ความในใจของผเขยน“ความจรง ยอมลอยข�น เหนอน �า เหนอฟาเสมอ”

ผเขยนขอเรยนชแจงไวเปนปฐม ณ ท�นวา จดเร�มตนของการเขยน หาไดมเจตนาท�จะลบหลพระบรมเดชานภาพขององคพระมหากษตรยราชวงศจกรแตอยางใดไม หากแตอยบนพนฐานความตองการเปดเผยขอเทจจรงทางประวตศาสตรท�ผเขยนไดศกษาคนควาดวยความสานกท�รมรอน และตระหนกตอหนาท�ของนกประวต ศาสตรท�เคารพความจรงคนหน�ง และดวยเหตผลท�วา “ขอเทจจรง” เปนสจธรรมท�มความเท�ยงตรง มนจงได ปรากฏคณคาและพระเกยรตอยางตรงไปตรงมาและแจมชดในตวมนเอง ดงนนความกระทบกระเทอนอนใดท�ม จงหาใชเจตนาในขอเขยนของขาพเจาแตอยางใดไม แตเปนเพราะขอเทจจรงในประวตศาสตรนนเอง

ขอเทจจรงเหลานเปนแสงสวางอนมคณคาและดเหมอนจะมคณคาย�งโดยเฉพาะในยค ๒๐๐ ปแหงกรงรตนโกสนทรท�ผคนสวนหน�งพยายามจะเชดชพระเกยรตกษตรยไทยใหสงสงเกนจรง ราวกบหว�นเกรงวา ขอเทจจรงอนเลวรายของราชวงศจกรท�ปกปดกนมาชานานจะร�วหลดไปถงสายตาปวงชน อนจะนาไปสความเส�อมศรทธาครงใหญและจะยงความวบตแกราชวงศจกร โดยท�แมแตส �งศกด7สทธ7ใดๆกไมอาจคมครองได

ทานผอานท�เคารพ ประวตศาสตรไทยท�เราทานเลาเรยนกนมา มไดสะทอนความเปนจรงแหงการดารงชพของคนไทยและความเปนจรงของเหตการณในแผนดนอยางตรงไปตรงมา เนอหาสวนใหญกลบเปนเร�องบดเบอนและปดหปดตาไมใหผคนรความจรง ประวตศาสตรไทยกลายเปนตานานของการสบสนตตวงศ เปนการยกยองกษตรยใหผดมนษยธรรมดา ทาใหผคนหลงเช�อวา กษตรยคอเทพเจาอยเหนอคาตาหนใดๆของมนษย เม�อกลาวถงกษตรยจะมแตสวนดงามและการยกยองสรรเสรญเทานน

ผเขยนมความเหนอยางบรสทธ7ใจวา กจวตรของกษตรยและราชนกลท งหลายกเฉกเชนคนสามญ ท�ประกอบคละกนไปดวยสวนท�ดงามควรแกการสรรเสรญ กบสวนท�เลวรายควรแกการตาหนวจารณ ฉะนนการท�มแตสรรเสรญถายเดยวและหามเอยถงสวนท�เสยแมแตนอยเพ�อการปรบปรงสรางสรรคจงเปนหนทางแหงการเส�อมถอยมากกวาเปนเร�องด โดยเฉพาะในยคปจจบนท�การศกษา ความรบรของมนษยไดกาวไปไกลมาก อกท งสงคมกมสทธเสรภาพ ขอยดปฏบตเก�ยวกบกษตรยจงเปนเร�องลาหลงอยางย�ง เพราะการศกษาคนควา ทาให เราทราบขอเทจจรงทางประวตศาสตรวาใครถกผด ใครดช�ว อกประการหน�งปถชนวสยมความอยากรอยากเหน ย�งบดเบอนมากเสยงซบซบกจะหนาหขน ดงเชนในยคปจจบนท�ผคนวงการตางๆนาเร�องในราชสานกมาเลาลอจนกลายเปนเร�องตลกหลงอาหารอยางกวางขวาง การโปปดมดเทจหลอกลวงผคนเพ�อหวงกดหวประชาชนให รบใชพวกตนอยางงมงายดวยความสตยซ�อมานบรอยๆปนน มาบดนจะเปนหนาท�ของประวตศาสตรท�จะไดเปดใหเหนโฉมหนาอนแทจรงของเจาศกดนาไทย โดยเฉพาะกษตรยราชวงศจกรใหประจกษชดตอประชาชนไทย

ณ ท�น ผเขยนใครขอขอบคณนกคดนกเขยน นกโบราณคดและนกประวตศาสตรท งคนไทยและคนตางชาตท�กลาหาญและซ�อสตยตอขอเทจจรง พวกเขาไดเขยนบนทกและเผยโฉมหนาท�แทจรงของประวตศาสตรออกมา จนผเขยนสามารถนามาเรยบเรยงเปนหนงสอเลมน ผเขยนมความเช�ออยางเตมเป�ยมวา “ความเปนจรง ยอมลอยขน เหนอนา เหนอฟาเสมอ”

ดวยความเคารพ

รกษธรรม รกษไทย

๑๑ ม.ค. ๒๕๒๕

รทนราชวงศจกรบทนาประเทศไทยปกครองดวยระบบศกดนามานานหลายรอยป พวกเจาศกดนาจะครองบานครองเมอง ต งตนเปนเจาของท�ดนท งท�ตนไมเคยออกแรงถางปาพนไร มอานาจเปนเจาเหนอหวเหนอชวตผคนในบานเมอง ดงท�พวกเรารจกกนในนามพระมหากษตรย, พระราชา, พระเจาแผนดน, พระเจาอยหว ซ�งช�อของเขาไดบงถงความย�งใหญกบฟาอยในตว ขาราชบรพารและไพรฟาประชาราษฎรตางตองทามาหากนเปนชาวนาชาวไร ไมมใครเปนอสระ ตองเปนไพรตดท�ดนสงกดเจาศกดนาคนใดคนหน�ง ปหน�งๆไพรชายท�มอาย ๑๘ ปขนไปตองถกเกณฑแรงงานถง ๖ เดอน คอเขาเดอนเวนเดอนโดยไมมคาตอบแทนแมแตสตางคแดงเดยว ซายงตองนาขาวไปกนเอง ทกคนตองเปนขารบใชแรงงาน ไปรบ ไปทาอะไรตอมอะไร แมแตไปตายตามท�เจาศกดนาส�ง ตองทาเชนนจนถงอาย ๖๐ ปจงจะเปนไท ชวตไพรจงเหมอนววควายท�พดได จะอยจะตายขนอยกบคาส�งของเจานาย หากเจาศกดนายกท�ดนใหใคร ไพรตดท�ดนนนกตองไปขนกบเจาศกดนาคนใหมทนท นอกจากนนการเพาะปลกของไพรยงตองถกเรยกเกบภาษ ถกรดอากรในรปของเงนและพชผลอกหลายประเภท พวกเขาตองมชวตอยอยางยากแคน ตองทางานหนกหนวงไมเพยงเพ�อเลยงตนเองและครอบครว แตยงตองเลยงเจาศกดนาของตน แทท�จรงชวตของชาวไทยทกคนมไวเพ�อเลยงดเจาศกดนาท งส น ใครท�ทนไมไดกจะหนไปอยปาอยดง ไปใหไกลๆพนจากเงอมมอการปกครองของพวกเขา คนประเภทนเจาศกดนาจะไมรบรองความเปนคน จะไมมสทธฟองรอง รองเรยนตอบานเมอง ดงไดตราไวในกฎหมายต งแตกรงศรอยธยาและถอดแบบเปนกฎหมายตราสามดวงในยคกรงรตนโกสนทร หากคนพวกนถกคนพบจะถกสกขอมอกลายเปนไพรหลวง คอขารบใชของเจาแผนดนทนท

ชวตของพวกศกดนาจานวนหยบมอหน�งนอยกนอยางฟ งเฟอหรหรา กนทงกนขวาง เสพสขโดยไมออกแรงทางานใดๆท งส น ซายงดถกการใชแรงงานเปนส�งต�าตอยหยาบชา ขณะท�พวกเขาเฝาเสพเมถนเชายนค�าโดยไมใยดวาเปนลกเตาและเมยใคร แลวกลบยกยองสรรเสรญหญงนนวามบญวาสนาสงสงจงไดบาเรอเจาศกดนา หลายยคหลายแผนดนท�ผานมา พวกเขายงคงเสวยสขบนนาตา เลอดเนอและความขมข�นของไพรฟาชาวไทยท งหลาย

การท�ระบบศกดนายนยงอยไดยาวนาน สาเหตท�สาคญอนหน�งคอ การสรางความนยมชมชอบใหเกดขนโดยอาศยบรรดาส�งศกด7สทธ7จากส�งท�ผคนศรทธาเช�อถออยแลว เชน แอบองพระพทธศาสนา ดวยการโออวดวา กษตรยคอพระโพธสตวซ �งจะไดตรสรเปนพระพทธเจา(๑) เพ�อหลอกลวงผอ �นใหเขาใจวา การปกครองของกษตรยนนชอบธรรมและท งๆท�ไมมขอความใดในพระไตรปฎก ท ง๘๔,๐๐๐พระธรรมขนธจะรบรองวากษตรยคอพระโพธสตวเลย พวกเขากยงยนยนเรยกกษตรยวา “พระพทธเจาอยหว” ซ�งเปนพระนามอนมไวเฉพาะพระพทธองค และเรยกลกกษตรยวา “หนอพทธางกร” อนหมายถง ผท �จะไดเปนพระพทธเจาในอนาคตขางหนา ซ�งเปนการนาเอาพระนามของพระศาสดาอนประเสรฐท�สดองคหน�งมาใชโดยปราศจากความเคารพ เชน รชกาลท� ๑ ซ�งพวกเจาศกดนารน “ร.ศ.๒๐๐” พยายามจะยกขนเปนมหาราช ถงกบไดรบคาสรรเสรญจากศกดนาดวยกนท�แตงหนงสอเทศนาจลยทธการวงศวา “พระองคเปนพงศพทธางกรทรงบาเพญพทธการจรยา...”

นอกจากแอบองพระพทธศาสนาแลว ยงแอบองความเช�อในส�งศกด7สทธ7ท�ยดถอกนมานานไดอยางวจตรพสดารน�นกคอ การท�พวกศกดนาถอวากษตรยเปนเทวดาต งแตขณะท�มชวตอย จงสรางราชาศพทซ�งมไวใช เฉพาะกบกษตรยและราชนกลท งหลาย และมการต งกฎเกณฑตางๆอนทาใหแลดวากษตรยสงสงกวามนษยท�วไป เชน หามมองดกษตรย โดยอางวาถามนษยมองดพระเจากเหมอนมองพระอาทตย กษตรยจะไมยอมใหเทาเหยยบแผนดนโดยไมใสรองเทา โดยอางวาเทาของเทวดายอมรอน ถาเหยยบแผนดนแลวไฟจะไหมโลก (๒) นอกจากนยงหามแตะตองกษตรย (๓) ผท�มสทธ7ถกตองตวกษตรยไดจงมแตชางตดผมและนางบาเรอของกษตรยเทานน

ไมเพยงเทาน เจาศกดนายงแตงตานานโกหกพกลม โดยอางกฎแหงกรรมมาบดเบอนวา พวกตนมบญญาธการสงสงหาผใดเปรยบเปรยมได ชาตนจงเกดมาไดเปนเจาแผนดน ลกทานหลานเธอ จงไดเสวยสขบรมสข มอานาจเหนอหวผคนท งหลาย แทท�จรงพระพทธองคไมเคยตรสเชนนนเลย ดงจะเหนไดจากยกคญสตรท�พระ

พทธองคทรงยาวา คนเราแตกตางกนเพราะการกระทาหาใชชาตกาเนด ในพระสตรดงกลาวไดกลาวถงกาเนดของกษตรยโดยไมยอมรบเลยวา กษตรยนนมบญมากกวาผอ �นแตอยางใด

๑. กรมพระยาดารงราชานภาพ “เร�องการปกครองของประเทศสยามโบราณ” หนงสออานประกอบคาบรรยายวชาพ�นฐานอารยธรรมไทย (มหาวทยาลยธรรมศาสตร) หนา ๕๔๒. มรว. คกฤทธ% ปราโมช ”สถาบนกษตรย” (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, ๒๕๒๓)หนา ๑๔-๒๓๓. เร�องเดม หนา ๑๔

พระเจาตากกษตรยผกอบกบานเมอง

หลงกรงศรอยธยาเสยกรงแกพมาในป พ.ศ.๒๓๑๐ พระเจาตากสนไดรวบรวมผคนและนกรบตอสขบไลพมาอยางเดดเด�ยวจนกอบกบานเมองไดสาเรจ จากนนกใชเวลาอก ๑๕ ป กราศกสงครามรวบรวมหวเมองตางๆท�กระจดกระจาย ขณะเดยวกตองทาศกใหญกบพมาหลายครง จนสรางความเปนปกแผนแกบานเมอง พรอมกบทานบารงพระพทธศาสนาอยางขนานใหญ พระองคเปนพทธบรษทท�ด เม�อวางเวนจากราชการแผนดน พระองคจะไปทรงศลบาเพญพระกรรมฐานท�วดบางย�เรอเปนนจ (๑)

ตอมาในป พ.ศ.๒๓๒๓ ทางเมองเขมรเกดกบฏขนโดยการยยง แทรกแซงของญวนฝายองเชยงสอ เปนการหากาลงและเสบยงขององเชยงสอ เพ�อทาสงครามแยงชงความเปนใหญกบญวนฝายราชวงศไตเชง(เล) ขณะเดยวกนในกรงธนบรเอง องเชยงชน(พระยาราชาเศรษฐ)ซ�งเขามาสวามภกด7ตอพระเจาตาก ไดกอกบฏขนในเดอนอาย พ.ศ.๒๓๒๔ หลงจากทาการปราบปรามกบฏสาเรจในเดอนย� พระเจาตากไดพจารณาเหตการณตางๆ และทรงตดสนพระทยใหกองทพไทยยกไปตเมองเขมรและไปรบมอญวนใหเดดขาดลงไป จงทรงแตงต งสมเดจเจาฟากรมขนอนทรพทกษ พระมหาอปราช องครชทายาทเปนแมทพใหญ (๒) เจาพระยาจกร(ดวง) (๓) เจาพระยานครสวรรค เจาพระยาสาศร(บญมา นองชายเจาพระยาจกร)เปนแมทพรองๆลงมา ในครงนนแมทพใหญพยายามรดหนาไปตามพระราชโองการ แตตดขดท�แมทพรองบางนายพยายามยบยง เพ�อคอยฟงเหตการณทางกรงธนบร สวนทางญวนซ�งไมตองการเผชญศก ๒ ดาน ท งไทยและญวนราชวงศเล ไดแตงทตมาเจรจาลบกบแมทพรองฝายไทย ทางแมทพรองตกลงจะชวยเหลอองเชยงสอในอนาคต หากงานท�เตรยมไว สาเรจ ทางญวนไดทาตามสญญาดวยการลอมกองทพมหาอปราชองครชทายาทอยางหนาแนน เปดโอกาสให แมทพรองฝายไทยยกกาลงกลบกรงธนบร (๔)

เหตการณในกรงธนบร เกดมผยยงชาวกรงเกาใหเกดความเขาใจผดในพระเจาตากและชกชวนกบฏยอยๆขน จากนนกยกพลมาลอมยงพระนคร ขณะเดยวกนภายในกรงธนบรเองกมคนกอจลาจลขนรบกบกบฏ พระเจาตากทรงบญชาการรบจนถงรงเชา จงทราบวาพวกกบฏเปนคนไทยดวยกนท งส น กสลดสงเวชใจ เพราะพระทยทรงต งอยในธรรมปฏบตมงโพธญาณเปนสาคญ และทรงเหนวาหากการเปล�ยนแปลงอานาจนนไมกอความเดอดรอนแกชาวไทย พระองคจะทรงหลกทางให พวกกบฏจงทลใหออกบวชสะเดาะเคราะหสก ๓ เดอนแลวคอยกลบสราชบลลงก ขณะนนพระยาสรรคบร พระยารามญวงศ ขาราชการช นผใหญท�ยงอยในกรงและมความภกดตอพระเจาตาก เหนเปนการคบขน จาตองผอนคลายไปตามสถานการณ

หลงจากบวชได ๑๒ วน พระยาสรยอภยหลานเจาพระยาจกร ยกทพมาโดยมไดรบพระบรมราชานญาต เกดการรบพงกบกาลงของกรงธนบรและไดรบชยชนะ จากนนอก ๓ วนคอเขาวนท� ๖ เมษายน เจาพระยาจกร(ดวง)ซ�งเล�ยงทพจากสงครามเขมรมาถงกรงธนบร ไดมการสอบถามความเหนกน ขาราชการช นผใหญท�ยงจงรกภกดและเช�อในปรชาสามารถของพระเจาตาก ตางยนยนใหอญเชญพระองคมาครองราชยตอไป แตขาราชการเหลานกลบถกคมตวไปประหารชวต เชน เจาพระยานครราชสมา(บญคง ตนตระกลกาญจนาคม), พระยาสวรรค (ตนตระกลแพงสภา), พระยาพชยดาบหก (ตนตระกลพชยกลและวชยขทคะ), พระยารามญวงศ (ตนตระกลศรเพญ) เปนตน จานวนกวา ๕๐ นาย

พระเจาตากกถกปลงพระชนมท งท�ทรงเพศพระภกษในวนนนเอง ณ พระวหารท�ประทบในวดแจงและอญเชญพระศพไปฝงท�วดอนทรารามบางย�เรอ ใกลตลาดพล คลองบางหลวง สวนราชวงศท�เปนชายและเจรญวยท งหมดถกจบปลงพระชนมหมด นอกนนใหถอดพระยศ แมกระท�งสมเดจพระราชนและสมเดจพระนานาง เปนการถอดอยางท�ไมเคยมมา (๕) เม�อขาวนทราบไปถงเจาพระยาอนทวงศา อครมหาเสนาบดฝายกลาโหมซ�งต งบญชาการทพอยท �ปากพระใกลเมองถลาง กไดฆาตวตายตามเสดจ เพราะไมยอมเปนขาคนอ�น

เม�อขาวการปลงพระชนมพระเจาตากแพรออกไป เมองตะนาวศรและเมองมะรดอนเปนเมองสาคญทางตะวนตก กตกไปเปนของพมาในปนนเอง และเน�องจากพนธะสญญาท�ทาไวกบญวนอยางลบๆ ไทยจงตองชวยญวนฝายองเชยงสอรบกบญวนฝายราชวงศเลถง ๒ ครง รวมท งการชวยอาวธยทธภณฑอกนบไมถวน พอครนญวนฝา

ยองเชยงสอมกาลงกลาแขงขน ไทยกลบตองเสยเมองพทไธมาศและผลประโยชนอกมากมายแกญวนไป (๖) โออนจจา .... เร�องนใครจะเปนผรบผดชอบ

ดวยความเหมเกรมทะยานอยากไดอานาจสงสด เจาพระยาจกรจงเปนกบฏ ทรยศตอพระเจาตาก กษตรยผก ชาตไทย กระทาการเขนฆาลางโคตรอยางโหดเหยม อามหตท�สด ซายงเสรมแตงใสรายพระเจาตาก วาวปลาสบาง (๗) กระทาการมบงควรแกสงฆบาง วกลจรตในการบรหารราชการบาง จากนนกต งตนเปนกษตรยองคใหม และเร�มสรางพระราชวงใหมท�ฟากตะวนออกของแมนาเจาพระยาอนเปนจดเร�มตนของการสถาปนาราชวงศใหม “ราชวงศจกร”

และดวยความโหดรายบนเลอดเนอและชวตของกษตรยในเพศพระภกษ กษตรยองคตอๆมาในราชวงศจกรจงเตมไปดวยความบาดหมาง แกงแยงชงราชสมบตกนทกรชกาล ลกฆาพอ พ�ฆานอง นองฆาพ�อยางไมวางเวนแมกระท�งในรชกาลองคปจจบน

๑. กรมพระยาดารงราชานภาพ ประชมพงศาวดารเลม ๓ เร�องไทยรบพมา๒. ตามพงศาวดารกลาววา “ใหพระยาจกรเปนแมทพใหญ” (ตามประเพณสงคราม กษตรยจะเปนจอมทพและจะแตงต �งผท�ไววางพระทยท�สดเปนแมทพใหญ ซ�งนาจะเปนองครชทายาทมากกวาพระยาจกร...ผเขยน)๓. ตามพงศาวดารบางฉบบอางวาไดยศเปน “เจาพระยามหากษตรยศก” ช�อน�เกดเปนปญหาขดแยงกนจนถงปจจบน๔. นายตนหยงทหารปนใหญ พงศาวดารญวน เลม ๒ หนา๓๗๘-๓๘๒๕. กรมศลปากร หนงสอไทยตองจา และลาดบสกลเกา ภาค ๔ พมพคร �งท� ๒๖. นายหยงทหารปนใหญ พงศาวดารญวนเลม ๒ หนา ๒๙๔, ๕๑๘ และกรมศลปากร หนงสอไทยตองจา พมพคร �งท� ๒ หนา ๑๑๓๗. สมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพ ประชมพงศาวดาร เลม ๓ เร�องไทยรบพมา๘. ประเดนวกลจรต อาจารยขจร สขพานช ไดเคยสมภาษณในวทยาสารปท� ๒๒ ฉบบท� ๓๒,๒๒ สงหาคม ๒๕๑๔ กลาววา “มหลกฐานเปนเอกสารภาษาฝร�งเศส ซ�งบาทหลวงในสมยน�นเขยนไววา ทานเปนบางคร �งบางคราวเทาน�น เชน เม�อคร �งหน�งรบส�งใหบาทหลวงเขาเฝา แลวตรสวา “น�แก ฉนจะเหาะแลวนะ” บาทหลวงทลวา “ไมเช�อ” ทานกวา “ฮ�อ ไอน� ขดคอซะเร�อย”(หวเราะ) แลวกไลออกไปไมไดเฆ�ยนตอะไร คอบาท �ง ๒๔ ชม.น�นไมใช แคเปนบางคร �ง น�เปนขอเทจจรง แตผมไมเขยน ถาเขยนแลวเปนผลรายตออนาคต ผมไมเขยน”

รชกาลท ๑ผสถาปนาราชวงศจกรดวยชวตของกษตรยผกชาตเม�อรชกาลท� ๑ ยายเมองหลวงมาอยท �กรงเทพแลว กพยายามทกวถทางท�จะทาใหผอ �นเขาใจวาตนเองไมมขอบกพรอง ไมเคยกระทาส�งใดผดพลาด เปนเอกบรษท�อดมสมบรณไปดวยบญญาบารมและบรสทธ7กวาผอ �นท งแผนดน เพ�อใหสมกบท�ตนเองไดเปนพระโพธสตวและเทวดาแลว โดยเสแสรงทาเปนลมไปวา ในโลกแหงความเปนจรงพระองคมไดวเศษกวาบคคลอ�น ตรงท�เปนมนษยเดนดนกนขาวแกงเหมอนกน และท�สาคญทาเปนจาไมไดวากอนหนานพระองคกเปนสามญชน ท�มไดมเลอดสนาเงน แมพอจะไดช�อวาเปนขนนาง กจดอยในช นปลายแถว แมกเปนเพยงหญงเชอสายจนพอคา(๑) มไดเลศเลอไปกวาประชาชนสวนใหญท�ตนเหยยดหยามเปนไพรราบพลเลวเลย

จดบอดท�รชกาลท� ๑ เหนวาสรางความอปยศใหแกตนเองมากคอ ความปราชยในการรบกบอะแซหวนกท�พษณโลก ในรชกาลพระเจาตากสน การรบคราวนนศาสตราจารยขจร สขพานช สรปจากพงศาวดารท�แตงโดย Sir Arthur Phayre และจากจดหมายเหตความทรงจาของกรมหลวงนรนทรเทว นองสาวรชกาลท� ๑ เอง ไดความวา แมอะแซหวนกรบชนะเมองพษณโลกท�มรชกาลท� ๑ เปนแมทพฝายไทย แตกถกกองทพของพระเจาตากสนหนนเน�องขนมาโจมตจนแตกพายยบเยน จดหมายเหตความทรงจากรมหลวงนรนทรเทว (เพ�งถกคนพบสมยร.๕) บนทกวาฝายไทยสามารถ “จบไดพมาแมทพใหญ ไดพมาหลายหม�น พมาแตกเลกทพหนไป”

หลกฐานฝายพมากปรากฏวา อะแซหวนกถงกบถกกษตรยพมาถอดจากยศ “หวนก” และเนรเทศไปอยท�เมองจกกายดวยความอปยศอดส(๒) ท งท�อะแซหวนกเคยไดรบการยกยองในฐานะวรบรษท�รบชนะกองทพจนมาแลวกตาม

หลงจากท�ปราบดาภเษกสาเรจและปลงพระชนมพระเจาตากสนรวมท งขนนางฝายตรงขามไปกวา ๕๐ ชวตแลว คราใดท�ระลกถงเหตการณท�เมองพษณโลก หวใจกเหมอนถกชโลมดวยยาพษ ใจหน�งนนแสนจะอปยศอดสท�ตองลาทพหนพมา อกดานกรษยาพระเจาตากสนท�สามารถปราบกองทพพมาท�มขนาดใหญท�สดในสมยกรงธนบร และกาหราบอะแซหวนกท�เอาชนะท งกองทพจนและพระองคมาแลว พระองคจงใชเลหเพทบายบงคบใหอาลกษณแกไขประวตศาสตรทกฉบบ บดเบอนวาอะแซหวนกมไดรบกบพระเจาตากสน แตตองถอยทพไป เพราะกษตรยพมามหมายเรยกตวกลบบาน(๓) พงศาวดารฉบบราชหตถเลขาถงกบบดเบอนวา พออะแซหวนกกลบพมา กไดรบบาเหนจรางวลจากกษตรยพมาในฐานะท�ปราบหวเมองเหนอของไทยไดสาเรจ(๔) เพ�อให ประชาชนเขาใจวาอะแซหวนกน นมใชยอยๆ หาไมแลวท�ไหนเลยจะเอาชนะรชกาลท� ๑ ได จงมใชเร�องอบอายเลยท�รชกาลท� ๑ รบแพอะแซหวนก

พงศาวดารฉบบพระนพรตนถงกบบนทกไวอยางนาขบขนวา รชกาลท� ๑ ไดสาแดงความเปนเสนาธการช นเซยนเหยยบเมฆ ดวยการแตงอบายใหเอาพณพาทยขนตบนกาแพงลวงพมาเหมอนขงเบง ตขมลวงสมาอในเร�องสามกก แลวรชกาลท� ๑ กชงโอกาสตแหกทพพมาท�ลอมเมองพษณโลกหนออกมาได กขนาดเร�องใหญเชนนรชกาลท� ๑ ยงกลาใหอาลกษณบดเบอนกนถงเพยงน ทานองเดยวกบเหตการณท�อะแซหวนกขอดตวเจาพระยาจกรนน กกลาวไดวาเปนความเทจอกเชนกน เพราะจะมแมทพชาตไหนกนท�จะขอดตวแมทพอกฝายหน�งเพ�อสรรเสรญวา เกงกาจสามารถเปนเย�ยม เน�องจากการทาเชนนยอมทาลายขวญสรบของทหารฝายตนใหพงพนทไป อาจารยนธ เอยวศรวงศวจารณไวชดเจนวา

“ถาจะมองจากกฎหมายของไทยและพมาแลว ถาพระยาจกรและอะแซหวนกเจรจากนดงท�ศกดนาจกรอวดอางแลว ท ง ๒ ฝายนาจะมความผดถงข นขบถเลยทเดยว(๕) ท งนเปนไปตามกฎมณเฑยรบาล กฎหมายตราสามดวงท�วา อน�ง ผใดไปคบหาxxxเมองxxxxราชทตเจรจาโทษถงตาย”

สาหรบเร�องท�มผรเหนมากมาย รชกาลท� ๑ ยงกลาใชใหอาลกษณแตงพงศาวดารกลบดาใหเปนขาว ดงนนส�งท�เปนเร�องสวนตวไมมผอ �นรเหนดวย เชน เร�องของซนแสหวรอ ทานายวา พระยาจกรกบพระยาตากสนจะได เปนกษตรยนนจงวนจฉยไดไมยากวา เปนส�งท�รชกาลท� ๑ เสกสรรปนแตงขนมาเอง ซ�งพวกศกดนาจกรจะอาง

ไมไดวาเร�องนเกดจากคาเลาลอของคนรนหลง เพราะรชกาลท� ๑ เองน�นแหละท�เปนผออกปากเลาความใหเจาเวยงจนทรกบพระยานครศรธรรมราชฟงในวดพระแกว จนกระท�งมผไดยนไดฟงดวยกนหลายคน(๖) การท�รชกาลท� ๑ กลาโปปดมดเทจถงเพยงน กเพราะพระองคกาลงอยบนบลลงกเลอดของกษตรยองคกอน จงตองลอลวงใหผอ �นเขาใจวา พระองคมพระปรชาสามารถเปนเลศ มปญญาอภนหารกวาผอ �นในแผนดนรวมท งพระเจาตากสนดวย น�เปนการพยายามสรางเหตผลเพ�อรบรองวา การปราบดาภเษกเปนกษตรยองคใหมเปนส�งท�เหมาะสมท�สด

