ว�กฤตโลกรอนก�บเกษตรกรรายย�อย:

เกษตรกรรมย��งย�นและความม��นคงทางอาหาร

เวท�เสวนาและเผยแพร�งานว�จ�ยช"มชนโครงการว�จ�ยการเปล��ยนแปลงสภาพอากาศท��ม�ผลกระทบ

ต�อความม��นคงทางอาหาร:เกษตรกรรมย��งย�นและป&าช"มชน ทางออกในการปร�บต�วร�บม�อ

5-6 ม�นาคม 2553 บานพ�กท�ศนาจร จ�งหว�ดเช�ยงใหม�

ป*ญหาความเส��ยงของเกษตรกรรายย�อยไทย ความเส��อมโทรมของทร�พยากรธรรมชาต�และ

ส��งแวดลอมว�กฤตการเปล��ยนแปลงภ/ม�อากาศราคาป*จจ�ยการผล�ตส/งข01นเน��องจากราคา

พล�งงานท��เพ��มข01นการเป2ดการคาเสร�ทางการเกษตรโครงสรางตลาดท��ม�การผ/กขาดมากข01น

ราคาขายปล�กป�ยเคม�ท��ตลาดท�องถ��น ราคาขายปล�กป�ยเคม�ท��ตลาดท�องถ��น((บาทบาท//ต�นต�น))

0

5000

10000

15000

20000

25000Sept-20

07

Oct-2

007

Nov-2

007

Dec-2

007

Jan-2008

Feb-2008

March

-2008

April-20

08

May

-2008

June

-2008

21-0-0

46-0-0

16-20-0

15-15-15

แนวโนมการเพ��มข01นของอ"ณหภ/ม�ส/งส"ดเฉล��ยรายป5

ประเทศไทย ต�1งแต�ป5 2494-2545

แนวโนมอ"ณหภ/ม�ต6�าส"ดเฉล��ยรายป5

ประเทศไทย ต�1งแต�ป5 2494-2545

ท��มา: จ6านง แกวชฎา, 2546 อางโดย ก�ณฑร�ย9 บ"ญประกอบ, 2548

อ"ณหภ/ม�ท��เพ��มส/งข01น

ภาพแสดงระยะเวลาท��อากาศรอนในรอบป5เฉล��ย

ในประเทศไทย และผลต�างแสดงการเปล��ยนแปลงในอนาคตในอ�ก 20 ป5ขางหนา

(ส6าน�กงานคณะกรรมการพ�ฒนาการเศรษฐก�จและส�งคมแห�งชาต�, 2552)

ความเปล��ยนแปลงสภาพอากาศท��ผ�านมา ในรอบ 42 ป5ท��ผ�านมา (พ.ศ.2508-2549)

ประเทศไทยม�อ"ณหภ/ม�ส/งข01นโดยเฉล��ย 1◦ C ซ0�งสอดคลองก�บอ"ณหภ/ม�ของโลกท��เพ��มข01นราว 0.74◦ C

จ6านวนว�นท��อ"ณหภ/ม�ส/งกว�า 35◦ C เพ��มข01น 21 ว�น จ6านวนค�นท��อ"ณหภ/ม�ส/งกว�า 25◦ C เพ��มข01น 43 ว�น โดยเฉพาะช�วงหล�งป5 พ.ศ. 2533 เป=นตนมา ขณะท��

