စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

မတလ၊ ၂၀၁၇

ပညာအလငးပြင ျမနမာသေတသနေဖာငေဒးရငး

၂၀၁၀-၂၀၁၅ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ျပညနယလႊတေတာမား

စြမးေဆာငရည

ေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

မတလ၊ ၂၀၁၇

မာတကာ....ေကးဇးတငလႊာ ............................................................................................................................. ၆ရငးလငးခက ................................................................................................................................. ၇ခကဆစအဘဓာန .......................................................................................................................... ၈အစရငခစာအႏစခပ ...................................................................................................................... ၉ - ဥပေဒျပေရး ........................................................................................................................ ၁၀ - ထနးေကာငးမႈ ..................................................................................................................... ၁၃ - လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ႕ေရး ................................................................... ၁၆ - အဖြ႕အစညးဆငရာ မေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင တစဥးခငးစ၏ အရညအေသြးမား တညေဆာကေရး ...................................................................................... ၁၇ - လႊတေတာ႐း စမခန႔ခြမႈ အရညအေသြး .................................................................................... ၁၉ - အႀကျပခကမား .................................................................................................................. ၂၀ နဒါနး ........................................................................................................................................... ၂၃ - အဓကရညရြယခကမား ........................................................................................................ ၂၃

သေတသနနညးနာ ........................................................................................................................ ၂၅ - သေတသနေမးခြနး............................................................................................................... ၂၅ - ေလလာသးသပမႈနယပယမား ............................................................................................... ၂၅ - စြမးေဆာငရညဆငရာၫႊနကနးမား ....................................................................................... ၂၅ - ေလလာမႈအတငးအတာ ....................................................................................................... ၂၆ - အဓကေလလာမႈျပခေသာ အပစမား ...................................................................................... ၂၇ - အခကအလကေကာကယမႈနညးမား ...................................................................................... ၂၈ - အားနညးခကမား ................................................................................................................ ၂၈

အဓကေတြ႕ရခကမား ..................................................................................................................... ၂၉ဥပေဒျပေရး .................................................................................................................................. ၂၉ - ဥပေဒျပေရးရာၿပးစးမႈမား ..................................................................................................... ၂၉ - ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈႏငအတားအဆးမား ....................................................................... ၃၄ - ဖြ႕စညးပဆငရာအကန႔အသတမား ..................................................................................... ၃၄ - အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးေဆာငရည အကန႔အသတမား ........................... ၃၇ - တစဥးခငးစ၏ အျခငးအရာမား ......................................................................................... ၃၈ထနးေကာငးေရး ............................................................................................................................ ၄၃ - ထနးေကာငးေရးဆငရာ ထေရာကမႈႏင အတားအဆးမား .......................................................... ၄၃

လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ႕ေရး ............................................................................ ၅၀အဖြ႕အစညးဆငရာ မေဘာငမားအားေကာငးေရးႏင တစဥးခငးစ၏အရညအေသြးမားတညေဆာကေရး ..... ၅၃လႊတေတာ႐း စမခန႔ခြမႈ အရညအေသြး ............................................................................................. ၅၆

နဂးခပအႀကျပခကမား ................................................................................................................. ၅၉ - ဖြ႕စညးပဆငရာအကန႔အသတမားႏင အတားအဆးမား ............................................................ ၅၉ - အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရညအကန႔အသတမား .......................................... ၆၀

- လတစဥးခငးစ၏အျခငးအရာမား သ႔မဟတ ေခါငးေဆာငမႈအရညအေသြးမား ............................. ၆၁

ေနာကဆကတြ(က) ေလလာသးသပမႈျပခေသာလႊတေတာမားရ လႊတေတာကယစားလယစစေပါငး အခပဇယား .................................................................................................................... ၆၂ ေနာကဆကတြ(ခ) ၫႊနကနးျပဇယား ................................................................................................ ၆၃

ေနာကဆကတြ(ဂ) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာဥက႒မားႏင တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမား၏ ေနာကခကယေရးအခကအလကႏင လႊတေတာ-အပခပေရးဆကဆမႈအေျခအေနျပဇယား ....................................................................................................................... ၆၄

ေနာကဆကတြ (ဃ) လႊတေတာဘတဂကနမနာပစ ............................................................................ ၆၅

ေနာကဆကတြ (င) မြနျပညနယလႊတေတာဝကဘဆက ...................................................................... ၆၆

ေနာကဆကတြ (စ) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာသတငးလႊာ နမနာမား ....................................... ၆၇

6

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေကးဇးတငလႊာယခအစရငခစာအတြက မမတ႔၏ကယပငအေတြ႕အႀကမား၊ အေတြးအျမငမားကအခနေပးကာ ေျဖၾကားေပး

ခသည တငးေဒသႀကးႏငျပညနယအသးသးမ ေျဖၾကားသမားအားလးက ပညာအလငးပြငျမနမာသေတသနေဖာငေဒး ရငး(EMReF)မ ေကးဇးတငအပပါသည။ ယခေလလာမႈအတြငး တငးေဒသႀကးႏငျပညနယလႊတေတာဥက႒မား၊ တငး ေဒသႀကးႏငျပညနယအစးရအဖြ႕ဝနႀကးမားႏင အစးရဌာနမားမ သကဆငရာအရာရႀကးမား၊ လႊတေတာ႐းဝနထမးမား၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးေခါငးေဆာငမား၊ ေဒသခမဒယာမားႏင ေဒသခႏငငေရးပါတေခါငးေဆာငမားမ စတပါ၀ငစား စြာ၊ ပြငလငးစြာေျဖၾကားေပးခသညအတြက ယခေလလာမႈေအာငျမငခရျခငး ျဖစပါသည။ ထ႔အျပင သေတသန လပငနးစဥအတြက မျဖစမေနဆာငရြကရသည ကြငးဆငးေဆာငရြကမႈမားတြင လကပါကညေဆာငရြက ေပးခသည ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညးမားကလညး ေကးဇးတငအပပါသည။ ထသ႔ေသာ အဘကဘကမကည ေဆာငရြက ပးေပါငးပါဝငမႈမားရရခ၍သာ ပညာအလငးပြငျမနမာသေတသနေဖာငေဒးရငးအေနျဖင ယခေလလာမႈက ပမလြယက အဆငေျပာေခာေမြ႕စြာ ေဆာငရြကႏငချခငးလညး ျဖစပါသည။

ေလလာမႈအတြက ပစချခငး၊ အစရငခစာအတြက ျပနလညသးသပျခငးလပငနးတ႔အတြက ကြၽမးကငရာအခနး က႑မ ပပးကညေပးခၾကေသာ ပညာရငမားျဖစသည ဥးေစာျမငေမာင၊ ဆရာေကာဝငး၊ Kim Ninh၊ အားဒကသြန ေမာငး(Ardeth Thawnghmung)၊ Matthew Walton, Mael Raynaud, Bing Bonoan ႏင စစစတညးျဖတေပးသ Erin McAuliffe တ႔ကလညး ေကးဇးတငေၾကာငး ဆအပပါသည။ ေလလာသးသပမႈျပခသည သေတသအဖြ႕၀ငမား ျဖစသည ျမတသသစၥာ၊ ေဒါကတာနနးမဟြမ၊ သၪၨာထြနး၊ ေဇာမငးဥး၊ ၿငမးသရေဆြ၊ ကလာအအလြင၊ ေနေဇာၿဖး၊ သဟစးႏင ထနခနဆနတ႔ကလညး EMReF မ လႈကလစြာေကးဇးတငရပါသည။ ယခေလလာမႈအတြက ပးေပါငး ေဆာငရြကေရးဆငရာသေဘာတညမႈအားျဖင ေထာကပမႈေပးခသည The Asia Foundation ကလညး ေကးဇးတင အပပါသည။

7

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ရငးလငးခကယခအစရငခစာသည The Asia Foundation ၏ အေထာကအပျဖင ေဆာငရြကချခငးျဖစသည။ အစရငခစာ

တြငပါဝငသည သးသပမႈမား၊ ႐ႈျမငခကမားသည ပညာအလငးပြငျမနမာသေတသနေဖာငေဒးရငး(EMReF)၏ သး သပမႈမား၊ ႐ႈျမငခကမားသာျဖစ၍ The Asia Foundation က ကယစားမျပပါေၾကာငး အသေပးရငးလငးအပပါသည။ ယခအစရငခစာတြင အခကအလကအမားအယြငး တစစတစရာပါဝငခပါက အဓကေရးသားသ ေဒၚ ျမတသသစၥာ၏ တာဝနသာျဖစပါေၾကာငးလညး အသေပးအပပါသည။

8

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ခကဆစအဘဓာနAMRDP - မြနေဒသလးဆငရာဒမကေရစပါတANPA - ရခငအမးသားပါတCPP - ခငးတးတကေရးပါတDP (M) - ဒမကရကတစပါတ(ျမနမာ)INDP - အငးအမးသားဖြ ႔ၿဖးတးတကေရးပါတKNP - ကရငအမးသားပါတKPP - ကရငျပညသ႔ပါတKSDDP - ကရငျပညနယဒမကေရစႏငဖြ႕ၿဖးတးတကေရးပါတLNDP - လားဟအမးသားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးပါတMDRI-CESD - ျမနမာဖြ႕ၿဖးေရးအရငးအျမစအဖြ႕NDF - အမးသားဒမကေရစအငအားစပါတNDPD - အမးသားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဒမကရကတစပါတNLD - အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပပါတNUP - တငးရငးသားစညးလးညၫြတေရးပါတPNO - ပအဝးအမးသားအဖြ႕ခပPSDP - ဖလ-စေဝၚ ဒမကရကတစပါတRNDP - ရခငအမးသားဖြ႕ၿဖးတးတကေရးပါတSNDP - ရမးတငးရငးသားမားဒမကရကတစပါတTNP - တအာငး(ပေလာင)အမးသားပါတUNDP - ကလသမဂၢဖြ႕ၿဖးေရးအစအစဥျပညခငၿဖး - ျပညေထာငစႀကခငေရးႏငဖြ႕ၿဖးေရးပါတWDP - ဝ ဒမကရကတစပါတ88GSY - ၈၈ မးဆကေကာငးသားလငယမား(ျပညေထာငစျမနမာႏငင)ပါတ

9

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

အစရငခစာအႏစခပတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား(သ႔မဟတ) ေဒသဥပေဒျပေရးမ႑ငမားသည ျမနမာႏငငေရး အေျခခ

အေဆာကအအ၏ေထာကတငမား ျဖစပါသည။ ၎တ႔သည ျမနမာႏငငတြင ဖကဒရယစနစတစရပ ပေဖာတည ေဆာကရာတြင အထးအေရးပါသည။ ယငးသ႔ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အစးရမား၏ အဓကအစတအပငးမားအေနျဖင ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒအရပငလင အေရးပါေသာ အခနးက႑က အပႏငးထားေသာလညး ၎တ႔ခငမာအားေကာငးေရးအတြက အေလးေပးႀကးပမးမႈမား နညးပါးလက ရသည။ တစဖနတငးေဒသႀကး/ျပညနယအပခပေရးႏင လႊတေတာအဖြ႕အစညးမားသည ၂ဝ၁၅ ေရြးေကာကပြအၿပး ေနာကပငး ႏငငေရးအာဏာအခငးအကငးအသစသ႔ ကးေျပာငးဝငေရာကမႈ အေျပာငးအလ၏သကေရာကမႈကလညး ခစားရျပနသည။ အထးသျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ျပညေထာငစအစးရအား ထနးေကာငး သညဖကဒရယအဖြ႕အစညးမားအျဖစ ပျပငစြာရပတညႏငသည အေျခအေနသ႔ေရာကရရန ေဝးကြာလကရ႐မမက ေဒသအပခပေရးအဖြ႕အစညးမားက ထေရာကစြာထနးေကာငးႏငသည အေျခအေနတြငပငမရေပ။ ယငးတငးေဒသ ႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ဖကဒရယအဖြ ႔အစညးမားအျဖစ ခငမာအားေကာငးလာေစေရးတြင ဖြ႕စညးပဆငရာ အတားအဆးမားအျပင အဖြ႕အစညးဆငရာႏင လတစဥးခငး၏အရညအေသြးအားနညးမႈမားသည အကန႔အသတမား သဖြယ၊ အဆးအတားမားသဖြယ ျဖစလကရသည။ ဤသ႔ေသာ အေၾကာငးအခကမားက ဗဟခပကငမႈစနစေျဖေလာ ေရးအတြကလညး အတားအဆးသဖြယျဖစသည။

ယခအစရငခစာသည ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ ပထမအႀကမ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ စြမးေဆာငရညက သးသပၿပး ယငးသးသပမႈမရရလာေသာ ေလလာေတြ႕ရခကမားကအေျခခ၍ ယငးလႊတေတာမား ခငမာအားေကာငး လာေစေရး အေထာကအပျဖစေစရန အႀကျပခကမားေပးလျခငးျဖစသည။ ယငးအႀကျပခကမားသည မဝါဒခမတသ မား၊ ႏငငေရးတြင ပါဝငလႈပရားသမား၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ ႏငငတကာအလရငအသငးအဝငးႏင ကြၽမးကငသ ပညာရငမားအတြက ရညရြယပါသည။ အထးအားျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား အားေကာငးေစေရး အတြက ၎တ႔ကယတငပမနေလလာသးသပျခငး၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင ျပညတြငး/ႏငငတကာသေတသန အဖြ႕အစညးမားမ ေလလာအကျဖတ အႀကျပခကမားေပးႏငေရးအတြက ယခအစရငခစာသည အေျခခမျငမးျပႏင ေသာ စာတမးသဖြယျဖစပါသည။ ယခေလလာသးသပမႈအတြငး လတစဥးခငးေသာလညးေကာငး၊ အပစဖြ႕ေဆြးေႏြး ျခငးျဖငေသာလညးေကာငး ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားစြာ၊ အႀကျပခကမားစြာကယခသညအျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာ ၁၄ ခစလးရ လႊတေတာ႐းဌာနမားႏငခတဆက၍ စြမးေဆာငရညၫႊနးကနးဆငရာ အခကအလကေကာကယ မႈမားလညး ေဆာငရြကခပါသည။ အခပအားျဖင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈေပါငး ၉၇ ႀကမ ေဆာငရြကခၿပး လႊတေတာဥက႒ မား၊ ေရြးေကာကခအမတမား၊ လႊတေတာ႐းဝနထမးမား၊ တငးေဒသႀကး/ျပညနယအပခပေရးအဖြ႕ဝင ဝနႀကးမား၊ ဌာနအႀကးအကမား၊ ေဒသအေျချပအရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင သတငးမဒယာမား၊ ႏငငေရးပါတေခါငးေဆာငမား ႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးေဆြးေႏြးခပါသည။

ယခေလလာသးသပမႈသည အဓကအားျဖင ေအာကပါသေတသနေမးခြနးႏစရပအား အေျဖရာေပးခပါသည။ (၁) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ ခႏစ လႊတေတာပထမသကတမးကာလ

အတြငး မညသ႔စြမးေဆာငခၾကပါသနညး။ ယငးတ႔၏စြမးေဆာငမႈမားသည မညသ႔ကြျပားၾကပါသနညး။(၂) ယငးတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအေနျဖင ခငမာေသာ ဖကဒရယအဖြ႕အစညးမားအျဖစ

ရပတညလက ျမနမာႏငင၏ဒမကေရစႏငငေရးအေဆာကအအ တညေဆာကမႈတြင ပါဝငျဖညစြကႏင ေရးအေပၚ မညသ႔ ေသာစနေခၚမႈမား၊ အတားအဆးမား၊ အခြငအလမးမားႏင ျဖစေပၚလာႏငေသာ တးတက ျဖစထြနးမႈမားသည မညသ႔ လႊမးမးေနပါသနညး။

10

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

၁ ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ အခ႕ေသာဥပေဒမားအား ေဒသအပခပေရးဘကမ ေဒသဥပေဒျပလႊတေတာမားသ႔ လပ႐းလပစဥဥပေဒမားအျဖစ ပမန ေရးဆြတငသြငးႏငေစရန သတမတထားသည။ ယငးလပ႐းလပစဥဥပေဒမားတြင ႏစစဥရသးမနးေျခဥပေဒ၊ ထပေဆာငးဘ႑ာေငြခြေဝေပးေရးဥပေဒ၊ ေဒသႏရ ဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးဥပေဒႏင အခြနဥပေဒတ႔ပါဝငသည။

ယငးေမးခြနးႏစရပအား ေျဖၾကားရာတြင ယခသေတသနသည အဓကေလလာသးသပမႈက႑ ၆ ခ ခြျခား၍ ေလလာခပါသည။ ယငးက႑မားမာ (၁) ဥပေဒျပေရး၊ (၂) ထနးေကာငးေရး၊ (၃) လႊတေတာႏငျပညသလထ လက လမးမထေတြ႕ေရး၊ (၄) အားလးအခြငအေရးညပါဝငေရး၊ (၅) အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင တစဥးခငးစ၏အရညအေသြးမားတညေဆာကေရး၊ (၆) လႊတေတာ႐း စမခန႔ခြမႈအရညအေသြးတ႔ ျဖစပါသည။

ဥပေဒျပေရးဤက႑ႏငစပလဥး၍ ယခေလလာသးသပမႈသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပေရးရာ

ၿပးစးမႈ အေျခအေနမားသာမက ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈမား တစနညးအားျဖင ဥပေဒျပမႈ၏အရညအေသြးပငးဆငရာမားက ၎တ႔ႀကေတြ႕လကရေသာ အဆးအတားမားႏငယဥတြလက ေလလာသးသပခပါသည။

ဥပေဒျပေရးရာ ၿပးစးမႈအေျခအေနမားလပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒ၁ အေရအတြကသည ဥပေဒျပေရးရာ၏ထေရာကမႈက ၾကည႐ႈသးသပရာတြင

အေရးပါ၍ ျမငသာထငသာရေသာ ၫႊနးကနးတစရပအျဖစ႐ႈျမငသည။ လပ႐းလပစဥဥပေဒမားသည ေယဘယ အားျဖင ၂ဝဝ၈ အေျခခဥပေဒဇယား(၂)ပါ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပအာဏာအတြငး သက ေရာကေသာက႑ရပမားမ ေဒသျပညသလထ၏လအပခကမားက သငေလာသလျဖညဆညးရန ရညရြယသည မဝါဒျပေရးအတြက အဓကသကဆငသည။ ဥပမာအားျဖင လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒမားတြင ငါးလပငနး ဥပေဒ၊ ေကးရြာထငးစကခငးဥပေဒ၊ မးေလာငမႈႏင အျခားသဘာဝေဘးအႏရာယဆငရာ ကာကြယတားဆးေရးဥပေဒ၊ အမတြငးစကမႈလကမႈလပငနးဥပေဒ၊ ေရယာဥမား စနစတကသယယပ႔ေဆာငသြားလာေရးဥပေဒအစရသျဖင ပါဝင သည။ ေလလာမႈျပရာတြငပါဝငေသာ လႊတေတာမားမကယစားလယမားက ယငးလပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒ မားသည အေရးပါေသာဥပေဒျပေရးရာၿပးစးမႈ၏ အမတသေကၤတမားျဖစသညဟ သးသပသည။ ေလလာသးသပမႈ ျပခေသာ လႊတေတာမားအနက တငးေဒသႀကးလႊတေတာမားျဖစသည စစကငး၊ မႏေလးႏင ကခငျပညနယ လႊတေတာသည လပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒမား ျပ႒ာနးၿပးစးမႈတြင ထပဆးမရပတညလကရသည။ စစကငး တငးေဒသႀကးမ လပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒ စစေပါငး (၃ဝ)၊ ရာခငႏႈနးအားျဖင ၆၂.၅%၊ မႏေလးတငးေဒသ ႀကးလႊတေတာအေနျဖင စစေပါငး (၂၉) ခ ရာခငႏႈနးအားျဖင ၆၄.၄% ႏင ကခငျပညနယလႊတေတာမ စစ ေပါငး (၂၇) ခ ရာခငႏႈနးအားျဖင ၆၃ % ၿပးစးသည။ (စာမကႏာ ၃၀ ရ ဇယား ၅ က ၾကညပါ။)

ေလလာခေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားတြင ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ဇယား(၂)ပါ က႑ ၈ ရပတြင တစခအပါအဝငျဖစေသာ စးပြားေရးက႑အတြက မညသညတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမ ၂ဝ၁ဝ- ၂ဝ၁၅ အတြငး ဥပေဒျပႏငျခငးမရသညက ေတြ႕ရသည။ ဇယား(၂)တြင စးပြားေရးက႑သည အခနးက႑ ၈ ရပ အနက ဒတယေနရာတြငရပတညေသာ အဓကက႑တစခ ျဖစသည။ ၎က႑၏ က႑ခြ ၅ ခစလးတြင မညသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမ ဥပေဒျပ႒ာနးမႈမျပႏငခေပ။ အေျခခဥပေဒ ဇယား(၂)အရ ဥပေဒျပမႈအာဏာ ေပးအပရာတြင ရငးလငးျပတသားမႈမရျခငးမာ အဓကအားနညးခကျဖစသညဟ လႊတေတာကယစားလယမားႏင အရပဘကအဖြ႕အစညးေခါငးေဆာငမားမ ႐ႈျမငသးသပသည။ ဇယား(၂)အရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ ဥပေဒျပစာရငးတြင အဓကက႑မား၊ က႑ခြမားအား ထညသြငးေပးထားေသာလညး ျပညေထာငစဥပေဒမားမ ေဒသဥပေဒျပမႈအာဏာက သသာစြာကန႔သတထားေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ စးပြားေရးအခနးက႑ၿပးလင စကမႈ က႑သညလညး ဥပေဒျပစၿပးစးမႈအေရအတြက အနညးဆးအျဖစ ရပတညလကရသည။

11

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ျပငဆင/ျဖညစြကသညဥပေဒအေရအတြကသညလညး ယခငျပ႒ာနးခေသာ ဥပေဒမား၏လအပခကႏင အား နညးခကမားက လႊတေတာမား၏ တန႔ျပနႏငစြမးအားက သးသပရာတြင အေရးပါေသာ ၫႊနကနးတစရပအျဖစေတြ႕ ရရသည။ ယငးျပငဆင/ျဖညစြကသညဥပေဒမားက လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒမားအျဖစလညး ႐ႈျမငႏင သည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ တငးေဒသႀကးႏငျပညနယမားတြင အစးရသကတမးစၿပး ၂ ႏစအတြငး ျပ႒ာနးခ ၿပးေသာ ဥပေဒမားအား သကဆငရာအစးရဝနႀကးဌာနမား၊ ဌာနမားမျပနလညသးသပခၾကၿပး ျပငဆငျဖညစြက အစားထးမႈမား ျပလပခသညကေတြ႕ရေသာလညး ထေရာကေသာအတငးအတာျဖင ျပငဆငျဖညစြကႏငျခငး မရ ေသးေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ေလလာသးသပခေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားအနက ဧရာဝတ၊ ကရင၊ ရခငႏင ရမးျပညနယမားတြင ယငးလအပခက ပမႀကးမားေၾကာငးေတြ႕ရသည (စာမကႏာ ၃၂ ရ ပ ၂ က ၾကညပါ)။ ေလလာသးသပခေသာလႊတေတာမားရ ဥပေဒမၾကမးေကာမတအဖြ႕ဝငမား၏အဆအရ ယခငျပ႒ာနးခေသာ ျပည ေထာငစဥပေဒမားသည ေဒသလအပခကႏင ကကညမႈနညးပါးလကရၿပး ျပျပငအစားထးမႈမား ထေရာကစြာေဆာင ရြကရန လအပလကရေၾကာငး သရသည။

ဥပေဒျပေကာမတမား၏ အစညးအေဝးအႀကမအေရအတြကသညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ မား၏ စြမးေဆာငရညသးသပရာတြင အထးအေရးပါေသာၫႊနကနးတစရပအျဖစ ႐ႈျမငႏငသည။ ယငးသ႔ ဥပေဒျပ ေကာမတအစညးအေဝးအႀကမအေရအတြကအား ေလလာၾကည႐ႈရာတြင မြနျပညနယလႊတေတာမ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ အတြငး အစညးအေဝးအႀကမအေရအတြက ၁၃၅ ႀကမျဖင ထပဆးမဥးေဆာငေနၿပး ကရငႏငတနသၤာရလႊတေတာမား မာ အစညးအေဝးအေရအတြက ၇၄ ႀကမႏင ၇၀ ႀကမတ႔ျဖင ဒတယႏငတတယေနရာတြင အသးသးရသည။ ဥပေဒ ျပေကာမတသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအားလး၏ ပထမ ၅ ႏစတာ သကတမးအတြငး မဖြ႕မေန ဖြ႕စညးခေသာ ေရးရာေကာမတ ၃ ခအနက တစခအပါအ၀ငလညး ျဖစသည။ ေျဖဆသလႊတေတာကယစားလယမား၏အဆအရ ဥပေဒျပေကာမတမားသည အစးရဌာနမားမတငသြငးလာသည ဥပေဒမၾကမးမားအား သးသပမႈျပရ သညအျပင လအပလင ယငးဌာနမားမတငသြငးမည ဥပေဒမားအတြက မၾကမးမားကလညး ျပစေရးဆြေပးရေၾကာငး သရရသည။

ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈႏငအတားအဆးမား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာကယစားလယမားအား တစခနတညး တစၿပငနကတညးတြင လႊတေတာ ကယစားလယအခနးက႑အျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရအဖြ႕ဝနႀကးတာဝနမားကပါ ပးတြရယခြငေပးထား ေသာ ပါလမနအသြငမပျပငသည လကရဖြ႕စညးပအေနအထားသည ယငးတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အေထြေထြစြမးေဆာငရညက အကန႔အသတျဖစေစေၾကာငး ေလလာသးသပမႈျပခသည လႊတေတာမားမထတေဖာ ေျပာဆသည။ လကရဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒမ လႊတေတာကယစားလယမားအတြက အခနးက႑ႏစရပ ပးတြ ယစနစအား ျပညေထာငစအဆငလႊတေတာမားတြင ခြငျပထားျခငးမရေသာလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတ ေတာမားတြင ခြငျပထားေၾကာငးေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားရလႊတေတာအႀကးအက မားႏင ကယစားလယမားမ ျပညေထာငစအဆငလႊတေတာမားတြင ကငသးေသာ က႑သးသန႔ခြစနစကသာ ႏစသကေၾကာငး၊ အပခပေရးအဖြ႕သ႔ေရာက႐သြားေသာ ကယစားလယမား၏ လစလပေနရာတြင ၾကားျဖတေရြး ေကာကပြမား၌ ျပနလညေရြးေကာကၿပး ေနရာျဖညတငးသင ေၾကာငး အႀကျပၾကသည။ ယငးကသ႔ အခနးက႑ႏစရပ ပးတြယစနစသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အခနးက႑၊ စြမးေဆာငရညႏင လပပငခြငအာဏာတ႔ က အားေပာေမးမနသြားေစေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆ ၾကသည။

ေရြးေကာကခလႊတေတာကယစားလယနညးပါးသည - ကရင၊ မြနႏင တနသၤာရကသ႔ေသာ ေသးငယသည တငး ေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားတြင အခနးက႑ႏစရပပးတြယစနစ၏ သကေရာကမႈက သသာစြာေတြ႕ျမငႏင သည။ ကရငျပညနယ၊ မြနျပညနယ၊ တနသၤာရတငးေဒသႀကးႏင ရခငျပညနယလႊတေတာမားတြင ေရြးေကာကခ လႊတေတာအမတမား၏ ၆၄%၊ ၆၅ %၊ ၅၅% ႏင ၃၂% အသးသးသည အခနးက႑ႏစရပ ပးတြရယထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငးအေျခအေနသည လႊတေတာမား၏စြမးေဆာငရညက သသာစြာ အဟန႔အတားျဖစေစသည။

12

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

၂ ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒတြင ဇယား (၁)သည ျပညေထာငစဥပေဒျပစာရငး- ဆလသညမာ ဗဟ အစးရအားအပႏငးထားသည ကယျပန႔သညလပပင ခြငအာဏာမားက ဆလသည။ ဇယား(၂)မာ တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယဥပေဒျပစာရငးျဖစၿပး ျပညေထာငစအခြငအာဏာမကန႐ေသာ လပပငခြငမားက တငးေဒသ ႀကး /ျပညနယမားသ႔ အပႏငးထားျခငးျဖစသည။

အေၾကာငးမာ ယငးလႊတေတာမားအတြငး ဥပေဒျပေရးႏင ကယစားျပေရးအတြက ထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငေသာ ေ႐ြးေကာက တငေျမႇာကခကယစားလယစစစစမားကနရမႈ လြနစြာနညးပါးသြားေသာေၾကာင ျဖစသည။ (စာမကႏာ ၃၅ ရ ပ ၄ ၊ ဇယား ၈ က ၾကညပါ)

ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒ၏ ဇယား (၁) ႏင ဇယား (၂)၂ ပါ ေပးထားခကမားအတြငး ရငးလငးမႈမရျခငးသည ဥပေဒျပေရးႀကးပမးမႈႏင စတပါဝငစားမႈမား ေလာကေစေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ဇယား(၂)တြင ေဖာျပထား ခကမားသည နားလညရလြယက၍ ရငးလငးျပတသားရန အထးလအပေၾကာငး ေလလာမႈအတြငး တကကြစြာေဆြး ေႏြးေသာ အခ႕လႊတေတာဥက႒မားႏင လႊတေတာကယစားလယမားက အႀကျပၾကၿပး အမားစကမ ျပညေထာငစ ဥပေဒျပအခြငအာဏာအား ဇယား(၁)တြင ေဖာျပပါရၿပးလင ကနရေသာအခြငအာဏာမားအားလး တငးေဒသႀကး/ ျပညနယမားသ႔သာ ေပးအပရနသငေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာကယစားလယ မား၏အဆအရ စးပြားေရးက႑၊ ေဒသဖြ႕ၿဖးေရးက႑ႏင အခြနအေကာကက႑မားသည ဥပေဒျပအာဏာသးစြေရး တြင ႐ႈပေထြးမႈမား အမားဆးႀကေတြ႕ရသညက႑မားျဖစေၾကာငး သရသည။ ယငးသ႔ရငးလငးျပတသားမႈမရျခငး သည တငးေဒသႀကး/ျပညနယအဆင ဥပေဒျပေရးႀကးပမးမႈမားအား ဥပေဒျပေရးအဆမားအဆင သ႔မဟတ ဆငးင မၾကမးမားအျဖစတြငသာ ရပတန႔သြားေစသည။ ဤကသ႔ေသာ ဖြ႕စညးပဆငရာအတားအဆးမားသည တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာမား၏ ေဒသအတြကလအပလကရေသာ ကစၥရပမားအတြက မဝါဒျပေရးႀကးပမးမႈမားအတြက စတပါဝငစားမႈက အထးကဆငးေစေၾကာငး ေတြ႕ရသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာကယစားလယမား၏ ဥပေဒဆငရာ အသပညာႏငအရညအေသြးနညးပါးမႈ သညလညး ယငးလႊတေတာမား ထေရာကစြာစြမးေဆာငႏငေရးတြင သသာေသာ အဆးအတားသဖြယ ျဖစေစသည။ ယငးလႊတေတာကယစားလယမား၏အဆအရ ေဒသႏရအပခပေရး၏ ဝနႀကးဌာနမားႏင ဌာနမားသညလညး ဥပေဒ ျပမႈေရးရာ နားလညကြၽမးကငမႈ လြနစြာလအပေနေၾကာငးလညး သရရသည။ ေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရသညမာ ျမနစပယဥပေဒႏင ငါးလပငနးဥပေဒကသ႔ေသာ ဥပေဒရပအနညးငယအတြကသာလင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးဌာနမားႏင အစးရဌာနမားမ ဥပေဒမားမၾကမးေရးဆြေပးၿပး ကနလပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒအားလး သည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာဥပေဒျပေရးေကာမတမားမ ျပစေရးဆြေပးကာ သကဆငရာဝနႀကးဌာန မားသ႔ တစဖနျပနလညေပးအပ၍ ဥပေဒမၾကမးအျဖစ လႊတေတာသ႔ တငေစျခငးသာ ျဖစေၾကာငး သရသည။

သကဆငရာေဒသဝနႀကးဌာနမားႏင အစးရဌာနမား၏ နညးဥပေဒ၊ လပထးလပနညး ေရးဆြႏငစြမး အကန႔ အသတသည ျပ႒ာနးၿပးေသာဥပေဒမား သကဝငအေကာငအထညေဖာေရးအတြက အားနညးမႈမား ျဖစေစသည။ ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမား၏အဆအရ ျပ႒ာနးၿပးခေသာဥပေဒမား၏ ထကဝကတြငသာ သကဆငရာအစးရ ဌာနမားမ နညးဥပေဒ၊ လပထးလပနညးမားေရးဆြႏငၿပး လႊတေတာသ႔တငသြငးကာ ျပနလညသးသပမႈႏငအတညျပ မႈရယႏငေၾကာငး သရသည။ ျပ႒ာနးၿပးေသာ ဥပေဒမားအားလးအတြက နညးဥပေဒ၊ လပထးလပနညးမား မျဖစမေန ရရမညဟ မဆလေသာလညး ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမားႏင အပခပေရးပငးဆငရာတာဝနရသမားမ နညး ဥပေဒ၊ လပထးလပနညးလအပခကသည ျပ႒ာနးၿပးဥပေဒမားသကဝငေရးတြင အခရာကေၾကာငး ေျပာၾကားၾကသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား စြမးေဆာငရညထေရာကေရးတြင ၎လႊတေတာမား၏ အႀကးအက မား အထးသျဖင လႊတေတာဥက႒မား၏အခနးက႑မာ အထးအေရးပါေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အေသးစတေလလာ မႈျပခေသာ လႊတေတာ ၈ ခအနက ၄ ခတြငသာ လႊတေတာဥက႒မား၏ထကျမကေသာ ေခါငးေဆာငမႈစြမးရညေၾကာင ယငးလႊတေတာမား အတငးအတာတစခထ ေအာငျမငေစခေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ယငးလႊတေတာ ၄ ခမာ မြန၊ တနသၤာရ၊ စစကငးႏင ဧရာဝတလႊတေတာတ႔ ျဖစသည။ ဥက႒မား၏ စြမးေဆာငရညေၾကာင ယငးလႊတေတာမားတြင ထေရာကမႈမားရခေၾကာငးက လႊတေတာကယစားလယမားသာမက ေဒသအေျချပ အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင သတငးမဒယာမားကလညး အတညျပေျပာၾကားသည။ ထးျခားသညမာ ယငး လႊတေတာ ၄ ခအနက ၂ ခ၏ ဥက႒မား

13

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

မာ အရပဘကတာဝနမားမ ကးေျပာငးလာသမား ျဖစၿပး အျခား ၂ ဥးမာ တပမေတာတြင ထပပငးတာဝနယခသမား ျဖစသည။ မြနႏငစစကငးလႊတေတာမား၏ လႊတေတာဥက႒မားသည အရပဘကတာဝနယခသမားျဖစၿပး တနသၤာရ ႏင ဧရာဝတလႊတေတာမားမ ဥက႒မားသည တပမေတာတာဝနထမးေဆာငခသမားျဖစသည။

လႊတေတာဥက႒မား၏ ေဒသႏရအပခပေရးဘကႏငဆကဆေရး အထးသျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးခပမားႏင ၾသဇာအာဏာခငခနဆကဆႏငမႈအတငးအတာသညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ မား ထေရာကစြာ စြမးေဆာငႏငေရးတြင အေရးပါေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငးအခကသည ယခကသ႔ေသာ အသြင ကးေျပာငးေရးကာလတြင ပမအေရးပါသညဟ မတယႏငသည။ အေသးစတေလလာ မႈျပခေသာ လႊတေတာမားအနက မြန၊ တနသၤာရ၊ စစကငးႏင ဧရာဝတလႊတေတာမား၏ လႊတေတာဥက႒မားသည သကဆငရာ တငးေဒသႀကး/ျပည နယဝနႀကးခပမားႏင အျပနအလန ေလးစားသမႈရသည ဆကဆေရးမး တညေဆာကထားႏငေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ဆကဆေရးအတငးအတာတြင ကြာျခားမႈအနညးအကဥးရႏငေသာလညး ယငးေဒသမားတြင လႊတေတာဥက႒ႏင ဝနႀကးခပအၾကား ဆကဆေရးသည သမမတ၍ အျပနအလနေလးစားမႈ အသြငေဆာငေၾကာငး သးသပေတြ႕ရရသည။

