပစၥညးမား ပပးျခငး၊ ေထာကပျခငးႏငအျပင တစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာေပးလပငနးမားလပေဆာငျခငးျဖင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရ သမားက အသကရငရပတညခကခသညအေျခအေနတြင ၾကၾကခရပတညႏငလာေစသည။ ေရ/သန႔ဆငရာအေထာကအပပစၥညးမားက အျမတေစအသးျပႏငေသာဒဇငးမား ပမျဖစလာေစရန အဆငျမငတငျခငး ႏငအတ သကဆငရာအသငးအ၀ငးအတြငး ေဆာၾသစညးရးျခငးႏင လပေဆာငျခငးႏင ျပျပငထနးသမးျခငး ၾကးၾကပမႈ ဖြ႕စညး ပမား ေရးဆြျခငးတ႔သည ေရ/သန႔ဆငရာအေထာကအပပစၥညးမားက ေရရညတညတႏငေစမည ျဖစသည။ ေဒသတြငးအစးရမဟတေသာအဖြ႕မားႏင အစးရအာဏာပငအဖြ႕မားအပါအ၀င ေရ/သန႔ လပငနးေဆာငရြကသမား၏ အရညအေသြးတးတကမႈသညလညး ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကထားမႈမားက ေရရညတညတေစမညျဖစသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားႏင ယငးစခနးမား၀နးကငရလ႔အဖြ႕အစညးမားတြင ေရ/သန႔ဆငရာ အေျခအေန ေကာငးမြနေစေရးလပေဆာငမည ေရ/သန႔လပငနးႏင ဆကႏြယေနေသာ အာဏာ ပငမား၏ လပေဆာငမႈမားက ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕ႏင DRD တ႔ ပးတြဥးေဆာငကာ အားျဖညပပးသြားမညျဖစသည ။ ထ႔ျပင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည တစကယသန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားေရာငး၀ယမႈ ကေဒသတြငးေစးကြကတြင ျပလပလာျပး ေဒသတြငးစးပြားေရးအတြကပါအကးရ ေစရနအတြက တကငစနစကစတငအေကာငအထညေဖာခသည။ မလာအနညအႏစဖယရားျခငး ႏင အမႈကစြန႔ပစမႈစမခန႔ခြျခငး၊ ေနာကဆးတြင စနစကေသာပတ၀နးကငတစရပျဖစရန ၾကးစားျခငးတ႔ကသ႔ေသာ ကစၥမားတြင ေဖာထတေတြ႕ရရသည အမးမးေသာ လအပခကမားအတြက ေျဖရငးရနနညးလမးအခ႕က တာ၀နရအာဏာပငအဖြ႕မား၊ အထးသျဖင ျမ႕နယအဆငအာဏာပငမားႏငအတ ေဖာထတ ေတြ႕ရႏငသည။ စလပငနးစဥမားအတငးမလာအနညအႏစမားဖယရားျခငးလပငနးမတဆင ေရြ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား အသငးအ၀ငးတြင ၀ငေငြရရႏငေသာနညးလမးမားေဖာေဆာငႏငရနလညး လပေဆာငလကရသည။ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတညရရာေနရာမားတြင ေဖာေဆာငသည နညးစနစပငးေျဖရငးနညးမားသည ဖြ႕ျဖးတးတက မႈလပငနးစဥအတြငး ေျပာငးလတးတကႏငေသာနညးလမးမား ျဖစသငသည။ သကဆငရာအသငးအ၀ငးအတြငး စညးရး လႈ႔ေဆာမႈက အာရစကလပေဆာငရမညျဖစျပး ကာလရညပဋပကၡျဖစပြားလကရရာ ကခငႏင ရမးေျမာကရ ကာလရညပဋပကၡျဖစရာေနရာမားတြင သငေလာခငမာမႈရသညနညးပညာဆငရာ ေရြးခယစရာနညးလမးမား ျဖစသည။ လပထးလပနညးမားက ပတကးယျခငး၊ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခခရသမား၏ လမႈစးပြားဘ၀အေျခအေန ႏင ေစာလငစြာ ျပနလညေကာငးမြနလာေစေရးျဖစႏငေခမားအေပၚအဘကဘကသးသပခကမားက ပမေကာငးမြနစြာနားလညျခငးျဖင ပမေကာငးမြနေသာပစဒဇငးႏင ေရရညတညတမည ေရ/သန႔ဆငရာလပေဆာငခကမားက အေကာငအထညေဖာႏငမည ျဖစသည။

86

ေရရညတညတေသာေျဖရငးနညး

၂၀၁၅ ခႏစအတြငး ျဖစေပၚရနေမာလငခကနညးပါးေသာလညး လသားခငးစာနာမႈအေျခခသေဘာတရားမားအရ ပမ၍လကေလာညေထြရျပး အခြငအလမးမား တးတကေပၚထြနးလာေစရနမည ကြျပားျခားနားေသာ တးတက ျဖစထြနးမႈမားတြင ကခငျပညနယအတြက ေရရညတညတမညေျဖရငးနညးမေဘာငခမတရန ႏင ေဒသတြငး အေကာင အထည ေဖာေဆာငရြကသမားႏငပေပါငးေဆာငရြကေရး ျပငဆငရနတ႔မာ အေရးၾကးကစၥရပမား ျဖစလာခသည။

