11

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ ในการพฒนาหนงสออเลกทรอนกส เรองอนเตอรเนตเบองตน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 คณะผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอเปนพนฐานส าหรบการด าเนนการวจย โดยน ามาเรยบเรยงไวตามล าดบ ดงน 1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 1.1 สาระและมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย 1.2 แนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอนคอมพวเตอร 2. หนงสออเลกทรอนกส 2.1 ความหมายของหนงสออเลกทรอนกส 2.2 องคประกอบของหนงสออเลกทรอนกส 2.3 ลกษณะและโครงสรางของหนงสออเลกทรอนกส 2.4 ประเภทของหนงสออเลกทรอนกส 2.5 หลกการออกแบบหนงสออเลกทรอนกส 2.6 ประโยชนของหนงสออเลกทรอนกส 2.7 การหาประสทธภาพสออเลกทรอนกส 3. ทฤษฎการเรยนร 3.1 ทฤษฎการเรยนรเพอการออกแบบหนงสออเลกทรอนกส 3.2 ทฤษฎการเรยนรของกาเย (Gagne) 4. การตนแอนเมชน 4.1 การตน 4.2 แอนเมชน 5. ความพงพอใจ 5.1 ความหมายของความพงพอใจ 5.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวกบความพงพอใจ 5.3 การวดความพงพอใจ

12

6. งานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ 6.1 งานวจยในประเทศ

6.2 งานวจยตางประเทศ

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551

1.1 สาระและมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ผวจยไดศกษาและรวบรวมสาระส าคญของหลกสตรกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลยเพอเปนหลกในการสรางหนงสออเลกทรอนกสใหครอบคลมจดมงหมายของหลกสตรดงตอไปน กระทรวงศกษาธการ (2551, หนา 3-4) ไดกลาวถง หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไวดงน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เปนหลกสตรทจดท าขนส าหรบทองถนและสถานศกษา เพอน าไปใชในการพฒนาเดกและเยาวชนไทยทกคนใหระดบการศกษาขนพนฐานใหมคณภาพดานความร และทกษะทจ าเปนส าหรบการด ารงชวตในสงคมทมการเปลยนแปลงและแสวงหาความรเพอพฒนาตนเองยางตอเนองตลอดชวต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผ เรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขมความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพ และการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผ เรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ กระทรวงศกษาธการ (2551, หนา 19) ไดก าหนดมาตฐานการเรยนรกลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย ม 4 สาระ ดงน สาระท 1 : การด ารงชวตและครอบครว มาตราฐาน ง 1.1 เขาใจการท างาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการท างาน ทกษะการจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการท างานรวมกน และทกษะการแสวงหา

13

ความร มคณธรรม และลกษณะนสยในการท างาน มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอมเพอการด ารงชวตและครอบครว สาระท 2 : การออกแบบและเทคโนโลย มาตราฐาน ง 2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน สาระท 3 : เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาตราฐาน ง 3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม สาระท 4 : การอาชพ มาตราฐาน ง 4.1 เขาใจ มทกษะทจ าเปน มประสบการณ เหนแนวทางในงานอาชพใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ นอกจากก าหนดสาระการเรยนรแลว หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ยงไดก าหนดมาตรฐานการเรยนร ชนประถมศกษาปท 6 ก าหนดใหเรยนดงน สาระท 1 การด ารงชวตและครอบครว มาตราฐาน ง 1.1 เขาใจการท างาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการท างาน ทกษะการจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการท างานรวมกนและทกษะการแสวงหาความร มคณธรรม และลกษณะนสยในการท างาน มจตส านกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอมเพอการด ารงชวตและครอบครว 1. อภปรายแนวทางในการท างานและปรบปรงการท างานแตละขนตอน 2. ใชทกษะการจดการในการท างานและทกษะการท างานรวมกน 3. ปฎบตตนอยางมมารยาทในการท างานกบครอบครวและผ อน สาระท 2 การออกแบบและเทคโนโลย มาตราฐาน ง 2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน 1. อธบายสวนประกอบของระบบเทคโนโลย

14

2. สรางสงของตามความสนใจอยางปลอดภยโดยก าหนดปญหาหรอความตองการรวบรวมขอมลเลอกวธการออกแบบโดยถายทอดความคดเปนภาพราง 3 มตหรอแผนทความคด ลงมอสราง และประเมนผล 3. น าความรและทกษะการสรางชนงานไปประยกตในการสรางสงของเครองใช สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาตราฐาน ง 3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม 1. อธบายหลกการท างานเบองตนของการแกปญหา 2. ใชคอมพวเตอรในการคนหาขอมล 3. เกบรกษาขอมลทเปนประโยชนในรปแบบตาง ๆ 4. น าเสนอขอมลในรปแบบทเหมาะสมโดยเลอกใชซอฟแวรประยกต 5. ใชคอมพวเตอรชวยสรางชนงานจากจนตนาการหรองานทท าในชวตประจ าวนอยางมจตส านกและความรบผดชอบ สาระท 4 การอาชพ มาตราฐาน ง 4.1 เขาใจ มทกษะทจ าเปน มประสบการณ เหนแนวทางในงานอาชพใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ 1. ส ารวจตนเองเพอวางแผนในการเลอกอาชพ 2. ระบความรความสามารถและคณธรรมทสมพนธกบอาชพทสนใจ จะเหนไดวาในสวนของกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ประกอบไปดวย 4 สาระ ไดแก การด ารงชวตและครอบครว การออกแบบและเทคโนโลย เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร การอาชพ ซงในแตละสาระจะมรายละเอยดเปนมาตรฐานของแตละสาระ ผวจยจะน าเสนอตารางตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางของสาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ในระดบชนประถมศกษาปท 6 ดงน สาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาตราฐาน ง 3.1 เขาใจ เหนคณคา และใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมล การเรยนร การสอสาร การแกปญหา การท างาน และอาชพอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณธรรม กระทรวงศกษาธการ (2551, หนา 34 -36) ไดก าหนดมาตฐานการ

15

เรยนรกลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย ในสาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไวดงน ตาราง 1 แสดงตวชวดและสาระการเรยรแกนกลางตามมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการงาน อาชพและเทคโนโลย ในสาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.6 1. บอกหลกการเบองตนของการแกปญหา

„ หลกการเบองตนของการแกปญหา - พจารณาปญหา - วางแผนแกปญหา - แกปญหา - ตรวจสอบและปรบปรง

2. ใชคอมพวเตอรในการคนหาขอมล „ การใชคอมพวเตอรในการคนหาขอมล เชน คนหาขอมลในเครองคอมพวเตอรคนหาขอมลจากอนเตอรเนต คนหาขอมลจากซดรอม

3. เกบรกษาขอมลทเปนประโยชนในรปแบบตาง ๆ

„ การเกบรกษาขอมลในรปแบบตาง ๆ - ส าเนาถาวร เชน เอกสาร แฟมสะสมงาน - สอบนทก เชน เทป แผนบนทก ซดรอม หนวยความจ าแบบแฟลช

4. น าเสนอขอมลในรปแบบทเหมาะสมโดยเลอกใชซอฟตแวรประยกต

„ การจดท าขอมลเพอการน าเสนอตองพจารณารปแบบของขอมลใหเหมาะสมกบการสอความหมายทเขาใจงายและชดเจน เชน กราฟ ตาราง แผนภาพ รปภาพ „ การใชซอฟตแวรน าเสนอ เชน การสรางสไลค การตกแตงสไลค การก าหนดเทคนคพเศษในการน าเสนอ „ การเลอกใชซอฟตแวรประยกตใหเหมาะสมกบรปแบบการน าเสนอ เชน น าเสนอรายงานเอกสารโดยใชซอฟตแวรประมวลค า น าเสนอ

16

ตาราง 1 (ตอ)

จากการน าตวชวดกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ในสาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส าหรบชนประถมศกษาปท 6 มาวเคราะหแลวน ามาท าเปนโครงสรางรายวชา ในรหสวชา ง 16101 การงานอาชพและเทคโนโลย (เทคโนโลยสารสนเทศ)ระดบชนประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนอนบาลภขจร เปนเวลา 40 ชวโมง/ป มรายละเอยด ดงน

ตาราง 2 โครงสรางรายวชา ในรหสวชา ง 16101 การงานอาชพและเทคโนโลย

ท หนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระส าคญ ชวโมง

1

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1.1 เทคโนโลยสารสนเทศ

มฐ.ง 3.1 ป.6/1 มฐ.ง 3.1 ป.6/2

1. ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศ 2. บทบาทและความส าคญของเทคโนโลยสารสนเทศ 3. หลกการท างานของเครองคอมพวเตอร 4. องคประกอบของระบบสารสนเทศ

(8 ชวโมง)

2 อนเตอรเนตเบองตน 1.1 ระบบเครอขาย 1.2 ระบบอนเตอรเนต

มฐ.ง 3.1 ป.6/1 มฐ.ง 3.1 ป.6/2

1.1 ระบบเครอขาย 1. ความหมาย ประเภทของเครอขาย

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง แบบบรรยายโดยใชซอฟแวรน าเสนอ

5. ใชคอมพวเตอรชวยสรางชนงานจากจนตนาการหรองานทท าในชวตประจ าวนอยางมจตส านกและความรบผดชอบ

„ การสรางชนงานตองมการวางแผนงานและการออกแบบอยางสรางสรรค „ ใชคอมพวเตอรชวยสรางชนงาน เชน แผนพบ ปายประกาศ เอกสารแนะน าชนงาน สไลคน าเสนอขอมล โดยมการอางองแหลงขอมล ใชทรพยากรอยางคมคา ไมคดลอกผลงานผ อนใชค าสภาพ และไมสรางความเสยหายตอผ อน

17

ตาราง 2 (ตอ)

ท หนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระส าคญ ชวโมง

2. ความหมายและวตถประสงคของระบบเครอขาย 3. อปกรณทใชในระบบเครอขาย 1.2 ระบบอนเตอรเนต 1. ความหมายและประโยชนโทษของอนเตอรเนต 2. การตดตงอนเตอรเนต 3. บรการตางๆ บนอนเตอรเนต 4. การสบคนขอมล

(12 ชวโมง)

3 การใชโปรแกรมส าเรจรปในการน าเสนอขอมล

มฐ.ง 3.1 ป.6/1 มฐ.ง 3.1 ป.6/2

1. ท าความรจกกบโปรแกรม Microsoft PowerPoint 2. วธการสรางงานน าเสนอ 3. การจดการไฟลงานน าเสนอ 4. มมมองและการเปลยนมมมอง 5. การพมพขอความในภาพนง 6. การแทรกภาพนงในแผนใหม การสลบต าแหนง การลบภาพนง 7. การปรบแตงขอความในภาพนง 8. การแทรกรปภาพลงในภาพนง 9. การวาดรปจากรปรางอตโนมต การแทรก Word Art 10. การเปลยนพนหลงภาพนง 11. การแทรกแผนผงองคกร 12.การก าหนดการเปลยนภาพนง 13. การก าหนดการเคลอนไหว 14. การแทรกเสยงใหกบวตถ

18

ตาราง 2 (ตอ)

ท หนวยการเรยนร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระส าคญ ชวโมง

15. การแทรกแผนภม 16. การแทรกตาราง 17. การใชค าสงการเชอมโยงหลายมต 18. การแทรกป มปฏบตการ 19. การพมพเอกสารประกอบค าบรรยาย 20. การน าเสนอภาพนงในเครองคอมพวเตอร

(20 ชวโมง)

ในการวเคราะหหลกสตร ผ วจยจงไดท าการพฒนาหนงสออเลกทรอนกสโดยใชการตนแอนเมชนประกอบ เรอง อนเตอรเนตเบองตน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยไดมาจากการวเคราะหหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานในสาระท 3 เทคโนโลยสารสนเทศและจากโครงสรางรายวชา รหสวชา ง 16101 การงานอาชพและเทคโนโลย (เทคโนโลยสารสนเทศ) ระดบชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอนบาลภขจร ในหนวยการเรยนรท 3 เรอง อนเตอรเนตเบองตน ซงประกอบไปดวยเนอหาจ านวน 2 เรอง คอ 1. ระบบเครอขาย และ2. ระบบอนเตอรเนต ซงมสาระส าคญดงน 1. ความหมายและประเภทของเครอขาย 2. ความหมายและวตถประสงคของระบบเครอขาย 3. อปกรณทใชในระบบเครอขาย 4. ความหมายและประโยชน โทษของอนเตอรเนต 5. การตดตงอนเตอรเนต 6. บรการตางๆบนอนเตอรเนต และ 7. การสบคนขอมล ดงนนผวจยจงไดพฒนาหนงสออเลกทรอนกสใชการตนแอนเมชนประกอบ เรอง อนเตอรเนตเบองตน โดยประกอบดวยเนอหา 3 หนวยการเรยนร 1. อนเตอรเนตเบองตน 2. ระบบเครอขาย 3. Internet explorer 1.2 แนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอนคอมพวเตอร อานนท สายค าฟ (2545) ไดกลาวถง การจดกจกรรมการเรยนรคอมพวเตอรนนมอยมากมายหลายวธท ผ สอนควรค านงถงกจกรรมทจะเลอกใชแตละกจกรรมโดยพจารณาใหเหมาะสมกบผ เรยน อปกรณการเรยนซง หมายความถงประสทธภาพของคอมพวเตอรโปรแกรม

19

คอมพวเตอรและความสามารถของตวผสอนเอง พอสรปกจกรรมเพอเปนแนวทางในการน าไปใชพฒนาผ เรยน ไดดงตอไปน

1. กจกรรมในขนเรยน 1.1 กจกรรมการสอนโปรแกรมคอมพวเตอรเพอใหผ เรยนสามารถท างานกบคอมพวเตอรน าความรไปใชในวชาอน ๆ 1.2 กจกรรมการสอนเนอหาวชาเทคโนโลยสารสนเทศ หมายถง การใชการสอสารดวยระบบอนเตอรเนต 1.3 กจกรรมการสอนวชาอนๆ โดยใชคอมพวเตอรเปนสอ อาจมการเปด CD ROM CAI ภาพยนตร เนอหาวชาอนๆ การใชอนเตอรเนตเปนเครองมอในการคนหา 1.4 การบรณาการกบหนวยการเรยนรอนๆ ในหลกสตรทใกลเคยงกน เชน การบรณาการในหลกสตรทองถน การแหเทยนพรรษา การแหขนโตก ฯลฯ โดยใหผ เรยนเปนผจดท า เชน บตรรายการอาหาร ท าบญช บตรเชญ ปายโฆษณา ฯลฯ หรอแมแตการสรางเนอหาวชาอนๆโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร 2. กจกรรมนอกชนเรยน 2.1 เปนการน าเอาเนอหาวชาอนๆ ทผ เรยนไปคนพบหรอทศนศกษามาจดท าดวยโปรแกรมคอมพวเตอร 2.2 การทพานกเรยนไปศกษาดงานหรอเรยนรวชาคอมพวเตอรจากบรษทหางราน 3. กจกรรมเสรมทกษะผ เรยน 3.1 การแขงขนทกษะคอมพวเตอรทงในและนอกหองเรยนเนองในวนส าคญตาง ๆ เชน วนแม วนวทยาศาสตร วนตอตานยาเสพตด ฯลฯ ททางโรงเรยนจดท าขน ไดแก กจกรรมวาดภาพ การสรางปายโฆษณา ปายรณรงค การสรางโปรแกรม เสนอ เนอหา การสราง เวบเพจ การสรางภาพดวยโปรแกรม WORD การคนหาขอมลจากอนเตอรเนต 3.2 กจกรรมเขาคายตางๆ คาย IT คายการอาน ฯลฯ ใหน ากจกรรมคอมพวเตอรเขาไปรวมจดทกครง เพอใหผ เรยนเหนความส าคญ 3.3 น านกเรยนเขาแขงขนทกษะคอมพวเตอรกบหนวยงานอนๆ เพอสรางความเชอมนใหกบผ เรยน 3.4 กจกรรมชมนมคอมพวเตอร ชมนม Soft Ware ตางๆ เพอใหผ เรยนไดมโอกาสแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

20

3.5 การจดกจกรรมในหองเรยนผสอนควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดแลกเปลยนความรซงกนและกน เพอสงเสรมใหเกดการเรยนรอยางแทจรง และควรใชกจกรรมทหลากหลายในการน าเสนอเนอหาเพอกระตนใหผ เรยนเกดความคดสรางสรรคและทกษะในการเรยน และควรใหผ เรยนไดมโอกาสฝกปฏบตดวยตนเองอยางสม าเสมอ 4. สอในการสอนวชาคอมพวเตอร 4.1 สอ Hard Ware ไดแกอปกรณคอมพวเตอรตางๆ 4.2 สอ Soft Ware 4.2.1 สอ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน CAI เปนสอทมการสอสาร 2 ทางกบผ เรยนจะท าใหผ เรยนพงพอใจมากทจะเรยนร 4.2.2 สอ บนอนเตอรเนต หรอสอ Web On Line และ Off Line ทสรางเปน Web Page ใหผ เรยนไดเรยนร 4.2.3 สอ ทเรยกวา Electronic Book ตางๆ 4.3 สอเอกสาร ไดแก เอกสาร ต ารา สงพมพ ตางๆ ไดแก หนงสอเรยน แบบฝก บตรงาน บตรค า ใบความรตาง ๆ ทใหผ เรยนไดเรยนร 5. การน าสอไปใชและการเกบบ ารงรกษา ควรเกบไวใหถกตองตามลกษณะของสอตางๆ ทแตกตางกนไป 6. การเลอกสอและสรางสอผสอนควรพจารณาถงสอทมอย และผลตเพมเตม เพอใหเหมาะสมกบผ เรยนและระบบคอมพวเตอรในโรงเรยนของตนเองและพจารณาสรางสอในแตละประเภทตามก าลงความสามารถของตนเองและประสทธภาพของสอทจะน าไปใช ขอควรค านงในการสรางสอทมประสทธภาพกคอมการสรางและทดลองใช และน าผลการใชมาปรบปรงอยเสมอ อาจใชกระบวนการวจยมาพฒนาสอของตนเองเพอใหประสทธภาพสงสด สรปไดวา การเรยนการสอนวชาคอมพวเตอรนนนอกจากผสอนตองมความรเกยวกบคอมพวเตอร ซงถอวาเปนศาสตรแลวยงจ าเปนตองอาศยเทคนควธการสอนและสอการสอนทหลากหลายเพอใหเหมาะสมกบผ เรยนแตละบคคลซงการเรยนการสอนในปจจบนท าไดหลายวธทมวธการจงใจใหนกเรยนพฒนาตนเองทางดานการเรยนไดอยางมประสทธภาพ การใชสอประกอบการเรยนการสอนซงในปจจบน พบวา สอการสอนมบทบาทส าคญในการจดการเรยนการสอนเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางยงหนงสออเลกทรอนกสซงมความสามารถในการแสดงขอความ เสยง รวมถงภาพ ทงภาพนงและภาพเคลยนไหวได ผ เรยนสามารถโตตอบกบเนอหาของ

21

บทเรยนไดเปนอยางด ซงคณสมบตเหลานจะไมมในหนงสอธรรมดาทวไป ซงมความนาสนใจกระตนใหผ เรยนเกดอารมณสนกสนาน กระตอรอรน สนใจการเรยนและจ าไดดยงขน 2. หนงสออเลกทรอนกส 2.1 ความหมายของหนงสออเลกทรอนกส ไดมผ ใหความหมายหนงสออเลกทรอนกส (Electronics Book) หรอ e-book ไวหลายความหมาย ไดแก ศนยบรการความรวทยาศาสารตและเทคโนโลย (2551) หนงสออเลกทรอนกสหรอทรจกกนในชออบค (eBook หรอ e-book) เปนคนภาษาตางประเทศ ยอมาจากค าวา electronic book หมายถง หนงสอทสรางขนดวยโปรแกรมคอมพวเตอรมลกณะเปนเอกสารอเลกทรอนกส โดยปกตมกจะเปนแฟมขอมลคอมพวเตอรทสามารถอานเอกสารผานทางหนาจอคอมพวเตอรทงในระบบออฟไลนและออนไลน คณลกษณะของหนงสออเลกทรอนกสสามารถเชอมโยงจดไปยงสวนตางๆ ของหนงสอ เวบไซตตางๆ ตลอดจนมปฎสมพนธและโตตอบกบผ เรยนได นอกจากนนหนงสออเลกทรอนกสสามารถแทรก ภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว แบบทดสอบ และสามารถสงพมพเอกสารทตองการออกทางเครองพมพได อกประการหนงทส าคญกคอ หนงสออเลกทรอนกสสามารถปรบปรงขอมลใหทนสมยไดตลอดเวลา ซงคณสมบตเหลานจะไมมในหนงสอธรรมดาทวไป ส านกบรการคอมพวเตอร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2543) ไดใหความหมายของหนงสออเลกทรอนกสวา หมายถง หนงสอทสามารถเปดอานไดในเครองคอมพวเตอร ทงแบบปาลมทอป หรอพอกเกตคอมพวเตอร หรอเทคโนโลยทเนนเรองการพกพาตดตามตวไดสะดวกเหมอนโทรศพทมอถอทเรยกวา Mobile ท าใหระบบสอสารตดตอผานอนเอรเนตได สามารถโหลดผานทางเครอขายอนเตอรเนตได โดยไมตองสงหนงสอจรง ครรชต มาลยวงศ (2540, หนา 175) หนงสออเลกทรอนกส หมายถง รปแบบของการจดเกบและน าเสนอขอมลหลากหลายรปแบบ ทงทเปนขอความ ตวเลข ภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยงตางๆ ขอมลเหลานมวธเกบในลกษณะพเศษ นนคอ จากแฟมขอมลหนงผอานสามารถเรยกดขอมลอนๆ ทเกยวของไดทนท โดยทขอมลนนอาจจะอยในแฟมเดยวกน หรออาจจะอยในแฟมอนๆ ทอยหางไกลกได หากขอมลทกลาวมานเปนขอความทเปนตวอกษรหรอตวเลข เรยกวา ขอความหลายมต (hypertext) และหากขอมลนนรวมถงเสยงและภาพเคลอนไหวดวย กเรยกวา สอประสมหรอสอหลายมต (hypermedia)