အထးအားျဖင မြနႏငစစကငးလႊတေတာမားတြင အရပဘကေနာကခရေသာ လႊတေတာဥက႒မားမ တပမေတာ တြင ထပပငးတာဝနယခဖးသ တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမားအား ဆကဆေရးအသြငေကာငး တညေဆာက ထားၿပး ၎တ႔၏လႊတေတာမား၏အခနးက႑က အပခပေရးက႑ေအာကနမပါးမႈမရေစေရး ေကာငးစြာထနး ေကာငးႏငေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ဤသ႔ေသာ စြမးေဆာငမႈသည အျခားေဒသမား႐ လႊတေတာမား၊ အစးရဌာနမား၏ အသအမတျပမႈကရရသညသာမက ေဒသအရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ မဒယာမားႏင အတကအခႏငငေရးပါတမား သညပငလင ထတေဖာခးကးၾကသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈျပခရာတြင ေျဖၾကားခသအမားစ၏အဆအရ ေယဘယ အားျဖင တပမေတာတြငထပပငးတာဝနယ ဖးခသမားကသာလင လႊတေတာႏင အပခပေရးဆကဆမႈတြင အသာစး ရယေလရေၾကာငးႏင ယငးသ႔တာဝနယဖးခသမား ဥးေဆာငသည လႊတေတာမားသာလင အပခပေရးဘကႏင ဆကဆရာတြင လႊတေတာ၏က႑က ထနးေပးႏငသညဟ ယဆရ ေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ယငးသ႔ျဖစေလျဖစထ ရေၾကာငး အမားစကထငျမငယဆေသာလညး မြနႏငစစကငးလႊတေတာမား၏ အရပဘကေနာကခရေသာ လႊတ ေတာဥက႒မားမ တပမေတာတြင ထပပငးတာဝနယခဖးသည တစဖကဝနႀကးခပမားႏင အျပနအလနေလးစားသမႈ ရသည ဆကဆေရးက တညေဆာကထားႏငသညအေနအထားမာ ထးျခားေၾကာငး ေျဖၾကားသမားမ ထတေဖာေျပာ ဆၾကသည။

ထနးေကာငးမႈအေသးစတေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာမားမ ေျဖၾကားသအမားစသည ထနးေကာငးမႈျပေရး လပငနးရပ

အား လႊတေတာ၏အဓကကေသာ တာဝနဝတရားတစရပအျဖစ ႐ႈျမငၾကသည။ ယငးတ႔မ ထနးေကာငးမႈျပေရးသည လႊတေတာမား၏ လပငနးတာဝနမား ပမနထေရာကစြာေဆာငရြကႏငျခငး၏ ျပယဂပငျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားသည။ ထးျခားသညမာ ယငးလႊတေတာမားမ ေျဖဆသမားအားလးသည ထနးေကာငးမႈျပေရးအား အပခပေရးဘက၏ အာဏာကထနးညႇရာတြင အေရးပါဆးေသာ ေဆာငရြကခကအျဖစ႐ႈျမငေၾကာငး တညတၫြတတညးေျပာၾကသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလးတြင ထနးေကာငးမႈလပငနးစဥမား အလြနအားနညးေနေသး ေၾကာငး သးသပေတြ႕႐ရသည။ မြန၊ တနသၤာရႏင ဧရာဝတလႊတေတာမားရ ထနးေကာငးမႈျပေရးဆငရာေကာမတ အနညးငယသညသာ တကကြမႈရၿပး လပငနးပမနထမးေဆာငလကရေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ ရသညမာ လႊတေတာမားအားလးတြင ပမနအားျဖင ေကာမတ ၃ ရပရသည။ ယငးတ႔မာ ဥပေဒျပေရးေကာမတ၊ ကယစားလယစစစေရးေကာမတႏင တငးရငးသားေရးရာေကာမတတ႔ျဖစသည။ ကရင၊ ရခငႏင ရနကနလႊတေတာမားမ လြ၍ ကနလႊတေတာမား၌ အဆပါေကာမတမားအျပင အျခားေသာထနးေကာငးေရးဆငရာ လပငနးစဥမားအတြက ရညရြယသညေကာမတမား ထပမဖြ႕စညးထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ဖြ႕စညးထားရေသာ ေကာမတအေရအတြကမာမ လႊတေတာတစခႏငတစခအတြငး လြနစြာကြျပားျခားနားသည။ မြနလႊတေတာတြင ေကာမတ ၂ ခထပမဖြ႕စညးထားၿပး ရခငႏငဧရာဝတလႊတေတာမားတြင ေကာမတ ၁ဝ ခထကမနညး ထပမဖြ႕စညးထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငး

14

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေကာမတမားအနက မြနလႊတေတာရေကာမတမား၏ ထနးေကာငးေရးဆငရာ ႀကးပမးေဆာင႐ြကမႈမားသည အျခား လႊတေတာမား၏ေကာမတမားႏင ႏႈငးယဥလင အေကာငးဆးေဆာငရြကခသည ဥပမာမားျဖင ေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရမတတမးတငထားသည။

ထနးေကာငးမႈေရးရာက အဆႏငေမးခြနးမား တငသြငးျခငးအားျဖင ေဆာငရြကျခငးသည ေလလာသးသပမႈျပ ခေသာ လႊတေတာမားအေနျဖင ပမနႏငလြယလငတကေဆာငရြကႏငေသာ ထနးေကာငးမႈလပငနးစဥအျဖစ ႐ႈျမင ေၾကာငး ေျဖဆသအားလးမ ေျပာဆၾကသည။ အဆႏငေမးခြနးမားတငသြငးျခငးသည လႊတေတာကယစားလယမား အတြက နကနကယျပန႔ေသာ ဥပေဒေရးရာအသရရန မလအပျခငးေၾကာငျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ လႊတေတာ ႐းမားမရရခေသာ အခကအလကမားအရ ဧရာဝတႏငရခငလႊတေတာမားသည ၎တ႔၏ ပထမ ၅ ႏစတာသကတမး အတြငး အဆႏငေမးခြနးတငသြငးမႈအႀကမေရ ၁၈၉၇ ႀကမႏင ၁၆ဝ၃ ႀကမ အသးသးတငသြငးလက အဆႏငေမးခြနး အမားဆးတငသြငးခေသာ လႊတေတာမားျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

လႊတေတာမား၌တငသြငးခေသာ အဆႏငေမးခြနးမားက သကဆငရာအပခပေရးဌာနမားဘကမ တန႔ျပနမႈမား သညလညး ပစအမးမးရၿပး ယငးအဆႏငေမးခြနးမား၏ ထေရာကမႈအတငးအတာက မနးဆရနခကခေၾကာငး ေတြ႕ရ သည။ လႊတေတာမ တငသြငးေသာ အဆႏငေမးခြနးမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမားမ တာဝနရသဝနႀကး မား၊ ဌာနအႀကးအကမားမ တာဝနယေျဖရငးေပးရန တာဝနခသညအေပၚတြငမတည၍ ေဒသႏရအစးရမား၏ ကတ ကဝတမားအျဖစ တရားဝငမတတမးတငျခငး ခရေလရသည။ ယငးသ႔ အစးရကတကဝတအျဖစ မတတမးမဝငေသာ အဆႏငေမးခြနးမားမာမ လႊတေတာ၌သာ မတတမးထားရ ထနးသမးထားသည။

သကဆငရာအစးရမားမ လႊတေတာတြငတငသြငးသည အဆႏငေမးခြနးမားမ ျဖစေပၚလာေသာ ကတကဝတမား အေပၚ ေျဖရငးေပးမႈ၊ အေကာငအထညေဖာေပးမႈမား ၿပးေျမာကမႈအေပၚတြင တငးတာသည စႏႈနးမားမာ ေလလာခ ေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားအတြငး တညမႈမရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရၿပး ယငးမတညမႈမားေၾကာင အဆ၊ ေမးခြနးမားအားျဖင ထနးေကာငးျခငးဆငရာ၏ ထေရာကမႈအားတငးတာရာတြင အထးအားနညးခက ျဖစလကရ သည။ အခ႕လႊတေတာမားတြင တငသြငးလကေသာ အဆမာ အစးရ၏ ကတကဝတအျဖစ မတတမးတငၿပးသညႏင တစၿပငနက ယငးအဆအား သကဆငရာ ဝနႀကးဌာနႏငဌာနမားမ မညသ႔အေကာငအထညေဖာသညက စတင ေစာငၾကညမႈျပၾကသည။ ယငးသ႔ေစာငၾကညရာတြင ေစာငၾကညပနညးနာ၊ လပထးလပနညးမားႏင အေကာငအထည ေဖာမႈၿပးေျမာကသည မၿပးေျမာကသညက ေစာငၾကညသညစႏႈနးအခကမား ကြျပားလကရသည။ ယငးသ႔ ကြျပား ျခငးေၾကာင လႊတေတာမား၏ထနးေကာငးေရးလပငနးစဥ မညမထေရာကသညက ႏႈငးယဥေလလာရန ခကခသြား သည။ တငၾကားစာအေရးယေဆာငရြကေရးကစၥရပတြငလညး အလားတအခကအခမးက ေလလာသးသပခေသာ လႊတေတာမား၌ ႀကေတြ႕လကရေၾကာငး ေတြ႕ရသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမားအား ဘ႑ာေရးအရအသးေပၚတြင ထနးေကာငးမႈျပေရးတြငလညး တငး ေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားမ စနေခၚမႈတစရပသဖြယ ရငဆငရလကရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ဧရာဝတလႊတေတာမလြ၍ ေလလာခေသာ လႊတေတာမားအားလးအေနျဖင ေဒသႏရဘ႑ာေငြ အရအသးအေပၚတြင သးသပမႈျပ၍ ျပနလညေဆြးေႏြးမႈျပရန လေလာကေသာအခနရ႐ျခငးမရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ၎တ႔ ၏အဆအရ သကဆငရာတငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရတ႔မတငသြငးေသာ ဘ႑ာေငြအရအသး ဥပေဒၾကမးအား လႊတေတာတြင ေဆြးေႏြးမႈမျပမ တစရကသ႔မဟတ ႏစရကသာႀကတင၍ ၎တ႔လကဝယသ႔ ရရေလလာမႈျပရေလ ရေၾကာငး သရရသည။

ႏစစဥတငသြငးလာေသာ ရသးဘ႑ာေရးဥပေဒၾကမးေပၚတြင မညသ႔ျဖတေတာကမည၊ ျပနလညျပငဆငမည၊ ပယခမညစသညျဖင လႊတေတာမားမ အႀကျပခကေပးႏငေသာ အတငးအတာမာ သသသာသာနညးပါးေၾကာငး ေတြ႕ ရရသည။ တစနညးအားျဖင ကယစားလယတစဥးခငးစမ ယငးကသ႔ေသာ အႀကျပခကမားႏငေဆြးေႏြးခကမားေပး ရနမာ အခြငအလမးမရသေလာကနညးပါးေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈအတြငး ဧရာဝတတငးေဒသႀကး လႊတေတာတစခကသာ ရသးဘ႑ာေရးဥပေဒၾကမးေပၚတြင သးသပႏငရန အခနလေလာကစြာရသညဟ သရရသည။ ကနလႊတေတာအမားစတြငမ ယငးဥပေဒမၾကမး လႊတေတာသ႔တငျပေဆြးေႏြးသညအခါတြင လႊတေတာကယစား

15

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

လယတစဥးသ႔မဟတ ႏစဥးမ ေထာကခေဆြးေႏြး၍ အတညျပချခငးသာ ျဖစသည။ လႊတေတာကယစားလယမား၏ အႀကေပးခကအတငး ယငးဥပေဒမၾကမးအား ျပျပငျပငဆငႏငသည အေျခအေနမး မရသေလာကရားပါးေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

ေဒသႏရအစးရမား၏ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈလပငနးမား၊ ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားႏငစပလဥးေသာ အရ အသးဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈႏင သးစြမႈမားအေပၚတြင လႊတေတာမားမထနးေကာငးမႈ လေလာကစြာျပႏငေရးမာလညး သကဆငရာအစးရဌာနမား၏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈနညးပါးျခငးေၾကာင အခကအခႀကေတြ႕ရလကရသည။ ယငး ထနးေကာငးမႈဆငရာကစၥမား ေဆာငရြကရာတြင ရနကနလႊတေတာမ မညကသ႔ေဆာငရြကေနသညဆသညက လ႕ဝကကစၥသဖြယထားရထားၿပး ရမးလႊတေတာမာမ ယငးကစၥမားေဆာငရြကေရး ေရ႕မတးသာအေျခအေနတြင ႀက ေတြ႕ရလကရသည။ ေလလာခေသာ လႊတေတာမားအားလးအနက မြနလႊတေတာတစခသညသာ ယငးထနးေကာငး မႈႏငစပလဥး၍ စနေခၚမႈအနညးဆးႀကေတြ႕ရသည လႊတေတာအျဖစ ေလလာေတြ႕ရရသည။ မြနလႊတေတာ၏ ''ဥပေဒ၊ အဆ၊ ေမးခြနးအေပၚ အေကာငအထညေဖာမႈႏင ေဒသႏရစမကနး၊ အရအသးေငြစာရငးကစၥရပမား ေလလာသးသပ ေရးေကာမတ""အေနျဖင ျပညနယ၏သကဆငရာဌာနမားထမ လအပသည အရအသးစာရငးဇယားမား၊ မတတမးမား က ပမနရရသးသပႏငလကရသည။ ရမးျပညနယလႊတေတာမာမ ျပညနယအစးရ၏ ဗဟခပကငမႈအေနအထားမား ေၾကာင ယငးစာရငးဇယားႏင မတတမးမားက ဌာနမားသ႔ ခတဆကေတာငးဆေသာလညး ေအာငျမငျခငးမရေပ။

စာရငးစစခပအစရငခစာႏငစပလဥး၍ ထနးေကာငးမႈျပရာတြငလညး ကယစားလယတစဥးခငးစမ ေလလာသးသပေဆြးေႏြးမႈျပႏငရန အေျခအေန လြနစြာနညးပါးေၾကာငး ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလး တြင ေတြ႕ရရသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈအတြငး ေျဖၾကားသကယစားလယအားလး၏ အဆအရ စာရငးစစခပ အစရင ခစာသည ၎တ႔လကဝယသ႔ လႊတေတာတြငေဆြးေႏြးျခငးမျပမ တစရကအလ သ႔မဟတ ေဆြးေႏြးမႈျပမညေန႔ရက တြငသာရရေၾကာငး သရသည။ ရနကနလႊတေတာႏင မြနလႊတေတာရ တကကြေသာကယစားလယအခ႕သညသာ စာရငးစစခပအစရငခစာ တငျပေဆြးေႏြးစဥအတြငး ျပနလနေမးခြနးေမးျခငးႏင ေဆြးေႏြးမႈျပျခငးအခ႕ျပႏငခ ေၾကာငး သရရသည။ ၎တ႔ေပးေသာ အႀကဉာဏႏငေမးခြနးမားကလညး သကဆငရာအစးရမားႏင တငးေဒသႀကး/ ျပညနယစာရငးစစခပမားမ သငေတာသည ျပနလညေဆြးေႏြးေျဖရငးမႈမား ျပလပေလမရေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

လပထးလပနညးဆငရာ အတားအဆးမားႏင ထေရာကစြာ ညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈမ႐ျခငးသညလညး အဆ ေမးခြနးမားမတစဆင လႊတေတာမထနးေကာငးျခငးလပငနးစဥက ထေရာကမႈအားနညးေစသည။ အခ႕ေမးခြနးႏင အဆမားသည အစးရ၏ကတကဝတမားအျဖစ ေရာကရလာေသာလညး အေျခခဥပေဒ ဇယား(၁)ႏင ဇယား(၂)ပါ ေပး ထားခကမား ရငးလငးျပတသားမႈမရျခငးက ယငးကတကဝတမား အေကာငအထညေဖာေရးတြင ေႏာငေႏးမႈမား ျဖစေစ သည။ ယငးကစၥႏငစပလဥး၍ ေလလာေတြ႕ရရေသာ ကစၥရပအခ႕အား ယခအစရငခစာ၏ စာမကႏာ ၄၈ တြင ၾကညပါ။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အစးရအဖြ႕မားတြင ဝနႀကးတာဝနမားကပါ ပးတြရယထားေသာ လႊတေတာကယစား လယမားသည လႊတေတာအတြငး၌ ၎တ႔၏မဆႏၵနယမားက ကယစားျပေပးႏငမႈ နညးပါးလကရေၾကာငး ေတြ႕ရရ သည။ ေလလာသးသပမႈအတြငး ေျဖၾကားေပးခေသာ လႊတေတာကယစားလယမား၏အဆအရ ယငးကသ႔ေသာ မဆႏၵနယမားအတြက ကယစားျပေမးျမနးေပးေသာ အဆေမးခြနးမား နညးပါးျခငးႏင ၎မဆႏၵနယမားႏငစပလဥး သည သတငးအခကအလကရရႏငမႈလညး နညးပါးသြားေၾကာငး ေလလာသရရသည။

မဆႏၵနယမားက အကးစးပြားက ကယစားျပ၍တငသြငးေသာ အဆႏငေမးခြနးမား ထေရာကမႈ႐ေစရနမာ လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးစ၏ အရညအေသြးႏင စတပါဝငစားမႈအေျခအေနေပၚတြင မတညသည။ လႊတ ေတာ႐းမားမရရေသာ အခကအလကမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈက ေျဖၾကားေပးေသာ ကယစားလယမား၏အဆအရ ပထမလႊတေတာသကတမး ကာလတစေလာကလး ေမးခြနးႏငအဆ လးဝတငသြငးျခငးမရခသည ေရြးေကာကခ ကယစားလယမားလညး ရခေၾကာငး သရရသည။ ဥပမာအားျဖင ရမးျပညနယလႊတေတာ၏ ကယစား လယမားအနက ၄၁ ဥး၊ ကရငျပညနယလႊတေတာ၏ ကယစားလယမားအနက ၅ ဥး စသညျဖင ယငးလႊတေတာမားတြငရသည ကယ စားလယထကဝကခန႔သည လႊတေတာသကတမးတစေလာက မညသညအခါကမ အဆႏငေမးခြနးမား တငသြငးျခငး မရခေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။

16

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ ႕ေရးလႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ႕မႈဆငရာက႑အား ေလလာရာတြင လႊတေတာမားမသတမတ

ထားသည လထဆကဆေရးလပထးလပနညးစနစႏင တစဥးခငးစမ ျပညသလထႏင လကလမးမထေတြ႕ေရး ေဆာင ရြကမႈ ပစႏစမးစလးက ထညသြငးေလလာခပါသည။ ၎အျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားႏင သတငးမဒယာမား အၾကား ထေတြ႕ဆကဆေရးအေျခအေနကလညး ေဒသခသတငးမဒယာမားမ ဖြငဟေျပာဆမႈမားက ထညသြငး ေလလာျခငးအားျဖင သးသပခပါသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလးတြင ထေရာကေသာ ျပညသ႔ဆကဆေရးႏင သတငးအခက အလကေပးေရးစနစမားမရေၾကာငး ေလလာေတြ႕႐ခရပါသည။ အားတကဖြယျဖစသညမာ ယငးလႊတေတာမား အားလးမ အလကထေရာနစသးျပညသ႔ဆကဆေရးႏင သတငးအခကအလကေပးေရးနညးလမးမားက အသးျပရန ပမစတပါဝငစားလာေၾကာငး ေတြ႕ရရျခငးျဖစသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအနက မြနလႊတေတာ တစခတြငသာ လႊတေတာေရးရာသတငးအခကအလကေပးေသာ ကယပငဝကဘဆကတညေထာငၿပးျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရခရၿပး အျခားလႊတေတာမား၏ဥက႒မားမလညး ယငးသ႔လႊတေတာဝကဘဆကမားတညေထာင၍ သတငး အခကအလကေပးရန စတပါဝငစားေၾကာငး သသသာသာ ေျပာဆခၾကပါသည။

ေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလးတြင လႊတေတာသတငးလႊာမား ထတေဝျဖန႔ျဖးလကရသညက ေတြ႕ရခရပါသည။ သ႔ေသာ ရမးႏငရနကနလႊတေတာမားတြင သတငးလႊာျဖန႔ေဝမႈသည ယငးတ႔၏လႊတေတာကယ စားလယမားႏင အစးရဝနႀကးဌာနမားထသ႔သာျဖန႔ေဝေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရပါသည။ မြန၊ တနသၤာရႏင ဧရာဝတ လႊတေတာမားထမသတငးလႊာမား အခါအားေလာစြာရရေၾကာငး ယငးေဒသမားရ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညး မားမ ထတေဖာေျပာဆခၾကပါသည။ မြနလႊတေတာ၏ လႊတေတာဥက႒ႏင ကယစားလယမား၏အဆအရ ၎တ႔ လႊတေတာမထတေဝေသာ သတငးလႊာက ဒတယအႀကမလႊတေတာသကတမးကာလတြင ရပကြက၊ ေကးရြာအပခပ ေရးမးမားထသ႔ အေရာကတးခ႕ျဖန႔ေဝသြားႏငရန စစဥလကရေၾကာငး သရခရပါသည။

ေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာမားမာ ၎လႊတေတာမားမအတညျပခေသာ ဥပေဒမားအား ျပညသလထသရ ေရး ပႏပထတေဝလေသာ ဆႏၵရေၾကာငးသရခရၿပး ယငးသ႔ပႏပထတေဝေရးတြင လေလာကေသာဘ႑ာေငြ ရရႏငမႈ အခကအခရေၾကာငး သရခရပါသည။ ျပနၾကားေရးဝနႀကးဌာနမ လႊငတငထားေသာဝကဘဆကမ ျပညေထာငစျမနမာ ႏငငေတာျပနတမးမားက ပမနထတျပနေလရၿပး ယငးဝကဘဆကသည လကရတြင အတညျပၿပးဥပေဒမား၊ တရား ဝငေၾကညာစာတမးမားႏင အခ႕သာ သေဘာတညမႈစာခပမားကရယႏငသည တစခတညးေသာ သတငးရငးျမစ ေနရာျဖစလကရသညဟ ေျဖဆသကယစားလယမားမ ေျပာဆၾကသည။ ယငးတ႔မ အႀကေပးသညမာ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာျပနတမးဆငရာ အခကအလကမားအတြက သးသန႔ဝကဘဆကတစခရရနလအပၿပး ယငးဝကဘ ဆကသည သတငးအခကအလကရာေဖြမႈလြယကေအာင ေဆာငရြကေပးထားသငသညဟ ဆသည။

လႊတေတာကယစားလယမားႏင ျပညသလထအၾကား ဆကဆေရးတြင ၎တ႔ခငး တက႐ကဆကသြယထေတြ႕ ျခငးနညးလမးက အမားဆးအသးျပေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားမ လႊတေတာ ဥက႒မားႏင ကယစားလယမား၏အဆအရ ၎တ႔ကယစားျပရာ မဆႏၵနယျပညသလထမားထသ႔ တက႐ကကြငး ဆငးေတြ႕ဆမႈျပျခငးသည ျပညသလထထမ အႀကဉာဏႏင သတငးအခကအလကမားရယရန အေကာငးဆးေသာ နညးလမးျဖစသညဟ သရရသည။ ၎တ႔မအထးအႀကျပသညမာ ျပညသလထႏငထေတြ႕ဆကဆေရး၊ ၎တ႔က ကယစားျပေရး ပမထေရာကရနအတြက လႊတေတာအသးသးတြင ကယစားလယ႐းမားထားရေပးရန အေရးႀကး ေၾကာငးပင ျဖစသည။ ပမတကကြေသာ လႊတေတာကယစားလယမား၏အဆအရမ လႊတေတာဖြ႕ၿဖးေရးရနပေငြႏင ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးေရးဆြျခငးကစၥရပမားသည ၎တ႔အတြက ျပညသလထႏင အျခားႏးႏြယေသာဌာနမား၊ တာဝနရသမားႏင ထေတြ႕တငပငႏငရန တြနးအားမားျဖစသညဟ သရသည။ ေလလာသးသပမႈမေတြ႕ရရသညမာ မြန၊ တနသၤာရႏင ဧရာဝတလႊတေတာမားသည အျခားလႊတေတာမားႏငႏႈငးစာလင ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညး မား၊ တကသလေကာငးသားမားႏင ျပညသလထ လာေရာကေလလာမႈအတြက ပမလမးဖြငေပးေၾကာငး ေလလာ ေတြ႕ရရသည။

17

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမားႏင ေဒသခသတငးမဒယာမားဆကဆေရးမာ ၂ဝ၁၄ ခ ႏစလယႏင ေႏာငး ပငးကာလမားတြင သသာေသာ တးတကေျပာငးလမႈမားရခေၾကာငး၊ ေျပာငးလမႈအေျခအေနမာ လႊတေတာတစခႏငတစခကြာျခားေသာလညး အျပသေဘာေဆာငသညဘကသ႔ ေျပာငးလေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ မြနႏင တနသၤာရေဒသမားရ သတငးမဒယာမား၏အဆအရ ယငးေဒသလႊတေတာမားသည ၎တ႔အား ပမေႏြးေထြးစြာ ဆကဆလာေၾကာငး၊ လႊတေတာပမနအစညးအေဝးမားသ႔ ဖတၾကားမႈမားရလာေၾကာငး သရသည။ ရနကနတငးေဒသ ႀကးလႊတေတာတစခတြငသာ သတငးမဒယာမားအေပၚ တငးၾကပေသာဆကဆေရးထားရမႈပစ မေျပာငးလေၾကာငး ေလလာသရရသည။ ေလလာမႈအတြငး သတငးမဒယာမားမ ေျဖၾကားသမား၏အဆအရ ၎တ႔သည ရနကနတငး ေဒသႀကးလႊတေတာဥက႒ႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးရန မညသညအခါမ ခြငျပခကမရရေၾကာငး၊ သတငးအခကအလက ရယရန အလြနခကခေၾကာငးသရရသည။

အဖြ ႕အစညးဆငရာမေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင

တစဥးခငးစ၏အရညအေသြးမား တညေဆာကေရးယခကသ႔ေသာ ျမနမာႏငငေရးအသြငေျပာငးမႈကာလတြင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ႏနယ

ေသးေသာ အေျခအေနတြငရၿပး ၎တ႔ခငမာအားေကာငးလာေရးအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ အရညအေသြးျမႇငတငမႈမား ေဆာငရြကရန အထးအေရးႀကးသည။ ယခေလလာသးသပမႈမ ယငးလႊတေတာမားအေန ျဖင ခငမာအားေကာငးလာေရး မညသ႔အစအစဥရသည၊ မညသညအခြငအလမးႏင စနေခၚမႈမား၊ အတားအဆးမားရ သညက ေလလာသးသပခပါသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားရ လႊတေတာဥက႒မားႏင ကယစားလယမားမ ၎တ႔လႊတေတာ မား၏ အခနးက႑ႏင စြမးေဆာငရညမားျမႇငတငရန စတအားထကသနမႈရသညက ေတြ႕ရရေသာလညး ယငး လႊတေတာမားတြင ေရရာေသခာေသာ လႊတေတာစြမးရညျမႇငတငေရး၊ ကယစားလယတစဥးခငး အရညအေသြးျမႇင တငေရးအစအစဥမားမရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ေလလာမႈအတြငး ေျဖဆသမားမ လႊတေတာ၏လပငနးစဥ မား ပမထေရာကေရးအေပၚ လႊမးမးလကရသညအျခငးအရာမားအား သးသပေျပာဆမႈျပခၾကပါသည။ လႊတေတာ မားသည ေဒသႏရအစးရအာဏာပငမားႏင ႏႈငးယဥလင အခနးက႑ႏင အဆငအတနးနမပါးသညဟ လအမားစမ ထငျမငယဆလကရျခငး၊ လႊတေတာ ကယစားလယမားမ အခနးက႑ႏစခတစၿပငနကတညး တာဝနယ၍ ေဒသႏရ အစးရမားဘကတြင ဝနႀကးတာဝနမားထမးေဆာငလကရျခငးႏင လႊတေတာကယစားလယ တစဥးခငးစ၏အရည အခငးမားမျပညမျခငး စသညအခကတ႔သည လႊတေတာအားေကာငးေရးအတြက အကန႔အသတျဖစေစသည အေၾကာငးအခကမားျဖစသညဟ ေျဖဆသအမားစမ ထတေဖာေျပာဆခၾကသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလးတြင မမတ႔၏ေဆာငရြကခကမားႏင စြမးေဆာငရညက ျပန လညသးသပေသာ ကယတငအကျဖတစနစသ႔မဟတ ျပငပအဖြ႕အစညးတစရပရပမ အကျဖတျခငးစနစမားမရ ေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ လႊတေတာဥက႒အမားစမ ယငးသ႔ပမနအကျဖတသညစနစမားသည လႊတေတာအား ေကာငးေရးအတြက အေရးႀကးသညကစၥရပျဖစေၾကာငး အသအမတျပေျပာၾကားသည။ ၎တ႔အနက တစဥးမ ျမနမာ ႏငငလႊတေတာဆငရာအဖြ႕(Myanmar Parliamentary Union)၏ အခနးက႑မာ လႊတေတာမားအားေကာငးေရး ေဆာငရြကရာတြငလညးေကာငး၊ ထေရာကေသာ လႊတေတာစြမးေဆာငရညအကျဖတမႈစနစ ေပၚေပါကလာေရး အတြကလညးေကာငး အေရးပါေၾကာငး ေျပာဆခသည။

ေဒသႏရဥပေဒျပေရး၏ အခနးက႑သည ေဒသႏရအပခပေရး၏ေအာကတြင ရေနသညဟ၍ အမားစမ မားယြငးယၾကညလကရသညက ေလလာမႈမေတြ႕ရရသည။ ေလလာမႈအတြငး ေျဖၾကားသအမားစ၏အဆအရ ေဒသႏရအပခပေရးသည ဥပေဒျပေရးမ႑င၏အထကတြင ရပတညလကရၿပး ၾသဇာအာဏာပ၍ သကေရာကသည ဟ လႊတေတာကယစားလယအခ႕အျပင အပခပေရးပငး တာဝနရသမားႏငျပညသလထအမားစမ ယၾကညလကရ

18

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေၾကာငး သရသည။ ၎တ႔၏အဆအရ အခနးက႑ ၂ ရပ ပးတြယသညစနစသည ယငးသ႔ယၾကညမႈအမားျဖစရန တြနးအားေပးသကသ႔ ရသညဟလညး သရသည။ ဝနႀကးခပအမားစႏင ဝနႀကးအမားစသည ယငးသ႔အခနးက႑ ၂ ရပ ပးတြရယထားသညျဖစရာ ယငးတ႔၏အပခပေရးပငးအခနးက႑မ ပမၾသဇာအာဏာႀကးေၾကာငး လအမားစမ ေယဘယအားျဖင ယၾကညလာၾကသည။ အပခပေရးသည အစဥအၿမ ပ၍ၾသဇာအာဏာႀကးေသာက႑ျဖစသညဟ အစဥအလာယၾကညမႈကလညး ယငးသ႔ထငျမငယဆခကအမားမား ျဖစေပၚေစရန တြနးအားေပးသကသ႔ ရသညဟ အခ႕ကယစားလယမားမ သးသပေျပာၾကားၾကသည။

ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမား၏ လႊတေတာဥက႒မားမ ၎တ႔လကထကတြင အေကာငအထညေဖာ ၿပး ေျမာကခေသာ အေျခခအေဆာကအအႏင ႐ပဝတပငးဆငရာတးတကလာမႈမားက အေရးပါေသာ ျဖစထြနးေအာင ျမငမႈမားအျဖစ အဓက႐ႈျမငသးသပၾကသည။ ေဒသႏရအပခပေရးအဖြ႕ ႐းစကရာေနရာမ သးသန႔ျဖစေသာေနရာတြင လႊတေတာ႐းအသစတညေဆာကၿပးစးမႈ သ႔မဟတ တညေဆာကႏငျခငးသည လႊတေတာ၏အခနးက႑က သသာစြာ ျမႇငတငေပးေသာကစၥရပအျဖစ ႐ႈျမငေၾကာငး လႊတေတာဥက႒မားမ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ (က) လႊတေတာ အေဆာကအအသည ေဒသႏရအပခပေရးအေဆာကအအႏင သသသာသာ သးျခားတညရေနျခငးက အပခပေရးမ ကြျပားေသာ လႊတေတာ၏အခနးက႑ကထငရားေစျခငး၊ (ခ) တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးခပမားႏင ေဒသႏရ အပခပေရးဌာနမားထမ မလလားအပသညလႊမးမးမႈမား ေလာကေစျခငး၊ (ဂ) အစညးအေဝးေနရာ၊ လႊတေတာ႐း ဌာနမား၊ လႊတေတာေကာမတ႐းမားႏင ကယစားလယမားတညးခရန သငတငကယဝနးေသာေနရာမား ပါဝငသည လႊတေတာမားျဖစရနအေရးႀကးျခငးစသည အေၾကာငးအခကမားေၾကာင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား သည သးျခားအေဆာကအအမားျဖငရသငေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ လႊတေတာအေဆာကအအသစမားက တညေဆာကၿပးစးေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားရ လႊတေတာဥက႒မားမ အေရးပါေသာတာဝနတစ ရပအား ၎တ႔တာဝနသကတမးအတြငး ထမးရြကၿပးစးသညဟခစားရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

လႊတေတာမား၏ လာထားဘ႑ာေငြစာရငးတြင ထနးေကာငးေရးဆငရာ ကြငးဆငးစစေဆးျခငး ကစၥရပမား ေဆာငရြကရန၊ လႊတေတာသတငးအခကအလကမား ပႏပျဖန႔ျဖးရန၊ လႊတေတာဝကဘဆကတညေဆာကရနႏင ပမနအခကအလကျဖန႔ျဖးႏငရန၊ လႊတေတာအားေကာငးေရးအတြက စြမးေဆာငရညျမႇငတငမႈကစၥရပမား ေဆာင ရြကရနစသည ကစၥရပမားအတြက ထညသြငးလာထားျခငးမရသညက ေတြ႕ရသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈျပစဥအတြငး လႊတေတာဥက႒မားမ ၎တ႔လႊတေတာမားသည ဘ႑ာေငြလေလာကစြာရရေၾကာငး အေဆာတလင ေျဖဆေလ႐ၾက ေသာလညး အထကေဖာျပပါကစၥမား ေဆာငရြကရနအတြကမ လေလာကေသာဘ႑ာေငြရရရန လအပေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကျပနသည။ လႊတေတာဥက႒အမားစ၏အဆအရ ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ဘ႑ာႏစအတြငး ထပေဆာငး အသးစရတရရရန ေတာငးဆမႈျပခၾကၿပး ယငးထပေဆာငးအသးစရတမာ လႊတေတာ႐းအသစ တညေဆာကေရး အတြက ေငြလးေငြရငးသးစြရန လအပျခငးေၾကာငျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

စြမးရညျမႇငတငမႈေဆာငရြကရာတြင လႊတေတာကယစားလယမား၏ စြမးရညသာမက လႊတေတာ႐းဝနထမး မား၏စြမးရညကပါ ျမႇငတငရနလအပေၾကာငး ေျဖဆသအမားစမ ေျပာဆၾကသည။ UNDP ႏင ျပညေထာငစလႊတ ေတာမ စြမးရညျမႇငသငတနးအခ႕ႏင အလပ႐ေဆြးေႏြးပြအခ႕ စစဥေဆာငရြကခေသာလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာမားမ တကေရာကသဥးေရ အကန႔အသတျဖငသာ တကေရာကႏငေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ လႊတေတာ မားအခငးခငး အျပနအလနေလလာေရးသြားျခငးသည လႊတေတာမားအတြငး ပးေပါငးေဆာင႐ြကမႈ ပမတးပြားလာ ေစႏငေၾကာငးႏင ေရြးေကာကခကယစားလယအသစမားအတြက ေလလာသငယမႈအခြငအလမးေကာငးျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ဥပေဒေရးရာႏင မဝါဒေရးရာမားျပစေရးသားျခငး၊ ဖကဒရယစနစႏငေရးရာမားအေၾကာငး ေလလာ ျခငး၊ သတငးအခကအလကနညးပညာဆငရာေလလာျခငး စသညတ႔သည လႊတေတာကယစားလယမားအတြက စတပါဝငစားမႈအရဆးေသာ ေလလာမႈျပလသညနယပယမားျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ လႊတေတာ႐းဝနထမးမား အတြက လႊတေတာဆငရာသငတနးမား၊ အေျခခဥပေဒဆငရာသငတနးမားေပးရနလအပေၾကာငး လႊတေတာ ကယစားလယမားႏင လႊတေတာ႐းဝနထမးမားမ အႀကေပးေျပာၾကားသည။

19

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

လႊတေတာ႐း စမခန႕ ခြမႈအရညအေသြးယခသေတသနမ လႊတေတာ႐းမား၏အခနးက႑၊ လပငနးေဆာငတာမား၊ ၎တ႔၏စြမးေဆာငရညႏင

ထေရာကမႈတ႔က ပမနားလညႏငရနေလလာသးသပမႈျပခပါသည။ ယခေလလာသးသပမႈအတြငး လႊတေတာ႐းအရာရ အရာထမးမား၊ ဝနထမးမား ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားျပခၿပး သကဆငရာလႊတေတာဥက႒မား၊ ကယစားလယမားထမ လညး ယငးလႊတေတာ႐းမား၏ လပငနးပပးမႈဆငရာစြမးရည၊ ထေရာကမႈအတငးအတာႏင အားနညးခကမားႏင ပတသက၍ အႀကျပခကရယခပါသည။