จ6านวนว�นท��หนาวลดลงประมาณ 8 ว�น ท��มา: อ6านาจ ช�ดไธสง, 2552

ความผ�นผวนของฤด/กาลและการเปล��ยนแปลงสภาพแวดลอมในการ

ผล�ตทางการเกษตรการเปล��ยนแปลงอณหภ�ม�และปร�มาณน !าฝน

แนวโนมการลดลงของปร�มาณน61าฝนรายป5ประเทศไทย

ต�1งแต�ป5 2494-2545

ท��มา: จ6านง แกวชฎา, 2546 อางโดย ก�ณฑร�ย9 บ"ญประกอบ, 2548

ความแปรปรวนและแนวโนมว�นเร��มฤด/มรส"มตะว�นตกเฉ�ยงใต (ฤด/ฝน) ระหว�างป5 2494-2539

ท��มา: Zhang et al., 2002 อางโดย อ6านาจ ช�ดไธสง, 2552

โดยเฉล��ยว�นเร��มตนฤด/ฝน ค�อ ว�นท�� 9 พ.ค. ของท"กป5 โดยจะเร��มตนเร?วท��ส"ดว�นท�� 13

เม.ย.และชาท��ส"ดในว�นท�� 4 ม�.ย.แต�ในอนาคต ว�นเร��มตนฤด/ฝนม�แนวโนมล�าชาข01นเร��อยๆ (

อ6านาจ ช�ดไธสง,

2552)

การเปล��ยนแปลงสภาพภ/ม�อากาศ ผลกระทบต�อการผล�ตทางการ

เกษตร

ผลของอ"ณหภ/ม�ท��ม�ต�อผลผล�ตพ�ช (Crop yield)

ท��มา: Nobel 2002 อ�างโดยกร�นพ�ซ, 2549

ท��มา: William R. Cline, 2007

ภาวะโลกรอน: ประเทศในเขตหนาวไดประโยชน9 ประเทศเขตรอนเส�ยประโยชน9

ทฤษฎ�การตอบสนองของผลผล�ตพ�ชต�ออ"ณหภ/ม�ท��เปล��ยนแปลง

ผลกระทบของอ"ณหภ/ม�ส/งท��ม�ต�อละอองเรณ/ (pollen) ของพ�ช

ท��มา: J. Sheehy, IRRI Graph axis, อ�างโดย ก�ณฑร�ย( บญประกอบ, 2548

• ละอองเรณ/ของพ�ชม�ความอ�อนไหวต�อการเปล��ยนแปลงอ"ณหภ/ม�เป=นอย�าง

มาก

• พ�ชท��ละอองเรณ/ทนอ"ณหภ/ม�ส/งได

จ6าก�ด อ"ณหภ/ม�เพ��ม ข01นเพ�ยงระยะส�1นๆ

ในช�วงท��พ�ช ออกดอก ท6าให

ผลผล�ตลดลงไดอย�างมาก

ผลกระทบโลกรอนต�อการเกษตรของโลกในภาพรวม

(กรณ�ไม�พ�จารณาการน6าคาร9บอนไปใชประโยชน9ของพ�ช)(กรณ�พ�จารณาการน6าคาร9บอนไปใชประโยชน9ของพ�ช)

ผล�ตภาพภาคการเกษตรของโลกลดลงรอยละ 3-16 (ในป5 2080s)

ลดลงรอยละ 3

ลดลงรอยละ 16

-15.9

-3.2

-5.9

8

-2.2

12.5

-28.7

-16.9

-7.2

6.8

-36

-26.4 -26.2

-15.1

-26.6

-15.6

-40

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

ผลกระทบต�อการเกษตร(%)

ภาพรวมท�!งโ ลก แคนาดา จ�น ไ ทยประเทศ

ผลกระ ทบจากการเปล��ยนแปลงสภาพภ/ม�อากาศต�อการเกษตร

No CF With CF

ภาพรวมท�1ง

โลก

สหร�ฐอเมร�ก

า

แคนาดา

บราซ�ล จ�น แอลจ�เร�ย

ไทย ออสเตรเล�ย

การเปล��ยนแปลงศ�กยภาพในการผล�ตทางการเกษตรของประเทศต�างๆ

ท��มา: ประยกต(จาก William R. Cline, 2007

การเกษตรของประเทศอ"ตสาหกรรมไดร�บประโยชน9จากภาวะโลกรอน

ผลกระทบจากภาวะโลกรอนต�อการเกษตรของประเทศอ"ตสาหกรรมและ

3.2-

15.9-

7.7

6.3-

7.7-

19.7-

ผล

กระท

บต�อก

ารเก

ษตร

(%)