22

น าทพย วภาวน (2542) (อางองใน นวอร แจมข า, 2547) ไดใหค าจ ากดความของหนงสออเลกทรอนกสไววา “หนงสออเลกทรอนกส (electronic publishing) เปนหนงสอทจดท าดวยระบบคอมพวเตอร โดยไมตองพมพเนอหาสาระของหนงสอบนกระดาษ หรอจดพมพเปนรปเลม หนงสออเลกทรอนกสสามารถเปดอานไดจากจอภาพของเครองคอมพวเตอร เหมอนกบเปดอานจากหนงสอโดยตรง แตหนงสออเลกทรอนกส มความสามารถมากมาย เชน ขอความภายในหนงสอสามารถเชอมโยงกบขอความภายในหนงสอเลมอนได โดยเพยงแคผ อานกดเมาสในต าแหนงทสนใจแลวโปรแกรม browsers จะท าหนาทดงขอมลทเชอมโยงมาแสดงใหอานหนงสอตอไดทนท” ปลนธนา สงวนบญญพงษ (2542) ไดใหความหมายของหนงสออเลกทรอนกสวา หมายถงเอกสารอเลกทรอนกสทสามารถน าเสนอขอมลไดทงขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหวและเสยงตางๆ โดยไมจ ากดวาจะเปนขอมลอเลกทรอนกสในรปแบบใด หากเปนการเชอมโยงขอความทเปนตวอกษร หรอตวเลข เรยกวา ไฮเปอรเทก แตถาหากขอมลนนรวมถงรปภาพ เสยงและภาพเคลอนไหวดวย กเรยกวา สอประสม ไฮเปอรมเดย เกวล พชยสวสด (2545) ไดกลาววา “เอกสารอเลกทรอนกสเปนเอกสารทมการเชอมโยงสวนตางๆ ในเอกสารเขาดวยกนเปนการเชอมโยงกน (Hyperlink) เพอใหผ ใชสามารถเลอกไปดสวนตางๆ ของเอกสารทอยหนาเดยวกน หรอคนละหนาไดสะดวกและรวดเรวขน เมอกดป ม ทจดเชอมโยงทก าหนดไว โปรแกรมจะท าการเปดสวนของเอกสารทก าหนดไวทนท” สรปไดวา หนงสออเลกทรอนกส คอ หนงสอทอยในรปแบบของสอดจตอลธรรมดา หรอสอมลตมเดยทเผยแพรไดหลายชองทางดวยกน ไดแก การบนทกลงแผนซดรอม ดวดรอม และรปแบบทนยม คอ ผานเครอขายอนเทอรเนตในรปแบบของไฟล HTML PDF และอนๆ เปนรปแบบการน าเสนอขอมลผานทางอนเตอรเนตทสามารถเชอมตอขอมลทตองการไดอยางรวดเรวเพยงชวพรบตาทวทกมมโลก มระบบการเรยนรดวยตนเอง ภายในหนงสอจะประกอบดวย เนอหา รปภาพ ภาพนง ภาพเคลอนไหว พรอมระบบการเชอมโยงเนอหาอยางมประสทธภาพกบผ ใชในลกษณะทผใชสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยลกษณะของสอพฒนาจากโปรแกรมสรางสอ ผสมผสานกน การน าเสนอเนอหาเปนไปในลกษณะของบทเรยนทผ เรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง มตวอยางประกอบเนอหาทงทเปนภาพนง ภาพเคลอนไหว หรอสอจ าลองสถานการณ และเสยงบรรยายตามความเหมาะสมของเนอหานนๆ เนอหาทน าเสนอจะตองมทงขอความประกอบทสามารถควบคมไดดวยผ เรยน ผวจยจงใหความหมายของหนงสออเลกทรอนกสไววา หนงสออเลกทรอนกส หมายถง หนงสอทอยในรปแบบของสอดจตอลธรรมดา ภายในหนงสอมอง คประกอบ ดงน อกขระหรอขอความ, ภาพนง, ภาพเคลอนไหว, เสยง และมการเชอมโยงขอมลแบบปฎสมพนธอยางม

23

ประสทธภาพ ผ เรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเอง และตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลไดอยางเหมาะสม ดงนนผวจยจงไดการพฒนาหนงสออเลกทรอนกสโดยใชการตนแอนเมชนประกอบ เรอง อนเตอรเนตเบองตน ขนเพอกระตนเราความสนใจแกผ เรยน แกไขปญหานกเรยนเบอหนาย ตอบทเรยนทมเนอหามากและเพอใหผ เรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง โดยในงานวจยนไดพฒนาหนงสออเลกทรอนกสในประเภทหนงสออเลกทรอนกสแบบต าราเรยน เปนการเพมพนความร ความเขาใจในเนอหาใหมประสทธภาพมากยงขน และสามารถน าความรไปประยกตใชในชวตจรงไดอยางเหมาะสม

2.2 องคประกอบของหนงสออเลกทรอนกส (ครรชต มาลยวงศ, 2540, หนา 175) ไดกลาวเกยวกบองคประกอบของหนงสออเลกทรอนกสไว ดงน 1. อกขระ (Text) หรอขอความ เปนองคประกอบพนฐานทส าคญในการเขยนโปรแกรมมลตมเดย ผ เขยนสามารถเลอกใชอกขระไดหลายๆแบบ และสามารถทจะเลอกสของอกขระและก าหนดขนาดของอกขระไดตามตองการ การโตตอบกบผ ใชกยงนยมใชอกขระรวมถงการใชอกขระในการเชอมโยงไปน าเสนอเนอหาเสยง ภาพกราฟกหรอเลนวดทศน เปนตน นอกจากนตวอกขระยงสามารถน ามาจดเปนลกษณะเมน (Menu) เพอใหผ ใชเลอกขอมลทจะศกษา การใชอกขระเพอสอความหมายในคอมพวเตอรควรมลกษณะดงน 1.1 สอความหมายใหชดเจน เลอกใชขนาดอกขระใหเหมาะสม เพอใหผอานสามารถแยกแยะความส าคญของเนอหาไดอยางไมสบสน 1.2 เนอหาในแตละหนาหรอแตละแฟมไมควรยาวจนเกนไป เพราะวาจะท าใหอานยากและอาจจะตองใชเวลาในการดาวนโหลดขอมลนาน ดงนนถามขอมลจ านวนมากจงควรแบงขอมลออกเปนสวน แลวคอยเชอมโยงขอมลเขาดวยกน หากผ ใชตองการศกษาขอมลสวนใดกสามารถเลอกศกษาขอมลตางๆ ทเชอมโยงขอมลเขาดวยกน หากผ ใชตองการศกษาขอมลสวนใดกสามารถเลอกศกษาขอมลตางๆ ทเชอมโยงกนอยไดอยางสะดวกและรวดเรว (พงษระพ เตชพาหพงษ, 2540, หนา 26-27) สรางความสนกสนานและเราใจ ท าใหคอมพวเตอรแบบมลตมเดยมปฏสมพนธนนนาสนใจ และนาตดตามเปนพเศษ การใชเสยงในมลตมเดยนนผ สรางจะตองรวาสรางเสยงอยางไร ซงเสยงทใชงานได ทงเสยงทอดจากเสยงธรรมชาตหรอเสยงทอดจากเครองเสยงตางๆ โดยตรง เชน เครองเลนวทย เทปคาสเซทหรอแผนซด การอดเสยงผานไมโครโฟนทมคณภาพจะท าใหไดเสยงทมคณภาพดวยและหากจะตองอดเสยงจากเครองเสยงไดโดยตรงโดยไมตองผานไมโครโฟน และการดเสยงทมคณภาพดยอมท าใหไดเสยงทมคณภาพดดวยเชนกนไฟลเสยงม

24

หลายแบบทนยมใชโดยทวไป ไดแก ไฟลสกล WAV และ MIDI (Musical Instrument Digital Interface) ไฟล WAV จะนบเสยงทงหมดท าใหการเกบไฟลสงมาก สวนไฟล MIDI เปนไฟลทนยมใชการเกบเสยงดนตร 2. การเชอมโยงขอมลแบบปฏสมพนธ (Interactive Links) หมายถง การทผ ใชมลตมเดยสามารถเลอกขอมลไดตามตองการโดยใชตวอกษร ป ม หรอภาพ ส าหรบตวอกษรทจะสามารถเชอมโยงไดจะเปนตวอกษรทมสแตกตางจากอกษรตวอนๆ สวนป มกจะมลกษณะคลายกบป มเพอชมภาพยนตรหรอคลกลงบนป มเพอเขา ไปหาขอมลทตองการหรอเปลยนหนาขอมล สวนมลตมเดยปฏสมพนธ (Interactive Multimedia) เปนการสอสารผานคอมพวเตอรทมลกษณะการสอสารไปมาทงสองทาง คอ การโตตอบระหวางผ ใชคอมพวเตอรและการมปฏสมพนธผ ใชเลอกไดวาจะ ดขอมล ดภาพ ฟงเสยง หรอดภาพวดทศน ซงรปแบบของการมปฏสมพนธอาจอยในรปใดรปหนงดงตอไปน 2.1 การใชเมน (Menu Driven) ลกษณะทพบเหนไดทวไปของการใชเมนคอ การจดล าดบหวขอท าใหผ ใชสามารถเลอกขาวสารขอมลทตองการไดตามทตองการและสนใจ การใชเมนมกประกอบดวยเมนหลก (Main Menu) ซงแสดงหวขอหลกใหเลอกและเมอไปยงแตละหวขอหลกกจะประกอบดวยเมนยอยทมหวขออนใหเลอกหรอแยกไปยงเนอหาหรอสวนนน ๆ เลยทนท 2.2 การใชฐานขอมลไฮเปอรมเดย (Hypermedia Database) เปนรปแบบปฏสมพนธทใหผใชสามารถเลอกไปตามเสนทางทเชอมค าส าคญซงอาจเปนค า ขอความ เสยงหรอภาพค าส าคญเหลานจะเชอมโยงกนอยในลกษณะเหมอนใยแมงมม โดยสามารถเดนหนาและถอยหลงไดตามความตองการของผใช 2.3 การจดเกบขอมลแบบมลตมเดย เนองจากวามการพฒนาสอการเรยนการสอนคอมพวเตอรแบบมลตมเดยทเปนการพฒนาแบบใชหลายสอผสมกน (Multimedia) และเทคโนโลยสอมลตมเดยมจ านวนมากท าใหจ าเปนตองใชเนอทเกบขอมลเปนจ านวนมาก สอทใชจดเกบตองมขนาดความจมากพอทจะรองรบขอมลในรปแบบวดโอ รปภาพ ขอความ ปจจบนแผนซดรอม (CD-ROM : Compact Disk Read Only Memory) และแผนดวด (DVD) ไดรบความนยมแพรหลายสามารถเกบขอมลไดสงมาก จงสามารถเกบขอมลแฟมขอมลอนๆ ไดมากเทาทตองการ จงกลาวไดวาซดรอมและดวดเปนสออกชนดหนงทปฏวตรปแบบการเรยนการสอน นอกจากนยงท าใหผ เรยนสามารถทบทวนและเรยนรไดดวยตวเองในเวลาทผ เรยนสะดวกและมประสทธภาพ สรปไดวา องคประกอบของหนงสออเลกทรอนกสโดยใชการตนแอนเมชนประกอบ เรอง อนเตอรเนตเบองตน ในรปเลมจะประกอบไปดวย อกขระหรอขอความ ซงเปนองคประกอบพนฐาน

25

ทส าคญในการเขยนโปรแกรมมลตมเดยเพอใชสอความหมายในคอมพวเตอร ภาพนงซงเปนไฟลสกล JPEG, ภาพเคลอนไหว (Animation), เสยง และมการเชอมโยงขอมลแบบปฎสมพนธ คอการทผ ใชสามารถเลอกขอมลไดตามทตองการโดยใชตวอกษร ป ม หรอภาพ และการจด เกบขอมลเนองจากจ าเปนตองใชเนอทในการจดเกบขอมลเปนจ านวนมาก ดงนนซดรอมจงถกน ามาใชในการเกบขอมลอาจกลาวไดวา ซดรอมเปนสออกชนดหนงทปฏวตรปแบบการเรยนการสอนท าใหผ เรยนสามารถทบทวนและเรยนรดวยตนเองไดอยางสะดวกรวดเรว 2.3 ลกษณะและโครงสรางของหนงสออเลกทรอนกส กรยา ทฬมาตย (2546, หนา 21-22) ไดสรปลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรทจะชวยใหการเรยนรทดนนควรพจารณาคณภาพและความเหมาะสมในสงตอไปน 1. มเนอหาถกตองเหมาะสมทจะน าไปใชในการเรยนการสอน เปนเ รองทอยในความสนใจของนกเรยน ไมยากหรองายจนเกนไป และตองสอดคลองกบจดประสงคของหลกสตร 2. ใชงาย ผ เรยนไมจ าเปนตองมความรหรอทกษะเกยวกบคอมพวเตอรมากอน 3. การน าเสนอเนอหาบนจอภาพมความชดเจน ไมสบสน มค าอธบายทกระชบและไดใจความ พอทจะท าใหผใชรสกสบายใจ ไมหวนไหวกลวขณะใชโปรแกรม 4. ใชภาษาทเหมาะสมกบระดบความรของนกเรยน 5. มจ านวนกรอบตอเนอหาแตละตอนเหมาะสม ไมมากจนท าใหนกเรยนเกดความรสกเบอหนาย หรอนอยจนไมสามารถจบใจความส าคญของเนอหาทเรยนได 6. สามารถกระตนความสนใจและจงใจแกนกเรยน โดยมการบอกใหนกเรยนไดทราบถงความกาวหนา หรอมการเสรมแรงเปนภาพเคลอนไหวเมอตอบถก 7. สามารถประเมนผลผ เรยนได โดยใชความยากงายจากปญหาในบทเรยน และวดจากจ านวนค าตอบทนกเรยนตอบถก หรอเวลาทใชในการแกปญาเปนตน Richards (1990) และ Kollerbaur (1987) (อางองใน วารณ ไกรศร และคณะ, 2550) ไดกลางถง ลกษณะของหนงสออเลกทรอนกสวา หนงสออเลกทรอนกสจะเกบไวในแผนซดรอม แผนดสก สามารถพกพาตดตวไปได เครองขนาดกะทดรดเหมาะมอ ขอมลทบรรจในแผนดสกแบบเดยวกบคอมพวเตอร คอสามารถใชงานรปแบบของตวอกษรและกราฟกหรอทเ รยกวา ไฮเปอรเทกซ เมอเปรยบเทยบคณลกษณะของหนงสออเลกทรอนกสกบหนงสอทวไป จนพบวาคณลกษณะของหนงสอรปแบบเดมมกมขอจ ากดตางๆ หลายประการ เชน การบนทกเนอหาสาระ

26

หรอองคความรไดปรมาณคอนขางจ ากด หากมเนอหามากจะท าใหขนาดและน าหนกของหนงสอมากไปตามดวยจะไมเหมาะกบใชงานปกตทวไป ในดานการบนทกและถายทอดเนอหาสาระหรอองคความร สามารถท าไดเฉพาะในรปของตวหนงสอ และภาพในคณลกษณะภาพนงเทานนจงมขอจ ากดระหวางการปฏสมพนธระหวางผอานกบหนงสอมากกวาหนงสออเลกทรอนกส สวนการน าเสนอเนอหาสาระหรอองคความรทอยในหนงสอ จะนาสนใจนาตดตามมากนอยหรอไมหรอเขาใจไดยากงายเพยงใดนน ปกตขนอยกบความสามารถของผแตงเปนส าคญ ซง โดยปกตแลวผแตงสวนมากจะมความช านาญเฉพาะดานการประพนธหรอการใชส านวณภาษามากกวา สวนดานการออกแบบการน าเสนอเนอหาในรปแบบอนๆ ทจะชวยใหผอานสามารถเขาใจเนอหาไดดยงขน เชน การใชภาพประกอบ เสยงประกอบและเครองมอชวยอนๆ เปนตน ขนอยกบฝายจดท าตนฉบบเปนส าคญ ขอจ ากดดานนจงเปนขอดอยอกประการหนงซงมกจะพบในหนงสอปกต ไพฑรย ศรฟา(2551)ไดกลาวถงโครงสรางหนงสออเลกทรอนกส (e-book Construction) ไววา ลกษณะโครงสรางของหนงสออเลกทรอนกสจะมความคลายคลงกบหนงสอทวไปทพมพดวยกระดาษ หากจะมความแตกตางทเหนไดชดเจนกคอกระบวนการผลต รปแบบ และวธการอานหนงสอ สรปโครงสรางทวไปของหนงสออเลกทรอนกส ประกอบดวย 1. หนาปก (Front Cover) 2. ค าน า (Introduction) 3. สารบญ (Contents) 4. สาระของหนงสอแตละหนา (Pages Contents) 5. อางอง (Reference) 6. ดชน (Index) 7. ปกหลง (Back Cover) 1. หนาปก หมายถง ปกดานหนาของหนงสอสวนแรกเปนตวบงบอกวาหนงสอเลมนชออะไร ใครเปนผแตง 2. ค าน า หมายถง มไวเพอสรางความร ความเขาใจเกยวกบขอมล และเรองราวตางๆ ของหนงสอเลมนน 3. สารบญ หมายถง ตวบงบอกหวเรองส าคญทอยภายในเลมวาประกอบดวยอะไร บาง อยทหนาใดของหนงสอ สามารถเชอมโยงไปสหนาตางๆ ภายในเลมได 4. สาระของหนงสอแตละหนา หมายถง สวนประกอบส าคญในแตละหนา ทปรากฏภายในเลม ประกอบดวย

27

- หนาหนงสอ (Page Number) - ขอความ (Texts) - ภาพประกอบ (Graphics) .jpg, .gif, .bmp, .png, .tiff - เสยง (Sounds) .mp3, .wav, .midi - ภาพเคลอนไหว (Video Clips, flash) .mpeg, .wav, .avi - จดเชอมโยง (Links) 5. อางอง หมายถงแหลงขอมลทใชน ามาอางอง อาจเปนเอกสาร ต ารา หรอเวบไซต 6. ดชน หมายถงการระบค าส าคญหรอค าหลกตางๆ ทอยภายในเลมโดยเรยงล าดบตวอกษรใหสะดวกตอการคนหา พรอมระบเลขหนาและจดเชอมโยง 7. ปกหลง หมายถง ปกดานหลงของหนงสอซงจะอยสวนทายเลม

การสรางหนงสออเลกทรอนกส โดย concept ไมตางจากการสรางหนงสอทวไป ซงจะประกอบดวย สงตางๆดงน 1. ปก

2. ค าน า

3. สารบญ

4. เนอหา

5. บรรณานกรม

6. ปกหลง

ไพฑรย ศรฟา (2551) ไดกลาวถง ความแตกตางของหนงสออเลกทรอนกสกบหนงสอทวไปไว ดงน 1. หนงสอทวไปใชกระดาษ หนงสออเลกทรอนกสไมใชกระดาษ (อนรกษทรพยากรปาไม) 2. หนงสอทวไปมขอความและภาพประกอบธรรมดา หนงสออเลกทรอนกสสามารถสรางใหมภาพเคลอนไหวได 3. หนงสอทวไปไมมเสยงประกอบ หนงสออเลกทรอนกสสามารถใสเสยงประกอบได 4. หนงสอทวไปสมบรณในตวเอง หนงสออเลกทรอนกสสามารถแกไขและปรบปรงขอมล (update) ไดงาย

28

5. หนงสอทวไปสมบรณในตวเอง หนงสออเลกทรอนกสสามารถสรางจดเชอมโยง (links) ออกไปเชอมตอกบขอมลภายนอกได 6. หนงสอทวไปตนทนการผลตสง หนงสออเลกทรอนกสตนทนในการผลตหนงสอต า ประหยด 7. หนงสอทวไปมขดจ ากดในการจดพมพ หนงสออเลกทรอนกสไมมขดจ ากดในการจดพมพสามารถท าส าเนาไดงายไมจ ากด 8. หนงสอทวไปเปดอานจากเลม หนงสออเลกทรอนกสตองอานผานคอมพวเตอร 9. หนงสอทวไปอานไดอยางเดยว หนงสออเลกทรอนกสนอกจากอานไดแลวยงสามารถสงพมพ (print) ได 10. หนงสอทวไปอานได 1 คนตอหนงเลม หนงสออเลกทรอนกส 1 เลม สามารถอานพรอมกนไดจ านวนมาก (ออนไลนผานอนเตอรเนต) 11. หนงสอทวไปพกพาล าบาก (ตองใชพนท) หนงสออเลกทรอนกสพกพาสะดวกไดครงละจ านวนมากในรปแบบของไฟลคอมพวเตอรใน Handy drive หรอ CD สรปไดวา ลกษณะโครงสรางของหนงสออเลกทรอนกสจะมความคลายคลงกบหนงสอทวไปทพมพดวยกระดาษ แตจะมความแตกตางทเหนไดชดเจนกคอ กระบวนการผลต รปแบบ และวธการอานหนงสอและองคประกอบของหนงสออเลกทรอนกสสามารถแทรกเ สยงประกอบ ภาพเคลอนไหว และสามารถเชอมโยงไปยงเวบไซตตางๆ ไดอยางสะดวกและรวดเรว ซงสงเหลาน หนงสอทวไปไมสามารถจะท าได 2.4 ประเภทของหนงสออเลกทรอนกส Barker (1992) (อางองใน วารณ ไกรศร และคณะ, 2550) ไดแบงประเภทของหนงสออเลกทรอนกสออกเปน 10 ประเภท ดงน คอ 1. หนงสออเลกทรอนกส หรอแบบต ารา (Textbooks) หนงสออเลกทรอนกส รปหนงสอปกตทพบเหนทวไป หลกหนงสออเลกทรอนกสชนดนสามารถกลาวไดวาเปนการแปลงหนงสอจาก สภาพสงพมพปกตเปนสญญาณดจตอลเพมศกยภาพเดมการน าเสนอการปฏสมพนธระหวางผอานหนงสออเลกทรอนกส ดวยศกยภาพของคอมพวเตอรขนพนฐาน เชน การเปดหนาหนงสอ การสบคน การคดเลอก เปนตน 2. หนงสออเลกทรอนกส แบบหนงสอเสยงอาน มเสยงค าอานเมอเปดหนงสอจะมเสยง อานหนงสออเลกทรอนกสประเภทเหมาะส าหรบหนงสอเดกเรมเรยนหรอหนงสอฝกออกเสยง หรอ