လႊတေတာ႐းဌာနမားသည အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ ဖြ႕စညးပအတြငးရေသာဌာနခြမား ျဖစၾကၿပး ယငးဌာနမား၏ဝနထမးမားခန႔အပမႈက ျပညထေရးဝနႀကးဌာနမ တာဝနယေၾကာငး သရရသည။ ယငးလႊတေတာ႐း မား၏အႀကးအမးမားသည ၫႊနၾကားေရးမးအဆငရ ဝနထမးမားျဖစၿပး ယငးတ႔သည တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရ အဖြ႕အတြငးေရးမးျဖစသ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ ဒတယၫႊနၾကားေရးမးခပ အား တက႐ကတာဝနခသည။ တစၿပငနကတညးတြင ၎တ႔သည လႊတေတာဥက႒အား တာဝနခရေသာလညး ၎ တ႔၏မခငဌာနမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနဟ သတမတေျပာဆၾကသည။

ေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရရသညမာ လႊတေတာ႐းဌာနမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အဓကလပငနးေဆာငတာမားက ကယစားျပေသာဌာနခြမားျဖင ေသခာစြာဖြ႕စညးထားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အတ အကဆရပါလင ယငး႐းဌာနမားတြင အဓကဌာနခြ(၅)ႏင(၆)မားျဖင ဖြ႕စညးထားၿပး ၎ဌာနခြႏစခေအာကတြင ဌာန စတ ၄ ခစျဖင ထပမဖြ႕စညးထားသည။ ယငးဌာနစတမားမာ ဌာနစတ(၉) လႊတေတာအစညးအေဝးမားဌာန၊ ဌာနစတ (၁ဝ) ေကာမတမားဌာန၊ ဌာနစတ(၁၁) ဥပေဒေရးရာဌာန၊ ဌာနစတ(၁၂) အဆေမးခြနးမားဌာန၊ ဌာနစတ(၁၃) စမကနး ႏင ဘ႑ာဌာန၊ ဌာနစတ(၁၄) စမဘ႑ာဌာန၊ ဌာနစတ(၁၅) တငၾကားစာ၊ အသနားခစာဌာနႏင ဌာနစတ(၁၆) စာၾကညတက၊ ေမာကြနးတကႏင သေတသနဌာနမား ျဖစသည။

၂ဝ၁၄ ႏစလယပငးတြင လႊတေတာ႐းဌာနဖြ႕စညးပမား ျပနလညျပငဆငဖြ႕စညးၿပးေနာကပငးမစ၍ ယငးဌာန မား၏ လႊတေတာလပငနးဆငရာပပးမႈမား ယခငကထက ပမထေရာကလာေၾကာငး သးသပေျပာဆၾကသည။ ယငး ျပျပငေျပာငးလမႈသည အဓကေဆာငရြကခက ၂ မးျဖင ျဖစေပၚခသည။ (၁) ဌာနစတမားက ၄ ခမ ၈ ခသ႔ တးခ႕ဖြ႕စညး ချခငးႏင (၂) လႊတေတာ႐းဌာနအႀကးအကမားက ယခငလကေထာကၫႊနၾကားေရးမးသ႔မဟတ တြဖကၫႊနၾကား ေရးမးမားျဖငသာ ဥးစးေစခရာမ ၫႊနၾကားေရးမးအဆငဝနထမးမားျဖင အစားထးစမအပခပေစျခငးတ႔ျဖစသည။ ျပနလညျပငဆငဖြ႕စညးလကေသာ ဌာနစတမားမာ ဌာနစတ(၁ဝ)၊ ဌာနစတ(၁၂)၊ ဌာနစတ(၁၃)၊ ဌာနစတ(၁၄)၊ ဌာန စတ(၁၅)ႏင ဌာနစတ(၁၆)တ႔ျဖစသည။

လႊတေတာ႐းဝနထမးအေရအတြကမာ လေလာကသညဟ ေျဖဆသအမားစက မတခကေပးေျပာဆေသာလညး ယငးဝနထမးမား၏ စြမးေဆာငရညႏငပတသက၍မ အားမရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ေျဖဆသအမားစမ သးသပသညမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနအတြငး မၾကာခဏျဖစေပၚေသာ ဝနထမးအေရႊ႕အေျပာငး ကစၥရပမား သည ဝနထမးအရညအေသြးတညေဆာကမႈတြင အဓကအဟန႔အတားျဖစေစေၾကာငး သရသည။ ယငးသ႔ လႊတေတာ ႐းဝနထမးမား မၾကာခဏ အေျပာငးအလျဖစျခငးေၾကာင ယငးဝနထမးမား၏ လႊတေတာအေပၚ ထေတြ႕နားလညမႈ၊ လပထးလပနညးမားအေပၚ နားလညမႈႏင ႏငငေရးရာအသပညာေပးရာတြင အခကအချဖစေစေၾကာငး သရရသည။ ေျဖဆသ လႊတေတာကယစားလယမားမ သးသပသညမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ လပငနးေဆာငတာ မားႏင လႊတေတာ႐းလပငနးေဆာငတာမားသည သသာစြာကြာျခားေသာေၾကာင လႊတေတာ႐းပပးမႈဝနထမး သးသန႔ ရသငေၾကာငးႏင ယငးဝနထမးမားမ လေလာကေသာအခနကာလတစခအတြငး လႊတေတာဆငရာ အသပညာႏင လပငနးကြၽမးကငမႈျမႇငတငသငေၾကာငး သးသပေျပာဆၾကသည။

အခ႕လႊတေတာမားတြင အေထာကအထားမတတမးထနးသမးရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈႏင သတငးအခက အလကမေဝမႈအားနညးျခငးမား ျဖစေပၚလကရေၾကာငး တကကြေသာကယစားလယမား၊ ေဒသခ အရပဘကအဖြ႕ အစညးမား၊ သတငးမဒယာမားမ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ေျဖဆသအမားစ၏အဆအရ ၎တ႔သည လႊတေတာ႐း

20

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

မားမ ေတာငးဆထားေသာ သတငးအခကအလကမားရရရန အခနၾကာျမငစြာ ေစာငဆငးရေလရၿပး အခ႕သတငး အခကအလကမားမာ ျပနလညမေဝျခငးျပရနမသငဟ လႊတေတာ႐းမားမသတမတေသာ ကန႔သတစာတမးပါရေန ေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ယငးသ႔ ''ကန႔သတ""စာတမးမားသည ျပညသလထသ႔ မေဝရနမသငဟဆလေၾကာငး လႊတေတာ႐းမားမ သတမတထားေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ယငးသ႔ သတငးအခကအလကကန႔သတမႈသည အေျခခ ဥပေဒ အခနး(၄) အပဒ(၁၈၄)အရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာမား၏လပေဆာငခကမားႏင ေဆြးေႏြးခက မားက ျပညသသ႔ ျဖန႔ေဝႏငသညအခကႏင ဆန႔ကငေၾကာငး တကကြေသာ ကယစားလယမားမ အေထာကအထားျပ ေျပာဆၾကသည။

အႀကျပခကမားအဓကေလလာေတြ႕ရခကမားအေပၚအေျခခ၍ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ စြမးေဆာငရညႏင

ထေရာကမႈအေပၚတြင အဓကသကေရာကမႈ ၃ ရပက ေတြ႕ျမငႏငသည။ ယငးတ႔မာ- (၁) ဖြ႕စညးပဆငရာအကန႔အသတမားႏင အတားအဆးမား(၂) အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရညအကန႔အသတမား(၃) လတစဥးခငးစ၏အျခငးအရာမား သ႔မဟတ ေခါငးေဆာငမႈအရညအေသြးမားျဖစသည။

ယငးအေၾကာငးအခကတစခခငးစႏင သကဆငေသာအႀကျပခကမားက ေအာကတြငေဖာျပထားပါသည။ ယငးအႀကျပခကမားသည ဗဟခပကငမႈေလာခထားေသာ ဖကဒရယစနစတစရပသ႔ ဥးတညေစသည ခငမာအား ေကာငး၍ လႊတေတာ၏အခနးက႑ပပျပငျပငရယႏငေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ေပၚထြနးလာ ေစရန ရညရြယပါသည။ ေလလာမႈအတြငး ေျဖဆသမား၏အႀကျပခကမားကလညး ထငဟပေပၚလြငပါသည။

ဖြ ႔စညးပဆငရာအကန႔အသတမားႏင အတားအဆးမား

ဖြ႕စညးပဆငရာ အကန႔အသတႏင အတားအဆးမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ခငမာအား ေကာငးလာေစေရးအတြက အဓကအဟန႔အတားမား ျဖစသည။

လႊတေတာကယစားလယမားအေနျဖင ဥပေဒျပက႑ႏင အပခပေရးက႑တြင တစခနတညးအခနးက႑ ႏစရပပးတြတာဝနယျခငးစနစသည အဓကကေသာ ျပနာတစရပအျဖစ ႐ႈျမငႏငမည ျဖစသည။ ယငးအခကသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အခနးက႑ႏင တာဝနဝတရားအား သသာစြာအားနညးေစသည။ ယငး စနစအား ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒမ ခြငျပထားသညအေပၚ ေသခာစြာဆနးစစသငေၾကာငး အႀကျပၾက ပါသည။ မညသညအတြကေၾကာင ျပညေထာငစလႊတေတာတြင ကငသးလကရေသာ ဥပေဒျပေရး၊ အပခပေရးႏင တရားေရးမ႑င ၃ ရပတြင တာဝနယသမား တစသးတစသန႔႐သညစနစႏင ကြာျခားလကရရန သငမသငက ေသခာ စြာ ဆနးစစသငပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမားအား တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားမ ေရြးခယသညစနစသည ပမသငေလာသညစနစျဖစေၾကာငး ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားရ ကယစားလယမားႏင အရပဘက အဖြ႕အစညးမားမ အႀကျပၾကပါသည။ ယငးစနစသည ပမေကာငးမြနေသာ အာဏာကငသးသည အေျခအေနတစရပ ကဖနတးေပးၿပး အပခပေရးႏငဥပေဒျပေရးမ႑င ႏစခအၾကား ရငးလငးျပတသားေသာ ထနးေကာငးမႈစနစတစရပ က ျမငေတြ႕ေစႏငပါသည။

လကရတြင အေျခခဥပေဒခ႐း၏ အခနးက႑ႏင ရပတညခကမား ခငမာျပတသားမႈမ႐ျခငး၊ အေျခခဥပေဒမ ေဖာျပသတမတေပးထားေသာ ဥပေဒျပအာဏာဆငရာကစၥရပမားတြင တကမနကနေသာအေျဖမားက လြတလပ

21

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ခငမာေသာ အဖြ႕အစညးတစရပအေနျဖင ေပးႏငျခငးမရသညက ေတြ႕ျမငရပါသည။ ေလလာသးသပမႈအတြငး ေတြ႕ရ ခရေသာသာဓကမားအရ အေျခခဥပေဒခ႐းသည ခငမာသညအႀကဉာဏမားေပးႏငသည လြတလပသညအဖြ႕အစညး တစခအျဖစရပတညရမညအစား အႀကဉာဏေတာငးခလာသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအား သမၼတ ဆသ႔သာခဥးကပရန အႀကေပးခပါသည။ သ႔ျဖစ၍ လြတလပ၍ ခငမာအားေကာငးေသာ၊ နညးပညာပငးဆငရာ ကြၽမးကငေသာ အေျခခဥပေဒခ႐းတစရပေပၚေပါကလာရန အထးအေရးႀကးၿပျဖစေၾကာငး ယခေလလာသးသပမႈမ တငျပပါသည။

လႊတေတာမားႏငအပခပေရးဆငရာ အဖြ႕အစညးမားအတြငး ထေရာကေသာ ညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈႏင ပးေပါငး ေဆာငရြကမႈစနစမား ျဖစေပၚလာေရး အထးအေရးႀကးေၾကာငး ယခေလလာမႈမ သသာထငရားေစပါသည။ လႊတေတာ ဥက႒မား၏အဆအရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အပခပေရးဘကမႀကးမးကငးပေသာ ပမနအေထြေထြစမခန႔ခြမႈဆင ရာ အစညးအေဝးမားသည လႊတေတာႏငအပခပေရး ထေရာကစြာ ညႇႏႈငးပးေပါငးေဆာငရြကရန လေလာကေသာ ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမး မဟတေသးေၾကာငး သရသည။ ယငးအစညးအေဝးမားသည ပမနသတငးအခကအလက တငျပ ဖလယျခငးအတြကသာ အဓကျဖစေနေၾကာငး ယငးတ႔ကဆသည။ သ႔ျဖစ၍ ဌာနဆငရာအလက၊ ေျဖရငးေဆာငရြက ရမညကစၥရပအလက ေတြ႕ဆမႈျပႏငေသာ အစညးအေဝးမား သ႔မဟတ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြမားရရန လအပပါသည။

အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရညအကန႔အသတမား

အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရညလအပခကသညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာ မား အားေကာငးေစေရးတြင သသာထငရားေသာ အဟန႔အတားျဖစလကရေၾကာငး ယခေလလာသးသပမႈတြင ထငသာျမငသာျဖစစြာ ေတြ႕ျမငရပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အဖြ႕အစညးဆငရာစြမးရညျမႇငတငရနအတြက ႏငငေတာအဆင မဟာဗဟာအစအစဥတစရပက ျပညေထာငစအစးရႏင ျပညေထာငစလႊတေတာမား၊ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာမား၊ ႏငငတကာႏငျပညတြငး အရပဘကအဖြ႕အစညးမား စညစြာပါဝငေသာ ႀကးပမးမႈတစရပအားျဖင အေကာငအထညေဖာသငပါသည။ ယငးမဟာဗဟာအစအစဥအေပၚ အေျခခလက တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတ ေတာအသးသးမ ၎တ႔၏ဥးစားေပးလအပခကမားက ထေရာကစြာေျဖရငးေပးႏငသည သကဆငရာအစအစဥ အသးသး ထပမေရးဆြ၍ အေကာငအထညေဖာသငပါသည။ ယငးအစအစဥမားအတြက လအပေသာဘ႑ာေငြပပးမႈက ျပည ေထာငစအစးရမ အဓကပပးေပးသငၿပး ႏငငတကာပပးမႈမားကလညး ညႇႏႈငးတငပငလကခသငပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအခငးခငး ပမနထေတြ႕ညႇႏႈငးႏငေသာ၊ အျပနအလနေလလာသငယ ႏငေသာ အဝနးအဝငးတစရပရရန အေရးႀကးေၾကာငး ေလလာသးသပမႈအတြငး ကယကယျပန႔ျပန႔ အႀကေပးခၾကပါ သည။ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား႐ ေျဖဆသမားသးသပသညမာ လႊတေတာမားအခငးခငးၾကား လပငနးစြမးေဆာငရညၿပငဆငျခငးသည လႊတေတာမားအားေကာငးေရးအတြက အေထာကအကျဖစေစေၾကာငး သရခရပါသည။ ၎အျပင လႊတေတာမားအား ခငမာအားေကာငးေရးအတြက ႏငငတကာေဆာငရြကမႈ ပစေကာငး မားအား ေလလာႏငျခငး၊ ႏငငတကာလႊတေတာမားႏင ထေတြ႕ေလလာျခငးမားလညး အထးလအပေၾကာငး အႀကျပ ခကမား ရရခပါသည။

ေလလာသးသပခေသာလႊတေတာမားရ အႀကးအကမားႏင ကယစားလယမား၊ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညး မားမ လႊတေတာ၏စြမးေဆာငရည၊ လပေဆာငခကမားႏငပတသက၍ ပမနေလလာဆနးစစမႈျပျခငးသည ယငး လႊတေတာမား ခငမာအားေကာငးလာေစေရးအတြက အေရးပါသညျဖစ၍ စတငေဆာငရြကသငေနၿပျဖစေၾကာငး အႀကျပၾကပါသည။ အခ႕အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ လႊတေတာကယစားလယမားႏင ေဒသခႏငငေရးပါတေခါငး ေဆာင မားမ အတပါဝငသးသပပစအား အႀကျပေျပာဆၾကသည။ အခ႕ကမ ထေရာကေသာ အကျဖတသးသပသည စနစတစရပထားရ၍ အခါအားေလာစြာ ကြၽမးကငသပညာရငမားမ သးသပေပးျခငးမာ ပမသငေလာေၾကာငး အႀက ေပးၾကသည။ ယငးအႀကေပးခကမားအေပၚအေျခခ၍ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား စြမးေဆာငရည၊

22

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

တးတကျဖစထြနးမႈႏင သငခနးစာမားက ပမနေလလာသးသပ၍ ႏးႏြယသအားလးထသ႔ တငျပမေဝႏငေသာ ထေရာကသည အဖြ႕အစညးဆငရာေလလာသးသပမႈ မေဘာငတစရပ တညေဆာကသငေၾကာငး အႀကေပးအပပါ သည။ ယငးစနစအတြငး လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးစ၏ စြမးေဆာငရညအားလညး ေစာငၾကညအကျဖတ သညစနစမး ထညသြငးထားသငပါသည။

လႊတေတာ႐းဝနထမးမားအတြက စြမးရညျမႇငတငသညအစအစဥမားကလညး စနစတကပပးသည အစအစဥ မားရရနလအပၿပး လႊတေတာ႐းမားအတြက အေထာကအကျပဝနထမးမား သးသန႔ရေစရန စစဥေဆာငရြကသငပါ သည။ ေလလာမႈအတြငးေျဖဆသမားမ လႊတေတာ႐းဝနထမးမား၏ အေရးပါေသာအခနးက႑က အသအမတျပ ေျပာဆၾကသည။ ယငးလႊတေတာ႐းဝနထမးမားသည လႊတေတာမားတြင ပမနတာဝနထမးေဆာငသမားျဖစသည အားေလာစြာ ေ႐ြးေကာကခကယစားလယအသစမားကပင လႊတေတာဆငရာ လပထးလပနညးႏင လပငနးေဆာင ရြကမႈပစမား နားလညကြၽမးကငမႈရလာေစရန လကဆငကမးမညသမား ျဖစၾကပါသည။ သ႔ျဖစ၍ လႊတေတာ႐း ဝနထမးမားအတြက လပငနးစြမးေဆာငမႈအရညအေသြးမား တးျမႇငေရးရညရြယသည သးသန႔သငတနးမား ပပးေပး ရနလအပေၾကာငး အႀကျပၾကပါသည။

လတစဥးခငးစ၏အျခငးအရာမား သ႕မဟတ ေခါငးေဆာငမႈအရညအေသြးမား

လတစဥးခငးစ၏ အျခငးအရာမားဟေခၚဆႏငေသာ တစဥးခငးစ၏ေခါငးေဆာငမႈ အရညအေသြး၊ လပငနးၿပး ေျမာကႏငမႈဆငရာစြမးရညႏင ဆကဆေရးတညေဆာကႏငမႈစြမးရည စသညတ႔သညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာမား ထေရာကစြာစြမးေဆာငႏငမႈအေပၚ သကေရာကမႈရသညက ယခေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရရပါသည။ ယငးတစဥးခငးဆငရာ စြမးေဆာငရညမားသည လႊတေတာမား၏ အခနးက႑ ပပျပငျပငေပၚထြနးလာေရး၊ လႊတ ေတာထနးေကာငးမႈအားေကာငးလာေရး တညေဆာကရာတြင အထးအေရးပါသည။

တစဥးခငးစ၏ ဥပေဒျပေရးႏငထနးေကာငးမႈဆငရာ ဥးေဆာငႀကးပမးမႈမားက အထးအေလးေပးသငၿပး ယငး ႀကးပမးမႈမားက မညသညဘကလကမႈမးေၾကာငမဆ ထခကျခငးမရေစရန ေဆာငရြကသငပါသည။ ဆလသညမာ ယငးႀကးပမးမႈမားအေနျဖင ပါတႏငငေရးအကး တစစတစခအတြကေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ တငးရငးသားအေရး ႏင အမးသားႏငငေရးအကးစးပြား ရည႐ြယခကမားေၾကာငေသာလညးေကာငး ေနာကဆတ အေလာေပးလကရသည အေျခအေနသ႔ ေရာကမသြားရနလအပပါသည။ သ႔ျဖစ၍ ယငးသ႔ကယစားလယတစဥးခငးဆငရာ ႀကးပမးဥးေဆာင မႈမား အထးသျဖင ကယစားျပမႈအေရအတြကနညးပါးေသာ ႏငငေရးပါတမားမ ကယစားလယမား၏ အားထတႀကး ပမးမႈမား အခညးႏးမျဖစေစေရးအတြက အေျခခဥပေဒအကာအကြယေပးမႈပငလင လအပေၾကာငး အႀကျပအပ ပါသည။

အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမား၏ အခနးက႑ႏင လပသာကငသာအေျခအေနမား ဖနတးေပးေရးမာ လညး အလြနအေရးႀကးပါသည။ ဤေနရာတြင လႊတေတာဥက႒မား၏အခနးက႑ လြနစြာအေရးႀကးေၾကာငး ေတြ႕ရ ပါသည။ အထးသျဖင လႊတေတာေရးရာေကာမတမားတြင အမးသမးမား ေသခာစြာထညသြငးဖြ႕စညးျခငးႏင ၎တ႔ ဥးေဆာငႀကးပမးမႈမားက အသအမတျပအားေပးျခငးမားသည လႊတေတာဥက႒မားေပၚတြင မတညလကရသည။ ယငးသ႔ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမား၏ ဥးေဆာငမႈအခနးက႑ ပျပငေစေရး အတြက တကကြေသာ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယတစဥး အႀကေပးခသညအတငး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ နညးဥပေဒမား တြင အမးသမးလႊတေတာအမတမား၏ အခနးက႑ႏငဥးေဆာငမႈက အကာအကြယေပး ျမႇငတငသညအခကမား ထညသြငးေပးသြားရန ထပမအႀကျပအပပါသည။

23

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

နဒါနး၂ဝ၁ဝ အေထြေထြေ႐ြးေကာကပြသည ျမနမာႏငင ႏငငေရးအဝနးအဝငးအတြငး အပခပမႈအာဏာခြေဝေပး

ထားေသာ ေဒသႏရအစးရမား ၂ဝ၁၁ ခႏစမ စတငသကဝငေစရန အစျပေပးခသည။ ယငးစမအပခပမႈပစသည သမငးအစဥအလာအရ ဗဟခပကငမႈစနစျဖင ျဖတသနးခေသာ ျမနမာႏငငအတြက စတငမႈအသစျဖစခသည။ တငး ေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအရ ဖကဒရယျပညေထာငစတစခ၏ အေရးပါ ေသာ ေထာကတငမားသဖြယျဖစေသာလညး ၎တ႔၏လကရစြမးေဆာငမႈမားႏင ခငမာအားေကာငးေသာ အဖြ႕ အစညးမားအျဖစ ရပတညလာႏငေရးအတြက လကရႀကေတြ႕ေနရေသာ စနေခၚမႈမားအား လြနေျမာကႏငေရးတ႔ အတြက အေလးေပးမႈမား မရသေလာကနညးပါးသညက ေတြ႕ရသည။ ျမနမာႏငင၏ဗဟခပကငမႈစနစ ေလာခေရး အစအစဥသ႔ ကးေျပာငးျဖတသနးမႈက ပမနားလညေစရနအလ႔ငာ ယငးေဒသႏရအစးရအဖြ႕မားႏင အပခပမႈပစမား အေပၚ ေလလာသးသပမႈျပ၍ မဝါဒခမတသမား၊ ႏးႏြယပတသကသအားလးႏင ႏငငတကာအသငးအဝငးသ႔ ပမန အစရငခတငျပေသာ ေလလာသးသပမႈမား လအပလကရပါသည။ လကရအေနအထားတြင The Asia Foundation ႏင MDRI-CESD တ႔မ ပးတြေလလာခေသာ ''ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားရ အပခပမႈစနစ"" စာတမး တစခတညးသညသာ ျမနမာႏငင၏တငးေဒသႀကး/ ျပညနယအဆင အပခပမႈအဖြ႕အစညးမားက ေလလာသးသပမႈ ေပးခေသာစာတမးအျဖစ ေတြ႕ျမငႏငသည။

၂ဝ၁၅ အေစာပငးမစတင၍ ပညာအလငးပြငျမနမာသေတသနေဖာငေဒးရငးသည ေရ႕ေျပးသးသပမႈအခ႕က တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ၃ ခတြင စတငေဆာငရြကခၿပး ယငးေရ႕ေျပးေလလာသးသပမႈအရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ စြမးေဆာငရညက ႏႈငးယဥေလလာသးသပမႈတစခ အထးလအပေၾကာငး သရလာခရပါသည။ သ႔ ျဖစ၍ ယခသေတသနအား တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ခငမာအားေကာငးလာေရး အေထာကအကျပ လပငနးမားအတြက ပပးမႈတစရပျဖစလာေစရန၊ ၎တ႔၏စြမးေဆာငရညက ပမနအကျဖတေသာစနစတစရပထ ေထာငရာတြင ထေရာကေသာအႀကျပခကမား ပပးမႈေပးႏငရန ပမျပညစေသာ ေလလာသးသပမႈတစချဖစလာ ေစရန ေမာမနးထားပါသည။

အဓကရညရြယခကမားတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ဗဟခပကငမႈစနစေလာခေရးႏင ဖကဒရယစနစ ပျပငလာေရး

အတြက အခရာကေသာ အဖြ႕အစညးမားျဖစသညႏငအည ၎တ႔၏ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ ခႏစအတြငး မညသ႔စြမးေဆာငမႈ ျပခၾကသည၊ ဒမကေရစအသြငကးေျပာငးမႈကာလက မညသ႔ျဖညစြက ပပးမႈေပးခသညက မဝါဒခမတသမား၊ ႏငင ေရးရာေဆာငရြကသမား၊ ျပညတြငးအရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ အလရငအဖြ႕အစညးမားႏင အျခားအျခားေသာ ႏးႏြယပတသကသမားအားလးအား အသေပးတငျပရန ရညရြယရငးျဖင ယခေလလာသးသပမႈအား ေဆာငရြကျခငး ျဖစပါသည။ ယခေလလာသးသပမႈအားျဖင ေအာကေဖာျပပါ အဓကဥးတညခက ၃ ခက အေကာငအထညေဖာႏငရန ေမာမနးပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ စြမးေဆာငရညက ထငသာျမငသာေသာၫႊနးကနးမားႏင ထင သာ ျမငသာမႈမရေသာ ၫႊနးကနးမားအေပၚ အေျခခေသာ လကေတြ႕ကြငးဆငးသးသပေသာ ေလလာမႈတစခ မရရသည အခကအလကမားအေပၚမတည၍ ယငးဖကဒရယအဖြ႕အစညးမား ပမအားေကာငးလာေစေရး အတြက မဝါဒဆငရာအႀကျပခကမား ပပးေပးႏငရန၊

ယခေလလာမႈမရရလာေသာ အခကအလကမားအား အခကအလကသမးမႈစနစတစရပႏင အခကအလက ႏႈငးယဥသးသပမႈ ဒငခြကစနစတစရပ ထေထာငထားျခငးအားျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ အသးသးရ အဖြ႕အစညးဆငရာႏငတစဥးခငးဆငရာ စြမးရညဆငရာ အခနကာလအလကသးသပမႈမား၊

24

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

က႑အလကသးသပမႈမား ပမနေဆာငရြကႏငေစရန၊ ျမနမာႏငင၏ လကရအသြငကးေျပာငးမႈကာလအတြငး ပါဝငပပးမႈျပလကရေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ လပဂၢလ

မားအေနျဖင အထကတြငေဖာျပခသည သတငးအခကအလကရငးျမစမားအား အမားျပညသသးစြႏငသည အရငးအျမစမားအျဖစ လကလမးမသးစြခြငရရေစၿပး ၎တ႔အခငးခငးအတြငး ထေတြ႕ေဆာငရြကမႈမား ပမ အားေကာငးလာျခငး၊ မဝါဒခမတမႈမားထေရာကလာျခငးႏင ႏငငေရးရာအသပညာပမတးပြားလာျခငး စသညမား ျဖစထြနးလာေစရန၊

25

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

သေတသနနညးနာ

သေတသနေမးခြနးယခ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား စြမးေဆာငရညသးသပမႈသေတသနသည ေအာကေဖာျပပါ

အဓကေမးခြနး ၂ ရပက ေျဖဆေပးႏငရန ရညရြယပါသည။

(၁) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ ခႏစအတြငး မညသ႔စြမးေဆာငခၾကပါသနညး။ ယငးတ႔၏ စြမးေဆာငမႈမားသည မညသ႔ကြျပားၾကပါသနညး။

(၂) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအေနျဖင ခငမာေသာ ဖကဒရယအဖြ႕အစညးမားအျဖစ ရပ တညလက ျမနမာႏငင၏ ဒမကေရစႏငငေရးအေဆာကအအတညေဆာကမႈတြင ပါဝငျဖညစြကႏငေရး အေပၚ မညသ႔ေသာစနေခၚမႈမား၊ အတားအဆးမား၊ အခြငအလမးမားႏင ျဖစေပၚလာႏငေသာ တးတကျဖစ ထြနးမႈမားသည မညသ႔လႊမးမးေနပါသနညး။

ေလလာသးသပမႈနယပယမားပညာအလငးပြငျမနမာသေတသနေဖာငေဒးရငး(EMReF)၏ သေတသမားအေနျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ

လႊတေတာမား စြမးေဆာငရညႏငစပလဥး၍ ေလလာသးသပမႈနယပယ(၆)ခ သတမတခပါသည။ ယငးေလလာ သးသပမႈနယပယ (၆) ခအတြငး အေရအတြကဆငရာႏင အရညအေသြးဆငရာၫႊနကနးမား ထပမသတမတခပါသည။ ဥပေဒျပေရးႏငထနးေကာငးေရးသည လႊတေတာမား၏အဓကကေသာ လပငနးရပမားျဖစသညႏငအည ယငးက႑ မားအေပၚတြင ပမအာ႐စကေလလာခပါသည။ ယငးက႑(၆)ရပမာ-

(၁) ဥပေဒျပေရး (၂) ထနးေကာငးေရး (၃) လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ႕ေရး (၄) အားလးအခြငအေရးညပါဝငေရး (၅) ဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင တစဥးခငးစ၏အရညအေသြးမား တညေဆာကေရး (၆) လႊတေတာ႐းစမခန႔ခြမႈ အရညအေသြးတ႔ျဖစပါသည။

စြမးေဆာငရညဆငရာၫႊနကနးမားေလလာသးသပမႈနယပယအသးသးတြင အေရအတြကႏငအရညအေသြးဆငရာ စြမးေဆာငရည အဓကၫႊန

ကနးမား၊ ၫႊနကနးအခြမားက သတမတထားပါသည။ ယငးၫႊနကနးမားက အေသးစတအားျဖင ေနာကဆကတြ (ခ) ရဇယားတြင ၾကည႐ႈႏငၿပး စြမးေဆာငရညအဓကၫႊနကနးမားက ေအာကတြငေဖာျပထားပါသည။

26

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာ လႊတေတာအရြယအစား ပါတကယစားျပမႈ တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယ

ကရင ေသး ပါတစရေသာအဝနးအဝငးတြင ျပညခငၿဖးပါတလႊမးမးလႊတေတာ

ျပညနယ

မြန ေသး ျပညခငၿဖးပါတ လႊမးမးလႊတေတာ၊ လႊတေတာေနရာ အနညးငယသာရရ ေသာ ပါတငယသ႔မဟတ ပါတငယမား၏ တကကြစြာ ပါဝငမႈရျခငး

ျပညနယ

ရခင အလယအလတ ပါတအေရအတြကအမား ကယစားျပ ေနရာရရထားေသာ လႊတေတာ

ျပညနယ

ရမး ႀကး ပါတစရေသာအဝနးအဝငးတြင ျပညခငၿဖးပါတလႊမးမးလႊတေတာ

ျပညနယ

ဧရာဝတ အလယအလတ ျပညခငၿဖးပါတလႊမးမးလႊတေတာ တငးေဒသႀကး

စစကငး ႀကး ျပညခငၿဖးပါတလႊမးမးလႊတေတာ တငးေဒသႀကး

တနသၤာရ ေသး ျပညခငၿဖးပါတလႊမးမးလႊတေတာ တငးေဒသႀကး

ရနကန ႀကး ျပညခငၿဖးပါတလႊမးမးလႊတေတာ၊ လႊတေတာေနရာအနညးငယသာ ရရေသာပါတငယသ႔မဟတ ပါတငယ မား၏ တကကြစြာပါဝငမႈရျခငး

တငးေဒသႀကး

ဇယား(၁) ေလလာသးသပမႈနယပယမားရ အဓကၫႊနကနးအခပဇယား

ေလလာသးသပမႈနယပယမား စြမးေဆာငရညအဓကညႊနကနးမား

ဥပေဒျပေရး ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈႏင အတားအဆးမား

ထနးေကာငးေရး ထနးေကာငးေရးဆငရာထေရာကမႈႏင အတားအဆးမား

ဘ႑ာေငြရသးေဆာငရြကခကမားအေပၚ ထနးေကာငးေရး၏ထေရာကမႈမား

လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ႕ေရး လႊတေတာႏငျပညသလထၾကားဆကသြယမႈ၊ ျပညသလထသ႔ သတငးအခကအလက ေပးျခငး၊ သတငးအခကအလကျဖန႔ေဝျခငးဆငရာ ထေရာကမႈမား

အားလးအခြငအေရးညပါဝငေရး လႊတေတာ၌ အမးသမးကယစားလယမားႏင ေနရာအနညးစသာ အႏငရရေသာပါတ မားမ ကယစားလယမားပါဝငမႈ

အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင တစဥးခငးစ၏အရညအေသြး မား တညေဆာကေရး

လႊတေတာ၊ လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးႏင လႊတေတာ႐းဝနထမးမားအတြက စြမးရညျမႇငတငမႈအစအစဥမား စနစတကခမတထားမႈ

လႊတေတာ႐း စမခန႔ခြမႈ အရညအေသြး လႊတေတာ႐းစမခန႔ခြေရးဆငရာ ထေရာကမႈႏင စြမးေဆာငရညမား

ေလလာမႈအတငးအတာေလလာသးသပမႈအေနျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ ၁၄ ခရသညအနက ၈ ခကေရြးခယ၍ အေသး

စတေလလာမႈမားျပခသည။ ၫႊနးကနးမားေပၚတြင အေျချပေသာ အေရအတြကဆငရာ အခကအလကေကာကယမႈ က တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာအားလးထမ ေကာကယခပါသည။ အေသးစတေလလာမႈျပခေသာ တငးေဒသ ႀကး/ျပညနယ ၈ ခမာ မြန၊ ကရင၊ ရမး၊ ရခင၊ တနသၤာရ၊ စစကငး၊ ဧရာဝတႏင ရနကနတ႔ျဖစပါသည။ ယငးသ႔ တငး ေဒသႀကး/ျပညနယမား ေရြးခယ ရာတြင ေဖာျပပါစညးမဥးမားအတငး ေရြးခယခပါသည။ (၁) တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အေရအတြက ၄ ခစ ညမစြာေရြးခယျခငး၊ (၂) လႊတေတာအတြငးပါဝငေသာ ကယစားလယဥးေရအခးအစားအလက အနညးအမားမေစရန ေရြးခယျခငး၊ (၃) လႊတေတာမားအတြငး ပါဝငကယစားျပေသာ ႏငငေရးပါတအနညးအမား အလကေရြးခယျခငး (ေအာကေဖာျပပါ ဇယား(၂)တြင ယငးေရြးခယမႈဆငရာ အခကအလကမားက အကဥးၾကည႐ႈ ႏငၿပး ေနာကဆကတြ(က)တြင လႊတေတာမား၏ကယစားလယအေရအတြကဇယားက ၾကည႐ႈႏငသည။) ေလလာ သးသပမႈျပရာတြင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားႏင အပခပေရး၏ဆကဆေရးပစမားက နားလညသေဘာ ေပါကမႈရေစရန ေလလာခေသာလညး အဓကအားျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားကသာ အေလးေပး ေလလာခပါသည။

ဇယား(၂) ေလလာသးသပမႈျပရန လႊတေတာမားေရြးခယျခငးဆငရာ အခကအလကဇယား

27

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာတြငး ကယစားျပ ပါတအေရအတြက

စစေပါငး ကယစားလယ အေရအတြက

ေရြးေကာကခ ကယစားလယ အေရအတြက

တပမေတာသား ကယစားလယ အေရအတြက

ကရင ၅ ၂၃ ၁၇ ၆

မြန ၃ ၃၁ ၂၃ ၈

ရခင ၄ ၄၇ ၃၅ ၁၂

ရမး ၉ ၁၄၃ ၁၀၇ ၃၆

ဧရာဝတ ၃ ၇၂ ၅၄ ၁၈

စစကငး ၃ ၁၀၁ ၇၆ ၂၅

တနသၤာရ ၂ ၂၈ ၂၁ ၇

ရနကန ၇ ၉၂ ၆၁ ၃၁

လႊတေတာအႀကးအကမား/ကယစားလယမား/ေကာမတမား (၄၄)

အရပဘကအဖြ႕အစညး

(၁၄)

မဒယာ(၉)

ႏငငေရး ပါတမား

(၁၂)

