รู้จักกับ cmmi...

รจกกบ CMMI ในโลกไอทGetting to know CMMI in IT World

ญาใจ ลมปยะกรณ

54

ปท 28 ฉบบท 1 ตลาคม 2552 - มกราคม 2553

รจกกบ CMMI ในโลกไอทญาใจ ลมปยะกรณ*

บทคดยอวสาหกจซอฟตแวร หรอองคกรไอทจ�านวนมากในประเทศไทย เรมมความ

สนใจตนตวดานการปรบปรงกระบวนการ โดยทฤษฎ วตถประสงคของการ

ปรบปรงกระบวนการคอ เพอสนบสนนการบรรลเปาหมายทางธรกจขององคกร

กระบวนการทปรบปรงแลวจะเปนกระบวนการทเสถยร ควบคมได สามารถท�านาย

ผลลพธ เปนกระบวนการทยงยน และสามารถปรบปรงตอไปไดอยางตอเนอง ขอ

ส�าคญคอ เปนกระบวนการทใชจรงส�าหรบการปฏบตงานประจ�าวน การปรบปรง

กระบวนการสามารถกระท�าไดโดยอางองจากขอปฏบตทดทสดในแบบจ�าลองการ

ปรบปรงกระบวนการ ซง CMMI® เปนแบบจ�าลองหนงทเปนสากล รจกกนแพร

หลาย เนอหาส�าคญในแบบจ�าลองประกอบดวยขอปฏบตทแนะน�าตางๆ ซงถกคาด

หวงวาจะมการน�าใชปฏบตงานทงหลายภายในโครงการหนงๆ ขององคกร ความ

ส�าเรจของการน�าขอปฏบตทงหลายภายใตเปาหมายชดหนง หมายถงการบรรล

ชดเปาหมายนน บงบอกถงการปรบปรงกระบวนการอยางมนยส�าคญระดบหนง

สงเกตวา ไมมค�าอธบายกระบวนการในแบบจ�าลองซเอมเอมไอ ทงนเนองจากชด

กระบวนการทเหมาะกบองคกรหนง ไมไดหมายความวาจะเหมาะกบองคกรอนๆ

ทมวฒนธรรมการท�างานทตางกนดวย เนอหาซเอมเอมไอนนยากตอการท�าความ

เขาใจ กอปรกบยงเปนทรจกในวงแคบ บทความชนนจงไดอธบายหลกการ แนวคด

องคประกอบและรายละเอยดตางๆ ส�าหรบผสนใจ และเปนการเผยแพรความรอน

*อาจารยประจ�าสาขาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รจกกบ CMMI ในโลกไอทญาใจ ลมปยะกรณ

55

จะเปนประโยชนตอบคลากรไอท ซงอาจมความเกยวของกบกจกรรมการปรบปรง

กระบวนการส�าหรบองคกร

ค�ำส�ำคญ : ขอปฏบตทดทสด, แบบจ�าลองการปรบปรงกระบวนการ, แบบ

จ�าลองซเอมเอมไอ

ABSTRACTRecently, most software enterprises and IT organizations in Thailand have

been interested in and alert to process improvement. Theoretically, the objective of process improvement is to support the organization to achieve its business goals. The improved processes are stable, controllable, predictable, sustainable, and continually improved. It is important that the improved processes are really deployed in routine work. Process improvement can be accomplished on the basis of best practices contained in process improvement models, such as CMMI®, which is one of the worldwide well-known process improvement models. The model contains a variety of recommended practices that are expected to be implemented in details for the usage in the organization’s projects. The success of implementation of all the practices following a set of goals means the achievement of goals that in turn indicates a significant level of improvement in a certain area. It is observed

that none of process descriptions exist in CMMI® model. This is because a set

of processes that suits for an organization may not fit other organizations with

different organizational cultures. The contents of CMMI® are difficult to understand

and limited to a certain community. This article, therefore, describes the underlying

principles, concepts, components, and details for the interested audience, in addition

to publicize the knowledge that would be useful for IT people who may involve

in organization’s process improvement activities.

Keyword: best practices, CMMI , process improvement models,

56


บทน�ำชวงสองทศวรรษทผานมา สถานการณการจดหาซอฟตแวรของกระทรวงกลาโหม

สหรฐอเมรกาอยในภาวะวกฤต เนองจากตองสญเสยงบประมาณมหาศาลกบการ

จดจางซอฟตแวรทไมสามารถสงมอบได หรอสงมอบลาชาและไมสามารถท�างาน

ไดตามคาดหวง และผลกระทบจากการท�างานของซอฟตแวรทลมเหลว ยอมหมายถง

การสญเสยชวตหรอทรพยสน เนองจากซอฟตแวรเหลานเปนระบบวกฤต (Critical

System) หรอเปนสวนประกอบหนงทมความส�าคญของระบบใหญ เชน เครองบน

เรอ อาวธยทโธปกรณ เปนตน

Software Engineering Institute หรอ SEI เปนสถาบนหนงในมหาวทยาลย

Carnegie Mellon ประเทศสหรฐอเมรกา ทไดรบการกอตงดวยทนสนบสนนจาก

กระทรวงกลาโหม มวตถประสงคเพอชวยแกไขสถานการณการจดหาซอฟตแวร

ของกระทรวงทก�าลงอยในภาวะวกฤต โดย SEI ไดคดคนแบบจ�าลอง CMMs เพอ

ชวยประเมนศกยภาพของบรษททเขารวมประมลงานของกระทรวงกลาโหม กรอบ

งานทคลายกบ CMM ถกตพมพเผยแพรครงแรกในหนงสอ Managing the Soft-

ware Process แตงโดย Watts Humphrey ปค.ศ. 1989

ปจจบน CMM® ไดววฒนาการมาเปน CMMI® ยอมาจาก Capability Matu-

rity Model® Integration ซงเปนแบบจ�าลองทบรณาการมาจากหลายแบบจ�าลอง

CMMs เขาดวยกน (รปท 1) เพอใหสะดวกตอการใชงานในแบบจ�าลองเดยว ซ

เอมเอมไอเปนแบบจ�าลองส�าหรบสรางระบบการปรบปรงกระบวนการ โดยแบบ

จ�าลองนจะชวยชแนะความคดและชวยวเคราะหการสรางสงใดสงหนง ในทนคอ

ชวยชแนะการสรางระบบการปรบปรงกระบวนการท�างานขององคกรซงเปนจดเรม

ตนของโครงการปรบปรงกระบวนการภายในองคกร แนะน�าถงขอปฏบตตางๆท

ควรมการกระท�า ซงขอปฏบตเหลานไดรบการพสจนแลววามประสทธผล เปนทาง

เดนสความส�าเรจทบรรลเปาประสงคทางธรกจขององคกร อยางไรกตาม CMMI®

ไมใชจดหมายปลายทาง เนองจากในทสดแลวการปรบปรงกระบวนการขององคกร

ควรเปนการปรบปรงแบบตอเนอง (continuous improvement) ทมฐานรากมา


57

จากกระบวนการทมวฒภาวะ (maturity) และความสามารถ (capability)1 ดวยตว

องคกรเอง (อางองจาก ISO 9126)

CMMI® ไมใชมาตรฐานการพฒนา เนองจากการประยกตใช CMMI® ไม

ไดสรางผลลพธทเหมอนกนทกครง CMMI® จดเปนเพยงแบบจ�าลอง ทแนะน�า

ขอควรปฏบตหรอพงกระท�า และสงทควรคาดหวง แตไมไดอธบายรายละเอยด

กระบวนการวาตองท�าอยางไร ซงบรบทการปรบปรงกระบวนการเปนค�าตอบ (solution)

ทแตละองคกรตองน�าไปใชใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมหรอวฒนธรรมองคกร

ของตน อปมาอปไมยเปรยบ CMMI® ไดกบหลกการบญช ซงทกบรษทตางใชหลก

การเดยวกน แตวธการหรอรายละเอยดการลงบญชของแตละบรษทอาจแตกตาง

กนไป

รปท 1 ประวตสมาชก CMMs (http://www.sei.cmu.edu/reports/09tr001.pdf)

เวอรชนปจจบนของ CMMI® คอ เวอรชน 1.2 (ณ สงหาคม 2553) หาก

มองวา CMMI® เปนชดผลตภณฑ เรยกวา CMMI Product Suite ซงมสนคา

หรอผลตภณฑ 3 ประเภททเรยกวา Constellation ใหเลอกใชตามความตองการ

ปรบปรงกระบวนการดานตางๆ ทแตกตางกน 3 ชนด คอ1วฒภาวะ หมายถง ความสามารถในการก�าจดขอบกพรองสวนมากในซอฟตแวรเมอเวลาผานไป สวนกระบวนการทสามารถ คอ กระบวนการทสามารถผลตผลตภณฑและบรการทมคณภาพตามขอก�าหนด และบรรลวตถประสงคสมรรถนะกระบวนการ อางองจากอภธานศพทซเอมเอมไอ (CMMI Glossary)