ภาพรวมท�!งโ ลก ประ เทศอตสาหกรรม ประ เทศก าล�งพ�ฒนา

With CF

No CF

ผลกระทบจากภาวะโลกรอนต�อการเกษตรของประเทศอ"ตสาหกรรม

และประเทศก6าล�งพ�ฒนา

ท��มา: ประยกต(จาก William R. Cline, 2007

ผลกระทบโลกรอนต�อการเกษตรของประเทศไทย

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 101991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

Flood Drought Storm Mean Trend

Million B

aht

ɤµ� : ¦� ´ ¦¥r� � � » ¦³ °� � � � �

ม/ลค�าความเส�ยหายของผลผล�ตการเกษตรของประเทศไทยเน��องจากภ�ยพ�บ�ต�ท��ส�บเน��องจากภ/ม�อากาศ

ระหว�าง พ.ศ. 2534-2543

ท��มา: ส าน�กงานคณะกรรมการพ�ฒนาเศรษฐก�จและส�งคมแห2งชาต�, 2552

ผลกระทบทางเศรษฐก�จจากเกษตรกรรายย�อย

“แค�อากาศแปรปรวนเพ�ยงป5เด�ยว ชาวนาจะตองใชเวลานานถ0ง 7 ป5 เพ��อหารายได

ชดเชยก�บหน�1ส�นท��ก/ย�มมาลงท"น” (ว�เช�ยร เก�ดส"ข, 2552 อางโดยอ�ฐพงศ9

เพล�นพฤกษา, 2552)

ผลกระทบโลกรอนต�อความม��นคงทางอาหาร

ราคาอาหารในตลาดโลกม�แนวโนมส/งข01นเท�ยบระหว�างป5 2000 และป5 2050

ท��มา: Gerald C.Nelson, et al., 2009

ราคาขาวและสถานการณ9ว�กฤต�อาหารโลก

ท��มา : Stratfor, March 2008, Strategic Forecasting INC. อ�างโดยส าน�กงานคณะกรรมการพ�ฒนาเศรษฐก�จและส�งคมแห2งชาต�, 2552

ผ/ไดร�บผลกระทบจากราคาอาหารและพล�งงานท��เพ��มข01น

รายจ�ายอ��นๆ69%

อาหาร20%

พล�งงาน11%

รายจ�ายอ��นๆ41.6% อาหาร

48%

พล�งงาน10%

10 % ท��จนท��ส"ด 10 % ท��รวยท��ส"ด

รายจ�ายต�อเด�อน 6,400 บาท รายจ�ายต�อเด�อน 36,100 บาท

การเปล��ยนแปลงสภาพแวดลอมทางการเกษตร

ผลกระทบต�อพ�ชเศรษฐก�จ

พ4ชท��ว�เคราะห( - ล�!นจ�� ล าไย ม�นฝร��ง ข�าว ปาล(มน !าม�นเง4�อนไขสภาพแวดล�อมท��เหมาะสมต2อการเจร�ญ

เต�บโตของพ4ชแต2ละชน�ดว�เคราะห(การเปล��ยนแปลงอณหภ�ม�และปร�มาณน !า

ฝน และคาดการณ(แนวโน�มผลกระทบ

พ�1นท��ศ0กษา การคาดการณ9การเปล��ยนแปลงสภาพแวดลอมทางการ

เกษตรและผลกระทบต�อพ�ช

อ.ไชยปราการ

*การต�ดดอกต�องการ

อณหภ�ม� <20º cต�ดต2อก�น 4

ส�ปดาห(อ.สารภ�

*ต�องการอณหภ�ม� <20º c เพ4�อการออกดอก

อ.ส�นทราย

*ถ�าอณหภ�ม� > 21º cเจร�ญ

เต�บโตทางล าต�นและลงห�วน�อยลง

*หากอณหภ�ม�ส�งสด > 32º c ความสมบ�รณ(ของละอองเรณ�ของข�าวจะลดลง*ถ�าอณหภ�ม�ส�งสด > 35º c เป6นเวลา 1 ชม.เป6นต�นไป ละอองเรณ�ของเกสรต�วผ��ของข�าวจะเป6นหม�น ข�าวเป6นรวงแต2เมล7ดจะล�บ

