บทที่ 1 · web viewต วแบบคณ ตศาสตร (mathematical models) เป...

บทท 1บทนำ�เกยวกบระบบส�รสนเทศเพอก�รจดก�ร

ในการจดการเพอใหองคกรบรรลวตถประสงคทตงไวและเกดประสทธภาพในการดำาเนนงาน อาจกลาวไดวาองคกรทมการพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศทดจะชวยใหองคกรนนสามารถนำาสารสนเทศไปใชประโยชนในการตดสนใจ และการวางแผนงานดานตางๆ ขององคกรไดอยางมประสทธภาพ และสามารถทำาใหองคกรเจรญเตบโตอยางยงยน การนำาระบบสารสนเทศเพอการจดการมาใชในองคกรจะเปนเรองเกยวกบการพจารณาเลอกเทคโนโลยสารสนเทศและการพฒนาระบบสารสนเทศทเหมาะสมมาใชในองคกร เพอชวยผบรหารในระดบตางๆ ในการวางแผนและการตดสนใจทงในระดบกลยทธ ระดบการจดการ และระดบปฏบตการ โดยคำานงถงผลกระทบทเกดขนในองคกร กระบวนการวธการปฏบตงาน และบคลากรภายในองคกร กระบวนการวธปฏบตงาน และบคลากรภายในองคกรประกอบดวยคว�มหม�ยของระบบส�รสนเทศเพอก�รจดก�ร

- การศกษาเกยวกบระบบสารสนเทศเพอการจดการ ในศตวรรษท 1970 เนนในเรองการนำาคอมพวเตอรมาชวยในการสรางขอมลสารสนเทศทใหประโยชนตอผบรหาร

ตอมา เนนการนำาเทคโนโลยมาปรบเปลยนใหเหมาะสมกบความตองการขององคกรและพฤตกรรมของคนในองคกร ขณะเดยวกนคนในองคกรกตองปรบตวใหเหมาะสมกบเทคโนโลยดวย

- เจมส เอ โอเบรยน(O’ Brien, 1999) ใหความหมายวา ระบบสารสนเทศเพอการจดการ หมายถง ระบบทชวยสนบสนนงานของผบรหาร โดยทำาหนาทสรางรายงานทมการกำาหนดไวลวงหนา การเรยกดขอมลทางหนาจอ โดยมการตอบสนองในลกษณะตามกำาหนดเวลา เปนกรณพเศษ และเมอมความตองการใชงาน

1

- สแตร และเรยโนลด(Stair & Reynold, 1999) ใหความหมายวา ระบบสารสนเทศเพอการจดการ หมายถงระบบทมการรวมกนทำางานอยางมโครงสรางของบคลากร วธปฎบตงาน ซอฟตแวร เพอการจดเกบขอมล และการจดทำาสารสนเทศสำาหรบผบรหารและผทำาการตดสนใจ มจดมงหมายเพอสนบสนนการบรหารงานของฝายตางๆ ในองคกรใหเกดประสทธภาพ โดยใชขอมลสวนใหญจากการประมวลผลรายการประจำาวนมาจดทำารายงานทเกดขนตามชวงเวลาปกต

- เลาดอน และเลาดอน(Laudon & Laudon, 2004) ใหความหมายวา ระบบสารสนเทศเพอการจดการคอระบบทรวมเอาความสามารถของศาสตรดานคอมพวเตอร การจดการการศกษาคนควาเกยวกบแนวทางการพฒนาระบบทสามารถนำาไปใชไดจรง และการจดการทรพยากรระบบสารสนเทศ

* จากความหมายขางตน อาจกลาวไดวา ระบบสารสนเทศเพอการจดการ(Management Information System : MIS) หมายถงระบบทรวบรวมและจดเกบขอมลตางๆ ทงภายในและภายนอกองคกรอยางมหลกเกณฑ เพอนำามาประมวลผลและจดรปแบบใหไดสารสนเทศทชวยสนบสนนการทำางานขององคกรใหเกดประสทธภาพ และการตดสนใจในดานตางๆ ของผบรหาร โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศทงฮารดแวร ซอฟตแวร ฐานขอมล และเครอขาย เปนเครองมอทสำาคญรวมกบผใชและผเกยวของกบการพฒนาระบบ เพอกอใหเกดความสำาเรจในการไดมาซงสารสนเทศทมประโยชน และทำาใหการดำาเนนงานขององคกรมประสทธภาพและประสทธผล

ปจจบนขอบเขตการทำางานของระบบสารสนเทศขยายตวจากการรวบรวมขอมลทมาจากเฉพาะภายในองคกรไปสการเชอมโยงกบแหลงขอมลจากสงแวดลอมภายนอก ทงในระดบทองถน ประเทศ และระดบนานาชาต

2

ดงนน การศกษาเกยวกบระบบสารสนเทศเพอการจดการจงมเนอหาทกวางกวาการศกษาวชาคอมพวเตอรโดยตรง ทงนเนองจากเนอหาของการจดการระบบสารสนเทศนนครอบคลมถง

1. ศาสตรและศลปในการจดการและการตดสนใจของผบรหารในระดบตางๆ

2. ศกษาจตวทยาและพฤตกรรมของการแสดงออก ซงจะเปนตวกำาหนดถงความสำาเรจหรอลมเหลวของระบบสารสนเทศ

3. ศกษาเกยวกบสภาพแวดลอมของธรกจและการพลกดนทางดานเทคโนโลยเพอกอใหเกดโอกาสในการใชขอมลเพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน

4. ศกษาวธการสรางระบบสารสนเทศ เพอกอใหเกดประโยชนในการชวยสนบสนนการตดสนใจในทางธรกจ และววฒนาการของระบบสารสนเทศ

ความสำาคญของระบบสารสนเทศเพอการจดการในระบบเศรษฐกจทอาศยองคความรและ

สารสนเทศ Knowledge and information based service economics) มผลทำาใหเกดการเปลยนแปลงระบบงานภายในองคกรธรกจและแนวทางการจดการของธรกจ ไดแก

* การเปลยนแปลงการจดโครงสรางขององคกรในรปแบบ - การรวมอำานาจ(centralized) - แบบลำาดบชน(hierachical) - วธการปฏบตงานทแนนอนตายตว

* มาเปนรปแบบ- การกระจายอำานาจ(decentralized) - รปแบบองคกรทมลำาดบชนนอยลง(flattened) - วธปฏบตงานทมความยดหยนตอความตองการของ

ลกคามากขน

3

- การเปลยนแปลงทมการนำาเทคโนโลยทางคอมพวเตอรมาพฒนาระบบสารสนเทศมากขน เพอชวยในการปฏบตงานและชวยผบรหารระดบตางๆ ในการวางแผนและการตดสนใจเพอใหบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพ

ระบบขอมลขางสารเปนสงสำาคญของการดำาเนนธรกจ ซงเกยวของกบผปฏบตงานทกคนในองคกร

- การดำาเนนการขององคกรทตองแขงขนกบองคกรอน- ความจำาเปนตองใชขอมลขาวสารในการตดสนใจ- ใชในการดำาเนนงานดานตางๆและตองทำางานแขงกบ

เวลา(ระบบขอมลขาวสารจงเปนหวใจของการดำาเนนธรกจ)ดงนนอาจสรปถงความสำาคญของการนำาระบบสารสนเทศเพอ

การจดการมาใชในองคกร ไดดงน คอ1. ชวยใหผบรหารสามารถจะเขาถงขอมลไดอยางรวดเรวในรป

แบบทเหมาะสม และสามารถนำาขอมลมาใชในการตดสนใจไดทนตอเหตการณ

2. ชวยผบรหารในการกำาหนดเปาหมายกลยทธและการวางแผนปฏบตการ

3. ชวยผบรหารในการตรวจสอบประเมนผลการดำาเนนงาน เมอแผนงานถกนำาไปปฏบตในชวงระยะเวลาหนง ผควบคมจะตองตรวจสอบผลการดำาเนนงานโดยนำาขอมลบางสวนมาประมวลผลประกอบการประเมน สารสนเทศทไดจะแสดงใหเหนผลการดำาเนนงานวาสอดคลองกบเปาหมายทตองการเพยงไร

4. ผบรหารสามารถใชระบบสารสนเทศประกอบการศกษาและคนหาสาเหต หรอขอผดพลาดทเกดขนในการดำาเนนงาน ถาการดำาเนนงานไมเปนไปตามแผนทวางเอาไว อาจจะเรยกขอมลเพมเตมออกมาจากระบบ เพอใหทราบวาขอผดพลาดในการทำางานเกดขนมาจากสาเหตใดหรอจดรปแบบสารสนเทศในการวเคราะหปญหาใหม

4

5. ชวยใหผบรหารสามารถตดสนใจไดถกตองมากยงขน โดยชวยผบรหารเหนถงปญหากำาหนดทางเลอก และวเคราะหทางเลอก ซงจะชวยผบรหารในการวเคราะหวาการกำาเนนงานในแตละทางเลอกจะชวยแกไขหรอควบคมปญหาทเกดขนไดอยางไร ธรกจตองทำาอยางไรเพอปรบเปลยนหรอพฒนาใหการดำาเนนงานเปนไปตามแผนงานหรอเปาหมาย

6. ชวยลดคาใชจาย ระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ ชวยใหธรกจลดเวลา แรงงาน และคาใชจายในการทำางานลง

7. ชวยเพมรายไดของธรกจ เนองจากคณภาพของสนคาหรอบรการทดขน ทำาใหมความสามารถในการแขงขนไดมากขน

8. สรางความสมพนธกบลกคา เชนทำาใหลกคามขอมลเกยวกบสนคามากขน สามารถตดตอกบศนยบรการหรอรบบรการไดสะดวกขน เปนการทำาใหลกคาเกดความพอใจและสรางความสมพนธอยางยงยน

9. ชวยในการรอปรบระบบ(reengineering) และพฒนาระบบสอดคลองกบความตองการขององคกรไดอยางตอเนอง โดยการใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอการปรบระบบและพฒนาระบบใหทนสมยอยเสมอขอมล ส�รสนเทศ และระบบส�รสนเทศ

ขอมล(data or raw data) หมายถง ขอเทจจรง(fact) ตางๆ ทมอยในธรรมชาต หรอการทำาสงตางๆ ทยงไมผานกระบวนการประมวลผล ซงการเกบรวบรวมขอเทจจรงอาจเปนขอเทจจรงทเกดขนแลวหรอกำาลงจะเกดขน ขอมลจะมความหมายในตวเองและยงไมมความสมพนธกนกบขอมลอน ขอมลในทางคอมพวเตอรจะตองมการเกบรวบรวมและบนทกไวในระบบคอมพวเตอร ซงอาจอยในรปแบบของตวเลข ตวอกษร ภาพ หรอเสยง

5

ส�รสนเทศ(information) หมายถง การนำาขอมลทเกบรวบรวมไวมาผานการประมวลผล(process) เพอใหไดผลลพธทมความหมายและมประโยชนสำาหรบผใช ดงนนสารสนเทศจงเกดจากการวเคราะหขอมลหรอขอเทจจรง แลวจดระเบยบใหเปนสารสนเทศ และความร(knowledge) ซงใชเปนขออางอง หรอเปนพนฐานในการคาดการณลวงหนา หรอชวยในการตดสนใจไดทนท ขอมลทงหมดไมอาจทำาเปนสารสนเทศไดทงหมด ขอมลจะแปลมาเปนสารสนเทศไดกตอเมอมการเปลยนแปลงดวยวธการประมวลผลและเปนสารสนเทศทมจดมงหมายเพอใชประโยชนอยางใดอยางหนง

ระบบส�รสนเทศ(information system) หมายถง ชดองคประกอบทเกยวของสมพนธกน ทจะทำาใหเกดการเปลยนแปลงขอมลโดยผานกระบวนการประมวลผล ไดเปนสารสนเทศรปแบบตางๆ เพอสนบสนนการตดสนใจ การวางแผน และการควบคม และยงชวยผบรหารและผปฏบตงานในการแกปญหาทซบซอน

