การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป...

58
การป้ อนยาทางสายให้อาหาร บุษบา จินดาวิจักษณ์ .., วท.. (เภสัชศาสตร์ ), Ph.D. รองศาสตราจารย์ สาขาเภสัชกรรมคลินิก ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

Upload: others

Post on 23-Feb-2020

11 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

การปอนยาทางสายใหอาหาร

บษบา จนดาวจกษณ

ภ.บ., วท.ม. (เภสชศาสตร), Ph.D.รองศาสตราจารย สาขาเภสชกรรมคลนก

ภาควชาเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Page 2: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

การปอนยาทางสายใหอาหาร

บษบา จนดาวจกษณ

ภ.บ., วท.ม. (เภสชศาสตร), Ph.D.รองศาสตราจารย สาขาเภสชกรรมคลนก

ภาควชาเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Page 3: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

วตถประสงคของการบรรยาย

เพอใหผฟง

• ทราบปญหาการใหยาทางสายใหอาหาร

• ทราบวา

– ยารปแบบใดปอนเขาทางสายใหอาหารได – ยารปแบบใดหามปอนเขาทางสายใหอาหาร

• มแนวทางแกไขปญหาเมอตองปอนยาเขาทาง

สายใหอาหาร

Page 4: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา Nexium MUPS

Page 5: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

แพทยสงให ยาเมด

Nexium MUPS 40 mg วนละ 1 ครง แกผปวยทมสาย

NG tube รายหนง

กรณศกษา - Nexium MUPS

จะใหยาแกผปวย อยางไร

Page 6: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ยาเมด Nexium MUPS• ตวยาส าคญ คอ esomeprazole• ขนาดเมดละ 20 และ 40 มลลกรม

• เปนยาเมด • ประกอบดวย ยาเมดเลกๆ (pellets) ของตวยา

esomeprazole ทหมดวยเปลอกเอนเทอรก (enteric-coated pellets) จ านวนมาก “multi-unit pellet system (MUPS)”

เปนยารปแบบพเศษ

• ตวยา ไมทนกรด

• ตวยาดดซมดทล าไสเลก

• เปลอกเอนเทอรก

– ทนกรด

– ไมทนดาง

Page 7: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

อาหาร

pH 4.6-6

(duodenum)

pH 8

(jejunum)

pH 1-3(empty stomach)

pH 3-5

(stomach)

• ตวยา ไมทนกรด

• ตวยาดดซมดทล าไสเลก

• เปลอกเอนเทอรก

– ทนกรด

– ไมทนดาง

Page 8: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

วธใหยาเมด Nexium MUPS ทางสายยาง

ค าแนะน าในเอกสารก ากบยา

ใสเมดยาลงในกระบอกฉดยา

ดดน าใสในกระบอกฉดยา

Page 9: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

วธใหยาเมด Nexium MUPS ทางสายยาง

ค าแนะน าในเอกสารก ากบยา

ปดดวย syringe cap

เขยา

Page 10: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

วธใหยาเมด Nexium MUPS ทางสายยาง

ค าแนะน าในเอกสารก ากบยา

ใหยาทาง NG tube ใหยาทาง PEG tube

Page 11: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ผปวยมอาการปวดทองและน าหนกลดลง

เรอยๆ ตรวจพบวามกอนในกระเพาะอาหาร

แพทยท าการผาตดกระเพาะอาหารเอากอนเนอ

งอกออก เปลยน NG tubeเปน PEJ tube และยงคงใหยาเมด Nexium MUPSแกผปวยตอไป

กรณศกษา - Nexium MUPS

Page 12: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

จะใหยาแกผปวยดวยวธเดม ไดหรอไม

NG tube PEJ tube

Page 13: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ถาบดเมดยา Nexium MUPS เตมน าลงไปในโกรง

แลวใชกระบอกฉดยาดดน ายา

ฉดน ายาเขาทาง PEJ tube ไดไหม ?

Page 14: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ยาอนๆ

• Losec MUPS tablet (omeprazole)

• Miracid capsule (omeprazole)

• Controloc gastro-resistant tablet

(pantoprazole)

• Prevacid FDT (lansoprazole)

Page 15: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ
Page 16: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Nexium MUPS