58


• CMMI for Development (CMMI-DEV) เผยแพรเมอสงหาคม ค.ศ. 2006 เปนแบบจ�าลองหรอองคความรส�าหรบปรบปรงกระบวนการพฒนาผลตภณฑ (products) และบรการ (services) ดวยโซลชนทางวศวกรรม

• CMMI for Acquisition (CMMI-ACQ) เผยแพรเมอพฤศจกายน ค.ศ. 2007 เปนแบบจ�าลองหรอองคความรส�าหรบปรบปรงการไดมาซงผลตภณฑและบรการจากผอน ไมไดพฒนาขนเอง

• CMMI for Services (CMMI-SVC) เผยแพรเมอกมภาพนธ ค.ศ. 2009 เปนแบบจ�าลองหรอองคความรส�าหรบปรบปรงการจดหาหรอสงมอบงานบรการ

Constellation หรอผลตภณฑแตละประเภทขางตน มสวนประกอบทเหมอนกน 3 สวนหลก กลาวคอ 1) Model 2) Training และ 3) Appraisal Method

โครงสรางสวนทเปนองคความรหรอแบบจ�าลองของแตละ Constellation ถกก�าหนดโดย CMMI Framework กลาวคอ แตละ Constellation จะมสวนประกอบรวมทเหมอนกน เรยกวา CMMI Model Foundation (CMF) และสวนทตางกนซงเปนองคความรเฉพาะดานของแตละ Constellation สวนทเปนองคความรหรอแบบจ�าลองน SEI อนญาตใหดาวนโหลดไดโดยไมมคาใชจายจากเวบไซต http://www.sei.cmu.edu/cmmi

สวนทเปนการฝกอบรม จดโดย SEI หรอตวแทน (Transition Partner) ซงมอยทวโลก สวนนจะมคาใชจาย โดยเปนการฝกอบรมบคลากรในองคกรตางๆใหมความเขาใจในตวแบบจ�าลอง เพอน�าไปปรบใชใหเขากบกระบวนการท�างานขององคกรตนเอง นอกจากการฝกอบรมผใชแบบจ�าลองแลว ยงมกระบวนการฝกอบรมเพอสรางวทยากรผสอน (CMMI Instructor) และผน�าประเมน (Lead Appraiser) ซงมคาใชจายสงมากเปนตวเลข 7 หลกทเดยว (หนวยเปนบาท) ทงตองมประสบการณทเกยวของหลายปดวย

สวนทเปนวธการประเมน เพอตรวจสอบการน�ากระบวนการไปใชในองคกรตามขอปฏบตทแนะน�าในตวแบบจ�าลองวาสมฤทธผลเพยงใด เปรยบไดกบ การเรยนการสอนวชาในชนเรยนทมการใหความร และสดทายตองมการประเมนวดระดบความเขาใจเนอหาวาสามารถน�าความรนนไปประยกตใชไดอยางถกตองหรอ

ไม เพยงใด


59

ควำมส�ำคญจ�ำเปนของ CMMI ตอวสำหกจซอฟตแวรตอบค�าถามวา CMMI® จ�าเปนส�าหรบธรกจของทานหรอไม อาศยหลก

เกณฑการแบงผประกอบการออกเปนสองกลมหลกส�าหรบองคกรทประกอบการ

เกยวกบธรกจไอท ดงน 1) กลมผประกอบการทประมลงานจากหนวยงานภาครฐ

ในประเทศสหรฐอเมรกา และ 2) กลมผประกอบการทไมไดอยในกลมแรก

ส�าหรบผประกอบการกลมแรก จ�าเปนตองผานการประเมนกระบวนการดวย CMMI®

เพอใหมคณสมบตเขาเกณฑเบองตนในการเขารวมประมลงานจากหนวยงาน

ภาครฐสหรฐอเมรกา ส�าหรบผประกอบการกลมหลงนน CMMI® ไมใชสงส�าคญ

จ�าเปน โดยเฉพาะอยางยง หากคณจ�าหนายผลตภณฑทผลตขนดวยขอก�าหนดของ

บรษทตนเอง เชน Microsoft หรอจ�าหนายผลตภณฑส�าเรจรปทเรยกกนวา COTS

(Commercial Off-The-Shelf) เปนตน

อยางไรกตาม ในประเทศไทยขณะน ไดมการสงเสรมสนบสนนผลกดนให

วสาหกจซอฟตแวรไทยมความตนตวและตระหนกถงความส�าคญของการปรบปรง

กระบวนการซอฟตแวร (Software Process Improvement) โดยหนวยงานหลกๆ

ทมบทบาทในเรองดงกลาว ไดแก เขตอตสาหกรรมซอฟตแวรประเทศไทย (Soft-

ware Park Thailand) ส�านกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต (องคการ

มหาชน) (SIPA) ส�านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (BOI) เปนตน

ซงหนวยงานเหลานไดจดโครงการหรอกจกรรมชวยเหลอสนบสนนวสาหกจ

ซอฟตแวรไทยใหผานการประเมนระดบวฒภาวะซเอมเอมไอ (CMMI Maturity

Level) ซงถงขณะน มวสาหกจซอฟตแวรไทยทผานการประเมนระดบวฒภาวะ

ระดบตางๆ จ�านวนไมต�ากวา 30 องคกร โดยทงหมดเปนการประเมนทใชแบบ

จ�าลอง CMMI for Development รายละเอยดสามารถดไดจากเวบไซตของ SEI

คอ http://sas.sei.cmu.edu/pars/pars.aspx หรอเวบไซต http://www.swpark.

or.th ของเขตอตสาหกรรมซอฟตแวรประเทศไทย ซงเปน Transition Partner ของ

SEI หรอ เปรยบเสมอนเปนตวแทนด�าเนนกจกรรมตางๆเกยวกบซเอมเอมไอใน

ประเทศไทย

60


นอกจากน ประเทศไทยยงมเครอขายการปรบปรงกระบวนการซอฟตแวร

(Thailand Software Process Improvement Network — Thailand SPIN) ซงเปน

ชมชนของกลมบคคลทมความสนใจ ประกอบดวย บคลากรในสถาบนการศกษา ผ

ประกอบธรกจทเกยวของ เชน บรษททปรกษา บรษทจดฝกอบรม วทยากรผสอน

ซเอมเอมไอ (CMMI Instructor) ผน�าประเมนซเอมเอมไอ (CMMI Lead Ap-

praiser) หรอผเกยวของอนๆ ไดแก เจาหนาทจากหนวยงานทสงเสรมสนบสนน

บรษทตางๆทผานการประเมนซเอมเอมไอ หรอบรษททสนใจจะใชซเอมเอมไอเพอ

ปรบปรงกระบวนการซอฟตแวรของตน เหนไดวาในแตละป มการจดบรรยาย สมมนา

ปละหลายครงเพอพบปะถายทอดความร ประสบการณ หรอสรางสายสมพนธทาง

ธรกจ ท�าใหกระบวนการซอฟตแวรไทยเตบโตขนอยางตอเนอง

ทงในระดบนานาประเทศกมการจดประชมวชาการกลมกระบวนการวศวกรรม

ซอฟตแวร (SEPG Conference)2 ประจ�าปในหลายภมภาค ไดแก SEPG North

America, SEPG Europe, SEPG Asia-Pacific, SEPG Latin America นอกจากน ยงม

การตพมพเผยแพรผลงานวจยทางดานกระบวนการ หรอการปรบปรงกระบวนการ

ซงเปนหวขอทปรากฏอยในรายชอหวขอวจยของหลายๆงานประชมทางวชาการ

รวมทงมเอกสารตพมพในการประชมเฉพาะเรองการปรบปรงกระบวนการ

ซอฟตแวร (Software Process Improvement Proceedings) อกดวย

ในอนาคตอนใกล ประเทศไทยอาจเกดปรากฏการณเดยวกนกบทเกดขนกบ

การประมลงานระบบซอฟตแวรของกระทรวงกลาโหม สหรฐอเมรกา เมอ 20 กวา

ปทแลว ทเรมมการใชแบบจ�าลอง CMM เพอคดกรองคณสมบตเบองตนของ

บรษททยนขอเสนอการพฒนาระบบซอฟตแวรวามศกยภาพสามารถผลตระบบ

ซอฟตแวรทมคณภาพ นาเชอถอไววางใจ และสามารถสงงานไดตามก�าหนดหรอ

ไม โดยบรษททสามารถเขารวมประมลงานจะตองมคณสมบตผานการประเมน

ซเอมเอมกอนในเบองตน เมอจ�านวนวสาหกจซอฟตแวรไทยทผานการประเมน

ซเอมเอมไอ (ปจจบน ซเอมเอมไดววฒนาการเปนซเอมเอมไอ) มจ�านวนมากใน2SEPG ยอมาจาก Software Engineering Process Group หมายถงกลมคนทท�าหนาทศกษากระบวนการท�างานดานวศวกรรมซอฟตแวรของหนวยงานแลวปรบปรงกระบวนการใหมใหดกวาเดม


