24.02.2014 1

Sezai Karakoç (1933 - …)• Sezai Karakoç, 1933 yılında Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde

dünyaya gelir. • Şairin çocukluğu Ergani, Maden ve Dicle ilçelerinde geçer. • Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesini kazanarak başladığı yüksek

öğrenimini, 1955’te fakültenin mali şubesinden mezuniyetle tamamlar. Pek çok resmi görevde bulunur. Görevi icabı Anadolu’yu çok gezer ve birçok il, ilçeyi inceleme, tanıma fırsatı bulur. Çeşitli görevlerde bulunur. 1973’ten bu yana da hiçbir resmi görev almaz.

• Kurucusu bulunduğu ‘Diriliş Yayınları’ ve ‘Diriliş Dergisi’ ile İstanbul’da yayım hayatına devam eder. Kurduğu bir partiyle siyaseti dener; fakat başarılı olamaz.

• Günümüzün üretken şairlerindendir. Şiir üslubu bakımından, az çok İkinci Yeni’ye yakın sayılsa da, şiirinde işlediği temalar, inandığı değerler bakımından şiirimizde yeni ve değişik bir sestir.

2

ESERLERİ

Şiir Kitapları: Körfez, Şahdamar, Hızır’la Kırk Saat, Sesler, Taha’nın Kitabı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Sözler, Leyla ile Mecnun, Monna Rosa.

Araştırma ve Fikir Kitapları: Yunus Emre, Mevlana, Mehmet Akif, İslam’ın Dirilişi, Ölümden Sonra Kalkış, Mağara ve Işık.

Hikaye Kitapları: Hikayeler I - Meydan Ortaya Çıktığında (1978), Hikayeler II - Portreler (1982)

3

1980 SONRASI ŞİİRİMİZTürk şiiri 1980 sonrasında ülkeyi içine düştüğü siyasî kaostan kurtaran 12 Eylül askerî müdahalesinden sonra bu ideolojik ve siyasî havanın etkisinden kurtularak yeniden kendi yatağına döner. 1980 sonrasında çıkan şiir ve edebiyat dergilerinde kendini gösteren birçok yeni şair vardır ve bunların şiir çalışmaları oldukça dağınık bir manzara göstermektedir.

1980’li ve 90’lı yılların şiirinde geçmişte Yedi Meşaleciler ya da Garip şiirinde görüldüğü gibi dikkate değer bir grup çalışması, bir ortak şiir hareketi oluşmuş değildir.

4

1980 sonrası şiirini besleyen kaynaklar:

• 1980 askeri darbesiyle oluşan yasakçı anlayışın yarattığı sessizlik ortamı bu dönem şairlerini toplumculuk idealinden uzaklaştırır.• İkinci Yeni sonrası toplumcu şiirin etkileri devam eder.• Şairler arasında tema ve anlayış bakımından bir bütünlük yoktur.• Söyleyiş ve dil özellikleri bakımından çeşitlilik vardır.• Önceki dönemlere göre sönük kalınmıştır.• Şiir çevirileri bu dönem şiirine kaynaklık etmiştir.

5

• Sadece bir grup şair, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra “açıklık politikası”nın bir sonucu olarak “YENİBÜTÜNCÜ“ adını verdikleri yeni bir yapılanmaya doğru gitmek istemeleriyle dikkati çeker.

• Seyit Nezir, Veysel Çolak, Hüseyin Haydar, Metin Cengiz, Tuğrul Keskin’in imzaladığı “YENİBÜTÜN: “Kendini Biriktiren Bireyin Şiiri” başlıklı bildiri Broy dergisinde çıkar. Ancak bu hareket şiirimizde esaslı bir değişmeye yol açamamıştır.

6

• 80’li ve 90’lı yılların şairleri daha eserlerini tamamlamış ve zamanın ayıklayıcı süzgecinden geçmiş değildirler. Bu bakımdan haklarında yapılacak değerlendirmeler ister istemez eksik kalmak durumundadır.

• Bununla birlikte yine de bu yılların şiiri hakkında bazı genel değerlendirmeler yapılabilir.

1. 80’li ve 90’lı yılların şiirinde dikkati çeken önemli noktalardan birisi şairlerin şiirimizin bütün geçmişine, hangi dünya görüşüne sahip olursa olsun şiirin büyük ustalarına sahip çıkmaları, şiirin esasen bir araç olmayıp bir amaç olduğuna ve esas konusunun birey olduğuna inanmalarıdır.

2. Bu yıllarda çıkan dergilerde görülen önemli bir başka ortak nokta da şiiri teorik planda ele alan tartışmaların oldukça fazla oluşudur. 7

3. 1990’lı yılların sonunda medyanın, daha doğrusu radyo ve televizyonun şiir üretimiyle yakından ilgilenmeye başlamasıdır. Bunun sonucunda son yıllarda şiir klipleri, şiir kasetleri ve CD’leri yapma ve bunları medyada tanıtma modası doğmuştur.

