Şik Şİİrİ
DESCRIPTION
 ŞIK ŞİİRİ. SEÇİL MERT. İÇİNDEKİLER. AMAÇLAR KAZANDIRILACAK 21.YÜZYIL BECERİLERİ TEMEL SORU  ŞIK ŞİİRİ ÜNiTE ÖZETİ Â ŞIK ŞİİRİ KOŞMA SEMAİ VARSAĞI DESTAN  ŞIK ŞİİRİ NAZIM TÜRLERİ GÜZELLEME KOÇAKLAMA TAŞLAMA AĞIT ŞİİRLERDEN ÖRNEKLER KAYNAKÇA. AMAÇLAR. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
İÇİNDEKİLER• AMAÇLAR• KAZANDIRILACAK 21.YÜZYIL BECERİLERİ• TEMEL SORU• ÂŞIK ŞİİRİ ÜNiTE ÖZETİ• ÂŞIK ŞİİRİ• KOŞMA• SEMAİ• VARSAĞI• DESTAN• ÂŞIK ŞİİRİ NAZIM TÜRLERİ• GÜZELLEME• KOÇAKLAMA• TAŞLAMA• AĞIT• ŞİİRLERDEN ÖRNEKLER• KAYNAKÇA
AMAÇLAR
Âşık Şiirindeki ahenk ögelerini kavramak
Şiirleri yapı ögelerine göre incelemek
Şiirlerde kullanılan söz ve anlam sanatlarını
kavramak.
Şiirlerdeki birimleri tespit etmek,bu birimlerin
biçim ve türle ilişkisini anlamak.
21.YÜZYIL BECERİLERİ21.YÜZYIL BECERİLERİ• Eleştirel düşünme ve problem
çözme amacıyla sorulara yanıt verirken bilgiyi sınırlama,çözümle ve birleştirme.
• Konuşurken ve yazarken düşünceleri açık ve etkili bir şekilde birleştirip kullanma
• Bilgiyi araştırmak,düzenlemek,değerlendirmek ve paylaşmak üzere teknolojiyi araç olarak kullanma.
• İşbirliğine dayalı çalışmalar için sorumluluğu paylaşma.
ÜNİTE ÖZETİÜNİTE ÖZETİ• Öğrenciler,Âşık tarzı Türk şiiri
örneklerini inceler,şiirlerin içeriğini oluşturan nazım biçimi ,nazım türünü kavrarlar.
• Şiirlerde kullanılan ölçüyü bularak dize anlayışı uyak düzeni gibi biçimsel ögeleri günümüz şiir anlayışıyla karşılaştırırlar.
• Halk şairlerini tanırlar; onların eserlerinden yola çıkarak konularına göre şiirleri öğrenirler.
ÂÂŞIK ŞİİRİŞIK ŞİİRİ
Âşık edebiyatı, halk arasında yetişen Âşık edebiyatı, halk arasında yetişen saz şairlerinin oluşturduğu bir saz şairlerinin oluşturduğu bir edebiyattır.edebiyattır. Bu edebiyatın geçmişi Orta Asya'daki Bu edebiyatın geçmişi Orta Asya'daki destan geleneğine kadar dayanır. Saz destan geleneğine kadar dayanır. Saz şairlerine âşık ya da ozan adları da şairlerine âşık ya da ozan adları da verilir.verilir. Manzum niteliği önde olan âşık Manzum niteliği önde olan âşık edebiyatının şairleri, usta - çırak ilişkisi edebiyatının şairleri, usta - çırak ilişkisi içinde yetişir.içinde yetişir.
Âşık edebiyatı XVI. yüzyıldan sonra Âşık edebiyatı XVI. yüzyıldan sonra güçlü bir gelişme göstermiştir. güçlü bir gelişme göstermiştir.
ÂÂŞIK ŞİİRİ ÖZELLİKLERİŞIK ŞİİRİ ÖZELLİKLERİ • Şiirlerde genellikle yarım uyak kullanılmıştır.Ölçü hece
ölçüsüdür.