အစးရ/ဝနႀကးမား

(၉)

လႊတေတာ႐းဝနထမး

(၉)

ဇယား (၃) လႊတေတာအသးသးရ ကယစားျပပါတအေရအတြကႏင ေရြးေကာကခကယစားလယ အေရအတြက အခပဇယား

အဓကေလလာမႈျပခေသာ အပစမားေလလာသးသပမႈမ လႊတေတာမား၏ ေဆာငရြကခကမားအေပၚတြင အကးခစားရသ႐ႈေထာငမ အဓကသး

သပမႈျပႏငေသာ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ သတငးမဒယာမား၊ ႏငငေရးပါတမား၏ အႀကဉာဏႏင ထတ ေဖာသးသပမႈမားက ရယခပါသည။ သ႔ရာတြင အဖြ႕အစညးႏင ဥပေဒမေဘာငဆငရာကစၥရပမား၊ လပငနးၿပးေျမာက မႈႏင ထေရာကမႈအတငးအတာမား၊ လႊတေတာ၏အခနးက႑ႏင ဆးျဖတႏငစြမးအေပၚ လႊတေတာႏငစပလဥးသည လတစဥးခငးစ၏အျမငမားက နကနကယျပန႔စြာ နားလညေစေရးအတြကမ လႊတေတာမားအေပၚတြင အဓကဥးစား ေပးေလလာမႈျပခပါသည။

ပ(၁) ေလလာသးသပမႈအတြငး ပါဝငေသာအပစမား

28

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဇယား(၄) ေလလာသးသပမႈအတြငး အပစအသးသးမ ေျဖဆခသအေရအတြကဇယား

တငးေဒသ ႀကး/ ျပညနယလႊတေတာ

အႀကးအကမား/ ကယစားလယမား

လႊတေတာ႐း ဝနထမးမား

အစးရအဖြ႕ဝနႀကးမား/ ဌာနဆငရာ အရာရမား

အရပဘက အဖြ႕အစညးမား

မဒယာ ႏငငေရးပါတမား စစေပါငး

ကရင ၇ ၁ ၀ ၄ ၁ ၂ ၁၅

မြန ၆ ၁ ၂ ၁ ၂ ၂ ၁၄

ရခင ၂ ၁ ၁ ၂ ၀ ၁ ၇

ရမး ၃ ၁ ၁ ၁ ၁ ၁ ၈

ဧရာဝတ ၄ ၁ ၁ ၁ ၁ ၀ ၈

စစကငး ၁၄ ၁ ၂ ၂ ၁ ၁ ၂၁

တနသၤာရ ၅ ၂ ၁ ၂ ၂ ၃ ၁၅

ရနကန ၃ ၁ ၁ ၁ ၁ ၂ ၉

စစေပါငး ၄၄ ၉ ၉ ၁၄ ၉ ၁၂ ၉၇

အခကအလကေကာကယမႈနညးမားယခေလလာသးသပမႈအေနျဖင အဓကအားျဖင အရညအေသြးအေျချပ သတငးအခကအလကေကာကယမႈ

နညးနာႏစရပက အသးျပခပါသည။ အေသးစတေမးျမနးမႈႏင သတမတထားေသာ အရညအေသြးဆငရာၫႊနကနးမား အရ လႊတေတာ႐းမားထသြားေရာက၍ အခကအလကဇယားအား ျဖညစြကျခငးနညးမား ျဖစပါသည။ ၎အျပင သေတသမားအေနျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၊ ေဒသႏရအပခပမႈစနစမားႏင သကဆငေသာ အေထာကအထားစာတမးမားအားလညး ေလလာသးသပမႈမျပမ ႀကတငဖတ႐ႈ၍ အခကအလကရယခပါသည။

အားနညးခကမားအမားအားျဖင ႏငငေရးပါတတစခတညး၏ လႊမးမးမႈရေနေသာ လႊတေတာမားတြင အနညးစပါတမ ကယစား

လယမားႏင အမးသမးကယစားလယမားအေနျဖင ၎တ႔ကယစားျပရာ မဆႏၵနယမား၏ လအပခကမားက ေကာငး စြာ ရပတညကယစားျပေပးႏငမႈ ရသညမရသညက သးသပမႈျပႏငရနအတြက ''အားလးအခြငအေရးညပါဝငမႈ"" အတငးအတာက ေလလာသးသပမႈနယပယတစခအျဖစ ထညသြငးေလလာရန ႀကးပမးခပါသည။ အားလးအခြငအေရး ညပါဝငမႈဆငရာ အရညအေသြးျပၫႊနကနးအျဖစ လနညးစပါတမားမ ကယစားလယမား၊ အမးသမးကယစားလယ မားအေနျဖင ၎တ႔၏ေဆာငရြကခကမားအေပၚ လႊတေတာမားမ မညသ႔အေရးတယရသညဆသညအခကက ထည သြငးထားပါသည။ ၎အျပင အေရအတြကဆငရာၫႊနကနးမားအျဖစ အနညးစပါတမ ကယစားလယမားႏင အမး သမးကယစားလယမားထမ တငသြငးလာေသာ ဥပေဒမၾကမး၊ အဆႏငေမးခြနးမားအေရအတြက အစရသညတ႔က ေကာကယရန စစဥခပါသည။ သ႔ပါေသာလညး ေလလာသးသပမႈအေနျဖင အခနကာလတေတာငးမႈအခကအခ ေၾကာင ယငးလနညးစအပစမားက ကယစားျပေသာ ေျဖဆသအေရအတြက လေလာကစြာရယႏငချခငး မရခပါ။ ၎ အျပင အေရအတြကဆငရာၫႊနကနးမားအတြက အခကအလကမားရယရနမာ ၂ဝ၁ဝ မစတငေသာ လႊတေတာဆင ရာ အစညးအေဝးမတတမးမားအတြငးမ ျပနလညထတယရမညအေနအထားျဖစ၍ သေတသမားမ သတမတထား ေသာအခနအတြငး ေဆာငရြကရနမျဖစႏငခပါ။ အကးဆကအားျဖင ယခေလလာသးသပမႈမ ''အားလးအခြငအေရး ညပါဝငမႈ""ဆငရာ ေလလာမႈနယပယအတြက လေလာကေသာ အခကအလကႏင အဓကေတြ႕ရခကမားတငျပႏင ျခငး မရခပါ။

29

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

အဓကေတြ ႕ရခကမား

ဥပေဒျပေရး

ဥပေဒျပေရးရာၿပးစးမႈမား

လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒအေရအတြကသည ဥပေဒျပေရးရာ၏ထေရာကမႈက ၾကည႐ႈသးသပရာတြင အေရးပါ၍ ျမငသာထငသာရေသာ ၫႊနကနးတစရပအျဖစ ႐ႈျမငသည။ လပ႐းလပစဥဥပေဒမားသည ေယဘယ အားျဖင ၂ဝဝ၈ အေျခခဥပေဒအရ အခ႕ေသာဥပေဒမားမာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အပခပေရးႏငစမခန႔ခြေရး အဖြ႕အစညးမားဘကမ ပမနျပစ၍ လႊတေတာမားသ႔တငသြငးရမည ဥပေဒမားအျဖစ သတမတထားသည။ ယငး ဥပေဒမားတြင ႏစစဥရသးမနးေျခေငြစာရငးဥပေဒ၊ ရသးမနးေျချဖညစြကေငြစာရငးဥပေဒ၃၊ ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမ ကနးဥပေဒႏင အေကာကခြနဥပေဒတ႔ပါဝငသည။ အေကာကခြနဥပေဒမာ ေဒသႏရအပခပေရးအဖြ႕အစညးမား ဘကမ တငသြငးရမညဥပေဒျဖစေသာလညး ႏစစဥမျဖစမေန တငသြငးရမညဥပေဒတစခကား မဟတေပ။ ယငးပမနတငသြငးရမညဥပေဒမားအတြက တငးေဒသႀကး/ျပညနယဥပေဒျပေရးလႊတေတာမားအေနျဖင ၎တ႔၏လပ႐း လပစဥ လပေဆာငခကအျဖစ ယငးပမနတငသြငးလာေသာဥပေဒမားက သးသပရနႏင ဥပေဒအျဖစ ျပ႒ာနးေပးရန လအပသည။

ယငးလပ႐းလပစဥဥပေဒမားအျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအေနျဖင ၎တ႔၏အျခားအေရးပါ ေသာ ဥပေဒျပေရးရာကစၥရပမားစြာလညး ေဆာငရြကရပါသည။ ယငးကစၥရပမားသညလညး လႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပေရးရာစြမးေဆာငရညက သးသပမႈျပရာတြင ထညသြငးစဥးစားရန အလြနအေရးပါသည။ ယငးတ႔အနက လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒမားျပျခငးသည စြမးေဆာငရညသးသပရာတြင ထပဆးမထညသြငးစဥးစားရန လအပေသာအခကျဖစသည။ လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒမားျပျခငးသည ၂ဝဝ၈ အေျခခဥပေဒ ဇယား(ခ)ပါ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပအာဏာအတြငး သကေရာကေသာက႑ရပမားမ ေဒသျပညသ လထ၏လအပခကမားက သငေလာသလ ျဖညဆညးရန ရညရြယသညမဝါဒျပေရးအတြက အဓကသကဆငသည။ ဥပမာအားျဖင လပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒမားတြင ငါးလပငနးဥပေဒ၊ ေကးရြာထငးစကခငးဥပေဒ၊ မးေလာငမႈ ႏင အျခားသဘာဝေဘးအႏရာယဆငရာ ကာကြယတားဆးေရးဥပေဒ၊ အမတြငးစကမႈလကမႈလပငနးဥပေဒ၊ ေရယာဥ မား စနစတကသယယပ႔ေဆာငသြားလာေရးဥပေဒ အစရသျဖင ပါဝငသည။

ေလလာမႈျပရာတြငပါဝငေသာ လႊတေတာမားမ ကယစားလယမားက ယငးလပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒ မားသည အေရးပါေသာဥပေဒျပေရးရာၿပးစးမႈ၏ အမတသေကၤတမားျဖစသညဟ သးသပသည။ The Asia Foundation မ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ ''ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားရ အပခပမႈစနစ""၄ စာတမးမလညး အလား တသးသပသညမာ လပ႐းလပစဥျဖစေသာ ရသးမနးေျခေငြစာရငးဥပေဒႏင ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးဥပေဒႏစရပ ျပ႒ာနးေပးျခငးအား ဗဟခပကငမႈေလာခေရးႏင ဥပေဒျပေရးရာအာဏာက တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားမ အျပည အဝအသးျပျခငး ရမရဆနးစစရာတြင ထညသြငးစဥးစားမႈမျပသငေၾကာငး ျဖစသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအနက တငးေဒသႀကးလႊတေတာမားျဖစသည စစကငး၊ မႏေလးႏင ကခငျပညနယလႊတေတာသည လပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒမား ျပ႒ာနးၿပးစးမႈတြင ထပဆးမရပတညလကရသည။ စစကငးတငးေဒသႀကးမ လပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒ စစေပါငး(၃ဝ)၊ ရာခငႏႈနးအားျဖင ၆၂.၅ %၊ မႏေလးတငးေဒသႀကးလႊတေတာအေန

၃ တငးေဒသႀကး/ျပညနယအမားစတြင တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမားမ သကဆငရာဘ႑ာေရးႏစအတြငး ဘ႑ာေရးလအပခကအရ ထပေဆာငး ဘ႑ာေငြပပးမႈရရရနအတြက လႊတေတာမားသ႔ထပမတငသြငးေတာငးချခငး ျဖစသည။၄ နစဆင၊ ဂးလငး(န)၊ ခစေစာ၊ လငးႏငအာႏးလ(၂ဝ၁၃)၊ ျမနမာႏငငတငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားရအပခပမႈစနစ

30

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ျဖင စစေပါငး (၂၉) ခ ရာခငႏႈနးအားျဖင ၆၄.၄% ႏင ကခငျပညနယလႊတေတာမ စစေပါငး (၂၇) ခ ရာခငႏႈနးအားျဖင ၆၃ % ၿပးစးသည။ (ဇယား ၅ က ၾကညပါ။)

ဇယား (၅) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာအသးသးမ ျပ႒ာနးေပးခေသာ ဥပေဒအေရအတြက အခပဇယား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ လပ႐းလပစဥဥပေဒ လပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒ အတညျပဥပေဒ စစေပါငး

ကခင ၁၆ ၂၇ ၄၃

ကယား ၁၅ ၉ ၂၄

ကရင ၁၅ ၁၀ ၂၅

ခငး ၁၃ ၂၀ ၃၃

စစကငး ၁၈ ၃၀ ၄၈

တနသၤာရ ၁၆ ၁၃ ၂၉

ပခး ၁၆ ၂၀ ၃၆

မေကြး ၁၄ ၁၆ ၃၀

မႏေလး ၁၆ ၂၉ ၄၅

မြန ၁၆ ၂၂ ၃၈

ရခင ၁၅ ၁၄ ၂၉

ရနကန ၁၅ ၁၀ ၂၅

ရမး ၁၆ ၁၂ ၂၈

ဧရာဝတ ၁၅ ၂၀ ၃၅

ေလလာခေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားတြင ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ဇယား (၂) ပါ က႑ ၈ ရပ၅ တြင တစခအပါအဝငျဖစေသာ စးပြားေရးက႑အတြက မညသညတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ အတြငး ဥပေဒျပႏငျခငးမရသညက ေတြ႕ရသည။ ဇယား (၂) တြင စးပြားေရးက႑သည အခနးက႑ ၈ ရပအနက ဒတယ ေနရာတြငရပတညေသာ အဓကက႑တစချဖစသည။ ၎ က႑ တြင က႑ခြ ၅ ခရသည။ ယငးတ႔မာ (က) ျပညေထာငစက ျပ႒ာနးသည ဥပေဒႏငအည တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပည နယအတြငး ေဆာငရြကသညစးပြားေရးကစၥမား၊ (ခ) ျပညေထာင စက ျပ႒ာနးသညဥပေဒႏငအည တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယအတြငးေဆာငရြကသည ကးသနးေရာငးဝယေရးကစၥ မား၊ (ဂ) ျပညေထာငစကျပ႒ာနးသည ဥပေဒႏငအည တငးေဒသ ႀကး သ႔မဟတ ျပညနယအတြငးေဆာငရြကသည သမဝါယမကစၥ မား၊ (ဃ) ျပညေထာငစက ျပ႒ာနးသညဥပေဒႏငအည တငး ေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယအတြငးေဆာငရြကသညဟတယ ႏငတညးခခနးလပငနး၊ (င) ျပညေထာငစက ျပ႒ာနးသညဥပေဒ ႏငအည တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယအတြငး ေဆာင ရြကသည ခရးသြားလာေရးလပငနးအစရသညတ႔ ျဖစသည။

၅ လကရဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒဇယား(၂)တြင က႑(၈)ရပအား အဓကက႑ႀကးမားအျဖစ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဥပေဒျပစာရငးတြင ထညသြငးထားသည။ ယငးက႑ႀကး(၈)ရပတြင ယခငက က႑ခြ (၄၁) ခရခၿပး အေျခခဥပေဒကျပငဆငသည ဥပေဒျပ႒ာနးၿပးေနာကပငးတြင က႑ခြ(၇၅)ခထ ရလာသည။

“ဒက႑က (စးပြားေရးက႑) ေဖာျပထားတာပရတာ။ ေရး ထားတပကပၾကညလက။ လႊတေတာေတြက (တငးေဒသ ႀကး/ျပညနယလႊတေတာေတြက) ျပညေထာငစက ကန႔႔သတထား တာကခရတယ။ စးပြားေရးက႑ အတြကဆရင ဘယနယပယ ဘယအတငးအတာ ဥပေဒျပရ မယဆတာ မသေတာဘး။”

တကကြေသာလႊတေတာကယစားလယမား၊

တနသၤာရတငးေဒသႀကး လႊတေတာ

31

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

က႑ ကရင မြန ရခင ရမး ဧရာဝတ စစကငး တနသၤာရ ရနကန

ဘ႑ာေရးႏငစမကနး ၁၆ ၁၈ ၁၆ ၁၇ ၁၉ ၂၆ ၁၆ ၁၆

စးပြားေရး ၀ ၀ ၀ ၀ ၀ ၀ ၀ ၀

စကပးေရးႏင ေမြးျမေရး ၁ ၃ ၂ ၄ ၅ ၄ ၁ ၁

စြမးအင၊ လပစစ၊ သတႏငသစေတာ

၁ ၄ ၂ ၁ ၄ ၅ ၂ ၁

စကမႈလကမႈ ၀ ၁ ၀ ၀ ၁ ၀ ၀ ၀

ပ႔ေဆာငေရး၊ ဆကသြယေရး ႏင ေဆာကလပေရး

၂ ၃ ၂ ၁ ၂ ၄ ၃ ၂

လမႈေရး ၂ ၅ ၄ ၃ ၁ ၇ ၆ ၁

စမခန႔ခြေရး ၃ ၄ ၃ ၂ ၃ ၂ ၁ ၄

စစေပါငး ၂၅ ၃၈ ၂၉ ၂၈ ၃၅ ၄၈ ၂၉ ၂၅

ယငးက႑ ၅ ခစလးတြင မညသညတငးေဒသႀကး/ ျပည နယလႊတေတာမ ဥပေဒျပ႒ာနးမႈမျပႏငခေပ။ ၂ဝဝ၈ အေျခခဥပေဒဇယား(၂)အရ ဥပေဒျပမႈအာဏာေပးအပရာတြင ရငးလငးျပတသားမႈမရျခငးမာ အဓကအားနညးခက ျဖစသညဟ လႊတေတာကယစားလယမားႏင အရပဘကအဖြ႕အစညးေခါငးေဆာငမားမ ႐ႈျမငသးသပသည။ ဇယား (၂)အရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ ဥပေဒျပစာရငးတြင အဓကက႑မား၊ က႑ခြမားအား ထညသြငးေပးထား ေသာလညး ျပညေထာငစဥပေဒမားမ ေဒသဥပေဒျပမႈအာဏာက သသာစြာကန႔သတထားေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ စးပြားေရးအခနးက႑ၿပးလင စကမႈက႑သညလညး ဥပေဒျပစၿပးစးမႈ အေရအတြကအနညးဆးအျဖစ ရပတည လကရသည။ အေသးစတေလလာခေသာ လႊတေတာမားအနက မြနႏင ဧရာဝတလႊတေတာတ႔တြငသာ စကမႈလကမႈ က႑ရပ၆အတြက ဥပေဒတစခစျပ႒ာနးထားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။

ဇယား(၆)လႊတေတာအသးသးမ အေျခခဥပေဒဇယား(၂)ပါ က႑ ၈ ခအတြငး ျပ႒ာနးခေသာ ဥပေဒအေရအတြကဇယား

၆ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားအားလးကၾကညလင ကခင၊ မြန၊ ဧရာဝတႏင မႏေလးတ႔တြငသာ စကမႈလကမႈက႑ႀကးအတြငးပါဝငေသာ အမတြငးစကမႈလကမႈ လပငနးမားက႑ခြအတြက ဥပေဒမားျပ႒ာနးထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။

ျပငဆင/ျဖညစြကသညဥပေဒအေရအတြကသညလညး ယခငျပ႒ာနးခေသာဥပေဒမား၏ လအပခကႏငအား နညးခကမားက လႊတေတာမား၏ တန႔ျပနႏငစြမးအားက သးသပရာတြင အေရးပါေသာ ၫႊနကနးတစရပအျဖစ ေတြ႕ ရရသည။ ယငးျပငဆင/ျဖညစြကသညဥပေဒမားက လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒမားအျဖစလညး ႐ႈျမငႏင သည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ တငးေဒသႀကးႏငျပညနယမားတြင အစးရသကတမးစၿပး ၂ ႏစအတြငး ျပ႒ာနးခၿပး ေသာ ဥပေဒမားအား သကဆငရာ အစးရဝနႀကးဌာနမား၊ ဌာနမားမ ျပနလညသးသပခၾကၿပး ျပငဆငျဖညစြကအစား ထးမႈမား ျပလပခသညကေတြ႕ရေသာလညး ထေရာကေသာအတငးအတာျဖင ျပငဆငျဖညစြကႏငျခငး မရေသး ေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ေလလာသးသပခေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားအနက ဧရာဝတ၊ ကရင၊ ရခင ႏင ရမးျပညနယမားတြင ယငးလအပခက ပမႀကးမားေၾကာငး ေတြ႕ရသည (ပ ၂ က ၾကညပါ)။ ေလလာသးသပခေသာ လႊတေတာမားရ ဥပေဒမၾကမးေကာမတအဖြ႕ဝငမား၏အဆအရ လႊတေတာသကတမးအစပငးတြင တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာမားမ ျပ႒ာနးခေသာဥပေဒမားသည ယခငျပ႒ာနးထားေသာ ျပညေထာငစဥပေဒမားအား လြနကစြာ မျငမးမႈျပထား၍ ေဒသလအပခကႏင ကကညမႈနညးပါးလကရၿပး ျပျပငအစားထးမႈမား ထေရာကစြာေဆာငရြကရန လအပလကရေၾကာငး သရသည။ ဥပမာအားျဖင တနသၤာရတငးေဒသႀကး၏ငါးလပငနးဥပေဒသည ၂ဝ၁၂ ေအာကတ ဘာလတြင ကငးပခေသာ ပထမအႀကမလႊတေတာ၏ စတတေျမာကအစညးအေဝးတြင ျပ႒ာနးခၿပး ယခငျပညေထာငစ အဆင ငါးလပငနးဥပေဒက ထးကစြာမျငမးထားသည။ သ႔ျဖစ၍ ယငးဥပေဒက ေနာကပငးတြင သကဆငရာတငးေဒသ ႀကးငါးလပငနးဌာနမ ျပနလညသးသပခၿပး တနသၤာရတငးေဒသႀကး ေရခငါးလပငနးဥပေဒႏင ကမးနးငါးလပငနး ဥပေဒဟ ျပငဆငေရးဆြခကာ လႊတေတာမတစဆင အစားထးျပ႒ာနးခသည။

32

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ပ(၂) ျပငဆငျဖညစြကသည ဥပေဒအေရအတြကႏင လပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒအေရအတြက ႏႈငးယဥျပပ

ဥပေဒျပေကာမတမား၏ အစညးအေဝးအႀကမအေရအတြကသညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာ မား၏ စြမးေဆာငရညသးသပရာတြင အထးအေရးပါေသာၫႊနကနးတစရပအျဖစ ႐ႈျမငႏငသည။ ဥပေဒျပေကာမတ သည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအားလး၏ ပထမ ၅ ႏစတာ သကတမးအတြငး မဖြ႕မေနဖြ႕စညးခေသာ ေရးရာေကာမတ ၃ ခအနက တစခအပါအဝငလညး ျဖစသည။ ေျဖဆသလႊတေတာကယစားလယမား၏ အဆအရ ဥပေဒျပေကာမတမားသည အစးရဌာနမားမ တငသြငးလာသည ဥပေဒမၾကမးမားအား သးသပမႈျပရသညအျပင လအပလင ယငးဌာနမားမ တငသြငးမညဥပေဒမားအတြက မၾကမးမားကလညး ျပစေရးဆြေပးရေၾကာငး၇ သရရ သည။ ယငးသ႔ ဥပေဒျပေကာမတအစညးအေဝး အႀကမအေရအတြကအား ေလလာၾကည႐ႈရာတြင မြနျပညနယလႊတ ေတာမ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ အတြငး အစညးအေဝးအႀကမအေရအတြက ၁၃၅ ႀကမျဖင ထပဆးမဥးေဆာငေနၿပး ကရငႏင တနသၤာရလႊတေတာမားမာ အစညးအေဝးအေရအတြက ၇၄ ႀကမႏင ၇၀ ႀကမတ႔ျဖင ဒတယႏငတတယေနရာတြင အသးသးရသည။ ရခငျပညနယလႊတေတာ၏လႊတေတာ ဥပေဒျပေရးေကာမတ၏ အစညးအေဝးအႀကမေရမားကမ အစညးအေဝးမတတမးတငမႈ ပစကြျပားသညအျပင ယငးအစညးအေဝးမားသည ေကာမတဝငမားအတြငးတြငသာ ျပ လပေလရသညအတြက ထညသြငးႏႈငးယဥျခငး မျပလပႏငပါ။

၇ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာဥပေဒ သ႔မဟတ နညးဥပေဒမားတြင ေကာမတဖြ႕စညးျခငးဆငရာႏငစပလဥး၍ တရားဝငလမးၫႊနခကမား ထညသြငးေရးဆြ ထားသည။

ဧရာ၀တ စစကငး တနသၤာရ ရနကန

၃၅

၃၀

၂၅

၂၀

၁၅

၁၀

၅

၀

၁

၁၁

၀

၅

၁၀

၂၂

၃

၁၄ ၁၂

၂၅ ၂၇၅

၂

၁၃၁၀

ကရင မြန ရခင ရမး

ျပငဆင/ျဖညစြကသညဥပေဒစစေပါငးလပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒစစေပါငး

33

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ပ (၃) ေလလာခေသာလႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပေကာမတအစညးအေဝးႀကမေရျပပ

၇၄

၁၃၅

၉

၆၃

၁၀

၇၀

ကရင မြန ရမး ဧရာ၀တ စစကငး တနသၤာရ

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား စြမးေဆာငရညအားသးသပၾကည႐ႈရာတြင ကငးပၿပးစးခေသာ လႊတ ေတာအစညးအေဝးႀကမေရႏင ယငးလႊတေတာအစညးအေဝးမား၏ၾကာျမငခန (ေန႔ရကအေရအတြက)သညလညး အေရးပါေသာ ၫႊနကနးတစရပျဖစသည။ သ႔ေသာ ယငးၫႊနကနးသည လႊတေတာတစခ မညမအလပၿပးစးေအာင ျမငသညက တတပပအေျဖထတေပးရန မျဖစႏငေပ။ လႊတေတာမားထမ ေကာကယခေသာ အခကအလကမားအရ ေလလာခေသာ လႊတေတာမားအားလးသည ပမနအစညးအေဝးမားအျပင အထးႏငအေရးေပၚအစညးအေဝးမား လညး ကငးပခေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အခကအလကေကာကယမႈတြင မညသညအေၾကာငးအခကမားေၾကာင အေရးေပၚႏငအထးအစညးအေဝးမား ကငးပရသညဆသညကမ ေကာကယႏငျခငး မရေပ။ ေျဖဆသမား၏အဆအရ ပမနအစညးအေဝးကငးပရန ႀကတငဖတၾကားရမည အခနမလေလာကပါက အေရးေပၚႏင အထးအစညးအေဝးမားက ကငးပေလရေၾကာငး သရသည။ လပထးလပနညးအားျဖင ပမနလႊတေတာအစညးအေဝးမားက မကငးပမ ၂၁ ရက အလတြင ကငးပမညျဖစေၾကာငး အသေပးေခၚယရသည။

ဇယား(၇) လႊတေတာအစညးအေဝးအႀကမေရႏင ၾကာခန(ေန႔ရက)ျပဇယား ၈

လႊတေတာအစညးအေဝးႀကမေရ စစေပါငး အစညးအေဝးၾကာခန(ရကေပါငး)

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ ပမန အထး အေရးေပၚ စစေပါငး ပမန အထး အေရးေပၚ စစေပါငး

ကရင ၁၃ ၃ ၅ ၂၁ ၅၃ ၆ ၉ ၆၈

မြန ၁၃ ၃ ၁ ၁၇ ၄၃ ၆ ၁ ၅၀

ရခင ၁၃ ၃ ၁ ၁၇ ၁၄၆ ၉ ၁ ၁၅၆

ရမး ၁၃ ၄ ၂ ၁၉ ၅၁ ၈ ၅ ၆၄

ဧရာဝတ ၁၄ ၆ ၁ ၂၁ ၁၂၆ ၁၆ ၁ ၁၄၃

စစကငး ၁၄ ၉ ၁ ၂၄ ၆၉ ၂၃ ၁ ၉၃

တနသၤာရ ၁၄ ၄ ၀ ၁၈ ၄၃ ၇ ၀ ၅၀

ရနကန ၁၀ ၉ ၁ ၂၀အခက

အလကမရရအခက

အလကမရရအခက

အလကမရရအခက

အလကမရရ

၈ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာအတြက လႊတေတာအစညးအေဝးႀကမေရႏင ၾကာခနဆငရာ သတငးအခကအလကမရရခပါ။

34

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈႏငအတားအဆးမား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ ဥပေဒျပေရးရာစြမးေဆာငရညက သးသပရာတြင အထကေဖာျပပါ ထငသာျမငသာရေသာၫႊနကနးမားအရ ၾကည႐ႈသးသပႏငသကသ႔ စြမးေဆာငရည ထေရာကမႈအပငးက ပပျပငျပင သးသပႏငရန ထငသာျမငသာမရေသာၫႊနကနးမား- ဖြ႕စညးပဆငရာ အကန႔အသတမား၊ လပထးလပနညးဆငရာ အဆးအတားမား၊ အဖြ႕အစညးႏငတစဥးခငးဆငရာအျခငးအရာမား စသညတ႔သညလညး ထညသြငးသးသပရန အလြနအေရးပါသည။

ဖြ ႔စညးပဆငရာအကန႔အသတမား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာကယစားလယမားအား တစခနတညး တစၿပငနကတညးတြင လႊတေတာ ကယစားလယအခနးက႑အျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရအဖြ႕ဝနႀကးတာဝနမားကပါ ပးတြရယခြငေပးထား ေသာ ပါလမနအသြငမပျပငသည လကရဖြ႕စညးပအေနအထားသည ယငးတငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အေထြေထြစြမးေဆာငရညက အကန႔အသတျဖစေစေၾကာငး ေလလာသးသပမႈျပခသည လႊတေတာမားမ ထတေဖာ ေျပာဆသည။ လကရဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒမ လႊတေတာကယစားလယမားအတြက အခနးက႑ ၂ ရပပးတြ ယစနစအား ျပညေထာငစအဆငလႊတေတာမားတြင ခြငျပထားျခငးမရေသာလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတ ေတာမားတြင ခြငျပထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာလႊတေတာမားရ လႊတေတာအႀကးအက မားႏင ကယစားလယမားမ ျပညေထာငစအဆငလႊတေတာမားတြငကငသးေသာ က႑သးသန႔ခြစနစကသာ ႏစ သကေၾကာငး၊ အပခပေရးအဖြ႕သ႔ေရာကရသြားေသာ ကယစားလယမား၏လစလပေနရာတြင ၾကားျဖတေရြးေကာက ပြမား၌ ျပနလညေရြးေကာကၿပး ေနရာျဖညတငးသငေၾကာငး အႀကျပၾကသည။ ယငးကသ႔ အခနးက႑ ၂ ရပ ပးတြ ယစနစသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အခနးက႑၊ စြမးေဆာငရညႏင လပပငခြငအာဏာတ႔က အားေပာေမးမနသြားေစေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

ေရြးေကာကခလႊတေတာကယစားလယနညးပါးသည- ကရင၊ မြနႏင တနသၤာရကသ႔ေသာ ေသးငယသညတငး ေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားတြင အခနးက႑ ၂ ရပ ပးတြယစနစ၏သကေရာကမႈက သသာစြာေတြ႕ျမငႏင သည။ ကရငျပညနယ၊ မြနျပညနယ၊ တနသၤာရတငးေဒသႀကးႏင ရခငျပညနယ လႊတေတာမားတြင ေရြးေကာကခ လႊတေတာ အမတမား၏ ၆၄%၊ ၆၅ %၊ ၅၅% ႏင ၃၂% အသးသးသည အခနးက႑ ၂ ရပ ပးတြရယထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငး အေျခအေနသည လႊတေတာမား၏စြမးေဆာငရညက သသာစြာ အဟန႔အတားျဖစေစသည။ အေၾကာငးမာ ယငးလႊတေတာမား အတြငး ဥပေဒျပေရးႏင ကယစားျပေရးအတြက ထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငေသာ ေရြးေကာကတငေျမႇာကခ ကယစားလယ စစစစမားကနရမႈ လြနစြာနညးပါးသြားေသာေၾကာင ျဖစသည (ဇယား (၈)ႏင ပ(၄)ကၾကညပါ)။ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတ ေတာမားအားလးအနက ကရငျပညနယလႊတေတာသည အခနး က႑ႏစရပ ပးတြယထားေသာ လႊတေတာကယစားလယ ဒတယအမားဆးရသညလႊတေတာျဖစသည။ ကရငျပညနယ လႊတေတာတြင ေရြးေကာကခကယစားလယ(၁၄)ဥးရသည အနက(၉)ဥးမာ အခနးက႑ႏစရပ ပးတြရယထားသမား ျဖစ သည။ ကနရသည ကယစားလယမားအနက(၁)ဥးမာ ဆးပါး ကြယလြနခၿပး ကန(၃)ဥးမာ အသကအရြယႏင ကနးမာေရး အေျခအေနမားေၾကာင အခနျပညတာဝနထမးေဆာငႏငရနမျဖစႏငဘ ကယစားလယ(၁)ဥးတညးသာ ပမနတကကြ စြာေဆာငရြကႏငသအျဖစ ေတြ႕ရရသည။ ယငးအေျခအေန ေၾကာင ကရငျပညနယလႊတေတာဥက႒မားႏင ကယစားလယမားအဆအရ ကရငျပညနယလႊတေတာသည မၾကမး

“ျပနာက အေျခခဥပေဒ ကေနစတာပ။ (ကကဘနကထ ေရာကသြားတ) လေတြ ေနရာ ျပနၿပးအစားထးဖ႔႔လညး ၾကားျဖတမာလပလ႔႔မရဘး။ ဒလေတြ လႊတေတာတကၿပး ေမးခြနးေမးတာ ကယဘာသာ ထမငးစားၿပးၿပလားေမးၿပး ျပနေျဖေနသလပ”

လႊတေတာဒ-ဥက႒၊ ကရငျပညနယ လႊတေတာ

35

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

မားေရးဆြရန လေလာကသည လအငအားမရသည အခကအခက သသာစြာႀကေတြ႕ရေၾကာငး သရရသည။

ဇယား(၈) အခနးက႑ႏစရပပးတြယထားေသာ ေရြးေကာကခကယစားလယအေရအတြကႏင ရာခငႏႈနး ျပဇယား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယအခနးက႑ႏစရပ ပးတြယထားေသာ

ကယစားလယအေရအတြက

စစေပါငး ကယစားလယ

အေရအတြက

အခနးက႑ႏစရပ ပးတြယထားေသာ

ကယစားလယ ရာခငႏႈနး

ကရင ၉ ၁၄ ၆၄%

မြန ၁၃ ၂၀ ၆၅%

ရခင ၁၁ ၃၄ ၃၂%

ရမး ၁၇ ၉၆ ၁၈%

ဧရာဝတ ၁၁ ၅၂ ၂၁%

စစကငး ၁၁ ၇၄ ၁၅%

တနသၤာရ ၁၁ ၂၀ ၅၅%

ရနကန ၁၀ ၉၀ ၁၁%

စစေပါငး ၉၃ ၄၀၀ ၂၃%

ပ(၄) အခနးက႑ႏစရပပးတြယထားေသာ ကယစားလယမားအခးအစားျပပ

ရနကန

တနသၤာရ

စစကငး

ဧရာ၀တ

ရမး

ရခင

မြန

ကရင

၀ ၂၀ ၄၀ ၆၀ ၈၀ ၁၀၀ ၁၂၀

၁၀

၁၁

၁၁

၁၁

၁၇

၁၁

၁၃

၉ ၁၄

၂၀

၃၄

၉၆

၅၂

၇၄

၂၀

၉၀

အခနးက႑ႏစရပပးတြယထားေသာ ကယစားလယမား

စစေပါငးေရြးေကာကခ ကယစားလယမား

ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒ၏ ဇယား(၁)ႏင ဇယား(၂)၉ ပါ ေပးထားခကမားအတြငး ရငးလငးမႈမ႐ျခငးသည ဥပေဒျပေရးႀကးပမးမႈႏင စတပါဝငစားမႈမားေလာကေစေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ဇယား(၂)တြင ေဖာျပထား ခကမားသည နားလညရလြယက၍ ရငးလငးျပတသားရန အထးလအပေၾကာငး ေလလာမႈအတြငး တကကြစြာ ေဆြး ေႏြးေသာ အခ႕လႊတေတာဥက႒မားႏင လႊတေတာကယစားလယမားက အႀကျပၾကၿပး အမားစကမ ျပညေထာငစ

၉ ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒတြင ဇယား(၁)သည ျပညေထာငစဥပေဒျပစာရငး- ဆလသညမာ ဗဟအစးရအားအပႏငးထားသည ကယျပန႔သညလပပင ခြငအာဏာမားက ဆလသည။ ဇယား(၂)မာ တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယဥပေဒျပစာရငးျဖစၿပး ျပညေထာငစအခြငအာဏာမကနရေသာ လပပငခြငမားက တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားသ႔ အပႏငးထားျခငးျဖစသည။