ตวยาไมทนกรดตวยาดดซมดทล าไสฟลมทเคลอบไมทนดาง

ถาบดเมดยา ใหทาง NG tube

ใชยาไมไดผล บดเมดยา ฟลมแตกออก เปดเผยตวยา

Page 17: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา Aspent M

Page 18: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Aspent M

แพทยสง Aspent M 15 mg ใหแกผปวยเดกรายหนง

ผปวยรายนม NG tube

Page 19: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Aspent M

• เปนยาเมดเคลอบเอนเทอรก

• มตวยา aspirin เมดละ 60 มลลกรม- Aspirin ท าใหเกดแผลในกระเพาะอาหาร- Enteric coat ทนกรดน ายอย จงสามารถเกบ

aspirin ไวภายใน เมอเมดยาอยในกระเพาะ

อาหาร

Page 20: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

อาหาร

pH 4.6-6

(duodenum)

pH 8

(jejunum)enteric coat ละลายท pH > 5

pH 1-3(empty stomach)

pH 3-5

(stomach)

Page 21: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

เลอกท าแบบใด ? ก. บดยา Aspent M ใหเปนผง แบงเปน 4 สวน

น า 1 สวนมาผสมน าแลวปอน

ข. เปลยนไปใช aspirin tablet ขนาด 1 grain (60 mg) บดเปนผง แบงเปน 4 สวน น า 1 สวนมาผสมน าแลวปอน

ค. เปลยนไปใช aspirin tablet ขนาด grain V (300 mg) บดเปนผง แบงเปน 20 สวน น า 1 สวนมาผสมน าแลวปอน

กรณศกษา - Aspent M

Page 22: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา – Aspent M

ตวยาระคายกระเพาะอาหารฟลมทเคลอบไมทนดาง

บดเมดยา ใหทาง NG tube

ระคายกระเพาะอาหาร บดเมดยา ฟลมแตกออก เปดเผยตวยา

Page 23: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา Nuelin SR

Page 24: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ผปวยชายอาย 81 ป เปนโรคปอดอดกนเรอรง ไดยาเมด Nuelin SR รบประทานวนละ 2 ครงๆ ละครงเมด คมอาการไดด

2 สปดาหกอนผปวยรบประทานอาหารไดนอยลงและปฏเสธการรบประทานอาหาร ญาตพาไปพบแพทยไดรบการใสสาย NG tube และแพทยสงใหอาหารเหลวแลวใหกลบบาน

หลงจากนน 1 สปดาห ผปวยกลบมาเขาโรงพยาบาลดวยอาการใจสน และอาเจยน

กรณศกษา Nuelin SR

Page 25: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

• ผปวยเขาโรงพยาบาลดวยอาการใจสน และอาเจยน

กรณศกษา Nuelin SR

อาการพษของ theophylline

• ท าไมจงเกดอาการพษ ?Nuelin SR • เปนยาเมดออกฤทธนาน

• มตวยา theophylline เมดละ200 mg

Page 26: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Drug level

MTC = maximum therapeutic concentrationMEC = minimum effective concentration

Page 27: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Immediate-release dosage form

Drug level

Extended-release dosage form

Higher strength

toxic toxicMax

effective

level

Min

effective level

Max

effective level

Min

effective level

Theophylline 100 mg

Nuelin SR 200 mg

Page 28: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Swallow as

crushed tablet

Swallow whole extended-release tablet

toxic

toxic

Min

effective level

Min

effective level

Max

effective

level

Max

effective

level

Page 29: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Nuelin SR

เปลยนไปใหยาเมดธรรมดา

ปรบขนาดยาใหใหม

ตดตามผลการรกษา

ระวงการเกดอาการไมพงประสงค

หามบดเมดยา

หกเมดยาได

Page 30: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา Adalat CR

Page 31: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Adalat CR

ถาตองใหยาเมด Adalat CR 30 mg วนละ 1 เมด แกผปวยโรคความดนโลหตสง ทใส NG tube

จะใหยาอยางไร ?

Adalat CR

• เปนยาทออกแบบพเศษ

• ออกฤทธนาน

• มตวยา nifedipine

Page 32: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Adalat CR ถาตองใหยาเมด Adalat CR 30 mg วนละ 1 เมด แกผปวยโรคความดนโลหตสง ทใส NG tube

จะใหยาอยางไร ?

ก. บดเมดยาใหเปนผง

แลวผสมน า

ข. น าเมดยาไปแชน า

Page 33: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Swallow as

crushed tablet

Swallow whole extended-release tablet

toxic

toxic

Min

effective level

Min

effective level

Max

effective

level

Max

effective

level

Page 34: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Adalat CR

เปลยนไปใชAdalat 10 mg 3 เมด ?

เปลยนไปใชยาตวอน เชน amlodipine ?

Page 35: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Adalat CR

หามบดเมดยา

เปลยนไปใหยาตวอนทมฤทธเหมอนกน

แตมระยะเวลาออกฤทธทยาวกวา (ตามธรรมชาต)

ตดตามผลการรกษา

หกเมดยาไมได

Page 36: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Nuelin SR และ Adalat CR

• หามบด หามทบ

• หกได ถามรอยบาก

Page 37: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา Dilantin

Page 38: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Dilantin

ผปวยโรคลมชกรายหนง รบประทานยา Dilantin(100 mg) วนละ 3 แคปซล กอนนอน แตตอนนผปวยใส

สาย NG tube

จะปอนยานแกผปวยอยางไร ?Dilantin kapsealphenytoin sodium 100 mgยาแบบ extended-release

หามแกะแคปซล

Page 39: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

จะปอนยานแกผปวยอยางไร ?กรณศกษา - Dilantin

ก. แช Dilantin 3 แคปซลในน า

Page 40: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

จะปอนยานแกผปวยอยางไร ?ข. ตดแคปซลของ Dilantin 3 แคปซลเอาผงยารวมกน ผสมน า

กรณศกษา - Dilantin

Page 41: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Dilantin

Page 42: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Swallow as

crushed tablet

Swallow whole extended-release tablet

toxic

toxic

Min

effective level

Min

effective level

Max

effective

level

Max

effective

level

Page 43: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ค. ตดแคปซลของ Dilantin (100 mg) จ านวน 1 แคปซล เอาผงยาผสมน า

แลวใหวนละ 3 มอ

กรณศกษา - Dilantinจะปอนยานแกผปวยอยางไร ?

Page 44: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Dilantin

ง. ใชDilantin infatab (50 mg) 6 เมด บดเปนผง

รวมกนผสมน า แลวใหวนละ 1 ครง

Dilantin infatabphenytoin 50 mgยาแบบ prompt-release

จะปอนยานแกผปวยอยางไร ?

Page 45: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

Dilantin kapseal phenytoin sodium 100 mgยาแบบ extended-release

Dilantin infatabphenytoin 50 mgยาแบบ prompt-release

Page 46: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Dilantin

จ. ใชDilantin infatab (50 mg) 2 เมด บดเปนผง

รวมกนผสมน า แลวใหวนละ 3 มอ

Dilantin infatabphenytoin 50 mgยาแบบ prompt-release

จะปอนยานแกผปวยอยางไร ?

Page 47: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

กรณศกษา - Dilantin

หามแกะแคปซล

เปลยนไปใหยาเมดธรรมดา

ปรบขนาดยาใหใหม

ตดตามผลการรกษา

Page 48: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ผปวยมสายใหอาหาร ใหยาอยางไร

สาระทขอฝาก

Page 49: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ยาเมด ยาแคปซล

ยาเมด / แคปซลทปลดปลอยตวยาทงหมดทนท

Page 50: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ยาเมด / แคปซล ทมการปรบแตงการปลดปลอยยายาเมดเคลอบฟลมเอนเทอรกยาเมดออกฤทธนาน

ยาเมด ยาแคปซล (2)

Page 51: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

SR CR MR XLXR PL

Retard

EC EN

ยาทหามบด

ยาเมดหรอแคปซลทมค าตอไปนอยทายชอ

Page 52: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ยาทหามบด

ยาเมดชนดเคลอบฟลมเอนเทอรก

แกรนลยาเคลอบฟลมเอนเทอรก

ยาเมดหรอแคปซลทมการ

ปลดปลอยตวยาทละนอย

แบบตอเนองยาวนาน

Page 53: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

เมอตองบดยา

• บดยาทละตว ปอนทละตว

• เปลยนโกรง เมอเปลยนยาตวใหม/เตยงใหม

ยาทหามบดรวมกน

Ciprofloxacin Sucralfate

Norfloxacin Antacid

Calcium

Iron

Page 54: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

รปแบบของยา

ยาผง

ยาน าแขวนตะกอนยาน าแขวนละออง

ยาน า

ยาน าใส

Page 55: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

รปแบบของยา

ยาฉด

ยาสวนทวาร ยาเหนบทวาร

ยาทาผวหนง ยาแผนแปะผวหนง

Page 56: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

syringe

oral syringe

syringe for tube feeding

Syringe

Page 57: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

NG tube PEG tubePEJ tubeNJ tube

Feeding tube

NG = NasoGastric, PEG = Percutaneous Endoscopic Gastrostomy

NJ = NasoJejunal, PEJ = Percutaneous Endscopic Jejunostomy

Page 58: การป้อนยาทางสายให้อาหาร...การป อนยาทางสายให อาหาร บ ษบาจ นดาว จ กษณ

ปญหาการปอนยาทางสายใหอาหาร

ความคลาดเคลอนทางยา