ปท 10 ฉบบท 3 ประจาเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 / Vol. 10 No. 3 September-December 2020 ISSN 2286-6183/ E-ISSN 2651-172x

นโยบายการจดพมพ

วารสารEAUHeritageเปนวารสารราย4เดอนมหาวทยาลย

อ ส เท ร น เอ เช ยจ ดพ มพ ข น เพ อ เผยแพร ความร ใ นสาขา วชา

ดานสงคมศาสตรและมนษยศาสตร เพอใหเกดประโยชนตอการศกษา

คนควาและเปดโอกาสใหนกศกษา นกวจย คณาจารย ตลอดจน

นกวชาการทวไป ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลยไดมโอกาส

เผยแพรผลงานใหเปนทรจกตอสาธารณชนและไดแลกเปลยนความร

ในวทยาการดานตางๆ

บทความทเสนอเพอตพมพ

บทความทเสนอเพอพจารณาตองเปนบทความวชาการหรอ

บทความวจยทงภาษาไทยภาษาองกฤษหรอภาษาตางประเทศอนเรอง

ทจะไดรบการตพมพตองผานกระบวนการพจารณากลนกรองโดยผทรง

คณวฒ2ทาน(Double-blindpeerreview)ในสาขาวชาทเกยวของ

กอนลงตพมพและตองเปนบทความทยงไมเคยไดรบการตพมพเผยแพร

หรออยระหวางการพจารณาในวารสารอนๆ(การละเมดลขสทธถอเปน

ความรบผดชอบของผสงบทความโดยตรง)บทความทไดรบการกลน

กรองจากผทรงคณวฒและท�าการปรบแกใหถกตองแลวจงจะไดรบการ

ตพมพลงในวารสารฯ

การเตรยมตนฉบบ

ตนฉบบทเสนอเพอพจารณาลงตพมพตองมรปแบบดงตอไปน

1.พมพดวยกระดาษA4ความยาวไมเกน15หนา

2.รปแบบตวอกษรใหใชAngsananewทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

และขนาดของตวอกษรหากเปนชอเรองใชตวอกษรขนาด20หวขอ

ตางๆใชตวอกษรขนาด16และสวนเนอหาทวไปใชตวอกษรขนาด15

3.รปแบบการจดหนาและจดแนวขอความชดซาย (ไมตองปรบขวา)

4.เขยนชอต�าแหนงสถานทท�างานและทอยของผเขยนอยางชดเจน

โดยแยกออกจากสวนตนฉบบและบทคดยอ

5.แนบบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษมาพรอมกบบทความ

โดยก�าหนดความยาวของบทคดยอไมเกน 15 บรรทด พรอมทง

ก�าหนดค�าส�าคญ(keywords)ไมเกน6ค�า

6.แยกไฟลตาราง รปภาพทประกอบในเนอหาบทความและสงมา

พรอมกบไฟลบทความ

การอางองและการเขยนเอกสารอางอง

ในกรณทผเขยนตองการระบแหลงทมาของขอมลในเนอเรอง

ใหใชวธการอางองแบบนามป (APA) โดยระบชอผแตงปพมพ และ

เลขหนาทขอมลปรากฎอย(ชอนามสกล,ปพมพ,เลขหนา)ตวอยางเชน

(ธวชชยสนตวงษ,2540,น.142)

(Fuchs,2004,p.21)

สวนการเขยนรายการอางองทายเลม ใหใชระบบการอางอง

แบบAPAตวอยางการเขยนรายการอางองมดงน

1. หนงสอ

ชอผแตง.(ปพมพ).ชอหนงสอ(ครงทพมพ).เมองทพมพ:ส�านกพมพ

หรอหนวยงานทพมพ.

ประคองกรรณสต.(2541).สถตเพอการวจยทางพฤตกรรม

ศาสตร.กรงเทพฯ:บรรณกจ.

Sharp,W.F.(1985).Investment(3rded.).NewJersey:

Prentice-Hall.

2. ชอบทความในหนงสอรายงานการประชม

Hay,S.P.(1975).Politicalpartiesandthecommunity-society

continuum. InW.N.Chambers&W.D.Burnham

(Eds.)., The American party systems Stage of

polit ical development (2nd ed.) . New York:

OxfordUniversityPress.

สไรพงษทองเจรญ.(2539).สาระส�าคญเกยวกบการเรยนการสอน

ภาษาองกฤษระดบประถมศกษา.ในเอกสารการสอนชดวชา

การสอนภาษาองกฤษระดบประถมศกษา (พมพครงท 2,

หนวยท9).นนทบร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

3. วารสาร

ชอผ แต ง. (ป พมพ) . ชอบทความ. ชอวารสาร , ป ท (ฉบบท),

เลขหนา.

สจนต สมารกษ. (2550) หลากหลายปญหาการเลยงโคนมใน

ประเทศไทย.วารสารเศรษฐกจการเกษตร,27(2),53-57.

4. หนงสอพมพ

ชอผแตง. (ป, เดอน วนท). ชอบทความ.ชอหนงสอพมพ,หนา.

ศรสกลลวาพระพนธ. (2545, กรกฎาคม11). จบทวใสกระเปา

เขาท�ากนอยางไร?.มตชน,หนา19.

5. วทยานพนธ

กอบกลสรรพกจจ�านง.(2541).การวจยเชงนโยบายเพอการพฒนา

นโยบายการใชอนเทอรเนตส�าหรบสถาบนอดมศกษาไทย.

ดษฎนพนธครศาสตรดษฎบณฑต,จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

6. สารสนเทศจากอนเทอรเนต

ชอผเขยน. (ปทเผยแพรเอกสาร). ชอเรอง. คนจาก (ระบURL

ทสบคนบนอนเทอรเนต).

มานพแกวผกา.(2549).เศรษฐกจพอเพยงกบการคาเสรไปดวยกน

ไดจรงหรอ.คนจากhttp://www.ftawatch.org

Prizker,T.J.(1989).AnearlyfragmentfromcentralNepal.

Retrievedfromhttp://www.ingress.com/-astranart/

pritzker.html

การบอกรบเปนสมาชก

ผสนใจสามารถตดตอบอกรบเปนสมาชกไดทกอง

บรรณาธการวารสารEAUHeritageอตราคาสมครเปนสมาชกปละ

800บาท

สถานทตดตอ

ผสนใจเสนอบทความหรอบอกรบเปนสมาชกสามารถตดตอไดท

กองบรรณาธการวารสาร EAU Heritage

อาคาร ชวน ชวนชย ชน 4 หอง C423

200หม1ถ.รงสต-นครนายกต.รงสตอ.ธญบร

จ.ปทมธาน12110

โทรศพท:0-2577-1028ตอ377

e-mailaddress:eau_heritage@eau.ac.th

ISSN 2286-6183/ E-ISSN 2651-172x

ความเปนมา วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย (EAU Heritage) ฉบบสงคมศาสตร

และมนษยศาสตร เดมมกาเนดพรอมฉบบวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตงแตป พ.ศ.

2550 ดวยความหลากหลายของบทความและตองการใหมความชดเจนของการเปน

แหลงขอมล จงไดมการบรหารจดการแยกออกจากฉบบวทยาศาสตรและเทคโนโลย

เปนฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ในป พ.ศ. 2554 โดยใชการนบเวลาการเผย

แพรตอเนองเปนปท 5 ฉบบท 1 เผยแพรปละ 2 ฉบบ ในป พ.ศ. 2557 ไดเรมเผยแพร

วารสารเปนฉบบออนไลนจนถงปจจบน ตอมาในป พ.ศ. 2559 ไดมการเปลยนแปลง

เพมการออกเผยแพรวารสารเปนปละ 3 ฉบบ (ราย 4 เดอน) และในปท 7 ฉบบท 3

(กนยายน – ธนวาคม 2560) ไดมการเปลยนแปลงรปแบบการผลตวารสารจากตวเลม

หนงสอเปนการผลตแบบ CD ในปท 8 ฉบบท 1 (มกราคม – เมษายน2561) ไดมการ

เปลยนแปลงรปแบบการผลตอกครง โดยการผลตเปน Flash Drive สงมอบใหสมาชก

หากไมไดสมครสมาชก สามารถสบคนเพออางองหรออานบทความไดท https://

eauheritage.eau.ac.th/ หรอสบคนไดจากฐานขอมลของศนยดชนการอางองวารสาร

ไทย (Thai Journal Citation Index Center: TCI)

ปจจบนวารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ฉบบสงคมศาสตรและ

มนษยศาสตรไดผานการรบรองคณภาพจากศนยดชนการอางองวารสารไทย (TCI) โดย

ไดรบการรบรองคณภาพจดใหเปนวารสารกลมท 2 จนถงวนท 31 ธนวาคม 2567

1. เพอเผยแพรบทความวจย (Research Paper) บทความวชาการ

(Academic Paper) ทมคณภาพของอาจารยประจา บคคลภายนอก ตลอดจน

ผทรงคณวฒ ในสาขาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ไดแก สาขาบรหารธรกจ บญช

เศรษฐศาสตร นเทศศาสตร นตศาสตร รฐศาสตร วทยาการจดการ ภาษาศาสตร ศกษา

ศาสตร ปรชญา ศาสนา และสาขาทเกยวของ

2. เพอสงเสรมและกระตนใหเกดการเพมพนความรทางวชาการแกสงคม โดย

สนบสนนใหอาจารยประจา และบคคลภายนอกนาเสนอผลงานวชการในสาขาวชา

บรหารธรกจ บญช เศรษฐศาสตร นเทศศาสตร นตศาสตร รฐศาสตร วทยาการจดการ

ภาษาศาสตร ศกษาศาสตร ปรชญา ศาสนา และสาขาทเกยวของ

ปท 10 ฉบบท 3 ประจาเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 / Vol. 10 No. 3 September-December 2020

วตถประสงค

กองบรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มความยนดรบตพมพบทความสาขาบรหารธรกจ บญช เศรษฐศาสตร นเทศศาสตร นตศาสตร รฐศาสตร วทยาการจดการ ภาษาศาสตร ศกษาศาสตร ปรชญา ศาสนา และสาขาทเกยวของ เปนภาษาไทย และภาษาองกฤษ ดงน 1. ผลงานวชาการทสงมาขอตพมพ ตองไมเคยเผยแพรในสงพมพอนใดมากอน และตองไมอยในระหวางการพจารณาของวารสารอน 2. การละเมดลขสทธถอเปนความรบผดชอบของผสงบทความโดยตรง กองบรรณาธการฯ ขอสงวนสทธในการรบหรอปฏเสธบทความเขาสกระบวนการประเมนคณภาพโดยผทรงคณวฒ บทความทไดรบการตพมพตองผานการพจารณากลนกรองคณภาพจากผทรงคณวฒ (Double Blind Review) จานวน 2 ทาน โดยผทรงคณวฒตองมความเชยวชาญตรงตามสาขาของบทความ และไดรบความเหนชอบจากกองบรรณาธการ 3. ขอความทปรากฏภายในบทความแตละเรองทตพมพในวารสารเลมน เปนความคดเหนสวนตวของผเขยนแตละทานไมเกยวของกบกองบรรณาธการและคณาจารยทานอน ๆ ในมหาวทยาลยแตอยางใด ความรบผดชอบดานเนอหา และการตรวจรางบทความแตละเรองเปนของผเขยนแตละทาน หากมความผดพลาดใดๆ ผเขยนจะตองรบผดชอบบทความของตนเอง 4. ผลงานทไดรบการตพมพถอเปนลขสทธของวารสาร 5. ผประสงคจะสงบทความเพอตพมพในวารสารฯ สามารถสงบทความ ออนไลนไดท https://eauheritage.eau.ac.th/ หรอ https://www.tci-thaijo.org/ หากตองการสอบถามขอมลเพมเตม สามารถตดตอกองบรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย อาคาร ชวน ชวนชย ชน 4 หอง C423 เลขท 200 หม 1 ถ.รงสต-นครนายก ต.รงสต อ.ธญบร จ.ปทมธาน 12110 โทรศพท 0-2577-1028 ตอ 377, 378 อเมล eau_heritage@eau.ac.th ผสนใจสงบทความกรณาอานรายละเอยดการสงบทความ ซงระบไวใน website https://eauheritage.eau.ac.th/ และ https://www.tci-thaijo.org/

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร กาหนดออกเผยแพรราย 4 เดอน ปละ 3 ฉบบ ดงน

ฉบบท 1: มกราคม-เมษายน (กาหนดออก เมษายน)

ฉบบท 2: พฤษภาคม-สงหาคม (กาหนดออก สงหาคม)

ฉบบท 3: กนยายน-ธนวาคม (กาหนดออก ธนวาคม)

ผลตเปนอเลกทรอนกส (Flash Drive) และเผยแพรฉบบ Online ท website https://eauheritage.eau.ac.th/ และ https://www.tci-thaijo.org/

ศนยผลตเอกสารทางวชาการ มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย/ กองบรรณาธการวารสารฯ

นโยบายการรบบทความ

กาหนดการเผยแพร

การจดพมพ

แหลงผลต

ทปรกษา

คณะทปรกษากองบรรณาธการ

(Editorial Advisory Board)

บรรณาธการ

กองบรรณาธการ

ผชวยบรรณาธการ

ออกแบบปก/จดรปเลม

อาจารยโชตรส ชวนชย อธการบด

อาจารยสภกญญา ชวนชย รองอธการบดฝายบรหาร

อาจารยบณฑต รตนไตร รองอธการบดฝายวชาการ

รองศาสตราจารย ครรชต มาลยวงศ ราชบณฑต

รองศาสตราจารย บญม เณรยอด มหาวทยาลยขอนแกน

อาจารยนนทยา จรญแสง มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

รองศาสตราจารย เชาว โรจนแสง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ศาสตราจารยกตตคณ สเทพ เชาวลต เลขท 3 ซ.จนตะเวช ถ.สทธสารวนจฉย

หวยขวาง กรงเทพฯ

รองศาสตราจารย โครน เฟองเกษม มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารย นภาลย สวรรณธาดา เลขท 50/335 ถ.แจงวฒนะ ต.บางพด

อ. ปากเกรด จ.นนทบร

ผชวยศาสตราจารย ประภาส ภาวนนทน มหาวทยาลยรามคาแหง

ผชวยศาสตราจารย ชญาพมพ อสาโห จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รองศาสตราจารย กตมา อนทรมพรรย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Mr.O. Leorard Trudo มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

Mr.Joseph C. Gumbel สานกงานทนายความบารง

นางสาวสจตรา สตบศย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

นางสาวสจตรา สตบศย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

อาจารยวลาวรรณ สขมาก มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

นางสาวสจตรา สตบศย มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

นางสาวเสาวลกษณ ชยสทธ มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

พสจนอกษรประจาฉบบ

จรรยาบรรณการตพมพ บทบาทและหนาทของผนพนธ 1. ผนพนธตองรบรองวาผลงานทสงมานนเปนผลงานใหม และไมเคยตพมพทใดมากอน 2. ผนพนธตองรายงานขอเทจจรงทเกดขนจากการทาวจย ไมบดเบอนขอมล หรอใหขอมลทเปนเทจ 3. ผนพนธตองอางองผลงานของผอน หากมการนาผลงานเหลานนมาใชในผลงานตวเอง รวมทงจดทารายการอางองทายบทความใหครบถวน 4. ผนพนธตองเขยนบทความวจยใหถกตองตามรปแบบทกาหนดไวใน Template ของวารสาร 5. ผนพนธทมรายชอปรากฏในบทความทกคน ตองเปนผมสวนรวมในการดาเนนการวจยจรง

บทบาทและหนาทของบรรณาธการวารสาร 1. บรรณาธการวารสารมหนาทพจารณาคณภาพของบทความ เพอตพมพเผยแพรในวารสารทตนรบผดชอบ 2. บรรณาธการตองไมเปดเผยขอมลของผนพนธ และ ผประเมนบทความ แกบคคลใดๆ ทไมเกยวของในชวงระยะเวลาของการประเมนบทความ 3. บรรณาธการตองตดสนใจคดเลอกบทความมาตพมพหลงจากผานกระบวนการประเมนบทความแลว โดยพจารณาจากความสาคญ ความใหม ความชดเจน และความสอดคลองของเนอหากบนโยบายของวารสารเปนสาคญ 4. บรรณาธการตองไมตพมพบทความทเคยตพมพทอนมาแลว 5. บรรณาธการตองไมปฏเสธการตพมพบทความ เพราะความสงสยหรอไมแนใจ โดยตองหาหลกฐานมาพสจนขอสงสยนนๆ กอน 6. บรรณาธการตองไมมประโยชนทบซอนกบผนพนธ ผประเมน และทมบรหาร 7. บรรณาธการตองมการตรวจสอบบทความในดานการคดลอกผลงานผอน (Plagiarism) อยางจรงจง โดยใชโปรแกรมทเชอถอได เพอใหแนใจวาบทความทลงตพมพในวารสารไมมการคดลอกผลงานของผอน 8. หากตรวจพบการคดลอกผลงานของผอนในกระบวนการประเมนบทความ บรรณาธการตองหยดกระบวนการประเมน และตดตอผนพนธหลกทนทเพอขอคาชแจง ประกอบการ “ตอบรบ” หรอ “ปฏเสธ” การตพมพบทความนนๆ

จรรยาบรรณการตพมพ

(Publication Ethics)

บทบาทและหนาทของผประเมนบทความ 1. ผประเมนบทความตองรกษาความลบและไมเปดเผยขอมลบางสวนหรอทกสวนของบทความทสงมาเพอพจารณาแกบคคลอนๆ ทไมเกยวของ ในชวงระยะเวลาของการประเมนบทความ 2. หลงจากไดรบบทความจากกองบรรณาธการวารสารฯ ผประเมนบทความตระหนกวาตวเองอาจมผลประโยชนทบซอนกบผนพนธ เชน เปนผรวมโครงการ หรอรจกผนพนธเปนการสวนตว หรอเหตผลอนๆ ททาใหไมสามารถใหขอคดเหนและขอเสนอแนะอยางอสระได ผประเมนบทความควรแจงใหบรรณาธการวารสารทราบ และปฏเสธการประเมนบทความนนๆ 3. ผประเมนบทความ ควรประเมนบทความในสาขาวชาทตนมความเชยวชาญ โดยพจารณาความสาคญของเนอหาในบทความทจะมตอสาขาวชานน ๆ คณภาพของการวเคราะหและความเขมขนของผลงาน ไมควรใชความคดเหนสวนตวทไมมขอมลรองรบมาเปนเกณฑในการตดสนบทความวจย 4. ผประเมนตองระบผลงานวจยทสาคญๆ และสอดคลองกบบทความทกาลงประเมน แตผนพนธไมไดอางถง เขาไปในการประเมนบทความดวย นอกจากน หากมสวนใดของบทความทมความเหมอน หรอซาซอนกบผลงานชนอนๆ ผประเมนตองชแจงใหบรรณาธการทราบดวย

ศาสตราจารยกตตคณ สเทพ เชาวลต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ศาสตราจารย กฤษมนต วฒนาณรงค มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอศาสตราจารย เกรยงไกร เดชกานนท มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย ปกปอง ศรสนท มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย รงสรรค โนชย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงรองศาสตราจารย เมธน วงศวานช รมภกาภรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รองศาสตราจารย เขมณฏฐ มงศรธรรม มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารย ศรโสภาคย บรพาเดชะ จฬาลงกรณมหาวทยาลยรองศาสตราจารย สพตรา จณณะปยะ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรรองศาสตราจารย พลอย สบวเศษ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รองศาสตราจารย ประภาส ปนตบแตง จฬาลงกรณมหาวทยาลยรองศาสตราจารย จตพร บานชน มหาวทยาลยเกษตรศาสตรรองศาสตราจารย อารมณ เพชรชน วทยาลยเทคโนโลยชลบร รองศาสตราจารย วรรณ แกมเกต จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารย สมเกยรต วนทะนะ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรรองศาสตราจารย วทยา จนทรศลา มหาวทยาลยนเรศวร รองศาสตราจารย โกศล มคณ วทยาลยการจดการกรงเทพมหานคร รองศาสตราจารย วนย ดาสวรรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรรองศาสตราจารย มณรตน ภาคธป มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย รองศาสตราจารย วระศกด เครอเทพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารย วลยลกษณ อตธรวงศ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงรองศาสตราจารยนาวาอากาศเอก อนรกษ โชตดลก โรงเรยนนายเรออากาศนวมนทกษตรยาธราชผชวยศาสตราจารย เมธา เสรธนาวงศ จฬาลงกรณมหาวทยาลยผชวยศาสตราจารย สภาภรณ ศรด มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชผชวยศาสตราจารย โสวตร ณ ถลาง มหาวทยาลยเกษตรศาสตรผชวยศาสตราจารย ปองสน วเศษศร มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ผชวยศาสตราจารย พรธดา วเศษศลปานนท มหาวทยาลยมหดลผชวยศาสตราจารย ธระวฒน จนทก มหาวทยาลยศลปากร ผชวยศาสตราจารย กตต ชยางคกล มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ผชวยศาสตราจารย ธญญารตน ทองพาศน มหาวทยาลยรามคาแหงผชวยศาสตราจารยพนเอกหญง อทยวรรณ พงษบรบรณ มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ผชวยศาสตราจารยนาวาอากาศตร เมษณฑ ธรรมวชย โรงเรยนนายเรออากาศนวมนทกษตรยาธราช

ผทรงคณวฒพจารณาบทความ

พลตารวจตร กจพณฐ อสาโห มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย อาจารยรจา รอดเขม มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย อาจารยจารวรรณ เดชฤทธตนตกร มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

สวสดคะสมาชกและผอานทกทาน วารสารฯเรามาถงฉบบปลายปอกแลวคะ จากประโยคทเรามกไดยนกนบอยๆวา

อยากทาอะไรใหรบทา เวลานนไมคอยทา ซงนาจะเปนความจรงเพราะวารสารออกปละ 3 ฉบบ ฉบบนเปนฉบบสดทายของป

พ.ศ. 2563 จากการเผยแพรบทความของวารสารฯ ฉบบสงคมฯ ทผานมากองบรรณาธการไดนาเสนอเรองราวหลากหลาย

ทนาสนใจใหแกสมาชกและทานผอานทใหความสนใจ รบสาระประโยชนทครบถวนทกมตตามศาสตรทางสงคมศาสตรและ

มนษยศาสตร และในฉบบนเชนกนทเรายงคงคดเลอกและสรรหาบทความทงวชาการและบทความวจยทนาสนใจ เชน ดาน

การศกษา ภาษา วรรณกรรม การจดการ การบรหาร ธรกจสขภาพ และอนๆ เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคการเผยแพร

บทความทเผยแพรครงน มจานวนทงสน 25 บทความ บทความวชาการ 7 เรอง บทความวจย 18 เรอง และยงมแนะนา

หนงสอดนาอานอก 1 เรอง คอ วรรณคดทศนา ๑ : วรรณกรรมกบสงคม ลองอานนะคะวาจะทาใหไดรบแนวคดอยางไร

สดทายกองบรรณาธการขอขอบคณสมาชกและผอานทกทานทใหการตดตามเนอหาในวารสารฯและในฉบบสง

ทายประจาปน ขอใหทานใชชวตดวยความไมประมาท นบชวงทเราตองเผชญสถานการณแพรระบาดไวรสโควด –19 มา

ตงแตตนปซงยงคงอยกบเราตอไป จนกวาสถานการณจะคลคลายไปในอนาคต และ ขอใหผสนใจสงบทความไดตดตามความ

เคลอนไหวของวารสารไดท...(เวบวารสาร https://heritage.eau.ac.th/soc_journal/index.php และ ระบบThaiJO

https://so01.tci-thaijo.org/index.php/EAUHJSocSci) พบกนใหมฉบบหนาคะ

บรรณาธการ

บทบรรณาธการ

1

บทความวชาการ

ปญหาทางกฎหมายเกยวกบการปฏบตหนาทของแพทย เมอผปวยใชสทธปฏเสธการรกษา

พยาบาลดวยการเปลยนถายโลหต

Legal Problems Regarding Doctor’s Duty in Case of the Patients Claim About

Right to Reject Blood Transfusion Treatment

จนทรจรส จนเดชชนะวงศ

การเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชโดยจตแพทย

Disclosure of Severe Psychiatric Patient’s Confidentiality by Psychiatrist

ชนกา แกวรตน และสนทร มณสวสด

การประเมนโครงการลงทนดวยเครองมอวเคราะหทางเศรษฐศาสตร

Evaluation of Investment Projects with Economic Analysis Tools

ศรประภา ศรวโรจน, ลกขณา ลสวสด และธตรฐ จารญกล

การจดการศกษาไทยในยค 5G

The Concept of Thai Educational in the 5th Generation

XX ธนชพร พมภชาต, ธนารกษ สารเถอนแกว, สทธพงษ มากล, รตนา บญเลศพรพสทธ

และสกญญา สมมณดวง

แบบแผนการสอสารเพอการผลตซาวฒนธรรมในยคดจทล: กรณศกษาวฒนธรรมการกนใน

เทศกาลอาหาร วงใน 2563

XX Communication Pattern for Cultural Reproduction in Digital Era: A Case Study of

Food Culture at Wongnai Food Festival 2020

อษา ศลปเรองวไล

แนวโนมของตลาดการเดนทางทางอากาศกบกลยทธของผดาเนนการ

Trends of Air Markets and Strategies of Operator

บญม จนทรสวสด และกมล นอยทองเลก

แนวทางการดาเนนงานทาอากาศยานนานาชาตระยะปานกลาง (ค.ศ. 2019-2022)

Medium-term International Airport Operation Guidelines (B.E. 2019 -2022)

สฐต หวงสวรรณ และสธาสน รปแกว

สารบญ

10

21

31

39

49

56

สารบญ

บทความวจย

Error Analysis of -ia and -ie for Thai Students Learning Chinese at Walailak

University

การใชสระพนอน –ia และ –ie ของนกเรยนไทยสาขาภาษาจน สานกวชาศลปศาสตร

มหาวทยาลยวลยลกษณ

Kritsadee Songkhai

ความพงพอใจในการบรหารจดการการใหบรการขององคกรปกครอง สวนทองถนในจงหวด

ระยอง

People’s Satisfaction with the Public Services Administration of Local

Governments in Rayong Province

สรชย ปตเตชะ

ความตองการจาเปนในการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความ

คดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรม

The Priority Needs of Academic Management of Private Secondary School Based

on the Concept of Creative and Innovative Thinking Skills

อมรรตน ศรพอ, รบขวญ ภษาแกว และพฤทธ ศรบรรณพทกษ

ความสมพนธระหวางอนเดยกบจน ระหวาง ค.ศ. 1991 – 2014

The Relationship Between India and China During 1991 - 2014

จนดานนท บารงจตร

ปจจยทสงผลตอการบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

Factors Affecting of Academic Administration of Primary Schools in the Taksin

Group under Rayong Primary Educational Service Area Office 1

ปรารถนา แสงคา

การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในกากบของรฐเพอพฒนาสมรรถนะขามสายงาน

ของนสตนกศกษา

Academic Management of Autonomous Public Higher Education Institutions for

the Development of Transversal Competencies for Students

นาออย ชนวงศ, แอนจรา ศรภรมย และสบสกล นรนทรางกร ณ อยธยา

63

85

99

114

124

71

การศกษาการใชอานาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร

สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

Power Usage of Administrators in Extra-large Secondary Schools in Chanthaburi

under the Secondary Educational Service Area Office 17

สวมล จรสพนธ

การพฒนาคณภาพชวตผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

Development of Quality of Life of the Elderly of the Local Administrative

Organizations in Nakhon Pathom Province

ศรสดา มชานาญ

การพฒนารปแบบการบรหารจดการดานอาหารและโภชนาการ โดยใชแนวทางอาหารของแม

ในเขตพนทตาบลควนร อาเภอรตภม จงหวดสงขลา: การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

Development of Food and Nutritional Management Model Using Mother’s Food

Guideline, Khuanru Sub-District: A Participatory Action Research อมาวส อมพนศรรตน, เกษศรนทร ภเพชร, วกานดา หมดอะดม, ยวนดา อารามรมย, วรนทรลดา จนทวเมอง และสรภทร โสตยาภย

การพฒนารปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงอานาจแบบมสวนรวม

The Development of Training Program on Research Capacity for Private

Vocational Teachers Through Empowerment and Participation Approach

พมฉตร ฤกษรตนระพ

การตดสนใจเลอกลงทนการออมของบรษทประกนชวตในกลมคนทางานในเขต

กรงเทพมหานคร

The Decision to Invest in Savings of Life Insurance Companies

in the Working Group in Bangkok

สาลน ชยวฒนพร, ภาคภม ภควภาส, รฐนนท พงศวรทธธร และเบญญาภา กนทะวงศวาร

รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผ เรยน

สศตวรรษท 21

The Participatory Management Model of the Child Development Center for

Preparing Students to Enter the 21st Century

ปารชาต กตตวบลย และวระวฒน อทยรตน

สารบญ

149

161

187

172

198

138

210

สารบญ

การใชไอซทของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายทเปนดจทลเนทฟ

Secondary-School Students Characterized as Digital Natives and their Use of ICTs

ดนย ปตตพงศ, ตะวนฉาย คงรชต, และทนงศกด เหมอนเตย

การศกษาสขภาวะทางจตวญญาณในนกศกษาพยาบาล

The Study of Spiritual Well-Being in Nursing Students

วรนทรลดา จนทวเมอง และทรงฤทธ ทองมขวญ

ปจจยทมผลตอประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม

Factor Effecting to the Efficiency of Service of Central Institute of Forensic

Science, Ministry of Justice

สวรรณา ลาภสวจนานนท และอตพร เกดเรอง

แนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนร

Guidelines for The Development of Islamic Private Schools Towards Learning

Organizations

ศกรนทร มะซอ และกจพณฐ อสาโห

Factors Influencing Decision to Outsourcing Logistics Activities in Automotive

Industry: Case Study of Amata Industtrial Estate

ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเลอกจดจางกจกรรมทางโลจสตกสในอตสาหกรรม ยานยนต:

กรณศกษานคมอตสาหกรรมอมตะนคร

Tankamon Tanachala and Ousanee Sewagvudcharee

การพฒนาคลงคาศพทการอานวยการบนผานเวบไซตเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง

The Development of Flight Operation Glossary to Support Student Centered

Learning on Website

เขมณฏฐ อานวยวรชย, ประวทย วงศววฒน และสรเดช อาจสงห

222

235

248

259

271

แนะนาหนงสอ

วรรณคดทศนา ๑ : วรรณกรรมกบสงคม

สรเดช โชตอดมพนธ, ศรพร ศรวรกานต, ชตมา ประกาศวฒสาร และ

ถนอมนวล หรญเทพ

สารบญ

285

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 1

บทคดยอ

บทความวชาการเรองนมวตถประสงคในการศกษาประเดนการปฏเสธวธการรกษาพยาบาลดวยการเปลยน

ถายโลหตของผปวยซงตามพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ.2550 มรปแบบของความยนยอมทก�าหนดไว แตกยง

ไมมสภาพทางกฎหมายทชดเจนเพยงพอทจะใชปองกนปญหาทางกฎหมายและจรยธรรมทอาจเกดขน รวมถงไมมการ

ก�าหนดโทษเปนการเฉพาะส�าหรบการฝาฝนเจตจ�านงของผปวยไว อกทงหากเกดกรณทคาดหมายไดวาการปฏบตตาม

ความเจตนาของผปวยยอมเกดผลรายอยางแนนอน เชน การปฏเสธการเปลยนถายโลหตในภาวะทผปวยตองไดรบการ

ชวยเหลอโดยการถายโลหตเรงดวน เปนตน ถอเปนเรองทผปวยใชสทธขดตอหนาทพลเมองและความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดอยางชดแจง ขดตอหลกสทธมนษยชนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทงยงท�าใหแพทยเกดความกงวล

ใจและไมอาจปฏบตงานไดอยางราบรน แมจะมกฎหมายก�ากบใหตองมหนาทชวยเหลอจนผปวยพนอนตรายแตกไมม

กฎหมายใดคมกนไมใหแพทยตองรบผดจากการชวยเหลออนฝาฝนความยนยอมนน ดงนนจงควรมการแกไขกฎหมาย

เพอท�าใหเกดความชดเจนในเรองการท�าหนงสอปฏเสธการรกษาในกรณทวไป ใหเปนมาตรฐานทางการแพทยในรปของ

กฎหมายทมเนอหาเกยวกบแนวปฏบตของผปฏบตการทางการแพทยเรองการปฏเสธการรบการรกษา อนจะท�าใหเกด

ความราบรนในการปฏบตงานของฝายแพทยและท�าใหเกดประสทธผลของงานดานสาธารณสขในภาพรวมทดขน

ค�ำส�ำคญ: สทธผปวย, ปฏเสธการรกษา, การเปลยนถายโลหต

Abstract

This academic article objectives are to study the legal problem with medical rejection of

patients about blood transfusions that the National Health Act, B.E. 2550 have had the form of

consent given in, but the legal is not clear enough to prevent potential legal and ethical issues,

Including no specific penalty for violating the will of the patient. Occasionally if any cases are

expected that the intention of the patient will be adversely consequences, such as rejection of blood

transfusions in the risk condition that the patient must be rescued by urgent blood transfusions. It

ปญหำทำงกฎหมำยเกยวกบกำรปฏบตหนำทของแพทย

เมอผปวยใชสทธปฏเสธกำรรกษำพยำบำลดวยกำรเปลยนถำยโลหต

Legal Problems Regarding Doctor’s Duty in Case of the Patients Claim

About Right to Reject Blood Transfusion Treatment

จนทรจรส จนเดชชนะวงศ

Chancharat Chandetchanawongหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

Master of Laws, Dhurakij Pundit University

Received: March 27, 2019

Revised: May 15, 2019

Accepted: May 15, 2019

2 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

has shown contrary rights to civic duties, public order and good morals, contrary to human rights

principles, and the Constitution of the Kingdom of Thailand. It will also cause doctors to be worried

and unable to perform smoothly, even if there is a law to have the duty to help until the patient is

out of danger, but there is no law to prevent the doctor from being liable. Therefore, that should

be amend the law in order to create clarity condition for refusal treatment in general cases. It will

have been a medical standard in the form of laws that contain content about the practical rules

of medical practitioners regarding patient’s refusal treatment. As such this will result in a smooth

operation of the medical department and the effectiveness of public health work in the overall picture.

Keywords: patients’ rights, refusal treatment, blood transfusion

บทน�ำ สทธของผปวยทจะรบการรกษาพยาบาลและการ

ปฏเสธการรกษาเปนสทธขนพนฐานของประชาชนทไดรบ

ความคมครองตามกฎหมาย เปนสวนหนงของการใชสทธ

รบบรการทางดานสาธารณสขทพงจะไดรบจากภาครฐ และ

ไดรบการรบรองไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ทกฉบบทผานมา โดยเฉพาะอยางยงเรองการแจงขอมล

เกยวกบการรกษาพยาบาลใหผ ปวยหรอญาตของผปวย

อยางเพยงพอเพอขอความยนยอมในการรกษาพยาบาล

รวมถงการเคารพสทธของผปวยทจะปฏเสธการรกษาท

ไมตองการดวย ในสวนของสทธปฏเสธการรกษาเปนสทธ

ทไดรบการรบรองในวงการแพทยและวงการกฎหมายใน

ระดบสากล ไมวาจะเปนในทประชมสมชชาขององคการ

อนามยโลก (World Health Assembly) ค.ศ.1970 ทม

มตวา “สทธทจะมสขภาพด (The right of health) เปน

สทธพนฐานของสทธมนษยชน” และตามทสทธมนษย

ชนดานคณภาพตามทองคการอนามยโลกไดก�าหนดไว

เมอ ค.ศ.1976 ไว วาผปวยมสทธทจะปฏเสธการรกษา

(The right to refuse treatment) ได

การปฏเสธการรกษาเปนหนงในสทธผปวยทได

รบการรบรองใหผปวยทกคนสามารถเลอกรบหรอปฏเสธ

บรการดานสาธารณสขโดยอาศยหลกความยนยอมอนท�าให

แพทยมอ�านาจหรอปราศจากอ�านาจกระท�าตอรางกาย

ของผปวยได แตในขณะเดยวกนการปฏเสธการรกษาใน

บางสถานการณกกระทบตอหนาทตามกฎหมายหรอศล

ธรรมอนดของสงคมหรอบคลากรทางการแพทย หากวา

การปฏเสธการรกษานนท�าใหเกดอนตรายแกชวตในฉบ

พลนนนหรอกรณทญาตของผปวยไมทราบเจตนาปฏเสธ

การรกษาของผปวยกยอมท�าใหเกดความเขาใจผดตอการ

ปฏบตงานของแพทยจนท�าใหเกดคดความขนสศาลอยาง

ไมจ�าเปน

ขณะนการแพทยและสาธารณสขของประเทศไทย

ก�าลงพฒนาไปสการเปนศนยกลางสขภาพเอเชย (Center

of Excellent Healthcare – Medical Hub) ของประเทศ

ในกลมเอเชยตะวนออกเฉยงใต และในอนาคตส�าหรบทวป

โดยประเทศไทยมขอไดเปรยบหลายประการทท�าใหชาว

ตางชาตเลอกเขามารบบรการสาธารณสขของไทย เชน

สถานพยาบาลไทยเปนทรจกและไดรบการยอมรบจากตาง

ประเทศ แพทยไทยไดรบการยอมรบดานความสามารถใน

ระดบสากล อตราคาบรการทางการแพทยของไทยยงไมสง

เกนไปกวาเมอเทยบกบคแขง ผใหบรการแทบทกประเภท

ของไทยมความเตมใจใหบรการสง (service mind) เปนตน

จากสถานการณดงกลาว ท�าใหเกดการดงดดผรบบรการ

สาธารณสขทมความหลากหลายมากขน เงอนไขจากฝาย

ผปวยในดานการตดสนใจรบหรอปฏเสธบรการสาธารณสข

ของผปวยกยอมมความแตกตางไปจากเดม ทงน การตดสน

ใจเพอรบการรกษาพยาบาลของผปวยบางกลมอาจมเงอนไข

การรกษามากกวาความตองการทางดานวธการมากกวาผล

การรกษา ไมวาเปนเพราะเหตผลสวนตวหรอเหตผลทาง

ความเชอกตาม ในหลายประเทศยอมรบการปฏเสธการ

รกษาแมเปนเพราะความเชอทางศาสนา เชนกรณของการ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 3

ปฏเสธการเปลยนถายโลหตของผปวยทมความเชอในลทธ

พยานพระยะโฮวาห รวมถงมค�าตดสนของศาลสงเรองการ

ปฏเสธการเปลยนถายโลหตเพราะเหนวาแพทยตองเคารพ

และพงปฏบตตามหลกศาสนาดงกลาว แตยงมอกหลาย

กรณทรฐและแพทยมอ�านาจบงคบใหผปวยรบการรกษา

ทตนเองแสดงเจตนาปฏเสธ เชน การใหผปวยเดกรบการ

ถายเลอดเพอประโยชนสงสด (Best Interests) ของเดก

เอง (The Guardian New, 2014)

กำรเปลยนถำยโลหต

ในรางกายมนษยนนโลหตมหนาทส�าคญหลาย

อยาง ไดแก ขนสงกาซออกซเจนจากการหายใจเขา และ

ขนสงกาซคารบอนไดออกไซดออกจากรางกายเมอหายใจ

ออก มหนาทในการขนสงอาหารโดยการดดซมสารอาหาร

จากกระเพาะอาหารและล�าไสเขาสกระแสโลหตแลวไหล

เวยนผานไปยงตบ และสงตอใหเซลลเนอเยอของอวยวะ

โดยเฉพาะจากตอมไรทอ ใหสามารถสงตอไปสอวยวะ

ตาง ๆ ทตองการสารสงเคราะหชนดนน ๆ นอกจากน โลหต

ยงมหนาทรกษาดลของน�าและเกลอแร ปรบระดบอณหภม

ในรางกายใหคงทดวยการไหลเวยนของโลหตไปทวรางกาย

สวนประกอบของโลหตอยางเมดโลหตขาวกท�าหนาทใน

การปองกนการตดเชอ และสรางภมคมกนในแกรางกาย

(งานธนาคารเลอด โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม,

2558)

เมอรางกายของมนษยสญเสยโลหตมากถงขน

ท�าใหเกดอนตรายแกชวตได การถายโลหตหรอการเปลยน

ถายโลหต (Blood transfusion)กเปนการรกษาทางการ

แพทยอยางหนงทมกถกน�ามาใชเพอชวยเหลอผปวย โดย

การถายโลหตเปนการชวยเพมระดบของเซลลเลอดหรอสวน

ประกอบของเลอดอนๆ อาท เมดเลอดแดง (red cells),

เมดเลอดขาว (while cells), เกลดเลอด (platelets), เลอด

กลมพลาสมา (plasma) และ cryoprecipitate ทงยงชวย

รกษาผปวยทมปญหาทางโลหตวทยาอกดวย อยางไรกตาม

วธการรกษานกอาจมขอผดพลาดทไมคาดคดเกดขนไดการ

มภาวะแทรกซอนบางอยางเกดขนในขณะใหหรอหลงให

เลอด (ภทรพร อศรางกร ณ อยธยา, 2555, น. 85-86)

โดยอาจมโอกาสตดเชอทปนเปอนมาในโลหตได เชน เชอ

ตบอกเสบเอ-อ (HAV, HBV, HCV, HDV,HEV) เชอ CMV

(Cytomegalovirus) , EBV (Epstein-Barr Virus)

สทธปฏเสธกำรรกษำพยำบำลดวยกำรเปลยนถำยโลหต

แมว าการเปลยนถายโลหตจะเปนการรกษา

พยาบาลทเปนผลดกบรางกายของผปวยในรายทมขอบง

ชเฉพาะนนเพยงใด หากแตสทธเดดขาดในการยนยอมให

แพทยกระท�าการใด ๆ ตอรางกายนนยอมเปนของผปวย

เอง ตวอยางของเหตแหงการปฏเสธการรกษาเปลยนถาย

โลหต ไดแก

1. เหตผลทางความเชอดานศาสนา เชน ผปวยท

นบถอนกายพยานพระยะโฮวาห (Jehovah’s witnesses)

จะมความเชอทางศาสนาเกยวกบโลหตวา เมอโลหตออก

จากรางกายของตนไปแลวถอวาเปนสงสกปรก ไมสามารถ

น�ากลบมาใหตนเองอก ทงในรปของอาหารหรอการรกษา

พยาบาลกตาม (อภชย ลละสร, 2554, น.197)

2. ปญหาสขภาพจต โดยปญหาสขภาพจตทอาจ

ท�าใหเกดความขดของไมนอยในการปฏบตงานของแพทย

ในหลายแขนงคอ โรคประสาท (Neurosis of Anxiety

Disorder) เปนความผดปกตทางจตใจชนดหนง มอาการ

แสดงทงรางกายและจตใจ อาการทเดนคอ ความวตกกงวล

ซงอาจแสดงออกมาโดยตรงหรอเกบกดไวแลวแสดงออกมา

ในลกษณะอน ๆ แลวแตกลไกของจตใจ หากกลาวอยาง

เจาะจงในเรองอปสรรคของการรกษาพยาบาลโดยการ

เปลยนถายโลหตนน หากมผปวยทเปนโรคกลว (Phobia)

ซงโดยเฉพาะโรคกลวเลอด (Hemophobia) ไมวาจะเปน

กลวเมอเหนเลอดกลวการฉดยา หรอกลวเลอดจากบาดแผล

โรคกลวชนดนจะมอาการเปนลมรวมดวย ความดนโลหต

ลดลงต�ามากจนอาจเปนอนตรายไดท และจากการกลว

เลอดนเองอาจมผลตอการตดสนใจปฏเสธการรกษาใด ๆ

ทตองมความเกยวของกบเลอดของผปวยรายนน ๆ ดวย

เชน เมอแพทยแจงแกผปวยทมอาการกลวเลอดวาตอง

มการรกษาโดยการเปลยนถายโลหต ผปวยอาจจะแสดง

อาการปฏเสธอยางชดเจนกอนไดฟงรายละเอยดการรกษา

จรง ๆ ดวยความรสกตอตานการทตองรบรวาตนตองม

ความเกยวของกบเลอด เปนตน

3. ปญหาภาระคาใชจาย การรกษาพยาบาลโดย

การเปลยนถายโลหต อาจแยกพจารณาไดเปนกรณอบตเหต

หรอการเจบปวยฉกเฉนทผปวยสญเสยโลหตจ�านวนมาก

จงตองไดรบการถายโลหตเขาไปทดแทน กรณการบ�าบด

รกษาโรคเรอรงทตองท�าการเปลยนถายโลหตเปนประจ�า

ซงแมวาในประเทศไทยจะมระบบหลกประกนสขภาพแหง

4 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ชาตทแบงเบาภาระการรกษาบางสวนส�าหรบผปวยทเขา

เงอนไขทก�าหนดไว แตไมไดครอบคลมทกกรณและคาใช

จายอน ๆ ทเขามาเกยวของอยางเลยงไมได (ส�านกงาน

หลกประกนสขภาพแหงชาต, 2560, น. 6-7) เชน ผปวย

โรคโลหตจางธาลสซเมยในระบบหลกประกนสขภาพแหง

ชาตสวนใหญตองเดนทางเขาไปรบบรการการใหโลหตและ

ยาขบเหลกทโรงพยาบาลประจ�าจงหวด ท�าใหเกดความ

แออดและผปวยตองเสยคาใชจายในการเดนทางและอนๆ

ซงเปนปจจยส�าคญทท�าใหผปวยหลายรายถอดใจกบการ

เขารบการเปลยนถายโลหตและปฏเสธทจะรบการรกษา

นนเพอลดภาระคาใชจายทตองเพมสงขนและตองมอยาง

ตอเนอง

จากการศกษากฎหมายและแนวค�าวนจฉยของ

ศาลเกยวกบกรณทผปวยปฏเสธการเปลยนถายโลหต ใน 5

ประเทศ ไดแก องกฤษ สหรฐอเมรกา แคนาดา ออสเตรเลย

และญปน ซงลวนแลวแตเปนประเทศทมกลมประชากรซง

นบถอศาสนาครสตนกายพยานพระยะโฮวาหอนมความเชอ

และหลกปฏบตของศาสนาโดยการปฏเสธการรบโลหตเขา

สรางกาย เมอผปวยแสดงความประสงคทจะปฏเสธการ

เปลยนถายโลหต ในกรณปกตทวไปยอมเปนสทธสวนตว

โดยแท รวมถงเสรภาพในการนบถอศาสนาเปนเรองททก

ประเทศใหความส�าคญและใหอสระแกพลเมองของตน แต

เมอการแสดงเจตนาในการปฏบตตามความเชอนนมความ

เกยวของกบผปฏบตหนาทตามกฎหมายและตามจรยธรรม

อยางแพทย โดยปรากฏบอยครงวา ผปวยนนไดแสดงเจตนา

ปฏเสธการรบโลหตไวตอแพทยหรอแสดงไวในเวชระเบยน

การรกษาวา หากตองมการรกษาดวยโลหตแลว ผปวยนน

ขอปฏเสธการรกษาดงกลาว เชนน การรกษาทกระท�าตอผ

ปวยตองเปนไปโดยความยนยอมโดยแทของผปวย แพทย

ไมอาจขดความประสงคนนได โดยค�าวนจฉยสวนใหญเปน

ไปในทศทางวา การปฏเสธการรกษาโดยทวไปยอมตองได

รบความเคารพเจตจ�านงดงกลาวโดยผปฏบตงานทางการ

แพทยทเกยวของ ถงแมวาการปฏเสธการรกษานนจะเกด

จากความเชอทางศาสนาหรอและเปนอนตรายแกชวตของ

ผปวยกตาม หากผปวยนนมใชผ ไรความสามารถในการ

ตดสนใจเกยวกบรางกายของตนเอง เมอใดทแพทยผได

ทราบเจตนาดงกลาวแลวยงฝาฝนตอความไมยนยอมรบ

การรกษานนถอวากระท�าละเมดตอผปวย ตวอยางทชดเจน

คอ Medical Treatment Act 1988 แหงรฐวคตอเรย

ประเทศออสเตรเลยทมขอบญญตชดแจงในเรองนรวมถงม

การก�าหนดโทษส�าหรบผปฏบตงานทางการแพทยทฝาฝน

ความจ�านงอนไดท�าเปนลายลกษณอกษรดวย

ในทางตรงกนขาม หากปรากฏวาผปวยนนเปนผ

ปวยเดกซงรฐจ�าเปนตองคมครองสวสดภาพของพลเมอง

เดก แพทยอาจด�าเนนการใด ๆ เพอท�าใหผปวยเดกนนได

รบการรกษาอยางตอเนองหรอทนทวงทเพอรกษาชวตเดก

นน แมจะขดตอความตองการของเดกเองหรอขดตอความ

ประสงคของผแทนโดยชอบธรรมทตดสนใจในเรองทแพทย

เหนตรงกนขามวา หากไมไดรบการรกษาแลวยอมไมเปน

ประโยชนตอผปวยเดก ดงเชนค�าวนจฉยของศาลประเทศ

องกฤษและศาลแคนาดา โดยอาจด�าเนนการรกษาไปตาม

ทเหนควรกอน หากวาผแทนโดยชอบธรรมหรอผปกครอง

ไปยนค�ารองคดคานการกระท�าดงกลาวของแพทย ในเรอง

นศาลกมกจะมค�าสงใหยกค�าคดคานดงกลาวโดยใหเหตผล

วา แพทยไดท�าไปเพอประโยชนสงสดของเดกนนแลว

กำรปฏเสธกำรเปลยนถำยโลหตในประเทศไทย

ในประเทศไทยยงไมพบปญหาทเกดจากการปฏเสธ

การรกษาอยางชดเจน รวมถงปญหาการปฏเสธการเปลยน

ถายโลหตดวย เคยมแตเพยงการสอบถามความเหนไปยง

ส�านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาในเรองการปฏเสธการ

ถายโลหตของกลมศาสนาครสเตยนพยานพระยะโฮวาห

เรองเสรจท 250/2546 โดยสามารถสรปไดออกมาเปน

2 กรณ คอ ในกรณผปวยทไมอยในภาวะเสยงอนตราย

ถงชวต หากเปนการแสดงเจตจ�านงไวลวงหนาของผปวย

ในขณะทมความรสกผดชอบส�าหรบตนเองในการปฏเสธ

การรกษาใดๆ ไมเปนปฏปกษตอหนาทพลเมองและไมขด

ตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ดง

นน แพทยสามารถปฏบตตามเจตจ�านงดงกลาวของผปวย

ได และในกรณทอยในภาวะเสยงอนตรายถงชวตและตาม

มาตรฐานของการประกอบวชาชพเวชกรรม แพทยผใหการ

รกษาจ�าเปนตองใชวธการรกษาโดยการถายโลหตเทานนจง

จะสามารถชวยชวตผปวยไวได ในกรณนการแสดงเจตจ�านง

ดงกลาวของผปวยยอมเปนปฏปกษตอหนาทพลเมองและ

ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

และตกเปนโมฆะตามมาตรา 150 แหงประมวลกฎหมาย

แพงและพาณชย ดงนน แพทยจงไมสามารถปฏบตตาม

เจตจ�านงของผปวยได และหากแพทยเหนผปวยตกอยใน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 5

ภยนตรายแหงชวตซงตนอาจชวยได แตไมชวยตามความ

จ�าเปนซงเปนความผดตามมาตรา 374 แหงประมวล

กฎหมายอาญา นอกจากนนยงเปนการกระท�าทฝาฝน

จรยธรรมแหงวชาชพเวชกรรมอกดวย

อยางไรกตาม ในป พ.ศ.2550 มการประกาศใช

พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 ท�าใหสทธผ

ปวยในระบบสขภาพของประเทศไทยมความเปนรปธรรม

มากขน และยงมกฎหมายทมความใกลเคยงและเกยวของ

ในการพฒนาระบบสทธผปวยในประเทศไทยซงถกประกาศ

ใชในชวงเวลาเดยวกนกคอ พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ.

2551 และพระราชบญญตการแพทยฉกเฉน พ.ศ.2551

สทธปฏเสธการรกษาพยาบาลหรอบรการทางการ

แพทยตามกฎหมายวาดวยสขภาพแหงชาต แยกออกเปน

2 สวนคอ การปฏเสธไมรบบรการสาธารณสข ตามมาตรา

8 วรรคหนง ซงมาตรานใชค�าวา “การบรการสาธารณสข”

เปนขอบเขตของกจการทตองมการขอความยนยอม ซงตาม

มาตรา 3 แหงพระราชบญญตเดยวกนนไดใหความหมาย

ไววา บรการตาง ๆ อนเกยวกบการสรางเสรมสขภาพการ

ปองกนและควบคมโรคและปจจยทคกคามสขภาพ การ

ตรวจวนจฉยและบ�าบดสภาวะความเจบปวย และการฟนฟ

สมรรถภาพของบคคล ครอบครวและชมชน” และบคคลท

ตองท�าการขอความยนยอม ไดแก บคลากรดานสาธารณสข

ซงหมายถง ผใหบรการสาธารณสขทมกฎหมาย ระเบยบ

หรอขอก�าหนดรองรบ อกสวนหนงคอ การปฏเสธการรบ

การรกษาพยาบาลในวาระสดทายของชวต ตามมาตรา

12 โดยใหผปวยมสทธท�าหนงสอแสดงเจตนาไมประสงค

จะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายใน

วาระสดทายของชวตตน หรอเพอยตการทรมานจากการ

เจบปวยได ทงน ถอเปนการใหสทธการผปวยอยางเตมท

2 ประการ คอ สทธทจะแสดงความจ�านงเกยวกบวธการ

รกษาพยาบาล และสทธทจะปฏเสธการรกษาพยาบาล โดย

เปนสทธทเปดไวใหบคคลสามารถเลอกการรกษาพยาบาล

ไวลวงหนาในขณะทยงมสตสมปชญญะ โดยใชสทธแสดง

เจตนาไวลวงหนาเกยวกบการรบการรกษาพยาบาลในวาระ

สดทายแหงชาตเพอจะไดตายอยางสงบหรอตามธรรมชาต

รวมทงใชสทธในการปฏเสธการรบการรกษาพยาบาลดวย

เครองมอและเทคโนโลยตาง ๆ ทกระท�าไปเพยงเพอยด

ความตายซงมไดชวยใหชวตฟนคนกลบมา จงอาจกลาว

ไดวา การบญญตใหมสทธตามมาตรา 12 นน เปนเรอง

การรกษาสทธในสวนของการปฏเสธทจะไมรบการรกษา

พยาบาลในหวงสดทายของชวตทไรสตสมปชญญะแลว

เทานน และผใหบรการจะตองยตการรกษาพยาบาลตามท

ผปวยไดแสดงเจตนารมณไวในหนงสอ ทงน ผใหบรการยง

คงตองใหการรกษาแบบประคบประคอง (Palliative care)

ทจะบรรเทาความเจบปวดหรอทกขทรมานเทาทจ�าเปน

บทสรป เรองสทธปฏเสธการรกษาในประเทศไทยอาศย

หลกความยนยอมเพอใหแพทยรกษาพยาบาลอนมลกษณะ

ของการกระท�าตอรางกาย โดยกอนทแพทยจะท�าการ

รกษาจะตองขอความยนยอมจากผปวยหรอผแทนของผ

ปวยในกรณทผปวยไมสามารถใหความยนยอมเองได หาก

การรกษาพยาบาลใดกระท�าไปโดยฝาฝนตอความยนยอม

อาจถอเปนกระกระท�าละเมดตอรางกายและอนามยของผ

ปวย (นรมย พศแข ณ อยธยา, 2561, น. 66) ตอมาเมอ

มพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ.2550 ไดมการน�า

เรองสทธในการเขาถงขอมล สทธการตดสนใจเกยวกบ

ตวเอง และสทธการปฏเสธการรกษาอนเปนสทธพนฐาน

ของผปวยมาบญญตไวเปนแนวทางส�าหรบบคลากรดาน

สาธารณสขทใหปฏบตตามสทธนน ประกอบกบมแนว

ปฏบตตามค�าประกาศสทธผปวยของสมาคมวชาชพดาน

สขภาพทไดประกาศหลกการรบรองสทธผปวยใหเปนแนว

ปฏบตของผประกอบวชาชพดานสขภาพกอนนนดวย

ส�าหรบการเปลยนถายโลหต เปนการรกษา

พยาบาลทตองมการถายโลหตเขาสรางกายผปวยทมขอ

บงชวาตองรบการรกษาโดยการทดแทนโลหตทรางกาย

สญเสยใหกลบไปอยในระดบปกต วธการรกษาความเจบ

ปวยดงกลาวแมจะท�าใหผปวยสามารถหายจากโรคได แต

หากการรกษานนไมเปนทตองประสงคของผปวยเพราะผ

ปวยไดแสดงเจตนาปฏเสธวธการรกษาดวยเหตผลสวนตว

เชน เหตจากหลกปฏบตตามค�าสอนของศาสนา เหตจาก

การไมอาจทนความเจบปวดจากการรกษาไดตอ เปนตน

เชนนแพทยกตองปฏบตตามความประสงคนน แตในบาง

กรณการใชสทธของผปวยอาจมลกษณะเปนปฏปกษตอ

หนาทพลเมองและความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด

ไดอนเปนเรองทฝาฝนตอหลกการใชสทธตามรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 และรฐธรรมนญ

ฉบบกอนหนาทรบรองในเรองดงกลาวไวเชนกน ดงน การ

6 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ใชสทธในลกษณะเชนนนจงไมอาจปฏบตตามได ดงนน

สามารถสรปปญหาในเรองนได 3 ประเดน คอ

1. ปญหาเกยวกบสภาพการใชสทธปฏเสธการ

รกษาของผปวย

การตดสนใจรบรกษาพยาบาลนนเปนสทธสวน

ตวของผปวย หากผปวยมความจ�านงทจะไมรบการรกษา

อยางใดแลว แพทยยอมไมอาจท�าการรกษาผปวยได ใน

ประเทศไทยไดรบรองสทธการปฏเสธการรกษาพยาบาล

ไวอยางชดเจนในพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ.

2550 โดยการแสดงเจตนาไมรบการเปลยนถายโลหต

นนกอาจถอเปนเรองการแสดงเจตนาไมรบบรการบรการ

สาธารณสขตามมาตรา 8 วรรคหนง ตอนทาย ผปวยท

ประสงคจะปฏเสธการรบโลหตตองไดรบขอมลเกยวกบการ

รกษาทตองรบการเปลยนถายโลหต วธการรกษา ผลของ

การรบการรกษาและการไมรบการเปลยนถายโลหต และ

การรกษาทางเลอกทอาจทดแทนการเปลยนถายโลหตได

การปฏเสธการรกษาของผปวยอาจสอดคลองกบ

กรณผปวยทใชสทธทจะตาย (The right to die) ได หาก

ผปวยมความทกขทรมานจากการเจบปวยหรอการมชวต

อยดวยเครองมอทางการแพทยและไมอาจชวยเหลอตว

เองได โดยการท�าการณยฆาตซงมลกษณะเปนการเลอก

ใชสทธปฏเสธการรกษาและสทธเลอกทจะตายเองโดยคง

ไวซงศกดศรความเปนมนษย ส�าหรบประเทศไทยรบรอง

สทธทจะตายอยางสมศกดศรในรปแบบของ passive

euthanasia โดยการแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการ

สาธารณสขตามมาตรา 12 แหงพระราชบญญตสขภาพ

แหงชาต พ.ศ.2550 ซงแตกตางจากการปฏเสธการรบ

บรการสาธารณสขในมาตรา 8 ของพระราชบญญตเดยวกน

เพราะเหตผลของการมหนงสอปฏเสธการรบบรการตาม

มาตรา 12 นนโดยหลกกเพอใหผปวยใชศกดศรความเปน

มนษยตดสนใจก�าหนดสทธทจะตายของตนเองเฉพาะกรณ

ทเปนการรกษาเพอยดเวลาการตายในวาระสดทายของ

ชวตเทานน หากแตความมงหมายของผปวยทปฏเสธการ

รกษาโดยในกรณการปฏเสธการเปลยนถายโลหตทกกรณ

นนเปนเรองการใชสทธในการตดสนใจเพอก�าหนดสทธใน

ชวตและรางกายของตนเองรวมถงวธการรกษาตาง ๆ ไม

วาดวยเหตผลใด ๆ แมจะมความเสยงทอาจท�าใหถงแก

ความตายและใกลเคยงทจะเปนก�าหนดการตาย แตกหา

ใชการแสดงเจตนาเพอก�าหนดการตายไม เพราะผปวย

ไดแสดงความยนยอมในการรกษาอนเพอการคลอดบตร

ยอมแสดงถงความคาดหวงใหการรกษานนส�าเรจลลวงไป

ดวยเวชปฏบตของผประกอบวชาชพเวชกรรม ผประกอบ

วชาชพสามารถท�าหตถการใด ๆ เพอชวยชวตของผปวย

หากตกอยในภาวะฉกเฉนตามหนาทของตน ยกเวนเพยง

แตการถายโลหตเขาสรางกายเทานนทผปวยปฏเสธ ทงน

เรองการปฏเสธการเปลยนถายโลหตตางจากการน�าเครอง

มอทางการแพทยชวยประคองชวตไวตรงทการน�าโลหต

เขาสรางกายเปนเรองทไมอาจท�าการแกไขไดในภายหลง

หากทราบวาผปวยไมตองการน�าโลหตใด ๆ เขาสรางกาย

โดยเฉพาะอยางยงผทมความเชออยางเครงครดเกยวกบ

การปฏเสธการรบโลหต อาจตองตดอยกบความรสกผด

บาปตลอดชวตทไมอาจท�าตามปณธานได ตางจากการ

รกษาพยาบาลดวยการใชเครองมอทางการแพทยอน ๆ

เชน เครองชวยหายใจ เปนตน ซงแมการถอดเครองชวย

หายใจจะเปนการยตการรกษาและท�าใหผปวยถงแกความ

ตาย หากเปนไปตามเจตนาทผปวยไดแสดงไวอยางถกตอง

ตามกฎหมายและหลกการทางการแพทย ยอมไมมเหตผล

ทจะท�าใหแพทยฝาฝนการใชสทธตามเจตนาเชนนนของผ

ปวยได

อยางไรกตาม ขนตอนการแจงขอมลการรกษาเพอ

ใหผปวยเขาใจและตกลงรบการรกษาตามพระราชบญญต

สขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 มาตรา 8 ในเรองการปฏเสธ

การรบบรการสาธารณสขเปนการก�าหนดแนวปฏบตของ

แพทยในเรองการแจงขอมลการรกษาเพอใหผปวยไดเขา

ถงสทธการรบขอมลอยางเตมท แตไมไดบญญตถงหลก

การยกเวนความผดอยางชดแจงดงเชนมาตรา 12 ในพระ

ราชบญญตเดยวกนอนเปนเรองหนงสอแสดงเจตนาปฏเสธ

การรบบรการสาธารณสขในวาระสดทายของชวต จงไม

อาจตความไดอยางชดเจนวา แพทยไมตองรบผดจากการ

ปฏบตตามความประสงคของผปวย รวมถงกรณตามมาตรา

8 วรรคทายทยกเวนใหบคลากรดานสาธารณสขไมตอง

ท�าตามขนตอนเรองการแจงขอมลการรกษาเพอใหผปวย

ใหความยนยอม หรอแมในกรณทผปวยไดใชสทธปฏเสธ

อยางชดแจงแลว แพทยจะพนความรบผดเมอเกดผลราย

จากการทแพทยงดท�าการรกษาบางอยางตามเจตนาของ

ผปวย

ส�าหรบกรณทผปวยเปนผทไมอาจแสดงเจตนาได

ดวยตนเอง เชน ผปวยเดก หรอผปวยซงเปนบคคลวกลจรต

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 7

เปนตน แมการใชสทธเกยวกบการรกษาพยาบาลเปนการ

ใชสทธเพอการอนสวนตวและจ�าเปนตอการด�ารงชพ แต

บคคลเหลานนเปนกลมบคคลทกฎหมายใหความคมครอง

เปนพเศษ การใหความยนยอมหรอปฏเสธการรกษาจงตอง

กระท�าการโดยผแทนหรอกระท�ารวมกบผแทนอยเสมอ

ทงน หากการตดสนใจของผแทนเปนเรองการหามไมให

แพทยด�าเนนการรกษาผปวย แตตามความเหนของแพทย

แลวการรกษานนจะเปนประโยชนสงสดแกผปวย แพทยก

มอ�านาจในการด�าเนนการรกษาตอไปไดโดยไมปฏบตตาม

ค�าสงของผแทนได อยางไรกตาม ในประเทศไทยยงคงอาศย

ตามค�าประกาศสทธผปวยทก�าหนดใหเดกทอายต�ากวาอาย

18 ปบรบรณและผทมความบกพรองทางกายหรอทางจต

ซงไมสามารถใชสทธดวยตนเองไดเปนแนวปฏบตเพอความ

ยนยอมทางการแพทยจากบคคลใกลชดของผปวยนน ดง

นน การด�าเนนการรกษาตามความตองการของผใชสทธ

แทนผปวยตองพจารณาประกอบกบหลกจรยธรรมทางการ

แพทยและหลกประโยชนสงสดของผปวยเปนรายกรณไป

(แสวง บญเฉลมวภาสและไพศาล ลมสถต, 2554, น. 97)

โดยแพทยทใหการรกษาจะตองพยายามอธบายขอมลให

บดามารดา ผปกครอง หรอญาตทใหการดแลผปวยซงไม

อาจแสดงเจตนาไดดวยตนเองเขาใจ พรอมทงเสนอวธการ

รกษาทเหนชอบรวมกน

2. ปญหาในการปฏบตหนาทของแพทยเมอผปวย

ปฏเสธการรกษาพยาบาล

การใชสทธปฏเสธการเปลยนถายโลหตของผ

ปวยในประเทศไทยตามทคณะกรรมการกฤษฎกาไดเคย

พจารณาเรองการปฏเสธการถายโลหตของกลมศาสนา

ครสเตยนพยานพระยะโฮวาไวในเรองเสรจท 250/2546

เปนขอปญหาทเกดขนกอนมการประกาศใชพระราช

บญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 และพระราชบญญต

การแพทยฉกเฉน พ.ศ.2551 ในขณะนทมการบงคบใช

กฎหมายวาดวยสขภาพแหงชาตและกฎหมายวาดวยการ

แพทยฉกเฉนแลว ในการปฏเสธการรกษากรณทวไป ผ

ปวยหรอผรบบรการสาธารณสขทกคนยอมมสทธปฏเสธ

การเปลยนถายโลหต แมวาการปฏเสธนนจะเปนผลเสย

ตอสขภาพของบคคลนนกตาม เพอใหสอดคลองกบหลก

สทธผ ปวยและหลกจรยศาสตรทางการแพทยทยอมรบ

กนทวไป และแพทยไมควรตองรบผดจากการปฏบตตาม

ความจ�านงเชนนน

กรณทการปฏเสธการถายโลหตนนจะท�าใหผ

ปวยเปนอนตรายแกชวต แพทยจ�าเปนตองชแจงถงผลดง

กลาวตอผปวยอยางชดเจน และหากไมมเหตผลอนแลว

แพทยกนาจะตองเคารพในสทธการตดสนใจของผปวย

แตหากมเหตผลในดานของความสงบเรยบรอย ศลธรรม

อนดของประชาชน หรอเปนเรองประโยชนของรฐกตอง

มความชดแจงวาการแสดงเจตนาเชนนนกระทบตอความ

สงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดอยางรนแรง หรอมผลกระ

ทบตอความมนคงของรฐอยางรนแรงซงแพทยอาจด�าเนน

การรกษาทฝาฝนเจตนารมณของผปวยได แตกรณเชนน

กอาจมปญหาถงความรบผดของแพทยทงทางแพง (ฐาน

ละเมด) และทางอาญา (ความผดตอเสรภาพ) ทงนเพราะ

ไมมบทบญญตทชดเจนในเรองนทงในสวนอ�านาจของแพทย

ทจะด�าเนนการและความรบผดชอบของแพทย ผเขยนจง

เหนวาควรตองมการปรบปรงเพมเตมบทบญญตสวนน

3. ปญหาการเขาแทรกแซงการตดสนใจการปฏเสธ

บรการสาธารณสขของผปวย

โดยหลกบคคลย อมมสทธและเสรภาพทจะ

กระท�าการใด ๆ และไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญ

ตราบเทาทการใชสทธหรอเสรภาพเชนวานนไมกระทบ

กระเทอนหรอเปนอนตรายตอความมนคงของรฐ ความ

สงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และไม

ละเมดสทธหรอเสรภาพของบคคลอน รวมถงไมถกจ�ากด

หรอหามไวตามในรฐธรรมนญหรอในกฎหมายอน เรองการ

ปฏเสธการรกษากเชนกน ในกรณทการปฏเสธการรกษานน

มาจากเสรภาพในการนบถอและปฏบตตามความเชอของ

ศาสนาซงเปนสทธทโดยความหมายตามลายลกษณอกษร

แลวไมสามารถจ�ากดได แตหากการใชเสรภาพนนยงมขอ

จ�ากดในบทบญญตนนเอง ตามทปรากฏในมาตรา 31 ของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 วา

ตองไมเปนปฏปกษตอหนาทของปวงชนชาวไทย ไมเปน

อนตรายตอความปลอดภยของรฐ และไมขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ดงน หากรฐหรอ

แพทยทท�าการรกษาพสจนไดวา การปฏเสธการเปลยนถาย

โลหตนนเปนเรองทเปนปฏปกษตอหนาทของปวงชนชาว

ไทย เปนอนตรายตอความปลอดภยของรฐ และตอความ

สงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ยอมเปน

เรองทตองถกจ�ากดการใชเสรภาพนน

การทผปวยใชสทธปฏเสธการรกษาแลวท�าใหตนเองตอง

8 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

เสยงกบอนตรายหรอความตายนน อาจถอเปนเรองทสราง

ผลกระทบตอประโยชนสวนรวม กลาวคอ ในกรณทผปวยได

ใชเสรภาพตดสนใจเกยวกบสขภาพและรางกายของตนโดย

ปฏเสธการรกษาในสถานการณทฉกเฉนและเปนอนตราย

ตอชวต เชน ผปวยนนตกเปนผปวยฉกเฉนวกฤต แตผปวย

กลบปฏเสธไมใหมการปฐมพยาบาลหรอการปฏบตการ

ทางการแพทยเพอเยยวยาสถานการณอนตรายนน การ

กระท�าดงกลาวอาจถอเปนการใชสทธโดยละเมดตอหนาท

ของผปฏบตงาน ท�าใหผปฏบตการทางการแพทยนนไมอาจ

ท�าใหการด�าเนนการนนบรรลเปาหมายอนเปนเรองความ

ปลอดภยของชวตผปวยและไมอาจบรรลวตถประสงคแหง

การปฏบตงานในฐานะตวแทนของรฐทตองคมครองชวต

และรางกายของประชาชนในสงคมได ถอเปนเรองทกระทบ

ตอความมนคงทางสงคมและเศรษฐกจอนเปนสวนหนงของ

ความมนคงแหงชาตเพราะการใชสทธปฏเสธการรกษานน

ยอมสงผลกระทบตอการรกษาชวตอนเปนหนาทของแพทย

ทตองท�าการรกษาใหผปวยอยในอนตราย สถานการณเชน

นจะตองระวงเชนเดยวกบกรณการปองกนการฆาตวตาย

อยางไรกตาม แมการใชสทธปฏเสธการรกษาจะ

เปนเรองสทธสวนตว (right of privacy) ททกคนจะตอง

เคารพเจตนาทผปวยไมประสงคใหมการเยยวยาชวตและ

รางกายของตนเอง แตกมใชสทธเดดขาดทผปวยนนจะใช

อยางไรกได หากภาครฐเลงเหนวา การใชสทธของผปวย

นนจะมผลเปนปฏปกษตอประโยชนสวนรวม การจ�ากดการ

ใชสทธดงกลาวของผปวยอยางชดเจนเพอไมใหกระทบตอ

ความมนคงของรฐหรอศลธรรมอนดและหนาทตามจรรยา

บรรณของผปฏบตงานดานสาธารณสขและใหความคมครอง

ผปฏบตงานทางการแพทยทปฏบตงานตามหนาทของตน

ดงนนแลว จงเสนอใหมการสรางมาตรฐานทางการ

แพทยในรปของกฎหมายทมเนอหาเกยวกบแนวปฏบตของ

ผปฏบตการทางการแพทยเรองการปฏเสธการรบการรกษา

รวมถงขอกฎหมายทยกเวนความรบผดใหแพทยทไดปฏบต

ตามความประสงคอนชดแจงของผปวย รวมถงการมรปแบบ

การขอความยนยอมทางการแพทยทเปนมาตรฐานกลาง

โดยความมงหมายของการมกฎหมายฉบบดงกลาวกเพอ

ใหความคมครองสทธผ ปวยในการปฏเสธการรกษาทไม

ตองการและใหความคมครองผปฏบตการทางการแพทยผ

กระท�าตามมาตรฐานและโดยสจรตตามความมงหมายของ

ผปวยแสดงออกอยางชดเจนไมตองรบผดหากเกดอนตราย

แกชวต รางกาย หรออนามยของผปวย โดยไมถอเปนความ

ประพฤตทมชอบหรอเปนความประพฤตทผดจรรยาบรรณ

แหงวชาชพ หรอไมเปนความผดตามกฎหมายอาญา หรอ

ไมตองรบผดในทางแพงในการปฏบตหนาทหรอด�าเนนการ

ตอเนองเพอการรกษา ในทางตรงกนขาม หากมการฝาฝน

หนงสอปฏเสธการรกษานนจะรบโทษตามทก�าหนด ทงน

อาจจะออกกฎหมายในรปของกฎหมายกระทรวง เชน

เดยวกบกรณหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการ

สาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทาย

กได

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 9

Reference

Blood Bank Section Maharaj Nakorn Chaing Mai Hospital. (2015). Function of blood and blood

components. Retrieved from https://www.theguardian.com/world/2014/dec/08/judge-rules-

jehovahs-witness-boy-blood-transfusion. (in Thai)

Bunchalermwipast, S., & Limsawat, P. (2011). Summary of academic discussion about consent in

receiving public health services and understanding about section 8 of the National Health

Act 2007. Bangkok: Duantula printing factory. (in Thai)

Issarangkul Na Ayutthaya, P. (2012). Complications from receiving blood in the knowledge about

thalassemia by Pediatric Foundation Phramongkutklao Hospital. Bangkok: Nampim Eaksorn.

(in Thai)

Leelasiri, A. (2011). Article revived: the course caring for Jehovah’s Witnesses patients. Journal of

Hematology and Transfusion Medicine. 21(3), 197-200.

Manjitr, P. N. (2018). The law of Patient’s Right and Public Health Service. Bangkok: Program of

textbooks and teaching materials Faculty of Law Thammasart University. (in Thai)

National Health Security Office. (2017). 10 things to know about Universal Health Care Coverage.

Bangkok: n.p. (in Thai)

The Guardian News. (2014). Judge rules Jehovah’s Witness boy can receive blood transfusion.

Retrieved from https://www.theguardian.com/world/2014/dec/08/judge-rules-jehovahs-witness-

boy-blood-transfusion

10 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

เนองดวยผปวยจตเวช คอ ผทมความบกพรองดานความคด อารมณ และพฤตกรรม จงท�าใหไมสามารถด�าเนน

ชวตประจ�าวนของตนเองรวมกบผอนไดอยางปกต หรอในบางครงอาการอาจรนแรงจนถงขนาดเปนอนตรายตอชวตหรอ

ทรพยสนของตนเองและบคคลอน ดวยเหตดงกลาวจงเกดแนวคดใหจตแพทยสามารถเปดเผยความลบของผปวยจตเวชได

ในกรณทความลบดงกลาวอาจเปนอนตรายตอผปวย ผอน หรอตอสาธารณชน เพอปองกนสงคมจากภยนตรายทอาจเกด

ขนจากผปวยจตเวช ซงปจจบนประเทศไทยกมกฎหมายดงกลาวเชนเดยวกน แตยงขาดมาตรการทส�าคญหลายประการ

กลาวคอ กฎหมายมไดก�าหนดแนวทางทชดเจนใหแกจตแพทยวา จตแพทยตองเปดเผยอยางไร และเปดเผยแกผใดหรอ

หนวยงานใด รวมถงภายหลงทจตแพทยเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชแลว กฎหมายมไดก�าหนด

มาตรการในการด�าเนนการใดๆ เพอปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากผปวยจตเวช อกทงมไดมบทบญญตใหความคมกน

แกจตแพทยทเปดเผยความลบของผปวยจตเวช ดงนนจตแพทยจงเลอกทจะไมเปดเผยความลบของผปวยจตเวชเพอหลก

เลยงปญหาทอาจเกดขน ซงสงผลใหมาตรการการเปดเผยความลบของผปวยจตเวชไมอาจบรรลเจตนารมณไดเทาทควร

ดงนนเพอเปนการแกไขปญหาดงกลาวขางตน ผศกษาจงเหนควรใหแกไขกฎหมายทก�าหนดใหจตแพทยเปดเผยความลบ

ของผปวยจตเวช โดยเพมมาตรการทางกฎหมายดงน 1. ก�าหนดใหการเปดเผยความลบของผปวยจตเวชโดยจตแพทย

เปนหนาทโดยบงคบตามกฎหมาย 2. บญญตความคมกนใหแกจตแพทยทเปดเผยความลบของผปวยจตเวช 3. ก�าหนด

แนวทางการประเมนความเสยงและและวธการเปดเผยความลบของผปวยจตเวชทชดเจนใหแกจตแพทย 4. จดใหมให

เจาหนาทและหนวยงานทรบผดชอบในการด�าเนนการปองกนอนตรายจากผปวย 5. แกไขกฎหมายอนๆ ทเกยวของให

มความสอดคลองกน

ค�ำส�ำคญ: ผปวยจตเวช, จตแพทย, ความลบ

Abstract

Psychiatric patient is the person who defects in his/her consideration, emotion and

behavior which affects to irregular livelihood with others or such a deficiency is occasionally

severe to the third person’s life or properties. Therefore, the disclosure of psychiatry’s confidentiality

concept is appeared to prevent the public from psychiatry’s danger, in case of that confidentiality

may be harming himself, the third person or the public. Presently, Thai law also has this provision,

กำรเปดเผยควำมลบทอำจเปนอนตรำยของผปวยจตเวชโดยจตแพทย

Disclosure of Severe Psychiatric Patient’s Confidentiality by Psychiatrist

ชนกา แกวรตน1 และ สนทร มณสวสด1

Chanika Kaeorat1 and Sunthorn Maneesawat1

1คณะนตศาสตรปรดพนมยงค มหาวทยาลยธรกจบณฑตย1Pridi Banomyong Faculty of Law, Dhurakij Pundit University

Received: April 10, 2019

Revised: June 6, 2019

Accepted: June 10, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 11

nevertheless, it is still absent of necessary provisions, namely it does not provide a clear guidelines for

the psychiatrist that how do psychiatrist have to disclose? And disclose to whom or any organization?

As well as, there is no proceeding to prevent the peril or harm from the patient. In addition, there is no

immunity of the psychiatrist who discloses it, hence, avoiding from dilemma which may be occurring,

he decides to keep the information secret. Consequently, the disclosure of confidentiality provision

in Thai law could not be achieved intendment of law. To resolve such a problem and prevent third

person or victim from peril of psychiatric patient and increasing effectiveness of the law, researcher

suggests amending the law by 1. Make it a duty for psychiatrists to disclose serious harm caused by

patients who are deemed dangerous. 2. Provided the immunity from civil and criminal liability to a

psychiatrist who discloses it. 3. Provided clinical guideline and clinical standard of risk assessment

setting the standard to all psychiatrists 4. Assigned organization and agent to protect public from such

patients 5. Amending related law to be consistent with aforesaid measures.

Keywords: Psychiatric patient, Psychiatrist, Confidentiality

บทน�ำ ค�าวา “ผปวย” มไดหมายความถงเพยงผปวย

ทไมสบายเพราะโรครายหรอบาดเจบทางกายเทานน แต

รวมถงผทมความผดปกตทางจตดวย โดยผทมความผด

ปกตทางจตตามความในพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ.

2551 คอ ผทมอาการผดปกตของจตใจทแสดงออกมาทาง

พฤตกรรม อารมณ ความคด ความจ�า สตปญญา ประสาท

การรบร หรอ การรเวลา สถานท หรอบคคล รวมทงอาการ

ผดปกตของจตใจทเกดจากสราหรอสารอนทออกฤทธตอ

จตและประสาท ซงบคคลทมความผดปกตทางจตเหลา

น จะมลกษณะแตกตางจากผปวยทางกายธรรมดาทวไป

กลาวคอ บคคลดงกลาวจะปฏเสธอาการทางจตของตวเอง

และไมยอมไปพบแพทยเพอรกษาอาการของตนและสวน

มากบคคลเหลานมกมไดมาพบแพทยดวยตนเอง โดยผท

มอาการทางจตนนมกมาพบแพทยเมออาการทางจตของ

ตนเรมลกลามจนสรางความเสยหายแกผ อนและสงคม

ท�าใหผทมความสมพนธเกยวของ เชน พอแม หรอญาต

พนอง ดงนนผปวยจตเวชจงสมควรไดรบการรกษาและ

ดแลอยางใกลชดจากจตแพทยทมความเชยวชาญเพอม

ใหผปวยไปกอปญหาใดๆ ทเปนการละเมดสทธของผอน

ในสงคมเนองดวยความผดปกตทางจตของตนเอง

ถงแมวาการกออาชญากรรมโดยผ ปวยจตเวช

จะไมไดปรากฏขนบอยครงในสงคม หากแตละครงทเกด

เหตการณจากผปวยจตเวชขนมกสรางความสลดใจใหแก

ผพบเหน เนองจากผปวยจตเวชไมอาจควบคมจตใจของ

ตนเองได ท�าใหการกระท�าใดๆ ทผปวยจตเวชไดกระท�า

ลงไป อาจผดแผกไปจากการกระท�าของวญญชนทวไป ซง

การกระท�าดงกลาวอาจสรางความเสยหายแกตวผปวย ผ

อนหรอสงคมกเปนได จากการศกษาในเบองตนพบวา ผ

ปวยจตเวชทมแนวโนมอาจกออาชญากรรม ไดแก ผปวย

จตเวชทมอาการในกลมโรคจตเภท กลมโรคประสาท และ

กลมโรควกลจรต ดงนนจงเกดแนวคดการปองกนสงคม

จากอนตรายดงกลาวดวยการบญญตกฎหมายใหจตแพทย

สามารถเปดเผยความลบของผปวยจตเวชได ในกรณท

ความลบนนอาจกอความเสยหายหรอสงผลกระทบตอผ

ปวยเอง ผอน หรอตอสงคม ซงกฎหมายดงกลาวถอเปน

แนวทางหนงของรฐในการรกษาประโยชนของสาธารณะ

สภำพปญหำกำรก�ำหนดใหจตแพทยเปดเผยควำมลบท

อำจเปนอนตรำยของผปวยจตเวช

ผปวยจตเวช คอ ผทมความบกพรองทางจตจง

ท�าใหขาดความสามารถในการด�าเนนชวตประจ�าวนและ

ปรบตนเองใหเขากบสภาพแวดลอมรอบกาย อกทงใน

12 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บางครงกมอาการหรอประพฤตตนผดแผกไปจากคนทวไป

โดยความผดปกตดงกลาวอาจเลยไปถงการกระท�าความ

ผดทางอาญา หรอเปนอนตรายตอบคคลอนและสงคมได

ทงน เนองจากจตแพทยคอบคคลทมความใกลชดกบผปวย

จตเวชมากทสด กลาวคอ เปนผท�าการรกษา พดคยและให

ค�าปรกษาเกยวกบเรองตางๆ ของผปวยจตเวช จงท�าใหผ

ปวยจตเวชไววางใจในการเลาเรองสวนตวของตนเองใหแก

จตแพทยทราบ อยางไรกด เรองสวนตวบางประการของ

ผปวยจตเวชอาจมความเกยวของ หรอสงผลกระทบ หรอ

เปนอนตรายตอผอนและสงคมได เชน ผปวยจตเวชอาจ

เลาถงความแคนของตนทมตอเพอนรวมงานและเปดเผย

วาตนมแผนการฆาตกรรมเพอนรวมงานของตน เปนตน

จะเหนไดวาจตแพทยยอมทราบถงอนตรายทอาจเกดขน

แกผอนหรอเหยอ ดงนนเพอเปนการปองกนสงคมและ

เหยอจากภยนตรายทเกดจากผปวยจตเวชจงเกดแนวคด

ใหจตแพทยสามารถเปดเผยความลบของผปวยจตเวชได

ในกรณทความลบซงจตแพทยไดทราบจากผปวยจตเวช

นนอาจเปนอนตรายตอผอนหรอสงคม

ประเทศไทยไดรบแนวคดดงกลาวมาเชนกน

โดยไดมการบญญตกฎหมายในลกษณะเชนเดยวกนนไว

ในมาตรา 16 แหงพระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551

ความหลกวา “มาตรา 16 หามมใหผใดเปดเผยขอมลดาน

สขภาพจตของผปวยในประการทนาจะท�าใหเกดความเสย

หายแกผปวย เวนแต (1) ในกรณทอาจเกดอนตรายตอผ

ปวยหรอผอน (2) เพอความปลอดภยของสาธารณชน(3) ม

กฎหมายเฉพาะบญญตใหตองเปดเผย”กลาวคอ จตแพทย

จะสามารถเปดเผยความลบของผปวยจตเวชไดเฉพาะ 3

กรณดงทก�าหนดไวในขอยกเวนเทานน ไดแก กรณทอาจ

เกดอนตรายตอผปวยหรอผอน กรณเพอความปลอดภย

ของสาธารณชน และกรณมกฎหมายเฉพาะบญญตใหตอง

เปดเผย ดงนนจตแพทยจงตองเปนผพจารณาและตดสน

ใจวา ขอเทจจรงหรอสถานการณทเกดขนในขณะนนเขา

ลกษณะขอยกเวนสามประการตามทมาตรา 16 แหงพระ

ราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 ก�าหนดไวหรอไม หาก

การทจตแพทยเปดเผยความลบของผปวยจตเวชมใชสาม

กรณดงกลาวขางตน จตแพทยยอมตองรบผดจากการเปด

เผยความลบของผปวยนน กลาวคอ จตแพทยอาจตองรบ

ผดในทางแพง ทางอาญา และทางจรยธรรมตามทกฎหมาย

บญญตไว

อยางไรกด แมวาประเทศไทยจะมกฎหมายท

ก�าหนดใหจตแพทยสามารถเปดเผยความลบของผปวย

จตเวช ไดกตาม หากแตถาพจารณาในบทบญญตของ

กฎหมายพบวา บทบญญตมาตรา 16 แหงพระราชบญญต

สขภาพจต พ.ศ. 2551 มบางประเดนไมชดเจนและไม

ครอบคลมซงสงผลใหขาดประสทธภาพในการบงคบใชและ

ไมสอดคลองตอสภาพการณในปจจบน รายละเอยดดงน

1. กฎหมายดงกลาวมไดบญญตแนวทางหรอวธ

การเปดเผยความลบของผปวยจตเวชใหแกจตแพทย กลาว

คอ มไดมการระบรายละเอยดหรอกระบวนการใหชดเจน

วา จตแพทยตองด�าเนนการอยางไรบาง เพอประกอบการ

เปดเผยความลบของผปวยจตเวชในแตละครง และตองเปด

เผยความลบทอาจเปนอนตรายแกผใด รวมถงมเจาหนาท

หรอหนวยงานของรฐเกยวของกบกระบวนการเปดเผย

ความลบของผปวยจตเวชหรอไม ดงนนเมอกฎหมายมได

บญญตรายละเอยดเปนแนวปฏบตใหแกจตแพทยทกคนให

ชดเจน การพจารณาและตดสนใจยอมเปนไปตามดลพนจ

ของจตแพทยแตละคน

2. กฎหมายมไดก�าหนดแนวทางในการปองกน

มใหอนตรายจากความลบของผปวยจตเวชทอาจเกดขน

แกเหยอหรอผอน กลาวคอ ภายหลงทจตแพทยประเมน

แลวเหนวาผปวยจตเวชอาจเปนอนตราย จะมมาตรการ

ใดหรอวธการใดหรอไมทจะปองกนมใหเหตอนตรายจาก

ผปวยจตเวชเกดขนหรอไม ทงน เนองจากผปวยจตเวช

ยงมไดกอเหตแตเปนเพยงการคาดการณของจตแพทยท

ประเมนวา ผปวยจตเวชมแนวโนมทจะเปนอนตรายตอผ

อน ดงนนหลกในเรองการปองกนจงไมสามารถน�ามาใชแก

กรณนได อกทงเมอผปวยจตเวชมไดกอเหต หรอกระท�า

ความผดใดๆ การบงคบรกษาหรอกกตวผปวยกไมอาจน�า

มาใชแกกรณไดเชนกน ดวยเหตนเองแมจะมการก�าหนด

ใหจตแพทยสามารถเปดเผยความลบของผปวยจตเวชตาม

กรณทก�าหนดไวกตาม แตหากไมมมาตรการอนใดมารอง

รบเพอปองกนมใหอนตรายเกดขนแลว วตถประสงคของ

การก�าหนดใหจตแพทยเปดเผยความลบของผปวยจตเวช

กยอมไมบรรลผล

3. ไมมบทบญญตใหความคมกนแกจตแพทยท

เปดเผยความลบของผปวย แมวากฎหมายจะบญญตให

จตแพทยสามารถเปดเผยความลบของผปวยจตเวชไดหาก

เขาขอยกเวนตามทกฎหมายก�าหนดกตาม หากแตในทาง

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 13

ขอเทจจรงญาตของผปวยไมอาจทราบไดวามกฎหมายให

กระท�าการได ดงนนอาจน�าไปสการฟองรอง ซงอาจท�าให

จตแพทยจ�าตองเสยเวลาในการสคด

4. กฎหมายบญญตในลกษณะทเปนขอยกเวน

ใหจตแพทยสามารถกระท�าการได มใชบทบงคบใหตอง

กระท�าการ ดงนนจงเปนดลพนจของจตแพทยโดยแทใน

การพจารณาวาตนจะเปดเผยความลบของผปวยจตเวช

หรอไม ดวยเหตดงกลาวจตแพทยจงอาจเลอกทจะไมเปด

เผยความลบกเปนได ทงน เพอปองกนตนเองการ ถกฟอง

รอง รวมถงเพอหลกเลยงปญหาจากการทกฎหมายก�าหนด

ไวไมชดเจน

ดวยเหตดงกลาวขางตนจงท�าใหกฎหมายทก�าหนด

ใหจตแพทยเปดเผยความลบของผปวยจตเวชของไทยยง

ขาดมาตรการทเหมาะสมในการเปดเผยความลบของผปวย

จตเวช รวมถงขาดความชดเจนเกยวกบแนวทางปฏบตของ

จตแพทยและการปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากผปวย

จตเวช ดงนนในบทความนผศกษาจงท�าการศกษากฎหมาย

ของตางประเทศรวมดวย เพอศกษาลกษณะกฎหมายและ

หาแนวทางในการแกไขและพฒนากฎหมายของประเทศไทย

ใหสอดคลองตอสภาพการณ และเพอใหกฎหมายเกยว

กบการเปดเผยความลบของผปวยจตเวชของไทยบรรล

เจตนารมณในการปองกนสงคมจากภยอนตรายตอไป

กฎหมำยทก�ำหนดใหจตแพทยเปดเผยควำมลบทอำจ

เปนอนตรำยของผปวยจตเวชในตำงประเทศ

ผศกษาไดท�าการศกษามาตรการทางกฎหมายท

ก�าหนดใหจตแพทยเปดเผยความลบทอาจเปนอนตราย

ของผปวยจตเวชในตางประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา และ

ประเทศองกฤษ โดยทงสองประเทศมกฎหมายทก�าหนด

ใหจตแพทยเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวย

จตเวชดงน

1. สหรฐอเมรกา

เนองจากสหรฐอเมรกามรปแบบการปกครอง

ประเทศเปนแบบสหพนธรฐ โดยประกอบไปดวย 50 มลรฐ

ซงแตละมลรฐตางบญญตกฎหมายบงคบใชภายในรฐของ

ตนเอง ดงนนกฎหมายเกยวกบการเปดเผยความลบทอาจ

เปนอนตรายของผปวยจตเวชจงประกอบดวย 3 ลกษณะ

ดงน

1.1 บทบงคบใหกระท�าการ (Mandatory Statute)

ปจจบนในสหรฐอเมรกามหลายมลรฐทก�าหนดให

จตแพทยมหนาททจะตองเปดเผยความลบของผปวยจตเวช

อยางไรกด ในบทความน ผศกษาท�าการศกษากฎหมายของ

มลรฐแคลฟอรเนยร เนองจาก มลรฐแคลฟอรเนยรเปนทมา

ของหลกกฎหมายหนาททตองเตอน (Duty to warn) และ

หนาททตองปองกน (Duty to protect) จากค�าพพากษา

คด Tarasoff (Tarasoff v. Regents of University of

California, 1976) โดยครอบครวของนางสาว Tarasoff

ไดฟองจตแพทยและมหาวทยาลยแคลฟอรเนย เบรคล

(University of California, Berkeley) และตอสในค�าฟอง

วาลกสาวของพวกเขาควรไดรบการเตอนจากจตแพทย

ทท�าการรกษานาย Poddar วา นาย Poddar อาจเปน

อนตรายตอนางสาว Tarasoff เนองจากจตแพทยทราบถง

แผนอนตรายทนาย Poddar มตอนางสาว Tarasoff แต

จตแพทยไมเตอนใหนางสาว Tarasoff จงท�าใหนางสาว

Tarasoff ถกฆาตกรรมจนเสยชวตโดยฝงจ�าเลยซงกคอ

จตแพทยและมหาวทยาลยไดตอสวา พวกเขามหนาททจะ

ตองรกษาความลบของผปวยดงนนจงไมอาจเตอนได ใน

คดนศาลลางเหนดวยกบจ�าเลย แตครอบครวของนางสาว

Tarasoff ไดอทธรณคดตอศาลสงแหงมลรฐแคลฟอรเนย

(California Supreme Court) จนกระทงศาลสงไดพจารณา

และตดสนคดนในป ค.ศ. 1976 โดยตดสนวา ความลบ

ของผปวยยอมเปนรองตอความปลอดภยของสาธารณะ

(confidentiality was secondary to the public’s

safety) ดงนนจตแพทยตองรบผดเนองจากไมเตอนเหยอ

วาจะมอนตราย โดยระบวา การไมเตอนเหยอ คอ นางสาว

Tarasoff หรอบคคลอนทอาจไดรบอนตราย ถอวาจตแพทย

ไดละเมดหนาทของตนเองซงเปนหนาททจะตองกระท�า

การใดเพอปองกนนางสาว Tatiana อยางสมเหตสมผล

อกทงการทจตแพทยมหนาททจะตองเตอนบคคลทสาม

ถงภยนตรายจากผปวยทอาจคาดการณได เนองจากเปน

ไปตามหลกความสมพนธพเศษ (special relationship)

ระหวางแพทยกบบคคลทเปนอนตราย หรอแพทยกบ

เหยอ ดวยเหตดงกลาวปจจบนมลรฐแคลฟอรเนย จงม

หลกกฎหมายทชอวา “Duty to protect” หรอหนาทท

ตองเตอนและปองกนโดยก�าหนดใหการเปดเผยความลบ

ของผปวยจตเวชทอาจเปนอนตรายตอผอนเปนหนาทโดย

บงคบของจตแพทย กลาวคอ จะพจารณาตามสถานการณ

14 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทเกดขนประกอบกบมาตรฐานแหงวชาชพวา ในขณะนน

จตแพทยควรคาดการณหรอสามารถคาดการณไดหรอไม

วา ผปวยจตเวชทตนท�าการรกษาอาจเปนอนตรายตอผ

อน หากจตแพทยควรคาดการณหรอสามารถคาดการณ

อนตรายนนๆ ไดแลว แตจตแพทยไมเตอนและปองกน

อนตรายดงกลาว จตแพทยยอมตองรบผดจากการละเวน

การปฏบตหนาทนนๆ อกทงหนาททตองเตอนและปองกน

ของจตแพทยจะสนสดลงเมอจตแพทยไดแจงใหเหยอทราบ

หรอแจงใหหนวยงานซงบงคบใชกฎหมายทราบ หรอได

ด�าเนนการตามมาตรการใดๆ ทเหมาะสมแกสถานการณ

นนๆ แลวแตกรณ นอกจากนแลว ยงมบทบญญตใหความ

คมกนจตแพทยทเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผ

ปวยจตเวชใหไมตองรบผดชดใชคาเสยหายใดๆ รวมถงให

ความคมกนจากการถกฟองรองหรอถกด�าเนนคดในชนศาล

อกดวย (David G. Jensen, 2012)

1.2 บทอนญาตใหกระท�าการ (Permissive

Statute)

กฎหมายตามกรณนจะบญญตในลกษณะทวา

จตแพทยหรอนกจตบ�าบดสามารถละทงหนาทการรกษา

ความลบของผปวยจตเวชได ดวยการเตอนหรอปองกนเหยอ

มใหไดรบอนตรายจากผปวยจตเวช ในขณะเดยวกน หาก

จตแพทยไมไดเตอนหรอปองกนเหยอจากอนตราย จตแพทย

กไมตองรบผดจากกรณดงกลาวดวย กลาวคอ บทกฎหมาย

ทอนญาตใหเปดเผยไดถอเปนขอยกเวนใหกระท�าการไดใน

บางกรณนนเอง กฎหมายมไดบงคบใหกระท�าแบบในมลรฐ

แคลฟอรเนย โดยมลรฐทผศกษาท�าการในบทความน คอ

กฎหมายของมลรฐเทกซส (Texas) ซงมาตรา 611.004

แหงประมวลกฎหมายสขภาพและความปลอดภยแหงมล

รฐเทกซส (The Texas Health and Safety Code §

611.004) ไดบญญตขอยกเวนของหลกการรกษาความลบ

ของผปวยไวทงหมด 11 กรณดวยกน ซงกรณทก�าหนดให

เปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวย คอกรณตาม

อนมาตรา 611.004 (2) บญญตวา ผประกอบวชาชพอาจ

เปดเผยขอมล เพอประโยชนทางการแพทย หรอตอหนวย

งานซงบงคบใชกฎหมาย (law enforcement) ในกรณทผ

ประกอบวชาชพเหนวา มความเปนไปไดทจะเกดอนตราย

ตอรางกายของผปวยเองหรอเกดแกบคคลอนจากการกระ

ท�าของผปวย หรอความเปนไปไดทสงผลโดยตรงตอสขภาพ

จต หรอความเจบปวดทางอารมณของผปวย คดซงเกยวของ

และวางหลกเกยวกบบทบญญตดงกลาว คอ คด Thapar V.

Zezulka (Thapar V. Zezulka, 1999) โดยศาลฎกาแหง

มลรฐเทกซสไดพจารณาคดระหวางจตแพทยทท�าการรกษา

ผปวยจตเวชทมชอวา Freddie Ray Lilly มาหลายป ซงผ

ปวยจตเวชคนนถกกกตวเพอท�าการรกษาไวทโรงพยาบาล

ถงหกครง และในการกกตวครงลาสดเขาไดแสดงออกวา

เขามความตงใจทจะฆาพอเลยงของตนเอง แตกมไดมการ

แจงใหเหยอทราบแตอยางใด จนกระทงหลงจาก Freddie

Ray Lilly ไดรบการปลอยตวเพยงหนงเดอน เขาไดยงและ

ฆานาย Henry Zezulka ซงศาลไดระบในค�าพพากษาวา

Thapar หรอจตแพทยทท�าการรกษาไมมหนาทตอบคคล

ทสามซงกคอนาย Zezulka เพราะวา นาย Zezulka ไม

ไดเปนสวนหนงของความสมพนธในการรกษา และใน

อนมาตรา 611.004 (2) แหงประมวลกฎหมายสขภาพ

และความปลอดภยของมลรฐเทกซสไดบญญตโดยใชค�าวา

“may” หรอ “อาจ” แจงใหทราบ ดงนนการทมาตราดง

กลาวบญญตในลกษณะน จงเปนขอยกเวนวาจะแจงหรอ

ไมกได ดวยเหตดงกลาวแพทยจงไมมหนาทใดๆ ตอเหยอ

อยางไรกด แมจะมการวางหลกวาจตแพทยไมมหนาทท

ตองเตอนตามกรณดงกลาวขางตนกตาม แตในกรณทม

เหตผลสนบสนนทสมเหตสมผลในการทตองปองกนบคคล

อนจากผปวย เชน สามารถร ะบตวเหยอและทราบวนเวลา

รวมถงวธการลงมอไดอยางชดเจนเชนนแลวแพทยยอม

มหนาทในการประเมนภยคกคามดงกลาว กอนด�าเนนการ

ตามกระบวนการเพอปองกนมใหเกดเหตนนขน (Duty to

protect) (Floyd L. Jennings, n.d.)

1.3 อนๆ (Others)

เปนกรณทซงมลรฐดงกลาวมไดบญญตกฎหมาย

เปนลายลกษณอกษรไววา ใหการเปดเผยความลบของ

ผปวยจตเวชเปนหนาทหรอเปนกรณทอนญาตใหกระท�า

การได อยางไรกตาม แมมไดมกฎหมายบญญตไวเปน

ลายลกษณอกษร แตศาลแหงมลรฐดงกลาวมอสระทจะ

ใชกฎหมายเฉพาะกรณได (case law) ทงน เนองจาก

สหรฐอเมรกาเปนประเทศทใชระบบกฎหมายแบบคอม

มอนลอว (common law) ดงนนศาลของแตละมลรฐยอม

มสทธทจะพจารณาขอเทจจรงทเกดขนในคดและพจารณา

พพากษาเพอวางหลกกฎหมายดงกลาวกได

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 15

2. ประเทศองกฤษ

ศาลอทธรณของประเทศองกฤษไดยนยนวา

จตแพทยสามารถใชดลพนจในการพจารณาทจะเปดเผย

ความลบของผปวยจตเวชดวยวธการเตอนใหเหยอทราบได

หากพบวาผปวยจตเวชอาจเปนอนตรายตอเหยอ อยางไร

กด การเตอนดงกลาวจะแตกตางจากสหรฐอเมรกา กลาว

คอ ประเทศองกฤษใหดลพนจแกจตแพทยในการพจารณา

และไมถอวาการเตอนเปนหนาทหรอบทบงคบทางกฎหมาย

ซงในคด Egdell (W V. Egdell, 1990) และคด Crozier

(R v Crozier, 1991) ตางยนยนวา จตแพทยไดรบอนญาต

ใหละทงหนาในการเปดเผยความลบของผปวยจตเวชได

หากการเปดเผยดงกลาวเปนการเปดเผยเพอเตอนเหยอ

มใหไดรบอนตรายคกคามจากผ ปวยจตเวช (Michael

Thomas, 2014) และคด Palmer V. Tees Health

Authority (Palmer V. Tees Health Authority, 1999)

ไดวางหลกเพมเตมวา จตแพทยมไดมหนาททตองปองกน

และรบผดจากการกระท�าของผปวยจตเวช แมวากฎหมาย

ในประเทศองกฤษจะบญญตใหแพทยเปดเผยความลบของ

ผปวยในกรณเกยวของกบสาธารณะหรอเปนอนตรายตอ

บคคลอนกตาม แตการใหเปดเผยดงกลาวกไมถงขนาดให

แพทยรบผดแบบคด Tarasoff ดงทเกดขนในสหรฐอเมรกา

เนองจากหลกกฎหมายเรองละเมดของประเทศองกฤษ

มไดก�าหนดใหบคคลตองรบผดในความเสยหายทเกดขน

จากการกระท�าของบคคลทสาม หากบคคลดงกลาวมได

มความสมพนธพเศษระหวางกน (special relationship)

มากอน (Jonathan Herring, 2014) นอกจากนแลวในการ

ประกอบวชาชพผประกอบวชาชพมกปฏบตตามแนวปฏบต

ขององคกรวชาชพของตนอยางเครงครดเพราะเมอใดทม

การละเมดหรอความเสยหายเกดขน ยอมถอวาผประกอบ

วชาชพไดท�าตามมาตรฐานแหงวชาชพแลว กลาวคอ หาก

มการฟองรองผประกอบวชาชพสามารถใชเปนขอตอสของ

ตนในชนศาลได และศาลมกพจารณาการประกอบวชาชพ

ตามแนวปฏบต หากรกษาผปวยตามแนวปฏบตแลว ศาล

มกตดสนวาแพทยไมมความผด ดงนนแมแนวปฏบตจะ

ไมมสถานะทางกฎหมายกตาม แตในทางปฏบตแลวแนว

ปฏบตเหลานมลกษณะเหมอนการตความกฎหมายเกยว

กบความลบของผปวยโดยศาลนนเอง เนองจากประเทศ

องกฤษเปนประเทศทใชระบบคอมมอนลอวดงนนศาลจะ

เปนผน�าหลกตางๆ มาใชและตความประกอบการคมครอง

ความลบของผปวย

อภปรำยผล จากการศกษากฎหมายของสหรฐอเมรกาและ

ประเทศองกฤษพบวา กฎหมายทก�าหนดใหจตแพทย

สามารถเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวย

จตเวชในประเทศไทยมลกษณะแตกตางกบทงสองประเทศ

ดงกลาวขางตน รายละเอยดดงตอไปน

16 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ประเดนทแตกตำง ประเทศไทย สหรฐอเมรกำ ประเทศองกฤษ

1. สภาพบงคบของจตแพทย

ในการเปดเผยความลบทอาจ

เปนอนตรายของผปวยจตเวช

การเป ดเผยความลบของผ

ป วยจตเวชโดยจตแพทยใน

ประเทศไทยนนเปนเพยงขอ

ยกเวนทกฎหมายอนญาตให

จตแพทย กระท�าการได ใน

กรณทขอเทจจรงทเกดขนเขา

ลกษณะใดลกษณะหนงตาม

ขอยกเวนทกฎหมายก�าหนด

ดงนนจงขนอยกบดลพนจของ

จตแพทยในสถานการณนนๆ

วาจะเปดเผยหรอไม

ในกรณทจตแพทยคาดการณ

หรอประเมนวา ผปวยจตเวช

อาจเปนอนตรายตอผอนแลว

จตแพทยมหนาททต องแจง

เรองดงกลาวใหหนวยงานของ

รฐหรอเหยอทราบ (ในกรณท

ทราบตวเหยอ) ทงน ไมวามล

รฐนนๆ มกฎหมายลกษณะใด

กตาม เนองจากทกมลรฐตาง

มกฎหมาย ลายลกษณและค�า

พพากษาทก�าหนดใหจตแพทย

ตองรบผดในกรณทจตแพทย

ไมเปดเผยความอนตรายของผ

ปวยจตเวชใหผอนทราบ กลาว

ไดว า การเปดเผยความลบ

ทอาจเปนของผ ป วยจตเวช

เปนสภาพบงคบทจตแพทย

ตองกระท�า

ศาลองกฤษไดพพากษา วาง

หลกให การยอมรบกรณ ท

จตแพทยเปดเผยความลบท

อาจเปนอนตรายของผ ปวย

จตเวช ทงน ศาลใหดลพนจ

แกจตแพทยในการพจารณา

ความเหมาะสมแกสถานการณ

นนๆ กลาวคอศาลมไดก�าหนด

ใหเปนสภาพบงคบ แตเปนสง

ทควรกระท�า อยางไรกตามการ

เปดเผยความลบนนจะตองเปน

ไปตามแนวทางแหงวชาชพ

(Guideline) ก�าหนดไวดวย

2. การก�าหนดใหเปนหนาทโดย

บงคบตามกฎหมาย

มไดเปนหนาทโดยบงคบ

แตจตแพทยสมควรกระท�า

ในมลรฐแคลฟอรเนยรมการ

ก�าหนดใหจตแพทย หรอผ

ประกอบวชาชพทเกยวของ

กบผ ป วยจตเวช สามารถ

เปดเผยความลบทอาจเปน

อนตรายของผปวยจตเวชได

โดยก�าหนดใหมหนาททตอง

เตอนและปองกน (Duty to

Protect) ภยนตรายทอาจ

เกดขนแกเหยอหรอผอน ดวย

วธการแจงใหหนวยงานของ

รฐหรอแจงใหเหยอ หรอผ ท

เกยวของกบเหยอทราบซงหาก

มไดปฏบตตามแลว จตแพทย

หรอผประกอบวชาชพดงกลาว

ต องรบ ผดตามท กฎหมาย

ก�าหนด

มไดเปนหนาทโดยบงคบแต

จตแพทยสมควรกระท�า

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 17

3. แนวทางและวธการในการ

เปดเผยความลบทอาจเปน

อนตรายของผ ปวยจตเวชให

แกจตแพทย

ไมมการก�าหนดหรอบญญต

กฎหมายไวอยางชดเจน และ

ใหเปนดลพนจของจตแพทย

ในการพจารณาขอเทจจรงท

เกดขน

1. กฎหมายบญญตใหความ

รบผดของจตแพทย สนสด

ลงเมอจตแพทย ได แจ งให

หนวยงานของรฐทเกยวของ

(Authorities) หรอเหยอทราบ

สวนการด�าเนนการในปองกน

มใหอนตรายเกดขนยอมเปน

หนาทของหนวยงานนนๆ เชน

การกกผปวยไวในโรงพยาบาล

เพอเฝาดอาการ เปนตน

2 . อ งค ก รท ค วบค มการ

ประกอบวชาชพจตแพทย

ไ ด ก� า ห น ด แ น ว ท า ง แ ห ง

วชาชพ (Guideline) และ

มาตรฐานการประเมนความ

เสยงของผ ประกอบวชาชพ

(clinical standard of risk

assessment) ใหแกจตแพทย

ปฏบตตาม รวมถก�าหนดให

จตแพทย เข ารบการอบรม

แนวทางการเป ดเผยความ

ลบของผปวยจตเวชทถกตอง

ตามกฎหมายด วยอกท งใน

ทางปฏบตจตแพทยมกปรกษา

ทนายความ หรอผใหค�าปรกษา

ทางกฎหมายกอนเพอขอค�า

แนะน�าในการเปดเผยความลบ

1. ศาลไดวางหลกใหจตแพทย

สามารถแจงใหหนวยงานของ

รฐ (Authorities) หรอเหยอ

ทราบได ในกรณทความลบ

ของผปวยจตเวชนนอาจเปน

อนตรายแกผอน

2 . อ งค ก รท ค วบค มการ

ประกอบวชาชพจตแพทย

ไ ด ก� า ห น ด แ น ว ท า ง แ ห ง

วชาชพ (Guideline) และ

มาตรฐานการประเมนความ

เสยงของผ ประกอบวชาชพ

(clinical standard of risk

assessment) ใหแกจตแพทย

ปฏบตตาม รวมถงในทาง

ปฏบตจตแพทย มกปรกษา

ทนายความ หรอผใหค�าปรกษา

ทางกฎหมายกอนเพอขอค�า

แนะน�าประกอบการพจารณา

ในการเปดเผยความลบ

4. บทค มกนใหแกจตแพทย

ทเปดเผยความลบทอาจเปน

อนตรายของผปวยจตเวช

ไมมกฎหมายบญญตไว มการบญญตความคมกนให

แกจตแพทยทเปดเผยความ

ลบซงอาจเปนอนตรายของผ

ปวยจตเวช ใหไดรบความคม

กนโดยจะไมถกฟองรองด�าเนน

คดไมวาในทางแพงและอาญา

รวมถงไมตองรบผดชดใชคา

เสยหายใดๆ ทงสน

แมจะไมมกฎหมายลายลกษณ

อกษรบญญตไวโดยตรง แตศาล

ประเทศองกฤษไดวางหลกให

ความคมครองแกจตแพทยท

เปดเผยความลบของผ ป วย

จตเวช ในกรณทจตแพทย

คนดงกล าวได ปฏบตตามท

แนวทางปฏบตแห งวชาชพ

ก�าหนดไวแลว

18 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

มำตรกำรทำงกฎหมำยทจ�ำเปนในกำรก�ำหนดใหจตแพทย

เปดเผยควำมลบทอำจเปนอนตรำยของผปวยจตเวช

จากการอภปรายผลดงกลาวขางตน ผศกษาเหน

วา เมอเทยบกบกฎหมายของสหรฐอเมรกาและประเทศ

องกฤษแลว มาตรการทางกฎหมายของประเทศไทยยง

ไมไดก�าหนดหลกเกณฑทเกยวของกบการเปดเผยความ

ลบของผปวยจตเวชโดยจตแพทยหลายประการ ดงนน

เพอสรางแนวทางทชดเจนและเพอใหกฎหมายมความ

ครอบคลมตอขอเทจจรงทอาจเกดขน ผศกษาจงเหนควร

ใหกฎหมายไทยมหลกเกณฑเพมเตมดงน

1. ก�าหนดใหการเปดเผยความลบทอาจเปน

อนตรายของผ ปวยจตเวชเปนหนาททต องกระท�าโดย

จตแพทย

เนองจากปญหาทประสบในปจจบนคอ กฎหมาย

ใหดลพนจแกจตแพทยในการพจารณาวาขอเทจจรงทเกด

ขนเขาลกษณะทจะสามารถเปดเผยความลบของผปวย

จตเวชไดหรอไม กลาวคอ เปนดลพนจแกจตแพทยแตเพยง

ผเดยวในการประเมนและตดสนใจวา ความลบของผปวย

จตเวชนนอาจเปนอนตรายตอผอนหรอตอสงคมหรอไม ซง

ผศกษาเหนวา การใหจตแพทยใชดลพนจแตเพยงผเดยว

เสมอนเปนการผลกภาระใหจตแพทย อกทงเมอกฎหมาย

ไมมความชดเจนเชนนแลว หากมความผดพลาดจากการ

ประเมนของจตแพทยเกดขน จตแพทยอาจตองเปนผรบ

ผดชอบแตเพยงผเดยว ดงนนจงท�าใหจตแพทยเลอกทจะ

ไมเปดเผยความลบของผปวย ซงสงผลใหวตถประสงค

ของกฎหมายทจะปองกนสงคมจากอนตรายยอมไมบรรล

ผล ดวยเหตนเองหากรฐก�าหนดใหการเปดเผยความลบท

อาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชเปนหนาทของจตแพทย

ในลกษณะเชนเดยวกบหลกหนาททตองเตอน (Duty to

warn) ทมลรฐแคลฟอรเนยร ในสหรฐอเมรกาก�าหนด

รวมถงก�าหนดมาตรการอนๆ รองรบหนาทของจตแพทย

ใหเหมาะสมแลว จะท�าใหกฎหมายมประสทธภาพและ

ชวยปองกนสงคมจากอนตรายไดมากยงขน

2. ก�าหนดใหจตแพทยตองรบผดเมอไมเปดเผย

ความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวช

เมอก�าหนดใหการเปดเผยความลบทอาจเปน

อนตรายของผปวยจตเวชเปนหนาทโดยบงคบของจตแพทย

แลว เพอใหกฎหมายดงกลาวมสภาพบงคบจงตองก�าหนด

ใหจตแพทยมความผด หากไมปฏบตตามหนาททกฎหมาย

ก�าหนดไวดวย โดยความรบผดทจะน�ามาใชแกกรณน

คอ ความรบผดทางแพง นอกจากนแลวผ ศกษาเหนวา

หากน�าเรองการสนสดหนาทของจตแพทยในการเปดเผย

ความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชแบบในมลรฐ

แคลฟอรเนยร สหรฐอเมรกา มาบญญตไวในกฎหมายของ

ไทย อาจชวยใหกฎหมายของไทยมความชดเจนมากยงขน

ทงยงเปนการท�าใหจตแพทยเขาใจบทบาทและหนาทของ

ตนเองมากยงขนดวย

3. ก�าหนดความคมกนใหแกจตแพทยทเปดเผย

ความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวช

ภายหลงทก�าหนดใหการเปดเผยความลบทอาจ

เปนอนตรายของผ ปวยจตเวชเปนหนาทโดยบงคบของ

จตแพทยแลว ผศกษาเหนวา ควรก�าหนดใหจตแพทยได

รบความคมกนดงเชนมลรฐแคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา

กลาวคอ ใหความคมกนแกจตแพทยทเปดเผยความลบ

ของผปวยจตเวช โดยจตแพทยไมจ�าตองชดใชคาเสยหาย

ใดๆ ใหแกผปวยจตเวช รวมถงไดรบความคมกนจากการ

ถกฟองรองหรอถกด�าเนนคดในชนศาลดวย ทงน เพอเปน

หลกประกนใหแกจตแพทยในการปฏบตหนาท

4. ก�าหนดขนตอนและวธการเปดเผยความลบ

ทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชใหแกจตแพทย และ

มาตรฐานการประเมนความเสยงของผประกอบวชาชพ

(clinical standard of risk assessment)

กฎหมายของสหรฐอเมรกาและประเทศองกฤษ

ตางก�าหนดแนวทางใหแกจตแพทยในการเปดเผยความ

ลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชโดยองคกรวชาชพ

กลาวคอ องคกรวชาชพจะจดท�าแนวปฏบตแหงวชาชพ หรอ

Guideline ใหแกจตแพทย เพอใหแนวปฏบตของจตแพทย

ทกคนด�าเนนไปในแนวทางเดยวกน โดยในสหรฐอเมรกา

ไดมการจดอบรมใหแกจตแพทยทกคน ในขณะทประเทศ

องกฤษศาลไดวางหลกไววา หากจตแพทยไดปฏบตตาม

แนวปฏบตแหงวชาชพแลวยอมไดรบความคมกนและถอวา

จตแพทยประกอบวชาชพไดมาตรฐานตามแหงหลกวชาชพ

แลวยอมไมมความผด อยางไรกด ขอเทจจรงตองปรากฏ

วาจตแพทยมไดประมาทเลนเลอในการประกอบวชาชพ

ตามมาตรฐานดวย นอกจากนแลวทงสองประเทศตางม

การก�าหนดมาตรฐานการประเมนความเสยงของผประกอบ

วชาชพ (clinical standard of risk assessment) เพอ

เปนคมอในการคาดการณอนตรายทอาจเกดขนจากผปวย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 19

จตเวช รวมถงใหจตแพทยสามารถปรกษาทนายความหรอ

ผใหค�าปรกษาทางกฎหมายเพมเตม เพอใหการเปดเผย

ความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชถกตองตาม

ทกฎหมายก�าหนด

ดวยเหตนเองผศกษาจงเหนวา หากกฎหมายของ

ประเทศไทยก�าหนดใหองคกรวชาชพจดท�าแนวปฏบต

แหงวชาชพ (Guideline) ขนมาโดยระบเนอหาดงกลาว

ขางตน เพอเปนแนวทางใหแกจตแพทยทกคนปฏบตตาม

จตแพทยทกคนกจะทราบถงวธการเปดเผยความลบทอาจ

เปนอนตรายของผปวยจตเวชทถกตอง อกทงยงชวยใหการ

เปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวยจตเวชด�าเนน

ไปอยางเปนมาตรฐานเดยวกนอกดวย

5. ควรมเจาหนาท หนวยงาน หรอองคกรทเขา

มาท�าหนาทรบเรองโดยตรง กลาวคอ เมอจตแพทยมความ

ประสงคทจะเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวย

จตเวชแลว ใหจตแพทยแจงมาทหนวยงานดงกลาว ซงภาย

หลงทหนวยงานรบเรองแลว จะมมาตรการด�าเนนการใน

ขนตอนตอไป เชน จดเจาหนาทเขาตดตามพฤตกรรมของ

ผปวยจตเวช หรอกกตวผปวยไวในโรงพยาบาลเพอสงเกต

อาการ เปนตน

6. ก�าหนดใหมมาตรการทางกฎหมายในกฎหมาย

อนทเกยวของมความสอดคลองกน

ภายหลงทมการก�าหนดมาตรการทางกฎหมาย

เพมเตมดงทกลาวมาขางตนแลว ยอมตองสงผลกระทบตอ

กฎหมายอนๆ ทเกยวของกบผปวยจตเวช เชน กฎหมาย

ครอบครว พระราชบญญตสขภาพจต พ.ศ. 2551 ดงนน

จงตองแกไขกฎหมายอนๆ ทเกยวของใหเหมาะสมและ

สอดคลองกนดวย

ขอเสนอแนะ จากการศกษาวเคราะหกฎหมายของประเทศไทย

เปรยบเทยบกบกฎหมายสหรฐอเมรกาและประเทศองกฤษ

ผศกษาขอเสนอแนะใหมการแกไขกฎหมายและมาตรการใน

การก�าหนดใหจตแพทยเปดเผยความลบทอาจเปนอนตราย

ของผปวยจตเวช ดงน

1. แกไขกฎหมายโดยก�าหนดใหการเปดเผยความ

ลบของผ ปวยจตเวชเปนหนาทโดยบงคบของจตแพทย

(Mandatory Statute) กลาวคอ ก�าหนดใหจตแพทยมหนา

ททตองเตอน (Duty to Warn) ดวยวธการแจงใหหนวย

งานทรบผดชอบทราบ รวมถงก�าหนดใหจตแพทยตองรบ

ผดในกรณทฝาฝน หรอมไดปฏบตตามหนาทดงกลาว

2. บญญตความคมกนใหแกจตแพทยทเปดเผย

ความลบของผปวยจตเวชใหพนจากความรบผดทงปวง รวม

ถงใหไดรบการคมกนจากการถกฟองรองหรอการด�าเนน

คดในชนศาล

3. ก�าหนดแนวปฏบตแหงวชาชพ (Guideline) ใน

เรอง “การเปดเผยความลบทอาจเปนอนตรายของผปวย

จตเวชใหแกจตแพทย และมาตรฐานการประเมนความ

เสยงของผประกอบวชาชพ (clinical standard of risk

assessment)” ใหแกจตแพทย

4. ควรก�าหนดใหมหนวยงานทรบผดชอบในการ

ด�าเนนการตอเนองจากการเปดเผยความลบของจตแพทย

เพอใหวตถประสงคในการปองกนสงคมบรรลผล

5. แกไขกฎหมายอนๆ ทเกยวของใหมความ

สอดคลองกน

20 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Reference

David, G. J. (2012). The Tarasoff Two-Step. Retrieve from https://www.camft.org/images/PDFs/Attor

neyArticles/Dave/The_Tarasof_Two-Step.pdf

Floyd, L. J. (n.d). Revisiting the Duty to Warn Issue. Retrieve from https://www.texaspsyc.org/page/

DutytoWarn/Revisiting-the-Duty-to-Warn-Issue

Herring, J. (2014). Medical law and ethics. Oxford: Oxford University Press.

Palmer, V. Tees Health Authority. (1999). England: n.p.

R V. Crozier. (1991). England: n.p.

Thomas, M. (n.d). Expanded liability for psychiatrists: tarasoff gone crazy?. Retrieve from

https://www.researchgate.net/publication/291576243_Expanded_Liability_for_Psychiatrists_

Tarasoff_Gone_Crazy

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 21

บทคดยอ

บทความนเปนการศกษาเชงเอกสารโดยเกบรวบรวมขอมลจากหนงสอต�ารา และงานวจยทเกยวของกบการ

ประเมนโครงการลงทนดวยเครองมอวเคราะหทางเศรษฐศาสตร โดยมวตถประสงคเพอใหนกลงทนหรอนกวเคราะห

ทางการเงน ผบรหารองคกร ไดเขาใจถงความส�าคญและจ�าเปนในการประเมนโครงการลงทนดวยเครองมอหรอเทคนค

วธตางๆ ทสอดคลองกบโครงการทตองการประเมน อาท ระยะเวลาคนทน มลคาปจจบนสทธ อตราผลตอบแทนภายใน

อตราสวนผลตอบแทนตอตนทน เพอใหผลประเมนทไดนนน�าไปสการตดสนใจลงทนไดอยางเหมาะสม และเปนประโยชน

ตอผมสวนเกยวของทงทางตรงและทางออม

ค�ำส�ำคญ: การประเมนโครงการลงทน, เครองมอวเคราะหเศรษฐศาสตร

Abstract

This article is a documentary study by collecting data from text book and research paper

relating to evaluation of investment projects with economics analysis tools, which the objective for

investors or financial analysts, organization executives understand the importance and necessity

of evaluating investment projects using different tools or techniques corresponding to the project

to be assessed, such as payback period (PB), Net Present Value (NPV), Internal Rate of Return (IRR),

Benefit-Cost Ratio (BCR), so that the results of the assessment can lead to appropriate investment

decisions, and beneficial to the stakeholders both directly and indirectly.

Keywords: investment project evaluation, economic analysis tools

กำรประเมนโครงกำรลงทนดวยเครองมอวเครำะหทำงเศรษฐศำสตร

Evaluation of Investment Projects with Economic Analysis Tools

ศรประภา ศรวโรจน1, ลกขณา ลสวสด1 และ ธตรฐ จ�ารญกล1

Siraprapha Sriviroj1, Lakkana Lusawad1 and Thatarot Chamroonkul11คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

1School of Business Administration, Eastern Asia University

Received: August 11, 2020

Revised: October 8, 2020

Accepted: October 9, 2020

22 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทน�ำ การประเมนโครงการลงทน เพอน�าไปสการตดสน

ใจลงทนในโครงการตางๆนน เปนสงทจ�าเปนอยางยงทนก

ลงทนหรอผลงทนตองใหความส�าคญ ไมวานกลงทนหรอผ

ลงทนจะเปนบคคลธรรมดา หรอองคกรภาครฐ หรอองคกร

ภาคเอกชน เพราะการลงทนจะน�าไปส การไดมาซงผล

ตอบแทนหรอผลประโยชนจากการลงทน และกอใหเกด

รายจายหรอตนทนจากการด�าเนนการในโครงการลงทน

ซงการประเมนโครงการลงทน จะประกอบไปดวยขอมลใน

อดต ปจจบน และอนาคต ทนกลงทนตองศกษา รวบรวม

และตดสนใจภายใตเกณฑการตดสนใจของเครองมอตางๆ

ทชวยวเคราะหการลงทน ซงเมอการลงทนเปนโครงการใน

อนาคต ยอมมความเสยงทอาจเกดขนตามมาไมวาจะเปน

ความเสยงจากผลตอบแทนหรอผลประโยชนทคาดวาจะได

รบไมเปนไปตามแผนงาน หรอคาใชจายหรอตนทนตลอด

อายโครงการอาจจะเพมสงขนจากสถานการณทคาดไมถง

ดงนนแลวนกลงทนควรตองเขาใจหลกการประเมน ความ

เสยงทอาจเกดขน เครองมอหรอเทคนคทใชในการวเคราะห

โครงการลงทน เพอใหการตดสนใจในการลงทนเปนไปตาม

วตถประสงคของโครงการลงทน

แนวคดทเกยวของ กำรประเมนขอเสนอกำรลงทน

การประเมนขอเสนอการลงทนเปนหนงในหนาท

ความรบผดชอบของนกวเคราะหทางการเงน เนองจาก

การลงทนจะเกยวของกบการใชเงนสดในปจจบนเพอผล

ตอบแทนหรอผลประโยชนทคาดวาจะไดรบกลบมาใน

อนาคต ดงนนขอควรพจารณาเมอตดสนใจลงทนคอผล

ตอบแทนจะเทากบหรอมากกวาทนกลงทนตองการหรอ

ไม การประเมนขอเสนอการลงทนนนมปจจยมากมายทม

อทธพลตอการประเมนและตดสนใจ ปจจยมากมายเหลานน

จะเปนขอมลทจ�าเปนตอการประเมนและการตดสนใจ และ

คงหนไมพนการจดท�างบประมาณเพอลงทน กระบวนการ

จดท�างบประมาณการลงทน ประกอบดวย 1. การสรางขอ

เสนอการลงทน 2. การประเมนกระแสเงนสด 3. การเลอก

เงนลงทนตามเกณฑบางประการ 4. การประเมนมลคา

เงนลงทนใหมอยางตอเนอง นอกจากนยงตองพจารณา

ระยะเวลาผลตอบแทน ความเสยงทสงผลตอความนา

สนใจในการลงทน นกลงทนจงจ�าเปนตองก�าหนดเกณฑ

การประเมน และตนทนเงนทนของโครงการลงทน ซงการ

ก�าหนดจ�านวนเงนทนหรออตราคดลดของตนทนของเงน

ทนอาจก�าหนดเปนอตราผลตอบแทนขนต�าทนกลงทนหรอ

กจการทลงทนจะยอมรบไดจากการลงทน เพราะหากลงทน

โดยมแหลงเงนทนจากการกอหน หากการลงทนมความ

เสยงเพมขน ผลตอบแทนในอนาคตกยอมมความเสยงมาก

ขน ดงนนความสมพนธโดยตรงระหวางการรบรความเสยง

ของบรษทกบอตราผลตอบแทนทตองการโดยเจาหนและ

นกลงทนและตนทนทเปนผลมาจากบรษททตกเปนภาระ

ของบรษท ซงตนทนของเงนทนของบรษท ประกอบดวย

อตราผลตอบแทนสวนเพมทบรษท ตองจายใหกบนกลงทน

ส�าหรบแหลงเงนระยะยาวทแตกตางกน ท�าใหนกลงทน

หรอผลงทนตองประเมนกระแสเงนสดจากการลงทนใน

ทกโครงการลงทน เพอสามารถน�ามาพจารณาการลงทน

ซงกระแสเงนสดจากการลงทน คอ กระแสเงนสดทจาย

ไปหรอไดรบมาอนเนองมาจากการด�าเนนการลงทนตลอด

อายโครงการ และการก�าหนดกระแสเงนสดในเชงปรมาณ

นนไมใชเรองงายส�าหรบนกวเคราะหทางการเงน เพราะ

เปนการประมาณการขนตามชวงเวลา อยางไรกด กระแส

เงนสดสทธทนกลงทนตองการทราบเพอพจารณาลงทน มา

จาก กระเงนสดรบ (ผลประโยชนหรอผลตอบแทน) หกดวย

กระแสดเงนสดจาย และตนทนหรอคาใชจายเรมแรกจาก

การลงทน และประการส�าคญทตองประเมนขอเสนอการ

ลงทนดวยคอความเสยงทอาจเกดขนเมอตดสนใจ ไมวาจะ

ตดสนใจลงทนหรอไมลงทนกตาม และหากตดสนใจลงทน

แลวนกลงทนควรมวธจดการความเสยงทอาจเกดขนจาก

ความไมแนนอนของผลตอบแทนในอนาคต (Sherman,

2015, pp. 106-111)

กำรเลอกโครงกำร

การเลอกลงทนในโครงการตางๆนน เปนสงท

องคกรภาครฐหรอองคกรภาคเอกชนตองใหความส�าคญ

อยางมาก อนเนองจากการลงทนตองใชทรพยากรและ

แนนอนวาทรพยากรจะมมากหรอนอย จะยอมมอยอยาง

จ�ากดส�าหรบการลงทนขององคกร ซงเปนไปไดยากมาก

หากองคกรจะเลอกลงทนในทกโครงการ ท�าให “การเลอก

โครงการ (project selection)” จงเปนสงทตองด�าเนน

การและแนนอนวาตองตดสนใจเลอกโครงการทองคกร

พจารณาแลววามความเปนไปไดในการลงทน และประโยชน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 23

(benefit) ทไดรบกลบมความคมคามากกวาเมอเทยบกบ

ตนทน (cost) ทสญเสยไป ดงนนเทคนคการเลอกโครงการ

จงจ�าเปน เพราะเปนเครองมอในการประเมนเพอตดสนใจ

ลงทน

การเลอกโครงการทมประสทธภาพเปนเรองเกยว

กบการประเมนมลคาทคาดวาโครงการนนๆจะสามารถให

ผลประโยชนหรอผลตอบแทนกลบไปทองคกร และองคกร

จะท�าการเลอกทางเลอกทก�าหนดเกยวกบโครงการตางๆ

ผลลพธของโครงการทเลอกจะตองน�าไปสความยงยนใน

ระยะยาวขององคกร และควรเปนโครงการทเกดมลคาทง

ในระยะสนและระยะยาว

การว เคราะห เพอเลอกโครงการทจะลงทน

นน จะมการวเคราะหโครงการทางการเงน (Financial

Cost-Benefit Analysis: Financial CBA) และการ

ว เคราะห โครงการทางเศรษฐศาสตร (Economic

Cost-Benefit Analysis: Economic CBA) ซงทงสอง

แนวทางมเปาหมายในทศทางเดยวกนคอ การจดสรร

ทรพยากรทมอยใหสามารถท�าผลประโยชนกลบมาไดอยาง

คมคาหรอเปนไปตามเปาหมายขององคกร

Martinelli & Milosevic. (2016, p. 26) ได

กลาวถงการวดมลคาไว 2 มมมอง คอ 1) การวดมลคาโดย

พจารณาจากความสมพนธระหวางความพงพอใจของความ

ตองการและการใชทรพยากรเพอใหบรรลความพงพอใจ ซง

เปนการอธบายของ British European Standard (BSI)

ดงแสดงตามภาพ 1

ภำพ 1 การวดมลค าตามการอธบายของ Brit ish

European Standard (BSI)

ทมำ: Martinelli & Molosevic, (2016), Project

Management ToolBox

ภำพ 2 การวดมลคาดวยผลประโยชนทธรกจไดรบ

ทมำ: Martinelli & Molosevic, (2016), Project

Management ToolBox

และ 2) สหรฐอเมรกาและสวนอนทวโลก มองวา

การวดมลคานนพจารณาไดจากผลประโยชนทธรกจไดรบ

กบทรพยากรทใชไป ตามทแสดงตามภาพ 2

ผลประโยชนทธรกจไดรบเปนเรองเกยวกบการ

ตระหนกถงผลลพธทางธรกจทตองการจากการลงทนใน

โครงการ กลาวคอองคกรตองขบเคลอนใหเกดความส�าเรจ

ตามผลลพธทตงเปาหมายไว แตโครงการทคาดวาจะลงทน

นนเปนเรองของอนาคตทยงไมเกดขน ดงนนการประมาณ

การผลลพธทางธรกจ และการประเมนวาในแตละโครงการ

นนจะใหผลลพธไดตามเปาหมายหรอไมจงเปนเรองทองคกร

ใหความส�าคญ เครองมอหรอเทคนคการเลอกโครงการจง

เปนสงทองคกรตองเขาใจเพอน�าไปใชไดอยางเหมาะสม

เพอระบและจดล�าดบความส�าคญของโครงการทจะน�าให

บรรลเปาหมายทางธรกจขององคกรไดดทสด สามารถ

จดสรรทรพยากรทมอยางจ�ากดใหกบโครงการทมมลคา

สงสด

วธทำงเศรษฐศำสตร (economic methods)

วธเชงปรมาณเพอก�าหนดมลคาโครงการทพจารณา

การลงทนนน เพอเปนแนวทางในกระบวนการคดเลอก

โครงการโดยปกตจะเนนในเชงเศรษฐศาสตร ทงนวธการ

ทางเศรษฐศาสตรทพบบอยทสดจะมสามวธในการอธบาย

มลคาโครงการ ไดแก เวลาคนทน (payback time หรอ

payback period) มลคาปจจบนสทธ (Net Present

Value-NPV) และอตราผลตอบแทนภายใน (Internal

Rate of Return-IRR) (Martinelli & Milosevic. 2016,

p. 31)

เวลาคนทน (payback time) หรอสามารถเรยก

ไดวา ระยะเวลาคนทน (payback period) Martinelli

& Milosevic (2016, p. 31) กลาววา ระยะเวลาคนทน

24 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

เปนเพยงระยะเวลาทเรมตนโครงการอยางเปนทางการจน

กระทงกระแสเงนสดสะสมทเกดขนตงแตเรมตนโครงการ

นน (หรอการประหยดตนทนตงแตเรมตนโครงการนน) หก

กบเงนลงทนในโครงการไปทกงวดเวลาจนกลายเปนผลบวก

แสดงวาถงจดทไดรบเงนเทากบทจายลงทนไปในโครงการ

โดยจะพจารณาเลอกตดสนใจลงทนในโครงการทใหระยะ

เวลาคนทนสนทสด ซงขอดของวธนคอสามารถท�าการ

ค�านวณและท�าความเขาใจไดงาย แตวธนจะไมไดค�านง

ถงมลคาเงนตามเวลา และไมไดค�านงถงกระแสเงนสดรบ

สทธทกจการจะไดรบจากโครงการลงทนหลงจากพนงวด

ระยะเวลาคนทน

มลคาปจจบนสทธ (Net Present Value-NPV)

เปนวธทางเศรษฐศาสตรทค�านงถงมลคาของเงนตาม

เวลา โดยมลคาเงนในอนาคตอาจมคานอยกวามลคาเงน

ในปจจบนเนองจากอตราเงนเฟอ NPV ลดทงตนทนและ

รายไดในอนาคตตามอตราดอกเบย NPV สามารถค�านวณ

ไดตามสตรดงน

โดย คา Rt หมายถงกระแสเงนสดสทธ (กระแส

เงนสดเขาหรอกระแสเงนสดรบ - กระแสเงนสดออก หรอ

กระแสเงนสดจาย ณ เวลา t) และ คา i คออตราสวนลดหรอ

อตราดอกเบยทบรษทจายส�าหรบเงนทยมมา (Martinelli

& Milosevic. 2016, pp. 31-32) เกณฑการตดสนใจคอ

จะเลอกตดสนใจในโครงการลงทนทมคา NPV เปนบวก

อตราผลตอบแทนภายใน (Internal Rate of

Return-IRR) อตราผลตอบแทนภายในนนเปนเพยงอตรา

คดลดทท�าใหคา NPV ส�าหรบกระแสเงนสดเปนศนย จง

ท�าให IRR ไมมสตรการค�านวณตายตว แตเปนการค�านวณ

IRR ซ�า ๆ เพอใหไดในอตราคดลดทแนนอนซงท�าใหเกด

NPV เปนศนย นนคอจดทกระแสเงนสดรบเทากบกระแส

เงนสดจายพอด ดงนนเกณฑการตดสนใจลงทนคอจะเลอก

ตดสนใจลงทนในโครงการอตราผลตอบแทนอยางนอยทสด

เทากบ IRR หรอเลอกโครงการทคาดวาจะไดผลตอบแทน

มากกวา IRR ทค�านวณได

นอกจาก 3 วธขางตนดงกลาวแลว ยงมเครองมอตางๆ

ทมการน�ามาใชในการวเคราะหโครงการลงทน อาท

อตราสวนผลตอบแทนตอตนทน Benefit-Cost Ratio, Net

Present Value for Firms-NPVSF, Reference Class

Forecasting, Monte Carlo Simulation

อตราสวนผลตอบแทนตอตนทน (Benefit-Cost

Ratio-BCR) หรออตราสวนผลประโยชนตอตนทน เปน

เทคนคทค�านงถงมลคาของเงนตามเวลา โดยการน�ามลคา

ปจจบนของผลประโยชนรวมหารดวยมลคาปจจบนของ

ตนทนรวม กลาวคอ ผลทได หากมคาเทากบ 1 แสดงให

เหนวาโครงการดงกลาวมผลตอบแทนหรอผลประโยชน

เทากบตนทนทลงทนไป หากมคามากกวา 1 จดวาคมคา

การลงทน และหากมคานอยกวา 1 แสดงวาไมคมคาตอ

การลงทน

มลคาปจจบนสทธส�าหรบกจการขนาดเลก (Net

Present Value for Firms-NPVSF) เปนวธการค�านวณท

พฒนาจากวธมลคาปจจบนสทธแบบดงเดม (traditional

NPV) โดยมลคาปจจบนสทธส�าหรบกจการขนาดเลกนนจะ

มองคประกอบทค�านงถงในการลงทนเพมเตม อาท อตรา

ภาษเงนไดนตบคคล ตนทนเงนทนจากการขอสนเชอจาก

สถาบนการเงนเพอน�ามาลงทนในโครงการ ตนทนเงนทน

ถวเฉลยถวงน�าหนก ซงเหนไดวา NPVSF จะท�าใหกจการ

ขนาดเลกมความระมดระวงมากขนหากโครงการทลงทน

ตองจดหาเงนทนจากการกยม เพราะกจการตองช�าระคน

เงนตน

วธการพยากรณกลมอางอง (Reference Class

Forecasting Method-RCFM) เปนการท�านายหรอ

การพยากรณโดยใชกลมหรอชนหรอประเภทเพออางอง

ประกอบดวยการรวบรวมขอมลในอดต การจดกลมขอมล

ทมลกษณะคลายคลงกนในกลมหรอชนหรอประเภทนนๆ

และท�าการพสจนขอมลเหลานนดวยสถตหรอวธการอนท

เหมาะสม เปนวธทสามารถปรบใชในการประเมนแผนหรอ

โครงการในอนาคต

แบบจ�าลอง Monte Carlo Simulation เปน

เทคนคทอยบนพนฐานของกฎความนาจะเปน โดยอาศย

การเลอกมลคาตวแปรตางๆ เปนชดขอมล น�ามาสรางเปน

แบบจ�าลองเพอท�านายขอมลในอนาคต

วธทางเศรษฐศาสตร เปนวธทนยมอยางมากตงแต

อดตถงปจจบนเพอใชในการประเมนโครงการลงทนทง

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 25

การลงทนของภาครฐและการลงทนของภาคเอกชน โดย

โครงการทตองการประเมนนนตองมขอมลประกอบการ

พจารณา อาท อายโครงการ เงนลงทน ประมาณการกระ

แสเงนสดรบทคาดวาจะไดรบตลอดอายโครงการ ประมาณ

การกระแสเงนสดจายทคาดวาเกดขนตลอดอายโครงการ

อตราคดลด หรอ อตราดอกเบยทเกยวของกบการลงทน

ในโครงการ

ตวอยำงกำรประยกตใชวธทำงเศรษฐศำสตร

บณฑต ผงนรนดร (2557, น. 145-153) ไดศกษา

ความเปนไปไดทางการเงนของโครงการลงทนกอสราง

อาคารตรวจบตรโดยสาร ภายนอกอาคารผโดยสาร ณ ทา

อากาศยานนานาชาตภเกต โดยมวตถประสงคเพอ (1)

ศกษาสภาพทวไปของ ทาอากาศยานนานาชาตภเกตและ

สภาพการทองเทยวของจงหวดภเกต (2) ประเมนตนทน

และผลประโยชนในการด�าเนนโครงการลงทนกอสราง

อาคารตรวจบตรโดยสารภายนอกอาคารผโดยสาร ณ ทา

อากาศยานนานาชาตภเกต และ (3) วดความคมคาทางการ

เงนของโครงการลงทนกอสรางอาคารตรวจบตรโดยสาร

ภายนอกอาคารผ โดยสาร ณ ทาอากาศยานนานาชาต

ภเกต ซงมอายโครงการ 20 ป และก�าหนดอตราคดลด

รอยละ 10 ผลการวจยตามวตถประสงคเพอวดความคม

คาทางการเงนของโครงการลงทนกอสรางอาคารตรวจ

บตรโดยสารภายนอกอาคารผโดยสาร ณ ทาอากาศยาน

นานาชาตภเกต พบวา ระยะเวลาคนทน มคาเทากบ 5 ป

อตราผลตอบแทนตอการลงทน มคาเทากบรอยละ 154.61

อตราสวนผลประโยชนตอตนทน มคาเทากบ 1.20 มลคา

ปจจบนสทธ มคาเทากบ 79,188,133 บาท และอตราผล

ตอบแทนภายในโครงการ มคาเทากบรอยละ 17.11 จาก

ผลการประเมนดวยวธการทางเศรษฐศาสรตรจะเหนได

วาโครงการกอสรางอาคารตรวจบตรโดยสาร ภายนอก

อาคารผโดยสาร ณ ทาอากาศยานนานาชาตภเกต มความ

คมคาในการลงทน เพราะระยะเวลาคนทนสนกวาอาย

โครงการ ผลตอบแทนตอการลงทน มคามากกวารอยละ

100 อตราสวนผลประโยชนตอตนทน มมากกวา 1 มลคา

ปจจบนสทธ มคาเปนบวก และอตราผลตอบแทนภายใน

โครงการ มคามากกวารอยละ 10 (อตราคดลดทก�าหนด

ไวหรอคาเสยโอกาศในการลงทน)

ฆนทนนท ทววฒน และสรางค เหนสวาง (2558,

น. 117-134) ไดศกษาเรองการพฒนาเครองมอทางการเงน

ทใชในการประเมนมลคาโครงการลงทนส�าหรบกจการขนาด

เลก โดยมวตถประสงค 1. เพอพฒนาเครองมอทางการ

เงนทใชในการประเมนมลคาโครงการการลงทนส�าหรบ

กจการขนาดเลกทไมสามารถรกษาระดบของโครงสรางเงน

ทนเปาหมาย 2. เพอตรวจสอบความเชอถอไดของเครอง

มอทพฒนาขนใหมดวยการยอมรบของการน�าไปใชในเชง

วชาการและการประยกตใชในเชงปฏบต ทงนการศกษา

ตามวตถประสงคท 1 นนด�าเนนการจ�าลองสถานการณ

กระแสเงนสดเพอเปรยบเทยบระหวางวธมลคาปจจบน

สทธแบบดงเดม (traditional NPV) กบวธมลคาปจจบน

สทธทพฒนาใหมส�าหรบกจการขนาดเลก (Net Present

Value for Small Firms-NPVSF)

ซงการศกษาดงกลาวก�าหนดไววา

โดยผลการศกษาสามารถสรปไดวา กจการขนาด

เลกทการลงทนในโครงการนนถาไมมการช�าระคนเงนตน

จากการกยมเพอลงทนระหวางอายโครงการ การค�านวณ

หา NPV กบ NPVSF จะมคาเทากนเพราะสมตฐานของ

NPV คอไมมการช�าระคนเงนตน แตหากสถานการณหรอ

สมมตฐานของการลงทนในโครงการนนตองมการช�าระคน

เงนตนจากการกยมระหวางอายโครงการ จะไมสามารถ

ค�านวณหาคา NPV ไดเพราะไมเปนไปตามสมมตฐาน แตยง

คงสามารถค�านวณหา NPVSF ได ซงในการน�าไปประยกต

26 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ใชนน ผทเกยวของไดยนยนแนวคด NPVSF วาสามารถน�า

ไปประยกตใชในเชงปฏบตไดอยางด

นตพงษ สงศรโรจน (2559, น. 109-137) ได

ศกษาการวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรของ

โครงการพฒนาแหลงน�าบาดาลพ กรณศกษาพนทบาน

ออค�า ต�าบลกระนวน อ�าเภอช�าสง จงหวดขอนแกน โดยม

วตถประสงคเพอวเคราะหความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตร

ของโครงการพฒนาแหลงน�าบาดาลพ กรณศกษาพนทบาน

ออค�า ต�าบลกระนวน อ�าเภอช�าสง จงหวดขอนแกน โดย

ใชเครองมอการวเคราะห 3 เครองมอ ไดแก

1. มลคาปจจบนสทธ (Net Present Value-NPV)

โดยพจารณาคา NPV ≥ 0 กลาวคอผลตางของมลคาปจจบน

ของผลตอบแทนทงหมดของตลอดอายโครงการกบมลคา

ปจจบนของตนทนรวมตลอดอายโครงการ มคามากกวา

หรอเทากบ 0 หากมคา < 0 แสดงวาไมคมกบการลงทน

2. อตราสวนผลตอบแทนตอตนทน (Benefit-Cost

Ratio-BCR) คา BCR นนพจารณาวาหากมลคาปจจบนของ

ผลตอบแทนทงหมดของโครงการสงกวาหรอเทากบมลคา

ปจจบนของตนทนทงหมดของโครงการ ควรจะลงทน กลาว

อกนยหนงคอ คา BCR ≥ 1 นนเอง

3. อตราผลตอบแทนภายในโครงการ (Internal

Rate of Return-IRR) โดยพจารณาลงทนในโครงการท

คา IRR ≥ r (อตราคดลด หรอคาเฉลยของอตราดอกเบย

ของเงนกระบบธนาคารพาณชย) เพราะ IRR คออตราคด

ลดทท�าให NPV = 0

ผลการศกษาโครงการพฒนาแหลงน�าบาดาลพ

กรณศกษาพนทบานออค�า ต�าบลกระนวน อ�าเภอช�าสง

จงหวดขอนแกนมความคมคาตอการลงทน พบวา มความ

คมคาตอการลงทนซงจะสามารถสรางรายไดใหแกเกษตรกร

ในอนาคตได เนองจากมคา NPV เทากบ 133,329,551.40

บาท (มคามากกวา 0) คา BCR เทากบ 5.73 (มากกวา 1)

และคา IRR เทากบ 22.16 (มากกวา r)

ดวงตา สราญรมย (2560, น. 203-215) ไดศกษา

การประเมนความคมคาในการลงทนสรางโรงไฟฟาจากขยะ

ในพนทเทศบาลเมองนนทบร เพอน�าขยะจากชมชนมาใช

ใหเกดประโยชนสงสดและประหยดคาฝงกลบขยะ ซงจาก

ผลการวเคราะหทางเศรษฐศาสตร พบวา โครงการลงทน

สรางโรงไฟฟาจากขญะในพนทเทศบาลเมองนนทบรม

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 27

ความคมคาในการลงทน เนองจากมลคาปจจบนสทธ (Net

Present Value NPV) มคามากกวา 0 โดยมคาเทากบ

680,536,577 บาท สวนอตราผลตอบแทนภายในโครงการ

(Internal Rate of Return-IRR) เทากบรอยละ 25.33 ซง

มคามากกวา อตราคดลดทรอยละ 10 และมระยะเวลาคน

ทน (Discounted Payback Period: DPB) เทากบ 5 ป

2 เดอน รวมเวลาคนทนแลวนอยกวาอายโครงการ

กฤษณ คงเจรญ และ มนตร โสคตยานรกษ (2561,

น. 138-154) ไดศกษาเรองการวเคราะหความคมคาทาง

ดานเศรษฐศาสตรและความเสยงในการลงทนโครงการ

ไฟฟาพลงน�าขนาดเลก เปนการวเคราะหตนทนและผล

ประโยชน โดยประยกตใชวธการวเคราะห Reference

Class Forecasting และ Monte Carlo Simulation

วตถประสงคการศกษาคอ 1. เพอวเคราะหความคมคา

ทางดานเศรษฐศาสตรและความเสยงในการลงทนโครงการ

ไฟฟาพลงน�าขนาดเลกโดยใชการวเคราะห Reference

Class Forecasting และ Monte Carlo Simulation

และ 2 เพอวเคราะหความเสยงในในการลงทนอนเกด

จากความคลาดเคลอนของผลการศกษาความคมคาในการ

ลงทนโครงการไฟฟาพลงน�าขนาดเลก การศกษานก�าหนด

สมมตฐานอายโครงการ 30 ป อตราคดลดรอยละ 10 และ

ประมาณการผลประโยชนและตนทนทเกยวของน�ามา

ด�าเนนการวเคราะหตนทนและผลประโยชนของโครงการ

ดวยการก�าหนดตวชวดทส�าคญ 2 กลม ไดแก

1. กลมตวชวดการตดสนใจลงทน ประกอบดวย

1.1 คาเฉลยมลคาปจจบนสทธ (Average

Net Present Value: A-NPV)

1.2 มลคาปจจบนสทธ ณ ระดบความ

เสยงทยอมรบได (Risk Acceptable Net Present Value:

R-NPV)

2. กลมตวชวดสนบสนนการตดสนใจ ประกอบ

ดวย

2.1 คาความนาจะเปนของมลคาปจจบน

สทธ (NPV) ทเทากบ 0

2.2 มลค าป จจบนของความเสยง

(Present value of value at risk-VaR)

2.3 คาความนาจะเปนของการไดก�าไร

(Probability of Profit)

2.4 คาความนาจะเปนของการขาดทน

(Probability of Lost)

2.5 อตราสวนความนาจะเปนของการ

ไดก�าไรตอการขาดทน (Profit-Lost Probability Ratio

หรอ (Profit Loss Ratio-PLR)

2.6 อตราสวนมลคาปจจบนของคาเฉลย

ผลขาดทนตอมลคาปจจบนของตนทน (Present value of

average loss and present value of cost ratio หรอ

Loss Cost Ratio-LCR)

2.7 ระดบความเสยงของโครงการ

(Degree of Risk)

ผลการวจยพบวา โครงการไฟฟาพลงน�าขนาดเลก

ทมก�าลงผลตพลงงานไฟฟา 57.92 ลานหนวยตอป เปน

โครงการทมมลคาผลตอบแทนสทธสงสด จากพจารณา

จาก R-NPV มคาเทากบ 59.11 ลานบาท (ณ ระดบโอกาส

รอยละ 80) และผลการวเคราะหความเสยงพบวา มระดบ

ความเสยงต�าสด อยางไรผลงทนจะตองพจารณาวาระดบ

ความเสยงเปนระดบความเสยงทยอมรบไดหากลงทน

ธรตม หงษขนทด และชยวฒน อตตมากร (2562,

น. 175-184) ไดศกษาเรองการประเมนความคมคา ผล

กระทบทางเศรษฐศาสตรและสงคมจากการจดใหมบรการ

อนเตอรเนตความเรวสงในพนทหางไกล วตถประสงคของ

การศกษาครงนคอ เพอประเมนความคมคา ประเมนผล

กระทบทางเศรษฐศาสตร และประเมนผลกระทบตอตนทน

ทางสงคมทไดรบจากการจดใหมบรการอนเตอรความเรว

สงในพนทหางไกล ซงการศกษาครงนไดใชเครองมอใน

การประเมนความคมคา 4 เครองมอซงเปนไปตามทฤษฎ

ตนทนและผลประโยชน (Theory of Cost-Benefit

Analysis-CBA) ไดแก 1. ระยะเวลาคนทน 2. มลคา

ปจจบนสทธ 3. อตราสวนผลประโยชนตอคาลงทน และ

4. อตราผลตอบแทนการลงทนโครงการ สวนการประเมน

ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตรนนใชเครองมอทเรยก

วา Autoregressive Model และใชการวเคราะหขอมล

จากโครงการเพอประเมนผลประโยชนดานมตทางสงคม

โดยศกษาจากประชากรจ�านวน 500 คน ดวยวธการสม

ตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง ผลการศกษาพบวา การลงทน

ในโครงการนนมความคมคาทางเศรษฐศาสตรในการลงทน

มผลกระทบทางเศรษฐศาสตร โดยมคา NPV เปนบวก

เทากบ 763,175,238 บาท และ IRR เทากบ 10.64%

และพบวามผลกระทบตอทนทางสงคม

28 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทนงศกด อมใจ (2562, น. 565-576) ไดวจยเรอง

การวเคราะหทางเศรษฐศาสตรส�าหรบถนนแบบยดหยน

เสรมแรงดวยวสดใยสงเคราะหในประเทศไทย กรณกอสราง

ใหมและซอมแซมแบบเททบหนา มวตถประสงคเพอศกษา

ความเหมาะสมทางดานเศรษศาสตรในการพจารณาความ

คมทนของการน�าแผนวสดใยสงเคราะหมาใชในการกอสราง

และซอมแซมผวถนนลาดยางในถนนประธานและในถนน

สายรองในประเทศไทย การวเคราะหทางเศรษฐศาสตร

ของโครงการวจยน จะแบงการวเคราะหเปนกรณอายของ

ผวทางในชวง 20 ป และการวเคราะหแบบนรนดร ดวยวธ

ดงน

1. การวเคราะหตนทนและผลตอบแทน (Cost

and Benefit Analysis) โดย

โดยท

Bt = ผลตอบแทนในปท t (t= 1,2,3,….,n)

Ct = ตนทนทเสยไปในปท t (t= 1,2,3,….,n)

r = อตราสวนผลตอบแทนภายในโครงการ

n = อายโครงการ

2. วธมลคาปจจบนสทธ (Net Present

Value-NPV) โดย

3. วธอตราสวนมลคาปจจบนของผลตอบแทนตอ

ตนทน(Benefit-Cost Ratio-BCR) โดย

4. วธอตราผลตอบแทนภายในโครงการ (Internal

Rate of Return-IRR) โดย

ก�าหนดให

NPV = มลคาปจจบนของผลไดสทธของโครงการ

IRR = อตราผลตอบแทนภายในของโครงการ

Bt = มลคาของผลตอบแทนในปท t

Ct = มลคาตนทนในปท t

r = อตราสวนลดหรอคาเสยโอกาสในการลงทน

n = อายโครงการ

และใช วธการวเคราะหมลค าของเงนลงทน

นรนดร (Capitalized Cost Calculation and Analysis)

ซงผลวจยจากโครงการนเปนขอมลประกอบการวางแผนการ

กอสรางและซอมบ�ารงถนนแบบยดหยนของกรมทางหลวง

ในประเทศไทย

จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวาสตรการค�านวณ

เทคนควธตางๆในการประเมนโครงการลงทน จะมความ

แตกตางกนเพยงเลกนอย แตเปนการค�านวณเพอประเมน

ความคมคาของโครงการลงทนภายใตสมมตฐานเดยวกนคอ

ประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไปตลอดอายโครงการ แม

การประเมนโครงการลงทนดวยเครองมอทางเศรษฐศาสตร

ยงเปนทนยมอยางตอเนองทงโครงการภาครฐและภาค

เอกชน แตเมอประเมนแลวใชวาจะสามารถตดสนใจเลอก

ลงทนในโครงการนนไดตามผลการประเมน กลาวคอบาง

โครงการอาจไมไดลงทนอนเนองมาจากปจจยตางๆ จน

ท�าใหมการชะลอโครงการลงทนนนๆออกไป ซงการชะลอ

โครงการลงทนออกไปแลวจะสงผลดผลเสยหรอไมนน ก

สามารถใชเครองมอวเคราะหทางเศรษฐศาสตรมาประเมน

ไดเชนกน

เมธากล มธรรม และ วชรภม เบญจโอฬาร (2559,

น. 9-21) ไดศกษาวจยเรองการวเคราะหความคมคาทาง

เศรษฐศาสตรอนเนองมาจากการชะลอโครงการ: กรณศกษา

โครงการกอสรางทางเลยงเมองจงหวดนครสวรรค ดาน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 29

ตะวนออก โดยมวตถประสงควจยเพอพฒนาวธวเคราะห

ค�านวณหาผลประโยชนและตนทนของโครงการกอสราง

ของกรมทางหลวงทเปลยนแปลงไปตามระยะเวลาทจะ

ชะลอโครงการออกไป ซงระยะเวลาทจะชะลอโครงการออก

ไปนเปนผลจากนโยบายการลงทนของกระทรวงคมนาคม

ระหวางป พ.ศ. 2554-2563 การวจยนไดก�าหนดชวงเวลา

ทจะชะลอโครงการออกไปในเบองตนเปน 3 ชวงเวลา คอ

ป พ.ศ. 2558 พ.ศ. 2561 และ พ.ศ. 2564 การศกษาวจยน

เนนทผลความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการทเปลยน

ไปตามเวลา การค�านวณมลคาตนทนและผลประโยชนทง

3 ชวงเวลาจะคาดการณจากการใชการวเคราะหทางสถต

แบบถดถอย ปรบมลคาตามราคาน�ามนโลก ปรบมลคาตาม

คาแรงขนต�า และปรบสดสวนตามดชนราคาผบรโภคพน

ฐานตามแตละกรณ โดยการค�านวณเมอปรบมลคาดงกลาว

แลวไดผลวาทงตนทนและผลประโยชนมการเปลยนแปลง

ในทศทางทเพมขน ซงในสวนของตนทนเพมขนนนเพมขน

ในอตราทมากกวาอตราการเพมขนของผลประโยชน จงสง

ผลให NPV ลดลงจนมคานอยกวา 0 คอมคาเทากบ -59.94

ลานบาท B/C ลดลงเทากบ 0.99 และ IRR ลดลงเทากบ

รอยละ 11.91 ท�าใหไมคมคาตอการลงทน หากโครงการ

ตองชะลอการกอสรางออกไป

บทสรป โครงการลงทนเปนโครงการทกอใหเกดการพฒนา

ดานตางๆ อาท ดานสาธารณปโภคขนพนฐาน ดานความ

กาวหนาทางเทคโนโลย โครงการลงทนกอใหเกดการขบ

เคลอนทางเศรษฐกจและสงคม ซงการประเมนโครงการ

และการพจาณาตดสนใจเลอกลงทนหรอชะลอการลงทน

ยอมตองมผลกระทบตอสงคม และเศรษฐกจ โครงการ

ภาครฐอยางนอยควรน�าเครองมอเทคนคพนฐาน อาท วธ

มลคาปจจบนสทธ (Net Present Value-NPV) วธอตรา

ผลตอบแทนภายใน (Internal Rate of Return-IRR) ไป

วเคราะหการลงทน ส�าหรบโครงการลงทนของภาคเอกชน

อาจน�าเครองมอเทคนคอนวเคราะหอนรวมได อาท ระยะ

เวลาคนทน (payback period) วธการพยากรณ การ

วเคราะหความเสยง หรอหากเปนโครงการลงทนของภาค

เอกชนขนาดเลกสามารถเปลยนจากวธมลคาปจจบนแบบ

เดม เปนวธมลคาปจจบนสทธส�าหรบกจการขนาดเลก (Net

Present Value for Small Firms-NPVSF) ได อยางไรก

ดการเลอกใชเครองมอเทคนคตองใหสอดคลองเหมาะสม

กบขอมลของโครงการทจะน�ามาพจารณา ดงนนการน�า

เครองมอหรอเทคนควธไปใชในการประเมนเพอพจารณา

ตดสนใจลงทนในโครงการ ควรตองศกษาขอมลทเกยวของ

ประกอบการตดสนใจใหมากทสด ทงนเพอสามารถไดขอ

สรปน�าไปสการตดสนใจทเปนประโยชนสงสด แกนกลงทน

และสงคมโดยรวม

Reference

Hongkhunthod, T., & Oottamakorn, C. (2019). Economic and Social Impact of Broadband Internet

Adoption in Rural Thailand. Chophayom Journal, 30(2), 175-184. (in Thai)

Imjai, T. (2019). Economic Analysis of Flexible Pavement Reinforced with Geosynthetics in Thailand

for New Construction and Overlay. The Journal of KMUTNB, 29(4), 565-576. (in Thai)

Kongcharoen, K., & Socatiyanurak, M. (2018). Economic Feasibility Analysis and Risk Analysis for Small

scale hydro-power plant Project investment using the Reference Class Forecasting method

and the Monte Carlo Simulation method. Journal of Business Administration the Association

of Private Higher Education Institutions of Thailand, 7(2), 138-154. (in Thai)

Martinelli, R. J., & Milosevic, D. Z. (2016). Project Management Toolbox. (2nd ed.). New Jersey: Wiley.