การทำางานของระบบสารสนเทศทางธรกจ มองคประกอบหลก คอ สวนของขอมลนำาเขา(inputs) สวนการประมวลผล(process) และผลลพธทได(outputs) จากผลลพธทไดจะเปนขอมลยอนกลบ(feedback) ไปยงสวนของขอมลนำาเขา

6

สงแวดลอมภายนอก(Environment)

ลกคา(Customers) องคกร(Organization)ผขาย(Suppliers)

กฎระเบยบขอบงคบ ผถอหน(Stockholders) คแขงขน(Competitous)

ระบบสารสนเทศ(Information System)

ขอมลยอนกลบ(Feedback)

ขอมลนำา

เขา(Inp

เรยกขอมล(Retrieve)จดเกบขอมล(Capture

ผลลพธ(Outp

ut)

ภ�พ แสดงองคประกอบของระบบสารสนเทศ

สวนประกอบของระบบสารสนเทศ ประกอบดวย1. ขอมลนำาเขา(inputs) ไดแก ขอมลทนำาเขาสการประมวล

ผล2. การประมวลผล(process) เปนขนตอนของการแปลง

ขอมลนำาเขาหรอขอมลดบใหเปนสารสนเทศทมความหมายตอผใชงาน การประมวลผลทเกดขนในระบบสารสนเทศอาจเปน การเรยกขอมล(retrieve) การวเคราะห(analysis) การเกบขอมล(capture) และการนำาเสนอ(presentation)

3. ผลลพธ(outputs) ผลลพธของระบบสารสนเทศสามารถนำาเสนอไดหลายรปแบบ เชน รายงาน(report) แฟมขอมลใหม(new file) หรอรปกราฟ(graphic) เปนตน ซงจะเปนผลลพธทตรงตามความตองการของผใช และถกแจกจายไปยงผตองการใชงานหรอกจกรรมทตองการใชงาน

4. ขอมลยอนกลบ(feedback) เปนขอมลทไดจากผลลพธและยอนกลบเปนขอมลนำาเขา เพอปรบปรงใหระบบดขนคณลกษณะของส�รสนเทศทด

สารสนเทศทนำามาใชในการจดการและการตดสนใจ เพอใหองคกรบรรลถงประสทธผลและประสทธภาพทองคกรตงไวนน หากมคณลกษณะทดจะทำาใหการจดการและการตดสนใจมความถกตอง ดงนน สารสนเทศทดควรมลกษณะ ดงตอไปน

1.คว�มถกตอง(Validity)ความถกตอง หมายถง สารสนเทศทไดจากการประมวลผล

ตองมความถกตองตรงกบขอเทจจรง สารสนเทศควรจะแสดงใหเหนสถานการณหรอสภาพการณทเปนจรง

2. คว�มเทยงตรง(Accurracy)

7

ความเทยงตรง หมายถง สารสนเทศจะตองมความสอดคลองกนของผลทไดจากการประมวลผลซำาๆ กน โดยไมใหมความคลาดเคลอนหรอมความคลาดเคลอนนอยทสด ทำาใหเกดความเชอถอไดของสารสนเทศ

3. คว�มสมบรณ(Completeness)สารสนเทศขององคกรทด จะตองมความสมบรณครบถวนทจะ

ชวยทำาใหการตดสนใจถกตอง4. ทนตอคว�มตองก�รใช(Timeliness)สารสนเทศทดจะตองสามารถนำามาใชไดทนทเมอตองการใช

ขอมลหรอเพอการตดสนใจ5. ก�รสอดคลองกบคว�มตองก�รของผใช(Relevance)สารสนเทศนขององคกรทดจะตองตอบสนองตอความ

ตองการของผใชทจะนำาไปใชในการตดสนใจได6. ตรวจสอบได(Verifiability)สารสนเทศทดจะตองมคณลกษณะทสามารถตรวจสอบไดโดย

เฉพาะรายละเอยดแหลงทมาของขอมลทถกตอง7. ก�รใชไดง�ย(User friendly)การใชไดงาย หมายถง ความสามารถนำาไปใชงานไดงาย สะดวก

และรวดเรว ทงสารสนเทศสำาหรบผบรหารและผปฏบตงานนอกจากลกษณะทดของสารสนเทศดงกลาวแลว ยงมคณ

สมบตอนๆ ซงจะมความสำาคญแตกตางกนไปตามลกษณะงานเฉพาะอยาง ซงไดแก

- ความละเอยดแมนยำาในการวดขอมลทำาใหสารสนเทศมความเขอถอไดสง

- การมคณสมบตเชงปรมาณทสามารถแสดงออกมาในรปของตวเลขไดและสามารถเปรยบเทยบในเชงปรมาณได

- ระดบความยอมรบไดของกลมผใชเดยว - มความคลมเครอนอยทสด

8

- สามารถทำาความเขาใจไดงายฯลฯ

พฒน�ก�รของระบบส�รสนเทศการนำาคอมพวเตอรมาใชใหเกดประโยชนแกธรกจ อาจจำาแนก

พฒนาการของระบบสารสนเทศในธรกจ ออกเปน 4 ยค คอ1. ยคประมวลผลขอมล(Data Processing System :

DPS)เรมตงแตราว ค.ศ. 1950เปนการนำาคอมพวเตอรมาใชเพอการจดเกบบนทกขอมล จด

เรยงขอมล คำานวณผลลพธ จดทำาเอกสารธรกจ และการจดทำารายงานตางๆ ทเกยวของ

- เครองคอมพวเตอรทใช : เครองคอมพวเตอรขนาดใหญ(mainframe)

- ภาษาคอมพวเตอร : ภาษา COBOL(Common Business Oriented Language) และภาษา RPG(Report Program Generator)

- การจดการขอมล : การประมวลผลแฟมขอมล(file processing)

2. ยคระบบส�รสนเทศ และส�รสนเทศเพอก�รจดก�ร(Information System & Management Information System : IS & MIS)

เรมตงแตราว ค.ศ. 1970ระบบประมวลผลขอมลมงเนนในการนำาขอมลทจดเกบไวมาจด

ทำาเปนสารสนเทศรปแบบตางๆ โดยในชวงแรกๆ ยงไมไดมการคำานงถงเรองผใชงาน

มการปรบปรงระบบประมวลผลขอมลใหไดรายงานตางๆ ทเกยวของมากขน เพอจดทำาเปนขอมลสำาหรบผบรหารในระดบตางๆ

9

- เกดแนวคดในการประยกตใชคอมพวเตอรในงานสารสนเทศทวทงองคกร

- เรมมการนำาฐานขอมล(database) มาใชเปนพนฐานสำาหรบจดเกบขอมลและเรยกคนขอมลมาจดทำาสารสนเทศ

- รปแบบของสารสนเทศสามารถแสดงผลแบบกราฟก และตาราง

- ภาษาคอมพวเตอรทใช : เปนภาษารนท 4(4GL หรอ 4th Generation Language) เชน ภาษา SQL(Structured Query Language) เปนภาษาสอบถามขอมลในฐานขอมล

3. ยคสำ�นกง�นอตโนมต และระบบสนบสนนก�รตดสนใจ(Office Automation & Decision Support System : OA & DSS)

เรมประมาณ ค.ศ. 1985มการนำาคอมพวเตอรมาใชกบงานในสำานกงาน เชน การพมพ

บนทก จดหมาย การสงเอกสาร การนดหมายของผบรหารและผปฏบตการ การจดทำาบนทกการประชม และการประชมทางไกล เปนตน

- วตถประสงคเพอใหงานสำานกงานมการใชกระดาษนอยลง และใหผปฏบตงานสอสารกนไดสะดวกรวดเรวขน

- เกดแนวคดดานระบบสารสนเทศเพองานสำานกงาน เชนระบบประมวลผลคำา(Word processing)การประมวลภาพ(Image processing)การจดพมพตงโตะ(Desktop publishing)การประชมทางไกล(teleconferencing)

- ภาษาคอมพวเตอรทใช : ภาษาทสรางสำาหรบผใชงานนำามาใชในการจดทำาสารสนเทศเพอใชในงานสำานกงาน เชน Microsoft Office

- เปนยคของการพฒนาสำานกงานอตโนมต

10

- เปนยคของระบบสนบสนนการตดสนใจ โดยใชประโยชนจากขอมลทจดเกบในรปแบบฐานขอมล นำามาประมวลผลรวมกบฐานตวแบบ(model base) เพอทำาการวเคราะหขอมลและประมวลผลขอมลในรปของการตดสนใจสำาหรบผบรหาร โดยสามารถประเมนทางเลอกตางๆ ไดดวย

4. ยคก�รประมวลคว�มร(Knowledge System) ปญญาประดษฐ และระบบผเชยวชาญ(Artificial Intelligence & Expert System : AI & ES)

- เรมประมาณ ค.ศ. 1990- เปนยคทเนนการประมวลผลความรมากกวาขอมลและ

สารสนเทศ- การประมวลผลฐานขอมลความรใชหลกการทซบซอนและยง

ยากมากกวาการประมวลผลขอมล- ภาษาทใชเรยกวา ภาษาธรรมชาต(natural language)

เปนภาษาทงายตอการตดตอระหวางมนษยกบคอมพวเตอร- เกดวทยาการดานการประยกตใชคอมพวเตอรกบทางดาน

ธรกจ คอ ระบบปญญาประดษฐ ซงเปนศาสตรทมงเนนทำาใหคอมพวเตอรทำางานหรอคดไดเหมอนคน เชน

ระบบผเชยวชาญการประมวลผลภาษาธรรมชาต(Natural Language

Processing) การประมวลเสยงพด(Speed Processing) เปนการ

ทำาใหคอมพวเตอรสามารถฟงเสยงพดของมนษยและโตตอบกบมนษยได

ระบบหนยนต(Robotic)พนฐ�นเทคโนโลยส�รสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศ(Information Technology) หมายถง เทคโนโลยตางๆ ทนำามาใชเปนเครองมอในกระบวนการจดเกบ

11

สราง และสอสารสารสนเทศ โดยจะรวมกนทำาหนาททเกยวของกบการบนทก จดเกบ ประมวลผล คนคน สงและรบขอมล

เทคโนโลยสารสนเทศในปจจบนประกอบดวยสวนประกอบหลกทสำาคญ 4 องคประกอบ คอ

1. ฮารดแวร(Hardware) หมายถง คอมพวเตอรและอปกรณตอพวงตางๆ

2. ซอฟตแวร(Software) หมายถง ชดคำาสงทคอมพวเตอรสามารถเขาใจไดและทำางานรวมกบฮารดแวร ไดแก ซอฟตแวรระบบ(system software) และซอฟตแวรประยกตตางๆ

3. ฐานขอมล(Database) หมายถง การจดการกบขอมล โดยการจดระเบยบขอมล จดเกบขอมล บำารงรกษา ปรบปรงขอมล คนคนขอมล และรกษาความปลอดภยของขอมล

ปจจบน เทคโนโลยทนำามาจดการขอมลเปนการจดการแบบระบบฐานขอมล(database system)

4. เครอขาย(Network) หมายถง การเชอมตอคอมพวเตอรตงแต 2 เครองขนไปเพอแบงปนกนใชทรพยากรรวมกน

เทคโนโลยสารสนเทศจงเปนเครองมอในการดำาเนนการสารสนเทศใหเปนไปอยางมประสทธภาพ นบแตการผลต การจดเกบ การประมวลผล การเรยกใช และการสอสารสนเทศ รวมทงการแลกเปลยนและใชทรพยากรสารสนเทศรวมกนใหเกดประโยชนอยางเตมทคว�มสำ�คญของเทคโนโลยส�รสนเทศ

1. ชวยในการจดระบบขาวสารจำานวนมากของธรกจในแตละวน2. ชวยเพมประสทธภาพการผลตสารสนเทศ เชน การคำานวณ

ตวเลขทยงยากซบซอน และการจดเรยงลำาดบสารสนเทศ ฯลฯ3. ชวยใหสามารถเกบสารสนเทศไวในรปทสามารถเรยกไดทก

ครงอยางสะดวก

12

4. ชวยใหสามารถจดระบบอตโนมต เพอการจดเกบประมวลผลและเรยกใชสารสนเทศ โดยเชอมตออปกรณตางๆ ในสำานกงานเขากบเทคโนโลยสารสนเทศ

