1

โลกในองหตถาศวกานท ปทมสต

บางรสกลกล�าถามเธอวา

“วนละกเวลารตวไหม

กกมจมพมพโพสตกดเลฟไลก

กปดเลอนเลอนไปในเปลยวราง”

บางค�าตอบปลอบตนวาเปดประต แลกเปลยนเรยนร สโลกวาง

ขณะรสก ลกล�ายงอ�าพราง บางอยางบางสง ทจรงแท

แทเธอมไดเทยวเกบเกยวรง เพอฉางยงจตวญญาณกาลกระแส

เพยงอทกหลากทงแตกคงแคว ส�าแดงแคเปลาไรในรางธาร

ปลมไปกบภาพพรามายายอม อนฉาบฉวยอวยออมวาหอมหวาน

คลกส�ารวจยอดววปรมาณ กอนถกกาลเวลาลบละลาย

บางแปลบเจบเพยงเหนบพราน�าตาพราง บางฟากขางถางทมปมใจสลาย

ผรสวาทสาดซดราวกรวดทราย ควอคครรายเขาโรมรน

แทค�าตอบทเธอ-ตอบเธอแท แคไลกแชรชวตจตแสรงสรรค

ลอยรอนกบออนไลนไปวนวน หรอออนฝนพรรณรายปลายขอบฟา

บางรสกลกซงเธอจงยม

ขณะพมพขณะโพสต แกวบปผา

“เราเอบอมเราเขยนอานวนเวลา”

โลกในองหตถา...สบตาเธอ

ภาพ: w

ww.des

ignb

oom.com

เปดปก

ผไถปท ๓๙ ฉบบท 1๐๗ ๒/๒๕๖1

ผกอตง

พระสงฆราชบญเลอน หมนทรพย

ทปรกษา

พระสงฆราชบรรจง ไชยรา

บาทหลวงพชาญ ใจเสร

รศ.ดร.วไล ณ ปอมเพชร

อจฉรา สมแสงสรวง

จกรชย โฉมทองด

ชนสข อาศยธรรมกล

นรศ มณขาว

บรรณาธการ

ธญลกษณ นวลกษณกว

กองบรรณาธการ

เอมมกา ค�าทม

สนธยา ตวสงเนน

ธญญา นาวา

ปรณฑร วาปกง

วรพจน สงหา

ฝายสมาชกและการเงน

ปรญดา วาปกง

ภาพปกหนา

จนเจาคะ

ภาพปกหลง

นรศสา สขประเสรฐ

รปเลม

บศรนทร องศกลชย

โรงพมพ

ศนยการพมพแกนจนทร โทร. ๐ ๒๒๗๖ ๖๕๔๕

จดพมพโดย

แผนกยตธรรมและสนต (ยส.)

ในคณะกรรมการคาทอลกเพอการพฒนาสงคม๑๑๔ (๒๔๙๒) ซ.ประชาสงเคราะห ๒๔

ดนแดง กรงเทพฯ ๑๐๔๐๐โทรศพท ๐ ๒๒๗๕ ๗๗๘๓, ๐ ๒๒๗๗ ๔๖๒๕

โทรสาร ๐ ๒๖๙๒ ๔๑๕๐www.jpthai.org

E-Mail : ccjpthai@gmail.com

วารสาร “ผไถ” ถอก�าเนดขนในชวงทประเทศไทยก�าลงประสบวกฤต

ทางการเมองและสงคม จากเหตการณเดอนตลาคม ป ๒๕๑๖ และ ๒๕๑๙

โดยมคนกลมเลกๆ จ�านวน ๓ – ๔ ทาน ทตระหนกดวาเปนความจ�าเปนท

พระศาสนจกรคาทอลกตองอยในความเปนจรงของสงคม เขาใจปญหาและ

ความทกขยากทเกดขนกบประชาชน จากกรณความขดแยงทางลทธอดมการณ

และเพอชวยมใหพระศาสนจกรถกใชเปนเครองมอทางการเมอง หากสมาชก

พระศาสนจกรไมเขาใจวา อะไรคอความเปนจรง ความยตธรรม และความ

ถกตองทแทของสงคมในขณะนน

การเลอกใชค�าวา “ผไถ” ไดรบอทธพลทางความคดจากพระคมภร

ไบเบล ในสมยทโมเสสเปนผน�าชาวยวอพยพจากประเทศอยปต เปนการปลด

ปลอยชาวยวใหเปนอสระจากการอยใตอ�านาจของตางชาต และจากการตกเปน

ทาสและเชลย ซงมนยถงการไถก การชวยใหประชาชนหลดพนจากพนธนาการ

ทเปนอปสรรคของการพฒนาความเปนคน และไดรบอสรภาพ เสรภาพ เพอ

บรรลถงความเปนคนทครบครนทงทางดานจตใจและสงคม

ดวยเหตน เหตการณตลาคมวปโยคจงเปนบทเรยนทสะทอนถง

การตอสของภาคประชาชนเพอใหตนเองและสงคมหลดพนจากการถกกดข

ขมเหง จากกลมผมอ�านาจในการปกครอง และโครงสรางทางสงคมทอยตธรรม

วารสาร “ผไถ” ในยคเรมตนนน จงท�าหนาทเสมอน “สอ” น�าเสนอขอเทจจรง

ทเกดขน วเคราะหและไตรตรองบนจดยนของคณคาศาสนา เพอกระตนให

ผอาน ไดใชวจารณญาณในการเขาใจเหตการณตางๆ ทเกดขน และส�านก

ถงบทบาทการมสวนรวมสรางความเปนประชาธปไตย การเคารพสทธของ

ประชาชนใหเกดขนในสงคม

และถงแมเสนทางของการท�าหนาทเปนสอของวารสาร “ผไถ” ยาวนาน

มากวา ๓๐ ป แตเรากยงยนยนทจะสบสานตอภารกจการไถกดวยความเชอ

มนวา เราแตละคนและทกคนตางมหนาทในการสรางสรรคสงคมใหด�ารงไว

ซงความยตธรรมและสนต เพราะเรามศกดศร มอสรภาพและเสรภาพ ทเทา

เทยมกนในฐานะทเปนมนษย

วารสาร “ผไถ” จดพมพโดยแผนกยตธรรมและสนต (ยส.) ในคณะ

กรรมการคาทอลกเพอการพฒนาสงคม เพอเสนอขาวสารดานสทธมนษยชน

ประชาธปไตย ศาสนา สงแวดลอม และสาระทางสงคมทนอกเหนอไปจาก

ขาวสารกระแสหลกตามหนาหนงสอพมพ โดยไมไดมงแสวงหาก�าไรมากไป

กวาความรบผดชอบตอสงคม

“ผไถ” ยนดรบความคดเหนของผรกความเปนธรรม นกคด นกเขยน

นกวชาการ ศลปน ในทกรปแบบทสอดคลองตามแนวของวารสาร โดย

บรรณาธการขอสงวนสทธในการแกไขขดเกลาตนฉบบตามความเหมาะสม

แตจะรกษาไวซงเจตนารมณของผผลตงาน

อนง ขอเขยนทงหมดทตพมพใน “ผไถ” เปนทศนะเฉพาะของผเขยน

รบผดชอบรวมกนระหวางนกเขยนและบรรณาธการ แตไมจ�าเปนวาผจดท�า

ตองเหนดวย และไมผกพนกบแผนกยตธรรมและสนต (ยส.) ในคณะกรรมการ

คาทอลกเพอการพฒนาสงคม

ภาพและขอเขยนใน “ผไถ” ยนดใหคดลอกเผยแพร เพยงแตโปรด

แจงใหเราทราบดวย

& เปดเลม

เดกนอยถ�าหลวง

โ ลกหมนเรว มนษยก�าลงสบสน ถกเบยดบงดวยความอลหมาน

ของความรวดเรวทางวทยาการ

เดกนอย ๑๓ คน เดนเขา

ถ�า เพอสงเสยงเพรยกหาจต-

วญญาณแหงมนษย

สทธทจะมชวตรอดเปน

สทธส�าคญทสดของความเปน

มนษย แมแตชวตทเลกทสดสก

ชวต กไมควรผานเลยไป

เดกเปนสมบตของพอแม

เดกเปนสมบตของสงคม และ

เหนออนใด เดกเปนสมบตของ

โลก ทไมมพรมแดนใดขวางกน

ถ�า...สญลกษณของความ

หวงแหงชวต ความไววางใจ

การดนรนตอสเพอชวตรอด การ

หนน�าสงขนไปเรอยๆ ในทสดก

มอบทกสงทกอยางไวดวยความ

ไววางใจ ทมนษยมตอธรรมชาต

และเพอนมนษยดวยกน

น�า...สญลกษณของการ

ช�าระลางจตใจของแตละคนให

สะอาดบรสทธ พลงของน�า ดง

ผคนออกมาจากฐานทมน จาก

กรงเหลกแหงความสะดวกสบาย

ทมเทสรรพก�าลงเพอความหมาย

แหงชวต

ความมดของถ�า ความ

ขนมวและความเยนของสายน�า

มแสงสวางจากกนบงหวใจทลก

โชน ซงสมผสไดดวยหวใจเทานน

ในยามท ๔.๐ เปนวาทะ

กลาวขาน แตการสอสารดวยลาย

เสนทเขยนดวยแรงกลามเนอมด

เลก สอถงความถวลหา แฝงดวย

ความเขมแขง แสดงถงอตลกษณ

แหงตวตน สงผานดวยระบบ

มอ ควบคมดวยความไววางใจ

และความหวง เปนขอความ

ประวตศาสตรประทบในดวงจต

ตราบนาน ทปม ลบทง/delete

ไมสามารถท�างานได

ในยามออนแอทสด ความ

เขมแขงทสดจะเบยดขบออกมา

อยางผงผาย

คณคาแหงการรอคอย

และรอคอย ทหยงรากบนความ

ไววางใจและไววางใจเทานน ม

ชวตชวาอกครง

ผลส�าเรจทงมวล มาจาก

ประตหวใจของทกคนเปดออก

และใหจตวญญาณแหงความรก

เพอนมนษยโบยบนออกมา เปน

ความรกอยางไมมเงอนไข ความ

รกทออกจากตนเองไปส ผ อน

เปนความรกเทานนทหลอมรวม

ทกสงเขาดวยกน

ค�าภาวนาตามความเชอ

อยางไมสนสด ความหวงแหง

ความส�าเรจเปนไปไดเสมอ

ชวตตองด�าเนนตอไป...

เกดมามชวต ตองสานแสงทวา

แหงชวต…

สามสอ

ภาพ: ป

รณฑร

สญลกษณเตาและไกบอกทศทางลม เปน

โลโกของ ยส. ในยคแรกกอตงทเรมตนจาก

การท�าแผนพบ “ผไถ” เพอน�าเสนอปญหา

ความอยตธรรมทเกดขนในสงคมขณะนน

แตเปนทนาเสยดายทตอมาตนฉบบงาน

พมพ “ผไถ” ไดถกเผาท�าลายไปหมดดวย

เหตผลทางการเมองยคหลงเหตการณ ๖

ตลา ๒๕๑๙ จงไมมใครไดเหนภาพตนฉบบ

ดงกลาว

ตอมาเมอจดท�าวารสาร “ผไถ” ฉบบ

ท ๘๑ (กนยายน-ธนวาคม ๒๕๕๒) “รวม

สรางสงคมแหงสนตสข ดวยการเคารพ

คณคา และศกดศรความเปนมนษย” ซงเปน

ฉบบครบรอบ ๓๐ ป วารสาร “ผไถ” จงได

รอฟนน�าสญลกษณเตาและไกบอกทศทาง

ลม กลบมาอกครง โดยให จนเจาคะ นก

วาดภาพปกของ “ผไถ” ชวยจนตนาการออก

มาเปนสญลกษณเตาและไกบอกทศทางลม

ในรปแบบใหม เพอใชเปนภาพปกของฉบบ

ดงกลาว และสญลกษณนยงถกน�ามาเปน

โลโกเสอโปโลท ยส. จดท�าขนเนองในโอกาส

พเศษครบรอบ ๔๐ ปนอกดวย

ส�าหรบภาพนวาดโดย นรศสา สข-

ประเสรฐ นกวาดภาพประจ�าของ “ผไถ”

อกทานหนง

ภายใตแนวคดทตองการสอถงเสน-

ทางการท�างานของ ยส. จากยคเรมตนท

กลายนหยดทาทายกบอ�านาจเผดจการและ

ความอยตธรรมในสงคม เปนเตาทไมยอม

หดหวอยในกระดอง แตเดนชคออยางมนใจ

ในการท�าหนาทเปนมโนธรรมทางสงคม และ

เปนเหมอนไกบอกทศทางลมและชวยขน

เตอนภย เดนฝาก�าแพงลวดหนามออกมา

สอสรภาพเพอไปตามแนวทางแหงสนตภาพ

และสนตสข

รวมสบทบทนเพอสงเสรมความยตธรรมและสนตในสงคม ดวยการสงซอเสอ 40JP ในราคาตวละ ๓๕๐ บาท

เสอโปโล ทรงตรง สพน ไมมกระเปา เนอผา CVC (เนอผาผสม ระหวางเสนใยธรรมชาตและเสนใยสงเคราะหซงมสวนผสมของ Cotton ๗๐% ตอ Polyester ๓๐%)

ม ๓ ส คอ สเทาน�าตาล สกรมทา และสน�าเงนเขม

ขนาดเสอ

S รอบอก ๓๖” ยาว ๒๗”

M รอบอก ๓๘” ยาว ๒๘”

L รอบอก ๔๐” ยาว ๒๙”

XL รอบอก ๔๒” ยาว ๓๐”

2XL รอบอก ๔๔” ยาว ๓1”

3XL รอบอก ๔๖” ยาว ๓๒”

สนใจสงซอไดทาง https://www.facebook.com/JPThai/messages/

คาจดสง ลงทะเบยน ๕๐ บาท EMS ๗๐ บาท

ตวตอไปบวกเพม ตวละ 1๐ บาท (คาสงคดตามน�าหนก)

พเศษ! ทกการสงซอ #แถมฟร #กระเปาผา 40JP จ�านวน 1 ใบ

Supporting Justice and Peace Working in society Buy 1 Polo Shirt for 350 bht.

Material : CVC (70% cotton and 30% polyester)

Colors : (brownish grey / navy blue / dark blue)

Size :

S chest 36” / length 27”

M chest 38” / length 28”

L chest 40” / length 29”

XL chest 42” / length 30”

2XL chest 44” / length 31”

3XL chest 46” / length 32”

Ordering : https://www.facebook.com/JPThai/messages/

Postage : register 50 bht. / EMS 70 bht. (+10 bht. each)

Special ! every purchase get 1 clothing bag (logo 40 JP)

สารบญผไถ ปท ๓๙ ฉบบท ๑๐๗ พฤษภาคม – สงหาคม ๒๕๖๑

สงคมหลากหลายสถตช... ๖คนไทย ‘ แชมป ’ ทองโลกออนไลน สงผลเดกไทยเสยงภยออนไลนหลากหลายรปแบบ

ฝายเผยแพรเพอการมสวนรวม ยส.

‘ อยใหเปน’ ในสงคมดจทล 1๔คยกบ ดร.ศรดา ตนทะอธพานช‘ รเทาทนภยในโลกออนไลน ’

ธญลกษณ นวลกษณกว

คนหา “ความหมายชวต” ๔๐ผาน โรคซมเศรา

วรพจน สงหา

ศาสตรแหง Mandala และ Zentangle ๔๖ศลปะเพอการเยยวยากายและใจ

ธญลกษณ นวลกษณกว

ศาสนาไตรตรองมตจตวญญาณ เรอง สอโซเชยล : ๗๐ปศาจ หรอ ศาสดา ในโลกยคดจทล?กบ บาทหลวงวชย โภคทว S.J.

ธญลกษณ นวลกษณกว

บทไตรตรอง พระสนตะปาปาฟรงซส ๗๕เรอง สอในสงคมดจทล

อจฉรา สมแสงสรวง

การศกษา – สทธมนษยชนเดก และ เยาวชน กบ สอสารมวลชน ๓๐ในยคโลกไรพรมแดน

ศราวฒ ประทมราช

กลมชาตพนธไลรอหมบานชาตพนธ เอาคนออกจากปา ๕๙...สรางบานพกตลาการเชงดอยสเทพกฎหมาย บนความเหลอมล�า ในสงคมไทย?!

องอาจ เดชา

ปกณกะ – วรรณกรรมกวเปดปก: โลกในองหตถา (หนาแรก)

ศวกานท ปทมสต

พนทเลกเลก:“เสมอนโลก” หรอ แค “โลก...เสมอน” 11

น�าคาง ค�าแดง

ปกดอกไมในแจกนใจ:“สอโซเชยล ความร�ารวย ทรพยสนเงนทอง?” ๒๘

นรศ มณขาว

เนอในหนง:Disconnect เครอขายโยงใยมรณะ ๓๕

แมวอนด

นกเขาครวญ อาลยกงทเคยเกาะ:“ หกมก ” ๕๖

หญาน�า ทงขนหลวง

๖

หลากหลายสถตช...คนไทย ‘ แชมป ’ ทองโลกออนไลน

สงผลเดกไทยเสยงภยออนไลนหลากหลายรปแบบ

ความกาวหนาของ

เทคโนโล ยและ

การสอสารของโลก

ไรพรมแดนผานเครอ

ข ายอนเทอร เนตท

เชอมโลกทงใบใหมา

อยในจอสเหลยมของ

คอมพวเตอร โนตบก

แทบเลต และมอถอสมารทโฟน ใหคนทง

โลกสามารถตดตอสอสารออนไลนถงกน ท�า

ธรกจ ธรกรรม คนควาขอมล รบรขาวสาร

และเขาถงความบนเทงหลากหลายรปแบบ

ผานเครอขายสงคมออนไลน อยางโซเชยล

เนตเวรก และโซเชยลมเดยตางๆ ทไมมใคร

คาดคดวาจะกลายเปนเครอขายอนทรงพลง

ทเขามามอทธพลตอความ

คด วถชวต และการด�าเนน

ชวตของผ คนในทกวนน

ส�าหรบเราคนไทย มผล

มากนอยแคไหน ลองดได

จากหลากหลายสถตเหลาน

คนไทยเสพตดโลกโซเชยล ตดอนดบทอปเทนของโลก กรงเทพฯ เมองทใชโซเชยลมเดยมากทสดในโลก

สถตขอมลจาก ‘We Are Social’ ดจทลเอเยนซ และ ‘Hootsuite’ ผใหบรการระบบจดการ Social Media

และ Marketing Solutions ไดรวบรวมสถตการใชงานอนเทอรเนตทวโลก เพอฉายภาพการเปลยนแปลงทง

ภาคธรกจออนไลน และพฤตกรรมการใชอนเทอรเนตของผบรโภคในแตละประเทศ1 โดยระบวา ประเทศไทย

มยอดผใชงานเฟซบก (Facebook) ตดอนดบ ๙ ของโลก ดวยจ�านวน ๔๗ ลานราย หรอคดเปนรอยละ ๗๑

ของจ�านวนประชากรทงหมดในประเทศ ขณะทอนสตาแกรม (Instagram) มผใชงาน ๑๑ ลานราย สวน

ทวตเตอร (Twitter) มผใชงาน ๙ ลานราย

บทความหลกฝายเผยแพรเพอการมสวนรวม ยส.

1 สถตผใชดจทลทวโลก “ไทย” เสพตดเนตมากสดในโลก-“กรงเทพ” เมองผใช Facebook สงสด

จาก www.brandbuffet.in.th By WP -February 1, 2018

ภาพ: w

ww.springn

ews.co

.th

ภาพ: w

ww.ban

gkok

bizn

ews.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๗

แตสถตทนาทงเมอเจาะลกระดบเมองหลวง

ของประเทศพบวา กรงเทพมหานครตดอนดบเมอง

ทใชเฟซบกมากทสดในโลก ดวยจ�านวนประชากร

๓๐ ลานราย (นบรวมคนตางจงหวดทเขามาเรยน-

ท�างานในกรงเทพฯ ดวย) แซงหนาเมองใหญอยาง

จาการตา เมองหลวงของประเทศอนโดนเซย ท

อยอนดบ ๓ และนวเดล เมองหลวงของประเทศ

อนเดยทอยอนดบ ๖ (๒๒ ลานราย) จาก ๕ อนดบ

ทอปไฟว (Top 5) ของโลก ซงลวนเปนประเทศทม

จ�านวนประชากรมหาศาลทงสน ไดแก สหรฐอเมรกา

มยอดผใชเฟซบก ๒๑๙ ลานราย ตามมาดวยอนเดย

๒๑๓ ลานราย บราซล ๑๒๓ ลานราย อนโดนเซย

๑๑๑ ลานราย และเมกซโก ๗๖ ลานราย

สอดคลองกบขอมลของส�านกงานพฒนา

ธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) หรอ

สพธอ. ทส�ารวจพฤตกรรมการเผยแพรขอมลผาน

สอออนไลน ระบวา กจกรรมทคนไทยนยมท�าเมอใช

อนเทอรเนต ๕ อนดบแรก คอ การใชโซเชยลมเดย

๘๖.๙% รองลงมาเปนการคนหาขอมล ๘๖.๕% การ

รบสงอเมล ๗๐.๕% การดทวและฟงเพลงออนไลน

๖๐.๗% และการซอสนคาออนไลน ๕๐.๘% โดย

โซเชยลมเดยทมการใชงานมากทสด คอ ยทบ

๙๗.๑% และเฟซบก ๙๖.๖%

และเมอจ�าแนกตามวยกพบวา วยทใชสอ

ออนไลนมากทสดคอ เจนวาย (Gen Y) อายระหวาง

๑๗-๓๖ ป ขณะทเจนเอกซ (Gen X) อายระหวาง

๓๗-๕๒ ป และเบบบมเมอร (Baby Boomer) อาย

ระหวาง ๕๓-๗๑ ป ใชอนเทอรเนตประมาณ ๔-๕

ชวโมงตอวน

ภาพ: w

ww.ictsilp

akorn.co

mภา

พ: w

ww.etda.or.th

ภาพ: w

ww.etda.or.th

ภาพ: w

ww.m

icrobran

d.co

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๘

ยนเซฟช ๑ ใน ๓ ของเดกทวโลกททองโลกออนไลน เผชญความเสยง

และอนตรายรปแบบใหมๆ และอก ๑ ใน ๓ ขาดโอกาส ถกทงไวขางหลง

เมอปลายปทผานมา องคการยนเซฟไดออก

รายงาน ‘สภาวะเดกโลก ๒๕๖๐ เดกในโลกดจทล’๒

(The State of the World’s Children 2017: Children

in a Digital World) น�าเสนอมมมองผลกระทบของ

เทคโนโลยดจทลทมตอชวตและโอกาสของเดกทงใน

แงอนตรายและโอกาสทไดรบ โดยชใหเหนวารฐบาล

และภาคเอกชนแตละประเทศยงกาวไมทนความ

เปลยนแปลง สงผลใหเดกตองเผชญความเสยงและ

อนตรายรปแบบใหมๆ ขณะทเดกอก ๑ ใน ๓ หรอ

ประมาณ ๓๔๖ ลานคนทยงเขาไมถงอนเทอรเนต

ท�าใหเกดความเหลอมล�า และท�าใหเดกเหลานขาด

โอกาสเขาถงขอมลขาวสารทจะชวยเสรมสรางทกษะ

ในการใชเทคโนโลยดจทล ซงลดทอนความสามารถ

ของเดกในการมสวนรวมในเศรษฐกจดจทลทก�าลง

เตบโต

ในรายงานของยนเซฟระบวา อนเทอรเนต

และความแพรหลายของอปกรณมอถอท�าใหเดก

จ�านวนมากเขาสโลกออนไลนอยางไรการควบคม

ดแลและอาจเสยงตอภยตางๆ ทงการเขาถงเนอหา

ทเปนอนตราย การน�าขอมลสวนตวของเดกไปใชใน

ทางทผด การกลนแกลงในโลกไซเบอร การแสวงหา

ประโยชนและการขมเหงในรปแบบทเลวรายทสด

รวมถงการคามนษยและการลวงละเมดทางเพศตอ

เดกแบบใหบรการตามสง (Made to Order) ทาง

ออนไลน

ยนเซฟยงไดส�ารวจความคดเหนของเดก

และเยาวชนอาย ๑๕-๑๙ ป จ�านวน ๑,๕๐๐ คนใน

ประเทศไทย ผานเครอขายยรพอรตพบวา เดกและ

เยาวชน ๒ ใน ๓ บอกวา พวกเขาเรยนรอนเทอรเนต

ดวยตนเอง หรอไมกเรยนรจากเพอนหรอพนอง ม

เพยงรอยละ ๗ เทานนทบอกวาเรยนรจากพอแมผ

ปกครอง

๒ ยนเซฟชโลกดจทลทปลอดภยส�าหรบเดก Dec12, 2017 https://voicetv.co.th/read/SJJsSihWz

ภาพ: n

ews.thaipb

s.or.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๙

อาเซยนตดกลมประเทศทปลอยใหเดกเสยงตอการถกคกคามและภยในโลกออนไลนมากทสดในโลก

สถาบนดคว (DQ Institute) ออกรายงานผล

กระทบของอนเทอรเนตป ๒๐๑๘ ๓ พบวาเดกรอย

ละ ๕๖ ทวโลกเสยงภยในโลกไซเบอรอยางนอย ๑

ประการ ตงแตถกกลนแกลงและคกคามออนไลน

การตดวดโอเกม การนดเจอกบคนในโลกออนไลน

ไปจนถงการคกคามทางเพศออนไลน โดยเฉพาะ

ประเทศอาเซยนถกจดวาเปนกลมประเทศทปลอย

ใหเดกเผชญความเสยงในการถกคกคามและภยใน

โลกออนไลนมากทสด

จากการส�ารวจเดกอาย ๘-๑๒ ป จาก ๒๙

ประเทศ พบวา ฟลปปนสเผชญความเสยงมาก

ทสดถงรอยละ ๗๓ มากเปนอนดบสองของโลก

รองจากประเทศโอมาน อนดบสองของอาเซยนคอ

อนโดนเซย สวนเดกไทยเสยงรอยละ ๖๐ เกนคาเฉลย

ทวโลกทอยทรอยละ ๕๖

สถาบนดควยงระบวา ประเทศทก�าลงพฒนา

เทคโนโลยสอสารและสารสนเทศมกเปนกลมประเทศ

ทเสยงตอภยไซเบอรคกคามเดกมากทสด คดเปน

๑.๓ เทาของประเทศทพฒนาแลวดานไอซท หลาย

ประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตทก�าลงพฒนา

ดานไอซทจงเปนจดทมการคกคามออนไลนมาก

ทงน การเตบโตของจ�านวนเดกทวโลกท

มโทรศพทมอถอของตวเองเปนปจจยทท�าใหภย

ไซเบอรคกคามเดกๆ มากขนดวย จากการส�ารวจ

อายเฉลยของเดกทไดรบมอถอเปนของตวเองเครอง

แรกอยท ๑๐ ป ซงรอยละ ๘๕ ของเดกอาย ๘-๑๒

ป จะน�าไปเลนโซเชยลมเดย แมอายขนต�าในการ

สมครโซเชยลมเดยจะอยท ๑๓ ป

รายงานยงพบวาเดกอาย ๘-๑๒ ป รอยละ

๔๗ ทวโลก เพงถกคกคามออนไลนในชวงปทผานมา

โดยรอยละ ๑๐ แชตและนดพบคนแปลกหนา รอยละ

๑๑ ตดเกม และรอยละ ๑๗ เกยวของกบพฤตกรรม

ทางเพศบนโลกออนไลน

๓ อาเซยนตดกลมเดกเผชญความเสยงไซเบอรมากทสด Feb 8, 2018 https://voicetv.co.th/read/S1bYj5KIM

รายงานผลกระทบของอนเทอรเนตป ๒๐๑๘ https://www.dqinstitute.org/2018dq_impact_report/

ภาพ: w

ww.brand

buffe

t.in.th

ภาพ: w

ww.brand

buffe

t.in.th

ภาพ: w

ww.brand

buffe

t.in.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑1๐

เดกไทยตดเนตงอมแงม ใชมอถอทองโลกออนไลนแซงขนอนดบโลก

ส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล หรอ ดปา๔

ไดท�าการส�ารวจพฤตกรรมของเดกและเยาวชน

ไทย อายระหวาง ๘ - ๑๒ ป จ�านวน ๑,๓๐๐ คน

ทวประเทศ ผานแบบส�ารวจออนไลน DQ Screen

Time Test๕ ซงเปนชดเดยวกนกบเดกประเทศอนๆ

รวมกลมตวอยางทวโลกทงสน ๓๗,๙๖๗ คน โดย

WEF Global press release ไดเผยแพรงานวจยระดบ

โลกในเรองพลเมองดจทลของโลก พบวา เดกไทยม

โอกาสเสยงภยจากโลกออนไลนถง ๖๐% ซงสงกวาคา

เฉลยทวโลกทอยท ๕๖% และเมอเทยบกบประเทศ

เพอนบานคอ ฟลปปนส ๗๓% อนโดนเซย ๗๑%

เวยดนาม ๖๘% และสงคโปร ๕๔%

ผลการส�ารวจยงระบวา เดกไทยใชเวลา

อยหนาจอ ๓๕ ชวโมงตอสปดาห เฉลยวนละ ๕

ชวโมง สงกวาคาเฉลยโลกถง ๓ ชวโมง โดยเขา

อนเตอรเนตผานสมารทโฟนสงสด ๗๓% และรองลง

มาคอ คอมพวเตอรโรงเรยน ๔๘% โดยกจกรรมทเดก

ไทยนยมใชเมอเขาอนเทอรเนตมากทสด ๕ อนดบ

ไดแก ดวดโอออนไลน ๗๓% คนหาขอมล ๕๘%

ฟงเพลง ๕๖% เลนเกม ๕๒% และการรบสงอเมล

หรอแชตขอความผานแอปพลเคชนบนมอถอ ๔๒%

นอกจากนยงพบวา เดกไทยใชโซเชยล-

มเดย ๙๘% ซงสงกวาคาเฉลยทวโลกถง ๑๒% และ

ในจ�านวนนใชงานสม�าเสมอในการโพสตรป โพสต

คอมเมนต ซอหรอขายของออนไลน มากถง ๕๐%

ส�าหรบโซเชยลมเดยทเดกไทยนยมใชมากทสด ไดแก

ยทบ (YouTube) ๗๗%, เฟซบก (Facebook) ๗๖%,

ไลน (Line) ๖๑%, อนสตาแกรม (Instagram) ๒๔%,

ทวตเตอร (Twitter) ๑๒% และสแนปแชต (Snapchat)

๔%

๔ https://www.thairath.co.th/content/1237244๕ The 2018 DQ Impact Study ซงถกจดท�าขนในระหวางเดอนพฤษภาคมถงเดอนธนวาคม ป ๒๕๖๐ จากความรวมมอกน

ของ ส�านกงานสงเสรมเศรษฐกจดจทล (ดปา) กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ส�านกงานคณะกรรมการการ

ศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ และ DQ institute ประเทศสงคโปร

ภาพ: M

ORE

MOVE

11

“เสมอนโลก” หรอ แค “โลก...เสมอน”

เ ผลอแปบเดยวกจะเขาสปลายป ๒๕๖๑ แลว

ในชวงเวลา ๕ ปทผาน

มา มอะไรเปลยนแปลง

ม ากมายบน โ ลก ใบ

น นอกจากโลกท เรา

อยกน ในวยเดกเราม

โลกทเรยกวา “โลกแหง

จนตนาการ” สดใส นา

รก เพอฝน แตกไมเปนพษเปน

ภย และ ณ วนนเรามโลกทเรยก

วา “โลกเสมอน” หรอ “เสมอน

เปนโลกอกใบ” ทเปดกวาง ลด

ระยะทางการสอสารของมวล

มนษยชาตให แคบลง คยกบ

ใครกไดโดยไมจ�าเปนตองรจก

กนมากอน คงไมตองอธบายให

มากกวานเพราะฉนเชอวาคณ

รจกสงนด

เขาเรองมาขนาดน วนน

ฉนเลยอยากใหคณไดรจกกบค�า

วา “Cyberbullying” หรอ “การ

แกลงกนในโลกออนไลน” เมอ

กอนพอแมจะคอยเปนหวงเวลา

สงลกไปโรงเรยน กลววาเพอน

จะแกลง แตตอนนอยากใหคณ

พอคณแมเตรยมใจเพราะลก

ของเราสามารถถกแกลงไดตลอด

เวลา ตราบใดทเดกมโอกาสเขา

ถงอนเทอรเนตผานโทรศพทมอ

ถอ หรอ คอมพวเตอร

Cyberbullying คอ การ

แกลง หรอ การรงแกผอนผานทาง

โลกออนไลน ทงการตอวา ดาทอ

กลาวหา ประจาน หรอกระท�า

การใหเกดความเสอมเสย อบอาย

กบบคคลอยางชดเจน ผโพสตท�า

หนาทสงสารนออกไปใหคนบน

โลกออนไลนรวมแสดงความคด

เหน โดยไมค�านงถงโทษทจะเกด

ขนกบบคคลเปาหมายนน จรงอย

กอนหนาทเราจะเขาสยคดจทล ก

มสงคมแบบนอยแตผถกกระท�าจะ

ถกจ�ากดในวงแคบๆ สกพกเรองก

เงยบหายไป

นกภาพตามนะคะ เหต-

การณในวยเดกทฉนและคณอาจ

จะเจอ ยอนไปสกป ๒๕๕๑ ม

เพอนคนหนงในชนเรยนมธยมฯ

ถกกลาวหาวาทอง คนในโรงเรยน

กจะเลาตอๆ กน และจบจองมอง

เธอ เพอนคนนนอาจจะแกปญหา

ดวยการลาออก ยายโรงเรยน หรอ

พกการเรยน พอผานไป

ระยะหนงเรองกจะเงยบ

แตไมใชส�าหรบ

Cyber-bullying ในป

๒๕๖๑ กบสถานการณ

เดยวกน มเพอนคนหนง

ในชนเรยนมธยมฯ ถก

กลาวหาวาทอง คนใน

โรงเรยนกจะเลาตอๆ

กนผานโลกโซเชยล facebook,

Instagram หรอ Twitter พรอม

โชวรปหนาเพอนคนดงกลาวเพอ

ใหคนบนโลกออนไลนไดเหนภาพ

รปถกสงตอๆ กนไป จากโรงเรยน

แรก ไปยงโรงเรยนอนๆ คนใน

โซเซยลเรมท�าตวเปนนกสบตาม

หาชอพอแม และตอวาถงการ

เลยงด เมอเวลาผานไปเรองราว

เหลานกยงคงอยประหนงการ

ไดตพมพลงหนงสอเกบไวเปน

ประวตศาสตร เราไมเหลอทยน

ใหเพอนคนนเลย ไมวาเขาจะ

เปนจรงอยางทถกกลาวหาหรอ

ไมกตาม แตถงจะเปนเรองจรง

เรากไมมสทธไปท�าแบบนกบเขา

นแหละคะสงคมโลกเสมอน

สงทฉนอยากสะทอนจาก

Cyberbullying ม ๓ มม คอ

๑.ผกระท�า ๒.ผถกกระท�า

๓.ผคนบนโลกโซเชยล

พนทเลกเลกน�าคาง ค�าแดง

ภาพ: w

ww.fa

tonion

line.co

m/5563

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑1๒

โดยสวนตว ฉนคดทบทวน

กบบทความนอยางมากเพอไมให

ตวเองเปนผกระท�าเสยเอง ตอง

ออกตวกอนวาการเลาเรองราว

ในครงนจะเปนการเลาผานบคคล

ทฉนมโอกาสไดพดคยโดยไมขอ

เอยนาม เพอไมเพมตราบาปนน

ใหกบผกระท�า ผถกกระท�า และ

ผคนบนโลกโซเชยล บคคลทตอบ

ค�าถามนคอคนทผานเหตการณ

นนมาแลว และบางคนตองการ

ทจะลม

มมของผกระท�า เหตผล

อะไรทตดสนใจโพสตเรองราว

ตางๆ ของอกคน ค�าตอบทได

จากหลายคน เพราะเปนผถก

กระท�ามากอน เชน ยมเงนแลว

ไมคน โดนแยงแฟน โดนตอวา

ใหราย ตองการเอาคนจากสงท

ไดรบ หมนไส ไมชอบหนา อจฉา

คณมท อาย ๒๑ ป เคย

โพสต รปเพอนคนหน งลงบน

เฟซบก เพราะยมเงนไปแลวไมคน

“หนเหนเขาโพสตว าไป

เทยวกบแฟน กนด อยด แตไม

ยอมคนเงนกเลยเกดความหมนไส

อยากใหเขาอาย ตอนแรกเรมจาก

การโพสตลอยๆ ไมเอยชอ แตอก

ฝายนงเงยบ จงเรมเอยชอ แลว

เพมเปนลงรปและโพสตวา ตอน

นนท�าเพราะอยากใหเขารตว และ

ตองการใหเขาอาย เวลามคนมา

แสดงความคดเหนกสะใจ คอ

หนแคอยากหาทางระบาย อยาก

บอกใหคนอนไดร และอยากให

เขาคนเงน หนรคะวาสงทท�าแรง

เกนไป แตหนอยากใหเขาคนเงน

ทวงดๆ ไมคน ตอนนกยงไมไดคน

แตอยางนอยกสะใจ ไมรวาคมกน

ไหมแตกท�าไปแลวคะ”

มมของผถกกระท�า นอง

มก อาย ๑๓ ป

“หนเรยนอย ม.๑ คะ ตอน

ป.๖ มรนพผชายคนหนง ตอน

นนหนไมรวาเขามาจบเพราะเปน

เพอนของพ กถายรปเลนกนคะ

แลวพเขากโพสตลงบนเฟซบ ก

แทกมาหาหน โพสตวา “ถายรป

กบทรก คดถงจง” หนโดนแมต

เพราะคดวาเปนแฟนกบพคนน

จรงๆ ไปโรงเรยนเพอนกลอวา

มแฟนแลว ทรก ทรก คดถงจง

เพอนบางคนกเอาโพสตนนไปแชร

ตอ บางคนกแสดงความคดเหน

แบบไมด หนกลว หนไมอยากไป

โรงเรยนเลย รองไหหลายวน ไม

อยากใหใครลอ ไมอยากใหพอแม

เสยใจ แตหนไมไดเปนแฟนพเขา

เลยนะคะ พอขน ม.๑ หนเลยขอ

แมยายโรงเรยน จะไดไมตองเจอ

พคนนน ไมตองเจอเพอนลอดวย

ตอนนเลยเลนแตกบเพอนผหญง

แลวกเปลยนเฟซบกใหม แมบอก

ใหหนเลนเฟซบกใหนอยลง อยา

โพสตอะไรเยอะ ตอนนหนไมคอย

เลนแลวคะ”

มมของคนบนโลกโซ-

เชยล ตนกลา อาย ๒๔ ป

“เรยกผมวานกเลงคย -

บอรดไดเลยครบ แตเปนอดตนะ

เมอสก ๒ ปทผานมา เวลาใคร

โพสตอะไร ผมจะเขาไปแสดง

ความคดเหนทงทอานไมจบดวย

ซ�า พจะวาผมนสยไมดกไดนะ

ครบ ตอนนนผมคดวาผมไมไดท�า

อะไรผด กแคแสดงความคดเหน

จากสงทคนอนโพสต สะใจด ได

วาใครกไมร ถาเปนเรองสวนตว

ไมอยากใหคนอนรกอยามาโชวใน

ทสาธารณะ ผมเขาไปแสดงความ

คดเหนทวไปหมดครบ เพอนไป

ถายรปผหญงหนาอกใหญๆ คน

ภาพ: s

topb

ullying.love

carestation.co

m

ภาพ: m

edia.kas

perskyda

ily.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ 1๓

หนงมา ผมกเขาไปแสดงความคด

เหนแบบถงลกถงคนตามประสา

เดกผชายนะครบ หรอบางทเพอน

ทะเลาะกบแฟนแลวโพสตลง

เฟซบก ผมกเขาไปแสดงความคด

เหนวา “เลกกนเลย ขารอตออย”

และค�าหยาบๆ อกหลายประโยค

ทงทจรงๆ ในใจไมไดคดอยางนน

เลยนะครบ แคสนกปาก

และเพราะเหตการณน ผม

ไดบทเรยนมาอยางจง แฟนเพอน

คนนเอารปผมไปโพสต และใส

ขอความทผมเคยแสดงความคด

เหนแบบหยาบๆ ลงไปดวย ตอน

นนผมเพงคบผหญงคนหนงอย

ผมจรงจงมากนะครบ แตฝาย

หญงขอเลกเพราะรบไมไดกบ

ขอความเหลานน เขาบอกวา ผม

ดไมแมนเลย วนหนงผมคงดาเธอ

เหมอนทท�ากบแฟนเพอน จนถง

ตอนนผมเลยไมมแฟน ถงผมจะ

บอกวาจะไมท�าแลว คงไมมใคร

เชอ เพราะขอความพวกนนยงอย

บนโลกโซเชยล ทกวนนไมท�าแลว

ครบ สงบปากสงบค�า เรยกวาอาน

อยางเดยวเลยกวาได ไมรตอง

ใชเวลานานแคไหนถงจะท�าใหผ

หญงทจะมาเปนแฟนผมเชอวาผม

จะไมท�าอก”

ตางกรรมตางวาระ ลอง

ถอยออกมา แลวยนมองเรอง

เหลาน คณเหนอะไรไหมคะ? สงท

ฉนเหนคอ ความทกขของมมมอง

ทง ๓ มม เขาอาจมความสขแต

กเปนสขในชวงเวลาสนๆ ผล

กระทบทตามมามหาศาล เรอง

เลาจากทง ๓ มมมองทฉนน�ามา

เลาใหคณฟง อาจจะดเปนเรอง

เลกๆ เมอเทยบกบเรองทก�าลง

อยบนโลกเสมอนในโทรศพทมอ

ถอของคณ บางทฉนหรอคณ

กคงเคยเปนทง ๓ มมน เราพา

ตวเองเขาไปรวมอยในวงและ

เพลดเพลนไปกบเรองของคนอน

จนลมไปแลววา “นไมใชเรอง

ของเรา”

ในระหวางทก�าลงเขยนเรองนอย ในโลกโซเชยล ณ วนน ก�าลงพดถงและตดตาม ๑๓ ชวตทตดอย

ในถ�าหลวง ขนน�านางนอน จงหวดเชยงราย ฉนจะไมพดถงเนอหาและรายละเอยด แตอยากชวนคณผอาน

จนตนาการดวาถาเราเปน ๑ ใน ๑๓ ชวต เราอยากใหคนพดถงเราวาอยางไร? และหากเราเปนญาตของ ๑

ใน ๑๓ ชวตนน เราอยากใหคนพดถงลกหลานเราวาอยางไร?

