การเขยนกวนพนธ

ความหมายของกวนพนธ

กวนพนธ (poetry) คอ งานเขยนประเภทรอยกรอง เกดจากจนตนาการทเกยวกบโลกและมนษยดวยการเรยงรอยถอยคาอยางมจงหวะ การเลอกสรรภาษาทสราง

จนตภาพเพอใชแสดงออกถงความคดและความรสกอนลกซง

งานกวนพนธเปนงานเขยนทมรปแบบฉนทลกษณตามทกาหนดไวแตโบราณ

และสามารถคดรปแบบขนใหมตามความคดสรางสรรคของผ เขยนหรอกวแตละยคสมย งานกวนพนธจงมการพฒนาทงรปแบบ เนอหา และความคดอยตลอดเปน

ระยะเวลาอนยาวนาน กวนพนธ อาจมชอเรยกไดหลายชอ เชน “บทกว” “คาประพนธ” “บทรอยกรอง” ใน

อดตเรยก กลอนบาง กาพยบาง

ลกษณะบงคบของกวนพนธ

1. คณะ

2. สมผส 5. คาเปนคาตาย

4. คาเอก-โท

6. เสยงวรรณยกต 3. คาครและลห

7. พยางค

9. คาสรอย

8. คานา

1. คณะ

คอ ขอกาหนดเรองจานวนคา วรรค บาท บท เชน

กาพยยาน 11 กาหนดคณะไววา 1 บท จะม 2 บาท แตละบทจะ

ประกอบดวย 2 วรรค วรรคแรก 5 คา วรรคหลง 6 คา

2. สมผส

2.1 สมผสสระ คอ คาทใชสระตวเดยวกนหรอเสยงเดยวกน ถาม

ตวสะกดตองอยในมาตราเดยวกน เชน รก-ศกด มด-จด เปนตน 2.2 สมผสอกษร (สมผสพยญชนะ) คอ คาทใชพยญชนะตนตวเดยวกนหรอเสยงเดยวกน โดยไมคานงถงสระและวรรณยกต เชน เรยม-แรม-

รอน, แกว-เกด-แกม เปนตน 2.3 สมผสนอก เปนสมผสทสงและรบสมผสกนนอกวรรค คอ สงจากคาสดทายของวรรคหนาไปยงคาใดคาหนงในวรรคตอๆไป สมผสนอกเปน

สมผสบงคบในรอยกรองทกชนดจะขาดไมได และกาหนดใหใชแตสมผสสระ

เทานน 2.4 สมผสใน เปนสมผสทคลองจองกนอยภายในวรรคเดยวกน เปนสมผสไมบงคบ ถาใชจะชวยเพมความไพเราะใหแกบทรอยกรองซงมทงสมผส

สระและสมผสอกษร

3. คาครและลห

เปนคาทบงคบใชในการแตงรอยกรองประเภทฉนทเทานน

คร ลห

- คาทมเสยงหนก

- คาทกคาทมตวสะกด

- คาทประสมกบสระเสยง

ยาว

- คาทมสระอา สระไอ สระ

เอา ซงถอวาเปนเสยงมตวสะกด

- คาทมเสยงเบา

- คาทไมมตวสะกด

- คาทประสมกบสระเสยงสน

- คาทใชพยญชนะตวเดยว

เชน บ ณ ธ

4. คาเอก-โท

เปนคาทบงคบใชในการแตงโคลง คาเอก คาโท

- คาหรอพยางคทมรปวรรณยกต

เอก เชน วา กลาว ไม ใช

- หมายถงการใชเอกโทษดวย

เชน หลา เปลยนเปน ลา, ถา

เปลยนเปน ทา

- คาตายทงหมด เชน เจบ ตาย

รก และ

- คาหรอพยางคทมรปวรรณยกต

โท เชน แจง แลว หนา

- หมายถงพยางคทใชโทโทษ

ดวย เชน เลน เปลยนเปน เหลน

5. คาเปนคาตาย

คาเปน คาตาย

- คาทประสมดวยสระเสยงยาว

เชน มา ลา ป

- คาทมตวสะกดในแม กง กน

กม เกย เกอว เชน นารายณ จนทร

แรม แพรว

- คาทประสม อา ไอ เอา

- คาทประสมดวยสระเสยงสน

เชน ขรขระ มะล

- คาทมตวสะกดในแมกก กด

กบ เชน มาศ เอก ภพ

6. เสยงวรรณยกต

เสยงวรรณยกตทง 5 เสยง ไดแก เสยงสามญ เสยงเอก เสยงโท

เสยงตร เสยงจตวา เสยงวรรณยกตเปนเสยงสาคญทใชบงคบในกลอนและกาพยบาง

ชนด

7.พยางค

เสยงทเปลงออกมาครงหนงอาจมความหมาย หรอไมมความหมาย

กได ในการแตงรอยกรองถอวาพยางคคอคา รอยกรองแตละชนดมการกาหนดพยางคไวแนนอนวาแตละวรรคจะ

มกพยางค

8. คานา

คาทใชขนตนบทรอยกรองบางประเภท เพอบอกใหทราบวาขนเรอง

ใหมตอนใหม หรอบอกชนดของบทรอยกรอง เชน

กลอนสกวาใชคาวา “สกวา” ขนตน กลอนดอกสรอยใชคาซาโดยมคาวา “เอย” มาคน เชน “วงเอย

วงเวง” กลอนบทละครใชวล เชน “เมอนน” “บดนน”

9. คาสรอย

เปนคาทใชตอทายวรรค ทายบาทหรอทายบทในรอยกรองประเภท

โคลงและราย เพอเพมความไพเราะหรอทาใหความเตม เชน แลแม พเอย เรยมฤๅ

ประเภทของกวนพนธ

1. กาพย

4. ฉนท

2. กลอน

6.

กลอน

เปลา

3. โคลง

5. ราย

1.

