154

ภาคผนวก ฑ ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร

เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

155

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

156

เรอง … สารและสมบตของสาร โดยใชผงวฏจกร

คมอคร

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชดท 1

157

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวย

1. คมอคร ประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 ผงมโนทศน 1.3 ตารางวเคราะหหลกสตร 1.4 แผนการจดการเรยนร

2. คมอนกเรยน ประกอบดวย 2.1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 2.2 บตรค าสง 2.3 ใบงาน (งานกลม) ประกอบดวย

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 2.4 ใบงาน (รายบคคล) ประกอบดวย

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

ค าชแจงส าหรบคร

158

ครผสอนศกษารายละเอยด ขนตอนของคมอคร คมอนกเรยน แผนการจดการเรยนร

1. ครผสอนศกษา เนอหาทจะสอนใหเขาใจ ถกตอง และแมนย า 2. ครผสอนตองเตรยมเอกสารและล าดบสออปกรณไวลวงหนาอยางเปนระบบ 3. กอนสอนครผสอนตองชแจงใหนกเรยนไดรเกยวกบบทบาท หนาทของตนเอง

ในการปฏบตตามค าแนะน าของชดฝก 4. ครผสอนตองแจงจดประสงคการเรยนร ในแตละชดฝกกอนการสอนทกครง 5. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรม ครผสอนจะตองคอยใหค าแนะน า

ใหค าปรกษา ก ากบ ดแลชวยเหลอส าหรบนกเรยน หรอกลมทประสบปญหา 6. หลงการใชชดฝก ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลงานของนกเรยนทกครง

159

ผงมโนทศนการจดกจกรรม

1. สารและสมบตของสาร - วฎจกรของน า - วฎจกรของหน - วฎจกรของออกซเจน

2. การเปลยนแปลงของสารโดยใชผงความคด - การเปลยนสถานะ - การระเหย การระเหด - การละลาย - การเกดสารใหม

3. การแยกสารโดยใชผงกงไม - การแยกสารเนอผสม - การแยกสารเนอเดยว

4. สารในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม - สารในชวตประจ าวน - สารทใชในการปรงแตงรส

และสของอาหาร - สารทใชในการท าความ

สะอาด - สารก าจดแมลงและ

สารก าจดศตรพช

5. ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชผงกางปลา - ผลของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม - พฤตกรรมของมนษยใชสาร

ในชวตประจ าวนแลวม ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

สารในชวตประจ าวน

160

ตารางวเคราะหหลกสตร

สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. ส ารวจตรวจสอบ อภปราย จดจ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน สมบต และการน าเสนอแตละประเภทไปใชประโยชน สามารถเลอกใชสารเหลานไดอยางถกตองและปลอดภย

1. สบคนขอมล อธบายและจดประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชน

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกรสารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

1. การสบคนขอมล และการอภปรายประเภทของสารทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชนและวธการเลอกใชสารในชวตประจ าวนอยางถกตองและปลอดภย

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

161

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. สงเกต ส ารวจตรวจสอบ อภปรายสมบตของสารทเกดเปนสารละลาย เปลยนสถานะ และเกดสารใหม วเคราะหและอธบายไดวาเปลยนแปลงใดท าใหสมบตของสารเปลยนแปลง รวมทงตระหนกวา การท าใหสารเกดการเปลยนแปลงอาจกอใหเกดผลตอสงมชวตและ สงแวดลอม

1. สบคนขอมล วเคราะหและอธบายเกยวกบสมบตของสารเมอสารเปลยนแปลงสถานะเกดการละลายและเกดสารใหม สงทท าใหสมบตของสารเกดการเปลยนแปลง และเสนอแนะการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกรสารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

1. อธบายเกยวกบสมบตของสารเมอเกดการเปลยนสถานะ เกดการละลายและเกดเปนสารใหม

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

3. น าเสนอการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารตอ สงมชวตและสงแวดลอม

162

หนวยการเรยนร เรองสารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ชดกจกรรมการเรยนร เวลา (ชวโมง)

ชดท 1 สารและสมบตของสาร ชดท 2 การเปลยนแปลงของสาร ชดท 3 การแยกสาร ชดท 4 สารในชวตประจ าวน ชดท 5 ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

3 3 3 3 3

รวม 15

163

แผนการจดการเรยนรท 1 กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 4 เรอง สารในชวตประจ าวน เวลา 15 ชวโมง แผนการเรยนรท 1 เรอง สารและสมบตของสาร เวลา 3 ชวโมง

สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระส าคญ 1. สารทอยรอบตวเรามหลายชนดและมหลายสถานะมทงทเปนของแขง ของเหลว และแกส แตละสถานะลวนเปนประโยชนและอาจใหโทษไดทงนน การเรยนรเรองสารและน าไปใชใหถกตองตามชนดและประโยชนของสารยอมเกดผลดตอการน าไปใช 2. แผนผงวฏจกร เปนการคดแบบเปนกระบวนการตอเนองเปนวงกลม ซงน าเสนอขนตอนตาง ๆ ทสมพนธ เรยงตามล าดบเปนวงกลม โดยในวงกลมจะไมมจดเรมตนหรอสนสด และชวยในการเรยบเรยงการคดวเคราะหได

ผลการเรยนรทคาดหวง วเคราะหเปรยบเทยบและอธบายสมบตของสารในสถานะของแขง ของเหลว แกส และเขยนแผนภาพแสดงวฎจกรได

จดประสงคการเรยนร 1. บอกชนดและประเภทของสารได 2. บอกองคประกอบของสารได 3. บอกประโยชนของสารในชวตประจ าวนได 4. บอกสมบตของสารในสถานะตางๆ กน 5. วเคราะหความสมพนธของสารในสถานะตาง ๆ กนได

164

6. สามารถคดวเคราะหและเขยนผงแบบวฎจกรได 7. สามารถท างานรวมกบเพอนได

สาระการเรยนร 1. ชนดและประเภทของสาร 2. องคประกอบของสาร 3. สมบตของสารในสถานะตาง ๆ 4. ผงวฎจกรของสารและสมบตของสาร

กระบวนการจดการเรยนร 1. นกเรยนดวสดสงของทครน าเปนสอแตละชนด เชน น า แกวน า เลนเกมสตอบค าถาม ครถามนกเรยนใหเกดความคดและวเคราะหสาร เชน ถามวา

- นกเรยนรจกค าวา “สาร” ไหม - นกเรยนรไหมวา “สาร” มกสถานะ - นกเรยนรจกค าวา “สถานะของสาร” ไหม - สารมสถานะใดบาง - ครยกแกวน าเปลา (ใหนกเรยนดแลวถามวาแกวน ามลกษณะแขงไหม) - นกเรยนตอบไดไหมวา แกวน ามสถานะอะไร (ของแขง) - ครเทน าลงในแกวน า ยกใหนกเรยนดแลวถามวาน าในแกวมลกษณะเปนของเหลว

ใชไหม (ใช) - นกเรยนคดวาน ามสถานะอะไร (ของเหลว) - ครน าลกโปงมาใหนกเรยนด แลวถามวาอะไรท าใหลกโปงลอยฟาได (แกส)

2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 3. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 4 – 6 คน คละเดกเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนเลอกประธาน และเลขานการกลม 4. นกเรยนรบใบความรท 1 เรองสารและสมบตของสาร โดยใชผงวฏจกร และศกษาการเขยนผงวฎจกร 5. นกเรยนและครรวมอภปรายซกถามจากการศกษา ใบความรการเขยนผงวฎจกร 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมรบชดฝกกจกรรมและอปกรณประกอบ บตรค าสง คมอ นกเรยน ใบงาน แบบฝก ปากกาเคม กระดาษส สชอลก สไม จากครแลวอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอน

165

7. นกเรยนท าแบบฝกชดท 1 (งานกลม) ในขณะทนกเรยนฝกปฏบตกจกรรมครคอยใหค าปรกษา ค าแนะน า 8. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนความคดหลก ความคดรอง และค าทใชเชอมลงในกระดาษโปสเตอรส และระบายสตกแตงใหสวยงาม แลวชวยกนอภปรายและสรปเรองจากแผนผงวฎจกร 9. ตวแทนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 10. นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบฝก และประเมนผลงานของแตละกลม 11. นกเรยนแตละกลมประเมนผลงานตวเองโดยเทยบกบเกณฑการประเมน 12. นกเรยนแตละกลมตดตามงานทปายนเทศ 13. นกเรยนท าใบงานท 2 และใบงานท 3 (งานรายบคคล) และน าผลงานสงคร 14. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรอง สารและสมบตของสาร และการเขยนผงวฎจกร และการน าไปใช แหลงการเรยนร 1. น า แกวน า เกมสตอบค าถาม 2. ปากกาเคม 3. กระดาษโปสเตอรส 4. สชอลก สไม 5. ชดกจกรรม (ใบความร ใบงาน คมอนกเรยน บตรค าสง ) การวดผลและประเมนผล

1. การสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 3. การตรวจผลงาน

3.1 การเขยนแผนผงวฏจกร เกณฑการประเมน

1. สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชน 3. การตรวจผลงาน

166

เครองมอประเมนผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. แบบประเมนการน าเสนอผลงาน 3. แบบประเมนการตรวจผลงาน ความคดเหนผบรหาร …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………) ผอ านวยการโรงเรยน

บนทกหลงสอน …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ปญหา/อปสรรค …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไข …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………)

167

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

ท

ชอ - สกล

พฤตกรรมการท างานกลม ความรบผดชอบ การยอมรบฟง

ความคดเหนผอน ความมน าใจ

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

168

แบบประเมนการน าเสนอผลงาน

ท

ชอ - สกล

การน าเสนอผลงาน เนอหา

ครอบคลม ผลงานถกตอง

สวยงาม การล าดบ ขนตอน

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

169

แบบประเมนการตรวจผลงาน

ท

ชอ - สกล ผลงานนกเรยน

5 4 3 2 1

เกณฑการใหคะแนนการท าชดกจกรรม การใหคะแนนการเขยนแผนผงวฎจกร คะแนนเตมขอละ 3 คะแนน 3 คะแนน วางล าดบขนตอนไดตอเนองเปนวงจรถกตอง 2 คะแนน วางล าดบขนตอนไดตอเนองเปนวงจรไดถกตองเพยงบางสวน 1 คะแนน วางล าดบขนตอนไมตอเนองและสลบทกน

170

เรอง … สารและสมบตของสาร โดยใชผงวฎจกร

คมอนกเรยน

ชดท 1

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

171

1. นกเรยนรบเอกสารจากคร 1 ชดประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 บตรค าสง 1.3 ใบงานกลม

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 1.4 ใบงานรายบคคล

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

2. นกเรยนอานบตรค าสงใหเขาใจ 3. นกเรยนอานค าชแจงในใบงาน และปฏบตตามอยางเครงครด 4. ใชกระบวนการกลมในการท างาน ใหความรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน ท างาน

อยางตงใจ 5. เนองจากแบบฝกหดมหลายชด แตมเวลาเรยนทจ ากด นกเรยนตองท าใหเสรจทนเวลา

ทก าหนดไว 6. นกเรยนและครรวมกนประเมนผลงาน 7. นกเรยนปฏบตงานเรยบรอยแลว ควรเกบเอกสาร และวสดอปกรณทกชนสงคน

ครผสอนทกครง 8. ในการท าแบบทดสอบ นกเรยนตองท าดวยความรอบคอบ

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน

172

1. นกเรยนศกษาและอานใบความรใหเขาใจ 2. นกเรยนอานค าชแจงจากใบงานใหเขาใจ และปฏบตกจกรรม

ตามล าดบ 3. นกเรยนตรวจค าตอบจากบตรเฉลยโดยเทยบคะแนนจากเกณฑ

การประเมน

บตรค าสง

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

173

จดประสงค เมอก าหนดใบความรท 1 เรองสารและสมบตของสาร นกเรยนสามารถเขยน ผงวฎจกร และน าเสนอผลงานจากเรองได ค าชแจง

1. ใหนกเรยนอานค าชแจง และเกณฑการประเมนใหเขาใจอยางละเอยด 2. ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยเขยนเปนแผนผงวฎจกร

2.1 อานใบความรท 1 เรองสารและประเภทของสารทก าหนดให 2.2 หาความคดหลกและความคดรองจากบทความทอาน 2.3 น าความคดหลกและความคดรอง จากบทความมาเขยนวางไวในแผนผง

ทก าหนดให 2.4 หาค าเชอมาเขยนไวทแขนของแผนผง 2.5 ออกแบบและวาดภาพระบายสแผนผงวฎจกร ลงในกระดาษโปสเตอรส

ทแจกให 3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 4. นกเรยนน าเกณฑการประเมนมาตรวจใหคะแนน 5. นกเรยนแตละกลมแกไขผลงาน

ใบงาน (งานกลม)

174

ใบความรท 1 เรอง สารและประเภทของสาร วฎจกรของน า (Water cycle)

น ามสถานะตางกน ซงจะมอนภาคแตกตางกน ดงน

1. ของแขง อนภาคในของแขงอยชดกนมาก และมการจดเรยงตวอยางเปนระเบยบท าให

เคลอนไหวไดนอยมาก ของแขงจงสามารถรกษารปรางและปรมาตรใหคงทได 2. ของเหลว อนภาคในของเหลวมการจดเรยงตวอยหางกนกวาในของแขง และไมเปน

ระเบยบเหมอนในของแขง ท าใหอนภาคเคลอนไหวไดมากกวาในของแขง ของเหลวจงไมสามารถรกษารปรางใหคงทได ท าใหอนภาคเคลอนไหวไดมากกวาในของแขง ของเหลวจงไมสามารถรกษารปรางใหคงทได โดยรปรางจะเปลยนแปลงไปตามภาชนะทบรรจ

