การประชุมเชิงปฏิบัติการ ......4 4.ideaten สร...
TRANSCRIPT
1
การประชมเชงปฏบตการ “พฒนากระบวนการคดเพอการออกแบบ”
เรยนรเครองมอ “Design Thinking” จากผเชยวชาญชาวเยอรมน
มลนธสยามกมมาจล ธนาคารไทยพาณชย จ ากด (มหาชน) เลงเหนความส าคญของการเรยนรจง
เชญภาคเครอขายมาเรยนร “เครองมอ” ทเสรมศกยภาพการท างาน โดยจดใหมการประชมเชงปฏบตการ
“พฒนากระบวนการคดเพอการออกแบบ ” หรอ “Design Thinking” เพอใหไดเร ยนรกระบวนการ
เครองมอ จะได น าไปใชในการออกแบบ และการจดกระบวนการ ในงานของตนตอไป ระหวางวนท 10-12
ธนวาคม 2556 ณ โรงแรมบดด โอเรยนทอล รเวอรไซด ปากเกรด
โดยมวทยากรผ เชยวชาญดาน “Design
Thinking” คอ MR.Christain Birkholz ชาว
เยอรมน และ อาจารยชยวฒน ถระพนธ
ผทรงคณวฒจากสถาบนการเรยนรและพฒนา
ประชาสงคม รวมดวยทมงานจากมลนธสยามกม
มาจล ภาคเครอขายทเขารวมไ ดแก 1.โครงการ
พฒนาเยาวชน โดยการเรยนรปรชญ าของเศรษฐกจพอเพยง 2.โครงการพฒนาเยาวชนในชมชนทองถน 4
ภาค: หลกสตรนกถกทอชมชน 3.มลนธกองทนไทย 4.โครงการเสรมสรางชมชนบรหารจดการตวเองในพนท
ประสบพบตภยสนาม
2
คณปยาภรณ มณฑะจตร ผจดการม ลนธ
สยามกมมาจล ไดกลาวเปดงาน วา “ตองการใหทกทาน
น าเครองมอ “Design Thinking” นไปใชใหเกดประโยชน
กบผ ทท างานในทองถน นกถกทอ คร อาจารย สามารถ
น าไปสรางทมเวรคระดมสมองรวมกนในการสรางสรรค
กบเพอน จะท าใหไดโครงการ ไดแนวทางท างานรวมก นท
สรางสรรค และนาจะเอาความรนไปใชกบคนทถดจากเรา ในลกษณะทเราเปนโคช โครงการใชกบชมชน
นกถกทอใชกบเยาวชน เพอจะใชกระบวนการนไปพฒนาเขานนเอง”
อาจารยชยวฒน ถระพนธ กลาววา “เพราะวาเรา
พยายามคดแกปญหาดวยวธสรางสรรค ไมยดต ดเรองเดมๆ
ไอสไตนพดวาเราไมสามารถแก ปญหาไดดวย ความคด ทอย ใน
ระดบเดยวกนกบทสรางใหเกดปญหามาแลว อนนแหละทเราบอก
ใหคดนอกกรอบเพอจะจน เราไมมทฤษฏมาก เราจะฝกท าดวยมอ
จรงๆ หลายคนทเข าเวทกบผมรด ผมเนนกระบวนการครนคด
สงเกตต วเองทกครงทท าอะไร จตเราเปนอยางไร อารมณ
ความคดเปนอยางไร เหนความสมพนธทเราพดกบเพอน
เพราะฉะนนการเรยนรไม ใชฝกทางทฤษฏ แตมสตรตว เปนการ
เรยนรโดยปฏบตจรง จตตองมสมาธ ตองใสใจตลอดเวลา”
MR.Christain Birkholz กลาววาเรมกระบวนการวา “Design
Thinking หรอวธคดใน การออกแบบ เปนวธการทใหมมาก ๆ ไมเพยง
เปนแควธการแตเปนหลกปรชญาดวย ถาพดใหงายทสด คอคดดวยมอ
ใชมอคด ไมใชใชหวคด ปญหาใหญทเราเรยนรมานบเปนหลายรอยป
เวลาทเราคดอะไรกตาม ค วามคดเร าจ ากดตวเองอย ในตว โดยไมทน
รตว วาไปแลววธคดแบบ Design Thinking น เรมตนจากการดไซนขาว