กาพย

เปนคาประพนธทกาหนดคณะ พยางค และสมผส มลกษณะคลายฉนทแตไมไดกาหนด คร-ลหเหมอนฉนท กาพยทนยมใช ไดแก กาพยยาน 11 และกาพยฉบง 16 กาพย

สรางคนางค 28 ตวอยาง: จากบท “เฉลมจรรโลงโมล” ใน ในเวลา ของแรคา ประโดยคา วา

เปลยนแปรเปลยนแปลง เหลองดวนสาแดง

แซมใบระบาย เหมอนแซมเศราโศก

วปโยคเหลอหลาย รวงฟากระจาย

หมใหธรณ

รวงไปรวงไป รวงรอยอาลย

อดตเคยสดขจ รางสนสมทม

ประชมโศก เทวษรอนทว

ทนแลงระทม

2.

กลอน

(1)

เปนรอยกรองทบงคบคณะและสมผส ความไพเราะของกลอนอยทสมผสนอก สมผสใน ซงมทงสมผส

สระและสมผสอกษร ตองคานงถงเสยงของคาลงทายวรรคแตละวรรคในบทกลอน กลอนทนยมใช ไดแก กลอน 8, กลอน 6, กลอน 4

2.

กลอน

(2) ตวอยาง ในบท “เดอนดบในดวงตา” ใน คาหยาด ของเนาวรตน พงษไพบลย ความวา

ใหคดถงเพยงใดใจจะขาด กมอาจไปตามความคดถง หามมาหาแตอยาหามความคะนง จะดอดงโดยถอยรอยราพน .............................................. ........................................ รทงรวารกจกใหทกข ใจยงรกเราหลอกใหบอกเขา ชางไมเขดหรอไรนะใจเรา เขามเจาของแลวในแววตา

3.

โคลง

เปนรอยกรองทมระเบยบเรยงถอยคาเขาคณะ มกาหนดคาเอก คา

โท และสมผส เปนสาคญ

โคลงทนยมใช ไดแก โคลงสสภาพ โคลงกระท และโคลงดนบาทกญชร

ตวอยาง ในบท “บนทก” ใน บางกอกแกวกาศรวล ขององคาร กลปยาณพงศ ความวา

วนหนงรบขาวสาร สลดจตร คอแมเสยชวต ปวยไข สอนใจเรงฉกคด ไตรลกษณ อนพระพทธเจาได เปลงไวสจจธรรม ฯ กรรมเกาเหตหามสราง ผลสนอง ไหลหลงอสสชลนอง ตราบมวย ชพกวนเปนของ นรกอน ดงฤๅ แรงแตพษรายดวย เรารอนผอนไฉน ฯ

4.

ฉนท

เปนบทรอยกรองทมระเบยบบงคบ คร-ลห เปนสาคญและบงคบ

คณะ พยางค และสมผส ฉนทเปนรอยกรองทแตงยาก อานยาก ปจจบนไมปรากฏวามผใด

แต.ฉนทเปนเรองราวเหมอนในอดต จะมเพยงบทสนๆ ฉนททนยมใช ไดแก อนทรวเชยรฉนท 11, วสตดลกฉนท 14,

สททลวกกฬตฉนท 19

ตวอยาง ใน วนวยในชวต ของคมทวน คนธน ความวา

เดกนอยพเนจรขนด กลสตวกระเซงเดน เกดมาอนาถ(ะ)และเผชญ วปโยคบหยดเหน วยเรยนมเรยนเพราะธนะไร ผวจะไขวกลาเคญ เรยนหวและโหดประลประเดน อวชานะชมชม

5.

ราย

(1)

เปนรอยกรองทบงคบคณะ สมผส พยางค คาเอกและคาโทดวย การแตงรายจะแตงยาวเทาไรกไดเพยงแตใหมสมผสทกวรรคและจบลงตาม

ขอบงคบ คาประพนธประเภทรายมกใชในการเลาเรองราวและให

รายละเอยดเปนสาคญ รายมอย 4 ชนด คอรายโบราณ รายสภาพ รายดนและรายยาว

5.

ราย

(2) ยอดอาคารสงระดบ ใกลใกลกบโพยมกวาง ทาเวงวางโดยรอบ โดดเดนตอบหาวหน ทาลมบนทกกระแส ทาลมแปรรอนเยน วหคเหนสะดงปก รบบนหลกเตมตระหนก ดวยสะทกสะทานสถาน ยอดอาคารคงมน ไมประหวนเพลงอาทตย จวนเทยงฤทธรอนกลา อบอาวฟาคมหนค เทยงทงนนงสงบ ราวไมสยบยอมระยอ ทรหดตอรอนแสลง สาแดงทรงเปนศร ตรงปฐพเสถยรสถต ราวรงสฤษฏมาพเศษ ใจกลางเขตนครเขรญ

ตวอยาง ในบท “มหามหรสพ” ใน ในเวลา ของแรคา ประโดยคา ความวา

6.

กลอน

เปลา(1)

กลอนเปลา (Brank Verse) เปนบทกวทไรสมผสและ

ฉนทลกษณ มลกษณะคลายรอยแกว โดดเดนในดานเสยงของคาและจงหวะทลงตว ผ เขยนรนใหมนยมกลอนเปลา เพราะสามารถแสดงอารมณ

ความรสก สอความคด และความหมายทแทจรงของชวตอยางไมม

ขอบเขตจากดซงเหมาะกบสภาพของโลกปจจบน

6.