4. Bazı televizyonların şiir saatlerinde, hatta haber programlarında yeni çıkan şiir kitapları tanıtılmakta ve kitapları daha çok satmanın yolları aranmaktadır. Sansasyonel çıkışlarla gazete sayfalarını günlerce meşgul eden şairler de dikkati çeken başka bir olgudur.

8

• Yine de günümüzde bu ticarileşme modasının dışında kalan gerçek şiir işçileri çalışmalarını sürdürmekte ve şiirimize yeni yollar açmaktadırlar.

• 1980’li ve 90’lı yılların şiirinde en önde gelen isimler arasında “1960 Kuşağı Şairleri” diye de nitelenen 1935-1945 arasında doğmuş Hilmi Yavuz, Özdemir İnce, Ataol Behramoğlu, İsmet Özel ve Süreyya Berfe’yi saymamız gerekiyor.

• 1950’li yıllarda doğan Enis Batur, Ebubekir Eroğlu, Murathan Mungan ve Haydar Ergülen ise daha sonraki kuşağın parlayan isimleri arasındadır.

9

Broy (aylık şiir dergisi)

Kasım 1985`te yayımlanmaya başlayan aylık şiir dergisi Broy`un sahibi Meliha Akça`dır. yayın danışmanlığını ise Seyyit Nezir üstlendi. dergide dünya şairlerinin kişilikleri ve sanatlarının değerlendirildiği özel bölümler hazırlandı. nesrin arman, Ahmet Necdet gibi isimlerin eserlerine yer verildi. daha sonra kapanan Broy dergisi`nin yerine Broy yayınevi bu günlerde yeni bir dergi çıkartmaya başladı. Yeni olan bu derginin aksine ismi ESKİ…

10

• Broy Dergisi Aylık Şiir Dergisi, 1985 yılında yayına başladı ve 1991 yılındaki Körfez Krizi'nin ekonomik etkileri nedeniyle 60. sayısıyla yayını sona erdirdi. Ülkemizde uzun yıllar yayımlanmış olan bir şiir dergisidir. Genel yayın yönetmenliğini Seyyit Nezir yapmıştır.

• 12 Eylül askeri darbesi sonrası toplumsal hayatımızın çekiniklerini aşmasında oldukça önemli katkılar sağlamıştır. 1980 sonrası Türk şiirine katılan şairlerimizin neredeyse tümünün ilk şiirleri Broy'da yayımlanmıştır. Broy ile birlikte Türk şiirseverler dünya şiirinin önemli isimlerini tanıma ve okuma fırsatı bulmuştur.

• Broy şiir dergisinin özel sayılarından birinde cumhuriyetin ilk yıllarında yayımlanan Resimli Ay Mecmuasının Nazım Hikmet'e ait olan tüm yazı ve şiirlerinin tıpkı basımları 64 sayfalık ek olarak yapılmış ve okurlarına sunulmuştur.

• Derginin şiir yapısı ülkemizdeki Marksist şiir anlayışıyla bireyci şiirin kesiştiği katmanlarında eserlerini veren şairlerimizi Türk şiir hayatına katmıştır. Broy sözcüğü Ruhi Su'nun Kocabey türküsünde “brooyy!” seslenme biçimi olarak görülür. Derginin adı bu sesleniş biçiminden esinlenerek BROY olarak Seyyit Nezir tarafından konulmuştur.

11

12

Haydar ERGÜLEN (1956- …)

• 1956 yılında Eskişehir'de doğdu. Ankara Aydınlıkevler Lisesi'ni ve ODTÜ Sosyoloji Bölümü'nü bitirdi. Anadolu Üniversitesi İletişim Sanatları Bölümü'nde asistanlık yaptı. Daha sonra İstanbul'da reklam yazarı olarak çalışmaya başladı.

• Şiirleri, “Adam Sanat, Felsefe Dergisi, Gösteri, No, Öküz, Sombahar, Somut, Türk Dili, Varlık, Yaşasın Edebiyat, Yazko Edebiyat, Yusufçuk vb.” gibi dergilerde yayımlandı. 1983'te arkadaşları ile birlikte “Üç Çiçek Dergisi'ni” çıkardı, «Şiir Atı»na emeği geçenlerden. Şiirleri kadar denemeleri ve şiir değerlendirmeleri ile ilgi uyandırıyor. Çeşitli ödülleri vardır.