ภายในจตใจลกๆของสองพ�นอง คอรชกาลท� ๑ กบกรมราชวงบวรมหาสรสหนาถ มท งความพยาบาทชงชงและความไมพอใจในตวพระเจาตากสนไมนอย ท งท�พระเจาตากสนไดทานบารงใหพ�นองคนมอานาจวาสนากวาขนนางท งหลายในกรงธนบร ท�เปนเชนนเน�องจากวา กรมพระราชวงบวรฯนน เคยถกพระเจาตากสนโบยถง ๖๐ ทเพราะมพฤตกรรมซมซาม คลานเขาถงตวพระเจาตากสนขณะกรรมฐานอยท�ตาหนกแพ กบสมเดจพระวนรตน(ทองอย) โดยมไดตรสเรยก(๗) กรมพระราชวงบวรฯจงมจตอาฆาตแคนเปนหนกหนา สวนรชกาลท� ๑ กเคยถกพระเจาตากสนโบยถง ๒ ครง คราวแรกในป ๒๓๑๓ เพราะรชกาลท� ๑ รบกบเจาพระฝางดวยความยอหยอนไมสมกบท�เปนขนนางใหญ จงถกโบย ๓๐ ท(๘) และในป ๒๓๑๘ รชกาลท� ๑ ไดรบคาส�งใหทาเมรเผาชนนของพระเจาตากสน แตเมรนนถกฝนชะเอากระดาษปดทองท�ปดเมรรวงหลดลงหมดสน พระเจาตากจงวา “เจาไมเอาใจใสในราชการ ทามกงายใหเมรเปนเชนนดแลวหรอ” ทาใหรชกาลท� ๑ ถกโบยอก ๕๐ ท

ความสมพนธระหวางรชกาลท� ๑ กบพระเจาตากสน มไดส นสดลงเพยงเทาน รชกาลท� ๑ ไดถวายบตรสาวเปนสนมของพระเจาตากสน ซ�งศาสตราจารยขจร สขพานช ต งขอสงเกตวา สนมพระเจาตากสนผหน�งท�ถกประหารชวตเพราะมช กนาจะเปนบตรสาวของรชกาลท� ๑ น�เอง(๙) ดวยเหตน รชกาลท� ๑ จงเคยดแคนพระเจาตากสนมาก เม�อมโอกาสคราใดกจะประณามอยางตรงไปตรงมา คราวหน�งถงกบประณามไวในสารตราต งเจาพระยานครศรธรรมราช เม�อ พ.ศ.๒๓๒๗ เพ�อประจานพระเจาตากสนวาเปนผท � “กอรปไปดวย โมหะ โลภะ”(๑๐)ขอเทจจรงทางประวตศาสตรยนยนวา พระเจาตากสนเปนผนาในการรวบรวมผคนท�แตกระส�าระสาย ในภาวะท�บานเมองไมมข�อแป อดอยาก และพมาเขากวาดตอนขมเหงผคนไปท�ว รวบรวมกาลงทละนอยรบกบพมาและคนไทยขายชาตบางกลม รบกนหลายสบครง ผลดแพผลดชนะ จนสดทายมกาลงปราบพวกพมาและชงกรงศรอยธยากลบคนมาได จากนนกปราบกกตางๆจนสามารถรวบรวมเปนประเทศไดอกครงหน�ง น�ยอมหมายความวา พระเจาตากสนตองมบคลกของความเปนผนา มลกษณะรกชาต กอรปดวยจตใจท�กลาหาญดงาม จงจะสามารถเปนศนยรวมของชาวไทยในภาวะบานแตกสาแหรกขาด จนสามารถนาชาวไทยไปกอบกบานเมองได สาเรจในชวงเวลาเพยงปเดยว

นอกจากนนหลกฐานทางประวตศาสตร เชน เอกสารของบาทหลวงสมยนนกลาววา พระเจาตากมความเปนอยอยางงายๆ แมแตปราสาทราชวงหลงเดยวกไมปรากฏขนในกรงธนบร อนสรณท�พระเจาตากสนสรางไวเปนเพยงทองพระโรงท�พระราชวงเดม ซ�งดๆ ไปกไมวจตรพสดารไปกวาโบสถขนาดยอมหลงหน�ง จงเปนหนาท�ของเราท�จะวนจฉยเอาเองวา ใครกนแนท�กอรปดวยโลภะ โมหะ

หลงจากรชกาลท� ๑ ไดผลตผลงานชนเอกดวยการปลอมแปลงประวตศาสตรของชาตแลว พระองคกหนมาฟนฟพทธศาสนาครงใหญ โดยการแสดงตนเปนพระโพธสตวผรแจง ดวยการกลาวรายคณะสงฆไทยอยางสาดเสยเทเสย เชน หาวา”ท งสมณะและสมเณรมไดรกษาพระจตบารยสทธศล” (๑๑) บาง “มไดกระทาตามพระวนยปรนบตเหนแตจะเลยงชวตผดธรรม” (๑๒) บาง นอกจากนยงโมเมวาพระภกษ “มไดระวงตกเตอนส�งสอนกากบวากลาวกน” (๑๓) บาง ท งๆท�สมยพระเจาตากสนเพ�งมการฟนฟพทธศาสนาหลงภาวะสงครามครงใหญ และพระองคทรงสงเสรมการปฏบตธรรมอยางกวางขวาง ดวยพระองคเองกทรงม�นในวปสสนาธระ สภาพของสงฆจงอยในกรอบพระธรรมวนยไดเครงครด ดงนนการกลาวรายจงไมอาจมองเปนอ�นไปได นอกจากการสรางเร�องเพ�อหาชองทางเขาไปควบคมศาสนจกร เพ�อเสรมอานาจการครองราชยของพระองคใหเขมแขงขน จงมการควบคมจตสานกของสงคมดวยการบบบงคบพระภกษสงฆสวนใหญ ไมใหมโอกาสคดคานการนาเอาพระพทธศาสนา ไปกระทาปย�ป ยาเพ�อรบใชผลประโยชนของกษตรยจกร

พระมหากรณาธคณของพระมหาราชองคน ในดานการฟนฟพทธศาสนาคอ ใหตารวจวงไปเอาสมเดจพระวนรต(ทองอย) วดบางหวาใหญ ซ�งเปนพระอาจารยวปสสนาธระของพระเจาตากสนและเปนพระอาจารยของลกฟาฉม (รชกาลท� ๒) ใหสกออกแลวลงพระราชอาญาเฆ�ยน ๑๐๐ ท และมดารสใหประหารชวตเสย(๑๔) เพราะแคนพระทยมานานแตครงสมเดจพระวนรต เคยทลใหพระเจาตากสนลงโทษ พระองคเคราะหดท�ลกฟาฉมทรงทลขอไวชวตอาจารยของตนไว พระแกๆ ท�เครงในธรรมจงไดรอดชวตมาอยางหวดหวดการท�พระองคทรงบงอาจลงโทษดวยการทารายพระสงฆชราผม�นในโลกตรธรรมอยางรนแรง นบเปนพฤตกรรมท�ช�วรายมาก อนชาวบานสามญชนถอเปนบาปมหนต ไมนอยกวาการฆาบดามารดาผบงเกดเกลา แตดวยโมหะจรตท�พยาบาทอาฆาตมานาน และดวยอานาจอนย�งใหญในแผนดน ทกส�งท�พระองคกระทา จงเปนความถก

ตองชอบธรรมทกประการแตเดมนนกษตรยจะควบคมสงฆไวเพยงระดบหน�ง แตในรชกาลน การควบคมกลบเขมงวดกวาเดม กษตรยจะใหขนนางในกรมสงฆการมอานาจปกครองสงฆและเปนผคดเถระแตละรปวาควรอยในสมณะศกด7ข นใด นอกจากนยงใหกรมสงฆการดแลความประพฤตของสงฆและคอยตดสนปญหาเวลาท�พระภกษตองอธกรณ โดยจะเปนท งอยการและตลาการ ส�งนทาใหกษตรยและกลมคนดงกลาวมอานาจเหนอพระ(๑๕)ในท�สดคณะสงฆไทยกตองตกอยภายใตภาวะท�นาอเนจอนาถใจเพราะถกครอบงาโดยพวกศกดนาจกร อนเปนฆราวาสซ�งมเพศท�ต�าทรามกวา บางครงถงกบถกควบคมโดยพวกลกเพศ เชนคราวหน�งคณะสงฆท งอาณาจกร ตองตกอยใตการปกครองของกรมหลวงรกษรณเรศ โอรสของรชกาลท� ๑ ซ�งเปนพวกลกเพศ ชอบม�วสมกบเดกหนมๆ แตไดรบการมอบหมายจากกษตรยใหบงคบบญชากรมสงฆการแมวารชกาลท� ๑ รวมท งศกดนาอ�นจะถอตนวาเปนพระโพธสตวและหนอพทธางกร จนกาวกายเขาไปในศาสนจกรอยางนาเกลยด กมอาจปกปดธาตแทท�โลภโมโทสนได พวกเขาตางกปดแขงปดขากนเองอตลต เพ�อแกงแยงอานาจและผลประโยชนท�ไดมาจากหยาดเหง�อแรงงานของประชาชนสวนใหญของประเทศความขดแยงอยางรนแรงระหวางพวกศกดนาในรชกาลท� ๑ เกดขนระหวางกรมพระราชวงบวรมหาสรสงหนาทหรอวงหนากบรชกาลท� ๑ หรอวงหลวง สองพ�นองซ�งตางกไมยอมลดราวาศอกใหแกกนและกน คราวหน�งวงหนาจะสรางปราสาทมยอดขนประดบเกยรตยศ ท งท�รวาปราสาทยอดเปนของหวงหามไวสาหรบกษตรยเทานน ในป ๒๓๒๖ จงเกดมผรายแปลกปลอมเขาไปในวงหนาจะฆากรมพระราชวงบวรฯขณะทรงบาตร บงเอญผรายเหลานถกจบไดเสยกอน ซ�งกปรากฏวาเปนคนในวงหลวงเปนสวนใหญ(๑๖) วงหนาจงรวา “ท�พระองคมาทรงสรางปราสาทขนในวงหนา เหนจะเกนวาสนาไป จงมเหต จงโปรดใหงดการสรางปราสาทนนเสย” (๑๗)

เหตการณไดรนแรงย�งขนหลงจากท�วงหนาขอใหวงหลวง เพ�มผลประโยชนจากภาษอากรใหวงหนามากกวาเดม แตวงหลวงไมยนยอม วงหนาจงโมโหหวฟดหวเหว�ยง จนไมเขาเฝารชกาลท� ๑ พอถง พ.ศ.๒๓๓๙ พวกวงหนาไดเหนขนนางวงหลวงขนปนใหญขนปอม จงต งปนใหญหนไปทางวงหลวงบาง จนเกอบเกดสงครามกลางเมอง ทาใหพ�สาวรชกาลท� ๑ ตองเลาโลมวงหนาใหเขาเฝา เหตการณจงสงบลงได(๑๘)โดยพนฐานแลวพวกวงหนามกดถกดหม�นพวกวงหลวงวาไมเอาไหน สพวกตนไมได เม�อคราวทาสงครามท�เชยงใหมในป ๒๓๓๙-๒๓๔๕ พวกขนนางวงหลวงจงถกวงหนาซ�งเปนแมทพบรภาษตเตยนวา รบไมไดเร�อง(๑๙)

พอถงป ๒๓๔๔ วงหนาปวยหนกดวยโรคน�ว อาการกาเรบ จงใหคนหามเสล�ยงเดนรอบวงหนา แลวสาปแชงวา “ของใหญของโตกด ของกสราง นานไป ใครไมใชลกก ถามาเปนเจาของเขาครอบครอง ขอผสางเทวดาจงดลบนดาล อยาใหมความสข” (๒๐) เพราะท งนรอยเตมอกวาของเหลานน “ตอไปจะเปนของทานอ�น” (๒๑) ครนมาถงวดมหาธาต ทรงเรยกเทยนมาจดxxxxxมาตดท�พระแสง แลวเอาพระแสงจะแทงพระองค พระองคเจาลาดวนและพระองคเจาอนทปต พระโอรสใหญท งสองเขาปลกปลาแยงชงพระแสงไปได วงหนาทรงกนแสงกบพนและตรสวา “สมบตคร งน ขาไดทาสงครามกแผนดนขนมาไดกเพราะขาน�แหละ ไมควรใหสมบตตกไปไดแกลกหลานวงหลวง ใครมสตปญญากใหเรงคดเอาเถด”

พอวงหนาสวรรคต พวกวงหนาจงต งกองเกลยกลอมหาคนท�มวชาความรฝกปรออาวธกน ทานองจะเปนกบฏ โดยมพระองคเจาลาดวนและอนทปตเปนหวหนา แตเปนคราวเคราะหดของรชกาลท� ๑ ท�ความแตกกอน จงสามารถจบคนเหลานไปฆาจนหมดสน(๒๒) ราชบงลงกของรชกาลท� ๑ จงยงคงต งอยไดบนคราบเลอดและซากศพของหลานตนเองหลงจากนนไมนาน จะมการประกอบราชพธกรรมทางศาสนา เพ�ออทศสวนกศลใหกบพระอนชารวมพระอทร แตรชกาลท� ๑ ทรงไมหายกรวเร�องอดตถงกบตรสวา “บญมา เขามนรกลกย�งกวาแผนดน ใหสตปญญา ใหลกกาเรบถงคดรายตอแผนดน ผใหญไมด ไมอยากเผาผเสยแลว” (๒๓) พวกเจาศกดนาไมวาจะอยระดบสงหรอต�าไมวาจะเปนในอดตหรอปจจบนตางกมความคดตนๆอยเสมอวา”ใครกตามท�คดรายตอขา เขาผนนคดรายตอแผนดน” เพราะพวกเขาคดวา แกนแทของความถกตองกคอตวเขาน�นเอง

จะอยางไรกตาม เหตการณสดทายท�เกดขนในสมยรชกาลท� ๑ ซ�งนาจะหยบยกขนมากลาวถง เพ�อตดสนวากษตรยเจาฟาเจาแผนดนท งหลายนนมศลธรรมจรรยา สมกบท�ต งตนเองเปนเทวดาและพระโพธสตว หรอไม กคอเร�องคาวๆฉาวโฉ ท�สรางรอยดางใหกบราชสานก รชกาลท� ๑ ซ�งเกดขนภายหลงจากท�เจาฟาฉม(ซ�งตอมาเปนรชกาลท� ๒) เกดมจตปฏพทธกบเจาฟาบญรอดหลานสาวของรชกาลท� ๑ จนถงข นลกลอบเสพสงวาสกนในพระบรมมหาราชวง โดยไมนกถงขนบธรรมเนยมของป ยาตายาย ท�ส�งสอนใหสตรไทยรกนวลสงวนตว หนงสอขตตยราชปฏพทธสมดขอยท�พวกศกดนาบนทกไว ไดเปดเผยวาหลงจากท�เจาฟาบญรอดทองถง ๔ เดอน ความจงแตก เพราะเร�องอยางนถงอยางไรกปดไมมด(๒๔) เม�อเหตการณอนนาอบอายขายหนาของพวกเจาฟาเจาแผนดนถกเปดเผยขนมา รชกาลท� ๑ กโกรธเปนฟนเปนไฟท�หนอพทธางกรกระทาการอกอาจถงในรววงหลวง ซ�งพวกศกดนาถอวาศกด7สทธ7 จงขบไลเจาฟาบญรอดออกไปจากวงหลวงทนทท�รเร�อง และหามไม

ใหเจาฟาฉมเขาเฝาอกเปนเวลานาน(๒๕) นบเปนบญของเจาฟาฉมท�ไมถกลงโทษมากกวาน เพราะโอรสของรชกาลท� ๑ นเคยถกราชอาญาของพอถง ๓๐ ป เพราะบงอาจไปหลงสวาทพ�สาวของตนเองเขาให(๒๖)

๑. เปนคาอธบายของรชกาลท� ๔ท�ใหไวแกจอหน เบาร�ง ด นธ เอยวศรวงศ ประวตศาสตรรตนโกสนทรในพระราชพงศาวดารอยธยา (สถาบนไทยคดศกษา ธรรมศาสตร,๒๕๒๓) หนา ๓๙๒. ศาสตราจารยขจร สขพานช ขอมลประวตศาสตรสมยบางกอก (ภาควชาประวตศาสตรม.ศรนครนทรวโรฒน ประสานมตร ๒๕๑๘) หนา ๕๔-๕๗๓. เร�องเดม หนา ๓๘๔. เร�องเดม หนา ๕๔๕. นธ เอยวศรวงศ เร�องเดม หนา ๔๕๖. ด “อภนหารบรรพบรษ” (เปนสมดขอยพบในสมยรชกาลท� ๗) อนทจนทรยง เรยบเรยง (ประพนธสาสน, ๒๕๑๗-๒๕๒๐) หนา ๓๐๗. เร�องเดม หนา ๕๖-๕๘๘. เร�องเดม หนา ๔๙๙. ขจร สขพานช เร�องเดม หนา ๖๓๑๐. นธ เอยวศรวงศ เร�องเดม หนา ๔๓๑๑. “กฎพระสงฆ” กฎหมายตราสามดวง เลม ๔ (ครสภา,๒๕๐๕๑๒. เร�องเดม หนา ๑๙๓๑๓. เร�องเดม หนา ๑๗๘๑๔. ประกอบ โชประการ, ประยทธ สทธพนธ, สมบรณ คนฉลาด พระมหากษตรยไทย หนา ๕๕๖๑๕. อจฉรา กาญจโนมย การฟ�นฟพทธศาสนาในสมยรตนโกสนทรตอนตน (มลนธโครงการตาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, ๒๕๒๕) หนา ๒๑๑๖. กรมหลวงนรนทรเทว จดหมายเหตความทรงจา (ครสภา, ๒๕๐๗) หนา ๗๑๗. กรมดารงราชานภาพ ตานานวงหนา ประชมพงศาวดารเลม ๑๑ (ครสภา, ๒๕๐๗) หนา ๒๗๑๘. เร�องเดม หนา ๓๘๑๙. เร�องเดม หนา ๓๘-๕๑๒๐. เร�องเดม หนา ๔๗๒๑. เร�องเดม หนา ๔๖๒๒. เร�องเดม หนา ๔๒๓. ประกอบ โชประการ, ประยทธ สทธพนธ, สมบรณ คนฉลาด พระมหากษตรยไทย หนา ๕๕๑-๕๕๓๒๔. บรรเจด อนทจนทรยง (รวบรวม) ขตตยราชปฏพนธ พงศาวดารกระซบ (ประพนธสาสน ๒๕๒๑) หนา ๑๑๘๒๕. เร�องเดม หนา ๑๑๙๒๖. เร�องเดม หนา ๑๑๗

รชกาลท ๒กษตรยกว ผอ �อฉาวเร องโลกย เจาฟาฉมไดเปนกษตรยองคตอมา และแตงต งเจาฟาบญรอดใหเปนราชนของพระองค รงวนใหมของการเปนกษตรยกมใชวาจะเปนวนมงคลอะไร ท�จะหามไมใหพวกศกดนาเขนฆาเพ�อแยงความเปนใหญกน เพราะพอรชกาลท� ๒ ขนน�งเมองไดเพยง ๓ วน พระองคกทรงบญชาใหจบเจาฟาสพนธวงศ หลานรชกาลท� ๑ และพรรคพวกไปฆารอยกวาคน โดยกลาวโทษวาพวกนคดจะกบฏ ขณะเดยวกนพวกศกดนาท�บนทกพงศาวดาร ซ�งอยากจะยกยองรชกาลท� ๒ เตมแก กไดแตงนยายหลอกเดกวา รชกาลท� ๒ รวาเจาฟาสพนธวงศจะเปนกบฏนนกเพราะมกาดาคาบหนงสอแจงรายช�อพวกคดรายตอกษตรย มาทงในวงหลวง(๑) ทานองสรางเร�องใหคนเช�อวา กษตรยมบญญาธการเปนลนพน กระท�งกาดาสตวช นต�ากยงจงรกภกด คาบขาวมาทลใหทราบเหตเภทภย เร�องพรรคอยางนกไมรวาจะหลอกคนไปไดสกก�นากลบมาเร�องคาวๆฉาวโฉ ใชวาชราแลวจะลดลงบาง ทาเอาเจาฟาบญรอดตองทกขระทมในบ นปลายชวต เพราะรชกาลท� ๒ กเหมอนกบพอ คอเปนผมกมากในกามคณ พอไดเมยสาวกมกจะลมเมยหลวง กลาวคออยมาวนหน�ง รชกาลท� ๒ ไปเหนเอาเจาฟากณฑล นองสาวคนละแมของตนเอง ซ�งมอายเพยง ๑๘-๑๙ ปเขา กมจตพศวาส จงยกขนเปนมเหสขางซาย เคยงคเจาฟาบญรอด มเหสขางขวา เจาฟากณฑลมอายออนกวาเจาฟาบญรอดถง ๓๐ ป รชกาลท� ๒ จงลมหลงเปนนกหนา ตามประสาโคเฒากบหญาออนในท�สดเจาฟาบญรอดกทนเหนภาพบาดใจตอไปมได จงหนออกจากวงหลวง ไปอยท�พระราชวงเดมธนบร ไมยอมเขาเฝารชกาลท� ๒ อก(๒)

เม�อกลาวถงเร�องนแลว ตองกลาววา เจาฟาบญรอดนนยงมชะตากรรมดกวาพระชนนของรชกาลท� ๒ คอมเหสของรชกาลท� ๑ มาก พระชนนของรชกาลท� ๒ ถงกบเคยตองเจบชานาใจเพราะถกพระสวามท�หนามดตามว หลงอสตรวยรน ว�งไลฟนดวยดาบมาแลว สาเหตท�รชกาลท� ๑ โกรธพระมเหสถงกบจะลงไมลงมอ กเพราะวาคนหน�ง ขณะท�รชกาลท� ๑ เม�อครงเปนขนนางเมองธนบร นอนเปลาเปล�ยวใจอยคนเดยวนน ไมอาจทนราคะจรตอยได เพราะพระมเหสในขณะนนไปนอนอยกบบตรสาวในวงพระเจาตากสน จงวางแผนจะเรยกเดกสาวลาวผหน�ง ซ�งตอมาเปนเจาจอมแวน ใหเขาไปหาในหองนอน เพ�อหวงจะเผดจสวาท แตพระมเหสรขาวเขาเสยกอน จงเอาไมตเดกนนเพราะความหงหวง รชกาลท� ๑ พอรเขากโกรธจด ควาดาบไลไปถงท�อยของพระมเหสแลวจะพงประตหอง แตเขาไมได จงฟนประตหองอตลดจะเขาไปทารายพระมเหสใหได รอนถงลกฉม ตองพาแมหนภยออกไปทางหนาตาง(๓) แตนนมาแมรชกาลท� ๒ กไมยอมอาศยอยใตชายคาบานของรชกาลท� ๑ อกจนตายจากกนไป(๔)

๑. สร เปรมจตต พระบรมราชจกรวงศ (โรงพมพเสาวภาค, ๒๕๑๔) หนา ๘๒๒. โสมทต เทเวศร เจาฟาจฬามณ (แพรพทยา, ๒๕๑๓) หนา ๑๑-๑๒๓. บรรเจด อนทจนทรยง (รวบรวม) “เจาจอมแวน” พงศาวดารกระซบ (ประพนธสาสน, ๒๕๒๑) หนา ๑๒๙-๑๓๑ โปรดดเทยบกบหนงสอ เร�องโครงกระดกในต โดย มรว.คกฤทธ% ปราโมช๔. เร�องเดม หนา ๑๓๒

รชกาลท ๓กษตรยผฆาพระราชบดากรมหม�นเจษฎาบดนทรเปนเพยงโอรสของเจาจอมมารดาเรยมและประสตนอกเศวตฉตร มความทะยานอยากเปนกษตรยแทนเจาฟามงกฎมานานแลว ประจวบกบปลายรชกาลท� ๒ พระองคทรงหมกมนอยกบการกวและกามารมณ จงปลอยใหกรมหม�นเจษฎาบดนทร ทางานแทนพระเนตรพระกรรณรวม ๒๐ ป จงใกลชดรชกาลท� ๒ มากกวาโอรสองคอ�นๆ และจากพงศาวดารทาใหทราบวา ความจรงรชกาลท� ๒ ไมไดประชวรมากนก แตเพราะเสวยพระโอสถท�จดถวายโดยเจาจอมมารดาเรยม พระอาการจงทรดหนกและสวรรคตโดยปจจบนทนดวน กอนหนาน กรมหม�นเจษฎาบดนทรส�งใหทหารลอมวง หามเขาออก รชกาลท� ๒ จงหมดโอกาสมอบบลลงกให เจาฟามงกฎ สวนเจาฟามงกฎเองตองรบรอนออกบวชกอนหนานเพยง ๒ เดอน ราวกบทรงทราบวามหนตภยสาหรบพระองคกาลงจะคบคลานเขามาหากไมละจากพระราชวง แตกทรงจากไปดวยภาวะ “รอนผาเหลอง” และกตองรอนไปเปนเวลานาน เพราะไมสามารถสะสมกาลงอยางเตมท�อยางไรกตาม แมวากรมหม�นเจษฎาบดนทรจะกดเจาฟามงกฎลงใตบาทได กหาใชจะหามไมใหศกดนาอ�นสะสมกาลงเพ�อความมกใหญใฝสงได กรมหลวงรกษรณเรศ โอรสรชกาลท� ๑ “หนอพทธางกร” องคน เร�มสะสมไพรพลมากขนๆทกท จนรชกาลท� ๓ ทนไมได จงดากรมหลวงรณเรศวา “เปนพชพนธลกอยายเดนเกอก เปนคนอบาทวบานเมอง...” (๑) และวา “อยาวาแตมนษยจะใหกรมฯรกษรณเรศเปนกษตรยเลย แมแตสตวเดรจฉานมนกไมยอม” (๒) แลวจงใหจบกรมฯรกษรณเรศ ยดเขาถงแดงและใหใชไมทบจนตาย ท งนมขออธบายวาท�ตองฆาในถงสแดงนน กเพราะความเจายศเจาอยางของพวกศกดนานนเอง ดวยถอวาเลอดพวกเจา เปนเลอดเทวดา พระโพธสตว เปนของขลง หากตกถงแผนดน ปฐพจะลกขนเปนไฟและใชปลกอะไรไมได(๓) จงตองฆาใหตายในถงสแดงนอกจากนรชกาลท� ๓ กเกดขดแยงกบวงหนาของพระองค คอกรมพระราชวงบวรมหาศกดพลเสพยอก เร�องนรชกาลท� ๕ เลาวาความสมพนธระหวางวงหนาและวงหลวงไมใครจะดนก เหตเพราะคราวหน�ง วงหนาจะไปรบกบลาว กษตรยพระน�งเกลาไมไววางพระทย จงบงคบใหวงหนาด�มนาพระพพฒนสตยาเสยกอน หลงจากนนมาไมนาน วงหนาจะสรางปราสาทมยอดขนในวงของตน แตรชกาลท� ๓ ทรงทราบจงหามไว เหตการณท งหมดนทาใหวงหนานอยพระทยมาก(๔) ถาวงหนาไมสวรรคตไปกอน ความขดแยงระหวางรชกาลท� ๓ กบวงหนาจะตองรนแรงกวานอยางแนนอนมขอนาสงเกตวา การท�รชกาลท� ๓ ทรงอปการะพระพทธศาสนาเปนพเศษ อกท งสรางวดวาอารามและเจดยท�มช�อเสยงไวมากมายนน เหตผลสาคญท�นาสนใจคอ เพราะพระองคทรงปตฆาตจงสรางไวเพ�อไถบาป(๕) ๑. ลอม เพงแกว “ฟาอาภร(แปลกพกตร อาลกษณเดม)” วารสารศลปวฒนธรรม ปท� ๒ ฉบบท� ๘ เดอน ม.ย. ๒๔ หนา ๖๕๒. เร�องเดม หนา ๖๕๓. มรว.คกฤทธ% ปราโมช เร�องเดม หนา ๒๕๔. ณฐวฒ สทธสงคราม สมเดจเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศ เลม ๑ (แพรพทยา, ๒๕๑๖) หนา ๖๕๙-๖๖๐๕. ส.ธรรมยศ พระเจากรงสยาม (โรงพมพ ส.สงา ๒๔๙๕) หนา ๑๐๑

รชกาลท ๔กษตรยอดตภกษเฒาหวงผไมอ มในกามคณรชกาลท� ๔ ทวดของรชกาลองคปจจบน เปนผท �มประวตโลดโผนมาก กอนเปนกษตรยเคยบวชมานานและมสาวกมาก เพราะเปนผรเร�มเทศนแบบปาฐกถา ซ�งเราอารมณ ไมใชการแสดงธรรมตามธรรมเนยมแบบเกาตามคมภรซ �งไมมชวตชวา(๑) นอกจากนยงเปนผท �รจกหาเสยงดวยวธท�แหวกแนว โดยมบรรดาสาวกคอยชวยเหลอ เผยแพรการโฆษณาอนเปนเทจ เชน กระพอขาววา ขณะท�เปนสงฆนนเพยงแคพระองคขอพระธาตจากพระปฐมเจดยในป จศ.๑๑๙๓ พระบรมธาตกแสดงปาฏหารยตาม “เสดจ” ถงกรงเทพฯ พอถงปจลศกราช ๑๑๙๕ ภกษฟามงกฏธดงคไปถงชยนาท กม “จระเขใหญลอยขนเหนอนาช�นชมบารม” ครนน�งวอไปสวรรคโลก กพบเสอรายใหญเทาโค นอนกระดกหางช�นชมบารมหางจาก “ทางเสดจ” เพยง ๘ ศอก ครนไปถงแกงหลวง เมองสวรรคโลก ซ�งเปนหนาแลงไมเคยมปลามากอน กบงเกดมปลาตะเพยนใหญามากมายเหลอประมาณ กระโดดขนรมตล�ง ช�นชมพระบารม และพอพระองคเลาใหญาตโยมท�เมองสโขทยฟงวา เม�อคนนได ฝนวามชาวเมองสโขทยมากมายมาขอใหอยท �สโขทยนานๆหนอยเทานนเอง กปรากฏวามฝนตกใหญ จนนาทวมแผนดนถง ๒ วนซอนในฤดแลง เปนปาฏหารย (๒)

นอกจากนภกษเจาฟามงกฎ ยงรจกวธการท�จะทาใหประชาชนศรทธาตนดวยวธการแปลกๆไมตางจากท�กลาวไปแลว พระองคถงกบหลอกลวงใหผอ �นเขาใจวาตนเปน “ภกษย�งกวาภกษอ�น” ดวยการบวชซาบวชซากถง ๖ ครง ท งท�ตามพทธบญญตนน ทรงอนญาตใหทาอปสมบทกรรมดวยญตตจตตถกรรมวาจาเพยงคราวเดยว (๓) กสาเรจเปนสงฆ ภาษตไทยท�วาชายสามโบสถนนคบไมได แตพระองคเปนถงชาย ๖ โบสถจะนาคบหาสมาคมดวยเพยงใด ทานผอานกลองใชสตปญญาตรองดเอาเถด

โดยพนฐานแลว ภกษเจาฟามงกฎอยากเปนกษตรยมากกวาเปนพระ ตามสทธแหงการเปนโอรสของราชน และตามความปรารถนาของบดา ซ�งพระยาตรงรตนกวแหงรตนโกสนทรตอนตน บอกใหเรารวารชกาลท� ๒ นนประกาศต งแตยงไมสวรรคตวา จะใหเจาฟามงกฎเปนกษตรย(๔) แตดวยสตปญญาของเจาฟามงกฎเองกรวา ถาตนสกเม�อใด กหวขาดเม�อนน จงทนอดเปรยวไวกนหวานเพ�อสะสมกาลง โดยหวงท�จะเอาอยางบตรของพระเอกาทศรถผหน�ง ซ�งบวชจนไดเปนพระพมลธรรมและมญาตโยมมากกระท�งสามารถยกกาลงเขาไปในวง และจบกษตรยศรเสาวภาคปลงพระชนม แลวสถาปนาตนเองเปนพระเจาทรงธรรมสมยอยธยาการสะสมกาลงของภกษเจาฟามงกฎนน ใชวธการท�นาเกลยดไมแพรชกาลท� ๑ ป ของตนเอง ซ�งใสรายปายสพระภกษท�วท งแผนดน ดงจะเหนไดวา พอพระองคบวชอยท�วดมหาธาตไดไมถงป กวจารณพระภกษไทยวา “สมณะเหลานน ไมเปนท�นามาซ�งความเล�อมใสศรทธา เปรยบเหมอนตนไมท�ไมมรากเหงาอนเนาผพง” ครนไปถามปญหาตางๆกบทานท�เปนอาจารย “กงบงบออมแอม ไมอธบายใหกระจางสวางได” จงตองไปศกษาพระธรรมวนยกบภกษมอญ (๕) หลงจากนนอก ๕ ป กใสไคลวาสงฆหลายรอยรปในวดมหาธาตท�สถตยของพระสงฆราช อปชฌายของพระองคเอง เตมไปดวยภกษลามกอลชช (๖) จงหนไปต งธรรมยตนกายท�วดสมอราย (๗)การท�ภกษเจาฟามงกฎคยเข�องถงเพยงน นบเปนเร�องท�นาตลกมาก เพราะเม�อพระองคบวชไมถง ๑๒ เดอน ยงเปนนวภกข แปลบาลกไมได กลบเพอเจอวาพระมอญรวนยดกวาพระไทย และยงมสตปญญาแกกลาถงขนาดท�ถามปญหาธรรม ไลตอนจนอาจารยจนแตมได พงทราบวาอปชฌายของพระองค สมเดจพระสงฆราช(ตวน) ธรรมดานน ภกษใหมมปญหาอะไร ยอมตองศกษาหาความรกบอปชฌาย ในกรณของภกษเจาฟามงกฎนเปนไปไดหรอท� พระสงฆราชประมขของสงฆท�วราชอาณา ถงกบจนแตมศษยนอยจอมกระลอนท�บวชพระไดไมถงป? ถาไมเรยกวาเปนการโปปดมดเทจแลวจะเรยกวาอะไร?