กลอน

เปลา(2)

ขอสงเกต การเขยนกลอนเปลาจะเขยนเปนวรรคๆวรรคละบรรทด บทหนงจะมกวรรคกได ผ เขยนจะเนนทความคด คาทสอนนมกจะแฝงความหมายโดยนยไว

กลอนเปลาทชอวา “ลวงหนา” ของละไมมาด คาฉว วา ดอกไมโรยแลว รวงหลดจากกง ทงกลบกบใบหญา ดอกไมรเวลา ไมคอยทาใหใครบอก แมตนทผลดอก กไมออกปากถามใหเขลา

การสรางสรรคกวนพนธ: การปรงแตงเสยง คา และความ

กวนพนธหรอบทรอยกรองใชภาษาเปนวสดในการเขยน ผ เขยนจาเปนตองเรยนรธรรมชาตของภาษาอยางถองแท และเลอกใชเสยง คา

และความเปนเครองมอในการถกรอยตวบทใหสมบรณ สามารถสงสารทางอารมณและ

ความนกคดอนเขมขน ดงน 1. การปรงแตงเสยง 2. การปรงแตงคา 3. การปรงแตงความ

1. การปรงแตงเสยง (1)

ผ เขยนตองใหความใสใจในเรองเสยงเปนพเศษ เพราะถอเปนหวใจของการสราง

และการประเมนคากวนพนธ วธการสรางความงามทางเสยงทนยมมากคอ - การเลนเสยงสมผสในมทงสมผสสระและสมผสพยญชนะ - การเลนเสยงวรรณยกต เปนการเลนเสยงสงๆตาๆคลายผนเสยงวรรณยกต

คาทเลนเสยงวรรณยกตตองม 2 หรอ 3 คาและตองมเสยงสระและพยญชนะทายมาตรา

สะกดเดยวกน เชน ทองทองทอง

1. การปรงแตงเสยง (2)

ตวอยาง การเลนเสยงสมผสสระ แลวสอนวาอยาไวใจมนษย มนแสนสดลกลาเหลอกาหนด ถงเถาวลยพนเกยวทเลยวลด กไมคดเหมอนหนงในนาใจคน (พระอภยมณ)

ตวอยาง การเลนเสยงสมผสพยญชนะ สงคมชางเฟะฟอน เราราวรอนและลมหลง คนฆากนตรงตรง เราจงลงบญชตาย รนแรงและเรารอน ราวรอนเสยเหลอหลาย เรอยเรอยและเรยงราย ไรรางกายรายลลา (แรคา: รวมบทกวมฉนทลกษณ)

2. การปรงแตงคา

ผเขยนตองใสใจปรงแตงถอยคาดวยความประณตพถพถน ซงตองผาน

กระบวนการคดกลนกรองเลอกเฟนและสรางสรรคมากเปนพเศษยงกวาภาษา

สามญทใชกนอยในชวตประจาวน แบงได 3 ประเดน

2.1 การสรรคา 2.2 การเลนคา 2.3 การซาคา

2.1 การสรรคา

การเลอกสรรคามาเรยงรอยเปนบทกวเพอใหสอสารไดอยางมประสทธภาพสงสด

ตามจดมงหมายของกวหรอผ เขยน ผ เขยนควรเลอกใชคาทมความหมาย มความสมบรณในแงของการสอสาร ทงการ

สอภาพและสออารมณ

ตวอยาง การสรรคา อรารานราวแยก ยลสยบ เอนพระองคลงทบ ทาวดน เหนอคอคชซรอนซรบ สงเวช วายชวาตมสดสน สฟาเสวยสวรรค (ลลตตะเลงพาย)

การนาคาทมรปหรอเสยงพองกนหรอใกลเคยงกนมาเลนในเชงเสยงและ

ความหมาย แบงเปน - การเลนคาพองรปพองเสยง - การเลนคาหลายความหมาย

ตวอยาง การเลนคาพองรปพองเสยง

สายหยดหยดกลนฟ ง ยาวสาย

สายบหยดเสนหหาย หางเศรา

กคนกวนวาย วางเทวษ ราแม

ถวลทกขวบคาเชา หยดไดฉนใด

(ลลตตะเลงพาย)

2.2 การเลนคา (1)

ตวอยาง การเลนคาหลายความหมาย ไมเมาเหลาแลวแตเรายงเมารก สดจะหามจตคดไฉน ถงเมาเหลาเชาสายกหายไป แตเมาใจนประจาทกคาคน (นราศภเขาทอง) “เมาเหลา” คอดมสราเมามาย ไมไดสต “เมารก” “เมาใจ” สอความหมายวา ลมหลงในความรก

2.2 การเลนคา (2)

การใชคาเดยวกนกลาวซาหลายแหงในบทกวหนงบทหรอหลายบท การซาคาใน

แงวรรณศลปมกจะซาคาทสาคญเพอยาความทกวตองการสอสารใหหนกแนนขน

2.3 การซาคา

ตวอยาง ในบท “ขอทาน” ใน เจานกกว ของไพวรนทร ขาวงาม ยามจน ทนชพใช อนาถา ขอเถด ยตธรรมา มอบบาง ขอความปลอดภยครา ครองชพ ขอศกด ขอศรสราง สทธบางเถดหนอ ขอเถด อสรภาพใช ชวต ขอพบสนตภาพสถต ทวหลา ขอ ขอ ยงขอคด ขอทกข เทวษฤๅ เหนแตเงา เฝาควา ควาควางกะลาเหงา ฯ

3. การปรงแตงความ

การเขยนกวนพนธยงตองคานงถงการปรงแตงเนอความใหมความลกซงซงสาร

และอารมณ โดยอาศยเครองมอสาคญคอ

3.1 การใชภาพพจน 3.2 การใชสญลกษณ

3.1 ภาพพจน

“สานวนภาษารปแบบหนง เกดจากการเรยบเรยงถอยคาดวยวธการตางๆ ใหผดแผกไปจากการเรยงลาดบคาหรอความหมายของคาตามปรกต เพอใหเกดภาพหรอใหม

ความหมายพเศษ” (ราชบณฑตยสถาน, 2539, น. 109)

ภาพพจนมหลายประเภทซงจะอธบายพรอมยกตวอยางภาพพจนทนยมใชเขยน

กวนพนธ ดงน อปมา

ปฏทรรศน

ปฏพจน บคคลวตหรอบคลาธษฐาน

อปลกษณ อตพจน

ภาวะแยง

อปมา (Simile)

การเปรยบเทยบสงหนงเหมอนอกสงหนง โดยมคาเชอมโยง เชน เหมอน ดจ

ดง เชน ปาน ประหนง กล เพยง ฯลฯ ตวอยาง จากเรองลลตพระลอ ครนวางพระโอษฐนา เวยนวน อยนา เหนแกตาแดงกล ชาดยอม หฤทยระทดทน ทกขใหญ หลวงนา ถนดดงไมรอยออม ทาวทาวทบทรวง