ေအာကပါတ႔သည ဖြ႔ျဖးတးတကမႈအေျခအေနအရပရပျဖစျပး သကဆငရာအာဏာပငအဖြ႕အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာင ရြကမႈျမငတငႏငမညဟလညး ေမာလငရသည။

ျပငဆငဆအဆင - ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးတညရရာေဒသမားတြင တစကယရညသန႔ရငးေရးပညာေပးလပေဆာငခကမားက ေဒသခပးေပါငးလပေဆာငသမားႏငအတ PCA ျဖငလပေဆာငရန - စြမးေဆာငရညျမငတငေရးလပေဆာငခကမားလပေဆာငျခငးျဖင ေရ/သန႔ဆငရာေရရညတညတမညေျဖရငးနညးမားစမခ မတရနအတြက ေဒသတြငးအာဏာပငအဖြ႕မားက ေထာကပရန( နညးစနစပငးအကျဖတခကနညးလမး၊ အသပညာ၊ သေဘာထား ႏင လကနာလပေဆာငမႈ စစတမး၊ ေစးကြကအကျဖတခကမား၊ စတခရေသာေရရရေရးအစအမ၊ ..စသည) - ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကသမားက ဘကတးရးယားဆငရာေရအရညအေသြးစစေဆးမႈေလကငသငၾကားမႈမား ေပးအပရန - ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၀ငမားအတြငး နညးစနစပငးလပငနးစအဖြ႕မားျဖင သငေလာေသာလပထးလပနညးဒဇငးမားတးတကလာ ေအာင လပေဆာငရန - WinS မ၀ါဒႏင ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငသမား၏ ေလကငသငၾကားမႈမားက ျဖန႔ျဖးရန - ဖြ႔ျဖးတးတကမႈျဖစစဥတြင တးတကလာႏငေခရေသာ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ ေရရညတညတမည ေျဖရငးနညးမားအတြက ေရ႕ေျပးစမးသပစမကနးမား လပေဆာငရန - ကခငႏငရမးေျမာကရ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕တြင ေရ/သန႔လပငနးလပေဆာငသမားႏငပးေပါငးေဆာငရြကေရးႏင အဖြ႕အတြငး၊ ဌာနခြမားအတြငး ပးေပါငးေဆာငေရြကေရးတ႔အားေကာငးလာေအာငလပေဆာငရန - လသားခငးစာနာမႈႏင ဖြ႕ျဖးတးတကေရး ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ လပေဆာငခကမား က ခတဆကရန - ျပနလညေနရာခထားေရးအစအမမားႏင ေရ/သန႔အေထာကအပပစၥညးမားကသ႔ေသာ ေရ/သန႔လပငနးဆငရာ လအပခကမား အတြက ေဒသတြငးအာဏာပငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကရန ျပနလည၀ငေရာကေနထငျခငး ႏင/သ႔မဟတ ျပနလညေနရာခထားေသာအဆင - အေျခခတစကယေရးသန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားအပါအ၀ ကနဥးလအပေသာပစၥညးတစစ၊ ပညာေပးအေထာကအကျပပစၥညး ႏင ျပနလည၀ငေရာကေနထငသမားအတြက တစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာေပးေဟာေျပာပ႔ခမႈမားက ျဖန႔ေ၀ျခငး - ေရ/သန႔ဆငရာ ေရရညတညတေသာေျဖရငးနညးမားႏင တးတကျဖစေပၚမႈမားႏငအညျဖစေစရနအတြက ဖြ႔ျဖးတးတကေရးလပငနး လပေဆာငသမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကေရးလပထးလပနညးမား ခမတျခငး

ျပနလညေကာငးမြနလာျခငးႏင ျပနလညသဟဇာတျဖစလာေသာအဆင

87

- ႏငငအဆင ေရ/သန႔ဆငရာမ၀ါဒမား၊ စႏႈနးမား၊ စအဆငမားေဖာထတရန သာတညမမႈရေသာ ခဥးကပမႈ ခ႕တႏြမးပါးမႈအရဆးအပစက ဥးစားေပးေရြးခယ သတမတရနျဖစသည။ လအပခကမားအျပငးအထန လအပ ေနသည အပစမားကဥးတညၿပး လပေဖာကငဖကတငးက ေဖာထတသတမတထားရန လအပသည။ သးျခား အႏရာယျဖစလြယႏငေသာအပစမား သ႔မဟတ သးျခားပထ၀အေနအထားရသည ေနရာေဒသမားက ေရ/သန႔ လပငနးမား ၀ငေရာကေဆာငရြကႏငရနႏင အကးရလဒမား အမားဆး အသးခႏငေစရန ေရြးခယသတမတရမည ျဖစသည။

