บทความวิจัย 3541.pdf · 2016-01-29 · ค่อนข้างสูง...

1วารสารพยาบาลสงขลานครนทรปท 35 ฉบบพเศษ เดอนกนยายน - ธนวาคม 2558

บทความวจย

ปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสาน

ภมปญญาตะวนออก*

อไร หถกจ** ประภาพร ชก�าเหนด***

บทคดยอ

การศกษานเปนการวจยเชงสหสมพนธ เพอศกษาความสมพนธระหวางการปฏบตการพยาบาล

ทผสมผสานภมปญญาตะวนออกกบ 5 ปจจย คอ ทศนคต ความร ทกษะการดแลสขภาพดวยภมปญญา

ตะวนออก นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลง

สนบสนนทางวชาการ โดยการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกแบงออกเปน ผใหการ

เยยวยา ผสงเสรมการเยยวยา และผประสานการเยยวยา เกบขอมลระหวาง พฤษภาคม ถงสงหาคม พ.ศ.

2554 จากพยาบาลวชาชพจ�านวน 557 คน ทปฏบตงานในโรงพยาบาลของรฐในพนทภาคใตตอนลาง ทง

ระดบปฐมภม ทตยภม และตตยภม วเคราะหขอมลโดยใชสถต รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และ

สมประสทธสหสมพนธของเพยรสน

ผลการศกษาพบวาคาเฉลยคะแนนการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกทง

โดยรวมและแตละบทบาทอยในระดบปานกลาง ปจจยดานทศนคต ทกษะการดแลสขภาพดวยภมปญญา

ตะวนออก นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถง

แหลงสนบสนนทางวชาการ มความสมพนธทางบวกกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญา

ตะวนออกอยางมนยส�าคญทางสถต (p < .01) สวนปจจยดานความรไมมความสมพนธกบการปฏบตการ

พยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ผลการศกษาแสดงวาอาจจะยงมความจ�าเปนตองใชกลยทธ

เชงนโยบายในการสงเสรมใหพยาบาลปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก

ค�าส�าคญ: การเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ; การพยาบาลทผสมผสาน; ภมปญญาตะวนออก;

ความร; ทศนคต; ทกษะ; นโยบาย

* โครงการนไดรบทนจากกองทนกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสขและกองทนวจย

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

** ผชวยศาสตราจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา

*** อาจารย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร จงหวดสงขลา

2 วารสารพยาบาลสงขลานครนทรปท 35 ฉบบพเศษ เดอนกนยายน - ธนวาคม 2558

ความเปนมาของปญหา ความตองการของผใชบรการดานภมปญญาตะวนออก และการแพทยทางเลอกมเพมมากขนเรอยๆ จากผลการศกษาสถานการณการใชการแพทยทางเลอกในการดแลสขภาพของคนไทย พบวามการใชคอนขางสง คอ มการใชสมนไพร การนวด และการออกก�าลงกายมากกวารอยละ 70 มการเลอกบรโภคอาหารสขภาพ เชน ขาวกลอง อาหารมงสวรต ฝกโยคะ สมาธมากกวารอยละ 60 มการบ�าบดดวยน�าผก ผลไม ฝงเขม กดจดมากกวารอยละ 50 โดยมวตถประสงคของการใชเพอการปองกนโรคมากทสด รองลงมาคอ เพอการรกษาโรคและการบ�ารงฟนฟสภาพ สวนใหญใชการแพทยทางเลอกรวมกบการรกษาแผนปจจบน และพบวาสาเหตทประชาชนใชการแพทยทางเลอกมากขน คอ มความพงพอใจการบรการ

ดานการแพทยทางเลอกมากขน ทงดานประสทธผล ความสะดวก ความปลอดภย ราคา ปฏสมพนธระหวางแพทยกบผปวยทมความยดหยน ใหเวลาในการรบฟงปญหาและความกงวลของผปวย รวมทงการใหขอมลการรกษา และค�าแนะน�าในการดแลสขภาพ สงผลใหผปวยพงพอใจกบการบรการทไดรบมากขน (เพญจนทร, และพระพงศ, 2552) การพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกมความสอดคลองกบความตองการของประชาชน และการเปลยนแปลงของระบบบรการสขภาพตามแผนยทธศาสตรสขภาพดวถไทย พ.ศ. 2554-2563 (ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, 2554) ทมแนวโนมเปนการบรการแบบผสมผสานมากขน ใหความส�าคญกบการหยดยงและปองกนโรคไมตดตอเรอรงหรอทเรยกวาโรคในวถชวต ซงมสาเหตพนฐานจากความบบคนทางสงคมและเศรษฐกจในปจจบน ท�าใหประชาชนใหความส�าคญกบการท�ามาหากนมากกวาสขภาพ ขาดความใสใจในการดแลตนเอง บรโภคอาหารโดยไมค�านงถงคณคาทางโภชนาการของอาหาร ท�างานหนกไมใสใจในการออกก�าลงกายและการพกผอน มการใชชวตทเรงรบ ขาดการดแลเอาใจใสซงกนและกน รปแบบการด�าเนนชวตทขาดความสมดลน เปนสาเหตส�าคญของโรคเรอรงทไมตดตอ แนวคดของสขภาพตามแผนยทธศาสตรสขภาพดวถไทย จงมงปรบเปลยนวถชวตสวถพอเพยงเพอการมสขภาพดดวยแนวคดเศรษฐกจพอเพยงทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา สรางสมดลดวยการพฒนาในทกมต และสรางภมคมกนทเขมแขง สงเสรมการมสวนรวมในการดแลสขภาพของตนเองและสงคม ซงเปนการเปดโอกาสใหประชาชนสามารถผสมผสมผสานการแพทยแผนไทยและการดแลสขภาพทางเลอกตามวถไทยเขาสการดแลสขภาพทสอดคลองกบความความเชอและวฒนธรรมของตนเองมากขน การพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกเปนการบรณาการทงปรชญา แนวคด หลกการ ความเชอของภมปญญาตะวนออก เชน ปรชญาพทธ การแพทยแผนไทย การแพทยแผนจน และการดแลสขภาพตามหลกอสลาม เปนตน ซงเปนปรชญาหลกทมอทธพลตอการด�ารงชวตของคนไทย ตลอดจนการใชทกษะดานภมปญญาตะวนออกในการดแลสขภาพ เชน การใชสมาธ พลง โยคะ ไทช ชกง นวด ดนตร เทคนคการผอนคลาย และอาหารและสมนไพร เปนตน โดยน�ามาผสมผสานกบการรกษาบ�าบดแบบตะวนตก ตามความเชอความตองการของผใชบรการเปนหลก (อไร, 2557) เพอสงเสรมสขภาวะองครวม (holistic health) ซงหมายถง ภาวะทมความสมดลลงตวของกาย จต สงคม และจตวญญาณ/ปญญาของบคคล ครอบครว หรอชมชน โดยใหความส�าคญกบทกมต เนองจากมความเชอวาการเจบปวยไมไดเปนความผดปกตแคสวนใดสวนหนงของรางกายเทานน การรกษาจงเนนกระบวนการทสงเสรมความเปนองครวมมากกวาการรกษาความผดปกตเฉพาะทหรอการขจดโรคออกจากรางกาย การรกษาจะวางอยบนฐานของการแพทยพหลกษณ ทใหความส�าคญกบการดแลสขภาพทหลากหลายทงการแพทยแผนปจจบน และการแพทยทางเลอก โดยค�านงถงวฒนธรรม ความเชอ ความหมาย และประสบการณของบคคล


หลกพนฐานของการสงเสรมการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก/การแพทยทางเลอก

คอ เปนภมปญญาตะวนออกทปลอดภย มประสทธภาพ และประหยด รวมทงความเชอ ความศรทธาตอ

ภมปญญาทใช จะชวยสรางเสรมจตใจของบคคลใหเขมแขง มนคง มพลง มความหวง ชวยคลาย

ความเครยดจากการเจบปวย และมผลเสรมสรางภมคมกนโรคใหเขมแขงขน การใชภมปญญาตะวนออก

จงควรค�านงถงความเชอ ความตองการของบคคล ความสอดคลองกบธรรมชาตและสงแวดลอมทางสงคม

วฒนธรรม (อไร, 2557) การพยาบาลแบบผสมผสานไมใชเปนเพยงการเพมเตมวธการบ�าบดแบบทาง

เลอกเขาสการปฏบตพยาบาลเทานน แตควรเปนกระบวนการทปรบเปลยนระบบการพยาบาลแบบเดมท

เปนรปแบบการแพทยชวภาพ (biomedical model) ไปสระบบการดแลสขภาพแบบองครวม (holistic model)

อยางมทศทางและเปาหมาย ซงตองมการปรบเปลยนปรชญาพนฐานของการพยาบาลทเนนองครวมและ

การดแล (holistic and caring philosophy) (Snyder, 2001)

อยางไรกตาม ยงพบวาการปฏบตพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญาตะวนออกในโรงพยาบาล

ยงอยในวงจ�ากด แมวามพยาบาลจ�านวนมากทมความสนใจประยกตใชในการดแลสขภาพ ดงผลการศกษา

ของอภรด อไร และพเยาว (2548) ทพบวาพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลถงรอยละ 42 มความสนใจท

จะผสมผสานภมปญญาตะวนออกสการปฏบตพยาบาล ดวยเหตผลทเชอวาสามารถเพมประสทธภาพใน

การรกษา และเปนการเพมทางเลอกใหมในการรกษาใหแกผใชบรการ จากการทบทวนวรรณกรรมท

เกยวของ (Hatthakit, Parker, & Niyomthai, 2004; อภรด, อไร และพเยาว, 2548) ซงผวจยไดสอบถาม

พยาบาลถงปจจยทคดวามอทธพลตอการปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก พบวามปจจย

ส�าคญ คอ ทศนคต ความรและทกษะทเกยวของกบภมปญญาตะวนออก นโยบายและการสนบสนนของ

สถานบรการและองคกรทเกยวของ และแหลงสนบสนนทางวชาการ อยางไรกตามยงไมมการวจยเพอ

ศกษาความสมพนธของปจจยเหลานกบการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ซงจะเปนประโยชน

ในการสงเสรมการพยาบาลแบบผสมผสานอยางมประสทธภาพตอไป

วตถประสงคการวจย

เพอศกษาปจจยทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก

ค�าถามการวจย

ทศนคต ความร ทกษะการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกของพยาบาล นโยบายและการ

สนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ มความ

สมพนธ กบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกหรอไม อยางไร

สมมตฐานการวจย

ทศนคต ความร ทกษะการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกของพยาบาล นโยบายและ

การสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ

มความสมพนธทางบวกกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก


กรอบแนวคดการวจย

การศกษาวจยในครงนใชกรอบแนวคดการปฏบตการพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญา

ตะวนออกจากการทบทวนวรรณกรรม ซงแบงบทบาทของพยาบาลออกเปน 3 บทบาทหลก (Hatthakit,

Parker, & Niyomthai, 2004; อไร, 2557) ดงน

1) ผใหการเยยวยา (healer) พยาบาลท�าหนาทใหการดแลอยางเอออาทร โดยผสมผสาน

ภมปญญาตะวนออกสการพยาบาล เพอสงเสรมสขภาวะองครวม หรอความสมดลของกาย จต และจตวญญาณ

ของบคคล ในบทบาทน พยาบาลควรมทงความรและทกษะดานภมปญญาตะวนออกทมการใชบอยในสงคม

โดยสามารถประยกตใชภมปญญาตะวนออกไดอยางเหมาะสมกบพนฐานของบคคล ปญหา และความตองการ

ของผใชบรการ อาจจะใหการเยยวยาโดยการดแลดวยความเอาใจใส ความรก ความเมตตา การใหค�าแนะน�า/

