ขัน้ตอนในการทําเครื่องประดับขัน้ตอนในการทําเครื่องประดับ

การทําตนแบบเครื่องประดับอัญมณี

การหลอตัวเรือนเครื่องประดับอัญมณี

การผลิตตัวเรือนเครื่องประดับอัญมณี

การชุบ และเคลือบผิว

การทําตนแบบเครื่องประดับการทําตนแบบเครื่องประดับ

การวินิจฉัยแบบ เปนหัวใจสําคัญของงานทําเครื่องประดับอัญมณี ตองทําดวยความละเอียด

รอบคอบ โดยเฉพาะรายละเอียดเกี่ยวกับพลอย ทองคํา ขนาด น้ําหนัก การวางเพชรพลอยใหมีความ

สมดุลย ใหสามารถสรางชิ้นงานจริงไดโดยคงรูปแบบเดิมไว

การปนดินน้ํามัน เปนการถายทอดแบบเครื่องประดับอัญมณีลงบนดินน้ํามนั ชวยใหมองเหน็รูปแบบ

ของชิน้งานจากแบบชัดเจนขึ้น ทั้งชวยกําหนดปริมาณวัตถุดิบใหใกลเคียงความจริง ผูปนควรมีความรู

พื้นฐานศลิปะ และความแตกตางของอัญมณี

การทําตนแบบ เปนการผลิตชิน้งานเพื่อใชทําแมพิมพกรณีที่เปนการผลิตปริมาณมาก และตองการให

ขนาด รูปทรงคงเดมิ แบงเปนตนแบบเทียน และตนแบบโลหะ

การทําแมพิมพยาง เมื่อตองการชิ้นงานแบบนั้นๆ จาํนวนมาก และขนาดเทาๆ กัน โดยมีวัตถุดิบที่

สําคัญคือ ยางพารา และยางซิลิโคน

1. คําสั่งผลิต คือ หลักฐานแสดงรายละเอียดตางๆ ใหดําเนนิการผลิตตัวเรือนเครื่องประดับ

เปนลายลักษณอักษรตอผูผลิต เพื่อปองกันความสับสนขณะดําเนนิงาน อาจประกอบดวย

• ชื่อเจาของผลิตภัณฑ

• ประเภทของผลิตภัณฑ

• จํานวน

• ขนาด

• รูปภาพ หรือแบบดีไซน

• หมายเลขกํากับแบบ

• ประเภทวัตถุดิบ

• น้ําหนักวัตถุดิบ

• กาํหนดเวลาในการผลิต

การวินิจฉัยแบบการวินิจฉัยแบบ

2. การวินิจฉัยแบบ ผูวนิิจฉัยแบบตองพิจารณารายละเอียดตางๆ ใหเขาใจถองแท เพื่อ

วางแผนการผลิตไดถูกตองตามเปาหมาย มีสิ่งที่ควรคํานึงถงึคือ

• กําหนดกระบวนการผลิตใหที่เหมาะสมกับชิ้นงาน

• คัดเลือกวัตถุดิบที่เหมาะสม

• คัดเลือกอุปกรณ และเครื่องมือสําหรับการทํางาน

• คัดเลือกชางผูชํานาญงานที่เหมาะสมกับงานนัน้ๆ

• กําหนดระยะเวลาการทํางานใหสอดคลองกับคําสั่งผลิต

• ประสานงานการผลิตอยางตอเนือ่ง เพื่อทราบสถานการณตางๆ ในระหวางการผลิต

3. การถอดแบบ เปนการจัดแยกชิน้สวนแบบออกเปนสวนยอยใหเหมาะสมกบักรรมวิธีการผลิต

และวัตถุดิบที่จะจดัทํา เปนขั้นตอนทีอ่าศัยความละเอียดออนและแมนยํามาก ซึ่งผูปฏิบัติงานควร