คอ การนาเอาสงทตางกน 2 สงหรอมากกวา แตมคณสมบตบางประการรวมกนมาเปรยบเทยบกน โดยเปรยบเทยบวาสงหนงเปนอกสงหนงโดยตรง มกมคาเชอม

วา คอ เปน ตวอยาง ในบท “บพการ” ใน ปณธานกว ของเนาวรตน พงษไพบลย

ความวา ใครแทนพอแมได ไปมเลยทาน คอค จนทรสรยศร สวางหลา สนทานทวปฐพ มดหมน หมองมงขวญซอนหนา นงนาตาไหล ฯ

อปลกษณ (metaphor)

คอ การกลาวทเกนจรง ภาพพจนประเภทนมไดมงใหเหนภาพทเปนจรงตาม

ตวหนงสอ แตตองการสรางพลงแหงอารมณความรสกทอยเหนอเหตผลใหผอานไดรสก ตวอยาง จากเรองนราศนรนทร ตราบขนครขน ขาดสลาย ลงแม รกบหายตราบหาย หกฟา สรยจนทรขจาย จากโลก ไปฤๅ ไฟแลนลางสหลา หอนลางอาลย

อตพจน (hypobole)

การสมมตสงไมมชวต ความคด นามธรรม หรอสตวใหมสตปญญา อารมณ

หรอกรยาอาการเยยงมนษย ทงนเพอสรางความกระทบอารมณความรสกและความคด

ใหแกผอาน ตวอยาง ในบท “วมานนาคาง” ใน ปณธานกว ขององคาร กลยาณพงศ

ความวา นาคางดงดกดนสะอนโศก ชลเนตรโลกวปโยคหรอไฉน หมมนษยนอยอหงการฆาใคร ฆาพภพสบสมยสดสมานยฯ ไมรกทะนถนอมคณคาโลก จะทกขโศกไปตราบฟาอวสาน ยคมนษยจะสดสนมชามนาน เปนพยานเถอะสายธารทจาบลย

บคคลวตหรอบคลาธษฐาน (personification)

การนาเอาคาทมความหมายไมสอดคลองกนและดเหมอนจะขดแยงกนมา

รวมไวดวยกนเพอใหเกดผลเปนพเศษ ตวอยาง ในบท “จารกไวในหนผา” ใน กวนพนธ ขององคาร กลยาณพงศ

วา แจมจนทรเจาเขาเมฆ วเวกหวนใจไปรหาย โลกรางเอวบางนางไม จนหมนไหมในใจเรา ฯ จะโดดเดยวเปลยวจตร มผดไมดงพงเขา ตายทงยนซบเซา หงอยเหงาเปลาสนวญญาณ ฯ

ปฏพจน (oxymoron)

การนาเอา

ขอความทมองแลวจะขด

กนเอง หรอไมนาจะ

เปนไปไดมาประสาน

กลมกลนกน เพอใหเกด

ความหมายลกซงและเปนไป

ได ตวอยาง ในบท

“พนธนาการใหม” ใน ฤดกาล ของไพวรนทร ขาว

งาม ความวา

ปฏทรรศน (paradox)

ยงกาวยงยาวนาน ยงเหมอนยงอยจานน พรอมพรอมทขาร เรยนไปสการเรมตน ยงรยงอบจน ยงอบใจในทศทาง พรอมพรอมทขาคด วาชวตจะปลอยวาง ยงวางยงอางวาง ยงผกมด ยงรดใจ ขามเสรหนง เพอจะถงพนธะใหม วงวนมพนไป จากขอบเขตแหงเสร ขาเปนขาเจบปวด ขาราวรวดในชว ทนไดโดยดษณ ตอความเปนทจะเปน

ภาวะแยง (antithesis)

กลการประพนธทใชคาหรอขอความทมความหมายตรงกนขาม หรอ

แตกตางกนมาเทยบกนเพอใหความหมายคมชดขน ตวอยาง ในบท “บนบาประสาใบ” ใน วเคราะหวรรณกรรม วจารณ

วรรณกร ของคมทวน คนธน ความวา โลกนรายนกดวย ความด พบพายจนผดผ ผดเสน ใครมทรพยยอมม มอมาก มายเฮย ใครขาดถกบบเคน บบคนบนแขน

ปฏพจน

(oxymoron)

การใชคาทมความหมายขดแยงกนนามาคกนไดอยาง

กลมกลน

ปฏทรรศน

(paradox)

การใชขอความทดขดแยงกนมาประสานกลมกลน

ภาวะแยง

(antithesis)

การใชคาหรอขอความทมความหมายตรงกนขามหรอ

แตกตางกนมาเทยบกน

การใชภาพพจน ปฏพจน ปฏทรรศน และภาวะแยงมลกษณะใกลเคยง

กนมาก พอจะสรปเปนตารางเพอใหเขาใจไดงายขน ดงน

3.2 การใชสญลกษณ

การใชสงหนงแทนอกสงหนง เปนการสรางจนตภาพซงใชรปธรรมชกนาไปส

ความหมายอกชนหนง สวนใหญมกจะเปนทเขาใจในสงคม เชน

ใชดอกไมแทนผหญง เพราะมคณสมบตรวมกน คอความสวยงามและบอบบาง

ใชราชสหแทนผมอานาจ เพราะราชสหและผมอานาจตางมคณสมบตรวมกนคอ

ความเกรงขาม

สญลกษณมลกษณะทเปนทงลกษณะสากลและลกษณะเฉพาะ

สญลกษณทเปนลกษณะสากล

ปรากฏในภาษาศลปะทกแขนงและในภาษาทวไป เชน “นกพราบ” แทน สนตภาพ “รง” แทน ความหวง กาลงใจ “หมอก” แทน มายา อปสรรค “ฤดใบไมผล” แทน การเรมตนหรอความเบกบาน