29

ฝกพด (Talking Book1) เปนตน หนงสออเลกทรอนกสชนดนเปนการเนนคณลกษณะดานการน าเสนอเนอหาทเปนตวอกษรและเสยงเปนคณลกษณะหลกนยมใชกบกลมผอานทมระดบลกษณะทางภาษาโดยเฉพาะดานการฟงหรอการอานคอนขางต าเหมาะส าหรบการเรมตนเรยนภาษาของเดกๆ หรอผ ทก าลงฝกภาษาทสอง หรอฝกภาษาใหม เปนตน 3. หนงสออเลกทรอนกสแบบหนงสอภาพนงหรออลบมภาพ (static Picture Books) เปนหนงสออเลกทรอนกส ทมคณลกษณะหลกเนนจดเกบขอมล และน าเสนอขอมลในรปแบบภาพนง (static picture) หรออลบมภาพเปนหลก เสรมดวยการน าศกยภาพของคอมพวเตอรมาใชในการน าเสนอ เชน การเลอกภาพทตองการ การขยายหรอยอขนาดของภาพของคอมพวเตอรมาใชในการน าเสนอ เชน การเลอกภาพทตองการ การขยายหรอยอขนาดของภาพหรอตวอกษร การส าเนาหรอการถายโอนภาพ การแตงเตมภาพ การเลอกเฉพาะสวนของภาพ (cropping) หรอเพมขอมล เชอมโยงภายใน (Linking information) เชน เชอมขอมลอธบายเพมเตม เชอมขอมลเสยงประกอบ เปนตน 4. หนงสออเลกทรอนกส แบบหนงสอภาพเคลอนไหว (Moving Picture Books) เปนหนงสออเลกทรอนกสทเนน การน าเสนอขอมลในรปแบบภาพวดทศน (Video Clips) หรอภาพยนตรสนๆ (Films Clips) ผนวกกบขอมลสนเทศทอยในรปตวหนงสอ (Text Information) ผอานสามารถเลอกชมศกษาขอมลได สวนใหญนยมน าเสนอขอมลเหตการณประวตศาสตร หรอเหตการณส าคญ เชน ภาพเหตการณสงครามโลก ภาพการกลาวสนทรพจนของบคคลส าคญ ๆ ของโลกในโอกาสตางๆ ภาพเหตการณความส าเรจหรอสญเสยของโลกเปนตน 5. หนงสออเลกทรอนกสแบบหนงสอสอประสม (Multimedia) เปนหนงสออเลกทรอนกสทเนนเสนอขอมลเนอหาสาระ ในลกษณะแบบสอผสมระหวางสอภาพ (Visual Media) เปนทงภาพนงและภาพเคลอนไหวกบสอประเภทเสยง (Audio Media) ในลกษณะตางๆ ผนวกกบศกยภาพของคอมพวเตอรอนเชนเดยวกบหนงสออเลกทรอนกสอนๆ ทกลาวมาแลว 6. หนงสออเลกทรอนกสแบบหนงสอสอหลากหลาย (Polymedia books) เปนหนงสออเลกทรอนกสทมลกษณะเชนเดยวกบหนงสออเลกทรอนกสแบบ สอประสม แตมความหลากหลายในคณลกษณะดานความเชอมโยงระหวางขอมลภายในเลมท บนทกในลกษณะตาง ๆ เชน ตวหนงสอภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยงดนตร และอน ๆ เปนตน 7. หนงสออเลกทรอนกสแบบหนงสอเชอมโยง (Hypermedia Book) เปนหนงสอทมคณลกษณะสามารถเชอมโยงเนอหาสาระภายในเลม (Internal Information Linking) ซงผอานสามารถคลกเพอเชอมไปสเนอหาสาระทออกแบบเชอมโยงกนภายใน ภารเชอมโยงเชนนม

30

คณลกษณะเชนเดยวกบบทเรยนโปรแกรมแบบแตกกง (Branching Programmed Instruction) นอกจากนยงสามารถเชอมโยงกบแหลงเอกสารภายนอก (External or Information Sources) เมอเชอมตอระบบอนเตอรเนต 8. หนงสออเลกทรอนกสแบบหนงสออจฉรยะ (Intelligent Electronic Books) เปนหนงสอประสม แตมการใชโปรแกรมชนสงทสามารถมปฏกรยา หรอปฏสมพนธกบผอานเสมอนหนงสอมสตปญญา (อจฉรยะ) ในการไตรตรอง หรอคาดคะเนในการโตตอบ หรอปฏกรยากบผอาน 9. หนงสออเลกทรอนกสแบบสอหนงสอทางไกล (Telemedia Electronic Books) หนงสออเลกทรอนกสประเภทนมคณลกษณะหลกตางๆ คลายกบ Hypermedia Electronic Books แตเนนการเชอมโยงกบแหลงขอมลภายนอกผานระบบเครอขาย ( Online Information Sourcess) ทงทเปนเครอขายเปด และเครอขายเฉพาะสมาชกของเครอขาย 10. หนงสออเลกทรอนกสแบบหนงสอไซเบอรเสปซ (Cyberspace books) หนงสออเลกทรอนกสประเภทนมลกษณะเหมอนกบหนงสออเลกทรอนกสหลายๆ แบบทกลาวมาแลวผสมกน สามารถเชอมโยงแหลงขอมลทงจากแหลงภายในและภายนอกสามารถน าเสนอขอมลใน ระบบสอทหลากหลาย สามารถปฏสมพนธกบผอานไดหลากหลายมต สรปไดวา หนงสออเลกทรอนกสมหลายประเภท มความแตกตางกนในเรองของการบรรจขอมล เนอหาสาระมการเชอมโยงและมปฏสมพนธกบผ อานไดทงนขนอยกบวตถประสงคของผสรางเปนหลก อกทงหนงสออเลกทรอนกสยงไดรบการพฒนาศกยภาพในการตอบสนองความตองการของผอาน หรอมปฏกรยากบผอาน (End-user Interfaces) และสามารถเปนแหลงความรและสอการเรยนรสนองรปแบบการจดการศกษาทงในบรบทของระบบการศกษาแบบปกตและการศกษาทางไกลไดอยางกวางขวาง ในงานวจยนไดพฒนาหนงสออเลกทรอนกสในประเภทหนงสออเลกทรอนกสแบบต าราเรยน เพราะหนงสออเลกทรอนกสชนดนสามารถ เพมศกยภาพเดมการน าเสนอ โดยการแทรกภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยง ตางๆไดท าใหเกดความตนเตน และไมเบอหนาย อกทง การตอบสนองทรวดเรวของคอมพวเตอร มการเชอมโยง ผ เรยนหรอผ อานสามารถเลอกเรยนหวขอทสนใจขอใดกอนกได และสามารถยอนกลบไปกลบมาในเอกสารหรอกลบมาเรมตนทจดเรมตนใหม (Home Page) เพอทบทวนบทเรยนหากไมเขาใจไดอยางสะดวกรวดเรว ตลอดจนสามารถเลอกเรยนไดตามเวลา และสถานททตนเองสะดวก

31

2.5 หลกการออกแบบหนงสออเลกทรอนกส Hoffman (1997) (อางองใน วารณ ไกรศร และคณะ, 2550) ไดกลาวถงการออกแบบของหนงสออเลกทรอนกสไววา การออกแบบทดมความส าคญตอการเรยนการสอนเปนอยางมาก เพอใหเกดการเรยนรทดทสด ควรอาศยหลกกระบวนการเรยนการสอน 7 ขน ดงน

1. การสรางแรงจงใจใหกบผ เรยน (Motivation the Learner) การออกแบบควรเราความสนใจโดยการใชภาพกราฟก ภาพเคลอนไหว สและเสยงประกอบเพอกระตนผ เรยนใหอยากเรยนรควรใชกราฟกขนาดใหญไมซบซอน 2. บอกวตถประสงคของการเรยน (Identifying what is to be Learned) เพอเปนการบอกใหผ เรยนไดรลวงหนา ถงประเดนส าคญของเนอหา และเปนการบอกถงเคาโครงของเนอหาซงเปนผลใหการเรยนรมประสทธภาพมากขน อาจบอกเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรม หรอวตถประสคทวไปโดยใชค าสน ๆ หลกเลยงค าทไมเปนทรจก ใชกราฟกงายๆ เชน กรอบ หรอลกศร เพอใหการแสดงวตถประสงคนาสนใจมากขน 3. ทบทวนความรเดม (Reminding Learners of past Knowledge) เพอเปนการเตรยมพนฐานผ เรยน สามารถปรบความรใหม การทบทวนไมจ าเปนตองเปนการทดสอบเสมอไป อาจใชการกระตนใหผ เรยนนกถงการเรยนรทไดมากอนโดยใชเสยงพด ขอความภาพ หรอใชหลายๆ อยางผสมกนทงนขนอยกบความเหมาะสมของเนอหา มการแสดงความเหมอนความตางของโครงสรางบทเรยน เพอผ เรยนไดรบความรใหมไดเรว นอกจากนนผออกแบบควรตองทราบภมหลงของผ เรยนและทศนคตของผ เรยน 4. ผ เรยนมความกระตอรอรนทจะเรยน นกการศกษาตองเหนพองตองกนวาการเรยนรจะเกดขนเมอผ เรยนมความตงใจทจะรบความรใหม ผ เรยนมลกษณะกระตอรอรนจะรบความรไดดกวาผ เ รยนทมลกษณะเฉอยๆ ผ เ รยนจะจดจ าไดดถามการน าเสนอเนอหาด สมพนธกบประสบการณเดมของผ เรยน ผออกแบบบทเรยนควรจ าหาเทคนคตาง ๆ เพอใชกระตนผ เรยนใหน าความรเดมมาใชในการศกษาความรใหม รวมทงตองพยายามหาทางท าใหการศกษาความรใหมของนกเรยนกระจางชดมากขน พยายามใหผ เรยนรจกเปรยบเทยบ แบงกลม หาเหตผล คนควาวเคราะหหาค าตอบดวยตนเอง โดยผออกแบบบทเรยนตองคอย ๆ ชแนวทางจากมมกวางแลวรวบรดใหแคบและใชขอความกระตนใหผ เรยนคดเปน 5. ใหค าแนะน าและใหขอมลยอนกลบ (Providing Guidance and Feedback) การใหค าแนะน าและใหขอมลยอนกลบในระหวางทผ เรยนศกษาอยในเวบเปนการกระตนความสนใจของผ เรยนไดด ผ เรยนจะทราบความกาวหนาของตนเอง การเปดโอกาสใหผ เรยนรวมคดรวมกจกรรม

32

ในสวนทเกยวของกบเนอหา การถาม การตอบจะท าใหผ เรยนจดจ าไดมากกวาการอานและลอกขอความเพยงอยางเดยว ควรใหผ เรยนตอบสนองวธใดวธหนงเปนครงเปนคราวหรอตอบค าถามไดหลายๆแบบ เชน เตมค าลงในชองวาง จบค แบบฝกหด แบบปรนย 6. ทดสอบความร (Testing) เพอใหแนใจวานกเรยนไดรบความร ผออกแบบสามารถทจะออกแบบทดสอบ เปนการเปดโอกาสใหผ เรยนสามารถประเมนผลการเรยนของตนเองได อาจจดใหมการทดสอบระหวางเรยน หรอทดสอบทายบทเรยน ทงนควรสรางขอสอบใหตรงกบจดประสงคของบทเรยน ขอสอบ ค าตอบหรอขอมลยอนกลบควรอยในกรอบเดยวกน และแสดงตอ เนองกนอยางรวดเรว ไมควรใหผ เรยนพมพค าตอบยาวเกนไป ควรบอกผ เรยนถงวธตอบใหชดเจน ค านงถงความแมนย าความเชอถอไดของแบบทดสอบ 7. การน าความรไปใช เปนการสรปแนวค าส าคญ ควรใหผ เรยนทราบวาความรใหมมความสมพนธกบความรเดมอยางๆไร ควรเสนอแนะสถานการณทจะน าความรใหมและบอกผ เรยนถงแหลงขอมลทจะใชอางองหรอคนควาตอไป หลกการออกแบบหนงสออเลกทรอนกสของ ฮอฟแมน (Hoffman) สามารถน ามาประยกตใชในเรองการออกแบบบทเรยนหนงสออเลกทรอนกสทดวาควรประกอบดวยการออกแบบลวงหนาถงประเดนส าคญของเนอหาและเปนการบอกถงเคาโครงของเนอหาซงจะเปนผลใหเรยนรมประสทธภาพขน อาจบอกเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมหรอวตถประสงคทวไป สรปไดวา หลกในการออกแบบหนงสออเลกทรอนกสนน ควรมการสรางแรงจงใจใหกบผ เรยน บอกวตถประสงคของการเรยน มการทบทวนความรเดม ใชเทคนคตาง ๆ เพอใชกระตนผ เ รยนใหมความกระตอรอรนทจะเรยน มค าแนะน าและใหขอมลยอนกลบผ เ รยนสามารถประเมนผลการเรยนของตนเองได สามารถน าความรไปใช และมแหลงขอมลทจะใชอางองหรอคนควาตอไปได 2.6 ประโยชนของหนงสออเลกทรอนกส มนกการศกษาหลายทานไดกลางถงประโยชนของหนงสออเลกทรอนกส ไวหลายทาน เชน วารนทร รศมพรหม (2540), ครรชต มาลยวงศ (2540, หนา 44), กฤษมนต วฒนาณรงค (2541, หนา 138), ถนอมพร เลาหจรสแสง (2541, หนา 9), เสาวลกษณ ญาณสมบต (2545, หนา 33-35) ไดกลาวถงประโยชนของหนงสออเลกทรอนกส สรปพอสงเขปได ดงน 1. ชวยใหผ เรยนสามารถยอนกลบเพอทบทวนบทเรยนหากไมเขาใจและสามารถเลอกเรยนไดตามเวลา และสถานททตนเองสะดวก

33

2. การตอบสนองทรวดเรว ของคอมพวเตอรทใหสสน ภาพและเสยงท าใหเกดความตนเตนและไมเบอหนาย 3. ชวยใหการเรยนรมประสทธภาพและประสทธผล มประสทธภาพในแงทลดเวลาลดคาใชจายสนองความตองการและความสามารถของบคคล มประสทธผลทจะใหแงของผ เรยนบรรลเปาหมาย 4. ผ เรยนสามารถเลอกเรยนหวขอทส าคญใดกอนกได และสามารถยอนกลบไปกลบมาในจดเรองตนใหมไดอยางรวดเรว 5. สามารถแสดงทงขอความภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยงไดพรอมกน หรอจะเลอกใหแสดงอยางใดอยางหนงกได 6. การจดเกบขอมลจะสามารถเกบเปนไฟลแยกระหวางตวอกษร ภาพนง การเคลอนไหวและเสยงโดยใชแทกเปนศนยรวม และเรยกมาใชรวมกน โดยการเชอมโยงขอมลจะสอตาง ๆ ทอยคนละทเขาดวยกน 7. สามารถเปลยน แกไข เพมเตมไดงาย สะดวกและรวดเรวท าใหสามารถปรบปรงบทเรยนใหทนสมยเขากบเหตการณไดเปนอยางด 8. ผ เรยนสามารถคนหาขอมล ทเกยวของกบเรองทก าลงศกษาจากแฟมเอกสารอน ๆ ทเชอมโยงอยไดอยางไมจ ากดกนทวโลก 9. เสรมสรางผ เรยนใหเปนผ มเหตผล มความคดทกษะทเปน Logical เพราะการโตตอบกบเครองคอมพวเตอรตองท าอยางมขนตอน มระเบยบ และมเหตผลพอสมควร เปนการฝกลกษณะนสยทดใหกบผ เรยน 10. ผ เ รยนสามารถบรณาการ การเรยนการสอนในวชาตาง ๆ เขาดวยกนอยางเกยวเนองและมความหมาย 11. ครมเวลาตดตามและตรวจสอบความกาวหนาของผ เรยนแตละคนไดมากขน 12. ครมเวลาศกษาต ารา และตรวจสอบความกาวหนาของผ เรยนแตละคนไดมากขน 13. ชวยในการพฒนาทางวชาการ สรปไดวา หนงสออเลกทรอนกสเปนสอทมประโยชนมากชนดหนง สามารถน ามาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเราความสนใจผ เรยนไดเปนอยางด ชวยปลกผงใหผ เรยนเปนคนทมระเบยบ มเหตผล และสามารถคนควาหาความรไดดวยตนเอง และเปนสอทรวมเอาจดเดนของสอแบบตางๆ มารวมอยในเสอเดยวกน สามารถแสดงภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว และการปฎสมพนธกบผ ใชนอกจากผ เรยนจะไดรบความรจากตวหนงสออเลกทรอนกสแลว ยงสามารถหา

34

ความรเพมเตมไดจากเวบไซตทเกยวของไดอกดวยเพอกระตนใหผ เรยนเกดความตนตวในการเรยนร ซงเหมาะกบผ เรยนทกระดบ 2.7 การหาประสทธภาพสออเลกทรอนกส ผวจยไดศกษาแนวทางการหาประสทธภาพของสออเลกทรอนกส กฤษมนต วฒนาณรงค (2538, หนา 11-14 ) กลาววามหลกการคอ ยดความแตกตางระหวางบคคล การมปฎสมพนธหรอมสวนรวมของผ เรยนและมการทราบผลการกระท า รวมถงการเสรมแรง ประสทธภาพทวดออกมาจะพจารณาจากเปอรเซนตท าแบบฝกหด หรอกระบวนการปฎสมพนธกบเปอรเซนตการท าแบบทดสอบเมอจบบทเรยน หรอเปนตวเลย 2 ตว E1/E2 เชน 80/80,85/85,90/90 85/85 ตวเลข 85 ตวแรก หมายถง คาคะแนนเฉลยของนกเรยนทงกลมทไดจากการท าแบบประเมนระหวางเรยน ไดคะแนนเฉลยรอยละ 85 85/85 ตวเลข 85 ตวหลง หมายถง คาคะแนนเฉลยของนกเรยนทงกลมทไดจากการท าแบบประเมนหลงเรยน ไดคะแนนเฉลยรอยละ 85 ประสทธภาพของสออเลกทรอนกสมาจากผลลพธการค านวณ E1 และ E2 ถาตวเลขเขาใกล 100 มากเทาไร ถอวามประสทธภาพมากขน โดยมคาสงสด 100 เกณฑทใหจะอยในระดบ 85/85 ขนไป จงจะถอวามประสทธภาพสามารถน าไปใชเปนบทเรยนได สรปไดวา การหาประสทธภาพของสออเลกทรอนกส เพอใหเกดความเชอมนวาสออเลกทรอนกสทสรางขนมานนมประสทธภาพเพยงพอทจะชวยปรบปรงกจกรรมการเรยนการสอนใหดขนตามวตถประสงคทก าหนดไวไดจรงหรอไมเพยงใด กอนทจะน าไปผลตออกมาใชจรงเปนจ านวนมากตอไป

การทดลองหาประสทธภาพ เ มอผลตสออเลกทรอนกสตนฉบบแลว ตองน า สออเลกทรอนกสไปทดลองหาประสทธภาพ ตามขนตอนดงน 1. การทดลองแบบเดยวหรอแบบหนงตอหนง (One – to – One - Testing) หรอ (1:1) คอ ทดลองกบผ เรยน 3 คนโดยใชเดกทมสตปญญา สง ปานกลาง และต า แลวใหศกษาดวยตนเอง จนจบ โดยปฎบตดงน 1.1 ตอบแบบทดสอบกอนเรยน (Pretest) 1.2 เรยนจากสออเลกทรอนกสจนจบบทเรยน 1.3 ท าแบบฝกหดในบทเรยนไปพรอมกนขณะทเรยน