61

ระดบหนง กมความเปนไปไดทการประมลงานพฒนาระบบซอฟตแวรราชการ

ไทยอาจมขอก�าหนดใหบรษททเขารวมประมลงานตองมใบรบรองศกยภาพทจะ

พฒนาผลตภณฑทมคณภาพ เชนเดยวกบการประมลงานพฒนาระบบซอฟตแวร

กระทรวงกลาโหม สหรฐอเมรกา

กำรประเมนซเอมเอมไอ ส�าหรบCMMI® เวอรชน 1.2 ประกอบดวย 3 แบบจ�าลอง คอ CMMI-DEV,

CMMI-ACQ, และCMMI-SVC นน CMMI-DEV หรอ CMMI for Develop-

ment เปนแบบจ�าลองทแพรหลายและรจกกนมากทสดในประเทศไทย ดวยความ

เชอในประพจนการจดการกระบวนการ (Process Management Premise) ทอาง

วา คณภาพของระบบหนงๆอยภายใตอทธพลของคณภาพของกระบวนการทใชในการไดมา พฒนา และบ�ารงรกษา (The quality of a system is highly influenced by the quality of the process used to acquire, develop, and maintain it) ดงนน เพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพ จงควรมงเนนทการปรบปรงกระบวนการใหมคณภาพ ดงจะเหนไดจากการก�าหนดมาตรฐานสากลในกระบวนการตางๆ ไดแก ISO, IEEE ฯลฯ (ส�าหรบ CMMI® บางครงถกพจารณาวาเปน Commercial Standard) รวมทงการใหความส�าคญกบกระบวนการผลตในโรงงานหรออตสาหกรรมการผลตตางๆ

การประเมนซเอมเอมไอ (CMMI Appraisal) จงเปนการตรวจสอบกระบวนการ วธการประเมนของซเอมเอมไอ เรยกวา SCAMPI ยอมาจาก Standard CMMI Appraisal Method for Process Improvement โดยใชหลกการตรวจประเมนทเรยกวา PII หรอ Practice Implementation Indicator กลาวคอ การประเมนจะตรวจสอบจากวตถพยานหรอสงยนยน ซงเปนผลลพธจากการกระท�า แตไมไดประเมนโดยใหบรษทมาสาธตกระบวนการซอฟตแวรทงหมดของบรษท เนองจากไมสมเหตสมผลและมความเปนไปไดยากทจะกระท�า เพราะคงตองใชเวลานานพอควร หลก

การ PII นคลายคลง กบหลกนตวทยาศาสตร ทเกบรวบรวมวตถพยานในสถาน

ทเกดเหต และใชวชาความรทางดานวทยาศาสตรเพอชวยในการคนหาความจรง

ทสามารถพสจนได จากความเชอทวา อาชญากรรมมกจะทงรองรอยใหตามกลน

ไปถงตนตอไดเสมอ โดยทวไป นตวทยาศาสตรเปนวธการทมประโยชนในการชผ

62


กระท�าความผดอาญา น�าไปสการด�าเนนคดทางกฎหมาย ชวยใหการสบสวน และ

กระบวนการยตธรรมมความนาเชอถอ

วตถพยำนทใชในกำรประเมนซเอมเอมไอ แบงเปน 3 ประเภท ไดแก

1) วตถพยานโดยตรง (Direct Artifact) มน�าหนกความนาเชอถอมากสด

เปนผลลพธโดยตรงจากการกระท�าหนงๆ จากหลกการทวา หากมการกระท�างาน

จรง ยอมปรากฏผลตผลของงานนน เปรยบไดกบการตรวจพบวตถพยานทเปน

หลกฐานพสจนตวผกระท�าผด ซงในความเปนจรง ยอมเปนไปไดยากทผกระท�าผด

จะนงรออยในสถานทเกดเหตรอการจบกม

2) วตถพยานโดยออม (Indirect Artifact) มน�าหนกความนาเชอถอรองลงมา

เปนสงชบอกการกระท�าทเปนผลขางเคยง เชน บนทกการประชม รายงาน ฯลฯ

3) สงยนยน (Affirmation) ในกรณไมพบวตถพยาน จะตรวจสอบจากการ

สมภาษณผเกยวของกบการกระท�างานทคาดวาควรจะม อปมาไดกบพยานบคคล

ซงมความนาเชอถอนอยกวาวตถพยาน

กำรประเมนซเอมเอมไอดวยวธ SCAMPI จ�ำแนกได 3 ประเภท ไดแก

• Class A — ท�าการประเมนโดยผน�าประเมนทมใบอนญาต (Authorized

Lead Appraiser) จาก SEI เทานน สมาชกคณะผประเมน เรยกวา Appraisal

Team Members (ATM) มจ�านวนอยางนอย 4 คน รวม Lead Appraiser ดวย ใช

ทรพยากร แรงงาน คาใชจาย มากสด หากผานการประเมน องคกรจะไดรบการจด

ระดบวฒภาวะ (Maturity Level rating) หรอจดระดบความสามารถ (Capability

Level rating) SCAMPI A เปนการประเมนประเภทเดยวทมการจดระดบ สงเกต

วาการประเมนซเอมเอมไอจะใชค�าวา get “rated” ไมใช get “certified” ผลการผาน

ประเมนมอาย (validity period) 3 ป

• Class B — มกใชเพอการทบทวนหรอสอบกระบวนการ (process reviews

or audits) อกนยหนงเปนการซอมเตรยมประเมน SCAMPI A คณะผประเมน ม

จ�านวนอยางนอย 2 คน หวหนาคณะผประเมน อาจเปนผทผานการอบรม SCAM-

PI B&C Team Leader หรอผมประสบการณ


63

• Class C — มกใชเพอท�าการทบทวนกระบวนการอยางไมเปนทางการ ท

เรยกวา การวเคราะหชองวาง (Gap Analysis) เพอใหสามารถก�าหนดเปาหมาย

ระดบวฒภาวะ/ ระดบความสามารถทเหมาะสมกบสถานภาพกระบวนการปจจบน

ขององคกร รวมทงทราบถงปรมาณงานทตองกระท�าในการปรบปรงกระบวนการวาสอดคลองกบแผนระยะเวลาหรอไม ผประเมนมเพยงคนเดยวได โดยเปนผทผานการอบรม SCAMPI B&C Team Leader หรอผมประสบการณ

ขนตอนกำรประเมน SCAMPIA ประกอบดวย 3 ขนตอนหลก กลำวคอ

1. รสถานะกระบวนการปจจบนขององคกร โดยสามารถทราบจากการวเคราะหชองวาง (Gap Analysis) ซงกระท�าโดยบคคลทเขาใจแบบจ�าลองและทราบวธการประเมนซเอมเอมไอเปนอยางด การอานรายละเอยดแบบจ�าลองทดาวนโหลดมา หรอการเขารบการฝกอบรมคอรสทางการของ SEI เชน ความรเบองตนซเอมเอมไอ (Introduction to CMMI) มกไมเพยงพอทจะกระท�าการวเคราะหชองวาง ซงตองอาศยประสบการณตรงในการตรวจสอบการปฏบตงานขององคกรวามความใกลเคยงเทยบไดกบขอปฏบตในซเอมเอมไอหรอตรงกบการผานเกณฑการประเมนหรอไมเพยงใด นอกจากน การทบรษทไดรบ ISO 9000 หรอผานประเมน SW-CMM มากอน ไมไดชวยใหเขาใจตวแบบจ�าลองไดอยางแทจรง หรอไมไดชวยการน�าไปใชขอปฏบตในแบบจ�าลองอยางมประสทธผล ตลอดจนไมมผลตอความส�าเรจในการประเมน เมอองคกรทราบสถานะกระบวนการปจจบน และชองวางทจะตอง อมพลเมนตเพอใหบรรลเปาหมายระดบการปรบปรงกระบวนการทก�าหนดไวแลว จะด�าเนนการในขนตอนตอไป

2. เตมเตมชองวาง โดยใชซเอมเอมไอเปนเครองชแนะการปรบเปลยนหรอเพมเตมกระบวนการปจจบน แตไมใชสรางชนกระบวนการซเอมเอมไอบนกระบวนการท�างานจรงขององคกร ในขนตอนน แนะน�าใหกระท�าโดยมทปรกษาหรอพนกงานทเชยวชาญซเอมเอมไอเชนเดยวกบในขนตอนการวเคราะหชองวาง