5. ชวยในการเขาถงสารสนเทศไดอยางรวดเรว มประสทธภาพมากขน

6. ชวยในการสอสารระหวางกนไดอยางรวดเรว ลดอปสรรคเกยวกบเวลาและระยะทางในการตดตอสอสารขอมลสวนประกอบของระบบส�รสนเทศเพอก�รจดก�ร

การนำาระบบสารสนเทศเพอการจดการไปประยกตใชในองคกรจงจำาเปนตองมการแบงระบบสารสนเทศออกเปนระบบยอยหลายระบบ และอาศยการสรางความสมพนธของทกระบบยอยเพอตอบสนองตอการจดการในระดบตางๆ ขององคกร

สามารถอธบายลกษณะความแตกตางและความสมพนธของแตละระบบยอยของระบบสารสนเทศเพอการจดการได คอ

- เรมจากขอมลรายการประจำาวนทเกดขนในองคกรเปนขอมลเขาเพอไปประมวลผลในระบบ TPS สารสนเทศทไดจะนำาไปใชในการดำาเนนการและควบคมสำาหรบผบรหารระดบตน และเปนขอมลเขาของระบบ OAS MIS และ DSS

- ระบบ OAS จะนำาขอมลจากระบบ OAS และ MIS มาประมวลผลเพอใหไดขอมลสำาหรบการปฏบตงานโดยทวไป

- ระบบ MIS จะนำาขอมลจากระบบ TPS และ MIS มาประมวลผลเพอใหไดขอมลสำาหรบการปฏบตงานโดยทวไป

- ระบบ MIS จะนำาขอมลในระดบปฏบตการจากระบบ OAS และ TPS มาประมวลผลเปนรายงานสรปสำาหรบผบรหารระดบฝาย

- ระบบ DSS จะนำาขอมลมาจากทงระบบ TPS OAS และ MIS ซงสวนใหญเปนขอมลภายในองคกรทเกดขนมาทำาการประมวลผลเพอใหไดขอมลสำาหรบการตดสนใจของผบรหารระดบกลาง และเปนขอมลเขาของระบบ EIS ซงเปนระบบสดทายของการประมวลผล

13

EIS

ขอมล สารสนเทศทไดจะนำาไปใชกบผบรหารระดบสงในการตดสนใจเพอการบรหารเชงกลยทธขององคกร

ภ�พ แสดงความสมพนธระหวางระบบยอยของระบบสารสนเทศเพอการจดการ

ระบบยอยทงหมดจะมความสมพนธกนกอใหเกดระบบสารสนเทศรวมภายในองคกร(integrated system) ซงแตละระบบมลกษณะทสำาคญ ดงน

1. ระบบส�รสนเทศเพอก�รประมวลผลร�ยก�ร(Transaction Processing System : TPS)

ระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการ เปนระบบสารสนเทศทออกแบบมาสำาหรบตอบสนองตองานประจำาวนทมการเคลอนไหวของขอมลอยเปนประจำาในลกษณะซำาๆ กนทกวน(routine) เชน การบนทกรายการขายสนคา การบนทกรายการบญช การบนทกการเคลอนไหวของสนคาคงคลง รบจองตวเครองบน เปนตน

ระบบสารสนเทศจะถกนำามาใชในการจดการของผบรหารระดบตนและการปฏบตงานของพนกงานในระดบลางขององคกร

เปนการเตรยมขอมลสำาหรบการเชอมโยงกบขอมลอนๆ ทงจากภายในองคกรและระหวางองคกร เพอนำาสารสนเทศทไดจากระบบไปใชในระบบสารสนเทศอนๆ เชน การเชอมโยงของระบบการ

14

MIS

OIS

DSS

TPS

จายเงนเดอนกบระบบบญช ระบบบญชลกหนกบระบบสนเชอ และระบบการใหบรการบตรเครดตทมเครอขายอยทวโลก เปนตน

การนำาระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการมาชวยสนบสนนงานประจำาวน จะชวยทำาใหการปฏบตงานในระดบลางขององคกรเปนไปไดดวยความรวดเรว รวมถงการชวยใหผบรหารระดบลางวางแผนและดำาเนนการตามแผนการปฏบตงาน

2. ระบบส�รสนเทศเพอสนบสนนง�นสำ�นกง�น(Office Automation System or Office Information System : OAS or OIS)

ระบบสนบสนนงานสำานกงาน(Office Automation System) จะชวยสนบสนนผปฏบตงานเกยวกบขอมลขาวสารตางๆ ไดแก เลขานการ เสมยน พนกงานบญช เปนตน ในนำาขอมลมาประมวลผลและสรางสารสนเทศเพอกระจายไปยงผใชงาน(users) ในระดบผบรหารนำาไปใชงานอกทหนง

ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนงานสำานกงานจงเปนโปรแกรมประยกตทออกแบบมาเพอชวยเพมประสทธภาพในการปฏบตงานในสำานกงานตางๆ เชน การจดการเอกสาร การจดการขาวสาร การประขม และงานสนบสนนอนๆ ในสำานกงาน

3. ระบบส�รสนเทศเพอก�รจดก�ร(Management Information System : MIS)

ระบบสารสนเทศเพอการจดการเปนระบบทชวยผบรหารระดบกลางขององคกรในการสรางรายงานดวยรายการขอมลประจำาวน(transaction records) และขอมลหลกในอดต(historical records) ซงจะครอบคลมงานตางๆ ทงหมดขององคกร โดยยงไมไดคำานงถงเหตการณจากสงแวดลอมภายนอกทจะมผลกระทบ

ผบรหารระดบกลางนำาสารสนเทศทไดไปใชในการตดสนใจ การวางแผนระยะปานกลาง และการควบคมงานในหนาทหลกตางๆ ขององคกร

15

การประมวลผลขอมลของระบบสารสนเทศเพอการจดการเกดจากการนำาขอมลรายการประจำาวนมารวบรวมและสรปออกมาเพอออกรายงานตางๆ ในลกษณะของรายงานรายสปดาห รายเดอน รายป และนำามาใชกบผบรหารระดบกลางเปนสวนใหญ

4. ระบบส�รสนเทศเพอก�รสนบสนนก�รตดสนใจ(Decision Support System : DSS)

ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจเปนระบบทออกแบบมาเพอชวยผบรหารในองคกรในกระบวนการตดสนใจทางการจดการใหเกดประสทธผล โดยใชความสามารถของระบบในการจำาลองสถานการณตางๆ เพอเปนทางเลอกในการตดสนใจ และนำาไปสทางเลอกในการตดสนใจทดทสดในสถานการณหนงๆ ณ ขณะนน ในการใชงานของระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ ผใชจะเปนผควบคมการปอนขอมบและผลลพธทไดเอง โดยไดรบความชวยเหลอบางจากนกเขยนโปรแกรมผเชยวชาญ

ขอมลของระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ ไดมาจากสารสนเทศภายในองคกรทไดจากระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการและระบบสารสนเทศเพอการจดการแลว ยงมการใชขอมลจากแหลงภายนอกทจะมผลตอการตดสนใจดวย เชน ขอมลราคาของคแขงขน ขอมลราคาตลาดหน ขอมลตวชนำาทางเศรษฐกจ ขอมลอตราดอกเบยในตลาด เปนตน

ดงนน ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจจงออกแบบใหมลกษณะของความยดหยน และมความสามารถในการปรบตวใหเขากบสถานการณและตอบสนองไดอยางรวดเรว สามารถประเปลยนตวแปรทแตกตางกนและทำาการคำานวณเพอวเคราะหใหมได

5. ระบบส�รสนเทศสำ�หรบผบรห�รระดบสง(Executive Information System : EIS)

ระบบสารสนเทศสำาหรบผบรหารระดบสงเปนระบบทชวยผบรหารระดบสงในการตดสนใจในระดบกลยทธและนโยบายของ

16

องคกร โดยระบบจะสรางระบบสารสนเทศทมขอบเขตกวางๆ และนำาเสนอในภาพรวม

มการพจารณาขอมลจากภายในองคกรทไดมาจากระบบสารสนเทศเพอการจดการ และขอมลจากภายนอกองคกรมาประกอบการตดสนใจ ในปญหาทไมมโครงสรางหรอไมมรปแบบทแนนอน โดยมการใชตวแบบในการวเคราะหนอยกวาของระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ

ลกษณะของระบบจะแสดงผลออกมาในรปของเมน(menu) รปกราฟ(graphs) กราฟก(graphics) และแบบจำาลอง(simulation)

ความสมพนธระหวางประเภทของระบบสารสนเทศและผใชสารสนเทศในองคกร แสดงไวในตาราง จะเหนวาระบบสารสนเทศจะถกออกแบบขนมาเพอชวยสนบสนนการจดการในระดบตางๆ ขององคกร ซงการออกแบบระบบสารสนเทศจะตองคำานงถงความตองการใชของบคคลและหนวยงานตางๆ ภายในองคกรเปนสำาคญประเภทของระบบส�รสนเทศ ผใชส�รสนเทศในองคกรระบบสารสนเทศสำาหรบผบรหารระดบสง(ESS) ผบรหารระดบสงระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ(DSS) ผจดการ ผเชยวชาญเฉพาะดานระบบสารสนเทศเพอการจดการ(MIS) ผบรหารระดบกลางระบบสารสนเทศเพอสนบสนนงานสำานกงาน(OAS) ผบรหารระดบตน เจาหนาทในสำานกงาน

บคคลททำางานเฉพาะดาน และหวหนางานระบบสารสนเทศเพอสนบสนนงานประจำาวน(TPS) หวหนางาน พนกงาน(การผลต การขาย การเงน

การบญช บคคล ฯลฯคณสมบตทดของระบบส�รสนเทศเพอก�รจดก�ร

1. คว�มส�ม�รถในก�รจดก�รขอมล(Data Manipulation) ระบบสารสนเทศทดตองสามารถปรบปรงแกไข

17

และจดการขอมล เพอใหเปนสารสนเทศทพรอมสำาหรบนำาไปใชงานอยางมประสทธภาพ ปกตขอมลตางๆ ทเกยวของกบการดำาเนนธรกจจะมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ขอมลทถกปอนเขาสระบบควรทจะไดรบการปรบปรงแกไขและพฒนารปแบบ เพอใหความทนสมยและเหมาะสมกบการใชงานอยเสมอ

2. คว�มปลอดภยของขอมล(Data Security) ระบบสารสนเทศเปนทรพยากรทสำาคญอกอยางขององคกร ถาสารสนเทศบางประเภทรวไหลออกไปสบคคลภายนอก โดยเฉพาะคแขงขน อาจทำาใหเกดความเสยโอกาสทางการแขงขน หรอสรางความเสยหายแกธรกจ ความสญเสยทเกดขนอาจจะเกดจากความรเทาไมถงการณ หรอการกอการรายตอระบบ จะมผลโดยตรงตอประสทธภาพและความเปนอยขององคกร

3. คว�มยดหยน(Flexibility) สภาพแวดลอมในการกำาเนนธรกจหรอสถานการณการแขงขนทางการคาทเปลยนแปลงอยางรวดเรว สงผลใหระบบสารสนเทศทดตองมความสามารถในการปรบตว เพอใหสอดคลองกบการใชงานหรอปญหาทเกดขน โดยทระบบสารสนเทศทถกสรางหรอถกพฒนาขนตองสามารถตอบสนองความตองการของผบรหารไดอยเสมอ โดยมอายการใชงาน การบำารงรกษา และคาใชจายทเหมาะสม

4. คว�มพอใจของผใช(User Satisfaction) ปกตระบบสารสนเทศถกพฒนาขนโดยมความมงหวงใหผใชสามารถนำามาประยกตในงานหรอเพมประสทธภาพในการทำางาน ระบบสารสนเทศทดจะตองกระตนหรอโนมนาวใหผใชหนมาใชระบบใหมากขน โดยการพฒนาระบบตองทำาการพฒนาใหตรงกบความตองการ และพยายามทำาใหผใชพอใจกบระบบ เมอผใชเกดความไมพอใจกบระบบ ทำาใหความสำาคญของระบบลดนอยลงไป กอาจจะทำาใหไมคมคากบการลงทนไดระบบส�รสนเทศท�งธรกจ