การสอนการปฏบตดวยตนเอง เชน การฝกสมาธ โยคะ และ/ หรอกระท�าให เชน การนวด หรอการบ�าบด

ดวยพลง และ/ หรอการใชวธการตางๆ เชน ดนตร เปนสอชวยใหผปวยเกดการเยยวยา เปนตน

2) ผสงเสรมการเยยวยา (facilitator) พยาบาลท�าหนาทสงเสรม และเอออ�านวยความสะดวก

เพอใหผใชบรการไดใชความรและศกยภาพของตนเองในการเยยวยาตนเอง หรอไดรบการเยยวยาจาก

ผเชยวชาญอน ๆ ตามความเชอและความตองการ โดยพยาบาลเอออ�านวยความสะดวกตาง ๆ ใหแก

ผปวย และญาต เชน สถานท เวลา และอปกรณ เปนตน พยาบาลควรมความรดานภมปญญาตะวนออก

ทผใชบรการเลอกใช

3) ผประสานการเยยวยา (coordinator) พยาบาลท�าหนาทเปนผประสานงานเพอใหผใชบรการ

ไดรบการดแลดานภมปญญาตะวนออก หรอไดรบขอมลจากแหลงบรการทมอยในชมชนอยางเหมาะสม

และปลอดภย เชน พระสงฆ หมอนวดแผนไทย หมอสมนไพร เปนตน พยาบาลควรมความรดาน

ภมปญญาตะวนออก และแหลงบรการสขภาพดานภมปญญาตะวนออกทมประสทธภาพ และนาเชอถอ

ปจจยทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญาตะวนออก จากการทบทวน

วรรณกรรม ยงไมพบการศกษาดงกลาวมากอนในประเทศไทย จากการศกษาของ หถกจ ปารคเกอ และนยมไทย

(Hatthakit, Parker, & Niyomthai, 2004) และการศกษาของอภรด อไร และพเยาว (2548) ไดเกบขอมล

เชงคณภาพ ซงผใหขอมลไดสะทอนปจจยทมผลตอการปฏบตการพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญา

ตะวนออก สรปได ดงน 1) ทศนคตของพยาบาลตอการใชภมปญญาตะวนออก 2) ความรทเกยวของกบ

ภมปญญาตะวนออก 3) ทกษะในการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออก 4) นโยบายและการสนบสนน

ของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ 5) แหลงสนบสนนทางวชาการ จากแนวคดดงกลาวขาง

ตนจงเชอมโยงเปนความสมพนธทผวจยไดใชเปนกรอบแนวคดในการศกษาครงน

วธด�าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงปรมาณ ศกษาความสมพนธของปจจยทเกยวของกบการปฏบต

การพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ไดแก ทศนคตของพยาบาล ความรทเกยวของ

ทกษะในการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออก นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพ

และองคกรทเกยวของ และแหลงสนบสนนทางวชาการ


ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรและกลมตวอยางเปนพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในโรงพยาบาลของรฐในพนท ภาคใตตอนลางทงระดบปฐมภม ทตยภม และตตยภม โดยการสมตวอยางจงหวดในภาคใตตอนลางแบบงายได 3 จงหวด คอ ยะลา สงขลา และนครศรธรรมราช สมหาตวแทนสถานบรการในแตละระดบของแตละจงหวด โดยการจบฉลาก ค�านวณขนาดกลมตวอยางโดยใชสดสวนรอยละ 10 ของประชากรพยาบาลวชาชพแตละระดบในภาคใตป พ.ศ. 2550 (กระทรวงสาธารณสข, 2552; ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข, 2549) ไดขนาดกลมตวอยาง 530 คน ผวจยไดเพมกลมตวอยางเพอชดเชยกรณไดรบการตอบกลบไมครบรอยละ 10 รวมทงสน 580 คน เลอกกลมตวอยางในแตละระดบตามสดสวนแบบเฉพาะเจาะจงตามคณสมบตทก�าหนด คอ มประสบการณการปฏบตงานในวชาชพพยาบาลอยางนอย 2 ป

การพทกษสทธกลมตวอยาง การศกษาครงนไดผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพจารณาดานจรยธรรมการท�าวจยในมนษย คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร และผานความเหนชอบจากคณะกรรมการพจารณาดานจรยธรรมการท�าวจยในมนษยของโรงพยาบาลทเกบขอมล ผวจยพทกษสทธโดยกลมตวอยางทกคนไดรบการอธบายวตถประสงคและประโยชนของการวจย เปดโอกาสใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามอยางอสระ และมสทธปฏเสธการตอบแบบสอบถามโดยไมมผลกระทบใดๆตอกลมตวอยาง ขอมลทไดจากแบบสอบถามถกเกบรกษาเปนความลบและน�าเสนอขอมลเปนภาพรวม และไมกอใหเกดความเสยหายแกกลมตวอยาง

เครองมอทใชในการวจย เครองมอในการเกบขอมล ประกอบดวย 3 สวน คอ แบบสอบถามขอมลทวไป แบบประเมนการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก และแบบประเมนปจจยทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก 1) แบบสอบถามขอมลทวไป เปนแบบเลอกตอบและเตมค�า จ�านวน 10 ขอ ประกอบดวย อาย เพศ ศาสนา เชอชาต ระดบการศกษา สถานภาพสมรส สถานทปฏบตงาน หอผปวยทปฏบตงาน ระยะเวลาทปฏบตงานในวชาชพพยาบาล และประสบการณทเกยวของกบภมปญญาตะวนออก 2) แบบประเมนการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ประกอบดวย การปฏบตของพยาบาลดานการเปนผเยยวยา ผสงเสรมการเยยวยา และผประสานการเยยวยา เปนแบบประเมนคา 4 ระดบจ�านวน 15 ขอ คาคะแนน 0 – 1 = มการปฏบตพยาบาลทผสมผสานนอย คาคะแนน 1.1 - 2.0 = มการปฏบตพยาบาลทผสมผสานปานกลาง คาคะแนน 2.1 - 3.0 = มการปฏบตพยาบาลทผสมผสานมาก 3) แบบประเมนปจจยทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ประกอบดวย 5 ดาน ดงน 3.1) ความรทเกยวของกบภมปญญาตะวนออก เปนแบบทดสอบเลอกตอบ ถกหรอผด