3. แกส สวนในแกสจะมทวางระหวางอนภาคมากกวาในของเหลวและของแขง จงท าให อนภาคเคลอนทไดอยางอสระทกทศทาง แกสจงไมสามารถรกษารปรางและปรมาตรใหคงทได โดยรปรางและปรมาตรของแกสจะเปลยนแปลงไปตามรปรางและปรมาตรของภาชนะทบรรจ น าจดเปนทรพยากรทสามารถสรางทดแทนขนใหมได น าประมาณ 97% เปนน าในมหาสมทรและอก 3% เปนน าทขวโลก แมน าล าธาร น าใตดน และอน ๆ ในการหมนเวยนของน าเรมจากแสงแดดทสองมายงโลก โดยใชพลงงานจากแสงแดดนจะมผลตอการระเหยและการคายน าของพช (Transpiration) จะเกดการควบแนน (Condensation) ลอยอยในระดบสงขน เรยกวาเมฆแลวกจะสลายเปนฝน ตกมาสแผนดนและมหาสมทร หมนเวยนเชนนไปเรอย ๆ จงท าใหเกดวฎจกรของน าทอยในสภาวะสมดลย การเปลยนสถานะของน า การควบแนน การแขงตว การกลายเปนไอ การหลอมเหลว

ของแขง ของเหลว แกส

175

แบบฝกชดท 1

ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 1 เรองวฎจกรของน า แลวเขยนลงในแผนผงวฎจกร ทก าหนดให

176

เฉลยแบบฝกชดท 1 เรองวฎจกรของน า

น ามการเปลยนแปลงสถานะเปน 3 ขน

แกส

การควบแนน

การหลอมเหลว

การระเหย กลายเปนไอ

ของแขง

ของเหลว

วฎจกรของน า

177

จดประสงค เมอก าหนดใบงานท 2 และใบงานท 3 ใหนกเรยนสามารถเขยนผงวฎจกรได ค าชแจง

1. นกเรยนอานใบความรทก าหนดให แลวปฏบตดงน 1.1 วเคราะหขนตอนสารและสมบตของสาร 1.2 น ามาเขยนลงในวฎจกร 1.3 ระบายสใหสวยงาม

2. น าผลงานสงคร

ใบงาน (รายบคคล)

178

ใบความรท 2 เรอง ชนดและวฎจกรของหน

หน คอกอนวตถแขงทประกอบขนดวยแรหลายชนดผสมกนและเกาะรวมกนอย นกธรณวทยาใชลกษณะการเกดเปนเกณฑในการจ าแนกหนออกเปน 3 ประเภท คอ หนอคน หนตะกอน และหนแปร หนอคน คอหนทเกดจากการเยนตวและแขงตวของหนหนดทรอนจด ซงอาจจะเยนตวภายในเปลอกโลกหรอภายนอกเปลอกโลก หนหนด คอ หนหลอมเหลวละลายทรอนจด ถาอยในเปลอกโลก เรยกวา แมกมา (magma) ถาผดพนออกมาบนผวโลกเรยกวา ลาวา (lava) ภเขาไฟ คอหนทเกดจากการเยนตวอยางรวดเรวของลาวาภายนอกเปลอกโลก ท าใหมเนอละเอยด ไมมดอกหรอลาย

รป หนหนด ลาวา และภเขาไฟ

ลาวา

อดแนน

ความรอน

ระเบด

หน

ภเขาไฟ

วฎจกรของหน

179

แบบฝกชดท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 2 เรองชนดและวฎจกรของหน แลวเขยนลงในแผนผงวฎจกร ทก าหนดให

180

เฉลยแบบฝกชดท 2

เรองชนดและวฎจกรของหน

ลาวา

อดแนน

ความรอน

ระเบด

หน

ภเขาไฟ

วฎจกรของหน

181

ใบความรท 3

เรอง วฎจกรของออกซเจน ในระบบนเวศทางน า ออกซเจนไดมากจากการสงเคราะหดวยแสงของพชและสงมชวต ตาง ๆ ในน า นอกจากนนยงไดมาจากการละลายของออกซเจนจากบรรยากาศ โดยการสมผสอากาศของน าโดยตรง และมการสญเสยออกซเจนไปจากแหลงน าโดยการระเหย การหายใจของสงมชวต และการยอยสลายโดยจลนทรย

ภาพ วฎจกรของออกซเจน ปรมาณออกซเจนทละลายในน าเปนปจจยส าคญทมผลกระทบตอสตวน า การรายงานคาของออกซเจนทละลายน ามกรายงานในรปความเขมขนมหนวยเปนมลลกรมตอลตร (mg/l) และสตวน าสวนใหญตองการปรมาณออกซเจนทละลายในน าอยางนอย 1 mg/k เพอการมชวตรอด โดยในแตละชนดจะมความแตกตางของระดบออกซเจนทละลายในน าทเหมาะสม (วรช, 2544)

สตว

หายใจ

สงเคราะหแสง

ละลายน า

พช

ออกซเจน

วฎจกรของออกซเจน

182

แบบฝกชดท 3 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 3 เรองวฎจกรของออกซเจน แลวเขยนลงในแผนผงวฎจกร ทก าหนดให

183

เฉลยแบบฝกชดท 3 เรองวฎจกรของออกซเจน

สตว

หายใจ

สงเคราะหแสง

ละลายน า

พช

ออกซเจน

วฎจกรของออกซเจน

184

เรอง … การเปลยนแปลงของสาร โดยใชผงความคด

คมอคร

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชดท 2

185

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรอง สารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวย

1. คมอคร ประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 ผงมโนทศน 1.3 ตารางวเคราะหหลกสตร 1.4 แผนการจดการเรยนร

2. คมอนกเรยน ประกอบดวย 2.1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 2.2 บตรค าสง 2.3 ใบงาน (งานกลม) ประกอบดวย

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 2.4 ใบงาน (รายบคคล) ประกอบดวย

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

ค าชแจงส าหรบคร

186

ครผสอนศกษารายละเอยด ขนตอนของคมอคร คมอนกเรยน แผนการจดการเรยนร

1. ครผสอนศกษา เนอหาทจะสอนใหเขาใจ ถกตอง และแมนย า 2. ครผสอนตองเตรยมเอกสารและล าดบสออปกรณไวลวงหนาอยางเปนระบบ 3. กอนสอนครผสอนตองชแจงใหนกเรยนไดรเกยวกบบทบาท หนาทของตนเอง

ในการปฏบตตามค าแนะน าของชดฝก 4. ครผสอนตองแจงจดประสงคการเรยนร ในแตละชดฝกกอนการสอนทกครง 5. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรม ครผสอนจะตองคอยใหค าแนะน า

ใหค าปรกษา ก ากบ ดแลชวยเหลอส าหรบนกเรยน หรอกลมทประสบปญหา 6. หลงการใชชดฝก ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลงานของนกเรยนทกครง

187

ผงมโนทศนการจดกจกรรม

1. สารและสมบตของสาร - วฎจกรของน า - วฎจกรของหน - วฎจกรของออกซเจน

2. การเปลยนแปลงของสารโดยใชผงความคด - การเปลยนสถานะ - การระเหย การระเหด - การละลาย - การเกดสารใหม

3. การแยกสารโดยใชผงกงไม - การแยกสารเนอผสม - การแยกสารเนอเดยว

4. สารในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม - สารในชวตประจ าวน - สารทใชในการปรงแตงรส

และสของอาหาร - สารทใชในการท าความ

สะอาด - สารก าจดแมลงและ

สารก าจดศครพช

5. ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชผงกางปลา - ผลของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม - พฤตกรรมของมนษยใชสาร

ในชวตประจ าวนแลวม ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

สารในชวตประจ าวน

188

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. ส ารวจตรวจสอบ อภปราย จดจ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน สมบต และการน าเสนอแตละประเภทไปใชประโยชน สามารถเลอกใชสารเหลานไดอยางถกตองและปลอดภย

1. สบคนขอมล อธบายและจดประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชน

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกร สารทใชในชวตประจ าวนท

เลอกศกษาตามความสนใจ

1. การสบคนขอมล และการอภปรายประเภทของสารทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชนและวธการเลอกใชสารในชวตประจ าวนอยางถกตองและปลอดภย

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

189

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. สงเกต ส ารวจตรวจสอบ อภปรายสมบตของสารทเกดเปนสารละลาย เปลยนสถานะ และเกดสารใหม วเคราะหและอธบายไดวาเปลยนแปลงใดท าใหสมบตของสารเปลยนแปลง รวมทงตระหนกวา การท าใหสารเกดการเปลยนแปลงอาจกอใหเกดผลตอสงมชวตและ สงแวดลอม

1. สบคนขอมล วเคราะหและอธบายเกยวกบสมบตของสารเมอสารเปลยนแปลงสถานะเกดการละลายและเกดสารใหม สงทท าใหสมบตของสารเกดการเปลยนแปลง และเสนอแนะการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกรสารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

1. อธบายเกยวกบสมบตของสารเมอเกดการเปลยนสถานะ เกดการละลายและเกดเปนสารใหม

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

3. น าเสนอการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารตอ สงมชวตและสงแวดลอม

190

หนวยการเรยนร เรองสารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ชดกจกรรมการเรยนร เวลา (ชวโมง)

ชดท 1 สารและสมบตของสาร ชดท 2 การเปลยนแปลงของสาร ชดท 3 การแยกสาร ชดท 4 สารในชวตประจ าวน ชดท 5 ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

3 3 3 3 3

รวม 15

191

แผนการจดการเรยนรท 2 กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 4 เรอง สารในชวตประจ าวน เวลา 15 ชวโมง แผนการเรยนรท 2 เรอง การเปลยนแปลงของสาร เวลา 3 ชวโมง

สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระส าคญ 1. สารทอยรอบตวเรามหลายชนดและมหลายสถานะ มทงทเปนของแขง ของเหลวและแกส ซงแตละสถานะสามารถเปลยนสถานะและรปรางได 2. สารเนอผสม หมายถง สารทผสมกนแลวเนอสารไมผสมกลมกลน เหมอนกนทกสวนยงมองเหนสวนทแตกตางกนอย 3. สารเนอเดยวหรอสารละลาย หมายถง สารผสมทมลกษณะและสมบตเหมอนกนทกสวน สารเนอผสม หมายถง สารผสมทไมรวมเขาดวยกนเปนสารเนอเดยว 4. การเกดสารใหม สงเกตไดจากการเปลยนแปลงทท าใหเกดแกส เกดตะกอน หรอการเปลยนสของสารบางปฏกรยาอาจเกดกลน การเปลยนแปลงอณหภม มแสงหรอเสยงเกดขน สารใหมทไดจะมสมบตแตกตางไปจากเดม 5. ผงความคดประกอบดวยความคดหลกและความคดรอง ซงน ามาสรางความสมพนธของความคด และชวยในการเรยบเรยงการคดวเคราะหได

192

ผลการเรยนรทคาดหวง อธบายเกยวกบสมบตของสารเมอสารเปลยนแปลงสถานะเกดการละลายและเกดสารใหม จดประสงคการเรยนร

1. บอกการเปลยนสถานะของสารได 2. บอกความหมายของค าวา “การระเหย” และ “การระเหด” ได 3. บอกความหมายของค าวา “สารละลาย” และ “การละลาย” ได 4. บอกลกษณะของ “ตวท าละลาย” และ “ตวถกละลาย” ได 5. บอกหลกและวธการท าใหเกดสารใหม ได 6. สามารถคดวเคราะหและเขยนผงความคด ได 7. สามารถท างานรวมกบเพอนได

สาระการเรยนร

1. การเปลยนสถานะของสารความหมายค าวา “การระเหย” “การระเหด” “การระเหยแหง” 2. ความหมายค าวา “สารละลาย” และ “การละลาย” 3. ความหมายค าวา “ตวท าละลาย” และ “ตวถกละลาย” 4. หลกและวธการท าใหเกดเปนสารใหม

กระบวนการจดการเรยนร 1. ครน าน าตาลทราย เกลอ และปย มาใหนกเรยนด แลวตงค าถามใหนกเรยนคดวเคราะหสาระ เชนถามวา นกเรยนคดวาสงทเหนนจะเปลยนสถานะไดเชนไร 2. ครยกแผนภมการละลายใหนกเรยนด ดงน 3. ถามนกเรยนวาจากแผนภมทเหนนนกเรยนไดความรอะไร (ขนตอนของการละลาย) 4. วนนเราจะเรยนเรอง การเปลยนแปลงสถานะของสาร 5. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 6. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 4 – 6 คน คละเดกเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนเลอกประธาน และเลขานการกลม

สาร ตวท าละลาย

ตวถก ละลาย

การละลาย สารละลาย

193

7. นกเรยนรบใบความรท 2 เรองการเปลยนแปลงของสาร โดยใชผงความคด และศกษาการเขยนผงความคด 8. นกเรยนและครรวมอภปรายซกถามจากการศกษา ใบความรการเขยนผงความคด 9. ตวแทนนกเรยนแตละกลมรบชดฝกกจกรรมและอปกรณประกอบ บตรค าสง คมอ นกเรยน ใบงาน แบบฝก ปากกาเคม กระดาษส สชอลก สไม จากครแลวอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอน 10. นกเรยนท าแบบฝกชดท 1 (งานกลม) ในขณะทนกเรยนฝกปฏบตกจกรรมครคอยใหค าปรกษา ค าแนะน า 11. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนความคดหลก ความคดรอง และค าทใชเชอมลงในกระดาษโปสเตอรส และระบายสตกแตงใหสวยงาม แลวชวยกนอภปรายและสรปเรองจากแผนผงความคด 12. ตวแทนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 13. นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบฝก และประเมนผลงานของแตละกลม 14. นกเรยนแตละกลมประเมนผลงานตวเองโดยเทยบกบเกณฑการประเมน 15. นกเรยนแตละกลมตดตามงานทปายนเทศ 16. นกเรยนท าใบงานท 2 และใบงานท 3 (งานรายบคคล) และน าผลงานสงคร 17. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรอง การเปลยนแปลงของสาร และการเขยนผงความคด และการน าไปใช แหลงการเรยนร 1. น าตาล เกลอ ปย 2. ปากกาเคม 3. กระดาษโปสเตอรส 4. สชอลก สไม 5. ชดกจกรรม (ใบความร ใบงาน คมอนกเรยน บตรค าสง ) การวดผลและประเมนผล

1. การสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 3. การตรวจผลงาน

3.1 การเขยนแผนผงความคด

194

เกณฑการประเมน 1. สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชน 3. การตรวจผลงาน

เครองมอประเมนผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. แบบประเมนการน าเสนอผลงาน 3. แบบประเมนการตรวจผลงาน ความคดเหนผบรหาร …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………) ผอ านวยการโรงเรยน