ทผานมาเราแสดงความคดเหนในฐานะของคนทยนมองอยหางๆ แตแสดงความคดเหนแบบคลก

วงใน ลองยนกลบกน ถาเราเปนคนวงใน เราอยากใหคนทอยไกลๆ พดถงเราวาอยางไร อยาใหสงคม

แหงโลกเสมอนมาพรากจตใจทงดงาม พรากความใหเกยรตในความเปนมนษยของกนและกน และ

เหมอนทกๆ บทความทฉนเขยน “เราเปลยนใครบนโลกนไมไดจรงๆ นอกจาก

เปลยนตวเอง” ออกมายนใหหางจากวงทเราเคยยน แมจะชวยอะไรไมไดมาก

แตอยางนอยกจะไมเพมผกระท�า

สงสดคนสสามญ “ไมอยากใหใครท�ารายเรา เรากอยาไปท�ารายใคร”

ไมวาการแกลงกนบนโลกเสมอนจะรนแรงมากขนขนาดไหน แตขอให

รไววาจะไมมชอฉนหรอคณเปนหนงในผกระท�าอยางแนนอน

ภาพ: n

oossaralee

.blogs

pot.c

om

1๔

‘ อยใหเปน ’ ในสงคมดจทลคยกบ ดร.ศรดา ตนทะอธพานช‘ รเทาทนภยในโลกออนไลน ’

ปจจบน สงคมดจทล

และเครอขายสงคม

ออนไลนเปนเหมอนคลน

สนามทถาโถมเขาสสงคม

มนษยทวทกมมโลก มน

เข ามาเปลยนแปลงรป

แบบการด�าเนนชวตของ

ผคนยคนใหผกตดชวตออนไลนอยางแยกไมออกจาก

ชวตออฟไลน แมประโยชนทไดจากโลกออนไลนจะ

มากมายเหลอคณานบ แตอกดานของมนกน�ามาซง

พษภยเกนจาระไนเชนกน หากผใชงานไมรเทาทน

การใหการศกษาเพอสรางความเขาใจตอ

สงคมดจทลทมภยออนไลนหลากหลายรปแบบจง

เปนสงจ�าเปนตอเดกและเยาวชน รวมถงผใหญทง

หลายทมนใจวามวฒภาวะดพอแลว แตในความเปน

จรงอาจไมเปนเชนนน

ดวยพฤตกรรม

ของเดกและเยาวชนไทย

ทใชเวลาสวนใหญอย

หนาจอมอถอสมารท-

โฟน รวมถงอปกรณ

ไอททงหลายท เข าถง

โลกออนไลนไดอยาง

งายดาย แตสงทนาเปนหวงคอ ภยในโลกออนไลน

หลากหลายรปแบบทตามมาจากการใชงาน

จากผลส�ารวจสถานการณเดกไทยกบภย

ออนไลน ป ๒๕๖๐ ของศนยโคแพท COPAT 1 โดย

กลมตวอยางเปนเดกอาย ๙-๑๘ ป จ�านวน ๑๐,๘๔๖

คน จากทวประเทศ เปนเพศหญง ๖๓.๕๖% เพศ

ชาย ๓๔.๑๔% และเพศทางเลอก ๒.๓๐% ผลการ

ส�ารวจพบวา

๙๘% เชอวาอนเทอรเนตใหประโยชนและสงดๆ มากมาย

๙๕.๓๒% รวาอนเทอรเนตมภยอนตรายและความเสยงหลายรปแบบ

๕๕% เชอวาการหาเพอนออนไลนเปนสงส�าคญ

๗๐% รวาเพอนออนไลนไมพดความจรง

๗๐% เชอวาเพอนมพฤตกรรมเสยงภยออนไลน

๖๑.๓๙% เชอวาตวเองจะไมถกกลนแกลงรงแกออนไลน หรอถกลวงละเมดทางเพศ

๗๔.๙๑% เชอวาจดการปญหาเองไดเมอเผชญปญหา

๗๗.๙๐% เชอวาสามารถชวยเพอนทมปญหาภยออนไลนได

๑๕% เคยนดเจอกบเพอนออนไลน

บทความธญลกษณ นวลกษณกว สมภาษณ/เรยบเรยง

1 ศนยประสานงานขบเคลอนการสงเสรมและปกปองคมครองเดกและเยาวชนในการใชสอออนไลน หรอศนยโคแพท COPAT: Child Online Protection Action Thailand จดตงขน ภายใต กรมกจการเดกและเยาวชน กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) เพอท�าหนาทประสานงาน เชอมรอยงานดแลเดกและเยาวชนบนโลกออนไลนรวมกบภาคสวนตางๆ ทงภาครฐ ภาคธรกจเอกชน ภาควชาการ ภาคประชาสงคม และเครอขายเดกและเยาวชน

ภาพ: w

ww.prach

acha

t.net

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ 1๕

ดร.ศรดา ตนทะอธพานช ผ

เชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสาร นวตกรรมสอ

ดจทล ปรญญามหาบณฑตดาน

วทยาศาสตรคอมพวเตอร ปรญญา

ดษฎบณฑตดานบรหารการศกษา

จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย เธอ

มผลงานวจยและหนงสอวชาการ

ออกมามากมาย ทใหความรเรอง

การใชอนเทอรเนตอยางปลอดภย

สรางสรรค รเทาทน และฉลาดใช

สอดจทล

และในฐานะทเธอเปนกรรมการผจดการ

มลนธอนเทอรเนตรวมพฒนาไทย และยงเปน

อนกรรมการสงเสรมการปกปองคมครองเดกและ

เยาวชนในการใชสอออนไลน ซงม ครหยย วลลภ ตง

คณานรกษ เปนประธานอนกรรมการ ภายใต คณะ

กรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต

(กดยช.) ทมทานนายกรฐมนตร เปนประธาน ซง

อนกรรมการฯ ดงกลาว ทผานมาไดผลกดนใหเกด

การขบเคลอนงานทส�าคญหลายชน อาทเชน งาน

วจยส�ารวจสถานการณเดกกบภยออนไลน ผลก

ดนใหมการปรบปรงแกไขกฎหมายเพอการปกปอง

คมครองเดกกบสอออนไลน การสรางความตระหนก

ตอสาธารณะในการรเทาทนสอและภยออนไลน

ดร.ศรดา เรมดวยการใหเราเหนภาพรวม

ของสถานการณเดกไทยกบภยออนไลนทไดจากการ

ส�ารวจของศนยโคแพท โดยเลาวา

“เดก ๙๘% เชอวาอนเทอรเนตเปนบวกคอให

ประโยชนแกเขา และใกลเคยงกนคอประมาณเกอบ

๙๖% (๙๕.๓๒%) เชอวามภยออนไลนอยหลากหลาย

รปแบบ แตทนาเปนหวงคอ การทเขาบอกวาเขาม

ความรเรองภยออนไลนมากพอ เขาดแลตวเอง และ

สามารถชวยเพอนได อาจไม

จรงแลว เดกสวนใหญไมไดร

หรอตระหนกจรงๆ หรอกวาม

ภยในโลกออนไลนมากมายซบ

ซอนแคไหน เขาจดการไมได

เราเชอเชนนนไมไดเลย เพราะ

พฤตกรรมทเราเหนคอ เดกรบ

เพอนแปลกหนา พดคย แลก

เปลยนขอมลสวนตว นดเจอ

กน แลวถกลวงละเมดทางเพศ

หรอกรณการกลนแกลงรงแก

กนทางออนไลน รวมทงเดก

ตดเกม เกดขนเยอะมาก นจงเปนประเดนวา ผใหญ

ตองทบทวนแลวทเดกบอกวาดแลตวเองและชวย

เหลอเพอนไดนนจรงหรอไม เดกๆ เขามความรหรอ

มเครองไมเครองมอเพยงพอหรอยง

อยางเดกๆ บอกพอแมวา คณครใหงานท

ตองไปเสรชเนต พอแมกตองตดตงอนเทอรเนตให

ทบาน ตองมคอมพวเตอร มแทบเลต มสมารท

โฟน แตปรากฏวาพอเดกเขาไปออนไลน เดกกไม

ไดหาขอมลท�าการบานอยางเดยว แตเดกไปดคลป

ยทบ เดกไปพดคยนดหมาย เดกไปชอปปง เดกตด

โซเชยลมเดย ซงอนนถาพอแมไมไดดแลลกๆ คอ

เหนวาลกอยในหอง นกวาท�าการบานสงงาน แต

กลายเปนลกตดเกม ตดเวบโป หรอลกคยกบคน

แปลกหนา มการนดเจอกน และขอคาใชจายเพม

ซงบางทมนเปนความเสยง พอออกไปขางนอกแลว

เจออะไรบาง เอาตวรอดไดหรอไม

หรอมตวอยางเดกจะสมครท�างานชวงปด

เทอมเพอหารายได บางทมจฉาชพเขาหลอกโดยเกบ

คาสมครคามดจ�า ๕๐๐ บาท เดกกชวนเพอนสมคร

พอสมครจายเงนเสรจ เขาปดเวบไซตหน อนนกเกด

ขนเพราะเดกไมไดเทาทน โฆษณา ชอปปงออนไลน

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑1๖

สงของ สงเกม เสอผา ซอมอถอสมารทโฟน เดก

เชอ สงของมาไมไดของทตรงกบทสง หรอไมไดเลย

โอนเงนไปรอยเปอรเซนต เขาหายไปเลย มนเปนภย

หลากหลายรปแบบมาก”

ดร.ศรดา ชวา ภยหลกๆ จากโลกออนไลน

ทเดกไทยก�าลงเผชญคอ “๑. ภยทางเพศ ๒. เรอง

การใชเวลา เสพตด ตดโซเชยล ตดชอปปง ตดเกม

และ ๓. เปนเรองพฤตกรรมสมเสยงของเดกเอง เชน

การกลนแกลงรงแกกน การเขาเวบไซตทไมปลอดภย

การเชอหรอแชรขอมลเทจ/ผดกฎหมายคอขาดการ

ไตรตรองหรอตรวจสอบ การเลนพนนออนไลน การ

สงซอสนคาจากแหลงทไมนาเชอถอ การพดคยและ

ใหขอมลกบคนแปลกหนาจนถงขนนดเจอกนแลว

ถกละเมด การเลยนแบบพฤตกรรมทไมเหมาะสม

ตางๆ”

ดงผลส�ารวจของ ดปา หรอส�านกงานสง

เสรมเศรษฐกจดจทล๒ ระบวา ภยออนไลน หรอ

ปญหาจากการใชชวตดจทลของเดกไทยทพบมาก

ทสดม ๔ ประเภท คอ 1.กลนแกลงทางออนไลน

หรอ Cyberbullying ทงดากนดวยขอความหยาบคาย

ตดตอภาพ ๔๙% ๒.เขาถงสอลามกและพดคยเรอง

เพศกบคนแปลกหนาในโลกออนไลน ๑๙% ๓.ตด

เกม ๑๒% ๔.ถกลอลวงออกไปพบคนแปลกหนา ๗%

เดกไทยโดน Cyberbullying กลนแกลงรงแกกนบนโลกออนไลนกรณการกลนแกลงรงแกกนบนโลกออนไลน

หรอ Cyberbullying จากผลการส�ารวจดงกลาวของ

โคแพท พบวา เดก ๔๖.๑๑% เคยโดนกลนแกลงรงแก

ออนไลน โดย ๕๙.๔๔% เปนเพศทางเลอกถกกลน

แกลงมากทสด และมเดก ๓๓.๔๔% ยอมรบวาเคย

กลนแกลงคนอน เมอถามถงการรบมอกบการโดน

กลนแกลงรงแกออนไลนนน เดก ๕๒% จะบอกเพอน

เมอถกกลนแกลง, ๓๖% จะบอกพอแม, ๓๔% จะลบ

ขอความหรอภาพ และ ๓.๔% จะบลอกเพอน สวน

ชองทางทถกกลนแกลงมากทสดคอ โซเชยลเนตเวรก

เชน เฟซบก ไลน

ดร.ศรดา กลาวถงกรณนวา “การกลนแกลง

รงแกออนไลน หรอ Cyberbullying เดกเกอบครงหนง

บอกวาเคยโดนกลนแกลงรงแกออนไลน โดยเฉพาะ

เพศทางเลอกมากกวาครง คอ ๖ ใน ๑๐ คน และ

เมอถามตอไปวา เมอโดนแลวท�าอยางไร มเดก ๒๑%

บอกวาไมไดท�าอะไรเลย ปลอยใหแกลง หรอไมรวา

จะท�าอยางไร จากผลส�ารวจน เดกเกอบ ๕๐% นน

กคอประมาณ ๕,๐๐๐ คน บอกวามประสบการณ

โดน Bullying น

Bullying อยางไร กคอ ลอจดออนจดดอย เชน

รปลกษณ อวน ด�า ลอความพการ หรอลอเพอนท�า

อะไรหลดๆ ถายภาพหลดๆ ข�าๆ เอามาโพสต แลว

แชรไป บางทตดตอรป เนองจากวาการลอกนมนไม

๒ เดกไทยเสยงภยจากออนไลน อยหนาจอ ๓๕ ชวโมงตอสปดาห www.nationtv.tv 13/6/2561

ภาพ: w

ww.th

aiqu

ote.org

ภาพ: twinkl.co.uk

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ 1๗

ไดอยในหองอยในกลมคนแคนเหมอนสมยกอน ม

การแชร มการซ�าซาก คอ กอปปดาทกวน ลอทกวน

แลวแชรเปนวงกวางกวาเดม หรอบางทเรองทเดกไม

ไดบอกพอแม แตพอเพอนรเพอนเหนแลวเพอนลอ

หรอแกลง เมอพอแมรเดกกโดนลงโทษ”

การกลนแกลงรงแกออนไลน หรอ Cyber-

bullying อาจน�าไปสการสญเสยทเราคาดไมถง อยาง

การฆาตวตายของผทโดนกลนแกลง ดร.ศรดา เลา

ถงกรณทเกดขนจรงวา

“บางทเดกแกลงกนอาจไมไดคดวามนจะเปน

อะไรรายแรง แตบางคนเขารบไมไหว กรณเรวๆ น

มเดกโดนเพอนแซวในเนตวา “แนท มงขายตวเหรอ”

ซงไมรจรงหรอไมจรง พอมคนแรกทไปเขยนบนเฟซ

ของนองคนน กมคนทสองมาเขยนวา “เหรอๆ เทา

ไหร” แลวกไปตอ “กอยากเอามงบาง” บานปลายไป

ใหญ นองเครยด จะฆาตวตาย เพราะมประวตสภาพ

จตใจไมดจากปญหาครอบครวอยแลว

การกลนแกลงลอเลยนคน บางทมนอยทฐาน

ตนทนเขาดวยวาเขามตนทนจตใจหรอครอบครว

แบคอพเขมแขงแคไหน พอไมเขมแขงกอาจจะไป

กวนไปกระตนท�าใหเขาลกขนมาฆาตวตาย ซงเคส

พวกนถาเรา พอแม อาจารยทปรกษาเขาชวยเหลอ

ไมทน เดกกอาจจะเสยชวต”

ส�าหรบวธจดการตอปญหา Cyberbullying

ดร.ศรดามค�าแนะน�าวา “พอโดน Bullying เดกรไหม

วาตองท�าอยางไร คอ ตองลบขอความหรอภาพท

ลอเลยนเขา ทท�าใหเขาไมสบายใจ และตองบลอก

คนทท�าเขา ปดกนไมใหเขามาท�ารายเราไดอก คอ

เดกท�าเปนหรอเปลา ถาบลอกแลวเขายงพยายาม

Bullying ดวยวธอน สงเมลมา สงไลนมา ตองไปแจง

พอแม ไปแจงคร ใหชวยเหลอ หรออาจตองแจงเจา

หนาทต�ารวจ”

"เรามกจกรรมฝกอบรมสมมนาใหความร

ในเรองภยและการปองกนภยออนไลน ฉลาดรเทา

ทนสอ ผานโครงการ ‘เฝาระวงสอราย ขยายสอ

ด สรางความฉลาดในการใชสอดจทล’ ใหกบเดก

และเยาวชน ครอาจารย แกนน�านกเรยน และพอ

แมผ ปกครอง ตามจงหวดตางๆ ในทกภมภาค

ของประเทศ โครงการนไดรบทนสนบสนนจาก

กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค โดยม

วตถประสงคเพอสรางการรเทาทนสอออนไลนให

กบประชาชน"

เดกไทยเสยงถกลวงละเมดทางเพศบนโลกออนไลนการเขาถงสอลามกและพดคยเรองเพศกบ

คนแปลกหนาในโลกออนไลน อาจน�าไปสการถก

ลอลวงและถกลวงละเมดทางเพศ เดกและเยาวชน

ไทยเสยงภยชนดนมากขนเรอยๆ ดวยความขาด

วฒภาวะ ไมรเทาทน ท�าใหหลงเชอไดงายๆ

“เราท�าเวทใหเดกแชรประสบการณ แลวเดก

มาบอกเองวาโดนลวนลาม หรอจะโดนลวงละเมด

ทางเพศ ซงอยางนคอนขางอนตราย พฤตกรรมหนง

ทสมเสยงมากคอ การถายทอดสด (live show) จะเหน

วามแอปพลเคชนถายทอดสดเยอะมาก พอยกมอถอ

ขนมากดปมถายทอดสด หนกลองไปทางทตองการ

ภาพ: w

eepica

sso.blog

spot.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑1๘

ทงภาพและเสยงอะไรกไปเลย ซงตรงนเดกจะไม

ระมดระวงวาตวเองก�าลงออกอากาศ”

ดร.ศรดา โชวหนาจอไอแพดใหด โดยยก

ตวอยางโปรแกรมแอปพลเคชนหนงชอ บโก ไลฟ

(Bigo Live) ซงเปนแอปถายทอดสด (Video Streaming)

ในสงคมออนไลน พรอมเลาวา

“อนนเปนวดโอเตน เดกแตงตววาบหววแลว

เตน ท�าไมเดกตองท�าอยางน เพราะมคนเขามาพด

คย บอกใหเดกท�าทานนทาน กดสงสตกเกอรเชยร

เดกกเอาสตกเกอรไปเปลยนเปนเงนจรงจากบรษท

Bigo มนกเปนความเสยงวา เดกทยงไมเขาวงการ

ยงไมเคยท�าแบบน พอเหนคนอนเขาท�ากใจแตกได

หรอการทเดกผชายแชตคยกบคน พอแชตไปเจอผ

หญงบอกวามาโชวหววกนไหม ผชายบอก เอาสๆ

ใหเธอถอด ๑ ชน ฉนถอด ๑ ชน แลกกนนน พอท�า

จรงๆ เดกผชายดนถกอดวดโอไวแบลคเมลเรยกเงน”

ทคาดไมถงกคอ เรามกคดวาสวนใหญของ

เดกทถกลอลวงและลวงละเมดทางเพศมกจะเปนเดก

ผหญงนน ตอนนกลบพบวามกรณของเดกผชายทถก

หลอกเอาคลปวดโอแบลคเมลเพมมากขน

ดร.ศรดาใหดภาพในไอแพดพรอมเลาวา “น

คอหนาจอแชต พอฝงนนแกผามา เดกผชายกแกผา

โชวตอบ เลยโดนบนทกวดโอมาแบลคเมล เราเจอ

กรณแบบนเดอนละ ๒-๓ เคส แจงมาทเรา เปนเดก

นกเรยนโรงเรยนดง เปนดรมเมเยอร จะเขาวงการ

จะไปถายแบบ จะเขาโรงเรยนนายรอย จปร. คอ

มอนาคตทงนน เขากพรอมทจะจายเงนคาไถวดโอ

แสดงวาพวกมจฉาชพกมเปาของเขาอย เดกหนาตา

ด โรงเรยนดง เพอจะแบลคเมล น

คอภยออนไลนทเกดขน”

และทน าเปนหวงยงขน

เมอพบวาเดกไทยทเสยงภยใน

โลกออนไลนนนมอายนอยลง

เรอยๆ ดร.ศรดา เลาถงกรณ ‘การโชวสด’ ทเกดขน

จรงกบเดกเลกอายเพยง ๗ ขวบ

“เดกบางคนอายแค ๗ ขวบ ตวเองอยในหอง

กดกลอง มนกถายทอดสดไป เดกกเดนไปเดนมา

ไมไดมเจตนาไมดอะไร แตวาภาพชวตของเขาโดน

ถายทอดไปแลว แลวกมคนทคลกเขามาด พอเหน

เปนเดกกลวนลาม เออ สองกลองไปทขาหนอยส

หรอถาม นองบานอยไหน เดยวไปหา โชวอกหนอย

ไดไหม พให ๕๐๐ บาท พอแมบางคนเขามาเหนก

เกบภาพหนาจอนไว แลวเอามาฟองนกขาวหรอฟอง

เพจดงๆ แลวบอกวา โปรแกรมนอนตรายมากเลย

พอแมรหรอเปลา แมแตเดกทเขาไปถายทอดสด ไม

ไดพดเรองเพศอะไรเลย กมคนเขามาลวนลามลก

ไดนะ”

ดร.ศรดา ยงตงประเดนถงเรองคณคาและ

ศกดศรความเปนมนษย และคานยมของสงคมท

สงผลตอเดกและเยาวชนรนใหมวา “มนเกยวกบ

ไลฟสไตล คานยมใหมๆ เรองของการหาเงนงายๆ

มากๆ เพอมาใชจายซอขาวของราคาแพง ความ

เคารพนบถอตวเองมนนอยลง มเดกทตงใจโชว

เพราะโปรแกรมบางตวมนเออให ใหคนดแลวชอบ

กดไลก กดวาว กดสงดอกกหลาบ แอปพลเคชนนมน

เออใหสะสมสตกเกอรพวกน กหลาบเอย เพชรเอย

แลวไปแลกเปนเงนสดกลบมาจากบรษทได

บางคนลกขนมาเตนโชว ใสเสอเอวลอย

กางเกงสน ดนทรง เพอจะเรยกสตกเกอรพวกน

อยางรถเฟอรรารคนหนงตองใชเงนจรง ๒,๕๐๐ บาท

สงเฟอรรารใหนางแบบทเปนเดกเตนโชวแตงวบๆ

ภาพ: w

ww.kha

osod

.co.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ 1๙

แวมๆ เดกกจะรวบรวมสตกเกอรพวกนไปแลกเปน

เงนจากบรษทแอปน

หรอกรณทเดกท�าตวเอง ไปสมครเปดแอก-

เคานตเอง ลงรปตวเอง และประกาศหาคดวย ใคร

ใหลกเลนแลวไมมเวลาดแล พอเดกเจอค�าลวนลาม

บอยๆ แลวคลกไปดกลองอนเขากท�า เดกกท�าตาม

เดกบางคนกอาบน�าโชวเลย มเตน มสายยอ สายโชว

มการตดตอกน ขอเบอร ขอไลน ขอเฟซ เพอจะไป

ซอขายบรการ หรอนดเจอกนตอ มนเปนเรองของ

การเรยนรผดๆ คณคาหรอตวตนทเดกก�าลงแสวงหา

ประเดนเหลานมนมเยอะ ซงเปนเรองของการ

รเทาทนสอออนไลน เพราะคนบนโลกออนไลนกมทง

ดและเลว แลวกปลอมโพรไฟลได ใสรปปลอม พดจา

ดทงๆ ทจรงๆ อาจไมใชคนด กตองระมดระวง"

อกภยออนไลนทนาเปนหวงคอ การโดน

ผใหญในโลกออนไลนลวงใหไวใจเพอหวงลวงละเมด

ทางเพศเดกทเรยกวา Grooming ดร.ศรดา เลาวา

“การกรมมง (Grooming) คอผใหญพดคยกบ

เดกและสรางความไววางใจกบเดกวาเปนผใหญใจด

เปนปา เปนคนทปรารถนาดตอเขา พอสรางความ

สมพนธนนขนกจะเรมนดเดกออกมา หาโอกาสอย

ล�าพงกบเดก แลวเปดวดโอโปใหด ใหเหนวาเดกคน

นนอนกบผใหญแลวไดตงค รวย มชวตอยด เพราะ

ฉะนนใหหนนอนกบฉน การ Grooming นคอแคพด

คยกนในเนต เราดจากขอมลทคยกน แลววเคราะห

ออกมาวานคอการสรางความไววางใจใหเกดขนกบ

เดกเพอจดประสงค

ในการล วงละเมด

ทางเพศ กรณนผด

กฎหมายเลย แมวา

การขมขนยงไมเกด

การนดเจอยงไมเกด

เรองนกฎหมายตางประเทศม แตบานเราไมม”

ในขณะท เดกไทยอายเพยง ๕ ขวบกม

แอกเคานตโซเชยล มเฟซบกสวนตว แตหลายๆ

ประเทศมหนวยงานทก�ากบดแล มมาตรการในการ

ก�าหนดอายของเดกและเยาวชนในการเขาถงสอ

โซเชยลทเขมงวดรดกม เชน สหรฐอเมรกา ก�าหนด

อายเดกไมถง ๑๓ ป หามเขาถงสอโซเชยลมเดย

ใดๆ หรออยางประเทศองกฤษกมหนวยงานเฉพาะ

ในการก�ากบดแล ถงเวลาหรอยงทไทยเราจะตองม

กฎเกณฑในเรองนอยางจรงจง

เดกไทยเสยงตดเกมออนไลนผลวจย ตดเกม ท�าลายสมอง

ดร .ศ รดา ย งกล าว ถ งผลการส� ารวจ

สถานการณเดกไทยกบภยออนไลน ทระบวาเดก

ไทยกวา ๘๐% เลนเกมออนไลน โดยเฉพาะเดกผชาย

เสยงตดเกมมากกวาผหญง

ภาพ: n

ews.thaipb

s.or.th

ภาพ: w

ww.th

anse

ttakij.com

ภาพ: a

boutmom

.co

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๒๐

“มค�ำถำมเชงลกในแตละประเดน เชน เคย

เลนเกมออนไลนไหม เดก ๘๐.๔๘% บอกวำเคยเลน

และ ๕๐.๗๓% ของเดกผชำยบอกวำเลนทกวนหรอ

เกอบทกวน ซงกำรเลนทกวนหรอเกอบทกวนนน

เสยงตดเกม”

เ มอเรวๆ น การกฬาแหงประเทศไทย

กระทรวงการทองเทยวและกฬา ไดรบรองใหการ

แขงขนวดโอเกมชงเงนรางวล หรอ อสปอรต

(E-Sports) เปนประเภทกฬาชนดหนง ท�าใหภาค

เอกชนผประกอบการเกม โหมโฆษณาประชาสมพนธ

ท�าการตลาดเพอใหเดกมาเลนเกมซอมเกมเพอ

แขงขนชงเงนรางวลมากขน สงผลใหจ�านวนเดกตด

เกมเพมขนถง ๖ เทาในระยะเวลาเพยง ๖ เดอน

ในมมมองของสถาบนแหงชาตเพอการพฒนา

เดกและครอบครว มหาวทยาลยมหดล และภาค

เครอขาย เหนวาอสปอรตเปนภยออนไลนทนาเปน

หวงเนองจากเปนธรกจเกมทมงเนนสงเสรมนกเลน

เกมมออาชพโดยมเปาหมายทเดกและเยาวชน จง

มความเสยงวาเดกและเยาวชนจะเสพตดเกมมาก

ขน สงผลกระทบทางลบตอสขภาพและพฒนาการ

ของเดกอกดวย

จากขอมลงานวจยของทมนกวทยาศาสตร

ระบบประสาทของมหาวทยาลยปกกง ประเทศจน

รวมกบมหาวทยาลยเยล ประเทศสหรฐอเมรกา

ซงศกษาระบบประสาทในกลมทตดเกมออนไลน

(Internet Gaming Disorder, IGD) เปรยบเทยบกบ

กลมทไมตดเกมดวยวธ FMRI and VBM พบวา กลม

ตดเกมมปรมาตรสมองสวนสเทา (Grey Matter) หด

ลง และการท�างานสมองดานหนาซงเปนสวนส�าคญ

ทรบผดชอบการท�างานระดบสงของสมองดาน EF

(Executive Function) เชน การคดวเคราะห วางแผน

จดการ รวมทงการควบคมตนเองทงดานอารมณและ

สงคม มความบกพรอง๓

ดร.ศรดา กลาวถงเรองนวา “ตอนนสงคม

ก�าลงเขาใจผดวาอสปอรตเปนกฬา เหตเพราะ

รฐบาลโดยกระทรวงการทองเทยวและกฬารบรอง

ใหสมาคมแขงเกมอเลกทรอนกสชงเงนรางวล หรอ

สมาคมอสปอรต เปนสมาคมกฬาชนดหนง พอม

ค�าวา ‘สปอรต’ ปบ คนกเขาใจผดวาเปนกฬา ซง

จรงๆ ไมใชกฬา อยางในเวทวชาการมการพดคย

กนวา เลนแลวแขงแรงเหรอ เดกเลกๆ จะใหเลนเกม

อเลกทรอนกสเตะบอล หรอควรจะใหออกไปขาง

นอก เอาลกบอลไปเตะในสนาม

เราไปท�างานตางจงหวด มพอแมจ�านวนมาก

มาเลาวา ลกบอกวารฐบาลรบรองวาเลนเกมมน

เปนกฬา เพราะฉะนนขอตงคไปเลนเกม ขอเงนซอ

คอมพวเตอรสเปคสงเพอซอมเลนเกม เพราะเอกชน

๓ เดกไทยเสยงภยจากออนไลนอยหนาจอ ๓๕ ชวโมงตอสปดาห www.nationtv.tv ๑๓/๐๖/๒๕๖๑

ภาพ: m

arke

teer.co.th

ภาพ: g

ame-

tep.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๒1

โฆษณาวาแขงเยอะๆ เปนอาชพได ตอไปจะมอาชพ

เหมอนโรนลโด แตแทนทจะไปซอมบอล ใหซอมแขง

เกม เพราะถาเปนนกกฬาไปแขงในเวทใหญๆ ไดเงน

รางวลเปน ๑๐ ลานบาท คออนนมนเปนขอมลดาน

เดยวทเขาเอามาพด มนเปนธรกจขายเกม ขายเครอง

และอปกรณการเลนเกม

อสปอรต ไมมขอมลทางวชาการรบรอง ไมม

ต�าราไหนทางแพทยหรอทางกฬาทรบรองวาการ

แขงขนเกมอเลกทรอนกส เปนกฬา แตมนเปนค�า

ททางภาคธรกจเอกชนสรางขนมาวาแขงเกมชง

เงนรางวล ใชค�าวา "อสปอรต" แลวการโปรโมทก

สอดคลองกนตอเนองเพอใหเหนวามนมกฬานอก

ประเภทหนงนะ ปดเทอมนมาซอมเกมกน แลวกม

บรษททขายเกม ขายเครองเลนเกม จดอบรมนกกฬา

อสปอรต ออกมาจดคอรสอบรม ท�าโปรโมชนขาย

เครอง ขายอนเทอรเนตความเรวสงเพอเลนเกม อน

นเปนภยออนไลนอยางหนง เพราะเกมทจดแขงขน

เปนเกมออนไลนทตองเลนกนเปนทม ซงถาสงคม

ไมรเทาทน กไมสามารถจดการดแลได”

เดกไทยเสยงตดพนนออนไลนจากการส� ารวจของส� านกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ หรอ สสส. ระบ

วา ในรอบ ๑ ป ระหวาง พ.ศ.๒๕๕๘- ๒๕๕๙ พบ

วาการพนนออนไลนทเดกและวยรนนยมสงทสดคอ

การทายผลฟตบอลออนไลน และมเวบไซตเลนพนน

ออนไลนมากถง ๒๑๓,๐๐๐ เวบไซต เดกและเยาวชน

ไทยจงเปนกลมเสยงทจะตดพนน

จากผลส�ารวจสถานการณพฤตการณและ

ผลกระทบในการเลนพนนในประเทศไทย ป ๒๕๖๐

โดยคณะเศรษฐศาสตร จฬาฯ รวมกบศนยวจยเพอ

พฒนาสงคมและธรกจ๔ พบวา คนไทยรอยละ ๗๕.๒

หรอ ๔๐ ลานคน เคยเลนพนน โดยเปนการเลน

พนนฟตบอลในประเทศไทยสงถง ๒.๕ ลานคน ใน

จ�านวนนมเยาวชนอาย ๑๕-๒๕ ป กวา ๖ แสนคน

ดวย นอกจากนยงพบนกเรยนมธยมศกษาปท ๑-๓

ในป ๒๕๖๑ รอยละ ๙๑.๘ รจกการเลนพนนจาก

คนในครอบครว ชมชน และญาต และในจ�านวนน

มากกวา ๑ ใน ๔ ระบวาอยากเลนการพนนเมอเหน

ผใหญเลน สวนในโซเชยลมเดยพบวาเดกรอยละ

๗๒.๑ เคยเหนโฆษณาเชญชวนใหเลนการพนน และ

ในจ�านวนนรอยละ ๑๔.๖ ตามไปเลนการพนนยงชอง

ทางทเชญชวน และมเดกมากถงรอยละ ๕๑.๘ เคย

เลนพนนโดยใชเงนเดมพน

กรณเดกและเยาวชนกบการพนนออนไลน

ดร.ศรดา ใหความเหนวา “เรองของออนไลนมน

ท�าใหเกดการพนนงาย เกดนกพนนหนาใหม คอ

เดกและเยาวชนเขามาเปนลกคา มเดกระดบประถม

ศกษาอาย ๗-๘ ขวบ เรมเลนพนนแลวในบานเรา

อาจเรมจากพนนงายๆ สนกๆ เดนหวย พอแมบาน

เราเนยใหลกไปซอหวย เดนโพยหวย

และเมอเขาเขาออนไลน เขาใชไลน ก Add

Friends (เพมเพอน) สงมาจากบอนพนน ใชรป

๔ องเดกไทยกวา ๖ แสน เปนเหยอพนนออนไลน เดลนวส ๑๐/๖/๒๕๖๑ https://www.msn.com

ภาพ: h

ilight.kap

ook.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๒๒

โพรไฟลโปๆ เหนหนาอกหนอย แตพอคลกเขาไป

เปนเวบพนน ถงแมเดกไมไดเขาหาเวบเอง แตพอม

แอปพวกนสงมา มนสงเขำมำถงตวเลย แลวเดกเหน

สตกเกอร เหนรปโฆษณำ อยำกรอยำกลอง แคคลก

เขำไปกไดแลว พอเขำไปเขำมลดแลกแจกแถมดงดด

คอนขำงมำก แลวอกอยำงไมตองใชเงนสด แคไป

เอำบตรเครดตหรอบตรเดบตของแม แคมเลขทบญช

กไดแลว หรอบำงทเขำรบพวก E-Money (Electronic

Money) ทเปนแคชกำรด (Cash Card) กไดหมด

ทางออนไลนมนสมครงาย ใชเวลาแค ๑๐

นาท สามารถแทงไดเลย เราแคเปดเวบไซตด มน

จะแนะน�าหมดเลย วธการสมครแคไปเปดบญช ฝาก

เทาไหร สมมตศกร เสาร อาทตย ฝาก ๑,๐๐๐ คณ

ไดแถม ๑๐๐ มนจะมโฆษณาคลายๆ เงนเราไดโบนส

เพมไง ลงไป ๑,๐๐๐ เราแทงได ๑,๑๐๐ แลวมการ

สอนทกอยาง เลนยงไง แทงยงไง แลวมโลโกธนาคาร

บนเวบไซตดวย”

ดร.ศรดาชวา กฬากบการพนนตอนนมนไป

ดวยกนแมแตสอเองกยงไมรเทาทน หรอมบางสอท

ขาดจรยธรรม รบเงนจากสปอนเซอรทเปนเวบพนน

ซงเทากบมสวนชวยท�าลายสงคมไทย

“กฬาเชอมโยงกบพนนคอนขางจะสมบรณ

แลว ท�าใหมาตรฐานการกฬาเสย และตวทเปน

ปญหาหนงคอ สอ เพราะสอไมไดบอกแควาใครจะ

แขงกบใคร แตบอกดวยวาใครเหนอกวาใคร แตมตอ

เทาไหร ใครนาจะชนะ และสอบางสอทไมมจรยธรรม

ขนสปอนเซอรเวบพนน เวบโป อนนเปนประเดนวา

แมแตสอกไมเทาทน หมายถงมเงนจางเขามาใหท�า

รายการน หรอสปอนเซอรเปนอยางนกเอา ซงเทากบ

ท�าลายสงคมไทย และเวบพนนยงมการจางนางแบบ

แตงวบๆ แวมๆ เตนแลวถอปายเวบพนน หรอเพนท

ตวใหเปนชอเวบพนนซงเปนสปอนเซอร มนเปนรป

แบบธรกจสด�า

จรงๆ ฝายกฬาเขากพยายามถวงดลตรงนอย

แลวไมใหถกครอบง�าดวยสปอนเซอร แตท�าไดคอน

ขางยากมากเพราะถาไปเขาเวบพนนตอนน นอกจาก

มคาสโน มโปกเกอร แลวยงม Sport Gambling คอ

พนนการกฬาดวย

สวนกฎหมายและการก�ากบดแลภยออนไลน

ประเภทนกยงเปนเรองใหมทยงไมคอยรกนมากนก

“กลไกการก�ากบดแล การปองกนโดยพอแมผ

ปกครอง ความลาหลงของกฎหมาย อยางกฎหมาย

ดแลการพนน พ.ศ.๒๔๗๘ เกามากเกอบรอยป

ภาพ: w

ww.4s

aleu

ng.com

/archive

s/1701

ภาพ: w

ww.slid

esha

re.net

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๒๓

กฎหมายฉบบนบอกวาอะไรทเปนพนน เชน อปกรณ

เลนพนน ไพ ถว โป แตไมไดพดถงเวบพนน หรอเงน

อเลกทรอนกส ตอนนถาเปนพนนออนไลน ต�ารวจ

ยงไมสามารถจบไดรอยเปอรเซนต เมอกอน พ.ร.บ.