Metham, M., & Benjaoran, V. (2016). Economic Value Analysis of a Delayed Public Construction Project:

A Case Study of the Nakhonsawan Province Eastern Bypass Project. UBU Engineering Journal,

30 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

6(1), 9-21. (in Thai)

Pungnirund, B. (2014). Financial feasibility study of investment project on the construction of air ticket

check building outside passenger terminal at Phuket international airport. Journal of the

Association of Researchers, 19(2), 145-153. (in Thai)

Thaweewat, K., & Hensavang, S. (2015). Financial tools development for evaluation of investment

projects for small firms. Songklanakarin Journal of Social Sciences and Humanities, 21(4),

117-134. (in Thai)

Sararom, D. (2017). Evaluating the value of investment in solid waste power plant project

a case study in nonthaburi municipality. Journal of graduate studies Valaya Alongkorn

Rajabhat University, 11(2), 203-215. (in Thai)

Sherman, E. H. (2015). A Manager’s Guide to financial analysis. (6th ed.). United State of America:

American management association.

Songsrirote, N. (2016). An economic feasibility analysis of spring groundwater resource development

project in Ban o Kham, Kranuan Sub-district, Sam Sung District, Khonkaen Province. NIDA

Development Journal, 56(3), 108-137. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 31

บทคดยอ

บทความนไดอธบายววฒนาการของเทคโนโลยการสอสารทสมพนธกบการศกษาไทยตงแตในอดตจนถงปจจบน

และน�าเสนอแนวความคดเกยวกบการจดการศกษาไทยทก�าลงจะเกดขนในระยะใกลน ภายใตการเปลยนแปลงของ

เทคโนโลยการสอสารโทรคมนาคมยคท 5 หรอทเรยกวา 5G ทก�าลงจะเกดขนในประเทศไทยภายในป 2563 โดยแบง

เนอหาออกเปนดานหลกสตร ดานการจดการเรยนร ดานสอและแหลงเรยนร และดานการประเมนผล บทความดง

กลาวนจงเหมาะส�าหรบผทเกยวของทางการศกษา ไมวาจะเปนผบรหารสถานศกษาหรอครอาจารย และผมสวนไดสวน

เสย (stakeholder) ไดแก นกเรยน นกศกษา รวมถงผปกครอง ทจะตองจดเตรยมและวางแผนส�าหรบรบมอกบการ

เปลยนแปลงการเรยนรในครงน

ค�ำส�ำคญ: 5G, การศกษา, หลกสตร, การจดการเรยนร, เทคโนโลย, การประเมนผล

Abstract

This article explained about the evolution of communicative technology which is related

to Thai education from the past to the present. Additionally, it is presented the concept of Thai

educational management that is taking place in the near future under the variation of the 5th

generation telecommunication evolution or well-known as “5G” in 2020. The contents of research

are divided into 5 contents which are curriculum content, learning management content, media

content, learning resources content, and assessment content. This article is appropriate regarding to

educational personnel, researchers or scholars, for instance, educational administrators, teachers,

กำรจดกำรศกษำไทยในยค 5G

The Concept of Thai Educational in the 5th Generation

ธนชพร พมภชาต1, ธนารกษ สารเถอนแกว1, สทธพงษ มากล1,

รตนา บญเลศพรพสทธ2 และ สกญญา สมมณดวง3

Thanachaporn Pumpachart1, Thanarak Santhuenkaew1,

Suttipong Makul1, Rattana Bunlertpornpisut2 and Sukanya Sommaneedoung3

1คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามค�าแหง1Faculty of Education, Ramkhamhaeng University

2คณะวทยาการจดการ สถาบนการจดการปญญาภวฒน 2Aviation Business Management, Panyapiwat Institute of Management

3คณะการบน มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย3School of Aviation, Eastern Asia University

Received: January 14, 2020

Revised: February 7, 2020

Accepted: April 27, 2020

32 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

lecturers or even including stakeholders (students) and parents. These personnel are required to

prepare and provide plans for the variation of the coming learning evolution.

Keywords: 5G, education, curriculum, learning management, technology, assessment

บทน�ำ เทคโนโลยการสอสารโทรคมนาคมเปนปจจยหนง

ทส�าคญตอการเปลยนแปลงการจดการศกษามาตงแตอดต

จนถงปจจบน ปรากฏการณ “เมอเทคโนโลยรดหนา การ

ศกษากตองปรบเปลยนตาม” จงเกดขนอยางควบคมไมได

เพราะเมอความสามารถของเทคโนโลยไมใชแคการน�าพา

เสยงจากคนหนงไปหาอกคนหนงซงอยไกลออกไปไดเพยง

เทานน แตยงพฒนาจนกระทงสามารถสงภาพและอาจจะ

รวมถงสมผสผานรางกายเสมอนหนงคนเราอยใกลชดกน ทง

ทความเปนจรงไมใช ไปไดอกดวย ความสามารถดงกลาว

นจะน�ามาซงการบรหารจดการศกษาเลาเรยนทจะเปลยน

โฉมไปจากอดตอยางสนเชง Tondare (2014) วเคราะหวา

ความกาวหนาในดานโทรคมนาคมในแตละยคตงแตยค 1G

จนกระทงมาเปนยค 4.5G ในทกวนนเกดขนตลอดเวลาใน

ชวงเวลาทกๆ 10 ป และในขณะนความกาวหนานนก�าลง

จะเปลยนผานไปยงยคตอไปคอ 5G อยางหลกเลยงไมได

การรบมอกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลยจะตองเตรยม

การอยางเรงดวนและพยายามเฝาตดตามใกลชดขน ทงน

เพอจะไดน�าขอมลเหลานมาวางแผนการรบมอและเตรยม

ความพรอมทางการศกษาใหสอดคลองเหมาะสมกบบรบท

ทเปลยนแปลงไปเหลานนอยางทนทวงท

ววฒนำกำรของกำรศกษำไทยตำมกระแสแหงเทคโนโลย

ค�าวา G ยอมาจากค�าวา Generation ทแปล

วา ยค, สมย, รน ซงเมอเอาไปใชรวมกบตวเลข ในภาษา

องกฤษจะออกเสยงวา First Generation, Second

Generation, Third Generation เปนตน และถกยอ

เปนค�าวา 1G, 2G, 3G ซงเปนชอเรยกในแตละยคของ

เทคโนโลยการสอสารทางไกลผานโทรศพทมอถอ (Mobile

Telecommunications Technology) นบตงแตการใชงาน

1G และการเปดตว 2G ในชวงป 1980 เปนตนมา เทคโนโลย

ดงกลาวนแมจะเปนกลไกส�าคญในการเปลยนแปลงการ

สอสารโทรคมนาคม โดยสามารถสงบรการขอความสน

และเขาถงอนเทอรเนตดวยจพอารเอส (GPRS = General

Packet Radio Service) ซงพฒนาในเรองของการรบสง

ขอมลทมากขน ประวทย ลสถาพรวงศา (2562) กลาววา สง

ทเหนไดชดถงการเปลยนแปลงในยค 2G นนกคอ โทรศพท

เคลอนทไดเพมฟงกชนการรบสงขอมลในสวนของ MMS

(Multimedia Messaging Service) หนาจอโทรศพทเรม

เขาสยคหนาจอส และเสยงเรยกเขากถกพฒนาใหเปนเสยง

แบบ Polyphonic จากของเดมทเปน Monotone และ

เขามาสยคทเสยงเรยกเขาเปนแบบ MP3 ทเราใชกนอย

ทกวนน โดยยคนไดถอก�าเนดโทรศพทไรสาย, โทรศพท

ไรสาย, วทยมอถอสวนตว รวมไปถงโทรสาร บรการระบ

ต�าแหนงมอถอ เครองรบช�าระเงน (EDC) ระบบตดตามรถ

ขนสงสนคาหรอขนสงสาธารณะ (Fleet management)

หรอแมแตมเตอรไฟฟา และอปกรณวดระดบน�าทกระจาย

อยทวประเทศ แตในดานการศกษานนยงไดรบผลกระทบ

นอย อนเนองจากคณสมบตดงกลาวเออประโยชนตอวงการ

ธรกจเปนสวนใหญ อาจจะมการศกษาในระดบอดมศกษา

อยบางทเรมมการบรรจเนอหาหลกสตรใหมความลมลกขน

แตกจ�ากดวงอยในสาขาทเกยวกบการสอสาร เทคโนโลย

วทยาการคอมพวเตอร เปนตน

ตอมาเมอถงยคระบบ 3G หรอระบบโทรศพท

เคลอนทในยคท 3 (Third Generation of Mobile

Telephone) เปนอปกรณทผสมผสานการน�าเสนอขอมล

และเทคโนโลยในปจจบน อาท PDA โทรศพทมอถอ

Walkman, กลองถายรป และอนเทอรเนต Kachhavay

(2014) ไดสรปวา การพฒนาของ 3G ท�าใหเกดการใช

บรการมลตมเดย และ สงผานขอมลในระบบไรสายดวย

อตราความเรวทสงขน ในยคนจะเนนการสอสารทงการ

พดคยแบบเสยงตามปกต (Voice) และแบบรบสงขอมล

(Data) ซงในสวนของการรบสงขอมลนเอง ทท�าให 3G นน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 33

ตางจากระบบเกา 2G ทมพนฐานในการพดคยแบบเสยง

ตามปกตอยมาก เนองจากเปนระบบทท�าขนมาใหมเพอให

รองรบกบการรบสงขอมลโดยตรง มชองความถและความ

จในการรบสงสญญาณทมากกวา สงผลใหการรบสงขอมล

หรอการใชอนเทอรเนตผานมอถอนนเรวมากขนแบบกาว

กระโดด ประสทธภาพในการใชงานดานมลตมเดยดขน และ

ยงมความเสถยรกวา 2G อกดวย ผลจากความเรวทเพมขน

ท�าใหเราสามารถท�าอะไรบนมอถอไดมากขนจากแตกอน

เชน โทรศพททางไกลผานอนเทอรเนต (Voice Over IP)

การเลนเกมออนไลน (Online Gaming) การดาวนโหลด

เพลงหรอโปรแกรมตางๆ ไดเรวขน

ดานผประกอบการ ผใหบรการดานนจะแขงขน

การสรางโครงขายและบรการ จะมการลงทน และการจาง

งานเกดขนมากมาย รวมทงมการผลตแอปพลเคชนหรอ

โปรโมชนตางๆ มาท�าตลาดกนมากขน Thai PBS (2555)

กลาววา ระบบ 3G ชวยใหคนเราใกลชดกนมากขน สามารถ

ตดตอธรกจกนไดสะดวกมากยงขนแบบไรพรมแดน ม

สญญาณทมความคมชดครอบคลมทวทกพนทในไทย

การเปดหนาเวบไชต หรออพโหลด-ดาวนโหลดขอมลจะ

สามารถท�าไดรวดเรว แมกระทงในวงการแพทยกสามารถ

น�าเทคโนโลย 3G มาใชประโยชนไดโดยเฉพาะอยางยงการ

รกษาผปวยในพนทหางไกลหรอ พนททเขาถงยาก แพทย

กสามารถรกษาคนไขไดโดยไมจ�าเปนตองเคลอนยายผปวย

ดวยการทแพทยในตวเมองจะรกษาผานทางระบบประชม

ทางไกล (Video Conference) และมพยาบาลและแพทย

ประจ�าทองถนเปนผประสานงาน ทเรยกวา ระบบแพทย

ทางไกล หรอ Telemedicine นนเอง

สวนในดานการศกษานน Thai PBS (2555) กลาว

วา ในสวนของหนวยงานภาครฐไดน�าเทคโนโลย 3G มา

สงเสรมใหประชาชนพนทหางไกลไดรบบรการทดทงดาน

การสอสารและบรการอนเทอรเนตความเรวสงเพอผลก

ดนใหนกเรยน นกศกษา ประชาชน ทอยพนทหางไกลได

รบบรการทดในการสอสาร หรอพฒนาเปนสอการเรยน

การสอนได โดยเฉพาะการน�ามาใชในการศกษาทางไกล

ผานทางโทรศพทเคลอนท ซงเปนการลดชองวางในการ

รบขอมลขาวสาร และความร ของประชาชนในทองถน

หางไกลเพอพฒนาศกยภาพของประชาชนไทยใหมความ

สามารถทดเทยมกบนานาชาต โดยสามารถน�าเทคโนโลย

มาใชในเรองการเรยนการสอนผานระบบประชมทางไกล

(Video Conference) ซงชวยใหประหยดเวลาในการ

เดนทาง และชวยลดภาระเรองคาใชจายในการเดนทาง

และคาอาหาร แตสามารถเพมการเขาถงแหลงความรได

อยางเทาเทยม การคยแบบเหนหนา (Video Call) และ

การดทวและดวดทศนออนไลน (Streaming) ท�าใหแหลง

การเรยนรส�าหรบครและนกเรยนขยายขอบเขตมากขน

นอกเหนอไปจากหองสมด สวนคณสมบตในการเชอมตอ

อนเทอรเนตตลอดเวลา (Always On) กท�าใหขอมลทรบ

สงถงกน เชน ขอความหรอเอกสารทางอเมลไดรบการตอบ

สนองอยางทนท ชวยใหการจดการเรยนการสอนและการ

ประเมนผลเกดขนนอกหองเรยนไดอยางสะดวกสบายขน

เมอเขามาสยค 4G การพฒนาตอยอดมาจาก

ระบบไรสายในอดตทงหมด ทง 1G, 2G และ 3G มารวม

กนเปนระบบทมประสทธภาพขน อยางเชน การพฒนา

ในเรองความเรวในการรบสงขอมล ท�าใหสามารถใชงาน

โทรศพทมอถอ หรอ Tablet ไดหลากหลายยงขน ไมวาจะ

เปนการดไฟลวดโอออนไลนดวยความคมชดและไมมการ

กระตก การสอสารขามประเทศอยางโทรศพทแบบเหน

หนากนแบบโตตอบทนท (Video Call) หรอจะเปนการ

ประชมผานโทรศพท (Mobile teleconferencing) กเปน

เรองงายขน และยงมคาใชจายนอยลงอกดวย

ในดานการศกษานน อนเทอรเนตเคลอนทม

พนทใหบรการครอบคลมกวาอนเทอรเนตประจ�าทท�าให

สามารถประยกตเทคโนโลยเขากบบรการศกษาทางไกล

(Tele education) ซงชวยใหนกเรยนในพนทหางไกล

เขาถงการศกษาหรอสอการสอนไดเทยบเทาพนทในเมอง

และสามารถเรยนไดในลกษณะ Real-time นอกจากน

อนเทอรเนตเคลอนทยงเปดโอกาสใหคนสามารถศกษา

ไดตลอดเวลาผานการคนหาขอมล สอใหความร หรอการ

ตดตอกบอาจารยผานอปกรณพกพาตาง ๆ ท�าใหการศกษา

นอกหองเรยนมความส�าคญมากขน แตในขณะเดยวกน

ปวร ศรมย และชตพงศ กสขพนธ (2019) กวเคราะหวา

โอกาสกมาพรอมกบความเหลอมล�าทเกดขนส�าหรบคนทไม

สามารถเขาถงบรการดงกลาว หรอทเรยกวาความเหลอม

ล�าจากการเขาถงบรการดจทล (Digital Divide) ท�าใหการ

รบประกนวาทกคนสามารถเขาถงอนเทอรเนตไดมความ

ส�าคญอยางยงเพอไมใหความเหลอมล�านรนแรงกวาเดม

นอกจากน ยงมผลการวจยในระดบอดมศกษา

Par iyawit Choochoed and Phruekphoom

34 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Dheeranoot (2561) พบวา มการใชประโยชนในดานการ

สอนเนอหา (Course Content) ในระดบมากทสด เปน

ผลมาจากลกษณะงายตอการใชงานบนโทรศพทเคลอนท

มขนตอนและมค�าอธบายทชดเจนในการใชบทเรยน ถด

มาเปนการใชประโยชนในดานการใหบรการ (Student

Support Services) เพราะสามารถใชบรการบรการ

ตาง ๆ ผานโทรศพทเคลอนทไดตลอด 24 ชวโมง อกทง

สถาบนการศกษามนโยบายสนบสนนการเรยนการสอน

ผานสมารทโฟนเพอเสรมประสทธภาพการเรยน การเขา

ถงเวบไซต (Website) โดยมการจดเตรยมโปรแกรมเพอ

อ�านวยความสะดวกในการใชงานบทเรยนออนไลน สามารถ

ใชงานอนเทอรเนตตามสถานทตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม

ภายในสถาบนและการใชงานอนเทอรเนตผานโทรศพท

เคลอนทมความสะดวกและงายตอการใชงาน รวมทง ม

การตดตอสอสารระหวางผเรยน (Student to Student)

ทสามารถปรกษาหรอพดคยผานการพมพสนทนาออนไลน

(Chat) มการโตตอบ-ตดตอ-สอบถามผานออนไลนตลอด

เวลาและมการสนทนาหรอปรกษางานผานสมารทโฟนได

และการตดตอสอสารระหวางผเรยนกบผสอน (Student

to Tutor) ซงสามารถปรกษาหรอขอค�าแนะน�าผานการ

พมพสนทนาออนไลน (Chat) ผานสมารทโฟนไดอกดวย

เทคโนโลยยค 5G ทก�ำลงจะมำถง

ค�าวา 5G ยงคงมความหมายไมแตกตางจากเดม

คอยงคงสอถงวา “เราไดเดนมาถงยคการตดตอสอสารใน

เจนเนอเรชนท 5 แลว” ซงมเปาหมายในการพฒนาเพอ

ตอบโจทยของโลกทหมนเปลยนไป รวมถงการมาของการ

เชอมตอของทกสง (Internet of Things = IoT) อยาง

เชน Smart Home, Smart Infrastructure, Smart City,

Smart Car เปนตน ตามแนวคด “Anything that can be

connected, will be connected.” หรออะไรทสามารถ

เชอมตอไดกจะถกเชอมตอดวยระบบอนเทอรเนต แตเพอ

ใหมประสทธภาพการท�างานสงสด และอะไรทตองการแส

ดงผลเรยลไทมจงจ�าเปนตองมความรวดเรวในการรบสง

ขอมลดวย “Internet of Things” ก�าลงกลายเปนหวขอ

สนทนาทก�าลงเพมขน เรอย ๆ ทงในทท�างานและนอก

สถานท มนเปนแนวคดทไมเพยงแตมศกยภาพทจะสงผลก

ระทบตอวธการใชชวตของเรา แตยงรวมถงวธการท�างาน

ของเราดวย “Internet of Things” กลาวงายๆ คอนคอ

แนวคดของการเชอมตออปกรณใด ๆ ดวยสวตชเปดและ

ปดอนเทอรเนต (และ / หรอระหวางกน) ซงรวมถงทก

อยางตงแตโทรศพทมอถอ เครองชงกาแฟ เครองซกผา ห

ฟง โคมไฟ อปกรณสวมใส ฯลฯ สงนยงใชกบสวนประกอบ

ของเครองจกร เชน เครองยนตเจตของเครองบน หรอ

สวานของแทนขดเจาะน�ามน IoT เปนเครอขายยกษใหญ

ทเชอมโยง “สงของ” (ซงรวมถงผคนดวย) ความสมพนธ

จะอยระหวางคน (people-people) – คนคนสงของ

(people-things) และสงของ - สงตาง ๆ (things-things)

ซง Jacob Morgan (2014) ไดระบวา มการวเคราะหกนวา

อปกรณทมการเชอมตอนนจะมมากกวา 26 พนลานเครอง

ภายในป 2563 น ส�าหรบประเทศไทยนน ส�านกงานคณะ

กรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการ

โทรคมนาคมแหงชาต หรอ กสทช. (2562) จะมการลงนาม

ความรวมมอสรางโครงสรางพนฐานโทรคมนาคม 5G เพอ

อ�านวยความสะดวกในการเปดเปนพนทใหบรการ 5G เชง

พาณชยแหงแรกในประเทศไทย เพอใหผใหบรการโทรศพท

มอถอ (โอเปอเรเตอร) ทชนะการประมล 5G สามารถตด

ตงระบบ 5G ไดทนทในเดอนมนาคม 2563 หลงไดรบใบ

อนญาต ทงนคาดวาจะใชเวลาในการตดตงระบบ 2-3 เดอน

หรอประมาณเดอนพฤษภาคม 2563 กจะสามารถเปดให

บรการเชงพาณชยได โดยระบบ 5G ทการทาอากาศยาน

ทงสนามบนสวรรณภมและสนามบนดอนเมอง คาดวาจะ

ใหบรการได เชน การตรวจสอบใบหนา, การบรหารจดการ

คลงสนคา และการชวยเหลอฉกเฉนของรถพยาบาลภายใน

สนามบน เปนตน

ลกษณะของเทคโนโลยในยค 5G

เมอ “สงทสามารถเชอมตอไดจะถกเชอมตอ”

จงเกดตวอยางมากมายส�าหรบสงทอาจมลกษณะดงกลาว

เชน คณก�าลงเดนทางไปประชม รถของคณสามารถเขาถง

ปฏทนของคณและรเสนทางทดทสดแลว หากการจราจร

หนาแนน รถของคณอาจสงขอความไปยงอกฝายหนงเพอ

แจงใหทราบวาคณจะมาสาย หรอจะเกดอะไรขนถานาฬกา

ปลกของคณ ปลกคณตอนหกโมงเชา จากนนแจงใหผผลต

กาแฟของคณเรมชงกาแฟใหคณ และจะเปนอยางไรถา

อปกรณส�านกงานของคณรวาอปกรณสนเปลองมนอยและ

สงซออกครงโดยอตโนมต หรอจะเปนอยางไรถาอปกรณท

สวมใสไดทคณใชในทท�างานสามารถบอกคณไดวาเมอใด

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 35

และทไหนทคณใชงานและมประสทธผลทสดและแบงปน

ขอมลนนกบอปกรณอน ๆ ทคณใชขณะท�างาน Saddam

Hossain (2013) ยงกลาวอกวา ความสามารถในเทคโนโลย

ใหมนยงรวมถง การดาวนโหลดไฟล (แมกระทงภาพยนตร)

ภายในไมกวนาท ความเรวในการแสดงหนาเวบไซตแบบ

ทนท อปกรณ 5G มราคาถกลง การใช 5G คณภาพการ

บรการทดทสด เครอขายทงหมดสามารถรวบรวมไดบน

แพลตฟอรมสนบสนนอปกรณของคนรนกอน ๆ ไดอยาง

งายดาย ไมจ�ากดตามความตองการของผใช ฮารดแวร

และซอฟตแวรนนสามารถอพเกรดได สามารถเตมเตม

ความตองการของผใชจนถงศตวรรษหนา ผสมครสมาชก

สามารถจดเกบขอมลในทจดเกบขอมลสวนกลาง ผสมคร

สมาชกสามารถใชซอฟตแวรแอปพลเคชนโดยไมตองตด

ตงในอปกรณของตวเอง คอมพวเตอรระยะไกลสามารถ

ควบคมไดดวยโทรศพทมอถอ และยงมความสามารถใน

การสนบสนนบรการใหมๆ อกมากมาย

กำรจดกำรศกษำไทยในยค 5G

ดำนหลกสตร

เมอนวตกรรมเกดขน ความรปจจบนกเกาลงไป

การก�าหนดเนอหาส�าหรบการเรยนรกตองปรบปรงใหทน

สมยหรอทนตอเทคโนโลยมากขน โดยเฉพาะการศกษา

ในระดบอาชวศกษาและระดบปรญญาตรทจะตองมความ

พรอมในการน�าความร ไปใชในการปฏบตงานในอาชพ

ตางๆ ไมวาจะเปนงานดานเทคโนโลยสารสนเทศ หรอไอท

(Information Technology, IT) ดานโทรคมนาคม ดาน

บรการระบบเครอขาย (Network) การใหบรการ Service

Provider หรอ Internet Service Provider งานออกแบบ

และงานสถาปตยกรรมเชงโครงสราง เปนตน สถาบนจะ

ตองเตรยมความพรอมในการเปดหลกสตร สาขาวชา หรอ

กลมวชาใหมๆ ใหสอดรบกบเทคโนโลยทเปลยนแปลงเรว

เพอเนนการสรางนวตกรทไปสรางนวตกรรมใหมๆ หรอตอ

ยอดนวตกรรมเดม ใหตอบโจทยธรกจในยคดจทลได เชน

กลมวชาการเปนผประกอบการ (เชน การตลาด โลจสตกส

การจดการองคกร สตารทอพบสเนส ไฟแนนซ การลงทน

การบรหารจดการ) กลมวชาดจทล (เชน การเขยนโปรแกรม

การจดการฐานขอมล การพฒนาแอปพลเคชน ปญญา

ประดษฐ และเทคโนโลยหนยนต) กลมวชานวตกรรม (เชน

การสรางสรรคนวตกรรม การจดการทรพยสนทางปญญา)

รวมไปถงสาขาทเกยวของไดแก การสอสาร นเทศศาสตร

บรหารธรกจ เศรษฐศาสตร ฯลฯ จ�าเปนตองเรยนรเกยว

กบแพลตฟอรมใหมๆ เชน การออกแบบ ภาพ แสง ส เสยง

และใชเทคโนโลยทนสมยในยคดจทลอยางปญญาประดษฐ

(AI : Artificial Intelligence) เทคโนโลยสรางความเปน

จรงเหมอน (VR : Virtual Reality) และความเปนจรงเสรม

(AR : Augmented Reality) มาเปนเครองมอในสาขาตน

โดยอาจเพมหลกสตรทเกยวกบ ผบรโภคยคดจทล (Digital

Consumer) การตลาดดจทล (Digital Marketing) สอ

ดจทล (Digital Media) วทยาการขอมล (Data Science)

การผลตอเวนท (Event Production) ฯลฯ

เมอหลกสตรมความหลากหลายแตระยะเวลาเรยน

ไมไดขยายเวลาตาม ผเรยนยงคงใหเวลากบการเรยนนอย

ลงเสยดวยซ�า การเกดหลกสตรระยะสน (short cause) จะ

มมากขน อาจจะมาแทนทการเสยเวลาเรยนเปนปๆ อาจ

กลาวไดวา ใบปรญญาอาจไมไดเปนใบเบกทางในอนาคต

อกตอไป สถานศกษาโดยเฉพาะระดบทสงกวาระดบ

การศกษาขนพนฐานจะตองปรบตวมาจดหลกสตรแบบ

บรณาการ (Integrated curriculum) ทหลอมรวมศาสตร

ตางๆ เพอลดเวลาเรยนและเปนการหลอมรวมสาระความ

รใหเฉพาะเจาะจงตามววาชพทผเรยนจะน�าไปใชมากขน

หรอแมกระทง อาจเกดหลกสตรแบบยดหยน (Flexible

curriculum) ทผเรยนเปนผก�าหนดเนอหาวชาทจะเรยน

ทงหมด หรอมสดสวนวชาเลอกมากกวาวชาบงคบดงท

สถาบนสวนใหญก�าหนดในปจจบน การจดหลกสตรลกษณะ

ดงกลาวนยงอาจจะเรมเหนและเหนมากขนในระดบชน

มธยมศกษาตอนปลายและระดบประกาศนยบตรวชาชพ

ทแตละสถาบนก�าลงจะเปลยนจากแคสายสามญ-สายศลป

ไปสสายวชาชพ เชน สายวศวกรรม สายสถาปตยกรรม

สายนตศาสตร มากขนอกดวย

ดำนกำรจดกำรเรยนร

การใหบรการเชอมตอแบบไรพรมแดนส�าหรบ

ทกคนของเทคโนโลย 5G จะท�าใหเกดประสบการณใช

งานอนเทอรเนตความเรวสงแบบไรพรมแดน รวดเรว ไว

วางใจได และมความปลอดภย ครสามารถจดการเรยน

รแบบหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) ไดอยาง

งายดาย ผเรยนสามารถเขารวมกจกรรมผานเครอขายได

จากทกท (anywhere) เพยงแคสวมอปกรณ เชน แวนตา

36 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

VR (virtual reality) กสามารถมองเหนครและเพอนรวม

เรยนเสมอนอย ในหองเรยนจรงๆ (คลายเหตการณใน

ภาพยนตรเรอง Ready Player One) รวมไปถงการเดน

ทางไปทศนศกษาผานเครอขายจะมความสมจรงยงขน

ทงยงเพมความสามารถในสอสารโตตอบระหวางครกบผ

เรยนหรอระหวางผเรยนกนเองไดอยางลนไหลแบบสอง

ทศทาง (Full Duplex) หรอเรยกวา “การสอสารแบบ

สองทาง (Both-way Communication)” เปนทศทาง

การสอสารขอมลแบบทขอมลสามารถสงพรอม ๆ กนได

ทง 2 ทศทาง ในเวลาเดยวกน ซงแตกตางจากปจจบนท

เปนการสอสารแบบกงสองทศทาง (Half Duplex) หรอ

เรยกวา “การสอสารแบบทางใดทางหนง (Either-way

Communication)” เปนทศทางการสอสารขอมลแบบ

ทขอมลสามารถสงกลบกนได 2 ทศทาง แตจะไมสามารถ

สงพรอมกนได โดยตองผลดกนสงครงละทศทางเทานน

เนองจากขอจ�ากดของความเรว เชน ปญหาสญญาณทขาด

หาย ท�าใหบางครงตองเลยงไปใชการสงขอความโดยการ

พมพหรอโพสตขอความ (ผานทางหนาเพจหรอผานทาง

อเมล) แทน นอกจากน บางกจกรรมยงสามารถจดการ

เรยนรไดอยางตลอดเวลา (anytime) โดยผสอนสามารถ

จดตารางการสอนและเลอกคนสอน, วนเวลาเรยน, วชาท

สนใจ, วชาทตองทบทวน รวมไปถง การเรยนแบบตวตอ

ตวไดอยางอสระ

การออกแบบการเรยนรของครจะมความหลาก

หลายมากขน ทงการประชมออนไลน การศกษาและสบคน

บนเครอขาย การจดการเรยนรแบบหองเรยนกลบดาน

(flipped classroom) หรอครมอบหมายกจกรรมนอก

หองเรยนผานระบบเครอขายเสมอนครและนกเรยนรวม

กจกรรมไปพรอมกน เชน การสงสญญาณถายทอดสดการ

เดนทางของผเรยนตามภารกจทไดรบมอบหมาย โดยครยง

สามารถก�ากบตดตามผเรยนแตละคนหรอแตละกลมทอาจ

มภารกจตางสถานทหรอตางกจกรรมในเวลาเดยวกนผาน

ระบบสญญาณดาวเทยม ตวอยางเชน การมอบหมายใหผ

เรยนไปส�ารวจสถานททองเทยว พพธภณฑ ปชนยสถาน

ตลาด หรอมอบหมายใหผเรยนไปสมภาษณบคคลอาชพ

ตางๆ โดยใหผเรยนบนทกเหตการณหรอสงสญญาณภาพ

และเสยงมาหาคร ทงน ครยงสามารถใหค�าแนะน�า ก�ากบ

ตดตามและคอยประเมนผลการปฏบตกจกรรมดงกลาวน

ตลอดเวลา ท�าใหผเรยนไดสมผสกบของจรงหรอสถานการณ

จรง และไดเหนการประยกตใชความรใกลเคยงกบการน�า

ไปใชในชวตจรงยงขน บทบาทของครจงเปนเหมอนโคช

หรอพเลยง (coach or mentor) ในการเรยนรของผเรยน

มากกวาผน�าความรมาพดหรอบอกเลาในหองเรยนเชนใน

อดต

ดำนสอและแหลงเรยนร

ประสบการณการใชงานอนเทอรเนตไร สาย

ความเรวสงเครอขาย 5G จะมาพรอมกบประสบการณ

ในการใชงานอนเทอรเนตทไดรบการพฒนาจนมความเรว

สง พรอมทงแพลตฟอรมส�าหรบบรการทอาศยเทคโนโลย

คลาวด (Cloud) ซงจะเปนบรการทผใชงานสามารถเลอกใช

ซอฟตแวร และทรพยากรดานคอมพวเตอรของผใหบรการ

เพอน�ามาใชงาน โดยทเราไมตองลงทนซอทง Hardware

และ Software ไมตองวางระบบ network เอง เพราะ ผ

ใหบรการเปนผดแลระบบ network ใหผใชงาน เปนการ

ลดตนทนและลดความยงยากในการอพเกรดระบบอกดวย

และผใชงานสามารถจดการขอมลบนคลาวดไดหลากหลาย

อปกรณทสามารถเขาถงอนเตอรเนตได เชน โทรศพทมอ

ถอ, Tablet, Notebook ดงนน การจดเตรยมสอและแหลง

เรยนรของคร จะชวยลดตนทนการผลตและยงสามารถ

แบงปนสอเหลานนอยางงายดาย หรออาจจะเปนเพยง

การส�ารวจวา ในเครอขายอนเทอรเนตหรอพนทดจตลท

เปรยบเสมอนหองสมดขนาดใหญของโลกน มแหลงเรยนร

อะไรบาง ครเพยงแตชน�า (link) ใหผเรยนเขาถงหรอมอบ

หมายการคนควาไปยงแหลงเรยนรนนๆ โดยไมตองเปลอง

งบประมาณจดซอดงแตกอน

การพงพาอปกรณรบสงสญญาณทนอยลงจน

กระทงไมตองพกพาอปกรณ (non-device) อาจเปลยน

บรรยากาศการเรยนรไปตลอดกาล หองเรยนในอนาคต

จะเปนภาพของผเรยนทเดนตวเปลา (มเสอผาแตไมตอง

พกอปกรณการเรยนใดๆ) เมอเขามาในหองเรยนเพยง

กดปมทโตะเรยนอจฉรยะ (smart classroom) และเขา

ระบบ (login) กสามารถแสดงสมดพก ใบความร ใบงาน

การบาน เอกสารสวนตว หรองานทท�าคางไวบนหนาจอ

(พนโตะเรยนหรอในอากาศ) โดยผเรยนและผสอนสามารถ

รบสงขอมลกนไปมาระหวางเรยน ไมวาจะเปนค�าอธบาย

ทครเพงจะเขยนหรอใบงานทนกเรยนทเพงท�าเสรจผาน

ระบบเครอขายไดอยางรวดเรว สอการสอนอเลกทรอนกส

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 37

ยงตอบสนองตอผ เรยนรายบคคลและรายกลมไดอยาง

สะดวก เชน ผเรยนรวมกนวเคราะหแผนทสามมตบนโตะ

เรยนสวนกลาง แลวรวมกนวเคราะห บนทกรายละเอยด

ความคดเหนของแตละคนหรอขอสรปของกลม ผานระบบ

กลาง (could) รวมถง เกบประวตการท�างานและผลงาน

เปนไฟลเอกสาร รปภาพ ฯลฯ เพอรอรบการประเมน แลว

ออกจากหองเรยนโดยยงสามารถกลบไปสานตองานดง

กลาวทบานหรอในวนหยด ทงงานเดยวและงานกลมไดอก

ดวย ความกาวหนาทางเทคโนโลยยงอาจไปถงการไมตอง

เดนทางมาโรงเรยนเพอมาแสดงตว แตสงสญญาณผานการ

เขาระบบเทานน ซงอาจจะท�าใหระบบการเรยนอยทบาน

(home school) เกดเปนรปธรรมยงขนกได (ถากฎหมาย

ในอนาคตรองรบ)

ดำนกำรประเมนผล

การบนทกรวบรวมและจดเกบรปภาพ วดทศน รวม

ถงกจกรรมจากชนเรยนสามารถท�าไดงาย ผสอนสามารถน�า

ขอมลดงกลาวมาใชในการประเมนผลในภายหลงไดอยาง

สะดวก หรอใชความฉลาดของปญญาประดษฐ (AI) มาชวย

ประเมน จดระบบ เรยบเรยง และน�าเสนอขอมลไดอยาง

งายดาย ความสะดวกในการใชเทคโนโลยมาชวยในการ

ประเมนผลการเรยนจะท�าใหการวดและการประเมนผล

มความหลากหลาย เทยงตรงและยตธรรมมากขน กลาว

คอ ผสอนสามารถเลอกเกบขอมลจากแฟมสะสมงานของ

ผเรยน (portfolio) ผลงานจากการฝกปฏบต (ทอยในรป

ของเอกสารดจทล ท�าใหไมยงยากในการจดเกบรวบรวม)

โครงงาน (project) ฯลฯ หรอผลคะแนนจากการท�าแบบ

ทดสอบออนไลน (e-Testing) ผานคลงขอสอบแบบสม

เลอกขอสอบ (ดวยระบบ AI) หรอการก�าหนดใหผเรยน

ไดทราบผลคะแนนทนท (อยางแมนย�า) เพอความรวดเรว

ในการเตรยมตวส�าหรบการประเมนขนตอไป (หรอการ

เตรยมตวส�าหรบการสอบซ�า กรณไดผลวาไมผาน) เปนตน

การประเมนผลจะมความแมนย�าและเปนราย

บคคลมากขน ท�าใหเกดความเชอมนในระบบการประเมน

ผล เพราะสามารถระบผลงานของผเรยนไดอยางชดเจน ซง

จะเชอมโยงมาสวธการประเมนผลทจะมความหลากหลาย

ยงขน (เพราะความเชอมนดงกลาว) ดงนน ในวชาเดยวกน

ขณะทผเรยนคนหนงใชการทดสอบ (test) เพอประเมน

ความรความเขาใจ ผเรยนอกคนอาจจะใชการประเมน

ผลงาน (product of learning) หรอมการประเมนทกษะ

ปฏบต (performance assessment) โดยใชความฉลาด

ของระบบ AI มาชวยในการสงเกตและใหคะแนน นอกจาก

น ผสอนยงสามารถพงพาระบบการประมวลผลทแมนย�า

รวดเรว และสงผานทางไกลนเพอท�าใหเกดการประเมน

ผลตามสภาพจรง (authentic assessment) เชน การ

ถายทอดสดการท�างานของผเรยนในสถานการณจรงผาน

เครอขาย การประมวลผลการระดมความคดหรอผลการ

ประชมปรกษาหารอของผเรยนผานขอความทบนทกจาก

โปรแกรมประชมบนเครอขาย เปนตน

บทสรปส�ำหรบบคลำกรทำงกำรศกษำ

ระบบเครอขายในยค 5G นนเรมเปนรปเปนราง

มากขน ทงในสวนของมาตรฐาน ประเภทการน�าไปใชงาน

รวมถงคลนความถทมความนาสนใจ อยางไรกตามการน�า

ระบบ 5G มาใชงานจรง ยงคงมความทาทายในหลายๆ

ดาน ทงดานความคมคาตอการลงทน ความเหมาะสมของ

กฎระเบยบและขอบงคบตาง ๆ ขององคกร ส�าหรบการ

เตรยมความพรอมเพอกาวสยค 5G ของการศกษาไทยใน

ปจจบนนน ควรเรมก�าหนดแนวทางเบองตนส�าหรบการ

วางแผนและเตรยมความพรอมทงในดานการใหความร

และสรางความตระหนกแกบคลากรทเกยวของ เพอใหคร

สามารถออกแบบและปรบกลยทธของหลกสตร การเรยน

การสอน สอและแหลงเรยนร รวมถงการวดและประเมน

ผลใหสอดคลองกบความสามารถของเทคโนโลยใหมทจะ

เกดขน เพอท�าใหเราสามารถใชประโยชนจากเทคโนโลย

นไดอยางเตมทในอนาคตอนใกลตอไป

38 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Reference

Choochoed, P., & Dheeranoot, P. (2018). Make practical used broadband third generation mobile

network (3G) or forth generation mobile network (4G) for learning management system in

the 21st century learning skill. Academic article Journal of Humanities and Social Sciences.

Rajapruek University 3rd. Retrieved from https://www.tcithaijo.org/index.php/rpu/article/

download/112626/87726

Hossain, S. (2013). 5G Wireless communication systems. American Journal of Engineering Research

(AJER). E-ISSN: 2320-0847 P-ISSN: 2320-0936 2(10), 344-353

Leesatapornwongsa, P. (2020). When will the Thai 2G service end?. Retrieved from https://www.

prachachat.net/ict/news-388507

Meenal, G., & Kachhavay, et al. (2014). 5G technology evolution and revolution. International Journal

of Computer Science and Mobile Computing, 3(3), 1080-1087

Ministry of Education. (2009). To modern learning NTC uses 3G technology to expand educational

opportunities far away. August, 2009. Retrieved from http://www.moe.go.th/moe/th/news/

detail.php?NewsID=11531&Key=hotnews

Morgan, J. (2014). A simple explanation of ‘the internet of things’. Retrieved form https://www.

forbes.com/sites/jacobmorgan/2014/05/13/simple-explanation-internet-things-that-anyone-

can-understand/#632e7c211d09

NBTC presses 5G button for service at Suvarnabhumi Airport. (2020). November, 2019. Retrieved from

https://www.matichon.co.th/news-monitor/news_1766720

Sirimai, P., & Keesukpan, C. (2019). Investing in 3G and 4G technology and economic results. Line

monetary policy Bank of Thailand. Focused and Quick (FAQ) 139. Retrieved from http://www.

nbtc.go.th/getattachment/Services/quarter2560/ Joint academic works - BOT - and - NBTC

/36518/FAQ-139- Investment in technology -3G-and-4G- With economic results.pdf.aspx

Tondare, S. M., & et al. (2014). Evolutionary steps from 1G to 4. 5G. International Journal of Advanced

Research in Computer and Communication Engineering. 3(4),

Thai PBS. (2012). Benefits of 3G. October, 2012. Retrieved from https://news.thaipbs.or.th/content/118633

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 39

บทคดยอ

วฒนธรรม คอ กจกรรมของมนษยและโครงสรางเชงสญลกษณทท�าใหกจกรรมนนเดนขนมาและส�าคญ วถของ

การด�าเนนชวตดวยการเรยนรจากกนและกน เปนรปแบบการผลตซ�าทางวฒนธรรมเพอใหเกดการสบทอดทางวฒนธรรม

ทสบตอกนมา เชน วฒนธรรมการไหวครมวยเพอแสดงความเคารพครมวยในอดตและปจจบน (Cornwel-Smith &

Goss, 2009, p. 203) วฒนธรรมลอยกระทง วฒนธรรมสงกรานต เปนตน ผลการวจยจากการลงพนทเพอเกบขอมล

ของผวจยและสมภาษณกลมจ�านวน 9 กลม เพอจดการความรเกยวกบแบบแผนการสอสารเพอการผลตซ�าวฒนธรรม

การกนในยคดจทล พบวาการสอสารเพอการผลตซ�าทางวฒนธรรมในยคดจทล ประกอบดวย (1) การใชรปแบบและหลก

การการสอสารขามวฒนธรรมทตองท�าการสอสารทงในรปแบบวจนภาษา และอวจนภาษาทเปนรปแบบสากล (2) การ

ประยกตใชแนวคดเรองการใสรหส และ การถอดรหส ของสจวต ฮอลล ในการสอสารขามวฒนธรรม เพอสรางการรบ

รและตระหนกรในคณคาของวฒนธรรมการกนของแตละสญชาต (3) การใชการผลตซ�าทางวฒนธรรม เชน การสอน/

การอบรม, การแสดง, การแขงขน, การสาธต เพอสบทอดวฒนธรรม (4) การประยกตใชแนวคดเรอง มายาคต (5) การ

ใชรปแบบและหลกการการสอสารบรณาการในยคดจทลทตองท�าการสอสารทงในแบบออนไลนและออฟไลน (6) การใช

เครอขายสงคมในการสอสาร

ค�ำส�ำคญ: การสอสาร, การผลตซ�าทางวฒนธรรม, ยคดจทล

Abstract

Culture is human activities and symbolic structure which helps increase significance of

those activities. Learning the way of live from each other is the form of cultural reproduction for

cascading record culture such as the wai khru ram muay dance in homage to teachers past and present

culture (Cornwel-Smith & Goss, 2009, p. 203) Loykrathong culture Songkran culture. Findings from

field research by researcher and nine focus groups discussion for managing knowledge related to

communication pattern for cultural reproduction in digital era showed that communication for cultural

แบบแผนกำรสอสำรเพอกำรผลตซ�ำวฒนธรรมในยคดจทล: กรณศกษำวฒนธรรมกำรกนใน

เทศกำลอำหำร วงใน 2563

Communication Pattern for Cultural Reproduction in Digital Era: A Case Study

of Food Culture at Wongnai Food Festival 2020

อษา ศลปเรองวไล

Usa Silraungwilaiหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยอสเทรนเอเซย

Master of Business Administration Program, Eastern Asia University

Received: February 19, 2020

Revised: October 15, 2020

Accepted: October 16, 2020

40 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

reproduction in digital era is comprised of (1) cross cultural communication pattern and principle

implementation that should be in form of international verbal and nonverbal communication (2) Stuart Hall

encoding-decoding concept implementation for cross cultural communication to build food

cultural value perception and recognition of each nationality (3) cultural reproduction

implementation such as teaching/ training, show, contest, demonstration for cascading culture (4) myth

concept implementation (5) integrated communication in digital era pattern and principle im

plementation that should be in form of online and offline communication (6) social networking

implementation for communicating.

Keywords: communication, cultural reproduction, digital era

บทน�ำ วฒนธรรม (cultures/ culture) มการแปลความ

หมายไวมากมาย ทงนขนอยกบมมมองของแตละคนวา

จะมองวฒนธรรมในรปแบบใด อาท Jurgen Habermas

(1987) ไดชใหเหนความสมพนธของวฒนธรรมกบโครงสราง

สงคม ตลอดจนปจจยภายนอกและรปแบบการสอสาร การ

สอสารขามวฒนธรรม จงหมายถง การสอสารเรองราวของ

วฒนธรรมทสมาชกในสงคมสวนหนงใหการยอมรบ และ

ผานกระบวนการเรยนรทเปลยนแปลงไปตามกาลเวลาจน

กลายเปนวฒนธรรม

Antonio Gramsci (1891-1937) ไดชใหเหน

ความสมพนธของวฒนธรรมกบอดมการณของชนชนผ

ปกครอง การสอสารขามวฒนธรรม จงหมายถง การสอสาร

เรองราวของวฒนธรรมประชานยม วฒนธรรมพนบาน

และวฒนธรรมความเปนชาต เพอใหประชาชนยอมรบ

ผานกลไกอ�านาจของชนชนผปกครอง ซงไดแก (1) การ

บงคบใชและการสรางความยนยอมพรอมใจ (2) สงคราม

เคลอนไหวทางการเมองและสงครามชวงชงพนททางความ

คด (3) กลมทางประวตศาสตร (4) การครองความเปนเจา

(5) ปญญาชน (6) สภาคนงาน (กาญจนา แกวเทพ และ

สมสข หนวมาน, 2551) นอกจากน Antonio Gramsci

(1971) ชใหเหนกลไกการผลตซ�า (reproduction) เพอ

สอสารเรองราวเกยวกบวฒนธรรมทองถน โดยมงหวงให

เกดการสบทอดทางวฒนธรรมจากร นส ร น การผลตซ�า

ทางวฒนธรรม เปนการน�าวฒนธรรมจากทมอยกอนหนา

มาผลตหรอเผยแพรใหเปนทรจกมากขน ตวอยางเชน การ

ผลตซ�าอดมการณการครองความเปนเจาผานการถายทอด

เรองราวเจาหญงจากนทานพนบานทองถนตาง ๆ ทว

โลก ไดแก นทานของจอมบาตสตา เบซล ชาวอตาล เทพ

นยายกรมมของเยอรมน นทานของชารล เปโรต ชาว

ฝรงเศส และนทานแอนเดอรเซน แหงเดนมารก ใหเปน

เจาหญงแบบดสนย (ปรดา อครจนทโชต, 2561, น. 168)

Roland Barthes (1915-1980) ไดชใหเหน

ความสมพนธของวฒนธรรมกบการใหความหมายและ

ใหคณคาของสง ๆ หนงมากกวาความหมายและคณคา

ในชนตน (first order) โดยกาญจนา แกวเทพ และ

สมสข หนวมาน (2551) ไดน�าเสนอแนวคดของ Roland

Barthes ไวในหนงสอเรองสายธารแหงนกคดทฤษฎ

เศรษฐศาสตรการเมองและสอสารศกษา วา Roland

Barthes จ�าแนกความหมายในการสอสารเปนสองระดบ คอ

ความหมายโดยตรง (denotation) และความหมายโดยนย

(connotation) Barthes (1961) ไดพฒนาแนวคดเรอง

ความหมายโดยนย บนพนฐานแนวคดเรองสญญะและการ

สรางความหมายของ Ferdinand de Saussure (1916)

โดยเนนความสนใจไปทการสรางความหมายทมลกษณะ

อตวสย (subjective) คอ การสรางความหมายเชงสงคม/

วฒนธรรม (social/cultural meaning) น. 425-430

Struart Hall (1973-1997) ไดชใหเหนความ

สมพนธของวฒนธรรมกบกระบวนการสรางความหมาย

(signification) อตลกษณ (identity) และความแตกตางทาง

วฒนธรรม (cultural difference) Stuart Hall ไดอธบาย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 41

วา ระบบรหสของผสงสารและผรบสาร ในการถอดรหส

ความหมายไมจ�าเปนตองเขาใจความหมายในชดเดยวกน

เนองจากมเหตผลทท�าใหผสงสารและผรบสาร เขาใจไมตรง

กน เชน ภมหลง ประสบการณ เพศ อาย อาชพ เปนตน

ดงนน กระบวนการผลต/แพรกระจาย/บรโภค/ผลตซ�า

วฒนธรรมและความหมายตาง ๆ ของวฒนธรรมกระแส

หลก มกเกดการตความตามระดบของการบรโภคความ

หมาย 3 ลกษณะ ไดแก (1) การตความดวยจดยนแบบ

เดยวกบจดยนตามผสง คอ การบรโภคความหมายตรงตาม

ทผสงตองการ (preferred reading) (2) การตความดวย

จดยนแบบเดยวกบจดยนแบบตอรอง คอ การบรโภคความ

หมายปรบเปลยนเลกนอยจากทผสงตองการ (negotiated

reading) (3) การตความดวยจดยนแบบเดยวกบจดยน

ตรงกนขาม คอ การบรโภคความหมายกลบดานจากทผสง

ตองการ (oppositional reading) (กาญจนา แกวเทพ และ

สมสข หนวมาน, 2551, น. 666-670) นอกจากน Struart

Hall (1980) ไดชใหเหนความสมพนธของวฒนธรรมกบการ

ผลตซ�า เพอตอกย�าความหมายเดมหรอทาทายความเชอเกา

ซงเคยเปนทเคารพยกยองและยอมรบกนอยทวไปในสงคม

สอดคลองกบทรรศนะของปรดา อครจนทโชต (2561) ท

วา “การผลตซ�าสามารถสรางความหมายทแตกตางไปจาก

เดม และไดสงอทธพลบางประการตอแนวคดการขามพน

วฒนธรรม” (น. 159)

Pierre Boudieu (1984) ไดชใหเหนความสมพนธ

ของวฒนธรรมกบทนวฒนธรรม ซงมอย 3 รปแบบ ไดแก

(1) รปแบบวตถ (objectified form) คอ ทนวฒนธรรม

ทเปนวตถ เชน บนทก (ศรดา นตวรการ, 2557, น.

172-173) (2) รปแบบสถาบน (institutionalized form) คอ

ทนวฒนธรรมในรปแบบของชอเสยงเกยรตภมของสถาบน

ตาง ๆ เชน การสอน การอบรมในระบบการศกษาในโรงเรยน

(ศรดา นตวรการ, 2557, น. 173) การประกวด การแขงขน

การสาธต ในรายการเรยลตโชว เชน MasterChef (ปรดา

อครจนทโชต, 2561, น. 160) (3) รปแบบการรวบรวม

(embodied form) คอ ทนในรปแบบของความรอบรใน

เรองวฒนธรรม เชน การรวมมอของส�านกงานนวตกรรมแหง

ชาต (องคการมหาชน) ในการจดตงศนยรสชาตอาหารไทย

เพอสรางเอกลกษณและมาตรฐานของรสชาตอาหารไทยให

ไดคณภาพ ภายใตแนวคด “อาหารไทยไมวาครวไหนกตอง

มรสชาตไทยเดยวกน” เปนตน (ศรดา นตวรการ, 2557,

น. 178; ปรดา อครจนทโชต, 2561, น. 158)

จากการทบทวนวรรณกรรมขางตน ผศกษาจง

ไดพฒนาเปนกรอบแนวคดการสอสารเพอการผลตซ�า

วฒนธรรมการกนในยคดจทล ดงน ดภาพ 1

ภำพ 1 กรอบแนวคดการสอสารเพอการผลตซ�าวฒนธรรมการกนในยคดจทล

42 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

เนอหำ

การกนของคนในชาต เปนมรดกทางวฒนธรรมของ

ชาต (ศรดา นตวรการ, 2557) การศกษาการสอสารเพอ

การผลตซ�าวฒนธรรมในยคดจทล: กรณศกษาวฒนธรรม

การกนใน เทศกาลอาหาร วงใน 2563 มวตถประสงคเพอ

จดการความรเกยวกบแบบแผนการสอสารเพอการผลต

ซ�าวฒนธรรมในยคดจทล โดยมงหวงใหสมาชกในสงคม

เกดพฤตกรรมการเลยนแบบวฒนธรรม การตามกระแส

วฒนธรรม การเรยนรวฒนธรรม การเขาใจวฒนธรรม การ

เกดความเขาใจวฒนธรรม การตอยอดวฒนธรรม และการ

รกษาวฒนธรรม

‘Wongnai’ หรอ ‘วงใน’ เปนสอออนไลนทท�าราย

ไดมากกวา 200 ลานบาทตอป (MGR online, 2562) เปน

แอปพลเคชน เวบไซตคนหา รววรานอาหารอรอย ๆ ตอ

มาขยายไปสการท�าทงสตรอาหารของตวเอง และสตรทผ

ใชบรการ (user) ลงทะเบยนเขามาโพสตในเวบไซต กระทง

ปจจบนมสตรอาหารหลากหลายประเภทรวมทงหมดกวา

15,000 สตรวงในยงเปนผน�าดานไลฟสไตล แพลตฟอรม

เตมรปแบบลาสดกบแนวคด O2O หรอ Online to Offline

วงในไดน�าโลกของ Wongnai Cooking จากแพลตฟอรม

ออนไลนมาสออฟไลนใหเกดขนจรง จงเนรมต Wongnai

Co-Cooking Space ทบรเวณชน 6 ตก True Digital

Park ใหเปนสวรรคของคนรกท�าอาหารมารวมแชรและ

เปดประสบการณใหม ๆ กบสตรอาหารหลากหลาย พรอม

เครองครวและอปกรณระดบโลก (Brandinside, 2563)

และใหบรการเขาถงขอมลรานอาหารทวไทยในคลกเดยว

(Brandinside, 2562)

งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food

Festival 2020” มการใชรปแบบและหลกการการสอ

สารบรณาการในยคดจทลทท�าการสอสารทงในแบบ

ออนไลนและออฟไลน แสดงใหเหนถงความส�าคญทผวจย

เลอกศกษาจากกรณศกษาวฒนธรรมการกนในเทศกาล

อาหารวงใน 2563

การสอสารแบบออนไลน ซงเปนการท�าการตลาด

รปแบบหนงทใชหลกการของการตลาดดจทล (Chaffey

& Ellis-Chadwick, 2019) โดยการน�าเทคโนโลยตาง ๆ

เขามาชวย เพอใหเขาถงผบรโภคหรอลกคามากยงขน ไม

วาจะเปนการประชาสมพนธ/ โฆษณาโดยใช Internet

เปนชองทางในการโปรโมทสนคาใหแกลกคา โดยมการ

พดคยกบลกคา สามารถตดตามลกคาได ผานทาง Social

Media ตาง ๆ เชน Facebook, Line, Instagram ซงชวย

ประหยดเวลาและคาใชจาย อกทงยงงายตอการจดการ

และทส�าคญเปนชองทางทไดรบความนยมเปนอยางมาก

ในปจจบน Wongnai ท�าการโปรโมทงานบนสอออนไลน

เพอบอกประโยชนและโปรโมทใหกบกลมเปาหมายจนเกด

ความสนใจ เชน การใชเทคโนโลน AI เพอตอบโจทยผชอบ

อานรววและดรปภาพ (Positioning, 2562) การด�าเนน

ธรกจออนไลนรวมกบ Apple (MGR online, 2562)

การสอสารแบบออฟไลน ซงเปนการท�าการตลาด

แบบเฉพาะเจาะจงในพนทนน ๆ เนนไปทการสอสารทาง

เดยว เปนการสอสารโดยไมใช Internet เปนการใหผ

ขายและผรบบรการมาเจอกน เชน Wongnai ไดจดงาน

“Wongnai Food Festival 2020” เพอใหรานคาทไดรบ

ความนยมใน Wongnai ไดมาออกงาน และเพอใหผทสนใจ

อยากจะมาใชบรการไดมารบบรการนน ๆ เชน Wongnai

Co-Cooking Space ซงเปดเปนพนทเพอใหผทชนชอบ

การท�าอาหารไดมารวมแบงปนความรและประสบการณ

การท�าอาหารสตรตาง ๆ (TrueID, 2563)

ผ ศกษาใชการวจยเชงคณภาพ (qualitative

research) เพอจดการความรเกยวกบแบบแผนการสอสาร

เพอการผลตซ�าวฒนธรรมการกนในยคดจทล โดยใชการ

ศกษาแบบปฐมภม ซงผวจยเกบขอมลโดยการลงพนทเกบ

ขอมลดวยตนเอง (field research) และการเกบขอมล

ทตยภมจากการสมภาษณกลม (focus group) ประชากร

กลมเปาหมายจ�านวนทงสน 52 คน โดยจ�าแนกเปนกลม

เปาหมาย 2 กลม ไดแก

กลมท 1 กลมผสนใจเรองการสอสารขามวฒนธรรม

ซงในทน คอ นกศกษาทลงทะเบยนเรยนรายวชาการสอสาร

ขามวฒนธรรม (Cross-cultural communication:

00000142) ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2562 จ�านวน

27 คน แบงเปนการสมภาษณกลม จ�านวน 4 กลม

กลมท 2 กลมผสนใจเรองการสอสารบรณาการ

ในยคดจทล ซงในทน คอ นกศกษาทลงทะเบยนเรยน

รายวชาการสอสารบรณาการในยคดจทล (Integrated

communication in digital era : 00000143) ในภาค

เรยนท 2 ปการศกษา 2562 จ�านวน 25 คน แบงเปนการ

สมภาษณกลม จ�านวน 5 กลม

โดยผศกษาไดมอบหมายใหนกศกษาทง 52 คน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 43

ลงพนทเกบขอมลทเกยวของกบรปแบบการสอสารเพอการ

ผลตซ�าวฒนธรรมการกนในงานเทศกาลอาหาร วงใน 2563

ทจดขน ณ ลานหนา เซนทรลเวลด ระหวางวนท 22-26

มกราคม 2563 เวลา 11:00-22:00 น. (www.wongnai.

com, 2563)

เพอจดการความรเกยวกบแบบแผนการสอสาร

เพอการผลตซ�าวฒนธรรมในยคดจทล กรณศกษาวฒนธรรม

การกนใน เทศกาลอาหาร วงใน 2563

ผศกษาไดจดท�าแนวค�าถามส�าหรบเกบขอมลจาก

แตละกลมเปาหมาย ดงน

1. แนวค�าถามส�าหรบกลมเปาหมายท 1 ประกอบ

ดวย

1.1 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการใชรปแบบและ

หลกการการสอสารขามวฒนธรรมทตองท�าการสอสารทง

ในรปแบบวจนภาษา (Verbal Communication) และ

อวจนภาษา (Non Verbal Communication) ทเปนรป

แบบสากลหรอไม จงอธบายใหเขาใจ พรอมยกตวอยาง

ประกอบ

1.2 จงใชแนวคดเรอง “การใสรหส และ

การถอดรหส (Encode and Decode)” ของ สจวต ฮอลล

(Stuart Hall) (1973) อธบายการสอสารขามวฒนธรรม

เพอสรางการรบรและตระหนกรในคณคาของวฒนธรรม

การกนของงานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food

Festival 2020” มาใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบ

1.3 จงใชแนวคดเรอง “การผลตซ�าทาง

วฒนธรรม (Cultural Reproduction)” ของ ปรดา อคร

จนทโชต (2561) อธบายการสอสารขามวฒนธรรม เพอ

สรางการรบรและตระหนกรในคณคาของวฒนธรรมการ

กนของงานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food

Festival 2020” มาใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบ

1.4 จงใชแนวคดเรอง “Myth (มายา

คต)” ของ กาญจนา แกวเทพ และสมสข หนวมาน (2551)

อธบายการสอสารความเชอเกยวกบวฒนธรรมการกนของ

งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food Festival

2020” มาใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบ

2. แนวค�าถามส�าหรบกลมเปาหมายท 2 ประกอบ

ดวย

2.1 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการใชรปแบบและ

หลกการการสอสารบรณาการในยคดจทลทตองท�าการ

สอสารทงในแบบออนไลนและออฟไลน อยางไร จงอธบาย

มาใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบ

2.2 เทคโนโลยดจทล ซงไดแก (1) โครง

ขายดจทล (digital boardband service) (2) การตลาด

ดจทล (digital marketing) (3) อปกรณดจทล (digital

devices) (4) เครอขายสงคมดจทล (digital social

networking) (5) ระบบปฏบตการดจทล (digital

applications) มบทบาทในการประชาสมพนธงานเทศกาล

อาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food Festival 2020”

อยางไร จงอธบายใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบ

2.3 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการใชเครอขาย

สงคมในการสอสารอยางไร จงอธบายใหเขาใจ พรอมยก

ตวอยางประกอบ

2.4 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการประยกตใช

แนวคดเรอง O2O (Online to Offline) ในการสอสาร

หรอไม จงอธบายใหเขาใจ พรอมยกตวอยางประกอบ

ขอคนพบจำกกำรสมภำษณกลม สรปไดดงน

1. ขอคนพบจากกลมเปาหมายท 1 ประกอบดวย

1.1 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการใชรปแบบและ

หลกการการสอสารขามวฒนธรรมทตองท�าการสอสารทง

ในรปแบบวจนภาษา (Verbal Communication) และ

อวจนภาษา (Non Verbal Communication) ทเปนรป

แบบสากล ตวอยางเชน

1.1.1 การใชรปแบบและหลกการการ

สอสารขามวฒนธรรมวจนภาษา กคอ ชอเรยกอาหาร หรอ

ชอรานทเปนตวสอความหมาย เชน เราไปเดนในงานแลวไป

เจอราน โอโคโนมยาก

1.1.2 การใชรปแบบและหลกการการ

สอสารขามวฒนธรรมอวจนภาษา กคอ การใชทาทางหรอ

สญลกษณในการสอสาร อยางรานโอโคโนมยากเวลาเขา

รานกจะมการโคงซงเปนการแสดงการทกทายของคนญปน

และจะมสญลกษณตวการตนทบงบอกเปนสญลกษณของ

ราน

44 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

1.2 การใชการสอสารขามวฒนธรรม ภายใต

แนวคดเรอง “การใสรหส และ การถอดรหส (Encode

and Decode)” ของ สจวต ฮอลล (Stuart Hall) (1973)

เพอสรางการรบรและตระหนกรในคณคาของวฒนธรรม

การกนของงานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai

Food Festival 2020” ตวอยางเชน เราเหนปลาแซ

ลมอนปลาดบกจะนกถงอาหารประเทศญป น เปนตน

1.3 การใชการสอสารขามวฒนธรรม ภายใต

แนวคดเรอง “การผลตซ�าทางวฒนธรรม (Cultural

Reproduction)” ของ ปรดา อครจนทโชต (2561) เพอ

สรางการรบรและตระหนกรในคณคาของวฒนธรรมการ

กนของงานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food

Festival 2020” ตวอยางเชน การแขงขนงานประกาศ

รางวลจากคนกนเพอคนกน “Wongnai Users’ Choice

2020” ทไดรวบรวมเอารานอาหารอรอย ๆรานตาง ๆ

มากมายมารวมกน โดยรางวลนจะมอบใหกบรานอาหาร

ยอดนยมประจ�าปทผานเกณฑการคดเลอก ทงมคาเฉลย

คะแนนรววจากสมาชกเรตตงมากกวา 4.0 และมจ�านวน

รววขนต�า 30 รวว โดยมรายละเอยดรางวลตาง ๆ ซงในการ

รววรานอาหารเปนการท�าซ�า ๆ เพอท�าใหผบรโภคจดจ�าได

อกทงการจดล�าดบของรานอาหารนนกเปนตวดงดดท�าให

คนสนใจอยากทจะลองเขาไปทาน เปนการสรางชอใหกบ

รานและยงสรางชอและรสชาตของอาหารใหกบผทไดไป

ลองทานตามทไดมการจดล�าดบและการรวว

1.4 การใชการสอสารขามวฒนธรรม ภายใต

แนวคดเรอง “Myth (มายาคต)” ของ กาญจนา แกวเทพ

และสมสข หนวมาน (2551) เพอการสอสารความเชอเกยว

กบวฒนธรรมการกนของงานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” ตวอยางเชน

1.4.1 ลาบสมจตร นครราชสมา: ลาบรส

ชาตแซบจดจาน ปรงตามแบบฉบบชาว จ.นครราชสมา ซง

เมนอาหารทชอ ลาบนเปนเมนทคนอสานนนกนเปนประจ�า

และเปนอาหารประจ�าภาคทเมอพดถงกจะนกถงคนอสาน

เปนอนดบแรก ท�าใหมายาคตทเกดขนตามมากคอความ

เชอวา ลาบทอรอยนนตองมกจะเปนคนอสานท�าจะอรอย

แซบและเปนจดขายทชวนลมลอง

1.4.2 ไสอวเนอแนน พรอมรสชาตหอม

เครองเตมค�า ของดประจ�า จ.เชยงใหม ไมกน ถอวาพลาด!

พดถงไสอวนนกอดคดถงภาคเหนอไมไดเพราะทนนนยม

ท�ารบประทานมาก เนองจากเปนอาหารทคกบงานขนโตก

แบบพนเมองลานนา นยมรบประทานกบขาวเหนยว หรอ

รบประทานคกบน�าพรกในอดตเมอยามเทศกาลหรอเมอ

การจดงานใด ๆ ถามการลมหม มกมเนอจ�านวนมาก จน

บางครงน�ามาท�าอาหารไมทนกเนาเสยได จงมการน�าเอา

เนอเหลานนมาถนอมอาหารโดยการตากแหงหรอยางไฟ

หรอน�ามาประกอบอาหาทสามารถเกบไวกนไดนาน เชน

ท�าแหนม เปนตน ในการท�าไสอวกเชนกน ถอเปนการท�า

อาหารทสามารถเกบไวกนไดนาน 1 – 2 วน ท�าใหมายา

คตทเกดขนตามมากคอความเชอวา ไสอวรสชาตดตนต�ารบ

ตองคนลานนาท�าเทานน ถงจะเปนทนารบประทาน

2. ขอคนพบจากกลมเปาหมายท 2 ประกอบดวย

2.1 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการใชรปแบบและ

หลกการการสอสารบรณาการในยคดจทลทตองท�าการ

สอสารทงในแบบออนไลนและออฟไลน ตวอยางเชน

2.1.1 การสอสารในแบบออนไลน คอ

การโปรโมทงาน Wongnai Food Festival 2020 ผาน

ทางสอเวบไซต โซเชยลมเดย ไดแก Facebook Twitter

Instargram หรอ ในเวบ www.wongnai.com

2.1.2 การสอสารในแบบออฟไลน คอ

การสอสารกนผานผคนทรจกกนหรอไมรจกกน เขามาบอก

ขอมลเกยวกบงานทจะจดขนในครงน ไดแก เพอนในหอง

ชวนใหไปเทยวงาน Wongnai Food Festival 2020” ท

ก�าลงจะจดขนในวนท 22-26 ม.ค. 2563 หรอ ไดรบใบปลว

มาจากพนกงาน Wongnai ทประจ�าอยตามจดตาง ๆ เชน

หนาประตหางสรรพสนคา หนารานอาหาร เปนตน

2.2 เทคโนโลยดจทล ซงไดแก (1) โครง

ขายดจทล (digital boardband service), (2) การตลาด

ดจทล (digital marketing), (3) อปกรณดจทล (digital

devices), (4) เครอขายสงคมดจทล (digital social

networking), (5) ระบบปฏบตการดจทล (digital

applications) มบทบาทในการประชาสมพนธงานเทศกาล

อาหารกรงเทพฯ “Wongnai Food Festival 2020”

ตวอยางเชน

2 .2 .1 โครงข ายดจท ล (D ig i ta l

Boardband Service) มบทบาทในการใชสอสงคมออนไลน

บน Facebook Twitter หรอ YouTube เปนตวชวยใน

การประชาสมพนธ ตวอยางเชน การแชรรปภาพภายใน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 45

งานผานทาง Facebook Twitter การจดท�าสอในรปแบบ

ของวดทศนลงบน YouTube เปนตน

2 .2 .2 การตลาดดจทล (d ig i ta l

marketing) มบทบาทในการท�าการซอพนทโฆษณาบน

Facebook หรอ Google ใหท�าการยงโฆษณา (Ad)ไปให

ส�าหรบคนทสนใจงาน “Wongnai Food Festival 2020”

แลวมนจะมโฆษณาขนมาใหเหนบอย ๆ หรอ การแชรรป

หรอวดทศนและตดแฮชแทก (#) ลงบนโซเชยลมเดยเพอ

ใหมผคนรบรและสนใจทจะมารวมงานในครงน

2.2.3 อปกรณดจทล (digital devices)

มบทบาทส�าหรบเปนอปกรณของผทตองการเขาถงขอมล

ตาง ๆ หรอเกบภาพบรรยากาศและบนทกวดโอ ภายใน

งาน “Wongnai Food Festival 2020” ซงจะเชอมโยง

กบ โครงขายดจทล (Digital Boardband Service) เชน

ในการเขาถงขอมลเพอหาขอมลเกยวกบภายในงานโดย

การใชงานผาน WirelessLan หรอ เครอขายโทรคมนาคม

(เครอขายผใหบรการสญญาณมอถอ) 2G 3G 4G หรอ 5G

ผานทางคอมพวเตอร โดยใชสายสญญาณในการสงขอมล

เปนตน

2.2.4 เครอขายสงคมดจทล (digital

social networking) มบทบาทในการมสวนรวมในการ

ใหขอมลส�าหรบผคนทไมเคยไปงาน “Wongnai Food

Festival 2020” โดยจะมขอมลตาง ๆ ภายในงานในป

กอน ๆ ทผคนเคยไปในงานและไดท�าการเขยนขอความลง

บนโซเชยลมเดยไว ยกตวอยางเชน ในป พ.ศ. 2562 ผคน

ทไดเขารวมงานมการท�าการลงรป วดโอ โพสตขอความไว

หรอแมแตรววภายในงาน ซงขอมลเหลานจะเปนประโยชน

อยางมากในการประกอบการตดสนใจของผคนทสนใจจะ

เขารวมงานในป พ.ศ. 2563 เปนตน

2.2.5 ระบบปฏบตการดจทล (digital

operating system) มบทบาทในการเขาถงขอมลในงาน

“Wongnai Food Festival 2020” โดยการใชระบบปฏบต

การ (Operating System: OS) ในอปกรณทผคนมอยใน

ถอ และเขาถงขอมลดวย Applications ทใหบรการอยบน

ระบบปฏบตการของตวอปกรณนน ๆ ยกตวอยางเชน การ

เขาถงขอมลดวย Application Facebook โดย Run บน

OS Android หรออาจจะเขาถงขอมลดวย Application

Wongnai โดย Run บน OS IOS เปนตน

2.3 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการใชเครอขาย

สงคมในการสอสาร ตวอยางเชน มการใชเครอขายสงคม

ในการสอสาร ในการหารานอาหารอรอย ๆ รานอาหาร

ดง ๆ ซงสามารถดไดจากการรววของแตละบคคลทเคยใช

บรการในรานนน ๆ แลว วามความสนใจมากนอยเพยงใด

แลวมาเลอกซอไดในงาน เชน การรววของประชาชนทใช

บรการรานอาหารทคนหาจากเวบ Wongnai รววตาง ๆ

สามารถน�ามาเปนการตดสนใจทเราจะเลอกใชบรการได

2.4 งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai

Food Festival 2020” มการประยกตใชแนวคดเรอง

O2O (Online to Offline) ในการสอสาร ตวอยางเชน

มการโปรโมทรานคา สนคา และอาหาร ภายในเวบไซต

Wongnai ส�าหรบผคนทมการสนใจสนคาของรานนน ๆ

สามารถเหนไดวามรานอะไรบางทเขามารวมงานเทศกาล

ผานทางเวบไซตและถาไปงานจรง ๆ จะเจอกบรานหรอ

อาหารชนดนน ๆ อยภายในงานจรง ๆ ยกตวอยางเชน ม

คนไดท�าการคนหารานอาหารทอยากจะรบประทานและ

ไดคนพบวาจะมรานอาหารนนเขารวมอยในงานเทศกาล

ของ Wongnai ซงการคนหาแบบนคอการสอสารแบบ

Online ซงผ คนจ�านวนมากสามารถเขาถงไดหากมการ

เชอมตออนเทอรเนตอย และเขาคนนนไดไปทงานและกลบ

พบวามรานอาหารรานนนอยจรง ๆ เขาจงท�าการจดการ

ซออาหารทอยากรบประทานมานาน ซงททเปนหนาราน

ในงาน นนคอการสอสารแบบ Offline ซงผทจะสามารถ

ท�าแบบนไดตองพบเจอกบสนคาจรงทสมผสได ซงตรงกบ

แนวคด O2O โดยขนแรกนนเขาไดท�าการคนหาผานทาง

เวบไซตทเปน Online และเขาจงตดสนใจไปภายในงาน

ไดเจอหนารานจรงๆ อาหารจรง ซงนนคอ Offline

บทสรป แบบแผนการสอสารเพอการผลตซ�าทางวฒนธรรม

ในยคดจทล เพอสบทอดวฒนธรรม ในรปแบบวจนภาษา

หากจดท�าเปนหนงสอทบอกเลาถงวฒนธรรมในรปแบบของ

ภาษาทหลากหลาย ไมวาจะเปนภาษาองกฤษ จน อาหรบ

จะท�าใหการเผยแพรเขาถงชาวตางชาตไดงายมากขน หรอ

การท�าวดทศนสารคดทมซบภาษาองกฤษ การเผยแพรเรอง

ราวผานโซเชยลไมวาจะเปน YouTube หรอ Facebook

เปนตน การสอสารในรปแบบอวจนภาษา เปนการเผยแพร

เรองราวเปนรปภาพหรอสญลกษณ ตวอยางเชน หากเรา

46 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตองการทจะสอสารเรองขาวกใชรปเมลดขาวแทนการเขยน

ในรปแบบทเขาใจงายและเปนสากลหรอการใชสญลกษณ

ทแสดงถงเรองราวทองถนนน ๆ

แบบแผนการสอสารเพอการผลตซ�าทางวฒนธรรม

ในยคดจทล ประกอบดวย

1. การใชรปแบบและหลกการการสอสารขาม

วฒนธรรมทตองท�าการสอสารทงในรปแบบวจนภาษา

และอวจนภาษาทเปนรปแบบสากล

งานเทศกาลอาหารกรงเทพ ฯ “Wongnai Food

Festival 2020” มการใชรปแบบและหลกการการสอสาร

ขามวฒนธรรมทตองท�าการสอสารทงในรปแบบวจนภาษา

(verbal communication) และอวจนภาษา (non-verbal

communication) ทเปนรปแบบสากล ไดมการใชรปแบ

บทงวจนภาษาและอวจนภาษา

วจนภาษา คอ ภาษาพด ภาษาเขยน ททงสอง

สามารถเขาใจความหมายได เชน ใชภาษาพดในการสอสาร

เนองจากคนทมาในงานมทงคนไทยและตางชาต มความ

หลากหลายเชอชาต หลากหลายวฒนธรรม

อวจนภาษา คอ ภาษาทาทาง สญลกษณ ปาย

สญลกษณตาง ๆ เพอสอใหคนรบสารเขาใจ เชน ปายบอก

ทาง ปายหองน�า และปายบทตางๆทมสญลกษณประจ�า

ตนเอง ยกตวอยางบทขายอาหารญปน มการตกแตงราน

จะเปนสไตลญปนซงท�าใหรเลยวานคอวฒนธรรมของญปน

โดยเราจดจ�าเอกลกษณทเขาท�าเปน code ออกมาวาญคอ

ญปนและการสอสารดานของกรยาทาทางในดานบทอาหาร

ไทยจะเหนไดวาพนกงานมการแสดงกรยามารยาทบงบอก

ความเปนไทยออกมาอยางชดเจน มความออนนอมยกมอ

ไหว ซงสงนคอเอกลกษณของความเปนไทย เปนตน

2. การประยกตใชแนวคดเรองการใสรหส และ

การถอดรหส ของสจวต ฮอลล ในการสอสารขามวฒนธรรม

เพอสรางการรบรและตระหนกรในคณคาของวฒนธรรมการ

กนของแตละสญชาต โดยมการใสรหส เพอน�าเสนออาหาร

ของแตละสญชาตวาม วตถดบทน�ามาประกอบอาหารอะไร

บาง ความเอกลกษณของวตถดบของชาตตนเองใหชาตอน

ไดรบร การถอดรหส อาหารบางชาตเราสามารถมองดแลว

สามารถตอบไดเลยวามาจากชาตไหนเพราะดวย วตถดบ

ทชาตอนไมมโดยมแคชาตเขาชาตเดยว เชน อาหารจนท

มสวนผสมของ “หมาลา” ซงเปนเครองปรงทใหความเผด

รอน และชา ซงมแคในประเทศจนเทานน แตในปจจบน

ดวยมการแลกเปลยนดานวฒนธรรมการกน หมาลา จง

สามารถพบเหนไดงายในตางประเทศ

3. การใชการผลตซ�าทางวฒนธรรม ผานสอ

กจกรรมพเศษตาง ๆ ตวอยางเชน การสอน/การอบรม

การแสดงการประกวด การแขงขน การสาธต การท�าอาหาร

เพอสบทอดวฒนธรรม มการแนะน�าขนตอนการกนอาหาร

การท�าอาหาร การแขงขนการกน การดวาอาหารรานไหน

เปน user’s choice และมการประกวดรานอาหารยอด

นยมประจ�าป 2020 จากรานทมคนกนมากทสด วฒนธรรม

การกนของคนไทยในปจจบนนยมกนอาหารทมรสหวาน บง

บอกถงความชอบของคนไทย ภายในงานมอาหารมากมาย

ทงของอาหารคราวและอาหารหวาน เชน ชาไขมก ไอศครม

โดนท ยงมวฒนธรรมของญปนเกาหลและวฒนธรรมทาง

ตะวนตกรวมอยดวย สอออกมาจากอาหารทมาภายในงาน

เปนเอกลกษณของอาหารบงบอกถงวฒนธรรมทางชนชาต

เชน ขาวหนาปลาไหลสไตลญปน ขาวหนาเนอสไตลเกาหล

, สเตกอาหารของคนตะวนตก เปนตน

4. การประยกตใชแนวคดเรอง มายาคต ไอศกรม

กะทจากไขไก มการประยกตน�าไขแดงมากนกบไอศกรม

ความจรง : นบเปนความเชอเดม ๆ แบบผด ๆ ทวาการกน

ไขเยอะจะท�าใหคอเลสเตอรอลในเลอดสง สงผลท�าใหเกด

โรคหวใจ โรคไขมนอดตนในเสนเลอดและโรคอมพาต เพราะ

จรงแลว รางกายคนเราสามารถรบปรมาณคอเลสเตอรอล

จากอาหารไดเพยงแค 25% เทานน สวนอก 75% จะมา

จากการทรางกายไดรบปรมาณไขมนไมอมตว และไขมน

ทรานสจนสงผลท�าใหตบผลตคอเลสเตอรอลออกมามากเกน

ไปเพราะฉะนน คอเลสเตอรอลทไมไดมมากมายในไข ไมได

มผลกระทบกบรางกายจนท�าใหเกดภาวะคอเลสเตอรอลสง

เกนไปไดเลย นอกจากน ไขยงอดมไปดวยสารอาหารจ�าเปน

หลากหลายอยางทเปนประโยชน เชน วตามนบ สารตาน

อนมลอสระ เกลอแร ไอโอดนและโฟเลท ฯลฯ

5. งานเทศกาลอาหารกรงเทพฯ “Wongnai

Food Festival 2020” มการใชรปแบบและหลกการการ

สอสารบรณาการในยคดจทลทตองท�าการสอสารทงในแบบ

ออนไลนและออฟไลน

การสอสารแบบออนไลน เปนการสอสารทตอง

มเครอขาย มการใชเวบไซต การใชแอปพลเคชน การใช

โซเชยลมเดย เชน เพจเฟซบก อนสตาแกรม การสอสาร

แบบออฟไลน เปนการสอสารบคคล ปากตอปาก ใบปลว

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 47

โปสเตอร

เทคโนโลยดจทลมบทบาทในการประชาสมพนธ

งานเทศกาลอาหารกรงเทพ ฯ “Wongnai Food Festival

2020” ชวยใหผทสนใจและอยากเขารวมงานสามารถเขาถง

ขอมล รายละเอยดของงานไดงายและรวดเรว และสามารถ

เขาถงกลมเปาหมายไดงายดวย โดยการใชเทคโนโลยเขา

มาชวยในการประชาสมพนธ

นอกจาก น ง าน เทศกาลอาหารกร ง เทพฯ

“Wongnai Food Festival 2020” มการประยกตใช

แนวคดเรอง O2O เพราะในป 2559 Wongnai ไดรวมมอ

กบ LINE MAN เอาฐานขอมลรานคาทมอยของวงใน แลว

เพมบรการ คอ สามารถสงซอผาน LINE MAN เปนการสง

อาหารแบบเดลเวอรออนไลน

6. งานเทศกาลอาหารกรงเทพ ฯ “Wongnai

Food Festival 2020” มการใชเครอขายสงคมในการ

สอสาร โดยการใช เพจเฟซบก และการใช # (hashtag)

เชน #Wongnai FoodFestival2020 เวบไซต www.

wongnai.com แอพพลเคชน wongnai

การผลตซ�าทางวฒนธรรม คอ การน�าวฒนธรรม

ใดวฒนธรรมหนงมาผลตซ�าขนใหม เพอใหวฒนธรรมนนยง

คงอยตอไป แบบแผนการสอสารเพอการผลตซ�าวฒนธรรม

ในยคดจทลจากการศกษาครงนเปนการจดการความร

เพอน�าเสนอเปนอกแนวทางในการสอสารเพอการเรยน

รวฒนธรรม การเขาใจวฒนธรรม การสบสานวฒนธรรม

การตอยอดวฒนธรรม และการรกษาวฒนธรรมทดใหคง

อยคสงคมไทยตอไป ผลจากการสอสารเพอการผลตซ�าทาง

วฒนธรรมการกนน�าไปสรปแบบทางการสอสารทแตกตางไป

จากเดม การผลตซ�าสงผลใหเกดการสบสานวฒนธรรมการ

กนทดราวกบเปนธรรมชาต กลาวคอ เวลาทเราเหนภาษา

(วจนภาษา) หรอภาพ (อวจนภาษา) บนเมนอาหาร ทงใน

ชองทางการสอสารออนไลนและออฟไลน ภาษาและภาพ

ดงกลาวเปนการน�าเสนอรสนยมในการปรงแตงวฒนธรรม

การกนอาหารของประชากรในยคดจทล

Reference

Akkharachanthachot, P. (2018). Communication & transculturalism. Bangkok: Chulalongkorn University

Printing. (in Thai)

Brandinside. (2019). Implemented Wongnai data services as business tool to access Thai restaurant data

nationwide only one click. Retrieved from https://brandinside.asia//wongnai-data-services/.

(in Thai)

Brandinside. (2020). Wongnai launched co-cooking space to enrich O2O strategy for sustainable

business growth. Retrieved from https://brandinside.asia/wongnai-co-cooking-space/. (in Thai)

Chaffey, D., & Ellis-Chadwick, F. (2019). Digital marketing: Strategy, implementation and practice.

(7th ed.). London: Pearson Education.

Cornwel-Smith, P., & Goss, J. (2009). Very Thai: Everyday popular culture. Bangkok: Sivitana.

(in Thai)

Habermas, J. (1987). The Theory of communicative action, Vol. 2. London: Polity.

Kaewthep, K. (1998). Media world. Bangkok: Faculty of Communication Art, Chulalongkorn University.

(in Thai)

Kaewthep, K. (2002). Once the media reflect and produce culture. Bangkok: Saladaeng Co., Ltd. (in Thai)

Kaewthep, K., & Hinviman, S. (2008). The flow of political economic theorist and educational

communication. Bangkok: Parbpim Ltd. (in Thai)

48 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

MGR online. (2019). “Tim Cook” amazed Jay Fai’s crab omelette “Yod Wongnai” was proud as Thai

startup to share working vision with apple. Retrieved from https://mgronline.com/cyberbiz/

detail/9620000119176 (in Thai)

Nitiworakan, S. (2014). Thai food: The cultural heritage of the nation. Academic Journal Phranakhon

Rajabhat University. 5(1), 171-179. (in Thai)

Positioning. (2019). “Wongnai” checked points as Thai tech company that followed big international

tech companies. Retrieved from https://positioningmag.com/1257182 (in Thai)

Posttoday. (2019). Wongnai merged eatigo app to serve eat-drink-chill lifestyle. Retrieved from https://

www.posttoday.com/economy/news/604930 (in Thai)

TrueID. (2020). Wongnai co-cooking space: space for cooking lovers. Retrieved from https://cities.trueid.

net/bangkok/phrakanong/wongnai-co-cooking-space-%E0%B8%AA%E0%B9%80%E0%B8%9

B%E0%B8%8B%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9

A%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B2

%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B3%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%

E0%B8%A3-trueidintrend_50129 (in Thai)

www.wongnai.com. (2020). 7 things at Wongnai food festival 2020 that food lovers don’t miss!.

Retrieved from https://www.wongnai.com/news/wongnai-food-festival-2020. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 49

บทคดยอ

ตลาดการเดนทางทางอากาศใน ค.ศ. 2019 มแนวโนมทดขนกวาปทผานมา ปจจยส�าคญ คอ ราคาเชอเพลงท

ลดต�าลงและความเตบโตทางเศรษฐกจทสงขนสงผลใหผโดยสารสามารถเดนทางโดยเสยคาใชจายลดลง ยงไปกวานนม

การเปดเสนทางบนใหมมากขน สายการบนมรายไดและอตราก�าไรสงขนท�าใหรฐบาลไดรบคาธรรมเนยมและภาษมากขน

ดวย ความตองการของผใชบรการจะมความแตกตางเฉพาะกลมมากขน เทคโนโลยขอมลขาวสารจะมบทบาทในการให

บรการมากขน ดงนนผด�าเนนการหลก คอสายการบนและทาอากาศยานจะตองปรบกลยทธการด�าเนนงานใหสอดคลอง

กบความตองการของผใชบรการทกกลม กลยทธทควรน�ามาใช คอ เทคโนโลยการบน เทคโนโลยขอมลขาวสาร การใช

ปญญาประดษฐ การเพมรายไดจากบรการเสรม และการตอบสนองความตองการดานสงคมของผใชบรการ

ค�ำส�ำคญ: การตลาด, อตสาหกรรมการบน, กลยทธการด�าเนนงาน, สายการบน, ทาอากาศยาน

Abstract

The air travel market in 2019 is likely to be more better than last year. Important factors are

the lower fuel prices and the higher economic growth resulting in passengers being able to travel

at a lower cost. Moreover, more new routes have been opened. Airlines have higher incomes and

margins, allowing the government to receive more fees and taxes too. The needs of services users

will be more specific. Also information technology will play a greater role in providing services. There

for, the main operators, airlines and airports, must adjust their operating strategies to meet the needs

of all groups of services users. Strategies that should be used are aviation technology, information

technology, artificial intelligence, increasing revenue from value-added services and responding to

the social need of services users.

Keywords: Marketing, Aviation Industry, Operations Strategy, Airlines, Airports

แนวโนมของตลำดกำรเดนทำงทำงอำกำศกบกลยทธของผด�ำเนนกำร

Trends of Air Markets and Strategies of Operator

บญม จนทรสวสด1 และ กมล นอยทองเลก1

Boonmee Chansawat1 and Kamol Noitonglek1

1คณะการบน มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย1School of Aviation, Eastern Asia University

Received: March 30, 2020

Revised: July 29, 2020

Accepted: July 30, 2020

50 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทน�ำ ความกาวหนาทางเทคโนโลยและวถชวตปจจบน

สงผลกระทบตออตสาหกรรมการบนในหลายดาน ซงสง

ผลทงในแงของการเปดโอกาสและเปนอปสรรคส�าหรบผ

ด�าเนนงานในอตสาหกรรมการบน อยางไรกตามผด�าเนน

การทกฝาย เชน สายการบน ทาอากาศยาน และผด�าเนน

งานสนบสนน จ�าเปนตองท�าความเขาใจกบแนวโนมและ

การเปลยนแปลงทางการตลาดใหมากทสด เพอทจะใชเปน

พนฐานในการก�าหนดกลยทธและการบรการทตอบสนอง

ความตองการไดอยางดทสด บทความนกลาวถงลกษณะของ

ตลาดของการเดนทางทางอากาศ และกลยทธทสอดคลอง

กบความตองการของตลาดในปจจบน

ภำพรวมของกำรเดนทำงทำงอำกำศ

ตามขอสรปของสมาคมการขนสงทางอากาศ

ระหวางประเทศ (IATA, 2018) ในป ค.ศ. 2019 สาย

การบนจะสามารถท�าก�าไรสทธไดประมาณ 35.5 พนลาน

(billion) ดอลลารสหรฐอเมรกา มากกวายอดก�าไรสทธ

ของป ค.ศ. 2018 เลกนอย (32.3 พนลาน) อตราผล

ตอบแทนการลงทน ประมาณ รอยละ 8.6 ซงเทาๆ กบ

ป ค.ศ. 2018 ก�าไรหลงภาษ ประมาณ รอยละ 4 ขอมล

เปรยบเทยบดานตาง ๆ ระหวางป ค.ศ. 2018 และ ป ค.ศ.

2019 ตามตาราง 1

ตำรำง 1

เปรยบขอมลอตสาหกรรมการบน ระหวางป ค.ศ. 2018 และ ป ค.ศ. 2019

รำยกำรขอมล ป ค.ศ. 2018 คำดกำรณป ค.ศ. 2019

ก�าไรสทธ (พนลานดอลลารสหรฐ) 32.3 35.5

อตราผลตอบแทนการลงทน (รอยละ) 8.6 8.6

ก�าไรสทธหลงภาษ (รอยละ) 3.9 4.0

รายไดรวม (พนลานดอลลารสหรฐ) 821 885

จ�านวนผโดยสารรวม (ลานคน) 4.34 4.59

สนคา (ลานตน) 63.7 65.9

อตราการเพมของผโดยสาร (รอยละ) 6.5 6.0

อตราการเพมของสนคา (รอยละ) 4.1 3.7

อตราเฉลยก�าไรสทธตอผโดยสาร (รอยละ) 7.45 7.75

ทมำ: IATA. (2018). Cautious Optimism Extends into 2019 - Airlines Heading for a Decade in the Black

[Press Release]. Retrieved from IATA website: https://www.iata.org/pressroom/pr/pages/2018-12-12-01.

aspx

ป ค.ศ. 2019 คาดวาจะเปนปทอตสาหกรรมการ

บนสามารถท�าก�าไรไดดกวาปทผานมา นบเปนปท 10 ตดตอ

กนทอตสาหกรรมการบนมก�าไร และเปนปท 5 ตดตอกนท

ผลตอบแทนการลงทน (return on capital) สงกวาตนทน

ของการลงทน (costs of capital) นายอเลกซานเดร เดอ

จนแอค (Alexandre de Juniac) ผอ�านวยการทวไปและผ

บรหารสงสด (Director General and CEO) ของสมาคม

การขนสงทางอากาศระหวางประเทศ กลาววา ความเปน

ไปไดในลกษณะนคอนขางแนนอน ยกเวนมความผนผวน

ทางการเมองและเศรษฐกจทผดปกตมากๆ เทานน

ปจจยหลกทสงผลตอความสามารถในการท�าก�าไร

ของอตสาหกรรมการบนในป ค.ศ. 2019 คอ ความเจรญ

เตบโตทางเศรษฐกจ และการลดลงของราคาเชอเพลง คาด

การณวาอตราความเจรญทางเศรษฐกจจะมประมาณ รอย

ละ 3.1 ซงจะต�ากวา ป ค.ศ. 2018 เลกนอย คอ รอยละ

3.2 สวนราคาเชอเพลง คาดการณวา จะมราคาเฉลยท 65

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 51

ดอลลารสหรฐตอบาเรลล ซงต�ากวา ป ค.ศ. 2018 ท 75

ดอลลาร เนองจากปรมาณการผลตน�ามนดบและปรมาณ

น�ามนส�ารองของสหรฐเองสงขน ราคาเชอเพลงเครองบน

ในป ค.ศ. 2019 คาดวาจะอยท 81.3 ดอลลารสหรฐตอ

บารเรล ต�ากวาป ค.ศ. 2018 ทมราคาเฉลย 87.6 ดอล

ลารสหรฐตอบารรเรล ซงราคาน มแนวโนมลดลงทละ

นอย เนองจากมาตรการควบคมเชอเพลงทมสารซลเฟอร

(low-sulfur environmental measures) ในอตสาหกรรม

การเดนเรอทเพมความตองการน�ามนดเซล ท�าใหกระทบ

ตอสดสวนการกลนน�ามนส�าหรบเครองบนดวย อยางไร

กตามคาดวา เชอเพลงจะเปนคาใชจายรอยละ 24.2 ของ

คาใชจายเฉลยของการด�าเนนการ สงกวา รอยละ 23.5

ในป ค.ศ. 2018 อยางไรกตาม เมอเปรยบเทยบผลกระทบ

ระหวางราคาเชอเพลงกบความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจจะสงผลตอผลประกอบการ

ของสายการบนมากกวา

ปจจยอกประการทคาดวาจะมผลตอผลการ

ประกอบการของอตสาหกรรมการบน คอ คาจางพนกงาน

จ�านวนพนกงานในอตสาหกรรมการบน คาดวาจะมประมาณ

2.9 ลานคน เพมขนรอยละ 2.2 จากป ค.ศ. 2018 คาจาง

จะสงขนจากปทแลว ประมาณรอยละ 2.1เนองจากความ

ไมสมดลระหวางความตองการแรงงานและจ�านวนแรงงาน

ทมอย แต ประสทธภาพของการท�างานจะสงขนดวย คอ

สงขน รอยละ 2.9 ซงเทากบ 535,000 ตน-กโลเมตร ตอ

คน (tonne-kilometer/employee)

ในสวนของผรบบรการ คาดวาปรมาณผโดยสาร

จะเพมขนรอยละ 6 ซงสงกวาอตราการเตบโตในระยะ 20

ปทผานมา ซงจะท�าใหเกดอตราผลตอบแทน (yield) เพม

ขน รอยละ 1.4 รายไดจากการเดนทางไมคดรายไดเสรม

ประมาณ 606 พนลานดอลลารสหรฐ เพมจาก 564 พน

ลาน ในป ค.ศ. 2018 ในสวนของการขนสงสนคา คาดวา

จะสงกวาปทผานมา รอยละ 3.7 คอ จะมปรมาณการขนสง

ประมาณ 65.9 ลานดน แตถอวาเปนปรมาณต�าสดในรอบ 3

ป เนองจากการคาระหวางประเทศทชะลอตวจากนโยบาย

ชาตนยม (protectionism) ของประเทศขนาดใหญหลาย

ประเทศ แตผลตอบแทนการขนสงสนคาจะมอตราสงขน

รอยละ 2.0 ซง ต�ากวาอตราป ค.ศ. 2018 (รอยละ 10)

รายไดรวมจากการขนสงสนคาประมาณ 116.1 พนลาน

ดอลลารสหรฐ มากวาปทผานมา ทเทากบ 106.8 พนลาน

ดอลลารสหรฐ

เมอพจารณาถงคาใชจายดานตาง ๆ ของผรบ

บรการ ถอไดวาเปนระยะทเปนประโยชนอยางยง เชน คา

โดยสารเฉลยของการเดนทาง (กอนคาบรการพเศษและ

ภาษ) อยทประมาณ 324 ดอลลารสหรฐอเมรกา ต�ากวา

ราคาเมอยสบปกอน (ป ค.ศ. 1998) รอยละ 61 เมอปรบ

คาเงนเฟอตามป ค.ศ. 2018 แลว คาขนสงสนคาเฉลย

ประมาณ 1.86 ดอลลารสหรฐ ตอกโลกรม เทากบลดลง

รอยละ 62 จากป ค.ศ. 1998 เสนทางการบนระหวางเมอง

คาดวาจะมจ�านวน 21,332 เสนทาง เพมจาก ป ค.ศ. 2018

1,300 เสนทาง ซงเทากบวามเปนจ�านวน 2 เทาของป

ค.ศ. 1998 จ�านวนเงนทคาดวาจะมการใชจายในการเดน

ทางสวนบคคลและของธรกจ ประมาณ 919 พนลานดอล

ลารสหรฐ เพมจากป ค.ศ. 2018 รอยละ 7.6 ซงเทากบ

รอยละ 1 ของรายไดประชาชาตของทกประเทศ (global

GDP) รายไดของสายการบนจะมสวนในการเสยภาษและ

คาธรรมเนยมตางๆ แกรฐบาล ประมาณ 136 พนลานดอล

ลารสหรฐ เพมจากป ค.ศ. 2018 รอยละ 5.8

ผลกำรประกอบกำรของสำยกำรบนแตละภมภำค

การประกอบการของสายการบนแตละภมภาคจะ

แตกตางกนโดยแยกพจารณาเปน 6 ภมภาค (IATA, 2018)

คอ อเมรกาเหนอ ยโรป เอเซย-แปซฟค ตะวนออกกลาง

ละตนอเมรกา และ อฟรกา (ancillary revenue) พนทท

คาดวาจะมผลประกอบการดทสด คอ ภมภาคอเมรกาเหนอ

โดยรายไดและก�าไรปรบตวขน เนองจากราคาเชอเพลงทต�า

ลง ปรมาณผโดยสารตอเทยวบน (load factor) และราย

ไดเสรม ภมภาคทประสบภาวะขาดทนเพยงภมภาคเดยว

คอ ภมภาคอฟรกาถงแมจะประสบภาวะขาดทนมาตลอด

4 ป ราคาเชอเพลงทต�าลงจะสงผลใหการด�าเนนงานจะด

ขน และนาจะเปนปสดทายของภาวะขาดทน เนองจากเรม

ปรากฏการท�าก�าไรจากพนทบางพนท แตปญหาส�าคญทสด

คอ จ�านวนผโดยสารตอเทยวบนทต�ามาก มสายการบน

เพยงบางสายเทานนทมจ�านวนผโดยสารเพยงพอ ภมภาค

ยโรป เปนภมภาคเดยวทคาดวาจะท�าก�าไรสทธลดลง จาก

การแขงขนทเขมขนขน ประกอบกบก�าลงเรมฟนตวจาก

ผลกระทบเรองการกอการรายมาตงแต ป ค.ศ. 2016 และ

ผลจากความบกพรองของการควบคมจราจรทางอากาศ

ทท�าใหเกดความลาชาเพมขนกวารอยละ 61 ในป ค.ศ.

52 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

2018 และคาดวาผลจากการลดลงของราคาเชอเพลงจะยง

ไมสามารถสงผลดตอผลการประกอบการมากนก ภมภาค

เอเซยแปซฟค มความแตกตางของตลาดมากทสด บางพนท

มผลการประกอบการดมากจากการบนตนทนต�า ขณะท

บางพนทเตบโตขนจากการขนสงสนคา แตการลดลงของ

ราคาเชอเพลงและความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ สงผล

ดตอภมภาคน ภมภาคตะวนออกกลาง ผลการด�าเนนงาน

ลดลง เนองจากผลกระทบของการลดลงของราคาน�ามน

ความขดแยงทางการเมอง การแขงขนของสายการบนจาก

ภมภาคอน รปแบบการด�าเนนงานทางธรกจ และการลดลง

ของปรมาณผโดยสาร ภมภาคละตนอเมรกา ไดรบผลกระ

ทบจากภาวะเศรษฐกจตกต�า ถงแมบราซลจะเรมฟนตว แต

อารเยนตนา และเวเนซเอลา ยงอยความยงยาก การปรบ

โครงสรางสายการบนและการรวมทนกบผด�าเนนการของ

สหรฐอเมรกาอาจชวยยกระดบผลประกอบการได ราย

ละเอยดขอมลการด�าเนนงานตามตาราง 2

ตำรำง 2

ผลประกอบการสายการบนเปรยบเทยบแยกตามภมภาค

ภมภำค ก�ำไรสทธ ป 2018(ลำนดอลลำรสหรฐ)

ขอมล คำดกำรณ ป 2019

ก�ำไรสทธ(ลำนดอลลำรสหรฐ)

ก�ำไรตอผโดยสำร

(ดอลลำรสหรฐ)

อตรำก�ำไรตอรำยได(รอยละ)

อเมรกาเหนอ 14,700 16,600 16.77 6.0

ยโรป 7,500 7,400 6.40 3.40

เอเซย-แปซฟค 9,600 1,040 6.15 3.38

ตะวนออกกลาง 600 800 3.33 1.2

ละตนอเมรกา 400 700 2.14 1.6

อฟรกา -400 * -300 * -3.51 * -2.1 *

หมำยเหต* ขาดทน

ทมำ: IATA. (2018). Cautious Optimism Extends into 2019 - Airlines Heading for a Decade in the Black

[Press Release]. Retrieved from IATA website: https://www.iata.org/pressroom/pr/pages/2018-12-12-01.

aspx

กลยทธกำรใหบรกำรของผด�ำเนนกำร

ถงแมวา ป ค.ศ. 2019 จะเปนชวงทอตสาหกรรม

การบนอยในชวงขาขน แตส�าหรบผด�าเนนการหลก ๆ คอ

สายการบน และทาอากาศยานจ�าเปนตองท�าความเขาใจ

ความเปลยนแปลงของตลาดและก�าหนดกลยทธทสอดคลอง

กบความตองการอยางตอเนอง

1. กลยทธของสายการบน สายการบนตองท�าความ

เขาใจพฤตกรรมการใชบรการของผโดยสาร มแนวโนมของ

พฤตกรรมการใชบรการ จากความคดเหนของนกวเคราะห

การตลาดของกจการทเกยวของกบสายการบน (Bogaisky,

2018) สรปไดดงตอไปน

1.1. กลยทธทเกยวของกบเทคโนโลยขอมลขาวสาร

จากการวเคราะหแนวโนมเกยวกบการด�าเนนงานของสาย

การบนโดยบรษททปรกษาดานการบนของประเทศอนเดย

ซงถอเปนตลาดการบนทเตบโตมากทสด (WNS Holdings,

Ltd., 2019) กลาววา สายการบนมความจ�าเปนตองใช

ประโยชนจากเทคโนโลยขอมลขาวสาร ดงตอไปน

1.1.1 การใชบรการออนไลน เทคโนโลยขอมล

ขาวสารและการสอสารในปจจบน สงผลใหเกดความ

สะดวกรวดเรวในการตดตอซอขายและรบการบรการ ม

ความนยมการด�าเนนการออนไลนเพมมากขน ปจจบน

ทกสายการบนเปดใหบรการออนไลน อยางสะดวกสบาย

ในการจองตวเดนทาง การเลอกทนง การเลอกบรการ

อ�านวยความสะดวกและบรการเสรมในการเดนทาง การ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 53

เปลยนแปลงการเดนทาง ตลอดจนการสอบถาม สบคน

ขอมลเกยวกบการใชบรการทกดาน ความตองการในการ

ใชบรการออนไลนจะเพมความส�าคญมากขน ประมาณ

วา ธรกรรมดานการบนประมาณ รอยละ 75 เปนการ

ด�าเนนการออนไลน ผใหบรการออนไลนขนาดใหญ เชน

อเมซอน เรมจบมอกบกจการขนสงทางอากาศขนาดใหญ

เชน UPS, FedEx จงท�าใหการขนสงทางอากาศด�าเนน

การออนไลนมากขนเชนกน (Bogaisky, 2018) แตทงน

การใหบรการโดยตวบคคลจะยงไมสามารถยกเลกไป ยง

คงมความตองการอยระดบหนง เปนชองทางส�ารองกรณ

เกดปญหาระบบเครอขายหยดชะงก และอาจะลดจ�านวน

ลดชองทางการบรการโดยบคคลลง และในทางกลบกนตอง

เพมความเฉพาะเจาะจงแกผรบบรการมากขน ใหบรการ

ตามความจ�าเปนสวนบคคลมากขน

1.1.2 สอสงคม ผ โดยสารทไดรบบรการหลก

ออนไลนจากอตสาหกรรมการบนแลวนน จะเรมมอง

หาความพงพอใจทเกยวของเพมขนมาอกขนหนง ชองทาง

ทก�าลงไดรบความสนใจในปจจบน คอ สอสงคม (social

media) ตวอยางการใชสอออนไลนสรางความผกพนกบ

ผโดยสาร เชน การแขงขน “มองหาลนดา (looking for

Linda) “ของสายการบนเวอรจน แอตแลนตค (Virgin

Atlantic – VA) บรการ “พบและนง (Meet & Seat)” ของ

สายการบนเนเธอรแลนด (KLM) ซงเปดโอกาสใหผโดยสาร

เลอกทนงตามกลมความสนใจเดยวกน บรการ “วนแสนด

(Perfect Day) ของสายการบนองกฤษ ทใหบรการแลก

เปลยนขอมลจดหมายปลายทางระหวางผโดยสาร หลก

การส�าคญของการใชสอสงคม คอ เปดโอกาสใหผโดยสาร

สามารถตดตอสอบถาม และรองเรยนกบสายการบนได

ทกสถานท ทกเวลา ซงสายการบนไมมความจ�าเปนตอง

ด�าเนนสรางสอสงคมเอง แตสามารถด�าเนนการรวมกบสอ

ทประสบความส�าเรจแลว เชน เฟซบก (Facebook) หรอ

ทวต (Tweet)

1.1.3. การวเคราะหขอมล ความสามารถของ

เทคโนโลยขอมลขาวสารท�าใหผ ด�าเนนการสามารถจด

เกบขอมลการตลาดไดอยางมหาศาล แตขอมลเหลา

นนจะไรประโยชนหากไมมการน�าขอมลมาวเคราะหหา

ชองทางปรบกลยทธใหสอดคลองกบความตองการของ

ผใชบรการ ความสามารถในการวเคราะหขอมลจะเปน

เครองมอส�าคญส�าหรบสายการบนในการก�าหนดกล

ยทธใหมๆ หรอ ยกเลกการด�าเนนการทไมสอดคลอง

กบความตองการ สายการบนจ�านวนหนงก�าลงเรมตน

ใชขอมลผโดยสารเฉพาะบคคลเพออ�านวยความสะดวก

ในการเดนทางตลอดเสนทาง (biometric passenger

identification into every stage of the passenger

journey)

1.2. กลยทธเกยวกบคาบรการ ถงแมวารายได

ของสายการบน คอ ราคาคาบรการการเดนทาง แตมปจจย

หลายประการทสงผลตอรายไดรวมของสายการบน ซงสาย

การบนจะตองก�าหนดกลยทธทเหมาะสมในเรองตาง ๆ ดง

ตอไปน

1.2.1. รายไดเสรม อปสรรคส�าคญทสดของการบน

คอ ราคาเชอเพลง สภาพเศรษฐกจ และการแขงขนระหวาง

ผด�าเนนการเอง ดงนน แนวทางการขายสนคาและบรการ

เสรมทเกยวของ (ancillary products and service) จง

เปนทางเลอกทหลายสายการบนน�ามาใช (Chesnut, 2018)

เชน การเพมน�าหนกสมภาระ การเลอกทนง การเชอมตอ

ออนไลนบนเครองรวมไปจนถงการจองยานพาหนะเดนทาง

เขาเมองจากบนเครองบนเปนตน ตามขอมลของพดบเบล

ยซ (PwC) แสดงวา รายไดจากสนคาและบรการเสรมตอ

ปมมากกวา 10 พนลานดอลลาร (WNS Holdings, Ltd.,

2019)

1.2.2. การก�าหนดคาโดยสาร มกฎระเบยบเกยว

กบการบนใหม ๆ ท มงคมครองความพงพอใจของผบรโภค

และความยงยนของผด�าเนนการเองแตสงผลใหเกดตนทน

สงขน เชน ในยโรป สายการบนจะมคาใชจายเกยวกบ

ปรมาณคารบอนทเกนก�าหนด ซงเปนคาใชจายทไมอาจ

ค�านวณรวมไปกบคาโดยสารได ในขณะทกระทรวงคมนาคม

สหรฐอเมรกา (U.S. Department of Transportation)

ก�าหนดใหสายการบนระบคาโดยสารรวม คาภาษ และคา

ธรรมเนยมตางๆ ใหครบ ไมวาในการโฆษณาประชาสมพนธ

ในกรณใด ๆ อยางไรกตามสมาคมการขนสงทางอากาศ

ระหวางประเทศไดเรมมมาตรการเกยวกบการก�าหนด

ราคาทบงคบใชกบทกสายการบน ท�าใหเกดการค�านวณ

คาใชจายรวม (interline billing) ระหวางสายการบนท

ด�าเนนการรวมกนไดงายขน และอาจสงผลไกลไปจนถง

การรวมกจการของสายการบนบางสายเพอลดตนทนการ

ด�าเนนการ (Grant, 2018)

1.2.3. ความหรหราสะดวกสบาย การบนตนทน

54 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ต�าไดรบความนยมอยางกวางขวาง ในขณะทความตองการ

การโดยสารชนหนง หรอ ชนธรกจเรมมปรมาณลดลง แต

ชนโดยสารทไดรบความนยมมากทสด คอ ชนประหยดแบบ

พเศษ (premium economy) ดงนนกลยทธของสายการบน

คอ การตอบสนองความตองการเปลยนแปลงน เขน เรม

อ�านวยความสะดวกตางๆ ในชนประหยด สายการบนอม

เรสต ใหบรการเชอมตอออนไลนในชนประหยดแบบพเศษ

นอกจากน จากแรงผลกดนของกลมพทกษผลประโยชน

ผบรโภค สงผลใหองคกรควบคมการบน เรมก�าหนดราย

ละเอยดของความสะดวกสบายเกยวกบเกาอนงในเครอง

บน เชน ขนาดความกวาง หรอพนทเหยยดขา (leg room)

แตในรายละเอยดท�านองน ยงเปนทนาสงเกตวา สายการ

บนจะตอบสนองไดมากนอยเพยงไร สายการบนลฟทฮน

ซา (Lufthansa) เรมน�าเอาอปกรณมองภาพเสมอนจรง

(virtual reality) มาน�าเสนอผโดยสารทสนใจการเปลยน

ระดบจากชนประหยดเปนชนประหยดแบบพเศษแลว

1.2.4. สายการบนตนทนต�า ผโดยสารจะยงคงม

ความตองการการบรการของสายการบนตนทนต�าอยางตอ

เนอง ในป ค.ศ. 2019 ซงสายการบนตนทนทโดยปกตจะ

ใหบรการเสนทางทไปกลบไดภายในวนเดยว แตสายการ

บนตนทนต�าทประสบความส�าเรจ จะเรมเพมเสนทางบน

ระยะยาวมากขน

1.3. กลยทธทใชเทคโนโลยการบน เทคโนโลย

การบนททนสมยมากอยางหนง คอ เครองบนความเรว

เหนอเสยง มความเปนไปไดสงทจะเรมทดลองบนในปลาย

ป ค.ศ. 2019 น โดยการผลตของบรษทบมเทคโนโลย

(Boom Technologies) ซงจะสามารถบนไดในความเรว

กวาเสย 2 เทา คาดการณจะไดรบการตอบรบจากผใช

บรการทตองการขามผานขอจ�ากดดานเวลาของการด�าเนน

งานระหวางประเทศในระยะไกล อยางไรกตามเสนทาง

ส�าคญทเดมคาดวา จะสามารถมปรมาณการบนสงมาก

แตในป ค.ศ. 2019 สถานการณไดเปลยนไป คอ เสนทาง

ระหวางประเทศจนและสหรฐอเมรกา เนองจากความขด

แยงทางการคาและทางการเมองทเรมตนจากนโยบายของ

ประธานาธบดโดนล ทรมป คาดวา จะท�าใหความเจรญ

เตบโตของปรมาณการเดนทางหยดชะงกลงได

ในอกสวนหนงของธรกจการบนในระยะใกล แนว

โนมการขนสงสนคาโดยใชอากาศยานไรคนขบ (drone) จะ

ทวบทบาทมากขน เพราะไดรบการน�าไปใชโดยกจการขนสง

ทมขนาดใหญมากขนเรอย ๆ ซงจ�าเปนตองมการก�าหนด

หลกเกณฑตางๆ ทเกยวกบความปลอดภยใหชดเจนยงขน

2. กลยทธของทาอากาศยาน ท�านองเดยวกบ

สายการบน ทาอากาศยานตองท�าความเขาใจพฤตกรรม

การใชบรการของผโดยสาร มแนวโนมของพฤตกรรมการ

ใชบรการในทาอากาศยาน (Bogaisky, 2018) ดงตอไปน

2.1. การใช ข อมลตรงจากตวตนผ โดยสาร

(biometris) ความสะดวกและรวดเรวในการตรวจสอบอต

ลกษณบคคลในการเดนทางเปนขอไดเปรยบทางการแขงขน

ของทาอากาศยาน คอ ระบบการตรวจสอบผโดยสารโดย

การเดนผาน (walk through security)เปนปจจยส�าคญ

ในการลดความคบคงของแถวรอรบบรการตางๆในทา

อากาศยาน การด�าเนนการรกษาความปลอดภยเชงดจทล

(Digital Security System) ในทาอากาศยานลกษณะน

มการพฒนาเทคโนโลยมาแลวพอสมควร รวมถงการใช

ปญญาประดษฐ (artificial intelligence) ในการรวบรวม

และวเคราะหขอมลเกยวกบผโดยสารและการบรการท

เกยวของในทาอากาศยานดวย

2.2. การลงทนของทาอากาศยาน แนวโนมของ

อตสาหกรรมการบนอยในทศทางทเปนบวกมาก จะเหน

ไดวา ทาอากาศยานหลายแหงในสหรฐอเมรกาไดลงทน

เพมเตม (Chesnut, 2018) รวมถงการขยายบรการไปยง

ทาอากาศยานในเมองเลกมากขน ซงรวมถงการลงทนใน

เทคโนโลยการจดการทาอากาศยาน ทครอบคลม การให

บรการและการบ�ารงรกษาครบวงจร และการใชหนยนตร

บรการในสวนตาง ๆ ของทาอากาศยานดวย เชน การน�า

ทาง การใหขอมลขาวสาร และการท�าความสะอาด ซงทา

อากาศยานอนชอน ประเทศเกาหลใตไดน�ามาทดลองใช

ตงแตป ค.ศ. 2017 แลว

2.3. การรกษาสงแวดลอม นโยบายทาอากาศยาน

สเขยว (green airport) จะยงคงเปนเปาหมายส�าคญของ

การบรหารจดการทาอากาศยาน ทาอากาศยานจะตอง

ก�าหนดมาตรการควบคมเสยงและมลภาวะทางอากาศอยาง

เขมงวดตอไป และคาดวาจะสงผลไปยงการใชเทคโนโลย

ของสายการบนดวย อยางไรกตามยงคงมความไมแนนอน

เกยวกบมาตรการตางๆ ทเกยวของ เชน ประเดนถกเถยง

กนในเรองของเชอเพลงชวภาพ ซงลดปรมาณสารเคม

อนตรายลง ประเดนน ยงมขอสงสยวา หากมการสงเสรม

การใชเชอเพลงชวภาพมากขน จะมผลกระทบทรายแรง

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 55

ตอการเกษตรทผลตอาหารหรอไม แตแนวโนมทนาจะ

เปนไป คอ ทาอากาศยานจะตองมงพฒนาแหลงพลงงาน

ยงยน (renewable energy source) ใหมากขน

2.4. การรกษาเวลาเดนทาง ปญหาส�าคญทสดท

มผลตอตนทนการด�าเนนการและสรางความไมพงใจแก

ผโดยสาร คอ การเดนทางทลาชา ถงแมจะมการพฒนา

ในดานนไปมากในระยะปจจบน แตกลาวไดวา ความ

พยายามตลอดระยะ 40 ป ของการบนทผานมา ปญหา

นยงไมสามารถแกไขไปถงระดบทนาพอใจได (Bogaisky,

2018) อยางไรกตาม มสายการบนตนทนต�าจ�านวนหนง

ก�าลงเรมมาตรการรกษาเวลาอยางเขมงวด เพราะสามารถ

ลดตนทนดานเชอเพลงเวลาปฏบตงานได การรกษาเวลาน

หากสามารถด�าเนนการได จะสามารถก�าหนดใชเปนจด

ขายทส�าคญของสายการบนไดอยางดเยยม แตการด�าเนน

งานลกษณะนตองอาศยการประสานงานกบหนวยงานและ

บคคลจ�านวนมาก จงไมอาจเปนทแนนอนไดวาจะสามารถ

แกไขปญหาไดเพยงใด

บทสรป อตสาหกรรมการบนใน ค.ศ. 2019 มความ

สมพนธกบปจจยหลก 2 ประการ คอ ราคาเชอเพลงทลด

ลง และความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทเพมขน ดงนน

ความตองการการเดนทางและการขนสงทางอากาศจะม

แนวโนมทจะขยายตวมากขนทกพนท แตจะแตกตางกน

ในแตละภมภาค โดยทวปอเมรกาเหนอจะมการขยายตว

สงสด ขณะททวปยโรปจะขยายตวในอตราทลดลง ส�าหรบ

ทวปอฟรกานนคาดวาจะมปรมาณการขาดทนลดลง ผ

ด�าเนนการหลกของอตสาหกรรมการบน คอ สายการบน

และทาอากาศยานจะตองปรบกลยทธใหสอดคลองกบ

ความตองการของผใชบรการ กลยทธทควรน�ามาใช คอ

เทคโนโลยการบน เทคโนโลยขอมลขาวสาร ปญญาประดษฐ

การหาทางเพมรายไดจากบรการเสรม และการตอบสนอง

ความตองการดานสงคมของผใชบรการ

Reference

Bogaisky, J. (2018). What’s Ahead For Airlines And Aviation In 2019. Retrieved from https://www.forbes.

com/sites/jeremybogaisky/2018/12/26/whats-ahead-for-airlines-and-aviation-in-2019/

Chesnut, M. (2018). Top Airline Trends for 2019 | Travel Age West. Retrieved from https://www.

travelagewest.com/Industry-Insight/Business-Features/Top-Airline-Trends-for-2019

Grant, J. (2018). Six Aviation Travel Trends to Watch in 2019. Retrieved from https://www.aviationpros.

com/airports/blog/12439288/six-aviation-travel-trends-to-watch-in-2019

IATA. (2018). Cautious Optimism Extends into 2019 - Airlines Heading for a Decade in the Black [Press

Release]. Retrieved from https://www.iata.org/pressroom/pr/pages/2018-12-12-01.aspx

WNS Holdings, Ltd. (2019). 5 Trends for the Global Airlines Industry. Retrieved from https://www.wns.

com/insights/articles/articledetail/62/5-trends-for-the-global-airline-indust

56 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การเดนทางและการขนสงสนคาทางอากาศระหวางประเทศอยในระยะขาขนเนองจากความเจรญเตบโตทาง

เศรษฐกจและการลดลงของราคาเชอเพลง ทาอากาศยานนานาชาตทกแหง ถอเปนโอกาสขยายการบรการขนสงทาง

อากาศระหวางประเทศโดยค�านงถงกลยทธการด�าเนนงานทสอดคลองกบพฤตกรรมของผโดยสาร บรบททางการเมอง

เศรษฐกจ และสงคม กลยทธทมความส�าคญประกอบดวย การรกษาความปลอดภย การขายปลก การใชสอการตลาด

ดจทล การเพมคณคาอาคารสถานท และการจดการจราจรทางอากาศ

ค�ำส�ำคญ: ทาอากาศยานนานาชาต, กลยทธของทาอากาศยานนานาชาต

Abstract

International air travel and air cargo are in an upswing due to economic growth and

falling fuel prices. Every international airport is considered an opportunity to expand international air

transportation services, taking into account operational strategies that are consistent with passenger

behavior, political, economic and social contexts. Important strategies include security, retailing, digital

media marketing, adding value to the building and air traffic management.

Keywords: International Airport, Strategies of international

แนวทำงกำรด�ำเนนงำนทำอำกำศยำนนำนำชำตระยะปำนกลำง (ค.ศ. 2019-2022)

Medium-Term International Airport Operation Guidelines (B.E. 2019-2022)

สฐต หวงสวรรณ1 และ สธาสน รปแกว1

Sutit Huangsuwan1 and Suthasinee Roopkaew1

1คณะการบน มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย1School of Aviation, Eastern Asia University

Received: March 30, 2020

Revised: July 20, 2020

Accepted: July 30, 2020

บทน�ำ ความส�าเรจของการด�าเนนการทาอากาศยาน

นานาชาต สามารถพจารณาไดจากหลายดาน เชน ความ

กาวหนาทางเทคโนโลยของอปกรณ เครองมอการให

บรการของเจาหนาท ปจจยอ�านวยความสะดวก และ

การด�าเนนการดานการรกษาความปลอดภยและพธการ

ตรวจคนเขาเมอง (Street, 2019) ตามแนวทางของสกาย

แทรกซ (Skytrax) กจการจดอนดบทาอากาศยานนานาชาต

ทไดรบการยอมรบมากทสด ทาอากาศยานทมคณภาพ คอ

ทาอากาศยานทมการปรบปรงอยางตอเนอง (constantly

striving to improve) สรางสรรค (innovate)และสราง

ความประทบใจ (impress) ตวอยางทาอากาศยานทได

รบการจดอนดบยอดเยยมตดกนมา 9 ป คอ ทาอากาศ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 57

ยานชางฮ ของสงคโปร จดเดน คอ สภาพแวดลอมทใกล

ชดธรรมชาต ขณะทความสะดวกสบาย และโอกาสการ

ซอสนคาและบรการตาง ๆ มสงตามไปดวย เปนทนา

สงเกตวา ทาอากาศยานดเดนล�าดบตน ๆ อยในภมภาค

เอเชย เชน สงคโปร เกาหล ฮองกง ญปน เปนตน (Miller,

2019) สวนทาอากาศยานทมผโดยสารมากทสด 3 สาม

ล�าดบแรกของป ค.ศ. 2018 คอ ทาอากาศยานฮารตฟลด

-แจคสน (Hartfield-Jackson) รฐแอตแลนตา สหรฐอเมรกา

ทาอากาศยานปกกง ประเทศจน และ ทาอากาศยานดไบ

ประเทศอาหรบเอมเรตส ตามล�าดบ ซง ทาอากาศยาน 3

แหงน อยในล�าดบเดมเหมอนป ค.ศ. 2017 (Chrisman,

2019)

สภาทาอากาศยานนานาชาต (Airport Council

International – ACI) เผยแพรแนวคดทวา ทาอากาศยาน

จะตองพฒนาอยเสมอ และตองคาดการณความตองการของ

ผใชบรการลวงหนากอนทผใชบรการจะเกดความตองการ

จรง มการน�าเสนอความแปลกใหมทประทบใจไมใชแค

ทางผาน (way point) การด�าเนนการเหลานตองอาศย ผ

ด�าเนนการรวมทมทกษะและประสบการณ การด�าเนนงานป

ค.ศ. 2019 เปนตนไป ทาอากาศยานจะตองเนนการสราง

ประสบการณทประทบใจแกผโดยสาร (Elmore & Smith,

2018) อยางนอย 5 ดาน คอ ดานการรกษาความปลอดภย

ดานการขายปลก ดานการใชสอการตลาดดจทล ดานการ

เพมคณคาอาคารสถานท และดานการจดการจราจรทาง

อากาศ โดยมรายละเอยด ดงน

1. ดำนกำรรกษำควำมปลอดภย

การรกษาความปลอดภยในทาอากาศยาน (airport

security) ภายหลงเหตการณ 9/11กลายเปนภาระส�าคญ

ทสดในปจจบนส�าหรบทาอากาศยาน (United States

Congress House Committee on Homeland Security

Subcommittee on Transportation Security, 2012)

และกลายเปนภาระทนาเบอหนายส�าหรบผโดยสาร ทา

อากาศยานจะตองก�าหนดมาตรการรกษาความปลอดภย

ทมนใจได แตตองอ�านวยความสะดวกในการเดนทางแกผ

โดยสารมากทสดดวย การลงทนดานปจจยการตรวจสอบ

ดานการรกษาความปลอดภย จงกลายเปนตลาดทใหญ

ทสดของธรกจทาอากาศยาน (Research and Markets

PR Newswire, 2019)

แนวทางการด�าเนนการดานความปลอดภย

ของทาอากาศยานในระยะปานกลางทรเรมในประเทศ

สหรฐอเมรกา และก�าลงขยายขอบเขตออกไป ดงตอไปน

1.1. การรบรองลวงหนา

เปนวธการรบรองความสอดคลองตอขอบงคบดาน

การรกษาความปลอดภยกอนการตรวจในทาอากาศยาน

สามารถลดเวลาการด�าเนนการภายในทาอากาศยานลง

ไดมาก ลดความคบคงของแถวรอคอยบรการ ในการรบ

การรกษาความปลอดภยกอนการเดนทาง มมาตรการท

เกยวของ 4 ดาน (Belizaire, 2019) ดงน

1.1.1. การตรวจสอบลวงหนาดานการรกษาความ

ปลอดภย (TSA PreCheck/FastPass) เปนมาตรการ

ขององคการความปลอดภยการขนสง สหรฐอเมรกา

(Transportation Security Administration – TSA) ผ

โดยสารจะไดรบการตรวจสอบประวตไวกอนอยางนอย 1

เดอนกอนการเดนทางเสยคาใชจาย 85 ดอลลาร มอาย 5

ป และเมอผานการตรวจสอบจะไดรบหมายเลขผเดนทาง

รบรองประวต (known traveller) ผโดยสารทไดรบการ

รบรองแลว สามารถผานจดตรวจไดโดยไมตองถอดรองเทา

เขมขด และเสอนอก ไมตองสแกนโนตบค หรอของเหลว

ในสมภาระขนหองโดยสาร แตใชกบการเดนทางภายใน

ประเทศสหรฐอเมรกาเทานน

1.1.2. การรบรองลวงหนาดานศลกากร (Global

Entry) มกระบวนการตรวจสอบคลายคลงกบการตรวจ

สอบการรกษาความปลอดภยลวงหนา แตใชกบการตรวจ

สอบทางศลกากรโดยเฉพาะ ไมตองผานการตรวจสอบ

ทางศลกากรอก ตองขอรบรองอยางนอย 1 เดอนกอน

การเดนทาง คาธรรมเนยม ประมาณ 100 ดอลลารสหรฐ

อาย 5 ป ใชไดกบทาอากาศยานในสหรฐอเมรกา และอก

หลายประเทศ เชน แคนาดา ไอรแลนด อาหรบเอมเรสต

สหราชอาณาจกร เปนตน

1.1.3. สทธผานการตรวจสอบการรกษาความ

ปลอดภย (CLEAR Airport Security) เปนมาตรการ

อ�านวยความสะดวกสงสดดานการรกษาความปลอดภย

ในทาอากาศยาน ผไดรบสทธไมตองผานระบบตรวจสอบ

การรกษาความปลอดภยอก แตตองผานการสแกนลายนว

มอและมานตา เมอผานขนตอนนแลวจะมเจาหนาทของ

ทาอากาศยานน�าทางไปยงเครองบนโดยตรง คาใชจาย

15 ดอลลาร ตอเดอนกรณเปนสมาชก 1 ป เปนโครงการ

58 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ของกระทรวงความมนคงของประเทศสหรฐอเมรกา

(Department of Homeland Security) ปจจบนม

การน�าระบบนไปใชในทาอากาศยานมากกวา 35 แหง

และสามารถใชกบสถานททมการตรวจสอบความปลอดภย

ท�านองเดยวกนได เชน สนามกฬา เปนตน

1.1.4. ผ เดนทางบคคลพเศษของสายการบน

(Airl ine El ite Status / First Class Airport

Security) รบรองโดยสายการบนใชกบผโดยสารชนหนง

เทานน เนองจากไดรบสทธในการเขาประตกอนผโดยสาร

ระดบอนอยแลว ทาอากาศยานจงขยายการบรการใหสาย

การบนรบรองผโดยสารทไมตองผานขนตอนการตรวจสอบ

การรกษาความปลอดภยดวย

1.2. เทคโนโลยการตรวจสอบวตถอนตราย

ปจจบนมการน�าเอาเทคโนโลยทใชในการตรวจสอบวตถ

อนตรายมาใช ดงน

1 . 2 . 1 . คอมพว เตอร สแกน 3 ม ต ท า

อากาศยานไมอาม เรมน�าอปกรณทใชเฉพาะวงการแพทย

คอ เครองคอมพวเตอรสแกน 3 มต มาใชในการตรวจสอบ

สมภาระผโดยสาร (Future Travel Experience, 2019)

1.2.2. การตรวจจบความผดปกตทางรางกาย กรณ

การตรวจสอบรางกายบคคล ซงเดมใชมอตรวจโดยตรง ซง

อาจเปนการละเมดสทธสวนบคคล หรอรบกวนความเปน

สวนตวของผโดยสาร จงไดพฒนากลองตรวจจบความรอน

(thermal camera) ทสามารถแสดงความผดปกตของ

รางกายได โดยอาศยเหตผลทวา บคคลทกระท�าความผด

ดานความปลอดภย จะมสภาวะทางอารมณ และสภาวะ

ทางรางกายผดปกตไปจากคนทวไป (Israeli, 2018)

1.2.3. การใชหนยนต เทคโนโลยตรวจจบความผด

ปกตทางรางกายของผโดยสาร เชน อณหภมของรางกาย

การขยายของมานตา จนถงอตราการเตนของหวใจ เพอ

กลนกรองบคคลทแสดงพฤตกรรมนาสงสยในระหวางการ

รอคอยการตรวจสอบหลก สามารถเพมชองทางในการตรวจ

สอบไดมากขนโดยไมรบกวนความเปนสวนตวของผโดยสาร

(Research and Markets PR Newswire, 2019)

1.3. การใชสนข

สนขทใชงานเกยวกบความปลอดภย นยมเรยกกน

วา เคไนน (K9 เลยนเสยงค�าวา Canine ทแปลวา สนข)

ขอดของการใชสนขในการตรวจสอบวตถอนตรายและยา

เสพตด คอ การลงทนทนอยกวาเมอเทยบกบเทคโนโลยใหม

สามารถเคลอนทไปไดตลอดแถวรอของผโดยสารอยางคลอง

ตว สรางความรสกทเปนธรรมชาตมากกวาการใชอปกรณ

ตรวจจบ และสามารถคดกรองเบองตนอยางรวดเรว และ

ความถกตองอยในระดบสงกอนผานกระบวนการตรวจสอบ

ดวยอปกรณหลก (Shepard, 2019)

ความคลองตวในการตรวจสอบดานการรกษาความ

ปลอดภยทมประสทธภาพมากขน ท�าใหสามารถตรวจสอบ

ไดงายขน ใชเวลานอยลง สามารถรองรบการตรวจเพมขน

ดงนน ทาอากาศยานหลายแหงเรมอนญาตใหญาตและ

เพอนเขาในเขตการบน (airside) เพอเพมความพงพอใจ

ในการใชบรการ (Davis, 2019) ซงตองผานกระบวนการ

ตรวจสอบเชนเดยวกบผเดนทาง

2. ดำนกำรขำยปลก

จากการรวบรวมขอมลของทาอากาศยานขนาด

ใหญทเปนชมทาง (hub) กวา 1,200 แหง พบวา การ

ขายปลกกลายเปนแหลงรายไดส�าคญของทาอากาศยาน

(Davies, 2019) เปลยนจากเดมทมเฉพาะรานปลอดภาษ

และรานอาหาร เลก ๆ แตปจจบนสนคาทมชอเสยงหลาก

หลายชนด กจการบรการตาง ๆ กลบมงมาเปดจดจ�าหนาย

และบรการในทาอากาศยานมากกวาในยานธรกจในตวเมอง

เปนไปตามหลกการเดมของแหลงจ�าหนาย คอ พจารณาจาก

จ�านวนคนเดนผาน (footfall) ท�าใหทาอากาศยานก�าลง

ปรบเปลยนไปส “เมองทาอากาศยาน” (aerotropolis) คอ

ลกษณะของเมองขนาดเลกทมสนคาและบรการครบถวน

คลายยานการคาพนทธรกจในเมองเดม (microcosmic

town centre) และมแนวโนมวา ธรกจจะมอตราการ

โยกยายแหลงจ�าหนายจากพนทเมองไปยงทาอากาศยาน

(town-to-terminal rates of relocation) มากขน ทา

อากาศยานเพมรายไดทไมใชการบน (non-aeronautical

revenue)

ทาอากาศยานกลายเปนแหลงจ�าหนายสนคาทนา

สนใจมากเพราะ มการเคลอนไหวของผใชบรการ (fluid)

และ เปนพนทจ�ากด (captive) คอ คลาย ๆ เปนการบงคบ

ใหผเดนทางตองสนใจในสนคาทอยในบรเวณโดยปรยาย

เนองจากใชเวลาในการรอคอยเทยวบนระยะสน ๆ รวมกบ

การใชกลยทธทางการตลาดอน ๆ เชน การตกแตงหนาราน

การจดแผนผงสถานท การจดพนทและการจดสวางสนคา

ในราน การตงราคา ซงกลยทธเหลาน สามารถพจารณา

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 59

ด�าเนนการไดหลากหลาย เชน การจดสถานทแบบไมแบง

เขต คอ แตละราน และแตละยหอ ไมจ�ากดพนทเปนราน

อกตอไป แตเปดโลงตอถงกนหมด กลายเปนหางสรรพ

สนคาขนาดใหญแทน ท�าใหผโดยสารสามารถชมสนคาได

อยางตอเนอง และรวมไปถงการบรการทพกดวย

3. ดำนกำรใชสอกำรตลำดดจทล

การใชสออเลกทรอนกสและสอสงคม (social

media) จะท�าใหผใชบรการสามารถความสะดวกในการ

พจารณาเปรยบเทยบสนคาและช�าระคาสนคาไดลวงหนา

สามารถเสนอรายละเอยดสนคาไดสมบรณ ท�าใหการตดสน

ใจซอสอดรบกบความตองการทแทจรงของผซอ (planned

decision-making) มากกวาการซอแบบไมตงใจ (impulse)

เทานน ดงนน ทาอากาศยานจ�านวนมาก เปดใหบรการ สง

ซอลวงหนา และมจดรบสนคา หรอจดสงถงหองรบรอง

หรอถงเครองบน เทากบขยายของเขตการขายออกนอก

พนทรานอยางไมจ�ากด อยางไรกตามมแนวคดวา การใช

สออเลกทรอนกส อาจลดเวลาในการเดนชมสนคาลง ซง

อาจสงผลใหความสนใจสนคาอนๆ ลดลงได แตอาจแกไข

ไดโดยการจดสถานท และพนทแสดงสนคา (display) ให

นาสนใจมากขน สามารถทดสอบ (test) ลองใช (trying)

ทดลองชม (tasting) หรอมกจกรรมอน ๆ ทเปน 3 มต

หรอ 4 มต และและการเลอกสนคาทเปนเอกลกษณของ

ทองถน หรอสอดคลองกบเปาหมายของผเดนทาง (route

focused) และทขาดไมได คอ พนกงานขายทมความเอาใจ

ใส หรอ ตวแทนสนคา (brand ambassador)

ในวงกวางขน สอดจทล ไมไดมประโยชนเฉพาะ

การน�าเสนอสนคาและบรการในทาอากาศยานเทานน แต

ถอเปนเครองมอส�าคญทางการตลาดของการด�าเนนทงหมด

ของทาอากาศยานโดยตรงดวย กจการการตลาดดานขอมล

ขาวสารและสอดจทลทประสบความส�าเรจทสดของสห

ราชอาณาจกร คอบรษทมด อนเตอรเนชนแนล (Moodie

International) ไดจดประกวดทาอากาศยานดเดนดานการ

ตลาดดจทลตดตอกนมาเปนปท 6 พบวา ทาอากาศยาน

ทกแหงมการใชสอดจทลเปนสวนหนงของการตลาด และ

พบวามการขยายขอบเขตการใชสอดจทลเพมมากขนอยาง

รวดเรว (Willey, 2019) ตวอยางของทาอากาศยานทได

รบรางวลดานตางๆ ทเกยวกบการตลาดดจทล ตามตาราง

1

ตำรำง 1

ผลการประกวดทาอากาศยานดเดนดานการตลาดดจทล ป ค.ศ. 2018 (Willey, 2019)

กลยทธกำรตลำดดจทล ทำอำกำศยำน/ผด�ำเนนงำนทไดรำงวลชนะเลศ, ประเทศ

1. การใชเฟซบก (Best Use of Facebook) Cork, Ireland

2. การใชทวตเตอร (Best Use of Twitter) Dublin, Ireland

3. การใชอนสตาแกรม (Best Use of Instagram) Copenhagen, Denmark

4. การใชยทป/วดโอ (Best Use of Utube/Video) Aeropuerto Internacional de Carrasco – Navidad, Uruguay

5. การใชวแชท (Best Use of WeChat) King Power, Thailand

6. การรณรงคทางการตลาดทไดผลดเดนและการเตบโตอยางยงยน (Exceptional Results and Contributed to Sustainable Business Growth)

Kempegowda International, India

7. การโฆษณารานคาและอาหาร (Best New Shopping & Restaurant Area Canpaign)

Copenhagen, Denmark

8. การโฆษณาเชงกลยทธ (Best Tactical Advertising Campaign) Autogrill Belgie – Black Pearls Brussels, Belgium

9. การใชสอดจทลโดยรวม (Best Use of Social/Digital Media) Copenhagen, Denmark

10. เวบไซต (Best Website) Aberdeen, Scotland

11. การใชโทรศพทเคลอนท (Best Use of Mobile) Groupe ADP – Paris Airport, France

60 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทมำ: The Moodie Davitt Report website: https://www.moodiedavittreport .com/the-

moodies-2019-winners-revealed-recognising-the-best-in-airport-and-travel-retail-digital-

social-media-marketin

4. ดำนกำรเพมคณคำอำคำรสถำนท

มแนวทางการด�าเนนการใหภายในทาอากาศยาน

ใหมคณคาตอผโดยสารมากขน โดยการจดการดานอาคาร

สถานท (Molen, 2019) ดงน

4.1. ความสะดวกในการเดนทางสทาอากาศยาน

แนวทาง คอ เชอมโยงเสนทางสาธารณะและการ

เดนทางสวนบคคลอยางราบรน เชน มสถานรถไฟ รถเมล

และรถยนตสวนตว ซงเปนปจจยพนฐานของทาอากาศยาน

อยแลว แตหากมชองทางการเดนทางใหมๆ เกดขน ทา

อากาศยานควรรเรมเชอมตอการเดนทางทนท ตวอยาง

ของทาอากาศยานทเชอมตอการเดนทางไดอยางสมบรณ

คอ ทาอากาศยานไมอาม ประเทศสหรฐอเมรกา

4.2. เพมความสวยงามอาคารขาเขา

เดมทาอากาศยานมกเนนความสวยงาม หรหรา

อาคารขาออกมากกวา แตผเชยวชาญดานการตลาดทา

อากาศยานกลาววา การจดอาคารขาเขาอยางสวยงาม

เทากบเปนการแสดงการตอนรบอยางมชวตชวา มสวนชกน�า

ใหผโดยสารสนใจเดนทางโดยเสนทางทผานทาอากาศยาน

นในโอกาสตอไปตวอยางทาอากาศยานทใหความส�าคญกบ

ความสวยงามของอาคารขาเขา คอ ทาอากาศยานกวาง

เจา (Guangzhou Baiyun International Airport’s

Terminal 1) ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน

4.3. ประตสเมอง

ท าอากาศยานมส วนในการสนบสนนความ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจ และสงคมของเมองและพนท

ตอเนอง ดงนน จงควรน�าเสนอจดเดนทนาสนใจตางๆ

ทง สนคา แหลงทองเทยว แหลงธรกจ แหลงวฒนธรรม

ตวอยางทาอากาศยานทน�าเสนอไดนาสนใจ คอ ทา

อากาศยานนานาชาตบลตมอร (Baltimore-Washington

International - BWI) ประเทศสหรฐอเมรกา ทน�าเสนอ

ประวตทางการบนในพนทรานอาหารและเครองดม

4.4. แสงสวางธรรมชาต

แนวทางในการลดคาใชจายและท�าใหผโดยสาร

รสกใกลชดธรรมชาตมากขน คอ การใชแสงสวางธรรมชาต

ตวอยางทาอากาศยานทใชประโยชนจากแสงสวางธรรมชาต

อยางดยง คอ ทาอากาศยานกวางเจา ประเทศสาธารณรฐ

ประชาชนจน

4.5. การอ�านวยความสะดวกทางธรกจ

ทาอากาศยานสามารถเพมคณคาของสถานทได

โดยการมสวนรวมในการสรางโอกาสการใชสถานทเพอ

ประโยชนของทองถน เชน การจดสมมนา หรอโครงการ

ทางธรกจทเกยวของกบผรวมงานทไมตองการเดนทางเขา

เมอง ปจจบนมความจ�าเปนในการเดนทางทางธรกจอยาง

เรงดวนมากขน การอ�านวยความสะดวกในลกษณะนจะ

เปนแนวทางของการสรางคณคาและรายไดทดอกทางหนง

5. ดำนกำรจดกำรจรำจรทำงอำกำศ

ในระยะหลายปทผานมา จ�านวนผโดยสารเพม

อยางมากจากความเตบโตทางเศรษฐกจและการลดลง

ของราคาเชอเพลง (IATA, 2018) ในพนทสหภาพยโรป ผ

โดยสารเพมขนกวา รอยละ 26 ซงเกนขดความสามารถ

ของทาอากาศยาน ท�าใหการจดการการจราจรทางอากาศ

เกดปญหาคอนขางมาก สงผลใหเกดความลาชาของเทยว

บน ทประมาณเปนคาใชจายทเพมขนไมนอยกวา 17.6 พน

ลานยโรดอลลาร ในป ค.ศ. 2018

สาเหตส�าคญทท�าใหการจดการการจราจรทาง

อากาศในสหภาพยโรปดอยประสทธภาพ คอ ความ

ขาดแคลนบคลากรดานการควบคมการจราจรทางอากาศ

สภาพการท�างานคอนขางตงเครยด มการประทวงนดหยด

งาน เพอการตอรองผลตอบแทนหลายครง (Reuters,

2019) ดงนน ทาอากาศยานนานาชาตตาง ๆ มแนวโนม

ทจะเผชญปญหาเดยวกน จงจ�าเปนตองเตรยมแนวทาง

การเตรยมการณทเหมาะสมอยางเรงดวน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 61

บทสรป จ�านวนผโดยสารในป ค.ศ. 2019 จะเพมจ�านวน

มากขนกวาปทผานมา เนองจากความเตบโตทางเศรษฐกจ

และการลดราคาของเชอเพลง การใชบรการทาอากาศยาน

จงมแนวโนมสงขน ทาอากาศยานจะตองเตรยมแนวทาง

การด�าเนนงานทเหมาะสม ในเรองทจ�าเปนส�าหรบสภาพ

เศรษฐกจและสงคมปจจบน คอ การใชวธใหมๆ ในการ

ตรวจสอบดานการรกษาความปลอดภย การใหความส�าคญ

กบรายไดจากการขายปลก การใชสอการตลาดดจทล การ

เพมคณคาอาคารสถานท และการแกปญหาบคลากรดาน

การจดการจราจรทางอากาศ

Reference

Belizaire, J. (2019). The Ultimate guide to airport security options for 2019 | Lounge Buddy. Retrieved

from https://www.loungebuddy.com/blog/the-ultimate-guide-to-airport-security

Chrisman, J. (2019). This Is the busiest airport in the world. Retrieved from https://www.thrillist.com/

news/nation/busiest-airport-in-the-world-2019

Davies, R. (2019). Airport retail trends 2019: why retailers have never had it so good. Retrieved from

https://www.airport-technology.com/features/airport-retail-trends-2019/

Elmore, S., & Smith, S. (2018). What’s on trend for 2019? Retrieved from https://airportscouncil.

org/2018/09/20/whats-on-trend-for-2019/

Future Travel Experience. (2019). Miami International airport installs state-of-the-art 3D checkpoint

technology. Retrieved from https://www.futuretravelexperience.com/2019/06/miami-interna

tional-airport-3d-checkpoint-technology/

IATA. (2018). Cautious optimism extends into 2019 - airlines heading for a Decade in the Black [Press

Release]. IATA. Retrieved from https://www.iata.org/pressroom/pr/pages/2018-12-12-01.aspx

Israeli, R. (2018). The Need for thermal cameras for airport security. Retrieved from https://

securitytoday.com/articles/2018/11/13/the-need-for-more-thermal-cameras-for-airport-security.

aspx

Miller, P. (2019). World’s best airports are announced for 2019. Retrieved from https://www.

worldairportawards.com/worlds-best-airports-announced-2019/

Molen, M. (2019). Next generation airport terminals on the up. Retrieved from https://www.aecom.

com/without-limits/article/airport-trends-next-generation-airport-terminals/

Research and Markets PR Newswire. (2019). Global airport robots market growth, trends, and

forecasts 2019-2024: Focus on valet parking, airport security, boarding pass scanning,

passenger guidance, & airport baggage handling systems. Retrieved from https://www.

prnewswire.com/news-releases/global-airport-robots-market-growth-trends-and-forecasts-

2019-2024-focus-on-valet-parking-airport-security-boarding-pass-scanning-passenger-guidance-

-airport-baggage-handling-systems-300816947.html

Reuters. (2019). Air traffic control issues cost EU economy $20 billion in 2018 - airline body. Retrieved

from https://www.euronews.com/2019/03/06/air-traffic-control-issues-cost-eu-economy-

20-billion-in-2018-airline-body

62 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Shepard, S. (2019). Detroit metro airport enhances Security with K9s. Retrieved from https://

securitytoday.com/articles/2019/05/31/detroit-metro-airport-enhances-security-with-k9s.aspx

Street, F. (2019). World’s best airport for 2019 revealed. Retrieved from https://www.cnn.com/travel/

article/skytrax-worlds-best-airports-2019/index.html

United States Congress House Committee on Homeland Security Subcommittee on Transportation

Security. (2012). Strengthening international cooperation on aviation security: Hearing before

the subcommittee on transportation security of the committee on homeland security, house

of representatives, one hundred 12th congress, first session, April 7, 2011. U.S.: Government

Printing Office.