36

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဥပေဒျပအခြငအာဏာအား ဇယား(၁)တြငေဖာျပပါရၿပးလင ကနရေသာအခြငအာဏာမားအားလး တငးေဒသႀကး/ ျပညနယမားသ႔သာ ေပးအပရနသငေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာကယစားလယမား ၏အဆအရ စးပြားေရးက႑၊ ေဒသဖြ႕ၿဖးေရးက႑ႏင အခြနအေကာကက႑မားသည ဥပေဒျပအာဏာသးစြေရးတြင ႐ႈပေထြးမႈမား အမားဆးႀကေတြ႕ရသညက႑မားျဖစေၾကာငး သရသည။ ယငးသ႔ရငးလငးျပတသားမႈမရျခငးသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယအဆင ဥပေဒျပေရးႀကးပမးမႈမားအား ဥပေဒျပေရးအဆမားအဆင သ႔မဟတ ဆငးငမၾကမး မားအျဖစတြငသာ ရပတန႔သြားေစသည။ ဤကသ႔ေသာ ဖြ႕စညးပဆငရာ အတားအဆးမားသည တငးေဒသႀကး/ ျပည နယလႊတေတာမား၏ ေဒသအတြကလအပလကရေသာ ကစၥရပမားအတြက မဝါဒျပေရးႀကးပမးမႈမားအတြက စတပါ ဝငစားမႈက အထးကဆငးေစေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ အထးအားျဖင မြန၊ ရနကနႏင တနသၤာရ လႊတေတာမားရ တကကြ ေသာလႊတေတာကယစားလယမားထမ အေျခခဥပေဒဆငရာ မရငးလငးသညအခကမားေၾကာင ျဖစေပၚလာသည ကစၥရပ မားက ၾကားသေလလာခရပါသည။

အေျခခဥပေဒ အပဒ(၄၄၆)ႏင(၄၄၇)သည အေျခခ ဥပေဒအပဒ (၁၈၈) အရ တငးေဒသႀကး/ ျပညနယမားသ႔ ဥပေဒျပအာဏာ အပႏငးထားသညအခကႏင လကေလာည ေထြမႈမရေၾကာငး သးသပေျပာဆၾကသည။ ေလလာသးသပမႈ အတြငး မြနျပညနယလႊတေတာမ ႀကေတြ႕ခရသည ကစၥရပ တစခက အထကေဖာျပပါကစၥရပႏင စပလဥးေသာ ထငရား သညသာဓကအျဖစ ေတြ႕ရခရပါသည။ အေျခခဥပေဒအပဒ (၄၄၆) (၄၄၇)ႏင ကြလြမႈရသညဟ ေကာကယမႈေၾကာင မြန ျပညနယလႊတေတာ၏ ဥပေဒျပေရးရာႀကးပမးမႈသည ဆငးင အေျခအေနသ႔ ေရာကရသြားခသည(ယငးသာဓကက ေအာက တြင အေသးစတေဖာျပထားသည)။ ေလလာသးသပမႈတြင ေဖာျပပါသာဓကသည အေျခခဥပေဒအရ ရငးလငးျပတသားမႈ မရေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမား၏ အခနးက႑ကေပၚ လြငေစရန အထငရားဆးေသာ သာဓကျဖစေၾကာငး ေလလာခ ေသာလႊတေတာမားမေျဖဆသမားက ေျပာဆၾကသည။

ဇယား(၉) အေျခခဥပေဒအပဒ(၁၈၈)ႏင အပဒ(၄၄၆) (၄၄၇) ႏႈငးယဥျပဇယား

“(အေျခခဥပေဒ ဇယား (၁)ႏင ဇယား (၂)) ဇယားေတြန႔ ပတသကရင မရငးတာေတြေၾကာင ဥပေဒျပေရးလပတာ ေတြ မထ ေရာကဘး။ ေရႊတဂဘရားေဂါပက ဥပေဒမၾကမးတငတာ ေရႊတဂ ဘရားက ႏငငေတာအဆငကစၥ ျဖစတယဆၿပး မတငရဘးေျပာတယ။ ရနကနတငးအတြငး ေဝးလေဒသ ဆရာ/ဆရာမမားအတြက ေထာကပ ေငြေပးေရးမၾကမးလညး ျပည ေထာငစဥပေဒျပအာဏာန႔႔ သက ဆငတယဆၿပး တငလ႔မရခဘး။”

လႊတေတာကယစားလယတစဥး၊ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာ

အပဒ ၁၈၈ အပဒ (၄၄၆) (၄၄၇)

၁၈၈။ တငးေဒသႀကးသ႔မဟတ ျပညနယလႊတေတာသည ဇယား ၂ တြင ေဖာျပထား

ေသာ တငးေဒသႀကးသ႔မဟတ ျပညနယဥပေဒျပစာရငးပါကစၥရပမားႏင စပလဥး၍

တငးေဒသႀကးသ႔မဟတ ျပညနယတစဝနးလးအတြကေသာလညးေကာငး၊ တငးေဒသ

ႀကးသ႔မဟတ ျပညနယတစစတတစေဒသအတြကေသာလညးေကာငး အာဏာ

သကေရာကေစရန ဥပေဒျပခြငရသည။

၄၄၆။ တညဆဥပေဒမားသည ျပညေထာငစလႊတေတာက ပယဖကျခငး၊ ျပငဆင

ျခငးမျပေသးမ ဤဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏင မဆန႔ကငသမ အတညျဖစသည။

၄၄၇။ တညဆဥပေဒမား၊ စညးမဥးမား၊ စညးကမးမား၊ အမန႔ေၾကာျငာစာမား၊

ၫႊနၾကားခကမားႏင လပထးလပနညးမားက ျပညေထာငစအစးရအဖြ႕က ပယဖက

ျခငး၊ ျပငဆငျခငးမျပေသးမ ဤဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒႏင မဆန႔ကငသမ အတည

ျဖစသည။

37

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

သာဓက(၁) မြနျပညနယေျမယာခြနဥပေဒ - ဆငးငဥပေဒ

၂ဝ၁၂ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလတြင မြနျပညနယလႊတေတာမ မြနျပညနယေျမယာခြနဥပေဒက အတညျပေပးခပါ သည။ ယငးဥပေဒအရ ေျမယာခြနႏႈနးထားအသစတစရပ ျပ႒ာနးခၿပး သကဆငရာေဒသႏရဌာနမားမ ႏႈနးထား အသစအားအသးျပ၍ အခြနေကာကခရနလအပလာသည။ သကဆငရာဌာနမားမ ႏႈနးထားအသစကကငသးရန မျဖစႏငဘ ရရငးစြျပညေထာငစဥပေဒမားအတငးသာ လကနာကငသးရန လအပေၾကာငး ေျပာဆလကရၾက သည။ အသစျပ႒ာနးေသာဥပေဒအတငး ကငသးရန မြနျပညနယဝနႀကးခပ၏တကတြနးမႈသညပင ေအာငျမငမႈ မရခေပ။ အေျခခဥပေဒအပဒ(၄၄၆)ႏင(၄၄၇)အရ ျပညေထာငစအဆငအဖြ႕အစညးမားမ ရရငးစြဥပေဒမားက မ႐တသမးမခငး ယငးဥပေဒမား သကေရာကမႈရေနသညအတြက အသစျပ႒ာနးသညဥပေဒက ကငသးရနမျဖစ ႏငေသးေၾကာငး သကဆငရာဌာနမားက ဆၾကသည။

တစဖကတြငမ မြနျပညနယလႊတေတာႏင အစးရဘကမ ယငးကစၥရပသည အေျခခဥပေဒႏငမကကည ေၾကာငး ႐ႈျမငၾကျပနသည။ ေဖာျပပါေျမယာခြနကစၥရပသည အေျခခဥပေဒဇယား(၂)အရ တငးေဒသႀကး/ ျပညနယမား၏ ဥပေဒျပစာရငးအတြငးပါရေသာေၾကာင အေျခခဥပေဒအပဒ(၁၁၈)အရ ေပးအပထားသညအခြင အာဏာက ကငသးျခငးသာျဖစေၾကာငး သးသပသည။ သ႔ျဖစ၍ မြနျပညနယလႊတေတာမ ေဖာျပပါကစၥရပအား ရညၫႊနး၍ အေျခခဥပေဒခ႐း၏အဓပၸာယဖြငဆမႈႏင အႀကဉာဏရယရန ယငးဥပေဒအား လႊတေတာတြငေဆြးေႏြး စဥအခါကပင တငျပေတာငးဆခသည။ ယငးေနာက အေျခခဥပေဒခ႐းမ ႏငငေတာသမၼတ၏ အႀကဉာဏရယရန သာ အေၾကာငးျပနခသည။

သ႔႔ျဖစ၍ မြနျပညနယလႊတေတာမ ႏငငေတာသမၼတထ အႀကျပခကေတာငးခေသာ သဝဏလႊာေပးပ႔ခပါ သည။ ႏငငေတာသမၼတထမ မြနျပညနယလႊတေတာမ ျပ႒ာနးလကေသာ ေျမယာခြနဥပေဒအား တငးေဒသႀကး/ ျပညနယအားလးရ လႊတေတာမားမ အလားတေျမယာခြနဥပေဒမား ျပ႒ာနးၿပးသညအထ ေစာငဆငးရန၊ တစႏငငလးအတငးအတာျဖင ေျမယာမတပတငျခငးႏင ပစ(၇)ထတေဝသညကစၥရပမား ၿပးဆးသညအထ ေစာငဆငးရန အေၾကာငးျပနခပါသည။ အကးဆကအေနျဖင မြနျပညနယေျမယာခြနဥပေဒသည ဆငးငဥပေဒ တစခအျဖစသာ ရေနပါသည။ ၎အျပင အျခားမညသညတငးေဒသႀကး/ျပညနယမားတြငမ ေျမယာခြနဥပေဒ ျပ႒ာနးရန ဥပေဒျပေရးႀကးပမးမႈမား ထပမေပၚေပါကလာျခငးမရသညက ေတြ႕ရသည။

အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးေဆာငရည အကန႔အသတမား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာကယစားလယမား၏ ဥပေဒဆငရာ အသပညာႏင အရညအေသြးနညးပါးမႈ သညလညး ယငးလႊတေတာမား ထေရာကစြာစြမးေဆာငႏငေရးတြင သသာေသာ အဆးအတားသဖြယ ျဖစေစသည။ ယငးလႊတေတာကယစားလယမား၏အဆအရ ေဒသႏရအပခပေရး၏ ဝနႀကးဌာနမားႏင ဌာနမားသညလညး ဥပေဒ ျပမႈေရးရာ နားလညကြၽမးကငမႈ လြနစြာလအပေနေၾကာငးလညး သရရသည။ ေလလာသးသပမႈမေတြ႕ရသညမာ ျမနစပယဥပေဒႏင ငါးလပငနးဥပေဒကသ႔ေသာ ဥပေဒရပအနညးငယအတြကသာလင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးဌာနမားႏင အစးရဌာနမားမဥပေဒမား မၾကမးေရးဆြေပးၿပး ကနလပ႐းလပစဥမဟတေသာ ဥပေဒအားလး သည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ ဥပေဒျပေရး ေကာမတမားမ ျပစေရးဆြေပးကာ သကဆငရာဝနႀကးဌာန မားသ႔ တစဖနျပနလညေပးအပ၍ ဥပေဒမၾကမးအျဖစ လႊတေတာသ႔တငေစျခငးသာျဖစေၾကာငး သရသည။

38

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

သကဆငရာေဒသဝနႀကးဌာနမားႏင အစးရဌာနမား ၏နညးဥပေဒ၊ လပထးလပနညးေရးဆြႏငစြမး အကန႔ အသတသည ျပ႒ာနးၿပးေသာဥပေဒမား သကဝငအေကာင အထညေဖာေရးအတြက အားနညးမႈမား ျဖစေစသည။ ေလ လာမႈျပခေသာ လႊတေတာမား၏အဆအရ ျပ႒ာနးၿပးခ ေသာဥပေဒမား၏ ထကဝကတြငသာ သကဆငရာအစးရ ဌာနမားမ နညးဥပေဒ၊ လပထးလပနညးမားေရးဆြႏငၿပး လႊတေတာသ႔တငသြငးကာ ျပနလညသးသပမႈႏင အတည ျပမႈရယႏငေၾကာငး သရသည။ ျပ႒ာနးၿပးေသာဥပေဒမား အားလးအတြက နညးဥပေဒ၊ လပထးလပနညးမား မျဖစမ ေနရရမညဟ မဆလေသာလညး ေလလာမႈျပခေသာလႊတ ေတာမားႏင အပခပေရးပငးဆငရာ တာဝနရသမားမ နညး ဥပေဒ၊ လပထးလပနညး လအပခကသည ျပ႒ာနးၿပးဥပေဒမားသကဝငေရးတြင အခရာကေၾကာငး ေျပာၾကားၾကသည။

အခ႕လႊတေတာမားတြင ဥပေဒေရးရာသးသပမႈ ေကာ မရင သ႔မဟတ ဥပေဒျပေရးရာေကာမရငမား ဖြ႕စညးထား ေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရေသာလညး ယငးေကာမရငမားမ ထေရာကေသာပပးမႈနညးပါးေၾကာငး ေလလာခေသာ လႊတ ေတာအမားစတြင ေတြ႕ရရသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအနက လႊတေတာ ၆ ခတြင ေဖာျပပါ ေကာမရငမး ဖြ႕စညးထားရၿပး ယငးတ႔အနက တနသၤာရ၊ မြနႏင ဧရာဝတလႊတေတာမားရ ေကာမရငမားကသာ လႊတေတာဥပေဒျပေရးေကာမတ သ႔မဟတ ဥပေဒမၾကမးေကာမတမားႏင ပးေပါငးလပေဆာငေလရေၾကာငး သရရ သည။ ယငးေကာမရငမားတြင လႊတေတာဥက႒သ႔မဟတ ဒဥက႒မားမ ေကာမရငဥက႒မားအျဖစ ေဆာငရြကၿပး ျပငပတတသပညာရငမား အထးသျဖင ဥပေဒပါေမာကၡမား၊ လကရႏင အၿငမးစားေရ႕ေနမား၊ ဥပေဒအရာရအရာ ထမးမား၊ ရအရာရမား၊ ဥပေဒအႀကေပးမားႏင အၿငမးစားမဝါဒဆငရာအႀကေပးမားစသညျဖင ပါဝငသည။ ရနကန ႏင ရမးလႊတေတာမားတြငမ ယငးကသ႔ ျပငပပညာရငမားႏင ဖြ႕စညးထားေသာ ဥပေဒေရးရာအေထာကအကျပအဖြ႕ မး ဖြ႕စညးထားရျခငး မရေပ။

တစဥးခငးစ၏ အျခငးအရာမား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား စြမးေဆာငရညထေရာကေရးတြင ၎လႊတေတာမား၏ အႀကးအက မား အထးသျဖင လႊတေတာဥက႒မား၏ အခနးက႑မာ အထးအေရးပါေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ လႊတေတာဥက႒မား၏ ပငကစြမးေဆာငရည၊ အေလာအတငးေဆာငရြကႏငမႈႏင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးခပမားႏင အျပနအလန ေလးစားသမႈ ဆကဆေရးတညေဆာကႏငျခငးစသည အရညအေသြးမားသည လႊတေတာမား စြမးေဆာငရညအေပၚ တြင သသာစြာသကေရာကေၾကာငး ေလလာမႈအတြငးေျဖဆေပးခေသာ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ သတငး မဒယာမားႏင ႏငငေရးပါတမားမ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

အေသးစတေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာ ၈ ခအနက ၄ ခတြငသာ လႊတေတာဥက႒မား၏ ထကျမကေသာ ေခါငးေဆာငမႈစြမးရညေၾကာင ယငးလႊတေတာမား အတငးအတာတစခထ ေအာငျမငေစခေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ယငးလႊတေတာ ၄ ခမာ မြန၊ တနသၤာရ၊ စစကငးႏင ဧရာဝတလႊတေတာတ႔ျဖစသည။ ဥက႒မား၏ စြမးေဆာငရည ေၾကာင ယငးလႊတေတာမားတြင ထေရာကမႈမား႐ခေၾကာငးက လႊတေတာကယစားလယမားသာမက ေဒသအေျချပ အရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင သတငးမဒယာမားကလညး အတညျပေျပာၾကားသည။ ထးျခားသညမာ ယငးလႊတ ေတာ ၄ ခအနက ၂ ခ၏ဥက႒မားမာ အရပဘကတာဝနမားမ ကးေျပာငးလာသမားျဖစၿပး အျခား ၂ ဥးမာ တပမေတာ တြင ထပပငးတာဝနယခသမားျဖစသည။ မြနႏငစစကငးလႊတေတာမား၏ လႊတေတာဥက႒မားသည အရပဘက တာဝနယခသမားျဖစၿပး တနသၤာရႏငဧရာဝတလႊတေတာမားမ ဥက႒မားသည တပမေတာတာဝနထမးေဆာငခသ

“ဥပေဒေရးရာန႔ပတသကရင ကြၽနေတာတ႔႔မာ လအပခကေတြ အမားႀကးရေနေတာ ဘယအဖြ႕ အစညးပျဖစျဖစ၊ လပဂၢလပျဖစျဖစ ဝငၿပးကေပးတာက ဝမးသာတယ။ ကြၽနေတာတ႔႔မာ (ဥပေဒေရးရာသး သပမႈ) ေကာမရငေတာရတယ။ ဒါေပမ လႊတေတာကဥပေဒေတြက သးသပၿပဆရင ဘယေတာမ သတ႔ Support မရတာ မားတယ။”

ေရြးေကာကခကယစားလယ၊ ကရငျပညနယလႊတေတာ

39

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

မား ျဖစသည။

လႊတေတာဥက႒မား၏ ေဒသႏရအပခပေရးဘကႏငဆကဆေရး အထးသျဖင တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကး ခပမားႏင ၾသဇာအာဏာခငခနဆကဆႏငမႈ အတငးအတာသညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ထေရာကစြာစြမးေဆာငႏငေရးတြင အေရးပါေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငးအခကသည ယခကသ႔ေသာ အသြငကး ေျပာငးေရးကာလတြင ပမအေရးပါသညဟ မတယႏငသည။ အေသးစတေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအနက မြန၊ တနသၤာရ၊ စစကငးႏင ဧရာဝတလႊတေတာ မား၏ လႊတေတာဥက႒မားသည သကဆငရာတငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးခပမားႏင အျပနအလနေလးစားသမႈရသည ဆကဆေရးမးတညေဆာကထားႏငေၾကာငး ေတြ႕႐ရသည။ ဆကဆေရးအတငးအတာတြင ကြာျခားမႈအနညးအကဥးရႏငေသာလညး ယငးေဒသမားတြင လႊတေတာဥက႒ႏင ဝနႀကးခပအၾကား ဆကဆေရးသည သမမတ၍ အျပနအလန ေလးစားမႈအသြငေဆာငေၾကာငး သးသပေတြ႕ရရသည။

အထးအားျဖင မြနႏငစစကငးလႊတေတာမားတြင အရပဘကေနာကခရေသာ လႊတေတာဥက႒မားမ တပ မေတာတြင ထပပငးတာဝနယခဖးသ တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမားအား ဆကဆေရးအသြငေကာငး တည ေဆာကထားၿပး ၎တ႔၏လႊတေတာမား၏ အခနး က႑က အပခပေရးက႑ေအာက နမပါးမႈမရေစေရး ေကာငးစြာ ထနးေကာငးႏငေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ဤသ႔ေသာ စြမးေဆာငမႈသည အျခားေဒသမားရ လႊတေတာမား၊ အစးရဌာန မား၏ အသအမတျပမႈကရရသညသာမက ေဒသအရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ မဒယာမားႏင အတကအခႏငငေရး ပါတမားသညပငလင ထတေဖာခးကးၾကသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈျပခရာတြင ေျဖၾကားခသအမားစ၏ဆအရ ေယဘ ယအားျဖင တပမေတာတြင ထပပငးတာဝနယဖးခသမားကသာလင လႊတေတာႏငအပခပေရးဆကဆမႈတြင အသာစးရယေလရေၾကာငးႏင ယငးသ႔တာဝနယဖးခ သမားဥးေဆာငသည လႊတေတာမားသာလင အပခပေရးဘက ႏငဆကဆရာတြင လႊတေတာ၏က႑က ထနးေပးႏငသညဟယဆရေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ယငးသ႔ျဖစေလ ျဖစထရေၾကာငး အမားစကထငျမငယဆေသာလညး မြနႏငစစကငးလႊတေတာမား၏ အရပဘကေနာကခရေသာ လႊတေတာဥက႒မားမ တပမေတာတြင ထပပငးတာဝနယခဖးသည တစဖကဝနႀကးခပမားႏင အျပနအလန ေလးစား သမႈရသညဆကဆေရးက တညေဆာကထားႏငသည အေနအထားမာ အသြငကးေျပာငးေရးကာလအတြက အေထာက အကျဖစေၾကာငး ေျဖၾကားသမားမ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ (လႊတေတာဥက႒မားႏင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဝနႀကးခပမား၏ ေနာကခအခကအလကႏင ၎တ႔အခငးခငးၾကားဆကဆေရးက ေနာကဆကတြ(ဂ)တြင ဖတ႐ႈပါ။)

မြနႏငစစကငးလႊတေတာမားႏငႏႈငးစာလင ရနကနတငးေဒသႀကးႏင ရမးျပညနယလႊတေတာမား၌ ေခါငး ေဆာငမႈေပးႏငစြမး အားနညးခသညကေတြ႕ရရၿပး ယငးအခကကတကကြေသာ လႊတေတာကယစားလယမား၏ ဥပေဒျပေရးရာႏင ထနးေကာငးမႈေရးရာ ႀကးပမး ေဆာငရြကခကမားအတြက အတားအဆးသဖြယ ျဖစ ခသည။ ယငးလႊတေတာမားရ တကကြေသာလႊတေတာ ကယစားလယမား၏အဆအရ ၎တ႔၏ဥပေဒေရးရာစြမးေဆာငခကမားက လႊတေတာဥက႒မားမ အကန႔ အသတျဖငသာ ခြငျပခေၾကာငး သရသည။ လႊတေတာ ဥပေဒ၊ နညးဥပေဒမားမ ခမတထားသညအတငး ဥပေဒမၾကမးတငသြငး ျခငးႏင အဆတငသြငးျခငးကစၥမားႏငစပလဥး၍ ပမနလပထးလပနညးအတငး ေဆာင ရြကႏငသညမရဘ လႊတေတာဥက႒မားက အရငဥးဆး အသေပးရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ လပထး လပနညးအရဆလင ဥပေဒမၾကမးႏငအဆမားသည လႊတေတာ႐းမားမတစဆင တက႐ကေပးပ႔တငသြငး ႏငသည။ ေဖာျပပါအတားအဆးမားေၾကာင လႊတ ေတာကယစားလယတစဥးခငးစ၏ ဥပေဒျပေရးရာ ႀကးပမးမႈမား အခညးႏးျဖစျခငးက ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာတြင သသာစြာေတြ႕ရရသည။

“ရနကနတငးေဒသႀကးအတြငး စမကနး ေတြအေပၚ သးသပတအဆကလညး သက(လႊတေတာဥက႒)က တငခြင မေပး ခဘး။ ရနကနတငးေဒသႀကးအစးရ ဒကၡ ေရာကမာစးလ႔။ ရနကနတငးေဒသႀကး စညပငဥပေဒၾကမးအတြက အဆတငတာ ကန႔ကြကခရတယ။ အလားတ ဥပေဒၾကမး က စညပငဌာနက တင ေတာ ေနာကမ တငတာေတာင ေအာငသြားတယ”

ေရြးေကာကခကယစားလယ၊ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာ

40

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

မြနႏငရနကနလႊတေတာမားရ တကကြေသာကယစားလယမား၏ ဥပေဒျပေရးရာႏငထနးေကာငးမႈဆငရာ ႀကးပမးမႈမားသည ထးျခားေသာသာဓကမားအျဖစ ေလလာသးသပမႈမ မတတမးတငခပါသည။ ယငးသာဓကမားအရ တစဥးခငးစ၏ ႀကးပမးအားထတမႈမားႏင အရညအေသြးမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ခငမာ အားေကာငးေရးအေပၚတြင သသာစြာသကေရာကမႈရၿပး ေဒသႏရအပခပေရးဘကမ လႊမးမးမႈျပလာသညကလညး ကယစားလယတစဥးခငးစမ ထေရာကစြာထနးေကာငးခသညပစအားလညး ေပၚလြငေစပါသည။ ေလလာသးသပမႈ အတြငးေျဖဆေပးခသ လႊတေတာဥက႒မား၊ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင သတငးမဒယာမားမပဂၢလမား၊ အပခပေရးဘကမဝနႀကးမားႏင ႏငငေရးပါတမားမတာဝနရသမားမ မြနျပညနယလႊတေတာ၏ေရြးေကာကခကယ စားလယျဖစေသာ မြနေဒသလးဆငရာဒမကေရစပါတမ ဥးေအာငႏငဥးအား ၎၏ဥပေဒျပေရးရာႏင လႊတေတာ ထနးေကာငးမႈဆငရာ ႀကးပမးအားထတမႈမားက ထတေဖာခးကးခၾကပါသည။ ဥးေအာငႏငဥး၏ ႀကးပမးလပေဆာင ခကအကဥးအား ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ သာဓက(၃)တြငၾကညပါ။ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာမ တစသး ပဂၢလကယစားလယျဖစသ ေဒၚညညသငးႏင အမးသားဒမကေရစပါတသစပါတမ ေရြးေကာကခကယစားလယ ဥးေကာႏင ရခငအမးသားပါတမ ေရြးေကာကခကယစားလယ ေဒါကတာေဇာေအးေမာငတ႔သညလညး ၎တ႔၏ ႀကး ပမးေဆာင႐ြကမႈမားအတြက ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညးမားႏင သတငးမဒယာမားမ ေျပာဆခးကးခၾကပါသည။ ေဒၚညညသငး၏ေဆာငရြကခကအကဥးက ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ သာဓက(၂)တြင ၾကညပါ။ သကဆငရာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမားႏင အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနဘကမ လႊတေတာအေပၚ လႊမးမးျခယလယသညကစၥရပမားက ပပျပငျပငျပနလညထနးေကာငးမႈျပရန ၎တ႔၏တကကြစြာေဆာငရြကခကမားအား ရညၫႊနး၍ ၎တ႔အား Watch Dogs မားသဖြယ ခငးႏႈငး႐ႈျမငၾကသညက ေတြ႕ရသည။

သာဓက(၂)ေဒါကတာညညသငး၊ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာကယစားလယ(၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅)၏ ေဆာငရြကခကအကဥး

အမည ။ ။ ညညသငးလမး ။ ။ ဗမာပညာအရညအခငး ။ ။ ဥပေဒပါရဂဘြ႕ (ဂပနႏငင)၊ LL.M (Japan)၊ LL.B (YU)၊ ဂပနဘာသာ စကားဒပလမာဘြ႕(UFL)၊ ျပငသစဘာသာစကားဒပလမာဘြ႕ (UFL)အလပအကင ။ ။ ဒါ႐ကတာဘတအဖြ႕ဝင Yangon Watch အဖြ႕၊ (ႏငငေရးႏင ဥပေဒေရးရာ တကကြလႈပ႐ားေသာအဖြ႕)၊ ဥပေဒအတငပငခမဆႏၵနယ ။ ။ ဗဟနး ၂ကယစားျပႏငငေရးပါတ ။ ။ တစသးပဂၢလႏငငေရးျဖတသနးမႈ ။ ။ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၅ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာကယစားလယ၊ ၂ဝ၁၅ အေထြေထြေရြးေကာကပြတြင ဗဟနးမဆႏၵနယကယစားျပ ျပညသ႔လႊတေတာကယစားလယေနရာအတြက ယဥ ၿပငခေသာလညး ျပနလညေရြးေကာကခရျခငးမရေပ။

ဥပေဒျပေရးရာႀကးပမးမႈမား ။ ။ ေဒၚညညသငးသည ဥပေဒမၾကမးႏင နညးဥပေဒမားစြာကျပစ၍ လႊတေတာ သ႔တငသြငးရန ႀကးပမးခေသာလညး အမားစမာ ေအာငျမငမႈမရရခေပ။ ယငးဥပေဒမၾကမးမားအနက သသာ ထငရားေသာ လပေဆာငခကမားမာ-- ေရႊတဂဘရားေဂါပကဥပေဒမၾကမး။ ယငးဥပေဒမၾကမးမာ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာမ ယငးဥပေဒ

ျပေရးကစၥရပသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ဥပေဒျပေရးအခြငအာဏာႏင မသကဆငဟဆကာ တငသြငး ခြငမရခေပ။

- ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးဥပေဒမၾကမး။ ယငးဥပေဒမၾကမးက ေဒၚညညသငးမျပစေရးဆြ၍ ၂ဝ၁၁ ခႏစတြင တငသြငးရနႀကးပမးခေသာလညး မေအာငျမငခေပ။ ၂ဝ၁၃ ခႏစတြငမ ရနကနတငးေဒသႀကး လႊတေတာမ အလားတမၾကမးအားတငသြငးခၿပး ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတဥပေဒဟ

41

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

သာဓက(၃) ေဒါကတာေအာငႏငဥး၊ ပထမအႀကမ မြနျပညနယလႊတေတာကယစားလယ

အမည ။ ။ ေအာငႏငဥးလမး ။ ။ မြနပညာအရညအခငး ။ ။ B.V.Scအလပအကင ။ ။ ကယပငစးပြားေရး (ဓာတပလပငနး)မဆႏၵနယ ။ ။ ေခာငးဆ ၁ကယစားျပႏငငေရးပါတ ။ ။ မြနေဒသလးဆငရာဒမကေရစပါတႏငငေရးျဖတသနးမႈ ။ ။ ပထမအႀကမမြနျပညနယလႊတေတာကယစားလယႏင ဒတယအႀကမ မြနျပညနယလႊတေတာဒဥက႒

ဥပေဒျပေရးရာႀကးပမးမႈမား ။ ။ ဥပေဒမၾကမး ၃ ခအား ျပစေရးဆြ၍ တငသြငးခသည။ ယငးတ႔မာ (၁) မြနျပညနယဇာတ႐မား ႀကးၾကပေရးဆငရာဥပေဒမၾကမး၊ (၂) မြနျပညနယ အမတြငးစကမႈလကမႈလပငနးမား ဥပေဒမၾကမး၊ (၃) အလတစားႏင အေသးစားလပစစဓာတအား ထတလပျဖန႔ျဖးေရးဥပေဒမၾကမးတ႔ျဖစသည။ ၎တ႔အနက ပထမႏငဒတယဥပေဒမၾကမးမားမာ ဥပေဒအျဖစအတညျပၿပးျဖစ၍ တတယတစခသညသာ ေလလာမႈျပခသညအခနထ ေဆြးေႏြးဆအဆငတြင ကနရသည။

ထနးေကာငးေရးဆငရာႀကးပမးမႈမား ။ ။ ဥးေအာငႏငဥးအေနျဖင ဥပေဒ၊ အဆ၊ ေမးခြနးအေပၚ အေကာင အထညေဖာမႈ ေလလာသးသပေရးေကာမတအား ဥပေဒ၊ အဆ၊ ေမးခြနးအေပၚအေကာငအထညေဖာမႈႏင ေဒသႏရ စမကနး၊ အရအသးေငြစာရငးကစၥရပမား ေလလာသးသပေရးေကာမတဟ၍ ျပငဆငဖြ႕စညးခၿပး ေဒသႏရ အစးရ၏ စမကနးအေကာငအထညေဖာမႈမားအေပၚ လႊတေတာ၏ထနးေကာငးမႈဆငရာ အခြငအာဏာ ပမသက ေရာကမႈရေစရန ေဆာငရြကခသည။ ယငးလႊတေတာေကာမတ၏ဥက႒အျဖစ ဥးေအာငႏငဥးအား ဥးေဆာငေပး ႏငရန မြနျပညနယလႊတေတာဥက႒ကယတင အဆျပတာဝနေပးခသည။ ၎အျပင အစးရ၏ရသးဘ႑ာေရး

အတညျပေပးခသည။ - အခြနရာျဖတဥပေဒမၾကမး။ ေဒၚညညသငးမတငသြငးခေသာ အဆပါမၾကမးမာ ေအာငျမငမႈမရခေသာ

လညး သကဆငရာဌာနမ အလားတစညးမဥးမားအား အမန႔အျဖစထတျပနခသည။- ရနကနတငးေဒသႀကးအတြငးရ ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားအား စစေဆးျခငးဆငရာဥပေဒမၾကမး။ ယငးဥပေဒမာ

ရနကနတငးေဒသႀကးဝနႀကးခပႏင လႊတေတာဥက႒တ႔ထမ သေဘာတညမႈမရ၍ အထမေျမာကခေပ။

ထနးေကာငးေရးဆငရာႀကးပမးမႈမား ။ ။ ႏငငေတာသမၼတဥးသနးစနလကထကတြင ေဒၚညညသငးသည အဆေပါငး(၄ဝ)ေကာ၊ ေမးခြနးေပါငး (၄ဝဝ) ေကာတငသြငး၍ အထးျခားဆးေသာ တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတ ေတာကယစားလယအျဖစ ရပတညခသည။ သမသည ျပညသ႔ေရးရာကစၥရပမားအတြက အသးအစြမား၊ ဖြ႕ၿဖး ေရးစမကနးမား၏အားနညးခကမားႏင ျပညသလထအတြက အကးသကေရာကမႈမရသညမားက အဓကဒငခ ေစာငၾကညထနးေကာငးသအျဖစ နာမညႀကးခသည။ ၎အျပင လႊတေတာ၌ သမတငျပေဆြးေႏြးမညအေၾကာငး အရာႏငစပလဥးလင ျပညသလထသ႔ဥးစြာချပျခငး၊ မဒယာသ႔ အသေပးျခငးမားျဖငလညး နာမညေကာငးရခ သည။ သမ၏မဒယာမားအေပၚ ပြငလငးမႈေၾကာင ျပညသလထမ သတငးအခကအလကမားစြာ သရခရသည။ သမ၏လပေဆာငခကမားအတြက ျပညတြငးႏငႏငငတကာမ ဂဏျပဆမားစြာ ရ႐ခသည။ ၎ဆမားမာ ၂ဝ၁၂ တြင Women’s Rights and Politics ဆ၊ ၂ဝ၁၁ မ ၂ဝ၁၅ ထ လထေရ႕ေဆာငဆ၊ လႊတေတာတြငးမ သမဏ ႏငးဆသရေကာငးဆ၊ တစေကာငတညးျခေသၤဆ၊ Rising Star ဆႏင သတငးလသားဆမားျဖစသည။ ၎အျပင ၂ဝ၁၄ ခႏစအတြက လႊမးမးမႈအရဆး ကမ႓ာအမးသမး ၁ဝဝ စာရငးအတြက အမညတငသြငးခခရသည။

42

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဥပေဒအေပၚ သးသပသညေဆာငရြကခကမားအေပၚတြင အဓကဥးေဆာငမႈေပးခသည။ ၎၏ပထမလႊတေတာ ကယစားလယသကတမးကာလအတြငး အဆေမးခြနးေပါငး(၄ဝ)ေကာ တငသြငးခသည။ ဥးေအာငႏငဥးသည လႊတေတာ၌တငသြငးခေသာ ဥပေဒမၾကမးမားႏင မြနျပညနယတြငးေဆာင႐ြကရနရေသာ ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမား အား ျပညသလထသ႔ အသေပးတငပငမႈမားက ကနဥးစတငခသလညးျဖစသည။

43

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ထနးေကာငးေရးထနးေကာငးေရးသည လႊတေတာ၏အဓကအကဆးေသာ တာဝနဝတရားျဖစသညဟ ေလလာသးသပမႈ

အတြငး ေျဖဆသအမားစက ေျပာဆၾကသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာလႊတေတာမားတြင ထနးေကာငးေရးဆငရာ ေဆာငရြကခက(၄)ခအား အဓက ေတြ႕ ျမငခရသည။ သ႔ရာတြင ယငးထနးေကာငးမႈဆငရာေဆာငရြကခကမား၏ ထေရာကမႈအတငးအတာသည လႊတ ေတာတစခႏငတစခအတြငး မတညၾကေပ။ ယငးေဆာငရြကခက(၄)ခမာ (၁) ေကာမတမားမတစဆင ထနးေကာငး ျခငး၊ (၂) အဆမားျဖင ထနးေကာငးျခငး၊ (၃) ေမးခြနးမားျဖင ထနးေကာငးျခငး၊ (၄) တငသြငး လာေသာ တငၾကားစာ၊ အသနားခစာမားအေပၚ စစမးစစေဆးမႈမားျပျခငးျဖင ထနးေကာငးျခငးတ႔ျဖစသည။ မြနႏငတနသၤာရလႊတေတာ ကယစားလယမား၏အဆအရ အစးရဌာနမားမ တာဝနရသမားအား လႊတေတာသ႔ အခါအားေလာစြာ ဖတၾကား၍ ၎တ႔သရလေသာ မဝါဒမား၊ ေဆာငရြကခကမားႏငပတသက၍ ေမးျမနးေျဖၾကားမႈမား ျပလပခေၾကာငး သရသည။ ယငးေဆာငရြကခကမားက ၎တ႔မ ''လႊတေတာၾကားနာမႈမား""အျဖစ ေခၚဆေသာလညး ယငးၾကားနာမႈမားသည မညမအတငးအတာအထ ထေရာကသညကမ ယခေလလာသးသပမႈမ အျပညအဝတငးတာႏငျခငး မရေပ။ သ႔ရာတြင ယငးလႊတေတာမားမ အဆပါၾကားနာမႈမား ေဆာငရြကႏငခသညအေပၚ အားရေကနပခၾကၿပး သကဆငရာအစးရ ဌာနမားကလညး ယငးတ႔၏လႊတေတာႏငပးေပါငး ေဆာငရြကမႈအတြက အသအမတျပေျပာဆခၾကသည။