3. ท�าการประเมน เมอทปรกษามความเหนวาองคกรไดอมพลเมนตขอปฏบตในซเอมเอมไอเรยบรอยแลว กสามารถเตรยมการส�าหรบการประเมนเพอจดระดบวฒภาวะ/ ระดบความสามารถได

64


ระยะเวลำกำรประเมน SCAMPIAในอดมคต นกปฏบต การปรบปรงกระบวนการจะซาบซงถงคณคาการปรบปรง

กระบวนการ โดยค�านงถงในแงของการเดนทาง (journey) ซงหมายถง ปฏบตการ

ทตอเนองของการปรบปรงกระบวนการอนจะสงผลลพธทยงยน มากกวาไปให

ถงจดหมายปลายทาง (destination) คอ การบรรลระดบวฒภาวะ/ ระดบความ

สามารถ ค�าถามถงระยะเวลาทใชส�าหรบการปรบปรงกระบวนการเชงซเอมเอมไอ

นาจะเปนการถามถงระยะเวลาทใชจนกระทงสามารถประเมนเพอจดระดบได ซง

เวลาโดยเฉลยขององคกรทใชในการปรบปรงกระบวนการจนผานทระดบวฒภาวะ

ตางๆ ไดมการแสดงไวบนเวบไซตของ SEI คอ http://www.sei.cmu.edu/cmmi/

tools/appraisals/index.cfm

ในความเปนจรง ระยะเวลาทใชส�าหรบแตละองคกรยอมแตกตางกน กอนเรม

โครงการปรบปรงกระบวนการ องคกรจ�าตองมการวเคราะหชองวาง (Gap Analysis) ซงใช

เวลาประมาณหนงถงสองสปดาห เพอใหทราบถงปรมาณงานทตองกระท�า อปมา

โปรแกรมการปรบปรงกระบวนการคลายคลงกบโปรแกรมการลดน�าหนก บคคล

ยอมตองทราบกอนวา เรามน�าหนกสวนเกนอยเทาใด สมมตวาเกนอย 20 กโลกรม

ซงบางคนใชเวลาลด 6 เดอน ในขณะทอกคนใชเวลา 2 ป เชนเดยวกน ระยะเวลา

ทใชส�าหรบโครงการปรบปรงกระบวนการจงขนอยกบความพรอมและสถานการณ

ของแตละองคกร ทงขนอยกบปจจยอนๆ ขององคกรดวย ดงน

• ระดบพนธะสญญา (level of commitment)

• ความสามารถและทนทานตอการอมพลเมนตความเปลยนแปลง

• เจาหนาทมงานมากเพยงใด

• องคกรมความรทวไปเกยวกบการปรบปรงกระบวนการ และความรเฉพาะ

ดานซเอมเอมไอมากนอยเพยงใด

• สถานะกระบวนการขององคกรเมอเรมตน กอนการปรบปรง

• เปาหมายระดบวฒภาวะ/ ระดบความสามารถทตองการ ทเปาหมายระดบ

สงกวา ยอมตองใชเวลานานกวา


65

ชวงระหวางโปรแกรมลดน�าหนก ผลดความอวนตองเพยรพยายามควบคม

อาหารและออกก�าลงกายเปนประจ�าเพอใหไดผลในการก�าจดน�าหนกสวนเกนท

ตงเปาไว ครนเมอประสบผลส�าเรจในการลดน�าหนก และ/หรอมกลามเนอใหมเพมขน

เปรยบไดกบชองวางไดถกเตมเตมแลว กลาวคอมการอมพลเมนตกระบวนการ

ถกตองครบถวนจากการวเคราะหชองวางกอนหนา จากนจกตองมการทดลองใช

กระบวนการทองคกรจดสรางขนกบโครงการซอฟตแวรน�ารอง ระยะเวลาขนอยกบ

วฏจกรการพฒนา (development life-cycle) โดยหากเปนโครงการขนาดเลก อาจ

ใชเวลาประมาณ 3 เดอน หรอถาเปนโครงการขนาดใหญ อาจตองใชเวลา 12 เดอน

เปนตน

ระยะทดลองใชกระบวนการกบโครงการน�ารองนเปรยบไดกบชวงเวลาทผลด

น�าหนกยงคงปฏบตตวควบคมอาหารและออกก�าลงกาย เพอรกษาน�าหนกตวไว

โดยตองทดสอบตอสงยวยและความไมแนนอนตางๆทเกดขนในการใชชวตประจ�าวน

และหากเมอใดในอนาคตทเรายอหยอนตอวนยการควบคมอาหารและออกก�าลง

กาย เรากจะกลบไปอวนดงเดม

ตนทนคำใชจำยกำรประเมน SCAMPI Aคาใชจายขององคกรเพอเตรยมการประเมนซเอมเอมไอคอนขางสงเปน

ตวเลขถง 7 หลก ดงนน ภาครฐจงเขามามบทบาทจดโครงการชวยเหลอคาใชจาย

บางสวนของบรษทซอฟตแวร ซงเปนคาใชจายเกยวกบทปรกษาและการประเมน

รวมทงก�าหนดมาตรการชวยเหลอดานยกเวนภาษหรอการลงทนของ BOI รายละเอยด

คาใชจายหลกๆของการประเมน SCAMPI A ทองคกรควรทราบ สามารถจ�าแนก

ไดดงน

• คาจางผน�าประเมน หรอ Lead Appraiser เพอเตรยมการวางแผนและ

ท�าการประเมน โดยทวไปLead Appraiser ไมจ�าเปนตองท�างานใหกบ SEI อาจเปน

พนกงานบรษทอน คาจางประมาณวนละ US$2,000/ วน บวกลบ US$500 โดย

เรมคดคาใชจายตงแตออกจากทพก จนกลบถงทพก บวกคาใชจายในการเดนทาง

ทงหมด Lead Appraiser สามารถคดคาบรการไดตามทตองการ ไมมกฎเกณฑขอ

66


บงคบจาก SEI แตวาระยะเวลาการประเมนจกถกก�าหนดแนนอนโดยคมอแนะน�า

การท�างาน ซงจะระบก�าหนดการทแนนอน ไมสามารถลด/ เพมจ�านวนวน-ชวโมง

เองได บางครงอาจมคาใชจายส�าหรบการฝกอบรมพนกงานบรษทเพอเขารวมเปน

สมาชกในคณะผประเมน ซงจะใชเวลา 2 วน และมกด�าเนนการโดย Lead Appraiser

ทจะเปนผน�าประเมน ซงเปนสงทเหมาะสม สรปโดยคราวๆ Lead Appraiser ใช

เวลาประมาณ 1-3 สปดาห ส�าหรบเตรยมการประเมน โดยรวมเวลาทใชฝกอบรม

คณะผประเมน และการทบทวนวตถพยานเบองตนอยางนอยหนงครง ทเรยกวา

Readiness Review และใชเวลาอก 1-3 สปดาห (ขนอยกบขอบเขตการประเมน)

เพอท�าการประเมน บวกอก 1 วน ส�าหรบจดท�ารวบรวมงานเอกสารทงหมด

• คาจาง Appraisal Team Members จะเปนการดทสด หากคณะผประเมน

ประกอบดวยพนกงานในบรษทและบคคลภายนอก ในกรณทไมสามารถสรางพนกงาน

ในบรษทใหมคณสมบตเปนสมาชกคณะผประเมนได กจ�าตองจางบคคลภายนอก

ซงประมาณคาใชจาย US$1,000/ วน

• คาจางทปรกษาการปรบปรงกระบวนการ ม 2 ทางเลอกทเปนไปได 1)

