วารสารทองสขวชาการ (THONGSOOK JOURNAL)

ชอวารสาร วารสารทองสขวชาการISSN:2286-6698(สงวนลขสทธ)

กำาหนดเผยแพร 2ฉบบตอป ฉบบท1มกราคม-มถนายน ฉบบท2กรกฎาคม-ธนวาคม

เจาของ บณฑตวทยาลยวทยาลยทองสข

วตถประสงค เพอเปนสอกลางในการแลกเปลยนความรความเหนทางวชาการในระดบอดมศกษาของอาจารย บคลากรและนกศกษาทงภายในและภายนอกสถาบน

สถานทตดตอ บณฑตวทยาลยวทยาลยทองสข 99/79ถนนบรมราชชนนแขวงศาลาธรรมสพน เขตทววฒนากรงเทพมหานคร10170 โทรศพท02-8851421-4ตอ52 โทรสาร02-8851426

l กองบรรณาธการทรงไวซงสทธการพจารณาและตดสนการลงตพมพลงในวารสาร

l ทศนะและขอคดเหนดงปรากฏในบทความตางๆ ของวารสารฉบบน เปนของผเขยนแตละทาน

สำานกงานบณฑตวทยาลยวทยาลยทองสขและกองบรรณาธการ ไมจำาเปนตองเหนดวยและไมม

สวนรบผดชอบใดๆ ผประสงคจะนำาขอความจากบทความไปเผยแพรตอ ตองไดรบอนญาตจาก

ผเขยน

พมพท :บรษทวรวรรณพรนทตงแอนดแพคเกจจงจำากด110/14หม5ซอยอบต.บางไผถนนนครอนทรตำาบลบางไผอำาเภอเมองนนทบรจงหวดนนทบร

ปท 1 ฉบบท 1 (มกราคม - มถนายน 2555)

บรรณาธการ ดร.พรจตอรณยกานนท

ผทรงคณวฒประจำากองบรรณาธการศ.ดร.นายแพทยประสทธวฒนาภา รศ.ดร.สทธวรรณตนตรจนาวงศรศ.ดร.ไพรตนวงษนาม รศ.ดร.นราสมประสงค รศ.ดร.สมานงามสนท รศ.สนาสทธเลศประสทธผศ.ดร.ประยงคเนาวบตร ผศ.ดร.อรรถกฤษปจฉมนนทผศ.ดร.กณฑมานลทองคำา ดร.จกพรรดวะทาดร.ไพรชถตยผาด ดร.อลงกตวรกนาวาอากาศตรดร.กองเกยรตบรณศร

กองบรรณาธการ

รศ.จนตรคปตะวาทน ดร.กตตวฒนรตนดลกณภเกตดร.จำาลองนกฟอน ดร.ศรกาญจนไกรบำารงดร.ในตะวนกำาหอม นายชยวฒนธระกลพศทธ

เลขานการ นางสาวสรยาศศะรมย

วารสารทองสขวชาการ (THONGSOOK JOURNAL)

วทยาลยทองสข ไดจดตงขนดวยปณธานและเจตนารมณอนมงมนของ ดร.พรชย อรณยกานนท

โดยไดรบการอนมตการจดตงจากทบวงมหาวทยาลย เมอวนท 10 ตลาคม 2537 นบถงปจจบนป 2555 ก

ครบรอบ 18 ป นบเปนการกาวเดนทคอนขางยาวนาน และมนคงในฐานะขององคการทมงการผลตบณฑต

การใหบรการทางวชาการแกสงคม การวจย และการอนรกษทำานบำารงศลปวฒนธรรม

หากพจารณาดระยะเวลาทผานมา วทยาลยทองสขกคงถงเวลาทตองทบทวนและวางแผนทจะกำาหนด

บทบาทของตนเองใหแนชด และกาวเดนตอไปใหสอดคลองกบเสนทางการพฒนาวชาการระดบ

อดมศกษาตามแผนการพฒนาการศกษาของประเทศและความตองการของชมชนในทองถน ภาย

ใตสภาวการณเปลยนแปลงของระบบการบรหารการศกษาของประเทศ วทยาลยทองสขไดมการ

ปรบปรงการบรหารจดการภายในอยางตอเนอง เพอใหเกดความสมดลทงในดานปรมาณและคณภาพของ

การจดการเรยนการสอน การวจย และการใหบรการวชาการแกสงคม

วารสารทองสขวชาการ ฉบบนจงนบเปนฉบบปฐมฤกษ โดยมวตถประสงคเพอจะเผยแพรผลงานทาง

วชาการ ผลงานวจยของคณาจารย นกวจย นกศกษาในระดบบณฑตศกษา และเผยแพรขอมลตางๆ

ทเปนประโยชนตอวงการวชาการในหลากหลายสาขาวชา ทงดานรฐประศาสนศาสตร บรหารธรกจ

การบรหารการศกษา เปนตน ใหกวางขวางในระดบประเทศและระดบภมภาคในเอเซย

การจดทำาวารสารฉบบนสำาเรจลงไดดวยความรวมมอของหลายฝาย ตงแต ทปรกษา ผทรงคณวฒ

ผเขยนบทความ และกองบรรณาธการทกคน ซงวทยาลยทองสขขอขอบคณไว ณ โอกาสนดวย ขณะ

เดยวกนภาระหนาทการใหบรการวชาการยงคงกาวเดนตอไป และการจะบรรลวตถประสงคและเปาหมาย

อยางมประสทธภาพได คงจะตองขนอยกบศกยภาพของทมงานเปนสำาคญ จงขอฝากความหวงใน

การทจะรวมกนพฒนาวทยาลยทองสขไวกบทกฝายทเกยวของ เพอความกาวหนาทางวชาการและ

การเปนสถาบนการอดมศกษาอยางมคณภาพ

ดร.พรจต อรณยกานนท

อธการบดวทยาลยทองสข

บทบรรณาธการบทบรรณาธการ

สารบญหนา

บทความวชาการหลกนตรฐและนตธรรม

ดร.อลงกต วรก .....................................................................................................................8-14

ระบบบรหารราชการ

ดร.กตตวฒน รตนดลก ณ ภเกต ...........................................................................................15-31

กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะทางภาษาสประชาคมอาเซยน

รศ.จนตร คปตะวาทน .........................................................................................................32-42

บทความวจยยทธศาสตรการใชกฎหมายความมนคงและการใชหนวยกำาลงดานความมนคง

เพอการบงคบใชกฎหมายทเหมาะสมตอการแกไขปญหาการกระทำาความผด

กฎหมายตามแนวชายแดนภายใตกรอบการลงทน และกรอบขอตกลงการคา

เสรอาเซยนศกษากรณรมแนวชายแดนไทย - กมพชา เสนอ คณะกรรมาธการ

กจการชายแดนไทย สภาผแทนราษฎร

ดร. กตตวฒน รตนดลก ณ ภเกต ........................................................................................44-69

ความเหมาะสมและความเปนไปไดในการใหบรการและการคมครอง

ทางสงคมแรงงานนอกระบบ

สรชย สอนภกด ..................................................................................................................70-76

การจดระบบสวสดการสงคมไทย

วรรณทพย วรรณแกว .........................................................................................................77-83

สารบญ

ผลกระทบการจางงานแบบเหมาชวง

อนทรา สวรรณชาต ...........................................................................................................84-105

ความพงพอใจตอการพฒนาระบบราชการ

เทพ สมางามยา ...............................................................................................................99-105

แนวทางการบรหารจดการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ในจงหวดนครปฐม

สรยา ศศะรมย* ..............................................................................................................106-116

ความพงพอใจในการทำางานบรษทบางกอกพลาสแพค 99 จำากด

บญรบ เจรญสข* ............................................................................................................117-127

รายละเอยดการสงบทความจดพมพในทองสขวารสารวชาการ ................................ 128

บทความวชาการ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL8

ความนำา

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ฉบบปจจบน

มาตรา 3 บญญตวา “การปฏบตหนาทของรฐสภา

คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญและ

หนวยงานของรฐ ตองเปนไปตามหลกนตธรรม” เปนการ

บญญตคำาวา “หลกนตธรรม” ไว อยางไรกตามการราง

รฐธรรมนญไดใชคำาวา “หลกนตรฐ” ไมใช “หลกนตธรรม”

ตอมาจงไดเปลยนแปลงคำาวา “หลกนตรฐ” เปนคำาวา

“หลกนตธรรม” ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ฉบบปจจบน

การใชหลกนตรฐกบหลกนตธรรมคกนไป โดย

แทจรงแลวควรแยกความแตกตางตามความหมาย

เพราะหลกนตรฐและหลกนตธรรมแมมเปาหมายจำากด

อำานาจปกครองใหอยในกรอบของกฎหมาย แตมกไมม

การอธบายถงคำาวานตรฐและนตธรรม และไมปรากฏ

การอภปรายความแตกตางของหลกการและความหมาย

ของหลกนตธรรมกบอำานาจสงสดของรฐ และหลกนตรฐ

กบสทธขนพนฐาน โดยหลกการทงสองประการนมความ

มงหมายใหผบรหารปกครองบานเมองจะกระทำาการ

ใดๆ กตาม การกระทำานนตองสอดคลองกบกฎหมาย

จะขดตอกฎหมายไมไดแตหลกการทงสองมพนฐาน

ความแตกตางกนโดยเฉพาะเยอรมนพฒนาความคดวา

ดวยหลกนตรฐและสวนองกฤษพฒนาความคดวาดวย

หลกนตธรรมทเกยวพนกบประวตศาสตรและการตอส

ทางการเมองทแตกตางกน

หลกนตรฐ (Rechtsstaatsprinzip)

“นตรฐ” แปลจากภาษาเยอรมนวา “Rechtsstaat”

ประกอบจากคำาสองคำา คอ Recht แปลวา กฎหมาย สวน

“สทธ” Staat แปลวา รฐ1 องกฤษ แปลวา rule of law หรอ

state-under-law ฝรงเศส แปลวา état constitutionnel

หรอ état de droit อยางไรกตาม ประเดนสำาคญอย

ท Rechtsstaat หรอนตรฐนน กฎหมายไมเปดโอกาส

ใหผปกครองใชอำานาจตามอำาเภอใจ ภายใตกฎหมาย

บคคลทกคนตองเสมอภาคกน และบคคลตองทราบวา

กฎหมายมงประสงคบงคบใหตนทำาอะไรหรอไมใหตนทำา

อะไร ผลรายหากฝาฝนกฎหมายคออะไร เพอใหบคคล

ปฏบตตนไดถกตองสอดคลองกบกฎหมาย2

หลกนตรฐและหลกนตธรรมดร.อลงกต วรก

1Zolo, The Rule of Law : A Critical Reappraisal, in : P. Costa / D. Zolo (eds.), The Rule of Law History, Theory and Criticism, Dordrecht

: Springer, 2007, p. 3. และ J.Stone, The Province and Function of Law, Cambridge : Harvard University Press, 1950, p. 713., P. Van Dijk, Judicial Review of Governmental Action and the Requirement of a Interest to Sue, Alphen aan den Rijn : Sijthoff & Noordhoff, 1980, p.1. 2N. MacCormick, “Constitutionalism and Democracy” in R. Bellamy (ed.), Theories and Concepts of Politics, Manchester (NY) : Manchester

University Press, 1993., pp. 125, 128-30; อยางไรกตาม MacCorMick เหนวา นตรฐ (Rechtsstaat) ไมมความแตกตางในสาระสำาคญจาก นตธรรม (rule of law) ด N. MacCormick, Der Rechtstaat und die “rule of law” , Juristenzeitung, 39 (1984), p. 56. และ K. Doehring, Allgemeine Staat-slehre, Heidelberg : Mueller, 2004., p. 172.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 9

ดงนน นตรฐคอรฐทปกครองโดยกฎหมาย

ไมใชโดยมนษย (government of law and not of men)

กลาวไดวาเสาหลกทคำาจนนตรฐไวกคอการปกปอง

บคคลจากการกระทำาตามอำาเภอใจของรฐหรอผปกครอง

โดย Robert von Mohl เสนอวา การดำารงอยของรฐไม

ควรจะขนอยกบกำาลงอำานาจ แตขนอยกบเหตผล

กอนทจะเรมมคำาอธบายเกยวกบนตรฐ ความคด

เรองนตรฐพฒนาจากรฐสมบรณาญาสทธราชยไปส

การใชอำานาจ ตองคำานงถงเสรภาพและเหตผลททำาให

มโนทศนวาดวยนตรฐ แมจะเปนมโนทศนทสนบสนน

เสรภาพ แตกขาดลกษณะประชาธปไตย ไมมความ

สมพนธในทางอำานาจระหวางรฐกบราษฎร เรองเสรภาพ

ในทางความคดและเสรภาพในทางการเมอง

ประเดนทนาสนใจเกยวกบนตรฐอยทความคด

วา มนษยทกคนจงเกดมามศกดศรเหมอนกน ไมมใคร

เกดมาในฐานะทเปนทาส มนษยทกผทกนามมความ

สามารถทจะรวาอะไรถกอะไรผดไดดวยตนเอง กลาว

คอ มนษยทกคนเขาถงกฎหมายธรรมชาตหรอเหตผล ได

เชอมโยงความคดวาสทธตามธรรมชาตคอสทธทมนษย

แตละคนมตดตวมาตามธรรมชาต เชน สทธในชวต สทธ

ในรางกาย สทธดงกลาวนมนษยแตละคนมอยโดยไมขน

อยกบรฐและไมขนอยกบกฎหมายทเปนองคประกอบ

สำาคญของหลกนตรฐ

ทำาใหราษฎรเรยกรองใหรฐปกปองคมครองสทธ

และเสรภาพ เพราะการปกปองคมครองสทธและ

เสรภาพเปนจรงไดเมอมรฐธรรมนญทกำาหนดใหอำานาจ

ของรฐตองผกพนอยกบกฎหมาย กฎหมายตองเปนกฎ

เกณฑกำาหนดขอบเขตภารกจของรฐ กฎหมายตองสราง

กลไกควบคมการใชอำานาจของรฐ และกฎหมายตอง

ประกนสทธและเสรภาพ

แนวคดดงกลาวเปนแนวคดทตองการสรางความ

ชดเจน ความมนคง และความแนนอนใหเกดขนในระบบ

กฎหมาย นตรฐจงอยทความผกพนของฝายปกครองตอ

กฎหมายทบงคบใช และการปกปองคมครองสทธของ

ปจเจกชนทเกดจากกฎหมาย ทำาใหเมอกลาวถงนตรฐจะ

ตองพดถงองคประกอบทงสองดาน คอ ในทางรปแบบ

และในทางเนอหา กลาววานตรฐเปนรฐทปกครองโดย

กฎหมาย อาจจะนำาไปสความเขาใจผดได โดยเฉพาะ

อยางยงในประเทศไทย กฎหมายยอมรบคำาสงของคณะ

รฐประหารวาเปนกฎหมาย โดยทไมไดตงคำาถามวาสง

ทเกดจากการประกาศของคณะรฐประหารมเนอหาถก

ตองเปนธรรมและสมควรเปน “กฎหมาย” ทผกพน รฐ

ตองปฏบตตามหรอไม

ดงนน แนวความคดพนฐานของนตรฐคอ การ

จำากดอำานาจของรฐโดยกฎหมาย การทำาใหรฐตอง

ผกพนอยกบหลกการพนฐานและคณคาทางกฎหมาย

โดยบงคบใหรฐตองคมครองสทธเสรภาพของบคคล

รฐตองดำาเนนการในดานตางๆ เพอใหเกดความเปน

ธรรมอยางแทจรงในสงคม โดยการสรางระบบปกปอง

คมครองสทธเสรภาพของบคคล การมองคกรตลาการ

ขนมาโดยเฉพาะ (ศาลรฐธรรมนญ) และการใหหลกนต

รฐเปนหลกการพนฐานของรฐธรรมนญใหรฐตองกระทำา

การโดยยตธรรมและถกตอง ประกอบไปดวยหลกการ

ยอยๆ หลายประการ

1. หลกการแบงแยกอำานาจมใหอำานาจของรฐรวม

ศนยอยทองคกรใดองคกรหนง แตแบงแยกการใชอำานาจ

หรอกระจายการใชอำานาจของรฐใหองคกรตางองคกร

กนเปนผใช เพอใหเกดการดลและคานอำานาจกน โดย

อำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร และอำานาจตลาการ

2. หลกความชอบดวยกฎหมายขององคกรของ

รฐตองผกพนอยกบกฎหมายและกรอบทรฐธรรมนญ

บญญตไว ในกรณทการกระทำาทางปกครองมผลกาว

ลวงสทธเสรภาพของราษฎร ตองมกฎหมายใหอำานาจ

ฝายปกครองกระทำาการเชนนนได หากไมมกฎหมายให

อำานาจแลว การกระทำาทางปกครองนนยอมไมชอบดวย

กฎหมาย

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL10

3. หลกการประกนสทธในกระบวนการพจารณา

ในชนเจาหนาทและศาล รฐตองเปดโอกาสใหราษฎรได

ตอสปองกนสทธของตนในกระบวนการพจารณาองคกร

ของรฐตองรบฟงบคคล เปดโอกาสใหบคคลนำาพยาน

หลกฐานเขาหกลางขอกลาวหากอนตดสนใจกำาหนด

มาตรการทางกฎหมายทเปนผลรายแกบคคลนนทเปน

ธรรม อนงรฐตองเปดโอกาสใหราษฎรสามารถฟอง

องคกรของรฐทกอใหเกดความเสยหายแกตนตอศาลได

4. หลกการประกนสทธของปจเจกบคคลในการ

เขาถงกระบวนการยตธรรม รฐกำาหนดกระบวนการ

วนจฉยชขาดขอพพาททเกดขนระหวางเอกชนกบเอกชน

ไปสศาล และกำาหนดผลผกพนเดดขาดของคำาพพากษา

ไวเพอใหเกดความมนคงแนนอนในระบบกฎหมาย การ

ตรากฎหมายใชบงคบกบราษฎรนนตองมความชดเจน

และแนนอนเพยงพอทราษฎรจะเขาใจได ตองคมครอง

ความเชอถอและไววางใจทบคคลมตอกฎหมายโดยตรง

ดวยบทบญญตวาดวยสทธขนพนฐานของบคคลปองกน

ตนจากการลวงละเมดโดยรฐ เชน สทธในชวต สทธใน

รางกาย สทธในทรพยสน สทธทเรยกรองใหรฐกระทำาการ

ทเปนประโยชนแกตน เชน สทธไดรบการรกษาพยาบาล

5. หลกความพอสมควรแกเหต การใชอำานาจของ

รฐตองเปนไปโดยพอเหมาะพอประมาณเพอใหบรรล

วตถประสงคทชอบธรรม รฐไมอาจใชมาตรการใดๆ เพอ

ทจะบรรลวตถประสงคทตองการ การบรรลวตถประสงค

ทชอบธรรมตองใชเครองมอหรอมาตรการทางกฎหมาย

ทถกตอง พอเหมาะพอประมาณ การทำาใหบคคลไดรบ

ผลรายอยางรนแรงเสยหายเกนกวาทจะคาดหมายจาก

บคคลนน ไมไดสดสวนกบประโยชนทสาธารณะทไดรบ

การใชเครองมอหรอมาตรการทางกฎหมายนน ยอมไม

อาจทำาไดในนตรฐโดยเคารพตอหลกความเสมอภาค คอ

รฐตองปฏบตตอสงทมสาระสำาคญเหมอนกนใหเหมอน

กนและปฏบตตอสงทมสาระสำาคญแตกตางกน ใหแตก

ตางกนออกไปตามสภาพของสงนนๆ

หลกนตธรรม (The Rule of Law)

หลกนตธรรม มาจากคำาวา The Rule of Law เปน

ความคดทวามนษยไมควรตองถกปกครองโดยมนษย

แตควรถกปกครองโดยกฎหมาย Bill of Rights ทำาให

รฐสภาเปนรฐาธปตยคกนกบกษตรย อยางไรกตาม

รฐสภาสามารถจำากดอำานาจกษตรยและไดกลายเปน

รฐาธปตยแทนทกษตรย และศาลกไดเขามบทบาท

พพากษาคดไปในทางยนยนความเปนกฎหมายสงสด

ของ Common Law ทพฒนาขนโดยศาล โดยกษตรย

และสภา ยอมตองตกอยภายใต Common Law กษตรย

รฐสภาจะตรากฎหมายหรอกำาหนดกฎเกณฑใดใหขดกบ

Common Law ไมได และศาลทรงไวซงอำานาจเดดขาด

ในการวนจฉยวากฎหมายหรอกฎเกณฑนนขดหรอแยง

กบ Common Law หรอไม

หลกนตธรรมตองสมพนธใกลชดกบความมอำานาจ

สงสดของรฐสภา และหลกนตธรรมนนสาระทสำาคญ คอ

บคคลทกคนยอมเสมอภาคกนตอหนากฎหมาย บคคล

ไมวาจะในชนชนใดยอมตองตกอยภายใตกฎหมายปกต

ธรรมดาของแผนดน (the ordinary law of the land)

ซงบรรดาศาล (ordinary courts) จะเปนผรกษาไวซง

กฎหมายดงกลาว บคคลทงหลายยอมไมตองถกลงโทษ

หากไมไดกระทำาการอนผดกฎหมาย และไมมผใดทงสน

แมแตกษตรยทจะอยเหนอกฎหมายได

การกระทำาทงหลายทงปวงของรฐบาลและฝาย

ปกครองตองอยภายใตบงคบของกฎหมาย ตองไม

กระทำาการกาวลวงสทธและเสรภาพของราษฎรตาม

อำาเภอใจ หากปรากฏวารฐบาลหรอฝายปกครองกระทำา

การอนขดตอกฎหมาย การกระทำาดงกลาวยอมตองถก

ฟองคดยงศาลยตธรรมหรอศาลธรรมดาได เพราะรฐบาล

หรอเจาหนาทไมมสทธพเศษใดๆ เหนอกวาราษฎร

หลกนตธรรมในแงทคนทกคนตองตกอยภายใต

กฎหมายและภายใตศาลเดยวกนตามหลกความเสมอ

ภาคตอหนากฎหมายนน หากจดใหมศาลปกครอง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 11

หรอองคกรอนซงไมใชศาลยตธรรมหรอศาลธรรมดา

ทำาหนาทตดสนคดปกครอง บรรดาขาราชการตางๆ ท

ถกฟองในศาลปกครองวากระทำาการโดยไมชอบดวย

กฎหมายยอมอยในฐานะทไดเปรยบกวาราษฎรทวไป

ซงไมถกตองจากระบบกฎหมายองกฤษจนถงปจจบน

อาจกลาวไดวา สทธขนพนฐานของราษฎรไดรบ

การคมครองและปกปองโดยรฐธรรมนญ รฐสภาและ

ศาล

เมอยอมรบวารฐสภามอำานาจสงสดอาจเปนไป

ไดทรฐสภานนเองจะกระทำาการอนกาวลวงสทธเสรภาพ

ของบคคล แตทางปฏบตรฐสภาจะไมตรากฎหมายทขด

หรอแยงกบหลกนตธรรม ในทสดแลว การตรากฎหมาย

ของรฐสภาจงขนอยกบเจตจำานงของประชาชน และ

เมอกลาววารฐสภาเปนผทรงอำานาจสงสด ในระบอบ

ประชาธปไตยยอมตองเขาใจวารฐสภายอมทรงอำานาจ

สงสดในหมองคกรตางๆ ของรฐ

ในปจจบนเนอหาของหลกนตธรรม คอ ความ

คาดหมายไดของการกระทำาของรฐ ความชดเจนของ

กฎหมาย ความมนคงของกฎหมาย ความเปนกฎเกณฑ

ทวไปของกฎหมาย ความเปนอสระของศาล การเคารพ

ในหลกความยตธรรมตามธรรมชาต ตลอดจนความ

สะดวกในการเขาถงกระบวนการยตธรรม คอ

1) กฎหมายจะตองบงคบเปนการทวไปกบบคคล

ทกคน ไมเวนแมแตองคกรเจาหนาทของรฐ

2) กฎหมายจะตองไดรบการประกาศใชอยางเปด

เผย

3) กฎหมายจะตองไดรบการตราขนใหมผลบงคบ

ไปในอนาคต ไมใชตราขนเพอใชบงคบยอนหลงไปใน

อดต

4) กฎหมายจะตองไดรบการตราขนโดยมขอความ

ทชดเจน เพอหลกเลยงมใหเกดการบงคบใชทไมเปน

ธรรม

5) กฎหมายจะตองไมมขอความทขดแยงกนเอง

6) กฎหมายจะตองไมเรยกรองใหบคคลปฏบตใน

สงทไมอาจเปนไปได

7) กฎหมายตองมความมนคงตามสมควร แตกจะ

ตองเปดโอกาสใหแกไขใหสอดคลองกบสภาพของสงคม

ทเปลยนแปลงไปได

8) กฎหมายทไดรบการประกาศใชแลวจะตอง

ไดรบการบงคบใหสอดคลองตองกน กลาวคอตอง

บงคบการใหเปนไปตามเนอหาของกฎหมายทได

ประกาศใชแลวนน

ความแตกตางหลกนตรฐและหลกนตธรรมมความ

แตกตางกน ดงน

1. ความแตกตางในแงบอเกดของกฎหมาย

กฎเกณฑทมเนอหาสอดคลองกบจารตประเพณ

ทปฏบตกนโดยทวไปในราชอาณาจกร จงเรยกวา

Common Law ไดรบการ “สราง” ขนโดยผพพากษา เมอ

ศาลไดตดสนคดใดคดหนงไปแลว หลกกฎหมายทศาลได

สรางขนเพอใชตดสนคดกตกทอดตอมาเปนลำาดบ และ

กลายเปนสวนหนงของกฎหมายทใชบงคบอยจรงในบาน

เมอง โดยเหตท Common Law มผลใชบงคบไดในคดท

ศาลไดตดสนวางหลกไปแตละคด คำาวา Case Law กบ

Common Law จงเปนคำาทใชในความหมายเดยวกน นน

คอหมายถงกฎหมายทเกดจากผพพากษา

การทระบบกฎหมายองกฤษยอมรบใหผพพากษา

สามารถ “สราง” กฎหมายขนมาไดเองน สงผลใหระบบ

กฎหมายขององกฤษมลกษณะทยดหยน และสามารถ

พฒนาใหสอดคลองกบสภาพของสงคมทเปลยนแปลง

ไปตลอดเวลา อยางไรกตาม ไมไดหมายความวาใน

ระบบกฎหมายองกฤษ ศาลจะเปลยนแปลงแนวการ

ตดสนอยางไรกไดตามอำาเภอใจ เพราะหลกทวาศาลใน

คดหลงตองผกพนตามหลกกฎหมายทศาลในคดกอนได

ตดสนไวแลว ยงเปนหลกทสำาคญ การเปลยนแปลงแนว

คำาพพากษาจงไมใชจะกระทำาไดโดยงาย

ในขณะระบบกฎหมายในภาคพนยโรปกลบม

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL12

ธรรมเนยมปฏบตทแตกตางออกไป เพราะในภาคพน

ยโรปกฎหมายเกดขนจากการตราโดยกระบวนการ

นตบญญต ผพพากษาในฐานะทเปนผทรบใชรฐมหนา

ทในการปรบใชกฎหมาย การตดสนคดของผพพากษา

ในแตละคดไมมผลเปนการสรางกฎหมายขนมาใหม

แนวทางการตดสนคดของศาลในภาคพนยโรปจงไม

ถอวาเปนบอเกดของกฎหมาย

เมอเปรยบเทยบกบระบบกฎหมาย Common Law

ขององกฤษ ระบบกฎหมาย Civil Law ของภาคพนยโรป

ขอดกคอ ความแนนอนแหงนตฐานะจะมสงกวา แตอาจ

มขอเสยทตรงการปรบตวใหเขากบสภาพของสงคมท

เปลยนแปลง อยางไรกตาม ถอยคำาตวบทกฎหมายใน

ระบบกฎหมาย Civil Law เปนถอยคำาเชงหลกการ หรอ

ถอยคำาทมความหมายไมเฉพาะเจาะจง ศาลในระบบ

กฎหมาย Civil Law สามารถตความตวบทกฎหมายให

สอดรบกบความยตธรรมและสภาพของสงคมภายใต

กรอบของนตวธ

2. ความแตกตางในแงของการคมครองสทธ

ขนพนฐาน

ระบบกฎหมาย Common Law ในองกฤษม

รฐธรรมนญทเปนลายลกษณอกษร การประกนสทธ

ขนพนฐานของบคคล จงไมไดเปนการประกนในระดบ

รฐธรรมนญแตประกนสทธขนพนฐานโดยองคกร

ตลาการ

ในภาคพนยโรป สทธขนพนฐานของบคคลได

รบการบญญตไวใน “กฎหมายพนฐาน” ซงถอวาเปน

รฐธรรมนญของประเทศ ผกพนทงองคกรนตบญญต

บรหารและตลาการในฐานะทเปนกฎหมายทมผลใช

บงคบไดโดยตรง หมายความวา การตรากฎหมายขนใช

บงคบ องคกรนตบญญตมหนาทในทางรฐธรรมนญตอง

ไมตรากฎหมายใหขดหรอแยงตอบทบญญตวาดวยสทธ

ขนพนฐาน มฉะนนยอมตองถอวากฎหมายดงกลาวขด

ตอรฐธรรมนญ

3. ความแตกตางในแงของการควบคมตรวจ

สอบการตรากฎหมาย

ตามหลกนตรฐ องคกรนตบญญตตองผกพนตอ

รฐธรรมนญในการตรากฎหมายขนใชบงคบ เพอใหหลก

ความผกพนตอรฐธรรมนญขององคกรนตบญญตมผลใน

ทางปฏบต หลายประเทศจงกำาหนดใหมองคกรทควบคม

ตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญของกฎหมายท

องคกรนตบญญตตราขน ไดแกศาลรฐธรรมนญ และ

ศาลรฐธรรมนญตองผกพนตนตอรฐธรรมนญดวย โดย

องคกรนตบญญตโดยเกณฑในทางกฎหมาย ไมอาจ

นำาเจตจำานงของตนเขาแทนทเจตจำานงขององคกร

นตบญญตได

ในหลกนตธรรมนน รฐสภาเปนรฐาธปตย รฐสภา

สามารถตรากฎหมายได ไมอาจตรากฎหมายขดหรอ

แยงตอรฐธรรมนญได แมศาลในองกฤษไมมอำานาจ

ตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญการตรากฎหมาย

ของรฐสภาองกฤษจงเปนการควบคมกนทางการเมอง

ไมใชทางกฎหมาย

กลาวไดวา หลกนตรฐทพฒนามาในเยอรมน

ส ม พ น ธ ก บ ห ล ก ค ว า ม เ ป น ก ฎ ห ม า ย ส ง ส ด ข อ ง

รฐธรรมนญ คมครองความเปนกฎหมายสงสดของ

รฐธรรมนญโดยองคกรตลาการ ขณะทหลกนตธรรมท

พฒนามาในองกฤษสมพนธกบหลกความมอำานาจสงสด

ของรฐสภา

4. ความแตกตางในแงของการมศาลปกครอง

และระบบวธพจารณาคด

ระบบกฎหมายองกฤษไมมการแบงแยกกฎหมาย

เอกชนกบกฎหมายมหาชน องกฤษจงไมมการจดตงศาล

ปกครองขนมาเปนอกระบบศาลหนงโดยเฉพาะคขนาน

ไปกบศาลยตธรรม การฟองรอง ความชอบดวยกฎหมาย

ของการกระทำาของฝายปกครอง ราษฎรองกฤษอาจฟอง

ไดในศาลยตธรรมหรอศาลธรรมดา โดยหลกนตธรรม

ถอวาทงราษฎรและองคกรเจาหนาทของรฐตางตองตก

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 13

อยภายใตกฎหมายเดยวกนและภายใตศาลเดยวกน

ระบบกฎหมายเยอรมนซงแยกกฎหมายมหาชนกบ

กฎหมายเอกชนออกจากกนนน ปจจบนเยอรมนมระบบ

ศาลแยกออกตางหากจากกนถงหาระบบศาล (ยงไม

นบศาลรฐธรรมนญ) ระบบศาลธรรมดา (ศาลยตธรรม)

ระบบศาลปกครอง ระบบศาลแรงงาน ระบบศาลภาษ

อากร ระบบศาลสงคม (ขอพพาทอนเกดจากกฎหมาย

ประกนสงคม ฯลฯ จะไดรบการพจารณาโดยศาลสงคม)

หลกนตธรรมทพฒนาระบบกฎหมายองกฤษ

ปฏเสธการจดตงศาล “เฉพาะ” เพอพจารณาพพากษา

คด เพราะเกรงวาจะกอใหเกดความไมเสมอภาคหรอ

ไมเทาเทยมกน หลกนตรฐทพฒนามาในระบบกฎหมาย

เยอรมนไมมปญหาสงผลตอการออกแบบระบบวธ

พจารณาคดตลอดจนการนำาพยานหลกฐานเขาสบใน

ชนศาล ในระบบกฎหมายองกฤษ ศาลองกฤษจะทำา

หนาทเปนคนกลางอยางเครงครด ศาลจะรบฟงพยาน

หลกฐานของคความในคดไมวาคดนนจะเปนคดแพง

หรอคดปกครอง จะควบคมกระบวนพจารณาใหคความ

ทงสองฝายตอสกนอยางเปนธรรม ตดสนคด บทบาท

ของผพพากษาในองกฤษจงเปนเสมอนผทแกไขปญหา

ความขดแยงโดยทำาใหผลของคดมลกษณะเปนการ

ชดเชยใหความเปนธรรม ในระบบกฎหมายเยอรมน ใน

คดทางกฎหมายมหาชน ศาลเยอรมนมอำานาจในการ

คนหาความจรงในคดโดยไมจำาเปนตองผกพนอยกบ

พยานหลกฐานทคความไดยนมาเทานน ผพพากษา

เยอรมนจงเปรยบเสมอนเปนแขนของกฎหมายทยน

ออกไป มลกษณะเปนผแทนของรฐทถอดาบและตราช

ไวในมอ วนจฉยคดไปตามกฎหมายและความยตธรรม

และบงคบใชกฎหมายใหบรรลผล จะพบวาผพพากษา

เยอรมนจะมบทบาทมากกวาในการขบเคลอนกระบวน

พจารณาคด ผพพากษาองกฤษจะทำาหนาทคลายเปน

คนกลางผควบคมกฎการตอสคดเทานน อำานาจของผ

พพากษาศาลองกฤษในแงของการสงลงโทษบคคลกม

มากกวาผพพากษาของศาลเยอรมน คดปกครองศาล

องกฤษอาจสงลงโทษบคคลฐานละเมดอำานาจศาลได

แมบคคลนนจะเปนเจาหนาทของรฐ หากปรากฏวาเจา

หนาทของรฐไมปฏบตตามคำาพพากษาของศาล ในขณะ

ทศาลปกครองเยอรมน แมศาลจะมอำานาจสงใหเจา

หนาทของรฐกระทำาการได แตหากเจาหนาทไมปฏบต

ศาลปกครองกไมมอำานาจสงลงโทษเจาหนาทโดยถอวา

เจาหนาทละเมดอำานาจศาลได

5. ความแตกตางในแนวความคดเรองการแบง

แยกอำานาจ

หลกนตรฐถอวาหลกการแบงแยกอำานาจเปนหลก

การทเปนองคประกอบสำาคญอนจะขาดเสยมได ในขณะ

ทหลกนตธรรมไมปรากฏเรองการแบงแยกอำานาจใน

หลกนตธรรม และในองกฤษรฐสภากบรฐบาลมความ

เชอมโยงกนอยางมาก นอกจากนในองกฤษมการมอบ

อำานาจใหองคกรฝายปกครองออกกฎหมาย บงคบการ

ตามกฎหมาย และอาจวนจฉยชขาดขอพพาทใน

ลกษณะทเปนการกระทำาในทางตลาการ อาจกลาวได

วาองกฤษไมมการแบงแยกอำานาจ ในสวนทเกยวกบ

องคกรตลาการ ทงหลกนตรฐและหลกนตธรรมตางมองค

ประกอบประการหนงตรงกน คอ การยอมรบความเปน

อสระขององคกรตลาการ

สงทาย

หลกนตรฐกบหลกนตธรรมเปนหลกการมงสราง

ความยตธรรมและสนตสขใหเกดขนในระบบกฎหมาย

เหนไดวา ระบบกฎหมายไทยพยายามเดนตามแนวทาง

ของหลกนตรฐ เหนไดจากการยอมรบหลกการแบงแยก

อำานาจในมาตรา 3 การยอมรบหลกความเปนกฎหมาย

สงสดของรฐธรรมนญในมาตรา 6 ตลอดจนการประกน

สทธเสรภาพของราษฎรไวในหมวด 3 แมกระนนเมอ

พเคราะหรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เหนได

วาประเทศไทยยงหางไกลจากความเปนนตรฐมาก แม

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL14

มาตรา 3 ของรฐธรรมนญจะประกาศยอมรบหลกการ

แบงแยกอำานาจ แตมาตรา 239 ทรฐธรรมนญบญญต

ใหคณะกรรมการการเลอกตงมอำานาจวนจฉยเพกถอน

สทธเลอกตงของบคคลกอนประกาศผลการเลอกตง

และใหคำาวนจฉยนนเปนทสด เทากบใหอำานาจองคกร

ททำาหนาทบรหารจดการการเลอกตงเปนศาลไดในตว

เอง มาตรา 6 ของรฐธรรมนญจะประกาศหลกความเปน

กฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ หลกการดงกลาวกถก

ทำาลายลงในมาตรา 309 เพราะตามบทบญญตมาตรา

ดงกลาวการกระทำาทเกยวเนองกบการกระทำาทไดรบรอง

ไวในรฐธรรมนญฉบบชวคราว แมจะกระทำาตอไปใน

อนาคต กไดรบการรบรองไวลวงหนาแลววาชอบดวย

รฐธรรมนญ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบน

เปนรฐธรรมนญทเขยนขดแยงกนเองมากทสดฉบบหนง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 15

การบรหารราชการเปนการบรหารงานขององคกร

ขนาดใหญทมความซบซอน และระบบราชการไทยเปน

สถาบนหลกทมความสำาคญตอความมนคง และความ

อยรอดของประเทศไทย ตลอดจนเปนกลไกหลกในการ

พฒนาความเจรญของประเทศตลอดมา ทงในอดตและ

ปจจบน แมกระทงในอนาคต ดงนนกอนทจะพจารณา

เรองตางๆเกยวกบการบรหารราชการไทย ควรจะตอง

ทราบเสยกอนวาการบรหารราชการคออะไร มความ

แตกตางระหวางการบรหารราชการกบการเมอง และการ

บรหารราชการกบการบรหารธรกจอยางไร รวมตลอดถง

ควรทจะตองทราบถงลกษณะสำาคญ ทมาของอำานาจใน

การบรหารราชการ และการควบคมการบรหารราชการ

วาเปนอยางไร ตามลำาดบดงตอไปน

การบรหารราชการคออะไร

คำาวา “การบรหารราชการ” “การบรหารรฐกจ”

หรอ “รฐประศาสนศาสตร” ในภาษาไทยนนตรงกบคำา

ในภาษาองกฤษวา “Public Administration” ซงอาจแยก

พจารณาไดดงน คอ1

การบรหาร (Administration) หมายถง ความ

พยายามในการทจะรวมมอกนดำาเนนงานของหนวยงาน

ใดหนวยงานหนงใหบรรลเปาหมายทวางไว

ราชการ (Public) หมายถง ขอราชการหรอกจการ

ตางๆ ทรฐพงปฏบต ทงในสวนทเกยวกบราชการพลเรอน

และราชการทหารของฝายบรหาร รวมทงกจการตางๆ

ของฝายนตบญญต และฝายตลาการดวย

*อาจารยประจำาหลกสตรรฐประศาสนศาตรมหาบณฑต วทยาลยทองสข

ระบบบรหารราชการกตตวฒน รตนดลก ณ ภเกต*

ด ง น น ก า ร บ ร ห า ร ร า ช ก า ร ( P u b l i c

Administration) กคอ ความพยายามในการทจะรวม

มอดำาเนนงานของสวนราชการตางๆ หรอดำาเนนกจการ

ตางๆ ทรฐตองปฏบตใหบรรลเปาหมายทวางไว

จากความหมายดงกลาวขางตน จะเหนไดวาในการ

รวมมอดำาเนนงานนน จำาเปนจะตอง

1) จดใหม “หนวยงานหรอสวนราชการ” เพอ

ดำาเนนกจการตางๆ ทรฐพงปฏบตใหบรรลเปาหมายท

วางไว เปาหมายของรฐอาจดไดจากแนวนโยบายพน

ฐานแหงรฐในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย จาก

คำาแถลงนโยบายของรฐบาลตอรฐสภา จากแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนตน

2) จดใหมระเบยบบรหารงานหรอท เรยกวา

“ระเบยบบรหารราชการ” เพอใหมการใชคน (Man)

เงน (Money) วสดอปกรณ (Material) และวธการดำาเนน

งาน (Method) แบบตางๆ ใหบรรลเปาหมายทวางไว

อยางมประสทธภาพและประสทธผล

กลาวโดยสรปแลว การบรหารราชการ กคอ

การนำานโยบาย (Policy) มาปฏบต (Implement)

โดยบรรดาขาราชการหรอเจาหนาทของรฐนนเอง

ใ น ส ม ย ห น ง ไ ด ม ผ แ ป ล คำ า ว า “ P u b l i c

Administration” วา “การบรหารสาธารณะ” โดยใช

คำาวา “สาธารณะ” แทนคำาวา “ราชการ” ถาพจารณา

ในแงน คำาวา “การบรหารราชการ” นอกจากจะหมาย

ถง การบรหารราชการสวนกลาง (กระทรวง ทบวง กรม)

การบรหารราชการสวนภมภาค (จงหวด และอำาเภอ)

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL16

และการบรหารราชการสวนทองถน (องคการบรหาร

สวนจงหวด เทศบาล กรงเทพมหานคร เมองพทยา และ

องคการบรหารสวนตำาบล) ยงหมายรวมถงการบรหาร

งานขององคการมหาชนและรฐวสาหกจดวย

จะเหนไดวา คำาวา “การบรหารราชการ” อาจ

หมายถงเฉพาะการบรหารงานโดยมขาราชการ และ

ลกจางของสวนราชการเปนผปฏบตเทานน ซงเปนความ

หมายอยางแคบ สวนความหมายอยางกวางนน อาจ

หมายรวมถง การบรหารงานโดยมเจาหนาทของรฐทก

ประเภทเปนผปฏบต กลาวคอ หมายรวมถง การบรหาร

งานโดยมขาราชการ ลกจางหรอเจาหนาทอนๆ ของ

หนวยงานรฐเปนผปฏบตดวย

การบรหารราชการและการเมอง

ในการบรหารประเทศนน อาจแยกออกเปนขน

ตอนสำาคญๆ 2 ขนตอน คอ การกำาหนดนโยบาย (Policy

Determination) ซงเปนหนาทของฝายการเมองหรอ

ขาราชการการเมอง และการนำานโยบายไปปฏบต

(Implementation) ซงเปนหนาทของฝายบรหารราชการ

ประจำาหรอขาราชการประจำา

แตเนองจากการบรหารราชการประจำา เปนงาน

ทประจำาทตองอาศยผมความรความสามารถในสาขา

วชาการในดานตางๆ เปนผปฏบตและจะตองปฏบต

ตอเนองกนไป จงไมสมควรทจะใหฝายการเมองเขาไป

ยมยาม กาวกาย กบการบรหารราชการประจำา เพราะ

หากฝายการเมองเขาไปยมยามกาวกายกบการบรหาร

ราชการประจำาแลว กเกรงวาจะมการเลนพรรคเลน

พวก หรอนำาระบบอปถมภมาใชในการบรรจและแตงตง

การเลอนขนเงนเดอน การเลอนตำาแหนงเปนตน อน

เปนการทำาลายขวญและกำาลงใจในการปฏบตงานของ

ขาราชการประจำา หรออาจมการแตงตงผทไมมความ

รความสามารถเขามาปฏบตงาน อนจะเปนผลใหการ

ปฏบตงานของขาราชการประจำาโดยสวนรวมขาด

ประสทธภาพแนวความคดเกยวกบการบรหารแยกออก

จากการเมอง จากทไดกลาวมาขางตน มาจากบทความ

ของ วดโรว วสสน ( Woodrow Wilson ) ทชอวา “The

study of Administration” เขยนขนในปลายป ค.ศ.1886

และตพมพในป ค.ศ.1887 ซงเปนการเรมตนแนวคดการ

บรหารแยกทางการเมอง (politics / administration

dichotomy) ซงเปนการขบเคลอนใหมการปฏรประบบ

บรหารงานบคคลในสหรฐอเมรกาในขณะนน เพอ

เปนการตอตานระบบเลนพรรคเลนพวก (spoil system)

โดยมแนวคดวา การทฝายการเมองเขาไปแทรกแซงฝาย

บรหารจะเปนการบอนทำาลายโอกาสทจะทำาใหเกดการ

บรหารงานทมประสทธภาพ และเหนวากจกรรมในการ

กำาหนดนโยบายของรฐบาลควรทจะแยกเดดขาดจาก

หนาทการบรหาร และนกบรหารจะตองรบรอยางชดเจน

ถงงานทไดรบหมอบหมายจากฝายการเมอง เพอทจะ

สามารถพฒนาระบบรหารทมประสทธภาพ และการ

แยกการเมองออกจากฝายบรหาร กเปนทเขาใจในความ

หมายเชนเดยวกบการแยกคานยมออกจากขอเทจจรง

(value / fact dichotomy)

บทความของวลสน (Wilson) ไดใหความคดเหน

และขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการบรหารรฐกจไว

4 ประการ คอ

1) ประเทศทเจรญคอ ประเทศทมการปกครองท

ด มรฐบาลหรอฝายการบรหารทเขมแขง และมระบบ

ราชการทมประสทธภาพและมเหตผล สงคมควรจด

ระบบการบรหารงานภายในรฐใหมคณภาพสงจงควร

พฒนาระบบการบรหารขนมารองรบ และเปลยนทศนคต

ของมหาชนใหเหนถงประโยชนและความจำาเปนของการ

มระบบการบรหารทด

2) การบรหารรฐกจหรอรฐประศาสนศาสตร

เปนการศกษาเรองการนำาเอากฎหมายมหาชนไปปฏบต

ในรายละเอยดอยางเปนระบบ ทงนเพอใหเจาหนาทของ

รฐมความสามารถและคณภาพสง เปนบคคลทมทกษะ

ในการทำางาน และปฏบตตามคำาสงและนโยบายของ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 17

ผนำาอยางเครงครด ซงเจาหนาทของรฐยงมหนาททตอง

คอยตอบสนองความตองการของมหาชนอกดวย

3) วธการศกษาวชาการบรหารนน สามารถสราง

หลกการตางๆ ทางการบรหารขนมาได หลกการบรหาร

ชวยใหการบรหารงานของรฐมคณภาพสงและเปนหลก

การสากล

4) การเมองคอการออกกฎหมายและนโยบาย

สวนการบรหารนนเปนการเอากฎหมายและนโยบาย

นนไปปฏบต ดงนน เพอความเทยงธรรมและเปนการ

จดการทเปนวทยาศาสตร การบรหารตองปลอดจาก

ความวนวายทางการเมอง

ดวยเหตผลดงกลาวขางตน จงไดมความพยายาม

ทจะแยกการบรหารราชการประจำาออกจากการเมอง

แตวาความพยายามดงกลาวขางตนไมประสบผลสำาเรจ

เพราะตามสภาพความเปนจรงของการบรหารประเทศ

นน แมวาในทางทฤษฎแลว การบรหารราชการประจำา

กบการเมองมการดำาเนนงานคนละขนตอนดงไดกลาว

มาแลว แตในทางปฏบตนน การบรหารราชการประจำา

กบการเมองมการดำาเนนงานเกยวของกนเหมอนลกโซ

กลาวคอ การบรหารราชการประจำาเองกไมสามารถ

แยกออกจากการเมองได เพราะไมสามารถจะกำาหนด

ลงไปใหชดแจงวา ในการบรหารประเทศนนสวนใด

เปนการบรหารราชการประจำา และสวนใดเปนการเมอง

เพราะการบรหารราชการประจำาและการเมองมสวน

สมพนธเหลอมลำากนมากบาง นอยบางอยเสมอ แมแต

ในประเทศทเปนผนำาในการบรหารประเทศในระบอบ

ประชาธปไตย เชน สหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกา

ตางกยอมรบวา การบรหารราชการประจำากบการเมอง

นนเปนของคกน ไมสามารถแยกออกจากกนไดโดยเดด

ขาด โดยเปรยบเทยบวา “การเมองกบการบรหารเปน

คนละดานของเหรยญอนเดยวกน” (Politics and

Administration are the Two Sides of a Coin)

เมอพจารณาถงสภาพความเปนจรงแลว กจะ

เหนไดวา ไมสามารถจะแยกการบรหารราชการประจำา

ออกจากการเมองได เพราะการบรหารราชการประจำา

เปนการปฏบตตามนโยบายใหบรรลตามเปาหมายท

รฐบาลไดวางไว ซงนโยบายของรฐบาลนนกมลกษณะ

เปนเรองของการเมองทงสน แมแตนโยบายการบรหาร

ราชการประจำาเองกมลกษณะเปนการเมอง อดมการณ

ทางการเมองจะกำาหนดรปแบบของการบรหารประเทศ

และประการสำาคญทสดกคอ นโยบายการบรหาร

ราชการประจำานนเองกจะตองไดรบความเหนชอบ

ตรวจสอบและควบคมโดยฝายการเมองหรอขาราชการ

การเมองในระดบสงอยเสมอ ถาหากฝายการเมองหรอ

ขาราชการการเมองไมเหนชอบดวยกอาจยกเลก แกไข

หรอเปลยนแปลงนโยบายการบรหารราชการประจำานนๆ

เสยอยางไรกได

จงสรปไดวา การบรหารราชการประจำากบการเมอง

นน แมในทางทฤษฏจะเปนการดำาเนนงานคนละขนตอน

กน แตในทางปฏบตจะเกยวของกนเหมอนลกโซ ไม

สามารถจะแยกออกจากกนไดอยางเดดขาด

สำาหรบความแตกตางระหวางฝายการเมองและ

ฝายบรหารนน พอสรปไดเปน 7 หวขอ ดงน

1) อำานาจหนาทและความรบผดชอบ ฝาย

การเมองเปนผแสดงเจตนารมณของประชาชนในรป

แบบนโยบายสาธารณะ มอบหมายใหฝายบรหารนำา

ไปปฏบต อำานวยการบงคบบญชา ควบคมเรงรดงาน

ใหเปนไปตามนโยบายโดยรบผดชอบตอประชาชนอาจ

จะเปนทางตรงหรอทางออม สำาหรบฝายบรหารเปน

ผใหขอมล ชวยเสนอแนะฝายการเมองในการกำาหนด

นโยบายสาธารณะ นำานโยบายไปปฏบตใหบรรลผล

อยางมประสทธภาพ

2) การดำารงตำาแหนง ฝายการเมองเปนผผานการ

คดเลอกตงจากประชาชนหรอไดรบการแตงตงทางการ

เมอง สำาหรบฝายบรหารเขาดำารงตำาแหนงโดยผาน

กระบวนการสรรหา และคดเลอกบคคลตามวธการท

กำาหนด

3) ระยะเวลาของการดำารงตำาแหนง ฝายการเมอง

ดำารงตำาแหนงในระยะเวลาของรฐบาลนนๆ เทานน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL18

สำาหรบฝายบรหารเขาดำารงตำาแหนงจนกวาจะเกษยณ

อายราชการ เวนแตจะมความผดทชดแจง

4) ความมนคงในการดำารงตำาแหนง ฝายการเมอง

ไมมนคงซงขนอยกบเสถยรภาพของรฐบาล สำาหรบฝาย

บรหารมความมนคงมากอาจนบวาเปนอาชพทมนคง

ทสด

5) ระดบความรความสามารถและความชำานาญ

งานฝายการเมองไมเปนผชำานาญการ ในขณะทฝาย

บรการเปนผชำานาญการมความรและรความลบ

6) ความเปนกลางมทางการเมอง ฝายการเมอง

มกเปนผมอดมการณทางการเมอง ตองมฝกมฝายและ

มการเลอกปฏบต ในขณะทฝายบรหารตองรกษาความ

เปนกลางทางการเมอง ไมมฝกมฝาย

7) ขอจำากดดานพฤตกรรม พฤตกรรมของฝาย

การเมองถกกำาหนดโดยคณคาและความตองการของ

ประชาชนหรอมตมหาชน สำาหรบพฤตกรรมของฝาย

บรหารตองปฏบตหนาททางกฎหมาย และระเบยบขอ

บงคบอยางเครงครด

ตาราง 1 ความแตกตางระหวางการเมองและการบรหาร

ประเดน ฝายการเมอง ฝายบรหาร

1. อำ า น า จ ห น า ท แ ล ะ

ความรบผดชอบ

2. การเขาดำารงตำาแหนง

3. ระยะเวลาของการ

ดำารงตำาแหนง

4. ความม นคงในการ

ดำารงตำาแหนง

5. ระดบความร ความ

สามารถและความ

ชำานาญงาน

6. ค ว า ม เ ป น ก ล า ง

ทางการเมอง

7. ข อ จำ า ก ด ด า น

พฤตกรรม

- ทำาตามเจตนารมณของประชาชนตาม

ทไดมอบหมายมาสรางนโยบายแลว

มอบหมายใหฝายบรหารนำาไปปฏบต

- ผานการเลอกตงจากประชาชนหรอได

รบการแตงตงทางการเมอง

- อยในระยะเวลาของรฐบาลนนๆ

- ไมมนคงขนอยกบเสถยรภาพของ

รฐบาลหรอประชาชนผเลอกตง

- ไมเปนผชำานาญการเพราะนกการ

เมองบางคนไมมประสบการณ

- มอดมการณทางการเมอง มฝกฝาย

และเลอกปฏบต แตปจจบนไดเกดคำา

กลาววา “ไมมมตรแทและศตรทถาวร”

ในพรรคการเมองไทย

- ถกกำาหนดโดยคณคาและความ

ตองการของประชาชนหรอมตมหาชน

- เปนผ ใหขอมล ชวยเสนอเพอให

นโยบายนำาไปปฏบตอยางมเสถยร

ภาพและประสทธภาพ

- ผานกระบวนการสรรหาและคดเลอก

ตามวธการทกำาหนด

- จนกวาจะเกษยณอายราชการ (60 ป)

เวนแตจะมความผดทชดเจน

- มนคงมาก ซงนบวาเปนอาชพทมนคง

ทสด

- ชำานาญการ มความรและรความลบ

- มความเปนกลางทางการเมอง ไมมฝก

ฝาย

- ปฏบตหน าท ตามกฎหมายและ

ระเบยบขอบงคบอยางเครงครด

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 19

การบรหารราชการและการบรหารธรกจ

สำาหรบการบรหารราชการนน เมอเปรยบเทยบกบ

การบรหารงานของธรกจเอกชนอนๆแลวจะมลกษณะ

แตกตางทเปนสาระสำาคญอยหลายประการดวยกน เชน

1) ทมาของอำานาจและรปแบบการบรหาร

งาน การบรหารราชการดำาเนนไปภายใตกรอบของ

กฎหมายรฐธรรมนญ ซงไดแบงแยกอำานาจสงสดใน

การบรหารประเทศออกเปน 3 ฝาย คอ ฝายนตบญญต

ฝายบรหาร และฝายตลาการ ทงน กโดยมวตถประสงค

เพอใหเกดการถวงดล ระหวางผใชอำานาจทง 3 ฝาย

ซงเปนหลกประกนสทธและเสรภาพของประชาชนใน

ระบอบประชาธปไตย โดยทฝายนตบญญตทำาหนาทใน

การพจารณาและออกกฎหมาย ฝายบรหารทำาหนาทใน

การบงคบใชกฎหมาย และฝายตลาการทำาหนาทในการ

วนจฉยกฎหมาย ซงจะเหนไดวาการปฏบตหนาทของ

ทงสามฝาย ตองกระทำาภายใตอำานาจและขอบเขตของ

กฎหมายเทานน ในสวนของการบรหารราชการนน จะขน

ตอฝายบรหาร ซงกเปนเชนนในทกประเทศ การดำาเนน

งานตองเปนไปตามแนวทางทกำาหนดโดยรฐบาลอยาง

เครงครด สวนการบรหารธรกจนนมไดมกฎหมายใดระบ

ใหแบงแยกอำานาจสงสดขององคการธรกจออกเปน 3

ฝาย และมลกษณะเปนเชนเดยวกบการบรหารราชการ

องคการธรกจจงสามารถกำาหนดรปแบบ และวธการ

บรหารงานของตนองอยางใดกไดทไมขดตอกฎหมายท

ใหอำานาจไว การดำาเนนงาน มไดเปนไปตามแนวทางท

รฐบาลกำาหนด ดงนนการบรหารธรกจจงมรปแบบและ

วธการบรหารหลากหลายกวาการบรหารราชการ

2) วตถประสงคและนโยบาย วตถประสงคของ

การบรหารราชการจะคำานงถงความผาสกและประโยชน

สขของประชาชนเปนใหญ การบรหารราชการจงตอง

ดำาเนนการไปใน “ลกษณะทเปนการตอบสนองตอ

ความตองการของประชาชน” (Responsive to the

Public) กลาวคอ ถาเปนความตองการของประชาชน

และพจารณาเหนวาเปนประโยชนแกสวนรวม รฐกจะ

พยายามตอบสนองตอความตองการนน ดงจะเหนได

วา แตเดมหนาททสำาคญของรฐกคอ การปองกนประเทศ

และการรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศ ตลอด

จนการตดตอสมพนธกบตางประเทศ แตตอมาเมอ

ประชาชนตองการใหรฐใหบรการเพมมากขน ทำาใหการ

บรหารราชการตองขยายขอบเขต การใหบรการใหกวาง

ขวางยงขน โดยเฉพาะอยางยงในดานการศกษาและ

ดานสาธารณสข จนในบางครงความใหญโตกวางขวาง

ของกจการของรฐนเอง มผลทำาใหการบรหารราชการ

มลกษณะอดอาด อยอาย และลาชาในสายตาของ

ประชาชนทวไป สวนวตถประสงคของการบรหารธรกจ

นนกคอ “การแสวงหากำาไร” (Profit Making) ดงนน

การดำาเนนการขององคการธรกจจงคำานงถงความผกพน

และความตองการของประชาชนนอยกวาการบรหาร

ราชการมาก

3) ระยะเวลาของการดำาเนนงาน การบรหาร

ราชการมลกษณะมนคงและจะตองดำาเนนการตอเนอง

กนไป ไมวากลมใดหรอพรรคการเมองใดจะเขามา

เปนรฐบาลบรหารประเทศ การบรหารราชการจะทำาๆ

หยดๆ ตามอำาเภอใจมได เพราะการบรหารราชการม

ผลกระทบอยางสำาคญตอความเปนอยและความผาสก

ของประชาชน เชน การไฟฟา การประปา การขนสง

เปนตน ความมนคงของการบรหารราชการน มผลไป

ถงผปฏบตงาน (ขาราชการและเจาหนาทของรฐ) ดวย

กลาวคอผปฏบตงานจะมความมนคงและกาวหนาใน

อาชพราชการตามความรความสามารถของแตละคน

สวนการบรหารธรกจนน องคการธรกจอาจหยดดำาเนน

การเสยเมอไรกได เชน บรษทไดดำาเนนกจการไปชว

ระยะเวลาหนงแลว อาจหยดดำาเนนการเพอตรวจสอบ

กจการของบรษท หรอเพอเหตอนใดกได โดยจะมผล

กระทบแตเฉพาะบคคลท เกยวของกบกจการนนๆ

เทานน เชน พนกงาน ลกคาของบรษท เปนตน

4) แนวความคด เก ยวกบประสทธภาพ

ประสทธภาพ ประสทธภาพของการบรหารธรกจวด

จากผลกำาไร ถามกำาไรมากกถอวา มประสทธภาพมาก

หรอกลาวอกนยหนง การวดวากจการใดมประสทธภาพ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL20

หรอไม ในวงธรกจนยมวดโดยเทยบอตราสวนระหวาง

การลงทน (Input) กบผลทไดรบ (Output) แตหากนำาวธ

การดงกลาวไปวดประสทธภาพของการบรหารราชการ

ซงมวตถประสงคหลกเพอ “การใหบรการ” (Service

Making) อาจปรากฏวา การดำาเนนกจการบางอยาง

ของรฐไดผลไมคมคากบการลงทน ทงนกเพราะวาใน

การบรหารราชการนน ในบางครงแมจะไมคมคากบ

การลงทน แตกตองทำาเพอบรการประชาชน เชนการ

สรางถนน โรงเรยน โรงพยาบาล การปองกนประเทศ

การรกษาความสงบภายในประเทศ เปนตน ดงนน การ

วดประสทธภาพของการบรหารราชการจงจำาตองขยาย

ความใหกวางขวางออกไปกวาประสทธภาพในวงธรกจ

กลาวคอ นอกจากจะวดโดยการเทยบอตราสวนระหวาง

การลงทนกบผลทไดรบแลว ยงตองรวมถงผลงานหรอ

บรการททำาใหประชาชนพงพอใจและเปนประโยชนแก

ประชาชนสวนใหญดวย

5) ความสมพนธกบฝายการเมอง การบรหาร

ราชการเปนการนำาเอานโยบาย (Policy)จากฝาย

การเมองมาปฏบต (Implement) การบรหารราชการจง

มความเกยวของสมพนธกบฝายการเมองเหมอนลกโซ

ไมสามารถจะแยกออกจากกนไดอยางเดดขาด สวน

การบรหารธรกจนน แมจะมสวนเกยวของสมพนธกบ

ฝายการเมองบาง แตกไมสจะมากนก เชน ในบางครง

องคการธรกจขนาดใหญอาจจำาเปนตองดำาเนนการให

สอดคลองกบนโยบายของรฐบาล แตกเพอความเจรญ

กาวหนาและความอยรอดของธรกจนนๆเทานน

6) ทมาของทนดำาเนนการ ทนดำาเนนการในการ

บรหารราชการสวนใหญจะมาจากภาษอากร ซงเรยกเกบ

จากประชาชนในลกษณะบงคบ สวนทนดำาเนนการใน

การบรหารธรกจไดมาจากการจำาหนายหน ซงผซอหน

ยนดซอหนดวยความสมครใจ

7) คานยมของสงคม คานยมของสงคมโดย

เฉพาะในสงคมไทยในอดต มองวาผปฏบตงานในวง

ราชการ คอ ขาราชการ ไดรบการยกยองนบถอวาม

เกยรตภมสงกวาผประกอบธรกจ โดยมคำากลาววา “สบ

พอคาไมเทากบหนงพระยาเลยง”