แนนอนการท�ภกษเจาฟามงกฎ ยกตนขมครโดยปราศจากความเคารพดวยการอตรมนสธรรมเชนน กเพ�อเหตผลประการเดยว คอการโฆษณาหาเสยง สรางความนยมในหมสาวก เพ�อเตรยมการเปนกษตรยในวนหนา

การดงเอาพระศาสนามาแปดเปอนการเมองของภกษมงกฎนน มใชจะไมมผใดจบไดไลทน คณ ส.ธรรมยศ นกปรชญาคนสาคญวจารณวา ธรรมยตและมหานกายมวตรปฏบตตางกนเพยงเลกนอย เชน วธการครองผา วธ

สวดมนต และวธลงอโบสถสงฆกรรม ซ�งเปนความแตกตางเพยงเศษหน�งแหงเสยวธลดน ไมเหมอนกบนกายแคทอลคและโปรแตสแตนในครสตศาสนา ซ�งแตกตางกนโดยสนเชง ต งแต วด คมภร ชวตของพระและการแตงกาย จงไมมเหตผลเพยงพอท�พระองคจะแยกธรรมยตเปนอกนกายหน�งตางหากจากมหานกาย เหมอนกบท�โปรแตสแตนแยกตวออกจากแคธอลค(๘)

หากจะกลาวถงสาเหตท�ภกษเจาฟามงกฎ แยกตนมาต งธรรมยตนกาย และรงเกยจไมใหคณะมหานกายซ�งเปนสงฆสวนใหญของประเทศรวมสงฆกรรมกบตน โดยไมยอมรบวาการอปสมบถกรรมของฝายมหานกายบรสทธ7พอ คอไมถอวาคณะภกษฝายมหานกายเส�อมถอยไปเสยจากพระธรรมวนย จงยงไมนบวามเหตผล เพราะใครจะกลาอวดอางวา โดยพนฐานแลวมหานกายตกต�ากวาธรรมยต ดเอาแตประมขของแตละคณะเถด ใครจะกลายนยนวาสมเดจปาวดโพธ7พระสงฆราชองคกอนฝายมหานกาย มวตรปฏบตออนดอยกวาสมเดจวดมงกฎ สงฆราชองคกอนหนาทาน และออนดอยกวาสมเดจวดราชบพธ สงฆราชองคปจจบนซ�งเปนฝายธรรมยตนกาย หากยอนไปสอดตใครเลยจะกลารบรองวาภกษเจาฟามงกฎ มศลบรสทธ7และสนโดษเสมอดวยพระเถระฝายมหานกาย ซ�งมอยในยคสมยใกลเคยงกบพระองค เชน สมเดจพฒาจารย(โต)และสมเดจพระสงฆราช(สก) ซ�งเช�ยวชาญในวปสสนาธระจนทาใหไกปาเช�องได

ดวยเหตน คณ ส.ธรรมยศ จงวจารณวา การท�ภกษเจาฟามงกฎต งนกายธรรมยตนน “ไมใชเน�องจากแตความเส�อมโทรมของศาสนา กลาวใหชดกคอ ทรงต งธรรมยตกะขนมาในนามของพระพทธศาสนา เพ�อการเมอง คอเอาพระพทธศาสนามาเปนโล เปนเคร�องมอของพระองคเพ�อชงเอาราชสมบต” (๙)

ในท�สดเจาฟามงกฎกเลนการเมองเตมท� ดวยการคบหากบขนนางตระกลบนนาคขณะท�ยงอยในสมณเพศ เพ�อสรางหนทางทอดไปสความเปนกษตรย สาหรบจดเร�มตนแหงสมพนธภาพดงกลาวนน กรมฯดารงราชานภาพเลาไวในหนงสอประวตเจาพระยาบรมมหาศรสรยวงศวา เม�อจวนสนรชกาลท� ๓ นนพวกบนนาคอยากใหภกษเจาฟามงกฎเปนกษตรย จงปฏสงขรณวดบปผารามเปนวดธรรมยต จนสามารถสนทสนมกบพระองคต งแตคราวนน(๑๐)

ในท�สดพอถงปลายรชกาลท� ๓ ภกษเจาฟามงกฎกกาลงกลาแขงมาก ในวนองคารเดอน ๓ ขน ๑๐ ค�า เปนวนท�รชกาลท� ๓ มอาการทรดหนก สดวสยท�จะรกษาได ในวนพธ เดอน ๔ แปดค�าเจาพระยาพระคลง หวหนาพวกบนนาคจงเชญภกษเจาฟามงกฎขนเปนกษตรย ท งท�รชกาลท� ๓ ยงมาสวรรคต(๑๑)

ในคราวท�รชกาลท� ๒ สวรรคตนน ภกษเจาฟามงกฎเท�ยวถามใครตอใคร เชน นาชายของตนเอง และกรมสมเดจพระปรมานชตชโนรสวา ควรสกเพ�อเรยกรองสทธท�จะไดรบสมบตหรอไม จนไดขอสรปวาไมควรสก แตเม�อเวลาลวงเลยมาถงคราวรชกาลท� ๓ จะสนแลว พระองคไมพกตองไปถามใครท งส น ยนยอมตกลงตามขอเสนอของเจาพระยาพระคลงดวยความยนด โดยไมไดอาลยอาวรณผากาสาวพสตรและตาแหนงประมขแหงธรรมยตนกายแมแตนอย

ในท�สดภกษเจาฟามงกฎกไดเปนกษตรย ท งท�รชกาลท� ๓ ไมไดปรารถนาท�จะใหเปนเชนนเลย เซอร แฮร� ออด เจาเมองสงคโปรสมยรชกาลท� ๔ เขยนจดหมายเหตเลาวา รชกาลท� ๓ อยากใหราชสมบตตกอยกบลกชายตนเอง(๑๒) ซ�งกไดแกพระองคเจาอรรณพ เพราะพระองคเคยมอบแหวนและเคร�องประคาของรชกาลท� ๑ อนเปนของสาหรบกษตรย ใหแกลกชายคนนกอนสวรรคต(๑๓) แตโชครายท�พระองคเจาอรรณพไมไดส �งของดงกลาวตามสทธ(๑๔) เพราะถกกดกนจากฝายภกษเจาฟามงกฎ ซ�งตอมาเปนรชกาลท� ๔ และไดมอบประคาและแหวนดงกลาวใหแกรชกาลท� ๕ ตอไป(๑๕) ในภายหลงไมมใครรเร�องราวของพระองคเจาอรรณพอกเลย(๑๖)สาหรบภกษเจาฟามงกฎนนพอเปนพระเจาแผนดน พระองคกหลงใหลปลาบปลมอยกบกามารมณไมรสราง พวกขนนางท�รวากษตรยพอใจในเร�องพรรคน ไดกวาดตอนเอาผหญงมาบารงบาเรอเจาชวตของตนเตมท� เหมอนกบท�สนทรภสะทอนภาพศกดนาใหญไวในกาพยพระไชยสรยาวา

“อยมาหมขาเฝา กหาเยาวนารท�หนาตาดด ทามโหรท�เคหาค�าเชาเฝาสซอ เขาแตหอลอกามา”

บางคนถงกบฉดคราตวเดกสาวๆจากบดา มารดามา”กราบ”รชกาลท� ๔ อดตสมภารนกการเมอง “ตนตระกลกตตวฒโท” แหงจตตภาวนในปจจบน เชน ในกรณของพระยาพพธฤทธเดช เจาเมองตราด ครากมเอาลกสาวชาวบาน ๓ คนไป “ถวายตวใหกษตรย” เม�อพอแมเดกย�นถวายฎกา รชกาลท� ๔ ท�มวเมาโมหะกลบหาวาพระยาพพธฤทธเดชไมผด ผท �ผดคอพอแมเดกท� “เปนคนนอกกรง ไมรอะไรจะงาม ไมงาม” แถมยกยองวาพระยา

พพธฤทธเดช “ถอนาพพฒนสตยา อยในพระนามพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว กควรเหนวาเปนอนเหมอนขนทรายเขาวด มใชเกาะกรองเรงรดลงเอาเบยหอยเงนทองอะไรฤา จะเอาไปถวายเจาอ�นนายอ�น ประจบประแจงผใดกหาไม ไมควรจะเอาโทษ” (๑๗)การท�รชกาลท� ๔ สะสมนางในไวในฮาเรมมากมายนน ถงกบทาใหขาราชการฝายในกบวงจน แทบไมมท�อยท �กน พระองคเองกหลงๆลมๆจาช�อคนเหลานนไมไดหมด (๑๘) ภายในระยะเวลาเพยงสบกวาป แมวาพระองคจะเฒาชะแลแกชราเตมท กยงสามารถผลตลกไดถง ๘๒ คน(๑๙) เพราะหมกมนอยกบอสตรไมมวนหนาย ซ�งนบวาไมมกษตรยอ�นใดในกรงรตนโกสนทรจะสได เพราะรชกาลท� ๕ แชมปลกดกอนดบท� ๒ กยงมลกเพยง ๗๖ คน เม�อกลาวถงความมเมยมากของรชกาลท� ๔ แลว กอดพดถงชวตของบรรดาเจาจอมหมอมหามของกษตรยไมไดวามชวตท�นาเวทนาเพยงใด เพราะนางสนมท งหมดเพ�งจะพนจากวยเดก ไมทนพบกบความสดช�นของชวตในวยสาว กตองตกไปอยในมอของโคแกกระหายสวาทผท�นาสงสารท�สดคอ เจาจอมทบทม เดกสาวท�มอายเพยง ๑๕ ป ถกพอ “กราบ” เปนนางบาเรอรชกาลท� ๔ อาย ๖๐ ป ฟนฟางหกหมดปากต งแตขณะท�เปนสงฆ(๒๐) เหมอนโฉมหนาทาวสนนราช(เฒาราคะ)ท�ปรากฏอยในเร�องคาวท�วา“...หนาพระทนตบนลางหางหก ดวงพระพกตรเห�ยวเหนเสนสาย...”

เจาจอมทบทมนนชอบพอกบพระครปลดใบฎกา ฐานานกรมของสมเดจพระสงฆราช(สา)อยแลว ยอมไมยอมทนอยกบตาเฒาฟนฟางหกหมดปาก จงหนไปกบครก แตหนไมพน ถกรชกาลท� ๔ จบฆาท งค เหตการณนนางแอนนา เลยวโนเวนสเขยนเอาไว มคนจานวนมากไมเช�อวาจรง แตกไมเหนมใครยกหลกฐานมาพสจนวาไมจรงอยางไร ส. ธรรมยศ นกคดท�สาคญคนหน�งวจารณวา นางแอนนาเขยนหนงสอเก�ยวกบพระจอมเกลาไว ๘๐,๐๐๐ กวาคา แตผคดคานท งหลายเขยนหนงสอเก�ยวกบเร�องนไมถง ๒,๐๐๐ คา ท งไมมสาระเพยงพอท�จะลบลางถอยคาของนางเลยวโนแวนสเลย

ความจรงแลวมนางสนมกานลเอาใจออกหางจากกษตรยตลอดมามากมาย ในสมยกอนรชกาลท� ๔ เอง กมการฆาฟนเจาจอมท�เปนช รวมท งชายชอกหลายครง เชน ในกรณของพระยากลาโหมราชเสนา(ทองอน) เปนชกบเจาจอมวนทา ของวงหนารชกาลท� ๑ (๒๑) หรอกรณของบตรชายเสนาบดผใหญแหงตระกลบนนาคในรชกาลท� ๓ และกรณของพระอนทรอภย ฯลฯ เปนตนสวนในชวงหลงรชกาลท� ๔ นน การฆาสตรในวงกยงไมหมดไป เพยงแตคราวนผตายมใชสนม หากเปนพระองคหญงเยาวลกษณธดาองคโตของพระองค เพราะไปรกใครกบสามเณรรปหน�งของวดราชประดษฐ(๒๒) ช�อโต ทาใหฝายชายตองถกประหารชวต และฝายหญงถกเผาท งท�ยงไมทนตายสนท กถกเผาท งเปนเสยแลวเหตท�นางสนมมชกนมากเชนน กเพราะไมอาจทนมชวตอยในวงหลวงหรอฮาเรมของกษตรยท�เตมไปดวยส�งท�กดดน ไมมเสรภาพ จะไปไหนมาไหนโดยอสระกไมได แมกระท�งนางกานลของพระสนม ถาหนออกจากวงจะตองไดรบโทษอยางหนก(๒๓) นอกจากนยงตองตกอยในภาวะท�เกบกดในเร�องเพศ ซ�งปถชนท�วไปจะตองมอก นางสนมกานลจานวนมากตอง “เลนเพ�อน” เพ�อระบายอารมณ ดงจะศกษาไดจากวรรณกรรมเร�องหมอมเบดสวรรค ท�แตงโดยคณสวรรณ กวหญงผโดงดงในสมยรตนโกสนทรตอนตน ซ�งไดสะทอนภาพของราชสานกแหงจกรวงศ อนนาเกลยดออกมาใหประชาชนเหนอยางกะจะแจงนาสงเกตวาการ “เลนเพ�อน” ในวงมมากจนรชกาลท� ๔ กกลววาลกสาวของตนจะเลนเพ�อน ท งนนาจะเพราะรด วา สตรช นสงในวงมกไมมผว ดวยสตรสงศกด7จะแตงงานกบชายท�ต�าศกด7กวาไมได (๒๔) จงถงกบอตสาหเขยนจดหมายส�งลกสาวทกคนไมให”เลนเพ�อน”

เม�อกลาวถงเพยงน ขอยอนถามผท�ปกปองรชกาลท� ๔ จนเกนขอบเขตวา กในเม�อมการฆาเจาจอมท�เอาใจออกหางกษตรยแก ตลอดมาเชนนแลว ทาไมการฆาเจาจอมทบทมจะเกดขนไมไดเลา

เม�อกลาวถงบรรดาสนมนางกานลรนเดกแลว ไมกลาวถงบรรดาเจาจอมท�มอายมากบางกจะมองดชวตแตงงานของรชกาลท� ๔ ไมครบทกดาน ปกตแลวเจาจอมท�มอายมากของพระองคนนจะถกมองเปนของเกาแก ท�เขรอะไปดวยสนม ตองถกทอดทงใหอยตามลาพง จงมความรสกเกบกดไมตางไปจากเจาจอมวยรนท งหลาย ชวตของเจาจอมมารดานอยท�อยกนกบรชกาลท� ๔ ต งแตขณะท�มไดบวชเปนพระ นบเปนตวอยางของเร�องน การท�เจาจอมมารดานอยเหนรชกาลท� ๔ หมกมนอยเฉพาะกบเจาจอมหมอมหามสาวๆ ทาใหเจาจอมมารดานอยได รบความขมข�นและนอยอกนอยใจมาก ดงนน วนหน�งเจาจอมมารดานอยจงลงเรอเกงส�งใหนายทายเรอ พายเรอไปเทยบกบเรอพระท�น�งของรชกาลท� ๔ หนาวดเขมา นนทบร จนไดเหนพระองคหอมลอมไปดวยนางสนมเดกเสนอหนาราวดอกเหด กเลยใหขาหลวงท�ไปดวย หวเราะฮาๆเยยหยน รชกาลท� ๔ กลบโกรธ หาวาเจาจอมมารดานอย “ตามมาลอตอหนานางสนมใหมๆ สาวๆ” (๒๖) จงใหจบเอาตวไปขงไวในวงหลวง เจาจอมมารดานอยอางวา “จะตามไปกรงเกาดวย” (๒๗) พระองคไมฟงเสยง กลบนก อยากจะใครใหเอาไปตดหวเสยตามสกลพอมน...” (๒๘) (เจาจอมมารดานอยเปนหลานพระเจาตากสน) จงไมยอมยกโทษให เจาจอมมารดานอยผนนตองตดคกสนมจนตาย แลวถกนาศพไปเผาท�วดตรทศเทพ ไมไดเขาเมรกลางกรงเหมอนเขา (๒๙) ซ�งกนบวาเปนเร�องท�นาสงเวชใจเปนอยางย�ง เพราะขณะท�รชกาลท� ๔ บวชอย ไรอานาจ เจาจอมมารดานอย

เปนผอปฏฐากสงสารบเชาเพลดวยความซ�อสตย แมวาท งตวเองและลกๆถกกล�นแกลงรงแกโดยศกดนาท�เปนศตรของรชกาลท� ๔ อยางไรกยอมทน (๓๐) พระองคกลบไมยอมคดถงคณงามความดเลย

ดวยเหตนคณก ฐานสสร อดตสมาชกสภาจงหวดนครศรธรรมราช จงแตงหนงสอวจารณรชกาลท� ๔ วา “มใชลกษณะบรษอาชาไนยหรอนารายณอวตารแบงภาคมาเกด... ความจรงเปนบคลกลกษณะของทศกรรฐอวตารแบงภาคมาเกด หรอเปนพระเจาเสอทเดยว อนท�จรงละมายคลายจม�นราชามาตย เผาวงท งเปนเพ�อปรงเปนอาหาร สนทรภ (ความจรงพระมหามนตร (ทรพย)-ผแตง) แตงกลอนเยาะเยยวา มบญเหมอนเจาคณราชามาตย รายกาจเหมอนยกษมกกะสน ฉะนน” (๓๑)บางทานอาจเหนวาคณก ฐานสสร พดจารนแรงเกนไป แตขาพเจาเหนวาไมรนแรงเลย ทานผนเคยถกพนกงานสอบสวนฟองในคดหม�นพระบรมเดชานภาพ เน�องจากการวจารณดงกลาว แตศาลกยกฟอง แสดงวาทศนะของคณก ฐานสสรถกเปา ตรงประเดน เปนความจรงทกอยาง แมแตศาลกไมเหนผด

ผท�มองเหนเบองหลงของรชกาลท� ๔ อยางทะลปรโปรง ไมไดมเฉพาะคนอยางคณก ฐานสสร ซ�งมชวตในยคหลงเทานน แมแตสมเดจพระพฒาจารย(โต) แหงวดระฆงยอดสงฆฝายมหานกาย ในรชกาลท� ๔ ท�มช �อเสยงในเร�องความมกนอย(สมถะ) กยงเคยเดนถอไตดวงใหญ เขาวงหลวงในเวลาเท�ยงวน ปากกบนวา “...มดนก....ในนมดนก มดนก...” (๓๒)

เม�อพดถงรชกาลท� ๔ แลว ถาไมพดถงความขดแยงระหวางพระองคกบพระป�นเกลานองชายเลย ยอมไมอาจจะเหนภาพของราชสานกท�เตมไปดวยการชงดชงเดนได ปรากฏความตามจดหมายของรชกาลท� ๕ ถงเจาฟาวชรณหศเลาวา รชกาลท� ๔ กบพระป�นเกลาไมคอยจะกนเสนกนเทาใดนก เพราะพระองคระแวงท�พระป�นเกลามผนยมมาก ท งพระป�นเกลาเองกมกจะกระทาการท�มองดเกนเลยมาก(๓๓)

พระป�นเกลาไมคอยยาเกรงรชกาลท� ๔ กรมดารงฯเลาวา พระป�นเกลามกจะลอรชกาลท� ๔ วา “พ�หตบาง พ�เถรบางและตรสคอนวา แกวด” (๓๔) สวนรชกาลท� ๔ เองแมไมอยากยกนองชายขนเปนพระเจาแผนดนองคท� ๒ แตกจาเปนตองทา ท งนเพราะรดวา มผยาเกรงพระป�นเกลากนมากวาเปนผมวชา มล นดาเหมอนพระเจาหงสาวดลนดา มหนาซายงเหยยบเรอรบฝร�งเอยง นอกจากนยงมทหารในกามอมาก(๓๕) และพระองครดวา นองชายกอยากเปนกษตรยเพราะวา ขณะเม�อรชกาลท� ๓ ปวยหนกนน พระป�นเกลาไดเขาหาพ�ชายถามวา “พ�เถร จะเอาสมบตหรอไมเอา ถาเอากรบสกไปเถอะ ถาไมเอาหมอมฉนจะเอา...” (๓๖) พระองคจงต งพระป�นเกลาเปนกษตรยองคท� ๒ เพ�อระงบความทะเยอทะยานของนองชาย

แตนานวนความสมพนธระหวางพ�นองท งสองคนกหางเหนกนมากขนทกท รชกาลท� ๔ นนไมพอใจเปนอยางย�งท�มเสยงเลาลอไปในหมคนไทย ลาว องกฤษ วาตนเองเปนผท � “...ชรา คร�าเครง ผอมโซ เอาราชการไมได ไมแขงแรง โงเขลา” (๓๗) จนกษตรยทนฟงไมได ตองออกกฎหมาย หามประชาชนวพากษวจารณพระกายของกษตรยวา อวน วาผอม วาดา วาขาว หามวางามหรอไมงาม (๓๘) ในขณะท�มเสยงเลาลอเก�ยวกบพระป�นเกลาในทางตรงขาม เชน มผเลาลอกนท�วไปวา “...วงหนาหนมแขงแรง.....ชอบการทหารมาก มวทยาอาคมด....” (๓๙) ขอท�สรางความชอกชาระกาใจใหกบพระองคท�สดคอการท�พระป�นเกลาไปไหนก “ไดลกสาวเจาบานผานเมองแลกรมการมาทกท” แตพระองคมเปนเชนนนเลย จงรษยาและบนเอากบคนท�ไวใจวา “...ขาพเจาไปไหนมนกวา ชรา ไมมใครใหลกสาวเลย ตองกลบมาแพลงรง....” (๔๐)

ตอมาพระป�นเกลากสวรรคต แตการสวรรคตของพระป�นเกลามเบองหลงมาก ส.ธรรมยศ เขยนไววา“ท�พระป�นเกลาทรงสวรรคตดวยยาพษโดยพระเจากรงสยาม (รชกาลท� ๔) ทรงจางหมอใหทา..... ส.ธรรมยศอางหนงสอ An English Governor and the Siamese Court ท�เขยนโดยมสซสแอนนาเลขานการของรชกาลท� ๔ วา เปนพฤตการณท�รเหนกนท�วไป และนางใชคาวา พระเจากรงสยามเปนกษตรยท�โหดรายช�วชามาก และท�รายแรงกวาความช�วชาคอ ความผกอาฆาต พยาบาทอยางรนแรง และทรงเปนกษตรยท�มพระนสยอจฉารษยาอยางมาก โดยยกตวอยางไวมากมาย” (พระเจากรงสยาม, หนา ๘๑, ๑๗๘)และหลงจากท�พระป�นเกลาสวรรคต รชกาลท� ๔ กไดแกแคนคนท งปวงท�นยมพระป�นเกลา ดวยการบงคบให พระนางสนาถวสมตรา ลกสาวของเจาชายแหงเมองเชยงใหมมเหสของพระป�นเกลา ใหมาเปนเจาจอมของตน แตพระนางสนาถวสมตราไมยอม จงถกจบกมขงไวในวงหลวง แตโชคดท�หนไปเมองพมาไดในภายหลง(๔๑) ๑. ส. ธรรมยศ พระเจากรงสยาม (โรงพมพ ส.สงา,๒๔๙๕) หนา ๙๖-๙๗๒. สมเดจพระมหาสมณะเจา กรมพระยาปวเรศอรยาลงกรณ “พระราชประวตในรชกาลท� ๔” (สร เปรมจตต รวบรวม) พระบรมราชจกรวงศ (โรงพมพเสาวภาค,๒๕๑๔) หนา ๒๙๓-๓๐๒๓. ก ฐานสสร ประวตคณะสงฆไทยกบธรรมยตกประหาร (มณกรวทยาการพมพ, ๒๕๑๘) หนา ๙๖-๙๗๔. หนงสอโคลงด �นเฉลมพระเกยรต ร.๒ ของพระยาตรง พรรณนาพธโสกนตเจาฟามงกฎกอน ร.๒ตายวา“ปางองคอศรราชเจา จอมกษตรย