บนทกหลงสอน …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ปญหา/อปสรรค …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไข …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………

195

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

ท

ชอ - สกล

พฤตกรรมการท างานกลม ความรบผดชอบ การยอมรบฟง

ความคดเหนผอน ความมน าใจ

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

196

แบบประเมนการน าเสนอผลงาน

ท

ชอ - สกล

การน าเสนอผลงาน เนอหา

ครอบคลม ผลงานถกตอง

สวยงาม การล าดบ ขนตอน

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

197

แบบประเมนการตรวจผลงาน

ท

ชอ - สกล ผลงานนกเรยน

5 4 3 2 1

เกณฑการใหคะแนนการท าชดกจกรรม การใหคะแนนการเขยนแผนผงความคด คะแนนเตมขอละ 5 คะแนน คะแนนการวางความคดหลก ความคดรอง และค าเชอม ดงน 5 คะแนน จดล าดบหรอวางความคดหลกไวเปนอนดบแรกและวางความคดรอง เปนอนดบถดมา ถกตองทงหมด สามารถแตกความคดรอง ไดมากกวา 5 ความคดรองขนไป 4 คะแนน จดล าดบหรอวางความคดหลกไวเปนอนดบแรกและวางความคดรอง ไดถกตองอยางนอย 4 ความคดขนไป 3 คะแนน จดล าดบหรอวางความคดหลกไวเปนอนดบแรกและวางความคดรอง ไดถกตองอยางนอย 3 ความคดขนไป 2 คะแนน จดล าดบหรอวางความคดหลก ความคดรองไดอยางนอย 2 ความคดขนไป 1 คะแนน จดล าดบหรอวางความคดหลกไวเปนอนดบแรก แตวางความคดรอง ไมถกตอง

198

เรอง … การเปลยนแปลงของสาร โดยใชผงความคด

คมอนกเรยน

ชดท 2

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

199

1. นกเรยนรบเอกสารจากคร 1 ชดประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 บตรค าสง 1.3 ใบงานกลม

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 1.4 ใบงานรายบคคล

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

2. นกเรยนอานบตรค าสงใหเขาใจ 3. นกเรยนอานค าชแจงในใบงาน และปฏบตตามอยางเครงครด 4. ใชกระบวนการกลมในการท างาน ใหความรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน ท างาน

อยางตงใจ 5. เนองจากแบบฝกหดมหลายชด แตมเวลาเรยนทจ ากด นกเรยนตองท าใหเสรจทนเวลา

ทก าหนดไว 6. นกเรยนและครรวมกนประเมนผลงาน 7. นกเรยนปฏบตงานเรยบรอยแลว ควรเกบเอกสาร และวสดอปกรณทกชนสงคน

ครผสอนทกครง 8. ในการท าแบบทดสอบ นกเรยนตองท าดวยความรอบคอบ

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

200

1. นกเรยนศกษาและอานใบความรใหเขาใจ 2. นกเรยนอานค าชแจงจากใบงานใหเขาใจ และปฏบตกจกรรม

ตามล าดบ 3. นกเรยนตรวจค าตอบจากบตรเฉลยโดยเทยบคะแนนจากเกณฑ

การประเมน

บตรค าสง

ชดกจกรรมการเรยนร โดยใชผงกราฟก เรองสารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

201

จดประสงค เมอก าหนดใบความรท 1 เรองการเปลยนแปลงของสาร นกเรยนสามารถเขยน ผงความคด และน าเสนอผลงานจากเรองได ค าชแจง

1. ใหนกเรยนอานค าชแจง และเกณฑการประเมนใหเขาใจอยางละเอยด 2. ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยเขยนเปนแผนผงความคด

2.1 อานใบความรท 1 เรองการเปลยนแปลงของสาร ทก าหนดให 2.2 หาความคดหลกความคดรองจากบทความทอาน 2.3 น าความคดหลก ความคดรอง จากบทความมาเขยนวางไวในผง

ความคด ทก าหนดให 2.4 หาค าเชอมมาเขยนไวทแขนของแผนผง 2.5 ออกแบบและวาดภาพระบายสแผนผงความคด ลงในกระดาษโปสเตอร

สทแจกให 3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 4. นกเรยนน าเกณฑการประเมนมาตรวจใหคะแนน 5. นกเรยนแตละกลมแกไขผลงาน

ใบงาน (งานกลม)

202

ใบความรท 1 เรอง การเปลยนแปลงของสาร

การเปลยนแปลงของสาร ม 2 ลกษณะ ดงน 1. การเปลยนแปลงทางกายภาพ คอ การเปลยนแปลงของสารทไมเกดเปนสารใหม สมบตและองคประกอบของสารยงคงเดมไมเปลยนแปลงเพยงแตรปรางลกษณะ ขนาด สถานะ แตกตางไปจากเดม เชน การเปลยนสถานะของน า การฉกขาดของกระดาษ การหกของไม การเปลยนแปลงสถานะ สารม 3 สถานะ แตละสถานะสามารถเปลยนเปนสถานะอนได โดยมความรอนเปนปจจย ตวอยางการเปลยนสถานะของสารทเราสามารถพบเหนไดในชวตประจ าวนไดแก การเปลยนสถานะของน า 2. การเปลยนแปลงทางเคม คอ การเปลยนแปลงของสารทท าใหเกดสารใหม สมบตและองคประกอบของสารจะเปลยนแปลงไปจากเดม เชน ส กลน รส น าหนก และเมอเกดการเปลยนแปลงแลวจะท าใหกลบเปนสารเดมไดยาก เชน การจดเทยน การเผาไหม การระเหย การระเหด เปนตน

การเปลยนแปลงทางกายภาพ การเปลยนแปลงทางเคม 1. ไมเกดสารใหม 2. สมบตและองคประกอบของสารคงเดม 3. สามารถเปลยนกลบไปกลบมาได

1. เกดสารใหม 2. สมบตและองคประกอบของสารเปลยนไป

จากเดม 3. เปลยนแปลงแลวกลบเปนอยางเดมได

ยาก

ของแขง ของเหลว แกส

203

แบบฝกชดท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 2 เรองการเปลยนแปลงของสาร แลวเขยนลงในแผนผง ความคดทก าหนดให

การเปลยนแปลง ของสาร

204

เฉลยแบบฝกชดท 1

การระเหย การระเหด

การเปลยนแปลงของสาร

น าหอม น า การบร ลกเหมน

205

จดประสงค เมอก าหนดใบงานท 2 และใบงานท 3 ใหนกเรยนสามารถเขยนผงความคดได ค าชแจง

1. นกเรยนอานใบความรทก าหนดให แลวปฏบตดงน 1.1 หาความคดหลกและความคดรองจากใบความร 1.2 น าความคดหลก ความคดรอง และค าเชอมเขยนลงในแผนผง 1.3 ระบายสและตกแตงแผนผงใหสวยงาม

2. นกเรยนน าผลงานสงคร

ใบงาน (รายบคคล)

206

ใบความรท 2 เรอง สารละลาย

การละลายเกดจากสารอยางนอย 2 ชนด มาผสมกนซงอาจจะเปน

- ของแขงกบของเหลว (น า) เชน น าเกลอ น าเชอม - ของเหลวกบของเหลว (น า) เชน แอลกอฮอลเชดแผล - ของแขงกบของแขง เชน นาก (ทองค า + ทองแดง) ทองเหลอง (ทองแดง +

สงกะส) - ของเหลว (น า) กบแกส เชน น าอดลม - แกสกบแกส เชน อากาศบรสทธ (ปราศจากฝนละออง)

สารบางชนดละลายในน าไดดจะมองเหนเปนเนอเดยวกบน าเรยกสารทมองเหนเปนเนอเดยวนวา สารละลาย ซงมลกษณะเหมอนกนทกสวน โดยไมสามารถบอกไดวาสวนใดเปนสารอะไรและเมอน าสวนใดสวนหนงของสารผสมนไปทดสอบสมบตตาง ๆ จะแสดงสมบตเหมอนกนทกประการ ตวอยางเชน น าเกลอ น าเชอม น าโซดา สารบางชนดเมอน าไปละลายในน าจะละลายไดบางสวน สวนใหญจะไมละลาย เนอสารจะไมเหมอนกนทกสวน เรยกสารทมลกษณะเชนนวา สารเนอผสม สารเนอผสมทมอนภาคเลก ๆ กระจายอยในของเหลวหรอแกส เรยกวา สารแขวนลอย เชน น าคลอง น าโคลน สารละลายจงประกอบดวยตวละลายและตวท าละลาย เชน น าเกลอ ประกอบดวย เกลอเปนตวละลายและน าเปนตวท าละลาย นาก ประกอบดวย ทองค าเปนตวละลายและน าเปนตวท าละลาย อากาศ ประกอบดวย แกสออกซเจนและแกสอน ๆ เปนตวละลายและแกสไนโตรเจนเปนตวท าละลาย การชบงวา สารใดเปนตวละลายและสารใดเปนตวท าละลายมหลกในการพจารณาดงน 1. ถาตวละลายและตวท าละลายมสถานะตางกน สารทมสถานะเดยวกนกบสารละลายจดเปนตวท าละลาย และสารทมสถานะตางไปจากสารละลายจดเปนตวละลาย 2. ถาตวท าละลายและตวละลายมสถานะเดยวกนสารทมปรมาณนอยกวาจดเปนตวละลาย สารทมปรมาณมากกวาเรยกวาตวท าละลาย

207

แบบฝกชดท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 2 เรองการเปลยนแปลงของสาร แลวเขยนลงในแผนผง ความคดทก าหนดให

สารละลาย

208

เฉลยแบบฝกชดท 2

ตวท าละลาย ตวถกละลาย

สารละลาย

น า ความรอน น าตาล เกลอ

209

ใบความรท 3 เรอง การเปลยนแปลงทม “สารใหม”เกดขน

การเปลยนแปลงทแสดงวามสารใหมเกดขน หรอมปฏกรยาทางเคมเกดขน พจารณาไดจาก

1. เกดแกส 2. เกดตะกอน 3. สของสารเปลยนไป 4. มกลนเกดขน 5. มความรอน แสง หรอเสยงเกดขน

การละลายของน าตาลในน า ไมมสารใหมเกดขน เพราะเราสามารถท าใหสารละลายของ น าตาลนนกลบมาเปนน าตาลไดอก โดยน าไปตงไฟเคยว ใหน าระเหยออกไปจนหมด กจะไดผลกของน าตาลเหมอนเดม การเผากระดาษ ไม หรอเสอผา จนกลายเปนขเถา มสารใหมเกดขน เพราะเราไมสามารถท าใหขเถากลบมาเปนกระดาษ ไม หรอเสอผา ได เมอผสมสาร 2 ชนดเขาดวยกน ถามการเปลยนแปลงเกดขน เชน มแกสเกดขน สของสารเปลยนไป มตะกอนหรอมกลนเกดขนบางครงอาจมความรอน เสยง หรอแสงเกดขนดวย ลกษณะตาง ๆ เหลานคอ การเกดสารใหม หรอเรยกอกอยางวา การเกดปฏกรยาเคมหรอการเปลยนแปลงทางเคม สารใหมทเกดขนจะมสมบตแตกตางไปจากสารเดม และไมสามารถท าใหกลบเปนสารเดมได การเกดสารใหม หรอการเกดปฏกรยาเคมอาจเกดขนเองหรอมนษยท าใหเกดขน สารใหมทไดสามารถน าไปใชประโยชนในดานตาง ๆ ไดมากมาย แตถาใชหรอเกบรกษา ไมถกตองและไมระมดระวงกอาจเกดอนตรายได ซงจะมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

210

แบบฝกชดท 3

ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 2 เรองการเปลยนแปลงของสาร แลวเขยนลงในแผนผง ความคดทก าหนดให

การเกดสารใหม

211

เฉลยแบบฝกชดท 3

การเผาไหม การตกตะกอน

การเกดสารใหม

ถาน น าหอม น าประปา น าปนใส

212

เรอง … การแยกสาร โดยใชผงกงไม

คมอคร

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชดท 3

213

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวย

1. คมอคร ประกอบดวย 1.5 ค าชแจงส าหรบคร 1.6 ผงมโนทศน 1.7 ตารางวเคราะหหลกสตร 1.8 แผนการจดการเรยนร

2. คมอนกเรยน ประกอบดวย 2.1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 2.2 บตรค าสง 2.3 ใบงาน (งานกลม) ประกอบดวย

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 2.4 ใบงาน (รายบคคล) ประกอบดวย

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

ค าชแจงส าหรบคร

214

ครผสอนศกษารายละเอยด ขนตอนของคมอคร คมอนกเรยน แผนการจดการเรยนร

7. ครผสอนศกษา เนอหาทจะสอนใหเขาใจ ถกตอง และแมนย า 8. ครผสอนตองเตรยมเอกสารและล าดบสออปกรณไวลวงหนาอยางเปนระบบ 9. กอนสอนครผสอนตองชแจงใหนกเรยนไดรเกยวกบบทบาท หนาทของตนเอง

ในการปฏบตตามค าแนะน าของชดฝก 10. ครผสอนตองแจงจดประสงคการเรยนร ในแตละชดฝกกอนการสอนทกครง 11. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรม ครผสอนจะตองคอยใหค าแนะน า

ใหค าปรกษา ก ากบ ดแลชวยเหลอส าหรบนกเรยน หรอกลมทประสบปญหา 12. หลงการใชชดฝก ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลงานของนกเรยนทกครง

215

ผงมโนทศนการจดกจกรรม

1. สารและสมบตของสาร - วฎจกรของน า - วฎจกรของหน - วฎจกรของออกซเจน

2. การเปลยนแปลงของสารโดยใชผงความคด - การเปลยนสถานะ - การระเหย การระเหด - การละลาย - การเกดสารใหม

3. การแยกสารโดยใชผงกงไม - การแยกสารเนอผสม - การแยกสารเนอเดยว

4. สารในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม - สารในชวตประจ าวน - สารทใชในการปรงแตงรส

และสของอาหาร - สารทใชในการท าความ

สะอาด - สารก าจดแมลงและ

สารก าจดศตรพช

5. ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชผงกางปลา - ผลของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม - พฤตกรรมของมนษยใชสาร