คอมพวเตอรไมไดพดถงพนนออนไลนเลย พดถงแต

กรณโปลามก แต พ.ร.บ.คอมพฯ ทแกใหมเมอตนป

กอน บอกวา ถาใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตท�า

ผดตามกฎหมายอนกจะมความผดดวย อนนเทากบ

วาคณท�าอะไรผดๆ บนโลกออนไลน กจะเอาผดได

ซงเรองนประชาชนยงไมคอยรกน”

‘เฝาระวงสอราย ขยายสอด’ ใหการศกษาเดกและเยาวชนไทยรเทาทนภยในโลกออนไลน

เหนได ว าภยหลากหลายรปแบบในโลก

ออนไลนลวนเปนภยทเขาถงตวเดกและเยาวชนได

งายกวาทเราคาดคด ดงนนการสรางทกษะในการร

เทาทนสอออนไลนแกเดกและเยาวชน และครอบครว

เพอสรางภมคมกนใหเดกและพอแมผปกครองจงเปน

สงจ�าเปน

ดร.ศรดา กลาวถงกระบวนการสรางทกษะ

เพอรเทาทนสอวา ม ๔ ประการ คอ ๑.เขาถง

สอหลากหลายรปแบบหลากหลายแหลง ๒.คด

วเคราะห ๓.เลอกคณคาสาระทปรากฏในสอนน

และ ๔.สอสารออกไปอยางสรางสรรค

ส�าหรบกระบวนการอบรมเพอสรางทกษะร

เทาทนสอโดยทมงานของ ดร.ศรดา จะเปนกจกรรม

ทใหผเขารวมไดฝกคด วเคราะห และลงมอปฏบต

สรางสถานการณจ�าลองจากกรณปญหาทเกดขน

จรง เพอวาหากเผชญปญหา ผทเคยอบรมจะมทกษะ

สามารถน�าไปใชไดจรง

ดร.ศรดา อธบายถงทกษะรเทาทนสอประการ

แรกคอ การเขาถงสอหลากหลายรปแบบและหลาก

หลายแหลงทมา และน�ามาวเคราะหแยกแยะ

“สงแรกทเราสอนคอ รเทาทนสอ หมายความ

วาสอทกอยาง เชน ขาว หนงสอพมพ เวบไซต ขอมล

ขาวสารทสงแชรกนมา ทกครงทคณไดรบขาวสาร

ขอมล หนง เพลง ละคร วดโอ ชนขาว อะไรกตาม

แมแตสงทเราเหนในทว นกขาวอาจไปถายมา ไป

สมภาษณเยอะแยะแลวตด แตง ตดตอเนอหาขอมล

มนอาจไมจรงทงหมด มนอาจมสวนทเพมเตมขน

มา คณตองไปเชคขาวทอน แหลงอน ไมใชเชอขาว

ชนนนเลย

คณตองไปหาขอมล ไปดวาชอง ๓ วายงไง

ชอง ๗ วายงไง ไทยรฐ เดลนวสวายงไง คนบนเนต

ภาพ: ก

สทช.

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๒๔

พดยงไง แลวคณจะไดขอมลในเรองนนเยอะขน นคอ

ทกษะแรก คณตองเขาถงสอหลากหลายรปแบบและ

หลากหลายแหลง เพราะคณจะไดขอมลมหาศาลเลย

แตคณตองเปรยบเทยบ วเคราะห อนไหนจรง อน

ไหนเทจ สอหวไหนนาเชอถอ ไมนาเชอถอ”

ดร.ศรดา ยกตวอยางกรณปญหาทเกดขน

จากขาวทถกตดตอและน�ามาแชรตอๆ กนไปในสงคม

ออนไลน ทสงผลกระทบตอผถกพาดพงเปนขาว

“ถาไมใชเรองจรงทงหมด เขาเลอกน�าเสนอ

แคบางอยางและเราเชอตามนน เกดอารมณตาม

นน เชน เรวๆ นทมคนตดตอค�าพดของ ผอ.สาลน

ชมวรรณ ส�านกเฝาระวงทางวฒนธรรม เปนประเดน

วา เซกสทอย (Sex Toy) รานทขายอปกรณกระตน

ทางเพศ ของเลนทางเพศ ควรจะใหเปนรานทถก

กฎหมายไหม แลวเขากไปสมภาษณ ผอ.สาลน

เนองจากหนาทเธอเฝาระวงทางวฒนธรรม เธอกเลย

บอกวาเรองนไมคอยเหมาะกบบรบทคนไทยเทาไหร

ตองมงานศกษาวจยเพอดวาผลกระทบเปนอยางไร

ความจรงเธอกพดดอย แตมคนไปตดตอ

กลายเปนวา ไมควรมในเมองไทย ถาเกดอารมณ

ทางเพศกใหไปออกก�าลง ซงอนนคลายๆ เคยเปน

ขอสอบโอเนตทถามเดกวา ถามอารมณเพศแลวให

ไปเตะบอล แลวคนกฟอรเวรด แชรรป ผอ. กบค�า

ทโดนตดตอ คนกดาตรมเลยเพราะเชอสอ

เรองนถา ผอ. จะลกขนมาฟองคนทตดตอ

ฟองคนหมนประมาททกคนทมาเขยนโพสต เพราะ

มคนมาเขยนวา “อนตองไมมผวแนรอยเปอรเซนต”

หรอ “กปดกนกนอยางนนะซ คดขมขนถงผดขนทก

วน” คอเขยนแงลบและตอวา ผอ.เยอะมากเลย”

ดร.ศรดา สรปปดทายวา “นคอการรเทาทน

สอ คณเหนอะไรแลวแชร คณเชอ เชอไมพอ คณ

แชร คณหมนประมาท คณไปเขยนดาเขาดวย และ

การทคณแชรไปแลวขอมลนนไมจรง มนกเทากบคณ

เผยแพรขอมลเทจ คณรหรอเปลาวาคณก�าลงท�าผด

กฎหมาย ๑.เผยแพรขอมลเทจ ๒.คณหมนประมาท

เขา คณท�าใหเขาไดรบการดถก เกลยดชง ดหมน

อบอาย เสยชอเสยง คณรหรอเปลา ไมวาคณจะ

เปนคนทหนงหมน เขาดากนมาแลว คณดาซ�า คณ

กผดเทากบคนแรก”

กระบวนการตอไป คอ สรางสถานการณ

จ�าลอง โดยน�ากรณศกษาทเกดขนจรง มาใหผเขา

รบการอบรมไดสวมบทบาทสมมต คดวเคราะหและ

เรยนรหรอแกปญหานนๆ

“เมอเทาทนสอแลว เราจะเชอมโยงวาบนโลก

ออนไลนน สอ ขาวสารจะเยอะมาก มนมภยอะไร

บาง ภยจากเนอหาสาระ ภยจากคนแปลกหนา ภย

จากพฤตกรรมของเราเอง ภยทางเทคนค แลวเราก

จะมตวอยางเคสใหสวมบทบาทสมมต โดยเอาขาว

ทเกดขนจรง เชน เดกนดเจอกบคนทมภาพโพรไฟล

ภาพ: W

orkp

oint N

ews

ภาพ: w

ww.gan

gbea

uty.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๒๕

หลอๆ เปนตงเกาหล พอไปแลว ไมใชนหวา แตก

ยงจะไปกบเขาอกเพราะเขาบอกจะพาไปหาดารา

เกาหล พอไปแลวกโดนลวงละเมดทางเพศ

เรากจะใหวเคราะหวา ถาเกดเหตการณ ญาต

เรา เพอนเรา เราจะเตอนเขาตรงไหนใหฉกคดวามน

อาจจะไมจรง มนอาจจะเปนอนตรายตรงไหน หรอ

ถาเกดขนแลว โดนละเมดไปแลว คลปหลดไปแลว

จะท�าอยางไร จะแจงความทไหน เอาหลกฐานอะไร

ไปแจงความ จะตองเขมแขงลกขนสตอไปอยางไร

ไดบทเรยนอะไร ผดกฎหมายขอไหน ปองกนอยางไร

จะบอกตอเพอนอยางไร”

อกหนงสถานการณจ�าลองทใหผเขารบการ

อบรมไดแสดงบทบาทสมมต

“มตวอยางวา นองคนนโดนเพอนถายรปตอน

เดนกบคนแกๆ มรถหรๆ แลวโดนโพสตวา ‘นกศกษา

ขายตว’ แลวเรากจะถามวา ถาคณเปนคนใชโซเชยล

มเดยแลวเหนภาพน คณจะท�าอยางไร คณจะไป

เขยนอยางไร เรากจะใหกระดาษโพสตอท (Post-it)

ใหเขยน ไมตองบอกชอ แลวไปแปะ

อนนคอความเหนของคนบนโลกไซเบอร แลว

ใหอานทละใบ เขากจะเหนเลยวามค�าดาทง ‘แรด’

‘ราน’ ‘ลาออกไปขายตวไป’ นคอจ�าลองสถานการณ

บางความเหนกจะบอกวา “เฮย อาจไมใชเรองจรง

หรอก เขาอาจไปกบพอ เขาอาจเปนเซลสขายคอนโด

อยาไปตดสนเขา” เปนความเหนเชงบวก บางความ

เหนกบอกวา “ไมเกยว เรองของเธอหรอเปลา” หรอ

“อยาไปพดไมดนะ เดยวโดนหมนประมาท”

แลว ดร.ศรดา กสรปถงสงทไดเรยนรจาก

สถานการณจ�าลองนวา “เหนไหม มนกจะมความเหน

บวก ลบ และกลางๆ กจกรรมเหลานกจะใหเขาได

เรยนรวา ไมวาจะดจะเลว ไมวาเรองจะจรงหรอเทจ

ความเหนจะมา ๓ แบบเสมอ แลวเรากจะสรปตบ

ทายใหวาถงเรองจะผดจรงหรอไมจรง เรากไมมสทธ

ทจะไปดาเขาเพราะเราอาจจะท�าผดกฎหมาย และ

อกอยางหนงกคอ เราอยาไปตดสนคน แลวสดทาย

จะมค�าเฉลยออกมาวา “นองเขาไปกบคณอา คณ

พอ คณลง ไมไดเปนเรองจรง” อาว! แลวใครท�าผด

กฎหมายบาง ใหยกมอ”

เมอไดความร มทกษะเทาทนสอและภย

ออนไลนหลากหลายรปแบบ รวมถงวธการปองกน

และแก ไขป ญหาแล ว ยงมกระบวนการสอสาร

สาธารณะบอกตอความร โดยใหทดลองสรางสอ

ประเภทตางๆ เชน ท�าโปสเตอร สอกราฟก หนงสน

หรอคลปวดโอ อกดวย

ดร.ศรดาเลาตอ “สอทเราจะใหท�ากเปน

โปสเตอร มแผนกระดาษแผนหนง กจะใหปากกา

ส นตยสาร ใหเขาเอามาตดแปะ ตกแตงใหเปน

ภาพ: w

ww.etda.or.th

ภาพ: w

ww.inetfoun

datio

n.or.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๒๖

สอโปสเตอรหนงแผน เขากจะรวาการสอสารตอง

มประเดน มสาระ มรปแบบความนาสนใจ เตะตา

และนอกจากท�าสอกระดาษแลว ยงท�าสอกราฟก

คอ เราจะสอนใหท�าคอลลาจ (Collage) หรอภาพปะ

ตด โดยใชแอปพลเคชน เชน Pic Collage ใสรป ใส

ค�า ใหกลายเปนโปสเตอรได

เชน เรยนรเรอง Cyberbullying เรามเครองมอ

ปองกนตวคอ ‘Stop Block Tell’ คณท�าทาทางโดยใช

แขนไขวกนเปนรปกากบาท หรอตงฝามอยนมาขาง

หนาเปนทาบอกใหหยด แลวถายรปเอาไว เขยน

ขอความวา “Cyberbullying คอการกลนแกลงรงแก

ทางออนไลน” และคณตองหยดกลนแกลงรงแกคน

อน ใหเขยน ‘Stop Bullying’ เอาภาพถายและขอความ

มารวมกนมนกจะเปนสอทใชไดแลว อกอนคอ สอ

หนงสน หรอวดโอ เราจะสอนคอรสสนๆ ครงวนให

เดกๆ เขาตดตอดวยโปรแกรมตดตอวดโอ เชน ววา

(VIVA) เปนตน

เพราะฉะนน นอกจากเขาเรยนเนอหาความร

เทาทนสอแลว เขายงเรยนการสอสารบอกตอความ

รทเราใหเขาดวย จงคอนขางครบกระบวนการ และ

เรายงสอนแกนน�าใหน�าความรไปกระจายตอได

เพราะเราใหเนอหาหลกสตร กระบวนการ สไลดท

ใชบรรยาย และคลปวดโอ ขาว ทเราใชในการอบรม

เรากไรทซดใหเขาไปเลย คอเราเนนกระจายความร

ไมไดหวงหรอผกขาด”

การเปน Digital Citizenship หรอ พลเมองดจทลทมคณภาพดร.ศรดา มเรองเลาเปนคลปวดโอทท�าโดย

UNICEF ทมกใชในการอบรมเสมอๆ เรองมอยวา...

“มผหญงคนหนงเดนเขาไปในชมชนเหนเดก

ผชาย ๓ คน นงถอลกบอลอย กลงลกบอลในมอ

ไปมา เธอจงเดนเขาไปถามวา “ท�าไมหนไมเลนเตะ

ฟตบอลละ” เดกกบอกวา “สนามฟตบอลนเหมน

มาก ขยะอยรอบๆ เตมกองพะเนนเทนทกเลย” ผ

หญงคนนกไมไดหยดแคนนแลวจบเดนผานไป แต

เธอมคณสมบตของพลเมองยคดจทลอย คอ ไมได

เพกเฉยกบปญหาสงคม

เธอยกมอถอขนถายวดโอสมภาษณเดก ให

เดกเลาเรองวาท�าไมไมไดเตะบอล แลวเธอกไปถาย

สนามฟตบอลทมขยะเตมเลย แลวเขยนเปนเรองราว

โพสตขนไปในอนเทอรเนต เรยกรองวา ใครอยากให

เดกพวกนไดสนามฟตบอลคน ไดสขภาพทแขงแรง

ใครอยากมาท�าความสะอาดสนาม ใครอยากจะมา

จดการกบขยะซงเปนมลพษท�าลายโลก ใครอยากมา

เทปน ใหเดกไดสนามสวยๆ ใครอยากจะชวยอะไร

ระดมมา แลวใหเดกมาชวยกนแชร เวลาใครถามเขา

มาใหเดกชวยกนตอบ

เธอใชสอดจทลในการสรางความเปลยนแปลง

ทดขนใหแกสงคม แกปญหาสงคม ใชพลงของ

ยสเซอร (User) พลงของสอ นคอพลเมองยคดจทล

ทเหนชดเลย คอ คณไมไดใชสอเพอหาประโยชนใส

ตวเองคนเดยว แตทมากกวานนคอ ใชเพอสงทด

กวาของโลกใบน การทเธอโพสตลงในอนเทอรเนต

เทากบ (Post to the World) เทากบคณบอกโลกทง

โลกในปญหาทคณอยากจะแก เพราะฉะนนสรรพ-

ก�าลง ทงเงน ทงงาน และความคด กมาจากทวโลก

นเปนตวอยางคลปวดโอทเปดบอยๆ ในการ

อบรมเรองพลเมองดจทล คอ คณใชปลอดภย คณ

ภาพ: w

ww.stou.ac

.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๒๗

ใชเกดประโยชน คณใชเพอสรางการเปลยนแปลงให

สงคม ไมใชใชแลวตดเนต ตดเกม ถกหลอก ละเมด

คนอน ท�ารายคนอน ความเหนอกเหนใจไมม คณใช

เกงแตคณใชเพอหาประโยชนใสตวเอง รวยคนเดยว

ไดดบไดดคนเดยว ไมถอวาเปนพลเมอง เพราะค�าวา

พลเมอง คอ ตองมจตสาธารณะ ตองท�าเพอสงคม

สวนรวมดวย ไมเชนนนกไมเปนพลเมองดจทลทโลก

ตองการ”

ดร.ศรดายงขยายความ ‘พลเมองดจทล’ อก

วา “พลเมองดจทลไมไดสกแตวาใชเทคโนโลยดจทล

เปน แตตองใชดวยความรเทาทนและรบผดชอบ คอ

คณตองมความรเรองกฎหมายบนโลกออนไลน อะไร

ผด ไมผด อะไรท�าได ท�าไมได และคณตองรวาทก

การกระท�าบนโลกออนไลน คณม Digital Footprint๕

มรองรอยทจะเอาผดไดตามกฎหมาย อยางเรอง

ลขสทธบนโลกออนไลน ความเปนสวนตว การไป

ฝากราน คณไปละเมดสทธความเปนสวนตวเขา คณ

กผด หรอคณไปเอารปทคนอนถายในโลกออนไลน

มา แลวไปแกลายเซน ลายน�า หรอคณไปเอารป

การตนทคนอนวาดมาดดแปลง หรอเอามาใช อยาง

นคอละเมดลขสทธ หรอทรพยสนทางปญญา เพราะ

วาบนโลกอนเทอรเนต คณเหนอะไร คณกอป คณ

เซฟ เอามาใช คณแชร คณแกเปนของคณ มนงาย

มากเลย แลวความผด ท�าทน เจาของเขาอยตาง

ประเทศ กวาเขาจะร

คณตองมความเหนอกเหนใจเพอนร วม

โลกดจทล หมายความวา คลปหลดอะไรมา คณ

ฟอรเวรด คณแชรตอ คณไมมความเหนอกเหนใจ

และคณตองรเทาทนขาวสารสารสนเทศ ทบอกวา

ตองม ๔ ทกษะพนฐาน และคณตองรบผดชอบการ

กระท�าของคณทอยบนโลกออนไลน

นเปนหลกๆ เลยเพราะไมใชแคคณเกดในยค

ทคนเคยกบแทบเลต สมารทโฟน แลวคณเสรชเปน

คณแชรไว คณจะเขยนคอมเมนตอะไรกได เปน

สทธเสรภาพของคณ มนไมใชเทานน แตหมายถง

สทธของคนอนทเราตองไมใชสอดจทลไปละเมดเขา

และการทคณใชเทคโนโลย คณตองใชอยางปลอดภย

เรองของกฎหมาย คณตองรเทาทน”

โดยสรปกคอ พลเมองดจทลทมคณภาพ ตอง

รกฎ กตกา มารยาท รกฎหมาย มความเหนอก

เหนใจผอน รบผดชอบตอการกระท�า และพยายาม

ใชสอดจทลอยางปลอดภย ใชในทางสรางสรรค เพอ

สรางการเปลยนแปลงตอสงคมและตอโลก

เหนไดวาเทคโนโลยเปนเสมอนดาบสองคม

ขนอยกบผใชงานนนจะใชในทางทเปนประโยชนหรอ

จะน�าโทษภยกลบมาถงตว ส�าคญทสดคอ การรเทา

ทน และมสตในการใชงานสอออนไลน และโซเชยล

มเดยทงหลาย

คงไมนาภาคภมใจเปนแน หากไทยจะขนชอ

สถตโลกเพยงแควาเรามเฟซบกแอกเคานตอนดบ

ตนๆ ของโลก หรอมยอดซอสตกเกอรไลนเปนอนดบ

ตนๆ ของโลก แตเราเปนประเทศทลาหลงในความ

เปนพลเมองดจทลทมคณภาพ!

๕ Digital Footprint การฝากรอยเทาในโลกดจทล หรอรองรอยการกระท�าตางๆ ทฝงหรอตามไดในโลกดจทล คอ ทกสงท

เปนตวตนของเราในโลกอนเทอรเนต ไมวาจะเปนการใช social media อยาง facebook, twitter, instagram พวกภาพถาย

ตางๆ ทเราถายเอง ถายกบครอบครว หรอเพอนๆ ทกๆ สงทเราโพสต สงตางๆ เหลานจะบอกตวตนของเรา และจะ

ตดตวเราไปตลอด

ภาพ: w

ww.te

s.co

m

๒๘

“สอโซเชยล ความร�ารวย ทรพยสนเงนทอง?”

มหลายๆ ทานถามผมมา ผมเหนวาเปนค�าถามทม

ประโยชนมากๆ จงน�ามาแบงปนครบ

ค�ำถำมท ๑ในขณะทสอใหมหรอสอโซเชยลมประโยชน

ใหเรารบรขาวสารและสอสารกนไดอยางรวดเรว

ไดเรยนร ไดรบประโยชนมากมาย ตวอยางเชน ใน

เหตการณชวย ๑๓ ชวตทตดอยในถ�าหลวงนน สอ

โซเชยลเชอมผคนทงในประเทศและตางประเทศได

รบร และเขามารวมกนใหความชวยเหลออยางนา

อศจรรยใจ

ในขณะเดยวกนมความกงวลใจวา สอโซเชยล

เปนสอเพอการตลาดและกระตนความตองการใน

การบรโภคของผคนมากเกนความจ�าเปน มการเกบ

ขอมลสวนตวและความสนใจของเรา และน�าเสนอ

เจาะตรงกบความสนใจของเราเพอผลประโยชน

ทางการคา

เมอเปนเชนนแลว เราจะใชหรออยกบสอใหม

หรอสอโซเชยลใหพอดไดอยางไร โดยเฉพาะการให

ความรความเขาใจ สรางภมคมกน สรางสต รเทา

ทนใหกบเดก เยาวชน ลกหลานของเรา

ค�ำถำมท ๒ถาเราตองการใชชวตอยในหนทางของความ

มสนตสขในจตใจ การปฏบตคณคาศาสนา ขณะ

เดยวกนกมความตองการมเงนทรพยสนเพอความ

สะดวกสบาย ซอสงของตางๆ ไดอยางสบายใจ

เชน ใชวธการสงจตใตส�านก จนตนาการ คดบวก

ใหร�ารวย ใหเงนทองไหลมาเทมา

เราจะมไดทงหมดนไปพรอมๆ กนไดหรอไม

และเราจะสอนเดก วยรน เยาวชน ลกหลานของ

เราอยางไรด

จาก ๒ ค�าถามทกลาวมาน ดเหมอนวาการ

หาค�าตอบในเรองน ไมใชส�าหรบตวเราเองเทานน แต

เรายงหวงใยเดก เยาวชน ลกหลานของเราอกดวย

เราตองการความชดเจน ตองการหลกคด

หลกพจารณา เพอไตรตรองชวตและสอนลกหลาน

ของเราดวย

ในมมมองของชาวครสตมค�าหนงเรยกวา

“การแยกแยะทางจตใจ” (Discernment) ซงหมายถง

การพจารณาไตรตรองสภาพจตใจของเราวา เปนไป

ตามแนวทางของคณคาทางศาสนาหรอไม ... ส�าหรบ

พนองชาวครสตจะไตรตรองวาเปนไปตามแนวทาง

แหงความรกเมตตาของพระเจาหรอไม เปนไปตาม

จดหมายของการเกดมาเปนมนษยของเราหรอไม

(ส�าหรบพนองชาวพทธ อาจพจารณาไตรตรองวา

เปนไปเพอการดบทกข เปนไปในหนทางแหงปญญา

เปนไปในหนทางแหงความเมตตากรณาหรอไม)

นกบญอกญาซโอ แหง โลโยลา เปนผ

เชยวชาญดานการพจารณาแยกแยะทางจตใจ ทาน

ปกดอกไมในแจกนใจโดย นรศ มณขาว

ภาพ: w

ww.online4

commerce

.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๒๙

ใหหลกการและพนฐานของชวตไว

ซงสรปไดวา

จดหมายชวตของมนษยก

คอ การรก รบใชพระเจา ... รก รบใชเพอนมนษย

และดแลธรรมชาต

สรรพสงตางๆ ในโลกมไวเพอชวยใหมนษย

บรรลจดหมายชวตดงกลาว

เพราะเหตนมนษยจงควรใชสรรพสงตางๆ

เทาทชวยใหตนบรรลจดหมายชวต

และหากสงใดเปนอปสรรคตอการบรรลจด

หมายสงสดของชวตมนษย เรากควรเลกผกพนกบ

สงนนเสย

ดงนนใหเราวางใจเปนกลางกบสรรพสงทง

ปวง... ทงในสงทเราเลอกไดตามใจชอบ และมได

เปนสงตองหาม

ด วยเหตน เราจงไม

ปรารถนาสขภาพทสมบรณ

มากไปกวาการเจบไข ...

ความร�ารวยมากกวาความ

ยากไร ... มเกยรตมากกวาไร

เกยรต ... มชวตยนยาวมากกวาชวตสน ฯลฯ

แตเราควรปรารถนาและเลอกเฉพาะสงทเออ

อ�านวยมากทสดตอการบรรลจดหมายทเราเกดมา

เปนมนษย

เมอเราน�าหลกการและพนฐานน

มาพจารณา หาค�าตอบของค�าถามทง ๒

ประการของเรา เราสามารถกลาวไดวา

ถาสอใหม สอโซเชยล ความร�ารวย

ทรพยสนเงนทอง เปนเครองมอทชวยให

เราเขาสจดหมายชวต คอ การรก รบใช

พระเจา... รก รบใชเพอนมนษย และดแลธรรมชาต

ไดเพมมากยงขน... กใหเราใชเครองมอเหลานอยาง

เตมท

แตถ าสอใหม สอโซเชยล ความร�ารวย

ทรพยสนเงนทอง เปนอปสรรคตอการบรรลจดหมาย

ของชวตดงกลาว กใหเราเลกผกพน เลกใชมนเสย

ใหเราเลอกเฉพาะสงทชวยใหเราบรรลถงจด

หมายชวตในการรก รบใชพระเจา ... รก รบใชเพอน

มนษย และดแลธรรมชาตเปนส�าคญ

หวงว าการแบงป นในบทความนคงเป น

ประโยชนกบทานและลกหลานททานรก... ขอให

ทกทานมสนตในจตใจ... มชวตทมคว ามสขและม

ความหมาย... รวมกนเพมพน

สงดใหกบตนเอง ผคนรอบขาง

สงคม ธรรมชาตสงแวดลอมใน

ทกวนของชวต ...

ภาพ: w

ww.isleworth.sch

ool.nz

ภาพ: b

erea

nres

earch.org

ภาพ: w

ww.you

ngha

ppy.org

ภาพ: w

ww.nationtv.tv

๓๐

เดก และ เยาวชน กบ สอสารมวลชน ในยคโลกไรพรมแดน

ใ นโลกยคไร พรมแดน

ปจจบน แมจะสามารถ

เข า ถงความร ในระดบ

ตางๆ ไดโดยงายผานทาง

อนเทอรเนต โดยความร

ดานตางๆ สามารถเขาถง

ไดจากส�านกคดหรอแหลง

ขอมลทมประโยชนไดอยาง

ไมจ�ากดทงในระดบเนอหาและพนท ขณะเดยวกน

ทามกลางความรไรขดจ�ากดดงกลาว กยงมภยมดท

แฝงตวเขามาโดยอาศยอนเทอรเนตทหากเรารเทาไม

ถงการณกอาจตกเปนเหยอจากมจฉาชพ หรอตกเปน

เหยอของอบายมขรปแบบตางๆ

เราจงเหนขาวการลอลวงเยาวชนผานทาง

เพอนในโลกออนไลน ไมวาจะเปนเฟซบก ไลน หรอ

แอปพลเคชนสอสารไรสายตางๆ ดงนน ผปกครอง

ตองดแลและตดตามเดกและเยาวชนของทานใหร

เทาทนภยตางๆ ทอาจแฝงเขามาหาเยาวชนในความ

ปกครองของทาน เพอสรางภมคมกนและตระหนกร

เทาทนโลกไรพรมแดนดงกลาว

ในทนขอน�ารายงานการวจยของ วรพงษ

พวงเลก มหาวทยาลยกรงเทพ เรอง สอลามกบน

อนเทอรเนต: อนตรายทพงระวงและแนวทางแก

ปญหาตอเยาวชนไทย มาเปนกรณศกษาถงอนตราย

ของสอลามกในโลกไรพรมแดน และแนวทางทผ

ปกครองควรพจารณารวมมอกนในการปองกนม

ใหบตรหลานของตนเขาไปเกยวของกบสอลามก

อนจะเปนการชวยพฒนา

เยาวชนของชาตใหเตบโต

ขนเปนบคลากรคณภาพ

ของสงคมไทยและสงคม

โลกตอไป

งานว จยน เ รม

ตนศกษารปแบบของสอ

ลามกบนอนเทอร เนต

ปจจบนเดกและเยาวชนสามารถเขาถงเนอหาทาง

เพศหรอสอลามกบนอนเทอรเนตไดอยางสะดวกและ

งายดายทกเวลา โดยรปแบบของการเปดรบสอลามก

บนอนเทอรเนตในปจจบนมดงตอไปน

1. เวบไซตลามก เปนเวบไซตทเตมไปดวย

เรองราวทางเพศ มความคาบเกยวระหวางเวบไซต

เพอความบนเทงทวไปกบเวบไซตลามก ซงภาพท

เหนภายนอกไมมความแตกตางจากเวบไซตเพอ

ความบนเทงทวไปทมลกษณะของขาวบนเทง ฟง

เพลงออนไลน ดาวนโหลดเกมส หาเพอนทาง

อนเทอรเนต และเวบบอรดโพสตรป แตเมอเขาไป

ดในบางพนทของเวบไซตเหลาน จะมสวนของการ

แสดงเรองราวและเนอหาทางเพศอยางชดเจน ไม

บทความศราวฒ ประทมราช

ภาพ: w

ww.m

uslim

4hea

lth.or.th

ภาพ: w

ww.extremep

c.in.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๓1

วาจะเปนเวบบอรดทใหคนทวไปเขยนและสงเรอง

ราวตางๆ กปรากฏเนอหาของเรองเลาทางเพศ

(Sex Story) แกลลอรหรอหองแสดงภาพแอบถาย (X

Gallery) ภาพลามก และกระดานขาว (Webboard)

หรอกระททแสดงความตองการหาเพอน หาแฟน

และเรองเซกส ตลอดจนการเขยนขอความเสนอ

ขายบรการทางเพศ มการใหแสดงความคดเหนใน

เรองเพศ อกทงยงเปนสถานทขายสนคาอปกรณท

ใชตอบสนองอรรถรสทางเพศ เชน หนงลามกทมทง

ของไทยและตางประเทศ เปนตน (ชายไทย รกษา

ชาต, ๒๕๔๘)