หวงหนอนฤบดนทร ธเรศทาวใหสบสรพฒว ทรราชเรองพระยศอกราว ครอบครอง”๕. พระมหาสมณเจากรมพระยาปวเรศวรยาลงกรณ เร�องเดม หนา ๒๘๔-๒๘๕๖. เร�องเดม หนา ๒๙๕๗. เร�องเดม หนา ๒๙๕๘. ส. ธรรมยศ เร�องเดม หนา ๑๑๐ และ ๑๑๕๙. เร�องเดม หนา ๑๐๓-๑๐๔๑๐. ธงไทย หลอมนกาย (สหะพนธการพมพ ๒๕๑๘) หนา ๖๖-๖๗๑๑. สร เปรมจตต เร�องเดม หนา ๒๓๖๑๒. ณฐวฒ สทธสงคราม เร�องเดม หนา ๓๕๒-๓๕๓๑๓. ส. ธรรมยศ เร�องเดม หนา ๑๔๙๑๔. โสมทต เทเวศร เร�องเดม หนา ๑๓๔๑๕. เร�องเดม หนา ๑๓๔๑๖. ส. ธรรมยศ เร�องเดม หนา ๑๕๗๑๗. ประกาศเร�องพระยาพพธฤทธเดช ผสาเรจราชการเมองตราดสงหญงเขามาถวาย ๓ คน ปมะเมย จศ.๑๒๒๐ ในประชมกฎหมายประจาศกเลม ๖๑๘. พระจอมเกลา “ประกาศพระราชทานอนญาตใหขาราชการฝายในทลลาออกนอกราชการได ประชมประกาศ ร.๕ พ.ศ.๒๔๐๕-๒๔๐๘ (ครสภา ๒๕๐๕) หนา ๑๒๕๑๙. เร�องเดม หนา (ท) ท.ทหาร๒๐. ส. ธรรมยศ เร�องเดม หนา ๓๖๐๒๑. พระจลจอมเกลา “พระบรมราโชวาทประทานเจาฟาวชรณหศ” พระราชนพนธ มลนธพพธภณฑวงวรดศ พระญาตและนกรของมจ.พนพสมย ดศกล(รวบรวม) (ชวนพมพ, ๒๕๒๓) หนา ๕๒๒. ส. ธรรมยศ เร�องเดม หนา ๒๘๗๒๓. “พระราชกาหนดใหม เร�อง โทษลกพาคนในพระราชวง” กฎหมายตราสามดวง เลม ๕ (ครสภา, ๒๕๐๖) หนา ๒๕๑-๒๕๔๒๔. พระจอมเกลา “ประกาศพรบ.ลกษณะลกพาปฉลศปตศก” ประชมประกาศ ร.๔ พ.ศ.๒๔๐๕-๒๔๐๘ (ครสภา ๒๕๐๔) หนา ๓๐๗๒๕. พระจอมเกลา “พระบรมราโชวาท” พระราชทานในพระเจาลกเธอพระราชหตถเลขา(มงกฎราชวทยาลย, ๒๕๒๑)หนา ๖๒๖. พระจอมเกลา “พระราชหตถเลขาถงเจาจอมมารดาผ�ง ปเถาะ พ.ศ.๒๓๙๘” พระราชหตถเลขา (มหามงกฎฯ ๒๕๒๑) หนา ๒๙๔-๒๙๖๒๗. เร�องเดม หนา ๒๙๖๒๘. เร�องเดม หนา ๒๙๕๒๙. ก ฐานสสร เร�องเดม หนา (ท)๓๐. พระจอมเกลา “จดหมายถงกรมหม�นมเหศวรศววลาศ” (ลกหมอมนอย-ผเขยน) พระราชหตถเลขา เร�องเดม หนา ๒๐๔๓๑. ก ฐานสสร เร�องเดม หนา (น)๓๒. ส. ธรรมยศ เร�องเดม หนา ๑๒๒ ด ฉนทชย สมเดจพระพฒาจารย(โต) เลม ๑ (ครสภา, ๒๕๐๗) หนา ๑๓๓๓. พระจลจอมเกลา “พระบรมราโชวาทถงเจาฟาวชรณหศ” เร�องเดม หนา ๒๖๓๔. โสมทต เทเวศร เร�องเดม หนา ๑๘๓๓๕. เร�องเดม หนา ๑๖๕๓๖. เร�องเดม หนา ๑๗๐๓๗. พระจอมเกลา “จดหมายถงพระยามนตรสรยวงศ” พระราชหตถเลขา เร�องเดม หนา ๕๘๒๓๘. พระจอมเกลา “ประกาศหามมใหกราบบงคมทลทก อวน ผอม ดา ขาว” ประชมประกาศ ร.๔ (ครสภา, ๒๕๒๔) หนา ๑๔๓๙. พระจอมเกลา “จดหมายถงพระยามนตรสรยวงศ” พระราชหตถเลขา เร�องเดม หนา ๕๘๒๔๐. เร�องเดม หนา ๕๘๒๔๑. ก ฐานสสร เร�องเดม หนา (ฌ)

รชกาลท ๕กษตรยผพฒนาประเทศเพยงเพ อค �าบลลงกพอถงป ๒๔๑๑ เจาฟาจฬาลงกรณแชมปลกดกอนดบท� ๒ ของประเทศ ในรอบ ๒๐๐ ป กสบราชสมบตเปนรชกาลท� ๕ รชกาลท� ๕ เองเปนกษตรยขณะท�เยาววยอย อานาจท งปวงจงตกอยในมอขนนางเกา ภายหลงจงพยายามรวมศนยอานาจมาไวท�ตนเอง ดวยการดงเอาอานาจในการเกบภาษอากร มาไวท�หอรษฎากรพพฒนซ�งพระองคเปนผควบคมอย นอกจากนยงพยายามสรางทางรถไฟ เพ�อใหสามารถสงกองทพไปควบคมขนนางตามขางเมองและรวบอานาจในการเกบภาษอากรตามขางเมองมาไวในมอของตนเอง กอนนนขนนางตามขางเมองสงภาษใหกษตรยไมเตมเมดเตมหนวย ซ�งกษตรยกมรจะทาอยางไร เพราะการคมนาคมไมสะดวก แตหลงจากท�จลจอมเกลาสรางทางรถไฟและลดรอนอานาจของขนนางเกาแลว กมภาษอากรหล�งไหลเขาทองพระคลงมากมายกวาเดม

นโยบายดงกลาวถกตอตานจากขนนางเกามาก โดยเฉพาะพวกท�อยในกรงเทพฯ รวมท งกรมพระราชวงบวรวชยชาญ วงหนาในสมยนนดวย เพราะกอนหนานนอานาจในการเรยกเกบภาษอากร กระจายอยตามกรมกองตางๆ โดยขนนางและพวกเจาท�คมกรมกองเหลานน จะสงภาษอากรใหกษตรยในภายหลง จงมโอกาสแบงปนภาษอากรบางสวนเปนอาณาประโยชนสวนตน ทาใหกษตรยสญเสยผลประโยชนไปปละไมนอย การท�รชกาลท� ๕ ใหหนวยงานท�ตนกมได เปนผเกบภาษ ทาใหพระองคเปนผเดยวท�ไดประโยชนจากภาษ ในขณะท�ผอ �นตางสญเสยผลประโยชนการเลกทาสในป ๒๔๑๗ และยกเลกการเกณฑแรงงานไพรในป ๒๔๒๑ ซ�งพวกศกดนาทรงยกยองวาเปนผลงานชนสาคญย�งในการปลดปลอยปวงชนชาวไทย ดวยพระมหากรณาธคณเปนลนพน จนรวมหวกนถวายพระนามวา “พระปยมหาราช” นน ความจรงพระองคมไดมเจตนาเชนนนเลย เปาหมายสาคญเปนไปเพ�อลดการซองสมไพรพลของบรรดาขนนางใหญในกรงและหวเมอง โดยเฉพาะขนนางตระกลบนนาค (สมเดจเจาพระยาศรสรยวงศ) เพราะเกรงวาประวตศาสตรจะซารอยท�พวกขนนางจะหนนเจาศกดนาอ�นขนเปนกษตรยแทนพระองค

ในชวงนนท งเจาศกดนาและขนนาง พากนไมพอใจรชกาลท� ๕ อยางมาก ท�รดรอนอานาจการปกครองและการเกบภาษ ในท�สดความขดแยงระหวางพวกศกดนากถงจดสงสด เม�อรชกาลท� ๕ ลดรอนอานาจในการเกบภาษของวงหนา และตดทอนผลประโยชนท�วงหนาเคยไดรบ พระองคกไมยอมสงใหอกตอไป จนกระท�งวงหนาได ยนขาวลอวาวงหลวงจะทารายตน จงหนไปอยใตรมธงองกฤษ โดยมกงสลนอกซเปนผคมครอง(๑)การนเอ กงสลฝร�งเศสขณะนน บนทกวา รชกาลท� ๕ ตองการรวบอานาจมาอยในมอตวเอง จงวางแผนท�จะจบวงหนา โดยแสรงกอไฟไหมวงหลวง ซ�งตามระเบยบแลววงหนาตองคมทหารมาชวยดบไฟจะไดหาวาวงหนาเปนกบถ และยดตวไวใหสละตาแหนง ถาไมยอมจะสาเรจโทษ แผนการท� ๒ คอ พระองคเตรยมใหเจาฟามหามาลาไปบอกวงหนาวา วงหลวงจะไปเย�ยม ใหวงหนาขนทหารไปจากวง แลวพระองคกจะนาทหารไปจบวงหนา แตในท�สดใชวธแรก คอทาใหเกดไฟไหมในวงหลวง แตบงเอญวงหนาไมยอมไปชวยดบไฟ เพราะเปนรมาตซ�ม รชกาลท� ๕ จงถอโอกาสกลาวหาวาวงหนา มแผนการจะยดวงหลวงและเอาปนใหญหนไปทางวงหนา โดยลอมวงหนาไวทกดาน ทางแมนากมเรอปนเฝาไว ถงกระนนวงหนากลงเรอหนออกไปไดพรอมกบครอบครวในตอนกลางคน(๒)

เม�อรชกาลท� ๕ เหนวงหนาหนไปอยกบองกฤษ กขอใหขาหลวงองกฤษท�สงคโปรไกลเกล�ยนโยบายท�เส�ยงภยของพวกศกดนา ในการชกเอาไทยตางดาวทาวตางแดนเขามายงเก�ยวกบการแยงผลประโยชนประดจเดกอมมอ ทาใหอธปไตยของไทยแขวนอยบนเสนดาย ฝร�งเศสและองกฤษสงเรอรบของตนเขามาท�กรงเทพ อางวาเพ�อรกษาผลประโยชนของพวกตน นอกจากนถงกบมการพดกนระหวางกงสลองกฤษและฝร�งเศสวา ควรแก ปญหาดวยการแบงไทยเปนสามสวน ใหรชกาลวงหนาและสมเดจเจาพระยาศรสรยวงศ ปกครองกนคนละสวน(๓) อนจะเปนผลใหองกฤษและฝร�งเศสสามารถแทรกแซงประเทศเราไดสะดวกย�งขนในเวลาตอไป แตเปนคราวเคราะหดท�ผสาเรจราชการองกฤษท�สงคโปรไมเหนดวย เพราะคดวาถาทาเชนนน ฝร�งเศสจะไดภาคตะวน

ออกของไทย สวนองกฤษไดเพยงฝ�งตะวนตก ซ�งทาเลคาขายสอกฝ�งหน�งไมได ซาจะทาใหการคาขององกฤษซ�งครอบงาไทยไดอยแลวตองเสยหายไปอก(๔) จงตกลงใจเขาขางรชกาลท� ๕ บบบงคบใหวงหนา ตองออกจากกงสลองกฤษ กลบวงดวยความคบแคนใจนโยบายท�ละโมบของรชกาลท� ๕ ทาใหสวนพระองคไดรบรายไดจากภาษอากรมากกวาเดมมากมาย ภาษอากรท�ไดเพ�มขนนถกพระองคนาไปใชจายอยางฟ มเฟอย ซ�งหมอมเจาจงจตรถนอม ดศกลและหมอมเจาหญงพนพสมย ดศกล เลาวา วงหลวงสมยนนมแตความฟ มเฟอย พวกเจามชวตท�เหลวไหล อยทามกลางงานสงสรรค และการแตงแฟนซ หมอมเจาจงจตรถนอม ดศกล เลาวา “...ในสมยนนโปรดการแตงแฟนซมาก มกจะมเสมอ เม�อเลยงท�สวนศวาลย...”(๕) หมอมเจาพนพสมย ดศกล กเลาวา “...มกจะมงานสนกๆเสมอ...”(๖) “...เจานายฝายในทรงมเวลาวางมาก กเสดจไปเย�ยมเยยนกนตามตาหนก บางทกเสวยดวยกนบาง กระนนพอเยนลง ทกคนกแตงตวสวยๆออกเดนกนเตมถนนในวง...”(๗)โดยเฉพาะรชกาลท� ๕ นน “....คดทาอะไรใหแปลกๆและสนกอยเสมอ เชน งานปใหม งานขนพระท�น�ง ขนพระตาหนก แมตนพะยอมท�ทรงปลกออกดอก กจะมการออกราน ของกน เฉลมฉลองกนอยใตตนพะยอมนน”

(๘) ซ�งนบเปนเร�องท�ไรสาระมาก ท�จดงานเลยงพร�าเพร�อ ขนาดตนพะยอมออกดอกกเฉลมฉลองกนหมอมเจาหญงพนพสมย ดศกล เลาตอไปวา “ขาพเจาจาไดชดเจนด การแตงแฟนซปใหม มเจานายทรงแตงเปนพระยาวอก องคหน�งถงวนพระยาระกาจะมา มการเสดจออกรบรองกนสนก ท งสองฝายตกแตงเปนไทยโบราณรบรองกน สนกท งสองฝาย มบรวารตกแตงเปนไทยโบราณดวยกนท ง ๒ ฝาย เดนกระบวนแห มาพบกนท�พระท�น�งอมพรสถาน” (๙)นาสงเกตวาในรชกาลนเองท�มการสรางปราสาทราชวง เปลองเงนทองของประเทศ เพ�อใชประดบเกยรตยศของกษตรยมากท�สด พระท�น�งจกรแบบวกตอเรยขนาดใหญ ยอดปราสาทไทยกด พระท�น�งอนนตสมาคมซ�งเปนหนออนอตาลท งหลงกด ลวนสรางขนในรชกาลนท งส น

สวนบคคลอ�นท�ใกลชดกบรชกาลท� ๕ นน กนาเอาภาษอากรของประชาชนมาบารงบาเรอความสขของตนเชนกน ดพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ มเหสของรชกาลท� ๕ เอาเถด ซ�งมไดทาคณประโยชนอนใดแกแผนดนเลย กลบมเงนทองใชสอยสรยสราย บนความทกขยากของประชาชนสวนใหญ คณอทมพร วระไวทยะ (นางอมร ครณารกษ อ. สนทรเวช) ขาราชสานกของพระศรพชรนทราฯ เลาวา ราชนองคนสนใจสะสมเคร�องเพชรและ “ลงโปรดแลว กทรงศกษาหาความร พรอมท งเตมพระทย จบจายซอหาเทาท�ทรงเหนสมควร โดยไมลงเล” (๑๐) ฉะนนจงเปนท�เลาลอท�วไปวา “ไมเคยมสมเดจพระอครมเหส-เทวพระองคไหน ในรชกาลใดๆ แหงราชวงศจกร ท งในอดตและปจจบน จะไดทรงเปนเจาของเคร�องราชอาภรณ ท�เปนเพชรนลจนดาคาควรเมองท�งดงามหลากส หลายตระกล ขนาดตางๆ นานาชนดเหมอนกบของสมเดจ จนอาจจะกลาวไดวา กระบวนเคร�องอาภรณ เพชรพลอย ท�เปนอญมณช นยอด เทาท�จะมอยในประเทศแถบตะวนออกนแลว เปนอนไมมของใครจะงดงามเทา หรอ สะสมไวมากเทาเทยม แมแตคร�งหน�งของสมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถแหงกรงสยาม” (๑๑) เคร�องเพชรคาควรเมองชดใหญเปนพเศษเหลาน ประกอบดวยชดเพชรรปกลมเมดใหญ ๒ ชด ชดเพชรรปหยดนา ชดทบทมลอมเพชร มรกตลอมเพชร นลสนาเงนแกลอมเพชร กลาวกนวานลเมดใหญเมดเดยวกมคานบลาน(๑๒) นอกจากนยงมไขมกต งแตส นจนยาวถงสะเอวไมต�ากวาพนเมดตางสและตางขนาดกน เมดท�มคามากท�สดนนสเหลองนาผง ซ�งรชกาลท� ๕ ซอมาจากยโรป ดวยมลคาท�จลจอมเกลาเองกออกปากวา “ราคาแพงเตมท” (๑๓)หลงป ๒๔๗๕ ไดมผพยายามนาเอาเคร�องเพชรเหลานมาเกบไวเปนของแผนดน หรอทาใหกลายเปนสมบตของประชาชนท งชาต แตถกพวกศกดนาคดคานอยางหนก จนถงรชกาลท� ๙ พวกศกดนาท�เปนทายาทของสมเดจพระศรพชรนทราฯ จงไดรบการจดสรรปนสวนทรพยสมบตเหลานไปจนหมดสน(๑๔)

การท�บรรดาเจาจอมหมอมหามของรชกาลท� ๕ ไดรบผลประโยชนจากพระองคแตกตางกนไปตามความพอใจของพระองคนนทาให หลานเจาจอมของพระองคทะเลาะเบาะแวง แบงแยกกนเปนกกเปนเหลาเพราะตางกอจฉารษยา และแกงแยงชงดชงเดนกนอยางหนก เชน เจาจอมหมอมหามท�ข นอยกบพระศรพชรนทรฯ มเจาจอมมรว.แปน มาลากล, เจาจอมมรว.แปม มาลากล, เจาจอมมรว.แปง มาลากล, เจาจอมเล�อน, เจาจอมชม,

เจาจอมแส, เจาจอมอนและเจาจอมศรพรหมา สวนเจาจอมท�สงกดกบเจาจอมมารดาแพพระสนมเอกม เจาจอมกก อ. ๕ คน พ�นองตระกลบนนาค คอ เจาจอมออน, เจาจอมเอ�ยม, เจาจอมเอบ, เจาจอมอาบและเจาจอมเออม สาหรบเจาจอมท�ข นกบพระนางเจาสวางวฒนาบรมราชเทวนนม เจาจอมมรว.เน�อง สนทวงศ, เจาจอมมรว.ขอ สนทวงศ, เจาจอมพรอมและเจาจอมเรยม เปนตน(๑๕)การท�เจาจอมหมอมหามท งหลายแตกเปนกกเปนเหลาเชนน ทาใหแตละกกตางกววาทบาดหมางกน ไมผดพวก “ไพร” ท�พวก “ผด” ท งหลายเหยยดหยามวาต�าทราม หม�นพทยาลาภเลาไวในงานช�อคณทาววรจนทร ในหนงสอชมนมพระนพนธของทานวา บางครงความกนแหนงแคลงใจระหวางนางในราชสานกกกตางๆ ทาให คขดแยงแตละขางถงกบยกพวกเขาตบตกนเปนโกลาหล โดยมไดเกรงพระราชอาญา

ขณะท�รชกาลท� ๕ และเหลาราชนกลเสพยสขอยในวง และทะเลาะเบาะแวงไรสาระนน ประชาชนสวนใหญ

กลบมสภาพยากจน อดมอกนมอ ตางไปจากพวกผดอยางฟากบดนพระสรยานวต เลาในหนงสอทรพยศาสตร ใหเหนถงชวตของชาวไรชาวนา คนกวา ๘๐-๙๐ เปอรเซนตของประเทศในเวลานนวา “ราษฎรท�ยากจนขดสนดวยทน ตองออกแรงทางานแตลาพงดวยความยากลาบากเพยงใด ยอมจะเหนปากฎอยท�วไปแลว ในเวลาท�ทานาอย เสบยงอาหารและผานงหมไมพอ กตองซอเขาโดยเสยราคาแพง หรอถากเขาไปซอกตองเสยดอกเบยอยางแพงเหมอนกน เม�อเก�ยวขาวไดผลแลว ไมมกาลงและพาหนะพอจะขนไปจากลานนวดขาว หรอไมมยงฉางสาหรบเกบขาวไวขาย เม�อเวลาขาวในตลาดจะขนราคา กจาเปนตองขายขาวเสยแตเม�ออยในลานนนเอา จะใหราคาต�าสกเทาใด กจาใจขาย มฉะนนจะไมมเงนใชหนเขาทนตามกาหนดสญญา ตองเสยเปรยบเพราะมทนนอยเชนน.....แรงท�ไดออกไปดวยความเหนดเหน�อยและทรมานกาย อตสาหตากแดดฝนทนลาบากเปนหนกหนานน กไมทาใหเกดเปนผลทรพยของตวเองได เทากบออกแรงทาประโยชนใหแกผอ �นฝายเดยวเปนแท ดเปนนาสมเพชนก....”ในขณะท�ประชาชนทกขยากถงเพยงน รชกาลท� ๕ กลบมไดเหลยวแลเลย จนพระยาสรยานวตรอดตเสนาบดกระทรวงพระคลงมหาสมบต อดไมไดท�จะวจารณวา “พระเจาแผนดนไมตองทาอะไร เพราะไมมความกงวลในศกสงคราม กมแตจะแสวงหาความสข แบงปนเอาเงน ผลประโยชนแผนดนไปใชเปนสวนพระองค...” (๑๖) ซายงวจารณอกวา “....รายไดของแผนดนตองเสยไปสาหรบพระมหากษตรยมากมายดงกลาวแลว รฐบาลจะเอาเงนท�ไหนมาใชบารงความเจรญของบานเมองไดตามความปรารถนาของราษฎร ขาดการศกษา การอนามย และขาดความสงเคราะหทกอยางแกการกสกรรม อตสาหกรรม พานชยกรรม เปนตน ถาทานไมเอาเงนแผนดนไปใชเสยมากมายเชนนน ฐานะของพลเมองคงจะดกวาทกวนนเปนอนมาก....” (๑๗)การท�พระยาสรยานวตรวามานเปนความจรงทกประการ สมยรชกาลท� ๕ นน ราชสานกซ�งประกอบดวยกษตรยและเจาจอมหมอมหามหยบมอเดยว ไดรบงบประมาณถง ๑/๗ ของรายจายของรฐ ในขณะท�ประชาชนหลายลานตองเสยภาษอากร เปนรายไดท งหมดของแผนดน แตกลบไดรบการจดสรรรายจายของรฐตามโครงการพฒนาเศรษฐกจ เชน รถไฟ ถนน เข�อน และการศกษาเพยง ๑/๖ ของรายจายแผนดน ซ�งมจานวนพอๆกบรายจายสาหรบกษตรยเพยงคนเดยว(๑๘)ภายใตภาวะเชนน ชาวไร ชาวนา คนสวนใหญของประเทศถกศกดนาขดรดอยางหนก ชาวนาภาคกลางตองเสยภาษตางๆ ดอกเบยและคาเชา รวมกนถง ๓/๕ ของผลผลตท งหมด(๑๙) ซ�งกษตรยเปนผท �ไดรบประโยชนท�สด เพราะเปนผท �ไดประโยชนจากภาษอากรมากท�สด นอกจากนยงเปนเจาท�ดนใหญท�สดในประเทศ ซ�งขดรดเอาคาเชาจากชาวนาของเขาถง ๕๐,๐๐๐ ไรเปนอยางนอย สวนชาวนาในภาคอ�นนน แมไมเชาท�ดนกนมาก แตกทากนในท�ดนไมอดมสมบรณ ไดผลผลตพอยงชพเทานน เพราะไมมชลประทาน โดยเฉพาะในปท�มภยธรรมชาต เชน ฝนแลง ชาวนาจะมขาวไมพอกน จนตองขายลกเมยและตนเองลงเปนทาส(๒๐) การเกบเก�ยวท�ไมไดผลในบางปทาใหคนถงกบอดตาย เหตการณท�นาเศรานสวนมากเกดขนในภาคเหนอและอสานซ�งดนไมอดมสมบรณ(๒๑) ชาวนาอสานตองเรรอนไปยงท�ตางๆเพ�อหาอาหาร และบอยครงท�ตองบรโภคกลอยแทนขาว(๒๒) โดยไมไดรบการนาพาจากกษตรยเลยในป ๒๔๓๓ และ ๒๔๕๒ ชาวนาท�ขดสนถงกบรวมตวกนย�นฎกา ขอกเงนหลวงเพ�อนาไปซออาหารรบประทาน แตรชกาลท� ๕ กลบปฏเสธ(๒๓) ท งท�รชกาลท� ๕ มกจะยอมปลอยเงนกใหแกพอคาจน(๒๔) เพราะได ดอกเบยคมเงนท�เสยไป

น�แหละคอนาใจของผท�เจาขนมลนายยกยองวาเปน “ปยมหาราช” แตเดมนนชาวนาไทยยงพออดทนอยได แตเม�อเวลาผานไปสภาวะกลบเลวรายลงทกท เพราะราคาขาวเร�มตกต�าลง นอกจากนการท�รชกาลท� ๕ ใชเงนจานวนมาก บารงบาเรอความสขของตนเองและเจาจอมหมอมหาม อนไมกอประโยชนใหแกประเทศเลย ไดทาใหเศรษฐกจโดยสวนรวมเส�อมทรามลงเร�อยๆ ดงจะเหนขอเทจจรงไดจากการวจารณของพระยาวสทธ7สรยศกด7 หลงจากท�รชกาลท� ๕ สวรรคตไปแลววา “การคาขายและการเพาะปลกในเมองไทยนน ตกต�า ทรดโทรมมาแตปลายรชกาลกอนแลว(คอรชกาลท� ๕-ผเขยน) ราษฎรไดรบความคบแคน อบจนตางๆ ๑. ณฐวฒ สทธสงคราม เร�องเดม หนา ๔๘๖๒. มล.มานจ ชมสาย ประวตศาสตรญวน-ไทย ในเร�องเขมร-ลาว (รวบรวมจากเอกสารกระทรวงตางประเทศรฐบาลฝร�งเศส) พมพเปนอนสรณในงานฌาปนกจศพนางเจม ชมสาย ณ อยธยา วนท� ๑๘ เม.ย. ๒๕๒๒ หนา ๖๓-๖๔๓. ณฐวฒ สทธสงคราม เร�องเดม หนา ๖๓๔-๖๓๕๔. เร�องเดม หนา ๖๓๔-๖๓๕๕. มจ.จงจตรถนอม ดศกล “คาปรารภ” พระราชนพนธและพระนพนธ (เร�องเดม) หนา ๗๖๖. มจ.พนพสมย ดศกล “ชงนาง” พระราชนพนธและพระนพนธ (เร�องเดม) หนา ๘๙๗. มจ.พนพสมย ดศกล “ความสนกในพระบรมมหาราชวง” พระราชนพนธและพระนพนธ (เร�องเดม) หนา ๙๔๘. เร�องเดม หนา ๙๕๙. เร�องเดม หนา ๙๕๑๐. อทมพร พระราชประวตสมเดจพระศรพชรนทราฯ เลม ๖ (ครสภา,๒๕๑๔) หนา ๑๓๓๑๑. เร�องเดม หนา ๑๓๔๑๒. เร�องเดม หนา ๑๔๑-๑๔๙๑๓. เร�องเดม หนา ๑๔๐-๑๔๙๑๔. เร�องเดม หนา ๑๔๕

๑๕. อทมพร เร�องเดม หนา ๔๘-๕๑๑๖. พระยาสรยานวตร เศรษฐวทยา เลม ๓ (พมพท�ระลกงานศพ นางกณฑล วรศะวน ๒๕ พ.ค. ๒๕๑๙) หนา ๒๑๗. เร�องเดม หนา ๒๑๘. คานวณจาก Statiscal year book of Kingdom of Siam.1916๑๙. คานวณโดย ฉตรทพย นาถสภา และสธ ประศาสนเศรฐ “ระบบเศรษฐกจไทย” ๑๘๕๑-๑๙๑๐ (สรางสรรค, ๒๕๒๔) หนา ๑๕๑๒๐. เอกสารในหอจดหมายเหตแหงชาต (ตอไปเรยกกจช.) เลขท� กษ๓.๑/๑๒ พระยาวงศานประพทธ% ทล ร.๕ วนท� ๑๘ ส.ค. รศ.๑๒๘๒๑. กจช.เอกสารสมย ร.๕ เลขท� ม๒.๒๕/๓ Mr.Henry M.Jones (of the British Legation) To Prince ๑๘๙๒ กจช.เอกสารรชกาลท� ๕ เลขท� ม๒.๒๕/๓๙ กรมดารง ทล กรม สมมต อมรพนธ ๒๕ ก.ย. รศ.๑๒๒๒๒. กจช.เอกสารสมย ร.๕ เลขท� ม๒.๒๕/๓๖ และ ม๒.๒๕/๓๕ การโตตอบของกรมดารง กรม สมมต อมรพนธและกรมหม�นปราจณกตบด รศ.๑๒๒ และรศ.๑๒๖๒๓. กจช.เอกสาร ร.๕ ก.ย. ๓.๑/๓ ฎการาษฎร รศ.๑๐๙ และเอกสาร ร.๕ ก.ย. ๓.๑/๑๒ เจาพระยาวงศานประพทธ% ทล ร.๕รศ.๑๒๘๒๔. ด สรลกษณ ศกด%เกรยงไกร ตนกาเนดชนช �นนายทนในประเทศไทย (พ.ศ.๒๓๙๘-๒๔๕๓) (สรางสรรค, ๒๕๒๓) หนา ๕๔๒๕. กจช.เอกสาร รชกาลท� ๖ หมายเลข บ.๑๗/๑๑ พระยาวสทธ% สรยศกด% ทล ร.๖ วนท� ๔ ม.ค. รศ.๑๓๐