จ�านวน 15 ขอ


คาคะแนน 0 – 7.5 (0 – 50 %) = นอย คาคะแนน 7.6 – 11.9 (51 – 79 %) = ปานกลาง คาคะแนน 12 – 15 (80 – 100 %) = มาก 3.2) ทศนคตของพยาบาลตอการใชภมปญญาตะวนออก เปนแบบประเมนคา 4 ระดบ จ�านวน 5 ขอ 3.3) ทกษะในการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออก ประเมนโดยใชแบบสอบถามความสามารถในการปฏบตภมปญญาตะวนออก แบบประเมนคา 4 ระดบ จ�านวน 8 ขอ 3.4) นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ ประเมนโดยใชแบบสอบถามแบบประเมนคา 4 ระดบ จ�านวน 6 ขอ 3.5) การเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ ประเมนโดยใชแบบสอบถามแบบประเมนคา 4 ระดบ จ�านวน 3 ขอ คาคะแนนของตวแปรขอ 3.2-3.5 มดงน คาคะแนน 0 – 1 = มการสนบสนนนอย คาคะแนน 1.1 - 2.0 = มการสนบสนนปานกลาง คาคะแนน 2.1 - 3.0 = มการสนบสนนมาก เครองมอการวจยไดผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (content validity) จากผทรงคณวฒจ�านวน 3 ทาน โดยแบบสอบถามการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกไดคาความตรงเทากบ 0.86 ดานความรเทากบ 0.80 แบบสอบถามดานทศนคต ทกษะการดแลสขภาพฯ นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพฯ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการเทากบ 0.83 และตรวจสอบความเทยงของเครองมอ (reliability) โดยน�าไปทดลองใชกบพยาบาลทมลกษณะคลายกบกลมตวอยาง จ�านวน 30 คน หาความเทยงของเครองมอโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ไดคาความเทยงของแบบสอบถามการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก เทากบ 0.94 แบบสอบถามดานทศนคต ทกษะการดแลสขภาพฯ นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพฯ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการไดคาความเทยงเทากบ 0.70 สวนแบบสอบถามดานความรฯ ใชการทดสอบซ�า ไดคา 0.85

การเกบรวบรวมขอมล ภายหลงไดรบอนญาตเกบขอมล ผวจยไดอาศยผชวยนกวจยในการเกบขอมลจากโรงพยาบาลแตละแหงระหวางเดอนพฤษภาคม ถงเดอนสงหาคม พ.ศ. 2554 ดวยแบบสอบถามทไดสรางขนจ�านวน 580 ชด ไดแบบสอบถามกลบคนมาจ�านวน 557 ชดมการตรวจสอบความสมบรณของขอมลกอนท�าการวเคราะหขอมล วธวเคราะหขอมล ขอมลสวนบคคล และปจจยทเกยวของกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกทง 5 ดานวเคราะหโดยแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน สวนความสมพนธระหวางทศนคต ความร ทกษะดานการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกของพยาบาล นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ กบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก วเคราะหโดยใชสถตสหสมพนธของเพยรสน


ผลการศกษา กลมตวอยางจ�านวน 557 คน สวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ 97.3) อายเฉลย 34 ป นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 85.6) ระดบการศกษาปรญญาตร (รอยละ 88.5) สวนทเหลอมการศกษาสงกวาปรญญาตร ปฏบตงานอยในโรงพยาบาลศนยรอยละ 40.4 รองลงมาคอโรงพยาบาลชมชนรอยละ 31.1 ใหการพยาบาลผปวยเรอรงและฟนฟรอยละ 48.3 ผปวยวกฤตและฉกเฉนรอยละ 46.1 มระยะเวลาในการปฏบตงานมากกวาสบปรอยละ 49.5 มประสบการณการศกษาหรออบรมเกยวกบภมปญญาตะวนออกรอยละ 39.5 โดยเคยเขารบการอบรมการพฒนาจต/สมาธรอยละ 27.8 การนวดรอยละ 19.9 โยคะรอยละ 18.5 อาหารและสมนไพรรอยละ 14.7 ไทเกก/ชกงรอยละ 7.5 และพลงบ�าบดรอยละ 5.6 กลมตวอยางสวนใหญรบรวา ตนเองมความสามารถน�าภมปญญาตะวนออกตางๆ มาดแลตนเองและผอน ดงน หลกศาสนาและความเชอรอยละ 79.7 อาหารและสมนไพรรอยละ 74.7 สมาธรอยละ 66.8 และนวดรอยละ 52.6 โดยเปนการใชเพอลดอาการปวดรอยละ 58 ผอนคลายความเครยดรอยละ 59.2 ลดอาการเจบคอรอยละ 42.9 และสงเสรมสขภาพใหแขงแรงรอยละ 42.7

การปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก กลมตวอยางมการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( =1.48, SD=0.88) เชนเดยวกบการปฏบตในแตละดานทมการปฏบตอยในระดบปานกลาง (ตาราง 1) ทงนไดมการน�าเสนอขอค�าถามการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกทมคะแนนเฉลยสงสด 2 ล�าดบแรกในตาราง 1

ตาราง 1คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกแจกแจงตามบทบาท และรายขอทมคะแนนสงสด 2 ล�าดบแรก (N=557)

การปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก คาทเปนไปได SD ระดบ

บทบาทผใหการเยยวยา 0-3 1.41 0.86 ปานกลาง

- เลอกใชภมปญญาตะวนออก โดยค�านงถงความเหมาะสมกบ

พนฐานของบคคล ปญหา และความตองการของผใชบรการ

1.71 0.80

- ประเมนภมหลง ปญหา ความตองการดานสขภาพ

และทเกยวของกบภมปญญาตะวนออก

1.52 0.82

บทบาทผสงเสรมการเยยวยา 0-3 1.57 0.89 ปานกลาง

- เปดโอกาสใหผใชบรการและญาตใชภมปญญาตะวนออก

ในการดแลสขภาพตามความตองการอยางสอดคลองกบ

แผนการรกษาพยาบาล

1.81 0.83

- เอออ�านวยความสะดวกดานสถานท เชน จดบรเวณใน

หอผปวยหรอโรงพยาบาลเพอเออส�าหรบการปฏบตกจ

ดานศาสนาตามความเหมาะสม เปนตน

1.79 0.89

บทบาทผประสานการเยยวยา 0-3 1.41 0.89 ปานกลาง


ตาราง 1 (ตอ)

การปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก คาทเปนไปได SD ระดบ

- ตดตอแหลงบรการดานภมปญญาตะวนออก ทเชอถอได

ใหผใชบรการตามความตองการ เชน พระสงฆ โตะอหมาม

หมอนวด เปนตน

1.38 0.90

บทบาทภาพรวม 0-3 1.48 0.88 ปานกลาง

ทศนคต ความร ทกษะดานการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกของพยาบาล นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ จากผลการศกษาพบวาความรดานภมปญญาตะวนออกและทศนคตของพยาบาลตอการใชภมปญญาตะวนออก อยในระดบด ( =12.93, SD=1.67 และ =2.12, SD=0.71 ตามล�าดบ) สวนปจจยอน ๆ อยในระดบปานกลาง นนคอทกษะดานการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออก ( =1.39, SD=0.82) นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ ( = 1.63, SD=1.11) และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ ( =1.45, SD=1.36) (ตาราง 2) ทงนไดมการน�าเสนอขอค�าถามทมคะแนนสงสด 2 ล�าดบแรกของแตละปจจยในตาราง 2

ตาราง 2คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยคดสรรกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก และรายขอทมคะแนนสงสด 2 ล�าดบแรก (N=557)

ปจจยคดสรร คาทเปนไปได SD ระดบ

ความรดานภมปญญาตะวนออก

- การเลอกใชภมปญญาตะวนออก ควรเลอกใหสอดคลองกบวถ

ชวต และความตองการของผใชบรการ(ตอบถก 98.4%)

- ผลของนวดไทยตอสขภาพ คอ สงเสรมการไหลเวยนของเลอด

ลม ท�าใหเกดการผอนคลาย และบรรเทาอาการปวด (ตอบถก

98.4%)

0-15 12.93 1.67 ด

ทศนคตตอการใชภมปญญาตะวนออก- ภมปญญาตะวนออกมความส�าคญในการสรางเสรมสขภาพองครวม- ภมปญญาตะวนออกมคณคา สงเสรมเอกลกษณในการดแลวถไทยและการพงตนเอง

0-3 2.122.60

2.56

0.710.52

0.55

ด

ทกษะดานภมปญญาตะวนออก- หลกศาสนา และความเชอ- อาหารและสมนไพร

0-3 1.392.051.93

0.820.780.78

ปานกลาง

นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการฯ- องคกรวชาชพพยาบาลมการสนบสนนใหพยาบาลพฒนาทกษะการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก - หนวยงานของทานมนโยบายสงเสรมใหใชภมปญญาตะวนออก

0-3 1.631.76

1.57

1.111.23

1.09



ตาราง 2 (ตอ)

ปจจยคดสรร คาทเปนไปได SD ระดบ

การเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ- หนวยงานของทานมหนงสอ วารสาร หรอสอขอมลทเกยวของกบภมปญญาตะวนออกใหบรการอยางเพยงพอ- หนวยงานของทานมผเชยวชาญดานภมปญญาตะวนออก

0-3 1.451.83

1.74

1.361.54

1.67


ความสมพนธระหวางทศนคต ความร ทกษะดานการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกของพยาบาล นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ กบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ผลการศกษาพบวาทศนคตและทกษะของพยาบาลในการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออก นโยบายและการสนบสนนของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ มความสมพนธเชงบวกกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกโดยรวมอยางมนยส�าคญทางสถต (r = .223, p < .01, r = .406, p < .01, r = .427, p < .01, และ r = .441, p < .01 ตามล�าดบ) และมความสมพนธเชงบวกกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกในแตละบทบาทอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ p < .01 สวนความรของพยาบาลดานภมปญญาตะวนออก ไมมความสมพนธกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกโดยรวม (ตาราง 3)

ตาราง 3

ความสมพนธระหวางปจจยคดสรรกบการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก (N=557)

การปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก

ปจจยคดสรร

ความร ทศนคต ทกษะ นโยบาย การเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ

บทบาทผเยยวยา .012 .196** .415** .373** .374**

บทบาทผสงเสรมฯ .016 .208** .304** .383** .397**

บทบาทผประสานฯ .047 .184** .362** .382** .411**

การปฏบต (รวม) .013 .223** .406** .427** .441**

* <.05, ** <.01

การอภปรายผลการวจย

การอภปรายผลแบงออกเปน 2 สวน คอ 1) ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลกบการปฏบต

การพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก และ 2) ความสมพนธระหวางปจจยแวดลอมกบการปฏบต

การพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ดงน

1. ปจจยสวนบคคล ประกอบดวยความร ทศนคต และทกษะของพยาบาลในการใชภมปญญา

ตะวนออก ดงรายละเอยดในตาราง 3

ผลการศกษาแสดงใหเหนวาพยาบาลมทศนคตตอการใชภมปญญาตะวนออก เฉลยในระดบด โดยมคา

คะแนนเฉลยทสะทอนใหเหนวากลมตวอยางเหนความส�าคญของภมปญญาตะวนออก ในการสรางเสรม

สขภาพองครวม ( = 2.60, SD = 0.52) และเหนวามคณคา สงเสรมเอกลกษณในการดแลสขภาพวถไทย


และการพงตนเอง ( =2.56, SD =0.55) และทศนคตทดของกลมตวอยางยงสะทอนผานการน�าภมปญญา

ตะวนออกมาดแลสขภาพของตนเอง โดยกวาครงไดใชเพอผอนคลายความเครยด (รอยละ 59.2) และ

เพอลดอาการปวด (รอยละ 58) สวนทกษะในการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกมคาคะแนนเฉลย

โดยรวมในระดบปานกลาง ( =1.39, SD = 0.82) สอดคลองกบขอมลประสบการณการศกษาหรออบรม

ทเกยวของ ซงพบวากลมตวอยางประมาณรอยละ 40 เทานนไดรบการศกษาหรออบรมมากอน โดยมคา

เฉลยทกษะในการปฏบตสงสด 3 อนดบแรก คอ 1) หลกศาสนา และความเชอ 2) อาหารและสมนไพร

และ 3) สมาธ

ส�าหรบปจจยดานความร พบวาความรดานภมปญญาตะวนออกของพยาบาล ไมมความสมพนธ

อยางมนยส�าคญทางสถตกบการปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ทงโดยบทบาทในภาพรวม

และโดยบทบาทยอยทง 3 บทบาท และผลการศกษายงแสดงใหเหนวากลมตวอยางมความรดานภมปญญา

ตะวนออกในระดบด ( = 12.93, SD = 0.71) ถงแมวากลมตวอยางสวนใหญไมเคยไดรบการศกษาหรอ

อบรมดานภมปญญาตะวนออกมากอน (รอยละ 60.5) ทงนอาจจะเปนเพราะในปจจบนประชาชนสามารถ

เขาถงขาวสารดานภมปญญาตะวนออกไดงายขน ทงทางโทรทศน วทย อนเตอรเนต และเวบไซตท

เกยวของ สงผลใหผทสนใจสามารถคนควาดวยตนเองไดงายขน เหตผลทความรของพยาบาลไมมผลตอ

การปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกนน อาจจะเกดจากจดออนของแบบสอบถามความร

เนองจากศาสตรดานภมปญญาตะวนออก มขอบเขตกวางและหลากหลาย การพฒนาแบบสอบถามดาน

ความรใหสามารถครอบคลมวธการดแลสขภาพทหลากหลายเพอใหสอดคลองกบแบบสอบถามดานการ

ปฏบตพยาบาลทผสมผสานนนท�าไดคอนขางยาก กอปรกบการศกษานไดครอบคลมตวแปรอสระทศกษา

หลายตว จงเปนขอจ�ากดเกยวกบจ�านวนขอค�าถาม อยางไรกตามผลการศกษานสนบสนนวากลมตวอยาง

มความรดานภมปญญาตะวนออกอยในระดบด แตยงไมเพยงพอทจะน�าไปสการใชภมปญญาตะวนออก

ในการปฏบตพยาบาลของตนเอง สาเหตสวนหนงนาจะมาจากการขาดการสนบสนนเชงนโยบายตอการปฏบต

พยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกของสถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของดงรายละเอยด

การอภปรายในขอ 2.1 ซงสอดคลองกบผลการวจยทผานมา ทรายงานวาพยาบาลยงขาดแรงจงใจในการ

ปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกเนองจากภาระงานดงกลาวไมไดถกก�าหนดไวอยาง

ชดเจนวาเปนบทบาทของพยาบาล และยงไมมแนวปฏบตทเกยวของกบเรองนทสามารถใชชแนะการปฏบต

ของพยาบาลอยางชดเจน (อภรด อไร และพเยาว, 2548; อทยวรรณ, เกศรา และปราณ 2558)

2. ปจจยแวดลอม

2.1 นโยบายและการสนบสนนขององคกรทเกยวของ พบวามผลทางบวกตอการปฏบตการ

พยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก ทงโดยบทบาทในภาพรวม และโดยบทบาทยอยทง 3 บทบาท

กลมตวอยางใหคะแนนเฉลยการมนโยบายและการสนบสนนขององคกรทเกยวของกบการพยาบาลท

ผสมผสานภมปญญาตะวนออกในระดบปานกลาง ( = 3.25, SD = 2.22) โดยกลมตวอยางสวนใหญรบร

วาหนวยงานของเขามนโยบายสงเสรมการใชภมปญญาตะวนออก (รอยละ 65) และจดใหมบรการสขภาพ

ดานภมปญญาตะวนออก เชน หองนวดไทย/ สปา ศนยสขภาพทางเลอก เปนตน (รอยละ 61.6) แตม

กลมตวอยางสวนนอยรบรวาหนวยงานของเขาใหการสนบสนนบคลากรเรยนรและฝกฝนทกษะดาน

ภมปญญาตะวนออก โดยมการสนบสนนดานเวลารอยละ 43.1 และดานงบประมาณรอยละ 34.8 เชนเดยวกบ

การสนบสนนจากองคกรวชาชพ กลมตวอยางสวนนอยรบรวาองคกรวชาชพพยาบาลมนโยบายและการสนบสนน


พยาบาลในการพฒนาทกษะการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก (รอยละ 39.3) ดงนน

หากจะสนบสนนใหพยาบาลผสมผสานภมปญญาตะวนออกสการดแลสขภาพ คงตองใหความส�าคญกบ

การพฒนาสมรรถนะของพยาบาลทเกยวของกบภมปญญาตะวนออกมากขน โดยใหการสนบสนนเวลา

และงบประมาณแกพยาบาลเพอเขารบการศกษา หรออบรมเพมเตม เนองจากเนอหาเหลานยงไมมการ

บรณาการสหลกสตรพยาบาลศาสตรอยางเปนระบบ คอ บางหลกสตรมรายวชาทเกยวของกบสขภาพองครวม

และการพยาบาลแบบผสมผสาน ในขณะทบางหลกสตรไมมรายวชาเหลาน แตมการบรณาการเนอหาท

เกยวของเขาในหลกสตร (อไร และวารรตน, 2555)

2.2 การเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ มผลทางบวกตอการปฏบตการพยาบาลทผสมผสาน

ภมปญญาตะวนออก ทงโดยบทบาทในภาพรวม และโดยบทบาทยอยทง 3 บทบาท พบวากลมตวอยาง

ใหคะแนนเฉลยของการมแหลงสนบสนนทางวชาการทเกยวของกบการพยาบาลทผสมผสานภมปญญา

ตะวนออก ในระดบปานกลาง ( =1.45, SD = 1.36) โดยกลมตวอยางนอยกวากงหนงรบรวาหนวยงาน

ของตนเองมแหลงสนบสนนทางวชาการทเกยวของ เชน มหนงสอ วารสาร หรอสอขอมลทเกยวของกบ

ภมปญญาตะวนออก ใหบรการอยางเพยงพอ (รอยละ 47) มผเชยวชาญดานภมปญญาตะวนออก (รอยละ 45.6)

