Page | 3

3.3 การจัดตั้งองค์กรธุรกิจ/บริษัท และการลงทุนในเวียดนาม

3.3.1 รูปแบบการจัดตั้งธุรกิจในเวียดนาม การลงทุนโดยตรงในเวียดนามของนักลงทุนต่างชาติสามารถเข้ามาลงทุนในรูปแบบต่างๆ ได้ดังนี้

1) กิจการที่ชาวต่างชาติเป็นเจ้าของทั้งหมด (Wholly Foreign-Owned Enterprise)

เป็นการลงทุนขององค์กรหรือเอกชนจากต่างประเทศทั้งหมด การลงทุนในลักษณะนี้มีสถานะเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายของเวียดนาม ซึ่งได้รับอนุมัติจาก MPI หรือเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น การลงทุนแบบนี้ เป็นการลงทุนที่มีการบริหารงานคล่องตัวเนื่องจากผู้ลงทุนมีอ านาจเต็มที่ในการบริหาร ระยะเวลาใน การลงทุนสามารถถึง 50 ปี และไม่มีการจ ากัดในเงินลงทุน

2) ส า นั ก ง า น ตั ว แ ท น ( Representative Office: RO)

ส านักงานตัวแทนท าหน้าที่ เป็นผู้แทนของบริษัทแม่ในการเจรจาต่อรองและลงนามขอสัญญาซื้อขาย ควบคุมการด าเนินของสัญญา บริการข้อมูลด้ านการตลาดติดตามและให้ค าปรึกษาด้านกฎหมาย แสวงหาโอกาสในการลงทุน/คู่ค้า ท ากิจกรรมทางการตลาดประชาสัมพันธ์และส่งเสริมสินค้า/บริการของบริษัท

3) สาขาบริษัทต่างชาติ (Foreign Company Branch)

สาขาบริษัทต่างชาติ กฎหมายของเวียดนามอนุญาตให้นักลงทุนต่างชาติเปิดบริษัทสาขาเพ่ือด าเนินธุรกิจได้หากมีการ จดทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย หรือมีใบส าคัญแสดงการจดทะเบียนในประเทศของนักลงทุนมาแล้ว มากกว่า 5 ปี

สาขาบริษัทต่างชาติ สามารถด าเนินการค้าได้ 2 ประ เภทคือ สิ นค้ า เ พ่ือส่ งออก อาทิ ง านหัตถกรรม ผลไม้ การแปรรูปอาหาร สินค้าอุตสาหกรรมของ ผู้บริโภค เนื้อสัตว์และเนื้อสัตว์ปีก สินค้าเกษตร (ยกเว้นข้าวและกาแฟ) สินค้าน าเข้าจากต่างประเทศอาทิ เครื่องจักรและอุปกรณ์ส าหรับการท าเหมือง การแปรรูปสินค้า เกษตร วัสดุในการผลิตยา ปุ๋ย และยาฆ่าแมลง

4) บริษัทร่วมทุน (Joint Venture) ระหว่างนักลงทุนต่างชาติกับคนชาติ

กิจการร่วมทุนก่อตั้งโดยสัญญาร่วมทุนระหว่างนักลงทุนต่างชาติรายเดียวหรือหลายรายกับ นักลงทุนของเวียดนามรายเดียวหรือหลายราย เพ่ือด าเนินธุรกิจร่วมกัน หรือบางกรณีอาจเป็นการด าเนินการระหว่างรัฐบาลต่างประเทศกับรัฐบาลเวียดนาม การลงทุนในรูปแบบกิจการร่วมทุนนี้ เป็นการตั้งบริษัทใหม่ในรูปหุ้นส่วนที่จ ากัดความรับผิดชอบ มีสภาพเป็นนิติบุคคลตามกฎหมายของเวียดนาม การจัดตั้งต้องจดทะเบียนและได้รับอ นุ มั ติ จ า ก Ministry of Planning and Investment (MPI) มีการก าหนดระยะเวลาของการลงทุนไว้ชัดเจนในสัญญา หากไม่สามารถท าได้ตามเวลาที่ก าหนดอาจถูกยกเลิกสัญญาทันที