ตารางท 2 ความแตกตางระหวางการบรหารราชการและการบรหารธรกจ

ประเดน การบรหารธรกจ การบรหารราชการ

ทมาและการดำาเนนงาน

แรงจงใจดานผลกำาไร

ผลกำาไร

ลกษณะงาน

การดำาเนนงานมไดเปนไปตามแนวทางท

รฐกำาหนดโดยตรง

มวตถประสงคเพอแสวงหาผลกำาไร

มผลงานทวดความแตกตางระหวางสง

นำาเขาและสงนำาออกเพอหาผลกำาไรได

ขอบเขตงานของแตละหนวยธรกจ มได

ครอบคลมชวตความเปนอยของประชาชน

มากนก

การดำาเนนงานเปนไปตามแนวทางท

กำาหนดโดยรฐบาลอยางเครงครด

วตถประสงคมกไมแจมชดเฉพาะเจาะจง

ไมมความสมพนธระหวางสงนำาเขาและ

สงนำาออกในรปผลกำาไร

ขอบเขตงานกวางขวางครอบคลมกจกรรม

ตาง ๆ มากกวา

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 21

ตารางท 2 ความแตกตางระหวางการบรหารราชการและการบรหารธรกจ (ตอ)

ประเดน การบรหารธรกจ การบรหารราชการ

ส น อ ง ต อ บ ต อ ค ว า ม ต อ ง ก า ร ข อ ง

ประชาชน

เปนไปเพอจดประสงคสดทายคอกำาไร ไม

ไดคำานงถงการตอบสนองความตองการ

ของประชาชน นอกจากในประเดนท

วาความตองการของประชาชนมสวน

สมพนธกบผลกำาไรและความอยรอดของ

องคการ

ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ต อ

สาธารณชน

ทมา : ปรบปรงจาก เอกสารการสอนชดวชา “การบรหารราชการไทย” หนวยท 1-8, มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช , 2542,หนา 12

ลกษณะสำาคญของการบรหารราชการ

ในการบรหารนน ไมวาจะเปนการบรหารงานดาน

ใด กใชหลกบรหารทมลกษณะเปนสากล (Universal)

เหมอนกนทงนน กลาวคอ จะตองมการวางแผน

(Planning) การจดรปงาน (Organizing) การจดบคคล

(Staffing) การอำานวยการ ( Directing ) การประสานงาน

(Co - ordinating ) และการควบคมงาน (Controlling)

แตอยางไรกตาม การบรหารงานในแตละดานกอาจ

มลกษณะแตกตางกนบางในสวนปลกยอย ทงนก

เพอใหการบรหารงานในแตละดานสามารถบรรล

วตถประสงคไดดยงขน สำาหรบการบรหารราชการนน

เมอเปรยบเทยบกบการบรหารงานของธรกจเอกชนอนๆ

แลวจะมลกษณะแตกตางทเปนสาระสำาคญอยหลาย

ประการดวยกน เชน

1) ขอบเขต การบรหารราชการมขอบเขตกวาง

ขวางและเกยวของกบชวตประจำาวนของประชาชนทง

ประเทศ นบตงแตเกดจนตาย เชน การแจงเกด การ

เขาโรงเรยน การประกอบอาชพ การเจบปวย เปนตน

การบรหารราชการมลกษณะเปนการสนองตอบตอ

ความตองการของประชาชน ( Responsiveness to

the Public ) ดงนนจะเหนไดวา เดมหนาทสำาคญของ

รฐ กคอ การปองกบประเทศ และการรกษาความ

สงบเรยบรอยภายใน แตตอมาเมอจำานวนประชากร

เพมมากขน ภารกจของรฐในการดแลผลประโยชนใน

กจการสาธารณะมเพมขน การบรหารราชการกตอง

ขยายขอบเขตใหกวางขวางยงขน จนในบางครงความ

ใหญโตกวางขวางของกจการของรฐนเอง มผลทำาใหการ

บรหารราชการมลกษณะอดอาดและลาชาในสายตาของ

ประชาชนทวไป

2) อำานาจหนาท อำานาจหนาทในการบรหาร

ราชการนน มอยอยางกวางขวาง ทงทกำาหนดไวเปน

ลายลกษณอกษร เชน กฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ

ฯลฯ และทมไดกำาหนดเปนลายลกษณอกษร เชน

ขนบธรรมเนยมประเพณ การใชดลพนจในกจการบาง

อยาง เปนตน

การบรหารราชการสวนใหญมกเปนเรองการใชอำานาจ

หนาทตามทกำาหนดไวในกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอ

บงคบ ทวางไว และเปนไปตามลำาดบชนตามสายการ

บงคบบญชา ( Hierarchy) ซงมลกษณะเปนรปปรามด

คอ อำานาจสงสดอยทสวนบนของปรามดอนไดแก คณะ

รฐมนตรและนายกรฐมนตร ถดลงมากไดแกรฐมนตร

ปลดกระทรวง อธบด ผอำานวยการกองหรอหวหนากอง

และหวหนาฝายหรอหวหนาแผนก ลดหลนกนลงมา

3) ผปฏบตงาน การบรหารราชการเปนอาชพ

อยางหนง ( Career Service ) และเปนทยอมรบวาเปน

อาชพทมนคงกวาอาชพอนๆ โดยไดแบงงานออกตาม

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL22

ลกษณะเฉพาะของแตละงาน (Specialization) เชน

การสอสารคมนาคม การเกษตร การสาธารณะสข การ

ประชาสงเคราะห เปนตน จงจำาเปนตองคดเลอกผม

ความร ความสามารถในงานแตละดานเขามาปฏบตงาน

4) วตถประสงค การบรหารราชการมวตถประสงค

เพอใหบรการ ( Service Making ) แกประชาชน ซงแตก

ตางกบการบรหารงานของธรกจเอกชนซงมวตถประสงค

เพอแสวงหากำาไร (Profit Making) ดงจะเหนไดวา บรการ

ของรฐทไปสประชาชนจะมลกษณะเปนการตอบสนอง

ตอความตองการของประชาชนทกหมทกเหลาโดยไมม

การเลอกปฏบตและจะจดใหโดยไมคำานงถงตนทน แต

คำานงถงประโยชนสขของประชาชนเปนสวนใหญ เชน

การปองกนประเทศ การรกษาความสงบเรยบรอยภายใน

การสอสารคมนาคม การศกษา การสาธารณะสข เปนตน

เนองจากการบรหารราชการมไดมวตถประสงคเพอ

แสวงหากำาไรดงกลาวมาแลว การวดประสทธภาพใน

การบรหารราชการจงมไดวดโดยเทยบอตราสวนระหวาง

การลงทนกบผลผลตทไดหรอผลกำาไรอยางการบรหาร

ของธรกจเอกชนเพยงอยางเดยว แตจะรวมถงผลงานท

ทำาใหเกดความพงพอใจและประโยชนสขของประชาชน

ดวย

5) ความตอเนอง การบรหาราชการมลกษณะ

มนคงและตอเนองกนไป ไมวากลมใดหรอพรรคการเมอง

ใดจะเขามาเปนรฐบาลบรหารประเทศ การบรหาร

ราชการจะทำาๆ หยดๆ ตามอำาเภอใจมได เพราะการ

บรหารราชการมผลกระทบอยางสำาคญตอความ

เปนอยและความผาสกของประชาชน เชน การ

ไฟฟา การประปา การขนสง เปนตน ความมนคง

ของการบรหารราชการนม ไปถงตวผปฏบตงาน

(ขาราชการ) ดวย คอ ผปฏบตงานจะมความมนคงและ

กาวหนาในอาชพราชการตามความรความสามารถของ

แตละคน

สำาหรบการบรหารงานของธรกจเอกชน อาจหยด

ดำาเนนการเสยเมอใดกได เชน บรษทหางรานเอกชนท

ไดดำาเนนการไปชวระยะเวลาหนงแลว อาจหยดดำาเนน

การเพอตรวจสอบกจการหรอเพอสาเหตอนกได โดยจะ

มผลกระทบเฉพาะผทเกยวของซงมจำานวนไมมาก เชน

พนกงาน ลกคา เปนตน

6) การควบคม การบรหารราชการเปนการบรหาร

งานขององคกรขนาดใหญ ลกษณะของกจการตางๆ ท

ปฏบตจงสลบซบซอนและจำาเปนตองแบงสรรอำานาจ

ในการปฏบตงานออกไปใหชดแจง มการควบคมตาม

ลำาดบชนของสายการบงคบบญชา นอกจากนน ยงจะ

ถกควบคมจากพรรคการเมอง กลมผลประโยชน กลม

ประชามต เชน หนงสอพมพ และสอมวลชนอนๆ เปนตน

ทมาของอำานาจในการบรหารราชการ

การบรหารราชการเปนการดำาเนนงานเพอเปน

ประโยชนสขของประชาชนทงประเทศและในบางกรณ

การบรหารราชการจะใชวธการดำาเนนงานอยางธรกจ

เอกชนไมได จำาเปนตองมการบงคบเชน การเกบภาษ

อากร การจบกมตรวจคน การเวนคนอสงหารมทรพย

การเรยกเกณฑตางๆ ตลอดจนการออกคำาสงตางๆ เพอ

ใหประชาชนปฏบตตาม เปนตน ดงนนเพอใหการบรหาร

ราชการดำาเนนไปดวยด จงจำาเปนจะตองไดรบอำานาจ

กวางขวางกวาธรกจเอกชนมาก

โดยทวไปแลว อำานาจในการบรหารราชการนน ม

ทงทกำาหนดไวในตวบทกฎหมาย คำาพพากษาของศาล

และแบบธรรมเนยมในการปฏบตราชการ ซงอาจเรยก

รวมกนวา อำานาจทเปนทางการ (Formal Authority)

และอำานาจบารม (Power) ซงเปนอำานาจทจะทำาใหผ

อนปฏบตตามโดยมตองออกคำาสงหรอบงคบใหทำา หรอ

ทำาใหผอนรบคำาสงปฏบตตามคำาสงดวยความเตมใจ

ทงน กเนองมาจากบารมอนเกดจากการมเกยรตภม

ทรพยสนสถานภาพทางสงคม ความร ความเชยวชาญ

ความเฉลยวฉลาด ความสามารถ อทธพลหรอภาวะ

ครอบงำาอนๆ เปนตน ซงอาจรวมเรยกวา อำานาจทไมเปน

ทางการ (Informal Authority)

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 23

การใชอำานาจตามตวบทกฎหมาย อำานาจตามคำา

พพากษาของศาล และอำานาจตามธรรมเนยมในการ

ปฏบตราชการหรอทเรยกวา อำานาจทเปนทางการ ดง

กลาวขางตน อธบายไดดงน

อำานาจตามตวบทกฎหมาย

ทมาของอำานาจในการบรหารราชการทสำาคญ

ทสดกคอตวบทกฎหมาย ซงไดแก กฎหมายรฐธรรมนญ

พระราชบญญต พระราชกำาหนด พระราชกฤษฎกา กฎ

กระทรวง ประกาศของกระทรวง ขอบงคบ ตลอดจนขอ

บญญตขององคการบรหารสวนทองถน ตวบทกฎหมาย

เหลานมฐานะไมเทาเทยมกน กลาวคอ รฐธรรมนญเปน

กฎหมายทมฐานะสงสดเหนอกฎหมายทงหลาย ถดลง

มากคอ พระราชบญญต พระราชกำาหนด ซงมฐานะสง

กวา พระราชกฤษฎกา และพระราชกฤษฎกามฐานะสง

กวากฎกระทรวง ลดหลนกนไปตามลำาดบ ผลแหงการ

ทกฎหมายมฐานะไมเทาเทยมกนมอยวา กฎหมายทม

ฐานะสงกวาหรอเทาเทยมกน อาจเปลยนแปลงแกไข

ได หรอยกเลกกฎหมายทมฐานะตำากวาหรอเทาเทยม

กนได แตกฎหมายทมฐานะตำากวาจะแกไขเปลยนแปลง

ยกเลก หรอขดแยงตอกฎหมายทมฐานะสงกวาไมได ซง

จะแยกพจารณาตามลำาดบ ดงน

1) รฐธรรมนญ รฐธรรมนญเปนกฎหมายท

กำาหนดระเบยบแหงอำานาจอธปไตย ซงเปนอำานาจ

สงสดของประเทศ และเปนกฎหมายทกำาหนดวธการใน

การปกครองประเทศอนเปนรากฐานของอำานาจในการ

บรหารราชการ เชน การกำาหนดรปของรฐ ฐานะของพระ

มหากษตรย ฐานะและหนาทของผใชอำานาจอธปไตย

และสถาบนทเกยวของ ตลอดจนความสมพนธระหวาง

รฐกบประชาชน เปนตน

เนองจากรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด และ

เปนทมาของอำานาจในการบรหารราชการทสำาคญทสด

บทบญญตตางๆ ทกำาหนดไวในรฐธรรมนญ จงไมอาจ

จะแกไขเปลยนแปลง หรอยกเลกโดยกฎหมายทมฐานะ

ตำากวาได เชน พระราชบญญต เปนตน และการออก

กฎหมายใดจะไปขดแยงตอรฐธรรมนญไมได

2) พระราชบญญต พระราชบญญตเปนกฎหมาย

ทออกโดยฝายนตบญญต การตราพระราชบญญตนน

จะมไดหรอทำาไดโดยไดรบคำาแนะนำาและยนยอมของ

รฐสภาและพระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธย และ

ประกาศในราชกจจานเบกษาใชบงคบเปนกฎหมาย

ไดพระราชบญญตทเปนทมาของอำานาจในการบรหาร

ราชการนน มอยมากมายแตทสำาคญๆ ไดแก พระราช

บญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พระราชบญญต

ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พระราชบญญตระเบยบ

ขาราชการพลเรอนฝายตางๆ เปนตน พระราชบญญต

ตางๆเหลานไดกำาหนดวธการจดระเบยบบรหารราชการ

กำาหนดอำานาจหนาทของหนวยงานหรอสวนราชการ

ตางๆตลอดจนอำานาจหนาทของขาราชการหรอผปฏบต

งานฝายตางๆ ดวย

อนง ในกรณทมการเปลยนรฐบาลโดยการปฏวต

หรอปฏรป คณะปฏวตหรอคณะปฏรปอาจมความจำาเปน

จะตองออกกฎหมายใหมขนมาใชหรอมความจำาเปน

จะตองแกไข เพมเตมกฎหมายทมอยแลวใหเหมาะสม

ยงขนโดยรบดวน แตโดยทยงไมมรฐสภาทจะทำาหนาท

นตบญญตคณะปฏวตหรอคณะปฏรปกจะออกกฎหมาย

หรอแกไขเพมเตมกฎหมาย ในรปของประกาศของคณะ

ปฏวตหรอประกาศของคณะปฏรปขนใชบงคบ ประกาศ

ของคณะปฏวตหรอประกาศของคณะปฏรปมฐานะ

เทากบพระราชบญญต การเปลยนแปลงแกไข หรอ

ยกเลกประกาศของคณะปฏวตหรอประกาศของคณะ

ปฏรป จะตองออกเปนพระราชบญญตหรอออกเปน

ประกาศของคณะปฏวตหรอประกาศของคณะปฏรป

ดวยกน ประกาศของคณะปฏวตและประกาศของคณะ

ปฏรป จงเปนทมาของอำานาจในการบรหารราชการเชน

เดยวกบพระราชบญญต

นอกจากนน ยงมคำาสงของนายกรฐมนตร ซงออก

โดยใชอำานาจพเศษตามทรฐธรรมนญหรอธรรมนญ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL24

การปกครองไดใหอำานาจไว กลาวคอ รฐธรรมนญหรอ

ธรรมนญการปกครองบางฉบบจะใหอำานาจพเศษแก

นายกรฐมนตร ในกรณทนายกรฐมนตรเหนเปนการ

จำาเปนเพอประโยชนในการปองกน ระงบหรอปราบ

ปรามการกระทำาอนเปนการบอนทำาลายความมนคงของ

ราชอาณาจกรราชบลลงก หรอเพอการแกไขปญหาทาง

เศรษฐกจของประเทศ หรอราชการแผนดนอนเปนการ

เรงดวน หรอการกระทำาอนเปนการกอกวนหรอคกคาม

ความสงบเรยบรอย หรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอ

การกระทำาอนเปนการทำาลายทรพยากรของประเทศ หรอ

เปนการบนทอนสขภาพอนามยของประชาชน ใหนายก

รฐมนตรมอำานาจสงการหรอกระทำาการใดๆไดและให

ถอวาคำาสงหรอการกระทำาของนายกรฐมนตร รวมทงการ

ปฏบตตามคำาสงดงกลาว เปนคำาสงหรอการกระทำาหรอ

การปฏบตทชอบดวยกฎหมาย คำาสงของนายกรฐมนตร

จงมผลบงคบใชเชนเดยวกบกฎหมาย และเปนทมาของ

อำานาจในการบรหารราชการทางหนงอกเชนกน

3) พระราชกำาหนด พระราชกำาหนดเปนกฎหมาย

ซงออกโดยฝายบรหาร กลาวคอ ในกรณทมเหตฉกเฉน

หรอมความจำาเปนรบดวนในอนทจะรกษาความมนคง

ของประเทศหรอปองกนภยพบตสาธารณะตางๆ และจะ

เรยกประชมรฐสภาใหทนทวงทมได หรอแมแตในสมย

ประชมรฐสภาอาจมความจำาเปนตองตรากฎหมายเกยว

กบภาษอากรหรอเงนตรา ซงจะตองไดรบการพจารณา

โดยดวนหรอลบ เพอรกษาผลประโยชนของรฐ ในกรณ

เชน พระมหากษตรยจะทรงตราพระราชกำาหนดใหใชดง

พระราชบญญตกได เมอไดประกาศใชพระราชกำาหนด

แลวใหคณะรฐมนตรเสนอพระราชกำาหนดตอรฐสภา

โดยไมชกชา ถารฐสภาอนมต กใหพระราชกำาหนดนน

มผลเปนพระราชบญญตตอไป ถารฐสภาไมอนมตกให

พระราชกำาหนดนนตกไป แตทงน ไมกระทบกระเทอน

ถงกจการทเปนไประหวางทใชพระราชกำาหนดนน จงเหน

ไดวาพระราชกำาหนดจะมระยะเวลาสนมาก เพราะหาก

ไมมผลใชบงคบเปนพระราชบญญตกจะมผลเปนการ

ยกเลกไปภายหลงทนำาเสนอสภาพจารณาแลวแตไม

ไดรบอนมต แตมไมมากนกและมระยะเวลาสนมากดง

ไดกลาวมาแลว

4) พระราชกฤษฎกา พระราชกฤษฎกาเปน

กฎหมายซงออกโดยฝายบรหารตามทรฐธรรมนญหรอ

พระราชบญญตใหอำานาจไว พระราชกฤษฎกาเปน

กฎหมายทบงคบใชแกประชาชนโดยทวไปเชนเดยวกบ

พระราชบญญต แตเปนกฎหมายทกำาหนดรายละเอยด

รองลงไปจากรฐธรรมนญหรอพระราชบญญตอกท

หนง เพราะการตราพระราชกฤษฎกา ตองอาศยอำานาจ

ตามรฐธรรมนญหรอพระราชบญญตฉบบใดฉบบหนง

และตองไมขดกบกฎหมายทออกโดยฝายนตบญญต

นอกจากนน พระราชบญญตบางฉบบจะใชบงคบไดตอ

เมอมพระราชกฤษฎกากำาหนดใหใช พระราชกฤษฎกาท

เปนทมาของอำานาจในการบรหารราชการมอยมากมาย

เชนเดยวกบพระราชบญญต เพราะเปนรายละเอยดของ

พระราชบญญต เชน พระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการ

ในระดบกรม ซงออกตามพระราชบญญตบรหารแผนดน

พระราชกฤษฎกาวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอนใน

พระองคซงออกตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการ

พลเรอน เปนตน

5) กฎกระทรวง กฎกระทรวงเปนกฎหมายทออก

โดยฝายบรหารโดยรฐมนตรวาการกระทรวงเปนผออกใน

นามของกระทรวงเพอบงคบใชแกประชาชนทวไปตาม

ทพระราชบญญตหรอพระราชกฤษฎกาใหอำานาจไวกฎ

กระทรวงเปนกฎหมายทกำาหนดรายละเอยดทจะตอง

ปฏบตตามพระราชบญญตหรอพระราชกฤษฎกาอกชน

หนง

กรณสำานกนายกรฐมนตรซงมฐานะเทยบเทา

กระทรวง กมอำานาจออกกฎสำานกนายกรฐมนตรเชน

เดยวกบกฎกระทรวง เชน กฎสำานกนายกรฐมนตรวา

ดวยเครองแบบของขาราชการพลเรอนเปนตน นอกจาก

น ยงมกฎ กพ. ซงมนายกรฐมนตรเปนประธาน กพ. (กพ.

ยอมาจากคณะกรรมการขาราชการพลเรอน) เปนผออก

ตามพระราชบญญตระเบยบ ขาราชการพลเรอนโดย

ความเหนชอบของคณะรฐมนตร ซงถอเปนขอยกเวนจาก

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 25

หลกการออกกฎกระทรวงทสวนราชการทมฐานะตำากวา

กระทรวงเปนผออก

6) ประกาศของกระทรวง นอกจากกฎกระทรวง

แลว ในบางกรณกฎหมายไดใหอำานาจแกรฐมนตร

วาการกระทรวงทจะออกประกาศเพอบงคบการตาม

กฎหมายอนใดอนหนงและกำาหนดเงอนไขในการปฏบต

หรองดเวนการปฏบต เชน ประกาศของกระทรวงพาณชย

หามนำาสนคาบางอยางเขามาในราชอาณาจกร ซงออก

โดยอาศยอำานาจตามพระราชบญญตหามนำาเขามาหรอ

สงออกไปนอกราชอาณาจกรซงสนคาบางอยาง เปนตน

ประกาศของกระทรวงพาณชยเชนนถอเปนสวนหนง

ของกฎหมาย เพราะออกโดยอาศยอำานาจของกฎหมาย

แตถาเปนประกาศของราชการใหประชาชน โดยมได

อาศยอำานาจของกฎหมาย กไมถอวาเปนสวนหนงของ

กฎหมาย

นอกจากรฐมนตรวาการกระทรวงแลว พระราช

บญญตบางฉบบยงใหอำานาจแกคณะกรรมการซงตงขน

ตามพระราชบญญตนนทจะออกประกาศกำาหนดเงอนไข

ในการใชบงคบพระราชบญญตนนได เชน ประกาศของ

คณะกรรมการกลางปองกนการคากำาไรเกนควร ซงออก

โดยอาศยอำานาจตามพระราชบญญตปองกนการคา

กำาไรเกนควร เปนตน ประกาศเชนนมลกษณะเปนสวน

หนงของกฎหมายเชนกน

7) ขอบงคบหรอขอบญญต พระราชบญญตบาง

ฉบบไดใหอำานาจแกเจาพนกงานระดบตำากวารฐมนตร

วาการกระทรวงทจะออกขอบงคบอนมผลบงคบแก

ประชาชน เชน พระราชบญญตจราจรทางบก ใหอำานาจ

แกเจาพนกงานจราจรออกขอบงคบไดในกรณตางๆ

ตามทระบไวในพระราชบญญตนน หรอองคกรปกครอง

สวนทองถน ทมกฎหมาย (ในชนพระราชบญญต) ให

อำานาจในการออกเปนขอบญญตทองถนเพอบงคบแก

ประชาชนในเขตทองถนนน เปนตน ขอบงคบหรอขอ

บญญตดงกลาวเปนสวนหนงของกฎหมาย

นอกจากทมาของกฎหมายดงกลาวขางตนแลว

ยงปรากฏวา ไดมพระราชบญญตบางฉบบไดกำาหนด

ไววา การปฏบตงานบางอยางตามพระราชบญญตดง

กลาวในบางกรณ จะตองไดรบอนมตจากคณะรฐมนตร

หรอโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร เชน พระราช

บญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ได

ใหอำานาจแกนายกรฐมนตร ในฐานะหวหนารฐบาลท

จะแตงตงขาราชการไปปฏบตราชการในทกกระทรวง

ทบวง กรม ได หรอการแตงตงขาราชการตงแตตำาแหนง

อธบดหรอเทยบเทาขนไป ตองไดรบความเหนชอบจาก

คณะรฐมนตร พระราชบญญตขาราชการพลเรอนฉบบ

ปจจบน กำาหนดไววาการบรรจและแตงตงขาราชการ

ระดบบรหาร ใหนำาเสนอคณะรฐมนตรพจารณาอนมต

เปนตน ดงนน ถาเปนมตคณะรฐมนตรในลกษณะดง

กลาวกถอวามตดงกลาวของคณะรฐมนตรมสถานะ

เปนกฎหมายได (ซงในปจจบนนมแนวโนมวาพระราช

บญญตตางๆ ทกำาหนดใหคณะรฐมนตรเปนผพจารณา

อนมตหรอใหความเหนชอบการปฏบตตางๆ ตามพระ

ราชบญญตนนๆ มากขน) สวนกรณของมตคณะรฐมนตร

ทมไดมผลบงคบเปนกฎหมาย เปนแตเพยงแนวทางใน

การปฏบตของขาราชการหรอหนวยงานราชการเทานน

มตคณะรฐมนตรดงกลาวกไมถอวาเปนกฎหมายแต

อยางใด

อำานาจตามคำาพพากษาของศาลและแบบ

ธรรมเนยมในการปฏบตราชการ

นอกจากตวบทกฎหมายแลว คำาพพากษาของศาล

และแบบธรรมเนยมในการปฏบตราชการ กเปนทมาของ

อำานาจในการบรหารราชการอกทางหนงเชนกน คอ

1) คำาพพากษาของศาล คำาพพากษาของศาล

เปนการใชอำานาจตลาการ พจารณาพพากษาอรรถคด

ใหเปนไปตามกฎหมาย เมอศาลไดตดสนคดความไป

ในทางใดแลว ยอมเปนขอผกมดทจะตองบงคบใหเปน

ไปตามคำาพพากษานนๆ เชน การบงคบใหชำาระหน หรอ

ชดใชคาเสยหายตามคำาพพากษาของศาล เปนตน คำา

พพากษาของศาลจงเปนทมาของอำานาจในการบรหาร

ราชการทางหนง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL26

2) แบบธรรมเนยมในการปฏบตราชการ ใน

กรณทกฎหมายใหอำานาจแกเจาพนกงานหรอเจา

หนาทใชดลพนจในการพจารณาตดสนใจในเรองใดได

เจาพนกงานหรอเจาหนาทมกจะใชดลพนจตามแบบ

ธรรมเนยมในการปฏบตราชการเปนหลกหรอถอตาม

ธรรมเนยมในการปฏบตราชการทแลวๆมาเปนหลก

เชนการแตงตงขาราชการ ใหดำารงตำาแหนงในระดบสง

ขนหรอเลอนตำาแหนงสวนราชการตางๆสวนใหญจะถอ

อาวโสเปนหลก เปนตน แบบธรรมเนยมในการปฏบต

ราชการจงเปนทมาของอำานาจในการบรหารราชการทาง

หนง

นอกจากนน มกจะปรากฏอยเสมอวา นายก

รฐมนตรจะแตงตงคณะทปรกษาหรอทปรกษาของนายก

รฐมนตร เพอชวยกลนกรองงานในดานตางๆ เชน ดาน

บรหาร ดานกฎหมาย ดานเศรษฐกจ เปนตน ซงอาจถอ

ไดวาเปนแบบธรรมเนยมในการปฏบตราชการอยางหนง

ไดเชนกน

การควบคมการบรหารราชการ

การบรหารงานใดๆ กตาม วตถประสงคทสำาคญ

ประการแรกกคอ การดำาเนนงานใหสำาเรจตามเปาหมาย

ทวางไวอยางมประสทธภาพ และในบรรดากระบวนการ

ในการบรหาร (Administration Processes) ทจะนำาไปส

ความสำาเรจนน การควบคมงาน (Control) เปนกระบวน

การทสำาคญประการหนง เพราะจะชวยใหการประสาน

งานระหวางหนวยงานตางๆดำาเนนไปไดดวยด และ

ชวยใหเกดความมนใจวาแตละหนวยงานในองคการได

ปฏบตงานสำาเรจตามทไดรบมอบหมาย

สำาหรบการบรหารราชการ ซงเปนการบรหาร

งานขององคการขนาดใหญมขอบเขตกวางขวาง และ

เกยวของกบประชาชนทงประเทศ ลกษณะของกจกรรม

ตางๆ ทปฏบตจงสลบซบซอน การควบคมจงยงมความ

สำาคญมากขน ดงจะเหนไดวา การบรหารราชการนน

นอกจากจะถกควบคมตามลำาดบชนของสายการบงคบ

บญชา และควบคมโดยหนวยงานตางๆ ของรฐแลว ยง

ถกควบคมจากกลมบคคลหรอบคคลภายนอกอกดวย

เชน กลมผลประโยชน สอมวลชน พรรคการเมอง รฐสภา

ตลอดจนการควบคมจากประชาชนโดยตรง เปนตน ซง

จะแยกพจารณาดงตอไปน

การควบคมภายในวงราชการ

การควบคมภายในวงราชการ (Internal Control)

ไดแกการควบคมตามลำาดบชนของสายการบงคบบญชา

และการควบคมโดยหนวยงานตางๆ ของรฐ คอ

1) การควบคมตามลำาดบชนของสายการบงคบ

บญชา การควบคมตามลำาดบชนของสายการบงคบ

บญชา หมายถง การควบคมโดยผทอยในตำาแหนงท

สงกวาควบคมการปฏบตงานของผทอยในตำาแหนงท

ตำากวา ลดหลนกนไปตามลำาดบ ตงแตนายกรฐมนตร

รฐมนตร ปลดกระทรวง อธบด ผอำานวยการกองหรอ

หวหนากอง หวหนางานหรอหวหนาแผนก ไปจนถงผ

ปฏบตงานในแตละเรองหรอแตละดาน

สำาหรบเทคนคหรอวธการในการควบคมงานตาม

ลำาดบชนของสายการบงคบบญชานนอาจจะเลอกใชวธ

ใดวธหนงตอไปนไดตามความเหมาะสม เชน

1. การใชแผนผง (Chart) การควบคมโดยวธนเปน

วธการอยางงายๆโดยกำาหนดรายละเอยดการดำาเนนงาน

ในดานตางๆ พรอมทงระยะเวลาเพอใชในการตรวจสอบ

งาน ซงเปนวธทนยมกนมาก เพราะสะดวกตอการใชงาน

และสามารถจดทำาไดงาย

2. การใชงบประมาณ ( Budgeting ) ในการดำาเนน

งานประจำาปกตหรองานทมแผนหรอโครงการกำาหนดไว

สามารถควบคมไดโดยอาศยงบประมาณ เชน การจดงบ

ประมาณใหตามผลงานทไดรบหรอจดสรรงบประมาณ

โดยแบงเปนงวดๆ ถาปฏบตงานไมแลวเสรจตามแผน

งานหรอโครงการทกำาหนดหรอไมเปนไปตามระยะเวลา

ทกำาหนด กจะตองชแจงเหตผลและความจำาเปนททำาให

งานไมแลวเสรจตามกำาหนด มฉะนน อาจระงบการจาย

เงนงบประมาณไวกอน เปนตน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 27

3. การตรวจงาน (Inspect) การไปตรวจงาน ณ

จดทปฏบตงานจะทำาใหเกดผลดในดานความรวดเรว

และมองเหนสภาพการปฏบตงานทแทจรง และในขณะ

เดยวกนกสามารถเสนอแนะแกผปฏบตงานพรอมกนไป

ดวย

ในกรณทมความจำาเปนตองตรวจเปนประจำา หรอ

งานทมปญหาเกยวกบตวบคคลหรองานทตองการคำา

แนะนำาเพมเตม สวนราชการตางๆ มกจะกำาหนดใหม

ตำาแหนงเพอรบผดชอบดานการตรวจงานนโดยทางตรง

เชน ตำาแหนงผจดการ หรอตำาแหนงผตรวจราชการ หรอ

ตำาแหนงจเร เปนตน

4. การรายงาน (Report) โดยกำาหนดใหขาราชการ

หรอหนวยราชการตองสงรายงานเปนระยะๆ หรอ

รายงานพเศษเกยวกบกจกรรมของหนวยงานราชการ

นนๆ การควบคมโดยการรายงานนเปนการควบคมท

เกาแกทสด และปจจบนกยงคงใชอย เพราะเปนวธท

งาย แตมชองทางทจะทำาใหผรายงานเทจไดมาก หรอ

ทำารายงานโดยไมไดอาศยขอเทจจรงเลยกได ซงจะทำาให

ผบงคบบญชาระดบสงขนไปไมไดขอมลทถกตองและ

แทจรง

5. การใชหองปฏบตการ (Operation Room) ใช

ในการควบคมงานทมขอบเขตกวางขวางหนวยงาน

หรอสวนราชการตางๆ มกจะสรางหองปฏบตการเพอ

ใชควบคมการบรหารราชการโดยการจำาลองแผนการ

ดำาเนนงานของหนวยงานตางๆ ทงหมด มการเชอมโยง

งานดานตางๆ มระบบรายงานผลการสงงาน ไปแสดง

ไวในหองปฏบตการ ซงผบงคบบญชาสามารถควบคม

การดำาเนนงานของหนวยงานตางๆ ไดตลอดเวลา

2) การควบคมโดยหนวยงานตางๆ ของรฐ การ

ควบคมภายในวงราชการนน นอกจากจะควบคมตาม

ลำาดบชนของสายการบงคบบญชาดงไดกลาวมาแลว

ยงมการควบคมการปฏบตงานในดานตางๆ โดยหนวย

งานอนๆ ของรฐอกดวย เชน

1. สำานกเลขาธการนายกรฐมนตร ควบคมการ

บรหารงานโดยทวๆ ไป และทำาหนาทเปนหนวยรบฟง

เรองราวตางๆ ( Public Hearing Unit ) เชนการรอง

เรยน การรองทกข การเสนอความคดเหนในดานตางๆ

อนเนองมาจากการปฏบตงานของขาราชการหรอสวน

ราชการตางๆ เปนตน

2. สำานกงบประมาณ ควบคมดานการจดสรรเงน

งบประมาณ การอนมตเงนงวดตลอดจนการตดตามการ

ใชจายเงนงบประมาณใหเปนไปตามแผนหรอโครงการท

วางไว

3. สำานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน

(ก.พ.) ควบคมดานการบรหารงานบคคลของสวน

ราชการตางๆ คอ ทำาหนาทเปนองคการบรหารงานบคคล

กลาง

4. สำานกงานคณะกรรมการปองกนและปราบ

ปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ

(ป.ป.ป.) ควบคมดานการทจรต และประพฤตมชอบใน

วงราชการในกรณตางๆ

5. สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต ควบคมดานแผนและโครงการตางๆ

ของสวนราชการใหเปนไปตามแผนพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต

6. สำานกงานปลดสำานกนายกรฐมนตร ควบคม

ดานการบรการงานทว ๆ ไป ตามทไดรบมอบหมายจาก

นายกรฐมนตรและโดยการตรวจงานโดยผตรวจราชการ

สำานกนายกรฐมนตร เปนตน

7. กรมบญชกลาง ควบคมดานการเบก - จายเงน

8. สำานกงานตรวจเงนแผนดน (สตง.) ควบคมดาน

การใชเงนใหเปนไปตามระเบยบของทางราชการ

จะเหนไดวาหนวยงานตางๆดงกลาวขางตน สวน

ใหญสงกดสำานกนายกรฐมนตร ยกเวน กรมบญชกลาง

และสำานกงานตรวจเงนแผนดน (สตง.)

นอกจากน ยงมหนวยงานอนๆทมสวนในการ

ควบคมการบรหารราชการไมทางใดกทางหนงอกมาก

เชน สำานกเลขาธการคณะรฐมนตร สำานกงานสภาค

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL28

วามมนคงแหงชาต สำานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

สำานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต เปนตน

3) การควบคมโดยกระบวนการทางกฎหมาย อน

เปนการควบคมการใชดลยพนจและกระบวนการใช

อำานาจของเจาหนาทรฐ ดวยการปฏบตตามพระราช

บญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.2539

การควบคมจากภายนอก

การควบคมจากภายนอก (External Control) ไดแก

การควบคมโดยบคคลหรอกลมบคคลจากภายนอกวง

ราชการ ซงมอยมากมายหลายดานดวยกน คอ

1) การควบคมโดยกลมผลประโยชน (Interest

Group) ไดแกการควบคมโดยกลมผลประโยชนทาง

เศรษฐกจ เชน กลมเกษตรกรหรอสมาคมชาวนา

กลมพอคาหรอสมาคมพอคา กลมกรรมกรหรอ

สหภาพแรงงาน เปนตน ทงน กเพอใหการบรหารราชการ

เปนไปตามความตองการของกลมหรอสมาคมของตน

นอกจากกลมผลประโยชนทางเศรษฐกจแลว ยง

มกลมอทธพลทางการเมอง (Pressure Group) เชน

ศนยนสตนกศกษา กลมกระทงแดง กลมนวพล เปนตน

กลมตางๆ เหลานจะเกดขนและสลายตวไปตามสภาวะ

ทางการเมองของประเทศ กลมอทธพลทางการเมองนม

สวนในการควบคมการบรหารราชการมาก บางยคบาง

สมยไดสรางเงอนไขนำาไปสการเปลยนแปลงรฐบาลได

2) การควบคมโดยสอมวลชน (Mass Media) ซง

อาจแยกไดเปน

1. หนงสอพมพ หนงสอพมพนอกจากจะเปน

สอกลางแสดงความคดเหนและความตองการของ

ประชาชนแลวยงชวยควบคมการปฏบตงานของ

ขาราชการและการบรหารงานของหนวยราชการในดาน

ตางๆ โดยชวยเปนหเปนตา เปนกระจกใหกบรฐบาลและ

ผทเกยวของทราบเพอหาทางแกไขปรบปรงตอไป

2. วทยและโทรทศน วทยและโทรทศนกเชน

เดยวกบหนงสอพมพชวยควบคมการปฏบตงานของ

ขาราชการและการบรหารงานของหนวยงานราชการ

ตางๆ ไดเปนอยางด โดยเฉพาะอยางยงโทรทศน เพราะ

สามารถแสดงใหเหนไดชดเจนและรวดเรว เชน การชำารด

เสยหายของอาคารสถานท ถนนหนทาง และอนๆ

3) การควบคมโดยพรรคการเมอง (Political Party)

พรรคการเมองโดยพรรคฝายคานมความสำาคญมากใน

การบรหารราชการทงในชวงเปดสมยประชมหรอระหวาง

ปดสมยประชมเปนผลใหพรรคทบรหารประเทศอยใน

ขณะนน หรอพรรครฐบาลสนใจและพยายามบรหาร

ราชการดานตางๆใหเปนไปตามนโยบายและเปาหมาย

ทวางไวใหมากทสดเทาทจะมากได นอกจากนนแมแต

พรรครฐบาลเองกมสวนในการควบคมการบรหาร

ราชการใหเปนไปตามนโยบายและเปาหมายทวางไวเชน

กน ทงนกเพอทจะรกษาคะแนนนยมสำาหรบการเลอกตง

คราวตอไป

4) การควบคมโดยรฐสภา (Parliament) รฐสภา

จะทำาหนาทควบคมการบรหารราชการใหเปนไปตาม

นโยบายทแถลงไวตอรฐสภา โดยรฐสภาจะทำาหนาท

กลนกรองรางกฎหมายทกฉบบทจะมผลใชบงคบเฉพาะ

อยางยง รางพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจำา

ป รฐสภาจะพจารณาการเสนอใชงบประมาณของ

รฐบาล และตดตามการใชจายงบประมาณรฐบาล และ

อำานาจในการควบคมการบรหารราชการนจะกำาหนดไว

ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกฉบบดวย

การควบคมโดยสมาชกสภาผแทนราษฎรทสำาคญ

ไดแก การตงกระทถามรฐบาลในกจกรรมตางๆ ซง

รฐบาลจะตองชแจงใหสภาผแทนราษฎรทราบเหตผล

และขอเทจจรงในเรองนนๆนอกจากการตงกระทถาม

การบรหารราชการในเรองตางๆแลวสมาชกสภาผแทน

ราษฎรยงอาจเขาชอรวมกนขอเปดอภปรายไมไววางใจ

คณะรฐมนตรเปนรายบคคลหรอทงคณะโดยจะมการลง

มตหรอไมลงมตกไดดวย

5) การควบคมโดยตรงจากประชาชน การควบคม

การบรหารราชการโดยตรงจากประชาชนนนอาจทำาได

หลายทางดวยกน เชน การยนเรองราวรองทกขหรอรอง

เรยนตอนายกรฐมนตร รฐมนตรหรอขาราชการชนผใหญ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 29

ในกรณทขาราชการหรอหนวยราชการไมใหความเปน

ธรรมหรอไมปฏบตตามหนาท หรอไมดำาเนนการใหแลว

เสรจภายในระยะเวลาอนสมควร นอกจากนนยงอาจ

เสนอความคดเหนเกยวกบการปรบปรงแกไขการปฏบต

งานในดานตาง ๆ

6) การควบคมโดยศาล ประกอบดวยศาลปกครอง

และศาลยตธรรม ทงน เปนการควบคมความชอบดวย

กฎหมายของการกระทำาทางปกครอง ของเจาหนาทรฐ

บทสรป

การบรหารราชการเปนกจกรรมทมความสำาคญ ท

อาจสรปไดวาการบรหารราชการมความมงหมาย ดงน

1) การนำานโยบายของรฐไปปฏบต กลาวคอ เมอ

รฐไดกำาหนดนโยบายในการดำาเนนการเกยวกบเรองใด

เรองหนง ขนตอนตอไปกคอ การบนทกนโยบายนนไว

เปนลายลกษณอกษร อาจจะในรปของกฎหมาย ระเบยบ

วธปฏบต แผนงานโครงการตางๆ สวนราชการจะเปน

ผนำานโยบายเหลานนไปแปรสภาพเปนการกระทำา

2) การมสวนในการกำาหนดนโยบาย ขณะทฝาย

บรหารเปนฝายนำานโยบายไปปฏบตแลว การบรหาร

ราชการยงมสวนในการกำาหนดนโยบาย ซงจะกระทำา

ไดใน 2 ขนตอน คอ กอนทฝายนตบญญตและหวหนา

ฝายบรหารจะตดสนใจกำาหนดนโยบาย ปจจบนหนวย

ราชการจะมสวนในการกำาหนดนโยบายของรฐมาก

ขน ทงนสบเนองจากขอบเขตของงานเกยวของกบ

เทคนคใหมๆ ซงหนวยงานมกจะมผเชยวชาญในดาน

นพรอมมลอยแลว เชนการกำาหนดนโยบายการรกษา

เสถยรภาพทางเศรษฐกจ ยอมตองอาศยขอมลทซบซอน

ละเอยดออน อาศยการวเคราะหและขอเเนะนำาจากนก

เศรษฐศาสตรอาชพ และหลงการกำาหนดนโยบายแลว

เปนขนตอนการดำาเนนงานหลงจากทไดมการกำาหนด

นโยบายเปนลายลกษณอกษรแลว สวนใหญแลว

นโยบายทกำาหนดไวไมมรปแบบทแนนอนตายตว ดง

นนในแงนตองใหขาราชการเปนฝายกำาหนดรายละเอยด

อกครง

3) เปนกลไกสำาคญในการดำารงไวและพฒนา

วฒนธรรมของสงคม การบรหารราชการเปนสวน

หนงของระบบเศรษฐกจและสงคม ฉะนนจงเปนแรง

ขบสำาคญทจะกำาหนดลกษณะกจกรรมของประเทศ

กจกรรมของรฐมบทบาทในการกระตนใหเกดกจกรรม

ตางๆ ตอไปอก โดยนยน การบรหารจงเปนเสมอนตวนำา

การเปลยนแปลงและพฒนาการทางสงคม ดงนน ความ

กาวหนาของสงคมจงจะขนอยกบความมประสทธภาพ

ในการบรหารงานของรฐ หากการบรหารราชการขาด

ประสทธภาพกจะมผลกระทบตอโครงสรางของสงคม

และวฒนธรรมดวย

และอาจกลาวไดวา การบรหารราชการมสวน

สำาคญทพอสรปไดเปน 4 ประการดงน

1) การบรหารราชการมลกษณะเปนการทำางาน

โดยใชเหตผลตามหลกบรหาร (Rational Action) และ

ระเบยบแบบแผนของทางราชการ

2) การบรหารราชการมลกษณะเปนการสนองตอบ

ตอความตองการของประชาชน

3) ผปฏบตงานหรอขาราชการเปนผทไดรบการ

พจารณาเลอกสรรมาแลววา เปนผมความรความ

สามารถในงานนนๆ

4) การบรหารราชการมลกษณะเปนการดำาเนนการ

ทตอเนองกนไป ไมวากลมใด หรอพรรคการเมองใดจะ

เขามาเปนรฐบาลบรหารประเทศ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL30

เอกสารอางอง

จกรกฤษณ นรนตผดงการ. 2527. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาดำารงราชานภาพกบ

กระทรวงมหาดไทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

จกร พนธชเพชร. 2545. การเมองและการปกครองไทย : มตทางประวตศาสตรและสถาบนทาง

การเมอง. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : มายด พบลชชง.

จรญ ศรสกใส. 2540 .แนวทางการสรางความเปนอสระในการบรหารงานบคคลขององคการบรหารสวน

ทองถน. วทยานพนธนตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ชยาวธ จนทร, เยาวลกษณ กลพานช และชลพร เดชนำา. 2550. ววฒนาการปกครองทองถนไทย (โครงการ

สงเสรมการบรหารจดการทดโดยกระจายอำานาจสทองถน). กรงเทพฯ : นำาถงการพมพ.

ชาญชย แสวงศกด. 2550. คำาอธบายกฎหมายปกครอง. พมพครงท 12. กรงเทพฯ : วญญชน.

. 2549. หนวยงานของรฐทมใชสวนราชการและรฐวสาหกจ : องคการมหาชนและหนวย

งานบรการรปแบบพเศษ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สำานกพมพนตธรรม.

ชวงศ ฉายะบตร. 2539. การปกครองทองถนไทย. กรงเทพฯ : พฆเณศ พรนตงเซนเตอร.

ชำานาญ ยวบรณ. 2497. การรวมอำานาจและการกระจายอำานาจทางการปกครองของกฎหมายไทย.

พระนคร : วบลกจ.

ชยอนนต สมทวณช. 2545. ปฎรประบบราชการ กรงเทพฯ : สำานกพมพบานพระอาทตย.

. 2534. 100 ป แหงการปฎรประบบราชการ : ววฒนาการของอำานาจรฐและอำานาจการเมอง

กรงเทพฯ : โครงการเผยแพรผลงานวจย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชยอนนต สมทวนช และ ขตตยา กรรณสต. 2518. เอกสารการเมองการปกครอง พ.ศ. 2441-2447 กรงเทพ

ฯ : สมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย.

เรองวทย เกษสวรรณ. 2547. กำาเนดระบบราชการและการปฎรปในยคคลาสสค. กรงเทพฯ : สงวนกจการ

พมพ.

. 2545. การปฎรประบบราชการภายใตกระแสการจดการภาครฐใหมและขอวพากษ

กรงเทพฯ : บพธการพมพ.

ทศพร ศรสมพนธ. 2549. ความรเบองตนเกยวกบการบรหารราชการแนวใหม. กรงเทพฯ : วชน พรนท

แอนดมเดย.

. 2551. การบรหารกจการบานเมองทด. (เอกสารประกอบการสมมนาทางวชาการประจำาป ใน

โอกาสครบรอบ 6 ป ของการพฒนาระบบราชการไทย วนท 3 ตลาคม 2551).

นานาทรรศนะวาดวยรฐประศาสนศาสตร. 2548 : รวมบทความวชาการดานการบรหารงานคลงสาธารณะ

และการเมองการปกครองทองถนเพอเปนเกยรตแด ศาสตราจารย ดร. จรส สวรรณเวลา. กรงเทพฯ :

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ประทาน คงฤทธศกษากร. 2524. การปกครองเมองพทยา. กรงเทพฯ : สหายบลอกและการพมพ.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 31

พชร สโรรส และ อรทย กกผล. 2543. การบรหารเมองกรงเทพฯ. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พรศกด ผองแผว. 2541. ขาราชการไทย : ความสำานกและอดมการณ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สำานกพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มานพ ถาวรวฒนสกล. 2547. ขนนางอยธยา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สำานกพมพมหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

วรเดช จนทรศร. 2540. การพฒนาระบบราชการไทย. กรงเทพฯ : กราฟคฟอรแมท (ไทยแลนด).

วษณ เครองาม. 2545. การปฏรประบบราชการ. กรงเทพฯ : สำานกเลขาธการคณะรฐมนตร.

วรช วรชนภาวรรณ. 2546. ผบรหารสงสดระดบจงหวด : ผวาราชการจงหวด ผวาราชการจงหวดอซโอ ผ

วาราชการกรงเทพฯ นายกองคการบรหารสวนจงหวด. กรงเทพฯ : โฟเพคพบลซซง เฮาส.

สมาน รงสโยกฤษฎ และ สธ สทธสมบรณ. 2523. การบรหารราชการ. กรงเทพฯ : สำานกงาน ก.พ.

สยาม คำาปรดา. 2547. สงคมกบการปกครอง. กรงเทพฯ : โรงพมพไทยรายวน.

สงขลา วชยขทคะ. “การปฎรประบบราชการ” วารสารสมาคมกฎหมายมหาชนแหงประเทศไทย ฉบบท 1

พ.ศ. 2548.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2542. เอกสารการสอนชดวชาการบรหารราชการไทย (สาขาวชา

วทยาการจดการ) กรงเทพฯ : สำานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

Heady, F. 1979, 1984. Public administration: A comparative perspective. 2nd

-3rd

ed., revised. New

York : Marcel Dekker

Mc Curdy, H.E. 1977. Public administration : A synthesis. California : Commings Publishing.

Robbins, S.P. 1990. Organization theory : Structure, design, and application, 3rd

ed. New Jersey :

Prentice - Hall.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL32

การศกษาเปนกระบวนการสำาคญในการพฒนา

คนใหเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพและมพลงใน

การเสรมสรางประเทศชาตใหมความยนหยดมนคงดง

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และท

แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 6 ระบวา

“การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปน

มนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและ

คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำารง ชวต

สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” ซงเปนพระ

ราชบญญตการศกษาฉบบแรกของประเทศไทยทมความ

มงหมายเพอใหเปนแนวทางแหงการจดการศกษา เพอ

พฒนาคนไทยใหทนตอการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

ของโลกเชนปจจบน

โดยเฉพาะอยางยงการเตรยมความพรอมดานการ

ศกษาสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ. 2558 ประเทศไทย

จำาเปนตองเรงพฒนาเดกและเยาวชนใหรจกวฒนธรรม

สงคม ความเปนอยของเพอบานอก 9 ประเทศ คอ

อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร มาเลเซย บรไน เวยดนาม

ลาว พมา และกมพชา สำาหรบการจดการศกษาระดบ

ประถมศกษา และมธยมศกษาหรอการศกษาขนพน

ฐาน ไดมการระดมความคดจากผทรงคณวฒ ผบรหาร

การศกษา ศกษานเทศก ครผสอน และผเกยวของ รวม

กำาหนดกรอบแนวทางในการพฒนาโรงเรยนใหสามารถ

เตรยมพรอมสความเปนประชาคมอาเซยน โดยการ

กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะทางภาษาสประชาคมอาเซยน

รองศาสตราจารย จนตร คปตะวาทน*

กำาหนดคณลกษณะอนพงประสงคของเดกไทยทสอด

รบกบประชาคมอาเซยน มการวเคราะหหลกสตรในสวน

ของอาเซยนศกษา และกำาหนดเปนกจกรรมการเรยนการ

สอน เพอใหสถานศกษาสามารถนำาไปใชเปนแนวทาง

ในการพฒนาผเรยนไดอยางมคณภาพและแขงแกรงใน

ประชาคมอาเซยน

ในฐานะผสอนจงมความจำาเปนอยางยงทจะตอง

พฒนาผเรยนใหสามารถทจะใชภาษาตางประเทศท

จะสอสารกบเพอนบานในกลมประชาคมอาเซยนอก 9

ประเทศใหเขาใจกนกคอภาษาองกฤษ ซงเปนภาษาท

ใชกนแพรหลายทวโลก และเปนเครองมอสำาคญในการ

แสวงหาความร นอกจากภาษาองกฤษแลว ภาษาเพอน

บานทอยตดกบประเทศไทย เชน ภาษาลาว พมา กมพชา

และมาเลเซย ผสอนกควรนำามาจดการเรยนการสอนให

กบผเรยนทอยในโรงเรยนตดชายแดนไดเรยนรดวยเชน

กน

ภาษานอกจากจะเปนเครองมอสอสารของคนโดย

ทวไปแลว ภาษายงเปนเครองมอการเรยนร เครองมอ

บนทกเหตการณทางประวตศาสตรดวยเหตนการเรยน

การสอนภาษาในปจจบน จงตองเนนการสอนภาษาเพอ

การสอสารและการเรยนร ใหรจรง สอสารไดถกตอง เกด

ผลด โดยสามารถใชทกษะการฟง การด การอาน เปน

เครองมอในการรบสาร และใชทกษะการพด การเขยน

เปนเครองมอในการสงสาร เพอใหเกดความเขาใจทด

*อาจารยประจำาหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 33

ตอกนในการสอสาร อกทงยงกอใหเกดความรสกทดตอ

กนในหมคณะ ชมชน สงคม ประเทศชาตและประชาคม

อาเซยน

การจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะทาง

ภาษาสประชาคมอาเซยนนน ไมวาจะเปนภาษา องกฤษ

หรอภาษาของเพอนบานทอยใกลเคยงกบประเทศไทย

กตาม ผสอนสามารถนำากลวธการจดการเรยนการสอน

ทกษะตางๆ ซงไดแก ทกษะการฟง การด การอาน การ

พด และการเขยน ไปพฒนาใหผเรยนเกดทกษะทาง

ภาษาไดดงรายละเอยดตอไปน

1. กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนา

ทกษะการฟง

การฟงเปนกระบวนการเรยนรเพอการรบรอนดบ

ตนๆ ของมนษยทมมาตงแตแรกเกด และใชใหเปน

ประโยชนไปไดตลอดชวต ทงเพอการศกษาเรยนร เพอ

ดำารงชวตอยางมความสข รวมทงเพอสรางความเจรญ

กาวหนาใหแกตนเองและสงคม

การจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะการฟง

นน ผสอนตองตระหนกวาภาษาเปนสงทเกดจากการ

เรยนรมใชลกษณะทางธรรมชาตหรอพนธกรรมวชา

ภาษาเปนวชาทกษะ ดงนนการเรยนรจะเกดขนดวยการ

ฝกฝนอยางตอเนอง สมำาเสมอจนกระทงเกดทกษะ ซง

ตองใชกลวธการจดการเรยนการสอนทหลากหลายใน

การจดกจกรรม ดงนนการมกลวธหรอการวางแผนท

เปนระบบ เพอพฒนาทกษะตางๆ ทางภาษาจงเปนสง

จำาเปนทผสอนจะตองตระเตรยมสกระบวนการเรยนการ

สอน กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะ

การฟงแบงไดเปน 3 ระดบ คอ 1) การฟงเพอความเขาใจ

2) การฟงเพอวเคราะห 3) การฟงอยางมวจารณญาณ

ซงมรายละเอยดดงตอไปน

1.1 การฟงเพอความเขาใจ เปนความ

สามารถในการฟงระดบพนฐาน ถาผเรยนไดฝกฝนการ

ฟงในขนนไดอยางดแลว จะสามารถพฒนาไปสระดบท

ซบซอนขนอกไดโดยไมยาก การฝกฟงเพอความเขาใจน

อาจแสดงออกโดยพฤตกรรมตางๆ ไดดงน

1) ฟงแลวปฏบตตามได (ในคำาสงทไมซบซอน

จนถงซบซอน)

2) ฟงแลวตอบคำาถามได (คำาถามงายๆ ตรงไป

ตรงมาจนถงคำายากทยากขน)

3) ฟงแลวเลาเรองทฟงได (เลาไดวาใคร ทำา

อะไร ทไหน เมอไร และอยางไรไดตรงตามเรองทฟง)

4) ฟงแลวแสดงความคดเหนงายๆ ได

การฟงเพอความเขาใจ และแสดงออกเปน

พฤตกรรมดงกลาวได ยอมแสดงวาผฟงสามารถจำาเรอง

ทฟงได แมวาอาจเปนเพยงความจำาระยะสนกตาม

1.2 การฟงเพอการวเคราะหเปนความ

สามารถในการฟงทซบซอนขนจากระดบพนฐานอกขน

หนง ผฟงตองใชความสามารถในการฟงและความคด

พจารณาสารทฟงมากกวาการฟงเพอความเขาใจ การ

วเคราะหเปนพฤตกรรมการคดอยางหนง การพฒนาการ

ฟงเพอการวเคราะหจงเปนการพฒนาการคดไปพรอม

กนดวย โดยทวไปการคดวเคราะห หมายถง ความ

สามารถในการจำาแนกแยกแยะองคประกอบของสงใด

สงหนงหรอเรองใดเรองหนง และมองเหนความสมพนธ

ระหวางองคประกอบอยางมเหตผล

ดวยเหตทการฟงเพอวเคราะหเปนการฟงทซบ

ซอน ผฟงจงตองตงใจฟงมาก ไมวาจะเปนการวเคราะห

เนอหา เรองราวทฟง วเคราะหสำานวนภาษา วเคราะหคำา

วเคราะหประโยค วเคราะหรปแบบการนำาเสนอ วเคราะห

ใจความสำาคญ วเคราะหนำาเสยงผพด วเคราะหความคด

เหน จนถงวเคราะหแนวคดทแฝงไวในเรองทฟง เปนตน

การฝกฟงเพอการวเคราะห อาจแสดงออกเปน

พฤตกรรมตางๆ ไดดงน

1) ฟงแลวแยกแยะใจความทฟงเปนสวนๆ ได

(ตอบคำาถามทละประเดน)