18

อาจจำาแนกระบบสารสนเทศตามหนาททางธรกจได ดงตอไปน1. ระบบส�รสนเทศด�นก�รบญช(Accounting

Information System)เปนระบบทนำามาใชบนทกรายการคาทเกดขนในรปตวเงน จด

หมวดหมรายการตางๆ สรปผลและตความหมายในรปของงบการเงนตางๆ ไดแก งบกำาไรขาดทน งบดล และงบกระแสเงนสด โดยมวตถประสงคหลก คอ นำาเสนอสารสนเทศแกผใชและผทสนใจขอมลทางการเงนขององคกร เชน นกลงทน และเจาหน นอกจากนยงเปนการนำาเสนอขอมลทางการเงนแกผบรหาร เพอใชในการตดสนใจทางธรกจ เชน ระบบบญชตนทน ระบบงบประมาณ เปนตน โดยระบบสารสนเทศทางบญชจะใหความสำาคญกบสารสนเทศทสามารถวดคาได หรอการประมวลผลเชงประมาณมากกวาการแกปญหาเชงคณภาพ

2. ระบบส�รสนเทศด�นก�รเงน(Financial Information System)

เปนระบบทเกยวของกบการจดการทางการเงนของธรกจ มหนาทหลกทสำาคญ คอ การบรหารเงนใหเกดประโยชนสงสด เขน รายรบและรายจาย การหาแหลงเงนทน การศกษาวเคราะห การคาดการณ การกำาหนดทางเลอก และการวงแผนทางดานการเงนของธรกจ เพอใชทรพยากรทางดานการเงนใหเกดประโยชนสงสด และการตดตามผล ตรวจสอบ และประเมนความเหมาะสมในการดำาเนนงานวาเปนไปตามแผนทกำาหนดหรอไม ตลอดจนวางแนวทางแกไขหรอปรบปรงใหการดำาเนนงานทางการเงนของธรกจมประสทธภาพ โดยระบบสารสนเทศทางการเงนสามารถใชหลกทางสถตและแบบจำาลองตางๆ เพอนำามาใชในการวเคราะห พยากรณเพอการตดสนใจของผบรหาร

3. ระบบส�รสนเทศด�นก�รตล�ด(Marketing Information System)

19

เปนระบบทสนบสนนงานดานการขายและการตลาด เพอใหการขายเปนไปอยางมประสทธภาพ จงเปนระบบททำาหนาทในการจดการขอมลเกยวกบการวเคราะหการขาย การพฒนาผลตภณฑและบรการ การกำาหนดราคา การสงเสรมการขาย และการโฆษณาตางๆ นอกจากนยงชวยในการวเคราะหและวางแผนทางการตลาด เพอทำาใหเกดยอดขายสงสดและสามารถใหบรการลกคาไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ เชน การวเคราะหลกคา การบรหารความสมพนธลกคา การพยากรณการขาย และการวจยตลาด

4. ระบบส�รสนเทศด�นก�รผลตและก�รดำ�เนนง�น(Production and Operations Information System)

เปนระบบทชวยในการบรหารการผลต เชน การวางแผนและจดการทรพยากรเกยวกบวตถดบและกระบวนการผลต เพอใหธรกจสามารถพยากรณปรมาณของผลตภณฑทเหมาะสมกบความตองการในการผลต โดยไมใหมจำานวนมากหรอนอยเกนไป ตลอดจนควบคมคณภาพของผลตภณฑใหเปนทตองการของลกคา โดยมตนทนการผลตทเหมาะสม

5. ระบบส�รสนเทศด�นทรพย�กรบคคล(Human Resource Information System)

หรอทเรยกวา HRIS หรอระบบสารสนเทศสำาหรบบรหารงานบคคล(Personnel Information System) เปนระบบทสนบสนนการดำาเนนงานดานทรพยากรบคคล ตงแตการวางแผนการจางงาน การพฒนาและการฝกอบรม คาจางเงนเดอน การดำาเนนงานทางการวจย ชวยใหการบรหารทรพยากรบคคลเกดประสทธภาพ เชนการเกบขอมลเกยวกบบคลากรขององคกร ซงประกอบดวยประวต เงนเดอน และสวสดการ การวดโครงสรางองคกรและแผนกำาลงคน ซงแสดงทงปรมาณและการจดสรรทรพยากรบคคลระบบส�รสนเทศสำ�หรบองคกรดจตอล

20

องคกรดจตอล(digital firm) คอ องคกรทมการนำาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในเกอบทกสวนขององคกร โดยเฉพาะในสวนขององคกรทมการตดตอกบลกคา ผขายวตถดบ และพนกงาน จะมการบรหารจดการดวยระบบดจตอล รวมถงการใชเครอขายดจตอลในการตดตอประสานงานภายใสองคกรอยางทวถงทกฝายและเชอมโยงกบองคกรอนภายนอกเปนจำานวนมาก

กระบวนการทางธรกจ(business process) ขององคกรดจตอลจะเปนกระบวนการทำางานทมโครงสราง มการประสานความรวมมอ และมงเนนทจะผลตสนคาและบรการทมคณคา ตวอยางของกระบวนการธรกจแบบดจตอล ไดแก การรบคำาสงซอผานทางอนเทอรเนต การตดตอประสานงานของฝายตางๆ ผานระบบเครอขาย การสรางระบบความสมพนธกบลกคา การมเครอขายผสนบสนนการขาย เปนตน

ระบบสารสนเทศธรกจในองคกรดจตอล อาจแบงออกเปน 3 ระบบหลกๆ คอ

1. ระบบการวางแผนการใชทรพยากรขององคกร(enterprise resource planning : ERP) เปนระบบทเชอมโยงระบบงานของฝายบญช การผลต การตลาด และทรพยากรมนษยเขาดวยกน โดยขอมลตางๆ จะถกเชอมโยงเขาดวยกนดวยขนตอนทางธรกจ เพอใชในการจดการและวางแผนทรพยากรขององคกรใหมประสทธภาพ และชวยลดเวลาและขนตอนในการทำางาน

2. ระบบบรหารความสมพนธลกคา(customer relationship management system : CRM) เปนกจกรรมทกชนดทเกยวของกบการนำาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการประสานกระบวนการทางธรกจ ทองคกรนำามาใชกบลกคา ทงในกระบวนการขาย การตลาด และการใหบรการ

3. ระบบบรหารหวงโซอปทาน(supply chain management system : SCM) เปนระบบอตโนมตในการ

21

ตดตอประสานงานธรกจกบผขาย เพอกอใหเกดประโยชนสงสดในการวางแผน วตถดบ การผลต และการขนสงสนคาและบรการ

บทสรปการนำาระบบสารสนเทศเพอการจดการมาใชในองคกร ผบรหาร

บทบาทในการจดการตางๆ ของผบรหาร สารสนเทศจงเปนสวนทสำาคญมากในการทผบรหารจะดำาเนนงานเหลานใหสำาเรจ เชน สารสนเทศเกยวกบการขาย การผลต และการเงน เพอทจะนำาขอมลเหลานมาใชควบคมการปฏบตงานรายวนขององคกร การพฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการจะตองเปนไปตามการจดองคกรและกลยทธขององคกรนนๆ ผจดการตองเปนผกระทำาและจดการพฤตกรรมขององคกรเพอใหบรรลเปาหมาย เชน การควบคมองคกรใหดขน ไมวาจะเปนการนำาระบบคอมพวเตอรเขามาชวยในการทำางานหรอจะเปนการตรวจสอบวาบคคลทไดรบมอบหมายนนสามารถปฏบตงานตามทตองการไดหรอไม โดยอาจกำาหนดใหมการฝกอบรมพนกงานกอนเรมปฏบตงานนนๆ ผจดการตางๆ ตองหารสารสนเทศทแตกตางกน เพอทจะนำาไปใชในการทำางานของตน

22

บทท 2องคกร ระบบ และตวแบบ

คว�มหม�ยขององคกรคว�มหม�ยขององคกรในเชงเศรษฐศ�สตร(microeconomic definition)

องคกร(organization) หมายถง โครงสรางทางสงคมอยางเปนทางการทมความมนคง มวตถประสงคเพอนำาทรพยากร(resources) จากสงแวดลอม เปนปจจยนำาเขาสขบวนการแปลงสภาพออกมาเปนผลลพธ จากความหมายนองคกรจะมงเนนไปทสวนประกอบ 3 สวนหลก คอ

1. เงนทนและแรงงาน เปนสวนหนงของสงแวดลอมและเปนปจจยนำาเขาผานกระบวนการแปรรป

2. องคกรและกระบวนการแปรรป จะทำาหนาทการแปลงปจจยนำาเขาออกมาเปนผลตภณฑหรอบรการ

3. ผลตภณฑหรอบรการ จะถกบรโภคโดยองคประกอบอนของสงแวดลอมและจะยอนกลบมาเปนปจจยนำาเขาสกระบวนการตอไป

23

คว�มหม�ยขององคกรเชงพฤตกรรม(behavioral definition)

องคกร หมายถง ทรวมของบคลากรจำานวนมากเปนสวนประกอบซงมลำาดบชนในการควบคมและการบรหาร มสทธพนฐาน สทธพเศษ หนาทและความรบผดชอบเปนของตนเอง และทำางานรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายรวมกน

องคกรทเปนทางการ(formal organization) แสดงพฤตกรรมขององคกรตามภาพ กลาวคอ พฤตกรรมขององคกรทเปนทางการจะไดรบปจจยนำาเขาหรอทรพยากรมาจากสงแวดลอมขององคกร ทำาใหเกดพฤตกรรมขององคกรทจดตงอยางเปนทางการ ซงประกอบดวย - โครงสราง(structure) โครงสรางขององคกรเปนโครงสรางทางสงคม ประกอบดวยลำาดบชนตามสายบงคบบญชา การจดแผนกงาน กฎ(rules) และวธการทำางาน(procedures)

- กระบวนการทางธรกจมการจดตงโดยมกฎหมายรองรบและมพนธะทตองปฏบตตามกฎหมาย ประกอบดวยสทธ(right) พนธะผกพน(obligations) สทธสวนบคคลและความรบผดชอบ(privillages and responsibility) คานยม(values) บรรทดฐาน(norms) และบคลากร(people) การดำาเนนงานขององคกรมกระบวนการทำางานอยางตอเนองในระยะเวลาหนง ซงกอใหเกดผลลพธ เชน สนคาหรอบรการ กลบไปสสภาพแวดลอมขององคกร

การจดองคกรตองมงใหเกดการประสานงานการทำางาน ระหวางกจกรรมตางๆ ตลอดเวลา โครงสรางองคกรทจดขนจงตองมกลไกในการประสานในการทำางานของผใตบงคบบญชาทกฝาย และผบงคบบญชาใหเขากนไดอยางด องคกรทเกดขนอยางเปนทางการ(formal organization) เปนการจดองคกรขนมาตามรปแบบทถกตองตามโครงสรางทกำาหนดไว โดยมการระบลกษณะงาน

24

และตำาแหนงอยางเหนชด และยงระบถงโครงสรางของงานโดยดความสมพนธของงาน ภาระหนาท อำานาจหนาท ความรบผดชอบตามแผนผงขององคกรทกำาหนดไวอยางเดนชด ซงจะทำาใหแผนงานตางๆ บรรลเปาหมาย

อาจสรปประโยชนของการจดองคกร ไดดงน1. ชวยกำาหนดขอบเขตความรบผดขอบ อำานาจหนาท และ

ภาระตางๆ ทำาใหผปฏบตงานทราบถงขอบเขตทตองรบผดชอบ2. แสดงใหเหนถงกระแสการไหลของงาน หรอกระบวนการ

ทำางาน3. ชวยใหการประสานหนาทงานตางๆ โดยการกำาหนดขอบเขต

และจดกลมงานทสมพนธกนใหอยในหนวยเดยวกน4. แสดงใหเหนถงชองทางการตดตอสอสาร และการตดสนใจ5. ปองกนการทำางานซำาซอน ลดความสบสนในการทำางาน และ