Willey, M. (2019). The Moodies 2019 winners revealed: recognising the best in airport and travel retail

digital, social media & marketing. Retrieved from https://www.moodiedavittreport.com/

the-moodies-2019-winners-revealed-recognising-the-best-in-airport-and-travel-retail-digital-

social-media-marketin

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 63

Abstract

To day in Thailand, learning Chinese receives tremendous attention is regarded as important as

learning English. It follows that the development of teaching and learning Chinese is equally important

as it is for learning English. Currently, there exists many issues relating to teach and learn the Chinese

language that have not been studied or even addressed for example, listening and pronunciation

should be a priority issue. Phonetics in the Chinese language are many. So many in fact that Thai

students’ pronunciation is generally incorrect for example -ia and -ie vowels are one of the common

vowels that Thai students get wrong, because they sound quite similar and this causes Thai students

to feel confused to the point of mispronunciation.Therefore, this research is conducted to learn if

the mispronunciation of vowels -ia and -ie is a result of the students’ inability ability to distinguish

these two vowels sounds only by listening. A listening test was conducted using 14 questions, with

83 first-year Chinese language students of Walailak University to identify whether the vowel sound is

-ia or -ie. The result was all students passed the test, which means the students can distinguish the

different between -ia and -ie. Therefore, the research found the error in Chinese phonetics among

Thai students is not caused by listening, but caused by mispronouncing unfamiliar vowels that are

not used or found in the Thai language. The technique to pronounce -ia correctly is to open mouth

as o and when pronouncing -ie correctly as in smiling, with the wide mouth. It was found that

these two techniques do help to reduce confusion, while overcoming any mispronunciation; to an

acceptable degree.

Keywords: Thai students, ia, ie, errors

Error Analysis of -ia and -ie for Thai Students Learning Chinese at

Walailak University

กำรใชสระพนอน –ia และ –ie ของนกเรยนไทยสำขำภำษำจน ส�ำนกวชำศลปศำสตร

มหำวทยำลยวลยลกษณ

Kritsadee Songkhai

กฤษฎ สงไข Program applied linguistics College of Liberal Arts, Wuhan University

หลกสตรภาษาศาสตรและการประยกต คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยอฮน

Received: March 14, 2019

Revised: May 7, 2019

Accepted: May 7, 2019

64 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

ขณะนการเรยนภาษาจนในประเทศไทยไดรบความสนใจและมความส�าคญพอ ๆ กบภาษาองกฤษ ดงนนการ

พฒนาการเรยนการสอนภาษาจน จงเปนอกเรองทมส�าคญ และในปจจบนนยงมปญหาทเกยวกบการเรยนการสอนภาษา

จนอกหลายดาน ทไมไดยงไมไดท�าการพฒนาและศกษา ดานการฟงและออกเสยงกเปนปญหาอกดานหนงทนาสนใจ ดง

นนในบทความนผเขยนจงเลอกท�าการศกษาวจยในดานน เสยงในภาษาจนทนกเรยนไทยออกเสยงผดพลาดมคอนขาง

เยอะ จากงานวจยของ Cao Wen’s (2012) “Thai students’ errors in Chinese phonetics” พบวานกเรยนไทย

มกจะออกเสยงพยญชนะดงตอไปนผดพลาด ไดแก k , h , j , q , x , z , c , zh , ch , sh and r. สวนเสยงสระทออก

ผดพลาดบอยไดแก o , e , ǜ , -I , -ï , ao , ei , ie , ua , uo , iu , ui , ian , ǜǜn , un , -ng and er ดงนนผเขยน

จงเลอกท�าการวจยเสยงสระ ia และ ie เนองจากเสยงสระ 2 เสยงน ออกเสยงคอนขางคลายคลงกน ซงเปนปญหาให

นกเรยนเกดความสบสนและความผดพลาดในการออกเสยง บทความวจยนไดท�าการศกษาวจย ถงสาเหตการออกเสยงท

ผดพลาดของเสยงสระ ia และ ie วามสาเหตจากการฟงทไมสามารถแยกความตางของเสยงสระสองเสยงนไดใชหรอไม

โดยผเขยนไดท�าการทดสอบการฟง กบกลมตวอยางนกศกษา สาขาภาษาจน มหาวทยาลยวลยลกษณ ชนปท 1 จ�านวน

83 คน โดยใชแบบทดสอบจ�านวน 14 ขอ ใหนกเรยนฟง แลวท�าการวงกลม เสยงค�าทไดยน วาเปนเสยงสระ ia หรอ ie

ผลทดสอบพบวานกเรยนทกคนสอบผานแบบทดสอบ และนกเรยนทงหมดไดคะแนนเกนครง นกเรยนสามารถฟงและ

แยกเสยง ia และ ie ไดเปนอยางด ดงนนปญหาการออกเสยงทสบสนและผดพลาด จงไมไดเกดจากการฟง แตเกดจาก

การพดเสยงสระทไมคนเคยและไมมในภาษาไทย ภาษาไทยไมมเสยงสระ ie มเพยง ia ทใกลเคยงกบ “สระเอย” ดงนน

นกเรยนใชจง “ie” แทน “ia” ดงนนวธแกไขการออกเสยงคอ เมอออกเสยง ia ใหท�าปากกลม ๆ กวาง ๆ เปนตว o และ

เมอออกเสยง ie ใหออกเสยงเหมอนตวเองก�าลงยมมมปากกวางๆ กจะชวยลดความสบสนและความผดพลาดในการออก

เสยงไดในระดบหนง

ค�ำส�ำคญ: นกเรยนไทย, ia, ie, การใชค�าผด

Introduction Similarities and differences between

Chinese and Thai speech,Thai and Chinese both

belong to the Sino-Tibetan tonal language family.

The smallest unit of organisation structure for a

sequence of speech sounds is a syllable, and each

syllable is made up of three parts as consonant,

vowel and tone, like “ไข” (kai) and เมย (mia).

Table 1

“ไข” (kai) and เมย (mia).

Word Initials Vowels

ไข (kai/ /egg) ข ( k ) ไ ( -ai )

เมย (mia/ /wife) ม ( m ) เมย ( -ia )

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 65

However,differences exist between initials,

vowels and tones in three aspects. Consonants

in Chinese can appear in front of the vowels

and can also be used after the vowel. Chinese

vowels can only appear after consonants except

for the zero consonants; however, Thai vowels can

appear around the top and bottom of consonants

and also have sub-short and long tones.

Difficulties encountered by Thai students

in learning Chinese phonetics mainly occur in two

aspects. The first is the initial consonant problem

which is centred on k, h, j, q, x, z, c, zh, ch, sh,

and r. The second is vowels and occurs mainly

for ie, uo, and ao.

Objective 1. To address the problem of -ia and

-ie sounds in Chinese of Thai students whether

their listening skill caused confusion, so that they

pronounced the same sound.

2. To find the solution and select the proper

lesson for Thai students to clearly pronounce -ia

and -ie as native speakers.

3. The result would be beneficial to

students and teachers of Chinese language in the

future in order to improve and elevate Chinese

lesson.

Literature review Error Analysis not only enjoys its

significance in Second Language Acquisition

(SLA), but also is a sphere that always needs

much attention and must-have methodology in

the Chinese-Thai education and research. In the

1960s and 1970s, Peter Cod, a British specialist

in Applied Linguistics released The Significance

of Learner Errors, a classic academic paper. It

marked the origin of the whole sphere of foreign

research on SLA and Error Analysis, so this paper

has been regarded as the rite of passage in this

field. Selnik came up with the famous concept

of interlanguage in 1969, aiming to discover and

study the linguistic system and the learning

regularity of SLA learners when acquiring this certain

language. It laid a solid foundation for Error

Analysis and related research on SLA of later

generations. Jianji Lu, the leading guru in China’s Error

Analysis, published papers generally clarifying the

definitions of error and interlanguage, distinguishing

a pair of seemingly the same concepts, error and

mistake, and detailing the origin of interlanguage.

The past decades have seen that quite a

few scholars conducted study and research on

phonetic errors in Thai’s acquiring Chinese. Some

of the examples are as follows:

By comparing Thai and Chinese in terms

of initials, finals, and tone, Hongyin Li (1997)

discovered that the phonetic errors mainly appear

in /zh/, /ch/, /sh/; /r/; /h/; /k/ and the distraction

from Thai nasal sound. Finals errors are mainly

embedded in /ua/ & /uo/, /ia/ & /ie/, /ei/ & /ü/.

According to the author, Negative Transfer in

first language mostly contributes Error Analysis.

The author always made the own discovery: (i)

the forwardness of Chinese characters, though

rarely noticed by most people, do exist in the

general regularity of accent backwardness in

Chinese characters; (ii) it is such forwardness

that mainly leads to error in accents of Chinese

characters so that the particularity of the small

number of “accent-forward” characters should be

emphasized in teaching of Chinese among Thais.

Yinlian Jiang (1996) did research on students

subject of Silpakorn University. By comparing the

phonetic systems of Chinese and Thai, the author

claimed that initial errors mainly appear in /j/,

/q/, /x/; /z/, /c/, /s/; /zh/, /ch/, /sh/; final errors

/ü/ and finals with /i/ or /u/ as the initial vowel

66 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

sound. The author offers some solutions to errors:

contrast and sound-prolonging should be applied

to /z/, /c/, /s/; whole-syllable pronucing /zh/, /

ch/, /sh/; analysis on pronouncing principles /j/,

/q/, /x/; medials of finals with /i/ or /u/ being the

initial vowel should be pronounced as short vowel

sound in Thai [i] or [u] when students encounter

finals with /i/ or /u/ being the initial vowel. The

author holds that Negative Transfer in first language

mainly contributes to error. The major standpoints

are: contrast and mimicking are more important

than other methods; distraction in first language

is the fountainhead of error; source of distraction

should be found out through thorough contrast

analysis in two languages to exclude distraction

in first language.

Mei Chen (2010) studied students

subject of Rajabhatrajanarindar University Thailand,

Dhaiboonrittaya School. By simply comparing the

phonetic systems of Chinese and Thai, the author

concluded that those students’ initial errors in

Chinese mainly appear in /z/, /c/; /r/; /h/; /j/,

/q/, /x/; /zh/, /ch/, /sh/; final errors /ü/; /er/; /

uo/ & /ua/; /ie/ & /ia/. Solutions are provided as

follows: gustures-pronunciation should be

applied to /z/, /c/; analysis on pronouncing

pronouncing principles /r/; vibration ( of vocal

chords=) /h/; graphic presentation graphic graphic

presentation /j/, /q/, /x/; whole-syllable

pronouncing /zh/, /ch/, /sh/; vibration (of

vocal chords) /ü/; exaggerating-transition /er/;

contrast /uo/ & /ua/, /ie/ & /ia/. The author holds

that Negative Transfer in first language mainly

contributes to error. The major standpoints

are as follows: the teaching and learning of

phonetics and pronunciation is the crux in that of

languages; only the prominence in phonetics and

pronunciation can facilitate the teaching tasks of

other related aspects.

Conceptual framework

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 67

Methodology To find The r ea son s why Tha i

students cannot hear the difference between

the two sounds ia and ie were investigated,

using the distribution of questionnaires to test the

listening sounds that are Pinyin ia and ie with

Walailak University students Chinese language

Population and Sample Student of 83 Thai first-year Chinese

students at Walailak University

Table 2

Length of Chinese language study

The respondents were divided into two

groups according to their language study time.

First group : First-year students majoring

in Chinese at Walailak University who had studied

Chinese for less than two months. Second group

: First-year students (57) majoring in Chinese at

Walailak University who had studied Chinese

for more than one year. A total of 49 (54.21%)

students had studied Chinese for 3 years or more.

Research Tools A questionnaire was used to examine why

Thai students failed to distinguish between Pinyin

after listening to the ia and ie sounds. The first

part included the name of the respondent and

the time spent learning Chinese. The second part

contained the ia and ie strategy scale of Chinese

listening comprehension.

Two options were offered to distinguish

between the ia and ie sounds as contents of the

phonetic rhyme ia and ie and related topics (jia,

jie), (qia, qie), (xia, xie), and (lia, lie). The scale

consisted of a total of 14 items.

Data Collection Results were as follows:

68 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Table 3

Study time of two months or less

Table 4

Study time of more than one year

Table 5

Errors made by Walailak University students in ie and ia sounds

Study time Ia Ie

Two months or less 45% 55%

More than one year 48% 52%

The first group of Chinese learners had

studied the language for two months or less.

Average score was 10.84 with a pass mark at 8.

Out of the 26 students, 21 (81%) passed. Most

of the students achieved a perfect score so the

time length for learning Chinese did not affect

their ability to distinguish between the ia and ie

sounds.

The second group of Chinese learners

had studied the language for more than one year.

Average score was 11.04 with a pass mark at 8.

All of the 53 students passed. The lowest score

was 9 points. These students had no listening

ability problems in distinguishing between the

ie and ia sounds.

Statistical Analysis The first group made errors in the ia sound

at 45% and the ie sound at 55%. The second

group made errors in the ia sound at 48% and

the ie sound at 52%. Both groups made errors in

the ia and ie sounds with more errors in ie than

in ia.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 69

Analysis of the causes of errors There is no ie [iε] in Thai, and the

approximation is only [i: a], so students often use

this instead of both ‘ie’ and ‘ia’. There are 10

complex vowels in Chinese and 30 in Thai. The

complex vowel sounds are different and there is

no Thai equivalent for the Chinese [au] [ia] [ou]

[iao] [iou] [uei] and [uei]. Thai has several similar

tonal sounds as [au] [ia] [iu] and [ui], so students

use these sounds instead of Chinese and errors

occur (Chen E, 2006).

Result Thai students learn Chinese Pinyin ia

and ie and the pronunciation differences are not

adequately distinguished. Most of the students

could distinguish between ia and ie, but if left

to pronounce these sounds on their own they

made errors because there is no ie in the Thai

language.

Discussions Ie and ia are free variants of the same

phoneme in Thai and are often confused with

each other. To rectify such errors, students need

to first recognise that the Chinese uo and ua, and

ie and ia belong to different phonemes; they

cannot be mixed. Students must remember that

Chinese words which sound as uo, and ie are read

as ua and ia, and then this problem should be

solved. (Chen E, 2006)

It becomes important to know that the a

is following behind ia, so the mouth shape must

be opened large. When pronouncing the sound

ie, this looks like laughing. Thai students must be

reminded not to read Thai เมย (ia) as Chinese ia

and ie. These sounds must be read at the same

time to the students so that they can hear the

difference between them.

Recommendation Chinese teachers at Walailak University

use Boya Primary Chinese1 to teach students.

However, Boya Primary Chinese 1 does not refer

to the most common errors of Thai students when

learning Chinese. The phonetic exercises in Boya

Primary Chinese 1 for Junior 1 are not difficult for

Thai students to learn Chinese. This book does not

adequately assist Thai students to comprehend

and master difficulties of pronunciation.

Research deficiencies 1. The Questionnaire only examined the

syllables of a word. The phonemes -ia and -ie

were not placed in sentences which might give

different results.

2. The questionnaire used only two

option questions of -ia and -ie so the difficulty of

choosing the correct answer was relatively small.

70 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

References

Chen, E. (2006). Phonetic errors in Thai students’ acquisition of Chinese. Yunan: Yunnan Normal

University. (in Chinese)

Chen, M. (2010). Analysis of Chinese phonetic errors of Thai students with zero starting point and is

countermeasures. Journal of Liuzhou Teachers College. (in Chinese)

Jiang, Y. (1996). Difficulties in Thai Mandarin speech learning. Yunan: Yunnan Normal University.

(in Chinese)

Li, H. (1995). Analysis of phonological errors in Thai Students’Chinese learning. Chinese Teaching In

The World. (in Chinese)

Liu, X. (2002). Brief introduction to teaching Chinese as a second language (Vol. 1). Beijing: Beijing

Language and Culture University Press. (in Chinese)

Wikipedia. (2016). Thai language. Retrieved form https://en.wikipedia.org/wiki/Thai_language. (in Chinese)

Xiaoqi, L. (2004). Boya primary Chinese 1. Beijing: Peking University Publishing, (in Chinese)

Xian, B. S. (2013). Phonetic comparison and learning strategies between Chinese and Thai. Suzhou:

Soochow University. (in Chinese)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 71

บทคดยอ

การวจยนมความมงหมาย ดงน (1) เพอศกษาสภาพและปญหา สาเหต และแนวทางและวธการแกไขการ

บรหารจดการการใหบรการขององคกรปกครองสวนทองถน (2) เพอศกษาความพงพอใจของประชาชนตอการบรหาร

จดการการใหบรการขององคกรปกครองสวนทองถน การศกษาวจยครงน ใชวธการศกษาวจยเชงคณภาพ (qualitative

research) กลมตวอยางใชวธการคดเลอกเทศบาลในจงหวดระยอง 3 แหง แบบก�าหนดพนทศกษาเปนตวแทนในการ

ศกษา (purposive sampling) เพอสมภาษณผใหขอมลส�าคญ (key informants) รวม 39 คน การเกบรวบรวมขอมล

กระท�าโดยใชแบบสอบถามเชงลกกงโครงสราง (semi-structured in-depth-interview) ในการศกษาขอมลทเปนปจจย

เชงลก เพอสอบถามความคดเหนของกลมตวอยาง ซงเปนผรหรอผใหขอมลส�าคญ (key informants) โดยการนดหมาย

เขาสมภาษณ ผลการวจย พบวา การจดเกบภาษยงไมสามารถจดเกบไดครอบคลมทวถงเนองจากฐานขอมลผเสยภาษ

ไมเปนปจจบน เพราะบคลากรมจ�ากด ประชาชนไมพงพอใจในความเสมอภาค มความรสกวาไมเปนธรรม จงไมเตมใจ

ทจะเสยภาษ เพราะการประเมนภาษไมเปนมาตรฐานเดยวกน เปนเรองของดลพนจเฉพาะบคคล ผบรหารทองถนทได

รบต�าแหนงจากการลงคะแนนของชาวบาน กงวลกบการเสยคะแนนนยม การออกใบอนญาตกอสรางลาชา ผใชบรการ

ไมพงพอใจในความเสมอภาค มความรสกวาเจาหนาทปฏบตไมเปนไปในมาตรฐานเดยวกน ไมมประสทธภาพ เพราะขาด

บคลากรทมความร ความสามารถ ขาดอปกรณเครองมอททนสมย การใหบรการดานงานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�า

ตวประชาชน ผใชบรการไมพงพอใจในความตอเนองของการใหบรการ เพราะใหบรการไดจ�ากด เนองจากตองเชอมตอ

ฐานขอมลกบศนยขอมลของกรมการปกครองซงกระท�าไดเฉพาะในเวลาราชการ จากผลการวจยมขอเสนอแนะ เทศบาล

ควรจดหาบคลากรทมความรความสามารถ พรอมเครองมออปกรณททนสมย เหมาะสมและเพยงพอกบการใหบรการ

แตละภารกจ และจะตองใหบรการเปนมาตรฐานเดยวกน มความเสมอภาค เปนธรรมและโปรงใส เพมประสทธภาพและ

ความเขมแขงขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดท�าบรการสาธารณะสนองตอบความตองการของประชาชน

ค�ำส�ำคญ: องคกรปกครองสวนทองถน, การบรหารจดการการใหบรการ, ความพงพอใจในการใหบรการ

ควำมพงพอใจในกำรบรหำรจดกำรกำรใหบรกำรขององคกรปกครอง

สวนทองถนในจงหวดระยอง

People’s Satisfaction with the Public Services Administration

of Local Governments in Rayong Province

สรชย ปตเตชะ

Surachai Pitutechaหลกสตรรฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต มหาวทยาลยชนวตร

Doctor of Public Adminstration, Shinawatra University

Received: April 3, 2019

Revised: May 15, 2019

Accepted: May 15, 2019

72 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Abstract

The purposes of this research were (1) to identify problems and causes relating to the

Public Services Administration of Local Governments in Rayong Province (2) to provide some

recommendations for resolving the problems and (3) to study people’s satisfaction with the

services administration of local governments, including revenue collection, construction

permit, and civil registration and ID card issuing. This research is a qualitative research. Data were

collected using semi-structured in-depth interviews. The sample consisted of 39 key informants from 3

municipalities including chief executives, chief staffs, service staffs, and municipalities’ clients. The

results were as follows: Tax collection are not covered the whole area due to the uncompleted taxation

mapping database. Tax payers feel unfair and are reluctant to pay. Mayors are also afraid to enforce

the law for fear of losing voters. Construction permit issuing is delay due to lacking of competent

staffs and up-to-date tools and technology. Civil registration and ID card services can only be done

within limited time. As a result of the staffs are able to access the database center, owned by

the Department of Provincial Administration, within official time. Base on the findings, in order to

satisfy people, municipalities should provide standard services. The services should be improved by

providing more competent staffs, efficient and up-to-date tools.

Keywords: public services, municipalities, people’s satisfaction

บทน�ำ ประเทศไทยเรมมการปกครองในรปแบบของการ

ปกครองทองถนตงแตสมยพระบาทสมเดจพระจล จอม

เกลาเจาอยหวฯ รชกาลท 5 ซงไดมการจดตงสขาภบาล

ทาฉลอม จงหวดสมทรสาคร เปนการปกครองทองถนขน

เปนครงแรก ในป พ.ศ. 2448 และไดมการพฒนารปแบบ

การปกครองทองถนมาเปนระยะทงในรปแบบขององคการ

บรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต�าบล

กรงเทพมหานคร และเมองพทยา โดยมเจตจ�านงในการ

กระจายอ�านาจการบรหารลงสทองถน เพอใหประชาชน

ในทองถนไดเขาถงบรการทรฐบาลจดท�าไดอยางทวถงมาก

ขน การกระจายอ�านาจการบรหารราชการแผนดนตาม

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 รฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 รฐธรรมนญแหงราช

อาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 ประกอบกบการประกาศใช

พระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจาย

อ�านาจ พ.ศ. 2542 พระราชบญญตองคการบรหารสวนจง

หวดพ.ศ. 2540 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 4) พ.ศ. 2552

พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 และทแกไขเพมเตม

(ฉบบท 13) พ.ศ. 2552 พระราชบญญตองคการบรหาร

สวนต�าบล พ.ศ. 2537 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 6) พ.ศ.

2546 สงผลใหองคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทและ

ความส�าคญมากขนทงในดานการพฒนาพนท การจดการ

สาธารณะใหแกประชาชน การพฒนาสาธารณปโภคขน

พนฐาน การจดการขยะ การบรการดานสวสดการสงคม

ตลอดถงการจดการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เปนตน โดยมภารกจทถายโอนจากราชการสวนกลางถง

245 ภารกจ ครอบคลม 6 ดาน ไดแก (1) ดานโครงสราง

พนฐาน (2) ดานการสงเสรมคณภาพชวต (3) ดานการจด

ระเบยบชมชน สงคมและการรกษาความสงบเรยบรอย (4)

ดานการวางแผน การสงเสรมการลงทน การพาณชย-กรรม

การพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว (5) ดานการบรหาร

จดการและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต และ (6) ดาน

ศลปวฒนธรรม จารตประเพณและภมปญญาทองถน ซง

ภารกจขององคกรปกครองสวนทองถนมทงในรปแบบ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 73

ของการทองคกรปกครองสวนทองถนลงไปปฏบตงานใน

พนทนอกทตงส�านกงาน เชน งานดานโครงสรางพนฐาน

งานพฒนาพนท งานสาธารณปโภค เปนตน และงานให

บรการกบประชาชนทมาตดตอขอรบบรการในส�านกงาน

เชน งานดานภาษอากร งานขออนญาตกอสรางอาคาร

งานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชน เปนตน

กลาวไดวา องคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานหลก

ในการจดบรการสาธารณะใหแกประชาชนในทองถน ท�าให

ประชาชนมความคาดหวงในการบรการทดทสดจากองคกร

ปกครองสวนทองถน โดยการใหบรการขององคกรปกครอง

สวนทองถนในภารกจทรบถายโอนมาจากหนวยงานราชการ

สวนกลาง จะตองใหบรการประชาชนไดไมดอยกวาเดมท

หนวยงานราชการสวนกลางท�าไว

อยางไรกตาม องคกรปกครองสวนทองถนหลาย

แหงยงคงประสบปญหาอปสรรคหลายประการในการจด

บรการสาธารณะสนองตอบความตองการของประชาชน

ในพนท ไมมความพรอมหรอละเลยในการจดการพฒนา

ขดความสามารถของตนเอง ไมสามารถพงพาตนเองได

(โกวทย พวงงาม, 2552) ตองพงพางบประมาณเงนอดหนน

ของรฐเนองจากขดความสามารถในการจดเกบรายไดต�า

สงผลใหการกระจายอ�านาจยงไมเกดผลลพธทดหรอไม

เกดประสทธภาพทด (สมปรารถนา คลายวเชยร, 2557)

องคกรปกครองสวนทองถนของไทยมากกวารอยละ 60

ยงไมสามารถพงพาตนเองได ตองพงพางบประมาณเงน

อดหนนของรฐ เนองจากขดความสามารถในการจดเกบ

รายไดคอนขางต�า (โกวทย พวงงาม, 2555) สงผลใหการ

บรหารจดการภารกจตางๆ ทงในดานการพฒนาพนท

เศรษฐกจ สงคม ตลอดจนการใหบรการประชาชนทมา

ตดตอใชบรการทส�านกงานยงไมเกดผลดเทาทควร กระทบ

ตอความเชอมนและการยอมรบองคกรปกครองสวนทอง

ถน ซงเปนหนวยงานทรบถายโอนภารกจในการใหบรการ

มาจากราชการสวนกลาง สงผลกระทบตอนโยบายการ

กระจายอ�านาจสทองถน ตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ

โดยพบวาจากการศกษางานวจยทเกยวของกบการให

บรการขององคกรปกครองสวนทองถนในภารกจทรบถาย

โอนมาจากราชการสวนกลางยงเกดปญหา ประชาชนยง

ไมพงพอใจในกระบวนการใหบรการและการบรการใช

เวลามาก และไมพอใจในอธยาศยของผใหบรการ (อรรถ

พล ครฑเวโช, 2541) รวมถงความพรอมของทรพยากร

ทงในเรองของความเพยงพอและความทนสมยของเครอง

มอ อปกรณตางๆ ตลอดจนความร ความสามารถของ

บคลากรทใหบรการ ความชดเจนในขนตอนของการให

บรการ ความโปรงใสและความเปนธรรมในการใหบรการ

(เทพศกด บณยรตพนธ, 2537) เปนตน

ผศกษาวจยเหนวา การปกครองทองถนมความ

ส�าคญตอการปกครองในระบอบประชาธปไตย เพราะ

เปนการปกครองทประชาชนในพนทชนบทสามารถเขา

มสวนรวม เปนการสงเสรมการพฒนาประชาธปไตยของ

ประเทศ สามารถพฒนาพนท และจดบรการสาธารณะตอบ

สนองความตองการของประชาชนไดตรงตามความตองการ

อยางแทจรง ประกอบกบผศกษาวจยมประสบการณและ

ไดมโอกาสเขาไปเกยวของกบองคกรปกครองสวนทองถน

ในจงหวดระยอง ทงในดานการบรหารงาน การพฒนา การ

จดการ การบรหารงานบคคล และการจดบรการสาธารณะ

ขององคกรปกครองสวนทองถน และพบวาองคกรปกครอง

สวนทองถนมภารกจหลกทจะตองใหบรการประชาชน

ทมาตดตอขอใชบรการ ณ ทตงส�านกงานใน 3 ภารกจ

ไดแก การบรการดานการช�าระภาษ การบรการดานการ

ขออนญาตกอสราง การบรการดานทะเบยนราษฎรและ

บตรประจ�าตวประชาชน ซงเปนภารกจในการใหบรการ

ประชาชนทมประชาชนมาตดตอขอใชบรการเปนจ�านวน

มาก ในองคกรปกครองสวนทองถนของจงหวดระยอง คอ

เทศบาลนครระยอง เทศบาลเมองมาบตาพด เทศบาลเมอง

บานฉาง ซงเปน 3 องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวด

ระยองทมการจดใหมบรการครบทง 3 ภารกจ ดงกลาว

ขณะเดยวกน ปรากฏวามภาคเอกชนและประชาชนบาง

สวนไดเขาปรกษาและปรบทกขกบผศกษาวจยเกยวกบ

ปญหาความคบของใจและความไมพอใจในไปการตดตอ

ขอรบบรการจากเทศบาลในสวนทเกยวของกบภารกจการ

ใหบรการดงกลาว ทงในเรองของความเสมอภาค ความ

ไมเปนธรรม ความโปรงใส และความไมพอใจในตวผให

บรการ ซงผวจยเหนวาปญหาขอของใจตางๆ หากไมได

รบการแกไขกจะเปนผลเสยตอการสงเสรมการปกครอง

ทองถน จงควรมการปรบปรงแกไขเพอใหเทศบาลมการ

จดการการใหบรการทด เปนทยอมรบ และสรางความพง

พอใจแกประชาชน

ดงนน ผศกษาวจยจงมความสนใจทจะศกษาเรอง

ความพงพอใจในการบรหารจดการการใหการบรการของ

74 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดระยอง เพอทจะได

ทราบถงสภาพปญหาเกยวกบการใหบรการตามภารกจ

ขององคกรปกครองสวนทองถนดงกลาว รวมทงสาเหตของ

ปญหา และแสวงหาแนวทางและวธการแกไขปญหา ซงจะ

เปนประโยชนส�าหรบผทเกยวของใชเปนขอมลประกอบ

ในการก�าหนดแนวทางการปรบปรงและแกไขปญหาการ

บรหารจดการการใหบรการขององคกรปกครองสวนทอง

ถน เพอสนองตอบความตองการของประชาชนในทองถน

ไดดยงขน กอใหเกดความพงพอใจของประชาชนและภาค

เอกชนผรบบรการในภารกจหลกทง 3 ภารกจ คอ การ

บรการดานการจดเกบภาษ การบรการดานการขออนญาต

กอสราง และการบรการดานงานทะเบยนราษฎรและบตร

ประจ�าตวประชาชน

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพปญหาและสาเหตของปญหา

การบรหารจดการการใหบรการขององคกรปกครองสวน

ทองถน

2. เพอศกษาความพงพอใจของประชาชนตอการ

บรหารจดการการใหบรการขององคกรปกครองสวนทอง

ถน

3. เพอเสนอแนะแนวทางและวธการแกไขปญหา

การบรหารจดการการใหบรการขององคกรปกครองสวน

ทองถน

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การศกษาวจยน เปนการศกษาการน�านโยบาย

การกระจายอ�านาจของรฐใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

ซงเปนหนวยงานทน�านโยบายไปปฏบตใหบรรลเปาหมาย

ของการกระจายอ�านาจ คอการจดท�าบรการสาธารณะเพอ

แกไขปญหาและสนองตอบความตองการของชมชนในทอง

ถน ซงแวน มเตอร และแวน ฮอรน (1975) เหนวา ความ

ส�าเรจของการน�านโยบายไปปฏบต ขนอยกบปจจยส�าคญ

คอ 1) การสอความไดแก ความชดเจนของนโยบาย กจกรรม

ตางๆ มสวนชวยใหเกดความรความเขาใจดขน ตลอดจน

ความพรอมของผปฏบต 2) สมรรถนะขององคการ ไดแก

การมทรพยากรเพยงพอ คณภาพของบคลากร ภาวะผน�า

ความส�าคญของหนวยงานและสภาวะทางเศรษฐกจสงคม

และการเมองทวไป 3) ดานตวผปฏบต ไดแก ความรวมมอ

ของผปฏบต ความภกดของบคคลทมตอองคการ ความ

พรอมทจะเปลยนแปลงวธปฏบตทมมาแตเดม

กรมการปกครองซงเปนหนวยงานทรบผดชอบ

ภารกจทไดกระจายอ�านาจใหองคกรปกครองสวนทอง

ถนด�าเนนการไดก�าหนดขอบเขตการปฏบตงานทสงผลตอ

คณภาพการใหบรการประชาชนทสามารถครอบคลมงาน

บรการของทกหนวย และมความเปนสากล โดยก�าหนดการ

ปฏบตงาน ทส�าคญไว 3 ดาน คอ (1) กระบวนงานบรการ

หมายถง กระบวนการ/ขนตอนการปฏบตงานของหนวย

งาน ดงน 1) ขนตอนการใหบรการ ไมยงยากซบซอน และ

มความคลองตว 2) การอธบาย ชแจง และแนะน�าขนตอน

การใหบรการ มความชดเจน 3) ความเปนธรรมในการให

บรการ เชน การเรยงล�าดบกอนหลง มความเสมอภาคเทา

เทยมกน 4) ระยะเวลาการใหบรการ มความเหมาะสมตอ

ความตองการของผรบบรการ 5) มการก�าหนดผรบผด

ชอบในต�าแหนงตาง ๆ (2) บคลากรผใหบรการ หมายถง

คณลกษณะของบคลากร/เจาหนาททปฏบตงาน มดงน 1)

กรยามารยาทของเจาหนาทผใหบรการ 2) ความรวดเรวใน

การใหบรการ 3) เจาหนาทมความรความสามารถในการ

ใหบรการ เชน ตอบค�าถาม ชแจงขอสงสย ใหค�าแนะน�า

ชวยแกปญหาให 4) ความเสมอภาค หมายถง เจาหนาทให

บรการตอผรบบรการเหมอนกนทกราย โดยไมเลอกปฏบต

5) ความซอสตยสจรต หมายถง ความซอสตยสจรตในการ

ปฏบตหนาท เชน ไมรบสนบน ไมหาประโยชนในทางมชอบ

(3) สงอ�านวยความสะดวก หมายถง สงอ�านวยความสะดวก

ในหนวยงาน ส�าหรบการปฏบตงาน ดงน 1) สถานทของ

หนวยงานมพนท ทงภายใน และภายนอกของหนวยงาน

มความสะอาด 2) สถานทของหนวยงาน มพนทใหบรการ

กวางขวางเพยงพอ 3) สถานทของหนวยงานมทพกรอรบ

บรการอยางเพยงพอ 4) สถานทของหนวยงานมหองน�าท

สะอาดและเพยงพอ 5) ปายประชาสมพนธ ปายขอความ

บอกจดบรการ มความชดเจนและเขาใจงาย

มลเลท (Millett, 1954) กลาววา ความพงพอใจ

ของผรบบรการเปนความรสก หรอทศนคตทางบวกของผ

ทไดรบการบรการทมตอภาพรวมของโครงการปจจยทม

ผลตอความพงพอใจของผรบบรการประกอบดวย 1. การ

ใหบรการอยางเสมอภาค (equitable service) หมายถง

ความยตธรรมในการบรการ ภาครฐทมฐานคตทวาทกคน

เทาเทยมกน ดงนนประชาชนทกคนจะไดรบการปฏบต

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 75

อยางเทาเทยมกน ไมมการกดกนแบงแยกในการใหบรการ

ทกคนจะไดรบการปฏบตทเปนมาตรฐานเดยวกน 2. การ

ใหบรการทตรงเวลา (timely service) หมายถง การให

บรการตองตรงตอเวลา 3. การใหบรการอยางเพยงพอ

(ample service) หมายถง การใหบรการตองมลกษณะท

มจ�านวนการใหบรการและสถานททใหบรการอยางเหมาะ

สม (the right quality at the right geographical) 4.

การใหบรการอยางตอเนอง (continuous service) หมาย

ถง การใหบรการทเปนไปอยางตอเนอง สม�าเสมอ โดยยด

ประโยชนของสาธารณะเปนหลก ไมใชยดหลกความพอใจ

ของหนวยงานทใหบรการวาจะใหหรอหยดบรการเมอใด

กได และ 5. การใหบรการอยางกาวหนา (progressive

service) หมายถง การใหบรการทมการปรบปรงคณภาพ

และผลการปฏบตงาน หรอเปนการเพมประสทธภาพหรอ

ความสามารถทจะใหบรการใหไดมากขนโดยใชทรพยากร

เทาเดม

วระศกด เครอเทพ, (2550, น. 36 – 37) กลาว

ถง สาเหตส�าคญทท�าใหองคกรปกครองสวนทองถนประสบ

ปญหาในการบรหารจดเกบภาษไดแก 1. องคกรปกครอง

สวนทองถนสวนใหญมขนาดเลกมบคลากรจ�ากด จงมขด

ความสามารถในการบรหารจดเกบภาษทองถนทจ�ากด

ตามไปดวย 2. ระบบฐานขอมลภาษทองถนไมเปนปจจบน

หรอไมมการปรบปรงอยางสม�าเสมอ ท�าใหทองถนไม

สามารถตดตามการจดเกบภาษไดอยางเตมเมดเตมหนวย

3. ผบรหารทองถนขาดแรงจงใจในการจดเกบภาษทองถน

(tax effort อยในระดบต�า)

ไกรยทธ ธรตยาคนนท และคณะ, (2537, น.

4-16) กลาววา ปญหาทเกยวของกบภาษโรงเรอนและ

ทดนซงเปนภาษทส�าคญทสดในหมวดภาษททองถนจด

เกบเอง มปญหาหลกๆ ดงน 1. ฐานทใชในการประเมน

ภาษเปนฐานทมปญหา ผเสยภาษมความรสกวาผประเมน

ใชดลพนจสวนตว ขาดหลกเกณฑ ไมเปนธรรม และเปน

ชองทางใหเกดการทจรตโดยงาย 2. หลกเกณฑทใชในการ

พจารณาอทธรณไมชดเจน ไมมการก�าหนดบรรทดฐาน

กลายเปนเรองของดลพนจเฉพาะบคคล โดยพจารณาลด

ภาษทประเมนแลวในอตรามากหรอนอยกได 3. การเกบ

ภาษในระดบทองถนโดยผบรหารทองถนทไดรบต�าแหนง

จากการลงคะแนนของชาวบาน ยอมท�าใหผบรหารกงวล

กบการเสยคะแนนนยมทไดรบจากประชาชนและอาจ

เสยต�าแหนงไปในทสด ความพยายามในการจดเกบภาษ

ใหนอยเทาทจ�าเปน และการลดหยอนเพอเปนการเอาใจ

ประชาชนในทองท จงเปนเหตการณปกต ประสทธภาพ

การจดเกบจงหยอนยาน 4. ปญหาการด�าเนนคดกบผไม

ช�าระภาษในระดบปฏบตการด�าเนนคดเปนกระบวนการท

มคาใชจายสง โดยเฉพาะก�าลงเจาหนาททตองเสยเวลากวา

คดจะสนสด ความไมพยายามด�าเนนคดจงเปนแนวโนมท

เกดขน โดยหนมาเจรจาตอรองระหวางผประเมนภาษและ

ผมหนาทตองเสยภาษ ซงเปนการเปดโอกาสของการทจรต

ไดสะดวกขน 5. ปญหาอตราภาษทจดเกบ อตราของภาษ

โรงเรอนและทดนคอ รอยละ 12.5 จดเปนอตราภาษทสง

พอสมควร ไมเออตอการเสยภาษ จงไมไดรบความรวมมอ

ในระดบทควรจากผมหนาทตองเสยภาษ 6. ปญหาความ

ครอบคลมของภาษ

กตตพงษ เคนหลา (2554) ท�าการศกษาสภาพ

ปญหาและแนวทางแกไขการบงคบใชกฎหมายควบคม

อาคารในเขตเทศบาลต�าบลเขอนอบลรตน อ�าเภออบลรตน

จงหวดขอนแกน พบวา มปญหาเจาหนาทผ ปฏบตงาน

ยงขาดความร และความเขาใจในระเบยบและกฎหมาย

ควบคมอาคาร และปญหาการบงคบใชกฎหมายของเจา

พนกงานทองถนยงไมเครงครด และการศกษาของณฐ

วฒ สตใหม (2556) ศกษาวจยเรองปญหาและอปสรรค

ในการปฏบตตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522

พนทศกษาเขตองคการบรหารสวนต�าบลสมม อ�าเภอเมอง

นครราชสมา จงหวดนครราชสมา ดานความรพนฐานพระ

ราชบญญตควบคมอาคารของกลมเจาหนาทของรฐไมเพยง

พอตอการบรการ และการศกษาของสขม ขยนงาน (2554)

ศกษาปญหาการปฏบตตามพระราชบญญตควบคมอาคาร

พ.ศ. 2522 ของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนต�าบล

โนนเตง อ�าเภอคง จงหวดนครราชสมา พบวา นายตรวจ

นายชาง ผตรวจแบบ เจาหนาทหรอผปฏบตทเกยวของยง

ขาดความรในบทกฎหมาย และสรย สงหทอง (2556) ได

ศกษาเรอง ปญหากฎหมายควบคมอาคารทสงผลกระทบตอ

ผทเกยวของกบการพฒนาอสงหารมทรพย: ศกษาเฉพาะ

กรงเทพมหานคร พบวามปญหาเกยวกบการใชดลยพนจ

ของเจาพนกงานทองถนตามกฎหมายทไดมบญญตหลก

เกณฑไว ปญหาเกยวกบผประกอบการกอสรางไมตรงตาม

แบบทกอสรางท�าใหประชาชนถกเอาเปรยบ

สรรเสรญ พงษพพฒน (2550) ศกษาเรอง ปจจย

76 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทมผลตอความพงพอใจในการใหบรการงานทะเบยนราษฎร

ของส�านกงานเทศบาลต�าบลเชยงดาว จงหวดเชยงใหม พบ

วา ส�านกงานเทศบาลต�าบลเชยงดาว มสถานทใหบรการ

ทสะอาด อปกรณการบรการงานทะเบยนมความทนสมย

แตยงประสบปญหาดานสถานทใหบรการคบแคบ ดาน

เจาหนาทและบคลากร มความรเกยวกบงานทปฏบตเปน

อยางดและสามารถใหค�าปรกษา/ชแจงชวยแกปญหาตอบ

ขอขดของใจได ใหการบรการดวยความเรยบรอย มความ

เสมอภาคในการใหบรการ

กรอบแนวคดกำรวจย จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ผ

วจยไดประยกตใชแนวทางในการศกษาทเกยวกบมาตรฐาน

การปฏบตงานในองคกรปกครองสวนทองถนของกรมการ

ปกครองทไดก�าหนดขอบเขตการปฏบตงานการใหบรการ

ประชาชนทสามารถครอบคลมงานบรการของทกหนวย

และมความเปนสากลไว 3 ดาน คอ ดานกระบวนการ ดาน

บคลากร และดานสงอ�านวยความสะดวก เปนเหตปจจย

คอสภาพการบรหารการจดการการใหบรการ และการ

ศกษาเรองความพงพอใจในการใหบรการ ตามแนวคดของ

Millett (1954) ทวาความพงพอใจของผรบบรการเปน

ความรสกหรอทศนคตทางบวกของผทไดรบการบรการ

ทมตอภาพรวมของการใหบรการ ประกอบดวย การให

บรการอยางเสมอภาค (equitable service) การให

บรการทตรงเวลา (timely service) การใหบรการอยาง

เพยงพอ (ample service) การใหบรการอยางตอเนอง

(continuous service) และการใหบรการอยางกาวหนา

(progressive service) เปนปจจยผลชวดความพงพอใจ

เพอก�าหนดเปนแนวทางในการศกษาวจย ดงน

วธด�ำเนนกำรวจย ในการศกษาวจยนผวจยด�าเนนการโดยการศกษา

คนควาเอกสาร และการสมภาษณเจาะลก โดยท�าการ

สมภาษณผใหขอมลส�าคญ (key informants) ทคดเลอก

ดวยวธการสมแบบ purposive sampling ในพนทศกษา

คอเทศบาลจ�านวน 3 แหง เพอทจะหาค�าตอบเกยวกบ

สภาพปญหา สาเหตและแนวทางการแกไขปญหาของการ

บรหารจดการการใหบรการใน 3 ภารกจของเทศบาล คอ

ภารกจดานการจดเกบภาษ ดานการขออนญาตกอสราง

และดานงานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชน

และความพงพอใจของประชาชนในการบรหารจดการการ

ใหบรการ แลวน�าขอมลมาวเคราะหและสรปรวบรวมความ

จดระเบยบสงทคนพบ และสรปผลการวจย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 77

ประชำกรและกลมตวอยำง กลมตวอยางในการศกษาวจยประกอบดวยผให

ขอมลส�าคญ (key informants) ทคดเลอกดวยวธการสม

แบบ purposive sampling ในพนทศกษาคอ เทศบาลใน

จงหวดระยอง จ�านวน 3 แหง ประกอบดวย เทศบาลนคร

ระยอง อ�าเภอเมองระยอง เทศบาลเมองมาบตาพด อ�าเภอ

เมองระยอง และเทศบาลเมองบานฉาง อ�าเภอบานฉาง

โดยเทศบาลแตละแหงท�าการสมภาษณผใหขอมลส�าคญท

คดเลอกมาจ�านวน 13 คน ประกอบดวยนายกเทศมนตร

ปลดเทศบาล เจาหนาทผปฏบตงานทะเบยนราษฎรและ

บตรประจ�าตวประชาชน ผอ�านวยการส�านกการคลง เจา

หนาทผ ปฏบตงานจดเกบภาษ ผ อ�านวยการส�านกการ

ชาง เจาหนาทผปฏบตงานการขออนญาตกอสราง และ

ประชาชนผใชบรการงานจดเกบภาษของเทศบาลแหงละ

2 คน ประชาชนผใชบรการงานขออนญาตกอสรางของ

เทศบาลแหงละ 2 คน ประชาชนผใชบรการงานทะเบยน

ราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชนของเทศบาลแหงละ

2 คน รวมสมภาษณทงสน 39 คน ซงทง 39 คน มความ

เกยวของกบการบรหารจดการการบรการในภารกจทศกษา

จากผเกยวของกบการบรการ 3 ภารกจ คอ ภารกจดาน

การจดเกบภาษ ดานการขออนญาตกอสราง และดาน

งานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชนสามารถ

ใหขอมลเกยวกบสภาพปญหาและสาเหตของปญหาการ

บรหารจดการใหการบรการในแงมมตาง ๆ ซงจะท�าให

งานวจยครงนมความตรงดวยเนอหา และมความนาเชอ

ถอทางดานผลการศกษา

เครองมอทใชในกำรวจย เคร องมอท ใช ในการศกษาวจ ยคร งน เป น

แบบสอบถามเชงลกกงโครงสราง (semi-structured

in-depth-interview) ในการศกษาขอมลทเกยวของกบ

การบรหารจดการการใหบรการ ทสามารถน�ามาใชในการ

แกไขปญหาและสนองตอบความตองการของประชาชน

ทองถนในเขตจงหวดระยอง ท�าใหการบรหารจดการดาน

การใหบรการมประสทธภาพมากขน

กำรเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงนผวจยได

ใชแบบสอบถามเชงลกกงโครงสราง(semi-structured

in-depth-interview) เปนเครองมอในการศกษาขอมล

เชงลกทมผลตอการบรหารจดการการใหบรการขององคกร

ปกครองสวนทองถน เพอสอบถามความคดเหนของกลม

ตวอยางซงเปนผรหรอผใหขอมลส�าคญ (key informants)

ในภารกจการบรการทง 3 ดาน คอ ดานการจดเกบภาษ

ดานการขออนญาตกอสราง และดานงานทะเบยนราษฎร

และบตรประจ�าตวประชาชน ใหไดขอมลการบรหารจดการ

การใหบรการแตละดาน ประกอบดวย 1) ขอมลสภาพ

การปฏบตงาน ไดแก ดานอาคารสถานท สงอ�านวยความ

สะดวก ดานบคลากรผใหบรการ และดานกระบวนการ

และขนตอน และ 2) ความพงพอใจในการบรหารจดการ

การใหบรการประชาชน ไดแก การใหบรการอยางเสมอ

ภาค การใหบรการทตรงเวลา การใหบรการอยางเพยง

พอ การใหบรการอยางตอเนอง และการใหบรการอยาง

กาวหนา

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล ใชเทคนคการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ท�าการ

วเคราะหเนอหา ดงน น�าขอมลทไดมาตรวจสอบกบ

วตถประสงคในการวจย เพอใหไดประเดนและถกตอง

มากทสด แลวน�ามาวเคราะหดวยการแยกประเภทแตละ

ประเดนของค�าใหสมภาษณทสอดคลองกน หรอขดแยงกน

ดวยการตความ และการพรรณนา ใหความหมายกบขอมล

ทไดจากการสมภาษณเชงลก และการสงเกต ตความ สราง

ขอมลในแบบอปมย (inductive analysis) โดยการสราง

ขอสรปจากขอมลทเปนรปธรรม หรอจากปรากฏการณ

ทมองเหนหลายๆ เหตการณ แลวจงสรปเพอน�าไปตรวจ

สอบและยนยน เพอใหเปนขอสรปทมความถกตอง เทยง

ตรงและเชอถอได วเคราะหและน�าขอมลมาสรปความ

เชอมโยงใหไดขอสรปทสามารถตอบปญหาการวจยไดตาม

วตถประสงคของการวจย

ผลกำรวจย สรปผลการวเคราะหขอมลเกยวกบสภาพ ปญหา

สาเหต และวธการแกไขปญหาของการบรหารจดการการ

ใหบรการขององคกรปกครองสวนทองถน ดงตอไปน

1. การจดเกบภาษ

1.1. ดานอาคารสถานท สงอ�านวยความ

สะดวก การเดนทางไปใชบรการเทศบาลทส�านกงานไมอย

78 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บนถนนสายหลก ไมมรถโดยสารสาธารณะวงผาน เดนทาง

ไมคอยสะดวก และหากเดนทางโดยรถยนตสวนตวจะม

ปญหาสถานทจอดรถคบแคบ ทจอดรถไมเพยงพอ และ

เทศบาลขนาดเลกโดยเฉพาะเทศบาลทเพงยกสถานะขนมา

จากองคการบรหารสวนต�าบลจะมปญหาเรองความพรอม

ของสถานทและสงอ�านวยความสะดวกตางๆ เนองจากมงบ

ประมาณจ�ากด

1.2. ดานบคลากรผใหบรการ ปญหา

ส�าคญคอ ขาดบคลากรในการออกส�ารวจและขอคดขอมล

จากส�านกงานทดนเพอจดท�าขอมลผเสยภาษและการลง

ขอมลเพอท�าใหขอมลแผนทภาษเปนปจจบน ระบบฐาน

ขอมลผเสยภาษจงยงไมสมบรณ ไมครอบคลม มสาเหต

หลกจากอตราก�าลงของเทศบาลสามารถบรรจไดตามกรอบ

ทก�าหนด แตปรมาณงานมมาก บคลากรจงไมเพยงพอ

1.3. ดานกระบวนการและขนตอนการให

บรการ ปญหาส�าคญคอระบบฐานขอมลภาษทองถนไมเปน

ปจจบน การจดเกบไมทวถง ยงมการตกส�ารวจ เนองจาก

เจาหนาทส�ารวจไมทวถง และ “นโยบายจดเกบภาษของ

เทศบาลไมสอดคลองกบสภาพปญหาและเปาหมายการ

จดเกบในพนทจรง เพราะผบรหารมาจากการเลอกตง จง

กลวเสยฐานคะแนนเสยงในการเลอกตงครงตอไป” (ปลด

เทศบาล คนหนงกลาว) นอกจากนน มปญหาประชาชน

บางสวนไมเตมใจทจะเสยภาษ มความร สกวาตองเสย

ภาษมากเกนไป การค�านวณภาษไมแนนอน ไมชดเจน ไม

เปนธรรม การหาคารายป ยงเปนปญหาทหนวยงานของ

เทศบาลไมสามารถทจะก�าหนดคารายปไดถกตองตรงกน

ทงหมดทวประเทศ ท�าใหฐานภาษมปญหา ไมตรงกน ขาด

หลกการใหความเปนธรรม “การวนจฉยอยทเจาหนาทรฐ

หรอเทศบาล โรงเรอนและทดนของนายกฯ ลกนองนายกฯ

ทมงานนายกฯ ไมตองเสยหรอเสยภาษนอย ” (ผใชบรการ

คนหนงกลาว) ประชาชนเบอหนาย รวมถงผเสยภาษบาง

สวนไมใหความรวมมอในการทเจาหนาทจะเขาไปตรวจ

สอบ

2. การขออนญาตกอสราง

2.1. ดานอาคารสถานท สงอ�านวยความ

สะดวก การเดนทางมาใชบรการทเทศบาลจะมปญหาอย

บางเมอมประชาชนมาใชบรการจ�านวนมากทจอดรถไม

เพยงพอ สถานทคบแคบ ไมคอยสะอาด ปญหาส�าคญ

ประการหนงคออปกรณเครองมอในการใหบรการยงมไม

ครบ ไมทนสมย ท�าใหการบรการลาชา “แบบขออนญาต

กอสรางผมใชโปรแกรม AUTO CAD ทนสมยทสด ใหม

ลาสด อยางด แตใชกบของเทศบาลไมได นายชางบอก

ตองเปนเอกสารพมพเขยว” (ผใชบรการคนหนงกลาว)

2.2. ดานบคลากรผใหบรการ ผใชบรการ

มความรสกวาเจาหนาทบางสวนยงขาดความกระตอรอรน

ขาดความรความสามารถและไมสามารถตอบค�าถามให

ชดเจน“ความสามารถดานบคลากรของเทศบาล ผมคด

วาวศวกรของผมเกงกวา ชางหรอลกนองผมทจบกอสราง

วฒ ปวส. ประสบการณท�างานนานนบสบๆ ป แตเวลาไป

ตดตองานราชการเมอใด ทกครงหลายพนท ตองใชเวลา

นานถงนานมาก” (ผใชบรการคนหนงกลาว) และบางครง

มการเลอกปฏบต การออกใบอนญาตลาชา มสาเหตจาก

ขาดบคลากรทมคณสมบตเฉพาะต�าแหนงทจะแตงตงให

ปฏบตงาน เทศบาลไมสามารถคดเลอกคนทมคณสมบต

เขามาได เชน วศวกรโยธา สถาปนก และอปกรณเครอง

มอไมทนสมย ประกอบกบมเอกสารจ�านวนมากทตองตรวจ

สอบ

2.3. ดานกระบวนการและขนตอนการ

ใหบรการ ปญหาคอ มการรองเรยนวาใบอนญาตออกชา

ผใชบรการรสกวาเจาหนาทปฏบตไมเปนไปในมาตรฐาน

เดยวกน สวนเจาหนาทผใหบรการจะมความล�าบากใจใน

กรณทตองใหบรการแกนกการเมองทมาใชบรการ เพราะ

“มกจะเอาตามใจตวเอง ไมค�านงถงระเบยบกฎหมายท

เกยวของซงเจาหนาทตองปฏบตใหเปนไปตามระเบยบ

กฎหมาย” (ปลดเทศบาล คนหนงกลาว) นอกจากนนผใช

บรการรสกวาขนตอนการใชบรการมมากและสวนใหญคอน

ขางซบซอน เขาใจยาก กอใหเกดปญหาในการประกอบการ

ธรกจ“เพราะบางคนมาขออนญาตกอสรางกเกยวกบเงอนไข

ระยะเวลากอสรางของประชาชนเขาดวย คอ หาแหลงเงน

ทน แหลงเงนงบประมาณ” บางคนยงมความเคลอบแคลง

ในเรองของความซอสตยสจรตของเจาหนาท “ถาเหมาให

เจาหนาท เสรจเรวแนนอน อปสรรค ปญหาตางๆ แกไข

ไดเรว ไมมขอยงยาก หากผรบบรการจะจดท�าเองจะตดขด

ไปหลายเรอง” (ผใชบรการ คนหนงกลาว) แนวทางการ

แกไขปญหา เทศบาลจะตองเรงประชาสมพนธใหความ

รความเขาใจแกประชาชน และสามารถชแจงเหตผลได

ชดเจน รวมทงท�าความเขาใจประเดนทประชาชนรสกวา

เจาหนาทปฏบตไมเปนไปในมาตรฐานเดยวกน สวนปญหา

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 79

ทมสาเหตจากเจาหนาทผ มคณสมบตเฉพาะดานมจ�ากด

เทศบาลจะตองฝกอบรมเพอพฒนาเจาหนาททมอยใหม

ความรความสามารถเพอเพมประสทธภาพการปฏบตงาน

รวมถงจะตองสรรหาเจาหนาทผมคณสมบตเฉพาะดานมา

เพมเตม

3. งานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�าตว

ประชาชน

3.1. ดานอาคารสถานท สงอ�านวยความ

สะดวก มปญหาเรองสถานทจอดรถไมเพยงพอ ทนงรอรบ

บรการไมเพยงพอ อาคารและหองน�าบรการเพยงพอและ

สะอาด มปายแนะน�าขนตอนเขาใจงาย มคมอและเอกสาร

แผนพบใหความรชดเจนไวบรการ อปกรณเครองมอพรอม

แตจะมปญหาส�าหรบเทศบาลขนาดเลกทอปกรณ เครอง

มอ สงอ�านวยความสะดวกจะไมเพยงพอ

3.2. ดานบคลากรผใหบรการ เทศบาล

ไดจดเจาหนาททมความร มความพรอมทจะใหบรการไว

ส�าหรบงานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชน

เพอสรางความพงพอใจใหผมาใชบรการ ดแลเอาใจใสผ

มารบบรการ สามารถใหบรการและตอบขอซกถาม รวม

ทงใหค�าแนะน�าแกผมารบบรการได อยางไรกตาม พบวา

ผใชบรการมความรสกวาเจาหนาทบางคนพดจาไมสภาพ

กบผใชบรการ และมการเลอกปฏบต มการลดควใหบรการ

พรรคพวก

3.3. ดานกระบวนการและขนตอนการ

ใหบรการ เทศบาลมการจดระบบการใหบรการเพอความ

สะดวกรวดเรว มการใชระบบแจกบตรควใหบรการตาม

ล�าดบกอนหลง มการตดปายขนตอนการใหบรการตาม

ระเบยบ กฎหมาย เขาใจงาย ไมซบซอน ใหบรการตาม

ระยะเวลาทสามารถเชอมตอกบศนยขอมลภาคของกรม

การปกครองได ปญหาการใหบรการงานทะเบยนราษฎร

และบตรประจ�าตวประชาชนทส�าคญคอ บางครงการให

บรการมความลาชา บางครงระบบฐานขอมลถกปดกอน

ท�าใหไมสามารถสบคนได และสามารถใหบรการผมารบ

บรการในแตละวนในจ�านวนจ�ากด โดยเฉพาะในวนทมผ

มาใชบรการมากอาจใหบรการไดไมครบจ�านวนทมาขอ

ใชบรการ มผลใหผใชบรการเกดความไมพงพอใจ รวมทง

ไมสามารถใหบรการงานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�า

ตวประชาชนนอกเวลาราชการ และวนเสาร-อาทตยได

เนองจากจากการใหบรการจะตองเชอมตอขอมลจากศนย

ภาคของกรมการปกครอง ซงสามารถใหบรการเชอมตอได

เฉพาะเวลาราชการ โดยใชอปกรณคอมพวเตอรซงจะตอง

มประสทธภาพ จงอาจมปญหาการเชอมตอขอมลในบาง

ชวง เปนปญหาอปสรรคในการใหบรการ

4. ความพงพอใจในการใหบรการประชาชน

4.1. ดานการจดเกบภาษ ผใชบรการ

มความพงพอใจในการใหบรการดานการจดเกบภาษใน

เรองการบรการอยางพอเพยง การใหบรการอยางตอเนอง

และ การใหบรการอยางกาวหนา แตไมพอใจในเรองการ

ใหบรการอยางเสมอภาค

4.2. ดานการขออนญาตกอสราง ผใช

บรการมความไมพงพอใจในเรองความเสมอภาคในการ

ใหบรการ เหนวามการเลอกปฏบต มการรบผลประโยชน

อนมควร การบรการลาชา ไมตรงตอเวลา อปกรณ เครอง

มอไมพรอม บคลากรขาดความรความสามารถ และขาด

เทคโนโลยททนสมยในการเพมประสทธภาพการปฏบต

งาน นอกจากนนการปฏบตของแตละแหงไมเปนมาตรฐาน

เดยวกน

4.3. ดานงานทะเบยนราษฎรและบตร

ประจ�าตวประชาชน ผใชบรการ มความพงพอใจการให

บรการ โดยเฉพาะการน�าระบบแจกบตรคดใหบรการตาม

ล�าดบ และบางแหงสามารถโทรศพทจองควได แตมปญหา

บางในประเดนความเสมอภาคเนองจากมการลดควใหพรรค

พวก และมความไมพอใจในเรองความตรงตอเวลาในการ

ใหบรการของเจาหนาทซงเขามาปฏบตงานใหบรการสาย

กำรอภปรำยผล 1. การจดเกบภาษ (1.1) ดานอาคารสถานท สง

อ�านวยความสะดวก การเดนทางไปใชบรการเทศบาลท

ส�านกงานไมอยบนถนนสายหลกไมมรถโดยสารสาธารณะวง

ผาน จะเดนทางไมคอยสะดวก และเทศบาลขนาดเลกหรอ

เทศบาลทเพงยกสถานะขนมาจากองคการบรหารสวนต�าบล

จะมปญหาเรองความพรอมของสถานท อปกรณ สงอ�านวย

ความสะดวกตางๆ ซงการบรการทประสบความส�าเรจตาม

ความเหนของ Parasuraman, Berry and Zeithaml

(1985, p. 41-50) จะตองประกอบดวยคณสมบตส�าคญ

ประการหนง คอ การเขาถงบรการ ตองอยในสถานทท

ผใชบรการตดตอสะดวก ดงนน ผบรหารเทศบาลจงควร

ใหความส�าคญในการปรบปรงอาคารสถานทใหมความ

80 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สะดวกและจดสรรงบประมาณเพอจดซออปกรณเครอง

มอใหเหมาะสมและเพยงพอกบการบรการประชาชน

(1.2) ดานบคลากรผใหบรการ ปญหาการจดเกบภาษไม

ทวถงเนองจากขาดบคลากรในการออกส�ารวจและขอคด

ขอมลจากส�านกงานทดนเพอจดท�าขอมลผเสยภาษและ

จะลงขอมลเพอท�าใหฐานขอมลเปนปจจบน การลงระบบ

ขอมลผเสยภาษจงยงไมสมบรณ ไมครอบคลม สอดคลอง

กบงานของวระศกด เครอเทพ (2550) ทกลาวถงสาเหต

ส�าคญทท�าใหองคกรปกครองสวนทองถนประสบปญหา

ในการบรหารจดเกบภาษไดแก องคกรปกครองสวนทอง

ถนสวนใหญมขนาดเลกมบคลากรจ�ากด โดยเฉพาะในงาน

แผนทภาษและหรองานจดเกบรายได องคกรปกครองสวน

ทองถนจงมขดความสามารถในการบรหารจดเกบภาษทอง

ถนทจ�ากดตามไปดวย ดงนน เทศบาลควรขอก�าหนดอตรา

พนกงานเพมตามภาระงาน หากไมสามารถขอเพมกรอบ

อตราก�าลงได อาจใชวธการจางเจาหนาทเฉพาะกจเพอชวย

แบงเบาภาระงาน และผบรหารควรจดสรรคาตอบแทนให

เจาหนาทออกส�ารวจนอกเวลาราชการเพอใหไดขอมลมา

ขยายฐานภาษสงผลใหเทศบาลจดเกบรายไดเพมขน (1.3)

ดานกระบวนการและขนตอนการใหบรการ ปญหาการจด

เกบภาษไมครอบคลม ไมทวถง ระบบฐานขอมลภาษทอง

ถนไมเปนปจจบน ยงมการตกหลนตกส�ารวจ มสาเหตมา

จากเจาหนาทส�ารวจไมครอบคลม ไมทวถง และนโยบาย

จดเกบภาษของเทศบาลไมสอดคลองกบสภาพปญหา และ

ไมสอดคลองกบเปาหมายการจดเกบในพนทจรง เพราะผ

บรหารมาจากการเลอกตง จงกลวเสยฐานคะแนนเสยงใน

การเลอกตงครงตอไป อตราการจดเกบภาษและฐานการจด

เกบภาษ ทใชอยในปจจบนซงใชมานาน ยงเปนอตราเดม

อย ไมเปลยนแปลง ผเสยภาษไมใหความรวมมอในการท

เจาหนาทจะเขาไปตรวจสอบและรสกไมเปนธรรม สาเหต

จากการหาคารายป ยงเปนปญหาทหนวยงานของเทศบาล

ไมสามารถทจะก�าหนดคารายปไดถกตองตรงกนทงหมด

ทวประเทศ ท�าใหฐานภาษมปญหา ไมตรงกน ขาดหลก

การใหความเปนธรรม ประชาชนเบอหนาย สอดคลองกบ

งานของวระศกด เครอเทพ (2550) ทวา ระบบฐานขอมล

ภาษทองถนไมเปนปจจบนหรอไมมการปรบปรงอยาง

สม�าเสมอ ท�าใหทองถนไมสามารถตดตามการจดเกบภาษ

ไดอยางเตมเมดเตมหนวย และงานของไกรยทธ ธรตยาค

นนท และคณะ (2537) ทวา ปญหาทเกยวของกบภาษท

ทองถนจดเกบคอ ปญหาการประเมนภาษเพราะฐานทใช

ในการประเมนภาษเปนฐานทมปญหา ปญหาการพจารณา

อทธรณหลกเกณฑทใชในการพจารณาอทธรณกไมชดเจน

ไมมการก�าหนดบรรทดฐาน กลายเปนเรองของดลพนจ

เฉพาะบคคล โดยพจารณาลดภาษทประเมนแลวในอตรา

มากหรอนอยกได ปญหาการปฏบตงานของเจาหนาทโดย

ผบรหารทองถนทไดรบต�าแหนงจากการลงคะแนนของชาว

บาน ยอมท�าใหผบรหารกงวลกบการเสยคะแนนนยมทได

รบจากประชาชนและอาจเสยต�าแหนงไปในทสดเมอไมได

รบการเลอกตง ความพยายามในการจดเกบภาษใหนอยเทา

ทจ�าเปน และการลดหยอนเพอเปนการเอาใจประชาชนใน

ทองท ปญหาการด�าเนนคดกบผไมช�าระภาษเปนกระบวน

การทชดเจนตามตวบทกฎหมาย แตปญหาเปนเรองทเกด

ขนในระดบปฏบตการด�าเนนคด ความไมพยายามด�าเนน

คดเปนแนวโนมทเกดขน โดยหนมาเจรจาตอรองระหวาง

ผประเมนภาษและผมหนาทตองเสยภาษซงเปนการเปด

โอกาสของการทจรตไดสะดวกขน และปญหาอตราภาษท

จดเกบ อตราของภาษโรงเรอนและทดนคอ รอยละ 12.5

จดเปนอตราภาษทสงพอสมควร อตราภาษเชนนไมเออตอ

การเสยภาษของเจาของโรงเรอนและทดน โดยเฉพาะเมอ

การจดเกบเองมปญหาทงในแงการบรหารและการประเมน

คารายป การเสยภาษจงไมไดรบความรวมมอในระดบท

ควรจากเจาของโรงเรอนและทดนทมหนาทตองเสยภาษ

ดงนน เทศบาลควรก�าหนดอตราก�าลงเพมเตมและควรจด

จางลกจางชวยงานเฉพาะเรอง รวมถงฝกอบรมใหความร

เพอปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพมากขน ส�าหรบปญหา

ประชาชนบางสวนไมเตมใจทจะเสยภาษ บางสวนมความ

รสกวาไมเปนธรรม ตองมการประชาสมพนธและชแจงถง

ขอก�าหนดในระเบยบกฎหมาย อธบายท�าความเขาใจกบ

ผเสยภาษ วาเปนการปฏบตตามขอบงคบของกฎหมาย

และแสดงรายละเอยดการประเมนหรอการค�านวณภาษ

ใหชดเจน เขาใจงาย และปฏบตตอผเสยภาษอยางเปน

ธรรม ส�าหรบระเบยบกฎหมายทเปนอปสรรค ควรเสนอ

หนวยงานทเกยวของพจารณาปรบปรงเพอเพมศกยภาพ

ขององคกรปกครองสวนทองถนตอไป

2. ดานการขออนญาตกอสราง (2.1) ดานอาคาร

สถานท สงอ�านวยความสะดวก ปญหาหนงคออปกรณ

เครองมอในการใหบรการยงมไมครบ ไมทนสมย ซงผ

วจยเหนวาอปกรณเครองมอททนสมยมความจ�าเปนและ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 81

มผลตอประสทธภาพการปฏบตงานใหบรการขออนญาต

กอสรางอยางมาก เพราะปจจบนเปนยคทเทคโนโลยม

ความกาวหนา สามารถอ�านวยความสะดวกในงานดาน

การใหบรการการขออนญาตกอสรางใหเกดประสทธภาพ

มากขน ดงนน ผบรหารเทศบาลควรจดสรรงบประมาณ

เพอซออปกรณเครองมอใหเพยงพอและเหมาะสมกบการ

ปฏบตงาน (2.2) ดานบคลากรผใหบรการ ปญหาการออก

ใบอนญาตลาชามสาเหตจากบคลากรดานนมจ�ากด เพราะ

มการก�าหนดคณสมบตผทจะมาด�ารงต�าแหนงไวเปนการ

เฉพาะ เทศบาลไมสามารถคดเลอกผทมคณสมบตเขามา

ได บคลากรจงขาดความรความสามารถ ขาดประสบการณ

และไมสามารถตอบค�าถามใหชดเจนได สอดคลองกบงาน

วจยของกตตพงษ เคนหลา (2554) เรองสภาพปญหาและ

แนวทางแกไขการบงคบใชกฎหมายควบคมอาคารในเขต

เทศบาลต�าบลเขอนอบลรตน อ�าเภออบลรตน จงหวด

ขอนแกน พบวามปญหาเจาหนาทผปฏบตงานยงขาดความ

รและความเขาใจในระเบยบและกฎหมายควบคมอาคาร

และปญหาการบงคบใชกฎหมายของเจาพนกงานทองถน

ยงไมเครงครด และการศกษาของณฐวฒ สตใหม (2556)

ทไดศกษาวจยเรองปญหาและอปสรรคในการปฏบตตาม

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522 พนทศกษาเขต

องคการบรหารสวนต�าบลสมม อ�าเภอเมองนครราชสมา

จงหวดนครราชสมา พบวาเจาหนาทของรฐมความรพน

ฐานพระราชบญญตควบคมอาคาร ไมเพยงพอตอการ

บรการและการบงคบใชกฎหมายไดอยางมประสทธภาพ

และการศกษาของสขม ขยนงาน (2554) ไดศกษาวจยเรอง

ปญหาการปฏบตตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.

2522 ของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนต�าบลโนน

เตง อ�าเภอคง จงหวดนครราชสมา พบวา นายตรวจ นาย

ชาง ผตรวจแบบ เจาหนาทหรอผปฏบตทเกยวของยงขาด

ความรในบทกฎหมาย ดงนน แนวทางการการแกไขปญหา

เฉพาะหนาเรองการขาดบคลากรทมคณสมบตเฉพาะทจะ

มาด�ารงต�าแหนง คอเทศบาลตองขอความรวมมอขาราชการ

จากหนวยงานอนทมคณสมบตใหชวยเหลอเพออ�านวยความ

สะดวกผมาใชบรการ ขณะเดยวกนตองฝกอบรมบคลากร

ใหมความร ความสามารถเพอเพมประสทธภาพในการ

ปฏบตงาน สวนในระยะยาวจะตองพยายามสรรหาบคคล

ผมคณสมบตเขามาเพมเตม (2.3) ดานกระบวนการและ

ขนตอนการใหบรการ มการรองเรยนวาใบอนญาตออกชา

ประชาชนรสกวาขนตอนการใชบรการมมากและสวนใหญ

คอนขางซบซอน เขาใจยาก เจาหนาทอธบายไมเขาใจ และ

รสกวาไมไดรบความเปนธรรมในกระบวนการและขนตอน

การใหบรการ สวนเจาหนาทผใหบรการใหเหตผลปญหาใบ

อนญาตกอสรางออกชา มสาเหตมาจากประชาชนเตรยม

เอกสารมาไมพรอมตองมายนใหม และในการขออนญาต

กอสรางจะตองมการตรวจแบบเพอมนใจวามความมนคง

แขงแรง เพอความปลอดภยของประชาชน และเพอให

เปนไปตามทกฎหมายก�าหนด นอกจากนนเจาหนาทจะม

ความล�าบากใจในกรณทตองใหบรการแกนกการเมองทมา

ใชบรการ เพราะมกจะเอาตามใจตวเอง ไมค�านงถงระเบยบ

กฎหมายทเกยวของซงเจาหนาทตองปฏบตใหเปนไปตาม

ระเบยบกฎหมาย ปญหาทส�าคญอกประการหนงคอมเรอง

ของผงเมองเขามาดวย ซงท�าใหคอนขางยงยากพอสมควร

สอดคลองกบผลการศกษาของณฐวฒ สตใหม (2556) ท

ไดศกษาวจย เรองปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามพ

ระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522 พนทศกษาเขต

องคการบรหารสวนต�าบลสมม อ�าเภอเมองนครราชสมา

จงหวดนครราชสมา พบวา ประชาชนมความเหนวา ม

ความยงยากของขนตอนการยนขออนญาตฯ ปญหาเกยว

กบระยะเวลาการพจารณาออกใบอนญาต และการศกษา

ของสขม ขยนงาน (2554) ไดศกษาวจยเรอง ปญหาการ

ปฏบตตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ของ

ประชาชนในเขตองคการบรหารสวนต�าบลโนนเตง อ�าเภอ

คง จงหวดนครราชสมา พบวา ผรบบรการสวนใหญ ไม

ทราบถงขนตอนการด�าเนนงานขององคการ ไมเขาใจ

กฎหมายควบคมอาคาร รวมทงเอกสารและหลกฐานทใชม

มากยากตอการเขาใจ และสรย สงหทอง (2556) ไดศกษา

เรอง ปญหากฎหมายควบคมอาคารทสงผลกระทบตอผ

ทเกยวของกบการพฒนาอสงหารมทรพย : ศกษาเฉพาะ

กรงเทพมหานคร พบวามปญหาเกยวกบการใชดลยพนจของ

เจาพนกงานทองถนตามกฎหมายทไดมบญญตหลกเกณฑ

ไว ปญหาเกยวกบผประกอบการกอสรางไมตรงตามแบบท

กอสรางท�าใหประชาชนถกเอาเปรยบ ดงนน เทศบาลจะ

ตองเรงประชาสมพนธใหความรความเขาใจแกประชาชน

ทงในเรองกฎหมายและกระบวนการขนตอน และสามารถ

ชแจงเหตผลไดชดเจน สวนสาเหตความลาชาทเกดจากเจา

หนาทเฉพาะดานมจ�ากด ปรมาณงานและเอกสารมมาก

รวมถงเรองประชาชนรสกวาเจาหนาทปฏบตไมเปนไปใน

82 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

มาตรฐานเดยวกน เทศบาลตองชแจงท�าความเขาใจกบผใช

บรการ และจะตองฝกอบรมเจาหนาทเพอเพมประสทธภาพ

การปฏบตงานใหถกตองรวดเรวขน และก�าชบเจาหนาทให

ปฏบตอยางเทาเทยม เปนมาตรฐานเดยวกน ไมเลอกปฏบต

3. งานทะเบยนราษฎรและบตรประชาชน (3.1)

ดานอาคารสถานท สงอ�านวยความสะดวก องคกรปกครอง

สวนทองถนโดยเฉพาะขนาดเลกจะมปญหาเรองอาคาร

สถานทและสงอ�านวยความสะดวก และปญหาอปกรณ

เครองมอไมเพยงพอ ไมพรอม สอดคลองกบการศกษา

ของสรรเสรญ พงษพพฒน (2550) เรอง ปจจยทมผลตอ

ความพงพอใจในการใหบรการงานทะเบยนราษฎรของ

ส�านกงานเทศบาลต�าบลเชยงดาว จงหวดเชยงใหม พบ

วาส�านกงานเทศบาลต�าบลเชยงดาว มสถานทใหบรการ

ทสะอาด อปกรณการบรการงานทะเบยนมความทนสมย

แตยงประสบปญหาดานสถานทใหบรการคบแคบ ดงนน

เทศบาลควรจดหาอปกรณเครองมอใหพรอม โดยเฉพาะ

คอมพวเตอรทใชซงจะตองใชในการเชอมตอระบบฐาน

ขอมลของกรมการปกครอง จะตองมคณสมบตเหมาะสม

เพยงพอทจะใชปฏบตงานใหบรการไดอยางมประสทธภาพ

(3.2) ดานบคลากรผใหบรการ บคลากรทปฏบตงานทะเบยน

ราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชนมความสภาพ ดแลให

บรการผมาใชบรการประทบใจ ใหค�าแนะน�าและตอบขอ

ซกถามผมาใชบรการไดด ไมมปญหาการหาประโยชนโดย

มชอบ ใหบรการดวยความซอสตย สอดคลองกบจรรยา

บรรณของผปฏบตงานทะเบยน ตามประกาศของกระทรวง

มหาดไทย (2545) และยงพบวาผลการศกษาของสรรเสรญ

พงษพพฒน (2550) ปจจยทมผลตอความพงพอใจในการ

ใหบรการงานทะเบยนราษฎรของส�านกงานเทศบาลต�าบล

เชยงดาว จงหวดเชยงใหม พบวา ดานเจาหนาทและบคลากร

มความรเกยวกบงานทปฏบตเปนอยางดและสามารถใหค�า

ปรกษา/ชแจงชวยแกปญหาตอบขอขดของใจได ใหการ

บรการดวยความเรยบรอย มความเสมอภาคในการให

บรการ (3.3) ดานกระบวนการและขนตอนการใหบรการ

ปญหาส�าคญคอ บางครงการใหบรการมความลาชา บาง

ครงระบบฐานขอมลถกปดกอนไมสามารถสบคนได และ

สามารถใหบรการผ มารบบรการในแตละวนในจ�านวน

จ�ากด ในวนทมผมาใชบรการมากอาจใหบรการไดไมครบ

จ�านวนทมาขอใชบรการ รวมทงไมสามารถใหบรการนอก

เวลาราชการ และวนเสาร-อาทตยได มสาเหตจากการให

บรการงานทะเบยนราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชน

จะตองเชอมตอกบระบบฐานขอมลศนยภาคของกรมการ

ปกครอง ซงเปดใหบรการเชอมตอไดเฉพาะเวลาราชการ

โดยอปกรณคอมพวเตอรทใชเชอมตอตองมประสทธภาพ

จงอาจมปญหาการเชอมตอในบางชวง เปนปญหาอปสรรค

ในการใหบรการ หากมผมาใชบรการมากกอาจใหบรการ

ไดไมครบทกคนตองมารบบรการในวนตอไป มผลใหผใช

บรการเกดความไมพงพอใจได ซงผศกษาวจยมความเหนวา

กระบวนการและขนตอนการใหบรการเปนไปตามมาตรฐาน

การปฏบตงานทก�าหนดไว แตมปญหาจากการเชอมตอ

ระบบฐานขอมลทขนอยกบหนวยงานราชการสวนกลาง

ทยงไมไดกระจายอ�านาจสทองถน ดงนน เทศบาลจะตอง

จดหาอปกรณคอมพวเตอรทมสมรรถนะสามารถเชอมตอ

ใหบรการไดอยางมประสทธภาพ และประสานการปฏบต

กบศนยภาคของกรมการปกครองถงความเปนไดในการขอ

เชอมตอใชขอมลนอกเวลาราชการ เพอประโยชนในการ

อ�านวยความสะดวกแกประชาชน

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย (1.1) รฐบาลควร

พจารณาแนวทางในการก�าหนดอตราภาษทสอดคลองกบ

สภาพพนท เศรษฐกจ และสงคมของแตละทองถน และ

พจารณาปรบปรงระเบยบกฎหมายทเปนอปสรรคในการจด

เกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถน ใหมความทนสมย

เปนระบบชดเจน เพอใหผปฏบตงานมแนวทางปฏบตเปนไป

ในทศทางเดยวกน สามารถจดเกบไดถกตองและเปนธรรม

(1.2) รฐบาลจะตองก�าหนดกระบวนการการขออนญาต

กอสรางและใหมการปฏบตทเปนมาตรฐานเดยวกน และสง

เสรมใหน�าเทคโนโลยททนสมยมาใชเพอเพมประสทธภาพ

ในการใหบรการและเปนมาตรฐานเดยวกน (1.3) กรมการ

ปกครอง กระทรวงมหาดไทย ควรพจารณาการเปดใหม

การเชอมตอระบบขอมลเพอการใหบรการงานทะเบยน

ราษฎรและบตรประจ�าตวประชาชนขององคกรปกครอง

สวนทองถนนอกเวลาราชการ เพออ�านวยความสะดวก

ในการใหบรการประชาชนทไมสามารถตดตอใชบรการ

ในเวลาราชการ โดยก�าหนดมาตรการในการรกษาความ

ปลอดภยของฐานขอมลอยางรดกม 2. ขอเสนอแนะในการ

บรหาร แวน มเตอร และแวน ฮอรน (1975) เหนวา ความ

ส�าเรจของการน�านโยบายไปปฏบต ขนอยกบปจจยส�าคญ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 83

คอ การสอความ สมรรถนะขององคการ (การมทรพยากร

เพยงพอ คณภาพของบคลากร) และตวผปฏบต (ความรวม

มอ ความพรอม) ดงนนองคกรปกครองสวนทองถนควรให

ความส�าคญในการ (2.1) ประชาสมพนธใหขอมลขาวสาร

เกยวกบงานดานการใหบรหารภารกจตางๆ ใหประชาชน

มความรความเขาใจ สงเสรมการมสวนรวมของประชาชน

เพอใหเกดการพฒนาการใหบรการทดยงขน (2.2) ฝก

อบรมเจาหนาทใหมความร ความสามารถ และมจตส�านก

ในการใหบรการตามหลกการใหบรการทดมประสทธภาพ

ไมใชระบบอปถมภมากกวาระบบคณธรรม และก�าหนด

มาตรการทมประสทธภาพในการปองกนการแสวงหาผล

ประโยชนทมควร (2.3) จดสรรงบประมาณในการจดหา

อปกรณ เครองมอทจ�าเปนในการใหบรการอยางเพยงพอ

เหมาะสม และทนสมย เพอเพมประสทธภาพการใหบรการ

สรางความพงพอใจแกประชาชน

References

Bunyaratpan, T. (1994). Factors affecting the effectiveness of the implementation of the service policy

To public practice: case study of the district office Bangkok. (M.A. Thesis, Social Development)

National Institute of Development Administration, Bangkok. (in Thai)

Kenla, K. (2011). Problems and solutions to the enforcement of building control laws in Ubolratana

Municipality Ubonrat District Khon Kaen. Khon Kaen: Khon Kaen University. (in Thai)

Khayan-Ngan, S. (2011). Problems in compliance with the building control Act BE 2522 of the people

in the area Non Teng subdistricta administrativeo organization, Khong District, Nakhon

Ratchasima Province. Nakhon Ratchasima: University Suranaree Technology. (in Thai)

Kruathep, W. (2007). A guide to strengthen the fiscal health of local government organizations.

Bangkok: Sou-Charoen Kanpim. (in Thai)

Kruthvecho, A. (1998). Public satisfaction with the service of the Trakan district eegistrar office

Crops of Ubon Ratchathani Province. (MA Social Development). Institute of Graduate

Studies Division of Science Bangkok. (in Thai)

Millet, J. D. (1954). Management in the public service: The Quest for effective performance. New York:

McGraw - Hill.

Ministry of the Interior. (2002). Civil service ethics and registration workers, 2002. Retrieved from

Digi.library.tu.ac.th/thesis/sw/0838/14Appendix_B.pdf.

Parasuraman, A., Berry, L. L., & Zeithaml, V. A. (1985). A Conceptual model of service quality and its

Implications for future research. Journal of Marketing, 49(4), 41-50.

Phuangngam, K. (2009). New dimensions of local government: vision, decentralization and local

administration. (5th ed.). Bangkok: Sema Tham. (in Thai)

Phuangngam, K. (2012). One decade, decentralization and the future of decentralization to the local

government organization in Thailand. In the documentary for the small group meeting, Volume

2. Thai local stage. Bangkok: King Prajadhipok’s Institute (in Thai)

Phongphiphat, S. (2007). Factors affecting satisfaction in the division of civil registration services of

Chiang Dao Municipal Office Chiangmai Province. Chiang Mai: Chiang Mai University. (in Thai)

84 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Satimai, N. (2013). Problems and obstacles in implementing the building control Act BE 2522

Study in tambon Si-Mum Sub-district administrative organization mueang Nakhon Ratchasima

District. Nakhon Ratchasima: University Suranaree Technology. (in Thai).

Singthong, S. (2013). Problems in building control laws that affect those involved in development

real estate: Study only in Bangkok. Bangkok: Dhurakij Pundit University (in Thai)

Theerachiyanan, K, et al. (1994). Guidelines for improving taxation and income provision of local

government units. Bangkok: Chulalongkorn University. (in Thai)

Van, D. M., & Van, C. H. (1975). The Policy lmplementation process: A conceptual framework.

administration and society, 6(4), 445-488.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 85

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความตองการจ�าเปนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชน

ตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรม ประชากรของการวจย คอ โรงเรยนเอกชน

ประเภทสามญทเปดสอนถงระดบชนมธยมศกษาปท 6 สงกดส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน จ�านวน

532 โรงเรยน กลมตวอยางจ�านวน 223 โรงเรยน โดยการสมแบบหลายขนตอน ผใหขอมลไดแก ผอ�านวยการโรงเรยน

รองผอ�านวยการโรงเรยนฝายวชาการหรอหวหนาฝายวชาการและครผสอน รวม 636 คน เครองมอทใชในการวจยเปน

แบบสอบถามชนดมาตรประมาณคา 5 ระดบ สอบถามความคดเหนเกยวกบสภาพปจจบนและสภาพทพงประสงคของ

การบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรม

วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการจดล�าดบความ

ตองการจ�าเปนดวยวธ Priority Needs Index (PNImodified

) ผลการวจยพบวา คาดชนความตองการจ�าเปนของการบรหาร

วชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรมดานการ

จดการเรยนรมล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด (PNImodified

= 0.278) รองลงมา คอ การวดผลและประเมนผล และการ

พฒนาหลกสตร ตามล�าดบ ในดานทกษะความคดรเรมสรางสรรค พบวา การคดรเรมสงใหม มล�าดบความตองการจ�าเปน

สงสด (PNImodified

= 0.295) สวนดานทกษะการคดเชงนวตกรรม พบวา การคดแนวขวาง มล�าดบความตองการจ�าเปน

สงสด (PNImodified

= 0.283)

ค�ำส�ำคญ: การบรหารวชาการ, ทกษะความคดรเรมสรางสรรค, ทกษะการคดเชงนวตกรรม

Abstract

The purpose of this study was to study the priority needs of academic management of private

secondary schools based on the concept of creative and innovative thinking skills. The population

was 532 Private Secondary Schools in Thailand that provided instructed up to Matayom 6 under the

ควำมตองกำรจ�ำเปนในกำรบรหำรวชำกำรโรงเรยนมธยมศกษำเอกชนตำมแนวคดทกษะควำม

คดรเรมสรำงสรรคและทกษะกำรคดเชงนวตกรรม

The Priority Needs of Academic Management of Private Secondary School

Based on the Concept of Creative and Innovative Thinking Skills

อมรรตน ศรพอ1, รบขวญ ภษาแกว1 และ พฤทธ ศรบรรณพทกษ1

Amornrat Sripor1, Rabkwan Poosakaew1 and Pruet Siribanpitak1

1หลกสตรครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย1Doctor of Philosophy Program in Educational Administration, Faculty of Education, Chulalongkorn

University

Received: May 1, 2019

Revised: June 4, 2019

Accepted: June 4, 2019

86 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Office of the Private Education Commission. The sample groups used in this study were 223 private

secondary schools which were selected using multi-stage random sampling. The instrument used

in this study was a 5-level rating scaled questionnaire to ask about the current conditions and the

desirable conditions of the academic management of private secondary schools based on the

concept of creative and innovative thinking skills. The questionnaire was completed by 636 people

consisted of school directors, deputy directors, and teachers. The data were analyzed using descriptive

statistics frequency distribution, percentage, arithmetic mean, standard deviation, and prioritizing

needs using the priority needs index (PNImodified

). The research found that the highest priority needs

in academic management of private secondary schools based on the concept of creative and

innovative thinking skills is learning management (PNImodified

= 0.278). followed by learning

assessment/evaluation and curriculum development, in order. The research found that the highest

priority need for creative thinking skills is original thinking (PNImodified

= 0.295). when looking at the innovative

thinking skills, the highest priority need was lateral thinking (PNImodified

= 0.283).

Keywords: academic management, creative thinking skill, innovative thinking skill

บทน�ำ ทกษะดานความคดรเรมสรางสรรคและนวตกรรม

(Creative and Innovative thinking skills) นบวาเปน

ทกษะการเรยนรและนวตกรรมส�าหรบการเรยนรทส�าคญ

แหงศตวรรษท 21 ดงท (อนชา โสมาบตร, 2556, น. 1)

กลาวไววา หากผเรยนมความสามารถดานการคดรเรม

สรางสรรคแลว ยอมมโอกาสทจะเปนไปไดในการพฒนาเปน

นวตกรรมตอไป (วณา ประชากล, 2549, น. 37 - 48) เสนอ

แนวคดสนบสนนไววา การพฒนาและการสงเสรมความคด

รเรมสรางสรรค จ�าเปนทตองบมเพาะตงแตเยาววยและ

ตอยอดมาจนถงระดบมธยมศกษา เพอเตรยมพรอมดาน

ทรพยากรบคคลของชาตในอนาคต สอดคลองกบ (ทศนา

แขมมณ, 2556, น.43) ทวาทกษะความคดรเรมสรางสรรค

และนวตกรรมจะเปนตวก�าหนดความพรอมของนกเรยน

เขาสโลกการท�างานทมความซบซอนมากขนในปจจบน

โดยเฉพาะอยางยงการแขงขนทางดานเศรษฐกจทจะเหน

ไดชดเจนวาความคดสรางสรรคเปนอกหนงความจ�าเปนท

ชวยใหองคกรเตบโต และสรางมลคาทางธรกจของบรษท

ใหเตบโตดวย ประกอบกบสถานการณการเปลยนแปลง

ของภมภาคอาเซยนและสงคมโลก ชใหเหนถงการกาว

กระโดดของเทคโนโลยทน�าไปสการเปนสงคมดจทล ซง

ประเทศไทยไดใหความส�าคญกบการพฒนาเศรษฐกจดจทล

โดยไดมการผลกดนนโยบายการปรบเปลยนประเทศใหกาว

ส Thailand 4.0 ทเนนขบเคลอนการพฒนาในทกภาค

สวนดวยนวตกรรมและความคดสรางสรรค สอดคลองกบ

แนวความคดของ (Harkins, 2008, pp. 2 - 5) ทวาการ

ศกษา 4.0 เปนยคของการผลตนวตกรรม โรงเรยนเปน

แหลงทมการสงเสรมการสรางนวตกรรมการเรยนรอยาง

ตอเนอง โดยความรวมมอของนกเรยน ครและผปกครอง

โดยเฉพาะครซงมบทบาทส�าคญดานการสอน ครคอแหลง

สรางนวตกรรม ตองท�าใหนกเรยนสรางและขยายองคความ

รโดยการใหวงจรผลสะทอนกลบจากการสรางนวตกรรม

เชงบวก ท�าใหความรเกดขนไดทกททกเวลา ทงในชวต

การเรยนและการท�างาน

สบเนองจากบทบาทของความคดรเรมสรางสรรค

และการคดเชงนวตกรรม ในฐานะของการเปนกญแจส�าคญ

ในการขบเคลอนประเทศไปสการเตบโตและสรางความ

สามารถในการแขงขนภายใตเศรษฐกจและสงคมยคดจทล

สงผลใหการจดการศกษาตองเปลยนจากจากกระบวนทศน

แบบดงเดม (tradition paradigm) ไปสกระบวนทศนใหม

(new paradigm) ทเนนใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 87

ร ดวยการพฒนาใหผเรยนรจกกระบวนการในการสราง

องคความรดวยตนเอง ดงนนการจดการเรยนรตองเนน

ทกษะกระบวนการคดทสามารถเนนใหผเรยนสามารถน�า

ไปประยกตใชไดอยางสรางสรรคเพอตอบโจทยของการ

เปลยนแปลงของยคสมยในขณะน ซงสถานศกษาตาง ๆ

จะตองพฒนานวตกรรม หรอน�านวตกรรมตาง ๆ มาใช

เพอพฒนาคณภาพการศกษา โดยผน�าหรอผบรหารสถาน

ศกษาจะตองอาศยทกษะการคดทแตกตางอยางสรางสรรค

หรอทเรยกวาทกษะการคดเชงนวตกรรมซงเปนทกษะ

ความคดพนฐานในการท�าใหเกดนวตกรรมในองคการ

โดยอาศยความรวมมอของครเพอขบเคลอนผลลพธ คอ

คณภาพผเรยน โดยใช แนวคด วธการ สอ วสด อปกรณ

เทคโนโลยใหม ๆ อยางตอเนองกจะท�าใหสถานศกษาเปน

องคการแหงนวตกรรม (สกญญา แชมชอย, 2555, น.

117 - 128) ดงนนผบรหารจงตองมกลยทธดานการบรหาร

วชาการมาเปนแนวทางในการปฏบตงานและเปนเครองมอ

ทจะด�าเนนการศกษาตามภารกจหลกในการบรหารงานใน

สถานศกษา โดยก�าหนดนโยบายและแผนการจดการเรยน

รพรอมทงแนวปฏบตของครผสอนไวใหชดเจนรวมถงการ

สงเสรมใหครอบรมพฒนาตนเองอยางตอเนอง ส�าหรบคร

ผสอนในฐานะผปฏบตตองเขาใจนโยบายและตระหนกถง

ความส�าคญของการจดการเรยนการสอนและการวดผล

ประเมนผลทเนนการกระตน ปลกฝง และพฒนาทกษะ

การคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรมให

บรรลวตถประสงคและเปาหมาย ยอมสงผลใหการจดการ

เรยนรและการวดผลประเมนผลมคณภาพมากขน สงผลให

นกเรยนมทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการ

คดเชงนวตกรรม ซงสอดรบกบแผนพฒนาการศกษาของ

กระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

(ส�านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ,2559, น.51 - 52)

ทไดมการก�าหนดยทธศาสตรและวางเปาหมายทสามารถ

ตอบสนองการพฒนาทส�าคญในดานการพฒนาหลกสตร

กระบวนการเรยนการสอน การวดและประเมนผล เพอให

ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน สามารถฝกคดใน

เชงสรางสรรคและสามารถแกไขปญหาทเกดขนได และม

ทกษะการท�างานรวมกบผอน

การศกษาเอกชนประเภทสามญศกษามบทบาท

ส�าคญตอการศกษาของชาต รบผดชอบจดการศกษาใหกบ

เดกไทยตงแตระดบกอนประถมศกษา (อนบาล 1 – 3) จนถง

มธยมศกษาตอนปลาย จ�านวนนกเรยนในระบบ คดเปน

รอยละ 30 ของนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐานของทง

ประเทศโดยประมาณ (ส�านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ,

2560 น. 52 - 53) ซงจากการด�าเนนการตามยทธศาสตร

สงเสรมการศกษาเอกชน พ.ศ. 2556 – 2560 ทผานมา

พบวา การจดการศกษาเอกชนประเภทสามญยงประสบ

ปญหาภายใน คอ ดานคณภาพผเรยน ดานประสทธภาพ

และศกยภาพการแขงขนของสถานศกษา นอกจากสภาพ

ปญหาภายในแลว การศกษาเอกชนประเภทสามญศกษา

ยงตองเผชญกบความทาทายจากสภาพแวดลอมภายนอก

ทส�าคญไดแก สภาวะแวดลอมทางดานเศรษฐกจ สงคม

และการเมองทงภายนอกและภายในประเทศ ทมการ

เปลยนแปลงอยางรวดเรว ภาวะประชากรวยเรยนทลด

ลง ไดสงผลเปนความทาทายตอระบบการศกษาเอกชน

ประเภทสามญศกษา ดงนน ผบรหารโรงเรยนเอกชนตอง

มการบรหารงานวชาการในสถานศกษาใหมประสทธภาพ

โดยใชกระบวนการทมความนาเชอถอ สถานศกษาทมการ

บรหารจดการทดในการขบเคลอนกระบวนการด�าเนนงาน

ใหเปนไปตามภารกจและบรรลเปนหมายทวางไว โดยการ

สรางความเขมแขงจากภายในเพอสรางโอกาสทางการ

แขงขนทส�าคญ คอ การบรหารวชาการทโดดเดน ดงดด

และทนสมย สรางคณภาพของผเรยนใหมทกษะทสนอง

ตอบความตองการของตลาดแรงงานในอนาคต นนคอ

การบรหารวชาการทเนนทกษะความคดรเรมสรางสรรค

และทกษะการคดเชงนวตกรรม เพอตอยอดสการประกอบ

อาชพในอนาคต ดงนน ผบรหารทมวสยทศนกวางไกลมอง

เหนความส�าคญของการบรหารวชาการตามแนวคดทกษะ

ความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรมจะ

ตองหาวธการปฏบตงานทเหมาะสม นนคอ การก�าหนดเปา

หมายและทศทางในการพฒนาผเรยนใหมความสมพนธ

และสงผลตอปลายทางทเกดขนอยางแทจรง ดวยเหตน

การประเมนความตองการจ�าเปนจงเขามาเกยวของใน

กระบวนการบรหารวชาการเพอการวางแผนและน�าไปสการ

ปฏบต โดยมการจดล�าดบความส�าคญของทกษะทจ�าเปน

ดานการพฒนาหลกสตร การจดการเรยนร และการวดผล

ประเมนผล เพอใหไดสงทปรารถนาในอนาคต การประเมน

ความตองการจ�าเปน (Priority needs assessment)

เปนความรความสามารถทผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

เอกชนจ�าเปนตองมเพอใชในการศกษาใหไดสารสนเทศ

88 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ส�าหรบประกอบการตดสนใจเกยวกบการบรหารวชาการ

เพอใหมน�าหนกหรอหลกฐานทเพยงพอในการสรางความ

มนใจและด�าเนนการพฒนาผ เรยนตอไป ซงสอดคลอง

กบ สวมล วองวาณช (2550) ทวา การประเมนความตอ

งการจ�าเปนเปนการส�ารวจปญหาทเกดขนเนองจากมความ

แตกตางระหวางสภาพทเปนอยจรงในปจจบนกบสภาพท

ควรจะเปน จงเปนพนฐานส�าคญทน�าไปสการวางแผนและ

การก�าหนดแนวทางการพฒนาใหสอดคลองกบสภาพทเกด

ขนและสนองความตองการไดตรงจด

จากทมาและความส�าคญรวมถงปญหาดงทกลาว

มาขางตน ผวจยจงสนใจทจะศกษาความตองการจ�าเปน

ของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตาม

แนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชง

นวตกรรม โดยขอมลทไดจากงานวจยครงนจะเปนแนวทาง

ในการพฒนาการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชน

เพอใหเกดการพฒนาดานคณภาพการบรหารงานวชาการ

เปนการเพมโอกาสและเสรมความแขงแกรงดานวชาการ

ใหกบโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตอไป

วตถประสงคกำรวจย เพอศกษาความตองการจ�าเปนของการบรหาร

วชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความ

คดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรม

แนวคดทฤษฎทเกยวของ แนวคด ทฤษฎ ทเกยวของกบการบรหารงาน

วชาการ โดยการศกษาและสงเคราะหจากแนวคดการ

บรหารงานวชาการตามขอบขายงานวชาการของ Alqefari

(2010) Cortina (2011) กระทรวงศกษาธการ (2550) รง

ชชดาพร เวหะชาต (2550) (ปรยาพร วงศอนตราโรจน,

2553, น. 3 - 4) ปองสน วเศษศร (2555) และไดศกษาเพม

เตมเกยวกบทกษะแหงอนาคตใหม การศกษาเพอศตวรรษ

ท 21 (Bellanca and Brandt, 2010) ซงไดใหความสนใจ

เกยวกบหลกสตร การจดการเรยนการสอนของครและการ

ประเมนผล และพบวาปจจยส�าคญในระดบโรงเรยนทสง

กระทบตอผลสมฤทธของนกเรยนมากทสด คอ หลกสตรท

ผานการรบรองและเหนผลจรง กระบวนทศนของหลกสตร

และการประเมนทตางจากเดมซงมความจ�าเปนในศตวรรษ

ท 21

แนวคด ทฤษฎ ทเกยวของกบทกษะความคด

รเรมสรางสรรค (Creative thinking skills) โดยการ

ศกษาเอกสารและสงเคราะหจากแนวคดของ (Guilford,

1950, p.138) (Guilford and Hoepfner, 1971, pp.

125 - 143) Torrance (1974, 1984) Hadani and

Jaeger (2015) (สคนธ สนธพานนท, 2555, น. 30) และจด

กลมทกษะความคดรเรมสรางสรรคเปน 4 กลม ประกอบ

ดวย 9 ทกษะ ใชเปนกรอบแนวคดทกษะความคดรเรม

สรางสรรคในการวจยครงน คอ (1) การคดเชงจนตนาการ

( Imaginative thinking) 1.1) การคดจนตนาการ

(Imagination) หมายถง การคดลวงหนาออกมาเปนเรอง

ราวในอนาคต เพอหาความเชอมโยงและสะทอนความ

เขาใจออกมาเปนภาพ 1.2) การคดท�านาย (Prediction)

หมายถง การคาดการณหรอการคาดคะเนสงทจะเกดขน

โดยใชเหตผล องคความรและประสบการณทม (2) ความ

คดยดหยนคลองตวและหลกแหลม (Agile thinking) 2.1)

ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถง การคดหาค�าตอบ

ไดหลากหลาย ผสานและดดแปลงสงทมอยเพอสรางสง

ใหมมาทดแทนหรอแกปญหา 2.2) ความคดคลองแคลว

(Fluency) หมายถง การคดหาค�าตอบไดรวดเรว และม

ปรมาณการตอบสนองไดมากในเวลาจ�ากด 2.3) ความคด

ละเอยดหลกแหลม (Penetration and Elaboration)

หมายถง การมองเหนรายละเอยดทคนอนมองไมเหนได

อยางลกซงเปนขนตอน และขยายรายละเอยดของความคด

ครงแรกใหเหนภาพชดเจนและไดความหมายสมบรณยงขน

โดยอาศยประสบการณ (3) การคดรเรมสงใหม (Original

thinking) 3.1) ความคดรเรม (Originality) หมายถง การ

คดสงแปลกใหมทแตกตางไมซ�ากบความคดคนอน การน�า

เอาความร เดมมาดดแปลงและประยกตใหเปนสงใหม

3.2) การคดนยามใหม (Redefinition) หมายถง การคด

พลกแพลงแตกตางไปจากความคดเดม สามารถมองเหน

ประโยชนหรอการใชวตถสงของไดอยางหลากหลายภาย

ใตสถานการณทจ�ากด (4) การคดเอาชนะอปสรรค (Grit)

4.1) การคดตดสนใจ (Decision Making) หมายถง การก

ลนกรองความคด การวเคราะหปญหาหรอโอกาสและเลอก

ค�าตอบทดทสดทเปนไปไดเพอน�าไปสการแกปญหาใหบรรล

ผลส�าเรจตามเปาหมายทไดก�าหนดไว 4.2) ความคดกาว

ขามเครองกดขวาง (Resistance to premature closure)

หมายถง การคดทบทวนและพจารณาอยางรอบคอบ ดวย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 89

ความอดทนไมยอมแพตอปญหาหรออปสรรคทมาขดขวาง

ไมเลกลมงายและไมดวนสรปในทนท

แนวคด ทฤษฎ ทเกยวของกบทกษะการคด

เชงนวตกรรม (Innovative thinking skills) โดยการ

ศกษาเอกสารและสงเคราะหจากแนวคดของ Australian

Government, Department of Education (2009)

(Horth and Buchner, 2014, pp. 8 - 10) Universal

class (1999-2019) ศศมา สขสวาง (2561) และสงเคราะห

เปนกรอบแนวคดทกษะการคดเชงนวตกรรม และจด

กลมทกษะการคดเชงนวตกรรม เปน 5 กลม ประกอบ

ดวย 10 ทกษะ ดงน (1) การคดแสวงหาและกลาลงมอท�า

(Initiative) 1.1) การกลาคด กลาท�า อยากรอยากเหน

(Get curious and play like a child) หมายถง ความ

อยากรอยากเหน กลาคด กลาท�าในสงใหมทไมเคยกระท�า

มากอน 1.2) การใหความสนใจและแสวงหามมมองใหม

(Paying attention) หมายถง ความสามารถใน การสงเกต

และการไตรตรองอยางเอาใจใส การมองเหนรายละเอยด

และความแตกตางในมมมองใหมการคดแสวงหาวธใหม

(2) การคดแกไขและเขาใจตวบคคล (Self efficacy) 2.1)

การยอมรบขอผดพลาดเพอหาทางแกไข (Learn to fail)

หมายถง การคดพจารณาทบทวนขอผดพลาดทเกดขนมา

เปนบทเรยน และหาแนวทางใหมมาแกไขความผดพลาด

ทเกดขน 2.2) การเขาใจความตองการของปจเจกบคคล

(Empathy) หมายถง การคดถงความส�าคญ คณคาหรอ

ประสบการณสวนบคคล และการเขาใจผรวมงานอยางลก

ซง (3) การคดแนวขวาง (Lateral thinking) 3.1) การคด

นอกกรอบ (Thinking outside the box) หมายถง การ

คดแตกตางไปจากรปแบบเดมทเปนอย การคดในมมกลบ

จากแนวความคดเดมเพอใหเกดเปนแนวทางใหม 3.2) การ

คดแบบกวางและเลอกวธทดทสด (Generate and select

one or more ideas) หมายถง การคดอยางหลากหลาย

และซบซอน และพจารณาเลอกแนวคดอยางนอยหนง

รายการทดทสด (4) การคดเชอมโยง (Combinatorial

thinking) 4.1) การคดแบบผสมผสาน (Intersectional

thinking) หมายถง การคดแบบเปดกวาง แลวน�าความ

คดนนมาบรณาการ และคาดการณความนาจะเปนโดยการ

ใหเหตผลและสรางความเชอมโยง 4.2) การคดเปนภาพ

(Visual thinking) หมายถง การคดจนตนาการใหมอง

เหนภาพใหญหรอภาพรวมในอนาคต และใชภาพนนเลา

เรองแทนการอธบายรายละเอยด (5) การคดสรางตนแบบ

นวตกรรม (Innovative thinking) 5.1) การประเมนความ

คดเพอปรบปรงและพฒนา (Evaluate the idea) หมาย

ถง การตรวจสอบและประเมนดวยตนเองและผอน เพอให

แนใจวาแนวคดหรอสงทคนพบนนมความเหมาะสมใชได

จรงและตรงกบความตองการของผใช 5.2) การคดสราง

ตนแบบ (Prototype) หมายถง การน�าเอาความคดทคด

เลอกไวแลวมาคดสรางตนแบบหรอชนงานนวตกรรมทใช

แกปญหาเพอทดสอบแนวคด

แนวคด ทฤษฎ ทเกยวของกบความตองการจ�าเปน

(Priority needs) โดยการศกษาเอกสารและสงเคราะห

จากแนวคดของ สวมล วองวานช (2550) โดยการเปรยบ

เทยบความแตกตางระหวางสภาพปจจบน (D) และสภาพ

ทพงประสงค (I) ดวยการใชเทคนคหรอการค�านวณหาคา

ดชน Modified Priority Need Index (PNImodified

) จาก

สตร PNImodified

= (I – D)/D เพอระบความตองการจ�าเปน

ของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตาม

แนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคด

เชงนวตกรรม

90 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

กรอบแนวคดกำรวจย

กำรบรหำรวชำกำรAlqefari (2010) Cortina (2011) กระทรวงศกษาธการ (2550) รงชชดาพร เวหะชาต (2550) ปรยาพร วงศอนตราโรจน (2553) ปองสน วเศษศร (2555) 1. การพฒนาหลกสตร 2. การจดการเรยนร 3. การวดผลและประเมนผล

ทกษะควำมคดรเรมสรำงสรรคGuilford (1950) Guilford and Hoepfner (1971) Torrance (1974, 1984) Hadani and Jaeger (2015) สคนธ สนธพานนท (2555) 1. การคดเชงจนตนาการ (Imaginative thinking) 1.1 การคดจนตนาการ (Imagination) 1.2. การคดท�านาย (Prediction) 2. ความคดยดหยนคลองตว และหลกแหลม (Agile thinking) 2.1 ความคดยดหยน (Flexibility) 2.2 ความคดคลองแคลว (Fluency) 2.3 ความคดละเอยดหลกแหลม (Penetration and Elaboration) 3. การคดรเรมสงใหม (Original thinking) 3.1 ความคดรเรม (Originality) 3.2 การคดนยามใหม (Redefinition) 4. การคดเอาชนะอปสรรค (Grit) 4.1 การคดตดสนใจ (Decision Making) 4.2 ความคดกาวขามเครองกดขวาง (Resistance to premature closure)

ทกษะกำรคดเชงนวตกรรมAustralian Government, Department of Education (2009) Horth and Buchner (2009) Universal class (1999-2019) ศศมา สขสวาง (2561) 1. การคดแสวงหาและกลาลงมอท�า (Initiative) 1.1 การกลาคด กลาท�า อยากรอยากเหน (Get curious and play like a child) 1.2 การใหความสนใจและแสวงหามมมองใหม (Paying attention) 2. การคดแกไขและเขาใจตวบคคล (Self efficacy) 2.1 การยอมรบขอผดพลาดเพอหาทางแกไข (Learn to fail) 2.2 การเขาใจความตองการของปจเจกบคคล (Em pathy) 3. การคดแนวขวาง (Lateral thinking) 3.1 การคดนอกกรอบ (Thinking outside the box) 3.2 การคดแบบกวางและเลอกวธทดทสด (Generate and select one or more ideas) 4. การคดเชอมโยง (Combinatorial thinking) 4.1 การคดแบบผสมผสาน (Intersectional thinking) 4.2 การคดเปนภาพ (Visual thinking) 5. การคดสรางตนแบบนวตกรรม (Innovative thinking) 5.1 การประเมนความคดเพอปรบปรงและพฒนา (Evaluate the idea) 5.2 การคดสรางตนแบบ (Prototype)

ความตองการจ�าเปน (Priority needs) จากสตร PNImodified

= (I – D)/D สวมล วองวานช (2550)

ความตองการจ�าเปนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรม

วธด�ำเนนกำรวจย การว จ ยคร งน ใช ว ธ การว จ ย เช งปรมาณ

(Quantitative Research) โดยใชวธการเกบรวบรวมขอมล

จากแบบสอบถามเกยวกบสภาพปจจบนและสภาพทพง

ประสงคของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชน

ตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการ

คดเชงนวตกรรม และน�าขอมลทไดมาศกษาความตองการ

จ�าเปนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชน

ตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการ

คดเชงนวตกรรม

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรของการวจย คอ โรงเรยนเอกชนประเภท

สามญทเปดท�าการเรยนการสอนถงระดบชนมธยมศกษาปท

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 91

6 สงกดส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน

จ�านวน 532 โรงเรยน

กลมตวอยาง ไดแก โรงเรยนเอกชนประเภทสามญ

ทเปดท�าการเรยนการสอนถงระดบชนมธยมศกษาปท 6

สงกดส�านกคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน โดย

ค�านวณจากสตรขนาดกลมตวอยางของ เครจซและมอร

แกน (Krejcie & Morgan, 1970, p. 108) ทระดบความ

เชอมน 95 % (Confidence Interval) ไดกลมตวอยาง

จ�านวน 223 โรงเรยน กลมตวอยางไดจากการสมแบบ

หลายขนตอน (Multi-Stage Random Sampling)

ผใหขอมลในการวจย ไดแก ผอ�านวยการโรงเรยน

1 คน รองผอ�านวยการโรงเรยนฝายวชาการหรอหวหนา

ฝายวชาการระดบมธยม 1 คน และครผสอนระดบมธยม

2 คน รวมโรงเรยนละ 4 คน รวมทงสน 892 คน

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามความ

คดเหนเกยวกบสภาพปจจบนและสภาพทพงประสงค

ของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตาม

แนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคด

เชงนวตกรรม ซงผวจยสรางขนจากการทบทวนเอกสาร

และงานวจยทเกยวของ ประกอบดวยค�าถาม 2 สวน สวน

ท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปน

แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ประกอบดวย เพศ

อาย ต�าแหนง ระยะเวลาในการด�ารงต�าแหนงปจจบน และ

ระดบการศกษาสงสด สวนท 2 สภาพปจจบนและสภาพ

ทพงประสงคของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษา

เอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะ

การคดเชงนวตกรรม จ�านวน 27 ขอ มลกษณะเปนแบบ

มาตรประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) โดยเครองมอท

ใชในการวจยครงนไดรบการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

(Validity) โดยผทรงคณวฒ 7 ทาน เกณฑทใชในการวดคา

ดชน คอ IOC (Item Objective Congruence) ซงพจารณา

เลอกคา IOC มากกวา (ศรชย กาญจนวาส, 2552) หลง

จากนนน�าแบบสอบถามไปทดลองใชกบกลมทไมใชกลม

ตวอยาง ซงมผใหขอมลไดแก ผอ�านวยการโรงเรยน รอง

ผอ�านวยการโรงเรยนฝายวชาการหรอหวหนาฝายวชาการ

และครผสอนระดบมธยม รวมทงสน 30 คน และน�าขอมล

ทไดมาวเคราะหหาคาความเชอมน (Reliability) โดยการ

ค�านวณหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Co-efficient)

ของครอนบาค (Cronbach, 1990, pp. 202 - 204) ได

ผลการตรวจสอบความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ ม

คาเทากบ 0.987

กำรเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชหนงสอน�าจากมหาวทยาลย เพอประสาน

งานขอความชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมลการวจย

ครงน และก�าหนดรหสแบบสอบถามตามขนาดโรงเรยน

และภมภาค จ�านวนโรงเรยนทงสน 223 โรงเรยน สง

แบบสอบถามจ�านวน 892 ฉบบ ภายหลงจากไดรบ

แบบสอบถามกลบคนมาผ วจยท�าการตรวจสอบความ

ครบถวนของการตอบแบบสอบถาม ไดแบบสอบถามทม

การตอบอยางสมบรณจ�านวน 636 ฉบบ คดเปนรอยละ

71.30 ซงถอวาเปนอตราการตอบกลบทอยในเกณฑทด

มาก (Berdie, Anderson, & Niebuhr, 1986)

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล วเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดย

การแจกแจงความถและคารอยละ สวนการวเคราะหสภาพ

ปจจบนและสภาพทพงประสงคของการบรหารวชาการ

โรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความคด

รเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชงนวตกรรม ใชการหา

คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวน�าคาเฉลยของ

สภาพปจจบนและสภาพทพงประสงคมาวเคราะหความ

ตองการจ�าเปนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษา

เอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและ

ทกษะการคดเชงนวตกรรม โดยใชวธ Priority Needs

Index (PNImodified) (สวมล วองวาณช, 2550, น. 279)

เพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางสภาพปจจบนและ

สภาพทพงประสงค และจดล�าดบความตองการจ�าเปน

ของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตาม

แนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคด

เชงนวตกรรมจากคาดชน PNImodified แลวน�าเสนอใน

รปแบบตารางประกอบค�าบรรยาย

92 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ผลกำรวจย ผลการวเคราะหข อมลความตองการจ�าเปน

ของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตาม

แนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคด

เชงนวตกรรม

ตำรำง 1

ความตองการจ�าเปนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและ

ทกษะการคดเชงนวตกรรม

การบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชน

สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

SD แปลผล SD แปลผล

การพฒนาหลกสตร 3.36 0.70 ปานกลาง 4.28 0.58 มาก 0.275 3

1. ทกษะความคดรเรมสรางสรรค 3.34 0.72 ปานกลาง 4.26 0.60 มาก 0.274 2

1.1) การคดจนตนาการและการคดท�านาย

3.33 0.81 ปานกลาง 4.24 0.66 มาก 0.272 3

1.2) ความคดยดหยน การคดคลองตวและการคดละเอยดหลกแหลม

3.29 0.84 ปานกลาง 4.23 0.68 มาก 0.284 1

1.3) ความคดรเรมและการคดนยามใหม

3.36 0.83 ปานกลาง 4.27 0.68 มาก 0.273 2

1.4) การคดตดสนใจ และความคด กาวขามเครองกดขวาง

3.39 0.86 ปานกลาง 4.30 0.69 มาก 0.269 4

2. ทกษะการคดเชงนวตกรรม 3.37 0.74 ปานกลาง 4.30 0.62 มาก 0.275 1

2.1) การกลาคด กลาท�า อยากรอยากเหน การใหความสนใจและแสวงหามมมองใหม

3.40 0.85 ปานกลาง 4.33 0.70 มาก 0.273 4

2.2) การยอมรบขอผดพลาดเพอหาทางแกไขและการเขาใจความตองการของปจเจกบคคล

3.41 0.85 ปานกลาง 4.29 0.70 มาก 0.259 5

2.3) การคดนอกกรอบและการคดแบบกวางและเลอกวธทดทสด

3.34 0.86 ปานกลาง 4.29 0.71 มาก 0.283 1

2.4) การคดแบบผสมผสานและการคดเปนภาพ

3.37 0.87 ปานกลาง 4.32 0.69 มาก 0.281 3

2.5) การประเมนความคดเพอปรบปรงพฒนาและการคดสร างตนแบบ

3.34 0.84 ปานกลาง 4.28 0.72 มาก 0.282 2

การจดการเรยนร 3.39 0.70 ปานกลาง 4.33 0.59 มาก 0.278 1

1. ทกษะความคดรเรมสรางสรรค 3.37 0.74 ปานกลาง 4.32 0.62 มาก 0.286 1

1.1) การคดจนตนาการและการคดท�านาย

3.36 0.84 ปานกลาง 4.32 0.69 มาก 0.286 2

1.2) ความคดยดหยน การคดคลองตว และการคดละเอยดหลกแหลม

3.36 0.82 ปานกลาง 4.31 0.69 มาก 0.284 4

PNI m

odifie

d

ล�าดบ

ความ

ตอง

การจ

�าเปน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 93

1.3) ความคดรเรมและการคดนยามใหม

3.35 0.84 ปานกลาง 4.32 0.68 มาก 0.289 1

1.4) การคดตดสนใจ และความคดกาวขามเครองกดขวาง

3.36 0.84 ปานกลาง 4.32 0.69 มาก 0.285 3

2. ทกษะการคดเชงนวตกรรม 3.40 0.73 ปานกลาง 4.35 0.61 มาก 0.273 2

2.1) การกลาคด กลาท�า อยากรอยากเหน การใหความสนใจและแสวงหามมมองใหม

3.43 0.85 ปานกลาง 4.38 0.66 มาก 0.276 1

2.2) การยอมรบขอผดพลาดเพอหาทางแกไขและการเขาใจ ความตองการของปจเจกบคคล

3.42 0.81 ปานกลาง 4.35 0.71 มาก 0.273 3

2.3) การคดนอกกรอบและการคดแบบกวางและเลอกวธทดทสด

3.41 0.83 ปานกลาง 4.33 0.70 มาก 0.269 5

2.4) การคดแบบผสมผสานและการคดเปนภาพ

3.40 0.84 ปานกลาง 4.34 0.69 มาก 0.276 1

2.5) การประเมนความคดเพอปรบปรงพฒนาและการคดสร างตนแบบ

3.40 0.78 ปานกลาง 4.33 0.70 มาก 0.273 3

การวดผลและประเมนผล 3.38 0.68 ปานกลาง 4.32 0.62 มาก 0.277 2

1. ทกษะความคดรเรมสรางสรรค 3.37 0.73 ปานกลาง 4.32 0.64 มาก 0.285 1

1.1) การคดจนตนาการและการคดท�านาย

3.40 0.78 ปานกลาง 4.32 0.72 มาก 0.27 4

1.2) ความคดยดหยน การคดคลองตวและการคดละเอยดหลกแหลม

3.35 0.81 ปานกลาง 4.33 0.68 มาก 0.292 2

1.3) ความคดรเรมและการคดนยามใหม

3.35 0.84 ปานกลาง 4.33 0.72 มาก 0.295 1

1.4) การคดตดสนใจ และความคดกาวขามเครองกดขวาง

3.36 0.82 ปานกลาง 4.31 0.72 มาก 0.283 3

2. ทกษะการคดเชงนวตกรรม 3.40 0.69 ปานกลาง 4.32 0.63 มาก 0.271 2

2.1) การกลาคด กลาท�า อยากรอยากเหน การใหความสนใจและแสวงหามมมองใหม

3.45 0.82 ปานกลาง 4.35 0.70 มาก 0.263 5

2.2) การยอมรบขอผดพลาดเพอหาทางแกไขและการเขาใจ ความตองการของปจเจกบคคล

3.38 0.78 ปานกลาง 4.33 0.72 มาก 0.282 1

2.3) การคดนอกกรอบและการคดแบบกวางและเลอกวธทดทสด

3.37 0.79 ปานกลาง 4.31 0.69 มาก 0.277 2

2.4) การคดแบบผสมผสานและการคดเปนภาพ

3.41 0.82 ปานกลาง 4.31 0.71 มาก 0.265 4

2.5) การประเมนความคดเพอปรบปรงพฒนาและการคดสร างตนแบบ

3.38 0.83 ปานกลาง 4.29 0.73 มาก 0.269 3

รวม 3.38 0.65 ปานกลาง 4.31 0.55 มาก 0.275

94 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

จากตารางท 1 พบวา ความตองการจ�าเปนของ

สภาพปจจบนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษา

เอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะ

การคดเชงนวตกรรม ดานการจดการเรยนรมล�าดบความ

ตองการจ�าเปนสงสด (PNImodified

= 0.278) รองลงมา คอ

การวดผลและประเมนผล (PNImodified

= 0.277) และการ

พฒนาหลกสตร (PNImodified

= 0.275) ตามล�าดบ โดยม

รายละเอยดดงตอไปน

ความตองการจ�าเปนของการบรหารวชาการ

โรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะความคด

รเรมสรางสรรคในภาพรวม ล�าดบความตองการจ�าเปน

สงสด คอ ความคดรเรมและการคดนยามใหม (PNImodified

= 0.295) เมอพจารณารายดาน พบวา ดานการพฒนา

หลกสตร ความคดยดหยน การคดคลองตวและการคด

ละเอยดหลกแหลม มล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด

(PNImodified

= 0.284) ดานการจดการเรยนร ความคดรเรม

และการคดนยามใหม มล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด

(PNImodified

= 0.289) สวนดานการวดผลและประเมนผล

ความคดรเรมและการคดนยามใหม มล�าดบความตองการ

จ�าเปนสงสด (PNImodified

= 0.295)

ความตองการจ�าเปนของการบรหารวชาการ

โรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคดทกษะการคดเชง

นวตกรรมในภาพรวม ล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด

คอ การคดนอกกรอบและการคดแบบกวางและเลอกวธท

ดทสด (PNImodified

= 0.283) เมอพจารณารายดาน พบวา

ดานการพฒนาหลกสตร การคดนอกกรอบและการคดแบบ

กวางและเลอกวธทดทสด มล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด

(PNImodified

= 0.283) ดานการจดการเรยนร การกลาคด

กลาท�า อยากรอยากเหน การใหความสนใจและแสวงหามม

มองใหม มล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด (PNImodified

=

0.276) สวนดานการวดผลและประเมนผล การยอมรบขอ

ผดพลาดเพอหาทางแกไขและการเขาใจความตองการของ

ปจเจกบคคล มล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด (PNImodified

= 0.282)

กำรอภปรำยผล ผลการประเมนความตองการจ�าเปนของสภาพ

ปจจบนของการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชน

ตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการ

คดเชงนวตกรรม ในดานการจดการเรยนร มคาดชนความ

ตองการจ�าเปนสงสด (PNImodified

= 0.278) และสภาพ

ปจจบนมการปฏบตอย ในระดบปานกลาง จากผลการ

วจยแสดงใหเหนวาการจดกระบวนการเรยนรและการจด

กจกรรมการเรยนการสอนของครผสอนมสวนส�าคญยงใน

การกระตนใหผเรยนเกดทกษะความคดรเรมสรางสรรค

และทกษะการคดเชงนวตกรรม โดยครสามารถทจะจด

สถานการณทจะสงเสรมความยดหยน ความคลองในการ

คด และความคดรเรมในการแกปญหาตาง ๆ ของนกเรยน

ได ความคดสรางสรรคเปนการแกปญหาระดบสง ซง

สามารถจดการเรยนการสอนใหพฒนาความสามารถในการ

คดสรางสรรคได (De Cecco,1968, p. 459) สอดคลอง

กบผลการวจยของสเตรนเบรก (Sternberg, 2010, pp.

325-338) ทไดท�าการศกษาเรอง Creative Thinking in the

Classroom พบวา การจดการเรยนการสอนเพอสงเสรม

และพฒนาทกษะความคดรเรมสรางสรรคในตวนกเรยน

ไดแก การคด ประดษฐ คนพบ อภปราย จนตนาการ และ

การคาดการณ โดยเฉพาะอยางยงการสอนและแรงกระตน

จากครท�าใหนกเรยนเกดความมนใจ กลาตดสนใจ สามารถ

พฒนาสมรรถนะดานความคดรเรมสรางสรรคของนกเรยน

ได ในทางกลบกน เฟลมธ (Fleith, 2010, pp. 148-153)

ระบวาทศนคตเชงลบของครทท�าลายความคดสรางสรรค

ของนกเรยน คอ ชอบควบคม สอนเพอมงสอบ เครงครด

กฎระเบยบ มงเนนวชาการตามหลกสตร และไมมเวลาให

นกเรยนท�ากจกรรม สวนบรรยากาศหองเรยนทยบยงความ

คดสรางสรรค คอ นกเรยนไมไดแสดงความคดเหน ความ

คดเหนถกละเลย ครไมยอมรบขอผดพลาดของนกเรยน

ค�าตอบทถกมเพยงค�าตอบเดยว ซงสอดคลองกนกบงาน

วจยของฮาล เกรเกอรสน (อางถงใน Wagner, 2018,

p. 38) ทกลาวถงการสญเสยความคดสรางสรรคไววา เดก

สขวบจะมการตงค�าถามตลอดเวลา แตพออายหกขวบครง

กจะเลกตงค�าถามแลว เพราะเดกไดเรยนรอยางรวดเรววา

ครใหความส�าคญกบค�าตอบทถกตองมากกวาค�าถามชวน

ขบคด ยงนกเรยนระดบมธยมปลายแทบไมแสดงความ

สงสยเลย และเมอพวกเขาเตบโตเปนผใหญและท�างาน

ในองคกร กไดก�าจดความคดสรางสรรคของตนเองไปหมด

แลว และจากผลการสมภาษณหนมสาววย 20 กวา ๆ ทม

ความคดสรางสรรคในเชงนวตกรรมในระดบมาก พบวาคร

และทปรกษามอทธพลส�าคญตอการพฒนาทกษะความคด

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 95

สรางสรรคในเชงนวตกรรมของพวกเขามากทสด (Wagner,

2018, p.15) แสดงใหเหนวาทศนคตของครและบรรยากาศ

ในหองเรยนเปนสงส�าคญ ดงนนจงจ�าเปนอยางยงทจะตอง

น�าเทคนควธการจดการเรยนรทหลากหลายมากระตนใหเกด

นสยและเจตคตทดดานทกษะความคดรเรมสรางสรรคและ

ทกษะการคดเชงนวตกรรมแกนกเรยน และครพงระลกไว

วาพลงความสามารถและความเอาใจใสมผลตอการสนอง

ตอบของนกเรยนทแตกตางกน การใหก�าลงใจเปนสงส�าคญ

รวมถงการเขาใจความแตกตางระหวางบคลคลดวย

เมอจ�าแนกล�าดบความตองการจ�าเป นด าน

ทกษะความคดรเรมสรางสรรค พบวา ความคดรเรม

และการคดนยามใหม มล�าดบความตองการจ�าเปนสงสด

(PNImodified

= 0.295) สอดคลองกบ สเตร นเบร ก

(Sternberg, 2010, p. 325-338) ไดสรปผลการวจย

วาการก�าหนดทางเลอกใหมหรอการคดนยามใหมเพอแก

ปญหา เปนหนงในทกษะทส�าคญทครน�าไปใชในการพฒนา

นกเรยนเพอใหเกดทกษะความคดรเรมสรางสรรค การคด

รเรมเปนนสย สรางสงใหมเปนธรรมชาตในการท�างาน จง

ควรฝกการคดรเรมสงตาง ๆ ดวยตนเองใหเปนนสย โดย

ไมตองรอใหสถานการณบบบงคบแลวจงคอยท�า มความ

กระตอรอรนตลอดเวลา อยากเหนสงทดกวาเดม อยาก

ท�าใหดกวาเดม อยากใหเกดผลลพธทมพลงมากกวาเดม

ไมควรพอใจกบรปแบบและวธการแบบเดมหรอผลลพธ

เดม และไมแชอยกบความส�าเรจเดม ๆ (เกรยงศกด เจรญ

วงศศกด, 2557) และสอดคลองกบการศกษาในยค 4.0 ซง

ไพฑรย สนลารตน และคณะ (2561, p. 67) ระบวาความ

คดใหมและความคดตอยอดจากสงทมอย มองเหนและมอง

หาประโยชนและการใชสอยได รวมถงการมองหาของใหม

มาเพมเตม และการมส�านกทจะสรางผลงานใหมขนมาเปน

ทกษะทส�าคญของนกเรยน

สวนล�าดบความตองการจ�าเปนดานทกษะการคด

เชงนวตกรรม พบวา การคดนอกกรอบและการคดแบบ

กวางและเลอกวธทดทสด มล�าดบความตองการจ�าเปน

สงสด (PNImodified

= 0.283) ผลการวจยแสดงใหเหนวา

การคดนอกกรอบและการคดแบบกวางและเลอกวธทด

ทสดเปนความสามารถส�าคญทเปนพนฐานของการน�าไป

สการสรางนวตกรรม โดย โบโน (De Bono,1990, pp.

5 - 8) กลาววา ปจจบนความคดนอกกรอบมความส�าคญ

มากขน เพราะโลกยงคงใหการตอนรบความคดแปลกใหม

อยเสมอ การมองแตกตาง การมองในมมทแปลกออกไปเปน

สงทเรยนรได ดงนนการเพมความสามารถในการคดนอก

กรอบเปนเรองพนฐานทตองมส�าหรบบคคลทตองการความ

ส�าเรจในชวต ทงนเนองจากการคดนอกกรอบและการคด

แบบกวางสามารถน�ามาประยกตใชใหเกดประโยชนทงใน

ดานการสรางสรรคสงใหม ๆ การพฒนาคน เพราะการคด

นอกกรอบจะมผลโดยตรงในการสรางการเรยนร การพฒนา

งานและพฒนาองคกร และยงเปนการเพมประสทธภาพ

และประสทธผล (สมต สชฌกร, 2553)

ขอคนพบทไดในครงนจะเปนขอมลเพอใชในการ

ก�าหนดแนวทางในการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษา

เอกชนตามแนวคดทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะ

การคดเชงนวตกรรม เพอสงเสรมใหนกเรยนเกดทกษะ

ความคดรเรมสรางสรรคในทกษะดานความคดรเรมสง

ใหม โดยท�าใหนกเรยนเกดความคดรเรมและการคดนยาม

ใหม และทกษะการคดเชงนวตกรรมในทกษะดานการคด

แนวขวาง โดยท�าใหนกเรยนเกดการคดนอกกรอบและ

การคดแบบกวางใหมากขน ใหสอดคลองกบการศกษาใน

ศตวรรษท 21 ทมความส�าคญและจ�าเปนอยางยงตอการ

ด�ารงชวตในศตวรรษใหม ซงจะชวยเตรยมความพรอมให

ผเรยนรจกคด เรยนร ท�างาน แกปญหา สอสารและรวม

มอท�างานไดอยางมประสทธผลไปตลอดชวต มทกษะทสง

ในการเรยนรและปรบตวทนตอการเปลยนแปลงในดานรป

แบบเศรษฐกจ เพอเตรยมความพรอมเยาวชนเพอกาวสยค

เศรษฐกจสรางสรรคและอาชพในอนาคต

ขอเสนอแนะกำรวจยครงน 1. ส�านกคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน

ควรพจารณาใหการสนบสนนและสงเสรมในดานการอบรม

พฒนา การสมนนาเชงปฏบตการดานเทคนคกระบวนการ

จดการเรยนร ตลอดจนใหการสนบสนนสอนวตกรรมการ

สอนทม งเนนพฒนาทกษะกระบวนการคดดานความคด

รเรมสรางสรรคและการคดเชงนวตกรรม

2. ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนควรให

ความส�าคญกบการพฒนาการจดการเรยนรโดยการก�าหนด

นโยบายและกลยทธการบรหารวชาการ ดานการจดการ

เรยนร การวดผลและประเมนผล และการพฒนาหลกสตร

เพอสงเสรมใหนกเรยนเกดทกษะความคดรเรมสรางสรรค

ในทกษะดานความคดรเรมสงใหม และทกษะการคดเชง

96 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

นวตกรรมในทกษะดานการคดแนวขวางใหมากขน

3. ครผสอนเนนกระบวนการจดการเรยนรทหลาก

หลาย จดบรรยากาศทงในและนอกหองเรยนใหนกเรยนได

เรยนรและฝกทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะ

การคดเชงนวตกรรม โดยการน�าสอ เทคโนโลยใหม ๆ มา

ประยกตใชในกจกรรมการเรยนร และปรบกระบวนการวด

และประเมนผลทหลากหลายตามสภาพจรงใหสอดคลอง

กบการจดการเรยนร

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรวจยครงตอไป

จากผลการศกษาความตองการจ�าเปนในการ

บรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษาเอกชนตามแนวคด

ทกษะความคดรเรมสรางสรรคและทกษะการคดเชง

นวตกรรม จงเปนประเดนทควรศกษาตอวามกลยทธใดท

สามารถพฒนาการบรหารวชาการของโรงเรยนมธยมศกษา

เอกชนใหสอดคลองกบการพฒนาผเรยนเพอเออตอการ

พฒนาดานคณภาพการบรหารงานวชาการ เปนการเพม

โอกาสและเสรมความแขงแกรงดานวชาการใหกบโรงเรยน

มธยมศกษาเอกชนตอไป

Reference

Alqefari, A. (2010). A study of programmes for gifted students in the kingdom of Saudi Arabia. The

kingdomof Saudi Arabia: Brunel University. Retrieved from http://bura.brunel.ac.uk/

bitstream/2438/4618/1/FulltextThesis.pdf

Australian Government, Department of Education. (2009). Developing Innovation Skills: A guide for

trainers and assessors to foster the innovation skills of learners through professional practice.

Retrieved from https://oce.uqam.ca/wpcontent/uploads/2015/01/1309_developing_inno

vation_skills.pdf

Bellanca, J. A., & Brandt, R. S. (2010). 21st century skills: Rethinking how students learn. Bloomington,

IN: Solution Tree Press.

Berdie, D. R., Anderson, J. F., & Niebuhr, M. A. (1986). Questionnaires: Design and use. Metuchen,

N.J: Scarecrow Press.

Chaemchoy, S. (2012). Concept of innovation for school management in the 21st century. Academic

Articles. Faculty of Education Naresuan University. (in Thai)

Chareonwongsak, K. (2014). Great creative thinking, great future. Retrieved from http://www.kriengsak.

com/Wally-future-initiatives (in Thai)

Cortina, L. (2011). School administrators and the professional learning of general education teachers

related to gifted education. A Delphi study. Seton Hall University Dissertations and Theses

(ETDs), Paper (1421).

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing. (5th ed.). New York: Harper & Row.

De Bono, E. (1990). Lateral thinking: Creativity step by step. New York: Harper & Row.

De Cecco, J. P. (1968). The Psychology of learning and instruction. New Jersey: Prentice-Hall.

Fleith, D. S. (2010). Teacher and student perceptions of creativity in the classroom environment.

Roeper Review, 22(3), 148-153.

Guilford, J. P. (1950). Creativity. American Phychologist, 5(9), 444–454. doi: https://doi.org/10.1037/

h0063487

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 97

Guilford, J. P., & Hoepfner, R. (1970). The Condition of learning (2nd ed.). New York: Holt, Rinechart

and Winston.

Harkins, A. M. (2008). Leapfrog principles and practices: Core components of education 3.0 and

4.0. futures research quarterly, 24(1).

Hadani, H., & Jaeger, G. (2015). Inspiring a generation to create: critical components of creativity

in children. Retrieved from https://issuu.com/bayareadiscoverymuseum/docs/ccc_ com

ponents_white_paper_36_x1a

Horth, D., & Buchner, D. (2014). Innovation leadership: How to use innovation to lead effectively,

work collaboratively and drive results: Centre for creative leadership. Retrieved from

http://www.ccl.org/leadership/pdf/research/Innovation Leadership.pdf

Kanjanawasee, S. (2009). Classical test theory. Bangkok: Faculty of Education Chulalongkorn University.

(in Thai)

Khammanee, T. (2013). Science of teaching: Body of knowledge for the effective learning management.

(17th ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Printing Press. (in Thai)

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research. Journal of Educational

and Psychological Measurement. 14, 1978.

Ministry of Education. (2007). Manual of school administration in basic education. Ministry of

Education. (in Thai)

Office of the Permanent Secretary Ministry of Education. (2016). Educational Statistics in 2016.

Bangkok: Bureau of Policy and Strategy. (in Thai)

Office of the Permanent Secretary Ministry of Education. (2017). Ministry of Education Strategic

Plan 2017-2021. No 12. Bangkok: Bureau of Policy and Strategy. (in Thai)

Prachakul, W. (2006). Measurement of creative ideas. Academic journal. 9(2), 14-21. (in Thai)

Sternberg, R. J. (2010). Creative thinking in the classroom. Scandinavian Journal of Educational

Research, 47(3), 325-338.

Satchukorn, S. (2010). The application of thinking outside traditional frames. Retrieved from

http://www.tpa.or.th/tpanews/ (in Thai)

Sinlarat, P. et al. (2017). Education 4.0 is more than education. Bangkok: Chulalongkorn University

Printing Press. (in Thai)

Sinthapanon, S. et al. (2012). Development of thinking skills, in accordance with educational Reform.

Bangkok: Technique Printing Press. (in Thai)

Somabud, A. (2013). Learning and innovation skills for 21st century skills. Retrieved from

https://teacherweekly.wordpress.com/2013/09/25/learning-and-innovation-skills/

Suksawang, S. (2018). Design thinking: Innovation development tools in the organization. Retrieved

from https://www.sasimasuk.com/16810879/design-thinking Design. (in Thai)

Torrance, E. P. (1974). Torrance teses of Creative thinking: Norms and technical manual.

Bensenville, IL: Scholastic Testing Service.

Universalclass. (1999-2019). Developing innovative thinking skills . Retrieved from https://

www.universalclass.com/articles/business/developing-innovative-thinking-skills.htm

98 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Wagner, T. (2018). Creating innovator: The making of young people who will change the world.

Bangkok: Bookscape. (in Thai)

Wayhachat, R. (2009). Educational Administration in basic education. (3rd ed.). Songkha: Thaksin

Book. (in Thai)

Wisatsiri, P. (2012). Teaching materials, 2747732 academic administration and educational quality

assurance. Bangkok: Chulalongkorn University Printing Press. (in Thai)

Wongwanit, S. (2007). Needs assessment research. Bangkok: Chulalongkorn University Printing Press.

(in Thai)

Wonganutaroj, P. (2010). Academic administration. Bangkok: Pimdeekarnpim. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 99

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอ (1) ศกษาความสมพนธระหวางประเทศอนเดยและประเทศจน ค.ศ.

1991 – 2014 และ (2) ศกษาปจจยทมผลตอความสมพนธระหวางประเทศอนเดยและประเทศจนใน ค.ศ. 1991 – 2014

การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ โดยใชวธการวจยเชงพรรณนา (Descriptive analysis) ขอมลทใชในวจยมทงขอมล

ขนปฐมภม (Primary Sources Of Data) และขนทตยภม (Secondary Sources Of Data) โดยขอมลปฐมภม ไดมา

จากเอกสารของหนวยงานราชการทเกยวของ ซงปรากฏอยทรปของ ค�าแถลงการณ บทสมภาษณ สนทรพจนของผทม

บทบาทในการก�าหนดนโยบาย นอกจากนยงมการสบคนผานขอมลทตยภม เปนสวนใหญ เชน หนงสอ ต�าราทางวชาการ

วทยานพนธ บทความจากนตยสาร วารสาร หรอสออเลกทรอนกสทนาเชอถอ ทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ เพอ

ความหลากหลายและนาเชอถอของขอมล ผลการวจยสรปไดดงน (1) หลงการสนสดของสงครามเยนใน ค.ศ. 1991

สถานการณระหวางประเทศไดเขาสการจดระเบยบโลกใหม (New World Order) มตวแสดงใหมๆ เกดขน โลกไดให

ความส�าคญกบเศรษฐกจ การรวมกลม ความรวมมอ องคกรระหวางประเทศและกระแสโลกาภวตนมากกวาความมนคง

ทางการทหาร ท�าใหประเทศอนเดยและประเทศจนมความรวมมอกนมากขน โดยค�านงถงผลประโยชนแหงชาตในดาน

เศรษฐกจเปนหลก (2) แมขอพพาทเรองเขตแดนระหวางประเทศอนเดยและประเทศจนจะไมหมดไป แตมความพยายาม

แกไขผานขอตกลงความรวมมอตางๆ ระหวางกน และมทาทประนประนอมตอกนมากขน และ (3) ในศตวรรษท 21 ทง

ประเทศอนเดยและประเทศจนกาวขนมาเปนมหาอ�านาจของเอเชย ตางตองการทรพยากรมาปอนเศรษฐกจทก�าลงเจรญ

เตบโต ท�าใหความสมพนธของทงสองเปนไปในรปแบบของการแขงขนอยางหลกเลยงไมได

ค�ำส�ำคญ: อนเดย, จน, ความสมพนธ, ความรวมมอ, ความขดแยง

Abstract

The purpose of this research was as follows (1) study relations between India and China

in 1991 – 2014 (2) study factors those effect to cooperation and conflict between India and China

in 1991 – 2014. This study employs qualitative research methodology in descriptive analysis both

primary sources of data and secondary sources of data. The analysis of primary sources of data has

studied document from declaration, keynote people’s speech and interviews. Moreover, researcher

analysts document from books, academic researches, thesis, articles from journal and website

ควำมสมพนธระหวำงอนเดยกบจน ระหวำง ค.ศ. 1991 – 2014

The Relationship Between India and China During 1991 - 2014

จนดานนท บ�ารงจตร

Jindanun Bumrungchitหลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Master of Political Science, Thammasat University

Received: May 13, 2019

Revised: July 18, 2019

Accepted: July 22, 2019

100 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

both in Thai and English. This study revealed that (1) after the post cold war, the global setting

presents a new world order within which a variety of actors, international organization, economy and

globalization more than political-military. India and China relations are focusing on their well-being national

interest (2) Although border issue remains the principle contention between India and China, they

also try to solve this problem through cooperation in multilateral organization (3) 21st century, India

and China are rising power in Asia. They are looking for energy resources which are critical for the

growth of modern economy. The foreign policies of India and China aim at securing energy resources

in order to sustain their robust economic growth. Hence, they can’t avoid their competitive relations.

Keywords: India, China, Relation, cooperation, conflict

บทน�ำ สาธารณรฐอนเดย (Republic of India) เปน

ประเทศทมประวตความเปนมายาวนานตงแตอดตจนถง

ปจจบน ในฐานะดนแดนทเปนรากแหงอารยธรรมของ

ประเทศตางๆ ในเอเชย อนเดยเปนประเทศทใหญทสดใน

ภมภาคเอเชยใตซงตงอยใจกลางของทวป ถอเปนดนแดนท

เปนจดเชอมตอกบภมภาคอนๆ ในศตวรรษท 21 ในขณะท

สาธารณรฐประชาชนจน (People’s Republic of China)

เปนประเทศทมอารยธรรมยาวนาน อดมไปดวยศลปวทยา

การและเปนรากฐานอารยธรรมใหแกประเทศตางๆ ใน

เอเชย อกทงในปจจบนการขนมามอ�านาจของจน (The

rising of China) อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจท

กาวกระโดด การเปลยนแปลงทางสงคมและวสยทศนของ

ผน�า ท�าใหจนกลายเปนมหาอ�านาจยกษใหญของเอเชย

และก�าลงจะกลายเปนมหาอ�านาจของโลก ความสมพนธ

ระหวางอนเดยและจนทผานมาเปนความสมพนธทไมคอย

ราบรนนก ประเดนหลกทเปนจดเรมตนของปญหา คอ ขอ

พพาทดนแดนทยงคงไมสามารถหาขอตกลงรวมกนได ซง

ปญหาเรองขอพพาทในดนแดนทวานนเกดขนหลายพนท

เชน รฐจมมร แคชเมยร รฐอรณาจลประเทศและรฐสกขม

ซงทงอนเดยและจนยงคงไมสามารถยอมรบเขตแดนทตาง

ฝายตางกอางวาเปนของตนได ซงทงสองฝายตางมความ

เขาใจตางกนในเรองของเขตแดนทเปนขอพพาท ท�าใหความ

สมพนธระหวางทงสองประเทศเกดความขดแยง เนองมา

จากประเดนนหลายครง รวมทงการแบงเสนเขตแดนทจน

ไมอาจยอมรบหรอทเรยกวา เสนแมคมาฮอน (McMahon

Line) ความขดแยงนลกลามจนเกดเปนสงครามน�าไปสการ

ปะทะกนทรจกกนในฐานะสงครามจน-อนเดย (Sino-Indian

War) ใน ค.ศ. 1962 และยงไมสามารถหาขอยตได ดงนน

การด�าเนนนโยบายตางประเทศของอนเดยทมตอจนจงเปน

ไปในลกษณะของความขดแยงและเปนคแขงกนอยตลอด

เวลา หลงจากสงคราม จน - อนเดย (Sino – Indian War)

ใน ค.ศ. 1962 ความสมพนธระหวางทงสองประเทศกกาว

เขาส ชวงเวลาอนเดยและจนไมมความสมพนธระหวาง

กน โดยมระยะเวลายาวนานถง 15 ป เนองจากสงคราม

จน - อนเดย (Sino – Indian War) ใน ค.ศ. 1962 ท�าใหทง

สองประเทศไดเรยกตวเอกอครราชทตของตนกลบประเทศ

นอกจากนนความสมพนธระหวางประเทศทงสองย�าแยลง

เนองจากจนไดพฒนาความสมพนธกบปากสถานซงเปน

ประเทศทมขอพพาทกบอนเดย ในประเดนการครอบครอง

ดนแดน POK (Pakistan – Occupied Kashmir) และ

อนเดยยงไดท�าการทดสอบอาวธนวเคลยรใน ค.ศ. 1974

และผนวกรวมรฐสกขมซงเปนดนแดนทจนอางสทธเขากบ

อนเดย ใน ค.ศ. 1975

กระบวนการฟนฟความสมพนธระหวางอนเดย

และจนเรมตนขนในชวงหลงทศวรรษท 1970 เมออนเดย

และจนไดเรมฟนฟความสมพนธทางการทตระหวางกนใน

ค.ศ. 1976 โดยอนเดยไดแตงตงเอกอครราชทตไปประจ�า

ประเทศจนและจนไดมทาทตอบสนองในแบบเดยวกน ตอ

มาใน ค.ศ. 1979 นายอตล พหาร วจปาย รฐมนตรวาการ

กระทรวงการตางประเทศของอนเดยไดเดนทางเยอน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 101

จน และนายหวง เหอ รฐมนตรวาการกระทรวงการตาง

ประเทศของจนไดเดนทางเยอนอนเดยในป 1981 จะเหน

ไดวาความสมพนธอนเดย – จนพฒนาขนเรอยมา โดยใน

ค.ศ. 1988 นายราจฟ คานธ นายกรฐมนตรของอนเดย ได

เดนทางเยอนจนอยางเปนทางการ และไดมการลงนามใน

ขอตกลงจดตงคณะท�างานรวม (Join Working Group :

JWG) ในประเดนความรวมมอทางดานเศรษฐกจ การคา

วทยาศาสตรและเทคโนโลย การเดนทางทางอากาศและ

ประเดนเรองเขตแดน ซงเปนประเดนทส�าคญทสดและเปน

ปญหาทอนเดยเหนวาควรเรงแกไข จงกลาวไดวาใน ค.ศ.