สญลกษณทเปนลกษณะเฉพาะตว

กวหรอผเขยนตองอาศยบรบทในการตความ ตวอยาง ในบท “โลก” ใน กวนพนธ ของ องคาร กลยาณพงศ ความวา โลกนมอยดวย มณ เดยวนา ทรายและสงอนม สวนสราง ปวงธาตตากลางด ดลยภาพ ภาคจกรพาลมราง เพราะนาแรงไหน ฯ ภพนมใชหลา หงสทอง เดยวเลย กากเจาของครอง ชพดวย เมาสมมตจองหอง หนชาต นามตรแลงโลกมวย หมดสนสขศานต

ขอควรคานงถงการเขยนกวนพนธ (1)

การเขยนกวนพนธนน ผ เขยนจาเปนตองคานงถงองคประกอบหลายอยาง ดงน

1. ผ เขยนควรคานงถงลกษณะบงคบทางฉนทลกษณ รจกประเภทของกวนพนธ

2. ผ เขยนควรคานงถงจดมงหมายในการแตงวาจะใหอะไรแกผอาน เชน

- มงใหความเพลดเพลน

- มงใหสาระความร แงคดตางๆ

ขอควรคานงถงการเขยนกวนพนธ (2)

3. ผ เขยนตองวางโครงเรอง ซงประกอบไปดวย การเรมเรอง การดาเนนเรอง

และการจบเรองเชนเดยวกบการเขยนงานทวๆไป ไมวาบทกวนนจะสนหรอยาว

ผ เขยนจาเปนตองรจกวธเปดเรอง-ปดเรองใหเหมาะสมโดยถอหลกวา

การเปดเรองตองเปดใหนาสนใจ เพอเราความสนใจใหผอานอยากตดตามอาน

ตอไป

การปดเรองตองทาใหผอานประทบใจ รวมทงกระตนเราใหเกดขอคดในแงมมใด

มมหนง จงควรจบดวยคาหรอความทหนกแนนและลกซงกนใจ

ขอควรคานงถงการเขยนกวนพนธ (3)

4. ผ เขยนตองคานงถงลกษณะทางเนอหา ดงน

เนอหาเปนสากล

เนอหาเสนอมมมองแปลกใหม หรอลกซงกวาธรรมดา

เนอหาสอสะทอนความจรงอยางเทยงธรรม

เนอหาตองสรางความงอกงามในจตวญญาณของผอาน

เนอหานนตองไมลอกเลยนใคร

การตงชอเรองกวนพนธ

ผเขยนตองคานงถงการตงชอเรอง ซงมแนวคดในการตงชอ

ชอเปนปรศนา

ชอทฟงดหวานและคม

ชอประชดประชน

ชอมความสงาอลงการ

ชอเปนปรศนา

เปนการตงชอเพอกระตนความอยากรอยากเหนใหผอานสนใจ ตวอยาง การตงชอเรองวา “ใหมไมรสด” ในงานของแรคา ประโดยคา ซงทาใหผอาน

อยากรวาอะไรใหม และเรองทไมรจกสนสดนนคออะไร

การตงชอเรอง “อย น! อยไหน!” ในงานของไพวรนทร ขาวงาม ซงทาให

ผอานอยากรวาผ เขยนตองการคนหาสงใดอย

การตงชอดวยถอยคาทใหความรสกทงหวาน และคมคายเปน

เสนหชวนใหคดวา บทกวนนคงจะหวานไพเราะและคมคายดจชอ

ตวอยาง การตงชอเรองวา “ขอรก” ในงานของเนาวรตน พงษไพบลย

การตงชอเรองวา “ลมพดรวงขาว” ในงานของไพวรนทร ขาวงาม

ชอทฟงดหวานและคม

การประชดประชนอยางมศลปะเปนสงทาทายผอาน ซงกวนพนธแนว

การเมองและสงคมมกจะตงชอในเชงเสยดส ประชดประชนเพอกระตนเรา

อารมณและความคดของผอาน

ตวอยาง

การตงชอเรองวา “สนดานดบ” ในงานของแรคา ประโดยคา

การตงชอเรองวา “ขาวยากหมากแพง” ในงานของสจตต วงษเทศ

ชอประชดประชน

ความสงาความอลงการนนทาใหเกดความเกรงขาม ขลง และ

ศกดสทธ

ตวอยาง

การตงชอเรองวา “แกวมณแหงชวต” “พทธารมณ” “เจยระไน” ใน

งานขององคาร กลยาณพงศ

ชอมความสงาอลงการ

การตงชอกวนพนธไมวาจะเลอกแนววธใดกตาม ชอนนไมควรบอก

ความกระจางชดของเนอหาจนหมด

การหยบยกเอาวลหรอความในวรรคใดวรรคหนงของบทกวนนมาเปนชอ

กเปนการชวยใหการตงชองายขน และชอทดตองเปนเสมอนแกนหรอหวใจของ

เรองเสมอ

คณสมบตของผเขยนกวนพนธ

มความคดรเรมสรางสรรค

เปนตวของตวเอง

สามารถถายทอดอารมณ

รจกถอยคา รจกเลอกประเดนมาเขยน

สามารถสรางความเปนเอกภาพในเนองาน

มประสาทสมผสทางเสยงทด

① มความคดรเรมสรางสรรค

สามารถเขยนหรอแสดงออกทางการประพนธไดแตกตางจากกวในอดต สามารถนางานประพนธในอดตมาสรางสรรคใหมใหเขากบบรบทงานของตน

ตวอยาง ในบท “บนทกปาแกว” ใน บางกอกแกวกาศรวล ขององคาร กล

ยาณพงศ

โคลงสยามมานสต บางกอกแกวกาศรวล

หากสยามยงอยยง ยนยง

เรากเหมอนอยคง ชพดวย

หากสยามพนาศลงเราอย ไดฤๅ

เรากเหมอนมอดมวย หมดสนสกลไทย

หากฝรงยงอยยง ยนยง

ไทยถอยเสมอทาสคง ชพดวย

หากฝรงไมวนาศลง ลอกกาก

กนเยยวขฝรงมวย หมดสนโคตรสยาม

② เปนตวของตวเอง (1)