ความขดแยงของผปฏบตงานในองคกรในการกำาหนดรปแบบโครงสรางขององคกร(organization

structure) จะตองคำานงถงปจจยสำาคญทจะทำาใหรปแบบขององคกรนนมประสทธภาพ และในการจดทำาโครงสรางขององคกรอยางเหมาะสมจะตองขนอยกบการกำาหนดรปแบบขององคกรทดดวย ซงกระบวนการในการจดองคกรเรมจาก

- การพจารณาแยกประเภทงาน - จดกลมงาน - ระบขอบเขตของงานและมอบหมายงาน - กำาหนดความรบผดขอบใหอำานาจหนาท- จดวางความสมพนธของงาน ผลของการจดองคกรโดยทวไปจะแสดงออกมาในรปของ

แผนภมองคกร(organization chart) โดยแผนภมองคกรจะแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางสมาชกในองคกรตามลำาดบชน แสดงใหเหนถงขอบเขตของอำานาจหนาทและความรบผดชอบของ

25

สมาชกในองคกร นอกจากนยงแสดงใหเหนทศทางของการตดตอสอสารและการไหลเวยนของงานภายในองคกร

องคก�รทเปนท�งก�ร(Formal organization)

ทรพยากร ผลลพธจากสงแวดลอม สง

แวดลอม

ภ�พ แสดงพฤตกรรมขององคกรทเปนทางการ1. ค�นยม หมายถง สงทคนสนใจ สงทคนปรารถนาได คานยมเปนรป

แบบของความคดทตดอยในใจของคนสวนใหญในสงคม ซงเปนแนวทางทควรยดถอไวเพอประพฤตตามคานยมเปนสงควบคมพฤตกรรมของคนในสงคมแบงออกเปน 2 ประเภท ดงน      * คานยมของแตละบคคล      * คานยมของสงคม     2. บรรทดฐ�น หมายถง ระเบยบของกฎหมาย รปแบบพฤตกรรมทสงคมวางไว เพอกำาหนดแนวทางสำาหรบใหบคคลยดถอปฏบตในสถานการณตางๆ   บรรทดฐานมความสำาคญตอการควบคมความสมพนธระหวางบคคลในสงคมชวยทำาหนาทควบคมพฤตกรรมของบคคล ทำาใหเกดระเบยบแบบแผนอนดงาม บรรทดฐานของสงคมสวนใหญไดมาจากคานยมบรรทดฐ�นแบงเปน 3 ประเภท ดงน

26

โครงสร�งลำาดบขนการบงคบ

บญชาการจดแผนกงานกฎกระบวนการ

กระบวนก�รสทธตามกฎหมาย /

พนธะผกพนสทธสวนบคคล/ความ

รบผดชอบ

     1. วถประชา หรอวถชาวบาน หมายถง ขนบธรรมเนยมประเพณทเปนหลกเกณฑในการดำาเนนชวตของคนในสงคม ซงปฏบตสบตอกนมาจนเกดเปนความเคยชนและธรรมเนยม เชน ชายไทยควรจะบวชเมออาย 20 ป เปนตน     2. จารต เปนประเพณทสำาคญกวาวถชาวบานเปนเรองเกยวกบศลธรรม หากใครฝาฝนประเพณถอวาประพฤตชว และจะไดรบโทษจากสงคม    3. กฎหมาย หมายถง บทบญญต เพอควบคมพฤตกรรมของมนษยในสงคมใหสงบเรยบรอย ถาผใดละเมดกมบทลงโทษ   สงคมยอมมการเปลยนแปลงอยเสมอตามสภาพเหตการณและสงแวดลอมสงคมใดทวฒนธรรมเจรญขนกฎเกณฑและระเบยบแบบแผน ธรรมเนยมประเพณคานยมกตองเปลยนไปดวยตามกาลสมยคว�มสมพนธระหว�งเทคโนโลยส�รสนเทศและองคกร

การนำาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในองคกรทำาใหเกดการเปลยนแปลงขององคกรคอ ทำาใหกระบวนการทำางานขององคกรบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ เชน ชวยใหประหยดคาใชจาย ลดเวลาในการทำางาน ลดปรมาณการใชกระดาษ และสามารถลดจำานวนระดบโครงสรางขององคกร ความสมพนธระหวางเทคโนโลยสารสนเทศและองคกร มลกษณะทมอทธพลตอกน กลาวคอ การเปลยนแปลงเทคโนโลยสารสนเทศใหมๆ ทนำามาใชภายในองคกรทำาใหปจจยทเปนสอกลางของการเปลยนแปลง ไดแก สงแวดลอม วฒนธรรม โครงสราง กระบวนการปฏบตงาน มาตรฐาน การเมอง การตดสนใจ และโอกาสเกดการเปลยนไปดวย และในทำานองเดยวกนการเปลยนแปลงโครงสรางขององคกรกมผลกระทบตอการออกแบบเทคโนโลยสารสนเทศทจะนำามาใชในองคกรดวยเชนกน

ความสมพนธระหวางเทคโนโลยสารสนเทศและองคกรเปนเรองทมความซบซอน มความขดแยง แบะมความสมพนธกนแบบสหสมพนธ(intertelationship) กลาวคอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยอาจไดรบการยอมรบ ถกดดแปลง หรอถกสมบางโดยกระบวนการทำางาน โครงสราง และบคลากร และการเปลยนแปลงทงหมาดนมผลตอกนและเปนไปพรอมกน

27

องคกร เทคโนโลย

ส�รสนเทศ

ภ�พ แสดงความสมพนธระหวางเทคโนโลยสารสนเทศและองคกร

คว�มหม�ยของระบบ(System) ทใชกนอยทวไปนนมทงระบบทเปนรปธรรมและนามธรรม

ความหมายระบบทเปนรปธรรม คอ การทสงตางๆ เขามาทำางานรวมกนเพอบรรลวตถประสงคเดยวกน เชน ระบบการขนสงสนคา ประกอบดวย บคคล เครองยนต และองคกรทตองการสงสนคา ซงจะตองทำางานรวมกนเพอใหบรรลวตถประสงค

สวนความหมายของระบบทเปนนามธรรม คอ การจดระเบยบของแนวคดเขาดวยกนเพอวตถประสงครวมกน เชน ระบบศาสนาครสต หมายถงการจดระเบยบแนวความคดเกยวกบพระเจา และความสมพนธของมนษยกบพระเจา

สแตร และเรยโนลด(Stair & Reynolds, 1999) ใหความหมายของระบบ(system) คอ ชด(set) ของสวนประกอบ(elements) ทมความสมพนธกนและทำางานรวมกน เพอใหบรรลจดประสงคหรอเปาหมายทตงไว โดยสวนประกอบและความ

28

ปจจยทเปนสอกล�งสงแวดลอมวฒนธรรมโครงสรางกระบวนการกระบวนการปฏบตงานตา

มาตรฐานการเมองการตดสนใจ

สมพนธระหวางสวนประกอบตางๆ ในระบบจะเปนตวกำาหนดความสามารถในการทำางานของระบบ

ตวอยางของระบบ เชน ระบบการตดตอสอสารนนประกอบดวยสวนประกอบพนฐานของระบบ 4 สวน คอ ผสงขาวสาร ผรบขาวสาร สอกลางในการสงขาวสาร และขาวสาร หรอ ระบบสารสนเทศบนพนฐานของคอมพวเตอร(Computer-based information system : CBIS) ประกอบดวย สวนประกอบ คอ ฮารดแวร ซอฟตแวร คน ขอมล และกระบวนวธการทำางาน แตละสวนประกอบมความสมพนธกนและทำางานรวมกน เพอประมวลผลขอมลทงจากภายในและภายนอกองคกรใหไดสารสนเทศตามความตองการของผใชงานและทนภายในเวลาทกำาหนดองคประกอบของระบบ

ในระบบหนงๆ ประกอบดวยองคประกอบทสำาคญ คอ สวนประกอบของระบบ เสนแสดงขอบเขตของระบบ สภาพแวดลอมของระบบ สงนำาเขาและผลลพธ และขอมลยอนกลบ

Environment boundary

System

feedback Input/output

System elements

ภ�พ แสดงสวนประกอบของระบบ1. สวนประกอบของระบบ(System Elements) ไดแก

สวนตางๆ ทอยภายในระบบ มทงทสามารถสมผสได(tangible object) และไมสามารถสมผสได(intangible object) สวน

29

ประกอบทสามารถสมผสได คอ สงทเปนวตถสงของ หรอสงมชวตทสามารถจบตองได เชน ลกคา สนคา และใบสงซอ และสงทไมสามารถสมผสได เชน ขอมลขาวสาร การจดสงสนคา และเหตการณ ในการบรรยายสวนประกอบของระบบทไมสามารถสมผสได ใชคำาบรรยายลกษณะเชงตรรกวทยาของระบบ(system’s logical description) ซงเปนการบรรยายลกษณะกวางๆ โดยทวไปเปนคำานยามแบบนามธรรม(system’s logical description) ซงเปนการบรรยายลกษณะกวางๆ โดยทวไปเปนคำานยามแบบนามธรรม และสวนประกอบของระบบทสามารถสมผสได ใชคำาบรรยายลกษณะเชงกายภาพของระบบ(system’s logical description) เปนการบรรยายวธการดำาเนนการของระบบอยางแทจรงซงมความถกตองแนนอนมากกวา

ตวอยาง ถาตองการบรรยายลกษณะระบบของคอมพวเตอร อาจบรรยายวาประกอบดวยปจจยนำาเจา(input) กระบวนการ(processing) และผลลพธ(output) ซงเปนการบรรยายในลกษณะกวางทแนวคด หรอการบรรยายลกษณะเชงตรรกวทยา แตถาตองการบรรยายใหเดนชดดวยการบรรยายเขงกายภาพ เชน ระบบคอมพวเตอรประกอบดวยหนวยประมวลผล หรอ ไมโครโปรเซสเซอร(processor) ประมวลผลขอมลนำาเขาจากคยบอรด(keyboard) และแสดงผลลพธบนจอภาพ(monitor)

การบรรยายสวนประกอบของระบบจะใชภาพสญลกษณทางเรขาคณตแสดงสวนประกอบแตละสวนของระบบ และลกศรจะแสดงความสมพนธระหวางสวนประกอบตางๆ เหลานน

2. ขอบเขตของระบบ(System Boundaries) ขอบเขตของระบบจะเปนสงทแยกสวนตางๆ ภายในระบบออกจากสภาพแวดลอมของระบบ การบรรยายขอบเขตของระบบจะใชเสนตเปนขอบเขตของระบบ สงทอยภายในเขตแกนจะเปนสวนประกอบของระบบ และสงทอยภายนอกจะเปนสวนของสภาพแวดลอม การ

30

กำาหนดวาสงใดเปนสวนประกอบของระบบ และสงใดเปนองคประกอบของสภาพแวดลอมนนขนอยกบวตถประสงคของระบบและรายละเอยดของปญหาททำาการศกษา

3. สภ�พแวดลอมของระบบ(System environment) โดยทวไปแลวทกระบบจะอยในสงทเรยกวา สภาพแวดลอม หรออกนยหนง สภาพแวดลอมคอสงทอยลอมรอบระบบ สภาพแวดบอมอาจจะไดรบผลกระทบจากการดำาเนนงานของระบบ หรอในทางกลบกนคอมผลกระทบตอการดำาเนนของระบบกได

โดยปกตสภาพแวดลอมจะมลกษณะคลายกบระบบ คอ เปนการรวบรวมสวนประกอบตางๆ เขาดวยกน สวนประกอบเหลานลอมรอบระบบและมปฏกรยาซงกนและกนกบระบบ การบรรยายสวนประกอบของสภาพแวดลอมจะใชภาพสญลกษณทางเรขาคณต เชนเดยวกบสวนประกอบของระบบ

4.สงนำ�เข�และผลลพธ(Input/Output) ระบบจะตดตอสมพนธกบสภาพแวดลอมภายนอกดวยสงนำาเขา(input) และผลผลต(output) สงนำาเขา คอสงทสภาพแวดลอมภายนอกสงเขาไปในระบบผานขอบเขตของระบบ ในขณะทผลตผล คอสงทถกสงออกจากระบบผานขอบเขตของระบบเขาไปอยในสภาพแวดลอมภายนอก