ของเครองใช ผลตภณฑเพอใหเกดประโยชนในดานธรกจ ตอนหลงคนเรมจบทางได ไม จ าเปนตองน ามาใช
เพอผลตภณฑขาว ของอกแลว สามารถน ามา เปน “นวตกรรรมทางสงคม” ได กลมคนกลมแรกทเราด ไซน
3
มาสวธคด คอมหาวทยาลย สแตมฟอรด บรษทใหญในยโรป เอาจรง เอาจงกบ Design Thinking มาก
โดยเฉพาะ กบProject Management เพอท าโครงการออกมาใหไดดทสด
สงท Design Thinking ตางออกไปจากการคดสรางสรรค คอกา รลงมอท าเลย ลงมอปน ทดสอบ
ใชได - ใชไมได หากใชไมไดกท าใหม เหมอนกบเราท าอาหารขนมากอนกดวารสชาตด ไหม กปรบปรง
รสชาตขนมาเอง กระบวนเนน ”สรางแบบจ าลอง ” แลวทดลองท าดวาใชได หรอใชไมได เพราะฉะนนสงท
เราท าสงใหมๆ มกเกดขอผดพลาดเ สมอ ผดกไมเปนไร แกไขใหไดดทสด จบจด สงทส าคญมาก เมอเรา
สรางอะไรแลวเรากตอง ทดสอบ เราสรางอะไรขนมา คนท ไดรบประโยชนขนมา ตอง ทดสอบกอน ไมตอง
ถามผ เชยวชาญ ถามคนทน าไปใชวาดขนไหม
การใชกระบวนการ Design Thinking ตองค านง
สภาพแว ดลอมทกดานดวย และตองมผคนหลากหลายมา
รวมกนเปนสหวทยาการ ตองการคนหลากหลายมากทสด เพศ
วย อาชพ เพอมมมมองหลายมตเกดขน และตองการพ นท
กวางๆ ในการท าอะไรทสรางสรรค พนทในการท างานทใหคนไดใช เรยกวา We - Space ในการสราง
โมเดล ตองก ารวสดอปกรณจ านวนมากในการสรางสรรคอะไรทสนกๆ ได สงทส าคญของ Design
Thinking คอ Transform
ส าหรบกระบวนการ Design Thinking MR.Christain Birkholz เรมใหผ เขารวมกระบวนการ
เขาใจในแตละขนแตละตอนอยางแจมช ดทงภาคทฤษฏและภาคปฏบต ซงนาจ ะเปนประโยชนแกทกคนท
จะน าไปใชใหเขากบบรบทของตวเองตอไป เรมกระบวนการดานทฤษฎดงน
6 ขนตอนในการท ากระบวนการ Design Thinking
1.Understand ท าความเขาใจกบปญหา เรองราว หนาตาเปนอยางไร
2.Observe เปนคนชางสงเกต มนสมพนธกบใครบาง อยางไรบาง
3.Point of View มตในการมอง มมมองทมองจากหลายๆ มม อยาไปยด
มมมองเดยว
4
4.Ideaten สรางสรรคไอเดยขนมา
5.Prototyping สรางโมเดลจ าลองแลวทดลองปรบปรง
6. Test ไดรบค าวจารณจากผใช
เราตองการเงอนไขส าคญในการท า 6 ขนตอนใหเปนจรง คอความสามารถในการท างาน
เปนทม อยาไปยดมนถอมนกบความคดของตวเองมากนก สามารถตอยอดจากความคดของ
เพอนไปไดเรอยๆ สงทพบบอยๆ วาหวงแหนความคดของตวเอง ทงหมดนเปนการปพนฐานเชง
ทฤษฏใหเขาใจ
4 ขนตอนความส าเรจ ของการท ากระบวนการ Design
Thinking
1. Emphaty เอาใจเขามาใสใจเรา ท าใหเปดมมมองทคาดไม
ถง อยากรอยากเหน ท าใหเกดการสบคนและการตง
ค าถาม
2. คดบรณาการ เชอมมมมองตางๆ เขาดวยกนใหได
3. Optimism มองโลกในแงด แทนทจะย าเทาอยกบทในเรอง
