บทวิจารณ์หนังสือ ( book...

Journal of Social Work Vol. 26 No.1

261

บทวจารณหนงสอ (Book Review)

รองศาสตราจารย ดร.พงษเทพ สนตกล1 Associate Professor Pongthep Suntigul, Ph.D.2

"Social Work and Sociology Historical and contemporary perspective"

เคยมความสงสยสวนต วว าท าไมคณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร แยกตวออกจากคณะสงคมสงเคราะหศาสตร เมอมาเจอหนงสอเลมนจงไมรรอทจะหยบขนมาอาน และไดพบความจรงวาสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตรเคยมประสบการณรวมกนมากอน และในปจจบนกยงมความสมพนธกนหลายๆ ดาน

ในระหวางการสมมนาวชาการ World Congress of Sociology ณ เมอง Gothenburg ป ค.ศ. 2010 กลมนกวชาการทสนใจความสมพนธระหวางสงคมสงเคราะหศาสตร (Social Work) กบสงคมวทยา (Social Science) ไดมาน าเสนอแลกเปลยนความ

1 อาจารยประจ าคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 2 Lecture at Faculty of Social Administration, Thammasat University, Thailand E-mail : [email protected]

Social Work and Sociology Historical and Contemporary Perspectives บรรณาธการ: Irene Levin, Marit Halder และ Aurelie Picot ส านกพมพ: Routledge Taylor&Francis Group, London. ปทพมพ: ค.ศ. 2016 จ านวนหนา 131 หนา

วารสารสงคมสงเคราะหศาสตร ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2561

262

คดเหนซงกนและกน นกวชาการเหลานตางมความสงสยวาท าไมสงคมสงเคราะหศาสตร (Social Work) กบสงคมวทยา (Social Science) ตองแยกออกจากกน

นกวชาการตะวนตกกลมนมความสงสยรวมกนวาสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตรเมอแยกออกจากกนแลวท าไมถกมองอยางแยกสวนวาเปนศาสตรทไมเกยวของกน ในขณะทนกวชาการทท าหนาสอนสงคมศาสตรไดน าเนอหาของสงคมสงเคราะหศาสตรไปบรณาการในการสอนของตน และนกวชาการทสอนสงคมสงเคราะหศาสตรกน าสงคมศาสตรไปบรณาการกบการสอนของตนโดยไมไดมการแยกสวนกนแตอยางใด

ภายหลงการอภปรายแลกเปลยนกนในวนนนท าใหนกวชาการกลมนสรปความคดรวมกนไดวา พวกเขาไมสามารถระบใหชดเจนลงไปวาตนสอนสงคมเคราะหศาสตรหรอสงคมศาสตรเชนกอนหนาน

หนงสอเลมนเปนผลลพธจากการสนทนากนในครงนน โดยน าเสนอผลงานของนกวชาการทสนใจความสมพนธระหวางสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตรและศกษาความสมพนธระหวางศาสตรทงสองอยางจรงจง หนงสอเลมประกอบดวยบทความทมประเดนหลากหลายทงในเชงประวตศาสตร ทฤษฎ และการปฏบต ทกบทความเคยน าเสนอในวารสาร Nordic Social Work Research, Volume 5, 2015-Issue suplement 1

ในอดตสงคมสงเคราะหศาสตรและสงคมวทยาเปนศาสตรทรวมกนอย ในรปแบบบรณาการศาสตร (Interdisciplinary) โดยสงคมวทยาเปนการศกษาระดบทฤษฎควบคกบการศกษาสงคมสงเคราะหในระดบปฏบต แตในปจจบนปรากฎวาศาสตรทงสองกลบแยกกนอย ทงทในอดตนนตางเปนศาสตรทมการเรยนรสอดคลองสนบสนนซงกนและกน หนงสอเลมนไมไดมวตถประสงคน าเสนอความเหมอนหรอความตางของศาสตรทงสอง แตมงใหผอานเกดค าถามถงความสมพนธระหวางศาสตรทงสอง

ยอนกลบไปในป ค.ศ.1892 มหาวทยาลยชคาโก เปดสอนหลกสตรสงคมศาสตรเพอรองรบการเปลยนแปลงสงคมอเมรกนไปสสงคมอตสาหกรรม และอนญาตใหผหญง


263

เขาเรยนได ปรากฏวามผหญงมาสมครเรยนเปนจ านวนมากจนหลกสตรไมสามารถรองรบได

สงคมอเมรกนในยคนนเปนสงคมชายเปนใหญ มองวาผชายเทานนเหมาะสมทจะเรยนรทางทฤษฎเพอจะเปนผน าในการปฏบตงานเมอส าเรจการศกษา ในขณะทมองวาผหญงเหมาะทจะเรยนดานปฏบตมากกวา

ในป ค.ศ.1920 มหาวทยาลยชคาโกเปดหลกสตรสงคมสงเคราะหศาสตรเปนครงแรก และโดยไมตงใจ นกศกษาหลกสตรสงคมสงเคราะหศาสตรสวนใหญเปนผหญง ในขณะทนกศกษาหลกสตรสงคมวทยาสวนใหญเปนผชาย สาเหตส าคญทนกศกษาหญงเลอกมาเรยนหลกสตรสงคมสงเคราะหเพอหลกหนจากการเปนนกศกษาชนสองเมอเรยนในหลกสตรสงคมวทยารวมกบนกศกษาชาย

ปรากฎการณการแบงแยกระหวางศาสตรและเพศท าใหสงคมวทยาขาดความคดรเรมสรางสรรคของเพศหญง ในขณะทสงคมสงเคราะหขาดความชอบธรรมของเพศชาย