ဥးစားေပးအဆငမား သတမတျခငး ေရ _ အလမးေ၀းသည ဒကၡသညစခနးမားအတြက လကခႏငဖြယရသည ေျဖရငးနညးမားက ေဖာထတ သတမတ ေပးျခငး၊ _ ဒကၡသညစခနးမားရ ေရ/သန႔ဆငရာပပးပစၥညးမားက ႏငငတကာ စႏႈနးသတမတခကမားႏငအည အလင အျမန အဆငတးျမႇငေပးျခငး၊ စႏႈနးသတမတခကမားဆရာတြင အရညအေသြးမားက ဆလျခငးျဖစၿပး အေရးေပၚအေျခအေနမားတြင ၀နေဆာငမႈေပးျခငးမားအပါအ၀င ျဖစႏငဖြယရာရသည နညးပညာဆငရာ ေျဖရငးနညးမားျဖင ေဆာငရြကျခငး၊ _ လမႈေရးအဖြ႕အစညးမားႏင အနာဂတကာလ ထနးသမးျပျပငျခငးမားအတြက လြတလပစြာ ကယထကယထ ေဆာငရြကႏငေရးက ဥးတည၍ တြနးအားေပးတကတြနးျခငး၊ (Link. CCCM) _ လပငနးစအဖြ႕၏ပပးကညမႈျဖင ေရအရညအေသြးဆငရာ ေစာငၾကညထနးေကာငးသညစနစက အလငအျမန ေဖာထတသတမတျခငး၊ _ နညးပညာရပဆငရာေျဖရငးနညးမားသည ေရႏငဆကစပသညပညာရပမားႏင ပတ၀နးကငဆငရာ စးစမး ရာေဖြမႈမားမတစဆင အေရးေပၚအေျခအေနတြင ၀နေဆာငမႈလပငနးဆငရာ မဟာဗဟာမားက ေဖာထတ သတမတႏငျခငး၊

ေရဆးႏႈတစနစ - စခနးမားတြင ရာခငႏႈနးျပည လႊမးၿခႏငမႈအတြက အမသာမားေဆာကလပမႈ လအပခကမား ျပညမေစရနဆကလကေဆာငရြကျခငး၊ - မစငအညစအေၾကးမား ျပနလညစြန႔ထတသညလပငနးက ပတ၀နးကငမထခကေစေရးအတြကစစဥေဆာငရြကျခငး၊ - လအပေသာေနရာမားတြင မလာအနညအႏစစြန႔ပစရနေနရာမား ေဖာေဆာငျခငး - မးရႈ႕ျပာခသညနညးလမးက လမႈအေျခအေနႏင အညစအေၾကးစြန႔ထတႏငမႈတ႔ေပၚမတညဆကစပ၍ တးခ႕ေဆာငရြကရန လအပျခငး၊

တစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာေပးျခငး - ကပနးတစကယေရသန႔ရငးေရးအသပညာေပးပ႔ခမႈမားေနရာတြင လထပးေပါငးပါ၀ငေသာပ႔ခခကမားကသ႔ေသာ ပ၍စႏႈနးႏငကကညသညပ႔ခခကမားကအစားထးရနႏင တစခနတညးတြင ဆကစပအေျခအေနမားအရ အေကာင အထညေဖာေဆာငရြကမႈမားလကေလာညေထြရေစရန

88

- အစးရထနးခပမႈျပငပရနယမားတြင အသပညာ၊ဗဟသတႏငလကနာလပေဆာငမႈ စစတမးမားမ ေတြ႕ရခကမားေပၚအေျခခ၍ ျပနလညျဖညဆညးေပးျခငးႏငအတ တညေနရာအားလးတြင စနစကေသာ တစကယေရသန႔ရငးေရး ပညာေပးမႈမားျဖင ခဥးကပရန

- အသပညာေပးျမငတငျခငးႏင စႏႈနးကကညေသာကရယာမားအသးျပရန ( ကခငျပညနယ၏ဖြ႔ျဖးမႈရျပးေနရာမား ႏင ေရာကရႏငေသာေနရာမားတြင ပညာေပးအေထာကအကျပပစၥညးမားျဖန႔ေ၀ျခငး)

- သကဆငရာ တစကယေရးသန႔ရငးေရးအသပညာေပးပ႔ခမႈမားမတဆင ရာသအလက၀မးေရာဂါကးစကပ႕ပြားမႈ ေလာချခငးက ပပးရန

လမႈအဖြ႕အစညးအတြငးစညးရးလႈ ႔ေဆာျခငး - ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးတစခစတငး၏ ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးကနကစရတက ပမေကာငးမြနစြာမတတမးတငရန

- ေရ/သန႔ပပးပစၥညးမား၏ O&M ကနကစရတမားက ေထာကပရနအတြက သကဆငရာပါ၀ငေဆာငရြကသမားႏင ျဖစႏငေခရေသာ ဘ႑ာေရးအစအမမား ခမတရန

- ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးအားလးရ ေစတနာ၀နထမးမား၏ပါ၀ငမႈျဖင လမႈစညးရးလႈ႕ေဆာမႈလပေဆာငရန

- ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးတညရရာေနရာမားရ အေျခခအေဆာကအဥမားက ထနးသမးႏငရန ေဂဟာ/ CCCM တ႔ႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက အားျဖညေထာကကရန

- ရညမနလဥးေရအတြက အကးသကေရာကမႈျပနရခကနညးလမးမားႏင ပြငလငးျမငသာရမႈတ႔က အားျဖညလပေဆာငရန

- ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးႏင ေရ/သန႔ေကာမတမားဆသ႔ ေရ/သန႔ကယစားလယမား၏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈက အားေကာငးေအာငျမငတငရန

တစကယေရသန႔ရငးေရးအေထာကအကျပပစၥညးမား - စးပြားေရးေလလာသးသပခကေပၚတြငအေျခချပး ဥးစားေပးသတမတမႈႏငရျပးသားမဟာဗဟာမားအပါအ၀င အသကေမြးမႈက႑ႏငနးကပစြာဆကစပလကရသညျပငပတစကယေရသန႔ရငးေရးအေထာကအကျပပစၥညးမား လအပမႈ က အကျဖတရန

- ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခသမားအသငးအ၀ငးႏငကကညျပးခမတထားေသာ သြငျပငလကၡဏာမားအေပၚအေျခခသည သတမတခကထားတစကယေရသန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားျဖန႔ေ၀ျခငး ႏင သာတညမရေသာခဥးကပမႈသ႔ ေျပာငးလရန

- သငေလာသညအေျခအေနတငးတြင တကငစနစက ေဖာေဆာငရန

- အမအကငေျပာငးလမႈမားလြယကစြာျဖစေပၚေစရန တစကယေရသန႔ရငးအသပညာေပးမႈလပေဆာငရာတြင တစကယေရသန႔ရငးေရးသးပစၥညးမားျဖန႔ေ၀ျခငးကပါ လပေဆာငရန

- ေရ/သန႔အေထာကအကျပပစၥညးမားေဒသတြငးေစးကြက၏ အသပညာဗဟသတျမငတကလာေစေရး ေထာကပကညရန

89

အေရးေပၚအေျခအေနအတြကအရနသငရမႈ ကခငျပညနယသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ျဖစေလျဖစထနညးပါးေသာ ေဒသတစချဖစသည။ မးသညးထနစြာ ရြာေလရေသာလညး ေတာငကမးပါးၿပျခငးႏင အေျခခအေဆာကအအ အနညးအကဥးမသာ ပကဆးဆးရႈးမႈမား ျဖစေပၚေလရသည။ ၂၀၁၄-ခႏစအတြငးက ျဖစပြားခေသာအျဖစအပက၏ ျဖစရပအေၾကာငးအရာမားသည ယခအခနအထ တညၿငမမႈ မရေသးေၾကာငး သတေပးလကရၿပး လကနကကငပဋပကၡႏငအတ လေပါငးမားစြာ ရတတရက ထြကေျပးတမး ေရာငေနရေၾကာငး မးေမာငးထးျပလကရသည။ ဤအျဖစအပကသည ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕အား အေရးေပၚ အေျခအေနမားအတြက ခကျခငးတန႔ျပနႏငသည စြမးေဆာငရညမားက အၿမထနးသမးထားရန သတေပးႏးေဆာ လကရသည။ ဤလအပခကမားသည အမားအားျဖင သာမနျဖစစဥတငးအတြက လဥးေရ ၅၀၀၀-ထက ေလာ နညးၿပး လပငနးေဆာငရြကေနစဥအတြငး ျပျပငေျပာငးလလြယသည ကးေၾကာငးဆကစပေသာ လအပခကမားက ျဖစရပတစခခငးစတြင အသးခႏငရနျဖစသည။ ေဒသခ အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညးမားသည တန႔ျပန မႈ လပငနးစဥတြင ေရ႕ ဆးမပါ၀ငေဆာငရြကလကရၿပး ပဋပကၡျဖစပြားေနသည ေဒသမားသ႔လညး ေကာငးမြနစြာ သြားေရာကေဆာငရြကႏငခၾကသည။ သ႔ေသာ လေလာကသည တန႔ျပနမႈဆငရာလပငနးမားအတြက ပပးကညရန စြမးေဆာငရညႏငရနပေငြမာ အားနညးလကပင ရေနေသးသည။ လပငနးစအဖြ႕မတစဆင ႏငငတကာအစးရ မဟတေသာအဖ႕ြ အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးျဖင ခကျခငးတန႔ျပနႏငမႈအတြက သငေလာသည ေဆာငရြကမႈနညးလမးမားက ရာေဖြေဖာထတႏငမညျဖစသည။ ကခငျပညနယတြင အစးရထနးခပမႈျပငပရ ေဒသ မားသ႔ လကလမးမသြားေရာကႏငေရးမာ အႀကးမားဆးေသာ အဟန႔အတားျဖစသည။ ေနာကဆးမနစအခနပငးမသာ တရား၀ငခြငျပခကရေလရၿပး တေတာငးလေသာအခနကာလအတြက ျပနလညလပေဆာငရနႏင ျပျပငလြယသည တန႔ျပနမႈဆငရာ လပငနးအစအစဥမားရရရနလအပသည။