35

1.4 ตอบแบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) แลวน าผลทไดรบมาพจารณาปรบปรงสวนทเหนวายงบกพรอง เชน เนอหา สอตาง ๆ แบบทดสอบ ตาง ๆ ใหดยงขน แลวน าผลทไดค านวณหาประสทธภาพเสรจแลวปรบปรงใหดขน โดยปกตคะแนนทไดจากการทดลองแบบเดยวจะมคาต ากวาเกณฑ 2. การทดลองแบบกลมเลก (Small Group Testing) หรอ (1:10) คอ ทดลองกบผ เรยน 6 ‟ 10 คน น าผลทไดค านวณหาประสทธภาพแลวปรบปรงใหเหมาะสมยงขน 3. การทดลองภาคสนาม หรอกลมใหญ (Large Group Testing) หรอ (1:100) คอ ทดลองกบผ เรยนทงชน 30 ‟ 100 คน น าผลทไดค านวณหาประสทธภาพแลวปรบปรงใหสมบรณ อกครงผลลพธทไดควรใกลเคยงกบเกณฑทตงไว หาต ากวาเกณฑไมเกนรอยละ 2.5 กยอมรบ แตถาแตกตางกนมากตองก าหนดเกณฑประสทธภาพของสออเลกทรอนกสใหมโดยยดหลกความจรง จากการศกษาคนควา ผ วจยไดหาประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสโดยใชการตนแอนเมชนประกอบ เรองอนเตอรเนตเบองตน ทจะพฒนาขน ดงน 1. เกณฑมาตรฐานของหนงสออเลกทรอนกส ก าหนดเกณฑมาตรฐานไวทระดบ 80/80 80 ตวแรก คอ คาประสทธภาพการเรยนรทผ เรยนไดรบจากการเรยนการสอนจากหนงสออเลกทรอนกสคดเปนรอยละของคะแนนเฉลยจากการท าแบบฝกหดทายเลมระหวางเรยนของแตละเรอง 80 ตวหลง คอ คาประสทธภาพการเรยนรทผ เรยนไดรบจากการเรยนโดยใชหนงสออเลกทรอนกส คดเปนรอยละของคะแนนเฉลย คดจากการท าแบบทดสอบหลงเรยน 2. เกณฑการยอมรบประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสทตงไว คอ 80/80 การยอมรบประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสม 3 ระดบ คอ 2.1 สงกวาเกณฑ เมอประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสสงกวาทตงไวมคาเกนกวา 2.5% ขนไป 2.2 เทากบเกณฑ เมอประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสเทากบหรอ สงกวาเกณฑทตงไวแตไมเกน 2.5 % 2.3 ต ากวาเกณฑ เมอประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสต ากวาเกณฑทตงไว แตไมต ากวา 2.5 % ถอวายงมประสทธภาพทยอมรบได 3. เมอผลตหนงสออเลกทรอนกสเปนตนฉบบแลว ตองน าหนงสออเลกทรอนกสไปทดลองหาประสทธภาพตามขนตอนดงน 3.1 การทดลองแบบเดยวหรอแบบหนงตอหนง (One-to-On -Testing) หรอ (1:1)

36

3.2 การทดลองแบบกลมเลก (Small Group Testing) หรอ (1:10) 3.3 การทดลองภาคสนาน หรอกลมใหญ (Large Group Testing) หรอ (1:100) 3. ทฤษฎการเรยนร 3.1 ทฤษฎการเรยนรเพอการออกแบบหนงสออเลกทรอนกส ในการออกแบบการเรยนการสอน ผ ทออกแบบไดดควรมพนฐานดานความรดานหลกการและทฤษฎทเกยวของอยางกวางขวาง เชน หลกการวดประเมนผล หลกการสอน และวธการสอน ทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการสอน หลกการและทฤษฎดงกลาวเกดขนจากการศกษาคนควาและการวจยของนกจตวทยาการศกษาเกอบทงสน เชน ทฤษฎพฤตกรรมนยม (Behavioral Theories)และทฤษฎปญญานยม (Cognitive Theories) ซงน ามาประยกตใชเพอการเรยนการสอนอยางกวางขวาง 3.1.1 ทฤษฎพฤตกรรมนยม บปผชาต ทฬหกรณ และคณะ (2544 อางองใน พระมหาโชคชย ทะมานนทและคณะ, 2548, หนา 70) กลาววา พนฐานความคดของทฤษฎพฤตกรรมนยมโดยสรป เชอวาพฤตกรรมของมนษยนนเกดขนจากการเรยนร สามารถสงเกตพฤตกรรมไดในรปแบบตาง ๆ กนและเชอวาการใหตวเสรมแรง (Reinforcer) จะชวยกระตนใหเกดพฤตกรรมตามตองการได นกจตวทยาทไดรบการยอมรบในกลมนไดแก Paviov ซงเดมเปนนกวทยาศาสตรทมชอเสยงของรสเชย Watson นกจตวทยาชาวอเมรกกนวงไดรบการยอมรบวาเปนบดาของจตวทยากลมพฤตกรรมนยม และ Skinner ชาวอเมรกนทโดนเดนในการน าทฤษฎดานจตวทยามาประยกตใชเพอการเรยนการสอน โดยเฉพาะอยางยงทฤษฎทเกยวของกบการเสรมแรง ไดมการศกษาวจยอยางตอเนองจนถงปจจบน นกการศกษาในกลมพฤตกรรมนยมไดน าแนวคดเรองการเสรมแรงของสกนเนอร (Skinner) มาประยกตใชในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยพยายามหาวธการเรยนจากบทเรยนไมนาเบอ ไดทงความสนกและความรยงถาสนกและนาสนใจเหมอนการเลนเกมสคอมพวเตอรยงเปนการด มาสโลว (Maslow, 1980) เปนนกวจยผหนงทใหความสนใจเกยวกบองคประกอบของเกมสคอมพวเตอรทชวยใหเดกเกดความกระตอรอรนและความสนกสนานขนตอนการศกษาของมาสโลวเรมดวยการส ารวจเกมสตางๆ จ านวน 25 เกมส ซงเปนทรจกของเดกและมการเลนแพรหลายทงในและนอกโรงเรยนมาใหเดกกลมตวอยางเลน หลงจากนนไดสอบถามความ

37

คดเหนโดยเลอกเกมส 3 เกมส ตามความชอบของเดกและจดเรยงล าดบเกมตางๆ ทเดกสวนใหญชอบมากทสด 3 อนดบแรก น ามาศกษาตอเพอคนหาค าตอบทวาอะไรเปนสาเหตแหงความส าเรจของเกมสนนๆ มาสโลวพบวาองคประกอบของตวเสรมแรงทท าใหเกมสเหลานนไดรบความนยม และเปนแรงจงใจส าคญทท าใหเดก ๆ นยมเลนเปนอยางมาก คอ 1. ความทาทาย (Challenge) เปนความตองการของมนษยทจะเอาชนะสงทตนเองคาดวาจะชนะได (ผ กระท า) มการศกษาหลายทานพยายามศกษา และรวบรวมลกษณะของกจกรรมททาทายไวดวยกน ดงน 1.1 ความยากของกจกรรมจะตองเหมาะสมกบทกษะและความสามารถของผทดสอบ (ผกระท า) และผทดสอบเกมสกสามารถจะเพมหรอลดระดบความยากงายของกจกรรมไดตามความตองการ 1.2 เกณฑการวดกจกรรมทไดกระท าไปตองชดเจนผทดสอบสามารถวดและประเมนไดตลอดเวลาวากจกรรมทก าลงกระท าอยนนดขนาดไหน ถกตองหรอไม ถกตองอยางไร 1.3 กจกรรมนนๆ ควรจะมขอมลยอนกลบทเขาใจงายเพอบอกใหผทดสอบรวาตนเองอยในต าแหนงใดเมอเทยบกบเกณฑทตงไว 1.4 ระดบความยากของกจกรรมจะตองสงพอและมคณภาพ เพอทจะสนองความตองการของผทดสอบทมความสามารถพเศษ 2. จนตนาการเพอผน (Fantasy) พจนานกรม America Heritage Dictionary ไดใหค าจ ากดความของจนตนาการเพอฝนวา หมายถง การสรางสภาวะตางๆ เพอทจะกระตนใหบคคลเกดจนตภาพเกยวกบสงทตนเองไมเคยพบ หรอไมเคยมประสบการณมากอนจนตภาพนอาจเปนลกษณะของวตถการเคลอนทของวตถ นกทฤษฎหลายคน เชน เฟรด (Freud) และ ซงเกอร (Singer) ไดพยายามทจะท าความเขาใจเกยวกบจนตนาการเพอฝน Freud ไดอธบายเกยวกบความชอบของเดกในการเลมเกมสหรอสญลกษณประกอบ (Symbolic game) วาสาเหตส าคญของความชอบน กเพราะความตองการอยากเปนชนะหรอประสบความส าเรจในบางสงบางอยางทตนเองตองการชนะหรอเคยพลาดมากอนเพราะธรรมชาตอยางหนงทตดตวมนษย คอ ความปรารถนา เฟรด Freud ไดใหขอคดเหนเพมเตมวา การทมนษยฝนกลางวนนนกเพอทจะรกษาระดบของความปรารถนาใหสงไวนนเอง จากทฤษฎดงกลาว สามารถตงสมมตฐานไดวาถาการสรางจนตนาการเพอฝนในการเรยนการสอนเปนสงทชวยสนองความปรารถนาของผ เรยนหรอเปนองคประกอบทชวยผอนคลายความขดแยงของผ เรยนเหมอนกบจนตนาการเพอฝนทผ เรยนสรางขนมาการสรางจนตนาการเพอ

38

ฝนทเหมาะสมเพอการเรยนการสอนจะเปน “บงเหยน” ทชวยควบคมแนวทางในการสรางแรงจงใจใหกบผ เรยนดวย ความอยากรอยากเหน (Curiosity) เปนปจจยส าคญทมผลตอการเรยนรการจดหาสงเราเปนสงส าคญทชวยกระตนใหผ เรยนเกดความอยากรอยากเหน และใหความอยากรอยากเหนนนเกดตอเนองกนไป มาสโลว (Maslow,1980) (อางองใน พรรณ ช.เจนจต, 2545) ไดแบงประเภทของความอยากรอยากเหนออกเปน 2 ประเภท คอ ความอยากรอยากเหนในดานประสาทสมผสและความอยากรอยากเหนในดานความคดและความเขาใจ 1. ความอยากรอยากเหนในดานประสาทสมผส เปนความอยากรอยากเหนอนเกดจากสงเราภายนอก เนนเฉพาะความอยากรอยากเหนจากการไดเหนและการไดยนมากกวาสงอน เชน แสง ส เสยง และการจดสภาพแวดลอมอน ๆ ในลกษณะของการผสมผสานกน เชน สกบเสยง หรอสกบค าอาน หรอภาพกบเสยง 2. ความอยากรอยากเหนในดานความคดและความเขาใจ เกยวของกบระบบและโครงสรางของการรบรของมนษย มหลกการทเกยวของอย 2 ประการ คอ หลกการทกลาวถงความสมบรณในตว และความสม าเสมอ โดยเชอวาวธหนงทจะกระตนความอยากรอยากเหนของผ เรยน คอ การใหขอมลทดเหมอนวายงไมมความสมบรณในตว เชน การขดจงหวะในฉากสดทายของการดโทรทศนกอนทผชมจะรวาใครคอฆาตกร และความเชอในการใหสงเราทไมมความคงทสม าเสมอ เชน พชตองการแสงแดด เหดราสามารถเตบโตในทมอ ทงสองประการนเทยงไดกบองคประกอบส าคญขางตนในดานความไมสอดคลอง การประยกตแนวคดและทฤษฎพฤตกรรมนยมออกแบบบทเรยนหนงสออเลกทรอนกส สามารถน ามาประยกตใชในการออกแบบบทเรยนไดดงน 1. ควรแบงเนอหาบทเรยนออกเปนหนวยยอยและสรางความนาสนใจในการศกษาบทเรยนอยางตอเนอง 2. แตละหนวยควรบอกเปาหมายและวตถประสงคใหชดเจนวาตองการใหผ เรยนศกษาอะไร ศกษาอยางไร และควรค านงถงความแตกตางของผ เรยนในแงของการเลอกเนอหาการเรยนหรอกจกรรมการเรยน 3. ควรใชภาพหรอเสยงทเหมาะสมและควรตองค านงถงความสอดคลองกบเนอหา

39

4. กระตนใหผ เรยนสรางจนตนาการทเหมาะสมกบวยโดยการใชขอความใชภาพ เสยง หรอการสรางสถานการณสมมตโดยใหผ เรยนมสวนรวมในสถานการณนนๆ ซงอาจใหภาพ เสยง หรอกราฟก แทนทจะใชค าอานเพยงอยางเดยว 5. ควรสอดแทรกค าถามเพอกระตนใหผ เรยเกดความสงสยหรอประหลาดใจ เมอเรมตนบทเรยนหรอระหวางเนอหาแตละตอน 6. ใหตวอยางหรอหลกเกณฑกวางๆ เพอกระตนใหผ เรยนคดคนหาค าตอบเอง การคอยๆ ชแนะหรอบากใบอาจจ าเปน ซงจะชวยสรางและรกษาระดบความอยากรอยากเหน 3.1.2 ทฤษฎปญญานยม ทฤษฎปญญานยมเกดจากแนวความคดของซอมสก (Chomsky) ทมความเหนไมสอดคลองกบแนวคดของนกจตวทยากลมพฤตกรรมนยม ซอมสก (Chomsky) เชอวาพฤตกรรมมนษยนนเกดขนจากจตใจ ความคด อารมณ และความรสกแตกตางกนออกไป เขามวธอธบายพฤตกรรมของมนษยวาพฤตกรรมมนษยมความเชอมโยงกบความเขาใจการรบร การระลก หรอจ าได การคดอยางมเหตผล การตดสนใจ การแกปญหา การสรางจนตนาการ การจดกลมสงของ และการตความในการออกแบบการเรยนการสอนจงควรตองค านงความแตกตางดานความคด ความรสกและโครงสรางการรบรดวย ออสเบล (Ausubel) นกจตวทยาแนวปญญานยมไดใหความส าคญเกยวกบโครงสรางทางปญญาทเกยวของกบการรบรของมนษย และไดแบงการรบรออกเปน 4 ประเภท คอ 1. การเรยนรโดยเรยนรอยางมความหมาย 2. การเรยนรโดยการทองจ า 3. การเรยนรโดยการคนพบอยางมความหมาย 4. การเรยนรโดยการคนพบแบบทองจ า การประยกตแนวคดและทฤษฎปญญานยมออกแบบบทเรยน สามารถน าหลกการและแนวคดมาใชในการออกแบบได ดงน 1. ใชเทคนคเพอสรางความสนใจแกผ เรยนกอนเรมเรยน โดยการผสมผสานขอมลและการออกแบบ หวเรองทเราความสนใจ 2. ควรสรางความนาสนใจในการศกษาบทเรยนอยางตอเนองดวยวธการและรปแบบทแตกตางกนออกไป

40

3. การใชภาพและกราฟกประกอบการสอนควรตองค านงถงความสอดคลองกบเนอหา 4. ค านงความแตกตางของผ เรยนในแงของการเลอกเนอหาการเรยนการเลอกกจกรรมการเรยน การใชภาษา การใชกราฟกประกอบบทเรยน

3.2 ทฤษฎการเรยนร 8 ประการของกาเย (Gagne) กาเยไดใหนยามการเรยนรไววาเปนการเปลยนแปลงสมรรถภาพ (Capabillty) หรอความสามารถของมนษยซงสามารถสงเกตไดจากพฤตกรรมบางประการทแสดงออกมา การเปลยนแปลงนเกดจากทมนษยไดรบประสบการณจากสภาพการณการเรยนรในระยะเวลาหนง ไชยยศ เรองสวรรณ (2533, หนา 62-64) ไดจ าแนกประเภทการเรยนรพนฐานออกเปน 8 ลกษณะเรยงตามล าดบกอนหลง ดงน 1. การเรยนรสญญาณ (Signal Learning) เปนการเรยนรขนพนฐานทเกดขนโดยผ เรยนมปฎกรยาตอบสนองตอสงเราทเปนเงอนไขอยางทนททนใด และจะเกดการเรยนรเมอกระท าซ าหลายๆ ครงบนเงอนไขเดยวกน การเรยนรสญญาณเปนประเภทเดยวกนกบทฤษฎการวางเงอนไขของพาพลอฟ (Pavlov) 2. การเรยนรจากสงเราและการตอบสนอง (Stimulus – responses Learning) เปนการเรยนรทเกดจากการตอบสนองตอสงเราอยางตงใจหรอจ าเพาะเจาะจงโดย 2.1 กระท าซ าบอย ๆ 2.2 ตอบสนองใหถกตองเพมขนเรอย ๆ 2.3 การทควบคมสงเราจะเพมความถกตองของการตอบสนองไดมากขน 4 การเสรมแรงหรอการใหรางวลมความจ าเปน การเรยนรประเภทนเปนประเภทเดยวกนกบทฤษฎการเรยนรแบบอาการกระท า (Operand Conditioning) ของสกนเนอร และทฤษฎการเรยนร (Instrumental Conditioning Learning) ของธอรนไดด 3. การเรยนรโดยการเชอมโยง (Simple Chaining Learning) เปนการเรยนรทจะตองมการกระท าเชอมโยงตอเนองระหวางสงเรากบการตอบสนองตงแตสองคขนไป โดยมากเปนการเรยนรดานทกษะ (Mortor Learning) 4. การเรยนรโดยใชภาษา (Verbal Association Learning) การเรยนรจะเกดขนจากความสมพนธของการใชถอยค าหรอภาษาตอบสนองสงเราจนเกดเปนภาษาขนเรยกสงตางๆ ของการเรยนรประเภทนเปนลกษณะเดยวกบการเรยนรแบบเชอมโยง (Connection Learning) ของเอบบฮอส (Ebbinghaus)

41

5. การเรยนรความแตกตาง (Discrimination Learning) เปนการเรยนรทจะตองมความเขาใจอยางกวางขวางลกซงตามล าดบขนตางๆ ทจะเรยนรจนสามารถจ าแนกความแตกตางทมอยของสงเราทงหลายได เชน สามารถแยกชอตางๆ ทจะเรยนรจนสามารถจ าแนกความแตกตางทมอยของสงเราทงหลายได เชน เราสามารถจ าแนกแยกชอตางๆ ของพชและสตว และเรยกไดถกตอง 6. การเรยนรมโนทศน (Concept Learning) โดยทวไปมโนทศนจะมอยใน 2 ลกษณะ คอ มโนทศนแบบรปธรรมและแบบนามธรรม มโนทศนแบบรปธรรมเกดจากการสงเกตและเปนแบบรปธรรม สวนมโนทศนแบบนามธรมนนเปนมโนทศนทเกยวกบสญลกษณหรอสงแทนของจรงตางๆ เชน รปสเหลยม สามเหลยม วงกลม เปนตน ดงนนการเรยนรตามมโนทศนจงเกดขนไดตามจดมงหมายทเราตงไว โดยเรยนรผานทางสภาพการณการเรยนรเพอใหตอบสนองจนสามารถสรปหลกการและจดมงหมายทเราตงไว โดยเรยนรผานทางสภาพการณการเรยนรเพอใหตอบสนองจนสามารถสรปหลกการและจดมงหมายจากสงแวดลอมได 7. การเรยนรกฎ (Rule Learning) เปนการเรยนรทเกดขนจากการน ามโนทศนจ านวนหนงมาสมพนธกบอยางดมล าดบตอเนองกนและชดเจน แลวสรางเปนขอสรปหรอกฎทมความหมายใหมขนมาและความสามารถน าไปใชอธบายกบเหตการณตาง ๆ ได 8. การเรยนรการแกปญหา (Problem – solving Learning) เปนการเรยนรขนสงทสดทเกดจากการน ากฎหรอหลกการเบองตนตางๆ ทสรางขนมาจากหลกการกจะน าไปสขนของกระบวนการใหมๆ เกดความคดและขยายแนวคดจนสามารถน าหลกการนนไปใชอยางสรางสรรคและสามารถแกปญหาตางๆ ไดจนกระทงไดความรใหมเพมขนจากลกษณะการเรยนรดงกลาวกาเยไดกลาววาผ เรยนจะเกดความสามารถซงเปนผลของการเรยนร (Learning Outcomes) และผลของการเรยนรถามองในมมหนงกจดมงหมาย จากลกษณะการเรยนรดงกลาว กาเยไดกลาววาผ เรยนจะเกดความสามารถซงเปนผลของการเรยนร (Learning Outcomes) และผลการเรยนรถามองในมมหนงกจดมงหมายการศกษาและการเรยนการสอนนนเอง ทฤษฎการเรยนรของกาเยเกยวกบการพฒนาสอการเรยนการสอนจากทฤษฎการเรยนรของกาเย ดงไดอธบายสรปมาแลวจะเหนวาเปนทฤษฎการเรยนรรวมสมยทประยกตทฤษฎการเรยนรตางๆ เขาสเหตการณการเรยนการสอนโดยเฉพาะอยางยงในสวนทเกยวกบการออกแบบและพฒนาระบบการสอนคอเทคโนโลยการสอนนนเอง กาเยและคณะ (Gagne and others 1988, อางองใน พรรณ ช.เจนจต, 2545) ไดใหขอเสนอแนะวาการเรยนรของแตละบคคลจะมประสทธภาพเพยงใดนนจะขนอยกบปจจย 2 ประการ คอ

42

1. สภาพการเรยนร (Conditions of Learning) เปนความพรอมภายในตวผ เรยน (Internal Conditions) ดานความสามารถทมอยกอนเรยน (พฤตกรรมเบองตน) และสภาพภายนอก (External Conditions) ทจดใหแกผ เรยน 2. เหตการณในการเรยนร (Events of Learning) หมายถง กระบวนการตาง ๆ เกดขนในระหวางการเรยนร เมอสงเราจากสภาพแวดลอมมากระตน หนวยรบประสาทสมผสจะรบสงเราสงไปท าการบนทกความรสก และจะไดรบการกลนกรองจากกระบวนการความตงใจและการเลอกการรบรเลอกเฉพาะขอมลทตองการ และจะสงตอไปยงหนวยความระยะสนโดยอาศยสอ (ภาพและ/หรอเสยง) และบางสวนถกสงไปยงหนวยความจ าระยะยาว และน ามาใชงานไดดวยกระบวนการเสาะหาผลจากกระบวนการนท าใหมการปฎบตกจะเกดการเรยนร ดงนนการเรยนรจะขนอยกบกระบวนการควบคมทส าคญ คอ ยทธศาสตรการคด