อ.แม2แตง

อ.อ2าวล8ก

*การเจร�ญเต�บโตต�องม�สภาพแล�งไม2เก�น 2 เด4อน

ล�1นจ��

พ�1นท��ศ0กษาอ าเภอไชยปราการ จ�งหว�ดเช�ยงใหม2 (ละต�จ�ด: 19.6 , ลองต�จ�ด:

99)เง��อนไขสภาพแวดลอมท��ส6าค�ญการต�ดดอกต�องการอณหภ�ม�ต �ากว2า 20º C ต�ดต2อก�น 4 ส�ปดาห(

(กรมว�ชาการเกษตร, http://it.doa.go.th/vichakan)

ว�ธ�การว�เคราะห9ว�เคราะห(ช2วงเวลาออกดอก เด4อนตลาคมถ8งเด4อนกมภาพ�นธ( (150

ว�น)จ านวนว�นท��อณหภ�ม�เฉล��ยรายว�น ต �ากว2า 20º C จ านวนว�นท��อณหภ�ม�เฉล��ยรายว�น ต �ากว2า 20º C ต�ดต2อก�นมากท��สด

ล�1นจ��แนวโนมการเปล��ยนแปลงอ"ณหภ/ม�และผลกระทบต�อ

การต�ดดอก

0

10

20

30

40

50

60

70

2008-09 2018-19 2028-29 2038-39 2048-49 2058-59 2068-69 2078-79 2088-89 2089-99

ป5(ค.ศ.)

ว�น จ6านวนว�นท��อ"ณหภ/ม�เฉล��ยต6�ากว�า20 องศา

จ6านวนว�นท��อ"ณหภ/ม�เฉล��ยต6�ากว�า20 องศาต�อเน��องก�นมากท��ส"ด

ท��มา: ข�อม�ลอณหภ�ม�ป< 2009-2099 โดย SEA START RC

ล6าไยพ�1นท��ศ0กษาอ าเภอสารภ� จ�งหว�ดเช�ยงใหม2 (ละต�จ�ด: 18.6 , ลองต�จ�ด: 99)เง��อนไขสภาพแวดลอมท��ส6าค�ญต�องการอณหภ�ม�ต �ากว2า 10-20º C เพ4�อการออกดอก

(ว�ว�ฒน( มโนจ�ตร, http:www.artzy.co.cc/joomla/index.php/khowledge/49-longan-.html

)ว�ธ�การว�เคราะห9 ว�เคราะห(ช2วงเวลาออกดอก เด4อนตลาคมถ8งเด4อนกมภาพ�นธ(

(150 ว�น) จ านวนว�นท��อณหภ�ม�เฉล��ยรายว�น ต �ากว2า 20º C จ านวนว�นท��อณหภ�ม�เฉล��ยรายว�น ต �ากว2า 20º C ต�ดต2อก�น

มากท��สด

ล6าไยแนวโนมการเปล��ยนแปลงอ"ณหภ/ม�และผลกระทบต�อ

การต�ดดอก

0246810121416

ป5(ค.ศ.)