ผ เขยนสามารถสรางสรรคบทกวโดยไมลอกเลยนหรอองรปแบบของผ อน

ตวอยาง งานขององคาร กลยาณพงศ จะมลลาใชถอยคาทรนแรง มพลง

เพอสะทอน เสยดส ประชดประชนดานมดของสงคมและพฤตกรรมอนเลวรายของ

คนในสงคม

อกตวอยางหนง คอ งานของเนาวรตน พงษไพบลย จะมลลาการใช

ถอยคาทออนหวาน นมนวล และยดรปแบบฉนทลกษณตามขนบ นยมเลนเสยง

สมผสใน เนอหาสวนใหญของบทกวจะเปนเรองเกยวกบความรก การเมอง

ตลอดจนปรชญาทางพทธศาสนา

② เปนตวของตวเอง (2)

บท “นวลทรายแกว” ใน บางกอกแกวกาศรวล ขององคาร กลปยาณพงศ วา

เมาวตถทกคาเชา ชอบไฉน ลมแกนสจจธรรมไป หมดสน จกเปลยวเปลาเขลาใจ จอมทกข รเมอไรเจบดน ดงรอนไฟแสยง ฯ

บท “หยด” ใน ไมรเลยวารก ของเนาวรตน พงษไพบลย วา

หยดเดอนดาวมใหพราวในราตร หยดรวมใหสองหองเวลา หยดคนวนมใหเลอนเคลอนเวลา หยดชวามใหมแมชวต หยดทกสรรพสงไดในจกรวาล หยดบนดาลทกขสข หยดถกผด แตมอาจหยดพกแมสกนด คอหยดคดถงเธอ...คดถงเธอ

③ สามารถถายทอดอารมณ

กวหรอผ เขยนสามารถถายทอดอารมณใหผอานเกดความสะเทอนใจหรอ

รวมรสกไปกบกวได

④ รจกถอยคา

ผ เขยนตองมความรมรวยทางภาษาหรอมคลงคาศพทมาก สามารถเลอก

คามาใชแตงกวนพนธใหตรงกบความหมายและความรสกไดเปนอยางด เชน

คาเรยก “ผหญง” กวสามารถเลอกใชคาเรยกวา เยาวมาลย ยอดสรอย

เนอนวล ดวงสมร สายสวาท

คาวา “นา” กวสามารถเลอกใชคาเรยกวา ชลธาร มหรรณพ อทก สนธ

ละหาน

⑤ รจกเลอกประเดนมาเขยน

⑥ สามารถสรางความเปนเอกภาพในเนองาน

⑦ มประสาทสมผสทางเสยงทด

ผ เขยนตองมมมมองภาพชวตทแปลกแตกตางไปจากคนธรรมดา สามารถ

เลอกนาเอาสงแวดลอมรอบตวทเกดจากการสงเกตมาเปนประเดนในการเขยนได

ผ เขยนตองสรางสรรคงานกวใหเกดความสอดคลองกลมกลนกนหรอเกด

ความเปนอนหนงอนเดยวกนของรปแบบและเนอหา

ผ เขยนกวตองรจกจงหวะ รเสยงสงตาหรอเสยงวรรณยกต รนาหนกเสยง

ของคา ซงการเขยนบทกวใหมความไพเราะสามารถฝกฝนไดจากการอานออกเสยง

และสงเกตลลาจงหวะสมผสทสงและรบกนวาม “เสยงเสนาะ” หรอไม เพอจะไดขด

เกลาถอยคาใหสละสลวยยงขน

คณคาของกวนพนธ (1)

แมในปจจบนกวนพนธจะไดรบความนยมนอยกวางานเขยนประเภทรอยแกว แต

กวนพนธชนดกใหคณคาตอผอานหลายประการ คอ

1. ชวยใหเขาใจผอน การอานกวนพนธจะชวยใหผอานรบรอารมณความรสกของมนษยทมทงรก โกรธ เกลยดชง เศรา เหนอกเหนใจ อนจะนาไปสความ

เขาใจตนเองและเขาใจปญหาของผ อนไดงาย

2. ชวยใหเกดความคด การอานกวนพนธจะทาใหผอานทาใหผอานเหนสาระสาคญของเรองหรอความคดเหนของกวทมตอสงคม ธรรมชาต การเมอง ชวต

ตลอดจนพทธธรรม กวนพนธจงชวยเสรมสรางสตปญญาใหกบผอานดวย

คณคาของกวนพนธ (2)

3. ชวยสรางจนตนาการ สงหนงทผแตงกวนพนธแสดงออกคอ จนตนาการ ในบทกวจงชวยชใหผอานสงเกตในสงทไมเคยเหนหรอมองขามไป และไดคดในสงทไมเคย

นกถงมากอน บทกวจงชวยเสรมสรางจนตนาการและชวยยกระดบจตใจของผอานได

อยางด

4. ชวยใหเกดความเพลดเพลน กวนพนธทาใหผอานไดพบบรรยากาศทแปลกใหม ซงชวยใหเกดความเพลดเพลนและผอนคลายความตงเครยดภายในจตใจได

เปนอยางด

คณคาของกวนพนธ (3)

5. ชวยใหรคณคาของวรรณศลปไทย กวหรอผแตงมกจะแสดงฝมอในการ

สรางสรรคบทกวดวยกลวธทางวรรณศลปทง • ตามแบบแผนหรอขนบนยม • การสรางสรรคผลงานอนเปนลกษณะเฉพาะโดยไมทงรากเหงาทางวรรณศลปของไทย • การคานงการเลอกใชคามาสรางความงามทางเสยง ดงนนผอานจะไดเรยนรและซมซบกลวธทางวรรณศลปของไทยจนรคณคาและเกด

ความหวงแหนตอภมปญญาของกวไทยทสงสมมาอยางยาวนาน

หรออาจสรปไดวากวนพนธทมคณคาตองมความสมบรณดวยหลก 3 ประการ คอ มความคดดคอมการแสดงความคดออกมาด กระตนเราอารมณความรสกของผอาน มความไพเราะทาใหเกดผลทางสนทรยภาพ