ในชวตประจ าวนแลวม ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

สารในชวตประจ าวน

216

ตารางวเคราะหหลกสตร

สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. ส ารวจตรวจสอบ อภปราย จดจ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน สมบต และการน าเสนอแตละประเภทไปใชประโยชน สามารถเลอกใชสารเหลานไดอยางถกตองและปลอดภย

3. สบคนขอมล อธบายและจดประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชน

4. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกร สารทใชในชวตประจ าวนท

เลอกศกษาตามความสนใจ

3. การสบคนขอมล และการอภปรายประเภทของสารทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชนและวธการเลอกใชสารในชวตประจ าวนอยางถกตองและปลอดภย

4. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

217

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. สงเกต ส ารวจตรวจสอบ อภปรายสมบตของสารทเกดเปนสารละลาย เปลยนสถานะ และเกดสารใหม วเคราะหและอธบายไดวาเปลยนแปลงใดท าใหสมบตของสารเปลยนแปลง รวมทงตระหนกวา การท าใหสารเกดการเปลยนแปลงอาจกอใหเกดผลตอสงมชวตและ สงแวดลอม

3. สบคนขอมล วเคราะหและอธบายเกยวกบสมบตของสารเมอสารเปลยนแปลงสถานะเกดการละลายและเกดสารใหม สงทท าใหสมบตของสารเกดการเปลยนแปลง และเสนอแนะการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

4. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกรสารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

4. อธบายเกยวกบสมบตของสารเมอเกดการเปลยนสถานะ เกดการละลายและเกดเปนสารใหม

5. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

6. น าเสนอการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารตอ สงมชวตและสงแวดลอม

218

หนวยการเรยนร เรองสารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ชดกจกรรมการเรยนร เวลา (ชวโมง)

ชดท 1 สารและสมบตของสาร ชดท 2 การเปลยนแปลงของสาร ชดท 3 การแยกสาร ชดท 4 สารในชวตประจ าวน ชดท 5 ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

3 3 3 3 3

รวม 15

219

แผนการจดการเรยนรท 3 กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 4 เรอง สารในชวตประจ าวน เวลา 15 ชวโมง แผนการเรยนรท 3 เรอง การแยกสาร เวลา 3 ชวโมง

สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระส าคญ 1. การแยกสารเนอผสม การแยกสารเนอเดยว 2. ผงแบบกงไม ซงน ามาสรางความสมพนธของความคดวเคราะห และชวยในการจดจ าแนกขอมลอยางเปนระบบ ซงชวยในการเรยบเรยงการคดวเคราะหได ผลการเรยนรทคาดหวง

1. บอกหรออธบายวธการแยกสารเนอผสม อยางงายได 2. บอกหรออธบายวธการแยกสารเนอเดยว อยางงายได 3. สบคนขอมล อธบายและบอกประโยชนของการแยกสารได

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายวธการแยกสารเนอผสมอยางงายได 2. บอกวธการแยกสารเนอเดยวอยางงายได 3. บอกประโยชนของการแยกสารได 4. สามารถคดวเคราะหและเขยนผงแบบกงไมได 5. สามารถท างานรวมกบเพอนได

220

สาระการเรยนร 1. วธการแยกสารเนอผสมอยางงาย ดวยวธการตกออก การรอน การกรอง การท าให

ตก ตะกอน การระเหด

2. วธการแยกสารเนอเดยวอยางงาย ดวยวธการระเหยแหง กระบวนการจดการเรยนร 1. ครปลกเราความสนใจ และใชสอใกลตว เชน ทรายผสมกบกอนกรวด แลวถามวาเราจะแยกออกจากกนไดอยางไร 2. ครถามวา ถาครน าเกลอผสมกบน า เราจะแยกออกจากกนไดอยางไร 3. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 4. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 4 – 6 คน คละเดกเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนเลอกประธาน และเลขานการกลม 5. นกเรยนรบใบความรท 3 เรองการแยกสาร โดยใชผงกงไมและศกษาการเขยนผงกงไม 6. นกเรยนและครรวมอภปรายซกถามจากการศกษา ใบความรการเขยนผงกงไม 7. ตวแทนนกเรยนแตละกลมรบชดฝกกจกรรมและอปกรณประกอบ บตรค าสง คมอ นกเรยน ใบงาน แบบฝก ปากกาเคม กระดาษส สชอลก สไม จากครแลวอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอน 8. นกเรยนท าแบบฝกชดท 1 (งานกลม) ในขณะทนกเรยนฝกปฏบตกจกรรมครคอยใหค าปรกษา ค าแนะน า 9. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนความคดหลก ความคดรอง และค าทใชเชอมลงในกระดาษโปสเตอรส และระบายสตกแตงใหสวยงาม แลวชวยกนอภปรายและสรปเรองจากแผนผงกงไม 10. ตวแทนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 11. นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบฝก และประเมนผลงานของแตละกลม 12. นกเรยนแตละกลมประเมนผลงานตวเองโดยเทยบกบเกณฑการประเมน 13. นกเรยนแตละกลมตดตามงานทปายนเทศ 14. นกเรยนท าใบงานท 2 และใบงานท 3 (งานรายบคคล) และน าผลงานสงคร 15. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรอง การแยกสาร และการเขยนผงกงไมและการน าไปใช

221

แหลงการเรยนร 1. ทราย กอนกรวด เกลอ น า 2. ปากกาเคม 3. กระดาษโปสเตอรส 4. สชอลก สไม 5. ชดกจกรรม (ใบความร ใบงาน คมอนกเรยน บตรค าสง ) การวดผลและประเมนผล

1. การสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 3. การตรวจผลงาน

3.1 การเขยนแผนผงกงไม เกณฑการประเมน

1. สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชน 3. การตรวจผลงาน

เครองมอประเมนผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. แบบประเมนการน าเสนอผลงาน 3. แบบประเมนการตรวจผลงาน

222

ความคดเหนผบรหาร …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………) ผอ านวยการโรงเรยน

บนทกหลงสอน …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ปญหา/อปสรรค …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไข …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………)

223

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

ท

ชอ - สกล

พฤตกรรมการท างานกลม ความรบผดชอบ การยอมรบฟง

ความคดเหนผอน ความมน าใจ

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

224

แบบประเมนการน าเสนอผลงาน

ท

ชอ - สกล

การน าเสนอผลงาน เนอหา

ครอบคลม ผลงานถกตอง

สวยงาม การล าดบ ขนตอน

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

225

แบบประเมนการตรวจผลงาน

ท

ชอ - สกล ผลงานนกเรยน

5 4 3 2 1

เกณฑการใหคะแนนการท าชดกจกรรม การใหคะแนนการเขยนแผนผงกงไม คะแนนเตมขอละ 5 คะแนน 5 คะแนน จดล าดบหรอวางหวขอหลกไวเปนล าดบแรก วางหวขอรองเปนอนดบ ถดมา และวางหวขอยอยเปนอนดบสดทายไดถกตองทงหมด 4 คะแนน จดล าดบหรอวางหวขอหลกไวเปนล าดบแรก วางหวขอรองเปนอนดบ ถดมา และวางหวขอยอยไมถกตอง ไมเหมาะสม 3 คะแนน จดล าดบหรอวางหวขอหลกไวเปนล าดบแรก แตวางหวขอรอง และหวขอยอยไมถกตอง 2 คะแนน จดล าดบหรอวางหวขอหลกไวเปนล าดบแรก แตวางหวขอรอง และหวขอยอยสลบทกน 1 คะแนน จดล าดบหรอวางหวขอหลก หวขอรอง และหวขอยอยในต าแหนง ทไมถกตอง

226

เรอง … การแยกสาร โดยใชผงกงไม

คมอนกเรยน

ชดท 3

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

227

1. นกเรยนรบเอกสารจากคร 1 ชดประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 บตรค าสง 1.3 ใบงานกลม

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 1.4 ใบงานรายบคคล

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

2 นกเรยนอานบตรค าสงใหเขาใจ 3 นกเรยนอานค าชแจงในใบงาน และปฏบตตามอยางเครงครด 4 ใชกระบวนการกลมในการท างาน ใหความรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน ท างาน

อยางตงใจ 5 เนองจากแบบฝกหดมหลายชด แตมเวลาเรยนทจ ากด นกเรยนตองท าใหเสรจทนเวลา

ทก าหนดไว 6 นกเรยนและครรวมกนประเมนผลงาน 7 นกเรยนปฏบตงานเรยบรอยแลว ควรเกบเอกสาร และวสดอปกรณทกชนสงคน

ครผสอนทกครง 8 ในการท าแบบทดสอบ นกเรยนตองท าดวยความรอบคอบ

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

228

1. นกเรยนศกษาและอานใบความรใหเขาใจ 2. นกเรยนอานค าชแจงจากใบงานใหเขาใจ และปฏบตกจกรรม

ตามล าดบ 3. นกเรยนตรวจค าตอบจากบตรเฉลยโดยเทยบคะแนนจากเกณฑ

การประเมน

บตรค ำสง

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

229

จดประสงค เมอก าหนดใบความรท 1 เรองการแยกสาร นกเรยนสามารถเขยนผงกงไม และน าเสนอผลงานจากเรองได ค าชแจง

6. ใหนกเรยนอานค าชแจง และเกณฑการประเมนใหเขาใจอยางละเอยด 7. ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยเขยนเปนแผนผงกงไม

7.1 อานใบความรท 1 เรองการแยกสาร ทก าหนดให 7.2 เขยนผงกงไม จากบทความทอาน 7.3 วเคราะหและจดจ าแนกประเภท มาเขยนลงในแผนผงกงไมทก าหนดให 7.4 ออกแบบและวาดภาพระบายสแผนผงกงไม ลงในกระดาษโปสเตอรส

ทแจกให 8. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 9. นกเรยนน าเกณฑการประเมนมาตรวจใหคะแนน 10. นกเรยนแตละกลมแกไขผลงาน

ใบงำน (งำนกลม)

230

ใบความร เรองการแยกสาร

การแยกสาร ใชในการแยกสารประกอบ ซงม 7 วธไดแก

1. การกลน เหมาะส าหรบแยกของเหลวทปนเปนเนอเดยวกน โดยท าใหของเหลวกลายเปนไอ แลวท าใหควบแนนเปนของเหลวอก แบงออกเปน 2 ประเภทคอ

- การกลนธรรมดา เหมาะส าหรบสารทมจดเดอดตางกนประมาณ 80 องศาเซลเซยส ขนไป แตอณหภมตงแต 40 องศาเซลเซยส กจะเกดกระบวนการแลว

- การกลนล าดบสวน เหมาะส าหรบสารทมจดเดอดตางกนเพยงเลกนอย ซงจะมขอ เสยคอ จะใชพลงงานเปนจ านวนมาก และมความสลบซบซอน การกลนล าดบสวน บางครงไมไดแยกสารใหบรสทธ แตแยกเพอประโยชนในการน าไปใช เชน การแยกน ามนดบ โดยจะแยกพวกทมจดเดอดใกลเคยงไวดวยกน แตถาสารทมจดเดอดใกลเคยงกนมาก แตไมมเครองกลนล าดบสวนกสามารถกลนไดดวยเครองกลนธรรมดา

2. การใชกรวยแยก เหมาะสมกบสารทเปนของเหลว และจะตองเปนสารทไมละลายตอกน หรอจะตองมขวตางกน เชน น า และน ามน

3. การกรอง เหมาะส าหรบของแขงทไมละลายน า หรอของแขงทละลายน า และไมละลายน าปนอยดวยกน เชน หนปน และน า

4. การตกผลก เหมาะส าหรบสารทสามารถละลายไดเปนปรากฏการณทตวถกละลายทเปนของแขง แยกตวออกจากสารละลายไดเปนของแขงทมรปทรงเรขาคณต โดยสารใด ๆ ทละลายในน าอยทจดอมตวจะตกเปนผลก ถามากเกนพอจะเปนการตกตะกอนของสาร

5. การสกดดวยไอน า เหมาะสมส าหรบการสกดพวกน ามนหอมระเหยจากพช และการท าน าหอม (CH3COOH2O) โดยมหลกส าคญ ดงน

- จดเดอดต าจะระเหยงาย ถาเปนสารทมจดเดอดสง จะตองการกลนโดยอาศยการเปลยน

แปลงความดนในระบบ - สารสวนใหญไมละลายน า

231

6. การสกดดวยตวท าละลาย

เหมาะสมกบสารทระเหยงาย โดยมหลกส าคญดงน - ถาสารมความสามารถในการละลายในตวท าละลายตางชนดกนสามารถแยกสาร

ออก จากกนได

- หลกการเลอกตวท าละลายทด คอตองเลอกตวท าละลายทด คอตองเลอกตวท าละลายท

ละลายสารทตางกน การสกดออกมามากทสด และสงเจอปนนนจะตองตดมานอยทสด 7. การโครมาโทรกราฟ

เหมาะส าหรบการแยกสารทมความสามารถในการละลาย และดดซบไมเทากน สารทมปรมาณนอย และไมมส

232

แบบฝกชดท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรองการแยกสาร แลวรวมกนคดเขยนลงในแผนผงทก าหนด

การแยกสารอยางงาย

233

เฉลยแบบฝกชดท 1

การแยกสารอยางงาย

การกลน การกรอง

น า น ามน น าหอม น าประปา น าแปง น าปลา

234

จดประสงค เมอก าหนดใบงานท 2 และใบงานท 3 ใหนกเรยนสามารถเขยนผงกงไมได ค าชแจง

1. นกเรยนอานใบความรทก าหนดให แลวปฏบตดงน 1.4 จ าแนกการแยกสารแตละชนด 1.5 เขยนแผนผงกงไมจ าแนกการแยกสารแตละชนด 1.6 ระบายสสวยงาม

2. นกเรยนน าผลงานสงคร 3. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

ใบงาน (รายบคคล)