OCHA ကမတညေပးသည ေရ/သန႔လပငနးဆငရာအေရးေပၚအေျခအေနတ႔ျပနရနရနပေငြတစရပက ၂၀၁၄ ခႏစတြင ကခငျပညနယေတာငပငးႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင စတငထေထာငခသည။ အေရးေပၚအေျခအေနတ႔ျပနရနရနပ ေငြ တြငေအာကပါတ႔ပါ၀ငသည။ - အးအမစြန႔ခြာထြကေျပးရမႈ၊သ႔မဟတ သဘာ၀ေဘးအႏရာယအသစမားျဖစေပၚလင အငယစားေရ/သန႔လပငနးဆငရာ အေရးေပၚအေျခအေနတ႔ျပနရာတြင ေထာကပရန - စမကနးမအကးခစားခြငရသအေရအတြကစစေပါငးမာ လ ၅၀၀၀ ျဖစသည။ အေရးေပၚအေျခအေနတစရပေပၚေပါကျပးေနာက လပေဆာငရမညမတညေသာအဆငအမးမးတြင ေအာကပါတ႔ ပါ၀ငသည။

- ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕က 'ဘ' ၄လးတငးတာမႈမတးခ႕ေဖာေဆာငထားသည အေျခခကရယာမားႏင MIRA အကျဖတခကပစတ႔ကအသးျပျပး ေရ/သန႔ဆငရာအခကအလကမားစေဆာငးျပး က႑စအကျဖတမႈအလငအျမန လပေဆာငရန

- ေကာကယရရေသာအခကအလကမားႏင ပါ၀ငေဆာငရြကမႈဖြငဆခကက ေပါငးစညးျခငးႏင ေလလာသးသပျခငး

- အေရးေပၚရနပေငြၾကးၾကပသျဖစသည ေရ/သန႔ေအဂငစမ အေရးေပၚအေျခအေနအတြကလအပသညပစၥညးမားက ထတေပးျခငး

90

ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ဤ အေရးေပၚရနပေငြအသးျပပက ၂၀၁၅ ခႏစတြင စတငေဆာငရြကမညျဖစျပး အေရးေပၚအေျခအေနမားအတြကသငေလာသည ေအာကပါ တ႔အေပၚအေျခခေသာ တျပနပတစရပက ေဖာေဆာငမည ျဖစသည။

- လကတြလပေဆာငသမားထလႊေျပာငးေပးရမည အနမဆးအေရအတြကျပညမေစရနစစစထားေသာ အေရးေပၚအေထာကအပပစၥညးမား စေဆာငးျခငး

- ထကသ႔ေသာျဖစရပမားအတြငး အကျဖတခကမားႏင သတငးအခကအလကစမခန႔ခြမႈမားက ျပနလညအားျဖညလပ ေဆာငျခငး

- တရား၀ငၾကား၀ငေဆာငရြကမႈလပငနးစဥသတမတျခငး

- ေရ/သန႔လပငနးေဆာငရြကသမားက စြမးေဆာငရညျမငတငျခငး

မဟာဗဟာသတမတခကအရ အနမဆးတ႔ျပနမႈပမာဏအျဖစ အသစထပမေရႊ႕ေျပာငးအေျခခရသအေရအတြကက ၂၀၀၀၀ ဟသတမတထားသည။

ထအငယစားအေရးေပၚအေျခအေနမားျဖစေပၚျပးေနာကတ ႔ျပနမည လသားခငးစာနာမႈဆငရာေရ/သန႔လပငနးမားတြင ေရ/သန႔အကျဖတခက၊ ေရသန႔အေထာကအကပစၥညးျဖန႔ေ၀ျခငးႏင ေရ/သန႔ဆငရာအေဆာကအဥအသစမား တညေဆာကျခငး တစကယေရသန႔ရငးေရးပညာေပးလပေဆာငခကမား ႏင ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၀ငမားၾကား ညႏႈငး အစညးအေ၀းမား ပါ၀ငသည။လျခေရးဆငရာအေရးကစၥမား၊ ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားမာ ပထ၀၀ငအေနအထားအ ျပန႔ကတညရေနမႈ၊ သကဆငရာေနရာသ႔သြားေရာကခြငမရျခငး ႏင အျပနအလနဆကသြယေရးဆငရာအဖကဖကအခက အခမားက ေရ/သန႔ဆငရာလပငနးမား ၀ငေရာကေဆာငရြကျခငးက အငယစားအေရးေပၚအေျခအေနမားတြင ၾကေတြ႕ရနေမာလငထားေသာ အခကအခမားထက ပမ၍ရႈပေထြးေစသည။