ว�น

จ6านวนว�นท��อ"ณหภ/ม�เฉล��ยต6�ากว�า20 องศา

จ6านวนว�นท��อ"ณหภ/ม�เฉล��ยต6�ากว�า20 องศาต�อเน��องก�นมากท��ส"ด

ท��มา: ข�อม�ลอณหภ�ม�ป< 2009-2099 โดย SEA START RC

พ�1นท��ศ0กษาอ าเภอส�นทราย จ�งหว�ดเช�ยงใหม2 (ละต�จ�ด: 19 , ลองต�จ�ด: 99)เง��อนไขสภาพแวดลอมท��ส6าค�ญถ�าอณหภ�ม�ส�งกว2า 21º C จะม�การเจร�ญเต�บโตทางล าต�นมาก ต�ด

ห�วน�อยลง (กรมส2งเสร�มการเกษตร ถามตอบป=ญหาการเกษตร, http://3w.doae.go.

th/webboard/viewtopic.php?p=612&sid=d6ce88092d12b485bcc4ec8d2b2280d0)ว�ธ�การว�เคราะห9ว�เคราะห(ตลอดช2วงเวลาการผล�ต (4 เด4อน) ด�งน�!

ตลาคม-มกราคมพฤศจ�กายน-กมภาพ�นธ(ธ�นวาคม-ม�นาคมมกราคม-เมษายน

จ านวนว�นท��อณหภ�ม�เฉล��ยรายว�น ส�งกว2า 21º C

ม�นฝร��ง

จ6า นวนว�นท�� อ"ณหภ/ม�เฉล��ยส/งกว�า 21 องศา

0

20

40

60

80

100

120

140

ป5 (ค.ศ.)

ว�น

ต.ค.-ม.ค.พ.ย.-ก.พ.ธ.ค.-ม�.ค.ม.ค.-เม.ย.

ม�นฝร��ง (ต�อ)

ท��มา: ข�อม�ลอณหภ�ม�ป< 2009-2099 โดย SEA START RC

พ�1นท��ศ0กษาอ าเภอแม2แตง จ�งหว�ดเช�ยงใหม2 (ละต�จ�ด: 19.2 , ลองต�จ�ด: 98.8)เง��อนไขสภาพแวดลอมท��ส6าค�ญหากอณหภ�ม�ส�งสดเก�น 32º c เป6นต�นไป ความสมบ�รณ(ของละอองเรณ�

ของข�าวจะลดลงถ�าอณหภ�ม�ส�งสดมากกว2า 35º c เป6นเวลา 1 ชม.เป6นต�นไป ละอองเรณ�

ของเกสรต�วผ��ของข�าวจะเป6นหม�น ข�าวเป6นรวงแต2เมล7ดจะล�บ(ก�ณฑร�ย( บญประกอบ, 2551 อ�างโดยดวงจ�นทร( อาภาว�ชรตม( เจร�ญเม4อง, 2551)

ว�ธ�การว�เคราะห9 ว�เคราะห(ช2วงเวลาออกดอก เด4อนตลาคม (30 ว�น) อณหภ�ม�ส�งสดเด4อนตลาคมเฉล��ย จ านวนว�นท��อณหภ�ม�ส�งสดเด4อนตลาคม ส�งกว2า 32 องศา

ขาว

ขาวแนวโนมการเปล��ยนแปลงอ"ณหภ/ม�และผลกระทบต�อ

ผลผล�ตอ"ณหภ/ม�ส/งส"ดเฉล��ยเด�อนต"ลาคม

26272829303132

2009 2019 2029 2039 2049 2059 2069 2079 2089 2099 ป5(ค.ศ.)

อ"ณหภ/ม�(องศาเซลเซ�ยส)

ท��มา: ข�อม�ลอณหภ�ม�ป< 2009-2099 โดย SEA START RC

จ6านวนว�นท��อ"ณหภ/ม�ส/งส"ดเด�อนต"ลาคมส/งกว�า32 องศา

0

5

10

15

2009 2019 2029 2039 2049 2059 2069 2079 2089 2099 ป5(ค.ศ.)