ปจจบนการเรยนสงคมสงเคราะหศาสตรมแนวโนมมงเนนใหความสนใจกบการศกษาในระดบปจเจก (Individual Oriented Method) เชน การสมภาษณ การใหค าปรกษา และเทคนคการปฏบตงานทไดรบอทธพลจากความรดานจตบ าบด

ในขณะทสงคมวทยาใหความส าคญกบเรองเสรภาพขององคกรและปจเจก การเปลยนแปลงทางสงคม และการพฒนา มการเปลยนจากการศกษาปจเจกบคคลในสงคมมาเปนเรองของโครงสรางทางสงคมซงเปนสวนรวมของบคคลแทน

แมวาเราจะสามารถแยกการเรยนการสอนสงคมสงเคราะหศาสตรออกจากสงคมวทยาได แตในความเปนจรงแลวศาสตรทงสองไมสามารถแยกออกจากกนไดอยางชดเจน

ในบทน าบรรณาธการไดตงค าถามทนาสนใจตอผอานวา เราสามารถแยกขอบเขตของศาสตรระหวางสงคมสงเคราะหศาสตรกบสงคมวทยาออกจากกนไดอยางเดดขาดจรงหรอ ถาอยางนนทฤษฎของ Michael Foucault จะนบเปนทฤษฎดานสงคมวทยา ปรชญา หรอสงคมสงเคราะห และทฤษฎการวนจฉยทางสงคม (Social Diagnosis)


264

ของ Mary Richmond จะนบเปนทฤษฎสงคมสงเคราะห หรอจตวทยา หรอสงคมวทยา เพราะโดยความเปนจรงแลวการตอบค าถามดงกลาวใหชดเจนจนไรขอสงสยนนท าไดล าบากยากยง

หนงสอเลมนแยกออกไดเปน 2 สวน 8 บท สวนแรกเปนเรองของประวตศาสตรความเปนมาของสงคมสงเคราะหศาสตรและสงคมวทยาในสวนนประกอบดวยบทความ 4 บทความ ในสวนทสองเปนเรองของพฒนาการดานทฤษฎทงของสงคมสงเคราะหศาสตรและสงคมวทยาในสวนนกประกอบดวยบทความอก 4 บทความเชนเดยวกน

บทความท 1 Sociological social workers: a history of the present? เขยนโดย Ian Shaw ศาสตราจารยกตตคณคณะสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะห มหาวทยาลยยอรค ประเทศองกฤษ และศาสตราจารยคณะสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยแอลบอรก ประเทศเดนมารก

Shaw น าเสนอบทความซงเปนสวนหนงของงานวจยของเขาเรอง “เอกลกษณและจดมงหมายของสงคมสงเคราะห” (Identity and Purpose of Social Work) ซงมจดก าเนดมาในชวงปลายครสตศตวรรษท 19 เปนผลมาจากการเปลยนแปลงของอตสาหกรรม เศรษฐกจ สงคม วฒนธธรม ศาสนา การศกษา การเมอง อยางรวดเรว รวมทงการยกระดบของปรชญา การเกดขนของศาสตรดานสงคมสงเคราะหนถกเรยกรวมวา สงคมศาสตร (Social Science)

ในบทความน Shaw แนะน าใหเราลมสงทเคยรบรมาวาสงคมสงเคราะหศาสตรและสงคมศาสตรเปนศาสตรทแยกออกจากกนเชนทเราเคยรบรมาตลอด และน าเสนอสงทเรยกวา “Sociological Social Work”3 โดยชอวตงค าถามถงธรรมชาตและขอบเขตของสงคมสงเคราะหทงในฐานะวชาการและวชาชพ

Shaw น าเสนอความคดเกยวกบ Sociological Social Worker วาเปนเรองเกยวกบบรบทแวดลอม ผใชบรการและเปนปฏบตการแทรกแซงของ Social Worker

3 Sociological Social Work แปลตรงตวคอ สงคมสงเคราะห ซงผอานทเปนคนไทยจะสบสนเนองจากมการแปลค าวา “Social Work” เปน สงคมสงเคราะห เชนกน ดงนนผเขยนจงเลอกใชทบศพทเพอใหเกดความเขาใจตรงกบนยทชอวตองการน าเสนอ


265

บทความท 2 The other Chicago school – a sociological tradition expropriated and erased โดย Michael Seltzer ศาสตราจารยประจ าคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยออสโลวและอารเคอรชส (Oslo and Akershus University) และ Marit Halda ศาสตราจารยประจ าคณะสงคมสงเคราะห สาขาวชาสวสดการเดกและสวสดการสงคม มหาวทยาลยออสโลว ประเทศนอรเวย

บทความน าเสนอการพฒนาการของสงคมวทยากบสงคมสงเคราะหในสหรฐอเมรกาดวยวธการศกษาในเชงประวตศาสตร โดยผเขยนตงเปาหมายไวสองประการคอ การท าความเขาใจบทบาทของโครงสรางกบผกระท าการ (Structure and Agency) ซงเปนปญหาพนฐานของสงคมศาสตรทถกเถยงในทางสงคมวทยามาเปนเวลานาน โดยยกตวอยางการศกษาความยากจนและคนยากจนในชมชนแออด ระหวางนกวจยในมหาวทยาลยชคาโกทมความเชอพนฐานทไดรบอทธพลมาจากแนวคดววฒนาการทางสงคม (Social Darwinist Dynamics) ซงเชอวาผกระท า (Agent) มอ านาจก าหนดวถชวตของตนไดดวยศกยภาพของตนเองภายใตสภาพแวดลอมทมอทธพลเพยงเลกนอย