Page | 4

ทั้งนี้ ระยะเวลาของสัญญามีก าหนดไว้ไม่เกิน 50 ปี แต่ข้ึนกับเงินลงทุนด้วย

กิ จ ก า ร ร่ ว มทุ น จ ะด า เ นิ น ก า ร โ ดยคณะกร รมกา รบริ ห า ร ( Board of Management: BOM) ซึ่งประกอบด้วยผู้แทนจากนักลงทุนแต่ละฝ่ายตามสัดส่วนของเงินลงทุน ทั้งนี้ สมาชิกอย่างน้อย 2 คน ใน BOM จะต้องมาจากฝ่ายเวียดนาม ส่วนประธานของ BOM มาจากการแต่งตั้งโดยผู้ร่วมทุนทั้งสองฝ่ายซึ่งเห็นชอบร่วมกันเป็นเอกฉันท์ และ BOM จะแต่งตั้งผู้อ านวยการทั่วไปและรองผู้อ านวยการทั่วไป เพ่ือรับผิดชอบในการบริหารกิจการ ซึ่งผู้อ านวยการทั่วไปหรือรองผู้อ านวยการทั่วไป คนใดคนหนึ่งจะต้องเป็นตัวแทนจากฝ่ายเวียดนาม

การลงทุนในรูปแบบนี้เป็นรูปแบบการลงทุนที่รัฐบาลเวียดนามให้การส่งเสริมมากที่สุด นอกจากนี้นักลงทุนต่ างชาติสามารถอาศัยหุ้นส่ วนชาวเวียดนามเป็นผู้ติดต่อประสานงานกับหน่วยราชการต่างๆ ของเวียดนาม ท าให้ได้รับความสะดวกและรวดเร็ว ซึ่งนักลงทุนท้องถิ่นชาวเวียดนามมักร่วมทุนโดยใช้ที่ดินและสิ่งก่อสร้างในเวียดนามตีค่าออกมาเป็นเงินลงทุน ซึ่งมักจะประเมินสูงกว่ามูลค่าที่แท้จริง ท าให้นักลงทุนชาวต่างชาติเสียเปรียบ อีกทั้งอาจมีปัญหาด้านการบริหารงานและการขยายธุรกิจ

5) สัญญาร่ วมลงทุนธุ รกิ จ (Business Co-operation Contract: BCC)

สัญญาร่วมลงทุนธุรกิจเป็นการร่วมทุนทางธุ รกิจระหว่างนักลงทุนต่ างชาติกับนักลงทุนเวียดนาม ซึ่งอาจมีมากกว่า 1 รายเข้าร่วมท าธุรกิจด้วย มีความยืดหยุ่นมากที่สุด สัญญาร่วมลงทุนธุรกิจสามารถเปิดส านักงานเป็นตัวแทนที่เวียดนาม การลงทุนในรูปแบบนี้ไม่มีข้อก าหนดเรื่องเงินลงทุนขั้นต่ าของต่างชาติ รวมทั้งไม่ได้ก าหนดสัดส่วนการ

ถือหุ้นของต่างชาติ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการตกลงท าสั ญ ญ า ร่ ว ม กั น ร ะ ห ว่ า ง นักลงทุนต่างชาติกับนักลงทุนเวียดนาม ส่วนระยะเวลาของสัญญาขึ้นอยู่ กับการตกลงกัน อย่างไรก็ตามแม้จะไม่มีข้อจ ากัดเรื่องระยะเวลา แต่โดยส่วนใหญ่แล้วสัญญาชนิดนี้จะเป็นสัญญาระยะสั้น ข้อเสียของการลงทุนประเภทนี้ คือ ไม่มีการจ ากัดความรับผิดชอบหากเกิดการขาดทุน อีกทั้งนักลงทุนต่างชาติยังขาดความเป็นอิสระในการบ ริ ห า ร ง า น ใ น สั ญ ญ า ต้ อ ง ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ยวัตถุประสงค์ทางธุรกิจ เนื้อหาของความร่วมมือทางธุรกิจระหว่างหุ้นส่วน ระยะทางธุรกิจ ความรับผิดชอบของหุ้นส่วน เป็นต้น แต่นักลงทุนต่างชาติสามารถโอนเงินที่เป็นผลก าไรกลับประเทศได้ค่อนข้างง่าย

6) กิ จการที่ ท าสัญญากับภาครั ฐ (Public-Private Partnership: PPP)