เกาๆ ตองมทางออกในเรองดๆ จนได
4. สนกกบการลองส งใหมๆ เรามความคดสรา งสรรคในการ
แกอปสรรคในสงใหมๆ ไมกลวผดพลาด
ตวชวด การเกดนวตกรรมใหม 1.คนใชไดผลมประโยชน 2.มแรงตานจากสงคมในชวงเวลานนๆ
5
กระบวนการ Design Thinking ท MR.Christain Birkholz ไดน ามาใหกบภาคเครอขายไดลองท า
โจทยจากงาย ปานกลาง ยาก โดยการเลอกโจทยจากการระดม “ปญหา” ทมหลากหลายและใหเพอน
สมาชกใหคะแนนวาจะเลอกปญหาใดมากทสด จนทสดเลอกมาได 3 ขอดงน
1.งาย ปญหาเรอง “การทงขยะ” โจทย “ท าอยางไรใหไมมขยะ”
ระดมโจทย
6
2.ปานกลาง เรอง “เดก ขาดทกษะชวต ” โจทย “เดกยคใหมตองการทกษะชวตอะไรท ท าให
สามารถอยในโลกนไดเปนอยางด”
3. ยาก ปญหาเรอง “คร” โจทย “เราจะสรางครหรอสรางการจดการการ เรยนรอยางสรางสรรคได
อยางไร”
โดยม กฎกตกาในการท างานกลม
1.ท างานใหออกมาเปนภาพ สมองเราจะจ าได แมน เมอ
เราจ าเหนจากภาพขนมา เขาใจไดด
2. ระหวางท างาน กลมพดทละคน (เหมอน check in)
คนหนงพด คนหนงฟง
3. เสรม ”ความคดแผลงๆ ” แปลกๆ บาๆ หวใจ คอการ
ทลายกรอบเดมๆ ในสมอง
4.ไมมการวจารณใดๆ (หาม)
5.เนนปรมาณ
6.อยาลมโจทยทแทจรง (เขมทศคอโจทยอะไร)
7. ตอยอดความคดของคนอน
จากนนวทยากรจงใหแบงกลม ออกเปน 5 กลมเรมจากโจทยท งายกอนคอ ปญหาเรอง “การทง
ขยะ” โจทย ไมมขยะ
โมเดลผลงาน
7
ทง 5 กลมไดน าเสนอโมเดลแรกของกระบวนการเชาวนนดวยโมเดลดงน กลมตนไมยอยขยะ,กลม
หมบานกองทนขยะ,กลมพระเปนตวอยางเกบขยะ,กลมไปรษณยบตรมคา,กลมสวนสนกมะยะแลนด
MR.Christain ใหขอเสนอแนะวา เราคดอะไรแผลงๆ ไวยงด มหลายเรองทเราควรใหผ เชยวชาญ
น าไปท า เพราะเขาเขาใจกวา เทาทดทกกลมจะมองวาขยะเปนของทมคณค าและตองทงใหถกท จงขอ
น าเสนอโมเดลขยะลอตเตอรแขวนตาม เสาไฟฟา เปนตวอยางโมเดลงาย ๆ และใหโจทยตอ เนองวาใหทก
กลมกลบไปคดเปนการบาน ใหโฟกสโมเดลทจะท าเรองขยะเหลอแคเรองเดยว และใหน ามาเสนอในวน
พรงน
ภาพถงขยะกรงเทพฯ
ของ MR.Christain
8
หลงจากกลบไปท าการบานจากโจทย ใหโฟกสเรองการแกปญหาเรองขยะเพยงเรองเดยว ทง 5
กลมจงไดน าเสนอโมเดลดงน กลมถงขยะในครวเรอน / กลมทงทนมรายได / กลมธนาคารขยะ /กลมพลงมด
ลดขยะ /กลมป ยราคาถก ท าใหเหนภาพของโมเดลไดชดเจนขน
ฟลปชารตผลงาน
หลงจากน าเสนอเ สรจเรยบรอย MR.Christain ใหความเหนวา การปรบปรงเปลยนแปลงของทก
กลมท าใหผลงานดขน และความคดบางอยางสามารถน าไปใชจรงได
โจทยท 2 ปญหาปานกลาง ประเดน เรองเดกๆ ขาดทกษะชวต โจทย เดกยคใหมตองการทกษะ
ชวตอะไรท ท าให สามารถอยในโลกนได เปนอยางด มปญหาใหญๆ ทเดกๆ จะตอง เผชญอยเชนปญหา