จ6านวนว�น

ขาว (ต�อ)

ท��มา: ข�อม�ลอณหภ�ม�ป< 2009-2099 โดย SEA START RC

พ�1นท��ศ0กษาอ6าเภออ�าวล0ก จ�งหว�ดกระบ�� (ละต�จ/ด: 8.4 , ลองต�จ/ด: 98.8)เง��อนไขสภาพแวดลอมท��ส6าค�ญการเจร�ญเต�บโตตองม�สภาพแลงไม�เก�น 2 เด�อน

(ศ�นย(บร�การองค(ความร� �การเกษตร กรมส2งเสร�มการเกษตร, http://contact.doae.go.th)

ว�ธ�การว�เคราะห9ว�เคราะห9เด�อนมกราคมถ0งเด�อนธ�นวาคม (360 ว�น)ปร�มาณฝนเฉล��ยรายป5จ6านวนว�นท��ฝนไม�ตกจ6านวนเด�อนท��ฝนตกเฉล��ยรายว�นนอยกว�า 10 มม.

ปาล9มน61าม�น

จ6านวนว�นท��ฝนไม�ตก

0

50

100

150

2009 2019 2029 2039 2049 2059 2069 2079 2089 2099 ป5(ค.ศ.)

ว�น

ปาล9มน61าม�น (ต�อ)

ท��มา: ข�อม�ลปร�มาณฝนป< 2009-2099 โดย SEA START RC

ความร/และความสามารถในการปร�บต�วร�บม�อของเกษตรกรรายย�อย

ผลผล�ตลดลง/เส�ยหายหร�อไม�สามารถปล/กพ�ช

น�ดเด�มไดผลกระทบต�อรายได

ความม��นคงทางอาหารลดลง

ความร/และความสามารถ

ในการปร�บต�วร�บม�อของเกษตรกร?

การเปล��ยนเปล��ยนสภาพภ/ม�อากาศ ส�งผลกระทบต�อการผล�ตทางการเกษตร

ส�ดส�วนของการปล�อยกBาซเร�อนกระจกของภาคเกษตร

หน2วย: ล�านต�น CO2 เท�ยบเท2า

= 3,282 ล�านต�น CO2 เท�ยบเท2า ค�ดเป6น

49.46% ของปร�มาณก@าซเร4อนกระจกท��ปล2อย

ออกจากภาคเกษตร

แหล�งท��มาของกBาซเร�อนกระจก

จากภาคการเกษตรท�1งทางตรงและทางออม

Pesticide production

72

แหล�งท��มา ลานต�น CO2 เท�ยบเท�าก@าซไนตร�สออกไซด(ในด�น 2,128

ก@าซม�เทนจากปศส�ตว( 1,792

การเผาฟาง/เศษช�วมวล 672

การท านา 616

ม�ลส�ตว( 413

การผล�ตป�ยเคม� 410

การผล�ตสารเคม�ก าจ�ดศ�ตร�พ4ช 72

ชลประทาน 369

เคร4�องจ�กรกลทางการเกษตร 158

ท��มา: Jessica Bellarly, 2002.

เกษตรเคม�ปล�อยกBาซเร�อนกระจกมากกว�าเกษตรอ�นทร�ย9

ศ�กยภาพของภาคการเกษตรในการลดการปล�อยกBาซเร�อนกระจก

ท��มา: IPCC, 2007 อางโดย Jessica Bellarby et al., 2008

ศ�กยภาพในการลดการปล�อยกBาซเร�อนกระจก

ลดการปล�อยกBาซเร�อนกระจก

(11%)

เพ��มการด/ดซ�บและก�กเก?บคาร9บอนใน

ด�น (89%)

การเพ��มพ/นคาร9บอนในด�นโดยการท6าเกษตรอ�นทร�ย9

การลดการใชพล�งงานโดยการท6าเกษตรอ�นทร�ย9

733.8

368.4

151.7

0

200

400

600

800

ล�านแคลอร��/เฮกตาร(

พล�งงานจากเช�1 อเพล�งฟอสซ� ลท�� ใ ชในการผล�ตขาวหน0�งต�น

เกษตรเคม� เกษตรท��ลดป=จจ�ยการผล�ตภายนอก เกษตรอ�นทร�ย(

เกษตรกรรมย��งย�นก�บการจ�ดการความเส��ยงจากการเปล��ยนแปลงภ/ม�อากาศการประเม�นความเส��ยง (Risk Assessment)