တကတြနးခက - စမကနးႏင ကခငေရ/သန႔ဆငရာတ႔ျပနမႈအစအစဥအတြက ရနပေငြမာ ၂၀၁၄ ခႏစကထက တးျမငလာသျဖင ေနရာအလက ပ၍တညျငမေသာတ႔ျပနမႈမားျဖင ပမအရညအေသြးျပည၀ေအာငလပေဆာငရမည။ - ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕သည ေနရာေဒသအားလးရ အကးခစားခြငရသမားထ အျပညအ၀ေရာကရေရးအတြက ဆကလကေထာကပ သြားရမည။ - အထးတာ၀နထမးေဆာငမညအဖြ႕၏ လပထးလပနညးမားက ၾကားျဖတေဆာငရြကသည လပေဆာငမႈသည တကရကအသးျပႏငမည အခြငအလမးမား ကြာဟမႈက တစစတတစေဒသကာမေစရန အသးတညေသာ နညးစနစတစခပငျဖစသည။ လပငနးစအဖြ႕အေနျဖင အဆပါျဖစႏငဖြယရာမားက ဆကလကအေလးထား ရမညျဖစရာ လပငနးေဆာငရြကသညနညးစနစက လကခေဆာငရြကရသာမဟတဘ၊ လပငနးတစခလး အတြက လကခေကနပဖြယရာမရျခငးမားကလညး အလးစထညသြငးစဥးစားၾကရမညျဖစသည။ ရညမနးခက အတြက တကရကအသးျပႏငသည အခြငအလမးမားလညး ကနရေနဥးမညျဖစသည။ အထးလပငနးအဖြ႔၏ လပငနး၀ငေရာကေဆာငရြကမႈသည လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ အေထာကအပမားအတြက သသာျမငသာရသည နညးလမးသဖြယ အလးစထညသြငးအေလးထားရနမလေၾကာငး လကခသေဘာတ ထားၾကသည။ အကးဆကအေနျဖင လပငနးစအဖ႔ြသည အထးလပငနးအဖြ႔၏ လပငနး၀ငေရာက ေဆာငရြကျခငးအတြက လအပခကမားက ခြျခမးေလလာရာတြင အငတကအားတက ပပးကညျခငးက ဥးစား ေပးေဆာငရြကသြားၾကရမညျဖစသည။ လကရစမခကလပငနးမား (ဥပမာ-ပစၥညးမားျဖန႔ျဖးေပးျခငး) ႏင

91

တစထပတညးမကေရာကေစရနႏင ေရ/သန႔လပေဖာကငဖကမား၏ လပငနးအစအစဥမားကလညး အဟန႔အတားမျဖစေစရနလညး အေလးထားရမညျဖစသည။ - အခ႕ကစၥရပမားတြင အလးစခဥးကပႏငမႈအတြက လပငနးစအဖြ႕၏ ' ဘ ' ၄ လးကရယာမား၏ ေထာကပမႈျဖင ဖြ႕ျဖးေရးစမကနးမားႏင ပ၍အားေကာငေသာ အခတအဆကေဖာေဆာငရမည။ - အာဏာပငမား၏နညးစနစပငးစြမးေဆာငရညတးတကမႈလပေဆာငရမည။ - စမကနးမားအားလးတြင ပငမစြမးေဆာငရညျမငတငေပးရမည။ - CCCM ဖြ႔ျဖးမႈအတြက ပ၍အားေကာငးေသာ ေထာကပမႈမားေပးရမည။ - ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခစခနးမားတြင အသကေမြးမႈစမခကမား ပ၍အားေကာငးလာေအာငလပေဆာငရမည။

ဥးစားေပးေနရာမားသတမတျခငး

- အစးရထနးခပမႈျပငပက ဥးစားေပးေနရာတစရပအျဖစသတမတထားေသာလညး အစးရထနးခပမႈေအာကတြငရေသာလညး ေ၀းလေခါငဖားေသာေဒသျဖစသည ကခငျပညနယေျမာကပငးရ အဖြ႔နပါတ ၁၀ ကလညး ဥးစားေပးေနရာအျဖစသတမတရ စဥးစားသငသည။

-ဖားကန႔ေဒသကသ႔ေသာ ေဒသမားတြင ေရျပတေတာကမႈျပနာေပၚေပါကေလရသည။

- ယာယတအသစမားတညရရာေနရာမား - အထးအးျဖင၂၀၁၅ ႏစဆနးတြငတကပြမားထပမျဖစပြားခသည ဖားကန႔ႏင ရမးေျမာကပငးေဒသမားက ဥးစားေပးမႈအဆငျမငျမငမားမားသတ မတသငသည။

- ကခငျပညနယေတာငပငးရ ေကးရြာမားႏငရပကြကမားက ပမေကာငးမြနစြာမတတမးတငထားသငျပး ေဖာထတေတြ႕ရရေသာ လအပခကမားအရ ေရ/သန႔ဆငရာ၀ငေရာကေဆာငရြကမႈမားက အေကာငအထညေဖာရမည။

ရညမနးလဥးေရ ျပနလညသးသပျခငး ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ ရညမနးလဥးေရသည ပဋပကၡေၾကာင ထခကခစားေနရသည ရညမနးလဥးေရအတြက ျမနမာလသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ မဟာဗဟာအစအစဥ၏ ကန႔သတခကမားႏင တေျပးတညး တညရ ေနသည။ မဟာဗဟာေျမာကနညးလမးမားသည ကခငျပညနယႏငရမးျပညေျမာကပငး ႏစေနရာစလးအတြက ရညမနး ဥးတညထားသည။