1976 – 1988 เปนชวงเวลาแหงการฟนฟความสมพนธ

ระหวางทงสองประเทศ

หลงการลมสลายของสหภาพโซเวยตและการสน

สดของสงครามเยนใน ค.ศ. 1991 สถานการณการเมอง

ระหวางประเทศทเปลยนแปลงไปและสถานการณภายใน

ประเทศผลกดนใหอนเดยเลงเหนถงความส�าคญในทาง

เศรษฐกจมากกวาการเมอง เนองจากประเทศตะวนตก

ไดรบความเสยหายทางเศรษฐกจจากสงครามเยน ท�าให

อนเดย โดยการปกครองของนายกรฐมนตร นาราสงหา ราว

ประกาศใชนโยบายมองตะวนออก (Look East Policy)

โดยเลงเหนความส�าคญของประเทศในเอเชยเพอกระชบ

ความสมพนธทางดานเศรษฐกจ ความมนคงและการเมอง

เนองจากอนเดยเลงเหนแลววาดลอ�านาจของโลกจะยาย

จากทางตะวนตกส ตะวนออก ในชวงเวลานทงจนและ

อนเดยตางด�าเนนความสมพนธกบประเทศตางๆ ในเอเชย

ท�าใหความสมพนธของทงสองประเทศเปนไปในรปแบบค

แขงทางเศรษฐกจ ในการหาทรพยากรตาง ๆ และความ

มนคงทางพลงงาน มาปอนเศรษฐกจทก�าลงจะเตบโต สง

นเองเปนเหตใหเกดการขยายอ�านาจในมหาสมทรอนเดย

เพอปกปองเสนทางการคาและเสนทางล�าเลยงพลงงาน

จากตะวนออกกลางของจน นอกจากน นโยบายการสราง

พนธมตรของจนซงลวนแลวแตเปนประเทศเพอนบานใน

เขตอทธพลของอนเดย รวมไปถงการสรางทาเรอตาง ๆ

ในประเทศเพอนบานของอนเดยซงถอเปนจดยทธศาสตร

ทางการทหารบรเวณมหาสมทรอนเดย

ความสมพนธของอนเดยกบจน หากมองยอนไปใน

ประวตศาสตรเปนไปในทศทางความขดแยง แตสาระส�าคญ

ในความสมพนธระหวางอนเดยและจนกยงไมหมดหวงใน

ประเดนดานความรวมมอตอกน เพราะเมอสถานการณ

การเมองโลกทเปลยนแปลงไป ประกอบกบการด�าเนน

นโยบายตางประเทศของอนเดยไดยดถอเอาผลประโยชน

แหงชาตเปนส�าคญ สงเหลานลวนเปนปจจยผลกดนท

ท�าใหอนเดยหนมาปรบเปลยนทาททมตอจนใหเปนไปใน

แนวทางความรวมมอตอกนมากขน โดยทอนเดยและจนม

ความเหนพองตองกนทจะใหเกดโลกแบบหลายขวอ�านาจ

(Multi-polar System) เพอลดการผกขาดการเปนประเทศ

มหาอ�านาจ ประกอบกบการเปลยนผน�าของทงอนเดยและ

จน ท�าใหนโยบายตางประเทศทเคยด�าเนนมาดวยความ

ขดแยงมลทางทสดใสในการเจรจาขอตกลงตางๆ ทงใน

ประเดนขอพพาทและประเดนความรวมมอใหมๆ ระหวาง

กน ทงนการด�าเนนนโยบายตางๆ ของอนเดยตอจนตงแต

อดตมาจนถงปจจบนลวนเปนไปเพอผลประโยชนแหงชาต

ทงสน ดงนนความสมพนธของอนเดยและจนจงเปนแบบ

ขน ๆ ลง ๆ ไมไดเปนมตรแทหรอศตรถาวรอยางทเขาใจ

ความสมพนธระหวางอนเดยและจน หลงการสน

สดของสงครามเยน ในป ค.ศ. 1991 จงมความนาสนใจ

เนองจากหลงการสนสดของสงครามเยน สถานการณ

การเมองระหวางประเทศไดเปลยนไป มบรรยากาศของ

ความรวมมอมากขน มการใหความส�าคญกบการรวม

กลมระหวางประเทศ เกดตวแสดงใหมๆ ในระบบระหวาง

ประเทศ และใหความส�าคญประเดนดานเศรษฐกจเปนอน

ดบตนๆ รวมถงยงไมไดมงสรางอ�านาจและมงเนนการครอง

ความเปนเจาทางการเมองอกตอไป ประกอบกบชวงเวลา

หลงสงครามเยนเปนชวงททงสองประเทศกาวขนมาเปน

มหาอ�านาจทางเศรษฐกจในภมภาคอยางชดเจน ชวงเวลา

ดงกลาวตงแตป ค.ศ. 1991 จนถงปจจบนในป ค.ศ. 2014

จงเปนปทความสมพนธระหวางอนเดยและจนมทงประเดน

ความรวมมอและความขดแยง อนเกดจากการพฒนาทาง

เศรษฐกจและแสวงหาความเปนมหาอ�านาจในภมภาค ชวง

เวลาดงกลาวจงมความส�าคญในการศกษาความสมพนธ

ระหวางอนเดยและจนเปนอยางยง

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาความสมพนธระหวางประเทศอนเดย

และจน ค.ศ. 1991 – 2014

2. เพอศกษาปจจยทมผลความรวมมอและความ

ขดแยงระหวางอนเดยและจน ค.ศ. 1991 – 2014

102 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การศกษาเรอง ความสมพนธระหวางประเทศ

อนเดยและจน กรณศกษาความขดแยงและความรวมมอ

ป ค.ศ. 1991-2014 ผศกษาไดเลอกทฤษฎตางๆ มาใชใน

การวจย โดยไดสรางกรอบทฤษฎทเกยวของกบงานวจย

ขนมาจากทฤษฎดงตอไปน

1. ทฤษฎการเมองเกยวพน (Linkage Politics)

2. ทฤษฎดลแหงอ�านาจ (Balance of Power)

3. แนวคดผลประโยชนแหงชาต (National

Interest)

โดยในแตละทฤษฎมทงรายละเอยดทเกยวของ

กบงานวจยและรายละเอยดทไมมความเชอมโยงกบการ

วจยเทาใดนก ดงนนผ วจยจงไดสรางกรอบเฉพาะราย

ละเอยดของทฤษฎทเกยวของกบการวจยและผสานสวน

ทเกยวของใหรวมอยภายใตกรอบเดยวกน เพอใหงายตอ

การเขาใจ โดยสามารถอธบายไดดงตอไปน

ทฤษฎกำรเมองเกยวพน

เปนทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศของ

James N. Rosenau ในหนงสอ Linkage Politics เขา

ไดอธบายวาทฤษฎการเมองเกยวพนเปนทฤษฎทใชอธบาย

การด�าเนนนโยบายระหวางประเทศวาในการก�าหนด

นโยบายตางประเทศจ�าเปนตองศกษาทงการเมองภายใน

และภายนอกประเทศ เพราะปจจยทงภายในและภายนอก

ตางมสวนผลกดนใหรฐบาลด�าเนนการอยางใดอยางหนง

ปจจยภำยใน (Internal Factors)

คอ ปจจยหรอเหตการณทเกดขนภายในประเทศ

มผลตอการก�าหนดนโยบายตางประเทศของหนวยการเมอง

นน ไดแก

1. ผแสดง (Actor) คอ ผทมบทบาทในหนวย

การเมองนน อาจมอ�านาจในการก�าหนดนโยบายตาง

ประเทศ ดงนนการพจารณาปจจยภายใน จงจ�าเปนตอง

พจารณาถงพนฐานความเชอ ความคด บคลกของผก�าหนด

นโยบายหรอประธานาธบดวามลกษณะเชนใด นโยบายตาง

ประเทศทออกมาในแตละสมยจงมความแตกตางกนดวย

2. ทศนคต (Attitudes) คอ อดมการณ วฒนธรรม

ทางการเมอง มตมหาชน ฯ

3. สถาบน (Institutions) คอ สถาบนทมสวน

เกยวของตอการก�าหนดนโยบายตางประเทศ เชน สถาบน

นตบญญต ระบบพรรคการเมอง สถาบนขาราชการ สถาบน

บรหาร การเลอกตงและสถาบนทางสงคม

4. กระบวนการ (Process) คอ การเรยนรทาง

สงคมและการคดเลอก แยกแยะ รวบรวมผลประโยชน น�า

ไปสการก�าหนดนโยบาย บรหาร บรณาการและแบงแยก

นโยบายทไดก�าหนดขน

ปจจยภำยนอก (External Factors)

คอ ปจจยหรอเหตการณทเกดขนภายนอกประเทศ

อาจเปนเหตการณการเมองภายในของหนวยการเมองอน

ซงมผลตอการก�าหนดนโยบายตางประเทศของหนวยการ

เมองหนงๆ ไดแก

1 . สภาพแวดล อมประชด (Cont iguous

Environment) กลมของระบบการเมองทมทตงอยประชด

กน น�าไปสเหตการณตาง ๆ ทงการแขงกนซงกนและกน

และการรวมมอกน

2 . สภาพแวดล อมภ ม ภ าค ( Reg iona l

Environment) มความหมายใกลเคยงกบสภาพแวดลอม

ประชด แตหมายถงกลมการเมองทอยในภมภาคนน ๆ และ

ตองมการเขาไปมความสมพนธดวย

3. สภาพแวดลอมสงครามเยน (Cold War

Environment) หมายถง สภาพแวดลอมทเกดจากความ

สมพนธทงในลกษณะของความขดแยงหรอการแขงขนของ

มหาอ�านาจโลกเสรและโลกคอมมวนสตซงสงผลกระทบตอ

ประเทศในภมภาคตาง ๆ ของโลก

4 . สภาพแวดล อมด านเช อชาต (Rac ia l

Environment) หมายถงความสมพนธในรปแบบตาง ๆ

ระหวางกลมชน ชาตพนธตาง ๆ ชาตพนธเดยวกน แต

อาจจะอยในพนทตางกน แตมความสมพนธกนเพราะรสก

เปนชาตเดยวกน

5. สภาพแวดลอมทางทรพยากร (Resource

Environment) หมายถงกจกรรมตาง ๆ ทเปนผลมาจาก

การใชทรพยากร ทรพยากรอาจหมายถงสนคาทอยในรป

ของวตถ หรอการบรการจากมนษย จากภายนอกรฐๆ หนง

ทน�ามาใชประโยชนโดยตรงหรอผานการแปรรป

6. สภาพแวดลอมทางองคกร (Organization

Environment) หมายถงสถาบนหรอองคกรระหวาง

ประเทศความรวมมอระดบภมภาค ทตงขน โดยมประเทศ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 103

ตาง ๆ เปนสมาชก มอทธพลตอการก�าหนดนโยบายของ

รฐตาง ๆ

ทฤษฎดลแหงอ�ำนำจ (Balance of Power)

แนวคดดลอ�านาจเปนแนวคดทส�าคญในส�านก

สจนยม (Realists) ซงเปนส�านกทใหความส�าคญกบอ�านาจ

ในฐานะทเปนปจจยหลกในการก�าหนดนโยบายตางประเทศ

โดยนกทฤษฎในส�านกนคดวาแนวคดดลแหงอ�านาจ เปน

เครองมอทสามารถน�ามาปองกนการเกดสงครามและสง

เสรมสนตภาพใหเกดขน แตอ�านาจกสามารถท�าใหเกด

สงครามได ถารฐใดรฐหนงแสวงหาอ�านาจและขยายอ�านาจ

มากเกนไป แนวคดดลแหงอ�านาจนเนนการมอ�านาจของ

รฐ โดยตองการใหแตละรฐรกษาระดบอ�านาจใหเทา ๆ กน

เมอมรฐใดมอ�านาจมากเกนไปและอาจเปนภยคกคามตอ

รฐอน ๆ รฐอน ๆเหลานนกอาจจะรวมตวกนใหมอ�านาจ

มากพอทจะตานทานหรอถวงดลมหาอ�านาจนน และเมอ

ใดทมสองมหาอ�านาจเกดขน รฐอน ๆ จ�าเปนตองถวงดล

ระหวางมหาอ�านาจน โดยการเขาเปนพนธมตรกบฝายใด

ฝายหนงทมอ�านาจนอยกวาหรอเปนกลาง โดยใหประเทศ

ใดประเทศหนงท�าหนาทเปนผรกษาดลอ�านาจ

ในกรณของอนเดยและจนทด�าเนนนโยบายถวง

ดลอ�านาจซงกนและกนและสรางดลอ�านาจในภมภาคเพอ

ถวงดลสหรฐอเมรกาในประเดนความรวมมอนน เปนแบบ

ดลอ�านาจในฐานะทเปนนโยบายทมสวนในการก�าหนด

นโยบายของรฐ ดลแหงอ�านาจจะถกจดเปนนโยบายหนง

ในการรกษาดลยภาพ

แนวคดผลประโยชนแหงชำต (National Interests)

แนวคดผลประโยชนแหงชาต คอ แนวทางใน

การด�าเนนความสมพนธระหวางประเทศ โดยการด�าเนน

นโยบายใด ๆ นนตองค�านงผลประโยชนแหงชาตเปน

ส�าคญ ผลประโยชนแหงชาตเปนสวนหนงของการพจารณา

การด�าเนนนโยบาย Charles O. Lerche และ Abdul A.

Said กลาววาผลประโยชนแหงชาต ประกอบดวยปจจย

6 ประการ ไดแก

1. การรกษาไวซงการด�ารงอยเปนชาตของตน

(Self- preservation) หมายถง การด�ารงรกษาปจจยของ

ความเปนชาต อนไดแก รฐบาล ดนแดน ประชาชน และ

อ�านาจอธปไตย ปจจยนจะถอเปนวตถประสงคพนฐานของ

นโยบายตางประเทศ

2. การรกษาความม งคงปลอดภยของชาต

(Security) หมายถง การทรฐจะด�าเนนความสมพนธกบ

รฐอน ๆ เพอใหรฐของตนด�ารงอยไดตอไป ตองปกปอง

คมครอง ความปลอดภย ความมนคงของคนในชาต

3. การแสวงหาความกนดอยด (Well – being)

หมายถง การทรฐจะด�าเนนการเพอการพฒนาความเปน

อยของประชาชนในรฐใหมความเปนอยทด โดยสามารถ

วดไดจากเศรษฐกจของประเทศ

4. การเสรมสรางเกยรตภมของชาต (Prestige)

หมายถง การเสรมสรางเกยรตภมของชาต รฐๆ หนงจะ

พยายามกระท�าการตาง ๆ เพอใหไดรบการยอมรบ เคารพ

ย�าเกรงจากนานาประเทศ

5. การเผยแพรอดมการณของชาต (Ideology)

หมายถง การทรฐหนงๆมความเชอถอในอดมการณใดก

พยายามเผยแพรอดมการณของตนใหเปนทยอมรบของ

รฐอน ๆ และพยายามปกปองไมใหอดมการณของตนถก

ท�าลายหรอครอบง�าโดยรฐอน ๆ

6. การแสวงหาอ�านาจ (Power) ไดแก การททก

รฐจะตองมอ�านาจ คอ ขดความสามารถทรฐชาตหนงๆจะ

กระท�าตามเจตนารมณของตนเองได ซงอ�านาจททกรฐตอง

มอยางนอยทสดคอ การอยรอดของชาตและรกษาไวซง

อ�านาจอธปไตยของตนเอง

กรอบแนวคดกำรวจย ผวจยเลอกแนวคดทฤษฎการเมองเกยวพนน�ามา

วเคราะหและอธบายการด�าเนนนโยบายระหวางอนเดย

และจน โดยใหน�าหนกไปทปจจยหรอเหตการณทเกดขน

ภายนอกประเทศ โดยสามารถอธบายเปนกรอบแนวคด

ไดดงน

1 . สภาพแวดล อมประชด (Cont iguous

Environment) เนองจากอนเดยและจนมพรมแดนตด

กนเปนระยะทางประมาณ 125,000 ตารางกโลเมตร

ครอบคลมพนทขอพพาทถง 3 สวนไดแกพนทตะวนตก

พนทตอนกลางและพนทตะวนออก ท�าใหเกดขอขดแยง

ดานพรมแดน ลกลามจนกอเปนสงคราม ค.ศ. 1962 ปจจย

ดานสภาพแวดลอมประชดนเปนปจจยหลกทท�าใหความ

สมพนธระหวางอนเดยและจนเปนไปในรปแบบของความ

เปนศตรกน เกดการแขงขนการแผขยายอทธพลเหนอ

104 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ประเทศเพอนบาน การมภมรฐศาสตรทตงอยประชดกน

และมประเดนขอพพาทระหวางกน ยงสงผลแงลบในความ

สมพนธของทงสองประเทศและท�าใหลกลามน�าไปสการ

แขงขนในดานอนๆ ตามมา

2 . สภาพแวดล อมภ ม ภ าค ( Reg iona l

Environment) เนองจากความสมพนธทไมลงรอยกน

ระหวางจนและอนเดย ท�าใหเกดการแขงขนและสกดกน

อ�านาจซงกนและกน เหนไดจากการแขงขนกนเขาไปม

อทธพลเหนอประเทศเพอนบานอนๆ ในภมภาค โดยจน

มความพยายามในการด�าเนนความสมพนธกบประเทศ

เพอนบานเพอปดลอมรอบอนเดย เชน การใหความชวย

เหลอทางการเงนและเทคนคแกหลายประเทศในแถบ

ชายฝงมหาสมทรอนเดย ท�าใหเกดการพฒนาสงอ�านวย

ความสะดวกทางทะเล เชน ทาเรอกวาดาร (Gwangdar

Port) ในปากสถาน, ทาเรอจตตากอง (Chittagong Port)

ในบงคลาเทศ, ทาเรอฮมบนโตตา (Hambantota Port)

ทางตอนเหนอของศรลงกา และทาเรอทเชอมโยงสงอ�านวย

ความสะดวกทางทะเลในพมา

3. สภาพแวดลอมสงครามเยน (Cold War

Environment) กลาวคอความสมพนธระหวางอนเดยและ

จนมรปแบบทเปลยนไปหลงการสนสดของสงครามเยน

เนองจากหลงการสนสดของสงครามเยนใน ค.ศ. 1991

อนเดยซงเคยมความสมพนธอนแนนแฟนและไดรบการชวย

เหลอดานเศรษฐกจจากสหภาพโซเวยตจ�าเปนด�าเนนความ

สมพนธทางเศรษฐกจกบประเทศอนๆ มากขน เนองจาก

สภาวะเศรษฐกจทตกต�าท�าให สหภาพโซเวยตไมสามารถ

ใหการสนบสนนอนเดยไดอกตอไป อนเดยจ�าเปนตองปรบ

นโยบายตางประเทศ โดยหนมาใหความสนใจประเทศใน

ฝงตะวนออกมากขน สงนเรยกวา นโยบายมองตะวนออก

(Look East Policy) การหนมองตะวนออก หลงสหภาพ

โซเวยตลมสลาย ท�าใหอนเดยตองเผชญหนากบจนอยาง

หลกเลยงไมได เนองจากพนทในฝงตะวนออกของเอเชย

เปนพนททจนตองการขยายอทธพลเขามา จงกลาวไดวา

สภาพแวดลอมสงครามเยน เปนปจจยภายนอกทส�าคญ

ในการด�าเนนความสมพนธระหวางประเทศระหวางอนเดย

และจน

4. สภาพแวดลอมทางทรพยากร (Resource

Environment) หมายถงกจกรรมตาง ๆ ทเปนผลมาจาก

การใชทรพยากร เนองจากศตวรรษท 21 อนเดยและจน

กาวขนมาเปนมหาอ�านาจของเอเชย ท�าใหทงสองประเทศม

ปรมาณการใชทรพยากรสง จงตองแสวงหาแหลงทรพยากร

จากประเทศตางๆ เพอท�ามาปอนระบบเศรษฐกจของ

ประเทศตนทก�าลงขยายตว ท�าใหทงสองประเทศแขงขน

กนขยายอ�านาจในมหาสมทรอนเดยเพอปกปองเสนทางการ

คาและเสนทางล�าเลยงพลงงาน จนมความตองการขยาย

อ�านาจเขามาในเขตอทธพลของอนเดย โดยมนโยบาย

เชงรกในการด�าเนนความสมพนธประเทศเพอนบานใน

เขตอทธพลของอนเดย รวมไปถงการสรางทาเรอตาง ๆ

ในประเทศเพอนบานของอนเดยซงถอเปนจดยทธศาสตร

ทางการทหารบรเวณมหาสมทรอนเดย จงกลาวไดวาปจจย

แวดลอมทางทรพยากรมผลตอความสมพนธในรปแบบการ

แขงขนระหวางจนและอนเดย

5. สภาพแวดลอมทางองคกร (Organization

Environment) หมายถงสถาบนหรอองคกรระหวาง

ประเทศ ความรวมมอระดบภมภาค ทจดตงขนโดยมประเทศ

อนเดยและจนเขาไปเปนสมาชก และมความพยายามใน

การเขามาเปนผน�าในองคกรความรวมมอในระดบภมภาค

และสกดกนอกฝายไมใหเขารวมองคกรทตนมอ�านาจอย

ดงจะเหนไดจากสมาคมความรวมมอแหงภมภาคเอเชยใต

(South Asian Association for Regional Cooperation

: SAARC) และองคกรความรวมมอเซยงไฮ (Shanghai

Cooperation Organization : SCO) โดยทงอนเดยและ

จนไดกดกนมใหอกฝายเขามามสวนรวมในองคระดบภมภาค

ทตนมอ�านาจอย โดยจนไดใหสถานะอนเดยเปนเพยงผ

สงเกตการณในองคกรความรวมมอเซยงไฮกอนการเขา

รวมเปนสมาชกอยางเปนทางการ ในขณะเดยวกนจนกได

รบสถานการณผสงเกตการณในสมาคมความรวมมอแหง

ภมภาคเอเชยใตทอนเดยมอทธพลอยเชนเดยวกน อยางไร

กตามอนเดยและจนยงคงมการรวมมอกนภายใตองคกร

การเมองและการคาระหวางประเทศ โดยหลงสงคราม

เยนสนสดลง เกดองคกรความรวมมอทางเศรษฐกจเพอ

ตอบสนองระเบยบโลกใหม เชน องคการการคาโลก หรอ

WTO (World Trade Organization) เปนเวทในการให

ความชวยเหลอแกประเทศก�าลงพฒนา รวมถงการประสาน

งานกบกองทนการเงนระหวางประเทศ (International

Monetary Fund - IMF) และธนาคารโลก (World Bank)

นอกจากนอนเดยและจนยงไดมความรวมมอระดบองคกร

ในกรอบ“ความรเรมคนหมง” (Kunming Initiative) ซง

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 105

ประกอบไปดวยประเทศบงกลาเทศ จน อนเดย และ

เมยนมาร กรอบความรเรมคนหมงนเรมประชมใน ค.ศ.

1999 ทเมองคนหมง เพอรวมมอกนพฒนาโครงสรางพน

ฐานและศรษฐกจ รวมถงการตดตอกนระหวางประชาชนใน

ภาคตะวนตกเฉยงใตของจนทเชอมกบภาคตะวนออกเฉยง

เหนออนเดย บงกลาเทศและเมยนมาร ทสงผลตอความรวม

มอทางดานการคา การลงทน พลงงาน การคมนาคมและ

การทองเทยวระหวางประเทศสมาชก โดยภายใตสภาพ

แวดลอมทางองคกรน ทงสองประเทศมการปรบนโยบาย

และมความรวมมอระหวางกนในดานตางๆ มากขน

สมมตฐำนกำรวจย 1. ปจจยภายนอกมความส�าคญมากกวาปจจย

ภายใน ในการผลกดนใหอนเดยด�าเนนความสมพนธกบ

จน ระหวาง ค.ศ. 1991 – 2014

2. ความสมพนธระหวางอนเดยกบจนเปนไปใน

ทศทางทดขนกวาในสมยสงครามเยน โดยในการด�าเนน

ความสมพนธระหวางอนเดยกบจน เปนไปเพอผลประโยชน

แหงชาตทงดานความมนคงและเศรษฐกจของอนเดย

วธด�ำเนนกำรวจย วธการวจยเชงพรรณนา (Descriptive analysis)

ขอมลทใชในวจยมทงขอมลขนปฐมภม (Primary Sources

Of Data) และขนทตยภม (Secondary Sources Of

Data) โดยขอมลปฐมภม ไดมาจากเอกสารของหนวยงาน

ราชการทเกยวของ ซงปรากฏอยทรปของ ค�าแถลงการณ

บทสมภาษณ สนทรพจนของผทมบทบาทในการก�าหนด

นโยบาย นอกจากนยงมการสบคนผานขอมลทตยภม เปน

สวนใหญ เชน หนงสอ ต�าราทางวชาการ วทยานพนธ

บทความจากนตยสาร วารสาร หรอสออเลกทรอนกสท

นาเชอได ทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ เพอความ

หลากหลายและนาเชอถอของขอมล

ผลกำรวจย ความสมพนธระหวางอนเดยกบจนในชวงหลง

สงครามเยน ระหวาง ค.ศ. 1991-2013 มลกษณะทตาง

ไปจากสมยสงครามเยน แมความขดแยงระหวางประเทศ

ยงไมไดรบการแกไขใหหมดไป แตบรบทการเมองระหวาง

ประเทศและปจจยตางๆ ภายในอนเดยทเปลยนแปลงไป

ท�าใหอนเดยมทาทในการด�าเนนนโยบายตางประเทศตอ

จนตางไปจากเดม ผลจากการวจยพบวาอนเดยและจนม

การด�าเนนนโยบายตางกนอยางประนประนอมและรวม

มอมากขน โดยผวจยไดศกษาขอมลพบปจจยภายในและ

ภายนอกทท�าใหอนเดยและจนมความสมพนธระหวางกน

ใน ค.ศ. 1991 – 2014 ดงน

1. สภาพแวดลอมการเมองระหวางประเทศท

เปลยนแปลงไปหลงลมสลายของสหภาพโซเวยตใน ค.ศ.

1991 ท�าใหสหภาพโซเวยตไมสามารถแสดงบทบาทผน�า

ไดดงเชนในสมยสงครามเยนอกตอไป โดยเหตการณดง

กลาวสงผลกระทบถงอนเดยทตองสญเสยความชวยเหลอ

ทางเศรษฐกจ การเมอง การทหาร เทคโนโลยและอาวธท

เคยไดรบจากสหภาพโซเวยต ท�าใหอนเดยตกอยในสภาวะ

ยากล�าบากทงในดานสถานะและเกยรตภมในเวทการเมอง

ระหวางประเทศ อนเดยจงตองปรบเปลยนนโยบายตาง

ประเทศใหม แสวงหาพนธมตรและความรวมมอใหมๆ รวม

ถงสรางพนทใหมใหตนเองในเวทการเมองระหวางประเทศ

โดยมเปาหมายหลกคอการรกษาผลประโยชนแหงชาตของ

อนเดย (วรรณนชฎา โอสถ, 2009) อยางไรกดสถานการณ

การเมองโลกในศตวรรษท 21 ทมงเนนเศรษฐกจน�าการ

ทหาร ความรวมมอและผลประโยชนรวมกน ท�าใหอนเดย

และจนหนมาใหความส�าคญกบผลประโยชนแหงชาตทจะ

เกดจากการรวมมอเปนหลก โดยพยายามมองขามความ

ตงเครยดในขอขดแยงเรองเขตแดนทยดเยอมานาน ท�าให

ความสมพนธของอนเดยตอจนเปนไปในลกษณะทดขน

2. การเปลยนแปลงเศรษฐกจของโลกและการรวม

กลมทางเศรษฐกจหลงสงครามเยน โดยแนวคดในประเดน

ความรวมมอนไมจ�ากดเฉพาะในประเดนการเมองระหวาง

ประเทศ ประเดนดานดานเศรษฐกจกเปนอกประเดน

หนงทนานาชาตตางใหความส�าคญ การเปลยนแปลงทาง

เศรษฐกจเปนผลพวงมาจากการเปลยนแปลง การเมอง

ระหวางประเทศ น�าไปสการจดระเบยบเศรษฐกจ (New

Economic Order) และการจดระเบยบการคาของโลก

ใหม (New Economic Order) โลกยคใหมมไดมงเนนการ

ด�าเนนความสมพนธทางการทตทเนนการทหารเพยงอยาง

เดยวอกตอไป แตยงเนนการรวมกลมทางเศรษฐกจ การ

รวมมอ การแขงขน ท�าใหการคาขยายตว เกดการลงทน

และการหมนเวยนทางการเงนระหวางประเทศ อนเดย

เองจ�าเปนตองปรบตวใหทนกบสถานการณทางเศรษฐกจ

106 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

โลกทเปลยนแปลง ผน�าประเทศของอนเดยในแตละสมย

ตงแตชวงหลงสงครามเยนจงมจดมงหมายน�าพาอนเดย

เขาสการแขงขนในเวทเศรษฐกจโลก และพยายามน�าพา

ประเทศเขารวมกล มทางเศรษฐกจตางๆ หลงสงคราม

เยนสนสดลง เกดองคกรความรวมมอทางเศรษฐกจเพอ

ตอบสนองระเบยบโลกใหม เชน องคการการคาโลก หรอ

WTO (World Trade Organization) ซงเปนองคกรทม

สวนส�าคญในการผลกดนใหเกดการคาเสรท�าใหเศรษฐกจ

ระหวางประเทศขยายตวและเกดการแขงขน สงนท�าให

รฐบาลของประเทศตางๆ รวมมอกนทางเศรษฐกจมากขน

เพอขจดอปสรรคทางดานคา น�าไปสการเปดเสรทางการ

คา การไหลเวยนและเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ

ในชวงเวลาแหงการเปลยนผานน โลกไดเกดกลมเศรษฐกจ

ใหม (Emerging Economies) ซงเปนประเทศทเคยอย

ภายใตระบบคอมมวนสต เชนอนเดย และประเทศทยง

คงปกครองดวยระบบคอมมวนสตแตมพฒนาการทาง

เศรษฐกจทรวดเรว เชน จน ไดเขาสการแขงขนในระบบ

เศรษฐกจโลก จากอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยาง

รวดเรว ท�าใหเกดกลมประเทศเศรษฐกจใหมทมศกยภาพ

ทางเศรษฐกจ ซงประกอบดวยบราซล รสเซย อนเดย จน

และแอฟรกาใต หรอทรจกกนในนาม BRICS5

ตำรำง 1

การเปรยบเทยบอตราการเปลยนแปลงของ GDP ของ BRICS กบกลมประเทศ G7

จากตาราง 1 แสดงอตราการเปลยนแปลงของ

GDP ของ BRICS เมอเปรยบเทยบกบกลม G-7 ซงเปน

ประเทศอตสาหกรรมชนน�าทมขนาดเศรษฐกจรวมกน

สดสวนมากกวา 50% ของโลก โดยตารางดานบนไดแสดง

GDP ของกลมประเทศ BRICS ตงแต ป ค.ศ. 2007-2014

นอกจากนสถานการณทางเศรษฐกจของโลกใน ค.ศ. 2008

ยงเปนสงทพสจนการกาวขนมามบทบาททางเศรษฐกจของ

ทงอนเดยและจน นอกจากอนเดยและจนจะมความรวม

มอกนภายใตกลม BRICS แลว ทงสองประเทศยงมความ

สมพนธทางการคาแบบทวภาคระหวางกน ดลการคาทเกด

ขนเปนไปในรปแบบทจนเปนฝายไดดล โดยใน ค.ศ. 2004

อนเดยเปนฝายไดดลทางการคาประมาณ 1.75 ลานเหรยญ

สหรฐ แตใน ค.ศ. 2008 อนเดยตองเสยดลการคาใหกบจน

ถง 11 ลานเหรยญสหรฐ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 107

ตำรำง 2

เปรยบเทยบมลคาการน�าเขาและสงออกของอนเดยตอจน

In Billion US $

Year Exports to China Imports from China Trade Deficit

2009 10.13 28.78 -18.65

2010 14.58 42.26 -26.67

2011 16.54 42.83 -36.28

2012 14.87 51.88 -37.01

2013 14.50 51.38 -36.88

2014 16.40 54.20 -37.80

จากตารางแสดงวาใน ค.ศ. 2009 อนเดยขาด

ดลการคาใหกบจนถง 18.65 ลานเหรยญสหรฐ และยงขาด

ดลตอเนองสงถง 37.80 ลานเหรยญสหรฐใน ค.ศ. 2014

โดยความสมพนธทางการคาระหวางอนเดยและจนมความ

ไมเทาเทยมกนอยางมาก ปรมาณการสงออกของอนเดยไป

ยงจนประกอบไปดวยแรเหลกและวตถดบ ขณะทอนเดยน�า

เขาสนคาประเภทเครองอปโภคบรโภคจากจน โดยจนจะ

เปนผก�าหนดราคาและอนเดยมกเปนผเรยกรองใหตอตาน

การคาแบบทมตลาดของจนในองคการการคาโลก (World

Trade Organization : WTO) อนเดยมความกระตอรอรน

ในดานความรวมมอทางเศรษฐกจกบญปน เกาหลใต และ

ประเทศในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตผานความรวมมอ

ในดานการคา การลงทน การพฒนาสาธารณปโภคและม

เปาหมายสรางเศรษฐกจภาพรวมใหเขมแขงและสามารถ

ตานทานอ�านาจการคาของจนได สาเหตทท�าใหจนได

เปรยบดลการคากบประเทศคคาเสมอคอ สนคาของจนม

ราคาถก โดยหลายประเทศไดแสดงความเหนวาจนจงใจ

ตงราคาสนคาใหต�ากวาความเปนจรง แตสนคาในหมวด

ไอทและยารกษาโรค ยงเปนสนคาทจนยงไมสามารถเจาะ

ตลาดอนเดยได จะเหนไดวาการเปลยนแปลงเศรษฐกจของ

โลกและการรวมกลมทางเศรษฐกจทอนเดยและจนเขาไปม

สวนรวมนน เปนปจจยส�าคญอกประการหนงทท�าใหอนเดย

และจนมงเนนความรวมมอระหวางกนและมความสมพนธ

ตอกนดขน การเลงเหนผลประโยชนททงสองประเทศจะได

จากความรวมมอทางเศรษฐกจทเกดขน ท�าใหความสมพนธ

ของอนเดยกบจนในชวง ค.ศ. 1991 – 2014 มแนวโนมไป

ในทศทางทดขน

3. การขนมามอ�านาจของจน (Rising China)

เปนปจจยทส�าคญตอการด�าเนนความสมพนธระหวาง

อนเดยและจน ในทศวรรษ 1990 จนเปนอกหนงประเทศ

ทกาวขนมามบทบาทในเศรษฐกจและการเมองระหวาง

ประเทศ การกาวขนมามอ�านาจของจนไดสรางความกง

วลใหแกอนเดย การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของจนน

ยงท�าใหจนมงบประมาณมากพอทจะลงทนในการพฒนา

กองทพจนท�าใหอนเดยมองวาการขนมามอ�านาจของจน

นนเปนภยคกคาม การขนมามอ�านาจของจนทงระดบโลก

และระดบภมภาคมความเชอมโยงตออนเดยในเรองความ

มนคงและเรองเศรษฐกจ ดงน

3.1. การขยายอ�านาจของจนในมหา

สทรอนเดย

ในศตวรรษท 21 จนมอตราการเจรญเตบโต

ทางเศรษฐกจอยางตอเนองและกลายเปนมหาอ�านาจ

ทางเศรษฐกจของโลก จนมการพฒนาประเทศอยางกาว

กระโดด ดงจะเหนไดจากการลงทนในดานสาธารณปโภค

การสรางถนน ทาเรอ ทาอากาศยาน และเปดรบการลงทน

จากตางชาต จากรายงานของการประชมสหประชาชาต

วาดวยการคาและการพฒนา (The United Nations

Conference on Trade and Development: UNTAD)

เมอเดอนกนยายน ค.ศ. 2003 ระบวาการลงทนโดยตรง

จากตางชาต (Foreign Direct Investment: FDI) ของจน

ค.ศ. 2002 อยท 53,700 ลานเหรยญสหรฐ ขณะท FDI

ของอนเดยอยท 3,440 ลานเหรยญสหรฐ ซงหากเปรยบ

เทยบ FDI ของทงสองประเทศนนจะเหนวาจนมการลงทน

จากตางชาตเปน 15.6 เทาของอนเดย โดย วรษฐ ลมทอง

108 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

กล, (2004) ใหความเหนวาขนาดเศรษฐกจทใหญขน ท�าให

จนกาวขนมาเปนมหาอ�านาจทางเศรษฐกจและมบทบาทใน

การเมองระหวางประเทศรวมทงการเมองในระดบภมภาค

มากขน จนเรมแสวงหาพนธมตรในกลมประเทศเพอนบาน

ของอนเดยเพอแผขยายอทธพลเขามาในมหาสมทรอนเดย

เพอสรางความมนคงในเสนทางล�าเลยงพลงงานและปจจย

ตางๆ จากตะวนออกกลาง แอฟรกา ยโรปและพนทอนๆ

จนไดประสานความรวมมอกบประเทศเพอนบานอนเดย

ทงในประเทศทอนเดยมความขดแยงและมผลประโยชน

รวมอย โดยจนไดด�าเนนการตามยทศาสตร “แนวสายปาน

แหงไขมก” String of Pearls (ชอฉตร กระเทศ,2012) ซง

เปนการด�าเนนการทางยทธศาสตรเพอสรางฐานทพเรอ

จากจนตอนใตไปจนถงปากสถานในมหาสมทรอนเดย เพอ

รองรบการขยายตวทางเศรษฐกจและภารกจของกองทพ

เรอทจะปฏบตการคมครองและปกปองผลประโยชนของ

จนจากตะวนออกกลาง ใหรอดพนจากโจรสลดบรเวณอาว

เอเดน ผานมหาสมทรอนเดยมาจนถงจน โดยจนไดใหความ

ชวยเหลอทางการเงนและเทคนคแกหลายประเทศในแถบ

ชายฝงมหาสมทรอนเดย ท�าใหเกดการพฒนาสงอ�านวย

ความสะดวกทางทะเล เชน ทาเรอกวาดาร (Gwangdar

Port) ในปากสถาน, ทาเรอจตตากอง (Chittagong Port)

ในบงคลาเทศ, ทาเรอฮมบนโตตา (Hambantota Port)

ทางตอนเหนอของ ศรลงกา และทาเรอทเชอมโยงสงอ�านวย

ความสะดวกทางทะเลในพมา การสรางทาเรอตามเมอง

ตางๆ บรเวณชายฝงของมหาสมทรอนเดยน จนจ�าเปน

ตองสรางความสมพนธอนดกบประเทศในเอเชยใต เพอ

ใหจนสามารถเขาถงและใชสงอ�านวยความสะดวกตางๆ

ทางทะเลได การกระท�าเหลานสรางความหวาดระแวงให

แกอนเดย นอกจากนผลผกพนจากการเขามามบทบาททาง

ยทธศาสตรและเศรษฐกจระหวางจนกบประเทศในเอเชย

ใตยงปทางใหจนเขาส “สมาคมความรวมมอแหงภมภาค

เอเชยใต” (South Asian Association for Regional

Cooperation) หรอ SAARC โดยอนเดยตองการกดกน

จนไมใหเขารวม SAARC แตในขณะเดยวกนปากสถาน

กลบเหนชอบทจะดงจนเขามาในกลมความรวมมอนเพอ

ถสงดลอ�านาจอนเดยในการแสดงบทบาทผน�าของภมภาค

การทจนพยายามเขามามบทบาทในภมภาคเอเชยใตและ

มหาสมทรอนเดยถอเปนการชวงชงผลประโยชนในพนท

ทางยทธศาสตรทอนเดยถอวาตนเปนมหาอ�านาจอย แมวา

จนจะกลาวเสมอวาการเขามามบทบาทของจนในมหาสมทร

อนเดยเปนไปอยางสนตและไมเปนภยคกคาม แตอนเดยก

ยงคงหวาดระแวงและจบตาดทาทของจน

3.2. บทบาทของจนในเวทการเมองระหวาง

ประเทศ

จนยงใชองคกรความรวมมอระดบภมภาคและ

องคกรระหวางประเทศเปนเครองมอในการสรางอ�านาจ

ของตนและกดกนอนเดยไมใหเขารวมใหองคกรความ

รวมมอตางๆ เพอโดดเดยวอนเดยไมใหมความสมพนธกบ

ประเทศสมาชกในองคกร ในอดตทผานมาจนตอตานมให

อนเดยเขารวมในคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต

(UN Security Council: UNSC) การประชมสดยอด

เอเชยตะวนออก (East Asia Summit: EAS) ความ

รวมมอทางเศรษฐกจเอเชย – แปซฟก (Asia – Pacific

Economic Cooperation: APEC) กลมผ จดหาอาวธ

นวเคลยร (Nuclear Suppliers Group: NSG) และธนาคาร

พฒนาเอเชย (Asian Development Bank: ADB) นอกจาก

น อนเดยยงไดตอตานจนจากการเขารวมในกรอบท�างาน

แบบพหภาค เชน ความรเรมแหงอาวเบงกอลส�าหรบความ

รวมมอหลากหลายสาขาทางวชาการและเศรษฐกจ (Bay of

Bengal Initiative for Multisectoral Technical and

Economic Cooperation: BIMTEC) การประชมสดยอด

กลม IBSA (India – Brazil - South Africa Dialogue

Forum) และองคกรความรวมมอล มน�าโขง – คงคา

(Mekong – Ganga Cooperation : MGC) ทอนเดยเปน

ผมบทบาทหลกในองคกร

จนและอนเดยยงคงมผลประโยชนทขดแยงกน

ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจากจนมความ

สมพนธทางเศรษฐกจทใกลชดกบอาเซยนมาอยางยาวนาน

จงท�าใหจนมขอไดเปรยบในการด�าเนนความสมพนธกบ

อาเซยน และเนองจากอาเซยนเปนกลมประเทศทนาสนใจ

เปนตลาดใหญ มจ�านวนแรงงานและก�าลงซอมาก ยงท�าให

จนและอนเดยใหความส�าคญตอการเขามามบทบาทใน

ภมภาคนมากขน

4. ความสมพนธระหวางอนเดยกบสหรฐอเมรกา

หลงเหตการณ 11 กนยายน 2001 โดยหลงการสนสดของ

สงครามเยนไดเกดปรากฏการณใหมของระบบการเมอง

ระหวางประเทศ กลาวคอ มการแขงขนกนทางเศรษฐกจ

มากกวาความมนคงทางการทหาร การทตในชวงเวลานมง

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 109

เนนใหความส�าคญกบดานเศรษฐกจเปนหลก โดยอนเดย

และสหรฐอเมรกามการตดตอกนทางเศรษฐกจมากขน เชน

การน�าเขา การสงออก และการลงทน การคาและการลงทน

ระหวางอนเดยกบสหรฐอเมรกาเพมขนอยางมากหลง ค.ศ.

1991

สมยประธานาธบด จอรจ ดบเบลย บช โดย

เฉพาะอยางยงหลงเหตการณ 11 กนยายน ค.ศ. 2001

สหรฐอเมรกายงด�าเนนความสมพนธกบอนเดยอยาง

ใกลชดและแนนแฟนมากขน เนองมาจากสหรฐอเมรกา

ตองการใหอนเดยเปนพนธมตรรวมตอตานภยจากการ

กอการราย นอกจากประเดนเรองตอตานการกอการราย

แลว ประธานาธบดจอรจ ดบเบลย บช เลงเหนวาอนเดย

เปนประเทศมหาอ�านาจในเอเชยทมศกยภาพทงทาง

เศรษฐกจ การเมองและการทหาร สามารถใชอนเดยมา

ถวงดลอ�านาจกบจนซงสหรฐอเมรกามองวาจนเปน “ค

แขงทางยทธศาสตร” (strategic competitor) และเปน

ภยคกคาม โดยสหรฐอเมรกาไดกระชบความสมพนธกบ

อนเดยในลกษณะเปนหนสวนทางยทธศาสตร ทงทางการ

ทหาร การปองกนประเทศ และการตอตานการกอการราย

รวมถงการมความรวมมอระหวางกนใน 4 ประเดนส�าคญ

ไดแก ความรวมมอดานอวกาศ การคาเทคโนโลยขนสง การ

ปองกนขปนาวธ และความรวมมอดานพลงงานนวเคลยร

เพอพลเรอน ทงนสหรฐอเมรกาไดแสดงความตองการทจะ

สนบสนนใหอนเดยขนมาเปนมหาอ�านาจในระดบโลก เพอ

ถวงดลและสกดกนการขยายอทธพลของจน ความรวมมอ

ดานนวเคลยรระหวางอนเดยกบสหรฐอเมรกาทเกดขนนถอ

เปนการเปลยนแปลงนโยบายนวเคลยรอยางมนยยะส�าคญ

เนองจากสหรฐอเมรกาเคยกดดนใหอนเดยลงนามในสนธ

สญญาไมแพรกระจายอาวธนวเคลยร (Non-Proliferation

Treaty: NPT) และมการตอตานการทดลองระเบดนวเคลยร

ของอนเดยอยางรนแรง แตเมอมาถงสมยประธานาธบด

จอรจ ดบเบลย บช สหรฐอเมรกากลบหนมามนโยบายให

ความรวมมอดานพลงงานนวเคลยรกบอนเดย และเปด

โอกาสใหอนเดยไดเขาถงเทคโนโลยดานพลงงานนวเคลยร

ของสหรฐอเมรกาไดเปนครงแรกในรอบ 30 ป โดยไมตองลง

นามในสนธสญญาไมแพรกระจายอาวธนวเคลยร การยอม

ลดความแขงกราวบางสวนของสหรฐอเมรกาในประเดนน

ถอเปนการขจดอปสรรคในความสมพนธระหวางอนเดยกบ

สหรฐอเมรกาทมมาเปนเวลานาน จงกลาวไดวาปจจยเรอง

สหรฐอเมรกาเปนปจจยส�าคญอกประการหนงทมผลตอการ

ด�าเนนความสมพนธอนเดยตอจน ความตองการใหอนเดย

เปนพนธมตรและเปนมหาอ�านาจในภมภาคทถวงดลอ�านาจ

และสกดกนการขยายอทธพลของจนอยางทสหรฐอเมรกา

มงหวงนน เปนความทาทายส�าคญทอนเดยตองพงระวงใน

การด�าเนนนโยบายตางประเทศ

นอกจากปจจยภายนอกทกลาวมาขางตนแลว

ยงมปจจยภายในของอนเดย ทมสวนท�าใหความสมพนธ

ระหวางอนเดยกบจนแตตางไปจากสมยสงครามเยน กลาว

คอ

1. ปจจยการเมองภายในอนเดย หลงการลม

สลายของสหภาพโซเวยตและการสนสดของสงครามเยน

การด�าเนนนโยบายตางประเทศของนายกรฐมนตรอนเดย

ในแตละสมยยงคงยดหลกการเนรห ซงเปนการด�าเนน

นโยบายตางประเทศแบบไมฝกใฝฝายใด เพอตอบสนอง

ผลประโยชนแหงชาตตามแนวความคดแบบอดมคตนยม

(Idealism) ทไดรบอทธพลมาจากมหาตมะ คานธ โดยใช

ความส�าคญกบทงผลประโยชนสวนตน (Self Interest)

และผลประโยชนของประเทศอนๆ จงท�าใหนโยบายตาง

ประเทศของรฐบาลชดนมลกษณะสนบสนนหลกการไม

ฝกใฝฝายใด เนนหลกปญจศล ลดอาวธนวเคลยร ปรบ

ความเขาใจและมความสมพนธทดกบประเทศเพอนบาน

เชน เนปาล ศรลงกา บงคลาเทศ ภฏาน มลดฟส ผอนปรน

ความขดแยงทมกบปากสถาน มนโยบายลดนวเคลยรเพอ

สนต สนบสนนองคการสหประชาชาต และพฒนาความ

สมพนธกบประเทศโลกทสาม รวมไปถงมนโยบายในการ

ปรบความสมพนธกบจนใหเปนไปในทศทางทดขน ตอมา

นายกจรล หลงจากไดเปนนายกรฐมนตรในชวงสนๆในชวง

เดอนเมษายน ค.ศ. 1997- เดอนมนาคม ค.ศ. 1998 ได

ออก “หลกการกจรล” (Gujral Doctrine) ซงมหลกการท

มองประเทศเพอนบานอยางเปนมตร มงเนนพฒนาความ

รวมมอระหวางกน มความเคารพและไมแทรกแซงกจการ

ภายในอธปไตยและบรณภาพแหงดนแดนของกนและกน

และใหความส�าคญกบการแกไขปญหาทมตอกนอยางสนต

จดมงหมายของนโยบายตางประเทศของรฐบาลชดนลวน

เปนไปเพอสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ดวย

ความยตธรรมและเทาเทยม ซงกถอวาประสบความส�าเรจ

เพราะในชวงเวลานอนเดยมความสมพนธทดขนกบประเทศ

เพอนบานในเอเชย สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป รวมไปถง

110 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

จนดวย ภายหลงรฐบาลของนายกจรล นายอตล พหาร วช

ปาย สงกดพรรคภาระตยะ ชะนะตะ หรอ พรรค BJP ได

ขนมาเปนนายกรฐมนตรมาถง 2 สมย ตงแตเดอนมนาคม

ค.ศ. 1998 จนถงเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2004 ในสมยแรก

ของการด�ารงต�าแหนงนายกรฐมนตรนายอตล พหาร วชปา

ย ยงคงมนโยบายไมฝกใฝฝายใด ในขณะเดยวกนอนเดย

มงเนนการปองกนและเสรมสรางความมนคงของประเทศ

จนท�าใหเกดการทดลองนวเคลยรขนใน ค.ศ. 1998 ท�าให

สถานการณการเมองระหวางอนเดยและปากสถานตงเครยด

และถกคว�าบาตรทางเศรษฐกจจากสหรฐอเมรกาและประ

เทศอนๆ และในชวงทนายอตล พหาร วชปาย เปนนายก

รฐมนตรสมยท 2 อนเดยไดมงเนนสรางความสมพนธกบ

ประเทศโลกทสาม และมเปาหมายในการเสรมสรางความ

แขงแกรงใหแกประเทศ โดยมงสานสมพนธอนดกบสหรฐ

รสเซย ยโรปและจน และยงมความรวมมอกบเพอนบาน

ในเอเชยใต รวมไปถงอนเดยยงคงมเปาหมายในการเปน

สมาชกถาวรของคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต

ในเดอนพฤษภาคม 2004 จนถงเดอนพฤษภาคม

ค.ศ. 2014 พรรคคองเกรสไดเปนผน�าในการจดตงรฐบาล

โดยมนายมานโมฮน ซงค เปนนายกรฐมนตร อนเดยม

การด�าเนนนโยบายตางประเทศอยางอสระ โดยมงเนน

ผลประโยชนแหงชาต สงเสรมความเทาเทยมระหวาง

ประเทศ และสงเสรมในโลกมหลายขวอ�านาจ โดยยงคง

ด�าเนนนโยบายมองตะวนออก ประกอบกบการสรางความ

สมพนธทดกบประเทศตางๆ เชน สหรฐอเมรกา ประเทศ

ตะวนตก รสเซยและมความสมพนธทดกบจนมากขน จะ

เหนไดวานโยบายตางประเทศของอนเดยในสมยตางๆ ไม

ไดมเนอหาสาระทแตกตางกนมากนก หลกการทส�าคญคอ

หลกการไมฝกใฝฝายใดซงมแนวคดมาจากเนรห หลกปญ

ศลและมงเนนทจะสรางความสมพนธอนจะน�าไปสความ

รวมมอกบประเทศตางๆ ทงมหาอ�านาจอยางสหรฐอเมรกา

รสเซย จน และประเทศเพอนบานในเอเชยใต

2. การปฏรปและการเปดเสรทางเศรษฐกจ ใน

ยคหลงสงครามเยนท�าใหอนเดยทเคยด�าเนนนโยบาย

เศรษฐกจแบบสงคมนยม หนนโยบายปรบระบบเศรษฐกจ

ของอนเดยจากระบบสงคมนยมมาเปนการเปดเสรทาง

เศรษฐกจหรอทนนยม (Pro-liberalization) โดยอนเดย

ไดท�าการปฏรปเศรษฐกจโดยประกาศใช “นโยบาย

เศรษฐกจใหม” (New Economic Policy) โดยใชระบบ

กลไกตลาด ลดอปสรรคขนตอน ลดเครองกดกนทางการ

คา การแปรรปรฐวสาหกจ (Privatization) โดยใชเอกชน

เขามามบทบาทในการท�าธรกจแทนรฐ เปดรบกระแส

โลกาภวตน (Globalization) ใหบรรษทตางชาตเขามาลงทน

ในอนเดยไดอยางเสร สงเสรมการลงทนจากตางประเทศ

รวมทงผอนปรนกฏระเบยบตางๆ ใหเออแกการลงทน ผล

ของการเปลยนแปลงนท�าใหเศรษฐกจของอนเดยฟนตวและ

มแนวโนมทดขน หลงการปฏรประบบเศรษฐกจและเปด

เสรทางเศรษฐกจดงกลาว ท�าใหเศรษฐกจอนเดยเตบโตขน

7% จาก ค.ศ. 1994 – 1997 การลงทนในอนเดยเพมขน

68% จาก 1991 เปน 5 พนลานเหรยญสหรฐฯ ใน ค.ศ.

1996 – 1997 การทอนเดยหนมาเปนประเทศทมการใช

เศรษฐกจแบบทนนยม เนนการสรางความอยดกนดใหแก

ประชาชนในประเทศ ท�าใหอนเดยหนมาด�าเนน “นโยบาย

มองตะวนออก” โดยการสรางปฏสมพนธกบประเทศใน

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (กลมประเทศอาเซยน)

ซงเปนประเทศกลมเปาหมายเดยวกบจน และการมความ

สมพนธทางการคาระหวางอนเดยกบจนเพมมากขนนน

ในชวงหลง ค.ศ. 1991 นนลวนเปนผลมาจากการเปดเสร

ทางเศรษฐกจซงเปนปจจยภายในของอนเดยทสงผลตอ

การด�าเนนความสมพนธกบจนในชวง ค.ศ. 1991 – 2014

3. นโยบายมองตะวนออก (Look East Policy)

เปนนโยบายทอนเดยหนมาใหความส�าคญกบทางฝงตะวน

ออกของอนเดยมากขน โดยเรมความสมพนธกบกล ม

ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต นโยบายมองตะวน

ออกนถกประกาศใชในสมยนายกรฐมนตรพว นรสงหะ

ราว ใน ค.ศ. 1991 โดยนายนรสงหะ ราว ไดตระหนกวา

หลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตในขณะนน ไดแก

สงคโปร มาเลเซย ไทย และอนโดนเซย มความเจรญเตบโต

ทางดานเศรษฐกจเปนอยางมากและดวยความส�าคญทาง

ภมรฐศาสตรและภมเศรษฐศาสตรของภมภาคเอเชยตะวน

ออกเฉยงใต ก�าลงจะท�าใหบทบาทการเมองโลกโนมเอยง

จากประเทศในแถบยโรปไปสประเทศในภมภาคน ดวยเหต

นอนเดยจงตองการกระชบความสมพนธทางดานเศรษฐกจ

ความมนคง และการเมองกบเอเชยตะวนออกเฉยงใต

และเอเชย-แปซฟค ตอมานายกรฐมนตรอนเดยสองทาน

คอ นายอตล พหาร วชปาย และนายมานโมฮน ซงห ได

ด�าเนนนโยบายมองตะวนออกเรอยมา โดยเนนความเชอม

โยงทางดานประวตศาสตรและวฒนธรรมกบประเทศใน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 111

เอเชยตะวนออกเฉยงใต เพอสงเสรมความรวมมอทางดาน

การเมองในภมภาคเอเชย-แปซฟค รวมถงจน ญปน และ

เกาหลใต สงนยงเปนการเสรมสรางบทบาททางการเมอง

ของอนเดยในภมภาคเอเชย-แปซฟคอกดวย อนเดยด�าเนน

นโยบายมองตะวนออกมาเปนระยะเวลา 23 ป ตงแต ค.ศ.

1991 – 2014 ความส�าเรจในการรวมมอกนระหวางอนเดย

และจนจากนโยบายคอ กรอบความรเรมคนหมงทเรมการ

ประชมใน ค.ศ. 1999 เพอรวมมอกนพฒนาโครงสรางพน

ฐานและเศรษฐกจ รวมถงการตดตอกนระหวางประชาชน

ในภาคตะวนตกเฉยงใตของจนทเชอมกบภาคตะวนออก

เฉยงเหนออนเดย บงกลาเทศและเมยนมาร ทสงผลตอ

ความรวมมอทางดานการคา การลงทน พลงงาน การ

คมนาคมและการทองเทยวระหวางประเทศสมาชก โดย

ความรวมมอทประสบความส�าเรจมากในชวงน คอ การ

ประกาศให ค.ศ. 2006 เปนปแหงมตรภาพระหวางอนเดย

และจน โดยมการประกาศความรวมมอระหวางกนทางดาน

ยทธศาสตร ในโอกาสทประธานาธบดหจนเทาของจนเดน

ทางเยอนอนเดย จะเหนไดวานโยบายมองตะวนออกของ

อนเดยท�าใหอนเดยและจนมความรวมมอระหวางกนผาน

กรอบความรวมมอในเวทการเมองระดบภมภาค และปรบ

นโยบายใหมความรวมมอระหวางกนมากขน

กำรอภปรำยผล ความสมพนธระหวางอนเดยกบจนระหวาง ค.ศ.

1991- 2014 ถกก�าหนดดวยปจจยทงภายในและภายนอก

ซงมความสมพนธเกยวเนองกน โดยหลงการลมสลายของ

สหภาพโซเวยตและการสนสดของสงครามเยน ผน�าของ

อนเดยในทกสมยยงคงด�าเนนนโยบายตางประเทศโดยใช

หลกการเนรห ซงเปนการด�าเนนนโยบายตางประเทศแบบ

ไมฝกใฝฝายใด เพอตอบสนองผลประโยชนแหงชาต เนน

หลกปญจศล ปรบความเขาใจและมความสมพนธทดกบ

ประเทศเพอนบาน พฒนาความสมพนธกบประเทศโลกท

สาม รวมไปถงมนโยบายในการปรบความสมพนธกบจน

ใหเปนไปในทศทางทดขน และหลงจากทอนเดยมระบบ

เศรษฐกจแบบสงคมนยมมาเปนเวลานาน ท�าใหเศรษฐกจ

ภายในประเทศตกต�า อนเดยจงตองด�าเนนนโยบายปรบ

ระบบเศรษฐกจใหม โดยเปลยนจากระบบสงคมนยมมา

เปนการเปดเสรทางเศรษฐกจหรอทน โดยใชระบบกลไก

ตลาด ใหเอกชนเขามามบทบาทในการท�าธรกจแทนรฐ

เปดรบกระแสโลกาภวตน (Globalization) ใหบรรษท

ตางชาตเขามาลงทนในอนเดยไดอยางเสร บวกกบนโยบาย

มองตะวนออก ท�าใหอนเดยและจนมความรวมมอกนทาง

เศรษฐกจและความรวมมอดานตางๆ ผานกรอบความรวม

มอในเวทการเมองระดบภมภาคมากขน ประกอบกบบรบท

โลกทเปลยนไป ความขดแยงทางดานอดมการณไดถกลด

ความส�าคญลงและใหความส�าคญกบการพฒนาเศรษฐกจ

และการกนดอยดของประชาชนมากขน ท�าใหการด�าเนน

นโยบายใดๆ ของอนเดยตอจนนนไดค�านงถงผลประโยชน

แหงชาตของอนเดยเปนหลก

ส�าหรบปจจยภายนอกนน ถอเปนปจจยทมผล

ตอความสมพนธระหวางอนเดยและจนอยางมาก โดย

ผวจยมองวา ผลจากวจยทออกมาแสดงใหเหนวาปจจย

ภายนอกมความส�าคญและมน�าหนกในการด�าเนนความ

สมพนธระหวางอนเดยตอจน ใน ค.ศ. 1991 – 2014

มากกวาปจจยภายใน เนองจากปจจยภายนอกเปนเปน

แรงผลกดนใหผ น�าแตละสมยด�าเนนนโยบายตอจนตาม

สถานการณการเมองและเศรษฐกจระหวางประเทศท

เปลยนแปลงไป ระบบการเมองโลกทเปลยนไปท�าใหอนเดย

เรมมบทบาททางการเมองระหวางประเทศมากขน โดยได

เรมกระชบความสมพนธกบประเทศอนๆ รวมถงจน โดย

ทงสองประเทศพยายามมองขามความตงเครยดในขอขด

แยงเรองเขตแดนทยดเยอมานานและหนมาใหความส�าคญ

กบการรวมมอกนทางเศรษฐกจ แตการขนมามอ�านาจของ

จนและการขยายอ�านาจเขามาในมหาสมทรอนเดยซงเปน

เขตอทธพลของอนเดย ตลอดจนความพยายามในการสาน

สมพนธกบประเทศเพอนบานของอนเดย ท�าใหอนเดย

มองวาจนพยายามชวงชงความไดเปรยบทางยทธศาสตร

และคกคามอนเดย อกปจจยหนงทส�าคญตอความสมพนธ

อนเดยตอจน คอหลงเหตการณ11 กนยายน ค.ศ. 2001

สหรฐอเมรกาไดด�าเนนความสมพนธกบอนเดยอยางใกลชด

และแนนแฟนมากขน เนองมาจากสหรฐอเมรกาตองการ

ใหอนเดยเปนพนธมตรรวมตอตานภยจากการกอการราย

และเปนมหาอ�านาจในภมภาคทถวงดลอ�านาจและสกดกน

การขยายอทธพลของจน ท�าใหเกดความทาทายในความ

สมพนธระหวางอนเดยและจนขน โดยการด�าเนนความ

สมพนธระหวางอนเดยตอจนนน ยงตงอยบนพนฐานของ

ความตระหนกถงผลประโยชนแหงชาตเปนส�าคญ อยางไร

กตามบรรยายกาศการเมองระหวางประเทศทเนนความ

112 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

รวมมอกน ท�าใหอนเดยและจนยงคงมความพยายามใน

การด�าเนนความสมพนธทดตอกน

ขอเสนอแนะ จากการศกษาคนควาผานเอกสารหลกฐานตางๆ

พบวานกวเคราะหหลากหลายส�านกยงคงมความเหนตอ

ความสมพนธระหวางอนเดยตอจนในแนวคดทแตกตาง

กนไป เนองจากความสมพนธระหวางอนเดยตอจน ใน

ชวงเวลาทศกษานน มการเปลยนแปลงอยางรวดเรวตาม

สถานการณระหวางประเทศ อยางไรกตามผวจยความเหน

และขอเสนอแนะวาอนเดยและจนควรมความรวมมอกนใน

ดานสงคมและวฒนธรรมมากขน เพอประสานความขดแยง

ทางดานพรมแดนทเคยมมาในอดต โดยใหแกประชาชนทอย

ในพนทความขดแยงดงกลาวมปฏสมพนธตอกนผานความ

รวมมอการคาและการพฒนาในดานตางๆ และควรพฒนา

พนททมความขดแยงใหกลายเปนพนทเศรษฐกจใหม โดย

อยภายใตการดแลของทงสองประเทศ โดยทงอนเดยและ

จนอาจจดตงกรอบความรวมมอวาดวยการแกไขความขด

แยงทางดานดนแดนขนมาเพอแกไขปญหานโดยเฉพาะ โดย

ผวจยยงมความคดวาความสมพนธระหวางทงสองประเทศ

นาจะมแนวโนมทดในอนาคต เนองจากโลกในปจจบนเนน

เศรษฐกจน�าการทหาร แมปญหาเรองเขตแดนระหวาง

อนเดยและจนจะยงไมไดรบการแกไข แตทงสองประเทศ

จะยงใหความส�าคญตอการรวมมอกนเพอผลประโยชนทาง

เศรษฐกจระหวางกน สดทายนผวจยหวงวางานวจยเลมน

จะท�าใหผอานเขาใจในความสมพนธระหวางอนเดยและ

จน และน�าไปวเคราะหตอยอดและพจารณาความสมพนธ

ระหวางประเทศทงสองไดอยางมระบบ

Reference

Chopra, R. (2017). China – Pakistan nexus and its implication for India. Master of International

Relations, Pandit Deendayal Petroleum University.

Chompupun, S. (2008). Sino – Indian Competition in Mainland Southeast Asia After the Cold War.

Master of Arts Regional Studies, Chiangmai University. (in Thai)

Hall, L. (2010). The other exception? India as a rising power. Australian Journal of International

Affairs, 64(5), pp. 601-611

Kumar-Ray, A. (2019). India – China relations reconsidered: A realist perspective on India’s border

dispute with its neighbour. Revista UNISCI, (49), pp. 119-142

Kaur, M. (2018). China – India Relations: Strategic perceptions. Journal of Humanities and Social

Science, 23(9), pp. 01-09

Mcgranahan, C., & Sperling, E. (2005). Introduction: Tibet, India, and China. India Review, 7(3),

pp. 161-163

Mahtaney, P. (2014). India, China and globalization: The emerging superpowers and the future of

economic development. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

O-sot, W. (2009). The Relations between India and ASEAN in the 1990s as well as the 21th Century

(1991 - 2009). Master of Political Science , Thammasat University. (in Thai)

Ratha, C. K., & Mahapatra, K. S. (n.d.). India – China Bilateral Relations: Confrontation and Conciliation.

Conference Paper 23rd International Business Information Management Association conference

(IBIMA) on “Vision 2020 Sustainable Growth, Economic Development, and Global

Competitiveness”. Valencia

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 113

Sae-Teng, A. (2010). A Changing of India’s foreign policy toward the United States Of America after

the cold war (1991-2008). Master of Arts Program in International Relations, Chulalongkorn

University. (in Thai)

Stephen, M. (2012). Rising Regional Powers and International Institutions: The Foreign Policy

Orientations of India, Brazil and South Africa. Global Society, 26(3), pp. 292-295

Taetiangtam, K. (2005). India’s Nuclear Policy. Master of Arts Program in International Relations,

Chulalongkorn University. (in Thai)

114 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยครงนผวจยมงศกษาความสมพนธระหวางปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร ปจจยดานผปกครองและ

ชมชน กบการบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษาระยอง เขต 1 และการสรางสมการพยากรณการบรหารงานวชาการของโรเรยนประถมศกษาในกลมตากสน กลม

ตวอยางทใชในการวจย ไดแก บคลากรในโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสนปการศกษา 2560 จ�านวน 136 คน เครอง

มอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน และการวเคราะหถดถอยพหคณแบบขน

ตอน ผลการวจยพบวา (1) ปจจยดานผบรหารปจจยดานคร ปจจยดานผปกครองและชมชน และการบรหารงานวชาการ

ของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก (2) ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และ

ปจจยดานผปกครองและชมชน มความสมพนธกบการบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน โดย

รวมอยในระดบสง อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 3) ปจจยทสามารถพยากรณการบรหารงานวชาการของโรงเรยน

ประถมศกษาในกลมตากสน เรยงล�าดบจากตวพยากรณทดทสด คอ การมสวนรวมของผปกครองและชมชน (X3.1

) การ

จดบคลากรทางดานวชาการ (X1.4

) ความรเรองหลกสตรและการสอน (X2.1

) การสนบสนนของผปกครองและชมชน (X3.3

)

ความรเรองการบรหารงานวชาการ (X1.1

) และความรวมมอระหวางคร (X2.3

) 4) สมการพยากรณปจจยทสงผลตอการ

บรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน ในรปสมการคะแนนดบ ดงน Y = .312 + .227 (X3.1

) +

.148(X1.4

) + .188(X2.1

) + .249(X3.3

) + .137(X1.1

) + .127(X2.3

)

ค�ำส�ำคญ: การบรหารงานวชาการ, โรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน

Abstract

The purposes of this research were to study the relationship between the factors of

executives, teachers, parents and communities, and academic administration of Primary schools in the

Taksin group under Rayong Primary Educational Service Area Office 1, and to develop the prediction

ปจจยทสงผลตอกำรบรหำรงำนวชำกำรของโรงเรยนประถมศกษำในกลมตำกสน

สงกดส�ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำประถมศกษำระยอง เขต 1

Factors Affecting of Academic Administration of Primary Schools in The

Taksin Group Under Rayong Primary Educational Service Area Office 1

ปรารถนา แสงค�า

Prartthana Sangkumหลกสตรการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยบรพา

Master of Education Program, Burapha University

Received: May 23, 2019

Revised: June 14, 2019

Accepted: June 14, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 115

equation of the factors affecting academic administration of Primary schools in the Taksin group. The

samples were 136 personnel in Primary schools in the Taksin group, in the academic year of 2017.

The instrument used for collecting data was five scale rating questionnaire. The data were analyzed

by a computer program; using mean, standard deviation, Pearson’s product moment correlation,

multiple regression analysis and stepwise multiple regression analysis. The research results were as

follows (1) The factors of executives, teachers, parents and communities, and academic administration

of Primary schools in the Taksin group, both as a whole and in each particular aspect, were found

at a high level (2) The factors of executives, teachers, parents and communities related to academic

administration of Primary schools in the Taksin group at high level with the .01 level of significance (3)

Factors that can predict the academic administration of Primary schools in the Taksin group, sorting

from the best predictors is the participation of parents and communities (X3.1

), organizing academic

personnel (X1.4

), knowledge of curriculum and teaching (X2.1

), support of parents and communities

(X3.3

), knowledge of academic administration (X1.1

), and cooperation between teachers (X2.3

). 4) The

prediction equation of the factors those affected the academic administration of Primary schools in

the Taksin group, can be composed with the following equation: Y = .312 + .227(X3.1

) + .148(X1.4

) +

.188(X2.1

) + .249(X3.3

) + 137(X1.1

) + .127(X2.3

)

Keywords: Academic administration, School in Taksin group

บทน�ำ การศกษาถอเปนปจจยพนฐานในการด�ารงชวต

ของมนษยเพอการพฒนาในทก ๆ ดาน โรงเรยนซงเปน

องคกรทท�าหนาทในการจดการศกษาแลกเปลยนเรยนร

และแสวงหาความรใหม ๆ จงตองพฒนาองคกรใหพรอม

เพอพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการศกษา แต

ปจจบนพบวา การจดการศกษาทกระดบประสบปญหา

ส�าคญ คอ ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนคอนขางต�า

หลกสตรมเนอหาสาระแนนเกนไป และใชเหมอนกนหมด

โดยไมค�านงถงบรบทของสถานศกษา กระบวนการเรยน

การสอนยงยดหลกการถายทอดความรจากผสอนสผเรยน

เนนการทองจ�ามากกวาการฝกใหผ เรยนมทกษะการคด

วเคราะห การแกปญหาจากสถานการณหรอประสบการณ

จรง หนงสอเรยนเปนเพยงแบบฝกหดทมค�าตอบเพยงค�า

ตอบเดยวแทนทจะเปนค�าถามแบบปลายเปด ครผ สอน

ยงยดตดกบวฒนธรรมการสอนแบบเดม ๆ ทงทหลกสตร

ปจจบนเนนการคดวเคราะห แตวธสอนยงไมสอนใหผเรยน

มทกษะดงกลาว ผบรหารสถานศกษาบางสวนยงไมไดรบ

การอบรมใหปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพ ขาดความร

ความเขาใจในการบรหารงาน ท�าใหขาดทกษะในการบรหาร

และการจดการดานการศกษา (ส�านกงานเลขาธการสภา

การศกษา, 2553, น. 10) การจดการศกษาของโรงเรยน

จะมประสทธภาพและส�าเรจตามเปาหมายนน จ�าเปน

ตองอาศยความรวมมอชวยเหลอสนบสนนจากผปกครอง

นกเรยน ประชาชน องคกรปกครองสวนทองถนและองคกร

ตาง ๆ ในชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา

(พนจดา วระชาต, 2542, น. 26) ซงโรงเรยนประถมศกษา

ในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษาระยอง เขต 1 มความมงหมายเพอทจะทมงพฒนา

ผ เรยนใหสามารถพฒนาคณภาพชวตใหพรอมทจะท�า

ประโยชนใหกบสงคม ตามบทบาทและหนาทของตน ใน

ฐานะพลเมองดโดยใหผเรยนมความรและทกษะพนฐานใน

การด�ารงชวต ทนตอการเปลยนแปลง มสขภาพสมบรณ ทง

รางกาย และจตใจ ท�างานเปน และครองชวต อยางสงบสข

การจดการศกษาในสถานศกษา กลมโรงเรยน

116 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ระยอง เขต 1 ประกอบดวย สถานศกษา จ�านวน 14

โรงเรยน ยงไมบรรลเปาหมายทตงไว อาจจะเปนเพราะ

ขาดปจจยสนบสนนในการบรหารงานวชาการ ท�าใหงาน

วชาการยงไมบรรลเปาหมายเทาทควร อยางไรกตามแตละ

โรงเรยนยงมความแตกตางกนมากในหลายประการ ถงแมวา

ผบรหารจะใหความส�าคญกบงานวชาการอยางมากเพยงใด

กตาม ยงพบวา โรงเรยนแตละโรงเรยนมปญหาในดานการ

บรหารทแตกตางกนไปตามบรบทของโรงเรยน แตปญหาท

คลายคลงกน คอ ครไมครบชน ขาดแคลนสอในการจดการ

เรยนการสอน การขาดแคลนครสายปฏบตการสอน ซงม

สาเหตมาจากการแตงตงยาย การตดโอนอตราต�าแหนง

การเขาสโครงการเปลยนเสนทางสชวตใหม การเกษยณ

อายราชการ การไดรบแตงตงใหด�ารงต�าแหนงทสงขน และ

สาเหตทท�าใหคณภาพการบรหารงานวชาการของโรงเรยนม

ประสทธภาพต�านน อาจเปนเพราะงบประมาณไมเพยงพอ

การเรยนขาดความเสมอภาคทางการศกษา กฎระเบยบไม

เออตอการบรหารจดการ และกระบวนการเรยนการสอน

ไมเปนไปตามวตถประสงคของหลกสตร ซงจะเหนไดวา

การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประสบปญหาหลาย

อยางท�าใหคณภาพของนกเรยนอยในระดบไมเปนทนา

พอใจ และตองไดรบการปรบปรงแกไขการบรหารงาน

วชาการอกมาก ประกอบกบสภาพสงคม และวฒนธรรม

ในยคโลกาภวตนทมเปลยนแปลงอยางรวดเรวภายใตรป

แบบการเปลยนแปลงทางการศกษา ในยคของการบรหาร

จดการศกษาไทยในปจจบน ทามกลางกระแสแหงความ

เปนโลกาภวตน (Globalization) ซงอยภายใตเงอนไขการ

ปรบเปลยนการแขงขน เพอสรางขอไดเปรยบ และความ

มงมนของสงคม ทด�าเนนไปอยางรวดเรว รนแรง และม

ความหลากหลายนน ตางกสงผลกระทบตอวงการวชาชพ

โดยเฉพาะดานการศกษา (ธระ รญเจรญ, 2549, น. 17)

จากสภาพปญหาดงกลาว ผวจยจงสนใจท�าวจย

เรองปจจยทสงผลตอการบรหารงานวชาการของสถาน

ศกษาในกลมโรงเรยนตากสน สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 เพอเปนแนวทางการ

วางแผนการด�าเนนงานวชาการแกผวจยและสถานศกษา

อน ๆ หรอน�าไปใชในการจดอบรมพฒนาผบรหารและคร

ใหมความร ความเขาใจ และสามารถบรหารงานวชาการ

ไดอยางมประสทธภาพยงขนและเกดประโยชนสงสดแกผ

เรยนตอไป

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาปจจยทสงผลตอการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

2. เพอศกษาการบรหารงานวชาการของโรงเรยน

ประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยทสงผล

ตอการบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาใน

กลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษาระยอง เขต 1

4. เพอสรางสมการพยากรณการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

แนวคดทฤษฎทเกยวของ ในการศกษาครงนผ วจยมงศกษาปจจยทสงผล

ตอการบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษา โดย

ผวจยไดศกษาจากหลกการ แนวคด ทฤษฎ เอกสารและ

งานวจยทเกยวของเกยวกบการบรหารงานวชาการของ

โรงเรยนประถมศกษา ซงผ วจยเหนวาการบรหารงาน

วชาการ เปนงานทผบรหารตองใชความพยายามและความ

สามารถอยางมาก เพอน�าคณะผรวมงานและผเกยวของด�า

เนนการจดการเรยนการสอน ตลอดจนประสานงานการน�า

ทรพยากรมาใชในกระบวนการบรหารใหการบรหารงาน

วชาการบรรลเปาหมายทวางไว ดงนน การบรหารงาน

วชาการจงเปนหวใจส�าคญของการบรหารโรงเรยน โดย

ผวจยไดน�ามาแนวคด ทฤษฎตาง ๆ มาวเคราะหและการ

สงเคราะหเปนองคประกอบและปจจยทเกยวของในการ

สงผลตอการบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษา

ในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษาระยอง เขต 1 (กรมวชาการ, 2550; จไรรตน สดรง,

2549; ธระ รญเจรญ, 2549) ไดดงน 1) ดานผบรหาร 2)

ดานคร และ 3) ดานผปกครองและชมชน สวนการบรหาร

งานวชาการไดศกษาแนวคดขอบขายของงานวชาการตาม

หลกการของหนวยงานทางการศกษา เอกสารและงานวจยท

เกยวของและน�ามาสงเคราะหเปนในการบรหารงานวชาการ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 117

ของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 (กระทรวง

ศกษาธการ, 2547; สนต บญภรมย, 2552; ส�านกงานสง

เสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย,

2553) ดงน 1) การพฒนาหลกสตรสถานศกษา 2) การ

พฒนากระบวนการเรยนร 3) การวดผล ประเมนผล และ

เทยบโอนผลการเรยนร 4) การวจยเพอพฒนาคณภาพการ

ศกษา 5) การพฒนาสอ นวตกรรม และเทคโนโลยทางการ

ศกษา 6) การนเทศภายในสถานศกษา และ 7) การพฒนา

ระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

กรอบแนวคดกำรวจย

ตวแปรตน ตวแปรตำม

ภำพ 1 กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐำนกำรวจย 1. ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน มความสมพนธกบการบรหาร

งานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

2. ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน สามารถพยากรณการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

ได

วธด�ำเนนกำรวจย ประชำกรและกลมตวอยำง

1. ประชากร ไดแก ครและบคลากรทปฏบตงาน

ในโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 ปการศกษา

2560 จ�านวน 14 โรงเรยน จ�านวน 202 คน

2. กลมตวอยาง ไดแก ครและบคลากรทปฏบตงาน

ในโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยก�าหนดขนาด

กลมตวอยางตามตารางของเครจซ และมอรแกน (Krejcie

118 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

& Morgan, 1970, pp. 607-610) ไดกลมตวอยาง 136

คน จากนนด�าเนนการสมตวอยางแบบแบงชน (Stratified

random sampling) โดยใชโรงเรยนเปนเกณฑ

เครองมอทใชในกำรวจย

เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงนแบงเปน

4 ตอน ไดแก แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานผบรหาร

แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานคร แบบสอบถามเกยว

กบปจจยผ ปกครองและชมชน และแบบสอบถามเกยว

กบการบรหารงานวชาการโรงเรยน ซงเปนแบบสอบถาม

แบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ตาม

แนวคดของลเครท (Likert, 1967, p. 247) โดยผวจยได

น�าเสนอแบบสอบถามตอผทรงคณวฒเพอพจารณาความ

เทยงตรงเชงเนอหา (Content validity) และตรวจสอบ

ความถกตองของภาษา เมอผทรงคณวฒพจารณาตรวจสอบ

ตามแบบประเมนแลว ผวจยจงน�าผลทผทรงคณวฒตรวจ

ไปวเคราะหรายขอ ซงมคาดชนความสอดคลองระหวาง

ขอค�าถามกบวตถประสงค (Index of item-objective

congruence: IOC) อยระหวาง .60-1.00 ซงทกขอค�าถาม

สามารถน�าไปใชวจยได เนองจากผานเกณฑทก�าหนด แลว

น�าแบบสอบถามไปทดลองใช (Try out) ใชกบครและ

บคลากรทปฏบตงานในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 ทไมใชกลมตวอยาง

ในการวจย จ�านวน 30 คน แลวน�าแบบสอบถามททดลอง

ใชไปหาคณภาพของแบบสอบถาม โดยการวเคราะหหาคา

อ�านาจจ�าแนกรายขอ (Discrimination) ดวยวธการหา

คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s

product moment correlation coefficient) ระหวาง

คะแนนรายขอกบคะแนนรวม (Item-total correlation)

ทงนโดยเลอกขอทมคาอ�านาจจ�าแนกตงแต 0.20 ขนไป

สามารถน�าไปใชเปนขอค�าถามได และหาคาความเชอมน

โดยวธการหาสมประสทธแอลฟา (Coefficient alpha)

ของครอนบาค (Cronbach,1990, pp. 202-204) ซงม

รายละเอยดดงน

1. แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานผบรหาร ม

คาอ�านาจจ�าแนกอยระหวาง 0.52-0.80 และมคาความ

เชอมน เทากบ 0.94

2. แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานคร มคา

อ�านาจจ�าแนกอยระหวาง 0.48-0.87 และมคาความเชอ

มน เทากบ 0.94

3. แบบสอบถามเกยวกบปจจยดานผปกครองละ

ชมชน มคาอ�านาจจ�าแนกอยระหวาง 0.59-0.83 และมคา

ความเชอมน เทากบ 0.93

4. แบบสอบถามเกยวกบการบรหารงานวชาการ

ของโรงเรยน มคาอ�านาจจ�าแนกอยระหวาง 0.69-0.89

และมคาความเชอมน เทากบ 0.98

กำรเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน ผวจยได

ด�าเนนการโดยการจดสงแบบสอบถามใหกบกลมตวอยาง

ดวยตนเองและสงทางไปรษณย ซงผวจยไดบรรจซองแตละ

ชดอยางมดชดพรอมตดแสตมป จาหนาซองถงผวจยเพอ

ใหสงคนตามก�าหนด และตดตามเกบแบบสอบถามคน

เพอใหไดแบบสอบถามครบจ�านวนกลมตวอยางทก�าหนด

ไว โดยผวจยไปรบแบบสอบถามคนดวยตนเอง และตรวจ

สอบความสมบรณของแบบสอบถามทไดรบคน ปรากฏวา

มแบบสอบถามทมความถกตองและสมบรณ จ�านวน 136

ฉบบ คดเปนรอยละ 100 แลวจงน�าแบบสอบถามทตรวจ

สอบความสมบรณเรยบรอยแลวมาด�าเนนการวเคราะห

ขอมลตามขนตอนของการวจยตอไป

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล

1. ศกษาปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร ปจจย

ดานผปกครองและชมชน และการบรหารงานวชาการของ

โรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 สถตทใช คอ

คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

2. ความสมพนธระหวางปจจยดานผ บรหาร

ปจจยดานคร และปจจยดานผ ปกครองและชมชนกบ

การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลม

ตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ระยอง เขต 1สถตทใช คอ คาสมประสทธสหสมพนธแบบ

เพยรสน (Pearson’s product-moment correlation

coefficient)

3. วเคราะหอทธพลของตวแปรทสงผลตอการ

บรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต

1 โดยสถตทใช คอ การวเคราะหการถดถอยพหคณแบบ

ขนตอน (Stepwise multiple regression analysis)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 119

ผลกำรวจย 1. ปจจยดานผบรหารทสงผลตอการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยงล�าดบคาเฉลย

จากมากไปหานอย 3 อนดบแรก ไดแก คณลกษณะของ

ผบรหาร การพฒนาครทางดานวชาการ ความรเรองการ

บรหารงานวชาการ ตามล�าดบ

2. ปจจยดานครทสงผลตอการบรหารงานวชาการ

ของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยรวมและ

รายดานอยในระดบมาก เรยงล�าดบคาเฉลยจากมากไปหา

นอย ไดแก การจดการเรยนการสอน ความรวมมอระหวาง

คร และความรเรองหลกสตรและการสอน ตามล�าดบ

3. ปจจยดานผ ปกครองและชมชนทสงผลตอ

การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษา ในกลม

ตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ระยอง เขต 1 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยง

ล�าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก การมสวนรวม

ของผปกครองและชมชน การสนบสนนของผปกครองและ

ชมชน และฐานะเศรษฐกจของผปกครอง ตามล�าดบ

4. การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถม

ศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยรวมและรายดานอยใน

ระดบมาก เรยงล�าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย 3 อนดบ

แรก ไดแก การพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษา การพฒนากระบวนการเรยนร และการวดผล

ประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน ตามล�าดบ

5. ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน มความสมพนธกบการบรหาร

งานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

โดยรวมอยในระดบสง อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ

.01

6. ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน ทสามารถพยากรณการบรหาร

งานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

เรยงล�าดบจากตวพยากรณทดทสด คอ การมสวนรวม

ของผปกครองและชมชน (X3.1

) การจดบคลากรทางดาน

วชาการ (X1.4

) ความรเรองหลกสตรและการสอน (X2.1

) การ

สนบสนนของผปกครองและชมชน (X3.3

) ความรเรองการ

บรหารงานวชาการ (X1.1

) และความรวมมอระหวางคร (X2.3

)

โดยมคาสมประสทธสหสมพนธพหคณทง 6 ดาน เทากบ

0.921 และสามารถพยากรณรวมกนไดรอยละ 91.80

ซงปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน สามารถพยากรณการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 ได

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ในรปสมการคะแนน

ดบ ดงน

Y = .312 + .227 (X3.1

) + .148 (X1.4

) +

.188 (X2.1

) + .249 (X3.3

) + .137 (X1.1

) + .127 (X2.3

)

หรอในรปสมการคะแนนมาตรฐาน ดงน

Z = .198 (Z3.1

) + .118 (Z1.4

) + .154 (Z2.1

)

+ .218 (Z3.3

) + .120 (Z1.1

) + .115 (Z2.3

)

อภปรำยผล 1. ปจจยดานผบรหารทสงผลตอการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยผบรหารโรงเรยน

เปนผมคณลกษณะของผบรหารทด สามารถน�าความรเรอง

การบรหารงานวชาการมาการพฒนาครทรบผดชอบงาน

ดานวชาการไดอยางมประสทธภาพ ทงนอาจเปนเพราะผ

บรหารสถานศกษาเปนปจจยส�าคญทจะสงผลตอการบรหาร

งานวชาการเปนอยางยง ซงเปนงานหลกของสถานศกษา

โดยผบรหารสถานศกษาจะตองเปนผ ทมความร ความ

สามารถในการบรหารจดการเปนอยางด มภาวะผน�าทาง

วชาการ มมนษยสมพนธทดตอเพอนรวมงานมวสยทศน

กาวไกล มบคลกภาพด มคณธรรมจรยธรรม และเปนแบบ

อยางทด สอดคลองกบงานวจยของไกรวลย รตนะ (2558)

ไดศกษาบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการบรหารงาน

วชาการ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

สงขลา พบวา ผบรหารสถานศกษาและครผสอนมความ

คดเหนตอบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการบรหาร

งานวชาการ โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก

2. ปจจยดานครทสงผลตอการบรหารงานวชาการ

120 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยรวมและ

รายดานอยในระดบมาก โดยครไดมความรความเขาใจเรอง

การจดท�าหลกสตรสถานศกษาเปนอยางด มสวนรวมในการ

พฒนาหลกสตรและสามารถจดการเรยนการสอนไดอยาง

มประสทธภาพ ทงนอาจเปนเพราะ ครเปนปจจยส�าคญท

ท�าใหนกเรยนเกดการเรยนรทบรรลตามวตถประสงคทได

ตงไว โดยครนนจะตองเปนผมความร มความสามารถใน

การจดการเรยนการสอน ออกแบบกจกรรมตาง ๆ ใหม

ความนาสนใจดงดดผเรยน ใหความชวยเหลอนกเรยนเมอ

มปญหา สงเสรมสนบสนนใหนกเรยนไดท�ากจกรรมตาง ๆ

อยางเตมความสาสมารถ มความรสกทด รกและเมตตา

กรณาตอนกเรยนทกคนเทาเทยมกน มคณธรรมจรยธรรม

เปนแบบอยางทด ตลอดจนมมนษยสมพนธทดกบเพอน

รวมงาน ผปกครอง และชมชนสอดคลองกบงานวจยของ

วระศกด วงศอนทร (2557) ไดศกษาการมสวนรวมในการ

บรหารงานวชาการของครผสอน สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาตราด พบวา การมสวนรวมในการ

บรหารงานวชาการของครผสอน สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาตราด โดยรวมอยในระดบมาก

3. ปจจยดานผ ปกครองและชมชนทสงผลตอ

การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลม

ตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ระยอง เขต 1 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก โดย

ผ ปกครองและชมชนไดมสวนรวมและใหการสนบสนน

การจดบรหารงานวชาการของโรงเรยนเปนอยางด ทงน

อาจเปนเพราะ ผปกครองและชมชนเปนปจจยทมความ

ส�าคญตอการบรหารงานวชาการของสถานศกษาเปนอยาง

มาก การจดการศกษาของสถานศกษาจะตองใหผปกครอง

และชมชนเขามามสวนรวม โดยเปนผสงเสรม สนบสนนใน

การจดการศกษา สถานศกษาตองท�างานรวมกบชมชนเพอ

สรางความเขมแขงใหชมชน เปดโอกาสใหบคคลในชมชนได

รวมคด รวมเสนอแนะ รวมตดสนใจ และรวมด�าเนนการใน

กจกรรมตาง ๆ สอดคลองกบงานวจยของกาญจนา เอยด

สย (2560) ไดศกษาการมสวนรวมของผปกครองในการ

จดการศกษาโรงเรยนเขาชยสน อ�าเภอเขาชยสน จงหวด

พทลง ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

พบวา การมสวนรวมในการจดการศกษาของผปกครอง ใน

ภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก

4. การบรหารงานวชาการของโรงเรยนประถม

ศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยรวมและรายดานอยในระดบ

มาก โดยโรงเรยนใหความส�าคญของการบรหารงานวชาการ

เปนอยางมาก โดยเฉพาะดานการพฒนาระบบการประกน

คณภาพภายในสถานศกษา การพฒนากระบวนการเรยนร

และการวดผล ประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน ทงน

อาจเปนเพราะการบรหารงานวชาการถอวาเปนงานหลก

หรอเปนภารกจหลกของสถานศกษาไมวาสถานศกษาจะ

เปนประเภทใด มาตรฐานและคณภาพของสถานศกษาจะ

พจารณาไดจากผลงานดานวชาการ เนองจากงานวชาการ

เกยวของกบหลกสตรการจดโปรแกรมการศกษาและการ

จดการเรยนการสอนซงเปนหวใจของสถานศกษาและ

เกยวของกบผบรหารสถานศกษาและบคลากรทกระดบ

ของสถานศกษาซงอาจจะเกยวของ โดยทางตรงหรอทาง

ออมกอยทลกษณะของงานนน สอดคลองกบงานวจยของ

อภชต สภรมย (2556) ไดศกษาการบรหารงานวชาการใน

สถานศกษาขนพนฐาน สงกดองคการบรหารสวนจงหวด

อบลราชธาน พบวา สภาพการบรหารงานวชาการใน

สถานศกษาขนพนฐาน สงกดองคการบรหารสวนจงหวด

อบลราชธาน โดยรวมและรายดานสวนใหญ มการปฏบต

อยในระดบมาก

5. ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน มความสมพนธกบการบรหาร

งานวชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

โดยรวมอยในระดบสง อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01

ทงนอาจเปนเพราะ การบรหารงานวชาการของโรงเรยน

จะมประสทธภาพและส�าเรจตามเปาหมายนน จ�าเปนตอง

อาศยความรวมมอชวยเหลอสนบสนนจากผบรหาร ครผ

สอน ผปกครองนกเรยน ประชาชน องคกรปกครองสวน

ทองถนและองคกรตาง ๆ ในชมชนเขามามสวนรวมใน

การจดการศกษา และสอดคลองกบงานวจยของดวงเพญ

ทคหต (2551) ไดศกษาวจยเรอง ปจจยทความสมพนธกบ

การบรหารงานวชาการตามความคดเหนครโรงเรยนขนาด

เลก ส�านกงานเขตพนทการศกษาอทยธาน เขต 2 พบวา

ปจจยดานผบรหารสถานศกษา ดานครผสอน ดานการเงน

และดานชมชน มความสมพนธทางบวกกบการบรหารงาน

วชาการ อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 121

6. ปจจยดานผบรหาร ปจจยดานคร และปจจย

ดานผปกครองและชมชน สามารถพยากรณการบรหารงาน

วชาการของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต

1 ไดอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนอาจเปน

เพราะการบรหารงานวชาการถอวาเปนภารกจหลกของ

สถานศกษาตามทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มงใหการ

กระจายอ�านาจการบรหารจดการไปใหสถานศกษาใหมาก

ทสด ดวยเจตนารมณทจะใหสถานศกษาดา เนนการไดโดย

อสระ คลองตว รวดเรว สอดคลองกบความตองการของผ

เรยน สถานศกษา ชมชน ทองถน และการมสวนรวมจาก

ผมสวนไดสวนเสยทกฝาย ซงจะเปนปจจยส�าคญทท�าให

สถานศกษามความเขมแขงในการบรหารจดการ สามารถ

พฒนาหลกสตร และกระบวนการเรยนรตลอดจนการวดผล

ประเมนผล รวมทงการวดปจจยเกอหนนการพฒนา

คณภาพนกเรยน ชมชน ทองถน ไดอยางมคณภาพและม

ประสทธภาพ สอดคลองกบงานวจยของสมเกยรต มาลา

(2555) ไดศกษาวจยเรอง ปจจยทสงผลตอการบรหาร

งานวชาการของโรงเรยนเทศบาล สงกดเทศบาลเมอง

ก�าแพงเพชร ผลการวจยพบวา เมอใชการถดถอยพหคณ

แบบขนบนได พบวา กลมตวแปร 3 ตวทมนยส�าคญของ

การพยากรณการบรหารงานวชาการของโรงเรยนเทศบาล

สงกดเทศบาลเมองก�าแพงเพชร ไดแก ดานกระบวนการ

บรหารงานวชาการ (X2) ดานการมสวนรวมของชมชน (X

7)

และดานความพรอมของอาคารสถาน(X4) โดยกลมตวแปร

เหลานมอ�านาจในการพยากรณไดรอยละ 80.2 นยส�าคญ

ทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบงานวจยของวรา

ภรณ ลวงสวาส (2561) ปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการ

เรยนของนกเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษาระยอง เขต 1 พบวา ปจจยทเปนตวพยากรณผล

สมฤทธทางการเรยนของนกเรยน ม 4 ปจจย คอ ปจจย

ดานผบรหาร (X1) ปจจยดานผเรยน (X

2) ปจจยดานคร

(X3) และปจจยดานผปกครอง (X

4) โดยมคาสมประสทธ

สหสมพนธพหคณเทากบ รอยละ 69.40 มนยส�าคญทาง

สถตทระดบ .05

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

1. ปจจยดานผบรหาร ดานการจดบคลากรทาง

ดานวชาการ ผบรหารโรงเรยนควรสงเสรมใหครเขามา

มสวนรวมในการบรหารงานวชาการ ดานกระบวนการ

การวางแผนใหอยในมากขน เปดโอกาสใหครเขามามสวน

รวมในการวางแผนงานวชาการทกดาน โดยควรด�าเนนการ

ส�ารวจความถนดและความตองการการมสวนรวมของคร

แลวจดครเขารวมด�าเนนงานวชาการหรอมอบหมายงาน

ตามความตองการและความถนด และสงเสรม สนบสนน

ใหครไดมสวนรวมในการประชมปรกษาและเสนอความคด

เหนเกยวกบการวางแผนงาน

ใหมากขน

2. ปจจยดานคร ดานความรเรองหลกสตรและ

การสอน ผบรหารโรงเรยนควรมการสงเสรมและสนบสนน

ใหครผสอนไดเขารบการอบรมเกยวกบการจดท�าหลกสตร

สถานศกษา เพอน�าความรทไดมาใชในการจดท�าหลกสตร

ส�าหรบการจดการเรยนการสอนใหมความสอดคลองกบ

ทศทางการจดการศกษาตามปรชญาและวสยทศนของ

โรงเรยน และความตองการของผเรยน ชมชน และสงคม

3. ปจจยดานผปกครองและชมชน ดานฐานะ

เศรษฐกจของผปกครอง ผ บรหารโรงเรยนสงเสรมใหผ

ปกครองและชมชนไดมสวนรวมในการจดกจกรรมตาง ๆ

ทโรงเรยนไดจดขน ถาหากตองมคาใชจายในการเขารวม

กจกรรมจะตองมการแจงรายละเอยดคาใชจายตาง ๆ ใหผ

ปกครองไดรบทราบอยางละเอยดและชดเจนเพอชวยใหผ

ปกครองมสวนรวมในการรบภาระคาใชจายทางการศกษา

ตามความเหมาะสมและจ�าเปน

4. การบรหารงานวชาการของโรงเรยน ดาน

การพฒนาสอ นวตกรรม และเทคโนโลยทางการศกษา

ผบรหารโรงเรยนควรสงเสรมใหครผสอนไดมการก�าหนด

กระบวนการวจยและพฒนาสออยางเปนระบบและนา

เชอถอ โดยมเปาหมายในการพฒนาผลผลต เทคโนโลย

สงประดษฐ สอ อปกรณ เทคนควธหรอรปแบบการเรยน

การสอนหรอระบบบรหารจดการใหมประสทธภาพและ

ประสทธผลยงขนอยางชดเจน เพอเปนประโยชนตอการ

จดการเรยนการสอน

122 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป

1. ควรศกษาความสมพนธระหวางการบรหาร

งานวชาการกบการจดสภาพแวดลอมทางการเรยนของ

โรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1

2. ควรศกษาปจจย ทสงผลตอประสทธผลของ

การจดการศกษาของโรงเรยนประถมศกษาในกลมตากสน

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง

เขต 1

References

Aeitsui, K. (2017). A study of parents’ participation in educational management of Khaochaison school,

Amphur Khaochaison, Phattalung Province Institutions under the Office of Phattalung Hight School

Education Service Area 12. Master of Education Program in Educational Administration, Hatyai

University. (in Thai)

Bunphirom, S. (2009). Academic administration. Bangkok: Bookpoint. (in Thai)

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychology testing. (5th ed.). New York: Harper Collins.

Department of Academic Affairs. (2007). Guidelines for management of learning reform schools.

Bangkok: Express Transport Organization. (in Thai)

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and

Psychological Measurement, 30(3), 607-610.

Kerdmorakot, P. (2009). Participations in academic administration of teachers in schools under Muang

Saraburi Municipal Office. Master of Education Program in Educational Administration,

Vongchavalitkul University. (in Thai)

Luangsawas, W. (2018). The factors affecting to ward students achievement under the office of Rayong

primary educational service area 1. Master of Education Program in Educational

Administration, Burapha University. (in Thai)

Likert, R. (1967). The method of constructing and attitude scale. In M. Fishbeic (ed.), Theory and

measurement. New York: Wiley & Sons.

Ministry of Education. (2004). Basic school administration manual that is a legal entity. Bangkok:

Ministry of Education. (in Thai)

Mala, S. (2011). Factors affecting academic administration of kamphaengphet municipality schools.

Master of Education Program in Educational Administration, Kamphaeng Phet Rajabhat

University. (in Thai)

Rattana, K. (2015). Rroles of school administrators in academic administration under the Songkhla

Primary Educational Service Area Office. Master of Education Program in Educational

Administration, Hatyai University. (in Thai)

Runcharoen, T. (2006). School administration for education reform. Bangkok: Khaofang. (in Thai)

Sudrung, J. (2006). Factors affecting the efficiency of academic task operation in the large secondary

school under the jurisdiction of the department of gerneral education: A case study of royal

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 123

awarded secondary school in Bangkok Metropolis. Master of Education Program in Educational

Administration, Chulalongkorn University. (in Thai)

Suparu, M. A. (2013). Academic administration in basic education schools under administrative

Ubon Ratchathani Province. Master of Education Program in Educational Administration, Ubon

Ratchathani Rajabhat University. (in Thai)

Tukahit, D. (2008). Factors related to academic affairs administration according to teachers’ opions in

small schools under the office of Uthai Thani Educational Service Area 2. Master of Education

Program in Educational Administration, Nakhon Sawan Rajabhat University. (in Thai)

Weerachart, P. (1999). Relationship building between schools and communities. Bangkok: Odeon Store.

Wongin, W. (2014). Teachers’ participation in academic administration under Trat Primary Educational

Service Area Office. Master of Education Program in Educational Administration, Rambhai Barni

Rajabhat University. (in Thai)

124 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยครงน เปนการวจยเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอ ศกษากรอบแนวคดของการบรหารวชาการสถาบน

อดมศกษาในก�ากบของรฐและกรอบแนวคดสมรรถนะขามสายงาน ซงเปนสวนหนงของการวจยเรอง กลยทธการบรหาร

วชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐตามแนวคดสมรรถนะขามสายงาน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสมภาษณ

ความเหมาะสมของกรอบแนวคดการวจย ประเมนความเหมาะสมโดยผทรงคณวฒ จ�านวน 7 คน วธวเคราะหขอมล

โดยใชคาความถ และการวเคราะหเชงเนอหา ผลการวจยพบวา (1) กรอบแนวคดการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษา

ในก�ากบของรฐ ประกอบดวย การด�าเนนงาน 4 ดาน ไดแก (1.1) การพฒนาหลกสตร (1.2) การจดการเรยนการสอน

(1.3) การจดกจการพฒนานสตนกศกษา และ (1.4) การวดและประเมนผลการเรยนร (2) กรอบแนวคดสมรรถนะขาม

สายงาน ประกอบดวย สมรรถนะหลก 5 กลม ในแตละกลมมองคประกอบสมรรถนะรวม 15 สมรรถนะ ไดแก (2.1)

การคดวพากษและนวตกรรม ประกอบดวย (2.1.1) การคดสรางสรรค (2.1.2) การเปนผประกอบการ และ (2.1.3) การ

ตดสนใจอยางมเหตผล (2.2) ทกษะระหวางบคคล ประกอบดวย (2.2.1) การท�างานเปนทม (2.2.2) ทกษะการสอสาร

และ (2.2.3) ทกษะองคกร (2.3) ทกษะภายในบคคล ประกอบดวย (2.3.1) การตระหนกรในตนเอง (2.3.2) แรงจงใจใน

ตนเอง (2.3.3) วนยในตนเอง และ (2.3.4) ความยดหยนและความสามารถในการปรบตว (2.4) ความเปนพลเมองโลก

ประกอบดวย (2.4.1) ความใจกวาง (2.4.2) เคารพในความหลากหลาย และ (2.4.3) ความเขาใจระหวางวฒนธรรม (2.5)

ความฉลาดรทางสอและสารสนเทศ ประกอบดวย (2.5.1) ความสามารถในการประเมนสารสนเทศและเนอหาสออยาง

พถพถน และ (2.5.2) ความฉลาดรทางดจทล

ค�ำส�ำคญ: แนวคดสมรรถนะขามสายงาน, การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ, การพฒนาสมรรถนะ

ขามสายงานของนสตนกศกษา

Abstract

This research used the qualitative research. The purpose of this research was to study

the conceptual framework of Academic management of autonomous public higher education

กำรบรหำรวชำกำรสถำบนอดมศกษำในก�ำกบของรฐเพอพฒนำสมรรถนะ

ขำมสำยงำนของนสตนกศกษำ

Academic Management of Autonomous Public Higher Education Institutions

for the Development of Transversal Competencies for Students

น�าออย ชนวงศ1, แอนจรา ศรภรมย1 และ สบสกล นรนทรางกร ณ อยธยา1

Nam-aoi Chinnawong1, Anjira Siripirom1 and Suebsakul Narintarangkul Na Ayudhaya1

1หลกสตรครศาสตรดษฎบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย1Doctor Philosophy Program in Educational Administration, Chulalongkorn University

Received: May 24, 2019

Revised: July 9, 2019

Accepted: July 9, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 125

institutions, and the conceptual framework of Transversal competencies which is a part of the

research titled Academic management strategies of autonomous public higher education

institutions based on the concept of Transversal Competencies. The research instrument used was the

structured interview of the conceptual framework evaluated its appropriateness by 7 experts. The

data was analyzed by frequency distribution and content analysis. The findings were as follows (1) the

conceptual framework of Academic management of autonomous public higher education

institutions composes of (1.1) curriculum development, (1.2) instructional management, (1.3) student

affairs, and (1.4) learning measurement and evaluation (2) the conceptual framework of Transversal

competencies composes of 5 competency domains with 15 key characteristics including (2.1) critical and

innovative thinking; (2.1.1) creativity (2.1.2) entrepreneurship and (2.1.3) reasoned decision-making, (2.2)

interpersonal skills; (2.2.1) teamwork (2.2.2) communication skills and (2.2.3) organizational skills, (2.3)

intrapersonal skills; (2.3.1) self - awareness (2.3.2) self - motivation (2.3.3) self - discipline and (2.3.5)

flexibility and adaptability, (2.4) global citizenship; (2.4.1) openness (2.4.2) respect for diversity and

(2.4.3) intercultural understanding, and (2.5) media and information literacy; (2.5.1) ability to critically

evaluate information and media content and (2.5.2) digital literacy.

Keywords: The Concept of Transversal Competencies, Academic Management Strategies of

Autonomous Public Higher Education Institutions, The Development of Transversal

Competencies for Students

บทน�ำ การศกษาแนวโน มการปฏรปการศกษาใน

หลายประเทศไดใหความส�าคญอยางมากกบสมรรถนะ

(Competency) และทกษะ (Skill) หรอความช�านาญใน

การปฏบตมากยงกวาเนอหา (Content) ดงท องคการ

การศกษา วทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต

(องคการยเนสโก) (United Nations Educational,

Scientific and Cultural Organization (UNESCO,

2014a) รายงานแนวโนมการปฏรปการศกษาทวโลกให

ความส�าคญกบการจดการเรยนร เพอพฒนาทกษะแหง

อนาคตในศตวรรษ ท 21 มการอภปรายและการสมมนา

อยางกวางขวางถงความส�าคญของสมรรถนะขามสายงาน

(Transversal Competencies) เชน ในกลมประเทศ

สหภาพยโรปทมการศกษาวจยและฝกอบรมใหครและ

อาจารยจดการเรยนรบรณาการสมรรถนะขามสายงานไว

ในหลกสตรโดยองคการยเนสโกจะใหความส�าคญสมรรถนะ

ขามสายงานวามความสมพนธเกยวเนองกบผเรยนทก

คนทจะมสวนในการพฒนาสถานภาพทางเศรษฐกจของ

ประเทศดวยการยกระดบการศกษาทนอกจากมความร

แลวมสมรรถนะขามสายงานในศตวรรษท 21 และเสนอ

วารฐบาลควรใหความส�าคญในการวางนโยบายการจดการ

เรยนรสมรรถนะขามสายงานอยางกลมกลนกบหลกสตร

และการเรยนการสอนใหเปนหวใจของการศกษา และตอง

ตระหนกใหความส�าคญกบสมรรถนะขามสายงานทเปนท

ตองการของผมสวนไดเสยดวยทงผเรยนและผประกอบการ

สมรรถนะทตองการของตลาดแรงงาน

แนวคดสมรรถนะขามสายงาน (Transversal

Competencies) เปนสมรรถนะหนงในการพฒนามนษย

แบบองครวมซงเปนสมรรถนะเพอใชในท�างานของทกอาชพ

ไดแก ทกษะดานการคดวเคราะหนวตกรรม (Critical

and innovative thinking) ทกษะดานระหวางบคคล

(Interpersonal skills) เชน การสอสาร การท�างานเปน

ทม ทกษะดานภายในบคคล (Intrapersonal skills) เชน

126 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

การมวนยในตวเอง ความขยนหมนเพยร ทกษะดานความ

เปนพลเมองโลก (Global citizenship) และทกษะดานการ

รเทาทนสอและสารสนเทศ (Media and Information

Literacy) สอดคลองกบสหภาพยโรป (The European

Union) ไดมการศกษาวจยในการพฒนาทกษะขามสาย

งาน (Transversal Skills) ใหกล มแรงงานผใหญและ

แรงงานขามชาต (The European Commission, 2017)

วตถประสงคเพอพฒนาทกษะขามสายงานในโครงการ

Visible Skills of Adults ซงจะเรมด�าเนนการวจยและ

พฒนาในกลางป ค.ศ. 2018 เพอหากรอบแนวคดทกษะ

ขามสายงานทเหมาะสมกบแรงงานผ ใหญและแรงงาน

ขามชาตในสหภาพยโรปเพอใหผลการศกษาน�ามาใชในป

ค.ศ. 2020 นอกจากงานวจยของสหภาพยโรปจะใหความ

สนใจในการพฒนาทกษะขามสายงานในแรงงานผใหญแลว

ปจจบนยงใหความส�าคญการวจยประเมนผลทกษะขามสาย

งานใน ค.ศ. 2020 ใหกบนกเรยนอกดวยภายใตโครงการ

Assessment of Transversal Skills 2020 (ATA2020)

(The Erasmus+Programme of the European Union

and the Estonian Ministry of Education and

Research, 2015) โดยมกรอบแนวคดของทกษะ 5 กลม

ดงน 1) ความรสารสนเทศ (Information Literacy) 2)

การสอสารและการท�างานรวมกน (Collaboration and

communication) 3) การคดสรางสรรคและนวตกรรม

(Creativity and Innovation) 4) การเรยนรดวยตนเอง

(Autonomous Learning) และ 5) ความรดจทล (Digital

Literacy) โดยมวตถประสงคของการวจยเพอเสนอรปแบบ

การเรยนรส�าหรบนกเรยนผานบรบทหลกสตรระดบชาตเพอ

สนบสนนใหนกเรยนไดพฒนาทกษะขามสายงานทจ�าเปน

ในสงคมแหงศตวรรษท 21 และสรางเครองมอนวตกรรม

การประเมนทกษะขามสายงานใหครผสอนดวย

แนวโนมของงานวจยตางประเทศทเกยวของกบ

พฒนาสมรรถนะขามสายงานเพอใหผเรยนไดรบการพฒนา

สมรรถนะขามสายงานเพอการประกอบอาชพใหประสบ

ความส�าเรจและสอดคลองกบตลาดแรงงานมากขน ดงท

Natalia Larraz (2017) ไดศกษาการพฒนาสมรรถนะขาม

สายงานผานการเรยนรแบบรวมมอเพอเปนแนวทางการ

สอนของผสอนในอนาคต เปนการศกษาพฒนาสมรรถนะ

ขามสายงานกบผเรยนระดบ อดมศกษา อาท ทกษะการ

เจรจาตอรอง ความเปนผน�า การท�างานเปนทม และการ

สะทอนกลบ ซงเนนทกษะการปฏสมพนธกบสงคม และ

Lana Franceska Dremane (2017) ไดศกษาสมรรถนะ

ขามสายงานในระดบอดมศกษาของหลกสตรการเรยนดนตร

ยอดนยมในสกอตแลนดเพอหากรอบแนวคดของสมรรถนะ

ขามสายงานทเหมาะสมและประเมนปญหาทอาจเกดขนใน

อนาคต เปนตน

สถาบนอดมศกษาของรฐมรปแบบทเปนสถาบน

อดมศกษาทเปนสวนราชการและสถาบนอดมศกษาทอยใน

ก�ากบของรฐ ซงการพฒนาระบบบรหารสถาบนอดมศกษา

ในรปแบบสถาบนอดมศกษาทอยในก�ากบของรฐถอเปน

นวตกรรมอดมศกษา ดงท วจตร ศรสอาน (2559) ไดเสนอ

เรอง มหาวทยาลยในก�ากบของรฐ: นวตกรรมการบรหาร

มหาวทยาลยในประเทศไทย สรปไดวา การแสวงหาและ

พฒนารปแบบ ระบบและวธการใหมนจะท�าใหมหาวทยาลย

สามารถกระท�าภารกจไดดขน มคณภาพและประสทธภาพ

เกดประสทธผล ตอบสนองความตองการของประเทศ และ

สรางความเขมแขงใหกบประเทศชาตใหสามารถแขงขน

ได และมรายงานการวจยของส�านกงานเลขาธการสภา

การศกษา กระทรวงศกษาธการ (2560) ไดรายงานผล

การศกษาขอดของมหาวทยาลยในก�ากบของรฐจะท�าให

มอสระในการบรหารจดการองคกรมากขน มอสระใน

การบรหารจดการเพอใหเกดลกษณะส�าคญของสถาบน

อดมศกษา ไดแก 1) การมเสรภาพทางวชาการ 2) การม

ความเปนเลศทางวชาการ และ 3) การมประสทธภาพและ

ประสทธผลในการใชทรพยากร ซงจะท�าใหมหาวทยาลยท�า

หนาทของตนในฐานะมหาวทยาลยไดอยางเตมทและความ

มอสระ (Autonomy) บนหลกการบรหารจดการทด (Good

governance) จะเหนไดวา รปแบบสถาบนอดมศกษาท

อยในก�ากบของรฐจะมการบรการจดการทคลองตวเพอ

การพฒนาคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา (Quality)

สถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐจงควรมบทบาทน�าการ

เปลยนแปลงการบรหารวชาการตามแนวคดสมรรถนะ

ขามสายงาน โดยมเปาหมายส�าคญเพอพฒนาสมรรถนะ

นสตนกศกษาทมความสมดลระหวาง Soft Skills และ

Hard Skills ตามนโยบายการผลตบณฑตทสอดคลองกบ

ความตองการของตลาดแรงงานและและสามารถปรบตว

ในการประกอบอาชพใหประสบความส�าเรจและด�ารงชพ

ไดในอนาคต

มรายงานขอมลจากทประชม World Economic

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 127

Forum (WEF) ในป ค.ศ. 2017 คาดการณกนวาลกษณะ

งานในปจจบนประมาณรอยละ 40 ทใชทกษะงาย ๆ ไม

สลบซบซอนยงยาก (Single – Skill set Jobs) ก�าลงมแนว

โนมทจะถกเทคโนโลยและหนยนตแยงงานไป โดยอตราเรง

ของการทดแทนแรงงานมนษยนจะมความเรวมากขนไปอก

หลงจากป ค.ศ. 2020 และจากการศกษาของ Deloitte

US. มขอมลพบวา ใน 5 ปขางหนา ทกษะตาง ๆ ทมนษย

มอยในปจจบนจะลดความส�าคญความจ�าเปนลงครงหนง

ท�าใหการเรยนรตลอดชวตกลายเปนสงส�าคญมากยงขน

ส�าหรบมนษยในยค 4.0 ทมนษยจะอายยนยาวขน แตความ

รทกษะตางๆ จะลาสมยเรวขนยคดจทล (4.0) มนษยทจะ

ท�างานประสบความส�าเรจและมผลตภาพจะตองมทกษะ

2 ลกษณะใหญ ๆ เทคโนโลยและหนยนตยงไมสามารถ

พฒนาใหมได คอ 1) ทกษะทางสงคม เปนทกษะการปรบ

ตวทจะท�างานรวมกบผอนทมความแตกตางหลากหลาย

เชน เพศ เชอชาต ศาสนา วฒนธรรม อารมณ ความเชอ

ทศนคต และ 2) ทกษะในการจดการทรพยากร เปนทกษะ

ในการรจกจดสรรทรพยากรในการท�างานใหเกดประโยชน

สงสด เชน การบรหารคนการบรหารเวลา การบรหารเงน

การบรหารอารมณ มนษยควรรวาควรท�าอะไรถงจะม ผลต

ภาพสง รวาจะบรหารอารมณของตนเองอยางไรในการท

ตองท�างานรวมกบผอนทมอารมณแตกตางไปจากตนเอง

(ชยทว เสนะวงศ, 2560)

การบรหารวชาการเปนภารกจหลกทส�าคญ

ของสถาบนอดมศกษา ดงท แผนยทธศาสตรการพฒนา

นสตนกศกษาในสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2560 – 2564

เนนการพฒนานสตนกศกษาใหบรรลมาตรฐานผลการ

เรยนร (Domains of Learning) แบบองครวมผาน

การบรณาการทกษะดานคนและสงคม (Soft Skills)

ควบค กบการพฒนาทกษะวชาชพ (Hard Skills) โดย

การออกแบบการเรยนการสอนแบบกจกรรมรวมหลกสตร

(Co - Curriculum) และกจกรรมเสรมหลกสตร (Extra

- Curriculum) (ส�านกงานสงเสรมและพฒนาศกยภาพ

นกศกษา ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2560)

และ อจฉราวรรณ จนทรเพญศร (2558) ไดศกษาการน�า

เสนอรปแบบความรวมมอระหวางงานวชาการและงาน

กจการนสตนกศกษาเพอพฒนานสตนกศกษา ในสถาบน

อดมศกษาไทย พบวา แนวทางการพฒนานสตนกศกษา

ท�าได 3 ลกษณะคอ 1) พฒนาผานรายวชา 2) พฒนาผาน

การพฒนาตนเอง และ 3) พฒนาผานการเรยนรเชงบรการ

ซงสรปไดวา การพฒนาบณฑตใหมคณภาพใหมทกษะดาน

คนและสงคม (Soft Skills) ควบคไปกบการพฒนาใหม

ทกษะวชาชพ (Hard Skills) จงเกยวของกบการบรหาร

วชาการในสถาบนอดมศกษา ประกอบดวย ดานการจด

หลกสตร ดานการเรยนการสอน ดานการวดและประเมน

ผลการเรยนร และดานกจกรรมนกศกษา

ดวยความส�าคญดงกลาว การศกษาวจยเรอง

กลยทธการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบ

ของรฐตามแนวคดสมรรถนะขามสายงาน ซงถอวาเปน

ทศทางใหมของการพฒนานสตนกศกษาในอนาคตทจะเปน

ประโยชนตอการพฒนาบณฑตใหมสมรรถนะขามสายงาน

(Transversal Competencies) ซงเปนสมรรถนะส�าคญท

ครอบคลมในการเสรมสรางบณฑตใหม Soft Skills ทกษะ

ในการท�างานกบคนควบคกบการพฒนาใหมทกษะวชาชพ

(Hard Skills) ใหประสบความส�าเรจ ใหเตรยมพรอมในการ

ด�ารงชวตในกระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และเพอ

ใหการพฒนาสมรรถนะขามสายงานใหเกดขนกบบณฑตได

อยางมประสทธภาพจงเลอกศกษากบสถาบนอดมศกษา

ทอยในก�ากบของรฐ เนองจากสถาบนอดมศกษาทอยใน

ก�ากบของรฐมสถานภาพเปนนตบคคล มการด�าเนนการ

อยางคลองตว มเสรภาพทางวชาการและมงการด�าเนน

งานทเปนเลศ จงถอเปนโอกาสน�ารองการพฒนาสมรรถนะ

ขามสายงานใหกบนสตนกศกษาในสถาบนอดมศกษาท

อยในก�ากบของรฐ ประกอบกบในประเทศไทยยงไมมนก

วชาการทศกษาและวจยเกยวกบสมรรถนะขาม สายงาน

(Transversal Competencies) ในระดบอดมศกษามา

กอน จงถอวาเปนการศกษาองคความรใหมในบรบทของการ

ศกษาไทย ดงนนงานวจยนเปนสวนหนงของการวจยเรอง

กลยทธการบรหารสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐตาม

แนวคดสมรรถนะขามสายงานซงศกษากรอบแนวคดการ

บรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐและกรอบ

แนวคดสมรรถนะขามสายงาน เพอเปนแนวทางส�าหรบ

ผบรหาร อาจารย และนกวชาการในสถาบนอดมศกษา

ในก�ากบของรฐ สามารถน�าแนวคดและหลกการบรหาร

วชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐไปประยกตใชใน

การบรหารจดการศกษาเพอพฒนาสมรรถนะขามสายงาน

ส�าหรบนสตนกศกษาไปสบณฑตคณภาพใหมสมรรถนะท

พรอมสโลกของอาชพในอนาคตในบรบทและสถานการณ

128 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทหลากหลายได ชวยลดปญหาการวางงานและมสมรรถนะ

ในประกอบอาชพไดอยางยงยน

วตถประสงคกำรวจย เพอศกษากรอบแนวคดการบรหารวชาการสถาบน

อดมศกษาในก�ากบของรฐและกรอบแนวคดสมรรถนะขาม

สายงาน

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การวจยน เปนการศกษาแนวคด ทฤษฎทเกยวของ

จาก หนงสอ ต�ารา บทความทางวชาการ งานวจย ฐาน

ขอมลจากระบบอนเตอรเนตและงานวจยตางทงในประเทศ

และตางประเทศ 2 แนวคด ดงน

1. การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบ

ของรฐ ผวจยไดศกษาแนวคด สาระส�าคญเกยวของกบ

แนวคดการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ

ไดแก ความหมายและความส�าคญของการบรหารวชาการ

ขอบขายของการบรหารวชาการ หลกการบรหารวชาการ

ความหมายและแนวคดสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ

ในประเทศไทย และ หลกการของสถาบนอดมศกษาทอยใน

ก�ากบของรฐ นอกจากน ไดสงเคราะหแนวคดจากภารกจ

ของสถาบนอดมศกษาตามมาตรฐานสถาบนอดมศกษา

พ.ศ. 2554 (กระทรวงศกษาธการ, 2554) แผนยทธศาสตร

การพฒนานสตนกศกษาในสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2560

– 2564 (ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2559)

คมอการประกนคณภาพการศกษาภายในระดบอดมศกษา

พ.ศ. 2557 (ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2560)

ไพฑรย สนลารตน (2548) สดารตน สารสวาง (2552) นจ

วรรณ วรวฒโนดม และนงณภทร รงเนย (2555) เบญญา

ภา คงมาลย (2556) สรรชย ชชพ (2558) อจฉราวรรณ

จนทรเพญศร (2558) และ เบญจพร จงเกรยงไกร (2558)

เพอน�าไปเปนกรอบแนวคดการวจย

2. สมรรถนะขามสายงาน ผวจยไดศกษาแนวคด

สาระส�าคญเกยวของกบสมรรถนะขามสายงานเพอความ

เขาใจทตรงกน ไดแก ความส�าคญของสมรรถนะขามสาย

งาน ความหมายของสมรรถนะขามสายงาน องคประกอบ

ของสมรรถนะขามสายงาน และแนวทางการพฒนา

สมรรถนะขามสายงาน นอกจากน ไดสงเคราะหแนวคด

จากงานวจยขององคการยเนสโก (UNESCO, 2016)

The European Commission (2017) และงานวจยตาง

ประเทศทเกยวของกบการพฒนาสมรรถนะขามสายงาน

จ�านวน 8 คน ไดแก Mariana Crasovan (2016), Craps

S. and others (2017), Natalia Larraz (2017), Lana

Franceska Dremane (2017) Nicolaescu Cristina and

others (2017) Matin-Gutierrez and others (2014)

Paramaswari Jaganathan and others (2014) และ

Asta Savaneviciene and others (2014) เพอน�าไป

เปนกรอบแนวคดการวจย

กรอบแนวคดกำรวจย ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ

และงานวจยทเกยวของกบกลยทธการบรหารวชาการ

สถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐตามแนวคดสมรรถนะ

ขามสายงาน สามารถน�าขอมลแนวคดมาวเคราะหและ

สงเคราะหสรปเปนกรอบแนวคดในการวจย ดงน

1. การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาใน

ก�ากบของรฐ ท�าการสงเคราะหแนวคดภารกจของสถาบน

อดมศกษาตามมาตรฐานสถาบนอดมศกษา พ.ศ. 2554

(กระทรวงศกษาธการ, 2554) แผนยทธศาสตรการพฒนา

นสตนกศกษาในสถาบนอดมศกษา (พ.ศ. 2560 – 2564)

(ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2559) คมอการ

ประกนคณภาพการศกษาภายในระดบอดมศกษา พ.ศ.

2557 (ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2560)

ไพฑรย สนลารตน (2548) สดารตน สารสวาง (2552) นจ

วรรณ วรวฒโนดมและนงณภทร รงเนย (2555) เบญญาภา

คงมาลย (2556) สรรชย ชชพ (2558) อจฉราวรรณ จนทร

เพญศร (2558) และ เบญจพร จงเกรยงไกร (2558) ซง

สามารถสรปขอบขายการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษา

ทเกยวของกบการผลตบณฑตม 4 ดาน ประกอบดวย

1.1. การพฒนาหลกสตร

1.2. การจดการเรยนการสอน

1.3. การจดกจการนสตนกศกษา

1.4. การวดและประเมนผลการเรยนร

2 . สมรรถนะข ามสายงาน (Transversal

Competencies) ท�าการสงเคราะหแนวคดจากงาน

วจยขององค การยเนสโก (UNESCO, 2016) The

European Commission (2017) และงานวจยตาง

ประเทศทเกยวของกบการพฒนาสมรรถนะขามสายงาน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 129

จ�านวน 8 คน ไดแก Mariana Crasovan (2016), Craps

S. and others (2017), Natalia Larraz (2017), Lana

Franceska Dremane (2017) Nicolaescu Cristina and

others (2017) Matin-Gutierrez and others (2014)

Paramaswari Jaganathan and others (2014) และ Asta

Savaneviciene and others (2014) สรปเปนสมรรถนะ

หลก 5 กลม (Competency Clusters) ซงแตละกลมจะ

มองคประกอบสมรรถนะ (Competencies) แตละกลม

รวมเปนสมรรถนะขามสายงานจ�านวน 15 สมรรถนะ ดงน

2.1. การคดวพากษและนวตกรรม (Critical and

innovative thinking) ประกอบดวย

2.1.1. การคดสรางสรรค (creativity)

2.1.2. การเปนผประกอบการ (entre

preneurship)

2.1.3. การตดสนใจอยางมเหตผล (reasoned

decision-making)

2.2. ทกษะระหวางบคคล (Interpersonal skills)

2.2.1. การท�างานเปนทม (teamwork)

2 . 2 . 2 . ท ก ษ ะ ก า ร ส อ ส า ร ( c o m m u

nication skills)

2.2.3. ทกษะองคกร (organizational skills)

2.3. ทกษะภายในบคคล (Intrapersonal skills)

2.3.1. การตระหนกร ในตนเอง (self –awar

eness)

2.3.2. แรงจงใจในตนเอง (self – motivation)

2.3.3. วนยในตนเอง (self - discipline)

2.3.4. ความยดหยนและความสามารถในการ

ปรบตว (flexibility and adaptability)

2.4. ความเปนพลเมองโลก (Global citizenship)

2.4.1. ความใจกวาง (openness)

2 . 4 . 2 . เ ค า ร พ ใ น ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย

(respect for diversity)

2 . 4 . 3 . ความ เข า ใ จ ระหว า ง วฒนธรรม

(intercultural understanding)

2.5. ความฉลาดรทางสอและสารสนเทศ (Media

and Information Literacy)

2 . 5 . 1 . ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ป ร ะ เ ม น

สารสนเทศและเนอหาสออยางพถพถน (ability to

critically evaluate information and media content)

2.5.2. ความฉลาดรทางดจทล (Digital Literacy)

วธด�ำเนนกำรวจย การว จ ยคร งน เป นการว จ ย เช งคณภาพ

(Qualitative research)โดยมวธด�าเนนการวจยแบงออก

เปน 2 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารและทบทวนวรรณกรรม

ทเกยวของ (Reviewed literatures) เปนการเกบรวบรวม

ขอมลจากเอกสาร (Document research) โดยศกษา

แนวคด ทฤษฎจากหนงสอ ต�ารา บทความวชาการ งาน

วจย ฐานขอมลจากระบบอนเตอรเนตและงานวจยตาง

ทงในประเทศและตางประเทศทเกยวของกบแนวคดการ

บรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ และ

แนวคดสมรรถนะขามสายงาน เพอจดท�ากรอบแนวคด

การวจย

ขนตอนท 2 ประเมนความเหมาะสมของกรอบ

แนวคดการวจย การประเมนตรวจสอบความเหมาะสม

ของกรอบแนวคดการวจยโดยผทรงคณวฒ ดงน

1. ผ วจยน�ากรอบแนวคดวจยจากขนตอนท 1

มาก�าหนดประเดนส�าคญของการสมภาษณผทรงคณวฒ

ซงเปนผใหขอมลหลก (Key informants) จ�านวน 7 คน

โดยมเกณฑในการคดเลอกดงน 1) เปนผทความรความ

เชยวชาญในการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาของรฐ

2) เปนผทมความรความเชยวชาญเกยวกบสมรรถนะขาม

สายงาน และ 3) เปนผทมความรความเชยวชาญดานการ

วจย เพอประเมนความเหมาะสมของกรอบแนวคดการวจย

2. ผทรงคณวฒท�าการประเมนความเหมาะสมของ

กรอบแนวคดการวจย โดยใหความคดเหนเกยวกบกรอบ

แนวคดการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของ

รฐและกรอบแนวคดสมรรถนะขามสายงานและขอเสนอ

แนะเพมเตมเกยวกบการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษา

ในก�ากบของรฐและสมรรถนะขามสายงาน ซงเปนค�าถาม

ปลายเปด (Open-Ended Questions) โดยผวจยท�าการ

สมภาษณเกบขอมลเชงคณภาพ

130 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรและกลมตวอยางการวจยครงนใชวธการ

เลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เพอ

ใหไดผทรงคณวฒซงเปนผใหขอมลหลก (Key informants)

จ�านวน 7 คน ประกอบดวย ผทมความรความเชยวชาญ

ดานการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ

จ�านวน 3 คน ดานสมรรถนะขามสายงาน จ�านวน 3 คน

และดานการวจย จ�านวน 1 คน

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอวจยทใช คอ แบบสมภาษณความเหมาะ

สมของกรอบแนวคดการวจย เปนแบบสมภาษณอยางม

โครงสราง (Structured interview) ซงเปนค�าถามปลาย

เปด (Open-Ended Questions) แบงออกเปน 3 ตอน

ประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลพนฐานของผ ตอบแบบ

ประเมน ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบกรอบแนวคดการ

บรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐและกรอบ

แนวคดสมรรถนะขามสายงาน และ ตอนท 3 ขอเสนอแนะ

เพมเตมเกยวกบการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาใน

ก�ากบของรฐและสมรรถนะขามสายงาน ซงแบบประเมน

ความเหมาะสมของกรอบแนวคดการวจย

กำรเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพ ระหวางวน

ท 16 สงหาคม – 29 ตลาคม 2561 โดยผวจยไดท�าการ

สมภาษณเชงลกเฉพาะผทรงคณวฒหรอผใหขอมลหลก

(In-depth interview of experts) จ�านวน 7 คน ๆ ละ

30 - 45 นาท เปนการสมภาษณแบบตวตอตว (Face to

face interview) เพอประเมนความเหมาะสมของกรอบ

แนวคดการวจย

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใช การวจยครงน เปนการเกบขอมลเชงคณภาพ

(Qualitative Data Collection) มวธการวเคราะหขอมล

โดยใชความถ (Frequency) และการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis) เพอจดท�ากรอบแนวคดการวจย

จากการศกษาเอกสารและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

และวเคราะหขอมลโดยใช ความถ (Frequency) และการ

วเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) เพอประเมน

ความเหมาะสมของกรอบแนวคดการวจยจากสมภาษณ

ผทรงคณวฒ

ผลกำรวจย จากการวจย สามารถสรปผลการวจยไดตอไปน

1. การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของโดย

ผวจย ผลการวจยพบวา

1.1. การบรหารวชาการในสถาบน

อดมศกษาในก�ากบของรฐ จากการสงเคราะหแนวคดภารกจ

ของสถาบนอดมศกษาตามมาตรฐานสถาบนอดมศกษา

พ.ศ. 2554 (กระทรวงศกษาธการ, 2554) แผนยทธศาสตร

การพฒนานสตนกศกษาในสถาบนอดมศกษา พ.ศ.

2560 – 2564 (ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา,

2559) คมอการประกนคณภาพการศกษาภายในระดบ

อดมศกษา พ.ศ. 2557 (ส�านกงานคณะกรรมการการ

อดมศกษา, 2560) ไพฑรย สนลารตน (2548) สดารตน

สารสวาง (2552) นจวรรณ วรวฒโนดมและนงณภทร รง

เนย (2555) เบญญาภา คงมาลย (2556) สรรชย ชชพ

(2558) อจฉราวรรณ จนทรเพญศร (2558) และ เบญจพร

จงเกรยงไกร (2558) ซงสามารถสรปขอบขายการบรหาร

วชาการสถาบนอดมศกษาทเกยวของกบการผลตบณฑต

ม 4 ดาน ประกอบดวย

1.1.1. การพฒนาหลกสตร เปนการ

จดแผนการจดการศกษา มการก�าหนดรายละเอยดของ

หลกสตร การวางแผนการใชหลกสตร การเตรยมบคลากร

ประจ�าหลกสตร การตดตอประสานงานหลกสตร การน�า

หลกสตรไปใชและการประเมนผลและปรบปรงหลกสตร

1.1.2. การจดการเรยนการสอน เปนการ

ด�าเนนงานการสอนตามแผนการจดการศกษาทก�าหนดไวใน

หลกสตร การวางแผนการสอน การเตรยมสอวสดอปกรณ

ทใชในการจดการเรยนการสอน การด�าเนนการสอนตาม

แผนทวางเอาไว การประเมนผลการสอนและการปรบปรง

การจดการเรยนการสอน

1.1.3. การวดและประเมนผลการศกษา

เปนการสรางเกณฑในการวดและประเมนผลการศกษา การ

สรางเครองมอในการวดและประเมนผลการศกษา การน�า

เครองมอไปใชในการวดและประเมนผลการศกษา และ

การน�าผลจากการวดและประเมนผลการศกษาไปใช

1.1.4. การจดกจกรรมนสตนกศกษา

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 131

เปนงานหรอกจกรรมทจดขนเพอพฒนาความสามารถ

ของนสตนกศกษาในการใชความร ความสามารถและ

ประสบการณเพอใหพรอมตอการออกไปประกอบอาชพ

และการด�าเนนชวตในสงคม อาจเปนไดทงลกษณะของงาน

หรอกจกรรมเสรมในหลกสตรหรอกจกรรมนอกหลกสตร

1.2. สมรรถนะขามสายงาน (Transversal

Competencies) จากการสงเคราะหแนวคดจากงาน

วจยขององค การยเนสโก (UNESCO, 2016) The

European Commission (2017) และงานวจยตาง

ประเทศทเกยวของกบการพฒนาสมรรถนะขามสายงาน

จ�านวน 8 คน ไดแก Mariana Crasovan (2016), Craps

S. and others (2017), Natalia Larraz (2017), Lana

Franceska Dremane (2017) Nicolaescu Cristina and

others (2017) Matin-Gutierrez and others (2014)

Paramaswari Jaganathan and others (2014) และ Asta

Savaneviciene and others (2014) สรปเปนสมรรถนะ

หลก 5 กลม (Competency Clusters) ซงแตละกลมจะ

มองคประกอบสมรรถนะ (Competencies) แตละกลม

รวมเปนสมรรถนะขามสายงานจ�านวน 15 สมรรถนะ ดงน

1.2.1. ดานคดวเคราะหและนวตกรรม

(Critical and innovative thinking) ประกอบดวย 1)

ความคดสรางสรรค (creativity) 2) ความเปนผประกอบ

การ (entrepreneurship) และ 3) การตดสนใจอยางม

เหตผล (reasoned decision-making)

1 . 2 . 2 . ด านระหว า งบ คคล ( I n

terpersonal skills) ประกอบดวย 1) การท�างานเปนทม

(teamwork) 2) ทกษะการสอสาร (communication

skills) และ 3) ทกษะองคกร (organizational skills)

1 .2 .3 . ด านภายในบคคล ( inter

personal skills) ประกอบดวย 1) การตระหนกรในตนเอง

(self –awareness) 2) มแรงจงใจในตนเอง (self – moti-

vation) 3) มวนยในตนเอง (self - discipline) และ 4) ม

ความยดหยนและความสามารถในการปรบตว (flexibility

and adaptability)

1.2.4. ด านความเป นพลเมองโลก

(Global citizenship) ประกอบดวย 1) ความใจกวาง

(openness) 2) เคารพในความหลากหลาย (respect

for diversity) และ 3) ความเขาใจระหวางวฒนธรรม

(intercultural understanding)

1.2.5. ดานการรดานสอและสารสนเทศ

(Media and Information Literacy)ประกอบดวย 1)

ความสามารถในการประเมนขอมลและเนอหาสออยาง

พถพถน (ability to critically evaluate information

and media content) และ 2) การรเขาใจและใชเทคโนโลย

ดจทล (Digital Literacy)

2. การประเมนความเหมาะสมของกรอบแนวคด

การวจยโดยผทรงคณวฒ ผลการวจยพบวา

2.1. การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษา

ในก�ากบของรฐ ผทรงคณวฒทง 7 คน มความเหนสอดคลอง

กนวามความเหมาะสม โดยใหมการปรบเปลยนค�าใหเหมาะ

สมกบบรบทของสถาบนอดมศกษาและใหครอบคลมความ

หมายมากขน ทงนควรปรบโดยให ขอ 4 การจดกจกรรม

นสตนกศกษา ปรบเปน ขอ 3 การจดกจการนสตนกศกษา

และ ขอ 3 การวดและประเมนผลการศกษา ปรบเปน ขอ

4 การวดและประเมนผลการเรยนร ของกรอบแนวคดการ

บรหารวชาการเพอใหกระบวนการบรหารวชาการมความ

ตอเนองและชดเจนยงขน

สรปผลการประเมนความเหมาะสมของกรอบ

แนวคดการบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของ

รฐโดยผทรงคณวฒ สรปไดดงน

การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของ

รฐ เปนการด�าเนนงานดานการผลตบณฑตซงเปนพนธกจ

หนงทส�าคญในการบรหารสถาบนอดมศกษาในก�ากบของ

รฐ ประกอบดวย การด�าเนนงานดานการพฒนาหลกสตร

ดานการจดการเรยนการสอน ดานการจดกจการพฒนา

นสตนกศกษา และดานการวดและประเมนผลการเรยนร

มรายละเอยดดงน

1. การพฒนาหลกสตร คอ การปรบปรงหลกสตร

ใหดขนเพอพฒนาบณฑตตามคณลกษณะทพงประสงคท

ก�าหนดไวในหลกสตร ประกอบดวย การก�าหนดจดมงหมาย

ของหลกสตร และการน�าหลกสตรไปใชในการจดการเรยน

การสอน

2. การจดการเรยนการสอน คอ การก�าหนด

แนวทางการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมกบหลกสตร

และวธการจดการเรยนการสอนทสามารถท�าใหผเรยนบรรล

จดมงหมายของการเรยนรได ประกอบดวย การวางแผน

การจดการเรยนการสอนตามจดมงหมายของการเรยนร

และการด�าเนนการจดการเรยนการสอนตามแผนทก�าหนด

132 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

3. การจดกจการนสตนกศกษา คอ การก�าหนด

รปแบบการจดกจกรรมนสตนกศกษาเพอพฒนาบณฑตตาม

คณลกษณะทพงประสงคทก�าหนดไวในหลกสตร ประกอบ

ดวย การจดกจกรรมพฒนานสตนกศกษาในหลกสตร และ

การจดกจกรรมพฒนานสตนกศกษานอกหลกสตร

4. การวดและประเมนผลการเรยนร คอ การ

ก�าหนดแนวทางการวดและประเมนผลการเรยนรของผ

เรยนตามจดมงหมายของการเรยนรทก�าหนดไวในหลกสตร

ประกอบดวย การก�าหนดวธการวดและประเมนผลการเรยน

ร และการน�าผลการวดและประเมนผลการเรยนรไปใช

2.2. แนวคดสมรรถนะขามสายงาน ผทรงคณวฒ

ทง 7 คน มความเหนสอดคลองกนวามความเหมาะสม โดย

ใหมการปรบการแปลค�าศพทของสมรรถนะขามสายงานให

สอความหมายถกตองชดเจนมากขนซงสรปไดดงน

สมรรถนะขามสายงาน (Transversal Com

petencies) คอ ความสามารถและทกษะภายในบคคลทใช

ในการประกอบอาชพในบรบทสถานการณและการท�างาน

ในอาชพทหลากหลายไมจ�ากดอยเพยงกลมงานใดกลมงาน

หนง งานวชาการดานใดดานหนง เปนสมรรถนะทบคคล

สามารถน�าไปประยกตใชในองคความรตาง ๆ เพอเพม

ความส�าเรจในการท�างานอยางมประสทธภาพ ประกอบ

ดวย สมรรถนะหลก 5 กลม(Competency Clusters) ซง

แตละกลมจะมองคประกอบสมรรถนะ (Competencies)

รวมเปนสมรรถนะขามสายงาน จ�านวน 15 สมรรถนะ ดงน

1. การคดวพากษและนวตกรรม (Critical and

innovative thinking) คอ ความสามารถของบคคลใน

การคดสรางสรรคนวตกรรมใหม ๆ มความกลาในการ

เปนเจาของกจการและเปนนายของตนเองโดยการตดสน

ใจอยางมเหตผล ประกอบดวย

1.1. ความคดสรางสรรค (creativity) คอ ความ

สามารถทสรางความคดใหม ๆ คดทางเลอกใหม แนวทาง

ใหมในแบบทมความแตกตางเพอพฒนาตอยอดหรอ

ประดษฐสงใหมได เชน บรการ ผลตภณฑ หรอกระบวน

การใหมๆ (Service, Product and Process) ซงความ

คดใหมนนมคณคา (Value Creation) และมประโยชน

ตนเองและสงคม

1 . 2 . ค ว า ม เ ป น ผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ( e n

trepreneurship) คอ ความสามารถในการ ศกษาการสราง

หรอท�าธรกจใหม ๆ มความกลาเสยงโดยมความตองการ

เปนเจาของธรกจหรอตองการเปนนายตวเองและตองการ

สรางรายไดทมากกวาจากการท�างานประจ�าซงการสราง

ธรกจเปนไดทงผลตภณฑและบรการ

1 . 3 . ก า ร ต ด ส น ใ จ อ ย า ง ม เ ห ต ผ ล

(reasoned decision-making) คอ มความสามารถในการ

คดเลอกโดยประเมนอยางดแลววาเปนแนวทางใหบรรล

วตถประสงคและเปาหมายทตงใจ สามารถสรปเลอกผลขน

สดทายของกระบวนการคดอยางมเหตผลเพอเลอกแนวทาง

การปฏบตทถกตองเหมาะสมกบสถานการณ และสามารถ

น�าไปปฏบตและท�าใหงานบรรลเปาหมายและวตถประสงค

ตามทตองการ

2. ทกษะระหวางบคคล (Interpersonal skills)

คอ ความสามารถของบคคลในการท�างานรวมกบผอน ม

ทกษะการสอสาร สามารถอยรวมกนและปฏบตงานใน

องคกรไดอยางมประสทธภาพ ประกอบดวย

2.1. การท�างานเปนทม (teamwork) คอ มความ

ตงใจทจะท�างานรวมกบผอน เปนสวนหนงของทมและ

ท�างานรวมกน โดยผปฏบตมฐานะเปนสมาชกไมจ�าเปน

ตองมฐานะหวหนาทมรวมทงความสามารถในการสราง

และรกษาสมพนธภาพกบสมาชกในทม

2 . 2 . ท ก ษ ะ ก า ร ส อ ส า ร ( c o m m u

nication skills) คอ ความสามารถในการใชภาษา

ถายทอดความร ความคด ความเขาใจ ความร สกและ

ทศนะของตนเอง เพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและ

ประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและ

สงคม รวมทงการเจรจาตอรอง ความสามารถในการน�าเสนอ

(Presentation) สอสารขอมลและความคดเหนสผ ฟงท

หลากหลายโดยใชรปแบบสอทหลากหลาย

2.3. ทกษะองคกร (organizational skills)

คอ ความสามารถในการเขาใจโครงสรางองคกรและงาน

ในองคกร สามารถปรบตวเขากบองคกรทอย ได ความ

สามารถปรบตวตอการท�างานไดหลากหลาย (Multi

tasking) มความสามารถในการจดการองคกร สามารถ

วางแผน ออกแบบขนตอนวธท�างานและการจดล�าดบความ

ส�าคญใหบรรลวตถประสงคขององคกรได

3. ทกษะภายในบคคล (Intrapersonal skills)

คอ ความสามารถของบคคลในการตระหนกรเทาทนตนเอง

มแรงจงใจในตนเองทจะท�าใหประสบผลส�าเรจ สามารถ

ควบคมตนเองและปรบตวพรอมรบการเปลยนแปลง

ประกอบดวย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 133

3.1. การตระหนกรในตนเอง (self–awareness)

คอ การรจกและเขาใจบคลกและคณลกษณะภายในตนเอง

รเทาทนอารมณความรสกของตนเองในปจจบน และมความ

สามารถจดการอารมณเพอน�าไปสการแสดงพฤตกรรมได

อยางเหมาะสม

3.2. แรงจงใจในตนเอง (self–motivation) คอ

ความสามารถในการท�าสงตาง ๆ ดวยตนเองโดยปราศจาก

อทธพลภายนอกบงคบ เปนความตองการภายในของตนเอง

และสามารถสรางแรงจงใจในการปรารถนาทจะส�าเรจได

ดวยตนเอง

3.3. วนยในตนเอง (self-discipline) คอ ความ

สามารถในการก�ากบและควบคมตนเองใหสามารถท�าสง

ตาง ๆ ไดส�าเรจ มความสามารถในการจดการดานเปา

หมายและเวลา (Manage Goals and Time) โดยก�าหนด

เปาหมายไดชดเจนบนฐานความส�าเรจตามเกณฑทก�าหนด

3.4. ความยดหยนและความสามารถในการปรบ

ตว (flexibility and adaptability) คอ ความสามารถใน

การปรบตวเพอรบการเปลยนแปลง (Adapt to Change)

มความยดหยนในการท�างาน (Be Flexible) โดยสามารถ

ประยกตใชและปรบตวสงแวดลอมในการท�างานไดอยาง

มประสทธภาพใหเกดผลเชงบวกกบการท�างาน

4. ความเปนพลเมองโลก (Global citizenship)

คอ ความสามารถของบคคลในการเปดใจรบประสบการณ

ใหม มความเคารพและยอมรบในความหลากหลายและ

ความเขาใจระหวางวฒนธรรมทแตกตาง เพอใหบคคล

เปนพลเมองโลกทดทสามารถอยรวมกนไดอยางสนตสข

ประกอบดวย

4.1. ความใจกวาง (openness) คอ มความเปด

ใจทจะเรยนรสงตาง ๆ เปดใจรบประสบการณใหมและ

เปดใจตอบคคลอน มน�าใจเออเฟอเผอแผเพอการอยรวม

กนอยางสนต

4.2. เคารพในความหลากหลาย (respect for

diversity) คอ มความรสกยอมรบและชนชมความแตก

ตางระหวางบคคลวามทมาและพนฐานชวตและวฒนธรรม

ทแตกตางกน มความเคารพในความแตกตางหลากหลาย

ทางความคดซงน�ามาสความคดใหม ๆ ทสรางสรรคไดเพอ

ใหเกดความคดสรางสรรค ใหม ๆ

4.3. ความเขาใจระหวางวฒนธรรม (intercultural

understanding) คอ มความเขาใจเกยวกบความแตกตาง

ทางสงคมและวฒนธรรม มความเขาใจไมแบงแยกเชอชาต

ศาสนา อาย อตลกษณทางเพศและความบกพรองทาง

รางกายหรอจตใจ ฐานะทางเศรษฐกจและสงคม การเปนผ

อพยพ การศกษา อาชพ มความเคารพในประวตวฒนธรรม

และมมมองความเชอของกลมสงคมตางๆ เพอการท�างาน

รวมกนอยางสนต

5. ความฉลาดรทางสอและสารสนเทศ (Media

and Information Literacy) คอ ความสามารถของ

บคคลในการประเมนขอมลและเนอหาสออยางพถพถน

สามารถรเขาใจและใชเทคโนโลยดจทลใหเกดประโยชน

สงสด ประกอบดวย

5.1. ความสามารถในการประเมนขอมลและ

เนอหาสออยางพถพถน (ability to critically evaluate

information and media content) คอ ความสามารถ

เลอกแหลงขอมลและเนอหาจากสอตาง ๆ ไดอยางถกตอง

เหมาะสม สามารถวเคราะห ประเมนและสามารถน�าขอมล

จากสอนนมาเปนประโยชนในการท�างานและสรางสรรค

งานได

5.2. ความฉลาดรทางดจทล (Digital Literacy) คอ

ความสามารถในการใชเครองมอ อปกรณและ เทคโนโลย

ดจทลมาใชใหเกดประโยชนสงสดในการสอสารและการ

ปฏบตงานรวมกนโดยบคคลตองมความสามารถในการใช

(Use) เขาใจ (Understand) การสราง (Create) และเขา

ถง (Access) เทคโนโลยดจทลไดอยางมประสทธภาพ

กำรอภปรำยผล จากวจยครงน ไดขอคนพบเกยวกบกรอบแนวคด

การบรหารวชาการสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐและ

กรอบแนวคดสมรรถนะขามสายงาน

1. กรอบแนวคดการบรหารวชาการสถาบน

อดมศกษาในก�ากบของรฐ เปนการด�าเนนงานดานการผลต

บณฑตซงเปนพนธกจหนงทส�าคญในการบรหารสถาบน

อดมศกษาในก�ากบของรฐ ประกอบดวย 1) การพฒนา

หลกสตร คอ การปรบปรงหลกสตรใหดขนเพอพฒนา

บณฑตตามคณลกษณะทพงประสงคทก�าหนดไวในหลกสตร

ประกอบดวย การก�าหนดจดมงหมายของหลกสตร และ

การน�าหลกสตรไปใชในการจดการเรยนการสอน 2) การ

จดการเรยนการสอน คอ การก�าหนดแนวทางการจดการ

เรยนการสอนทเหมาะสมกบหลกสตรและวธการจดการ

134 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

เรยนการสอนทสามารถท�าใหผเรยนบรรลจดมงหมายของ

การเรยนรได ประกอบดวย การวางแผนการจดการเรยน

การสอนตามจดมงหมายของการเรยนร และการด�าเนนการ

จดการเรยนการสอนตามแผนทก�าหนด 3) การจดกจการ

นสตนกศกษา คอ การก�าหนดรปแบบการจดกจกรรมนสต

นกศกษาเพอพฒนาบณฑตตามคณลกษณะทพงประสงคท

ก�าหนดไวในหลกสตร ประกอบดวย การจดกจกรรมพฒนา

นสตนกศกษาในหลกสตร และการจดกจกรรมพฒนานสต

นกศกษานอกหลกสตร และ 4) การวดและประเมนผลการ

เรยนร คอ การก�าหนดแนวทางการวดและประเมนผลการ

เรยนรของผเรยนตามจดมงหมายของการเรยนรทก�าหนด

ไวในหลกสตร ประกอบดวย การก�าหนดวธการวดและ

ประเมนผลการเรยนร และการน�าผลการวดและประเมน

ผลการเรยนรไปใช มความสอดคลองกบแนวคดภารกจของ

สถาบนอดมศกษาตามมาตรฐานสถาบนอดมศกษา พ.ศ.