รชกาลท ๖กษตรยผหลงระเรงอยกบวรรณกรรมและการละครเม�อรชกาลท� ๕ สวรรคตและเจาฟาวชราวธไดครองราชย สถานการณทางเศรษฐกจกมไดดข น ขนาดเจาพระยาวงษานประพทธ7เสนาบดเกษตรเอง กยงวจารณนโยบายของรฐบาลวายง “...ไมไดกระจายความม�งค�ง เพ�อความสขสบายของประชาชาต ซ�งเปนจดมงหมายของอารยประชาชาตท งปวง....”(๑)แมวาเจาพระยาวงศานประพทธ7จะไดนาเอาสภาพชาวนาท�ประสบกบปญหาดนฟาอากาศวปรตไปเลาใหรชกาลท� ๖ ฟงเม�อตนรชกาลวา ในเวลาท�ดนฟาวปรตนน พชพรรณธญญาหารจะเสยหายเปนสวนใหญ เพราะรฐศกดนาแทบจะไมไดพฒนาชลประทานของประเทศเลย ส�งนนทาใหผคนซ�งอดอยาก “ตางกพากนออกไปเท�ยวหาขาวมาเลยงกน....” บางคนถงกบอดขาวตายเพราะความหวโหย โดยเฉพาะเดกตวดาๆท�มรางกายเปราะบาง และคนชราซ�งทางานเกณฑ และชาระภาษอากรเพ�อบารงบาเรอความสขของพวกศกดนามาตลอดชวตแตรชกาลท� ๖ ไมนาพารายงานดงกลาว กลบใชจายเงนฟ มเฟอยมากขนเร�อยๆ ในเร�องโขนละคร โดยไมยอมเจยดเงนไปพฒนาประเทศชาตเลย งบประมาณสวนท�ประชาชนไดรบประโยชนยงคงมนอยนดเดยวไมผดกบในสมยรชกาลท� ๕ (๓) พระองคใชจายเงนสรยสรายจนมหนสนหลายลานบาท ท งท�กษตรยเพยงคนเดยวไดรบงบประมาณมากกวางบสรางเข�อนใหประชาชนไมรก �เทาตว ซ�งสถานทตองกฤษบนทกวา หนสวนหน�งเกดจากการซอเพชรพลอย อญมณแจกจายขาราชบรพารคนโปรด(๔) กษตรยบบบงคบใหกระทรวงพระคลงมหาสมบตจายเงนแผนดน อนเปนภาษอากรของประชาชนใชหนใหแกตน นอกเหนอจากงบประมาณสาหรบกษตรยถง ๓ บาท(๕) มหาดเลกคนโปรดของรชกาลท� ๖ คอเจาพระยารามราฆพและเจาคณอนรทธ7เทวานองชายนน เปนผ ไดประโยชนมากท�สด คนพ�ไดบานไทยคฟา คอทาเนยบรฐบาลเปนของขวญ สวนเจาคณอนรทธ7เทวาไดบานพษณโลก และขาราชบรพารคนโปรดอกคนหน�งไดบานมนงคสลา คฤหาสนยกษท ง ๓ หลง ซ�งมบานไทยคฟาใหญท�สดท�รชกาลท� ๖ สรางขน เพ�อมอบใหเปนกรรมสทธ7แกคนโปรดนมราคาแพงมหาศาล ถาปจจบนนใช เงนเพยง ๑๐-๒๐ ลานบาทกสรางไมได เพราะเพยงบานพษณโลกหลงเดยวท�รฐบาลจอมพล ป. บงคบซอจากเจาคณอนรทธ7เทวาในราคาถกนน รฐบาลปจจบนจะซอมแซมสาหรบใชเปนท�อาศยของนายกรฐมนตร กต งงบประมาณนบสบลานบาททเดยว

ในรชกาลนความสมพนธระหวางพวกเจากบรชกาลท� ๖ อยในภาวะมนชาอยางย�ง เพราะพวกเจาเหนวาพระองคไดผลประโยชนเทาไร กประเคนใหมหาดเลกคนโปรดหมด ไมแบงปนใหญาตพ�นองเลย พระองคไมยกยองพวกตนเทาท�ควร พระองคเองกไมเคารพพวกพ�นอง ในขณะท�พระองครวมโตะกบพระยารามราฆพและพระยาอนรทธ7เทวาเปนประจา กลบไมเคยกนขาวรวมกบเจาฟากรมหลวงพษณโลกประชานาถ ซ�งเปนนองชายรวมสายโลหต อยางเปนกนเองตลอดเวลานานนบ ๑๐ ป(๖) สวนพ�นองคนอ�นๆกย�งหางเหนมาก ขนาดนองชายอกคนหน�งคอกรมหลวงนครสวรรคฯจะไดเฝาทไร กตองคอยคราวละต ง ๓-๔ ช�วโมง บางคราวถงกบตองคอยเกอกม(๗)

ในการฝกเสอปานน พวกเจาถกลบหลอยางหนก มหาดเลกท�ใกลชด เชน นายจายง(ตอมาเปนเจาพระยารามราฆพ) ไดรบตาแหนงนายกองโท และเพยง ๒ เดอนตอมากเล�อนเปนถงนายกองเอก(๘) ท งท�พระราชวงศผใหญท�เรยนทหารจากตางประเทศ เชน จอมพลเจาฟากรมพระภาณพนธ วงษวรเดช(อา รชกาลท� ๖) พลเรอเอกกรมขนนครสวรรควรพนต(นอง รชกาลท� ๖) พลเอกกรมหม�นนครไชยศรสรากช(พ� รชกาลท� ๖) และกรมหลวงพษณโลก(นอง รชกาลท� ๖) เปนแคนายกองตรท ง ๔ คน(๙)ความท�รษยามหาดเลกคนโปรดของรชกาลท� ๖ อยางรนแรง และความท�โมโหพ�ชายรวมสายเลอด จนอดทนตอไปไมได ทาใหเจาฟาจกรพงษภวนาถ เสนาธการทหารบกไมยอมใหทหารไปฝกเสอปาในเวลาราชการเลย(๑๐)สวนเจาฟาประชาธปกศกดเดช นองชายของรชกาลท� ๖ อกคนหน�งกไมพอใจพ�ชาย และเขยนจดหมายถง ดร.ฟรานซส บแซร เลาวา “พระเจาแผนดนกลายเปนผท �ตกอยใตอทธพลของขาราชบรพารคนโปรด ขาราชการ

ทกคนถกเพงเลงมากบาง นอยบาง ในดานฉอราษฎรบงหลวงหรอเลนพรรคเลนพวก ......... พระราชสานกของพระองคเปนท�เกลยดชงอยางรนแรง และในตอนปลายรชกาลกถกลอเลยนเยาะเยย.... (๑๑)การท�พวกเจาไมพอใจรชกาลท� ๖ เพราะเร�องผลประโยชน ทาใหไมมใครรสกเดอดรอนแทนพระองคในเวลาท�เกดกบฏของพวกทหารใน รศ.๑๓๐ จนกระท�งพระองครซ งถงเร�องดงกลาว จนอดคดไมไดวา ตอกรณนผอ �นตางกรองอยในใจวา “ไมใชกงการอะไรของขา...” (๑๒)

เอกสารของสถานทตองกฤษเปดโปงวา ท�พวกราชวงศไมพอใจมากกคอ การท�พวกขนนางของรชกาลท� ๖ กล�นแกลงพวกตน เชน เจาพระยายมราชคนโปรดของพระองค พยายามบบพระองคเจาศภโยคเกษม ใหพนจากตาแหนงเสนาบดกระทรวงพระคลงฯ โดยออกคาส�งลบไมใหเจาหนาท�ฝายตนเกบภาษ เพ�อฟองพระองควา กระทรวงคลงฯ ไมสามารถเกบภาษได ท งท�มเงนอยในประเทศมาก(๑๓)ในบรรดาพวกเจาเหลานตางกรวมตวกนตอตานรชกาลท� ๖ อยางจรงจง โดยมกรมพระจนทบรนฤนาทเปนผนา สวนเจานายคนอ�นกม พระเจาพ�ยาเธอกรมพระกาแพงเพชร, พระองคเจาศภโยคเกษม และเจาฟากรมพระนครสวรรควรพนต (๑๔) ในท�สดกมขาวลอตลอดรชกาลนวาจะมรฐประหาร โดยพวกเจา เชน เม�อตนป รศ.๑๓๐ มขาวลอวากรมหม�นชมพรเขตอดมศกด7จะรฐประหาร เชญเจาฟากรมหลวงนครสวรรคเปนกษตรย (๑๔) ซ�งส �งนท�จรงแลว กคอปฏกรยาท�พวกเจามตอรชกาลท� ๖ อยางนอยท�สดกเปนการปลอยขาวออกมาบบบงคบพระองควา ถาเองยงดอร น ขากจะจดการละนะหรออะไรทานองนน โชคดท�รชกาลท� ๖ ไมถกพวกเจาถอดจากราชบลลงก เพราะสวรรคตไปเสยกอน ๑. กจช. เอกสาร ร.๖ แฟมกระทรวงเกษตร เลขท� กษ๑/๔ เจาพระยาวงษานประพทธ% ๑๗ ธ.ค. พ.ศ. ๒๔๕๓๒. เร�องเดม๓. ดรายละเอยดในพรเพญ ฮนตระกล การใชจายเงนแผนดนในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณฯ, ๒๕๑๗๔. เร�องเดม๕. เร�องเดม๖. พระองคเจาจลจกรพงษ เจาชวต หนา ๕๘๐-๑๗. มจ.สมประสงค บรพตร บนทกความทรงจาบางเร�อง (อางแลว) หนา ๑๙๘. กจช. ร.๖ บ๑๑/๑๐ ทะเบยนธงเสอปา ๒๒ ก.ค. ๓๐ พ.ค. ๒๔๕๔๙. แถมสข นมนนท ยงเตรกรนแรก กบถ รศ.๑๓๐ (เรองศลป ๒๔๒๓) หนา ๑๔๙๑๐. เร�องเดม หนา ๑๔๘๑๑. กจช. เอกสาร ร.๗ สบ.๒. ๘๗/๓๒ เลม ๓ บนทกเร�องการปกครอง (๒๓ ก.ค.-๑ ส.ค.๒๔๖๙) พระราชหตถเลขาพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ถง ดร.ฟรานซส บแซร๑๒. กจช. เอกสาร ร.๖ จดหมายร.๖ ถงเจาพระยายมราช วนท� ๔ ม.ย. รศ.๑๓๑๑๓. Greg to Sir Austin Chamberlain, May, 27th1925๑๔. Greg to Sir Austin Chamberlain, Annual Report,1925 Feb 10th1926 FO.371/117 19F1122/1122/40 และ Greg to Sir Austin Chamberlain May 27th1925 Fo371/10972 F2745/72/40๑๕. (หนา ๑๗-๑๘) บนทกความทรงจาบางเร�องของหมอมเจาหญงประสงคสม บรพตร (โรงพมพทาพระจนทร,๒๕๙๙)

รชกาลท ๗กษตรยผไมอาจร �งประชาธปไตยกอนหนารชกาลท� ๗ นน รชกาลท� ๕ และรชกาลท� ๖ ทรงตอตานประชาธปไตยมาก รชกาลท� ๕ หาวาพวกท�สนบสนนระบบรฐสภานน “พดไปโดยร งๆ ปลาๆ.......” (๑) เพราะฝนเฟ�องไปวา ตนเองซ�งเปนกษตรย “.....จะทรงประพฤตการณอนใด กตองเปนไปตามทางท�สมควรและยตธรรม” (๒) และหลงวาถงจะมสส. คนกคงเช�อกษตรยมากกวาสส.(๓) สวนรชกาลท� ๖ กแสดงความเหนไวในหนงสอเร�อง “ฉวยอานาจ” วาการปกครองแบบเกาสมบรณท�สด เพราะวา “มราชาเปนสงาแหงแควน” และพยายามตอตานระบบประชาธปไตยอยางรนแรง ประดจผท �ปดหปดตาตนเอง โดยดงเอาระบบประชาธปไตยไปพวพนกบความจลาจลวนวาย ดงจะเหนไดจากบทความเร�อง “ความกระจดกระจายแหงเมองจน” และ “การจลาจลในรสเซย” ซ�งพระองคแปลมาจากภาษาองกฤษ เพ�อปกปองสถานภาพท�ไดเปรยบของตนไว

ความคดท�ลาหลงของกษตรยท งสอง ขดขวางความกาวหนาของประเทศชาต จงถกผท �รกชาตตอตานตลอดมาซ�งจากบนทกของรชกาลท� ๗ ไดชวาต งแตปลายรชกาลของรชกาลท� ๕ แลว ท�มผวพากษวจารณกษตรยในแงลบมากขน(๔) บนทกนนมสาระตรงกบความคดของเจาฟากรมหลวงพษณโลกประชานาถท�วา “นบแตปลายรชกาลพระบาทสมเดจพระพทธเจาหลวงเปนตนมา ความเช�อม�นในพระบรมราโชบาย......ดเบาบางลง เกดมความเหนวา ทาอยางนนจะดกวา ทาอยางนจะดกวา ทาอยางนนเปนการเดอดรอนแกราษฎร....” (๕)สาหรบรชกาลท� ๗ นน มความทนสมยกวาพ�ชายและพอ คอเหนวา “.....ฐานะของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนส�งท�ตกอยในสภาวะลาบาก ความเคล�อนไหวทางความคดในประเทศ แสดงใหเหนอยางชดเจนวา ระยะเวลาของระบบเอกาธปไตยเหลอนอยเตมท....” (๖)

แตถงพระองคจะรเชนนและมโอกาสเปนกษตรยอยหลายป กมไดผลกดนใหมการเปล�ยนแปลงใดๆใหเกดขนในเวลาอนสมควร จนทาใหสถานการณท งทางเศรษฐกจ การเมองเลวรายลงทกท แมหนงสอพมพ เชน นครสาร, บางกอกการเมอง, ปากกาไทย, สยามรวว, ศรกรง และไทยหนม จะเรยกรองใหมการแกไขปญหาประชาธปไตยและเศรษฐกจ นสพ.ไทยหนม ฉบบเดอน ก.ค. ๒๔๗๐ ถงกบเสยดสพวกศกดนาวา “....อยาวาแตราษฎรท�ไมไดรบการศกษา จะเปนพลเมองท�ถวงความเจรญของประเทศเลย ถงพระเจาแผนดนท�มชวตไมเตมความ กเปนภยกบประเทศเหมอนกน.....”

แตพวกเจา กยงแสดงททาวาเปนพระอฐพระปน ส�งนทาใหเกดกรณการเปล�ยนแปลงในป ๒๔๗๕ อนเปนฝนรายของพวกศกดนา พวกอนรกษนยมท�จะตองจดจาไปตลอดชวต และกเพราะเหตการณนเองท�ทาใหรชกาลท� ๗ ตองสละราชสมบต ๑. พระจลจอมเกลา “พระบรมราชาธบายวาดวยความสามคค” หนงสออานประกอบคาบรรยายวชาพ�นฐานอารยธรรมไทย (เร�องเดม) หนา ๒๔๐๒. พระจลจอมเกลา “พระราชดารสลงในพระบรมราชาธบายแกไขการปกครอง” หนงสออานประกอบคาบรรยายฯ ( เร�องเดม) หนา ๒๓๕๓. เร�องเดม หนา ๒๓๕๔. กจช. เอกสาร ร.๗ สบ.๒.๔๗/๓๒ เลม ๓ บนทกเร�องการปกครอง (๒๓ก.ค.-๑ส.ค.๒๔๖๙) พระราชหตถเลขา ร.๗ ถง ดร.ฟรานซส บแซร๕. กจช. เอกสารสมย ร.๖ หมายเลข ก๑/๒ ลายพระหตถเลขา เจาฟากรมหลวงพษณโลกฯ ทล ร.๖ วนท� ๒๔๕๔๖. กจช. เอกสาร ร.๗ สบ.๒.๔๗/๓๒ เลม ๓ บนทกเร�องการปกครอง (๒๓ก.ค.-๑ส.ค.๒๔๖๙) จดหมาย ร.๗ ถง ดร.ฟรานซส บแซรผสนใจสามารถศกษาเพ�มเตมจากหนงสอเก�ยวกบประวตงาน ของเทยนวรรณ กx.ร.กหลาบ เชน ฟ�นอดต ของ แถมสข นมนนท

รชกาลท ๘กษตรยหนม ผเปนเหย อของความทะเยอทะยานความขดแยงของพวกศกดนาปจจบน เร�มขนเม�อรชกาลท� ๗ สละราชสมบต เน�องจากรชกาลท� ๗ ไมมพระ

อนชา ไมมพระโอรสและธดาตามกฎมณเฑยรบาลการสบราชสนตตวงศ จะตองกระทาโดยการสบเชอพระวงศจากวงในสดออกมา ซ�งทานแรกคอ ๑.พระองคเจาจลจกรพงษ แตเน�องจากทานมแมเปนชาวรสเซย มพระชายาเปนชาวองกฤษ เปนการผดกฎมณเฑยรบาล จงไมสามารถขนมาเปนกษตรยได องคถดมาคอ ๒.พระองคเจาวรนนทธวส แตเน�องจากมพระชายาเปนชาวตะวนตก จงไมไดรบเลอกอกเชนกน ตาแหนงจงตกมาอยกบพระองคเจาอานนทมหดลในท�สดอนท�จรงพระองคเจาอานนทมหดลและพระองคเจาภมพล มพอคอกรมหลวงสงขลานครนทรกบนางสาวสงวาลย ตะละภฏ ซ�งเปนหญงสามญชน ลกพอคาจนขายกวยเตGยวอยแถวทาชาง (ท�เขยนเชนนมไดมเจตนาลบหลคนจนหรออาชพชาวบาน เพยงแตชใหเหนวา แทจรงพวกเขากเปนคนสามญชนท�วๆไปอยางเราทาน-ผ เขยน) ลกท�เกดมาจงมศกด7เปนเพยงหมอมเจาเทานน แตเน�องจากกรมหลวงสงขลาฯเปนบดาทางการแพทย สรางคณงามความดไวมาก รชกาลท� ๗ จงโปรดเกลาฯใหลกของกรมหลวงสงขลาเล�อนฐานนดรศกด7เปนพระองคเจา เพ�อตอบแทนท�กรมหลวงสงขลาฯตองสนพระชนมในวยหนมฉกรรจในการบกเบกการแพทยไทยเม�อครงท�พระองคเจาอานนทมหดลเปนกษตรย พระองคมอายเพยง ๙ พรรษาเทานนและกาลงศกษาอยท �สวสเซอรแลนด รชกาลท� ๘ เม�อทรงพระเจรญวยขน ไดรบอทธพลจากตะวนตกมามาก โดยเฉพาะความรทางดานการปกครอง ถงแมพระองคจะไดช�อวามเชอสายกษตรย แตกมพระราชประสงคใหประชาชนอยดกนด มการปกครองตนเอง อกท งไดรบอทธพลจากการสละราชบลลงกของรชกาลท� ๗ จงมพระราชดารท�จะสละราชสมบตและเลกลมระบบกษตรย เพราะเหนวายคนการเปนกษตรยนน เปนการเอาเปรยบประชาชน และผ ปกครองประเทศควรมาจากการเลอกต ง โดยพระองคจะลงเลนการเมองในระบอบประชาธปไตยดวยตนเอง เร�องนทาใหพระชนนไมพอพระทยมาก จงขดแยงกนขนเหตการณท�สาคญอกประการหน�งคอ รชกาลท� ๘ ทรงเหนดวยกบความคดในการปรบปรงประเทศของ ดร.ปรด พนมยงค ซ�งเคยเปนผสาเรจราชการแทนพระองคอยระยะหน�ง โดยเฉพาะเคาโครงเศรษฐกจของชาตท�มเนอหาการจดระบบสหกรณ และการปฏรปท�ดนอยางขนานใหญท�วประเทศ และเร�องนกระทบกระเทอนผลประโยชนของพวกศกดนาอยางรนแรง เพราะพวกศกดนาเปนเจาของท�ดนสวนใหญของประเทศไทย พวกศกดนาจงใสรายหาวา ดร.ปรด เปนคอมมวนสตเน�องจากพระองคทรงเปนกษตรยหนมท�เลอดรกชาตแรงกลาและเหนใจประชาชนเปนพน จงทรงออกน�งตลาการดวยตนเอง ท งยงออกเย�ยมประชาชนอยเนองๆ เชน คนจนท�สาเพง ซ�งปรากฏวาชาวจนถวายความนบถอและจงรกภกดมาก การออกเย�ยมตามท�ตางๆทาใหพระองคไดสมผสกบชวตความเปนอยของประชาชนอยางแทจรง ทาใหความคดของพระองคย�งขดแยงกบพวกศกดนามากขนเปนลาดบหมอมสงวาลย อดตนางพยาบาลท�ปรนนบตกรมหลวงสงขลาฯจนไดแตงงานกน มความหลงใหลในเกยรตยศช�อเสยงของตน นกไมถงวาจะไดเปนพระราชชนน ซ�งหมายถงแมของกษตรย ประมขสงสดของประเทศ นางจงขดแยงมากและยอมไมไดท�รชกาลท� ๘ จะลมลางสถาบนพระมหากษตรย อนหมายถงเกยรตยศช�อเสยงและผลประโยชนจานวนมหาศาล ท�จะดลบนดาลความสขสบายแกตนเองและวงศตระกลไปตลอดชาตตองอนตรธานในพรบตา นอกจากนยงมความขดแยงอ�นๆระหวางแมลกคนอก กลาวคอกรมหลวงสงขลาฯไดส นพระชนมไปขณะนางสงวาลยยงสาวอย นางจงดารจะแตงงานใหม แตทวารชกาลท� ๘ ไมเหนดวย อยางไรกตามดวยความตองการทางเพศอนเปนปกตของรางกายในวยสาว นางจงไดมสมพนธสวาทกบฝร�งชาตกรกนายหน�งอยางลกซง และเม�อรชกาลท� ๘ ทรงทราบเขากเกดการถกเถยงอยางหนกในเร�องน ซ�งเปนท�รกนในหมคนไทยท�ใกลชดในเมองโลซาน เร�องนทาใหนางสงวาลยไมพอใจมากโดยธรรมชาตของมนษย เม�อลกคนใดคนหน�งเกดความขดแยงกบพอหรอแม กจะมลกอกคนหน�งเกดความไมพอใจกบลกท�ขดแยงน น�กเชนเดยวกน ภมพลไดเขาขางแมและไมพอใจพ�ชาย หาวารชกาลท� ๘ เปนลกอกตญHประกอบกบตนเองมปมดอยทางรางกายและอยในวยรนดวย จงมความคดละอารมณววาม ขาดความยงคด ตองการเดนดงมหนามตาอยางพ�ชายของตนบาง อกท งไดแรงยจากแมในเร�องท�ขดแยงกบรชกาลท� ๘ ภมพลซ�งเดมเปนเดกท�อยในโอวาท ขประจบ หวออน กกลบกลายเปนผท �มอารมณววาม รนแรงในบางครงกบ

คนท�ตนไมพอใจโดยปกตวสยของรชกาลท� ๘ ชอบสะสมปนมาก และมปนของรชกาลท� ๘ อยกระบอกหน�งซ�งไกปนออนมาก ขณะเดยวกบภมพลชอบเอาปนของรชกาลท� ๘ มาเลน เชน ไปจคนนนคนน บางครงเอาปนมาจอรชกาลท� ๘ ทาทายงเลนๆ จนผคนในวงเหนเปนเร�องปกตไปเสยแลว แตแลวส�งท�ไมมใครคาดฝนกไดเกดขน

เม�อเวลา ๘.๓๐ น. ของวนท� ๙ มถนายน ๒๔๘๙ ........... เสยงปนดงขน ๑ นด จากหองบรรทม ช นบนของพระท�น�งบรมพมาน ตอจากนนอกไมก�นาท นายชต ยามมหาดเลก ว�งหนาต�นไปทลพระราชชนนวา “ในหลวง

ทรงยงพระองค”

การสนพระชนมของรชกาลท� ๘ นน ศาลอาญา, ศาลอทธรณและศาลฎกา สรปตรงกนวา เกดโดยการลอบปลงพระชนม มใชการปลงพระชนมเอง เพราะวาแผลท�ทาใหพระองคสวรรคตอยท�หนาผาก กระสนทะลออกทางทายทอย ซ�งแสดงวาไมใชการฆาตวตาย เพราะผท �อตตวนบาตกรรม สวนมากจะยงขมบและหวใจเทานน นอกจากน นายแพทยใช ยนพนธ ยงใหความเหนวา แผลของพระองคเกดจากการอตตวนบาตกรรมไมได เพราะวถกระสนเฉยงลง รชกาลท� ๘ ผท�ยงตนเอง ตองยกดามปน หนปากกระบอกปนลง เปนของทาไดยาก นอกจากนแผลยงแสดงวาอบตเหตท�เกดโดยรชกาลท� ๘ เอง กไมมทางเปนไปไดเชนกน เพราะวถกระสนมลกษณะท�เหนชดวาเกดจากการต งใจทาของผท�ยงกอนบอกวาใครฆารชกาลท� ๘ ตองดขอมลตางๆดงน

๑. ผท�ฆา มใชบคคลอ�นท�อยนอกวง โดยเฉพาะอยางย�ง พระท�น�งบรมพมาน เพราะวาไดมการจดทหาร ตารวจวง ลอมรอบพระท�น�งอยางเขมงวด ต งแตประตวงถงองคพระท�น�ง คอถาเปนกลางวน ณ ท�ประตเหลกทางเขาพระท�น�งจะมทหารยามรกษาการณ สวนพระท�น�งช นบนมยามมหาดเลก ๓ จด สาหรบช นลางมยามตารวจหลวงและยงมทหารยามเฝาอยท �เชงบนไดสวนท�จะขนพระท�น�งอก(๑) เฉพาะท�บนไดใหญทางขนพระท�น�งมยามถง ๔-๕ คน(๒) สวนในเวลากลางคนจะมยามอยท �ช นบนตรงตาแหนงท�สาคญ ๒ จดๆละ ๒ คน นอกจากนยงมยามท�ช นลางอก(๓)ตวพระท�น�งมทางขนช นบนท�ประทบของรชกาลท� ๘ อย ๓ บนได ในจานวนนอนญาตใหคนขน ลงตลอดวนเพยง ๑ บนได ปดตาย ๑ บนได สวนอก ๑ บนได เปดเฉพาะเวลากลางวน สาหรบบนไดท�เปดตลอดเวลานน จะมยามเฝาในเวลากลางคน(๔) ยามเหลานลวนเปนมหาดเลกท�คดเลอกกนมาตามตระกล ท�เช�อไดวาจงรกภกด สามารถสละชพเพ�อกษตรยได (ขนาดชางตดผมของรชกาลท� ๙ ทกวนน กตดผมกษตรยมาต งแตบรรพบรษ) ยอมไมมวนยนยอมปลอยใหผรายภายนอก หลงหหลงตาขนไปช นบนพระท�น�งเปนอนขาดจะเหนไดวาถาไมใชคนในพระท�น�งบรมพมานแลวจะฆารชกาลท� ๘ ไมไดเลย เพราะนอกจากไมสามารถเลดลอดยามจานวนมากขนไปบนพระท�น�ง ยงไมสามารถหนไปไดพนเม�อยงแลว เพราะเปนท�ยอมรบกนวา รชกาลท� ๘ สนพระชนมในเวลา ๙ โมงเศษ ซ�งในเวลานนจะมผคนพลกพลานบนพระท�น�งแลว เพราะอยางนอยท�สด ชาววงจะทาความสะอาดต งแต ๖-๘ โมงเชา(๕) ผรายภายนอกจะไมมทางว�งหนลงไปจากพระท�น�งได เพราะเม�อเสยงปนดงสน�นขนแลว ทกคนโดยเฉพาะอยางย�งพวกยามยอมรวามเหตราย จะคอยสงเกตดความผดปกต แตปรากฏวาพยานทกคนท�เปนยามใหการกบศาลวา ไมปรากฏวาผใดเหนรองรอยผรายว�งลงมาจากพระท�น�งเลย

นอกจากประเดนท�กลาวแลว ควรพจารณาตอไปอกวา ในวนท� ๘ ม.ย. ๒๔๙๘ นน รชกาลท� ๘ เขานอนเวลา ๓ ทมเศษ และต�นขนมาในเวลาย�ารงวนท� ๙ ม.ย. ๒๔๙๘ หลงจากนนพระชนนและมหาดเลก ๑ คน ไดถวายนามนละหง เพราะในวนท� ๘ ม.ย. พระองคทองเดน หลงจากนนกหลบไปจนเวลา ๘ โมงเชา จงต�นขนไปเขาหองนา แลวกลบมานอนอกราว ๑ ชม. เวลา ๙ โมงเชากถกลอบปลงพระชนมหลงจากท�ถกยงแลว คณะแพทยสวนใหญไดตรวจพระศพ และวนจฉยวาแผลท�เกดจากการยงหางจากหนาผากไมเกน ๕ ซม.(๖) ซ�งตอมา นายแพทยสด แสงวเชยร ตรวจสอบบาดแผลเปนพเศษพบวา ท�ตาแหนงหนาผากตรงท�ถกยงมรอยกดของกระบอกปนเปนวงกลม แสดงวาผท �ยงตองเอาปนกระชบยงลงไปท�หนาผากท งนเม�อตรวจมงของรชกาลท� ๘ แลว ไมปรากฏวามรอยทะล แสดงวาผรายตองเลกมงออก แลวจงเอาปนจอยงในหลวง โดยท� “ผท�ยงตองเปนคนรปรางสง แขนยาว” จงจะทาไดสะดวก เพราะจากขอบเตยงถงบาดแผลมระยะหางกนถง ๖๖ ซม. ถารปรางเลกแขนส นจะทาไมได(๗) (ซ�งเร�องนเปนส�งท�นาตลก ท�พวกศกดนาพยายามวาร.ท.สทธชย ชยสทธเวชฆารชกาลท� ๘ ซ�งเปนไปไมได เพราะร.ท.สทธชย เปนคนรปรางเลก)จะเหนวาถาผรายเปนบคคลอ�น ซ�งไมสนทสนมกบรชกาลท� ๘ มากๆแลว จะกระทาการดงกลาวไมไดเลย เพราะเปนการเส�ยงภยและไมมทางสาเรจ เพราะพระองคนอนต งแตเวลา ๓ ทมของวนท� ๘ ม.ย. จนต�นขนมาในเวลาเชาตรของวนท� ๙ ม.ย. และเขานอนถง ๒ ระยะยอมหลบไมสนท เพราะปกตในหลวงไมเคยต�นสายกวา ๘.๓๐ น. เลย ดงนนถามคนเลกมงยอมมเสยง เพราะมงมเหลกทบอย ทาใหพระองครตวกอนท�ผรายจะทาการได(๖)นอกจากนถามผรายภายนอกแอบเขาไปในหองบรรทม กตองเขาไปในเวลากลางคนและยงในเวลานนเลย เพราะปลอดคน ท งหนสะดวก มใชรอจนเวลาเชาจงยง อนจะทาใหตองแอบซอนตวอยเปนเวลานาน ซ�งเปน

การเส�ยงภยมากกวา และหากมผรายซอนตวอยจรง ยอมไมอาจรอดสายตาพระชนน และมหาดเลกท�เขาไปถวายนามนละหงใหรชกาลท� ๘ ได