အစးရထနးခပမႈေအာကရ ေနရာေဒသမားရ ဒကၡသညစခနးမားႏင အစးရထနးခပမႈ ျပငပရ ေနရာေဒသမားရ ဒကၡသညစခနးမားတြင အကးခစားခြငရသ ၉၉၀၇၀ (မတပတငထားသည ၈၉,၃၆၁-ဥး, မ ၁၂၆၈၄ ဦးမာ မသားစေနအမမားတြင ေရႊ႕ ေျပာငးေရာကရေနသမား ျဖစသည။)

လာမညႏစကာလမားတြင အမားဆးျဖစလာႏငေခရသည အကးခစားခြငရသအသစ ၂၀၀၀၀- အတြက တန႔ျပနမႈ ေပးရန သာမနအေရးေပၚအေျခအေနတြင တန႔ျပနမႈဆငရာလပငနးစဥမားက တးျမငေဆာငရြကရန စစဥလက ရသည။

92

ေဘးဒကၡခစားေနရသမားအေနျဖင သတ႔၏ မလေနထငရာအရပေဒသမားသ႔ အလးအရငးႏင ၀ငေရာကလာမႈ အေျခအေနက ႀကတငခန႔မနးရခကသည။ အမနတကယ ျဖစရပအေျခအေနမားတြင ဒကၡသညမား၏ အမားဆး ၅% ခန႔သာ ျပနလည၀ငေရာကႏငမညဟ ခန႔မနးထားသည။ ေဖာျပပါ ထညသြငးစဥးစားရမညအခကမားသည ေအာကေဖာျပပါအႏစခပဇယားက ဥးတညျဖစေပၚေစသည။

လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာ

တန႔ျပနမႈအစအစဥ ရညမနး သတမတခက

ေရ/သန႔ လပငနးဆငရာ ရညမနးလဥးေရ

ျဖစပြားမပမာဏ

စခနးမားတြငရေနသည ေရႊ႕ ေျပာငးေနရာခထားခရသမား

အစးရထနးခပမႈေအာကရစခနးမား ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသမား

၃၉,၃၉၂

အစးရထနးခပမႈျပငပရစခနးမားတြင ေရႊ႕ေျပာငးေနရာခထားျခငးခရသမား

၄၆,၉၉၄

မသားစေနအမမားတြင ေရႊ႕ ေျပာငးေရာကရေနသမား

အစးရထနးခပမႈေအာက ၃၈၆၅ အစးရထနးခပမႈျပငပ ၈၈၁၉

ေကးရြာမား ေကာငးသေကာငးသားမား ၁၀,၀၀၀ ေကးရြာမား ၁၀,၀၀၀

ပနလညေနရာခထားျခငးခရသမား ရ၃၁ အနညးအကဥးမသာျဖစေသာ

အေရးေပၚအေျခအေန ၂၀,၀၀၀

စစေပါငး ရညမနးအကးခစားရသမား ၁၁၉,၈၀၁

93

လပငနးမားအတြကခန႔မနးစရတ

ဌာနခြ လပငနးမား အေရ အတြက

ယနစ ကနက စရတ

စစေပါငး ကနက စရတ

ရညမနးခက-၁ ေရရရႏငမႈ

ေရရရရာေနရာမားအဆငတးျမငျခငး ၁၇၂ ယနစ ၃၀၀ ၅၁၄၅၀ ေရရရရာေနရာအသစမားတညေဆာကျခငး ၈၈ ယနစ ၅၀၀ ၄၃၈၇၈ ကြနယကမားတးခ႕ျခငး ၁၀၀၀ မတာ ၁၅၀ ၁၅၀၀၀၀ ေရရရရာေနရာမားျပျပငထနးသမးျခငး ၄၆၆ ျပျပငသညႏစ ၂၃၀ ၁၀၇၀၈၂ ေကာငးေရသန႕လပငနး ၆၅ ေကာငး ၁၅၀၀ ၉၇၅၀၀ အသးျပ႕အဖြ႕ တညေဆာကျခငး ႏင သငတနးေပးျခငး ၁၈၁ ေကာမတ ၆၀၀ ၁၀၈၈၈၇ ျပျပငထနးသမးေရးဆငရာပစၥညးကရယာမား ၁၈၁ ပစၥညးကရယာမား ၂၀၀ ၃၆၂၉၆ ဘမရပဆငရာသြငျပငစးစမးရာေဖြျခငး ၂၀ ယနစ ၁၀၀၀ ၂၀၀၀၀ အေရးေပၚေရသန႔စငျခငး ၅ ယနစ ၃၀၀၀၀ ၁၅၀၀၀၀ ေရစမး သပ စစေဆးျခငး ၂၂၃၄၈ လစဥ စမးသပမ႕ ၅ ၁၁၁၇၃၈ အမေထာငစအလက ေရစမး သပ စစေဆးျခငး ၆၃၀၆ ယနစ ၂၆ ၁၆၃၉၆၇ ေရခးရနေနရာ ၁၀၅၄ ယနစ ၂၅၀ ၂၆၃၅၅၇ ေရစေဆာငးသေလာငသညစနစ ၆၇၁ ယနစ ၂၀၀ ၁၃၄၁၀၁