2554 (กระทรวงศกษาธการ, 2554) และ แผนยทธศาสตร

การพฒนานสตนกศกษาในสถาบนอดมศกษา พ.ศ.

2560 – 2564 (ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา,

2559) และสอดคลองกบ ไพฑรย สนลารตน (2548)

ซงไดกลาวถงการบรหารวชาการจะครอบคลมกจกรรม

การจดการเรยนร การจดท�าระเบยบปฏบตเกยวกบงาน

ดานวชาการ การบรหารงานวชาการ และการบรหาร

หลกสตร ทรพยากรการเรยนรการสอน และงานกจการ

นสตนกศกษา ซงสามารถสรปขอบขายการบรหารวชาการ

สถาบนอดมศกษาทเกยวของกบการผลตบณฑตมการด�าเนน

งาน 4 ดาน ดงกลาว

2. กรอบแนวคดสมรรถนะขามสายงาน ประกอบ

ดวย สมรรถนะหลก 5 กลม (Competency Clusters) ซง

แตละกลมจะมองคประกอบสมรรถนะ (Competencies)

รวมเปนสมรรถนะขามสายงาน จ�านวน 15 สมรรถนะ ดงน

1) การคดวพากษและนวตกรรม (Critical and innovative

thinking) คอ ความสามารถของบคคลในการคดสรางสรรค

นวตกรรมใหม ๆ มความกลาในการเปนเจาของกจการและ

เปนนายของตนเองโดยการตดสนใจอยางมเหตผล ประกอบ

ดวย 1.1) ความคดสรางสรรค (creativity) 1.2) ความ

เปนผประกอบการ (entrepreneurship) และ 1.3) การ

ตดสนใจอยางมเหตผล (reasoned decision-making) 2)

ทกษะระหวางบคคล (Interpersonal skills) คอ ความ

สามารถของบคคลในการท�างานรวม กบผอน มทกษะ

การสอสาร สามารถอยรวมกนและปฏบตงานในองคกรได

อยางมประสทธภาพ ประกอบดวย 2.1) การท�างานเปนทม

(teamwork) 2.2) ทกษะการสอสาร (communication

skills) และ 2.3) ทกษะองคกร (organizational skills)

3) ทกษะภายในบคคล (Intrapersonal skills) คอ ความ

สามารถของบคคลในการตระหนกรเทาทนตนเอง มแรง

จงใจในตนเองทจะท�าใหประสบผลส�าเรจ สามารถควบคม

ตนเองและปรบตวพรอมรบการเปลยนแปลง ประกอบดวย

3.1) การตระหนกรในตนเอง (self–awareness) 3.2) แรง

จงใจในตนเอง (self–motivation) 3.3) วนยในตนเอง (self

- discipline) และ 3.4) ความยดหยนและความสามารถ

ในการปรบตว (flexibility and adaptability) 4) ความ

เปนพลเมองโลก (Global citizenship) คอ ความสามารถ

ของบคคลในการเปดใจรบประสบการณใหม มความเคารพ

และยอมรบในความหลากหลายและความเขาใจระหวาง

วฒนธรรมทแตกตาง เพอใหบคคลเปนพลเมองโลกทด

ทสามารถอยรวมกนไดอยางสนตสข ประกอบดวย 4.1)

ความใจกวาง (openness) 4.2) เคารพในความหลากหลาย

(respect for diversity) และ 4.3) ความเขาใจระหวาง

วฒนธรรม (intercultural understanding) 5) ความ

ฉลาดรทางสอและสารสนเทศ (Media and Information

Literacy) คอ ความสามารถของบคคลในการประเมน

ขอมลและเนอหาสออยางพถพถน สามารถรเขาใจและใช

เทคโนโลยดจทลใหเกดประโยชนสงสด ประกอบดวย 5.1)

ความสามารถในการประเมนขอมลและเนอหาสออยาง

พถพถน (ability to critically evaluate information

and media content) และ 5.2) ความฉลาดรทางดจทล

(Digital Literacy)

จากกรอบแนวคดดงกลาวเรมตนจากงานวจย

ขององคการยเนสโก (UNESCO, 2016) ในขณะท The

European Commission (2017) ไดมการศกษาและวจยให

ความส�าคญในการพฒนาสมรรถนะขามสายงาน สอดคลอง

กบงานวจยตางประเทศทเกยวของกบการพฒนาสมรรถนะ

ขามสายงาน ไดแก Mariana Crasovan (2016), Craps

S. and others (2017), Natalia Larraz (2017), Lana

Franceska Dremane (2017) Nicolaescu Cristina and

others (2017) Matin-Gutierrez and others (2014)

Paramaswari Jaganathan and others (2014) และ

Asta Savaneviciene and others (2014) ทไดศกษา

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 135

แนวคดสมรรถนะขามสายงานวามความส�าคญและจ�าเปน

ส�าหรบผเรยน และการจดกลมสมรรถนะเลอกใชแนวคดของ

องคการยเนสโก (UNESCO, 2016) นนเนองจากองคการ

ยเนสโก ไดศกษาวจยเรองสมรรถนะขามสายงานตงแตป

2014 - 2016 จงสามารถจดกลมสมรรถนะไดคลอบคลม

ทประกอบดวย ทกษะหรอความสามารถและคณลกษณะท

ส�าคญไดสอดคลองกบทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21 และ

ไดเลอกจากผลการวจยตางประเทศทมจ�านวนความถของ

สมรรถนะขามสายงานทผลการวจยคนพบวา เปนสรรถนะ

หลกและสมรรถนะยอยทส�าคญ และค�านงถงสมรรถนะท

จ�าเปนตองมในการประกอบอาชพและด�ารงชวตในบรบท

ทมความเปลยนแปลงดานเทคโนโลยสารสนเทศอยางกาว

กระโดด เชน การรเขาใจและใชเทคโนโลยดจทล (Digital

Literacy) เปนตน ดงนนจงสรปสาระส�าคญไดดงกลาว

นอกจากน สมรรถนะข ามสายงานมความ

สอดคล องกบผลลพธ ทพ งประสงค ของการศกษา

(Desired Outcomes of Education, DOE Thailand)

ตามมาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. 2561 (ส�านกงาน

เลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2561) ท

ก�าหนดคณลกษณะทพงประสงค 3 ดานทเหมาะสมตงแต

ระดบปฐมวยจนถงระดบอดมศกษาซงผลลพธทพงประสงค

ของการศกษาระดบอดมศกษา ไดแก 1) ผเรยน มทกษะ

การเรยนรตลอดชวต รเทาทนการเปลยนแปลง ปรบตว

ยดหยน สามารถเผชญการเปลยนแปลงในโลกดจทลและ

โลกอนาคตได สามารถประยกตใชความรและทกษะตาง

ๆ ในการสรางงาน เปนตน 2) ผรวมสรางสรรคนวตกรรม

สามารถรวมแกปญหาสงคม การบรณาการขามศาสตร การ

สรางสรรคนวตกรรม เพอเพมโอกาสและมลคาแกตนเอง

สงคมและประเทศ 3) พลเมองเขมแขง กลาตอตานการ

กระท�าในสงทผด ใหคณคากบความรความสามารถ เปน

พลเมองทเขมแขง รวมมอสรางสรรคการพฒนาตนเอง

และสงคมทยงยน ขจดความขดแยงและสรางสนตสขทง

ในสงคมไทยและประชาคมโลก จะเหนไดวา สมรรถนะ

ขามสายงานเปนความสามารถและทกษะทสอดคลองกบ

มาตรฐานการศกษาชาตและผลลพธทพงประสงคของการ

ศกษาระดบอดมศกษาในการสงเสรมใหนสตนกศกษาใหม

ความรเทาทนการเปลยนแปลง ปรบตว ยดหยน สามารถ

เผชญการเปลยนแปลงในโลกดจทลและโลกอนาคตได

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

1. สถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐสามารถน�า

กรอบแนวคดการบรหารวชาการตามแนวคดสมรรถนะขาม

สายงานไปเปนแนวทางการบรหารวชาการส�าหรบพฒนา

นสตนกศกษาใหมสมรรถนะขามสายงานได

2. ผ บรหารสถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ

สามารถน�ากรอบแนวคดการบรหารวชาการตามแนวคด

สมรรถนะขามสายงานมาเปนแนวทางในการพฒนา

หลกสตร การจดการเรยนการสอน การกจการนสตนกศกษา

และการวดประเมนผลการเรยนรใหมคณภาพสอดคลองกบ

ความตองการของตลาดแรงงานเพอพฒนานสตนกศกษาให

มสมรรถนะขามสายงานและมความพรอมออกไปประกอบ

อาชพได

3. อาจารย นกวจย นกวชาการศกษา และบคลากร

สถาบนอดมศกษาในก�ากบของรฐ สามารถน�ากรอบแนวคด

แนวคดการบรหารวชาการตามแนวคดสมรรถนะขามสาย

งานเปนแนวทางในการศกษาวจยตอยอดองคความร ท

สามารถน�าไปประยกตใชในการพฒนาสมรรถนะขามสาย

งานส�าหรบนสตนกศกษาได

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป

1. ศกษาแนวทางการบรหารวชาการสถาบน

อดมศกษาตามแนวคดสมรรถนะขามสายงานกบสถาบน

อดมศกษาของรฐและเอกชนเพอหาสภาพปญหาและ

แนวทางการบรหารวชาการระดบอดมศกษาของแตละ

สงกดวามความเหมอนหรอตางกนอยางไร

2. ศกษาแนวทางการบรหารวชาการสถาบน

อดมศกษาตามแนวคดสมรรถนะขามสายงานกบสถาบน

อดมศกษาของรฐและเอกชนในดบบณฑตศกษาวาจะม

สมรรถนะขามสายงานทมความเหมอนหรอตางกนกบระดบ

ปรญญาบณฑตอยางไร

136 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

References

Chanpensri, A. (2015). A Proposed collaborative model between academic affairs and student Affairs

for student development in Thai Higher Education Institution. Doctor of Philosophy Program

in Higher Education Thesis. Chulalongkorn University. (in Thai)

Chucheep, S. (2015). University management strategies according to the concept of human capacity

building. Doctor of Philosophy Program in Educational Administration Thesis. Chulalongkorn

University. (in Thai)

Chuengkriangkrai, B. (2015). Development of professional characteristics development activities for

nursing student. Doctor of Philosophy Program in Higher Education Thesis. Chulalongkorn

University. (in Thai)

Craps, S., & Pinxten, M., & Saunders, G., & Leandro, C. M., & Gaughan, K., & Langie, G. (2017).

Professional roles and employability of future engineers. Delft University of Technology.

Proceedings of the 45th SEFI Annual Conference 2017.

Crasovan, M. (2016). Transversal competences or how to learn differently. Science of Education

Department, West University of Timisoara, Romania.

Franceska, D. L. (2017). Transversal competencies in higher education curriculum of popular music

studies in Scotland: Current Framework, and Future Potential. Scientific Institute of Pedagogy,

Faculty of Education, Psychology and Art, University of Latvia.

Gutiérrez, M. J., & Mora-Luis, C. E., & González, T. R., & Jorge, H. C. (2014). Transversal skills and MOOCs:

A good partnership to improve employment opportunities. Universidad de La Laguna, Spain.

Jaganathan, P., & Pandian, A., & Subramaniam, L. (2014). Language Courses, Transversal skills and

transdisciplinary education: A case study in the Malaysian University. Universiti Sains Malaysia

Penang. International Journal of Education and Research, 2(2)

Kongmalai, B. (2013). A model of knowledge management competency development of undergraduate

students. Doctor of Philosophy Program in Higher Education Thesis. Chulalongkorn University.

(in Thai)

Larraz, N. (2017). Transversal skills development through cooperative learning. Training teachers for

the future. (Department of Psychology and Sociology, Universidad de Zaragoza, Zaragoza,

Spain). Emerald Publishing Limited.

Ministry of Education. (2011). Standards for higher education institutions 2011. Retrieved from http://

www.mua.go.th/users/bhes/front_home/Announcement/44. (in Thai)

Office of Student Promotion and Development. (2016). Strategic plan for student development in

Higher education institutions 2017-2021. Office of the Higher Education Commission.

Office of the Higher Education Commission. (2017). Internal quality assurance guide.Bangkok. (in Thai)

Sanawong, C. (2017). National Productivity Institute. Retrieved from http://www.ftpi.or.th/2017/17708.

(in Thai)

Sarnsawang, S. (2009). Administration: Academic administration in higher education. Retrieved from

http://www.arit.rmutp.ac.th/kms/wpcontent/uploads/2009/11/norborkor13.20.pdf. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 137

Sinlarat, P. (2005). Principles and basics of higher education. Bangkok: Chulalongkorn University. (in Thai)

Savaneviciene, A., Rutelione, A., & Ciutiene, R. (2014). Crucial transversal competencies in the

changing environment: Case of the European SMES Managers. Kaunas University of Techno

logy, Lithuania. Economics and Management: 2014. 19(1),

The Erasmus+Programme of the European Union and the Estonian Ministry of Education and Research.

(2015). Assessment of Transversal Skills 2020 (ATA2020). The European Commission.

Tanja Rupnik Vec. (2018). Assessment of Transversal Skills (ATS 2020).The Erasmus+Programme of the

European Union . Retr ieved from http://haridusinfo. innove.ee/en/organization/

international-cooperation/projects-activities/assessment-of-transversal-skills-2020.

The European Commission. (2017) .The erasmus+programme of the European Union and the Estonian

Ministry of Education and Research. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

UNESCO. (2014). Regional education for all (EFA) synthesis report (Preliminary Draft). UNESCO,

Bangkok: UNESCO Bangkok Office. (in Thai)

UNESCO. (2014). UNESCO Asia and Pacific Regional Bureau for Education CheolHee Kim, Programme

Specialist Barbara Trzmiel. Research Assistant SEAMEO Congress Thailand. (in Thai)

UNESCO. (2016). Assessment of transversal competencies: policy and practice in the Asia – Pacific

region. Bangkok: UNESCO Bangkok Office. (in Thai)

Weerawatnodom, N., & Rungneay, N. (2012). Management in higher education institutions based on

the philosophy of sufficient economy). Journal of Phrapokklao Nursing College, p. 65-72.

(in Thai)

138 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยเรอง การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 มวตถประสงคเพอศกษาสภาพทเปนจรงในปจจบน สภาพทควรจะเปนในความ

คาดหวง ความตองการจ�าเปนในการพฒนาและขอคดเหนและขอเสนอแนะในการพฒนา การใชอ�านาจของผบรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 เครอง

มอการวจยเปนแบบประเมนการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ แบบมาตราสวนประมาณ

คา 5 ระดบ (Rating scale) ตามแนวของลเครท กลมตวอยางเปนครในโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวด

จนทบร จ�านวน 191 คน ก�าหนดขนาดกลมตวอยางตามตารางของเครจซ และมอรแกน (Krejcie & Morgan,1970, pp.

607-608) วเคราะหขอมลโดยใชคาสถต รอยละ (%) รอยละสะสม (%สะสม) คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) และคาดชนความตองการจ�าเปนในการพฒนา (PNImodified

) ผลการวจยพบวา สภาพทเปนจรงในปจจบนในการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17 อยในระดบปานกลาง ความตองการจ�าเปนในการพฒนาเรยงตามล�าดบ ดงน การใชอ�านาจดานการบงคบ การใช

อ�านาจดานการใหรางวล การใชอ�านาจดานความเชยวชาญ การใชอ�านาจดานการอางอง และการใชอ�านาจดานกฎหมาย

ค�ำส�ำคญ: การใชอ�านาจ, ผบรหารโรงเรยน, โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

Abstract

The purpose of this research was to study (1) approaches school administrators used

when exercising their power in managing extra-large secondary schools (2) anticipated ways school

administrator exercise their power in managing extra-large secondary schools, and (3) suggestions

on approaches school administrators should exercise their power in the future when managing

extra-large secondary schools in Chantaburi under the Secondary Educational Service Area Office

17. The data collection instrument in this study was a five-rating-scale questionnaire surveying

กำรศกษำกำรใชอ�ำนำจของผบรหำรโรงเรยนมธยมศกษำขนำดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำมธยมศกษำ เขต 17

Power Usage of Administrators in Extra-large Secondary Schools in

Chanthaburi Under the Secondary Educational Service area Office 17

สวมล จรสพนธ

Suwimon Jaraspunหลกสตรการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยบรพา

Master of Education Program, Burapha University

Received: May 27, 2019

Revised: July 18, 2019

Accepted: July 22, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 139

forms school administrators exercise their power. The sample was 191 school teachers working in

extra-large secondary schools in Chantaburi under the Secondary Educational Service Area Office 17.

This number was suggested according to Krejcie and Morgan’s table for sample size (1970, p. 608).

Statistics used for data collection included Mean ( ) Standard Deviation (SD), and PNIModified

index.

This study reports the following findings: School administrators exercised their power in managing

extra-large secondary schools at a moderate level. Several aspects concerning power usage need

improving. These included enforcement, the reward power respectively, the expert power, the

reference power, and the legitimate power.

Keywords: Power, School administrators, Extra-large secondary school

บทน�ำ การใชอ�านาจของโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ไดรบผดชอบในการจดการศกษาใน

โรงเรยน มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ มจ�านวน 2 โรงเรยน

มจ�านวนนกเรยนทงสน 5,936 คน ผบรหาร โรงเรยนทง

สน 2 คนและครผสอนจ�านวน 372 คน เลงเหนถงความ

ส�าคญของการพฒนาบคลากร และนกเรยนใหมคณภาพ

ตามทหมวด 7 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา

56 ก�าหนดในป พ.ศ. 2552 มขาราชการครจ�านวนมาก

ไดยนเรองขอยายตนเองสาเหตของการยนค�ารองขอยาย

และครขอลาออกจากราชการ ซงสงผลตอการจดการศกษา

ของโรงเรยน ปจจยหรอสาเหตของการขอยนค�ารองขอยาย

และขอลาออกนนมหลายประเดนปญหา ในเรองปญหา

สขภาพ ปญหาดานการพฒนาตนเอง ครผสอนจงขาดความ

เขาใจในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปน

ส�าคญ หรอบางครงครผสอนไปชวยราชการทอน ครทท�า

หนาทสอนแทนอาจไมไดสอน ท�าใหเกดปญหาตามมาคอ

ปญหาภาระงานการสอนไมทน ปญหาภาระงานอนทคร

ตองท�านอกเหนอจากการสอนเพอใหเสรจทนตามก�าหนด

เวลาเมอผบรหาร เรงรดใหสงงาน ท�าใหครไมพอใจในการ

ใชอ�านาจของผบรหารจงเกดความรสกทไมด และปญหา

การสรางแรงจงใจใหกบครผ สอน และปญหาการขาด

การสนบสนนสงเสรมความรความสามารถของคร ท�าให

กระบวนการพฒนาคณภาพ การศกษาเกดขอบกพรองท

จ�าเปนตองหาแนวทางปรบปรงแกไขซงเปนสาเหตการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนในแตละดานทแตกตางกน

มงเพยงงานใหบรรลวตถประสงคเทานน (ส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 17, 2558, น. 15)

จากประเดนปญหารวมถงความส�าคญของปญหา

ดงกลาวโรงเรยนมสวนส�าคญ ดวยเหตนผบรหาร จงจ�าเปน

ตองใชอ�านาจเปนเครองมอในการด�าเนนงาน ดงนนการให

รางวล หรอการการลงโทษตองค�านงถงผใตบงคบบญชา จง

ท�าใหผวจยมความสนใจเกยวกบการใชอ�านาจของผบรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 วามการใชการใชอ�านาจ

แตละดานอยในระดบใด อ�านาจตามกฎหมาย อ�านาจความ

เชยวชาญ อ�านาจการอางอง อ�านาจการบงคบ อ�านาจการ

ใหรางวล ทงนเพอเปนแนวทางแกไขในการใชอ�านาจของ

ผบรหารโรงเรยน ซงจะสงผลตอความส�าเรจในการบรหาร

งาน เพอใหการจดการศกษาบรรลจดมงหมายของการ

ปฏรปการศกษา

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพทเปนจรงในปจจบนของการ

ใชอ�านาจของผ บรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17

2. เพอศกษาสภาพทควรจะเปนจรงในความคาด

หวงของการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

140 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

3. เพอศกษาความตองการจ�าเปนในการพฒนาการ

ใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน มธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17

4. เพอศกษาขอคดเหนและขอเสนอแนะเพอการ

พฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาด

ใหญในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17

แนวคดทฤษฎทเกยวของ กำรใชอ�ำนำจของผบรหำรโรงเรยน

โดยทวไปผบรหารนยมใชอ�านาจ 5 ชนด ตอไปน

เปนฐานอ�านาจ (Power base) ในการสรางอทธพลตอผ

ตาม เพอใหมพฤตกรรมตามตองการ คอ อ�านาจการบงคบ

(Coercive power) อ�านาจตามกฎหมาย (Legitimate

power) อ�านาจการใหรางวล (Reward power) อ�านาจ

ความเชยวชาญ (Expert power) และอ�านาจอางอง

(Reference power) อ�านาจ 3 ชนดแรกเปนอ�านาจทได

มาจากการมต�าแหนงในองคการ หรอมาจากอ�านาจหนาท

สวนอ�านาจ 2 อ�านาจหลง เปนอ�านาจทเกดขนโดยตวของ

ผน�าเอง ไมไดขนอยกบการมต�าแหนงในองคการ ผน�าจะ

ใชอ�านาจทง 5 ชนดน สวนจะเลอกใชชนดใดกขนอยกบ

ความสามารถของผน�า ในการใชดลยพนจใหเหมาะสม

กบสถานการณและเวลา ผลของการใชอ�านาจทง 5 ชนด

ในการสรางอทธพล พบวา โอกาสทผตามจะมความยนด

ปฏบตตามดวยความเตมใจมากทสดเมอผใชอ�านาจอางอง

และอ�านาจความเชยวชาญ โอกาสทผตามจะมความยนด

ปฏบตตามดวยความเตมใจ รองลงมาไดแก อ�านาจตาม

กฎหมาย และ อ�านาจการใหรางวล สวนอ�านาจบงคบ

นอกจากจะพบวาโอกาสทผตามจะมความยนดปฏบตตาม

ดวยความเตมใจนอยทสดแลว ยงพบวามโอกาสทผตามจะ

เกดการตอตานไดมากทสดอกดวย (ชราวธ พลแสง, 2557,

น. 43)

การแบงประเภทของอ�านาจทเปนทยอมรบของผ

บรหาร และมการน�าไปใชกนอยางแพรหลาย ไดแก การแบง

ประเภทของอ�านาจตามแนวคดทฤษฎของ French and

Raven (1968, pp. 259-270) ซงไดเสนอ ประเภทของ

อ�านาจไว 5 ดาน คอ 1) อ�านาจตามกฎหมาย 2) อ�านาจ

ความเชยวชาญ 3) อ�านาจบงคบ 4) อ�านาจอางอง และ

5) อ�านาจการใหรางวล

ในการศกษาคนควาในครงน เปนการศกษาการ

ใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาด ใหญ

พเศษจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ผวจยไดศกษาแนวคดและ ทฤษฎ

การใชอ�านาจของนกวชาการหลายทาน ผวจยจงน�าแนวคด

มาสงเคราะหและสรปเพอการวจยไดดงน 1) อ�านาจตาม

กฎหมาย 2) อ�านาจความเชยวชาญ 3) อ�านาจบงคบ 4)

อ�านาจอางอง และ 5) อ�านาจการใหรางวล

กรอบแนวคดในกำรวจย

การใชอ�านาจของผบรหารตามแนวคดทฤษฎของ French and Raven

(1968, pp. 259-270) 1. การใชอ�านาจตามกฎหมาย 2. การใชอ�านาจความเชยวชาญ 3. การใชอ�านาจบงคบ 4. การใชอ�านาจอางอง 5. การใชอ�านาจการใหรางวล

ภำพ 1 กรอบแนวคดในการวจย

วธด�ำเนนกำรวจย การศกษาวจย เรอง การใชอ�านาจของผบรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

แบงออกเปน 2 ขนตอนหลก ดงน

ขนตอนหลกท 1 การศกษาเอกสารและงานวจย

ทเกยวของ แบงออกเปน 6 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาแนวคด หลกการทฤษฎจาก

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการใชอ�านาจของผ

บรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17

ขนตอนท 2 ก�าหนดกรอบแนวคดการศกษาการ

ใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน มธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 141

มธยมศกษา เขต 17

ขนตอนท 3 สรางเครองมอเพอการศกษาการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17

ขนตอนท 4 ผทรงคณวฒและเชยวชาญพจารณา

คณภาพ (ความตรงตามเนอหา) ของเครองมอเพอการศกษา

การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17

ขนตอนท 5 ทดลองใชเครองมอเพอการศกษา

การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 เพอการพจารณาความเชอมนของ

เครองมอเพอการศกษาการวจย

ขนตอนท 6 ปรงปรงเครองมอเพอการศกษาการ

ใชอ�านาจของผ บรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 เพอความพรอมใชในการเกบรวบรวม

ขอมลจากกลมเปาหมายผใหค�าตอบตอการใชอ�านาจของ

ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17 ในภาคปฏบตจรง (ภาคสนาม)

ขนตอนหลกท 2 การศกษาในภาคปฏบตการจรง

(ภาคสนาม) แบงออกเปนขนตอนดงน

ขนตอนท 1 ก�าหนดกลมประชากร และขนาด

กลมตวอยาง

ขนตอนท 2 เกบรวบรวมขอมล

ขนตอนท 3 ประมวลผลขอมล

ขนตอนท 4 วเคราะหขอมลและแปลผลการ

วเคราะหขอมล

ขนตอนท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผลการ

ศกษาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาด

ใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา เขต 17 และใหขอเสนอแนะ

ขนตอนท 6 รายงานผลการศกษาการใชอ�านาจ

ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17

ประชำกรและกลมตวอยำง หนวยทศกษาคอ โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษ ในเขตจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา เขต 17 มจ�านวน 2 โรงเรยน หนวยใน

การวเคราะหมดงน

1. ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแก ครผ

สอนในโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในเขตจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17 ประจ�าป 2561 จ�านวน 380 คน

2. กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก คร

โรงเรยนมธยมศกษาในเขตจงหวดจนทบร สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ในปการศกษา 2561

โดยก�าหนดขนาดกลมตวอยางตามตารางของเครจซ และ

มอรแกน (Krejcie & Morgan,1970, pp. 607-608) ได

กลมตวอยาง จ�านวน 191 คน จากนน ท�าการสมตวอยาง

โดยวธการสมอยางงาย (Simple random sampling)

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงนเปนแบบ

ประเมนการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

ขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 เพอศกษาระดบการ

รบร สภาพทเปนจรงในปจจบน และความตองการ สภาพ

ทควรจะเปนในความคาดหวง ของครโรงเรยนมธยมศกษา

ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 17

กำรเกบรวบรวมขอมล 1. ท�าหนงสอประสานถงเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ของกลมตวอยางเพอขอการอนญาต

และใหความเหนชอบทผวจยเขาท�าการเกบขอมล

2. ผวจยด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลม

ตวอยางผ ตอบแบบประเมนการใชอ�านาจของผ บรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

3. ผวจยตรวจสอบและพจารณาความครบถวน

และความสมบรณของการใหกลมตวอยางในเครองมอท

ใชในการวจยแตละฉบบ

142 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล 1. ใชคาสถต รอยละ (%) วเคราะหขอมลของผตอบ

แบบประเมนการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบรสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 17

2. ใชคาสถต คาเฉลย ( ) และ สวนเบยงเบน

มาตรฐาน (SD) วเคราะหขอมลสภาพทเปนจรงในปจจบน

และสภาพทควรจะเปนในความคาดหวงของการใชอ�านาจ

ของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต

17

3. ใชคาสถต ดชนความตองการความจ�าเปน

ในการพฒนา (PNImodified

: Modified priority needs

index) วเคราะหขอมลความตองการความจ�าเปนของการ

พฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาด

ใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา เขต 17

4. ใชคาสถต รอยละ (%) และ รอยละสะสม (%

สะสม) วเคราะหขอมลขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการ

พฒนาของการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 17

ผลกำรวจย ตอนท 1 สภาพทเปนจรงในปจจบนของการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ในภาพรวม พบวา อยในระดบปาน

กลาง ( =3.24, SD = 0.90)

พจารณาการใชอ�านาจรายดาน พบวา อย ใน

ระดบปานกลาง ซงจะตองหาทางแกไขตามล�าดบดงน การ

ใชอ�านาจดานการบงคบ การใชอ�านาจดานกฎหมาย การ

ใชอ�านาจความเชยวชาญ และ การใชอ�านาจดานอ�านาจ

การอางอง และระดบมากซงตองหาทางปรบปรงใหดขน

คอ การใชอ�านาจดานอ�านาจการใหรางวล

พจารณาเปนรายดาน สามารถสรปผลไดดงน

1. ดานอ�านาจการบงคบ พบวา สภาพทเปนจรงใน

ปจจบนของการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 17 ดานอ�านาจการบงคบใน

ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ซงตองหาทางแกไขตอไป

2. ดานอ�านาจตามกฎหมาย พบวา สภาพทเปน

จรงในปจจบนของการใชอ�านาจของผ บรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจการตามกฎหมายในภาพรวมอยในระดบปานกลาง

ซงตองหาทางแกไขตอไป

3. ดานอ�านาจความเชยวชาญ พบวา สภาพท

เปนจรงในปจจบนของการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจความเชยวชาญในภาพรวมอยในระดบปานกลาง

ซงตองหาทางแกไขตอไป

4. ดานอ�านาจการอางอง พบวา สภาพทเปนจรงใน

ปจจบนของการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา

ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 17ดานอ�านาจการอางองใน

ภาพรวมอยในระดบมากซงจะตองหาปรบปรงใหดขนตอ

ไป

5. ดานอ�านาจการใหรางวล พบวา สภาพทเปน

จรงในปจจบนของการใชอ�านาจของผ บรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจการใหรางวลในภาพรวมอยในระดบมากซงจะตองหา

ปรบปรงใหดขนตอไป

ตอนท 2 สภาพทควรจะเปนในความคาดหวงของ

การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ในภาพรวมพบวา อยในระดบมาก

( = 3.62, SD = 1.00) ซงจะตองหาปรบปรงใหดขนตอไป

พจารณาการใชอ�านาจรายดาน พบวา อยในระดบ

ปานกลางซงจะตองหาทางแกไข คอ ดานอ�านาจการบงคบ

และระดบมากซงตองหาแนวทางปรบปรงใหดขนตามล�าดบ

ดงน การใชอ�านาจดานอ�านาจการใหรางวล การใชอ�านาจ

ดานอ�านาจความเชยวชาญ การใชอ�านาจดานอ�านาจการ

อางอง การใชอ�านาจดานกฎหมาย

พจารณาเปนรายดาน สามารถสรปผลไดดงน

1. ดานอ�านาจการใหรางวล พบวา สภาพท

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 143

ควรจะเปนในความคาดหวงการใชอ�านาจของผ บรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

ดานอ�านาจการใหรางวลในภาพรวมอยในระดบมากซงจะ

ตองหาทางปรบปรงใหดขนตอไป

2. ดานอ�านาจความเชยวชาญ พบวาสภาพท

ควรจะเปนในความคาดหวงการใชอ�านาจของผ บรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

ดานอ�านาจความเชยวชาญ ในภาพรวมอยในระดบมาก

ซงจะตองหาทางปรบปรงใหดขนตอไป

3. ดานอ�านาจการอางอง พบวา สภาพทควรจะ

เปนในความคาดหวงการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบรสงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 17 ดาน

อ�านาจการอางอง ในภาพรวมอยในระดบมากซงจะตองหา

ทางปรบปรงใหดขนตอไป

4. ดานอ�านาจตามกฎหมาย พบวา สภาพท

ควรจะเปนในความคาดหวงการใชอ�านาจของผ บรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 17

ดานอ�านาจตามกฎหมาย ในภาพรวมอยในระดบมากซง

จะตองหาทางปรบปรงใหดขนตอไป

5. ดานอ�านาจการบงคบ พบวา สภาพทควรจะ

เปนในความคาดหวงการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษา ขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบรสงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 17 ดาน

อ�านาจการบงคบ ในภาพรวมอยในระดบปานกลางซงจะ

ตองหาทางทางแกไขตอไป

ตอนท 3 ความตองการจ�าเปนในการพฒนาการ

ใชอ�านาจของผ บรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ในภาพรวม พบวา ตองการพฒนา

(PNImodified

= 0.113)

หากพจารณารายดานพบวา ตองการพฒนาตาม

ล�าดบ ดงน การใชอ�านาจดานบงคบ (PNImodified

= -0.014)

ดานอ�านาจการใหรางวล (PNImodified

= 0.161) ดานอ�านาจ

ความเชยวชาญ (PNImodified

= 0.155)ดานอ�านาจการ

อางอง (PNImodified

= 0.124) และดานอ�านาจตามกฎหมาย

(PNImodified

= 0.117)

พจารณาเปนรายดาน สามารถสรปผลไดดงน

1. ดานอ�านาจการบงคบ พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจการบงคบในภาพรวม พบวา ตองการลดระดบ

ด�าเนนการ

2. ดานอ�านาจการใหรางวล พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจการใหรางวลในภาพรวมอยในระดบตองการพฒนา

3. อ�านาจความเชยวชาญ พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจความเชยวชาญ ในภาพรวมอยในระดบตองการ

พฒนา

4. ดานอ�านาจการอางอง พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17

ดานอ�านาจการอางองในภาพรวมอยในระดบตองการพฒนา

5. อ�านาจตามกฎหมาย พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ดาน

อ�านาจตามกฎหมายพบวา ในภาพรวมอยในระดบตองการ

พฒนา

ตอนท 4 ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการ

พฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาด

ใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา เขต 17

1. ดานอ�านาจการบงคบมดงน ผบรหารมการนเทศ

ก�ากบ ตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของครอยาง

เปนระบบ ผบรหารควรมการออกกฎระเบยบ ขอบงคบ

ใหครปฏบตอยางเครงครด ผบรหารควรมการลงโทษคร

ทกระท�าความคดอยางเหมาะสมโดยไมเลอกปฏบต และ

144 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ผ บรหารควรมการก�าหนดบทลงโทษในความคดแตละ

ลกษณะไวอยางชดเจน

2. ดานอ�านาจการใหรางวลมดงน ผบรหารควรม

การพจารณาความความดความชอบดวยความเปนธรรม ผ

บรหารควรมการสงเสรมใหครไดพฒนาตนเองและหรอได

รบการเลอนต�าแหนงทสงขน ผบรหารควรจดใหมสวสดการ

ในการท�างานแกคร ผ บรหารควรมการยกยองหรอให

รางวลในการท�าความดแกครตามโอกาสทเหมาะสม และ

ผบรหารควรใหความสนใจ ชวยเหลอและใหก�าลงใจแกคร

อยางสม�าเสมอ

3. ดานอ�านาจความเชยวชาญมดงน ผบรหารควร

มการสงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการบรหาร

งาน ผบรหารควรมความสามารถในการวางแผนการปฏบต

งานอยางเปนระบบ ผบรหารควรมการประยกตใชแนวคด

และทฤษฎการบรหารใหม ๆ มาใชในการบรหารงาน และ

ผบรหารควรมความสามารถ ในการแกไขปญหาเฉพาะหนา

ไดอยางมประสทธภาพ

4. ดานอ�านาจการอางองมดงน ผบรหารควรรบ

ฟงความคดเหนของครและใชวธการพดใหครประทบใจ ผ

บรหารควรเปนผมวสยทศนกวางไกล สามารถแสดงความ

คดเหนเปนทยอมรบแกครและผทเกยวของ และผบรหาร

ควรมความมงมนในการปฏบตงานใหประสบความส�าเรจ

เปนทยอมรบ

5. ดานอ�านาจตามกฎหมายมดงน ผบรหารควร

มการมอบหมายงานใหตรงกบความร ความสามารถและ

ความถนดของครแตละคน ผบรหารควรมการพจารณา

การปฏบตงานของครตามระเบยบ และกฎเกณฑทวางไว

ผบรหารควรมการสงงานเปนขนตอนตามระบบงานและ ผ

บรหารควรมการกระจายอ�านาจตามสายงานบงคบบญชา

เพอชวยดแลรบผดชอบใหครอบคลมทวถง

อภปรำยผล สภาพทเปนจรงในปจจบนของการใชอ�านาจของ

ผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17 อยในระดบปานกลาง เพอใหการใชอ�านาจของ

ผบรหารโรงเรยนมประสทธภาพมากขน ผบรหารโรงเรยน

ควรจะตองมการใชอ�านาจในการใหคณและใหโทษแกผใต

บงคบบญชาควบคกนไป ไดเหมาะสมกบสถานการณและ

ตองกระท�าอยางยตธรรม สม�าเสมอ ไมมการเลอกทรกมกท

ชง เมอผใดปฏบตตนไมถกตองตามระเบยบทวางไวกจ�าเปน

ตองมการลงโทษ เพอใหเปนเยยงอยางแกผอน ผอนจะได

ไมกลาปฏบตเชนนนอก ในทางตรงกนขามกตองมการให

คณแกผปฏบตงานดเปนตวอยางทดแกบคคลอน จะไดม

ก�าลงใจในการทจะปฏบตตนด โดยอาจมการใหรางวลหรอ

มการประกาศเกยรตคณในโอกาสตาง ๆ หรอเลอนต�าแหนง

เมอมผลงานดเดน จะไดมการแขงขนกนปฏบตตนด สง

ส�าคญทพงระลกอยเสมอ คอ การใชอ�านาจในการใหคณ

และใหโทษแกผใตบงคบบญชานนตองมการพจารณาอยาง

รอบคอบ และใหความยตธรรมแกทก ๆ คน ซงสอดคลอง

กบแนวคดของ Chung and Megginson (1981, pp.

353-354) ไดกลาววา ผบรหารทมอ�านาจจะมเหตผลใน

เรอง การใชอ�านาจในต�าแหนงตามกฎหมายเขาจะยอมรบ

ในความส�าคญของความคด เขาจะคดไตรตรองทงในเรอง

ภายในและภายนอกองคการเขาจะไมคอยใชอ�านาจบงคบ

บางครงอาจจะใชแตจะใชอยางมสต ผบรหารทมอ�านาจจะ

พยายามสรางความเชอถอใหกบตนเอง และเปนคนตรงไป

ตรงมา ซงคนอน ๆ จะเตมใจยอมรบฟงเขา ส�าหรบดาน

การใชอ�านาจดาน ตาง ๆ มดงน

1. ดานอ�านาจบงคบ พบวา ความตองการจ�าเปน

ในการพฒนาการใชอ�านาจการบงคบของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 อยใน

ระดบตองการลดระดบด�าเนนการ ซงสอดคลองกบแนวคด

ของ Yukl (2013, pp. 191-196) ไดกลาววา อ�านาจบงคบ

เปนอ�านาจอยางเปนทางการทใชเพอการลงโทษหรอการ

ละเวนทจะใหรางวลตอบแทนแกบคคล ทงนมกพบวาผน�า

ทางทหารและผน�าทางการเมองจะมอ�านาจบงคบมากกวา

ผน�าขององคกรเอกชนหรอรฐวสาหกจทวไป และสอดคลอง

กบรชนก เกดแกว (2555, หนา 35) กลาววา อ�านาจการ

บงคบเปนอ�านาจทเกดความเกรงกลว การถกลงโทษใน

ลกษณะตาง ๆ เชน การวากลาวตกเตอน การถกต�าหน การ

ถกควบคม การไมขนเงนเดอน การลดต�าแหนง ซงอ�านาจ

การการบงคบนเปนอ�านาจทใชกนมากทสด ถกต�าหนทสด

และยากแกการควบคม ดงนน ผบรหารควรหลกเลยงการ

ใชอ�านาจประเภทน เพอมใหเกดการตอตานการบรหารใน

โรงเรยนซงจะท�าใหครเกดความไมพอใจในการปฏบตงาน

ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการพฒนาการ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 145

ใชอ�านาจของผ บรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ

พเศษในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา เขต 17 ดานอ�านาจการบงคบมดงน

ผบรหารมการนเทศ ก�ากบ ตดตามและประเมนผลการ

ปฏบตงานของครอยางเปนระบบ ผบรหารควรมการออก

กฎระเบยบ ขอบงคบใหครปฏบตอยางเครงครด ผบรหาร

ควรมการลงโทษครทกระท�าความคดอยางเหมาะสมโดย

ไมเลอกปฏบต และ ผบรหารควรมการก�าหนดบทลงโทษ

ในความคดแตละลกษณะไวอยางชดเจนสอดคลองกบมณ

รตน ยศสรย (2556, น. 29) กลาววาอ�านาจในการบงคบ

เปนความสามารถของผบรหารทจะลงโทษผใตบงคบบญชา

ทไมปฏบตตามบทบาทหนาทหรอเปนอ�านาจหนาท ทผ

บรหารสามารถท�าใหผใตบงคบบญชายอมปฏบตตามเพอ

หลกเลยงการลงโทษเปนอ�านาจท สามารถลงโทษผอนได

อ�านาจนมฐานมาจากความกลวทงดานรางกาย ความมน

คง และความปลอดภยของผอน

2. ดานอ�านาจการใหรางวล พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 อยใน

ระดบตองการพฒนา ซงสอดคลองกบ Hoy and Miskel

(2001, pp. 225-226) ไดกลาววา อ�านาจใหรางวล เปน

อ�านาจทผน�าทกองคการนยมใชมากทสด ในการใหลกนอง

ปฏบตตามเปนการยอมท�าตามเรองจากตองการไดรบรางวล

ผลตอบแทนหรอความดความชอบ อ�านาจใหรางวลจะเกด

ไดสงมากถาการรองขอนนมทางเปนไปไดในการปฏบตและ

รางวลทมคณคาพอส�าหรบแรงจงใจและสอดคลองกบวรพ

จน บดสนเทยะ (2551, น. 27) ไดกลาววา อ�านาจการให

รางวลเปนอ�านาจทบคคลหรอกลมเปาหมายยอมรบอ�านาจ

เนองจากตองการไดรบรางวลผลตอบแทน หรอความด

ความชอบจากผทมอ�านาจนนอ�านาจดงกลาว จงอาจเรยก

วาเปนอ�านาจใหคณกได ไดแก การยกยองสรรเสรญการขน

เงนเดอน การเลอนต�าแหนงเปนตน ความเขมของอ�านาจ

การใหรางวลนจะมมากขน เมอบคคลรบรวาผใชอ�านาจม

อ�านาจทจะใหรางวลแกเขาไดจรง และโดยตรง

ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการพฒนาการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ดานอ�านาจการใหรางวลมดงน ผ

บรหารควรมการพจารณาความความดความชอบดวยความ

เปนธรรม ผบรหารควรมการสงเสรมใหครไดพฒนาตนเอง

และหรอไดรบการเลอนต�าแหนงทสงขนผบรหารควรจดให

มสวสดการในการท�างานแกคร ผบรหารควรมการยกยอง

หรอใหรางวลในการท�าความดแกครตามโอกาสทเหมาะสม

และผบรหารควรใหความสนใจ ชวยเหลอและใหก�าลงใจแก

ครอยางสม�าเสมอสอดคลองกบวรพจน บดสนเทยะ (2551,

น. 27) ไดกลาววา อ�านาจการใหรางวลเปนอ�านาจทบคคล

หรอกลมเปาหมายยอมรบอ�านาจ เนองจากตองการไดรบ

รางวลผลตอบแทนหรอความดความชอบจากผทมอ�านาจ

นน อ�านาจดงกลาว จงอาจเรยกวาเปนอ�านาจใหคณกได

ไดแก การยกยองสรรเสรญ การขนเงนเดอน การเลอน

ต�าแหนงเปนตน ความเขมของอ�านาจการใหรางวลนจะม

มากขนเมอบคคลรบรวาผใชอ�านาจมอ�านาจทจะใหรางวล

แกเขาไดจรงและโดยตรง

3. อ�านาจความเชยวชาญ พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 อย

ในระดบตองการพฒนา ซงสอดคลองกบแนวคดของ

Moorhead and Griffin (1995, p. 330) ไดกลาววา

อ�านาจความเชยวชาญเปนอ�านาจทบคคลมขาวสารหรอ

ความรทมคณคาเหนอกวาบคคลอน ผบรหารควรใชอ�านาจ

ความเชยวชาญ เมอครในโรงเรยน ขาดความรทกษะในการ

ปฏบตงาน ผบรหารควรเขาไปชวยเหลอและเสรมสราง

ความเชยวชาญดานตาง ๆ โดยเฉพาะดานวชาการใหแก

คร เพราะจะท�าใหครปฏบตการดานการเรยนการสอนได

อยางมปประสทธภาพเพอน�าโรงเรยนไปสองคกรแหงการ

เรยนร และสามารถใหค�าแนะน�ากบครในโรงเรยนไดเมอ

ครตองการความชวยเหลอหรอเมอเกดปญหากสามารถ

แกไขไดทนทวงทและสอดคลองกบรชน พนจน (2555, น.

38) กลาววา อ�านาจความเชยวชาญเปนอ�านาจทผบรหาร

ใชอทธพลตอบคลากรดวยความเชยวชาญทางดานความ

ร และทกษะในการปฏบตงาน ผบรหารมความสามารถ

ในการวางแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบ ค�าแนะน�า

เกยวกบแนวทางการปฏบตงานอยางเปนขนตอน เปนผ

รอบรในการบรหารงาน มความสามารถในการแกปญหา

อนเกดจากการปฏบตงาน มการใชความรความสามารถ

ในการพฒนาคร ทมงานและงานตาง ๆ พรอมทงมความ

146 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สามารถในการก�ากบตดตามและประเมนผลการท�างาน

อยางมประสทธภาพ

ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการพฒนาการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ดานอ�านาจความเชยวชาญมดงน

ผ บรหารควรมการสงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

เพอการบรหารงาน ผบรหารควรมความสามารถในการ

วางแผนการปฏบตงานอยางเปนระบบ ผบรหารควรมการ

ประยกตใชแนวคดและทฤษฎการบรหารใหม ๆ มาใชใน

การบรหารงาน และผบรหารควรมความสามารถในการ

แกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางมประสทธภาพสอดคลอง

กบจระ เฉลมศกด (2552, น. 27) กลาววา อ�านาจความ

เชยวชาญเปนอ�านาจทตดตวผบรหารแตละคนทไดมาจาก

มวลประสบการณ โดยทผใตบงคบบญชารบรไดวาผบรหาร

เปนผมความรความสามารถ มความช�านาญในเรองทเกยว

กบหนวยงานทตนรบผดชอบสามารถ บรหารงาน ดแล ให

ค�าแนะน�า แกปญหาใหแกผใตบงคบบญชาได ผบรหารควร

ใชอ�านาจความเชยวชาญน ชวยเหลอ บคลากรใหสามารถ

ท�างานไดอยางมประสทธภาพ

4. ดานอ�านาจการอางอง พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 อยใน

ระดบตองการพฒนา ซงสอดคลองกบแนวคดของ Hoy

and Miskel (2001, pp. 225-226) ไดกลาววา อ�านาจ

อางองเปนอ�านาจทบคคลหรอกลมเปาหมายใหการยอมรบ

การอางองบคคล หรอสงหนงสงใดเพอใหคนอนเกดความ

เชอถอหรอยอมรบตามดวย และสอดคลองกบนภส จนทร

ทอง (2555, น. 27-28) กลาววา อ�านาจการอางองเปน

อ�านาจทเกดขนจากบคลกลกษณะทดของผบรหาร ท�าให

ผใตบงคบบญชาเกดความซาบซง ประทบใจ ศรทธาและ

ยดถอ เปนแบบอยางในการประพฤตปฏบตตน กอใหเกด

ความสามคค ความเปนอนหนงอนเดยวกนเปนพวกเดยวกน

ของกลม และสามารถจงใจใหครรวมแรงรวมใจกนปฏบต

งานดวยความเตมใจ

ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการพฒนาการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาเขต 17 ดานอ�านาจการอางองมดงน ผบรหาร

ควรรบฟงความคดเหนของครและใชวธการพดใหครประทบ

ใจ ผบรหารควรเปนผมวสยทศนกวางไกล สามารถแสดง

ความคดเหนเปนทยอมรบแกครและผทเกยวของ และผ

บรหารควรมความมงมนในการปฏบตงานใหประสบความ

ส�าเรจเปนทยอมรบสอดคลองกบนภส จนทรทอง (2555,

น. 27-28) กลาววา อ�านาจการอางองเปนอ�านาจทเกดขน

จากบคลกลกษณะทดของผบรหาร ท�าใหผใตบงคบบญชา

เกดความซาบซง ประทบใจ ศรทธาและยดถอ เปนแบบ

อยางในการประพฤตปฏบตตน กอใหเกดความสามคค

ความเปนอนหนงอนเดยวกน เปนพวกเดยวกนของกลม

และสามารถจงใจใหครรวมแรงรวมใจกนปฏบตงานดวย

ความเตมใจ

5. อ�านาจตามกฎหมาย พบวา ความตองการ

จ�าเปนในการพฒนาการใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยน

มธยมศกษาขนาดใหญพเศษ ในจงหวดจนทบร สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 อยใน

ระดบตองการพฒนาซงสอดคลองกบแนวคดของ Hoy

and Miskel (2001, pp. 225-226) ไดกลาววา อ�านาจ

ตามกฎหมาย เปนอ�านาจทบคคลหรอกลมเปาหมายยอม

ปฏบตตาม เนองจากยอมรบวาผใชอ�านาจมความชอบธรรม

ในการใชค�าสงและจะตองปฏบตตาม ไมสามารถหลกเลยง

ได อ�านาจตามกฎหมาย มกจะตดมากบการด�ารงต�าแหนง

หนาทอยางเปนทางการ และสอดคลองกบวราภรณ พรหม

รตน (2554, น. 20) กลาววา อ�านาจตามกฎหมาย เปน

อ�านาจทเกดจากการมกฎหมายรองรบในต�าแหนงของผ

บรหาร หรอการมกฎหมายรองรบการกระท�าและปฏบต

งานของผบรหาร โดยผบรหารมสทธตามกฎหมายอยาง

เตมท ในการใชอ�านาจประเภทน ทงนตองไมขดกบกฎ

ระเบยบ ขอกฎหมาย ขนบธรรมเนยมประเพณ คานยม

และวฒนธรรม

ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการพฒนาการใช

อ�านาจของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญพเศษ

ในจงหวดจนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 17 ดานอ�านาจตามกฎหมายมดงน ผ

บรหารควรมการมอบหมายงานใหตรงกบความร ความ

สามารถและความถนดของครแตละคน ผบรหารควรมการ

พจารณาการปฏบตงานของครตามระเบยบ และกฎเกณฑ

ทวางไว ผบรหารควรมการสงงานเปนขนตอนตามระบบ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 147

งานและ ผบรหารควรมการกระจายอ�านาจตามสายงาน

บงคบบญชาเพอชวยดแลรบผดชอบใหครอบคลมทวถงซง

สอดคลองกบวรพจน บดสนเทยะ (2551, น. 31) ไดกลาว

วา อ�านาจตามกฎหมายเปนคานยมภายในทบคคลสงสมมา

จนยอมรบวาผใชอ�านาจมสทธหรออ�านาจอนชอบธรรมจะ

มอทธพลเหนอคนโดยทวไป อ�านาจตามกฎหมายหรอความ

ชอบธรรมน เกดขนเนองจากต�าแหนงทผใชอ�านาจครอง

อยทเรยกวา อ�านาจหนาท ไดแก สงงานเปนขนตอนตาม

สายงาน มอบหมายงานใหครตามความร ความสามารถ

ใชอ�านาจตามต�าแหนงสงการและชแนะการท�างาน ใช

กฎระเบยบทสถานศกษาก�าหนดขนเปนแนวทางในการ

ท�างาน มอบหมายงานเปนลายลกษณอกษร เปนตน แต

ในบางกรณ อ�านาจจากฐานอ�านาจนอาจไมเกยวของกบ

ต�าแหนงกได หากแตเกยวกบความเชอ คานยม และ การ

ยอมรบทบคคลมตอผใชอ�านาจโดยตรง

ผวจยมความคดเหนวา ในการใชอ�านาจของผ

บรหารโรงเรยนจะตองสรางแรงจงใจและความศรทธาให

กบผใตบงคบบญชากอนหากผใตบงคบบญชาจะปฏบตตาม

ค�าสงและเอาใจใสในงานสง และมทกษะในการใชอ�านาจ

แตละชนดไดอยางเหมาะสมกบเวลา สถานการณ ทส�าคญ

ตองมความรบผดชอบตอการใชอ�านาจดวย สอดคลองกบ

อมรารตน กจธคณ (2555, น. 29) กลาววา การสรางพลง

อ�านาจของผบรหารเปนสงส�าคญอยางยง เพอใหผบรหาร

มพลงอ�านาจในการควบคมทรพยากรขององคการ ตลอด

จนการใหคณใหโทษกบบคลากรสงผลใหองคการบรรล

เปาหมายทวางไว ประกอบดวย การแลกเปลยนประโยชน

การเอามาเปนพวก การสรางพนธมตร การมอทธพลใน

การก�าหนดเกณฑ การควบคม ขอมล และการใหบรการ

พเศษ และสอดคลองกบ ธร สนทรายทธ (2556, น. 10)

ไดสรปวา อ�านาจเปนเครองมอทผบรหารใชภาวะผน�าใน

ตนเองน�าสมาชก ในองคกรใหท�ากจกรรมตาง ๆ อยางม

ประสทธภาพไมไดใชกฎระเบยบหรออ�านาจทก�าหนดไว

การบรหาร สวนอ�านาจหนาทนนผน�าจะตองใชภาวะผน�า

ตนเองกบกฎระเบยบขององคกรนน ๆ น�าพาสมาชกให

ปฏบตตาม

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะเพอกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

1. การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนดานอ�านาจ

ตามกฎหมาย ผบรหารโรงเรยนควรมการใชขอบงคบใน

การจด กจกรรมการสอนของครในโรงเรยน

2. การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนดานอ�านาจ

ความเชยวชาญ ผ บรหารโรงเรยนควรมการใชความร

ลดความขดแยง สนบสนนในการท�างานของบคลากรท

เกยวของกบการจดกระบวนการเรยนการสอนของโรงเรยน

3. การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนดานอ�านาจ

การบงคบ ผบรหารโรงเรยนควรมการใชการกดดน เพอ

เกดการยนยอมปฏบตหนาทสนบสนนในการท�างานของ

บคลากรทเกยวของกบการจดกระบวนการเรยนการสอน

ของโรงเรยน

4. การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนดานอ�านาจ

การอางอง ผบรหารโรงเรยนควรมการใชการเลยนแบบ

พฤตกรรมในการสนบสนนการจดกจกรรมการสอนของ

ครในโรงเรยน

5. การใชอ�านาจของผบรหารโรงเรยนดานอ�านาจ

การใหรางวล ผบรหารโรงเรยนควรมการใชการใหสงของ

สงเสรมในการท�างานของบคลากรทเกยวของกบการจด

กระบวนการเรยนการสอนของโรงเรยน

ขอเสนอแนะเพอกำรวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาการใชอ�านาจของผ บรหาร

โรงเรยนขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 17

2. ควรมการศกษาการใชอ�านาจของผ บรหาร

โรงเรยนขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ในจงหวด

จนทบร สงกดส�านกงานเขตพนทการประถมศกษา เขต 1

และ เขต 2

148 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

References

Chung, K. H., & Megginson, L. C. (1981). Organizational behavior developing managerial skills.

New York: Harper & Row.

Chalearmsak, J. (2009). Relationship between administrator’s power base and job satisfaction of the

Personnel in Banglamung Industall and Community College, Chonburi Province. Master of

Education Program in Educational Administration, Burapha University. (in Thai)

Chanthong, N. (2012). Power exercise of administrators and teachers’ satisfaction in Kai-Prayatak school

cluster under Rayong Primary Educational Service Area Office 1. Master of Education Program

in Educational Administration, Burapha University. (in Thai)

French, J. R. P., & Raven, B. H. (1968). The bases of social power. In D. Cartwright, & A. Zander (Eds.),

Group dynamics: Research and theory. New York: Harper and Row.

Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2001). Educational administration: Theory, research, and practice. (6th ed.).

New York: McGraw-Hill.

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and

Psychological Measurement, 3(3), 607-608.

Kerdkaew, R. (2012). Existing power usage of school administrators under the Chachoengsao Primary

Education Service Area Office 1. Master of Education Program in Educational Administration,

Burapha University. (in Thai)

Kigthikhun, A. (2012). The Administrators’ power implementation in related to the motivation of

teachers in schools for deaf the office of the basic education commission. Master of Education

Program in Educational Administration, Nakhonsithammarat Rajabhat University. (in Thai)

Moorhead, G., & Griffin, R. W. (1995). Organizational behavior. (4th ed.). Boston: Houghton Mifflin.

Phunjeen, R. (2012). Power exercise of school administrators in Sriracha district under Chonburi

Educational Service Area Office 3. Master of Education Program in Educational Administration,

Burapha University. (in Thai)

Phromrat, W. (2011). Power based of school administrators and job satisfaction of teachers in

secondary school under the office of Chonbur Educational Service Area 3. Master of Education

Program in Educational Administration, Burapha University. (in Thai)

Poolsang, C. (2014). Using power of secondary school administrators in Wangburapha Network, Sakaeo

Province under The Secondary Educational Service Area 7. Master of Education Program in

Educational Administration, Burapha University. (in Thai)

Suntrayuth, D. (2013). Organizational theory and behavior: principles, theories, research and

operations education. Bangkok: Netikun Printing House. (in Thai)

The Secondary Educational Service Area Office 17. (2015). Action plan for the fiscal year 2014.

Chanthaburi: The Secondary Educational Service Area Office 17. (in Thai)

Worapot. (2008). A Study of the administrators’ power factors effected to the climate of municipality

schools in Nakhon Ratchasima Province. Master of Education Program in Educational

Administration, Nakhon Ratchasima Rajabhat University. (in Thai)

Yukl, G. A. (2013). Leadership in organization. (8th ed.). New York: Prentice-Hill.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 149

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอ (1) ศกษาการพฒนาคณภาพชวตผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนใน

จงหวดนครปฐม (2) ศกษาคณภาพชวตผสงอายในจงหวดนครปฐม (3) ศกษาความสมพนธระหวางการพฒนาคณภาพ

ชวตผสงอายกบคณภาพชวตในจงหวดนครปฐม และ (4) เสนอแนวทางในการพฒนาพฤตกรรมคณภาพชวตผสงอายของ

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม ผวจยใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ กลมตวอยาง

ทใชในการวจย คอ ผสงอาย จ�านวน 400 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถาม ผใหขอมลส�าคญ

ไดแก ผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน จ�านวน 21 คน ใชการสมภาษณเจาะลกบคคลแบบมโครงสราง ผลการ

วจย พบวา การพฒนาคณภาพชวตผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมโดยรวมอยในระดบมาก

คณภาพชวตผสงอายโดยรวมอยในระดบปานกลาง ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา การพฒนาคณภาพชวตผสงอาย

ขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมดานความพรอมดานทรพยากร ดานความรวมมอและการสนบสนน

จากหนวยทเกยวของ ดานสภาพแวดลอมทางสงคม และดานความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงคของนโยบาย

สามารถรวมกนท�านายคณภาพชวตผสงอายในจงหวดนครปฐม ไดรอยละ 69.2 แนวทางในการพฒนาคณภาพชวตผสง

อาย ไดแก (1) ขบเคลอนการด�าเนนงานระบบสงเสรมสขภาพดแลผสงอายระยะยาว (2) จดตงโรงเรยนผสงอาย (3) จด

ตงกองทนผสงอาย และ (4) ใหมสวนราชการภายในองคกรปกครองสวนทองถนรบผดชอบงานผสงอายโดยตรง

ค�ำส�ำคญ: การพฒนาคณภาพชวตผสงอาย, คณภาพชวตผสงอาย, องคกรปกครองสวนทองถน

Abstract

The purposes of this research were (1) to study the development of quality of life of the

elderly (2) to study the quality of life of the elderly in Nakhon Pathom Province (3) to study the

relationship between the development of the quality of life of the elderly and the quality of life,

and (4) to propose the guidelines for the development on the quality of life of the elderly. The

researcher used both quantitative research method and qualitative research method. The sample

of this research was 400 elder people. The tools used for data collection were questionnaires.

The key informants a total of 21 administrators were interviewed by using the structured in-depth

กำรพฒนำคณภำพชวตผสงอำยขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

Development of Quality of Life of the Elderly of the Local Administrative

Organizations in Nakhon Pathom Province

ศรสดา มช�านาญ

Srisuda Meechamnanหลกสตรรฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต มหาวทยาลยชนวตร

Doctor of Public Administration Program, Shinawatra University

Received: June 5, 2019

Revised: July 25, 2019

Accepted: July 26, 2019

150 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

interviews. The results of the research showed that. The development of quality of life of the

elderly in overall was at a high level. The quality of life of the elderly in overall was at a moderate

level. The development of quality of life of the elderly of the local administrative organizations in

the aspects of resources availability, cooperation and support from the relevant agencies, social

environment, and clarity in goal and objective and objectives of the policy were counted and predicted the

quality of life of the elderly at 69.2 percent. The guidelines for the development on the quality of

life of the elderly were (1) driving the operation of the health promotion system for the long-term

care (2) establish the elderly school (3) establish the elderly fund, and (4) assign the internal unit of

the local administrative organization to take care of the work.

Keywords: The development on the quality of life of the elderly, The quality of life of the elderly,

Local administrative organizations

บทน�ำ การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทวโลกม

ผลใหประชากรผ สงอายมสดสวนเพมขนอยางรวดเรว

ทงนเปนผลอนเนองมาจากพฒนาการทางการแพทยและ

สาธารณสขทมความเจรญกาวหนาไปอยางมาก สามารถ

ท�าใหมนษยมอายขยเฉลยเพมมากขน (บรรล ศรพานช,

2550, น. 12) ซงประเทศไทยกมแนวโนมการเปลยนแปลง

โครงสรางประชากรเปนไปตามกระแสดงกลาว เนองจากผ

สงอาย 60 ปขนไป มสดสวนทเพมขนจากรอยละ 5.0 ใน

ป 2513 เปนรอยละ 15.07 ในป 2559

จงหวดนครปฐมเปนจงหวดหนงทเขาสสงคมผสง

อาย โดยในป 2559 มจ�านวนผสงอาย จ�านวน 128,942

คน จากประชากร 824,498 คน คดเปนรอยละ 15.64

ซงมความจ�าเปนทหนวยงานทเกยวของตองเตรยมความ

พรอมในการรองรบสงคมผสงอายดงกลาวในทก ๆ มต

ซงทผานมารฐบาลไดเนนการดแลเฉพาะการใหคาครอง

ชพรายได และหลกประกนทางดานสขภาพเกยวกบการ

รกษาพยาบาลเทานน ซงยงไมเพยงพอการด�ารงชวตอยาง

มคณภาพตามเจตนารมณของกฎหมาย ดงนน ในฐานะท

องคกรปกครองสวนทองถนซงเปนหนวยงานในพนททม

ความใกลชดกบผสงอาย และมบทบาทหนาทในการดแล

ผสงอายจงมความจ�าเปนตองมการวางแผนการพฒนาผ

สงอายใหสอดคลองกบแผนพฒนาผสงอายฉบบท 2 (พ.ศ.

2545-2564) เพอเปนหลกประกนใหผสงอายไดมคณภาพ

ชวตทด และอยในสงคมไดอยางมศกดศรของความเปน

มนษย แตจากการด�าเนนการทผานมาพบวา องคกรปกครอง

สวนทองถนมศกยภาพในการดแลผสงอายทแตกตางกน ซง

ขนอยกบปจจยตาง ๆ อาท ความชดเจนในเปาหมายและ

วตถประสงคของนโยบาย สมรรถนะของหนวยงาน ความ

พรอมดานทรพยากร สภาพแวดลอมทางสงคม และความ

รวมมอและการสนบสนนจากหนวยภายนอก เปนตน

จากแนวโนมการเพมขนของจ�านวนผสงอายดง

กลาว ประกอบกบการใหความส�าคญของรฐบาลตอผสง

อาย และอ�านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนท

ตองปฏบตตามทกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พ.ศ. 2560 และพระราชบญญตการกระจายอ�านาจ

พ.ศ. 2542 จงสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถนมความ

ตนตวในการก�าหนดนโยบายการพฒนาคณภาพชวตผสง

อายไวรองรบการเขาสสงคมผสงอาย ทงนการด�าเนนการ

ดงกลาวมความแตกตางกนตามศกยภาพและการใหความ

ส�าคญกบการด�าเนนการดานผสงอายขององคกรปกครอง

สวนทองถนแตละแหง สงผลใหผ วจยมความสนใจทจะ

ศกษาการพฒนาคณภาพชวตผสงอายขององคกรปกครอง

สวนทองถนในจงหวดนครปฐม เพอน�าผลการวจยทไดไป

พฒนาคณภาพชวตผสงอายใหบรรลเปาหมายการมคณภาพ

ชวตทดของผสงอายตอไป

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 151

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาระดบการพฒนาคณภาพชวตผสง

อายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

2. เพอศกษาคณภาพชวตผ สงอายในจงหวด

นครปฐม

3. เพอศกษาความสมพนธระหวางการพฒนา

คณภาพชวตผสงอายกบคณภาพชวตของผสงอายในจงหวด

นครปฐม

4. เพอเสนอแนวทางในการพฒนาคณภาพชวตผ

สงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การศกษาการพฒนาคณภาพชวตผ สงอายของ

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม ครงน ผ

วจยไดสรปกรอบแนวคดทใชในการวจยไดดงน

1. การพฒนาคณภาพชวตผสงอาย ประกอบดวย

5 ปจจย ดงน

1.1. ความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงค

จากการทบทวนวรรณกรรมสรปไดวา แวนมเตอรและแวน

ฮอรน (Van Meter and Van Horn, 1975, p. 445-488)

กลาววา การก�าหนดนโยบาย ควรก�าหนดอยางชดเจน และ

สามารถน�าไปสความสมฤทธผลตามเปาหมายจรงมสภาพ

เปนรปธรรม มความเฉพาะเจาะจง และมความมนคง

แนนอน สวนแมซมาเนยน (Mazmanian and Sabatier,

1980, p. 545) กลาวถงระดบของความชดเจนในการ

ก�าหนดวตถประสงคซงจะเปนทศทางใหแกเจาหนาททน�า

นโยบายไปปฏบต ตลอดจนการแสวงหาทรพยากรทจะมา

สนบสนนวตถประสงคทก�าหนดขนอยางมเปาหมาย อก

ทงยงเปนการชวยควบคมพฤตกรรมของเจาหนาทในการ

มงรกษาสถานภาพเดมทมมากอนหนานน แตถาขาดความ

ชดเจนในการก�าหนดวตถประสงคและการล�าดบความส�าคญ

แลว มกจะน�าไปสความลาชาในการปฏบตงานและการให

ความส�าคญในระดบต�า

1.2. สมรรถนะของหนวยงาน จากการทบทวน

วรรณกรรมสรปไดว า (อทย เลาหวเชยร, 2543, น.

311-316) กลาววา ความส�าเรจของการน�านโยบายไปปฏบต

ขนกบความสามารถและความรของเจาหนาท และหนวย

งานทรบผดชอบ สอดคลองกบ (ศภชย ยาวะประภาษ,

2550, น. 101-118) ทกลาววา ความพอเพยงของทรพยากร

ไดแก คน วสดอปกรณ สถานทท�าการ เครองมอเครองใช

ทดน อปกรณอ�านวยความสะดวกอน ๆ มอยางเพยงพอ

1.3. ความพรอมดานทรพยากร จากการทบทวน

วรรณกรรมสรปไดวา บรเวอร และดลออน (Brever and

DeLeon, 1983, p. 265-274) กลาววา ทรพยากรเปน

ปจจยทมความส�าคญตอความส�าเรจของการน�านโยบาย

ไปปฏบตไมยงหยอนไปกวาปจจยอน กลาวคอ แผนงาน

หรอโครงการใด แมจะมปจจยอนครบถวน แตถาขาด

ปจจยเรองทรพยากรในการสนบสนน อาจกลาวไดวาแผน

งานและโครงการดงกลาวไดประสบความลมเหลวตงแตยง

ไมไดเรมตนลงมอปฏบต และ (วรเดช จนทรศร, 2554,

น. 135-154) ไดกลาวถง ตวแบบทางดานการจดการ

(management model) ทใหความสนใจไปทการวางแผน

เตรยมการหรอมความพรอมเปนอยางดทงทางดานวสด

อปกรณ สถานทเครองมอเครองใชและงบประมาณ

1.4. สภาพแวดลอมทางสงคม จากการทบทวน

วรรณกรรมสรปไดวา (มยร อนมานราชธน, 2553, น.

220-226) กลาววา สภาพแวดลอมภายนอกทเอออ�านวย

ตอการน�านโยบายไปปฏบต ยอมมผลตอการน�านโยบาย

ไปปฏบต เชน ภาวะภยแลง น�าทวม สงผลตอตวนโยบาย

และหนวยงานทน�านโยบายไปปฏบต

1.5. ความรวมมอและสนบสนนจากหนวยงาน

ทเกยวของ จากการทบทวนวรรณกรรมสรปไดวา (กลา

ทองขาว, 2548, น. 202-207) กลาววา นโยบายจะตอง

ไดรบความรวมมอจากหลายฝาย ทงภาครฐ ภาคเอกชน

องคการตาง ๆ ความรวมมอจากประชาชนในรปแบบ

ตาง ๆ ตลอดจนสอมวลชนในการชวยเหลอ สนบสนนเพอ

ใหทกฝายเกดความเขาใจรวมกนและรวมมอกนปฏบต

ตามนโยบายเพอใหเกดผลส�าเรจ และ (วรเดช จนทรศร,

2554, น. 135-154) ไดกลาวถง ตวแบบทางดานการ

พฒนาองคการ (organization development model)

ทเนนการมสวนรวมท�างานเปนทมทมประสทธภาพ การน�า

นโยบายมาปฏบตใหบงเกดความส�าเรจจงนาจะเปนเรอง

ของการจงใจการใชภาวะผน�าทเหมาะสม การสรางความ

ผกพน โดยวธการใหสมาชกในองคการมสวนรวม เพอให

เกดการยอมรบ ตลอดจนการสรางทมงานมากกวาการมง

ใชการควบคม เปนตน

152 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

2. คณภาพชวตผ สงอายโดยการประเมนตาม

มาตรฐานการจดบรการสงเคราะหผ สงอายของกรมสง

เสรมการปกครองทองถน (2550, น. 4-8) แบงออกเปน

4 ดาน ประกอบดวย ดานสขภาพอนามย ดานการอยรวม

กน และการเสรมสรางความเขมแขงดานองคกรดานผสง

อาย ดานสงเสรมอาชพหรอรายไดของผสงอาย ดานการ

บรหารจดการระบบพฒนาคณภาพชวต

กรอบแนวคดกำรวจย

ภำพ 1 กรอบแนวคดในการวจย

กำรพฒนำคณภำพชวตผสงอำย 1. ความชดเจนในเปาหมายและ วตถประสงคของนโยบาย 2. สมรรถนะของหนวยงาน 3. ดานความพรอมดานทรพยากร 4. ดานสภาพแวดลอมทางสงคม 5. ดานความรวมมอและสนบสนนจากหนวย งานทเกยวของ

คณภำพชวตผสงอำย 1. ดานสขภาพอนามย 2. ดานการอยรวมกน และการเสรมสราง ความเขมแขงดานองคกรดานผสงอาย 3. ดานการสงเสรมอาชพหรอรายไดของผสงอาย 4. ดานการบรหารจดการระบบพฒนาคณภาพ ชวต

แนวทำงในกำรพฒนำคณภำพชวตผสงอำยขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวด

นครปฐม

สมมตฐำนกำรวจย การพฒนาคณภาพชวตผ สงอายขององคกร

ปกครองสวนทองถนมความสมพนธกบคณภาพชวตผสง

อายในจงหวดนครปฐม

วธด�ำเนนกำรวจย การวจยครงน เปนการวจยแบบผสมวธ (Mixed

Method Research) ซงผวจยใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณ

และการวจยเชงคณภาพ

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรในขนตอนการส�ารวจ ไดแก ผสงอาย

ในจงหวดนครปฐม จ�านวน 128,942 คน และประชากร

ทใชในการสมภาษณ ไดแก ผบรหารขององคกรปกครอง

สวนทองถน อ�าเภอละ 3 คน รวมทงสน 21 คน

กลมตวอยางทใชในการส�ารวจ คอ ผสงอายใน

จงหวดนครปฐมซงไดจากการก�าหนดขนาดกลมตวอยาง

โดยสตรของทาโร ยามาเน ซงในการวจยครงนผ วจยจะ

ด�าเนนการแจกแบบสอบถามกบกลมตวอยางจ�านวน 399

คน แตเพอลดความคาดเคลอนในการจดเกบขอมล จงเพม

ขนาดกลมตวอยางเปน 400 คน

การสมตวอยาง ผวจยใชวธการสมแบบแบงชนภม

(Proportional Stratified Random Sampling) ของผ

สงอายในแตละอ�าเภอ

เครองมอทใชในกำรวจย 1. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลโดยการ

ส�ารวจ (เชงปรมาณ) คอ แบบสอบถาม โดยแบงออกเปน

3 ตอน ดงน

ตอนท 1 เปนค�าถามเกยวกบปจจยสวนบคคล ม

ลกษณะเปนแบบส�ารวจรายการ เพอใหเลอกตอบ (Check

List) ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา รายได และ

อาชพ

ตอนท 2 เปนค�าถามเกยวกบการพฒนาคณภาพ

ชวตผ สงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวด

นครปฐม ลกษณะค�าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

5 ระดบ ไดแก เหนดวยมากทสด เหนดวยมาก เหนดวย

ปานกลาง เหนดวยนอย และเหนดวยนอยทสด จ�านวน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 153

21 ขอ มคาความเชอมนของแบบสอบถามเทากบ .974

เปนค�าถามเกยวกบคณภาพชวตผสงอายในจงหวด

นครปฐม ลกษณะค�าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

5 ระดบ ไดแก เหนดวยมากทสด เหนดวยมาก เหนดวย

ปานกลาง เหนดวยนอย และเหนดวยนอยทสด จ�านวน

31 ขอ มคาความเชอมนของแบบสอบถามเทากบ .983

2. เครองมอทใชในการสมภาษณ (เชงคณภาพ)

คอ แบบสมภาษณเจาะลกบคคลแบบมโครงสรางทผวจย

สงเคราะหขนมาจากวรรณกรรม

กำรเกบรวบรวมขอมล 1. ขอหนงสอจากมหาวทยาลยชนวตรถงนายก

องคการบรหารสวนต�าบลทเปนพนทศกษา เพอขอความ

รวมมอในการด�าเนนการแจกแบบสอบถามเกบรวบรวม

ขอมล และนดหมายเพอท�าการสมภาษณ

2. ผวจยเกบแบบสอบถามดวยตนเอง แลวน�า

แบบสอบถามทรบคนมาตรวจสอบความครบถวนและถก

ตองสมบรณ แลวน�าไปประมวลผลเพอหาคาสถต

3. สมภาษณผทเกยวของตามวนเวลาและสถาน

ทตามทนดหมายโดยมการจดบนทกขณะสมภาษณ และ

ขออนญาตในการบนทกเทปการสมภาษณจะไมตามชน�า

และสมภาษณตามขอค�าถามทก�าหนดไวในแบบสมภาษณ

ในการสมภาษณแตละทานโดยใชเวลาโดยเฉลย 1 ชวโมง

4. รวบรวมความคดเหนทไดจากการสมภาษณ

และน�ามาวเคราะหเนอหาและสรปผลการสมภาษณ

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล 1. วเคราะหความสมพนธระหวางการพฒนา

คณภาพชวตผ สงอายกบคณภาพชวตผ สงอายโดยใช

วเคราะหการถดถอยแบบขนตอน (Multiple Regression

Analysis)

2. ในการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ผวจยหา

ขอสรปและตความจากปรากฏการณหรอขอคนพบทได

จากการแสดงขอมล รวมถงตรวจสอบสามเสาดานทฤษฎ

และการตรวจสอบสามเสาดานวธการรวบรวมขอมล

ผลกำรวจย 1. ผลการวเคราะหการพฒนาคณภาพชวตผสง

อายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

ตำรำง 1

คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบการพฒนาคณภาพชวตผสงอายโดยรวมและรายดาน

การพฒนาคณภาพชวตผสงอาย SD ระดบ ล�าดบ

1. ดานความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงค 3.62 0.74 มาก 3

2. ดานสมรรถนะของหนวยงาน 3.63 0.64 มาก 2

3. ดานความพรอมดานทรพยากร 3.57 0.75 มาก 4

4. ดานสภาพแวดลอมทางสงคม 3.97 0.78 มาก 1

5. ดานความรวมมอและสนบสนนจากหนวยงานทเกยวของ 3.56 0.68 มาก 5

รวม 3.67 0.61 มาก

จากตารางท 1 ระดบการพฒนาคณภาพชวตผ

สงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

พบวา โดยรวมอยในระดบมาก ( = 3.67, SD = 0.61)

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อย ในระดบมากทก

ดาน โดยเรยงล�าดบคาเฉลยจากมากไปหานอยดงน ดาน

สภาพแวดลอมทางสงคม ( = 3.97, SD = 0.78) ดาน

สมรรถนะของหนวยงาน ( = 3.63, SD = 0.64) ดาน

ความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงค ( = 3.62,

SD = 0.74) ดานความพรอมดานทรพยากร ( = 3.57,

SD = 0.75) และดานความรวมมอและสนบสนนจากหนวย

งานทเกยวของ ( = 3.56, SD = 0.68)

2. ผลการวเคราะหคณภาพชวตผสงอายในจงหวด

นครปฐม

154 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 2

คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบคณภาพชวตผสงอายโดยรวมและรายดาน

คณภาพชวตผสงอายในจงหวดนครปฐม SD ระดบ ล�าดบ

1. ดานสขภาพอนามย 3.32 0.84 ปานกลาง 3

2. ดานการอย ร วมกนและการเสรมสรางความเขมแขงดานองคกรดานผสงอาย

3.34 0.74 ปานกลาง 2

3. ดานการสงเสรมอาชพหรอรายไดของผสงอาย 3.28 0.89 ปานกลาง 4

4. ดานการบรหารจดการระบบพฒนาคณภาพชวต 3.43 0.72 ปานกลาง 1

รวม 3.34 0.74 ปานกลาง

ตำรำง 3

การวเคราะหตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสสมการท�านายการคณภาพชวตผสงอายในจงหวดนครปฐม

ล�าดบตวแปรทไดรบการคดเลอก

R R2 Adj.R2

R Squarechange

b Beta t

ดานความพรอมดานทรพยากร .704 .495 .494 .495 .269 .272 5.602***

ด านความร วมมอและการสนบสนนจากหนวยทเกยวของ

.758 .574 .572 .079 .405 .374 9.519***

ดานสภาพแวดลอมทางสงคม .788 .621 .618 .046 -.350 -.368 -10.734***

ดานความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงคของนโยบาย

.832 .692 .689 .071 .452 .451 9.569***

a (Constant) = .684 S.E. = .131 F = 221.794***

จากตารางท 2 ระดบคณภาพชวตผ สงอายใน

จงหวดนครปฐม พบวา โดยรวมอยในระดบปานกลาง

( = 3.34, SD= 0.74) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา

อยในระดบปานกลางทกดาน โดยเรยงล�าดบคาเฉลยจาก

มากไปหานอยดงน ดานการบรหารจดการระบบพฒนา

คณภาพชวต ( = 3.43, SD = 0.74) ดานการอยรวม

กนและการเสรมสรางความเขมแขงดานองคกรดานผสง

อาย ( = 3.34, SD = 0.74) ดานสขภาพอนามย ( =

3.32, SD = 0.84) และดานการสงเสรมอาชพหรอรายได

ของผสงอาย ( = 3.28, SD = 0.89)

3. ผลการวเคราะหการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย

ทมความสมพนธคณภาพชวตผสงอายขององคกรปกครอง

สวนทองถนในจงหวดนครปฐม

*** มนยส�าคญทางสถตทระดบ .001

ตารางท 3 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณตาม

ล�าดบความส�าคญของตวแปรทเขาสมการ พบวา การพฒนา

คณภาพชวตของผสงอายขององคกรปกครองสวนทองถนใน

จงหวดนครปฐมดานความพรอมดานทรพยากร ความรวม

มอและการสนบสนนจากหนวยทเกยวของ สภาพแวดลอม

ทางสงคม และความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงค

ของนโยบายสามารถรวมกนท�านายคณภาพชวตผสงอาย

ในจงหวดนครปฐม ไดรอยละ 69.2 ซงสามารถเขยนเปน

สมการการท�านายในรปคะแนนมาตรฐานไดดงน Z = .272

(ความพรอมดานทรพยากร) + .374 (ความรวมมอและการ

สนบสนนจากหนวยทเกยวของ) -.368 (สภาพแวดลอมทาง

สงคม) + .451 (ความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงค

ของนโยบาย)

4. การเสนอแนวทางในการพฒนาคณภาพชวตผ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 155

สงอายขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

4.1. แนวทางในการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย

ขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

4.1.1. ด านความชดเจนในเป าหมายและ

วตถประสงค สรปไดวา ผบรหารขององคกรปกครองสวน

ทองถนตองใหความส�าคญกบการก�าหนดเปาหมายในการ

ปฏบตงานดานผสงอายใหมความสอดคลองกบนโยบายการ

พฒนาคณภาพชวตผสงอายของรฐบาล และใหสอดคลอง

กบแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2545-2564) และ

ใหเปนไปตามมาตรฐานการจดสวสดการผสงอายทกรมสง

เสรมการปกครองทองถนก�าหนด

4.1.2. ดานสมรรถนะของหนวยงาน สรปไดวา

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมควรใหความ

ส�าคญในดานการมอบหมายงานดานผสงอายแกบคลากรท

มความร และความสามารถดานการบรหารและดานเทคนค

ในการน�านโยบายดานการพฒนาคณภาพชวตผสงอายไปส

การปฏบต

4.1.3. ดานความพรอมดานทรพยากร สรปไดวา

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมควรใหความ

ส�าคญกบทรพยากรดานบคคล โดยจดใหมจ�านวนบคลากร

ทเพยงพอในการน�านโยบายดานการพฒนาคณภาพชวตผ

สงอายไปสการปฏบต

4.1.4. ดานสภาพแวดลอมทางสงคม สรปไดวา

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมตองใหความ

ส�าคญกบการศกษาสภาพสงคมและวถการด�ารงชวตของ

คนในพนท

4.1.5. ดานความรวมมอและการสนบสนนจาก

หนวยภายนอก สรปไดวา องคกรปกครองสวนทองถนใน

จงหวดนครปฐม ควรสรางความรวมมอและความเขมแขง

ของชมชน โดยการสรางความรวมมอในการพฒนาคณภาพ

ชวตผสงอายระหวางองคกรปกครองสวนทองถนรวมกบ

ผน�าทองท (ก�านน ผใหญบาน)

4.2. แนวทางในการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย

ในจงหวดนครปฐม

4.2.1. ดานสขภาพอนามย สรปไดวา องคกร

ปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมควรใหความส�าคญ

กบการดแลรกษาสขภาพอนามยและการฟนฟสมรรถภาพ

ของผสงอายในชมชน โดยใชแนวทางการพฒนาคณภาพ

ชวตของส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตทไดท�าความ

รวมมอกบองคกรปกครองสวนทองถนในการจดตงกองทน

ดแลผสงอายระยะยาว (Long Term Care) ทมงเนนการ

ดแลสขภาพของผสงอายกลมทมภาวะพงพง

4.2.2. ดานการอยรวมกน และการเสรมสราง

ความเขมแขงดานองคกรดานผสงอาย สรปไดวา องคกร

ปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมควรใหความส�าคญ

กบการสนบสนนงบประมาณจดกจกรรมใหกบผ สงอาย

โดยเฉพาะการจดตงชมรมผสงอายประจ�าหมบาน หรอ

ประจ�าต�าบล รวมทงควรพฒนาชมรมผสงอายไปสการจด

ตงโรงเรยนผสงอาย

4.2.3. ดานสงเสรมอาชพหรอรายไดของผสงอาย

สรปไดวา องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม

ควรใหความส�าคญกบการใหความรในการประกอบทเหมาะ

สมกบผ สงอาย โดยองคกรปกครองสวนทองถนจดหา

วทยากรจากหนวยงานตาง ๆ มาอบรมใหความรแกผสง

อายทสนใจไดฝกทกษะในการประกอบอาชพทเหมาะสม

กบตนเอง รวมทงจดหาแหลงเงนทนในการประกอบอาชพ

ใหกบผสงอาย

4.2.4. ดานการบรหารจดการระบบพฒนาคณภาพ

ชวต สรปไดวา องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวด

นครปฐมควรเพมชองทางการประชาสมพนธ สอสารให

ผ สงอายไดรบทราบถงสทธของตนเอง โดยพฒนาสอ

ประชาสมพนธใหเหมาะสมกบผสงอายทเขาถงไดงายและ

ทวถง

กำรอภปรำยผล 1. การพฒนาคณภาพชวตผสงอายขององคกร

ปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม เมอพจารณาผล

การวจยเปนรายดาน ผวจยมขออภปรายผล ดงน

1.1. ดานความชดเจนในเปาหมายและวตถประสงค

ผลการวจย พบวา เปาหมายในการปฏบตงานดานผสงอาย

ขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมมความ

สอดคลองกบวตถประสงคของนโยบายการพฒนาคณภาพ

ชวตผสงอาย ทงนเปนเพราะวา บคลากรทน�านโยบายไป

สการปฏบตและผเกยวของมความเขาใจในเปาหมายและ

วตถประสงคของนโยบายเปนอยางด ซงสอดคลองกบ

แนวคดของแวนมเตอร และแวน ฮอรน (Van Meter and

Van Horn, 1975, pp. 445-488) ทเหนวาการก�าหนด

นโยบาย ควรก�าหนดอยางชดเจน และสามารถน�าไปส

156 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ความสมฤทธผลตามเปาหมายจรงมสภาพเปนรปธรรม ม

ความเฉพาะเจาะจง และมความมนคงแนนอน แมสมาเนยน

และ ซาบาเทยร (Mazmanian and Sabatier, 1980, p.

545) กลาววาความชดเจนในการก�าหนดวตถประสงคซงจะ

เปนทศทางใหแกเจาหนาททน�านโยบายไปปฏบต ตลอด

จนการแสวงหาทรพยากรทจะมาสนบสนนวตถประสงค

ทก�าหนดขนอยางมเปาหมาย ในสวนของนกวชาการชาว

ไทยสอดคลองกบแนวคดของ (อทย เลาหวเชยร, 2543, น.

313-315) ทกลาววา ปจจยทเอออ�านวยตอการน�านโยบาย

ไปสการปฏบต คอ เปาหมายของนโยบายหรอมาตรการ

มความชดเจน ไมสลบซบซอน และสอดคลองกบ (วรเดช

จนทรศร, 2554, น. 458) ทกลาววา ปจจยดานนโยบาย

ประกอบดวย วตถประสงคและเปาหมายของนโยบาย

ความชดเจนดานตวชวดของมาตรฐานและวตถประสงค

ของนโยบาย มทฤษฎทางวชาการทถกตอง เปนแนวทาง

และมเทคโนโลยทรองรบ ทศทางของนโยบายสอดคลอง

กบความเปนจรง การก�าหนดภารกจและการมอบหมาย

งาน มาตรฐานในการใหคณใหโทษ ความสามารถในการ

แกไขปญหาของนโยบาย ความสามารถของนโยบายใน

การก�าหนดโครงสรางการปฏบตงาน และการสอความ

หมายของนโยบาย และ (ศภณฏฐ ทรพยนาวน, 2554, น.

298-313) ไดศกษาการน�านโยบายการบรการสาธารณะแก

ผสงอายไปปฏบต: กรณศกษาองคการบรหารสวนต�าบล

16 แหง พบวา ความชดเจนในเปาหมาย และวตถประสงค

ของนโยบายมอทธพลตอประสทธผลในการน�านโยบายการ

บรการสาธารณะแกผ สงอายไปปฏบตในระดบองคการ

บรหารสวนต�าบล

1.2. ดานสมรรถนะของหนวยงาน ผลการวจย

พบวา บคลากรขององคกรปกครองสวนทองถนในจงหวด

นครปฐมมความร ความสามารถดานการบรหารและดาน

เทคนคในการน�านโยบายดานการพฒนาคณภาพชวตผ

สงอายไปสการปฏบต ทงนเปนเพราะวาความส�าเรจของ

การน�านโยบายไปปฏบตโดยสวนหนงขนอยกบสมรรถนะ

ของหนวยงานทรบผดชอบในการน�านโยบายไปปฏบตวาม

ความสามารถในการด�าเนนการใหเปนไปตามวตถประสงค

มากนอยเพยงใด ซงขนอยกบปจจยยอยหลายประการ ไดแก

ปจจยดานบคคล ปจจยดานเงนทน และปจจยดานวสด

อปกรณ เครองมอเครองใช ตลอดจนปจจยดานวชาการ

หรอเทคโนโลยทเกยวของในนโยบายนน (วรเดช จนทรศร,

2554, น. 98) สอดคลองกบแนวคดของแวนมเตอร และ

แวน ฮอรน (Van Meter and Van Horn, 1975, pp.

445-488) เสนอวา กระบวนการน�านโยบายไปปฏบตหนวย

งานควรท�าความเขาใจชแจงกระบวนการและขนตอนการ

ปฏบต ใหผรบผดชอบในการน�านโยบายไปปฏบตทราบ

และระบผรบผดชอบทชดเจน ทงนสอดคลองกบผลการ

วจยของ (ศภณฏฐ ทรพยนาวน, 2554, น. 298-313) ได

ศกษาการน�านโยบายการบรการสาธารณะแกผสงอายไป

ปฏบต: กรณศกษาองคการบรหารสวนต�าบล 16 แหง พบวา

ความรความเขาใจของผปฏบตมอทธพลตอประสทธผลใน

การน�านโยบายการบรการสาธารณะแกผสงอายไปปฏบต

ในระดบองคการบรหารสวนต�าบล

1.3. ดานความพรอมดานทรพยากร ผลการวจย

พบวา องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมม

จ�านวนบคลากรและมความพรอมดานวสด อปกรณ เครอง

มอเครองใชทเพยงพอในการสนบสนนการน�านโยบาย

ดานการพฒนาคณภาพชวตผสงอายไปสการปฏบต ทงน

(วรเดช จนทรศร, 2551, น. 130-146) เสนอวา ความ

พรอมของทรพยากรดานบคลากร งบประมาณ สถานท

และวสดอปกรณเปน กระบวนการส�าคญทเอออ�านวยตอ

การน�านโยบายไปปฏบตทประสบความส�าเรจ แวนมเตอร

และแวน ฮอรน (Van Meter and Van Horn, 1975, pp.

445-488) เสนอวา กระบวนการน�านโยบายไปปฏบตทม

ความส�าคญตอการบรรลเปาหมายของนโยบายหนวยงาน

ควรมความพรอมและความเพยงพอของทรพยากรดานงบ

ประมาณ และบคลากร สอดคลองกบงานวจยของ (สณห

หทย สงวนศกด, 2550, น. 116-125) ไดศกษาปจจย

ส�าคญทสงผลตอการสรางประสทธผลของการน�านโยบาย

การสงบรการสงคมแกผ สงอายไปปฏบต: ศกษากรณ

กรงเทพมหานคร พบวา ปจจยความพรอมของทรพยากร

สงผลในทางบวกกบความมประสทธผลของการน�านโยบาย

การสงบรการสงคมแกผสงอายไปปฏบต

1.4. ดานสภาพแวดลอมทางสงคม ผลการวจย พบ

วา องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมมการให

ความส�าคญกบสภาพสงคมและวถการด�ารงชวตของคนใน

พนทกอนทจะน�านโยบายไปสการปฏบต ทงนเปนเพราะ

วาการน�านโยบายไปสการปฏบตตองค�านงถงวฒนธรรมการ

ด�ารงชวตของคนในพนทนน ๆ ดวยวามความเหมาะสมตอ

นโยบายนน ๆ หรอไม ทงน (วรเดช จนทรศร, 2554, น.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 157

461) เหนวา ปจจยดานสภาพแวดลอมภายนอก ประกอบ

ดวย ผลกระทบจากสภาพเศรษฐกจ สงคม การเมอง และ

เทคโนโลย ผลกระทบจากการตอตาน และคดคานนโยบาย

จากฝายตาง ๆ ผลกระทบตอศลธรรมของสงคม การ

สนบสนนทางการเมองและกฎหมาย และการสนบสนน

จากหนวยงานสวนกลางของรฐและหนวยงานสวนทอง

ถน และแนวคดพาโนวา (Panova, 2007, pp. 154-160)

เสนอวา กระบวนการน�านโยบายการบรการสาธารณะไป

ปฏบตทประสบความส�าเรจมาจากการใชแนวคดชมชน

เปนฐานในการจดบรการสาธารณะ

1.5. ความรวมมอและสนบสนนจากหนวยงานท

เกยวของ ผลการวจย พบวา องคกรปกครองสวนทองถนใน

จงหวดนครปฐม ไดรบความรวมมอจากผน�าทองท (ก�านน

ผใหญบาน) ในการขบเคลอนการพฒนาคณภาพชวตผสง

อายรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนในพนท กลายเปน

แรงประสานในการดแลผสงอายใหมคณภาพชวตทดขน

ทงนสอดคลองกบตวแบบทางการเมอง (political model)

ของ (วรเดช จนทรศร, 2551, น. 130-146) ทเชอวาความ

ส�าเรจของการน�านโยบายไปปฏบตเกดจากความสามารถ

ของผเลน หรอบคคลทเปนตวแทนขององคการ กลมหรอ

สถาบน และความสมพนธกบปจจยภายนอกองคการ ดง

นน ตวแบบนเชอวาผลของการน�านโยบายไปปฏบตขน

อยกบตวแปรดานจ�านวนหนวยงานท เกยวของในการน�า

นโยบายไปปฏบต ความสามารถในการตอรอง และการ

สนบสนนจากสอมวลชน นกการเมอง หวหนาหนวยงาน

อน ๆ กลมอทธพล กลมผลประโยชน และบคคลส�าคญ

สอดคลองกบผลการวจยของพาโนวา (Panova, 2007,

pp. 154-160) พบวา ความรวมมอของภาครฐภาคเอกชน

ในระดบทองถน ซงความรวมมอกน ระดบสถาบนของ

รฐบาล มความยดหยนตอภาคเอกชนและองคกรทไมใช

ภาครฐในการสรางความรวมมอกบรฐบาลทองถน หนวย

งานของรฐบาลกลาง รวมถงภาคเอกชน เพอสรางความ

รวมมอในการจดบรการสาธารณะและการออกกฎหมาย

ในมมมองของการใหผทไมไดรบความชวยเหลอไดรบผล

ประโยชนจากการบรการสาธารณะโดยใชการวาจางภาค

เอกชนเขามาด�าเนนการสงผลตอความส�าเรจของโครงการ

และ (เศรษฐวฒน โชควรกล, 2554, น. 240-256) ไดวจย

เรองนโยบายการพฒนาคณภาพชวตของผสงอายองคกร

ปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดภาคตะวนออกเฉยง

เหนอ พบวา ความรวมมอของหนวยงานทเกยวของสงผล

ตอความส�าเรจในการน�านโยบายการพฒนาคณภาพชวตผ

สงอายองคกรปกครองสวนทองถนไปปฏบต

2. คณภาพชวตผสงอายในจงหวดนครปฐม เมอ

พจารณาผลการวจยเปนรายดาน ผวจยมขออภปรายผล

ดงน

2.1. ดานสขภาพ ผลการวจย พบวา องคกร

ปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมใหความส�าคญ

กบการดแลรกษาสขภาพอนามยและการฟนฟสมรรถภาพ

ของผสงอายในชมชน ทงนสอดคลองกบประกาศวาดวยผ

สงอายของสมชชาใหญแหงองคการสหประชาชาต ตามท

องคการสหประชาชาต ไดบญญตไวในปฏญญาสากลวา

ดวยสทธมนษยชนประกาศใช เมอวนท 25 ธนวาคม พ.ศ.

2491 ซงในขอ 24 แหงปฏญญาสากลนมบญญตวาทกคน

มสทธทจะมความเปนอยในมาตรฐานทถกตองเหมาะสมใน

ดานสขภาพความผาสกของตนเอง และครอบครว รวมทง

ในดานอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย การรกษาพยาบาล

และการบรการทจ�าเปนอน ๆ และมสทธทจะไดรบหลก

ประกนในยามวางงานเจบปวยไรความสามารถ เปนหมาย

ชราภาพ หรอขาดปจจยในการครองชพ อน ๆ เนองมาจาก

เหตอนพนวสยทตนเองจะควบคมได สอดคลองกบพระราช

บญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 ทเสนอวา ตามมาตรา 11 ผสง

อายมสทธไดรบการคมครองการสงเสรมและการสนบสนน

การบรการทางการแพทยและการสาธารณสขทจดไวโดย

ใหความสะดวก และรวดเรวแกผ สงอายเปนกรณพเศษ

(ส�านกสงเสรมและพทกษ ผสงอาย, 2553, น. 6-7)

2.2. ดานการอย ร วมกน และการเสรมสราง

ความเขมแขงดานองคกรดานผสงอาย ผลการวจย พบวา

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐมมการตงงบ

ประมาณจดกจกรรมวนผสงอาย (วนท 13 เมษายน ของ

ทกป) อยางตอเนองเพอจดกจกรรมการใหความส�าคญกบ

ผสงอายเนองในวนผสงอาย ซงประกอบดวยกจกรรมท

หลากหลาย เชน การคดกรองสขภาพ การแจกของขวญ

และการจดใหมการละเลน นนทนาการเพอใหผ สงอาย

เหนวาสงคมใหความส�าคญกบการมผสงอายอยในชมชน

สอดคลองกบพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 ทเสนอ

วา ตามมาตรา 11 ผสงอายมสทธไดรบการพฒนาตนเอง

และการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคมการรวมกลมใน

ลกษณะเครอขายหรอชมชน (ส�านกสงเสรมและพทกษ ผ

158 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สงอาย, 2553, น. 6-10) และสอดคลองกบแผนงานของ

กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนทไดออกแนวทางการ

ด�าเนนงานการจดสวสดการสงคมแกผสงอายขององคกร

ปกครองสวนทองถนแผนงานท 2 แผนงานสงเสรมการ

อยรวมกน และสรางความเขมแขงดานองคกรผสงอาย

ซงก�าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนจดใหมชมรม/

องคกรผสงอาย คนพการ ผดแล และภาคเครอขายรวม

กนจดกจกรรมดานสวสดการสงคม การนนทนาการและ

อน ๆ ตามความตองการของสมาชก อาทเชน กจกรรม

วนผสงอาย การทศนศกษา กจกรรมออกก�าลงกาย ฯลฯ

โดยใหองคกรปกครองสวนทองถนพจารณาสนบสนนงบ

ประมาณหรอวสดอปกรณในการด�าเนนกจกรรมตามความ

เหมาะสม

2.3. ดานสงเสรมอาชพหรอรายไดของผสงอาย

ผลการวจย พบวา องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวด

นครปฐมมการสงเสรมใหความรในการประกอบอาชพอสระ

แกผสงอาย เชน การเลยงไก เลยงปลา เยบผา เปนตน แก

ผสงอายในชมชน เพอใหผสงอายมทางเลอกในการเพมราย

ไดเพอการครองชพนอกเหนอไปจากการรบเงนคาครอง

ชพทรฐบาลจดสรรมาให โดยอาชพทมการสงเสรมองคกร

ปกครองสวนทองถนจะท�าการคดเลอกทเหมาะสมกบวยผ

สงอาย เพอเปนอกทางเลอกหนงในการประกอบอาชพใน

ชวงของบนปลายชวต สอดคลองกบพระราชบญญตผสง

อาย พ.ศ. 2546 ทเสนอวา ตามมาตรา 11 ผสงอายมสทธ

ไดรบการประกอบอาชพหรอฝกอาชพทเหมาะสม (ส�านก

สงเสรมและพทกษ ผสงอาย, 2553, น. 6-10)

2.4. ดานการบรหารจดการระบบพฒนาคณภาพ

ชวต ผลการวจย พบวา องคกรปกครองสวนทองถนใน

จงหวดนครปฐมใหความส�าคญกบการประชาสมพนธ

สอสารใหผ สงอายไดรบทราบถงสทธในการของรบเงน

สงเคราะหเบยยงชพ ซงเปนสทธขนพนฐานทผสงอายทก

คนควรไดรบ สอดคลองกบพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ.

2546 ทเสนอวา ตามมาตรา 11 ผสงอายมสทธไดรบการ

ศกษาการศาสนาและขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการ

ด�าเนนชวต (ส�านกสงเสรมและพทกษ ผสงอาย, 2553,

น. 6-10) และสอดคลองกบแผนงานของกรมสงเสรมการ

ปกครองสวนทองถนทไดออกแนวทางการด�าเนนงานการ

จดสวสดการสงคมแกผ สงอายขององคกรปกครองสวน

ทองถนแผนงานท 4 แผนงานดานการบรหารจดการระบบ

พฒนาคณภาพชวต ซงก�าหนดใหองคกรปกครองสวนทอง

ถน ประชาสมพนธ สอสารใหผสงอายและคนพการไดรบ

ทราบถงสทธของตนเองในการเขาถงบรการของรฐ โดย

อยางนอยตองมขอมล ขาวสาร ดงน 1) สทธในการของ

รบเงนสงเคราะหเบยยงชพ 2) สทธในการไดรบบรการ

สาธารณสขและสวสดการสงคมตามกฎหมาย 3) สทธใน

การเขาไปมสวนรวมทางการเมอง ทงระดบชาต และระดบ

ทองถนตามกฎหมาย 4) การจดทะเบยนฟนฟสมรรถภาพ

คนพการ เพอใหมสทธไดรบการฟนฟสมรรถภาพทางการ

แพทย และการชวยเหลออนจากรฐ เปนตน โดยใชสอทคน

พการสามารถเขาถงและใชประโยชนได เชน หอกระจาย

ขาว แผนพบ หรอโปสเตอรขนาดใหญ

3. การพฒนาคณภาพชวตผสงอายขององคกร

ปกครองสวนทองถนทมความสมพนธกบคณภาพชวตผ

สงอายในจงหวดนครปฐม ผลการวจย พบวา ความพรอม

ดานทรพยากร ความรวมมอและการสนบสนนจากหนวย

ทเกยวของ สภาพแวดลอมทางสงคม และความชดเจน

ในเปาหมายและวตถประสงคของนโยบายสามารถรวม

กนท�านายพฤตกรรมการพฒนาคณภาพชวตผสงอายของ

องคกรปกครองสวนทองถนในจงหวดนครปฐม ไดรอยละ

69.2 ทงนสอดคลองกบผลการวจยของ (สณหหทย สงวน

ศกด, 2550, น. 116-125) ไดศกษาปจจยส�าคญทสงผล

ตอการสรางประสทธผลของการน�านโยบายการสงบรการ

สงคมแกผสงอายไปปฏบต: ศกษากรณกรงเทพมหานคร

พบวา ปจจยความชดเจนในเปาหมาย วตถประสงคของ

นโยบาย ความพรอมของทรพยากร การสนบสนนจาก

ทางการเมองและสวนกลาง การก�าหนดภารกจและการ

มอบหมายงาน และรปแบบการใหบรการสงผลในทางบวก

กบความมประสทธผลของการน�านโยบายการสงบรการ

สงคมแกผสงอายไปปฏบต (เศรษฐวฒน โชควรกล, 2554,

น. 240-256) ไดวจยเรองนโยบายการพฒนาคณภาพชวต

ของผสงอายองคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวดภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ พบวา ทรพยากรนโยบาย และความ

รวมมอของหนวยงานทเกยวสงผลตอความส�าเรจในการน�า

นโยบายการพฒนาพฤตกรรมคณภาพชวตผสงอายองคกร

ปกครองสวนทองถนไปปฏบต

ขอเสนอแนะ 1. รฐบาลควรจดสรรงบประมาณในการดแลผ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 159

สงอายใหกบองคกรปกครองสวนทองถนเปนรายหว นอก

เหนอจากเงนสงเคราะหเบยยงชพรายเดอน เพอใหองคกร

ปกครองสวนทองถนมงบประมาณทเพยงพอในการเขาไป

ดแลสวสดการสงคมใหแกผสงอายไดอยางครอบคลมในทก

มต

2. ผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนควรให

ความส�าคญกบงานผสงอาย โดยก�าหนดตวเจาหนาทผรบ

ผดชอบงานโดยตรงในการท�าหนาทในการดแลผสงอายใน

พนท

3. องคกรปกครองสวนทองถนควรประสานความ

รวมมอกบผน�าทองท ไดแก ก�านน ผใหญบาน และหนวย

งานภาครฐอน ๆ ในพนท เชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต�าบลในการรวมกนจดท�าแผนงาน/โครงการเพอการดแล

ผสงอาย

4. การน�านโยบายการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย

ขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละพนทควรค�านงถง

สภาพวถชวตและขนบธรรมเนยมประเพณในพนท เพอไม

ใหเกดขอขดแยงในทางปฏบตอนสงผลตอความลมเหลว

ของนโยบาย

5. การชวยเหลอผสงอายในรปสถานสงเคราะห

ควรจะเปนทางเลอกวธสดทายทองคกรปกครองสวนทอง

ถนพจารณาในกรณทการชวยเหลอวธอน ๆ ไมสมฤทธผล

โดยสงเสรมใหสถาบนครอบครวเปนสถาบนหลกทส�าคญ

ในการดแลผสงอาย

Reference

Anumanrajadhon, M. (2010). Public policy. Bangkok: Expernet. (in Thai)

Brever, G. D., & Deleon, P. (1983). The Foundation of policy analysis. Homewoods, IL: Dorsey.

Chansorn, W. (2011). An Integrated theory of public policy Implementation. (5th ed.). Bangkok:

Prigwhan Graphic. (in Thai)

Chantarachot, T. (2006). Factors influence the success of the narcotic prevention and suppression

policy implementation: A Case study of border patrol police division 43. Master of

Art in Development Strategy, Songkla Rajabhat University. (in Thai)

Chokworakul, S. (2011). The Development policy for quality of life of the elderly in the Local

Administrative Organizations in the Northeastern Provinces. Thesis of Doctor of Public

Administration, Department of Public Administration, Valaya Alongkorn Rajabhat University

under the Royal Patronage. (in Thai)

College of Population Studies, Chulalongkorn University and Foundation of Thai Gerontology Research

and Development Institute. (2012). The Annual report of the situation of the Thai Elderly

2011. Bangkok: Phong Phanich Charoenphol. (in Thai)

Department of Local Administration. (2007). Standard welfare for the elderly. Bangkok: Ministry of

Interior. (in Thai)

Edwards, G. C. (1980). Implementing public policy. Washington D. C.: Confessional Quality Press.

Laohavichien, U. (2000). Public administration: Characteristics and dimensions. (6th ed.). Bangkok:

Sematham. (in Thai)

Mazmanian, R. T., & Sabatier, P. A. (1989). Implementation and public policy. Maryland: University

Press of America.

160 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Ministry of Social Development and Human Security. (2010). 2nd National Plan for the Elderly

(2002-2021). Bangkok: Thep Phen Wanit. (in Thai)

Panova, E. (2007). Social services against new employment (sane) project person responsible for the

best practice project, Sofia, Bulgaria. Retrieved from http://europeandcis.undp.org/files/up

loads/Mozur/Best%20Practice%20Form%202006%20SANE.doc

Sanguansak, S. (2007). Important factors affecting the effectiveness of the implementation of social

service policy for the Elderly: A Case study of Bangkok . Doctor of Philosophy,

Department of Public Administration, Ramkhamhaeng University. (in Thai)

Sapnawin, S. (2011). Implementing of public policy service for the elderly: The Case study of 16

subd i s t r i c t admin i s t ra t i ve o rgan izat ion . Docto r o f Publ i c Admin i s t ra t ion ,

Ramkhamhaeng University. (in Thai)

Siripanich, B. (2007). Elderly handbook: Pre-Elderly Edition. Bangkok: Moh-Chao-Ban. (in Thai)

Thongkaw, K. (1991). The Analysis of factors affecting the success of public policy implementation:

A Case study of National Literacy Campaign. Philosophy Thesis, National Institute

of Development Administration. (in Thai)

Van-Horn, C. E., & Van-Meter, D. S. (1975). The Policy implementation process: A Conceptual

framework. Administration & Society, 6(4), 445-488.

Yavaprabhas, S. (2007). Public policy. Bangkok: Chulalongkorn Unversity Press. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 161

บทคดยอ

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการบรหารจดการดานอาหารและโภชนาการโดยใชแนวทาง

อาหารของแม (Ampansirirat and Suwanraj, 2016) ประกอบดวย อาหารสะอาด ปลอดภย ถกหลกโภชนาการ และ

ท�าดวยความรก ผวจยใชการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (participatory action research) ของชมชนต�าบลควน

ร อ�าเภอรตภม จงหวดสงขลา ประกอบดวย 2 รอบ ๆ ละ 3 ระยะ คอ 1) การประเมนสถานการณปญหาทางโภชนาการ

เกบขอมลจากตวแทนแม ระดบครวเรอนใน 4 กลมชวงวย คอ เดกกอนวยเรยน วยเรยน หญงตงครรภ และผสงอาย

จ�านวน 110 ครวเรอน โดยใชแบบสอบถาม การสนทนากลม การสมภาษณและการสงเกต วเคราะหขอมลเชงปรมาณ

โดยความถ รอยละ ขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหเชงเนอหา และ 2) ระยะวางแผนและพฒนาเครองมอปฏบตการ

โดยก�าหนดแนวปฏบตรวมและการพฒนาภาคเครอขาย โดยการประชมระดมสมองและคนหาตนแบบแมตวอยาง ตาม

แนวทางอาหารของแม แตละหมบาน แนวทางการคดเลอกผลงานเรยงความ และวาดภาพ หวขออาหารของแม 3)

ระยะด�าเนนการจดการดานอาหารและโภชนาการตามแนวทางอาหารของแม ผรวมวจยประกอบดวย ผบรหารองคการ

บรหารสวนต�าบล อาสาสมครสาธารณสขประจ�าหมบาน พยาบาลวชาชพ ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา คร ครพเลยง

ประจ�าศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน ตวแทนผปกครอง ตวแทนชมรมผสงอาย จ�านวน 30 คน ผลการวจยพบวา รปแบบ

การบรหารจดการดานอาหารและโภชนาการโดยใชแนวทางอาหารของแม ในเขตพนทต�าบลควนร อ�าเภอรตภม จงหวด

สงขลา ประกอบดวย 1) การพฒนาศกยภาพสวนบคคล ประกอบดวย การสรางความตระหนกในบทบาทของแม และ

อบรมใหความร 2) การจดการสงแวดลอมใหเออตอพฤตกรรมโภชนาการทพงประสงค 3) การสรางระบบและกลไกการ

สอสารดานอาหารของแมอยางครบวงจร 4) การสรางแกนน�าดานอาหารของแมทงระดบครวเรอนและชมชน และการ

สรางเครอขายเฝาระวงภาวะโภชนาการ 5) การสรางนโยบายสาธารณะ โดยบรรจประเดนอาหารของแมในแผนพฒนา

ทองถน ดงนนการพฒนารปแบบการบรหารจดการดานอาหารและโภชนาการโดยใชแนวทางอาหารของแม มจดเดนท

การมสวนรวมของภาคเครอขายทางสขภาพในชมชน จงเปนแนวทางในการบรหารจดการเพอปองกนและสงเสรมภาวะ

โภชนาการทยงยน

ค�ำส�ำคญ: แนวทางอาหารของแม, การบรหารจดการดานอาหารและโภชนาการ, การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

กำรพฒนำรปแบบกำรบรหำรจดกำรดำนอำหำรและโภชนำกำร โดยใชแนวทำงอำหำรของแม

ในเขตพนทต�ำบลควนร อ�ำเภอรตภม จงหวดสงขลำ: กำรวจยเชงปฏบตกำรแบบมสวนรวม

Development of Food and Nutritional Management Model Using Mother’s

Food Guideline, Khuanru Sub-District: A Participatory Action Research

อมาวส อมพนศรรตน1, เกษศรนทร ภเพชร1, วกานดา หมดอะดม1, ยวนดา อารามรมย1,

วรนทรลดา จนทวเมอง1 และ สรภทร โสตยาภย1

Amavasee Ampansirirat1, Kedsirin Phuphet1, Wikanda Mad-a-dam1, Yuwanida

Aramrom1, Woravan Chantaveemaung1 and Sirapat Sotiyapai11วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา

1Boromarajonani College of Nursing, Songkla

Received: July 11, 2019

Revised: October 16, 2019

Accepted: July 30, 2020

162 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Abstract

Development of Food and Nutritional Management Model Using Mother’s Food Guideline,

Khuanru Sub-district: A Participatory Action Research This participatory action research aimed to

develop a model of food and nutritional management using mother’ s food guideline

including clean food, good nutrition and made with love. Research had 2 cycles with 3 phases for

each cycle namely, Phase 1: situational assessment of nutritional problems, for this phase, data were

collected from mother representatives at family level including 4 age groups; preschool-aged children,

school-aged children, pregnant woman and older adults with a total of 110 families, using

questionnaire, focus group, interview and observation. Quantitative data were analyzed using frequency

and percentage. Content analysis was used to analyze qualitative data. Phase 2: planning and developing

operational tool by identifying mutual guideline, developing networks, brainstorming, contending for

exemplary mothers and selecting the best essay and painting under a topic of mother’s food. Phase 3:

implementation of food and nutrit ional management using Mother’s Food Guideline.

Co-researchers included administrators of sub-district administration organization, village health

volunteers, registered nurses, administrators of elementary schools, teachers, representatives of

parent and members of elderly club, with a total of 30. Results revealed that food and nutritional

management model using mother’s food guideline, Khuanru sub-district, Rattaphum district,

Songkhla province included 1) development of individual competencies including educating and

building awareness of mother’s role, 2) management of environment facilitating desirable nutritional

behaviors, 3) development of system and comprehensive communication mechanism for mother’s food, 4)

development of leaders of mother’s food both family and community level as well as nutritional

surveillance network, 5) development of public policy by incorporating mother’s food issue into local

development plan. As a result, development of food and nutritional management model using mother’s

food guideline had the strength in terms of involvement of health networks in community. Hence,

it should be used as management guideline for prevention and sustainable nutritional promotion.

Keywords: Mother’s food guideline, food and nutritional management, participatory action research

บทน�ำ ภาวะโภชนาการมความส�าคญอยางยงตอบคคล

ทกชวงวย โดยเฉพาะในกลมเปราะบางทางโภชนาการ

เชน เดกแรกเกดถง 5 ป หญงตงครรภ และผสงอาย โดย

เดกแรกเกดถง 5 ป เปนชวงวยทสมองของเดกมการเจรญ

เตบโตอยางรวดเรว (Rosales, Reznick, & Zeisel, 2009)

ดงนนอาหารของแมทจดใหกบเดกในวยนจงมความส�าคญ

เปนอยางมาก จากรายงานของกรมอนามย ป พ.ศ.2559

พบวาปญหาภาวะโภชนาการเปนปญหาทางสาธารณสข

ทส�าคญของประเทศไทย โดยสถานการณในเดกพบวา

ประเทศไทยก�าลงเผชญกบภาวะทพโภชนาการและเสยง

ตอภาวะเดกมเชาวปญญาต�าเนองจาก พบภาวะเตยรอย

ละ 10.5 ในเดกอาย 2-5 ป และรอยละ 7.5 ในเดกอาย

6-14 ป ในขณะทพบภาวะอวน รอยละ 8.2 ในเดกอาย

2-5 ปและรอยละ 12.5 ในเดกอาย 6-14 ป ส�าหรบภาวะ

โภชนาการของเดกในจงหวดสงขลาพบวา เดก 1-5 ป

รอยละ 5.95 มน�าหนกนอยกวาเกณฑ ในขณะท รอยละ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 163

5.95 มน�าหนกเกนและอวน และพบวารอยละ 18.6 ขาด

ไอโอดน (Mosuwan, 2013) จากขอมลพบวาเมอเปรยบ

เทยบกบระดบประเทศ เดก 1-5 ปของจงหวดสงขลาม

ภาวะน�าหนกตวนอยมากกวาในระดบประเทศ เดกทเตย

หรอน�าหนกนอยนมความเสยงตอภาวะเชาวนปญญาต�า

การแกไขปญหาภาวะโภชนาการเดกทไดผลจะ

ตองเรมตงแตแมมการตงครรภ เนองจากสมองของเดก

จะเรมมการพฒนาตงแต 24-42 สปดาหหลงการปฏสนธ

(Georgieff, 2007) จงหวดสงขลาพบวาแมตงครรภมภาวะ

โลหตจางรอยละ18.5 และแมทใกลคลอดมภาวะโลหตจาง

รอยละ 11.2 ถงแมวาจะมการด�าเนนงานเพอลดภาวะ

โลหตจางในขณะตงครรภดวยการจายยาเมดเสรมไอโอดน

เหลก โฟเลท ตงแตครงแรกทมาฝากครรภ ตลอดจนหลง

คลอด 6 เดอน อยางไรกตามภาวะโลหตจางในแมตงครรภ

ของจงหวดสงขลา ยงเกนมาตรฐานของประเทศ คอเกน

รอยละ 10 (Sriwiwat, 2016) ดงนนวธการแกไขภาวะ

โลหตจางของแมตงครรภแบบเดมเพยงอยางเดยว อาจ

ไมสามารถแกไขปญหานไดอยางมประสทธภาพ การสราง

ความตระหนกของแมตงครรภในการดแลโภชนาการของ

ลกตงแตเรมมการปฏสนธ โดยการเลอกอาหารทมคณคา

ทางโภชนาการและเหมาะสมแตละชวงการตงครรภจงม

ความจ�าเปนและชวยสงเสรมภาวะโภชนาการของเดกได

ส�าหรบผสงอาย จากการศกษาภาวะโภชนาการของผสง

อายในสามจงหวดชายแดนใตพบวา ผสงอายรอยละ 37.8

อยในเกณฑเสยงตอการขาดอาหารเมอมการประเมนใน

กลมเสยงเพมเตมพบวารอยละ 62.1 คะแนนอยในระดบ

เสยงตอภาวะทพโภชนาการ รองลงมาอยในระดบภาวะ

โภชนาการเพยงพอ (รอยละ 31.1) และระดบขาดอาหาร

(รอยละ 6.8) (Nilmanat, Naka, Kong-in, Sai-jew,

Chailungka, Boonphadh, 2013)

ปญหาภาวะโภชนาการในกลมเปราะบางทกลาว

มาขางตนอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงวถชวต ตองตอส

เพอความเปนอยของครอบครวใหดขน ท�าใหไมมเวลาในการ

ดแลสขภาพตนเองและครอบครว ซงบคคลทมบทบาทอยาง

ยงในการดแลภาวะโภชนาการส�าหรบสมาชกในครอบครว

คอแม (WHO Regional Office for Europe, 2000) โดย

แมมหนาทตงแตใหนม เลยงดลก จดเตรยมอาหารส�าหรบ

ครอบครว และดแลใหทกคนในครอบครวไดรบโภชนาการ

ทด โดยเฉพาะในชวงแรกเกดถง 5 ป แมมบทบาทส�าคญ

มากตอพฤตกรรมการรบประทานอาหารของลก เนองจาก

แมเปนบคคลหลกในการสรรหาอาหารใหกบเดกในวยน

กอนทเดกจะปรบเปลยนเปนผเลอกสรรอาหารดวยตนเอง

ตามความชอบเมอโตขน (Rosales et al., 2009)

การรบประทานอาหารรวมกนของครอบครวอาจ

เปนกลวธหนงทชวยในการแกไขปญหาโภชนาการของกลม

เปราะบางทางโภชนาการและแกปญหาทางสงคมได หาก

ครอบครวมการรบประทานอาหารรวมกนอยางนอย 5 ครง

ตอสปดาห ชวยท�าใหสมาชกในครอบครวไดพดคยปรกษา

ปญหาซงกนและกน เกดสมพนธภาพในครอบครวดขน ลด

ปญหาสงคม เชน ลดอตราการตดยาเสพตด ลดอตราการ

ทองวยรน ลดภาวะซมเศรา กระตนใหผสงอายในครอบครว

รบประทานอาหารใหมากขน (Martin-Biggers et al.,

2014) ครอบครวในญปนรบประทานอาหารเชาหรออาหาร

เยนรวมกน 9.5 ครงตอสปดาห (Takimoto, Sarukura,

& Ishikawa-Takata, 2015) โดยการจดท�าโครงการสง

เสรมอาหารและโภชนาการในชมชม และก�าหนดใหการ

รบประทานอาหารเชาและเยนรวมกนเปนหนงในตวชวดท

ตองผลกดนใหส�าเรจ (Ishikawa, Kusama, & Shikanai,

2015) จากการทบทวนวรรณกรรมในประเทศไทยยงไมพบ

ขอมลเกยวกบจ�านวนครงตอสปดาหของการรบประทาน

อาหารเชาหรอเยนรวมกนของครอบครว แตมการศกษา

เกยวกบบทบาทของผปกครองในการสงเสรมพฤตกรรม

รบประทานอาหารของเดกวยอนบาล พบวาผ ปกครอง

สวนใหญไมมเวลาในการประกอบอาหารรวมกนกบลกและ

ไมไดท�าอาหารรบประทานเอง (โชตกา กงวล & ปทมศร

ธรานรกษ จารชยนวฒน, 2515)

การแกปญหาโภชนาการในชมชนอยางยงยนนน

สงทส�าคญคอตองมการเปลยนแปลงกระบวนทศนในการ

พฒนาสงคมสการคดเอง-ท�าเอง โดยประชาชนและหนวย

งานราชการทเกยวของ มการกระจายอ�านาจสทองถนอยาง

มรปธรรมชดเจน และสงเสรมบทบาทขององคกรปกครอง

สวนทองถนทเกยวกบความรบผดชอบตอสขภาพของชมชน

โดยเฉพาะกจกรรมดานโภชนาการ (Nontasud, 2016)

และมยทธศาสตรทส�าคญในการขบเคลอนภาวะโภชนาการ

ใหบรรลผล ไดแก การสอสารสาธารณะเพอการขบเคลอน

นโยบายและปรบเปลยนพฤตกรรมโภชนาการ การพฒนา

ทรพยากรมนษยดานโภชนาการในทกระดบใหมศกยภาพ

ในการขบเคลอนงานโภชนาการ (Damapong, 2016)

164 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

การด�าเนนงานแกไขปญหาภาวะโภชนาการในกลมเปราะ

บางนใหส�าเรจจงไมสามารถใชวธการแกปญหาเชงเดยวได

แตตองใชวธการแกปญหาแบบบรณาการรวมกบภาคเครอ

ขายทงในและนอกชมชน ตลอดจนผมสวนไดสวนเสยตาง ๆ

ต�าบลควนร ซงเปน 1 ใน 10 ต�าบลเปาหมายของโครงการ

อาหารของแมเพอสงเสรมโภชนาการของครอบครวและ

ชมชน จงหวดสงขลา แมวาภาวะโภชนาการของเดกดขน

กวาเดม แตเดกปฐมวยมแนวโนมอวนมากขน นอกจากนยง

พบวา ผทมอาย 18 ปขนไปสวนใหญมน�าหนกตวเกนเกณฑ

การเลยงดเดกแรกเกด - 1 ปอยในระดบทตองปรบปรง

พบปญหาการใหอาหารไมครบ 3 มอ การเลยงดเดกทตอง

ปรบปรงอยางเรงดวน ไดแก การใหอาหารไมครบ 3 มอ

การใหเดกรบประทานขนมกรบกรอบ และดมเครองดมรส

หวาน น�าอดลม (Wannawilai et.al., 2013) คณะผวจย

ในฐานะบคลากรทางสขภาพ จงสนใจทจะศกษาการสง

เสรมโภชนาการของครอบครวและชมชน โดยใชแนวทาง

อาหารของแม ประกอบดวยแนวคดหลก 3 ประการคอ

อาหารสะอาดและปลอดภย (clean food) อาหารถกหลก

โภชนาการ(good nutrition) และอาหารทท�าดวยความ

รก (made with love) ซงรวมถงการเตรยม การปรง

และการรบประทานอาหารรวมกนของสมาชกครอบครว

ทพฒนาโดย อมาวส อมพนศรรตน และมารสา สวรรณ

ราช (Ampansirirat and Suwanraj, 2016) เปนการน�า

แม ซงมบทบาทส�าคญในสถาบนครอบครวเขามามบทบาท

ในการแกปญหาโภชนาการของครอบครว โดยใชการมสวน

รวมขององคการบรหารสวนต�าบล (อบต.) โรงพยาบาลสง

เสรมสขภาพต�าบล (รพ.สต.) โรงเรยนระดบประถมศกษา

ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน ชมรมผสงอาย ก�านน ผใหญ

บาน และ อสม.เพอรวมกนหาแนวทางการแกปญหาภาวะ

โภชนาการใหสอดคลองกบบรบทของชมชน

คณะผวจยจงสนใจศกษาการพฒนารปแบบการ

บรหารจดการดานอาหารและโภชนาการโดยใชแนวทาง

อาหารของแม โดยใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการแบบม

สวนรวมเพอการปรบปรง และพฒนาคณภาพการบรหาร

จดการดานอาหารและโภชนาการในต�าบลควนร อยางตอ

เนองและยงยนตอไป

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพปจจบนและปญหาเกยวกบ

ภาวะโภชนาการในกลมเดกกอนวยเรยน เดกวยเรยน สตร

ตงครรภ และผสงอาย ของชมชนพนทต�าบลควนร อ�าเภอ

รตภม จงหวดสงขลา

2. เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการดานอาหาร

และโภชนาการโดยใชแนวทางอาหารของแมในเขตพนท

ต�าบลควนร อ�าเภอรตภม จงหวดสงขลา

กรอบแนวคดกำรวจย การวจยครงนใชกรอบแนวคดแนวทางอาหาร

ของแม (Ampansirirat and Suwanraj, 2016) แนวทาง

อาหารของแม หมายถง การบรหารจดการดานอาหารและ

โภชนาการส�าหรบเดกกอนวยเรยน เดกวยเรยน สตรตง

ครรภ และผสงอาย จากแมผดแลอาหารของครอบครว

คร ครพเลยง และแมครว ผดแลการจดอาหารกลางวน

ของกลมเปาหมาย ครอบคลม 3 ดาน คอ อาหารสะอาด

และปลอดภย ถกหลกโภชนาการ และท�าดวยความรก ซง

ประกอบดวยความสามารถ ดงน

1. อาหารสะอาด ปลอดภย หมายถง ความสามารถ

ในการน�าวสดทสะอาด ปลอดภยมาประกอบอาหาร ภาชนะ

สะอาดปลอดภย การจดเกบอาหารสะอาดและถกวธ

2. ถกหลกโภชนาการ หมายถง สามารถจดเมน

อาหารแตละวน มพลงงานและสารอาหารเพยงพอตอความ

ตองการเหมาะสมกบวยของสมาชก

3. ท�าดวยความรก หมายถง สามารถจดอาหาร

โดยค�านงถงความชอบ ขอจ�ากดดานรางกายของสมาชก

ในครอบครว และสงเสรมการรบประทานอาหารรวมกน

การศกษาไดประยกตใชเทคนคกระบวนการการ

วจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมของ Street (2007) ม

ระยะการด�าเนนงานพนฐานของการวจย 3 ระยะ คอ 1)

การคนหา (look) ส�ารวจและวเคราะหปญหา 2) การคด

(think) สะทอนผลของผมสวนรวมวาตองการท�าอะไร 3)

การกระท�า (act) การแกปญหาประเดนทส�าคญ โดยการ

วางแผน ปฏบต และประเมนผล และใชกลวธในการขบ

เคลอน 2 ประการคอ การสอสารเพอปรบเปลยนพฤตกรรม

สขภาพ และการสอสารเพอระดมความรวมมอจากทกภาค

สวนของต�าบล ควนร

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 165

วธด�ำเนนกำรวจย การศกษาครงนใชวธวจยเชงปฏบตการแบบมสวน

รวม (participatory action research) ใชการสงเกตอยาง

มสวนรวม การสนทนากลม การประชมระดมสมอง เพอ

สรางรปแบบการบรหารจดการดานอาหารและโภชนาการท

เกดจากความรวมมอระหวางนกวจยและความรวมมอจาก

ทกภาคสวนของต�าบล ควนร มารวมด�าเนนการโดยด�าเนน

การวจยระหวางเดอน พฤศจกายน 2559 ถง กนยายน

2560

ประชำกรและกลมเปำหมำย ประชากรการวจยครงน คอ ประชากรต�าบลควน

ร อ�าเภอรตภม จงหวดสงขลา จ�านวน 2,093ครวเรอน

เลอกตวอยางแบบเจาะจง (purposive sampling) โดย

การประสานงานกบหนวยงานตาง ๆ ไดชมชนตวอยาง 9

หมบานในเขตปกครองขององคการบรหารสวนต�าบลควน

ร ตวอยางในการวจยแบงออกเปน 2 กลม คอ (1) ตวแทน

แมระดบครวเรอนจาก 9 หมบานทมความยนดและสมคร

ใจในการเขารวมโครงการและใหขอมลในการศกษาสภาพ

ปจจบน และปญหาเกยวกบภาวะโภชนาการรวมทงสน 110

ครวเรอน ตามรายละเอยดดงน 1) แมเดกกอนวยเรยนอาย

2-5 ป จ�านวน 28 คน 2) แมเดกวยเรยนชนประถมศกษา

ปท 4-6 อาย 6-11 ป จ�านวน 49 คน สตรตงครรภและผ

สงอาย จ�านวน 9 คน และ 24 คนตามล�าดบ (2) ตวแทน

ระดบชมชนเพอรวมเสนอความตองการ รวมวเคราะห

ปญหาและวเคราะหทนทางสงคม รวมวางแผนในการแกไข

ปญหา ตลอดจนศกษาสภาพทวไปของต�าบลควนร ผวจย

คดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง โดยพจารณาผมหนาท

รบผดชอบเกยวกบงานดานอาหารและโภชนาการ ประกอบ

ดวย ตวแทนจากกลมตาง ๆ ไดแก ผบรหารและสมาชกสภา

อบต. ก�านน ผใหญบาน อาสาสมครสาธารณสขประจ�า

หมบาน (อสม.) พยาบาลวชาชพ ผบรหารและครประจ�า

โรงเรยน และศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน ผปกครอง สตร

ตงครรภ และผสงอาย รวมทง 30 คน

เครองมอทใชในกำรวจย 1. แบบประเมนขอมลภาวะโภชนาการสวนบคคล

ใน 4 ชวงวย ประกอบดวย ขอมลสวนบคคล และภาวะ

โภชนาการ โดยการประเมนภาวะโภชนาการในกลมเดก

กอนวยเรยนและวยเรยน ใชเกณฑของกองโภชนาการ

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ใชกราฟโภชนาการ

Vallop Curve (Bureau of Nutrition, 2007) และกลมผ

สงอาย ใชแบบคดกรองและประเมนภาวะโภชนาการ (Mini

Nutritional Assessment: MNA) (Nestle Nutrition

Institute, 1994)

2. แบบประเมนพฤตกรรมบรโภคตามกรอบ

แนวคดของแนวทางอาหารของแมใน 4 ชวงวย ประกอบ

ดวยพฤตกรรมการเตรยมอาหารและการรบประทานอาหาร

ของครอบครว พฤตกรรมการรบประทานอาหารรวมกน

ของครอบครว พฤตกรรมการบรโภคอาหารทเหมาะสมตาม

เกณฑของกองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

โดยเครองมอดงกลาวผานการพจารณาความถกตองและ

ชดเจนของขอค�าถาม ความครอบคลมของเนอหาและการ

สอความหมาย จากผทรงคณวฒจ�านวน 3 ทานทมความ

เชยวชาญเกยวกบอาหารและโภชนาการ ไดคาดชนความ

ตรงเชงเนอหา (IOC)=1 และน�าแบบประเมนทปรบปรง

แกไขแลวไปทดลองใชกบพนทซงไมเปนกลมตวอยางใน

การวจยจ�านวน 30 คน แลววเคราะหความเชอมนของ

แบบประเมนทง 4 ชด ใชวธสมประสทธอลฟาคอนบาค

แบบประเมนเดกกอนวยเรยนไดคาเทากบ 0.84 เดกวย

เรยนไดคาเทากบ 0.89 สตรตงครรภไดคาเทากบ 0.84

และผสงอายไดคาเทากบ 0.83

3. แบบเคาโครงขอค�าถามในการสนทนากลมและ

การสมภาษณเชงลก เชน สภาพปญหาดานโภชนาการม

อะไรบาง พฤตกรรมการบรโภคเปนอยางไร การจดการ

เพอสงเสรมโภชนาการตามแนวทางอาหารของแมเปน

อยางไร เครองมอนผานการพจารณาความชดเจนของขอ

166 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ค�าถาม ความครอบคลมของเนอหาและการสอความหมาย

จากผทรงคณวฒจ�านวน 3 ทาน

4. สออาหารของแม จดท�าโดยโครงการอาหาร

ของแมเพอสงเสรมโภชนาการของครอบครวและชมชน

จงหวดสงขลา ประกอบดวยเอกสาร แผนพบ และวดทศน

อาหารของแม มความยาวประมาณ 15 นาท

ขนตอนกำรด�ำเนนกำรวจยเชงปฏบตกำรแบบมสวนรวม

1. ระยะการเตรยมความพรอมและการศกษา

สถานการณปญหาทางโภชนาการ การคดเลอกพนทเปา

หมายในการวจย โดยผวจยจดเวทประชมกลมแกนน�า และ

ผรบผดชอบ เพอประชาสมพนธวตถประสงคการวจย ผล

การประสานกบหนวยงานตาง ๆ พบวา ศนยพฒนาเดก

กอนวยเรยนบานลกรก โรงเรยนชมชนบานโคกคาย โรง

พยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลควนร และโรงพยาบาลสง

เสรมสขภาพโหละยาว เขารวมโครงการวจย เพอใหเกด

ความเขาใจในปญหาภาวะโภชนาการทเกดขนในชมชน อก

ทงตระหนกถงอนตรายทเกดขน รวมทงการสรางแกนน�า

ดานอาหารในชมชนเพอรวมกนแกปญหาทเกดขน ประกอบ

ดวยกจกรรม ดงน 1) การสรางความสมพนธ โดยลงพนท

เพอพบกบผน�าชมชน ไดแกนายก อบต.รองนายก อบต.

ผอ�านวยการกองการศกษา ก�านน ผใหญบาน ผบรหาร

และครโรงเรยนชมชนบานโคกคาย 2) รวมกนวเคราะห

หาสาเหตของปญหาเกยวกบภาวะโภชนาการ

2. ระยะท 2 ระยะการวางแผนและพฒนาเครองมอ

ปฏบตการ ระยะนถอเปนปฏบตการรอบ ท 1 เปนการสราง

ความตระหนกถงความส�าคญของอาหารของแม บทบาท

ของแมตอการสงเสรมโภชนาการของครอบครวและชมชน

รวมกนหาแนวทางแกไขปญหาภาวะโภชนาการของกลมเปา

หมายในต�าบล เปนการจดประชมระดมสมอง และสนทนา

กลมยอย รวมกบผทเกยวของโดยผวจยน�าขอมลจากระยะ

ท1 สะทอนขอคดเหน ความรสก จดกจกรรมท อบต.ควนร

2 ครง มการยนยนความถกตองของขอมล รวมกบพจารณา

เครองมอ แนวทางการคดเลอกแมตวอยาง แนวทางการ

ประกวดและตดสนเรยงความและวาดภาพหวขอ อาหาร

ของแมทขาพเจาประทบใจ

3. ระยะด�าเนนการ จดการดานอาหารและ

โภชนาการ ตามแนวทางอาหารของแม ครอบคลมแนวคด

หลกคอ อาหารสะอาด ปลอดภย (Clean food) อาหารถก

หลกโภชนาการ (Good nutrition) และอาหารทท�าดวย

ความรก (Made with love) ประกอบดวย 5 กจกรรม

หลกคอ

3.1. การพฒนาศกยภาพบคคล เกยวกบ

แนวทางอาหารของแม เชน คร ครพเลยงประจ�าศนยพฒนา

เดกกอนวยเรยน แมครวของโรงเรยนและของศนยพฒนา

เดกกอนวยเรยน ไดรบการอบรมเรองการจดเมนอาหารให

สอดคลองกบแนวทางอาหารของแม ส�าหรบ คร และครพ

เลยง และอบรมเรองการเฝาระวงภาวะโภชนาการ

3.2. การจดสงแวดลอมใหเออตอการม

พฤตกรรมทางโภชนาการทเหมาะสม ไดแก ศนยพฒนาเดก

กอนวยเรยนบานลกรก และในโรงเรยนชมชนบานโคกคาย

รณรงคใหปลอดขนมกรบกรอบ และน�าอดลม และยงเปน

แหลงผลตอาหารปลอดภยส�าหรบน�ามาเปนอาหารกลางวน

โดยมผปกครอง และภารโรงจาก อบต.มาชวยเหลอการท�า

แปลงผก อบต.สนบสนนงบประมาณ และวทยากร คร และ

ครพเลยงบรณาการกจกรรมเหลานกบสาระการเรยนร

3.3. การปรบระบบและกลไกการสอสาร

มการสอสารประเดนอาหารของแมในหลายชองทาง เชน

ไวนล แผนพบ วทยชมชน และรวมจดกจกรรมพเศษ

(special event) กบโครงการอาหารของแมเพอสงเสรม

โภชนาการของครอบครวและชมชน จงหวดสงขลา โดย

มแมตวอยางมาสาธตเมนอาหาร 4 ชวงวย มผเชยวชาญ

ดานโภชนาการใหขอเสนอแนะ จดเสวนา บทบาทของ

แมตอการสงเสรมโภชนาการ การประกวดวาดภาพและ

เรยงความ แขงขนกบต�าบลอนๆ ในจงหวดสงขลา การ

ประกาศเกยรตคณแกแมตวอยางแตละต�าบล สอมวลชน

สมภาษณแมตวอยางและเยยมครอบครว เพอถายท�าสอ

โทรทศน เฟสบค หนงสอพมพทองถน และวทย

3.4. สรางเครอขายการขบเคลอนแนวทาง

อาหารของแม ผานทางแมตวอยางทเปนแกนน�า แตละ

หมบาน และระดบต�าบล ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน

โรงเรยนระดบประถมศกษา ปรบการท�างานเครอขายการ

เฝาระวงภาวะโภชนาการ โดยมการเชอมประสานระหวาง

คร ครพเลยง รพ.สต. อบต. และผปกครอง ตดตามเยยม

บานกลมเปาหมายทมภาวะทพโภชนาการ เดอนละ 1 ครง

3.5. ผลกดนแนวทางอาหารของแม เขา

สนโยบายสาธารณะ โดยบรรจในแผนพฒนาทองถน 4 ป

เพอความยงยนของโครงการ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 167

จรยธรรมและกำรพทกษสทธ

การเกบรวบรวมขอมลในครงนไดผานการพจารณา

จากคณะกรรมการจรยธรรมของวทยาลยพยาบาลบรมราช

ชนน สงขลา ตามเอกสารรบรองเลขท BCNSK 20 /2560

รบรองตงแตวนท 1 กมภาพนธ 2560 ถง 1 กมภาพนธ

2561

กำรวเครำะหขอมล วเคราะหขอมลภาวะโภชนาการสวนบคคลและ

พฤตกรรมการบรโภค โดยใชคาความถ รอยละ และคา

เฉลย การวเคราะหขอมลเชงคณภาพทเกยวของกบการ

บรหารจดการดานอาหารและโภชนาการ เชน ขอมล

การสนทนากลม และการเขยนบนทก ใชวธการวเคราะห

เนอหา (content analysis) โดยการรวบรวมขอมลและ

ถอยค�าทไดจากการระดมความคด ระดมสมองของกลม

แกนน�าชมชน มการอภปรายกลม และน�ามาเขาเสนอตอ

ทประชมใหญ ซงผวจยและทมวจยน�ามาแยกหมวดหมและ

ประมวลประเภทของขอมล เชน การบรหารจดการอาหาร

สะอาด ปลอดภย ถกหลกโภชนาการ และท�าดวยความรก

ขอมลทงหมดจะถกตรวจสอบแบบสามเสา กบบนทกการ

สงเกตในภาคสนาม จากนนผวจยจะน�าเสนอประเดนหลก

กบกลมตวอยาง เพอการตรวจสอบความถกตองและเพม

เตมขอมลใหดยงขน น�ามาปรบประเดนหลกใหม กอนน�า

เสนอผลการวจย

ผลกำรวจย การศกษาครงนน�าเสนอผลการศกษา 2 ระยะ

คอ 1) การเตรยมความพรอม และการศกษาสถานการณ

ปญหาทางโภชนาการ และ 2) การพฒนารปแบบการ

บรหารจดการดานอาหารและโภชนาการ โดยใชแนวทาง

อาหารของแม ต�าบลควนร อ�าเภอรตภม จงหวดสงขลา

ระยะท 1 กำรเตรยมควำมพรอมและกำรศกษำสถำนกำรณ

ปญหำทำงโภชนำกำร

พบวา กล มตวอยางเดกกอนวยเรยน รอยละ

53.57 เปนเพศชาย และรอยละ 46.43 เปนเพศหญง ผดแล

หลกของครอบครวรอยละ 85.71 คอบดา-มารดา เดกวย

เรยน พบวารอยละ 55.1 เปนเพศหญง และรอยละ 44.9

เปนเพศชาย ผดแลหลกของครอบครว รอยละ 65.3 เปน

บดา-มารดา รอยละ 32.7 เปนปยา/ตายาย และรอยละ 2

เปนญาต สวนใหญพอแมแยกกนอย รอยละ 57.1 ส�าหรบ

หญงตงครรภสวนใหญเปนการตงครรภครงทสองคดเปน

รอยละ 66.7 ผสงอายพบวามอายระหวาง 65-75 ป โดย

รอยละ 79.2 เปนเพศหญง และรอยละ 20.8 เปนเพศชาย

การศกษาปญหาภาวะโภชนาการ พบวา

1. เดกกอนวยเรยน 2-5 ป พบปญหา 1) ภาวะ

โภชนาการเกน รอยละ 28.57 มน�าหนกมากกวาเกณฑ

อาย และรอยละ มภาวะอวนรอยละ 10.7 เรมอวนรอย

ละ 14.3 มน�าหนกคอนขางนอย รอยละ 28.57 และนอย

กวาเกณฑ รอยละ 25 เนองจาก 2 ใน 3 มพฤตกรรมกน

ผกและผลไมนอยเกนไป ( =2.50 SD = .84) ดมเครอง

ดมทมรสหวาน และเตมน�าตาลในอาหารทปรงสกแลว

( = 2.39 SD=.69 และ ( = 2.89, SD=.07) ตามล�าดบ

2) เสยงตอภาวะโลหตจาง เนองจาก 1 ใน 3 ไมกนยา

น�าเสรมธาตเหลกและ 2 ใน 3 ไมกนอาหารทเปนแหลง

ธาตเหลก 3) ขาดความรในการเลอกซออาหารปลอดภย

แมวาครอบครวจะรบประทานอาหารรวมกนบอยครง

( = 3.32 SD=.67)

2. เดกวยเรยนอาย 6-11 ป พบปญหา 1)

ภาวะทพโภชนาการ เมอพจารณาน�าหนกตามเกณฑสวนสง

พบวารอยละ 10.2 มภาวะอวน เรมอวนรอยละ 4.1 คอน

ขางผอม และผอม รอยละ 4.1 และรอยละ 2 ตามล�าดบ

และเมอเปรยบเทยบเกณฑสวนสงกบอาย พบเตยรอยละ

4.1 เนองจากเกอบ 1 ใน 2 กนผกและผลไมต�ากวาเกณฑ

และเกอบ 1 ใน 3 ไมดมนมสดรสจดตามเกณฑ 2) เสยง

ตอภาวะโลหตจางเนองจาก 1 ใน 4 ไมกนยาน�าเสรมธาต

เหลกและ 3) มพฤตกรรมการบรโภคทเสยงตอการเปน

โรคเรอรง ไดแก ดมเครองดมทมรสหวาน ( = 2.08 SD

=.70) และเตมเครองปรงรสเคม ( = 2.04 SD =.89)

3. สตรตงครรภ พบปญหา 1) มภาวะอวน รอย

ละ 22.2 น�าหนกนอยกวาเกณฑรอยละ 11.1 2) มภาวะ

โลหตจาง รอยละ 11.1 เนองจาก 1 ใน 5 ไมรบประทาน

อาหารทมธาตเหลกสง ซออาหารจานเดยวมารบประทาน

ไมมเวลาเตรยมอาหารเอง เนองจากมอาชพรบจาง รอยละ

44.4 และอาชพเกษตรกรรม รอยละ 11.1 บางคนตองกรด

ยางตงแตกลางดกจนเชา

4. ผสงอาย พบปญหา 1) การเจบปวย โดยรอยละ

70.8 ปวยเปนโรคเรอรง 1 ใน 4 เปนความดนโลหตสง 2)

168 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

มภาวะเสยงตอการขาดสารอาหารรอยละ 16.7 เนองจาก

มปญหาการเคยวกลนรอยละ 41.7 จ�านวนเกอบ 1 ใน 2 ม

ฟนนอยกวา 20 ซและไมใสฟนปลอม และมรายไดไมเพยง

พอ สวนใหญผสงอายตองปรงอาหารเองรอยละ 83.3

ระยะท 2 กำรด�ำเนนกำรวจย

ผวจยและคณะผรวมวจยทเขารวมกระบวนการ

วจยทกคนทง 4 ชวงวย ไดรวมรบฟงผลจากการวเคราะห

ปญหาโภชนาการในเวทประชมทมผเกยวของในแตละชวง

วย โดยการจดแบงผเขารวมวจยทง 4 ชวงวย เพอระดม

สมอง หาแนวทางแกปญหาทเหมาะสมในการบรหาร

จดการดานอาหารและโภชนาการ โดยใชแนวทางอาหาร

ของแม แบบมสวนรวมของทกภาคสวน ท�าใหไดรปแบบ

การบรหารจดการดานอาหารในแตละกลมชวงวยในดาน

ตางๆ รวมทงหาแนวทางในการบรหารจดการทเหมาะสมใน

การแกไขปญหาและการปรบเปลยนพฤตกรรมทเหมาะสม

ดานโภชนาการ ทมวจยน�าเอารปแบบทเกดจากการคดคน

ของทประชมมาสรางเปนรปแบบการบรหารจดการดาน

อาหารและโภชนาการ โดยใชแนวทางอาหารของแม ของ

ต�าบลควนร อ�าเภอรตภม จงหวดสงขลา โดยผรวมวจยได

ใหความส�าคญตอสถาบนครอบครว โดยเฉพาะอยางยง

บทบาทของแมตอครอบครว และชมชน และบทบาทใน

การบรหารจดการของ อบต. โรงเรยน ศนยพฒนาเดกกอน

วยเรยน และ รพ.สต.เพอลดปญหาภาวะโภชนาการของ

ประชาชนในชมชน โดยเนนกระบวนการหลก 5 ประการ

คอ

1. การพฒนาศกยภาพบคคล เกยวกบแนวทาง

อาหารของแม เชน คร ครพเลยงประจ�าศนยพฒนาเดก

กอนวยเรยน แมครวของโรงเรยนและของศนยพฒนา

เดกกอนวยเรยน ไดรบการอบรมเรองการจดเมนอาหาร

ใหสอดคลองกบแนวทางอาหารของแม ส�าหรบ คร และ

ครพเลยง ยงอบรมเรองการเฝาระวงภาวะโภชนาการ

2. การจดสงแวดลอมใหเออตอการมพฤตกรรมทาง

โภชนาการทเหมาะสม ไดแก ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน

บานลกรก และในโรงเรยนชมชนบานโคกคาย รณรงคให

ปลอดขนมกรบกรอบ และน�าอดลม และยงเปนแหลงผลต

อาหารปลอดภยส�าหรบน�ามาเปนอาหารกลางวน โดยมผ

ปกครอง และภารโรงจาก อบต.มาชวยเหลอการท�าแปลง

ผก อบต.สนบสนนงบประมาณ และวทยากร คร และครพ

เลยงบรณาการกจกรรมเหลานกบสาระการเรยนร

3. การปรบระบบและกลไกการสอสาร มการ

สอสารประเดนอาหารของแมในหลายชองทาง เชน ไวนล

แผนพบ วทยชมชน และรวมจดกจกรรมพเศษ (special

event) กบโครงการอาหารของแมเพอสงเสรมโภชนาการ

ของครอบครวและชมชน จงหวดสงขลา โดยมแมตวอยาง

มาสาธตเมนอาหาร 4 ชวงวย มผเชยวชาญดานโภชนาการ

ใหขอเสนอแนะ จดเสวนา บทบาทของแมตอการสงเสรม

โภชนาการ การประกวดวาดภาพและเรยงความ แขงขนกบ

ต�าบลอนๆ ในจงหวดสงขลา การประกาศเกยรตคณแกแม

ตวอยางแตละต�าบล สอมวลชนสมภาษณแมตวอยางและ

เยยมครอบครว เพอถายท�าสอโทรทศน เฟสบค หนงสอพมพ

ทองถน และวทย

4. สรางเครอขายการขบเคลอนแนวทางอาหาร

ของแม ผานทางแมตวอยางทเปนแกนน�าแตละหมบาน

และระดบต�าบล ศนยพฒนาเดกกอนวยเรยน โรงเรยน

ระดบประถมศกษา ปรบการท�างานเครอขายการเฝาระวง

ภาวะโภชนาการ โดยมการเชอมประสานระหวางคร ครพ

เลยง รพ.สต. อบต. และผปกครอง ตดตามเยยมบานกลม

เปาหมายทมภาวะทพโภชนาการ เดอนละ 1 ครง

5. ผลกดนแนวทางอาหารของแม เขาสนโยบาย

สาธารณะ โดยบรรจในแผนพฒนาทองถน 4 ป เพอความ

ยงยนของโครงการ

กำรอภปรำยผล ผวจยอภปรายผลตามวตถประสงค ดงน

1. สถานการณดานโภชนาการ ความชกของ

ภาวะโภชนาการของเดกต�าบลควนร เมอเปรยบเทยบกบ

ผลการส�ารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกาย

ครงท 4 (Mosuwan, 2017) เดกกอนวยเรยนพบความชก

ของน�าหนกเกน สงกวาระดบประเทศถง 4 เทา (รอยละ

28.57 และ 7.6 ตามล�าดบ) และความชกของภาวะอวน

สงกวาระดบประเทศเกอบ 5 เทา (รอยละ 10.7 และ 2.7

ตามล�าดบ) เดกวยเรยน พบความชกของสวนสงนอยกวา

เกณฑ (เตย) ใกลเคยงกบระดบประเทศ (รอยละ 4.1 และ

3.7 ตามล�าดบ) และมภาวะอวนใกลเคยงกบระดบประเทศ

(รอยละ 10.2 และ 9.3 ตามล�าดบ) บงชวาเดกต�าบลควน

รมปญหาโภชนาการเกนและขาดสารอาหาร

สตรตงครรภ ต�าบลควนร รอยละ 22.2 มภาวะ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 169

อวน อกรอยละ 11.1 มน�าหนกนอยกวาเกณฑ และยงม

ภาวะโลหตจางรอยละ 11.1 ซงเสยงตอการคลอดทารก

น�าหนกนอยเพมขน 1.29 เทาของสตรตงครรภทมภาวะ

โลหตจาง (Pinchaleaw, 2017)

ส�าหรบผสงอายต�าบลควนร พบวาปวยเปนโรค

เรอรง รอยละ 80.2 สวนใหญเปนโรคความดนโลหตสง

รองลงมาคอความดนโลหตสงและไขมนในเลอดสงเมอ

เปรยบเทยบผลการส�ารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการ

ตรวจรางกายครงท 5 พบความชกสงกวาระดบประเทศ

เปน 3 เทา (80.2 และ 26.7 ตามล�าดบ) ซงอาจเกดภาวะ

แทรกซอนตางๆ ตามมาหากไมไดรบการแกไข

2. การพฒนารปแบบการบรหารจดการดานอาหาร

และโภชนาการโดยใชแนวทางอาหารของแม

การใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการรวมกบใช

กลวธการสอสารเพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ และ

เพอระดมความรวมมอจากทกภาคสวนของต�าบลควน

รครงน สามารถสรางการมสวนรวมของชมชน และนก

วจยในการด�าเนนกจกรรมเพอพฒนารปแบบการบรหาร

จดการดานอาหารและโภชนาการ โดยใชแนวทางอาหาร

ของแมในเขตพนทต�าบลควนร สอดคลองกบหลกการท

วาการแกปญหาโภชนาการในชมชนอยางยงยน ทตองม

การเปลยนแปลงกระบวนทศนในการพฒนาสงคมสการ

คดเอง-ท�าเอง โดยประชาชนและหนวยงานราชการท

เกยวของมการกระจายอ�านาจสทองถนอยางมรปธรรม

(Nontasud, 2016) นอกจากนสอดคลองกบยทธศาสตร

ส�าคญในการขบเคลอนภาวะโภชนาการใหบรรลผล ตองม

การสอสารสาธารณะเพอการขบเคลอนนโยบายและปรบ

เปลยนพฤตกรรมโภชนาการ (Damapong, 2016) เนองจาก

สอมบทบาทส�าคญอยางยงในการขบเคลอนโครงการหรอ

นโยบายใหประสบผลส�าเรจ เชน การขบเคลอนโครงการ

Let’s move ของ มเชลล โอบามา เพอแกไขปญหาเดก

น�าหนกเกน โดยการใชสอเพอขบเคลอนทงสอสงพมพ

โทรทศน และวทย (Strategy and Planning Division,

2017)

การพฒนารปแบบการบรหารจดการดานอาหาร

และโภชนาการโดยใชแนวทางอาหารของแม บรณาการกบ

กระบวนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม สามารถ

น�ามาใชในการสรางการมสวนรวมในการพฒนารปแบบ

ของบคคลทกชวงวยไดอยางเหมาะสมในทกขนตอนของ

กระบวนการศกษาวจย เนองจากแมเปนบคคลทมบทบาท

ส�าคญยงในการดแลภาวะโภชนาการส�าหรบสมาชกใน

ครอบครว โดยเฉพาะในชวงแรกเกดถง 5 ป แมจะเปน

บคคลหลกในการสรรหาอาหารใหกบเดก กอนทเดกจะ

ปรบเปลยนเปนผเลอกสรรอาหารดวยตนเองตามความชอบ

เมอโตขน (Rosales, et al., 2009) ดงนนการใชแนวคด

อาหารของแมเปนกลยทธในการแกปญหาภาวะโภชนาการ

ในชมชนครงนจงมโอกาสประสบความส�าเรจไดสง

ระยะด�าเนนการบรหารจดการดานอาหารและ

โภชนาการ โดยใชแนวทางอาหารของแม ประกอบดวย

5 กจกรรมหลกคอ 1) การพฒนาศกยภาพบคคล เกยวกบ

การจดเมนอาหารตามแนวทางอาหารของแม 2) การจด

สงแวดลอมของศนยเดกกอนวยเรยนและโรงเรยนประถม

ศกษา ตลาดชมชน ใหเออตอการมพฤตกรรมทางโภชนาการ

ทเหมาะสม 3) การปรบระบบและกลไกการสอสารในหลาย

ชองทาง เพอสรางความตระหนกถงความส�าคญอาหาร

ของแม 4) สรางเครอขายการขบเคลอนแนวทางอาหาร

ของแมผานทางแมตวอยาง ปรบการท�างานเครอขายเฝา

ระวงภาวะโภชนาการใหชมชน และครอบครวมสวนรวม

5) ผลกดนแนวทางอาหารของแม เขาสนโยบายสาธารณะ

บรรจในแผนพฒนาทองถนสป เปนกลวธทสอดคลองกบ

กลวธการสรางเสรมสขภาพตามกฎบตรออตตาวา (Ottawa

Charter) และสอดคลองกบยทธศาสตรในการขบเคลอน

ภาวะโภชนาการ ทตองมการน�ากลไกการกระจายอ�านาจ

ส ทองถนและการสาธารณสขมลฐานมาขบเคลอนงาน

และพฒนาทรพยากรมนษยดานโภชนาการ (Damapong,

2016)

ขอจ�ำกดในกำรวจยครงน

รายงานการวจยครงนยงไมสามารถรายงานถง

ผลของระยะประเมนผล เนองจากตองใชระยะเวลานาน

หลงจากประกาศเปนนโยบายสาธารณะของต�าบล จงแยก

รายงานอยในวจยประเมนผลโครงการ ฯ ตางหาก

ขอเสนอแนะ เพอใหเกดความเขมแขงและยงยนของการปฏบต

ตามรปแบบควรมการสรางกระแสสงคมอาหาร

ของแม โดยการสงเสรมการปลกผกปลอดสารพษ

เพอน�ามาปรงอาหารทปลอดภย การรบประทานอาหารรวม

170 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

กนของสมาชกครอบครว การสงเสรมความรวมมอของภาค

เอกชน รวมถงสรางผน�าอาหารของแมอยางตอเนอง

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป

ควรทดลองใชและประเมนผลรปแบบการบรหาร

จดการดานอาหารและโภชนาการโดยใชแนวทางอาหาร

ของแม ต�าบลควนร เพอเปนขอมลในดานการวางแผน

พฒนาทองถน การก�าหนดนโยบายดานอาหารตามรปแบบ

ทพฒนาขน

กตตกรรมประกำศ

คณะผวจยขอขอบคณส�านกงานกองทนสนบสนน

การสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ผสนบสนนงบประมาณใน

การวจยครงน บทความวจยนเปนสวนหนงของโครงการ

อาหารของแม เพอสงเสรมโภชนาการของครอบครวและ

ชมชน จงหวดสงขลา

References

Aekplakorn, W. (2016). Thailand National Health Examination Survey. Nonthaburi: Health System

Research Institute, Thailand. (in Thai)

Ampansirirat, A., & Suwanraj, M. (2016). Promotion of family and community nutrition using the mother’s

food guideline. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Bureau of Nutrition. (2007). Guidelines of nutritional health promotion of antenatal clinic for health

personnel. Nonthaburi: WHo Officer of Printinf Mill. Retrieved from http://rh.anamai.moph.

go.th/ewt_dl_link.php?nid=23 (in Thai)

Damapong, S. (2016). Challenges and needs do to deal with Obesity. In phulkerd, S., & Phonsuk, P.