235

ใบความรท 2 เรอง การแยกสารเนอเดยว

สารเนอเดยวอาจเปนไดทงสารบรสทธและสารไมบรสทธ ถาเปนสารไมบรสทธสวนประกอบจะตองผสมกนแลวรวมตวเปนเนอเดยวกน โดยสารเนอเดยวจะแสดงสมบตเดม สารเนอเดยวทเปนสารบรสทธ ไดแก น า แอลกอฮอล เกลอแกง น าตาลทราย เปนตน สารเนอเดยว ทเปนสารไมบรสทธ ไดแก น าเกลอ น าเชอม อากาศ เปนตน การแยกองคประกอบของสารเนอเดยวสามารถท าไดหลายวธ เชน การกลน การระเหยจนแหง การตกผลก โครมาโตกราฟ วธการเหลานเปนการแยกวธทางกายภาพ การเลอกวธแยกสารทเหมาะสมกบสารเนอเดยวแตละชนด จะตองพจารณาสมบตของสวนประกอบดงตอไปน 1. การระเหยจนแหง เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอเดยวทเกดจากของแขงผสมกบของเหลว โดยของแขงอาจละลาย หรอไมละลายในของเหลวกไดเมอใหความรอนแกสารประเภทน สวนประกอบทเปนของเหลวจะระเหยเปนไอจนหมด คงเหลอเฉพาะสวนทเปนของแขง เชน การท านาเกลอ โดยน าเกลอทมเกลอละลายอยไดรบความรอนจากแสงอาทตย จะกลายเปนไอจนหมด และเหลอไวเฉพาะเกลอซงเปนของแขง 2. การตกผลก เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอเดยวทเกดของของแขงผสมกบของเหลว โดยของแขงจะตองละลายในของเหลวจนไดสารละลายอมตวของแขงจงจะตกผลกลงสกนภาชนะคลายกบการตกตะกอน 3. การกลน เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอเดยว ทเกดจากของแขงผสมกบของเหลว เชน น าเกลอ น าเชอม หรอของเหลวผสมกบของเหลว เชน น าผสมแอลกอฮอล ซงสวนประกอบในสารเนอเดยวจะมจดเดอดตางกนจงจะใชวธแยกโดยการกลนได

236

แบบฝกชดท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรอง การแยกสารเนอเดยวแลวรวมกนคดเขยนลงในแผนผงทก าหนด

การแยกสารเนอเดยว

237

เฉลยแบบฝกชดท 2

การระเหยแหง

การแยกสารเนอเดยว

การตกผลก การกลน

น าเกลอ น าเชอม สารสม ดนประสว น า น ามน น าหอม

238

ใบความรท 3 เรอง การแยกสารเนอผสม

สารเนอผสมเปนสารไมบรสทธ เกดจากสารตงแต 2 ชนดมาผสมกนแลวไมรวมเปนเนอเดยว จงอาจเรยกสารเนอผสมไดวาเปนของผสม สารเนอผสมจะแสดงสมบตของสารทเปนสวนประกอบ ซงอาจเกดจากของแขงผสมกบของแขง เชน พรกเกลอผสมกน ของเหลวผสมกบของเหลว โดยจะเหนของเหลวแบงชนกน เชน น ากบน ามน และของแขงผสมกบของเหลว ซงจะเหนเปนของเหลวขน เชน น าอบไทย น าแขง การแยกสารเนอผสมออกเปนองคประกอบเดมแตละชนด สามารถท าไดหลายวธ เชน การกรอง การตกตะกอน การระเหด การใชอ านาจแมเหลก การสกดดวยตวท าละลาย การเขยออก และหยบออก ซงวธการเหลานเปนการแยกโดยวธทางกายภาพ การเลอกวธทเหมาะสมเพอแยกสารเนอผสม จะตองพจารณาจากสมบตของสารทเปนสวนประกอบดงน สารเนอผสมทเกดจากของแขงผสมกบของแขง ใชวธการแยกสารดงน ก. การเขยออกหรอหยบออก เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอผสมทองคประกอบมลกษณะแตกตางกน อยางเหนไดชดเจน เชน ขนาดตางกนมาก หรอมสตางกนมาก เมอตองการแยกองคประกอบออกจากสารเนอผสมจงท าไดโดยการเขย หรอหยบสวนผสมทตองการออก ไดแก การแยกพรกออกจากเกลอ การแยกแกลบออกจากขาวสาร เปนตน ข. การใชอ านาจแมเหลก เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอผสมทเกดจากของแขงผสมกบของแขง แลวไมกลมกลนกนมเนอสารแตกตางกน โดยสารหนงมสมบตทแมเหลกดดไดหรอทเรยกวา สารแมเหลก เชน สารผสมระหวางผงเหลก กบผงก ามะถน หรอผงเหลกกบทราย ค. การระเหด เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอผสมทเกดจากของแขงผสมกบของแขงแลวไมกลมกลนกน ยงมเนอสารทแตกตางกน โดยสารหนงมสมบตระเหดได เมอน าสารเนอผสมมาใหความรอน ของแขงทมสมบตระเหดได จะกลายเปนไอแยกออกจากสารเนอผสม ถาผานไปสภาชนะทเยนกวาจะกลายเปนของแขง เชน สารผสมระหวางผงทรายกบการบร ซงการบรสามารถระเหดได ง. การสกดดวยตวท าละลาย เหมาะส าหรบการแยกองคประกอบของสารเนอผสม ทเกดจากของแขงผสมกบของแขง ซงองคประกอบในสารนมความสามารถในการละลายตางกน เชน สารผสมระหวางทรายกบเกลอ ซงทรายไมละลายน าแตเกลอ ละลายน าได เมอใสน าลงในสารผสมแลวคน เกลอจะละลายน าแลวน าเกลอสวนทรายไมละลายน า และจะตกตะกอนทกนภาชนะจากนนน าสารทงหมดไปกรอง ทรายจะตดอยบนกระดาษกรอง สวนน าเกลอจะอยในภาชนะ เมอน าเอาสารในภาชนะไปตมจนแหง

239

แบบฝกชดท 3

ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรอง การแยกสารเนอผสม แลวรวมกนคดเขยนลงในแผนผงทก าหนด

การแยกสารเนอผสม

240

เฉลยแบบฝกชดท 3

การหยบออก

การแยกสารเนอผสม

การใชอ านาจ แมเหลก

การระเหด

พรกกบเกลอ

แกลบกบขาวสาร

ผงเหลกกบก ามะถน

ผงเหลกกบทราย

การบร พมเสน

การสกดดวยตวท าละลาย

น าเกลอกบทราย

น าตาลกบดน

241

เรอง … สารทใชในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม

คมอคร

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชดท 4

242

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก เรอง สารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวย

1. คมอคร ประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 ผงมโนทศน 1.3 ตารางวเคราะหหลกสตร 1.4 แผนการจดการเรยนร

2. คมอนกเรยน ประกอบดวย 2.1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 2.2 บตรค าสง 2.3 ใบงาน (งานกลม) ประกอบดวย

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 2.4 ใบงาน (รายบคคล) ประกอบดวย

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

ค าชแจงส าหรบคร

243

ครผสอนศกษารายละเอยด ขนตอนของคมอคร คมอนกเรยน แผนการจดการเรยนร

1. ครผสอนศกษา เนอหาทจะสอนใหเขาใจ ถกตอง และแมนย า 2. ครผสอนตองเตรยมเอกสารและล าดบสออปกรณไวลวงหนาอยางเปนระบบ 3. กอนสอนครผสอนตองชแจงใหนกเรยนไดรเกยวกบบทบาท หนาทของตนเอง

ในการปฏบตตามค าแนะน าของชดฝก 4. ครผสอนตองแจงจดประสงคการเรยนร ในแตละชดฝกกอนการสอนทกครง 5. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรม ครผสอนจะตองคอยใหค าแนะน า

ใหค าปรกษา ก ากบ ดแลชวยเหลอส าหรบนกเรยน หรอกลมทประสบปญหา 6. หลงการใชชดฝก ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลงานของนกเรยนทกครง

244

ผงมโนทศนการจดกจกรรม

1. สารและสมบตของสาร - วฎจกรของน า - วฎจกรของหน - วฎจกรของออกซเจน

2. การเปลยนแปลงของสารโดยใชผงความคด - การเปลยนสถานะ - การระเหย การระเหด - การละลาย - การเกดสารใหม

3. การแยกสารโดยใชผงกงไม - การแยกสารเนอผสม - การแยกสารเนอเดยว

4. สารในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม - สารในชวตประจ าวน - สารทใชในการปรงแตงรส

และสของอาหาร - สารทใชในการท าความ

สะอาด - สารก าจดแมลงและ

สารก าจดศตรพช

5. ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชผงกางปลา - ผลของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม - พฤตกรรมของมนษยใชสาร

ในชวตประจ าวนแลวม ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

สารในชวตประจ าวน

245

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. ส ารวจตรวจสอบ อภปราย จดจ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน สมบต และการน าเสนอแตละประเภทไปใชประโยชน สามารถเลอกใชสารเหลานไดอยางถกตองและปลอดภย

1. สบคนขอมล อธบายและจดประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชน

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกร สารทใชในชวตประจ าวนท

เลอกศกษาตามความสนใจ

1. การสบคนขอมล และการอภปรายประเภทของสารทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชนและวธการเลอกใชสารในชวตประจ าวนอยางถกตองและปลอดภย

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

246

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. สงเกต ส ารวจตรวจสอบ อภปรายสมบตของสารทเกดเปนสารละลาย เปลยนสถานะ และเกดสารใหม วเคราะหและอธบายไดวาเปลยนแปลงใดท าใหสมบตของสารเปลยนแปลง รวมทงตระหนกวา การท าใหสารเกดการเปลยนแปลงอาจกอใหเกดผลตอสงมชวตและ สงแวดลอม

1. สบคนขอมล วเคราะหและอธบายเกยวกบสมบตของสารเมอสารเปลยนแปลงสถานะเกดการละลายและเกดสารใหม สงทท าใหสมบตของสารเกดการเปลยนแปลง และเสนอแนะการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกรสารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

1. อธบายเกยวกบสมบตของสารเมอเกดการเปลยนสถานะ เกดการละลายและเกดเปนสารใหม

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

3. น าเสนอการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารตอ สงมชวตและสงแวดลอม

247

หนวยการเรยนร เรองสารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ชดกจกรรมการเรยนร เวลา (ชวโมง)

ชดท 1 สารและสมบตของสาร ชดท 2 การเปลยนแปลงของสาร ชดท 3 การแยกสาร ชดท 4 สารในชวตประจ าวน ชดท 5 ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

3 3 3 3 3

รวม 15

248

แผนการจดการเรยนรท 4 กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 4 เรอง สารในชวตประจ าวน เวลา 15 ชวโมง แผนการเรยนรท 4 เรอง สารในชวตประจ าวน เวลา 3 ชวโมง

สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระส าคญ 1. ความหมายของสารทใชในชวตประจ าวน 2. แผนผงใยแมงมม เปนการคดแบบโยงใยสมพนธ โดยสามารถคดอยางมประเดน พรอม ๆ กบมองเหนความสมพนธของการคด ชวยในการคดวเคราะหได ผลการเรยนรทคาดหวง

1. บอกความหมายของสารในชวตประจ าวนได 2. บอกประเภทของสารในชวตประจ าวนได 3. ระบสารทมสมบตเปนกรด เปนเบส และเปนกลาง ได

จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมายของสารในชวตประจ าวนได 2. ระบสารทเปนกรด เปนเบส เปนกลางได 3. บอกสมบตของสารทใชในชวตประจ าวนได 4. บอกความหมายของสารทใชในการปรงแตงรสและสอาหารได 5. ระบสารทใชในการปรงแตงรสและสของอาหารได 6. บอกความหมายของสารทใชในการท าความสะอาดได 7. ระบสารทใชในการท าความสะอาดได 8. อธบายความหมายของสารก าจดแมลงและสารก าจดศตรพชได

249

9. น าความรทไดจากสารในชวตประจ าวน น ามาใชประโยชนในชวตประจ าวนได อยางถกตองและปลอดภย

10. บอกวธการปองกนอนตรายจากสารพษตกคางในผกสด วธใชและการเกบรกษา สารจ ากดแมลง

11. สามารถคดวเคราะหและเขยนผงใยแมงมมได 12. สามารถท างานรวมกบเพอนได

สาระการเรยนร

1. ความหมายของสารในชวตประจ าวน 2. ประเภทของสารในชวตประจ าวน 3. สารทมคณสมบตเปนกรด เปนเบส เปนกลาง ของสารในชวตประจ าวน

กระบวนการจดการเรยนร 1. ครน าวสดอปกรณ เชน น าปลา น าอดลม ยาฆาแมลง ใบเตย สผสมอาหาร ผงฟ น ายาลางจาน สบ น าสมสายช ผงชรส น านมแมว น าตาล ดนประสว ผงซกฟอก ยาสฟน แลวใหนกเรยนบอกความหมายของสารและแบงประเภทของสาร ทครน ามา 2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 3. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 4 – 6 คน คละเดกเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนเลอกประธาน และเลขานการกลม 4. นกเรยนรบใบความรท 4 เรองสารในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม และศกษาการเขยนผงใยแมงมม 5. นกเรยนและครรวมอภปรายซกถามจากการศกษา ใบความรการเขยนผงใยแมงมม 6. ตวแทนนกเรยนแตละกลมรบชดฝกกจกรรมและอปกรณประกอบ บตรค าสง คมอ นกเรยน ใบงาน แบบฝก ปากกาเคม กระดาษส สชอลก สไม จากครแลวอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอน 7. นกเรยนท าแบบฝกชดท 1 (งานกลม) ในขณะทนกเรยนฝกปฏบตกจกรรมครคอยใหค าปรกษา ค าแนะน า 8. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนความคดหลก ความคดรอง และค าทใชเชอมลงในกระดาษโปสเตอรส และระบายสตกแตงใหสวยงาม แลวชวยกนอภปรายและสรปเรองจากแผนผงใยแมงมม 9. ตวแทนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 10. นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบฝก และประเมนผลงานของแตละกลม

250

11. นกเรยนแตละกลมประเมนผลงานตวเองโดยเทยบกบเกณฑการประเมน 12. นกเรยนแตละกลมตดตามงานทปายนเทศ 13. นกเรยนท าใบงานท 2 และใบงานท 3 (งานรายบคคล) และน าผลงานสงคร 14. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรอง สารในชวตประจ าวน และการเขยนผงใยแมงมม และการน าไปใช แหลงการเรยนร 1. น าปลา น าอดลม ยาฆาแมลง ใบเตย สผสมอาหาร ผงฟ น ายาลางจาน สบ น าสมสายช ผงชรส น านมแมว น าตาล ดนประสว ผงซกฟอก ยาสฟน 2. ปากกาเคม 3. กระดาษโปสเตอรส 4. สชอลก สไม 5. ชดกจกรรม (ใบความร ใบงาน คมอนกเรยน บตรค าสง ) การวดผลและประเมนผล

1. การสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 3. การตรวจผลงาน

3.1 การเขยนแผนผงใยแมงมม เกณฑการประเมน

1. สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชน 3. การตรวจผลงาน

เครองมอประเมนผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. แบบประเมนการน าเสนอผลงาน 3. แบบประเมนการตรวจผลงาน

251

ความคดเหนผบรหาร …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………) ผอ านวยการโรงเรยน

บนทกหลงสอน …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ปญหา/อปสรรค …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไข …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..