หนงสออเลกทรอนกส (Electronic Book) นบเปนสอทสอดคลองกบทฤษฎการเรยนร 8 ประการของกาเย (Gagne) ซงไดแก 1. การจงใจ (Motivation Phase) การคาดหวงของผ เรยนเปนแรงจงใจในการเรยนร 2. การรบรตามเปาหมายทตงไว (Apprehending Phase) ผ เรยนจะรบรสงทสอดคลองกบความตงใจ 3. การปรงแตงสงทรบรไวเปนความจ า (Acquisition Phase) เพอใหเกดความจ าระยะสนและระยะยาว 4. ความสามารถในการจ า (Retention Phase) 5. ความสามารถในการระลกถงสงทเรยนรไปแลว (Recall Phase) 6. การน าไปประยกตใชกบสงทเรยนรไปแลว (Generalization Phase) 7. การแสดงออกพฤตกรรมทเรยนร (Performance Phase) 8. การแสดงผลการเรยนรกลบไปยงผ เรยน (Feedback Phase) ผ เรยนไดรบทราบผลเรวจะท าใหมผลดและประสทธภาพสง

องคประกอบส าคญทกอใหเกดการเรยนร จากแนวคดของกาเย (Gagne) - ผ เรยน (Learner) มระบบสมผสและระบบประสาทในการรบร - สงเรา (Stimulus) คอ สถานการณตางๆ ทเปนสงเราใหผ เรยนเกดการเรยนร - การตอบสนอง (Response) คอ พฤตกรรมทเกดขนจากการเรยนร

43

หลกการออกแบบการเรยนการสอนตามแนวคดของกาเย (Gagne) การออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Design) เปนหวใจหลกของการพฒนาสอการเรยนการสอนทกประเภท บทเรยนมลตมเดยทมประสทธภาพตองมผออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Designer) เขามาท าหนาทในการน าเนอหาทไดเตรยมไวอยางดแลว มาออกแบบวธการน าเสนอ รวมทงกจกรรมทจะเสรมใหผ เรยนเกดกระบวนการเรยนรเนอหาเหลานนไดอยางมประสทธภาพ โดยสามารถดงดดคณลกษณะของมลตมเดยมาใชใหเกดประโยชนอยางเตมท ในปจจบนมบทเรยนมลตมเดยจ านวนมากในทองตลาดทพฒนาขนโดยขาดการออกแบบการเรยนการสอนทด เพราะคดวามเนอหาทมคณภาพอยแลว ไมจ าเปนตองออกแบบอะไรใหยงยากซงเปนแนวคดทผดพลาดอยางรายแรง ท าใหสญเสยทรพยากรอยางเปลาประโยชนจนถงมผกลาวไววาอานจากหนงสอยงจะดกวาการเรยนจากบทเรยนทไรประสทธภาพเหลานน มแนวคดและหลกการดานการเรยนการสอนมากมายทผ น ามาประยกตใชในการออกแบบการเรยนการสอนในบทเรยนมลตมเดย ซงขนอยกบบรบทของการพฒนาวาจะเลอกหลกการใดมาใชเปนแนวทาง แตส าหรบบทเรยนมลตมเดยทใชสอนเนอหาทวๆ ไป กระบวนการเรยนการสอนทมผนยมน ามาเปนหลกการเพอประยกตใชในการออกแบบบทเรยนมลตมเดยเพอการเรยนร ไดแก “The Events of Instruction” ของกาเย (Gagne, 1992) ซงเสนอล าดบขนตอนกระบวนการเรยนการสอนรวมทง 9 ขน ดงน 1. เราความสนใจใหพรอมเรยน (Gaining Attention)

2. แจงวตถประสงคของการเรยน (Specify objective) 3. ทบทวนความรเดม (Active Prior Knowledge) 4. น าเสนอเนอหาและความรใหม (Present New Information) 5. ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning) 6. กระตนการตอบสนอง (Elicit Responses) 7. ใหขอมลปอนกลบ (Provide Feedback) 8. ทดสอบความรใหม(Assess Performance) 9. สงเสรมความจ าและการน าไปใช (Promote Retention and Transfer)

จากกระบวนการดงกลาว สามารถประยกตใชเปนหลกการในการออกแบบกระบวนการเรยนรในบทเรยนมลตมเดยเพอการเรยนรได ดงน

44

1. เราความสนใจใหพรอมเรยน (Gaining Attention) ตามหลกจตวทยาแลวผ เรยนทมแรงจงใจในการเรยนสงยอมจะเรยนไดดกวาผ เรยนทมแรงจงใจนอยหรอไมมแรงจงใจเลย ดงนน กอนทจะเรมการน าเสนอเนอหาบทเรยน ควรมการจงใจและเรงเราความสนใจใหผ เรยนอยากเรยน ดวยการใชภาพ แสง ส เสยง หรอใชสอประกอบกนหลายๆ อยางโดยสอทสรางขนมานนตองเกยวของกบเนอหาและนาสนใจ ซงจะมผลโดยตรงตอความสนใจของผ เรยน นอกจากเรงเราความสนใจและยงเปนการเตรยมความพรอมใหผ เรยนพรอมทจะศกษาเนอหาตอไปในตวอกดวย ตามลกษณะของบทเรยนมลตมเดย การเรงเราความสนใจในขนตอนแรกนคอ การน าเสนอบทน าเรอง (Title) ของบทเรยน ซงหลกการส าคญประการหนงของการออกแบบนนกคอ ควรใหสายตาของผ เรยนอยทจอภาพโดยไมพะวงอยทแปนพมพหรอสวนอนๆ แตถาหากบทน าเรองดงกลาวตองการการตอบสนองจากผ เรยนโดยการปฎสมพนธผานอปกรณปอนขอมล กควรเปนการตอบสนองทงายๆ เชน กดแปน Enter คลกเมาส หรอกดแปนพมพตวใดตวหนง เปนตน การเราความสนใจใหพรอมเรยนในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะ ดงน 1. เลอกใชภาพกราฟกทเกยวของกบเนอหา เพอเรงเราความสนใจในสวนของบทเรยนน าเรองโดยมขอพจารณา ดงน 1.1 ใชภาพกราฟกทมขนาดใหญชดเจน งาย ไมซบซอน 1.2 ใชเทคนคการน าเสนอทปรากฎภาพไดเรว เพอไมใหผ เรยนเบอ 1.3 ควรใหภาพปรากฎบนจอภาพไวระยะหนง จนกระทงผ เรยนกดแปนพมพใดๆ จงเปลยนไปสเฟรมอนๆ เพอสรางความคนเคยใหกบผ เรยน 1.4 เลอกใชภาพกราฟกทเกยวของกบเนอหา ระดบความร และมความเหมาะสมกบวยของผ เรยน 2. ใชภาพเคลอนไหวหรอใชเทคนคพเศษเขาชวย เพอเปนการแสดงการเคลอนไหวของภาพแตควรใชเวลาสนๆ และงาย 3. เลอกใชสทตดกบฉากหลงอยางชดเจน โดยเฉพาะสเขม 4. เลอกใชเสยงทสอดคลองกบภาพกราฟก และเหมาะสมกบเนอหาของบทเรยน 5. ควรบอกชอเรองบทเรยนไวดวยในสวนของบทเรยนน าเรอง และอาจมการแนะน าชอหนวยงานหรอผสรางบทเรยน แนะน าตวด าเนนเรองในบทเรยน (ถาม) หรอแนะน าเนอหาทวไปในบทเรยน เปนตน

2. แจงวตถประสงคของการเรยน (Specify objective) วตถประสงคบทเรยนนบวาเปนสวนส าคญยงตอกระบวนการเรยนรทผ เรยนจะไดทราบถงความควาดหวงของบทเรยน

45

นอกจากผ เรยนจะทราบถงพฤตกรรมขนสดทายของตนเองหลงจบบทเรยนแลว ยงเปนการแจงใหทราบลวงหนาถงประเดนส าคญของเนอหารวมทงเคาโครงสรางของเนอหาดวย การทผ เรยนทราบขอบเขตของเนอหาอยางคราว ๆ จะชวยใหผ เรยนสามารถผสมผสานแนวความคดในรายละเอยด หรอสวนยอยของเนอหาใหสอดคลองและสมพนธกบเนอหาในสวนใหญไดซงมผลท าใหการเรยนรมประสทธภาพยงขน จากหลกฐานทางการวจย พบวา ผ เรยนททราบวตถประสงคของการเรยนกอนเรยนบทเรยนจะสามารถจ าแนกและเขาใจในเนอหาไดดขนอก ดวยนอกจากกนตามทฤษฎ ARCS ของเคลเลอร และซซก (Keller and Suzuki, 1988) แลวการทผ เรยนไดทราบถงเปาหมายของการเรยนของตนเองนบวาเปนการสรางแรงจงในในการเรยน เนองจากผ เรยนตระหนกในเปาหมายของตน จงเกดความพยายามมากขนในการทจะไปถงเปาหมายนนเอง การบอกวตถประสงคอาจจะอยในรปของวตถประสงคทวไปเพอแจงใหผ เรยนทราบถงเคาโครงเนอหาแบบกวางๆ แตโดยทวไปวตถประสงคของบทเรยนมลตมเดยมกก าหนดเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมเนองจากเปนวตถประสงคทชเฉพาะสามารถวดและสงเกตได ซงงายตอการตรวจวดผ เรยนในขนสดทาย การแจงวตถประสงคในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะ ดงน 1. บอกวตถประสงคโดยเลอกใชประโยคสนๆ แตไดใจความ อานแลวเขาใจโดยไมตองมการแปลความอกครง 2. หลกเลยงการใชค าทยงไมเปนทรจกและเปนทเขาใจของผ เรยนโดยทวไป 3. ไมควรก าหนดวตถประสงคหลายขอเกนไปในเนอหาแตละสวนๆ เพราะจะท าใหผ เรยนเกดความสบสน หากมเนอหามาก ควรแบงบทเรยนออกเปนหวขอเรองยอย ๆ 4. ควรบอกการน าไปใชงานใหผ เรยนทราบดวยวา หลงจากจบบทเรยนแลวจะสามารถน าไปประยกตใชท าอะไรไดบาง 5. ถาบทเรยนนนประกอบดวยบทเรยนยอยหลายหวเรอง ควรบอกทงวตถประสงคทวไปและวตถประสงคเชงพฤตกรรม โดยบอกวตถประสงคทวไปในบทเรยนหลกและตามดวยรายการใหเลอกหลงจากนนจงบอกวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละบทเรยนยอย 6. อาจน าเสนอวตถประสงคใหปรากฎบนจอภาพทละขอๆ กได แตควรค านงถงเวลาการเสนอใหเหมาะสม หรออาจจะใหผ เรยนกดแปนพมพเพอศกษาวตถประสงคตอไปทละขอกได 7. เพอใหการน าเสนอวตถประสงคนาสนใจยงขน อาจใชกราฟกอยางงายๆ เขาชวย เชน ไดกรอบ ลกศร และใชรปทรงเรขาคณตแตไมควรใชการเคลอนไหวเขาชวย โดยเฉพาะกบตวหนงสอ

46

3. ทบทวนความรเดม (Active Prior Knowledge) ตามหลกของโครงสรางทางปญญา (Schema) ผ เรยนจะเรยนรไดดเมอสามารถเชอมโยงความรใหมเขากบความรเดม ดงนน การปความรพนฐานทจ าเปนหรอการทบทวบความรเดมกอนทจะน าเสนอความรใหมแกผ เรยนจงเปนสงจ าเปน วธปฎบตโดยทวไปส าหรบบทเรยนมลตมเดยกคอการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) ซงเปนการประเมนความรของผ เรยน เพอทบทวนเนอหาเดมทเคยศกษาผานมาแลวและเพอเตรยมความพรอมในการรบเนอหาใหม นอกจากจะเปนการตรวจวดความรพนฐานแลวบทเรยนบางเรองอาจใชผลจากการทดสอบกอนบทเรยนมาเปนเกณฑจดระดบความสามารถของผ เรยน เพอจดบทเรยนใหตอบสนองตอระดบความสามารถทแทจรงของผ เรยนแตละคน อยางไรกตาม ในขนการทบทวนความรเดมนไมจ าเปนตองเปนการทดสอบเสมอไป หากบทเรยนมลตมเดยทสรางขน เปนชดบทเรยนทเรยนตอเนองกนไปตามล าดบ การทบทวนความรเดม อาจอยในรปแบบของการกระตนใหผ เรยนคดยอนหลงถงสงทเรยนรมากอนหนานกได การกระตนดงกลาวอาจแสดงดวยค าพด ขอความ ภาพ หรอผสมผสานกนแลวแตความเหมาะสมปรมาณมากหรอนอยขนอยกบเนอหา การทบทวนความรเดมในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะดงน 1. ควรมการทดสอบความรพนฐานหรอน าเสนอเนอหาเดมทเกยวของ เพอเตรยมความพรอมผ เรยนในการเขาสเนอหาใหมโดยไมตองคาดเดาวาผ เรยนมพนความรเทากน 2. แบบทดสอบตองมคณภาพทสามารถแปลผลได โดยวดความรพนฐานทจ าเปนกบการศกษาเนอหาใหมเทานน มใชแบบทดสอบเพอวดผลสมฤทธทางการเรยนแตอยางใด 3. การทบทวนเน อหาหรอการทดสอบ ควรใชเวลาสนๆ กระชบ และตรงตามวตถประสงคของบทเรยนมากทสด 4. เปดโอกาสใหผ เรยนออกจากเนอหาใหมหรอการทดสอบ เพอไปศกษาทบทวนไดตลอดเวลา 5. ถาบทเรยนไมมการทดสอบความรพนฐานเดม บทเรยนตองน าเสนอวธการกระตนใหผ เ รยนยอนกลบไปคดถงสง ทผานมาแลว หรอสง ทมประสบการณผานมาแลว โดยอาจใชภาพประกอบในการกระตนใหผ เรยนยอนคด จะท าใหบทเรยนนาสนใจยงขน 4. น าเสนอเนอหาและความรใหม (Present New Information) หลกส าคญในการน าเสนอเนอหาใหมของบทเรยนมลตมเดยกคอ ใชตวกระตน (Stimuli) ทเหมาะสมในการเสนอเนอหาใหม ทงนเพอชวยใหการรบรนนเปนไปอยางมประสทธภาพ รปแบบในการน าเสนอเนอหา

47

นนมดวยกนหลายลกษณะตงแตการใชขอความ ภาพนง ตารางขอมล กราฟ แผนภาพ กราฟก ไปจนถงการใชภาพเคลอนไหว จากงานวจย พบวาการน าเสนอเนอหาโดยใชสอหลายรปแบบหรอทรวมเรยกวามลตมเดยนนนบเปนการน าเสนอทมประสทธภาพ เพราะนอกจากจะเราความสนใจของผ เรยนแลว ยงชวยในการเรยนรของผ เรยนใหดขน กลาวคอ ท าใหผ เรยนเขาใจเนอหางายขนและท าใหผ เรยนมความคงทนในการจ า (Retention) มากขนอกดวย แมในเนอหาบางชวงจะมความยากในการทคดลกษณะการน าเสนอแบบมลตมเดย แตกควรพจารณาวธการตางๆ ทจะน าเสนอใหได แมจะมจ านวนนอยแตกยงดกวาค าอธบายเพยงอยางเดยว อยางไรกตามการใชภาพประกอบอาจไมไดผลเทาทควร หากภาพเหลานนมรายละเอยดมากเกนไป ใชเวลามากไปในการปรากฎบนจอภาพ ไมเกยวของกบเนอหา ซบซอน เขาใจยากและไมเหมาะสมในเรองเทคนคการออกแบบ เชน ขาดความสมดล องคประกอบภาพไมด เปนตน การน าเสนอเนอหาและความรใหมในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะดงน 1. เลอกใชภาพประกอบการน าเสนอเนอหาใหมากทสด โดยเฉพาะอยางยงในสวนทเปนเนอหาส าคญ ๆ แตตองเปนภาพทเกยวของกบเนอหา อาจใชการประกอบกบค าอธบายสน ๆ งาย แตไดใจความ 2. เลอกใชภาพเคลอนไหว ส าหรบเนอหาทยากและซบซอนทมการเปลยนแปลงเปนล าดบขนหรอเปนปรากฎการณตอเนอง 3. ใชแผนภม แผนภาพ แผนสถต สญลกษณ หรอภาพเปรยบเทยบในการน าเสนอเนอหาใหม แทนขอความค าอธบาย 4. การเสนอเนอหาทยากและซบซอน ใหเนนในสวนของขอความส าคญซงอาจใชตวชแนะ (Cue) เชน การขดเสนใต การตกรอบ การกระพรบ การเปลยนสพน การโยงลกศร การใชส หรอการชแนะดวยค าพด เชน สงเกตทดานขวาของภาพ เปนตน 5. ไมควรใชกราฟกทเขาใจยากและไมเกยวของกบเนอหา 6. ค าอธบายทใชในตวอยาง ควรกระชบและเขาใจงาย 7. เครองคอมพวเตอรทวไป มกแสดงภาพกราฟกไดชา ฉะนนควรน าเสนอเฉพาะภาพกราฟกทจ าเปน 8. ไมควรใชสพนสลบไปสลบมาในแตละเฟรม และไมควรเปลยนสไปมาโดยเฉพาะสหลกของตวอกษร 9. ค าทใชควรเปนค าทผ เรยนระดบนน ๆ คนเคย และเขาใจความหมายตรงกน

48

10. ขณะน าเสนอเนอหาใหมควรใหผ เรยนไดมโอกาสท าอยางอนบาง แทนทจะใหกดแปนหตอคลกเมาสเพยงอยางเดยว เชน ปฎสมพนธกบบทเรยนโดยการพมพ หรอตอบค าถาม

5. ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning) การออกแบบบทเรยนมลตมเดยในขนน คอ พยายามคนหาเทคนคทจะกระตนใหผ เรยนน าความรเดมมาใชในการศกษาความรใหม และหาวถทางทจะชวยใหการศกษาความรใหมของผ เรยนนนมความกระจางชดทสดทาทจะท าได บทเรยนควรกระต นใหผ เรยนคนหาค าตอบดวยตนเองโดยการเปดโอกาสใหผ เรยนรวมคด รวมกจกรรมตางๆ เชนการถามใหผ เรยนตอบ การแสดงใหผ เรยนเหนวาสวนยอยมความสมพนธกบสวนใหญอยางไร และสงใหมมความสมพนธกบความรเดมของผ เรยนอยางไร หรอการใชเทคนคการใหตวอยาง (Example) และตวอยางทไมใชตวอยาง (Non - Example) การใชภาพในการน าเสนอตวอยางตาง ๆ ซงบางครงอาจใหตวอยางทแตกตางออกไปบาง ถาเนอหายากควรใหตวอยางทเปนรปธรรม จนผ เรยนสามารถคนพบแนวคดดวยตนเอง กอนทบทเรยนจะมการสรปแนวคดใหผ เรยนอกครงหนง เปนตน สรปแลวในขนนผออกแบบบทเรยนจะตองยดหลกการจดการเรยนรจากสงทเปนประสบการณเดมไปสเนอหาใหม จากสงทยากไปสสงทงายตามล าดบขน การชแนะแนวทางการเรยนรในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะ ดงน 1. บทเรยนควรแสดงใหผ เรยนไดเหนถงความสมพนของเนอหาความร และชวยใหเหนวาสงยอยนนมความสมพนธกบสงใหญอยางไร 2. ควรแสดงใหเหนถงความสมพนธเกยวโยงของสงใหมกบสงทผ เรยนมความร หรอมประสบการณผานมาแลว 3. น าเสนอตวอยางทแตกตางกน เพอชวยอธบายความคดรวบยอดใหมใหชดเจนขน เชน ตวอยางการเปดหนากลองหลาย ๆ คา เพอใหเหนความเปลยนแปลงของขนาดรรบแสง 4. น าเสนอตวอยางทไมใชตวอยางทถกตอง เพอเปรยบเทยบกบตวอยางทถกตอง เชน น าเสนอภาพไม พลาสตก และยาง แลวบอกวาภาพเหลานไมใชโลหะ 5. การน าเสนอเนอหาทยากควรใหตวอยางทเปนรปธรรมไปนามธรรม แตถาเปนเนอหาทไมยากนก ใหน าเสนอตวอยางจากนามธรรมไปรปธรรม 6. บทเรยนควรกระตนใหผ เรยนคดถงความรและประสบการณเดมทผานมา นอกจากน การชแนวทางการเรยนรในบทเรยนมลตมเดยอาจอยในรปของการใหค าแนะน าในการเรยนจากบทเรยนซงค าแนะน าสวนใหญกเหมอนกนกบค าแนะน าในการเรยนจากต าราทวไป กลาวคอ เปนการแนะน าเกยวกบล าดบของการเรยนรทผสอนคดวาดทสดส าหรบผ เรยนซงจะแตกตางกนไปตามลกษณะและโครงสรางเนอหา นอกจากนแลว ยงมค าแนะน าในบทเรยน

49

มลตมเดยอยอกลกษณะหนง ซงไดแก ค าแนะน าในลกษณะของค าชแจงในการใชบทเรยนมลตมเดย ซงถอวาเปนองคประกอบหลกอยางหนงของบทเรยนมลตมเดย เนองจากผ ใชบทเรยนสามารถใชประโยชนจากสวนของค าแนะน าในการใชบทเรยนเพอการศกษาบทเรยนอยางมประสทธภาพได ดงนนจงควรทจะจดใหมค าแนะน าในการใชบทเรยนเพอใหผ ใชสามารถเรยกดขอมลค าแนะน าไดโดยสะดวกดวย