การทบคลากรสามารถเขาถงการจดฝกอบรมเกยวกบภมปญญาตะวนออกไดสะดวก (รอยละ 40.4) ซงม

ความส�าคญในการสงเสรมใหบคลากรสามารถศกษาเพมเตมดวยตนเอง

การทกลมตวอยางมคะแนนเฉลยดานความร และทศนคตตอการใชภมปญญาตะวนออกระดบด

ในขณะททกษะในการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกในระดบปานกลาง ยงพบวาพยาบาลยงปฏบต

บทบาทการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกในระดบปานกลางนน อาจเปนเพราะปจจยสวนบคคล

มอทธพลนอยกวาปจจยแวดลอม และเนองจากปจจยแวดลอมทงนโยบายและการสนบสนนขององคกร

ทเกยวของ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการมระดบคะแนนเฉลยไมสงพอ จงสงผลใหพยาบาล

ยงปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกไมมาก นอกจากนนเนองจากสถานบรการสขภาพ

ในปจจบน ยงใหความส�าคญกบระบบการรกษาพยาบาลแผนปจจบน ยงไมมนโยบายทชดเจนในการสนบสนน

ใหพยาบาลปฏบตบทบาทการพยาบาลแบบผสมผสาน ดงการศกษาของอภรด อไร และพเยาว (2548)

พบวาพยาบาลวชาชพมความสนใจในการผสมผสานภมปญญาตะวนออกสการปฏบตพยาบาลในโรง

พยาบาลถงรอยละ 42 ดวยเหตผลทเชอวาสามารถเพมประสทธภาพในการรกษา และเปนการเพมทาง

เลอกใหมในการดแลสขภาพใหแกผใชบรการ แตยงไมมนโยบายและแนวปฏบตงานทชดเจนส�าหรบพยาบาล

สอดคลองกบการศกษาของอทยวรรณ, เกศรา และปราณ (2558) พบวานโยบายขององคกรในการใชภมปญญา

ตะวนออกในการดแลผปวยของพยาบาลยงไมชดเจน สงผลใหพยาบาลไมมความมนใจ และไมมแรงจงใจใน

การปฏบต และเนองจากกลมตวอยางยงรบรวาตนเองมทกษะการดแลสขภาพดวยภมปญญาตะวนออกไม

มากพอ (ระดบปานกลาง) อาจสงผลใหไมมนใจในการน�าไปใชกบผปวยไดอยางปลอดภยและมประสทธภาพ

ท�าใหภาพรวมของการปฏบตการพยาบาลแบบผสมผสานยงอยในระดบปานกลาง ดงทแทรซ และคณะ

(Tracy et al., 2005) รายงานวาพยาบาลทดแลผปวยหนกในหออภบาลผปวย กงวลถงประสทธภาพของ

การผสมผสานวธการดแลสขภาพทางเลอกในการดแลผปวยหนก จงหลกเลยงการใชทางเลอกทตนเอง

ไมมความรดพอ เชน การใชอาหารเสรมและวตามน แตมกจะเลอกใชเทคนคการผอนคลายหรอการเยยวยา

ทางจตวญญาณ เชน การใหผปวยฟงเพลง สวดออนวอน เปนตน อยางไรกตามการทกรมพฒนาการแพทย

แผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข มนโยบายในการพฒนางานทชดเจน จดใหม


แหลงสนบสนนการอบรมทางวชาการ และจดท�าสอทเกยวของกบการดแลรกษาทางเลอกอยางตอเนอง

มสวนส�าคญทท�าใหพยาบาลหนมาสนใจเรยนรทกษะการดแลสขภาพดวยการแพทยแผนไทยและการดแล

แบบทางเลอกมากขน จนสามารถน�าไปประยกตใชในการดแลผใชบรการในทกระดบของการบรการมากขน

ตามล�าดบ

ดงนนการท�าความเขาใจปจจยทงทางดานความร ทศนคตของพยาบาล ความสามารถในการปฏบตภมปญญาตะวนออก นโยบายและการสนบสนนขององคกรทเกยวของและสถานบรการ และการเขาถงแหลงสนบสนนทางวชาการ จงมสวนส�าคญในการวางแผนสงเสรมใหพยาบาลมทกษะในการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกอยางเพยงพอ จนมความมนใจทจะปฏบตบทบาททสงเสรมการพยาบาลแบบองครวมทสอดคลองกบบรบทสงคมวฒนธรรมไทยใหเดนชดขนในอนาคต

สรป ผลการศกษาครงนแสดงใหเหนวาพยาบาลมความร และทศนคตทดตอการปฏบตการพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญาตะวนออก แตการปฏบตการพยาบาลองครวมทผสมผสานฯในสถานบรการสขภาพยงอยในระดบปานกลางทงในบทบาทผใหการเยยวยา ผสงเสรมการเยยวยา และผประสานการเยยวยารวมทงบทบาทในภาพรวม ทงนอาจจะเปนเพราะยงไมมนโยบายและการสนบสนนทชดเจนของสถานบรการและองคกรทเกยวของในการสนบสนนและใหแนวทางในการปฏบตการพยาบาลทผสมผสานฯ ตลอดจนการสนบสนนใหพยาบาลไดรบการพฒนาองคความรทเกยวของอยางตอเนองเพอเสรมสรางความมนใจ และแรงจงใจในการปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออก

ขอเสนอแนะและการน�าไปใช การสงเสรมการพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญาตะวนออกนน สถานบรการสขภาพและองคกรทเกยวของ อาจจ�าเปนตองใหขอบเขตของภมปญญาตะวนออกทสนบสนนใหใชใหชดเจน เพอใชเปนกรอบในการใหการสนบสนนการพฒนาศกยภาพของพยาบาลทงดานความร และทกษะของการปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกใหเฉพาะเจาะจง และมทศทางทตอบสนองตอนโยบายของสถานบรการสขภาพ ถงแมวาผลการศกษานพบวาพยาบาลสวนใหญมความรดานภมปญญาตะวนออกระดบดกตาม แตกรอบแนวคดของภมปญญาตะวนออกทใชในการศกษานคอนกวางและหลากหลาย ดงนนการน�าผลการวจยสวนนไปใชควรค�านงถงขอจ�ากดดงกลาวดวย และเนองจากพยาบาลสวนใหญไดรบการศกษาเกยวกบการพยาบาลทผสมผสานภมปญญาตะวนออกทแตกตางกนและมความหลากหลาย จงจ�าเปนตองพฒนาหลกสตรอบรมทมเนอหาครอบคลมหลกการ และแนวปฏบตทสอดคลองกบทศทางการสนบสนนของสถานบรการสขภาพ และองคกรวชาชพ ซงเปนเรองทยงตองการการศกษาวจยเพอใชเปนขอมลในการขบเคลอนการปฏบตพยาบาลทผสมผสานอยางมทศทางทชดเจนตอไป

กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบคณกองทนกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสขและกองทนวจยคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ในการใหงบประมาณสนบสนนการด�าเนนโครงการฯ นอกจากนนกรมพฒนาการแพทยแผนไทย และการแพทยทางเลอกยงจดอบรมการจดท�าโครงการวจยเชงระบบ และใหค�าปรกษาแกผไดรบทนในการด�าเนนการวจยจนส�าเรจลลวงดวยด


บรรณานกรม

กระทรวงสาธารณสข. (2552). ระบบขอมลเพอการบรหาร ตดตามผลการด�าเนนงาน. สบคน 29 พฤษภาคม

2553, จาก http://moc.moph.go.th/Resource/Personal/index

เพญจนทร ประดบมข-เชอรเรอร, และพระพงศ วงศอปราช. (2552). สถานการณการใชการแพทยทางเลอก

ในการดแลสขภาพของคนไทย. สถานการณการแพทยพนบาน การแพทยแผนไทย การแพทย

ทางเลอก, 3(1), 1-8.

ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2549). จ�านวนบคลากรทางการแพทย

รายจงหวด 2549. สบคน 29 พฤษภาคม 2553, จาก http://bps.ops.moph.go.th/index.php?

mod=bps&doc=5

ส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2554). แผนยทธศาสตรสขภาพดวถไทย

พ.ศ. 2554-2563. กรงเทพฯ: โรงพมพส�านกพระพทธศาสนาแหงชาต.

อภรด สขศกด, อไร หถกจ, และพเยาว เกษตรสมบรณ. (2548). การปฏบตพยาบาลทผสมผสานภมปญญา

ตะวนออกในการดแลผปวยทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล. วารสารสงขลานครนทรเวชสาร,

23(5), 341-349.

อทยวรรณ พทธรตน, เกศรา เสนงาม, ปราณ ค�าจนทร. (2558). การใชภมปญญาตะวนออกในการดแลผปวย

ของพยาบาลวชาชพในภาคใตของไทย. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร. 35(2), 1-19.

อไร หถกจ. (2557). การพยาบาลองครวมทผสมผสานภมปญญาตะวนออก. สงขลา: บรษทแมกซมเดย

วาย 2 เค เพรส.

อไร หถกจ และวารรตน ถานอย. (2555). การพยาบาลองครวมและการดแลสขภาพแบบผสมผสาน:

การบรณาการแนวคดสการจดการศกษาพยาบาล. วารสารสภาการพยาบาล 27 (ฉบบพเศษ): 5-17.

Hatthakit, U., Parker, M. & Niyomthai, N. (2004). Nurses’ experience in integrating complementary

therapies into nursing practice. Thai Journal of Nursing Research, 8(2): 126-143.

Snyder, M. (2001). Overview and summary of complementary therapies: Are these really nursing?

Online Journal of Issues in Nursing, 6(2) [serial on the internet]. Retrieved June 20, 2015,

from http://www.nursingworld.org/ojin/topic15/tpc15ntr.htm.

Tracy, M.F., et al. (2005). Use of complementary and alternative therapies: a national survey of

critical care nurses. American Journal of Critical Care. 14(5), 404-414.


Factors Related to Integration of Eastern Wisdom into Nursing

Practice*

Urai Hatthakit** Prapaporn Chukumnerd***

Abstract

This study is a correlational research aiming to investigate the relationship between integration

of eastern wisdom into nursing practice and five variables: attitude, knowledge, skills in using eastern

wisdom, policy and support of hospitals and health professional organizations, and accessibility of

academic health support related to eastern wisdom. The nurse’s role in integrative nursing practice

was classified as healer, facilitator and coordinator. Data were collected between May and August,

2011. The samples were 557 professional nurses working at primary, secondary and tertiary health

care setting in government hospitals located in the lower Southern region of the country. The data

were analyzed using percentage, mean, standard deviation, and Pearson Product of Moment Correlation.

The results of the study showed that average mean scores of integrative nursing practice

were at a moderate level for individual role and the total role scores. The results of this study revealed

that attitude, skills in using eastern wisdom, policy and support of hospitals and health professional

organizations, as well as accessibility of academic health support for eastern wisdom had a positive

correlation with the integrative nursing practice (p < .01). There was however no correlation between

knowledge and integrative nursing practice. The findings indicated that there might be a need of

strategies at policy level to encourage the nurses to practice integrative care.

Keywords: accessibility of academic health support, attitude, integrative nursing practice, eastern wisdom, knowledge, policy, skills

* This research was supported by the Research funding of Bureau of Alternative Medicine and Faculty of Nursing

Research funding

** Assistant Professor, Faculty of Nursing, Prince of Songkla University, Songkhla, Thailand.

*** Lecture, Faculty of Nursing, Prince of Songkla University, Songkhla, Thailand.

บทความวิจัย 3541.pdf · 2016-01-29 · ค่อนข้างสูง...

Documents