จางพนกงานทมความเชยวชาญ 2) จางทปรกษา อาจเปนไปไดท Lead Appraiser

กบทปรกษาจะเปนบคคลเดยวกน แตไมแนะน�า เนองจากอาจมความล�าเอยง

• คาธรรมเนยม (Fee) SEI ไมคดคาใชจายการใชแบบจ�าลองหรอการ

ประเมน แตจะมคาธรรมเนยม (licensing fee) จากการจดสอนคอรสฝกอบรมท

เปนทางการ (official training) ซงสอนโดยวทยากรทมใบอนญาต (authorized

instructor) จาก SEI

• คาใชจายอนๆ ไดแก คาฝกอบรม เวลาท�างานของพนกงานบรษท สงเกต

วา ไมมคาใชจายการซอเครองมอ การประเมนซเอมเอมไอไมมขอบงคบการซอ

เครองมอใดๆ เพอใหผานการประเมน

PROCESS AREAในโครงการหนงๆ สมมตวาเปนโครงการซอฟตแวรตงแตเรมตนจนจบโครงการ

จะประกอบดวยกจกรรมตางๆมากมายหลายประเภท อาทเชน กลมกจกรรม


67

เกยวกบการวางแผนโครงการประกอบดวยการประมาณคาพารามเตอรโครงการ

ตางๆ การวางแผน ก�าหนดการ (scheduling) ระหวางการด�าเนนโครงการก

ตองมกลมกจกรรมเฝาตดตามควบคมความกาวหนาโครงการประกอบดวยการ

เฝาสงเกตคาการวดตางๆทเกดขนจรงเปรยบเทยบกบคาประมาณทวางแผนไว

หากคาทเกดขนจรงเบยงเบนไปจากคาทประมาณไวมากกตองมมาตรการควบคม

แกไขใหเปนไปตามแผน นอกจากกลมกจกรรมตางๆดานการบรหารโครงการท

กลาวไปแลว ยงมกลมกจกรรมดานเทคนคหลายกลมทใชองคความรวศวกรรม

ซอฟตแวรในการปฏบตงานพฒนาซอฟตแวร ไดแก กลมกจกรรมเกยวกบการ

พฒนาความตองการ เนองจากโครงการซอฟตแวรหลกเลยงการเปลยนแปลง

ความตองการไมได ดงนน จ�าเปนตองมกลมกจกรรมบรหารจดการเกยวกบการ

เปลยนแปลงความตองการเหลานน ซงหากขาดการจดการกบการเปลยนแปลง

ความตองการทมประสทธภาพแลว โครงการยอมเสยงตอความลมเหลวมาก

เนองจากการเปลยนแปลงความตองการยอมกระทบตอการแกไขงานทท�าไปแลว

เสยเวลา แรงงานและเกดตนทนคาใชจาย นอกจากน ยงมกลมกจกรรมเกยวกบ

การออกแบบ สรางบรณาการระบบยอย กลมกจกรรมควบคมคณภาพ เปนตน

จะเหนวากลมกจกรรมดานวศวกรรมซอฟตแวรเหลาน มบทบาทใชองคความร

วศวกรรมในการพฒนาตวผลตภณฑและควบคมคณภาพโดยตรง แตการพฒนา

ผลตภณฑซอฟตแวรนน ยอมตองอาศยกลมกจกรรมสนบสนนตางๆ ซงไมไดม

ผลตอปรมาณการผลตแตอยางใด ยกตวอยางเชน กลมกจกรรมจดการโครงแบบ

(Configuration Management) ซงจะชวยใหผลตภณฑงาน (work product) ตางๆ

จ�านวนมากทเปนผลลพธของการท�างานหนงๆมความถกตอง ลองจนตนาการดวา

มสงตางๆ เชน เอกสารขอก�าหนดความตองการ เอกสารการออกแบบ รหสตนทาง

(source code) กรณทดสอบ ฯลฯ มากมายทถกใชและเกดขนในโครงการ นอกจาก

มมากมายหลายจ�าพวกแลว ยงมหลายเวอรชนอกอนเนองจากมการเปลยนแปลง

แกไข ดงนน จงจ�าเปนตองมกลมกจกรรมเพอจดการผลตภณฑงานเหลานใหถกตอง

ตรงกน

68


กลมกจกรรมตางๆทไดกลาวถงขางตน เรยกวา Process Area (PA) ซงตาม

นยามของ CMMI® (Chrissis, M.B) คอ “A cluster of related practices in an area

that, when implemented collectively, satisfy a set of goals considered impor-

tant for making significant improvement in that area.” ดงนน องคความรการ

ปรบปรงกระบวนการทบรรจอยในแบบจ�าลองซเอมเอมไอกคอ กลมขอปฏบตทด

ทสดจ�าพวกตางๆทแนะน�าใหมการกระท�าแลวจะเกดผลความส�าเรจ โดยไมตอง

ลองผดลองถก ส�าหรบ CMMI® version 1.2 ประกอบดวย 3 Constellations กลาว

คอ CMMI-DEV, CMMI-ACQ, และ CMMI-SVC ซงม Process Areas ตางๆ

จ�าแนกตาม CMMI Framework ออกเปน 16 “core” Process Areas, 1 “shared”

Process Area, และ Process Areas เฉพาะแตละ Constellation ดงรายละเอยดตอ

ไปน (หมายเหต เนองจากบทความนมงเนนทแบบจ�าลอง CMMI-DEV จงขอ

อธบายเฉพาะวตถประสงคของ Process Areas ใน CMMI-DEV เทานน)

Process Areas of CMMI Model Foundation (CMF) common to all Constellations

• Causal Analysis and Resolution (CAR) เพอระบสาเหตของขอ

บกพรองหรอปญหาตางๆ และกระท�าการปองกนไมใหเกดซ�าขนอก

• Configuration Management (CM) เพอจดสรางและบ�ารงรกษาความ

ถกตองตรงกนของผลตภณฑงานตางๆดวยการระบโครงแบบ (configuration

identification) การควบคมโครงแบบ (configuration control) การลงบญชสถานะ

โครงแบบ (configuration status accounting) และการตรวจสอบโครงแบบ (con-

figuration audits)

• Decision Analysis and Resolution (DAR) เพอวเคราะหการตดสน

ใจในเรองส�าคญโดยการใชกระบวนการประเมนแบบทางการในการประเมนทาง

เลอกตางๆดวยเกณฑทก�าหนดไว

• Integrated Project Management (IPM) (+ IPPD ส�าหรบ DEV เทานน) เพอ

จดสรางกระบวนการทใชท�างานภายในโครงการ โดยการปรบแตงจากชดกระบวนการ

มาตรฐานขององคกร รวมทงก�าหนดการมสวนรวมของผเกยวของ (หมำยเหต:

IPPD เปนสวนประกอบของแบบจ�าลองทเรยกวา สวนเพม (Addition) ซงบรรจองค


69

ความรหรอขอปฏบตทใชเฉพาะกรณทเปนโครงการซงมการบรณาการการท�างาน

ของหลายทมงานรวมกน)

• Measurement and Analysis (MA) เพอพฒนาความสามารถการวดท

ยงยนส�าหรบสนบสนนความตองการสารสนเทศในการบรหารจดการ

• Organizational Innovation and Deployment เพอเลอกและใชนวตกรรม

การปรบปรงแบบเพมส�าหรบการปรบปรงทสามารถวดไดของกระบวนการและเทคโนโลย

องคกร โดยการปรบปรงทงหลายสนบสนนวตถประสงคดานคณภาพและสมรรถนะ

กระบวนการขององคกรอนสบเนองมาจากวตถประสงคทางธรกจขององคกร

• Organizational Process Definition (OPD) (+IPPD ส�าหรบ DEV เทานน)

เพอจดสรางและบ�ารงรกษาชดสนทรพยกระบวนการแหงองคกร (Organizational

Process Assets) และมาตรฐานสภาพแวดลอมการท�างาน (Work Environment

Standard) ทใชงานไดจรง

• Organizational Process Focus (OPF) เพอวางแผน น�าไปใช และใช

การปรบปรงกระบวนการแหงองคกร บนพนฐานความเขาใจทถองแทของจดแขง

และจดออนของกระบวนการและสนทรพยกระบวนการปจจบน

• Organizational Process Performance (OPP) เพอจดสรางและบ�ารง

รกษาความเขาใจเชงปรมาณของสมรรถนะของเซตกระบวนการมาตรฐานของ

องคกรส�าหรบสนบสนนวตถประสงคดานคณภาพและสมรรถนะกระบวนการ และ

เพอจดเตรยมขอมลสมรรถนะกระบวนการ เสนฐาน (baselines) และแบบจ�าลอง

ในการจดการโครงการขององคกรเชงปรมาณ

• Organizational Training (OT) เพอพฒนาทกษะและความรของบคลากร

เพอใหสามารถปฏบตงานตามบทบาทอยางมประสทธผลและประสทธภาพ

• Project Monitoring and Control (PMC) เพอใหมความเขาใจความ

กาวหนาโครงการเพอทจะไดด�าเนนการแกไขเมอสมรรถนะโครงการเบยงเบนจาก

แผนอยางมนยส�าคญ

• Project Planning (PP) เพอจดสรางและบ�ารงรกษาแผนตางๆท

ก�าหนดกจกรรมตางๆของโครงการ

70


• Process and Product Quality Assurance (PPQA) เพอใหทมงานและฝายบรหารมความเขาใจกระบวนการและผลตภณฑงานทเกยวของอยางลกซงในเชงวตถพสย

• Quantitative Project Management (QPM) เพอบรหารจดการกระบวนการของโครงการเชงปรมาณเพอใหบรรลวตถประสงคดานคณภาพและสมรรถนะกระบวนการของโครงการทไดจดสรางขน