2) ฟงแลวสรปใจความสำาคญได

3) ฟงแลวตงชอเรองทฟงได

4) ฟงแลวระบไดวาใจความใดแสดงสาเหต

ใจความใดแสดงผลอนเกดจากสาเหตนน

5) ฟงแลวระบประเดนทเปนขอเทจจรงได

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL34

6) ฟงแลวระบประเดนทเปนขอคดเหนได

7) ฟงแลวตงคำาถามจากเรองทฟงได

8) ฟงแลวแสดงความคดเหนอยางมเหตผลได

9) ฟงแลวระบจดมงหมายในการพดของผพด

ได

10) ฟงแลวพจารณาความนาเชอถอของสาระท

ฟงอยางมเหตผล

1.3 การฟงอยางมวจารณญาณ เปนการฟง

ในระดบทลกกวาการฟงเพอความเขาใจ และการฟง

เพอวเคราะห ในขนการใชวจารณญาณ ในการฟงตอง

ใชความคด การวเคราะห การไตรตรอง การวนจฉย การ

ตดสนใจ และการประเมนคาสงทฟงในแงตางๆ

วจารณญาณ หมายถง การพจารณาไตรตรอง

มเหตผลเพอประกอบการตดสนใจวา สารทไดรบนนสาร

ใดควรเชอหรอไมควรเชอ สารใดควรปฏบตตามหรอไม

ควร การคดอยางมวจารณญาณทำาใหคดรอบดานอยาง

รอบคอบไมเชองายสามารถเลอกรบเฉพาะสารทดและ

เหมาะสมเทานน

สารแบงเปนประเภทกวางๆ ตามวตถประสงคของ

การสงสาร ไดแก สารประเภทใหความร สารประเภทโนม

นาวใจ และสารประเภทจรรโลงใจ สารเหลานอาจปะปน

อยในเรองเดยวกน เชนเมอฟงสารรปสารคดผฟงอาจได

ทงความรและความบนเทง เมอฟงสารโนมนาวใจ บางท

อาจไดรบความรไปดวย รวมทงการฟงสารทมงใหความ

บนเทงกอาจแฝงความรหรอโนมนาวใจไดเชนกน

การฟงอยางมวจารณญาณควรฝกโดยอาศยหลก

การทประยกตจากขนตอนวธคดอยางมวจารณญาณ

ของทศนา แขมมณ (2544 : 54) ดงน

1) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองมเปาหมาย

ในการฟงทกครง

2) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองมประเดน

ในการฟงชดเจน

3) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองประมวล

ขอมลดานขอเทจจรง ความคดเหนตางๆ ทเกยวของกบ

ประเดนทฟงโดยคดรอบดานทงกวาง ลก และไกล

4) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองวเคราะห

จำาแนกขอมล จดหมวดหมขอมลจากการฟงไดและเลอก

ขอมลทเหมาะสมมาใชประโยชน

5) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองประเมน

ขอมลจากการฟงทจะใชประโยชนดานความถกตอง

ความพอด และความนาเชอถอกอนจะนำาไปใช

6) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองใชหลก

เหตผลในการพจารณาขอมลเพอหาคำาตอบทสมเหตสม

ผล

7) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองเลอกทาง

เลอกทเหมาะสมโดยพจารณาถงผลทจะเกดตามมา

8) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองชงนำาหนก

ของทางเลอกหรอขอมลทเลอกจากการฟงโดยคำานงถง

ผลไดผลเสยคณหรอโทษทเกดขน

9) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองไตรตรองคด

ทบทวนกลบไปกลบมาอยางรอบคอบ

10) ผฟงอยางมวจารณญาณจะตองประเมนทาง

เลอกและลงความเหนเกยวกบประเดนทฟง

2. กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนา

ทกษะการด

ภาษาไทยมคำาทเกยวของกบการดอย 2 คำา คอ การ

ดกบการเหน มความหมายโดยทวไปคอ การใชสายตา

เพอใหมองเหนสงตางๆ ตามสภาพทเปนจรง สวนความ

หมายโดยคำาศพท การดมกใชกบการมองเหนทใชความ

คด สวนการเหนใชกบการมองเหนวตถโดยผวเผน

การดเปนสงทเกดขนตลอดเวลาตงแตบคคลลมตา

ตนนอนจนกระทงหลบตานอน การดถอวาเปนทกษะ

สำาคญทใชในการดำาเนนชวตประจำาวนของมนษยโดย

การดบางครงไมไดมจดมงหมาย หรอวตถประสงคใด

เปนพเศษ แตเปนการดเพอใหการทำากจวตรประจำาวน

เปนไปอยางมประสทธภาพ แตหากมการตงจดมงหมาย

หรอวตถประสงคการดไวอยางชดเจนวา การดเพอให

เกดความร การดเพอการปฏบตตาม การดเพอใหเกด

การคดและตดสนใจ การดเพอความบนเทง การดเพอ

สมผสธรรมชาตและความงามภายในจตใจ การดเพอเขา

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 35

ถงความรสกและแกนแท จดมงหมายการดดงกลาวนบ

เปนความสามารถของการด ทสำาคญยงทตองฝกใหแก

คนไทยทกคน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนภาษาโดยอาศย

ชองทางการมองเหนของผเรยน อาจจำาแนกเปน 2

ลกษณะคอ กจกรรมการเรยนการสอนทกษะการดขน

พนฐานและกจกรรมการเรยนการสอนทกษะการดอยาง

มวจารณญาณ ซงมรายละเอยดดงน

2.1 การจดกจกรรมการเรยนการสอน

ทกษะการดขนพนฐานกอนการจดกจกรรมผสอนควร

ตรวจสภาพภายนอกของดวงตา ตรวจการมองเหนขนพน

ฐาน และแนะนำาการดแลถนอมดวงตาแกผเรยน จาก

นนจงจดกจกรรมสงเสรมการดระบบผวเผนหรอการด

แบบมองผาน เชน ผสอนยกวตถหรอรปภาพใหผเรยน

ดภายในเวลาสนๆ แลวถามผเรยน ผเรยนสามารถตอบ

ไดถกตอง ตอจากนนจงจดกจกรรมสงเสรมการดในภาพ

รวมของสงตางๆ เชน ฝกดภาพประกอบในหนงสอเรยน

กอนจะเนนการดในจดยอยๆ ผานกจกรรมการตงคำาถาม

ของผสอน

เมอผานกจกรรมการดแบบผวเผน และการดใน

ภาพรวมแลว ผสอนสามารถจดกจกรรมการสงเกต ซง

เปนทกษะทสำาคญในการดำาเนนชวตประจำาวน ผเรยนจะ

เรยนรไดอยางมประสทธภาพ การเปนคนชางสงเกต ชาง

จดจำาชวยลดภยอนตรายทจะเกดขนแกตนเองและสงคม

ได เชน กรณเกดสนามในประเทศไทยเมอเดอนธนวาคม

พ.ศ. 2547 มเดกหญงตางชาตคนหนงสงเกตลกษณะ

นำาในทะเลและแจงเตอนคนอนๆ วากำาลงจะเกดสนาม

ทำาใหเดกหญงตางชาต และคนอกจำานวนหนงรอดชวต

ผสอนสามารถจดกจกรรมการสงเกตในลกษณะ

ทเปนกจกรรมอสระหรอกจกรรมการสงเกตสอดแทรก

ไปในการจดการเรยนการสอนภาษาไดทกภาษา เชน

กจกรรมประเภทเกม ภาพเหมอนและภาพตาง เปนตน

2.2 การจดกจกรรมการเรยนการสอน

ทกษะการดอยางมวจารณญาณ

การจดกจกรรมการเรยนการสอนทกษะการด

อยางมวจารณญาณมหลายวธวธทเหมาะสมกบผเรยน

ระดบการศกษาขนพนฐาน คอ การประยกตคำาอธบาย

ของบลมในเรองระดบพฤตกรรมการคดซงม 6 ขนมาส

การจดกจกรรมการดผสอนอาจทำาไดดงน

1) ระดบขนร - จำา ในกรณการด

- การดละคร ดการตน ดภาพยนตร ดคลป

วดโอคนดง ฯลฯ แลวผเรยนจำาชอและรายละเอยดของ

ตวละครได จำาคำาพดทตวละครพดหรอกรยา ทาทาง

บคลกทเปนลกษณะเฉพาะของตวละครได

- การดเรองราว หรอ ดโฆษณาเมอไดดซำากจำา

ไดวาเปนสงทเคยดแลว ฯลฯ

2) ระดบขนเขาใจ คอ บอกลำาดบเหตการณได

เลาเรองดวยคำาพดของตนเองได เขาใจและสรปเรองได

เชน ดละคร ขาว เหตการณแลวสามารถเลาลำาดบเรอง

หรอสรปเรองไดถกตองโดยใชภาษาของตนเอง

3) ระดบขนนำาไปใช คอ นำาเหตการณหรอ

ประโยชนทไดจากการดไปใชแกปญหาในชวตประจำา

วนได เชน เมอดรายการทแนะนำาวธซอมแซมเสอผา

อยางงายจบแลว เมอผเรยนมปญหาเกยวกบเสอผา เชน

กระดมหลด ผเรยนสามารถเยบกระดมเสอได เปนตน

ฯลฯ

4) ระดบขนวเคราะห คอ แยกองคประกอบ

ยอยของเรอง บอกความเกยวของขององคประกอบ

ยอย เชน ดละครแลวหาความสมพนธของเครอญาตใน

ละคร หาความสมพนธของเหตการณหลก เหตการณ

รองได หรอวเคราะหปญหาทตวละครประสบ หรอด

รายการโทรทศนทใหแนวคดการสชวต เมอดหลายๆ

ตอนแลว สามารถวเคราะหหลกการทใชสชวตได หรอด

โฆษณาแลวแยกแยะขอมลความนาเชอถอและสรปได

วาโฆษณานนเชอถอไดมากนอยเพยงใด เปนตน

5) ระดบขนสงเคราะห คอ นำาเรองทดไปเปรยบ

เทยบกบสถานการณอนๆ สำานวนสภาษต คต หรอ

อดมการณทเกยวของ เชน ดขาวคนปาหนใสรถตทำาให

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL36

มคนบาดเจบลมตายดขาวนแลวไดขอคดอะไรผเรยน

สามารถบอกได เปนตน ฯลฯ

6) ระดบขนประเมนคา คอ การประเมนคาโดย

พจารณาขอเทจจรงและขอคดเหนรจกตดสนพจารณา

คณคาทปรากฏในเรอง ตลอดจนความซาบซงประทบใจ

เชน ดละครซงมตวละครจำานวนมากแลวสามารถบอกได

วาตวละครตวใดเปนตวละครทเปนคนดทสด หรอทำาสง

ทถกตองทสดเพราะเหตใด

3. กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนา

ทกษะการอาน

มผใหนยามหรอการกำาหนดความหมายของการ

อานไววา “การอานเปนการทำาความเขาใจ ความหมาย

ของสญลกษณทเปนตวอกษรโดยผานกระบวนการ

รบรทางสายตาสศนยรวมความคดของสมอง” (Gray,

1967 : 9) จากนยามดงกลาวจะพบวาการอานเกดจาก

การทำางานทเปนกระบวนการโดยเรมจากสายตารบ

รตวอกษรทปรากฏในสาร และสงใหสมองแปลความ

หมายของสญลกษณทรบรตอไป การแปลความหมาย

เพอเขาใจเรองราวเปนการคดทอยระดบเขาใจ สวนการ

วเคราะหเปนการคดทอยในระดบสงกวาการเขาใจ

กระบวนการอานเกยวของกบองคประกอบหลาย

อยางไดแก 1) อวยวะทใชในการอาน ไดแก ห ตา สมอง

2) ประสบการณทางภาษา 3) การรบรจากการฟง การ

ไดยน การด และการอาน 4) การเรยงลำาดบตามขน

พฒนาการของรางกาย โดยตา ห สมอง สามารถทำางาน

ประสานกนได 5) การสรางความสมพนธระหวางวตถ

กบความคดโดยใชตวอกษรทเปนภาษาเขยน 6) ความ

สามารถในการเรยนร 7) ความรสกทางอารมณ 8)

วฒนธรรมของผเรยน องคประกอบดงกลาวจะมผลทำาให

ผเรยนประสบความสำาเรจในการอาน หากผสอนเขาใจ

และหาทางบรณาการองคประกอบเหลานนเขาดวยกน

กจะสามารถพฒนาผเรยนใหประสบความสำาเรจในการ

อานไดอยางมคณภาพ

การอานอยางมคณภาพคออานแลวไดทงความ

รและความคด แตปจจบนการอานของผเรยนไมบรรล

เปาหมาย ผเรยนสวนมากยงคงมปญหาในการอานทง

ภาษาไทยและภาษาตางประเทศ สาเหตสำาคญคอไม

ไดรบการวางพนฐานใหมนคงตงแตระดบตนของการเรม

เรยนภาษาซงมหลกการ 5 ประการ คอ 1) ผสอนตองให

ความรเกยวกบหนวยทเลกทสดของเสยงในการพด 2)

ตองสอนใหรจกเสยงทคกบสญลกษณซงเปนตวอกษร

3) ตองฝกฝนใหผเรยนอานคลองแคลว 4) ตองสอนให

เขาใจความหมายของคำาศพท 5) ตองสอนวธจบใจความ

บทเรยนทอานใหถกตอง ทง 5 ประการดงกลาวถอวา

เปนเสาหลกทมนคงในการวางพนฐานการอานตงแต

ชนประถมศกษาเปนตนไป โดยจะนำาเสนอรายละเอยด

กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะการอาน

จบใจความและการอานสารวชาการ ดงน

3.1 กลวธการจบใจความ

ผสอนมกจะพบปญหาทเกดขนเกยวกบการอาน

ของผเรยนในชนเรยนไมสามารถจบใจความสารทอาน

โดยเฉพาะบทเรยนทมเนอหาทางวชาการ ทำาใหผเรยน

ตองใชเวลามากเพอทำาความเขาใจ ผสอนจงเกดความ

รสกวาตนไมประสบความสำาเรจในการจดกจกรรมการ

สอน ดงนนการม กลวธ หรอ การวางแผนทเปนระบบ

เพอพฒนาการจบใจความจงเปนสงจำาเปนทผสอนจะ

ตองตระเตรยมสกระบวนการเรยนการสอน กลวธทใช

เพอการจบใจความแบงออกเปน 2 อยาง คอ กลวธทวไป

กบกลวธพเศษ ซงมรายละเอยดดงน

กลวธทวไป

กลวธทวไป เปนการวางแผนทมระบบใชในกจกรรม

การเรยนการสอนเพอพฒนาการจบใจความจะเนนใน

เรองตอไปน

1. พฒนาคำาศพทโดยสรางปฏสมพนธระหวาง ผ

เรยน กบ บทเรยน ทอานใหผเรยนวเคราะหความหมาย

ของคำาศพทโดยอาศยประโยคและคำาแวดลอมคาดเดา

ความหมายของคำาศพทเหลานน

2. ใชเทคนคคำาถามเพอพฒนาการคดและเราให

เกดปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 37

3. ใหผเรยนฝกตงคำาถามเพอถามสมาชกในชน

เรยน เปนการสรางปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยน

กลวธพเศษ

กลวธพเศษ เปนการวางแผนทมระบบอยางดเยยม

หรออยางพเศษเพอใชในกจกรรมการเรยนการสอน

สำาหรบจบใจความ กลวธพเศษมอยหลายวธขนอยการ

พจารณาของผสอนทจะเลอกนำามาใชใหเหมาะสมกบ

ผเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน ในทนจะขอยก

ตวอยาง 1 วธ คอ กจกรรมการอานและการคดในทาง

ตรง ดงรายละเอยดตอไปน

กจกรรมการอานและการคดในทางตรง ผนำา

เสนอกจกรรมนคอ ซทอฟเฟอร (Stauffer, 1980: 184-

196) มชอเตมวา Directed Reading and Thinking

Activity ใชตวยอวา DRTA แมระยะเวลาของการนำา

เสนอกจกรรมนไดผานมากกวา 30 ป แตกยงใชไดผลด

สำาหรบผเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน เพราะเปน

กจกรรมทพฒนาการอานควบคกบการคด

วตถประสงค ซทอฟเฟอรไดพฒนากจกรรมการ

อานและการคดในทางตรง หรอ DRTA เพอใชพฒนาการ

จบใจความควบคกบกระบวนการคดโดยมวตถประสงค

ดงน

1) ปรบปรงการอานจบใจความของผเรยนใหมผล

สมฤทธสงขน

2) เปนการวางพนฐานในการสรางสมมตฐาน โดย

ใชวธการฝกคดคาดคะเนจากเรองราวในบทเรยนทอาน

3) เปนการฝกใหรจกรวบรวมขอมลโดยใชการ

จบใจความในบทเรยน แลวนำาขอมลมาทดสอบกบการ

คาดคะเนหรอสมมตฐานทตงไววาถกตองหรอไม

4) เปนการสรางความสมพนธระหวางการอานกบ

การเขยน ผเรยนจะจบใจความโดยใชวธการอาน และ

มการตงสมมตฐานดวยการเขยนบนทกไว สวนการ

รวบรวมใจความจากบทเรยนใชวธการจดบนทกเพอนำา

มาใชทดสอบสมมตฐาน

วธดำาเนนงาน กจกรรมการอานและการคดในทาง

ตรงของซทอฟเฟอรมวธดำาเนนงานตรงตามชอทนำาเสนอ

ไวตามตวยอ DRTA เรยงลำาดบ ดงน

ขนท 1 แนะนำา (Direct) ในขนนเปนการแนะนำา

ชอเรองทจะใหผเรยนอาน ดวยการตดบตรชอเรองลงบน

กระดานดำา ตอจากนนใหชวยกนคาดคะเนเหตการณ

ทจะเกดขนในเรอง แลวบนทกเหตการณทคาดคะเนไว

ตามเวลาทกำาหนด เชนอาจใหเวลา 2 - 3 นาท

ขนท 2 อาน (Read) แจกบทเรยนทจะใหอานแกผ

อานทกคน แลวใชวธอานสำารวจเพอตรวจดเฉพาะหวขอ

และคำาสำาคญทปรากฏในเรอง ตอจากนนใหปดเอกสาร

ทเปนบทเรยน แลวใหคาดเดาเหตการณทจะเกดขนใน

เรอง บนทกเหตการณทคาดเดาแลวนำาไปเปรยบเทยบ

กบการคาดเดาทไดตงไวในขนท 1 ใหตดขอทคดวาไม

ถกตองออกไป เหลอไวแตขอทเปนไปได การอานหวขอ

เรอง และคำาสำาคญจะชวยใหเดาเรองไดใกลเคยงกวา

เดม

ขนท 3 สอน (Teach) ในขนนแนะนำาคำาศพทท

ปรากฏในบทเรยนเพอใหผเรยนเขาใจความหมาย รวม

ถงวลและประโยคสำาคญทผเรยนตองเขาใจความหมาย

ใหถกตอง ตอจากนนจงใหคาดเดาเหตการณทจะเกดขน

ในเนอเรอง พรอมทงจดบนทกการคาดเดาครงท 3 เพอ

นำาไปเปรยบเทยบกบครงท 1 และ 2 เลอกเหตการณท

ใกลเคยงและนาจะเกดขนมากทสดไว สวนคำาทำานายท

คดวาใกลเคยงใหรวมกนไว

ขนท 4 กจกรรม (Activity) ในขนนเปนการทำา

กจกรรมการอานดวยการใหผเรยนอานบทเรยนอยาง

ละเอยดพรอมทงบนทกประเดนสำาคญของเรอง แลว

นำามาเปรยบเทยบกบการคาดเดาทตงไวกอนอานม

เหตการณใดทใกลเคยงหรอตรงกบขอมลทไดรบจาก

การอานกถอวาเปนจรงสวนการคาดเดาทไมถกตองกให

ตดออก อภปรายรวมกน เหตใดจงคาดเดาไมถกตอง ม

สาเหตมาจากเรองใดเพอในครงตอไปจะไดไมผดพลาด

อก นอกจากนนตองชแจงใหผเรยนเขาใจ การคาดเดา

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL38

หรอทำานายเหตการณลวงหนา คอ การตงสมมตฐาน

นนเอง ในขนนจะรวมไปถงการประเมนการบนทก

ประเดนสำาคญ ใหผเรยนชวยกนนำาเสนอโดยเขยนไวบน

กระดานดำาทละประเดน ประเดนใดทไมปรากฏในการ

จดบนทกใหเพมเตม เนนความถกตองในการเขยนคำา

และประโยคควบคกบความถกตองของประเดนสำาคญ

กลาวโดยสรป กจกรรมการอานและการคดในทาง

ตรงหรอเรยกยอๆ วา DRTA ซงพฒนาโดยซทอฟเฟอร

เปนกจกรรมการจบใจความทเนนทกษะการอานและ

การเขยนควบคกบการคดม 4 ขน คอ 1) ขนแนะนำาบท

เรยน 2) ขนอานเพอสำารวจคำาและหวขอสำาคญ 3) ขน

สอนคำาศพทใหผเรยนเขาใจความหมาย และ 4) ขนทำา

กจกรรมการอาน การดำาเนนงานทง 4 ขนตอนนอกจาก

จะชวยใหผเรยนสามารถคนหาประเดนสำาคญของบท

เรยนแลวยงสงเสรมใหมทกษะการเขยนดวย

3.2 กลวธการอานสารวชาการ

การอานสารวชาการจะแตกตางจากการอาน

สารทวไปเพราะสารวชาการเกยวของกบบทเรยนใน

วชาตางๆ ซงวชาเหลานนมทงหนงสอเรยน หนงสอ

อานประกอบแบบฝกหด และสอประกอบการเรยน

อนๆ จำาเปนตองใชกลวธหลายอยางเพอใหการอานสาร

วชาการบรรลวตถประสงคใหผเรยนเกดผลสมฤทธใน

การเรยนแตละวชาการอานสารวชาการททำาใหเกดผล

ดนนมผนำาเสนอกลวธตางๆ ไวหลายประการตองนำามา

ใชรวมกนจงจะบงเกดผลด ดงตอไปน

1) การแนะนำาใหผเรยนรจกวธอานและสามารถ

ใชไดถกตอง ในการอานสารวชาการจำาเปนตองใชการ

อานคราวๆ อานสำารวจ และอานละเอยด เพอทำาความ

เขาใจแนวคดของเรอง ประเดนสำาคญทจำาเปนตองมาใช

ประกอบการเรยน

2) การแนะนำาผเรยนใหรจกสวนประกอบของ

หนงสอเรยน ซงไดแก คำานำา สารบญ อภธานศพท ดรรชน

เอกสารอางองหรอบรรณานกรม

3) การแนะนำาผเรยนคนหาขอมลทเปนเนอหา

สำาคญ โดยอานเพอคนหาคำาสำาคญคอคำาทกำาหนด

เปาหมายอนนำาไปสแนวคดของเรอง แลวจงอานราย

ละเอยดเพอคนหาประโยคสำาคญ ซงหมายถงประโยค

หลกทปรากฏในยอหนา อาจจะอยตอนตน ตอนกลาง

หรอตอนทายของแตละยอหนากได ตอจากนนจงอาน

ละเอยดเพอสรปความ แลวจงหาแนวคดหรอแกนของ

เรอง

กลาวโดยสรป กลวธการอานสารวชาการตองเรม

ตงแตการแนะนำาวธอานใหผเรยนรจกและปฏบตไดถก

ตอง ไดแก อานสำารวจ และอานละเอยด ขนตอไปจง

แนะนำาใหรจกสวนประกอบของหนงสอเรยน และในขน

สดทายจงแนะนำาใหรจกวธคนหาขอมล ไดแก คำาสำาคญ

ประโยคสำาคญ การสรปความ และแนวคด

4. กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนา

ทกษะการพด

การพดเปนการสอความหมายระหวางมนษย โดย

ใชเสยง ภาษา ทาทาง สหนา แววตา และสญลกษณ

อนๆ เพอถายทอดความร ความคด ความรสก และความ

ตองการของผพดใหผฟงทราบเพอใหเกดความเขาใจตรง

กนและเกดการตอบสนองตามจดประสงคของผพด

การพดเปนทกษะทมความสำาคญอยางยงทกษะ

หนงในการดำาเนนชวตของมนษยทำาใหมนษยสามารถ

อยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข การพดจงเปน

ทกษะทสำาคญและเปนประโยชนกบชวตของผเรยน ดง

นนผสอนควรกระตนใหผเรยนตระหนกถงความสำาคญ

ของทกษะดงกลาว เพอจะไดตงใจฝกฝนและพฒนา

ความสามารถในการพดของตนอยางเตมศกยภาพ

การพฒนาทกษะการพดจะชวยใหผเรยนเกดความ

มนใจในการสอสารดวยการพด ซงผสอนอาจฝกฝนโดย

ใชกจกรรมฝกพดในหลายลกษณะ เชนการพดในโอกาส

ตางๆ การพดเพอแจงใหทราบ การพดเพอจรรโลงใจ และ

การพดเพอโนมนาวใจแตลกษณะมรายละเอยดดงตอไป

น

4.1 กลวธการเรยนการสอนพดในโอกาส

ตางๆ ควรฝกใหผเรยนไดพดในโอกาสตอไปน เชน

การแนะนำาตวเอง การแนะนำาผอน การกลาวตอนรบ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 39

การกลาวอำาลา การกลาวอวยพร การกลาวทกทาย การ

สนทนา การพดโทรศพท การสมภาษณ การซกถาม

การพดปฏเสธ การกลาวขอบคณ และการกลาวขอโทษ

เปนตน

แนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

พดในโอกาสตางๆ มดงน

1) กำาหนดกจกรรมทจำาลองการสอสารในชวต

ประจำาวนใหมากทสด

2) จดบรรยากาศทเออตอการฝกพด โดยทำาใหผ

เรยนเกดความผอนคลาย

3) ไมเนนขอบกพรองมากจนเกนไป ควรเนนความ

สามารถในการสอสารตามศกยภาพ และความพรอม

ของผเรยนแตละคน

4) กระตนใหผเรยนทกคนมโอกาสฝกใหมากทสด

ทงในและนอกหองเรยน

5) มการใหขอเสนอแนะแนวทางการปรบปรง

ตนเองมากกวาเนนขอบกพรอง

6) ใหผเรยนมโอกาสพดแสดงความรสกของตน

อยางเตมทและเลอกพดในเรองทตนสนใจ

7) ใหผเรยนเรมฝกจากกจกรรมทนำาเรองใกลตว

หรอมประสบการณมาฝกพดกอน แลวคอยฝกเรองท

ยากขนตามลำาดบ

8) ใหกำาลงใจผเรยนเพอใหเกดความมนใจ ในการ

สอสารกบบคคลอน

9) เนนความสำาคญและประโยชนของการมทกษะ

การพดทดเพอผเรยนจะไดเหนคณคาและตงใจฝก

10) เปดโอกาสใหผเรยนใชความคดสรางสรรคใน

การเลอกใชภาษาและจดสภาพแวดลอมในการพด

4.2 กลวธการเรยนการสอนพดเพอแจง

ใหทราบ การพดเพอแจงใหทราบเปนการพดทผพด

ตองการใหผฟงรบทราบสารทเปนความรและขอเทจจรง

และไดรบประโยชนจากสารดงกลาว การพดประเภทน

มจดมงหมาย องคประกอบ และแนวทางการพดทเนน

การเสนอสารทชดเจนเปนลำาดบ และขนตอนเพอใหผ

ฟงเขาใจอยางแจมชดในสงทนำาเสนอ เนอหาทควรให

ผเรยนฝกพดไดแก เรองเลา สารคดสำาหรบเดก รายการ

โทรทศนสำาหรบเดก ขาวและเหตการณประจำาวน เรอง

จากบทเรยนในวชาตางๆ เรองจากสอสงพมพ เรองจาก

สออเลกทรอนกส การแนะนำาสถานทในโรงเรยนและ

ชมชน และการรายงาน

แนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนพด

เพอแจงใหทราบ มดงน

1) เปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรองทตองการพดตาม

ความสนใจ

2) สงเสรมใหผเรยนไดศกษาคนควาขอมลกอนพด

3) ใหผเรยนเสนอโครงเรองกอนพด เพอจะไดชวย

ใหคำาแนะนำาเพมเตม

4) ใหผเรยนไดมโอกาสฝกทงแบบรายบคคลและ

เปนกลม

5) ใหผเรยนไดฝกพดทงในหองเรยนและนอก

หองเรยน

6) ใหผลยอนกลบและขอเสนอแนะจากผสอนและ

ผเรยน

ตวอยางกจกรรมฝกพดเพอแจงใหทราบ เชน

กจกรรมแนะนำาสถานทในโรงเรยนกจกรรมแนะนำาสถาน

ทในชมชน กจกรรมเลาขาวและเหตการณในชวตประจำา

วน กจกรรมการพดรายงานหรอประเดนทศกษาคนควา

เปนตน

4.3 กลวธการเรยนการสอนพดเพอจรรโลง

ใจ การพดเพอจรรโลงใจเปนการพดบอกเลาสงททำาให

ผฟงเกดความรสกทด มความสขเบกบานใจ หรอไดคต

และแนวทางในการดำารงชวต การพดเพอจรรโลงใจม

ความสำาคญมากเนองจากเปนการพดททำาใหผฟงและ

ผพดมความสข เพลดเพลนใจและเกดความรสกทดตอ

กน ทำาใหอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

เนอหาทควรฝกในการพดเพอจรรโลงใจนน ไดแก

การเลาเรองทเนนความบนเทงเพลดเพลน การเลา

ประสบการณในชวตประจำาวน นทาน เรองขบขน เรอง

เกยวกบเพลงและดนตร และเรองอนๆ ทสรางความสขใจ

หรอใหขอคดแกผฟง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL40

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอนพด

เพอจรรโลงใจ มดงน

1) ใหผเรยนมโอกาสฝกพดเปนรายบคคลและราย

กลม

2) จดกจกรรมในสถานการณจำาลอง บทบาท

สมมต และการแสดงละคร

3) ควรเรมฝกจากความรสกทดของตนจาก

เหตการณในชวตประจำาวนแลวคอยพฒนาไปสขอคด

ทดจากเรองอนๆ

4) คดตามขอมลขาวสารอยเสมอและฝกพจารณา

เหตการณตางๆ ในทางบวก

5) ฝกพดในลกษณะทไมไดเตรยมตวลวงหนาบาง

จะไดแกปญหาเฉพาะหนาได

ตวอยางกจกรรมฝกพดเพอจรรโลงใจ เชน กจกรรม “เรอง

เลาประทบใจอยากใหเพอนร” “เหตการณทมอาจลม

เลอน” หรอ “โฆษณาทใหคณคาแกฉน” เปนตน

4.4 กลวธการเรยนการสอนพดเพอโนม

นาวใจ การพดเพอโนมนาวใจเปนการพดชกชวน จงใจ

ใหผฟงเกดความรสกศรทธา เชอถอมความเหนคลอย

ตามและปฏบตตามทผพดตงวตถประสงคไว เนอหาท

ควรฝกในการพดเพอโนมนาวใจควรเลอกเนอหาทงาย

ใกลตวผเรยน เชน การโฆษณาสนคาทนกเรยนรจก

การโนมนาวใจใหรกษาความสะอาด การแตงกายให

ถกระเบยบการใชไฟอยางประหยดเพอลดโลกรอน การ

โตวาท เปนตน

แนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอนพด

เพอโนมนาวใจ มดงน

1) เนนการฝกในเรองนำาเสยง กรยาทาทาง และ

สหนาเปนพเศษเพอเพมความสามารถในการโนมนาวใจ

2) เปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรองทตนมนใจวาจะ

สามารถโนมนาวใจผฟงได

3) ใหเวลาผเรยนเตรยมตวกอนทจะฝกพด

4) ใหกำาลงใจผเรยนเพอใหเกดความมนใจในการ

พด

5) ใหผ เรยนมโอกาสฝกพดในโอกาสและใน

สถานการณทหลากหลาย

ตวอยางกจกรรมฝกพดเพอโนมนาวใจ ไดแก

กจกรรมโตวาท กจกรรมเชญชวนใหปฏบตในดานตางๆ

เชน รกษสขภาพตองรกความสะอาด เปนตน

5. กลวธการจดการเรยนการสอนเพอพฒนา

ทกษะการเขยน

การเขยนคอการแสดงความร ความคด และความ

รสกทอยในใจของผเขยนออกมาใหผอนไดรบรโดยอาศย

ถอยคำาทอยในลกษณะของขอความเปนสญลกษณของ

ภาษาเขยน และเปนสอของการถายทอดความเขาใจ

การเขยนเปนทกษะการสงสารรวมกบทกษะการพด

การเขยนเปนทกษะทมความสลบซบซอนมากกวาทกษะ

การฟง การพด การอานและการพด ทงนเพราะการเขยน

เปนกจกรรมทผเขยนจะตองใชความสามารถของตนสอ

ความหมายโดยปราศจากความชวยเหลอจากผอนเชน

คสนทนา ในชวตประจำาวนมนษยตองตดตอสอสารกน

ดวยการเขยนเชนผเรยนใชการเขยนบนทกความร ทำา

แบบฝกหด และตอบขอสอบ

จดมงหมายของการสอนเขยนเพอใหผเรยนเขยน

ไดถกตองตามอกขรวธมความสวยงาม ใชภาษาไดถก

ตองสามารถเขยนไดถกตองตามแบบของการเขยนเหน

ความสำาคญและคณคาของการเขยนวามประโยชนตอ

การศกษาหาความรและประกอบอาชพ

ในการพฒนาทกษะการเขยนสำาหรบผเรยนระดบ

การศกษาขนพนฐาน อาจแบงลกษณะของการพฒนา

ตามลกษณะของการเขยนเพอสอความคดไดเปน 3

ลกษณะ คอ 1) การเขยนสอความเบองตน 2) การเขยน

สอความตามรปแบบ 3) การเขยนเชงสรางสรรค แตละ

ลกษณะมกลวธการจดการเรยนสอนดงตอไปน

5.1 การจดการเรยนการสอนเขยนสอความ

เบองตน เปนการนำาตวอกษรมารอยเรยงตดตอกนให

เปนคำากลมคำาประโยค และเรองราว จนสามารถสอสาร

ใหผรบสารรวา อานอยางไร เขยนอะไร คออะไร ใชภาษา

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 41

ทเขาใจงายไมสลบซบซอน เปนเพยงการเขยนขอมล

ความรทมอยแลวใหผอนทราบตามความเปนจรงของสง

ทตองการสอเทานน มกใชในชวตประจำาวน เชนการเขยน

บนทก การเขยนบทสนทนาทวไป การเขยนขอเขยนสวน

ตวเปนตน

กจกรรมทควรฝกใหกบผเรยนเขยนสอความเบอง

ตน ไดแก การฝกเขยนพยญชนะ และสระ ตามแบบ

สำาหรบผเรยนเรมตนการหดเขยนตอจากนนจงฝกการ

เขยน คำา และประโยค แลวจงฝกเขยนคำาบรรยายภาพ

หรอของจรง

5.2 การจดการเรยนการสอนเขยนสอความ

ตามรปแบบ เปนการเขยนสอความคดไดตรงตามทผ

สงสารตงใจไว นนคอผเขยนตองชดเจนในความคดดง

กลาวมาถายทอดดวยการใชภาษาเขยนใหชดเจน ตรง

ตามเปาหมาย ถกตองตามหลกเกณฑทางภาษา และ

รปแบบของการเขยนแตละชนด เชนการเขยนเรยงความ

การเขยนยอความ การสรปความ การเขยนจดหมาย การ

เขยนรายงาน การเขยนคำาขวญ คำาอวยพร การกรอก

แบบรายการและอนๆ

แนวทางการจดการเรยนการสอนเขยนสอ

ความตามรปแบบ มดงน

1) การสอนเขยนโดยใชกรอบมโนทศนหรอแผนท

ความคด

2) การสอนเขยนโดยใชกจกรรม เชน กจกรรมฝก

ระดมสมอง กจกรรมฝกขยายความคดและการเชอมโยง

ความคด กจกรรมฝกเขยนตามความรสก กจกรรมฝก

เขยนจดหมาย กจกรรมฝกเขยนยอความ กจกรรมการ

เขยนสรปความ

3) การสอนเขยนเรยงความ เปนการนำาคำามาแตง

เปนเรอง เพอใชเปนขอเขยนทแสดงความคด ความร

ความรสก ความคดเหน และขอเสนอแนะตางๆ ผสอน

ควรสอนเกยวกบหลกเกณฑในการเขยนเรยงความเสย

กอนจงใหผเรยนฝกเขยนเรยงความ โดยเรมจากเขยน

เปนยอหนา เปนเรองสนๆ กอน โดยฝกเขยนจากการนำา

ประสบการณทไดจากการอานเรองมาสรางเปนเรอง

ใหม หรอจากการฝกเขยนเรยงความจากภาพรหอของ

จรงมาใหผเรยนสงเกต แลวตอบคำาถามผสอนแลวจง

ลำาดบประโยคตามเหตผลเรยบเรยงเปนคำานำา เนอเรอง

และสรปเพอเปนไปตามรปแบบของเรยงความตอไป

5.3 การจดการเรยนการสอนเขยนเชง

สรางสรรค เปนการเขยนทตองใชความร ความคด

จนตนาการ และศลปะการเขยนเขาไปเกยวของ เปนการ

เขยนความคดความในใจใหผอานร การเขยนเชง

สรางสรรคจงถอวาเปนการเขยนระดบพฒนาสงขน

การเขยนเชงสรางสรรค เปนการเขยนทผเขยนม

โอกาสไดแสดงออกอยางเสรและสามารถใชจนตนาการ

ของตนได โดยไมตองยดตดกบรปแบบทกำาหนด การสง

เสรมใหผเรยนเขยนสรางสรรคชวยใหผเรยนไดพฒนา

ทกษะการเขยน พฒนาความเชอมนในตนเอง และม

ความสนใจทจะศกษาคนควาและการอานงานเขยนท

ดเพอใหไดแนวทางในการพฒนางานเขยนของตน

แนวทางการจดกจกรรมการเขยนเช ง

สรางสรรค มดงน

1) กำาหนดกจกรรมการเขยนเชงสรางสรรคใหมจด

มงหมายทชดเจน

2) จดกจกรรมการเขยนเชงสรางสรรคใหสมพนธ

กบกลมประสบการณตางๆ ดวย

3) จดลำาดบความยากงายของกจกรรมใหเหมาะ

สมกบผเรยน

4) ใชสอจงใจเพอเปนแนวทางในการสรางสรรคผล

งานใหมและรกในการเขยน

5) ใหผเรยนสามารถใชจนตนาการในแสดงความ

รสกนกคดอยางอสระ

ตวอยางกจกรรมการสอนเขยนเชงสรางสรรค ไดแก

การสอนเขยนแบบสมดลภาษา (balance literacy)

เปนการสอนทมลกษณะเปนการสอนทกษะการพด การ

ฟง การอาน และการเขยนไปพรอมกนแตละครงใน 1

วน โดยผสอนนำาหนงสอนทานมาอานใหผเรยนฟง และ

ใหผเรยนรวมกนอาน แลวจงใหออกมาเลาเรองทอาน

เปนการทบทวน และตงคำาถามจนผเรยนเขาใจเคาโครง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL42

เอกสารอางอง

เรองแลวจงใหผเรยนจบกลมชวยกนเขยน แลวทำาเปน

หนงสอเลมเลกหรอหนงสอทำามอ แลวออกมาอานให

เพอนฟง นอกจากนผสอนอาจใหผเรยนเขยนบทกลอน

งายๆ โดยตงชอเรองให หรอการใหผเรยนเขยนแสดง

ความคดเหนสรางสรรคทางการเมอง หรอเขยนคำาขวญ

คำากลอน แตงเรอง แตงนทาน แสดงจนตนาการไดอยาง

กวางไกล เปนตน

กลาวโดยสรปกลวธการจดการเรยนการสอนเขยน

เชงสรางสรรค เปนเรองทผสอนสงเสรม และฝกทกษะ

ใหกบผเรยนไดตงแตในระดบตนๆ เชนใหผเรยนเขยน

บรรยายความรสกของตนทมตอภาพทผสอนใหดใหผ

เรยน เขยนตอขอความทผสอนเขยนขนตนไวตามความ

คดของผเขยนตงสถานการณเพอใหผเรยนเขยนแสดง

ความคดโดยเสร นอกจากนการแตงคำาประพนธหรอ

บทรอยกรองทมฉนทลกษณงายๆ เชน กลอนสสภาพ ก

จะชวยใหผเรยนพฒนาการเขยนอยางสรางสรรคและใช

ถอยคำาทไพเราะในการสอสารความคดของตน

จนตร คปตะวาทน. 2554. กลวธเพอการเรยนการสอนการเขยนระดบประถมศกษา (ในประมวลสาระ

ชดวชาการจดประสบการณการเรยนรภาษาไทย หนวยท 8). นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธร

รมาธราช.

ทศนา แขมมณ. 2544. วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ : สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ.

ธนรชฎ ศรสวสด. 2554. กลวธเพอการเรยนการสอนพดในระดบประถมศกษา (ในประมวลสาระชด

วชาการจดประสบการณการเรยนรภาษาไทย หนวยท 7). นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธร

รมาธราช.

สนนทา มนเศรษฐวทย. 2554. กลวธเพอการเรยนการสอนอานในระดบประถมศกษา (ในประมวลสาระ

ชดวชาการจดประสบการณการเรยนรภาษาไทย หนวยท 5). นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธร

รมาธราช.

สวรรณ ยหะกร. 2554. กลวธเพอการเรยนการสอนการดในระดบประถมศกษา (ในประมวลสาระชด

วชาการจดประสบการณการเรยนรภาษาไทย หนวยท 6). นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธ

ราช.

อภรกษ อนะมาน. 2554. กลวธเพอการเรยนการสอนการฟงในระดบประถมศกษา (ในประมวลสาระ

ชดวชาการจดประสบการณการเรยนรภาษาไทย หนวยท 4) นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธร

รมาธราช.

Gray, W.S. 1967. “The mayor Aspects of Reading” in the Sequential Development of Reading Abilities,

M. Robinson ed. Chicago : University of Chicago Press.

Stauffer, R.G. 1980. Teaching Reading as a Thinking Process. New York : Harper & Row.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 43

บทความวจย

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL44

ทมาและความสำาคญของปญหา

พนทบรเวณชายแดนของประเทศไทยในยคโลกาภ

วตนและในกระแสความรวมมอของภมภาคเอเชยตะวน

ออกเฉยงใต นบเปนเรองทมความสำาคญอยางปฎเสธ

ไมได กลาวคอ เปนทงพนททเปนอาณาบรเวณแหงการ

พพาทขดแยง อนเนองมาจากเปนพนททมปญหาเฉพาะ

ตวและปญหาทมความสลบซบซอน แตในเวลาเดยวกน

กเปนพนทแหงศกยภาพของการรวมพฒนาในดานตางๆ

ทงในดานเศรษฐกจและสงคม ทงในระดบประเทศและ

ภมภาคระหวางประเทศ

เมอวนท 7 พฤศจกายน 2550 คณะรฐมนตรได

เสนอรางปฏญญาวาดวยแผนงานการจดตงประชาคม

เศรษฐกจอาเซยนตอสภานตบญญตแหงชาตเพอขอ

ความเหนชอบตามบทบญญตของรฐธรรมนญ พ.ศ.

2550 มาตรา 190 วรรคสอง โดยทประชมสภานตบญญต

แหงชาตไดมมตใหความเหนชอบรางปฏญญาวาดวย

แผนงานจดตงประคมเศรษฐกจอาเซยน เมอวนท 14

พฤศจกายน 2550 และตอมาไทยและผนำาอาเซยนอนๆ

ไดลงนามในกฎบตรอาเซยนและปฏญญาวาดวยแผน

งานการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในวนท 20

ยทธศาสตรการใชกฎหมายความมนคงและการใชหนวยกำาลงดานความมนคงเพอ

การบงคบใชกฎหมายทเหมาะสมตอการแกไขปญหาการกระทำาความผด

กฎหมายตามแนวชายแดนภายใตกรอบการลงทน และกรอบขอตกลงการคาเสร

อาเซยนศกษากรณรมแนวชายแดนไทย - กมพชา เสนอ คณะกรรมาธการกจการชายแดนไทย สภาผแทนราษฎร

ดร. กตตวฒน รตนดลก ณ ภเกต*

*คณบดบณฑตวทยาลย วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 45

พฤศจกายน 2550 ซงในแผนงานดงกลาว ไดระบใหจด

ทำาทาทรวมกนของอาเซยนเพอเจรจาความตกลงการคา

เสร (กลมงานบรการวชาการ สำานกวชาการ, 2552 : 6)

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของไทยทขยาย

ตวตอเนองในอดตทผานมา ไดสงผลในการยกระดบ

ความเปนอยของประชาชน กระจายความเจรญ และ

เพมขดความสามารถในการแขงขนของไทยใหอยใน

ระดบทไดรบการยอมรบในปจจบน ปจจยทสำาคญยงใน

กระบวนการขบเคลอนเศรษฐกจไทย คอ ภาคเศรษฐกจ

ตางประเทศ ซงครอบคลมการสงออก การนำาเขา และ

การลงทนจากตางประเทศ จะเหนไดวา

สดสวนการคาระหวางประเทศของไทยตอ

ผลตภณฑมวลรวมสงออก 64.96% และสดสวนของ

การนำาเขา 65.31% ของ GDP และคาดวาจะยงคงระดบ

การพงพงภาคการคาระหวางประเทศในระดบนตอไปใน

อนาคต

ตามประมาณการของคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ประเทศไทยจะมสดสวน

การคาระหวางประเทศตอ GDP ในป 2552 ทระดบ

137.75% (สงออก 67.73% นำาเขา 70.01%) (กลมงาน

บรการวชาการ สำานกวชาการ, 2552 : 6) ภายในประเทศ

(GDP) สงถง 130.27% (มกราคม-พฤศจกายน ป 2551)

คดเปนสดสวนของการ

นอกจากน อาเซยนมจดมงหมายทจะกระชบความ

สมพนธอยางใกลชดกบประเทศตางๆ ในทกภมภาค เพอ

ขยายโอกาสทางการคาและการลงทนในตลาดใหมๆ ลด

การพงพาตลาดในประเทศคคาหลก ซงแมวาปจจบน

มลคาการคาจะมมลคาไมมากนก แตกเปนตลาดท

มศกยภาพ โดยอาเซยนไดตดสนใจทจะพจารณาการ

เจรจาเขตการคาเสรกบกลมตางๆ คอ กลมความรวมมอ

อาวอาหรบ หรอกลมจซซ (Gulf Cooperation Council

- GCC ประกอบดวยสมาชก 6 ประเทศ คอ บาหเรน

คเวต อามาน กาตาร ซาอดอาระเบย และสหรฐอาหรบ

เอมเรตส) กลมเมอรโคซฮร (MERCOSUR) หรอตลาด

รวมอเมรกาใตตอนลาง (Southern Common Market

ประกอบดวยสมาชก 5 ประเทศ คอ อารเจนตนา บราซล

ปารากวย อรกวย และเวเนซเอลา) ประเทศไทยใน

ฐานะสมาชกอาเซยนไดมบทบาทสำาคญและมสวนรวม

อยางเขมแขงมาโดยตลอดในกระบวนการรวมกลมของ

อาเซยนและรวมผลกดนการจดทำาความตกลงการคาเสร

ระหวางอาเซยนและประเทศตางๆ ซงเปนสงทอาเซยน

ไดตกลงรวมกนแลววาเปนสงจำาเปนซงเปนผลประโยชน

ทางเศรษฐกจทจะชวยพฒนาความเจรญเตบโตทาง

เศรษฐกจและความกนดอยดของประชาชนในภมภาค

อนจะเปนประโยชนตอความเจรญเตบโตของเศรษฐกจ

ของไทยซงเปนสวนหนงของอาเซยน (กลมงานบรการ

วชาการ สำานกวชาการ, 2552 : 7)

ภายหลงการลงนามความตกลงภายในกลม

อาเซยนและความตกลงระหวางอาเซยนกบประเทศนอก

กลมของผนำาประเทศ เพอใหมผลบงคบใชอยางสมบรณ

ซงจะชวยกระชบความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน

ใหแนนแฟนยงขนพรอมกบขยายความรวมมอทาง

เศรษฐกจใหกวางขนทงในกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน

+6 นอกจากน ในครงนจะมผลใหประเทศอาเซยนตอง

ทยอยเปดเสรใน 4 ดาน คอ การคา การบรการ การลงทน

และแรงงานฝมอ นบเปนจดเรมตนของการยกระดบ

การรวมกลมทางเศรษฐกจจากเขตการคาเสรอาเซยน

หรออาฟตา (AFTA) ไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน (AEC) ในป พ.ศ. 2558 และเปนความหวงหนง

ของผประกอบการไทยทามกลางวกฤตเศรษฐกจโลกท

จะชวยขยายโอกาสทางการคาและการลงทนกบกลม

อาเซยนซงยงคงมศกยภาพสงเมอเทยบกบคคาหลกใน

แถบตะวนตก ในระยะสนภาคการสงออกและการทอง

เทยวของไทยจะไดประโยชนจากการเปดเสรทางการคา

สนคาและบรการความรวมมอดานการทองเทยว สวน

ในระยะกลางจนถงระยะยาวนน ความรวมมอในการ

พฒนาระบบโครงสรางพนฐานและเสนทางคมนาคม

รวมถงการเปดเสรภาคบรการและการลงทนจะชวยสราง

ความแขงแกรงทางเศรษฐกจภายในภมภาคอาเซยน

และสงเสรมขดความสามารถในการแขงขนของภมภาค

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL46

อาเซยนในระดบโลกโดยเฉพาะอยางยงการเปดเสรภาค

บรการทมสวนเสรมกบภาคการสงออกและการทองเทยว

อยางการเปดเสรโลจสตกสและเทคโนโลยสารสนเทศ

เปนตน (กลมงานบรการวชาการ สำานกวชาการ, 2552

: 36)

ในภาคการสงออกของไทยไดประโยชนจากการ

เปดเสรทางการคาภายใตกรอบ AFTA มาตงแตป พ.ศ.

2536 และคาดวาหลงจากทประเทศสมาชกเดมคอไทย

มาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย สงคโปร และบรไน

ยกเลกภาษสนคาในป พ.ศ. 2553 จะชวยใหมลคาการคา

ระหวางประเทศของไทยกบอาเซยนเพมขน โดยเฉพาะ

ในภาวะทวกฤตเศรษฐกจโลกยงเปนปจจยคกคามตอ

ภาคการสงออกของไทยอยในขณะน โดย ประเมนวา

การสงออกของไทยในป พ.ศ. 2552 จะหดตวถงรอยละ

10-16 การเปดเสรสนคาและบรการทเพมขนในกรอบ

ประชาคมอาเซยนจะชวยใหมลคาการสงออกของไทย

เพมขนกวารอยละ 20 ขณะทการนำาเขาจะขยายตวสง

กวารอยละ 30 ในชวงป พ.ศ. 2551 - 2558 จงอาจจะ

เปนโอกาสสำาหรบผประกอบการไทยโดยเฉพาะกลม

ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมสามารถเขาไปทำาตลาด

ในประเทศอาเซยนได เชน ธรกจแฟรนไชส อาหาร โลจ

สตกส สงพมพ บรการสขภาพ และธรกจรกษาพยาบาล

เปนตน สนคาทผประกอบการไทยอาจจะไดรบประโยชน

จากการลด/ยกเลกภาษของอาเซยน เชน สนคาเกษตร

ประมง ไม ยางพารา ไฟฟาและอเลกทรอนกสเพราะ

มความไดเปรยบดานการแขงขน ขณะทสนคาเกษตร

ของไทยบางรายการอาจจะแขงขนกบประเทศคแขงท

มศกยภาพสงกวา เชน ปาลมนำามนทอาจจะตองแขงขน

กบมาเลเซย ถวเหลอง (กมพชา) ขาว (เวยดนาม) กาแฟ

(อนโดนเซย) ชา (ลาว และเวยดนาม) นำามนมะพราว (ฟ

ลปนส) สวนสนคาอตสาหกรรมทคาดวาจะไดรบผลกระ

ทบอยางมากไดแก เหลก โลหะและผลตภณฑ เครองจกร

กล ยานยนตและชนสวน สงทอเครองนงหม ผลตภณฑ

พลาสตก และเฟอรนเจอร

มลคาการคาระหวางประเทศไทยกบประเทศรมแนวชายแดนป พ.ศ. 2546 -2553

ประเทศ

ป พ.ศ.

กมพชา

มลคา

(ลานบาท)

ลาว

มลคา

(ลานบาท)

พมา

มลคา

(ลานบาท)

มาเลเซย

มลคา

(ลานบาท)

รวม

มลคา

(ลานบาท)

2546

สงออก 16,794 17,453 11,995 132,968 179,210

นำาเขา 988 4,459 45,718 56,450 107,615

รวม 17,782 21,912 57,713 189,418 286,825

2547

สงออก 22,083 23,792 18,913 166,913 231,701

นำาเขา 1,447 5,013 48,755 66,444 121,659

รวม 23,530 28,805 67,668 233,357 353,360

2548

สงออก 29,593 32,803 22,725 188,868 273,989

นำาเขา 1,535 5,745 65,568 8,356 156,204

รวม 31,128 38,548 88,293 272,224 430,193

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 47

และหากพจารณามลคาระหวางประเทศของไทย

กบประเทศรมแนวชายแดนทอยตดกบประเทศไทย ซง

ประเทศเหลานมชองทางการคาทเชอมตอกบไทยได

สะดวกมากกวาประเทศอนในกลมอาเซยนดวยกน จง

ทำาใหเหนวามลคาการคาของไทยกบประเทศรมแนว

ชายแดนมมลคาสงมาก และหากมการเปดเสรทางการ

คามากขน มลคาทางการคากจะมมากขนตามไปดวย

นอกจากนนหากพจารณาเฉพาะขอมลทางการคาของ

ประเทศไทย-กมพชา จะพบวาประเทศไทยซงมพรมแดน

ตดตอกบประเทศกมพชาเปนระยะทาง 798 กโลเมตร(ม

ทวเขาและลำานำาเปนเสนกนพรมแดน บางชวงใชลำานำา

บางชวงใชเสนตรงระหวางหลกเขตแดนเปนเสนเขตแดน

ซงแนวเขตแดนในอดตไดมการปกหลกเขตแดนใน

ภมประเทศรวมกนไวแลวจำานวน 73 หลก ลกษณะของ

เขตแดนสามารถแบงออกไดเปน 3 รปแบบ ดงน 1) ใช

สนปนนำาเปนเสนเขตแดนในบรเวณทวเขาพนมดงรก

และทวเขาบรรทด ระยะทางประมาณ 524 กโลเมตร

2) ใชลำานำาเปนแนวเขตแดนในบรเวณจงหวดสระแกว

ประเทศ

ป พ.ศ.

กมพชา

มลคา

(ลานบาท)

ลาว

มลคา

(ลานบาท)

พมา

มลคา

(ลานบาท)

มาเลเซย

มลคา

(ลานบาท)

รวม

มลคา

(ลานบาท)

2549

สงออก 34,668 37,924 23,161 244,022 339,775

นำาเขา 1,359 10,081 82,304 101,299 195,043

รวม 36,027 47,724 104,313 345,321 533,385

2550

สงออก 35,293 43,289 24,737 223,069 326,388

นำาเขา 2,061 15,513 83,518 146,953 248,045

รวม 37,354 58,802 108,255 370,022 574,433

2551

สงออก 47,371.8 56,030.2 35,197.6 272,039.2 410,638.7

นำาเขา 2,935.6 21,642.0 108,503.4 169,782.8 302,863.7

รวม 50,307.4 77,672.1 143,700.9 441,822.0 713,502.4

2552

สงออก 42,879.3 53,740.9 42,604.5 226,894.3 366,118.9

นำาเขา 2,495.3 17,958.7 92,162.0 160,431.6 273,047.6

รวม 45,374.6 71,699.6 134,766.5 387,325.9 639,166.5

2553

สงออก 51,113 64,117 50,854 320,404 486,488

นำาเขา 4,298 23,014 87,015 177,186 291,573

รวม 55,411 87,197 137,869 497,590 778,061

ทมา : The Office of the Board of Investment (2554)

มลคาการคาระหวางประเทศไทยกบประเทศรมแนวชายแดนป พ.ศ. 2546 -2553 (ตอ)

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL48

ระยะทางประมาณ 216 กโลเมตร 3) ใชเสนตรงระหวาง

หลกเขตแดนเปนเสนเขตแดน บรเวณจงหวดสระแกว

ระยะทางประมาณ 58 กโลเมตร) โดยทศเหนอตดกบ

ไทย 4 จงหวด ไดแก อบลราชธาน ศรสะเกษ สรนทร และ

บรรมย ทศตะวนตกตดกบไทย 3 จงหวด ไดแก สระแกว

จนทบร และตราด และทศใตตดกบอาวไทย และมจด

การคาชายแดนระหวางไทยกบกมพชา คอ จดผานแดน

ถาวรและจดผอนปรนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4

จงหวด ไดแก อบลราชธาน ศรสะเกษ และบรรมย และ

ในภาคตะวนออก 3 จงหวด ไดแก ตราด จนทบร และ

สระแกว

แนวชายแดนไทย-กมพชามดานถาวรทสามารถ

สงออกและนำาเขาสนคาไดจำานวน 6 แหง ทำาใหการคา

ชายแดนมบทบาทสง โดยมสดสวนมากกวารอยละ 50

ของมลคาการคารวมระหวางประเทศทงสองและมแนว

โนมทจะเพมขนอยางตอเนอง โดยทวไปการคาชายแดน

ระหวางประเทศไทยกบกมพชามอย 2 ลกษณะ คอ 1)

มลกษณะทงในรปแบบการคาชายแดนทแทจรง คอ

เปนการซอขายระหวางคนในพนททอาศยอยบรเวณ

จงหวดชายแดน 2) มรปแบบคลายกบการคาระหวาง

ประเทศ ซงไมไดมการทำาการคาขายเฉพาะกลมผคา

ภายในพนทบรเวณจงหวดชายแดนเทานน แตประกอบ

ดวยผคาจากสวนกลาง และทอนๆ เขามาดำาเนนการ

คาขายผานชายแดน มจดการคาผานแดนทงหมดนม

จดการคาทสำาคญ คอ ตลาดโรงเกลอ ทตงอยทจดผาน

แดนถาวรบานคลองลก อำาเภออรญประเทศ จงหวดสะ

แกว ซงมมลคาการคาสงทสด สำาหรบจดการคาชายแดน

ระหวางไทยกบกมพชาทงหมดประกอบดวย

จดการคาชายแดนระหวางไทยกบกมพชา

จดผานแดนถาวร

1) บานหาดเลก อำาเภอคลองใหญ จงหวดตราด

- จามเยยม อำาเภอมณฑลสมา จงหวดเกาะกง

2) บานคลองลก อำาเภออรญประเทศ จงหวด

สระแกว - ปอยเปต อำาเภอโอโจรว จงหวดบนเตยเมยน

เจย

3) ชองจอม อำาเภอกาบเชง จงหวดสรนทร - โอร

เสมด อำาเภอสำาโรง จงหวดโอดดารเมยนเจย

4) บานผกกาด อำาเภอโปงนำารอน จงหวด

จนทบร - บานคลองจะกรอม อำาเภอไพลน จงหวดพระ

ตะบอง

5) ชองสะงำา อำาเภอภสงห จงหวดศรสะเกษ -

อลลองเวง จงหวดโอดดารเมยนเจย

6) บานแหลม อำาเภอโปงนำารอน จงหวดจนทบร

- บานกมเรยง อำาเภอไพลน จงหวดพระตะบอง

จดผอนปรน

1) บานตาพระยา อำาเภอตาพระยา จงหวด

สระแกว - บานบงตะกวน จงหวดบนเตยเมยนเจย

2) บานหนองปรอ อำาเภออรญประเทศ จงหวด

สระแกว - บานมาลย จงหวดบนเตยเมยนเจย

3) บานเขาดน อำาเภอคลองหาด จงหวด

สระแกว - พนมได (บานกโล 13) จงหวดพระตะบอง

4) บานซบตาร อำาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

- บานโอลำาดวน อำาเภอกรอมเรยง จงหวดพระตะบอง

5) บานบงชนงลาง อำาเภอโปงนำารอน จงหวด

จนทบร - บานสวายเวง จงหวดพระตะบอง

6) บานสวนสม อำาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร

- บานสงกะส อำาเภอกรอมเรยง จงหวดพระตะบอง

7) บานหมนดาน อำาเภอบอไร จงหวดตราด -

บานศาลเจา อำาเภอสำารด จงหวดพระตะบอง

8) ช อ ง อ า น ม า อำ า เ ภ อ นำ า ย น จ ง ห ว ด

อบลราชธาน - บานสะเตยบกวาง อำาเภอจอมกระสาน

จงหวดพระวหาร

จดผอนปรนอนๆ ตามแนวชายแดน ทประชาชน

มการตดตอซอขายระหวางหมบาน ไดแก

1) ชองตาเฒา อำาเภอกนทรลกษณ จงหวด

ศรสะเกษ - จงหวดพระวหาร

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 49

2) ชองสายตะก อำาเภอบานกรวด จงหวด

บรรมย - บานจบโกก อำาเภอสำาโรง จงหวดโอดดารเมย

นเจย

3) ชองกราง อำาเภอพนมดงรก จงหวดสรนทร -

บานทะมอโดน อำาเภอบนเตยกมบน จงหวดโอดดารเมย

นเจย

4) บานหนองหญาแกว กงอำาเภอโคกสง จงหวด

สระแกว - บานตำาบลมย อำาเภอสวายเจก จงหวดบนเตย

เมยนเจย

ภาพรวมการคาชายแดนของไทยมมลคาเพมขนทก

ปนบตงแตป 2540 เปนตนมา และเมอพจารณาถงการ

คาชายแดนไทย-กมพชาเปรยบเทยบกบการคาระหวาง

ประเทศจะเหนไดวาการคาชายแดนมสดสวนเฉลยรอย

ละ 75 ของการคาระหวางประเทศ รายละเอยดดงใน

ตาราง

เปรยบเทยบมลคาการคาระหวางประเทศกบมลคาการคาชายแดนระหวางไทย-กมพชา

ในป พ.ศ. 2540-2553 

ป พ.ศ.

มลคาการคาระหวางประเทศ มลคาการคาชายแดน

(ลานบาท) (ลานบาท)

2540 11,825 (100 %) 8,271 (70 %)

2541 13,413 (100 %) 10,041 (75 %)

2542 13,939 (100 %) 10,496 (75 %)

2543 14,230 (100 %) 11,250 (79 %)

2544 21,316 (100 %) 15,743 (74 %)

2545 22,621 (100 %) 18,850 (83 %)

2546 29,184 (100 %) 17,782 (61 %)

2547 30,204 (100 %) 23,530 (78 %)

2548 38,138 (100 %) 31,128 (82 %)

2549 48,326 (100 %) 36,022 (75 %)

2550 48,406 (100 %) 37,354 (77 %)

2551 70,033.1 (100 %) 50,307.4 (100 %)

2552 56,578.4 (100 %) 45,374.6 (100 %)

2553 84,380.34 (100 %) 55,411(100 %)

ทมา : ศนยสารสนเทศและการสอสาร โดยความรวม มอของกรมศลกากรไทย (2553)

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL50

อยางไรกด ภายใตการคาการลงทนระหวางไทย-

กมพชาดงกลาวขางตนนน กยงมอปสรรคทเปนปญหา

ตอการคา-การลงทนของทง 2 ประเทศอยเสมอมา ทง

ปญหาเขตแดน ปญหาลกลอบของเถอน, ของไมเสย

ภาษ, ปญหาอาชญากรรม, ปญหายาเสพตด, ปญหาการ

คาบรการทางเพศ, ปญหาการผานแดน, การตรวจคน

เขาเมอง, ปญหาคนสองสญชาต, คนไรสญชาต ปญหา

สาธารณสข, โรคระบาด โรคตดตอขามพรมแดน เปนตน

จากสภาพปญหารมแนวชายแดนทปรากฏใน

ตารางท 7 ขางตน รฐบาลไทยจงไดกำาหนดมาตรการ

เพอการควบคมปญหารมแนวชายแดนดงกลาว โดย

ใชกฎหมายทเกยวของในการกำาหนดความผดและเจา

หนาทผทำาหนาทบงคบใชกฎหมายดงกลาวขน อาท เจา

หนาทตำารวจภธรในพนท เจาหนาทดานตรวจคนเขา

เมอง เจาหนาทหนวยปราบปรามยาเสพตด เจาหนาท

ศลกากร เจาหนาทสรรพสามต เจาหนาทปาไม เจาหนาท

อทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช เจาหนาทปศสตว

เจาหนาทแรงงาน และเจาหนาทสาธารณสข เปนตน

นอกจากนน รฐยงไดประกาศใชกฎหมายเกยว

กบความมนคงตามรมแนวชายแดนของไทยตลอดทง

แนวขนอกดวย เพอใหอำานาจกบเจาหนาททหารเขา

มาทำาหนาทเปนเจาพนกงานแทนเจาหนาทผบงคบ

ใชกฎหมายทมอยแลวตามกฎหมายเฉพาะของแตละ

หนวยงานดงกลาวขางตน โดยกฎหมายทประกาศใช

คอ “กฎอยการศก” (ซงปกตเปนกฎหมายทจะประกาศ

ใชกตอเมอประเทศอยในภาวะสงครามเทานน แตกถก

นำามาใชเพอการควบคมตามแนวชายแดน)

ผลของการประกาศใชกฎอยการศกดงกลาวก

ทำาใหเจาหนาททหารมอำานาจเหนอเจาหนาทพลเรอน

ในสทธการเขาตรวจคนจบกมผกระทำาความผดตาม

กฎหมายตางๆ ได และยงมสทธทจะสงการใหเจาหนาท

พลเรอนปฏบตตามคำาสงของเจาหนาททหารได

ซงหนวยกำาลงททางทหารเปนผกำาหนดใหทำา

หนาทควบคมกฎหมายตามรมแนวชายแดนใหเปนไป

ตามกฎอยการศกดงกลาว ประกอบดวยกองกำาลง 2

สวน คอ กองกำาลงตำารวจตระเวนชายแดน รบผดชอบ

แนวเขตแดนในระยะ 173.5 กโลเมตร และกองกำาลง

ทหารพราน รบผดชอบแนวเขตแดนในระยะ 624.5

กโลเมตร โดยกองกำาลงทง 2 หนวยขนควบคมทาง

ยทธการตอกองกำาลงจนทบร-ตราด (หนวยบญชาการ

นาวกโยธน กองทพเรอ) กองกำาลงบรพา และกองกำาลง

สรนาร (กองทพบก) ทงน กำาลงในสวนของตำารวจตระเวน

ชายแดน กระทรวงกลาโหมไดมขอตกลงกบสำานกงาน

ตำารวจแหงชาต (ทรบผดชอบหนวยกำาลงตำารวจตระเวน

ชายแดน) ตงแต พ.ศ.2520 และทไดแกไขเพมเตม พ.ศ.