ထနးေကာငးေရးဆငရာ ထေရာကမႈႏင အတားအဆးမား

ေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာမား၏ ထနးေကာငးေရးဆငရာေကာမတမားသည အားနညးေနေသးေၾကာငး ေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရခရပါသည။ မြန၊ တနသၤာရႏင ဧရာဝတလႊတေတာမားရ အခ႕ေသာ ထနးေကာငးမႈဆငရာ ေကာမတမားသာလင ပမနလပငနးေဆာငရြကမႈမားရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ယငးေကာမတမားက ေအာကတြင ေဖာျပထားသည။

မြန တနသၤာရ ဧရာဝတ

ဥပေဒ၊ အဆ၊ ေမးခြနးအေပၚ အေကာင အထညေဖာမႈႏင ေဒသႏရစမကနး၊ အရအသးေငြစာရငး ကစၥရပမား ေလလာသးသပေရးေကာမတ

လႊတေတာအာမခခကမား၊ ကတမား၊ တာဝနခခကမား ႏင တငၾကားစာ၊ အသနားခစာစစစေရးေကာမတ

တရားစရငေရး၊ ဥပေဒေရးရာ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးႏင အစးရ၏အာမခခကမား၊ ကတမား၊ တာဝနခခကမား စစစေရးေကာမတ

ဥပေဒေရးရာႏင အေထြေထြကစၥရပမား ေလလာသးသပ ေရးေကာမတ

ေလလာသးသပမႈမေတြ႕ရသညမာ လႊတေတာမားအားလးတြင ပမနအားျဖင ေကာမတ ၃ ရပရသည။ ယငးတ႔မာ ဥပေဒျပေရးေကာမတ၊ ကယစားလယစစစေရးေကာမတႏင တငးရငးသားေရးရာေကာမတတ႔ ျဖစသည။ ကရင၊ ရခငႏင ရနကနလႊတေတာမားမလြ၍ ကနလႊတေတာမား၌ အဆပါေကာမတမားအျပင အျခားေသာထနးေကာငးေရး ဆငရာ လပငနးစဥမားအတြက ရညရြယသညေကာမတမား ထပမဖြ႕စညးထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ဖြ႕စညးထားရ ေသာ ေကာမတအေရအတြကမာမ လႊတေတာတစခႏငတစခအတြငး လြနစြာကြျပားျခားနားသည။ မြနလႊတေတာတြင ေကာမတ ၂ ခ ထပမဖြ႕စညးထားၿပး ရခငႏငဧရာဝတလႊတေတာမားတြင ေကာမတ ၁ဝ ခထကမနညး ထပမဖြ႕စညး ထားေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငးေကာမတမားအနက မြနလႊတေတာရေကာမတမား၏ ထနးေကာငးေရးဆငရာ ႀကး ပမးေဆာင႐ြကမႈမားသည အျခားလႊတေတာမား၏ ေကာမတမားႏငႏႈငးယဥလင အေကာငးဆးေဆာငရြကခသည ဥပမာမားျဖင ေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရမတတမးတငထားသည။ ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ သာဓက(၄)တြင မြန ျပညနယလႊတေတာရေကာမတမား၏ စြမးေဆာငခကအခ႕က ဖတ႐ႈႏငသည။

44

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

သာဓက(၄) မြနျပညနယလႊတေတာထနးေကာငးမႈဆငရာေကာမတမား၏ ႀကးပမးေဆာငရြကခကမား

မြနျပညနယလႊတေတာ ၂ဝ၁၀-၂ဝ၁၅ အတြငး ေကာမတစစေပါငး ၅ ခရခသည။ မျဖစမေနဖြ႕စညးေလရေသာ ေကာမတ ၃ ခအျပင ထနးေကာငးမႈဆငရာအတြက ေနာကထပေကာမတ ၂ ခ ထပမဖြ႕စညးထား ျခငးျဖစသည။ ယငးေကာမတ ၂ ခမာ ဥပေဒေရးရာႏင အေထြေထြကစၥရပမား ေလလာသးသပေရးေကာမတ၊ ဥပေဒ၊ အဆ၊ ေမးခြနးအေပၚအေကာငအထညေဖာမႈႏင ေဒသႏရစမကနးအရ အသးေငြစာရငးကစၥရပမား ေလလာသးသပေရး ေကာမတ တ႔ျဖစသည။ ယငးေကာမတ ၂ ခတြင အေရးပါေသာ လႊတေတာကယစားလယမဟတသပဂၢလမား အထးသျဖင ပညာရပဆငရာနယပယမပဂၢလမား၊ ဥပေဒေရးရာကြၽမးကငသမား၊ အပခပေရးအေတြ႕အႀကရခ သမား၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးမပဂၢလမားအစရသျဖင ျပငပပဂၢလ(၁၇)ဥးထ ပါဝငေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ယငး ေကာမတ ၂ ခသည ပမနစညးေဝး ေတြ႕ဆၾကေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ၂ဝ၁၅ ခႏစမစ၍ ႏစပတတစႀကမ ေတြ႕ဆ ေဆြးေႏြးေလရေၾကာငး ေတြ႕႐ရသည။ ယငးအစညးအေဝးမားတြင တာဝနရသမားမ ေလလာစစစသးသပမႈမား ၏တးတကျဖစထြနးမႈအေျခအေနမားႏင ေတြ႕ရခကမားက ျပနလညေဆြးေႏြး၍ လႊတေတာတာဝနရသမားထသ႔ ျပနလညတငျပၾကသည။ ယငးအစညးအေဝးမားသ႔ အစးရဌာနမားဘကမ တာဝနရသမားကလညး အခါအား ေလာစြာဖတၾကား၍ ထပမသရလသညမား ေဆြးေႏြးရနရသညမားက ေဆြးေႏြးမႈျပအေျဖရာရန ႀကးပမးၾက သည။ မြနျပညနယလႊတေတာမ ကယစားလယအမားမ ယငးအစညးအေဝးမားက ''လႊတေတာၾကားနာမႈအစညး အေဝး""မားအျဖစေခၚဆ၍ ယငးအစညးအေဝးမားသည လႊတေတာစြမးေဆာငရညျမငမားေရးအတြက အေထာက အကျဖစေၾကာငးလညး ေျပာဆၾကသည။ သ႔ရာတြင ယငးအစညးအေဝးမား၌ ေဒသႏရအစးရဌာနမားဘကမ ပးေပါငးပါဝငမႈ နညးပါးေနေသးေၾကာငးႏင လႊတေတာကယစားလယမား၏ ထနးေကာငးမႈေရးရာ အေတြ႕အႀက မားလညး နညးပါးေနေသးေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆသည။

ထနးေကာငးမႈေရးရာက အဆႏငေမးခြနးမား တငသြငးျခငးအားျဖင ေဆာငရြကျခငးသည ေလလာသးသပမႈျပခေသာလႊတေတာမားအေနျဖင ပမနႏငလြယလငတက ေဆာငရြကႏငေသာ ထနးေကာငးမႈလပငနးစဥအျဖစ ႐ႈျမင ေၾကာငး ေျဖဆသအားလးမ ေျပာဆၾကသည။ အဆႏငေမးခြနးမားတငသြငးျခငးသည လႊတေတာကယစားလယ မားအတြက နကနကယျပန႔ေသာ ဥပေဒေရးရာအသရရန မလအပျခငးေၾကာငျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ လႊတ ေတာ႐းမားမရရခေသာ အခကအလကမားအရ ဧရာဝတႏငရခငလႊတေတာမားသည ၎တ႔၏ ပထမ ၅ ႏစတာ သကတမးအတြငး အဆႏငေမးခြနးတငသြငးမႈအႀကမေရ ၁၈၉၇ ႀကမႏင ၁၆ဝ၃ ႀကမ အသးသးတငသြငးလက အဆ ႏငေမးခြနးအမားဆး တငသြငးခေသာ လႊတေတာမားျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည (ဇယား (၁ဝ) တြင ၾကည႐ႈပါ)။

ဇယား (၁ဝ) ေလလာခေသာလႊတေတာမား၌ တငသြငးခေသာအဆႏငေမးခြနးအခပဇယား

Particular ကရင မြန ရခင ရမး ဧရာဝတ စစကငး တနသၤာရ ရနကန

အဆ ၄၇ ၄၅ ၈၁ ၃၆ ၁၂၆ ၃၈ ၁၀ အခကအလက မရရ

ေမးခြနး ၂၂၉ ၄၉၀ ၁၅၂၂ ၆၅၅ ၁၇၇၁ ၇၁၃ ၅၃၆ အခကအလက မရရ

စစေပါငး ၂၇၆ ၅၃၅ ၁၆၀၃ ၆၉၁ ၁၈၉၇ ၇၅၁ ၅၄၆ အခကအလက မရရ

45

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

လႊတေတာမား၌တငသြငးခေသာ အဆႏငေမးခြနးမားက သကဆငရာအပခပေရးဌာနမားဘကမ တန႔ျပနမႈမား သညလညး ပစအမးမးရၿပး ယငးအဆႏငေမးခြနးမား၏ ထေရာကမႈအတငးအတာက မနးဆရနခကခေၾကာငး ေတြ႕ရ သည။ လႊတေတာမတငသြငးေသာ အဆႏငေမးခြနးမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမားမ တာဝနရသဝနႀကး မား၊ ဌာနအႀကးအကမားမ တာဝနယေျဖ႐ငးေပးရန တာဝနခသညအေပၚတြငမတည၍ ေဒသႏရအစးရမား၏ ကတ ကဝတမားအျဖစ တရားဝင မတတမးတငျခငး ခရေလ႐သည။ ယငးသ႔ အစးရကတကဝတအျဖစ မတတမးမဝငေသာ အဆႏငေမးခြနးမားမာမ လႊတေတာ၌သာ မတတမးထား႐ ထနးသမးထားသည။ အစးရကတကဝတျဖစသြားေသာ အဆႏငေမးခြနးအေရအတြက၁၀က ေအာကေဖာျပပါဇယား(၁၁)တြင ေဖာျပထားသည။

ဇယား(၁၁) အစးရ၏ကတကဝတအျဖစ ေရာကရလာသညအဆ ေမးခြနးအေရအတြကျပဇယား

၁၀ ေဖာျပပါ အဆစစေပါငးအေရအတြကတြင အစးရ၏တာဝနယေျဖရငးမႈမားအတြကမရညရြယေသာ အဆမားလညးပါဝငေနသည။ ဥပမာ- အခ႕ေသာအဆမား သည ေဒသႏရအစးရသ႔မဟတ ျပညေထာငစအစးရမား၏ ေဆာငရြကခကမားႏင ဆးျဖတခကမားက ခးကးသငေၾကာငးအဆမးက ဆလသည။

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ အဆႏငေမးခြနး စစေပါငး ကတကဝတ စစေပါငးကတကဝတအျဖစ ေရာက႐လာသည

အဆေမးခြနး ရာခငႏႈနး

ကရင ၂၆၆ ၂၇ ၁၀%

မြန ၅၂၄ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

ရခင ၁၅၈၅ ၁၃၄၉ ၈၅%

ရမး ၆၇၁ ၆ ၁%

ဧရာဝတ ၁၈၁၉ ၁၃၅၁ ၇၄%

စစကငး ၇၅၁ ၄၂၆ ၅၇%

တနသၤာရ ၅၄၆ ၂၄၆ ၄၅%

ရနကန အခကအလကမရရ အခကအလကမရ အခကအလကမရရ

သကဆငရာအစးရမားမ လႊတေတာတြငတငသြငးသည အဆႏငေမးခြနးမားမျဖစေပၚလာေသာ ကတကဝတမား အေပၚ ေျဖရငးေပးမႈ၊ အေကာငအထညေဖာေပးမႈမား ၿပးေျမာကမႈအေပၚတြင တငးတာသညစႏႈနးမားမာ ေလလာခ ေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားအတြငး တညမႈမရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရၿပး ယငးမတညမႈမားေၾကာင အဆ၊ ေမးခြနးမားအားျဖင ထနးေကာငးျခငးဆငရာ၏ ထေရာကမႈအား တငးတာရာတြင အထးအားနညးခကျဖစလကရ သည။ အခ႕လႊတေတာမားတြင တငသြငးလကေသာအဆမာ အစးရ၏ကတကဝတအျဖစ မတတမးတငၿပးသညႏင တစၿပငနက ယငးအဆအား သကဆငရာ ဝနႀကးဌာနႏငဌာန မားမ မညသ႔အေကာငအထညေဖာသညက စတင ေစာငၾကညမႈျပၾကသည။ ယငးသ႔ေစာငၾကညရာတြင ေစာငၾကညပနညးနာ၊ လပထးလပနညးမားႏင အေကာင အထညေဖာမႈၿပးေျမာကသည မၿပးေျမာကသညက ေစာငၾကညသညစႏႈနးအခကမား ကြျပားလကရသည။ အခ႕ လႊတေတာမား အထးသျဖင မြနျပညနယလႊတေတာတြင ကတကဝတမားအား မညသညအတငးအတာထ အေကာင အထညေဖာေဆာငရြကသည၊ ေျဖ႐ငးၿပးစးမႈရသညက ေျမျပငအေရာက ပမနကြငးဆငးၾကည႐ႈစစေဆးမႈမား ျပလပ ေလရသည။ လႊတေတာ႐းမားမ ေကာကယရရခေသာ အခကအလကမားအရ ေလလာသးသပခေသာ လႊတေတာ အမားစတြင အစးရကတကဝတမားသည ေအာငျမငစြာ အေကာငအထညေဖာၿပးေျမာကေၾကာငး မတတမးျပထား သညက ေတြ႕ရသည(ဇယား (၁၂)က ၾကညပါ)။ သ႔ေသာ ယငးသ႔ သးသပအကျဖတသည နညးစနစမားမတညမႈအေပၚ တြင ျဖညသြငးထားေသာ ယငးအခကအလကမား၏ ခငမာမႈအတငးအတာ မညမရမညက ေလလာသးသပမႈမ အက ျဖတရနခကခၿပး အကးဆကမာ ယငးအခကအလကမားအေပၚတြင အေျခခ၍ လႊတေတာမား၏ ထေရာကမႈက သးသပရန အားနညးမႈ႐သည။ ဥပမာအားျဖင ႐မးျပညနယလႊတေတာ၏ အခကအလကမားအရ ကတကဝတျဖစ လာေသာ အဆေမးခြနးမား အေကာငအထညေဖာမႈသည ရာႏႈနးျပည ၿပးေျမာကလကရသညက ေထာက႐ႈျခငးအား ျဖင ယငးအခကအလက၏ ခငမာမႈအေပၚ ႐ႈျမငသးသပမႈအျမငမား ကြျပားႏငသည။

46

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဇယား(၁၂) ကတကဝတမားအေကာငအထညေဖာၿပးေျမာကမႈ အေျခအေနျပဇယား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ

ကတ ကဝတ စစေပါငး

အေကာင အထည ေဖာၿပး

အေကာငအထည ေဖာဆ

ကနရ ဖကသမးအေကာင အထည ေဖာၿပး ရာခငႏႈနး

ကရင ၂၇ ၅ ၀ ၂၂ ၀ ၁၉%

မြန အခကအလကမရရ ၃၅ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

ရခင ၁၃၄၉ ၆၄၇ ၃၉၁ ၃၁၁ ၀ ၄၈%

ရမး ၆ ၆ ၀ ၀ ၀ ၁၀၀

ဧရာဝတ ၁၃၅၁ ၉၅၂ ၃၈၈ အခကအလကမရရ ၁၁ ၇၀%

စစကငး ၄၂၆ ၃၇၃ ၄၀ ၀ ၁၃ ၈၈%

တနသၤာရ ၂၄၆ ၁၈၉ ၂၇ ၀ ၃၀ ၇၇%

ရနကန အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

တငၾကားစာမားက မညသညအတငးအတာထ ေျဖရငးၿပးစးမႈရသညဆျခငးက ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားမရရခေသာ လႊတေတာမတတမးမားမမနးဆရန မလြယကေပ။ ကတကဝတအေကာငအထညေဖာ ၿပးေျမာကမႈဆငရာ သးသပမႈနညးနာမား ကြျပားသကသ႔ ယခတငၾကားစာမား ေျဖရငးၿပးစးမႈအေျခအေနက သးသပ ရာတြငလညး လႊတေတာမားအခငးခငးၾကား ကြျပားေသာနညးနာမားက ကငသးလကရသညက ေတြ႕ရသည။ သ႔ ျဖစ၍ လႊတေတာမားအခငးခငးၾကား ယငးကစၥအေပၚ ထေရာကမႈအတငးအတာ ႏႈငးယဥသးသပရန ခကခသည။ ဥပမာအားျဖင စြမးေဆာငမႈေကာငးေသာ မြနျပညနယလႊတေတာတြင တငၾကားစာမားအနက ၂၂ ရာႏႈနးသာ ေျဖရငး ၿပးစးေၾကာငး မတတမးတငထားၿပး ရမးျပညနယလႊတေတာတြငမ ရာႏႈနးျပညေျဖရငးၿပးစးေၾကာငး မတတမးျပထား သညက ေတြ႕ရသည။

ဇယား(၁၃) တငၾကားစာမားေျဖရငးၿပးစးမႈ အေျခအေနျပဇယား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ လကခရရခေသာ တငၾကားစာစစေပါငး ေျဖရငးၿပးစးခသည တငၾကားစာစစေပါငး ေျဖရငးၿပးစးမႈ ရာခငႏႈနး

ကရင ၁၄၁ ၄၁ ၂၉%

မြန ၁၆၆၁ ၃၇၀ ၂၂%

ရခင ၁၄၉ ၁၃၉ ၉၃%

ရမး ၂၀၁ ၂၀၁ ၁၀၀%

ဧရာဝတ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

စစကငး ၇၃ ၆၆ ၉၀%

တနသၤာရ ၇၇၇ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

ရနကန အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမားအား ဘ႑ာေရးအရအသးေပၚတြင ထနးေကာငးမႈျပေရးတြငလညး တငး ေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားမ စနေခၚမႈတစရပသဖြယ ရငဆငရလကရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ဧရာ ဝတလႊတေတာမလြ၍ ေလလာခေသာ လႊတေတာမားအားလးအေနျဖင ေဒသႏရဘ႑ာေငြ အရအသးအေပၚတြင သး သပမႈျပ၍ ျပနလညေဆြးေႏြးမႈျပရန လေလာကေသာ အခနရရျခငးမရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ၎တ႔၏ အဆအရ သကဆငရာတငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရတ႔မတငသြငးေသာ ဘ႑ာေငြ အရအသးဥပေဒၾကမးအား လႊတေတာတြင ေဆြးေႏြးမႈမျပမ တစရကသ႔မဟတႏစရကသာ ႀကတင၍ ၎တ႔လကဝယသ႔ ရရေလလာမႈျပရေလ ရေၾကာငး သရရသည။

ေယဘယအားျဖင လႊတေတာအစညးအေဝးမားတြင ပမနေဆြးေႏြးမႈမျပမ ရသးဘ႑ာေရးဥပေဒမၾကမးမားက လႊတေတာ႐းမားသ႔ တက႐ကတငသြငးသည။ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးလႊတေတာတြငမ ယငးဥပေဒမၾကမးက ဥပေဒ

47

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

စစစေရးေကာမတ၁၁ မ ဥးစြာ တစပတ သ႔မဟတ ဆယရကအခနယ၍ သးသပမႈျပသည။ ယငးသ႔ သးသပစဥအတြငး ယငးေကာမတအဖြ႕ဝငမားမ တငသြငးလာေသာ ရသးမနးေျခစာရငးအေပၚတြင ျပငဆငျဖညစြကမႈမား ျပလပရန ႀကတငျပငဆငထားၿပး ဥပေဒျပေရးေကာမတသ႔ အတညျပခကအတြက တငသြငးသးသပေစသည။ ယငးသးသပမႈ အၿပးတြငမ လႊတေတာ ပမနအစညးအေဝးမားတြင ယငးရသးမနးေျခဘ႑ာေရးဥပေဒမၾကမးက ေဆြးေႏြးမႈျပသည။

ႏစစဥတငသြငးလာေသာ ရသးဘ႑ာေရးဥပေဒၾကမးေပၚတြင မညသ႔ျဖတေတာကမည၊ ျပန လညျပငဆငမည၊ ပယခမည စသညျဖင လႊတေတာမားမ အႀကျပခကေပးႏငေသာ အတငးအတာမာ သသသာသာနညးပါးေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ တစနညးအားျဖင ကယစားလယတစဥးခငးစမ ယငးကသ႔ေသာ အႀကျပခကမားႏငေဆြးေႏြးခကမား ေပးရနမာ အခြငအလမးမရသေလာကနညးပါးေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈအတြငး ဧရာဝတတငးေဒသႀကး လႊတေတာတစခကသာ ရသးဘ႑ာေရးဥပေဒၾကမးေပၚတြင သးသပႏငရန အခနလေလာကစြာရသညဟ သရရသည။ ကနလႊတေတာအမားစတြငမ ယငးဥပေဒမၾကမး လႊတေတာသ႔တငျပေဆြးေႏြးသညအခါတြင လႊတေတာကယစား လယတစဥး သ႔မဟတ ႏစဥးမေထာကခေဆြးေႏြး၍ အတညျပချခငးသာ ျဖစသည။ လႊတေတာကယစားလယမား၏ အႀကေပးခကအတငး ယငးဥပေဒမၾကမးအား ျပျပငျပငဆငႏငသညအေျခအေနမး မရသေလာကရားပါးေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ မြနျပညနယလႊတေတာမ ႀကေတြ႕ခရေသာ ကယစားလယတစဥးခငးစ၏ ရသးမနးေျခဘ႑ာေရး ဥပေဒၾကမးအေပၚတြင ေဆြးေႏြးအႀကေပးခမႈအခ႕တြငသာ ေအာငျမငမႈရခေၾကာငး ေတြ႕ခရသည။

၁၁ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးလႊတေတာ၏ ဥပေဒေရးရာစစစေရးေကာမတသည လႊတေတာကယစားလယမားႏင ျပငပပညာရငမားျဖင ပါဝငဖြ႕စညးထားၿပး ဥပေဒမၾကမးမားျပစေရးဆြရန၊ အတညျပၿပးဥပေဒ၊ နညးဥပေဒႏင လပထးလပနညးမားက ျပနလညသးသပေပးရန အစးရဌာနမားမ တငျပလာမႈမားအေပၚ ျပ႒ာနးၿပးဥပေဒမားႏင ကကညမႈ ရမရ ျပနလညသးသပေပးျခငးႏင အတညျပျခငးမား ေဆာငရြကေပးသည။

သာဓက(၅) မြနျပညနယလႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးစ၏ ရသးမနးေျခဘ႑ာေရး ဥပေဒၾကမးေပၚတြင အႀကေပးေဆြးေႏြးမႈမား

ျဖစရပ (၁) ။ ။ ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ရသးမနးေျခဘ႑ာေရးဥပေဒမၾကမးတငျပမႈတြင မြနျပညနယအစးရမ ဘနးႀကးေကာငး ၂ ေကာငးေဆာကလပရနအတြက ကပသနးေပါငး ၅ဝ လာထားေတာငးခမႈျပခမႈအေပၚ ေခာငးဆမဆႏၵနယ(၁) ကယစားျပကယစားလယ ေဒါကတာေအာငႏငဥးမ မသငေလာေၾကာငး ေဆြးေႏြးခပါ သည။ ယငးေငြပမာဏသည မြနျပညနယအတြငး ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးကစၥမားအတြကသာ ဥးစားေပးသးစြသငေသာ အခနအခါျဖစေၾကာငး ေထာကျပေဆြးေႏြးခသညအေပၚ အမားစသေဘာတညခသညအတြက ယငးလာထား ဘ႑ာေငြပမာဏအား ပယဖကခပါသည။

ျဖစရပ (၂) ။ ။ ၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆ ရသးမနးေျခဘ႑ာေရးဥပေဒမၾကမးတငျပမႈတြင မြနျပညနယအစးရမ ကပ သနးေပါငး ၁၂,ဝ၀၀ အား ေဒသႏရအစးရ႐းဝငးအတြငး အစးရဧညရပသာေဆာကလပရန လာထားခသညအေပၚ လႊတေတာကယစားလယ ေဒါကတာေအာငႏငဥးမပင မသငေလာေၾကာငး ေဆြးေႏြးခပါသည။ ၎မ ယငးသ႔ မားျပားလေသာ ေငြပမာဏသည လအနညးငယအတြကသာ အကးျဖစထြနးမညျဖစ၍ မြနျပညနယအတြငး ျပညသလထ အမားအကးရမညျဖစေသာ ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးမားအတြကသာ သးစြသငေၾကာငး ေျပာဆေဆြးေႏြး ခပါသည။ ၎၏ေဆြးေႏြးမႈအေပၚ ေအာငျမငရနရာႏႈနး ၈၀% ခန႔ရသညဟ ယခေလလာသးသပမႈအတြငး ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈျပခသညအခနတြင ေဒါကတာေအာငႏငဥးမ ခန႔မနးေျပာၾကားသည။

48

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေဒသႏရအစးရမား၏ ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈလပငနးမား၊ ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားႏငစပလဥးေသာ အရ အသးဘ႑ာေရးစမခန႔ခြမႈႏင သးစြမႈမားအေပၚတြင လႊတေတာမားမထနးေကာငးမႈ လေလာကစြာျပႏငေရးမာလညး သကဆငရာအစးရဌာနမား၏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင အခကအခႀကေတြ႕ရလကရသည။ ယငးထနးေကာငးမႈဆငရာကစၥမား ေဆာငရြကရာတြင ရနကန လႊတေတာမ မညကသ႔ေဆာငရြကေနသညဆသညက လ႕ဝကကစၥသဖြယထားရထားၿပး ရမးလႊတ ေတာမာမ ယငးကစၥမားေဆာငရြကေရး ေရ႕မတးသာ အေျခအေနတြင ႀကေတြ႕ရလကရသည။ ေလလာခ ေသာလႊတေတာမားအားလးအနက မြနလႊတေတာ တစခသညသာ ယငးထနးေကာငးမႈႏငစပလဥး၍ စနေခၚမႈအနညးဆးႀကေတြ႕ရသည လႊတေတာအျဖစ ေလလာေတြ႕ရရသည။ မြနလႊတေတာ၏ ''ဥပေဒ၊ အဆ၊ ေမးခြနးအေပၚ အေကာငအထညေဖာမႈႏင ေဒသႏရ စမကနး၊ အရအသးေငြစာရငးကစၥရပမား ေလလာ သးသပေရးေကာမတ""အေနျဖင ျပညနယ၏သကဆင ရာဌာနမားထမ လအပသည အရအသးစာရငးဇယား မား၊ မတတမးမားက ပမနရရသးသပႏငလကရသည။ ရမးျပညနယလႊတေတာမာမ ျပညနယအစးရ၏ ဗဟ ခပကငမႈ အေနအထားမားေၾကာင ယငးစာရငးဇယား ႏငမတတမးမားက ဌာနမားသ႔ ခတဆကေတာငးဆ ေသာလညး ေအာငျမငျခငးမရေပ။

“အစးရန႔႔နယစပစညပငက သတ႔ရ႕လပ

ေဆာငခကေတြန႔ ကနကစရတေတြက

ပမနအသေပးျခငးမရဘး။ ဒါေၾကာင

သကဆငရာဌာနေတြက တက႐ကစာ

တငၿပး ေတာငးတယ။ ျပညနယလႊတေတာ

ဥပေဒအပဒ (၆၄) အရလညး ေတာငးခြင

ရတယ။ ေတာငးၿပးေတာ ဝနႀကးခပက

သ႔႐းကေနတစဆင ေတာငးဖ႔ေျပာလာ

တယ။ ဒါ ဗဟခပကငမႈျပတသေဘာပ။

အဒေနာကပငး ဘာအေၾကာငးျပနခကမ

မလာ ဘး။ ေနာကဆး ကြၽနေတာလညး

လကေလာလကတယ။”

လႊတေတာဥက႒၊ ရမးျပညနယလႊတေတာ

သာဓက(၆) အစးရ၏ကတကဝတ အေကာငအထညေဖာမႈဆငရာ အကန႔အသတမား(မြနျပညနယလႊတေတာမ သာဓကမား)

ျဖစရပ (၁) ။ ။ ျပညနယဘ႑ာရနပေငြဥပေဒေရးဆြရန အဆအား မြနျပညနယအစးရအေနျဖင ရညရြယ ခကႏငအကးေကးဇးက သေဘာတညေသာလညး အေကာငအထညေဖာရန ေႏာငေႏးလကရသျဖင ယငးအဆ သည ကတကဝတအျဖစ ေအာငျမငမႈရခေသာလညး အေကာငအထညေဖာႏငျခငး မရခေပ။

ျဖစရပ (၂)။ ။ ကကထၿမ႕တြင ကကထး႐းေတာငတကကားမားျဖင ႐ႈပေထြးေနသျဖင ၿမ႕ေရာငလမး ေဖာကလပေပးရနအဆသညလညး ျပညေထာငစဝနႀကးဌာနႏင သကဆငသညဟေသာ အေၾကာငးျပခကျဖင အေကာငအထညေဖာႏငျခငး မရေပ။

49

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

စာရငးစစခပအစရငခစာႏငစပလဥး၍ ထနးေကာငးမႈျပရာတြငလညး ကယစားလယတစဥးခငးစမ ေလလာသးသပေဆြးေႏြးမႈျပႏငရန အေျခအေနလြနစြာနညးပါးေၾကာငး ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလး တြင ေတြ႕ရရသည။ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈအတြငး ေျဖၾကားသကယစားလယအားလး၏အဆအရ စာရငးစစခပ အစရငခစာသည ၎တ႔လကဝယသ႔ လႊတေတာတြင ေဆြးေႏြးျခငးမျပမ တစရကအလ သ႔မဟတ ေဆြးေႏြး မႈျပမည ေန႔ရကတြငသာရရေၾကာငး သရသည။ ရန ကနလႊတေတာႏငမြနလႊတေတာရ တကကြေသာကယ စားလယအခ႕သညသာ စာရငးစစခပအစရငခစာ တငျပေဆြးေႏြးစဥအတြငး ျပနလနေမးခြနးေမးျခငးႏင ေဆြးေႏြးမႈျပျခငးအခ႕ ျပႏငခေၾကာငး သရရသည။ ၎တ႔ေပးေသာ အႀကဉာဏႏင ေမးခြနးမားကလညး သကဆငရာအစးရမားႏင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ စာရငးစစခပမားမ သငေတာသည ျပနလညေဆြးေႏြး ေျဖရငးမႈမား ျပလပေလမရေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

လပထးလပနညးဆငရာ အတားအဆးမားႏင ထေရာကစြာ ညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈမရျခငးသညလညး အဆေမးခြနး မားမတစဆင လႊတေတာမထနးေကာငး ျခငးလပငနးစဥက ထေရာကမႈအားနညးေစသည။ အခ႕ေမးခြနးႏငအဆ မားသည အစးရ၏ကတကဝတမားအျဖစ ေရာကရလာေသာလညး အေျခခဥပေဒ ဇယား(၁)ႏင ဇယား(၂)ပါ ေပးထား ခကမား ရငးလငးျပတသားမႈမရျခငးက ယငးကတကဝတမား အေကာငအထညေဖာေရးတြင ေႏာငေႏးမႈမားျဖစေစသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အစးရအဖြ႕မားတြင ဝနႀကးတာဝနမားကပါ ပးတြရယထားေသာ လႊတေတာ ကယစားလယမားသည လႊတေတာအတြငး၌ ၎တ႔ ၏မဆႏၵနယမားက ကယစားျပေပးႏငမႈ နညး ပါးလက ရေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ေလလာသးသပမႈအတြငး ေျဖ ၾကားေပးခေသာ လႊတေတာကယစားလယမား၏အဆ အရ ယငးကသ႔ေသာမဆႏၵနယမားအတြက ကယစား ျပ ေမးျမနးေပးေသာအဆ ေမးခြနးမားနညးပါးျခငးႏင ၎မဆႏၵနယမားႏငစပလဥးသည သတငးအခက အလကရရႏငမႈလညး နညးပါးသြားေၾကာငး ေလလာ သရရသည။

မဆႏၵနယမားက အကးစးပြားက ကယစားျပ၍ တငသြငးေသာအဆႏငေမးခြနးမား ထေရာကမႈရေစရနမာ လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးစ၏ အရညအေသြးႏင စတပါဝငစားမႈအေျခအေနေပၚတြင မတညသည။ လႊတ ေတာ႐းမားမရရေသာ အခကအလကမားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈက ေျဖၾကားေပးေသာ ကယစားလယမား၏အဆအရ ပထမလႊတေတာသကတမးကာလတစေလာကလး ေမးခြနးႏငအဆ လးဝတငသြငးျခငးမရခသည ေရြးေကာကခ ကယစားလယမားလညးရခေၾကာငး သရရသည။ ဥပမာအားျဖင ရမးျပညနယလႊတေတာ၏ ကယစားလယမားအနက ၄၁ ဥး၊ ကရငျပညနယလႊတေတာ၏ ကယစားလယမားအနက ၅ ဥး စသညျဖင ယငးလႊတေတာမားတြငရသည ကယ စားလယထကဝကခန႔သည လႊတေတာသကတမး တစေလာက မညသညအခါကမ အဆႏငေမးခြနးမား တငသြငးျခငး မရခေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ တကကြေသာ လႊတေတာကယစားလယမား၏အဆအရ လႊတေတာကယစားလယ အမားစ၏ အေတြ႕အႀကနညးပါးျခငးႏင စတပါဝငစားမႈေလာနညးျခငးမားက အဆႏငေမးခြနးမား တငသြငးရနႀကးပမး မႈ ေလာနညးသြားေစေၾကာငး သရသည။ လႊတေတာ႐းမားမ ရရခေသာအခကအလကမားအရ ကရငျပညနယရ တပမ ေတာသားကယစားလယတစဥးမ ေမးခြနးေမးျမနးမႈတစႀကမျပလပခသညမလြ၍ ကနသညလႊတေတာမားတြင တပမ ေတာသားကယစားလယမားအေနျဖင ေမးခြနးအဆတငသြငးျခငးမား ျပလပျခငးမရခေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရခရသည။

“၂၀၁၂-၂၀၁၃ စာရငးစစခပ အစရငခစာ (လႊတေတာမာ) ေဆြးေႏြးတနးက မႏစက ျပငဖ႔႔ရတလမးက မျပငရေသးတာက ေဆြးေႏြးတယ။ ကြၽနမကယတင ကြငးဆငးၿပးၾကညခတာ။ သတ႔ျပနေျဖ တာက လမးကျပငၿပးတာန႔ မးေၾကာင ျပနပကသြားတာလ႔ ေျပာတယ။”

ေ႐ြးေကာကခကယစားလယတစဥး၊ ရနကနတငးေဒသႀကးလႊတေတာ

“တငးေဒသႀကးအစးရအဖြ႕ထပါသြားတ ကယစားလယေတြရ႕ မဆႏၵနယေတြ အတြက ဘာသမသပမၾကားရေတာဘး။ ဥပမာဆရင ကြၽနးစန႔ ပေလာၿမ႕နယေတြ လမးေပါ။”

လႊတေတာဒဥက႒၊ တနသၤာရတငးေဒသႀကးလႊတေတာ

50

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ ႕ေရးလႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမထေတြ႕မႈဆငရာက႑အား ေလလာရာတြင လႊတေတာ မားမ သတမတ

ထားသည လထဆကဆေရးလပထးလပနညးစနစႏင တစဥးခငးစမ ျပညသလထႏင လကလမးမထေတြ႕ေရး ေဆာင ရြကမႈပစႏစမးစလးက ထညသြငးေလလာခပါသည။ ၎အျပင တငးေဒသႀကး/ျပညနယမားႏင သတငးမဒယာမား အၾကား ထေတြ႕ဆကဆေရးအေျခအေနကလညး ေဒသခသတငးမဒယာမားမ ဖြငဟေျပာဆမႈမားက ထညသြငးေလ လာျခငးအားျဖင သးသပခပါသည။