เขาใจความเส��ยงและความเปล��ยนแปลงท��อาจจะเก�ดข01นการลดหร�อควบค"มความเส��ยง (Risk

Reduction) การจ�ดการน61า การปร�บปร"งด�น การพ�ฒนาระบบน�เวศการเกษตร และพ�ชพ�นธ"9ทองถ��น

การกระจายความเส��ยง (Risk Diversification) การเพ��มความหลากหลายของก�จกรรมการเกษตร

การประก�นความเส��ยง (Risk insurance) ระบบสว�สด�การช"มชน และการประก�นภ�ยพ�ชผลการเกษตร

จากว�กฤตส/�โอกาส: เกษตรกรรมย��งย�นก�บการสรางเศรษฐก�จพอเพ�ยงแบบคาร9บอนต6�าเกษตรกรรมย��งย�นก�บการสรางภ/ม�ค"มก�นต�อการ

เปล��ยนแปลงสภาพอากาศ เช�น เกษตรผสมผสาน การจ�ดการน61า

เกษตรกรรมย��งย�นก�บการสรางความม��นคงทางอาหาร โดยการพ0�งตนเองและการสรางความหลากหลายทางดานอาหาร

เกษตรกรรมย��งย�นก�บการสรางความม��นคงทางเศรษฐก�จ โดยการลดตนท"นการผล�ต การเพ��มข01นของรายได การลด

ความเส��ยงในการเป=นหน�1ส�น และการเพ��มพ/นม/ลค�าของทร�พย9ส�นในระยะยาว

เกษตรกรรมย��งย�นจ0งเป=นทางเล�อกทางเศรษฐก�จส6าค�ญส6าหร�บการสรางเศรษฐก�จพอเพ�ยงแบบคาร9บอนต6�า

ขอกล�าวหาต�อช"มชนในป&า

ชาวบ�านท��อาศ�ยอย�2ในปCา ถ�กกล2าวหาจากเจ�าหน�าท��ร �ฐว2าเป6นสาเหตของการท าลายปCา ท าให�เก�ดภาวะโลกร�อน

ม�ชาวบ�านถ�กจ�บหลายราย และถ�กฟDองเร�ยกค2าเส�ยหายเป6นเง�นจ านวนมาก ศาลต�ดส�นจ าคกโดยไม2รอลงอาญา

การท าลายปCาในพ4!นท�� 1 ไร2 จะก2อให�เก�ดความเส�ยหายค�ดเป6นม�ลค2า 150,942.70 บาท (ลดเหล4อ 150,000 บาท/ไร2/ป<)

“ ”การเม�อง ว�าดวยเร��องโลกรอน

บ"กร"กเขตป&าสงวน

แห�งชาต� ค�ดค�าเส�ยหาย เป=นเง�น 3,181,500 บาท

การเม�องในประเทศ การลดกBาซเร�อนกระจกจากการท6าลาย

ป&าและความเส��อมโทรมของป&าในประเทศกาล�งพ�ฒนา (REDD)

แนวค�ด* การท าลายปCาเป6นส��งท��เก�ดท��วไปในประเทศ

กาล�งพ�ฒนา การด�แลร�กษาปCา ก2อให�เก�ดประโยชน(ต2อ

ส��งแวดล�อมของโลกโดยรวม ผ��ด�แลร�กษาปCาควรได�ร�บค2าตอบแทน เป6นกลไกท��สร�างแรงจ�งใจเช�งบวกประเด?นส6าค�ญ ส�ทธ�ในท��ด�น/ส�ทธ�ชมชนในการใช�ประโยชน(