สงแวดลอม ปญหาความรนแรง ฯลฯ ทตองใชทกษะชวตในการไปรบมอ โมเดลนจะไปเสรมศกยภาพ
เยาวชนอยางไร
9
โมเดลผลงาน
กลมท 1
กลมท 2
10
วนนวทยากรใหทกคนใชวธการ นงคยกน ลงมอท า เดนคยทบทวน โดยเปลยนกลมใหม ไดโมเดล
ดงน
- โรงละครแหงความฝน ใหเดกคดเลอกเรอง นงไทมแมชชน กลบไปดและแสดงละครใหคนด
และถอดบทเรยน
กลมท 3
กลมท 4
กลมท 5
11
- วชาชวต,วชาชมชน,วชาชพ,วชาการ ใชการเรยนรจากชมชนโ ดยการบรณาการทกวชาในพนท
ชมชน
- กระทรวงเดกวยใส “ปญญาเรณ” ลกษณะการท างานเหมอนกระทรวง ใหเดกท าโครงงาน โดย
แบงเปนแตละวชาการ ใหมการคดเลอกประธาน ใหผใหญชวยด หลกการท างานเหมอน
กระทรวง
- บวรสรางเดกไทยสรางทกษะชวตสภมปญญาชาต สงเสรมใหเดกมจตส านกในสงคม
- GAME’S ใชเกม เปนตวเชอม (ท านา ,เลยงสตว ,ท าสวนใหคะแนน ) ใหเด กลงไปดของจรง
กลบมาถอดบทเรยน เนนการเรยนรทเรยกวา การเรยนรแบบตรง (Direct Method)
กอนจะถงโจทยยาก วทยากรคนดวยการใหมหนงแบบฝกหดทพฒนา เปนการเรยนรผานเกม
โมเดลเกม
12
กลมเปาหมายคอเดกอาย 8-12เรยนร สอนใหรจก เรองของการนบถอกน การเรยนรเลอกการเลน
ไพกน /ใชละครเปนตวสอนกได เรยนเลนเกมรปแบบอนกไดแตตองใหเกมนสอถงความนบถอผ อน สงท
ส าคญในการเลนเกม คอใครกอยากชนะ แตชนะอยางไรใหชมชนสงคมไดประโยชนและทกคนนบถอซงกน
และกน เกมนตองสนก ใชเวลาท า 1 ชวโมง และใหคละกลมใหม ทง 5 กลมไดเกมทหลากหลายไดแกกลม
ท 1 ชอเกมชงชย ใชลกโป งในการเลน กลมท 2 .ชอเกมฟตบอลสมพนธ รปแบบฟตบอลแต เลนเหมอนแชร
บอล 3.กลมท 3 ชอเกมวาดอะไรดจะ ผลดกนวาดภาพและสอบถามความรสก 4.กลมท 4 ชอเกมทกทาย
นานาชาต ใชค าสวสดของแตละชาตเปนตวเชอม กลมท 5 ชอบนไดหรรษา ใชเกมบนไดง
MR.Christain ใหขอเสนอแนะวา สงหนงทเราตองสรปใหม น
มนษยชอบเลนอะไรสนก รวมตวเปนเผาเปนพนธ หาเกมมาเลนกนอย
เรอย เพราะฉะนนเมอเราเหนสงทอยในดเอนเอของมนษย ไมวาเราอย
ในวยใดสามารถเลนเกมสนกๆ ไดเสมอๆ เพราะฉะนนอยทวาเราตง
หวขอ เราสามารถเลนเกมเคารพกตกาจราจรได ไมคดเอาแตฝายตวเอง
ฝายเดยว เอาใจเขามาใสใจเรา เคารพสทธผ อน อยทหวขอเราจะตง เรา
ตงไดเสมอ อยางเกมหมากรกคดมาเปนพนปคนยงเลนอยฝก
ยทธศาสตรการวางแผน อยากจะกระตนใหครน าหลกนไปใชเรยนรปรบปรงใชจรง
13
ในเชาวนสดทาย วทยากรไดให โจทยยากทสดคอ หวขอ เราจะสรางครหรอสรางการจดการการ
เรยนรอยางสรางสรรคไดอยางไร 1.ในกระบวนการสรางครในการเรยนการสอนสรางครขนมาอยางไร
เปลยนแปลงไปอยางไร 2.บทบาทของครทามกลางสงคมทเปลยนแปลงควรเปนอยางไร
ใหทกคนแบงก ลมรวมกนครนคดว าบทบาทของครทจะเปนประโยชนในป คศ . 2020 (อก7ป