ေလလာသးသပမႈျပခစဥက လႊတေတာမားအားလးတြင ထေရာကေသာျပညသ႔ဆကဆေရးႏင သတငးအခက အလကေပးေရးစနစမားမရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရခရပါသည။ အားတကဖြယျဖစသညမာ ယငးလႊတေတာမားအား လးမ အလကထေရာနစသးျပညသ႔ဆကဆေရးႏင သတငးအခကအလကေပးေရးနညးလမးမားက အသးျပရန ပမ စတပါဝငစားလာေၾကာငး ေတြ႕ရရျခငးျဖစသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအနက မြနလႊတေတာ တစခတြငသာ လႊတေတာေရးရာသတငးအခကအလကေပးေသာ ကယပငဝကဘဆကတညေထာငၿပးျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရခရၿပး အျခားလႊတေတာမား၏ဥက႒မားမလညး ယငးသ႔လႊတေတာဝကဘဆကမားတညေထာင၍ သတငး အခကအလကေပးရန စတပါဝငစားေၾကာငး သသသာသာေျပာဆခၾကပါသည။ လႊတေတာအမားစ၏အဆအရ ယငး တ႔သည အးေမးလအသးျပျခငးႏင ရငးႏးကြၽမးဝငမႈမရဘ ဖကစေပးပ႔ျခငးသညသာ အသးအမားဆးေသာ အလက ထေရာနစ ဆကသြယေရးနညးလမးျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ အခ႕ေသာ လႊတေတာကယစားလယအခ႕၏ အဆအရ ၎တ႔သည ေဖစဘတက ယခေနာကပငး ပမသးစြ၍ ၎တ႔ေဆာငရြကသညလပငနးမားက ျပညသလထသ႔ အသေပးေၾကာငးႏင ျပညသလထထမ သတငးအခကအလကကလညး ရယႏငေၾကာငး သရသည။

ဇယား(၁၄) လႊတေတာဆငရာ သတငးအခကအလကျဖန႔ျဖးမႈႏင ျပညသလထႏင ဆကသြယ ဆကဆေရး ၾကားခနညးလမးမား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ ေဖစဘတ ဝကဘဆက လႊတေတာဂာနယ/သတငးလႊာ

ကရင ရ မရ ရ

မြန ရ ရ ရ

ရခင မရ မရ ရ

ရမး မရ မရ မရ

ဧရာဝတ မရ မရ ရ

စစကငး မရ မရ ရ

တနသၤာရ ရ မရ ရ

ရနကန မရ မရ မရ

ေလလာမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလးတြင လႊတေတာသတငးလႊာမား ထတေဝျဖန႔ျဖးလကရသညက ေတြ႕ရခရပါသည။ သ႔ေသာ ရမးႏငရနကနလႊတေတာမားတြင သတငးလႊာျဖန႔ေဝမႈသည ယငးတ႔၏ လႊတေတာကယ စားလယမားႏင အစးရဝနႀကးဌာနမားထသ႔သာ ျဖန႔ေဝေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရပါသည။ မြန၊ တနသၤာရႏင ဧရာဝတ လႊတေတာမားထမ သတငးလႊာမား အခါအားေလာစြာရရေၾကာငး ယငးေဒသမားရ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညး မားမ ထတေဖာေျပာဆခၾကပါသည။ မြနလႊတေတာ၏လႊတေတာဥက႒ႏင ကယစားလယမား၏အဆအရ ၎တ႔ လႊတေတာမထတေဝေသာ သတငးလႊာက ဒတယအႀကမလႊတေတာသကတမးကာလတြင ရပကြက၊ ေကးရြာအပခပ ေရးမးမားထသ႔ အေရာကတးခ႕ျဖန႔ေဝသြားႏငရန စစဥလကရေၾကာငး သရခရပါသည။ ရမးျပညနယလႊတေတာ သည ေလလာသးသပမႈျပခစဥအခါက လႊတေတာသတငးလႊာ ပမနထတေဝျခငးမရေသာ တစခတညးေသာ လႊတ ေတာျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ရနကနလႊတေတာမာမ ၎၏သတငးလႊာအား လႊတေတာတြငး၌သာ ျဖန႔ေဝမႈျပသည (ေနာကဆကတြ(စ)ကၾကညပါ)။ လႊတေတာသတငးလႊာမား ထတေဝျခငးႏငျဖန႔ျဖးျခငးျပသည အခနကာလသည လႊတေတာတစခႏင တစခအတြငး တညမႈမရေသာလညး အမားအားျဖင လႊတေတာအစညးအေဝးမား ကငးပေနစဥ တြင ထတေဝၾကသည။

51

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ဇယား(၁၅) လႊတေတာဂာနယႏငသတငးလႊာ ထတေဝမႈျပဇယား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ ထတေဝမႈပစမား အမတစဥ ျဖန႔ခသညေစာငေရ

ကရင သတငးလႊာ ၁၃ ၂၄၇၀

မြန သတငးလႊာ ၆ ၁၂၀၀

ရခင ဂာနယ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

ရမး မရ မရ မရ

ဧရာဝတ သတငးလႊာ ၇၅ အခကအလကမရရ

စစကငး သတငးလႊာ ၁၉ ၁၂၇၃၀၀

တနသၤာရ သတငးလႊာ ၁၀ ၃၉၁၀၅

ဂာနယ ၁၂၅ ၂၀၂၂

ရနကန သတငးလႊာ အခကအလကမရရ အခကအလကမရရ

ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမားမာ ၎လႊတေတာမားမအတညျပခေသာ ဥပေဒမားအား ျပညသလထသရ ေရး ပႏပထတေဝလေသာဆႏၵရေၾကာငး သရခရၿပး ယငးသ႔ပႏပထတေဝေရးတြင လေလာကေသာဘ႑ာေငြရရႏငမႈ အခကအခရေၾကာငး သရခရပါသည။ ျပနၾကားေရးဝနႀကးဌာနမ လႊငတငထားေသာဝကဘဆကမ ျပညေထာငစျမနမာ ႏငငေတာျပနတမးမားက ပမနထတျပနေလရၿပး ယငးဝကဘဆကသည လကရတြင အတညျပၿပးဥပေဒမား၊ တရား ဝငေၾကညာစာတမးမားႏင အခ႕ေသာ သေဘာတညမႈစာခပမားက ရယႏငသည တစခတညးေသာ သတငးရငးျမစ ေနရာျဖစလကရသညဟ ေျဖဆသကယစားလယမားမ ေျပာဆၾကသည။ ယငးတ႔မ အႀကေပးသညမာ ျပညေထာငစ ျမနမာႏငငေတာျပနတမးဆငရာ အခကအလကမားအတြက သးသန႔ဝကဘဆကတစခရရနလအပၿပး ယငးဝကဘ ဆကသည သတငးအခကအလကရာေဖြမႈလြယကေအာင ေဆာငရြကေပးထားသငသညဟ ဆသည။

လႊတေတာကယစားလယမားႏင ျပညသလထအၾကား ဆကဆေရးတြင ၎တ႔ခငးတက႐ကဆကသြယထေတြ႕ ျခငးနညးလမးက အမားဆးအသးျပေၾကာငး ေတြ႕ရသည။ ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားမ လႊတေတာ ဥက႒မားႏင ကယစားလယမား၏အဆအရ ၎တ႔ကယစားျပရာ မဆႏၵနယျပညသလထမားထသ႔ တက႐ကကြငး ဆငး ေတြ႕ဆမႈျပျခငးသည ျပညသလထထမ အႀကဉာဏႏင သတငးအခကအလကမားရယရန အေကာငးဆးေသာ နညးလမးျဖစသညဟ သရရသည။ ၎တ႔မ အထးအႀကျပသညမာ ျပညသလထႏငထေတြ႕ဆကဆေရး၊ ၎တ႔က ကယစားျပေရး ပမထေရာကရနအတြက လႊတေတာအသးသးတြင ကယစားလယ႐းမားထားရေပးရန အေရးႀကး ေၾကာငးပင ျဖစသည။ ပမတကကြေသာ လႊတေတာကယစားလယမား၏ အဆအရမ လႊတေတာဖြ႕ၿဖးေရးရနပေငြႏင ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးေရးဆြျခငးကစၥရပမားသည ၎တ႔အတြက ျပညသလထႏင အျခားႏးႏြယေသာဌာနမား၊ တာဝန႐သမားႏင ထေတြ႕တငပငႏငရန တြနးအားမားျဖစသညဟ သရသည။

ေလလာသးသပမႈမေတြ႕ရရသညမာ မြန၊ တနသၤာရႏင ဧရာဝတလႊတေတာမားသည အျခားလႊတေတာမားႏင ႏႈငးစာလင ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ တကသလေကာငးသားမားႏင ျပညသလထလာေရာကေလလာမႈ အတြက ပမလမးဖြငေပးေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ယငးကသ႔လႊတေတာႏင ျပညသလထ ပမထေတြ႕ႏငရန အခြငအလမးပမပြငလငးလာျခငးသည လႊတေတာအခ႕တြင ၂ဝ၁၄ ခႏစအလယခန႔မ စတငေၾကာငး သရသည။ လႊတေတာသ႔ လာေရာကေလလာမႈမားအား လႊတေတာအခ႕တြင ဧညမတတမးစာအပထားရကာ အခကအလကရယ ထားေၾကာငး သရသည (ဇယား (၁၆) ကၾကညပါ)။

52

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဇယား(၁၆) လႊတေတာဧညမတတမးမားအရ လႊတေတာသ႔ဧညသညလာေရာကမႈ အႀကမေရျပဇယား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာသ႔လာေရာကေလလာသည ျပညသလထဥးေရစစေပါငး (၂၀၁၀-၂၀၁၅)

မြန ၁၄၆

စစကငး ၁၁၇

တနသၤာရ ၁၀၇

ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမားႏင ေဒသခသတငးမဒယာမားဆကဆေရးမာ ၂ဝ၁၄ ခ ႏစလယႏင ေႏာငး ပငးကာလမားတြင သသာေသာ တးတကေျပာငးလမႈမား႐ခေၾကာငး၊ ေျပာငးလမႈ အေျခအေနမာ လႊတေတာတစခႏငတစခကြာျခားေသာလညး အျပသေဘာေဆာငသညဘကသ႔ ေျပာငးလေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ မြနႏင တနသၤာရေဒသမား႐ သတငးမဒယာမား၏အဆအရ ယငးေဒသလႊတေတာမားသည ၎တ႔အား ပမေႏြးေထြးစြာ ဆကဆလာေၾကာငး၊ လႊတေတာပမနအစညးအေဝးမားသ႔ ဖတၾကားမႈမားရလာေၾကာငး သရသည။ ရနကနတငးေဒသ ႀကးလႊတေတာတစခတြငသာ သတငးမဒယာမားအေပၚ တငးၾကပေသာ ဆကဆေရးထားရမႈပစ မေျပာငးလေၾကာငး ေလလာသရရသည။ ေလလာမႈအတြငး သတငးမဒယာမားမေျဖၾကားသမား၏အဆအရ ၎တ႔သည ရနကနတငး ေဒသႀကးလႊတေတာဥက႒မားႏင ေတြ႕ဆေမးျမနးရန မညသညအခါမ ခြငျပခကမရရေၾကာငး၊ သတငးအခက အလကရယရန အလြနခကခေၾကာငး သရရသည။

53

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

အဖြ ႔အစညးဆငရာမေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင

တစဥးခငးစ၏အရညအေသြးမား တညေဆာကေရးယခကသ႔ေသာ ျမနမာႏငငေရးအသြငေျပာငးမႈကာလတြင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည ႏနယ

ေသးေသာ အေျခအေနတြငရၿပး ၎တ႔ခငမာအားေကာငးလာေရးအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ အရညအေသြးျမႇငတငမႈမား ေဆာငရြကရန အထးအေရးႀကးသည။ ယခေလလာသးသပမႈမ ယငးလႊတေတာမားအေန ျဖင ခငမာအားေကာငးလာေရး မညသ႔အစအစဥရသည၊ မညသညအခြငအလမးႏင စနေခၚမႈမား၊ အတားအဆးမား ရသည၊ မညသ႔ေသာ လႊတေတာအားေကာငးေရးဆငရာ အစအမမားရသညက ေလလာသးသပခပါသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားရ လႊတေတာဥက႒မားႏငကယစားလယမားမ ၎တ႔လႊတေတာ မား၏ အခနးက႑ႏင စြမးေဆာငရညမားျမႇငတငရန စတအားထကသနမႈရသညက ေတြ႕ရရေသာလညး ယငးလႊတ ေတာမားတြင ေရရာေသခာေသာ လႊတေတာစြမးရညျမႇငတငေရး၊ ကယစားလယတစဥးခငး အရညအေသြးျမႇငတင ေရး အစအစဥမားမရေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ ေလလာမႈအတြငး ေျဖဆသမားမ လႊတေတာ၏လပငနးစဥမား ပမထေရာကေရးအေပၚ လႊမးမးလက ႐သည အျခငးအရာမားအား သးသပေျပာဆမႈျပခၾကပါသည။ (၁) လႊတေတာ မားသည ေဒသႏရအစးရအာဏာပငမားႏင ႏႈငးယဥလင အခနးက႑ႏင အဆငအတနးနမပါးသညဟ လအမားစမ ထငျမငယဆလကရျခငး၊ (၂) လႊတေတာကယစားလယမားမ အခနးက႑ႏစခတစၿပငနကတညး တာဝနယ၍ ေဒသႏရအစးရမားဘကတြင ဝနႀကးတာဝနမားထမးေဆာငလကရျခငးႏင (၃) လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငစ ၏ အရညအခငးမားမျပညမျခငး စသညအခကတ႔သည လႊတေတာအားေကာငးေရးအတြက အကန႔အသတျဖစေစ သည အေၾကာငးအခကမားျဖစသညဟ ေျဖဆသအမားစမ ထတေဖာေျပာဆခၾကသည။

ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားအားလးတြင မမတ႔၏ေဆာငရြကခကမားႏင စြမးေဆာငရညက ျပနလညသးသပေသာ ကယတငအကျဖတစနစ သ႔မဟတ ျပငပအဖြ႕အစညးတစရပ ရပမ အကျဖတျခငးစနစမား မရ ေၾကာငး ေလလာေတြ႕ရရသည။ လႊတေတာဥက႒အမားစမ ယငးသ႔ပမနအကျဖတသညစနစမားသည လႊတေတာ အားေကာငးေရးအတြက အေရးႀကးသညကစၥရပျဖစေၾကာငး အသအမတျပေျပာၾကားသည။ ၎တ႔အနက တစဥးမ ျမနမာႏငငလႊတေတာဆငရာအဖြ႕(Myanmar Parliamentary Union)၏ အခနးက႑မာ လႊတေတာမားအားေကာငး ေရး ေဆာငရြကရာတြငလညးေကာငး၊ ထေရာကေသာ လႊတေတာစြမးေဆာငရည အကျဖတမႈစနစ ေပၚေပါကလာေရး အတြကလညးေကာငး အေရးပါေၾကာငး ေျပာဆခသည။

ေဒသႏရဥပေဒျပေရး၏အခနးက႑သည ေဒသႏရအပခပေရး၏ေအာကတြငရေနသညဟ၍ အမားစမမား ယြငးယၾကညလကရသညက ေလလာမႈမေတြ႕ရရသည။ ေလလာမႈအတြငး ေျဖၾကားသအမားစ၏အဆအရ ေဒသႏရ အပခပေရးသည ဥပေဒျပေရးမ႑င၏အထကတြင ရပတညလကရၿပး ၾသဇာအာဏာပ၍ သကေရာကသညဟ လႊတေတာကယစားလယအခ႕အျပင အပခပေရးပငး တာဝနရသမားႏင ျပညသလထအမားစမ ယၾကညလကရ ေၾကာငး သရသည။ ၎တ႔၏အဆအရ အခနးက႑ ၂ ရပ ပးတြယသညစနစသည ယငးသ႔ယၾကညမႈအမားျဖစရန တြနးအားေပးသကသ႔ရသညဟလညး သရသည။ ဝနႀကးခပအမားစႏင ဝနႀကးအမားစသည ယငးသ႔အခနးက႑ ၂ ရပပးတြရယထားသညျဖစရာ ယငးတ႔၏အပခပေရးပငးအခနးက႑မ ပမၾသဇာအာဏာႀကးေၾကာငး လအမားစမ ေယဘယအားျဖင ယၾကညလာၾကသည။ အပခပေရးသည အစဥအၿမ ပ၍ၾသဇာအာဏာႀကးေသာက႑ ျဖစသညဟ အစဥအလာယၾကညမႈကလညး ယငးသ႔ထငျမငယဆခက အမားမားျဖစေပၚေစရန တြနးအားေပးသကသ႔ရသညဟ အခ႕ကယစားလယမားမ သးသပေျပာၾကားၾကသည။ ယငးထငျမငယဆခကအမားမားက ျပငဆငျပျပငႏငရနအတြက တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အစးရ မားကသ႔ပင အလားတအေရးပါမႈရ သည အဖြ႕အစညးမားျဖစေၾကာငး အခနးက႑ျမႇငတငေပးရန အထးလအပသည။

ေလလာမႈျပခေသာလႊတေတာမား၏ လႊတေတာဥက႒မားမ ၎တ႔လကထကတြင အေကာငအထညေဖာၿပး ေျမာကခေသာ အေျခခအေဆာကအအႏင ႐ပဝတပငးဆငရာတးတကလာမႈမားက အေရးပါေသာျဖစထြနးေအာင ျမငမႈမားအျဖစ အဓက႐ႈျမငသးသပၾကသည။ ေဒသႏရအပခပေရးအဖြ႕ ႐းစကရာေနရာမ သးသန႔ျဖစေသာေနရာတြင

54

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

လႊတေတာ႐းအသစတညေဆာကၿပးစးမႈ သ႔မဟတ တညေဆာကႏငျခငးသည လႊတေတာ၏အခနးက႑က သသာစြာ ျမႇငတငေပးေသာကစၥရပအျဖစ႐ႈျမငေၾကာငး လႊတေတာဥက႒မားမ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ (က) လႊတေတာ အေဆာကအအသည ေဒသႏရအပခပေရးအေဆာကအအႏင သသသာသာ သးျခားတညရေနျခငးက အပခပေရးမ ကြျပားေသာ လႊတေတာ၏အခနးက႑က ထငရားေစျခငး၊ (ခ) တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမားႏင ေဒသႏရ အပခပေရးဌာနမားထမ မလလားအပသည လႊမးမးမႈမားေလာကေစျခငး၊ (ဂ) အစညးအေဝးေနရာ၊ လႊတေတာ႐း ဌာနမား၊ လႊတေတာေကာမတ႐းမားႏင ကယစားလယမားတညးခရန သငတငကယဝနးေသာေနရာမား ပါဝငသည လႊတေတာမားျဖစရန အေရးႀကးျခငးစသည အေၾကာငးအခကမားေၾကာင တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားသည သးျခားအေဆာကအအမားျဖင ရသငေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ လႊတေတာအေဆာကအဥးသစမား က တညေဆာကၿပးစးေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားရ လႊတေတာဥက႒မားမ အေရးပါေသာတာဝန တစရပအား ၎တ႔တာဝနသကတမးအတြငး ထမးရြကၿပးစးသညဟ ခစားရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

ဇယား(၁၇) ေလလာမႈျပခေသာ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အေျခခအေဆာကအအဆငရာ အရညအေသြး

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာအေဆာကအအသည တငးေဒသႀကး/

ျပညနယအပခပေရး႐းႏင ပးတြတညရ/မရမတခက

ကရင √အသစေဆာက၊ ေနရာေကာငး၊ အမားျမငသာ၊ ျပညသ လထဝငထြကရ လြယက

မြန √အသစေဆာက၊ ေနရာေကာငး၊ အမားျမငသာ၊ ျပညသလထဝငထြကရ လြယက

ရခင √ အသစေဆာက၊ ၿမ႕ႏငေဝး၊ အမားမျမငသာ

ရမး X

ျပညနယအပခပေရး႐းစကရာ ဝငးအတြငးတညရ၊ ျပညသလထဝငထြကရလြယကသည ေနရာတြငရေသာ လညး ျပညသလထမလႊတေတာ တညရေနမႈက လြယ ကစြာမသႏင

ဧရာဝတ Xတငးေဒသႀကးအပခပေရး႐းစကရာ ဝငးအတြငးတည ရ၊ ၿမ႕လယေခါငတြင တညရေသာလညး ျပညသလထမ ဝငထြကရမလြယကဟဆ၊

စစကငး √ အသစေဆာက၊ ေနရာေကာငး၊ အမားျမငသာ၊ ျပညသ လထဝငထြကရ လြယက

တနသၤာရ Xတငးေဒသႀကးအပခပေရး႐းစကရာ ဝငးအတြငးတည ရ၊ အမားျမငသာ၊ ျပညသလထဝငထြကရ လြယက

ရနကန Xတငးေဒသႀကးအပခပေရး႐းစကရာ ဝငးအတြငးတည ရ၊ ၿမ႕လယေခါငတြင တညရေသာလညး ျပညသလထ ဝငထြကရ အနညးငယခက

လႊတေတာမား၏ လာထားဘ႑ာေငြစာရငးတြင ထနးေကာငးေရးဆငရာ ကြငးဆငးစစေဆးျခငးကစၥရပမား ေဆာငရြကရန၊ လႊတေတာသတငးအခကအလကမားပႏပျဖန႔ျဖးရန၊ လႊတေတာဝကဘဆကတညေဆာကရနႏင ပမနအခကအလကျဖန႔ျဖးႏငရန၊ လႊတေတာအားေကာငးေရးအတြက စြမးေဆာငရညျမႇငတငမႈကစၥရပမား ေဆာင ရြကရနစသညကစၥရပမားအတြက ထညသြငးလာထားျခငး မရသညက ေတြ႕ရသည(ေနာကဆကတြ(ဃ) ကၾကညပါ)။ ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈျပစဥအတြငး လႊတေတာဥက႒မားမ ၎တ႔လႊတေတာမားသည ဘ႑ာေငြလေလာကစြာရရေၾကာငး အေဆာတလငေျဖဆေလရၾကေသာလညး အထကေဖာျပပါကစၥမားေဆာငရြကရနအတြကမ လေလာကေသာ ဘ႑ာ ေငြရရရနလအပေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကျပနသည။ လႊတေတာဥက႒အမားစ၏အဆအရ ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ဘ႑ာ ႏစအတြငး ထပေဆာငးအသးစရတရရရန ေတာငးဆမႈျပခၾကၿပး ယငးထပေဆာငးအသးစရတမာ လႊတေတာ႐း အသစတည ေဆာကေရးအတြက ေငြလးေငြရငးသးစြရန လအပျခငးေၾကာငျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

၂ဝ၁၃-၂ဝ၁၄ ဘ႑ာေရးႏစမအစျပ၍ ၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆ ဘ႑ာေရးႏစထ ေလလာသးသပခေသာ လႊတေတာမား အားလးတြင လႊတေတာဆငရာအသးစရတမား သသာစြာတးျမငလာေၾကာငး ေတြ႕ရရသည (ပ(၅)ကၾကညပါ)။ ပမန

55

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

အသးစရတလညးတးလာၿပး ေငြလးေငြရငးအသးစရတမာမ လႊတေတာအေဆာကအအေဆာကလပေရး ျပလပေန သညခႏစမားတြင သသာစြာတးသြားေၾကာငး သရသည။ လႊတေတာ႐းမားမရရေသာ အခကအလကမားအရ ရခင ျပညနယလႊတေတာတြင ပမနအသးစရတႏင ေငြလးေငြရငးအသးစရတႏစခစလးတြင အျခားလႊတေတာမားအားလး ထက သသာစြာျမငမားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ ရခငလႊတေတာဥက႒၏အဆအရ ၎တ႔သညလအပခကအရ ဤမမားျပားေသာ လႊတေတာအသးစရတအား ေတာငးခရျခငးျဖစေၾကာငး သရသည။

ပ(၅) ၂ဝ၁၃-၂ဝ၁၄ မ ၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆ ထ လႊတေတာဆငရာအသးစရတ ႏႈငးယဥျပပ

၁၂၀၀၀

၁၀၀၀၀

၈၀၀၀

၆၀၀၀

၄၀၀၀

၂၀၀၀

၂၀၁၄

-၂၀၁

၅

၂၀၁၄

-၂၀၁

၅

၂၀၁၄

-၂၀၁

၅

၂၀၁၅

-၂၀၁

၆

၂၀၁၅

-၂၀၁

၆

၂၀၁၅

-၂၀၁

၆

၂၀၁၃

-၂၀၁

၄

၂၀၁၃

-၂၀၁

၄

၂၀၁၃

-၂၀၁

၄

၀

စစေပါငး အသးစရတ

ကရင

မြန

ရခင

ရမး

ဧရာ၀တ

တနသၤာရ

ပမနအသးစရတ ေငြလးေငြရငး အသးစရတ

စြမးရညျမႇငတငမႈ ေဆာငရြကရာတြင လႊတေတာကယစားလယမား၏ စြမးရညသာမက လႊတေတာ႐းဝနထမး မား၏ စြမးရညကပါျမႇငတငရနလအပေၾကာငး ေျဖဆသအမားစမ ေျပာဆၾကသည။ UNDP ႏင ျပညေထာငစလႊတ ေတာမ စြမးရညျမႇငသငတနးအခ႕ႏင အလပ႐ေဆြးေႏြးပြအခ႕ စစဥေဆာင႐ြကခေသာလညး တငးေဒသႀကး/ျပည နယလႊတေတာမားမ တကေရာကသဥးေရ အကန႔အသတျဖငသာ တကေရာကႏငေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ လႊတ ေတာမားအခငးခငး အျပနအလန ေလလာေရးသြားျခငးသည လႊတေတာမားအတြငး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ပမတးပြားလာေစႏငေၾကာငးႏင ေရြးေကာကခကယစားလယအသစမားအတြက ေလလာသငယမႈအခြငအလမးေကာင ျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ဥပေဒေရးရာႏင မဝါဒေရးရာမား ျပစေရးသားျခငး၊ ဖကဒရယစနစႏငေရးရာမား အေၾကာငး ေလလာျခငး၊ သတငးအခကအလကနညးပညာဆငရာ ေလလာျခငး စသညတ႔သည လႊတေတာကယစား လယမားအတြက စတပါဝငစားမႈအ႐ဆးေသာ ေလလာမႈျပလသညနယပယမားျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ လႊတ ေတာ႐းဝနထမးမားအတြက လႊတေတာဆငရာသငတနးမား၊ အေျခခဥပေဒဆငရာသငတနးမားေပးရန လအပ ေၾကာငး လႊတေတာကယစားလယမားႏင လႊတေတာ႐းဝနထမးမားမ အႀကေပးေျပာၾကားသည။ လႊတေတာ႐းဝနထမး မား၏အဆအရ လႊတေတာ႐းဝနထမးအနညးငယသာ အစးရမေပးေသာ အပခပေရးဆငရာသငတနးက တကေရာက ဖးေၾကာငး သရသည။ ၎တ႔အဆအရ အစးရ၏အပခပေရးပညာဖြ႕ၿဖးမႈသငတနးေကာငးမ ပပးေသာ အလယ အလတအဆငအရာရမားအတြက အပခပေရးသငတနးႏင အေျခခအပခပေရးသငတနးမားက အဓကတကေရာက ဖးေၾကာငး သရသည။

56

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

လႊတေတာ႐း စမခန႕ ခြမႈအရညအေသြးယခသေတသနမ လႊတေတာ႐းမား၏အခနးက႑၊ လပငနးေဆာငတာမား၊ ၎တ႔၏စြမးေဆာငရညႏင

ထေရာကမႈတ႔က ပမနားလညႏငရန ေလလာသးသပမႈျပခပါသည။ ယခေလလာသးသပမႈအတြငး လႊတေတာ႐းအရာရ အရာထမးမား၊ ဝနထမးမား ေတြ႕ဆေမးျမနးမႈမားျပခၿပး သကဆငရာလႊတေတာဥက႒မား၊ ကယစားလယမားထမ လညး ယငးလႊတေတာ႐းမား၏ လပငနးပပးမႈဆငရာစြမးရည၊ ထေရာကမႈအတငးအတာႏင အားနညးခကမားႏင ပတသက၍ အႀကျပခကရယခပါသည။

လႊတေတာ႐းဌာနမားသည အေထြေထြအပခ ပေရးဥးစးဌာန၏ ဖြ႕စညးပအတြငးရေသာဌာနခြမားျဖစၾကၿပး ယငး ဌာနမား၏ဝနထမးမားခန႔အပမႈက ျပညထေရးဝနႀကးဌာနမ တာဝနယေၾကာငး သရရသည။ ယငးလႊတေတာ႐းမား၏ အႀကးအမးမားသည ၫႊနၾကားေရးမးအဆငရ ဝနထမးမားျဖစၿပး ယငးတ႔သည တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရအဖြ႕အတြငးေရးမးျဖစသ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏ ဒတယၫႊနၾကားေရးမးခပအား တက႐ကတာဝနခသည (ပ(၆)က ၾကညပါ)။ တစၿပငနကတညးတြင ၎တ႔သည လႊတေတာဥက႒အား တာဝနခရ ေသာလညး ၎တ႔၏မခငဌာနမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနဟ သတမတေျပာဆၾကသည။

ေလလာသးသပမႈမေတြ႕ရရသညမာ လႊတေတာ႐းဌာနမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အဓကလပငနးေဆာငတာမားက ကယစားျပေသာဌာနခြမားျဖင ေသခာစြာဖြ႕စညးထားေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ အတ အကဆရပါလင ယငး႐းဌာနမားတြင အဓကဌာနခြ(၅)ႏင(၆)မားျဖင ဖြ႕စညးထားၿပး ၎ဌာနခြႏစခေအာကတြင ဌာန စတ ၄ ခစျဖင ထပမဖြ႕စညးထားသည။ ယငးဌာနစတမားမာ ဌာနစတ(၉) လႊတေတာအစညးအေဝးမားဌာန၊ ဌာနစတ (၁ဝ) ေကာမတမားဌာန၊ ဌာနစတ(၁၁) ဥပေဒေရးရာဌာန၊ ဌာနစတ(၁၂) အဆေမးခြနးမားဌာန၊ ဌာနစတ(၁၃) စမ ကနးႏင ဘ႑ာဌာန၊ ဌာနစတ(၁၄) စမဘ႑ာဌာန၊ ဌာနစတ(၁၅) တငၾကားစာ၊ အသနားခစာဌာနႏင ဌာနစတ(၁၆) စာၾကညတက၊ ေမာကြနးတကႏင သေတသနဌာနမားျဖစသည (ပ(၆)ကၾကညပါ)။

၂ဝ၁၄ ႏစလယပငးတြင လႊတေတာ႐းဌာနဖြ႕စညးပမား ျပနလညျပငဆငဖြ႕စညးၿပးေနာကပငးမစ၍ ယငးဌာန မား၏ လႊတေတာလပငနးဆငရာပပးမႈမား ယခငကထက ပမထေရာကလာေၾကာငး သးသပေျပာဆၾကသည။ ယငးျပျပငေျပာငးလမႈသည အဓကေဆာငရြကခက ၂ မးျဖင ျဖစေပၚ ခသည။ (၁) ဌာနစတမားက ၄ ခမ ၈ ခသ႔ တးခ႕ဖြ႕စညးချခငးႏင (၂) လႊတေတာ႐းဌာန အႀကးအကမားက ယခငလကေထာကၫႊနၾကားေရး မး သ႔မဟတ တြဖကၫႊနၾကားေရးမးမားျဖငသာ ဥးစး ေစခရာမ ၫႊနၾကားေရးမးအဆင ဝနထမးမားျဖင အစားထးစမအပခပေစျခငးတ႔ျဖစသည။ ျပနလည ျပငဆငဖြ႕စညးလကေသာ ဌာနစတမားမာ ဌာနစတ (၁ဝ)၊ ဌာနစတ(၁၂)၊ ဌာနစတ(၁၃)၊ ဌာနစတ(၁၄)၊ ဌာန စတ (၁၅)ႏင ဌာနစတ(၁၆)တ႔ျဖစသည။

လႊတေတာ႐းဝနထမးအေရအတြကမာ လေလာက သညဟ ေျဖဆသအမားစက မတခကေပးေျပာဆ ေသာလညး ယငးဝနထမးမား၏ စြမးေဆာငရညႏင ပတသက၍မ အားမရေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾက သည (ဇယား(၁၈)ကၾကညပါ)။ ေျဖဆသအမားစမ သးသပသညမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနအတြငး မၾကာခဏျဖစေပၚေသာ ဝနထမးအေ႐ႊ႕အေျပာငးကစၥရပမားသည ဝနထမးအရညအေသြး တညေဆာကမႈတြင အဓကအဟန႔အတားျဖစေစေၾကာငး သရသည။ ယငးသ႔ လႊတ ေတာ႐းဝနထမးမား မၾကာခဏ အေျပာငးအလျဖစျခငးေၾကာင ယငးဝနထမးမား၏ လႊတေတာအေပၚထေတြ႕နား လညမႈ၊ လပထးလပနညးမားအေပၚ နားလညမႈႏင ႏငငေရးရာအသပညာေပးရာတြင အခကအချဖစေစေၾကာငး သရရ

“လႊတေတာ႐းဝနထမးေတြအေနန႔ ေလလာ သငယဖ႔ အခနလအပတယ။ အေထြေထြ အပခပေရးဥးစးဌာနရ႕ အလပသေဘာန႔ လႊတေတာ႐းဌာနရ႕ အလပသေဘာတရားက မတဘး။ လႊတေတာရ႕သေဘာတရား၊ ေဆာငရြကခကေတြန႔ ပၿပးရငးႏးလာေအာင သငတနးေတြေပးသငတယ။ ကြၽနေတာတ႔ ကေတာ ျပညေထာငစလႊတေတာမာလပ ဒမာလညး (တငးေဒသႀကးလႊတေတာမာ လညး) ေထြအပန႔ လႊတေတာ႐းဝနထမး ခြထားတာက ပႀကကတယ”

လႊတေတာဒဥက႒၊ တနသၤာရတငးေဒသႀကးလႊတေတာ

57

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

သည။ ေျဖဆသလႊတေတာကယစားလယမားမ သးသပသညမာ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၏လပငနးေဆာင တာမားႏင လႊတေတာ႐းလပငနးေဆာငတာမားသည သသာစြာကြာျခားေသာေၾကာင လႊတေတာ႐းပပးမႈ ဝနထမးသးသန႔ရသငေၾကာငးႏင ယငးဝနထမးမားမ လေလာကေသာ အခနကာလတစခအတြငး လႊတေတာဆငရာ အသပညာ ႏင လပငနးကြၽမးကငမႈ ျမႇငတငသငေၾကာငး သးသပေျပာဆၾကသည။ လႊတေတာ႐းအရာရမား၏အဆအရ လႊတ ေတာ႐းဝနထမးမားသည ကြနပတာကြၽမးကငမႈအားနညးသညအတြကေၾကာင လပငနးေဆာငတာအမားစက လကေရးျဖင အဓကမတတမးျပရသညအတြက မလလားအပဘ အခနၾကာျမငေၾကာငလညး သရရသည။ ယငးသ႔ ေသာ ဝနထမးမား၏ အေထြေထြကြၽမးကငမႈအားနညးျခငးသညလညး လႊတေတာမားထေရာကမႈအေပၚတြင သက ေရာကလကရသည။

ပ(၆) တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရဖြ႕စညးပအတြငး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ႐း တညရပအေနအထား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အစးရအဖြ႕ အတြငးေရးမး/ဒတယၫႊနၾကားေရးမးခပ

အေထြေထြအပခပေရး ဥးစးဌာန႐း(ေထြအပ႐း)

ဌာနခြ(၁) ဌာနခြ(၃) ဌာနခြ(၅)ဌာနခြ(၂) ဌာနခြ(၄) ဌာနခြ(၆)

အစးရ႐း လႊတေတာ႐း

ဌာနစတ(၁)အ

ေထြေထ

ြ

ဌာနစတ(၂) စမ/ေက

ာမရင

ဌာနစတ(၆) စမ/လ

ၿခေရး/ဘ႑

ာ

ဌာနစတ(၁၅) တ

ငၾကားစာႏင အ

သနားခစာဌာန

ဌာနစတ(၁၆) စာၾက

ညတ

က၊ ေမာက

ြနးတက

ႏင သေတ

သနဌာန

ဌာနစတ(၁၄) စမ/ဘ

႑ာဌာန

ဌာနစတ(၁၃) စမက

နးႏငဘ႑

ာေရးဌာန

ဌာနစတ(၁၂) အ

ဆေမးခြနးမားဌာန

ဌာနစတ(၁၁) ဥပေဒေရးရာဌာန

ဌာနစတ(၁၀) ေက

ာမတမားဌာန

ဌာနစတ(၉) လ

ႊတေတ

ာအစည

းအေ၀းမားဌာန

ဌာနစတ(၈) လ

မႈေရး

ဌာနစတ(၇) စးပြားေရး

ဌာနစတ(၅) မ၀ါဒ/ဥပေဒ

ဌာနစတ(၄) ဘ

႑ာေရး

ဌာနစတ(၃) ေထ

ာကပ႔ဌာန

58

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ဇယား(၁၈) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ႐း ဝနထမးအငအားျပဇယား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယ

ဌာနစစေပါငး ဌာန စတ (၉)ဌာန စတ

(၁၀)ဌာန စတ

(၁၁)ဌာန စတ

(၁၂)ဌာန စတ

(၁၃)ဌာန စတ

(၁၄)ဌာန စတ

(၁၅)ဌာန စတ

(၁၆)