5. ขอมลยอนกลบ(feedback) เสนทางทเปนจดซงแสดงในรปทนเรยกวา ขอมลปอนกลบ ในการแสดงขอมลปอนกลบจะแสดงถงกจกรรมดานการจดการทไมถกยอมรบภายในสภาพแวดลอม ผลลพธของการตดสนใจ คอ ขอมลทถกปอนกลบภายในระบบ ซงจะมผลตอการปฏบตงานในอนาคตของระบบ

จากทกลาวมาขางตนเปนการพจารณาถงระบบเดยว แตความเปนจรงแลวยงมระบบมากกวาหนงระบบในสภาพแวดลอมดงกลาว ดงนนผลผลตทไดจากระบบหนงอาจจะถกสงไปเปนสงนำาเขาของอกระบบหนงกได ในบางกรณสวนประกอบตางๆ อาจจะเปนตวแทนจอง

31

ระบบโดยรวม ระบบลกษณะน เรยกวา ระบบยอย(subsystems) ซงเปนสวนประกอบของอกระบบหนงทเรยกวา ระบบทอยเหนอกวา(suprasystems) ดงนน ระบบทเหนอจนไปจงเปนระบบลอมรอบขนาดใหญกวาขนไป ซงประกอบดวยระบบทไดรบมา และระบบอนๆ อยในระดบ(level) เดยวกนประเภทของระบบ

สามารถแบงเปนประเภทตางๆ ไดขนกบมตทใชในการแบง1. ระบบเปด(Open) และระบบปด(Close) ระบบตางๆ

สามารถจำาแนกออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ ระบบปด(closed system) หมายถง ระบบทมงภายในของ

ตนเองปละไมมปฏกรยาหรอทำาการแลกเปลยนขอมลซงกนและกนขามเสนแบงแยกเขตแดนของระบบกบสภาพแวดลอมของมน ดงนน ระบบปดจงเปนระบบอยางหนงทไมมปฏกรยาสมพนธซงกนและกนของสวนประกอบตางๆ ทไมไดรบการบรรจไวในระบบนน

สวนระบบเปด(open system) หมายถง ระบบอยางหนงทมปฏกรยาและทำาการแลกเปลยนซงกนและกนกบสภาพแวดลอมของมน

2. ระบบอย�งง�ย(Simple) และระบบทซบซอน(Complex)

ระบบอยางงาย คอ ระบบทมสวนประกอบนอย และความสมพนธหรอการโตตอบระหวางสวนประกอบตางๆ ไมมซบซอนแตเปนแบบตรงไปตรงมา สวนระบบทซบซอน คอ ระบบทประกอบดวยสวนประกอบจำานวนมากหลายสวน แตละสวนมความสมพนธและมความเกยวของกนคอนขางมาก

3. ระบบคงท(Static) และระบบเคลอนไหว(Dynamic) ระบบคงท คอระบบทมการเปลยนแปลงนอยมากเมอเวลาผานไป สวนระบบเคลอนไหว คอ ระบบทมการ

32

เปลยนแปลงอยางรวดเรวและมการเปลยนแปลงอยางคงทตลอดเวลา

4. ระบบทปรบเปลยนได(Adaptive) และระบบทปรบเปลยนได(Non-adaptive) ระบบทปรบเปลยนได คอ ระบบทสามารถเปลยนแปลงเพอตอบโตกนสงแวดลอมทเปลยนไปได สวนระบบทปรบเปลยนไมได คอ ระบบทไมสามารถเปลยนแปลง เพอตอบโตกบสงแวดลอมทเปลยนแปลงไปได

5. ระบบถ�วร(Permanent) และระบบชวคร�ว(Temporary) ระบบถาวร คอ ระบบทมอยในชวงระยะเวลายาวนาน สวนระบบชวคราว คอระบบทมอยเพยงชวงระยะเวลาสนๆ

กลไกการจดการเชงระบบจงเปนการมององคกรในลกษณะกลไกของระบบ กลาวคอ

- องคกรเปรยบเสมอนระบบใหญ(system) ประกอบดวยระบบยอย(sub system) เชน ระบบตลาด ระบบผลต ระบบการเงน ระบบบญช ระบบการบรหารบคคล เปนตน

- องคกรจะมการเคลอนไหวตลอดเวลา กคอ มการทำางานตลอดจนการปฏบตกจกรรมทางการบรหาร เพอใหประสบความสำาเรจตามเปาหมาย

- ในระบบยอย หรอ หนวยงานตางๆ กจะมการทำางานตามหนาท ซงจะตองมการตดตอประสานงานระหวางกนอยตลอดเวลา โดยอาศยระบบการจดการการตดตอสอสารภายในทมประสทธภาพ

- เมอหนวยงานใด หรอสวนงานใดเกดการเปลยนแปลงกจะสงผลกระทบไปยงหนวยงานอนๆ ถงแมแตละหนวยงานจะมเปาหมายเปนของตนเองตามลกษณะงาน แตในภาพรวมแลวเปาหมายเหลานนจะตองมทศทางเดยวกนเพอมงสเปาหมายโดยรวมขององคกรก�รประเมนคว�มส�ม�รถของระบบ

33

การประเมนความสามารถของระบบสามารถวดไดหลายทาง ดงน

1. ประสทธภ�พ(Efficiency) คอ การวดสงทถกผลตออกมาหารดวยสงทถกใชไป คาทไดวดออกมาเปนเปอรเซนตทคาจาก 0 ถง 100% ตวอยางเชน ประสทธภาพของเครองมอเตอรเครองหนง คอพลงงานทผลตออกมาในรปของงานททำาเสรจหารดวยพลงงานทใชไปในรปของไฟฟาหรอเชอเพลง เครองมอเตอรบางเครองมประสทธภาพ 50% หรอนอยกวา เนองจากพลงงานสญเสยไปในการเสยดทาน และกำาเนดความรอน

2. ประสทธผล(Effectiveness) คอ การวดระดบการประสบผลสำาเรจตามเปาหมายของระบบ สามารถคำานวณไดดวยการหารสงทไดรบจากการประสบผลสำาเรจจรง ดวยเปาหมายรวม เชน บรษทหนงมเปาหมายในการลดชนสวนทเสยหาย 100 หนวย เมอนำาระบบการควบคมใหมมาใชอาจจะชวยใหบรรลเปาหมายนได ถาระบบควบคมใหมนสามารถลดจำานวนชนสวนทเสยหายไดเพยง 85 หนวย ดงนนระดบของประสทธผลของระบบควบคมนจะเทากบ 85%คว�มหม�ยของตวแบบ

มผใหความหมายของตวแบบ(model) ไวดงนตวแบบ(model),(Stair & Raynolds) หมายถง ความคด

ทเปนนามธรรม หรอการประมาณสงตางๆ ทเกดขนจรง ซงจะทำาใหเกดความเขาใจสงตางๆ ทเกดขนในโลกไดดขน

ตวแบบ(Mallach) หมายถง ตวแทนแสดงสวนประกอบของระบบทเปนจรง อาจแสดงเปนวตถ(Object) แนวคด(Concept) หรอเหตการณ(Event) กได ตวแบบสามารถชวยในการกำาหนดขอบเขตของความคดเกยวกบสงตางๆ ในโลก

ตวแบบ(Laudon & Laudon) หมายถง ความคดทเปนนามธรรม(abstract) แสดงหรออธบายองคประกอบและความสมพนธของประกฎการณตางๆ

34

ตวแบบ(Turban, Aronson & Liang) หมายถง ตวแทนหรอความคดทเปนนามธรรม(abstract) ทเขาใจไดงาย ของสงตางๆ ทเปนจรง

อาจสรปไดวา ตวแบบ หมายถง ตวแทนซงเปนแนวคด เพอจำาลองสภาพความเปนจรงหรอแสดงการทำางานของระบบจรง เพอใชประโยชนในการศกษาหรอวเคราะหในสงทผบรหารสนใจกอนทจะนำาผลการศกษาวเคราะหไปดำาเนนการ หรอปฏบต ทงน เนองจากสถานการณมความซบซอนและถาตองการจะทราบขอเทจจรงทเกดขน จะตองเสยเวลามาก และในสถานการณจรง มสงทเกยวของกบปญหาททำาการศกษาอยเปนจำานวนมาก ตวแบบจงถกสรางขนมาแทนสถานการณของปญหาทตองการศกษาวเคราะห นอกจากน ตวแบบบางอยางมความสลบซบซอนอาจไมสามารถนำาเสนอไดเหมาะสม ถาปราศจากการทำาใหเปนตวแบบทเขาใจงาย

ตวอยางของการใชประโยชนจากตวแบบ เชน ภาพวาดโครงกระดกของมนษยเปนตวแบบแสดงโครงสรางกระดกในตวมนษยและแสดงความสมพนธระหวางโครงสรางเหลาน ซงสามารถชวยใหแพทยสามารถทำาความเขาใจการวภาคศาสตร และสามารถเขาใจสาเหตของการทำางานทผดปกตของรางกาย สมการของพนทสเหลยมมคาเทากบความกวางคณความยาวเปนตวแบบทเปนสมการทางคณตศาสตรสำาหรบการคำานวณหาพนทภายในของรปสเหลยม ซงสามารถชวยนกคณตศาสตรในการอธบายลกษณะของรปรางได เปนตน

การใชตวแบบมขอดหลายประการ อาจสรปขอดของการใชตวแบบ ไดดงน

1. การจดการเกยวกบตวแบบ ไดแก การเปลยนตวแปรหรอสภาพแวดลอม สามารถทำาไดงายกวาการจดการกบระบบจรงๆ การทดลองทำาไดงายกวา และไมรบกวนการทำางานประจำาวนขององคกร

35

2. คาใชจายในการวเคราะหตวแบบนอยกวาคาใชจายในการทดลองทำากบระบบจรงๆ รวมถงคาใชจายในการทำาผดในระหวางการลองผดลองถกกบตวแบบนอยกวาเมอเกดขนกบระบบจรง

3. ลดเวลาการเนนงานจากการศกษาจากระบบจรง4. สภาพแวดลอมในปจจบนเดยวของกบความไมแนนอนคอน

ขางมาก การใชตวแบบจะทำาใหผบรหารสามารถคำานวณความเสยงทเกยวของกบการกระทำาใดๆ ได

5. การใชตวแบบทางคณตศาสตรสามารถทำาการวเคราะหทางแกปญหาไดมา และดวยเทคโนโลยและการสอสารทกาวหนาในปจจบน ผบรหารจงมทางเลอกในการปฏบตมากมาย

6. ชวยยกระดบและสงเสรมในการเรยนร และการฝกอบรมใหดมากขน

7. เปนเครองมอทสำาคญของระบบสนบสนนการตดสนใจ ผบรหารหรอผตดสนใจสามารถใชตวแบบเพอวเคราะหปญหาและหาคำาตอบกอนนำาไปสการตดสนใจในทางปฏบตประเภทของตวแบบ

อาจแบงออกเปน 4 ประเภท ดงน1. ตวแบบก�ยภ�พตวแบบกายภาพ(physical models) เปนตวแบบทสราง

เลยนแบบของจรงในทางกายภาพ นำาเสนอในรปแบบ 3 มต ทสามารถจบตองหรอสมผสได ตวแบบประเภทน บางทเรยกวา หนจำาลอง เชน ตวแบบอาคาร หรองานสถาปตยกรรม เปนตวแบบกายภาพของตก อาคารตางๆ ถกนำามาใชในการศกษาในวชาภาคศาสตร ในระบบสารสนเทศตวแบบกายภาพโครงสรางของมนษย นำามาใชในการศกษาในวชาภาคศาสตร ในระบบสารสนเทศตวแบบกายภาพสวนใหญ คอ ตนแบบของระบบ(system prototype) เชน ตนแบบขนาดเลกของฮารดแวร หรอซอฟตแวร ทนำามาใชเปนแนวทางวเคราะหระบบเพอการสรางเปนระบบทใหญขน

36

2. ตวแบบกร�ฟกตวแบบกราฟก(graphical models) เปนตวแบบทสราง

ดวยแผนภาพ แผนภม กราฟ หรอรปภาพ เพอใชอธบายการทำางาน ลำาดบขนตอนการทำางาน หรอสงทตองการวเคราะห ตวแบบกราฟกทนยมใชโดยทวไปนยมใชสญลกษณเปนรปกลอง(boxes) แทนสวนประกอบของขอเทจจรงและเสน(line) เชน ผงการไหลของงาน(flowchart) แผนภาพการไหลของขอมล(data flow diagram : DFD) แผนภาพอนฟลเอนซ(influence diagram) และแขนงการตดสนใจ เปนตน แผนภาพการไหลของขอมล เปนเครองมอในขนตอนของการวเคราะหระบบสารสนเทศ ทนกวเคราะหระบบนำามาใชทงในการออกแบบ รวมทงสรางความเขาใจอยางชดเจนแกผใช(users) โปรแกรมเมอร(programmer) และบคคลอนๆ โดยแสดงใหเหนสวนประกอบของระบบๆ หนง และการไหลของขอมลขาวสารจากกระบวนการหนงไปยงอกกระบวนการหนงภายในระบบสารสนเทศ และใชสญลกษณกราฟกรปแบบตางๆ มาใชประกอบการอธบาย

3. ตวแบบพรรณน�ตวแบบพรรณนา(descriptive or narrative models)

เปนตวแบบทแสดงการบรรยายดวยขอความ หรอภาษาพด เชน ภาษาองกฤษ โดยปราศจากการใชสตรหรอรปกราฟก การบรรยายอาจเปนการอธบายเหตการณหรอเรองราง ขนตอนการทำางานและสำาดบขนตอนการทำางาน

ตวอยางของตวแบบพรรณนา เชน การเขยนบรรยายหนาทงานของพนกงานเกบเงน การอธบายขนตอนการทำางานของระบบสารสนเทศเพอการบรหารทรพยากรมนษย เปนตน

4. ตวแบบคณตศ�สตรตวแบบคณตศาสตร(mathematical models) เปนตว

แบบทแสดงดวยสมการหรอฟงกชนทางคณตศาสตร เขยนขนเพอ

37

แสดงตวแปรตางๆ ทเกยวของและความสมพนธของตวแปรเพอใชในการศกษาวเคราะห ตวแบบคณตศาสตรบางอยางแทนการอธบายทฤษฎ เชน การใชตวแบบคณตศาสตรแทนสมการทางบญช บางอยางอาจใชตวแบบคณตศาสตรในรปแบบทมความซบซอนมากขน เขน ตวแบบเศรษฐศาสตรเชงสถต(econometric model) ถกนำามาใชในการพยากรณแนวโนมทางเศรษฐกจของประเทศ อาจใชสมการทเกดขนพรอมๆ กนเปนจำานวนมากมาย การใชคอมพวเตอรในการแกปญหาเชงระบบสมการ มโอกาสเปนไปไดมากกวาวธอนๆ

ในระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ ตวแบบทใชสวนใหญจะเปนตวแบบคณตศาสตรและตวแบบกราฟก ตวแบบกราฟกหรอตวหรอตวแบบพรรณนาถกสรางโดยนกวเคราะหระบบ สวนตวแบบคณตศาสตรถกสรางโดยผเชยวชาญทไดรบการฝกฝนในการสรางตวแบบคณตศาสตรโดยเฉพาะตนแบบของก�รบรห�ร

อาจแบงออกเปน 4 ประเภท คอ1. ตวแบบก�รว�งแผนกลยทธ เปนตวแบบทถกสรางขน

เพอสนบสนนหนาทความรบผดขอบในการวางแผนกลยทธของผบรหารระดบสง โปรแกรมทใชสรางตวแบบกลยทธทมศกยภาพจะรวมวตถประสงค แผนงานนโยบาย การปฏบตตามกลยทธในการพฒนาการขององคกรไวดวย

2. ตวแบบก�รว�งแผนกลวธ เปนตวแบบทนำาไปใชในการจดการงานบรหารระดบกลาง เพอชวยในการกำาหนดแนวทางทดทสด เพอใหการปฏบตงานเปนรปธรรมตามเปาหมายทกำาหนดไวตามแผนกลยทธ และควบคมทรพยากรขององคกร อาจเปนตวแบบสถานการณและตวแบบทใชทดลองเพอหาทางเลอกทเหมาะสมทสดกได

3. ตวแบบก�รว�งแผนปฏบตก�ร เปนตวแบบทถกใชเพอสนบสนนการปฏบตงานในแตละวนขององคกร โดยทวไปตวแบบ

38

ปฏบตการเปนตวแบบทใชกบขอมลภายในหนวยงานเปนหลก โดยตวแบบปฏบตการมขอจำากดดานเวลาจะใชเวลาในการปฏบตงานจากหนงวนถงสองสามเดอน ตวแบบปฏบตการเปนตวแบบทเกดขนจากการใชวธทดลองเพอหาทางเลอกทเหมาะสมทสด

4. ตวแบบก�รว�งแผนระบบง�นยอย เปนตวแบบยอยพนฐานของงานททำาเปนประจำา ซงจะใชสนบสนนตวแบบกลยทธ ตวแบบกลวธ และตวแบบปฏบตการ โดยตวแบบยอยเหลานจะถกใชเปนโปรแกรมยอยในโปรแกรมสรางตวแบบ โครงสรางของโปรแกรมทใชสรางตวแบบมกจะประกอบดวยโปรแกรมยอยของตวแบบยอยพนฐาน ตวแบบยอยพนฐานจะเปนตวแบบยอยทสามรรถนำาไปใชไดหลายอยางในตวแบบทวไป หรอสามารถเรยกใชดวยโปรแกรมตวแบบเองกระบวนก�รสร�งตวแบบ

การสรางตวแบบเปนการสรางหลกการหรอมโนทศน(conceptualization) เกยวกบปญหา แลวจดทำาเปนตวแบบ โดยกำาหนดตวแปรตางๆ ทงตวแปรตามและตวแปรอสระทเกยวของ กำาหนดสมการทแสดงความสมพนธระหวางตวแปรเหลานน ในการสรางตวแบบจะมการตงขอสมมตฐานตางๆ เพอใหตวแบบมลกษณะงายและไมซบซอนเกนไป แตขณะเดยวกนการตงสมมตฐานตางๆ จะตองควบคมใหตวแบบสามารถแสดงขอเทจจรงได โดยใหมคลาดเคลอนนอยทสด

ขนตอนของการสรางตวแบบ มดงน1. วเคร�ะหและกำ�หนดปญห� เรมจากการกำาหนดปญหา

เชน ปญหาตนทนการผลตทสงเกนไป ปญหาขายสนคาไมได ปญหาการขาดทน

2. เกบรวบรวมขอมล เปนขนตอนในการเกบรวบรวมขอมลสารสนเทศทเปนองคประกอบทสำาคญของปญหา โดยทวไปมกจะไดขอมลทมการบนทกไวแลวในอดต ซงตองมจำานวนขอมลทมากเพยง

39

พอ เพอใหเกดความนาเชอไดจากคำาตอบทไดจากการวเคราะหตวแบบ

3. สร�งตวแบบ เปนหารจำาลองสภาพของปญหาดวยตวแบบประเภทตางๆ ซงจำาแนกได 4 ประเภท คอ ตวแบบกายภาพ ตวแบบแผนภาพ ตวแบบเชงพรรณนา และตวแบบ

4. ห�คำ�ตอบจ�กตวแบบ มวธการหาคำาตอบทแตกตางกนไปขนกบลกษณะของปญหา สำาหรบตวแบบคณตศาสตรซงตองใชตวแปรจำานวนมากและมการคำานวณหลายขนตอน จำาเปนจะตองใชเครองคอมพวเตอรชวยในการหาคำาตอบ ทำาใหสามารถหาคำาตอบไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ

5. วเคร�ะหคำ�ตอบ เมอไดคำาตอบจากตวแบบแลว ผบรหารจำาตองวเคราะหคำาตอบอยางรอบคอบเพอใหแนใจวาคำาตอบทไดมความสมเหตสมผลและสามารถนำาไปปฏบตได

6. นำ�คำ�ตอบไปปฏบต เปนการนำาคำาตอบทไดจากตวแบบไปประยกตใชหรอปฏบต การนำาไปประยกตใชผบรหารตองคำานงถงสมมตฐานตางๆ ของตวแบบ เนองจากสภาพจรงของปญหามความซบซอน นอกจากนผบรหารยงตองคำานงถงสภาพการณในระหวางตดสนใจ อาจแตกตางจากสภาพการณทกำาหนดเปนสมมตฐานของการสรางตวแบบประเภทของก�รวเคร�ะห

ในการเลอกตวแบบมาใชในการจดการธรกจ จะขนอยกบวธการวเคราะหทางการจดการทนำามาใชเพอสรางตวแบบ โดยทวไปแบงตวแบบสำาหรบการวเคราะหออกเปน 3 ประเภท คอ

1. ตวแบบทใชในก�รตอบคำ�ถ�มว� “คออำ�ไร”(what is) เปนหารคนหาคำาตอบ ความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ ของธรกจ เชน กำาไรของธรกจจะเปนอยางไรหากตนทนของวตถดบเปลยนแปลงไป

40

2. ตวแบบทใชในก�รตอบคำ�ถ�มว� “จะเกดอะไรขน ถ�......”what if” เปนการคนหาคำาตอบทเกดจากการเปลยนแปลงของสมมตฐาน หรอการวเคราะหความไวของตวแปรตางๆ (sensitivity analysis) ทมตอทางเลอกในการตดสนใจ

3. ตวแบบทใชในการคนหาเปาหมาย(goal seeking) เปนการหาคำาตอบเพอทำาใหเกดเปาหมายทตองการก�รสร�งตวแบบคณตศ�สตร

การสรางตวแบบจะเกยวของกบการสราง พฒนา และวเคราะหทางเลอกในการปฏบตทเปนไปได รวมทงการทดสอบและประเมนทางแกปญหาทเกดขน โดยในการสรางตวแบบนนจะทำาการแปลงปญหาใหอยในรปตวแบบเชงปรมาณ หรอตวแบบทางคณตศาสตร

ตวแปรตางๆ ประกอบไปดวย1. ตวแปรผลลพธ(result variables) เปนตวแปรทใช

วดผลการดำาเนนงานของธรกจ ตวแปรนจะขนอยกบคาของตวแปรอนๆ

2. ตวแปรตดสนใจ(decision variables) เปนตวแปรทผบรหารใชอธบายถงทางเลอกในการตดสนใจ คอราคาวตถดบ ความชำาราญของคนงาน และประสทธภาพของเครองจกร เปนตน

3. ตวแปรทไมส�ม�รถควบคมได(uncontrollable variables หรอ parameters) เปนตวแปรจากสภาพแวดลอมภายนอกองคกรทมผลตอการตดสนใจ หรอปจจยทมผลกบตวแปรผลลพธ แตผตดสนใจไมสามารถควบคมได จงเปนขอจำากดของปญหา ปจจยเหลานอาจมคาคงทซงเรยกวาพารามเตอร หรออาจเปนคาคงทเปลยนแปลงได ตวอยางเชน อตราดอกเบย อตราภาษ ราคาสนคา ตนทนวตถดบ อตราคาแรง เปนตน

4. ตวแปรผลลพธระหว�งกล�ง(intermediate result variables) เปนผลลพธทเกดระหวางการปฏบตเพอใหไดผลลพธจรงๆ ตวอยาง เชน เงนเดอนพนกงาน เปนตวกำาหนดความพอใจ

41

ของพนกงาน และเปนตวแปรตดสนใจ ซงเปนตวกำาหนดความพอใจของพนกงาน ซงเปนตวแปรผลลพธทเกดขนระหวางกลาง ซงเปนตวกำาหนดระดบของผลงาน(productivity) ระดบของผลงานทไดนจดเปนผลลพธสดทายทตองการ

ตวแบบคณตศาสตรทนำามาใชในกระบวนการตดสนใจ อาจจำาแนกตามลกษณะของปญหาและวตถประสงคในการนำามาใช ไดดงตาราง