ลงชอ……………………………. (……………………………)

252

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

ท

ชอ - สกล

พฤตกรรมการท างานกลม ความรบผดชอบ การยอมรบฟง

ความคดเหนผอน ความมน าใจ

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

253

แบบประเมนการน าเสนอผลงาน

ท

ชอ - สกล

การน าเสนอผลงาน เนอหา

ครอบคลม ผลงานถกตอง

สวยงาม การล าดบ ขนตอน

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

254

แบบประเมนการตรวจผลงาน

ท

ชอ - สกล ผลงานนกเรยน

5 4 3 2 1

เกณฑการใหคะแนนการท าชดกจกรรม การใหคะแนนการเขยนแผนผงใยแมงมม คะแนนเตมขอละ 5 คะแนน 5 คะแนน เขยนความคดหลกและความคดรอง ไดถกตองตามต าแหนง และก าหนด ความคดรองได อยางนอย 5 ความคดรองขนไป 4 คะแนน เขยนความคดหลกและความคดรอง ไดถกตองตามต าแหนง และก าหนด ความคดรองได อยางนอย 4 ความคดรอง 3 คะแนน เขยนความคดหลกและความคดรอง ไดถกตองตามต าแหนง และก าหนด ความคดรองได อยางนอย 3 ความคดรอง 2 คะแนน เขยนความคดหลกและความคดรอง ไดถกตองตามต าแหนง และก าหนด ความคดรองได อยางนอย 2 ความคดรอง 1 คะแนน เขยนความคดหลกและความคดรอง ไมถกตองตามต าแหนง

255

เรอง … สารทใชในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม

คมอนกเรยน

ชดท 4

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

256

1. นกเรยนรบเอกสารจากคร 1 ชดประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 บตรค าสง 1.3 ใบงานกลม

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 1.4 ใบงานรายบคคล

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2 - ใบความรท 3 - แบบฝกชดท 3 - เฉลยแบบฝกชดท 3

2. นกเรยนอานบตรค าสงใหเขาใจ 3. นกเรยนอานค าชแจงในใบงาน และปฏบตตามอยางเครงครด 4. ใชกระบวนการกลมในการท างาน ใหความรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน ท างาน

อยางตงใจ 5. เนองจากแบบฝกหดมหลายชด แตมเวลาเรยนทจ ากด นกเรยนตองท าใหเสรจทนเวลา

ทก าหนดไว 6. นกเรยนและครรวมกนประเมนผลงาน 7. นกเรยนปฏบตงานเรยบรอยแลว ควรเกบเอกสาร และวสดอปกรณทกชนสงคน

ครผสอนทกครง 8. ในการท าแบบทดสอบ นกเรยนตองท าดวยความรอบคอบ

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

257

1. นกเรยนศกษาและอานใบความรใหเขาใจ 2. นกเรยนอานค าชแจงจากใบงานใหเขาใจ และปฏบตกจกรรม

ตามล าดบ 3. นกเรยนตรวจค าตอบจากบตรเฉลยโดยเทยบคะแนนจากเกณฑ

การประเมน

บตรค าสง

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

258

จดประสงค เมอก าหนดใบความรท 1 เรองสารทใชในชวตประจ าวน นกเรยนสามารถเขยนผงใยแมงมม และน าเสนอผลงานจากเรองได ค าชแจง

1. ใหนกเรยนอานค าชแจง และเกณฑการประเมนใหเขาใจอยางละเอยด 2. ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยเขยนเปนแผนผงใยแมงมม

2.1 อานใบความรท 1 เรองสารทใชในชวตประจ าวน ทก าหนดให 2.2 น าหวขอหลกทไดมาเขยนลงกงกลางกระดาษ ในลกษณะของวงกลม

หวขอรองทไดน ามาเขยนในลกษณะแขนงของวงกลม หรอลกษณะของใยแมงมม

2.3 หาค าเชอมมาเขยนไวทแขนงของเสนใย 2.4 ออกแบบและวาดภาพระบายสแผนผงใยแมงมม ลงในกระดาษโปสเตอร

สทแจกให 3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 4. นกเรยนน าเกณฑการประเมนมาตรวจใหคะแนน 5. นกเรยนแตละกลมแกไขผลงาน

ใบงาน (งานกลม)

259

ใบความรท 1 เรอง สารทใชในชวตประจ าวน

1. สารปรงแตงอาหาร สารทเราใชประโยชนในการปรงแตงอาหารมมากมายหลายชนด แตละชนดมวตถประสงคในการใชแตกตางกน ดงน 1. เพอปรงรส เชน น าตาล – รสหวาน เกลอ – รสเคม น าสมสายช - รสเปรยว 2. เพอแตงส เชน สผสมอาหาร สทสกดจากธรรมชาต 3. เพอแตงกลน เชน น านมแมว น ากหลาบ 4. เพอปองกนอาหารเนาเสย เชน สารกนบด 2. สารปรงรสอาหาร สารปรงรสอาหาร เปนสารทใชเพมรสชาตอาหาร มหลายชนด มทงทใหรสเคม หวาน เปรยว เผด ตามความตองการของผบรโภค 3. สารเจอปนในอาหาร วตถเจอปนในอาหาร หมายถง สารเคมตาง ๆ ทใสเขาไปในอาหารเพอชวยในการเกบรกษาและปรบปรงคณภาพของอาหาร เชน การใชสารกนบด สารเพมรส สารเตมกลน สารแตงส เปนตน สารเคมทน ามาใชนบางอยางกใชไดอยางปลอดภยในปรมาณทจ ากด แตบางอยางกไมปลอดภย 4. สารท าความสะอาด เชน - สบ - ยาสฟน - แชมพ - น ายาลางจาน - น ายาขดหองน า - อน ๆ 5. สารก าจดแมลงในบาน - ยากนยง - ยาฉดปลวก - ยาฉดแมลงสาบ - ยาฉดยง แมลง

260

แบบฝกชดท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรองสารทใชในชวตประจ าวน แลวรวมกนคด เขยนลงในแผนผงทก าหนด

สารทใชในชวตประจ าวน

261

เฉลยแบบฝกท 1

สารปรงแตงอาหาร

สารทใชในชวตประจ าวน

สารท าความสะอาด

สารปรงรสอาหาร

สารก าจด แมลง

สารเจอปน ในอาหาร

262

จดประสงค เมอก าหนดใบงานท 2 และใบงานท 3 ใหนกเรยนสามารถเขยนผงใยแมงมมได ค าชแจง

1. นกเรยนอานใบความรทก าหนดให แลวปฏบตดงน 1.1 หาหวขอหลกและหวขอรองจากใบงาน 1.2 น าหวขอหลก หวขอรอง และค าเชอมเขยนลงในกระดาษ 1.3 ระบายสสวยงาม

2. นกเรยนน าผลงานสงคร

ใบงาน (รายบคคล)

263

ใบความรท 2 เรอง สารก าจดแมลงและศตรพชตามธรรมชาต

สารก าจดศตรพชถาเหลอตกคางในพชจะเปนอนตรายตอผบรโภค วธการลดปรมาณสารก าจดศตรพชมหลายวธกอนบรโภคผกและผลไมตองลดปรมาณสารเหลานเสยกอน การใชและเกบรกษาสารปองกนและก าจดแมลงและสารก าจดศตรพช ตองท าใหถกวธ ถาใชไมถกตองหรอขาดความระมดระวงกจะเกดอนตรายตอตวเอง ครอบครวและสงแวดลอม ประเทศไทยสงซอสารก าจดศตรพชเปนจ านวนมาก และเพมมากขนทกป ตองเสยเงนซอสารเหลานมากมายจ านวนผทไดรบสารพษจากสารก าจดศตรพชสงขนทกปในปจจบนจ านวนผปวยมแนวโนมสงขน ตวอยางสารธรรมชาตทใชก าจดแมลงและศตรพช

พช สวนของพช

ทใชสกด

วธการสกด วธใช สตวทตองการก าจด

ขอย สะเดาชาง พชตระกลสม (สม,มะนาว, มะกรด) ชะอม กะเพรา สะเดา สาบเสอ มะเกลอ

ใบ ใบ เปลอก ใบ ใบ ผล

ต าใหละเอยดเตมน าแลวกรอง ต าใหละเอยดเตมน าแลวกรอง ตากแหง ต าใหละเอยดเตมน าแลวกรอง ต าใหละเอยดเตมน าแลวกรอง ต าเตมน าแลวกรอง

ใสลงในน าทมลกน า ใสลงในน าทมลกน า ฉดพนบนแปลงผก ฉดพนบนแปลงผก

ผสมสารละลายทงสามชนดแลวฉดพน

ฉดพนบนแปลงผก

ลกน า ลกน า ยง ศตรผกกาดขาว

ปองกนยง

ศตรผกกวางตง

264

แบบฝกชดท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรองสารธรรมชาตทใชก าจดแมลงและศตรพช แลวรวมกนคด เขยนลงในแผนผงทก าหนด

สารธรรมชาตทใชก าจดแมลงและ

ศตรพช

265

เฉลยแบบฝกชดท 2

สะเดา

สารธรรมชาตทใชก าจดแมลงและ

ศตรพช

มะนาว

กะเพรา

มะกรด

สม

ชะอม

สะเดาชาง

ขอย

มะเกลอ

สาบเสอ

266

ใบความรท 3 เรอง สารท าความสะอาด

สารท าความสะอาดมหลายประเภท ถาพจารณาตามลกษณะการใชงานจะแบงไดเปนสารท าความสะอาดรางกาย สารซกลางภาชนะและเครองนงหมและสารท าความสะอาด หองน าและเครองสขภณฑ สารแตละประเภทจะผสมสารส าคญทมสมบตเหมาะส าหรบใชประโยชนเฉพาะอยางเทานน ถาน าไปใชผดวตถประสงคอาจจะเปนอนตรายตอรางกาย สารซกลางแบงไดเปนสารซกลางเครองนงหมและภาชนะซงมสมบตความเปนกรด – เบส มากนอยแตกตางกน และผสมสารส าคญส าหรบใชงานตางกนจงใชประโยชนไดแตกตางกน สารท าความสะอาดหองน า และสขภณฑมทงชนดผงและชนดเหลว มสมบตความเปนกรด – เบส แตกตางกนสารส าคญทเปนสวนประกอบส าหรบใชงานกตางกน สารในกลมนส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข จดใหเปนสารอนตรายในบานเรอน การเลอกซอควรสงเกตทฉลากซงตองแสดงชอการคา ชอและอตราสวนของสารส าคญประโยชนวธใชค าเตอน ชอและทตงของผผลตหรอผน าเขาและทส าคญคอเลขทะเบยนในกรอบเครองหมาย อย. การใชสารท าความสะอาดควรใชในปรมาณทพอเหมาะถาใชมากเกนไปจะเปนการสนเปลองและท าลายสงแวดลอมนอกจากนนยงมผลตอรางกายดวย กอนซอหรอใชสารท าความสะอาดควรอานพจารณาขอมลตาง ๆ บนฉลากเสยกอนและปฏบตตามอยางเครงครด สารท าความสะอาด เชน สบ แชมพ น ายาลางจาน ผงซกฟอก

267

แบบฝกชดท 3 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรองสารท าความสะอาด แลวรวมกนคดเขยนลงในแผนผง ทก าหนด

สารท าความสะอาด

268

เฉลยแบบฝกชดท

น ายาขด หองน า

สารท าความสะอาด

ยาสฟน

ผงซกฟอก

แชมพ

สบ

น ายาลางจาน

269

เรอง … ผลของสารตอชวตและสงแวดลอม โดยใชผงกางปลา

คมอคร

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ชดท 5

270

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ประกอบดวย

1. คมอคร ประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 ผงมโนทศน 1.3 ตารางวเคราะหหลกสตร 1.4 แผนการจดการเรยนร

2. คมอนกเรยน ประกอบดวย 2.1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน 2.2 บตรค าสง 2.3 ใบงาน (งานกลม) ประกอบดวย

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 2.4 ใบงาน (รายบคคล) ประกอบดวย

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2

ค าชแจงส าหรบคร

271

ครผสอนศกษารายละเอยด ขนตอนของคมอคร คมอนกเรยน แผนการจดการเรยนร

1. ครผสอนศกษา เนอหาทจะสอนใหเขาใจ ถกตอง และแมนย า 2. ครผสอนตองเตรยมเอกสารและล าดบสออปกรณไวลวงหนาอยางเปนระบบ 3. กอนสอนครผสอนตองชแจงใหนกเรยนไดรเกยวกบบทบาท หนาทของตนเอง

ในการปฏบตตามค าแนะน าของชดฝก 4. ครผสอนตองแจงจดประสงคการเรยนร ในแตละชดฝกกอนการสอนทกครง 5. ในขณะทนกเรยนปฏบตกจกรรม ครผสอนจะตองคอยใหค าแนะน า

ใหค าปรกษา ก ากบ ดแลชวยเหลอส าหรบนกเรยน หรอกลมทประสบปญหา 6. หลงการใชชดฝก ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลงานของนกเรยนทกครง

272

ผงมโนทศนการจดกจกรรม

1. สารและสมบตของสาร - วฎจกรของน า - วฎจกรของหน - วฎจกรของออกซเจน

2. การเปลยนแปลงของสารโดยใชผงความคด - การเปลยนสถานะ - การระเหย การระเหด - การละลาย - การเกดสารใหม

3. การแยกสารโดยใชผงกงไม - การแยกสารเนอผสม - การแยกสารเนอเดยว

4. สารในชวตประจ าวน โดยใชผงใยแมงมม - สารในชวตประจ าวน - สารทใชในการปรงแตงรส

และสของอาหาร - สารทใชในการท าความ

สะอาด - สารก าจดแมลงและ

สารก าจดศตรพช

5. ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชผงกางปลา - ผลของสารตอสงมชวตและ