(Eds.)., Annual report of food and nutrition policy for health promotion program. Nonthaburi:

The graphico systems company, Thailand, 22-24. (in Thai)

Department of Health. Annual report of department of health 2016. (2016). Retrieved from http://

planning.anamai.moph.go.th/download/DreportyearreportDOH_59.pdf

Georgieff, M. K., (2007). Nutrition and the developing brain: nutrient priorities and measurement.

American Journal Clinical Nutrition, 85(2), 614S-620S.

Larson, N., Wang, Q., Berge, J. M., Shanafelt, A., & Nanney, M. S. (2016). Eating breakfast together as

a family: Mealtime experiences and associations with dietary intake among adolescents in

rural Minnesota, USA. Public Health and Nutrition, 19(9), 1-10. doi: 10.1017/S1368980016000379

Let’s move. (2017). Achievements. Retrieved from https://letsmove.obama Whitehouse. archives.

gov/achievements.

Marshall, C., & Rossman, G. (2006). Doing participatory action research, (4th ed.). Thousand Oaks: Sage.

Martin-Biggers, J., Spaccarotella, K., Berhaupt-Glickstein, A., Hongu, N., Worobey, J., &

Byrd-Bredbenner, C. (2014). Come and get it! A discussion of family mealtime literature and

factors affecting obesity risk. Advances in Nutrition, 14(5), 235-247.

Mosuwan, L. (2011). Health behaviors. In Aekplakorn, W. (Eds.)., Report of the Fourth National Health

Examination Survey 2008-2009: Child Health. The Thai National Health Examination Survey.

Retrieved from http://www.hisro.or.th/ main/download/ NHES4_CHILD.pdf

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 171

Mosuwan, L. (2013). Reports of consumer behavior, nutritional status and health behavior of children

6 months-14 years, Songkhla Province. Retrieved from https://consumersouth.org/ files/3759

(in Thai)

Mosuwan, L. (2017). Nutritional status of children. In Aekplakorn, W. (Eds.)., Thailand national health

examination survey IV: child health. Nonthaburi: The Graphico Systems, 103-125. (in Thai)

Nilmanat, K., Naka, K., Kong-in, W., Sai-jew, A., Chailungka, P., & Boonphadh, P. (2013). Nutritional

Conditions of Elderly People in the Three Southernmost Border Provinces. Thai Journal of

Nursing Council, 28(1), 75-85.

Rosales, F. J., Reznick, J. S., & Zeisel, S. H. (2009). Understanding the role of nutrition in the brain and

behavioral development of toddlers and preschool children: identifying and addressing

methodological barriers. Nutritional Neuroscience, 12(5), 190-202.

Songkhla Provincial Public Health Office. (2016). Health Information System in Songkhla Province.

Outpatient reporting system. Retrieved from http://center2.skho.moph.go. th/sis/

Sriwiwat, S. (2016). Care for pregnant women with iron deficiency anemia. 12th Region Medical

Journal, 26(1), 96-102.

Strategy and Planning Division. (2017). Promotion and Prevention Excellence Forum 2017. Retrieved

from http://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/PPExcellenceForum 2017.pdf

Stringer, E. T. (2007). Action research (3rd). Los Angeles: Sage.

World Health Organization Regional Office for Europe. (2000). Healthy nutrition: the role of woman:

Report on a WHO Meeting. Denmark: WHO Regional Office for Europe.

172 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

วตถประสงคการวจย (1) เพอศกษาความตองการจ�าเปนในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชน (2) เพอพฒนารปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน (3)

เพอรบรองรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครดวยการเสรมพลงอ�านาจแบบมสวนรวม ตวอยางวจย

ไดแก (1) ครผสอนระดบอาชวศกษาในสถานศกษาภาคเอกชน ไดจากการสมแบบแบงชน จ�านวน 326 คน (2) ครผสอน

ระดบอาชวศกษาในสถานศกษาภาคเอกชนส�าหรบการทดลองใชรปแบบ เลอกแบบเจาะจง จ�านวน 15 คน เครองมอท

ใช ไดแก แบบสอบถามความตองการจ�าเปน แบบประเมนคณภาพงานวจยคร แบบประเมนผลการอบรมสมรรถภาพ

การวจยของคร แบบทดสอบ และแบบประเมนรบรองรปแบบการฝกอรม สถตทใช ไดแก รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบน

มาตรฐาน ผลการวจยพบวา (1) ครอาชวศกษาภาคเอกชนมความตองการจ�าเปนในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการ

วจยเรยงตามล�าดบ จากมากไปหานอย 3 ดานไดแก ทกษะการวจยในชนเรยน ความรความเขาใจเกยวกบการวจยในชน

เรยน และเจตคตตอการวจยในชนเรยน (2) รปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม ในภาพรวมมคณภาพอยในระดบมาก (3) ผลการประเมนรบรองรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการ เสรมพลงแบบมสวนรวม ในภาพรวมอยในระดบมาก

ค�ำส�ำคญ: การพฒนารปแบบการฝกอบรม, สมรรถภาพการวจย, การเสรมพลงอ�านาจแบบมสวนรวม

Abstract

The objectives of this research were (1) to study the needs of private vocational

teachers on research competency training (2) to develop a model of teacher competency training with

participatory empowerment and (3) to certify the model of teacher competency training with

participatory empowerment. Samples were (1) a total of 326 private vocational teachers selected

by stratified random sampling for needs assessment (2) a total of 15 private vocational teachers

selected by purposive sampling for experimental. The research instruments consisted of question-

กำรพฒนำรปแบบกำรฝกอบรมสมรรถภำพกำรวจยของครอำชวศกษำภำคเอกชน

ดวยกำรเสรมพลงอ�ำนำจแบบมสวนรวม

The Development of Training Program on Research Capacity for Private

Vocational Teachers Through Empowerment and Participation Approach

พมฉตร ฤกษรตนระพ

Pimchat Ruekratrapeeหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต มหาวทยาลยบรพา

Doctor of Philosophy Program, Burapha University

Received: June 14, 2019

Revised: August 1, 2019

Accepted: August 1, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 173

naire on the needs assessment; research evaluation scale; evaluation form of research competency;

test before and after training; assessment form, certification of training model. Statistics used in data

analysis were percentage, mean, standard deviation. The research shows that (1) the result found

that private teachers, training needs are research skills in the classroom, knowledge, understanding

of classroom research, and attitude towards classroom research (2) the research competency training

model of private vocational teachers with participatory empowerment In general, the quality is at a

high level (3) the result of certification of the research competency training model of private vocational

teachers with participatory empowerment in the overall is at a high level.

Keywords: Model development, Training Program, Empowerment

บทน�ำ กระทรวงศกษาธการมนโยบายยทธศาสตรเพอ

การปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการทม งเนน

ในการผลตและพฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหม

คณภาพ และมจตวญญาณของความเปนคร ใหเปนครมอ

อาชพ และยดมนในจรรยาบรรณของวชาชพ (กระทรวง

ศกษาธการ, 2557, น. 11) ในการปฏรปการศกษาไดก�าหนด

จดมงหมายการพฒนาครอยางชดเจน ในหมวด 4 มาตรา

24 และ 30 ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542 และทแกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 ความวา

ใหครท�าการวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน หรอในการ

จดการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนส�าคญ ควรพฒนาคร

ใหท�าการสอนโดยใชกระบวนการวจยเปนเครองมอ สงผล

ตอการพฒนาครนกวจยใหมสตปญญา พฤตกรรมการสอน

ทดมพฤตกรรมการแสวงหาความรในการพฒนาตนเอง และ

ระบบการศกษาอยางตอเนอง (ส�านกงานเลขาธการสภาการ

ศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2553, น. 41 ; Longhran,

2002, p. 107) เกดสมรรถนะครนกวจยทงดานความร

ความเขาใจการวจย ดานจตวจย และดานทกษะปฏบต

การวจย (อรอมา รงเรองวณชกล, 2556, บทคดยอ)

จากการศกษาสภาพปญหาการท�าวจยปฏบตการ

ในชนเรยนของคร พบวาครไดรบการฝกอบรมการท�าวจย

ปฏบตการในชนเรยนกนมาก แตผลสมฤทธในการท�าวจย

ปฏบตการในชนเรยน คณภาพของการวจยและคณคาของ

งานวจยดงกลาวในความคดของครกลบอยในระดบปาน

กลาง (Suksunai, Wiratchai, & Khemmani, 2011,

pp. 1-12) ซงสะทอนใหเหนโดยภาพรวมวาครผสอนใน

โรงเรยนยงขาดสมรรถนะในการท�าวจยเชงปฏบตการใน

ชนเรยน ซงผลดงกลาวอาจบงชไดวาครผสอนมองไมเหน

ประโยชนจากการท�าวจยเชงปฏบตการในชนเรยน เพราะ

ไมสามารถน�าไปใชในสถานการณการจดการเรยนรใหกบผ

เรยนได ท�าใหเกดความลมเหลวในการยกระดบสมรรถนะ

ของครดานการท�าวจยปฏบตการในชนเรยน หนงในสาเหต

นนคอ ความกลวในเรองเกยวกบการท�าวจย (Berger et

al., 2005, pp. 93-105) ฉะนน การจะท�าใหครท�าหนาท

ไดอยางเขมแขงจรงจง ครตองมพลงอ�านาจการท�างาน

จ�าเปนตองไดรบการเสรมพลงอ�านาจ เพอใหมโอกาสท

จะพฒนาตวเองสความเปนครมออาชพ (Duffy, 1992,

p. 447) การเสรมสรางพลงอ�านาจเปนกระบวนการเพม

ศกยภาพของบคคลหรอกลมบคคลเพอสรางทางเลอกทม

ประสทธภาพ และน�าผลการเลอกสการปฏบตและน�ามา

ซงผลลพธตามทตองการ (World Bank, 2003 pp. 1-3)

Short, Greer & Melvin (1994, pp. 38-52)

ไดศกษาการเสรมสรางพลงอ�านาจครประกอบดวยปจจย

ส�าคญ พบวา การใหครมอสระในการท�างาน (autonomy)

เพอใหครไดแสดงความสามารถของตนออกมา และใน

ขณะเดยวกนกสนบสนนสงเสรม (support) และให

โอกาส(opportunity) เรยนรและพฒนาตวเองตามความ

สนใจและความสามารถของแตละคน โดยใชหลกการพน

ฐานส�าคญ 2 ประการของการเสรมสรางพลงอ�านาจแกผ

ปฏบตงานในองคการ คอ ท�าใหผปฏบตงานมความร ทกษะ

174 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

และประสบการณทเปนพลงความสามารถในการท�างาน

รวมทงการเปดโอกาสใหผปฏบตงานไดแสดงออกซงความร

ทกษะประสบการณ และพลงในการท�างาน โดยมแนวคด

หลกวาการใหอ�านาจบคคลนนเปนไปเพอใหมการพฒนา

อ�านาจทแฝงอยในตวบคคลซงมอยในระดบหนงแลวให

เพมมากขน หรอท�าใหบคคลคนพบพลงอ�านาจทตนมและ

ใชประโยชนในการท�างานใหบรรลเปาหมาย (Gutierrez,

Parsons & Cox, 1998) การวจยเชงปฏบตการแบบมสวน

รวม (Participatory Action Research : PAR) เปนรป

แบบการวจยทเกดจากการบรณาการโดยรวบรวมเอาวธการ

วจยแบบมสวนรวมกบการวจยเชงปฏบตการเขาดวยกน ดง

ค�ากลาวของ Koshy (2010) ทกลาววาการวจยปฏบตการ

ไดพฒนาขนมาในบรบททางสงคมโดยมงพฒนาบคคลดวย

การสนบสนนใหเกดการเรยนรไปพรอมกบการด�าเนนชวต

โดยใชวธการแบบมสวนรวม (participatory) และความ

รวมมอ (collaborative) ตอมา Elliot และ Adelman

(1976) อางถง ใน Koshy, 2010) ไดน�าแนวคดวจยปฏบต

การมาใชในการปรบปรงคณภาพการเรยนการสอนเมอม

การทดสอบการฝกปฏบตในชนเรยน

การอาชวศกษาเปนการจดการศกษาทก�าลงม

ความส�าคญตอประเทศอยางมาก ปจจบนสงคมโลกและ

สงคมไทยมการพฒนาและมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

อยตลอดเวลาท�าใหการศกษาตองมการพฒนาควบคไป

กบการเปลยนแปลงของสงคม ดงนนครผสอนตองพฒนา

ตนเองเพอใหมคณสมบตทเหมาะสมกบระบบการสอนท

เปลยนไป โดยเฉพาะวทยาลยอาชวศกษาเอกชนซงมการ

พฒนาสถานศกษาของตนเองใหคงอยไดดวยการด�าเนน

การบรหารของตนเอง ครผ สอนจงตองไดรบการพฒนา

ตนเองใหมความสอดคลองกบการเปลยนแปลงไปในสภาพ

ปจจบน โดยเฉพาะอยางยงสมรรถภาพของคร ดงผลการ

ศกษาวจยของ นวลจนทร ปยะกล (2551, น. 28-29) ท

พบวา สมรรถนะหรอสมรรถภาพครไมเทาทนเทคโนโลย

คณภาพครไมสอดคลองกบภารกจและขาดขวญก�าลงใจใน

การปฏบตการ และผลการวจยของ บรรเลง ศรนล และ

คณะ (2548, น. 24) ทพบวาคณภาพของครผสอนยงไม

สอดคลองกบภารกจทตองการ

ดงนน ในการศกษาครงนผวจยตองการพฒนารป

แบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครในสถาน

ศกษาเอกชนดวยการเสรมพลงอ�านาจแบบมสวนรวม เพอ

ใหครทเขารบการฝกอบรมมสมรรถภาพดานการวจยเพม

ขน สามารถน�าความรและทกษะทไดรบจากฝกอบรมไป

ใชในการพฒนาการเรยนการสอนใหมคณภาพมากขน รวม

ทงไดรปแบบการฝกอบรมครดานสมรรถภาพทางการวจย

สามารถน�าไปใชเปนเครองมอหรอแนวทางการพฒนา การ

บรหารจดการและเสรมสรางพลงในการท�างาน และสงเสรม

ศกยภาพการท�างานของครทงในระดบบคคล ทมงานและ

องคกร

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาความตองการจ�าเปนในการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษา ภาคเอกชน

2. เพอพฒนาและประเมนประสทธภาพรปแบบ

การฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครดวยการเสรม

พลงอ�านาจแบบมสวนรวม

3. เพอประเมนและรบรองรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครดวยการเสรมพลงอ�านาจ

แบบมสวนรวม

แนวคดทฤษฎทเกยวของ บญสทธ ไชยชนะ (2552, น. 19) ไดศกษาและสรป

วา สมรรถภาพการวจยในชนเรยนของนกศกษาวชาชพคร

นนควรม 3 องคประกอบ คอ 1) องคประกอบดานความ

รเกยวกบการวจยในชนเรยน 2) องคประกอบดานเจตคต

ตอการวจยในชนเรยน 3) องคประกอบดานทกษะของการ

วจยในชนเรยน

วจยปฏบตการในชนเรยน หรอวจยในชนเรยน

หมายถง การแสวงหาความรความจรง แสวงหาวธการหรอ

นวตกรรมการจดการเรยนรใหแกผเรยนอยางมคณภาพ

หรอใชกระบวนการวจยในบรบทของชนเรยน ซงจดท�าโดย

ครผสอนเพอแกปญหาดานการเรยนการสอนทเกยวของ

กบผเรยนในหองเรยน หรอสงเสรมพฒนาการเรยนรของ

ผเรยนใหดยงขน เพอใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยน มง

น�าผลการวจยมาใชในการปรบปรงการเรยนการสอนใหม

ประสทธภาพ อนจะน�าไปสความเปนเลศและความเปน

อสระทางวชาการ (Kemmis; & Taggart, 1990, ทศนา

แขมมณ และ สรอยสน สกลรกษ, 2540, สวฒนา สวรรณ

เขตนยม, 2544, อทมพร จามรมาน, 2546, พชต ฤทธ

จรญ, 2544, สวมล วองวาณช, 2550, น. 21-24

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 175

ประภาพรรณ เสงวงศ, 2550) โดยมการด�าเนนงานทเปน

วงจรตอเนอง มกระบวนการท�างานแบบมสวนรวมและ

เปนกระบวนการทเปนสวนหนงของการท�างานปกต เพอ

ใหไดขอคนพบเกยวกบการแกไขปญหาทสามารถปฏบต

ไดจรง (สวมล วองวาณช, 2550, น. 21-24) การวจยตอง

ท�าอยางรวดเรว น�าผลไปใชทนท และสะทอนขอมลเกยว

กบทางปฏบตงานตางๆ ของตนเองใหตนเองและกลมเพอน

รวมงานในโรงเรยนไดมโอกาสอภปราย แลกเปลยนความคด

เหนในแนวทางทไดปฏบต และผลทเกดขนเพอพฒนาการ

เรยนการสอนตอไป

การเสรมสรางพลงอ�านาจ (Empowerment)

เปนแนวคดทมหลายมต สะทอนใหเหนคณภาพในการ

ปฏบตงานทมลกษณะเปนพลวต (Dynamic) เปนการมอบ

อ�านาจหนาทตามกฎหมายแกบคคลตามขอบเขตอ�านาจ

หนาทและความรบผดชอบทบคคลมอย (Isaacs and

Martin, 1993) โดยใหบคคลมอสระในการปฏบตงาน ซง

ท�าใหสามารถกระท�าในสงทสอดคลองกบความสามารถ

ทบคคลม หรอกระท�าการรวมกบผอนไดตามทตนมความ

สามารถในดานนน ๆ (Raymond and Bonnie, 1994)

กระบวนการเสรมพลงการท�างานของครตามแนวคดของ

Avalos (1997, น. 77–81) ประกอบดวย 1) สรางความ

ตระหนกส�านกในหนาทคร 2) ก�าหนดอ�านาจหนาทใหคร

ไดท�าหนาททสอดคลองกบความรความสามารถทจะสราง

งานทมคณภาพ 3) ใชการฝกอบรมเสรมพลงการท�างานของ

ครในดานตาง ๆ ทเปนประโยชนในการท�างาน 4) สราง

ความรวมมอระหวางเพอนคร และระหวางครกบผบรหาร

ในการแกปญหาและพฒนาการท�างาน 5) สรางสภาพและ

บรรยากาศของทท�างานใหเปนสดสวนใหครเกดความรสก

ทดมความสะดวกปลอดภยในการท�างาน

Blanchard and Thacker (2007) กลาววา

การฝกอบรมหมายถงการจดการอยางเปนระบบในการ

จดกระบวนการเรยนร ในลกษณะตาง ๆ เพอสรางความ

ร ทกษะ เจตคต ส�าหรบใชในการท�างานในปจจบนและ

อนาคต และ เสนอรปแบบการฝกอบรมออกเปน 5 ขน

ตอน ไดแก วเคราะหความตองการฝกอบรม การออกแบบ

การพฒนา การฝกอบรม และการประเมนผล

กรอบแนวคดกำรวจย ผวจยไดศกษาเอกสารแนวคดทฤษฎ และงานวจย

ทเกยวของ รวมทงนโยบายยทธศาตรในการปฏรปการศกษา

ของกระทรวงศกษาธการ พระราชบญญตการศกษาแหง

ชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2545

ทเกยวกบการพฒนาคร และไดพฒนารปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครในสถานศกษาเอกชนดวย

การเสรมพลงอ�านาจแบบมสวนรวม โดยท�าการศกษาจาก

ความตองการจ�าเปนของคร และประเมนผลงานวจยคร

แลวจงพฒนาเปนรปแบบการฝกอบรมแบบมสวนรวมแบบ

EmPAR เพอใหครมสมรรถภาพการวจย โดยใชแนวคดของ

Blanchard and Thacker (2007) เสนอรปแบบการฝก

อบรมออกเปน 5 ขนตอน ไดแก วเคราะหความตองการ

ฝกอบรม การออกแบบ การพฒนา การฝกอบรม และการ

ประเมนผล ใชกระบวนการเสรมสรางพลงอ�านาจในการ

ท�างานใหแกครดวยการใหอ�านาจหนาทโอกาส อสระใน

การตดสนใจใหความรและขอมลขาวสารทเปนประโยชน

ใหมสวนรวมในการท�างาน สรางบรรยากาศในองคการ

และการใหการสนบสนน โดยมงหวงใหครอาชวศกษาภาค

เอกชนมความสามารถดานการวจย 3 ดาน คอ มความร

ดานการวจย ทกษะการวจย และดานเจตคตตอการวจย

ดงภาพท 1

ความตองการจ�าเปนของคร

สมรรถภาพดานวจยของคร - ความรดานการวจย - ทกษะการวจย - เจตคตทดตอการวจย

รปแบบการฝกอบรม แบบมสวนรวมแบบ EmPAR

ภำพ 1 กรอบแนวคดการวจย

176 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

วธด�ำเนนกำรวจย การวจยน เปนการวจยและพฒนา (research

and development) ม 4 ระยะ ดงน

การวจยระยะท 1 สงเคราะหเอกสารและงานวจย

ทเกยวของ ประเมนความตองการจ�าเปน และวเคราะหผล

งานการวจยของครแลวน�าผลทไดมาพฒนารปแบบการฝก

อบรมสมรรถนะวจยของครดวยการเสรมพลงแบบมสวน

รวม

การวจยในระยะท 2 สรางรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวย

การเสรมพลงแบบมสวนรวมตามแนวคดของ Blanchard

and Thacker โดยมขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การวเคราะหหาความตองการจ�าเปน

ในการฝกอบรม ด�าเนนการดงน 1) ศกษาเอกสารและงาน

วจยทเกยวของกบรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการ

วจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบ

มสวนรวม 2) วเคราะหหาความตองการจ�าเปนในการฝก

อบรมโดยการสอบถามความตองการจ�าเปนในการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน น�า

ขอมลทไดมาวเคราะหจดล�าดบความตองการจ�าเปนในการ

ฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชน และประเมนคณภาพผลงานวจยในชนเรยนของคร

อาชวศกษาภาคเอกชน น�าผลทไดจากการสอบถามความ

ตองการจ�าเปนในการฝกอบรม และผลจากการประเมน

คณภาพผลงานวจยในชนเรยนของครมาจดท�ารางรปแบบ

การฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษา

ภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

ขนตอนท 2 การออกแบบการฝกอบรม ผวจยน�า

ผลทไดจากขนตอนท 1 มาวางแผนก�าหนดเนอหาหลกสตร

กจกรรม และรปแบบวธการฝกอบรม โดยรปแบบการฝก

อบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม ประกอบดวย หลกการ

วตถประสงค เนอหาและแผนการจดกจกรรม มาตรฐาน

ของการฝกอบรม ก�าหนดการฝกอบรม กลมเปาหมายใน

การอบรม ลกษณะของการฝกอบรม สออปกรณหรอแหลง

เรยนร และการประเมนผล

ขนตอนท 3 การพฒนารปแบบการฝกอบรม ผ

วจยน�ารางรปแบบทไดมาด�าเนนการตรวจสอบคณภาพ

ของรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

ดงน 1) น�ารางรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการ

วจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบ

มสวนรวม เสนอตออาจารยทปรกษา เพอตรวจสอบความ

ครอบคลม ความเหมาะสม และความชดเจนของภาษา แลว

น�ามาปรบปรงตามค�าแนะน�าของอาจารยทปรกษา 2) น�า

รางรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวมท

ปรบปรงแลวไปใหผทรงคณวฒ จ�านวน 5 คน ตรวจสอบ

คณภาพดานความตรงตามเนอหา (Content validity)

ตลอดจนภาษาทใช แลวน�ามาหาคณภาพโดยใชเทคนค

IOC

ขนตอนท 4 การฝกอบรม ตามแผนทก�าหนด

ขนตอนท 5 การประเมนผล ผวจยประเมนผล

รปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

เพอปรบปรงและรบรองรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพ

ดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรม

พลงแบบมสวนรวม โดยสงเอกสารรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม พรอมแบบประเมนการ

รบรองรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

ใหแกผทรงคณวฒเพอประเมนรบรองรปแบบในประเดน

ความเหมาะสมของรปแบบ

การวจยในระยะท 3 ทดลองใชรปแบบการฝก

อบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวมวทยาลยอาชวศกษาเอกชน

การวจยในระยะท 4 ปรบปรงรปแบบและรบรอง

รปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษา ภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

โดยผเชยวชาญ

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรในการศกษาวจยครงน ไดแก ครผสอน

ระดบอาชวศกษาในสถานศกษาภาคเอกชน ภาคตะวนออก

จ�านวน 1,750 คน

กลมตวอยางวจย แบงเปน 2 กลม ไดแก 1)

กล มตวอยางส�าหรบการประเมนความตองการจ�าเปน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 177

และวเคราะหผลการวจยของครไดจากการสมแบบแบง

ชน จ�านวน 326 คน 2) กลมตวอยางส�าหรบการทดลอง

ใชรปแบบการฝกอบรม ไดจากการเลอกแบบเจาะจง 1

แหง จ�านวน 15 คน

เครองมอทใชในกำรวจย 1. แบบสอบถามความตองการจ�าเปนในการฝก

อบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชน จ�านวน 69 ขอ คาอ�านาจจ�าแนก .27 - .80 คา

ความเชอมนทงฉบบ .98

2. แบบประเมนคณภาพงานวจยของคร 7 ประเดน

คาความสอดคลองภาพรวม .96

3. แบบประเมนผลการอบรมสมรรถภาพดานการ

วจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบ

มสวนรวม จ�านวน 53 ขอ คาความเชอมนทงฉบบ 0.81

4. แบบทดสอบกอนและหลงการฝกอบรม จ�านวน

36 ขอ มคาอ�านาจจ�าแนก (r) 0.57 - 0.99 คาความยาก

งาย (p) 0.43 - 0.73 ความเทยง (Reliability) เทากบ .99

5. แบบประเมนผลการอบรมสมรรถภาพดานการ

วจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบ

มสวนรวม จ�านวน 10 ขอ คาความเชอมนทงฉบบ .93

6. แบบประเมนรบรองรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพ ดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม จ�านวน 8 ขอ คาความ

เชอมนทงฉบบ .87

กำรเกบรวบรวมขอมล 1. ผวจยท�าหนงสอขอเชญเปนผเชยวชาญตรวจ

สอบคณภาพดานความตรงตามเนอหาของแบบสอบถาม

จากบณฑตศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

2. ผ วจยท�าหนงสอขอความรวมมอในการเกบ

รวบรวมขอมลจากบณฑตศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยบรพา ถงสถานศกษาเอกชนในภาคตะวน

ออกทเปนกลมตวอยาง เพอรวบรวมขอมลโดยวธการสง

แบบสอบถามทางไปรษณย และก�าหนดระยะเวลาในการ

ตอบกลบภายใน 2 สปดาห

3. สงแบบสอบถามไปทงหมด 326 ฉบบ ไดรบ

กลบคน 326 ฉบบ คดเปนรอยละ 100

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใช คาสถตพนฐาน คาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน

(SD) คาความถ และดชนการจดเรยงล�าดบความส�าคญของ

ความตองการจ�าเปน (Modified priority needs index:

PNImodified

)

ผลกำรวจย วตถประสงคขอ 1 เพอศกษาความตองการจ�าเปน

ในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษา

ภาคเอกชน

ผวจยด�าเนนการ 2 ขนตอน โดยขนตอนท 1 จด

เกบขอมลจากการสอบถามความตองการจ�าเปนในการ

ฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชน 3 ดาน คอ ดานความรความเขาใจเกยวกบการ

วจย ดานทกษะการวจย และดานเจตคตตอการวจย กบ

ครผสอนระดบอาชวศกษาในสถานศกษาภาคเอกชนในภาค

ตะวนออก จ�านวน 326 คน และขนตอนท 2 วเคราะหและ

ประเมนคณภาพผลงานของคร โดยการประเมนคณภาพ

งานวจยของคร ดงตาราง 1 - 2

ตำรำง 1

ความตองการจ�าเปนในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยในชนเรยนของครอาชวศกษาภาคเอกชนโดยภาพรวม

รายการความตองการจ�าเปนฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยในชนเรยนของคร ในภาพรวม

สภาพทคาดหวง สภาพทเปน PNImodified

อนดบ ความส�าคญI D

1. ดานความรความเขาใจเกยวกบการวจย ในชนเรยน 4.13 3.42 0.21 2

2. ดานทกษะการวจยในชนเรยน 4.28 3.47 0.23 1

3. ดานเจตคตตอการวจยในชนเรยน 4.34 3.60 0.20 3

178 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 2

ผลการประเมนคณภาพงานวจยของคร

รายการประเมนคณภาพงานวจยของคร ผลการตรวจสอบ คะแนนประเมนผลงานการวจยของคร (เตม 3 คะแนน)

จ�านวนเลมทมหลกฐาน

จ�านวนเลมทไมมหลกฐาน

1. การเลอกปญหา

1.1 มการส�ารวจปญหาเพอก�าหนดค�าถามวจยทเหมาะสม 20 0 3

1.2 จดล�าดบความส�าคญของปญหาไดอยางเหมาะสม 20 0 3

1.3 ชอเรองบอกปญหาวจย 13 7 2

1.4 ชอเรองและประเดนปญหาวจยชดเจนสอความหมาย 13 7 2

1.5 ความเปนมาและความส�าคญของปญหาแสดงเหตผล สอดคลองกบเรอง ทท�าวจยไดชดเจน

18 2 3

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร =2.60

2. การแยกรายละเอยดของปญหา

2.1 วตถประสงคของการวจยสอดคลองกบชอเรอง 15 5 2

2.2 มการระบตวแปรส�าคญทศกษา 15 5 2

2.3 ระบกลมประชากรทศกษาชดเจน 20 0 3

2.4 กระบวนการทใชศกษามความชดเจน กระชบ ไมซบซอน 19 1 3

2.5 มการนยามตวแปรส�าคญครบถวน 3 17 1

2.6 ใชภาษาในการนยามตวแปรส�าคญทเขาใจงาย 3 17 1

2.7 มรายงานเอกสารและงานวจยทเกยวของเหมาะสมและเพยงพอ 15 5 2

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร 2.00

3. การวางแผนการแกปญหา

3.1 มการออกแบบการวดตวแปรทศกษา 7 13 1

3.2 เลอกกลมตวอยางสอดคลองกบปญหาวจย 20 0 3

3.3 วางแผนการวเคราะหขอมลสอดคลองกบปญหาวจยของคร 15 5 2

3.4 แสดงวธการเกบรวบรวมขอมลอยางเหมาะสม 15 5 2

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร 2.00

4. การลงมอแกปญหา

4.1 มการระบถงเครองมอเกบรวบรวมขอมล 20 0 3

4.2 มวธการตรวจสอบคณภาพเครองมอ 1 19 1

4.3 สถตทใชสอดคลองกบสมมตฐานในการวจย 15 5 2

จากตาราง 1 การประเมนความตองการจ�าเปน

ในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยในชนเรยนของ

ครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวน

รวม โดยภาพรวม พบวา ความตองการจ�าเปนทมคา

PNImodified

สงสด ไดแก ดานทกษะการวจยในชนเรยน มคา

PNImodified

= 0.23 รองลงมา ไดแก ดานความรความเขาใจ

เกยวกบการวจย ในชนเรยน มคา PNImodified

= 0.21 และ

ดานเจตคตตอการวจยในชนเรยน มคา PNImodified

= 0.20

ตามล�าดบ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 179

4.4 สถตทใชสอดคลองกบวตถประสงคในการวจย 15 5 2

4.5 ผลการวเคราะหขอมลสอดคลองกบวตถประสงค ในการวจย 10 10 2

4.6 น�าเสนอผลการวเคราะหอยางเปนระบบตรงตามวตถประสงค 10 10 2

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร 2.00

5. การเกบรวบรวมขอมล

5.1 มการก�าหนดวธการเกบรวบรวมขอมลเหมาะสมกบวธการศกษา 15 5 2

5.2 มการอธบายขนตอนในการเกบรวบรวมขอมลทชดเจน 12 8 2

5.3 วธการเกบขอมลมความนาเชอถอมความเปนไปได 15 5 2

5.4 สามารถเกบขอมลไดครบตรงตามวตถประสงค 15 5 2

5.5 มการตรวจสอบความถกตองของขอมล 15 5 2

5.6 มการจดแยกประเภทขอมลงายและสะดวกตอการน�าไปใชในการวเคราะห 15 5 2

5.7 การบนทกขอมลเปนระบบ ชดเจน 15 5 2

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร 2.00

6. การสรปผลและรายงาน

6.1 ขอสรปสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย 15 5 2

6.2 การอภปรายผล สอดคลองกบวตถประสงคของการวจย 1 19 1

6.3 การอภปรายผลครอบคลมทกประเดนปญหา 1 19 1

6.4 ขอสรปมความชดเจน 15 5 2

6.5 มเหตผลยนยนความนาเชอถอของขอสรปผลการวจย 0 20 1

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร 1.40

7. การสะทอนผล

7.1 น�าผลทไดจากการวจยมาแลกเปลยนเรยนรอภปรายรวมกนกบเพอนคร 0 20 1

7.2 มการตรวจสอบขอคนพบกบเพอนครดวยกน 0 20 1

7.3 น�าผลจากการวจยไปวางแผนเพอการปรบปรงพฒนาการจดการเรยนร ในครงตอไป

5 15 1

7.4 มการน�าผลการวจยไปใชแกปญหาและพฒนาการจดการเรยนการสอนทนท 12 8 2

7.5 ตรวจสอบวาผลการวจยทไดสอดคลอง ตามจดประสงคทวางไว 13 7 2

7.6 ผลทไดจากการวจยสามารถแกไขปญหาทเกดขนได 20 0 3

คะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของครรวมคะแนนเฉลยผลประเมนงานการวจยของคร

1.67

1.91

จากตาราง 2 ผลการประเมนคณภาพงานของคร

จ�านวน 20 เลม 7 องคประกอบ ไดแก การเลอกปญหา

การแยกรายละเอยดของปญหา การวางแผนการแกปญหา

การลงมอแกปญหา การเกบรวบรวมขอมล การสรปผลและ

รายงาน และการสะทอนผล ภาพรวมพบวาอยในระดบควร

ปรบปรง ( = 1.91) เมอพจารณาเปนรายดานเรยงตาม

ล�าดบจากมากไปนอย ดงน การเลอกปญหา อยในระดบ

พอใช( = 2.60) การแยกรายละเอยดของปญหา การ

วางแผนการแกปญหา และการลงมอแกปญหา อยในระดบ

พอใช ( = 2.00) การรวบรวมขอมล และการสะทอนผล

อยในระดบควรปรบปรง ( = 1.67) และ การสรปผลและ

รายงาน อยในระดบควรปรบปรง ( = 1.40)

สรปผลการสงเคราะหขอมลความตองการจ�าเปน

ในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยในชนเรยนของคร

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

จ�านวน 326 คน รวมกบการประเมนคณภาพงานของคร

180 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

จ�านวน 20 เลม 7 องคประกอบ ไดแก การเลอกปญหา

การแยกรายละเอยดของปญหา การวางแผนการแกปญหา

การลงมอแกปญหา การเกบรวบรวมขอมล การสรปผล

และรายงาน และการสะทอนผล พบวา ควรฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยในชนเรยนของครอาชวศกษา

ภาคเอกชนทง 3 ดาน โดยดานทมความส�าคญและตอง

เรงใหการฝกอบรม ไดแก ดา นทกษะการวจยในชนเรยน

สอดคลองกบผลการประเมนคณภาพงานวจยของคร พบ

วา องคประกอบทควรปรบปรง ไดแก การสรปผลและ

รายงาน ซงปนสมรรถภาพดานทกษะการวจยในชนเรยน

สวนการแยกรายละเอยดของปญหา การลงมอแกปญหา

การวางแผนการแกปญหา และการสะทอนผล อยในระดบ

พอใช

วตถประสงคขอ 2 เพอพฒนารปแบบการฝก

อบรมสมรรถภาพดานการวจยของครดวยการเสรมพลง

อ�านาจแบบมสวนรวม

ผวจยน�าขอมลทไดจากการสอบถามความตองการ

จ�าเปนในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชน และผลจากการประเมนคณภาพ

ผลงานวจยในชนเรยนของครอาชวศกษาภาคเอกชนใน

การวจยระยะท 1 มาวางแผนก�าหนดเนอหาหลกสตร

กจกรรม และรปแบบวธการฝกอบรม โดยรปแบบการ

ฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม ประกอบดวย

หลกการ วตถประสงค เนอหาและแผนการจดกจกรรม

มาตรฐานของการฝกอบรม ก�าหนดการฝกอบรม กลมเปา

หมายในการอบรม ลกษณะของการฝกอบรม สออปกรณ

หรอแหลงเรยนร และการประเมนผล จากองคประกอบดง

กลาวไดรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของ

ครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

2. ผลการตรวจคณภาพของรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวย

การเสรมพลงแบบมสวนรวม ดงตาราง 3

ตำรำง 3

ผลการตรวจสอบคณภาพรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน ดวยการเสรม

พลงแบบมสวนรวม โดยผเชยวชาญ

รายการประเมน ความคดเหนของผเชยวชาญ (n = 5) SD

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

1. เนอหาสาระสอดคลองกบความ ตองการพฒนาสมรรถภาพดานการวจยคร

3 5 5 5 5 4.60 0.89

2.เนอหาสาระสามารถน�ามาใชพฒนาสมรรถภาพดานการวจยของครได

5 4 4 5 5 4.60 0.55

3.ขอบเขต เนอหาสาระ สอดคลองกบนโยบายดานการปฏรปการศกษา

4 4 5 5 4 4.40 0.55

4.การจดล�าดบขนตอนของเนอหา 5 4 5 4 4 4.40 0.55

5.กระบวนการ และขนตอนชดเจน สามารถใช พฒนาสมรรถภาพดานการวจยของครไดจรง

4 4 4 5 4 4.20 0.45

6.สออปกรณประกอบการฝกอบรม 4 4 4 4 4 4.00 0.00

7.ระยะเวลาในการฝกอบรม 4 5 4 4 4 4.20 0.45

8.การประเมนผล 4 4 5 5 4 4.40 0.55

เฉลย 4.13 4.25 4.50 4.63 4.25 4.36 0.20

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 181

จากตาราง 3 พบวา ผลการตรวจสอบรปแบบการ

ฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวมโดยผเชยวชาญ

ในภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก ( = 4.36

SD = 0.20)

ผเชยวชาญใหค�าแนะน�าปรบปรง ในแผนการจด

กจกรรมหนวยท 1 ความรพนฐานเกยวกบการวจยในชน

เรยน และหนวยท 2 นวตกรรมส�าหรบการวจยในชนเรยน

รายละเอยดดงน

แผนการจดกจกรรม กอนการปรบปรง หลงการปรบปรง

หนวยท 1 ความรพนฐานเกยวกบการวจยในชนเรยน

คณคร คดว าการท�าวจยในชนเรยนมประโยชนอยางไรอกบาง กรณาเขยนเพมเตม

ใหรวมกนระดมความคดวา การท�าวจยในชนเรยนมประโยชนอยางไรอกบาง กรณาเขยนเพมเตม

หนวยท 2 นวตกรรมส�าหรบการวจยในชนเรยน

ไมมตวอยางการหาประสทธภาพของนวตกรรม

เ พ ม ต ว อ ย า ง ก า ร ค� า น ว ณ ก า ร ห าประสทธภาพของนวตกรรม

ผวจยน�ารปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการ

วจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบม

สวนรวมทผานการตรวจสอบคณภาพจากผเชยวชาญแลว

มาปรบปรงตามค�าแนะน�า แลวจงน�าไปทดลองใชกบกลม

ตวอยาง 15 คน และหาประสทธภาพของรปแบบการฝก

อบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม ผลการวเคราะห

ดงตาราง 4

ตำรำง 4

ผลการวเคราะหหาประสทธภาพรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการ

เสรมพลงแบบมสวนรวม (E1 / E

2)

182 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 5

ผลการรบรองรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

ประเดนพจารณา ความคดเหนของผทรงคณวฒ (n = 5)

SD ระดบคาเฉลย อนดบ

1. เนอหาสาระสอดคลองกบความ ตองการพฒนาสมรรถภาพดานการ วจยคร

4.40 0.89 มาก 3

2. เนอหาสาระสามารถน�ามาใชพฒนาสมรรถภาพดานการวจยของครได

4.60 0.55 มากทสด 1

3. ขอบเขต เนอหาสาระ สอดคลองกบนโยบายดานการปฏรปการศกษา

4.20 0.84 มาก 4

4. การจดล�าดบขนตอนของเนอหา 4.60 0.55 มากทสด 1

5. กระบวนการ และขนตอนชดเจน สามารถใชพฒนาสมรรถภาพดานการวจยของครไดจรง

4.25 0.50 มาก 5

6. สออปกรณประกอบการฝกอบรม 4.40 0.55 มาก 2

7. ระยะเวลาในการฝกอบรม 3.60 0.55 มาก 6

8. การประเมนผล 4.20 0.45 มาก 3

รวม 4.28

จากตารางท 4 ผลการวเคราะหหาประสทธภาพ

รปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม

โดยเปรยบเทยบกบเกณฑทตงไว คอ (E1/ E

2 : 80/80)

เมอพจารณารวมทง 7 หนวย คดเปนคาประสทธภาพของ

กระบวนการ (E1) เทากบ 86.59 และคะแนนทดสอบหลง

การอบรม คดเปนคาประสทธภาพของผลลพธ (E2) เทากบ

89.44 แสดงใหเหนวารปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพ

ดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรม

พลงแบบมสวนรวม มประสทธภาพ (E1/ E

2) เทากบ

86.59/89.44 สงกวาเกณฑ 80/80

วตถประสงคขอ 3 เพอประเมนและรบรองรป

แบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครดวยการ

เสรม พลงอ�านาจแบบมสวนรวม

ผลการรบรองรปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพ

ดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชนดวย การเสรม

พลงแบบมสวนรวมจากผทรงคณวฒ จ�านวน 5 คน ไดจาก

การเลอกแบบเจาะจง ดงตาราง 5

จากตาราง 4.5 พบวา ผลการรบรองรปแบบการ

ฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชนดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวมจากผทรงคณวฒ

ในภาพรวมอยในระดบมาก ( = 4.28) เมอพจารณา

รายประเดนพบวา ประเดนทมคาสงสด 2 ประเดน คอ

เนอหาสาระสามารถน�ามาใชพฒนาสมรรถภาพดานการ

วจยของครได และ การจดล�าดบขนตอนของเนอหา (

= 4.60 SD = 0.55) รองลงไปคอ เนอหาสาระสอดคลอง

กบความ ตองการพฒนาสมรรถภาพดานการ วจยคร

( = 4.40 SD = 0.89) อปกรณประกอบการฝกอบรม

( = 4.40 SD = 0.55) การประเมนผล ( = 4.20 SD

= 0.45) ขอบเขต เนอหาสาระ สอดคลองกบนโยบาย ดาน

การปฏรปการศกษา ( = 4.20 SD = 0.84 ) กระบวนการ

และขนตอนชดเจน สามารถใชพฒนาสมรรถภาพดานการ

วจยของครไดจรง ( = 4.25 SD = 0.50) และประเดน

ทมคาต�าทสดคอ ระยะเวลาในการฝกอบรม ( = 3.60

SD = 0.55)

กำรอภปรำยผล 1. จากผลการประเมนความตองการในการฝก

อบรมสมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาค

เอกชน ทพบวา ดานทมความส�าคญและตองเรงใหการ

ฝกอบรม ไดแก ดานทกษะการวจยในชนเรยน รองลงมา

ไดแก ดานความรความเขาใจเกยวกบการวจยในชนเรยน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 183

และดานเจตคตตอการวจยในชนเรยน ทเปนเชนน อาจเปน

เพราะวาการทครอาชวศกษาภาคเอกชนเหนวาการวจยม

ประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอนอาชวศกษาภาค

เอกชน จงควรมทกษะในการวจย เพราะการวจยเปนการ

แกปญหาและพฒนาผเรยนไดอยางเปนระบบ ดงนน คร

ตองเปนผมคณสมบตเปนผใฝร มกระบวนการคด การ

รวบรวมขอมล การวเคราะห สรปผล เพอน�าไปใชใหเปน

ประโยชนตอการยกระดบผลการเรยนของผเรยน ครตองม

ทกษะการสบคน สรางองคความรดวยเขตคตทด คณสมบต

เหลานสงผลใหครเปนนกวจย (กนษฐา เชาววฒนกล,

2553) สอดคลองกบผลการประเมนคณภาพงานวจยของ

ครทพบวา องคประกอบทควรปรบปรง ไดแก การสรป

ผลและรายงาน สวนองคประกอบอนๆ อยในระดบพอใช

อยางไรกตามในการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยใน

ชนเรยนของครอาชวศกษาภาคเอกชน ควรด�าเนนการฝก

อบรมไปพรอมๆกนทง 3 ดาน ดงนน ผวจยจงพฒนารป

แบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยในชนเรยนของ

ครอาชวศกษาภาคเอกชนใหครไดรบการฝกอบรมผานการ

ท�าวจยปฏบตการในชนเรยนจรง โดยน�าขอมลทไดจากการ

ประเมนความตองการจ�าเปนในการฝกอบรมไปสงเคราะห

รวมกบการประเมนคณภาพงานวจยในชนเรยนของคร เพอ

หาความสอดคลองของสมรรถภาพการวจยทจ�าเปนในการ

ฝกอบรมใหกบครอาชวศกษาภาคเอกชนตอไป สอดคลอง

กบผลงานวจยของ พชน กลฑานนท (2553) ศกษาเรอง

การพฒนารปแบบการฝกอบรมครแบบผสมผสานในการ

ท�าวจยในชนเรยน ผลการวจยพบวา ครยงมปญหาในการ

ท�าวจยในชนเรยนทงในดานความรและดานทกษะ และม

ความตองการในการเขารบการฝกอบรมตามหลกสตรท

สอดคลองกบสภาพปญหา และความตองการของคร รป

แบบการฝกอบรมครในการวจยในชนเรยนควรเปนรป

แบบการฝกอบรมทมรปแบบการฝกอบรมทเนนผเขารบ

การอบรมเปนส�าคญ จดประสงคควรเนนทกษะการปฏบต

งานวจย มกจกรรมทหลากหลายเหมาะสมกบเนอหา ผสม

ผสานวธการฝกอบรมกจกรรม ใหผเขารบการฝกอบรมได

รบความรทกษะ และสนใจเขารวมกจกรรมอยางตอเนอง

และสามารถพฒนางานวจยในชนเรยน

2. ผลจากการพฒนารปแบบการฝ กอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม โดยรปแบบการฝกอบรม

ประกอบดวย หลกการ วตถประสงค เนอหาและแผนการจด

กจกรรม มาตรฐานของการฝกอบรม ก�าหนดการฝกอบรม

กลมเปาหมายในการอบรม ลกษณะของการฝกอบรม สอ

อปกรณหรอ แหลงเรยนร และการประเมนผล โดยจาก

การตรวจสอบคณภาพโดยผเชยวชาญโดยภาพรวมอยใน

ระดบมาก และประสทธภาพ (E1/ E

2) ในภาพรวมมคาสง

กวาเกณฑทตงไว คอ 80/80 ซงสอดคลองกบงานวจยขอ

งกฤตยา วงศกอม (2547) ทศกษารปแบบการพฒนาคร

ดานการประเมนการเรยนรตามแนวคดการประเมนแบบ

เสรมสรางพลงอ�านาจทสอดคลองกบพระราชบญญตการ

ศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ผลการวจยพบวา รป

แบบการพฒนาครดานการประเมนการเรยนรตามแนวคด

การประเมนแบบเสรมพลงอ�านาจทสอดคลองกบพระราช

บญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ทเหมาะสม

ประกอบดวย 3 องคประกอบ ไดแก การวางแผนการพฒนา

การปฏบตการพฒนาคร และผลการประเมนการพฒนาคร

ซงแตละองคประกอบมสวนประกอบทสมพนธกน ผลการ

ประเมนรปแบบการพฒนาครดานการประเมนการเรยนร

ตามแนวคดการประเมนแบบเสรมพลงอ�านาจทสอดคลอง

กบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542

ของผเชยวชาญ พบวาโครงสรางของรปแบบและกลยทธ

การพฒนาครดานการประเมนการเรยนรตามแนวคดการ

ประเมนแบบเสรมพลงอ�านาจทสอดคลองกบพระราช

บญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 มความเหมาะ

สมในระดบมากทสด และมประสทธภาพดานความเหมาะ

สม ความเปนไปได ความชดเจน ความงายตอการน�าไปใช

ในระดบมากถงมากทสด ผลการประเมนรปแบบการพฒนา

ครดานการประเมนการเรยนร ตามแนวคดการประเมน

แบบเสรมพลงอ�านาจทสอดคลองกบพระราชบญญตการ

ศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 และสอดคลองกบผลงาน

วจยของอภสรรค ภาชนะวรรณ (2552) ทพบวารปแบบ

และเอกสารประกอบการพฒนาสมรรถนะการวจยของคร

ดวยกระบวนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม โดยผทรง

คณวฒ มความเหมาะสมในระดบมากทสด

3. ผลการประเมนรบรองรปแบบการฝกอบรม

สมรรถภาพดานการวจยของครอาชวศกษาภาคเอกชน

ดวยการเสรมพลงแบบมสวนรวม รวมจากผทรงคณวฒ ใน

ภาพรวมอยในระดบมาก ทงนเนองจากผทรงคณวฒเหน

วารปแบบการฝกอบรมสมรรถภาพดานการวจยของคร

184 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

อาชวศกษาภาคเอกชนดวยการเสรมพลงแบบมเนอหาสาระ

สามารถน�ามาใชพฒนาสมรรถภาพดานการวจยของครได

การจดล�าดบขนตอนของเนอหา เนอหาสาระสอดคลองกบ

ความ ตองการพฒนาสมรรถภาพดานการวจยคร อปกรณ

ประกอบการฝกอบรม การประเมนผล ขอบเขต เนอหาสาระ

สอดคลองกบนโยบาย ดานการปฏรปการศกษากระบวนการ

และขนตอนชดเจน สามารถใชพฒนาสมรรถภาพดานการ

วจยของครไดจรง ระยะเวลาในการฝกอบรม สอดคลอง

กบผลการวจยของ อภสรรค ภาชนะวรรณ (2552) ศกษา

เรอง รปแบบการพฒนาสมรรถนะการวจยของครดวย

กระบวนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม ผลการประเมน

ความเหมาะสมของรปแบบและเอกสารประกอบการพฒนา

สมรรถนะการวจยของครดวยกระบวนการวจยปฏบตการ

แบบมสวนรวมโดยผทรงคณวฒ

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะส�ำหรบน�ำผลกำรวจยไปใช

1. หนวยงานทเกยวของควรมการศกษาการพฒนา

ดานการวจยส�าหรบครโรงเรยนเอกชนทเนนรปแบบใหคร

พฒนาตนเอง และผกโยงไปกบการพฒนาวชาชพคร และ

มการประเมนผล

2. หนวยงานทท�าหนาทพฒนาคร หรอโรงเรยนท

ตองการน�ารปแบบนไปใช ควรพจารณาถงบรรยากาศและ

วฒนธรรมขององคกรกอนวา มความเหมาะสมสอดคลอง

กบการน�ารปแบบนไปใชในการพฒนาครหรอไม ทงนเพราะ

ความส�าเรจของการเสรมพลงการท�างานไมเพยงแตจะขน

อยกบตวบคคลเทานน ยงขนอยกบบรบทขององคกรอก

ดวย องคกรหรอโรงเรยนทมความเหมาะสมในการน�ารป

แบบนไปใชในการพฒนาคร ผบรหารควรมลกษณะดงน

คอ มความเชอในหลกประชาธปไตยในการท�างาน และผ

บรหารใหความสนบสนน สงเสรมใหครไดแลกเปลยนเรยน

รซงกนและกน และควรมการบรหารงานแบบเปดโอกาสให

ครมสวนรวมอยางจรงจงในการพฒนาการเรยนการสอน

ดวยเหตวาจะเปนการชวยเรงปฏกรยาใหครสามารถเสรม

พลงการท�างานในตนเองไดเรวขน

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรท�ำวจยครงตอไป

1. น�ารปแบบการฝกอบรมไปใชกบกลมคร

อาชวศกษาเอกชนกลมอน ๆ โดยใหมการศกษาแบบระยะ

ยาว (longtitudinal study) เพอศกษาพฒนาการและ

สรางความมนใจในผลทเกดขนและสามารถยนยนผลทเกด

ขนจรงกบครไดอยางมนใจ

2. กระบวนการฝกอบในการวจยนทดลองท�าเพอ

ศกษาผลทเกดขนเพงกลมเดยว ดงนนในการท�าวจยครงตอ

ไป ควรมการขยายกลมเพมขนใหมกลมเรยบเทยบ เพอ

จะท�าใหสามารถเปรยบเทยบผลทเกดขนวาเปนอยางไร

มมตใดบางทมความแตกตางกนและเหมอนกนทงในดาน

กระบวนการฝกอบรม การตดตามผลและผลทเกดขน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 185

References

Avalos, B. (1997). “Professionalism and Empowerment of Teachers: Views And Experiences,” In Teachers,

Teacher Education and Training, Education Dilemmas: Debate and Diversity. In Watson, K.,

Mogul, C., & Modgil, S. (Eds.)., London: Cassell

Berger, J. E., Boles, K. C., & Troen, V. (2005). Teacher research and School Change: paradoxes,

problems, and possibilities. Teaching and teacher education: An International. Journal of

Research and Studies, 21(1), 93-105.

Blanchard, P. C., & Thacker, J. W. (2007). Effective training: systems, strategies, and practices. (3rd ed.).

New Jersey: Pearson Prentice Hall.

Chaichana, B. (2009). The Effect of self-Esteem and competency of the classroom research

promot ion program in development process of teacher t ra inees . Appl ied

Behavioral Science Research, Srinakharinwirot University. (in Thai)

Duffy, G. G. (1992). Let’s free teachers to be inspired. Phi delta Kappa, 73(16), 442-447.

Gutierrez, L. M., Parsons, R. J., & Cox, E. O. (1998). Empowerment in social work practice: A sourcebook.

Pacific Grove: Books/ Cole.

Isaacs, A., & Martin, E. (1993). Oxford dictionary for the business world. London: Oxford University Press.

Jamornman, U. (1997). The true interpretation of learners’ ability to reform education. Bangkok: funny

Publishing. (in Thai)

Kemmis, S., & McTaggart, R. (1990). The action research planer. (3rd ed.). Victoria: Deakin University.

Khaemmanee, T., & Sakonrak, S. (1997). Pattern and educational research tools. Type 1. Bangkok:

Chulalongkorn University. (in Thai)

Koshy, V. (2010). Action ewsearch for improving educational practice. CA: Sage.

Kultanan, P. (2010). The Development of Blended Teacher Training Model in Classroom

Research. Curriculum Research and Develoment, King Mongkut’s University of Technology North

Bangkok. (in Thai)

Mitchell, L., & Mitchell. (2002). Learning from Teacher research. New York: Teacher College Press.

Ministry of Education. (2014). Policy of the Minister of Education (Admiral Narong Pipatanasai). Office

of the Permanent Secretary for Education. (in Thai)

Office of the Education Council. (2010). Educational reform proposals in the second decade

(2009– 2018). Bangkok: Prikwangraphic. (in Thai)

Pachanawan, A. (2009). Teacher competency development model with participatory action research

process. Journal of Education, 20(2), February – May. (in Thai)

Puyakoon, N. (2005). The Learning Factory: A case study of innovation path to Thai Vocational

Education. Ph. D. Thesis in Vocational Education, Kasetsart University. (in Thai)

Raymond, J. C., & Bonnie, D. O. (1994). Webster’s Encyclopedia Unabridged Dictionary of the English

Language. New York: Grammercy Books.

Ritjaroon, P. (2001). Research for development of classroom research practice learning. Bangkok:

Publishing Of Chulalongkorn University. (in Thai)

186 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Rungruengwanichkun, O. (2013). Development of research competency enhancement model for

teachers by integrating the learning process for teacher civil servants Under the Office of

Secondary Educat ion Area 2 . Adult Educat ion, Sr inakhar inwi rot Univers i ty .

(in Thai)

Sengwong, P. (2007). Development of learning innovation with classroom research methods. Bangkok: EK

Books. (in Thai)

Short, P. M., Greer, J. T., & Melvin, W. M. (1994). Creating empowered schools: lessons in change. Journal

of Educational Administration, 32(4), 38-52.

Sornnil, B. et al. (2005). Path of vocational education and technology Research report.

Bangkok: Office of the Education Council, Print Image Partnership Limited. (in Thai)

Suksunai, D., Wiratchai, N., & Khemmani, T. (2011). Effects of motivational psychology characteristic

factors on teachers’classroom action research performance. Research in Higher Education

Journal, 10, 1-12. (in Thai)

Suwankhetniyom, S. (2001). Professional teacher development with classroom research. Journal of

Education, 29(3), 15-25. (in Thai)

Wongkorn, K. (2004). The teacher development model in learning assessment based on empowerment

evaluat ion according to the Nat ional Educat ion Act B.E. 1999 . Educat ional

Measurement and Evaluation, Chulalongkorn University. (in Thai)

Wongvanich, S. (2007). Classroom action research. (9thed.). Bangkok: Chulalongkorn University. (in Thai)

World Bank. (2003). What is Empowerment. Retrived from http://www. Ecomlink.org/E_ incubator/

FAQ.asp?CategoryID=905.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 187

บทคดยอ

การวจยครงนวตถประสงคเพอศกษาการตดสนใจเลอกลงทนการออมของบรษทประกนชวตในกลมคนท�างาน

ในเขตกรงเทพมหานคร กลมตวอยางคอ คนท�างานแลวในพนททเปนยานธรกจส�าคญ 400 คน และใชแบบสอบถาม

ในการรวบรวมขอมล ผลการวจยพบวา ผวางแผนการออมโดยท�าประกนชวตสวนใหญเปนหญง อายระหวาง 20-30

ป โสด การศกษาระดบปรญญาตร อาชพพนกงานเอกชน มรายไดเฉลยต�ากวา 15,000–20,000 บาท ปจจยทมผลตอ

การออมไดแก ดานแรงจงใจในการออมเงนเพอการใชจายในอนาคต ( = 3.83, SD = 0.712) ปองกนปญหาเงนเฟอ

( = 3.51, SD = 0.651) การเพมมลคาทรพยสน ( = 3.39, SD = 0.652) ดานความคาดหวงทไดจากการออมความ

เปนอยทดขนในอนาคต ( = 4.15, SD = 0.915) การเพมมลคาทรพยสน/เงนสดอยางตอเนอง ( = 3.87, SD =

0.894) ผลตอบแทนรวดเรว ( = 3.62, SD = 0.790) ดานความกงวลทเกดจากการออมเงนตอเรองความยากล�าบาก

หลงวยเกษยณ ( = 3.80, SD = 0.792) ความเสยงในการตดสนใจออมเงน ( = 3.52, SD = 0.736) ดานขอจ�ากด

จากการออมเงนดานเงนทน ( = 3.66, SD = 0.835) ทกษะดานการวางแผนทางการเงน ( = 3.55, SD = 0.711)

เวลาในการตดตามสถานการณ/ขาวสาร ขอมลดานการออม ( = 3.43, SD = 0.791) ปจจยภาระหน ( = 3.41,

SD = 0.783) เหตผลในการตดสนใจท�าประกนชวตคอ ตองการความมนคงปลอดภยส�าหรบตนเองและครอบครว สวน

ใหญเลอกท�าใหกบตนเองและครอบครวโดยเลอกแบบประกนชวตแบบทยอยจายตามระยะเวลาหรอแบบประกนชวต

สะสมทรพย และเบยประกนชวตอยในระดบ 4,000-20,000 บาทตอป และมทนประกนชวตรวมต�ากวา 100,000 บาท

เปนหลก หากมระดบรายไดทเพมสงขนท�าใหมการซอประกนชวตเพมขน

ค�ำส�ำคญ: การออม, การท�าประกนชวต, พฤตกรรมการออม, พฤตกรรมการท�าประกนชวต

กำรตดสนใจเลอกลงทนกำรออมของบรษทประกนชวตในกลมคนท�ำงำน

ในเขตกรงเทพมหำนคร

The Decision to Invest in Savings of Life Insurance Companies

in the Working Group in Bangkok

สาลน ชยวฒนพร1, ภาคภม ภควภาส2, รฐนนท พงศวรทธธร3 และ เบญญาภา กนทะวงศวาร3

Salinee Chaiwattanaporn1, Pakphum Pakvipas2, Ratthanan Pongwiritthon3 and

Benyapa Kantawongwan3 1นกวชาการอสระ

1Independent Scholar2คณะบรหารธรกจและศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา

2Faculty of Business Administration and Liberal Arts, Rajamangala University of Technology Lanna3มหาวทยาลยนอรทเวสเทรน3Northwestern University

Received: June 26, 2019

Revised: August 2, 2019

Accepted: August 2, 2019

188 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Abstract

This study aims to study the decision to invest in saving of life insurance companies in

the working group in Bangkok. Sample size of this study were 400 people who working group in

Bangkok. Questionare was used as a research tool for collecting data. The research found that the

savings planner by making life insurance mostly for women 20-30 years old Bachelor’s degree, Private

employee. The average income is less than 15,000-20,000 baht. Factors that affect savings include

Motivation for saving money for future spending ( = 3.83, SD = 0.712), Preventing inflation problems

( = 3.51, SD = 0.651), Increasing property value ( = 3.39, SD = 0.652), Hope for savings from better living

in the future ( = 4.15, SD = 0.915), continuous increase in property value/cash ( = 3.87, SD = 0.894),

Fast return ( = 3.62, SD = 0.790), Concerns caused by saving money on difficulties after retirement

( = 3.80, SD = 0.792), Risk in saving decisions ( = 3.52, SD = 0.736), In terms of savings from capital

( = 3.66, SD = 0.835), Financial planning skills ( = 3.55, SD = 0.711), Time for monitoring the

situation/news Saving information ( = 3.43, SD = 0.791), Debt burden factor ( = 3.41, SD = 0.783).

The reason for making life insurance decisions is Need security for yourself and your family. Most

of them choose to make themselves and their families by choosing a life insurance scheme that is

gradually paid according to the duration or the life insurance policy. And life insurance premiums are

at the level of 4,000-20,000 baht per year and the total life insurance fund is less than 100,000 baht.

If there is a higher income level, there will be more life insurance purchases.

Keywords: Saving, Life Insurance, Saving Behavior, Life Insurance Behavior

บทน�ำ ในปจจบนหลายๆ ประเทศทวโลกไดตระหนก

ถงการเพมขนของจ�านวนประชากรผ ทอย ในวยสงอาย

ซงท�าใหรฐบาลตองแบกรบคาใชจายเพมมากขน ในเรอง

ตางๆ เชน ในเรองสวสดการเงนบ�านาญ สวสดการการ

ประกนสงคม เพมมากขนอยางตอเนองประกอบกบภาวะ

เศรษฐกจโลก ซงท�าใหรฐบาลของแตละประเทศตองปรบ

ตวเพอตดคาใชจายในสวนตาง ๆ รวมถงเงนทผเกษยณ

อายจะไดรบดวย ส�าหรบประเทศไทยจงไดมการตนตวใน

เรองของจ�านวนประชากรในวยผสงอายมากขนพอสมควร

เนองจากประชากรสงอายในประเทศไทยไดเพมขนเปน

จ�านวนมากและรวดเรว ในขณะทอตราการเกดกลบลดต�า

ลง จงท�าใหตองเผชญกบปญหาการเปลยนแปลงโครงสราง

ของประชากรตามไปดวย

ดงนน การเตรยมความพรอมกอนเขาสวยผสง

อายหรอวยเกษยณจงเปนเรองทตองใหความส�าคญมาก

ส�าหรบประชาชนทอยในวยก�าลงท�างาน ณ ปจจบน (ชวน

ไชยสทธ และคณะ, 2555) ซงสงทรฐบาลและประชาชน

ตองตระหนกถงและใหความส�าคญเปนอยางยงนน อกทง

ตองใหความส�าคญในเรองการออมและการท�าประกนชวต

เพอรองรบวยเกษยณอาย ทงนรฐบาลเองควรจะตองมการ

ผลกดนและสนบสนนใหประชาชนในวยท�างานควรมการ

ออมเงนตงแตเรมตนการท�างาน เพอเปนการวางแผนและ

เตรยมความพรอมทจะใหประชาชนมเงนพอใชจายในยาม

เกษยณหรอวยชรา อกทงภาวะเงนเฟอในระบบเศรษฐกจ

ของประเทศไทยเปนปญหาส�าคญทสงผลใหประชาชนจะ

ตองปรบตวใหทนตอสถานการณ โดยประชาชนจะตองน�า

เงนทเกบไวส�าหรบการออมสวนหนงมาใชชดเชยในสวนของ

คาใชจายทปรบตวสงขน จงเปนผลท�าใหการออมของภาค

ครวเรอนไทยนนลดลง นอกจากการออมแลวหากพจารณา

รวมถงการท�าประกนชวตนนถอไดวาเปนปจจยทมความ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 189

ส�าคญตอทางการเงนของผวางแผนในวยเกษยณ ทงนจะ

ชวยในเรองของการคมครองรายไดและเปนการเกบออม

ทมดอกผลใหแกผท�าประกน อกทงการท�าประกนชวตนน

ยงชวยลดภาระทางสงคมเวลาเกดภยหรออบตเหตใหกบผ

ท�าประกน และยงสามารถใชในการขอลดภาษเงนไดสวน

บคลไดอกดวย เนองจากรฐบาลไดเลงเหนถงความส�าคญ

การท�าประกนชวตของประชาชน ซงเมอผออมในวยก�าลง

ท�างานไดวางแผนในเรองของการประกนภย เมอถงคราว

ครบก�าหนดอายกรมธรรมของประกนชวต กจะไดรบเงน

เพอสามารถน�าไปใชจายในยามเกษยณ ทงนยงชวยใหผ

ทอยในวยเกษยณมเงนเพยงพอใชจายในการด�ารงชวตอย

หากมการวางแผนเตรยมพรอมไวอยางด

ดงนน คณะผวจยไดเลงเหนความส�าคญของการ

ศกษาถงพฤตกรรมการวางแผนของประชาชน วามความ

พรอมในการกาวเขาสชวตในวยเกษยณมากนอยเพยงใด

เพอน�าขอมลทไดนใชเปนประโยชนกบทางภาครฐและ

เอกชนทจะชวยใหประชาชนมชวตและความเปนอยดขน

สบตอไป

วตถประสงคในกำรวจย 1. เพอศกษาความแตกตางของคณลกษณะสวน

บคคลกบพฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการ

ออมเงนและการท�าประกนชวตของกลมคนท�างานในเขต

กรงเทพมหานคร

2. เพอศกษาปจจยทมผลตอการออมและการท�า

ประกนชวตของกลมคนท�างานในเขตกรงเทพมหานคร

3. เพอศกษาเหตผลในการเลอกท�าประกนชวต

ของกลมคนท�างานในเขตกรงเทพมหานคร

แนวคดและทฤษฎทเกยวของ ทฤษฎควำมคำดหวง

Victor Vroom (1964) ไดเสนอรปแบบของความ

คาดหวงในการท�างานซงไดรบความนยมอยางมากในการ

อธบายกระบวนการจงใจของมนษยในการท�างานโดยม

ความเหนวาการทจะจงใจใหพนกงานท�างานเพมขนนนจะ

ตองเขาใจกระบวนการทางความคดและการรบรของบคคล

กอน โดยปกตเมอคนจะท�างานเพมขนจากระดบปกตเขา

จะคดวาเขาจะไดอะไรจากการกระท�านนหรอการคาดคดวา

อะไรจะเกดขนเมอเขาไดแสดงพฤตกรรมบางอยางในกรณ

ของการท�างาน พนกงานจะเพมความพยายามมากขนเมอ

เขาคดวาการกระท�านนน�าไปสผลลพธบางประการทเขาม

ความพงพอใจ เชน เมอท�างานหนกขนผลการปฏบตงาน

ของเขาอยในเกณฑทดขนท�าใหเขาไดรบการพจารณาเลอน

ขนเลอนต�าแหนงและไดคาจางเพมขน คาจางกบต�าแหนง

เปนผลของการท�างานหนกและเปนรางวลทเขาตองการ

เพราะท�าใหเขารสกวาไดรบการยกยองจากผอนมากขน

แตถาเขาคดวาแมเขาจะท�างานหนกขนเทาไรกตามหวหนา

ของเขากไมเคยสนใจดแลยกยองเขาจงเปนไปไมไดทเขาจะ

ไดรบการพจารณาเลอนขนเลอนต�าแหนงเขากไมเหนความ

จ�าเปนของการท�างานเพมขน ความรนแรงของพฤตกรรมท

จะท�างานขนอยกบการคาดหวงทจะกระท�าตามความคาด

หวงนนรวมถงความดงดดใจของผลลพธทจะไดรบซงจะม

เรองของการดงดดใจ การเชอมโยงรางวลกบผลงาน และ

การเชอมโยงระหวางผลงานกบความพยายามโดยทฤษฎ

นจะเนนเรองของการจายและ การใหรางวลตอบแทน

เนนในเรองพฤตกรรมทคาดหวงเอาไวตอเรองผลงาน ผล

รางวลและผลลพธของความพงพอใจตอเปาหมายจะเปน

ตวก�าหนดระดบของความพยายามของพนกงาน

Vroom ไดเสนอรปแบบของความคาดหวงในการ

ท�างานเรยกวา VIE Theory ซงไดรบความนยมเปนอยาง

มากในการอธบายกระบวนการจงใจของมนษยในการท�างาน

(V) Valance หมายถงระดบความรนแรงของความตองการ

ของบคคลในเปาหมายรางวลคอคณคาหรอความส�าคญ

ของรางวลทบคคลใหกบรางวลนน (I) Instrumentality

หมายถงความเปนเครองมอของผลลพธ (Outcomes)

หรอรางวลระดบท 1 ทจะน�าไปสผลลพธท 2 หรอรางวล

อกอยางหนง คอเปนการรบรในความสมพนธของผลลพธ

ทได (เชอมโยงรางวลกบผลลพธผลงาน) (E) Expectancy

ไดแก ความคาดหวงถงความเปนไปไดของการไดซงผลลพธ

หรอรางวลทตองการเมอแสดงพฤตกรรมบางอยาง (การ

เชอมโยงระหวางผลงานกบความพยายาม)

ตามหลกทฤษฎความคาดหวงจะแยงวา ผบรหาร

จะตองพยายามเขาไปแทรกแซงในสถานการณการท�างาน

เพอใหบคคลเกดความคาดหวงในการท�างาน คณลกษณะ

ทใชเปนเครองมอ และคณคาจากผลลพธ สงสด ซงจะ

สนบสนนตอวตถประสงคขององคการดวยโดย 1) สราง

ความคาดหวงโดยมแรงดงดด ซงผบรหารจะตองคดเลอก

บคคลทมความสามารถ ใหการอบรมพวกเขา ใหการ

190 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สนบสนนพวกเขาดวยทรพยากรทจ�าเปน และระบเปา

หมายการท�างานทชดเจน 2) ใหเกดความเชอมโยงรางวล

กบผลงาน โดยผบรหารควรก�าหนดความสมพนธระหวาง

ผลการปฏบตงานกบรางวลใหชดเจน และเนนย�าในความ

สมพนธเหลานโดยการใหรางวลเมอบคคลสามารถบรรลผล

ส�าเรจในการปฏบตงาน 3) ใหเกดความเชอมโยงระหวาง

ผลงานกบความพยายามซงเปนคณคาจากผลลพธทเขาได

รบ ผบรหารควรทราบถงความตองการของแตละบคคล

และพยายามปรบการใหรางวลเพอใหสอดคลองกบความ

ตองการของพนกงานเพอเขาจะไดรสกถงคณคาของผลลพธ

ทเขาไดรบจากความพยายามของเขา

แนวคดเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค Schiffman & Kanuk (2000) ไดใหความหมาย

ของพฤตกรรมของผบรโภคไววาเปนพฤตกรรมทผบรโภค

แสดงออกไมวาจะเปนการเสาะหา ซอใชประเมนผล หรอ

การบรโภคผลตภณฑ บรการและแนวคดตาง ๆ ซง ผ

บรโภคคาดวาจะสามารถตอบสนองความตองการของ

ตนไดเปนการศกษาการตดสนใจของผบรโภคในการใช

ทรพยากรทมอยทงเงนเวลา และก�าลงเพอบรโภคสนคา

และบรการตางๆ อนประกอบดวยซออะไร ท�าไมจงซอ ซอ

เมอไรอยางไร ทไหน และบอยแคไหน นอกจากน

Wongmontha (1999) ยงได กล าวถงการ

วเคราะหพฤตกรรมผบรโภควา เปนการคนหาหรอวจย

เกยวกบพฤตกรรมการซอและการใชของผบรโภคค�าถาม

ทใชคนหา ลกษณะพฤตกรรมผบรโภคนยมใช 6W1H ซง

จะท�าใหเกดความเขาใจในพฤตกรรมของผบรโภคไดเพอ

ใหธรกจสามารถหาสนคาหรอบรการทดและสอดคลอง

กบพฤตกรรม ซงประกอบดวย W1) ลกษณะผบรโภคทาง

ดานภมศาสตรประชากรศาสตร W2) สงทผบรโภคตองการ

ซอ ไดแก คณสมบตของผลตภณฑและองคประกอบของ

ผลตภณฑ W3) เพอตอบสนองความตองการ ไดแก ทาง

ดานรางกาย และดานจตวทยา W4) บทบาทของกลม

อทธพล ไดแก ผรเรม ผมอทธพล ผตดสนใจซอผซอและ

ผใช W5) โอกาสการซอ ไดแก ชวงใดของเดอน/วน และ

โอกาสพเศษหรอเทศกาล W6) สถานทจ�าหนายสนคาและ

บรการ ไดแก หางสรรพสนคา ซเปอรมารเกต และราน

ขายของ และ H1) ขนตอนในการตดสนใจซอ ไดแก การ

รบรปญหา การคนหาขอมลการประเมนทางเลอก และ

การตดสนใจซอ

กรอบแนวคดกำรวจย

ตวแปรตน ตวแปรตำม

ขอมลสวนบคคล - เพศ - อาย - สถานภาพ - ระดบการศกษา - อาชพในปจจบน - รายไดรวมตอเดอน

พฤตกรรมทมผลตอกำรควำมคำดหวงในกำรออมเงน

- กรมธรรมเพอบคคลใด - กรมธรรมทมอยรปแบบใด - เบยประกนชวตตอปของ กรมธรรม - ทนประกนชวตของ กรมธรรม

ปจจยทมผลตอกำรท�ำประกนชวต

- ดานแรงจงใจ - ดานความคาดหวงทไดจาก การออม - ดานความกงวลทเกดจาก การออมเงน

เหตผลในกำรเลอกท�ำประกนชวต

- ความเชอมนตอความมนคง ของบรษท - สามารถลดหยอนภาษได - สทธ ในการเบกค ารกษา พยาบาล - ผลตภณฑประกนขวต

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 191

สมมตฐำนในกำรวจย ขอมลสวนบคคล จ�าแนกโดย เพศ อาย สถานภาพ

ระดบการศกษา อาชพในปจจบน รายไดรวมตอเดอน มคา

เฉลยทส�าคญตอพฤตกรรมความคาดหวงในการออมเงน

ของบรษทประกนชวตทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทาง

สถต 0.05

วธกำรด�ำเนนกำรวจยประชำกรและกลมตวอยำง การศกษาวจยในครงน เปนการวจยเชงปรมาณ

(quantitative analysis) เพอศกษาพฤตกรรมการตดสน

ใจเลอกลงทนการออมของบรษทประกนชวต โดยกล ม

ตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ คนวยท�างานในเขตนคร

โดยผวจยเลอกกลมตวอยางทท�างานแลวเพราะมรายไดท

แนนอน และผจยเลอกพนททเปนยานธรกจส�าคญ ไดแก

เขตจตจกร เขตหวยขวาง เขตพญาไท เขตปทมวน เขต

บางรก เขตสาทร โดยขนาดตวอยางสามารถค�านวณได

จากสตร ไมทราบจ�านวนประชากร (infinite population)

ของ W.G. Cochran โดยก�าหนดระดบคาความเชอมนรอย

ละ 95 และระดบคาความคลาดเคลอน รอยละ 5 (กลยา

วานชยบญชา 2549, น.74) การศกษาครงนก�าหนดกลม

ตวอยาง 385 ราย จงจะสามารถประมาณคารอยละ โดย

มความผดพลาดไมเกนรอยละ 5 ทระดบความเชอมนรอย

ละ 95 เพอความสะดวกในการประเมน และการวเคราะห

ขอมล ผวจยจงใชขนาดกลมตวอยางทงหมด 400 ตวอยาง

ซงถอไดวาผานเกณฑตามทเงอนไขก�าหนด คอ ไมนอยกวา

385 ตวอยาง

เครองมอทใชในกำรวจย การศกษาในคร งนผ ศกษาใช แบบสอบถาม

(Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบขอมล โดย

แบงแบบสอบถามออกเปน 3 สวนคอ

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม

โดยเปนแบบสอบถามแบบใหเลอกเพยงค�าตอบเดยว

ไดแก ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยลกษณะ

แบบสอบถามเปนแบบตวเลอก ไดแก เพศ อาย สถานภาพ

ระดบการศกษา อาชพในปจจบน รายไดรวมตอเดอน

สวนท 2 ความคดเหนเกยวกบปจจยทมผลตอการ

ท�าประกนชวต โดยเปนแบบสอบถามแบบใหเลอกเพยงค�า

ตอบเดยว โดยแบบสอบถามเปนแบบตวเลอก ไดแก ดาน

ดานแรงจงใจ ดานความคาดหวงทไดจากการออม ดาน

ความกงวลทเกดจากการออมเงน ดานขอจ�ากดของการ

ออมเงน

สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบเหตผลในการเลอก

ท�าประกนชวต โดยเปนแบบสอบถามแบบใหเลอกเพยงค�า

ตอบเดยว โดยแบบสอบถามเปนแบบตวเลอก ไดแก ความ

เชอมนตอความมนคงของบรษท สามารถลดหยอนภาษได

สทธในการเบกคารกษาพยาบาล ผลตภณฑประกนขวต

สวนท 4 ความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมทมผล

ตอการความคาดหวงในการออมเงน โดยแบบสอบถาม

เปนแบบตวเลอก ไดแก กรมธรรมเพอบคคลใด กรมธรรม

ทมอยรปแบบใด เบยประกนชวตตอปของกรมธรรมทน

ประกนชวตของกรมธรรม

กำรเกบรวบรวมขอมล 1. ขอมลทตยภม (secondary data) ผวจยศกษา

จากต�ารา เอกสาร บทความ ทฤษฎ เอกสารงานวจยและ

แนวคดตางๆ ทเกยวของกบประเภทของขอมลเกยวกบการ

ตดสนใจเลอกลงทนการออมของบรษทประกนชวตในกลม

คนท�างานในเขตกรงเทพมหานคร และท�าการวเคราะห

สงเคราะหแลวน�ามาสรางกรอบแนวคดการวจยและน�า

มาสรางแบบสอบถามตลอดทงเครองมอวจย ใหครอบคลม

ตามวตถประสงคของการวจย

2. ขอมลปฐมภม (primary data) ผ วจยน�า

แบบสอบถามทสรางขนภายหลงจากการทบทวนวรรณกรรม

ตางใหผเชยวชาญ เพอตรวจเชคและท�าการวเคราะห IOC

และเมอแบบสอบถามผานการแกไขปรบปรงแลว ผวจยจง

น�าไปแจกเพอท�า pretest

3. น�าแบบสอบถามทผานการแกไขตามค�าแนะน�า

มาด�าเนนการทดสอบ (pretest) กบกลมตวอยางจ�านวน

30 ชด กบกลมทไมใชกลมตวอยางโดยเลอกบคลากรท

ปฏบตงานแลว

4. ปรบปรงแกไขแบบสอบถามจนไดแบบสอบถาม

ทมประสทธภาพส�าหรบวจย

5. น�าแบบสอบถามทเกบรวบรวมได น�าไปหาความ

เชอมน (reliability analysis) โดยใชโปรแกรมส�าเรจรป ใน

การหาความเชอถอตามเกณฑสมประสทธแอลฟา (alpha

coefficient) โดยใชสถตคอรนแบช (Cronbach, 1999)

192 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

(กลยา วานชยบญชา, 2542) คาอลฟาทไดตองไมต�ากวา

0.75

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล สถตเชงพรรณนา (Descriptive Analysis)

ไดแก รอยละ (Percentage) ความถ (Frequency) คา

เฉลย (Means) และสวนเบยงเบน มาตรฐาน (Standard

Deviation)

ผลกำรวจย ผลการวจยข อมลส วนบคคล พบว าผ ตอบ

แบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง (คดเปนรอยละ

53.0) เพศชาย (คดเปนรอยละ 47.0) โดยมอายระหวาง

20 – 30 ป (คดเปนรอยละ 47.6) รองลงมา และมชวง

อายระหวาง 31-40 ป (คดเปนรอยละ 28.4) อายระหวาง

41-50 ป (คดเปนรอยละ 11.4) และชวงอายมากกวา 51

ขนไป (คดเปนรอยละ 12.6) และ มสถานภาพโสด (คดเปน

รอยละ 48.5) สมรส (คดเปนรอยละ 42.1) และหยาราง

(คดเปนรอยละ 9.4) สวนใหญมการศกษาระดบปรญญา

ตร (คดเปนรอยละ 64.1) รองลงมาคอ ระดบปรญญาโท

(คดเปนรอยละ 21.6) และอาชวศกษา (คดเปนรอยละ

14.3) อาชพเปนพนกงานเอกชน (คดเปนรอยละ 100)

และมรายไดเฉลยระหวาง 15,001-20,000 (คดเปนรอยละ

69.2) รองลงมา 20,001-25,000 (คดเปนรอยละ 21.7)

และ 10,000-15,000 บาท (คดเปนรอยละ 9.10)

ปจจยทมผลตอการท�าประกนชวตในแตละดาน

ดงตารางท 1 สามารถอธบายไดดงน

ดานแรงจงใจในการออมเงน ใหความส�าคญตอ

ปจจยทมผลตอการท�าประกนชวตในระดบทมากในเรอง

การออมเพอใชจายในอนาคต ( =3.83, SD = 0.712)

ใหความส�าคญในเรองการปองกนปญหาในเรองเงนเฟอใน

ระดบมาก ( =3.51, SD = 0.651) ออมเงนเพอรบสทธ

พเศษตางๆ ในระดบปานกลาง ( = 3.39, SD = 0.652)

ดานความคาดหวงทไดจากการออม ใหความ

ส�าคญตอปจจยทมผลตอการท�าประกนชวตในระดบทมาก

ในเรองการออมท�าใหมความเปนอยทดขนในอนาคตมผล

มาก ( =4.15, SD = 0.915) เมอพจารณารายขอมากไป

ล�าดบนอย ใหความส�าคญในเรองเพมมลคาทรพยสน/เงนสด

อยางตอเนองในระดบมผลมาก ( =3.87, SD =0.894)

ผลตอบแทนรวดเรวมผลมากตอการออมในระดบทมาก

( =3.62, SD = 0.790)

ดานความกงวลทเกดจากการออมเงน ใหความ

ส�าคญตอปจจยทมผลตอการท�าประกนชวตในระดบทมาก

ในเรองความยากล�าบากหลงวยเกษยณเปนปจจยทมผลมาก

( =3.80, SD = 0.792) และ ปจจยความกงวลดานความ

เสยงเปนปจจยทมผลมากตอการตดสนใจออมเงนทมาก

( =3.52, SD = 0.736)

ดานขอจ�ากดจากการออมเงน ใหความส�าคญตอ

ปจจยทมผลตอการท�าประกนชวตในระดบทมากในดาน

ดานเงนทน ( = 3.66, SD = 0.835) ทกษะดานการ

วางแผนทางการเงน เปนปจจยทมผลมาก ( = 3.55, SD

= 0.711) เวลาในการตดตามสถานการณ/ขาวสาร ขอมล

ดานการออมเปนปจจยทมผลระดบปานกลาง ( =3.43,

SD = 0.791) ปจจยภาระหนเปนปจจยทมผลในระดบปาน

กลาง ( =3.41 SD = 0.783)

ตำรำง 1

แสดงระดบความคดเหนโดยรวมเกยวกบปจจยทมผลตอการท�าประกนชวต

ปจจยทมผลตอกำรท�ำประกนชวต Man SD

ดานแรงจงใจในการออมเงน 3.83 0.712

ดานความคาดหวงทไดจากการออมเงน 4.15 0.824

ดานความกงวลทเกดจากการออมเงน 3.80 0.701

ดานขอจ�ากดจากการออมเงน ดานเงนทน 3.66 0.634

ภำพรวม 3.86 0.751

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 193

เหตผลในกำรเลอกท�ำประกนชวตในแตละดำน สำมำรถ

อธบำยไดดงน

จากการศกษาเหตผลในการท�าประกนชวตพบวา

ผลการศกษาเหตผลในการท�าประกนชวตความเชอมนตอ

ความมนคงและความปลอดภยส�าหรบตนเองและครอบครว

ทระดบคะแนน 4.27 ความเชอมนตอความมนคงของบรษท

มผลมากตอการท�าประกนชวตทระดบคะแนน 3.85 ความ

เชอมนในรปแบบของการประกนมผลมากทระดบคะแนน

3.87 ความสามารถในการลดหยอนภาษของประกนชวตม

ผลมากทระดบคะแนน 3.77 ประโยชนในดานสวสดการคา

รกษาพยาบาลมผลมากทระดบคะแนน 4.10

พฤตกรรมทมผลตอกำรควำมคำดหวงในกำรออมเงน

จากการศกษาปจจยทมผลในการเลอกท�าประกน

ชวตพบวา ผลการศกษาปจจยทมผลตอการตดสนใจออม

เงนทง 4 ดาน ไดแก ดานแรงจงใจ ดานความคาดหวงท

ไดจากการออมเงนดานความมนคงทเกดจากการออมเงน

ดานขอจ�ากดของการออมเงน สามารถอธบายผลจากการ

ศกษาพฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการออมเงน

ของผตอบแบบสอบถาม ไดวา

1. พฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการ

ออมเงนประเภทประกนชวต ไดแก กรมธรรมเพอบคคลใด

จากการศกษาพบวา ผทมกรมธรรมทงหมด 400 คน มการ

ท�าประกนชวตของตนเองจ�านวน 175 คน คดเปน 43.8%

เพอพอแมและญาตพนองจ�านวน 179 คน คดเปน 44.7%

เพอคสมรสจ�านวน 5 คน คดเปน 1.25% เพอบตรจ�านวน

41 คน คดเปน 10.25%

2. พฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการ

ออมเงนประเภทประกนชวต ไดแก อยในรปแบบใด จาก

การศกษาพบวา ผทมกรมธรรมทงหมด 400 คน พบวาม

การท�าแบบสะสมทรพยจ�านวน 186 คน คดเปน46.5%

แบบตลอดชพจ�านวน 162 คน คดเปน 40.5% แบบชว

ระยะเวลาจ�านวน 33 คนคดเปน 8.25% แบบเงนไดประจ�า

จ�านวน 19 คน คดเปน 4.75%

3. พฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการ

ออมเงนประเภทประกนชวต ไดแก เบยประกนชวตตอป

ของกรมธรรม จากการศกษาพบวา สวนใหญเบยประกน

ชวตของผท�าประกนชวตอยในระดบ 4,000-20,000 บาท

ตอป คดเปน 47.1% รองลงมาเปนเบยประกนชวตทต�า

กวา 4,000 บาทตอป คดเปน 52.9%

4. พฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการ

ออมเงนประเภทประกนชวต ไดแก ทนประกนชวตของ

กรมธรรม จากการศกษาพบวา ทนประกนชวตจ�านวน

400 คน พบวา ผทมทนประกนชวตรวมต�ากวา 100,000

บาท มจ�านวน 234 คน คดเปน 58.5% ทนประกนชวต

100,001-400,000 บาท มจ�านวน 165 คน คดเปน 41.25%

ทนประกนชวต 400,001-700,000 บาท จ�านวน 1 คน คด

เปน 0.25%

ผลกำรทดสอบสมตฐำน

ขอมลสวนบคคล จ�าแนกโดย เพศ อาย สถานภาพ

ระดบการศกษา อาชพในปจจบน รายไดรวมตอเดอน ท

แตกตางกนมพฤตกรรมความคาดหวงในการออมเงนของ

บรษทประกนชวตทแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต

0.05 ยกเวนในดานเพศไมมความแตกตางกน

กำรอภปรำยผล ผลการวจยในสวนของวตถประสงคท 1 เพอ

ศกษาพฤตกรรมการวางแผนการออมและการท�าประกน

ชวตพบวา ลกษณะขอมลสวนบคคลมผลตอการวางแผน

การออมและการท�าประกนชวต โดยผตอบแบบสอบถาม

สวนใหญเปนเพศหญง มชวงอายระหวาง 20 - 30 ป สวน

ใหญมสถานภาพโสด และมการศกษาอยในระดบปรญญา

ตร มอาชพเปนพนกงานเอกชน รายไดโดยรวมเฉลยต�า

กวา 15,000 – 20,000 บาท ไมสอดคลองกบงานวจยของ

ปรเมศวร วองพรยพงศ (2551) ซงไดศกษาเรอง การ

ออมและการลงทนของพนกงานภาคเอกชน โดยมความ

มงหมายเพอศกษาขนาดรปแบบจดม งหมายและศกษา

ปจจยทมผลตอการออมและการลงทนโดยเปนการศกษา

เชงปรมาณ ในการศกษาซงผลการศกษาพบวา เพศชายม

การออมและการลงทนมากกวาเพศหญง นอกจากน ระดบ

การศกษาทสงกวาปรญญาตร จะมขนาดการออมและการ

ลงทนใหญกวาพนกงานทมระดบการศกษาต�ากวาปรญญา

ตร นนคอระดบการศกษามความสมพนธกบการออมใน

ทางบวกและสถานภาพการสมรสมขนาดการออมและการ

ลงทนมากทสดนนคอ สถานภาพการสมรสมความสมพนธ

กบการออมในทางบวก

ผลการวจยในสวนของวตถประสงคท 2 ปจจย

194 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทสงผลตอการออมและการท�าประกนชวต พบวา ปจจย

การวางแผนการออมและการท�าประกนชวตประชากรกลม

ตวอยางในการส�ารวจพบวา ปจจยดานแรงจงใจในการออม

เงน มผลมากในเรองการตอบสนองความตองการ เชน ซอ

บาน ซอรถ และการปองกนปญหาเงนเฟอ ในขณะทสทธ

พเศษทไดมาจากการออมมผลในระดบปานกลางซงความ

คาดหวงในการออมเงนคอ การเพมมลคาทรพยสน การ

ตองการผลตอบแทนทรวดเรวและการมชวตความเปนอย

ทดขนในระดบทมาก สวนประชากรกงวลเรองความเพยง

พอของเงนรายไดหลงเกษยณ และความกงวลดานความ

เสยงทอาจจะเกดขนเปนปจจยทสงผลมากตอการออมของ

ประชากรกลมตวอยาง สวนกลมตวอยางประชากรเหน

วาการมเงนทนทนอยเปนขอจ�ากดตอการออมในระดบท

มาก การมภาระหนสนเปนขอจ�ากดของการออมในระดบ

ปานกลาง และทกษะการวางแผนทางการเงนเปนขอจ�ากด

ทมาก เชนเดยวกบการตดตามขอมลขาวสารทเกยวกบการ

ออมประชากรกลมตวอยางทง เพศชายและหญงในทกกลม

อายและทกระดบการศกษามการออมเงนเพอสะสมทรพย

ในบญชสะสมทรพยมากทสดรองลงมาคอ ออมเพอลงทน

ในธรกจโดยเมอประชากรมอายเพมขนสดสวนประชากร

ทออมเพอลงทนในธรกจมเพมขนซงเปนผลมาจากระดบ

รายไดทเพมขนตามอายของประชากร โดยปรมาณเงน

ออมมความสอดคลองกบรายไดและอายทเพมขน ซงหาก

พจารณาปจจยดานอาชพพบวา ขาราชการ พนกงานเอกชน

มสดสวนเงนออมในระดบสงนอยกวาผ ประกอบอาชพ

คาขายหรอธรกจสวนตว โดยระดบการศกษาทเพมสงขน

ท�าใหสดสวนในการออมเงนในปรมาณทมากเพมขนดวย

เชนกน ทงนสอดคลองกบงานวจยของ มณฑราลย ปวนใจ

ชม (2548) ศกษาเรอง ปจจยทมผลตอการเลอกใชบรการ

บรษทประกนชวตในเขตอ�าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โดย

มวตถประสงคเพอศกษาปจจยทมผลตอการในการเลอก

ใชบรการบรษทประกนชวตและศกษาปญหาทเกดจาก

การใชบรการบรษทประกนชวตในเขตอ�าเภอเมอง จงหวด

เชยงใหม ผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลตอโอกาสทจะ

เลอกใชบรการบรษทประกนชวตอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบความเชอมน 99% คอ การสรางหลกประกนความ

มนคงแกชวตในอนาคตและระดบการศกษาสวนปจจยท

มนยส�าคญทางสถตทระดบความเชอมน 95% คอ ภาระ

หนสนทตองช�าระ และปจจยทมนยส�าคญทางสถตทระดบ

ความเชอมน 90% คอ บรษทขาดการเอาใจใสทด สวน

ปจจยอนๆ ทไมมผลตอโอกาสทจะเลอกใชบรการบรษท

ประกนชวต คอ เบยประกนชวตสามารถน�าไปลดภาษได

เงอนไขท�าสญญาทด การใหบรการทดจากตวแทนประกน

ชวต ความนาเชอถอของบรษทในการท�าสญญากบลกคา

ความมนคงในการด�าเนนงานของบรษทและบรษทท�าเรอง

เคลมชาซงผศกษาสรปประเดนปญหาสวนใหญทไดรบจาก

การใชบรการกบบรษทประกนชวต คอ ตวแทนประกน

ชวตทขาดการบรการทด และบรษทยงขาดการดแลเอาใจ

ใส บรษทท�าเรองลาชา ในการด�าเนนงานและปญหาความ

นาเชอถอของบรษทในการท�าสญญากบลกคา

ผลการวจยในสวนของวตถประสงคท 3 เพอศกษา

เหตผลในการเลอกท�าประกนชวตของกลมคนท�างานในเขต

กรงเทพมหานคร พบวาเหตผลทมผลตอการท�าประกนชวต

ในระดบมากคอ จากการศกษาเหตผลในการท�าประกนชวต

พบวา ผลการศกษาเหตผลในการท�าประกนชวต ความเชอ

มนตอความมนคงและความปลอดภยส�าหรบตนเองและ

ครอบครวทระดบคะแนน 4.27 ความเชอมนตอความมนคง

ของบรษทมผลมากตอการท�าประกนชวตทระดบคะแนน

3.85 ความเชอมนในรปแบบของการประกนมผลมากท

ระดบคะแนน 3.87 ความสามารถในการลดหยอนภาษของ

ประกนชวตมผลมากทระดบคะแนน 3.77 ประโยชนในดาน

สวสดการคารกษาพยาบาลมผลมากทระดบคะแนน 4.10

มความสอดคลองกบความตองการของมนษยในขนท 2 ของ

Maslow (1970 อางถง สนอง ปจโจปการ, 2553) กลาวไว

วา ความตองการความปลอดภย และความมนคง (Safety,

Security needs) คนเราปรารถนาทจะอยหางจากสงทเปน

ภยอนตรายทงปวงตอชวตไมวาจะเปนอบตเหต โรคภยไข

เจบตางๆ รวมถงความไมเสถยรภาพทางเศรษฐกจ ดงนน

บคคลและองคการจงสนใจในหลกประกนบางอยาง กลาว

คอ เลยงความหายนะตางๆ เหลานนจะเหนไดวา หลาย

องคการจะจดโครงการตางๆ เพอสนองความมนคงและ

ความปลอดภยในรปแบบตางๆ เชน สขภาพ อบตเหตและ

ชวตเปนตน นอกจากนพบวา สอดคลองกบงานวจยของช

ศากญญ เลาซ (2558) ศกษาเรองชวตการประกนชวตของ

คนไทยพบวา ผท�าประกนชวตแบบกรมธรรมประกนชวต

ค�านงความมนคงและความปลอดภยในชวต และความรบ

ผดชอบของตนเอง ทมตอครอบครว หรอบคคลทตองดแล

โดยความมนคงของรปแบบของการท�าประกนกเปนสงท

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 195

ส�าคญเลอกท�าประกนชวตโดย แบบสะสมทรพยไวใชใน

อนาคต และหากเกดกรณฉกเฉน หรออบตเหตสามารถเบก

คารกษาพยาบาลได ตลอดจนมเงนชดเชยกรณไมสามารถ

ท�างานได หรอหากตนเองเสยชวต บรษทประกนชวตจจะ

จายคาสนไหมทดแทนใหกบครอบครว โดยถอวา เปนความ

ซอความคมครองเพอเปนหลกประกนใหกบตนเองและ

ครอบครว นอกจากนการประกนชวตแบบตลอดชพ และ

การประกนชวตแบบชวระยะเวลา ซงถอวามคาเบยไมสง

นก แตสามารถซอความคมครอง ความปลอดภยใหตนเอง

และครอบครว โดยซอความคมครองตามสญญาแนบทาย

เชน การประกนภยอบตเหต การประกนสขภาพ คารกษา

พยาบาล คาชดเชยรายไดในขณะรกษาตวในโรงพยาบาล

อกทง การประกนชวตแบบรายป สามารถน�าไปลดหยอน

ภาษไดอกดวย ซงถอวาเปนการซอผลประโยชนในการ

ลงทนมากกวาการคมครองชวต จากงานวจยพบวา ผท

ซอประกนชวตแบบรายปนนจะเปนผทมรายไดสง และม

ความตองการน�าเงนไปลดหยอนภาษ และสวนของเงนท

ไดรบจากบรษทประกนชวตถอวาเปนเงนพเศษนอกเหนอ

จากรายไดประจ�าทไดรบอยแลว และยงสามารถซอความ

คมครองตามสญญาแนบทาย เชน การประกนภยอบตเหต

การประกนสขภาพ คารกษาพยาบาล คาชดเชยรายได ใน

ขณะรกษาตวในโรงพยาบาล หรอคาชดเชยกรณปวยเปน

โรครายตางๆ ไดอกดวย

ผลการวจยในสวนของวตถประสงคท 4 เพอ

ศกษาพฤตกรรมทมผลตอการความคาดหวงในการออม

เงนของผ ตอบแบบสอบถาม ไดวา ผ ท�ากรมธรรมเปน

เพศชายจะท�ากรรมธรรมใหตนเองเปนหลกในขณะทเพศ

หญงท�ากรมธรรมใหพอ แม ญาตพนอง ซงหากพจารณา

รายอายพบวา เมออายนอยกวา 35 ป ผท�า กรมธรรมมก

เลอกทจะท�าใหตนเอง และ พอ แม ญาตพนอง ในขณะ

ทเมออายสงขนพบวามการท�ากรมธรรมใหแกบตรเพมขน

อยางมนยส�าคญ การประกอบอาชพของผท�ากรมธรรมม

ผลตอการตดสนใจในผ รบกรมธรรม อาชพรบราชการ

พนกงานรฐวสาหกจมสดสวนในการซอกรมธรรมใหแก

ตนเอง และพอ แม ญาตพนองมากกวาอาชพธรกจคา

ขายทมสดสวนการซอกรมธรรมใหบตร โดยระดบรายไดท

เพมสงขนท�าใหมการซอประกนในสวนของบตรเพมขน

ดวยเชนกน เมอพจารณาเบยประกนภยพบวาเมอระดบ

การศกษาสงขนประชากรกลมตวอยางจะท�ากรมธรรมท

มเบยประกนสงขนซง ไมสอดคลอง กบงานวจยของ มณ

รตน รตนพนธ (2560) ศกษางานวจยเรองปจจยในการ

ตดสนใจซอประกนชวตของผบรโภคในจงหวดสงขลา ผล

การศกษาพบวา สวนใหญผท�ากรมธรรมนนจะเลอกท�าให

บดามารดา เปนสวนใหญ และรองลงมาคอบตร และสาม

ภรรยาตามล�าดบ และสดทายคอนกถงตนเองนอยทสด สบ

เนองจากสวนใหญมสถานภาพสมรสเปนหลก จงค�านงถง

ครอบครวมากกวาตนเอง โดยเลอกกรมธรรมแบบตลอด

ชพ และซอผานตวแทนประกนชวตเปนหลก

ขอเสนอแนะ การวจยในครงน ท�าใหไดทราบถงปจจยทมผลตอ

การท�าประกนชวตรวมถงพฤตกรรมทมผลตอการความคาด

หวงในการออมเงน ดงนน ผลทไดจากงานวจยนจะเปนพน

ฐานในการวางแผนและก�าหนดทศทางในการด�าเนนงาน

โดยแตละหนวยงานอาท สถาบนการเงน บรษทประกน

ชวต หรอภาครฐบาล ควรจะรวมมอกนในการสงเสรมการ

ออมเงนในรปแบบตางๆ

1. สถาบนการเงนควรใหความส�าคญในเรองของ

การออมในระยะยาวหรอในรปแบบของประกนชวตมาก

ขนโดยเนนลกคากลมทมรายไดนอย จากงานวจยหลาย ๆ

เรองทผวจยไดศกษานน ยงมกลมคนทมรายไดนอยยงไม

สามารถเขาถงไดการออมประเภทการประกนชวตไดมาก

เทาทควร อาจสบเนองจากหลายปจจย อาท รายได หรอ

ความไมเขาใจในรปแบบของการออมประเภทประกนชวต

หรอสาเหตอนๆ และเพอใหเกดความมนคงควรสรางความ

เชอมน และความไววางใจแกผทสนใจเพอใหผใชบรการ

ควรจดท�าขอมลรวมถงการประชาสมพนธ เผยแพรใหผ

ใชบรการรวมถงใหค�าปรกษาแนะน�าตลอดจนวางแผนการ

ออมใหแกผใชบรการทราบถงผลประโยชนทจะไดรบหาก

เกดเหตฉกเฉน หรอเปนการวางแผนเพอใชในวยเกษยณ

2. หนวยงานภาครฐจะตองมนโยบายในการ

รณรงคตลอดจนปลกฝงการออมของคนในชาตใหตระหนก

ถงความส�าคญเกยวกบการวางแผนชวตในอนาคตของ

ตนเองนอกจากนในบรบทของการลงทนประเภทการออม

(ประกนชวต) ควรใหความส�าคญโดยการประชาสมพนธ

รวมถงชแจงใหกลมคนทก�าลงจะยางเขาสวยเกษยณเขาใจ

และตระหนกถงความส�าคญและเตรยมความพรอม รวม

ถงการดแลสขภาพรางกายเพอจะไดวางแผนเตรยมความ

196 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

พรอมใหเหมาะสมกบตนเอง และเสรมสรางความเขาใจ

ใหกบคนในสงคมเลงเหนความส�าคญของการใชชวตอยาง

ไมประมาท อาท ควรสนบสนนการออมโดยหนวยงานภาค

รฐรวมมอกบบรษทประกนชวต ลงนามรวมกน (MOU) ใน

การสงเสรมหรอสนบสนนใหผประชาชนชาวไทยตระหนก

ถงการออมเงนไวใชยามเกษยณรวมถงการวางแผนการถง

ความปลอดภยในการด�าเนนชวต

3. หนวยงานภาครฐจะตองประชาสมพนธตลอด

จนตรวจสอบขอมล สอโฆษณาตางๆ อนรวมถงผลประโยชน

ทผออมจะไดรบจากการโฆษณาขาย โดยจะตองมเกณฑ

มาตรฐานในการควบคมและมหนวยงานในการก�ากบดแล

4. หนวยงานภาครฐและสถาบนการศกษาควร

รวมมอกนพฒนารปแบบการออมเพอใหครอบคลมคนใน

สงคมมากขน เพอใหเหมาะสมกบรายไดหรอวถชวตของ

แตละกลม แตละอาชพโดยอาจจะเพมผลประโยชนตางๆ

เพอดงดดใหประชาชนเกดความอยากออมเงนมากขนเพอ

วางแผนไวใชชวตในยามเกษยณ

5. ภาคครวเรอนควรตระหนกถงความส�าคญในการ

ออมเงนทอยในรปแบบตางๆ เพอเปนการวางแผนชวตใน

วยเกษยณ ควรเปลยนพฤตกรรมทางการบรโภคสงของทไม

จ�าเปน ในปจจบนสนคาอปโภคบรโภคออนไลนนนกระจาย

ตว ท�าใหประชาชนเลอกบรโภคอยางฉบพลน อยางไรกตาม

ในสงคมปจจบนวถชวตของคนไทยเปลยนแปลงจากอดต

ไปมาก แตสงหนงทยงคงเหนเดนชดและไมเปลยนแปลง

ไป คอ สถาบนครอบครว แตการเปลยนแปลงสถาบน

ครอบครวนนเพยงแคลดขนาดลง ท�าใหจะเหนไดวาสงคม

ไทยครอบครวใหญนนถกลดทอนลงเปนครอบครวระดบเลก

มากขน คนในปจจบนมครอบครวชา หรอแมแตอยตวคน

เดยว แตสถานะการของอยคนเดยวกจะสรางความมนคง

ใหกบชวต โดยการท�าประกนใหกบครอบครว ในดานความ

ปลอดภยของชวตของตนเอง ในแตละดาน อาท ดานความ

ปลอดภยทางกายภาพ (การประกนอบตเหต) รวมไปถง

ความมนคงในชวตในอนาคต (สะสมทรพย) ซงถอวาการ

ประกนชวตเปนเครองมอทมนษยคดคนมาเพอบรรเทา

ความเดอดรอนทอาจเกดขนในอนาคตกบชวต รวมไปถง

ครอบครวและคนทอยขางหลง โดยบรษททท�าประกนชวต

นนจะตองสามารถตอบสนองความตองการของคนในสงคม

ใหไดมากทสด และตองสอความรและความเขาใจของการ

ประกนชวตอกทง ตวแทนของบรษทประกนจะตองเสนอ

แผนหรอปพนฐานใหกบการประกนชวตของคนในสงคม

คนแตละประเภทใหไดรบประโยชนมากทสด

Reference

Chaiyasit, C. (1997). Preparing for retirement at the official age of the upcoming police officer

retired under the metropolitan Police Bureau. Master of Social Science. Department of

Medical and Public Health Sciences. Bangkok: Graduate School. Mahidol University. (in Thai)

Cronbach, L. J. (1990). Essentials of Psychological Testing. (5th ed.). New York: Harper Collins.

Laosou, C. (2015). Life of Thai life insurance. Faculty of Humanities. Social Sciences.

Burapha University. (in Thai)

Maslow, A. H. (1970). Motivation and Personality. New York: Harper & Row.

Puanjaichom, M. (2005). Factors affecting the selection of life insurance companies in Mueang District

Chiangmai Province. Master of Economics. The Faculty of Economics. Chiang Mai University.

(in Thai)

Panjopakaree, S. (2010). Human and society. Bangkok: Active Printing. (in Thai)

Rattanaphan, M. (2017). Factors in the decision to buy consumer life insurance in Songkhla Province.

Report Research. Hat Yai University Research. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 197

Schiffman, L. G., & Kanuk, L. L. (2000). Consumer behavior. (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice

Hall.

Vroom, H. V. (1964). Work and motivation. Now York: Wiley and Sons Inc.

Wanichbancha, K. (2006). Statistics for research. (2nd ed.). Bangkok: Rong Print of Chulalongkorn

University. (in Thai)

Wanichbancha, K. (1999). Statistical analysis: statistics for decision making. (4th ed.). Bangkok: Rong

Print of Chulalongkorn University. (in Thai)

Wongpiriyapong, P. (2008). Savings and investment of private sector employees. Master of Economics

in Management. Bangkok: Graduate School. Srinakharinwirot University. (in Thai)

Wongmontha, S. (1999). Marketing strategy marketing planning. Bangkok: Theerafilmandsitex Ltd..

198 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยน มวตถประสงค เพอ (1) ศกษาองคประกอบการบรหารแบบมสวนรวม (2) ก�าหนดรปแบบการบรหาร

แบบมสวนรวม และ (3) ประเมนรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกในเขตปรมณฑล สงกดกรม

สงเสรมการปกครองทองถนกระทรวงมหาดไทย เพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 กลมเปาหมายทใช

ในการวจยคอศนยพฒนาเดก 308 แหง ผใหขอมล คอ ผบรหารและครรวมทงสน 616 คน เครองมอทใชในการวจยคอ

(1) แบบสอบถาม (2) การสมภาษณเชงลกและ (3) แบบประเมนผล สถตในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย คาสวน

เบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหการถดถอยพหคณ นอกจากนนยงใชการวเคราะหเนอหา ผลการศกษาพบวา รปแบบ

การบรหารแบบมสวนรวมมองคประกอบทเปนแกนหลก 3 ดานคอ (1) ดานสวนบคคล (2) ดานอาคารสถานทและสภาพ

แวดลอมและความปลอดภยและ (3) ดานการสนบสนนจากทกภาคสวน รปแบบนมลกษณะเปนชดของการจดการศกษา

ดวยกระบวนการมสวนรวมในการคนหาสงทเปนปญหา สาเหตของปญหา และความตองการการวางแผน การตดสนใจ

และการตดตามและประเมนผลการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลกโดยเนนความพรอมผเรยนในเรองทเกยวกบความ

สามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถในการแกปญหา และความสามารถในการใชเทคโนโลย รป

แบบนไดรบการรบรองจากผทรงคณวฒวาความถกตอง ความเปนไปได และความเปนประโยชน

ค�ำส�ำคญ: รปแบบการบรหารแบบมสวนรวม, การเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21, ศนยพฒนาเดกเลก

Abstract

This research aims to (1) study the participatory management components (2) establishing a

participatory management model, and (3) evaluating the participation management model; of the

Child Development Center in suburban area under the Department of Local Administration, Ministry

of Interior to prepare students for the 21st century. The target groups used in the study were 308

child development centers. Data contributors were child development center’s administrators and

teachers totaled 616 people. The tools used in the research were (1) questionnaires (2) in-depth

รปแบบกำรบรหำรแบบมสวนรวมของศนยพฒนำเดกเลก

เพอกำรเตรยมควำมพรอมผเรยน สศตวรรษท 21

The Participatory Management Model of the Child Development Center

for Preparing Students to Enter the 21st Century

ปารชาต กตตวบลย1 และ วระวฒน อทยรตน1

Parichard Kittiviboon1 and Weeravat Utairat1

1หลกสตรศกษาศาสตรดษฎบณฑต มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย1Doctor of Education Program, Eastern Asia University

Received: July 1, 2019

Revised: August 21, 2019

Accepted: August 22, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 199

interviews, and (3) evaluation forms. Statistics for data analysis are mean, standard deviation,

multiple regression analysis. The content analysis is also used. The results of the study revealed that the

participatory management components consisted of 3 aspects (1) personal elements (2) buildings

and premises environment and safety, and (3) support from all sectors. This model is characterized as

a set of educational management with a participatory process in finding out what is the problem, the

cause of the problem and the need for planning, decision making and monitoring and evaluation of

educational management of the child development center. It emphasizes the readiness of students

in matters relating to communication ability, thinking ability, problem-solving ability, and the ability

to use technology. Experts have approved this model that it is accurate, feasible, and beneficial.

Keywords: Participatory Management Model, the 21st Century Skill, Child Development Center

บทน�ำ ศนยพฒนาเดกเลก ซงเปนหนวยการปกครองสวน

ทองถนทมกฎหมายจดตงขน เพอรองรบการกระจายอ�า

นาจจากรฐบาล เปนผรบผดชอบด�าเนนการแทนตงแตป

พ.ศ. 2545 เปนตนมา จนถงปจจบน ตามพระราชบญญต

ก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกร

ปกครอง สวนทองถน พ.ศ. 2542 ถอวาเปนสถานศกษา

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา

18 และมาตรา 4 ซงตองใชการบรหารแบบมสวนรวมของ

เครอขายในการพฒนาศนยพฒนาเดกเลก ทเปนการมสวน

รวมกบผแทนองคกรหลกกระทรวงศกษาธการ ผบรหาร

สถานศกษา นกวชาการ ผแทนกระทรวง มหาดไทย (มท.)

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.)

องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) และหนวยจดการศกษา

อน ๆ โดยยดยทธศาสตรแนวทางคณะกรรมการพฒนาเดก

ปฐมวยแหงชาต (ก.พ.ป.) เปนแกนกลางเพอสรางเอกภาพ

การขบเคลอนพฒนาเดกเลกอยางเปนเอกภาพทงระบบ

ทเนนเปาหมายหลกปฏบตไดจรง และสอดคลองกบทก

หนวยงานสามารถตอยอดขยายสถานศกษารองรบเดกเลก

ไดอยางทวถงทงประเทศ และสรางกลไกหรอเครองมอขบ

เคลอนการปฏบตอยางเปนรปธรรม ทงในดานโครงสราง

การบรหารงาน ไดแก ดานบคลากร ดานการบรหารจดการ

ดานวชาการและกจกรรมตามหลกสตร ดานอาคารสถาน

ท สงแวดลอม และความปลอดภย ดานการสนบสนนจาก

ชมชน รวมถงการพฒนาคณภาพ ตามมาตรฐานหลก 3 ดาน

คอ 1) การบรหารจดการสถานพฒนาเดกปฐมวย 2) การ

ดแลและกระบวนการจดประสบการณการเรยนรและการ

เลนเพอพฒนาเดกปฐมวย และ 3) คณภาพของเดก เพอ

ใหศนยพฒนาเดกเลกในความรบผดชอบเปนสถานศกษา

แหงแรกทมคณภาพและมาตรฐาน สามารถใหบรการตอบ

สนองชมชนดานการจดการศกษาแกเดกปฐมวย อาย 2-5

ขวบ อยางทวถง และเปนทรพยากรทมคณภาพตามอ�านาจ

หนาทและเจตนารมณของรฐบาล (กระทรวงมหาดไทย,

2559)

แตจากการประเมนคณภาพศนยพฒนาเดกเลก

ทงหมดกวา 20,000 แหงทวประเทศ โดยกรมอนามยใน

พ.ศ. 2555 พบวา มเพยงรอยละ 67 เทานน ทผานเกณฑ

การประเมน นนหมายความวา ศนยพฒนาเดกเลก ซงเปน

สถานศกษาทจดประสบการณการเรยนรใหกบผเรยนไมม

มาตรฐาน ซงยอมสงผลตอคณภาพผเรยนทดอยคณภาพไป

ดวย กลาวคอ มคณลกษณะทพงประสงค และคณลกษณะ

ตามวยไมเปนไปตามทก�าหนดไวในหลกสตร และเดกอาจ

ไมไดรบการพฒนาใหเตบโตสมวย ท�าใหมพนฐานการ

เรยนรทไมด ในขณะทนานาชาตตางใหความส�าคญอยาง

ยงกบการพฒนาเดกปฐมวย แตประเทศไทยกลบจดการ

ศกษาปฐมวยไดไมดพออยางทควรจะเปน (สกาวรตน เทพ

รกษ, 2560) นอกจากนน ในการเตรยมความพรอมผเรยน

สศตวรรษท 21 ยงพบปญหาเกยวกบ 1) ความเชอและคา

นยมทผดของผปกครองทมความเชอวาคนทมความรมากคอ

200 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

คนเกง 2) ปญหาการเนนการเรยนการสอนทางวชาการใน

ระดบปฐมวย 3) ปญหาจากการปดกนการพฒนาสมองของ

เดกตามวยทเหมาะสม เพราะในความจรงแลวเดกปฐมวย

ตองการการฝกฝนทกษะทางการสงเกต และการรบรผาน

ประสาทสมผสทง 5 ทเกดจากการไดเลน ไดเรยนร ทดลอง

และลงมอท�าดวยตนเอง เพอเปนการกระตนใหสมองให

พฒนาอยางเตมความสามารถ และเมอเลยวยนไปแลว

กเปนการยากทจะกลบมาพฒนาไดอก (มนทกานต รอด

คลาย, 2560) ซงหากไมเรงพฒนากระบวนการจดการ

ศกษาปฐมวยใหมมาตรฐานเทยบเทานานาชาตทจดการ

ศกษาปฐมวยไดเปนอยางด เชน ญปน เกาหล ฟนแลนด

ในอนาคตยอมท�าใหประเทศมพลเมองทขาดทกษะและ

ความสามารถในการเรยนร โดยเฉพาะทกษะในศตวรรษ

ท 21 และทกษะการท�างานทดอยคณภาพได

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาองคประกอบการบรหารแบบมสวน

รวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผ

เรยนสศตวรรษท 21

2. เพอก�าหนดรปแบบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21

3. เพอประเมนรปแบบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การบรหารแบบมสวนรวมสามารถสรางความรสก

ทดในการปฏบตงาน และเปดโอกาสใหผรวมงานทกระดบ

ไดใชความร ความสามารถของตนเองใหเกดประโยชนตอ

การปฏบตงาน และตอองคการไดอยางเตมท โดยมนก

วชาการทไดท�าการพฒนารปแบบการบรหารแบบมสวน

รวมไวดงน Cohen and Uphoff (1980, p. 219) ท�าการ

พฒนารปแบบการมสวนรวม ม 4 รปแบบ ไดแก 1) การ

มสวนรวมในการตดสนใจ (decision making) ประกอบ

ดวย 4 ขนตอน คอ ขนรเรมการตดสนใจ ขนด�าเนนการ

ตดสนใจ และขนตดสนใจปฏบตการ 2) การมสวนรวมใน

การปฏบตการ (implementation) ประกอบดวย การ

สนบสนนดานทรพยากร การบรหารและการประสานของ

ความรวมมอ 3) การมสวนรวมในผลประโยชน (benefits)

ทงดานวตถ ดานสงคมและผลประโยชนสวนบคคล 4) การ

มสวนรวมในการประเมนผล (evaluation) ทงการตดตาม

และประเมนผล ซงตอมา Putti (1987, pp. 312-318)

ไดกลาวถงรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมวาม 8 รป

แบบ คอ 1) การวางแผนแบบสแกนลอน (the scanlon

plan) เปนแนวทางทประสบความส�าเรจมากทสดแนวทาง

หนง เปนการท�างานทเปนทมระหวางคนงานกบผบรหาร

เพอลดตนทนการผลตและเพมผลผลต คาจางและผล

ก�าไร 2) เจเคกรป (Jishu Lenri : JK) เปนการจดตงกลม

อสระเลก ๆ ทมอ�านาจเดดขาด กล มเหลานพจารณา

ปญหาเกยวกบการท�างานแลวพยายามทจะหาขอยตอยาง

สรางสรรค กลมอาจไดรบ การแตงตงหรอสบเปลยนระหวาง

สมาชกภายในกล ม กล มจะตองมความเปนอนหนงอน

เดยวกน 3) การปรกษาตามสายการบงคบ (consultative

hierarchy) เปนวธการทใหลกจางมสวนรวมในการตดสน

ใจโดยผานเครอขาย คณะกรรมการตาง ๆ ซงเปนตวแทน

ของกลมตาง ๆ ในบรษท 4) ทกรป (T-group approach

sensitivity) วธการนเปนการบรหารแบบมสวนรวมใน

การฝกและการพฒนามนษยสมพนธของฝายบรหาร

เทคนคชนดนใชเพอท�าความเขาใจคนอนและท�างานรวม

กบคนอน รถงคานยม แรงจงใจ จดออนและจดแขงของ

ผใตบงคบบญชา โดยทแตละคนตองเขาใจตนเองกอน 5)

การบรหารทมสวนเกยวของกบผบรหารระดบตาง ๆ ใน

องคกร (multiple management) เปนการบรหารแบบ

มสวนรวมในกระบวนการตดสนใจ โดยมความตงใจทจะ

แกไขขอบกพรองทเกดขนจากการตดสนใจเพยงคนเดยว

จงตองการทจะใหบคคลระดบตาง ๆ มสวนรวม ในการ

บรหารดวย 6) ควซซ (quality control circle) ระบบคว

ซซ เปนการท�างานของกลมคนเลก ๆ ซงมบคลากรตงแต

3-5 คน โดยมวตถประสงคทแกไขปญหารวมกนโดยการ

วเคราะหปญหาทสงผลกระทบตอการท�างาน จากนนจง

หาแนวทางแกไข 7) แนวทางใชคณะกรรมการบรหารแบบ

มสวนรวม (committee approach for participation)

คณะกรรมการเปนเครองมอส�าคญในการน�าแนวทางความ

คดการบรหารแบบมสวนรวมไปใชปฏบต โดยเฉพาะใน

ระดบสงกวาพนกงานปฏบต คณะกรรมการจะเปนกลมท

จดตงชวคราวเพอปรกษาปญหาเฉพาะหนา และ 8) การ

มสวนรวมและการสรางทม (participation and team

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 201

building) กจกรรมการม สวนรวมและการสรางทมกนอยาง

ใกลชด เมอการมสวนรวมในการบรหารงานของบคลากร

ในองคการมความมนคง สมาชกของกลมจะชวยเหลอซง

กนและกน มความคดรเรม

กรอบแนวคดกำรวจย การวจยน ผ วจยมงก�าหนดรปแบบการบรหาร

แบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ตามแนวคดรปแบบการมสวน

รวมของ Caldwell & Spinks (1986) ทสอดคลองกบ

Cohen & Uphoff (1980) Putti (1987) Hirsch (1990)

Hoy & Miskel (1996) ตามองคประกอบและตวชวดของ

การบรหารจดการของศนยพฒนาเดกเลก เพอเตรยมความ

พรอมสศตวรรษท 21 ทเกยวของกบทกษะ (มนทกานต

รอดคลาย, 2560) (วจารณ พานช, 2555) (ไพฑรย สน

ลารตน, 2555) ดงน

กำรบรหำรจดกำรของศนยพฒนำเดกเลก - ดานการบรหารจดการ - ดานบคลากร - ดานอาคารสถานท สภาพแวดลอมและความปลอดภย - ดานวชาการและกจกรรมตามหลกสตร - ดานการสนบสนนจากทกภาคสวน

กำรเตรยมควำมพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 - ความสามารถในการสอสาร - ความสามารถในการคด - ความสามารถในการแกปญหา - ความสามารถในการใชเทคโนโลย

รปแบบกำรบรหำรแบบมสวนรวมของศนยพฒนำเดกเลกเพอกำรเตรยมควำมพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

ภำพ 1 กรอบแนวคดในการวจย

วธด�ำเนนกำรวจย การวจยนใชระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร

เชงปรมาณ (quantitative research) และ เชงคณภาพ

(qualitative research) เพอศกษาองคประกอบการ

บรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการ

เตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ก�าหนด และ

ประเมนรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนา

เดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

โดยการตรวจความตรงโดยผทรงคณวฒ (connoisseurs)

โดยมกลมเปาหมาย กรอบแนวคดในการวจย และเครอง

มอทใชในการวจย ดงน

ประชำกรและกลมตวอยำง กล มเปาหมายทใชในการวจย ไดแก หวหนา

ศนยพฒนาเดกเลก จ�านวนศนยละ 1 คน และตวแทนคร

จ�านวนศนยละ 1 คน ของศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรม

สงเสรมการปกครองทองถนกระทรวง มหาดไทย ในเขต

ปรมณฑล ทครอบคลมจงหวดนครปฐม นนทบร ปทมธาน

สมทรปราการ และสมทรสาคร จ�านวนต�าบลละ 1 ศนย

รวม 308 ศนย รวมทงสน 616 คน

เครองมอทใชในกำรวจย 1. แบบสอบถามการบรหารแบบมสวนรวมของ

ศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผ เรยนส

ศตวรรษท 21 ทมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณ

คา (Rating Scale) จ�านวน 1 ฉบบ รวมจ�านวน 90 ขอ ม

คาความเชอมน เทากบ .8756 แบงออกเปน 2 ตอน ไดแก

1.1. ตอนท 1 การบรหารแบบมสวนรวมของศนย

พฒนาเดกเลก จ�านวน 50 ขอ

1.2. ตอนท 2 การเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 จ�านวน 40 ขอ

2. แบบสมภาษณเชงลกการบรหารแบบมสวน

รวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผ

เรยนสศตวรรษท 21

3. แบบประเมนรปแบบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 ทมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

(Rating Scale) จ�านวน 1 ฉบบ รวมจ�านวน 15 ขอ

202 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

กำรเกบรวบรวมขอมล 1. จดสงแบบสอบถามการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 พรอมซองเปลาตดแสตมปเพอสงกลบมายงผ

วจยไปยงศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรมสงเสรมการปกครอง

ทองถน กระทรวงมหาดไทย ในเขตปรมณฑล ทครอบคลม

จงหวดนครปฐม นนทบร ปทมธาน สมทรปราการ และ

สมทรสาคร

2. ขอความรวมมอจากหวหนาศนยพฒนาเดกเลก

สงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

ทไดรบการยอมรบเรองคณภาพการจดการศกษา จ�านวน

จงหวดละ 2 คน และผทรงคณวฒดานการบรหารการศกษา

จ�านวน 7 คน รวมจ�านวน 17 คน ในการสมภาษณเชง

ลกการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอ

การเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21ตามวนและ

เวลาทนดหมาย

3. ขอความรวมมอจากหวหนาศนยพฒนาเดกเลก

สงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

ทไดรบการยอมรบเรองคณภาพการจดการศกษา จ�านวน

จงหวดละ 2 คน และผทรงคณวฒดานการบรหารการ

ศกษา จ�านวน 7 คน รวมจ�านวน 17 คน ในการสมมนา

องผทรงคณวฒ (Connoisseurs) เพอก�าหนดรปแบบการ

บรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตร

ยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

4. ขอความรวมมอจากตวแทนจากศนยพฒนา

เดกเลก สงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวง

มหาดไทย ทไดรบการยอมรบเรองคณภาพการจดการศกษา

จ�านวนจงหวดละ 6 คน รวมทงสน 30 คน ในการประเมน

รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลก

เพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

5. จดสงแบบประเมนรปแบบการบรหารแบบม

สวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผ

เรยนสศตวรรษท 21 พรอมซองเปลาตดแสตมปเพอสงกลบ

มายงผวจย ไปยงตวแทนจากศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรม

สงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ทไดรบ

การยอมรบเรองคณภาพการจดการศกษา จ�านวนจงหวด

ละ 6 คน รวมทงสน 30 คน

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใช 1. วเคราะหขอมลการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยน

สศตวรรษท 21 ดวยสถต คาเฉลย (Mean) และคาสวน

เบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) จากนนน�า

เสนอในรปของตารางประกอบความเรยง

2. พยากรณการบรหารแบบมสวนรวมของศนย

พฒนาเดกเลกทสงผลตอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 โดยใชสมการถดถอย (Regression Analysis)

จากนนน�าเสนอในรปของตารางประกอบความเรยง

3. สงเคราะหผลการสมภาษณเชงลกการบรหาร

แบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 โดยใชการวเคราะหเนอหา

(Content Analysis) จากนนน�าเสนอในรปของตาราง

4. วเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอ

สงเคราะหการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดก

เลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 รวม

กบการพยากรณโดยใชการถดถอยพหคณ และสมภาษณ

เชงลก เปนองคประกอบการบรหารแบบมสวนรวมของศนย

พฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษ

ท 21 จากนนน�าเสนอในรปของตาราง

5. น�าองคประกอบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 มาก�าหนดเปนรางรปแบบ จากนนน�าเสนอ

ในรปของตาราง

6. น�ารางรปแบบเขาสมมนาองผทรงคณวฒ เพอ

ก�าหนดรปแบบการบรหารแบบม สวนรวมของศนยพฒนา

เดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

จากนนน�าเสนอในรปของภาพประกอบความเรยง

7. ก�าหนดรปแบบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยน

สศตวรรษท 21 โดยใชการวเคราะหเนอหา (Content

Analysis) จากนนน�าเสนอในรปของภาพประกอบความ

เรยง

8. วเคราะหขอมลเพอประเมนรปแบบการบรหาร

แบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ดวยสถต คาเฉลย (Mean)

และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

จากนนน�าเสนอในรปของตารางประกอบความเรยง

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 203

ผลกำรวจย การวจยน ผวจยท�าการเกบรวบรวมขอมลเพอให

ไดขอคนพบทเปนค�าตอบของค�าถาม การวจย ดงน

1. จากค�าถามการวจย องคประกอบการบรหาร

แบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21ควรเปนอยางไร ผวจยท�าการ

วเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอสงเคราะหการ

บรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการ

เตรยมความพรอมผ เรยนส ศตวรรษท 21 รวมกบการ

พยากรณโดยใชการถดถอยพหคณ และสมภาษณเชงลก เปน

องคประกอบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดก

เลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ดงน

1.1. องคประกอบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกดานบคคลทสงผลตอการเตรยม

ความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ไดแก การเปดโอกาส

ใหบคลากรของของศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรมสงเสรม

การปกครองทองถน เขามามสวนรวมในการก�าหนดคานยม

และเปาหมาย การวางแผนการสรางวฒนธรรมการเปน

บคคลแหงการเรยนร การสรางความผกพนตอคานยมและ

เปาหมาย การจงใจในการเขารบการพฒนาสมรรถนะการ

ถายโยงความร เพอสนบสนนการใชหลกจตวทยาเดกเลก

คนหาปญหา สาเหตของปญหาและความตองการ วางแผน

และตดสนใจจดมวลประสบการณใหผเรยน 1) สามารถสอ

ความหมายเพอถายทอดความเขาใจของตนเอง ถายทอด

ความคด ถายทอดความตองการของตนเอง 2) มทกษะใน

การคดอยางเปนระบบ มทกษะในการคดอยางสรางสรรค

และมความสามารถในการตดสนใจเกยวกบตนเองได

อยางเหมาะสม 3) เชอมโยงความพรอมทางดานรางกาย

สตปญญาและอารมณ เพอใหผ เรยนสามารถแกปญหา

ทเปนสถานการณสมมตไดอยางเหมาะสม และตดตาม

และประเมนผลการจดการกบมวลประสบการณ โดยยก

ระดบความสามารถแกปญหาทอยบนพนฐานของหลกการ

คณธรรม 4) มทกษะในการใชเทคโนโลยเพอความร เพอ

สนบสนนการเตรยมความพรอมทางดานพฒนาการทางสต

ปญญา และเพอสนบสนนการเตรยมความพรอมทางดาน

พฒนาการทางคณธรรมจรยธรรม

1.2. องคประกอบการบรหารแบบมสวนรวมของ

ศนยพฒนาเดกเลกดานอาคารสถานท สภาพแวดลอมและ

ความปลอดภย ทสงผลตอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 ไดแก การเปดโอกาสใหบคลากรของของ

ศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรมสงเสรมการปกครองทอง

ถน เขามาม สวนรวมในการออกแบบโครงสรางระบบงาน

ทยดหยนคลองตว นโยบายในการใหเงนรางวลคาตอบแทน

ในการรวมพฒนา และกระตนการสอสารขอเสนอแนะการ

ใชทรพยากรครภณฑ อาคารสถานท และสภาพแวดลอมท

ปลอดภยส�าหรบผเรยนใหมประสทธภาพ เพอสนบสนนการ

คนหาปญหา สาเหตของปญหาและความตองการ วางแผน

และตดสนใจจดมวลประสบการณใหผเรยน 1) สามารถสอ

ความหมายเพอถายทอดความเขาใจของตนเอง ถายทอด

ความคด ถายทอดความตองการของตนเอง 2) มทกษะใน

การคดอยางเปนระบบ มทกษะในการคดอยางสรางสรรค

และมความสามารถในการตดสนใจเกยวกบตนเองได

อยางเหมาะสม 3) เชอมโยงความพรอมทางดานรางกาย

สตปญญาและอารมณ เพอใหผ เรยนสามารถแกปญหา

ทเปนสถานการณสมมตไดอยางเหมาะสม และตดตาม

และประเมนผลการจดการกบมวลประสบการณ โดยยก

ระดบความสามารถแกปญหาทอยบนพนฐานของหลกการ

คณธรรม 4) มทกษะในการใชเทคโนโลยเพอความร เพอ

สนบสนนการเตรยมความพรอมทางดานพฒนาการทางสต

ปญญา และเพอสนบสนนการเตรยมความพรอมทางดาน

พฒนาการทางคณธรรมจรยธรรม

1.3. องคประกอบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลกดานการสนบสนนจากทกภาค

สวน ทสงผลตอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท

21 ไดแก การเปดโอกาสใหบคลากรของของศนยพฒนา

เดกเลก สงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน เขามาม

สวนรวมในการก�าหนดแนวทางการพฒนาเครอขายแลก

เปลยนเรยนรรวมกนในชมชนเครอขาย ภมปญญาทองถน

เครอขายสถานศกษาและองคกรตาง ๆ ทมเทคโนโลยขน

สง ดวยโครงการหรอกจกรรมตาง ๆ โดยใชการประกาศ

เกยรตคณ ยกยอง ชมเชย การจายเงนรางวลคาตอบแทน

หรอมอบของรางวลบคลากรทไดเขารวมกจกรรมการ

เตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 เพอสนบสนนการ

คนหาปญหา สาเหตของปญหาและความตองการ วางแผน

และตดสนใจจดมวลประสบการณใหผเรยน 1) สามารถสอ

ความหมายเพอถายทอดความเขาใจของตนเอง ถายทอด

ความคด ถายทอดความตองการของตนเอง 2) มทกษะใน

การคดอยางเปนระบบ มทกษะในการคดอยางสรางสรรค

204 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

และมความสามารถในการตดสนใจเกยวกบตนเองได

อยางเหมาะสม 3) เชอมโยงความพรอมทางดานรางกาย

สตปญญาและ อารมณ เพอใหผเรยนสามารถแกปญหา

ทเปนสถานการณสมมตไดอยางเหมาะสม และตดตาม

และประเมนผลการจดการกบมวลประสบการณ โดยยก

ระดบความสามารถแกปญหาทอยบนพนฐานของหลกการ

คณธรรม 4) มทกษะในการใชเทคโนโลยเพอความร เพอ

สนบสนนการเตรยมความพรอมทางดานพฒนาการทางสต

ปญญา และเพอสนบสนนการเตรยมความพรอมทางดาน

พฒนาการทางคณธรรมจรยธรรม

2. จากค�าถามการวจย รปแบบการบรหารแบบ

มสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ควรเปนอยางไร ผลการ

วจยสรปไดวา ผทรงคณวฒไดรวมกนก�าหนดเปนรปแบบ

การบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการ

เตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ชดของตวแปร

ในลกษณะใหม จากตวแปรการบรหารแบบมสวนรวมของ

ศนยพฒนาเดก เพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษ

ท 21 ทเกยวของกบทกษะ ไดแก 1) ความสามารถในการ

สอสาร 2) ความ สามารถในการคด 3) ความสามารถใน

การแกปญหา และ 4) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

ตามสมการพยากรณ โดยน�ามาสงเคราะหรวมกบความคด

เหนเชงลกของการสมภาษณเชงลก เปนองคประกอบการ

บรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเต

รยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ซงเปนตวแปรใน

ลกษณะใหม เพอน�ามาสรางมโนทศนใหมเปนรางรปแบบ

ซงเปนชดของเนอหา วตถประสงค หลกการ วธการ และ

การประเมนผล จากนน ก�าหนดความสมพนธของตวแปร

ในลกษณะใหม ตามล�าดบกอนหลง เปนรปแบบการบรหาร

แบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ดงแสดงไดในภาพท 2

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 205

รปแ

บบกำ

รบรห

ำรแบ

บมสว

นรวม

ของศ

นยพ

ฒนำ

เดกเ

ลกเพ

อกำร

เตรย

มควำ

มพรอ

มผเ

รยนส

ศตวร

รษท

21 หลกการรปแบบ

การคนหาปญหา การคนหาสาเหตของปญหาและความตองการ การวางแผน การตดสนใจ และการตดตามและประเมนผลในการเตรยมความพรอมของมวลประสบการณเกยวกบความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถในการแกปญหา และความสามารถในการใชเทคโนโลย

กระบวนการมสวนรวมดานบคลากร ดานอาคารสถานท สภาพแวดลอมและความปลอดภย และดานการสนบสนนจากทกภาคสวนในการเตรยมความพรอมของมวลประสบการณใหผเรยนมทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21 เกยวกบความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความ สามารถในการแกปญหา และความสามารถในการใชเทคโนโลย

- สรางการมสวนรวมดานบคลากรเพอเตรยมความพรอมของมวลประสบการณใหผเรยน มทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21 - สรางการมสวนรวมดานอาคารสถานท สภาพแวดลอมและความปลอดภยเพอเตรยมความ พรอมของมวลประสบการณใหผเรยนมทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21 - สรางการมสวนรวมดานการสนบสนนจากทกภาคสวนเพอเตรยมความพรอมของมวล ประสบการณใหผเรยนมทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21

- การก�าหนดคานยมและเปาหมาย การวางแผนการสรางวฒนธรรมการเปนบคคลแหงการเรยนร การสรางความผกพนตอคานยมและเปาหมาย การจงใจในการเขารบการพฒนาสมรรถนะการถายโยงความร เพอสนบสนนการใชหลกจตวทยาเดกเลก คนหาปญหา สาเหตของปญหาและความตองการ วางแผน และตดสนใจเพอเตรยมความพรอมของมวลประสบการณใหผเรยนมทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21 - ออกแบบโครงสรางระบบงานทยดหยนคลองตว นโยบายในการใหเงนรางวลคาตอบแทนในการรวมพฒนา และกระตนการสอสารขอเสนอแนะการใชทรพยากรครภณฑ อาคารสถานท และสภาพแวดลอมทปลอดภยส�าหรบผเรยนใหมประสทธภาพ เพอสนบสนนการคนหาปญหา สาเหตของปญหาและความตองการ วางแผน และตดสนใจเพอเตรยมความพรอมของมวลประสบการณใหผเรยนมทกษะทจ�าเปนในศตวรรษท 21 - ก�าหนดแนวทางการพฒนาเครอขายแลกเปลยนเรยนรรวมกนในชมชน เครอขายภมปญญาทองถน เครอขายสถานศกษาและองคกรตาง ๆ ทมเทคโนโลยขนสง ดวยโครงการหรอกจกรรมตาง ๆ โดยใชการประกาศเกยรตคณยกยอง ชมเชย การจาย เงนรางวลคาตอบแทน หรอมอบของรางวลบคลากรภายในและจากทกภาคสวนทไดเขารวมกจกรรมการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

- ความสามารถของผเรยนในการสอความหมายเพอถายทอดความเขาใจของตนเอง เพอถายทอดความคด และเพอถายทอดความตองการของตนเอง - ผเรยนมทกษะในการคดอยางเปนระบบ มทกษะในการคดอยางสรางสรรค และมความ สามารถในการตดสนใจเกยวกบตนเองไดอยางเหมาะสม - ความพรอมทางดานรางกาย สตปญญาและอารมณ เพอใหผเรยนสามารถแกปญหา ทเปนสถานการณสมมตไดอยางเหมาะสม ความ สามารถแกปญหาทอยบนพนฐาน ของหลกการคณธรรม - ทกษะในการใชเทคโนโลยเพอความร ทกษะในการใชเทคโนโลยเพอสนบสนนการ เตรยมความพรอมทางดานพฒนาการทางดานพฒนาการทางสตปญญา ทกษะในการ ใชเทคโนโลยเพอสนบสนนการเตรยมความพรอมทางดานพฒนาการทางคณธรรม จรยธรรม

เนอหารปแบบ

วตถประสงครปแบบ

วธการของรปแบบ

การประเมนผลรปแบบ

ภำพ 2 รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

โดยผวจย และผทรงคณวฒ

206 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

จากค�าถามการวจย รปแบบการบรหารแบบม

สวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกเพอการเตรยมความพรอม

ผเรยนสศตวรรษท 21 มความถกตอง ความเปนไปได

และความเปนประโยชน อยใน ระดบใด ผลการวจยสรป

ไดวา รปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนา

เดกเลกเพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21

ดานบคคล ดานอาคารสถานท สภาพแวดลอมและความ

ปลอดภย และดานการสนบสนนจากทกภาคสวน ในภาพ

รวมไดรบการรบรองความถกตอง ความเปนไปได และ

ความเปนประโยชน ในระดบมากทสด และขอมลมการ

กระจายตวนอย

กำรอภปรำยผล จากผลการวจยมประเดนทนาสนใจทจะน�ามา

อภปราย ดงน

1. จากขอคนพบการวจยทวา กลมเปาหมายการ

วจยของศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรมสงเสรมการปกครอง

ทองถนกระทรวง มหาดไทย ในเขตปรมณฑล มความคด

เหนเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดก

เลก ในภาพรวมอยในระดบมาก และขอมลมการกระจาย

ตวนอย ซงแสดงออกไดโดยการคนหาปญหา สาเหตของ

ปญหาและความตองการ และวางแผน เมอพจารณาเปน

รายดานสามารถเรยงล�าดบคาเฉลยจากมากไปหานอยได

ดงน ดานการสนบสนนจากทกภาคสวน ดานบคลากร ดาน

อาคารสถานท สภาพแวดลอมและความปลอดภย ดาน

วชาการและกจกรรมตามหลกสตร และดานการบรหาร

จดการ ทสอดคลองกบสมการพยากรณการบรหารแบบม

สวนรวมของศนยพฒนาเดกเลกทสงผลตอการเตรยมความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 คอ Y = 2.726 + 2.860

(X2) + 4.869 (X

3) + 5.943 (X

5) ผลการวจยแสดงใหเหน

วา ดานวชาการและกจกรรมตามหลกสตร และดานการ

บรหารจดการ มการมสวนรวมอยในอนดบทาย ๆ ซงแสดง

ถงการมสวนรวม แตอาจมไดมผลในการขบเคลอนการเตร

ยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 โดยตรงในระดบทมาก

พอจะมนยส�าคญทางสถต เหตเพราะการจดกจกรรมตาม

หลกสตรกบเดกเลกนน ในทางปฏบตตองมความยดหยน

เปนอยางมาก ซงเดกเลกควรไดรบการสรางพฒนาการ

จากการเลน การกน และการนอน แบบทไมตองคาดหวง

หรอเนนหนกไปทพฒนาจาการในระดบทสงมากนก แต

อาจจะขดแยงกบความตองการของผปกครอง ชมชน

2. และทองถน ทตองการสรางการมสวนรวม

ของบคคลทเกยวของ เพอพฒนาเดกใหเกดความสขใน

การเรยนร เกดทกษะทจ�าเปนตอการด�ารงชวต รวมทง

การปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยมทพงประสงคใหแก

เดก สอดคลองกบผลการวจยของโสรดา จตรฉาย (2555)

ทศกษาเรองการศกษา สภาพ ปญหาและแนวทาง การแกไข

ปญหาการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกขององคการ

บรหารสวนต�าบลในจงหวด พระนครศรอยธยา ทพบวา

ดานทมการปฏบตต�าสด คอ ดานวชาการและกจกรรมตาม

หลกสตร สวนปญหาการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลก

ขององคการบรหารสวนต�าบลในจงหวดพระนครศรอยธยา

สรปโดยภาพรวมมปญหาอยในระดบนอย เมอพจารณา

เปนรายดาน พบวา ดานทมปญหาสงสด คอ ดานวชาการ

และกจกรรมตามหลกสตร

3. จากขอคนพบการวจยทวา กลมเปาหมายการ

วจยของศนยพฒนาเดกเลก สงกดกรมสงเสรมการปกครอง

ทองถนกระทรวงมหาดไทย ในเขตปรมณฑล มความคดเหน

เกยวกบการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ใน

ภาพรวมอยในระดบมาก และขอมลมการกระจายตวนอย

ซงแสดงออกไดโดยการคนหาปญหา สาเหตของปญหาและ

ความตองการ วางแผน และตดสนใจ เมอพจารณาเปนราย

ดานสามารถเรยงล�าดบคาเฉลยจากมากไปหานอยได ดงน

ดานความสามารถในการแกปญหา ดานความสามารถใน

การสอสาร ดานความสามารถในการคด และดานความ

สามารถในการใชเทคโนโลย ผลการวจยแสดงถงความ

สอดคลองของทกษะผเรยนสศตวรรษท 21 ทเหมาะสมกบ

วยของผเรยนซงเปนเดกเลกกอนวยเรยน เปนการเตรยม

ผ เรยนทเปนเดกเลกใหมทกษะทจ�าเปนในการเตมเตม

การใชชวตในอนาคตทเปนยคของการใชความสามารถใน

การคดเพอสอสารจดการกบขอมล หรอสารสนเทศจ�านวน

มาก ๆ โดยค�านงถงความตองการและความสนใจของเดก

เปนส�าคญ ซงควรครอบคลมการพฒนากลามเนอใหญ การ

พฒนากลามเนอเลก การพฒนาอารมณ จตใจ และปลกฝง

คณธรรม จรยธรรม เพอใหเดกมความรสกทดตอตนเอง

และผอน มความเชอมน กลาแสดงออก มวนยในตนเอง

รบผดชอบ ซอสตย ประหยดเมตตากรณา เออเฟอ แบง

ปน มมารยาทและปฏบตตนตามวฒนธรรมไทยและศาสนา

ทนบถอ จงควรจดกจกรรมตาง ๆ ผานการเลนใหเดกไดม

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 207

โอกาสตดสนใจเลอกไดรบการตอบสนองตามความตองการ

ไดฝกปฏบตโดยสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมตลอดเวลา

ทโอกาสเอออ�านวย การพฒนาการคด และการพฒนา

ภาษา เพอใหเดกไดมโอกาสใชภาษาสอสาร ถายทอด

ความรสก ความนกคด ความรความเขาใจในสงตาง ๆ ท

เดกมประสบการณ จงควรจดกจกรรมทางภาษาใหมความ

หลากหลายในสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร มงปลก

ฝกใหเดกรกการอาน และบคลากรท แวดลอมตองเปน

แบบอยางทดในการใชภาษา ทงนตองค�านงถงหลกการจด

กจกรรมทางภาษาท เหมาะสมกบเดกเปนส�าคญ ขณะท

ควรใชเทคโนโลยมาเปนสอเพอสนบสนนการจดการกบมวล

ประสบการณใหมความทนสมยและตรงตามความตองการ

และพฒนาการในการรบรของเดกเลกรวมดวย สอดคลอง

กบวจารณ พานช (2555) ทวา การจดการเรยนรใหไดตาม

กรอบทกษะผเรยนในศตวรรษท 21 ม 5 ดาน ไดแก ดาน

ความสามารถในการสอสาร ดานความสามารถในการคด

ดานความสามารถในการแกปญหา ดานความสามารถใน

การใชเทคโนโลย และดานความ สามารถในการใชทกษะ

ชวต บนพนฐานของหลกการคณธรรม เพอใหเกดการปรบ

ตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม

และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระ

ทบตอตนเองและผอนไดตามวยตอไป

4. จากขอคนพบการวจยรปแบบการบรหาร

แบบมสวนรวมของศนยพฒนาเดกเลก ดานบคคล ทสง

ผลตอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ไดแก

การก�าหนดคานยมและเปาหมาย การวางแผนการสราง

วฒนธรรมการเปนบคคลแหงการเรยนร การสรางความ

ผกพนตอคานยมและเปาหมาย การจงใจในการเขารบการ

พฒนาสมรรถนะการถายโยงความร เพอสนบสนนการใช

หลกจตวทยาเดกเลกคนหาปญหา สาเหตของปญหาและ

ความตองการ วางแผน และตดสนใจจดมวลประสบการณ

ผลการวจยแสดงใหเหนถงความแตกตางจากเดมทบคลากร

จะปฏบตการสอนในการดแลเดกและชวยดแลในขณะท

เดกก�าลงเลนหรอท�ากจกรรม ดแลเดกในศนยพฒนาเดก

เลกเพอใหเดกไดรบการพฒนาในทก ๆ ดาน ใหพฒนาการ

ทเหมาะสมตามวย เทานน แตการเตรยมความพรอมผ

เรยนสศตวรรษท 21 จงควรเพมบทบาทของบคลากรเพอ

สนบสนนการใชหลกจตวทยาเดกเลกคนหาปญหา สาเหต

ของปญหาและความตองการ วางแผน และตดสนใจจด

มวลประสบการณ ดวยกระบวนการพฒนาสมรรถนะท

จ�าเปน สวนรปแบบการบรหารแบบมสวนรวมของศนย

พฒนาเดกเลก ดานอาคารสถานท สภาพแวดลอมและ

ความปลอดภย ทสงผลตอการเตรยมความพรอมผเรยนส

ศตวรรษท 21 ไดแก การออกแบบโครงสรางระบบงานท

ยดหยนคลองตว นโยบายในการใหเงนรางวลคาตอบแทน

ในการรวมพฒนา และกระตนการสอสารขอเสนอแนะการ

ใชทรพยากรครภณฑ อาคารสถานท และสภาพแวดลอม

ทปลอดภยส�าหรบผเรยนใหมประสทธภาพ เพอสนบสนน

การ คนหาปญหา สาเหตของปญหาและความตองการ

วางแผน และตดสนใจทเออตอการสรางใหเกดการมสวน

รวมในการจดมวลประสบการณ เพราะสงแวดลอมจะม

อทธพลในการเรยนรของเดกเลกกอนวยเรยนเปนอยาง

มาก เดกจะใชการรบรผานกระบวนการสงเกตและปรบ

ตวเพอเตมเตมการมพฒนาการภายใตสงแวดลอมทอย

อยางตอเนอง ซงในมมมองนของผวจย การทเดกเลกท

อาศยอยในชมชน และสามารถเขารบการพฒนากบทาง

ศนยเดกเลกของชมชนทเดกอาศยอย เดกจะเรยนรและ

มพฒนาตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ สอดคลอง

กบกระทรวงมหาดไทย (2559) ทก�าหนดขอบขายของ

การบรหารจดการศนยพฒนาเดกเลกไว 2 ดาน ไดแก 1)

ศนยพฒนาเดกเลกมทรพยากร และสภาพแวดลอมทเออ

ตอการจดประสบการณการเรยนรอยางมประสทธภาพ 2)

ศนยพฒนาเดกเลกมการจดสภาพแวดลอมและการบรการ

ทสงเสรมใหผ เรยนพฒนาตามธรรมชาต และเตมตาม

ศกยภาพ มสอเทคโนโลย สารสนเทศ และนวตกรรมทเห

มาะสมตอการจดการศกษา มสภาพแวดลอม พนทสเขยว

และแหลงเรยนรทเออตอการจดการศกษา สนามเดก เลน

และสงอ�านวยความสะดวกเพยงพอ ใหอยในสภาพใชการ

ไดด มและใชแหลงเรยนร ภมปญญา ทองถน ทงในและ

นอกศนยพฒนาเดกเลกประกอบกบในการพฒนาสงคมนสย

เพอใหเดกมลกษณะนสยทด แสดงออกอยางเหมาะสม และ

อยรวมกบผอนไดอยางมความสข ชวยเหลอตนเองในการ

ท�ากจวตรประจ�าวน มนสยรกการท�างาน รจกระมดระวง

ความปลอดภยของตนเองและผอน จ�าเปนตองจดใหเดกได

ปฏบตกจวตรประจ�าวนอยางภายใตอาคารสถานท สภาพ

แวดลอมและความปลอดภยอยางสม�าเสมอ เชน รบประทาน

อาหาร พกผอนนอนหลบ ขบถาย ท�าความสะอาดรางกาย

เลนและทาน รวมกบผอน ปฏบตตามกฎกตกา ขอตกลง

208 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ของสวนรวม เกบของเขาทเมอเลนหรอท�างานเสรจ

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในกำรน�ำไปใช

1. ควรมการอบรมบคลากรของของศนยพฒนาเดก

เลก สงกดกรมสงเสรมการปกครองทองถน เพอยกระดบ

การพฒนาสมรรถนะการถายโยงความร เพอสนบสนนการ

ใชหลกจตวทยาเดกเลกคนหาปญหา สาเหตของปญหาและ

ความตองการ วางแผน และตดสนใจจดมวลประสบการณ

ใหผเรยนมความสามารถในการสอสาร การจดการกบมวล

ประสบการณใหผเรยนใหผเรยนมความสามารถในการคด

มความสามารถในการแกปญหา และมความสามารถในการ

ใชเทคโนโลย ไดตามมา

2. ศนยเดกเลกทจะน�ารปแบบไปใช ควรมการ

ศกษาบรบทสภาพการจดการศกษาเพอหาจดเดนทเปนอต

ลกษณของศนย มาท�าการยกระดบการบรหารแบบมสวน

รวม เพอการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21ให

ไดตามแตละบรบทสภาพ

3. ควรน�าองคประกอบการบรหารแบบมสวนรวม

ของศนยพฒนาเดกเลก ไปก�าหนดเปนแผนการยกระดบการ

พฒนาการเตรยมความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 เพอ

สนบสนนการจดมวลประสบการณใหผเรยนมความสามารถ

ในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถใน

การแกปญหา และความสามารถในการใชเทคโนโลย ได

ตอไป

ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป

1. ในการวจยครงตอไปควรมการศกษาโอกาส

และอปสรรคของการสรางเครอขาย การพฒนาผเรยนให

ไดอยางครบวงจร ทงในระดบตนน�า กลางน�า และปลายน�า

เพอสรางใหเกดความยงยนในการมสวนรวมพฒนาความ

พรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ไดตามมา

2. ในการวจยครงตอไปควรมการศกษาลงลกดาน

วชาการและกจกรรมตามหลกสตรเพอยกระดบมาตรฐาน

การด�าเนนงานศนยพฒนาเดกเลกทเหมาะสมตอการเตรยม

ความพรอมผเรยนสศตวรรษท 21 ไดอยางเปนรปธรรม

Reference

Caldwell, B. J., & Spinks, J. M. (1990). The Self-managing school. London: Falmer Press.