ขางหนา ) ครควรเปนอยางไร ครทจะจดการกระบวนการเรยนอยางสรางสรรคได อยางไร /บคลกควรเปน
อยางไร /ควรมไฟหรอความสนกในการสรางเดกขนมา มทกษะความสามารถอะไร
โมเดลผลงาน
กลมท 1 กลมท 2
กลมท 3
14
ทง 5 กลมไดร วมกนน าเสนอ 5 โมเดลออกมาและมภาพรวมทคลายคลงกนคอตองการใหครใน
ศตวรรษ 2020 เปนครทม ”หวใจ” เปนครอยางแทจรง โดยสะทอนออกมาวา ครในป 2020 ตองท าตวเปน
คณอ านวย เปนโคช โรงเรยนเปนสญลกษณทใชแลกเปลยนระหวางครกบนกเรยน เทานน ครควร ม
บคลกภาพทเปนแบบอยาง แกเดกนกเรยน การประพฤตตว ของครทด มความ เปนกลยาณมตร ยมแยม
แจมใส รกลกศษยเหมอนลกตวเอง
MR.Christain วเคราะหวาพบกบวาไอเดยทกกลมไปในทศทางเดยวกน สงทชอบคอนยามค าวา
โรงเรยนเสยใหม ค าวาคนเรยนกบคนสอน มาพบกนไมใชโรงเรยน จากทกกลมเหนชดเจน ทกคนตระหนก
ดกวาโรงเรยนในปจจบน พาตวเองออกจากชวตความเปนจรง ไมอยกบความเปนจรงเทาไร เพราะฉะนนไม
ตองแปลกใจวาท าไมเดกถงไมชอบไปโรงเรยน เพราะไมเขากบชวตจรง หรอโลกของเขา คดเหมอนกลมแรก
วาอยากจะยกเลกอาชพคร อยากจะเปลยนวาทกคนตองเปนครชวคราว 2 ป (เหมอนอาชพทหาร ) ครพวก
นนาจะอาย 30 ปขนไป ผานรอนผานหนาวมประสบการณทจะถายทอดชวตได
เพราะฉะนน ครของเราจะกวางขนไปตงแตชาวนา พอคา เกงเศรษฐศาสตร ชางปน วาดรป มคร ท
หลากหลายทเดกจะเรยนได เพราะฉะนนความหลากหลายของชวตทงดงามกจะถกดงอยในโรงเรยน สงท
ทกกลมจะเนนสภาวะอารมณของคร รกทจะใหความรกบเดกเหมอนลกเหมอนหลานเปนเรองส าคญมาก
ในการเรยนการสอน เพราะฉะนนตวชวดทส าคญของครไมใชสอบไดตามมาตรฐาน เทานน ตองมตวชวดใน
ตวครวามสภาพอารมณจตใจพรอมจะเปนครไหม ถาเราจะไปจดไฟใหคนอน ไดตวเราตองเปนไฟซะกอน
กลมท 4 กลมท 5
15
(ส านวนเยอรมน ) สงทคดวาตวเองจะผลดเปนคร สองปกได ถาเปนครนานๆ กจะหมดไฟ สงทน าเสนอดๆ
อยางนท าอยางไรใหออกมา ทดลองท าในสงคมไทย
MR.Christain Birkhols กลาวทงทายวา “ความฉลาดเปนหมเปนกลม ยงยนกวาอจฉรยะคนเดยว
หวงวาทกคนจะลองท าน า Design Thinking ไปใชจรง”
โจทยทมาเรยน Design Thinking ผ เขารวมกระบวนการ ครงนสะทอนวาจะสามารถน า ความร
อะไรทสามารถน าไปใชไดในฐานะคร นกการเมองทองถน (อบต.) นกพฒนาสงคม (จตอาสา)
ตวแทนจากอาจารย
ตวแทนจากทองถน - นางจนตนา แกลวกลา อบต.หนองสนท สะทอนวา คดวาจะน าการเรยนรท
ไดในวนน กระบวนการของ Design Thinking ไปใชกบการท างาน โดยเฉพาะตวเองท า งานกบเยาวชน จะ
ลองใหเดกได ในฐานะทเราอยกบทองถน มผ เกยวของจ านวนมาก เครอขายชมชน ความรทน าไปใชได ได
หมดเลย ในสวนตวเรองของการฟงจากทกๆ สวนทเกยวของ เพอทจะขบคดหาปญหาและแกปญหา