2546 เปนตนมา ใหกระทรวงกลาโหมเขาควบคมทาง

ยทธการในเรองการรกษาแนวเขตชายแดนตอกองกำาลง

ตำารวจตระเวนชายแดนได ดงนนจงเหนไดวาตลอดรม

แนวชายแดนทมการประกาศกฎอยการศก ทหารเปน

ผรบผดชอบ และเปนผบงคบใชกฎหมายไดทงสน

ประเดน/ปญหารวมของชายแดนไทย

และประเทศกมพชา

ชายแดน ลกษณะเฉพาะของปญหา

ไทย - กมพชา 1. บอนคาสโน

2. กลมอทธพล

3. การลกขโมย/ โจรกรรม

4. ปญหาขามพรมแดน : คนเขา

เมอง, ยาเสพตด, แรงงานหลบ

หนเขาเมอง, การคาบรการ

ทางเพศ, ส งแวดลอมทาง

ธรรมชาต,โรคตดตอ

5. ปญหาการลกลอบหนภาษ

6. ความไมไววางใจ

ทมา : ขจต จตตเสว. “อาณาบรเวณชายแดนไทย”. จลสารความ

มนคงศกษา ฉบบท 37 เมษายน 2551. น.12.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 51

การประกาศใชกฎอยการศกเพอเปดโอกาสให

สามารถใชกำาลงทหารเขาควบคมแนวชายแดนของ

ไทยนน ไมไดมเฉพาะในแนวเขตแดนไทย-กมพชา

เทานน แตไดมการประกาศใชรมแนวชายแดนไทยกบ

ประเทศเพอนบานตลอดทงแนวรวมทงสน 31 จงหวด

รอบประเทศไทย

โดยทประเทศไทยมพรมแดนตดตอกบประเทศ

เพอนบาน 4 ประเทศ ไดแก สหภาพพมา สาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาชนลาว ราชอาณาจกรกมพชา

และมาเลเซย รวมเขตแดนทางบกและทางนำาใน 30

จงหวดยาวตดตอกนประมาณ 5,656 กโลเมตร แยกเปน

เขตแดนไทย-พมา ประมาณ 2,401 กโลเมตร ไทย-ลาว

ประมาณ 1,810 กโลเมตร ไทย-กมพชา ประมาณ 798

กโลเมตร และไทย-มาเลเซย ประมาณ 647 กโลเมตร

ซงมพนทชายฝงทะเลยาวประมาณ 2,614 กโลเมตร

ครอบคลม 23 จงหวด แยกเปนชายฝงอาวไทย ประมาณ

1,660 กโลเมตร และชายฝงทะเลอนดามนประมาณ

954 กโลเมตร จงเหนไดวาตลอดแนวพรมแดนในระยะ

5,656 กโลเมตร ถกควบคมโดยกองกำาลงทางทหารใน

การบงคบใชกฎหมายเปนสวนใหญ

จากสภาพปญหารมแนวชายแดน และการใช

กฎหมาย ตลอดรวมถงการใชหนวยกำาลงเพอการบงคบ

ใชกฎหมายตามทกลาวมา จงมประเดนทเปนขอถก

เถยงทงในทางวชาการและในทางขอเทจจรงวา การ

ใชมาตรการควบคมแนวชายแดนโดยการประกาศใช

กฎอยการศก และใชหนวยกำาลงเจาหนาทดงกลาว

จะเปนการใชมาตรการทสอดคลองตอแนวทางในการ

ปฏบตดานการคา-การลงทนของไทยและกลมประเทศ

อาเซยน โดยเฉพาะระหวางประเทศไทย และกมพชา

อยางเหมาะสมหรอไม และทำาใหเกดเปนคำาถามทางการ

วจยขนไดวา ในระยะเวลานบแตนไปจนถงวนทจะมการ

ใชขอตกลงการคาและการลงทนเสรอาเซยนอยางเตมรป

แบบในป พ.ศ. 2558 นน รฐไทยยงดำารงการใชกฎหมาย

และการบงคบใชกฎหมายเชนนตอไปหรอไม เพราะ

หากยงคงปลอยใหมการใชกฎหมายและการบงคบใช

กฎหมายเชนนอยอก กอาจเปนอปสรรคตอการเปดเสร

ทางการคาอยางหลกเลยงไมได ทงนเพราะเจตนารมณ

ของการประกาศใชกฎอยการศกนนจะมการประกาศใช

ตอเมอประเทศอยในภาวะสงครามเทานน

คณะผวจย มองเหนวาในศตวรรษท 21 อาณา

บรเวณชายแดนกลายเปนทงปญหาและบรบทใหม

ของประเทศไทยตอเพอนบาน (และเพอนบานตอไทย)

เงอนไขทางประวตศาสตร มรดกของยคอาณานคม และ

การขดเสนแบงเขตแดนยงไมเปดโอกาสใหประเทศไทย

และเพอนบานกาวเขาส เงอนไขการบรหารจดการ

ชายแดนตามแนวคดแบบเสรนยมวาดวยการเคลอนไหว

เสรของปจจยการผลต หรอการสรางขนาดเศรษฐกจให

ใหญขนเพอการประหยดตอขนาดไดอยางเตมท อกทง

เงอนไขเกยวกบปญหาแรงงานอพยพผดกฎหมาย การ

คายาเสพตด อาวธสงคราม สนคาเถอน ตลอดจนการ

คามนษย และโรคระบาดยงคงอยในระดบความรนแรง

เกนกวาทจะเกดการเปลยนแปลง ในวธการมองชายแดน

ของไทย จากแนวคดเรอง “ความมนคงชายแดน”

(Border Security) ทองแนวคดการปองกนประเทศแบบ

ความมนคงของรฐ (National Security) มาสการบรหาร

จดการแบบพลเรอนในกรอบการรวมตวระดบภมภาค

หรอการเพมความสำาคญแกปญหาในมตความมนคง

ของมนษย (Human Security)

ในวธการคดแบบเดม ชายแดนถกถอเปนเพยงถน

ทรกนดารหางไกลจากศนยกลางอำานาจรฐ เปนชายขอบ

หลงบาน หรอเปนรวบานกำาแพงปองกนตวมานานตาม

แตยคสมยและกรณ การปรบวธการคดและโครงสราง

ทางการบรหารจดการแบบเดม และการพฒนาวธการ

เพอรองรบวสยทศนใหมเกยวกบชายแดนในฐานะเปน

“อาณาบรเวณชายแดนรวมระหวางประเทศไทยและ

ประเทศเพอนบาน” จงเปนวาระเรงดวนทงทางนโยบาย

และทางวชาการ เพอเตรยมความพรอมรบแนวโนม

ใหมตางๆ อาท การเปดการคาเสร การบรณาการระดบ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL52

ภมภาค รวมทงความสมพนธทวภาคของประเทศไทย

กบประเทศเพอนบาน เพอใหสามารถจดการกระแส

ความสมพนธขามชาตในรปแบบตางๆ ทนบวนจะทว

ความสำาคญขนในลกษณะทเพมโอกาสและปองกนหรอ

ลดวกฤต โดยบรหารจดการใหชายแดนไทยและอาณา

บรเวณชายแดนระหวางไทยกบเพอนบาน ทงในดาน

มตรภาพ ความมนคง และความมงคงรวมกนอยางยงยน

เพอใหสามารถเปนโอกาสใหมสำาหรบไทยและประเทศ

เพอนบานในศตวรรษท 21 น

โดยททตงและตำาแหนงแหงทของประเทศไทยทง

ในเชงภมศาสตรและยทธศาสตร ประกอบกบโลกใน

กระแสโลกาภวฒนของตนศตวรรษท 21 ทำาใหตองคด

และวางระบบใหมเกยวกบความสมพนธกบประเทศ

เพอนบาน ทงทมชายแดนรวมและประเทศใกลเคยง

กจการเกยวกบชายแดนจงเปนทงประเดนและปญหา ท

ตองการการศกษาวจยและพฒนาวธการบรหารจดการ

ใหม ซงจะนำาไปสการพฒนาแนวทางความรวมมอ

กบประเทศเพอนบานในระดบตางๆ นบแตระดบขาม

แดน (Cross-Border Cooperation) ระดบขามชาต

(Transnational Cooperation) จนถงระดบระหวาง

ภมภาค (Interregional Cooperation) ซงตองการการ

ดำาเนนนโยบายเกยวกบแนวชายแดนโดยไมละเลย

หรอถอเอาอาณาบรเวณ (Area) นเปนเพยง “ปญหา

ชายแดน” การเรงพฒนางานวจยและสรางองคความร

เกยวกบ “อาณาบรเวณชายแดน” ดวยการศกษาวจย

เปรยบเทยบบทเรยนจากทวปตางๆ อาท การบรหารแนว

ชายแดนของสหภาพยโรป ทเรยกวา “European Union

Border Management Program for Central Asia:

BOMCA” และใชการจดกำาลงเพอปองกนแนวชายแดน

ในรปแบบของ Custom and Border Guard Service

(ตชด.) พรอมไปกบการเรงพฒนาบคลากรรองรบไปดวย

กนอยางตอเนอง จงเปนหนงในวาระสำาคญของนโยบาย

แหงชาต และโดยเฉพาะนโยบายความสมพนธทางการ

คาของไทยกบประเทศเพอนบานรมแนวชายแดน เพอ

บรรลวตถประสงควาดวยมตรภาพ ความมงคง และ

ความมนคงรวมกนอยางยงยนตอไป

วตถประสงคในการศกษา

- เพอใหทราบถงสภาพของการใชกฎหมาย

ความมนคงและการใชหนวยกำาลงดานความมนคงเพอ

การบงคบใชกฎหมายทเกยวของทงหมดทมอยรมแนว

ชายแดนไทย-กมพชาในปจจบน

- เพอใหทราบถงศกยภาพของการใชหนวยกำาลง

เพอการบงคบใชกฎหมายทเกยวของในพนทรมแนว

ชายแดนไทย-กมพชา

- เพอใหทราบถงสภาพปญหาและอปสรรคของ

การบงคบใชกฎหมายทมอยในปจจบนอนสงผลกระทบ

ตอการคา-การลงทน ตลอดจนภาพลกษณทางดานการ

คา-การลงทนรมแนวชายแดนชายแดนไทย-กมพชา

- เพอใหสามารถกำาหนดยทธศาสตรในการใช

กฎหมายความมนคงและการใชหนวยกำาลงดานความ

มนคงทเหมาะสมเพอการบงคบใชกฎหมายและเออ

ประโยชนตอการคา-การลงทน ตลอดจนสงเสรมภาพ

ลกษณทดในดานการคา-การลงทน ภายใตขอตกลงการ

คา-การลงทนเสรอาเซยน ทกำาลงจะมผลใชบงคบเตมรป

ในป พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) ทจะถงน

- เพอใหเกดการเตรยมความพรอมของรฐบาล

หรอหนวยงานทเกยวของจะไดจดทำาแผนการใชงบ

ประมาณ แผนพฒนาบคลากรไวอยางเหมาะสมและม

ประสทธภาพตอการใชกฎหมายและการใชหนวยกำาลง

เพอการบงคบใชกฎหมายตามยทธศาสตรดงกลาว

ประเดนการวจย

- การศกษาครงนตองการตอบปญหาวา การใช

กฎหมายเกยวกบความมนคง(กฎอยการศก)และการใช

หนวยกำาลงดานความมนคง (ตชด.-ทหาร-ทหารพราน)

บรเวณรมแนวชายแดนไทย - กพช.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 53

- มความจำาเปนและไดสดสวนตามกฎบตรสหประชาชาต กฎการใชกำาลง (ROE)

- มประสทธภาพตอการบงคบใชกฎหมายมความเหมาะสมตามสถานการณของการรวมตวเปนประชาคม

อาเซยน (ASEAN ) ในป พ.ศ. 2558 หรไมอยางไร

โครงสรางและทศทางการกำาหนดยทธศาสตร

ความตองการ (ENDs)

การสนองความตองการ (Ways and Means)

ตรวจสอบสภาวะแวดลอมทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม (Examination Politics Environment,

Economic Environment and Social Environment)

ตรวจสอบสภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม (Examination Economic Environment, Social Environment and Cultural Environment)

วเคราะหกำาลงอำานาจเพอทราบกรณเกอกลและอปสรรค โดยพจารณาความเปนไปได (Feasibility)

ความยอมรบได (Acceptability) และความเหมาะสม (Suitability)

พจารณาแรงผลกดนและแนวโนม (Trends) เพอทราบปญหา (Problems) และโอกาส (Opportunities)

วเคราะหผลด ผลเสยเกยวกบความเสยง (Risks) ขอไดเปรยบ (Advantages) กบทรพยากรทมอย

(Resources Available) ดานการคา (Trade)

การวเคราะหปจจยสนบสนนและอปสรรคดานการคารมแนวชายแดน (Community Based of Trade)

เพอความยงยน (Sustainable)

ผลประโยชนของชาต (National Interests)

ผลประโยชนของพนทรมแนวชายแดน

(Border Area Interests)

วตถประสงคมลฐานของชาต(Basic National Objectives

and Basic) Objectives)

วตถประสงคของพนท(Area Based Objectives)

ยทธศาสตรการใชกฎหมายรมแนวชายแดน (The Strategy of

Law Enforcement for Thai-Cambodia Border)

มาตรการเฉพาะพนท (Specific Measures)

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL54

กรอบการคาและกรอบการลงทนเสรอาเซยน

(ASEAN Free Trade Area: AFTA)

กรอบการบรหารจดการรมแนวชายแดนของสหภาพยโรป

(European Union Border Management Program for Central Asia: BOMCA)

และกรอบการจดกำาลงเพอปองกนแนวชายแดนในรปแบบของ

Custom and Border Guard Service

กรอบการวจย (Research Framework)

ยทธศาสตรการใชกฎหมาย

ความมนคงและหนวยกำาลง

ดานความมนคงทเหมาะสม

เพอการบงคบใชกฎหมายตาม

แนวชายแดนไทย - กมพชา

- แนวคดการบรหารจดการชายแดนไทย -

กมพชา

- การบรหารจดการชายแดนไทย - กมพชา

ในปจจบน

- กฎหมายและขอตกลงระหวางประเทศ

วาดวยการจดการเขตแดนรฐ

- กฎหมายเกยวกบความมนคงของไทยท

ใชอยบรเวณรมแนวชายแดน

- กฎหมายทเกยวของกบการคาบรเวณ

ชายแดนไทย

- การจดกำาลงเจาหนาทเพอการบงคบใช

กฎหมายเกยวกบความมนคงตามแนว

ชายแดนของไทย

ขอสรปจากการวจย 1. กฎหมายเกยวกบความมนคงทบงคบใชอยรมแนวชายแดนไทย - กมพชา (และรอบประเทศไทย) : พรบ. กฎอยการศก พ.ศ. 2457

“กฎอยการศก” หากแปลความหมายตามตวอกษรและศพทแลว หมายถง“กฎเกณฑแหงการทำาศก” และอาจ

กำาหนดคำานยามของกฎอยการศกตามความหมายนไดวา คอจารตประเพณในการรบอนเปนทยอมรบและถอปฏบต

กนอยโดยทวไป

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 55

นอกจากกฎอยการศกจะหมายถง “กฎเกณฑแหง

การทำาศก” ดงทกลาวแลว ยงอาจกำาหนดความหมายได

อกหลายมมมอง เชน หมายถง

ก. กฎหมายในยามศกชนดหนง

พลตรพระขจรเนต ยทธการอดตเจากรมพระ

ธรรมนญกลาวไวใน “กฎหมายยามศก” ซงกระทรวง

กลาโหมจดพมพเปนอนสารแจกจายแกประชาชนวา

“…กฎหมายในยามศกมหลายชนด เชน เรองกฎอยการ

ศก…กฎอยการศกนนแตกตางกบกฎหมายอนๆ มาก

กลาวคอแมจะมกฎอยการศกไวกจรง แตไมนำาออกใช

ในเวลาปกต จะใชตอเมอบานเมองอยในลกษณะวกาล

หรอนยหนง มพฤตการณทจะผนแปรความเปนไทย ให

ถกลงเปนทาสเทานน

ความหมายของกฎอยการศกขอน พจารณา

จากเรองเวลา คอเปนกฎหมายพเศษทจะนำาออกใช

เมอประเทศกำาลงอยในชวงเวลาคบขนหรอในยามศก

สงคราม

ข. วธการอยางหนงเพอรกษาไวซงอธปไตยแหงรฐ

บทความเรอง “กฎอยการศก” โดย พลโท ไสว

ดวงมณ อดตเจากรมพระธรรมนญอกทานหนงกลาว

วา “บรรดาประเทศทมระบอบการปกครองแบบ

ประชาธปไตยไดประสบปญหาอยางหนงคอ การทจำา

ตองตดรอนสทธและเสรภาพของประชาชนซงมอยตาม

ปกตใหลดนอยลงไป ในเมอมความจำาเปนทจะตองรกษา

ไวซงอธปไตยแหงรฐใหดำารงอยไดดวยด การจำากดสทธ

เสรภาพของประชาชนดงกลาวทำาไดดวยการประกาศ

สถานการณฉกเฉนหรอกฎอยการศก แตการประกาศ

ใชกฎอยการศกนบวาเปนวธการทสำาคญทสด”

ค. สถานการณภายในประเทศซงทหารเขาใช

อำานาจปกครอง

ความหมายน หมายถงสถานการณพเศษของ

ประเทศชวขณะหนงซงใหฝายทหารเขาใชอำานาจ

ปกครองแตเพยงชวขณะเทานน เปนการพจารนาตาม

แนวของกฎหมายวาดวยกจการพลเรอนทแบงแยกกวา

กฎอยการศกเปนเรองภายในประเทศซงกระทำาโยธา

วาทตทหารของชาตเดยวกนเขาเปนผใชอำานาจปกครอง

แตหากเปนเรองของการใชอำานาจภายนอกประเทศ

หรอใชอำานาจเดยวโดยทหารตางชาตกจะเปนเรองของ

“รฐบาลทหาร” หรอ “กจการพลเรอน”

กฎอยการศกนนเปนกฎหมายทมลกษณะแตก

ตางจากกฎหมายอน คอ แมจะผลบงคบเปนกฎหมาย

เพราะไดตราเปนพระราชบญญตทเรยกวา พระราช

บญญตกฎอยการศก พทธศกราช 2457 ซงใชบงคบ

มานานแลวกตาม แตการทจะใชอำานาจหรอมาตรการ

ตางๆ ตามทพระราชบญญตไดกำาหนดไว กจะตองอย

ในบงคบเงอนไขคอ จะตองใหผมอำานาจประกาศใชกฎ

อยการศกกอน โดยจะกำาหนดเปนเขตพนทหรอจะทวราช

อาณาจกรกแลวแตดลยพนจของผมอำานาจทจะประกาศ

กรณทจะประกาศใชกฎอยการศก

กฎหมายไดบญญตวางเงอนไขกำาหนดเหตหรอ

กรณทจะประกาศใชกฎอยการศกไว 2 กรณดวยกนคอ

1. กรณเมอมเหตจำาเปน

เมอเวลามเหตเปนเพอรกษาความเรยบรอย

ปราศจากภย ซงจะมมาจากภายนอกหรอภายในราช

อาณาจกรแลว จะไดมพระบรมราชโองการใหใชกฎ

อยการศกทกมาตราหรอบางมาตราหรอขอความสวน

ใดสวนหนงของมาตรา ตลอดจนการกำาหนดเงอนไขแหง

การใชบทบญญตนนบงคบในสวนหนงสวนใดของราช

อาณาจกรหรอตลอดทวราชอาณาจกร

2. กรณเมอมสงคราม

เมอมสงครามขน ณ แหงใด ผบงคบบญชาทหาร

ณ ทนน ซงมกำาลงอยใตบงคบบญชาไมนอยกวาหนง

กองพน หรอเปนผบงคบบญชาในปอมหรอทมนอยาง

ใดๆ ของทหาร มอำานาจประกาศใชกฎอยการศก เฉพาะ

ในเขตอำานาจหนาทของกองทหารนนได แตตองรบ

รายงานใหรฐบาลทราบโดยเรวทสด

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL56

ผลในการประกาศใชกฎอยการศก

เมอไดประกาศใชกฎอยการศกแลว จะมผลทำาให

เจาหนาทฝายทหารมอำานาจเหนอเจาหนาทฝายพลเรอน

และเจาหนาทฝายทหารมอำานาจทเตมทจะปฏบตตอ

ราษฎรในกรณตางๆ ไดหลายประการ รวมตลอดทงม

ผลในดานอรรถคดอกดวย กลาวคอ

1. เจาหนาทฝายทหารมอำานาจเหนอเจาหนาท

ฝายพลเรอน

ในเขตทประกาศใชกฎอยการศก เจาหนาทฝาย

ทหารจะมอำานาจเหนอเจาหนาทฝายพลเรอนในสวน

ทเกยวกบการยทธการระงบปราบปรามหรอการรกษา

ความสงบเรยบรอย และเจาหนาทฝายพลเรอนตอง

ปฏบตตามความตองการของหนาทฝายทหาร ทงน ได

มมตของคณะรฐมนตร ทงน ไดมมตของคณะรฐมนตร

ประชม เมอ 22 ก.ค.12 กำาหนดใหกระทรวง ทบวง กรม

ตางๆ ถอปฏบต ดงน

ก. ใหขาราชการฝายพลเรอนทกหนวยรวมมอกบ

เจาหนาทฝายทหาร และใหความสะดวกตามคำาเรยก

รองของเจาหนาทฝายทหารทกประการ

ข. ใหราชการฝายพลเรอน นอกจากทขาราชการ

ฝายพลเรอนจะตองปฏบตการใหเปนไปตามกฎหมาย

ทบญญตไวโดยเฉพาะแลว หากเจาหนาทฝายทหารเหน

เปนการจำาเปนทจะตองใหปฏบตตามความเหนของเจา

หนาทฝายทหาร กใหเจาหนาทฝายพลเรอนปฏบตตาม

คำาเรยกรองของเจาทฝายทหารกอน

ค. ในกรณทเจาหนาทฝายพลเรอนตองปฏบต

ตามคำาเรยกรองของเจาหนาทฝายทหารตามขอ 4 ก.

(2) เจาหนาทฝายทหารจะไดทำาคำาสงมอบใหเจาหนาท

ฝายพลเรอน ยดถอไวดวยแตถาหากเปนกรณเรงดวน

เจาหนาทฝายทหารอาจจะสงการดวยวาจาแลวมคำาสง

ยนยนไปภายหลงกได

2. เจาหนาทฝายทหารมอำานาจเตมทจะปฏบต

ตอราษฎร

เจาหนาทฝายทหาร มอำานาจในการทจะตรวจคน

เกณฑ หาม ยด เขาอาศย ทำาลายหรอเปลยนแปลงสถาน

ทและขบไลตามทบญญตไวในมาตรา 8 ถงมาตรา 15

แหง พระราชบญญตกฎอยการศก โดยปรากฏตามคำา

บรรยายในกฎเสนาบด พอสรปไดวา เจาหนาทฝายทหาร

ทจะมอำานาจดงกลาวนน มไดหมายความวา ทหารทก

คนจะมอำานาจดงกลาว แตกฎหมายใหหมายถงเฉพาะ

ผทมอำานาจใหกฎอยการศกเทานน และในทางปฏบต

เมอมการใชกฎอยการศกแลวผทมอำานาจประกาศใช

กฎอยการศกกอาจจะออกประกาศเพอแตงตง เจาหนาท

ทหาร หรอเจาหนาทอน เพอใหกระทำาการตางๆ ดงกลาว

ได

จะเหนไดวา เจตนารมณของการมกฎหมายเรอง

กฎอยการศกนน มเจตนารมณเพอใหเปนเครองมอ หรอ

มาตรการทางกฎหมายในการทจะรองรบอำานาจของเจา

หนาทฝายทหาร ทจะรกษาความมนคงของประเทศชาต

เมอยามคบขน และจำาเปนทไมอาจใชหนวยงานของฝาย

พลเรอนจงตองใชหนวยงานทหารทมสมรรถภาพดกวา

ในการแกไขปญหาดงกลาว เพราะเหตวากฎหมายนจะ

ประกาศใชไดแตเฉพาะเวลามสงคราม หรอการจลาจล

หรอมความจำาเปนทจะรกษาความเรยบรอยใหปราศจาก

ภย

กฎอยการศกจงถอเปนกฎหมายในยามศกสงคราม โดย

เปนระบบกฎหมายพเศษทมไวใชในยามทประเทศอยใน

ภาวะวกฤต และมความจำาเปนตองจำากดสทธเสรภาพ

ของประชาชนลงไปบาง ทงน ทงนนกเพอความมนคง

ของราชอาณาจกรเทานน

แตขณะน ประเทศไทยซงไมไดอยในภาวะสงคราม

แตอยางใด กลบยงใชกฎอยการศกอยในจงหวดรมแนว

ชายแดนถง 31 จงหวด โดยมจงหวดรมชายแดนไทย -

กมพชา ถง 7 จงหวด โดยมรายละเอยดดงน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 57

ตารางแสดงพนทประกาศใชกฎอยการศกชายแดนไทย - กมพชา

ลำาดบ กองทพภาค จงหวด ตำาบล/อำาเภอ วนประกาศใช

1. ทภ.1 จนทบร อ.โปงน�ำรอน, อ.สอยดาว, อ.ขลง 23 ก.พ. 34 +

13 พ.ย. 41 +

31 ธ.ค. 50

ตราด อ.เมองตราด, อ.คลองใหญ, อ.บอไร, 23 ก.พ. 34 +

อ.แหลมงอบ, กงอำาเภอเกาะชาง อ.แหลมงอบ 13 พ.ย. 41 +

31 ธ.ค. 50

สระแกว อ.คลองหาด, อ.ตาพระยา, อ.วงนำาเยน, 23 ก.พ. 34 +

อ.วฒนานคร, อ.อรญประเทศ, กงอำาเภอโคกสง 13 พ.ย. 41 +

อ.ตาพระยา,กงอำาเภอวงสมบรณ อ.วงนำาเยน 31 ธ.ค. 50

2. ทภ.2 บรรมย อ.ปะคำา,อ.โนนดนแดง,อ.บานกรวด, 23 ก.พ. 34 +

อ.ละหานทราย, ต.ถาวร และ ต.ยายแยมวฒนา 13 พ.ย. 41 +

อ.เฉลมพระเกยรต 31 ธ.ค. 50

ศรสะเกษ อ.กนทรลกษ, อ.ขขนธ, อ.ขนหาญ, 23 ก.พ. 34 +

อ.เบญจลกษณ, อ.ภสงห 13 พ.ย. 41 +

31 ธ.ค. 50

สรนทร อ.บวเชด, อ.กาบเชง, อ.สงขะ, 23 ก.พ. 34 +

กงอำาเภอศรณรงค อ.สงขะ, 13 พ.ย. 41 +

กงอำาเภอพนมดงรก อ.กาบเชง 31 ธ.ค. 50

อบลราชธาน อ.นำายน, กงอำาเภอนำาขน อ.นำายน 23 ก.พ. 34 +

13 พ.ย. 41 +

31 ธ.ค. 50

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL58

1. หนวยกำาลงทเกยวของดานความมนคงทใช

อยรมแนวชายแดนไทย - กมพชา

โดยปกตการดแลและรกษาพนทชายแดนนน

กระทรวงกลาโหม จะเปนผรบผดชอบตามทกำาหนด

หนาทไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทงน

โดยกระทรวงกลาโหม จะมอบหมายใหกองทพบกและ

กองทพเรอเปนผทำาหนาทดแลและจดกองกำาลงตางๆ

เขาไปทำาหนาทดงกลาวในพนทชายแดน ซงในปจจบน

กระทรวงกลาโหมไดมอบหมายใหกองทพภาค(ทงส

กองทพภาค) และกองทพเรอ จดตงกองกำาลงเพอทำา

หนาทรกษาชายแดนทงสดาน ประกอบดวย

- กองกำาลงบรพา(รบผดชอบดานจงหวดสระแกว)

- กองกำาลงสรนาร(รบผดชอบดานจงหวดบรรมย

- สรนทร - ศรสะเกษ - อบลราชธาน - อำานาจเจรญ)

- กองกำาลงสรศกดมนตร(รบผดชอบดานจงหวด

มกดาหาร - นครพนม - หนองคาย - เลย)

- กองกำาลงผาเมอง(รบผดชอบดานจงหวด

พษณโลก - อตรดตถ - นาน - พะเยา - เชยงราย)

- กองกำาลงนเรศวร(รบผดชอบดานจงหวด

เชยงใหม - แมฮองสอน -ตาก)

- กองกำาล งส รสห ( รบผดชอบดานจ งหวด

กาญจนบร - เพชรบร - ประจวบครขนธ)

- กองกำาลงเทพกษตร(รบผดชอบดานจงหวด

ชมพร - ระนอง - สตล - สงขลา - ยะลา - นราธวาส)

- และกองกำาลงปองกนชายแดนจนทบร -

ตราด(ของกองทพเรอรบผดชอบดานจงหวดจนทบร -

ตราด)

สำาหรบพนทแนวชายแดนไทย - กมพชา นนมหนวย

งานดานความมนคงทรบผดชอบ

ประกอบดวย กองกำาลงสรนาร,กองกำาลงบรพา

และกองกำาลงปองกนชายแดนจนทบร -ตราด(ของกอง

ทพเรอ) โดยมหนวยปฏบตทขนการควบคมทางยทธการ

ของกองกำาลงประกอบดวย

- กองกำาลงทหารพราน (ขนควบคมทางยทธการ)

- กองกำาลงตำารวจตระเวนชายแดน (ขนควบคม

ทางยทธการ)

โดยกองกำาลงตำารวจตระเวนชายแดน และกอง

กำาลงทหารพราน ทงสองกองกำาลงขนควบคมทาง

ยทธการกบกองทพบกโดยมกองทพภาคท 1, 2 รบผด

ชอบ และกองทพเรอ (โดยหนวยบญชาการนาวกโยธน)

เปนผรบผดชอบ ในเขตกองทพภาคท 1 ขนควบคมทาง

ยทธการกบกองกำาลงบรพา ในเขตกองทพภาคท 2 ขน

ควบคมทางยทธการกบกองกำาลงสรนาร และในเขต

จงหวดจนทบร-ตราด ขนควบคมทางยทธการกบกอง

กำาลงปองกนชายแดน จนทบร-ตราดตามลำาดบ

ทงนโดยท กองบญชาการตำารวจตระเวนชายแดน

ถกกำาหนดใหไปขนควบคมทางยทธการตอกอง

บญชาการกองทพไทย ในภารกจปองกนประเทศ เทานน

ทงน เปนไปตามคำาสงดงน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 59

คำาสง สำานกงานนายกรฐมนตร

ท สร. ๐๒๐๑/๓๕

เรอง การใหตำารวจตระเวนชายแดน ขนในความควบคมทางยทธการของฝายทหาร

____________________________________

คณะรฐมนตรจงไดมมตเหนชอบในหลกการใหตำารวจตระเวนชายแดนขนในความควบคมทางยทธการ

ของฝายทหาร

ฉะนน จงใหกระทรวงกลาโหม และกระทรวงมหาดไทย ทำาความตกลงในรายละเอยด เพอปฏบตการให

เปนไปตามมตคณะรฐมนตรขางตน ตามแนวทางดงตอไปน

๑. ใหกองบญชาการตำารวจตระเวนชายแดนขนในความควบคมในทางยทธการของกองบญชาการทหาร

สงสด ในทกภารกจของตำารวจตระเวนชายแดน และใหกองบญชาการทหารสงสดมอำานาจสงการ ใหกำาลง

ตำารวจตระเวนชายแดน ขนในความควบคมทางยทธการของสวนราชการในกองบญชาการทหารสงสด ไดตาม

ความเหมาะสม

๒. ใหกองบญชาการทหารสงสดประสานงานกบกรมตำารวจ เพอกำาหนดนโยบายการ สงการ การประสาน

งาน และการรายงานใหเหมาะสมกบภารกจนนๆ

๓. ใหกองบญชาการทหารสงสดประสานงานกบกรมตำารวจ เพอดำาเนนการใหหนวยตำารวจตระเวน

ชายแดนมมาตรฐานในดานการจด การฝก ยทโธปกรณ การตดตอสอสาร และการสงกำาลงบำารง เปนอยาง

เดยว หรอเปนระบบเดยวกนกบทางราชการทหาร เพอใหสามารถปฏบตงานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ

รวมทงการมอบอำานาจใหกองบญชาการทหารสงสด หรอสวนราชการของกองบญชาการทหารสงสด ทำาความ

ควบคมทางการชวยรบบางสวน และควบคมการสนบสนนตอหนวยตำารวจตระเวนชายแดนในดานการสง

กำาลงบำารง โดยเฉพาะอยางยงในรายการรวม และรายการทสำาคญและจำาเปน

ทงน ตงแตวนท ๑ มถนายน ๒๕๒๐ เปนตนไป

สง ณ วนท ๒ มถนายน ๒๕๒๐

ตอมาไดมการเปลยนแปลงคำาสงคำาสงในทางยทธการใหม โดยใหตำารวจตระเวนชายแดนขนควบคมทาง

ยทธการตอกองกำาลงทหารเฉพาะภารกจการปองกนประเทศเทานน ดงน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL60

คำาสงสำานกนายกรฐมนตร

ท ๒๒๘ / ๒๕๔๕

เรอง ปรบปรงการใหตำารวจตระเวนชายแดน ขนในความควบคมทางยทธการของฝายทหาร

____________________________________

“ขอ ๑ ใหกองบญชาการตำารวจตระเวนชายแดน ขนในความควบคมทางยทธการของกองบญชาการ

ทหารสงสด เฉพาะภารกจปองกนประเทศ โดยมแผนงานทกำาหนด พนท การปฏบต กำาลงพล และระยะเวลาท

ชดเจน สวนภารกจอนทจำาเปน ใหกองบญชาการทหารสงสดประสานกบสำานกงานตำารวจแหงชาตตามความ

เหมาะสม”

สง ณ วนท ๒๐ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๕

นนหมายความวา ตำารวจตระเวนชายแดน จะตองรบฟงคำาสงใหปฏบตหนาทแทนทหารในภารกจปองกน

ประเทศ เทานน สวนภารกจในการปราบปรามอาชญากรรมรมแนวชายแดนยงคงเปนภารกจของตำารวจตระเวน

ชายแดนตามหนาททกำาหนดไวในกฎหมายพระราชบญญตตำารวจ พ.ศ.2547

(หมายเหต : ภารกจปองกนประเทศ หมายถงภารกจในการ “การเฝาระวงและรกษาเขตแดนรฐ (หลกเขตแดน

รฐ) ตลอดรวมถงการสรางความมนคงทางสงคมจตวทยาใหเกดขนกบประชาชนผอยอาศยบรเวณรมแนวชายแดน

ใหสามารถทำาหนาทเฝาระวงชายแดนแทนเจาหนาทของรฐได”)

สำาหรบงบประมาณในภารกจดงกลาว(ทงอาวธและยานพาหนะ ฯลฯ) ยงคงเปนงบประมาณของสำานกงาน

ตำารวจแหงชาต กองบญชาการกองทพไทย(โดยกองกำาลงทควบคมทางยทธการ) จะสนบสนนเฉพาะเงนสวสดการ

จากการบาดเจบและเสยชวตเทานน

3. กฎหมายระหวางประเทศทเกยวของกบการ

กำาหนดหลกเกณฑในการวางกำาลงปองกนชายแดน

ตามขอตกลงระหวางประเทศทเกยวกบเรองของ

เขตแดนรฐและการจดวางกำาลงเพอรกษาเขตแดนรฐ

นน ไดมการกำาหนดเงอนไขและแนวทางปฏบตไวสำาหรบ

ใหรฐสมาชกขององคการสหประชาชาตไดปฏบตตอกน

ดงน

1. กฎบตรสหประชาชาต

หมวดท 1 ความมงประสงคและหลกการ

ขอ 1 ความมงประสงคของสหประชาชาต คอ

1. เพอธำารงไวซงสนตภาพและความมนคงระหวาง

ประเทศ และเพอจดหมายปลายทางนน จะไดดำาเนน

มาตร การรวมกนอนมผลจรงจงเพอการปองกนและการ

ขจดปดเปาการคกคามตอสนตภาพ และเพอปราบ

ปรามการกระทำา การรกรานหรอการละเมดอนๆ ตอ

สนตภาพ และนำามาซงการแกไข หรอระงบกรณพพาท

หรอสถานการณระหวาง ประเทศอนอาจนำาไปสการ

ละเมดสนตภาพ โดยสนตวธและสอดคลองกบหลกการ

แหงความยตธรรมและกฎหมาย ระหวางประเทศ

2. เพอพฒนาความสมพนธฉนมตรระหวาง

ประชาชาตทงหลายโดยยดการเคารพตอหลกการแหง

สทธทเทา เทยมกนและการกำาหนดเจตจำานงของตนเอง

แหงประชาชนทงหลายเปนมลฐาน และจะดำาเนนมาตร

การอนๆ อนเหมาะสมเพอเปน กำาลงแกสนตภาพสากล

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 61

3. เพอใหบรรลถงการรวมมอระหวางประเทศ ใน

อนทจะแกปญหาระหวางประเทศทางเศรษฐกจ สงคม

วฒนธรรม หรอมนษยธรรมและในการสงเสรมและ

สนบสนนการเคารพตอสทธมนษยชน และตออสรภาพ

อนเปนหลกมล สำาหรบทกคน โดยไมเลอกปฏบตในเรอง

เชอชาต เพศ ภาษา หรอศาสนา และ

4. เพอเปนศนยกลางสำาหรบประสานการดำาเนน

การของประชาชาตทงหลายใหกลมกลนกน ในอนทจะ

บรรล จดหมายปลายทาง รวมกนเหลาน

ขอ 2 เพออนวตตามความมงประสงคดงกลาวใน ขอ 1

องคการฯและสมาชกขององคการฯ จะดำาเนนการโดย

สอดคลองกบหลกการดงตอไปน

1. องคการฯ ยดหลกการแหงความเสมอภาคใน

อธปไตยของสมาชกทงปวงเปนมลฐาน

2. เพอทำาความแนใจใหแกสมาชกทงปวงในสทธ

และผลประโยชนอนพงไดรบจากสมาชกภาพสมาชก

ทงปวง จะตองปฏบตตามขอผกพนซงตนยอมรบตาม

กฎบตรฉบบปจจบนโดยสจรตใจ

3. สมาชกทงปวงจะตองระงบกรณพพาทระหวาง

ประเทศของตนโดยสนตวธ ในลกษณะการเชนทจะ

ไมเปน อนตรายแกสนตภาพและความมนคงระหวาง

ประเทศ และความยตธรรม

4. ในความสมพนธระหวางประเทศ สมาชกทงปวง

จะตองละเวนการคกคาม หรอการใชกำาลงตอบรณภาพ

แหง อาณาเขต หรอเอกราชทางการเมองของรฐใดๆ หรอ

การกระทำาในลกษณะการอนใดทไมสอดคลองกบความ

มงประสงคของสหประชาชาต

5. สมาชกทงปวงจะตองใหความชวยเหลอทก

ประการแกสหประชาชาตในการกระทำาใดๆ ทดำาเนนไป

ตามกฎ บตรฉบบปจจบน และจะตองละเวนการใหความ

ชวยเหลอแกรฐใดๆ ทกำาลงถกสหประชาชาตดำาเนนการ

ปองกนหรอ บงคบอย

6. องคการฯ จะตองใหความแนนอนใจวา รฐทมได

เปนสมาชกของสหประชาชาตจะปฏบตโดยสอดคลอง

กบ หลกการเหลานเทาทจำาเปนเพอธำารงไวซงสนตภาพ

และความมนคงระหวางประเทศ

7. ไมมขอความใดในกฎบตรฉบบปจจบนจะให

อำานาจแกสหประชาชาตเขาแทรกแซง ในเรองซงโดย

สาระ สำาคญแลวตกอยในเขตอำานาจภายในของรฐใดๆ

หรอจะเรยกใหสมาชกเสนอเรองเชนวาเพอการระงบ

ตามกฎบตรฉบบปจจบนแตหลกการนจะตองไมกระทบ

กระเทอนตอการใชมาตรการ บงคบตามหมวดท 7

2. กฎการใชกำาลง (Rules of Engagement) เปน

ไปตามกฎบตรสหประชาชาต ขอ 51 ทกำาหนดให

ตองเปนการใชกำาลงเพอบรรลภารกจ

ตองเปนการใชกำาลงเพอการปองกนตนเอง

เทานน

ทงน การใชกำาลงดงกลาวตองใชกำาลงตามความ

จำาเปน (Necessity)ใชกำาลงตามสดสวนของรฐท

ตดตอกน (Proportionality)

3. การระงบขอพพาท (Settlement of Disputes)

ภายในอาเซยน

กำาหนดในหลกการใหมกลไกระงบขอพพาท

(Dispute Settlement Mechanism-DSM) คอรฐสมาชก

ตองพยายามทจะระวงขอพพาททงปวงอยางสนต โดย

การปรกษาหารอและการเจรจา

กรณทยงคงระงบขอพพาทมไดเมอไดใชวธการตาม

ขอบทวาดวยการระงบขอพพาทในกฎบตรอาเซยนแลว

ใหเสนอขอพพาทนนไปยงทประชมสดยอดอาเซยนเพอ

ตดสน

หากมไดระบไวเปนอยางอนในกฎบตรอาเซยนรฐ

สมาชกยงคงไวซงสทธทจะใชวธการระงบขอพพาทอยาง

สนตทระบไวในขอ๓๓(๑)ของกฎบตรสหประชาชาตหรอ

ตราสารทากฎหมายระหวางประเทศอนๆทรฐสมาชกค

พพาทเปนภาค

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL62

4. สนธสญญามตรภาพและความรวมมอใน

เอเชยตะวนออกเฉยงใตบาหล 24 กมภาพนธ 2519

ขอ 1 ความมงประสงคแหงสนธสญญาน ไดแก การท

จะสงเสรมสนตภาพนรนดร มตรภาพและความรวมมอ

กนตลอดกาลระหวางประชาชนของตน ซงจะชวยเกอกล

ใหเกดความเขมแขง ความเปนปกแผน และสมพนธภาพ

อนใกลชดกนยงขน

ขอ 2 ในความสมพนธระหวางกน อครภาคผทำาสญญา

จกรบเอาหลกการขนมลฐานดงตอไปนเปนแนวทาง คอ

ก. การเคารพซงกนและกนในเอกราช อธปไตย

ความเสมอภาพ บรณภาพแหงดนแดนและเอกลกษณ

แหงชาตของประชาชาตทงปวง

ข. สทธของทกรฐทจะนำาความคงอยของชาตตน

ใหปลอดจากการแทรกแซงการบอนทำาลาย หรอการข

บงคบจากภายนอก

ค. การไมแทรกแซงในกจการภายในของกนและ

กน

ง. การระงบขอขดแยงหรอกรณพพาทโดยสนตวธ

จ. การเลกคกคามหรอใชกำาลง

ฉ. ความรวมมอระหวางอครภาคดวยกนอยางม

ประสทธผล

ขอ 13 อครภาคผทำาสญญาจกมความมงมนและม

ความสจรตใจทจะปองกนมใหเกดกรณพพาทขนได ใน

กรณทกรณพพาทในเรองทกระทบกระเทอนคนโดยตรง

เกดขน โดยเฉพาะอยางยงกรณพพาททนาจะกอความ

ระสำาระสายตอสนตภาพและความสมครสมานใน

ภมภาค อครภาคผทำาสญญาจะละเวนจากการคกคาม

หรอการใชกำาลง และในทกขณะ จกระงบกรณพพาท

ระหวางกนเชนวานน โดยการเจรจากนอยางฉนทมตร

จงเหนไดวา ทงตามกฎบตรสหประชาชาต กฎการ

ใชกำาลง และขอกำาหนดในกฎบตรอาเซยนวาดวย”การ

ระงบขอพพาท” รวมตลอดถงขอกำาหนดในสนธสญญา

มตรภาพและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

บาหล 24 กมภาพนธ 2519

ไดวางหลกเกณฑไวชดเจนวา การวางกำาลงไว

เพอการปองกนตนเองของรฐสมาชก นน จะตอง

วางกำาลงทไมเปนการคกตามรฐสมาชกดวยกน

หากจะตองวางกตองใหวางตามความจำาเปนและ

ไดสดสวนทประเทศรฐสมาชกวางไว

และหากมกรณพพาทใดๆขนระหวางกนของ

ประชาชาตอาเซยน จะตองระงบขอพพาทนนดวย

การเจรจาอยางสนต ทงนปรากฏอยในกฎบตร

อาเซยน(Asean Charter) รวมถงขอกำาหนดในสนธ

สญญามตรภาพและความรวมมอในเอเชยตะวนออก

เฉยงใตบาหล 24 กมภาพนธ 2519 กยงกำาหนดถง

กลไกในการไขปญหาขอพพาทระหวางกนไวชดเจนวา”

รฐสมาชกตองพยายามทจะระวงขอพพาททงปวง

อยางสนต โดยการปรกษาหารอและการเจรจา” ซง

มกรณศกษาของการแกไขปญหาความขดแยงระหวาง

กนดวยกลไกดงกลาวน จากกรณขอพพาทบรเวณเขา

พระวหาร ทมการใชกลไกดงกลาวตลอดมา และสงผล

ใหไมมการใชกำาลงเขาแกไขปญหาระหวางกน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 63

4. การจดวางกำาลงดานความมนคงรมแนวชายแดนไทย - กมพชา

แนวชายแดนดานไทย - กมพชา มความยาวหนา

กวางทงสน 798 กม. มพนททปกปนเขตแดนแลวเปน

ระยะทาง 603 กม. และทยงไมไดปกปนเปนระยะทาง

195 กม.

ในปจจบนกองกำาลงทหารทงสามกองกำาลง ได

มอบหมายให ทหาร - ทหารพราน ทำาหนาทตามภารกจ

ปองกนชายแดนดานไทย - กมพชา เปนระยะทางกวา

594.5 กม.

ในขณะทกองกำาลงฯ ไดมอบหมายใหตำารวจ

ตระเวนชายแดนรบผดชอบในภารกจปองกนชายแดน

เพยง 182.5 กม. เทานน

คดเปน สดสวน 3:1 โดยจำาแนกไดดงน

- กองกำาลงสรนาร(จว.ศรสะเกษ-สรนทร-บรรมย)

ระยะแนวชายแดน 362 กม.

ทพ. 23,26 รบผดชอบระยะแนว 257 กม.

ตชด. 21,22 รบผดชอบระยะแนว 105 กม.

- กองกำาลงบรพา(จว.สระแกว) ระยะแนว

ชายแดน 165 กม.

ทพ. 12,13 รบผดชอบระยะแนว 100 กม.

ตชด. 12 รบผดชอบระยะแนว 65 กม.

- กองกำาลงปองกนชายแดน จนทบร-ตราด) ระยะ

แนวชายแดน 250 กม.

ทพ.นย. 1 - 4 รบผดชอบระยะแนว 237.5 กม.

ตชด. 11 รบผดชอบระยะแนว 12.5 กม.

(หมายเหต) : แนวพรมแดนไทย-ประเทศเพอน

บาน (พมา-ลาว-กพช.-มาเลเซย) มระยะ 5,656

กโลเมตร กองกำาลงฯ ไดมอบให

- ตำารวจตระเวนชายแดน รบผดชอบพนทหนา

กวาง เปนระยะทาง 3,163.5 กม.

- ทหารพราน รบผดชอบพนทหนากวาง เปนระยะ

ทาง 2,492.5 กม.)

ในสวนการวางกองกำาลงของกมพชา.สรปไดวา

- ดานกองกำาลงสรนาร (จ.ศรสะเกษ, สรนทร,

บรรมย )

วางกำาลงกองพนประจำาชายแดน(ปชด.) สลบ

กบกองพนตำารวจปองกนชายแดน(ตชด.)ท 795 ไวตลอด

แนว รวมถงพนทบรเวณเขาพระวหาร ชองสะงำา และ

ปราสาทตาเมอง(อ.พนมดงรก จ.สรนทร)

สำาหรบพนททเปนทตงดานการคาบรเวณชอง

ภาพแสดงแนวพรมแดนไทย - กมพชา

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL64

สะงำา(อ.ภสงห จ.ศรสะเกษ) และชองจอม(อ.กาบเชง

จ.สรนทร) กพช.ไดวางกำาลงกองพนตำารวจปองกน

ชายแดน (ตชด.) ท 402, 702 และ905 ไวบรเวณชอง

ทางการคาฝงกพช.ทงหมด โดยมกำาลงทหาร (ปชด.)และ

ทหารหลกอยหลงแนวถดจากกำาลงตชด.

- ดานกองกำาลงบรพา (จ.สระแกว) มการวาง

กำาลง ดงน

- กองพนตำารวจปองกนชายแดน (ตชด.) ท

807และ911 จำานวน 6 กองรอย

- กองพนปองกนชายแดน (ปชด.) จำานวน 2

กองรอย

- ดานกองกำาลงปองกนชายแดนจนทบร-

ตราด(จ.จนทบร, ตราด) มการวางกำาลง ดงน

- กองพนตำารวจปองกนชายแดน (ตชด.) ท

811, 815, 817, 819 และ 821 จำานวน 13 กองรอย

- กองพนปองกนชายแดน (ปชด.) ท 501-504

จำานวน 6 กองรอย

โดยวางกำาลง ตชด.ไวรมแนวตลอดทงแนว และให

กองกำาลง ปชด.วางอยแนวหลง

การใชหนวยกำาลงของฝายไทยในการควบคมดานการคาชายแดนไทย - กมพชา

จดผานแดนถาวร

ทตง หนวยควบคม

1) บานหาดเลก อำาเภอคลองใหญ จงหวดตราด - จามเยยม

อำาเภอมณฑลสมา จงหวดเกาะกง

2) บานคลองลก อำาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว - ปอยเปต

อำาเภอโอโจรว จงหวดบนเตยเมยนเจย

3) ชองจอม อำาเภอกาบเชง จงหวดสรนทร - โอรเสมด อำาเภอ

สำาโรง จงหวดโอดดารเมยนเจย

4) ชองสะงำา อำาเภอภสงห จงหวดศรสะเกษ - อลลองเวง จงหวด

โอดดารเมยนเจย

5) บานแหลม อำาเภอโปงนำารอน จงหวดจนทบร - บานกมเรยง

อำาเภอไพลน จงหวดพระตะบอง

หนวยเฉพาะกจนาวกโยธนท 182

กรมทหารพรานท 12

กรมทหารพรานท 26

กรมทหารพรานท 23

กรมทหารพรานนาวกโยธนท 4

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 65

สรปไดวา บรเวณดานการคา ทหารไทยไดใชกำาลง

ทหารและทหารพรานเขาไปควบคมดานการคาชายแดน

ไทย - กมพชา เกอบทงสน

ในขณะททางฝงกมพชาไดใชกำาลงตำารวจปองกน

ชายแดน(ตชด.) เขามาดแลและควบคมดานการคาแทน

กำาลงทหารทงหมด

โดยท ในพนทดานการคาบรเวณชองสะงำา(อ.ภสงห

จ.ศรสะเกษ) และชองจอม(อ.กาบเชง จ.สรนทร) กพช.ได

วางกำาลง ตชด.ท 402, 702 และ905

จดผอนปรน

ทตง หนวยควบคม

1) บานตาพระยา อำาเภอตาพระยา จงหวดสระแกว - บานบงตะ

กวน จงหวดบนเตยเมยนเจย

2) บานหนองปรอ อำาเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว - บานมาลย

จงหวดบนเตยเมยนเจย

3) บานเขาดน อำาเภอคลองหาด จงหวดสระแกว - พนมได (บาน

กโล 13) จงหวดพระตะบอง

4) บานซบตาร อำาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร - บานโอลำาดวน

อำาเภอกรอมเรยง จงหวดพระตะบอง

5) บานบงชนงลาง อำาเภอโปงนำารอน จงหวดจนทบร - บานสวาย

เวง จงหวดพระตะบอง

6) บานสวนสม อำาเภอสอยดาว จงหวดจนทบร - บานสงกะส

อำาเภอกรอมเรยง จงหวดพระตะบอง

7) บานหมนดาน อำาเภอบอไร จงหวดตราด - บานศาลเจา อำาเภอ

สำารด จงหวดพระตะบอง

8) ชองอานมา อำาเภอนำายน จงหวดอบลราชธาน - บานสะเตยบ

กวาง อำาเภอจอมกระสาน จงหวดพระวหาร

หนวยเฉพาะกจตำารวจตระเวนชายแดน

ท 12

กรมทหารพรานท 12

กรมทหารพรานท 11

กรมทหารพรานนาวกโยธนท 2

หนวยเฉพาะกจตำารวจตระเวนชายแดน

ท 11

กรมทหารพรานนาวกโยธนท 2

กรมทหารพรานนาวกโยธนท 3

กรมทหารพรานท 23

ใ น พ น ท ด า น ป อ ย เ ป ต ( อ . อ ร ญ ป ร ะ เ ท ศ

จ.สระแกว) มกองพนตำารวจปองกนชายแดน(ตชด.) ท

807และ911 ประจำาดานการคา

และในพนทด านบานแหลม ดานบานผก

กาด ( อ.โปงนำารอน จ.จนทบร) และดานบานหาด

เลก(อ.คลองใหญ จ.ตราด) มกองพนตำารวจปองกน

ชายแดน(ตชด.) ท 811, 815, 817, 819 และ 821 ประจำา

ดานการคาดงกลาวตามลำาดบ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL66

5. บทสรปการใชกฎหมายเกยวกบความมนคง

และการใชกำาลงดานความมนคงรมแนวชายแดน

ไทย - กมพชา

1. ไทยยงมการประกาศใชกฎอยการศก อนเปน

กฎหมายทใชในภาวะสงคราม อยรอบประเทศรมแนว

ชายแดน ทงนเพอใหอำานาจทหารทำาหนาทในการใช

อำานาจทางปกครอง ตอบคคลในพนทชายแดนได

2. ในสวนของหนวยกำาลงดานความมนคงรมแนว

ชายแดน ทหารไดใชกำาลงทหารหลกและทหารพราน

(ทพ. - ซงหนวยงานดานความมนคงอธบายวาเปน”กอง

กำาลงกงทหาร”) รกษาแนวชายแดนในสดสวนมากกวา

ตชด. โดยเฉพาะในพนททเปนชองการคา(ทงถาวรและ

ผอนปรน) ไดใชกำาลงทหารหลกและทพ. ควบคมพนท

ดานการคาเกอบทงหมด

3. ในสวนของกมพชาๆ ใชกำาลงกองพนตำารวจ

ปองกนชายแดน (ตชด.) เพอรกษาชายแดนมากกวา

การใชกำาลงทหาร (ทหารหลกและกองพนปองกน

ชายแดน-ปชด.) ยกเวนในพนทพเศษทยงมปญหา

เรองหลกเขตแดน อาท บรเวณพนทเขาพระวหาร

(อ.กนทราลกษณ จ.ศรสะเกษ), สามเหลยมมรกต

(อ.นำายน จ.อบลราชธาน), ชองสะงำา (อ.ภสงห บาง

สวน จ.ศรสะเกษ) และปราสาทตาเมอน (อ.พนมดงรก

อ.สรนทร) ทมการใชกองกำาลงผสมทง ทหาร และตชด.

4. ในพนทอนเปนดานการคา กมพชา ใชกำาลง

ตชด. อยบรเวณชองดานการคา ทงดานถาวรและจด

ผอนปรนตลอดแนวชายแดนไทย-กมพชา ทงหมด โดย

มกำาลงทหาร. ตงอยแนวดานหลงของกองกำาลง ตชด.

ทงนโดยใหหนวยตชด.ขนควบคมทางยทธการจากกอง

ทหารภมภาคท 4และ 5 ตามลำาดบ

5. จงเหนไดวากมพชา ใชกำาลงเปนไปตามกฎการ

ใชกำาลง (ROE) มากกวาทงหลกความจำาเปนและหลก

สดสวน และเปนไปตามหลกการสากลในขอ 1(1) ของ

กฎบตรสหประชาชาต มากกวาไทยและการจดกำาลงดง

กลาวจงเหนไดวาไมเปนการคกคามไทยแตอยางใด ทง

ยงเปนการสรางบรรยากาศการคารมแนวชายแดนได

อยางเหมาะสมมากกวาไทย

6. นอกจากนนยงพบวา การจดกำาลงในการเฝา

รกษาชายแดนดาน ไทย - พมานน พมา ไดจดตงกอง

กำาลงรกษาชายแดน ทเรยกวา BGF (Boarder Guard

Force) โดยเปนกำาลงประจำาถนทแปรรปมาเปนตำารวจ

เขามาทำาหนาทรกษาชายแดนแทนกำาลงทหารมากขน

อกดวย

สรปไดวา ประเทศเพอนบานของไทย นอกจาก

กมพชาแลว พมากมการเตรยมความพรอม ตอการใช

กำาลงทเหมาะสมในการควบคมชายแดนมากขนเชนกน

ขอพจารณาทสำาคญ “กองกำาลงกงทหาร”(Paramilitary

Force )” หมายถง กองกำาลงของหนวยอนทไมไดสงกด

อยในกองทพ แตทำาหนาทไดอยางทหาร อาท กองกำาลง

ตำารวจตระเวนชายแดน(ตชด.) กองกำาลงอาสาสมคร

รกษาดนแดน(อส.) เปนตน

แตมความพยายามอธบายจากหนวยงาน

ความมนคงว า ”ทหารพราน” เปน”กองกำาล งก ง

ทหาร”(Paramilitary Force) ทงทในขอเทจจรง

แลว”ทหารพราน”คอกองกำาลงทหารประเภทหนง

ของกองทพ ทงนเพราะเปนกองกำาลงทอยภายใตการ

ควบคมและสนบสนนจากกองทพทงในดานกำาลงพล -

งบประมาณ - อาวธ - ยานพาหนะ - อปกรณทเกยวของ

นายทหารระดบบงคบบญชาตงแตชนนายสบขนไปมา

จากกองทพทงสน ในการทำาหนาทควบคมการปฏบต

ภารกจของอาสาสมครทหารพราน กรณจงไมแตกตาง

จากกำาลงทหารหลกทมทหารนายทหารจากกองทพ

ควบคมบรรดาทหารเกณฑในการปฏบตภารกจ

จากความหมายและคำาอธบายขางตน จงเหนได

วา “ทหารพราน” เปนกองกำาลงทหาร ไมใช “กองกำาลง

กงทหาร (Paramilitary) แตอยางใด

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 67

ขอเสนอแนะ

ดงนน เพอใหเกดความเหมาะสม ทงไมกอใหเกด

ความหวาดระแวงของนกลงทนและผประกอบการใน

พนทชายแดน ตลอดทงเพอการสรางบรรยากาศตอการ

ลงทนในภมภาค สภาความมนคงแหงชาต(สมช.)ใน

ฐานะหนวยงานทกำาหนดนโยบายดานความมนคง ควร

ทจะกำาหนดนโยบายในการจดระเบยบบรเวณชายแดน

ดวยการ

1. ดานกฎหมายเกยวกบความมนคง

ควรใหยกเลกกฎอยการศกรมแนวชายแดนทงหมด

หากมความจำาเปนอยางหลกเลยงไมได กใหนำาพระราช

บญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ.