6. กระตนการตอบสนอง (Elicit Responses) หลงจากทผ เรยนไดรบการชแนวทางการเรยนรแลว ขนตอไปกคอการอนญาตใหผสอนไดมโอกาสทดสอบวาผ เรยนเขาใจในสงทตนก าลงสอนอยหรอไม และผ เรยนกจะไดมโอกาสทดสอบความเขาใจของตนในเนอหาทก าลงศกษาอย ในบทเรยนมลตมเดยนน การกระตนใหเกดการตอบสนองนมกจะออกมาในรปของกจกรรมตางๆ ทใหผ เรยนไดมสวนรวมในการคดและการปฎบตในเชงโตตอบ โดยมวตถประสงคหลกเพอใหผ เรยนแสดงถงความเขาใจในสงทก าลงเรยน ดงนน การออกแบบบทเรยนมลตมเดยเพอการเรยนรนน ผออกแบบจงควรทจะจดใหมกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบเนอหาอยางตอเนอง เพอกระตนใหเกดการตอบสนองจากผ เรยน บทเรยนมลตมเดยมขอไดเปรยบวาโสตทศนปกรณอน ๆ เชน วดทศน ภาพยนตร สไลค เทปเสยง ซงสอการเรยนการสอนเหลานจดเปนแบบปฎสมพนธไมได (Non – Interactive Media) แตกตางจากการเรยนดวยบทเรยนมลตมเดย ผ เรยนสามารถมกจกรรมรวมในบทเรยนไดหลายลกษณะ ไมวาจะเปนการตอบค าถาม แสดงความคดเหน เลอกกจกรรม และการปฎสมพนธกบบทเรยน กจกรรมเหลานจะท าใหผ เรยนไมรสกเบอหนาย การทผ เรยนมสวนรวมกบบทเรยน ยอมสงผลใหโครงสรางของการจ าดขน การกระตนการตอบสนองในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะดงน 1. สงเสรมใหผ เรยนไดมโอกาสตอบสนองตอบทเรยนดวยวธใดวธหนงตลอดบทเรยน เชน ตอบค าถาม ท าแบบทดสอบ รวมทดลองในสถานการณจ าลอง เลนเกมส เปนตน 2. ควรใหผ เรยนไดมโอกาสพมพค าตอบ หรอเตมขอความสนๆ เพอเรยกความสนใจ แตไมควรใหผ เรยนพมพค าตอบยาวเกนไป 3. ถามค าถามเปนชวงๆ สลบกบการน าเสนอเนอหา ตามความเหมาะสมของเนอหา 4. เราความคดและจนตนาการดวยค าถาม เพอใหผ เรยนเกดการเรยนรโดยใชความเขาใจมากกวาจ า 5. ไมควรถามครงเดยวหลาย ๆ ค าถามหรอถามค าถามเดยวแตตอบไดหลายค าตอบ ถาจ าเปนควรเลอกใชค าตอบแบบตวเลอก

50

6. หลกเลยงการตอบสนองซ าหลาย ๆ ครง เมอผ เรยนตอบผดหรอท าผด 2-3 ครง ควรใหผลตรวจสอบทนท และเปลยนกจกรรมเปนอยางอนตอไป เพอไมใหผ เรยนเกดความเบอหนาย 7. เฟรมตอบสนองของผ เ รยน เฟรมค าถาม และเฟรมผลตรวจสอบ ควรอยบนหนาจอภาพเดยวกนเพอสะดวกในอางอง กรณนอาจใชเฟรมยอยซอนขนมาในเฟรมหลกกได 8. ควรค านงถงการตอบสนองทมขอผดพลาดทเกดจากความเขาใจผด เชน การพมพตว L กบเลข 1 การเคาะเวนวรรคประโยคยาว ๆ ขอความเกดหรอขาดหายไป ตวพมพใหญหรอตวพมพเลกเปนตน 7. ใหขอมลปอนกลบ (Provide Feedback) หลงจากกระตนใหผ เรยนไดมโอกาสตอบสนอง เชน การตอบค าถามแลว ในขนตอนนบทเรยนควรใหผลปอนกลบหรอการใหขอมลยอนกลบไปยงผ เรยนเกยวกบความถกตองและระดบความถกตองของค าตอบนน ๆ การใหผลปอนกลบถอวาเปนการเสรมแรงอยางหนงซงท าใหเกดการเรยนรในตวผ เรยน มผลการวจยพบวา บทเรยนมลตมเดยจะกระตนความสนใจจากผ เรยนไดมากขน ถาบทเรยนนนทาทาย โดยการบอกเปาหมายทชดเจนและแจงใหผ เรยนทราบวาขณะนนผ เรยนอยทสวนใดหางจากเปาหมายเทาใดหางจากเปาหมายเทาใด การใหขอมลปอนกลบดงกลาว ถาน าเสนอดวยภาพจะชวยเรงเราความสนใจไดดยงขน โดยเฉพาะอยางยงถาภาพนนเกยวของกบเนอหาทเรยน อยางไรกตามการใหขอมลปอนกลบดวยภาพหรอกราฟก อาจมผลเสยอยบางตรงทผ เรยนอาจตองการดผลวาหากท าผดมากๆ แลวจะเกดอะไรขน ตวอยางเชน เกมสการสอนแบบแขวนคอ ส าหรบสอนค าศพทภาษาองกฤษ ผ เรยนอาจตอบดวยวธการกดแปนเรอย ๆ โดยไมสนใจเนอหา เนองจากตองการดผลการถกแขวนคอ วธหลกเลยงคอเปลยนเปนการน าเสนอภาพในทางบวก เชน ภาพรถวงเขาสเสนชย คนขามสะพานหรอปนตนไม เปนตน ซงจะไปถงจดหมายไดดวยการตอบถกเทานน หากตอบผดจะไมเกดอะไรขน อยางไรกตาม ถาเปนบทเรยนทใชกบกลมเปาหมายระดบสงหรอเนอหาทมความยาก การใหขอมลปอนกลบดวยขอความหรอกราฟจะเหมาะสมกวา การใหขอมลปอนกลบในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะดงน 1. ใหขอมลปอนกลบทนท หลงจากผ เรยนโตตอบกบบทเรยน 2. ควรบอกใหผ เรยนทราบวาตอบถกหรอผด โดยแสดงค าถาม ค าตอบ และขอมลปอนกลบบนเฟรมเดยวกน

51

3. ถาใหขอมลปอนกลบ โดยใชภาพควรเปนภาพทงายและเกยวของกบเนอหา ถาไมสามารถหาภาพทเกยวของได อาจใชภาพกราฟกทไมเกยวของกบเนอหากได 4. หลกเลยงการใชผลทางภาพ (Visual Effects) หรอการใหขอมลปอนกลบทตนตาเกนไปในกรณทผ เรยนตอบผด 5. อาจใชเสยงส าหรบการใหขอมลปอนกลบ เชน ค าตอบถกตองและค าตอบผดโดยใชเสยงทตางกน แตไมควรใชเสยงลกษณะการเหยยดหยามในกรณทผ เรยนตอบผด 6. เฉลยค าตอบทถกตอง หลงจากผ เรยนตอบผด 2-3 ครงไมควรปลอยเวลาใหเสยไป 7. อาจใชวธการใหคะแนนหรอแสดงภาพ เพอบอกความใกล-ไกลจากเปาหมาย 8. พยายามสมการใหขอมลปอนกลบ เพอเรยกความสนใจตลอดบทเรยน 8. ทดสอบความรใหม(Assess Performance) การทดสอบความรเปนการประเมนวาผ เรยนนนไดเกดการเรยนรตามทไดตงเปาหมายหรอไมอยางไร การทดสอบความรนนอาจเปนการทดสอบหลงจากทผ เรยนไดเรยนจบจากวตถประสงคหนง ซงอาจเปนชวงระหวางบทเรยนหรออาจจะเปนการทดสอบหลงจากผ เรยนไดเรยนจบทงบทแลวกได การทดสอบจะแตกตางกนกบสวนของการฝกหรอแบบฝกหดระหวางเรยนในแงของการคดคะแนน ผลของแบบทดสอบจะตดสนวาผ เรยนผานการทดสอบหรอไม สวนแบบฝกหดจะไมนยมน าคะแนนมาตดสน แตจะพยายามชวยใหผ เรยนเขาใจเนอหาไดดขน ขอแตกตางอกสวนคอแบบฝกหด มกจะเฉลยค าตอบใหทราบถาผ เรยนตอบไมได ในขณะทแบบทดสอบไมนยมเฉลยค าตอบ แตอาจบอกเพยงแตวาถกหรอผดเทานน การทดสอบความรนนนอกจากจะเปนการเปดโอกาสใหผ เรยนไดประเมนตนเองแลว ผสอนยงสามารถน าประโยชนของการทดสอบความรไปใชการประเมนวาผ เรยนนนไดรบความรและความเขาใจเพยงพอทจะผานไปศกษาบทเรยนตอไปไดหรอไมอยางไร นอกจากจะเปนการประเมนผลการเรยนรแลว การทดสอบยงมผลตอความคงทนในการจดจ าเนอหาของผ เรยนดวย แบบทดสอบจงควรถามเรยงล าดบตามวตถประสงคของบทเรยน ถาบทเรยนมหลายหวเรองยอย อาจจะแยกแยะแบบทดสอบออกเปนสวนๆ ตามเนอหา โดยมแบบทดสอบรวมหลงบทเรยนอกชดหนงกได ทงนขนอยกบผออกแบบบทเรยนวาตองการแบบใด การทดสอบความรในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะ ดงน 1. ชแจงวธการตอบค าถามใหผ เรยนทราบกอนอยางชดเจน รวมทงคะแนนรวม คะแนนรายขอ และรายละเอยดทเกยวของอนๆ เชน เกณฑในการตดสนผล เวลาทใชในการตอบโดยประมาณ

52

2. แบบทดสอบ ตองวดพฤตกรรมตรงกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมของบทเรยนและควรเรยงล าดบจากงายไปยาก 3. ขอค าถาม ค าตอบและผลปอนกลบ ควรอยบนเฟรมเดยวกนและน าเสนออยางตอเนองดวยความรวดเรว 4. หลกเลยงแบบทดสอบแบบอตนยทใหผ เรยนพมพค าตอบยาว ยกเวนขอสอบทตองการทดสอบทกษะการพมพ 5. ในแตละขอควรมค าถามเดยวเพอใหผ เรยนตอบครงเดยว ยกเวนในค าถามนนมค าถามยอยอยดวย ซงควรแยกเปนหลายๆ ค าถาม 6. แบบทดสอบควรเปนขอสอบทมคณภาพ มคาอ านาจจ าแนกด มคาความยากงาย และมคาความเชอมนเหมาะสม 7. อยาตดสนค าตอบวาผด ถาการตอบไมชดเจน เชน ถาค าตอบทตองการเปนตวอกษรแตผ เรยนพมพตวเลข ควรบอกใหผ เรยนตอบใหม ไมควรชวาค าตอบนนผด และไมควรตดสนค าตอบวาผด หากผดพลาดหรอเวนวรรคผด หรอใชตวพมพเลกแทนทจะเปนตวพมพใหญ เปนตน 8. แบบทดสอบชดหนงควรมหลายๆ ประเภท ไมควรใชเฉพาะขอความเพยงอยางเดยว ควรเลอกใชภาพประกอบบาง เพอเปลยนบรรยากาศในการสอบ

9. สงเสรมความจ าและการน าไปใช (Promote Retention and Transfer) ขนตอนสดทายคอการชวยใหผ เรยนเกดความคงทนในการจ าและสามารถน าความรทไดไปใช สงส าคญทจะชวยใหผ เรยนมความคงทนในการจ าขอมลความรนน กคอการท าใหผ เรยนตระหนกวาขอมลความรใหม ทไดเ รยนรนนมสวนสมพนธกบขอมลความรเดมหรอประสบการณทผ เ รยนมความคนเคยอยางไร ส าหรบในสวนของการน าไปใชนน ผ สอนตองมการจดหากจกรรมใหม ๆ หลากหลายไวส าหรบผ เรยน โดยกจกรรมทจดหามานจะตองเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหผ เรยนไดประยกตใชความรทเพงเรยนรมาทแตกตางไปจากตวอยางทใชในบทเรยน การสงเสรมความจ าและการน าไปใชในบทเรยนมลตมเดย มขอเสนอแนะ ดงน 1. สรปองคความรเฉพาะประเดนส าคญๆ พรอมทงชแนะใหเหนถงความสมพนธกบความรหรอประสบการณเดมทเรยนผานมาแลว 2. ทบทวนแนวคดทส าคญของเนอหา เพอเปนการสรป 3. เสนอแนะสถานการณทความรใหมสามารถน าไปใชประโยชนได 4. บอกผ เรยนถงแหลงขอมลทเปนประโยชนในการศกษาเนอหาตอไป

53

สรปไดวา ขนตอนการเรยนการสอนทง 9 ประการของกาเย แมจะดเปนหลกการทกวางแตกสามารถน าไปประยกตใชไดทงบทเรยนส าหรบการสอนปกตและบทเรยนมลตมเดย เทคนคอยางหนงในการออกแบบบทเรยนมลตมเดยทใชเปนหลกพจารณาทวไปคอ การท าใหผ เรยนเกดความรสกใกลเคยงกบการเรยนรโดยผ สอนในชนเรยน โดยปรบเปลยนกระบวนการเรยนรใหสอดคลองกบสมรรถนะของคอมพวเตอรในปจจบน อยางไรกตามขนตอนการออกแบบทง 9 ขนตอนนไมใชขนตอนทตายตว แตเปนขนตอนทมความยดหยน กลาวคอ ผออกแบบไมจ าเปนตองเรยงล าดบตายตวตามทก าหนดไว และไมจ าเปนตองครบทงหมดโดยผออกแบบสามารถน าขนตอนทง 9 ขนนไปใชเปนหลกการพนฐานและดดแปลงใหสอดคลองกบปจจยตาง ๆ ทมอทธพลตอการเรยนรของผ เรยนในเนอหาหนงๆ

4. การตนแอนเมชน

4.1 การตน (Cartoon) วฒนะ จฑะวภาต (2523, หนา 36-48) กลาวถง การตน คอ ภาพสนกหรอภาพลอทท าใหผ ดเกดอารมณขน ภาพเหลานนอาจเปนภาพสญลกษณหรอตวแทนของบคคลความคดหรอสถานการณทท าขน เพอจงใจและใหความคดแกผด นพนธ ศขปรด (2528, หนา 73-75) ไดใหความหมายวา การตน คอ ภาพหรอสญลกษณทเขยนขนอยางงาย ๆ แสดงลกษณะเดนของคน สตว หรอสงของ เพอใหผดทราบเรองราวไดดกวาการใชภาษาเพยงอยางเดยว

ประโยชนของการตนทมตอการเรยนการสอน 1. ส าหรบชวยกระตนใหผ เรยนเกดความสนใจในการเขยนโดยธรรมชาตการตนทดยอมดงดดความสนใจอยแลว จงเหมาะทจะใชเปนเครองเราความสนใจ เชน ใชเปนจดเรมตนในการอภปราย โดยครตงค าถามน าใหเขาสบทเรยนทครตองการ หรอใชการตนเปนหวขอเรองในการเขยนเรยงความไทย หรอใชเปนหวขอเรองการวจารณสภาพแวดลอมหรอเหตการณปจจบนในวชาสงคมศกษา 2. ส าหรบอธบายเพอใหเกดความเขาใจ ครจะพบวาการเขยนการตนงาย ๆ ประกอบไปพรอมกบการอธบายนนจะชวยใหเดกเขาใจเรองราวไดดขน ครวทยาศาสตรอาจใชการตนประกอบการอธบายเปนรปงาย ๆ ส าหรบแทนทาทางของการบรหารรางกายของนกเรยนแตขอควรระวงอยาใหนกเรยนเพงเลงไปในเรองความขบขนเสยหมด ตองใหมความเอาใจใสในเรองรายละเอยดของเนอหาวชาดวย

54

3. ส าหรบเปนกจกรรมของนกเรยน การใหนกเรยนหดเขยนการตนเพอใชประกอบค าอธบายหรอใชในภาพโฆษณา (Poster) หรอประกอบกจกรรมการเรยนตาง ๆ นนนบวาเปนการสงเสรมพฒนาการทางดานทกษะ และความคดสรางสรรคของผ เรยนไดมากทเดยวในกรณทไดมการน าเอาการตนจากหนงสอพมพหรอนตยสารตาง ๆ มาใชเปนอปกรณประกอบในการเรยนการสอนนน มขอเสนอแนะเพอใชเปนหลกพจารณาในการเลอก ดงน 3.1 เลอกการตนทเหมาะกบประสบการณของผ เรยน การตนทใชตองเปนการตนทนกเรยนในชนจะเขาใจความหมายได ทงน ตองอาศยประสบการณทมอย การตนความจรงเขาใจยาก (ในแงเรองราว) ใชกบเดกอนบาล ๆ มกไมไดผล (เพราะเดก ๆ มกสนใจการตนในแงของรปราง ทาทาง สสนหรอเรองราวทเดกในแตละระดบอายมประสบการณรวมดวยเทานน) เพราะมประสบการณนอย ดไมรเรอง 3.2 เลอกการตนทออกแบบงาย ๆ ใหมลกษณะเฉพาะของสงนน ๆ ไมตองมรายละเอยดมาก เชน ภาพการตนเสยดสสงคมของนายประยร จรรยาวงษ ซงเขยนลอเลยนบคคลส าคญ ๆ ของประเทศ อาท คณเกรยงศกด ชมะนนท นายกรฐมนตร ม.ร.ว. คกฤทธปราโมช ฯลฯ อกอยางหนงทอาจตองมกคอ ค าอธบายประกอบภาพอยางสน ๆ การตนบางภาพไมจ าเปนตองมค าอธบายเลย แตสามารถสอความคดแกเราได ค าอธบายยาว ๆ มมากไมด 3.3 การตนทมสญลกษณซงใหความหมายไดชดเจน ครตองเลอกเอาชนดทนกเรยนคนและเขาใจความหมายไดด เชน โปสเตอรการประณามประเทศญป นวาเปนประเทศทเอารบเอาเปรยบประเทศไทย ทงทางวฒนธรรมและเศรษฐกจ โดยเขยนเปนรปเดกแตงชดกโมโนถอธงมรปวงกลมสแดงอยตรงกลาง ซงหมายถงประเทศญป น เดกแตงตวดวยผาโจงกะเบนไวผมจกและถอธงไตรรงคซงหมายถง ประเทศไทย เปนตน 3.4 เลอกการตนทมขนาดเหมาะสม ถาการตนนนใหญอยแลวตดผนกกระดาษแขงไวใช ถาขนาดเลกไปทงรปและตวหนงสอกอาจขยายเอาใหมดวยวธตางรางสเหลยมจตรส หรอขยายดวยเครองฉายวสดทบแสงกได 4. การตนชวยกระตนหรอเราความสนใจของผ เรยนในการอานและคนควา 5. ใชประกอบการอธบายในเนอหาวชาตามจดมงหมาย 6. ชวยใหผ เรยนเขาใจเรองราวทศกษาไดเรวขนเพราะการตนมลกษณะเฉพาะของตวเองทส าคญคอใหอารมณขยแกผด 7. สงเสรมใหผ เรยนเกดความคดสรางสรรคดวยการวพาษวจารณ เกยวกบเรองราวทเรยนหรอใหผ เรยนเขยนภาพการตนดวยตนเอง

55

สรปไดวา การน าการตนมาใชในการประกอบการเรยนการสอนสามารถชวยกระตนและเราความสนใจของผ เรยนใหเขาใจเรองราวไดงายขน และท าใหเกดความสนกสนานและสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรค

4.2 แอนเมชน ความหมายของแอนเมชน (Animation) ศภพงศ เลศสนธวานนท (2543, หนา 2) กลาววา ค า Animation นนเปนการกลาวรวมถงภาพเคลอนไหว ซงไมเจาะจงเฉพาะภาพทสรางจากคอมพวเตอร แตรวมถงเทคนคการสรางภาพเคลอนไหว เชน เทคนค Stop-Motion หรอการน าหนทถกสรางขนจรง ๆ มาก าหนดการเคลอนไหวและใชกลองถายภาพทละเฟรมจนไดภาพเคลอนไหวตอเนอง ทวศกด กาญจนสวรรณ (2546, หนา 5) กลาวเกยวกบภาพเคลอนไหว (Animation) ไวดงน ภาพเคลอนไหว หมายถง ภาพกราฟกทมการเคลอนไหว เพ อแสดงขนตอนหรอปรากฎการณตางๆ ทเกดขนอยางตอเนอง เชน การเคลอนทของอะตอมภายในโมเลกลหรอการเคลอนทของลกสบของเครองยนต เปนตน ทงนเพอสรางสรรคจนตนาการใหเกดแรงจงใจจากผชม การผลตภาพเคลอนไหวจะตองใชโปรแกรมทมคณสมบตเฉพาะทาง ซงอาจมปญหาเกดขนอยบางเกยวกบขนาดของไฟล ตองใชพนทในการจดเกบมากกวาภาพนงหลายเทานนเอง แอนเมชนหรอภาพเคลอนไหว เปนการท าใหวตถใดๆ เกดการเคลอนทดวยรปแบบตางๆกนบนจอภาพ เชน รถแลนไปบนถนน แมงคลานออกมาจากกองดนการเคลอนทของอวยวะสวนตางๆ และลมพดใบไมไหวจนกระทงมการใชงาน Quick Time และ AVI (Audio Video Interleaved) ในการจ าเสนอมตตมเดยอยางแพรหลายความนยมของแอนเมชนในลกษณะตาง ๆ กมมากขนดงในปจจบน เชน การตนแอนเมชน ภาพยนตร แอนเมชน วด โอแอนเมชนและสอโฆษณาแอนเมชน เปนตน ดงนนผผลตงานแอนเมชนควรเขาใจรายละเอยดตางๆ ดงน 1. หลกการของแอนเมชน 2. วธการสรางแอนเมชน 3. เทคนคในการสรางแอนเมชน 4. รปแบบของไฟลแอนเมชน รายละเอยดเกยวกบแอนเมชน 1. หลกการของแอนเมชน แอนเมชนอาศยปรากฎการณทางชววทยาทเรยกวา “ความตอเนองของการมองเหน” รวมกบการท าใหวตถมการเคลอนท ทความเรวระดบหนงจนตาของ

56

คนเรามองเหนวาวตถนน มการเคลอนไหว โดยภาพแตละภาพทน ามาท าแอนเมชนเรยนวา เฟรม (Frame) การเปลยนแปลงภาพทมองเหนดวยความรวดเรว เปนหลกการของแอนเมชน เชน การแสดงผลภาพในโทรทศน 30 เฟรมตอวนาท เปนความเรวทใหมองเหนการเคลอนไหวทกลมกลน แตถาเปนภาพยนตรจะบนทกดวยอตรา 24 เฟรมตอวนาท แลวฉายภาพในโรงภาพยนตรดวยอตรา 48 เฟรมตอวนาท ตาของมนษยกจะเหนภาพมการเคลอนไหว เปนตน ดงนน การแสดงผลภาพทมการเปลยนแปลงรปรางอยางกลมกลนดวยความเรวระดบหนงกคอ การแสดงแอนเมชนนนเอง 2. วธการสรางแอนเมชน วธการสรางแอนเมชนอาจท าไดหลายวธ ทงนขนอยกบเครองมอตามแตความเหมาะสมการใชงาน อยางไรกตามโดยทวไปวธการทน ามาใชงานไดแก แบบเฟรมตอเฟรม (Frame by Frame) แบบทวแอนเมชน (Tween Animation) และแบบแอคชนสครปต (Action Script) โดยมรายละเอยด ดงน 2.1 เฟรมตอเฟรม (Frame by Frame) เฟรมตอเฟรม เปนการน าภาพมาใสไวในแตละเฟรมและท าการก าหนดคยเฟรม (คยเฟรม คอ เฟรมทถกก าหนดใหมการเปลยนแปลงของวตถ เพอสรางการเคลอนไหว ถาก าหนดใหคยเฟรมมชองวางหางกนเกนไปการเปลยนของภาพทปรากฎออกมาจากเฟรมหนงไปยงอกเฟรมหนงกจะชางลง ภาพทปรากฎจะกดการกระตกได) ทงน เนองจากไฟลมขนาดใหญขนตามจ านวนชองคยเฟรมนนเอง ดงนน การสรางภาพเคลอนไหวแบบ (Frame by Frame) จงเหมาะส าหรบภาพแอนเมชนทมการเปลยนแปลงแบบรวดเรวหรองานทซบซอนมาก ๆ 2.2 ทวนแอนเมชน (Tween Animation) Tween (ทวน) ยอมาจากค าวา Between ซงแปลวา “ระหวาง” ดงนน การสรางภาพแบบ Tween จงเปนการก าหนดคยเฟรมเรมตนและคยเฟรมสดทาย จากนนกปลอยใหโปรแกรมสรางความเปลยนแปลงระหวางเฟรมโดยอนมตกลาวคอ การสรางภาพเคลอนไหวแบบ Tween จะสรางเฟรมเพยงสองเฟรม คอ เฟรมเรมตนและเฟรมสดทาย สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทคอ 2.2.1 Motion Tween หรอ Motion Path เปนการเคลอนไหวทมการก าหนดการเคลอนท หมน ยอหรอขยายไปตามเสนทวาดไว โดยทรปทรงของวตถไมมการเปลยนแปลง นอกจากน Motion Tween ยงเปนรปแบบการสรางภาพเคลอนไหวทนยมใชมากทสด 2.2.2 Shape Tween เปนการสรางภาพเคลอนไหวทมการเปลยนแปลงรปทรงของวตถ จากรปทรงหนงไปเปนอกรปทรงหนงโดยสามารถก าหนด ต าแหนง ขนาด ทศทางและสของวตถในแตละชวงเวลาตามตองการ นยมใชกบรปวาดเทานน

57

การสรางภาพเคลอนไหวแบบ Tween ชวยท าใหไฟลมขนาดเลกลง และมการเคลอนไหวทมความนมนวลมากกวาแบบ Frame by Frame 2.3 แอคชนสครปต (Action Script) Action Script เปนภาษาโปรแกรมทน ามาใชเพอเพมประสทธภาพในการท างานของระบบและสามารถโตตอบ (Interactive) กบผ ใชงานไดโดย Action Script จะถกน ามาใชเมอมการกระท าเกดขนซงเรยกวา “เหตการณ (Event)” เชน การคลกเมาสหรอการกดคยบอรด เปนตน โดยจะน า Action Script มาใชโตตอบกบ Event นน เชน สงใหแสดง Movie เปนตน Action Script ไมสนบสนนออบเจกตบางตวทระบอยบน Browser เชน Document, Window, Anchor, Unicode เปนตน 3. เทคนคในการสรางแอนเมชน การสรางแอนเมชนนน ขนแรกจะตองก าหนดลกษระการเคลอนไหวทตองการทงหมด ถาหากเปนแอนเมชนทมความซบซอน กควรเขยนสครปตชวยในการก าหนดลกษณะการเคลอนไหว แลวเลอกเครองมอใหเหมาะสมกบงาน จากนนจงก าหนดล าดบการแสดงผลของแอนเมชนทตองการ ทดสอบแสงเงาและตรวนสอบซ าอกครงขนตอนสดทายเปนการเพมเทคนคพเศษตาง ๆ และเพมเสยงประกอบใหกบแอนเมชน ในอดตการสรางแอนเมชนจะใชในการสรางภาพยนตรการตน เชน การตนเรอง พงคแพนเตอร โดราเอมอนและทอมแอนดเจอร เปนตน ซงในสมยนนการสรางภาพยนตรตองใชฝมอของผ เชยวชาญทงหมด ตงแตออกแบบเนอเรอง การสเกตชตวการตนและสรางเปนแอนเมชน ซ งเรยกการสรางแอนเมชนแบบนวา “เซลแอนเมชน (Cell Animation)” ตอมาไดรบการพฒนาตอมาอยางตอเนอง จนสามารถสรางแอนเมชนดวยคอมพวเตอรได ซงเรยกแอนเมชนทสรางดวยคอมพวเตอรนวา “คอมพวเตอรแอนเมชน (Computer Animation)” 3.1 เซลแอนเมชน (Cel Animation) ค าวา “เซล (Cel)” มาจากค าวา “เซลลลอยด(Celluloid)” เปนแผนใสส าหรบวาดภาพในแตละเฟรม ซงในปจจบนเปลยนมาใชแผนพลาสตก (Acetate) แทนแลว สวนเซลของการตนยอดนยมหลายเรองกลบกลายมาเปนของสะสมทมราคา เทคนคการสรางแอนเมชนแบบน หนนใหวอลทดสนยมชอเสยงขนมาจากการผลตภาพยนตรการตน (แสดงภาพดวยความเรว 24 เฟรมตอวนาท) ซงสามารถแสดงความแตกตางของภาพไดมากกวา 1,440 เฟรมโดยไมซ าทาทาง 3.2 คอมพวเตอรแอนเมชน (Computer Animation) การท างานของคอมพวเตอรในการสรางแอนเมชน ใชหลกการเหมอนกบเซลแอนเมชน กลาวคอ สรางภาพใหเปนเฟรมทมลกษณะแตกตางกน จากนน จงก าหนดคยเฟรมและใชเทคนค Tween จะไดภาพแอนเมชนออกมา

58

ตามตองการ โดยการท างานบนคอมพวเตอรนน ใชงานเครองมอตางๆ ทไดจดเตรยมไวใหภายในโปรแกรมส าเรจรป เชน การปรบผวของวตถและปรบรอยหยกตามขอบภาพ (Anti-aliasing) สวนการลงหมกสบนคอมพวเตอรกคอ การก าหนดคาส RGB ใหแตละจดบนขอบภาพและภายในภาพของแตละเฟรม ซงสามารถผสมสเพอสรางภาพและแกไขภาพดวยเทคนคตาง ๆ ดงกลาว คอมพวเตอรสามารถก าหนดอตราการแสดงผลภาพไดวา จะใหแสดงผลดวยความเรวกเฟรมตอวนาท โดยจะขนอยกบประสทธภาพของอปกรณแสดงผลวาสนบสนนอตราการแสดงผลภาพมากนอยเพยงไร ปจจบนคอมพวเตอรสวนใหญจะมประสทธภาพสงเหมาะตอการแสดงผลแอนเมชน (ถาหากเปนเครองคอมพวเตอรรนเกาหรอสามารถแสดงผลไดเพยง 15 เฟรมตอวนาท ภาพทไดจะเกดอาการกระตกและชา) นอกจากนยงสามารถใชคอมพวเตอรจ าลองสวนตาง ๆ ของรางกาย ส าหรบชวยในการศกษาลกษณะการเคลอนไหวของอวยวะตางๆ ดงน 3.2.1 คนเมตก (Kinematic) เนนการเรยนรลกษณะกรยา ทาทางและการเคลอนไหวของโครงสรางสวนทมการเชอมตอกน เชน ทาทางการเดนของมนษย ซงตองท าการค านวณต าแหนง (Position) จดหมน (Rotation) ความเรว (Speed) และความเรง (Acceleration) ของการเคลอนทของขอตอตาง ๆ ภายในรางกายมนษย เชน การงอเขา สายสะโพก แกวงไหลและผงกศรษะ เปนตน โปรแกรม Fractal’s Poser เปนโปรแกรมหนงทใชในการสรางรปแบบรางกายของมนษย (ผชาย ผหญง ทารกและวยหนมสาว) ในทาทางตาง ๆ กน เชน ทาทางในการเดนหรอเคลอนไหวอวยวะตาง ๆ สรางผวในรปแบบของกลามเนอความสมพนธและขอจ ากดของขอตอตาง ๆ เชน มอและชวงแขนหรอขอศอกทไมสามารถพบไปดานหลงได ซงหลงจากทมการก าหนดเงอนไขตาง ๆ แลวใหคอมพวเตอรค านวณผลลพธและท าการสรางภาพตอไป 3.2.2 มอรฟฟง (Morphing) เปนเทคนคพเศษทใชในการเปลยนแปลงภาพใหกลายเปนวตถชนดอนทแตกตางกนออกไป โดยจะใชเทคนคนไดทงภาพนงและแอนเมชนแตบางครง การใชงานเทคนคนกบแอนชนจะท าใหงานทมคณภาพดกวา ตวอยางโปรแกรมทท างานในลกษณะน เชน Avid’s Elastic Reality, Black Belt’s Winimages, Gryphon Software’s Morph, Human Software’s Squizz, Ulead’s Morph Studio, Jasc Paint Shop Pro และ Morph Man เปนตน 4. รปแบบของไฟลแอนเมชน (Animation File Format) เนองจากในปจจบนมความนยมการใชงานบนระบบเครอขาย จงจ าเปนตองน าเทคโนโลยการบบอดขอมลมาชวยในการจดเกบไฟลแอนเมชน จนท าใหการบบอดกลายมาเปนปจจยหนงในการเตรยมไฟลส าหรบใชงานบนระบบเครอขาย เชน แอนเมชนแบบ Director จะตองท าการแปลงรปแบบและบบอดไฟลเปน

59

แบบ Shockwave หรอกฟแอนเมชน (GIF Animation) เพอน าไปใชงานบนเวบไซตนนกคอ ตองบบอดแฟมขอมลใหเลกลง 75% หรอมากกวา ตามความสามารถของเครองมอทใชในการบบอด เพอเพมความเรวในการแสดงผลหรอดาวนโหลดขอมล เปนตน โดยในขณะนกฟแอนเมชนไดรบความนยมในการน ามาเปนสวนประกอบของเวบไซต เพอเพมเตมความสวยงามหรอสรางความนาสนใจใหกบเวบไซตทผลต 4.1 GIF (Graphics Interlace File) ไฟล GIF (Graphics Interlace File) หรอกฟแอนเมชน (GIF Animation) เปนแอนเมชนทไดรบความนยมมาก เนองจากประหยดพนทในการจดเกบขอมล โดยจะจดเกบภาพนงอยางเปนล าดบตอเนองกน เหมาะส าหรบการใชงานบนเวบไซต เพอเพมเตมความสวยงามและสรางความนาสนใจ ปจจบนเวบไซตทวไปสามารถแสดงผลภาพกฟแอนเมชนไดทงสน สวนการสรางกฟแอนเมชนกไมยาก เพยงแตก าหนด 4.2 JPG (Joint Photographer’s Experts Group) เปนไฟลภาพทใชงานระบบเครอขาย มโปรแกรมสนบสนนในการสรางจ านวนมาก สามารถเรยนดไดกบ Graphics Browser ทกตว มกใชในกรณทตองการน าเสนอภาพทมความละเอยดสง (สนบสนนสถง 24 Bit) ใชกบภาพถานทน ามาสแกน มระบบแสดงผลตงแตความละเอยดนอย ๆ และคอย ๆ ขยายไปสความละเอยดทมความซบซอน (Progressive) ท าใหภาพทไดมความคมชดและมความละเอยดสงโดยผ ใชสามารถก าหนดคาการบบอดไฟลไดตามตองการ (คาของการบบอดไฟลอยระหวาง 1-10) ไฟลทไดจงมขนาดเลกแตกมขอเสยคอ ไมสามารถท าใหพนภาพโปรงใสไดและเมอมการสงภาพจาก Server ไปแสดงผลท Client จะท าใหการแสดงผลภาพชามาก เพราะตองเสยงเวลาในการคลายไฟล ดงนน การเลอกคาการบบอดไฟล ควรก าหนดใหเหมาะสมกบภาพแตละภาพ 4.3 PNG (Portable Network Graphics) เปนไฟลทท าพนภาพใหโปรงใสได สนบสนนสไดตามคา “True color” (16 bit, 32 bit หรอ 64 bit) มระบบแสดงผลตงแตความละเอยดนน ๆ และคอย ๆ ขยายไปสรายละเอยดทมความคมชดมากขน ( Interlace) โดยผ ใชสามารถก าหนดคาการบบอดไฟลไดตามตองการ ไฟลทไดมขนาดเลก แตหากก าหนดคาการบบไฟลไวสงกตองใชเวลาในการคลายไฟลสงตามไปดวย สวนโปรแกรมสนบสนนในการสรางมนอยไมสามารถเรยกดกบ Graphic Browser รนเกาได เปนไฟลทสนบสนนเฉพาะ IE 4 และ Netscape 4 สรปไดวา ภาพเคลอนไหวหรอเรยกกนโดยทวไปวา “แอนเมชน” (Animation) เปนการท าใหวตถใดๆ เกดการเคลอนทดวยรปแบบตางๆ กนบนจอภาพ โดยอาศยปรากฎการณทางชววทยาทเรยกวา “ความตอเนองของการมองเหน” รวมกบการท าใหวตถมการเคลอนททความเรวระดบหนง จนตาของคนเรามองเหนวาวตถนนมการเคลอนไหวได

60

5. ความพงพอใจ 5.1 ความหมายความพงพอใจ ผวจยไดศกษาเกยวกบความหมายของความพงพอใจ (Product) โดยมผ ใหความหมายของความพงพอใจไวหลายทรรศนะดวยกน ซงพอสรปไดดงตอไปน สภาลกษณ ชยอนนต (2540) ไดใหความหมายของความพงพอใจไววา ความพงพอใจเปนความรสกสวนตวทรสกเปนสขหรอยนดทไดรบการตอบสนองความตองการในสงทขาดหายไป หรอสงทท าใหเกดความไมสมดล ความพงพอใจเปนสงทก าหนดพฤตกรรมทจะแสดงออกของบคคล ซงมผลตอการเลอกทจะปฏบตในกจกรรมใดๆ นน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542, หนา 775) ไดใหความหมายของความพงพอใจ หมายถง พอใจ ชอบใจ ความพงพอใจในการปฏบตงานเปนเรองของความรสกทมความรสกของบคคลทมตองานทปฏบตอยและความพงพอใจจะสงผลตอ วยในการปฏบตงานอยางไรกด ความพงพอใจของแตละบคคลไมมวนสนสด เปลยนแปลงไดเสมอตามกาลเวลาและสภาพแวดลอมบคคลจงมโอกาสทจะไมพงพอใจในสงทเคยพงพอใจมาแลว ฉะนนผบรหารจ าเปนจะตองส ารวจตรวจสอบความพงพอใจในการปฏบตใหสอด คลองกบความตองการของบคลากรตลอดไป ทงนเพอใหงานส าเรจลลวงตามเปาหมายขององคกรหรอหนวยงานทตงไว สายจตร เหมทานนท (2546) ไดสรปวา ความพงพอใจเปนความรสกทมตอสงใดสงหนง ซงเปนไปไดทงทางบวกและทางลบ แตถาเมอใดทสงนนสามารถตอบสนองความตองการหรอท าใหบรรลจดมง หมายได กจะเกดความรสกทางบวกแตในทางตรงกนขาม ถาสงใดสรางความรสกผดหวงไมบรรลจดมงหมาย กจะท าใหเกดความรสกทางลบเปนความรสกไมพงพอใจ อรรถพร หาญวานช (2546) ไดสรปวา ความพงพอใจ หมายถง ทศนคตหรอระดบความพงพอใจของบคคลตอกจกรรมตางๆ ซงสะทอนใหเหนถงประสทธภาพของกจกรรมนนๆ โดยเกดจากพนฐานของการรบร คานยมและประสบการณทแตละบคคลไดรบ ระดบของความพงพอใจจะเกดขนเมอกจกรรมนนๆ สามารถตอบสนองความตองการแกบคคลนนได สรปไดวา ความพงพอใจในการปฏบตงานเปนเรองของความรสกทมความสกของบคคลท มตองานทปฏบตอยและความพงพอใจจะสงผลตอขวญในการปฏบตงาน อยางไรกดความพงพอใจของแตละบคคลไมมวนสนสด เปลยนแปลงไดเสมอตามกาลเวลาและสภาพแวดลอมบคคลจงมโอกาสทจะไมพงพอใจในสงทเคยพงพอใจมาแลว และอาจหมายถงความรสกทด หรอเจตคตทดตอการกระท าของบคคลหรอการท างานนนๆ ไมมวนสนสด สามารถเปลยนแปลงไดตามกาลเวลาและสภาพแวดลอม

61

5.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวกบความพงพอใจ นกวชาการไดพฒนาทฤษฎทอธบายองคประกอบของความพงพอใจและอธบายความสมพนธระหวางความพงพอใจกบปจจยอน ๆ ไวหลายทฤษฎ ดงน โคร แมน Korman, A.K., 1977 (อางองในสมศกด คงเทยง และอญชล โพธทอง, 2542 หนา 161-162) ไดจ าแนกทฤษฎความพงพอใจในงานออกเปน 2 กลม คอ 1. ทฤษฎการสนองความตองการ กลมนถอวาความพงพอใจ ในงานเกดจากความตองการสวนบคคลทมความสมพนธตอผลทไดรบจากงาน กบการประสบความส าเรจตามเปาหมายสวนบคคล 2. ทฤษฎการอางองกลม ความพงพอใจในงานมความสมพนธในทางบวกกบคณลกษณะของงานตามความปรารถนาของกลมซง สมาชกใหกลมเปนแนวทางในการประเมนผลการท างาน มม ฟอรด Manford, E., 1972 (อางถงใน สมศกด คงเทยง และอญชล โพธทอง, 2542 หนา 162) ไดจ าแนกความคดเกยวกบความพงพอใจงานจากผลการวจยออกเปน 5 กลม ดงน 1. กลมความตองการทางดานจตวทยา กลมนไดแก Maslow, A.H. , Herzberg. F และ Likert R. โดยมองความพงพอใจงานเกดจากความตองการของบคคลทตองการความส าเรจของ งานและความตองการการยอมรบจากบคคลอน 2. กลมภาวะผน ามองความพงพอใจงานจากรปแบบและการปฏบตของผน าทมตอผ ใตบงคบบญชา กลมนไดแก Blake R.R., Mouton J.S. และ Fiedler R.R. 3. กลมความพยายามตอรองรางวล เปนกลมทมองความพงพอใจจากรายได เงนเดอน และผลตอบแทนอน ๆ กลมน ไดแก กลมบรหารธรกจของมหาวทยาลยแมนเชสเตอร (Manchester Business School) 4. กลมอดมการณทางการจดการมองความพงพอใจจากพฤตกรรมการบรหารงานขององคกร ไดแก Crogier M. และ Coulder G.M. 5. กลมเนอหาของงานและการออกแบบงาน ความพงพอใจงานเกดจากเนอหาของตวงาน กลมแนวคดนมาจากสถาบนทาวสตอค (Tavistock Institute) มหาวทยาลยลอนดอนทฤษฎ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ทฤษฎสองปจจย (Two Factor Theory) เปนทฤษฎท Frederick K. Herzberg ไดศกษาท าการวจยเกยวกบแรงจงใจในการท างานของบคคลเขาไดศกษาถงความตองการของคนใน

62

องคการหรอการจงใจจากการท างาน โดยเฉพาะเจาะจง โดยศกษาวาคนเราตองการอะไรจากงานค าตอบก คอ บคคลตองการความสขจากการท างานซง สรปไดวา ความสขจากการท างานนนเกดมาจากความพงพอใจหรอไมพงพอใจในงานทท า โดยความพงพอใจหรอความไมพงพอใจในงานทท านนไมไดมาจากกลมเดยวกน แตมสาเหตมาจากปจจยสองกลม คอ ปจจยจงใจ (Motivational Factors) และปจจยค าจนหรอปจจยสขศาสตร (Maintenance or Hygiene Factors) 1. ปจจยจงใจ (Motivational Factors) เปนปจจยทเกยวของกบงานโดยตรง เพอจงใจใหคนชอบและรกงานทปฏบตเปนตวกระตน ท าใหเกดความพงพอใจใหแกบคคลในองคการใหปฏบตงานไดอยางม ประสทธภาพมากยงขน เพราะเปนปจจยทสามารถตอบสนองความตองการภายในของบคคลไดดวยอนไดแก 1.1 ความส าเรจในงานทท าของบคคล (Achievement) หมายถงการทบคคลสามารถท างานไดเสรจสน และประสบความส าเรจอยางด เปนความสามารถในการแกปญหาตาง ๆ การรจกปองกนปญหาทจะเกดขน เมอผลงานส าเรจจงเกดความรสกพอใจและปลาบปลมในผลส าเรจของงานนน ๆ 1.2 การไดรบการยอมรบนบถอ (Recognition) หมายถง การไดรบการยอมรบนบถอไมวาจากผบงคบบญชา จากเพอน จากผมาขอรบค าปรกษาหรอ จากบคคลในหนวยงาน การยอมรบนอาจจะอยในรปของการยกยองชมเชยแสดงความยนด การใหก าลงใจ หรอการแสดงออกอนใดทกอใหเหนถงการยอมรบในความสามารถ เมอไดท างานอยางหนงอยางใดบรรลผลส าเรจ การยอมรบนบถอจะแฝงอยกบความส าเรจในงานดวย 1.3 ลกษณะของงานทปฏบต (The Work Itself) หมายถงงานทนาสนใจ งานทตองอาศยความคดรเรมสรางสรรคทาทายใหลงมอท า หรอเปนงานทมลกษณะสามารถกระท าไดตงแตตนจนจบโดยล าพงแตผ เดยว 1.4 ความรบผดชอบ (Responsibility) หมายถง ความพงพอใจทเกดขนจากการไดรบมอบหมาย ใหรบผดชอบงานใหม ๆและมอ านาจในการรบผดชอบไดอยางเตมทไมมการตรวจ หรอควบคมอยางใกลชด 1.5 ความกาวหนา (Advancement) หมายถง ไดรบเลอนขนเลอนต าแหนงใหสงขนของบคคลในองคการ การมโอกาสไดศกษาเพอหาความรเพมหรอไดรบการฝกอบรม 2. ปจจยค าจนหรอปจจยสขศาสตร (Maintenance or Hygiene Factors) หมายถง ปจจยทจะค าจนใหแรงจงใจ ในการท างานของบคคลมอยตลอดเวลา ถาไมมหรอมใน

63

ลกษณะทไมสอดคลองกบบคคลในองคการบคคลในองคการจะ เกดความไมชอบงานขน และเปนปจจยทมาจากภายนอกตวบคคล ปจจยเหลาน ไดแก 2.1 เงนเดอน (Salary) หมายถง เงนเดอนและการเลอนขนเงนเดอนในหนวยงานนน ๆ เปนทพอใจของบคลากรทท างาน 2.2 โอกาสไดรบความกาวหนาในอนาคต (Possibility of Growth) หมายถง การทบคคลไดรบการแตงตงเลอนต าแหนงภายในหนวยงานแลว ยงหมายถงสถานการณทบคคลสามารถไดรบ ความกาวหนาในทกษะวชาชพดวย 2.3 ความสมพนธกบผบงคบบญชาผ ใตบงคบบญชาและเพอนรวมงาน (Interpersonal Relation Superior, Subordinate and Peers) หมายถง การตดตอไมวาจะเปนกรยาหรอวาจา ทแสดงถงความสมพนธอนดตอกน สามารถท างานรวมกน มความเขาใจซงกนและกนอยางด 2.4 สถานะทางอาชพ (Status) หมายถง อาชพนนเปนทยอมรบนบถอของสงคมทมเกยรตและศกดศร 2.5 นโยบายและการบรการ (Company Policy and Administration) หมายถงการจดการและการบรหารขององคการ การตดตอสอสารภายในองคการ 2.6 สภาพการท างาน (Working Conditions) หมายถง สภาพทางกายภาพของงาน เชน แสง เสยง อากาศ ชวโมงการท างาน รวมทงลกษณะของสงแวดลอมอน ๆ เชน อปกรณ เครองมอ เครองใช 2.7 ความเปนอยสวนตว (Personal life) ความรสกทดหรอไมด อนเปนผลทไดรบจากงานในหนาท เชน การทบคคลถกยายไปท างานในทแหงใหม ซงหางไกลจากครอบครว ท าใหไมมความสข และไมพอใจกบการท างานในทแหงใหม 2.8 ความมนคงในการท างาน (Security) หมายถง ความรสกของบคคลทมตอความมนคงในการท างาน ความยงยนของอาชพ หรอความมนคงขององคการ 2.9 วธการปกครองบงคบบญชา (Supervision-Technical) หมายถง ความสามารถของผบงคบบญชาในการท างาน หรอความยตธรรมในการบรหารจากทฤษฎสองปจจย สรปไดวาปจจยทง 2 ดานน เปนสงทคนตองการ เพราะเปนแรงจงใจในการท างาน องคประกอบทเปนปจจยจงใจเปนองคประกอบทส าคญ ท าใหคนเกดความสขในการท างาน โดยม

64

ความสมพนธกบกรอบแนวคดทวา เมอคนไดรบการตอบสนองดวยปจจยชนดน จะชวยเพมแรงจงใจในการท างาน ผลทตามมากคอ คนจะเกดความพงพอใจในงาน สามารถท างานไดอยางม ประสทธภาพ สวนปจจยค าจน หรอสขศาสตรท าหนาทเปนตวปองกนมใหคนเกดความไมเปนสข หรอ ไมพงพอใจในงานขน ชวยท าใหคนเปลยนเจตคตจากการ ไมอยากท างานมาสความพรอมทจะท างานนอกจากน Herzberg ยงไดอธบายเพมเตมอกวา องคประกอบทางดานการจงใจจะตองมคาเปนบวกเทานน จงจะท าใหบคคลมความพงพอใจในการปฏบตงานขนมาได แตถาหากวามคาเปนลบ จะท าใหบคคลไมพงพอใจในงาน สวนองคประกอบทางดานการค าจน ถาหากวามคาเปนลบ บคคลจะไมมความรสก ไมพงพอใจในงานแตอยางใดเนองจากองคประกอบทางดานปจจยน มหนาทค าจนหรอบ ารงรกษาบคคลใหมความพงพอใจในงานอยแลว สรปไดวา ปจจยทงสองน ควรจะตองมในทางบวก จงจะท าใหความพงพอใจในการท างานของบคคลเพมขน จากทฤษฎสองปจจยของ Herzberg เปนทฤษฎทศกษาเกยวกบขวญโดยจะขวญมความสมพนธอยางใกลชดกบความ พงพอใจและการจงใจ ซงเกดจากปจจยจงใจและปจจยค าจนนนเอง 5.3 การวดความพงพอใจ ในการวดความพงพอใจไดมผใหทรรศนะและวธการวดความพงพอใจไว ดงน สาโรช ไสยสมบต (2543, หนา 39) กลาววา ความพงพอใจทมตอการบรการจะเกดขนหรอไมนน จะตองพจารณาถงลกษณะของการใหบรการขององคการ ประกอบกบระดบความรสกของผมารบบรการในมตตาง ๆของแตละบคคล ดงนนในการวดความพงพอใจตอการบรการอาจกระท าไดหลายวธดง ตอไปน การใชแบบสอบถามซงเปนวธทนยมกนอยางแพรหลายวธหนง โดยการขอรองหรอขอความรวมมอจากบคคลทตองการวด แสดงความคดเหนลงในแบบฟอรมทก าหนดค าตอบไวใหเลอกตอบ หรอเปนค าตอบอสระ โดยค าตอบทถามอาจจะถามถงความพงพอใจในดานตาง ๆ ทหนวยงานก าลงใหบรการอย เชน ลกษณะของการใหบรการ สถานทใหบรการระยะเวลาในการใหบรการบคลากรทใหบรการ เปนตน การสมภาษณ เปนอกวธหนงทไดทราบถงระดบความพงพอใจของผมาใชบรการซงเปนวธการทตองอาศยเทคนคและความช านาญพเศษของผสมภาษณ ทจะจงใจใหผถกสมภาษณตอบค าถามใหตรงกบขอเทจจรง การวดความพงพอใจโดยวธสมภาษณนบเปนวธการทประหยดและมประสทธภาพมากอกวธหนง การสงเกต เปนอกวธหนงทจะท าใหทราบถงระดบความพงพอใจของผมาใชบรการโดยวธการสงเกตจากพฤตกรรม ทงกอนมารบบรการ ขณะรอรบบรการ และหลงจากการไดรบการ

65

บรการแลว เชน การสงเกตกรยาทาทาง การพด สหนา และความถ ของการมาขอรบบรการ เปนตน การวดความพงพอใจโดยวธนผ วดจะตองกระท าอยางจรงจงและมแบบแผนทแนนอน จงจะสามารถประเมนถงระดบความพงพอใจของผใชบรการไดอยางถกตอง ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2546, หนา 252 - 253) กลาวสรปไววา ในการวดความพงพอใจควรมขอตกลงเบองตน ดงน 1. การศกษาความพงพอใจเปนการศกษาความคดเหน ความรสกของบคคลทจะไมเปลยนแปลงในชวงเวลานน 2. ความพงพอใจในสงทไมสามารถวดหรอสงเกตไดโดยตรง การวดความพงพอใจจงเปนการวดทางออมจากแนวโนมทบคคลแสดงออก 3. การศกษาความพงพอใจของบคคล มใชแตเปนการศกษาทางความพงพอใจของบคคลเทานนแตตองศกษาถงระดบความมากนอย หรอความเขมของเจตคตนนดวย สรปไดวา การวดความพงพอใจตอการบรการนนสามารถทจะท าการวดไดหลายวธ ทงน ขนอยกบความสะดวก ความเหมาะสม ตลอดจนจดมงหมายหรอเปาหมายของการวดดวย จงจะสงผลใหการวดนนมประสทธภาพเปนทนาเชอถอได ส าหรบการวดความพงพอใจของนกเรยนทมตอหนงสออเลกทรอนกส กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย เรองระบบคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ สงเสรมผลสมฤทธทางการเรยน ส าหรบชนมธยมศกษาปท 1 ในครงน ผวจยไดเลอกใชแบบสอบถาม เปนเครองมอทใชในการวดความพงพอใจ เนองจากแบบสอบถามเปนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวยรายการค าถามทสรางอยางประณต เพอรวบรวมขอมลเกยวกบความคดเหนหรอขอเทจจรง ซงแบบสอบถามแบงเปน 2 ประเภทคอ 1.แบบสอบถามปลายปด 2.. แบบสอบถามปลายเปด ขอดการรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามคอประหยดเวลาและงบประมาณ ผตอบมอสระในการตอบ 5.4 เครองมอวดความพงพอใจ กระบวนการสรางแบบวดความพงพอใจหรอเจตคต มนกการศกษาหลายทานก าหนดรปแบบไวแตกตางกน แตในทนคณะผวจยไดศกษารปแบบตามวธการของ ลเครท (อางองใน ปรยาพร วงศอนตรโรจน, 2546, หนา 255-256) มหลกการสรางวาการจดใหมขอความทแสดงความพงพอใจทหมายในทศทางใดทศทางหนงแลวใหผตอบแสดงความคดเหน ค าตอบของแตละขอความจะมใหเลอกตอบ 5 ชวง ตงแตระดบมากทสด ระดบมาก ระดบปานกลาง ระดบนอยและระดบนอยทสดระดบขนตอนของการสรางมดงน

66

1. รวบรวมขอความแตละขอความตองมลกษณะทมเจตคตตาง ๆ กน ตอบตางกนและหลกเลยงขอความทม 2 ความหมาย 2. ตรวจขอความนนวาเหมาะสมกบการตอบเพยงใด ในลกษณะของ 5 ชองดงกลาว 3. ทดลองดวามขอความใดไมชดเจนหรอคลมเครอเพอการแกไข 4. การใหน าหนกคะแนนของความเหน ในแตละระดบตามวธการท าใหมาตราวดของเขาใชไดสะดวกมาก เพราะการใชก าหนดคาแบบจงใจเพอใหเปนคาน าหนกประจ าของแตละระดบความคดเหนเหมอนกนทกขอความ เมอแตละระดบความคดเหนของแตละขอความวดเจตคตมคาประจ าตายตว การทจะหาวาบคคลใดมเจตคตเปนอยางไร กใชวธการรวมคะแนนจากการตอบทกขอความของแตละคน ถารวมคะแนนจากการตอบของขอความทงหมดมคาสงหรอไดคะแนนสงแสดงวาระดบเจตคตของแตละบคคลนนตอสงนนเปนไปในลกษณะพงพอใจ หรอคลอยตาม ยอมแสดงวาบคคลมเจตคตทดหรอมความพงพอใจตอสงนน รปของการวดความคดเหน ในรปของแบบสอบถามหรอแบบส ารวจ ซงเรยกวาแบบวดความพงพอใจและใชรปแบบมาตราประเมนคาของลเครท โดยแบงออกเปน 5 ระดบ ดงน พงพอใจมากทสด มคาเทากบ 5 คะแนน พงพอใจมาก มคาเทากบ 4 คะแนน พงพอใจปานกลาง มคาเทากบ 3 คะแนน พงพอใจนอย มคาเทากบ 2 คะแนน พงพอใจนอยทสด มคาเทากบ 1 คะแนน สรปไดวา การสรางแบบวดความพงพอใจหรอเจตคตตามวธการของ ลเคอรทมหลกการสราง คอ จดใหมขอความทแสดงความพงพอใจทหมายในทศทางใดทศทางหนง แลวใหผตอบแสดงความเหนเหน ใชรปแบบมาตราประเมนคา 5 ระดบ การใหน าหนกคะแนนแตละระดบความคดของแตละขอความมคาประจ าตายตว ขอความใดมคาคะแนนสงแสดงวาระดบเจตคตของแตละบคคลนนตอสงนนเปนไปในลกษณะพงพอใจ ในการวดความพงพอใจของนกเรยนทมตอหนงสออเลกทรอนกส เรองระบบคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ ในครงนผ วจยไดเลอกใชรปแบบมาตราประเมนคาของลกเครทเปนรปแบบทใชในการวดความพงพอใจ

67

6. งานวจยทเกยวของ

6.1 งานวจยในประเทศ กตคณ ตงเจรญไฟศาลและคณะ (2552) ไดพฒนาหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โดยมวตถประสงค (1) เพอสรางและหาประสทธภาพหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า (2) เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า (3) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนทเรยนดวยหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงน ไดแก นหเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนอนบาลอตรดตถ ทเรยนอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 ทไดมาดวยวธการสมอยางงายจ านวน 40 คน ผลการวจยพบวา การพฒนาหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า ทสรางขนมประสทธภาพ 82/83.33 ซงเปนไปตามเกณฑทก าหนดไว คอ 80/80 และผ เชยวชาญมความเหนวาหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า มความเหมาะสมในระดบดมาก ( X = 3.59 SD.=18) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า มพฒนาการการเรยนรทดขน มความรเพมขนผ เ รยนมความคดเหนตอการใชหนงสออเลกทรอนกสรปแบบสถานการณจ าลอง เรองความปลอดภยในกจกรรมทางน า อยในระดบดมาก (X=3.91) กาญจนา แกวมณและคณะ (2552) ไ ดพฒนาหนงสออเลกทรอนกส สง เสร มความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลก ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยมวตถประสงค (1) เพอสรางและหาประสทธภาพหนงสออเลกทรอนกส สงเสรมความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลกตามเกณฑ 80/80 (2) เพอใชหนงสออเลกทรอนกส สงเสรมความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลกโดยเปรยบเทยบความสามารถดานการอานจบใจความระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน (3) เพ อศกษาความพงพอใจของนกเ รยนชนประถมศกษาปท 6 ท มตอการเรยนโดยใชหนง สออเลกทรอนกส สงเสรมความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลก กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรง เรยนอนบาลพษณโลก ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จ านวน 50 คน ผลการวจยพบวา หนงสอ

68

อเลกทรอนกส สงเสรมความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลก มประสทธภาพ 81.47/81.83 สงกวาเกณฑทก าหนดไว ผลสมฤทธทางการเรยนจากหนงสออเลกทรอนกส สงเสรมความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลก สงกวากอนเรยน แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ ความพงพอใจทนกเรยนมตอการเรยนดวยหนงสออเลกทรอนกส สงเสรมความสามารถดานการอานจบใจความ กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชด ทองถนเราชาวพษณโลกมความพงพอใจอยในระดบมากทสด (X=4.81) พระธรรมศกด เรงเกษตรกรณ (2551) ไดพฒนาหนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน ส าหรบนสตมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย โดยมวตถประสงค (1) เพอสรางและหาประสทธภาพของหนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน(2) เพอทดลองใชหนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน (3) เพอศกษาความคดเหนของนสตทมตอการใ ชงานหนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน กลมตวอยางทใช ในการวจย คอ นสตระดบปรญญาตรชนปท 2 มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาลยสงฆนครสวรรค จ านวน 30 รป ผลการวจยพบวา (1) หนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน มประสทธภาพ 81.11/80.74 ซงสอดคลองกบเกณฑทก าหนด (80/80) (2) ผลสมฤทธทางการเรยนของนสตทเรยนดวยหนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน มคะแนนการทดสอบหลงเรยนสงกวาคะแนนการทดสอบกอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 (3) นส ตทเรยนดวยหนงสออเลกทรอนกสมลตมเดย เรอง กรรมทปน มความพงพอใจอยในระดบมาก กนกวรรณ เฟองวจารณ (2549) ไดเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรองอนเตอรเนตเบองตน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ระหวางการจดการเรยนการสอนดวยบทเรยนออนไลน กบการเรยนการสอนแบบปกต การวจยครงนมวตถประสงค เพอพฒนาและหาประสทธภาพของบทเรยนออนไลน เรองอนเตอรเนตเบองตน เปรยบผลสมฤทธทางการเรยนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 เรองอนเตอรเนตเบองตน ทไดรบการจดการเรยนรแบบบทเรยนออนไลน (E-learning) กบการเรยนรแบบปกต และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 เรอง อนเตอรเนตเบองตน ทไดรบการจดการเรยนรแบบบทเรยนออนไลนระหวากอนเรยนและหลงเรยน กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนมธยมวดใหมกรงทอง อ าเภอศรมหาโพธ จงหวดปราจนบร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จ านวน 80 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชา

69

คอมพวเตอร และแผนการจดการเรยนรวชาคอมพวเตอร เรองอนเตอรเนตเบองตน สถตทใชคอ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท (t-test) ผลการวจยพบวา 1.) ประสทธภาพของบทเรยนออนไลน เรองอนเตอรเนตเบองตน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 มคาเทากบ 80.20/87.85 2.) ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคอมพวเตอร เรองอนเตอรเนตเบองตน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กลมทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบออนไลนสงกวากลมทไดรบการเรยนรแบบปกตอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3.) ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคอมพวเตอร เรองอนเตอรเนตเบองตน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการจดกจกรรมการเรยนรแบบออนไลนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 6.2 งานวจยในตางประเทศ มาลามา, วลสน และแลนดอน (Malama, Willson & Landoni. 2005) กลมนกการศกษาของประเทศสกอตแลนด ท าการศกษาถงความตองการในการอานหนงสออเลกทรอนกสพบวา ผ อานหนงสออเลกทรอนกสจะสามารถอานไดชากวาปกต เนองจากผ ออกแบบสวนใหญไมไดค านงถงการอานผานหนาจอ และรปแบบไฟลหนงสออเลกทรอนกสทผอานสวนใหญไมไดค านงถงการอานผานหนาจอ และรปแบบไฟลหนงสออเลกทรอนกสทผอานสวนใหญคดวาอานไดงายทสดคอไฟลทอานผานโปรแกรม Acorbat E-book Reader รวมทงคดวาเปนโปรแกรมทมคณภาพมากทสด รองลงมาคอไฟลทมลกษณะเปน Scrolling Book และ Microsoft Reader ตามล าดบ นอกจากนนยงพบวาส ง ทกลมตวอยางเสนอแนะวาควรจะค านงในการออกแบบหนงสออเลกทรอนกส ไดแก องคประกอบดาน สารบญ ทมลกษณะการเชอมโยงและโครงสรางทางกายภาพคลายกบหนงสอปกต รปแบบของตวอกษรทอานง าย เครองมอในการชวยคนหา (Searching tool) ตวน าทาง (navigator) และความสามารถในการเนนขอความส าคญเพราะจะท าใหการอานหนงสออเลกทรอนกสงายขน วลสนและ แลนดอน (Willson and Landoni. 2002, อางองใน ชมกานต สวรรณทรพย) แหงมหาวทยาลย Stratchyde ประเทศสกอตแลนด ไดศกษาการออกแบบของลกษณะของหนงสออเลกทรอนกสทตองอานผานอปกรณอเลกทรอนกสแบบตาง พบวาการออกแบบทดควรมการน าเสนอถงสวนประกอบของหนงสอทเปนแบบปกตใหครบ รวมทงการน าขอดของสออเลกทรอนกสมาใชรวมดวย เชน การเชอมโยงภายในและภายนอก การท าจดเนนขอความส าคญการมตวน าทางทด เปนตน