๒. การตดตอสอสารเครอขายสงคม (Social

Network) เปนการตดตอสอสารจากทวทกมมโลก ซง

ก�าลงเปนทนยมมากในกลมวยรน เนองจากผใชชอบ

น�าภาพสวนตวและขอมลสวนตวประเภทลบเฉพาะ

ขนไปโพสตบนเวบอยางเปดเผย เพราะเชอวาคนนอก

กลมทไมไดรบอนญาตใหเขาชมจะไมมวนอานพบ

เชน เฟซบก (Facebook) ซงเปนสงคมออนไลนทวย

รนในประเทศไทยนยมมากทสด และเมอส�ารวจถง

พฤตกรรมของการเขาเวบไซตสงคมออนไลนของวย

รน พบวาเปาหมายอนดบแรกคอตองการหาเพอน

เพอพดคย จงเปนสงทไมแปลกหากวยรนปจจบน

จะมความรและความเชยวชาญในทางไอท แตสงท

นาหวงนาจะเปนเรองการใชงาน โดยเฉพาะในหอง

สนทนาตางๆ จะพบวามการโพสตขอความทลามก

อนาจาร ชวนมเพศสมพนธเปนจ�านวนมาก

๓. การสนทนาออนไลน (Chat Line) คอ การ

ทคสนทนาสามารถสนทนาแบบกลมและสามารถสง

ขอความตวอกษร ภาพเคลอนไหว และเสยงของ

คสนทนา รวมไปถงการสนทนาผานกลอง (Web

Camera) ทสามารถเหนภาพเคลอนไหวของคสนทนา

ได ซงโปรแกรมการสนทนาหรอการพดคยสดๆ ท

มการชกชวนและพดคยถงเรองเซกส มการสนทนา

เกยวกบการซอขายบรการทางเพศ การเผยแพรสอ

ลามกอนาจารทงในรปแบบภาพนง และเปดกลอง

โชวเรอนราง การส�าเรจความใครดวยตนเอง และ

การมเพศสมพนธ เปนตน

๔. คลปโป คลปลามก ทนบวนจะยงมเพม

ขนเรอยๆ บนสออนเทอรเนต และสามารถกระท�า

การดาวนโหลดเกบไวดในภายหลงไดอยางงายดาย

ซงคลปลามกพวกนมทงคลปทไดรบการยนยอมและ

ไมยนยอมใหเผยแพร หากแตเปนทนยมของหมวยรน

หรอเยาวชนทงหลาย จงท�าใหเกดการระบาดหนก

เพมขนเรอยๆ

๕. การตนลามก เปนอกหนงรปแบบในการ

เผยแพรภาพลามกอนาจารและแสดงทาทางการม

เพศสมพนธผานทางสออนเทอรเนตกนอยางโจงแจง

และพบวามการแลกเปลยนภาพลามกและภาพการ

รวมเพศอยางไมปดบงในเวบไซตจ�านวนมาก ซงม

ทงภาพขาวด�า ภาพส และภาพเคลอนไหว ทส�าคญ

มเดกและเยาวชนเขาไปดไดงายจากโทรศพทมอถอ

แทบเลต หรอหนาจอคอมพวเตอร ไมตองเสยเงน

เสยเวลาไปหาซอ และปจจบนมการพฒนาโดยการ

แปลเปนภาษาไทย ซงตนฉบบของการตนลามกเหลา

นมใหดาวนโหลดมากมาย ทงในเวบไซตของไทย

ภาพ: p

antip

.com

/topic/36513094

ภาพ: w

ww.th

airath.co.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๓๒

และตางประเทศ ท�าใหม

เดกและเยาวชนจ�านวนไม

นอยหมกมนอยกบการตน

ลามกจนกลายเปนปจจยท

สรางความเขาใจผดในเรอง

เพศ ซงการตนลามกไดม

การเผยแพรในอนเทอรเนต

มานานแลว แตมาดงขนเพราะเกดคด

กบเดกชายวย ๑๓ ขวบ ขมขนเดก

หญงวย ๗ ขวบ เพราะมสาเหตมาจาก

ไดดการตนลามกทางอนเทอรเนตจง

ท�าใหเกดอารมณทางเพศขน1

๖. เรองเลาทางเพศ (Sex Story) โดยเนอหา

ของเรองเลาทางเพศน คอการถายทอดเรองราว

ประสบการณทผบรโภคสอสามารถเขยนสงเขามายง

เวบไซต โดยไมอาจหาขอสรปไดวาเปนเรองจรงหรอ

ไม ซงเนอหาทถกน�าเสนอเขามาถอวาเปนตนแบบ

ใหผอานเรองเลาทางเพศมพฤตกรรมการเลยนแบบ

และกระตนอารมณความรสกของผอาน นอกจากน

หากเรองทเขยนสงมาเปนเรองทผดศลธรรมจรรยา

เชน การลวงละเมดทางเพศหรอการขมขนกจะท�าให

เกดปญหาสงคมทไดกลาวถงไวแลวตามมาอกดวย

จงท�าใหสอลามกบนอนเทอรเนตไดรบความนยม

กนในหมวยรน

หากเดกและเยาวชนคนรนใหมไมมวจารณ-

ญาณทดพอในการวเคราะหวพากษวจารณสาระ

หรอเนอหาสาระทมากบสอ กอาจจะยอมรบสงท

สออนเทอรเนตน�าเสนอไว และคดเอาเองวาสงท

สอน�าเสนอนนเปนสงทถกตองและเหมาะสมทสด

กอใหเกดผลกระทบทงรางกายและจตใจ อาจกอให

เกดทศนคตและพฤตกรรม

ทางเพศท ไม เหมาะสม

ตามมา และอาจกอใหเกด

ปญหาตางๆ ตามมา อาท การตงครรภกอนเวลา

อนสมควร การลวงละเมดทางเพศ และโรคตดตอ

ทางเพศสมพนธ

ดงนนจงมความจ�าเปนในการหามาตรการ

เพอแกไขปญหาในการใชสออนเทอรเนตของเดกและ

เยาวชนไทย๒ โดยหนวยงานตางๆ ของสงคมควร

เขามามบทบาทในการรวมกนแกไขและปองกน ๔

บทบาทดวยกน คอ ๑. บทบาทของสถาบนครอบครว

๒. บทบาทของสถาบนการศกษา ๓. บทบาทของ

หนวยงานรฐบาล และ ๔. บทบาทของสอมวลชน

แตขออนญาตน�าเสนอเฉพาะบทบาทของพอ

แมผปกครองหรอสถาบนครอบครว เนองจากเปน

สถาบนแรกและเปนสถาบนทส�าคญทสดในการบม

เพาะใหเดกและเยาวชนเตบโตขนมาอยางมคณภาพ

การรใหเทาทนลกหรอบตรหลานเรองการ

รบสอเวบไซตหรอสอลามกบนอนเทอรเนตจงเปน

เรองส�าคญยง พอแมหรอผปกครองตองตดตาม

เทคโนโลยทมในปจจบนใหทนและควรหาความร

1 “การตนโป”, ๒๕๕๒, ๔-๑๐ พฤษภาคม๒ บปผา เมฆศรทองค�า, ๒๕๕๒

ภาพ: w

ww.dek

-d.com

/activity/32608/

ภาพ: it.pim.ac.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๓๓

เกยวกบการปองกนการใชอนเทอรเนตทไมเหมาะ

สมหรอเนอหาลามกบนอนเทอรเนตใหมากขน ซง

จะเปนการดหากมการแลกเปลยนเรยนรการใช

อนเทอรเนตระหวางบตรหลานและผปกครอง พอแม

หรอผปกครองตองมวธจดการทเหมาะสมเพอชวยให

เดกหางไกลภยจากสอดงกลาว

ซงมวธการปองกนอย ๗ วธดวยกน๓ คอ

๑.๑ ตองเขาใจวยและพฒนาการของลก เพราะ

เมอถงวยทเขาอยากรอยากเหนเรองเพศ กตองให

ความรแกลกดวย อยาใหลกเกดความเขาใจผดวา

เรองเพศเปนเรองลลบ เปนเรองนาเกลยดไมควรพด

ถง เพราะจะท�าใหลกหลบๆ ซอนๆ ไมกลาพดไมกลา

ถาม และถาลกมค�าถามกพยายามตอบค�าถามใหเปน

เรองปกตธรรมดา

๑.๒ สงเกตความเปลยนแปลงของลกทงทาง

ดานรางกายและจตใจ และควรหมนถามถงความ

เปลยนแปลงนนๆ โดยใหลกไดสงเกตดวยตวเอง

ดวย พรอมทงสรางบรรยากาศการพดคยใหเปนเรอง

ธรรมดาเหมอนเรองปกตทพดคยเรองอนๆ ทวไป ก

จะท�าใหลกหรอเดกเกดความไววางใจทจะพดคยกบ

พอแมหรอผปกครอง

๑.๓ สรางสมพนธภาพดวยการเปนเพอน บอก

ลกหรอเดกในปกครองแบบตรงไปตรงมาวาสามารถ

พดคยกบพอแมไดทกเรอง โดยอาจจะบอกความ

ในใจ หรอเลาเรองราวเมอสมยพอแมเปนวยรน

เพอใหลกหรอเดกไดเขาใจวาทกคนกมความอยาก

รอยากเหนเรองเพศ พรอมทงบอกใหลกเขาใจวา

ในยคปจจบน โลกอนเทอรเนตเขามามบทบาทมาก

พอแมกงวลใจวาอนเทอรเนตบางครงกเปนภยรายได

หากลกเปดรบสารหรอเปดรบเนอหาทไมเหมาะสม

๑.๔ ชวนลกพดคยถงขอดขอเสยของอนเทอร-

เนตและภาพท ไมเหมาะสมวาเปนอยางไร และลอง

ถามวาถาไมเหมาะสม ลกมความคดเหนอยางไร การ

หมนตงค�าถามจะท�าใหพอแมและผปกครองเขาใจ

วาลกคดเรองราวตางๆ อยางไร และสามารถใหค�า

แนะน�าแกลกไดอยางถกตอง

๑.๕ ตงกฎกตกาใหสมาชกในครอบครวสามารถ

คยกนไดทกเรอง โดยบอกลกวาเมอลกอยในวยทโต

เพยงพอ สามารถเขาไปใชอนเทอรเนตไดเอง แต

๓ สรวงมณฑ สทธสมาน, ๒๕๕๓

ภาพ: w

ww.inetfoun

datio

n.or.th

ภาพ: w

ww.inetfoun

datio

n.or.th

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๓๔

เมอมอะไรกขออยาไดปดบงพอแม มอะไรกสามารถ

ถามไถหรอปรกษาหารอไดทกเรอง ซงนนหมายความ

วาพอแมและผปกครองกควรท�าไดตามนนจรงๆ

ดวย เพราะมฉะนนแลวลกหรอเดกในปกครองกจะ

ไมไววางใจในครงตอไป

๑.๖ ควรมโปรแกรมปองกนเวบไซตท ไม

เหมาะสม เพราะเดยวนมโปรแกรมปองกนการเขา

เวบไซตลามก หรอเวบไซตผดกฎหมายได อยางนอย

กสามารถคดกรองไดในระดบหนง

๑.๗ อยาจดใหมคอมพวเตอรหรอใหลกหลาน

สามารถใชอนเทอรเนตได ในหองนอนหรอหองสวน

ตว ควรจดไวในทททกคนในบานสามารถพบเหน

ได อยางนอยกเปนการปองปรามได หากในกรณ

ทเดกในปกครองตดหรอเขาไปเปดรบสอลามกบน

อนเทอรเนตไปแลว กควรจะพดคยกบเดกดๆ และ

คอยๆ เรมตงกฎกตกาใชอนเทอรเนตอยางจรงจง

อยาใชวธดดา เพราะยงหามเหมอนยงย

หากพอแมและผปกครองเขาใจพนฐานความ

อยากรอยากเหนตามวย กจะสามารถยอมรบและใจ

กวางพอทจะใหเดกในปกครองไดเรยนร แตหนทาง

ทดทสดคอ การเอาตวของพอแมเขาไปแกปญหา

ดวยการชวนลกท�ากจกรรมรวมกน สนบสนนใหลก

เลนกฬา เลนดนตร หรอความสามารถพเศษอนๆ

ทลกหรอบตรหลานสนใจ พรอมกบชกจงใจใหเขา

รวมกจกรรมทางศาสนาอยางสม�าเสมอ ซงการ

สรางสมพนธภาพทดในครอบครวอยางจรงจงและ

สม�าเสมอกจะสามารถสรางภมคมกนตอทศนคตและ

พฤตกรรมทางเพศใหกบบตรหลานไดอกระดบหนง

บทความนอาจไมสามารถตอบค�าถาม หรอใชเปนคมภรส�าหรบการสรางภมคมกนแกเยาวชนใหหาง

ไกลและรเทาทนโลกไรพรมแดน ไดอยางชะงด แตอยางนอยคงเปนแนวทางใหผปกครองและเยาวชนรวม

มอกนในการสรางสรรคสงดงามใหเกดแกครอบครว ในโลกไรพรมแดน เพอสรางบคลากรทสงบ มสนตใน

ใจ และรเทาทนความเปลยนแปลงของโลกยคปจจบน

ภาพ: it.p

im.ac.th

ภาพ: w

ww.fa

cebo

ok.com

/SwuM

ediaLiteracy

๓๕

Disconnect เครอขายโยงใยมรณะ

ทกวนน เราจะเหนคนมาก

มาย Connecting People ใน

Social Network กนทงวน

ดเหมอนมนจะเชอมโยงเราให

ใกลชดและเขาใจกนมากขน แต

ความจรงมนไมใชเชนนนทงหมด

Disconnect (เครอขายโยงใย

มรณะ) ภาพยนตรทสะทอนให

เหนถงอนตรายของการเชอมตอ

กบบคคลอนในอนเทอรเนต หรอ

โซเชยลเนตเวรก ซงอาจท�าใหเกด

หายนะตอชวตไดเลยทเดยว

Disconnect เปนเรองราว

ของ ๓ ครอบครว ๒ คนโสด ท

ไดรบความสญเสยจากการเชอม

ตอแชตคยกบคนอนทไมรจกใน

Social Network ทกเรองเกดจาก

เรองเลกๆ บางเรองหาสาระไม

ไดดวยซ�า บางเรองเกดจากความ

หวงดแทๆ แตจบไมสวย

หน ง เป ด เ ร องมาด วย

บรรยากาศแสงไฟสลวๆ ในบาน

หลงหนง ทแบงเปนหลายหอง

เหมอนสตดโอเลกๆ ส�าหรบถาย

ท�าวดโอ แตละหองมเดกหนม

สาวหลายคนก�าลงปฏบตงานโดย

การเปลองผาเยายวนลกคาผาน

จอคอมพวเตอร นนา ดนแฮม

(Andrea Riseborough) นกขาว

สาวไฟแรงจากส�านกขาวทองถน

แหงหนง เธอตงใจจะท�ารายงาน

ขาวพเศษเรองการบรการทาง

เพศออนไลนเปนอยางมาก เมอ

Connect เขาหองแชตบรการทาง

เพศและไดเลอกคยกบ ไคล (Max

Thieriot) เดกหนมทยนยนวาตว

เองอาย ๑๘ ป เธอตองยอมจาย

เงนเพอทจะไดเวลาคยกบไคล

นานๆ ไคลพยายามน�าเสนอ

ตวเองและเตมใจท�าทกอยางท

ลกคาตองการ เพอทจะแลกกบ

รางวลงามๆ ทลกคาจะจายให

แตนนาสนใจถามเรองครอบครว

ของเขามากกวา ซงเขาบายเบยง

ทจะตอบค�าถามของเธอและวก

กลบมาเรองการใหบรการของ

เขาเสมอ

นนาพยายามพดใหไคล

ไววางใจจนเขายอมนดพบเพราะ

คดวาเธอจะจายใหเขางามๆ แต

เมอนนาขอสมภาษณเขากปฏเสธ

และจากไปทนท จากนนไมนาน

เขากเปลยนใจใหเธอสมภาษณ

โดยจะตองไมเปดเผยชอ ปกปด

ใบหนา และแปลงเสยงพดของเขา

ไมใหใครจ�าได และเมอรายงาน

พเศษเรองไคลไดออกอากาศกได

รบความสนใจจากสงคมอยาง

มาก ทกคนรวมแสดงความยนด

กบนนาเมอชองซเอนเอน (CNN)

ไดขอน�ารายงานของเธอไปออก

อากาศดวย เธอชวนไคลมารวม

งานเลยงฉลองความส�าเรจพรอม

เพอนรวมงานทจดขนในหองพก

เนอในหนงแมวอนด

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๓๖

ของเธอ เมอไคลมาถงไดเจอ

กบปเตอร (Norburt Leo Butz)

หวหนาข าวซงเป นคนรกของ

นนาดวย ปเตอรไมพอใจและเหน

วาการอนญาตใหไคลมาถงทพก

เปนการกระท�าทล�าเสนเกนการ

ท�างาน ไคลบอกวาเขาคดถงค�า

เตอนของเธอเรองอนาคตตวเอง

เมออายมากขน เขาคงท�าอาชพ

นไมไดอก แตดเขาไมจรงจงมาก

นกเพราะเขาเนนไปทการพดจา

แทะโลมนนามากกวา จนท�าให

ผ ชมร สกวาไคลแสรงพดเรอง

อนาคตตวเองเพอเอาใจเธอหวง

ใหเธอตกหลม (รก) เขา เขาจะ

ไดมทยดเกาะหากเลกอาชพหนม

บรการออนไลน

เรองราวด�าเนนไปดวยด

หากไมมเจาหนาทต�ารวจจาก

ส�านกงานสอบสวนกลาง หรอ

เอฟบไอ (FBI) บงคบใหนน า

บอกสถานทอยของไคล พรอม

แสดงหลกฐานการช� าระเงน

เพอซอบรการไคลของนนา รช

บอยด (Jason Bateman) ซง

เป นทนายความประจ�าส�านก

ขาวแนะน�าใหนนาเปดเผยราย

ละเอยดตอ FBI และผบงคบ

บญชาจะตองสงพกงานเธอทนท

มฉะนนนกขาวทประสบความ

ส�าเรจจากผลงานชนเอกน อาจจะ

ตกเปนจ�าเลยซอบรการทางเพศ

เดกอายไมถง ๑๘ ป เธอจงยอม

บอกทอยของไคล แตกอนท FBI

จะบกไปถง เธอไดโทรศพทบอก

ใหเขาหนไปกอน ไคลรสกโกรธ

มากเหมอนถกหลอกสมภาษณ

แลวตลบหลงแจงต�ารวจใหมา

จบพรรคพวก ไคลบอกวาพรอม

จะเลกอาชพนหากนนายอมให

เขาไปพกอยดวย แตเมอนนาได

แตองไคลจงคดวาถกนนาปฏเสธ

เขาจงเลอกกลบไปอยกบพรรค

พวกตามเดม นนารสกผดจงยง

ตามตอแยไคลใหไปกบเธอ จนถก

ฮารวย (Marc Jacobs) พอเลา

ออนไลน เขามาท�ารายเพอขด

ขวางใหเธอเลกวนวายกบไคล

เรองราวของนนาเรมตน

จากความคดทจะน�าเสนอขาวท

นาสนใจสกเรองและหวงดอยาก

ใหแหลงขาวของเธอมชวตทดขน

แตเธอลมไปวานนเปนชวตของ

ไคล เขาเลอกทจะแยกตวออก

มาจากครอบครว รกการท�างาน

ทไดเงนงายๆ และรกเพอนรวม

งานเพราะคดวาคนเหลานนคอ

ครอบครวของเขา การ Connect

เขาโซเชยลเนตเวรกเพอท�างาน

เกอบท�าใหนนาตกงานและอาจ

จะตดคก เพราะถกกลาวหาวาซอ

บรการทางเพศเดกทยงไมบรรล

นตภาวะเลยทเดยว

ด เ รก ฮล (A l exander

Skarsgard) อดตทหารเก าท

กลายมาเปนมนษยเงนเดอน หลง

จากภรรยาของเขา ซนด (Paula

Patton) ตองสญเสยลกในครรภ

ไป ทงค เสยใจมากและท�าให

ดเรกหางเหนไมพดคยกบภรรยา

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๓๗

มนยงท�าใหซนดทต องอยบาน

คนเดยวรสกเหงาวาเหวมากขน

เธอจงเรม Connect เขาหองแชต

กลมแบงปนใหก�าลงใจกน และม

ฟนเปนเพอนคยทเขาใจเธอมาก

เพราะชวตเขากพบความสญเสย

เหมอนกน

ขณะทซนดคยกบเพอน

สนทท เธอไมร จกเลยอยางไว

วางใจ กไดเกดเหตการณแปลกๆ

ขนเมอดเรกบอกวาบตรเครดต

ทกใบของเขาและเธอทใชร วม

กนถกระงบและเงนในบญชเงน

ฝากกหายไปหมดภายในเวลาอน

รวดเรว ดเรกตดสนใจจางนกสบ

เอกชนสบหาความจรงเรองเงน

ของเขาทหาย ซงไมค ดกสน

(Frank Grillo) อดตเจาหนาท

ต�ารวจอาชญากรรมคอมพวเตอร

ซงดจะมเรองสบคนมากมายท

ตองท�าจงไมมเวลาดแลและพด

คยกบเจสน (ลกชาย) เชนกน

ไมคสบหาจนรวาซนดม

การพดคยในหองแชต และโดน

แฮกหรอขโมยขอมลสวนตวทง

หมายเลขรหสบตรเครดตและ

บญชเงนฝากทไมมเงนเหลอเลย

แถมเขายงถกแอบอางชอไปท�า

เรองกเงนเพมอก คนทขโมยไป

นนใช IP Address เปนของสตเฟน

ชมคเกอร (Michael Nyqvist) เพอน

คยทแสนดทใชชอปลอมวา “ฟน”

ในหองแชตของซนดนนเอง เมอ

ทรพยสนในบานทอยระหวางการ

ผอนช�าระถกยดคนจนเกอบหมด

ทงค ตดสนใจบกไปหาสตเฟน

ตามทอยทไมคใหไวและคนพบ

หลกฐานเป นสลปการใช บตร

เครดตของเขาอย ในบานของ

สตเฟน แตไมคกลบบอกวาไม

ใช สตเฟ นทขโมยข อมลบญช

เขาไป แตเปนใครอกคนหนงซง

แฮกเขาคอมพวเตอรของสตเฟน

และสวมรอยเปนเขาเพอขโมย

ขอมลของผอน ซงหมายความวา

สตเฟนกตกเปนเหยอเชนกน แต

ดเรกมนใจวาเปนสตเฟนเพราะม

สลปบตรเครดตอยทบานเขา

ดเรกและซนดกลบไปท

บานสตเฟนอกครงและเกดปะทะ

กน เมอดเรกเอาปนจอหนาสตเฟน

เพราะโกรธทสตเฟนแชตคยและ

สงรปใหกบซนด แตกอนทจะเกด

เหตการณรายแรงกวาน ซนดจง

ยอมรบวาเธอผดเอง เพราะเธอ

ตองการเพอนระบายความทกข

ในใจจากการทตองสญเสยลกไป

เธอจงคยกบสตเฟนจนถกแฮก

ขอมลสวนตวได ดเรกเรมมสต

เขารสกผดทหางเหนภรรยาจน

ท�าใหเธอเสยใจมากขน ทงคท�าใจ

ยอมรบการสญเสยทรพยสนเงน

ทอง หากทงคไดพดคยท�าความ

เขาใจกนมากกวาน เรองรายๆ ก

คงไมเกด

เบน บอยด (Jonah Bobo)

เดกชายอาย ๑๕ ป ทใช ชวต

เหมอนโลกนมเพยงเขาคนเดยว

เขาชอบดนตรมากถงขนาดตอง

มหฟงครอบหอยเกอบทงวน เขา

ไมปฏสมพนธกบใคร อยแตใน

โลกทมแคตวเอง ท�าใหคนอนกไม

อยากคยกบเขา หนงไมไดสอให

เหนวาการแปลกแยกท�าใหเขาถก

กลนแกลง หรอเขาถกกลนแกลง

กอนจงท�าใหเขาแยกตวออกจาก

สงคม เราเหนแควนๆ เขาไม

พดจากบใคร แมวาแมจะคอย

ซกถามโนนนนนอยบอยๆ เขาก

ไมตอบ จนแมเลกตอแยไปเอง

เบนเปนลกชายของ รช บอยด

ทนายความทตองเขาไปเกยวพน

กบคนอนเสมอ เขาจงคยโทรศพท

เกอบตลอดเวลาจนไมมเวลาพด

คยกบคนในครอบครว

เรองของเบนเกดขนเมอ

เขาเดนเขาไปในฟตเนส เปน

เวลาเดยวกบท เจสน ดกสน

(Colin Ford) และ ฟลาย (Aviad

Bernstein) ก�าลงหวเราะเพราะ

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๓๘

กลนแกลงคนทมาออกก�าลงกาย

ไดส�าเรจ โดยแอบน�ากระปอง

เครองดมทใสฉตวเองไปวางไว

ในต เยนและมคนมาหยบมนไป

ดม เบนมองเจสนโดยทไมร วา

เจสนหวเราะอะไร เมอตาสบตา

กนจงมค�าถาม “มองหนา หา

เรองเหรอวะ” ประโยคนดจะสราง

ปญหาใหกบผพดหรอผฟง ไมวา

จะเปนเดกหรอผใหญเสมอ ถา

ไมอยากมปญหา อยาถามใครๆ

ดวยประโยคน และถาโดนใคร

ถามดวยประโยคนกใหรบขอโทษ

และเดนหนอยางเรวเลย เพราะ

ทกวนนมคนหวรอนมากมายและ

แพทยอาจจะชวยชวตคณไมทน

การกลนแกลงทเรยกกน

วา Cyberbullying (การรงแกกลน

แกลงกนระหวางเยาวชนในยค

ไซเบอรโดยใชโซเชยลเนตเวรก

ทง เฟซบก ไลน ทวตเตอร ฯลฯ

เปนอาวธในการกลนแกลงเดก

คนอนทตนไมชอบหนา หรอหมน

ไส ใหไดรบความอบอายจากการ

สงขอความหรอรปภาพ มนม

ประสทธภาพในการท�าลายลางสง

เพราะสามารถแพรกระจายภาพ

และขอความไดอยางรวดเรวและ

ทวถง มเดกหลายคนไมสามารถ

ทนความอบอายได จงตดสนใจ

ฆาตวตาย)

Cyberbullying กรณของ

เบน เรมตนขนเมอ เจสน และ

ฟลาย ท�าการ Connect เขาโซ

เชยลเนตเวรกโดยตงบญชเฟซบก

ปลอมในชอของ “เจสสกา โรน”

และสงขอความไปหาเบน บอก

วาเธอชนชอบเพลงของเขามาก

ทงคแชตคยกนทกวนจนเบนรสก

ชอบและไววางใจเพอนสนททเขา

ไมรจกเลยจนหมดใจ ตางคนตาง

ถามเรองครอบครวของกนและ

กน ซงมค�าตอบคลายๆ กน คอ

มครอบครวทงเงา ไมมใครเขาใจ

พวกเขา เจสนและฟลายรสกสนก

มากขนเมอสงภาพผหญงเปลอย

ทอนลางใหเบนพรอมกบขอให

เบนสงรปตวเองมาแลกกนดบาง

ทงสองรสกตนเตนและเฝารอวา

เบนจะตอบอยางไร

ดวยความไววางใจเพอน

สนททไมรจกกนเลย เบนตดสนใจ

ถายภาพเปลอยของตวเองสงให

เจสสกา พรอมขอความเขยนดวย

ลปสตกวา “ทาสรก” ในเวลาเพยง

ไมนาน รปของเบนแพรกระจาย

ไปทงโรงเรยนอยางรวดเรว มแต

คนมองเขาแลวกมมองโทรศพท

แลวหวเราะ เบนดในโทรศพท

คนอนเหนรปเปลอยตวเองทสง

ใหเจสสกา

หนงฉายใหเหนสหนาของ

เจสนกบฟลายทร สกผดตอการ

กระท�าของตวเอง เมอเหนสหนา

เบนทมนงงเหมอนโดนทบหวซ�า

แลวซ�าอก โลกเหงาๆ ของเบน

เงยบสงดยงขน ลนดา (Hope

Dav is ) ผ เป นแม ส ง เกตเหน

ความผดปกตของลก แตเบนก

ไมบอกอะไรเชนเดม เบนเปด

เพลงดงสนนลนบาน จน แอบบ

(Haley Ramm) ตองเขามาด แต

กลบเหนรางนองชายแขวนอย

กลางหอง เขากลายเปนเจาชาย

นทรา

รชพยายามหาสาเหตท

ท�าใหเบนผกคอตายโดยการแชต

คยกบเจสสก า จนสบร ว าคอ

เจสน แตลนดา บอกวา เรา

อยาโยนความผดใหคนอนเพราะ

ความผดอยทเราทกคนไมเอาใจ

ใสเบน แอบบ ร สกเสยใจมาก

เพราะรวานองชายไมมเพอนเลย

แตเธอกลบผลกไสนองออกหาง

เมอเขามาหาเธอ ในขณะเดยวกน

ไมคกจบผดเจสนและฟลายได

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๓๙

ทงคยอมรบสารภาพวาแกลงเบน

ไมคโกรธลกมากแตเขากต อง

ปกปองลก ดวยความช�านาญดาน

คอมพวเตอร เขาจดการลางและ

ลบบญชเฟซบกของเจสสกาอยาง

หมดจดเพอท�าลายหลกฐานไมให

โยงมาถงเจสนได

ไมคเองเปนพอทคอนขาง

มวนยกบเจสนลกชายมาก เขาจะ

ก�าหนดเวลาใหท�าการบาน เลน

คอมพวเตอร เวลาไปโรงเรยน

ควรสวมเสอทสภาพ หรอสงให

เจสนชวยท�างานบาน เจสนถาม

พอวา “พอคดวาถงเวลาทผมจะ

มไอแพดไดหรอยง” ไมคกปฏเสธ

ลกโดยบอกวามโนตบคกสามารถ

ใชอนเทอรเนตได หนงสอใหเหน

วาไมคตระหนกถงพษภยของ

อนเทอรเนตและเขาพยายาม

ปองกนลกไมใหใกลชดกบมนจน

เกนไป แตมนท�าใหเจสนรสกเซง

พออยบอยๆ แตเจสนกลบชนชม

รชพอของเบนวาเปนพอทด แต

ถาถามเบนวาพอของเขาดไหม

กจะไดค�าตอบวาพอของเขานน

หวยแตกมาก

รชมาถงบานไมค เขาบอก

วาเจสนควรไปพบแพทยเพราะม

พฤตกรรมผดปกต แตไมคหลด

ปากไปวา “ลกคณ

ผกคอตาย แลว

มาบอกใหลกผม

ตองไปหาหมองน

เหรอ” รชสดทน

ชกต อยกบ ไมค

และใช ไม ฮ อกก

ฟาดไมค เจสนวงออกมาหาพอ

ดวยความเปนหวง รชจงหนกลบ

มาเอาไมฟาดเจสน แตไดสตเมอ

ไดยนเจสนรองดวยความเจบปวด

ดเหมอนทกคนจะไดสตกลบมากน

หมด แตละคนยอมรบวาตวเองผด

ทกคนมความเหนใจเขาใจและรก

กนมากขน มเพยงเบนเทานนทยง

คงนอนไรสตโดยไมรวาจะฟนขน

มาอกหรอไม

ความเปนไปของทกตวละครในหนงเรองนคอสงทเกดขนจรงๆ ในปจจบน ยคทผคนเอาแตวนวายอย

กบสมารทโฟน แชตคยกบเพอนทรจกและไมรจกกนทงวน บางคนยนดทไดรบฟงความทกขของคนอนในโซ

เชยลเนตเวรก แตกลบไมสนใจความทกขของคนทอยใกลชด จรงๆ แลวโซเชยลเนตเวรกเปนสงทมประโยชน

มากมาย เราใชมนตดตองาน ท�าธรกจคาขายออนไลน ใชสนทนากบญาตพนองเพอนฝงทอยหางไกลกนได

บอยๆ แตการทเราจดจออยกบหนาจอคอมพวเตอร หรอสมารทโฟนเกอบตลอดเวลาท�าใหเราละเลยคนท

อยใกลชด เชนเดยวกบเรองราวในหนง เหตการณเลวรายทเกดขนสวนใหญเรมจากความหางเหนของคนใน

ครอบครวทไมมเวลาพดคยหรอท�ากจกรรมรวมกน

โดยเฉพาะเดกและเยาวชนเกอบทกคนมสมารทโฟนเปนของตวเอง มความอยากรอยากเหน แตยงร

ไมเทาทนเลหเหลยมคนชวหรอมจฉาชพกอาจจะถกหลอกถกลอลวงได ซงเปนเรองทนาเปนหวงอยางยง แม

กระทงผใหญทมการศกษาและรบรขาวสารกสามารถตกเปนเหยอในโซเชยลเนตเวรกไดเชนกน เราจะเหนได

จากขาวเกดเหตเศราสลดหรอขาวฆาตกรรมทถกเพอนทรจกในโซเชยลเนตเวรกลวงไปชงทรพยหรอฆา เรา

เหนขาวกนทกวนแตกยงคงมคนตกเปนเหยอในโซเชยลเนตเวรกไดทกวนเชนกน

ฉะนน อยาไดไววางใจเพอนในโซเชยลเนตเวรกทเราไมรจกตวจรงของเขา Disconnect ปดการเชอม

ตอ แลวหนมาคยกบพอแมพนองเพอนฝงทอยขางๆ เราบาง เพราะความสขทแทจรงของชวตไมไดอยใน

โซเชยลเนตเวรก

๔๐

คนหา “ความหมายชวต”ผาน โรคซมเศรา

บทความวรพจน สงหา สมภาษณ

หลายปทผานมา สงคมไทยรบรเกยวกบโรคซมเศราอยางตอเนอง โดยเฉพาะขาวของดารา นกรอง บคคล

ทมชอเสยงในระดบโลกและในประเทศไทยทปวยดวยโรคซมเศราและจบชวตตนเองดวยการฆาตวตาย

และมอกหลายทานไดออกมาใหขอมลความเจบปวยของตนเองเพอแบงปนประสบการณสสงคม

โรคซมเศรานบเปนปญหาระดบโลก โดยในป ๒๕๖๐ ทผานมา องคการอนามยโลกประกาศค�าขวญวา

“Depression : Let’s Talk หรอซมเศรา เราคยกนได” เพอใหโลกตระหนกถงความส�าคญของโรคซมเศรา โดย

ในชวง ๑๐ ปทผานมา จากประมาณการขององคการอนามยโลก มประชากรมากกวา ๓๐๐ ลานคน ปวย

ดวยโรคซมเศรา โดยในประเทศไทย มจ�านวนประมาณ ๑.๕ ลานคน

ทส�าคญผปวยโรคซมเศรามความเสยงสงทจะจบชวตดวยการฆาตวตายมากกวาคนทวไปถง ๒๐ เทา

โดยเฉพาะผปวยซมเศรากลมวยรน และกลมวยสงอาย เสยงตอการฆาตวตายมากทสด

โลกซมเศรา โรคซมเศราขอมลจากกรมสขภาพจตระบวา โรคซมเศราพบไดบอยในประชาชนทก

กลมทกวย ถอเปนปญหาดานสาธารณสขทส�าคญทตองการความรวมมอจาก

ทกภาคสวนในการชวยเหลอดแล และเปนสาเหตอนดบหนงทท�าใหเกดความ

บกพรองทางสขภาพในประชากรทวโลก

นายแพทยประเวช ตนตพวฒนสกล จตแพทยประจ�าโรงพยาบาล

ไทยนครนทร อดตนายแพทยผทรงคณวฒ กรมสขภาพจต และอดตผจดการแผน

ภาพ: m

oodw

arrio

r.blogs

pot.c

om

ภาพ: w

ww.ban

gkok

hosp

ital.com

ภาพ: lisag

uru.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๔1

งานสรางเสรมสขภาพจต สสส.