2551 มาใชบงคบแทน

2. ดานการจดวางกำาลงความมนคงรมแนว

ชายแดน

สมช.ควรสนบสนนใหมการปรบกำาลงดานความ

มนคงของฝายไทยใหม

- เพอใหเกดความเหมาะสมไดสดสวน และ กอ

ใหเกดบรรยากาศการคา การลงทนรมแนวชายแดน

- ปนการแสดงความตงใจในการสรางความ

สมพนธทดตอประเทศเพอนบาน อนจะนำาไปสบรรยาย

กาศการกาวไปสความเปนประชาคมอาเซยนในทสด

- เกดการใชงบประมาณไดเหมาะสม คมคาใน

เชงภารกจอยางแทจรง

โดยทกองทพควรมอบหมายใหใชกองกำาลงตำารวจ

ตระเวนชายแดน(ตชด.) ในการดแลและเฝาพนท

ชายแดนทงหมด ทงน โดยใหแบงมอบพนท(หนากวาง

รมแนวชายแดน)เพมขนจากปจจบนปละอยางนอย 500

กม.จนกวาจะถงป พ.ศ.2558 อนเปนปทตองรวมตวเปน

ประชาคมอาเซยน โดยททหารยงคงควบคมทางยทธการ

เชนเดม และควรดำาเนนการไดทนท โดยเฉพาะอยางยง

ในพนทบรเวณดานการคาทมการวางกองกำาลงทหาร

(ทงทหารหลกและทหารพราน) ไวในขณะน

การจดวางกำาลงดงกลาว นอกจากจะเปนการลด

บรรยากาศความตงเครยด และสรางบรรยากาศการ

คาขายบรเวณชองการคาขนมาแลว ยงสามารถใชกำาลง

ตำารวจตระเวนชายแดนมาทำาหนาทบงคบใชกฎหมาย

โดยทำาการปราบปรามการกระทำาความผดทางกฎหมาย

ทเกยวกบความผดทางเศรษฐกจรมแนวชายแดน อาท

ความผดเกยวกบการลกลอบสนคาหนภาษ ความผด

เกยวกบคนเขาเมอง ความผดเกยวกบยาเสพยตด ฯลฯ

ใหเกดประสทธภาพในการปราบปรามอาชญากรรมดง

กลาวได ทงนเพราะตำารวจตระเวนชายแดนสามารถ

ประสานและใชฐานขอมลอาชญากรรมทางเศรษฐกจ

รวมกบฐานขอมลของสำานกงานตำารวจแหงชาตไดงาย

และสะดวก เนองเพราะตำารวจตระเวนชายแดนเปนเจา

หนาทตำารวจทขนการบงคบบญชาโดยตรงตอสำานกงาน

ตำารวจแหงชาตอยแลว(เพยงแตขนควบคมการบงคบ

บญชาตอเหลาทพ ในการทำาหนาทดแลความมนคงตาม

รมแนวชายแดนตามขอตกลงระหวางกระทรวงกลาโหม

และสำานกงานตำารวจแหงชาตเทานน) อกทงเจาหนาท

ตำารวจตระเวนชายแดนกเปนเจาพนกงานตามกฎหมาย

วธพจารณาความอาญา ทสามารถดำาเนนการตอผ

กระทำาความผดตามกฎหมายไดโดยไมจำาตองใชอำานาจ

ตามกฎหมายพเศษดงเชนกฎอยการศก ทมการประกาศ

ใชอยบรเวณรมชายแดนและชองการคารมแนวชายแดน

อยจนถงปจจบนน

ทงหากมการปะทะกนขนในพนทแนวชายแดนทม

กำาลงตำารวจตระเวนชายแดนรบผดชอบดแล การปะทะ

กนดงกลาวจะเปนการปะทะในทางอาชญากรรม ไมม

ลกษณะการปะทะในเชงการคกคามทางทหาร ดงเชน

ทเกดขนในพนทอำาเภอขนหาญ จงหวดศรสะเกษ และ

ในพนทอำาเภอละหานทราย จงหวดบรรมยทกองกำาลง

ตำารวจตระเวนชายแดนของไทย(กองรอยตำารวจตระเวน

ชายแดนท 215 และ224) ไดปะทะกบกองกำาลงฝาย

กมพชาทลกลอบเขามาตดไมในพนทดงกลาวจนเปน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL68

เหตใหกองกำาลงฝายกมพชาเสยชวตถง 5 คนและบาด

เจบอกจำานวนหนง ในเหตการณทเกดขนในชวงตงแต

เดอนกรกฎาคม - ธนวาคม 2552 ผลของการปะทะดง

กลาวไมไดเปนผลใหเกดความขดแยงเปนขอพพาท

ระหวางรฐแตอยางใด ทงนเพราะลกษณะของการปะทะ

นนเปนการปะทะอนเปนผลมาจากการปราบปราบการก

ระทำาความผดในทางกฎหมายของเจาหนาทตำารวจท

ทำาหนาทรกษากฎหมายเทานน ในขณะเดยวกนเมอ

เปรยบเทยบกบทางกมพชาทใชกำาลงของตำารวจตระเวน

ชายแดนกมพชาทำาการจบกมคนไทยทเขาไปหาของปา

ในพนทรมแนวชายแดนดานจงหวดสรนทรเมอวนท 18

สงหาคม 2553 ทผานมากเชนเดยวกน ททางฝายไทย

ไมไดรสกวาเปนการจบกมในลกษณะของการคกคาม

เปนเพยงการปฏบตหนาทตามกฎหมายของเจาหนาท

ตำารวจของกมพชาเทานน

ดงนน หากมการจดหนวยกำาลงความมนคงใหม

เขาไปรบผดชอบบรเวณพนทดงกลาวตามทนำาเสนอน

นอกจากจะทำาใหการบงคบใชกฎหมายมประสทธภาพ

มากยงขนแลว ยงเปนการสรางบรรยากาศการคาบรเวณ

รมแนวชายแดนดานไทย-กมพชาใหดยงขน

3. ดานการสนบสนนหนวยตำารวจตระเวน

ชายแดน

เพอรองรบตอการเปลยนแปลงของสถานการณใน

ภมภาคอาเซยนและการเปลยนแปลงของภมประเทศ

รอบแนวชายแดน ตลอดจนเพอการจดระเบยบความ

มนคงรมแนวชายแดนในรปแบบใหม ภายใตเงอนไขท

ไมกอใหเกดเปนอปสรรคตอการคารมแนวชายแดน ทง

ยงเปนการสรางบรรยากาศทดตอความสมพนธระหวาง

ประเทศในอาเซยน และเกดประสทธภาพตอการควบคม

อาชญากรรมรมแนวชายแดนระหวางกนได

จงควรทสภาความมนคงแหงชาต( สมช.)จะตอง

ใหการสนบสนนหนวยตำารวจตระเวนชายแดน เปนหนวย

ทมศกยภาพและมประสทธภาพในการปฏบตหนาทตาม

ภารกจ ดวยการ

1) เรงรดและพลกดนให”สำานกงานตำารวจแหง

ชาต” จดทำายทธศาสตรการปองกนอาชญากรรมรม

แนวชายแดนใหม ทงนภายใตหลกการทวา”การปองกน

อาชญากรรมรมแนวชายแดนทมประสทธภาพ จะลด

การเกดอาชญากรรมในพนทชนในได”

2) สนบสนนให”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” เปนหน วยงานหลกในการ”ปองกน

ชายแดน”(ตามแผนปองกนชายแดนของทหาร โดยขน

ควบคมทางยทธการตอทางทหาร)

และเปนหนวยงานหลกในการ”ปราบปรามอาชญากรรม

รมแนวชายแดน”(ตามแผนปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมของ สตช.)

3) สนบสนนให”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” เปนหนวยงานหลกตามยทธศาสตรความ

มนคงชายแดนของสมช.ใน”ยทธศาสตรการการผนก

กำาลงเพอเสรมสรางความมนคงบรเวณชายแดน ชายฝง

ทะเล และเกาะแกงตางๆ” (รวมกบหนวยงานหลกคอ

ตร.)

4) สนบสนนให”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” จดทำายทธศาสตรในการปรบปรงโครงสราง

ของหนวย เพอรองรบกบภารกจตามการเปลยนแปลง

ของภมภาคและภมรฐศาสตร และเพอเพมประสทธภาพ

ในการควบคมชายแดนทเปนไปตามหลกการสากล

5) สนบสนนดานงบประมาณและกำาลงพลให

แก”กองบญชาการตำารวจตระเวนชายแดน” อยางเพยง

พอตอการปฏบตตามภารกจทงทเปนอยในปจจบนและ

อนาคตตามขอเสนอ

ในสวนของ”สำานกงานตำารวจแหงชาต”(สตช.)

กควรจะตองใหการสนบสนนหนวยตำารวจตระเวน

ชายแดน เปนหนวยทมศกยภาพและมประสทธภาพใน

การปฏบตหนาทตามภารกจ ดวยการ

1) สนบสนนให”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” จดทำายทธศาสตรในการปรบปรงโครงสราง

ของหนวย เพอรองรบกบภารกจตามการเปลยนแปลง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 69

เอกสารอางอง

กรมสนธสญญาและกฎหมายกระทรวงการตางประเทศ. 2548. อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมาย

ทะเล ค.ศ.1982. กรงเทพฯ : กรมสนธสญญาและกฎหมายกระทรวงการตางประเทศ.

กรต ยศยงยง. 2552. องคกรแหงนวตกรรม แนวคด และกระบวนการ. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณ

ขจต จตตเสว. “อาณาบรเวณชายแดนไทยในศตวรรษท 21 : ปญหาและบรบทใหมของนโยบายตางประเทศ

ตอประเทศเพอนบาน.”. วารสารรฐศาสตรสาร 30, 3 (กนยายน-ธนวาคม 2552)

ชมพร ปจจสานนท. 2531. มตทางกฎหมายเกยวกบขอพพาททางเขตแดน. กรงเทพฯ : คณะนตศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ของภมภาคและภมรฐศาสตร และเพอเพมประสทธภาพ

ในการควบคมชายแดนทเปนไปตามหลกการสากล

2) เรงรดและลกดนให”กองบญชาการตำารวจ

ตระเวนชายแดน” จดทำายทธศาสตรการปองกน

อาชญากรรมรมแนวชายแดนใหม ทงนภายใตหลก

การทวา”การปองกนอาชญากรรมรมแนวชายแดนทม

ประสทธภาพ จะลดการเกดอาชญากรรมในพนทชนใน

ได”

3) สนบสนนให”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” เปนหนวยงานหลกในการ”ปองกน

ชายแดน”(ตามแผนปองกนชายแดนของทหาร

โดยขนควบคมทางยทธการตอทางทหาร)และเปน

หนวยงานหลกในการ”ปราบปรามอาชญากรรมรม

แนวชายแดน”(ตามแผนปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมของ สตช.)

4) สนบสนนให”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” เปนหนวยงานหลกตามยทธศาสตรการปราบ

ปรามอาชญากรรมของ สตช.รวมกบหนวยงานอนใน

สตช. ตามยทธศาสตรของสำานกงานตำารวจแหงชาตดวย

5) สนบสนนดานงบประมาณและกำาลงพลให

แก”กองบญชาการตำารวจตระเวนชายแดน” อยางเพยง

พอตอการปฏบตตามภารกจทงทเปนอยในปจจบนและ

อนาคตตามขอเสนอ

ในสวนของ”กองบญชาการตำารวจตระเวน

ชายแดน” กจะตองเรงจดทำายทธศาสตรของหนวย

เพอรองรบกบภารกจใหมตามสถานการณของการ

เปลยนแปลงทจะเกดขนในภมภาคอยางเรงดวน เพอให

สมารถเกดความพรอมในการปฎบตหนาทของหนวยได

อยางมประสทธภาพดวยการจดทำา

1) ยทธศาสตรการกำาหนดภารกจตามสถานการณ

ทเหมาะสม (ทงในระดบประเทศ

และภมภาค)

2) ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเพอรองรบภารกจ

ในอนาคต

3) ยทธศาสตรการบรหารงานบคคลและพฒนาการ

ฝกกำาลงพล

4) ยทธศาสตรการเพมและพฒนาอปกรณ-เครอง

มอในหนวย

ทงน โดยจดทำาเปนแผนระยะยาว(แผน 4 ป) เพอ

ใหทนกบการรวมตวเปน”ประชาคมอาเซยน”ในป พ.ศ.

2558

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL70

บทคดยอ

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาความ

เหมาะสมและความเปนไปไดในการใหบรการและ

การคมครองทางสงคมแกแรงงานนอกระบบ และ

ความมนคงในการประกอบอาชพของแรงงานนอก

ระบบกลมตวอยางทใชคอแรงงานนอกระบบทงในเขต

กรงเทพมหานคร และ 76 จงหวด จำานวน 17,336 ราย

เครองมอทใชคอ แบบสอบถาม และการสมภาษณ

สถตท ใชว เคราะหขอมลในการศกษาคอ คารอย

ละ(Percentage) ผลการศกษาพบวาสวนมากมรายได

เฉลยตอเดอน 10,001 - 20,000 บาท มการชำาระภาษ ม

รายจายเฉลยตอเดอน10,001 - 20,000 บาท และมความ

เสยงจากการมรายไดไมแนนอนมความตอเนองของภาว

การณมงานทำา ไมมการประกนชวต ประกนอบตเหตและ

ประกนสขภาพ ไมเคยรบการรกษาพยาบาล ภายใน 1

ป ทงน เคยไดรบการบรการทางสงคม การคมครองทาง

สงคม และสวสดการทางสงคม และแรงงานนอกระบบ

เปนแรงงานทไมไดอยในกรอบความคมครองของกฎ

หมายใดๆ

ความเหมาะสมและความเปนไปไดในการใหบรการและการคมครองทางสงคมแรงงานนอกระบบ

สรชย สอนภกด*

Abstract

There were 2 purposes in this study. One was

to study the appropriate and possibility in servicing

and protecting the informal workers. Another

was the stability of the occupation. The sample

were17,336 informal labors both in Bangkok and 76

provinces. The tool were a set of questionnaire and

interviewing. Statistic used for data analysis was

percentage. This study found that most of them had

average income per month about 10,001 - 20,000

baht, tax paid, their compensation per month

about 10,001 - 20,000 baht, risked to have income

uncertainty, but they had continuous works, no life

accident or health insurance, never get medical

attention within 1 year, used to get social service

social protection and social welfare, and informal

workers never got protection from any laws.

*อาจารยประจำาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรบณฑต วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 71

บทนำา

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540

มาตรา 86 กำาหนดไววารฐตองสงเสรมใหประชากรวย

ทำางานมงานทำา คมครองแรงงานโดยเฉพาะแรงงาน

เดกและแรงงานหญง จดระบบแรงงานสมพนธ รวมทง

คาตอบแทนแรงงานใหเปนธรรมและแผนพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550

- 2554) ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและการ

คมครองทางสงคม ขอ 3.3 การปรบระบบการคมครอง

ทางสงคมใหมประสทธภาพ กำาหนดใหขยายขอบเขต

และประเภทการคมครองใหครอบคลมแรงงานทงใน

และนอกระบบรายงานการสำารวจภาวการณทำางานของ

ประชากร พ.ศ. 2552 ของสำานกงานสถตแหงชาต พบวา

มแรงงานนอกระบบจำานวนประมาณ 24.30 ลานคน ซง

ขาดความคมครองทางสงคมและขาดหลกประกนในการ

ดำารงชวตเนองจากแรงงานนอกระบบมรายไดไมแนนอน

มการจางงานไมเปนไปตามฤดกาลไมมระบบภาษ ไมม

ระบบบญชเงนเดอนคาจางมการเคลอนยายแรงงานสง

และไมมหลกแหลงทแนนอน การจดระบบการใหบรการ

และการคมครองทางสงคมแกแรงงานนอกระบบ จงม

ความยงยากในการสรางหลกประกนทมนคงในการดำารง

ชวตเพอหาหลกประกนและเปนการสรางศกดศรแรงงาน

นอกระบบ จงกำาหนดใหมการศกษาความเหมาะสมและ

ความเปนไปไดในการใหบรการและการคมครองทาง

สงคมแรงงานนอกระบบ

วตถประสงค

1. เพอศกษาโครงสรางการทำางาน รายได รายจาย

และการชำาระภาษของแรงงานนอกระบบเปรยบเทยบ

กบแรงงานในระบบ

2. เพอศกษาปญหา ลกษณะเฉพาะทางสงคมและ

วฒนธรรม ความดอยโอกาส ความตองการและ วถชวต

ของแรงงานนอกระบบ

3. เพอศกษาความรความเขาใจเกยวกบความ

มนคงในการประกอบอาชพ ศกดศรและความคาดหวง

ของแรงงานนอกระบบ

4. เพอศกษาความพรอมและความตองการในการ

รบความคมครองทางสงคม ภายใต เงอนไขของแรงงาน

แตละกลม รวมทงการใหบรการของภาครฐในการให

ความคมครองทางสงคม

5. เพอศกษาขอดขอเสยเรองของการขยายการ

คมครองทางสงคมแกแรงงานนอกระบบ พรอมทง

แนวทาง ทเหมาะสม และความเปนไปไดในนโยบาย

การใหบรการสงคมแกแรงงานนอกระบบ

6. เพอเสนอแนะแนวและนโยบายแกแรงงาน

นอกระบบทกกลม และศกษาเชงลกการใหบรการและ

คมครองทางสงคมแกแรงงานนอกระบบ

กรอบแนวคดทใชในการศกษาวจย

1. กำาหนดใหมการศกษาขอมลจากเอกสารการ

ศกษาวจยทเกยวของและเกยวเนอง โดยมความมง

หมายเพอกำาหนดขอบเขตประชากรของแตละกลม

อาชพแรงงานนอกระบบ เพอใหสามารถพยากรณกลม

ตวอยางจากประชากรไดอยางมประสทธผล และเพอให

สามารถขยายผลได

2. กำาหนดใหศกษาขอมลจากการเกบขอมลภาค

สนามในกรงเทพมหานคร และทกจงหวดในปรมณฑล

ภาคเหนอ ภาคอสาน ภาคกลาง และภาคใต โดยการ

สมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)

โดยควบคมตวแปรเพอการสมตวอยาง ดงน

2.1 เพศชายมสดสวนใกลเคยงกบเพศหญง

ยกเวนกลมประมงและกลมขบรถรบจาง

2.2 พนทกรงเทพมหานคร, ปรมณฑล, ภาค

กลาง, ภาคเหนอ, ภาคอสาน และภาคใต มสดสวนกลม

ตวอยาง ใกลเคยงกบประชากร

2.3 กลมอาชพแรงงานนอกระบบมสดสวนกลม

ตวอยางสอดคลองกบประชากร เพอใหผลการศกษาวจย

มความเชอถอได (Reliability) โดยคณะผศกษากำาหนด

ใหสมภาษณประกอบการใชแบบสอบถามกลมตวอยาง

ไมตำากวา 10,000 คน และกำาหนดใหมการสมตวอยาง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL72

แบบตาราง (Stratified Sampling) หมายความวา หาก

ผตอบแบบสอบถามไมรวมมอหรอตอบแบบสอบถามไม

ครบถวนหรอสมบรณกำาหนดใหไดผตอบแบบสอบถามท

รวมมอและตอบแบบสอบถามครบถวนและถกตอง โดย

เฉพาะกลมอาชพแรงงานนอกระบบกลมแรงงานทเดน

ทางไปทำางานในตางประเทศ / การขนสงระหวางประเทศ

ทปฏบตงานในตางประเทศ รวมจำานวนกลมตวอยางผ

ตอบแบบสอบถามทงสนตองมากกวา 10,000 คน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบโครงสรางการทำางาน รายได รายจาย และ

การชำาระภาษ ปญหา ลกษณะเฉพาะทางสงคมและ

วฒนธรรม ความดอยโอกาส ความตองการและวถชวต

ของ แรงงานนอกระบบ

2. ทราบความมนคงในการประกอบอาชพ ศกดศร

และความคาดหวงของแรงงานนอกระบบ เพอกำาหนด

นโยบายการใหบรการ

3. ทราบความพรอมและความตองการในการรบ

ความคมครองทางสงคม ภายใตเงอนไขของแรงงาน

แตละกลม

4. ทราบนโยบายการใหบรการและการคมครอง

ทางสงคมทภาครฐควรดำาเนนการ

5. นำาเสนอความเหนและขอเสนอแนะเกยวกบ

ประเดนปญหาและแนวทางแกไขเกยวกบแรงงานนอก

ระบบ

ประชากรและกลมตวอยาง

ผวจยกำาหนดจงหวดกลมตวอยางทกจงหวดเพอ

ใหสามารถเปนตวแทนประชากรระดบประเทศ ทงน ได

กำาหนดพนทในการเขาถงกลมตวอยางเปนอำาเภอชน

1 - 4 ในแตละจงหวด แลวใชแบบสอบถามสมภาษณ

กลมอาชพแรงงานนอกระบบเพอเปรยบเทยบระดบราย

ไดและการออมซงแตกตางกน ระหวางพนทเปรยบเทยบ

กน รวมทงสน 17,336 ตวอยาง

เครองมอ

ขอมลในการศกษาครงนม 2 ประเภทดวยกน คอ

ขอมลจากเอกสาร และขอมลแบบสอบถาม ซงขอมล

แตละประเภทมแหลงทมาแตกตางกน ดงน

1. ขอมลจากเอกสารศกษาจาก หนงสอ วารสาร

จากสำานกงานสถตแหงชาต สำานกงานประกนสงคม

สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต และกระทรวงสาธารณสข

2. ขอมลแบบสอบถาม ศกษาจากขอมลภาคสนาม

โดยการสมภาษณประกอบการใชแบบสอบถามกลม

ตวอยาง ในกรงเทพมหานคร, ปรมณฑล และใน 4 ภาค

จำานวนไมตำากวา 10,000 คน ซงคณะผศกษาไดกำาหนด

เนอหาขอมลจากแบบสอบถาม และสมภาษณแรงงาน

นอกระบบโดยเฉพาะกลมอาชพแรงงานนอกระบบท

ปฏบตงานในตางประเทศ ซงแบบสอบถามนสรางตาม

วตถประสงค กรอบแนวคด คำาจำากดความทกำาหนดขน

โดยแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 พนทเกบขอมล

ตอนท 2 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 3 ขอมลทเกยวของกบการรบสวสดการตางๆ

ตอนท 4 เปนคำาถามเปดใหผตอบแบบสอบถาม

แสดงขอคดเหน หรอขอเสนอแนะอนๆ

สถตทใชในการทดสอบ

การศกษาวจยในครงน เปนการวเคราะหขอมลเชง

ปรมาณ โดยใชโปรแกรมสำาเรจรปสำาหรบการวจยทาง

สงคมศาสตร สวนเทคนคทางสถตทใชในการวเคราะห

ขอมล คอ รอยละ (Percentage)

ผลการวจย

ผตอบแบบสอบถามสวนมากเปนผประกอบการ ม

รายไดเฉลยตอเดอน 10,001 - 20,000 บาท มการชำาระ

ภาษ โดย มรายจายเฉลยตอเดอน 10,001 - 20,000 บาท

และมความเสยงจากการมรายไดไมแนนอน แตมความ

ตอเนองของภาวการณมงานทำา แมไมมการประกนชวต

ประกนอบตเหตและประกนสขภาพ แตไมเคยรบการ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 73

รกษาพยาบาล ภายใน 1 ป ทงน เคยไดรบการบรการ

ทางสงคม การคมครองทางสงคม และสวสดการทาง

สงคม สะทอนใหเหนวา แรงงานนอกระบบเปนแรงงาน

ทไมไดอยในกรอบความคมครองของกฎหมายคมครอง

แรงงาน กฎหมายคมครองทางสงคม หรอกฎหมายอนๆ

ทำาใหไมมหลกคมครองความมนคงใดๆ ในการทำางาน

สขภาพ และความมนคงในการดำารงชวตเมอเขาสวย

ชรา สงสำาคญ แรงงานนอกระบบเกดจากการจางงานท

นายจางพยายามลดตนทนการผลตดวยการจางแรงงาน

ราคาถก เพอการผลตสนคาหรอบรการตามเงอนไขท

นายจางตองการ เนองจากระบบการจางงานหรอการ

บรการจดหางานภาครฐมความยงยากซบซอน มขน

ตอนและระเบยบขอบงคบมาก ทงยงมเรองเกยวของกบ

การตองเสยภาษตามกฎหมายและการตองปฏบตตาม

กฎหมายคมครองแรงงาน ซงลวนแตทำาใหตนทนการ

ผลตสงขน เกดความยงยาก เสยเวลา ทำาใหไมสามารถ

แขงขนดานการตลาดในระบบเศรษฐกจตลาดเสรได จง

ทำาใหนายจางหนมาทำาธรกจนอกระบบและใหแรงงาน

นอกระบบมากขน โดยไมตองแบกรบภาระการปฏบต

ตามกฎหมายดานการคมครองแรงงานและสวสดการ

สงคมใดๆ ทงยงสามารถกำาหนดอตราคาจางไดเอง

นอกจากนยงมรายไดไมแนนอนมการจางงานไมเปนไป

ตามฤดกาล ไมมระบบบญชเงนเดอนคาจางมการเคลอน

ยายแรงงานสงและไมมหลกแหลงทแนนอน ดงนนการ

จดระบบการใหบรการและการคมครองทางสงคมแก

แรงงานนอกระบบ จงมความยงยากในการสรางหลก

ประกนทมนคงในการดำารงชวต ดงนนการคมครองทาง

สงคมแรงงานนอกระบบจงเปนเปาหมายประการหนงใน

กลวธบรรเทาปญหาเศรษฐกจและสงคมของเศรษฐกจ

นอกระบบ การรกษาพยาบาลและการคมครองทาง

สงคม กรณเจบปวยและประสบอนตรายเปนประโยชน

ทดแทนทอยในความสนใจของการขยายความคมครอง

สแรงงานในเศรษฐกจนอกระบบ หากไมมการคมครอง

ทางสงคมเพอเศรษฐกจนอกระบบ ประชากรจำานวนมาก

จะยงคงตองทนทกขทรมานจากความเสยงตางๆ ซงเปน

อปสรรคในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางเหมาะ

สมและยงยน หรอมความเสยงในเรองของคาใชจายทาง

สงคมสงหากรฐบาลเขามามบทบาท ซงจะเปนภาระตอ

งบประมาณของประเทศและสงผลกระทบตอมาตรฐาน

การดำารงชวตอกดวย

นอกจากน จากผลการศกษาวจย ยงพบประเดน

ทนาสนใจดานการตรวจสขภาพรางกายและ/หรอการ

รกษาพยาบาล กลาวคอ พบวา ในรอบ 1 ป แรงงานนอก

ระบบสวนมาก ไมเคยไดรบการตรวจสขภาพรางกาย

และไมเคยรบการรกษาพยาบาล และในสวนท เคยได

รบการตรวจสขภาพรางกาย และเคยเขารบการรกษา

พยาบาล พบวา ไมสามารถเบกคาใชจายทงในการตรวจ

สขภาพรางกาย ลการรกษาพยาบาลไดเลย แสดงให

เหนวา แรงงานนอกระบบแตละกลม จะไมไดรบความ

คมครองตามพระราชบญญตคมครองทางสงคมและ

กฎหมายทเกยวของเพราะขอขดของทางเทคนคในการ

ปฏบตงานการดำาเนนการ เนองจากมไดอยในรปแบบ

ของแบบแผนการจางงานทวไปของลกจางทเสยภาษ

ในบรษททจดทะเบยน และไดรบคาจางอยางสมำาเสมอ

ลกจางทไมไดรบการคมครองเนองจากความยงยากทาง

เทคนค ซงบางครงมการโตแยงกนวาบคคลทมงานทำา

เพยงในระยะสนจะไมไดประโยชนจากการเปนสมาชก

การดำาเนนการคมครองทางสงคม อนเนองมาจากระยะ

เวลาการรอคอยปกตกอนเกดสทธประโยชนทดแทน

เรองนพลาดประเดนทวาแรงงานทกษะตำาบางคนไมม

แหลงรายไดอนนอกเหนอ ไปจากงานตามฤดกาล งาน

เปนครงคราว หรองานชวคราว และจำาเปนตองไดรบ

ความคมครองดานรายได และการรกษาพยาบาลอยาง

นอยทสดเทาเทยมกบแรงงานอนๆ ยงกวานน นายจาง

ทไรศลธรรมมกจะมองหาลทางหลกเลยงพนธะผกพน

ภายใตกฎหมายคมครองแรงงาน และกฎหมายคมครอง

สงคม อาจพยายามหาทางจดกลมลกจางททำางานเตมท

เปนลกจางเปนครงคราวหรอลกจางชวคราว

ขณะทลกจางบางคนจดวาเปนลกจางทไมไดรบ

ความคมครองจากกฎหมายทเกยวของ แตมลกจาง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL74

ประเภทอนๆ ทไมนบเปนแรงงานทมการจางงานตาง

จากแบบแผนทวไป เชน ลกจางทเปนผรบงานไปทำาท

บาน ลกจางรบเหมาชวง และลกจางทำางานตามบาน

ซงไมไดรบการคมครอง เนองจากขาดการยอมรบจาก

กฎหมายทเกยวของในเรองของสมพนธภาพในการจาง

งาน แรงงานเหลานไมปรากฏอยในพระราชบญญต

คมครองแรงงานและพระราชบญญตคมครองทางสงคม

และวธการเปลยนแปลงแกไขกฎหมายเพอขจดสาเหตท

ไมใหการคมครองอาจเปนวธการทเปนไปไดในการจะ

ใหความคมครอง คำาจำากดความใหมของคำาวาลกจาง

และนายจาง จำาเปนตองกำาหนดในกฎกระทรวงวาดวย

ผรบงานไปทำาทบานภายใตพระราชบญญตคมครอง

แรงงาน เนองจากการเปลยนแปลงเหลานทำาใหเกดการ

เปลยนแปลงโดยอตโนมต ในเรองของการคมครองทาง

สงคม ควรไดมการตรวจสอบระเบยบทคลายคลงกน

เกยวกบแรงงานตามบาน และลกจางภาคเกษตรตาม

ฤดกาล ซงขณะนกำาลงรางระเบยบเพอนำามาประกาศ

ใช เพอจะไดพจารณาวามอปสรรคทางกฎหมายอยางไร

ในการคมครองแรงงานเหลานภายใตการดำาเนนการ

คมครองทางสงคม บคคลทเปลยนสถานะการมงานทำา

บอยๆ อาจกอใหเกดความยงยากในการปฏบตงานการ

ดำาเนนการ และควรมแงคดทางกฎหมายและการแกไข

ปญหาในทางปฏบต ซงจะเปนประโยชนกบผคมครอง

ตน และลดปญหาในการบรหาร

สำาหรบกรณความคมครองโครงการ 30 บาท ชวย

ไทยหางไกลโรคนน เปนสวสดการทแรงงานนอกระบบ

สวนใหญใชบรการ แตจากการศกษาวจย พบวา ผใช

บรการไดรบการบรการทไมไดมาตรฐานเทยบเทากบ

สถานพยาบาลเอกชน หรอสวนทตองจายคารกษา

พยาบาลเอง เนองจากเปนสวสดการทครอบคลมคน

จำานวนมาก จงไดรบการสนบสนนดานการเงนนอย ซง

นอกจากปญหาดงกลาวขางตนแลว ผใชบรการตางพบ

ปญหามากมายจากการใชบรการโครงการน อาท การ

พบเจาหนาททไมเตมใจใหบรการ จำานวนเจาหนาทให

บรการไมเพยงพอ ใหบรการลาชา มการเลอกปฏบต

และ และบางครงมการจายยาทตำากวามาตรฐาน และ

ยาหมดอายอกดวย ซงปญหาเหลานควรตองไดรบการ

แกไขอยางเรงดวน เพอสรางความเปนธรรมและความ

เสมอภาคในการรกษาพยาบาล

แมวาเศรษฐกจในภาพรวมจะด แตในระดบ

ประชาชนหรอครวเรอนโดยเฉพาะอยางยงแรงงานนอก

ระบบ ยงประสบปญหาความยากจน ทงน อาจเปนไป

ไดวาความเจรญเตบโตยงคงกระจกตวอยในเฉพาะเขต

เมอง หรอในภาคอตสาหกรรมบางแขนง หรอในบาง

กลมคนซงมศกยภาพทจะสรางรายไดใหตนเองไดสง

ในขณะทภาคเกษตรกรรมซงเปนคนสวนมากยงคงไม

สามารถพฒนาชวตความเปนอยตนเองไดมากนก และ

คนยากจนของทกภาคมปญหาหนสนและทดนทำากน

แตอยางไรกตาม แรงงานในเศรษฐกจนอกระบบจำานวน

มาก ทำางานเพอความอยรอด โดยมรายไดแทบจะไม

เพยงพอกบคาใชจายรายวน แมวาจะไมไดรบความ

คมครองทางสงคมในระบบ แตบางครงกไดรบประโยชน

จากการคมครองในรปแบบของสหกรณ สนเชอ และ

ฌาปนกจ หรออาจไดพงพาความเปนเอกภาพทมมาแต

ดงเดม ทงน ปญหาของการคมครองทางสงคมเกดจาก

ลกษณะพเศษเฉพาะของผประกอบอาชพอสระ จดมง

หมายของการคมครองภยคอ การขจดความไมแนนอน

ของการสญเสยขนาดใหญในแตละบคคล/ครวเรอน โดย

การรวมกลมของสมาชกทมความเสยงคลายกน และให

สมาชกทงกลมรวมกนแบกภาระความสญเสยนนๆ จาก

การรวมกลมทำาใหความเสยง ซงไมสามารถคาดการณ

สำาหรบแตละคนได กลายเปนสงทสามารถคาดการณ

ไดสำาหรบกลม นอกจากน จากการประหยดตอขนาด

ทำาใหตนทนของความเสยงและการบรหารลดลงเมอ

ขนาดของกลมใหญขน ความเสยงจะเคลอนยายจากผ

เอาความคมครองไปยงกลมใหญทเปนสมาชก จะเหน

วาตนทนของความเสยงและตนทนการบรหารตอหนวย

จะสงหรอตำายอมขนอยกบขนาดของกลมทเปนสมาชก

การพยากรณประสบการณของกลมจะยากและไมตอง

สงสยเลยวาอตราเบยคมครองจะตองสงถาขนาดของ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 75

กลมเลก ในขณะทรฐบาลมกบงคบใหครอบคลมเรอง

เหลาน แตแทจรงแลวเปนเพยงการถายโอนระหวาง

สมาชกและการครอบคลมเรองเหลานไมชวยลดความ

ไมแนนอนของการเกดเหตการณ ไมวาจะมองจากแง

มมของบคคลหรอของกลมกตาม

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในภาพรวม สำาหรบการจดระบบ

การใหบรการทางสงคม การคมครองทางสงคม และ

การสวสดการทางสงคมแกแรงงานนอกระบบนน มราย

ละเอยดดงน

1.1 ควรมการดแลดานสขภาพ สวสดภาพใน

ชมชนนอกจาก นควรจดโครงการประกน สงคม ตลอด

จนสนบสนนดานการศกษาและการออมเงนในชมชน

1.2 ควรสนบสนนบรการดานความร อาท การ

ขยายหองสมด นอกจากนควรใหการดแลดานความ

ปลอดภยและความเปนอยในชมชน ตลอดจนการให

ความสำาคญดานสขภาพ ตลอดจนใหการดแลสวสดการ

สงคม อาท การจดตงกองทนการศกษา กองทนเพอการ

ประกอบอาชพ

1.3 ควรจดบรการดานสขภาพ อาท การให

คำาปรกษาปญหาดานสขภาพ การตรวจสขภาพประจำา

ป สถานทออกกำาลงกาย ศนยสขภาพ ตลอดจนดแล

ความปลอดภย และจดโครงการประกนสงคม ตลอดจน

กองทนดานทอยอาศย

1.4 ควรดำา เนนการจดหาขอมลเพ อการ

ประกอบอาชพ รวมถงสงเสรมการฝกอาชพ การ

พฒนาทกษะวชาชพและควรมการจดหาสถานทในการ

ประกอบอาชพพรอมเงนทนสนบสนน

1.5 ควรมกฎหมายคมครองเกยวกบการจาง

งานพรอมหนวยงานทรองรบเมอเกดปญหาการจางงาน

และควรพจารณาเรองการเพมอตราคาแรงขนตำา

2. ขอเสนอแนะดาน เปาหมาย ยทธศาสตร และ

แนวทางในการขยายระบบการสวสดการทางสงคม การ

บรการทางสงคมและการคมครองทางสงคม ดงน

2.1 ควรมการตดตามและรายงานความ

กาวหนาของการดำาเนนงานการจดระบบการสวสดการ

การ บรการและการคมครองทางสงคมแกแรงงานนอก

ระบบเพอใหสอดคลองกบแผนพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550 - 2554) ตาม

ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพและความคมครองทาง

สงคม ในเรองการปรบระบบความคมครองทางสงคม

ใหมประสทธภาพ มความสอดคลองกบยทธศาสตรการ

พฒนาเพอยกระดบคณภาพชวตแรงงานนอกระบบ ตาม

ภารกจดานความมนคง และนโยบายของรฐบาลในการ

โดยขยายขอบขายการจดระบบการใหบรการเพอใหม

การคมครองทางสงคมแกแรงงานนอกระบบอยางเหมาะ

สมตอเนองและนำาไปสแผนพฒนาการเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) รวมทง

ประเมนผลการดำาเนนงานตลอดจนเงอนไขและอปสรรค

ตางๆ เพอนำาไปปรบปรงแผนกลยทธใหเหมาะสม

2.2 ควรกำาหนดขอบเขตของการประเมนผล

ประกอบดวย การรายงานการดำาเนนการจดระบบการให

บรการ และการคมครองทางสงคมแกแรงงานนอกระบบ

โดยแสดงถงการนำายทธศาสตรการพฒนาประเทศไป

ดำาเนนการ รายงานความกาวหนาในการดำาเนนงานตาม

แผนกลยทธ และการรายงานใหเหนถงปจจยเงอนไข

ความสำาเรจในการดำาเนนงานตามแผนกลยทธดานการ

จดระบบการใหบรการและการคมครองทางสงคมแก

แรงงานนอกระบบ

2.3 ควรดำาเนนการสนบสนนการจดระบบการ

ใหบรการและการคมครองทางสงคมแกแรงงานนอก

ระบบใหสอดคลองตามแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 (พ.ศ.

2555-2554) โดยควรดำาเนนการสนบสนนโดยใหมการ

เชอมโยงกน ในดานตางๆ คอระบบบรหารจดการทดทง

ในดานการสวสดการทางสงคม บรการทางสงคมและ

การคมครองทางสงคมใหแกแรงงานนอกระบบเสรม

สรางฐานรากของแรงงานนอกระบบใหเขมแขงสราง

ระบบสขภาพทแรงงานนอกระบบสามารถเขาถงบรการ

ทมคณภาพไดอยางทวถงและเปนธรรมขยายการประกน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL76

เอกสารอางอง

สขภาพถวนหนาไดครอบคลมถงแรงงานนอกระบบ

สงเสรมอาชพสำาหรบแรงงานนอกระบบ โดยเพมและ

ขยายโอกาสการมงานทำาใหการสนบสนนการศกษา การ

บรการทางการศกษาทงในระบบโรงเรยนและนอกระบบ

โรงเรยนสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมและ

ธรกจชมชนของแรงงานนอกระบบ เพอการสรางงานและ

ขยายฐานการผลตใหมนคงและยงยนประยกตใชและ

การพฒนาเทคโนโลยแกแรงงานนอกระบบเพอเพมผลต

ภาพในภาคเกษตรและอตสาหกรรมพฒนาโครงสราง

พนฐานสารสนเทศใหเขาถงไดอยางทวถงและเทาเทยม

และสงเสรมใหมการสรางและใชขอมลสารสนเทศเพอ

กจกรรมตางๆ

กรช เกตแกว. 2517. การประกนสงคมมประโยชนอยางไร. นนทบร : โรงพมพสถานสงเคราะหหญง ปากเกรด.

เจตนา มเพยร. 2541. การปรบปรงหนวยงานเงนสมทบ. กรงเทพ ฯ : สำานกงานประกนสงคม กระทรวง

แรงงาน.

บญชนะ อตถากร. 2517. แนวปรชญาในการประกนสงคม. นนทบร : โรงพมพสถานสงเคราะหหญงปากเกรด.

วชย โถสวรรณจนดา. 2534. หนาทและความรบผดชอบของนายจางและลกจางตามกฎหมาย

ประกนสงคม. กรงเทพฯ : สำานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศกดศร บรบาลบรรพตเขตต. 2534. ระบบความมนคงทางสงคม. กรงเทพฯ : สำานกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สำานกงานประกนสงคม. 2540. ความรเบองตนของกองทนเงนทดแทน กองทนประกนสงคม. กรงเทพฯ

: สำานกงานครเอทฟมารเกตตงแอนซพพลเมนท.

. 2547. สถตงานประกนสงคม 2546/2003. กรงเทพฯ : ฝายสถตและรายงานกองวจยและ

พฒนา สำานกงานประกนสงคม.

. 2547. รายงานประจำาป 2546. กรงเทพฯ : สำานกงานประกนสงคม.

สำานกงานสถตแหงชาต. 2546. รายงานผลการสำารวจความตองการการประกนสงคม พ.ศ. 2546. กรงเทพฯ

: สำานกงานสถตแหงชาต.

องคการแรงงานระหวางประเทศ. 2538. ความมนคงทางสงคม. กรงเทพฯ : องคการแรงงานระหวางประเทศ

อำาพล สงหโกวนท. 2535. แนวคดประกนสงคม. กรงเทพฯ : กองวชาการและแผนงาน สำานกงานประกนสงคม.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 77

บทคดยอ

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาแนวคด

ของการจดระบบสวสดการทเหมาะสมกบคนแตละ

กลมเพอใหเกดความอยด มสขของคนในสงคมไทย

ความครอบคลมของระบบสวสดการทมอยในปจจบน

และเพอกำาหนดยทธศาสตรเชงนโยบายในการจด

ระบบสวสดการทเหมาะสม กลมตวอยางทใชคอ กลม

ผใชแรงงานภาครฐ จำานวน 123 คน กลมผใชแรงงาน

ภาคเอกชน จำานวน 3,733 คน รวมกลมตวอยาง

ทงหมด 3,856 คน เครองมอทใชคอ แบบสอบถาม

สถตทใชวเคราะหขอมลในการศกษา คอ คารอยละ

(Percentage) ผลการศกษาพบวา กลมผใชแรงงาน

ภาครฐมความตองการสวสดการดานการรกษาพยาบาล

บคคล/ครอบครว การออมทรพย และการบรการทพก

อาศยตามลำาดบ สวนกลมผใชแรงงานแรงงานภาค

เอกชนมความตองการสวสดการดานคาเสยงภยการสง

เสรมพนกงานผใชแรงงานซอประกนชวต คานนทนาการ

และคาบนเทงตามลำาดบ

Abstract

This study aimed to study the approach of

appropriated welfare for each social group and

good living for Thai people, the coverage of welfare

system in present, and to define strategic policy.

การจดระบบสวสดการสงคมไทยวรรณทพย วรรณแกว*

The sample were 123 labors government and

3,733 private sector workers. The tool was a set of

questionnaire. Statistic used for data analysis was

percentage. This study found that desired welfare of

labor governmentby sequent were medical person/

family, savings, and housing. And desired welfare of

private sector workersby sequent were risk values,

encouraging the purchase of life insurance, and

supporting for leisure and entertainment.

บทนำา

ระบบสวสดการของสงคมเปนเรองของการดแลทก

คนทอยในสงคมใหมชวตความเปนอยทดเปนสทธของ

ทกคนทจะไดรบการดแลจากระบบสวสดการทรฐจด

ให มลกษณะของความเทาเทยมกน ทงดานการศกษา

การมงานทำา การดแลสขภาพ ตลอดจนการดแลคนท

ดแลตวเองไดไมเตมท แตไมใชสงคมสงเคราะห เพราะ

ไมไดเปนการแจกหรอหยบยนให แตเปนการชวยใหเขา

ยนอยไดดวยตนเองอยางมระบบ เปนการดแลศกดศร

ความเปนมนษยของคนทกคนตงแตการมงานทำา การม

คาครองชพขณะทวางงานขณะทออกจากงาน ตลอดจน

การดแลดานสขภาพทงในขณะทำางาน วางงาน และออก

จากงาน เปนการจดการดแลทตองรบผดชอบรวมกน

ทง 3 ฝาย คอ รฐ เอกชน (ผประกอบการ) และแรงงาน

*อาจารยประจำาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรบณฑต วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL78

(ลกจาง)เปนหนาทของรฐทจะตองประกนความอยด กน

ดของประชาชนทกคน ทกกลมอาชพ ใหมมาตรฐานขน

ตำาของชวตทไดรบหลกประกนทงดานการศกษา การ

มงานทำา รายได การดแลสขภาพ ตลอดจนทดนทำากน

และทอยอาศย

ประเทศไทยมการขยายตวทางเศรษฐกจมาตลอด

30-40 ป โดยอาศยปจจยการผลตทสำาคญ คอ แรงงาน

แตรฐยงไมไดจดระบบสวสดการของแรงงานใหกาวทน

การพฒนาทางเศรษฐกจในปจจบน ดงนน จงกำาหนด

ใหมการศกษา ระบบสวสดการทเปนอยในปจจบนวา

มความเหมาะสมและเพยงพอตอความตองการของ

แรงงานหรอไมอยางไร ตลอดจนศกษาระบบสวสดการ

ทเหมาะสม ครอบคลม ตรงตามความตองการของ

ประชากรแตละกลมและรปแบบระบบสวสดการท

ควรจะเปนในอนาคต เพอเปนแนวทางในการกำาหนด

ยทธศาสตรเชงนโยบาย ในการจดระบบสวสดการท

เหมาะสม และทควรจะเปนสำาหรบกลมประชากรใน

แตละกลม ตลอดจนภาพรวมของสงคมไทยตอไป

วตถประสงค 1. เพอศกษาแนวคดของการจดระบบสวสดการทเหมาะสมกบคนแตละกลม เชน กลมแรงงานเดก และ ผสงอาย เพอใหเกดความอยด มสขของคนในสงคมไทย โดยเฉพาะกลมผใชแรงงานในขณะททำางานและหลงออกจากงานแลว 2. เพอศกษาความครอบคลมของระบบสวสดการทมอยในปจจบนสามารถสรางความพออยพอกนใหกบ ผใชแรงงานทงภาครฐและภาคเอกชน 3. เพอกำาหนดยทธศาสตรเชงนโยบายในการจดระบบสวสดการทเหมาะสมของสงคมไทย

กรอบแนวคดทใชในการศกษาวจย

การศกษาวจยการจดระบบสวสดการทเหมาะสม

สำาหรบสงคมไทยมกรอบแนวคดดงน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 79

แผน

ภม

แสดง

ภาพ

รวม

การศ

กษาว

จย

แนวค

ดระบ

บสวส

ดการ

35-4

0 ป

55-6

0 ป

ผใชแ

รงงา

น

เดก,

เยาว

ชน

และผ

สงอา

ย

ปจจบ

น

ทเปน

อย

ปจจบ

น

ทเปน

อย

ในระ

บบ

ประก

นสงค

ม

นอกร

ะบบ

ประก

นสงค

ม

อนาค

ต

ทควร

เปน

อนาค

ต

ทควร

เปน

แนวค

ดควา

มมนค

งในช

วต

สำารว

จขอม

ลปฐม

ภม, ท

ตยภม

สม

ตวอย

างขอ

มลภา

คสนา

ม

76 จ

งหวด

และ

กทม.

วเคร

าะหข

อมลเ

ชงสถ

ต

- กา

รประ

กนภย

- กา

รออม

ทรพย

กรณ

บำาเ

หนจ

บำานา

ญ

- คว

ามตอ

เนอง

ในกา

รจาง

งาน

- กา

รรกษ

าพยา

บาลก

รณเจ

บปวย

- ผล

ประโ

ยชนท

ดแทน

กรณ

ทพพล

ภาพ

- คา

ฝมอ

- คา

เสยง

ภย

- คา

นนทน

าการ

(งาน

เลยง

)

- คา

กฬา

- คา

บนเท

ง (ง

านสง

สรรค

)

- คา

ทองเ

ทยว

(การ

จดทว

ร)

- กา

รสงเ

สรมพ

นกงา

นผใช

แรงง

านซอ

ประก

นชวต

- กา

รบรก

ารรถ

รบ-ส

ง (ค

าใชจ

ายดา

นรถร

บ-สง

)

- กา

รบรก

ารทพ

ก/ทอ

าศย

(คาใ

ชจาย

ดานท

พก/

ทอาศ

ย)

- กา

รจดเ

สอผา

ประก

อบกา

รทำาง

าน

- กา

รบรก

ารอา

หารก

ลางว

น

- กา

รรกษ

าพยา

บาลบ

คคล/

ครอบ

ครว

(บดา

มาร

ดา

สาม

ภรรย

า แล

ะบตร

)

- กา

รสนบ

สนนเ

งนสำา

รองเ

ลยงช

พจาก

กองท

นสำาร

อง

เลยง

ชพ

- กา

รสงเ

สรมก

ารออ

มทรพ

ย

- กา

รบรก

ารเง

นกฉก

เฉน

- คา

ตอบแ

ทนลว

งเวล

า (ค

ากะ)

- เบ

ยขยน

รายป

/โบนส

- บำา

เหนจ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL80

- กา

รประ

กนภย

- กา

รออม

ทรพย

กรณ

บำาเ

หนจ

บำานา

ญ

- คว

ามตอ

เนอง

ในกา

รจาง

งาน

- กา

รรกษ

าพยา

บาลก

รณเจ

บปวย

- ผล

ประโ

ยชนท

ดแทน

กรณ

ทพพล

ภาพ

- คา

ฝมอ

- คา

เสยง

ภย

- คา

นนทน

าการ

(งาน

เลยง

)

- คา

กฬา

- คา

บนเท

ง (ง

านสง

สรรค

)

- คา

ทองเ

ทยว

(การ

จดทว

ร)

- กา

รสงเ

สรมพ

นกงา

นผใช

แรงง

านซอ

ประก

นชวต

- กา

รบรก

ารรถ

รบ-ส

ง (ค

าใชจ

ายดา

นรถร

บ-สง

)

- กา

รบรก

ารทพ

ก/ทอ

าศย

(คาใ

ชจาย

ดานท

พก/

ทอาศ

ย)

- กา

รจดเ

สอผา

ประก

อบกา

รทำาง

าน

- กา

รบรก

ารอา

หารก

ลางว

น

- กา

รรกษ

าพยา

บาลบ

คคล/

ครอบ

ครว

(บดา

มาร

ดา

สาม

ภรรย

า แล

ะบตร

)

- กา

รสนบ

สนนเ

งนสำา

รองเ

ลยงช

พจาก

กองท

นสำาร

อง

เลยง

ชพ

- กา

รสงเ

สรมก

ารออ

มทรพ

ย

- กา

รบรก

ารเง

นกฉก

เฉน

- คา

ตอบแ

ทนลว

งเวล

า (ค

ากะ)

- เบ

ยขยน

รายป

/โบนส

- บำา

เหนจ

- กา

รประ

กนภย

- กา

รออม

ทรพย

กรณ

บำาเ

หนจ

บำานา

ญ

- คว

ามตอ

เนอง

ในกา

รจาง

งาน

- กา

รรกษ

าพยา

บาลก

รณเจ

บปวย

- ผล

ประโ

ยชนท

ดแทน

กรณ

ทพพล

ภาพ

- คา

ฝมอ

- คา

เสยง

ภย

- คา

นนทน

าการ

(งาน

เลยง

)

- คา

กฬา

- คา

บนเท

ง (ง

านสง

สรรค

)

- คา

ทองเ

ทยว

(การ

จดทว

ร)

- กา

รสงเ

สรมพ

นกงา

นผใช

แรงง

านซอ

ประก

นชวต

- กา

รบรก

ารรถ

รบ-ส

ง (ค

าใชจ

ายดา

นรถร

บ-สง

)

- กา

รบรก

ารทพ

ก/ทอ

าศย

(คาใ

ชจาย

ดานท

พก/

ทอาศ

ย)

- กา

รจดเ

สอผา

ประก

อบกา

รทำาง

าน

- กา

รบรก

ารอา

หารก

ลางว

น

- กา

รรกษ

าพยา

บาลบ

คคล/

ครอบ

ครว

(บดา

มาร

ดา

สาม

ภรรย

า แล

ะบตร

)

- กา

รสนบ

สนนเ

งนสำา

รองเ

ลยงช

พจาก

กองท

นสำาร

อง

เลยง

ชพ

- กา

รสงเ

สรมก

ารออ

มทรพ

ย

- กา

รบรก

ารเง

นกฉก

เฉน

- คา

ตอบแ

ทนลว

งเวล

า (ค

ากะ)

- เบ

ยขยน

รายป

/โบนส

- บำา

เหนจ

แผน

ภม

แสดง

ภาพ

รวม

การศ

กษาว

จย (ต

อ)

สงทเ

ปนอย

สงทค

วรเป

น

ความ

ตองก

าร

นโยบ

าย

ยทธศ

าสตร

พนธก

จ

กลยท

ธคว

ามพร

อม

วเคร

าะหข

อมลเ

ชงเศ

รษฐศ

าสตร

/คณ

ตศาส

ตร

การน

ำาเสน

อราย

งาน

กองท

น

ความ

คมทน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 81

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ทราบความตองการในการรบสวสดการ และความ

พรอมในการใหบรการสวสดการภายใตเงอนไขของ

แรงงานทงภาครฐและเอกชน รวมทงวธการดำาเนนการ

ของภาครฐในการใหบรการสวสดการการจดสวสดการ

ทเพยงพอและเหมาะสมสำาหรบแรงงานตลอดจนความ

เปนไปไดในการจดระบบสวสดการทเกยวเนองใหกบ

ครอบครวผใชแรงงาน เพอความเขมแขง มนคง ใหกบ

ครอบครวแรงงานและสามารถกำาหนดยทธศาสตรเชง

นโยบายในการจดระบบสวสดการทเหมาะสมได

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรกลมตวอยางทใชคอ กลมผใชแรงงาน

ภาครฐ จำานวน 123 คน กลมผใชแรงงานภาคเอกชน

จำานวน 3,733 คน รวมกลมตวอยางทงหมด 3,856 คน

เครองมอ

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม

ซงสรางตามวตถประสงค กรอบแนวคด คำาจำากดความ

ทกำาหนดขน โดยแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 พนทเกบขอมล

ตอนท 2 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 3 ขอมลทเกยวของกบการรบสวสดการตางๆ

ตอนท 4 เปนคำาถามเปดใหผตอบแบบสอบถาม

แสดงขอคดเหน หรอขอเสนอแนะอนๆ

สถตทใชในการทดสอบ

ผวจยใชสถตคารอยละ (Percentage) และคา

ความถ (Frequency) มาใชในการเปรยบเทยบขอมลท

ไดรบจากแบบสอบถาม โดยแบงกลมตวอยางออกเปน

3 ประเภท ไดแก ผใชแรงงานภาครฐ ผใชแรงงานภาค

เอกชนทอยในระบบประกนสงคม และผใชแรงงานภาค

เอกชนทอยนอกระบบประกนสงคม

ผลการวจย

ผลการวจยพบวา กลมผใชแรงงานภาครฐสวน

มากเปนเพศหญง อายระหวาง 35 - 44 ป มอาชพเปน

ขาราชการ และพนกงาน/ลกจางรฐวสาหกจ ประกอบ

อาชพตงแตวนจนทร-ศกร และไมเคยเปลยนงานม

การศกษาระดบปรญญาตร สถานะสมรสมรายไดตอ

เดอน 10,001 - 20,000 บาทมคาใชจายถวเฉลยตอ

เดอน 10,001 - 20,000 บาทมภาระตองเลยงดบดา/

มารดา/ญาตพนอง/อนๆ 1 - 2 คนมความสามารถออม

เงนไดถวเฉลยตอเดอน ตำากวา 1,000 บาทมทอยอาศย

เปนบานเดยวโดยเปนเจาของทอยอาศยในปจจบน

ซงสวนมากมความตองการเปนเจาของทอยอาศย

ในอนาคตประเภทบานเดยวดวย เคยไดรบการตรวจ

สขภาพรางกาย ภายใน 1 ปทผานมา 1 ครงและไมเคย

รบการรกษาพยาบาลทใดเลย ภายใน 1 ป เนองจาก

ไมมโรคประจำาตวจงไมมการใชยาเปนประจำาเคยไดรบ

สวสดการการออมทรพยกรณบำาเหนจและการรกษา

พยาบาล สำาหรบสวสดการทตองการมากทสด ไดแก

การสงเสรมการออมทรพย การบรการเงนกฉกเฉน คา

ตอบแทนลวงเวลา การรกษาพยาบาลบคคล/ครอบครว

ตองการการออมทรพยกรณบำาเหนจ และกรณบำานาญ

การบรการทพก/ทอาศย สวนกลมผใชแรงงานภาค

เอกชน (แรงงานในระบบประกนสงคม) พบวา สวน

มากเปนเพศหญงมอายระหวาง 35 - 44 ป มอาชพเปน

พนกงาน/ลกจางในธรกจอตสาหกรรมกอสรางประกอบ

อาชพตงแตวนจนทร-เสารเคยเปลยนงาน 1 - 3 ครงม

การศกษาระดบปรญญาตร สถานะสมรส มบตร 2 คน ม

รายไดตอเดอน20,001-30,000 บาทมคาใชจายถวเฉลย

ตอเดอน 20,001 - 30,000 บาทมภาระตองเลยงดบดา/

มารดา/ญาตพนอง/อนๆ 1 - 2 คนไมมความสามารถ

ในการออมมทอยอาศยเปนแฟลตมความตองการเปน

เจาของทอยอาศยในอนาคตเปนบานเดยวไมเคยไดรบ

การตรวจสขภาพรางกายภายใน1 ปทผานมา และไม

เคยรบการรกษาพยาบาลทใดเลย ภายใน 1 ปไมมโรค

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL82

ประจำาตวไมมการใชยาเปนประจำาเคยไดรบสวสดการ

เครองแตงกายเบยขยนรายป/โบนส และสวสดการการ

รกษาพยาบาลกรณเจบปวย/อบตเหตสำาหรบสวสดการ

ทตองการมากทสดไดแกคาบนเทง (งานสงสรรค)คา

เสยงภยการสงเสรมซอประกนชวตคานนทนาการ (งาน

เลยง) และคากฬา สวนกลมผใชแรงงานภาคเอกชน

(แรงงานนอกระบบประกนสงคม) พบวาสวนมากเปน

เพศชาย อายระหวาง 45 - 54 ป มอาชพเปนกลมผรบจาง

ทวไปนอกบาน (รบจางอสระ)ประกอบอาชพทกวน และ

เคยเปลยนงาน 7 - 10 ครงมการศกษาระดบมธยมศกษา

ตอนปลาย/ปวช. สถานะสมรส สวนมากมบตร 2 คนม

รายไดตอเดอนตำากวา 10,000 บาทมคาใชจายถวเฉลย

ตอเดอน ตำากวา 10,000 บาทมภาระตองเลยงดบดา/

มารดา/ญาตพนอง/อนๆ 3 - 4 คนไมมความสามารถ

ในการออมมทอยอาศยเปนแฟลตมความตองการเปน

เจาของทอยอาศยในอนาคตเปนบานเดยวไมเคยไดรบ

การตรวจสขภาพรางกาย ภายใน 1 ปทผานมาไมเคย

รบการรกษาพยาบาลทใดเลยภายใน 1 ปไมมโรคประจำา

ตวไมมการใชยาเปนประจำา ไมเคยไดรบสวสดการใดๆ

สำาหรบสวสดการทตองการมากทสดไดแกคาบนเทง

(งานสงสรรค)คาเสยงภยคานนทนาการ (งานเลยง)การ

สงเสรมใหซอประกนชวต และคากฬา

ขอเสนอแนะ

1. สงเสรมศกยภาพของแรงงานในการมสวนรวม

จดระบบสวสดการ

2. เพมบทบาทของลกจางในระบบไตรภาค

3. ด แลประชาชนใหได รบสวสดการโดยถวนหนา

4. สนบสนนความหลากหลายของระบบสวสดการ

5. สงเสรมวฒนธรรมทสงเสรมการดำาเนนการ

สวสดการภาคประชาชนอยางยงยน

6. สงเสรมศกยภาพในการจดทำาระบบสวสดการ

โดยใหลกจางมสวนรวมในการบรหารจดการกองทน

หรอสถาบนทจดทำาสวสดการใหลกจางในระดบประเทศ

7. จดตงสถาบนคมครองสขภาพความปลอดภย

และสงแวดลอมในสถานประกอบการ

8. ควรจดทำาระบบสวสดการโดยลกจางในระดบ

กลม หรอชมชน

9. ควรพฒนาระบบสวสดการสำาหรบลกจาง

ประเภทตาง ๆ เชน ระบบประกนสงคมการคำานวณคา

ทดแทนการขาดรายไดของลกจางในกรณตางๆ ควรม

ความเปนธรรมตามภาวะคาครองชพ

10. ควรเพมระยะเวลาขนทะเบยนผวางงานเปน 60

วน หรออาจเปลยนแปลงหลกเกณฑการรายงานตวใหม

11. ปรบปรงอตราเงนทดแทนการขาดรายได กรณ

การวางงาน ไมควรกำาหนดใหไดรบเทากนหมด แตควร

เปนไปตามระยะเวลาทผประกนตนไดสงเงนสมทบ

12. การสงเคราะหบตรคนตกงาน ควรใหผวางงาน

ไดรบสทธกรณสงเคราะหบตรตอเนองอกอยางนอย 6

เดอน

13. ควรสรางหลกประกนดานรายได / คาแรงทเปน

ธรรมแกกลมแรงงานนอกระบบประกนสงคม

14. ควรสรางหลกประกนดานสขภาพ และความ

ปลอดภย ตลอดจนใหความสำาคญกบมาตรการปองกน

ดวย

15. นายจางของแรงงานนอกระบบ ควรมสวนรบผด

ชอบควรมสวนรวมจายเงนสมทบกองทนประกนสงคม

16. พฒนาประสทธภาพการคมครองทางสงคมของ

แรงงานนอกระบบอยางทวถง

17. ควรสำารวจความตองการการคมครองทางสงคม

ของแรงงานนอกระบบอยเสมอ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 83

เอกสารอางอง

กรมประชาสงเคราะห. 2530. แผนประชาสงเคราะหแมบท (2529-2534). กรงเทพฯ : โรงพมพศนยสงเคราะห

และฝกอาชพสตรภาคกลาง.