๒. ตามธรรมดานน ปรากฏในประวตศาสตรเสมอมาวา มพ�ฆานอง นองฆาพ� ลกฆาพอ อาฆาหลาน หลานฆาอา และกระท�งแมฆาลกเพ�อชงราชสมบต อาทเชน กรณแมเจาอยหวศรสดาจนทร สมยอยธยาฆาพระแกวฟา บตรของตนเองเพ�อใหพนบตรศรเทพหรอขนวรวงศาธราชชรก ไดเปนกษตรย ในเม�อผรายเปนบคคลภายนอกมได สวนผท �อยในพระท�น�งกลวนจงรกภกดและไมไดประโยชนจากการตายของรชกาลท� ๘ ผท�นาสงสยท�สดกคอ รชกาลท� ๙ ซ�งเปนผท �ไดรบประโยชนมากท�สดจากกรณสวรรคต ท งในดานลาภยศและทรพยศฤงคาร อยางไรกด กอนท�จะสรปวาเปนคนลงมอฆาหรอไม ควรดคาใหการของผท�เก�ยวของกบเหตการณสวรรคต ดงสรปไดดงน

ก. หองของรชกาลท� ๘ อยทางตะวนออกของพระท�น�งช นบน สวนหองของรชกาลท� ๙ อยอกฟากหน�งทางทศตะวนตกมระเบยงเช�อมถงกน ขางหองรชกาลท� ๙ เปนหองพระชนนซ�งมประตตดตอถงกนได

ภาพผงพระท�น�งบรมพมาน

ข. รชกาลท� ๙ ใหการวาในวนนน ตนจะเขาไปหาพ�ชายในเวลาประมาณ ๙ โมงเชา กอนเกดเสยงปนไมนานนก พบนายชต สงหเสนและนายบศย มหาดเลก ซ�งน�งอยท �ประตหองรชกาลท� ๘ เม�อรวาพ�ชายยงไมต�นจงเดนกลบไปท�หองของตน เขาๆ ออกๆ ระหวางหองตนกบหองเลนเคร�อง (ดแผนท�) และในเวลาท�มการยงปนนน ตนไมไดยนเสยงปนเลย จนเม�อรเร�องการยงรชกาลท� ๘ จาก น.ส.จรญ ตะละภฏ แลวจงว�งไปท�หองบรรทม ซ�งกมแมและพระพ�เลยงเน�องอยในหองนน กอนหนาท�ตนจะว�งเขาไปคาใหการน ซ�งกสอดคลองกบคาใหการของ น.ส.จรญ ตะละภฏ ขาหลวงพระชนน (เปนญาตพระชนนดวยเพราะนามสกลเดยวกน) ท�อางวา พอตนไดทราบจากนายสาธตวา รชกาลท� ๘ ถกยงกว �งไปท�หองบรรทม พบรชกาลท� ๙ อยท�ประตหองบนไดเลก(ซ�งมประตตดตอกบหองเลนเคร�อง) จงแจงใหรวาในหลวงสวรรคต แลวพากนว�งไปท�หองบรรทมดวยกน โดยมรชกาลท� ๙ ว�งนาหนาไป

ค. คาใหการของรชกาลท� ๙ มพรธมากเพราะค.๑ ทกคนท�อยในพระท�น�งไดยนเสยงปนดงสน�น ท งช นลางและช นบน มแตรชกาลท� ๙ และพระชนนเทานนท�ไมไดยนเสยงปนค.๒ จากคาใหการของนายฉลาด เทยมงามสจ ซ�งยนอยในบรเวณหองเสวยพระกระยาหาร อนเปนจดท�สามารถและเหนการเคล�อนไหวหนาหองบรรทมไดหมดนน นายฉลาดใหการวารชกาลท� ๙ ว�งเขาไปในหองบรรทมกอนพระพ�เลยงเน�อง จนตะดลย ไมตรงกบคาใหการของรชกาลท� ๙ ท�วาเขาไปในหองหลงพระพ�เลยงเน�อง จนตะดลยค.๓ พระพ�เลยงเน�อง จนตะดลย นกเรยนพยาบาลรนเดยวกบพระชนน ใหการวา ตนอยในหองรชกาลท� ๙ ๒๐ นาท กอนมเสยงปน และไมพบรชกาลท� ๙ ในหองนนเลย แสดงวารชกาลท� ๙ อางวาตนเองเขาๆ ออกๆ ระหวางหองนอนของตนกบหองเลนเคร�อง ยอมเปนการโกหก นอกจากนพระพ�เลยงเน�องยงใหการตอไปอกวา เม�อไดยนเสยงปนแลว กรบว�งไปยงหองบรรทม ผานหองเคร�องเลนแตไมพบรชกาลท� ๙ ในหองนน แสดงวาขออางของรชกาลท� ๙ ท�วาอยในหองเลนเคร�องกอนหนาเหตการณสวรรคต กไมเปนจรง เพราะถาเปนอยางน

จรง ขณะท�พ�เลยงเน�องว�งผานหองเลนเคร�องนน จะตองแลเหนรชกาลท� ๙ เพราะรชกาลท� ๙ เองกยงอางวา ตนว�งไปยงหองบรรทมหลงพ�เลยงเน�องค.๔ รชกาลท� ๙ และน.ส.จรญ ตะละภฏญาตพระชนน อางวา ตนว�งไปท�หองบรรทมดวยกน แตนายฉลาด เทยมงามสจ ซ�งอยนอกหองบรรทมและเหนเหตการณใกลชดใหการวา ไมเหนน.ส.จรญเขาไปในหองบรรทมเลย (นาสงเกตวาคาใหการของน.ส.จรญน เช�อถอไมไดท งส น เพราะน.ส.จรญอางวา ตนอยในหองพระชนนกอนเสยงปนดง แตพยานอ�นท�อยในหองขณะนนใหการเปนอยางอ�น)ค.๕ รชกาลท� ๙ บอกใหกรมขนชยนาทฯ ฟงวา ขณะท�ผรายยงปนนน ตนเองอยในหองของตน(๙) ซ�งเปนเร�องเทจอยางเหนไดชด เพราะขดแยงกบคาใหการของพ�เลยงเน�อง จนตะดลย ซ�งอยในหองของพระองคในขณะนนค.๖ นายเวศน สนทรวฒน มหาดเลกหนาหองรชกาลท� ๙ ใหการวา แมหองนอนของรชกาลท� ๙ มประตตดกบหองเคร�องเลน แตประตนปดตายตลอดเวลา ถารชกาลท� ๙ ตองการจะเขาหองเคร�อง จะตองเขาทางประตดานหนาของหองเคร�อง มใชเขาทางประตดานหลงซ�งตดตอกบหองของรชกาลท� ๙

จงเหนไดวา ขออางท�รชกาลท� ๙ โกหกวาตนเขาๆ ออกๆระหวางหองเคร�องกบหองนอนตนเองนนเปนเทจ

ง. เราสามารถสรปไดวา รชกาลท� ๙ ใหการเทจ พยายามอางวาตนอยไกลสถานท�เกดเหตท�สด และไปถงหองบรรทมคนสดทาย โดยรวมมอกบบคคลอ�น เชน น.ส.จรญ ตะละภฏ เปนตนโดยขอมลน เราจะเหนไดวา เม�อรชกาลท� ๙ กนขาวเชาอ�ม กไดเดนไปถงหนาหองบรรทมของรชกาลท� ๘ กอนเสยงปนไมนานนกและเขาไปในหองนน โดยท�นายชตและบศยมไดหามปราม เพราะตามคาใหการของพระพ�เลยงเน�องนน ปรากฏวาพ�นองคนน น ถาผใดต�นกอน มกจะเขาไปย�วเยาอกคนหน�งใหต�น ฉะนนนายชตและบศย ยอมไมสงสยวาเหตใดรชกาลท� ๙ จงเขาไปในหองรชกาลท� ๘เม�อเขาไปในหองรชกาลท� ๘ แลวกเอาปนของรชกาลท� ๘ นนเอง ถอเดนไปท�พระแทน เลกมงขนแลว “บรษรางสง แขนยาว” ผนกเอาปนจอยงรชกาลท� ๘ ขณะท�รชกาลท� ๘ ยงไมทนรตววาจะถกฆาถาจะถามวารชกาลท� ๘ ไมรตวในเวลาท�นองชายเลกมงหรอตอบไดวา จะรหรอไม กไมสาคญ เพราะพ�ชายยอมไมระแวงนองชาย นอกจากน ท งคกมกจะใชปนลอผอ �นอยแลว พระพ�เลยงเน�องใหการวา บางครงท งคจะใชปนจลอพวกฝายใน เชน ทาวสตยา นางสาวจรญ นางสาวทศนยาและพระพ�เลยงเน�อง บางครงถงกบเอาปนเขาไปใกล ๆ ยกขนเลงไปยงคนเหลานน ฉะนนแมรชกาลท� ๘ จะเหนรชกาลท� ๙ ถอปน กไมมวนระแวงปญหาสดทายกคอ จะเปนเร�องอบตเหตไดหรอไมไมนาจะเปนอบตเหต เพราะถารชกาลท� ๙ เอาปนลอรชกาลท� ๘ แมจะเลงปนเขาไปใกลเพยงใด กไมนาจะถงกบเอาปนจอกระชบเขาไปท�หนาผากเปนอนขาด (ตามการตรวจแผลของนายแพทยสด แสงวเชยร) เพราะทรงยอมรเหมอนกบคนอ�นท�วไปวา ปนกระบอกนนไกออน ถากระชบปนเขาท�หนาผากขนาดนน ยอมเปนการเส�ยงภยจนเกนไปสาหรบปญหาเก�ยวกบพยานหลายคน เชน นายชต นายบศย และนายฉลาด เทยมงามสจ ท�ใหการตรงกนวา รชกาลท� ๙ ไมไดเขาไปในหองบรรทม เช�อไมไดเลยหรอตอบไดวา เช�อไมได คนเหลานลวนใหการเทจ เพราะสาหรบนายฉลาดนน เปนผไดรบประโยชนจากการโกหกของตนเอง นายฉลาดยอมรบในศาลวา ต งแตถกเรยกตวไปสอบสวนกไดเบยเลยงจากสนตบาลวนละ ๓ บาท นอกจากนหลงจากท�ถกปลดจากสานกราชวง ฐานหยอนความสามารถ เม�อเดอน ม.ค.๒๔๙๑ กยงไดรบการบรรจเขาทางานท�ธนาคารแหงประเทศไทย ดวยความสนบสนนของพนกงานสอบสวน ขอท�ช ชดไดวานายฉลาดโกหกกคอ การท�นายฉลาด บอกวาไมเหนผรายว�งออกจากหองบรรทมเลย น�เปนการโกหกชดๆ เพราะเม�อมการปลงพระชนมเกดขนแลว ผรายท�ไหนจะยอมอยเปนเหย�อในหองบรรทม จะตองว�งหนออกจากหองนนสวนนายชตกบนายบศยนน ตกอยในฐานะนาทวมปาก พดมากไมได เพราะการฟองรองคดสวรรคตนเกดขนหลงจากท�พวกทหารกอรฐประหารลมลางรฐบาลเลอกต ง ผลจากรฐประหารทาใหพระพนจชนคด พวกศกดนาไดเปนอธบดกรมตารวจ และดาเนนการสอบสวน นายชตเองถกฉดยาใหเคลบเคลม ถกขเขญสารพด(๑๐) ท งครดวา พวกศกดนาและพระพนจฯ จะตองเลนงานพวกนายปรด พนมยงคใหได โดยใชกรณสวรรคตเปนเคร�องมอ ฉะนนถงตนพดความจรง กไมมประโยชน ซาจะเปนอนตรายถงครอบครว เพราะท งครดวา สมยนนมการใช อานาจเผดจการรฐประหารอยางปาเถ�อน เชน ยงทง จบกมคมขงและทรมานผบรสทธ7อยางไรบาง จงยอมสงบปาก หวงท�จะไดรบความเมตตาของศาล และอยางนอยท�สด ท งคนาจะไดรบคารบรองจากศกดนาวา ถาศาลตดสนประหารชวต รชกาลท� ๙ จะใหอภยโทษ ไมตองถกประหารชวตและทางครอบครวจะไดรบการเลยงดเปนท�นาเสยใจท� นายชตและนายบศยไมไดรบความปรานจากศกดนา หลงจากท�เขาถกตดสนประหารชวต แม จะถวายฎกา แตรชกาลท� ๙ ยกฎกาเสย จอมพล ป. เลาใหลกชาย (พล.ต.อนนต พบลยสงคราม) ฟงวาตนเอง “....ไดขอพระราชทานอภยโทษขนไปถง ๓ ครง...” (๑๐) แตรชกาลท� ๙ ไมยอมใหผท �รความลบของตนมชวตตอไป จงยกฎกาเสยอยางไรกด ศกดนาใหญกฉลาดพอท�จะสงเงนอดหนนจนเจอ ครอบครวผถกประหารชวตเสมอมา เพ�อปองกนม

ใหครอบครวผส นชวตโวยวาย ซ�งเร�องน นายปรด พนมยงคไดเปดโปงไวในคาฟองคดท�นายชาล เอ�ยมกระสทธ หม�นประมาทนายปรดวา ครอบครวผตายไดรบการชวยเหลอทางการเงนจากพระราชวงศองคหน�ง ซ�งพวกศกดนากไมกลาโตตอบแตอยางใด

จ. ในเม�อหลกฐานพยานแวดลอมตางผกมดวา รชกาลท� ๙ ฆารชกาลท� ๘ เชนนทาไมศาลไมพพากษาเอาตวไปลงโทษท�เปนเชนน ขณะนน อานาจมดอนเกดจากการรฐประหารดวยปนแผซานไปท�ว มความพยายามท�จะปกปองรชกาลท� ๙ และโยนบาปไปใหพวก ดร.ปรด โดยการใชวธการทกอยาง เชนจ.๑ สรางพยานเทจ นอกจากท�กลาวแลว ยงมการสรางพยานเทจวา ดร.ปรดและพวก ปรกษากนวาจะฆารชกาลท� ๘ ท�บานพระยาศรยทธเสน โดยมนายตG ศรสวรรณ เปนผลวงรความลบน เร�องโกหกพรรคน แมศาลกไมกลาเช�อ ในภายหลง นายตG ศรสวรรณ ยอมรบกบทานปญญานนทะ ภกขวาตนใหการเทจนอกจากนยงมนายวงศ เชาวนะกว ใหการวาไดยนนายปรดพดกบตนวา ตอไปนนายปรดจะไมปองกนราชบลลงก ซ�งเปนเร�องท�นาหวเราะ เพราะนายวงศมใชผท �สนทชดเชอกบนายปรด พอท�นายปรดจะพดความลบ อนเปนความเปนความตายดวยจ.๒ มการทาลายหลกฐานตางๆท�จะผกมดรชกาลท� ๙ ในภายหลง เชน พระชนนส�งใหพระพ�เลยงเน�อง ทาความสะอาดพระศพ แลวยงใหหมอนตย เยบบาดแผล ท งท�พระชนนเปนพยาบาลมากอน ยอมรดวา ควรจดการอยางไรกบศพท�มเคาวาจะถกฆาตกรรมนอกจากนยงมการผลดเสอผาพระศพ โดยเฉพาะหมอนนนถกนาไปฝง หลงรชกาลท� ๘ สวรรคตไปแลว ๑๐ วน ซ�งพระยาชาตเดชอดม เลขาธการพระราชวงใหการวาจะทาเชนนไดตองม ”ผใหญส�ง” แนนอนผท�ใหญกวาเลขาธการพระราชวง ในวงหลวงนนเหนจะมแตพระชนน หาไมกรชกาลท� ๙ เทานนท�รายกวานคอ มการเคล�อนยายพระศพรชกาลท� ๘ ออกไปและมผยกเอาพระศพไปไวบนเกาอโซฟาแทน(๑๑) การแตะตองพระบรมศพนน มใชวาจะกระทาไดงายๆ ตองไดรบอนญาตจากเจานายผใหญกอนเทานนจ.๓ เม�อรฐบาลพลเรอนชดกอนท�จะถกรฐประหาร จะชนสตรพระศพรชกาลท� ๘ กลบถกคดคานจากกรมขนชยนาทและพระชนนจนกระทาไมได(๑๒)จ.๔ แมแตศาลฎกา กพยายามชวยเหลอรชกาลท� ๙ และโยนความผดใหผอ �น ดงจะเหนไดวาจ.๔.๑ มเพยงสองคนเทานนในคดน ท�ไมไดรบการตรวจพสจนเขมาปนท�มอ คอพระชนนกบร.๙ เม�อปรากฏวามนายตารวจคนหน�งเสนอใหทาการพสจนดวย ผลตอมาปรากฏวานายตารวจผนนถกส�งปลดออกจากราชการจ.๔.๒ ศาลหลกเล�ยงไมยอมปฏบตตามมาตรา ๑๗๒ และ ๑๗๒ ทว แหงประมวลวธความอาญาซ�งกาหนดวา การซกคานพยาน อนจะเกดความเสยหายตอจาเลย ตองกระทาตอหนาจาเลย ศาลกลบเดนเผชญสบพระชนนและรชกาลท� ๙ ท�สวสเซอรแลนด ในวนท� ๑๒ และ ๑๕ พ.ศ. ๒๔๙๓ โดยไมยอมใหจาเลยและทนายไปซกคานดวย แมพระชนนและรชกาลท� ๙ ใหการสบสน ทนายจาเลยกซกคานไมได การซกคานรชกาลท� ๙ และพระราชชนนโดยอยการ คราวนไดกระทาอยางขอไปท อยางนาเกลยด ท งท�รชกาลท� ๙ เปนผท �นาสงสยท�สด ในฐานะท�ไดรบประโยชนจากการตายของรชกาลท� ๘ แตผเดยว อยการกลบซกถามรชกาลท� ๙ เพยงไมก�คา และเล�ยงท�จะไตถามในส�งท�เปนสาระสาคญ นอกจากนศาลฎกายงหลกเล�ยงไมยอมปฏบตตามมาตรา ๒๐๘ และ ๒๐๘ ทว และ ๒๒๕ แหงประมวลวธความอาญา เพราะวาตามปกตนน คดสาคญๆจะตองนาไปใหท�ประชมใหญศาลฎกาวนจฉย แตคดสวรรคตเปนคดท�สาคญกวาคดท งปวงในประวต ศาสตร ท�ประชมใหญของศาลฎกากลบไมไดวนจฉย มเพยงผพพากษา ๕ คนเทานน ท�เปนผตดสนคด ท�คณะศาลฎกาไมยอมเอาคดนาขนสท �ประชมใหญ กเพราะไมอยากใหผท �จบไดไลทน คดคานน�นเองจ.๔.๓ เพ�อใหความผดพนจากตวรชกาลท� ๙ ศาลฎกาถงกบประหารชวตผบรสทธ7อยาง นายเฉลยว ปทมรส ซ�งคนผน ศาลฎกาไมสามารถกลาวออกมาไดวา เก�ยวของกบคดสวรรคตอยางไร นอกจากอางซาแลวซาอกวา มความใกลชดกบนายปรด เชน ยนตามคาใหการของ “นายรว ผลเนองมา” วานายเฉลยว จดรถพระท�น�งของรชกาลท� ๘ ใหนายปรดใช ขณะท�รชกาลท� ๘ อยท�หวหน อนเปนการแสดงความไมจงรกภกด (ซ�งเปนคาให การเทจเพราะขณะนนนายปรดกอยท �หวหนดวย) ไมวานายเฉลยวจะใกลชดกบนายปรด หรอมความจงรกภกดกบรชกาลท� ๘ มากนอยเพยงใด การประหารชวตนายเฉลยว กเปนบาปอนมหนตของศาลฎกาชดนน เพราะกระท�งฆาตกร ศาลกวนจฉยไมไดวาใครเปนผกระทา ศาลกลบใหฆานายเฉลยว เพยงเพราะนายเฉลยวใกลชดกบนายปรดเม�อการสะสางคดนจบลง โดยการมแพะรบบาป ตองคาพพากษาประหารชวต ๓ คนคอ นายชต สงหเสน นายบศย ปทมศรน นายเฉลยว ปทมรส สวนรชกาลท� ๙ กไดทรงหนไปอยตางประเทศช�วคราวระยะหน�งจงเสดจกลบ เพ�อเปนการหนเสยงครหานนทาของประชาชน โดยวางหมากใหแมเปนผออกรบแทนกอนท�คนท ง ๓ จะถกประหารชวต คนหน�งไดขอพบเผา ศรยานนทเปนการสวนตว และไดพดคยกบเผาเปนการลาพงประมาณ ๑๐ นาท เม�อหนงสอพมพไดถามหลงการประหาร ๓ คนนนแลว วาไดคยเร�องอะไรกนบาง เผาไมยอมตอบ แนนอนเผาจะตองรวา ใครเปนฆาตกรโหดในกรณดงกลาวและไมเปนท�สงสยเลยวา เผาจะไมได บอกเพ�อนสนทใหรความลบน ในจานวนเหลานนม แปลก สฤษด7และประภาสรวมอยดวยการกาจดรชกาลท� ๘ นน นบวาเปนการยงทเดยวไดนก ๒ ตว เพราะนอกจากรชกาลท� ๙ จะจดการกบรชกาลท�

๘ ไดแลว ยงไดกาจด ดร.ปรด ซ�งเปนตนตอทาลายผลประโยชนของพวกกลมศกดนาอกดวย อกท ง ดร.ปรดจะรอะไรมากไปสกหนอย สมควรท�จะถกทาลายลงเสยท ฉะนนเม�อสนเสยงปนไมนาน ปรดตองลภยทางการเมองไป ต งแตป ๒๔๙๑ จนถงปจจบนขอนาสงเกตประการหน�ง ซ�งเพ�งถกคนพบในระยะหลงๆคอ เมยของ ร.ท.สทธชย ชยสทธเวชผถกระบวาเปนมอปน แลวหนตาม ดร.ปรดไปอยเมองนอก ช�อชะอม กลบไดรบตาแหนงหวหนาแมครวในวงสวนจตรลดาตราบเทาทกวนน ลกทกคนไดรบการสงเสยใหเงนทนไปเรยนตอตางประเทศ และตว ร.ท.สทธชยเองกกลบมาอยอาศยท�ลาดพราว ซอย ๑๐๑ อยางสขสบาย โดยท�เจาตวไมตองทามาหากนแตอยางใด หากเขาเปนฆาตกรจรง ทาไมรชกาลท� ๙ จงยงทรงไววางพระทยในตวแมครวปจจบน และเหตใดจงไมใหมการลงโทษตามตวบทกฎหมาย เชนเดยวกบท�เคยเลนงานนายชตและนายบศยหลกฐานจากผเก�ยวของกบเหตการณสวรรคตท�กลาวมาท งหมดน ไดชอยางเดนชดวา ฆาตกรผฆารชกาลท� ๘ อยางเลอดเยนนน จะเปนผอ �นมไดเลย นอกจากรชกาลท� ๙ มหาราชองคปจจบน ๑. คาใหการพระยาชาตเดชอดม (พยานโจทก) คดสวรรคต๒. คาใหการของนายเวช สนทรรตน (มหาดเลกหนาวง)๓. คาใหการของนายมงกร ภมรบตร (มหาดเลกในฐานะพยานโจทก)๔. คาใหการของพระพ�เล�ยงเน�อง๕. คาใหการของพระพ�เล�ยง (พยานโจทก)๖. คาวนจฉยของศาลกลางเมอง๗. คาใหการของนายแพทยนตย เวชวศษฐ ผตรวจศพ๘. คาวนจฉยของศาลกลางเมอง๙. คาใหการของกรมขนชยนาทฯ๑๐. พล.ท.อนนต พบลยสงคราม จอมพล ป.พบลสงคราม เลม ๕ หนา ๖๘๗๑๑. คาใหการ พระยาอนรกษราชมณเฑยร๑๒. คาใหการหมอนตยและคาใหสมภาษณของ มจ.สกลวรรณกร วรวรรณ ตอ นสพ.เสยงไทย วนท� ๒๘ ม.ย. ๒๔๘๘

รชกาลท ๙คนบาปในคราบนกบญแมรชกาลท� ๙ ไดเปนกษตรยแลวแตกไมไดรบการยอมรบจากจอมพล ป.พบลสงคราม นายกรฐมนตรท�มอานาจมากท�สดในชวงกอนหนาป ๒๕๐๐ ท งนเพราะจอมพล ป. รเชนเหนชาตพระองคเปนอยางด จงมไดมความเคารพนบถอแมแตนอย ย�งเปนเผา ศรยานนทดวยแลว ถงกบขวาจะเปดโปง “กรณสวรรคต” โดยการจางนายสงา เน�องนยม นกไฮปารก สมญา “ชางงาแดง” ปาวประกาศกกกองกลางสนามหลวงหนาพระบรมมหาราชวงท�ประดษฐานของพระเศวตฉตรวา จะเปดเผยตวผฆารชกาลท� ๘ เม�อมประชาชนมารอฟงนายสงา เน�องนยมจานวนมาก นายสงากปนขนไปยนบนท�สงกลางทองสนามหลวง ในวนท� ๒๔ ม.ย. ๒๕๐๐ และรองกองวา“ผฆารชกาลท� ๘ คอ.”...” แลวเอาแวนตาขนมาสวมทาทาประหลาด เพ�อบอกใบใหคนดรวาฆาตกรคอ รชกาลท� ๙ โดยไมพดอะไรอก แมนายสงาแสดงกรยาเชนน ตารวจของเผากมไดจบตวนายสงาไปลงโทษแตอยางใด (นายสงาถกจบตวไปลงโทษภายหลงในสมยสฤษด7 ธนะรชต)

สวนจอมพล ป. มมาดท�สขมกวาน ตอหนาประชาชนแลว จอมพล ป. จะยาวาตนจงรกภกดกษตรย แตในท�ลบนนจอมพล ป. ไดเตรยมการท�เปดโปง รอฟนการพจารณาคดสวรรคตขนมาใหม(๑) ซ�งส �งนรชกาลท� ๙ ทนไมได จงเปดตวออกมาเลนการเมองอยางเปดเผย ในวนท� ๒๕ ม.ค. ๒๕๘๘ ทรงเร�มปราศรยในวนกองทพบกวาทหารไมควรเลนการเมอง รฐบาลจงไดนาเอาบทความของ ดร.หยด แสงอทย ออกอากาศทางวทย แสดงความเหนวา “องคพระมหากษตรยไมพงตรสส�งใดท�เปนปญหาหรอเร�องราวเก�ยวกบเศรษฐกจการเมอง หรอทางสงคมของประเทศโดยไมมรฐมนตรในคณะรฐบาลเปนผสนองพระบรมราชโองการ...” เพ�อเปนการโตตอบ พวกศกดนาเคยดแคนบทความนมาก พากนโจมตเปนการใหญ รชกาลท� ๙ ฉวยโอกาสท�มประชาชนไมพอใจนโยบายเผดจการของจอมพล ป. กนมากเปนเคร�องมอรกทางการเมอง โดยไมยอมลงพระปรมาภไธยแตงต งส.ส. ประเภท ๒ ตามท�รฐบาลจอมพล ป. เสนอไป ในขณะเดยวกนกพยายามทาใหความสมพนธระหวางสฤษด7 ธนะรชตกบตนเองกระชบมากขน และแลวสฤษด7กรวมมอกบรชกาลท� ๙ ดวยการพาเอาพรรคพวกลาออกจากการเปน ส.ส.ประเภท ๒ เปนจานวนมาก และไมยอมสนบสนนจอมพล ป. อกตอไป จนกระท�งทาการรฐประหารในป ๒๕๐๐ สฤษด7 ยกยองรชกาลท� ๙ ใหไดรบเกยรตยศมากขนและฟนฟพระราชพธท�ลาหลง เชน แรกนาขวญอนถกยกเลกไปในระยะหลงป ๒๔๗๕ ในอดตนนประเพณนลาหลงถงข นท�วา ถากษตรยยงไมไดประกาศใหมการแรกนาขวญในแตละปแลว ประชาชนจะทาไรทานาไมไดเปนอนขาดทเดยว(๒) มฉะนนจะตองถกลงโทษอยางหนก ในฐานะท�บงอาจทาอะไรขามหนาขามตากษตรย

รชกาลท� ๙ เองไดพยายามสนบสนนการปกครองท�บบค นเสรภาพของประชาชน เขาไดกลาวสนทรพจนสนบสนนสฤษด7อยเนองๆ โดยไมคานงถงความผดชอบช�วดเลยวา ผท �ตนสนบสนนนนเปนจอมเผดจการท�คอรปช นทรพยของแผนดนไปนบพนลานบาท สวนราชนกเชนเดยวกน คราวหน�งราชนกบรชกาลท� ๙ไดรบการสนบสนนจากสฤษด7ใหไปเยอนออสเตรเลย ในฐานะตวแทนแหงประเทศไทย ขณะท�ทรงประทบอยหนาศาลาเทศบาลเมองซดนยนน มประชาชนจานวนหน�ง โปรยใบปลวลงจากหนาตางตกหนาศาลาเทศบาลนน กระจายในหมฝงชน มขอความโจมตสฤษด7วาเปนฆาตกรประหารชวตผบรสทธ7 ราชนทนอานขอความนไมไดเลย เพราะโดยพนๆนนทรงโปรดอานแตเร�องภตผวญญาณ โดยเฉพาะอยางย�งทางดานโหราศาสตรของไคโรโหรจากองกฤษ(๓) (กอนท�จะสวดมนตภาวนากอนนอนวนละ ๒ ชม.) (๔) จงแตงหนงสอโตตอบกบประชาชนท�เกลยดชงเผดจการดงกลาววา ตนเองไดรจากนกเรยนไทยในออสเตรเลยวาผท �ตอตานสฤษด7ท�ซดน�ยนนเปน “...องคการลบของพวกแดงท�มทนรอนมาก...” ทรงแสดงความเหนวา “ขาพเจาอดท�จะนกไมไดวาคงจะตองเปนองคการใหญท�มเงนมากอยางแนนอน จงมทนทรพยและหนทางท�จะสบเร�องเมองไทยไดอยางละเอยดลออ และยงลงทนพมพใบปลวมากมายไวโปรยเลนตอนเราไดรบเชญมาเมองน...” ทรงโตแทนสฤษด7วา “...เหตผลของเขาในการตาหนรฐบาลเรา ฟงไมคอยขน คนท�เขาเรยกวาผบรสทธ7ในใบปลว กคอพวกท�โดนประหารชวตเพราะวางเพลงกบพวกท�กระทาจารกรรมและอาชญากรรมตางๆในเมองเราน�นเอง...”(๕) ตกลงราชนกเชนเดยวกบผท �นยมลทธเผดจการเบดเสรจคนอ�น คอพอเหนใครตอตานโจมตการใชอานาจเผดจการปาเถ�อนกดหวประชาชน โดยไมคานงถงศลธรรมเขา กหาวาผน นเปนคอมมวนสต เปนแดง เปนซายและอะไรตอมอะไร ท�จะเสกสรรปนเร�องขนเปนเหตผลในการปดปากประชาชนตอไป โดยพอใจท�จะยกยองรฐบาลท�มนายกรฐมนตรเปนคนขโกงเชนสฤษด7 วาเปน”รฐบาลของเรา” มากกวาท�จะเหนอกเหนใจประชาชนสวนใหญของประเทศท�

ถกคอรปช�นจนยากจน สญเสยโชควาสนาและความหวงในชวตไปแทบจะหมดสน

ขณะท�รชกาลท� ๙ และราชนกาลงรวมมอกบสฤษด7 เพ�อรอฟนฐานะของสถาบนกษตรยใหสงขนนน ในกลมศกดนาดวยกนเองกไมละเวนท�จะแกงแยง ชงความเปนใหญในแผนดนทกขณะ ...... ตราบเทาท�ตาแหนงกษตรยยงคงมอยในประเทศไทย จงขอยอนกลาวถงการแกงแยงราชสมบตระหวางพวกศกดนา จนกระท�งฝายมหดลไดเปนกษตรย

ตามท�ไดกลาวไวขางตนแลวนน เร�องนไดสรางความเคยดแคนใหฝายจกรพงษมาก จงมการวางแผนอยางลกซง โดยใหเครอญาตของตนเขาไปมสวนรวมในสถาบนกษตรย เพ�อใหราชสมบตกลบมายงพวกตนบาง ถาเอาคนในตระกลจกรพงษเขาไปสมพนธทางสายโลหตกบตระกลมหดลโดยตรง กเกรงวาอกฝายจะรตว ดงนนจงวางแผนเอาตระกลท�ใกลชดกบตน คอตระกลกตยากรเขาไปสมพนธกบพระองคเจาภมพล (รชกาลท� ๙)

รชกาลท� ๙ ทรงพระราชสมภพท�รฐนวยอรค สหรฐอเมรกา ทรงไดรบการศกษาท�สวสเซอรแลนด โดยเร�มจากวชาการแพทยแลวทรงเปล�ยนเปนรฐศาสตร เม�อพระองคไดขนครองราชยเปนกษตรยองคใหมของราชวงศจกร การดาเนนชวตของพระองคในตางประเทศเตมไปดวยความสนกสนาน ทรงโปรดท งดนตร งานสงคม และทรงโปรดการขบรถเรวเปนพเศษ ดวยพระองคทรงอยในวยหนมและชอบสนก จงเปดชองใหฝายจกรพงษใชแผนลบดงกลาวผานรชกาลท� ๙ ซ�งจะดแนบเนยนมาก ฝายจกรพงษไดรวมมอกบฝายกตยากรสงมรว.สรกต กตยากรธดาของกรมหม�นจนทบร ซ�งเปนทตไทยในองกฤษขณะนน ใหไปชวยรกษาพยาบาลรชกาลท� ๙ อยางใกล ชดท�สวสเซอรแลนด ภายหลงท�พระองคทรงเกดอบตเหตทางรถยนต จนกระจกท�มเอาพระเนตรบอดสนทไปขางหน�ง จากเสนหของสาวแรกรนและความใกลชดทาใหรชกาลท� ๙ ทรงตดเนอตองใจมรว.สรกต ดวยความประทบพระทย พระองคจงมอบแหวนธรรมดาวงหน�งใหเพ�อเปนการตอบแทนนาใจของมรว.สรกต ฝายจลจกรพงษและกตยากรเหนเปนนมตรหมายท�ด จงฉวยโอกาสประโคมขาวออกมาวา รชกาลท� ๙ ทรงหม นมรว.สรกต จนทาใหพระองคตกกระไดพลอยโจน ตองทรงประกาศการหม นอยางเปนทางการในเวลาตอมา และไดเขาพธอภเษกสมรสในป ๒๔๙๓ ขณะนนรชกาลท� ๙ ทรงมพระชนมายได ๒๒ พรรษา, มรว.สรกตมอายได ๑๗ ปอยางไรกตาม อกไมนานตอมารชกาลท� ๙ กบพระชนนกไดเร�มเขาพระทยวาการแตงงานครงนคงจะตองมเบองหลง ทรงไมพอพระทยมากท�ไปตกหลมพราง จงทรงผกใจเจบและพยายามหาทางตอบโตอกฝายหน�ง

ครนแลวพระวโรกาสกมาถง เชาวนหน�งขณะท�กรมหม�นจนทบร พระบดาของราชนกาลงว�งออกกาลงกายในกจวตรปกต เพ�อเปนการกระตนเลอดลมใหเดนสะดวกย�งขนหลงจากออกกาลงกายเสรจ รชกาลท� ๙ ทรงยกสราใหด�มแกวหน�ง หลงจากท�กรมหม�นจนทบรด�มแลวกไดเสยชวตลงในวนนนเองแมวาจะไมมหลกฐานอยางเดนชดวาการตายของกรมหม�นจนทบรมสาเหตจากรชกาลท� ๙ ตาฝายกตยากรและญาตวงศตางไมพอใจ จงเกบความคบแคนนไวในสวนลกของหวใจ เบองหลงเหตการณท�แทจรงเปนเชนไร รชกาลท� ๙ และพระชนนจะทรงเลาไดดท�สด ความรกใครปรองดองของท งสองพระองค เร�มหางเหนและทรงกนแหนงแคลงใจมากขนเปนลาดบ หลายๆครงท�แสดงออกถงการพยายามจะชงความเปนใหญดงจะไดกลาวในโอกาสตอไป

แมวารชกาลท� ๙ และราชนจะทรงบาดหมางใจกนจนเขากนไมได แตในสภาพท�ตางกมผลประโยชนมหาศาลรวมกนในสถาบนกษตรย การขดแยงจงเปนเร�องภายใน แตหลงฉากแลวความเปนอนหน�งอนเดยวกน เปนภาพพจนท�สาคญซ�งจะดารงความศรทธาของปวงชนท�มตอสองพระองค ย�งในภาวการณท�ถกอทธพลทหารบบ เชน รฐบาลถนอม ประภาส การกลมเกลยวเพยงหนาฉากยงไมเพยงพอ ท งสองพระองคบอยครงท�ตองปรกษาความกนจนสวาง มความรวมมอกนอยางจรงจง เพ�อแสดงบทขอความเหนใจจากประชาชน ท งนกเพ�อตอตานกบพลงใดๆท�บงอาจมาทาลายสถาบนผลประโยชนอนลาหลงของตน

ในชวงท�รฐบาลถนอม ประภาสเรองอานาจอยนน ประภาสไมลงรอยกบศกดนาใหญมาตลอด เปนเพราะตางกตองการเปนใหญเหนอผอ �นในแผนดน อกท งประภาสสามารถกาความลบเร�องสงหารรชกาลท� ๘ อยดวย จงเหนไดวาการกระทาของกลมถนอม ประภาสมลกษณะแขงขนและไมไวหนาศกดนาใหญมากขนเปนลาดบ เชน นางไสว จารเสถยรชอบแตงตวแขงขนกบราชนสรกตตลอดเวลา ไมวาราชนสรกตจะทรงแตงกายอยางฟ มเฟอยเพยงใด นางไสวจะตองแตงใหไดเทยมนน นบเปนการพยายามแขงขนท�นาสงเวชมาก ณรงคเองถงกบประกาศกองในหมเพ�อนทหารขณะมนสราอยางนอย ๒ ครงวา “กน�แหละ จะเปนประธานาธบดคนแรกของเมองไทย” ครงหน�งท�เพชรบร อกครงหน�งท�เพชรบรณ

ในวนเฉลมพระชนมพรรษาของกษตรยภมพลหรอราชนสรกต จะมขาราชการช นผใหญท งนายทหารและพลเรอนเขาถวายพระพรเปนประจาทกป แตในชวงกอนเหตการณ ๑๔ ตลา ๒๕๑๖ จะพบวาไมมช �อของประภาส-ไสว ณรงค กตขจรและภรรยา เขาไปถวายพระพรเลย ในชวงนนฝายศกดนาใหญพยายามปลอยขาว

วา ประภาสสงคนไปยงฟาชายวชราลงกรณท�ออสเตรเลย เพ�อเปนการปลกความจงรกภกดในสถาบนกษตรยและเปนการทาลายประภาสไปในตว ซ�งวธการอนแนบเนยนนเปนวธการท�ท งสองพระองคทรงโปรดปรานมาก นยมนามากล�นแกลงและทาลายผท�ลวงรความลบอนเลวรายและไมยอมออนขอใหพระองคเปนประจา ขณะท�กลมถนอม ประภาสมอานาจและมกาลงทหารในมอพรอมท�จะโคนศกดนาใหญได ฝายศกดนาใหญกมประชาชนจานวนมากท�ใหการสนบสนนดวยความงมงายตามประเพณนยม ในภาวะขณะนนฝายศกดนาใหญแม จะเสยเปรยบอยบาง แตกไมอาจสรางกาลงใดๆไดเลย นอกจากตารวจชายแดนจานวนไมมากท�ทรงใหความสนทสนมโดยสวนพระองคของพระชนนและกษตรยภมพล ปญหาฐานอานาจของศกดนาคอกาลงตดอาวธ น�เปนส�งท�กลมทหารท�กมอานาจตระหนกและกดกนสถาบนกษตรยหลง ๒๔๗๕ มาตลอด และเปนความเจบปวดของฝายศกดนาท�จดจาไดแมนยาจนเปนบทเรยนสาคญ ดงจะเหนไดในระยะหลง ๑๔ ตลา ท�ศกดนาใหญพยายามแทรกอทธพลของตนเขาไปในหมทหารและขาราชการสาคญๆ รวมท งการเลนเลหเพทบายเพ�อหาคนหวออนและงมงายในตนขนมาคมอานาจตางพระกรรณอนจะเปนฐานอานาจท�แทจรงในการคาจนสถาบนกษตรย ซ�งนบวนจะเส�อมดวยความเหลวแหลกของคนในสถาบนเองอยางไรกตาม กาลงของท งสองฝายกไมอาจทาลายลางกนไดในทนทเชนกน ปญหาของท งสองฝายคอ การคอยจองหาโอกาสเหมาะๆท�อกฝายเพล�ยงพลา เพ�อทาลายอกฝายลงไปใหได

ครนแลวโอกาสกมาถง ในวนท� ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ ในชวงนนอดตผนานกศกษาและอาจารยกลมหน�งทาการเรยกรองรฐธรรมนญ ซ�งรฐบาลถนอมรางมา ๑๐ ปยงไมเสรจ ประภาสส�งจบคนเหลาน โดยต งขอหาฉกรรจวาเปนกบฏและคอมมวนสต ทาใหนกเรยน นกศกษา ประชาชนลกขนตอสท�วประเทศนบลานคน เพ�อเรยกรองให ปลอยคนท ง ๑๓ และใหรฐธรรมนญโดยเรว ในขณะท�สถานการณตงเครยดตดตอกนหลายวนกาลงเปล�ยนไปในทางท�ดแกถนอม ประภาสในตอนใกลรงของวนท� ๑๔ ตลาคม ไดมวทยลบจากพระราชวงส�งใหมนตชย พนธคงช�น ซ�งเผชญหนาฝงชนอยท�สวนจตรลดาใหตะลมบอนตนกศกษา เพ�อหวงกอคล�นตอสในหมประชาชนท�มตอ ๓ ทรราชยขนมาใหม มการจลาจลกนท�วไปในกรงเทพฯ ผคนเสยชวตเกอบ ๑๐๐ คน ขณะเดยวกนตารวจชายแดนนอกเคร�องแบบกถกศกดนาใหญสงตวออกไปปลกความเกลยดชง และรวมท งกอวนาศกรรมเผาตกหลายแหง พรอมกบเปดประตวงตอนรบนกศกษา ประชาชนเพ�อคมภยให อนเปนการฉวยโอกาสสรางความนยมในพระองค ทามกลางความชงชง ๓ ทรราชยในหมนกศกษา ประชาชน พระองคโดดเดนขนมาเปนเทพบรษในดวงใจของประชาชน แตอกมอหน�งกรวมมอกบกฤษณ สวะรา ใชอานาจทางทหารบบให ๓ ทรราชยบนออกนอกประเทศ โดยหนาฉากกษตรยใหคาม�นสญญาตอหนา ๓ ทรราชยวาจะไมยดสมบตอนมหาศาลของพวกเขา และจะใหกลบเขาประเทศอยางแนนอนเม�อเร�องสงบลง แตหลงเหตการณไมนาน กษตรยกลบสนบสนนใหยดสมบตของพวกเขา และแสดงทาทเฉยเมยตอการขอกลบประเทศในระยะ ๒ ปแรกการแยงผลประโยชนกบการหกหลงเปนของคกน กษตรยซ �งถอกนวาเปนผสงสง กหาไดพนจากวถการแกงแยงดวยการหกหลงผอ �นกหาไม โอกาสใคร โอกาสมน ผกาชยชนะท�แทจรงในวนมหาวปโยคหาใชประชาชนเราทานตามท�เขาใจกน แทท�จรงคอ สถาบนพระมหากษตรยหรอกษตรยภมพลจอมวางแผน

หลง ๑๔ ตลา อานาจการปกครองจงหวนกลบมาสออมอกของกลมศกดนาอกครงหน�ง หลงจากการสญเสยครงย�งใหญเม�อ ๒๔๗๕ และตองอยเบองลางกลมทหารมาตลอด นายสญญา ธรรมศกด7 องคมนตรเปนคนท�กษตรยทรงไววางพระทยมากท�สดคนหน�ง ไดรบการแตงต งจากพระองคใหเปนนายกรฐมนตรหลงเหตการณนองเลอด สญญา ธรรมศกด7ใชความเกลยดชงตอ ๓ ทรราชยของปวงชน สรางความนยมใหสถาบนกษตรยดวยการเหยยบ ๓ ทรราชยใหจมดน ซายงโยกยายนายทหาร ตารวจท�เปนเสนสาย ๓ ทรราชยออกจากตาแหนงสาคญๆทางราชการ ในชวงนอทธพลศกดนาใหญคอยๆเขาแทนท�อทธพลของกลมทหาร โดยสรรหาบคคลท�จงรกภกด ไมวาจะจรงใจหรอดวยความทะเยอทะยาน เขามามบทบาททางราชการเมอง เชน สมคร สนทรเวช(ครงสมยยงอยประชาธปตย) พล.อ.เปรม ตณสลานนท(นายทหารภธรขณะนน) พล.ต.อ.มนตชย พนธคงช�น อธบดกรมตารวจในชวงนน พรอมกบการปรบปรงตารวจชายแดน ฐานกาลงสาคญของตนใหมอาวธทนสมยขน แตกไมอาจเขาครอบงาทหาร ตารวจทกสวน เพราะทหาร ตารวจบางคนท�มอานาจอยแลว ไมคดท�จะไปเกาะขาหรอชายกระโปรงใครท งสน เชน พวกทหารยงเตรกและนายตารวจท�เขารวมกบฏใน ๑ เมษา ๒๕๒๔ ซ�งพวกเขาเช�อม�นในความสามารถของตนมากกวาการเดนเสนสายกษตรย เพราะตองเอาใจและปฏบต ตามความมกใหญใฝสง รวมท งความคดพเรนๆของศกดนาใหญ

นอกจากกาลงทหาร ตารวจแลว ศกดนาใหญยงพยายามหาฐานกาลงสนบสนนจากชาวบานดวยการต งกลมลกเสอชาวบาน นวพล กระทงแดง ดวยความบนเทง ความเช�องมงาย เพ�อดารงความภกดของพวกเขาตอไปดวยการพระราชทานผาพนคอ ใหเขาเฝาอยางใกลชด ใหสายสะพายเหรยญตรา รวมท งสนบสนนดานเงนทอง นบวนกาลงของศกดนาใหญจะเขมแขงขน แตความขดแยงภายในระหวางกษตรยและราชนไมมททาจะลดลงเลย

ในชวงท�คกฤทธ7ไดรบการเลอกต งเปนประธานสภาสนามมา ซ�งเปนสภาชดพระราชทาน แตงต งโดยกษตรยภมพล พระองคทรงมอบใหคกฤทธ7แกกฎมณเฑยรบาลเสยใหม โดยใหสตรมสทธ7ท�จะเปนกษตรยไดเชนกน ท งน

เพ�อพระองคจะไดหนนฟาหญงสรนธร พระธดาองคโปรดของพระองคใหมโอกาสเปนกษตรยไดและจะไดเปนตวแทนของราชวงศสายสาม ขณะท�ราชนสรกตต7พยายามจะทรงดนลกชายปญญาออนสดท�รกขนเปนกษตรย เพ�อตนจะไดเขากมบงเหยนตามแผนท�ฝายกตยากรและจกรพงษไดรวมวางไว การพยายามสรางช�อเสยงและปลกฝงความจงรกภกดในหมนกศกษาของศกดนาใหญ กลบไมเปนไปตามท�กษตรยภมพลคาดการณ พระองคทรงเอาใจศนยนสตดวยการทรงเสดจไปพระราชทานเพลงศพวรชน พระราชทานโอวาทและใหการสนบสนนนกศกษาหลายๆประการ แตดวยความต�นตวของภาวะการเมองในระยะนน นกศกษาหาไดตดกบสถาบนกษตรยซ �งสวยหรแตภายนอก พวกเขากลบลกขนเพ�อตอสเพ�อความเปนธรรม เพ�อสทธเสรภาพ เพ�อชวตท�ดข นของผคนโดยเฉพาะชาวนา กรรมกรอยางขนานใหญ และสงผลกระทบกระเทอนผลประโยชนกลมศกดนาอยางใหญหลวง สดกาลงของท งสองพระองคจะเหน�ยวร งไวได ศกดนาใหญจงหนมาวางแผนเพ�อกาจดคนรนหนมสาวมใหเปนเสยนหนามพระองคตอไปโดยกอนหนานไมนาน ครอบครวกษตรยไดไปใหพระหมอดทานายอนาคต พระองคนนบอกวาราชวงศจกรถงฆาต ชะตาขาดเสยแลวในรชกาลน หากจะใหมรชกาลท� ๑๐ ตอไปแลว กษตรยตองทาการอยางใดอยางหน�งทางการเมอง ต งแตเดอนสงหาคมเปนตนไป จากนนตองฆาประชาชนสก ๓๐,๐๐๐ คน ชวงเวลาท�เหมาะสมท�สดคอ กนยายน-ตลาคม โดยใหพวกทหารจดการให นอกจากนนพระหมอดยงไดเสนอใหแกเคลดลางรายดวยการใหพระองคและฟาชายนอนลงในโลงศพ และนาเลอดหญงสาวพรหมจรรยของผท �ไมหวงดตอสถาบนกษตรยมาชาระพระบาทท งสองขาง ดวยความงมงายอยางย�งยวดและความหวาดกลวตอการเปล�ยนแปลงสงคมเพ�อคนยากไรในยคนน กษตรยและราชนกบราชนกลกลบคดถงความอยรอดของบลลงก เฉกเชนบรรพบรษของตนในทกยคท�ผานมา เม�อมเหตการณแหลมคมใดๆเกดขนในบานเมอง กยนดท�จะใหความฉบหายบงเกดแกไพรฟาประชาราษฎรและบานเมอง ย�งกวาการเสยผลประโยชน ลาภยศ ความสขและการเสยสละสวนพระองคของสถาบนกษตรยเลย เหลาราชนกลของราชวงศจกรสายมหดลไดตดสนพระทยท�จะปฏบต ตามคาทานาย

หลงวนท� ๑๒ สงหาคม อนเปนวนครบรอบวนเกดของราชนสรกตต7ไมนาน ตามแผนการลบข นท� ๑ ใหจดสงประภาสใหบนกลบเมองไทย เพ�อทดสอบการตอตานของปวงชน ท งสองพระองคไดแสดงออกอยางเดนชดในการคดคาน การตอตานของนกศกษาและประชาชนดวยการอนญาตใหประภาสเขาเฝา มอบชอดอกไมและออกคาใชจายจานวน ๕ แสนบาทเพ�อเปนคาเท�ยวบนพเศษในการนาประภาสกลบไทเป กอนจากไปมการอนญาตใหประภาสปรากฏตวทางโทรทศน เพ�อแสดงบทขอความเหนใจจากประชาชนโดยอางวาตนเอง ตากาลงใกล บอดตองการมารกษาในเมองไทย เดมทถนอมเคยขอสญญาใหตนเองกลบประเทศ แตศกดนาใหญกบทหารบางคนเปนตวการอางความไมพอใจของประชาชน โกหกถนอมวายงไมถงเวลานน แตเม�อศกดนาใหญตองการสรางสถานการณปราบนกศกษา กลบแตงคนไปเชอเชญ ๓ ทรราชยและใหการตอนรบอยางด โดยไดรบการคมครองอยางเขมแขงจากนายพลทหารบกคนหน�งช�อ ยศ เทพหสดนทร หลานประภาสน�นเองในชวงกอนท�ประภาสจะเขามาเมองไทย ในวงการทหารมการเปล�ยนแปลงดลยอานาจอยางมาก เม�อกฤษณ สวะรา ผบญชาการทหารบก ดวนตายไปกอนดวยการถกวางยาพษขณะเขาโรงพยาบาลมงกฎดวยโรคสามญ แท จรงกฤษณตองการใชโรงพยาบาลเพ�อการประชมนายทหารคนสนท วางแผนเตรยมยดอานาจมาสกลมตน แตถกยศ เทพหสดนทร ลกนองท�ไวใจไดของกฤษณหกหลง เพราะกฤษณคดคานการพยายามกลบเขามาของ ๓ ทรราชยต งแตหลง ๑๔ ตลา กฤษณเปนผคมกาลงทหารมากท�สดในขณะนน ไมเหนดวยกบแผนการขยายอานาจของกษตรยภมพลในกลมทหารและพยายามขดขวางพระองค น�เปนสาเหตการตายท�สาคญเม�อมามองประวตศาสตรในยคหลงจากนไมก�ป ไดมนายทหารหลายคนท�จะไดเปนผบญชาการทหารระดบสง แตตองเสยชวตในลกษณะท�คลายๆกน ไมทราบสาเหตเดนชด เชน พล.อ.อานาจ ดารกาญจน,พล.อ.อ.คารณ ลละศร ซ�งแตละคนลวนแตขดแยงกบศกดนาใหญท งส น และกมขาวลอวาเปนเพราะ “คาบญชาจากเบองบน”

ทกครงไป เร�องทานองนเปนท�กลาวขวญกนท�ว ในบรรดานายทหารช นผใหญ เชน ครงหน�งขณะท�มการแขงขนเลอกต งท�รอยเอด พล.อ.เกรยงศกด7 ชมะนนทเปนนายทหารท�มจตใจประชาธปไตย หากไดรบเลอกต งจะเปนกาลงสาคญของฝายประชาธปไตย ในการตานทานอทธพลอนแสนจะลาหลงของกษตรย ในขณะรณรงคเลอกต ง พล.อ.เกรยงศกด7เกดเปนไขหวดและตองการไปพกผอน แตผใกลชดทกคนตางเตอนไมให พล.อ.เกรยงศกด7เขาโรงพยาบาล เพราะเกรงวาจะเสยชวตอยางกะทนหนเชนนายพลคนท�ตายอยางมเลศนย เพราะบงอาจไปบดบงรศมของสถาบนพระมหากษตรย กฤษณกเชนกน การขนเปนรฐมนตรกลาโหมตามท�พรรคประชาธปตยเสนอ จะทาใหกฤษณสามารถผนกกาลงไดเขมแขงย�งขนและอานาจอนควรตกแกกษตรยจะย�งรบหร�ลงทกวน แนนอนกษตรยและราชนยอมทนในส�งนไมได ใครผบงอาจขวางทางพระองค กจะตองมอนเปนไปตามพระบญชา

แผนรายไดเร�มขนดวยการปลกป�นลกเสอชาวบาน นวพล กระทงแดงใหจงเกลยดจลชงนกศกษาเปนพเศษ ใช กลไกราชการขดขวาง ประณามและใสราย หาวานกศกษาไมหวงดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย เปนพวกคอมมวนสต รวมท งใชศาสนามาสรางความขลง ใหพระเทศน ตลอดจนการเขาทรง ใชเคร�องรางตางๆ เชน ผานสานกป สวรรค ซ�งพวกเขาต งขนเพ�อทาลายอกฝายโดยเฉพาะ, พระกตตวฒโฑแหงจตภาวน ฯลฯ รวมท ง

การแตงเพลงปลกใจ มอมเมาใหชาวบานรงเกยจพวกนกศกษาและศนยนสตอยางย�ง ท งท�เดกรนหนมรนสาวเหลานอยากเหนสงคมท�มความยตธรรม และเปดโอกาสใหปญหาความยากจน ความเนาเฟะของประเทศไดรบการแกไขเทานน ถาผมอานาจในประเทศเขาใจ และเปดโอกาสใหพวกเขามสวนรวมในการแกปญหาสงคมบางอยางคอยเปนคอยไป ความรนแรงและนองเลอดจะตองลดนอยลงกวาภาวะปจจบนอยางแนนอน และยงให โอกาสสงคมเปล�ยนแปลงอยางสนตไดมากขนดวยแผนลบข นท� ๒ ไดเร�มขนเม�อ ๑๙ กนยายน ๒๕๑๙ มการสงพระถนอมเขามาเมองไทยในรปของสามเณร เพ�อมาบวชเปนพระท�วดบวรนเวศอนเปนวดหลวงท�กษตรยเคยบวช สามเณรถนอมเขามาท งๆท�คณะรฐมนตรมมตหามเขามา พระถนอมไดรบความคมครองจากตารวจรอบวด รวมท งการอารกขาจากพล.ท.ยศ เทพหสดนทรแมทพภาค ๑ ในชวงนเองท�ฝายสนบสนนศกดนาใหญไดเผยโฉมออกมาอยางชดเจน พระนวพล กตตวฒโฑ พดออกอากาศทางโทรทศนวา “การกลบเขามาและการบวชของพระถนอม ไดรบพระบรมราชานญาตและพระราชดารเหนชอบจากพระเจาอยหว ฉะนนพระถนอมจงเปนผบรสทธ7” นายสมคร สนทรเวชรฐมนตรชวยมหาดไทยในขณะนน ไดใหสมภาษณในเร�องนวา “ผมไดรบพระราชกระแสรบส�งจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวใหเปนผยตเร�องน” วนตอมาสมครกเดนทางไปนราธวาสเพ�อเขาเฝากษตรยและราชนท งสองพระองคซ�งทาทวาไมรเร�องมาต งแตตน โดยไดหลบดเหตการณอยภาคใต ไดรบเสดจขนกรงเทพฯในวนท� ๒๓ กนยายน และเขาเย�ยมพระถนอมทนทท�ลงจากเคร�องบนท�ทาอากาศยานดอนเมอง เชนเดยวกบฟาชายวชราลงกรณ ซ�งกลบจากออสเตรเลยกตรงเสดจเขาเย�ยมพระถนอมทนทในวนท� ๓ ตลาคม แทนท�จะเขานมสการพระแกวมรกตตามปกต การแสดงทาทเชนนเปนการประกาศสนบสนนพระถนอม และคดคานการตอส ของนกศกษา ประชาชนท�ใหจบฆาตกรมาลงโทษอยางตรงไปตรงมา

โอกาสอนเหมาะสมท�สดไดเกดขน เม�อนกศกษากลมหน�งไดจดแสดงละครเลยนแบบการแขวนคอชางไฟฟา ๒ คนท�ออกตดโปสเตอรตอตานพระถนอม แตพวกศกดนาไดฉวยโอกาสตกแตงฟลมท�ถายรปตวละครนนเสยใหมใหเหมอนเจาฟาชาย จากนนกใชวธการท�พวกตนถนดนกหนา โหมปลกระดมความจงรกภกดท งทางหนาหนงสอพมพและวทยอยางขนานใหญ โดยกลาวหานกศกษาวาหม�นพระบรมเดชานภาพดวยการแสดงละครแขวนคอฟาชาย เร�องนสรางความประหลาดใจแกชาวบานท�ไมรตนสายปลายเหตในตางจงหวดมาก พวกเขาหลงเช�อคาโฆษณา โดยเฉพาะลกเสอชาวบานถงกบถกหลอกใหมาเท�ยวกรงเทพฯ แตกลบตาลปตรไดมาชมนมท�พระบรมรปรชกาลท� ๕ เพ�อใหดเหมอนวาชาวไทยโกรธแคนแทนสถาบนกษตรย ขณะเดยวกนพวกศกดนาไดรวมกบทหารบางกลม ตระเตรยมพวกอนธพาล กระทงแดง ตารวจชายแดน รวมท งทหารพลรมปาหวายตดอาวธรายแรงครบครบ ลอมทางเขาออกมหาวทยาลยธรรมศาสตรทกดาน