จากปCา น�ยาม ปCา ปCาชมชน วนเกษตร ระบบ“ ” –

เกษตรย��งย4น? การแบ2งป=นผลประโยชน(อย2างเป6นธรรม ความย��งย4นในการจ�ดการปCาภายส�!นสด

โครงการ REDD

การเม�องระหว�างประเทศ

นายด�Eแปะโพ (ไม2ม�นามสกล) อาย 80 ป< อย�2บ�านเลขท�� 63 หม�2 4 ต.แม2วะหลวง อ.ท2าสองยาง จ.ตาก

ไร�เล��อนลอย VS. ไร�หม"นเว�ยน?ท6าลายป&า VS. ใชประโยชน9จากป&า

อย�างย��งย�น? ท��มา: ประยงค( ดอกล าไย, 2552. *ท��มา: ลดาว�ลย( พวงจ�ตร, 2552.

ป*ญหาทางเศรษฐก�จการเม�องของการลดคาร9บอนความเช��อทางเศรษฐก�จแบบ “ย�มจม/กคนอ��นหายใจ”

พยายามลดคาร9บอน (หร�อเพ��มการด/ดซ�บคาร9บอน ) แบบตนท"นต6�าน6าคาร9บอนเครด�ตไปขายใหก�บประเทศพ�ฒนาแลวประเทศพ�ฒนาแลวซ�1อคาร9บอนเครด�ตแทนการลดคาร9บอนในบาน

ตนเองการสรางเศรษฐก�จคาร9บอนต6�าแบบ “ย�นบนขาของตนเอง”

พยายามลดคาร9บอนจากว�ถ�การผล�ตของตนเอง ท6าใหเก�ดประโยชน9ทางเศรษฐก�จอย�างอ��นตามมา ท�1งท��เป=นต�วเง�น

และไม�เป=นต�วเง�น ไม�จ6าเป=นตองขายคาร9บอนเครด�ต แต�ตองการสน�บสน"นการลงท"น

โดยร�ฐในร/ปแบบต�างๆ เพราะส"ดทายก?จะไดผลตอบแทนค�นมา ประเทศพ�ฒนาแลวก?ลดคาร9บอนในบานตนเองอย�างท��ควรจะเป=น

ว�ถ�การผล�ตของชมชนชาต�พ�นธ(ด�!งเด�มท��อาศ�ยอย�2ในพ4!นท��ปCาค�มครอง (การท าไร2หมนเว�ยน การท าวนเกษตร) ไม2ได�ต�นเหตการท าลายปCาหร4อท าให�ปCาเส4�อมโทรม

ไร2หมนเว�ยน (ไร2เหล2า) ม�ศ�กยภาพในการด�ดซ�บ CO2 = 6 ต�น/เฮกตาร(/ป< (ประเสร�ฐ ตระการศภกร และคณะ, 2548)

ชมชนม�ระบบความเช4�อท��ให�ความเคารพในธรรมชาต� ม�องค(ความร� �และภ�ม�ป=ญญาในการจ�ดการและใช�ประโยชน(จากปCาอย2างย��งย4น

ชมชนช2วยก�นในการด�แลร�กษาปCา ท าให�ปCาชมชนหลายพ�นไร2ย�งคงด ารงอย�2

ปCาชมชนเปร�ยบเสม4อน ซปเปอร(มาร(เกตขนาดใหญ2 ของชาวบ�าน “ ”เป6นแหล2งความม��นคงทางอาหารท��ย� �งย4นของชมชน

กรณ�ศ0กษา ช"มชนหวยห�นลาด อ.เว�ยงป&าเปDา จ.เช�ยงราย

“ ” ความจร�ง ว�าดวยเร��องโลกรอนและป&าช"มชน

การท6าไร�หม"นเว�ยนของคนบนพ�1นท��ส/ง ไม�ไดเป=นตนเหต"ป*ญหาโลกรอน! โลกรอน คน

รอนกว�า!