• Nazım birimi dörtlüktür. Şiirlerde açık, sade, anlaşılır bir halk dili kullanılmıştır.
• Şiirlerin en önemli teması aşktır. Bunun yanında ayrılık, özlem, ölüm, yiğitlik gibi konularda işlenmiştir.
• Şiirler işledikleri konulara göre güzelleme, koçaklama, taşlama, ağıt gibi isimler almış; böylece âşık edebiyatı nazım türleri ortaya çıkmıştır.
• Âşık tarzı halk şiiri geleneğinin nazım şekilleri koşma, semai, varsağı ve destandır
•Halk edebiyatında en çok kullanılan biçimdir.
•Genellikle hece ölçüsünün on birli (6+5 ya da 4+4+3) kalıbıyla yazılır.
•Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir.
•Şair, koşmanın son dörtlüğünde adını ya da mahlasını söyler.
•Uyak düzeni şöyledir:aaab (abab-abcb) cccb dddb
KOŞMA
•Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla yazılır .
•Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir.
•Semâilerin kendine özgü bir ezgisi vardır ve bu ezgiyle okunur.
•Uyak düzeni koşma gibidir:
•Semâilerde daha çok sevgi, doğa, güzellik gibi konular işlenir.
SEMAİSEMAİ
VARSAĞIVARSAĞI
• Güney Anadolu bölgesinde yaşayan Varsak Türklerinin özel bir ezgiyle söyledikleri türkülerden gelişmiş bir biçimdir.
• Dörtlük sayısı ve uyak düzeni “Semâi” gibidir.
• Varsağılar yiğitçe, mertçe bir üslupla söylenir.
• Halk edebiyatında en çok varsağı söylemiş şair Karacaoğlan’dır.
DESTANDESTAN
•Dört dizeli bentlerden oluşan, oldukça uzun bir nazım biçimidir
•Kimi destanlarda dörtlük sayısı yüzden fazladır.
•Genellikle hece ölçüsünün on birli kalıbıyla yazılır.
•Uyak düzeni koşma gibidir:baba-cccb-dddb…
•Konuları bakımından destanları savaş, yangın, deprem, salgın hastalık, ünlü kişilerin yaşamları, mizahi....gibi gruplandırabiliriz.
ÂŞIK ŞİİRİ NAZIM TÜRLERİ:ÂŞIK ŞİİRİ NAZIM TÜRLERİ:
Âşık edebiyatı nazım türleri genellikle koşma ve semâi biçimiyle yazılır.Bu türler koşma ve semâilerden konuları bakımından ayrılır.Konularına bu şiirler şunlardır: Güzelleme,Koçaklama,Taşlama,Ağıt
GÜZELLEMEGÜZELLEME
Doğa güzelliklerini anlatmak ya da kadın,at gibi sevilen varlıkları övmek için yazılan şiirlerdir.
“Bad-ı sabâ selâm söyle o yâre
Mübârek hâtırı hoş mudur nedir
Nideyim yitirdim bulamam çâre
Mestan elâ gözler yaş mıdır nedir”
Ercişli Emrah
KOÇAKLAMAKOÇAKLAMA
Coşkun ve yiğitçe bir üslupla savaş ve dövüşleri anlatan
şiirlerdir.
“Yiğitler silkinip ata binende
Derelerde boz kurtlara ün olur
Yiğit olan döne döne döğüşür
Kötüler kavgadan kaçar dön olur”
Köroğlu
TAŞLAMATAŞLAMABir kimseyi yermek ya da toplumun bozuk yönlerini
eleştirmek amacıyla yazılan şiirlerdir.
“Adalet kalmadı hep zulüm doldu
Geçti şu baharın gülleri soldu
Dünyanın gidişi acayip oldu
Koyun belli değil kurt belli değil”
Ruhsati
AĞITAĞIT
Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan acıları anlatmak amacıyla söylenen şiirlerdir (Anonim halk şiiri ürünü olan ağıtlar da vardır).
“Ecel tuzağın açamaz mısın
Açıp da içinden kaçamaz mısın
Azad eyleseler uçamaz mısın
Kırık mı kanadın kolların hani”
Hıfzi
ŞİİRLERDEN SEÇMELER: Ben güzele güzel
dememGüzel benim olmayıncaMuhannetin kahrın çekmemGel deyip de gelmeyince
Gelirim amma döverler Bizi bu ilden kovarlar Güzel olanı severler
Ben ölürüm görmeyince
Var ol yürü var ol yürüKara bağrın yere sürüDöğün döğün ağla bariBenim gönlüm olmayınca
KARACAOĞLANKARACAOĞLAN
ŞİİRLERDEN SEÇMELER: Ay yansın ağalar güneş tutulsun
Parladı parladı çalın kılıncı Oklar gıcırdasın ayyuka çıksın Mevlanın aşkına basın kılıncı
Durmayın orada kargı kucakta Dolansın yiğitler köşe bucakta Bir savaş edelim kelle kucakta Şehitler aşkına çalın kılıncı
Koç yiğitler melemeli dev gibi Düşman kanı devrilmeli dağ gibi Dest vurun avını almış bey gibi Haykırı haykırı çalın kılıncı ……….
KÖROĞLU
ŞİİRLERDEN SEÇMELER: Aşkın aldı benden
beni Bana seni gerek seni Ben yanarım dün ü günü Bana seni gerek seni
Ne varlığa sevinirim Ne yokluğa yerinirim Aşkın ile avunurum Bana seni gerek seni
Aşkın aşıklar oldurur Aşk denizine daldırır Tecelli ile doldurur Bana seni gerek seni
………YUNUS YUNUS EMREEMRE
ŞİİRLERDEN SEÇMELER: Kalktı göç eyledi Avşar elleri,
Ağır ağır giden eller bizimdir. Arap atlar yakın eder ırağı, Yüce dağdan aşan yollar bizimdir.
Belimizde kılıcımız Kirmani, Taşı deler mızrağımın temreni. Hakkımızda devlet etmiş fermanı, Ferman padişahın,dağlar bizimdir.
Dadaloğlu'm birgün kavga kurulur, Öter tüfek davlumbazlar vurulur. Nice koçyiğitler yere serilir, Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir
DADALOĞLU
ŞİİRLERDEN SEÇMELER: Ormanda büyüyen adam azgını
Çarşıda pazarda insan beğenmez Medrese kaçkını softa bozgunu Selam vermeğe dervişan beğenmez
Alemi taneder yanına varsanSeni yanıltır mes'ele sorsanBir cim çıkmaz eğer kamını yarsan Camiye gelir de erkan beğenmez
Elin kapusunda kul kardaş olan Burnu sümüklü hem gözü yaş olan Bayramdan bayrama bir traş olan Berber dükkanında oğlan beğenmez
KAZAK ABDALKAZAK ABDAL
D0STLAR BENİ HATIRLASIN Ben giderim adım kalır,
Dostlar beni hatırlasın.Düğün olur, bayram gelir,Dostlar beni hatırlasın.
Can bedenden ayrılacak,Tütmez baca, yanmaz ocak,Selam olsun kucak kucak,Dostlar beni hatırlasın.
Açar solar türlü çiçekKimler gülmüş, kim gülecekMurat yalan, ölüm gerçek,Dostlar beni hatırlasın.
………..
ÂÂŞIK VEYSELŞIK VEYSELÂÂŞIK VEYSELŞIK VEYSEL
KAYNAKÇA
• www.antoloji.com
• www.turkceciler.com
• www.siirperisi.com
• www.hekimce.com/foto_galeri
• www.edebiyatdefteri.com
• 10.Sınıf Edebiyat Konu Anlatımlı,
Yusuf Aras,ESEN YAYINLARI