เปนผหนงทรณรงคใหความรเกยว

กบโรคซมเศรา ทงการบรรยาย

การใหสมภาษณ การจดกจกรรม

ตางๆ รวมถงการใชโซเชยลมเดย

เพอสอสารใหความรกบสงคมใน

วงกวาง โดยสงทส�าคญคอการ

ปรบวธคด การใชชวตอยางม

ความสขในสงคมปจจบน

คณหมอประเวช กลาววา

ปจจยทท�าใหคนเราเสยงตอการ

เปนโรคซมเศรา มหลายปจจย

เชน กรรมพนธ ประสบการณใน

วยเดก เหตการณในชวตทเกดขน

วธคด และวถชวตของเรา

“ โรคซม เศร า เกดจาก

ปจจยทางชวภาพ กระบวนการ

ภายในจตใจ และสงคม สง-

แวดลอม การท เราพดถงโรค

ซมเศรา เราตองแยกระหวาง

อาการ หรออารมณเศราทเกด

จากความเสยใจ ความสญเสย

ซงเปนเรองปกตของชวต คนเรา

ทกคนตองมตองเจอ เชน อกหก

ตกงาน เราอาจจะรสกไมคอย

ดกบสถานการณ รสกไมคอยด

กบตวเองไดบาง แตเวลาผานไป

อารมณเหลานจะคลคลาย และ

เรามกจะเขาใจชวตมากขนจาก

เหตการณนนๆ”

คณหมอประเวช อธบาย

วา ผปวยโรคซมเศรามกจะม

ลกษณะเฉพาะ กระทงไมสามารถ

ด�าเนนชวตไดเปนปกต เชน กน

ไมไดจนน�าหนกลดอยางรวดเรว

นอนไมหลบ ตนมากเศราโดย

ไมมสาเหต หรอไมมสมาธในการ

ท�างานหรอเรยนหนงสอ

“เหล าน เป นตวบอกวา

อาการรนแรงจนไม สามารถ

ด�าเนนชวตใหเปนปกต และเปน

ระยะเวลานานกวาปกต คอนาน

เกนกวา ๒ สปดาห อนนเปน

ความแตกตางระหวางความเศรา

ทวๆ ไป กบการเกดเปนโรคซม

เศรา”

สวนผลกระทบจากโรคซม

เศราในขนรนแรง สามารถสราง

ความรนแรงในครอบครวและ

สงคมได “ผลกระทบทรนแรงทสด

เปนเรองของความรสกวาชวตจะ

อยไปท�าไม และจบชวตตวเอง

ดวยการฆาตวตาย ในการฆาตว

ตาย บางคนฆาตวเองคนเดยว

แตในบางกรณ โดยเฉพาะแมท

มลกยงเลก เขาร สกว าโลกน

ภาพ: b

oard.pos

tjung

.com

/997136.h

tml

ภาพ: b

oard.pos

tjung

.com

/997136.h

tml

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๔๒

อยไมได เขาฆาลกดวย เพราะ

กลววาลกจะอย ล�าบาก หรอ

ผชายบางคนปวยเปนโรคซมเศรา

เขาฆาทงบาน เนองมาจากเขาไม

ไดรบการชวยเหลอ คมอารมณ

ไมอย และผสมปนกนระหวาง

อารมณเศรา หมดหวง และ

ความกาวราวรนแรง ซงมอยใน

สญชาตญาณของผชายมากกวา

ผหญง”

ฐานของโรคซมเศราคอ “ทศนะตอชวต”คณหมอประเวชกลาวไว

อยางนาสนใจวา กลไกอยางหนง

ของการเปนโรคซมเศราคอ ความ

รสกวาตวเองไมดพอ คนทถกคาด

หวงสง และเตบโตมาโดยไมรตว

เขาจะหยบความคาดหวงของ

พอแมมาใสเปนความคาดหวงท

เขามตอตวเอง แมพอแมจะเลก

พดเรองพวกนไปแลว แตเขากยง

คาดหวงกบตวเองตอไป

“คนทคาดหวงกบตวเอง

สง ไมว าเขาจะประสบความ

ส�าเรจอะไรกตาม กไมเคยดพอ

เมอไมดพอ เขากเรมไมชอบตว

เอง กสามารถเกดเปนอาการ

ซมเศราขนมาได กระบวนการ

ตรงนจะเหนว าการแกไขหรอ

การรกษาทส�าคญไมใชเรองยา

เพยงอยางเดยว แตตองผสมกบ

หลายปจจยมาก ซงหนงในนนก

คอ ท�าอยางไรใหเขาสามารถท

จะยอมรบตวเอง เหนขอดและ

ยอมรบขอจ�ากด และมแผนใน

การพฒนาตวเองทด”

คณหมอประเวชกลาววา

ปจจบนคนเปนโรคซมเศราเพม

ขน และฐานของโรคซมเศราคอ

ทศนะตอชวต “ฐานในทนไมได

ชไปทจดใดจดหนง เพราะวา

แตละคนจะมปจจยแวดลอมไม

เหมอนกน แตกมรปแบบของมน

ซงหมายถงคนทเกดการเจบปวย

ขนแลว เราสามารถคอยๆ คนหา

วามปจจยอะไรในชวตของเขาท

เปนตวน�าไปสโรคซมเศรา และ

ปจจยเหลานกเปนปจจยเดยวกน

กบทเราตองจดการใหด ถาเรา

ตองการใหเขาหายแบบยงยน

คอเสยงนอยลงตอการกลบมา

เปนซ�า”

“ทางการแพทยมข อมล

วาถาเราใชยาอยางเดยว เรา

สามารถท�าใหคนทเปนโรคซม

เศราหายดขนได แตถาเราหยด

ยา คนทเคยปวยมาแลวจะเสยง

กบการปวยซ�า ซงถาเรามองใน

เชงปจจยทคยกน กไมนาแปลก

ใจ เพราะตนทางของมนไมไดรบ

การจดการ ในงานวจยทางคลนก

พบวา ถาเราปรบทกษะในการ

จดการความคดใหดขน แกความ

คดทบดเบยว ทมอคตภายในออก

จากใจ โอกาสกลบมาเปนซ�ากจะ

ลดลง หรอถาเรามความสามารถ

ในการสรางสมพนธภาพทดขน ซง

การมสมพนธภาพทดขนเปนการ

เกอหนนความรสกดใหตวเองได

ดวย กลบท�าใหรสกชวตมความ

หมายไดดวย ทกษะชดนจะลด

ความเสยงในการกลบมาเปนซ�า”

ภาพ: b

oard.pos

tjung

.com

/997136.h

tml

ภาพ: b

oard.pos

tjung

.com

/997136.h

tml

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๔๓

จดเปลยนสการคนหา “ความหมายชวต”คณหมอประเวชกลาววา

โรคซมเศราไมใชโรคทมแตแง

ลบเพยงอยางเดยว โรคซมเศรา

สามารถกลายเปนจดท�าใหเกด

ปญญาและเปนจดเปลยนทท�าให

หลายคนคนหาความหมายของ

ชวตไดดขน

“ ง า น ว จ ย ท า ง ค ล น ก

สนบสนนว าป จจยทางสงคม

กระบวนการทางจตใจ มความ

ส�าคญมากกบการกอใหเกดโรค

กบการดขนจากโรค และกบการ

ปองกนการกลบมาเปนซ�า หรอ

รวมถงอาจจะท�าใหโรคซมเศรา

ครงหนงทเราปวย กลายเปนจด

ทท�าใหเราคนหาความหมายของ

ชวตไดดขน คอกลบมาทบทวน

ระบบคณคา ทบทวนชวต เรยก

ไดวาโรคซมเศราไมใชโรคทม

แตแงลบเพยงอยางเดยว ถาใช

ใหด กเปนจดใหเกดปญญาได

เพราะวาความทกขของชวตเปน

ตวกระตนใหเขาคนหาค�าตอบ”

“คนท เป นโรคซมเศร า

จงหวะในการใชกระบวนการทาง

จตใจหรอสงคม ตองดความ

รนแรง แตทกๆ คน ผมจะสอนวธ

การพกใจใหสงบ จดระบบชวต อน

นคอพนฐานททกคนควรจะม และ

นนเปนเหตทผมตงกล มเฟซบก

กลมปด ‘แกซมเศราแบบไมใช

ยา’ เพราะวาผมไมไดตอตานการ

ใชยา แตผมตองการใหเหนถงแง

มมของการดแลตวเองทไมใชยา”

คณหมอประเวชกลาววา

อาการซมเศราทเปนโรค ถาเรา

มองแตโรค กจะตดอยทการเปน

โรค “แตถาเรามองวาอยทชวตคน

เราตองเตมปจจยทเปนเรองของ

ความเขมแขงดานใน คอยๆ เตม

ไปเรอยๆ จะสะสมจนกระทงเขา

สามารถทจะเปลยนระบบความ

คดไดดขน”

คนในปจจบนวงหาความสข มมกลบของโรคซมเศรา

ปจจบน สอมวลชนเรยก

ยคนไปตางๆ กน เชน สงคม

ดจทล ประเทศ ๔.๐ ทกชวต

เชอมตอดวยเครอขายไรสาย

สมาร ทโฟนในมอเราท�าให ม

อสระทางการสอสารมากขนเมอ

เทยบกบคนในยคกอน โซเชยลม

เดย หรอโลกออนไลนท�าใหผคน

จ�านวนไมนอยเชอวาเรามชวต

อยในยคสมยทดทสด เนองจาก

รอบกายเตมไปดวยความพรง

พรอมทางวตถและความกาวหนา

ทางเทคโนโลย

ท ามกลางภาพความ

สวยงามของโลกปจจบนและ

ความรวดเรวเรารอนของสงคม

เทคโนโลย เรากลบพบวาผคน

จ�านวนไมนอยมความเจบปวย

ทางจตใจและอารมณ ความ

เครยดเรอรง ความวตกกงวล

ปญหาโรคซมเศราและการฆาตว

ตายปรากฏใหเหนอยทวไป

คณหมอประเวชใชช อง

ทางสอสารใหความรแกสงคมใน

หลายชองทาง เชน เฟซบกเพจชอ

“หมอประเวช ตนตพวฒนสกล”

ยทบชอง “ปลดลอกกบหมอเวช”

โดยมผสนใจตดตามจ�านวนมาก

รวมถงมแอปพลเคชน ๖ แอป-

พลเคชน ใหผสนใจสามารถดาวน

โหลดได โดยแตละแอปพลเคชน

ภาพ: w

ww.ck-ho

spita

l.com

www.facebook.com/morprawate

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๔๔

จะแตกตางกนไปตามจดประสงค

ในการใชงาน เชน “Sook คลาย

เศรา”, “Sook หลบด”, “Sook

คลายกงวล”, “Sook เสนทางรก”,

“Sook ลดน�าหนก” และ “Sook

ค�าปรกษา” ซงการท�างานของ

คณหมอประเวชเปนการใหความ

รไมเฉพาะโรคซมเศราเพยงอยาง

เดยว แตยงรวมถงสงส�าคญทสด

ในชวตของเราทกคน คอการคน

พบความสขในการด�าเนนชวต

คณหมอประเวชให ข อ

สงเกตในการใชโซเชยลมเดย โดย

มหลกฐานยนยนวาคนทมปญหา

เสพตดโซเชยลมเดย มกจะเปน

คนทเหงาและมความเศราลกๆ

และขาดจดหมายในชวต

“ตดในทนหมายถงวาเขา

ตองใชเวลามากขน อยกบมนโดย

รสกวาถาไมไดดจะรสกวามนพลง

พลานภายใน มนขาดอะไรบาง

อยาง แตจรงๆ แลวเกดจากวา

เขามตนทนบางอยางภายในใจ

ภายในชวตของเขาทขาดความ

ลงตว เพราะฉะนนเวลาจะแกไข

ไมใชแกทการหยดพฤตกรรมนน

แตตองแกทวาจดหมายชวตคอ

อะไร เราตองการอะไร เราจะ

ดแลตวเองอยางไร และคอยๆ

ไลไปทละขนๆ การฟ นฟตรง

นจะเปนจดเปลยนทท�าใหเขา

เตบโตและหลดออกจากความ

รสกเบอเหงาดวย และขนอยกบ

วาคนๆ นนตระหนกและยอมรบ

ไหม เพราะบางคนกเหมอนกบ

ไมมอยางอนจรงๆ ถาเขามเพอน

มกล มทด ผมเชอวาพลงของ

เพอนจะชวย

แตถาจะไปหาหมอเดอน

ละครง ครงละ ๒๐ นาท ครง

ชวโมง อยางนจะไดผลยาก ผม

คดวากระบวนการเยยวยาผาน

การเขาถงทางจตวญญาณ หรอ

การเรยนรเปนกล มทสม�าเสมอ

เชน ทกอาทตย กจะเปนตวให

คนทมปญหาเสพตดโซเชยลมเดย

กลบมามจดหมาย และใชเวลา

ของตวเองไดดขน”

“การฝกฝนสงทอยขางใน

สามารถท�าใหเราเขาถงตวเรา เขา

ถงศกยภาพ และในทางศาสนา

อาจจะหมายถงชวงเวลาทเราได

อยกบพระเจา สงเหลานเปนตว

ทเชอมถงกนทมผลตอความสข

ภายใน”

นอกจากน หนง

ในแนวโนมทางความ

คดของคนเราคอการ

เปรยบเทยบ ซงคณ

หมอประเวชอธบายวา

การเปรยบเทยบเปน

หนงในกลไกใหญมาก

ทท�าใหคนเราในปจจบนมความ

สขนอยกวาทควร

“ ใ น ย ค น ค น เ ร า จ ะ

เปรยบเทยบตวเองกบคนอนโดย

ผานการโพสตทางเฟซบก ทาง

อนสตาแกรม ซงคนสวนใหญจะ

โพสตในสงทดทสดของตวเองมา

โชวกน คนกเกดความพอใจในตว

เองนอยลง กลไกนสอนเราอยาง

หนงวาใหระวงความคดเปรยบ

เทยบ ซงท�าใหเรามความสขนอย

ลง ท�าใหเกดความไมพอใจใน

ชวตตวเอง”

คณหมอประเวชให ข อ

สงเกตทนาสนใจวาโดยทวไปคน

เราตองการหาค�าตอบใหชวต

ตนเอง เพราะฉะนน มอะไรเขาก

วงไปควาเอาไว ซงคนในปจจบน

วงหาความสข เปนเหมอนมม

กลบของโรคซมเศรา

“เชนวยเกษยณ ซงเปนวย

ทความรสกมคณคาจากการงาน

หายไปแลว สายสมพนธลดนอย

ลง มปญหาสขภาพมากขน ม

ความกงวลเรองการเงน เพราะ

ตองใชจายเรองสขภาพ เสรจแลว

กยงอยกบตวเองไมเปน เพราะ

วาเปรยบเทยบ หมายถงวาคน

จ�านวนมากอยเฉยๆ จะรสกวา

มนอยไมได กเกดความไมพอใจ

ยงเหงา เพราะวาสายสมพนธใน

ละแวกบานไมมเหมอนเดม ตรง

นกเป นปจจยทท�าใหผ สงอาย

ปวยเปนโรคซมเศราได แตถาเขา

เรยนรทจะมชวตอยางมความสข ภาพ: www.facebook.com/morprawate

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๔๕

เชน เรยนรทจะมความสขอยาง

งายๆ ท�าสงเลกๆ และพอใจกบ

สงนน สามารถใชชวตเชอมโยง

กบธรรมชาตหรออยกบค�าสอน

ทางศาสนา มจดหมายทชดเจน

ทางจตวญญาณ สงเหลานจะเปน

เกราะปองกนไมใหเขาซมเศราได

ขนอยกบการชงน�าหนกระหวาง

ปจจยบวกปจจยลบในชวตวาเปน

อยางไร”

“ฉะนน ในมมกลบ การท

คนไมคอยมความสข กเปนพนท

ทเออตอการทคนเราจะซมเศรา

ไดงายขน”

คณหมอประเวชระบว า

“มขอสรปชดเจนวาการทโรคซม

เศราเพมมากขน ไมใชปจจย

จากยนทเปลยนไป เพราะยนไม

เปลยนเรวขนาดรอยปสบป แต

โรคซมเศราเกดจากสภาพจตใจ

และสงคมทเปลยนไป ซงเปนเหต

ทผมอธบายวาจดเรมตนของการ

เกดเปนโรคประกอบไปดวยปจจย

ทางชวภาพ จตใจ และสงคม”

ไมหลงตามคานยมบรโภคนยมหรอวตถนยมโรคซมเศราสามารถเกด

ขนไดกบทกคน ทกอาชพ ทก

สถานะ และสามารถรกษาใหหาย

หรอบรรเทาได หากทกคนรจก

วธดแลตวเองและคนรอบขาง ก

สามารถชวยลดความเสยงของ

การเกดโรคนได ซงคนรอบขาง

ตองใหความเขาใจ ความใกลชด

รวมถงปรกษาแพทยผเชยวชาญ

เพอหาทางแกไข โดยจะเปนอก

ทางหนงทสามารถชวยลดอตราผ

ปวยโรคซมเศราใหนอยลง

คณหมอประเวชสรปวธ

การรกษาโรคซมเศราแบบไมใช

ยาไวหลายประการในยทบใน

ตอนทชอวา “แกซมเศราแบบไม

ใชยา” คอ “เพมพลงชวต ปรบวธ

คดใหยดหยนและเมตตา เผชญ

หนาทกอารมณ เปดสงคมคนร

ใจ สตรอยกบปจจบน และสขได

งายเมออยกบตวเอง” ซงทงหมด

ทกลาวมาลวนมประโยชนตอคน

ทวไปทกคน ไมเฉพาะกบคนท

เปนโรคซมเศรา ซงถาเราท�าตาม

นได เรากสามารถลดความเสยง

กบการปวยเปนโรคซมเศราและม

ความสขไดงายในชวตประจ�าวน

คณหมอประเวชกลาววา

โรคซมเศรามแนวโนมทคนตอง

เปนมากขน ซงดจากปจจยเสยง

ทท�าใหคนเปนโรคซมเศรา คอ

ปจจยทางจตวทยาสงคม

“ถามวาเราจะดแลและ

ปองกนตวเองไดอยางไร ยงคง

เปนเรองของการเขาใจธรรมชาต

ของความสขทกข และเรยนรท

จะจดการตวเอง โดยไมหลงวง

ไปตามคานยมบรโภคนยมหรอ

วตถนยมมากเกน เพราะมงาน

วจยเรองความสขชดเจนมากท

บอกวายงมทศนะทางวตถนยม

มากเทาไหร ความพอใจในชวต

และความสขนอยลง”

โรคซมเศรามหลายมตให

เราทกคนตองท�าความเขาใจและ

เรยนร ซงในแงหนงโรคซมเศราท

ปรากฏออกมามากขนในทกวนน

เหมอนก�าลงบอกเราใหหนกลบ

มาทบทวนระบบคานยมและคน

ใหพบความหมายชวตทแทจรง

ของเราแตละคน

ภาพ: www.facebook.com/morprawate

ภาพ: w

ww.ta

radh

ealth

.com

๔๖

ศาสตรแหง

Mandala และ Zentangle ศลปะเพอการเยยวยากายและใจ

“กระบวนการเยยวยากายและดวงจต คอ งานของฉน”Healing Body and Soul is my Work

“ผคนมปญหาเพราะอยกบความจรงทก�าลงเกดขนไม

ได ไมเปน หลายตอหลายคนอยากหนปจจบน ใหความคด

ไปอยกบอดต บางคนกไปฝากความคดกบอนาคต เลยท�าให

มปญหากบการคด การรสก ทคนสวนใหญ คด หรอ/และรสก

มากๆ ไปทางดานลบตอตนเองและตอผอน โดยเฉพาะการคด

และรสกลบตอตนเอง การคดทเชอวาตนเองท�าอะไรไดไมด

เทาคนอน หรออยางทคนอนตองการใหด พดงายๆ คอคดวา

ตนเองดไมพอ การคด การรสกทไมอยกบความจรงตรงหนา

บางคนกไปคดถงแตเหตการณเลวรายในอดต หรอรสกอยาก

ใหเหตการณดๆ ในอดตกลบมา บางคนเปนหนกถงขนตองกน

ยา คด รสก ยอมรบ ปจจบนไมได บางคนกคดถงแตอนาคต จนเปนโรควตกกงวล”

นคอปญหาสวนใหญของ

ผเขารวมอบรมในหลกสตรการ

เยยวยาเพอจดระบบความคด

และความรสก และการเรยนร

เพอเขาใจตนเองและผอน โดย

ใชศลปะ Mandala และ Zentangle

ของครเอ

ดร.อรโณทย ไชยชวย หรอ

ครเอ เปนนกการศกษาบ�าบด

และเยยวยา ผกอตงสถาบนการ

ศกษาเพอการเยยวยา (Healing

Education Institute) โดยใชศลปะ

มานดาลา (Mandala) และการวาด

ลายเสนเซนแทงเกล (Zentangle)

ในกระบวนการบ�าบดและเยยวยา

เพอจดระบบความคดและความ

รสกของผคน ตงแตเดกไปจนถง

ผใหญทเผชญปญหาจากสภาวะ

ภายในจตใจจนเปนอปสรรคตอ

การด�าเนนชวต ทงเดกทเปนโรค

ซมเศรา กาวราว ตดเกม และ

ผใหญทมป ญหาจากความคด

ตดลบตอตนเอง คอ การไม

ยอมรบในสงทเปนอย ไมอยใน

โลกแหงความเปนจรง คดแต

วาตนเองยงดไมพอ ยงตองการ

ความเพอรเฟคสมบรณแบบ และ

อกหลายปจจยซงลวนน�ามาซง

ความทกข หลายคนจงตองการ

หาหนทางดบทกขนน

บทความธญลกษณ นวลกษณกว เรยบเรยง

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๔๗

ในฐานะนกบ� าบดและ

เยยวยาผคน ดร.อรโณทยเลา

ถงจดเ รมต นในการน�าศลปะ

Mand a l a มา ใช ก บ เด กท ม

พฤตกรรมกาวราว “เมอสก ๑๑

ปทแลว ราวๆ ป พ.ศ.๒๕๕๐ เปน

ปท ๒ ทครไดท�างานในฐานะนก

บ�าบดและเยยวยาในชมชนบ�าบด

แหงหนงทประเทศเยอรมน ปนน

เปนปแรกทครไดรบผดชอบดแล

บ�าบดเดกผชายวย ๑๒ ยาง ๑๓ ป

ทมพฤตกรรมกาวราว คออารมณ

จะเหวยงไปทางอาการโกรธท

รนแรงควบคมไมได เดกผชาย

คนนตอนทเขาอาละวาด เขาหยด

อารมณตนเองไมได เขาจะหยด

ไดเมอมอะไรสกอยางพงเสยหาย

ครจงมองหาหลกสตรท

ท�างานกบพฤตกรรมกาวราวโดย

เฉพาะ พอดกบเพอนทท�างาน

ซอหนงสอภาพระบายส ชอ

“Mandalas เพอฝกสมาธและความ

ผอนคลาย” มาใหเดกๆ ในชมชน

ไดระบายกน เมอครเหนหนงสอ

เลมน และไดนงระบายกบเดกๆ

ไดเรยนรผานการระบายภาพแรก

วาสนกและมสมาธ จงมองหา

หลกสตรทางศาสตรของ Mandala

โดยเฉพาะ และมจตแพทยทาน

หนงเปดหลกสตร ๑ ป เพอใช

Mandala ในการเยยวยาอารมณ

กบความรสกดานลบ”

ดร.อรโณทยเ รมศกษา

Mandala อยางจรงจง จากการ

ระบายสภาพ Mandala จนมา

ออกแบบภาพ Mandala จดท�า

เปนหนงสอระบายสภาพ Mandala

ของตนเองเพอจดจ�าหนาย และ

การบ�าบดเดกคนนทมพฤตกรรม

กาวราวโดยใชภาพ Celtic Mandala

ใหฝกระบายสตอนทเขาอารมณ

ด เปนเวลา ๒ ป อยางสม�าเสมอ

ทกสปดาห อยางนอยสปดาหละ

๒ ภาพ

เธอเลาตอวา “จนวนหนง

ในขณะทนงทานอาหารดวยกน

เดกชายคนนอายใกลจะยางเขา

๑๕ ป เขาบอกครวา “อารมณ

ก�าลงจะขนสงแลว ถาผมไมออก

ไปขางนอก บนโตะนทกอยางจะ

พง” ครกใหเขาออกไป เขาออก

ไปตะโกนเสยงดง ตอกชกลมอย

ประมาณเกอบสบนาท แลวกลบ

เขามาเอง และบอกครวา “ลม

รอนแรงมนผานไปแลว” แลวเขา

กนงลงรบประทานอาหารตอไป”

ดร.อรโณทยบอกวา นบ

ตงแตวนนนทไดเหนผลของการ

ระบายสภาพ Mandala อยาง

สม�าเสมอ เธอจงศกษาศาสตรน

ผานการลงมอปฏบตดวยตวเอง

และใชกบเคสตางๆ มากขน

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๔๘

Mandala และ Zentangle คอ ศลปะแหงการภาวนาผานการลงมอท�า เพอสรางพลงชวต

ค�าว า Mandala ความ

หมายตามรากศพท ในภาษา

สนสกฤต แปลวา วงกลมอน

ศกดสทธ (Sacred Circle) ภาพ

Mandala คอภาพทแผรศมออก

จากจดศนยกลาง สวนใหญจะ

เปนวงกลมทมลวดลายสมมาตร

แตไมจ�าเปนตองเปนวงกลมกได

วถการภาวนาของ Mandala ทเรา

รจกกนดนนคอ การทพระทเบต

ใชทรายสตางๆ ในการวาดภาพ

Mandala ทไดแบบมาจากการนง

ภาวนาเพอฝกสมาธ สต และเพอ

เขาถงซงอนตตา ภาพทไดจาก

ทรายสตางๆ จะสวยงามสกแค

ไหน สดทายกถกท�าลาย แสดงให

เหนสจธรรมวา ทกอยางลวนไมม

อยจรง เกดขน ตงอย และดบไป

ส�าหรบศาสตร Mandala ท

ดร.อรโณทย น�ามาใชในงานบ�าบด

เยยวยานน มพนฐานมาจาก คารล

กสตาฟ ยง (Carl Gustav Jung)

จตแพทยชาวสวตเซอรแลนด

บดาแหงจตวทยาเชงวเคราะห

ซงเธอไดน�ามาประยกตใชเปน

เครองมอบ�าบดเยยวยาผคนบน

พนฐานของการศกษาบ�าบดและ

เยยวยาตามวถมนษยปรชญาท

มชอภาษาองกฤษวา Curative

Education ซงเธอไดตงชอแนวทาง

นวา Minddala คอ งานเยยวยาใน

สวนทใช Mandala เปนเครองมอท

อยบนพนฐานมนษยปรชญาและ

ผสมผสานกบจตวทยาวเคราะห

ของ C.G.Jung โดยใหผ คนได

ระบายสเพอความผอนคลาย ฝก

สมาธ และความจดจอ

“แท ทจ รงแล ว เราจะ

ระบายสจากภาพทคนอนสรางขน

หรอนงวาดภาพ Mandala ขนมา

เองกลวนเปนวถแหงการภาวนา

งายๆ ทสามารถท�าทใดกได เพอ

หาความสงบใหกบภายใน ไดแก

จตใจและความคด เพยงแตใชมอ

ทจบดนสอ จบส จบพกนเปนหลก

ยดใหกบจตและความคดทอาจ

จะวงไปมา ในขณะทสรางภาพ

Mandala เรารบรไดไหมวา จต

และความคดไปอยทใด ดงกลบ

มาไวทมอทก�าลงลากเสนไดหรอ

ไม การท�าเชนนจงเปนหนงในวถ

แหงการภาวนาแบบเคลอนไหว

แบบงายๆ การสรางภาพวาด

Mandala จงสามารถท�าไดหลาก

หลายวธ”

สวน เซนแทงเกล (Zen-

tangle) นน ดร.อรโณทยน�ามาใช

ในกระบวนการเยยวยาเพอเปน

ตวชวยใหคนใชลวดลาย Zen-

tangle ในการวาดภาพ Mandala

และเปนเครองมอใหคนปลดลอก

ความคดทเชอวา ตนเองไมม

ความสามารถทางศลปะ ส�าหรบ

ศาสตร Zentangle น ดร.อรโณทย

ได เ รยนเป นครสอนวาดลาย

Zentangle ทมการรบรองจาก

เจาของลขสทธเปนคนแรกของ

ไทย

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๔๙

“ ค ร ม า ร จ ก ห ล ง จ า ก

Mandala ๔ ปตอมา คอในปลาย

ป พ.ศ.๒๕๕๔ ครเรยนวาดลาย

Zentangle ครงแรกกบครเยอรมน

และใชในงานเยยวยาตงแตนน

มา เพงมโอกาสไดไปเรยนกบ

ตนต�ารบเมอป ๒๕๖๐ หวใจของ

Zentangle คอ การวาดทเปน

Step และม Pattern ทท�าซ�าๆ

ย�าๆ กน ใหเกดเปนภาพส�าเรจท

ไมมการคาดเดาได ชอของลาย

Zentangle เมอไดยน เราจะเดาไม

ไดวาคออะไร การทเราไมรวาวาด

แลวจะออกมาเปนอะไร ท�าใหจต

เราจดจอกบเสนทลากปจจบน

ไดงายขน ตวอยางเชน ถาเราร

วาก�าลงวาดกระตาย เวลาวาด

จตเราจะไปผกกบกระตาย คอ

ไปอยทผลงานทยงไมเสรจ นน

คอไปอยกบอนาคต แตการวาด

ลาย Zentangle จะฝกใหจตใจเรา

จดจออยกบมอทลากเสน นนคอ

ปจจบนขณะ”

ศาสตรทน�า Zentangle

มา ใช ใ นการบ� าบ ด เ ย ยวยา

ผ คนน ดร.อรโณทยได ตงชอ

วา “Mindtangle” ซงกคองาน

เยยวยาในสวนทใช Zentangle

เป นเครองมอทอย บนพนฐาน

มนษยปรชญา และผสมผสานกบ

จตวทยาวเคราะหของ C.G.Jung

เซนแทงเกล (Zentangle)

นนเปนศาสตรใหมทเพงคดคน

ขนในป ค.ศ.๒๐๐๔ แกนของ

Zentangle คอ “Anything is

possible, one stroke at s time”

(อะไรกเปนไปได ถาลากไปทละ

เสน) และ “No mistake” (ไมม

ค�าวาผด) Zentangle มาจาก

สองค�า Zen คอ ตวแทนของ

คร Rick Robert ทเปนนกบวช

ทาง Zen ใชแทนการท�าสมาธ

(Meditation) สวน Tangle คอ

ตวแทนคร Maria Thomas ทเปน

ศลปนเขยนตวหนงสอ Calligraphy

ใชแทนศลปะมารวมสองค�าดวย

กน กเปนศลปะเพอการภาวนา

คร Rick Robert และคร Maria

Thomas ชาวอเมรกน คอ ผคดคน

Zentangle

“โลกภายนอกทแสดงออกมา สะทอนโลกภายในเสมอ”หลายคนคงสงสยวาการใชศลปะ Mandala และ Zentangle สามารถบ�าบดเยยวยาผคนไดอยางไร

ดร.อรโณทย อธบายวา “การทคนมปญหา มความทกข ผคนเหลานนจะจมจอมความคด ความรสกของ

ตนเองไปทางดานลบ ไมมพลงทจะดงตวเองออกมาจากดานลบๆ ในชวตได บางคนกเปนโรคซมเศรา บาง

คนกมปญหาของการนอนไมหลบเรอรง บางคนกกลายเปนคนสองบคลกแสดงออกเหวยงไปดานดอยางสด

หรอไมกดานอารมณรนแรงจนขาดความสมดล

ในโลกภายในทเปนสวนจตใจนน แบงเปน ๓ การทเปนฐานทางพฤตกรรมภายในมนษยทกคน ซงแตละ

คนจะใชการเหลานผานการใชพลงงานชวต หรอใชการเหลานในการสรางใหชวตมพลงงาน

ตวอยางการวาดลาย Crescent Moon

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๕๐

๓ การทวาน คอ การคด

(Thinking) การรสก (Feeling) การ

ลงมอกระท�า (Willing หรอ Acting)

๓ การน แตละคนจะใช

พลงงานชวตในการแตละอยาง

แตกตางกน ยงมการคดมาก การ

รสกมากไปทางดานลบเทาไหร

พลงงานชวตยงจะถกใชเยอะ ท�า

ใหคนเราหมดเรยวแรง ไมมพลง

เหลอจะไปท�าสงดๆ ใหแกตนเอง

พลงงานชวตจงไมพอทจะรกษา

ใหชวตด�าเนนไปอยางสมดล

การน�าพาผคนทขาดความ

สมดลในชวต ใหเขาไดท�างาน

ศลปะ Mandala และ Zentangle

กคอ การใหผคนเหลานลงมอท�า

(Willing) ศลปะแหงการภาวนา

(Meditative Art) เพอใหเขาเกด

พลงสมาธ สงบ นง และผอน

คลาย เกดเปนพลงกลางทไมม

ลบ ไมมบวก ดงเชนพลงแหง

ธรรมชาตใหแกชวต และสามารถ

น�าพลงนนไปใหการคดไดคดดาน

บวก ไดรสกดานบวก เพอชวย

สมดลดานลบ อาจพดไดวาการ

ลงมอท�าศลปะ Mandala และ

Zentangle คอ แบบจ�าลองของ

การใชชวตใหมพลงงานแกชวต

ผานการลงมอท�ากวาได”

ดร.อรโณทยอธบายว า

การวาดเสนและลวดลายตางๆ

ตามศาสตรของ Mandala และ

Zentangle ลายเสนของผวาด การ

ใชสและลวดลาย สามารถบงบอก

ถงปญหา ภาวะภายในจตใจของ

ผวาด ใหสะทอนออกมา

“งานของครอยบนพนฐาน

ค�ากลาวทวา “โลกภายนอกทคณ

แสดงออกมา สะทอนโลกภายใน

ของคณเสมอ” ดงนน ลายเสน

ของผวาด การใชสและลวดลาย

ของผวาด กบงบอกโลกภายใน

ของคนลงมอท�าสงนนออกมา

ซงปกตจะบอกไดใน ๒ ทางคอ

๑.เขาเปนแบบทเขาระบาย วาด

หรอสรางออกมาอยแลว หรอ

๒.เขาอยากเปนแบบทเขาระบาย

วาดหรอสรางออกมา

เชน คนทวาดเสนตรง แต

ไมชอบวาดเสนตรง ความไมชอบ

เสนตรงกสามารถบอกความเปน

ไปไดสองทาง คอ ๑.เขาเปนคน

ตรง แตเขาไมยอมรบความตรง

ของตนเองเลยไมชอบวาดเสน

ตรง หรอ ๒.เขาอยากเปนแบบ

เสนตรง แตตรงไมไดแบบเสนตรง

เลยไมชอบเสนตรง เปนตน”

ศลปะ Mandala และ Zentangleเปลยนเดกตดเกม เดกสมาธสน ใหมพลงความสงบนง

ดร.อรโณทยเลาวา ปนเธอมโอกาสไดท�างานกบ

เดกอาย ๑๒ - ๑๘ ปทตดเกม จ�านวน ๖ เคส ในระยะ

เวลา ๓ เดอน ซงถอวามากกวาปกอนๆ “ทง ๖ เคส

ตอนนหลงจากจบ session ทเราพบกน ครไดรบการเขยน

บอกเลาของพอแม ๔ เคส วา ลกๆ ของเขามอาการด

ขน สวนอก ๒ เคส ครสงตอไปทศนยบ�าบดและเยยวยา

ผตดเกมโดยเฉพาะทอยทางตอนใตของเยอรมน”

จากประสบการณของเธอ เดกๆ หลายคนเรม

ตดเกมเพราะถกเลยงดมากบมอถอทเขาไดเลนตงแต

เดกๆ และเหนผใหญรอบตวเลนเกม หลายๆ คนกตด

เกมเพราะเกมเปนสงเดยวทเขาคดวา เขาท�ามนไดด

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๕1

เขามคณคาในตนเอง เขาสามารถ

ท�าอะไรกได เปนใครกไดในเกม

เขามอสรภาพทเขาเปนใหญใน

เกม เดกบางคนไมมสงคมเปน

คนขอาย ถกเพอนๆ ลอวาเปนตว

ตลก กใชเกมเปนทสรางตวตนขน

มา แลวหลงตดอยในโลกของเกม

วถการเยยวยาของเธอ

กคอ จะดทตนเหตของการตด

เกมวามาจากอะไร ถาเหนเหต

เธอสามารถชวยไดทกราย หาก

คนรอบขางของผรบการบ�าบด

เยยวยาใหความรวมมอ

ดร.อรโณทยยกตวอยาง

เคสเดกตดเกมจนสมาธสน ซงได

รบการเยยวยาแลว เปนเดกชาย

วย ๑๒ ป โดยเลาวา “เดกชาย

คนน พอแมเรมยนมอถอใหเลน

ตงแตทเขาเรมเดนได ในรายงาน

พอแมบอกวา ลกเดนไมหยด พอ

ใหดเพลงในยทบ ลกนง เลยใชมอ

ถอเปนเหมอนเครองหยดการเดน

ไปทวของลก จากยทบกมาเปน

เกมกดตามสแลวเกดเสยง จน

ทางปยาซอไอแพดเปนของขวญ

ครสตมาสใหหลานตอนหลานจะ

ขน ป.๒ นบตงแตนนมา เดกชาย

คนนกมไอแพดเปนของตนเอง

และอยากจะเลนจะท�าอะไรกบ

ไอแพดกได

เ ด ก ช า ย ค นน เ ร ม พ บ

จตแพทย ด วยภาวะสมาธสน

แบบเหมอลอยตอนอายได ๙

ป และตอดวยควบคมจดการ

อารมณของตนเองไมได จน

มาถงปนทอาย ๑๒ ป เ รมไม

อยากไปโรงเรยน เลนเกมได

ทงวนทงคน ไมยอมนอนและไม

ยอมกน จงพามาพบจตแพทย

และจตแพทยใหครท�างานบ�าบด

เยยวยาโดยเรมทการฝกสมาธให

มความจดจอนานขนในการเรยน

เดกชายคนนมาพบคร

สปดาหละ ๒ ครงๆ ละ ๔๕ นาท

ปกต ก า รท� า ง านบ� า บ ด และ

เยยวยาของคร ครจะใชศลปะ

Mandala หรอ Zentangle ใหคน

ลงมอท�าเพอเหนและรจกตนเอง

ในภาวะปจจบน วาชวตเขามสข

ภาวะอยางไร ผานการรบรดวย

อวยวะตางๆ ทเชอมไปสระบบ

ประสาทใหตนรวา เขารตว รสก

ตวไหมวา ชวตมปญหา หรอไมม

ปญหา

การลงมอท�ากเพอฝกให

จตใจของเขาจดจออยกบปจจบน

ขณะ เมอท�าบอยๆ เขาจะมพลง

ความสงบ นง และผอนคลาย

แลวเขาจะฟงในสงทเราตองการ

จะบอกเขาไดชดเจน กบเดกคน

นครกท�าเชนนน ครใหเขาระบาย

สภาพ Mandala แลวครกเหนผาน

ภาพแรกวาเขาท�าดวยความไม

อยากท�า ครกเลยเปลยนวธการ

จากใชภาพ Mandala มาเปนใหแค

วงกลมวางไมมลวดลาย ทมขนาด

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๕๒

ตางกน ขนาดของวงกลมจากเสน

ผานศนยกลาง ๕ เซนตเมตร แลว

คอยๆ ขยายความยาวขน ใหเขา

ใชแคสเดยวทเขาชอบทสดระบาย

ลงในวงกลมวาง เขมบางจางบาง

แลวแตเขา เมอระบายเสรจ ครก

ใหสลบกบการทเขาเลาเรองเกม

ใหครฟง วาชอบเลนเกมอะไร

เลนแบบไหน ครขอใหเขาสอนให

ครเลนเกมทเขาเลน”

ดร.อรโณทยอธบายว า

การระบายส Mandala ในวงกลม

วางๆ กบการเลาเรองในสงทชอบ

สลบกน เปนการท�างานกบลม

หายใจของเดกใหมสขภาวะทด

กระบวนการนกเหมอนการใหเดก

ไดเปนตวของเขาเอง ผานการฝก

หายใจเขา-ออก อยางผอนคลาย

“การทเราขอใหเดกท�าอะไรใหเรา

เดกจะหายใจเขา บางคนกกลน

หายใจเพราะตงใจท�า การทเขา

ไดเปนตวเองสบายๆ กเหมอนการ

หายใจออกยาวๆ สบายๆ”