• เขาใจรูปแบบของดีไซนวาเปนงานประเภทใด และแยกประเภทตามการใชงาน เชน

สรอยคอ ตางหู กําไล แหวน ฯลฯ มีขัน้ตอนในการถอดแบบแตกตางกัน

• เขาใจแบบดีไซนในคําสั่งผลิต และสามารถเขียนแบบแยกชิ้นสวนในเชิงเทคนคิไดอยาง

ชัดเจน แสดงรูปแบบดานหนา ดานขาง และดานบนของแบบ แสดงสวนปลีกยอยของแบบ

และเทคนิคตางๆ ที่ประกอบเปนแบบใหมีความสวยงาม ถูกตอง

• เขาใจในระบบการผลิตเปนอยางดี สามารถจัดแยกแบงงานใหดําเนนิการผลิตตามความ

เหมาะสมของแบบ และสามารถกําหนดระยะเวลาในการทํางานใหสอดคลองกับงานใน

ขั้นตอนตอไป

ตวัอยางการถอดแบบ

การถอดแบบ

การถอดแบบ

การปนดนิน้ํามันการปนดนิน้ํามัน--11

1.การปนดินน้ํามัน เปนการสรางแบบจาํลองดวยดินน้าํมนั เลียนแบบใหเหมือนแบบ

จริงทั้งรปูราง ขนาดและสีสัน ไดงานเปนรูปนูนหรือรปูลอยตวัตามลักษณะของชิ้นงาน

ประโยชนของการปน

• ลดระยะเวลาในการสรางแบบจาํลอง เพราะเปนวัสดทุี่ขึ้นรปูไดงาย

• ลดระยะเวลาการวเิคราะหงานของผูผลติ เพราะไดเห็นชิ้นงานจากการปนโดยตรง

• กาํหนดรายละเอยีดไดด ี ทั้งขนาด รปูทรง ความสูงต่าํของพื้นผิว และปญหารปูทรงทีม่ีผลตอการถอดแบบในขั้นตอนการผลติ

• คาใชจายในการสรางงานนอย

• ใชเปนแบบนาํเสนอ เพื่อพิจารณาในสวนของรายละเอียด

• ใชในการเสนอผลงาน หรอืสาธติ ประกอบการเสนอขาย

2. วัสดุอุปกรณการปนดินน้ํามัน

1. ดินน้ํามัน นิยมใชสีเหลืองเพื่อแทนสีทองคํา ดินน้ํามันจะหดตัวเปนกอนแข็งที่อุณหภูมิต่ํา สะดวกตอการใชมีดปลายแหลมกรีด หรือปาดใหเปนรูปทรงไดงาย

2. น้ําสบู ชวยใหดินน้ํามันลดความมันลง ใชกอนที่จะทางสีดินน้ํามันที่ปนเสร็จ

3. พูกันเบอรศูนย ใชระบายสีชิ้นงานเล็กๆ ที่ตองการความปราณีต

4. สีโปสเตอร สีขาว แทน เพชร

สีแดง แทน ทับทิม

สีน้ําเงิน แทน ไพลิน

สีเขียว แทน มรกต

อุปกรณ 1. โตะ เกาอี้ โคมไฟ

2. ปากกา ดินสอ วงเวียน

3. กระดาษสําหรับลอกลาย

4. มีดปลายแหลม (มีดผายาง)