สงแวดลอม - พฤตกรรมของมนษยใชสาร

ในชวตประจ าวนแลวม ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

สารในชวตประจ าวน

273

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. ส ารวจตรวจสอบ อภปราย จดจ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวน สมบต และการน าเสนอแตละประเภทไปใชประโยชน สามารถเลอกใชสารเหลานไดอยางถกตองและปลอดภย

1. สบคนขอมล อธบายและจดประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชน

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกร สารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

1. การสบคนขอมล และการอภปรายประเภทของสารทใชในชวตประจ าวนตามสมบตและการน าไปใชประโยชนและวธการเลอกใชสารในชวตประจ าวนอยางถกตองและปลอดภย

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

274

ตารางวเคราะหหลกสตร สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐานการเรยนร ชวงชน ป.4 – ป.6

ผลการเรยนรทคาดหวง ป.6

สาระการเรยนร ป.6

1. สงเกต ส ารวจตรวจสอบ อภปรายสมบตของสารทเกดเปนสารละลาย เปลยนสถานะ และเกดสารใหม วเคราะหและอธบายไดวาเปลยนแปลงใดท าใหสมบตของสารเปลยนแปลง รวมทงตระหนกวา การท าใหสารเกดการเปลยนแปลงอาจกอใหเกดผลตอสงมชวตและ สงแวดลอม

1. สบคนขอมล วเคราะหและอธบายเกยวกบสมบตของสารเมอสารเปลยนแปลงสถานะเกดการละลายและเกดสารใหม สงทท าใหสมบตของสารเกดการเปลยนแปลง และเสนอแนะการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

2. เขยนแผนภาพแสดงวฎจกรสารทใชในชวตประจ าวนทเลอกศกษาตามความสนใจ

1. อธบายเกยวกบสมบตของสารเมอเกดการเปลยนสถานะ เกดการละลายและเกดเปนสารใหม

2. การเขยนแผนผงแสดงวฎจกรของสารทใชในชวตประจ าวน

3. น าเสนอการปองกนอนตรายทเกดจากการเปลยนแปลงของสารตอ สงมชวตและสงแวดลอม

275

หนวยการเรยนร เรองสารในชวตประจ าวน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ชดกจกรรมการเรยนร เวลา (ชวโมง)

ชดท 1 สารและสมบตของสาร ชดท 2 การเปลยนแปลงของสาร ชดท 3 การแยกสาร ชดท 4 สารในชวตประจ าวน ชดท 5 ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

3 3 3 3 3

รวม 15

276

แผนการจดการเรยนร 5 กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 4 เรอง สารในชวตประจ าวน เวลา 15 ชวโมง แผนการเรยนรท 5 เรอง ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม เวลา 3 ชวโมง

สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 : เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 3.2 : เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยาเคม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน สาระส าคญ 1. สารทใชในชวตประจ าวน ในการเลอกซอ ควรเลอกใหตรงวตถประสงคของการใชงาน และควรใชและเกบรกษาใหถกวธ เพอใหเกดความปลอดภยทงตอตวเอง ครอบครว และสงแวดลอม 2. แผนผงกางปลา เปนการเขยนแผนผงโดยก าหนดประเดนหรอเรอง แลวเสนอสาเหตและผลตาง ๆ ในแตละดาน ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อภปรายผลของสารทมตอสงมชวต และสงแวดลอม 2. อภปรายถงวธปองกนสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายถงผลเสยของสารทใชในชวตประจ าวนตอสงมชวตและสงแวดลอม 2. สามารถคดวเคราะหและเขยนผงแบบกางปลาได 3. สามารถท างานรวมกบเพอนได

277

สาระการเรยนร 1. สารในชวตประจ าวนทมตอสงมชวต และสงแวดลอม 2. วธปองกนอนตรายของสารทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

กระบวนการจดการเรยนร 1. ครน ายาฆาแมลง ปยเคม มาใหนกเรยนด แลวถามนกเรยนวา บานใครมยง มแมลงสาบ แมลงเหลานท าใหเราเดอดรอน เราจะก าจดมนอยางไร 2. ครตงประเดนปญหา เพอใหนกเรยนศกษาวา “สารก าจดแมลง และศตรพช คออะไร” “เราจะใชสารน อยางไรจงจะปลอดภย” 3. ครและนกเรยนชวยกนอภปรายวา มวธใดบางทจะชวยกนลดปรมาณการใชสารพษ เหลานลงได เพอความปลอดภยตอสขภาพของประชาชน และเพอลดปญหาของสารทมผลตอ สงมชวตและสงแวดลอม 4. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 5. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมละ 4 – 6 คน คละเดกเกง ปานกลาง ออน ใหนกเรยนเลอกประธาน และเลขานการกลม 6. นกเรยนรบใบความรท 5 เรองผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมโดยใชผงกางปลา และศกษาการเขยนผงกางปลา 7. นกเรยนและครรวมอภปรายซกถามจากการศกษา ใบความรการเขยนผงกางปลา 8. ตวแทนนกเรยนแตละกลมรบชดฝกกจกรรมและอปกรณประกอบ บตรค าสง คมอ นกเรยน ใบงาน แบบฝก ปากกาเคม กระดาษส สชอลก สไม จากครแลวอานบตรค าสงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอน 9. นกเรยนท าแบบฝกชดท 1 (งานกลม) ในขณะทนกเรยนฝกปฏบตกจกรรมครคอยใหค าปรกษา ค าแนะน า 10. ใหนกเรยนแตละกลมชวยกนเขยนความคดหลก ความคดรอง และค าทใชเชอมลงในกระดาษโปสเตอรส และระบายสตกแตงใหสวยงาม แลวชวยกนอภปรายและสรปเรองจากแผนผงกางปลา 11. ตวแทนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 12. นกเรยนและครรวมกนเฉลยแบบฝก และประเมนผลงานของแตละกลม 13. นกเรยนแตละกลมประเมนผลงานตวเองโดยเทยบกบเกณฑการประเมน 14. นกเรยนแตละกลมตดตามงานทปายนเทศ 15. นกเรยนท าใบงานท 2 และใบงานท 3 (งานรายบคคล) และน าผลงานสงคร

278

16. ครและนกเรยนรวมกนสรปเรอง ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอมและการเขยนผงกางปลา และการน าไปใช แหลงการเรยนร 1. ยาฆาแมลง ปยเคม 2. ปากกาเคม 3. กระดาษโปสเตอรส 4. สชอลก สไม 5. ชดกจกรรม (ใบความร ใบงาน คมอนกเรยน บตรค าสง ) การวดผลและประเมนผล

1. การสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 3. การตรวจผลงาน

3.1 การเขยนแผนผงกางปลา เกณฑการประเมน

1. สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. การน าเสนอผลงานหนาชน 3. การตรวจผลงาน

เครองมอประเมนผล 1. แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม 2. แบบประเมนการน าเสนอผลงาน 3. แบบประเมนการตรวจผลงาน

279

ความคดเหนผบรหาร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ……………………………. (……………………………) ผอ านวยการโรงเรยน

บนทกหลงสอน ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ปญหา/อปสรรค ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไข ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ……………………………. (……………………………)

280

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

ท

ชอ - สกล

พฤตกรรมการท างานกลม ความรบผดชอบ การยอมรบฟง

ความคดเหนผอน ความมน าใจ

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

281

แบบประเมนการน าเสนอผลงาน

ท

ชอ - สกล

การน าเสนอผลงาน เนอหา

ครอบคลม ผลงานถกตอง

สวยงาม การล าดบ ขนตอน

0 1 2 0 1 2 0 1 2

เกณฑการประเมน 0 หมายถง ปรบปรง 1 หมายถง พอใช 2 หมายถง ด

282

แบบประเมนการตรวจผลงาน

ท

ชอ - สกล ผลงานนกเรยน

5 4 3 2 1

เกณฑการใหคะแนนการท าชดกจกรรม การใหคะแนนการเขยนแผนผงกางปลา คะแนนเตมขอละ 5 คะแนน 5 คะแนน จดล าดบผลของปญหาไวตรงหวปลา สาเหตของปญหาหลกวางไว ตรงกางปลาใหญ สวนสาเหตของปญหายอยวางไว ตรงกางปลาเลก จดล าดบขอมลอยางถกตองชดเจน 4 คะแนน จดล าดบผลของปญหาไวตรงหวปลา สาเหตของปญหาหลกวางไว ตรงกางปลาใหญ สวนสาเหตของปญหายอยวางไว ตรงกางปลาเลก ไมถกตอง 3 คะแนน จดล าดบผลของปญหาไวตรงหวปลา สาเหตของปญหาหลกวางไว ตรงกางปลาใหญ สวนสาเหตของปญหายอยวางไว ไมถกตอง 2 คะแนน วางต าแหนงจดล าดบผลของปญหาและสาเหตของปญหาหลกไมถกตอง สวนสาเหตของปญหายอยวางไวตรงกางปลาเลกไดถกตอง 1 คะแนน วางต าแหนงจดล าดบผลของปญหาและสาเหตของปญหาหลก สาเหตของ ปญหายอยวางไวตรงกางปลาเลกไมถกตอง

283

เรอง … ผลของสารตอชวตและสงแวดลอม โดยใชผงกางปลา

คมอนกเรยน

ชดท 5

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

284

1. นกเรยนรบเอกสารจากคร 1 ชดประกอบดวย 1.1 ค าชแจงส าหรบคร 1.2 บตรค าสง 1.3 ใบงานกลม

- ใบความรท 1 - แบบฝกชดท 1 - เฉลยแบบฝกชดท 1 1.4 ใบงานรายบคคล

- ใบความรท 2 - แบบฝกชดท 2 - เฉลยแบบฝกชดท 2

2. นกเรยนอานบตรค าสงใหเขาใจ 3. นกเรยนอานค าชแจงในใบงาน และปฏบตตามอยางเครงครด 4. ใชกระบวนการกลมในการท างาน ใหความรวมมอ ชวยเหลอซงกนและกน ท างาน

อยางตงใจ 5. เนองจากแบบฝกหดมหลายชด แตมเวลาเรยนทจ ากด นกเรยนตองท าใหเสรจทนเวลา

ทก าหนดไว 6. นกเรยนและครรวมกนประเมนผลงาน 7. นกเรยนปฏบตงานเรยบรอยแลว ควรเกบเอกสาร และวสดอปกรณทกชนสงคน

ครผสอนทกครง 8. ในการท าแบบทดสอบ นกเรยนตองท าดวยความรอบคอบ

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

285

1. นกเรยนศกษาและอานใบความรใหเขาใจ 2. นกเรยนอานค าชแจงจากใบงานใหเขาใจ และปฏบตกจกรรม

ตามล าดบ 3. นกเรยนตรวจค าตอบจากบตรเฉลยโดยเทยบคะแนนจากเกณฑ

การประเมน

บตรค าสง

ชดกจกรรมการเรยนรโดยใชผงกราฟก วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน

ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

286

จดประสงค เมอก าหนดใบความรท 1 เรองผลเสยของสารทใชในชวตประจ าวน นกเรยนสามารถเขยนผงใยกางปลา และน าเสนอผลงานจากเรองได ค าชแจง

1. ใหนกเรยนอานค าชแจง และเกณฑการประเมนใหเขาใจอยางละเอยด 2. ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยเขยนเปนแผนผงกางปลา

2.1 อานใบความรท 1 เรองผลเสยของสารทใชในชวตประจ าวน ทก าหนดให 2.2 หาสาเหตหลกและสาเหตยอยของปญหาจากบทความทอาน 2.3 น าสาเหตหลกและสาเหตยอย จากบทความมาเขยนวางไวในแผนผงท

ก าหนดให 2.4 หาค าเชอมมาเขยนไวทแขนของแผนผง 2.5 ออกแบบและวาดภาพระบายสแผนผงกางปลา ลงในกระดาษโปสเตอรส

ทแจกให 3. นกเรยนแตละกลมน าเสนอผลงานหนาชนเรยน 4. นกเรยนน าเกณฑการประเมนมาตรวจใหคะแนน 5. นกเรยนแตละกลมแกไขผลงาน 6. นกเรยนท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน

ใบงาน (งานกลม)

287

ใบความรท 1 เรอง ผลเสยของสารทใชในชวตประจ าวน

โรงงานอตสาหกรรม

- ปลอยน าเสย - ปลอยควนพษ

ทงขยะมลฝอย

- ท าใหอากาศเหมน - เกดเชอโรคตาง ๆ - เปนแหลงเพาะพนธสตวทเปนพาหะน าโรค

สารก าจดแมลง

- ละลายปนเปอนไปกบน าในดน - ฉดพนแลวสารฟงกระจายไปในอากาศ คนเราหายใจเขาไปกสะสมอยในรางกาย

ปยเคม

- สารพษตกคางในพชผก

288

แบบฝกชดท 1 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท เรองผลเสยของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม แลวรวมกนคด เขยนลงในแผนผงทก าหนด

ผลเสยของสาร ตอสงมชวตและ สงแวดลอม

289

เฉลยแบบฝกชดท 1

ผลเสยของสาร ตอสงมชวตและ สงแวดลอม

สารก าจดแมลง

สารมพษ

โรงงานอตสาหกรรม

น าเสย

สารพษตกคาง

ปยเคม

เชอโรค

ทงขยะมลฝอย

อากาศเปนพษ

290

จดประสงค เมอก าหนดใบงานท 2 ใหนกเรยนสามารถเขยนผงกางปลาได ค าชแจง

1. นกเรยนอานใบความรทก าหนดให แลวปฏบตดงน 1.1 หาสาเหตหลก สาเหตยอยของปญหาจากใบความร 1.2 น าสาเหตหลก สาเหตยอยของปญหาและค าเชอมเขยนลงในกระดาษ 1.3 ระบายสสวยงาม

2. นกเรยนน าผลงานสงคร 3. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

ใบงาน (รายบคคล)