1. แนวคดเกยวกบสงคมและวฒนธรรม

• การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในรอบหลายปทผานมา ประเทศไทยตองปรบตวตามโลกตะวนตกโดยรบเอา “ภมปญญาใหม” เขามาเปลยนแปลงวถชวตเพอใหเทาเทยมนานาอารยประเทศตามมาตรฐานของชาวตะวนตก

• โดยการจดทาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงใหความสาคญในการพฒนาอตสาหกรรมเปนอนดบหนง เพอสนบสนนความเตบโตทางเศรษฐกจ สวนนโยบายดานการเมองและสงแวดลอมไดใหความสาคญในอนดบรองลงมา

• กวในฐานะเปนสวนหนงของสงคมไดรบรและตความปรากฏการณดงกลาวโดยการถายทอดมมมองความคดอารมณความรสกทลกซงผานบทกว

การพฒนาสการเปลยนแปลงทางสงคม

ตวอยางใน ขางคลองคนนายาว กระบวนท 1 ของเนาวรตน พงษไพบลย วา

สนแมใหญนาใหญกยายแยก ทละแปลงเปลยนแปลกเปนรนรน

คนใหมใหมมากมายชลมน ทงโรงงานควนกรนกตงโรง

บานจดสรรรานคากมาถง รถตะบงแลวตะบนควนโขมง

พอกบแมจากนามาอยโยง ชวตโคลงเคลงเคลอนเหมอนเรอลอย

การพฒนาสความหลงลมวฒนธรรมไทย ตวอยาง การเอาอยางวฒนธรรมตะวนตกในเทศกาลขนปใหม ในบท “มกราคม:

ซมซานสงความสข” ใน นราศ 12 เดอนฉบบไพร ของสจตต วงษเทศ วา

เถลงศกมกราคมมาถง เปนเดอนซงสรางรสนยมสญ

ทรพยทสะสมไวไดมากมน เอามาทนทงขวางอยางมากมาย

ทงทจนขนแคนถงแสนเขญ กมาเนนกนปปนจนเสยหาย

ตางซอหาสาระพนอนตราย เศรษฐกจกรอบตายกนเดอนน

แยงกนสง ส.ค.ส. ขอความสข แตคนสงแสนทกขเพราะเปนหน

ครนไมสงกไมไดเหมอนไมด ธรรมเนยมสรางมาอยางนจงทาไป

......................................... ...............................................

ธรรมเนยมสอนงสมมานมนาน ตองซมซานเสรมตามสงคม

เอาฝรงเขามาเนนกนเปนฝรง ไมยบยงสบเสาะความเหมาะสม

ความเหลอมลาทางสงคมในกระแสการพฒนา

ดงตวอยางใน พอสอนลก ของเนาวรตน พงษไพบลย วา

ทคนทาตราตรากอยดกดาน ไมอาจตงมาตรฐานการขายได

เปนผซอกาหนดทกบทไป ชาวนาไรไรหลกจกประกน

คนการวงแตมไดกาไรดวย กนขาวสวยแตไมชวยใหสวยสวรรค

ขาวเปลอกปอนปากยกษตกตวงตน ยกษมารมนกาชะตาผนาชน

................................................. .............................................

จงทกนถนเกาเคยเคราครอง เขาเอาเงนมากองกตองขาย

ทตกบเปลยนเปนทตกอลฟกราย บานจดสรรเรยงรายขยายเมอง

เคยการวงกรานกรามากาเหลก โรงงานใหญใจเลกมนเศกเครอง

เอาคนเปนสายพานเปนฟนเฟอง นคอเรองขนขมสงคมไทย

ความตกตาทางจตวญญาณของมนษย (การลมหลงในกระแสวตถนยม)

ตวอยางในบท “โฉนดของฉนอยปรโลก” ใน บางกอกแกวกาศรวล ขององคาร

กลยาณพงศ วา

วหคเหนหาวบเชาซอฟา มจฉามเชานาอยาสงสย

แตมนษยสามญในเมองไทย นายทนใหญขดเลอดทกนาท ฯ

ตองเชาดนกนเดนเชนหม คดค รยงจงหรดผ

ยายบานแสบแทบทกเดอนป ไมมทดนทรพยสนตนเอง ฯ

คานยมยงใหญคอเงนทอง หยงผยองยดเงนชวโฉงเฉง

รอนพษเศรษฐกจหมนอลเวง ขมเหงชวตอยนจนรนดร ฯ

สะดงตนขนขมบรมอปสรรค ทกขหนกทงตนและหลบฝน

โลกนมโฉนดทานทงนน โฉนดฉนอยปรโลกโชคทมฬ ฯ

2. แนวคดเกยวกบธรรมชาต

• ในกวนพนธสวนใหญกวจะสอแนวคดเกยวกบความสมพนธระหวาง

มนษยกบธรรมชาตในฐานะทมนษยเปนสวนหนงของธรรมชาต โดยจะสอสารวาธรรมชาตมความยงใหญและมอทธพลตอการดารงชวตของมนษย

• กวยงชใหเหนวาเมอสงคมเปลยนแปลงไปตามกระแสแหงการพฒนา จะกอใหเกดการใชทรพยากรธรรมชาตอยางฟมเฟอยและสรางผลกระทบตอธรรมชาตและระบบนเวศนอยางรนแรง

• กวยงสอสารความคดแกผอานถงความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาตในแงของการเปนสอแสดงความจรงใหมนษยไดเรยนรถงกฎธรรมชาตผานความเสอมสลายของธรรมชาตทเปลยนแปลงไป ดงน

ธรรมชาตมอานาจเหนอมนษย

ดงตวอยางในบท “บทเพลงแหงปศาจ” ใน คาหยาด ของเนาวรตน

พงษไพบลย วา

เสยงโหยเสยงไหม คอเสยงผทวโหวย

สมโภชองโอดโอย ลอลมหนาวระราวรก

นครจะไดยาก และบางจากจะไดทกข

ปากพนงจะสนก ตะลมพกจะเปนวง

ลมบาทรหวล ชะเลครวญสะพดคลง

เพลงพลานบนดาลดง ประเลงฟาและฟากดน

พนองผองเพอนเอย แลสเหวยดาวทกษณ

ละโหยละไหยน ประหนงเปรตทเรศไทย

ธรรมชาตถกทาลายจากโลภจรตของมนษย

ดงตวอยาง การสอถงการกระทาของมนษยทพยายามเขามาควบคมและครอบครองธรรมชาตเพอตอบสนองความโลภของตนจนสงผลใหเกดความเสอมโทรมของธรรมชาต ปรากฏใน ซบทรวงเปนสรวงสรอย ของคมทวน คนธน