• Requirements Management (REQM) เพอใหมนใจวาความตองการของผลตภณฑและสวนประกอบผลตภณฑซงผานความตกลงเหนชอบแลวจะถกเขาใจและมการจดการทด รวมทงเพอระบความไมสอดคลองตรงกนระหวางความตองการกบแผนโครงการและผลตภณฑงาน

• Risk Management (RSKM) เพอระบประเดนปญหาทมศกยภาพกอนทมนจะเกดขนจรง โดยทมการวางแผนกจกรรมรบมอความเสยงและกระท�าตามแผนทวางไวเพอบรรเทาผลกระทบทจะมผลตอการบรรลวตถประสงคโครงการตลอดการด�าเนนงานโครงการ

Shared by CMMI-DEV and CMMI-SVC

• Supplier Agreement Management (SAM) เพอบรหารจดการการไดมาซงผลตภณฑจากซพพลายเออร

Process Areas เฉพำะของ CMMI-DEV• Product Integration (PI) เพอประกอบผลตภณฑจากสวนประกอบ

ตางๆ และมนใจวาผลตภณฑจากการบรณาการนนท�างานไดถกตอง และท�าการสงมอบผลตภณฑนน

• Requirements Development (RD) เพอผลตและวเคราะหความตองการลกคา ความตองการผลตภณฑ และความตองการสวนประกอบผลตภณฑ

• Technical Solution (TS) เพอแปลงความตองการเปนสถาปตยกรรมผลตภณฑ ท�าการออกแบบ และพฒนาตามโซลชนของความตองการ

• Validation (VAL) เพอสาธตใหเหนวาผลตภณฑและสวนประกอบเตมเตมความตองการใชงานในสภาพแวดลอมการใชงานจรง


71

• Verification (VER) เพอใหมนใจวาผลตภณฑงานทเลอกตรงตามขอ

ก�าหนดความตองการ และขอบกพรองทงหลายไดถกตดตาม แกไข และทดสอบใหม

Process Areas เฉพำะของ CMMI-ACQ

• Agreement Management

• Acquisition Requirements Development

• Acquisition Technical Management

• Acquisition Validation

• Acquisition Verification

• Solicitation and Supplier Agreement Development

Process Areas เฉพำะของ CMMI-SVC

• Capacity and Availability Management

• Incident Resolution and Prevention

• Service Continuity

• Service Delivery

• Service System Development

• Service System Transition

• Strategic Service Management

จากรายการ Process Areas ขางตน สรปไดวา

• CMMI-DEV ประกอบดวย 16 “core” Process Areas, 1 “shared” Pro-

cess Area, และ 5 “specific” Process Areas รวมทงสน 22 Process Areas

• CMMI-ACQ ประกอบดวย 16 “core” Process Areas, และ 6 “specific”

Process Areas รวมทงสน 22 Process Areas

• CMMI-SVC ประกอบดวย 16 “core” Process Areas, 1 “shared” Pro-

cess Area, และ 7 “specific” Process Areas รวมทงสน 24 Process Areas

72


กลมกจกรรมในโครงการทเกยวของกนในเรองใดเรองหนงถกจดรวมกนเปน

Process Area ซงจะถกจดกลมในระดบสงขนไปตามมมมองการใชงานแบบจ�าลอง

ทแตกตางกนแบงเปน 2 รปแบบการน�าเสนอทเรยกวา “Representation” ประกอบ

ดวย 1) Staged และ 2) Continuous

การน�าเสนอแบบจ�าลอง CMMI® ในมมมองการใชงานทตางกนเปรยบเสมอน

แนวคดเรอง “View” ทน�าเสนอมมมองการใชงานขอมลในรปแบบทตางกนบนฐาน

ขอมล (database) เดยวกน เชนเดยวกบองคความรการปรบปรงกระบวนการท

บรรจอยใน 22 Process Areas เหมอนกน ไมวาจะใช Representation ใด

ส�าหรบ Staged Representation การจดกลม Process Areas จะแบงตามระดบ

วฒภาวะ (Maturity Level) ประกอบดวยกลม Process Areas ในระดบวฒภาวะท

2, 3, 4, และ 5 ตามล�าดบ ในขณะท Continuous Representation การจดกลม Pro-

cess Areas จะจ�าแนกตามประเภท (Category) ไดแก Engineering, Process Man-

agement, Project Management, และ Support ดงสรปแสดงในตารางท 1

ตำรำงท 1 Process Areas of CMMI-DEV version 1.2 (ญำใจ ลมปยะกรณ,

2552)

Engineering Process Management Project Management Support

ML5 OID CAR

ML4 OPP QPM

ML3 RD, TS, PI, VER, VAL OPD, OPF, OT IPM, RSKM DAR

ML2 REQM PP, PMC, SAM CM, MA, PPQA

จากตารางท 1 หากองคกรเลอกใช Staged Representation ตวอยาง Process

Areas ทตองน�าไปใชเพอบรรลระดบวฒภาวะท 2 ประกอบดวย REQM, PP,

PMC, SAM, CM, MA, และ PPQA


73

ส�าหรบ Continuous Representation ตวอยาง Process Areas ทถกจ�าแนกอย

ในประเภท Engineering ไดแก REQM, RD, TS, PI, VER, VAL สงเกตวา Process

Areas กลมนเปนกจกรรมตางๆ ทใชความรสาขาวศวกรรมศาสตรในการพฒนา

ผลตภณฑ ส�าหรบ Process Areas กลมประเภท Project Management จะเปนกลม

กจกรรมทงหลายทเกยวของกบการบรหารโครงการ ในขณะท Process Areas กลม

Process Management จะเกยวของกบกจกรรมจดการกระบวนการและสนทรพย

กระบวนการแหงองคกร ซงจะถกปรบแตงใหเหมาะสมเพอใชควบคมการท�างาน

ทงหลายในโครงการตางๆภายในองคกร สวนกลม Process Areas ประเภท Sup-

port มบทบาทเปนกจกรรมสนบสนนการท�างานหลกของฝายผลต เชน งานประกน

คณภาพ งานควบคมเวอรชนผลตภณฑงานตางๆ งานเกยวกบการวดและวเคราะห

งานวเคราะหตดสนใจเรองส�าคญ งานวเคราะหหาตนเหตแหงปญหา

ควำมแตกตำงระหวำง Staged vs. Continuous

การใชงานแบบจ�าลอง CMMI® ดวยสองรปแบบการน�าเสนอ คอ Staged

และ Continuous เปนเพยงการมองเนอหาการปรบปรงกระบวนการทตางกน โดย

แนวคดเรมแรกการปรบปรงกระบวนการท SEI น�าเสนอในแบบจ�าลอง SW-

CMM (Software CMM) นน มหลกการแบงกลมกจกรรมออกเปน Basic (Key)

Process Areas และ Advanced (Key) Process Areas (หมายเหต ใน SW-CMM

เรยกกลมกจกรรมทเกยวของในเรองใดเรองหนงวา Key Process Area)

หลกการดงกลาวพจารณาวา Process Areas จ�านวนหนงถกจดรวมเขาดวย

กนเปนตวตอฐานราก (building blocks) ส�าคญกอนทจะกระท�ากจกรรมกาวหนา

อนๆตอไป ซงตองพงพากจกรรมพนฐานเหลานน ความสมพนธระหวางกลม

Process Areas จงมองดเหมอนขนบนไดทวางตวทอดสงขนเรอยๆ การปรบปรง

กระบวนการลกษณะดงกลาว คอ การใช Staged Representation ในแบบจ�าลอง

CMMI® ซงใชหลกการดงเดมเดยวกบ SW-CMM ขอดขององคกรทเลอกใช

Staged Representation คอ ไมยงยาก เพยงแคน�าไปใช Process Areas ทก�าหนด

ไวแลวลวงหนาในแตละระดบวฒภาวะกพอ อปมาไดกบการตดตงซอฟตแวรแบบ

74


Typical ซงเหมาะกบผใชทวไปทไมตองมความรลกซงมากนก นอกจากน ระดบวฒ

ภาวะยงสามารถใชเปรยบเทยบศกยภาพของกระบวนการระหวางองคกรไดอกดวย

มค�าถามวา จะเปนไปไดหรอไมทองคกรจะเลอกปรบปรงกระบวนการเฉพาะ

กลมทมความส�าคญตอเปาประสงคทางธรกจ โดยไมตองเสยเวลา ทรพยากรกบ

การปรบปรงกระบวนการทดอยคณคาหรอไมไดใช กลาวคอ ล�าดบการปรบปรง

กระบวนการไมไดถกก�าหนดไวลวงหนาเหมอนใน Staged Representation แต

องคกรมอสระทจะเลอกกลมกจกรรม หรอ Process Areas ทตองการปรบปรงหรอ

ทมคณคาสงตอองคกรกอนได แลวจงเลอกท�ากลมกจกรรมอนๆตอไป หรออาจ

เลอกทจะไมกระท�ากลมกจกรรมทไมส�าคญจ�าเปนตอองคกรกเปนได ลกษณะการ

ปรบปรงกระบวนการดงกลาว คอ การใช Continuous Representation อปมาไดกบ

การตดตงซอฟตแวรแบบ Customized ซงจ�าเปนตองอาศยความรความช�านาญการ

ในการเลอกไดอยางเหมาะสม ความกาวหนาของการปรบปรงกระบวนการแบบ

Continuous Representation จะวดดวยระดบความสามารถ (Capability Level)