ดงนนความยากจนของบคคลจงเปนผลมาจากตวบคคลนนเอง การแกปญหาความยากจนตองแกทตวบคคล แนวคดและความเชอพนฐานในลกษณะนถกเรยกวา แนวคดแบบส านกชคาโก (Chicago school)

ในขณะทนกสงคมสงเคราะหหญงทปฏบตงานในสถานสงเคราะหทมความเชอพนฐานทไดรบอทธพลจาก Friedrich Engels กบKarl Marx วา โครงสรางทางสงคม (Structure) ทจ าแนกคนในสงคมออกเปนชนชนเปนปจจยส าคญทสดทมอทธพลตอการก าหนดความยากจน ความยากจนหรอคนจนจงเปนผลผลตของโครงสรางทางสงคม การแกปญหาความยากจนตองแกทโครงสรางสงคม ผเขยนเรยกแนวคดและความเชอแบบนวา แนวคดส านกชคาโกแบบอน (Other Chicago School)

กลาวโดยสรปคอ ในขณะทนกสงคมวทยาในมหาวทยาลยเชอในผลการกระท าทเกดจากตวผกระท า (Agent) แตนกสงคมสงเคราะห (หญง) กลบเชอในอทธพลของสงแวดลอมหรอโครงสรางทางสงคม (Structure) ซงเปนความเชอทแตกตางออกไปจากความเชอของสงคมวทยากระแสหลกในขณะนน


266

ประการทสองคอ ผเขยนตองการศกษาความส าเรจของนกสงคมสงเคราะห (หญง) ทมความเชอแตกตางออกไปจากความเชอกระแสหลก ซงพสจนไดจากการยอมรบความเชอเรองอทธพลของโครงสรางใหเปนแนวทางการปฏบตงานของนกสงคมสงเคราะหในปจจบน ในขณะทแนวคดแบบส านกชคาโกกลายเปนแนวคดทลาสมยไมไดรบการยอมรบเชนในอดต

บทความท 3 The theoretical foundation of social case work โดย Siri Fjeldheim อาจารยคณะสงคมสงเคราะหศาสตร สาขาสวสดการเดกและสวสดการสงคม Irene Levin ศาสตราจารยคณะสงคมสงเคราะหศาสตร สาขาสวสดการเดกและสวสดการสงคม มหาวทยาลยออสโล และ Eivind Engebretsen ศาสตราจารยในคณะสงคมสงเคราะหศาสตร สาขาสวสดการเดกและสวสดการสงคม มหาวทยาลยออสโล

สงคมสงเคราะหศาสตรมกจะถกมองวาเปนศาสตรดานการปฏบตทมทฤษฎเปนของตนเองนอย สวนใหญหยบยมทฤษฎมาจากศาสตรอนๆ ตรงขามกบสงคมวทยาทสรางทฤษฎแตไมน าไปสการปฏบต ผลทตามมาคอ เมอนกวจยสายสงคมสงเคราะหศาสตรพยายามวจยเพอสรางทฤษฎจะถกมองขามหรอถกละเลยไมใหความส าคญ

บทความนผเขยนไดหยบยกกรณการสรางทฤษฎทางสงคมสงเคราะหศาสตรทสรางขนโดย Mary Richmond (1986-1928) และหนงสอชอ “What is social case work?” ซงถกเขยนขนในป ค.ศ. 1992 แตเมอหนงสอตพมพและเผยแพรปรากฏวาไดรบการวพากษวจารณจากนกสงคมสงเคราะหวาเปนทฤษฎทไมมองคประกอบของทฤษฎจตวเคราะหอยเลย นบวาเปนหนงสอของ Mary Richmond ทไดรบความนยมนอยทสดในบรรดาหนงสอท Mary Richmond เขยนขนมา โดยเฉพาะหนงสอเลมทสรางชอเสยงใหเธอมากทสดเลมหนงคอ การวนจฉยทางสงคม (Social Diagnosis) ซงอธบายวธการส ารวจผใชบรการและสงแวดลอมรอบๆ ตวผใชบรการเพอน าไปเปนขอมลเบองตนทจ าเปนส าหรบการปฏบตงานของนกสงคมสงเคราะห

ผเขยนมวตถประสงคน าเสนอวธคดของและวธการมองสงคมสงเคราะหศาสตรของ Mary Richmond ทมอยในหนงสอ What is social case work? ผเขยนพบวาทฤษฎท Richmond น าเสนอในหนงสอเลมนมพนฐานแนวคด 2 ประการ คอ บคลกภาพ


267

(Personality) และ คนและสงแวดลอม (Men and Environment) ในทศนะของ Richmond แลววธการปฏบตงานทางสงคมสงเคราะหเปนวธการทเปนพลวตมการเปลยนแปลงตลอดเวลาแตกตางกนไปขนอยกบสถานการณและผใชบรการแตละบคคล หรออาจกลาวไดวา พนฐานแนวคดทางปรชญาหรอกระบวนทศนทางวชาการท Richmond น าเสนอนนคอ การปฏบตงานทางสงคมสงเคราะหมความสมพนธและขนอยกบสถานการณของผใชบรการและบรบทแวดลอม รวมทงเปนการปฏบตงานทมพลวตตลอดเวลา