กตพฒน นนทปทมะดลย. 2544. นโยบายสงคมและสวสดการสงคม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สำานกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ขตตยา กรรณสต และ จตรงค บณยรตนสนทร. 2546. การพฒนาระบบสวสดการสำาหรบคนจนและคน

ดอยโอกาส กลมนอกกำาลงแรงงาน. กรงเทพฯ : ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมองจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

พงษรตน เครอกลน. 2545. คำาอธบายกฎหมายแรงงานเพอการบรหารทรพยกรมนษย.กรงเทพฯ : สำานก

พมพนตธรรม.

วชย โถสวรรณจนดา. 2546. คำาอธบายแบบเจาะลก พระราชบญญตคมครองแรงงาน. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : สำานกพมพนตธรรม.

ศกดศร บรบาลบรรพตเขตต. 2534. ระบบความมนคงทางสงคม. กรงเทพฯ : สำานกพมพมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL84

บทคดยอ

การศกษาคร งน ม วตถประสงค เพ อศกษา

กระบวนการจางงานแบบเหมาชวงผลกระทบทเกดขน

ความเหมาะสมและความจำาเปนในการใชระบบการจาง

งานแบบเหมาชวง และเสนอแนะแนวทางแกไขผลกระ

ทบทเกดขน กลมตวอยางทใชคอ ผประกอบการทเปน

เจาของกจการ รวมทงลกจางในระบบและลกจางเหมา

ชวง รวมทงสน 914 ตวอยางโดยการสมตวอยางแบบ

เฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) ซงควบคมตวแปร

ดานพนท และขนาดของสถานประกอบการเครองมอ

ทใชคอ แบบสอบถามสถตทใชวเคราะหขอมลในการ

ศกษาคอ Mean, Standard deviation, t-test, F-test

และ Chi-square ผลการศกษาพบวา ประโยชนทไดรบ

จากระบบการจางงานแบบเหมาชวงไดแก ผประกอบ

การสามารถลดคาใชจายไดอาจทำาใหราคาสนคาลดลง

และลกจางสามารถรบงานเหมามาทำาไดหลายประเภท

ในคราวเดยวกนและขอดของระบบการจางงานแบบ

เหมาชวงไดแก ลกจางทรบเหมางานไปทำาทบานทำาให

มเวลาอยและดแลครอบครว สามารถลดปญหาสงคม

ไดกำาหนดคาจางไดเอง มโอกาสพฒนาฝมอในการผลต

สวนขอเสยของระบบการจางงานแบบเหมาชวง ไดแก

ไมมการจางอยางตอเนองถกเอาเปรยบในการจายคา

จาง และไมมความมนคงในการประกอบอาชพ

ผลกระทบการจางงานแบบเหมาชวงอนทรา สวรรณชาต*

Abstract

There were 4 purposes in this study. One was

to study the process of employment subcontract.

Next was to study the effect that occurred and the

appropriate and necessary of the employment

subcontract system. Then the suggestions for

solving impacts. The sample were914 entrepreneurs

and their employees by purposive sampling which

control area and size of business. The tool was a

set of questionnaire. Statistic used for data analysis

were mean, standard deviation, t-test, F-test and

chi-square. This study found that benefit from

employment subcontract system were entrepreneur

reduced their costs, price could be reduced,

and employee could done several works in the

same time. Employment subcontract system’s

advantages were the employee could done their

works at home which could reduce social problem,

could wage determination by themselves, and

developed their skills. But employment subcontract

system’s disadvantages were no continuous

employment, unfair payment, and there was no

security of employment.

*อาจารยประจำาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรบณฑต วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 85

บทนำา

การจางดวยวธเหมาคาแรง มใชเปนเรองใหมใน

ประเทศไทย แตไดมการรเรมใชการจางเหมาคาแรงใน

ภาคอตสาหกรรมมาเปนเวลากวา 20 ปแลว (ชำานาญ

พมลรตน , 2547 :น. 1 )โดยเรมจากงานดานความ

ปลอดภยและขยายไปจนถงงานรกษาความสะอาด

อาคารและสถานท เนองจากผประกอบการมความ

เหนวาการจางแบบน เสยคาใชจายนอยกวาการจาง

โดยตรง มความคลองตวสงกวาและเปนการชวยแบง

เบาภาระของผประกอบการ ทงนการจางแรงงานหรอ

คาจางเปนตนทนทสำาคญตวหนงในดานปจจยการผลต

ทนายจางหรอผประกอบการหลกเลยงไมได นายจาง

ไดพยายามหาวธจางงานเพอใหเกดภาระตำาทสดใน

การจายคาจาง สวสดการ และคาชดเชยตางๆ ในกรณ

ทมการเลกจาง รวมทงวธทจะสามารถปองกนการจด

ตงสหภาพแรงงานดวย อยางไรกตาม การจางเหมา

ชวงหรอการจางเหมาคาแรงเปนการจางงานทไดรบ

ความนยมจากนายจางเพมมากขนเรอยๆ การจางงาน

ดงกลาวมอยางแพรหลายมากตงแตชวง พ.ศ. 2523 ซง

ตอมาไดมการจางเหมาคาแรงในกระบวนการผลตอยาง

เปนระบบมากขน โดยการจางผานบคคลทสาม ซงเปน

นายจางทแทจรง ซงในระยะแรกพบการจางแบบนมาก

ในอตสาหกรรมยานยนต (ชำานาญ พมลรตน , 2547 :น.

2 )ลกษณะงานจะเปนการซอยงานเปนสวนยอย และยก

บางสวนใหผรบเหมาไปดำาเนนการ เชน การประกอบ

ตวถง การพนส ชบสในโรงงานประกอบรถยนต ซงตอ

มาไดขยายวงกวางออกไปเรอยๆ จนอาจจะกลาวได

วาขณะนมการใชการจางเหมาคาแรงในวงกวาง จน

สถานประกอบการบางแหงมจำานวนลกจางผรบเหมา

ชวงมากกวาลกจางประจำาซงชวยลดภาระความรบผด

ชอบของนายจางทมตอลกจางไปไดหมด เพราะนายจาง

เปนผจางเหมาและทำาสญญาวาจางกบผรบเหมา ผรบ

เหมาจงมบทบาทเปนนายจางของลกจางทตนจดหามา

และยงเปนผรบผดชอบเกยวกบระบบสวสดการและ

การคมครองแรงงานใหแกลกจาง โดยนายจางหรอผวา

จางจะจายคาตอบแทนใหกบผรบเหมาตามทตกลงกน

จะเหนวาระบบการจางแรงงานแบบนผประกอบการ

หรอนายจางไมตองรบผดชอบแรงงานตามกฎหมาย

แรงงาน เปนเหตใหลกจางเสยเปรยบทกประการ เพราะ

ขาดโอกาสทจะไดสวสดการตามทลกจางประจำาของ

นายจางพงไดรบ ทงยงขาดอำานาจในการตอรองเพราะ

ขอตกลงในสญญาจางขนอยกบผรบเหมาชวง ในชวงป

พ.ศ. 2523 ถง พ.ศ. 2541 กฎหมายยงมไดกำาหนดความ

รบผดชอบของผประกอบการในฐานะผวาจาง ซงมผล

ทำาใหลกจางของผรบเหมาถกเอารดเอาเปรยบคอนขาง

มาก จนอาจกลาวไดวาเปนการจางงานนอกระบบ ทงๆ

ทไมเปนเชนนน อาท ลกจางไมไดรบสทธตามกฎหมาย

คมครองแรงงาน ไมมผรบผดชอบจายคาชดเชยในกรณ

ทมการเลกจาง เปนตน (ชำานาญ พมลรตน , 2547 :น.

3) อนเปนเหตทำาใหผวาจางเสยคาใชจายทตำากวาการ

จางลกจางประจำามาก เนองจากมการประมลในอตราท

ตำากวาราคาทนทควรจะเปน เพราะผรบเหมาไมไดคำานง

ถงภาระหนาททตองปฏบตตามกฎหมายตางๆ ซงรวมถง

พระราชบญญตประกนสงคม กฎหมายวาดวยกองทน

เงนทดแทนและกฎหมายวาดวยความปลอดภย และ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา

86 กำาหนดไววารฐตองสงเสรมใหประชากรวยทำางานม

งานทำา คมครองแรงงานโดยจดระบบแรงงานสมพนธ

รวมทงคาตอบแทนแรงงานใหเปนธรรม โดยนโยบาย

รฐบาล เมอวนจนทรท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2544 ได

กำาหนดแนวทางการพฒนาและยกระดบแรงงาน โดย

ขยายขอบขายการใหสวสดการดานแรงงาน เพอใหม

การคมครองแรงงาน และแผนพฒนาการเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบทเกา (พ.ศ.2545 - 2549) บทท 3

ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและการคมครองทาง

สงคม ขอ 3.3 การปรบระบบการคมครองทางสงคมใหม

ประสทธภาพ กำาหนดใหขยายขอบเขตและประเภทการ

คมครองใหครอบคลมแรงงานทงในและนอกระบบ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL86

เนองจากลกจางงานแบบเหมาชวงไมมความ

มนคงในการประกอบอาชพ การไดรบความยตธรรม

ในการประกอบอาชพ รวมถงการไดรบสวสดการและ

คมครองทเพยงพอ มการเคลอนยายแรงงานสง ดงนน

การจดระบบการใหบรการและการคมครองทางสงคมแก

ลกจางงานแบบเหมาชวง จงมความยงยากในการสราง

หลกประกนทมนคงในการดำารงชวต เพอใหสอดคลอง

กบแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบ

ทสบ (พ.ศ. 2550 - 2554) ตามยทธศาสตรการพฒนา

คณภาพคนและความคมครองทางสงคม ในเรองการ

ปรบระบบความคมครองทางสงคมใหมประสทธภาพ ม

ความสอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนาเพอยกระดบ

คณภาพชวตแรงงานตามภารกจดานความมนคง และ

นโยบายของรฐบาลในการสงเสรมมาตรการดานสงคม

โดยขยายขอบขายการจดระบบการใหบรการเพอใหม

การคมครองทางสงคมแกแรงงานอยางเหมาะสมจง

เปนภาระหนาททรฐจะตองคมครองทางสงคมแกลกจาง

งานแบบเหมาชวงเพอสรางความมนคงทางสงคมให

ภาคแรงงาน ผวจยจงกำาหนดใหมการศกษาผลกระทบ

การจางงานแบบเหมาชวง เพอจะไดทราบกระบวนการ

จางงานแบบเหมาชวง ตลอดจนความคดเหนทงของ

นายจาง/ผประกอบการและลกจาง ในการใชระบบ

การจางงานแบบเหมาชวง ผลประโยชน ขอด และขอ

เสย ของระบบการจางงานแบบเหมาชวง ผลกระทบตอ

นายจาง/ผประกอบการ และลกจางในระบบการจางงาน

แบบเหมาชวง ตลอดจนแนวทางแกไขปญหาทเกดจาก

การจางงานเหมาชวง พรอมทงพจารณาความเหมาะ

สมในการใชรปแบบการจางงานเหมาชวงทงในดาน

ความเปนธรรมและความเหมะสมตอการพฒนาระบบ

เศรษฐกจ

วตถประสงค

1. เพอศกษากระบวนการจางงานแบบเหมา

ชวง โดยศกษาขนตอนกระบวนการและปจจยตางๆ ท

เกยวของกบการจางงานแบบเหมาชวง ตลอดจนผลลพธ

ทเกดขนจากกระบวนการดงกลาว

2. เพอศกษาผลกระทบทเกดขนกบลกจางและ

นายจาง กรณการจางแรงงานแบบเหมาชวง

3. เพอศกษาวเคราะหความเหมาะสมและความ

จำาเปนในการใชระบบการจางงานแบบเหมาชวง ตลอด

จนกำาหนดแนวทางทเหมาะสมและเปนธรรมแกทง

นายจาง/ผประกอบการและลกจางในการจางงานแบบ

เหมาชวง

4. เพอเสนอแนะแนวทางแกไขผลกระทบทเกดขน

จากการใชระบบการจางงานแบบเหมาชวง ทงแงของ

เศรษฐกจ สงคม และการปรบแกกฎหมายดานแรงงาน

ขอบเขตและแนวทางการศกษาวจย

1. ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบรปแบบการ

จางงานโดยเฉพาะการจางเหมาคาแรงหรอการจางงาน

แบบเหมาชวงทมผศกษาไวแลว เพอประมวลกฎหมาย

ขอมล สถานการณและปญหาระบบการจางงานแบบ

เหมาชวง โดยมความมงหมายเพอกำาหนดขอบเขต

ประชากรของแตละสถานประกอบการทมการจางงาน

แบบเหมาชวง เพอใหสามารถพยากรณกลมตวอยาง

จากประชากรไดอยางมประสทธผล และเพอใหสามารถ

ขยายผลได

2. ศกษาสถานประกอบการทมการจางงานแบบ

เหมาชวงขนาดเลก กลาง ใหญ ทงระบบแบบเหมาชวง

ปกต และทมการรบจางงานควบคกน มระบบการจาง

งานอยางไร อาท ระบบคาจาง ระบบหวคว ฯลฯ

3.ศกษาความเหมาะสมของประเภทงานทควรใช

ระบบการจางงานแบบเหมาคาแรง

4. ศกษาความเหมาะสมของประเภทงานทควรใช

ระบบการจางงานแบบเหมาชวง

5. ศกษาผลกระทบทเกดขนกบนายจางกรณการ

จางงานแบบเหมาชวง

6. ศกษาผลกระทบทเกดขนกบลกจางกบการจาง

งานแบบเหมาชวง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 87

7. ศกษาผลกระทบ ทางดานจตวทยา ดานสงคม

ดานเศรษฐกจตอแรงงานและครอบครว

8. ศกษาผลกระทบของการจางงานแบบเหมาชวง

กบการแขงขนของประเทศไทยกบตางประเทศ ในเวท

โลก

9. ศกษาการไดเปรยบ เสยเปรยบระหวางแรงงาน

ทมการจางงานแบบเหมาชวง กบแรงงานทมการจางงาน

แบบปกต

10. ศกษาการพฒนาคณภาพแรงงาน โดยการ

ศกษาตอ ฝกอบรม ศกษาดงาน การเลอนและหมนเวยน

สบเปลยนตำาแหนง

11. ศกษาเงอนไขทเหมาะสมและเปนธรรมในการ

จางงานแบบเหมาชวง

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทำาใหทราบถงกระบวนการจางงานแบบเหมา

ชวงในปจจบน

2. ทำาใหทราบถงผลประโยชน ขอด และขอเสย

ของระบบการจางงานแบบเหมาชวง

3. ทำาใหทราบถงผลกระทบตอลกจางในระบบการ

จางงานแบบเหมาชวง

4. เพอเสนอแนะแนวทางแกไขผลกระทบทเกดขน

จากการใชระบบการจางงานแบบเหมาชวง ทงแงของ

เศรษฐกจ สงคม และการปรบปรงกฎหมายดานแรงงาน

5. ทำาใหทราบแนวทางแกไขปญหาทเกดจากการ

จางงานเหมาชวง พรอมทงการเสนอรปแบบการจางงาน

เหมาชวงทมประสทธภาพ เปนธรรม และมผลดตอระบบ

เศรษฐกจ

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรกลมตวอยางทใชคอ ผประกอบการทเปน

เจาของกจการ รวมทงลกจางในระบบและลกจางเหมา

ชวง รวมทงสน 914 ตวอยาง

เครองมอ

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถามซง

สรางตามวตถประสงค ขอบเขต คำาจำากดความทกำาหนด

ขน โดยแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 พนทเกบขอมล

ตอนท 2 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 3 ขอมลทเกยวของกบการจางเหมาชวง

ตอนท 4 เปนคำาถามเปดใหผตอบแบบสอบถาม

แสดงขอคดเหน หรอขอเสนอแนะอนๆ

สถตทใชในการทดสอบผวจยใชสถตคาเฉลย

(Mean), สวนเบยงเบนมาตรฐาน(Standard deviation),

คาt-test,คา F-test และ Chi-square สำาหรบการ

วเคราะหขอมลทไดรบจากแบบสอบถาม

ผลการวจย

ผตอบแบบสอบถามทเปนผประกอบการประกอบ

ดวยผประกอบการทเปนเจาของกจการขนาดใหญ 229

คน ผประกอบการทเปนเจาของกจการขนาดเลก 228

คน รวมจำานวนผประกอบการทงสน 457 คน โดยจำาแนก

ตามประเภทธรกจ ประกอบดวย อตสาหกรรมกอสราง

(ทพกอาศย / สาธารณปโภค และ สาธารณปการ)

อตสาหกรรมแปรรปสนคาทางการเกษตร อตสาหกรรม

โลหะ / อโลหะ / เคมภณฑ / พลงงาน /เครองจกร และ

วสดอปกรณตางๆ อตสาหกรรมอาหารและเครองดม

อตสาหกรรมเครองแตงกาย/เครองหนง/เครองประดบ

และอตสาหกรรมบรการ ซงผลการศกษาวจยสามารถ

สรปไดดงน

ประเดนลกษณะปรมาณงานและลกษณะการ

จางงานของกจการ จำาแนกลกษณะปรมาณงานและ

ลกษณะการจางงานของกจการได 2 ลกษณะ คอ งาน

เขามาไมแนนอนบางเวลากมการจาง บางเวลากไมม

การจาง ไมมความตอเนองในการจาง และปรมาณการ

จางงานไมแนนอนบางครงมมากจนเกนความสามารถ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL88

ในการจดการ บางครงกมนอยจนเกดการไมคมทนใน

การจดการ ซงผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามท

เปนเจาของกจการขนาดใหญพบวาสวนมาก มลกษณะ

ปรมาณงานและลกษณะการจางงานทไมมปญหาทง

สองกรณ จำานวน 138 คน คดเปนรอยละ 60.26 รองลง

มามปรมาณการจางงานไมแนนอนบางครงมมากจนเกน

ความสามารถในการจดการ บางครงกมนอยจนเกดการ

ไมคมทนในการจดการ จำานวน 93 คน คดเปนรอยละ

40.61

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากมลกษณะ

ปรมาณงานและลกษณะการจางงานทมปรมาณการ

จางงานไมแนนอนบางครงมมากจนเกนความสามารถ

ในการจดการ บางครงกมนอยจนเกดการไมคมทนใน

การจดการ จำานวน 117 คน คดเปนรอยละ 51.32 รอง

ลงมาไมมปญหาทงสองกรณ จำานวน 102 คน คดเปน

รอยละ 44.74

ประเดนปญหาการประกอบกจการ ผลการศกษา

ของผตอบแบบสอบถามทเปนเจาของกจการขนาดใหญ

พบวา สวนมากประสบปญหาการประกอบกจการลกจาง

ในกจการมทกษะและฝมอดานแรงงานตำาไมสอดคลอง

กบการเตบโตและการพฒนาเทคโนโลยดานการจดการ

ทมอยในปจจบน โดยควรมการพฒนาทกษะและฝมอ

จำานวน 56 คน คดเปนรอยละ 24.45 รองลงมามปญหา

เทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรวจนทำาใหกจการไม

สามารถพฒนาและตดตามเทคโนโลยไดทนสมยตอ

การบรหารการจดการในธรกจและกจการทปฏบตตาม

พ.ร.บ.คมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 และ พ.ร.บ.ประกน

สงคม พ.ศ. 2533 สงผลใหประสบปญหาดานตนทนการ

ผลตโดยเฉพาะตนทนดานคาจางแรงงานสงสงผลให

ราคาขายตอหนวยของสนคาและบรการสงกวากจการ

ในประเภทเดยวกนทเปนคแขงขน จำานวน 41 คน คด

เปนรอยละ 17.90

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากประสบปญหา

การประกอบกจการโดยไมมศกยภาพทางดานเงนทน

บคลากร และเครองมอเครองใชเพยงพอตอการพฒนา

เทคโนโลยใหเทาเทยมกบกจการ ในประเภทเดยวกนท

เปนคแขงขน ซงมการพฒนาเทคโนโลยไปแลว จำานวน

60 คน คดเปนรอยละ 26.32 รองลงมามปญหากจการใน

ประเภทเดยวกนทเปนคแขงขนมการพฒนาเทคโนโลย

เรวกวา สงผลใหแขงขนกบกจการนนๆ ไดยากลำาบาก

เนองจากกจการในประเภทเดยวกนสามารถลดตนทน

ทางการผลตไดดกวาซงเปนผลจากการพฒนาเทคโนโลย

จำานวน 58 คน คดเปนรอยละ 25.44

ประเดนการแกปญหาการประกอบกจการ ผล

การศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนเจาของกจการ

ขนาดใหญพบวา สวนมากแกปญหาการประกอบกจการ

ดวยการจางลกจางชวคราวซงเปนผเชยวชาญเฉพาะ

บคคลตามชนงานทกำาหนดตามปรมาณและคณภาพ

ของการจางนอกสถานททำางาน จำานวน 39 คน คดเปน

รอยละ 17.03 รองลงมามการจางลกจางชวคราวโดย

ไมตองมาทำางานในสถานททำางานเนองจากเปนการ

จางลกจางชวคราวตามชนงานทกำาหนด ตามปรมาณ

และคณภาพของการจาง จำานวน 35 คน คดเปนรอยละ

15.28

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากแกปญหาการ

ประกอบกจการดวยการจางลกจางชวคราวโดยไมตอง

มาทำางานในสถานททำางานเนองจากเปนการจางลกจาง

ชวคราวตามชนงานทกำาหนด ตามปรมาณและคณภาพ

ของการจาง จำานวน 42 คน คดเปน รอยละ 18.42 รอง

ลงมามการจางลกจางชวคราวซงเปนผเชยวชาญเฉพาะ

บคคลตามชนงานทกำาหนดตามปรมาณและคณภาพ

ของการจางในสถานททำางาน จำานวน 41 คน คดเปน

รอยละ 17.98

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 89

ประเดนขอดการประกอบกจการโดยมการจางงาน

แบบเหมาชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถาม

ทเปนเจาของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวา

ขอดของการจางงานแบบเหมาชวง คอ ลดความเสยง

ดานการขาดทน จำานวน 77 คน คดเปนรอยละ 33.62

รองลงมาคอ ลดรายจายดานการจางคนงาน จำานวน 61

คน คดเปนรอยละ 26.64

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหนวาขอดของ

การจางงานแบบเหมาชวง คอ ลดความเสยงดานการ

ขาดทน จำานวน 68 คน คดเปนรอยละ 29.82 รองลงมา

คอ ลดรายจายดานการจางคนงาน และลดรายจายดาน

การพฒนาเทคโนโลยในกจการ จำานวน 61 คน คดเปน

รอยละ 26.75

ประเดนวธการดำาเนนการ ผลการศกษาของผตอบ

แบบสอบถามทเปนเจาของกจการขนาดใหญพบวา สวน

มากมวธการดำาเนนกจการโดยทำางานดวยตนเอง จำานวน

81 คน คดเปนรอยละ 35.37 รองลงมามวธการดำาเนน

กจการโดยการรบงานมาจากสถานประกอบการในเครอ

อกท จำานวน 64 คน คดเปนรอยละ 27.95

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากมวธการดำาเนน

กจการโดยทำางานดวยตนเอง จำานวน 73 คน คดเปนรอย

ละ 32.02 รองลงมาเปนสถานประกอบการอนมาจาง

ดำาเนนการ จำานวน 69 คน คดเปนรอยละ 30.26

ประเดนประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบ

เหมาชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาประเภท

งานทควรใชระบบการจางแบบเหมาคอ งานไมตอเนอง

ไมแนนอน (ตามฤดกาล) จำานวน 75 คน คดเปนรอยละ

32.75 รองลงมาเปนปรมาณงานมากตองใชแรงงานมาก

และงานทใชแรงงานเฉพาะทาง ทมทกษะฝมอเฉพาะ

ดาน จำานวน 64 คน คดเปนรอยละ 27.95

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหนวาประเภท

งานทควรใชระบบการจางแบบเหมาคอ ปรมาณงานมาก

ตองใชแรงงานมาก จำานวน 77 คน คดเปนรอยละ 33.77

รองลงมาเปน งานไมตอเนองไมแนนอน (ตามฤดกาล)

จำานวน 74 คน คดเปนรอยละ 32.46

ประเดนเหตผลทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง ผล

การศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนเจาของกจการ

ขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาเหตผลทควรใชระบบ

จางแบบเหมาชวง คอ สามารถกำาหนดตนทนกำาไร ได

ชดเจน ไมเสยงกบการขาดทน จำานวน 70 คน คดเปน

รอยละ 30.57 รองลงมาคอ ลดคาใชจายสวสดการหรอ

การชดเชยตางๆ แกแรงงาน (ภาระผเหมาชวง) จำานวน

66 คน คดเปนรอยละ 28.82

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหนวาเหตผล

ทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ สามารถกำาหนด

ตนทนกำาไร ไดชดเจน ไมเสยงกบการขาดทน จำานวน

71 คน คดเปนรอยละ 31.14 รองลงมาคอ ลดคาใชจาย

สวสดการหรอการชดเชยตางๆ แกแรงงาน (ภาระผเหมา

ชวง) จำานวน 69 คน คดเปนรอยละ 30.26

ประเดนประเภทงานทไมควรใชระบบจางแบบ

เหมาชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาประเภท

งานทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ งานทเปน

ความลบของบรษท จำานวน 64 คน คดเปนรอยละ 27.95

รองลงมา คอ ลกษณะงานทมความตอเนองระยะยาว

จำานวน 59 คน คดเปนรอยละ 25.76

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหนวาประเภท

งานทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ งานทเปน

ความลบของบรษท จำานวน 57 คน คดเปนรอยละ 25.00

รองลงมาคอ ลกษณะงานทมความตอเนองระยะยาว

จำานวน 56 คน คดเปนรอยละ 24.56

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL90

ประเดนเหตผลทไมควรใชระบบจางแบบเหมา

ชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนเจาของ

กจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาเหตผลทไมควร

ใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ มกทงงาน เนองจากการ

จางเหมาชวงมหลายระดบชนสามารถไปจางเหมาชวง

ทอนตอได จำานวน 76 คน คดเปนรอยละ 33.19 รองลง

มา คอ การเคลอนยายแรงงานสง (ขนอยกบผวาจาง)

จำานวน 73 คน คดเปนรอยละ 31.88

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหนวาเหตผล

ทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ มกทงงาน

เนองจากการจางเหมาชวงมหลายระดบชนสามารถไป

จางเหมาชวงทอนตอได จำานวน 74 คน คดเปนรอยละ

32.46 รองลงมา คอ การเคลอนยายแรงงานสง (ขนอย

กบผวาจาง) จำานวน 62 คน คดเปนรอยละ 27.19

ประเดนมลคาโดยรวมของสถานประกอบการใน

รอบปทผานมา ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถาม

ทเปนเจาของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากมมลคา

โดยรวมของสถานประกอบการในรอบปทผานมา 60

ลานบาทขนไป จำานวน 105 คน คดเปนรอยละ 45.85

รองลงมามมลคาโดยรวม 46 - 60 ลานบาท จำานวน 65

คน คดเปนรอยละ 28.38

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

เจาของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากมมลคาโดยรวม

ของสถานประกอบการในรอบปทผานมา 15 - 30 ลาน

บาท จำานวน 87 คน คดเปนรอยละ 38.16 รองลงมาม

มลคาโดยรวม 31 - 45 ลานบาท จำานวน 81 คน คดเปน

รอยละ 35.53

ผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบประกอบ

ดวยลกจางในระบบทเปนลกจางของกจการขนาดใหญ

จำานวน 114 คน และลกจางในระบบทเปนลกจางของ

กจการขนาดเลก จำานวน 114 คน รวมจำานวนลกจาง

ในระบบทงสน 228 คนโดยจำาแนกตามประเภทธรกจ

ประกอบดวย อตสาหกรรมกอสราง (ทพกอาศย /

สาธารณปโภค และ สาธารณปการ) อตสาหกรรมแปรรป

สนคาทางการเกษตร อตสาหกรรมโลหะ / อโลหะ /

เคมภณฑ / พลงงาน /เครองจกร และวสดอปกรณตางๆ

อตสาหกรรมอาหารและเครองดม อตสาหกรรมเครอง

แตงกาย/เครองหนง/เครองประดบ และอตสาหกรรม

บรการ ซงผลการศกษาวจยสามารถสรปไดดงน

ประเดนจำานวนสถานประกอบการในอดตของผ

ตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบ ผลการศกษา

ของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางของกจการขนาด

ใหญพบวาสวนมากตงแตอดตจนถงปจจบนลกจางใน

ระบบเคยทำางานเปนลกจางในสถานประกอบการมา

แลว 3 - 4 แหง จำานวน 46 คน คดเปนรอยละ 40.35 รอง

ลงมา 5 - 6 แหง จำานวน 39 คน คดเปนรอยละ 34.21

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมาก

ตงแตอดตจนถงปจจบนลกจางในระบบเคยทำางานเปน

ลกจางในสถานประกอบการมาแลว 3 - 4 แหง จำานวน

40 คน คดเปนรอยละ 35.09 รองลงมา 5 - 6 แหง จำานวน

39 คน คดเปนรอยละ 34.21

ประเดนลกษณะปรมาณงานและลกษณะการ

จางงานของกจการ จำาแนกลกษณะปรมาณงานและ

ลกษณะการจางงานของกจการได 2 ลกษณะ คอ งาน

เขามาไมแนนอนบางเวลากมการจาง บางเวลากไมม

การจาง ไมมความตอเนองในการจาง และปรมาณการ

จางงานไมแนนอนบางครงมมากจนเกนความสามารถ

ในการจดการ บางครงกมนอยจนเกดการไมคมทนใน

การจดการ ซงผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามท

เปนลกจางของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหน

วามลกษณะปรมาณงานและลกษณะการจางงานทไมม

ปญหาทงสองกรณ จำานวน 72 คน คดเปนรอยละ 63.16

รองลงมามปรมาณการจางงานไมแนนอนบางครงมมาก

จนเกนความสามารถในการจดการ บางครงกมนอยจน

เกดการไมคมทนในการจดการ จำานวน 38 คน คดเปน

รอยละ 33.33

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 91

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหน

วามลกษณะปรมาณงานและลกษณะการจางงานทไมม

ปญหาทงสองกรณ จำานวน 64 คน คดเปนรอยละ 56.14

รองลงมามปรมาณการจางงานไมแนนอนบางครงมมาก

จนเกนความสามารถในการจดการ บางครงกมนอยจน

เกดการไมคมทนในการจดการ จำานวน 41 คน คดเปน

รอยละ 35.96

ประเดนปญหาการประกอบกจการ ผลการศกษา

ของผ ตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบของ

กจการขนาดใหญพบวา สวนมากประสบปญหาลกจาง

ในสถานททำางานมทกษะและฝมอดานแรงงานตำาไม

สอดคลองกบการเตบโตและการพฒนาเทคโนโลยดาน

การจดการทมอยในปจจบน คณคดวาควรมการพฒนา

ทกษะและฝมอ จำานวน 24 คน คดเปนรอยละ 21.05

รองลงมามปญหาเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว

จนทำาใหกจการไมสามารถพฒนาและตดตามเทคโนโลย

ไดทนสมยตอการบรหารการจดการในธรกจ จำานวน 23

คน คดเปนรอยละ 20.18

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมาก

ประสบปญหาสถานททำางานไมมศกยภาพทางดาน

เงนทน บคลากร และเครองมอเครองใชเพยงพอตอ

การพฒนาเทคโนโลยใหเทาเทยมกบสถานประกอบ

การ ในประเภทเดยวกนทเปนคแขงขน ซงมการพฒนา

เทคโนโลยไปแลว จำานวน 26 คน คดเปนรอยละ 22.81

รองลงมามปญหาเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว

จนทำาใหกจการไมสามารถพฒนาและตดตามเทคโนโลย

ไดทนสมยตอการบรหารการจดการในธรกจ และสถาน

ประกอบการในประเภทเดยวกนทเปนคแขงขนมการ

พฒนาเทคโนโลยเรวกวาสถานททำางานสงผลใหสถานท

ทำางานแขงขนกบสถานประกอบการนนๆ ไดยากลำาบาก

เนองจากสถานประกอบการในประเภทเดยวกนสามารถ

ลดตนทนทางการผลตไดดกวาซงเปนผลจากการพฒนา

เทคโนโลย จำานวน 25 คน คดเปนรอยละ 21.93

ประเดนลกษณะวธการทำางาน ผลการศกษาของ

ผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบของกจการ

ขนาดใหญและขนาดเลกทงหมด เหนวาไมใชลกษณะ

วธการทำางาน ดงตอไปน

1. การเปนลกจางชวคราวโดยไมตองมาทำางานใน

สถานททำางานเนองจากเปนลกจางชวคราวตามชนงาน

ทกำาหนดตามปรมาณและคณภาพของการจาง

2. การเปนลกจางชวคราวโดยไมตองมาทำางานใน

สถานททำางานเนองจากเปนลกจางชวคราวตามชนงาน

ทกำาหนดตามปรมาณและคณภาพของการจางทำาให

คณสามารถเอางานนไปจางคนอนทำาตอได

3. การเปนลกจางชวคราวมาทำางานบางสวนทม

ลกษณะงานเฉพาะในสถานททำางานโดยมชวงระยะเวลา

แลวเสรจ

4. การเปนลกจางชวคราวมาทำางานบางสวนทม

ลกษณะงานเฉพาะในสถานททำางานโดยมลกษณะงาน

เฉพาะแลวเสรจ

5. การเปนลกจางสถานททำางานยอยจากสถานท

ทำางานหลกหลกเพอทำางานทมลกษณะงานเฉพาะ

6. การเปนลกจางของสถานประกอบการอนแตมา

ทำางานในอกสถานททำางานทไมใชสถานททำางานทเปน

นายจาง

7. การเปนลกจางของสถานททำางานแตสถานท

ทำางานนรบงานจากสถานประกอบการอนทงหมดมา

ทำางานในสถานททำางานน

8. การเปนลกจางของสถานททำางานแตสถานท

ทำางานนไปทำางานในสถานประกอบการอน

9. การเปนลกจางของสถานททำางานแตสถานท

ทำางานนรบงานจากสถานประกอบการอนทมลกษณะ

งานเฉพาะบางสวนไปทำางานในสถานประกอบการนน

10. การเปนลกจางของสถานททำางานแตสถานท

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL92

ทำางานนรบงานจากสถานประกอบการอนทงหมดมา

ทำางานในสถานประกอบการนน

11. การใหสถานประกอบการอนทำางานทงหมด

นอกสถานททำางาน

12. การเปนลกจางชวคราวซงเปนผ เชยวชาญ

เฉพาะบคคลตามชนงานทกำาหนดตามปรมาณและ

คณภาพของการจางในสถานททำางาน

13. การเปนลกจางชวคราวซงเปนผ เชยวชาญ

เฉพาะบคคลตามชนงานทกำาหนดตามปรมาณและ

คณภาพของการจางนอกสถานททำางาน

14. เปนลกจางของสถานททำางานแตสถานททำางาน

นรบงานจากสถานประกอบการอนทมลกษณะงาน

เฉพาะบางสวนมาทำางานในสถานททำางานน

ประเดนการไดรบการคมครองทางสงคม ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบ

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบการ

คมครองทางสงคม ดานการจายเงนชดเชยกรณเสยชวต

จำานวน 77 คน คดเปนรอยละ 67.54 รองลงมา คอ ได

รบการคมครองทางสงคม ดานการมสญญาจางงาน

ระหวางนายจางและลกจาง และดานการจายคาชดเชย

กรณการเลกจาง (การชดเชยทจะไดรบเมอถกเลกจาง)

เทากน ดานละ 76 คน คดเปนรอยละ 66.67 โดยคาเฉลย

จำานวนลกจางของกจการขนาดใหญทไดรบการคมครอง

ทางสงคม เทากบ 59 คน คดเปนรอยละ 51.75 ของผ

ตอบแบบสอบถามทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมาก

ปจจบนไดรบการคมครองทางสงคม ดานการจายคา

ชดเชยกรณการเลกจาง (การชดเชยทจะไดรบเมอถก

เลกจาง) จำานวน 77 คน คดเปนรอยละ 67.54 รองลงมา

คอ ไดรบการคมครองทางสงคม ดานการคมครองการถก

ทำารายรางกาย / ลวงเกนทางเพศ การมสหภาพแรงงาน

การมสญญาจางงานระหวางนายจางและลกจาง และ

การจายคาจางกรณการลา (ลาปวย,ลากจ,ลาคลอด)

เทากน ดานละ 76 คน คดเปนรอยละ 66.67 โดยคาเฉลย

จำานวนลกจางของกจการขนาดเลกทไดรบการคมครอง

ทางสงคม เทากบ 58 คน คดเปนรอยละ 50.88 ของผ

ตอบแบบสอบถามทงหมด

ประเดนการไดรบการบรการทางสงคม ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบ

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบการ

บรการทางสงคม ดานการบรการสาธารณะตางๆ เชน

โทรศพทสาธารณะ จำานวน 75 คน คดเปนรอยละ 65.79

รองลงมา คอ ไดรบการบรการทางสงคม ดานการบรการ

จดหาทพก / บานพก จำานวน 73 คน คดเปนรอยละ 64.04

โดยคาเฉลยจำานวนลกจางของกจการขนาดใหญทไดรบ

การบรการทางสงคม เทากบ 47 คน คดเปนรอยละ 41.23

ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมาก

ปจจบนไดรบการบรการทางสงคม ดานการบรการ

สาธารณะตางๆ เชน โทรศพทสาธารณะ จำานวน 74 คน

คดเปนรอยละ 64.91 รองลงมา คอ ไดรบการบรการทาง

สงคม ดานการบรการจดหาทพก / บานพก จำานวน 66

คน คดเปนรอยละ 57.89 โดยคาเฉลยจำานวนลกจาง

ของกจการขนาดเลกทไดรบการบรการทางสงคม เทากบ

37 คน คดเปนรอยละ 32.46 ของผตอบแบบสอบถาม

ทงหมด

ประเดนการไดรบสวสดการทางสงคม ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบ

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบการ

สวสดการทางสงคม ดานการมบรการรถรบ-สง (สถานท

ทำางาน-ทพก) จำานวน 75 คน คดเปนรอยละ 65.79 รอง

ลงมา คอ ไดรบการสวสดการทางสงคม ดานการมรางวล

จำานวน 75 คน คดเปนรอยละ 65.79 โดยคาเฉลยจำานวน

ลกจางของกจการขนาดใหญทไดรบการสวสดการทาง

สงคม เทากบ 49 คน คดเปนรอยละ 42.98 ของผตอบ

แบบสอบถามทงหมด

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 93

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมาก

ปจจบนไดรบสวสดการทางสงคม ดานการมบรการรถ

รบ-สง (สถานททำางาน-ทพก) การมบรการตรวจสขภาพ

ฟร และการมบรการซอสนคาราคาถก (ธงฟาราคา

ประหยด) เทากน ดานละ 65 คน คดเปนรอยละ 57.02

รองลงมา คอ ไดรบการสวสดการทางสงคม ดานการม

บรการอาหารกลางวน จำานวน 63 คน คดเปนรอยละ

55.26 โดยคาเฉลยจำานวนลกจางของกจการขนาดเลก

ทไดรบการบรการทางสงคม เทากบ 43 คน คดเปนรอย

ละ 37.72 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

ประเดนการไดรบความคมครองการประกนสงคม

ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางใน

ระบบของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนได

รบความคมครองการประกนสงคม ดานเงนทดแทนการ

ขาดรายได (กรณทพลภาพ) จำานวน 76 คน คดเปนรอย

ละ 66.67 รองลงมา คอ ไดรบความคมครองการประกน

สงคม ดานเงนทดแทนการขาดรายได (กรณเสยชวต)

กรณสงเคราะหบตร กรณชราภาพ และกรณวางงาน เทา

กน ดานละ จำานวน 74 คน คดเปนรอยละ 64.91 โดยคา

เฉลยจำานวนลกจางของกจการขนาดใหญทไดรบความ

คมครองการประกนสงคม เทากบ 73 คน คดเปนรอยละ

64.04 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากปจจบนได

รบความคมครองการประกนสงคม ดานเงนทดแทนการ

ขาดรายได (กรณคลอดบตร) และกรณชราภาพ เทากน

ดานละ 76 คน คดเปนรอยละ 66.67 รองลงมา คอ ได

รบความคมครองการประกนสงคม ดานเงนทดแทนการ

ขาดรายได (กรณการเจบปวย / ประสบอนตราย ) และ

เงนทดแทนการขาดรายได (กรณเสยชวต) เทากน ดาน

ละ 75 คน คดเปนรอยละ 65.79 โดยคาเฉลยจำานวน

ลกจางของกจการขนาดเลกทไดรบความคมครองการ

ประกนสงคม เทากบ 73 คน คดเปนรอยละ 64.04 ของ

ผตอบแบบสอบถามทงหมด

ประเดนประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบ

เหมาชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดใหญพบวา สวนมาก

เหนวาประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบเหมาคอ

ปรมาณงานมากตองใชแรงงานมาก จำานวน 33 คน

คดเปนรอยละ 28.95 รองลงมาเปนงานไมตอเนองไม

แนนอน (ตามฤดกาล) จำานวน 32 คน คดเปนรอยละ

28.07

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมาก

เหนวาประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบเหมาคอ

ปรมาณงานมากตองใชแรงงานมาก จำานวน 33 คน

คดเปนรอยละ 28.95 รองลงมาเปนงานไมตอเนองไม

แนนอน (ตามฤดกาล) จำานวน 32 คน คดเปนรอยละ

28.07

ประเดนเหตผลทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง ผล

การศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางในระบบ

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาเหตผล

ทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ สามารถกำาหนด

ตนทนกำาไร ไดชดเจน ไมเสยงกบการขาดทน และลดคา

ใชจายสวสดการหรอการชดเชยตางๆ แกแรงงาน (ภาระ

ผเหมาชวง) จำานวน 23 คน คดเปนรอยละ 20.18 รองลง

มาคอ ลดภาระการพฒนาเทคโนโลย จำานวน 20 คน คด

เปนรอยละ 17.54

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหน

วาเหตผลทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ สามารถ

กำาหนดตนทนกำาไร ไดชดเจน ไมเสยงกบการขาดทน

จำานวน 23 คน คดเปนรอยละ 20.18 รองลงมาคอ ลด

ภาระการพฒนาเทคโนโลย และลดคาใชจายสวสดการ

หรอการชดเชยตางๆ แกแรงงาน (ภาระผเหมาชวง)

จำานวน 20 คน คดเปนรอยละ 17.54

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL94

ประเดนประเภทงานทไมควรใชระบบจางแบบ

เหมาชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดใหญพบวา สวนมาก

เหนวาประเภทงานทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง

คอ ลกษณะงานทมความตอเนองระยะยาว จำานวน 27

คน คดเปนรอยละ 23.68 รองลงมา คอ งานปกตสามารถ

บรหารจดการได ปรมาณงานทแนนอน จำานวน 23 คน

คดเปนรอยละ 20.18

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหน

วาประเภทงานทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ

ลกษณะงานทมความตอเนองระยะยาว จำานวน 27 คน

คดเปนรอยละ 23.68 รองลงมา คอ งานปกตสามารถ

บรหารจดการได ปรมาณงานทแนนอน จำานวน 24 คน

คดเปนรอยละ 21.05

ประเดนเหตผลทไมควรใชระบบจางแบบเหมา

ชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจาง

ในระบบของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวา

เหตผลทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ การ

เคลอนยายแรงงานสง (ขนอยกบผวาจาง) จำานวน 32 คน

คดเปนรอยละ 28.07 รองลงมา คอ มกทงงาน เนองจาก

การจางเหมาชวงมหลายระดบชนสามารถไปจางเหมา

ชวงทอนตอได และ คณภาพงานไมสมำาเสมอ จำานวน

23 คน คดเปนรอยละ 20.18

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางในระบบของกจการขนาดเลกพบวา สวนมากเหน

วาเหตผลทไมควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ การ

เคลอนยายแรงงานสง (ขนอยกบผวาจาง) และ มกทง

งาน เนองจากการจางเหมาชวงมหลายระดบชนสามารถ

ไปจางเหมาชวงทอนตอได จำานวน 28 คน คดเปนรอยละ

24.56 รองลงมา คอ คณภาพงานไมสมำาเสมอ จำานวน

20 คน คดเปนรอยละ 17.54

ผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวงประกอบ

ดวยลกจางเหมาชวงทเปนลกจางของกจการขนาดใหญ

จำานวน 115 คน และลกจางเหมาชวงทเปนลกจางของ

กจการขนาดเลก จำานวน 114 คน รวมจำานวนลกจาง

เหมาชวงทงสน 229 คนโดยจำาแนกตามประเภท

ธรกจ ประกอบดวย อตสาหกรรมกอสราง (ทพกอาศย

/ สาธารณปโภค และ สาธารณปการ) อตสาหกรรม

แปรรปสนคาทางการเกษตร อตสาหกรรมโลหะ / อโลหะ

/ เคมภณฑ / พลงงาน /เครองจกร และวสดอปกรณตางๆ

อตสาหกรรมอาหารและเครองดม อตสาหกรรมเครอง

แตงกาย/เครองหนง/เครองประดบ และอตสาหกรรม

บรการ ซงผลการศกษาวจยสามารถสรปไดดงน

ประเดนจำานวนสถานประกอบการในอดตของ

ผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวง ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวง

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากตงแตอดตจนถง

ปจจบนลกจางเหมาชวงเคยทำางานเปนลกจางในสถาน

ประกอบการมาแลว 5 - 6 แหง จำานวน 46 คน คดเปน

รอยละ 40.00 รองลงมา 3 - 4 แหง จำานวน 30 คน คด

เปนรอยละ 26.09

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

ตงแตอดตจนถงปจจบนลกจางเหมาชวงเคยทำางานเปน

ลกจางในสถานประกอบการมาแลว 5 - 6 แหง จำานวน

54 คน คดเปนรอยละ 47.37 รองลงมา 3 - 4 แหง จำานวน

25 คน คดเปนรอยละ 21.93

ประเดนลกษณะปรมาณงานและลกษณะการ

จางงานของกจการ จำาแนกลกษณะปรมาณงานและ

ลกษณะการจางงานของกจการได 2 ลกษณะ คอ งาน

เขามาไมแนนอนบางเวลากมการจาง บางเวลากไมม

การจาง ไมมความตอเนองในการจาง และปรมาณการ

จางงานไมแนนอนบางครงมมากจนเกนความสามารถ

ในการจดการ บางครงกมนอยจนเกดการไมคมทนใน

การจดการ ซงผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามท

เปนลกจางเหมาชวงของกจการขนาดใหญพบวา สวน

มากเหนวามลกษณะปรมาณงานและลกษณะการจาง

งานมปรมาณการจางงานไมแนนอนบางครงมมากจน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 95

เกนความสามารถในการจดการ บางครงกมนอยจนเกด

การไมคมทนในการจดการ จำานวน 48 คน คดเปนรอย

ละ 41.74 รองลงมาไมมปญหาทงสองกรณ จำานวน 42

คน คดเปนรอยละ 36.52

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

เหนวามปรมาณการจางงานไมแนนอนบางครงมมาก

จนเกนความสามารถในการจดการ บางครงกมนอยจน

เกดการไมคมทนในการจดการ จำานวน 56 คน คดเปน

รอยละ 49.12 รองลงมางานเขามาไมแนนอนบางเวลา

กมการจาง บางเวลากไมมการจาง ไมมความตอเนอง

ในการจาง จำานวน 38 คน คดเปนรอยละ 33.33

ประเดนปญหาการประกอบกจการ ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวง

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากประสบปญหา

เทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรวจนทำาใหสถาน

ททำางานไมสามารถพฒนาและตดตามเทคโนโลยได

ทนสมยตอการบรหารการจดการในธรกจ จำานวน 43

คน คดเปนรอยละ 37.39 รองลงมามปญหาสถาน

ประกอบการในประเภทเดยวกนทเปนคแขงขนมการ

พฒนาเทคโนโลยเรวกวาสถานททำางานสงผลใหสถานท

ทำางานแขงขนกบสถานประกอบการนนๆ ไดยากลำาบาก

เนองจากสถานประกอบการในประเภทเดยวกนสามารถ

ลดตนทนทางการผลตไดดกวาซงเปนผลจากการพฒนา

เทคโนโลย จำานวน 34 คน คดเปนรอยละ 29.57

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

ประสบปญหา สถานททำางานไมมศกยภาพทางดาน

เงนทน บคลากร และเครองมอเครองใชเพยงพอตอ

การพฒนาเทคโนโลยใหเทาเทยมกบสถานประกอบ

การ ในประเภทเดยวกนทเปนคแขงขน ซงมการพฒนา

เทคโนโลยไปแลว จำานวน 39 คน คดเปนรอยละ 34.21

รองลงมามปญหาเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว

จนทำาใหสถานททำางานไมสามารถพฒนาและตดตาม

เทคโนโลยไดทนสมยตอการบรหารการจดการในธรกจ

จำานวน 30 คน คดเปนรอยละ 26.32

ประเดนลกษณะวธการทำางานผลการศกษาของ

ผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวงของกจการ

ขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาลกษณะงานเปน

ลกจางชวคราวโดยไมตองมาทำางานในสถานททำางาน

เนองจากเปนลกจางชวคราวตามชนงานทกำาหนดตาม

ปรมาณและคณภาพของการจาง จำานวน 32 คน คด

เปนรอยละ 27.83 รองลงมาเปนลกจางชวคราวโดยไม

ตองมาทำางานในสถานททำางานเนองจากเปนลกจาง

ชวคราวตามชนงานทกำาหนดตามปรมาณและคณภาพ

ของการจางทำาใหคณสามารถเอางานนไปจางคนอนทำา

ตอได และ เปนลกจางชวคราวซงเปนผเชยวชาญเฉพาะ

บคคลตามชนงานทกำาหนดตามปรมาณและคณภาพ

ของการจางนอกสถานททำางาน จำานวน 30 คน คดเปน

รอยละ 26.32

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมากเหน

วาเปนลกจางชวคราวโดยไมตองมาทำางานในสถานท

ทำางานเนองจากเปนลกจางชวคราวตามชนงานทกำาหนด

ตามปรมาณและคณภาพของการจาง จำานวน 34 คน

คดเปนรอยละ 29.82 รองลงมาเปนลกจางชวคราวซง

เปนผเชยวชาญเฉพาะบคคลตามชนงานทกำาหนดตาม

ปรมาณและคณภาพของการจางนอกสถานททำางาน

จำานวน 31 คน คดเปนรอยละ 27.19

ประเดนการไดรบการคมครองทางสงคม ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวง

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบการ

คมครองทางสงคม ดานการจายคาจางกรณทำางานลวง

เวลา จำานวน 96 คน คดเปนรอยละ 83.48 รองลงมา

คอ ไดรบการคมครองทางสงคม ดานการหกเงนคาจาง

กรณ ทำาอปกรณในการทำางานชำารดเสยหาย จำานวน 95

คน คดเปนรอยละ 82.61 โดยคาเฉลยจำานวนลกจางของ

กจการขนาดใหญทไดรบการคมครองทางสงคม เทากบ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL96

54 คน คดเปนรอยละ 46.96 ของผตอบแบบสอบถาม

ทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

ปจจบนไดรบการคมครองทางสงคม ดานการหกเงนคา

จางกรณ ทำาอปกรณในการทำางานชำารดเสยหาย จำานวน

87 คน คดเปนรอยละ 76.32 รองลงมา คอ ไดรบการ

คมครองทางสงคม ดานการจายคาจางกรณทำางานลวง

เวลา 83 คน คดเปนรอยละ 72.81 โดยคาเฉลยจำานวน

ลกจางของกจการขนาดเลกทไดรบการคมครองทาง

สงคม เทากบ 40 คน คดเปนรอยละ 35.09 ของผตอบ

แบบสอบถามทงหมด

ประเดนการไดรบการบรการทางสงคม ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวง

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบการ

บรการทางสงคม ดานการบรการสาธารณะตางๆ เชน

โทรศพทสาธารณะ จำานวน 74 คน คดเปนรอยละ 64.35

รองลงมา คอ ไดรบการบรการทางสงคม ดานการบรการ

คลนกพเศษ จำานวน 58 คน คดเปนรอยละ 50.43 โดย

คาเฉลยจำานวนลกจางของกจการขนาดใหญทไดรบการ

บรการทางสงคม เทากบ 41 คน คดเปนรอยละ 35.65

ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

ปจจบนไดรบการบรการทางสงคม ดานการบรการ

สาธารณะตางๆ เชน โทรศพทสาธารณะ จำานวน 32 คน

คดเปนรอยละ 54.39 รองลงมา คอ ไดรบการบรการทาง

สงคม ดานการบรการจดหาทพก / บานพก จำานวน 46

คน คดเปนรอยละ 40.35 โดยคาเฉลยจำานวนลกจาง

ของกจการขนาดเลกทไดรบการบรการทางสงคม เทากบ

40 คน คดเปนรอยละ 35.09 ของผตอบแบบสอบถาม

ทงหมด

ประเดนการไดรบสวสดการทางสงคม ผลการ

ศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมาชวง

ของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบการ

สวสดการทางสงคม ดานการมบรการอาหารกลางวน

จำานวน 46 คน คดเปนรอยละ 40.00 รองลงมา คอ ได

รบการสวสดการทางสงคม ดานการมบรการรถรบ-สง

(สถานททำางาน-ทพก) จำานวน 44 คน คดเปนรอยละ

38.26 โดยคาเฉลยจำานวนลกจางของกจการขนาดใหญ

ทไดรบการสวสดการทางสงคม เทากบ 28 คน คดเปน

รอยละ 24.35 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

ปจจบนไดรบสวสดการทางสงคม ดานการมเงนกองทน

ใหกยมเพอการศกษาบตร - หลาน จำานวน 40 คน คด

เปนรอยละ 35.09 รองลงมา คอ ไดรบการสวสดการทาง

สงคม ดานการมเงนกดอกเบยตำาเพอทอยอาศย จำานวน

35 คน คดเปนรอยละ 35.70 โดยคาเฉลยจำานวนลกจาง

ของกจการขนาดเลกทไดรบการบรการทางสงคม เทากบ

26 คน คดเปนรอยละ 22.81 ของผตอบแบบสอบถาม

ทงหมด

ประเดนการไดรบความคมครองการประกนสงคม

ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมา

ชวงของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากปจจบนไดรบ

ความคมครองการประกนสงคม ดานเงนทดแทนกรณ

สงเคราะหบตร จำานวน 40 คน คดเปนรอยละ 34.78

รองลงมา คอ ไดรบความคมครองการประกนสงคม ดาน

เงนทดแทนการขาดรายได (กรณคลอดบตร) จำานวน 38

คน คดเปนรอยละ 33.34 โดยคาเฉลยจำานวนลกจาง

ของกจการขนาดใหญทไดรบความคมครองการประกน

สงคม เทากบ 30 คน คดเปนรอยละ 26.09 ของผตอบ

แบบสอบถามทงหมด

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก

ปจจบนไดรบความคมครองการประกนสงคม ดานเงน

ทดแทนการขาดรายได (กรณคลอดบตร) จำานวน 41 คน

คดเปนรอยละ 35.96 รองลงมา คอ ไดรบความคมครอง

การประกนสงคม ดานเงนทดแทนการขาดรายได กรณ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 97

เอกสารอางอง

เกษมสนต วลาวรรณ. 2518. การจางเหมา. การแรงงาน 2 กรมแรงงาน : กระทรวงมหาดไทย.

. 2540. สญญาจางแรงงาน. กรงเทพฯ : สำานกพมพนตบรรณการ.

บณฑต ธนชยเศรษฐวฒ. 2546. จบชพจรการเคลอนไหวแรงงานป 2545. กรงเทพฯ : มลนธอารมณ พงศพงน.

พงษรตน เครอกลน. 2545. คำาอธบายกฎหมายแรงงานเพอการบรหารทรพยกรมนษย. กรงเทพฯ : สำานก

พมพนตธรรม.

มนญ ปญญกรยากร. 2544. คมอการปฏบตตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541. กรงเทพฯ

: กรมสวสดการและคมครองแรงงาน.

วชย โถสวรรณจนดา และ ชนนาฎ ณ เชยงใหม. 2544. การเลกจางทถกกฎหมายและเปนธรรม. กรงเทพฯ

: สำานกพมพนตธรรม.

วางงาน จำานวน 36 คน คดเปนรอยละ 31.58 โดยคา

เฉลยจำานวนลกจางของกจการขนาดเลกทไดรบความ

คมครองการประกนสงคม เทากบ 29 คน คดเปนรอยละ

25.44 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

ประเดนประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบ

เหมาชวง ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดใหญพบวา สวนมาก

เหนวาประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบเหมาคอ

งานไมตอเนองไมแนนอน (ตามฤดกาล) จำานวน 17 คน

คดเปนรอยละ 14.78 รองลงมาเปนปรมาณงานมากตอง

ใชแรงงานมาก และ ตองการระยะเวลาสน การดำาเนน

งานทรวดเรว จำานวน 16 คน คดเปนรอยละ 13.91

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก เหน

วาประเภทงานทควรใชระบบการจางแบบเหมาคอ งาน

ไมตอเนองไมแนนอน (ตามฤดกาล) จำานวน 18 คน คด

เปนรอยละ 15.79 รองลงมาเปนปรมาณงานมากตองใช

แรงงานมาก และ งานทใชแรงงานเฉพาะทาง ทมทกษะ

ฝมอเฉพาะดาน จำานวน 17 คน คดเปนรอยละ 14.91

ประเดนเหตผลทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง

ผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปนลกจางเหมา

ชวงของกจการขนาดใหญพบวา สวนมากเหนวาเหตผล

ทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ สามารถกำาหนด

ตนทนกำาไร ไดชดเจน ไมเสยงกบการขาดทน และ ลดคา

ใชจายสวสดการหรอการชดเชยตางๆ แกแรงงาน (ภาระ

ผเหมาชวง) จำานวน 17 คน คดเปนรอยละ 14.78 รองลง

มาคอ ลดภาระพฒนาฝมอแรงงานในสถานประกอบการ

จำานวน 13 คน คดเปนรอยละ 11.30

สวนผลการศกษาของผตอบแบบสอบถามทเปน

ลกจางเหมาชวงของกจการขนาดเลกพบวาสวนมาก เหน

วาเหตผลทควรใชระบบจางแบบเหมาชวง คอ สามารถ

กำาหนดตนทนกำาไร ไดชดเจน ไมเสยงกบการขาดทน

และ ลดคาใชจายสวสดการหรอการชดเชยตางๆ แก

แรงงาน (ภาระผเหมาชวง) จำานวน 17 คน คดเปนรอย

ละ 14.78 รองลงมาคอลดภาระพฒนาฝมอแรงงานใน

สถานประกอบการ จำานวน 14 คน คดเปนรอยละ12.28

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL98

วชย โถสวรรณจนดา. 2546. คำาอธบายแบบเจาะลกพระราชบญญตคมครองแรงงาน. พมพครงท 2

กรงเทพฯ : สำานกพมพนตธรรม.

. 2546. แรงงานสมพนธ : กญแจแหงความรวมมอระหวางนายจางลกจาง. พมพ

ครงท 2. กรงเทพฯ : สำานกพมพนตธรรม.

ศกดศร บรบาลบรรพตเขตต. 2534. ระบบความมนคงทางสงคม. กรงเทพฯ : สำานกพมพ มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

สมศกด สามคคธรรม. 2531. กลยทธแรงงานสมพนธ : การจางงานชวคราวระยะสน. กรงเทพฯ : มลนธ

อารมณ พงศพงน.

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 99

บทคดยอ

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาการ

พฒนาระบบราชการในประเดนการทราบ ความเขาใจ

และการนำาไปปฏบต และความพงพอใจของประชาชน

และขาราชการตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมการ

ปฏบตราชการตาม I AM READY กลมตวอยางทใชคอ

ประชาชนในกรงเทพมหานคร และใน 76 จงหวด รวม

ทงหมด 16,728 คน ขาราชการทงสวนกลางและสวน

ภมภาครวมทงหมด 11,195 คน ผมสวนไดสวนเสยรวม

ทงหมด 1,350 คน เครองมอทใชคอ แบบสอบถาม สถต

ทใชวเคราะหขอมลในการศกษาคอ คารอยละ คาเฉลย

การวเคราะหความแปรปรวน Z-test t- test ไคสแควร

และการวเคราะหความถดถอยเชงพห โดยใชโปรแกรม

สำาเรจรป ผลการศกษาพบวา ประชาชนสวนมากเปน

ชาย มอาย 31 - 40 ป มอาชพเปน ขาราชการเกษยณอาย

ระดบการศกษาตำากวาปรญญาตร รบรขอมลขาวสาร

การพฒนาระบบราชการจากสอโทรทศน และสวนมาก

ไมเคยมสวนรวมในการพฒนาระบบราชการ ระดบ

การรบร ความเขาใจ และความพงพอใจของประชาชน

เกยวกบการพฒนาระบบราชการ มระดบใกลเคยงกน

สำาหรบขาราชการสวนมากเปนชาย มอาย 36 - 45 ป

เปนขาราชการระดบกลาง มระดบการศกษาปรญญา

ตรขนไป รบรขอมลขาวสารเกยวกบการพฒนาระบบ

ราชการจากการประชมสมมนา สวนมากเคยและยงม

สวนรวมอยในการพฒนาระบบราชการ โดยมสวนรวม

ความพงพอใจตอการพฒนาระบบราชการเทพ สามงามยา*

ในกจกรรมการพฒนาระบบราชการในลกษณะเปนผ

ปฏบต และสวนมากไมใชผทมความรบผดชอบงานเกยว

กบการพฒนาระบบราชการ ระดบการรบร ความเขาใจ

ความพงพอใจ และการนำาไปปฏบตของขาราชการเกยว

กบการพฒนาระบบราชการ มระดบใกลเคยงกน สำาหรบ

ผมสวนไดสวนเสยเกยวกบการพฒนาระบบราชการสวน

มากเปนชาย มอาย 41 - 50 ป เปนนกการเมองทองถน

มระดบการศกษาปรญญาตรขนไป รบรขอมลขาวสาร

เกยวกบการพฒนาระบบราชการจากการประชมสมมนา

และไมเคยมสวนรวมในการพฒนาระบบราชการ การรบ

ร ความเขาใจ และความพงพอใจของผมสวนไดสวนเสย

เกยวกบการพฒนาระบบราชการ มระดบใกลเคยงกน

Abstract

This study aimed to study the development of

bureaucracy about recognition, comprehension,

implementation, and satisfaction of public and

officers in the govern behavior changed by I AM

READY. The samples were16,728 peoples who

lived in Bangkok and 76 provinces and 11,195

officers both worked in Bangkok and 76 provinces

and 1,350 stakeholders. The tool was a set of

questionnaire. Statistics used for data analysis

were percentage, mean, analysis of variance,

Z-test, t-test, chi-square, and multiple regression

*อาจารยประจำาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรบณฑต วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL100

analysis by software package program. This

study found in people sector most of them was

male, aged between 31 - 40 years old, retired

civil servants, graduated less than bachelor

degree, received the development of bureaucracy

information from television, and never participated

in the development of bureaucracy. The level of

recognition, comprehension, and satisfaction were

nearby. For the officers sector most of them was

male, aged between 36 - 45 years old, middle

range civil servants, graduated in bachelor degree

or more, received the development of bureaucracy

information from seminar, still active in the

development of bureaucracy, and not response

about the development of bureaucracy. The level

of recognition, comprehension, satisfaction, and

implementation were nearby. For the stakeholders

sector most of them was male, aged between 41 -

50 years old, local politician, graduated in bachelor

degree or more, received the development of

bureaucracy information from seminar, and never

participated in the development of bureaucracy.