291

ใบความรท 2 ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

ปจจบนนยมใชผงซกฟอกในการซกลางกนอยางกวางขวาง ผงซกฟอกประกอบดวยสารหลายชนดผสมกนอย ผงซกฟอกบางชนดจลนทรยไมสามารถยอยสลายไดจะกอใหเกดการซกลาง จะท าใหสาหรายและวชพชตาง ๆ ในน าเจรญงอกงามและแพรพนธอยางรวดเรวเมอสาหรายเหลานตายจะถกยอยสลายดวยแบคทเรยชนดใชออกซเจนท าใหน าขาดออกซเจนและสตวน าไมสามารถมชวตอยได กอใหเกดปญหาทงทางภาวะมลพษ ระบบนเวศ การชลประทาน การเกษตร ตลอดจนการคมนาคม ในปจจบนเกษตรกรใชปยและสารก าจดศตรพชมากเกนความจ าเปน ซงบางชนดสลายตวยากและกระจายตกคางอยบนดน เมอถกฝนชะลางลงไปในแมน าล าคลองท าใหสตวน าไดรบอนตรายถงตาย ถาไดรบในปรมาณมาก แตถามปรมาณไมมากพอกจะสะสมอยในตวสตวเมอคนกนสตวเหลานนเขาไป สารก าจดศตรพชกจะเขาไปสะสมอยในรางกายได น ากระดาง คอ น าทไมท าฟองกบสบ โดยทวไปจะพบวามสารหลายชนดละลายอยในน า เชน แคลเซยมคลอไรด แมกนเซยมคลอไรด แคลเซยมซลเฟต แมกนเซยมซลเฟต แคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต แมกนเซยมไฮโดรเจน-คารบอเนต ซงสารเหลานเมอท าปฏกรยากบสบจะเกดตะกอน ท าใหเสอผาสกปรกและถาดมน ากระดางเปนประจ าจะท าใหเปนนวได น ากระดางม 2 ชนดคอ น ากระดางชวคราว เปนน ากระดางทมแคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต และแมกนเซยมไฮโดรเจนคารบอเนตละลายอย สามารถท าใหหายกระดางไดโดยการตม น ากระดางถาวร เปนน ากระดางทมแคลเซยมคลอไรด แมกนเซยมคลอไรด แคลเซยมซลเฟตและแมกนเซยมซลเฟต ละลายอยท าใหหายกระดาง โดยการเตมโซดาซกผาลงในน ากระดาง แลวกรองตะกอนออก ฝนกรด เกดจากน าฝนละลายแกสทเปนออกไซดของก ามะถน ไดแก ซลเฟอรไดออกไซด ซลเฟอรไตรออกไซดและแกสทเปนออกไซดของไนโตรเจน ไดแก ไนโตรเจนไดออกไซดทมอยในอากาศบรเวณทเปนโรงงานอตสาหกรรม เชน โรงไฟฟาถานหน โรงแยกแกสเกดเปนกรดก ามะถน หรอกรดซลฟวรกและกรดไนตรกซงเปนอนตรายตอพชและตอมนษย

292

แบบฝกชดท 2 ค าชแจง ใหนกเรยนอานใบความรท 1 เรองผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม แลวรวมกน คดถงปญหาและสาเหตแลวเขยนลงในแผนผงกางปลาทก าหนดให

ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

293

เฉลยแบบฝกชดท 2

อาหาร การเกษตร

คมนาคม

อากาศ เปนพษ

อตสาหกรรม

น าเสย

ผลของสารตอสงมชวตและสงแวดลอม

สารพษตกคางท าใหเกดโรค

แมลงตาย

294

ภาคผนวก ฒ แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร

เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

295

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

ค าชแจง : 1. ขอสอบมทงหมด 8 หนา จ านวน 30 ขอ ขอละ 1 คะแนน 2. ใชเวลาในการท าขอสอบ 50 นาท

3. เปนขอสอบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก โดยใหนกเรยน เลอกค าตอบโดยท าเครองหมายกากบาท ( ) ในขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว ลงในกระดาษค าตอบ 4. หามขดเขยนเครองหมายหรอขอความใด ๆ ลงในขอสอบ และคนขอสอบเมอสอบเสรจ 5. ถามปญหาหรอขอไมเขาใจใด ๆ ใหสอบถามผคมสอบ

296

1. สารใดไมใชประเภทเดยวกบสารในขออน ก. สทาบาน ข. ควนไฟ ค. หมอก ง. โซดา

2. ขอใดกลาวถกตอง ก. อนภาคของของแขงอยหางกนมาก ข. อนภาคของของแขงอยชดกนมาก ค. อนภาคของของเหลวเคลอนทไดอสระทกทศทาง ง. อนภาคของของเหลวจดเรยงตวกนหางกวาแกส

3. อนภาคหมายถงอะไร ก. ชนสวนหรอหนวยทเลกมาก ข. ชนสวนหรอหนวยทลอยอยในอากาศ ค. ชนสวนหรอหนวยทปลวอยในอากาศ ง. ชนสวนหรอหนวยทกระจายอยในอากาศ

4. สารในกลมใดตอไปนทแตกตางไปจากกลมอน ก. อากาศ แกส LPG น าเกลอ ข. เหลก ทองแดง สงกะส ค. เหรยญบาท เหลกกลา ทองส ารด ง. น าอดลม แอลกอฮอลลางแผล ทงเจอรไอโอดน

- 1 -

297

5. จากภาพแสดงวฎจกรของสารชนดใด

ก. วฎจกรของน า ข. วฎจกรของออกซเจน ค. วฎจกรของหน ง. วฎจกรของคารบอนไดออกไซด จ.

6. จากภาพสวนทขาดหายไปในวฎจกรคออะไร

ก. ความรอน อดแนน ระเบด ข. อดแนน ความรอน ระเบด ค. อดแนน ระเบด ความรอน ง. ระเบด อดแนน ความรอน

การควบแนน

ของเหลว

แกส ของแขง

การหลอมเหลว การระเหย กลายเปนไอ

1

วฎจกร ของหน

ภเขาไฟ

ลาวา หน

2

3

- 2 -

298

7. จากรปภาพวฎจกรของแกสออกซเจน ไดมาจากอะไร

ก. การหายใจของสตวและพช ข. การสงเคราะหดวยแสงของพชและการละลายของออกซเจนในอากาศ ค. การหายใจของสตวและการสงเคราะหแสงของพช ง. การสงเคราะหแสงของพชบนบก และการหายใจของสตวทอยในน า

8. ไขดบท าเปนไขเจยว เปนการเปลยนแปลงในลกษณะใด ก. เปลยนสถานะ ข. เปลยนรปราง ค. เปลยนแปลงสถานภาพ ง. เกดปฏกรยาเคม

9. ขอใดท าใหเทยนหลอมเหลวได ก. ความแขง ข. การใชไมทบ ค. แรงบบ ง. ความรอน

หายใจ

วฎจกร ของแกส

ออกซเจน

สตว พช

สงเคราะหแสง

ละลายน า

- 3 -

299

10. ขอใดคอการระเหด ก. เหลกเกดสนม ข. ไอน าจบกลมเปนฝน ค. น ากลายเปนไอ ง. พมเสนกลายเปนไอ

11. การหลอมเหลวตางจากการระเหย การระเหดอยางไร ก. การหลอมเหลวใชกบสารทเปนของแขงเทานน สวนการระเหย การระเหด ใชกบสาร

ทเปนของแขงเทานน ข. การหลอมเหลวใชกบสารทเปนของเหลวเทานน สวนการระเหย การระเหด ใชกบสาร

ทเปนของแขงเทานน ค. การหลอมเหลวใชกบสารทเปนของเหลวเทานน สวนการระเหย การระเหด ใชกบสาร

ทเปนแกสเทานน ง. การหลอมเหลวใชกบสารทเปนของแขงเทานน สวนการระเหย การระเหด ใชกบสาร

ทเปนของแขงเทานน

12. สารละลายชนดหนงประกอบดวย สาร A ทมจดเดอด 65C และสาร B ทมจดเดอด

112C ขอใดถกตอง ก. สามารถแยกสาร A และสาร B ออกจากกนดวยการกรอง ข. สามารถแยกสาร A และสาร B ออกจากกนดวยการกลน ซงจะไดสาร B ออกมากอน ค. สามารถแยกสาร A และสาร B ออกจากกนดวยการกลน ซงจะไดสาร A ออกมากอน ง. ควรน าสารละลายไปแยกดวยการระเหยแหง

13. ขอใดเปนตวท าใหน าตาลละลายได ก. ความเยน ข. ความรอน ค. แรงบบ ง. น า

- 4 -

300

14. น าเกลอมาจากสารละลายทมการละลายมาจากสารชนดใด ก. น าเปนตวถกละลาย เกลอเปนตวท าละลาย ข. น าเปนตวท าละลาย เกลอเปนตวถกละลาย ค. น าและเกลอเปนตวท าละลาย เหมอนกน ง. น าและเกลอเปนตวถกละลาย เหมอนกน

15. การเปลยนแปลงของสารทไมสามารถท าใหกลบมาเปนสารเดมได หมายถงกระบวนการ ในขอใด

ก. การระเหย ข. การหลอมเหลว ค. การเกดสารใหม ง. การละลาย

16. ขอใดควรแยกสารโดยใชในการรอน ก. แยกเศษผงออกจากน า ข. ท าใหเศษดนโคลนนอนกน ค. แยกเกลอออกจากน าเกลอ ง. แยกเมดทรายทขนาดตางกน

17. ขอใดเปนการแยกสารเนอผสม ก. การแยกปากกาออกจากกลอง ข. การผาทอนไมใหแยกออกจากกน ค. การตากผาใหแยกออกเปนชน ๆ ง. การแยกน าใหออกจากโคลนตม

18. สารเนอผสมระหวางพมเสนกบผงตะไบเหลก วธการใดในการแยกออกจากกนจงจะเหมาะสม ก. การกรอง ข. การระเหด ค. การใชแมเหลกดด ง. การสกดดวยตวท าละลาย

- 5 -

301

19. น าเชอม เราสามารถแยกสารไดโดยวธใด ก. การกรอง ข. การระเหด ค. การระเหยแหง ง. การท าใหตกตะกอน

20. สารทใชในชวตประจ าวนมความหมายวาอยางไร ก. สารทใชเปนเครองอปโภคบรโภค ข. สารทใชในชวตประจ าวนทมพษและไมมพษ ค. สารทใชในการทดลองทางวทยาศาสตร ง. สารทใชในการทดลองท ายาสมนไพรตาง ๆ

21. ขอใดเปนการลงความเหนไดถกตอง ก. น าสมคน น ายาลางหองน า น าสมสายชเปนกรด น าหวานเปนดาง และน าเกลอ

เปนกลาง ข. น าสมคน น ายาลางหองน า น าสมสายชเปนดาง น าสบ น าผงซกฟอกเปนดาง น า

กลน น าหวาน น าเกลอ เปนกลาง ค. น าสมคน น ายาลางหองน า น าสมสายชเปนกรด น าสบ น าผงซกฟอกเปนดาง น า

กลน น าหวาน น าเกลอ เปนกลาง ง. น าสมคน น ายาลางหองน า น าสมสายชเปนกลาง น าสบ น าผงซกฟอกเปนดาง น า

กลน น าหวาน น าเกลอ เปนกรด 22. ดอกอญชนเปนสารทใชในชวตประจ าวนประเภทใด

ก. ปรงแตงอาหาร ข. ใหกลนอาหาร ค. ใหสอาหาร ง. ใหความสวยงามแกอาหาร

23. สารทใชในการท าความสะอาดรางกายและเสอผา ก. สบ แชมพ ผงซกฟอก ข. สบ แชมพ น ายาลางจาน ค. สบ ผงซกฟอก แอลกอฮอล ง. สบ ผงซกฟอก น ายารดผา

- 6 -

302

24. สารในขอใดเปนสารก าจดแมลง ก. สารบอแรกซ ข. ผงชรส ค. สารหน ง. สารดดท

25. อาหารในขอใดทอาจมสารเคมเจอปนอยมาก ก. อาหารสด ข. อาหารทะเล ค. อาหารกระปอง ง. อาหารทปรงเอง

26. เราควรซอสบตามขอใด ก. ดจากโฆษณา ข. ดคณภาพและฉลาก อย. ค. ดสสวยงาม ง. ดความทนสมย

27. กอนใชสารตาง ๆ ตองท าอยางไรกอน ก. เขยาขวดกอนใช ข. เปดฝาแลวเทใสภาชนะ ค. สวมถงมอ ง. อานฉลากใหเขาใจ

28. วธใดดทสดทท าใหปลอดภยจากสารเคม ก. ลางผกดวยน าสมสายช ข. กนอาหารทไมซ ากนทกวน ค. ปลกผกสวนครวไวกนเอง ง. เลอกกนผกทมรอยแทะของแมลง

- 7 -

303

29. การจดท าในขอใดสามารถลดปรมาณการสะสมสารตะกวในรางกาย ก. หนมาใชน ามนไรสารตะกว ข. ปดโรงงานอตสาหกรรมทกแหง ค. งดการรบประทานอาหารกระปอง ง. ลดการพมพดวยหมกพมพทกชนด

30. สารก าจดแมลงทไมมฉลากและเกามาก ควรท าลายอยางไร ก. ทงถงขยะ ข. น าไปเผาไลยง ค. ฝงในทไกลบอน า ง. น าไปพนทงใหหมด

- 8 -

304

เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร เรองสารในชวตประจ าวน ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

10. 11. 12. 13. 14. 15.

ค ข ข ก ก ข ข ง ง ง ง ค ข ข ค

16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30.

ง ง ค ค ก ก ก ก ง ค ข ง ค ค ค

305

ภาคผนวก ด ประวตผวจย

306

ประวตผวจย

ชอ – ชอสกล : นางอรพรรณ จตก าเนด เกดเมอ : 4 ตลาคม 2503 สถานทเกด : บานเลขท 159/1 หม 4 ต าบลบางกระทม อ าเภอบางกระทม จงหวดพษณโลก 65110 ต าแหนงหนาท : ครวทยฐานะครช านาญการ สถานทท างาน : โรงเรยนวดราษฎรสโมสร ต าบลนครปาหมาก อ าเภอบางกระทม จงหวดพษณโลก ประวตการศกษา พ.ศ.2525 : ค.บ. (วทยาศาสตร) จากวทยาลยครพบลสงคราม จงหวดพษณโลก พ.ศ.2554 : ก.ศ.ม. (วจยและประเมนผลการศกษา) จากมหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก