2.1. kvalitet goriva.pptx

7/18/2019 2.1. KVALITET GORIVA.pptx

http://slidepdf.com/reader/full/21-kvalitet-gorivapptx 1/38

Dr. sc. Esad Mušanović,dipl.ing.saobraćajaTel: 061/20!061

E!"ail: "usanovicesad2#g"ail.co"

PROMET I EKOLOGIJA

$%&'TET ()*'%& ' &+TE*&T'%& ()*'%&



KVALITET GORIVA I ALTERNATIVNA GORIVA

-%)D

• Izmijenjenom Direktivom 93/12/EEC i Direktivom98/70/EC zakonodavstvo Evropske zajednice jedalo detaljne prijedloge koji e o!likovatite"nologij# za kontrol# emisija iz vozila i kvalitet

goriva # slijededi" 10 godina$• Ciljevi za%tite &ovjekove okoline' osim poveanjakvaliteta goriva' rje%avaj# se i #!rzanimrazvojem te"nologije vozila i sistem gorivo/vozilo

posmatra se integralno$• (akav na&in razvoja e osig#rati kvalitete gorivakoji e # najmanjoj mog#oj mjeri zaga)ivatiokolin#' a koristiti e ga so*sticirana vozila koja

e imati najmanj# emisij# %tetni" tvari # okolin#$+sim toga daje se i podsticaj za ve# proizvodnj#




-%)D

• Direive i sandardi oje donosi evropsoaonodavsvo obaveujući su a svee"lje lanice, a u olio nea lanica ne"oe u propisano" rou i eono"si3

raloga da ispuni a3jeve direiva, "oraunaprijed da obavijesi osale lanice oo"e i da prognoira vrije"e do ada će"oći da ispuni raene a3jeve i da se

pridrava og vre"ensog roa.




-%)D

• )bnovljivi ivori energije pruaju nanipoencijal a budućnos, ali renuno suvrlo ogranieni3 "ogućnosi i suplja jeenergija oja dolai i nji3. 4bog oga će

proći još neo vrije"e do naajnijeuporebe avi3 ivora energije.• Do ada se "ora"o oslonii na neobnovljiveivore energije.

To su:• nulearna energija,• ugljen,• na5a i• prirodni plin.




-%)D

• )bnovljivi ivori energije pruaju nanipoencijal a bududnos, ali renuno suvrlo ogranieni3 "ogudnosi i suplja jeenergija oja dolai i nji3. 4bog oga de

prodi još neo vrije"e do naajnijeuporebe avi3 ivora energije.• Do ada se "ora"o oslonii na neobnovljiveivore energije. To su:

•

nulearna energija,• ugljen,• na5a i• prirodni plin.




-%)D

• )d oga ugljen, na5u i prirodni plinnaiva"o još i 5osilna goriva. a"o i"e5osilna goriva govori o nji3ovo" nasanu.7rije "nogo "ilijuna godina osaci biljaa i

ivoinja poeli su se aloii na dno oceanaili na lo. vre"eno" je e osae preriosloj blaa, "ulja i pijesa.

• - i" uvjei"a ravijale su se ogro"ne

e"peraure i velii priisci, a o su idealniuvjei a prevorbu osaaa biljaa iivoinja u 5osilna goriva. (lavni ivorenergije 5osilni3 goriva je uglji, panji3ovi" sagorijevanje" u a"os5eru odlaipuno ugljinog diosida. To je glavni




-%)D




&8T' DE*'%&T'

irova na5a je naon prerade sirovina veliog brojaproivoda ao šo su:

(ek#i plin, -enzin,

Dizel gorivo, .lazno gorivo, .otorna #lja, -it#men, ara*n,

o #lje$




&8T' DE*'%&T'

Teući plin (ek#i plin je najlak%i derivat nate' sastoji seod smjese propana i !#tana$ 4ao takav mora se ra*niratida !i se #klonili korozivni s#mporni spojevi' gdje takoprera)en moe ii na tri%te$

9enin 4oristi se kao pogonsko gorivo # veini motorni"vozila$ roizvodi se # dvije gradacije normal !enzin kojiima od 85688 oktana i s#per sa 96100 oktana$)ansi broj je "jera a anideonaorsosvojsvo benina. a poveanje oktanskog spoja

dodaj# se olovni spojevi' (E+' (.+' odnosno tetraetilolovo i tetrametil olovo$

Diel gorivo: a proizvodnj# dizelskog goriva koristi se

petrolej i dijelovi lakog plinskog #lja'ti elementidestiliraj# na 170 do 350 C$ +sim temperat#rne




&8T' DE*'%&T'

Mlano gorivo: .lazno gorivo je smjesa te%kog !enzina ipetroleja' odnosno spojevi nate koji destiliraj# na 1;do 22 C$ 4ako t# vrst# goriva koriste mlanjaci kojilete na velikim visinama gdje vladaj# izrazito nisketemperat#re' potre!no je osig#rati temperat#re

zamrzavanja ispod 6 C$

Moorna ulja: <lja se koriste # razli&ite svr"e' osnovna im je #nkcija podmazivanje motora' %tednja goriva'"la)enje i !rtvljenje motora' spre&avanje korozije$

'ndes visonos i" je vrlo viso bog speci;ni3uvjea rada, ujedno indes visonosi je i "jerapo ojoj se ulja lasi;ciraju.




&8T' DE*'%&T'

9iu"en: -it#men je derivat nate koji se do!ivaoksidacijom vak##m ostataka nate$ %ana svojsva suelasinos, peneracija, e"peraura "ešanja,raseljivos. =vojstva !it#mena ovise o st#pnj#disperzije asaltina # maltenima$ =voj# #pora!#

prona%ao je # cestogradnji i ind#striji$

7ara;n: ara*n se do!iva iz #ljni" destilata' %to je sadraj#lja manji to je para*n kvalitetniji$ rimjenj#je se #pre"ram!enoj ind#striji' proizvodnji %i!ica' svijea' itd$

+o ulje: a proizvodnj# lo #lja iskori%tavaj# sen#sprod#kti pri preradi nate$ <vjete koji moraj#zadovoljiti s# viskoznost i koli&ina s#mpora$ 4oristi sekao gorivo # energetici$




-poreba i isorišenje prirodnog plina

• emni ili prirodni plin je osilno gorivo koje senajveim dijelom >8: do 9:? sastoji od metana>C@;?' koji je najjednostavniji #gljikovodik !ez mirisa iok#sa$ Aezapaljiv je' ali eksplozivan$ reostali #dio>: do 1:? s# sloeniji #gljikovodici' d#%ik i #glji&ni

dioksid$

• 4ao osilno gorivo' prirodni plin ima ograni&enezali"e$

• rocjene s# da !i zali"e prirodnog plina' #z dana%nj#razin# iskori%tavanja' mogle potrajati jo% neki" stogodina$

• <potre!a prirodnog plina je raznovrsna$ lin se

#potre!ljava # k#anstv#' koristi se kao sredstvo za




-poreba i isorišenje prirodnog plina

• 7rednosi uporebe prirodnog plina a pogon jeu o"e šo "oori pogonjeni prirodni" plino"ispušaju a polovicu "anje šeni3 plinova ododgovarajući3 diel "oora oji ispunjavajunor"u Euro 2.

• )si" oga, prednos "u se oiuje i u injenicineposojanja rui3 esica u ispušnoj cijevi,bua je neusporedivo "anja ao i nia cijena u

odnosu na diel ili benin.• Danas # svijet# postoji vi%e od milij#n komercijalni"

vozila koja s# !ivalentna' odnosno koja osim plinamog# koristiti i !enzin' ali vozila pogonjena samo

plinom imaj# !olj# iskoristivost$




7orošnja energije po seori"a




7orošnja u oviru ranspornog seora




$araerisie na5e i oneišćenje na5o"

<e"ijsi sasav na5e: Aata razlik#je po samom nastank#'migraciji i ak#m#laciji' pa prema tome nemaj# ni isti "emijskisastav i oso!ine$ =toga se opravdano ne govori o nati' nego onatama$ &li a sve na5e je araerisino da su o s"jesevrsi3, eni3 i gasovii3 ugljio3idraa. -svari, na5apredsavlja najsloeniju s"jesu ugljio3idraa u prirodi.

Aeke nate se #glavnom sastoje od alkana' dr#ge od cikloalkana'a neke s# i mje%ovitog tipa$ ored #gljiko"idrata' nate sadremnoge dr#ge' &ak i vrlo rijetke elemente$ .e)# zast#pljenijima s#s#mpor' azot i kisik$

Ele"enarna analia na5e u prosjeu poauje slijedećisasav:! 1 = > ? ugljia,! 10 = 1@ ? vodia,! 0,1 = > ? isia,! 0 = 1 ? dušia,

! 0 = 1 ? vode,! 0 = 6 ? su" ora





8 iialna svojsva na5e: oznavanje *zikalni"svojstava nate vano je radi oda!iranja preradete za prora&#n pojedini" procesa$

(usoća je o"jer "ase i volu"ena priodreAenoj e"perauri. 'raava se u kg/m3,a naješće se orisi g/cm3 pri 1BC.

7rosjene vrijednosi gusoće a sirovu na5u inee proivode u odnosu na vodu pri 1BCinose:

- od >sirova nata? 0'800 do 1'000 g/cm3'- od >motorni !enzin? 0'580 do 0'790 g/cm3'

- od >dizelsko gorivo? oko 0'8;0 g/cm3'





TaoAer pre"a gusoći, na5e se dijele na laei eše: od 0'7 do 0'9 g/cm3 lake nate i od 0'9 do 1'0 g/cm3 te%ke nate$

'sparljivos na5e odreAena je broje"ugljiovi3 ao"a u "oleuli, a poinje se"perauro" vrenja:

do C plinovi C' do C12 tek#ine' lakoispraljive' C12 do C18 tek#ine' te%koisparljive i iznad C18 kr#tine$





)neišćenje na5o" "oe i"ai posredan ilineposredan ujecaj:

u 5ai israivanja leiša i njenoj

esploaaciji >kvar na !#%otinama' sa!irnomsistem#, moe doi i do eksplozije i poara?' pri ransporu >tankeri' cisterne?' u ou prerade' pri porošnji$





7rolijevanja na5e oo" njenog prijevoa ili uposrojenji"a bog lošeg ruovoAenja goovo uvijeoneišćuju "orse ili opnene avaie sise"e. Tavisluajevi oneišćenja na5o" u vodenoj sredini, bilo"orsoj ili slaoj, urouju eološu aasro5u.





7revo na5e cesovni" voili"a: 7revo na5e cesovni"voili"a dolai u obir sa"o onda ada nije "ogućenei drugi nain ranspora, jer su "ogućnosi vrloograniene a cijene vrlo visoe. 4apre"ina auociserniobino je = 10 ". &uociserne a ranspor na5e injeini preraAevina "ora i"ai rane venile na vr3u,poaivae nivoa, saviljive cijevi u po"pe a"e3anii pogon, a urcaj i isrcaj, ureAaji a gašenjepoara i a ue"ljenje radi odvodnje saiogaelericiea, e unurašnje udune i poprenepregrade a ublaavanje udara u vonji.





PROMET I EKOLOGIJA

E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&




E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&

4valitet a#tomo!ilski" goriva na Evropskom tri%t#!azira se na standardima koje je pripremioEvropski komitet za standarde E o"ieEvropean de or"alisaionF, i predstavlja

minimalne za"tjeve koje s# pri"vatili i na koje sepozivaj# natne i a#tomo!ilske ind#strije' kao ipotro%a&i i vlasti # svim zemljama &lanicamaEvropske zajednice i ajednice evropskogslo!odnog tri%ta EB($




E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&

7rvi evropsi sandardi a goriva doneseni su abeolovne "oorne benine, sa onao" E22, 1GG. godine i a diel gorivo E BG0 u1GG. godini.

9eolovni "oorni benin GB: andard E 22 a

beolovne "oorne benine sasoji se od dvaglavna dijela:

7rvi dio postavlja granice za g#stin#' oktanske!rojeve za premij#m ')9 GB' te maksimalni sadraj

!enzena' s#mpora i olova$ Drugi dio se odnosi na karakteristike koje zavise odklimatski" #slova i godi%njeg do!a' %to se razlik#je odzemlje do zemlje$ De*nirano je osam sk#pina #zavisnosti od klimatski" #slova i godi%njeg do!a' i

svaka zemlja !ira odgovaraj#e sk#pine i vrijeme




E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&

- Evropi se danas prodaju ri raliiavaliea beolovnog "oornog benina, io:

*egular be olova >od 90 do 92 oktana' #zavisnosti od nacionalni" standarda &lanica?'

7re"iju" be olova >9 oktana?' uper plus be olova >98 oktana?$




E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&

Diel gorivo: ranica kvaliteta za a#tomo!ilskodizel gorivo postavljena je standardom E BG0 koji ima dvije gr#pe karakteristika

7rva grupa je jedinstvena i o!avezna za svezemlje &lanice$

Druga grupa karakteristika odnosi se nakarakteristike zavisne od klimatski" #slova igodi%nji" do!a$ redloeno je %est sk#pinaniskotemperat#rni" karakteristika za podr#&ja sa#mjerenom klimom i svaka zemlja !iraodgovaraj## sk#pin# i odre)#je vrijeme primjene

# godini$




$valie goriva u 9i< oruenju

lovenija je najdalje oišla u ispunjavanjua3jeva a valie u odnosu na Evropsesandarde.