ရညမနးခက-၂ သန႔ရငးေရး

အမသာမားေဆာကလပျခငး ၁၉၇၅ ယနစ ၄၀၀ ၇၈၉၉၅၂ အမသာသန႔စငေဆးေၾကာသည ပစၥညးမားကရယာမား ၆၀၅၂၅ မသားစ ၈ ၄၈၄၁၉၈ အညစအေကးမားျပနလညစြန႔ထတသည ပစၥညးကရယာမား ၁၇၀ လပငနးခြင ၃၅၀၀ ၅၉၅၀၀၀ မးရ႕ျပာခစက ၅၀ ယနစ-လပငနးခြင ၁၀၀၀ ၅၀၀၀၀ ေကာငးအမသာမား ၆၅ ယနစ ၃၀၀၀ ၁၉၅၀၀၀ ကနးမာေရးဌာန ၁၅ ဌာန ၃၀၀၀ ၄၅၀၀၀ အျခားလပငနးမား ၁၇၀ အလးအရငး ၁၅၀၀ ၂၅၅၀၀၀ ေရအၿမစးဆငးႏငသည ေရေျမာငးမား ၅ ကလမတာ ၁၀၀၀ ၅၀၀၀

ရညမနးခက-၃ သန႔ရငးေရး အဆင ျမငတငျခငး ရညမနးခက-၄ အမရငလမႈအဖြ႕

သန႔ရငးေရးျမငတငေရး ပစၥညးမား ၁ အကးခစားခြငရသ ၄၅၀၀၀ ၄၅၀၀၀ သန႔ရငးေရးအဆငျမငတငျခငး ၁၁၉၅၇၀ အကးခစားခြငရသ ၁၂ ၁၄၃၄၈၄၀ သန႔ရငးေရးသး ပစၥညးမား ၁၉၂၂၈ ႏစစဥ မသားစလက ၂၅ ၄၈၀၇၀၀ ျပနလည ေနရာျခ ထားေရး ပစၥညးမား ၂၀၀၀ ႏစစဥ မသားစလက ၁၀၀ ၂၀၀၀၀၀ ေကာငးေရသန႕လပငနး ၆၅ ေကာငး ၁၀၀၀ ၆၅၀၀၀ ျဖစရပလႈပရားမႈေကာမတ၏လထစညးရးလ႕ေဆာေရးလပငနး ၁၇၀ ျဖစပကမႈ ၆၀၀ ၁၀၂၀၀၀ သငၾကားမႈဆငရာအေထာကအကျပ ပစၥညးမား ၁ အလးအရငး ၅၀၀၀၀ ၅၀၀၀၀

ရညမနးခက-၅ လထစညးရး လ႕ေဆာေရး

ေရ/သန႔ေကာမတဖြ႔စညးျခငး ၂၀၀ ေကာမတ ၁၅၀ ၃၀၀၀၀ ျပျပငထနးသမးေရးဆငရာပစၥညးကရယာမား ၂၀၀ ပစၥညးကရယာမား ၁၅၀ ၃၀၀၀၀ ေကာမတမားအတြကေလကငသငတနးေပးျခငး ၆၀၀ သငတနးအခနအလက ၁၅၀ ၉၀၀၀၀ ျဖစရပလႈပရားမႈေကာမတ၏လထစညးရးလ႕ေဆာေရးလပငနး ၇၀ ျဖစပကမႈ ၁၀၀၀ ၇၀၀၀၀ သငၾကားမႈဆငရာအေထာကအကျပ ပစၥညးမား ၁ အလးအရငး ၅၀၀၀၀ ၅၀၀၀၀

အျခား

ျပနလည ေနရာျခ ထားေရး/ျပနလညေရာကရမႈ ၁၀၀၀၀ အကးခစားခြငရသ ၇၀ ၇၀၀၀၀၀၀ အေသးအဖြတန႔ျပနမႈ / သာမနတန႔ျပနမႈ ၁၄၀၀၀ အကးခစားခြငရသ ၅၀ ၇၀၀၀၀၀၀ ညႏငးေဆာငရြကျခငး ၁ အလးအရငး ၅၀၀၀၀၀ ၅၀၀၀၀၀ ေလလာသးသပျခငး ၁ အလးအရငး ၂၀၀၀၀ ၁၀၀၀၀၀ အေထာကအကျပစရတ + အေထြေထြအသးစရတ ၂၀% အခး - ၁၆၄၇၀၂၉

၂၀၁၅-ခႏစအတြက ကခငျပညနယ ေရ/သန႔လပငနးစအဖြ႕၏ မဟာဗဟာအတြက လပငနးေဆာငရြကမႈ စရတမား- ၉,၈၈၂,၁၇၆

94