นอกจากน จากชวตของ

เดกทมแตเกม เธอเรมพาเขาท�า

อยางอนสลบกบเกม “แรกๆ จาก

พดเรองเกมมาก ระบายสนอย

กเรมลดเวลา พดเรองเกม และ

เพมเวลาระบายส ท�าเชนนอย ๘

สปดาห (๑๖ ครง) และเมอครบ

๘ สปดาห สวนอก ๔ สปดาหท

เหลอครกเรมชใหเขาเหนวา ผคน

ในวยนนน หนาทส�าคญของชวต

คอ ตองศกษาหาความร ตองไป

โรงเรยน เปนหลก สวนอยางอน

ยงเปนรอง

เมอเดกเรมเหนความจรง

ของชวตวา เกมไมใชโลกในชวต

จรง เหนวาชวตเขาจะตองท�า

อะไร และหากยงอยากเลนเกม

อย จะเลนอยางไรไมใหกระทบ

ทงชวต “ครเรมพาเขาวางแผน

ตารางชวตประจ�าวนและใหเขา

น�าไปใชกบทางบาน ใหทางบาน

ชวยวาเขาจะด�าเนนชวตใหเปนไป

ตามตารางไดไหม ใชเวลาในการ

ปรบตารางใหลงตวกใชเวลาอก ๓

สปดาห จนถงสปดาหสดทาย ก

เชญพอแมมาพดคยพรอมกนเพอ

สรปวา จะไปด�าเนนชวตอยางไร

ในการดแลลกใหถกทาง”

กระบวนการเยยวยาเดก

คนหนงตองอาศยเวลาและท�า

อยางตอเนอง โดยเฉพาะพอแม

ผปกครองตองใหความรวมมอจง

จะน�าไปสผลส�าเรจได

ดร .อ ร โณทยกล าว ถ ง

ความเปลยนแปลงทเกดขนกบ

เดกชายคนนวา “เดกคนนตอนน

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๕๓

กตนไปโรงเรยนทกวน กยงเลน

เกมอยนะคะ แตควบคมตนเอง

ใหเลนตามเวลาทก�าหนดได คร

วาเคสนทไดผลด เพราะพอแม

ใหความรวมมอคะ พอแมไมใช

ไอแพดเลยงลก และไมใหไอแพด

เปนเพอนเลนของลก”

โรคซมเศรา หายไดดวย Life Mandala ‘สรางภาพ’ ชวตของตวเอง ดร.อรโณทยไดอธบายถง

เดกทมโอกาสโตมาเปนโรคซม

เศรา จากทเธอเกบสะสมขอมล

มาผานเคสทไดชวยบ�าบดเยยวยา

วา “มสองขวสดโตงคอ ๑.เดก

ทถกเลยงดมาแบบตามใจสดๆ

อยากไดอะไรกตองได ตองเปน

ทหนงเสมอ เปนศนยกลางของทก

สง ทกคนใหความส�าคญ เมอถง

วยหนงโดยประมาณ ๑๕-๑๖ ป

พอเขามาเจอเหตการณทไมเปน

ไปตามใจของเขา เขาจะรบมน

ไมได ควบคมใจตนเองไมได ไม

เปน กเลยจมและคดวนอยในใจ

ของตนเอง บางคนกมอาการเรม

จากนอนไมหลบ หมดเรยวแรงไม

อยากท�าอะไร ไมอยากลกออก

จากเตยง อยากอยแตในหอง

ทงวนทงคน จนไมมความอยาก

อาหาร ไมอยากพบเจอผคน จน

หนกเขากไมอยากมชวตตอไป

๒.เดกทถกเลยงดมาดวย

ความเครงครด ตองอยในกฎ ใน

ระเบยบ ถกหามไมใหท�าตามใจ

ของเขาไปเสยทกอยาง ถกบงคบ

ใหท�าตามใจผใหญรอบตว เขา

ไมมสทธในการแสดงความคด

เหนใดๆ มหนาทท�ากท�าๆ ไป

ตองฟงตองท�าตามผใหญเทานน

เดกเหลาน ความเปนตวตนของ

เขาจะถกกดทบไว จนไมอยาก

มตวตนอยบนโลกน อยไปกไมม

คา ตายดกวา”

งานบ�าบดเยยวยาเดกท

เปนโรคซมเศราน ดร.อรโณทย

จะดทสาเหตเปนหลกวา เดกคน

นนมชวตแบบไหนมาจงมอาการ

ซมเศรา มตวอยางของเดกอาย

นอยทสดทเปนโรคซมเศราจาก

การเลยงดมาในครอบครวแบบท

๒ เธอเลาถงเคสนวา

“เปนเดกผหญงอาย ๑๔

ยาง ๑๕ ปคะ เธอมชวตใน

แบบท ๒ คอมาจากครอบครว

ชาวมสลมทเยอรมน พอเปนคน

ควบคมออกกฎทกอยางใหกบ

ทกคนในบาน เธอพยายามฆาตว

ตาย เดกคนนไดรบการชวยเหลอ

จากนกสงคมสงเคราะห ซงเพอน

บานแจงทางศนยพทกษสทธเดกท

เยอรมนใหเขาไปชวยเดกออกมา

จากครอบครว แลวครไดรบเคส

ตอมาจากจตแพทยอกตอหนง คร

กใช Mandala กบเธอ ชวยน�าพา

ใหเธอสราง ออกแบบ Life Man-

dala ของเธอเอง โดยใหวงกลม

วางขนาดเสนผานศนยกลาง ๒๐

ซ.ม. แลวใหเธอวาดภาพทเปน

ชวตของเธอลงไปตามใจชอบ”

ดร.อรโณทยอธบายว า

การทคนเราไมไดท�าอะไรตามใจ

ทเราชอบท�าใหเราหมดพลงงาน

ชวต เพราะพลงงานชวตถกน�า

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๕๔

ไปใชท�าในสงทถกบงคบใหท�า วน

แลววนเลากเฉาตายได ไมตาง

จากตนไมทขาดน�า

“ครกใหเดกคนนไดท�าใน

สงทเขาชอบโดยใช Mandala เปน

แบบจ�าลองของชวตจรง กใช

เวลาบ�าบดเยยวยาเดกคนนอย ๖

เดอนนะคะ จากไมกลาท�าอะไร

เลย ถามครตลอดเวลาวา วาด

แบบนไดไหม ไมผดใชไหม ใช

สนไดไหม สวยไหม จนคอยๆ

ถามนอยลง และนงวาด Mandala

สรางสรรคดวยตวเอง”

กรณเดกหญงคนนเมอได

รบการบ�าบดเยยวยาดวยวธของ

ดร.อรโณทยแลว เธอสามารถ

ออกมาใชชวตในสงคมไดอยาง

ปกตสข ดร.อรโณทยเลาวา “ป

นอายจะ ๑๘ ปแลวนะคะ ก�าลง

จะเรยนตอเพอไปเปนครอนบาล

เธอออกมาใชชวตคนเดยว เชา

อพารตเมนตอยรวมกบเพอนๆ”

“กระบวนการเยยวยากายและดวงจต คอ งานของฉน” ส�าหรบผคนในยคดจทลท

เสพตดมอถอ เสพตดสอโซเชยล

จนไมมเวลาใหจตไดสงบ นง ม

สมาธ และมสต ศลปะ Mandala

และ Zentangle ชวยพวกเขา

อยางไร ดร.อรโณทยตอบวา

“ถาเขายอมวางมอถอลง แลวท�า

อะไรกไดดวยความรตว ชวยได

หมดแหละคะ ไมใชแค Mandala

หรอ Zentangle แนนอน ถา

เขาลงมอท�างานศลปะ Mandala

และ Zentangle ยงจะชวยเขาได

ดมากๆ เพราะนเปนเครองมอใน

การภาวนา”

ดร.อรโณทยยงมองว า

การทปจจบนน กระแส (trend) ใน

การดแลจตวญญาณ ดแลจตใจ

และการฝกสต เปนทสนใจมาก

ขนของผคนในสงคมยคน ลวนบง

บอกวา “ผคนยคนกนดอยด ดาน

รางกาย หรอสวนของกายภาพ

ไดรบการดแลดแลว ผคนกเลย

แสวงหาการดแลจตใจเพอมา

เตมเตมรางกายภายในใหสมบรณ

ขน เมอกายไดรบการดแลด คนก

อยากดแลภายในตนเองใหดขน”

ส� า ห ร บหล ก ส ต ร ก า ร

เยยวยาเพอจดระบบความคด

และความร สกและการเรยนร

เพอเขาใจตนเองและผอนโดย

ใช Mandala และ Zentangle เปน

เครองมอน จงเหมาะกบทกคนท

อยากท�างานกบตนเองเพอเรยน

รวธจดระบบความคดและความ

รสก “เพราะเปนกระบวนการทให

ผเรยนใชการลงมอท�างานภาวนา

ผาน Mandala และ Zentangle

อยางสม�าเสมอ เพอสะสมพลง

สงบ นง และผอนคลายอยาง

มนคง เมอเราสงบ นง และ

ผอนคลาย เราจะเกดปญญาเหน

ทางสวางใหกบชวตของตนเอง

และหากพลงเรามากพอกจะชวย

น�าพาผอนตอไดอยางดจรง”

“ทกคนทลงมอท�าจรงดวย

ความรตวอยางสม�าเสมอตางก

ยนยนนะคะวา กระบวนการของ

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๕๕

ครชวยใหคนเปลยนแปลงในทาง

ทดขน ยงคนทท�างานเกยวของ

กบการดแลจตใจผอน ยงจะได

ประโยชนสองตอ เพราะไดทงวธ

การดแลตนเองและยงน�าไปใช

กบผอน เงอนไขทครรบคนเขา

เรยนกคอ คนทพรอมจะลงมอ

เดนทางดแลตนเอง เหนตนเอง

ท�าความรจกตนเอง ยอมรบและ

เขาใจตนเองอยางทเปน เพอ

การใชชวตทมระบบและระเบยบ

อยางมความหมายตอตนเอง

และตอผอน คนทพรอมจะลงมอ

ท�าดวยความไมรวา ท�าแลวจะ

ไดอะไร จะเกดอะไรขนบาง แค

ท�าอยางสม�าเสมอดวยความรตว

ในปจจบนขณะ ไมอยากรเรอง

ราวในอดตและอนาคต อยกบ

ปญญาแหงการไมรใหเปน แลว

เราจะรเหนดวยตวเองเมอวาระ

และเวลามาถง”

ทายสด เมอถามวาใน

ฐานะนกบ�าบดเยยวยาผคน การ

ท�าหนาทนมความหมายตอเธอ

อยางไร “ครว างานนมความ

หมายตอชวตของครทงชวต มน

คอความหมายของชวต เพราะ

งานนท�าใหชวตครมความหมาย

(Meaning of Life) ท�างานนมา

ตงแตอาย ๒๑ ป จนถงทกวนน

ผานมา ๒๐ กวาป กยงรสกอยาก

ตนขนมาท�างานทกเชา ครวา คร

เกดมาเพอเยยวยากายและจตใจ

ของผคน การท�างานนคออาหาร

ทมประโยชนแกจตวญญาณของ

ตวเอง มนดงามจรงเพราะทกครง

ทครเยยวยาผคน ครกไดเยยวยา

ตนเอง ไดท�างานพฒนาภายใน

ตนเองไปพรอมๆ กบผคนเหลานน

ดงค�าของ ‘เลาจอ’ ทวา “กอนท

จะเยยวยาผอน จงเยยวยาตนเอง

กอน” เคสทกเคส ทกผคนทคร

ประสบพบเจอ ลวนเปนกระจก

ใหครสองโลกภายในของครให

คอยๆ ชดใสกระจางขน”

และทงหมดนคอการเรยนรวถแหงความสมดลของกายและใจ ดวยกระบวนการภาวนาผานลายเสนท

เรยกวา Mandala และ Zentangle เพอเขาใจตนเอง ยอมรบในสงทเปนอยทงดานมดและดานสวางของตนเอง

และเมอเขาใจตนเองแลวจงเรยนรทจะฟงและเขาใจผอน ดงท ดร.อรโณทยกลาวไว

“อยากรจกตนเองกจงมองใหเหนโลกรอบๆ ตว อยากเขาใจโลกรอบๆ ตว กจงเรมท�างานเพอเขาใจ

ในตนเอง”

ส�าหรบผทสนใจศาสตรแหง Mandala และ Zentangle เพอการเยยวยา

ดร.อรโณทย ไชยชวย ไดจดหลกสตรใหกบบคคลทวไป ทงแบบออนไลนและไม

ออนไลน ทงแบบระยะสนและระยะยาว ผานสถาบนการศกษาเพอการเยยวยา

(Healing Education Institute) ซง ดร.อรโณทย เปนผกอตงขนในป พ.ศ.๒๕๕๖

ตดตามไดจาก เพจ https://www.facebook.com/Healing-Education-Institute-

โดย ครเอ ดร.อรโณทย ไชยชวย

หรอ Line ID : kruaedrarunothai

หมายเหตทายบทความ เนองจาก ดร.อรโณทย ไชยชวย พ�านกอยทประเทศ

เยอรมน บทความนจงเรยบเรยงจากค�าถาม-ค�าตอบ ซงครเอไดกรณาสละเวลา

พมพสงใหทางอเมล วารสาร “ผไถ” จงขอขอบคณ มา ณ ทนดวยคะ

ภาพจาก Healing Education Institute

http://www.facebook.com/healing-Education-Instutitue

๕๖

“ หกมก ”

ผมขนชอเรองดวยแรงบนดาล

ใจจากชอเรอง อะไรๆ กไม

พนเรองใกลตว “หกมก” เพยงแค

คดเทานน พยญชนะกไลเรยงแถว

แยงชงพนทบนบรรทดวางเปลา

ผมตองเชอเชญใหนงประจ�าท

รอคว รอจงหวะ นงรอ นงคอย

อยาแยงกน จนกวาพยญชนะจะ

เตมบรรทด

เหลาพยญชนะคงรวาผม

จะพาเขารกเขาพงแนๆ ไปใหถง

พนทเงยบๆ กนนะ

เปนบายวนพธ อนทจรง

วนไหนๆ กมความส�าคญตอการ

ยน เดน นง นอน คเหยยด วน

วนเราตางผานอรยาบถเชนนซ�าๆ

สงเกตเหนหรอไมเทานน ถารบร

ได กถอเปนรางวลแหงชวต ความ

สขงายๆ อยกบกายเคลอน จะหา

ไดทไหน

เวนแตวนวน เราวงวนไล

ตามความคด ตามใจทจรจดไป

ตามทตางๆ จนเหนอยออนลา

หนกหนวง แนนหนาอก แนนจก

หวใจ แววตาโหยโรยแรง ทงททง

เนอทงตวไมไดเคลอนไหวไปไหน

เลย ยงเดนๆ นงๆ อยบนปลาย

เทา บนพนทเหยยบย�าแคปลาย

เทาเทาเทยมกนทกคนจรงๆ

แตใยใจพลานเดอดไปได

ถงเพยงนน

พยญชนะเบองตน อดแนน

อยครงหนากระดาษแลว ยงไม

เขาเรอง “หกมก” เลย

แตมอะไรเกดขนในใจแลว

ใชมย?

ไมมอะไรจรงๆ ไมมอะไร

สบายๆ สบายๆ จรงๆ นะ เราจะ

รบเรงไปไหนกน เคลอนพยญชนะ

อยางเชองชา ไมตองรบเรง ไมร

ดวยซ�าวาจะจบอยางไรดวยซ�า

แตขอใหสนกกบการเขยน สนก

กบการเชอเชญพยญชนะทรอคว

เขาแถวอยยาวเหยยด

ทกครงทผมเดนผานเขาไป

ในปากลวย เรยกวาปากลวย

จรงๆ ทงตนกาแฟ ไผหลาย

ชนด พทรา ตะไคร ฝรง สกทอง

มะนาว ขนน มะละกอ ไพลด�า

ขมน มะเขอพวง มนส�าปะหลง

ตะเคยนทอง ฟกทอง ฝาย ลาสด

กมขาวโพดกบตนไชยยา ปะปน

บงเงากนอยอยางนน

นกอยากจะปลกอะไรก

ลงไป ปลกเลย ไมไดหยงถามวา

เหมาะสมกบดนฟาอากาศแคไหน

เมลดทกเมลดควรไดโอกาสลม

ลองรสดน ทกเมลดมโอกาสงอก

โดยเทาเทยมกน

ทกครงทผมเดนผานเขาไป

ในปากลวย (อกครงหนง) ผมตอง

นกเขาครวญ อาลยกงทเคยเกาะหญาน�า ทงขนหลวง

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๕๗

ชะเงอมองเจา “หกมก” มเพยง

กอเดยวเทานน รอดจากปากชาง

มาไดเมอสองปกอน แตกหนอ

ใหมงอกงามขามปใหเครองามมา

สหาเครอแลว เครอหลงสดก�าลง

โตวนโตคน

รแลวใชมยครบ “หกมก”

เปนกลวย (ไมใชเรองทอยาก

เลาหกมมหกมกใหคาดไมถงแต

อยางใด) เรองงายๆ จรงๆ นะ

ครบ ผมจะเขยนถงหกมก และ

เจาพยญชนะอกหนงตะกรารอให

ถกหยบยกมาอยเปนสวนหนงของ

เรอง สกตวหนง ค�าหนง ประโยค

หนง ไมเกยงงอนใดๆทงนน ขอ

ใหเชอเชญเขามาอยบนบรรทด

รวมบอกเลา “เจาหกมก”

พ นท แ ถบน น เ ป น เ ขต

“หมส” ชอต�าบลนะครบ สวนหมส

จะเปนสใดนน ไมเหนมใครอยาก

ถาม จะมกแตทดนโฉนดราคา

ทองค�าแทง หนงไรตอหาหกลาน

บาท ไมนาเชอใชมยครบ ใครม

ทดนกอยากจะขายทง เปลยน

ทดนเปนตวเลขตวเงนใหสบาย

เนอสบายตวดกวามย

เชนนแลวนาจะเรยกหมส

ทองไดนะ...

ผมเจอเจาหกมกรวมหว

อยขางถนน เปนโตะไมเกาๆ ใน

เขตหมส มคณยายสงวยเดนไป

เดนมาอยใกลๆ ราวกบวางแลว

วางเลย ไมใสใจวาใครจะหยด

ใครจะซอ ซอตอนไหนเวลาไหน

เจามกยงอยครบหาหว

“หวเทำไหรครบ หำยำก

นะครบ ผมไมคอยเหนกลวย

หกมก มแตกลวยน�ำวำเยอะไป

หมด” ผมชงถามกอนเลย

“นนส กลวยยำยปลกเอง

มอยกอเดยวเทำนน หลงบำนนน

นะ ๒๐ บำทพอแลว อยำกใหได

กนกน”

ยายขายถกมาก ในใจผม

คดทนท

“เอำสองหวครบ” ผมพด

ออกจะเบา

“หนอกมนะลก ถำจะเอำ

ไปปลก ยำยจะขดไวให เอำมย?

มำเอำวนหลงกได ลกอยไหน?”

“โปงตำลอง” ผมตอบทนท

ใจพองโตทนททไดยนวามหนอ

กลวย

“หกมก” หน อแรกกอ

แรกไดมาเชนนจรงๆ หวใจแบบ

เดกๆ เขามาตะกยอยในอกทก

เชา บอกใหเดนไปชะเงอมองเจา

หกมก ตงแตสวนยอดคอยๆ โผล

ออกมาจากเนอใจกลางทละขอๆ

วนละหนงนว หนงอาทตยผานไป

กยงงอกไมถงไหน

ลองไมมองหนอกลวยงอก

ขนมาบางส ใจรอนไมไดจรงๆ

ราวกบสวนไสในคอยๆแทงทะล

ออกมาสฟาอากาศอยางเชองชา

เหลอเกน

“ปลกกลวยนะ ปลกลม

ไปเลย” ผมเคยไดยนประโยคน

คลายปลกไมใหญยนตนทงหลาย

ปลกรอใหเหนทนททนใด ใหได

ดงใจนนอยาหวง ยงไงๆ มนจะ

ไมไดดงใจ

ความลลบของการงอก

เปนรหสลบในทมด อยาไปหวง

กบการไดเหนในชวงเวลางอกเลย

ขอใหรนรมยเพลดเพลนนาทท

ผานไปราวกบไมมสงใดเกดขน

ไมมสงใดใหนาชนชม ไมมเวลา

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๕๘

รอคอย ไมมนาทบนทอถอยในสง

ทยงไมเกดขน มแตความเปนไป

เปนนาท ชวโมง กลางวน กลาง

คนกมอนเปนไป มแตความเปน

ไป ไมอาจหยดยง ย�าอกครงวา

ไมอาจรอคอยใหไดดงใจ

แต ผมก ย งชะเง อมอง

ความแปรเปลยนไปของเจาหกมก

จๆ สวนทงอกออกมากลายเปน

ใบใหม อกใบกหอตวออกมา

จากใจกลางล�าตน สามใบสใบ

ใบลางสดเรมตกวบลงขางล�าตน

หอเหยวซบคาล�าตน ใบใหมก�าลง

ออกมา

ผลดเปลยนใบหอเหยวอก

หลายใบ กวาปลอวบอมจะแทง

ทะลออกมาจากเรอนยอด นาท

ทเหนนน เปนหวปลสมบรณแบบ

แลว จากนนกาบปล คอยๆ หลด

ออก เผยใหเหนหวออนเรยงตว

ตามกนราวกบนวมอเดกทารก

นานหลายเดอน กวาจะ

เหนเจานวมอออนหกมกสออน

นมละมน ผง ตอ แตน แมลงหว

แมลงวนรมตอมความหอม ดด

เอาน�าหวานแรกแยม เฝาตดแจ

อยจนถงองนวมอสดทาย

หวปลยงสลดกาบปลทง

ทกวน ลดขนาดเลกลงทกวน

ภาษากาบปลหกมก ไมม

แมเสยงเลดลอด เงยบเชยบทสด

ภาษาใจทเฝามองเทานน มอง

ดวยความอมเอบในผลพวงของ

การปลกลมไปเลย

ความสขของการปลกรวม

เอาชวงนาทหวปลสลดกาบปลทง

ออกไปดวย

ไดกนเมอไหร? แก สกเมอ

ไหร? ไมร?!!..

ผมจะเดนทางไปไกลแค

ไหน ไปยนอยมมใดของโลกใบ

น หรอยนอยใตใบเจาหกมก ก

ไมอาจเรงวนเรงคนใหองนวมอ

นอยๆ เตบโตเตมอมไวๆ ได อง

นวมอออนคอยๆ ขยายขนาด

ใหญขนจนอมเตมอยางไมรเนอ

รตว

ไมทนไดมองเหนชวงเวลา

เตบโตในทนใด คอยเปนคอยไป

อยางเงยบทสด ชาทสด เตมอม

อยางทสด จนเอบอมเตมเครอ

คาคอตน ชะเงอมองกครงกชวน

ใหอศจรรยใจ

เพยงกายรเหน กไมอาจ

มองเหนความชดในความสมบรณ

แบบไดตลอดเวลา นาทแกงอม

เตมทนนเอง จงมใหโนมต�าลงมา

สมผสได ลมรสความหวานขาม

วนคนอนไมร เนอร ตว ไมอาจ

เหนจงหวะคลชดๆ ในชวงเวลา

เตบโต รบรแตความเปนไป เชอง

ชาอยในทลลบ จนกวาจะไดโนม

ตวเขาหากน

“หกมกแกงอมเตมท ใกล

จะสกเตมท ควำมสมบรณสด

ปลำยขวมำถงแลว”

สลดออกไปจากคอตน

อ�าลาใบทกใบทเหลออย

๕๙

ไลรอหมบานชาตพนธ เอาคนออกจากปา...สรางบานพกตลาการเชงดอยสเทพ

กฎหมาย บนความเหลอมล�า ในสงคมไทย?!

หลายคนคงจ�าภาพเหตการณเหลานไดด…ภาพเจาหนาทอทยานก�าลงเผากระทอมชาว

กะเหรยงบางกลอย อ�าเภอแกงกระจาน จงหวด

เพชรบรเปนการเผาท�าลายทงเพงพก ยงฉาง และ

ขาวของเครองใช ไปตอหนาตอตา โดยเจาหนาท

อางวาชาวบานกลมนบกรกปา มสงปลกสรางใน

เขตพนทอทยานแหงชาต มความผดตามพระราช

บญญตอทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔ แลวผลกดน

ใหชาวบานกลมนลงมาอยทบานโปงลก-บางกลอย

ในเขตอทยานแหงชาตแกงกระจานซงเจาหนาทกน

พนทไวใหอยอาศย

ทงๆ ทชาวบานพยายามบอกวา บรรพบรษ

ของพวกเขาอาศยอยบนแผนดนผนนกนมานาน

หลายชวอายคน

“ตอนบานลงโดนเผา เจาหนาทเขามาบอก

วา ลงลงมาขางลางหนอย ลงมาพนบนไดปบ เขา

เผาเลย เรายนด รองไห แตเขาไมหยด เขาไมได

ใหเวลาเกบของเลย ลงปลกตนไม ผลไมไว มตน

ทเรยนอายราว ๓๐ ป ตนหมากเปนของพอแม อาย

ราว ๖๐ กวาป พอบอกวาปลกไวกน แตเราบอกเขา

เขากไมฟง คดวาเราถางปาใหม พยายามบกรก แต

มนไมจรง...” นายดอ ชาวบานกะเหรยงบางกลอย

บอกเลาใหสอมวลชนฟง

เชนเดยวกบ นายโคอ หรอ ปคออ มม วย

๑๐๖ ป ซงเปนผน�าทางจตวญญาณของชาวกะเหรยง

ในปาแกงกระจาน ไดยนยนวาตนเองเกดทบางกลอย

หรอใจแผนดน และอาศยอยทบานทถกเผาหลง

น โดยหลายฝายพยายามหาหลกฐานการยนยนวา

เปนความจรง ทงภาพถาย เหรยญ รวมทงภาพถาย

ทางอากาศเมอป ๒๕๑๕ จะเหนวาบนทกรองรอย

คลายกบ “บางกลอยบน หรอ “ใจแผนดน” เคยเปน

ทอาศยท�ากนของชาวกะเหรยงมากอน นเปนหนงใน

หลกฐานใหม พรอมกบภาพถายทางอากาศทเกากวา

นน ซงทมทนายยนตอศาลปกครองวา กะเหรยงแกง

กระจานอยมากอนประกาศเปนเขตอทยานป ๒๕๒๔

บทความองอาจ เดชา สมภาษณ/เรยบเรยง

ภาพ: w

ww.kha

osod

.co.th

ภาพ: W

orkp

oint N

ews

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๖๐

จนน�าไปสการเรยกรองตอส เพอรกษาสทธ

เพอปกปองผนดนถนเกดขนมา

โดยหนงในผเรยกรองสทธนนกคอ “พอละจ

รกจงเจรญ” หรอ “บลล”

ครนเมอวนท ๑๗ เมษายน ๒๕๕๗ บลลได

หายตวไปทอทยานแหงชาตแกงกระจาน หลงถก

ควบคมตวในวนเดยวกน โดยเจาหนาทอทยานซง

ระบวาพวกเขาควบคมตวบลลไวเนองจาก “การม

ไวในครอบครองซงน�าผงปาอยางผดกฎหมาย” แต

ไดปลอยตวเขาไปในวนนน แลวกหายตวไปอยาง

ไรรองรอย

จนกระทง แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล ไดม

การออกแถลงการณเนองในวาระครบรอบ ๔ ปการ

หายตวไปของบลล โดยระบวา มพยานหลกฐานซง

สนบสนนขอสนนษฐานทวา บลลตกเปนเหยอการ

บงคบบคคลใหสญหายและการสญหายโดยไมสมคร

ใจ ซงนบเปนการละเมดสทธมนษยชนรายแรง และ

เปนอาชญากรรมตามกฎหมายระหวางประเทศ

ตอมา ปคออ และตวแทนชาวบาน จงไดยน

ฟองตอศาลปกครอง กรณคดพพาทเกยวกบการกระ

ท�าละเมดของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาท

ของรฐอนเกดจากการใชอ�านาจตามกฎหมาย

โดยศาลไดพจารณาคดสรปความไดวา การ

ปฏบตการของเจาหนาทกรมอทยานฯ นนเปนไปตาม

กฎหมายอทยานแหงชาต ซงสามารถกระท�าการรอ

ถอนสงปลกสรางทสรางในเขตปาดงดบและอทยานฯ

ได และถอไดวาผฟองเปนผกระท�าผดกฎหมาย

อทยานแหงชาต กรณนไมถอวาละเมดสทธของผ

ฟอง ส�าหรบกรณการอางการอยอาศยตามมตคณะ

รฐมนตร (ครม.) ป ๒๕๕๓ เรองฟนฟวถชวตชาว

กะเหรยงทผฟองอางวาอยในชมชนดงเดมนน ไม

อาจเรยกรองได เพราะชมชนทผฟองอาศยอย (บาง

กลอยบน) เปนการบกรกแผวถางปาดงดบ และผฟอง

ไมยอมอาศยอยและท�ากนในพนทซงรฐก�าหนดให

การปฏบตการของเจาหนาทหรอผถกฟองจงไมถอ

เปนการท�าเกนกฎหมายก�าหนด

ทงน ศาลเหนวาการเผาและท�าลายทรพยสน

ของใชประจ�าวน (เชน หมอขาวและอปกรณหากน

อนๆ) รวมทงเผาของใชสวนตว ถอวาท�าเกนกวา

กฎหมายก�าหนด และกรมอทยานฯ ผดขอหาวางเพลง

เผาทรพย เนองจากการรอถอนสงปลกสรางนน

สามารถเกบทรพยสนของใชสวนตวไวกอนแลวคอย

ประกาศคนแตเจาหนาทไมท�า ศาลจงไดประเมน

ทรพยสนแลวใหผถกฟองจายคาชดเชยแกผเสยหาย

เปนรายละ ๑๐,๐๐๐ บาท แบงเปนคาชดเชยทรพยสน

สวนตว ๕,๐๐๐ บาท และคาชดเชยอปกรณท�ากน

และของใชในชวตประจ�าวน ๕,๐๐๐ บาท ทงนส�าหรบ

ผถกฟองท ๒ คอกระทรวงทรพยากรฯ นนไมถอเปน

ความผดใดทตองรบผดชอบ เนองจากการกระท�าดง

กลาวเปนการด�าเนนการของกรมอทยานฯ ซงเปน

หนวยงานหนงในสงกดเทานน จงใหกรมอทยานฯ รบ

ผดชอบคาชดเชยแกผฟองภายใน ๓๐ วน

นายสรพงษ กองจนทก หวหนาคณะท�างาน

ชวยเหลอคดความกะเหรยงบางกลอย กลาววา การ

ตดสนของศาลชนตนในวนนชชดวา ศาลไมไดมอง

วา ชาวกะเหรยงบางกลอยอาศยอยทบางกลอยบน

มากอน แตเปนการบกรกปาดงดบทหลง ซงหลง

จากนหากฝายใดฝายหนงจะมการยนอทธรณกตอง

ด�าเนนการตอไปในศาลปกครองสงสด อยางไร

กตาม แมวนนชาวบางกลอยยายไปอยชมชนเดมไม

ได ยงถอวาโชคดทศาลพจารณาขอหาวางเพลงเผา

ภาพ: n

ews.ch

7.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๖1

ทรพย ซงจะตองคยกบชาวบาน

ถงกระบวนการและขนตอนการ

ยนอทธรณตอไป

ปคออ กลาวภายหลง

ศาลพพากษาแลววา ในเมอ

ศาลตดสนมาแลวตองยอมรบ

ค�าพพากษา เมอไมใหกลบไปอยบานเดม ตนยอมรบ

ค�าสง เพราะเคารพศาล แตสาบานวา บางกลอยบน

เปนบานเดม ไมไดบกรกใหม จะใหไปสาบานทไหน

ยนดจะไปท�า แตไมคดละเมดค�าสงศาล ทงน ยนยน

วาบานทถกเผาคอบานเกด ไมใชแคทพก เพราะตอน

เกดมา จ�าความไดกอยกบแมกบพอ ทนนคอทๆ เดม

ทแรกทดมนมแม

อ�านาจนยมของราชการทผกขาดทวความรนแรงมากยงขนภายหลงรฐประหาร

รศ.ดร.ปนแกว เหลองอรามศร อาจารยภาค

วชาสงคมวทยาและมานษยวทยา คณะสงคมศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม ไดเขยนบทความเผยแพร

ในเฟซบกสวนตว ตอกรณค�าพพากษาศาลปกครอง

กลางดงกลาว มรายละเอยดดงน

“ เม อหลาย

ป ก อน ด ฉนได ม

โอกาสไปเปนพยาน

ใหการในชนศาล ใน

คดทเจาหนาทปาไม

ฟองชาวกะเหรยง

บานแมอมก จงหวด

ตาก ในขอหาบกรกปาสงวนแหงชาต เพอตดไม

ท�าลายปา ขอตอสของทนายฝายชาวบานจากเครอ

ขายนกกฎหมายสทธมนษยชน ไดแก การยนยนวา

ชาวบานท�ากนในบรเวณนนมากอนทจะประกาศเขต

ปาสงวน และดวยหลกการของสทธชมชน ชาวบาน

ควรมสทธทจะไดท�ากนในพนททตนไดท�ามาหากน

มานบแตบรรพบรษ

ในคดนน นอกจากดฉนซงเปนนกวชาการ

ทท�าวจยเรองไรหมนเวยนแลว ยงมนายอ�าเภออก

ทานหนง ซงไดยนยนเชนกนวา การท�าไรของชาว

บาน ไมใชการบกเบกทท�ากนใหม อยางทเจาหนาท

ปาไมกลาวอาง

ขอทนาสงเกตคอ ความร/การรบรเกยวกบ

การท�าการเกษตรในเขตปาของบรรดาเจาหนาทรฐ

และบรรดาผทเกยวของกบกระบวนการยตธรรมนน

กลาวไดวา ไมมเลย แมวาจะไดมการยกกรณงาน

วจยทเปนรปธรรม มวดทศนประกอบทแสดงใหเหน

การหมนเวยนใชทดนในเขตปาของระบบเกษตรดง

กลาว ระบบสทธทมมากอนกฎหมายของรฐ ฯลฯ

อยการกยงคงยนยนวา ไรของชาวบานนน เปนการ

ท�าลายปา ในขณะทเจาหนาทปาไมนนไมตองพดถง

หนาทของขาราชการเหลาน คอการกดกนสทธของ

ชาวบานออกจากทรพยากรโดยสนเชง

ในคดแมอมก ศาลชนตน ไดตดสนยกฟอง

แตไมไดใหเหตผลทยดโยงกบหลกเรองสทธชมชน

ภาพ: w

ww.pptvh

d36.c

om

ภาพ: w

ww.m

aticho

n.co

.th

ภาพ: p

rach

atai.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๖๒

ศาลใหเหตผลวา ชาวบานกระท�าผด แตเปนเรองของ

การขาดเจตนา สทธในปาไม ยงคงเปนของรฐเชน

เดม แตในศาลอทธรณ ไดกลบค�าพพากษา ตดสน

วาชาวบานผด แตใหรอลงอาญาไว”

“ดฉนคดวา อ�านาจนยมของราชการทผกขาด

อ�านาจการจดการทรพยากรททวความรนแรงมาก

ยงขนภายหลงรฐประหาร การไมมแมแตหลกเรอง

สทธชมชนในรางรฐธรรมนญทก�าลงจะประกาศออก

ใช นาจะผลกใหสถานการณการคกคามสทธใน

การท�ามาหากนในเขตปาของชาวบานตองตกอยใน

ขอบเหวทแยหนกกวาทเปนอยหลายเทาตวนก กรณ

แกงกระจาน เปนเพยงตวอยางแรก ในระลอกคลน

แหงการใชก�าลงกดบงคบเพอขบไลชมชนออกจาก

ทท�ากน ทสาหสสากรรจกวาเดม อาจจะหนกกวา

ทศวรรษความขดแยงในทรพยากรในยค ๒๕๔๐

อยางนอยในยคนน สทธในการโตแยง และชมนม

ประทวง ยงเปนเรองทท�าได”

รศ.ดร.ปนแกว บอกอกวา การปราศจาก

อ�านาจ การถกลดรอนสทธและเสรภาพของประชาชน

ในการก�าหนดชะตากรรมของชวตและทรพยากร

เปนมลฐานส�าคญของปญหาทเกดขนทงหมด นา

เสยดายทบรรดาเอนจโอ องคกรอนรกษ และกลม

สงแวดลอมตางๆ มองไมเหนภาพในเชงโครงสราง

น กลบเลอกทจะประนประนอมกบอ�านาจ ลดทอน

ปญหาลงเหลอเพยงเทคนคทางเลอกเฉพาะกรณ

หรอไมกมงเพยงแตจะแกปญหา ‘โครงการของตน’

ใหลลวงไปได โดยไมสนใจค�าถามทใหญไปกวานนวา

ระบอบอ�านาจแบบไหน ทเอออ�านวยใหการบดขย

ผคนลงเหลอเพยงเศษธลทอาศยแผนดนคนอนเขา

อย ท�างานไดอยางตามอ�าเภอใจ

“หนกไปกวานน บางกลม บางองคกร ยง

ท�างานรวมกบหนวยงานรฐทมบทบาทในการลดรอน

และคกคามสทธของชาวบานไดอยางเปนปเปนขลย

และนเปนเหตผลทเหตใดการตอสของบรรดากลม

ชาตพนธจนๆ ในเขตปาเหลานน จงโดดเดยวและ

วงเวงยงนก”

กฎหมายมกรบใชคนในสงคมเมอง?!ปฏเสธวถชวต ตวตน ขอเทจจรง และองคความรทองถน

เชนเดยวกบ พรสข เกดสวาง มลนธเพอน

ไรพรมแดน ซงลงพนทท�างานคลกคลกบพนอง

กะเหรยงบางกลอยมานาน กกลาวถงประเดนนวา

มนเลยไปไกลกวาขนตอนการบงคบใชกฎหมาย แต

ลวงเลยถงแนวคดในการออกกฎหมายทปฏเสธวถ

ชวต ตวตน ขอเทจจรง และองคความรทองถน

คอไมไดมการพจารณาสงเหลานตงแตการเขยน

กฎหมายวาดวยปาไมทดนตางๆ แลว ในขณะทม

ชองทางตางๆ เปดไวไมวาจะกวางหรอแคบใหผม

อ�านาจรวมถงผมอ�านาจทางเศรษฐกจสามารถได

ประโยชนจากทดนและทรพยากรปาไมโดยถกตอง

ตามกฎหมายเสมอ

“กรณบางกลอย ซงศาลปกครองสงสด

พพากษาใหการกระท�าของเจาหนาทอทยานในการ

เขาไปท�าลายทรพยสนเพอขบไลเปนการกระท�าผด

ทตองชดใช อกทงในค�าพพากษากชไดวาศาลเชอ

วาชาวบานอยตรงนนมากอน สามารถใชมต ครม.