13

o bir çay istemişti, trenin içindebiz tren yolcusuyduk, çölün içindeben yalnız kalmıştım, senin içindeoysa kaç kişinin yerine sevmiştim seni!

aşkı geçtik, gözlerini açabilirsin

14

İÇ NEFES

o bir dile sığınmıştı, sözü içindeyolu yoluma çıkmıştı, çölü içindeben eski kalmıştım, senin içindeoysa kaç çocuğun yerine övmüştüm seni!

düşü geçtik, kendine bakabilirsin

o bir bende kırılmıştı, hayli içimdeıssız otağ kurulmuştu, canım içindeoysa kaç bahçe yerine açmıştım seni!

kimi geçtik, kimseye sorabilirsinHaydar Ergülen

Okuyan: Barış Cem Kaya15

Ahmet Erhan (1958-2013)• 1958, Ankara doğumlu. Çocukluğu ve ilk gençliği Mersin ve

Adana’da geçti. Türk Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü, uzun yıllar Türkçe öğretmenliği yaptı. Hayatının büyük bölümünü Ankara’da geçiren Ahmet Erhan, daha sonra İstanbul’a yerleşti. Adana Demirspor Genç Takımı’nda futbol oynadı. O yıllarda geçirdiği ağır sakatlık döneminde şiir yazmaya başladı. 1976’da Militan dergisinde topluca yayınlanan şiirleriyle dikkat çekti. 1980 öncesi ve sonrasında ülke gençliğinin yaşadığı dramı, içerden bir ses olarak, o dönemlerde oldukça yaygın olan slogancılığa kaçmadan kendine özgü diliyle yazması şiirini özel kıldı. Lirizm zenginlikleri ve ironiyle harmanladığı “şimdiki zamanın duygu resmi” olarak tarif edebileceğimiz söyleyişini, neredeyse otuz yıl sürdürdü.

16

• Ahmet Erhan pek çok çevrede hâlâ ilk kitaplarıyla hatırlanmasına ve bilinmesine rağmen, şiir serüvenini yaşanan zamanla at başı götürmekte ve çok genç yaştaki okuyucuları tarafından da ilgiyle takip edilmektedir.

• Cahit Külebi, 1982 tarihli bir söyleşisinde kendisi için “şaşırtıcı bir olgu” tabirini kullanmıştır.

17

Eserleri:

Alacakaranlıktaki Ülke, Yaşamın Ufuk Çizgisi, Ateşi Çalmayı Deneyenler İçin, Deniz, Unutma Adını!, Öteki Şiirler, Sevda Şiirleri / Zeytin Ağacı, Çağdaş Yenilgiler Ansiklopedisi, Köpek Yılları, Ölüm Nedeni: Bilinmiyor, Resimli Ahmetler’ Tarihi, Bugün De Ölmedim Anne, Ankara-İstanbul Karatreni, Ne Balık Ne De Kuş, Kaybolmuş Bir Köpek İlanı, Şehirde Bir Yılkı Atı, Buz Üstünde Yürür Gibi, Sahibinden Satılık

18

Ebubekir Eroğlu (1950 - )• Orta öğrenimini Malatya’da tamamladı. İstanbul Üniversitesi

Hukuk Fakültesini bitirdi. Yükseköğrenimini yaparken bir süre çalıştığı Kamu kurumlarında, yıllarca müfettiş ve müşavir olarak görev yaptı.

• İlk şiiri Yeni Adım dergisinde çıktı, Diriliş dergisinde yayımladığı şiirlerle adını duyurdu. Şiir ve yazıları Çoğunlukla Diriliş, Edebiyat, Yönelişler, Gergedan, Kitaplık dergilerinde yayımlandı. İlk kitabı, Kuşluk Saatleri 1974 yılında çıktı. Yönelişler dergisinin kurucularından biri olarak yönetimini üstlendi. Zaman gazetesindeki Açık Sayfalar adlı sütununda düzenli olarak haftalık denemeler yazdı. Ayrıca Yeni Devir ve Yeni Şafak gazetelerinde de her hafta yazılar yayımladı.

• Kayıpların Şarkısı eserleri ile 1985 yılında şiir dalında, Modern Türk Şiirinin Doğası adlı eseriyle de 1994 yılında deneme dalında Türkiye Yazarlar Birliği ödülü kazandı.

• Hakkında Sonbahar ve Yedi İklim dergileri özel dosyalar hazırladı.