ကား မ စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး စစေပါငး

ကရင ၁၇ ၃၂ ၄၉ ၄ ၄ ၅ ၅ ၁၁ ၅ ၅ ၅

မြန ၁၃ ၃၁ ၄၄ ၅ ၂ ၅ ၂ ၅ ၄ ၄ ၃

ရခင ၂၅ ၂၁ ၄၆ ၅ ၅ ၄ ၄ ၉ ၅ ၄ ၂

ရမး ၁၅ ၃၃ ၄၈ ၄ ၅ ၄ ၅ ၁၀ ၅ ၃ ၄

ဧရာဝတ ၂၄ ၂၃ ၄၇ ၅ ၃ ၅ ၅ ၁၀ ၄ ၅ ၅

စစကငး ၁၆ ၂၂ ၃၈ ၃ ၄ ၃ ၄ ၈ ၅ ၃ ၅

တနသၤာရ ၁၇ ၃၀ ၄၇ ၅ ၄ ၃ ၄ ၁၀ ၅ ၅ ၃

ရနကန အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခကအလက

မရရ

အခ႕လႊတေတာမားတြင အေထာကအထားမတတမးထနးသမးရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈႏင သတငးအခက အလကမေဝမႈအားနညးျခငးမား ျဖစေပၚလကရေၾကာငး တကကြေသာကယစားလယမား၊ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕ အစညးမား၊ သတငးမဒယာမားမထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ေျဖဆသအမားစ၏အဆအရ ၎တ႔သည လႊတေတာ႐း မားမ ေတာငးဆထားေသာ သတငးအခကအလကမားရရရန အခနၾကာျမငစြာ ေစာငဆငးရေလရၿပး အခ႕သတငး အခကအလကမားမာ ျပနလညမေဝျခငးျပရန မသငဟ လႊတေတာ႐းမားမသတမတေသာ ကန႔သတစာတမးပါရေန ေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ယငးသ႔ ''ကန႔သတ""စာတမးမားသည ျပညသလထသ႔မေဝရနမသငဟဆလေၾကာငး လႊတ ေတာ႐းမားမ သတမတထားေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ယငးသ႔ သတငးအခကအလကကန႔သတမႈသည(ေအာက တြငေဖာျပထားေသာ) အေျခခဥပေဒအခနး(၄) အပဒ(၁၈၄)အရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ လပ ေဆာငခကမားႏင ေဆြးေႏြးခကမားက ျပညသသ႔ျဖန႔ေဝႏငသညအခကႏင ဆန႔ကငေၾကာငး တကကြေသာကယ စားလယမားမ အေထာကအထားျပ ေျပာဆၾကသည။

၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ အခနး (၄)၊ အပဒ (၁၈၄)

၁၈၄။ တငးေဒသႀကး သ႔မဟတ ျပညနယလႊတေတာ၏ ေဆာငရြကခကမားႏင မတတမးမားက အမားျပညသ သရႏငရန ထတျပနရမည။ သ႔ရာတြင ဥပေဒတစရပရပအရျဖစေစ၊ တငးေဒသႀကးသ႔မဟတ ျပညနယလႊတေတာ ၏ ဆးျဖတခကအရျဖစေစ တားျမစထားသည ေဆာငရြကခကမားႏင မတတမးမားက ထတျပနျခငးမျပရ။

59

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

နဂးခပအႀကျပခကမားအဓကေလလာေတြ႕ရခကမားအေပၚ အေျခခ၍ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ စြမးေဆာငရညႏင

ထေရာကမႈအေပၚတြင အဓကသကေရာကမႈ ၃ ရပက ေတြ႕ျမငႏငသည။ ယငးတ႔မာ- (၁) ဖြ႕စညးပဆငရာအကန႔အသတမားႏင အတားအဆးမား(၂) အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရညအကန႔အသတမား(၃) လတစဥးခငးစ၏အျခငးအရာမား သ႔မဟတ ေခါငးေဆာငမႈအရညအေသြးမားျဖစသည။ယငးအေၾကာငးအခကတစခခငးစႏင သကဆငေသာ အႀကျပခကမားက ေအာကတြငေဖာျပထားပါသည။

ယငးအႀကျပခကမားသည ဗဟခပကငမႈေလာခထားေသာ ဖကဒရယစနစတစရပသ႔ ဥးတညေစသည ခငမာအား ေကာငး၍ လႊတေတာ၏အခနးက႑ပပျပငျပငရယႏငေသာ တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာမား ေပၚထြနးလာ ေစရန ရည႐ြယပါသည။ ေလလာမႈအတြငး ေျဖဆသမား၏ အႀကျပခကမားကလညး ထငဟပေပၚလြငပါသည။

ဖြ ႔စညးပဆငရာအကန႔အသတမားႏင အတားအဆးမား

ဖြ႕စညးပဆငရာ အကန႔အသတႏင အတားအဆးမားသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ခငမာအား ေကာငးလာေစေရးအတြက အဓကအဟန႔အတားမား ျဖစသည။

လႊတေတာကယစားလယမားအေနျဖင ဥပေဒျပက႑ႏင အပခပေရးက႑တြင တစခနတညး အခနးက႑ ႏစရပပးတြတာဝနယျခငးစနစသည အဓကကေသာ ျပနာတစရပအျဖစ ႐ႈျမငႏငမညျဖစသည။ ယငးအခကသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အခနးက႑ႏင တာဝနဝတရားအား သသာစြာအားနညးေစသည။ ယငး စနစအား ၂ဝဝ၈ ဖြ႕စညးအပခပပအေျခခဥပေဒမ ခြငျပထားသညအေပၚ ေသခာစြာဆနးစစသငေၾကာငး အႀကျပၾက ပါသည။ မညသညအတြကေၾကာင ျပညေထာငစလႊတေတာတြင ကငသးလကရေသာ ဥပေဒျပေရး၊ အပခပေရးႏင တရားေရးမ႑င ၃ ရပတြင တာဝနယသမား တစသးတစသန႔ရသညစနစႏင ကြာျခားလကရရန သငမသငက ေသခာ စြာ ဆနးစစသငပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမားအား တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားမ ေရြးခယသညစနစသည ပမသငေလာသညစနစျဖစေၾကာငး ေလလာသးသပမႈျပခေသာ လႊတေတာမားရ ကယစားလယမားႏင အရပဘက အဖြ႕အစညးမားမ အႀကျပၾကပါသည။ ယငးစနစသည ပမေကာငးမြနေသာ အာဏာကငသးသည အေျခအေနတစရပ က ဖနတးေပးၿပး အပခပေရးႏင ဥပေဒျပေရးမ႑ငႏစခအၾကား ရငးလငးျပတသားေသာ ထနးေကာငးမႈစနစတစရပ က ျမငေတြ႕ေစႏငပါသည။

လကရတြင အေျခခဥပေဒခ႐း၏ အခနးက႑ႏင ရပတညခကမား ခငမာျပတသားမႈမရျခငး၊ အေျခခဥပေဒမ ေဖာျပသတမတေပးထားေသာ ဥပေဒျပအာဏာဆငရာကစၥရပမားတြင တကမနကနေသာအေျဖမားက လြတလပ ခငမာေသာအဖြ႕အစညးတစရပအေနျဖင ေပးႏငျခငးမရသညက ေတြ႕ျမငရပါသည။ ေလလာသးသပမႈအတြငး ေတြ႕ရခ ရေသာ သာဓကမားအရ အေျခခဥပေဒခ႐းသည ခငမာသညအႀကဉာဏမားေပးႏငသည လြတလပသညအဖြ႕အစညး တစခအျဖစ ရပတညရမညအစား အႀကဉာဏေတာငးခလာသည တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအား သမၼတဆသ႔သာခဥးကပရန အႀကေပးခပါသည။ သ႔ျဖစ၍ လြတလပ၍ ခငမာအားေကာငးေသာ၊ နညးပညာပငးဆင ရာကြၽမးကငေသာ အေျခခဥပေဒခ႐းတစရပ ေပၚေပါကလာရန အထးအေရးႀကးၿပျဖစေၾကာငး ယခေလလာသးသပမႈမ တငျပပါသည။

လႊတေတာမားႏငအပခပေရးဆငရာ အဖြ႕အစညးမားအတြငး ထေရာကေသာ ညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈႏင ပးေပါငး ေဆာငရြကမႈစနစမားျဖစေပၚလာေရး အထးအေရးႀကးေၾကာငး ယခေလလာမႈမ သသာထငရားေစပါသည။ လႊတေတာ ဥက႒မား၏အဆအရ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ အပခပေရးဘကမႀကးမးကငးပေသာ ပမနအေထြေထြစမခန႔ခြမႈဆင ရာ အစညးအေဝးမားသည လႊတေတာႏငအပခပေရး ထေရာကစြာ ညႇႏႈငးပးေပါငးေဆာငရြကရန လေလာကေသာ

60

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈမး မဟတေသးေၾကာငး သရသည။ ယငးအစညးအေဝးမားသည ပမနသတငးအခကအလက တငျပဖလယျခငးအတြကသာ အဓကျဖစေနေၾကာငး ယငးတ႔ကဆသည။ သ႔ျဖစ၍ ဌာနဆငရာအလက၊ ေျဖရငး ေဆာငရြကရမညကစၥရပအလက ေတြ႕ဆမႈျပႏငေသာ အစညးအေဝးမား သ႔မဟတ အလပ႐ေဆြးေႏြးပြမားရရန လအပပါသည။

အဖြ ႔အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရည အကန႔အသတမား

အဖြ႕အစညးဆငရာႏင တစဥးခငးဆငရာ စြမးရညလအပခကသညလညး တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာ မား အားေကာငးေစေရးတြင သသာထငရားေသာ အဟန႔အတားျဖစလကရေၾကာငး ယခေလလာသးသပမႈတြင ထငသာျမငသာျဖစစြာ ေတြ႕ျမငရပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား၏ အဖြ႕အစညးဆငရာစြမးရညျမႇငတငရနအတြက ႏငငေတာအဆင မဟာဗဟာအစအစဥတစရပက ျပညေထာငစအစးရႏင ျပညေထာငစလႊတေတာမား၊ တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာမား၊ ႏငငတကာႏငျပညတြငး အရပဘကအဖြ႕အစညးမား စညစြာပါဝငေသာ ႀကးပမးမႈတစရပအားျဖင အေကာငအထညေဖာသငပါသည။ ယငးမဟာဗဟာ အစအစဥအေပၚအေျခခလက တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတ ေတာအသးသးမ ၎တ႔၏ဥးစားေပး လအပခကမားက ထေရာကစြာေျဖရငးေပးႏငသည သကဆငရာအစအစဥအသး သးထပမေရးဆြ၍ အေကာငအထညေဖာသငပါသည။ ယငးအစအစဥမားအတြက လအပေသာ ဘ႑ာေငြပပးမႈက ျပညေထာငစအစးရမ အဓကပပးေပးသငၿပး ႏငငတကာပပးမႈမားကလညး ညႇႏႈငးတငပငလကခသငပါသည။

တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားအခငးခငး ပမနထေတြ ႔ညႇႏႈငးႏငေသာ၊ အျပနအလန ေလလာသငယ ႏငေသာ အဝနးအဝငးတစရပ႐ရန အေရးႀကးေၾကာငး ေလလာသးသပမႈအတြငး ကယကယျပန႔ျပန႔ အႀကေပးခၾက ပါသည။ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမားရ ေျဖဆသမား သးသပသညမာ လႊတေတာမား အခငးခငးၾကား လပငနးစြမးေဆာငရည ၿပငဆငျခငးသည လႊတေတာမားအားေကာငးေရးအတြက အေထာကအကျဖစေစေၾကာငး သရခရပါသည။ ၎အျပင လႊတေတာမားအား ခငမာအားေကာငးေရးအတြက ႏငငတကာေဆာငရြကမႈပစေကာငးမားအားေလလာႏငျခငး၊ ႏငငတကာလႊတေတာမားႏင ထေတြ႕ေလလာျခငးမားလညး အထးလအပေၾကာငး အႀကျပ ခကမား ရရခပါသည။

ေလလာသးသပခေသာလႊတေတာမား႐ အႀကးအကမားႏင ကယစားလယမား၊ ေဒသခအရပဘကအဖြ႕အစညး မားမ လႊတေတာ၏စြမးေဆာငရည၊ လပေဆာငခကမားႏငပတသက၍ ပမနေလလာဆနးစစမႈျပျခငးသည ယငး လႊတေတာမား ခငမာအားေကာငးလာေစေရးအတြက အေရးပါသညျဖစ၍ စတငေဆာငရြကသငေနၿပျဖစေၾကာငး အႀကျပၾကပါသည။ အခ႕အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ လႊတေတာကယစားလယမားႏင ေဒသခႏငငေရးပါတေခါငး ေဆာငမားမ အတပါဝငသးသပပစအား အႀကျပေျပာဆၾကသည။ အခ႕ကမ ထေရာကေသာ အကျဖတသးသပသည စနစတစရပထားရ၍ အခါအားေလာစြာ ကြၽမးကငသပညာရငမားမ သးသပေပးျခငးမာ ပမသငေလာေၾကာငး အႀက ေပးၾကသည။ ယငးအႀကေပးခကမားအေပၚအေျခခ၍ တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား စြမးေဆာငရည၊ တးတကျဖစထြနးမႈႏင သငခနးစာမားက ပမနေလလာသးသပ၍ ႏးႏြယသအားလးထသ႔ တငျပမေဝႏငေသာ ထေရာကသည အဖြ႕အစညးဆငရာ ေလလာသးသပမႈမေဘာငတစရပ တညေဆာကသငေၾကာငး အႀကေပးအပပါ သည။ ယငးစနစအတြငး လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးစ၏ စြမးေဆာငရညအားလညး ေစာငၾကညအကျဖတ သညစနစမး ထညသြငးထားသငပါသည။

လႊတေတာ႐းဝနထမးမားအတြက စြမးရညျမႇငတငသညအစအစဥမားကလညး စနစတကပပးသည အစအစဥ မားရရနလအပၿပး လႊတေတာ႐းမားအတြက အေထာကအကျပဝနထမးမားသးသန႔ရေစရန စစဥေဆာငရြကသငပါ သည။ ေလလာမႈအတြငးေျဖဆသမားမ လႊတေတာ႐းဝနထမးမား၏ အေရးပါေသာအခနးက႑က အသအမတျပ ေျပာဆၾကသည။ ယငးလႊတေတာ႐းဝနထမးမားသည လႊတေတာမားတြင ပမနတာဝနထမးေဆာငသမားျဖစသည အားေလာစြာ ေရြးေကာကခကယစားလယအသစမားကပင လႊတေတာဆငရာ လပထးလပနညးႏင လပငနးေဆာင

61

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ရြကမႈပစမား နားလညကြၽမးကငမႈရလာေစရန လကဆငကမးမညသမားျဖစၾကပါသည။ သ႔ျဖစ၍ လႊတေတာ႐း ဝနထမးမားအတြက လပငနးစြမးေဆာငမႈအရညအေသြးမား တးျမႇငေရးရညရြယသည သးသန႔သငတနးမား ပပးေပး ရနလအပေၾကာငး အႀကျပၾကပါသည။

လႊတေတာအေဆာကအအမားက တငးေဒသႀကး/ျပညနယအစးရမား ႐းစကရာပရဝဏအတြငးမ သးသန႔ တညရေနရန အထးအႀကေပးပါသည။ လႊတေတာဥက႒မားႏင ကယစားလယမား၏အဆအရ ယငးသ႔လႊတေတာ မားသည သးသန႔တညရေနရန အေရးႀကးေသာအေၾကာငးအခက (၃) ရပရသည။ (၁) လႊတေတာ၏ အခနးက႑ႏင ရပတညခက သးသန႔ေပၚလြငေစရန၊ (၂) လႊတေတာအေဆာကအအသညလညး အပခပေရးမ႑ငႏင အေထြေထြ အပခပေရးဥးစးဌာနတ႔၏ မလလားအပေသာ လႊမးမးမႈမားအား ေရာငရားႏငရန၊ (၃) လႊတေတာ႐းဌာနမား၊ ေကာမတ မားႏင လႊတေတာကယစားလယမား တညးခရနအတြက လေလာကေသာ ေနရာအကယအဝနးရရရနစသညအခက မား ျဖစသည။

လတစဥးခငးစ၏အျခငးအရာမား သ႔မဟတေခါငးေဆာငမႈအရညအေသြးမား

လတစဥးခငးစ၏အျခငးအရာမားဟ ေခၚဆႏငေသာ တစဥးခငးစ၏ေခါငးေဆာငမႈ အရညအေသြး၊ လပငနးၿပး ေျမာကႏငမႈဆငရာစြမးရညႏင ဆကဆေရးတညေဆာကႏငမႈစြမးရညစသညတ႔သညလညး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာမား ထေရာကစြာစြမးေဆာငႏငမႈအေပၚ သကေရာကမႈရသညက ယခေလလာသးသပမႈမ ေတြ႕ရရပါသည။ ယငးတစဥးခငးဆငရာ စြမးေဆာငရညမားသည လႊတေတာမား၏အခနးက႑ ပပျပငျပငေပၚထြနးလာေရး၊ လႊတ ေတာထနးေကာငးမႈအားေကာငးလာေရး တညေဆာကရာတြင အထးအေရးပါသည။

တစဥးခငးစ၏ ဥပေဒျပေရးႏငထနးေကာငးမႈဆငရာ ဥးေဆာငႀကးပမးမႈမားက အထးအေလးေပးသငၿပး ယငး ႀကးပမးမႈမားက မညသညဘကလကမႈမးေၾကာငမဆ ထခကျခငးမရေစရန ေဆာငရြကသငပါသည။ ဆလသညမာ ယငးႀကးပမးမႈမားအေနျဖင ပါတႏငငေရးအကးတစစတစခအတြကေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ တငးရငးသားအေရး ႏင အမ းသားႏငငေရးအက းစးပြား ရညရြယခကမားေၾကာငေသာလညးေကာငး ေနာကဆတအေလာေပးလကရသည အေျခအေနသ႔ ေရာကမသြားရနလအပပါသည။ သ႔ျဖစ၍ ယငးသ႔ကယစားလယတစဥးခငးဆငရာ ႀကးပမး ဥးေဆာင မႈမား အထးသျဖင ကယစားျပမႈအေရအတြက နညးပါးေသာ ႏငငေရးပါတမားမ ကယစားလယမား၏အားထတႀကး ပမးမႈမား အခညးႏးမျဖစေစေရးအတြက အေျခခဥပေဒအကာအကြယေပးမႈပငလငလအပေၾကာငး အႀကျပအပပါသည။

အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမား၏ အခနးက႑ႏင လပသာကငသာအေျခအေနမား ဖနတးေပးေရးမာ လညး အလြနအေရးႀကးပါသည။ ဤေနရာတြင လႊတေတာဥက႒မား၏အခနးက႑ လြနစြာအေရးႀကးေၾကာငး ေတြ႕ရ ပါသည။ အထးသျဖင လႊတေတာေရးရာေကာမတမားတြင အမးသမးမား ေသခာစြာထညသြငးဖြ႕စညးျခငးႏင ၎တ႔ ဥးေဆာငႀကးပမးမႈမားက အသအမတျပအားေပးျခငးမားသည လႊတေတာဥက႒မားေပၚတြင မတညလကရသည။ ယငးသ႔ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယမား၏ ဥးေဆာငမႈအခနးက႑ ပျပငေစေရးအတြက တကကြေသာ အမးသမးလႊတေတာကယစားလယတစဥး အႀကေပးခသညအတငး တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာ နညးဥပေဒမား တြင အမးသမးလႊတေတာအမတမား၏ အခနးက႑ႏငဥးေဆာငမႈက အကာအကြယေပးျမႇငတငသညအခကမား ထညသြငးေပးသြားရန ထပမအႀကျပအပပါသည။

62

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေနာက

ဆက

တြ (က

) ေလ

လာသ

းသပမ

ႈျပခေ

သာ လ

ႊတေတ

ာမား

ရ

လႊတ

ေတာက

ယစာ

းလယ

စစေပ

ါငး အ

ခပဇ

ယား

ကရင

၂၃

၁၇၆

၀၇

၂

၂

၄

၁

၁

မြန

၃၁၂၃

၈၀

၁၄

၂

၇

ရခင

၄၇၃၅

၁၂၁

၁၅

၁

၁၈

၁

ရမး

၁၄၃

၁၀၇

၃၆၉

၅၄

၁

၃၁

၄

၆

၃၃

၁၂

၂

ဧရာ၀

တ

၇၂၅၄

၁၈၃

၄၇၁

၆

စစက

ငး၁၀

၁၇၆

၂၅၀

၆၇

၈

၁

တနသ

ၤာရ

၂၈၂၁

၇၀

၂၀

၁

ရနက

န၁၂

၃၉၂

၃၁၆

၇၅

၈၄

၁၂

၁

၁

စစေပ

ါငး

၅၆၈

၄၂၅

၁၄၃

၁၉၂၉

၉၁

၂၇၄

၁၂

၃၁၃

၄၉

၁၉၄

၁၁

၁၆

၃၃

၁၂

၃

တငး

ေဒသ

ႀကး/

ျပည

နယ

ကယစားလယ စစေပါငး

ေရြးေကာကခကယစားလယ

တပမေတာသားကယစားလယ

အမးသမး ကယစားလယ

USDP

NLD

NUP

NDF

88 GSY

DPM

SNDP

KPP

TNP

AMRDP

RNDP

PSDP

CPP

KSDDP

NDPD

PNO

WDP

INDP

LNDP

KNP

Independent

63

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ေနာကဆကတြ (ခ) ၫႊနကနးျပဇယားေလလာသးသပသညနယပယမား စြမးေဆာငရညဆငရာၫႊနကနးမား

အေရအတြကဆငရာ ၫႊနကနးအခြမား (ထငသာျမငသာေသာ ၫႊနကနးမား)

အရညအေသြးဆငရာ ၫႊနကနးအခြမား (ထငသာျမငသာမရေသာၫႊနကနးမား)

ဥပေဒျပေရး ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈႏင အတားအဆးမား ဥပေဒျပေရးရာ ေဆာငရြကၿပးစးမႈမား (လပ႐းလပစဥဥပေဒႏငလပ႐းလပစဥမဟတေသာဥပေဒမား)

ဥပေဒျပေရးရာထေရာကမႈမား(ဥပေဒအေကာငအထည ေဖာေဆာငရြကမႈ)

လႊတေတာအစညးအေဝးႀကမေရႏင ေန႔ရက အေရအတြက

ဥပေဒျပေရးရာအတားအဆးမားႏင အခကအခမား

ဥပေဒျပေရးရာေကာမတ အစညးအေဝးႀကမေရ ဥပေဒျပေရးရာေကာမတမား၏ ထေရာကမႈမား

ျပငဆင/ျဖညစြကသညဥပေဒ အေရအတြက ဥပေဒျပေရးရာ ေကာမတမား၏ အခကအခႏင အတား အဆးမား

လႊတေတာကယစားလယတစဥးခငးစမ တငသြငး ေသာ ဥပေဒမၾကမးအေရအတြက

ထနးေကာငးေရး ထနးေကာငးေရးဆငရာထေရာကမႈႏင အတားအဆးမား ထနးေကာငးေရးေကာမတအေရအတြက ထနးေကာငးေရး ေကာမတမား၏ ထေရာကမႈမား

ေဆြးေႏြးခသည အဆေမးခြနးမားအေရအတြက ထနးေကာငးေရးေကာမတမားအတြက အခြငအလမးမား

အစးရကတကဝတအျဖစ မတတမးတငထား သည အဆေမးခြနးအေရအတြက

ထနးေကာငးေရးေကာမတမား၏ အခကအခႏင အဆး အတားမား

ရသးမနးေျခဘ႑ာေရးဥပေဒမၾကမး/ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးမား/ စာရငးစစခပအစရငခစာမားအေပၚ လႊတေတာေကာမတမားႏင ကယ စားလယမားကသးသပရနရရေသာ ေန႔ရကအခန

ရသးမနးေျခဘ႑ာေရးဥပေဒ မၾကမး/ေဒသႏရ ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမား/ စာရငးစစခပအစရငခစာ မားအေပၚ ေဆြးေႏြး/ေမးခြနးေမး/အႀကဉာဏ ေပးခေသာ ကယစားလယအေရအတြက

ေဒသႏရ ရသးမနးေျခ ဘ႑ာေရးအေပၚ ထနးေကာငး မႈဆငရာ ထေရာကမႈမား

ေဒသႏရ ရသးမနးေျခ ဘ႑ာေရးအေပၚ ထနးေကာငးမႈ ဆငရာ ထေရာကမႈႏငအခကအခမား (ရသးမနးေျခ ဘ႑ာေရးဥပေဒမၾကမး၊ ေဒသႏရဖြ႕ၿဖးေရးစမကနး ဥပေဒ၊ စာရငးစစျခငး/ေစာငၾကညျခငး)

လႊတေတာႏငျပညသလထ လကလမးမ ထေတြ႕ေရး

လႊတေတာႏငျပညသလထ ဆကဆထေတြ႕မႈ ထေရာကမႈအတငးအတာ(သတငးအခကအလကျဖန႔ေဝမႈစနစ အပါအဝင)

သတငးအခကအလက ေပးျခငး၊ ယျခငး၊ ျပညသ လထႏငဆကဆထေတြ႕ျခငးဆငရာ နညးလမး မား (သတငးလႊာ၊ ဝကဘဆက၊ လမႈကြနရက)

မဒယာႏင ရငးႏးကြၽမးဝငမႈ

လႊတေတာသ႔ ျပညသလထ လာေရာကလည ပတေသာႀကမေရ

လႊတေတာအစညးအေဝးမားႏင သတငးအခကအလက မား ျပညသလထမ လကလမးမႏငမႈအေျခအေန

လႊတေတာ႐းမား၏တညေနရာအား ျပညသလထျမငသာမႈ

အားလးအခြငအေရးည ပါဝငေရး လႊတေတာ၌ အမးသမးလႊတေတာ ကယစားလယမား ႏင အနညးစအႏငရပါတကယစားလယမားအေနျဖင လပသာကငသာေသာ အေျခအေနမား

အနညးစေနရာသာ အႏငရထားေသာပါတမား၏ လႊတေတာကယစားလယမားမ တငသြငးေသာ ဥပေဒမၾကမး/အဆ/ေမးခြနးမားအေရအတြက

အနညးစအႏငရပါတ ကယစားလယမားက တန႔ျပန ဆကဆမႈအေနအထား

အမးသမးလႊတေတာ ကယစားလယမားမ တင သြငးေသာ ဥပေဒမၾကမး/အဆ/ေမးခြနးမား အေရအတြက

အမးသမးလႊတေတာ ကယစားလယမားက တန႔ျပန ဆကဆမႈအေနအထား

အဖြ႕အစညးဆငရာ မေဘာငမား အားေကာငးေရးႏင တစဥးခငးစ၏ အရညအေသြးမား တညေဆာကေရး

လႊတေတာ၊ ကယစားလယတစဥးခငးစႏင လႊတေတာ ႐း ဝနထမးမားအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာ စြမးေဆာင ရညျမႇငတငမႈသငတနးႏင အစအစဥမား

လႊတေတာေဆာငရြကခကမားအေပၚ ပမနသး သပေစာငၾကညျခငး

ေလလာေစာငၾကညသညနညးနာမားႏင ေလလာေစာင ၾကညျခငး၏ ထေရာကမႈမား

ဗဟအစးရသ႔မဟတ အရပဘကအဖြ႕အစညး မား၊ ျပညတြငး/ျပညပအစးရမဟတေသာ အဖြ႕ အစညးမားမေပးေသာ စြမးေဆာငရညျမႇငတငမႈ သငတနးမား

ေဒသႏရ ဥပေဒျပေရး၏ လကရဖြ႕စညးပဆငရာ အကန႔ အသတမားႏင အခကအခမားက ဖယရား/ေလာခရန ႀကးပမးအားထတမႈမား

တငးေဒသႀကး/ျပညနယ လႊတေတာမားအခငး ခငး အျပနအလန လညပတေလလာသညႀကမေရ

စြမးရညျမႇငတငမႈသငတနးမား၏ ထေရာကမႈမား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယလႊတေတာမားႏင ျပည ေထာငစ အစးရအၾကား ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ

လႊတေတာ႐း စမခန႔ခြမႈ အရည အေသြး

လႊတေတာ စမခန႔ခြေရး႐းမား၏ ထေရာကမႈႏင စြမး ေဆာငရညမား

လႊတေတာ႐းဌာနမား ဖြ႕စညးထားရမႈ လႊတေတာ႐းပပးမႈဆငရာ ထေရာကမႈမား

စာၾကညတက၊ မတတမးထနးသမးထား႐မႈ အေျခ အေန ႏင သတငးအခကအလက စမခန႔ခြမႈ

လႊတေတာ႐းမားႀကေတြ႕ရေသာ အခကအခႏင အတား အဆးမား

ဝနထမးအေရအတြက လကရလႊတေတာ႐းဝနထမးမား၏ စြမးေဆာငရည

64

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

တငးေဒသႀကး/ ျပညနယေနာကခ ကယေရးအခကအလက

ဆကဆေရးဥပေဒျပေရးရာ အႀကးအက အပခပေရးဆငရာ အႀကးအက

ကရင အရပသား၊ ေရ႕ေန တပမေတာ၊ ဗလမးခပ ျပညနယဝနႀကးခပႏင အေထြေထြ

အပခပေရးဥးစးဌာနမ လႊတေတာအေပၚ

သသာစြာ လႊမးမးမႈျပသည။

မြန အရပသား၊ ေထြအပအႀကးအက တပမေတာ၊ ဗလမးခပ၊ ဝနႀကး၊

သတတြငးဝနႀကးဌာန

အျပနအလန ေလးစားသမႈ ဆကဆေရးမး

ရသည။ ျပညနယလႊတေတာမ ျပညနယ

အပခပေရးဘကသ႔ ထနးေကာငးေပးႏငေသာ

အေနအထားရသည။

ရခင အရပသား၊ ေကာငးအပႀကး (ၿငမး) တပမေတာ၊ ဗလမးခပ၊ ျပညထေရး

ဝနႀကးဌာန ဒဝနႀကး

ျပညနယဝနႀကးခပႏင အေထြေထြအပခပေရး

ဥးစးဌာနမ လႊတေတာအေပၚ သသာစြာလႊမးမး

မႈျပသည။

ရမး အရပသား၊ လကေထာက

ႀကးၾကပေရးမး၊ ပညာေရးဌာန

တပမေတာ၊ ဒတယဗလမးႀကး ျပညနယဝနႀကးခပႏင အေထြေထြအပခပေရး

ဥးစးဌာနမ လႊတေတာအေပၚ သသာစြာလႊမးမး

မႈျပသည။

ဧရာဝတ တပမေတာ၊ ဗလခပ တပမေတာ၊ ဗလမးခပ၊

သစေတာဝနႀကးဌာန ဝနႀကး

လႊတေတာဥက႒မ တငးေဒသႀကး ဝနႀကးခပ

ႏငေျပလညေစရန ဆကဆေရးက ထနးသမး

ထားသည။

စစကငး အရပသား၊ ပါေမာကၡခပ

ျမစႀကးနားတကသလ(ၿငမး)

တပမေတာ၊ ဒတယဗလခပႀကး၊

အမတ(၁) စစဆငေရးအထးအဖြ႕မး၊

ကာကြယေရး၀နႀကးဌာန၊ ေနျပညေတာ

အျပနအလန ေလးစားသမႈ ဆကဆေရးမး

ရသည။ တငးေဒသႀကးလႊတေတာမ တငး

ေဒသႀကး အပခပေရးဘကသ႔ ထနးေကာငး

ေပးႏငေသာ အေနအထားရသည။

တနသၤာရ တပမေတာ၊ တြဖကစစေထာကခပ အရပသား၊ ယခင တနသၤာရတငးေဒသ

ႀကး ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန ဝနႀကး

အျပနအလန ေလးစားသမႈ ဆကဆေရးမး

ရသည။ တငးေဒသႀကးလႊတေတာမ တငး

ေဒသႀကး အပခပေရးဘကသ႔ ထနးေကာငး

ေပးႏငေသာ အေနအထားရသည။

ရနကန တပမေတာ၊ ဗလမးႀကး၊

စြမးအငဝနႀကးဌာန(ၿငမး)

တပမေတာ၊ ဒတယဗလခပႀကး၊

အမတ(၅) စစဆငေရးအထးအဖြ႕မး၊

ကာကြယေရးဝနႀကးဌာန၊

စစဘကေရးရာ လၿခေရးအရာရခပ

တငးေဒသႀကးဝနႀကးခပႏင အေထြေထြ

အပခပေရးဥးစးဌာနမ လႊတေတာအေပၚ

သသာစြာလႊမးမးမႈျပသည။

ေနာကဆကတြ (ဂ) တငးေဒသႀကး/ျပညနယလႊတေတာဥက႒မားႏင

တငးေဒသႀကး/ျပညနယဝနႀကးခပမား၏ ေနာကခကယေရး

အခကအလကႏင လႊတေတာ-အပခပေရးဆကဆမႈအေျခအေနျပဇယား

65

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ေနာကဆကတြ (ဃ) လႊတေတာဘတဂကနမနာပစ

စဥ အေၾကာငးအရာ

၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ (၃)လစာ

(၃၀-၁-၂၀၁၁ မ ၃၁-၃-၂၀၁၁ ထ)

၂၀၁၁-၂၀၁၂

၂၀၁၂-၂၀၁၃

၂၀၁၃-၂၀၁၄

၂၀၁၄-၂၀၁၅

၂၀၁၅-၂၀၁၆"စစေပါငး

(ကပသနးေပါငး)"

၀၁၀၂။ စရတခးျမႇငေငြ xxxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx

၁ ၀၁၀၀။ စရတခးျမႇငေငြ စသညမား xxxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx

၀၃၀၁။ လပအားခ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၀၄။ သယယပ႔ေဆာငခ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၀၅။ ႐းအသးအေဆာင x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၀၆။ ဓာတဆ၊ စကဆ၊ ေခာဆ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၀၇။ တဆပေခါငး၊ ေၾကးနနး၊ ဖနး x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၀၈။ လပစစမးႏင ဓာတအားခ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၀၉။ စာအပ၊ စာနယဇငးႏင သတငးစာ

x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၁၃။ လပငနးသးပစၥညးမား x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၂၀။ ပႏပခႏငစာအပစာတမးထတေဝစရတ

x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၃၂၁။ ေၾကာျငာခ x.xxx x.xxx

၂

၀၃၀၀။ ပစၥညးမား၊ လပအားႏင ေဆာငရြက ေပးမႈအတြက ကနကစရတ xx.xxx xx.xxx xx.xxx xx.xxx

၀၄၀၁။ စကကရယာ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၄၀၂။ အေဆာကအဥ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၄၀၄။ ေမာေတာယာဥ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၄၀၉။ အျခား x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၃ ၀၄၀၀။ ျပငဆငထနးသမးစရတ x.xxx x.xxx x.xxx xx.xxx

၀၆၀၁။ ဧညခစရတ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၀၆၀၂။ ေကြၽးေမြးစရတ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

၄ ၀၆၀၀။ ဧညခေကြၽးေမြးစရတ x.xxx x.xxx x.xxx x.xxx

ေပါငး xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx

၃(၃) ေငြလးေငြရငး

လပငနးစမကနးသစမား xx.xxx xx.xxx xxx.xxx

႐းသးစကကရယာမား xx.xxx x.xxx xx.xxx

႐းသးပရေဘာဂမား x.xxx xx.xxx xx.xxx

႐းသးယာဥမား xx.xxx xx.xxx

အျခားပစၥညးမား

ေပါငး xx.xxx xx.xxx xx.xxx xxx.xxx

စစေပါငး xxx.xxx xxx.xxx xxx.xxx xxxx.xxx

66

၂၀၁၀-၂၀၁၅ ျမနမာႏငင တငးေဒသႀကး၊ ျပညနယလႊတေတာမား

ေနာကဆကတြ (င) မြနျပညနယလႊတေတာဝကဘဆက

67

စြမးေဆာငရညေလလာသးသပမႈ အစရငခစာ

ေနာကဆကတြ(စ) တငးေဒသႀကး/ျပညနယ

လႊတေတာသတငးလႊာ နမနာမား

လပစာတက(၃)၊ အခနး(ေအ-၃၀၅)၊သစၥာဥယာဥအမရာ၊ ၃ လမး၊ ၈ ရပကြက၊ေတာငဥကလာပၿမ႕နယ၊ရနကန၊ ျမနမာ။

ဖနး : +၉၅ ၁ ၈၅၆၂၄၃၉ ဖကစ : +၉၅ ၁ ၈၅၆၂၄၃၉အးေမးလ : info@emref.org၀ကဘဆက : www.emref.org www.mypilar.org

EMReF သည လြတလပစြာရပတညသည အျမတအစြနးမယေသာ အရပဘကသေတသန အဖြ႕အစညးတစရပျဖစၿပး ျမနမာျပညသလထ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးႏင သေတသနယဥေကးမႈ ထြနးကားစညပငလာေရးအတြက အထးေရး႐ႈ ေဆာငရြကသည။