๓ สงหาคม ๒๕๕๓ ครอบคลมได แตศาลกไมมค�า

สงใหชาวบานกลบถนฐานเดมทบางกลอยบน หรอ

ใจแผนดน เพราะชาวบานไมมเอกสารหลกฐานใน

ภาพ: p

rach

atai.com

/journa

l

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๖๓

การครอบครอง ตรงนทนายทรบผดชอบอธบายวา

มนอาจจะตองกาวไปถงกระบวนการทจะตงคณะ

กรรมการพสจนวาคนกลมนอยมากอนการประกาศ

อทยานจรงหรอไม”

พรสข ย�าอกวา "ตรงนกคอ เหนไดชดวา

มนตดขดมาตงแตการเขยนกฎหมายทรบใชคนใน

สงคมเมอง ซงเปนคนทเขาถงบรการและอ�านาจรฐ

แลวมนกตดขดทคนในเมองไมสามารถเขาใจ ไม

พยายามจะเขาใจ และไมไดรบการอธบายหรอปลก

ฝงมาแตเดกใหเขาใจคนอนทไมไดมวถชวตแบบ

ตวเองเลยจรงๆ ดในโลกออนไลน คนทวไปกวพากษ

วจารณกนวา แหม อะไร แคจนแลวท�าไมตองไดท

ดน แคอยมาท�าไมตองได ทเรายงตองซอทดน คอ

เราไมไดคดไกลกนเลยวา ไอทดนทเราซอมานน

กอนมนจะเปนทดนทเปนโฉนดได มนมาจากไหน

และมาไดอยางไร แลวท�าไมบางทถงมโฉนดไดและ

บางทไมม"

อยากเสนอแนะ ทางออกของปญหา หรอ

แกไขกระบวนการยตธรรมอยางไรบาง?

พรสข บอกวา "ขอไมเสนอแนะเกยวกบ

กระบวนการยตธรรมโดยตรง แตเสนอแนะเกยว

กบการสรางความเขาใจของสงคมในประเดนตางๆ

เหลานมากกวา คอ สงคมเราจะตองเขาใจมากกวา

สงสาร ตองเขาใจวาท�าไมปคออมสทธและศกดศร

ทจะอย และต อง

ไดรบความเคารพ

ไมใชแคสงสารวาป

อายรอยกวาปแลว

ยงตองล�าบากมาส

ซงเชอวาเรานาจะ

สามารถเรมสอสารกบคนทเหนอกเหนใจป ใหเพม

ระดบจากความสงสารเหนใจ มาเปนความเขาใจได

มนไมใชเรองงาย แตถาไมมใครท�า มนกจะไมเกด

อะไรขน กยอมไมมอะไรเปลยน"

พฤ โอโดเชา ย�า “ชาตพนธอยกบปามานาน จรงๆ รฐนนมาบกรกเรามากกวา”เชนเดยวกบ พฤ โอโดเชา ตวแทนของพนอง

กลมชาตพนธภาคเหนอ ทผานมาไดพยายามชแจง

ท�าความเขาใจใหคนในสงคมอยตลอดเวลาวา จรงๆ

เมอพดถงชาตพนธนน ไมใชมแคภาคเหนอ แตมทก

ภาคของประเทศ ทอสาน กลาง ใต กมชาตพนธ

และมปญหาเกยวกบพนทท�ากนเหมอนกน ทงๆ ท

เมอศกษาประวตศาสตรชาตพนธนนๆ เกดมากอนท

จะมาเปนเมองไทย รฐไทย ชาตพนธเขาอยกบปากน

มานานแลวหลายรนตงแตปยาตายายมาแลว

“แตรฐไทย กลบมาบอกวา พวกเราบกรก

ปา ทงทผมอยากบอกวา จรงๆ รฐนนมาบกรกเรา

มากกวา”

พฤ บอกวา เพราะตงแตผมเกดมา กรวามน

มกฎหมายมาทบพนทหมบานของเราแลว ทงทสมย

รนปผม พอผม กอยตรงน อยกบปา เลยงชาง อย

ตรงนมานานกอนจะมการประกาศเปนเขตปาไม ซง

ตงแตมกรมปาไมมารอยกวาป ท�าใหชวตของพนอง

ชนเผา ชาตพนธนนยากล�าบากมาโดยตลอด เพราะ

กฎหมายมนออกมาปดกน ไมใหความเปนธรรม จง

ท�าใหชนบทตองลมสลาย มนผดปกตมานานแลว ยก

ตวอยาง จงหวดแมฮองสอน ๗๐% นนชาวบานเกอบ

ทกหมบานอยในเขตปาเกอบทงหมด และจงหวด

เชยงใหม มคนอยในเขตปาเกอบ ๔๕%

“ซงทผานมา ผมกออกมาเรยกรองทกรฐบาล

ตอสคดคานการอพยพเอาคนออกจากปา การไล

ภาพ: w

ww.pptvh

d36.c

om

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๖๔

คนออกจากปา อยางกรณกะเหรยงแกงกระจานท

ถกเจาหนาทเผารอหมบาน ซงเมอกอนเราออกไป

คดคานทหนาท�าเนยบรฐบาลได แตมาถงรฐบาล

ชดน เราออกไปคดคานทท�าเนยบกไมได มนมกลม

ขาราชการและทหารรวมกน โดยยดเอาแตแผน

แมบท แลวมาบอกวาจะยดคนพนทท�ากน ยดคน

ผนปา ซงผมเหนวา มนไดละเมดชมชน ละเมด

วฒนธรรม ซงมนเปนเรองใหญเลย”

เมอพดถงแผนแมบท พฤ บอกวา ตอนแรก

เราม พ.ร.บ.ปาชมชน ซงหมายความวา มปาและ

ชมชน สนบสนนใหชมชนทท�าด ชวยกนดแลปา

แตพอมาถงกรรมาธการในรฐบาลชดนทมทหารปบ

กลบไปสนบสนนความคดเดมคอ ไลจบคน เอาคน

ออกจากปา กลายเปนวา ปาไม ทดน เหมองแร

แมน�า ซงเปนของชมชนเปนของประชาชน กลบกลาย

เปนของรฐ แลวเอาไปแบงใหนายทนแทน ซงท�าให

เราออกมาคดคาน ไมเอา พ.ร.บ.ปาชมชนฉบบน

เพราะมนมเจตนาเปลยนหนามอเปนหลงมอ มการ

แกไขเนอหา ถาเราเอา กเหมอนเราเอาเชอกมาผก

คอของตนเอง แลวเราจะท�าอยางไร จะชมนม เรยก

รอง จะไปยนหนงสอเหรอ กโดนลอคโดนจบตงแต

หมบานแลวละ แลวเราจะท�าอยางไร

“ยกตวอยาง แมเฒาคนหนงในหมบานปกา-

เกอะญอทแมฮองสอน พอท�าไรหมนเวยนไมได ก

ตองอยในพนทเดม พอสรางบานถาวร กโดนจบ ถก

กลาวหาวามไมครอบครอง ทงทแมเฒากวาจะปลก

บาน ไดนน ตองสะสมไมแตละแผน มานานเปนสบๆ

ป กวาจะไดหลงหนง แตกถกจบ ศาลตดสนวาผด

ถกจ�าคก แมเฒาจะรองไหยงไงกไมมใครชวยได

พอผมไปยนหนงสอเจรจา เรองนโยบาย กบ รมว.

กระทรวงทรพยากรฯ เขากอางกฎหมาย อาง ม.๔๔

ท�าใหเรารสกวา สถานการณทกวนน ชมชน ชาว

บานนนอยอยางไมสทธอะไรเลย” พฤ กลาวทงทาย

เชนเดยวกบในพนทอ�าเภอเชยงดาว จงหวด

เชยงใหม กมเหตการณคลายๆ กนเกดขน

วนท ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๕๙ เจาหนาท

หลายภาคสวนของอ�าเภอเชยงดาว สนธก�าลงรวม

กบเจาหนาทอทยานศรลานนา ไดเขายดพนทท�ากน

ของชมชนชาตพนธเผาดาราอาง บานแมจอน หม

ท ๑๑ ต.เชยงดาว อ.เชยงดาว จ.เชยงใหม จ�านวน

๒๘ ครวเรอน เปนพนททงหมด ๑๑๖ ไร ๒ งาน ม

๘ ครอบครวทไมเหลอพนทและบางสวนกเหลอ

พนท เพยงเลกน อย

ซงไมเพยงพอตอการ

เพาะปลกพชเพอหา

เลยงครอบครว

วากนวา ในการยดพนทดงกลาว เจาหนาท

มพฤตกรรมบงคบและขมขใหชาวบานลงลายมอชอ

หรอพมพลายนวมอในเอกสารซงชาวบานไมไดรบ

รเนอหาและรายละเอยดของเอกสารดงกลาว และ

เจาหนาทไมยนยอมมอบส�าเนาเอกสารดงกลาว

ใหกบชาวบานทงทมการรองขอจากชาวบาน จาก

เหตการณดงกลาวท�าใหชาวบานไดรบความเดอด

รอนและสงผลกระทบตอการด�ารงชวตของสมาชก

ในครอบครวเปนอยางมากเนองจากชาวบานไดมการ

กยมเงนทงในระบบและนอกระบบ เพอเตรยมพนทท

จะเพาะปลกพชผลทางการเกษตร

ชาวบานเหนวาการด�าเนนการดงกลาวของ

เจาหนาทเปนการละเมดหลกสทธมนษยชน และ

ขดกบค�าสงของคณะรกษาความสงบแหงชาต

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๖๕

ท ๖๖/๒๕๕๗ จงไดท�าหนงสอรองเรยนไปยงคณะ

กรรมการสทธมนษยชน สดทายกเงยบหายไป

วนท ๗-๘ พฤศจกายน ๒๕๕๙ นายชยวฒน

ลมลขตอกษร หวหนาหนวยเฉพาะกจพญาเสอ

กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช รวมกบ

เจาหนาทสวนอนรกษสตวปา ส�านกบรหารท ๑๖

เชยงใหม, ฝายปกครองและทหาร รวมกวา ๑๐๐ นาย

เขารอโฮมสเตยทบานนาเลาใหม หม ๑๐ ต.เชยงดาว

อ.เชยงดาว จ.เชยงใหม

ทงน ในตอนเยน ทางเจาหนาทไดจดท�า

เอกสารเซนยนยอมการรอถอนของชาวบาน โดย

ก�าหนดใหแตละรายรอถอนครงหนง และหลงจาก

วนท ๒๘ กมภาพนธ ๒๕๕๙ ใหเหลอเพยง ๒ หลง

และจดทกางเตนทใหรายละ ๔ หลง หากใครไมยอม

เซนกจะแจงความด�าเนนคด หากจะสกไปสในศาล

ซงชาวบานจ�าตองเซน ทงเขาใจ และไมเขาใจ บวก

กบความกลวทเกดขน จงเซนกนหมด

นายชยวฒน ลมลขตอกษร หวหนาหนวย

เฉพาะกจพญาเสอ ระบวา การจดระเบยบครง

นเปนการปองปรามเพอไมใหเกดการขยายตวไป

มากกวาน

อกทง เจาหนาท ยงบอกอกวา หวนเกรงวา

จะกลายเปนภทบเบก ๒ ทมกลมนายทนบกรกเขาไป

ดาน อาซาผะ เลาหม เจาของโฮมสเตยราย

หนงกออกมายนยนวา ทผานมา ชาวบานพยายาม

รกษาจารตประเพณวฒนธรรมชนเผาลซเอาไว และ

ไมยอมใหมนายทนเขามาบกรกหรอซอขายทดนใน

ชมชนของเรา ไมเหมอนทภทบเบกอยางแนนอน อก

อยางโฮมสเตยทเราท�ากใชเพยงแคไมไผแบบเรยบ

งาย ไมไดท�าลายสงแวดลอม

อยางไรกตาม การจดระเบยบครงน เจาหนาท

ไดรอโฮมสเตย จ�านวน ๖๙ หลง จากเดม ๑๐๗ หลง

ใหเหลอเพยง ๓๘ หลง ซงมเจาของ ๑๙ ราย ราย

ละ ๒ หลง

การรอโฮมสเตยชาวบานนาเลาใหมในครงน

ไมไดสงผลกระทบตอรายได เศรษฐกจของชาวบาน

เทานน แตวาไดสงผลกระทบตอวถชวต วฒนธรรม

และความเปนอยของหลายครอบครวเปนอยางมาก

อาหมมะ เลาหม เจาของโฮมสเตยอกราย

หนง เลาใหฟงวา กอนหนานน เธอเคยเรยนหนงสอ

ระดบประถม แตเรยนไมจบ ความรนอย จงตองลง

ไปท�างานรบจางในเมองอยหลายป จนเกบเงนได

กอนหนง กลบมาบานเกดทนาเลา แลวไดชวนพอ

แมและนอง สรางโฮมสเตยไมไผเอาไว ๒ หลง หวง

จะชวยสรางรายได ดแลครอบครว อยดวยกนอยาง

อบอนและมความสข แตเมอเจาหนาทขนมารอโฮม

สเตยทงสองหลง ท�าใหเธอหมดเนอหมดตว

เธอเลาใหฟงวา ตอนนเธอไดพาครอบครว ทง

พอแมและนอง อพยพลงมาอยในตวอ�าเภอเชยงดาว

และท�างานรานคาราโอเกะ

ซงท�าใหเราเหนวา นโยบายทวงคนผนปา

หรอ ม.๔๔ นน ไดท�าใหหลายครอบครวชาตพนธ

คนอยกบปา นนลมสลาย เปลยนแปลง ไมเหมอน

เดมอกตอไป

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๖๖

สรางบานพกตลาการเชงดอยสเทพ บนความยอนแยง ลกลน ของนโยบายรฐ

ในขณะทรฐยงมมาตรการเรงไลรอหมบาน

ชาตพนธ เอาคนออกจากปา ตามนโยบายทวงคน

ผนปา

แตในอกมมหนงของเชยงใหม กลบมการ

สรางบานพกตลาการในเขตพนทปาดอยสเทพ จน

กลายเปนทมาของชอ “หมบานปาแหวง” จนเปนขาว

ครกโครมไปทวประเทศ

ยอนกลบไปเมอป ๒๕๕๙ ชวงระหวางการ

กอสรางบานพกขาราชการตลาการ ทผานมา กลม

นกอนรกษ และภาคประชาชนจงหวดเชยงใหม ได

พยายามคดคานการกอสรางมาโดยตลอด เพราะ

มองวาการกอสรางบานพกบรเวณเชงเขา ทามกลาง

ปาเตงรงทคอนขางสมบรณนนเปนความไมเหมาะสม

เนองจากพนทปาเหลอนอย

หากทางศาลอทธรณภาค ๕ ยงยนยนวา ได

ขอใชพนทอยางถกตองตามขนตอนของกรมธนารกษ

ในฐานะหนวยงานดแลทราชพสด

กระทงเมอวนท ๒๖ กมภาพนธ ๒๕๖๑ เพจ

เฟซบก “ปฏบตการหมาเฝาบาน” ไดโพสตเกยวกบ

ทมาของทดนบรเวณเชงดอยสเทพ จ.เชยงใหม ทเปน

สถานทกอสรางบานพกขาราชการตลาการ ตลอดจน

ระยะเวลาการด�าเนนงาน และจ�านวนเงนทใชในการ

ด�าเนนโครงการกอสรางบานพกขาราชการตลาการ

ตงแตจดเรมตน จนถงปจจบน จนเปนเรองทถกพด

ถงอยางกวางขวางในโซเชยลมเดย และไดรบความ

สนใจจากประชาชนในสงคมเปนอยางมาก

จากนนในชวงตนเดอนเมษายน ๒๕๖๑

ตวแทนภาคประชาสงคม พรอมดวยประชาชนชาว

เชยงใหม ไดจดกจกรรมเดนเทาเขากรงเทพฯ เพอ

ยนหนงสอถง พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายก

รฐมนตร ขอใหแกปญหากรณขอพพาทเรองการ

สรางบานพกตลาการศาลอทธรณ ภาค ๕ ซงก�าลง

กอสรางอยทเชงดอยสเทพ เพอใหรอบานพกทงหมด

ออก เพราะเปนการรกพนทปาสมบรณ แมจะมการ

ออกมายนยนวาเปนการขอใชพนทอยางถกตองตาม

กฎหมายกตาม

จนกระทง การเรยกรองใหคนพนทปาดอย

สเทพ จงหวดเชยงใหม จากโครงการกอสรางบาน

พกขาราชการตลาการ ศาลอทธรณภาค ๕ ดเหมอน

วาจะมขอยตแลว หลงจากเมอวนท ๖ พฤษภาคม

๒๕๖๑ นายสวพนธ ตนยวรรธนะ รฐมนตรประจ�า

ส�านกนายกรฐมนตร ตวแทนรฐบาล เขาหารอรวมกบ

ภาคประชาชนเชยงใหม ซงในการหารอครงน พลเอก

ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ไดใหแนวทาง

ในการหารอมาดวย ๓ ประเดน คอ ๑.จะไมมผอย

อาศยในแนวเขตปาดงเดม ๒.การฟนฟใหเปนพนท

ปา และ ๓.อะไรทยงหาขอตกลงไมได ใหมาคยกบ

เครอขายในวนนใหเกดความชดเจน

หลงจากการหารอเสรจสน นายสวพนธ

ตนยวรรธนะ รฐมนตรประจ�าส�านกนายกรฐมนตร ได

ประกาศอยางชดเจนวาจะคนพนทกอสรางบานพก

ตลาการศาลอทธรณภาค ๕ เพอเขาสกระบวนการ

ฟนฟปา โดยมขอสรปวา จะไมมผอยอาศย ในแนว

เขตปาดงเดม

โดยไดใหกรมธนารกษพนทเชยงใหมเขาไป

รงวดพนทใหเกดความชดเจน โดยยดแนวทภาค

ประชาชนเสนอ เพอใหทราบวาพนทใด คอแนวท

จะฟนฟ พนทใดคอสวนทศาลยงคงใชประโยชนได

เชน สวนของส�านกงาน จากนนสวนของพนททอยภาพ: w

ww.m

ountainp

eakn

ews.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๖๗

ในความดแลของกรมธนารกษกใหด�าเนนการตาม

อ�านาจหนาทตอไป รฐจะรบภาระในการหาพนทใหม

และงบประมาณจดสรางใหมใหทางศาล มการจดท�า

แผนการฟนฟ ปลกปา และปลกตนไม การด�าเนน

งานใหประชาชนรวมหารอและดแลรวมได โดยใหม

กรรมการระดบจงหวดเขามาดแล

ในสวนของขอเสนอจากเครอขายทตองการ

ใหมแผนดแลทปาดอยสเทพทเกยวของเชอมโยงผน

เดยวกน จะรบเอาเรองนมาพจารณา เชน การท�าให

เปนเขตอทยานปาสมบรณ หรอท�าอะไรกบสงปลก

สราง โดยการตงกรรมการมาด�าเนนการ เพอใหเปน

ปาสมบรณตามเจตนารมณตอไป เบองตน จะตอง

กอสรางบานพกใหแลวเสรจ ใหผรบเหมากอสรางสง

มอบงานใหแลวเสรจ

ดาน พลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายก

รฐมนตร กออกมากลาววา ไดน�าผลการพดคย

ระหวางตวแทนชาวบานทคดคานการกอสรางอาคาร

ส�านกงานศาลอทธรณภาค ๕ และบานพกตลาการ

เชงดอยสเทพ รวมถงค�าชแจงของศาลยตธรรม

เขาหารอในทประชมคณะรฐมนตร พรอมระบวา

พนทอาคารส�านกงาน สามารถตกลงกนได แตยงม

ปญหาพนทบานพกทใชงบประมาณรฐด�าเนนการ จน

ใกลเสรจ หากรอทงกเสยดาย และอาจเสยงถกผรบ

เหมาฟองรองด�าเนนคด จงสงใหหาแนวทางเปดพนท

ใหประชาชน เขาใชประโยชนอน เชน เปนสถานท

จดอบรม เพราะเชอวาศาลคงเขาใชประโยชนไมได

เพราะประชาชนคดคาน

อยางไรกตาม จากเหตการณครงน ไดสะทอน

ใหเราเหนวา โครงการกอสรางอาคารส�านกงานศาล

อทธรณภาค ๕ และบานพกตลาการ เชงดอยสเทพ

หรอ “หมบานปาแหวง” นนมความยอนแยง ลกลน

กนอยางมาก กบนโยบายทวงคนผนปา คสช. ทก�าลง

ด�าเนนการอยในหลายพนททวประเทศ

ธระศกด รปสวรรณ ผประสานงานเครอขาย

ขอคนพนทปาดอยสเทพ บอกวา ทาทดงกลาวของ

รฐบาลดยอนแยงกบนโยบายทวงคนผนปาท คสช.

ประกาศไวเมอกาวสอ�านาจในป ๒๕๕๗ ซงก�าหนด

วาจะคนผนปาใหได ๔๐% ตามแผนแมบท ทงน นาย

ธระศกด ยนยนวา โครงการกอสรางบานพกตลาการ

เปนการรกพนทปาดงเดม ซงเปนแนวเขตแดนทภาค

ประชาสงคมและกองทพซงเปน

ผดแลพนทนท�าสญญารวมกน

ไวเมอ ๓๐ ปทแลว

โฆษกเครอขายขอคนพนทปาดอยสเทพ เผย.. อยากเหนความเหลอมล�า ใหมาดทปาแหวง

เชนเดยวกบ บณรส บวคล โฆษกเครอขายขอคนพนทปาดอยสเทพ

กไดออกมาใหสมภาษณลาสดวา “พอคลกและสมผสเรองราวของบานปา

แหวง ผมกพบวา ความเหลอมล�าของสงคมไทยทเราพดๆ กนมาตลอดน ไม

ตองหาทไหนไกลหรอก มาดทปาแหวงเชยงใหมนแหละ ชดเจนด ประเทศเรา

ปกครองดวยกฎหมาย บอกวาเปนนตรฐ แตเรากพบวา การทหนวยราชการจะ

บงคบใชกบประชาชนทวไป กบ หนวยราชการดวยกนเอง กแตกตางกนแลว ถา

ประชาชนหรอเอกชนจะสรางอาคาร ไมแจงขออนญาต ไมสงแบบแปลน ลอง

ภาพ: w

ww.cmpu

blica.co

m

ภาพ: www.prachatalk.com

ภาพ: mgronline.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๖๘

สรางดส จะถกค�าสงใหระงบไวกอน เพอใหท�าให

เรยบรอยกอน แตส�าหรบโครงการของราชการดวย

กน เขาไดรบยกเวนไมตองขออนญาต อนนไมเปนไร

เขาใจได...แตกฎหมายกก�าหนดใหหนวยราชการนน

ตอง ‘แจง’ วาจะกอสรางอะไรแบบไหน ไปยง อปท.

ทองท รวมถงใหสงแบบแปลนกอสรางให อปท. เพอ

จะไดดวากระทบกบถนนหนทางและอะไรทเปนสวน

รวมบาง ปรากฏวา จนบดน ๕ ปผานไป อปท.ทอง

ทยงไมไดแปลนและไดรบการแจงใดๆ เลย...เหน

ไหม นแหละคอ ความเหลอมล�า เพราะระดบความ

เขมงวดของการบงคบใชกฎหมาย ไมเทากนแลว”

บณรส บอกอกวา ตอนทเรองนเปนทสนใจ

เปนขาวพาดหวใหญ ทางโฆษกส�านกงานศาลได

ออกมาบอกวา คนสามารถอยรวมกบปาได จะท�า

สงแวดลอมใหม จะปลกปาใหกลมกลน ถกผดไมร

หรอก แตมนเปน ‘วาทกรรม’ ทนาสนใจมาก ราชการ

บอกวา คนอยรวมปาได แตภาพทเหนกคอ การไถ

ท�าลายปาสมบรณเชงดอยออกไป ปทบดวยคอนกรต

และตนไมประหลาดตางถน เชน ตนลลาวด แตใน

อกฟากหนงของประเทศ เรากพบวา ระบบราชการ

กมวาทกรรม “คนตองแยกจากปา” หากปาดงกลาว

นน ไดรบนยามใหเปนปาอนรกษ เขตปาสงวน ปา

อทยานฯ ทงๆ ทคนซงถกไลจากปา เขากลมกลนกบ

ชวตในปามายาวนาน

“สองเหตการณ และสองวาทกรรมน ท�าให

เราสบสนมาก กบค�าวา ‘ปา’ และ ‘การสามารถอย

รวมปา’ ทขดแยงกนอยางสนเชง”

บณรส บอกวา นโยบายการอนรกษปาไมและ

ทรพยากรของเรา มนกลกลนแบบนมานานแลว ตอ

ใหมวาทกรรมหรอนโยบายอะไรออกมา วนดคนด

ทานกตดพนทปาอทยานแหงชาตเปนพนไร มาลงทน

หมนลานท�าไนทซาฟาร พชสวนโลก วนดคนด ทาน

กประกาศเพมพนทอทยาน เพมพนทปาอยางจรงจง

ไปไลจบทละ ๕ ไร ๑๐ ไร เพอจะขยายเขตปาให

ไดตามเปา

แตรฐกพยายามจะบอกวา กรณปาแหวง มน

เปนทราชพสด?! มนคนละอยางกน

“กรณปาแหวงนกเหมอนกน ...แมวาตามท

ราชการประกาศวามนเปนทราชพสด ไมใชเขตปา

อนรกษ หรอปาสงวนอะไร แตสภาพทแทจรงมนก

คอปาสมบรณ เปนทรพยากรล�าคาตอสวนรวม แต

ทานกไมสนสภาพขอเทจจรงนน ทานยดเอาค�านยาม

ทรฐชวาเปนทราชพสดเปนส�าคญ ปญหาทเกดขน

ทวไปในแผนดน มาจากการนยาม และชเอาของรฐ

นแหละครบ” โฆษกเครอขายขอคนพนทปาดอย

สเทพ กลาวทงทาย

นกกฎหมายศนยพทกษและฟนฟสทธชมชนทองถนชใหเหนความยอนแยงของกฎหมายและนโยบายรฐ

ในขณะท สมตรชย หตถสาร ผอ�านวยการศนยพทกษและฟนฟ

สทธชมชนทองถน กไดเสนอมมมองความเหนตอกรณความยอนแยงนวา

ถาดตามกฎหมายนนแตกตางกนดวยสถานะตามกฎหมาย กรณบานพก

ตลาการมสถานะตามกฎหมายเปนทราชพสด ททหารเคยขอใชแลวสงคน

กระทรวงการคลง แตสภาพพนทฟนตวเปนปาตามธรรมชาต สวนกรณทวง

ภาพ: p

antip

.com

/topic/

3767

5182

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๖๙

คนผนปาด�าเนนการในพนททประกาศเปนเขตปาตาม

กฎหมาย แมจะไมมสภาพปาแลวเนองจากมชมชน

ตงอยกอน หรอประชาชนท�ากนสบตอกนมา แตไม

ไดรบการรบรองสทธตามกฎหมาย ทงทไมมสภาพปา

แลว เมอรฐมนโยบายเพมพนทปาใหได ๔๐% จากท

มอย ๓๒% กเกดการทวงคนหรอน�าทท�ากนของชาว

บานไปปลกปา อยางททราบกน

“ถามองดวยเหตผลธรรมดาๆ เมอรฐประสงค

จะเพมพนทปา ดงนน กไมควรอนญาตใหมการใชท

ของรฐ (ไมวาประเภทไหน) ทมสภาพเปนปา (ตาม

ความเปนจรง) จนท�าใหปาธรรมชาตทฟนตวขนมา

เสยหายหรอสญเสยพนทสวนนไป เพราะมนสวนทาง

นโยบายของรฐเอง แมวาตามกฎหมายจะอนญาตให

ท�าไดกตาม และทมนยอนแยงจนเกดความไมพอใจ

กคอ ศาลตดสนเอาคนไปตดคกขอหาบกรกปาทก

วน ท�าใหเกดความรสกวาชาวบานทท�ามาหากนเลยง

ตนเองและครอบครวและอาศยอยในปามานาน กลบ

ถกตตราวาเปนอาชญากรท�าลายทรพยากรของชาต

เปนภยตอความมนคงของชาต สมควรลงโทษจ�าคก

โดยไมรอลงอาญา”

เมอเราถามวา กรณหมบานปาแหวง ถาเขา

ยงดงดนเขาไปพกอาศยอย ประชาชนสามารถเรยก

รอง ฟองรองเอาผด ไดหรอไม?!

สมตรชย กลาววา ในทางกฎหมาย หมบาน

นอยในความรบผดชอบของส�านกงานศาลยตธรรม

เพราะเปนผขอใชพนท ทผานมา ยงไมชดเจนวา

รฐบาลมค�าสงเปนลายลกษณอกษรหรอยง วาจะ

ไมใหมการยายเขาไปอาศยอย มแตค�าใหสมภาษณ

ของนายกฯ และรฐมนตรประจ�าส�านกนายกฯ ถาม

ค�าสงหามแลวยงดงดนเขาไปอย ประชาชนกนาจะ

เรยกรองเอาผดได

เมอเราถามวา มขอเสนอแนะไปยงรฐบาล

และเจาหนาทรฐทเกยวของตอกรณนไหม?!

“ไมมข อเสนอแนะอะไรในทางกฎหมาย

เพราะเปนสปรตของรฐบาลทมตอประชาชน”

ผอ�านวยการศนยพทกษและฟนฟสทธชมชน

ทองถน กลาวสนๆ ทงทาย

ขอมลประกอบ - สมภาษณ “บณรส บวคล” โฆษกเครอขายขอคนพนทปาดอยสเทพ, ๒ กรกฎาคม ๒๕๖๑

- สมภาษณ “พรสข เกดสวาง” มลนธเพอนไรพรมแดน, ๓ กรกฎาคม ๒๕๖๑

- สมภาษณ “สมตรชย หตถสาร” ผอ�านวยการศนยพทกษและฟนฟสทธชมชนทองถน, ๔ กรกฎาคม ๒๕๖๑

- “ปคออ” เตอนสตลกหลานไมเบยดเบยนคนอน ยนบานบางกลอยทถกเผาคอบานเกด แมศาลปกครองตดสนยกฟอง เตรยมยน

อทธรณสตอ, ส�านกขาวชายขอบ ๗ กนยายน ๒๕๕๙

- ค�าพพากษา ‘ปคออ’ สะทอนอ�านาจราชการผกขาดทรพยากรทวความรนแรง, ประชาไท, ๘ กนยายน ๒๕๕๙

- ยตแลว หมบานปาแหวง เตรยมคนพนทใหธนารกษ ฟนฟกลบเปนปา หามใครใชพนท, The Standard, ๖ พฤษภาคม ๒๕๖๑

- พฤ โอโดเชา, เวทเสวนาโตะกลม น�าเสนอกรณปญหาการมสวนรวมและการละเมดสทธชมชน “การมสวนรวมและสทธชมชน

ในสถานการณปจจบน” ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๕๘ ณ หองประชมบญช โรจนเสถยร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร

- “บานศาลในปาแหวง” บทสะทอนความยอนแยงนโยบายทวงคนผนปา คสช. บบซไทย, ๒๐ เมษายน ๒๕๖๑

- บทสรป “หมบานปาแหวง” ลยสรางตอแตศาลหามอย, พพทว, ๗ พฤษภาคม ๒๕๖๑

- จดระเบยบ “ดอยหลวงเชยงดาว” หลงโฮมสเตย-รสอรท รกทปาเพมหวนซ�ารอยภทบเบก, มตชน, ๓ พฤศจกายน ๒๕๕๙

ภาพ: www.mountainpeaknews.com

๗๐

ไตรตรองมตจตวญญาณ

เรอง สอโซเชยล : ปศาจ หรอ ศาสดา ในโลกยค ดจทล?

กบ บาทหลวงวชย โภคทว S.J.