ผเขยนไดกลาวถงอนาคตของสงคมสงเคราะหศาสตรวา ตองศกษาทบทวนทฤษฎทถกสรางขนในอดตและไดรบการยอมรบมาอยางตอเนอง เพอการสรางสรรคทฤษฎทางสงคมสงเคราะหศาสตรทจะไมถกมองขามขนมาใหมในอนาคต

บทความท 4 Evidence and research designs in applied sociology and social work research โดย Kjeld Hogsbro ศาสตราจารยประจ าคณะสงคมวทยาและสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลย Aalborg ประเทศเดนมารก

ทกวนนสงคมสงเคราะหศาสตรอยในสภาวะทเผชญหนากบการเรยกรองและความตองการใหน าผลการวจยมาใชเปนหลกฐานเชงประจกษ (Evidence Based) เพอลดความผดพลาดจากการลองผดลองถกในการปฏบตงานใหบรการของนกสงคมสงเคราะห เปนผลใหนกวจยน าวธการวจยสงคมศาสตรประยกตมาเปนเครองมอสรางความรเชงปฏบตจากการวจยกรณศกษา (Case study research) หรอฐานขอมลเชงประจกษใหมความถกตอง (Validity) ความนาเชอถอ (Reliability) สง และมโอกาสเกดความผดพลาดต าเมอน าไปใชงาน แสดงใหเหนถงความเชอมโยงระหวางศาสตรสองศาสตร คอ สงคมศาสตรในฐานะผผลตความรและสงคมสงเคราะหศาสตรในฐานะผน าความรไปใชในการปฏบต

บทความนผเขยนน าเสนอพฒนาการของหลกคด/แนวคดและวธการวจยทางสงคมศาสตรประยกตเพอสรางผลการวจยทเปนความรเชงปฏบตส าหรบใชประโยชนในการปฏบตงานสงคมสงเคราะห ซงนบวนจะทวความส าคญมากขนในโลกทตองการธรรมาภบาลในการปฏบตงาน และคนมขอมล ความร รวมทงมชองทางการตรวจสอบ


268

และเรยกรองใหนกสงคมสงเคราะหปฏบตงานตามมาตรฐานวชาชพภายใตความส านกรบผดชอบ (Accountibllity) ตอผใชบรการและสงคม

ผเขยนกลาวถงแนวทางการสรางความรและการน าความรจากฐานขอมลเชงประจกษทเปนผลการวจยเชงสงคมศาสตรประยกตมาใช 2 ประเภทคอ การทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ Systematic Review (SR) เปนกระบวนการศกษาผลงานวจยเพอหาความรส าหรบการแกปญหาการปฏบตงาน โดยมขนตอนประกอบดวย การก าหนดวตถประสงคและค าถามการทบทวนวรรณกรรม การก าหนดกรอบในการทบทวน เกณฑการคดเลอกผลการวจยส าหรบน ามาศกษา การประเมนคาผลการวจยทสามารถน ามาทบทวนเพอวเคราะหและสงเคราะหองคความรส าหรบการน าไปใชประโยชนตามทตองการตอไป และ การทดลองแบบสมทมกลมทดลอง Randomized Controlled Trials (RCT) เปรยบเทยบระหวางกลมควบคมกบกลมทดลองอยางไมล าเอยง (Bias) ใชสถตในการวเคราะหขอมลอยางถกตอง เพอใหไดผลลพธทสามารถน ามาประยกตใชในการปฏบตได

ผเขยนหวงวาการศกษาการวจยสงคมศาสตรประยกตเพอสรางความรทเปนฐานขอมลเชงประจกษไปในอดตจะชวยใหนกวจยและนกสงคมสงเคราะหรนใหมหลกเลยงความผดพลาดทเคยมไดโดยไมตองลองผดลองถกดวยตนเอง

บทความท 5 The help system and its reflection theor y: a sociological observation of social work โดย Werner Schirmer รองศาสตราจารยประจ าคณะสงคมและสวสดการ มหาวทยาลย Linkoping Norrkoping สวเดน และ Dimitris Michailakis ศาสตราจารยประจ าสงคมและสวสดการ มหาวทยาลย Linkoping Norrkoping สวเดน

บทความนผเขยนน าเสนอความสมพนธของสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตรในฐานะผตรวจสอบและผถกตรวจสอบ โดยอาศยทฤษฎ Reflection ของ Niklas Luhmann (2012, 2013) เปนแนวทางการวเคราะหห

สงคมสมยใหมประกอบดวยสถาบนทางสงคมท าหนาทแตกตางกนไป เชน สถาบนการเมอง เศรษฐกจ กฎหมาย การศกษา ฯลฯ สถาบนทางสงคมเหลานท าหนาท


269

เตมเตมความตองการของคนในสงคมใหเกดความสงบเรยบรอย ภารกจการใหความชวยเหลอประชาชน (Help system) เปนหนงในภารกจทางสงคมทรฐจดใหแกประชาชนในสงคม ซงจ าเปนตองมการสะทอนการด าเนนงาน (Reflection) ของสถาบนเหลาน

การด าเนนงานสงคมสงเคราะหเปนภารกจทางสงคมทใหบรการแกประชาชนในสงคม ในขณะทสงคมศาสตรผลตแนวคดทฤษฎขนมาเพอเปนแนวทางการด าเนนงาน และตรวจสอบการด าเนนงานดานสงคมสงเคราะห เชน การบรหารราชการแนวใหม (New Public Management: NPM) ฯลฯ การตรวจสอบและสะทอนกลบ (Reflection) แกการด าเนนงานสงคมสงเคราะห

บทความท 6 Why social work and sociology need psychosocial theory โดย Elizabeth Frost รองศาสตราจารยประจ าคณะสาธารณสขและวทยาศาสตรประยกต มหาวทยาลย West of England