ของกลมกระบวนการทเลอกท�า สงเกตวาระดบความสามารถไมสามารถใชเปรยบ

เทยบศกยภาพของกระบวนการระหวางองคกรได เนองจากแตละองคกรอาจเลอก

กลม Process Areas ทปรบปรงตางกน

สรปความแตกตางระหวาง Staged และ Continuous Representation ดงแสดง

ในตารางท 2

CMMI BUILDING BLOCKS

สวนส�าคญพนฐานในแบบจ�าลอง CMMI® ประกอบดวยเปาหมายและขอ

ปฏบต เปาหมายแบงออกเปน 2 ประเภท คอ เปาหมายเฉพาะ (Specific Goal SG)

และเปาหมายทวไป (Generic Goal GG) แตการบรรลยอมหมายถงการกระท�า

บางสงบางอยาง เปาหมายทงสองทกลาวมาจงคกบขอปฏบต 2 ประเภท คอ ขอ

ปฏบตเฉพาะ (Specific Practice SP) กบขอปฏบตทวไป (Generic Practice GP)


75

ตำรำงท 2 ความแตกตางระหวาง Staged Representation และ Continuous

Representation

Staged Continuous

- วดความกาวหนาการปรบปรงกระบวนการ

ดวย Maturity Level

- วดความกาวหนาการปรบปรงกระบวนการ

ดวย Capability Level

- Maturity Level เปนตวเลขทสามารถใช

เปรยบเทยบศกยภาพกระบวนการระหวาง

องคกรได

- Capability Level เปนตวเลขทปกตไมใช

เปรยบเทยบศกยภาพกระบวนการระหวาง

องคกร

- กลม Process Areas ทตองปรบปรงถก

ก�าหนดเปนล�าดบไวลวงหนา

- สามารถเลอก Process Areas ไดตามความ

ตองการ

- มองความสมพนธระหวาง Process Areas

เปนแบบ Basic กบ Advanced ดงนน จงจด

กลม Process Areas ตาม Maturity Level

- มองความสมพนธระหวาง Process Areas

ตามประเภทกจกรรม แบงเปน Engineering,

Process Management, Project Management,

Support

ความแตกตางระหวาง Specific Practice กบ Generic Practice คอ SP เปน

ขอปฏบตเฉพาะใน PA หนงๆเทานน ในทางตรงกนขาม GP เปนขอปฏบตรวมใน

หลายๆ PAs ได SP อปมาไดกบขอปฏบตเฉพาะเมอนสตเรยนวชาใดวชาหนง วชา

เปรยบเสมอน Process Area ทบรรจองคความร เมอนสตเรยนวชาแคลคลส ยอม

ตองฝกปฏบตหดท�าโจทยมากๆ ซงแตกตางจากการปฏบตเมอเรยนวชาโปรแกรม

มงทตองฝกฝนการเขยนโปรแกรมเพอใหเกดทกษะ การปฏบตทตางกนส�าหรบ

การเรยนวชาทตางกน เปรยบเสมอน SP ทแตกตางกนไปในแตละ PA สวน GP

อปมาไดกบการปฏบตทเหมอนกนไมวาจะเรยนวชาใด นสตจกตองกระท�าการลง

ทะเบยนเรยนวชานนๆกอน นสตจะตองเตรยมหนงสอ สมดจดส�าหรบใชประกอบ

การเรยนเหมอนกนทกวชา นสตจะตองสอบวดผลเหมอนกนทกวชา การปฏบตท

เหมอนๆกนไมวาจะเรยนวชาใด เปรยบไดกบ GP นนเอง

76


ตวอยาง SG และ SP ของ OPD+IPPD Process Area แสดงในรปท 2 อธบาย

ไดวา ความส�าเรจการปรบปรงกระบวนการ OPD ตองการการบรรล SG1 (กรณท

ไมมการบรณาการทมงาน ไมตองประเมนการบรรล SG2) คอ มการจดสรางและ

บ�ารงรกษาสนทรพยกระบวนการแหงองคกร ซงตองมหลกฐานพยานยนยนการกระ

ท�า SP1.1-SP1.6 กลาวคอ มการจดสรางและบ�ารงสนทรพยกระบวนการประเภท

ตางๆ ดงน 1) ชดกระบวนการมาตรฐานขององคกร 2) ค�าอธบายแบบจ�าลอง

วฏจกร 3) เกณฑและขอแนะน�าการปรบแตงชดกระบวนการมาตรฐานขององคกร

4) แหลงเกบการวดขององคกร 5) คลงสนทรพยกระบวนการขององคกร และ

6) มาตรฐานสภาพแวดลอมการท�างาน (หมำยเหต ล�าดบของ SPs ไมไดบงบอก

ล�าดบการน�าไปใช)

นอกจากเปาหมายและขอปฏบตซงเปนหวขอเนอหาส�าคญทปรากฏในทกๆ

Process Area แลว ยงมหวขอเนอหาอนๆทใหรายละเอยดของแตละ Process Area

ดงแสดงในรปท 3 หวขอเหลานสามารถจ�าแนกออกเปน 3 ประเภท กลาวคอ

รปท 2 Specific Goals และ Specific Practices ของ OPD+IPPD Process Area (Chrissis, M.B.)

• Required ใชในการประเมน เพอบงบอกระดบความกาวหนาของการปรบปรงกระบวนการ

• Expected อธบายสงทควรกระท�าอะไรบางในขอบเขตของกระบวนการเพอใหบรรลเปาหมาย

• Informative ใหรายละเอยดเกยวกบตวแบบจ�าลอง


77

Specific Goals และ Generic Goals เปนสวน “Required” ของแตละ Process

Area เนองจากการประเมนระดบความส�าเรจการปรบปรงกระบวนการ วดจากการบรรลเปาหมาย ในขณะท Specific Practices และ Generic Practices เปนสวน “Ex-pected” ของแตละ Process Area เนองจากการบรรลเปาหมายหนงๆยอมตองมการกระท�าตามขอปฏบตทแนะน�าทงหลายภายใตเปาหมายนน ซงการกระท�าอาจมหลากหลายวธการทแตกตางกน หรอถงแมไมมพยานหลกฐานของการกระท�าตามขอปฏบตทแนะน�าใน Process Area แตหากสามารถพสจนไดวาบรรลเปาหมาย กเปนสงทยอมรบไดถงความส�าเรจในการปรบปรงกระบวนการดงกลาว ดงนน Practices จงเปนสงทคาดหวงจะเหนวามการกระท�า

ส�าหรบรายละเอยดเพอใหมความเขาใจในแตละ Process Area มากยงขน ประกอบดวยหวขอทอธบาย ไดแก จดประสงคของ Process Area บนทกบทน�าอธบายแนวคดหลกๆของ Process Area ความสมพนธกบ Process Areas อนทเกยวของ ตวอยางผลลพธของการกระท�า Specific Practice ขอปฏบตยอยซงเปนค�าแนะน�าเพอชวยการตความและน�าไปใชแตละ Specific Practice ค�าแนะน�าการประยกตใช Generic Practice กบ Process Area หนงโดยเฉพาะ

CMMI-DEV ครอบคลมการพฒนาผลตภณฑ 3 ประเภท คอ 1) ซอฟตแวร 2) ระบบหรออปกรณทท�างานรวมกบซอฟตแวร และ 3) ฮารดแวร การขยายความการปรบปรงกระบวนการจะใชความรวศวกรรมศาสตรทตางกน ขนอยกบประเภทของผลตภณฑ โดยจะอธบายไวในสวนทเรยกวา Amplification ประกอบดวย

1) Software Engineering 2) Systems Engineering และ 3) Hardware Engineering

รปท 3 หวขอเนอหาใน Process Area

78


Capability Level vs. Maturity Level

ความกาวหนาการปรบปรงกระบวนการจะท�าใหกระบวนการมวฒภาวะ/ ความสามารถเพมมากขน กระบวนการทผานการปรบปรงในแตละระดบความสามารถ/

ระดบวฒภาวะ มลกษณะกระบวนการทกาวหนามากขน ดงแสดงในตารางท 3 กลาวคอ

Performed Process หมายถง กระบวนการทไดมการกระท�างานทส�าคญจ�าเปน

เพอผลตผลตภณฑงานไดเปนผลส�าเรจ

Managed Process คอ Performed Process ทปฏบตงานสอดคลองตาม

นโยบาย การด�าเนนงานมการวางแผน ผปฏบตงานมทกษะและมทรพยากรเพยง

พอในการผลตผลลพธ มการเขารวมของผมสวนไดสวนเสย มการเฝาตดตาม

ควบคม ทบทวนกระบวนการ และมการประเมนการใชค�าอธบายกระบวนการใน

การปฏบตงานจรง กลาวคอ Managed Process คอ Performed Process ซงมการ

บรหารกระบวนการทดนนเอง

Defined Process คอ Managed Process ทไดจากการใชขอแนะน�าการปรบ

แตงชดกระบวนการมาตรฐานขององคกรเพอสรางกระบวนการทชดเจนเหมาะสม

กบลกษณะโครงการหนงๆ ความแตกตางระหวาง Defined Process กบ Managed

Process คอ ขอบเขตการประยกตใชค�าอธบายกระบวนการ มาตรฐาน และกระบวน

งาน (procedure) ตางๆ ในระดบตางกน กลาวคอ องคกรกบโครงการ ตามล�าดบ

Quantitatively Managed Process คอ Defined Process ทถกควบคมโดยใช

เทคนคทางสถต หรอเทคนคเชงปรมาณอนๆ ท�าใหมความสามารถในการท�านาย

สมรรถนะกระบวนการ (process performance) ในขณะท Defined Process ยงไมม

ความสามารถดงกลาว

Optimizing Process คอ Quantitatively Managed Process ทไดรบการ

ปรบปรงอยางตอเนองบนพนฐานของความเขาใจสาเหตรวมของความแปรปรวน

(common causes of variation) ซงมอยเปนปกตวสยของกระบวนการ ในขณะท

Quantitatively Managed Process มความสามารถก�าจดสาเหตเฉพาะของความ

แปรปรวนเทานน (specific causes of variation) ซงเปนความแปรปรวนทเกดขนเปนครงคราว


79

ตำรำงท 3 ลกษณะกระบวนการทกาวหนา ณ ระดบวฒภาวะ/ ระดบความสามารถตางๆ

รปท 4 Generic Goals และ Generic Practices

รปท 4 แสดง Generic Goals และ Generic Practices ของ CMMI-DEV เหน

ไดวา Generic Goals มทงหมด 5 ระดบ คอ GG1 – GG5 การบรรล GG ในแตละ

ระดบ ลกษณะกระบวนการจะกาวหนาขนเปนล�าดบตรงกบลกษณะกระบวนการท

ระดบความสามารถ/ ระดบวฒภาวะ ดงแสดงในตารางท 3 ดงนน ความส�าเรจการ

ปรบปรงกระบวนการแบบ Continuous ทระดบความสามารถใดๆ จะถกก�าหนด

ดวยการบรรล GG ทระดบตวเลขเดยวกน ดงแสดงในรปท 3 กลาวคอ ตองบรรล

GG1 เพอใหได CL1 หรอตองบรรล GG4 เพอใหได CL4 เปนตน การบรรล GG

Level Continuous Capability Levels Staged Maturity Levels

0 Incomplete N/A 1 Performed Initial 2 Managed Managed 3 Defined Defined 4 Quantitatively Managed Quantitatively Managed 5 Optimizing Optimizing

80


ทระดบหนง หมายรวมถง การบรรล GG ทระดบต�ากวาดวย เชน การบรรล GG3

หมายรวมถงการบรรล GG2 ดวย เนองจากเมอบรรล GG3 ลกษณะกระบวนการคอ Defined Process ซงรวมลกษณะของ Managed Process ไวดวย

ส�าหรบ Staged Representation มเพยงการบรรล GG2 และ GG3 เทานน เนองจากบนไดขนแรกคอ ML2 ซงลกษณะกระบวนการเปน Managed Process ตรงกบ GG2: Institutionalize a Manage Process เนองจาก Managed Process รวมความเปน Performed Process (บรรล GG1) ไวดวย ดงนน องคกรทได ML2 จงตองน�าไปใช SPs ทงหมด (คอ การกระท�า GP1 เพอใหบรรล GG1) บวกกบน�าไปใช GP2.1- GP2.10 เพอใหบรรล GG2 โดยตองน�าไปใชทงหมด 7 Process Areas ดงแสดงในตารางท 1 (มเพยง SAM ทขอยกเวนไมท�าได) หากตองการได ML3 ตองน�าไปใชทงหมด 18 PAs (7 PAs ท ML2 + 11 PAs ท ML3) ใหบรรล GG3 กลาวคอ ตองน�าไปใช SPs ทงหมด + GP2.1-GP2.10 + GP3.1-GP3.2 ส�าหรบแตละ PA ใน 18 PAs

GG4 และ GG5 ไมไดใชใน Staged Representation เนองจากการน�าไปใชขอปฏบตใน OPP+QPM และ OID+CAR เทยบเทากบการน�าไปใช GP4.1-GP4.2 และ GP5.1-GP5.2 ตามล�าดบ ดงนน การได ML4 ตองการการน�าไปใช OPP+QPM เพมเตมใหเปน Defined Process คอบรรล GG3 เชนเดยวกน การได ML5 ตองการการน�าไปใช OID+CAR เพมเตม ใหบรรล GG3

Institutionalization เปนแนวคดส�าคญหนงของการปรบปรงกระบวนการ ซงพบใน GGs ของแบบจ�าลองซเอมเอมไอ Institutionalization คอ กระบวนการทด�าเนนการโดยมโครงสราง ชดกจกรรม และคณคาของกระบวนการไดถกบรณาการเขาเปนสวนหนงทยงยนขององคกร ซงตองอาศยสภาพแวดลอม ปจจยตางๆในการเรมตน และเตบโตอยางตอเนองของกระบวนการนน การกระท�าเฉพาะกจกรรมทส�าคญจ�าเปน คอเปน Performed Process ไมเพยงพอ จ�าเปนตองกระท�า GPs ทเกยวของ เชน GP2.1-GP2.10 เพอเกอใหก�าเนดกระบวนการขนจากพนธะสญญาคอนโยบายทตราขน รวมทงมการวางแผน ควบคมกระบวนการ จดสรรทรพยากรในการสนบสนนการด�าเนนงานอยางเพยงพอ เพอใหบคลากรสามารถ

ปฏบตงานไดเปนกจวตร


81

บทสรปซเอมเอมไอเปนแบบจ�าลอง ซงบรรจขอปฏบตทไดรบการพสจนแลววาม

ประสทธผลส�าหรบการปรบปรงกระบวนการ ไมตองลองผดลองถกอก ขอปฏบต

เหลานตองการทกษะในการตความเพอความส�าเรจของการน�าไปใชกระบวนการ

ในวฒนธรรมการท�างานขององคกรหนงๆ โดยเฉพาะ หากถามวามจ�านวน

กระบวนการเทาใดในแบบจ�าลองซเอมเอมไอ ค�าตอบคอ ไมมหรอเปนศนย องคกร

ทไมมการจดสรางกระบวนการและสนทรพยกระบวนการ หรออาจมแตยงไมดพอ

สามารถปรบปรงกระบวนการโดยอางองจากแบบจ�าลอง เชน ซเอมเอมไอ โดย

แนวทางทถกตอง คอ การบรณาการขอปฏบตทแนะน�าในแบบจ�าลองเขากบวถ

การปฏบตงานประจ�าวนในองคกร ไมใชการน�าไปใชชนกระบวนการซเอมเอมไอ

บนกระบวนการท�างานจรง ซงไมใชแนวทางทถกตอง กลบเปนการกอใหเกดภาระ

ตนทนคาใชจายโดยไมเกดงาน และการปรบปรงกระบวนการทลมเหลวไมสามารถ

สนบสนนการบรรลเปาหมายธรกจขององคกรได

Acknowledgment

ขอขอบคณส�านกงานสงเสรมอตสาหกรรมซอฟตแวรแหงชาต (องคการมหาชน)

ทใหการสนบสนนสงเสรมความรดานการปรบปรงกระบวนการเชงซเอมเอมไอแก

ผเขยน

82


บรรณำนกรม

ญาใจ ลมปยะกรณ. 2552. กำรปรบปรงกระบวนกำรซอฟตแวร. กรงเทพมหานคร :

ภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Chrissis, M.B., Konrad, M., Shrum, S. 2007. CMMI® Second Edition Guidelines

for Process Integration and Product Improvement. Boston : Addison-Wesley.

CMMI Product Team. CMMI® for Services, Version 1.2. TECHNICAL REPORT

CMU/SEI-2009-TR-001. http://www.sei.cmu.edu/reports/09tr001.

pdf . 30/06/2553.

รู้จักกับ cmmi...

Documents