Cohen, J. M., & Uphoff, N. T. (1980). Rural development participation: concepts and measures for

project design, implementation and evaluation. New York: The rural development committee

Center for International Studies, Cornell University.

Hirsch, P. (1990). Development dilemmas in Rural Thailand. New York: Oxford University Press.

Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (1996). Educational administration: theory research and Practice. (5thed.).

New York: McGraw-Hill.

Jidchai, S. (2012). Educational management problem-solving approach of the child development

center in Sub-district Administrative Organization, Phra Nakhon Si Ayutthaya Province. Master

of Education Silpakorn University. (in Thai)

Ministry of the Interior. (2016). The Child development center standard in Suburban area under the

department of Local Administration. Bangkok: Department of Local Administration. (in Thai)

Panich, V. (2012). The 21st century skills. Bangkok: Thatata Publication. (in Thai)

Putti, R. S. (1987). Personal and human resource management. New York: West Publishing.

Rodklai, M. (2013). Child and family development in the 21th century. Retrieved from http://taamkru.

com/th.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 209

Sinlarat, P. (2012). The Development of 21st century learners’ skills. Bangkok: Dhurakij Pundit

University. (in Thai)

Tepparak, S. (2013). Thai child hygiene under the child development center quality. Bangkok:

Department of Health, Ministry of Public Health. (in Thai)

210 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยเชงส�ารวจนมวตถประสงคเพอศกษา (1) ปจจยพนฐานของกลมดจทลเนทฟ (กลมคนทเตบโตมาพรอม

กบกระแสความเปลยนแปลงของเทคโนโลยดจทล) ทประกอบดวยนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายทมาจากทกภาค

ของประเทศไทย (2) ระดบของการใชไอซทของประชากร (3) เปรยบเทยบความแตกตางในระดบการใชไอซทจ�าแนก

ตามปจจยพนฐาน (4) ความสมพนธของระดบการใชไอซทกบปจจยพนฐาน กลมตวอยางไดจากนกเรยนชนมธยมศกษา

ตอนปลายทมคณสมบตของการเปนดจทลเนทฟ จ�านวน 450 คนโดยใชการคดเลอกตวอยางแบบหลายขนตอน เครอง

มอทใชในการวจยไดแกแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนาและสถตเชงอนมาน ผลการวจยพบวากลม

ตวอยางสวนใหญเปน เพศหญง ศกษาสายวทยคณตในโรงเรยนรฐบาล มเกรดเฉลยสะสมมากกวา 3.00 ในสวนการใช

ไอซทในการสรางโปรไฟลของตนเองพบวาใชเฟซบค อนสตาแกรมสรางขอมลใหคนอนไดรจกแตไมถงระดบของการเปน

เจาของเวปเพจเพอสรางชมชนทมความสนใจในเรองเดยวกน ในสวนของการใชประโยชนจากอนเทอรเนต พบวาอยใน

ระดบทมการตดตอสอสารสงคมออนไลนนอกเหนอจากการ ดาวนโหลดขอมลและคลปวดโอ ในสวนของการสรางสอเผย

แพรทางสงคมออนไลนพบวาระดบของการใชต�าโดยเนนเปนผเสพมากกวาการสรางสอ ในสวนของการประยกตความร

ทมบนโลกไซเบอรพบวาระดบของการใชมถงขนน�าความรทมไปใชสรางและพฒนาความรในการสรางสอดจทล อนง ผล

การวจยพบวาระดบของการใชไอซทจ�าแนกตามปจจยพนฐานสวนใหญไมมความแตกตางกน และ พบวามความสมพนธ

ระหวางการประยกตความรทมบนโลกไซเบอรกบเครองมอไอซททเปนโนตบคและ/หรอเดสกทอปคอมพวเตอร

ค�ำส�ำคญ: ดจทลเนทฟ, ออนไลน, อนเทอรเนต, ไอซท

Abstract

The objectives of this survey research were to study (1) fundamental factors of digital natives

(group of people born in the digital age) who in this article focused on secondary-school students

from various regions of Thailand (2) level of their use of ICTs (3) and compare level of their ICTs uses

กำรใชไอซทของนกเรยนชนมธยมศกษำตอนปลำยทเปนดจทลเนทฟ

Secondary-School Students Characterized as Digital Natives

and their use of ICTs

ดนย ปตตพงศ1, ตะวนฉาย คงรชต1 และ ทนงศกด เหมอนเตย2

Danai Pattaphongse1, Tawanchuay Khongrachata1 and Tanongsak Mhuentoei21มหาวทยาลยเนชน

1Nation University2มหาวทยาลยภาคกลาง

2University of Central Thailand

Received: July 2, 2019

Revised: August 14, 2019

Accepted: August 15, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 211

based upon their fundamental factors (4) the relationship between ICTs use and their fundamental

factors. Samples included 450 secondary-school students qualified as’ digital native’. Multi-stage

sampling was employed. Questionnaire was the tool used to collect the data. Statistical analysis

was conducted using both descriptive and inferential statistics. Outcome of the study revealed that

the majority of samples were female, science-math major students in public school with G.P.A.

exceeding 3.00. In their profile creation using ICTs, they used facebook, instagram to publicize their

own profiles but not to the level of creating their own webpage dedicated to specific topic yet.

They used internet up to the level where they could communicate with online society besides

information and video clips downloading. In media creation, their level of use was low since they were

consumers but not creators of media. In their application of knowledge on cyber space they

were interested in knowledge on cyber space and followers of certain topics. On the other hand,

outcome of the research showed that their uses of ICTs did not depend on their fundamental factors.

Furthermore, there was a significant relationship between application of cyber knowledge and their

ownership of NB and/or PC computer.

Keywords: digital natives, online, internet, ICTs

บทน�ำ ความเจรญก าวหน าของคอมพวเตอร และ

อนเทอรเนต ไดท�าใหประเทศไทยกาวสยคดจทลอยาง

รวดเรวและตอเนอง การเปลยนแปลงของเทคโนโลย

สารสนเทศและการส อสาร ( In format ion and

communication Technology หรอ ICT) ไดเขามาม

บทบาทอยางมากตอประชาชนในการใชเปนเครองมอใน

การเขาถงขอมลเพอการตดตอสอสาร การเกดของโลกยค

ดจทล (digital age) ท�าใหมประชากรกลมหนงทเกดนบ

ตงแตป 1980 เปนตนมา ซง Prensky (2001) เรยกคน

กลมนวาดจทลเนทฟ (Digital natives)

จากผลการส�ารวจการมการใช เทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสาร ป 2562 ของส�านกงานสถต

แหงชาต ในประชากรไทย พบวา มผใชคอมพวเตอร 19.4

ลานคน (รอยละ 30.8) ผใชอนเทอรเนต 33.4 ลานคน

(รอยละ 52.9) และผใชโทรศพทมอถอ 55.6 ลานคน (รอย

ละ 88.2) โดยมจ�านวนผใชเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสารสงขนทกปอยางตอเนอง โดยเฉพาะในกลมคนรน

ใหม (ส�านกงานสถตแหงชาต กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจ

และสงคม, 2560)

ดงนนเพอใหการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสารมการพฒนาเทาทนกบประเทศทพฒนาแลว

ทงภาครฐและเอกชนจ�าเปนตองพฒนาโครงสรางพนฐาน

ทางดานเทคโนโลย และสงเสรมประชาชนใหมความรและ

ทกษะการใชเทคโนโลยซงจะเปนประโยชนตอการพฒนา

เศรษฐกจและสงคมของประเทศใหกาวไปขางหนาส ยค

Thailand 4.0 ไดอยางมประสทธผล จากผลการส�ารวจดง

กลาวจงเปนทนาสนใจวา กลมดจทลเนทฟซงเปนเยาวชน

รนใหมทสวนใหญยงอยในวยเรยน โดยเฉพาะในระดบชน

มธยมศกษาตอนปลาย วาประชากรกลมนมระดบการใชไอ

ซทอยางไร และมปจจยพนฐานอะไรบางทมความสมพนธ

กบระดบของการใชไอซท ซงขอมลทไดจะเปนประโยชน

ตอภาคธรกจในการวางกลยทธเพอเขาถงกลมเปาหมาย

รวมถงเปนประโยชนตอภาครฐในการก�าหนดนโยบาย

หรอวางแผนพฒนาโครงสรางพนฐานดานการสอสารและ

การพฒนาทรพยากรมนษยใหพรอมตอความกาวหนาของ

ไอซท

212 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาปจจยพนฐานของกลมดจทลเนทฟ

กลมหนงทประกอบดวยนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

ทมาจากภาคตางๆ ของประเทศไทย

2. เพอศกษาระดบของการใชไอซทของประชากร

3. เพอเปรยบเทยบความแตกตางในระดบการใช

ไอซทจ�าแนกตามปจจยพนฐาน

4. เพอศกษาความสมพนธระหวางการใชไอซท

กบปจจยพนฐาน

นยำมศพทปฏบตกำร ไอซท (Information and Communication

Technology - ICT) หรอเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสาร หมายถง ตวเครองทเรยกวาฮารดแวร (hardware)

และอปกรณตอพวงทใชในงานสารสนเทศและการสอสาร

ซงตวเครองอาจเปนโทรศพทอจฉรยะหรอสมารทโฟน

โนตบกและ/หรอเดสกทอปคอมพวเตอร เครองคอมพวเตอร

แบบพกพาหรอแทปเลต (tablet)

ดจทลเนทฟ หมายถง กลมคนทเกดหลงป พ.ศ.

2523 (ค.ศ.1980) ซงเปนชวงเวลาเดยวกบการเกดยคดจทล

(digital age) โดยคนกลมนมประสาทสมผสกบการใชไอซ

ทตงแตตอนเดกและท�าใหพวกเขาคดและเรยนรแตกตาง

จากคนในเจเนอเรชนอนๆ ดจทลเนทฟใชเวลาของเขาใน

การท�างานหรอใชชวตหอมลอมดวยเครองคอมพวเตอร

วดโอเกม เครองเลนเพลงดจทล กลองวดโอ โทรศพทมอ

ถอ ของเลนและเครองมอตางๆของยคดจทล พวกเขาคน

เคยกบการรบขอมลทรวดเรว และชอบกบการท�างานหลาย

อยางพรอมๆกนชอบขอมลในรปกราฟฟกมากกวาขอมลท

เปนขอความ และท�างานไดดในสภาวะทมการตดตอทาง

เครอขาย

นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายทเปนดจทล

เนทฟ หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายทม

คณสมบตสอดคลองกบการเปนดจทลเนทฟคอ

1. เปนผเกดในยคดจทลคอหลงป พ.ศ.2523

2. เปนผ ทมเครองมอไอซท เชน สมารทโฟน

แทปเลท โนตบก/และหรอเดสกทอปคอมพวเตอร อยาง

นอย 1 อยาง

3. เปนผทมโอกาสเขาถงอนเทอรเนต

งำนวจยทเกยวของ เฟองฟา หรญกาญจน (2556) ไดศกษาพฤตกรรม

การใชสอสงคมออนไลนของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย

สงกด สพม 11 เขตพนทจงหวดสราษฎรธาน ผลการ

ศกษาพบวา กลมตวอยางจะใชสอสงคมออนไลนประเภท

เฟซบค และทวตเตอร มากทสด รอยละ 51.4 รองลงมา

คอ youtube, line, instagram คดเปนรอยละ 19.7,

15.6, 13.2 ตามล�าดบ โดยจะใชสมารทโฟนและแทบแลต

พซเปนอปกรณทใชในการเขาถงเครอขายสงคมออนไลน

มากทสดคดเปนรอยละ 55.0 รองลงมา คอ เดสกทอป

คอมพวเตอร และ โนตบคคอมพวเตอร คดเปนรอยละ 23.3

และ 21.6 ตามล�าดบ มจดประสงคในการเขาใชเครอขาย

สงคมออนไลน คอ เพอพดคยกบเพอนปจจบน เพอนเกา

เพอหาเพอนใหม และเพอหาแฟนมากเปนอนดบ 1 รอง

ลงมา คอ เพอประกาศขายสนคา โฆษณา ประชาสมพนธ

คดเปนรอยละ 20.2 และนอยสด คอ เพอเลนเกมส คด

เปนรอยละ 18.5

Efita & Wiranata (2015) ท�าการศกษานกศกษา

ชนปทหนงในคณะ English language and letters,

State Islamic University of Maulana Malik Ibrahim

Malangในอนโดนเซยจ�านวน 110 คน ผลการศกษาพบวา

นกศกษาสวนใหญ (76%) มการตดตอสอสารออนไลนเปน

กจวตรประจ�าวน มเพยง 12% ทระบวาไมเคยใชชองทาง

นในการตดตอเลย ในสวนของการใชเวบไซดทางสอสงคม

ออนไลนเชน เฟซบค และทวตเตอร 58% ระบวาเขารวม

ในเครอขายสงคมออนไลนทกๆวน 26% ระบวาเขารวม

เครอขายสปดาหละครง และเพยง 3% ทระบวาไมเคย

เขารวมเครอขายสงคมออนไลนเหลานเลย ในสวนของการ

ดาวนโหลด 72% ของกลมตวอยางจะมการดาวนโหลด

ไฟล MP3 ในชวงเวลาทวาง 79% ระบวาใชสมารโฟนเปน

ประจ�าทกวน

Kennedy&Fox (2013) ท�าการศกษาความร

ทกษะ และความเขาใจดานไอซทของนกศกษาชนปท 1

จ�านวน 1,130 คน ในมหาวทยาลยฮองกง ผลการศกษา

พบวา นกศกษาชนปทหนงของมหาวทยาลยฮองกงเปน

ดจทลเนทฟทใชเทคโนโลยหลากหลายเพอการสรางความ

ส�าคญของตนเองและเพอการบนเทง แตไมมความรใน

การใชเทคโนโลยเพอสนบสนนการเรยนของตน การใช

เทคโนโลยจะเปนไปในแงของผบรโภคเนอหามากกวาจะ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 213

เปนผสรางเนอหาทมวตถประสงคมงดานวชาการ

Watson (2013) ท�าการศกษานกศกษาอาย

ระหวาง 19-25 จากประเทศมาเลเซย เกาหลใต และ

สหราชอาณาจกรจ�านวนรวมทงสน 154 คนโดยท�าการ

ส�ารวจเทคโนโลยทนกศกษาเหลานใช ผลการศกษาพบวา

เทคโนโลยทเขาชอบใชเพอการศกษาของพวกเขามความ

แตกตางจากเทคโนโลยทเขาชอบใชในการตดตอสอสาร

สงคมออนไลน ผวจยสรปวาดจทลเนทฟ (digital natives)

ในความหมายเปนคนกลมหนงทแยกออกมาชดเจนโดย

เฉพาะไมม มเพยงเผาพนธดจทลหลายเผาพนธ (digital

tribes) ซงความแตกตางระหวางเผาพนธถกก�าหนดโดย

วฒนธรรม ภมล�าเนาของเขา และสถานทๆ เขาไดรบการ

ศกษาอบรม

Purcell และคณะ (2012) ไดส�ารวจครในกลม

ชมชน Advanced Placement และ National Writing

Project จ�านวน 2,462 คน ซงเปนครสอนในมธยมกลาง

และมธยมปลายในสหรฐอเมรกา พบวา 3 ใน 4 ของคร

ระบวาอนเทอรเนตและเสรชเอนจน มผลในเชงบวกกบ

นสยของนกเรยนในการคนควาท�างานวจย (กลมนกเรยน

ทดเดนมการคนควาเชงลกและกวางในเรองทเขาใหความ

สนใจ ใชเนอหาทเรยนไปใชสรางมลตมเดย หลายๆคนกลาย

เปนนกวจยทสามารถท�างานไดดวยตนเอง) 87% ระบวา

เทคโนโลยเหลานก�าลงสรางเจเนอเรชนของคนทมสมาธสน

64% ทระบวาเทคโนโลยดจทลปจจบนท�าใหนกเรยนรสก

ไขวเขวมากกวาทจะชวยพวกเขาในเรองเรยน นกเรยนพง

พาเสรชเอนจน ความยากล�าบากของนกเรยนในการตดสน

คณภาพของขอมล ศกยภาพของนกเรยนทจะคดวเคราะห

ใหถองแทมแนวโนมลดลง และนกเรยนมแนวโนมทจะยม

เนอหาของเพอนๆ เพมขน

Rapetti & Cantoni (2010) ท�าการศกษาการ

เรยนร ดวยไอซทของกล มดจทลเนทฟในเมอง Ticino

ประเทศสวสเซอรแลนด กลมตวอยางทใชประกอบดวย

พนกงานทท�างานอยในธนาคาร 3 แหง บรษททปรกษา

ดานการธนาคาร ส�านกพมพและโรงไฟฟาอยางละหนง

แหง รวมจ�านวน 236 คน เกอบทงหมดจดเปนกลมคนใน

เจเนอเรชนวายและเปนกลมทเรยกวาดจทลเนทฟดวย ผล

การศกษาพบวา 1) กลมคนเหลานใชเวลาอยกบไอซทเปน

กจวตรประจ�าวนโดยใชเพอการท�างานและสวนใหญเพอ

สอสารและพกผอนหยอนใจ แตบทบาทของไอซทในการ

เรยนรของพวกเขาเปนในรปของตวชวย 2) วธการแสวงหา

ความรสามประการหลกเพอการท�างานทส�าคญไดแก จาก

การใชเสรชเอนจน จากเนอหาการบรรยายในหองเรยน

และจากการศกษาดวยตนเอง สวนการแสวงหาความรจาก

เวบไซต/เวบบลอก ออนไลน แพลตฟอรมเอนไซโคพ

เดย อยในระดบปานกลาง การหาความรจากเครอขาย

โซเชยลนบวาอยในระดบนอยทสด 3) การใชไอซทออนไลน

สวนใหญเปนไปเพอสงขาวสาร การสอสารเครอขายใน

กลม การแชรวดทศน เวบไซตวกพเดย การแชรเพลง ซง

จะสงเกตวาเปนไปเพอการบนเทงมากกวาเพอการเรยนร

4) เมอใดกตามทเปนความรทตองเอาไปใชในงานอาชพ

ทตนก�าลงท�าอย กลมคนเหลานจะใหความส�าคญนอยกบ

ทรพยากรทมอยมากมายจากอนเทอรเนต แตจะท�าการ

ตดตอโดยตรงกบกลมเพอนของตน และแทบจะไมพงพา

เวบไซต วกพเดย บลอกหรอเวบไซตทมความเชยวชาญ

โดยเฉพาะ 5) กลมคนทเปนดจทลเนทฟนแตกตางจาก

กลมอนในความสามารถในการเสาะหาขอมลและความร

เนองจากมความคนเคยกบเทคโนโลย

กรอบแนวคดของกำรวจย

ปจจยพนฐำนของประชำกร - เพศ - ชน - แผนก - ประเภทโรงเรยน - ภาค - GPA - อาชพหลกของบดามารดา - การครอบครองอปกรณไอซท(Smartphone/ Tablet/Notebook/PC)

กำรใชไอซท - สรางโปรไฟลของตนเอง - ใชประโยชนจากอนเทอรเนต - การสรางสอดจทลเผยแพร - การประยกตความรทมบนโลกไซเบอร

214 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สมมตฐำนกำรวจย กลมดจทลเนทฟทมปจจยพนฐานตางกนมระดบ

การใชไอซทแตกตางกน

ขอบเขตกำรวจย ผวจยมงศกษาการใชไอซทของกลมดจทลเนทฟ

ในประเดนการสรางโปรไฟลของตนเอง การใชประโยชน

จากอนเทอรเนต การสรางสอดจทลเผยแพรทางสงคม

ออนไลน และการประยกตความรทมบนโลกไซเบอร

วธด�ำเนนกำรวจย การวจยน เป นการวจยเชงส�ารวจ (survey

research) โดยมวธด�าเนนการวจยดงน

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรทใชในการศกษาครงนคอนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลายสายสามญ ปการศกษา 2561 จาก

ทวประเทศจ�านวนมากกวา 1 ลานคน (สถตการศกษา จด

ท�าโดยกระทรวงศกษาธการในปพศ.2560 มนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลายสายสามญจ�านวน 1,242,079 คน)

โดยขนาดของกลมตวอยางไดจากตารางของทาโร ยามาเน

ทระดบความเชอมน 95% และความคลาดเคลอน ( 5%)

ขนาดตวอยางทเหมาะสมของประชากรทมจ�านวนมากและ

ไมทราบจ�านวนทแนนอนอยทขนาด 400 คน โดยในงาน

วจยน ผวจยไดก�าหนดขนาดกลมตวอยางไว 450 คน

กำรคดเลอกกลมตวอยำง ผวจยไดออกแบบวธการคดเลอกตวอยางทจะเปน

ตวแทนของดจทลเนทฟโดยยดเกณฑดงตอไปน

1. เปนผ เกดในยคดจทลตามความหมายของ

Prinsky ดงนนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายในแตละ

ปมคณสมบตเขาขายทกคน

2. เปนผทครอบครองเครองมอไอซท (สมารทโฟน

แทปเลท โนตบก และ/หรอเดสกทอปคอมพวเตอร) อยาง

ใดอยางหนง ในสวนของสมารทโฟนตองมเบอรโทรศพท

เปนของตนเอง

3. มโอกาสในการเขาถงอนเทอรเนต พจารณา

จากการมอเมลแอดเดรสเปนของตนเอง

ผวจยท�าการคดเลอกตวแทนดจทลเนทฟโดยใช

การเลอกตวอยางแบบหลายขนตอน ดงน

ขนตอนทหนง ท�าการคดเลอกตวอยางแบบ

เฉพาะเจาะจง โดยเลอกกลมนกเรยนทเขารวมโครงการ

สหพฒนแอดมชชนครงท 21 ซงจดขนระหวางวนท 1 ถง

6 ตลาคม พ”ศ.2561 ซงมนกเรยนชนมธยมศกษาตอน

ปลายทวประเทศเขารวมมากกวา 150,000 คน โดยมการ

สงสญญาณบรอดแบรนดไปยงโรงเรยนและสถาบนการ

ศกษาทวประเทศ

ขนตอนทสอง ท�าการคดเลอกนกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลายเฉพาะทมอเมลแอดเดรสเปนของ

ตนเองและแสดงความประสงคเขารวมโครงการทจดขน

ทมหาวทยาลยหอการคาไทยซงเปนศนยกลางของโครง

การฯ จ�านวน 12,876 คน

ขนตอนทสาม ท�าการคดเลอกตวอยางจากนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลายจ�านวน 450 คน จากรายชอ

นกเรยนทมอเมลแอดเดรสเปนของตนเองโดยใชการสม

ตวอยางแบบเปนระบบ (systematic sampling)

ขนตอนทส ตดตอนกเรยนตามอเมลทเลอกไวใน

ขนตอนทสาม ด�าเนนการสงแบบสอบถามให พรอมทงใหสง

แบบสอบถามทกรอกขอมลแลวซงใชเปนใบตอบรบยนยน

การเขารวมดวยตนเองทมหาวทยาลยหอการคาไทยกลบ

โดยทงหมดนจะตองเสรจสนกอนวนเรมโครงการคอวนท

1 ตลาคม พ.ศ.2561

ขนตอนทหา ท�าการรวบรวมแบบสอบถามทกรอก

ขอมลแลวทางอเมล

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยไดแก แบบสอบถาม ซง

ไดผานการทดสอบ IOC (Item Objective Congruence)

กบผเชยวชาญจ�านวน 3 คน เนอหาในแบบสอบถามแบง

เปนปจจยพนฐาน ประเภทอปกรณทใชในไอซท และระดบ

ของการใชไอซทเพอการสรางโปรไฟล การใชอนเทอรเนต

การสรางสอดจทลและการน�าความร ทมปรากฏในโลก

ไซเบอรไปใชตอยอดในการสรางสอ โดยแตละขอมดชน

IOC ไมต�ากวา 0.67

กำรเกบรวบรวมขอมล เกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามจ�านวน 450

รายน�ามาตรวจสอบความถกตอง พบวามจ�านวน 414 ราย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 215

ทมความถกตองครบถวนสมบรณ ทกคนมอปกรณไอซท

ตามทก�าหนดและมอเมลแอดเดรสเปนของตนเอง

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใช สถตทใชในการวจยประกอบดวยสถตเชงพรรณา

(descriptive statistics) ซงไดแกคาความถ รอยละ และ

สถตเชงอนมาน (inferential statistics) ซงไดแกการ

ทดสอบสถตไควสแควร/การทดสอบ exact (exact test)

และMultinomial Logistic Regression (MLR)

ผลกำรวจยตำรำง 1

ปจจยพนฐานของประชากร

ปจจยพนฐำน จ�ำนวน รอยละ

เพศ-ชาย-หญง

121293

29.270.8

แผนก-วทยคณต-ศลปภาษา/ศลปค�านวณ

36450

87.912.1

โรงเรยน-รฐบาล-เอกชน

34173

82.417.6

ชน-ม.4-ม.5-ม.6

1573326

3.717.678.7

เกรดเฉลยสะสม-ไมเกน 2.50-2.51 แตไมเกน 3.00-3.01แตไมเกน 3.50-3.51ถง 4.00

14103164133

3.3824.8839.6132.13

มาจาก-กทม.+ภาคกลาง+ภาคตะวนตก+ภตะวนออก-ภาคใต-ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ-ภาคเหนอ

336312522

81.27.56.05.3

ครอบครอง (อาจมากกวาหนงอยาง)-สมารทโฟน-แทปเลต-เดสกทอปคอมพวเตอร-โนตบกคอมพวเตอร

3825787138

92.313.721.033.3

216 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

อาชพหลกของบดามารดา-ขาราชการ-พอคา/เจาของกจการ-พนกงานบรษทเอกชน-ครอาจารย-อนๆ

671461201368

16.235.329.03.116.4

จากกลมตวอยางจ�านวน 414 คน พบวา สวน

ใหญเปนเพศหญง (รอยละ 70.8) ศกษาแผนกวทยคณต

(รอยละ 87.9) ในโรงเรยนรฐบาล (รอยละ 82.4) ในชน

มธยมศกษาปท 6 (รอยละ 78.7) มเกรดเฉลยสะสมตงแต

3.0 ขนไป (รอยละ 71.74) มาจากจงหวดกรงเทพมหานคร

จงหวดในภาคกลาง ภาคตะวนออกและภาคตะวนตก

(รอยละ 81.2) ในสวนของการครอบครองเครองมอเครอง

ใชไอซทพบวาสวนใหญ (รอยละ 92.3) เปนผครอบครอง

สมารทโฟน และพบวารอยละ 11.1 ของกลมตวอยางเปน

ผครอบครองทงโนตบกและเดสกทอปคอมพวเตอร ในสวน

ของอาชพของผปกครองพบวาสวนใหญ (รอยละ 35.3) ม

อาชพเปนพอคาหรอเจาของกจการ

ตำรำง 2

ระดบและลกษณะของการใชไอซท

หวขอ จ�ำนวน รอยละ

ระดบของการสราง profile ของตนเอง

ไมมการใชสอออนไลนในการสราง profile ของตนเอง 22 5.3

ใชเฟซบก อนสตาแกรมสรางขอมลของตวทานใหคนอนไดรจก 311 75.1

ใชเฟซบก อนสตาแกรมสรางขอมลใหคนอนไดรจก เปนเจาของเวบเพจของตนเองเพอสรางชมชนทมความสนใจในเรองเดยวกน

81 19.6

ระดบของการใชประโยชนจากอนเทอรเนต

ไมมการใชประโยชนจากอนเทอรเนตในการเสาะหาขอมลเลย 2 .5

ใช google หรอเสรชเอนจนเพอหาขอมล 49 11.8

มการดาวนโหลดคลป youtube และ music videoนอกเหนอจากการดาวนโหลดขอมล 74 17.9

ใชอนเทอรเนตในการตดตอสอสารสงคมออนไลนนอกเหนอจากการดาวนโหลดขอมลและคลปวดทศน 289 69.8

ระดบของการสรางสอดจทลเผยแพรทางสงคมออนไลน

ไมไดสรางสอและไมไดเปนผเสพดวย 18 4.3

ไมสรางสอ แตเปนผเสพ 310 74.9

สรางสอแตไมไดรบความสนใจในแวดวงสงคมออนไลน 55 13.3

สรางสอและเปนทยอมรบในแวดวงสงคมออนไลน 31 7.5

ระดบการประยกตความรทมบนโลกไซเบอร

ไมสนใจความรทมเผยแพรบนโลกไซเบอร 7 1.7

มความสนใจความรทมบนโลกไซเบอรและเคยมการตดตามหวขอเรองใดเรองหนงเปนการเฉพาะ 218 52.6

น�าความรจากสอออนไลนทมไปใชสรางและพฒนาความรในการสรางสอดจทล 189 45.7

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 217

จากตารางท 2 แสดงใหเหนวา กลมตวอยางมการ

ใชไอซทเพอสรางโปรไฟลของตนเอง เพอใชประโยชนจาก

อนเทอรเนต เพอสรางสอดจทลเผยแพรทางสงคมออนไลน

และเพอประยกตความรทมอยบนโลกไซเบอร ทงนรอยละ

94.7 ของกลมตวอยาง มการสรางโปรไฟล ของตนเอง โดย

รอยละ 19.6 มระดบการใช Facebook, Instagram สราง

ขอมลของตวเองใหคนอนไดรจก และเปนเจาของเวปเพจ

ของตนเองเพอสรางชมชนทมความสนใจในเรองเดยวกน

ในสวนระดบของการใชประโยชนจากอนเทอรเนต พบวา

กลมตวอยางเกนกงหนงนอกจากใชอนเทอรเนตไปเพอหา

ขอมล เพอดาวนโหลดคลปตางๆ แลว ยงใชเพอการตดตอ

สอสารสงคมออนไลน ในสวนของการสรางสอดจทลเผยแพร

พบวาระดบการใชจะอยในระดบต�า ทงนเพราะสวนใหญ

(รอยละ 79.2) ไมสรางสอแตจะเปนผเสพสอ มเพยงหนง

ในหาของกลมตวอยางเทานนทมการสรางสอ ในสวนระดบ

ของการประยกตความรทมบนโลกไซเบอรนนอยในระดบ

สงเพราะกลมตวอยางเกอบทงหมดมความสนใจความรทง

หลายทมเผยแพรบนโลกไซเบอร และเกอบครงหนงทได

มการน�าความรจากสอออนไลนทมไปใชสรางและพฒนา

ความรในการสรางสอดจทล

ตำรำง 3

เปรยบเทยบการใชไอซทของกลมตวอยาง

หวขอ ภำค เพศ ระดบชน ประเภทโรงเรยน

แผนกทเรยน

การสราง profile ของตนเอง ไมแตกตางกน** แตกตางกน* แตกตางกน** ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน**

การใชประโยชนจากอนเทอรเนต

แตกตางกน** ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน** แตกตางกน** ไมแตกตางกน**

การสรางสอดจทลเผยแพรทางสงคมออนไลน

ไมแตกตางกน** แตกตางกน* แตกตางกน** ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน**

การประยกตความร ทมบนโลกไซเบอร

ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน** ไมแตกตางกน**

หมายเหต:-*ทดสอบดวยไควสแควร ** ทดสอบดวย Fisher’s exact test กรณ expected frequency ในแตละเซลลมคาต�ากวา 5

จากตารางท 3 แสดงใหเหนการเปรยบเทยบการ

ใชไอซทของกลมตวอยาง จ�าแนกตามเพศ ภาค ระดบชน

ประเภทโรงเรยน และแผนกทเรยน (ผวจยมไดน�าขอมล

GPA และอาชพหลกของบดามารดามารวมดวย เนองจาก

GPAของกลมตวอยางมคาใกลเคยงกนมาก ในสวนอาชพ

หลกของบดามารดานนกพบวาราวสองในสามมความ

เกยวของทางธรกจ สวนอาชพอนๆ มเปนสวนนอย)

ผลจากการวเคราะหโดยใชตารางท 3 พบวากลม

ตวอยางทมาจากภาคทตางกนมความแตกตางกนในการ

ใชประโยชนจากอนเทอรเนต กลมตวอยางทมเพศทแตก

ตางกนมความแตกตางกนในการสรางโปรไฟลของตนเอง

และในการสรางสอดจทลเผยแพรทางสงคมออนไลน กลม

ตวอยางทเรยนอยในระดบชนตางกนมความแตกตางกน

ในการสรางโปรไฟลของตนเองและในการสรางสอเดจทล

เผยแพรทางสงคมออนไลน และกลมตวอยางทศกษาใน

ประเภทโรงเรยนทแตกตางกนมความแตกตางกนในการ

ใชประโยชนจากอนเทอรเนต

ควำมสมพนธระหวำงปจจยพนฐำนกบระดบของกำร

ใชไอซท

ในสวนนผ วจยตองการศกษาวามความสมพนธ

ระหวางปจจยพนฐานกบระดบของการใชไอซทหรอไม

ทงนเพอเปนแนวทางในการก�าหนดลกษณะของบคคลท

เอออ�านวยตอการตอยอดการใชงานดานไอซท ตวอยาง

เชนหากพบวาการมอปกรณบางอยางทมผลตอระดบของ

การใชไอซทเพอการสรางสอ หรอเพอประยกตความรทม

บนโลกไซเบอร หนวยงานทเกยวของอาจตองหาทางผลก

ดนใหมอปกรณเชนนนใหได

ถาก�าหนดใหปจจยพนฐานเปนตวแปรตน และ

ระดบของการใชไอซทเปนตวแปรตาม จะเหนวาตวแปร

218 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 4

ผลจากการพยากรณโดยใช multinomial logistic regression

ตวแปรตำม LikelihoodRatiotests

Goodness-of-fit

Pseudo R-square

ตวแปรอสระทคำ sig.<0.05

ควำมนำเชอถอของกำรพยำกรณ

การสรางprofile ของตนเอง

คาsig.=.077

P e a r s o n - ค า sig.=.547D e v i a n c e -คาsig.=1.000

Coxand Snell:.106Nagelkerke:.141McFadden:.081

- - -

- 7 5 . 6 % ( b y chance)*-75.8% (โดย MLR)

การใชประโยชนจากอนเทอรเนต

คาsig.=.075

P e a r s o n - ค า sig.=1.000D e v i a n c e -คาsig.=1.000

Cox and Snell:.148Nagelkerke:.182McFadden:.095

- - -

- 6 6 . 6 4 % ( b y chance)*-70.8%(โดย MLR)

การสร างสอด จทลเผยแพร ทางสงคมออนไลน

คาsig.=.003

P e a r s o n - ค า sig.=.065D e v i a n c e -คาsig.=1.000

Cox and Snell:.182Nagelkerke:.226McFadden:.123

เพศ - 7 2 . 5 6 % ( b y chance)*-75.4%(โดยMLR)

การประยกตความรทมบนโลกไซเบอร

คาsig.=.000

P e a r s o n - ค า sig.=1.000D e v i a n c e -คาsig.=1.000

Cox and Snell:.169Nagelkerke:.216McFadden:.121

SmartphoneTablet

- 6 0 . 8 3 % ( b y chance)*-63.8%(โดยMLR)

สดสวนทสามารถเดาไดถกตองโดยไมใชแบบจ�าลองใดๆ = ผลบวกของสดสวนยกก�าลงสอง*สดสวนความถกตองในการพยากรณ(by chance)ทค�านงถงความแปรปรวน=สดสวนทสามารถเดาไดถกตองโดยไมใชแบบจ�าลองใดๆ*1.25

ตามในทนเปนตวแปรแบบจดประเภท (categorical

variable) ดงนนเทคนคทางสถตทสามารถน�ามาใชไดแก

discriminant analysis หรอ MLR (multinomial logistic

regression) ในทนผวจยขอเลอก MLR เนองจากไมไดม

ขอสมมตฐานใดๆ เกยวกบ normality, linearity หรอ

homogeneity of variance ของตวแปรอสระเหมอนกบ

เทคนคอนเชน discriminant analysis

ผลจากการใช mul t inomia l log i s t i c

regression โดยก�าหนดใหตวแปรอสระประกอบดวยตวแปร

นามบญญต 10 ตว (สายทเลอกเรยน เพศ ระดบชนทเรยน

ประเภทของโรงเรยน ภาคทโรงเรยนตงอย การเปนเจา

ของสมารทโฟน การเปนเจาของแทปเลต การเปนเจาของ

โนตบกคอมพวเตอร การเปนเจาของเดสกทอปคอมพวเตอร

อาชพหลกของผปกครอง) ตวแปรทมคาตอเนอง (G.P.A)

เพอประเมนความแมนย�าในการพยากรณคาของตวแปรตาม

มแสดงตามตารางท 4 ซงพบวาการน�าตวแปรอสระเขามา

ชวยอธบายความผนผวนของตวแปรตามในประเดนการ

สรางสอดจทลเผยแพรทางสงคมออนไลน และในประเดน

การประยกตความรทมบนโลกไซเบอร แตไมสามารถอธบาย

ความผนผวนของตวแปรตามในประเดนการสรางโปรไฟล

ของตนเอง และในประเดนการใชประโยชนจากอนเทอรเนต

เนองจากสดสวนความถกตองในการพยากรณ

(by chance) มคาต�ากวาสดสวนความถกตองในการ

พยากรณโดยใช MLR (การสรางสอดจทลเผยแพรทางสงคม

ออนไลน-72.56 % <75.4% และการประยกตความรทม

บนโลกไซเบอร-60.83%<63.8%) ดงนนแบบจ�าลองนม

ประสทธภาพและสามารถเอาไปใชในการพยากรณตวแปร

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 219

ตามจากตวแปรอสระได

เนองจากอปกรณไอซททมอยมขอจ�ากดในตวของ

มนเอง ตวอยางเชนหากมสมารทโฟนอยางเดยวอาจสามารถ

สรางสอในรปวดโอคลปออกเผยแพรทางสอสงคมออนไลน

แตมขอจ�ากดในการน�าสอทมเผยแพรอยแลวมาปรบ การ

จะตอยอดงานและความรทางดจทลตองอาศยโนตบคและ/

หรอเดสกทอปคอมพวเตอรเทานนเมอเปนเชนนผวจยจง

ใชการประยกตทมในโลกไซเบอรเปนตวแปรตาม สวน

ตวแปรตนมการตดเครองมอไอซททเปนสมารทโฟนและ

แทปเลทออกไป ผลทเกดขนแสดงไดดงน

ตำรำง 5

เปรยบเทยบผลจากการพยากรณการประยกตความรทมบนโลกไซเบอรโดยใช MLR

คำสถต จ�ำกดเครองมอไอซทเฉพำะโนตบคและ/หรอเดสกทอปคอมพวเตอร

เครองมอไอซททง 4อยำง(จำกตำรำง 4)

Likelihood Ratio tests คา sig=0.005 คา sig.=0.000

Goodness-of-fit Pearson-คา sig.=1.000Deviance-คา sig.=1.000

Pearson-คา sig.=1.000Deviance-คา sig.=1.000

ตวแปรอสระทคา sig.<0.05 NotebookPC

SmartphoneTablet

ผลของตารางท 5 สอดรบสมเหตสมผลกบความ

เปนจรง ทงนเพราะการเรยนรจากโลกไซเบอรและการน�า

ความรไปตอยอดจะท�าไดดกตอเมอมอปกรณไอซททเปน

โนตบกและ/หรอเดสกทอปคอมพวเตอร

ในบรรดากลมตวอยางทมการน�าความรจากสอ

ออนไลนทมไปใชสรางและพฒนาความรในการสรางสอ

ดจทลจ�านวน 189 คนพบวารอยละ 93.6 ของผทมสมารท

โฟนอยางเดยวมการน�าความรจากสอออนไลนไปใชสราง

และพฒนาความรในการสรางสอดจทล รอยละ 100 ของ

ผทมโนตบกคอมพวเตอรซงอาจมสมารทโฟนหรอแทปเลท

ใชมการน�าความรจากสอออนไลนไปใชสรางและพฒนา

ความรในการสรางสอดจทล และรอยละ 100 ของผทม

โนตบกและเดสกทอปคอมพวเตอรซงอาจมสมารทโฟน

ดวยมการน�าความรจากสอออนไลนไปใชสรางและพฒนา

ความรในการสรางสอดจทล นเปนการยนยนใหเหนวาไอ

ซททเหมาะสมทสดทน�าไปใชตอยอดงานสรางสรรคทาง

ดจทลตองเปนโนตบคและ/หรอเดสกทอปคอมพวเตอร

เปนหลกเทานน

กำรอภปรำยผล ผลการวจยประเดนระดบของการสราง profile

ของตนเองพบวานกเรยนสวนใหญมการใชFacebook,

Instagram สรางขอมลของตนเองใหคนอนไดรจกมากทสด

สอดคลองกบงานวจยของเฟองฟา หรญกาญจน (2556) ท

พบวานกเรยนสวนใหญมการใช facebook มากทสดเชน

กน ในสวนของระดบการใชอนเทอรเนตพบวานกเรยนสวน

ใหญใชอนเทอรเนตในการตดตอสอสารสงคมออนไลนนอก

เหนอจากการดาวนโหลดขอมลและคลปวดโอ สอดคลอง

กบงานวจยของเฟองฟา หรญกาญจน (2556) และ Efita

& Wiranata (2015) ทพบวานกเรยนและนกศกษาสวน

ใหญมการตดตอสอสารออนไลนเปนกจวตรประจ�าวน โดย

มจดประสงคในการเขาใชเครอขายสงคมออนไลนเพอพด

คยกบเพอน

หากยดถอวนทเกดเปนเกณฑ กลมดจทลเนทฟใน

งานวจยนจะมอายต�ากวาดจทลเนทฟในงานวจยของ Efita

& Wiranata (2015), Kennedy&Fox (2013), Watson

(2013 ) ซงเปนนกศกษาในระดบอดมศกษา และRapetti

& Cantoni (2010) ซงเปนดจตลเนทฟทจบการศกษาแลว

และท�างานอย แมจะมอายนอยกวา แตงานวจยนแสดงให

เหนวา ดจทลเนทฟในวยเยาวของไทยไมไดเปนแคผบรโภค

เนอหาแตเพยงอยางเดยว แตมการเรยนรตอยอด มการสราง

สอดจทลของตนเอง โดยใชความรทางเทคโนโลยทมอยใน

โลกไซเบอรไปประยกตใชสรรคสรางสอ มลกษณะของการ

ใชไอซทในระดบทมความซบซอน (sophistication) มาก

ขน

220 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยทพบวาดจทลเนฟทเปนนกเรยน

ชนมธยมศกษาตอนปลายมระดบของการประยกตความรท

มบนโลกไซเบอรในระดบสง โดยกลมตวอยางเกอบทงหมด

มความสนใจความรทงหลายทมเผยแพรบนโลกไซเบอร

และเกอบครงหนงทไดมการน�าความรจากสอออนไลนท

มไปใชสรางและพฒนาความรในการสรางสอดจทล และ

พบวามความสมพนธระหวางการประยกตความรทมบน

โลกไซเบอรกบเครองมอไอซททเปนโนตบ กและ/หรอ

เดสกทอปคอมพวเตอร ผวจยจงมขอเสนอแนะดงน

1. ภาครฐควรก�าหนดนโยบายสงเสรมการใชไอซท

ทเปนคอมพวเตอรสวนบคคล ในรปของการใหสนเชอเพอ

ซอคอมพวเตอรในอตราดอกเบยต�าและเงอนไขผอนช�าระ

ยาวผานธนาคารของรฐ โดยเรมทครอบครวของเยาวชนท

บดามารดาอยในฐานะทจะสามารถผอนช�าระได เชน นก

ธรกจ คร ขาราชการ พนกงานรฐวสาหกจ ทงนเพอชวยให

นกเรยนสามารถใชประโยชนจากไอซทในการผลตวดทศน

คลปหรอสรางสรรคงานสอไดมากขน

2. ภาคธรกจทเปนสถาบนการศกษาซงมคณะ

วชาดานเทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาเกมสและดจทล

มเดยสามารถเขาถงกลมลกคาเปาหมายทเปนดจทลเนทฟ

นไดโดยการเขาไปแนะแนวนกเรยนชนมธยมศกษาตอน

ปลาย ใหพวกเขาเหนวาอาชพดานนเปนอาชพหนงทนา

สนใจ หางานไดงาย รายไดดไมแพหลายอาชพ พรอมทง

ชใหเดกเหลานเหนวางานดานนไมมขอจ�ากด ความส�าเรจ

อยทการฝกฝน และการจนตนาการ

ขอเสนอแนะส�ำหรบงำนวจยครงตอไป

1. ควรท�าการศกษาdigital literacyของกลมด

จทลเนทฟทเปนนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายเปรยบ

เทยบกบนสตนกศกษาในมหาวทยาลย

2. ควรท�าการศกษากลยทธของครอาจารยทใช

ในโรงเรยนทประกอบดวยดจทลเนทฟโดยเฉพาะโรงเรยน

ทประกอบดวยนกเรยนในชนมธยมศกษาตอนปลาย

References

Efita, D., & Wiranata, A. (2015). Digital ative: A study on the first-year student. Retrieved from

https://www.researchgate.net/.../291138716_DIGITAL_NATIVE_A_ST...

Hirangarn, F. (2013). Secondary school students under the secondary education service area office

11, Suratthanee Province and their behavior in the use of online social media. Independent

study, Graduate School of Business Administration, Walailuk University. (in Thai)

Kennedy, D. M., & Fox, B. (2013). Digital natives: An Asian perspective for using learning technologies.

International Journal of Education and Development using Information and Communication

Technology, 9(1), 64-79

National Statistical Office, Ministry of Digital Economy and Society (2017). A survey of household’s

use in ICT technology. Retrieved from www.nso.go.th. (in Thai)

Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. Retrieved from https://www.marcprensky.com/.../

Prensky%20-%20Digital%20Natives,%.

Purcell, K., Rainie, L., Heaps, A., Buchanan, J., Frierich, L., Jacklin, A., Chen, C., & Zickuhr, K. (2012 ).

How teens do research in the digital world. Retrieved from http://pewinternet.org/Reports/2012/

Student-Research.

Rapetti, E., & Cantoni, L. (2010). Digital natives and learning with the ICT: The GenY @ work research

in Ticino, Switzerland. Journal of e-Learning and Knowledge Society, 6(1), 39-49.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 221

Watson, I. R. (2013). Digital natives or digital tribes?. Universal Journal of Educational Research,

1(2), 104-112.

Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis. New York: Harper & Row

222 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive design) มวตถประสงคเพอศกษาสขภาวะทางจตวญญาณ

ของนกศกษาพยาบาลทงกอนและหลงการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชนเปนครงแรก ประชากรเปนนกศกษา

พยาบาลชนปท 2 รนท 51 ปการศกษา 2560 จ�านวน 128 คน โดยศกษาจากประชากรทงหมด เครองมอทใชในการเกบ

รวบรวมขอมลประกอบดวย 2 สวน ไดแก แบบสอบถามขอมลสวนบคคล และแบบสอบถามสขภาวะทางจตวญญาณใน

นกศกษาพยาบาล ตรวจสอบคาความเทยงในนกศกษาพยาบาล 30 คน ไดคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาคเทากบ

0.7 วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยาย ไดแก ความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย

พบวากอนการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชนเปนครงแรก นกศกษาพยาบาลมสขภาวะทางจตวญญาณโดยรวม

อยในระดบสง เมอพจารณาองคประกอบรายดาน พบวาดานทมคะแนนสงสด คอ ดานการรบรคณคา ความหมายและ

เปาหมายในชวต รองลงมา คอ ดานการมจตขนสง และนอยทสด คอ ดานการมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและสง

แวดลอมอยางเหมาะสม สวนหลงการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชนเปนครงแรก พบวานกศกษาพยาบาลมสข

ภาวะทางจตวญญาณโดยรวมอยในระดบสง เมอพจารณาองคประกอบรายดาน พบวาดานทมคะแนนสงสด คอ ดานการ

รบรคณคา ความหมายและเปาหมายในชวต รองลงมา คอ ดานความเชอ ศรทธา และปฏบตตามค�าสอนในศาสนา และ

ดานความพงพอใจในชวต ดานทนอยทสด คอ ดานการมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและสงแวดลอมอยางเหมาะ

สม ดงนน สถาบนการศกษาพยาบาลควรพฒนากระบวนการเรยนการสอนภาคปฏบตทสงเสรมใหนกศกษาพยาบาลม

ปฏสมพนธตอตนเอง ผอน และสงแวดลอมอยางเหมาะสมเพอใหนกศกษาพยาบาลมสขภาวะทางจตวญญาณสงขน

ค�ำส�ำคญ: สขภาวะทางจตวญญาณ, นกศกษาพยาบาล

Abstract

This study is descriptive research is aimed to study spiritual well-being of nursing students

on the pre and post period of the first nursing practicum in patient ward and community. The

participants were 128 nursing students who studying in 2nd year, generation 51, academic year

2017. The instruments used in this study consisted of 2 parts (1) Demographic data and (2) the

Nursing students’ spiritual well-being questionnaire.The instruments was tested for reliability in 30

nursing students using Cronbach’alpha coefficient, which yielded the value of .70. Data analysis by

กำรศกษำสขภำวะทำงจตวญญำณในนกศกษำพยำบำล

The Study of Spiritual Well-Being in Nursing Students

วรนทรลดา จนทวเมอง1 และ ทรงฤทธ ทองมขวญ1

Varinlada Jantaveemuang1 and Trongrit Thongmeekhaun1

1วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา1Boromarajonani College of Nursing, Songkhla

Received: July 4, 2019

Revised: August 20, 2019

Accepted: August 20, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 223

descriptive statistics: frequency, percentage, average, and standard deviation. The result revealed

that the participants had the overall of spiritual well-being were high level on the pre period of the

first nursing practicum in patient ward and community (µ = 4.15, SD = 0.35). The highest score was

the perception of value, meaning and goals of life (µ = 4.38, SD = 0.46). The secondary sequence

was the ultimate mind (µ = 4.24, SD = 0.45). The smallest scores was the appropriate interaction with

own self, other, and environment (µ = 3.86, SD = 0.38). The participants had the overall of spiritual

well-being were high level on the post period of the first nursing practicum in patient ward and community

(µ = 4.21, SD = 0.35). The highest score was the perception of value, meaning and goals of life

(µ = 4.42, SD = 0.46). The secondary sequence was the fait and religious adherence (µ = 4.32, SD

= 0.50) and the life satisfaction (µ = 4.32, SD = 0.40). The smallest scores was the appropriate

interaction with own self, other, and environment (µ = 3.83, SD = 0.45). Accordingly, the

nursing educational institutions must develop practicum process which promotes the appropriate

interaction with own self, other, and environment for nursing students in order to high spiritual

well-being

Keywords: spiritual well-being, nursing students

บทน�ำ จตวญญาณเปนมตหนงของสขภาพซงมความ

ส�าคญตอบคคล เพราะเปนสวนเชอมโยงประสานทกมตให

มการท�างานทสมดลกนและเชอมโยงสมพนธระหวางตนเอง

ผอน และธรรมชาต ซงเปนกระบวนการทมพลวตรไมคงท

(ประเวศ วะส, 2547) โดยทศนย ทองประทป (2552) ให

ความหมายของสขภาวะทางจตวญญาณวา หมายถง ภาวะ

ทบคคลมความสมดลหรอความพงพอใจในการด�าเนนชวต

ของตน มความสข มศรทธา และปฏบตตามหลกศาสนาท

ตนนบถอ เขาถงคณคาของการเกดมาเปนมนษย มความรก

และเมตตาตอเพอนมนษยและสตวอน ตระหนกในคณคา

ของธรรมชาตและสงแวดลอม สามารถด�ารงตนไดอยาง

สอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมและสงแวดลอม

ในทางตรงกนขามหากบคคลขาดสขภาวะทางจตวญญาณ

แสดงถงการไมไดรบการตอบสนองดานจตวญญาณ ท�าให

บคคลนนไมสามารถรบร และเกดความสขอยางแทจรง

ขาดความสมบรณในตนเอง มความรสกบกพรอง ขาดสง

ยดเหนยวจตใจ สนหวง ทอแท ขาดขวญและก�าลงใจทจะ

ด�าเนนชวตตอไป มกปรากฏมพฤตกรรมกาวราว แยกตว

ซมเศรา ซงสาเหตทท�าใหจตวญญาณของบคคลเสยสมดล

ได เชน สถานการณตงเครยด การเผชญกบความเจบปวย

ความผดหวงในชวต เปนตน (อวยพร ตณมขยกล, 2533

อางตามปารชาต ชประดษฐ, 2556)

นกศกษาพยาบาลเปนผทอยในชวงรอยตอระหวาง

วยรนตอนปลายและวยผใหญตอนตน ตองปรบตวอยางมาก

ในการใชชวตโดยเฉพาะการเรยนเพอเปนพยาบาลวชาชพ

ในอนาคต ซงการเปลยนแปลงในดานการศกษาพยาบาล

เชน การเนนผเรยนเปนส�าคญ การฝกภาคปฏบต รวมทง

การปรบตวกบสภาพสงคมใหมในสถาบน และแหลงฝก

ลวนสงผลใหนกศกษาพยาบาลเกดความเครยด (วไลลกษณ

พมพวง, 2559) และมความสขในการเรยนคอนขางนอยจน

อาจลาออกกลางคนได (ธนพล บรรดาศกด, กนกอร ชาว

เวยง, และนฤมล จนทรเกษม, 2560) โดยเฉพาะนกศกษา

ชนปท 2 พบวามความเครยดในระดบสง (กมลรตน ทอง

สวาง, 2560) และมความสขนอยกวากลมอน เนองจาก

เรยนทฤษฎคอนขางหนก และเรมฝกปฏบตงานบนหอ

ผปวยเปนครงแรกซงนกศกษายงไมเคยมประสบการณ

เมอตองเผชญงานบนหอผปวยทยงไมเคยไดปฏบตจรงจง

ร สกกลวความผดพลาด ตองปรบตวตอสงแวดลอมใหม

224 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

สรางสมพนธภาพกบผปวย บคลากรทมสขภาพ อาจารย

นเทศ และเพอนนกศกษาทรวมฝกดวยกน (อมรรตน ศร

ค�าสข, วภาพร วรหาญ, และวพร เสนารกษ, 2554) รวม

ทงการพกผอนนอยเพราะตองเตรยมตวขนฝกปฏบตงาน

(ศรจตร จนทร และธญลกษณ บรรลขตกล, 2555) หาก

นกศกษาเผชญความเครยดไมเหมาะสมจะเสยงตอการ

เกดปญหาทางจตได ซงในทางตรงกนขามหากนกศกษา

มสขภาวะทางจตวญญาณหรอจตวญญาณทสมดลจะเปน

แหลงพลงงานทางบวกทชวยใหปรบตวตอความเครยดได

ด (Jafari, Dekandari, Eskandari, Najafi, Heshmati,

& Hoseinifar, 2010)

จากการทบทวนการศกษาสขภาวะทางจตวญญาณ

ในนกศกษาพยาบาลทผานมาในตางประเทศ ซาว เชยงและ

เชน (Hsiao, Chiang, & Chian, 2009) พบวานกศกษา

พยาบาลไตหวนมพฤตกรรมสงเสรมสขภาพดานจตวญญาณ

ระดบปานกลางเกยวกบความเชอในความหมายของการม

ชวตอย การไดตดตอกบบคคลอน เชนเดยวกบนกศกษา

พยาบาลประเทศอหรานทพบวามสขภาวะทางจตวญญาณ

อยในระดบปานกลาง (Abbasi, Farahani-Nia, Mehrdad,

Givari, & Haghani, 2014) ในประเทศตะวนตก พบวา

นกศกษาตระหนกร จตวญญาณในระดบสง ประเดนท

ส�าคญทสด ไดแก จตวญญาณเปนสงทส�าคญทสดของการ

เปนมนษยและหากปราศจากจตวญญาณบคคลนนจะขาด

ความสมบรณหรอขาดความเปนองครวม (Tiew, Creedy,

& Chan, 2012) สวนในประเทศไทยพบวาความฉลาดทาง

จตวญญาณของนกศกษาพยาบาลชนปท 1 - 4 อยในระดบ

ปานกลาง และเมอจ�าแนกรายชนป พบวานกศกษาชนปท

4 มความฉลาดทางจตวญญาณสงทสด อาจเนองมาจาก

นกศกษาชนปท 4 เปนนกศกษาทผานกระบวนการจดการ

เรยนการสอนและการฝกภาคปฏบตมามากกวาชนปอน ๆ

มความสามารถในการปรบตวและแกไขปญหาไดด (ธนพล

บรรดาศกด, กนกอร ชาวเวยง, และนฤมล จนทรเกษม,

2561) และขอมลจากการสมภาษณนกศกษาพยาบาลชนป

ท 3 จ�านวน 20 คน วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา

ซงกลมนผานการเรยนรเกยวกบสขภาพองครวมในภาค

ทฤษฎและมประสบการณฝกปฏบตงานมาแลวระยะหนง

พบวา นกศกษาใหความส�าคญตอจตวญญาณ แตนกศกษา

สวนใหญสะทอนวายงไมสามารถดแลจตวญญาณไดด และ

จตวญญาณของตนเองยงขาดสมดลเนองจากอยในบรบท

การเรยนทเกดความเครยด ท�าใหไมสามารถจดการจตใจ

และอารมณได (วรวรรณ จนทวเมอง และทรงฤทธ ทอง

มขวญ, 2559)

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา จดการ

ศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต หลกสตรปรบปรง

พ.ศ. 2555 ตามแนวทางของสถาบนพระบรมราชชนก

โดยเนนการพยาบาลบนพนฐานการดแลแบบเอออาทร

(Caring) และการดแลดวยหวใจความเปนมนษยก�าหนดให

ทกวชาทางการพยาบาลทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตสอด

แทรกการดแลอยางเอออาทร (วทยาลยพยาบาลบรมราช

ชนน สงขลา, 2555) และมกจกรรมเสรมหลกสตรทเนน

การดแลดวยหวใจความเปนมนษย (กลมกจการนกศกษา,

2560) โดยนกศกษาชนปท 2 ปการศกษา 2560 ผานการ

เรยนภาคทฤษฎ และจะตองขนฝกภาคปฏบตในหอผปวย

และชมชนเปนครงแรกใน 3 รายวชา ไดแก 1) วชาปฏบต

หลกการและเทคนคการพยาบาล 2) วชาปฏบตการพยาบาล

บคคลทมปญหาสขภาพ 1 และ 3) วชาปฏบตการสราง

เสรมสขภาพและปองกนการเจบปวย (วทยาลยพยาบาล

บรมราชชนน สงขลา, 2555) ผวจยในฐานะอาจารยผสอน

ภาคปฏบตจงสนใจศกษาเรองสขภาวะทางจตวญญาณใน

นกศกษาพยาบาล โดยศกษาในนกศกษาพยาบาลชนปท

2 ชวงกอนและหลงการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและ

ชมชนเปนครงแรก เนองจากกอนขนฝกปฏบตงานนกศกษา

ผานภาคทฤษฎในหลกสตรดงกลาว ซงเมอวเคราะหแลว

พบวาสอดคลองกบการสงเสรมสขภาพมตจตวญญาณ

ของนกศกษา และการขนปฏบตงานครงแรกนเปนไปตาม

หลกสตรนดวย รวมทงการขนฝกปฏบตงานครงแรกเปน

สถานการณทนกศกษาเครยดและตองปรบตวอยางมาก

ดงกลาวขางตน ซงอาจสงผลใหนกศกษาขาดสขภาวะทาง

จตวญญาณได ทงนเพอเปนแนวทางในการวางแผนสราง

เสรมสขภาพดานจตวญญาณในนกศกษาพยาบาลตอไป

วตถประสงคกำรวจย เพอศกษาสขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษา

พยาบาลทงกอนและหลงการขนฝกปฏบตงานในหอผปวย

และชมชนเปนครงแรก

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 225

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การวจยครงนผวจยน�าแนวคดและองคประกอบ

ของสขภาวะทางจตวญญาณของ วรวรรณ จนทวเมอง

(2559) มาใชเปนกรอบแนวคด ซงสรปไดดงน

สขภาวะทางจตวญญาณ หมายถง ภาวะทบคคลรบ

รถงคณคา ความหมายและเปาหมายในชวต มปฏสมพนธ

ระหวางตนเอง ผอน และสงแวดลอมอยางเหมาะสม ม

ความเชอ ศรทธา และปฏบตตามหลกธรรมค�าสอนของ

ศาสนา มจตขนสง ไดแก การเสยสละ มเมตตา กรณา ท�า

ประโยชนตอผอน ไมเหนแกประโยชนสวนตน กตญญตอ

ผมพระคณ จตทมสต สมาธ และปญญา มภาวะจตทรตน

และเบกบานกบการท�าหนาท มความพงพอใจในชวต และ

ยอมรบเหตการณทเกดขนในชวตได และแบงองคประกอบ

ของสขภาวะทางจตวญญาณไว 5 ดาน ดงน

1. การรบรคณคา ความหมายและเปาหมายใน

ชวต เมอจตไดรบการพฒนาใหรบรและเขาใจในคณคาและ

ความหมายของการมชวตอย สงผลใหเกดความตระหนกร

ตอคณคาและความหมายในการด�ารงอยของตนเอง ผอน

และทกสงรอบตว บคคลจะเกดความสข มความสมดล

ระหวางคณคาในชวต เปาหมายในชวต ความเชอ และ

สมพนธภาพระหวางตนเองและผอน และมความรบผด

ชอบตอชวตตนเอง

2. การมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอน และสง

แวดลอมอยางเหมาะสม ประกอบดวย 2 ทศทาง คอ แนว

ตงและแนวราบ โดยแนวตงเปนความสมพนธทเกยวของ

กบความเชอ ศาสนา และสงเหนอธรรมชาต สวนแนวราบ

เปนความสมพนธระหวางตนเอง ผอน และสงแวดลอม ท

เกยวของกบความตระหนกรในตนเอง ความรก ความศรทธา

การใหอภย การมความหวง และก�าลงใจในการด�าเนน

ชวต รวมทงการใหคณคาและท�านบ�ารงสมพนธภาพกบผ

อน ปฏสมพนธทง 2 ทศทางนท�าใหรสกถงความกลมกลน

ระหวางตนเอง ผอน ธรรมชาตและสงเหนอธรรมชาต

3. ความเชอ ศรทธา และการปฏบตตามค�าสอน

ในศาสนา ซงอาจเปนศาสนา ศาสดา พระเจา หรอสงทม

อ�านาจนอกเหนอตนเอง เมอจตใจของบคคลไดสมผสกบสง

ทยดมนและเคารพสงสดและปฏบตตามสงนน ท�าใหรสกถง

ความกลมกลนของสวนลกภายในจตใจตอสงยดมน และ

การมศาสนาเปนทยดเหนยวจตใจ มหลกธรรมค�าสอนของ

ศาสนาเปนเครองชแนวทางปฏบตในการด�าเนนชวต ท�าให

เกดความสงบ คลายความทกข มความเขาใจชวตหรอโลก

ตามความเปนจรง มความเขมแขงในการเผชญภาวะวกฤต

ในชวต ใชชวตอยางมสตและรคณคา

4. การมจตขนสง คอ จตทลดความเหนแกตว ม

ความรก เมตตา กรณา แบงปน เกอกลตอเพอนมนษยและ

สงอน มงกตญญรคณ เสยสละ ไมเหนแกประโยชนสวน

ตน ท�าความดหรอประโยชนเพอผอน สงอน และสงรอบ

ตว และจตมความรตนและเบกบานกบการท�าหนาท เปน

จตทมความสข สงบ มสต สมาธ ปญญา ท�าใหเกดความ

สขทประณตลกซง

5. ความพงพอใจในชวต เปนภาวะทบคคลเขาใจ

ธรรมชาตของชวต รสกภาคภมใจและพงพอใจในสภาพ

ความเปนจรงของชวตตนเอง มความพงพอใจในเปาหมาย

และการปฏบตเพอไปสเปาหมายทวางไว พงพอใจในความ

สมพนธกบบคคลอนๆ ธรรมชาต และสงนอกเหนอตนเอง

สามารถท�าใจยอมรบตอสถานการณในชวตทเกดขนได

ท�าใหบคคลสามารถเขาถงความจรง ความด และความ

งดงามของทกสงรอบตวได

กรอบแนวคดกำรวจย

226 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

วธกำรด�ำเนนกำรวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (des

criptive design) เพอศกษาสขภาวะทางจตวญญาณของ

นกศกษาพยาบาล ซงมวธการด�าเนนวจย ดงน

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากร คอ นกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชน

ปท 2 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา รนท 51 ป

การศกษา 2560 ทขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชน

เปนครงแรก จ�านวน 128 คน

กลมตวอยาง ศกษาจากประชากรทงหมด โดย

มเกณฑการคดเลอก คอ เปนนกศกษาพยาบาล ศาสตร

บณฑตชนปท 2 รนท 51 ปการศกษา 2560 ทลงทะเบยน

เรยนในรายวชาปฏบตหลกการและเทคนคการพยาบาล

วชาปฏบตการพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 1 และ

วชาปฏบตการสรางเสรมสขภาพและปองกนการเจบปวย

ซงเปนการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชนเปนครง

แรก

เครองมอทใชในกำรวจย กำรสรำงและพฒนำเครองมอ

เครองมอการวจยในครงนเปนแบบสอบถามสข

ภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาลซงปรบจาก

แบบสอบถามสขภาวะจตวญญาณในนกศกษาพยาบาล

(วรวรรณ จนทวเมอง, 2559) โดยปรบค�าถามขอท

39-40 ใหมข อความสอดคลองกบประสบการณของ

นกศกษาพยาบาลชนปท 2 ทขนฝกปฏบตงานเปนครงแรก

ประกอบดวย 2 สวน ดงน

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ประกอบ

ดวย เพศ อาย รายรบตอเดอน การจดการความเครยด การ

ประสบเหตการณในชวตทางลบ บคคลใกลชดทสามารถ

ปรกษาได และเหตผลในการเลอกเรยนพยาบาล

สวนท 2 แบบสอบถามสขภาวะทางจตวญญาณ

ของนกศกษาพยาบาล ประกอบดวยขอค�าถามจ�านวน 40

ขอ ไดแก ค�าถามเชงบวก 37 ขอ และค�าถามเชงลบ 3 ขอ

แบบสอบถามแบงเปน 5 ดาน คอ 1) ดานการรบรคณคา

ความหมายและเปาหมายในชวต 2) ดานการมปฏสมพนธ

ระหวางตนเอง ผอน และสงแวดลอม 3) ดานความเชอ

ศรทธา และการปฏบตตามค�าสอนในศาสนา 4) ดานการ

มจตขนสง และ 5) ดานความพงพอใจในชวต ลกษณะขอ

ค�าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Likert’s

scale)

การแปลผลคะแนนสขภาวะทางจตวญญาณ แบง

ออกเปน 5 ระดบ ตามเกณฑการพจารณา ตามชวงคะแนน

(บญใจ ศรสถตยนรากร, 2555) ชองความกวางของขอมล

คะแนนสงสด – คะแนนต�าสด = 5 - 1

จ�านวนชน 5

= 0.8

การแปลความหมายคาของคะแนนเฉลย ซงมคา

อยระหวาง 1-5 คะแนน โดยจะแบงออกเปน 5 ระดบ ดงน

คะแนนคาเฉลย ระดบสขภาวะทางจตวญญาณ

4.51 - 5.00 ระดบสงสด

3.51 - 4.50 ระดบสง

2.51 - 3.50 ระดบปานกลาง

1.51 - 2.50 ระดบต�า

1.00 - 1.50 ระดบต�าสด

กำรตรวจสอบคณภำพของเครองมอวจย

ผวจยน�าแบบสอบถามสขภาวะทางจตวญญาณ

ของนกศกษาพยาบาลไปทดสอบคาความเชอมนในนกศกษา

พยาบาลวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนแหงหนงทอยใน

เครอขายวทยาลยพยาบาลและสาธารณสขภาคใต และท

มคณสมบตคลายกบประชากรในการวจยครงน จ�านวน 30

คน แลวน�ามาค�านวณหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม

โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s

Alpha Coefficient) ไดความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.7

จากนนจงน�าไปใชจรง

กำรเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด�าเนนการเกบรวบรวมขอมล ดงน

1. ผ วจยท�าหนงสอถงผ อ�านวยการ วทยาลย

พยาบาลบรมราชชนน สงขลา เพอขอความรวมมอ

2. ผวจยแนะน�าตวกบนกศกษาพยาบาลชนปท 2

ชแจงวตถประสงค และการพทกษสทธ จากนนใหนกศกษา

พยาบาลเซนใบยนยอมใหความรวมมอในการท�าวจยและ

เอกสารพทกษสทธการวจย

3. ประเมนสขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษา

พยาบาลกอนการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 227

เปนครงแรกพรอมกนทงหมดในวนศกรสปดาหสดทาย

ของการเรยนภาคทฤษฎเพอลดปจจยแทรกซอนจากการ

วจย โดยใชแบบสอบถามขอมลทวไป และแบบสอบถาม

สขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาล

4. ประเมนสขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษา

พยาบาลหลงสนสดการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและ

ชมชนเปนครงแรกพรอมกนทงหมด ในวนศกรสปดาห

สดทายของการฝกภาคปฏบตเพอลดปจจยแทรกซอนจาก

การวจย โดยใชแบบสอบถามขอมลทวไป และแบบสอบถาม

สขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาล

5. หลงจากเกบรวบรวมขอมล ผวจยตรวจสอบ

ความสมบรณของขอมลในแบบสอบถามทงหมดแลวน�า

ไปวเคราะหทางสถต

กำรด�ำเนนกำรขอกำรรบรองจรยธรรมกำรวจยในมนษย

และกำรพทกษสทธ

โครงการวจยนไดรบการรบรองจากคณะกรรมการ

พจารณาจรยธรรมวจยในมนษย วทยาลยพยาบาลบรมราช

ชนน สงขลา รหสจรยธรรมการวจย คอ BCNSK 11/2561

และผวจยไดพทกษสทธนกศกษาพยาบาล โดยแนะน�า

ตว ชแจงวตถประสงคของการวจย ขอความรวมมอใน

การเกบขอมล และใหขอมลการรกษาความลบโดยจะน�า

เสนอผลการวจยในภาพรวมเชงวชาการเทานน เพอชวยให

นกศกษาพยาบาลรสกเปนอสระ ปลอดภย ไววางใจ หลง

จากนนเมอนกศกษาพยาบาลยนยอมกใหลงลายมอชอใน

ใบพทกษสทธ พรอมเปดโอกาสใหซกถามปญหาหรอขอ

สงสย หากมค�าถามใดทไมสะดวกใจทจะตอบกมสทธใน

การไมตอบค�าถามไดรวมทงเขารวมหรอถอนตวจากการ

วจยได ซงการเขารวมหรอไมเขารวมการวจยจะไมมผลก

ระทบใด ๆ ตอนกศกษาพยาบาล และขอมลทงหมดจะถก

ท�าลายทงหมดใน 1 ป ภายหลงจากทผลการวจยไดรบการ

เผยแพรแลว

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล 1. ว เคราะหข อมลทวไป โดยใช ค าความถ

(Frequency) และคารอยละ (Percentage)

2. วเคราะหขอมลสขภาวะทางจตวญญาณ โดย

ใชคาเฉลยของประชากร (µ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

(SD)

ผลกำรวจย สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 89.1

มชวงอายระหวาง 18-20 ป มากทสด รอยละ 68.8 รายรบ

ตอเดอนมากกวา 3,000 บาท รอยละ 95.3 ใชวธจดการ

กบความเครยดทง 2 วธ คอ แกไขทสาเหตของปญหาและ

หาวธผอนคลายอารมณ มากทสด รอยละ 82 เคยประสบ

เหตการณในชวตทางลบ รอยละ 50 และไมเคยประสบ

เหตการณในชวตทางลบ รอยละ 50 มบคคลใกลชดท

สามารถปรกษาได รอยละ 96.1 และมความสมครใจใน

การเลอกเรยนพยาบาล มากทสด รอยละ 89.1

สวนท 2 สขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษา

พยาบาลกอนการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชน

เปนครงแรก ดงตารางท 1

ตำรำง 1

คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาลโดยรวม (n= 128)

สขภำวะทำงจตวญญำณของนกศกษำพยำบำล µ SD ระดบ

1. ดานการรบรคณคา ความหมายและเปาหมายในชวต 4.38 0.46 สง

2. ดานการมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและ สงแวดลอมอยางเหมาะสม

3.86 0.38 สง

3. ดานความเชอ ศรทธา และปฏบตตามค�าสอนในศาสนา 4.23 0.51 สง

4. ดานการมจตขนสง 4.24 0.45 สง

5. ดานความพงพอใจในชวต 4.15 0.41 สง

รวม 4.15 0.35 สง

228 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 2

คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาลโดยรวม (n= 128)

สขภำวะทำงจตวญญำณของนกศกษำพยำบำล µ SD ระดบ

1. ดานการรบรคณคา ความหมายและเปาหมายในชวต 4.42 0.46 สง

2. ดานการมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและ สงแวดลอมอยางเหมาะสม

3.83 0.45 สง

3. ดานความเชอ ศรทธา และปฏบตตามค�าสอนในศาสนา 4.32 0.50 สง

4. ดานการมจตขนสง 4.31 0.43 สง

5. ดานความพงพอใจในชวต 4.32 0.40 สง

รวม 4.21 0.35 สง

ตำรำง 3

คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของสขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการขนฝกปฏบต

งานในหอผปวยและชมชนเปนครงแรก (n= 128)

สขภำวะทำงจตวญญำณของนกศกษำพยำบำล กอนกำรขนฝกปฏบตงำนฯ หลงกำรขนฝกปฏบตงำนฯ

µ SD µ SD

1. ดานการรบรคณคา ความหมายและเปาหมายในชวต 4.38 0.46 4.42 0.46

2. ดานการมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและ สงแวดลอมอยางเหมาะสม

3.86 0.38 3.83 0.45

3. ดานความเชอ ศรทธา และปฏบตตามค�าสอนในศาสนา 4.23 0.51 4.32 0.50

4. ดานการมจตขนสง 4.24 0.45 4.31 0.43

5. ดานความพงพอใจในชวต 4.15 0.41 4.32 0.40

รวม 4.15 0.35 4.21 0.35

จากตารางท 1 พบวานกศกษาพยาบาลมคะแนน

เฉลยสขภาวะทางจตวญญาณโดยรวมอย ในระดบสง

(µ = 4.15, SD = 0.35) เมอพจารณารายดาน พบวาดาน

ทมคะแนนสงทสด คอ ดานการรบรคณคา ความหมาย

และเปาหมายในชวต (µ= 4.38, SD= 0.46) รองลงมา

คอ ดานการมจตขนสง (µ= 4.24, SD = 0.45) และนอย

ทสด คอ ดานการมปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและสง

แวดลอมอยางเหมาะสม(µ=3.86, SD=0.38)

สวนท 3 สขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษา

พยาบาลหลงการขนฝกปฏบตงานในหอผปวยและชมชน

เปนครงแรก ดงตารางท 2

จากตารางท 2 พบวานกศกษาพยาบาลมคะแนน

เฉลยสขภาวะทางจตวญญาณโดยรวมอย ในระดบสง

(µ = 4.21, SD = 0.35) เมอพจารณารายดาน พบวาดาน

ทมคะแนนสงทสด คอ ดานการรบรคณคา ความหมาย

และเปาหมายในชวต (µ =4.42, SD=0.46) รองลงมา คอ

ดานความเชอ ศรทธา และ ปฏบตตามค�าสอนในศาสนา

(µ = 4.32, SD = 0.50) และดานความพงพอใจในชวต

(µ = 4.32, SD = 0.40) ดานทนอยทสด คอ ดานการม

ปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและสงแวดลอมอยางเหมาะ

สม (µ = 3.83, SD =0.45)

สวนท 4 สขภาวะทางจตวญญาณของนกศกษา

พยาบาลกอนและหลงการขนฝกปฏบตงานในหอผปวย

และชมชนเปนครงแรก ดงตารางท 3

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 229

จากตารางท 3 พบวากอนการขนฝกปฏบตงานฯ

นกศกษาพยาบาลมคะแนนเฉลย สขภาวะทางจตวญญาณ

โดยรวมอยในระดบสง (µ = 4.15, SD = 0.35) และหลง

การขนฝกปฏบตงานนกศกษาพยาบาลมคะแนนเฉลย

สขภาวะทางจตวญญาณโดยรวมอย ในระดบสงเชนกน

(µ = 4.21, SD = 0.35) เมอพจารณารายดาน พบวากอน

การขนฝกปฏบตงาน ดานทมคะแนนสงทสด คอ ดานการ

รบรคณคา ความหมายและเปาหมายในชวต (µ= 4.38, SD

= 0.46) รองลงมา คอ ดานการมจตขนสง (µ= 4.24, SD

= 0.45) และนอยทสด คอ ดานการมปฏสมพนธระหวาง

ตนเอง ผอนและสงแวดลอมอยางเหมาะสม (µ = 3.86, SD

= 0.38) และหลงการขนฝกปฏบตงาน ดานทมคะแนนสง

ทสด คอ ดานการรบรคณคา ความหมายและเปาหมายใน

ชวต (µ = 4.42, SD = 0.46) รองลงมา คอ ดานความเชอ

ศรทธา และปฏบตตามค�าสอนในศาสนา (µ = 4.32, SD

= 0.50) และดานความพงพอใจในชวต (µ = 4.32, SD

= 0.40) และนอยทสด คอ ดานการมปฏสมพนธระหวาง

ตนเอง ผอนและสงแวดลอมอยางเหมาะสม (µ = 3.83,

SD =0.45)

กำรอภปรำยผล จากผลการวจยสขภาวะทางจตวญญาณของ

นกศกษาพยาบาลทงกอนและหลงการขนฝกปฏบตงาน

ในหอผปวยและชมชนเปนครงแรก พบวาโดยรวมอยใน

ระดบสง อธบายไดวา

1. นกศกษาพยาบาลอยในชวงเปลยนผานจาก

วยรนตอนปลายสวยผใหญตอนตน ซงเปนชวงวยทมความ

ตองการพฒนาจตวญญาณเกยวกบการเขาใจตนเอง ให

ความส�าคญกบสมพนธภาพระหวางบคคล มความสนใจ

สงคม และความจรงในชวตวาเกดมาเพออะไร เปนผล

ใหพยายามเขาใจ เรยนร และยอมรบในตนเอง ท�าใหจต

วญญาณเตบโตขนได (Carson & Green, 1992)

2. คณลกษณะทวไปของนกศกษาพยาบาลทม

สวนสงเสรมใหเกดสขภาวะทางจตวญญาณในระดบสงได

ในชวงกอนการขนฝกปฏบตงานฯ ดงน

2.1. เพศ นกศกษาพยาบาลสวนใหญเปนเพศ

หญง ซงเพศหญงเปนผทรบรภาวะอารมณของตนไดดกวา

เพศชาย มการแสดงออกซงความเหนอกเหนใจ มน�าใจ

ชวยเหลอเกอกล และมความฉลาดทางอารมณสงกวาเพศ

ชายในทก ๆ ดาน ท�าใหสามารถปรบตวตอสถานการณ

ตาง ๆ ไดด สามารถด�าเนนชวตไดอยางมความสข สงผล

ใหมแนวโนมเปนผมสขภาวะทางจตวญญาณสง (วลยพร

นชสธรรม, 2559) สอดคลองกบซาวและคณะ (Hsiao et

al., 2010) พบวานกศกษาพยาบาลเพศหญงมสขภาวะทาง

จตวญญาณสงกวาเพศชาย เชนเดยวกบจาฟารและคณะ

(Jafari et al., 2010) พบวานกศกษาพยาบาลเพศหญงม

สขภาวะทางจตวญญาณสงกวาเพศชายเนองจากเพศหญง

มบทบาททถกคาดหวงจากคนในสงคม มประสบการณชวต

ทหลากหลายและมวธเผชญความเครยดทดกวาเพศชาย

2.2. อาย นกศกษาพยาบาลสวนใหญมอายระหวาง

18-20 ป อยในชวงเขาสวยผใหญตอนตน เปนวยทสามารถ

รบร อารมณ และความตองการของตนเอง รวมถงการ

แสดงออกทางอารมณไดอยางเหมาะสม สงผลใหมความ

ฉลาดทางอารมณดานดเกยวกบการควบคมตนเองสงกวา

ปกต สามารถปรบตวตอสถานการณตาง ๆ ไดเปนอยางด

สามารถด�าเนนชวตไดอยางมความสข สงบ และมความพง

พอใจในชวต สงผลใหมแนวโนมเปนผมสขภาวะทางจต

วญญาณสง (วลยพร นชสธรรม, 2559) สอดคลองกบซาว

และคณะ (Hsiao et al., 2010) พบวาอายมความสมพนธ

ทางบวกกบสขภาวะทางจตวญญาณ นกศกษาพยาบาลท

มอายมากกวามสขภาวะทางจตวญญาณสงกวานกศกษา

พยาบาลทมอายนอยกวา ซงอายทเพมขนบงบอกถงการ

เตบโตภายในของบคคลทสามารถเผชญและแกไขปญหา

หรอเหตการณวกฤตในชวตไดด รวมทงสามารถสรางแรง

จงใจของตนเองและขยายไปสผอนได

2.3. รายรบ นกศกษาพยาบาลสวนใหญมรายรบ

ตอเดอนมากกวา 3,000 บาท ซงปญหาดานการเงนเปน

สงทท�าใหเกดความยงยากใจ โดยเฉพาะรายไดทไมเพยง

พอในครอบครวจะน�าไปสความเครยดและอาจมผลตอสข

ภาวะทางจตวญญาณของนกศกษาพยาบาล (จณหจฑา ชย

เสนา และคณะ, 2558) สอดคลองกบอมรรตน ศรค�าสข

และคณะ (2554) พบวานกศกษาพยาบาลทมรายรบเพยง

พอตอคาใชจายมความสขโดยรวมสงกวานกศกษาพยาบาล

ทมรายรบไมเพยงพอ และกลมนมแนวโนมทจะม สขภาวะ

ทางจตวญญาณสงกวาดวย

2.4. การจดการความเครยด นกศกษาพยาบาล

สวนใหญจดการความเครยด 2 วธ รวมกน ไดแก 1) แกไข

ทสาเหตของปญหา และ 2) หาวธผอนคลายอารมณ ซง

230 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

การจดการความเครยดโดยมงแกไขทสาเหตของปญหา

เปนการใชกระบวนการแกปญหา เลอกวธทจะจดการ

สถานการณโดยมงไปทตนเหตของปญหา วธนจะชวยลด

ความตงเครยดของตนเองและสงกระตนเพราะมการปรบ

เปลยนกระบวนการคดใหอยบนพนฐานของความเปนจรง

สวนการจดการความเครยดโดยมงเนนอารมณหรอหาวธ

ผอนคลายอารมณเปนเพยงการบรรเทาความเครยดเทานน

ไมไดจดการปญหาโดยตรง (Lazarus & Folkman, 1984)

สอดคลองกบปารชาต ชประดษฐ (2556) พบวา นกศกษา

พยาบาลทมประสบการณในการเผชญและจดการปญหา

อปสรรคหรอวกฤตตาง ๆ ในชวตไดด จะมความเขมแขง

รสกทาทายทจะด�าเนนชวตในปจจบนและอนาคตได และ

เปนผทมแนวโนมทจะมสขภาวะทางจตวญญาณสง

2.5. การประสบเหตการณในชวต การเตบโตของ

จตวญญาณเปนผลลพธจากการประสบเหตการณในชวต 2

ประเภท ไดแก

2.5.1 เหตการณทเกดขนเองโดยเฉพาะ

เหตการณในเชงลบ เชน ภาวะเจบปวย การสญเสยบคคล

อนเปนทรก บคคลจะเกดการตอบสนองและกาวผาน

เหตการณเหลานนได ท�าใหมการเตบโตของจตวญญาณ

ท�าใหเขมแขงมากขน สามารถท�าสงทเหนอกวาเดม รสก

อสระในการตดสนใจเลอกและด�าเนนชวต (Cavendish,

Luise, Bauer, Gallo, Horne, Medefinde, & Russa,

2001) การศกษานพบวานกศกษาพยาบาลทงเคยประสบ

เหตการณในชวตทางลบ และไมเคยประสบเหตการณใน

ชวตทางลบ กอนขนฝกปฏบตงานนกศกษาพยาบาลอยใน

ชวงการสอบปลายภาค ซงมผลกระทบทงเชงบวกและเชง

ลบ ผลกระทบเชงบวก คอ กระตนใหนกศกษา วางแผน

ชวตตนเอง เตรยมความพรอมกอนสอบ อกทงไดรบก�าลง

ใจจากคนรอบขาง สวนผลกระทบเชงลบ คอ รสกเครยด

ทอแท หมดก�าลงใจ แตเมอผานการสอบมาไดนกศกษา

พยาบาลจะเกดการเรยนรจากประสบการณตรงและภาค

ภมใจในตนเองทสามารถกาวผานอปสรรคมาได

2.5.2 เหตการณทเกดขนจากการตงใจฝก

ปฏบต โดยเฉพาะการเรยนรผานการปฏบตจรงดวยตนเอง

และสะทอนคดอยางตอเนองท�าใหนกศกษาพยาบาลเรยน

รไดเปนอยางด และเกดปญญา เขาใจความเปนจรงของ

ชวต (ปรยา แกวพมล, เยาวณ จรญศกด, ทพมาศ ชณวงศ,

โสนม เลบซา, พนนภา ยงเกยรตไพบรณ, และอไรรตน

หนาใหญ, 2555) สอดคลองกบประเวศ วะส (2550) กลาว

วาการเรยนรท�าใหจตวญญาณพฒนาขนได โดยนกศกษา

พยาบาลในงานวจยนมการเรยนรผานการปฏบตจรงตาม

หลกสตรการเรยนการสอน วธการสอน และกจกรรมเสรม

หลกสตรของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา จงอาจ

สงเสรมใหนกศกษามสขภาวะทางจตวญญาณสงขนได ดง

รายละเอยดตอไปน

2.5.2.1 การจดหลกสตรการเรยนการ

สอน นกศกษาพยาบาลในงานวจยนก�าลงศกษาในหลกสตร

พยาบาลศาสตรบณฑต หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555 ทม

ปรชญาของหลกสตรเนนการดแลแบบเอออาทร (Caring)

จดการเรยนการสอนมงใหเกดปฏสมพนธระหวางผสอน

ผเรยน บคคล ครอบครว และชมชน ดวยวธการทหลาก

หลาย เนนผเรยนเปนส�าคญภายใตบรรยากาศของความ

เอออาทร การเรยนรจากสภาพการณจรง ใชชมชนเปนฐาน

ในการเรยนร เพอใหผเรยนเกดการเรยนรรวมกน สามารถ

พฒนาตนเองอยางตอเนอง เกดทกษะในการปฏบตการ

พยาบาลตามมาตรฐานวชาชพและระบบคณภาพ เกดจต

บรการ รกสถาบนและรกวชาชพ (วทยาลยพยาบาลบรม

ราชชนน สงขลา, 2555)

2.5.2.2 วธการสอน ในภาคทฤษฎ

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา เนนใหนกศกษาม

สวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน เชน การสาธตและ

สาธตยอนกลบ การพฒนานวตกรรม การแสดงบทบาท

สมมต การสะทอนคด เปนตน (วทยาลยพยาบาลบรมราช

ชนน สงขลา, 2560)

2.5.2.3 กจกรรมเสรมหลกสตร วทยาลย

พยาบาลบรมราชชนน สงขลา มกจกรรมเสรมหลกสตรท

สงเสรมการดแลดวยหวใจความเปนมนษย เชน การออก

เยยมบานผปวยในชมชน ซงท�าใหนกศกษาเกดการดแล

ดวยหวใจความเปนมนษย เปดโลกกวาง เขาใจชวตและ

ความเปนจรงของชวตมากขน มความรกและเมตตา เรยน

รทจะท�าประโยชนใหผอน (กลมกจการนกศกษา, 2560)

นอกจากน กจกรรมประจ�าวนของนกศกษาพยาบาลจะ

มการประชมชวงค�าเพอปฏบตศาสนกจ และอาจารยเวร

ประจ�าวนจะอบรมคณธรรมจรยธรรมแกนกศกษาเพอสง

เสรมใหนกศกษามสขภาวะทางจตวญญาณ

2.6. การมบคคลใกลชดทสามารถปรกษาได

นกศกษาพยาบาลสวนใหญมบคคลใกลชดทสามารถปรกษา

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 231

ได คอ เพอนสนทและครอบครว ซงครอบครวมความ

สมพนธทางบวกกบสขภาวะทางจตวญญาณ นกศกษาท

อยในครอบครวทรกใครกลมเกลยวกนจะมสขภาวะทาง

จตวญญาณดกวานกศกษาทอยในครอบครวทมลกษณะ

ตรงกนขาม (Hsiao et al., 2010) นอกจากน วทยาลย

พยาบาลบรมราชชนน สงขลา ไดจดใหนกศกษาทกคนม

อาจารยทปรกษาตงแตแรกเขาเรยน ท�าหนาทดแล ใหค�า

ปรกษานกศกษาทงเรองการเรยนและการใชชวตอยางตอ

เนองจนส�าเรจการศกษา อกทงมการจดโครงการครอบครว

คณธรรม เพอสงเสรมใหอาจารยทปรกษาและนกศกษา

ปฏบตกจกรรมรวมกนอยางตอเนอง สงผลใหนกศกษาม

ความผกพนกบอาจารยทปรกษาและสมาชกในบาน เกด

เปนเครอขายทางสงคมภายในวทยาลยทจะชวยสนบสนน

ใหนกศกษามความสขในการใชชวตมากขน (กลมกจการ

นกศกษา, 2560) ซงอาจสงเสรมใหจตวญญาณของนกศกษา

สงขนได

2.7 ความสมครใจในการเลอกเรยนพยาบาล

อมรรตน ศรค�าสข, และคณะ (2554) พบวานกศกษา

พยาบาลทเลอกเรยนพยาบาลดวยความสมครใจมความ

สขโดยรวมสงกวากลมทเลอกเรยนดวยความไมสมครใจ

นกศกษาพยาบาลในงานวจยนสวนใหญมความสมครใจ

ในการเลอกเรยนพยาบาล ซงอาจสงเสรมใหจตวญญาณ

ของนกศกษาสงขนได

3. การมปฏสมพนธกบผอน และสงรอบตว มสวน

สงเสรมใหนกศกษาพยาบาลเกดการพฒนาจตวญญาณหลง

การขนฝกปฏบตงานใหสงขนได ดงน

3.1 อาจารยผสอนภาคปฏบต เปนผทมความ

ส�าคญอยางยงตอการเรยนรและการปรบตวของนกศกษา

พยาบาล อาจารยผสอนทเปนตนแบบทด เออใหนกศกษาใฝ

หาความรและประสบการณตรง คอยกระตนและใหโอกาส

นกศกษาแลกเปลยนเรยนร ใหก�าลงใจ รบฟงนกศกษา

อยางเขาใจ ประคบประคองใหนกศกษาผานพนอปสรรค

ตาง ๆ ไปได มสวนพฒนาใหนกศกษามก�าลงใจ มความเขม

แขงภายในตนเอง มแรงจงใจในการเรยน รสกสนกสนาน

ลดความเครยดในการเรยนและลดพฤตกรรมทไมเหมาะ

สม (อมราพร สรการ, 2558) ซงการขนฝกปฏบตงานครง

แรกน พบวาอาจารยผสอนเปนแบบอยางทดในขณะฝก

ปฏบตงานดวยความเมตตา กรณา และเอออาทรโดยยด

มนในคณธรรม จรยธรรม ชแนะใหนกศกษาตระหนกถง

ความแตกตางของบคคลและค�านงถงความหลากหลาย

ทางวฒนธรรม เออใหนกศกษาเรยนรประสบการณตรง

ใหก�าลงใจ รบฟงนกศกษาอยางเขาใจ ใหความชวยเหลอ

ประคบประคองใหนกศกษาสามารถผานการฝกปฏบต

งานครงแรกไปได (วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา,

2560) จงอาจเปนผลใหนกศกษามสขภาวะทางจตวญญาณ

หลงการขนฝกปฏบตงานสงขนได

3.2 ผใชบรการ ไดแก ผปวยและญาต นบเปน

ผ สอนทกษะชวตใหแกนกศกษา ท�าใหนกศกษาเรยนร

ความเปนไปของชวต เขาใจและยอมรบเหตการณทเกด

ขนในชวตไดดขน เกดมมมองใหมเพอเปลยนแปลงภายใน

จตใจตนเอง (บญทวา สวทย, 2556) ซงการฝกปฏบตครง

น นกศกษาไดพบเจอทงกลมสขภาพด กลมเสยงทจะเกด

ปญหาสขภาพ และกลมปวยภาวะวกฤต และเรอรง ท�าให

นกศกษาไดเรยนร เขาใจบรบทการเจบปวย และน�าสความ

เขาใจในชวต สามารถยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขนใน

ชวต จงอาจสงผลใหนกศกษามสขภาวะทางจตวญญาณสง

ขนได

3.3 พยาบาลทปฏบตงานในแหลงฝก เปนผทเออ

ใหนกศกษาไดเรยนรและพฒนาตนเอง สงผลใหนกศกษา

เกดการเรยนรทปลอดภย รสกไววางใจ เชอมโยงตนเองเขา

กบสงรอบตว เกดการเรยนรอยางเปนองครวมทไมแยกสวน

เรยนรชวต เขาใจผอนมากขน และมจตวญญาณทเตบโต

ขน (บญทวา สวทย, 2556) การฝกปฏบตการพยาบาลครง

น นกศกษาไดปฏบตงานรวมกบพยาบาลทมประสบการณ

การท�างานหลากหลายและมสมพนธภาพเชงชวยเหลอทด

จงอาจเปนผลใหนกศกษามจตวญญาณสงขนได

ทงน ในชวงกอนการขนฝกปฏบตงานพบวา

นกศกษาพยาบาลมสขภาวะทางจตวญญาณ ดานการม

ปฏสมพนธระหวางตนเอง ผอนและสงแวดลอมอยางเหมาะ

สมนอยทสด เมอพจารณาองคประกอบรายขอ พบวาขอ

ทมคะแนนต�าทสด คอ เมอเกดขอผดพลาดขาพเจาเชอวา

เกดจากผอนมากกวาตนเอง (µ = 3.35, SD = 1.19) และ

ขาพเจามกไมมนใจทจะมอบหมายงานใหกบผทมแนวทาง

ในการท�างานแตกตางกบขาพเจา (µ = 2.98, SD = 1.13)

ซงอาจเปนผลจากบรบทการเรยนภาคทฤษฎทนกศกษา

พยาบาลตองเรยนอยางหนก วชาสวนใหญยากและซบ

ซอนมากขน การท�างานรวมกนในหองเรยนบางรายวชา

มปญหาการแบงกลม และการสอสารไมเขาใจท�าใหเกด

232 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ความขดแยงกน (วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สงขลา,

2560) สงเหลานท�าใหรสกเครยดกดดน และไมมนใจใน

การท�างานรวมกบผอน และอาจสงผลใหสขภาวะทางจต

วญญาณดานนมคะแนนนอยทสดได

ในชวงหลงการขนฝกปฏบตงาน พบวานกศกษา

พยาบาลมสขภาวะทางจตวญญาณดานการมปฏสมพนธ

ระหวางตนเอง ผอนและสงแวดลอมอยางเหมาะสมนอย

ทสดเชนกน เมอพจารณาองคประกอบรายขอ พบวาขอ

ทมคะแนนต�าทสด คอ เมอเกดขอผดพลาดขาพเจาเชอ

วาเกดจากผอนมากกวาตนเอง (µ=2.39, SD =1.22) และ

ขาพเจามกไมมนใจทจะมอบหมายงานใหกบผทมแนวทาง

ในการท�างานแตกตางกบขาพเจา (µ = 3.07, SD =1.14)

อาจเนองจากการทนกศกษาอยทามกลางสภาพแวดลอมท

ท�าใหเกดความเครยดและกดดน ไดแก การเจบปวยทแตก

ตางกนของผปวยแตละราย ความตองการดแลของผปวย

อปกรณทางการแพทยททนสมย ไมคนชน การนเทศงานและ

มอบหมายงานของอาจารยทคาดหวงใหนกศกษาสามารถ

ปฏบตได อกทงแพทยเจาของไขและพยาบาลในแหลง

ฝกทนกศกษาตองตดตอประสานงานและท�างานรวมกน

(ลดดาวลย แดงเถน, 2558) และนกศกษาไดรบมอบหมาย

ใหดแลกรณศกษารายบคคลเปนสวนใหญท�าใหนกศกษา

มงความสนใจเฉพาะผปวยทตนเองไดรบมอบหมาย ซง

อาจท�าใหปฏสมพนธกบผอนนอยลง และไมมนใจในการ

ท�างานรวมกบผอน นอกจากน การทนกศกษาไมมเวลา

สวนตวในการท�ากจกรรมนอกหลกสตรหรอสงทชอบ เพราะ

ตองใชเวลาสวนใหญฝกปฏบตงานอยางหนก (วไลลกษณ

พมพวง, 2559) จงอาจท�าใหปฏสมพนธภายในตนเองลด

ลง ซงสงเหลานอาจสงผลใหสขภาวะทางจตวญญาณดาน

นมคะแนนนอยทสดได

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทไดจำกกำรวจยครงน

สถาบนการศกษาพยาบาลควรพฒนากระบวนการ

เรยนการสอนภาคปฏบตทสงเสรมใหนกศกษาพยาบาลม

ปฏสมพนธตอตนเอง ผอน และสงแวดลอมอยางเหมาะ

สมเพอใหนกศกษาพยาบาลมสขภาวะทางจตวญญาณสง

ขน

ขอเสนอแนะกำรวจยครงตอไป

ควรน�าขอมลนเปนพนฐานในการพฒนาโปรแกรม

การสรางเสรมสขภาวะทางจตวญญาณแกนกศกษาพยาบาล

ทขนฝกปฏบตงานเปนครงแรก ซงควรเนนการมปฏสมพนธ

ตอตนเอง ผอน และสงแวดลอมอยางเหมาะสม

Reference

Abbasi, M., Farahani-Nia, M., Mehrdad, N., Givari, A., & Haghani, H. (2014). Nursing students’ spiritual

well-being, spirituality and spiritual care. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research,

19(3), 242-247.

Boontiva, S. (2013). Learning process for the holistic self-development of nursing students. Doctor of

education degree in curriculum research and development, Srinakharinwirot University.

(in Thai)

Boromarajonani college of nursing, Songkhla. (2012). Bachelor of Nursing Science Program,

improvement program. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (2017). Content of field experience, TQF6, in nursing

care of person with health problem practicum 1. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing,

Songkhla. (in Thai)

Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (2017). Content of Field experience, TQF6, in principle

and technical in nursing practicum. Songkhla: Boromarajonani college of nursing, Songkhla.

(in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 233

Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (2017). Content of field experience, TQF6, in health

promotion and illness prevention practicum. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing,

Songkhla. (in Thai)

Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (2017). Content of subject, TQF5, in nursing care of

person with health problem1. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (2017). Content of subject, TQF5, in principle and

technical in nursing. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (2017). Content of subject, TQF5, in health promotion

and illness prevention. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Bundasak, T., Chaowiang, K., & Jangasem, N. (2017). Happily learning among nursing students. Journal

of MCU Peace Studies, 5(1), 357-369. (in Thai)

Bundasak, T., Chaowiang, K., & Jangasem, N. (2018). The spiritual quotient of nursing students. Sripatum

Chonburi Journal, 14(3), 48-55. (in Thai)

Carson, V. B., & Green, H. (1992). Spiritual Well-Being: A predictor of hardiness in patient with acquired

immunodeficiency syndrome. Journal of Professional Nursing, 40(8), 209-220.

Cavendish, R., Luise, B. K., Bauer, M., Gallo, M. A., Horne, K., Medefinde, J., & Russa, D. (2001).

Recognizing opportunities for spiritual enhancement in young adult. Nusing Diagnosis, 12(3),

77-91

Chaisena, J., Puapan, S., & Vatanasin. (2015). Factors influencing mental health status among nursing

students. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University, 23(3), 2-13. (in Thai)

Chupradit, P. (2013) Development of spiritual health for nursing students in Nursing Colleges under

the jurisdiction of Praboromarajchanok institute, the ministry of public health. Doctor of

Philosophy in Administrative Science, Maejo University. (in Thai)

Dangthern, L. (2015). Factor influencing stress among nursing students of faculty of nursing during

clinical practice. Pisanulok: Naresuan University. (in Thai)

Hsiao, C. Y., Chiang, Y. H., & Chian, Y. L. (2010). An exploration of the status of spiritual health among

nursing students in Taiwan. Nurse Education Today, 30, 386-392.

Jafari, E., Dehshiri, R. G., Eskandari, H., Najafi, M., Heshmati, R., & Hoseinifar, J. (2010). Spiritual

well- being and mental health in University students. Procedia Social and Behavior Sciences,

5, 1477-1481. doi:10/1016/j.sbspro.2010.07.311.

Jantaweemuang, W. (2016). Effect of contemplative education program on spiritual well-being of

nursing students. Master of nursing science in community nurse practitioner, Prince of Songkhla

University. (in Thai)

Jantaweemuang, W., & Tongmeekhan, T. (2016). Nursing students and spiritual health. The Southern

College Network Journal of Nursing and Public Health, 3(3). 208-219. (in Thai)

Janton, S., & Bunlikitkul, T. (2012). Readiness to practice in the Fundamentals of Nursing Practicum

among nursing students at The Thai Red Cross College of Nursing. Thai Red Cross Nursing

Journal, 5(1), 32-45. (in Thai)

234 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Keawpimon, P., Charoonsak, Y., Chinnawong, T., Lepcha, S., Yongkiatpaiboon, P., & Nayai, U. (2012).The

effect of reiki energy healing and mindfulness meditation program on the human aura and

holistic health of Thai nurse students. Journal of Behavioral Science, 18(2), 42-60. (in Thai)

Lazarus, R. S., & Folkman. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer Publishing Company

Inc.

Nuchsutham, W. (2016). Emotion quotient of nursing students, faculty of nursing, Chiang Rai College.

Community Health Development Quarterly Khon Kaen University, 4(4). 505-519. (in Thai)

Pumpuang, W. (2016). Stress in nursing education: relaxation techniques for mind and body.

Journal of Nursing Science, 34(2), 5-15. (in Thai)

Sricamsuk, A., Voraharn, W., & Senarak, W. (2011). Happiness of undergraduate nursing students, faculty

of nursing, Khon Kaen University. Journal of Nursing Science & Health, 34(2), 70-79. (in Thai)

Srisatidnarakun, B. (2007). Nursing research methodology (4thed.). Bangkok: You & I intermedia.

(in Thai)

Surakarn, A. (2015). The study of antecedents and consequences of psychological apital affecting

authentic happiness and learning behavior of nursing students at government University.

Journal of Behavioral Science for Development, 7(1), 237-252. (in Thai)

Student affairs. (2017). Students development plan of Boromarajonani College of Nursing, Songkhla

year 2017. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Student affairs. (2017). The summary of students development project of Boromarajonani College of

Nursing, Songkhla year 2017. Songkhla: Boromarajonani College of Nursing, Songkhla. (in Thai)

Tanmukayakul, A. (1990) as cited in Chupradit, P. (2013) Development of spiritual health for nursing

students in Nursing Colleges under the jurisdiction of Praboromarajchanok institute, the ministry

of public health. Doctor of Philosophy in Administrative Science, Maejo University. (in Thai)

Tiew, H. L., Debra, K., & Moon, F. C. (2013). Student nurses’ perspectives of spirituality and spiritual

care. Nurse Education Today, 33(6), 574-579.

Tongsawang, K. (2017). The relationships between the personal factors, stress, emotional intelligence

and academic achievement of the students at faculty of nursing, Chaiyaphum Rajabhat

University. Journal of The Royal Thai Army Nurses, 18(2), 91-100. (in Thai)

Tongprateep, T. (2009). Spiritual: One part of nursing. Bangkok: Chulalongkorn University. (in Thai)

Vasi, P. (2004). Nature of all: all truth access. Bangkok: Sod-Sri Saridwong. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 235

บทคดยอ

การวจยมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาสภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร (2) ศกษาปจจยทมผล

ตอประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตฯ และ (3) น�าเสนอผลลพธของปจจยทมผลตอประสทธภาพการใหบรการ

ของสถาบนนตฯ การวจยเชงปรมาณ ใชแบบสอบถามถามผมารบบรการ 400 คน วเคราะหขอมลโดยสถตเชงอนมาน

การวจยเชงคณภาพ ใชการสมภาษณเชงลกผมความรและประสบการณดานนตวทยาศาสตร 15 คน ผใหบรการและ

ผรบบรการ 8 คน ผลการศกษาวจย พบวา (1) ผใหบรการและผใชบรการเหนวา หนวยงาน มภารกจครอบคลมงานให

บรการอยางเหมาะสม ตอบสนองความตองการของผรบบรการไดอยางมประสทธภาพ (2) ปจจยทมผลตอประสทธภาพ

การใหบรการมากทสด คอ ดานนวตกรรมและเทคโนโลย รองลงมาไดแก ดานภาวะผน�า ดานเครอขายและดานสอสาร

มวลชน และความรวดเรว ความโปรงใส สงผลใหผรบบรการมความพงพอใจ (3) พบวา ปจจยดานภาวะผน�า ดานเครอ

ขาย ดานสอสารมวลชน และดานนวตกรรมและเทคโนโลยมความสมพนธกบประสทธภาพการใหบรการของสถาบน

นตวทยาศาสตร โดยปจจยดานภาวะผน�ามผลตอความรวดเรวในการใหบรการ ปจจยดานเครอขายมผลตอความรวดเรว

และความพงพอใจในการใหบรการ ปจจยดานสอสารมวลชนและปจจยดานนวตกรรมและเทคโนโลยมผลตอความโปรงใส

แนวทางการเพมประสทธภาพการใหบรการ คอ พฒนาบคลากรใหทนตอความเปลยนแปลงและน�าเทคโนโลยดจทลมา

ใหบรการตรวจพสจนในสาขาทหลากหลาย

ค�ำส�ำคญ: ปจจยการใหบรการ, ประสทธภาพ

Abstract

This research aims to (1) study the service conditions of the Institute of Forensic Science (CIFS)

(2) To study the factors affecting to the efficiency of service of CIFS and (3) To present the results of

factors effecting to the efficiency of service of CIFS. The research is divided into 3 parts: Quantitative

ปจจยทมผลตอประสทธภำพกำรใหบรกำรของสถำบนนตวทยำศำสตร

กระทรวงยตธรรม

Factor Effecting to the Efficiency of Service

of Central Institute of Forensic Science, Ministry of Justice

สวรรณา ลาภสวจนานนท1 และ อตพร เกดเรอง2

Suwanna Lapsuwatchananon1 and Atiporn Gerdruang2

1หลกสตรรฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต มหาวทยาลยชนวตร1Doctor of Public Adminstration, Shinawatra University

2สถาบนรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยชนวตร2Institution of Public Administration, Shinawatra University

Received: July 12, 2019

Revised: August 13, 2019

Accepted: August 13, 2019

236 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

research were using questionnaire from 400 recipients. Analyze data by inferential statistics including

t-test, F-test ANOVA. and Correlation. Qualitative research were using in-depth interviews from 15

persons with knowledge and experience in forensic science and Case study: the opinion of service

providers and recipients on CIFS’s service by using in-depth interviews with service providers and

recipients for 8 persons. The results of the research found that 1. Service conditions in this research

of service providers and recipients agree that the structural service of CIFS divided into 5 parts such

which were accurate and various branches of forensic service. In additional to the recipients can

access more conveniently and respond to the need of the recipients efficiency. 2. Factor

effecting to the efficiency of service of CIFS at a high level is innovation and technology. Follow by

leadership, network and communication respectively. Moreover, the speed of the around time of

analysis and the transparency are effect to increase the satisfaction efficiency of the recipients. 3. The

results of factors that affect service efficiency revealed that four factors were related to the service

efficiency of CIFS. Leadership factors affect the efficiency of service speed. Network factors affect the

efficiency, speed and service satisfaction. Mass communication factors and innovation and technology

factors affect the efficiency of transparency in service, respectively. Guidelines and suggestions for

increasing service efficiency are personnel development to keep up with changes and apply digital

technology to benefit, providing inspection services in various fields, responding to the needs that are

fast, accurate, transparent, as well as organizing the system to be able to provide one-stop service

and expand to cover all over the country.

Keywords: Factor Effecting of Service, Efficiency of Service

บทน�ำ สถาบนนตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม ม

ภารกจเกยวกบการตรวจพสจนหลกฐานทางนตวทยาศาสตร

และทางการแพทยประกอบการด�าเนนคด โดยการก�าหนด

และก�ากบมาตรฐานของการปฏบตงานรวมถงจรรยาบรรณ

ของผปฏบตงาน เพอใหสถานปฏบตงานและผปฏบตงาน

ด�าเนนการภายใตมาตรฐานเดยวกน ตลอดจนสรางความ

เชอมน ความโปรงใส และเปนทยอมรบในระดบสากล

การปฏบตงานและการรายงานผลการตรวจ

พสจนนน ตองเปนความจรงและปฏบตงานดวยความเปน

วทยาศาสตรอยางสงทสด ผลจากการตรวจพสจนตองมทง

ผไดรบประโยชนและผทเสยประโยชนอยเสมอ ในความ

เปนจรงตองยอมรบวายงมระยะหางระหวางความถก

ตองและความยตธรรมอย การพฒนาการปฏบตงานของ

สถาบนนตวทยาศาสตรใหมคณภาพเปนทยอมรบในระดบ

สากล ตองอยบนพนฐานหลกวชาการและกระบวนการ

ท�างานทสามารถทวนสอบความถกตองไดตลอดเวลา โดย

ปจจบน“...การพฒนาเทคโนโลยในยคไซเบอร สมารทโฟน

และอนๆ ท�าใหการท�างานดานนตวทยาศาสตรกาวพน

กรอบของการเปนเพยงผสนบสนนกระบวนการยตธรรม

แตอยางเดยว แตตองพฒนาฐานขอมลในดานตางๆ เพอ

เปนเครองมอทส�าคญยงในการตรวจสอบ เฝาระวง และ

อ�านวยความยตธรรมอยางตอเนองเปนธรรม...” (10 ป

สถาบนนตวทยาศาสตร: 2555, น. 27)

จากการด�าเนนงานการใหบรการตรวจพสจน

ทางนตวทยาศาสตรของสถาบนนตวทยาศาสตรทผาน

มาพบวา ยงมประเดนทเกยวของกบประสทธภาพในการ

ใหบรการเมอเทยบเคยงกบหนวยงานอนทมลกษณะงาน

ใกลเคยงกน เชนส�านกงานต�ารวจแหงชาต โรงพยาบาล

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 237

มหาวทยาลยทมหนวยงานดานการแพทยตางๆ แมวา

หนวยงานเหลานจะไมถอวาเปนคแขงในการปฏบตงาน

โดยถอวาเปนหนวยงานเครอขายรวมในการท�างานทด แต

ประเดนคอ จะมวธการอยางไรทจะเพมศกยภาพองคกรให

มประสทธภาพใหเปนทยอมรบและเปนทพงของประชาชน

ไดมากทสด จงมความจ�าเปนตองอาศยเสยงสะทอนความ

คดเหนในมมมองตางๆ จากผมาใชบรการและผทมความร

และประสบการณดานนตวทยาศาสตร เพอใหไดขอมลท

เปนแนวทางในการพฒนาประสทธภาพการใหบรการของ

สถาบนนตวทยาศาสตร ใหเปนองคกรในทมคณภาพตาม

มาตรฐานสากล มความคมคา และเกดประโยชนสงสดตอ

หนวยงานและประชาชนผมาใชบรการอยางแทจรง

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพการใหบรการของสถาบน

นตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม

2. เพอศกษาปจจยทมผลตอประสทธภาพการให

บรการของสถาบนนตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม

3. เพอน�าเสนอผลลพธ ของปจจยทมผลตอ

ประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

กระทรวงยตธรรม

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การด�าเนนงานการใหบรการตรวจพสจนทาง

นตวทยาศาสตรของสถาบนนตวทยาศาสตรทผานมาพบวา

ยงมประเดนทเกยวของกบประสทธภาพในการใหบรการ จะ

มวธการอยางไรทจะเพมศกยภาพองคกรใหมประสทธภาพ

ใหเปนทยอมรบและเปนทพงของประชาชนไดมากทสด

แนวคด ทฤษฎทน�ามาประยกตใชเพอเพมศกยภาพองคกร

ใหมประสทธภาพ ไดแก

1. ทฤษฎความพงพอใจ โดย Roberts-Lombard

(2009) และ (Kotler. 1999) กลาววา ความพงพอใจของ

ผบรโภค เปนการเปรยบเทยบระหวางความคาดหวงของ

ผบรโภคทใชสนคา หรอบรการ และ ผลลพธทไดรบจาก

การใชนนจรง หากผลลพธทเกดขนนนสงกวาความคาด

หวง ลกคานนจะเกดความ พงพอใจ ถาผลลพธนนต�ากวา

ความคาดหวง ลกคาจะเกดความไมพงพอใจหรอผดหวง

ดงนนความพงพอใจของผบรโภคจงถกผลกดนจากความ

คาดหวงทไดของผ บรโภค ความคาดหวงจากการไดรบ

บรการ และความคดหวงทไดรบจากคณภาพนน ซง Pham,

& Ahammad (2017) และ Oliver (1997) ศกษาพบวา

ความพงพอใจเปนสงทส�าคญทสดในการตอบสนองความ

ตองการของลกคา ซงความพงพอใจนจะเปนประโยชน

ตอผลตภณฑเปนอยางมาก และมความเปนไปไดทจะม

การบอกตอใหผอนทราบอยางแพรหลาย

2. ทฤษฎภาวะผน�าดานพฤตกรรมผน�า (Personal

Behavior Theory) โดย Hersey and Blanchard (1996)

อธบายวา เปนทฤษฎทเชอวาผน�าทดตองมงงานหรอมงคน

เปนส�าคญ ผน�าทประสบความส�าเรจได ตองปรบพฤตกรรม

ของตนเองใหเหมาะสมกบบรบทภายในองคการ ไดแก ผ

รวมงาน สถานการณ สงแวดลอมทงทางตรงและทางออม

อกทงบรบทภายนอกองคการ เชน นโยบายรฐบาล การ

เปลยนแปลงดานเศรษฐกจ ววฒนาการและนวตกรรม

ดานเทคโนโลย ดานการสอสาร ขอมลขาวสารทไมมขด

จ�ากดในยคโลกไรพรมแดน ความตองการทางสงคม และ

ทส�าคญคอ การเปลยนแปลงทางการเมอง (Wright, 1998;

Kathleen, 1998; Sanyal, 1995; Morris & Moberg,

1994) ซง Yulk (1998) พบวาภาวะผน�าทมประสทธภาพ

นน สามารถประเมนไดจากผลงานทปรากฏ ความพง

พอใจของผรวมงาน การไดรบการยอมรบนบถอในตวผ

น�า การกระตนหรอสรางโอกาสความเจรญกาวหนาใน

อาชพใหแกบคลากร การมสวนรวมเชงบรณาการ “ภาวะ

ผน�าภายในตวผบรหารจงเปนปจจยทส�าคญประการหนง

ตอความส�าเรจขององคการ เนองจากผบรหารมบทบาท

หนาทและความรบผดชอบโดยตรงตอการวางแผน การ

สงการ การตดสนใจ และการควบคมใหบคลากรภายใน

องคการปฏบตงานตางๆ ใหประสบกบความส�าเรจตาม

วตถประสงคหรอเปาหมายทตงไวได” (ธนณฎา ประจงใจ,

2557, น. 18) องคการหรอหนวยงานหนง ๆ จะประสบ

ความส�าเรจในการบรหารจดการทกภาคสวนไดนนตอง

อาศยหลายปจจย สวนหนงจะเกดจากบคลกภาพของผน�า

(Trait Theory) และพฤตกรรมการบรหารจดการองคการ

ของผน�า (Style Theory) พฤตกรรมสวนตวของบคคลท

เปนผน�ามสวนส�าคญในการสรางความสมพนธทมอทธพล

ระหวางผน�าและผตาม ในการทจะขบเคลอนการปฏบต

งานของคนในกลมใหบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายทได

ก�าหนดไวรวมกน (Yulk, 1998) การบรหารจดการองคการ

หรอพฤตกรรมของผน�า คอ สงทแสดงถงความสามารถของ

238 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ผเปนผน�าในการสรางความเชอมนทจะสามารถชวยเหลอ

หรอสนบสนนการด�าเนนงานของผปฏบตใหบรรลผลส�าเรจ

ของงานได (Martinez, 2005) มความสามารถในการโนม

นาวจงใจ ชกน�า ชแนะ หรอใหค�าปรกษาบคลากรในหนวย

งาน เพอใหการปฏบตหนาทงานหรอภารกจส�าเรจลลวง

อยางมประสทธภาพตามสงแวดลอมหรอบรบทขององคการ

แตละแหง (สมชย วรานกลรกษ, 2547) พฤตกรรมผน�าจง

นาจะมผลตอประสทธภาพการใหบรการ

3. ทฤษฎเครอขาย เครอขาย เปนรปแบบความ

สมพนธทางสงคมอยางหนง ซงประกอบดวยความสมพนธ

แบบมขอบเขตและแบบไมมขอบเขต การเชอมโยงระหวาง

ความสมพนธจะชวยใหมองเหนเปนรปธรรมได 3 ลกษณะ

คอ เครอขายแบบแลกเปลยน เครอขายการตดตอสอสาร

และเครอขายความสมพนธในการอย รวมกน รวมพลง

กนสรางผลงานใหบรรลเปาหมาย โดยแตละกลมคนหรอ

องคการตางเปนศนยกลางของเครอขายไดเหมอน กน

(Boissevain & Mitchell, 1973) การรวมพลงกนท�างาน

น�าไปสผลลพธทมคณคาหรอเขมแขงมากกวาการทแตละ

องคกรจะท�างานโดยล�าพงอยางโดดเดยว (Boissevain and

Mitchell, 1973) นอกจากนน Dijk (2006, pp. 25-26)

ไดกลาวไววา การจดท�าตกลงรวมกนอยางเปนทางการ

ของเครอขายสงคมนบเปนเครอขายสงคมอยางหนง ซง

เปนระบบยอยของสงคมทสนบสนนโดยเครอขายของสอ

(media network) ในทกระดบ เปนการรวมพลงกนในการ

สรางความสมพนธผานการกระท�าสงหนงสงใดใหประสบผล

ส�าเรจรวมกนตามทไดก�าหนดเปาหมายไว และ ไดใหหลก

การความสมพนธของเครอขายแลกเปลยนไว ดงน 1) ฝาย

หนงมความตองการสงของจากอกฝายหนง และมความเชอ

วาฝายนนมความยนดทจะแลกเปลยนสงของใหกบตน 2)

สงของทตองการนน ตองไดมาจากผทมสงของนนจรง ๆ

และการแลกเปลยนทเกดขนจะตองมความยตธรรมและ

คงอยเทาททงสองฝายตางรสกวามความยตธรรมในการ

แลกเปลยน 3) ทงสองฝายตองไมเคยแลกเปลยนสงของ

ทไมเหมาะสมกน

4. ทฤษฎการสอสารมวลชน โดยกาญจนา แกวเทพ

(2554, น. 120) กลาววา สอมวลชนไดเขามามบทบาทใน

การท�าหนาทเปนเครองมอและเปนชองทางในการเผยแพร

ครอบง�าหรอตอรองอ�านาจเกยวกบผลประโยชนเหลานน

โดยการน�าเสนออดมการณเพอตอกย�า ครอบง�าหรอสกด

กนอดมการณ หรอกอใหเกดการเสยเปรยบในสงคมของ

ฝายตรงขาม สอมวลชนจงเปนสวนหนงของตวแทนอ�านาจ

เปนผผลตอตสาหกรรมทางวฒนธรรมแกสงคม ซงแนวคด

ทฤษฎแบบเขมฉดยา ธนวด บญลอ (2528) อธบายวา การ

ไหลของขาวสารจากสอมวลชนไปยงผรบสาร ไมไดเปนการ

ไหลแบบขนตอนเดยวเสมอไป ซงสามารถจ�าแนกลกษณะ

การไหลของขาวสารได ดงน 1) การสอสารแบบขนตอนเดยว

(One Step Flow Communication) หรอเรยกวา ทฤษฎ

เขมฉดยา (Hypodermic needle theory) 2) การสอสาร

แบบสองขนตอน (Two Step Flow Communication)

หรอเรยกวา ทฤษฎสอสาร 2 จงหวะ (Two Step Flow

Theory) 3) การสอสารแบบหลายขนตอน (Multi Step

Flow Communication) หรอเรยกวา ทฤษฎก�าหนด

ระเบยบวาระ (Agenda Setting Theory)

5. ทฤษฎนวตกรรมและเทคโนโลย โดย Toffler

(1980) ไดใหความหมายของนวตกรรมไววา นวตกรรม

เปนการผสมผสานระหวางเครองมอกลไกและเทคนคตาง

ๆ ทมลกษณะ 3 ประการประกอบกน ดงน 1) จะตอง

เปนการสรางสรรคขนใหม (Creative) และเปนความคด

ทสามารถปฏบตได (Feasible Idea) 2) จะตองสามารถ

น�าไปใชไดผลจรง (Practical Application) 3) มการเผย

แพรออกสชมชน (Distribution) นอกจากน Russell,

Bebell, Dwyer & Connor (2003) พบวา บคลากรรน

ใหมจะมความสามารถดานการใชเทคโนโลยมากกวารน

อาวโส และเปนทปรากฏแลววา การไดรบการสนบสนน

การใชเทคโนโลยจากผน�าองคกร และเปนนโยบายของ

องคการ จะเปนปจจยทสงเสรมใหเกดการใชเทคโนโลย

ในการปฏบตหนาท และ มสงผลใหเกดนวตกรรมใหมขน

(Potter, 1998; Lloyd – Kolkin & Tyner, 1988)

6. แนวคดเกยวมาตรฐานสถาบนนตวทยาศาสตร

ฉตรชย มงกรแสงแกว (2559) กลาวถง หวใจของความ

ยตธรรม วา คดทเกดขนในปจจบน มความรนแรง ยงยาก

สลบซบซอน ทาทายความยตธรรมขนเปนล�าดบ สงคม

รองหาความเปนธรรม นตวทยาศาสตรจงถกน�ามาใชเพอ

คลคลายคด ทามกลางความคาดหวงและการตรวจสอบ

จากภาคประชาชน (ฉตรชย มงกรแสงแกว, 2559, น.

9) ซงการสบสวนสอบสวนทาง นตวทยาศาสตร สามารถ

ตดตวตวผกระท�าความผดได และสามารถน�าหลกฐานทาง

นตวทยาศาสตร มาประยกตใชประกอบค�าใหการจะชวย

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 239

เพมน�าหนกพยานหลกฐานทไดมาเปนทยอมรบในชนศาล

ได มากยงขน (อมรเทพ พลศก, 2560, น. 16) การผลก

ดนองคกร เพอยกระดบองคกรมงสระบบมาตรฐานสากล

ไดตองใชวธการบรหารทมงเนนสมฤทธผลขององคกร โดย

ให ความส�าคญกบปจจยการผลตและกระบวนงาน เชน

คน เงน งบประมาณ เครองมอ ซงเปนสวนทจะผลกดน

ใหบคลากรมการพฒนาทางสมรรถนะ

กรอบแนวคดในกำรวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภำพ 1 กรอบแนวคดในการวจย

สภาพการใหบรการของ สถาบนนตวทยาศาสตร

- ผใหบรการ - ผรบบรการ

ปจจยทมผลตอประสทธภาพ การใหบรการของสถาบน นตวทยาศาสตร

ประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

- ดานความรวดเรว - ดานความโปรงใส - ดานความพงพอใจของผรบ บรการ

- ปจจยดานภาวะผน�า - ปจจยดานเครอขาย - ปจจยดานสอสารมวลชน - ปจจยดานนวตกรรมและ เทคโนโลย

สมมตฐำนกำรวจย 1. ปจจยดานภาวะผ น�า ปจจยดานเครอขาย

ปจจยดานสอสารมวลชน และปจจยดานนวตกรรมและ

เทคโนโลย มความสมพนธกบประสทธภาพการใหบรการ

ของสถาบนนตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม

2. ปจจยทง 4 ดาน ไดแก ปจจยดานภาวะผน�า

ปจจยดานเครอขาย ปจจยดานสอสาร มวลชน และปจจย

ดานนวตกรรมและเทคโนโลย มอยางนอย 1 ปจจยทมผล

ตอประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

กระทรวงยตธรรม

วธด�ำเนนกำรวจย ใช วธวทยาการวจยแบบผสมผสาน (Mixed

me thod ) ใ ช ร ป แบบของกา ร ว จ ย เ ช ง ป ร ม าณ

(Quantitative Research) และการวจยเชงคณภาพ

(Qualitative Research) ควบคกน การวจยเชงปรมาณ

เกบขอมลโดยแบบสอบถาม (Questionnaires) วเคราะห

ขอมลรปแบบการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

และพรรณนาความ สถตทใช คอ คาเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน ทดสอบสมมตฐานโดยใชคา t-test คาสมประสทธ

สหสมพนธของเพยรสน (Pearson’s Correlation) สวน

การวจยเชงคณภาพ เกบขอมลจากการสมภาษณแบบเจาะ

ลก (In depth Interview) จากกลมผทมความรความเขาใจ

และประสบการณตรงทางดานนตวทยาศาสตรทหลาก

หลายจากภาคสวนตาง ๆ อาท ผเชยวชาญดานมาตรฐาน

การตรวจพสจน ดานหองปฏบตการ ดานการตรวจสาร

พนธกรรม DNA การตรวจลายพมพนวมอ เอกสาร ลายมอ

ชอ การตรวจสอบสารเสพตด และการตรวจสถานทเกดเหต

เปนตน ซงประเดนการสมภาษณจะมขอค�าถามทมลกษณะ

เฉพาะทสอดคลองกบแบบสอบถามเชงปรมาณ เชน สภาพ

การใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร ปจจยทมความ

ส�าคญและสงผลตอประสทธภาพการใหบรการของสถาบน

240 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

นตวทยาศาสตร ความส�าคญของผน�าองคกร เครอขายความ

รวมมอ สอสารมวลชน นวตกรรมใหมๆ และแนวทางในการ

พฒนาประสทธภาพการใหบรการ เปนตนเนองจากกลมผ

เชยวชาญในดานนยงมไมมากนกและอยในพนทตางๆ ทว

ประเทศ จงเปนขอจ�ากดในการด�าเนนการสมภาษณอยบาง

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากร ก�าหนดใหหนวยการวเคราะหขอมล

(Unit of Analysis) คอ กลมประชากรทมาใชบรการ

ของสถาบนนตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม ทอยใน

พนทจงหวดนนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา และ

นครนายก โดยใชฐานขอมลป 2558 จ�านวน 2,114 คน

(สถาบนนตวทยาศาสตร, 2558) โดยมาจาก 3 ภาคสวน

ไดแก หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน

ทวไป

กลมตวอยางทใชในระเบยบวธการวจยเชงปรมาณ

คอ ประชากรทมาใชบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

กระทรวงยตธรรม ใน 3 ภาคสวน ประกอบดวย ภาครฐ

จ�านวน 350 คน ภาคเอกชน จ�านวน 40 คน และภาค

ประชาชนทวไป จ�านวน 10 คน สมกลมตวอยางโดยใชวธ

การเลอกแบบเจาะจง (Purposive Selection) ก�าหนด

ขนาดกลมตวอยางโดยใชตารางส�าเรจรปของทาโร ยามา

เน (Taro Yamane) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 ได

กลมตวอยาง จ�านวน 400 คน

กลมผใหขอมลหลก (Key Informant) ทใชใน

ระเบยบวธการวจยเชงคณภาพ กลมบคคลทมความร ความ

เขาใจ และประสบการณดานนตวทยาศาสตร หรอเกยวของ

กบงานดานนตวทยาศาสตร ท�าการคดเลอกโดยใชวธเลอก

แบบเจาะจง (Purposive Selection) จ�านวน 15 คน จาก

3 ภาคสวน ไดแก หนวยงานภาครฐ จ�านวน 10 คน ภาค

เอกชน จ�านวน 3 คน และภาคประชาชนทวไป จ�านวน 2

คน ผใหบรการและผรบบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

8 คน

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอวจยทใชในการเกบรวบรวมขอมลม 2

ประเภท คอ กรอบแนวทางการสมภาษณเชงลก (In-depth

Interview Form) และแบบสอบถาม (Questionnaire)

กำรเกบรวบรวมขอมล ด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากกลมเปาหมาย

ตามทไดตดตอประสานงานไว พรอมทงอธบาย และชแจง

ในการตอบแบบสอบถาม ในสวนการสมภาษณขอความ

อนเคราะหในการสมภาษณเชงลก เปนรายบคคลในชวง

เวลาทไดนดหมายไวกบผใหขอมลตามทเหนสมควร

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใช 1. น�าขอมลทไดจากการสมภาษณเชงลก จากการ

สงเกตการณของแตละผใหขอมลมาวเคราะหเชงเนอหา

(Content Analysis) และสงเคราะหสรางขอสรป โดยใช

รปแบบอปนย (Inductive Method)

2. การวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม ด�าเนน

การวเคราะหขอมล และประมวลผลดวยคอมพวเตอร

วเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรอสระแตละตว

กบตวแปรตาม ดวย การวเคราะหคาความแปรปรวน

และสถตสหสมพนธอยางงายของเพยรสน (Pearson’s

Correlation)

ใชสถตบรรยาย (Description Statistics) คอ

คาความถ รอยละ คาเฉลยเลขคณต ( ) และสวนเบยง

เบนมาตรฐาน (SD) t-test, F-Test การวเคราะหคา

ความแปรปรวน และสถตสหสมพนธอยางงายของเพยร

สน (Pearson Product Moment Correlation)

ผลกำรวจย การศกษาวจยเรอง ปจจยทมผลตอประสทธภาพ

การใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร กระทรวงยตธรรม

ผวจยไดท�าการสรปผลการวจยตามวตถประสงคของการ

วจย ดงตอไปน

วตถประสงคท 1 สภาพการใหบรการของสถาบน

นตวทยาศาสตร พบวา ประสทธภาพการใหบรการของ

สถาบนนตวทยาศาสตร ดานความรวดเรว ความโปรงใส

และความพงพอใจของผรบบรการ พบวา ความคดเหนใน

ภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลย 3.68 โดยในรายขอทม

คาเฉลยมากทสด คอ เชอวาเปนองคกรทใหความยตธรรม

สามารถคานอ�านาจกบหนวยงานอนได อยในระดบมาก ม

คาเฉลย 4.05 คนในครอบครวรสกพงพอใจในการท�างาน

อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.93 และขอทมคาเฉลยนอย

ทสด คอ ทานเชอมนวาผลทไดรบจากการใหบรการเปน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 241

ทนาพอใจและน�าไปด�าเนนการทางกฎหมายไดอยางม

ประสทธภาพ อยในระดบปานกลาง มคาเฉลย 3.33

วตถประสงคท 2 ปจจยทมผลตอประสทธภาพ

การใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร พบวา ปจจย

ดานภาวะผน�า คาเฉลย = 3.54 (SD=0.99) มผลตอ

ประสทธภาพการใหบรการดานความรวดเรว อยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 ปจจยดานเครอขาย

คาเฉลย= 3.48 (SD=0.90) มผลตอประสทธภาพการให

บรการดานความรวดเรวและความพงพอใจของผรบบรการ

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.01 ปจจยดานสอสาร

มวลชน คาเฉลย= 3.33 (SD=0.85) มผลตอประสทธภาพ

การใหบรการดานความโปรงใส อยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ 0.01 และปจจยดานนวตกรรมและเทคโนโลย

คาเฉลย = 3.73 (SD= 0.81) มผลตอประสทธภาพการ

ใหบรการดานความโปรงใสในการใหบรการของสถาบน

นตวทยาศาสตร อยางนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05

การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ พบวา 1) ปจจย

ดานภาวะผ น�า พบวา คณลกษณะของผ น�าองคกรทง

3 ดาน ไดแก ดานบคลกภาพ ดานพฤตกรรม และดาน

วชาการ มสวนชวยในการสรางความเชอมนและความ

นาเชอถอในมมมองของประชาชนทมตอองคกร เพอกาว

ไปสมาตรฐาน ผน�ามสวนส�าคญตอการพฒนาองคกรให

มประสทธภาพ มความรความสามารถทจะชน�าใหเดนไป

ตามทศทางทก�าหนด ตองรกษามาตรฐานการท�างานให

สงขน และมสวนกระตนใหบคลากรปฏบตงานใหเตมก�าลง

ความสามารถ 2) ปจจยดานเครอขาย แบงเปน 2 ลกษณะ

คอ เครอขายแบบรวมพลง และเครอขายแบบแลกเปลยน

การมเครอขายมากท�าใหการท�างานมประสทธภาพมากกวา

จะเปนตวชวยเสรมความตองการในเรองทขาดแคลน ชวย

ใหการตดสนใจแกปญหาเรองทสลบซบซอนไดเรวขน ชวย

ลดคาใชจายในการบรหารราชการและผใหบรการสามารถ

ใหบรการตรงความตองการของกลมเปาหมาย หนวยงาน

ภาคเอกชนพรอมใหความรวมมอกบภาครฐในการสราง

เครอขายความรวมมอทงระหวางบคคลหรอองคกร เพอ

การท�างานทมประสทธภาพและเกดประโยชนรวมกนทง

สองฝาย มการชวยเหลอแลกเปลยนเปรยบเทยบความร

ทมอยเดมและปรบเปลยนพฒนาใหสงผลตอประสทธภาพ

ดขน 3) ปจจยดานสอสารมวลชน แบงเปน 2 ระดบ คอ

ระดบมหภาค และระดบจลภาค สอสารมวลชนมผลตอการ

ปฏบตงานโดยจะชวยกดดนการท�างานทตองเรงใหขอมล

และผลการพสจนหลกฐาน มสวนส�าคญทชวยสรางความ

รความเขาใจเกยวกบบทบาทหนาทและการใหบรการของ

องคกร เพอสรางการรบรและความเชอมนใหกบประชาชน

4) ปจจยดานนวตกรรมและเทคโนโลย แบงเปน 4 ดาน คอ

การเรยนรนวตกรรม การใชเทคโนโลย ความพรอมของ

เทคโนโลย และความสามารถในการน�าเทคโนโลยไปใช

นวตกรรมและเทคโนโลยททนสมย สถาบนนตวทยาศาสตร

เปนหนวยงานทตองมความพรอมของเทคโนโลยสง มการ

ตรวจพสจนทไดมาตรฐาน มการน�าเทคโนโลยททนสมยไป

ประยกตหรอปรบใชในการปฏบตงานใหเกดประโยชนสงสด

5) ผลลพธของปจจยทมผลตอประสทธภาพการใหบรการ

ของสถาบนนตวทยาศาสตร พบวา แนวทางในการพฒนา

ประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

กระทรวงยตธรรม ทกอใหเกดประโยชนสงสดแกผมาใช

บรการ คอ พฒนาบคลากรใหทนตอความเปลยนแปลง

และน�าเทคโนโลยดจทลมาใชใหเกดประโยชน ใหบรการ

ตรวจพสจนในสาขาทหลากหลาย ตอบสนองความตองการ

ทรวดเรว ถกตอง แมนย�ามความโปรงใส พรอมทงจดระบบ

งานใหสามารถบรการแบบเบดเสรจทเดยวและขยายให

ครอบคลมทวประเทศ

กำรอภปรำยผล ผลจากการศกษาดงกลาวขางตนสามารถอภปราย

ไดตามประเดนศกษา ดงตอไปน สภาพการใหบรการของ

สถาบนนตวทยาศาสตร พบวา ผใหบรการและผใชบรการ

เหนวา หนวยงานทใหบรการ 5 กองของสถาบนฯ มภารกจ

ทครอบคลมงานใหบรการอยางเหมาะสมท�าใหการท�างานม

ความถกตอง ผรบบรการเขาถงไดสะดวกมากขนและตอบ

สนองความตองการของผรบบรการไดอยางมประสทธภาพ

นน อาจเนองจาก ผปฏบตงานดานนตวทยาศาสตร มความ

รบผดชอบและความรอบรในงานทปฏบต มสมรรถนะท

สง มความซอสตยสจรตและความเปนธรรม ปราศจาก

อคต ไมเอนเอยงไปขางใดขางหนง การพฒนาการปฏบต

งานอยบนพนฐานหลกวชาการและกระบวนการท�างานท

สามารถทวนสอบความถกตองไดตลอดเวลา นอกจากนน

การสงวตถพยานดวยตนเองจะไดรบความสะดวกรวดเรว

วตถพยานจะมความจะมความนาเชอถอและตรงกบเปน

ความจรงมากทสด ขณะเดยวกนการจดสงวตถพยาน

242 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ทางไปรษณย ถอวาเปนการอ�านวยความสะดวกแกผใช

บรการไมตองเดนทางมาเอง ประหยดคาใชจายในการเดน

ทาง การใหบรการตรวจพสจนทางนตวทยาศาสตรมสวน

ชวยสรางความเชอมน ศรทธาในองคกร ท�าใหองคกรม

การพฒนาทดขนทงดานความถกตอง รวดเรว และการม

มาตรฐานสากล มการก�าหนดมาตรฐานกลางของการตรวจ

ทางนตวทยาศาสตร และมการควบคมดแลตามมาตรฐาน

โดยการขนทะเบยนสถานประกอบการและบคคลทปฏบต

งาน เพอใหประชาชนเชอมนศรทธาและท�าใหกระบวนการ

ยตธรรมเขาสมาตรฐานสากล

ปจจยทมผลตอประสทธภาพการใหบรการของ

สถาบนนตวทยาศาสตร 1) ดานภาวะผน�า พบวา ปจจย

ดานภาวะผน�าสงผลตอประสทธภาพการใหบรการของ

สถาบนนตวทยาศาสตร อยในระดบมาก ทงนอาจเนองจาก

การบรหารหนวยงานหรอองคการ ไมวาจะเปนหนวย

งานของรฐบาลหรอเอกชน ปจจยหนงทจะท�าใหองคกร

ประสบความส�าเรจในการด�าเนนงานภายในองคการ คอ

การมผ บรหารทมความรความสามารถและทกษะในเชง

การบรหาร 3 ปจจย ไดแก การบรหารตนเอง การบรหาร

คน และการบรหารงาน โดยเฉพาะในเรองการบรหารตน

เปนสงส�าคญทสดทผบรหารจ�าเปนจะตองมและสามารถ

สรางภาวะผน�าพฒนาตนเองอยตลอดเวลา การบรหาร

องคการใหมประสทธภาพและประสทธผลไดอยางนาภาค

ภมใจ ดงแนวคดท Bennis and Nanus (1985) กลาววา

“… ไมมสงคมใด ประเทศใด หรอองคกรใดทปราศจาก

ภาวะผน�า (Leadership) ความส�าคญของภาวะผน�าใน

กจกรรมตางๆ ของมนษยนนไดรบการยอมรบมาตงแต

มนษยสามารถคดคนวธการจดบนทกได...” และยงได

กลาวเปนเชงเปรยบเทยบใหเหนถงความส�าคญของภาวะ

ผน�าไววา “หากองคการขาดเงนทน กอาจกยมมาได หาก

องคการอยในท�าเลทตงไมเหมาะสมกอาจยายทตงได แต

หากขาดภาวะผน�าแลวองคการนนแทบจะไมมโอกาสอย

รอดไดเลย” สอดคลองกบกว วงศพฒ (2542) กลาวถง

ลกษณะของผน�าทดตองมบคลกภาพ ความร ความสามารถ

คณลกษณะทางสงคม และทางกายภาพทเหมาะสม ไดแก

ความมงคงในอารมณ ความสามารถในการตดสนใจ มความ

คดสรางสรรค สามารถจงใจผรวมงาน เปนตน คณลกษณะ

ภาวะผน�าดงกลาว สอดคลองกบ (เสนาะ ตเยาว, 2542,

189-190) อางถงใน ประภทศร เหลองประเสรฐ, 2548)

ทกลาววา ผบรหารตองกลาเผชญความทาทาย ตอสกบ

ปญหา อปสรรค มพลงผลกดนทพยายามอยางมงมนทจะ

ท�างานใหประสบความส�าเรจ มความคดรเรมสรางสรรค ม

การจงใจผรวมงานใหเกดความไววางใจ เอาใจใส ผกพนตอ

ภารกจหนาท ตลอดจนความสามารถในการใชความคดใน

เชงวเคราะห เพอแกปญหาทยงยากไดอยางมประสทธภาพ

และมความรความเขาใจในการท�างานอยางลกซงดวย 2)

ดานเครอขาย สถาบนนตวทยาศาสตรไดก�าหนดยทธศาสตร

ของสถาบนฯ ไวขอหนงวา “สรางเครอขายความรวมมอ

งานนตวทยาศาสตรทงในประเทศและตางประเทศ” การ

ท�างานขององคกรมประสทธภาพสามารถทดเทยมกบองค

กรอนๆ และไดรบการยอมรบ ดงทเกรยงศกด เจรญวงศ

ศกด (2543) กลาวถงองคประกอบทส�าคญของเครอขาย

วามองคประกอบทส�าคญ 7 ประการ คอ 1) การรบรมม

มองรวมกน (common perception) มความรสกนกคด

และการรบรรวมกนถงเหตการณทเขารวมเปนเครอขาย

ซงจะสงผลใหสมาชกเครอขายเกดความรสกผกพนในการ

ด�าเนนกจกรรมบางอยางเพอแกปญหาความเดอดรอน

ทเกดขน 2) การมวสยทศนรวมกน (Common Vision)

รบร เขาใจในทศทางเดยวกนและการมเปาหมายทจะ

ด�าเนนไปดวยกนจะชวยท�าใหขบวนการเคลอนไหวของ

เครอขายมพลง เกดเอกภาพและชวยบรรเทาความขดแยง

อนเกดจากมมมองทแตกตางลงไป 3) การมผลประโยชน

และความสนใจรวมกน (Mutual Interests/Benefits)

มการรวมตวกนบนฐานของผลประโยชนรวมทมากเพยง

พอจะดงดดใหรวมเปนเครอขาย 4) การมสวนรวมของ

สมาชกเครอขายอยางกวางขวาง (All Stakeholders

Participation) สมาชกในเครอข ายควรเสรมสร าง

ความสมพนธ ในลกษณะของความเทาเทยมห นส วน

ของเครอขายและควรสานตอความสมพนธแนวราบ 5)

กระบวนการเสรมสรางซงกนและกน (Complementary

Relationship) ท�าใหเกดการประสานผลประโยชนรวมกน

การเสรมสรางตอกนนนเกดจากการรวมตวเปนเครอขายซง

มผลดมากกวาการไมรวมเปนเครอขาย 6) การพงพงรวมกน

(Interdependence) เปนการเตมเตมในสวนทขาดของ

แตละฝาย เนองจากทกฝายตางกมขอจ�ากดในกระบวนการ

ท�างานและมความร ประสบการณทแตกตาง และ 7) การ

ปฏสมพนธเชงแลกเปลยน (Interaction) กอใหเกดการ

เปลยนแปลงในเครอขายตามดวย 3) ดานสอสารมวลชน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 243

จากความคดเหนของผ มาใชบรการตอปจจยทมผลตอ

ประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

กระทรวงยตธรรม โดยขอทมคามากทสด คอ การคย

กนปากตอปากท�าใหไดรบขอมลทผดพลาดได ซงสงผล

ท�าใหองคกรประสบความลมเหลวในดานการสอสาร ทงน

อาจเนองมาจากองคการยงขาดองคความร ความเขาใจ

ในดานการสอสาร ตลอดจนขาดเครองมอในการด�าเนน

การ สอดคลองกบงานวจยของฐตรตน นมนอย (อางถง

ใน Certo, 2000) ทกลาวถง ปญหาทเปนอปสรรคทท�าให

ประสทธภาพในการสอสารในองคกรลดลงมาซงมอปสรรค

ใหญ 2 อยาง คอ อปสรรคในระดบมหภาค (Macro

Barrier) และอปสรรคระดบจลภาค (Micro Barrier) ดงน

1) อปสรรคในระดบมหภาค (Macro Barrier) เปนอปสรรค

ทเกดจากอทธพลของสภาพแวดลอมของโลกหรอในระดบ

นานาชาต ซงสงผลกระทบเชงลบตอประสทธภาพในการ

สอสารในองคกร โดยมสาเหตมาจาก (1) ความตองการ

ขอมลขาวสารทเพมขน (2) ความสลบซบซอนของขอมล

มมากขน (3) การใชภาษาการตดตอธรกจกนอยางหลาก

หลายทวโลก (4) ขาดการเตรมความพรอมส�าหรบองค

ความรหรอแนวคดใหมทางการบรหาร 2) อปสรรคระดบ

จลภาค เปนปจจยทท�าใหกระบวนการสงขอมลขาวสารขาด

ประสทธภาพ ซงเกยวของโดยตอวธการสงสารและรบสาร

อนมสาเหตมาจาก (1) ทศนคตของผสงสารทมตอผรบสาร

(2) การแทรกแซงกระบวนการตดตอสอสาร (3) ทศนคต

ของผรบขาวสารทมตอแหลงขาวสาร (4) ความสามารถใน

การรบรของบคคล (5) ค�าทมหลายความหมาย นอกจาก

นนธนวรรธ ตงสนทรพยศร (2550) ยงระบวาปญหาในการ

สอสาร ม 4 ประการ คอ 1) อปสรรคในการสอสารระหวาง

เพศหญงและเพศชาย 2) การสอสารแบบการเมองทถกตอง

3) การสอสารในวฒนธรรมขามชาต 4) การสอสารโดยใช

เครองมออเลคทรอนกส 4) ดานนวตกรรมและเทคโนโลย

เปนกระบวนการเสนอสงใหมอยางแทจรงสสงคม โดยการ

เปลยนแปลงคานยม (Value) ความเชอ (Belief) เดม ตลอด

จนระบบคณคา (Value System) ของสงคมอยางสนเชง

ซงสอดคลองกบศภศลป กลจตตเจอวงศ (2556) กลาววา

นวตกรรมการสอสารรปแบบใหมทชวยสรางความสะดวก

สบายใหกบผใชในดานตางๆ ทงในดานชองทางการสอสาร

การบรหารจดการขอมล ท�าใหมประสทธภาพพเศษทชวย

สนบสนนการใชงานของผใชงานในดานตางๆ มากขน เชน

การสงอเมล (E-Mail) การจดท�าตารางนดหมาย ปฏทน

การถายภาพ ฟงเพลง ฯลฯ เปนตน และตรงกบวระ สภา

กจ (2539) กลาววา ผใดทสามารถเขาถงสารสนเทศได

กอน ถกตองแมนย�า และรวดเรว ผนนกจะไดเปรยบผ

อน และสชาดา กระนนท (2541) กลาววา สารสนเทศจง

มความส�าคญเปนเปนปจจยอยางมากในการด�าเนนการ

ตาง ๆ ไมวาจะเปนภาครฐ เอกชนและทางการศกษา

เนองจากสามารถน�าไปใชเพอเพมประสทธภาพทางการ

ท�างานใหมประสทธภาพมากยงขน นอกจากน นวตกรรม

และเทคโนโลยยงเปนขบวนการคนพบ หรอคดคนสง

ใหม ทมลกษณะตอเนองไมสนสด โดยอาศยความรทาง

วทยาศาสตรเขามาชวยในการประยกตเพอใหการท�างาน

เกดประสทธภาพสงสดและมการพฒนาอยางยงยน

การน� า เสนอผลลพธ ของป จจ ย ทม ผลต อ

ประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

ป ระส ท ธ ภ าพการ ให บ ร ก า รของสถาบ น

นตวทยาศาสตร ถอไดว าเปนอกปจจยหนงท มความ

ส�าคญมากตอองคกร เพราะถาองคกรขาดประสทธภาพ

ในการบรหารจดการกจะท�าใหองคกรนนไมสามารถทจะ

ด�าเนนกจกรรมหรอกจการของตนเองไดตลอดรอดฝงได

ทงนกขนอยกบนโยบายของผบรหารระดบสงจะก�าหนด

ไปทศทางใด ซงกสอดคลองกบวรช สงวนวงศวาน (2551)

กลาววา ประสทธภาพการบรหารงานจะเปนตวชวดความ

เจรญกาวหนาหรอความลมเหลวขององคกร ผบรหารท

เชยวชาญจะเลอกการบรการทเหมาะสมกบองคกรของ

ตนและน�าไปใชใหเกดประโยชนสงสด แสดงใหเหนวา

ปจจยดานภาวะผ น�า ปจจยดานเครอขาย ปจจยดาน

สอสารมวลชน และปจจยดานนวตกรรมและเทคโนโลย

มความสมพนธกบประสทธภาพการใหบรการของสถาบน

นตวทยาศาสตร ในดานความรวดเรว ความโปรงใส และ

ความพงพอใจของผรบบรการทแตกตางกน ซงสอดคลอง

กบกรณศกษา: ความคดเหนของผใหบรการและผรบบรการ

ทมตอการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร กลาววา

ผรบบรการเหนวา เรองความถกตอง แมนย�า และความ

รวดเรวเปนสงส�าคญทสด กรณทมขอผดพลาดทเกดจาก

การไปตรวจพสจนลาชา ไมทนเหตการณ มการลางหรอ

ท�าลายหลกฐานออกหมดจะท�าใหไมสามารถตรวจสอบ

ได จะสงผลตอประสทธภาพการท�างานอยางชดเจน ความ

ลาชาจากผลการตรวจพสจนบางกรณท�าใหไมมขอมลตอบ

244 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ขอซกถามสอตางๆ ไดทน ผกระท�าผดอาจปฏเสธได และ

อาจไมมหลกฐานเพอยนยนการฝากขงผตองสงสยดวย จง

เปนประเดนทตองการผลการตรวจทรวดเรว ซงจะสงผล

ตอประสทธภาพการใหบรการโดยตรง

ในส วนของการน�าเสนอแนวทางการพฒนา

ประสทธภาพการใหบรการของสถาบนนตวทยาศาสตร

จะใหความส�าคญเรองบคลากรรวมถงผบรหารหรอผน�า

องคกร ทตองมการพฒนาอยางตอเนอง สอดคลองกบ

วรรณชนก อบลพงษ (2556) กลาววา ความพงพอใจทม

ตอคณภาพการใหบรการของสวนบรการการใชน�า สวน

ใหญมความคาดหวงเฉลยอยในระดบมาก ในดานการให

บรการ ดานขนตอนการขอรบบรการ ดานบคลากรหรอผ

ใหบรการ ดานระยะเวลาในการใหบรการ ดานสงอ�านวย

ความสะดวก ดานขอมลขาวสารการใหบรการ ดานเทคนค

การสอสารของผใหบรการ และดานปฏสมพนธกนระหวาง

ผรบบรการกบผใหบรการ ควรมการศกษาวจยนวตกรรม

เพอรองรบเทคโนโลยใหมๆ เรองการใชเครองมอ หอง

ปฏบตการ และเทคโนโลยททนสมยพรอมใชงานมาใชให

เกดประโยชนสงสด สอดคลองกบอดมพร สคน ธฉายา

(2547) กลาววา ประชาชนมความพงพอใจตอการบรการ

แบบศนยบรการจดเดยวเบดเสรจโดยรวมอยในระดบมาก

เมอวเคราะหรายดานพบวา ประชาชนมความพงพอใจ ดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ และดานสถานทใหบรการ อยใน

ระดบมาก และสอดคลองกบแนวทางและขอเสนอแนะใน

การเพมประสทธภาพการใหบรการ จากกรณศกษา: ความ

คดเหนของผใหบรการและผรบบรการทมตอการใหบรการ

ของสถาบนนตวทยาศาสตร กลาววา ตองพฒนาบคลากร

ใหทนตอความเปลยนแปลงและน�าเทคโนโลยดจทลมาใช

ใหเกดประโยชน ใหบรการตรวจพสจนในสาขาทหลาก

หลาย ตอบสนองความตองการทรวดเรว ถกตอง แมนย�า

มความโปรงใส พรอมทงจดระบบงานใหสามารถบรการ

แบบเบดเสรจทเดยวและขยายใหครอบคลมทวประเทศ

ขอเสนอแนะกำรวจย ขอเสนอแนะในกำรน�ำผลกำรวจยไปประยกต

ใช

1. ผบรหารองคกร ควรน�าขอมลจากการศกษา

วจยครงนไปใชเปนแนวทางในการก�าหนดนโยบายการ

บรหารจดการ โดยเฉพาะหนวยงานทใหบรการประชาชน

เพอชวยเพมประสทธภาพการใหบรการและสอดคลองกบ

ความตองการของประชาชน

2. สถาบนนตวทยาศาสตร ควรเรงพฒนาบคลากร

ใหมความพรอมในการเรยนรนวตกรรมและความสามารถ

ในการใชเครองมอและเทคโนโลยททนสมยใหพรอมรบ

การการเปลยนแปลงอยางรวดเรว รวมทงการมเครอขาย

ความรวมมอ และการสอสารประชาสมพนธเพอใหเขาถง

ประชาชนมากยงขน

ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป

1. ควรท�าการศกษาวจยเชงลกในแตละดาน หรอ

ปจจยดานอนๆ เพอใหทราบถงปญหาทแทจรงทสามารถ

น�าผลการวจยไปแกไขปญหาและเสนอไปยงหนวยงานท

เกยวของได เพอการประสานความรวมมอและพฒนาการ

ใหบรการแกประชาชนใหมากยงขน

2. ควรมการศกษาวจยเชงเปรยบเทยบกบหนวย

งานอนทมภารกจการใหบรการทมลกษณะงานทใกลเคยง

กน เพอเปนแนวทางเพมประสทธภาพการใหบรการใหสง

ขน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 245

References

Bennis, W., & Nanus, B. (1995). Leaders: The strategies for taking charge. New York: Haper & Row

Boissevain, J. (1974). Friends of friends: network, manipulators and coalitions. Oxford: Basil Blackwell.