ผเขยนน าเสนอความสมพนธระหวางสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตร โดยสงคมศาสตรสรางแนวคดทส าคญหลายประการทสงคมสงเคราะหหยบยมมาใช เชน การตตรา (Stigma) เอกลกษณ (Identity) โครงสรางนยม (Structuralism) และหลงโครงสรางนยม (Post-structuralism)

ในปจจบนศาสตรดานจตสงคม (Psychosocial) ไดเขามามบทบาทตอสงคมสงเคราะหศาสตรนอกเหนอจากศาสตรดานจตวทยา นโยบายสงคม ทมบทบาทมาเปนเวลานานแลว

บทความนน าเสนอ 1) สถานะการศกษาจตสงคมในปจจบนและจดเรมตนของศาสตรดานจตสงคม 2) ความสมพนธระหวางสงคมศาสตรและสงคมสงเคราหศาสตรนบตงแตยคทฤษฎมารกซส (Marxism) ไปจนถงยคหลงโครงสรางนยม (Post-structuralism) และ 3) การวจยของจตสงคมทสามารถน าผลลพธมาใชไดทงในสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตร

บทความท 7 Complex issues, complex soluti ons: applying complexity theory in social work โดย Sheila Fish นกวจยประจ า Social Care


270

Institute for Excellence ประเทศองกฤษ และ Mark Hardy อาจารยประจ าคณะสงคมวทยาและสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยแหงยอรก ประเทศองกฤษ

จากปรากฎการณความลมเหลวของการใหบรการทางสงคมสงเคราะหจ านวนมากสอใหเหนถงการขาดความถกตองและโปรงใสของการด าเนนงานสงคมสงเคราะห และสงผลตอความเชอมนในการด าเนนงานสงคมสงเคราะหในทายทสด

เนองจากปจจบนผก าหนดนโยบายและผปฏบตงานสงคมสงเคราะหตองเผชญกบความหลากหลายซบซอนของสถานการณและปญหาทตองการความรและทกษะความช านาญแตกตางจากทผานมา

ผเขยนน าเสนอวา ความซบซอนของสถานการณและปญหาเหลานตองการความรและทกษะการปฏบตงานทปรบตวอยางตอเนอง

บทความท 8 what happen to the social in social work? โดย Jorid Krane Hanssen รองศาสตราจารยประจ าคณะสงคมวทยามหาวทยาลยนอรดแลนด ประเทศนอรเวย Gunn Strand Hutchinson รองศาสตราจารยประจ าคณะสงคมวทยา มหาวทยาลยนอรดแลนด ประเทศนอรเวย Rolv Lyngstad ศาสตราจารยประจ าคณะสงคมวทยามหาวทยาลยนอรดแลนด ประเทศนอรเวย และ Johans Tveit Sandvin ศาสตราจารยประจ าคณะคณะสงคมวทยามหาวทยาลยนอรดแลนด ประเทศนอรเวย

ในขณะทองคการดานสงคมสงเคราะหระหวางประเทศ เชน IASSW4, ICSW5, IFSW6 ชใหเหนวาการด าเนนงานสงคมสงเคราะหตองค านงถงสงคมโดยรวม และมเปาหมายลดความยากจนและความเหลอมล าของประชากรโลก แตในความเปนจรงกลบพบวาการด าเนนงานดานสงคมสงเคราะหเบยงเบนไปจากความตองการนน เนองจากพบวา “สงคมโดยรวม” ไดสญหายไปจากการศกษาหรอการปฏบตงานสงคมสงเคราะหในยคทสงคมสงเคราะหถกครอบง าโดยแนวคดเสรนยมใหม (Neoliberalism) ทมงเนนใหความส าคญกบแนวทางหลก 3 ประการ ไดแก ความเปนปจเจกบคคล ( Individualism)

4 International Association of School of Social Work and Social Welfare. 5 International Council of Welfare. 6 International Federation of Social Workers.


271

มาตรฐานการปฏบตงาน (Standardization) และการปฏบตงานโดยใชขอมลเชงประจกษ (Evidence-based) ท าใหละเลยการค านงถงผลกระทบของการปฏบตงานทมตอสงคมหลายๆ ประการ เชน การเปนกลมทางสงคม ความสมพนธทางสงคม ฯลฯ การค านงถงผลกระทบทางสงคมไมไดสญหายไปจากสงคมสงเคราะหศาสตรเทานน แตในการศกษาสงคมศาสตรกมแนวโนมไปในทศทางเดยวกนดวย

บทความนผเขยนน าเสนอรายละเอยดพรอมทงวเคราะหสาเหตทแนวโนมการด าเนนงานดงกลาวเขามามบทบาทตอสงคมสงเคราะหศาสตรซงเปนการปฏบตงานแบบวชา ชพโดยมหลกการและจรยธรรมก ากบรวมท ง เปนหลกสตรการศกษาในสถาบนการศกษาไปพรอมๆ กน ผเขยนไดน าเสนอ 1) ภาพลกษณของสงคมโดยรวมทแสดงผานการปฎบตงานสงคมสงเคราะหในสถานการณปจจบน 2) มาตรฐานการปฏบตทมบทบาทครอบง าการปฏบตงานแบบวชาชพ 3) มมมองตอผลกระทบของปญหาสงคมทมตอปจเจกบคคลไมใชตอสงคม ในทายสดผเขยนพยายามสะทอนใหเหนผลกระทบของการด าเนนงานสงคมสงเคราะหทมตอสงคมโดยรวม