กิจการที่ท าสัญญากับภาครัฐเป็นรูปแบบการลงทุนที่เป็นข้อตกลงระหว่างหน่วยงาน ราชการของเวียดนามกับนักลงทุนต่างชาติซึ่งอาจเป็นบริษัทต่างชาติถือหุ้นทั้งหมดหรือบริษัทร่วมทุนกับเวียดนามก็ได้เ พ่ือที่จะสร้างหรือด าเนินการในโครงการสาธารณูปโภคขั้นพ้ืนฐาน เช่น สะพาน ถนน สนามบิน ท่าเรือ ประปา ไฟฟ้า เป็นต้น ผู้ลงทุนจะได้รับอนุญาตให้ด า เนินโครงก ารในระยะเวลาที่จะท าให้สามารถได้รับเงินลงทุนคืนพร้อมก าไรที่สมเหตุสมผล ทั้งนี้ข้ึนอยู่กับข้อก าหนดในสัญญา ดังนี้

Page | 5

(1) Build-Operate-Transfer ( BOT) คื อ เ มื่ อก่อสร้างเสร็จแล้วสามารถหาผลประโยชน์ได้ในช่วงเวลาหนึ่งก่อนโอนกิจการเป็นของรัฐ

(2) Build-Transfer-Operate (BTO) คื อ เ มื่ อก่อสร้างเสร็จแล้วต้องโอนให้รัฐก่อน จึงเปิดด าเนินการเพ่ือหาผลประโยชน์ได้ในช่วงเวลาหนึ่ง

(3) Build-Transfer-Contract (BT) คือ รั ฐบาลเ วี ยดนามอนุญาต ให้ นั กล งทุ นต่ า ง ช าติด าเนินการก่อสร้างโครงการก่อสร้างจนแล้วเสร็จ หลังจากนั้นนักลงทุนต่างชาติต้องโอนโครงการก่อสร้ า งดั งกล่ าว ให้ กับรั ฐบาลเวียดนาม โดยรัฐบาลเวียดนามจะอนุญาตให้ นักลงทุนต่างชาติไปด าเนินการก่อสร้างหรือบริหารโครงการลงทุนอ่ืนๆ เพ่ือให้นักลงทุนต่างชาติได้รับผลตอบแทนคุ้มกับต้นทุนค่าก่อสร้างและมีผลก าไรตามสมควร

กิจการที่ท าสัญญากับภาครัฐ มีหน่วยงานรับผิดชอบหลักคือ กระทรวงการวางแผนและการลงทุน (MPI) ท าหน้าที่เป็นที่ปรึกษาส าหรับนักลงทุน เอกชนในการ เตรี ยม โคร งการ และประสานงานระหว่างหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง รวมทั้ง ท าหน้าที่รายงานข้อมูลต่อนายกรัฐมนตรี

เพ่ือขออนุมัติโครงการ ซึ่งรัฐบาลเวียดนามได้จัดตั้งคณะกรรมการอ านวยการด้านการลงทุนรูปแบบ PPP เ พ่ือให้ความช่วยเหลือหน่วยงานภาครัฐเจ้าของโครงการ นอกจากนี้รัฐบาลเวียดนามจะให้การสนับสนุนการลงทุนต่างชาติ โดยการให้สิทธิพิเศษในการใช้ที่ดินและสิ่งอ านวยความสะดวกต่างๆ รวมทั้งสิทธิพิเศษทางด้านภาษี เป็นต้น

7) รูปแบบการลงทุนอ่ืนๆ นอกจากที่กล่าวมาแล้ว

(1) การตั้งส านักงานตัวแทนทางการค้าและการลงทุนในเวียดนาม เพ่ือท าหน้าที่แทนบริษัทแม่ในต่างประเทศ

(2) การขยายสาขาของธุรกิจบางประเภท เช่น ธนาคาร ประกันภัย การบัญชี หรื อกฎหมาย เป็นต้น แต่จะมีขอบเขตการด าเนินกิจการที่ค่อนข้างจ ากัด

(3) ก า ร ค ว บ ร ว ม บ ริ ษั ท ( Merger and Acquisition: M & A)

(4) กา รช่ ว ย เ หลื อท า ง เ งิ นทุ น ( Capital Contribution) ใ นก า รบริ ห า ร จั ด ก า รบริษัท