The level of recognition, comprehension, and

satisfaction were nearby also.

บทนำา

หลกการสำาคญของการพฒนาระบบราชการถก

กำาหนดไวอยางชดเจนในพระราชบญญตระเบยบบรหาร

ราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 โดย

กำาหนดให “การบรหารราชการตองเปนไปเพอประโยชน

สขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ความ

มประสทธภาพ ความคมคาในเชงภารกจแหงรฐ การลด

ขนตอนการปฏบตงาน การลดภารกจและยบเลกหนวย

งานทไมจำาเปน การกระจายภารกจและทรพยากรใหแก

ทองถน การกระจายอำานาจตดสนใจ การอำานวยความ

สะดวกและตอบสนองความตองการของประชาชน ทงน

โดยมผรบผดชอบตอผลงาน.......”

พระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม

พ.ศ. 2545 และพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการ

แผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 เปนจดเรมตนทสำาคญ

ของการพฒนาระบบราชการ ทำาใหระบบราชการเกด

การเปลยนแปลงทงโครงสรางหนวยงาน วธการทำางาน

รวมทงวฒนธรรมการทำางานของขาราชการ

ดงนน เพอใหทราบถงความพงพอใจตอการพฒนา

ระบบราชการ ผวจยจงดำาเนนการสำารวจความพงพอใจ

ของประชาชน ขาราชการและผมสวนไดสวนเสยตอ

การพฒนาระบบราชการ เปนขอสนเทศใหกบรฐบาล

สวนราชการ/หนวยงานทเกยวของ เพอประโยชนในการ

ปรบปรงการพฒนาระบบราชการใหดำาเนนไปอยางม

ประสทธภาพ บงเกดประสทธผลตามเจตนารมณแหง

การพฒนาระบบราชการ

วตถประสงค

1. เพอสำารวจความพงพอใจตอการพฒนา

ระบบราชการในภาพรวมของประชาชน ขาราชการ

และ ผมสวนไดสวนเสย ซงเปนขอมลนำาไปสการเพม

ประสทธภาพการพฒนาระบบราชการใหเปนไปตาม

เจตนารมณของมาตรา 3/1 ของพระราชบญญตระเบยบ

บรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545

2. เพอใหประชาชน ขาราชการและผมสวนไดสวน

เสยเกยวกบการพฒนาระบบราชการมสวนรวมในการให

ขอคดเหนและขอเสนอแนะ

3. เพอนำาผลทไดจากการศกษาวจยมาประยกต

ใชเพอปรบปรงประสทธภาพและประสทธผลของการ

พฒนาระบบราชการตอไป

4. เพอสำารวจความพงพอใจเกยวกบเครองมอใน

การพฒนาระบบราชการ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 101

กรอบแนวคดทใชในการศกษาวจย

การศกษาวจยความพงพอใจตอการการพฒนา

ระบบราชการ กำาหนดกรอบแนวคด ดงน

1. ศกษา เพศ อาย อาชพ การศกษาและการเคย

มสวนรวมในการพฒนาระบบราชการของประชาชนตอ

การรบร ความเขาใจ และความพงใจเกยวกบพระราช

กฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการ

บานเมองทด พ.ศ. 2546 แผนยทธศาสตรการพฒนา

ระบบราชการไทย พ.ศ.2546-2550 เครองมอทใชใน

การพฒนาระบบราชการ และทศนคตตอของประชาชน

ตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมการปฏบตราชการตาม I

AM READY

2. ศกษา เพศ อาย ระดบตำาแหนง การเคยมสวน

รวมในการพฒนาระบบราชการ และการรบผดชอบ

งานเกยวกบการพฒนาระบบราชการโดยมการตดตอ

ประสานงานกบ สำานกงาน ก.พ.ร. โดยตรงของขาราชการ

ทวไป/ขาราชการผรบผดชอบงานเกยวกบการพฒนา

ระบบราชการ และการศกษาของขาราชการตอ การรบ

ร ความเขาใจ ความพงใจและการนำาไปปฏบตเกยวกบ

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร

กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 แผนยทธศาสตรการ

พฒนาระบบราชการไทย พ.ศ.2546-2550 เครองมอท

ใชในการพฒนาระบบราชการ

3. ศกษา เพศ อาย อาชพ การศกษาและการเคย

มสวนรวมในการพฒนาระบบราชการของผมสวนไดสวน

เสยตอการรบร ความเขาใจ และความพงใจเกยวกบพระ

ราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการ

บานเมองทด พ.ศ. 2546 แผนยทธศาสตรการพฒนา

ระบบราชการไทย พ.ศ. 2546 - 2550 และเครองมอท

ใชในการพฒนาระบบราชการ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทำาใหทราบความพงพอใจของประชาชน

ขาราชการ และผมสวนไดสวนเสยตอการพฒนาระบบ

ราชการ

2. ทำาใหประชาชน ขาราชการ และผมสวนไดสวน

เสยเกยวกบการพฒนาระบบราชการมสวนรวมในการ

ใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ

3. ทำาใหสามารถนำาผลทไดจากการศกษาวจยมา

ประยกตใชเพอปรบปรงประสทธภาพและประสทธผล

ของงานราชการตอไป

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชาชนในกรงเทพมหานคร และใน 76 จงหวด

รวมทงหมด 16,728 คน ขาราชการทงสวนกลางและสวน

ภมภาครวมทงหมด 11,195 คน ผมสวนไดสวนเสยรวม

ทงหมด 1,350 คน

เครองมอ

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม

ซงสรางตามวตถประสงค กรอบแนวคด คำาจำากดความ

ทกำาหนดขน โดยแบงออกเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 พนทเกบขอมล

ตอนท 2 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 3 ขอมลทเกยวของกบการรบสวสดการ

ตางๆ

ตอนท 4 เปนคำาถามเปดใหผตอบแบบสอบถาม

แสดงขอคดเหน หรอขอเสนอแนะอนๆ

สถตทใชในการทดสอบ

ผวจยใชสถตคารอยละ (Percentage) คาเฉลย

การวเคราะหความแปรปรวน Z-test t - test ไคสแควร

และการวเคราะหความถดถอยเชงพห โดยใชโปรแกรม

สำาเรจรป

ผลการวจย

1. วเคราะหผลการศกษาระดบประชาชน ม

การรบรเกยวกบการพฒนาระบบราชการในดาน การ

ถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน การ

ลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการ การรณรงค

ใหขาราชการมจตสำานกในการบรการประชาชน และการ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL102

ใหบรการทางอเลคทรอนกส (E-government) แสดงให

เหนวาการปรบปรงงานเพอบรการประชาชน และการ

พฒนาระบบราชการทำาใหประชาชนไดรบบรการของ

ระบบราชการในแงของคณภาพ ตนทนตำา และรวดเรว

สงทาทายการพฒนาระบบราชการคอ การเปลยนแปลง

กระบวนการของงาน จากแนวตงเปนแนวนอน (อทย

เลาหวเชยร,2537 : 85) ใหงานเคลอนทในแนวนอน

ตดหนาทตาง ๆ ทตองประสานขามระหวางกนออกไป

การจดการใหมคอ ระบบของงานทแตละกระบวนการ

จะกำาหนดจดเรมตนและจดสนสด สำาหรบการพฒนา

ระบบราชการจงมแนวโนมเปนยทธวธ (tactic) เพราะ

ประการแรก เนนทกระบวนการปฏบตงาน ประการท

2 เนนทกรอบระยะเวลาของการปรบปรงมกเปนชวง

ระยะเวลาสน ๆ ประการท 3 กจกรรมนมแนวโนมใช

เทคโนโลยสารสนเทศเพอชวยในการทำางาน การเรม

ลงมอ reengineering เพอการพฒนาระบบราชการ

ตองการใหงานตาง ๆ มความสมพนธแบบรวมเขาไว

ดวย และตองการใหงานตาง ๆ มความสมพนธเชงแลก

เปลยนซงกนและกน โดยการนำาทรพยากรมารวมเขาไว

ดวยกน

ดานความเขาใจของประชาชนพบวา ประชาชน

ผตอบแบบสอบถามสวนมากมความเขาใจเกยวกบ

การพฒนาระบบราชการดาน การลดขนตอนและระยะ

เวลาการปฏบตราชการ การพฒนาระบบราชการสการ

บรหารราชการแบบมสวนรวม การสรางความโปรงใส

และการตอตานการทจรตและการจดตงศนยบรการรวม

(Service Link) สะทอนใหเหนวา การออกแบบระบบ

ราชการใหม จำาเปนตองมแนวทางของการคดใหมใน

การออกแบบระบบราชการและการเปลยนแปลงระบบ

ราชการ การเสรมสรางความรความเขาใจใหมเปนแนว

การพฒนาระบบราชการเชงคณภาพ คอตองการให

ขาราชการมความรความเขาใจใหมเกยวกบการพฒนา

ระบบราชการ เปนทมาของการไดเปรยบในเชงกลยทธ

ของระบบราชการ

สำาหรบความพงพอใจของประชาชนพบวา

ประชาชนผตอบแบบสอบถามสวนมากมความพง

พอใจเกยวกบการพฒนาระบบราชการดานการพฒนา

กฎหมายของสวนราชการ การปรบบทบาท ภารกจและ

โครงสรางสวนราชการ การปรบขนาดกำาลงคนภาครฐ

การถายโอนภารกจใหภาคเอกชน/ภาคประชาสงคม

แสดงใหเหนวาการพฒนาระบบราชการทผานมาดำาเนน

ไปอยางคอยเปนคอยไป ไมครบวงจร และบงเกดผลการ

เปลยนแปลงคอนขางนอย กระแสเรยกรองทตองการ

ปรบปรงระบบราชการใหมความทนสมย โดยเฉพาะการ

ยดหลกการบรหารกจการบานเมองทด และรปแบบการ

บรหารงานภาครฐแนวใหม ในการพฒนาระบบราชการ

เมอป พ.ศ.2545 เปนผลใหมการปรบปรงแกไขกฎหมาย

ระเบยบบรหารราชการแผนดนและกฎหมายปรบปรง

กระทรวง ทบวง กรม ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 3

ตลาคม พ.ศ.2545 เปนตนมา

2. วเคราะหผลการศกษาระดบขาราชการ/

ขาราชการผรบผดชอบงานเกยวกบการพฒนา

ระบบราชการ จากผลการสำารวจความคดเหนของ

ขาราชการ/ขาราชการผรบผดชอบงานเกยวกบการ

พฒนาระบบราชการพบวา สวนมากเพศชาย มชวงอาย

36 - 45 ป เปนขาราชการระดบ 5 - 8 มระดบการศกษา

ปรญญาตรขนไป รบรขอมลขาวสารเกยวกบการพฒนา

ระบบราชการจากการประชม /การอบรม /การสมมนา

สวนมากเคยและยงมสวนรวมอยในการพฒนาระบบ

ราชการในลกษณะเปนผปฏบต โดยมการตดตอประสาน

งานกบสำานกงาน ก.พ.ร. โดยตรง ซงมการรบรเกยวกบ

การพฒนาระบบในดาน การใหบรการทางอเลคทรอ-

นกส การลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการ

การถายทอดตวชวดระดบสวนราชการสระดบบคลากร

และ การสงเสรมการจดการความร (KM) แสดงใหเหนวา

ก.พ.ร. ไดพฒนากระบวนการเพอพฒนาระบบราชการ

ใหทนสมยและเสรมมาตรการในการบรรลเปาประสงค

ตามยทธศาสตรดงกลาวในหลายเรอง โดยใชกลยทธ

การแสวงหาความรวมมอจากทกฝายดวยความสมครใจ

และใชสงจงใจเปนเครองมอในการกระตนเรงเรา มพระ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 103

ราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการ

บานเมองทด พ.ศ. 2546 พระราชบญญตระเบยบบรหาร

ราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 เปน

เครองมอดำาเนนการ

ดานความเขาใจของขาราชการ/ขาราชการผรบผด

ชอบงานเกยวกบการพฒนาระบบราชการ พบวา สวน

มากมความเขาใจเกยวกบการพฒนาระบบราชการดาน

การพฒนาระบบราชการสการบรหารราชการแบบมสวน

รวม การจดตงศนยบรการรวม (Service Link) การจด

องคการแบบอนทมใชสวนราชการเพอรองรบบทบาท

และภารกจภาครฐทตองการประสทธภาพสง และการ

พฒนาโครงสรางระบบบรหารแบบกลมภารกจ สะทอน

ใหเหนวา การปรบทบบาท ภารกจ และขนาดของระบบ

ราชการ สงผลให เปนระบบราชการทมประสทธภาพและ

ประสทธผล เกดความความคมคาทงเวลาและโอกาส

ของประชาชน

ดานความพงพอใจของขาราชการ/ขาราชการผรบ

ผดชอบงานเกยวกบการพฒนาระบบราชการพบวา สวน

มากมความพงพอใจตอการพฒนาระบบราชการในดาน

การลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการ การ

บรณาการและเชอมโยงการทำางานภายใตระบบรฐบาล

อเลคทรอนกส การพฒนาโครงสรางระบบบรหารแบบ

กลมภารกจ การรณรงคใหขาราชการมจตสำานกในการ

บรการ สะทอนใหเหนวาการเปดระบบราชการใหสนอง

ตอการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย สวน

ราชการเรมมการเปลยนแปลง ในทศทางทดขน มแนว

โนมบรรลเปาหมายไดในระดบทนาพงพอใจซงมขอ

สรปจากผลการสำารวจวา ระดบความสำาเรจของการ

เปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมอยในระดบ

มาก ระดบความสำาเรจในการเปดเผยขอมลขาวสาร

ตอสาธารณะ อยในระดบมากทสด และรอยละของ

ปญหาขดแยงกรณพพาทรองเรยนระหวางสวนราชการ

และประชาชน ปรากฏวา มจำานวนลดลงหรอไมม

ปญหาความขดแยงในระดบมากทสดอยางไรกตาม

เมอประเมนผลในภาพรวม พบวาผลจากการพฒนา

ระบบราชการไดสงผลกระทบตอสมรรถนะของประเทศ

โดยรวมในแนวบวก มขดความสามารถการแขงขนใน

นานาชาต ประชาชนผรบบรการมความพงพอใจใน

ระบบราชการมากขนและผลดำาเนนการ 6 ดาน เชน

ดชนการมสทธมเสยงและความโปรงใส ดชนชสภาวะ

เสถยรภาพทางการเมอง ดชนชสภาวะประสทธภาพ

ของรฐ ดชนชคณภาพของกฎระเบยบตาง ๆ ดชนชภาว-

การณบงคบใชกฎหมายและดชนชสภาวะการควบคม

ปราบปรามคอรรปชน แมดชนบางตวลดตำาลง (เลก

นอย) แตมดชนบางตวถกจดในอนดบทเพมสงขน เมอ

พจารณาโดยรวมกถอวาอยในระดบทนาพอใจ สวนผล

การสำารวจความพงพอใจของประชาชนใน 3 ประเดน

หลก ไดแกความพงพอใจดานเจาหนาทผ ใหบรการ

ความพงพอใจดานกระบวนการ/ขนตอนการใหบรการ

และความพงพอใจดานสงอำานวยความสะดวก ผลทได

ปรากฏวาประชาชนมความพงพอใจเพมขนในทกดาน

ดานความคดเหนเกยวกบเครองมอทใชในการ

พฒนาระบบราชการสำาหรบขาราชการผรบผดชอบงาน

เกยวกบการพฒนาระบบราชการ พบวา ขาราชการ/

ขาราชการผรบผดชอบงานเกยวกบการพฒนาระบบ

ราชการสวนมาก ทราบ เขาใจ ตอเครองมอทใชในการ

พฒนาระบบราชการ แตไมมความพงพอใจตอเครอง

มอทใชในการพฒนาระบบราชการ และสวนมากมการ

ดำาเนนการเกยวกบการพฒนาระบบราชการ ดานเนอหา

และดานประโยชน พบวา ขาราชการผรบผดชอบงาน

เกยวกบการพฒนาระบบราชการผตอบแบบสอบถาม

สวนมากใหคะแนนเครองมอทใชในการพฒนาระบบ

ราชการดานเนอหา

3. วเคราะหผลการศกษาระดบผมสวนไดสวน

เสย จากผลการสำารวจความคดเหนของผมสวนไดสวน

เสยพบวา สวนมากเปนเพศชาย มชวงอาย 41 - 50

ป มอาชพเปนนกการเมองทองถน มระดบการศกษา

ปรญญาตรขนไป รบรขอมลขาวสาร / การโฆษณา / การ

ประชาสมพนธ การพฒนาระบบราชการจากการประชม

/การอบรม /การสมมนา และสวนมากไมเคยมสวนรวม

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL104

ในการพฒนาระบบราชการ โดยมการรบรเกยวกบการ

พฒนาระบบในดาน การสรางความโปรงใสและการ

ตอตานการทจรต การปรบขนาดกำาลงคนภาครฐ การ

รณรงคใหขาราชการมจตสำานกในการบรการประชาชน

และการพฒนากฎหมายของสวนราชการ แสดงใหเหน

วาการพฒนาระบบราชการดำาเนนไปอยางคอยเปนคอย

ไป อยางไรกตามการพฒนาระบบราชการ เรมตนจาก

การปรบเปลยนกระบวนการบรหารและการปรบปรง

โครงสรางสวนราชการ เปนผลใหมการปรบปรงแกไข

กฎหมายระเบยบบรหารราชการแผนดนและกฎหมาย

ปรบปรง กระทรวง ทบวง กรม ซงมผลบงคบใชตงแตวน

ท 3 ตลาคม พ.ศ.2545 เปนตนมา

ดานความเขาใจของผมสวนไดสวนเสยพบวา ผ

ตอบแบบสอบถามสวนมากมความเขาใจเกยวกบการ

พฒนาระบบราชการในดาน การเพมขดสมรรถนะของ

สวนราชการเพอใหการบรหารเกดประสทธภาพและ

ประสทธผล การลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบต

ราชการ การพฒนาระบบราชการสการบรหารราชการ

แบบมสวนรวม การใหบรการทางอเลคทรอนกส สะทอน

ใหเหนวาระบบราชการมการสนองตอการเมองการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตย สวนราชการเรมมการ

เปลยนแปลงในทศทางทดขน จากผลการสำารวจ พบ

วา มแนวโนมบรรลเปาหมายไดในระดบทนาพงพอใจ

อยางไรกตามเมอประเมนผลในภาพรวม พบวาผลจาก

การพฒนาระบบราชการไดสงผลกระทบตอสมรรถนะ

ของประเทศโดยรวมในแนวบวก ประชาชนผรบบรการ

มความพงพอใจในระบบราชการมากขน

ดานความพงพอใจของผมสวนไดสวนเสยพบ

วา สวนมากมความพงพอใจเกยวกบการพฒนาระบบ

ราชการสะทอนใหเหนวา การพฒนาระบบราชการทำาให

หนวยงานตาง ๆ มการเปลยนแปลง อยางไรกตามการ

ปรบบทบาท ภารกจและโครงสรางหนวยงานใหมตาม

นโยบายการพฒนาระบบราชการยอมมปญหาอปสรรค

อยบาง

สรปไดวา การรบรเกยวกบการพฒนาระบบราชการ

ของประชาชน ขาราชการและผมสวนไดสวนเสยจะเกด

ขนไดกตอเมอเกดการเรยนรเกยวกบการพฒนาระบบ

ราชการในดานตางๆ และการรบรดงกลาวจะนำาไปสการ

เกดความเขาใจและประสบการณเกยวกบการพฒนา

ระบบราชการ และเกดเปนความพงพอใจเกยวกบการ

พฒนาระบบราชการในทสด

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะตอรฐบาล

1.1 ควรกำาหนดใหมหนวยงานทมหนาทดแล

ระบบคอมพวเตอรและเครอขายและฐานขอมลโดยตรง

ในทกสวนราชการทงสวนกลางและสวนภมภาค

1.2 ควรกำาหนดยทธศาสตรในการพฒนาระบบ

ราชการและบคลากรทชดเจน

1.3 ควรมนโยบายปลกฝง คานยมใหรกองคกร

และรกอาชพ

1.4 ปรบแกกฎหมาย/ระเบยบใหเออตอการ

ปรบโครงสรางโดยเฉพาะดานบคลากร

2. ขอเสนอแนะตอสวนราชการ

2.1 ควรนำาผลการประเมนผลหลงสนสดการ

ดำาเนนงานมาใชอยางตอเนอง

2.2 ควรมการลดขนตอนการตดสนใจอนมต

อนญาตและการสงการตางๆ

2.3 ควรมการอำานวยความสะดวกลกคาหนวย

ราชการและประชาชนใหเขาถงบรการ รบรขอมลขาวสาร

มการอำานวยความสะดวกดานสถานทและสงแวดลอม

2.4 มแผนภมขนตอนระยะเวลาและมการเปด

เผยแผนภมและขนตอนดงกลาว

2.5 หนวยงานมภารกจทจำาเปนตองสอสาร

กบประชาชนเปนจำานวนมากชองทางในการเปดเผย

ขอมลขาวสารตอสาธารณะหลกๆ คอ ผานทางเครอ

ขายสารสนเทศ หรอสอมวลชน โดยเนนการปฏบตตาม

พ.ร.บ.ขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. 2540

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 105

เอกสารอางอง

2.6 หนวยงานควรมการประยกตใชเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารสมยใหมชวยสนบสนนงานใน

ทกระบบ และควรจดใหมการเชอมโยงของทกระบบเขา

ดวยกน

3. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

3.1 ควรพจารณาจดกลมตวชวดใหม

3.2 ในสวนของการเจรจาเปาหมาย/เกณฑการ

วดนน ผประเมนและผรบการประเมน ควรมขอมล ความ

รและความเขาใจในดานการประเมนผลทดเทยมหรอ

ใกลเคยง

3.3 ควรมมาตรการรองรบเพอใหสามารถจำากด

ขนาดหรอลดขนาดของหนวยงาน

4. ขอเสนอแนะดานบรหารจดการองคการ

4.1 ควรใหบรการอยางตรงตอเวลา

4.2 ควรมความยดหยนในการใหบรการไมยด

กฎระเบยบมาก

4.3 ควรตอบสนองความตองการของผรบ

บรการในทกกลมตรงความตองการ

4.4 ควรมการปรบปรงการใหบรการตลอดเวลา

4.5 ผบรหารควรเปนผนำาการบรหารการ

เปลยนแปลง การทำางานเปนทม การสรางวสยทศนรวม

การประกาศมาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรมและม

การพฒนาอยางตอเนอง

เซนจ, ชชโอะ. 2542. TQC and TQM. แปลโดย กตตศกด พลอยพานชเจรญ และ ลกษณะ มานตขจรกจ.

กรงเทพฯ : ส. เอเชย เพรส จำากด.

ตณ ปรชญพฤทธ. 2542. ทฤษฎองคการ. กรงเทพฯ : สำานกพมพไทยวฒนาพาณชย จำากด.

ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. 2544. ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ

เอสแอนดจกราฟฟค,

พทยา บวรวฒนา. 2543.ทฤษฎองคการสาธารณะ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ศกดโสภาการพมพ.

อทย เลาหวเชยร. 2537. ทฤษฎองคการและการจดการ (เอกสารประกอบการสอน วชา รศ. 610).

โครงการเอกสารและตำารา คณะรฐประศาสนศาสตร : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร,

อรณ รกธรรม. 2540. ทฤษฎองคการ : ศกษาเชงมนษยสมพนธ. กรงเทพฯ : สหายบลอกและการพมพ,

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL106

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาความคด

เหนของผบรโภคทมตอการบรหารจดการเชงกลยทธ

ทางการตลาดของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และ

รานคาปลกสมยใหม ศกษาเปรยบเทยบความคดเหน

ของผบรโภคทมตอการบรหารจดการเชงกลยทธทางการ

ตลาดของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคา

ปลกสมยใหม และเปรยบเทยบความคดเหนของผ

บรโภคทมตอการบรหารจดการเชงกลยทธทางการตลาด

ของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมย

ใหม จำาแนกตามปจจยสวนบคคลของผบรโภค ประชากร

ทใชในการศกษาครงน คอ ผบรโภคทมาซอของจากราน

คาปลกขนาดเลก (โชหวย) ตำาบลละ 1 ราน และรานคา

ปลกสมยใหม ในเขตอำาเภอเมองนครปฐมตำาบลละ 1

รานรวมประเภทละ 25 ราน

ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนมากเปนเพศ

หญง อายตำากวา 20 ป มศกษาระดบปรญญาตร และ

เปนนกเรยน/นกศกษา และสวนมากมรายไดตำากวา

5,000 บาท ผบรโภคทใชบรการรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย) และรานคาปลกสมยใหมในเขตอำาเภอเมอง

จงหวดนครปฐม สวนใหญชอบซอสนคาอปโภคบรโภค

จากรานคาสะดวกซอ (เซเวน อเลฟเวน แฟมลมารท) เปน

ประจำา โดยชอบซอสนคาประเภทขนมขบเคยว จำานวน

เงนในการซอสนคาตอครงสวนใหญจะตำากวา 100 บาท

ความถในการซอสนคา คอ 1-2 ครงตอสปดาห และความ

ตองการสนคาจากรานคาปลก คอ สนคาทระบวนผลต

และวนหมดอายชดเจน / ไมบบสลาย

ระดบความคดเหนเกยวกบรานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) ผบรโภคมความคดเหน โดยภาพรวมอย

ในระดบปานกลางในทกๆ ดาน โดยเรยงลำาดบ ไดแก

กลยทธดานสนคา กลยทธดานราคา กลยทธดานการ

จดจำาหนาย และกลยทธดานการสงเสรมการตลาด

ตามลำาดบ เมอเปรยบเทยบระดบความคดเหนเกยวกบ

รานคาปลกสมยใหม ผบรโภคมความคดเหนโดยภาพ

รวม อยในระดบมาก ในทกๆ ดาน โดยเรยงลำาดบ ไดแก

กลยทธดานสนคา กลยทธดานราคา กลยทธการจด

จำาหนาย กลยทธดานการสงเสรมการตลาด ตามลำาดบ

Abstract

This study aimed to study customer’s opinion in

marketing strategy management of small retail shop

and modern retail shop. And compared customer’s

opinion between small retail shop and modern

retail shop. Specified by customer’s personality.

Population was the customers who came to buy

goods from small retail shop or modern retail shop

แนวทางการบรหารจดการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ในจงหวดนครปฐม

สรยา ศศะรมย*

*อาจารยประจำาหลกสตรบรหารธรกจบณฑต วทยาลยทองสข

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 107

in each type for 25 shops in every subdistricts in

Mueang Nakhon Prathom district.

The result showed that the majority was female,

aged under 20 years old, studied in bachelor

degree level, and average income less than 5,000

baht per month. The most of customers liked to buy

consumer products from convenience store (7-11

shop, Family Mart). They bought snack, amount

to buy goods less than 100 baht for each time,

bought goods 1-2 times per week, and most wanted

goods was the goods which visibly showed date of

manufacture and expired date and not intact.

The level of opinion about small retail shop,

as a whole, was in middle level in every section.

There were product strategies, pricing strategies,

distribution strategies, and marketing strategies.

And when compared with modern retail shop

the opinion was in high level in every section, by

sequent, product strategies, pricing strategies,

distribution strategies, and marketing strategies.

บทนำา

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) (Traditional Trade)

มบทบาทสำาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศไทย

มานานเพราะเปนแหลงการจางงานและเปนแหลงราย

ไดหลกของประเทศทางหนง นอกจากนนยงเปนแหลง

เชอมโยงและกระจายสนคาขนสดทายจากผผลตไปสผ

บรโภค โดยความสมพนธระหวางผผลต รานคาปลกและ

ผบรโภคเปนความสมพนธทลกซงในสงคมไทยในอดต

ดวยรปแบบของธรกจรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)

เปนธรกจทมลกษณะเปนรานคาขายสนคาทใชเพอการ

อปโภคบรโภคทจำาเปนในการดำาเนนชวต ตงอยในแหลง

ชมชนโดยใชเงนลงทนในการทำาธรกจไมสงมากนก มการ

บรหารงานกนเองภายในครอบครว ไมซบซอน ดวยการ

ซอสนคามาและขายไป ไมมการใชเทคโนโลยและการ

บรหารจดการสมยใหมมากนก ดวยลกษณะของรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) ขางตน ทำาใหธรกจคาปลกเปน

ทนยมในการประกอบอาชพมอตราการดำาเนนธรกจราน

คาปลกขนาดเลก (โชหวย) ไดเพมจำานวนสงขนมาโดย

ตลอด

จากสภาวะการแขงขนในอตสาหกรรมคาปลกใน

ปจจบน สงผลใหรปแบบการคาขายของผประกอบการ

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ไดเปลยนแปลงไปจาก

เดมอยางมาก การขยายตวอยางรวดเรวของหางคา

ปลกสมยใหม หรอแมแตรานสะดวกซอทมจำานวนสาขา

มากขนอยางตอเนองทกๆ ป ทำาใหกลมลกคาผบรโภค ม

ชองทางในการจบจายใชสอยมากขน อนสงผลกระทบ

ตอธรกจรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ดงนน เพอให

ผประกอบการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) สามารถ

ดำารงอยไดตามสภาวะแวดลอมทเปลยนไป จงจำาเปน

ทจะตองมการศกษาเพอหาแนวทางการบรหารจดการ

ธรกจรานคาปลก (โชหวย) เพอการปรบตวใหสามารถ

อยรอดได อาท การนำาเสนอสนคาและบรการใหเหมาะ

สมกบความตองการของผบรโภคทเปนกลมเปาหมาย

การปรบปรงรปแบบการจดเรยงสนคาภายในราน เพอ

ใหสะดวกตอการเลอกซอของผบรโภค ตลอดจนการ

บรหารและควบคมตนทนซงตองคำานงถง การจดการ

สนคาคงคลงใหมประสทธภาพ ปจจยตางๆ เหลาน เปน

สงทผประกอบการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)ควรให

ความใสใจเพมมากขน ซงเปนสงจำาเปนตอการดำาเนน

ธรกจรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)ในสถานการณของ

ตลาดทเปลยนแปลงไป

จงหวดนครปฐมในป 2554 มประชากรทงสน

860,246 คน คดเปนรอยละ 1.35 ของประชากรทว

ประเทศ โดยมจำานวน 320,439 หลงคาเรอน (สำานกงาน

สถตจงหวดนครปฐม, 2554) โดยจำานวนประชากรท

อาศยอยในเขตอำาเภอเมอง จงหวดนครปฐม มจำานวน

ประชากร 270,955 คน (ทำาการปกครองจงหวดนครปฐม,

2555) นอกจากน จงหวดนครปฐมยงเปนจงหวดหนง

ทมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจทรวดเรวมการเพม

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL108

จำานวนของธรกจตางๆ อยางตอเนอง (ศนยขอมลการคา

เศรษฐกจจงหวดนครปฐม, 2553) จงถอวาเปนศนยกลาง

ทางเศรษฐกจทสำาคญแหงหนงของภาคกลาง เนองจาก

เปนกลมจงหวดทเปนศนยกลางการผลตและการแปรรป

สนคา ขณะทผประกอบการรานคาปลกมทงขนาดเลก

(โชหวย) รวมไปถงรานสะดวกซอ และหางสรรพสนคา

สมยใหมหรอ ดสเคานสโตรตางๆ เชน หางแมคโคร เท

สโกโลตส หางบกซ เปนตน โดยจำาหนายสนคาทมราคา

ตำา พรอมใชกลยทธทางการตลาดในการจงใจผบรโภค

ซงมการตอบรบจากผบรโภคมากขน

จากการขยายสาขาของรานคาปลกสมยใหมมายง

จงหวดนครปฐมนน สงผลกระทบทงทางตรงและทาง

ออมตอรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) กลาวคอรานคา

ปลกสมยใหมทำาใหพฤตกรรมการบรโภคของผบรโภคใน

จงหวดนครปฐมเปลยนไป ซงเดมอาจซอสนคาอปโภค

บรโภคจากรานคาใกลบาน แตเมอมรานคาปลกสมย

ใหมขยายสาขามาในจงหวดนครปฐม ทำาใหผบรโภคใน

จงหวดนครปฐมหนมาซอสนคาอปโภคบรโภคในรานคา

ปลกสมยใหมเหลานมากขน มผมาใชบรการเฉลยตอวน

7,000 คน และมยอดจำาหนายเฉลย 8.3 ลานบาท (มานต

นยจำานล, 2551 : 69)

อยางไรกตาม ความตองการซอสนคาจากรานคา

ใดนนตองขนอยกบการตดสนใจของผบรโภคดวย ซง

กระบวนการการตดสนใจของผบรโภคนน ถอเปนขน

ตอนการตดสนใจซอเกยวกบการซอสนคาหรอบรการ

ของผบรโภคกลมใดกลมหนง ซงกระบวนการตดสนใจซอ

ของผบรโภคทำาใหทราบถงพฤตกรรมผบรโภคในแตละ

ขนตอน เพอใชเปนแนวทางในการกำาหนดกลยทธและ

แผนการบรหารจดการทเหมาะสม

เนองจากมผประกอบการรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย) เพมจำานวนมากขน ประกอบกบสภาวะการ

แขงขนทสงขน จงทำาใหผประกอบการรานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) ตองมการปรบเปลยน พฒนารานของตน

รวมถงการเลอกใชกลยทธตางๆ เพอการบรหารจดการ

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ใหสอดคลองกบกลม

เปาหมายเพอเพมสวนแบงการตลาดใหมากทสด ดวย

เหตนผศกษาจงสนใจศกษาการบรหารจดการรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) ในจงหวดนครปฐม เพอกำาหนด

กลยทธตางๆ ในการบรหารจดการรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย) ในจงหวดนครปฐม และเพอเปนแนวทางใหผ

ประกอบการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) นำาไปใชใน

การบรหารจดการรานใหเหมาะสมซงจะชวยใหรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) สามารถดำาเนนธรกจตอไปได

เปนอยางดภายใตสภาวะการแขงขนทสงอยในปจจบน

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาความคดเหนของผบรโภคทมตอการ

บรหารจดการเชงกลยทธทางการตลาดของรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหม

2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนของผบรโภคทม

ตอการบรหารจดการเชงกลยทธทางการตลาดของราน

คาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหม

3. เพอเปรยบเทยบความคดเหนของผบรโภคทม

ตอการบรหารจดการเชงกลยทธทางการตลาดของราน

คาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหม

จำาแนกตามปจจยสวนบคคลของผบรโภค

ขอบเขตการศกษา

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ ผบรโภคทมา

ซอของจากรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)และรานคา

ปลกสมยใหม จำานวนประเภทละ 25 ราน ประกอบดวย

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมย

ใหม ในเขตอำาเภอเมองนครปฐม โดยเลอกตำาบลละ 1

ราน ประกอบดวยตำาบลพระปฐมเจดย ตำาบลบางแขม

ตำาบลพระประโทน ตำาบลธรรมศาลา ตำาบลตากองตำาบล

มาบแค ตำาบลสนามจนทร ตำาบลดอนยายหอม ตำาบล

ถนนขาด ตำาบลบอพลบ ตำาบลนครปฐม ตำาบลวงตะก

ตำาบลหนองปากโลง ตำาบลสามควายเผอก ตำาบลทง

นอย ตำาบลหนองดนแดง ตำาบลวงเยน ตำาบลโพรงมะเดอ

ตำาบลลำาพยา ตำาบลสระกะเทยม ตำาบลสวนปาน ตำาบลขอบเขตการ

ศกษา

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 109

หวยจรเข ตำาบลทพหลวง ตำาบลหนองงเหลอม และตำาบล

บานยาง

วธการดำาเนนการศกษา

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ ผบรโภคทมา

ซอของจากรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)และรานคา

ปลกสมยใหม จำานวนประเภทละ 25 ราน ประกอบดวย

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมย

ใหม ในเขตอำาเภอเมองนครปฐม โดยเลอกตำาบลละ 1

ราน ประกอบดวยตำาบลพระปฐมเจดย ตำาบลบางแขม

ตำาบลพระประโทน ตำาบลธรรมศาลา ตำาบลตากองตำาบล

มาบแค ตำาบลสนามจนทร ตำาบลดอนยายหอม ตำาบล

ถนนขาด ตำาบลบอพลบ ตำาบลนครปฐม ตำาบลวงตะก

ตำาบลหนองปากโลง ตำาบลสามควายเผอก ตำาบลทง

นอย ตำาบลหนองดนแดง ตำาบลวงเยน ตำาบลโพรงมะเดอ

ตำาบลลำาพยา ตำาบลสระกะเทยม ตำาบลสวนปาน ตำาบล

หวยจรเข ตำาบลทพหลวง ตำาบลหนองงเหลอม และตำาบล

บานยาง

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ ผบรโภค

ทมาซอของจากรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และ

รานคาปลกสมยใหม ในเขตอำาเภอบาลเมอง จงหวด

นครปฐม โดยใชวธการกำาหนดตวอยางจากจำานวน

ประชากรทอาศยอยในเขตอำาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

ซงมจำานวนประชากร 270,955 คน (ททำาการปกครอง

จงหวดนครปฐม, 2555) ดวยสตรทาโรยามาเน (Taro

Yamane) การคำานวณทระดบความเชอมนรอยละ 95

และมความคลาดเคลอนรอยละ 5 ไดขนาดกลมตวอยาง

399 ตวอยาง เครองมอทใชในศกษาครงน ผศกษาใช

แบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล แบบสอบถาม

แบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบ

คณลกษณะทางประชากรศาสตร มลกษณะเปนแบบ

ใหเลอกตอบ (Check list) ไดแก เพศ อาย ระดบการ

ศกษา อาชพ และรายได ตอนท 2 แบบสอบถามเกยว

กบความคดเหนในการเลอกซอสนคาของผบรโภค ตอน

ท 3 เปนแบบสอบถามวดระดบความคดเหนทมตอการ

บรการของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคา

ปลกสมยใหมในเรองกลยทธการปรบตวทางการตลาด

การวเคราะหขอมล ดวยโปรแกรมสำาเรจรปเพอประมวล

คาสถตตางๆ โดยตอนท 1 วเคราะหคณลกษณะทวไป

ของผบรโภค วเคราะหโดยใชสถตบรรยาย (Descriptive

Statisties) ไดแก คาความถ (Frequency) และรอยละ

(Percentage) ตอนท 2 วเคราะหความคดเหนในการ

เลอกสนคาจากรานคาปลกของผบรโภค ใชสถตบรรยาย

ไดแก คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน

(Standard Deviation) และ ตอนท 3 วเคราะหความ

คดเหนของผบรโภคทมตอการปรบตวเชงกลยทธทางการ

ตลาดของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)และรานคา

ปลกสมยใหม ใชสถตบรรยาย คอคาเฉลย และคาเบยง

เบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เปรยบเทยบความ

คดเหนของผบรโภคทมตอการปรบตวเชงกลยทธทางการ

ตลาดระหวางรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)และรานคา

ปลกสมยใหม ใชสถตอนมาน (Inferential Statistics)

โดยใชคา t-test เปรยบเทยบความคดเหนของผบรโภคท

มตอการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดระหวางรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย)กบรานคาปลกสมยใหม จำาแนก

ตามปจจยสวนบคคล ตามตวแปร เพศ และระดบการ

ศกษา ใช t-test สาหรบตวแปรอาย อาชพ และรายได

ใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way

Analysis of Variance)

การศกษาครงนใชสถตเพอการวเคราะหขอมล โดย

การวเคราะหคณลกษณะของผบรโภคใชคารอยละ การ

วเคราะหความคดเหนของผบรโภคใชคาเฉลย และสวน

เบยงเบนมาตรฐาน และสำาหรบการทดสอบสมมตฐาน

ใช t-test และ One Way Analysis of Variance โดย

การเปรยบเทยบความคดเหนของผบรโภคทมตอการ

ปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดระหวางรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหม จำาแนก

ตามปจจยสวนบคคล ตามตวแปรเพศ และระดบการ

ศกษา ใช t-test สวนการเปรยบเทยบความคดเหนของ

ผบรโภคทมตอการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาด

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL110

ระหวางรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลก

สมยใหม จำาแนกตามปจจยสวนบคคล ตามตวแปรอาย

อาชพ และรายได ใชคา One Way Analysis of Variance

และในการใช One Way Analysis of Variance กรณพบ

ความแตกตาง ไดทดสอบความแตกตางระหวางกลม

โดยใชวธเชฟเฟ (Scheffe)

สรปผลการศกษา

ผศกษาวเคราะหผลโดยแบงเปน 7 ตอน คอ ตอน

ท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ตอนท 2 การเลอกซอ

สนคาจากรานคาปลก ตอนท 3 ระดบความคดเหนเกยว

กบการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดของรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) ตอนท 4 ระดบความคดเหนเกยวกบ

การปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดของรานคาปลก

สมยใหม ตอนท 5 เปรยบเทยบระดบความคดเหนเกยว

กบการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดของรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) จำาแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา

อาชพ และรายได ตอนท 6 เปรยบเทยบระดบความคด

เหนเกยวกบการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดของ

รานคาปลกสมยใหม จำาแนกตามเพศ อาย ระดบการ

ศกษา อาชพ และรายได ตอนท 7 เปรยบเทยบระดบ

ความคดเหนเกยวกบการปรบตวเชงกลยทธทางการ

ตลาดของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคา

ปลกสมยใหม ผลการศกษาสรปไดดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

ในการศกษาวจยครงน ขอมลทวไปกลมตวอยาง

ทใชบรการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคา

ปลกสมยใหม ในเขตอำาเภอเมอง จงหวดนครปฐม สวน

ใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ รอยละ 57.15 สวน

ใหญมอายตำากวา 20 ป คดเปนรอยละ 35.58 สวนใหญ

มระดบการศกษาปรญญาตร คดเปนรอยละ 32.58 สวน

ใหญเปนนกเรยน/นกศกษา คดเปนรอยละ 51.63 และ

สวนใหญมรายไดตำากวา 5,000 บาท คดเปนรอยละ

50.88

ตอนท 2 พฤตกรรมการเลอกซอสนคา

ผลการศกพบวา ผบรโภคทใชบรการรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหมในเขต

อำาเภอเมอง จงหวดนครปฐม สวนใหญชอบซอสนคา

อปโภคบรโภคจากรานคาสะดวกซอ (เซเวน อเลฟเวน แฟ

มลมารท) เปนประจำา คดเปนรอยละ 37.09 และชอบซอ

สนคาประเภทขนมขบเคยว คดเปนรอยละ 35.84 จำานวน

เงนในการซอสนคาตอครงสวนใหญจะตำากวา 100 บาท

คดเปนรอยละ 37.09 ความถในการซอสนคา คอ 1-2

ครงตอสปดาห คดเปนรอยละ 38.10 และความตองการ

สนคาจากรานคาปลก คอ สนคาทระบวนผลตและวน

หมดอายชดเจน / ไมบบสลาย คดเปนรอยละ 37.84

ตอนท 3 และตอนท 4 ระดบความคดเหนเกยว

กบการปรบตวเชงกลยทธการตลาดของรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) เปรยบเทยบกบรานคาปลกสมย

ใหม

ผลการศกษา ระดบความคดเหนเกยวกบรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) ผบรโภคมความคดเหน โดยภาพ

รวม อยในระดบปานกลางในทกๆ ดาน โดยเรยงลำาดบ

ไดแก กลยทธดานสนคา กลยทธดานราคา กลยทธดาน

การจดจำาหนาย และกลยทธดานการสงเสรมการตลาด

ตามลำาดบ เมอเปรยบเทยบระดบความคดเหนเกยวกบ

รานคาปลกสมยใหม ผบรโภคมความคดเหนโดยภาพ

รวม อยในระดบมาก ในทกๆ ดาน โดยเรยงลำาดบ ไดแก

กลยทธดานสนคา กลยทธดานราคา กลยทธการจด

จำาหนาย กลยทธดานการสงเสรมการตลาด ตามลำาดบ

เมอศกษาระดบความคดเหนเกยวกบรานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหมเปนรายขอใน

แตละกลยทธ ปรากฏผลดงน

กลยทธดานสนคา พบวา ความคดเหนเกยวกบ

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)โดยภาพรวมอยในระดบ

ปานกลาง และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สนคา

มมาตรฐาน/ไมแตกหกหรอบบสลายกอนถงมอผบรโภค

สนคามตราสญลกษณเปนทยอมรบ และสนคาทวาง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 111

จำาหนายมความหลากหลายอยในระดบปานกลางคอน

ขางไปทางระดบมาก สวนความคดเหนเกยวกบรานคา

ปลกสมยใหมนน โดยภาพรวมอยในระดบมากในทกๆ

ดาน

กลยทธดานราคา พบวา ความคดเหนทผบรโภค

มความคดเหนเกยวกบรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)

โดยภาพรวมอยในระดบปานกลางในทกๆ ดาน แตใน

ดานราคาสนคาถกกวารานคาปลกอนนน ระดบความ

คดเหนอยในระดบปานกลางคอนขางมาก สวนความ

คดเหนเกยวกบรานคาปลกสมยใหมนน โดยภาพรวมอย

ในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการ

ใหเครดตในการซอสนคา/ขายเงนเชอ อยในระดบปาน

กลางแตคอนขางไปทางระดบมาก

กลยทธดานการจดจำาหนาย พบวา ความคดเหน

เกยวกบรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) โดยภาพรวม อย

ในระดบปานกลาง เมอพจารณารายดาน พบวาในดาน

มการเชคสนคาคงเหลอตลอดเวลานน อยในระดบปาน

กลางคอนขางไปในทางระดบมาก สำาหรบความคดเหน

เกยวกบรานคาปลกสมยใหม โดยภาพรวมอยในระดบ

มาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ในดานมการ

บรการจดสงถงบานนนอยในระดบปานกลางคอนขาง

ไปทางระดบมาก

กลยทธดานการสงเสรมการตลาด พบวา ความ

คดเหนเกยวกบรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)โดยภาพ

รวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบ

วา ในดานความเปนกนเองกบลกคาทงลกคาประจำาและ

ขาจร อยในระดบปานกลางคอนขางไปทางระดบมาก

สวนความคดเหนเกยวกบรานคาปลกสมยใหม โดยภาพ

รวมอยในระดบมากในทกๆ ดาน

ตอนท 5 และตอนท 6 เปรยบเทยบระดบความ

คดเหนเกยวกบการปรบตวเชงกลยทธทางการ

ตลาดระหวางรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) กบ

รานคาปลกสมยใหม จำาแนกตามเพศ อาย ระดบ

การศกษา อาชพ และรายได

ผลการศกษาปรยบเทยบระดบความคดเหน

ระหวางรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) กบรานคาปลก

สมยใหมทมผลตอผใชบรการ จำาแนกตาม เพศ อาย

ระดบการศกษา อาชพ และรายได อภปรายผลดงน

เพศ ของผบรโภคทใชบรการรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย)พบวา ผบรโภคทมเพศตางกนมระดบความคด

เหนไมแตกตางกน เมอพจารณารายดาน พบวา ในดาน

กลยทธการจดจำาหนาย ผบรโภคทมเพศตางกนมความ

คดเหนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ

.05 สวนรานคาปลกแบบสมยใหม พบวา ผบรโภคทม

เพศตางกนมความคดเหนไมแตกตางกนในทกๆ ดาน

อาย ของผบรโภคทใชบรการรานคาปลกขนาดเลก (โช

หวย) พบวา ผบรโภคทมอายตางกนมระดบความคดเหน

แตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 เมอ

พจารณารายดาน พบวา มเพยงดานเดยวทผบรโภคตาง

กนมความคดเหนไมแตกตางกน คอ ดานกลยทธดาน

ราคา สวนความคดเหนเกยวกบรานคาปลกสมยใหม

พบวา ผบรโภคทมอายตางกนมระดบความคดเหนไม

แตกตางกนในทกๆ ดาน

ระดบการศกษา ของผบรโภคทใชบรการรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) พบวา ผบรโภคทมระดบการ

ศกษาตางกนมระดบความคดเหนไมแตกตางกนในทกๆ

ดาน สวนความคดเหนเกยวกบรานคาปลกสมยใหม ผ

บรโภคทมระดบการศกษาตางกนมความคดเหนไมแตก

ตางกนในทกๆ ดาน

อาชพ ของผบรโภคทใชบรการรานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) พบวา ผบรโภคทมอาชพตางกนมความคด

เหนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 ใน

ทกๆ ดาน สวนผบรโภคทใชบรการรานคาปลกสมยใหม

พบวา ผบรโภคทมอาชพตางกนมความคดเหนไมแตก

ตางกนในทกๆ ดาน

รายได ของผบรโภคทใชบรการรานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) พบวา ผบรโภคทมรายไดตางกนมความ

คดเหนแตกตางกนในทกๆ ดาน เมอพจารณารายดาน

พบวา กลยทธดานราคาและกลยทธการจดจำาหนาย

ผบรโภคทมรายไดตางกนมความคดเหนแตกตางกน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL112

อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.01 สวนกลยทธดาน

สนคาและกลยทธสงเสรมการตลาด ผบรโภคทมรายได

ตางกนมความคดเหนแตกตางกน อยางมนยสำาคญทาง

สถตทระดบ .05 สำาหรบผบรโภคทใชบรการรานคาปลก

สมยใหมนน พบวา ผบรโภคทมรายไดตางกนมความคด

เหนโดยภาพรวมแตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถต

ทระดบ .01 เมอพจารณารายดาน จะเหนวา กลยทธดาน

สนคาและกลยทธดานการจดจำาหนาย ผบรโภคทมราย

ไดตางกนมความคดเหนไมแตกตางกน

ตอนท 7 เปรยบเทยบระดบความคดเหนเกยว

กบการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดของรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย )และรานคาปลกแบบสมย

ใหม

ผลการศกษา โดยรวมการปรบตวเชงกลยทธ

ทางการตลาดของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)อยใน

ระดบปานกลาง สวนรานคาปลกสมยใหมอยในระดบ

มาก และเมอเปรยบเทยบการปรบตวเชงกลยทธทางการ

ตลาดของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) กบรานคาปลก

สมยใหม โดยรวมแลวแตกตางกน อยางมนยสำาคญทาง

สถตทระดบ .01 โดยรานคาปลกสมยใหมมการปรบตว

สงกวารานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ในทกๆ ดาน

จากผลการศกษาจะเหนไดวารานคาปลกขนาดเลก (โช

หวย) ควรมการปรบกลยทธดานการจดจำาหนายเปน

หลกสำาคญ และเปนรานทมกลมเปาหมายเปนบคคลท

มอายนอยและรายไดนอย ถารานคาปลกขนาดเลก (โช

หวย) จะปรบกลยทธควรคำานงถงกลมเปาหมายทอยใน

ระดบลาง เพราะกลมนจะใหความสนใจทจะใชบรการ

จากรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) มากกวารานคาปลก

สมยใหม และมกลมเปาหมายเปนกลมทยงเปนนกเรยน/

นกศกษา เปนสวนใหญ ซงกลมนจะมกระบวนการในการ

ตดสนใจทเรวกวากลมทสามารถหารายไดดวยตนเอง

ดงนน สงทรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ควรจะคำานง

ถงคอควรจะปรบกลยทธอยางไรจงจะสามารถเปนทพง

ของคนทมรายไดนอยและอายนอยได สวนรานคาปลก

แบบสมยใหม เปนรานคาทเหมาะสำาหรบคนทมราย

ไดสง เพราะจากตารางสรปผลการเปรยบเทยบความ

แตกตางการปรบตวเชงกลยทธทางการตลาดของราน

คาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลกสมยใหม

จำาแนกตามปจจยสวนบคคลแลวจะเหนถงความแตก

ตางทางดานรายไดทเกดขนกบกลยทธดานราคาและ

ดานสงเสรมการตลาด โดยกลมนจะมองถงราคาของ

สนคาและการโปรโมชนเปนหลกในการตดสนใจ เพราะ

กลมเปาหมายเปนกลมทสามารถหารายไดดวยตนเอง

จงมกระบวนการในการตดสนใจทไมเรงรบมกจะมการ

ไตรตรองอยางรอบคอบกอนจะตดสนใจซอ และจะเลอก

ผลตภณฑทใหประโยชนสงสด จงทำาใหมองเหนวาราย

ไดเปนตวแปรตวหนงในการจดกลยทธทางการตลาด

อภปรายผล

จากผลการศกษา สามารถอภปรายผลไดดงน

1. ความคดเหนทมตอกลยทธโดยรวมและราย

ดานของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) อยในระดบ

ปานกลาง สวนของรานคาปลกสมยใหมอยในระดบมาก

เพราะพฤตกรรมและคานยมของผบรโภคเปลยนแปลง

ไป ผบรโภคมความพอใจรานทสามารถเดนเลอกซอ

สนคาไดสะดวก ชอบความทนสมย และบรการครบ

วงจรทสามารถไปใชบรการไดทงครอบครว มความเชอ

วาสนคาของรานคาปลกสมยใหม มคณภาพด สนคาม

มาตรฐาน มการใชกลยทธดานราคา กลยทธการโฆษณา

ประชาสมพนธ กลยทธการใหบรการเสรมพเศษ เพอ

ดงดดใหผบรโภคเขามาซอสนคา แตในขณะเดยวกนผ

บรโภคมองวารานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ไมมการใช

กลยทธในดานตางๆ ทดพอ การดแลสนคาในรานไมทว

ถง ไมมการจดเรยงสนคาใหเปนระเบยบ พนไมสะอาด

สนคามฝนตดเปอนทำาใหสนคาดเกา ประกอบกบรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) ไมมการวจยและพฒนาหรอเกบ

ขอมลผบรโภคเพอนำามาปรบเปนกลยทธในการดงดดผ

บรโภคใหมาใชบรการ

2. เปรยบเทยบความแตกตางการปรบตวเชงกล

ยทธของรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) และรานคาปลก

อภปรายผล

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 113

สมยใหม พบวา รานคาปลกสมยใหมมการใชกลยทธใน

การดงดดผบรโภคมากกวารานคาปลกขนาดเลก (โช

หวย) ทงโดยรวมและรายดาน เนองจากรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) มสนคาไมหลากหลาย ไมมสาขา

ในการใหบรการไดทวถง รปแบบรานไมทนสมย รานม

ขนาดเลก คบแคบ การจดวางสนคาเปนไปตามความ

สะดวกของผประกอบการโดยไมคำานงถงความตองการ

ของผบรโภคเปนหลก การสงซอสนคามปรมาณนอย

ทำาใหมอำานาจตอรองกบผผลตและจำาหนายสนคานอย

ไมสามารถตอรองราคาสนคาใหลดตำาลงได รวมทงไม

สามารถขอผลประโยชนในรปแบบตางๆ เชน การสง

เสรมการขายตางๆ การขอสนคาเปนของแถม การขอ

สวนลด เปนตน ทำาใหรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)

มตนทนสนคาและการดำาเนนงานสง จงไมสามารถตง

ราคาสนคาใหตำาได ประกอบกบผบรโภคทเปนกลมเปา

หมายหลกจะใชราคาเปนปจจยในการตดสนใจซอสนคา

ดงนน รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)ไมสามารถแขงขน

โดยการใชกลยทธราคาสนคาตำาไดเลย ทำาใหยอดขาย

ลดลง ขาดสภาพคลองในดานของเงนทนหมนเวยน

ตองควบคมคาใชจายตางๆ เพอเปนทนในการปรบปรง

ราน ไมสามารถเกบสนคาคงคลงในปรมาณมากๆ ได จง

ทำาใหสนคาไมหลากหลาย ไมสามารถตอบสนองความ

ตองการของผบรโภคไดมากพอ เมอเปรยบเทยบกบราน

คาปลกสมยใหม จะเปนการดำาเนนงานจากสวนกลาง

ผานสอตางๆ เชน หนงสอพมพ โทรทศน อนเทอรเนต

ทำาใหครอบคลมกลมผบรโภคซงเปนเปาหมายไดทว

ประเทศ รวมทงการไดรบความชวยเหลอจากบรษทผ

ผลตและผจำาหนายสนคาในการสงเสรมการขายรปแบบ

ตางๆ ทจดขนตลอดทงป ทกชวงเทศกาลสำาคญ ทำาใหผ

บรโภคมความสะดวกในการใชบรการจากรานคาปลก

สมยใหมมากกวา

3. ผลการศกษาพบวา รานคาปลกขนาดเลก (โช

หวย) เพศหญงมความคดเหนตอกลยทธดานการจด

จำาหนายมากกวาเพศชาย เพราะ สวนใหญการจบจาย

ใชสอยเพศหญงจะมบทบาทมากกวาเพศชาย และเพศ

หญงจะมความละเอยดในการเลอกซอสนคามากกวา

เพศชาย ดงนน ดานการจดจำาาหนายของรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) มสวนในการตดสนใจซอสนคา

เพราะ เปนรานประจำา อยใกลบาน สะดวกในการซอ ใน

กรณเรงดวนกจะตดสนใจซอรานใกลๆ บานเพอความ

สะดวก สอดคลองกบผลการวจยของ ราวด จนปม (2545

: บทคดยอ) กลมอายตำากวา 21 ป มความคดเหนตอ

กลยทธโดยรวมและรายดาน มากกวากลมอาย 31 ปขน

ไป นกเรยน/นกศกษา มความคดเหนตอกลยทธโดยรวม

และรายดาน มากกวา อาชพพนกงาน ขาราชการ นาจะ

เปนเพราะ กลมอายดงกลาว มกระบวนการตดสนใจเรว

เนองจากเปนกลมวยรน ถามความชอบกจะตดสนใจ

ซอโดยไมคำานงถงปจจยตางๆ เพราะกลมนจะไดรายได

จากผปกครอง ยงหารายไดเองไมไดจงไมคำานงถงความ

จำาเปนในการจบจายใชสอย โดยสนคาทเลอกซอสวน

ใหญจะเปนสนคาสนเปลอง ดงนน จงไมคำานงวาจะซอ

สนคาจากทไหน สอดคลองกบผลการวจยของ เฉลมพร

คงสนธ (2547 : บทคดยอ) รายไดตำากวา 5,001 บาท ม

ความคดเหนตอกลยทธโดยรวมและรายดาน มากกวา

10,001 บาทขนไป นาจะเปนเพราะ รานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) มการจำาหนายสนคาขนาดเลกและกลาง

ทมราคาถก สนคาบางรายการสามารถแบงขายได เชน

บหรเปนมวน นำาตาล ขาวสาร แตในขณะเดยวกนราน

คาปลกสมยใหมไมมการแบงขายสนคา ดงนน กลม

รายไดทตำากวา 5,001 บาท จงตองซอสนคาทรานคา

ปลกขนาดเลก (โชหวย) เพราะมการแบงขายและเพอ

ประหยด เนองจากมรายไดตอเดอนนอย สอดคลองกบ

ผลการวจยของ เฉลมพร คงสนธ (2547 : บทคดยอ) สวน

รานคาปลกสมยใหมไมพบความแตกตางกนตามตวแปร

เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ และรายได เพราะ ราน

คาปลกสมยใหมสามารถทดแทนรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย)ได เนองจากรานคาปลกสมยใหมมสนคาหลาย

ชนดในการตอบสนองความตองการของผบรโภค มสาขา

ทวประเทศในการใหบรการตลอด 24 ชวโมง การบรการ

ทครบวงจร การบรหารโดยใชกลยทธ 4 P ทประสบความ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL114

สำาเรจ โดยทรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)ไมสามารถ

ปองกนได เปนผลทำาใหผบรโภคมาใชบรการมากขน

ทกเพศ ทกวย จนเกดความเคยชน และอยากกลบมา

ใชบรการของรานคาปลกสมยใหมอก จากผลการศกษา

จะพบวา รานคาปลกสมยใหม มกลยทธทางการตลาดท

ใชไดกบคนทกเพศ ทกวย ทกระดบการศกษา อาชพ และ

รายได สวนรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ยงคงเหมาะ

ทจะเปนทพงของคนทมอายนอยและรายไดนอย

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะจากการศกษา

จากการศกษาพบวา เมอเปรยบเทยบรานคาปลก

ขนาดเลก (โชหวย) กบรานคาปลกสมยใหมแลวนน ราน

คาปลกขนาดเลก (โชหวย) ยงตองมการปรบตวเชงกล

ยทธเพอใหสามารถแขงขนกบรานคาปลกแบบสมยใหม

ในแตละดานดงน

1. ดานกลยทธดานสนคา (Product Strategy)