•   19

• Eserleri:• Şiir: Kuşluk Saatleri, Kayıpların Şarkısı,

Yirmidört Şiir, Şahitsiz Vakitler, Berzah, Sınır Taşı, Sesli Harfler

• Deneme-İnceleme: Sezai Karakoç’un Şiiri, Yenileme Bilinci, Sevap Defteri, Modern Türk Şiirinin Doğası, Sabit ve Değişken, Muğlak Ölçekli Harita, Kelimeler Çınladıkça, Hayat Mükemmel Değil, Salınımlar, Çalkantı ve Dalga, Geçmişin İçindeki Geçmiş

20

ESERLERİ• Şiir :• Karşılığını Bulamamış Sorular (1981) • Sokak Prensesi (1990) • Sırat Şiirleri (1991) • Eskiden Terzi (1995) • Kırk Şiir ve Bir (1997) • Karton Valiz (1999) • Hafıza ("Hafız" adı altında, 1999) • Ölüm Bir Skandal (2000) • Toplu Şiirleri: Nar (1.cilt, 2000) • Toplu Şiirleri: Hafız ve Semender (2. cilt, 2002) • Keder Gibi Ödünç (2005) • Üzgün Kediler Gazeli (2007) • Deneme :• Haziran, Tekrar (2000) • Üvey Sokak (2005)

21

HÜSEYİN ATLANSOY (1962- …)• 1962 Mihalıççık, Eskişehir doğumlu. İlk, orta ve lise

öğrenimini Eskişehir’de tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü mezunu. Kırıkkale Üniversitesi’nde Yüksek Lisans yaptı. Şiirlerini “Diriliş, Yönelişler, Yedi İklim, Bürde, Kayıtlar, İpek Dili, Dergâh, Kaşgar ve Hece” dergilerinde yayımladı. Felsefe grubu öğretmenliği yapıyor.

• Kitapları: İntihar İlacı (Bürde Yayınevi,1991); Balkon Çıkmazında Efendilik Tarihi (Yediiklim Yayınevi, 1987) Şehir Konuşmaları (Yazı Yayınevi, 1990); İlk Sözler, (Kaknüs Yayınları, 1998); Kaçak Yolcu (Kaknüs Yayınları 1998); Karşılama Töreni (Hece Yayınları, 2005). 1990 Yazarlar Birliği Şiir Ödülü.

22

ASAF HALET ÇELEBİ (1907- 1958

• İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde 8 yıl eğitim gördü. Babasından Fransızca ve Farsça, Mevlevi Şeyhi Ahmet Remzi Dede (Akyürek) ile Rauf Yekta Bey’den musiki ve nota dersleri aldı. Kısa bir süre kaldığı Fransa'dan dönüşünde üç yıl Sanayi-i Nefise Mektebi’nde öğrenim gördü. Adliye Meslek Mektebi’nden mezun oldu.

• Gençlik yıllarında divan edebiyatından etkilendi. Gazeller ve rubailer yazdı. 1937'den sonra serbest ölçü kullanmaya ve Batı şiirinin tekniklerine yönelmeye başladı. Yeni şiir akımının önde gelen dergilerinden Ses, Hamle, Sokak, Servet-i Fünun-Uyanış'ta ve Gün gazetesinde 1938-1941 yılları arasında ilk şiirleri yayınlandı. Bu şiirlerinde ergenlik çağına ait duygular, çocukluk, masallar ve tekerlemelerin gerçeküstü dünyası gibi temaları kullandı.

Şiir Kitapları:He(1942) Laleler(1943) Lâmelif (1945) Om Mani Padme Hum (1953)

23

• “Benim Gözümle Şiir Davası” (1954) adlı 6 makalede poetikasını açıkladı. Ses, imge, anlam ve düşünce olarak kültürler arası ve metinler arası bir nitelik taşıyan şiirleriyle Asaf Halet, Türk şiirinde “modern gelenekçi” tavrın temsilcisi oldu.

• Şiirlerinin yanı sıra eski edebiyat ile ilgili çalışmalarıyla da tanınan Çelebi, Hint ve Fars Edebiyatları üzerine yaptığı çalışmaları dergilerde ve kitaplarda yayınladı.

24

Sedat Umran ( 1926- 2013)• İstanbul'da doğdu. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. • Çeşitli kuruluşlarda mütercimlik yaptı. 1974'de İzmit Sümerbank Boru

Fabrikası mütercimi iken emekli oldu.

• ESERLERİ: İlk şiir kitabı Meşaleler kendi yayını olarak 1949'da çıktı. İkinci kitabı Leke 1979 yılında Soyut dergisi yayınları arasında yayımlandı. Umran, edebiyat dünyasında trajik ben'in ızdırabını ve eşyanın içdünyasını yansıtan bu kitabı ile tanındı. Sevgi şiirlerinden oluşan “Gittin Taş Atarak Denizlerime “isimli şiir kitabı ise 1990'da Akabe yayınevi tarafından basıldı. Şair son yirmi yıldır değişik dergilerde yer alan şiirlerini Kara Işıldak adı altında topladı.

• Umran'ın şiirindeki son merhaleyi yansıtan 100 mısralık 25 dörtlüğü ise Kış Dörtlükleri üstbaşlığını taşımakta olup bu şiiri Türk Edebiyatı dergisinde yayımlanmıştır. Umran'ın Almanca'dan yaptığı çok sayıda çevirisi de bulunmaktadır.

25