วนแหงการนองเลอดไดมาถงเม�อเชาตรวนท� ๖ ตลาคม หนมสาวผมแตสองมอเปลาถกระเบด กระสนซดดงหาฝน ตายและบาดเจบอยางอเนจอนาถ บางคนถกจบแขวนคอ เผาท งเปนอยางสยดสยอง ผหญงบางคนถกขมขนแลวฆาอยางไรความปราน บางคนถกทรมานเอาไมตอกท งเปน เอาไมแทงเขาชองคลอดของเดกสาวผไร เดยงสา และแลวเลอดบรสทธ7จากหญงสาวพรหมจรรยกไดถกนาไปลางพระบาทท งสองขางของพระมหากษตรยไทยผสงสงตามพธกรรมทางไสยศาสตรอนพสดาร ชวตผคนจานวนนบรอยนบพน ผไรความผด ตองตกเปนเหย�อของความโงเขลาเบาปญญาและความมวเมาในอานาจของกษตรยและราชน ทกครงท�มการเอยถงเหตการณมหาวปโยคในวนท� ๖ ตลาคม ยากย�งท�ชาวไทยจะไมหวนระลกถงกษตรยภมพลและราชนสรกตต7คนบาปในคราบนกบญ ผบงการและอยเบองหลงการตายอนนาขนพองสยองเกลาของเหลานกศกษาผบรสทธ7

ในตอนเยนวนท� ๖ ตลาคม กลมทหารกประกาศยดอานาจโดยมพลเรอเอกสงด ชลออย(รฐมนตรกลาโหมในขณะนน)เปนหวหนาคณะปฏวต กอนหนามการประกาศยดอานาจในเยนวนนน มการพบปะระหวางกษตรยภมพลและพล.อ.อรณ ทวาทสน เพ�อไปทาบทามพลเรอเอกสงด ชะลออยใหเปนหวหนาคณะปฏวต เม�อพลเรอเอกสงดทราบวากษตรยทรงสนบสนนการปฏวตคร งนอยางย�งจงไดยอมรบ หลงจากนนไดมการจดต งรฐบาลโดยนายธานนทร กรยวเชยรผมความคดคบแคบและใชอานาจเผดจการในการบรหารประเทศตามอาเภอใจ รวมกบนายสมคร สนทรเวช รฐมนตรมหาดไทยท งสองตางกเปนผใกลชด และวางพระทยของสถาบนกษตรยโดยเฉพาะราชนสรกตต7 เหนไดชดวาการไดดบไดดของนายสมคร มาจากลกษณะมกใหญใฝสง ถบตวขนมาจากการเกาะชายกระโปรงของฝายหญง พรอมกบการถบสงเพ�อนรวมงานและผมบญคณทกคน แมแตนายธรรมนญ เทยนเงนและพรรคประชาธปตยผโอบอมทางการเมองต งแตสมครยงไมมช �อเสยงใดๆ

ในชวงหลง ๖ ตลา ไมนาน ราชนสรกตต7ผกาบงเหยนรฐบาลชดใหม ไดมบทบาทมากและพยายามสรางฐานอานาจของตนใหม�นคงย�งขนในกลมลกเสอชาวบาน โดยเฉพาะในเขตภธรท�เปนของกษตรยภมพล และในวนท� ๕ พฤศจกายน๒๕๑๙ ราชนและฟาชายไดพาประธานลกเสอชาวบานจานวนหน�งไปสาบานตนกลางดกในวดพระแกว วาจะรบใชและจงรกภกดตอราชนเสมอไป การใชเลหกลสารพด เพ�อหลอกลอ ผกมดทางจตใจชาวบานและขาราชการระดบตางๆอยางเชนตวอยางขางตนมกจะมเปนประจา บางครงถงกบจดงานฉลองเลยงอาหารในพระราชวงเปนการสวนพระองคเอง มการแจกของท�ระลกเหรยญตราเปนกรณพเศษ พวกทหารเสอ

ราชนและทหารท�คายนวมนทรชลบร เปนตวอยางของขมกาลงท�ราชนผมกใหญใฝสงไดพยายามสรางขนมาจากศรทธา และความรเทาไมถงการณของเหลาทหาร พวกเขายงหลงคดวา การเสยสละใหกบราชนเปนคณอนใหญหลวงตอประเทศชาต แทจรงการเสยสละของเขาไมเพยงแตไรคา แตยงสรางความฉบหายกบประเทศโดยสวนรวม โดยท�เขาไมเขาใจเลย

สมเดจพระราชนสรกตต7 เตบโตมาจากพระราชวงศช นปลายแถว เปนเดกหญงหมอมราชวงศตวเลกๆ ท�เคยศกษาในโรงเรยนสามญเชนเดยวกบลกชาวบานท�วไปท�โรงเรยนสายปญญา ครนตอมาไดเปนราชน ดวยอบายอนแนบเนยนของพระบดาและญาตวงศท�ใกลชด เชน จกรพงษและสนทวงศ สมเดจทรงมลกษณะทะเยอทะยานใฝสงเปนพเศษ ย�งมอานาจสงกย�งหลงระเรง ทรงเปนสตรท�เจาเลหเพทบาย มกเปนผบงการอยเบองหลงเหตการณสาคญๆของบานเมอง บางครงถงกบออกหนาอยางทระนง เชน การแตงต งโยกยายนายทหารหลงเหตการณ ๑๔ ตลา ๒๕๑๖ เกอบทกครง แตท�โดงดงคอ การต งเปรม ตณสลานนทจากผชวยผบญชาการทหารบก เปนผบญชาการทหารบก พรอมกบเตะโดง เสรม ณ นคร ผบญชาการทหารบกขณะนน ไปเปนผ บญชาการทหารสงสด การตออายเปรมในตาแหนงผบญชาการทหารบกซ�งเปนตาแหนงท�มอทธพลย�งใหญท�สดในประเทศ โดยสมเดจส�งใหอาทตยเลนเกมสนรวมกบพระองค แมคณะรฐมนตรหลายทานจะคดคานเพราะไมชอบดวยตวบทกฎหมาย แตในท�สดคณะรฐมนตรตองอนมตอยางเฝ�อนๆดวยจายอมตอ “ขอมลใหม” ซ�งกคอพระราชเสาวนยของสมเดจ อกครงหน�งท�เดนมากและมผลตอการเปล�ยนดลยอานาจในหมทหารอยางพลกหนามอเปนหลงมอคอ กรณหกหลงกลมยงเตรกในกบฏวนท� ๑ เมษายน ๒๕๒๔ สมเดจเปนผดงดนใหกษตรยภมพลและเปรมทรยศตอยงเตรก และพากนหนไปต งกองบญชาปราบกบฏท�โคราช ท งๆท�เปรมและกษตรยภมพลเปนผเปดไฟเขยวใหพวกยงเตรกและสณหปฏวตเอง ชวงจงหวะอาทตยไดโดดเดนขนมาเปนผย �งใหญท�แท จรงคมท งแมทพภาค ๑ ผชวยผบญชาการทหารบก, ผอานวยการรกษาพระนคร ฐานอานาจทางทหารจงตกอยในมอของสมเดจโดยผานอาทตย กาลงเอก, ทหารเสอราชนท�สมเดจทรงโปรดปรานเปนพเศษ บางครงการใช อานาจของสมเดจเปนไปอยางมวเมา โดยไมเคยคานงถงผลกระทบตอประเทศชาตเลย เชน กรณกลมยงเตรกอยากขอเขารบราชการทหารใหม ซ�งนาท�จะอนญาตเพราะจะเปนการสมานความแตกราวในกองทพมใหสลายเปนเส�ยงๆมากไปกวาน อกท งจะยงเปนการรกษาสมรรถภาพของกองทพในการต งรบกองทพเวยดนามท�กาลงจอคอหอยประเทศไทยอยขณะน เพราะกลมยงเตรกเปนนายทหารท�มฝมอ ผานการรบเคยงบาเคยงไหลกบพลทหารมาอยางโชกโชน ขณะท�ผบญชาการระดบกรมและกองพนสวนใหญในปจจบน มกรวมรบกบลกนองในหองแอร พวกเขา ๒๐ คนเศษจงเปนกาลงท�สาคญของกองทพไทย แตสมเดจไมไดมองเหนคณคาของพวกเขาเลย สมเดจหวงอานาจของตนในกองทพบกมากกวาหวงสถานการณทางชายแดน พระองคจงใชสทธพเศษในการวโตทกครง ไมวาใครจะมาเพยรพยายามขอรองอยางใด คาตอบกคอ “ไม”

บทบาททางการเมองท งลบและเปดเผยดวยลกไมอนแพรวพราวของสมเดจ เปนท�ลอเล�องกนไปท�วในหมขาราชการทหาร ตารวจ พลเรอนช นผใหญ วงการนกการเมองและนกธรกจช นสงตางยกยองสมเดจในนามสมญาตางๆ และใชกนอยางกวางขวาง บอยครงท�หนงสอพมพมการเขยนคอนแคะดวยพระสมญานามอยางครนเครง เชน “พระนางอสรพษ” “ซสไทเฮา” “ผบญชาการผบ.ทบ.” “คาส�งเบองบน” เปนตน จนรกนท�ว เดGยวนขาราชการคนใดอยากเปนใหญเปนโตในพรบตากตองผานเสน “สมเดจ” เพยงแคกราบใตเบองพระบาทงามๆ และปฏบตตามคาบญชาของพระองคจนมผลงานใหดเสมอนหน�งจงรกภกด และจะพยายามถวายชวตนให พระองคเทานน ความย�งใหญนนกจะมาไดอยางงายดาย จนถงกบมนายทหารพดวา “อยากเปนผการ กใหไปกราบทาน” น�จงเปดชองใหพวกมกใหญใฝสงแตดอยฝมอตองเขามาซบอกเกาะขอบชายกระโปรงตามๆกน เชน พล.อ.อาทตย กาลงเอก, นายสมคร สนทรเวช, นายพลตารวจเจรญฤทธ7 จารสโรมรน, นายพศาล มลศาสตรสาทร, นางทมยนต, อทาร สนทวงศ เปนตน

นอกจากสมเดจจะเปนผมวเมาในอานาจแลว ยงทรงใชจายอยางฟ มเฟอย ฟ งเฟอในเร�องฉลองพระองค(๖) และการรกษาพระสรโฉมอนเห�ยวยน ซ�งรวงโรยไปตามสงขารใหกลบเตงตงหวานซงราวสาวแรกรน พระองคทรงยนดท�จะเสยพระราชทรพยไมวาสกเพยงใด เพ�อใหประเทศไทยมราชนท�ยงสาวและสวยสงาเปนศรแหงแวนแควนตลอดไป จนถงกบมขาวเกรยวกราววาพระองคทรงเสดจไปอเมรกาเพ�อยกเคร�องใหมในป ๒๕๒๓(๗) แมจะอางวาไปเพ�อรกษาโรคภมแพกตามทแทจรงพระองคกมพระชนมายอกเพยงปเดยวกครบ ๕๐ พรรษา การมพระวรกายตามพรรษาจรงกมไดทาใหประเทศชาตตองเส�อมเสยหรอพนาศลงไปเลยแมแตนอย กลบจะทรงเปนแบบอยางท�ดงามของประชาชน แตการใชจายเงนภาษของชาตในภาวะท�เศรษฐกจฝดเคองประชาชนอดอยากไปท�ว อยางฟ งเฟอไรสตเชนน รงแตจะทาผคนนนทา ดากนไปท�วท งแผนดนการวางพระองคและพระทวงทาท�แสดงออกกเปนส�งท�ผคนวพากษวจารณกนมาก เชน การประพาสอเมรกาปลายป ๒๕๒๔ พระองคทรงโอบกอดเตนรากบหนมชาวนาอเมรกาอยางสนทแนน และภาพนส �อมวลชนท�วโลก รวมท งภายในประเทศ มการนามาตแผกนท�ว เปนภาพท�นาสลดสงเวชมากท�พระราชนไทย ไมมการไว พระองคในฐานะสตรผสงศกด7ท�พงมสมบตกลสตรไทยบางตามสมควร, อกครงหน�งราวป ๒๕๒๐ พระองคทรงน�งปอนพระขนมแกชายหนมลกเสอชาวบานคนหน�ง ดวยทวงทาท�นาชมเชย ด�งหญงสาวแรกแยมปอนขนมให

ครกของตน ภาพนไดรบการตพมพในขาวสงคมหนาในของหนงสอพมพ เปนภาพท�บดส ขนาดชาวบานนนทาอยางรนแรง จนไมอาจจะเขยนเปนตวหนงสอ ปจจบนพระเกยรตคณของสมเดจในสายตาของปวงชนลดลงจนกลายเปนเร�องตลก เร�องสนกท�ชาวบานจะเลาสกนฟงหลงอาหารอยางครกครนเสยแลว

เน�องจากสมเดจไมไดทรงศกษาในมหาวทยาลยหรอการศกษาข นสง ประกอบกบไมคอยเขาใจกฏเกณฑทางวทยาศาสตร สมเดจจงเปนผท �เช�อคนงาย ชอบการยกยอปอปน คาหวานหอม ตลอดจนเช�อผสางโชคลางเปนอยางย�ง หลายครงทเดยวท�พระองคเลาใหนางสนองพระโอษฐฟงวา พระนเรศวรมาเขาฝน บางครงถงกบปรากฏตอหนาพระพกตร และเม�อพระองคทรงต�นกปลกกษตรยภมพลขนทอดพระเนตร กยงคงทอดพระเนตรเหนวญญาณนนปรากฏอย (ความเปนจรงราชนและกษตรยทรงขดเคองจนมไดบรรทมดวยกนมานานแลว) และหลายครงท�ใหคณหญงแดง (คณหญงสวร เทพาคา) เขาทรง เพ�อพระองคจะไดตดตอกบวญญาณศกด7สทธ7ตางๆ รวมท งการลวงรเหตการณสาคญๆในอนาคตไดแมนยา ดงนนสมเดจจงนบถอและสนทสนมกบคณหญงแดงมาก ท งสองอยดวยกนดกๆจนสวางเพ�อประกอบพธกรรมและปรกษาความเมองกน คณหญงแดงจงเปนเปาดานแรกในการเขาหาสมเดจอาทตย กาลงเอกผตองการเปนใหญ ไดใกลชดกบสมเดจเปนพเศษสดในระยะหลงโดยผานคณหญงแดงน�เอง การเขาทรงและประกอบพธกรรมทางไสยศาสตร ย�งทาใหพระองคทรงเช�ออยางฝงใจในเร�องลางสงหรณ คาทานายของโหรใหญ การดโชคชะตาราศของพระ เร�องนสมเดจเปนผใหสมภาษณยนยนเร�องเหลานดวยตนเอง เชน “เร�องโหราศาสตร เช�อเปนบางคน เฉพาะท�คดเลขเกงจรงๆ พอฉนกชอบเก�ยวกบเร�องโหราศาสตร สวนเร�องวญญาณกเช�อ เราเช�อเร�องวญญาณ เพราะวาตวเองเคยประสบหลายหน” “เร�องพระนเรศวรมาเขาทรงสบนนนเปนความจรง แตฉนอาจแตงเอาเองในสวนลกของหวใจกได” พระองคทรงคล�งไคลเร�องทานองน มอยคร งหน�งถงกบออกประกาศชกชวนใหปฏบตตาม จนเปนขาวเกรยวกราวในหนาหนงสอพมพ เพราะพระองคทรงสบนไปวา คนท�เกดปมะ จะมอนเปนไป มอาเพศแกตน ใหชวนกนไปทาบญท�โบสถพราหมณ มผคนมากมายต�น แลวบอกตอๆกนจนโบสถพราหมณท�เสาชงชาเกอบพง, อกเร�องหน�งเกดขนภายในราชวง คอ หลงเหตการณ ๖ ตลาไมนานนก สมเดจทรงรบส�งใหมการประกอบพธสะเดาะเคราะหแกฟาชายวชราลงกรณ ดวยการปนหนขนาดเทาฟาชายและมลกษณะเหมอนจรงทกประการ และเอาหนนนลงนอนในโลงศพ อนเปนพธสะเดาะเคราะหตออายใหฟาชาย เร�องนความแตกเพราะ ฟาชายบงเกดความเมามนจงจางคน ๔ คน แบกโลงศพซ�งมหนของพระองคอยขางใน หอโลงศพอยางสวยงาม สงไปใหนาของโสมสวล บานอยแถวคลองประปาสามเสน หมอมนาทรงแปลกพระทย และเม�อแกะกลองออกมาเหนในโลงศพมศพฟาชายกตกพระทย รองกรIดดงล�น จงโทรเรยกตารวจทองท�มาจดการกบชาย ๔ คนนน มชาวบานละแวกนน แหกนมามงดมดฟามวดน ขณะท�หมอมนายงไมหายตกพระทย กพอดมเสยงโทรศพทจากฟาชายและโสมสวล หวเราะครกครนมาตามสาย ทรงทลหมอมนาวา “ทรงตกพระทยมากไหม” นาของโสมสวลจงมาถงบางออ ดวยความโกรธจดจงพดไปวา “อยากถวายผางพะยะคะ”(อยากเตะ) ทางตารวจทองท�หวป�นไมรจะทาอยางไร จงตองปลอยชายผตองหาไป เร�องนสามารถสอบถามไดจากชาวบานละแวกนน ซ�งตางกรสกท�งในการไมสมประกอบทางปญญาของพวกราชนกล

ความใฝฝนท�จะใหราชบลลงกตกอยกบตระกลของตนและญาตวงศท�ใกลชด เปนความฝนท�ใกลจรง เม�อพระองคทรงกะเกณฑใหฟาชายวชราลงกรณแตงงานกบโสมสวล กตยากรหลานแท ๆ ของพระองค เม�อวนท� ๓ มกราคม ๒๕๒๐ วชราลงกรณเปนโอรสท�สนทสนมและรกทลกระหมอมแมมากกวาพอ ทรงรกและเช�อฟงแมมากถงกบเขยนกลอนสดดสมเดจขณะท�ยงเรยนอยท �ออสเตรเลย วชราลงกรณนนเรยนไมเกง เม�อครงไปเรยนท�องกฤษ ปรากฏวาทรงสอบไดวชาภาษาไทยเพยงวชาเดยว ตองยายโรงเรยนถง ๓ ครง ในท�สดยายมาเรยนวทยาลยดนทรนในออสเตรเลย นกเรยนไทยในออสเตรเลย มกเลาสกนฟงถงเร�องของฟาชายเสมอวา ท�วทยาลยนมการศกษาสองระดบดวยกน ผท �มเกรดดจงจะไดเรยนในระดบนายรอย สวนผทาเกรดไมไดจะได เรยนแคระดบนายสบเทานน ฟาชายของเราทาคะแนนไมได จงไดเรยนแคนายสบเทานน เหนไดจากภาพท�แพรในชวงท�มการรบปรญญา จะเหนฟาชายแตงชดทหารยศแคสบโทเทานน แตมการอางวาท�วทยาลยน เขากแตงกนอยางนท งนน มนนาตลกสนด ท�เม�อฟาชายกลบถงเมองไทย สามเหลาทพจาตองกลกจอถวายพระยศเปนรอยเอก, เรอเอกและเรออากาศอยางเสยไมได ฟาชายชอบใสชดทหารและตดอาวธต งแตศรษะจรดเทา ท งๆท�พระองครบราชการฝายขาวของกองทพ นอกจากพระองคจะทรงพยายามแสดงออกถงความสามารถสงสงอยางเบาปญญาแลว บรรดาท�อยใกลชดกจะชวยกนโหมขาว สรางช�อเสยงใหฟาชายเพ�อจะไดมพระเกยรตสมกบสยามมกฎราชกมาร เชน วนท� ๑๓ กมภาพนธ ส�อมวลชนทกประเภทพากนประโคมขาววา รถเกราะพาหนะของฟาชายถกผกค.ซมโจมตท�บรเวณเขาคอ (เพชรบรณ) พระองคไดแสดงวรกรรมอยางอาจหาญ ส�งสละรถตนเอง ไดหลบและเคล�อนท�เขาจดท�ม�น ทรงบญชาใหหนวยปนใหญท�บานทงสมอ ระดมยงไปท�ผกค. จนพวกนนลาถอยกลบไป แตสาหรบทหารท�อยในเหตการณตางทราบดวา เฮลคอปเตอรของฟาชายถกยงตก และกไมมวรกรรมใดๆปรากฏขนเลย จะมกเพยงขาวลอและเขาเลาวา แตเม�อไดพบเหนฟาชายท�ทรงกระทาอะไรแผลงๆแบบไมคอยเตม ความท�เคยสงสยกกลบกระจางอยางไมนาเช�อ

สาหรบโสมสวลทรงเรยนหนงสอครงแรกท�โรงเรยนจตรลดา การเรยนอยในระดบต�า จนตองสอบประถม ๓ ตก ๑ ครง เม�อยายมาเรยนท�โรงเรยนราชนลาง(ปากคลองตลาด) การเรยนกไมดข น ครถงกบเอยปากหนกใจแทน เพราะโสมสวลของเราสอบ ม.ศ. ๒ ตกซา ๒ ปตดตอกนจงลาออก สมเดจทรงรบมาชบเลยงในราชวง ฝกทาของคาวหวานจนเกงงานครว ท งฟาชายและโสมสวลตางมสายโลหตท�ใกลชดกนมาก มคนเกรงวาหากแตงงานกนเชนน จะทาใหโอรสและธดาท�ทรงประสตมาจะมโอกาสปญญาออนมาก เพราะเพยงแคลาพงสองพระองคกทรงมลกษณะอบเฉาทางปญญามากพออยแลว เร�องนมผทวงตงมาก แมแตกษตรยภมพลเอง แตเพราะเปนความตองการของฟาชายท�ถกแมขอรองใหแตงงาน เร�องจงตองวากนไปตามเพลง ผลมาปรากฏตอนทายมผท �เสยพระทยมากท�สดสองคนคอ โสมสวลและสมเดจ เพราะฟาชายทรงหนไปมนางสนมมากมาย และไมคดจะใยดโสมสวลตอไป เพราะโสมสวลคอลกสะใภท�แมตองการ สวนเมยสดท�รกของฉนคอ ยวธดา

การท�สมเดจทรงเชดฟาชายผอยในโอวาทใหมบทบาทท�จะรบตาแหนงกษตรยตอไป ดวยการกมบงเหยนได ท งหลานและลก นบเปนความสาเรจทางการเมองชนสาคญ แตสมเดจกทรงพร�าเพอวาพระองคทรงไมรจกการเมองและไมปรารถนาท�จะยงเก�ยว นอกจากการชวยเหลอประชาชนผยากไรอยางฉาบฉวย และหากส�งนคอการเมอง พระองคกอดไมไดท�อทศตว เพ�อชวยเหลอพวกเขาอยางสกเอาเผากนกนตอไป พระองคถงกบปรารภวา “คนท�จนท�สดบวกจนท�สดคอชาวเขาและชาวไทยอสลาม จนอยางชนดท�เราไมเคยเหน อสานกไมเคยเหนอยางนน เสอผากะรงกะร�ง รางกายซบซดขาดเลอด ฉนใหแมทพใต ตอนนนคณป�น ธรรมศร คณเปรมเปนผ ชวยหรอรองผบ.ทบ. ฉนไมเขาใจวารองหรอผชวยตางกนอยางไร คณเปรมไปเฝาท�น�น คณเปรมกบอก “ป�น ทาไมไมชวยราษฎรละ” คณป�นบอก “แหม กไปกาวกาย” อนนกการเมองอกใชไหม ฉนไมทราบจะทาอยางไร การเมองน�เปนอยางไร ฉนไมทราบจะทาอยางไร เพราะราษฎรเอามาใหชวย ขนาดจฬาภรณและสรนธรถงกบเคยแยงฎกาชาวบานจากมอของตารวจพระราชวง โธ คณ ถาเผ�อปดน� บานเมองเราจะไปไมไหวนะ ราษฎรไมร จะออกทางไหน เรากมหนาท�เอามา แลวเอาไปใหแกรฐบาลเทานน” (๙)สมเดจแมจะรวาชาวบานอดอยากแรนแคนมาก แตพระองคไมเคยทรงทราบเลยวา เลอดของประชาชนท�ขาดหายไปจนซบซดนน ใครเปนผสบไป พระองคกไมตางจากจอมเผดจการท งหลายในโลกรวมท งพระนางซสไทเฮา ซ�งไมเคยทราบตนสายปลายเหตความทกขยากของแผนดน พวกเขาไดแตสงสาร เหนใจและสงเคราะหชวยเหลอไปตามความสบายใจของตน พระองคหารไมวา กเพราะอานาจของสถาบนพระองคท�ครอบงาความกาวหนาของสงคม และคอยคาจนระบบคนกนคนอนเลวรายของสงคม ขณะเดยวกนธรกจสมยใหมของทรพยสนสวนพระมหากษตรย กมสวนรวมสบเลอดชาวไทยใหหนกหนวงย�งขน อทธพลของสถาบนพระมหากษตรย คอ ตนตอความยากจนทกขเขญของประชาชนท�วท งประเทศขณะท�สมเดจทรงใชกลเมดเดดพรายแยงราชบลลงกจากกษตรยผฆาพ�ชายอยางเลอดเยน มาสตระกลของตนพรอมกบซองสมกาลงทหารเสอราชน, ผลกดนอาทตย กาลงเอกขนเปนผบญชาการทหาร เพ�อหวงกมอานาจท�วท งแผนดนมาสกามอของตนเชนนแลว พระองคยงจะกลาเอยปากวา พระองคไมรจกคาวาการเมองอกหรอ เพราะทกยางกาวของความมกใหญใฝสง ลวนกระทบกระเทอนตอชวตตวดาๆของชาวไทยท�วท งประเทศ หากพระองคมเจตนาหวงดตอประชาชนอยางแทจรง กจงมาชวยกนลมระบบอภสทธ7ของซากเดนศกดนาใหญ มาชวยกนพฒนาและปลกความต�นตวของประชาชนใหสามารถคมครองและชวยเหลอตนเอง ในการตอสเพ�อปากทองในสงคมอยางยตธรรมตอไป เปดใหมการกระจายอานาจการปกครองไปสทองถ�นอยางจรงจง ทาการปฏรปท�ดนและสรางการชลประทานอยางตอเน�องท�วประเทศ กอต งระบบสหกรณท�มประสทธภาพขนมาใหม ใหกอต งสหภาพแรงงานเพ�อตอรองกบนายจางอยางยตธรรมตามกฎหมายแรงงาน ใหชวยกนสรางเศรษฐกจของชาตใหพนจากอทธพลของตางชาตท�คอยสบเลอดเรา หากสมเดจและกษตรยภมพลทรงรกประชาชนและประเทศไทย และตองการใหประเทศไทยกาวหนาทดเทยมอารยประเทศท งหลาย ขอใหพระองคสละราชสมบต ยกเลกระบบกษตรยซ �งคาจนความคดและระบบอนลาหลง งมงายลงเสย เปล�ยนการปกครองเปนประเทศสาธารณรฐมประธานาธบด ควรเปนประมขของชาตท�อยใตกฎหมาย และไมมอานาจบรหารประเทศใดๆท งส น และหากพระองคคดวาประชาชนยงคงรกและเหนความดงามของพระองค พระองคกจะไดเปนประธานาธบดคนแรกท�ประชาชนยกยองนบถอ และหากองครชทายาทเปนผท �ดพอ ตาแหนงประธานาธบดคงไมแคลวคลาดจากฟาชาย ยคสมยแหงการสบสนตตวงศ เอาเพยงสายโลหตของกษตรยเปนเคร�องวดความดงาม และสบทอดตาแหนงประมขของชาตอยางงมงายควรจะเลกกนเสยท ประชาชนผทกขยากจานวนลานๆไมอาจทนหวโหย ผอมโซอกตอไปแลว ขอพระองคจงเรงตดสนใจ กอนท�จะสายเกนกาล เม�อวนนนมาถง ชาตตระกลของพระองคคงตองสญสน ขณะท�ประเทศและประชาชนจะชวยกนสรางชาตไทยใหรงโรจนสบไป

๑. สพจน ดานตระกล แถลงการณเร�องความบรสทธ%ของนายปรด พนมยงค ในกรณสวรรคตของ ร.๘ (ไทยแลนดการพมพ,๒๕๒๒) หนา ๖๒๒. ๒. ดประชมประกาศในสมยรชกาลท� ๔ ท�ครสภาพมพ๓. พระราชเสาวนยตอสมาคมนกขาวหญงแหงประเทศไทย ด...มาตภม วนท� ๒๗ กค. ๒๔๔. เร�องเดม๕. สมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ “ความทรงจาในการตามเสดจตางประเทศ” อนสรณ พล.ต.อ.หลวง วรยทธวชย (วรยทธ จารมาศ) (โรง

พมพอกษรประเสรฐ,๒๕๑๔ หนา ๔๓)๖. พระราชกระแส สมภาษณโดย นางอนงค เมษประสาท หนงสอสยามใหม ฉบบท� ๗๑, ๒๒ ส.ค. ๒๕๒๔ หนา ๑๒ พระองคใหสมภาษณวา “ทรงโปรดการแตงพระองคงาม อนน�จรง ฉนเปนคนท�แกไมหาย เพราะชอบสวยงาม อกประการหน�ง ชาวบาน นานๆเขาจะเหนเราสกทหน�ง โดยมากช�วชวตเขากเหนไมก�คร �งเลย คดวาพยายามแตงตวใหด ใหเขาเหน ใหเขาจาเราได ๗. หนงสอเสดจประพาสอเมรกา๘. พระราชกระแส สมภาษณโดย นางอนงค ดมษประสาท หนงสอสยามใหม ฉบบท� ๗๑ หนา ๔...๙. เร�องเดม หนา ๑๙