การจะเลอกสนคาเพอจำาหนายใหกบผบรโภค ผประกอบ

การรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)ตองสามารถระบ

ใหไดวากลมผบรโภคทเปนเปาหมายหลกเปนใคร

พฤตกรรมในการซอ สนคาทซอ จำานวนเงนในแตละครง

ทซอ ความถในการซอ เมอไดขอมลจงจะสามารถนำามา

กำาหนดและเลอกสนคาใหตรงตามความตองการของผ

บรโภคกลมเปาหมายไดทงดานราคาและคณภาพ โดย

เฉพาะสนคาทมขนาดเลกและขนาดกลางทมราคาถก

การจดเรยงสนคาตามแบบรานคาปลกสมยใหมกเปน

สงทด แตอาจจะไมเหมาะสมกบรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย) ทกราน เพราะวาลกษณะของผบรโภคแตละ

พนทจะมความแตกตางกน ดงนน การคดเลอกสนคาท

เหมาะสมตองพจารณาประกอบกบขอมลทไดจดทำา ไว

เชน ปจจบนนผบรโภคคำานงถงเรองสงแวดลอม ภาวะ

มลพษ การรกษาสขภาพใหแขงแรง ดงนนสนคาประเภท

ปลอดสารพษ สนคาชวจต จะมโอกาสขายดมากขน และ

ในการจดเรยงสนคาควรใชหลกการดงน

ขอเสนอแนะ

1.1 สนคาขายด สนคาทมอตราการหมนเวยน

สง ควรจดวางไวบรเวณทผบรโภคสามารถสงเกตเหนได

งาย และสะดวกตอการเลอกซอ

1.2 สนคาทสงเสรมการขาย สนคาทจดรายการ

จากบรษทผจำาหนาย ควรจดวางใหเหนเดนชด และควร

ทำาปายแสดงใหผบรโภคทราบดวย

1.3 สนคาใหมทกำาลงอยในชวงแนะนำา และ

มการโฆษณาอยในปจจบน ควรจดวางเรยงไวใหเหน

ชดเจน ทำาปายแสดงใหทราบวา “สนคาใหม”

1.4 สนคาทวๆ ไป ควรจดใหเปนหมวดหม ตด

ปายแสดงกลมสนคาและควรเวนทางเดนไวสำาหรบผ

บรโภคใหเดนเลอกซอสนคาไดสะดวก

2. กลยทธดานราคา (Price Strategy)

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ควรกำาหนดราคา

ของสนคาทจะจำาหนายใหถกกวาในสายตาของผบรโภค

เพอเปนการจงใจในการซอสนคาของลกคา เนองจาก

ผบรโภคในปจจบนเปลยนไปจากอดต ผบรโภคมการ

ศกษาดขน ระบบสอสารคมนาคมสะดวกและรวดเรว

มากขน สอตางๆ ในการโฆษณาประชาสมพนธสนคา

กคอนขางจะรวดเรวและแพรหลายไดมากทำาใหความร

ตางๆ เกยวกบสนคาสามารถแพรไปไดทวถงและรวดเรว

กวาในอดต กลยทธทางการตลาดจงเปนสงทไมมขด

จำากด มความหลากหลายและคอนขางจะซบซอนมาก

ขนทกวน การพยายามลดตนทนของธรกจของตนเองจง

เปนอกหนงกลยทธเสรมทนาสนใจและนานำาไปใชและ

สนคาทกชนดควรตดปายแสดงราคา หรออาจจะใชวธ

เขยนราคาสนคาไวใตชนวางสนคานน เพราะปจจบน

ผบรโภคจะเปรยบเทยบราคาสนคา และชนตอการซอ

สนคาทมราคาตดไวโดยไมตอรองราคาสนคา

3. กลยทธดานการจดจำาหนาย (Distribution

Strategy)

รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) สวนใหญจะม

ปญหาในเรองของทำาเลทตงและการตกแตงหนาราน

เนองจากสวนใหญเปนรานคาทเปดดำาเนนการมานาน

แลวมทำาเลทดอยใกลแหลงชมชน แตมปญหา คอ ราน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 115

คาไมสะดดตาผบรโภคขาจร ดงนน รานคาปลกขนาด

เลก (โชหวย) สามารถตกแตงบรเวณหนารานใหสะดด

ตา เชน การใชปายผาทมสสนสดใสปกแสดงอยหนา

ราน (ไมควรใชปายแขวนเพราะจะบดบงหนาราน) ควร

มประมาณ 2 ปาย เขยนตวอกษรดงน

แผนปายท 1 เขยนวา “รานคาปลกของคนไทย”

แผนปายท 2 เขยนวา “โปรดชวยกนสนบสนน

รานคาปลกของไทย”

แผนปายควรจะใชสสนทสะดดตาในการเขยน

เพอใหเหนเดนชด รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย)ทกราน

คาควรจะมการตกแตงหนารานใหมลกษณะเหมอนกน

หรอใกลเคยงกนใหมากทสด เพอทวาผบรโภคขาจรจะได

ทราบวานคอรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ทสามารถ

มาใชบรการได รานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ควรมการ

ตรวจเชคสนคาอยตลอดเวลา เพอไมใหเกดเหตการณท

สนคาหมดอาย หรอสนคาไมมเมอผบรโภคตองการ รวม

ถงการดแลความสะอาดของสนคาและรานคาอยเสมอ

4. กลย ทธ ด านการส ง เสร มการตลาด

(Promotion Strategy)

การกำาหนดกลยทธดานการสงเสรมการตลาดนน

สามารถทำาไดหลายวธดงน

4.1 การสงเสรมการขาย คอ การเปดรบเปน

สมาชกและมการบนทกยอดการซอสนคา และขอมล

ตางๆ เกยวกบผบรโภค เพอจะทำาใหผประกอบการทราบ

ขอมลของผบรโภคและขอมลทางการตลาด “ผบรโภค

เดมซองายกวาผบรโภคใหม” “ตนทนการหาผบรโภค

ใหมสงกวาตนทนในการรกษาผบรโภคเดม” “ผบรโภค

ทมความจงรกภกด จะสรางรายไดใหแกเราในระยะ

ยาว” นคอความเชอทนำามาซงกลยทธทางการตลาด

สมยใหม โดยหนมาใหความสำาคญกบผบรโภคเดม

เพอใหผประกอบการสามารถเรยนรพฤตกรรมผบรโภค

และใชขอมลเกยวกบผบรโภคในการบรหารในเรองของ

การเลอกสนคาเพอตรงตามความตองการของผบรโภค

การมระบบฐานขอมลทดเปนสงทจำาเปนอยางมาก การ

จดเกบขอมลของผบรโภคคงไมใชจบลงแคประวตสวน

ตว เชน ชอ-สกล วนเกด สถานทเกด ทอยปจจบน ราย

ไดตอเดอนเพยงเทานน แตพฤตกรรมการใชชวต ความ

ชนชอบตางๆ ไมวาจะเปนอาหาร เครองแตงกาย เรยก

วาเกอบทกเรองเปนสงทมคณคาเปนอยางมาก การสราง

ความเปนมตรในระยะยาวและเปนเครองมออยางดใน

การผกใจผบรโภคไว ดงคำาพดทวา “ความสมพนธทด

และตอเนองยาวนาน ไมไดเกดขนเพยงชวขามคน แต

เกดจากประสบการณทนาประทบใจจนเปนโซทองคลอง

ใจ แนบแนนเสมอนหนงเปนเครอญาตใกลชด และหมน

คอยดแลรกษามนไวตราบนานเทานาน” (สถาบนเพม

ผลผลตแหงชาต, 2550 : 5) การใชกลยทธในการให

บรการทด สรางความสมพนธทด เปนกนเองกบผบรโภค

เปนกลยทธทรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) สามารถ

นำามาใชได ไมวาจะเปนการลด แลก แจก แถม เนอง

ในโอกาสและเทศกาลตางๆ แตในขณะเดยวกนรานคา

ปลกสมยใหมไมสามารถทดแทนในเรองความสมพนธ

ทดของผประกอบการรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) ท

มตอผบรโภคได

4.2 ผประกอบการรานคาปลกขนาดเลก (โช

หวย) ควรสรางความสมพนธกบผประกอบการอนๆ ท

เหนวาเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของ

ผบรโภคในยานนนๆ เชน หนารานทวางกจะชกชวนผ

ประกอบการรานผลไม รานเปดยาง รานไอศกรม เขามา

ขายทำาใหมความหลากหลายของสนคาเพมมากขน

4.3 ในสวนของตวผประกอบการเองตองตงใจ

พฒนาตนเอง มความอดทนสง ตงใจตดตามขาวสาร

ศกษาหาความรใหมๆ จากภาครฐและเอกชน เพอนำา

มาปรบปรงเปลยนแปลงไดตลอดเวลาหากพบวาการท

าแบบเดมจะไมกอใหเกดประโยชนไดมากเทาการปรบ

ตวสกลยทธแบบใหม

4.4 ผประกอบการรานคาปลกขนาดเลก

(โชหวย) ควรเขารบการอบรมเพอพฒนาและเพม

ประสทธภาพ โดยเฉพาะรานคาขนาดเลกและขนาด

กลางทจดโดยภาครฐ เชน กรมการคาภายใน กระทรวง

พาณชย การฝกอบรมจะชวยใหผประกอบการทราบวธ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL116

เอกสารอางอง

การปรบปรงรานคาใหทนสมย วธการออกแบบราน การ

จดวางสนคา การบรรจหบหอ การบรการและการจดการ

บรหารการขาย เพอดงดดใจใหผบรโภคเขามาใชบรการ

การเจรจาตอรองสนคา ระบบการทำาบญชททนสมย รวม

ทงวธการขอสนเชอ การฝกอบรมจะชวยใหผประกอบ

การรานคาปลกขนาดเลก (โชหวย) มความสามารถใน

การแขงขนมากขน ชวยลดความเสยเปรยบดานการ

แขงขนกบธรกจของรานคาปลกสมยใหมได

ขอเสนอแนะสำาหรบการศกษาครงตอไป

การศกษาในครงนเปนการศกษาเชงสำารวจถง

ระดบความคดเหนเกยวกบกลยทธทางการตลาดเพอ

เปนแนวทางในการนำาไปปรบปรงเปลยนแปลงวธการ

ดำาเนนการของรานคาปลกใหตรงตามความตองการและ

ความพงพอใจของบรโภค การศกษาในครงตอไปควร

นำาแนวทางในเรองของกลยทธทางการตลาดทไดศกษา

ไว ไปดำาเนนการศกษาเชงทดลองและพฒนา โดยสราง

แบบสอบถามถงความพงพอใจของผบรโภค เพอเปรยบ

เทยบความพงพอใจของผบรโภคกอนทจะปรบกลยทธ

ทางการตลาดและความพงพอใจของผบรโภคภายหลง

จากปรบกลยทธทางการตลาด

เฉลมพร คงสนธ. 2547. การพฒนากลยทธการตลาดรานโชวหวย : กรณศกษาผประกอบการ รานโชว

หวยเขตดอนเมอง. วทยานพนธบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.

เชดชย ธระแพง. 2547. กลยทธการตลาด. เพชรบร : มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร.

ดารงศกด ชยสนท และ สน เลศแสวงกจ. 2546. การขายปลกและการขายสง. กรงเทพฯ : วงอกษร.

ธงชย สนตวงษ. 2538. การตลาดสาหรบนกบรการ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณชย.

ธานนทร ศลปจาร. 2548. การวจยและวเคราะหขอมลทางสถต. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร

:มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ผสด รมาคม. 2540. การบรหารธรกจขนาดยอม. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไพโรจน ปยะวงศวฒนา. 2545. การจดการเชงกลยทธ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รงสรรค เลศในสตย. 2549. การตลาดเชงกลยทธเพอความสาเรจสาหรบผบรหาร SMEฯ. กรงเทพฯ :

พมพดการพมพ.

ราวด จนปม. 2545. ปจจยทมผลตอการตดสนใจในการเลอกใชบรการรานคาปลกของผบรโภค.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. 2543. นโยบายผลตภณฑและราคา. กรงเทพฯ : ธนธชการพมพ.

. 2546. การบรหารการตลาดยคใหม. กรงเทพฯ : ธรรมสาร.

สดาพร กณฑลบตร. 2549. หลกการตลาดสมยใหม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สวมล แมนจรง. 2546. การจดการการตลาด. กรงเทพฯ : เอช. เอน. กรป.

อดลย จาตรงคกล. 2542. การบรหารการตลาด กลยทธ และยทธวธ. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อธวฒน ทรพยไพฑรย. 2545. 6 อภมหาอาณาจกรธรกจคาปลกคาสง. กรงเทพฯ : ฐานรวมหอ.

เอกสาร

อางอง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 117

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอการศกษา เกยว

กบความพงพอใจในการทำางานของพนกงาน บรษท บาง

กอกพลาสแพค 99 จำากดใน 8 ดาน ประกอบดวย ดาน

ลกษณะงาน ดานการยอมรบนบถอ ดานโอกาสความ

กาวหนาในการทำางาน ดานนโยบายในการบรหาร ดาน

ความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพแวดลอมในการ

ทำางาน ดานความมนคงในงานและชอเสยงและดานผล

ตอบแทนและสวสดการ โดยจำาแนกตาม เพศ อาย ระดบ

การศกษา ประสบการณในการทำางาน และรายไดเฉลย

ตอเดอน

กลมประชากรทใชใน การศกษาครงน คอ พนกงาน

บรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากดจำานวนทงสน 97

คน โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปน

แบบสอบถาม และสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก

คาสถตรอยละ(Percentage)และสถตไคว-สแควร (Chi-

square test)

ผลการศกษาพบวาพนกงานทตอบแบบสอบถาม

สวนใหญเปนเพศหญง อายตำากวา 30 ป มระดบการ

ศกษาตำากวาปรญญาตร มประสบการณในการทำางาน

ตำากวา 5 ป และมรายไดเฉลยตอเดอนตำากวา 15,000

บาท ความพงพอใจในการทำางานโดยรวม มระดบความ

พงพอใจอยในระดบปานกลางและความพงพอใจใน

การทำางาน ดานลกษณะงาน ดานการยอมรบนบถอ

ดานโอกาสความกาวหนาในการทำางาน ดานนโยบาย

ในการบรหาร ดานความสมพนธระหวางบคคล ดาน

สภาพแวดลอมในการทำางาน ดานความมนคงในงาน

และชอเสยงและดานผลตอบแทนและสวสดการ มระดบ

ความพงพอใจอยในระดบปานกลาง นอกจากนยงพบวา

พนกงานทม เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณ

ในการทำางานและรายไดเฉลยตอเดอนทแตกตางกนม

ความพงพอใจในการทำางานโดยรวมไมแตกตางกน

ผลการศกษาทำาใหทราบถงความสอดคลอง

ระหวางดานลกษณะงาน กบคณลกษณะสวนบคคลโดย

จำาแนก เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณในการ

ทำางานและรายไดเฉลยตอเดอนมความสมพนธกนอยาง

ไมมนยสำาคญ ดานการยอมรบนบถอ กบคณลกษณะ

สวนบคคลโดยจำาแนก เพศ อาย มความสมพนธกน

อยางมนยสำาคญ ระดบการศกษา ประสบการณในการ

ทำางานและรายไดเฉลยตอเดอน มความสมพนธกนอยาง

ไมมนยสำาคญ ดานโอกาสความกาวหนาในการทำางาน

กบคณลกษณะสวนบคคลโดยจำาแนก เพศ ระดบการ

ศกษา มความสมพนธกนอยางมนยสำาคญ และ อาย

ประสบการณในการทำางานและ

รายไดเฉลยตอเดอน มความสมพนธกนอยางไมมนย

สำาคญ ดานนโยบายในการบรหาร กบคณลกษณะ

ความพงพอใจในการทำางานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด

บญรบ เจรญสข*

*นสตปรญญาโท หลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต  วทยาลยทองสข 

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL118

สวนบคคลโดยจำาแนก เพศ อาย ระดบการศกษา

ประสบการณในการทำางานและรายไดเฉลยตอเดอน

และมความสมพนธกนอยางไมมนยสำาคญ ดานความ

สมพนธระหวางบคคล กบคณลกษณะสวนบคคล

โดยจำาแนก เพศ ระดบการศกษา และรายไดเฉลย

ตอเดอน มความสมพนธกนอยางไมมนยสำาคญ ดาน

สภาพแวดลอมในการทำางาน กบคณลกษณะสวน

บคคลโดยจำาแนก เพศ และอาย ประสบการณในการ

ทำางานและรายไดเฉลยตอเดอน มความสมพนธกน

อยางไมมนยสำาคญ ดานความมนคงในงานและชอ

เสยง กบคณลกษณะสวนบคคลโดยจำาแนก เพศ อาย

ประสบการณในการทำางานและรายไดเฉลยตอเดอน

มความสมพนธกนอยางไมมนยสำาคญ สวนระดบการ

ศกษา มความสมพนธกนอยางมนยสำาคญ ดานผล

ตอบแทนและสวสดการกบคณลกษณะสวนบคคลโดย

จำาแนก เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณในการ

ทำางานและรายไดเฉลยตอเดอน มความสมพนธกนอยาง

ไมมนยสำาคญ .

Abstract

The objective of this study was to find out the

working satisfaction of officer in Bangkokplastpack

99 Co., Ltd. in 8 aspects consisted of job

characteristic, recognition, chance of working

progression, policy of administration, interperson

relationship, working environment, working stability

and reputation and compensation and welfare

classified by gender, age, education, working

experience and average monthly income.

The population in this study was 97 officers

working in Bangkokplastpack 99 Co., Ltd. The

needed instrument for gathering data was in form

of questionnaire. The statistics for analyzing data

were percentage and chi - square test.

The results revealed that the majority was

female, had age younger than 30 years old, got

lower than Bachelor’s degree in education, had

working experience lower than 5 years and had

average monthly income lower than 15,000 Baht.

The level of working satisfaction was in the moderate

level for overall view. The working satisfaction in

aspect of job characteristic, recognition, chance

of working progression, policy of administration,

interperson relationship, working environment,

working stability and reputation and compensation

and welfare was in moderate level for all aspects.

The officers of different gender, age, education,

working experience and average monthly income

had no difference in working satisfaction for overall.

The results presented the relation between

the aspect of job characteristic and personal

characteristic of gender, age, education, working

experience and average monthly income was

insignificant. The relation between the aspect of

recognition and personal characteristic of gender

and age was significant but the aspect of recognition

and personal characteristic of education, working

experience and average monthly income was

insignificant. The relation between the aspect

of chance of working progression and personal

characteristic of education, working experience

and average monthly income was insignificant.

The relation between the aspect of policy of

administration and personal characteristic of

gender, age, working experience and average

monthly income was insignificant. The relation

between the aspect of interperson relationship

and personal characteristic of gender, education,

working experience and average monthly income

was insignificant. The relation between the aspect

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 119

of working environment and personal characteristic

of gender, age, working experience and average

monthly income was insignificant. The relation

between the aspect of working stability and

reputation and personal characteristic of gender,

age, working experience and average monthly

income was insignificant but the aspect of working

stability and reputation and personal characteristic

of education was significant. The relation between

the aspect of compensation and welfare and

personal characteristic of gender, age, education,

working experience and average monthly income

was insignificant.

บทนำา

โลกปจจบนซงอยในยคโลกาภวตน (globalization)

สภาวะ เศรษฐกจในธ รก จอตสาหกรรมการฉด

พลาสตกประเภทแพคเกจจง ทงในประเทศและตาง

ประเทศมการแขงขนทางดานการตลาดในระดบสง

(competitiveness)มมมองของการทำาธรกจจากในระดบ

ภายในประเทศไดมการเปลยนแปลงเขาสรปแบบของ

การทำาธรกจระดบโลกมากยงขน เหตผลจากระบบการ

ขนสงระหวางประเทศมความเจรญกาวหนามากยงขน

รวมทงการเกดขนของตลาดใหมๆ ไดแกการเปดประเทศ

จนและกลมทางยโรปตะวนออกอกทงพฤตกรรมของ

ผบรโภคเปลยนไปสวนใหญหนมาใหความสำาคญทาง

ดานคณภาพของผลตภณฑมากขนซงทำาใหบรษทหรอ

ผประกอบการตางกตองกำาหนดแผนกลยทธ (Strategic

Plan) เพอทจะพฒนาผสงมอบและองคกรของตนให

สามารถแขงขนไดในสภาพสถานะเศรษฐกจ และตอบ

สนองความตองการของผบรโภคทมความซบซอนมาก

ขนในปจจบน โดยจะตองบรหารใหอยภายใต การผลต

ดวยตนทนทตำา แตมคณภาพสง การเปลยนแปลงใน

โลกของธรกจในปจจบน ทำาใหองคการตาง ๆ ตองเผชญ

กบการแขงขนทมากขนมความเสยงทสงขน เผชญกบ

ปญหาและสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยาง

รวดเรว อนเนองมาจากการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ

การเมองสงคม และเทคโนโลยผลกระทบดงกลาวขาง

ตนทำาใหองคการตาง ๆ ตองมการปรบเปลยนในหลาย

ๆ ดาน เชน มการนำาเทคโนโลยททนสมยเขามาใชใน

องคการ มการปรบเปลยนกลยทธการบรหารขององคกร

และสงทสำาคญอกสงหนงคอการบรหารทรพยากรมนษย

ใหเหมาะสม ซงถอเปนหนงในองคประกอบทสำาคญของ

การบรหารจดการเพอใหองคการสามารถแขงขนและ

เตบโตอยางยงยนไวในอนาคต ทรพยากรทางการบรหาร

จดการประกอบดวย 6 M’S (Management resources)

ไดแก คน (Man) เงน (Money) วตถดบ (Material)

เครองจกร (Machine) บรหารจดการ (Method) ตลาด

(Market) (ศรวรรณ เสรรตน.2545: 18) องคการแตละ

องคการมปรมาณทรพยากรทแตกตางกน และคนเปน

ทรพยากรทางการบรหารจดการทสำาคญทสด ถอเปน

หวใจของความสำาเรจทจะผลกดนใหเปาหมายของ

องคการบรรลตามวตถประสงคอยางมประสทธภาพและ

ประสทธผลความพงพอใจในการทำางานของบคลากรใน

องคการมผลตอความสำาเรจของงานและองคการรวมถง

ความสขของผทำางานดวย องคการใดกตามหากบคลากร

ในองคการไมมความพงพอใจในการทำางานกจะเปนเหต

ใหผลงานตกตำา คณภาพลดลง การลาออกจากงานท

สง หรออาจกอใหเกดปญหาอน ๆ ตามมาไดอก ในทาง

ตรงขามหากองคกรมบคลากรทมความพงพอใจในการ

ทำางานสงจะมผลบวกตอการปฏบตงานและผลงาน ดง

นนในองคการทกประเภท หนวยงานทกระดบ ผบรหาร

ตางตระหนกดวาความสำาเรจหรอความลมเหลวของ

องคการทเกดขนนน คนเปนปจจยหลก ผปฏบตงาน

ทกคน และทกระดบตางกเปนทรพยากร ทสงคายงของ

องคการ เพราะคนเปนผใช ดแล ควบคม รกษา สราง

เสรมสถานภาพทางกายและทางเศรษฐกจขององคกร

(ลกษณา หมนจกร. 2538 : 6)

ปจจบน บรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด

ดำาเนนธรกจอยในอตสาหกรรมประเภทแพคเกจจง

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL120

ผลตขวดและฝาบรรจนำามนพช,นำาดมและนำาผลไมทก

ชนด ซงมการแขงขนกนอยางรนแรงทงในดานราคาและ

คณภาพ อกทงยงมการเปลยนแปลงของเทคโนโลยอยาง

รวดเรว บรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากดไดตงเปา

หมายทางธรกจเพอเปนผนำาอนดบทหนงในการดำาเนน

ธรกจอตสาหกรรมประเภทแพคเกจจง ผลตขวดและฝา

บรรจนำามนพช,นำาดมและนำาผลไมทกชนดตลอดไป ถง

แมวาในปจจบนมมการแขงขนในตลาดสงอกทงอยใน

ชวงกระแสเศรษฐกจโลกขาลง ทำาใหบรษทตองเผชญ

กบอปสรรคในการดำาเนนงานตางๆบาง แตบรษทก

มองอปสรรคตางๆเหลานเปนความทาทายขององคกร

ในการทจะรกษาความเปนผนำาและสามารถแขงขนได

ทงในปจจบนและอนาคตดงนนบรษท จงตองใหความ

สำาคญตอการบรหารทรพยากรทางการบรหารจดการใน

ทกๆ ดานโดยเฉพาะอยางยงการบรหารจดการทรพยากร

มนษยในองคการ โดยเฉพาะในเรองความพงพอใจใน

การทำางาน (ปรยาพร วงศอนตรโรจน.2535:143) ได

กลาวถงความสำาเรจของความพงพอใจในการทำางาน

วาความพงพอใจในการทำางานของบคคลในองคกรม

ผลตอความสำาเรจของงานและองคกรรวมทงความสข

ของผทรวมทำางานดวย ดงนนการสรางความพงพอใจ

ในการทำางานจงเปนกญแจสำาคญหรอเปนหวใจของการ

ทำางานอยางมประสทธภาพเพราะการทำางานดวยความ

สมครใจ ของผปฏบตงานเองนอกจากนความพงพอใจใน

การทำางานยงเปนเครองหมายแสดงถงประสทธภาพของ

การปฏบตงานและภาวะผนำาของผบรหารงานองคกรนน

ใหมากทสด

ทางตรงขาม ขอมลสภาพการดำาเนนงานทผานมา

ของบรษท พบวาบรษทตองประสบกบปญหาการสญเสย

บคลากรทชำานาญในการปฏบตงานอตราการเขาออก

ของพนกงานมสง ซงมผลกระทบตองานหนวยงานการ

ผลตสนคาและการควบคมคณภาพการผลตของบรษท

ใหไดตามมาตรฐาน ทลกคากำาหนดเปนอยางยงอกทง

บรษทตองเสยเวลาและคาใชจายในการสรรหาและ

พฒนาบคลากรอยเสมอ ขอมลขางตน อาจอนมานได

วา มสญญานของความไมพงพอใจในการปฏบตงานเกด

ขนกบกจการ ดวยเหตนจงเปนสาเหตใหผวจยในฐานะ

ทเปนผบรหารระดบกลางของบรษท มความสนใจทจะ

ทำาการวจยความพงพอใจในการทำางานของพนกงาน

ของบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด เพอเปนการ

สนบสนนใหเกดการบรหารองคการอยางมประสทธภาพ

เพอทำาใหองคการบรรลเปาหมายตามวตถประสงคทตง

ไว และเพอการธำารงรกษาไวซงพนกงานทมคณภาพและ

สามารถสรางสรรคสงทเปนประโยชนตอสงคมและสวน

รวมตอไป

การวจยครงนผวจยใชแนวคดทฤษฎ 2 ปจจยของ

เฮอรซเบรก ( Herzberg’s two factor Theory) ซงได

แบงปจจยทมผลตอความพงพอใจในการปฏบตงาน

ออกเปน 2 ปจจยคอปจจยจงใจ (Motivation Factors)

และปจจยการบำารงรกษา (Maintenance Factors) ซงผ

วจยไดพจารณาเลอกศกษาเฉพาะองคประกอบทมความ

สมพนธกบลกษณะการปฏบตงานของพนกงาน บรษท

บางกอกพลาสแพค 99 จำากด คอ ปจจยจงใจ ไดแก

ดานลกษณะงาน ดานการยอมรบนบถอ ดานโอกาส

ความกาวหนาในการทำางาน สวนปจจยการบำารงรกษา

ไดแก ดานนโยบายในการบรหาร ดานความสมพนธ

ระหวางบคคล ดานสภาพแวดลอมในการทำางาน ดาน

ความมนคงในงานและชอเสยง และดานผลตอบแทน

และสวสดการ

วตถประสงค

1. เพอศกษาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงาน บรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ดาน

ลกษณะงานดานการยอมรบนบถอ ดานโอกาสความ

กาวหนาในการทำางาน ดานนโยบายในการบรหาร ดาน

ความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพแวดลอมในการ

ทำางาน ดานความมนคงในงานและชอเสยง และดานผล

ตอบแทนและสวสดการ

2. เพอเปรยบเทยบความพงพอใจในการทำางาน

ของพนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 121

จำาแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณใน

การทำางาน และรายไดเฉลยตอเดอน

กรอบแนวคดทใชในการศกษาวจย

1. ขอบเขตดานประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน คอพนกงาน บรษท

บางกอกพลาสแพค 99 จำากด จำานวน 9 แผนก โดยม

พนกงานรวมทงหมด 130 คน ตวแปรทใชในการทำาวจย

ประกอบดวยตวแปรตนและตวแปรตาม

2. ขอบเขตดานเนอหา

ผวจยใชแนวคดทฤษฎ 2 ปจจยของเฮอรซเบรก

(Herzberg’s two factor Theory)ซงไดแบงปจจยท

มผลตอความพงพอใจในการปฏบตงานออกเปน 2

ปจจยคอปจจยจงใจ (Motivation Factors) และปจจย

การบำารงรกษา (Maintenance Factors) ซงผวจยได

พจารณาเลอกวจยเฉพาะองคประกอบทมความสมพนธ

กบลกษณะการปฏบตงานของพนกงานบรษท บางกอก

พลาสแพค 99 จำากด คอ ปจจยจงใจ ไดแก ดานลกษณะ

งาน, ดานการยอมรบนบถอ ,ดานโอกาสความกาวหนา

ในการทำางาน สวนปจจยการบำารงรกษา ไดแก ดาน

นโยบายในการบรหาร, ดานความสมพนธระหวางบคคล

,ดานสภาพแวดลอมในการทำางาน, ดานความมนคงใน

งานและชอเสยง และดานผลตอบแทนและสวสดการ

3. ขอบเขตดานตวแปร

ตวแปรทใชในการทำาวจย ประกอบดวยตวแปรตน

หรอตวแปรอสระ และตวแปรตาม

3.1 ตวแปรตนหรอตวแปรอสระ (Independent

Variables) แบงเปนดงนปจจยขอมลสวนบคคล ไดแก

3.1.1 เพศ

3.1.2 อาย

3.1.3 ระดบการศกษา

3.1.4 ประสบการณในการทำางาน

3.1.5 รายไดเฉลยตอเดอน

3.2 ตวแปรตาม (Dependent Variables)

ไดแกความพงพอใจในการทำางานของพนกงาน บรษท

บางกอกพลาสแพค 99 จำากด

3.2.1 ดานลกษณะงาน

3.2.2 ดานการยอมรบนบถอ

3.2.3 ดานโอกาสความกาวหนาในการ

ทำางาน

3.2.4 ดานนโยบายในการบรหาร

3.2.5 ดานความสมพนธระหวางบคคล

3.2.6 ดานสภาพแวดลอมในการทำางาน

3.2.7 ดานความมนคงในการทำางานและ

ชอเสยง

3.2.8 ดานผลตอบแทนและสวสดการ

4. ขอบเขตดานระยะเวลา

การใชเวลาในการเกบขอมล การแจกแบบสอบถาม

การวเคราะหขอมลเปนระยะเวลา 4 เดอน ตงแตเดอน

พฤษภาคม - สงหาคม 2554

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทำาใหทราบถงความพงพอใจในการทำางาน

ของพนกงาน บรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากดดาน

ลกษณะงาน ดานการยอมรบนบถอ ดานโอกาสความ

กาวหนาในการทำางาน ดานนโยบายในการบรหาร ดาน

ความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพแวดลอมในการ

ทำางาน ดานความมนคงในงานและชอเสยง และดานผล

ตอบแทนและสวสดการ มาเปนแนวทางในการปรบปรง

และพฒนาเพอใหพนกงานเกดความพงพอใจในการ

ทำางานอยางยงยน

2. ทำ า ใ ห ท ร า บ ถ ง ค ว า ม ส ม พ น ธ ร ะ ห ว า ง

คณลกษณะสวนบคคลของพนกงานบรษทบางกอก

พลาสแพค 99 จำากด จำาแนกตาม เพศ อาย ระดบการ

ศกษา ประสบการณในการทำางาน และรายไดเฉลยตอ

เดอน นำาขอมลทไดเสนอตอผบรหารระดบสงเพอการ

ตดสนใจปรบปรงและพฒนาเพอใหเกดความ พงพอใจ

อยางยงยน

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL122

ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากรทใชในการคนควาศกษาครงน คอ

พนกงานประจำาของบรษท บางกอกพลาสแพค 99

จำากด จำานวน 9 แผนก โดยมพนกงานรวมทงหมด 130

คน (ทมา : ฝายทรพยากรมนษย ณ วนท 4 พฤษภาคม

2554 )

2. กลมตวอยางเนองจากทราบจำานวนประชากร

ทแนนอน ผวจยจงกำาหนดขนาดตวอยางโดยใชตาราง

สำาเรจทคำานวณไดจากสตรของเครซและมอรแกน (R.V.

Krejcie & D.W. Morgan)

ตาราง ขนาดของกลมตวอยางของเครซและมอรแกน ทระดบความเชอมน 95%

N s N s N s N s

10       10        

15       14

20       19

25       24

30       28

35       32

40       36

45       40

50       44

55       48

60       52

65       56

70       59

75       63

80       66

85       70

90       73

95       76

100     80

110     86

120        92

130        97

140      103

150      108

160      113

170      118

180      123

190      127

200      132

210      135

220      140

230      144

240      148

250      152

260      155

270      159

280      162

290      165

300      169

320      175

340       181

360       186

380       191

400       196

420       201

440       205

460       210

480       214

500       217

550       226

600       234

650       242

700       248

750       254

800       260

850       265

900       269

950       274

1000     278

1100     285

1200     291

……      ….

2000      322

2200      328

2400      331

2600      335

2800      338

3000      341

3500      347

4000      350  

4500      354

5000      357

6000      361

7000      364

8000      367

9000      368

 10000      370

15000      375

20000      377

30000      379

40000      380

50000      381

75000      382

1000000  384

ทมา : R.V. Krejcie & D.W. Morgan. 1970

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 123

เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก แบบสอบถาม

(Questionnaire) ซงแบงออกเปน 3 ตอนคอ

ตอนท 1 คณลกษณะสวนบคคล ของพนกงาน

บรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด แบบสอบถาม

ใหเลอกตอบ (Check List) โดยจะมคำาถามเกยวกบ

สถานภาพของผ ตอบแบบสอบถามตามตวแปรท

กำาหนดไว คอ เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณ

ในการทำางาน และระดบรายไดเฉลยตอเดอน

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามความคดเหนของ

บคคลเกยวกบระดบความพงพอใจในการปฏบตงาน

ของพนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ม

ลกษณะเปนแบบปลายปด ไดแกปจจยดานลกษณะงาน

ดานการยอมรบนบถอ ดานโอกาสความกาวหนาในการ

ทำางาน สวนปจจยการบำารงรกษา ไดแก ดานนโยบายใน

การบรหาร ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพ

แวดลอมในการทำางาน ดานความมนคงในงานและชอ

เสยง และดานผลตอบแทนและสวสดการ โดยแตละขอ

เปนการใหความสำาคญในแตละเรอง มคำาตอบใหเลอก

ลกษณะคำาถามแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating

Scale) 5 ระดบตามแนวความคดของลเคอรท สเกล

(Likert Scale)

การแสดงระดบของคะแนนเฉลย พจารณาจาก

คะแนนของคำาตอบ โดยแบงออกเปน 5 ระดบ คอ ระดบ

ความสำาคญมากทสด ระดบความสำาคญมาก ระดบ

ความสำาคญปานกลาง ระดบความสำาคญนอย และ

ระดบความสำาคญนอยทสด

ตอนท 3 เปนการสอบถามแบบเปดเกยวกบขอ

เสนอแนะและขอคดเหนทเกยวกบความพงพอใจในการ

ปฏบตงานของพนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99

จำากด

ผลการวจย

ตอนท 1 คณลกษณะสวนบคคลของผตอบ

แบบสอบถาม

สรปผลการวจยเรอง ความพงพอใจในการทำางาน

ของพนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99จำากด จาก

ขอมลทวไปตามสถานภาพสวนบคคล ของผตอบ

แบบสอบถาม โดยจำาแนกตาม เพศ อาย ระดบการ

ศกษา ประสบการณในการทำางาน และรายไดเฉลยตอ

เดอนโดยไดแยกผลการวเคราะหดงน

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย

มอายตำากวา 30 ป มการศกษาระดบตำากวาปรญญาตร

มประสบการณตำากวา 5ปและมรายไดเฉลยตอเดอนตำา

กวา 15,000 บาท

ตอนท 2 ขอมลของผตอบแบบสอบถามเกยว

กบระดบความพงพอใจในการปฏบตงานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด

ผลการวเคราะหขอมลตามเกยวกบระดบความพง

พอใจในการปฏบตงานของผตอบแบบสอบถาม โดย

จำาแนกตามประกอบดวย คอ ปจจยจงใจ ไดแก ดาน

ลกษณะงาน, ดานการยอมรบนบถอ ,ดานโอกาสความ

กาวหนาในการทำางาน สวนปจจยการบำารงรกษา ไดแก

ดานนโยบายในการบรหาร, ดานความสมพนธระหวาง

บคคล ,ดานสภาพแวดลอมในการทำางาน, ดานความ

มนคงในงานและชอเสยง และดานผลตอบแทนและ

สวสดการ

ดานลกษณะงาน

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานลกษณะงานมาก

ทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 61 คนคดเปนรอย

ละ 62.9 รองลงมาระดบมากจำานวน 20 คนคดเปนรอย

ละ 20.6 ระดบนอยจำานวน 15 คนคดเปนรอยละ 15.5

ระดบมากทสดจำานวน 1คนคดเปนรอยละ 1.0

ดานการยอมรบนบถอ

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ผตอบ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL124

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานการยอมรบนบถอ

มากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 43 คนคดเปนรอย

ละ 44.3 รองลงมาระดบมากจำานวน 33 คนคดเปนรอย

ละ 34.0 ระดบนอยจำานวน 11 คนคดเปนรอยละ 11.3

ระดบมากทสดจำานวน 6 คนคดเปนรอยละ 6.2 และ

ระดบนอยทสดจำานวน 4 คน คดเปนรอยละ 4.1

ดานโอกาสกาวหนาในการทำางาน

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานโอกาสกาวหนาใน

การทำางานมากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 65 คน

คดเปนรอยละ 67.0 รองลงมาระดบมากจำานวน 16

คนคดเปนรอยละ 16.5 ระดบนอยจำานวน 16 คนคดเปน

รอยละ 16.5

ดานนโยบายในการบรหาร

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานนโยบายในการ

บรหารมากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 60 คนคด

เปนรอยละ 61.9 รองลงมาระดบนอยจำานวน 19 คนคด

เปนรอยละ 19.6 ระดบมากจำานวน 14 คนคดเปนรอย

ละ 14.4 ระดบมากทสดจำานวน 2 คนคดเปนรอยละ 2.1

และระดบนอยทสดจำานวน 2 คน คดเปนรอยละ 2.1

ดานความสมพนธระหวางบคคล

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานความสมพนธ

ระหวางบคคลมากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน

56 คนคดเปนรอยละ 57.6รองลงมาระดบมากจำานวน

18 คนคดเปนรอยละ 18.6 ระดบนอยจำานวน 17 คนคด

เปนรอยละ 17.5 ระดบนอยทสดจำานวน 6 คนคดเปน

รอยละ 6.2

ดานสภาพแวดลอมในการทำางาน

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานสภาพแวดลอมใน

การทำางานมากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 44 คน

คดเปนรอยละ 45.4 รองลงมาระดบนอยจำานวน 25 คน

คดเปนรอยละ 25.8 ระดบมากจำานวน 24 คนคดเปนรอย

ละ 24.7 ระดบมากทสดจำานวน 2 คนคดเปนรอยละ 2.1

และระดบนอยทสดจำานวน 2 คนคดเปนรอยละ 2.1

ดานความมนคงในงานและชอเสยง

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอ ดานความมนคงในงาน

และชอเสยงมากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 44

คนคดเปนรอยละ 45.4 รองลงมาระดบนอยจำานวน 17

คนคดเปนรอยละ 17.5 ระดบมากจำานวน 9 คนคดเปน

รอยละ 9.3

ดานผลตอบแทนและสวสดการ

ผลการวจยพบวาความพงพอใจในการทำางานของ

พนกงานบรษท บางกอกพลาสแพค 99 จำากด ผตอบ

แบบสอบถามสวนใหญในหวขอดานผลตอบแทนและ

สวสดการ มากทสดอยในระดบปานกลางจำานวน 54 คน

คดเปนรอยละ 55.7 รองลงมาระดบมากจำานวน 31 คน

คดเปนรอยละ 32 ระดบนอยจำานวน 9 คน คดเปนรอย

ละ 9.3 ระดบนอยทสดจำานวน 3 คนคดเปนรอยละ 3.1

ขอเสนอแนะ

จากการวจยคนควาครงน ทำาใหทราบถงความพง

พอใจในการทำางานของพนกงานบรษท บางกอกพลาส

แพค 99จำากดซงการสรางและสงเสรมเพอยกระดบค

วามพงพอใจ ถอวาเปนสงจำาเปนสำาหรบองคกรและผ

บรหารในทกระดบทจะตองสรางใหเกดขนในหนวยงาน

ของตน เพราะสงนเปนกญแจดอกสำาคญของการทจะให

พนกงานทำางานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ผวจยมขอเสนอแนะดงน

1. ดานลกษณะงานพนกงานมความพงพอใจอย

ในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหารควรจะตระหนกถง

การออกแบบหรอมอบหมายงาน ใหการทำางานมความ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 125

นาสนใจ มความทาทาย มโอกาสไดใชความคดรเรม

สรางสรรคและอำานาจในการตดสนใจงานทไดรบมอบ

หมาย เพอใหเกดความพงพอใจในการทำางาน และ

ทำางานอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากขน

2. ดานการยอมรบนบถอพนกงานมความพงพอใจ

อยในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหารควรจะตระหนก

ถงการสงเสรมใหพนกงานไดศกษาหาความรเพอการ

พฒนาตนเองและองคการพนกงานทปฏบตงานทกคน

ตองการความเจรญกาวหนา [Growth needs (G)] เปน

ความตองการสงสดของบคคล ไดแก ความตองการได

รบการยกยอง และตองการความสำาเรจในชวต ผบรหาร

ควรสนบสนนใหพนกงานพฒนาตนเองใหเจรญกาวหนา

ดวยการพจารณาการเลอนขน เลอนตำาแหนงหรอมอบ

หมายใหรบผดชอบงานในระดบสงขน อนจะเปนโอกาส

ทในการกาวไปสความสำาเรจของพนกงาน

3. ดานนโยบายในการบรหารพนกงานมความ

พงพอใจอยในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหารควรจะ

ตระหนกถงการวางเปาหมายดานนโยบายในการบรหาร

ทชดเจน (Clarity of Goals) จำาเปนอยางยงทบคลากร

จะตองรบทราบถงเปาหมาย นโยบาย พนธกจ วสย

ทศน ขององคกร หากสามารถเขาใจไดวางานทตนรบ

ผดชอบมสวนสำาคญอยางไรในการทำาใหองคกรบรรล

เปาหมาย กจะทำางานอยางเตมท และรสกวาตนเปน

สวนหนงของความสำาเรจขององคกร หนาทขององคกร

คอ การแปลเปาหมายขององคกรออกมาเปนงานท

แตละคนรบผดชอบไดอยางชดเจนและการสอสารใน

องคกร (Feedback and Communication) องคกรทม

การสอสารแบบสองทางยอมกอใหเกดความเขาใจกน

มากกวาองคกรประเภททหวหนาสงใหลกนองทำา การ

สอสารมทงการสอสารระหวางหวหนากบลกนอง การ

สอสารระหวางเพอนรวมงาน รวมไปถงชองทางการสง

ผานขอเสนอแนะหรอความคดเหนในการปรบปรงงาน

จากบคลากรไปสผบรหาร

4. ดานความสมพนธระหวางบคคลพนกงานม

ความพงพอใจอยในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหาร

ควรจะตระหนกถงการจดกจกรรมรวมกนทกหนวย

งานเพอเชอมความสมพนธในการทำางาน (Working

Relation) ความไวเนอเชอใจ รวมถงการใหความรวม

มอ และบรรยากาศในการทำางานมผลโดยตรงตอขวญ

และกำาลงใจในการทำางานความสมพนธในการทำางาน

อาจพจารณาไดใน 2 ระดบ คอความสมพนธระหวาง

บคลากรกบผบรหาร และความสมพนธระหวางบคลากร

ดวยกน

5. ดานสภาพแวดลอมในการทำางาน พนกงานม

ความพงพอใจอยในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหาร

ควรจะตระหนกถงสภาพแวดลอมในการทำางาน ควรให

ถกสขลกษณะมการถายเทอากาศ มแสงสวางเพยงพอ

และมเครองมอเครองใชตาง ๆ ดพอ ทำาเล ทตง และรป

แบบการกอสรางของอาคารสถานททำางาน ผปฏบตงาน

ไมควรอยในสภาพแวดลอมทางดานรางกาย และสง

แวดลอมของการทำางานทจะทำาใหสขภาพไมด ควรจะ

กำาหนดมาตรฐานเกยวกบสภาพแวดลอมทสงเสรมสข

ภาพ ซงรวมถงการควบคมเกยวกบเรองของเสยง กลน

การรบกวนทางสายตา

6. ในดานโอกาสความกาวหนาในการทำางานม

ความพงพอใจอยในระดบปานกลาง ดงนนผบรหารควร

จะตองสรางการรบรเพอใหพนกงานทกคนมทศนคต

วา พนกงานทกคนมโอกาสกาวหนาในการทำางานอยาง

ยตธรรม ตามนโยบายการบรหารงานและระบบประเมน

ผลการปฏบตงานของบรษท โดยการจดอบรม ใหคำา

ปรกษา และเผยแพรทางชองทางการสอสารภายในแก

พนกงานทกระดบ เพอใหทราบและมทศนคตทดในเรอง

โอกาสความกาวหนาในการทำางาน และสงเสรมใหมการ

รวมมอกนระหวางพนกงานและหวหนางานทกระดบ ใน

การวางแผนเสนทางอาชพ (career path) หรอ วางแผน

การสบทอดในตำาแหนงทมความสำาคญ (succession

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL126

plan) เพอจะไดใหพนกงานมความกระตอรอรนในการ

ทำางานและมความพงพอใจในการทำางานมากยงขน ซง

จะกอใหเกดผลการปฏบตงานทมมประสทธภาพและ

ประสทธผล อนเปนการสรางโอกาสความกาวหนาใน

การทำางานของพนกงานไดเปนอยางด

7. ดานความมนคงในงานและชอเสยง พนกงานม

ความพงพอใจอยในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหาร

ควรจะตระหนกถงการความมนคงในการปฏบตงาน

และยงยนของอาชพ หรอความมนคงขององคการและ

ความกาวหนาในการทำางาน (Growth and security) ความ

รสกเชอมนทมตอความมนคงในหนาทการงาน และ

โอกาสทจะไดรบความกาวหนาในการงาน ทงในเรอง

ของรายไดและตำาแหนงความกาวหนาของงานททำา

อย (Job Advancement) โอกาสทจะไดเลอนตำาแหนง

หรออนาคตในการทำางานทดกวายอมสรางแรงจงใจ

แกบคลากรทจะทมเททำางานอยางเตมทเพอองคกร ซง

ความกาวหนานตองเปนความกาวหนาทวดมาจากผล

การทำางาน

8. ในดานผลตอบแทนและสวสดการมความพง

พอใจอยในระดบปานกลาง ดงนน ผบรหารควรมการ

สำารวจ ผลตอบแทนรวมไปถงสวสดการทกๆอยาง ใน

อตสาหกรรมเดยวกนและธรกจอนๆและนำาผลสำารวจท

ไดมาวเคราะห เพอทบทวนและปรบปรง นโยบายดาน

ผลตอบแทนและสวสดการของบรษท เพอใหสอดคลอง

กบภาวะปจจบนและแขงขนในอตสาหกรรมได รวมถง

สอสารใหพนกงานรบทราบ อนเปนการสรางความพง

พอใจในการทำางานมากขน รวมถงการเสรมสรางความ

รและความเขาใจในเรอง การบรหารการเงนสวนบคคล

เรองเศรษฐกจพอเพยง เพอสรางใหพนกงานมความ

พอใจในผลตอบแทนและสวสดการ รวมถงชวตความ

เปนอยปจจบน

9. บรษทควรเพมโอกาสในการเลอนตำาแหนง

ของพนกงาน โดยการจดใหมเสนทางอาชพแบบ Dual

Career Path โดยใหโอกาส พนกงานเตบโตไดทงสาย

งานปกต คอตำาแหนงทางดานการบรหาร และสายงาน

ผเชยวชาญ คอตำาแหนงทางดานผชำานาญการและผ

เชยวชาญ ซงเทยบเทากบตำาแหนงบรหารในสายงาน

ปกต เนองจากผลการวจยพบวา ตำาแหนงงานและราย

ไดตอเดอนมผลตอความพงพอใจในการทำางาน

10. บรษทควร เพ ม โอกาสในการสบ เปล ยน

หมนเวยนการทำางานภายในบรษทโดยไมจำาเปนตอง

จดหาและบรรจพนกงานใหมในตำาแหนงงานทวางทก

ครง เพอใหพนกงานไดเรยนรสงใหมๆ และรสกวาตนเอง

ไดรบการดแลอยางดมความสำาคญตอบรษท อกทงยง

เปนการสรางสมประสบการณการทำางานทหลากหลาย

ขน เพอเปนการจงใจใหพนกงานไมเลอกทจะลาออกไป

ทำางานทอน เนองจากผลการวจยพบวา ระยะเวลาในการ

ทำางานในบรษทมผลตอความพงพอใจในการทำางาน

11. บรษทควรจะดแลเอาใจใสไปถงครอบครวของ

พนกงานดวย โดยอาจจะสงเสรมใหพนกงานไดมเวลา

ทำากจกรรมกบครอบครว โดยการเพมในสวนสวสดการท

ไมตองใชเงนลงทน เชนสงเสรมการกฬาและงานอดเรก

แกพนกงานและครอบครว และปรบเปลยนและพฒนา

ระบบงานใหพนกงานสามารถทำางานบางสวนจากท

บานได (work from home) ซงการดแลเอาใจใสไปถง

ครอบครวของพนกงานนจะทำาใหพนกงานรสกวาตนเอง

ไดรบการดแลและเอาใจใสจากบรษทเปนอยางด

12. บรษทควรพฒนาชองทางการสอสารภายใน

องคกรใหมประสทธภาพและประสทธผลสงสด โดยอาจ

จะใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยใหการดำาเนน

การทางการสอสารภายในองคกร เพอทจะใหพนกงาน

เขาใจ มทศนคตทด และมการรบรถงการใหความสำาคญ

รวมถงการสนบสนนในปจจยตางๆทเกยวของกบความ

พงพอใจในการทำางานจากบรษท

ขอเสนอแนะในการทำาวจยครงตอไป

1. การวจยครงตอไป อาจจะศกษาถง ความคาด

หวงและการรบรความจรงของพนกงาน

ในปจจยทเกยวกบความพงพอใจในดานตางๆ

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 127

เอกสารอางอง

2. การวจยครงตอไป ควรศกษาความสมพนธ

ระหวางความพงพอใจในการทำางานกบประสทธภาพใน

การทำางาน เพอนำาผลของการวจยไปใชเปนแนวทางใน

การปรบปรงการบรหารจดการขององคกรตางๆ

3. การวจยครงตอไป ควรศกษาเปรยบเทยบระดบ

ความพงพอใจในการทำางานของบรษทกบองคกรอนๆ ใน

อตสาหกรรมเดยวกน เพอนำาผลมาปรบปรงการบรหาร

จดการขององคกรตางๆ

4. การวจยครงตอไป ควรมการศกษาโดยใชวธ

การเกบรวบรวมขอมลแบบอนๆเชน การสมภาษณ การ

สงเกต เพอจะชวยใหไดขอมลทสมบรณมากขน

5. การวจยครงตอไป ควรศกษาถง สงจงใจและการ

จงใจของบรษท เพอนำาผลของการวจยไปใชเปนแนวทาง

ในการปรบปรงการบรหารจดการใหมประสทธภาพและ

ประสทธผลมากยงขน

6. บรษทควรมการศกษาหรอวจย ความพงพอใจใน

การทำางานของพนกงานอยเสมอ เพอใชเปนขอมลในการ

บรหารจดการองคกรเพอใหเกดประสทธผลสงสด โดย

บรษทดำาเนนการเองและใชหนวยงานภายนอกดำาเนน

การควบคกน

กลยา วานชยบญชา. 2540. การวเคราะหสถต : สถตสำาหรบการบรหารและการวจย. กรงเทพฯ :

โรงพมพแหงจฬามหาวทยาลย.

. 2548. การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. กรงเทพฯ : ธรรมสาร.

เทพนม เมองแมน และ สวง สวรรณ. 2540. พฤตกรรมองคการ. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช.

ศรวรรณ เสรรตน. 2540. การบรหารสำานกงานแบบใหม. กรงเทพมหานคร: ดวงกมล.

ลกษณา หมนจกร. “การฝกอบรมเพอพฒนาผลการปฏบตงาน.” จลสารพฒนาขาราชการพลเรอน 4 , 2538.

สมยศ นาวการ. 2521. การพฒนาองคการและการจงใจ. กรงเทพมหานคร : ดวงกมล.

สนนทา เลาหนนทน. การพฒนาองคการ. 2541. กรงเทพมหานคร : ด. ด. บคสโตร.

Likert, Rensis. 1961. The Human Organization. New York : McGraw - Hill.

Robert V. Krejcie and Daryle W. Morgan. 1970. Determining Sample Size forReseach Activities.

Journal of Education and Phychoiogical Measurement.

Smit and Wakeley. 1972. Organizations : Behavior, Stuchure, Precess. New York. The McGraw-Hill

Companies

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL128

รายละเอยดการสงบทความจดพมพในทองสขวารสารวชาการ

นโยบายการจดพมพ วารสารทองสขวชาการ วทยาลยทองสข มการประเมนบทความผานการกลนกรองจากผทรงคณวฒ

ในสาขาวชาทเกยวของ (peer-reviewed) และไดรบความเหนชอบจากกองบรรณาธการกอนการตพมพ

(Refereed journal) (ยกเวนบทความพเศษ) โดยผประเมนไมเหนชอหรอขอมลของผเขยนบทความ และผ

เขยนบทความไมทราบผประเมน (double behind review) โดยมวตถประสงคเพอเปนสอกลางในการแลก

เปลยนความร ความเหนทางวชาการในระดบอดมศกษาของอาจารย บคลากร และนกศกษาทงภายในและ

ภายนอกสถาบน ลกษณะของบทความทจะลงตพมพ ไดแก บทความพเศษ บทความวชาการ บทความวจย

บทความปรทรรศน วรรณกรรม หนงสอแนะนำา ทมลกษณะวเคราะห สงเคราะห วจารณ หรอเสนอแงมมความ

ร แนวคดและประเดนปญหาตางๆ และควรมการอางองทฤษฎความรหรอขอมลจากแหลงเอกสารทเชอถอได

และมการแสดงถงการศกษาคนควาอยางรอบดาน ผลงานทสงมาเพอตพมพตองไมเคยไดรบการตพมพหรอ

กำาลงเสนอเพอตพมพในวารสารหรอแหลงอนใดมากอน

ขอกำาหนดบทความวชาการ วจย 1. เปนบทความวชาการหรอบทความวจยเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ

2. มความยาวของตนฉบบไมเกน 15 หนา กระดาษ A4

3. ใชระบบการอางองแบบนาม-ป (Author-date)

4. ลำาดบรปแบบของบทความวจย ประกอบดวย ชอเรอง บทคดยอ บทนำา วธการวจย ผลการวจย

อภปรายผล ขอเสนอแนะการวจย และเอกสารอางอง

5. ลำาดบรปแบบของบทความวชาการ ประกอบดวย ชอเรอง บทคดยอ บทนำา สวนเนอหา บทสรป

และเอกสารอางอง

เงอนไขอนๆ 1. ผเขยนบทความควรใชรปแบบการเขยนบทความและสำานวนภาษาทเหมาะสมกบลกษณะของ

บทความทางวชาการทเปนทยอมรบโดยทวไป มการตรวจทานตนฉบบแลวเปนอยางดทงรปแบบและการ

สะกด

2. กองบรรณาธการ จะแจงผเขยนบทความเมอบทความไดรบผลการประเมนจากผทรงคณวฒ เพอ

ใหผเขยนบทความนำาไปแกไขปรบปรงตามคำาแนะนำาของผทรงคณวฒ และสงคนกองบรรณาธการวารสาร

ทองสขวชาการ วทยาลยทองสขภายในเวลาทกำาหนด

3. สงตนฉบบบทความ โดยการพมพพรอมทงบนทกไฟลบทความลงแผน CD-ROM จำานวน 1 แผน

4. กองบรรณาธการจะไมคนตนฉบบและแผนบนทกขอมลใหแกเจาของบทความ

5. ตดตอสอบถามรายละเอยดเพมเตมไดท บณฑตศกษา วทยาลยทองสข เลขท99/79 ถนนบรม

ราชชนน แขวงศาลาธรรมสพน เขตทววฒนา กรงเทพมหานคร 10170 โทรศพท 02-8851421-4 ตอ 52

โทรสาร 02-8851426

วารสารทองสขวชาการ

THONGSOOK JOURNAL 129

ตวอยางการเขยนเอกสารอางอง 1. หนงสอ

ชอผแตง. ปทพมพ. ชอเรอง. ครงทพมพ. สถานทพมพ : สำานกพมพ.

ตวอยาง

วทยา ศกยาภนนท . 2548. ตรรกศาสตร : ศาสตรแหงการใชเหตผล. กรงเทพฯ : สำานกพมพมหาวทยาลย

เกษตรศาสตร.

Schiffman, L. G. and Kanuk, L. L. 2000. Consumer behavior. 7th ed. Upper Saddie River, N.J. :

Prentice-Hall.

2. หนงสอแปล

ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอเรอง. แปลโดย ผแปล. สถานทพมพ : สำานกพมพ.

ตวอยาง

คโยซาก, โรเบรต ท. (2545). พอรวยสอนลก 5 : โรงเรยนสอนธรกจ. แปลโดย พบลย ดษฐอดม กรงเทพฯ

: ซเอดยเคชน.

3. วทยานพนธ

ชอผแตง. ปทพมพ. ชอเรอง. ระดบวทยานพนธ. ชอมหาวทยาลย.

ตวอยาง

ชยวฒน ธระกลพศทธ. 2554. ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล การดำาเนนชวตแบบเศรษฐกจ

พอเพยงกบคณภาพชวตของประชาชน ตำาบลสโสะ อำาเภอปะเหลยน จงหวดตรง. วทยานพนธ

ศลปศาสตร มหาบณฑต. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

4. บทความในวารสาร

ชอผแตง. “ชอบทความ” ชอวารสาร ปท, เลมท (เดอน ปทพมพ) : เลขหนาทงหมดของบทความ.

ตวอยาง

พมพนธ เวสสะโกศล. “การศกษาสำารวจคณสมบตของนกแปล.” วารสารศลปศาสตร 3, 1 (มกราคม-

มถนายน 2546) : 79-94

5. บทความจากหนงสอพมพ

ตวอยาง

โสภณ ทองปาน. “การพฒนาชนบทในอดต.” มตชน (15 มกราคม 2554) : 6. “Magic grass.” .The Nation

(30 January 1999) : C1 Focus.

6. ขอมลจากทางอนเทอรเนต

ตวอยาง

การทองเทยวแหงประเทศไทย. 2548. กจกรรมทองเทยว ดนก. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.

tat.or.th/thai/travelling_eco_tourism.php?travel_id=7. (วนทเขาถง 11 กนยายน 2548).

แบบเสนอขอสงบทความเพอตพมพลงในวารสารทองสขวชาการ บณฑตวทยาลย วทยาลยทองสข

ขาพเจา (นาย/นาง/นางสาว) ........................................................................................................

ตำาแหนง/สถานภาพ ....................................................................................................................

วฒการศกษา.............................................. ชอปรญญา..............................................................

สถานททำางาน/ศกษา ..................................................................................................................

ขอสง

❍ บทความวจย ❍ บทความวชาการ ❍ บทความจากวทยานพนธ

❍ บทความจากการศกษาคนควาอสระ ❍ บทความพเศษ

ชอเรอง

(ภาษาไทย) ................................................................................................................................

(ภาษาองกฤษ) ...........................................................................................................................

ทอยทตดตอไดสะดวก.......................... หมท................ ซอย .......................................................

ถนน.................................... อำาเภอ.................................... จงหวด ............................................

รหสไปรษณย........................... โทรศพท................................ โทรศพทมอถอ ..............................

โทรสาร .................................... E-mail : ....................................................................................

ลงชอ .....................................................

(...................................................)

วนท ......... เดอน ..................... พ.ศ. ..................

แบบฟอรมยนยนการสงบทความเพอตพมพลงในวารสารทองสขวชาการ บณฑตวทยาลย วทยาลยทองสข

ขาพเจา (นาย/นาง/นางสาว) ......................................................................................................

ตำาแหนง/สถานภาพ ...................................................................................................................

วฒการศกษา .............................................................................................................................

สถานทตดตอ .............................................................................................................................

.................................................................................................................................................

โทรศพท............................................ E-mail : ..........................................................................

ขอยนยนวาขาพเจาสงบทความวจย/วชาการ/บทความวทยานพนธ/บทความพเศษ

เรอง ..........................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

เพอลงตพมพในวารสารทองสขวชาการ วทยาลยทองสข เพยงแหงเดยว และบทความนไมเคย

ตพมพในวารสารใดมากอนหรออยในระหวางเสนอขอลงตพมพในวารสารอน

ลงชอ .....................................................

(...................................................)

วนท ......... เดอน ..................... พ.ศ. ..................