หนงสอเลมนไมจ าเปนตองอานเรยงล าดบจากบทน าไปจนถงบทสดทาย แตจะเลอกอานบทใดบทหนงทสนใจกได เพราะแตละบทเปนบทความทมความสมบรณในตนเอง เมออานหนงสอเลมนจบจะท าใหเขาใจความสมพนธระหวางสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตรมากขนทงในเชงประวตศาสตร ความร และการปฏบต ท าใหมมมองตอสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตรขยายขอบเขตมากขนกวาเดม และเขาใจค าพดทกลาววา “สงคมสงเคราะหศาสตรเปนบรณาการศาสตร” มากขน แนะน าส าหรบนกวชาการและผสนใจทวไปทสนใจสงคมศาสตรและสงคมสงเคราะหศาสตร เพอเปดโลกทศนทางวชาการส าหรบพฒนาองคความรทจะน าไปสการพฒนาการปฏบตใหดยงขน

....................................


272

หลกเกณฑการเสนอบทความเพอตพมพ ในวารสารสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

1. เปนบทความทางวชาการหรอบทความวจยดานสงคมสงเคราะห สวสดการสงคมและการบรหารสงคม (เชน องคความรดานสวสดการแรงงาน การพฒนาชมชน การศกษา สงคมสงเคราะหทางการแพทยฝายกายและฝายจต สงคมสงเคราะหในกระบวนการยตธรรม ฯลฯ) ทไมเคยตพมพเผยแพรในทใดมากอน

2. เปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ

3. ระบชอบทความ ชอ–นามสกลจรง (ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ) ต าแหนงทางวชาการ สถานทท างานของผเขยนบทความ และ E-mail

4. สงตนฉบบบทความมความยาวไมเกน 20 หนากระดาษ A4 จ านวน 2 ชด พรอมทงสงแผนบนทกขอมลบทความ 1 แผน ไปยง “บรรณาธการวารสารสงคมสงเคราะหศาสตร คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต เลขท99 หมท 18 ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120” ขอความในบทความพมพดวยโปรแกรม Microsoft Word ใชขนาดตวอกษร 16 รปแบบ ตวอกษร TH Sarabun New

5. บทความตองมบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ มความยาวไมเกนหนงหนากระดาษ A4 โดยระบชอบทความ ชอ–นามสกลผเขยน ค าส าคญ เนอความ

6. หากเปนงานแปลหรอเรยบเรยงจากภาษาตางประเทศ ตองมหลกฐานการอนญาตให ตพมพเปนลายลกษณอกษรจากเจาของลขสทธ

7. เกณฑการพจารณา มดงน

7.1 กองบรรณาธการจะพจารณาเบองตน


273

7.2 ผทรงคณวฒ (ผประเมนบทความ) เปนผพจารณาเนอหาสาระ ตรวจสอบความถกตอง และคณภาพทางวชาการ

8. กองบรรณาธการจะไมคนตนฉบบและแผนบนทกขอมลใหกบเจาของบทความ

9. ลขสทธบทความเปนของผเขยนและสงวนลขสทธตามกฎหมาย การตพมพซ าตองไดรบอนญาตจากผเขยนเปนลายลกษณอกษร ในกรณทมแหลงใหทน จะตองมการอนญาตใหสงบทความเปนลายลกษณอกษรจากแหลงใหทนดวย

10. ผเขยนบทความซงมใชเปนบทความทสงเพอใหจบตามหลกสตรการศกษา หากไดรบการตพมพจะไดรบวารสารเปนอภนนทนาการ จ านวน 1 เลม

การอางองเอกสาร

การอางองใชการอางองแบบนามป และการเขยนรายการอางองตามแบบของ APA (American Psychological Association) ดงตวอยาง

พรทพย กาญจนนยต และคณะ. (2546). การจดการความร: สวงจรคณภาพทเพมพน. กรงเทพฯ: ส านกปลดทบวงมหาวทยาลย.

Axinn. J., & Levin, H. (1997). Social Welfare: A History of the American Response to Need. 4th ed. White Plains, NY: Longman.


274

ขนตอนการสงบทความของวารสารสงคมสงเคราะหศาสตร

ผเขยนจะตองด าเนนการตามขนตอน ดงตอไปน 1) การกรอกรายละเอยดแบบฟอรม

1.1 ผเขยนจะตอง download แบบฟอรมเพอกรอกประวตสวนตว 1.2 ผเขยนตองท าจดหมาย/บนทกขอความเพอขอสงบทความพจารณาตพมพเปน

ลายลกษณอกษรจากตนสงกด (กรณนกศกษาท าในลกษณะจดหมายทวไป และลงชอนกศกษาผขอสงบทความ)

2) การสงตนฉบบ 1.1 ผ เขยนจะตองน าตนฉบบตามขอก าหนดรปแบบวารสาร จ านวน 3 ชด

พรอมไฟล Word Document ในแผน ซดรอม (CD Rom 1) แผนส งดวยตนเอง หรอ ไปรษณยมาทกองบรรณาธการวารสารสงคมสงเคราะหศาสตร คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร เขตพระนคร กทม.10200

1.2 กรณสง E-Mail มายงกองบรรณาธการ ทางกองบรรณาธการจะด าเนนการพจารณาบทความของทานกตอเมอไดรบเอกสารตนฉบบครบถวนแลวเทานน

3) การพจารณาบทความจากผทรงคณวฒ บทความจะไดรบการพจารณาจากผทรงคณวฒ พจารณาอยางนอย 2 ทาน ตอ 1