=tandard za !ezolovni !enzin 'T E 22 je #sklad# sa Evropskim standardom E 22 iz 1998$godine$ =adraj s#mpora je 0'0: m/m$

a dizel gorivo od e!r#ara 2000$ godine na snazi je

'T E BG0 koji je # sklad# sa Evropskimstandardom EA 90 iz 1998$ godine$ =adraj s#mpora

je 0'0 : m/m$

otro%nja !ezolovnog !enzina # #k#pnom #di#motorni" !enzina dostigla je 80:$ =adraj olova #




E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&

<rvasa je aoAer pri3vaila Evropse speci;acijesandarda E 22 i 1GG. godine i E BG0 i1GG. godine a benin i diel gorivo i posavilaao "ini"u" a3jeva oje rebaju ispunii svagoriva oja se uvoe u <rvasu.

&usrija je usladila valie svi3 svoji3 gorivapre"a Evropsi" sandardi"a i uvela je abranuprodaje benina sa olovo".

MaAarsa na rišu i"a na raspolaganju ri vrsediel goriva sa sadraje" su"pora od 0,2? "/",0,0B? "/" i 0,01? "/". Ho se ie beninausladila je svoje sandarde sa Evropsi"sandardi"a i 1GG. godine.




9osna i <ercegovina, sandardi i valie goriva

-osna i @ercegovina je sv# legislativ# i standarde zao!last goriva naslijedila iz #goslavije kao <=standarde$ +ni s# #jedno imali i stat#s zakona$ (istandardi s# jako stari$ oti&# iz rani" sedamdeseti"godina i !ili s# # sklad# sa tada%njim te"nolo%kimdostign#ima # preradi nate # #goslaviji$

(o s# standardi za s#per motorni !enzin .- 6 98 oct$'reg#lar motorni !enzin .-6 85 oct$ i premij#m -.-

6 9 oct$ =adraj olova # .- 6 98 i .- 6 85 !io je dozvoljen do 0'5

g/l$, =adraj s#mpora # .- 6 98 i .- 6 85 !io je dozvoljen do

0'1 : m/m,

=adraj !enzina nije tretiran,





Too" 1GGG. godine 9&/T 11 je pripre"io prva dvasandarda a goriva u 9osni i <ercegovini:

9& E 22 a goriva a "oorna voila ! beolovnibenin ! za"tjevi i metode ispitivanja' i izdanje 1999$ godine iidenti&an je Evropskom standard# E 22

9& E BG0 goriva a "oorna voila ! diel! za"tjevi imetode ispitivanja I$ izdanje 1999$ Identi&an je Evropskomstandard# E BG0: 1GG koji je pripremio CEA/(C 19$

Te3nii o"ie 9&/T 11 je pripremio jo% dva standardaza goriva' to s# -= 1001 za motorni !enzin sa olovom .-698oct$ i -= 1002 lo #lje eFtra lako$




E- T&D&*D' $%&+'TET& ()*'%&

9eolovni "oorni benin 9M9 ! GB u 9i< senabavlja po Evropso" sandardu E!22 i1GG. godine:

=adraj s#mpora do 0'0 : m/m, =adraj olova do 0'013 g/l, =adraj !enzena do : maFimalno$

Diel gorivo u 9i< se nabavlja po Evropso"

sandardu E!BG0 i 1GG. godine gdje je:

=adraj s#mpora do 0'2 : m/m, =adraj vode do 200 mg/l, Cetanski !roj ;9 i vei,

CB # zimskom period# od 6 1 do 6 20C$





+o ulje eIra lao nabavlja po 9& 1002 gdje je sadraj su"pora do 0,? "/".

'nae, na rišu 9osne i <ercegovine prisunesu eiri vrse benina i o: -.- 6 91 -.- 6 9 -.- 6 98 -.- 6 98 sa olovom



7oreAenje alernaivni3 pogonsi3 goriva slasini" pogonsi" gorivi"a

ALITETRNATIVNA GORIVA I ALTERNATIVNA GORIVA



<%&+& & 7&JK'

ALITETRNATIVNA GORIVA I ALTERNATIVNA GORIVA



2.1. kvalitet goriva.pptx

Documents