บ าทหลวงวชย โภคทว พระสงฆ

คณะเยสอต ในอดตทานเปนจต-

ตาธการของ ยส. หรอ คณะกรรมการ

คาทอลกเพอความยตธรรมและสนต

ชอในขณะนนของแผนกยตธรรมและ

สนต คณะกรรมการคาทอลกเพอการ

พฒนาสงคม และทานยงมต�าแหนงเปน

จตตาธการของคณะกรรมการคาทอลก

เพอกลมชาตพนธ (คชพ.) หรอแผนก

กลมชาตพนธ องคกรทถอก�าเนดจาก ยส. เชนกน

คณพอวชย ไดกอตงสถานปฏบตธรรม ชอ

“สวนสนตวนา” อยทแขวงสกน เขตดอนเมอง สวน

สนตวนาเปนอาศรมในแบบของเยสอต เปนสถานท

ภาวนาทเรยบงายและใกลชดธรรมชาต ทเกดจาก

ความรวมมอระหวางคณะอรสลนและคณะเยสอตใน

ประเทศไทย เปดรบคนทมาท�ากจกรรม คาย และ

การอบรมทกรปแบบ ทงทเปนกลม และชวยน�าการ

เขาเงยบสวนบคคล การเสวนา การร�าพง

ปจจบน คณพอวชยในวย ๖๙ ป ทานพ�านก

อยทบานเซเวยร อนสาวรยชยสมรภม ถนเกาอน

ค นเคยของทาน เนองจากทานเคย

ท�างานอภบาลนสตนกศกษาคาทอลก

ของศนยประสานงานนสตนกศกษา

คาทอลกแหงประเทศไทย จดรวม

ตวของนกศกษาจากหลายสถาบน

ทมาร วมกนท�ากจกรรมเพอสงคม

โดยเฉพาะการไปออกคายอาสาสราง

สาธารณประโยชนใหแกผดอยโอกาสใน

สงคมตามถนทรกนดาร อยางตอเนอง

กนมาหลายตอหลายรนนบจากอดตจนถงปจจบนน

เรามโอกาสไดแวะไปเยยมเยยนคณพอวชย

ซงมาพกฟนสขภาพอยทน ไดทราบวาตอนนทาน

มความสนใจเรองของการไตรตรองดานมตจต

วญญาณ และมงานแปลเกยวกบเรองน จงขอนด

หมายทานเพอน�าเรองราวเหลานทจะเปนประโยชน

ตอผอาน โดยจะทยอยน�าลงในวารสาร “ผไถ” ฉบบ

นและฉบบตอไปดวย

ส�าหรบฉบบนจะเปนการไตรตรองในประเดน

เกยวกบโลกโซเชยลในมมมองของศาสนา

ปศาจ และพษของบาป: ความโลภ ความหลงมภาษตอนเดย ถามวา “จะท�าอยางไรใหน�า

หยดหนงไมระเหยหายไป” เขากบอกวา “กหยดลง

ไปในมหาสมทรส” น�ากบมหาสมทรกกลายเปนเนอ

เดยวกน และนกคอสงทพวกเราครสตชนบอกวา

เปาหมายของเราคอ การไปถงพระเจา กคอ หยดน�า

ตองพยายามลงไปรวมกบมหาสมทร เพราะพระเจา

บทความธญลกษณ นวลกษณกว สมภาษณ

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๗1

คอ มหาสมทร การเดนทางของชวต ปศาจมนกมก

จะดงเราไปทางซาย ดงไปทางขวา อนนนดกวา อน

นดกวา แลวบอยครงเราไมตระหนก ไมเหนถงความ

ชวรายของมน เวลาเรามองปศาจ ไมใชมนแคยวให

เราท�าดไมดเทานน มนท�าใหเราหลง

มอยครงหนงผมไปเดนปา ชวงนนเราเดน

ธรรมยาตราไปทบานแมแฮใต เปนหมบานท ‘พะ-

เลอปา’ ซงเปนปราชญชาวบานคนแรกๆ ของปกา-

เกอะญอทมชอเสยง เขาเรยนหนงสอเอง และเขา

เขยนหนงสอขนมาเลมหนงชอ “ขา ปกาเกอะญอ”

เลาถงวถชวตของเขาไดลกซงมาก เรากตงค�าถาม

ขนมาวา “ท�าไมเดยวนคนหน มสาวถงไมอยใน

หมบานแลว” พะเลอปาเงยบไปสกพก แลวพดออก

มาประโยคหนงวา “กเขาเลอกกนแตของทอรอย”

ผมเอามาคด ๓ วน ออ! กนของอรอย ข

จกรยานกบขมอเตอรไซค อยางไหนอรอยกวากน

ขมอเตอรไซคกบขบรถปกอพ อนไหนอรอยกวากน

มนมเยอะมากทจะดงดดเรา นกเลยมองวา จรงๆ

เรายงไมรทนปศาจ อกอยางปศาจมนใสพษลงไป

ในตวเรา อนนอยในพระคมภร ตอนทพระเปนเจา

สรางมนษยขนมา แลวปลกตนไมไวกลางสวนอเดน

พระเปนเจาบอกวา “สวนนเปนของเจา ใหเจาตง

ชอสตวทกตว ผลไมตนอนกนไดหมด ยกเวนตน

ทอยกลางสวน” มนษยกไมคดอะไรมาก อยไปกม

ความสขด จนในทสดงกมาบอกเอวาวา “จรงไหมท

พระเจาหามกนผลไมทงหมดเลยในสวนน” เหนความ

เจาเลหของงไหม พดในเชงวา พระเจางกนะ เอวาก

ตอบวา “ไมหรอก มตนกลางสวนตนเดยวทพระเจา

บอกวาอยากนหรออยาแตะตองมนเลย” อนนกเวอร

เหมอนกน เพราะพระเจาไมไดหามไมใหแตะตอง ง

กเหนวา มนษยกมอะไรเปรยวๆ อยในใจกบพระเจา

เหมอนกน จงบอกเอวาวา “ไมเปนไรหรอก คณกน

แลว คณจะฉลาดเหมอนพระเจา”

นคอจดออนของมนษย มนษยอยากเปน

พระเจา นกธรกจทมเงนมหาศาลมหมดทกอยาง

แลว เครองบนสวนตวกมแลว เรอยอรชกมแลว

ตองการอะไรอก ตองการอ�านาจ ถามอ�านาจแลว

ฉนสามารถเพมทรพยสนไดอกเยอะเลย เอานโยบาย

ทมนสอดคลองกบทรพยากรทเราม เสรจแลวพอม

เงนมอ�านาจกคดวาตวเองเปนพระเจา แลวเมอไรท

คดวาตวเองเปนพระเจา กพงเทานน เพราะมนษย

ไมใชพระเจา

ทผมบอกวาเรามพษกคอ ครสตชนบอกวา

เมอเรากนเขาไป เราถกพระเจาลงโทษ แตเดยวนผม

มองใหมแลว ผมไมไดมองวาถกพระเจาลงโทษ ผม

มองวา มนษยถกพษ ทพระเจาหามกนไมใชเพราะ

ตองการใหมนษยเชอฟงพระเจา แตผมตความของ

ผมเองวา พระเจาบอกวา “อยากนนะเพราะมนมพษ”

มนษยไปกนพษเขากอยในสวนไมได ตองออกไปใช

ชวตทตรากตร�าตางๆ แลวกบอกวาพระเจาลงโทษ

ไมใช แลวพษนนกยงคงอยจนถงปจจบน พษทเรา

อยากจะเปนใหญ พษทเราโลภ

เพราะฉะนน ในแงของสงคมปจจบน สาเหต

ของความเสอมทงหมดอยทบาป แลวเราไมคอยได

ภาพ: the

.ismaili

ภาพ: u

reka

360.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๗๒

คดถงบาปในแงน เราคดถงบาปในแง ฉนท�าถกท�า

ผด แตไมไดคดวาการทภเขาน�าแขงก�าลงละลายมา

จากพษของมนษย การทปลาวาฬกนถงพลาสตกจน

ตาย มาจากพษของมนษย ความมกงายของมนษย

แตมนษยกไมรเรองเพราะโดนครอบง�า ผมจงคดวา

ถาเราจะตอส เราตองมองใหออกในหลายๆ ประเดน

มหาตมะ คานธ พดไววา “ทรพยากรของ

มนษยเพยงพอส�าหรบทกคน แตไมพอส�าหรบคน

โลภคนเดยว” เพราะฉะนน ถามนษยเราปลอยให

พษของบาปมนขนมา แลวเรากตามพษของบาปนน

ไป มนเปนพษของการท�าลาย มนท�าลายตวเองและ

ท�าลายคนอน แลวยงท�าลายธรรมชาต

นเหนชด ผมถงรกในหลวงรชกาลท ๙

มาก เพราะทานบอกวา ใหพอเพยง

ถาเราพอใจกบทเราเปนอย พอเพยง

ไมไดหมายถง อดอยากปากแหง พระ

เปนเจาไมเคยตองการใหเราอดอยาก

ปากแหงนะ พระเปนเจาใหอาหาร

และอรอยดวย และพระองคกใหของ

หวาน และดอกไมประดบโตะ เพราะฉะนนค�าวา ‘พอ

เพยง’ คอ พอใจในสงทเปนอย มความสขกบมน สข

กบความเรยบงาย ถาเรารจกพอ

และน เป นเ รองของจตวญญาณ ถ าจต

วญญาณเรามพลงและรสก เราจะมความสข เราม

แคนเรากมความสข มประสบการณทางจตวญญาณ

บอยครงทเราไมคอยไดหาประสบการณน สมยผม

เปนนกศกษาผมออกคายทกป แลวคายสมยนน

ล�าเคญกวานเยอะ ไมมหมบานไหนทมไฟฟา แลว

ทางไปเตมไปดวยฝนดนแดง พอไปถงหวแดงหมด

ครงหนงเราไปท�าโรงเรยนกน แลวทนน มเดก

๓ คน เขาชอบมาตอแยกบผม เดกพวกนเขาสงเกต

เทาผม เวลาผมเดนเทาเปยกๆ นวเทาผมจะเหนรอย

สนว แตไมเหนรอยทหา เดกสามคนนกชอบกดเทา

ผมลงไป แลวบอกใหเพอนๆ ด แลวกหวเราะกน

ตอนนนผมกไมไดคดอะไร อยากเลนกเลนไป มอย

วนหนง งานใกลเสรจแลว เรากพกผอนกนตอนเยนๆ

ผมกนงอยตรงบนได เดกกลอดใตบนไดมาแลวกกด

นวเทาผมลงไป นวเทาผมกกระดกขน

มา เดกกกระโดดโลดเตนสนกมาก

เชอไหม ตอนนนผมมองเดก

๓ คนน เหมอนผมก�าลงดเทวดาตว

นอยๆ ก�าลงเรงระบ�าอยางมความสข

มาก ผมเองสะดงเลย โอ! เราท�าใหเขา

มความสขขนาดนเชยวหรอ ผมกนก

ในใจวา เราไมตองการอะไรมากไป

กวานแลว ชวตน การท�าใหคนอนมความสข

นเปนเรองของจตวญญาณ ซงเรามกไมคอย

ไดคดเพราะเรามกคดวาความสขของเรามนถก

ก�าหนดโดยอยางนนอยางน แตจรงๆ ชวตเรามนม

อกมตหนง ซงถาเราเขาถงแลว จะท�าใหเราเหนถง

คณคาของชวตเรา และเมอเราเหนคณคาแลว เรา

จะไมตองการอะไรอก

สอโซเชยล: ปศาจ หรอ ศาสดา ในโลกยคดจทล?เวลาผมใชค�า ‘ปศาจ’ มนเปนค�าทคนปจจบน

ยอมรบยาก หรอพอพดไปแลวเขากมองออกมาเปน

นามธรรมหรออะไรทเขาจบตองไมได แตในภาษา

ของนกบญเปาโล สาวกคนหนงของพระเยซเจา

นกบญเปาโลบอกวา มนษยเราไมเหนพระเจาหรอก

แตเราเหนฤทธานภาพของพระเจาอยทวไป และเรา

ไมมวนปฏเสธเลยวา ไมมพระเจา ส�าหรบผม ผมก

มองคลายๆ กน เราไมเหนปศาจ แตเราเหนฤทธา-

นภาพของมนอยทวๆ ไป

โซเชยลมเดยเปนเครองมอททรงพลงของ

ปศาจทมาลอลวงเรา มนเปนยาเสพตด และอก

อยางหนง มนลอลวงเรา มเดกตงเทาไรไปเจอกนแลว

โดนท�ารายจากโซเชยลมเดย เราตองรจกวเคราะห

ใหลกซง และเราตองสามารถเปนอสระ ผมมองวา

ภาพ: w

ww.saratmd.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๗๓

เราใชมนเพอความสะดวกของเรา แตเรากตองรจก

พอเพยง ผมตามโฆษณามาเยอะและผมคดไมถงวา

มนครอบง�าเราถงขนาดน มนลงไปถงจตส�านก มน

ลงไปถงคณคาของธรรมะ มนไปท�าลายคณคาของ

ธรรมะ มนไปแทนคณคาของธรรมะ ส�าหรบผมมน

อนตรายมาก เรองเสพตดกอกอยางหนง เราไปตด

อยกบอะไรทมนเสมอนจรง

ปศาจมนฉลาดมาก เขาบอกวา “Devil is the

king of half truth ปศาจเปนราชาของความจรงแค

ครงเดยว” ผมมเพอนเปนนกโฆษณาหลายคน พอ

ถงวยเกษยณ เลกท�างานโฆษณากนหมด ผมถาม

“ท�าไมถงเลกละ เงนไมดเหรอ” เขาบอก “เงนด”

“แลวออกท�าไม” เขาบอก “เบอทจะหลอกคน”

ส�าหรบผม โซเชยลมเดยเปนเครองมอทม

ประสทธภาพและเปนเครองมอททกคนใชและทก

คนปลอยใหมนครอบง�าเรา ซงอนนอนตราย มน

อนตรายโดยทเราไมรตววามนอนตราย มคนเคย

ทดลอง โดยใหกบอยในน�า แลวคอยๆ เพมอณหภม

ตอนแรกกบอยในน�ากยงสบาย พอเพมอณหภมไป

จนถงจดทกบอยไมไหวแลว แตไมมแรงกระโดด ใน

ทสดกกลายเปนกบตม แตเวลาทใสน�ารอนลงไปเลย

กบทนไมไหว มนกกระโดดหนเลย โซเชยลมเดยมน

ท�าใหเรากลายเปนกบตม

ยคทคนไมมเวลาทจะเบอ ไมมเวลาทจะเบอ ไมมเวลาทจะเงยบ ไมม

เวลาทจะเผชญกบตวเอง เราไมกลาเผชญกบตวเอง

ตวเราเองนาหวาดกลวนะ เพราะบางทมนมความ

หลงอะไรทเจบปวด เรามปมดอย แตถาไมเผชญ

กบมน เราจะรไดอยางไร เพราะเราไมมเวลาทจะ

คอนเนค (Connect) กบตวเราเอง (Self) เราไปเชอม

ตอกบอนเทอรเนต กบคนทงโลก เรองอะไรกไมร

และไมเปนแกนสาร คอคนเราจะมคณคาทแทจรง

กบคณคาของปลอมตลอด ปศาจมนเปนเจาของ

ของปลอม พระเยซเจาบอกวา พระองคทรงเปน

ความจรง และชวตเปนหนทางความจรงและชวต

ทางคาทอลก คนทจตวนไมมสมาธเพราะตดมอถอ ตดโลกโซเชยล เขามวธการดทอกซอยางไร

เขากใชการเขาเงยบไปไตรตรองถงเรองจตใจ

จตวญญาณ โปปฟรงซสเขยนสมณสาสน Laudato Si’

คอ การสรรเสรญพระเจา พระองคอธบายถงความ

สมพนธระหวางเรากบสงแวดลอมวาเปนอยางไร เรา

ไดท�าลายไปอยางไร ปญหากคอจดทเราจะไตรตรอง

มนตองมประเดน ถาเราไตรตรองทวๆ ไปวา เรา

ท�าอะไรดไมด ถกไมถก มนกไดอยแคนน เหมอน

กบชวตประจ�าวนเรา แตถาเราเรมไตรตรองวา ไอ

ปศาจทอยในโลกมนเปนอยางไร เครองมอทมนใช

มอะไรบาง อนนในพระคมภรของชาวครสตบอก

ภาพ: w

ww.m

arke

tingo

ops.co

m

ภาพ: w

ww.th

eatla

ntic.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๗๔

วา พระเปนเจาบอกใหเราฉลาดเหมอนง งเปนสตว

ทฉลาด เจาเลหทสด ไมใชใหเราเจาเลหนะ แตให

เรารทน

เพราะฉะนน เวลาทเราจะพจารณาเรองน

เราตองใหเวลากบตวเอง อยเงยบๆ และอาจตอง

มคนไกดคอยแนะน�าใหเราด

ประเดนนนประเดนนวา คณ

เหนไหมวาปศาจมนมพลงแค

ไหน มพลงกบคณอยางไร เรา

ตองรจกวเคราะห ผมวานเปน

เครองมอ นกบญอกญาซโอผ

ทตงคณะเยสอตเรยกวา “เปน

แบบฝกหดจต” คอใหจตเรา

มพลง และใหจตเราแยกแยะ

ผดชอบชวด และเลอก ตว

เลอกนส�าคญเพราะเรากตด

อยกบของอรอย บางทเราตองเลอกกนของไมอรอย

แตท�าใหสขภาพด แตเรามกเลอกกนของอรอยทไม

ท�าใหสขภาพด

นกบญอกญาซโอพดถงขนาดทวา ถาเราลม

ท�าวตร ไมเปนไร ท�าวตรเหมอนเปนการไตรตรอง

ชวต เชาเยน เราไดท�าผดอะไรบาง เราไดท�าดอะไร

บาง ถาเราลมท�ามสซาไมเปนไร มสซาคอการภาวนา

ประจ�าวนทส�าคญทสด แตทานบอกวา “อยาลม

ไตรตรองชวตวนละสองครง ตอนเทยงกบเยน” ทาน

บอกวา “ปศาจสามารถเขามาไดเสมอ” เราอาจจะ

หลงไปไกล เชน ตอนแรกท�างานเพอคนอน พอได

รบรางวลเยอะแยะ เรากมองวาเรานาจะไดอะไร

ตอบแทนมากขน เพราะฉะนน กตองใชวธนในการ

พจารณาไตรตรองใหรถงดชว รถงเลหกลของปศาจ

ในเวลาเดยวกน นกบญอกญาซโอบอกวา

เวลาเราภาวนา อยางเราตงใจภาวนา ๑ ชวโมง แต

ในเวลานนผมเบอมาก กมความคดวา ไปเดนสวดลก

ประค�าดกวา สวดเหมอนกนแตคนละรปแบบ นกบญ

ทานเตอนวา “แบบนไมถก คณตงใจภาวนา ๑ ชวโมง

คณสญญากบพระแลว แตท�าไมคณออก” พดงายๆ

วา ใหเราพจารณาสงทด และสงทดนอยกวา เรา

อยากตงสต แตกมโซเชยลมเดย เดยวตองตอบโนน

นนน แลวกยาวไป เพราะฉะนน กตองพจารณาสง

ทดและดนอยกวา ดไมจรงมนกอนตราย มนหลอก

ตวเองได

ส�าหรบผม เราไตรตรองเพอเราจะไดรเทาทน

การท�างาน เราเรยกวาบาปกได จตไมดกได ปศาจ

มนอาจจะเปนอะไรทนาเกลยดนากลว แตถาเราใช

ค�าวา รเทาทนบาป เพราะถาเรามองบาปเปนแคอะไร

ทเราท�าในแตละวน นคอผลของมน แตเปนผลเลกๆ

เทานนเอง แตการรเทาทนบาป กคอเรารวาบาปมน

ท�าลายโลกเรา บาปท�าใหมนษยไปสความหายนะ

เรารสกถงขนาดนนไหม อนนส�าคญมาก เราไมคอย

รสกหรอก วนหนงถาเราเดนไปตามทางทมนน�าเรา

ไป แลวกพลาดเปาไปเรอยๆ คณจะไปไหน ตาย

เทานนเอง เพราะฉะนนตอนนคณตองพจารณาใหด

ทางทคณก�าลงจะไป

ในหลวงรชกาลท ๙ ทานเสนอทางซงทก

ศาสนาเสนอทางเดยวกน คอ ความพอเพยง ความ

พอเพยง คอการทคณมความสขในสงทคณมอย

และถาคณมความสขเทานนคณพอแลว ถาหากเรา

ไตรตรองกนแบบน มนมพลงบวก ทางครสตเรยก

วา พระจตเจาดลใจ ใหกลบใจ มในประวตศาสตร

ของศาสนาเรา ทถกดลใจแลวกลบใจ เราตองเชอม

โยงกบพระเปนเจาใหได การเชอมโยงกบพระเจาก

คอ การอยเงยบๆ เผชญกบตวเอง ยอมรบสภาพท

ตวเองอย นเราพดถงระดบจตวญญาณ ผมอยากให

เรามองจตวญญาณในระดบทวามนเปนการฝกปฏบต

ถามผมวาท�าอยางไร พฒนาจตวญญาณของตวเอง

ขนมา ท�าได เรามศกยภาพ พระเจาอยกบเราตลอด

ทางพทธกบอก เราเปนพทธะอยกบตว เพยงแตเรา

ไมไดใช เพราะเรามวแตไปวนวายกบเรองนเรองนน

โดยลมศกยภาพตวเองทม

๗๕

บทไตรตรอง พระสนตะปาปาฟรงซส

เรอง สอในสงคมดจทล

เ ชาวนศกรท ๗ มนาคม ค.ศ.

๒๐๑๓ พระคารดนลทานหนง

ไดแสดงความคดเหนตอทประชม

สมชชาบรรดาพระคารดนล ท

Vatican Synod Hall ถงพนธกจ

ของพระศาสนจกรในอนาคต

วา พระศาสนจกรคาทอลกตอง

ออกจากฐานทมนตนเอง ไปส

เขตแดนชายขอบ ซงไมใชเฉพาะ

ในเชงภมศาสตรเทานน แตเปน

ชายขอบในบรบทของความเปน

มนษย นนคอกลมคนทยงมความ

ทกขจากความบาป ผทมความ

เจบปวดขมขน ผทไมไดรบความ

ยตธรรม ผถกทอดทง ผทไมม

ศาสนา ผขดสน

...หากพระศาสนจกรไม

เดนออกจากฐานทมน ไปชวย

เหลอ และรวมทกขรวมสขกบพ

นองผทกขยาก พระศาสนจกรก

กลายเปนพระศาสนจกรทคดถง

แตตนเอง และฝอตายไปในทสด

สถาบนหรอองคกรของศาสนจกร

หลายแหง มปศาจแหงการหลง

ทะนงตนเองฝงรากลกอย ใน

หนงสอววรณ (พระคมภรเลม

สดทายในพระคมภรภาคพนธ-

สญญาใหม) พระเยซเจาตรสวา

เราก�าลงยนเคาะประตอย แมโดย

หลกฐาน เปนการเคาะประตจาก

ดานนอก เพอจะเขาไปขางใน แต

ขาพเจาคดวาบอยครงทพระเยซ

เจา เคาะประตจากขางใน เพอ

วา เราจะไดเปดประตหวใจของ

เราและใหพระองคไดออกมา

พระศาสนจกรทหวงแตตนเอง

เปนพระศาสนจกรทขงพระเยซ

เจาไวขางในตนเอง ไมปลอยให

พระองคออกไปขางนอก เปนพระ

ศาสนจกรทหลงวาตนเองเปนแสง

สวาง และเปดโอกาสใหซาตาน

ทมจตฝกใฝทางโลกมอทธพล

เหนอตนเอง...เปนพระศาสนจกร

ทอาศยอยภายในตนเอง ของ

ตนเอง และเพอตนเอง ซงตรง

ขามกบพระศาสนจกรทประกาศ

ขาวด ซงออกจากตนเองไปสผ

อน ...

...พระสนตะปาปาองค

ใหม ควรเปนบรษทด�าเนนชวต

ดวยการไตรตรองพจารณาและ

เลอมใสศรทธาในองคพระเยซ

เจา และน�าพาพระศาสนจกรออก

ไปสผทอยชายขอบ ชวยใหพระ

ปดเลมโดย อจฉรา สมแสงสรวง

ภาพ: u

gchristia

nnew

s.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๗๖

ศาสนจกรเปนมารดาทมชวตชวา

ด�ารงชวตดวยความออนหวาน

และน�าความปตสขมาสผ เดอด

รอน...

และแล วเช าวนท ๑๓

มนาคม ๒๐๑๓ พระคารดนล

ทานนน กไดรบเลอกตงเปนพระ

สนตะปาปาฟรงซส และความคด

ของพระองคนนสรปไดวา พระ

ศาสนจกรคาทอลกมพนธกจใน

การประกาศขาวด ตองออกจาก

ตนเอง ไปพบปะ ไปรจก เขาใจ

ความจรงของชวตผ คนตามท

ตางๆ โดยเฉพาะผคนทด�ารง

ชวตอยตามชายขอบ ผเดอดรอน

ไมมใครสนใจ และนบจากนน

พระองคกมวาทะทสนสะเทอน

และทาทายศาสนจกรคาทอลก

มาอยางตอเนอง อาท พระ

ศาสนจกร ตองเปนโรงพยาบาล

สนาม มใชเปนพพธภณฑ ... เรา

จ�าเปนตองไดกลนของฝงแกะ

...พอตองการพระศาสนจกรท

เตมไปดวยรอยฟกช�า บาดเจบ

สกปรกมอมแมม เพราะออก

ไปชวยเหลอผคนตามทองถนน

มากกวาพระศาสนจกรทออนแอ

บอบบาง จากการทขงตวเองหรอ

แขวนตวเองไวกบพนทปลอดภย

ของตนเองเทานน...

ในป ๒๐๑๕ สมณสาสน

Laudato Si' ภาษาลาตน แปลวา

ขอสรรเสรญองคพระผเปนเจา

ซงเนนเรองการดแลรกษาโลก

ซงเปนบานสวนรวมของทกคน

พระสนตะปาปาฟรงซส ย�าชดวา

ทกๆ สรรพสงนนสมพนธกน แต

สงคมดจทลทกวนน เราแตละ

คนไมสามารถมความสมพนธกบ

เพอนมนษยดวยกน เรามชวตอย

ในลกโปง (ความเพอฝน ความ

จอมปลอม) ทเราสรางขนมาปก

ปองเราจากการรจก สมพนธกบ

คนอนๆ และไมมโอกาสไดเรยน

รถงความเจบปวด ความกลว

หรอความปตยนดของพวกเขา

รวมไปถงความซบซอนโชกโชน

ของชวตทบางคนมประสบการณ

พระสนตะปาปา เสนอทางเลอก

เดยวตอเรองน คอการเสวนา

(การพดคยเพอเขาใจถงความเปน

จรงแหงชวตทเพอนมนษยประสบ

อยางแทจรง) ซงไมเฉพาะการ

เสวนาระหวางมนษยดวยกน แต

เปนการเสวนากบสงมชวตอนๆ

อกดวย และตองตระหนกวา ทง

มนษยและทกสรรพสงในเอกภพ

น สมพนธกน และตองพงพากน

หากมนษยไมเปดตนเองออกไป

สผอน และดแลรกษาธรรมชาต

สรรพสง เรากหลกเลยงไมไดท

จะถกความกาวหนาทางดาน

เทคโนโลย หวนกลบมาท�าลาย

มนษยและธรรมชาตเขาสกวน

หนง

ภาพ: w

ww.philstar.c

om

ภาพ: w

ww.re

ligione

nlibertad.co

m

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๗๗

ตวชวยเหลอและอปสรรคในสารวนสอมวลชนสากล

ป ๒๐๑๕ พระสนตะปาปาฟรงซส

เตอนทกคนถงสอสมยใหม โดย

เฉพาะเยาวชนคนหนมสาว วา

“สอสมยใหม ซงเปนสวนส�าคญ

ของชวตไปแลวนน เปนทงตวชวย

เหลอและอปสรรคในการสอสาร

ของสมาชกภายในครอบครว

และระหวางครอบครว สออาจ

เปนอปสรรคขดขวาง หากกลาย

เปนวธทจะหลบเลยงการฟงผ

อน หรอหลกเลยงการตดตอทาง

กายภาพ (ใชการตดตอดวยการ

พมพขอความแทนการหนหนาพด

คยกน หรอการใชหฟงอยตลอด

เวลา ฯลฯ) การเสพสอจนท�าให

ทกชวงเวลาของความเงยบสงบ

และการพกผอนหมดไป ทงนตอง

ไมลมวา “ความเงยบเปนองค

ประกอบส�าคญของการสอสาร

หากไมมความเงยบ ค�าพดทอดม

ไปดวยเนอหากไมสามารถคงอย

ได” และตองระลกเสมอวา การ

ฟงเปนเงอนไขแรกของการสอสาร

เพยงแคไมมเสยงรบกวนอออง

และหยดเสยงซบซบนนทา การ

ฟงกเปนไปไดแลว ขณะเดยวกน

สอกมคณปการ เมอเปดโอกาส

ใหคนแบงปนเรองราวของตนเอง

ไดตดตอกบเพอนทอยไกลๆ ได

ขอบคณผอน หรอขออภย และ

ไดเปดประตสการพบปะใหมๆ”

วนสอมวลชนสากล ป

๒๐๑๖ พระสนตะปาปาไดกลาวย�า

อกครงวา การสอสาร มบทบาท

ส�าคญตอการสรางสายสมพนธ

ชวยใหมการเผชญหนาพบปะพด

คยและหลอมรวมของผคน คงจะ

เปนความงดงามไมนอย หากผคน

เจรจาและปฏบตตอกนดวยความ

หวงใย เพอมใหเกดการเขาใจ

ผด และรกษาบาดแผลแหงความ

ทรงจ�า ค�าพดทสอสารออกมานน

เชอมความสมพนธภายในสมาชก

ในครอบครว และในสงคม ทงใน

สงคมวตถนยมและสงคมดจทล

ค�าพดและการกระท�าตางๆ ควร

เปนตวชวยใหเราพนจากวงจร

ของการต�าหนประณามและความ

อาฆาตพยาบาท ทเปนหลมพราง

ของความเกลยดชง และการ

ตอบโตดวยความรนแรง

และเมอวนท ๑ พฤษภาคม

๒๐๑๘ นเอง โอกาสร�าลกถง

นกบญโยเซฟ บดาอปถมภของ

พระเยซ และองคอปถมภของ

ผใชแรงงาน พระสนตะปาปา

ฟรงซส ไดใหขอคดแกผบรหาร

และเจาหนาทของหนงสอพมพ

คาทอลก Avvenire วา บคลกของ

นกบญโยเซฟ เปนเครองเตอน

ใจผทท�าหนาทสอสาร ถงความ

มขนต อดทน สงบเงยบ ไมรบ

รอน ความเรวของขอมลขาวสาร

ทกวนน ล�าหนาเกนกวาขดความ

สามารถในการไตรตรองของผคน

หนงสอพมพคาทอลกไมเพยงแค

ท�าหนาทรายงานขาวเพอสราง

ความประทบใจแกผอาน หรอ

เพอไดจ�านวนลกคาเพมขนเทานน

แตตองเปนสอใหความร ทชวยให

ผอานไดคดและตดสนดวยตนเอง

สงคมดจทล ก�าลงทาทาย

นยใหมของความเสมอภาคเทา

เทยม ทใครๆ กสามารถสราง

เวบบลอก น�าเสนอความคดเหน

บทความ แลวแตความตองการ

ของผใชอยางอสระ ผคนโลด

แลนเขาไปในโลกอนเทอรเนต

ปดประตจากโลกความจรง สวม

บทบาทสมมต ใชจนตนาการ

เขาห�าหนกบเหตการณทสงคม

เสมอนจรงสรางขน เกมออนไลน

ภาพ: c

nnph

ilippine

s.co

mภา

พ: w

ww.pop

erep

ort.c

om

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๗๘

สามารถท�าใหเดกคนหนงทอย

หนาจอคอมพวเตอร สรางเพอน

ชวคราวกบผอน ขณะเดยวกน

กสรางชมชนแหงการชวยเหลอ

กนไดอยางรวดเรวทนใจ หรอ

วฒนธรรม “ฉนด วย” แบบ

ชวคราว หรอสามารถสรางความ

แตกแยกขดแยงในชวไมกอดใจ

ความสะดวกของการเขา

ถงอนเทอรเนต กใหผลลพธสอง

ดาน ดานหนง ท�าใหโอกาสตอ

การหวนกลบมาของเพอนเกลอ

เพอนเกาแก ทหางหายกนไปนาน

นน เปนไปไดงายนดเดยว และ

เพอนรกวยเกาเหลานน ไดเตม

เตมความสขและสรางสงคมเลกๆ

ระหวางกนอกครงทางเครอขาย

ออนไลน อกดานหนง เพยงกด

ปม ‘ไลก’ หรอ ‘แชร’ เพยงครง

เดยว กกลายเปนอาวธนาสะพรง

ทไปท�าลายชอเสยง ใสราย กลน

แกลง หรอหมนประมาท ซงการ

เรยกรองถงความรบผดชอบและ

จรรยาบรรณ จากถอยค�าหรอ

การกระท�าทปลอยออกมาและ

ไปลวงละเมดผอน แทบจะเปน

ไปไมไดเลย

บรการเครอข ายสงคม

ออนไลน Facebook, Line, Twitter

ทถกใชกนอยางแพรหลาย ได

ชวยใหผคนมสมาธภาวนา หรอ

พจารณาตรกตรอง เพอสมผส

ความร สกส วนลกและพบตว

ตนของตนเองไดหรอไม ยงท�า

กจกรรมรวมกน หนหนามาพด

คยกน ไดสมผส ไดยนเสยงท

เปลงออกมาหรอเปลา หรอเปน

เพยงพนทเปดสาธารณะ ทบรรดา

สาวกยนดเปดเผยทกสงทกอยาง

ของตวเองอยางไมยงคดถงผล

กระทบ หรออยากรอยากเหนทก

สงทกอยาง และเมอเหนแลวก

กลบเพกเฉย หรอไมรสกอะไรเลย

ตอเรองบางเรองทตองการความ

ชวยเหลอ วฒนธรรมอนเทอรเนต

ท�าใหผ คนหลงคดวาค�าตอบท

รวดเรว ฉบพลน ตอค�าถามทซบ-

ซอน คอค�าตอบทมคาทสด บาง

คนท�างานหนกเพอไลตามความ

สอดคลองเหมาะสม แตกลบตอง

หมนควางไปสความไมเหมาะสม

หาตวตนเองไมเจอ ดงนน เรา

จงตองหลกเลยงอนตรายใหญ

หลวง หากเรายงวงตามหาความ

เหมาะสมสอดคลองอย เราม

ความเสยงทจะกลายเปนเพยงแค

นกออกแบบทาเตนของความเรง

ดวน แตเตมไปดวยความสบสน

มากกวา ผด�าเนนชวตไปอยาง

มนคงดวยการใชภมปญญาและ

การไตรตรอง เทคโนโลยเครอ

ขายสงคมของเราพฒนาล�าหนา

ไปอยางรวดเรว สงทนาเปนหวง

คอการตระหนกรภายในตวของ

เรา จะเตบโตไปพรอมๆ กนอยาง

เทาทนไดหรอไม

ภาพ: c

pb-u

s-w

2.wpm

ucdn

.com

ภาพ: m

arco

reco

rder.files.wordp

ress.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑ ๗๙

สนามรบดจทล ไมใชการ

ตอส กนดวยเรองของเขตแดน

หรออาณาเขต ทวาเปนผคนท

เดนขวกไขวหรอสญจรอย บน

ถนนหนทาง ก�าลงหลงทางอยใน

สนามรบดจทล เพยงแคนงเคาะ

แปนพมพ ใชจอภาพ หรอใชนว

สมผสบนโทรศพทมอถอ ลวนม

บาดแผลทางดานจตใจทตองการ

หนวยพยาบาลสนามมาชวยรกษา

มาสมานบาดแผล และไกลเกลย

ปมความขดแยงระหวางกน พระ

ศาสนจกรมใชสปาบ�าบด และ

ครสตชนตองมใชครสตชนแบบไม

เตมเวลา มใชครสตชนในหองโถง

สงสรรค นงจบเครองดม สนทนา

เรองศาสนาหรอเทววทยา ทไม

สงผลกระทบใดๆ ตอชวตผคน

เลย และรวมทงพฤตกรรมแยๆ

อนๆ ทแฝงอยในชวตครสตชน

จากการหลงตดอยในหลมด�าของ

สงคมดจทล เชน ตสองหนา หลง

ตวเอง สขนยม ทผน�าทางดาน

จตใจของศาสนจกรคาทอลกทาน

น วพากษวจารณอยางหนกหนวง

ตรงไปตรงมา พระองคยงทรง

เปนหวงเยาวชนทเสยเวลาไปกบ

โทรทศนและคอมพวเตอร โดย

เฉพาะการเสพตด และตกเปน

ทาส ซงท�าลายจตวญญาณและ

ครอบง�าอสรภาพ มการศกษา

วจยพบวา สอดจทลไดเบยงเบน

ความสนใจของเยาวชน เยาวชน

มสมาธเพยง ๓๑ วนาทตอการ

ท�างานแตละชวง และโดยเฉพาะ

อนตรายทเยาวชนและเดกเลอก

เปนเหยอของสอลามก

อปมาชาวสะมาเรยผใจด: วฒนธรรมการสอสารพระสนตะปาปาฟรงซส ได

ย�าวา ในสงคมดจทล มนษยชาต

จะเจรญชวตและเขาใจซงกนและ

กน คอตองมภาวะสงบ ตรกตรอง

อยางรอบคอบ ตองใหเวลาและ

ความสามารถทจะเงยบและฟง

เราตองอดทน หากเราตองการ

เขาใจผทแตกตางจากเรา คน

เราจะแสดงออกถงตวตนของตน

อยางเตมทกตอเมอพวกเขารวา

พวกเขาไดรบการยอมรบอยาง

แทจรงจากผอน ไมใชเพยงแคถก

ฝนใจยอมรบ....

แลวการสอสารจะเปนจด

เรมตนของวฒนธรรมทแทจรง

ของการเผชญหนาไดอยางไร?

เราจะเปน “เพอนบานทดตอกน”

ในการใชสอเพอการสอสาร และ

ในสภาพแวดลอม

ใหมทสรางขนดวย

เทคโนโลยด จทล

ไดอยางไร? อปมา

เรองชาวสะมาเรย

ผ ใจด เปนอปมา

เกยวกบการสอสาร

ชายชาวสะมาเรยผ

ทเดนทางผานมาและพบผไดรบ

บาดเจบสาหสขางถนน เขาแสดง

ความรบผดชอบตอผออนแอท

ปรากฏอยขางหนา เขาไดประชด

รางกาย และใชการสอสาร ทง

การเพงมองด การฟง การพด

คย และรบชวยเหลอชายผบาด

เจบ ดวยการสอสารซงกนและ

กนน ชายทงสองคนกลายเปน

เพอนมตรกน พระเยซเจาทรง

เปลยนความเขาใจของเรา ไมใช

แคเหนคนอนเปนเหมอนตวเอง

แตสามารถทจะท�าใหตวเองเปน

เหมอนคนอนได การสอสารเปน

เรองเกยวกบการตระหนกวาเรา

ทกคนเปนพนองกน เปนเพอน

บานกน การสอสารคอพลงแหง

ความเปนมตรทช วยเหลอกน

เปนพลงเครอขายทางสงคมของ

มนษยชาตอยางแทจรง

บทความน เปนการประมวลความคดของพระสนตะปาปาฟรงซส ทกลาวถงเรองสอในโอกาสตางๆ

ภาพ: w

ww.amarintv.com

ผไถ ฉบบท ๑๐๗ : พฤษภาคม - สงหาคม ๒๕๖๑๘๐ใบสมครสมาชก / สงซอ วารสาร “ผไถ”

ชอ-สกล.................................................................................. อาย.............. การศกษา ..............................

อาชพ / องคกร...................................................................................................................................................

ทอย ..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................... รหสไปรษณย ..............................

โทรศพท................................................ โทรสาร................................ E-Mail ..................................................

สมาชกวารสาร “ผไถ” สมาชกใหม ตออายสมาชก รหส ...........................................

ระยะเวลา ๑ ป (๓ ฉบบ) ๑๕๐ บาท ๒ ป (๖ ฉบบ) ๓๐๐ บาท

สมครสมาชก มากกวา ๒ ป กรณาระบจ�านวน ................................................................................................

สงซอวารสาร “ผไถ” ฉบบท ..........................................................................................................................

ขอรวมสนบสนนการจดพมพวารสาร “ผไถ” เปนจ�านวนเงน ............................................................................

รวมจ�านวนเงน ............................. บาท (.....................................................................................................)

ช�าระโดย ธนาณต สงจายในนาม “ปรญดา วาปกง” ปณ. สทธสาร ๑๐๓๒๑

โอนเขาบญช ในนาม “คณะกรรมการคาทอลกฯ แผนกยตธรรมและสนต”

ธนาคารกสกรไทย สาขาหวยขวาง บญชออมทรพย เลขทบญช ๐๘๔-๒-๐๗๖๓๙-๒

(กรณาสงส�าเนาการโอนเงนมาตามทอยขางลางน หรอสงส�าเนาเอกสารทางโทรสาร ๐ ๒๖๙๒ ๔๑๕๐)

ฝายเผยแพรเพอการมสวนรวม คณะกรรมการคาทอลกเพอการพฒนาสงคม แผนกยตธรรมและสนต (ยส.)

๑๑๔ (๒๔๙๒) ซ.ประชาสงเคราะห ๒๔ ดนแดง กรงเทพฯ ๑๐๔๐๐ โทรศพท ๐ ๒๒๗๕ ๗๗๘๓, ๐ ๒๒๗๗ ๔๖๒๕

โทรสาร ๐ ๒๖๙๒ ๔๑๕๐ เวบไซต: www.jpthai.org E-Mail: ccjpthai@gmail.com

ฉบบท ๑๐๔“พลงครอบครวเขมแขง 

สรางสงคมยงยน”

ฉบบท ๑๐๕ครบรอบ ๔๐ ป ย.ส. เหลยวหลง แลหนา  

งานดานสงคม ของพระศาสนจกรไทย

ฉบบท ๑๐๖

“ผอพยพ และ ผลภย คอชายหญงทมง แสวงหาสนตภาพ”

ฉบบท ๑๐๒

“ชวต การงาน และความสข”

ฉบบท ๑๐๓

“สนตวธ  เรมท ครอบครว”