เรอง และจะสงผลการพจารณาไปใหผเขยนตามทอยทกรอกรายละเอยดในแบบฟอรมขางตน ขนตอนการพจารณาดงน 1.1 กรณทบทความผานการพจารณาจากผทรงคณวฒโดยไมตองปรบแกไข ผเขยน

จะไดรบใบตอบรบการตพมพเผยแพร 1.2 กรณทบทความผานการพจารณาจากผทรงคณวฒแลวลงความเหนวาตอง

ปรบแกไข ตามค าแนะน าจากผทรงคณวฒกอนจงจะจดพมพผลงานได ทานจะไมไดรบใบตอบรบการตพมพเผยแพรจนกวาสงผลงานทปรบแกตามขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒมาใหพจารณาใหม (แกไขภายใน 7 วน)

1.3 กรณทบทความไมผานการพจารณา จากผทรงคณวฒ ทานจะไมไดรบใบตอบรบการตพมพเผยแพร (ทางกองบรรณาธการจะตดตอทานกลบตามเบอรตดตอทใหไวขางตน และจะไมสงตนฉบบคนใหแกผเขยนบทความ)


275

แบบฟอรมเสนอบทความเพอรบการพจารณาตพมพ ในวารสารสงคมสงเคราะห

(สงแนบมาพรอมกบบทความ) เรยนบรรณาธการ ขาพเจา (นาย/นาง/นางสาว)…………………………………….…รหสนกศกษา………………….…… ต าแหนงทางวชาการ / สาขา / หมวดวชา (โปรดระบ)………………………………………………. หนวยงาน / สงกด / คณะ ……………………………………………………………………………………. ขอสง .....บทความวจย (Research Article) .....บทความวชาการ (Academic Article) ชอเรอง (ไทย)………………………… ...................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………..…………… ......... ชอเรอง (องกฤษ) ………………………………………………………………. ..................................... …………………………………………………………………………………... ........................................... ชอผเขยน คนท 1 ………………………………………………………………...................................... ชอผเขยน คนท 2 ............................................................................................................ ชอผเขยน คนท 3 ............................................................................................................ ชอผเขยน คนท 4 ............................................................................................................ (กรณผเขยนหลายคนกองบรรณาธการขอสงวนใหใชชอผเขยนหลกเพยงคนเดยว ในบทความทไดรบการตพมพ) ทอยทสามารถตดตอไดสะดวก ……………………………………………………………………………………………………………………….… ……………………………………………………………………………… ................................................. โทรศพททท างาน……………………..โทรศพทมอถอ………………………… ................................ โทรสาร……………………………….. E-Mail………………………………... .....................................


276

ขาพเจารบรองวาบทความน ( ) เปนผลงานของขาพเจาแตเพยงผเดยว ( ) เปนผลงานของขาพเจาและผรวมงานตามชอทระบในบทความจรง โดยบทความนไมเคยตพมพในวารสารใดมากอนนบจากวนทขาพเจาไดสงบทความฉบบนมายงกองบรรณาธการวารสาร

ผเขยน………………….……………………. (………………………………………)

วนท……………………..……………………

หมายเหต : โปรดระบชอทนวจย (ถาม) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… .........................................................................................................................................


277

วธการเขยนบทความ

บทความวชาการทจะตพมพในวารสารคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มสวนประอกบดงตอไปน

1) ชอเรอง (Title) การก าหนดชอเรอง ตองใชภาษาทเปนทางการ ชอเรองชดเจน ตรงไปตรงมา และครอบคลมประเดนของเรองและมความยาวไมเกน 100 ตวอกษร ชอเรองจะตองสอถงเนอหาของเรอง ซงตองมลกษณะทเจาะลก ไมกวางเกนไป มความใหมและนาสนใจ สอดคลองกบเวลา สถานการณและนโยบายของวารสาร

2) บทคดยอ (Abstract) ควรเขยนใหสน กระชบ เนนประเดนส าคญของงานทตองการน าเสนอจรงๆ มความยาวไมเกน 10 ถง 15 บรรทด โดยบทคดยอมกจะประกอบดวยเนอหาสามสวน คอ เกรนน า สงทท า และสรปผลส าคญทได ซงอานแลวตองเหนภาพรวมทงหมดของงาน ควรมค าส าคญ (Keyword) อยในยอหนาตอจากบทคดยอเพอใหระบบสบคนฐานขอมลตรวจพบ

3) บทน าหรอค าน า (Introduction) สวนนจะเปนสวนทผเขยนจงใจใหผอานเกดความสนใจในเนอเรองนนๆ ซงสามารถใชวธการและเทคนคตางๆ ตามแตผเขยนจะเหนสมควร เชน อาจใชภาษทกระตน จงใจผอานหรอยกปญหาทก าลงเปนทสนใจขณะนนขนมาอภปราย หรอตงประเดนค าถามหรอปญหาททาทายความคดของผอานหรออาจจะกลาวถงประโยชนทผอานจะไดรบจากการอาน เปนตน นอกจากจะเปนสวนทใชจงใจผอาน สวนน าเปนสวนทผเขยนสามารถกลาวถงวตถประสงคของการเขยนบทความนน หรอใหค าชแจงทมาของการเขยนบทความนนๆ รวมทงขอบเขตของบทความนน เพอชวยใหผอานไมคาดหวงเกนขอบเขตทก าหนด

นอกจากนน ผเขยนอาจใชสวนน านในการปพนฐานในการอานทควรจะอานเรองนนใหแกผอานหรอใหกรอบแนวคดทจะชวยใหผอานเขาใจเนอหาสาระทน าเสนอตอไป


278

บทน าประกอบดวย

(1) หลกการและเหตผล (Rationale) หรอความเปนมาของภมหลง (Background) หรอความส าคญของเรองทเขยน (Justification) หวขอนจะท าใหผอานไดทราบเปนพนฐานไวกอนวาเรองทเลอกมาเขยนมความส าคญหรอมความเปนมาอยางไรเหตผลใดผเขยนจงเลอกเรองดงกลาวมาเขยน ในการเขยนบทน าในยอหนาแรกซงถอวาเปนการเปดตวบทความทางวชาการและเปนยอหนาทดงดดความสนใจของผอาน

(2) วตประสงค เปนการเขยนวาในการเขยนบทความในครงนตองการใหผอานไดทราบเรองอะไรบาง โดยจ านวนวตถประสงคในแตละขอไมควรมมากเกนไปและวตถประสงคแตละหวขอจะตองสอดคลองกบเรองหรอเนอหาของบทความ

(3) ขอบเขตของเรอง ทผเขยนตองการจะบอกกลาวใหผอานทราบและเขาใจตรงกนเพอเปนกรอบในการอานโดยการเขยนขอบเขตนน อาจขนอยกบปจจยในการเขยน ไดแก ความยาวของงานทเขยน หากมความยาวไมมากกควรก าหนดขอบเขตการเขยนใหแคบลงไมเชนนนผเขยนจะไมสามารถน าเสนอเรองไดครบถวนสมบรณและระยะเวลาทตองรวบรวมขอมล กาก าหนดเรองทจะเขยนลกซง สลบซบซอนหรอเปนเรองเชงเทคนคอาจจะยากตอการรวบรวมขอมลและเรยบเรยงเนอเรอง ดงนนหากมเวลานอยกควรพจารณาเขยนเรองทมขอบเขตไมกวางหรอสลบซบซอนไมมากนก

(4) ค าจ ากดความหรอนยามตางๆ ทผเขยนเหนวาควรระบไวเพอเปนประโยชนตอผอานในกรณทค าเหลานนผเขยนใชในความหมายทแตกตางจากความหมายทวไปหรอเปนค าทผอานอาจจะไมเขาใจ

4) เนอเรอง (Body) การเขยนสวนเนอเรองจะตองใชทงศาสตรและศลปประกอบกน กลาวคอ ในสวนทเกยวของกบศาสตร (Sciences) นนเปนหลกวชาการทผเขยนจะตองค านงถงในการเขยน ไดแก กรอบแนวความคด (Conceptual framework) ทผเขยนใชในการเขยนจะตองแสดงใหเหนความเชอมโยงของเหตผลทน าไปสผล (Causal relationship) การอางองขอมลตางๆ ในสวนศลป (Art) ไดแก ศลปในการใชภาษาเพอ


279

น าเสนอเรองทเขยน การล าดบความ การบรรยาย วธการอางอง สถตและขอมลตางๆ ทใชในการประกอบเรองทเขยน เพอใหผอานเกดความเขาใจและประทบใจมากทสด

5) สวนสรป รวมถงขอเสนอแนะส าหรบบทความวจย บทความทางวชการทดควรมการสรปประเดนส าคญๆ ของบทความนน ๆ ซงอาจท าในลกษณะทเปนการยอ คอการเลอกเกบประเดนส าคญๆ ของบทความนนๆ มาเขยนรวมกนไวอยางสนๆ ทายบท หรอ อาจใชวธการบอกผลลพธวา สงทกลาวมามความส าคญอยางไร สามารถน าไปใชอะไรไดบาง หรอจะท าใหเกดอะไรตอไป หรออาจใชวธการตงค าถามหรอใหประเดนทงทายกระตนใหผอานไปสบเสาะแสวงหาความรหรอคดคนพฒนาเรองนนตอไป งานเขยนทดควรมการสรปในลกษณะใดลกษณะหนงเสมอ

6) สวนอางอง เนองจากบทความวชาการ เปนงานทเขยนขนบทพนฐานของวชาการทไดมการศกษา คนควา วจยกนมาแลว และการวเคราะหวจารณอาจมการเชอมโยงกบผลงานของผอน จงจ าเปนตองมการอางองเมอน าบทความหรอผลงานของผอนมาใหโดยการระบใหชดเจนวาเปนงานของใคร ท าเมอไหรและน ามาจากไหน เปนการใหเกยรตเจาของงาน และประกาศใหผนนรบรวา สวนนนไมใชความคดของผอน รวมทงเปนการใหหลกฐานแกผอาน ใหผอานสามารถไปสบเสาะแสวงหาความรเพ มเตม หรอตดตามตรวจสอบหลกฐานได การอางองควรจะเปนการกระท าอยางมจดหมาย เพอใหผอานไดทราบแหลงทมาของความร และชวยใหผอานมโอกาสหาความรเพมขนและเปนการแสดงวาสงทน ามากลาวมหลกฐานควรเชอถอไดเพยงใด ความรพนๆ เปนสงทผอานเขาใจไดงาย ไมจ าเปนตองมการสบคนอะไรอก ไมจ าเปนตองมการอางอง ควรอางองเทาทจ าเปน การอางองมากเกนจ าเปนจ าท าใหบทความดรมราม และกอความร าคาญในการอานได

นอกจากนน พงตระหนกอยเสมอวาการคดลอกงานของผอนนนท าได แตตองเปนการน ามาเพออธบายสนบสนนเทานน มใชลอกเอามาเปนเนองานของตน

บทวิจารณ์หนังสือ ( book...

Documents