รวมกน การเคารพความเหนของแตละคน และใหทก ฝายไดแชรความคด ปญหา ทางเลอก อาจน าวธการ
แกปญหาไปทดลองใช กระบวนการปนดนเหนยวจะน าไปใชบางกลม ส าหรบเดก เดกจะสนกสนานกบการ
ปน เขาไมสามารถสอออกมาไดจะไดใชการปนเปนการสอสารออกมา
ตวแทนคร – นางรฐจตาภรณ ศรลา โรงเรยนกนทรลกษวทยา คม สะทอนวา “จะน าไปใชในการ
ออกแบบการเรยนร ทงเรองความคดและการออกแบบกบนวตกรรมทแกปญหาในการเรยน ไปทดลองท า
คดและท าลองท า ไมดกท าใหม คดใหม โดยใหผ เรยนสะทอนมาและน าสงทสะทอนนนเพอน ามาแกไข
ใหม”
ตวแทนNGO - นางสาวรตนตกา เพชรทองมา มลนธกองทนไทย “กลมเราท ากระบวนการกบ
เยาวชนอย แลว แตการทเรามาไดเรยนรกระบวนการทง 3 วน ท าใหเราไดเรยนรเราสามารถนไปใชได
เพราะกอนหนานทเราไดใชอย เราใชหวคดเปนหลก ท าใหเราจะไปจมอยกบปญหา พอมาเขากระบวนการ
ย าใหเหนวา เราอาจจ ะตองใชมอท า ท าใหเหนทางออก โดยเฉพาะเรองของการสรางความแปลกๆ ใหม ๆ
นาจะน าไปใชกบนองๆ เยาวชนได และอกอนหนง ทส าคญคอเรองการคดโจทยของปญหา กระบวนนนาจะ
ใหเดกคดและลองท าเปนโมเดล นาจะท าใหเขาเหนภาพรวมกนกบเราชดขนกอนกลบไปท าตอทบาน”
16
รายชอผเขารวมประชม
1.โครงการพฒนาเยาวชน โดยการเรยนรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไดแก 1.โรงเรยนบานราน
ตดผม ไดแกนางนวลจนทร มสต ,นางสาวจตพร ระดาขนธ ,นางสาวเจษรา จเจย 2.โรงเรยนกนทรลกษ
วทยาคม ไดแก นางสาวอมพร สมปาน,นางรฐจตาภรณ ศรลา,ธรรมนนท จนด โรงเรยนกนทรลกษวทยาคม
3.โรงเรยนทาเสา ไดแก นางสาวพชราพรรณ ชมมาก ,นางสาวชสากญญ พลายดวง โรงเรยนทาเสา 4.
โรงเรยนบานปะทาย ไดแก นางสวรรณา แสนเกา ,นางรจรา จตรบรรจง ,นางวชราภรณ ผาปรางค โรงเรยน
บานปะทาย 5.โรงเรยนบานหนองหญาปลอง ไดแกนางกาญจนา สรมย ,นางสาวบบผา ศรพนามนอย ,นาง
ประภาพร แดงงาม 6.โรงเรยนบานส าโรง ไดแก นางณฏฐดา ปอแกว ,นายปญชรศม แผวพลสวสด ,
นางสาวนวลฉว พลทอง
2.โครงการพฒนาเยาวชนในชมชนทองถน 4 ภาค: หลกสตรนกถกทอชมชน ไดแก 1.นางจนตนา
แกลวกลา อบต .หนองสนท 2.นายสมเกยรต สาระ อบต .หนองอยอ 3.นายวรนทร กรดเพชร อบต .หนอง
สาหราย 4.นางสาวณฐพชร เฉลมพงษ อบต.ดอนมะสงข 5.นายทนารมภ ค ามลอนทร อบต.วดดาว
3.จากมลนธกองทนไทย 1.นางสาวรตนตกา เพชรทองมา 2.นางสาวลดดา วไลศร 3.นายพงศกร
เถาทอง4.นางสาวอลษา วรกมลยทธ 5.นายวเศษ คณฤทธพงศ 6.นางสาวเกษณ ซอรมย
4.จากโครงการเสรมสรางชมชนบรหารจดการตวเองในพนทประสบพบตภยสนาม 1.นางสาวรฐ
กานต ไทสวรรณ จ.ระนอง2.นายพเชฐ เบญจมาศ จ .สตล3.นางสาวสทน สสข จ .ตรง 4.นางขนษฐา จลบล
จ.ตรง และ 5.นางกรยะ หลเคราะห จ.สตล