5. เหล็กแหลม-เหล็กทู รูปรางตางๆ สําหรับตัด แคะ ตัดแตงชิ้นงานใหเขารูป

6. ไมบรรทัดและเหล็กฉาก

7. ไมรอง

8. แกนไม หรือแทนปนทองเหลือง

9. แผนพลาสติกรองปนดินน้ํามัน

10.แผนไมกดดินน้ํามัน

การปนดนิน้ํามันการปนดนิน้ํามัน--22

3. การลอกแบบ การลอกลายแบบดีไซนลงบนกระดาษลอกลายกอนนาํไปลงขนาด และสัดสวน

บนดินน้ํามนั

•อานใบสั่งงาน ซึ่งเปนตัวกําหนดแบบ ขนาด และรูปแบบเพชรพลอยใหละเอียด

• พิจารณารูปแบบวาเพชรพลอยขนาดและจํานวนเหมาะสม สวยงามหรือไม ในขัน้ตอนนี้

ยังคงปรับเปลี่ยนแบบได

• หาจุดศนูยกลางของเครื่องประดับ

• คัดลอกลายดวยดินสอโดยลอกทั้ง 2 ดาน เพื่อจะไดคัดลอกลายลงบนดินน้ํามนั ทั้งนี้การ

คัดลอกลายมีองคประกอบที่แตกตางกัน คอื ขนาด รูปทรง ความยากงาย การทําซ้ํา และ

ความหนา

การปนดนิน้ํามันการปนดนิน้ํามัน--33

การลอกแบบบนกระดาษลอกลาย

ลอกลายบน

ดินน้ํามัน

4. กระบวนการปน

4.1 การเตรียมงาน

พิจารณาขนาด และจํานวนเพชรพลอยโดยคํานึงถึงสมดุลย และสวยงาม

ลอกลายจากแบบลงบนกระดาษลอกลายดวยดินสอ โดยทําทั้งสองดานของกระดาษลอกลาย

หาจดุกึ่งกลางของแบบ เพื่อใหเกิดสมดุลย และนําไปประกอบไดงาย

นํากระดาษที่ลอกลายไวเรียบรอยแลวทาบลงบนดินน้าํมนัที่เตรียมไว เกลี่ยดินน้ํามนัเบาๆ

ดวยนิ้วหรือไมที่กลึงเปนทรงกระบอก ลายจะปรากฏบนดินน้ํามนั

การปนดนิน้ํามันการปนดนิน้ํามัน--44

4.2 การขึ้นรูป เปนกระบวนการตอเนื่องจากการเตรียมงาน ซึง่ทําไดใน 2 ลักษณะ

• การขึ้นรูปจากบนลงลาง เมื่อลอกแบบลงบนดินน้ํามนัแลว ใชมดีปลายแหลมแกะลายเปน

ชัน้ๆ โดยเริ่มจากชัน้บนสุด สามารถตัดสวนทีไ่มตองการออก หรือเพิ่มสวนยอยเขาไป การขึ้น

รูปแบบนี้จะมฐีานของดินน้าํมนัแข็งแรง เชน ปนดินน้ํามนัเปนสรอย หรือเข็มกลัด

• การขึ้นรูปจากลางขึ้นบน ใชหลักการปนโดยเริ่มจากนํากระดาษลอกลายมาวางบนพื้นรอง

จากนัน้นาํกระจกมาวางทับ แลวนําดินน้ํามนัที่เตรียมเปนแผนไววางดานบนเพื่อเตรียมขึ้นรูป

การทําตนแบบการทําตนแบบ--11

การทําตนแบบมี 2 วิธี คอื 1. การทําตนแบบดวยเทยีน และ 2. การทําตนแบบดวยโลหะ

ซึ่งมีเกณฑในการพจิารณาเลือกวสัด ุคอื รูปทรงและความซบัซอนของแบบ เวลา และตนทนุ

ตนแบบเทียน ตนแบบโลหะ

รูปทรง • เหมาะกับรูปแบบที่ออนชอย มีสวนโคง สวน

เวา ความนูน

• เหมาะกับชิ้นงานที่ซับซอน รูปแบบแฟนซี มีกระเปาะ

และหนามเตยมากๆ

เวลา • ปนรูป และแกะสลักทําไดรวดเร็ว และแกไข

ไดงาย

• มีขั้นตอนการผลิตมาก และซับซอนตองทํา

แบบโลหะกอนจึงนําไปทําแมพิมพได

• ทําตนแบบไดชา เพราะโลหะมีความแข็ง และใช

เครื่องมือหลายชนิดในการทํางาน

• มีขั้นตอนการผลิตนอย เมื่อขึ้นรูปเสร็จก็นําไปทําแม

พิมพไดเลย

ตนทุน • ตนทุนวัตถุดิบต่ํา สิ้นเปลืองอุปกรณนอย • ตนทุนวัตถุดิบสูง สิ้นเปลืองอุปกรณมาก

ตนแบบเทียน ตนแบบโลหะ