เหมอมองแลวหมองหมน ทวคนทวคณ

โลกสวยพลนมวนสญ มหอมหวานเชนวานวน

ถอสขใยถกสาป ใหเหนภาพแหงเผาพนธ

พฤกษ – สตวโดนคดสรร สงเวยคนเพอผลคาว

หมอกมวสลวเมอง ทกราวเรองมเรองราว

ใจเหนบจงเจบหนาว แลหดหมรหาย

ธรรมชาตสอความจรงแทของชวต

ตวอยาง การสอแนวคดเกยวกบธรรมชาตโดยเฉพาะความเปนอนจจง

หรอความไมเทยงของชวตทยอมแปรเปลยนไปตามกาลเวลา ซงกวเปรยบชวต

มนษยผานความเสอมสลายของใบไม ในบท “เกวยนครา” ใน นาพรง ของ

แรคา ประโดยคา ความวา

บางกซดจางตางจากหม บางเหลองพอดอยเปนหยอม

บางกเหลองเขมเหลองเตมตรอม บางเกอบจะพรอมยอมนาตาล

เรยรายรารางอยอยางนน หมแสงตะวนอนออนหวาน

เงยบจนหงอยเหงาเงยบราวราน นงในหมอกมานหวานละไม

อากาศยงชมยงอมชน เงาไมพลกฟนยงตนไหว

นาคางพรางระยบยงวบไว แตไมรวงทกใบไมไหวตง

3. แนวคดเกยวกบการเมองการปกครอง

ในกวนพนธสวนใหญพบวา

• กวพยายามชใหเหนความบกพรองของระบบการเมองการปกครองท

ไรประสทธภาพในการบรหารประเทศ

• รฐบาลมนโยบายทไมเออประโยชนตอประชาชนสวนใหญใน

• เจาหนาทของรฐหรอนกการเมองขาดศลธรรมในการปฏบตหนาท เหน

แกอานาจและประโยชนสขสวนตวและพวกพองมากกวาการคานงถง

ประโยชนสขสวนรวม

• ประชาชนชาวไทยไมมสทธและเสรภาพตามระบอบประชาธปไตยอยาง

แทจรง

อานาจและผลประโยชนทางการเมอง

ดงตวอยางในบท “การเมองเลนการเมอง” ใน เลนคาอานาจ ของไพวรนทร ขาวงาม

การเมองคอ ชงตอรอง ผลประโยชน? การเมองคอ โลภหลงโทษ โกรธแคนเขญ?

การเมองคอ ความชวราย ทจาเปน? การเมองคอ แขงคดเหน เลนเลอดเนอ?

ประชาธปไตย แบบไทยไทย หลายทศวรรษ อานาจรฐ อานาจราษฎร รายกาจเหลอ

ประวตศาสตร ชนะ-พาย ตายเปนเบอ ประชาชน ยงเปนเหยอ เพอกลกน

เพอกลโกง เพอกลก สอานาจ อดมการณ เพอชาต อาจเดอดดน

เพอบานเมอง เพอประชา เพอฟาดน คาขวญสวย อาจเพอสน แผนดนไทย

ประชาธปไตยทไมเปนธรรม

ดงตวอยางในบท “มถนายน: 2475 ราลก” ใน นราศ 12 เดอนฉบบไพร

ของสจตต วงษเทศ วา

โอประชาธปไตยเมองไทเอย ยงไมเคยรรสความสดชน

ชางไมมจรงไมยงยน เพราะวาคนถอปนเขาไมยอม

ประชาชนคนไทกใจหาย ตองถกคนสนตะพายเหมอนควายผอม

บางทถกลงโทษจนโตรดตรอม ถกกนลอมความคดถกปดตา

4. แนวคดเกยวกบพทธธรรม

• กวจะใชธรรมะหรอหลกธรรมคาสอนของพระพทธเจามาเปนกรอบ

ความคดเพอสอแสดง “สาร” สาคญผานบทกว

• พรอมทงกระตนเตอน ชนา และแนะแนวทางใหมนษยทกคนเรยนรและ

เขาใจจนนาหลกธรรมคาสอนนนมาใชในทางปฏบตดวยตนเองเพอเปน

ประโยชนในการดาเนนชวตทงแกตนเองและผ อน

• ในกวนพนธสวนใหญ กวจะสอแนวคดเกยวกบพทธธรรมในแงของ

มนษยเขาไปสมพนธกบโลกและชวตดวยกเลสตณหาและอปทานจน

กอใหเกดความทกขโศก

มนษยไมตระหนกรถงความเปนจรงของชวต

ดงตวอยางในบท “สนทรยแหงชวตของมนษย” ใน ปณธานกว ของ

องคาร กลยาณพงศ ความวา

กระจรดมรแจงธลผง คอองคอตตาตณหามหาศาล

หลงใหลตดพษอวชชาชานาน อดมการณไมมทหมายใด

อนจจานหรอคอชวต ธลนอยนดวายสายนาตาไหล

จะจอมจมวนเวรมดมามดไป ไมพบพทธเจาเศราโศกนก

กเลสตณหาททาใหมนษยอยในหวงแหงความทกขโศก

ดงความใน ซบทรวงเปนสรวงสรอย ของคมทวน คนธน วา

โลก “เยน” นนเหนยาก เพราะแรงอยากคนแผลงยง

ความเศราจงเขาสง- สถตรมแสนรมรอน

ดวยในหวใจนน มแรงฝนคอไฟฟอน

ตณหาอทาหรณ ดงฟนเสรมใสเตมซา