Boissevain, J., & Mitchell, C. J. (1973). Network analysis: studies in human interaction. Netherlands:

Mouton.

Boonlue, T. (1985). Communication for hill tribe development. Bangkok: Office of the Prime Minister.

(in Thai)

Chareonwongsak, K. (2000). Network management: an important strategy for the success of education

reform. Bangkok: Success Media. (in Thai)

Certo, S. C. (2000). Modern management: diversity, quality, ethics, and the global environment.

New York: Prentice-Hall.

Dijk, J. V. (2006). The network society. London: SAGE.

Gronroos, G. T. (1990). Service management and marketing. Massachusetts: Lexington Books.

Hersey, P., Blanchard, K. H., & Johnson, D. E. (1996). Management of organizational behavior. (7thed.).

Englewood Clifts NJ: Prentice-Hall.

Institute of Forensic Science. (2012). 10 years, Institute of Forensic Science: 2012. Bangkok: Ministry

of Fair. (in Thai)

Jacobs, J. B., & Potter, K. (1998). Hate crimes: criminal law & identity politics. Oxford: Oxford

University.

Kathleen, A. (1998). Collaborative advantage: The art of alliances. Harvard Business Review, 4, 96-108.

Kolter, P. (1989). From mass marketing to mass customization. Planning Review, 17, 10-47.

Kaewthep, K. (1998). Mass communication: theories and guidelines for education. Bangkok: Printing

Factory picture prints. (in Thai)

Kiranan, S. (1998). Information technology statistics: information in information systems. Bangkok:

Printing Chulalongkorn University. (in Thai)

Khunthongchan, S. (2016). Integrated human resource management. Bangkok: SE-Education. (in Thai)

Kuljitlueawong, S. (2013). Line communication form on the smartphone’s creativity advantages and

limitations of applications. Executive, 33(4), 42-54. (in Thai)

Lloyd – Kolkin, D., & Tyner, K. (1988). Media literacy education needs for elementary schools: a

survey. Retrieved from https://books.google.co.th/books?id=jWScAAAAMAAJ&q=Lloyd++Kolk

in+%26+Tyner

Lueangprasert, P. (2005). Leadership of senior executives in the ministry of education in future. Master

of Education Thesis The field of educational administration Rajabhat University Suan Sunandha.

(in Thai)

Mangkorn-Saengkaew, C. (2016). Heart forensic science standards development. Retrieved from

http://www.cifs.moj.go.th/cifskm/index.php/topic,81.msg87.html#msg87 (in Thai)

Martinez, P. G. (2005). Paternalism as a positive form of leadership in the Latin American context:

leader benevolence, decision-making control and human resource management practices.

Managing human resources in Latin America, 75-93.

246 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Martinez-Conde, S., Mackin, S. L., Martinez, L. M., Alonso, J. M., & Tse, P. U. (2006). Visual perception

part 1 fundamentals of vision: low and midlevel process in perception. Amsterdam: ELSEVIER

Millet, J. D. (1954). Management in the publics service: the quest for effective performance.

New York: McGraw-Hill.

Oliver, R. L. (1997). Satisfaction: a behavioral perspective on the customer. New York: Science and

Education.

Prajongjai, T. (2014). The relationship between leadership, change and work team based on the ideas

of teachers in educational institutions under the Office of Educational Service Area Primary

Education, Trat. The field of educational administration. Rambhai Barni Rajabhat University.

(in Thai)

Phonlasuek, A. (2018). The Cooperation for development of forensic science: a case study of quality

development according to the international standard. Bangkok: Silpakorn University (in Thai)

Pham, H. T. S., & Ahammed, M. F. (2017). Antecedents and consequences of online customer

Satisfaction: a holistic process perspective. Technological Forecasting and Social Change

DOI: 10.1016/j.techfore.2017.04.003. Retrieved from https://www.researchgate.net/

journal/00401625_Technological_Forecasting_and_Social_Change

Roberts-Lombard, M. (2009). Customer retention strategies implemented by fast-food outlets in the

Gauteng, Western Cape and KwaZulu-Natal Provinces of South Africa: a focus on something

fishy, Nando’s and Steers. African Journal of Marketing Management, 1(2), pp. 70-80.

Russell, M., Bebell, D., O’Dwyer, L., & O’Connor, K. (2003). Examining teacher technology use:

implications for pre-Service and in-Service teacher preparation. Journal of Teacher Education,

54, 297-310.

Sabin, T., Carney, R. M., & Ecoyang, C. (1994). Citizen Espionage: Studies in Trust and Betrayal. Darya

Ganj, New Delhi: Gyan.

Sanyal, B. C. (1995). Innovations in University Management. New York: McGraw-Hill.

Sanguanwongwan, W. (2008). Personnel management experience. Bangkok: Chulalongkorn University.

(in Thai)

Suphakij, V. (1996). Management information system: school practice. Bangkok: Suviriyasan. (in Thai)

Tachaya, S. (2004). Effectiveness of the service center for one-stop service case study of people who

request service at Lak Si District Office Bangkok. Graduate School, Phranakhon Rajabhat

University. (in Thai)

Tangsinsubsiri, T. (2007). Organizational behavior. Bangkok: Thanatach. (in Thai)

Toffler, A. (1980). The Third wave. London: William Collins Sons.

Ubonpong, W. (2013). Increasing the efficiency of the service of water use services Lat Phrao Branch

Office. Bangkok: Graduate School Business Administration Program Master. Kasem Bundit

University. (in Thai)

Waranukulrak, S. (1999). Special lecture notes about leadership (project Develop the manufacturing

industry to raise the level of competitiveness) Bangkok: Department of Industrial Promotion

(in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 247

Wongphut, K. (1999). Leadership. (5th ed.). Bangkok: BK Interprint (in Thai)

Wright, P. M. (1998). On the leaning and measurement of goal commitment. Journal of Applied

Psychology, 79, 6, 11-28.

Yukl, G. (1998). Leadership in organizations. (4thed.). London: Prentice-Hall.

248 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเพอศกษาสภาพการสรางองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

และแนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนร โดยศกษาในโรงเรยนทอยในสมาคมโรงเรยน

เอกชนสอนศาสนาอสลามแหงประเทศไทยจ�านวน 17 โรงเรยน โดยการแจกแบบสอบถามแกผบรหารและครจ�านวน

259 คน ผลการวจยพบวา ความคดเหนของผบรหารสถานศกษาเกยวกบการสรางองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยน

เอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยในระดบ มาก ( =3.79, SD=0.573) ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของ

ครผสอนเกยวกบการสรางองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยในระดบ มาก

( =3.86, SD=0.578) ความคดเหนของผบรหารสถานศกษาเกยวกบองคกรทเปนองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยน

เอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยในระดบ มาก ( =3.72, SD=0.658) ความคดเหนของครผสอนเกยวกบ

องคกรทเปนองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยในระดบ มาก ( =3.71, SD=

0.620) ส�าหรบแนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนรพบวา มองคประกอบดงน การ

เรยนร องคกร บคลากร องคความรและเทคโนโลย และความเปนองคกรแหงการเรยนรไดแก การแกปญหาอยางเปน

ระบบ การทดลองปฏบต การเรยนรจากบทเรยนในอดต การเรยนรจากผอนและการถายทอดความร

ค�ำส�ำคญ: แนวทางพฒนา, การสรางองคกรแหงการเรยนร, โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม

Abstract

This research is to study the condition of creating a learning organization of Islamic

private schools and guidelines for the Development of Islamic Private Schools toward learning

organizations. By studying in 17 schools in the association of Islamic private schools of Thailand. By

distributing questionnaires to 259 administrators and teachers. The results of data analysis of school

administrators’ opinions on the creation of a learning organization of Islamic private schools The

overall picture is at a high level ( =3.79, SD=0.573). The results of data analysis of teachers’

opinions about the creation of learning organizations of Islamic Private Schools the overall picture

แนวทำงพฒนำโรงเรยนเอกชนสอนศำสนำอสลำมสองคกรแหงกำรเรยนร

Guidelines for The Development of Islamic private schools towards

Learning Organizations

ศกรนทร มะซอ1 และ กจพณฐ อสาโห1

Sakkarin Masor1 and Kijpinit Usaho1

1หลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย1Master of Education Program, Eastern Asia University

Received: August 6, 2019

Revised: September 11, 2019

Accepted: September 12, 2019

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 249

is at a high level ( = 3.86, SD=0.578) the opinions of school administrators about organizations that

are learning organizations of Islamic Private Schools The overall picture is at a high level ( = 3.72,

SD=0.658). The opinions of teachers about organizations that are learning organizations of Islamic

private schools the overall picture is at a high level ( = 3.71, SD=0.620). and guidelines for the

development of Islamic Private Schools toward learning organizations. there will be learning, organization,

personnel, knowledge and technology. and the learning organization is systematic problem solving practice

experiment learning from past lessons learning from others and transferring knowledge.

Keywords: Guidelines, The Development a Learning Organizations, Islamic private schools

บทน�ำ ปจจบนโรงเรยนทกแหงพยายามเพมคณภาพการ

บรหารโรงเรยนใหสอดคลองกบแนวทางการปฏรปการ

ศกษา แตตามปกตโรงเรยนโดยทวไปไมสามารถพฒนา

ตนเองใหมคณภาพการบรหารตามทตองการได ตองม

องคประกอบทจะท�าใหโรงเรยนมการเปลยนแปลง องค

ประกอบดงกลาวคอ กจกรรมทจะสงผลใหเกดการเรยน

รของบคลากร (Padler, Burgogyne & Boydell,1997)

เพอใหสามารถแขงขนกบโรงเรยนอนๆ และแขงขนกบ

ตนเองใหบรรลตามเกณฑมาตรฐานการศกษาทก�าหนด

คอตองท�างานใหมประสทธภาพ ตองเรยนรไดรวดเรวกวา

โรงเรยนอน ๆ (O’Keeffe, 2002) ดวยการสรางพนฐาน

ในการพฒนาทรพยากรบคคลของโรงเรยนใหเปนบคคล

แหงการเรยนร โดยผบรหารโรงเรยนในฐานะผน�าในการ

พฒนาคณภาพของโรงเรยน ตองพยายามหากจกรรมใน

การพฒนาบคลากร หากบคลากรเปนบคคลแหงการเรยน

รแลว โรงเรยนกจะเปนองคกรแหงการเรยนร (learning

organization)

เหตผลทองคกรจ�าเปนทตองมการเรยนร กเนอง

มาจากระดบคณภาพของการปฏบตงานและความจ�าเปน

ทตองปรบปรงงานในยคปจจบนตองอาศยการเรยนรเปน

ฐานทส�าคญยง ประกอบกบองคกรทงภาครฐและเอกชน

สวนใหญยงมแนวทางสความส�าเรจของตนเอง ตลอดจน

แนวทางส�าหรบผปฏบตงานกยงขาดความชดเจน และท

ส�าคญกคอ หวใจขององคกรแหงการเรยนร มาจากฐาน

ความเชอทวา ศกยภาพอนมหาศาลทแฝงเรนอยภายใน

มนษยแตละคนยงไมไดรบการพฒนาและน�าขนมาใชกบ

องคกรของเราเทาทควร ดงนน ดวยความเชอดงกลาวจง

เชอมนไดวา ถาสมาชกทงหมดขององคกรไดรบการพฒนา

อยางเตมทและไดใชศกยภาพสงสดเทาทตนม เพอปฏบต

งานภายใตการมวสยทศน (visions) เปาหมาย (goals) และ

วตถประสงค (objectives) ของตวบคคลและขององคกร

ทสอดคลองกนแลว สมาชกแตละคนกจะทมเทและปลด

ปลอยศกยภาพทตนมสงสดนนใหกบงานทท�าอยางเตมทใน

ทสดการศกษานนเปนสงจ�าเปนทจะพฒนาคนใหมศกยภาพ

เพมขนซงการพฒนาคนใหมศกยภาพเพมขนนนเปนหนง

ในยทธศาสตรชาต บรรดานกวชาการหรอผบรหารระดบ

ประเทศจงใหความส�าคญกบเรองการศกษามาก ระดม

ความคดและงบประมาณตางๆ เพอใหการศกษานนดขน

ทดเทยมกบตางประเทศ แตผลทไดมานนการศกษาของ

ประเทศไทย กลบไมเปนดงทก�าหนดไว ดงนนผวจยคด

วาการทจะท�าใหการศกษาของประเทศไทยในภาพรวม

นนดขน ตองเกดจากความรวมมอจากผมสวนเกยวของ

ทางการศกษาหลายๆดาน โดยเรมจากโรงเรยนนนตองร

ศกยภาพของตนเองวามความพรอมในดานใดบางและไม

พรอมในดานใดบาง ผวจยจงน�าทฤษฎการสรางองคกร

แหงการเรยนรมาเปนฐานในการวจยทจะชวยใหโรงเรยน

นนไดรจกตนเองมากยงขน เมอรสภาพของโรงเรยนดวย

การน�าทฤษฎการสรางองคกรแหงการเรยนรไดแก การ

เรยนร องคกร บคลากร องคความรและเทคโนโลย มาใช

กจะท�าใหรวา โรงเรยนนนยงมความตองการในดานใด และ

250 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตองการเพมในดานใด ประกอบกบองคกรทเปนองคกร

แหงการเรยนรทง 5 ดาน ไดแก การแกปญหาอยางเปน

ระบบ การทดลองปฏบต การเรยนรบทเรยนในอดต การ

เรยนรจากผอนและการถายทอดความร มาใช กจะท�าให

รวา โรงเรยนนนอยในระดบใดและตองการเพมในดานใด

บาง ซงจะเปนขอมลใหกบผบรหารและครรบรปญหาและ

แกปญหาไดตรงจด โดยอางองไดจากรายงานการประชม

ครในโรงเรยนอสลามสมทรปราการ (มะซออนสรณ) ซงได

มการสอบถามเกยวกบการเปนองคกรแหงการเรยนรและ

การสงเกตจากการตอบค�าถาม พบวาครยงขาดความเขาใจ

เกยวกบเรองดงกลาว(รายงานการประชมครภายในโรงเรยน

ปการศกษา 2561 และรายงานการนเทศการศกษาปการ

ศกษา 2561) และผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาต

ขนพนฐานต�ากวามาตรฐาน ซงผลการทดสอบดงกลาวนน

สะทอนใหเหนถงคณภาพของผเรยนและการจดการศกษา

ของโรงเรยน สาเหตของปญหาสวนหนงเนองมาจากการ

บรหารงานภายในโรงเรยน การจดการเรยนการสอนของ

ครและตวครผสอนเองทยงขาดการเรยนรและไมไดรบการ

พฒนา ซงมความส�าคญและความจ�าเปนทผบรหารและคร

ผสอนตองพฒนาโรงเรยนและตนเองสการเปนองคกรแหง

การเรยนรเพอพฒนาโรงเรยนใหจดการศกษาไดอยางม

ประสทธผลและประสทธภาพเพอจะไดปรบปรงแกไขการ

เรยนการสอนและผลสมฤทธทางการศกษาระดบชาตขนพน

ฐาน (O-NET) ใหอยในระดบดขนไป(บศรนทร สขพฒน,

สมภาษณ, 11 มกราคม 2559)

จากทมาและความส�าคญของปญหาทกลาวมา

ขางตนผวจยจงสนใจทจะศกษาแนวทางพฒนาการสราง

องคกรแหงการเรยนรโรงเรยนในสมาคมโรงเรยนเอกชน

สอนศาสนาอสลามแหงประเทศไทย โดยมจดประสงคเพอ

ศกษาสภาพการเปนองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนใน

สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามแหงประเทศไทย

ในภาคกลางและน�าผลการศกษามาเปนแนวทางในการสง

เสรมการเปนองคกรแหงการเรยนรในดานตางๆ เชน การ

บรหารงานบคคล การยกระดบประสทธผลการท�างาน

ของครในสมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามแหง

ประเทศไทย และทส�าคญจะเปนการยกระดบผลสมฤทธ

ทางการศกษา ดงนนการเปนองคกรแหงการเรยนรจงเปน

สงส�าคญส�าหรบสถานศกษาทจะท�าใหบคลากรในองคกร

มศกยภาพเพมขน เมอบคลากรในองคกรมศกยภาพเพม

ขนแลว กจะสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนด

ขน ซงจะเปนประโยชนตอนกเรยนทจะน�าความรทไดมา

ประยกตใชในยคศตวรรษท 21 นตอไป

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพการสรางองคกรแหงการเรยน

รของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามดวยการจดการ

เรยนร

2. เพอศกษาแนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชนสอน

ศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนร

แนวคดทฤษฎทเกยวของ องคกรแหงการเรยนร เปนเทคนคในการพฒนา

องคกรและการจดการรปแบบหนงทไดรบความสนใจเปน

อยางสง ทงในแวดวงทางวชาการและการบรหารจดการท

มงปรบเปลยนองคกรเพอใหองคกรสามารถด�าเนนกจการ

และด�ารงอยไดอยางยงยน ดงนนการสรางความเขาใจเกยว

กบองคกรแหงการเรยนร จ�าเปนตองศกษาถงความหมาย

ขององคกรแหงการเรยนร ความจ�าเปนของการเปนองคกร

แหงการเรยนร แนวคดพนฐานทท�าใหเกดองคกรแหงการ

เรยนร การสรางองคกรแหงการเรยนรและรวมไปถงลกษณะ

ส�าคญทองคกรนนเปนองคกรแหงการเรยนร

Michael J. Marquardt (2002, อางถงใน สน

ธยา ดารารตน, 2557) กลาววาองคกรแหงการเรยนรเปน

รปแบบของการพฒนาองคกรโดยการพฒนาการเรยนรรวม

กนของบคลากรในองคกร เพอใหเกดองคกรทมบรรยากาศ

การเรยนรระดบบคคล กลมและองคกร มกระบวนการคด

วเคราะห การแลกเปลยนองคความร ประสบการณและ

ทกษะรวมกน และใชความรเหลานน เพอพฒนาองคกร

อยางตอเนอง

Marquardt (2011) การสรางองคกรแหงการเรยน

ร องคกรแหงการเรยนร คอ ระบบขององคกรทเกดการ

เรยนร ปรบปรง เปลยนแปลงอยางตอเนองเพอตอบสนอง

ตอสงแวดลอมทก�าลงเปลยนแปลง ระบบยอย(subsystem)

5 ระบบ ไดแกการเรยนร องคกร บคลากร องคความร

และเทคโนโลย ถกบรณาการและท�างานรวมกน มการ

เปลยนแปลงกระบวนทศน 5 ประการ ในองคกรแหงการ

เรยนร

1. สถานทท�างาน ไดแก สภาพแวดลอมทมการ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 251

เรยนร

2. การฝกอบรม ไดแก การเรยนร

3. คนท�างาน ไดแก ผเรยนรอยางตอเนอง

4. การท�างาน ไดแก โอกาสในการเรยนร

5. ผควบคม ไดแก ผฝกอบรมและผเรยน

ทกคนในทท�างานตองหาวธการทจะมความร หรอทกษะ

ทจ�าเปนในขณะท�างาน สถานทท�างานตองเปนทเรยนร

ท�าไมองคกรแหงการเรยนรจงมพลงมหาศาล

การสรางองคกรแหงการเรยนรซงมองคประกอบ 5 สวน

Marquardf (2011) อธบายวาองคกรแหงการ

เรยนรมความคลองตวและยดหยนสามารถคาดหวง และ

ปรบเปลยนไดสามารถเรงนวตกรรมของการผลต และ

กระบวนการสามารถเชอมโยงและเพมพลงการเรยนรและ

ทรพยากรทงหมดเพมความมงมนและความคดสรางสรรค

ของบคลากร

Michael Marquardf ไดอางถง Zuboff ทกลาว

วา “การเรยนรเปนรปแบบใหมของแรงงาน” Stewart

กลาววา “ความรเปนทรพยสนทมคามากทสดขององคกร”

Owen กลาววา “ธรกจแบบใหมของการท�าธรกจกคอ การ

เรยนร”

องคกรในศตวรรษท 21 ตองเผชญไดแก

1. การเปนโลกาภวตน

2. เทคโนโลย

3. การเปลยนแปลงของโลกแหงการงาน

4. พลงของลกคาทเพมมากขน

5. ความรและการเรยนรในทท�างาน

6. บทบาทและความคาดหวงของบคลากรทก�าลง

เปลยนแปลง

7. ความหลากหลายและการเคลอนไหวของท

ท�างาน

8. การเปลยนแปลงวกฤต และระบบการ

เปลยนแปลงทซบซอน

พลงทท�าใหองคกรแหงการเรยนรเปนไปได

1. แหลงทรพยากรของโลกทมใหบคลากรและ

แหลงทรพยากรตางๆ

2. เทคโนโลยทท�าใหองคกรไรรอยตอ

3. การเคลอนไหวของบคลากรทมความร

4. ลกคาท�าใหเกดการปรบปรงของการปฏบตงาน

และทกษะของบคลากร

5. คอมพวเตอรท�าใหขอมลเคลอนไหว

6. ใชเวลานอย

ลกษณะขององคกรแหงการเรยนร

1. โครงสรางหนวยงานทไมมสายการบงคบบญชา

มาก ยดหยน จดทมไดงาน และใช Competencies แทน

Job Description

2. มวฒนธรรมการเรยนร เจาหนาทใฝร ศกษา

และเผยแพร

3. เพมอ�านาจการปฏบตแกเจาหนาท สามารถ

ตดสนใจแกปญหาและเรยนรไปดวย

4. ทนกบการเปลยนแปลง

5. ทกคนมสวนสรางและถายโอนความร มระบบ

การเรยนรรวมกนและใชประโยชนจากการเรยนร

6. ใชเทคโนโลยสนบสนนการเรยนร

7. มงเนนคณภาพของผลตภณฑ หรอบรการตาม

ความพงพอใจของลกคา

8. มบรรยากาศทเกอหนน เชน บรรยากาศ

ประชาธปไตย บรรยากาศการมสวนรวม

9. มการท�างานเปนทม ใชคณะท�างานจากหลาย

สวน

10. มวสยทศนรวมกน

11. ผบรหารเปนพเลยงทปรกษา ผชแนะ ผเกอ

หนนการเรยนร

12. มมมมองในภาพรวมและเปนระบบ

13. ใหมการเรยนรจากประสบการณ

องคกรทเปนองคกรแหงการเรยนร จะมลกษณะ

ส�าคญ 5 ประการ (เปยมพงศ นยบานดาน,2543) ดงนคอ

1. มการแกปญหาอยางเปนระบบ (Systematic

Problem Solving) โดยอาศยหลกทางวทยาศาสตร เชน

การใชวงจรของ Dimming (PDCA : Plan, Do, Check,

Action)

2. มการทดลองปฏบต (Experimental) ในสง

252 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ใหมๆ ทมประโยชนตอองคกรเสมอ โดยอาจจะเปนโครงการ

สาธต

3. มการเรยนรจากบทเรยนในอดต (Learning

from their own experience) มการบนทกขอมลเปน

Case Study เพอใหสมาชกในองคกร ไดศกษาถงความ

ส�าเรจและความผดพลาดทเกดขน เพอน�ามาประยกตใช

ในอนาคต มการแลกเปลยนความรและประสบการณของ

สมาชก

4. มการเรยนรจากผอน (Learning from the

Others) โดยการใชการสมภาษณ (Interview) การสงเกต

(Observation) เปนตน

5. มการถายทอดความร โดยการท�า Report,

Demonstration, Training & Education, Job Rotation

เปนตน

กรอบแนวคดกำรวจย การศกษาครงนผวจยมงศกษาเรองการสรางองคกร

แหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชนสอน ศาสนาอสลาม

จ�านวน 17 โรง ปการศกษา 2561 โดยศกษาคนควาแนวคด

และทฤษฎการมสวนรวมจากเอกสารต�าราและงานวจยท

เกยวของผวจยก�าหนดขอบเขตเนอหา การสรางองคกรแหง

การเรยนร ระบบขององคกรทเกดการเรยนรโดยธรรมชาต

มการบรณาการระหวางเปาหมายขององคกรกบการเรยน

ร ปรบปรง เปลยนแปลงอยางตอเนองเพอตอบสนองตอสง

แวดลอมทก�าลงเปลยนแปลง ระบบยอย(subsystem) 5

ระบบ ไดแกการเรยนร องคกร บคลากร องคความรและ

เทคโนโลย การสรางองคกรแหงการเรยนรซงมองคประกอบ

5 สวน (Marquardt, 2011)

และไดศกษาองคกรทเปนองคการแหงการเรยน

ร จะมลกษณะส�าคญ 5 ประการ(เปยมพงศ นยบานดาน,

2543) ดงนคอ

1. มการแกปญหาอยางเปนระบบ (Systematic

problem Solving) โดยอาศยหลกทางวทยาศาสตร เชน

การใชวงจรของ Demming ( PDCA : Plan, Do, Check,

Action)

2. มการทดลองปฏบต (Experimental) ในสง

ใหม ๆ ทมประโยชนตอองคการเสมอ โดยอาจจะเปน

Demonstration Project หรอเปน Ongoing program

3. มการเรยนรจากบทเรยนในอดต (Learning

from their own experience) มการบนทกขอมลเปน

case study เพอใหสมาชกในองคการไดศกษาถงความ

ส�าเรจและความผดพลาดทเกดขน เพอน�ามาประยกตใช

ในอนาคต มการแลกเปลยนความรและ ประสบการณของ

สมาชก

4. มการเรยนรจากผอน (Learning from the

Others) โดยการใชการสมภาษณ (Interview), การสงเกต

(Observation) ฯลฯ

5. มการถายทอดความร โดยการท�า Report,

Demonstration, Training & Education, Job Rotation

ฯลฯ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 253

วธด�ำเนนกำรวจย การว จ ยคร งน เป นการว จ ย เช งบรรยาย

(Descriptive Research) โดยมวตถประสงคเพอศกษา

ความเปนองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชนสอน

ศาสนาอสลามและแนวทางการพฒนาโรงเรยนเอกชนสอน

ศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนร

ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแกโรงเรยน

สมาคมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามแหงประเทศไทย

ภาคกลาง โรงเรยนขนาดใหญ 3 โรงเรยน โรงเรยนขนาด

กลาง 11 โรงเรยนและโรงเรยน ขนาดเลก 3 โรงเรยน รวม

17 โรงเรยน กลมตวอยางผใหขอมลผบรหารสถานศกษา 17

โรงเรยน จ�านวน 17 คน ครผสอนในโรงเรยน 17 โรงเรยน

จ�านวน 689 คน แบงเปนโรงเรยนขนาดใหญ3โรงเรยนม

ครผสอน353คน โรงเรยนขนาดกลาง 11 โรงเรยน มครผ

สอน 298 คนโรงเรยนขนาดเลก 3 โรงเรยนมครผสอน 38

คน โดยก�าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางของเครซและ

มอรแกน Krejcie and Morgan (1970, pp. 608-609)

ไดครผสอน จ�านวน 242 คนจาก 689 คนและหาสดสวน

แยกตามขนาดโรงเรยน ดงน โรงเรยนขนาดใหญ3 โรงเรยน

มกลมตวอยาง 125 คนโรงเรยนขนาดกลาง 11 โรงเรยน

มกลมตวอยาง 548 คน โรงเรยนขนาดเลก 3 โรงเรยนม

กลมตวอยาง 16 คน

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก แบบสอบถาม

ซงผานการทดสอบเพอหาคาความเทยงตรง เปนการ

ทดสอบเพอหาคาความเทยงตรงตามเนอหา หรอหาคา

ความสอดคลองระหวางขอค�าถามกบวตถประสงคการ

วจย (Index of item Objective Congruence-IOC)

จากผเชยวชาญ จ�านวน 5 คน ไดคาความเทยงตรงเทากบ

1.00 และไดท�าการทดสอบ (try out) จ�านวน 50 ชด เพอ

หาความเชอมนของแบบสอบถามหรอหาคาครอนบาค

(Cronbach, 1971, pp. 202-204) ของแบบสอบถามทง

ฉบบ ไดคาความเชอถอไดทระดบ 0.939 จงไดออกมาเปน

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการสรางองคกรแหงการ

เรยนรของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ลกษณะของ

แบบสอบถามแบงเปน 3 ตอน

ตอนท 1 ขอมลพนฐาน เกยวกบสถานภาพของ

ผตอบแบบสอบถามลกษณะแบบสอบถามเปนแบบปลาย

ปด ชนดเลอกตอบ (Check List)

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบความคดเหนของ

ผบรหารและคร เรอง การสรางองคกรแหงการเรยนรของ

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ลกษณะแบบสอบถาม

เปนแบบสอบถามมาตราวดประเมนคา5ระดบของ Likert’s

five rating scales

ตอนท 3 เปนขอเสนอแนะของผบรหารและคร

เรอง แนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามส

องคกรแหงการเรยนร

254 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

กำรเกบรวบรวมขอมล ด�าเนนการระหวางวนท 20 พฤษภาคม – 20

มถนายน พ.ศ. 2562 โดย ผวจยแจกแบบสอบถามทาง

ไปรษณยจ�านวน 259 ชด เกบรวบรวมแบบสอบถามท

สมบรณกลบคนมาไดจ�านวน 226 ชด คดเปนรอยละ 87.26

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมลทวไป

ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย ( ) และสวนเบยง

เบนมาตรฐาน (SD) โดยหาคาเฉลย ถวงน�าหนก สวน

เบยงเบนมาตรฐานของคะแนนทไดจากการก�าหนดเกณฑ

ใหความหมายคาเฉลยเกณฑการประเมนระดบคณภาพ

จากแบบสอบถามความคดเหนชวงระดบคะแนน (Class

interval) 5 ระดบ (บญชม ศรสะอาด, 2555)

ผลกำรวจย ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความ

คดเหนของผบรหารสถานศกษาและครเกยวกบการสราง

องคกรทเปนองคกรแหงการเรยนร ของโรงเรยนเอกชน

สอนศาสนาอสลาม

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของผบรหาร

สถานศกษาเกยวกบการสรางองคกรแหงการเรยนรของ

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยใน

ระดบ มาก และเมอพจารณาเปนรายดานเรยงตามล�าดบ

3 ล�าดบ ดานทมคาเฉลยมากทสดคอดานบคลากร รองลง

มาคอดานองคความร และดานการเรยนร สวนดานทมคา

เฉลยนอยทสดคอดานเทคโนโลย

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของครผสอน

เกยวกบการสรางองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชน

สอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยในระดบ มาก และเมอ

พจารณาเปนรายดานเรยงตามล�าดบ 3 ล�าดบ ดานทมคา

เฉลยมากทสดคอดานองคความร รองลงมาคอดานบคลากร

และดานเทคโนโลย สวนดานทมคาเฉลยนอยทสดคอดาน

องคกร แตในดานของเทคโนโลยมคาเฉลยนอยทสดในสวน

ของผบรหารโรงเรยน ดงนนผบรหารโรงเรยนตองเพมเตม

ในดานนเพมขนเพอใหทนยคศตวรรษท21น สวนในดาน

ของครคาเฉลยในดานขององคกรนอยทสด ผบรหารตอง

สามารถทจะเชอมโยงการท�างานของครในโรงเรยนและ

ตองลดขนตอนการท�างานเพอใหเกดความคลองตวในการ

ท�างาน

ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความ

คดเหนของผบรหารสถานศกษาและครเกยวกบองคกรท

เปนองคกรแหงการเรยนรของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา

อสลาม

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของผบรหาร

สถานศกษาเกยวกบลกษณะส�าคญทเปนองคกรแหงการ

เรยนรของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพ

รวมอยในระดบ มาก และเมอพจารณาเปนรายดานเรยง

ตามล�าดบ 3 ล�าดบ ดานทมคาเฉลยมากทสดคอดานการ

แกปญหาอยางเปนระบบ รองลงมาคอดานการทดลอง

ปฏบต และดานการเรยนรจากผอน สวนดานทมคาเฉลย

นอยทสดคอดานการเรยนรจากบทเรยนในอดต

ผลการวเคราะหขอมลความคดเหนของครผสอน

เกยวกบลกษณะส�าคญทเปนองคกรแหงการเรยนร ของ

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม โดยภาพรวมอยใน

ระดบ มากและเมอพจารณาเปนรายดานเรยงตามล�าดบ

3 ล�าดบ ดานทมคาเฉลยมากทสดคอดานการแกปญหา

อยางเปนระบบ รองลงมาคอดานทดลองปฏบต และดาน

การถายทอดความร สวนดานทมคาเฉลยนอยทสดคอดาน

การเรยนรจากบทเรยนในอดต จากขอมลดงกลาวดานการ

เรยนรบทเรยนจากอดตและดานการถายทอดความร ใน

ความคดเหนของผบรหารอยในระดบปานกลาง ผบรหาร

ตองน�าขอมลในอดตมาวเคราะหใหเพมขนเพอเปนแนวทาง

ในการพฒนาพรอมกบตองสามารถถายทอดความรทตนม

ใหกบคนในโรงเรยนได สวนในดานของคร ดานการเรยน

รจากบทเรยนในอดตกเชนเดยวกบผบรหารโรงเรยนคอ

ตองน�าขอมลทผานมาแลว มาวเคราะหใหละเอยดถถวน

มากขนเพอทจะใชขอมลในการพฒนางานของตนเองตอ

ไป เมอคนในองคกรมการพฒนาเกดขนกจะท�าใหองคกร

ในภาพรวมนน พฒนาขนตามล�าดบ

ตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบขอเสนอ

แนะแนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามส

องคกรแหงการเรยนร

ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบขอเสนอแนะแนว

ทางพฒนาการสรางองคกรแหงการเรยนรของผบรหารและ

ครโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ในดานตางๆดงตอ

ไปน

1. ดานการเรยนร ผบรหารควรก�าหนดใหมการ

ฝกอบรมครจากบคลากรทมความเชยวชาญจากหลายๆ

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 255

สาขาวชาหรอดานตางๆทงภาครฐหรอเอกชน การแลก

เปลยนความรของบคลากรภายในองคองกรเดยวกน ผ

บรหารหรอครตองมการใฝร ใฝเรยนอยตลอดเวลา และ

จะตองสรางวฒนธรรมการเรยนรพรอมกบเผยแพรความ

รทตนเองมใหกบคนภายในองคกรหรอภายนอกองคกร

2. ดานองคกรหรอสถานศกษา ผบรหารหรอตอง

จดสภาพแวดลอมหรอบรรยากาศการเรยนรมการปรบปรง

อยตลอดเวลา ผบรหารตองสงเสรมใหครหรอนกเรยนจด

ใหมมมความรภายในโรงเรยน และมการก�าหนดเงอนไข

เพอใหคนในองคกรนนเปนผทใฝรใฝเรยน

3. ดานบคลากร ผ บรหารหรอครตองมความ

สามารถเปนผใหความรหรอสามารถชแนะแนวทางใหกบ

คนในองคกรหรอนกเรยนได ผบรหารตองสงเสรมการฝก

อบรมอยางตอเนอง สงเสรมใหมครหรอนกเรยนกลาคดกลา

ท�ากลาแสดงออก ผบรหารหรอครนนตองเปนตวอยางให

คนในองคกรหรอนกเรยนในการใฝรใฝเรยนอยตลอดเวลา

4. ดานองคความร หรอการบรหารจดการความ

ร ผบรหารตองมแนวทางการจดการความร จดเกบความ

รอยางเปนระบบ ผบรหารจ�าเปนตองมผเชยวชาญดาน

คอมพวเตอรหรอดานทเกยวของ และตองสงเสรมใหคร

สรางองคความรใหมๆอยตลอดเวลา

5. ดานเทคโนโลย ผบรหารตองสนบสนนการน�า

เทคโนโลยมาใชในการท�างาน ปรบเปลยนเทคโนโลยให

ทนสมยอยตลอดเวลา ครตองค�านงถงการใชเทคโนโลย

ใหเกดประโยชนสงสดในการท�างานดวยกบทรพยากรทม

ในองคกรและผบรหารตองแสวงหาทรพยากรอนมาสนบ

สนนในการท�างานเมอไดรบการรองขอและผบรหารตองม

ความพยายามทจะน�าเทคโนโลยใหมๆมาปรบใชในองคกร

6. ดานการคดทเปนระบบ ผบรหารหรอครตอง

มแบบแผนทางความคด มการแกปญหาอยางเปนระบบ ม

ทกษะการมองในภาพรวม สามารถรบมอกบปญหาทเกด

ขนได มเหตผลทางความคด ผบรหารสามารถปรบเปลยน

ความคดไดอยางเหมาะสมมเหตผลและมองถงผลกระทบ

ในอนาคตได

7. ดานการทดลองปฏบต ผบรหารหรอครสามารถ

ทจะลองท�าสงทใหมๆไดทเปนประโยชนตอองคกร เชน

โครงการสาธตทจะเปนประโยชนกบองคกร

8. ดานการเรยนรจากบทเรยนในอดต ผบรหาร

หรอครตองน�าสงทผานมาในอดตเปนขอมลในการพฒนา

งานได และสามารถน�าขอคดมาเปนอทาหรณเตอนใจใน

การท�างานได พรอมกบสรปผลถงสาเหตทท�าใหเกดความ

ส�าเรจหรอลมเหลวเพอเปนตวอยางได

9. ดานการเรยนรจากผอน ผบรหารหรอครตอง

มการแสวงหาความรจากผรหรอผเชยวชาญในดานตางๆ

หรอไดมาจากการสงเกต การสอบถามทงคนในหนวยงาน

ภาครฐหรอภาคเอกชนโดยผานการอบรมใหความร เปนตน

10. ดานการถายทอดความร ผ บรหารหรอคร

ตองสนบสนนใหมการสงบคลากรเขารบการอบรมหลงจาก

นนน�ามาเผยแพรใหกบผทไมไดเขารบการอบรม มการวาง

กรอบการปฏบตงานใหชดเจน หรอการสบเปลยนหนาท

การงานภายในองคกร

กำรอภปรำยผล การสรางองคกรแหงการเรยนรผลจากการวจยได

คาเฉลยอยในระดบมากในภาพรวม ในความคดเหนของผ

บรหารและครเพราะโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามไม

ไดแตกตางจากโรงเรยนทวไปมากนกเพยงแตมงเนนดาน

การเรยนการสอนศาสนาอสลาม ดงนนการสรางองคกร

แหงการเรยนร ในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามจง

เปนสงทเกดขนได แตจะท�าอยางไรทจะพฒนาไปสในระดบ

มากทสด จะตองขบเคลอนการเรยนรองคกรโดยเฉพาะ

การเปลยนองคกรใหเปนองคกรแหงการเรยนรตองผสม

ผสานแนวคดกบวธการปฏบตเขาดวยกน แนวคด5ประการ

ทจะเปลยนองคกร มารควอทซ (Marquardt, 1996, pp.

43-45) ไดอธบายวา การสรางการเรยนรอยางตอเนอง

และทวถงทงองคกรทงในระดบบคคล กลมงานและองคกร

โดยการพฒนาการเรยนรจากการปฏบตใหเกดในองคกร

เพมขดความสามารถของบคคลในการเรยนรวธการเรยนร

การปฏรปองคกรใหกาวสความเปนเลศในการเรยนร โดย

จะตองมงความสนใจไปท 4 องคประกอบ คอ วสยทศน

วฒนธรรม กลยทธและโครงสรางองคกร โดยจะตองเปลยน

ทงวตถประสงคและรปแบบจากเดมทใหความสนใจในเนอ

งานและผลตผลไปใหความสนใจกบการเรยนรและพฒนา

ไปพรอมกน การใหอ�านาจแกสมาชกในองคกรทกภาคสวน

การบรหารจดการองคความรและการน�าเทคโนโลยมาส

นบสนนใหเกดการเรยนรในองคกร เชน การใชเทคโนโลย

สารสนเทศมาใชใหเกดประโยชนในการถายโอนองคความ

ร การแกปญหาอยางเปนระบบ คะแนนเฉลยอยในระดบ

256 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

มากและมการกระจายตวนอยท�าอยางไร การแกปญหา

อยางเปนระบบไปสระดบมากทสด จ�าเปนตองใชวงจรของ

เดมมง Dimming (PDCA : Plan, Do, Check, Action)

โดยเฉพาะขนตอนของ Action จ�าเปนทจะตองมาเรมการ

วางแผนใหมมการด�าเนนการใหมและมการประเมนใหม

เพอใหเกดการพฒนาส�าหรบการเรยนรจากบทเรยนในอดต

จะเหนไดวาความคดเหนของครมคาเฉลยระดบปานกลาง

สอดคลองกบผลงานวจยของ ศนสนย จะสวรรณ (2550)

การพฒนารปแบบองคกรแหงการเรยนรของมหาวทยาลย

ราชภฎ ผลการวจยพบวาระดบความเปนองคการแหงการ

เรยนรของมหาวทยาลยราชภฏในภาพรวมอยในระดบปาน

กลาง จงจ�าเปนอยางยงทจะตองพฒนาในสวนนเปนล�าดบ

แรก ใหมการบนทกขอมลเปนกรณศกษาเพอใหสมาชกใน

องคกรไดศกษาถงความส�าเรจและความผดพลาดทเกดขน

เพอน�ามาประยกตใชในอนาคต มการแลกเปลยนความร

และประสบการณของสมาชกเพมมากขนกวาปจจบน

ส�าหรบประเดนการถายทอดความร ความคดเหน

ของผบรหารมคาเฉลยอยในระดบปานกลางสวนความคด

เหนของครมคาเฉลยอยในระดบมากผบรหารจ�าเปนตอง

พฒนาในสวนนเชนเดยวกน มการท�ารายงาน มการสาธต

มการฝกอบรมดานการศกษา ครทานใดหรอผเรยนทานใด

ไดเขารบการฝกอบรมเกยวกบทางดานการศกษา จ�าเปน

อยางยงตองกลบมาถายทอดความรใหแกผทไมไดไปฝก

อบรม

ขอเสนอแนะจำกกำรวจย จากผลการวจยเรองแนวทางพฒนาโรงเรยนเอกชน

สอนศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนร โดยภาพรวมพบ

วามความคดเหนอยในระดบ มาก แตกมบางประเดนทควร

ไดรบการพฒนา ผวจยจงมขอแสนอแนะแนวทางพฒนา

สองคกรแหงการเรยนรกบผทเกยวของในดานสภาพการ

สรางองคกรแหงการเรยนรดงน

1. ดานบคลากร ผลการวจยพบวา ผบรหารและ

ครมคาเฉลยมากทสดในดานน ดงนนผบรหารและครตอง

มความสามารถเปนผใหความรหรอสามารถชแนะแนวทาง

ไดอยางด สงทจะเพมพนความรไดดกคอการฝกอบรมอยาง

ตอเนอง มการแสวงหาความรใหมๆความคดใหมๆอยตลอด

เวลา ผบรหารหรอครนนตองเปนตวอยางใหคนในองคกร

หรอนกเรยนในการใฝรใฝเรยนอยตลอดเวลา

2. ดานองคความร หรอการบรหารจดการความร

ในความคดเหนของผบรหาร ผลการวจยพบวาคาเฉลยอยใน

ระดบทสองและในความคดเหนของครอยในล�าดบแรก ดง

นนผบรหารและคร ตองใหความส�าคญในการจดการความ

ร จดเกบความรอยางเปนระบบครหรอบคลากรในองคกร

สามารถทจะน�าความรมาใชไดอยางสะดวกเพอใหเกดความ

คลองตวในการท�างาน โดยจ�าเปนตองมผเชยวชาญเปนผ

ออกแบบระบบการจดการความร เมอระบบสมบรณแลว

กสามารถเกดองคความรไดอกทงยงสามารถทจะเกดองค

ความรใหมๆตามมาในอนาคตได

3. ดานการเรยนร ผลการวจยพบวา ดานการ

เรยนรเปนสงส�าคญ ดงนนผบรหารควรใหความส�าคญกบ

การฝกอบรมเพอทจะชวยใหครหรอแมกระทงผบรหารเอง

มความรใหมๆหรอทบทวนความรเดมอยตลอดเวลา การได

รบความรจากบคลากรทมความเชยวชาญจากหลายๆสาขา

วชาหรอดานตางๆทงภาครฐหรอเอกชนกเปนสงทจะเสรม

สรางการเรยนร การผลดเปลยนการใหความรของบคลากร

ภายในองคองกรเดยวกนกเปนสงทขาดไมไดภายในองคกร

และการสรางวฒนธรรมการเรยนรใหครหรอเจาหนาท ให

มการใฝรใฝศกษาและเผยแพรความรทตนเองมใหกบคน

ภายในองคกรหรอภายนอกองคกร

4. ดานองคกรหรอสถานศกษา ผลการวจยพบวา

ในความคดเหนของผบรหารอยในล�าดบทสและในความ

คดเหนของครอยในล�าดบสดทาย ดงนนผบรหารควรให

ความส�าคญกบสภาพแวดลอมหรอบรรยากาศการเรยนร

ตองมการปรบปรงอยตลอดเวลา ซงตองอาศยความรวม

มอจากกรรมการบรหารเพราะเกยวของกบงบประมาณ

และเปนสงทแสดงใหเหนถงศกยภาพของผบรหารโรงเรยน

อกทงยงตองสงเสรมใหครหรอนกเรยนจดใหมมมความร

ทเหมาะสมกบวยของนกเรยนและจดสภาพแวดลอมใหม

บรรยากาศทเหมาะสมกบการเรยนร มการฝกทกษะโดย

มกระบวนการและเงอนไขเพอใหคนในองคกรนนเปนผท

ใฝรใฝเรยนอยตลอดเวลา

5. ดานเทคโนโลย ผลการวจยพบวา ในความคด

เหนของผบรหารอยในล�าดบสดทายและในความคดเหน

ของครอยในล�าดบทสอง ดงนนผบรหารควรน�าเทคโนโลย

มาสนบสนนในการท�างาน ซงเปนสงจ�าเปนพรอมกบตอง

มการน�ามาบรณาการกนระหวางความร ผบรหารหรอคร

ตองค�านงถงการใชเทคโนโลยใหเกดประโยชนสงสดใน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 257

การท�างานดวยกบทรพยากรทมในองคกรหรอตองแสวงหา

ทรพยากรอนมาสนบสนนในการท�างานและผบรหารตองม

ความพยายามทจะน�าเทคโนโลยใหมๆมาปรบใชในองคกร

เพอใหเกดการปฏบตงานไดอยางคลองตวและเปนประโยชน

กบองคกร เชนการใชเทคโนโลยสารสนเทศมาใชประโยชน

ในการถายทอดความร การเรยนรทางไกล หรอใชระบบ

สนบสนนอเลกทรอนกส เปนตน

การเปนองคกรแหงการเรยนร

1. ดานการคดทเปนระบบ ผลการวจยพบวา การ

คดทเปนระบบ ผบรหารหรอครตองใหความส�าคญ โดยทผ

บรการหรอครตองมแบบแผนทางความคดทชดเจน มการ

แกปญหาอยางเปนระบบ มทกษะการมองในภาพรวม ม

ความสมพนธเชอมโยงมากกวาทจะมองแบบแยกสวน หรอ

รปแบบการเปนเหตเปนผล สามารถแกปญหาทเกดขนโดย

ฉบพลน ผบรหารหรอตองสามารถปรบเปลยนความคดได

อยางเหมาะสมมเหตผลและสามารถชวด สาเหต มองถง

ผลกระทบส�าคญในอนาคตได

2. ดานการทดลองปฏบต ผลการวจยพบวา ผ

บรหารหรอครควรใหความส�าคญโดยการทดลองท�าสงท

ใหมๆทเกดประโยชนกบองคกร กลาคด กลาท�า เชนการ

ปรบเปลยนหนาทการงานเพอใหเกดความคลองตวในการ

บรหารงานหรอโครงการสาธตทจะเปนประโยชนกบองคกร

3. ดานการเรยนรจากผอน ผลการวจยพบวา ผ

บรหารหรอครควรใหความส�าคญกบการแสวงหาความร

จากผอน โดยการสอบถามผรหรอผเชยวชาญในดานตางๆ

หรอการสงเกตการปฏบตงานของคนในองคกร หรออาจ

จะเปนการอบรมใหความรจากผร หรอผเชยวชาญ ไมวา

จะเปนผรทมาจากหนวยงานภาครฐหรอภาคเอกชนโดย

ผานการอบรมใหความร ซงสงตางๆเหลานจะท�าใหเกด

การพฒนาตนเองอยางตอเนอง

4. ดานการถายทอดความร ผลการวจยพบวา ผ

บรหารควรใหความส�าคญโดยการสงเสรมใหบคลากรเขา

รบการอบรมหลงจากนนผเขารบการอบรมตองน�าความ

รมาเผยแพรใหกบผทไมไดเขารบการอบรมภายในองคกร

เพอใหเกดการแลกเปลยนความร มการก�าหนดกรอบการ

ปฏบตงานแตละฝายใหชดเจน หรอการสบเปลยนหนาท

การงานภายในองคกรเพอใหเกดการเรยนรภายในองคกร

5. ดานการเรยนรจากบทเรยนในอดต ผลการ

วจยพบวา ผบรหารหรอครควรใหความส�าคญโดยการน�า

สงทผานมาในอดตมาวเคราะหพรอมกบน�ามาเปนขอมลใน

การพฒนางานได และสามารถจดเกบขอมลเพอใหสมาชก

ในองคกรเรยนรจากสงทผานมาในอดตพรอมกบวเคราะห

สาเหตทท�าใหเกดความส�าเรจหรอลมเหลวขององคกร

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในดำนกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

ประโยชน

1. สงผลการวจยกบหนวยงานทเกยวของ โรงเรยน

เอกชนสอนศาสนาอสลามเพอทราบถงสภาพการสราง

องคกรแหงการเรยนร และน�าไปประยกตใชใหเกดการ

พฒนา

2. น�าขอเสนอแนะในการพฒนาโรงเรยนเอกชน

สอนศาสนาอสลามสองคกรแหงการเรยนร สงมอบใหกบ

โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามเพอพฒนาตอไป

ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรท�ำวจยครงตอไป

1. ควรศกษาเกยวกบการจดการความร การ

ถายทอดความรและการเรยนรจากบทเรยนในอดต

2. ควรศกษาเกยวกบการท�าใหคนมพลงทวทง

องคกรในเรองขององคกรแหงการเรยนรโดยเฉพาะการ

เรยนรโดยการปฏบต (Action learning)

3. ควรศกษาแบบอยางทดของโรงเรยนทเปน

องคกรแหงการเรยนรอยในระดบดมาก ทงในเชงปรมาณ

และคณภาพประกอบดวย

258 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Reference

Cronbach, L. J. (1971). Essentiais of psychological testing. New York: & Row.

Dararat, S. (2014). Organization development toward learning organization: case Study of a private

higher education Institution. National Research Conference 2014, 412. (in Thai)

Jasuwan, S. (2007). Development of learning organization model of Rajabhat University. Doctor

of Philosophy Department of Education Administration Graduate School, Silpakorn University.

(in Thai)

Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational

and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.

Marquardt, M. J. (1996). Building the learning organization: a systems approach to quantum

improvement and global success. New York: McGraw-Hill.

Marquardt, M. J. (2002). Building the learning organization. CA: Davies-Black Publishing.

Marquardt, M. J. (2011). Educational administration training between 4-5 May 2011, World Institute

For Action Learning. USA.: George Washington University Ashburn Campus.

Nuibandan, P. (2000). Organization of learning. Journal of Nursing Education, 10(3), 13-17. (in Thai)

O’Keeffe, T. (2002). Organizational learning: a new perspective. Journal of European Industrial

Training, 26(2), 130-141

Pedler, M. J., Burgoyne, J., & John, B. (1991). The Learning company: a Strategy for sustainable

development. Maidenead: McGraw-Hill.

SiSaat, B. (2012). Interpretation when using the scalable data collection scale tool. Journal of

Educational Measurement Mahasarakham University, 2(1), 64-70. (in Thai)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 259

Abstract

There are 2 objectives for this study which are (1) To study factors influencing decision to

outsourcing logistics activities (2) To study the obstacles that could encounter the organization when

they consider using a logistics (Third-party logistics providers) in the automotive industry at Amata

Industrial Estate area. The methodologies for this study are descriptive analysis by using primary

sources from 108 companies of questionnaire survey in in automotive industry at Amata Industrial

Estate area. According to the research results, the researcher found are (1) Both SME and large

enterprise recognize that they will get convenience in operations when hiring logistics providers

to doing logistics activities. Which this factor is very important for decision outsourcing logistics

providers (2) the questionnaire result is shows that main obstacle influencing decision outsourcing

logistics provider from respondent attitude is lack of management confidence in an outsourcing

logistics provider. Organization will take a risk to the confidentiality.

Keywords: Automotive industry, Third-party logistics providers, Outsourcing

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 2 ประการคอ (1) เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจจดจางผใหบรการ

โลจสตกส (2) เพอศกษาถงขอจ�ากดทอาจเกดขนกบองคกรเมอพจารณาเลอกใชผใหบรการโลจสตกสในเขตพนทนคม

อตสาหกรรมอมตะนคร วธการในการศกษาครงนเปนการวเคราะหเชงพรรณนาโดยใชแหลงขอมลปฐมภมจาก บรษท

ส�ารวจ 108 แหงในอตสาหกรรมยานยนตในเขตนคมอตสาหกรรมอมตะ จากผลการวจยผวจยพบวา (1) ทงองคกร

ขนาดกลางและองคกรขนาดใหญยอมรบวาพวกเขาจะไดรบความสะดวกสบายในการด�าเนนงานเมอจางผใหบรการโล

จสตกสเพอท�ากจกรรมโลจสตกส ซงปจจยนมความส�าคญมากส�าหรบการตดสนใจจางผใหบรการโลจสตกส (2) ผลการ

ส�ารวจแสดงใหเหนวาขอจ�ากดหลกทมอทธพลตอการตดสนใจจางผใหบรการดานโลจสตกสจากทศนคตของของผตอบ

Factors Influencing Decision to Outsourcing Logistics Activities in Automotive

Industry: Case Study of Amata Industtrial Estate

ปจจยทมอทธพลตอกำรตดสนใจเลอกจดจำงกจกรรมทำงโลจสตกสในอตสำหกรรม

ยำนยนต: กรณศกษำนคมอตสำหกรรมอมตะนคร

Tankamon Tanachala1 and Ousanee Sewagvudcharee1

ธารกมล ฐานะชาลา1 และ อษณย สวางวชร11Doctor of Philosophy Program in Management, Shinawatra University

1หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการจดการ มหาวทยาลยชนวตร

Received: August 19, 2019

Revised: December 11, 2019

Accepted: December 13, 2019

260 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

แบบสอบถามคอ องคกรจะเสยงตอการรกษาความลบเมอตดสนใจจางผใหบรการโลจสตกส

ค�ำส�ำคญ: อตสาหกรรมยานยนต, บรษทผใหบรการดานการจดหาทมาท�าหนาทบางอยางแทนองคกร, การท�าสญญา

จางบคคลจากภายนอก

Introduction To enhance competitive advantage in

business many companies have to find the gap

between the goal and operation activities which

competitive advantage is coming from core

competency in the organization. The gap is

between what they want in manufacturing is very

dynamic and highly competitive. Many enterprises

are aiming to gain a share of the global market

and take advantage of sourcing efficiencies. The

changing market environment causes increasing

complexity of production processes and the whole

supply chain management become more and more

competitive advantage in business operation.to

accomplish and what they can do in-house. To

maintain core competency, the organization need

to focus on main activities of the organization and

use outsourcing for support activities. Therefore,

the role of outsourcing is still growing. To making

the decision to outsource selected supply chain

functions and processes to a Third-Party Logistics

(3PL). Companies can be challenging yet rewarding

to the organization. Supply chain function have

grown increasingly complex with globalization,

technology and competition advancing at a rapid

pace. In deciding organization need to consider

several factors including motivations, expectations

and justifications for outsourcing critical supply

chain functionality enables companies to make

effective decisions which generate incremental

profitability. Before decision to outsource logistics

activities, they should be careful consideration

and analysis of cost factors, performance gaps,

financial impact and suitability for outsource

activities.

Nowadays Third-Party Logistics (3PL)

companies have continued to evolve which

they have been developed and improved

functionality for competitive advantage. For

example, warehousing has evolved from the

simple activity devoted primarily to material

storage in the 1950s and 1960s. Adoption of

just-in-time (JIT) principles in the 1970s and

1980s drove smaller order sizes with increased

frequency, lower inventory levels and a greater

need for order assembly activities. Afterwards,

they reengineered warehouses into distribution

centers to meet customer needs. Adoption and

growth of customer-driven designs, third-party

logistics, postponement, mass customization,

supply chain integration and global logistics.

Research Objectives 1. To study factors influencing decision to

outsourcing logistics activities in the automotive

industry at Amata Industrial Estate area.

2. To study the obstacles that could

encounter the organization when they consider

using a logistics (Third-party logistics providers).

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 261

Literature Review The important of automotive industry

Importance of automotive industry, the

automotive industry has played an important role

in Thailand’s economy for decades. With a strong

local supply chain, efficient infrastructures, good

collaboration between government and private

sector. Thailand’s automotive industry has been

continuously developing for over 50 years with

strong support from both the public and private

sectors. The automotive industry is a key industry

for Thailand.

Figure 1 Structure of Thai Automotive Industry

Source: Thailand Borad of Investment (2015)

Since 1961, Thailand implemented

continuity policy to support the industry

development. The initial objective was to reduce

import by develop the emerging automotive

industry of Thailand. During 1977 – 1997,

Thailand promoted investment to create

value added and develop export capacity by

implementing free trade policy, joining World

Trade Organization (WTO) and taking part in

ASEAN Free Trade Area (AFTA). Presently, Thailand

is fully engaged in free trade agreements. Auto

motive industry is a major industry with opportunity

for growth and expansion. Along with growth in

emerging markets and competitors such as China and

Indonesia as well as global trend toward more envi

ronmental friendly vehicles and higher technical

and safety standard requirements for vehicles

and parts affecting automotive technology

development, thus policy condition should enable

the automotive industry to adapt to the

market change is an essential element in

developing and improving sustainable competitive

advantages of Thailand automotive industry

(Thailand Automotive Institute Ministry of

Industry, 2012)

The concept of outsourcing

In response the changing demands

and increasing complexities, business turn to

outsourcing of supply chain operations including

warehousing, transportation, materials planning,

freight forwarding and reverse logistics. The

general motivations for outsourcing these

operations fall into three main categories: increase

revenue, improve capabilities, and reduce cost.

As Figure 2, multiple motivations fall into each

category

262 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Figure 2 General Outsourcing Motivations

Source: Hugh Kinney (2013)

Today outsourc ing one or more

logistical functions to 3PL is becoming a

widespread practice in industry in worldwide. An in

creasing number of companies, large and small are

focusing their efforts on their core competencies

that are critical to survival. Moreover, 3PL topics

have attracted many researchers which virtually did

not exist prior to 1990, particularly in the United

States. 3PL can be used in nearly every industry

(Retail, service, manufacturing etc.). During the

1970s, 3PL originally began a public warehousing

provider. Later during the 1980s due to the heed to

improve customer service of distr ibution

managers. 3PL expanded to offer throughput

besides just selling space. In the 1990s, 3PL

began to consolidate both transportation and

warehousing and offered such service to

managers who wanted to reduce operation costs

and improve customer satisfaction by providing

value-added services. The 1990s experienced

explosive growth in the 3PL business by offering

expanded service and one-stop service for all

companies’ need. Since 1990s onward, 3PL has

grown dramatically.

Aghazadeh (2003) mentioned companies

has been outsourcing businesses to 3PL and

replying heavily on 3PL for warehousing

management (56 percent), transportation (49

percent) and shipment consolidation (43 percent).

Previous extensive research indicated a record high

rate of 3PL usage among Fortune 500 companies.

Nearly 80 percent of the Fortune 500 companies

are using 3PL. More and more companies adopt

complex supply chain management strategies and

use logistics expertise to obtain a competitive

advantage in cost and time efficiency. Companies

are more likely to have a partner who already

has the equipment, system and experience and

is ready to help. The expansion of 3PL in supply

chain through supplementary service is also the

result of customization of product or service

offerings to customers. By expanding services, a3PL

is able to respond to specific customer demands

and can also provide additional services. There

are many reason that encourage companies to

outsource in-house business to 3PL as follows:

• Reduce logistics costs such as inventory,

transportation and other costs.

• Concentrate on core competencies or

main activities

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 263

Figure 3 Conceptual Framework

Conceptual Framework

• Improve customer service level

• Integrate the entire supply chain

• Reduce conflict and reciprocate on

mutual goal-related matters

• Increase efficiency, stability and flexibility

• Establish market legitimacy

• Avoid extensive capital expenditures

• Increase productivity

• Reduce risk, uncertainty and fluctuation

• Leverage resources

• Improve expertise, market knowledge

and data access

• Create a competitive advantage either

locally or globally

• Reduce personal and equipment costs

Accordingly, companies are increasingly

leveraging the capabilities of 3PL to magnify their

strengths and benefits. But there are a number of

important factors that companies should consider

when choosing a 3PL. Thus, there are an increasing

number of companies focusing their efforts on

their core competencies that are critical to survival.

They outsource one or more logistics functions

to 3PL. It is becoming a widespread practice in

industry worldwide. In the future outsourcing

functions to 3PL is still a major trend. But the

rate of growth may decrease. 3PL used to provide

services such as warehousing and transportation

which is single and short-term logistics service.

More recently, 3PL is putting more attention on

establish a long-term contact relationship with

their customers by providing multiple logistics

services. We conclude that 3PL has a significant

impact on not only the past and the present.

264 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Research Methodology This study will use descriptive statistics

to the analysis of data. Descriptive analysis is

used to describe the percentage, distribution and

frequency distribution of the demographic factors

as details below:

1. Frequency and percentage will be

used to describe the general information of the

respondents.

2. Mean and standard deviation (SD) will

be used to determine the level of important for

factors influencing decision outsource logistics

activities.

Regarding data analysis part, this part

comprise question about the factors influencing

decision outsourcing logistics activities and obstacle

in decision outsourcing logistics activities. The

aim of this part is attitude measurement toward

factors in employ outsourcing logistics activities.

The respondents will be asked to express their

attitude toward each factor in form of rating

scale. Then the researcher interpreted data by

using descriptive statistics consist of Percentage,

Mean and Standard deviation.

Studied variables Measurement scales

Independent variable: The entrepreneur’s general information

Nominal scale

Dependent variable consists of:1. The factors influencing decision outsourcing logistics activities2. Obstacle for decision outsourcing logistics activities

Ordinal scale

Population and Sample In the study, Researcher used simple

random sampling technique through the probability

sampling; each member of the population has

an equal and known chance of being selected.

That is a subject who met the criteria of selection

was approached to ask for their willingness to

participate in the study. Simple random sampling

is simple to accomplish and is easy to explain

to others. Because simple random sampling is a

fair way to select a sample, it is reasonable to

generalize the results from the sample back to

the population.

For the sample size of the respondents.

Researcher used Yamane formula to calculate the

sample size for automotive industries in Amata

Industrial Estate. The number of target population

in this case (N) is 147 companies. The significant

level (e) is 0.05. Thus, the required sample size

(n) should be in the range of 108 companies.

Research Tools In this study, the researcher wil l

conduct survey by using questionnaire as a research

instrument to collect data for this research

which are all information will be used to be

the result according research objectives. This

study was designed to utilize a quantitative

approach to address the research question which

including 4 parts of questionnaire consists of the

part of the entrepreneur’s general information,

the part of understanding about employment

outsourcing logistics activities, the part of attitude

toward factors influencing decision outsourcing

logistics activities and obstacle influencing decision

outsourcing logistics activities. The questions

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 265

can be of attitude toward factors influencing

decision outsourcing logistics activities and

obstacle influencing decision outsourcing logistics

activities covered by a total 24 questions

The par t o f quest ionna i re were

used to accumulate data from automotive

industry in Amata Industrial Estate. The researcher

distributed questionnaire by e-mail and send a

letter directly to purchasing department of the

automotive industry in Amata Industrial Estate

areas. Furthermore, the researcher tested the

reliability of the questionnaire by Alpha coefficient

according Crombach’s alpha form. Which Alpha

coefficient for this study equal to 0.77

Data Collection The researcher used both primary and

secondary data in this study. To collect the primary

data, the researcher was required to distribute

copies of the self-administered questionnaires

to target respondent totally 108 companies by

e-ma i l i ng . Th i s approach i s the most

flexible method of data collection, as it gives

respondents the freedom and privacy to complete

the questionnaires.

The questionnaire consists of clos

ed-ended question and rating scale. The results

will be processed through statistic program. In

additional to the primary source, the researcher

used secondary data such as textbooks, previous

research, business journals and other related

information from the websites that were relevant

to study.

Statistical Analysis In the study, Researcher used simple

random sampling technique through the probability

sampling; each member of the population has

an equal and known chance of being selected.

That is a subject who met the criteria of selection

was approached to ask for their willingness to

participate in the study. Simple random sampling

is simple to accomplish and is easy to explain

to others. Because simple random sampling is

a fair way to select a sample, it is reasonable

to generalize the results from the sample back

to the population. For the sample size of the

respondents. Researcher used Yamane formula

to calculate the sample size for automotive

industries in Amata Industrial Estate. The

number of target population in this case (N) is 147

companies. The significant level (e) is 0.05. Thus,

the required sample size (n) should be in the

range of 108 companies.

Result The results are collected from the

questionnaire in order to prove the research

objectives. The results of the data analysis

are based upon the data collection of 108

respondents which presented in part analysis

result of the respondent’s attitude toward factors

influencing decision outsourcing logistics activities

and analysis result of the respondent’s attitude

toward obstacle influencing decision outsourcing

logistics activities.

The general information of entrepreneur

automotive in Amata industrial estate. All these

are demonstrated from table 1. The total of

respondents up to 108, recruited in this study

are large enterprises accounting for 51.85% and

the rest of 52 or 48.15% are small and medium

enterprises.

266 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Table 1

Entrepreneur’s general information

The entrepreneur's general information Frequency Percent

Size of company

Small and Medium Enterprises 52 48.15

Large Enterprises 56 51.85

Total 108 100.00

Table 2

Entrepreneurial experience in outsourcing logistics providers

Have you ever experienced in employ outsourcing logistics providers Frequency Percent

Yes 75 69.44

No 33 30.56

Total 108 100.00

Table 3

the respondents classified using logistics service

Logistics service Frequency Percent

Customer services 11 10.19

The implementation of customer orders 11 10.19

Warehouse management 14 12.96

Reverse Logistics 4 3.70

Purchasing 8 7.41

Supply spare parts and auto parts 17 15.74

Packaging 10 9.26

Never used logistics service 33 30.55

Total 108 100.00

Regarding to entrepreneurial expe

rience in outsourcing logistics providers, ma

joring of the respondents up to 75 or 69.44% used

outsourcing providers in logistics activities, and

the rest of 33 or 30.56% never used outsourcing

provider in logistics activities.

For logist ics serv ice used by the

respondents, the analysis result reflects that 17

respondents or 15.74% use logistics service in

supply spare parts and auto part . The

second group use logistic service in warehouse

management consists of 14 respondents or 12.96%

while the smallest group uses logistics service in

reverse logistics, comprises 4 respondents or 3.70%

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 267

Table 4

Respondent’s attitude toward factors influencing decision outsourcing logistics activities

No Factors in employ outsourcing logistics activities n = 108 Interpretation Rank

SD

1 Cost reduction 4.11 0.83 Very importance 2

2 Change fix cost to variable cost 3.76 3.76 Very importance 12

3 Risk management 3.95 0.63 Very importance 8

4 Transfer unnecessary activities to expert 4.05 0.84 Very importance 4

5 Better management control 3.96 0.8 Very importance 7

6 Shorten system development 3.57 0.68 Very importance 14

7 Eliminate employee’s problem in organization

3.61 0.75 Very importance 13

8 Flexibility in administration 3.77 0.69 Very importance 11

9 The effectiveness of the work 3.87 0.66 Very importance 10

10 Increase quickness in implementation 4.03 0.66 Very importance 5

11 Convenience in operations 4.15 0.73 Very importance 1

12 Having long-term partner 3.91 0.72 Very importance 9

13 Distribution management efficiency 4.03 0.75 Very importance 6

14 Focusing core competency 4.09 0.74 Very importance 3

Total 3.92 0.41 Very important

Based on the observation of table 4, the

respondent’s attitude toward factors influencing

decision outsourcing logistics activities is at a very

important level ( =3.92). When considering in

detail, the top 5 of most important factors that

influencing decision outsourcing logistics activities

with the following factors: Outsourcing logistics

provider can make enterprise convenience in

operations ( =4.15, SD=0.73). Cost reduction

( =4.11, SD=0.83), Organization would like to

focus on core competencies ( = 4.09, SD=0.74),

Organization would like to transfer unnecessary

to an expert ( =4.05, SD=0.84) and increase

quickness in implementation ( =4.03, SD=0.66)

Based on the questionnaire results of

table 5, the respondent’s attitude toward factors

influencing decision outsourcing logistics activities

is at a moderate important level ( =3.18)

When considering in detail, the top 5 of

most important obstacles that influencing decision

outsourcing logistics activities with the following

factors:

If entrepreneur make decision to out

sourcing logistics providers, they must take a

risks to the confidentiality of the organization

( =3.86, SD=0.84), Increased organization

expenditure ( =3.48, SD=1.05), Employees have

the knowledge and ability for doing logistics

activities ( =3.38, SD=0.76), Outsourcing will make

employees lack of knowledge in logistics acti

vities ( = 3.19, SD=0.81) and faced with conflicts

of benefits in the organization ( =3.14, SD=0.74).

268 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Table 5

Respondent’s attitude toward obstacle influencing decision outsourcing logistics activities

No Factors that makes the decision not hire outsourcing logistics activities

n = 108 Interpretation Rank

SD

1 Increased organization expenditure 3.48 1.05 Very important 2

2 Employees have the knowledge and ability for doing logistics activities

3.38 0.76 Moderate important

3

3 Outsourcing will make employees lack of knowledge in logistics activities

3.19 0.81 Moderate important

4

4 Risks to the confidentiality of the organization 3.86 0.84 Very important 1

5 Working process increased and affect to admin istration delays

2.78 0.82 Moderate important

10

6 Conflicts of benefits in the organization 3.14 0.74 Moderate important

5

7 Conflicts might be happening with third party logistics provider in organizational system

3.09 0.66 Moderate important

6

8 The risk of unprofessional in third party logistics provider

3.08 0.9 Moderate important

7

9 Ineffectiveness of employees working in logistics activity.

3.02 0.86 Moderate important

8

10 Logistics activities have no important to the pro duction and administration in organization

2.81 1.13 Moderate important

9

Total 3.18 0.49 Moderate important

Discussions Research Findings from Questionnaire

Firstly, the researcher needs to find of

entrepreneur’s general information in order to

understand their industrial characteristic. In this

research, the researcher separated criteria of

entrepreneur follow size of company. Which the

researcher found that 51.85% of respondents of

this research are from large enterprises and another

48.15% are from small and medium enterprises.

Secondly, the researcher was sur

veying the understanding about outsourcing

logistics activities of respondent by 2 perspectives

include entrepreneurial experience in outsourcing

logistics providers and classical of logistics services

that they used. The results show that entrepre

neurial experience in outsourcing logistics providers,

majoring of the respondents 69.44% used out

sourcing providers in logistics activities and

classical of logistics service is supply spare parts

and auto part accounting 15.74%.

Thirdly, the researcher was analysis

the result of respondent’s attitude toward

factors influencing decision outsourcing logistics

activities. The results of respondents is show

that the 5 main reasons for outsourcing logistics

activities, they think that outsourcing logistics

providers can make convenience in operations

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 269

( =4.15, SD=0.73) and reduce cost in organization

( =4.11, SD=0.83). The respondents would like

to focus on core competencies of organization

( = 4.09, SD=0.74) and transfer unnecessary

activities to outsource or an expert ( =4.05,

SD=0.84). Another reason is increase quickness

in implementation ( =4.03, SD=0.66)

Fourthly, the researcher was analysis

perspective of respondent’s attitude toward

obstacle influencing decision outsourcing

logistics activities. For obstacle, the result is

shows that main top 5 obstacles for decision

outsourcing logistics activities is a risks to the

confidentiality of the organization ( =3.86, SD=0.84)

if they make decision to outsourcing logistics

providers. And another the obstacles to decision out

sourcing logistics activities, they think that

outsourcing logistics provider will increase

organization expenditure ( =3.48, SD=1.05).

and some respondents think that employees

in their companies have the knowledge and

ability for doing logistics activities ( =3.38, SD=0.76)

which they no need to outsourcing logistics

providers. If they transfer some logistics activities to

outsource, Outsourcing will make employees lack

of knowledge in their activities ( = 3.19, SD=0.81)

and sometime they might be faced with conflicts

of benefits in the organization ( =3.14, SD=0.74).

Research finding from questionnaire, both

SME and large enterprise recognize that they will

get convenience in operations when hiring logistics

providers to doing logistics activities. Which this

factors is very important for decision outsourcing

logistics providers. which shows that professional

think using logistics provider is quickly and easy

in management. Logistics providers can make

convenience in their organization operation. For

obstacle, the questionnaire result is shows that

main obstacle influencing decision outsourcing

logistics provider from respondent attitude is lack

of management confidence in an outsourcing

logistics providers. Organization will take a risk

to the confidentiality. This is same result from

personal interview which shows they are afraid

of loss of control to an outside third party. The

result shown that this research related with the

research of the factors affecting the selection of

Fourth Party Logistics provider in the automotive

and consumer product industry. Which found the

factor consists of;

1. The most important factors in

selecting 4PL provider are supply chain integration,

focusing on core competency and using multiple

3PL in the same time.

2. The differences in selecting 4PL

provider between automotive and consumer

product industry. Automotive industry concerned

more in the need of supply chain integration,

focusing on core competency while consumer

product industry has focused more in customers

supply chain demands exceeding its capability

to deliver.

3. The customer’s expected benefits are

cost and efficiency improvement.

4. The obstacles in using 4PL provider are

the lack of management confidence in an outside

party to deliver the same high level service that

company employees provided and loss of control

to an outside party.

Recommendation The researcher suggests to emphasize on

qualitative research and focus group interview

methodology from both automotive companies

and logistics providers in order to understand

more deeply about their attitude and suggestion.

This research is limited to the two size

of companies are small and medium enterprise

270 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

and large enterprise who using outsourcing

logistics providers in logistics activities. Therefore,

the results from this research are not guaranteed

against the negative results operation of all logistics

industry in other areas because of the different

place, different people attitude or different social

norm may yield to different outcomes results.

References

Aghazadeh, S. M. (2003). How to choose an effective third party logistics provider. Management

Research News, 26(7), 50-58.

Chuthaphisith, T. (2007). The factors affecting the selection of fourth party logistics provider in the

automotive and consumer product industry. Chulalongkorn University.

Denisa, H. (2013). The Analysis of the use of outsourcing services in logistics by Czech. Manufacturing

Companies, 10-13.

Hoek, R. I. (2001). The contribution of performance measurement to the expansion of third party

logistics alliances in the supply chain. International Journal of Operations and Production

Management, 21(1), 15-29.

Hugh, K. (2013). The Analysis of the use of outsourcing services in logistics by Czech. Manufacturing

Companies, 25-30.

Knemeyer, A. M., & Murphy, P. R. (2005). Exploring the potential impact of relationship characteristics

and customer attributes on the outcomes of third-party logistics arrangements. Transportation

Journal, 44(1), 5-19, 2005.

Lim, W. S. (2000). A Lemons market: An incentive scheme to induce truth-telling in third party logistics

providers. European Journal of Operational Research, 125(3), 519-525

Murphy, P. R., & Poist, R. F. (1998). Third-party logistics usage: an assessment of propositions based

on previous research. Transportation Journal, 37(4), 26-35.

Sheffi, Y. (1990). Third party logistics: present and future prospects. Journal of Business Logistics,

11(2), 27-39

Sink, H. L., Langley, C. J., & Gibson, B. J. (1996). Buyer observations of the US third party logistics

market. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 26(3), 38-46,

Stank, T. P., & Maltz, A. B. (1996). Some propositions on third party choice: domestic vs. international

logistics providers. Journal of Marketing Theory and Practice, 4(2), 45-54.

Thailand Borad of Investment. (2015). Structure of Thai Automotive Industry. Retrieved from

http://www.boi.go.th/index.php?page=index,2015.

The progress group LLC. (2017). The Logistics outsourcing. Retrieved from http://theprogressgroup.com.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 271

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) ส�ารวจความตองการกลมค�าศพททตองการใหมในคลงค�าศพทการอ�านวย

การบนผานเวบไซตเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง (2) พฒนาคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซตเพอสงเสรม

การเรยนรดวยตนเอง และ (3) ศกษาประสทธภาพของคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซตทพฒนาขน การวจย

นมขนตอนการวจย แบงเปน 3 ขนตอน คอ (1) ขนเตรยมการพฒนาคลงค�าศพทการอ�านวยการบน (2) ขนการพฒนา

คลงค�าศพทการอ�านวยการบน และ (3) ขนการประเมนประสทธภาพของค�าศพทการอ�านวยการบน กลมตวอยางทใช

ในการวจยมจ�านวน 3 กลม ประกอบดวย กลมท 1 พนกงานอ�านวยการบนบรษทสายการบนนกแอรจ�ากด จ�านวน 10

คน และพนกงานอ�านวยการบนบรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด จ�านวน 10 คน ใชการสมตวอยางแบบเจาะจง กลมท 2

นกศกษาคณะการบนในมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย จ�านวน 300 คน ใชการสมตวอยางแบบแบงชนภม และกลมท 3 ผ

เชยวชาญดานการบนและผเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศจ�านวน 5 คน ใชการสมตวอยางแบบเจาะจง ส�าหรบสถต

ทใชในการวเคราะห ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย คอ (1) ผวจยไดขอสรปหมวดค�า

ศพทตองการใหมในคลงค�าศพทการอ�านวยการบนจ�านวน 10 หวขอ (2) ไดคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซต

เพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเองทงหมด โดยแบงหมวดหมค�าศพทไวทงสน 6 หมวดหม และ (3) ผลจากการประเมน

ประสทธภาพของคลงค�าศพทการอ�านวยการบนจากผเชยวชาญ พนกงานอ�านวยการบน และนกศกษาคณะการบน ม

ความเหมาะสมในระดบมาก โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 4.28, 4.31 และ 4.31 ตามล�าดบ

ค�ำส�ำคญ: คลงค�าศพท, การอ�านวยการบน, การเรยนรดวยตนเอง

Abstract

This research aimed to (1) survey the requirements for the development of Flight Operation

Glossary to Support Student Centered Learning on Website (2) develop Flight Operation Glossary to

support centered learning on Website, and (3) research the quality of Flight Operation Glossary to

Support Student Centered Learning on Website. This research was divided into 3 steps, which are

(1) the preparation of the development of Flight Operation Glossary (2) the development of Flight

กำรพฒนำคลงค�ำศพทกำรอ�ำนวยกำรบนผำนเวบไซตเพอสงเสรมกำรเรยนรดวยตนเอง

The Development of Flight Operation Glossary to Support Student Centered

Learning on Website

เขมณฏฐ อ�านวยวรชย1, ประวทย วงศววฒน1 และ สรเดช อาจสงห1

Khemmanat Aumnuaiworachai1, Pravith Vongviwat1 and Suradet Artsing1

1คณะการบน มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย1School of Aviation, Eastern Asia University

Received: February 7, 2020

Revised: September 2, 2020

Accepted: September 3, 2020

272 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

Operation Glossary, and (3) the assessment of Flight Operation Glossary. The Samples were also

divided into 3 groups consist of (1) 10 Nok Air Airline Flight Operators and Thai Smile Airline Flight

Operators using purposive sampling (2) 300 Eastern Asia University students using stratified random

sampling, and (3) 5 aviation experts and information technology experts using purposive sampling.

The tools used in this research were frequency, percentage, mean, and standard deviation. The result

revealed that (1) the vocabularies in Flight Operation Glossary should be divided into 10 categories

(2) the vocabularies in Flight Operation Glossary to support student centered learning on website

should be divided into 6 categories (3) the satisfaction level towards the quality of Flight Operation

Glossary assessed by experts, flight operators, and University students were high with the average

score of 4.28, 4.31, and 4.31, respectively.

Keywords: Glossary, Flight Operation, Student Centered Learning

บทน�ำ ปจจบนการขนสงทางอากาศไมวาจะอยในรปการ

ขนสงผโดยสารหรอการขนสงสนคาก�าลงมบทบาทและม

ความส�าคญเพมขนอยางรวดเรว ดวยปจจยส�าคญทผลก

ใหการขนสงทางอากาศเตบโต ไดแก แนวโนมการเตบโต

ทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม จงมการแขงขนทางการ

คาในโลกยคใหมทมงเนนความรวดเรว สะดวก สบาย และ

ปลอดภย ประกอบกบความนยมของผใชบรการทางอากาศ

ไดขยายตวอยางกวางขวาง จากขอมลจ�านวนผโดยสารใน

ปงบประมาณ 2560 ดงภาพท 1 พบวาปรมาณการขนลง

ของอากาศยาน ณ ทาอากาศยานของ ทอท. 6 แหง รวม

823,574 เทยวบน เพมขนคดเปน รอยละ 6.00 ประกอบ

ดวยจ�านวนเทยวบนระหวางประเทศ 415,338 เทยวบน

และภายในประเทศ 408,236 เทยวบน เพมขนคดเปนรอย

ละ 3.13 และ 9.10 ตามล�าดบ ใหบรการผโดยสารรวมทง

สน 129,199,401คน เพมขนคดเปนรอยละ 7.73 เปนผ

โดยสารระหวางประเทศ จ�านวน 72,539,940คน เพมขน

รอยละ 6.57 และผโดยสารภายในประเทศ 56,659,461คน

เพมขนคดเปนรอยละ 9.26 (บรษททาอากาศยานไทยจ�ากด

(มหาชน) ,2560)

ภำพ 1 สถตการจราจรทางอากาศของบรษท ทาอากาศยานไทย จ�ากด (มหาชน)

ทมำ: บรษท ทาอากาศยานไทย จ�ากด (มหาชน), (2560)

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 273

สงส�าคญทสดกอนการด�าเนนการบนเพอการขนสง

ผโดยสารและสนคาตองค�านงถง คอความปลอดภยตองมา

เปนอนดบหนงตงแตสนามบนตนทาง ระหวางทางจนกระทง

ไปถงสนามบนปลายทาง โดยนกบนทท�าหนาทบนของเทยว

บนนนๆ กอนท�าการวงขนตองด�าเนนการดงน 1) ค�านวณ

น�าหนกบรรทกของเครองบนทสามารถจะรบไดภายใตขอ

ก�าหนดกฎเกณฑทถกตองและปลอดภยในขณะท�าการวง

ขนและท�าการลงสสนามบนปลายทาง 2) ควบคมระวาง

บรรทกดวยการจดการวางแผนกระจายน�าหนกบรรทก

ไดแก ผโดยสารและสนคาเพอใหเครองบนอยในลกษณะ

สมดล เพอความปลอดภยในการบน ขณะทท�าการวงขน

ท�าการบนตามเสนทางบน และขณะท�าการลงสสนามบน

ปลายทาง และเพอเปนการแบงเบาภาระของนกบนกอน

ปฏบตการบนแตละเทยวบน ทางองคการการบนพลเรอน

ระหวางประเทศ (ICAO) ไดก�าหนดบคคลรบผดชอบเรอง

ดงกลาวแทนนกบน นนคอพนกงานอ�านวยการบนตาม

ท ICAO Annex 6 Part I (2011) ตองศกษาเรยนรเรอง

การอ�านวยการบนตามกฎขอก�าหนดขององคการการบน

พลเรอนระหวางประเทศ (ICAO) ทไดระบไวใน Annex

6 Part I ถอเปนอาชพทตองใชทงศลปและศาสตร ดวย

การฝกฝนและเสรมสรางทกษะตางๆ รวมทงตองรจกค�า

ศพทเฉพาะเกยวกบการอ�านวยการบน ซงหลกสตรวทยา

ศาสตรบณฑต สาขาวชาบรหารกจการการบนไดมโอกาส

เขาไปอบรมใหกบหนวยงานการบนหลายแหง โดยในการ

บรการวชาการพบวาพนกงานใหมทรบการอบรมบางสวน

ยงประสบปญหาเกยวกบความรดานค�าศพทเฉพาะการ

อ�านวยการบน ซงการทจะจดการอบรมใหกบพนกงาน

เปนการเฉพาะท�าไดล�าบาก รวมทงนกศกษาบางสวนยง

ประสบปญหาเกยวกบความรดานค�าศพทเฉพาะการอ�านวย

การบนซงนกศกษาตองน�าไปใชในการเรยนและการท�างาน

ในอนาคต

ในปจจบนสงคมโลกมววฒนาการ และเกดการ

เปลยนแปลงอยางมาก โดยเฉพาะดานเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสาร (Information and Communication

Technology : ICT) การเปลยนแปลงเปนไปอยางรวดเรว

มผลตอภาคการศกษาโดยเฉพาะดานการเรยนการสอน

ผเรยนสามารถตดตอกบคนทงโลก สามารถเขาไปคนหา

ขอมลไดเพยงปลายนวสมผสบนเครอขายอนเทอรเนต

ซงเปนขมความรอนมหาศาล สามารถใชความรอนหลาก

หลายวทยาการนมาประยกตใชในการพฒนาองคความ

รของตนเอง หรอหนวยงานใหทนยค และยงยน ดงนนผ

สอนจงควรน�าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใช

ตามความเหมาะสม เพอจะเปนเครองชวยใหการเรยน

ของผเรยนและการสอนของผสอนบรรลจดมงหมายตาม

ตองการ ซงสอดคลองกบ ยน ภวรวรรณ (2548) อางใน

สายชล จนโจ (2551) ไดกลาวไววา เทคโนโลยสารสนเทศ

มบทบาทโดยตรงตอระบบการศกษา เนองจากเทคโนโลย

สารสนเทศเปนเครองมอชวยในการรวบรวมขอมลขาวสาร

ความร การจดระบบการประมวลผล การสงผานการสอสาร

ดวยความเรวสงและมปรมาณมาก การน�าเสนอและแสดง

ผลดวยระบบสอตางๆ ทงในดานขอมล รปภาพ เสยง

ภาพเคลอนไหว และวดทศน สามารถสรางระบบการม

ปฏสมพนธตอบโต ท�าใหการเรยนยคใหมประสบความ

ส�าเรจ การสรางความร (Knowledge Construction)

โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอชวยสนบสนนผ

เรยนใหมความกระตอรอรน เปลยนพฤตกรรมจากการเรยน

รแบบเฉอยมาเปนการเรยนรแบบมชวตชวา มการแสวงหา

มทกษะในการเลอกรบขอมลวเคราะหและสงเคราะหขอมล

อยางเปนระบบ การออกแบบและการสรางความรจ�าเปน

ตองสรางบทเรยนใหมลกษณะส�าคญหลายอยางรวมกน

ตามความเหมาะสม เชน การมปฏสมพนธการเปนอสระ

กบระยะทางและเวลา การเขาถงไดทวโลก การควบคม

กจกรรม ความสะดวกใชงานงายมประสทธภาพและตนทน

ต�า นอกจากน เขมณฏฐ อ�านวยวรชย (2558) ไดกลาววา

จากการทน�าเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดย

เฉพาะอนเทอรเนตมาประยกตใชในการเรยนการสอน ท�าให

ผเรยนสามารถทจะเรยนร และเขาถงขอมลขาวสารความร

ตางๆ ดวยตวของผเรยนเอง ถอวาเปนการสนบสนนแนวคด

เรองการเรยนรดวยตนเองอกดวย เนองจากอนเทอรเนตถอ

ไดวาเปนแหลงทรพยากรความรทมความส�าคญเปนอยาง

มาก เปนแหลงขมทรพยความรทผเรยนสามารถเขาถงความ

รไดอยางงายดาย นอกจากความรตางๆ ทผเรยนจะไดรบ

แลวยงท�าใหผเรยนเกดการปฏสมพนธซงกนและกนทงใน

ระดบภมภาคไปจนถงระดบขามประเทศไดอยางรวดเรว

โดยการตดตอสอสารผานอนเทอรเนต ท�าใหผเรยนเกด

การเรยนรวฒนธรรมทแตกตางกนไดอยางงายดาย ดงนน

การพฒนาแหลงทรพยากรความรทางอนเทอรเนตจงเปน

เรองทนาสนใจเปนอยางยง

274 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

การน�าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใช

เพอพฒนาความรค�าศพทใหกบผเรยนถอเปนอกสงหนงทนา

สนใจและควรคาแกการศกษาเนองจากในปจจบนเทคโนโลย

ดงกลาวไดเขามามบทบาทตอการจดการศกษาโดยท�าหนาท

เปนสอกลางในการเรยนร การศกษาคนควาและการเขา

ถงความร เนอหาสาระ และทรพยากรทางการเรยนทมอย

อยางมากมายบนโลกอนเทอรเนตอนจะเปนประโยชนตอ

การน�ามาใชพฒนาคลงค�าศพทผานอนเทอรเนตไดเปนอยาง

ด และการพฒนาดงกลาวสามารถตอบสนองการเรยนการ

สอนทเนนผเรยนเปนส�าคญอกดวย จากความส�าคญและ

ปญหาดงกลาว ผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาคลงค�า

ศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซตเพอสงเสรมการเรยนร

ดวยตนเอง เปนแหลงความรใหกบพนกงานอ�านวยการบน

นกศกษา และผทสนใจตอไป

วตถประสงคกำรวจย 1. เพอส�ารวจความตองการกลมค�าศพททตองการ

ใหมในคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซตเพอสง

เสรมการเรยนรดวยตนเอง

2. เพอพฒนาคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผาน

เวบไซตเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง

3. เพอศกษาประสทธภาพของคลงค�าศพทการ

อ�านวยการบนผานเวบไซตทพฒนาขน

แนวคดทฤษฎทเกยวของ การศกษาวจยเรองการพฒนาคลงค�าศพทการ

อ�านวยการบนผานเวบไซตเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง

ผจยไดศกษาแนวคดทฤษฎและ งานวจยทเกยวของดงตอ

ไปน

1. แนวคดพนกงานการอ�านวยการบน

พนกงานการอ�านวยการบนตองมการปฏบตหนาท

ใหเปนไปตามวตถประสงคของ ICAO ทไดระบใน ANNEX

6 PART I นนคอตองมการจดเตรยมขอมลขาวสารการบน

ไดแก การค�านวณและพจารณาน�าหนกบรรทกขณะน�า

เครองบนขนและลง การค�านวณหาจ�านวนเชอเพลงทตอง

ใชส�าหรบในเสนทางบนนนๆ และโดยเฉพาะการควบคม

น�าหนกและควบคมระวางบรรทกเปนสงจ�าเปนทสด

(International Civil Aviation Organization, 2011)

ส�าหรบการขนสงทางอากาศเชงพาณชย ทจะตองด�าเนน

การและตระหนกถงความปลอดภยในการบน ตงแตจด

เรมตนของสนามบนตนทาง ถงสนามบนปลายทาง และ

หรอไปยงสนามบนส�ารอง ดงนนเพอเปนการรบรองความ

ปลอดภยในการบน สงทตองน�ามาพจารณาอยางถกตองนน

คอกอนการปฏบตการบนทกครงจะตองมการค�านวณหาน�า

หนกบรรทกของเทยวบนนน และควบคมระวางบรรทกให

สอดคลองกบสมรรถนะของเครองบนและใหอยในระดบท

ปลอดภย หากมการค�านวณผดผลาดจะมผลตอเครองบน

ส�าหรบองคความรดานการอ�านวยการบนทตองมประกอบ

ดวยกฎหมายการบน ความรทวไปเกยวกบอากาศยาน การ

ค�านวณสมรรถนะและวธการวางแผนการบน สมรรถนะ

บคคลทเกยวของกบการอ�านวยการบน อตนยมวทยา

หลกการเดนอากาศ หลกการบน และการตดตอดวยวทย

(ส�านกงานการบนพลเรอนแหงประเทศไทย, 2559)

2. แนวคดการออกแบบเวบไซต

การออกแบบเวบไซตผวจยไดรวบรวมแนวคดจาก

พนจนทร ธนวฒนเสถยร และ ปยะ นากสงค (2551) และ

จนตวร คลายสงข (2554) สรปไดดงน

1. วเคราะหความตองการเนอหาทตองการใหม

อยในคลงค�าศพท โดยการออกแบบสอบถามเพอสอบถาม

ความตองการ

2. ก�าหนดขอบขายของงาน ระยะเวลา และคา

ใชจายในการจดท�า

3. การออกแบบและพฒนา Layout และ

Template ของเวบไซต

4. จดท�าเนอหาใหนาสนใจใหสอดคลองกบความ

ตองการของผใช และมการตรวจสอบเนอหาจากผเชยวชาญ

5. การจดท�าเวบไซตค�าศพทตาม Layout ทวาง

ไว โดยใชโปรแกรมสรางเวบไซต ไดแก โปรแกรม Adobe

Dreamweaver และ โปรแกรม Adobe Flash เปนตน

รวมทงจดท�าคมอผใช

6. การทดสอบเวบไซต โดยใหผเชยวชาญตรวจ

สอบการท�างานของเวบไซต

7. การดแลและปรบปรงพฒนาเวบไซต

3. งานวจยทเกยวของ

เขมณฏฐ อ�านวยวรชย (2558) ไดศกษาวจย

เรอง การพฒนาทรพยากรการเรยนรทางสถตผานเวบไซต

เพอสงเสรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส�าคญ โดย

มวตถประสงคเพอ 1) ส�ารวจเนอหาทตองการใหมใน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 275

ทรพยากรการเรยนรทางสถตผานเวบไซตทสงเสรมการ

เรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ 2) พฒนาทรพยากรการ

เรยนรทางสถตผานเวบไซตทสงเสรมการเรยนรทเนนผ

เรยนเปนส�าคญ ซงผลการวจยทไดมดงน 1) ผวจยไดขอ

สรปหวขอเนอหาทพฒนาไวในทรพยากรการเรยนรทาง

สถต 2) ไดทรพยากรความรทางสถตทเกดจากการออกแบบ

โครงสรางทรพยากรการเรยนรทางสถต (Site Map) และ

3) ผลจากการประเมนเกยวกบทรพยากรการเรยนรทาง

สถตจากผเชยวชาญ รปแบบการน�าเสนอและเทคนคการ

พฒนาทรพยากรการเรยนรทางสถต โดยภาพรวมมความ

คดเหนอยในระดบดมาก และผลประเมนเกยวกบเนอหา

ทรพยากรการเรยนรทางสถต ปรากฏวาเนอหาในทกเมน

อยในระดบดมาก

เยาวเรศ ภกดจตรและคณะ (2560) ไดศกษา

วจยเรองการพฒนาทรพยากรการเรยนรทองถนภาคเหนอ

ระดบมธยมศกษาตอนตน โดยมวตถประสงค 1) เพอพฒนา

ทรพยากรการเรยนรทองถนภาคเหนอ ระดบมธยมศกษา

ตอนตน 2) เพอศกษาความคดเหนของครและนกเรยนท

มตอการใชทรพยากรการเรยนรทองถนภาคเหนอ ระดบ

มธยมศกษาตอนตน ผลการวจยเปนดงน 1) ทรพยากรการ

เรยนรทองถนภาคเหนอระดบมธยมศกษาตอนตนพฒนา

เปนฐานความรในรปแบบเวบไซต และ 2) ความคดเหน

ของครทมตอการใชทรพยากรการเรยนรทองถนภาคเหนอ

ระดบมธยมศกษาตอนตน ในดานเนอหาและการจดการ

เรยนการสอน ในภาพรวมอยในระดบมาก

กรอบแนวคดกำรวจย

ศกษำแนวคดและทฤษฎตำงๆ ดงน - แนวคดการอ�านวยการบน - หลกการออกแบบพฒนาเวบไซต - การประเมนประสทธภาพเนอหาเวบไซต คลงค�าศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซต

ประสทธภาพของค�าศพทการอ�านวยการบน

ส�ำรวจควำมตองกำรค�ำศพทกำรอ�ำนวยกำรบนจำก

- พนกงานอ�านวยการบนบรษทสายการบน นกแอรจ�ากด และพนกงานอ�านวยการบน บรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด - นกศกษาคณะการบน

สมมตฐำนกำรวจย ผลการประเมนประสทธภาพจากผ เชยวชาญ

พนกงานอ�านวยการบน และนกศกษาอยในระดบมากขน

ไป

วธด�ำเนนกำรวจย การวจยครงนเปนรปแบบการวจยแบบการวจย

และพฒนา มขนตอนการวจยทงหมด 3 ขนตอน ดงน

1. ขนเตรยมการพฒนาค�าศพทการอ�านวยการบน

มขนตอนดงน

1.1. ศกษาขอมล และงานวจยทเกยวของ

การจดท�าคลงค�าศพท ความรค�าศพทการอ�านวยการบน

1.2. 300 คน ใชการสมตวอยางแบบ

แบงชนภม

1.3. วเคราะหขอมลของแบบสอบถาม

ใชการวเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ รอยละ คา

เฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. การพฒนาค�าศพทการอ�านวยการบน มขน

ตอนดงน

2.1. ผวจยน�าผลการสรปความตองการ

ใชค�าศพททไดมาจากขนตอนเตรยมการพฒนาคลงค�าศพท

การอ�านวยการบนมาออกแบบค�าศพทผานเวบไซต โดยยด

หลกแนวคดของ จนตวร คลายสงข (2554) โดยมหลกการ

ดงน

2.1.1. ความเรยบงาย การน�าเสนอขอมล

เฉพาะทจ�าเปน มความเรยบงาย ไมมสงรบกวนสายตาหรอ

276 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

อาจสรางความร�าคาญใหกบผใช

2.1.2. ความสม�าเสมอ ใชรปแบบระบบ

การน�าทาง (Navigation) และโทนสเดยวกนตลอดทง

เวบไซต เพอใหผเขาเยยมชมรสกวาอยในสถานทเดมตลอด

การเยยมชมเวบไซตนนๆ

3. ระบบน�าทาง มระบบน�าทางทใชงานงาย

ออกแบบใหผใชงานงายและสะดวก มรปแบบและล�าดบ

ของรายการทสม�าเสมอ

4. คณภาพในการออกแบบ ควรใหความส�าคญ

กบการออกแบบเชนเดยวกบสอประเภทอนๆ

5. การออกแบบหนาจอทสมดลกนระหวางเมน

รายการเลอก เนอหา ภาพประกอบ ชวยใหผใชสนใจเนอหา

ไดมาก โดยมากมกจะแบงจอภาพเปนสวนๆ

6. ความละเอยดของจอภาพ ปจจบนความละเอยด

ของจอภาพทนยมใชมสองคา คอ 800x600 pixel และ

1024 x 768 pixel

7. การน�าเสนอเนอหา การน�าเสนอเนอหาทเปน

ขอความ ใชฟอนตมาตรฐานและตวอกษรมรปแบบทชดเจน

มการก�าหนดขนาดทเหมาะสมกบกลมเปาหมาย

2.2. ผวจยด�าเนนการพฒนาเวบไซต ดงน

2.2.1. รวบรวมเนอหา สาระความรค�า

ศพทตางๆ และสงเคราะหเนอหาความรค�าศพท

2.2.2. การออกแบบ Template และ

Layout ของเวบไซต

2.2.3. การเขยนเนอหาลงในเวบไซต

โดยผวจยตรวจสอบความถกตองของเนอหาทจะน�าลงใน

เวบไซต

2.2.4. จดท�าเวบไซตดวยโปรแกรม

Google Sites

2.2.5. การทดสอบการท�างานของเวบไซต

2.2.6. เวบไซตทพฒนาขน สามารถใช

Search Engine คนหาไดอยางงาย

3. การประเมนประสทธภาพของค�าศพทการ

อ�านวยการบน มขนตอนการวจยดงน

3.1. ศกษาขอมลและงานวจยทเกยวของ

กบการประเมนคลงค�าศพทความร ค�าศพทการอ�านวย

การบน

3.2. พฒนาแบบประเมนประสทธภาพ

ของค�าศพทอ�านวยการบนผานเวบไซตส�าหรบ ผเชยวชาญ

พนกงานอ�านวยการบนและนกศกษา

3.3. ตรวจสอบคณภาพของแบบประเมน

3.4. ปรบปรงแบบประเมนหลงจากการ

ตรวจสอบคณภาพของแบบประเมน

3.5. เกบรวบรวมขอมลจากผเชยวชาญ

ดานการบน จ�านวน 3 ทาน ผเชยวชาญดานเทคโนโลย

สารสนเทศจ�านวน 2 คน พนกงานอ�านวยการบนพนกงาน

อ�านวยการบนบรษทสายการบนนกแอรจ�ากด และบรษท

ไทยสมายลแอรเวยจ�ากด จ�านวน 10 คน ใชการสมตวอยาง

แบบเจาะจง และนกศกษาคณะการบนจ�านวน 300 คน ใช

การสมตวอยางแบบแบงชนภม

3.6. วเคราะหขอมลของแบบสอบถาม

ใชการวเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ รอยละ คา

เฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ประชำกรและกลมตวอยำง การวจยครงนมประชากรและกลมตวอยางแบง

ไดดงน

1. ขนเตรยมการพฒนาค�าศพทการอ�านวยการบน

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในขนตอนน คอ 1) พนกงานอ�านวย

การบนบรษทสายการบนนกแอรจ�ากด 2) พนกงานอ�านวย

การบนบรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด และ 3) นกศกษา

คณะการบน มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย จ�านวน 1,000

คน

กลมตวอยางทใชในขนตอนน คอ

พนกงานอ�านวยการบนบรษทสายการบนนก

แอรจ�ากด จ�านวน 10 คน และพนกงานอ�านวยการบน

บรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด จ�านวน 10 คน โดยใช

การสมตวอยางแบบเจาะจง ซงใชเกณฑการคดเลอกผม

ประสบการณการท�างานไมนอยกวา 2 ป

นกศกษาคณะการบนในมหาวทยาลยอสเทรน

เอเชย จ�านวน 300 คน โดยใชสตรการค�านวณของYamane

(1967) ก�าหนดความเชอมน 95% และความผดพลาดไม

เกน 5% ใชการสมตวอยางแบบแบงชนภมตามชนป ตงแต

ปท 1 ถง ปท 4

2. ขนประเมนประสทธภาพของค�าศพทการอ�านวย

การบน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 277

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในขนตอนน คอ พนกงานอ�านวยการ

บนบรษทสายการบนนกแอรจ�ากด และพนกงานอ�านวยการ

บนบรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด นกศกษาคณะการบน

มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย จ�านวน 1,000 คน ผเชยวชาญ

ดานการบน และผเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ

กลมตวอยางทใชในขนตอนน คอ

1. พนกงานอ�านวยการบนบรษทสายการบนนก

แอรจ�ากด จ�านวน 10 คน และพนกงานอ�านวยการบน

บรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด จ�านวน 10 คน โดยใช

การสมตวอยางแบบเจาะจง ซงใชเกณฑการคดเลอกผม

ประสบการณการท�างานไมนอยกวา 2 ป

2. นกศกษาคณะการบนในมหาวทยาลยอสเทรน

เอเชย จ�านวน 300 คน โดยใชสตรการค�านวณของ Yamane

(1967) ก�าหนดความเชอมน 95% และความผดพลาดไม

เกน 5% ใชการสมตวอยางแบบแบงชนภมตามชนป

3. ผเชยวชาญดานการบน จ�านวน 3 คน และผ

เชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศจ�านวน 2 คน ใชการ

สมตวอยางแบบเจาะจง

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยครงน ประกอบดวย

1. แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบความ

ตองการการใชค�าศพทการอ�านวยการบน โดยมการตรวจ

สอบคณภาพของเครองมอวด ใชการวดคณภาพของเครอง

มอ มการประเมนอย 2 ดาน ไดแก การตรวจสอบความ

เทยงตรงของแบบสอบถาม โดยใชผเชยวชาญจ�านวน 3

ทาน คอ 1) รศ.ดร.สรชย สกขาบณฑต 2) เรออากาศโท

ดร.สฐต หวงสวรรณ และ 3) ผศ.ดร.ธรพจน เวศพนธ เพอ

ตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของเนอหา และการตรวจ

สอบความเชอมนของแบบสอบถาม ใชสมประสทธแอลฟา

(α - Coefficient) โดยแบบสอบถามมคาความเชอมน

เทากบ 0.83

2. แบบสอบถามเพอประเมนประสทธภาพของ

ค�าศพทอ�านวยการบนผานเวบไซต โดยมการตรวจสอบ

คณภาพของเครองมอวด จะใชการวดคณภาพของเครอง

มอ จะมการประเมนอย 2 ดาน ไดแก การตรวจสอบความ

เทยงตรงของแบบสอบถาม โดยใชผเชยวชาญจ�านวน 3

ทาน คอ คอ 1) รศ.ดร.สรชย สกขาบณฑต 2) เรออากาศโท

ดร.สฐต หวงสวรรณ และ 3) ผศ.ดร.ธรพจน เวศพนธ เพอ

ตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของเนอหา และการตรวจ

สอบความเชอมนของแบบสอบถาม โดยแบบสอบถามทงชด

ตองมคาความเชอมนตงแต 0.8 ขนไป โดยแบบสอบถาม

มคาความเชอมนเทากบ 0.87

กำรเกบรวบรวมขอมล จดท�าหนงสอสงออก เพอขอความอนเคราะหใน

การเกบรวบรวมขอมล และด�าเนนการจดสงแบบสอบถาม

ใหกบพนกงานอ�านวยการบน และนกศกษาตามกลมเปา

หมาย

สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล เมอไดขอมลทผานการตรวจสอบความสมบรณและ

ความถกตองแลวน�ามาวเคราะหผลขอมล โดยการแจกแจง

ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลกำรวจย 1. ผลการเตรยมการพฒนาคลงค�าศพทการอ�านวย

การบน

จากผลการสรปความคดเหนของพนกงานอ�านวย

การบนและนกศกษาคณะการบนในมหาวทยาลยอสเทรน

เอเชย ผวจยไดขอสรปเกยวกบหวขอค�าศพทในคลงค�าศพท

การอ�านวยการบนและรปแบบคลงค�าศพททตองการดง

ตารางท 1

278 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 1

ผลการส�ารวจความคดเหนเกยวกบหวขอค�าศพทในคลงค�าศพทการอ�านวยการบนและรปแบบคลงค�าศพททตองการ

หวขอ พนกงำนอ�ำนวยกำรบน นกศกษำคณะกำรบน

x SD ระดบควำมตองกำร

x SD ระดบควำมตองกำร

1. หมวดค�ำศพททตองกำรใหมในคลงค�ำศพท

1.1 Air Law and Regulation 4.20 0.63 มาก 4.22 0.60 มาก

1.2 Aircraft Performance 4.30 0.67 มาก 4.31 0.51 มาก

1.3 Aircraft Weight and Balance

4.30 0.67 มาก 4.33 0.52 มาก

1.4 Flight Planning 4.90 0.32 มากทสด 4.40 0.52 มาก

1.5 Meteorology for Flight Planning

4.80 0.42 มากทสด 4.35 0.42 มาก

1.6 Transportation of Dangerous Goods By Air for Flight Operation Officer

4.50 0.71 มาก 4.29 0.54 มาก

1.7 Air Navigation and Navigational Aid (NAVAID)

4.40 0.70 มาก 4.35 0.65 มาก

1.8 Radio Communication 4.40 0.70 มาก 4.21 0.52 มาก

1.9 Principles of Flight 4.20 0.63 มาก 4.42 0.53 มาก

1.10 Aeronautical Informa tion Service (AIS)

4.50 0.53 มาก 4.34 0.50 มาก

2. หมวดค�ำศพททตองกำรใหมในคลงค�ำศพท

2.1 มข อความภาษาองกฤษ อธบายชดเจน

4.60 0.52 มากทสด 4.27 0.52 มาก

2.2 มขอความภาษาไทยอธบาย ชดเจน

4.50 0.71 มาก 4.41 0.61 มาก

2.3 มการจดเนอหาค�าศพทเปน หมวดหม

4.60 0.52 มากทสด 4.40 0.57 มาก

2.4 มรปภาพประกอบในการน�า เสนอ

4.30 0.82 มาก 4.37 0.53 มาก

2.5 สามารถคนหาค�าศพทตางๆ ไดตามความตองการ

4.60 0.52 มากทสด 4.30 0.53 มาก

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 279

จากตารางท 1 พบวาพนกงานอ�านวยการบนม

ความคดเหนเกยวกบหมวดค�าศพททตองการใหมในคลง

ค�าศพทในระดบมากทสด ไดแก หมวด Flight Planning

มคะแนนเฉลยเทากบ 4.90 และรปแบบคลงค�าศพทท

ตองการใหมในระดบมากทสด ไดแก มการจดเนอหาค�า

ศพทเปนหมวดหม และสามารถคนหาค�าศพทตางๆ ได

ตามความตองการ มคะแนนเฉลยเทากบ 4.60 ส�าหรบ

นกศกษาคณะการบนพบวาพนกงานอ�านวยการบนมความ

คดเหนเกยวกบหมวดค�าศพททตองการใหมในคลงค�าศพท

ในระดบมากทสด ไดแก หมวด Flight Planning มคะแนน

เฉลยเทากบ 4.90 และรปแบบคลงค�าศพททตองการใหม

ในระดบมากทสด ไดแก มการจดเนอหาค�าศพทเปนหมวด

หม และสามารถคนหาค�าศพทตางๆ ไดตามความตองการ

มคะแนนเฉลยเทากบ 4.60

2. ผลการพฒนาคลงค�าศพทการอ�านวยการบน

การออกแบบคลงค�าศพทการอ�านวยการบน ผวจย

ด�าเนนการโดยการส�ารวจความคดเหนจากพนกงานอ�านวย

การบน บรษทสายการบนนกแอรจ�ากด และพนกงานอ�านวย

การบนบรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด และนกศกษาคณะ

การบน มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย พรอมกบศกษาหลก

การออกแบบเวบไซตจาก ต�ารา เอกสาร สงพมพตางๆ

รวมทงแหลงขอมลทางอนเทอรเนต เพอน�ามาประมวลกบ

ความรดานการออกแบบและพฒนาเวบไซตทศกษาไว และ

ออกแบบความรคลงค�าศพทการอ�านวยการบน ซงผลการ

ออกแบบคลงค�าศพทการอ�านวยการบน แบงหมวดหมค�า

ศพทไวทงสน 6 หมวดหม ไดแก

1. หมวดหมค�าศพทการบนทวไป (General) เปน

กลมค�าศพททเกยวของกบกฎหมายและขอบงคบทางอากาศ

(Air Law and Regulation) การเดนอากาศและเครองชวย

การเดนอากาศ (Air Navigation and Navigational Aid)

วทยสอสาร (Radio Communication)

2. หมวดหม ค�าศพท สมรรถนะอากาศยาน

(Aircraft Performance) เปนกลมค�าศพททเกยวของ

กบหลกการบน (Principles of Flight) และสมรรถนะ

อากาศยาน (Aircraft Performance)

3. หมวดหมค�าศพทน�าหนกและความสมดลของ

อากาศยาน (Aircraft Weight and Balance)

4. หมวดหมค�าศพทการวางแผนการบน (Flight

Planning) เปนกลมค�าศพททเกยวของกบการวางแผน

การบน (Flight Planning) และการบรการขาวสารการบน

(Aeronautical Information Service)

5. หมวดหม ค�าศพทอตนยมวทยาส�าหรบการ

วางแผนการบน (Meteorology for Flight Planning)

6. หมวดหมค�าศพทการขนสงสนคาทางอากาศ

ส�าหรบพนกงานอ�านวยการบน (Air Cargo for Flight

Operation Officer)

โดยมค�าศพททงสนจ�านวน 226 ค�า ซงรปแบบ

คลงค�าศพทการอ�านวยการบนเปนดงภาพท 2 และ 3

ภำพ 2 หนาโฮมเพจคลงค�าศพทการอ�านวยการบน

280 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ภำพ 3 หมวดคลงค�าศพทการอ�านวยการบน

3. ผลการประเมนประสทธภาพของคลงค�าศพท

การอ�านวยการบน

การประเมนประสทธภาพของคลงค�าศพทการ

อ�านวยการบน ผ วจยด�าเนนการประเมนประสทธภาพ

จากผเชยวชาญดานการบนและดานเทคโนโลยสารสนเทศ

จ�านวน 5 คน และส�ารวจความคดเหนของผใชจากพนกงาน

อ�านวยการบนจากพนกงานอ�านวยการบนของบรษทสาย

การบนนกแอรจ�ากดและบรษทไทยสมายลแอรเวยจ�ากด

จ�านวน 10 คน และนกศกษาคณะการบนระดบปรญญาตร

ในมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย จ�านวน 300 คน ใชเกณฑ

การแปลผลดงน

คาเฉลย 4.51 – 5.00 ความหมาย มากทสด

คาเฉลย 3.51 – 4.50 ความหมาย มาก

คาเฉลย 2.51 – 3.50 ความหมาย ปานกลาง

คาเฉลย 1.51 – 2.50 ความหมาย นอย

คาเฉลย 1.00 – 1.50 ความหมาย นอยทสด

ไดผลการวเคราะหดงตารางท 2 - 4

ตำรำง 2

ผลประเมนประสทธภาพของคลงค�าศพทการอ�านวยการบนจากผเชยวชาญ (n = 5)

หวขอ x SD แปลผล

1. ค�าศพทมความทนสมย 4.20 0.45 มาก

2. ค�าศพทครอบคลมเนอหาการอ�านวยการบน 4.20 0.45 มาก

3. ค�าศพทมการอธบายความหมายไดถกตองตามหลกการทางวชาการ 4.20 0.45 มาก

4. ค�าศพทมความเหมาะสมส�าหรบการศกษาและการคนควาหาความร 4.80 0.45 มากทสด

5. สามารถเขาถงขอมลทตองการไดอยางรวดเรว 4.80 0.45 มากทสด

6. การออกแบบเวบไซตนาสนใจ 4.40 0.55 มาก

7. การจดวางเมนตางๆ มความเหมาะสม สวยงาม 4.40 0.55 มาก

8. การจดรปแบบของเวบไซตงายตอการอานและการใชงาน 4.20 0.45 มาก

9. ตวอกษรทใชมขนาดเหมาะสม อานงาย 4.20 0.45 มาก

10. การใชสมความเหมาะสม 4.20 0.45 มาก

11. ภาพประกอบมความเหมาะสม สวยงาม 4.00 0.71 มาก

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 281

ตำรำง 3

ผลประเมนประสทธภาพของคลงค�าศพทการอ�านวยการบนจากพนกงานอ�านวยการบน (n = 10)

หวขอ x SD แปลผล

1. ค�าศพทมความทนสมย 4.50 0.53 มาก

2. ค�าศพทครอบคลมเนอหาการอ�านวยการบน 4.30 0.48 มาก

3. ค�าศพทมการอธบายความหมายไดถกตองตามหลกการทางวชาการ 4.50 0.53 มาก

4. ค�าศพทมความเหมาะสมส�าหรบการศกษาและการคนควาหาความร 4.30 0.48 มาก

5. สามารถเขาถงขอมลทตองการไดอยางรวดเรว 4.20 0.63 มาก

6. การออกแบบเวบไซตนาสนใจ 4.20 0.63 มาก

7. การจดวางเมนตางๆ มความเหมาะสม สวยงาม 4.20 0.63 มาก

8. การจดรปแบบของเวบไซตงายตอการอานและการใชงาน 4.40 0.70 มาก

9. ตวอกษรทใชมขนาดเหมาะสม อานงาย 4.30 0.68 มาก

10. การใชสมความเหมาะสม 4.20 0.63 มาก

11. ภาพประกอบมความเหมาะสม สวยงาม 4.20 0.63 มาก

12. ภาษาทใชมความเหมาะสม เขาใจงาย 4.50 0.71 มาก

13. มการจดวางองคประกอบไดอยางเหมาะสม 4.20 0.63 มาก

รวม 4.31 0.61 มำก

12. ภาษาทใชมความเหมาะสม เขาใจงาย 4.00 0.71 มาก

13. มการจดวางองคประกอบไดอยางเหมาะสม 4.00 0.71 มาก

รวม 4.28 0.52 มำก

จากตารางท 1 ผลประเมนประสทธภาพของคลง

ค�าศพทการอ�านวยการบนทพฒนาขนจากผเชยวชาญ พบ

วาโดยภาพรวมผเชยวชาญมความคดเหนวาคลงค�าศพทม

ความเหมาะสมในระดบมาก มคะแนนเฉลยเทากบ 4.28

เมอพจารณาในแตละหวขอผลประเมนทมคะแนนอยใน

ระดบมากทสด ไดแก ค�าศพทมความเหมาะสมส�าหรบการ

ศกษาและการคนควาหาความร และสามารถเขาถงขอมล

ทตองการไดอยางรวดเรว โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 4.80

จากตารางท 3 ผลประเมนประสทธภาพของคลง

ค�าศพทการอ�านวยการบนจากพนกงานอ�านวยการบน พบ

วาโดยภาพรวมพนกงานอ�านวยการบนมความคดเหนวา

คลงค�าศพทอ�านวยการบนมความเหมาะสมในระดบมาก

คะแนนเฉลยเทากบ 4.31 เมอพจารณาในแตละหวขอผล

ประเมนทมคะแนนอยในระดบมาก พบวาทกหวขอมผล

ประเมนอยระดบมาก

282 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ตำรำง 4

ผลประเมนประสทธภาพของคลงค�าศพทการอ�านวยการบนจากนกศกษาคณะการบน (n = 300)

หวขอ x SD แปลผล

1. คลงค�าศพทใชงานงาย 4.24 0.57 มาก

2. ค�าศพทครอบคลมเนอหาการอ�านวยการบน 4.29 0.50 มาก

3. ค�าศพทมการอธบายความหมายไดชดเจน และเขาใจงาย 4.36 0.53 มาก

4. ค�าศพทมความเหมาะสมส�าหรบการศกษาและการคนควาหาความร 4.31 0.49 มาก

5. สามารถเขาถงขอมลทตองการไดอยางรวดเรว 4.32 0.59 มาก

6. การออกแบบเวบไซตนาสนใจ 4.37 0.55 มาก

7. การจดวางเมนตางๆ มความเหมาะสม สวยงาม 4.32 0.55 มาก

8. การจดรปแบบของเวบไซตงายตอการอานและการใชงาน 4.19 0.54 มาก

9. ตวอกษรทใชมขนาดเหมาะสม อานงาย 4.38 0.55 มาก

10. การใชสมความเหมาะสม 4.32 0.52 มาก

11. ภาพประกอบมความเหมาะสม สวยงาม 4.27 0.52 มาก

12. ภาษาทใชมความเหมาะสม เขาใจงาย 4.37 0.61 มาก

13. มการจดวางองคประกอบไดอยางเหมาะสม 4.35 0.58 มาก

รวม 4.31 0.55 มำก

จากตารางท 4 ผลประเมนประสทธภาพของคลง

ค�าศพทการอ�านวยการบนจากนกศกษาคณะการบน พบวา

โดยภาพรวมนกศกษาคณะการบนมความคดเหนวาคลงค�า

ศพทอ�านวยการบนมความเหมาะสมในระดบมาก คะแนน

เฉลยเทากบ 4.31 เมอพจารณาในแตละหวขอผลประเมน

ทมคะแนนอยในระดบมาก พบวาทกหวขอมผลประเมนอย

ในระดบมาก

กำรอภปรำยผล จากการศกษาวจยเรอง การพฒนาคลงค�าศพท

การอ�านวยการบนผานเวบไซตเพอสงเสรมการเรยนรดวย

ตนเอง สามารถอภปรายผลการวจยไดดงน

1. การพฒนาคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผาน

เวบไซตเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง ผวจยไดมการ

ศกษาความตองการจากผใช ไดแก พนกงานอ�านวยการ

บนและนกศกษา ซงเปนไปตามแนวคดของ Shakarli, S.

(n.d.) ทไดกลาวถงขนตอนการพฒนาเวบไซตวา ตองม

การศกษาถงความตองการของผใชกอน ซงตองเขาใจความ

ตองการและเปาหมายของผใช ดงนนผวจยจงไดออกแบบ

สอบถามความตองการจากผใชเกยวกบหวขอและรปแบบ

ทผใชตองการ โดยผลสรปความตองการหวขอค�าศพทใน

คลงค�าศพทอ�านวยการบนตามทผใชตองการ สอดคลอง

กนกบมาตรฐานทองคการการบนระหวางประเทศ (ICAO)

ก�าหนดไวใน Annex I Personnel Licensing เกยวกบ

ความรทพนกงานการอ�านวยการบนตองมไดแก ความร

ดานกฎหมายและขอบงคบทางอากาศ ความรพนฐานดาน

โครงสรางและสมรรถนะของอากาศยาน การวางแผนการบน

อตนยมวทยาการบน หลกการบน และผลสรปเกยวกบรป

แบบทผใชตองการสอดคลองกบแนวคดของ พนจนทร ธน

วฒนเสถยร และ ปยะ นากสงค (2551) และ จนตวร คลาย

สงข (2554) ทกลาวถงหลกการออกแบบเวบไซตทดจะตอง

มเนอหาทนาสนใจ และเนอหาทเปนขอความ สงทควร

ค�านงถงคอ ฟอนตทน�ามาใชงานควรเปนฟอนตมาตรฐาน

และตวอกษรควรมรปแบบทชดเจน มการก�าหนดขนาดท

เหมาะสมกบกลมเปาหมาย มการจดวางกราฟกใหเหมาะ

สมเพอใหเวบไซตดลงตว รวมถงการจดองคประกอบตางๆ

ใหเหมาะสม

2. ผวจยไดใหความส�าคญในการออกแบบคลงค�า

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 283

ศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซต ซงถอวาเปนขนตอนท

ส�าคญมาก ตามแนวคดของจนตวร คลายสงข (2554) ได

กลาววาการออกแบบเวบไซตนนมความส�าคญมากและอาจ

ถอวาเปนขนตอนทส�าคญทสดในการวางแผนสรางเวบไซต

เวบไซตทดนนจะตองมวตถประสงคทชดเจน ขอมลตองม

การจดวางอยางเปนระเบยบ มการจดเนอหาทชดเจน และ

งายตอการสบคน รวมทงยงสอดคลองกบ กฤตญา สกล

เสาวภาค และคณะ (2552) ไดกลาวไววา คณภาพการ

ออกแบบ (Design Stability) ถาอยากใหผใชรสกวาเวบไซต

มคณภาพสง และเชอถอได กควรใหความส�าคญกบการ

ออกแบบโครงสราง โดยผวจยตองศกษาหลกการออกแบบ

การพฒนาเวบไซต จากต�ารา เอกสารสงพมพ แหลงขอมล

ในอนเทอรเนต จากนนผวจยไดน�าขอมลทรวบรวมมาจด

กลมและสรปประเดนส�าคญ เพอน�าไปใชออกแบบเวบไซต

ใหเหมาะสม จากผลการด�าเนนการทงหมดจงสงผลใหผล

ประเมนประสทธภาพของคลงค�าศพทการอ�านวยการบน

จากผเชยวชาญ และผใชทงพนกงานอ�านวยการบนและ

นกศกษามความคดเหนวาคลงค�าศพททพฒนาขนมความ

เหมาะสมในระดบมาก นอกจากนผลประเมนประสทธภาพ

ของคลงค�าศพทการอ�านวยการบนนนสอดคลองกบงานวจย

ของ เขมณฏฐ อ�านวยวรชย (2558) และเยาวเรศ ภกดจตร

และคณะ (2560) ทกลาววาผลการประเมนประสทธภาพ

เกยวกบทรพยากรการเรยนรทพฒนาขนจากความตองการ

และมการออกแบบทเหมาะสมท�าใหผใชเกดความพงพอใจ

และมผลประเมนประสทธภาพในระดบมาก

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะส�ำหรบกำรน�ำผลกำรวจยไปใช

1. พนกงานอ�านวยการบน นกศกษาคณะการบน

หรอผสนใจสามารถใชคลงค�าศพทการอ�านวยการบนผาน

เวบไซต ซงผวจยไดจดหมวดหมค�าศพทไวอยางชดเจน และ

สามารถสบคนหาค�าศพททผใชตองการไดอยางงายดาย

2. ผ ทสนใจงานดานการบนสามารถใชคลงค�า

ศพทการอ�านวยการบนผานเวบไซต โดยสามารถเรยนร

ค�าศพทไดดวยตนเอง เนองจากคลงค�าศพททพฒนาขน

มการรวบรวมค�าศพทพนฐานการบน กฎระเบยบและขอ

บงคบดานการบน อตนยมวทยา และหลกการบนซงเปน

รายวชาพนฐานทางดานการบน

ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป

1. ควรมการพฒนาคลงค�าศพทผานเวบไซตในงาน

ทเกยวของดานการจราจรทางอากาศ การขนสงสนคาทาง

อากาศ หรองานอนๆ

2. ควรมการศกษาผลการน�าคลงค�าศพทการ

อ�านวยการบนไปใชในการเรยนการสอน

References

Airports of Thailand Public Company Limited. (2017). Annual Report 2017. Retrieved from https://

www.airportthai.co.th/wp-content/uploads/2018/ 05/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A

2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%

E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%B5-2560-%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%97.-Thai.com

pressed.pdf. (in Thai)

_______________. (2017). Sustainable Development Report 2017. Retrieved from https://www.

airportthai.co.th/wpcontent/uploads/2018/05/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%

B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B

8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8

%B2%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%

B7%E0%B8%99-2560-%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%97-1.pdf

Aumnuaiworachai, K. (2015). Development of Statistics Learning Resource to Support Student Centered

Learning on Website. EAU Heritage Journal Science and Technology, 9(1), 204 – 212. (in Thai)

284 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

International Civil Aviation Organization. (2011). Annex 6, Operation of Aircraft Part I, International

Commercial Air Transport – Aeroplanes. Retrieved from https://www.verifavia.com/bases/

ressource_pdf/299/icao-annex-6-part-i.pdf

Jinjo, S. (2007). Development of blended learning model for computer programming language in

business computer study (Doctoral Dissertation). Bangkok: Graduate School, King Mongkut’s

University of Technology North Bangkok. (in Thai)

Khlaisang, J. (2011). Principal of educational website design: theory to practice. Retrieved from http://

support.thaicyberu.go.th/research/tcu_website.pdf. (in Thai)

P a kdee j i t , Y . , Suma lee , S . , & S r i s a a rd , S . ( 2 017 ) . Deve lopmen t o f Lea rn i n g

Resources of Northern Community for lower secondary education. Social Sciences

Research and Academic Journal Nakhon Sawan Rajabhat University, 12(34), 83-98. (in Thai)

Thanawattanasatien, P., & Naksong, P. (2008). Website design and development. Bangkok: Success

Media Co., Ltd. (in Thai)

The Civil Aviation Authority of Thailand. (2016). Flight operations officer/flight dispatcher. Retrieved

from https://www.caat.or.th/th/archives/20944. (in Thai)

Sakulsaowapak, K., Siriwattanakul, K., Sunthoravej, T., & Nimkumpai, A. (2009). Professional web design.

Bangkok: Internet and Design Institute. (in Thai)

Shakarli, S. (n.d.). 6 Web development steps to design an excellent website. Retrieved from https://

www.webzool.io/6-web-development-steps-design-website

Yamane, T. (1967). Statistics; an Introductory Analysis. New York: Harper and Row.

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 285

แนะน�ำหนงสอ

Book Review

โดย ศรวจตร ปานตระกล

By Sirivijit Pantrakulสาขาวชาภาษาองกฤษธรกจ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

Business English Department School of Liberal Arts, Eastern Asia University

ชอหนงสอ: วรรณคดทศนา ๑ : วรรณกรรมกบสงคม

ผเขยน: รศ.ดร. สรเดช โชตอดมพนธ

ผศ.ดร. ศรพร ศรวรกานต

ผศ.ดร. ชตมา ประกาศวฒสาร

และ อ.ดร. ถนอมนวล หรญเทพ

ส�ำนกพมพ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปทพมพ: ๒๕๖๐

หนงสอเลมนเปนหนงสอชดฐานความร อกษร

ศาสตร ซงเขยนโดยคณาจารยภาควชาวรรณคดเปรยบเทยบ

เพอเฉลมพระเกยรตสมเดจพระรตนราชสดาฯ สยามบรม

ราชกมารในโอกาสเจรญพระชนมาย 60 พรรษา ซงมพระ

ราชด�ารในอนทจะใหประชาชนมโอกาสไดศกษาหาความร

ในศาสตรตางๆ เพอเปนเครองประดบสตปญญาจรรโลง

ชาตบานเมองใหมวฒนธรรมความเจรญกาวหนา ดานวตถ

และจตใจไปพรอมกน

หนงสอ วรรณคดทศนา ๑ : วรรณคด กบ

สงคม เปนหนงสอความรพนฐานส�าหรบผทสนใจศกษา

ทางดานวรรณกรรมและวรรณกรรมวจารณ ม งเนน

ในการใหความร พนฐานเกยวกบการศกษาวรรณกรรม

ธรรมชาตและลกษณะตางๆของวรรณกรรม รวมไปถงความ

สมพนธระหวางวรรณกรรมกบสงคมในดานตางๆ ตนแบบ

ของการท�าหนงสอชดนคอ หนงสอชด A very short

Introduction ของ Oxford University ซงเสนอวชาความ

รอยางงาย แตเปนหนงสอวชาการเตมรปแบบ จงถอเปน

ประโยชนแกผสนใจศกษาวรรณคด ซงไมเพยงแตจะไดรบ

ความรพนฐานทางดานทฤษฎ แตยงสามารถเขาใจการน�า

ทฤษฎไปประยกตใชวเคราะหประเดนตางๆทสงคมรวม

สมยใหความส�าคญผานตวบทวรรณกรรม

เนอหาภายในเลมนประกอบดวย 4 บท สามารถ

อธบายเนอหาในแตละบทไดดงน

บทน�ำ: ปรทศนวรรณกรรมศกษำ เขยนโดย

รศ.ดร. สรเดช โชตอดมพนธ

ในบทน�า มการอธบายหวขอตางๆ ไดแก นยาม

ของวรรณคดและวรรณกรรม ประเภทของวรรณกรรม องค

ประกอบของวรรณกรรม และการศกษาวรรณกรรม

การนยามวรรณคดและวรรณกรรม เปนสงทซบ

ซอนและแตกตางไปตามแตละสงคม ในสงคมไทยมการ

จ�าแนกระหวางค�าวา “วรรณคด” และ “วรรณกรรม”

ค�าวา “วรรณกรรม” นนหมายถง ขอเขยนทวไปโดยไม

ไดพจารณาประเมนคณคาวาเปนหนงสอทแตงดหรอไม

สวน การจ�าแนกงานเขยนเปนวรรณคดนนเปนสงทตองใช

เวลาพสจน เปนงานเขยนทไดรบการยกยองวาแตงดและ

มวรรณศลป การนยามความแตกตางระหวางวรรณกรรม

และวรรณคดยงแตกตางตามบรบทเวลาและสถานท ใน

ภาษาองกฤษค�าวา “literature” ครอบคลมความหมาย

286 Vol. 10 No. 3 September-December 2020EAU HERITAGE JOURNAL

Social Science and Humanity

ของทงวรรณกรรมและวรรณคด ตอมามหาวทยาลย องคกร

ตางๆ อาท วรรณคดสโมสร สมาคมภาษาและหนงสอ และ

อนๆ ขยายขอบเขตของกลมงานท�าใหคนเรมนยมใชค�าวา

“วรรณกรรม” มากกวาค�าวา “วรรณคด” เนองจากเปน

ค�ากลางทไมแฝงนยแหงการประเมน

ประเภทของวรรณกรรม จ�าแนกออกเปนบนเทง

คด (fiction) หรอบนทงคดรอยแกว (prose fiction) กว

นพนธ (poetry) และ บทละคร (drama)

องคประกอบของวรรณกรรม แบงออกเปน โครง

เรอง เนอเรอง ตวละคร ฉากทองเรอง มมมอง แกนเรอง

การศกษาวรรณกรรม นบเปนทงศาสตรและศลป

เนองจากผศกษาตองเรยนรศาสตรตางๆ ทเกยวของกบการ

วจารณ อนไดแกวรรณกรรมวจารณ (literary criticism)

หมายถง การวเคราะหวจารณวรรณกรรมเรองหนงๆ

และทฤษฎวรรณกรรม (Literary theory) หมายถงการ

แสวงหาความรทวไปและธรรมชาตของวรรณกรรม อน

เปนการสงเคราะหความรทไดจากการวจารณวรรณกรมท

แตกตางและหลากหลาย พฒนาการของวรรณกรรมศกษา

ยงสมพนธกบการเกดขนของสาขาวชาวรรณคดเปรยบ

เทยบ (comparative literature) ซงเปนศาสตรทพฒนา

ขนจากแนวคดทวาเราควรศกษาวรรณกรรมขามพรมแดน

ตางๆทเคยมคนก�าหนดไวและควรเปนการเปรยบเทยบ

ขามพรมแดนชาตเพอลบลางอคตระหวางเผาพนธและใช

วรรณกรรมเปนสะพานสรางความเขาใจการการยอมรบ

ความแตกตางหลากหลาย

วรรณกรรมมกตลกและวรรณกรรมเสยดส เขยน

โดย ผศ.ดร.ศรพร ศรวรกำนต

ในบทความน มการน�าเสนอประเดนหลกสอง

ประเดนไดแก วรรณกรรมมกตลก : ผมอ�านาจในฐานะ

ตวตลก และ วรรณกรรมเสยดส : สนทรยศาสตรแหงการ

เยยหยน โดยมขอสรปคอ วรรณกรรมมกตลกเปนกระบอก

เสยงใหกบผไรอ�านาจไดมโอกาสในการยวลอผมอ�านาจโดย

มเสยงหวเราะมาบดบงหรออ�าพรางความขดแยงในโลกของ

ความเปนจรงซงผไรอ�านาจไมสามารถตอกรกบผมอ�านาจ

ได สวนการเสยดสใชกลวธการลดทอนคณลกษณะของสง

ใดสงหนงดวยการท�าใหดนาหวเราะ เพอปลกความบนเทง

ผสมผสานไปดวยการดถกเยาะหยน เสยดสปจเจกบคคล

กลมบคคลชนชนใดชนชนหนง ชาตใดชาตหนง หรอสถาบน

ชำยขอบในวรรณกรรม เขยนโดย ผศ.ดร.ชตมำ

ประกำศวฒสำร

ในบทความนมการน�าเสนอประเดนหลก 3 ประเดน

ไดแกความเปนชายขอบและคนชายขอบ ปญหาในการ

ศกษาวเคราะหคนชายขอบ และวรรณกรรมชายขอบและ

ลกษณะเดน

ในเรองความเปนชายขอบและวรรณกรรมชายขอบ

ผเขยนชใหเหนวา “ชายขอบ” ไมใชเรองธรรมชาต หรอขอ

บกพรองของบคคลทตดตวมาแตก�าเนด แตความเปนชาย

ขอบเปนผลมาจากกระบวนการตางๆทางสงคมเชน การ

พฒนา การสรางรฐชาต กระแสโลกาภวฒน กระบวนการ

เหลานมผเรยกวา “กระบวนการท�าใหเปนคนชายขอบ”

(Marginalization) ในการท�าความเขาใจความเปนชาย

ขอบและกลมคนชายขอบ จะชวยเราท�าความเขาใจตวตน

ของเราไดดยงขน กลาวคอ ในบรบทหรอสภาวการณอยาง

หนง เราอาจมสวนผลกดนใหกลมคนใดกลมหนงกลายเปน

คนชายขอบ แมจะกระท�าสงนนโดยไมรตว

ปญหาในการศกษาวเคราะหคนชายขอบ ทมก

พบบอยคอการน�าเสนอภาพของคนกลมนอยางไรบรบท

สมพนธและการละเลยมตตวตนของคนชายขอบ วธการ

ดงกลาวน�าไปสการลดทอนคนชายขอบใหเปนเพยงวตถ

ในการศกษา นอกจากนกระแสพหวฒนธรรมและมโนทศน

เรองความจรงแท ยงเปนสงทจ�ากดเสยงและตวตนของคน

ชายขอบใหอยภายใตบรรทดฐานทสงคมก�าหนด

นกเขยนของกลมชายขอบมกเรมตนจากการน�า

ประสบการณของตนมาสรางเปนองคความร มการเลา

เรองราวของตนเอง ตวละครจะบอกเลาประวตศาสตร

และวฒนธรรมของชมชนไปพรอมกน และใชวรรณกรรม

ปลกกระแสส�านกรวมของกลมคนใหตระหนกถงสถานภาพ

ของตนเพอเปลยนแปลงทางสงคมและสถานภาพของกลม

ของตน วรรณกรรมชายขอบจงมกเปนงานเขยนประเภท

อตชวประวต บนทกความทรงจ�า อตชาตพนธวรรณา มนย

ยะทางการเมอง และเปนงานวรรณกรรมทละมดขนบ กฎ

เกณฑของการประพนธ เนองจากนกเขยนในกลมนมองวา

ขนบเหลานคอขอจ�ากดในการน�าเสนอประสบการณเรอง

ราวของกลมคนชายขอบ

วร รณกรรมก บควำมพ ก ำ ร เ ข ยน โดย

อ.ดร.ถนอมนวล หรญเทพ

บทความนน�าเสนอเรอง การศกษาความพการดาน

วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชยฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตรปท 10 ฉบบท 3 ประจ�าเดอน กนยายน-ธนวาคม 2563 287

วรรณคดศกษา กบมมมองความพการศกษา (Disability

Studies) และกระบวนทศนหรอแมแบบในการมองความ

พการ (Paradigms or Models of Disability) กบการ

ศกษาความพการในสงคม วฒนธรรมและในวรรณกรรม

การศกษาความพการดวยมมมองความพการใน

วรรณกรรมมกปรากฏในสองแนวทางหลกไดแก 1) การ

ศกษาในเชงวพากษถงความหมายของความพการในสงคม

วฒนธรรมทวไป ทมกถกก�าหนดโดยแนวคดกระแสหลก

ของสงคมในแตละยคสมย สราง “ความเปนอน” ใหกบ

ความพการในลกษณะทดเหมอนเปนความหมายทเปน

ธรรมชาตโดยไมตองมการโตแยง และมผลกระทบในเชงลบ

ตอสถานภาพของคนพการ แนวคดดงกลาวเปนแนวคดการ

แบงแยกคนโดยใชความไมพการเปนมาตรฐาน (Ableism)

ซงท�าใหคนพการถกมองวาเปนมนษยทไมสมบรณ 2) การ

วเคราะหใหเหนมมมอง เสยง หรอจดยนของคนพการ โดย

เฉพาะอยางยงทแสดงใหเหนรองรอย ความเปนไปได หรอ

การแสดงออกเพอการขดขนหรอตอรองกบความหมายของ

ความพการในเชงกดขทสงคมกระแสหลกมอบให และการ

สรางสรรคความหมายใหมทอาจน�าไปสการเปลยนแปลง

ทางสงคมในดานสถานภาพของคนพการได

สวนในกระบวนทศน แมแบบหรอกรอบความ

คดในการมองความพการแบงไดเปน 4 แบบ ไดแก 1)

กระบวนทศนความพการเชงสญลกษณ (The symbolic

paradigm of disability) 2) กระบวนทศนความพการ

เชงการแพทยหรอเชงปจเจกบคคล (The medical/

individual paradigm of disability) 3) กระบวนทศน

ความพการเชงสงคม/การเมอง/ชนกลมนอย (The social/

political/ minority paradigm of disability) และ4)

กระบวนทศนความพการเชงวฒนธรรม (The cultural

paradigm of disability)

ผเขยนไดสรปความสมพนธระหวางวรรณกรรม

กบความพการไดเปนสองประเดนไดแก วรรณกรรมเปน

ชองทางหรอพนทในการสรางความหมายของความพการ

และ ความพการมบทบาทในกระบวนการสรางสรรคงาน

วรรณกรรม นอกจากนผเขยนไดน�าเสนอค�าถามซงอาจใช

ในการศกษาวรรณกรรมกบความพการ อนเปนประโยชน

ตอผสนใจศกษางานวรรณกรรมตอไป

ส�าหรบผ ทสนใจศกษาวรรณกรรม นอกเหนอ

จากหนงสอ วรรณคดทศนา ๑ : วรรณคดกบสงคม แลว

ผเขยนขอแนะน�าหนงสอวรรณคดทศนา ๒ วรรณกรรมขาม

ศาสตร ซงน�าเสนอทศทางการศกษาทเชอมโยงวรรณกรรม

กบศาสตรแขนงอนๆ ไดแกวรรณกรรมกบจตวเคราะห

วรรณกรรมกบภาพยนตร และวรรณกรรมกบการแปล