ต�ร�ง แสดงตวแบบคณตศาสตรตามลกษณะของปญหาและวตถประสงคในการนำามาใช

ลกษณะของปญห� วตถประสงค ตวแบบทใชการตดสนใจทมทางเลอกไมมาก หาคำาตอบทดทสดจากทางเลอก

- แขนงการตดสนใจทกำาหนด เมอมทางเลอกไมมาก - ตาราง

การตดสนใจการหาคาทดทสดโดยใชวธการ หาคำาตอบทดทสดจากทางเลอก

- โปรแกรมเชงเสนจำานวนมาก โดยอาศยกระบวน -

โปรแกรมเปาหมายทางคณตศาสตรทซบซอน - โปรแกรม

ขายงานการวเคราะหหาคาทดทสดโดย หาคำาตอบทดทสดโดยใชสตร - ตวแบบสนคาคงคลง

สำาเรจทางคณตศาสตร - ตวแบบจดคมทนการจำาลองสถานการณ หาคำาตอบโดยการทดลองหรอ - ตวแบบสถานการณ

42

จำาลองสภาวการณ แลวเลอก - ตวแบบทางการเงน

คำาตอบทเหนวาเหมาะสมทสด - ระบบผเชยวชาญ

- ตวแบบแถวคอยการพยากรณหรอการคาดการณ การคาดการณสงทจะเกดขนใน

- ตวแบบมารคอฟอนาคต - ตวแบบ

พยากรณ- ตวแบบวเคราะห

ความ ถดถอย

ตวแบบมารคอฟ : ใชในการวเคราะหพฤตกรรมของตวแปรเพอพยากรณพฤตกรรมในอนาคตของตวแปรนน

อดต ปจจบน อนาคต

ลกษณะของตวแบบแบงออกเปนตวแบบลกษณะตางๆ ดงน1. ก�รห�คำ�ตอบทเหม�ะสมทสด(Optimization) เปนตว

แบบทใหทางเลอกทดทสดในจำานวนทางเลอกทมทงหมด ตวแบบลกษณะน ไดแก

- การโปรแกรมเชงเสน(linear programming)- ตวแบบเครอขายในการวางแผนและจดตาราง

เวลา(network models for planning and scheduling) - การโปรแกรมแบบไมเชงเสน(nonlinear

programming)

43

- ตวแบบสนคาคงคลง(inventory model) - ตวแบบปญหาการขนสง(transportation problem)2. ก�รห�คำ�ตอบทเหม�ะสมทสดในสวนยอย เปนการ

กำาหนดขอบเขตระบบใหแคบลง และพจารณาหาคำาตอบทเหมาะสมทสดเฉพาะสวนนนๆ โดยไมเสยเวลากบรายละเอยดปลกยอย จากนน จงพจารณาสวนทเหลอวามผลกระทบอยางไร ถาไมมผลเสยตามมาทางแกปญหานนกสามารถนำามาใชได ตวแบบมความยงยาก เสยคาใชจายสง และใชเวลามาก

3. ตวแบบเชงบรรย�ย ตวแบบเชงบรรย�ย เปนตวแบบใชในการตดตามผลของการปฏบตตามทางเลอกตางๆ ทมขอกำาหนดของสวนนำาเขาและการประมวลผลแตกตางกน โดยจะทำาการพจารณาจากผลทไดจากแตละทางเลอกจากกลมของทางเลอกทกำาหนดไว ตวอยาง เชน การจำาลองเหตการณ(simulation)

4. ผลทดเพยงพอหรอผลต�มคว�มพอใจ ผตดสนใจจะกำาหนดเปาหมายหรอระดบความตองการของประสทธภาพไว และทำาการคนหาทางเลอกทตรงกบระดบทกำาหนดไว วธนจงไมตองใชเวลามาก และไมจำาเปนตองเสยคาใชจายมากๆ ในการหาขอมล

ก�รประเมนผลลพธของแตละท�งเลอกการประเมนและเปรยบเทยบทางเลอกแตละทาง จำาเปนตอง

คาดเดาผลลพธทจะเกดของแตละทางเลอกได โดยสถานการณการตดสนใจ มกจะแบงไดตามระดบขอมลทผตดสนใจม ไดแก

1. ก�รตดสนใจภ�ยใตคว�มแนนอน(decision making under certainty) จะถกสมมตวามขอมลอยสมบรณ เพอใหผตดสนใจทราบวาสภาวะแวดลอมจะเกดขนอยางไร

2. ก�รตดสนใจภ�ยใตคว�มเสยง(probabilistic หรอ stochastic decision situation) ผตดสนใจตองพจารณาผลลพธทเปนไปไดหลายๆ แบบทเปนไปไดของแตละทางเลอก โดยทไมทราบวาจะเกดเหตการณใดขนแนนอน แตมขอมลเพยงพอทจะ

44

ประมาณคาความนาจะเปนทจะเกดเหตการณใดๆ ขน ผตดสนใจจงสามารถประเมนระดบความเสยงทเกยวของกบแตละทางเลอกได เรยกวาการวเคราะหทางเสยง(risk analysis) ซงจะทำาการคำานวณคาคาดหวงของแตละทางเลอกและเลอกทางเลอกทมคาคาดหวงของผลกำาไรสงทสด(maximize expected profit) หรอเลอกทางเลอกทมคาคาดหวงของการสญเสยตำาทสด

3. ก�รตดสนใจภ�ยใตคว�มไมแนนอน(decision making under uncertainty) ผตดสนใจไมมขอมลเพยงพอทจะประมาณคาความนาจะเปนในการเกดเหตการณทเกยวของกบผลลพธตางๆ ได การตดสนใจแบบนจงทำาไดยาก ซงเกณฑการตดสนใจภายใตความไมแนนอนทสำาคญ ไดแก เกณฑมากมากทสด(maximax criterion) เกณฑนอยมากทสด(maximin criterion) เกณฑคาเสยโอกาสมากนอยทสด(minimax regret criterion) เปนตน

บทสรปเทคโนโลยสารสนเทศในปจจบนสามารถทำาใหองคกรเกดการ

เปลยนแปลงและนำาไปสความมประสทธภาพ ดวยการลดจำานวนธรกรรมและคาใชจาย และอาจกลายมาเปนความสามารถในการแขงขนขององคกร ในระบบงานสารสนเทศหนงๆ ตวแบบจะถกนำามาใชอธบายสวนประกอบและวธการทำางานของระบบสารสนเทศ ตวแบบทนยมใชกนอยางกวางขวาง อาจแบงออกเปน 4 ประเภท คอ ตวแบบกายภาพ ตวแบบกราฟก ตวแบบพรรณนา และตวแบบคณตศาสตร

45

บทท 3ก�รจดก�ร และก�รตดสนใจ

แนวคว�มคดท�งก�รจดก�รการจดการ หมายถง กระบวนการทจะทำาใหบรรลถงเปาหมาย

ขององคกร ซงเปนภารกจ ของบคคลหนงหรอหลายคนทเขามาทำาหนาทประสานทรพยากรตางๆ ขององคกร และความพยายามของสมาชก ทำาใหเกดกจกรรมตางๆ ทนำาไปสการบรรลความสำาเรจขององคกร โดยการวางแผน(planning) การจดองคกร(organizing) การอำานวยการ(directing) และการควบคม(controlling) ทรพยากรขององคกร ซงตองเผชญกบสภาพแวดลอมภายนอกองคกรทมการแขงขนมากขน ทรพยากรลดลง การเปลยนแปลงทรวดเรวของเทคโนโลย การตอบสนองตอวฒนธรรมทแตกตางกน การเผชญกบขอจำากดทางกฎหมายและความตองการของลกคาทเปลยนแปลง

การศกษาทฤษฎและหลกเกณฑทางการจดการทมรปแบบเพงจะเรมขนในราวศตวรรษท 18 ภายหลงจากการปฏวตอตสาหกรรม(industrial revolution) ทำาใหเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในการผลตสนคาอตสาหกรรม โดยเปลยนแปลงจากการผลตในระบบชางฝมอมาเปนการผลตดวยเครองจกร

46

ยคการจดการสมยปจจบน(modern) เรมตงแตป ค.ศ. 1950 จนถงปจจบน มแนวคดทางการจดการเกดขน ดงน

1. แนวความคดการจดการโดยใชคณตศาสตรชวยในการตดสนใจ

2. แนวความคดการจดการเชงระบบ3. แนวความคดการจดการตามสถานการณ

แนวคดใหมท�งก�รจดก�รการบรหารจดการในปจจบนไดใหความสำาคญกบความพงพอใจ

ของลกคาและผรบบรการเปนอยางมาก ผบรหารจะตองใหความสำาคญกบการพฒนาคณภาพของสนคาและบรการขององคกรเปนอนดบแรก แนวคดใหมทางการบรหารทเกดขนและมผลตอการนำาระบบสารสนเทศมาใชในปจจบน ไดแก

1. ก�รบรห�รแบบมงคณภ�พทวทงองคกร(Total Quality Management : TQM) การบรหารแบบมงคณภาพทวทงองคกร มววฒนาการทางความคดมาจากแนวคดในการควบคมคณภาพ(Quality Control : QC) หลกการสำาคญของการบรหารแบบมงคณภาพทวทงองคกร คอการมงความสำาคญของลกคา การปรบปรงกระบวนการทำางานอยางตอเนอง และการใหทกคนในองคกรไดมสวนรวม เพอลดความจำาเปนในการตรวจสอบ ปองกนขอผดพลาดไมใหเกดขน แนวคดนไดมความชดเจนมาดขนเมอองคกรมาตรฐานสากล(international organization for standardization : ISO) ไดประกาศใชระบบคณภาพทมาจากพนฐานของแนวคดการบรหารแบบมงคณภาพทวทงองคกร

2. แนวคดก�รบรห�รแบบมงผลสมฤทธ ตงแตป ค.ศ. 1980 เปนตนมา ไดเปลยนแปลงกระบวนทศนการบรหารแบบเดมทมงเนนใหความสำาคญตอปจจยนำาเขาและกฎระเบยบ มาใชวธการบรหารแบบมงผลสมฤทธ(results based management : RBM) เพอปรบเปลยนวธการบรหารรฐกจใหมลกษณะเหมอนภาค

47

ธรกจเอกชน การบรหารแบบมงผลสมฤทธเปนการบรหารทใหความสำาคญตอผลการดำาเนนงานและการตรวจวดผลสำาเรจในการดำาเนนงานขององคกร ทงในแงของปจจยนำาเขา กระบวนการ ผลผลตและผลลพธ ซงจะตองมการกำาหนดตวบงชวดผลการดำาเนนงาน(key performance indicators : KPIs) รวมทงการกำาหนดเปาหมายและวตถประสงคไวลวงหนา โดยอาศยการมสวนรวมระหวางผบรหาร สมาชกขององคกร และตลอดถงผทมสวนไดสวนเสยกลมตางๆ (stakeholders) ทเกยวของกบการปฏบตงานขององคกร

3. แนวคดก�รประเมนองคกรแบบสมดล(Balanced Scorecard : BSC) ใหมมมองทสมดลระหวางความตองการทางการเงน(financial concern) ลกคา(customer) กระบวนการทางธรกจ(internal business process) รวมไปถงการเรยนรและการเจรญเตบโต(learning and growth)หน�ทท�งก�รจดก�ร

หนาททางการจดการทสำาคญ โดยทวไปแบงออกเปน 4 ประการ คอ

1. การวางแผน(Planning)2. การจดองคกร(Organizing)3. การอำานวยการ(Directing)4. การควบคม(Controlling)

ระดบของผบรห�รระดบของผบรหารโดยทวไปแบงออกเปน 3 ระดบ คอ1. ผบรหารระดบสง(Top Manager) เปนผทรบผดชอบ

สงสดในองคกร มอำานาจในการบงคบบญชาโดยทวทงองคกร โดยสงการลงมายงผบรหารระดบกลางและลาง ผบรหารระดบสงจะทำาหนาทในการวางแผนเขงกลยทธ(strategic planning) ไดแก การวางแผนระยะยาวเพอกำาหนดทศทางขององคกร กำาหนดนโยบายในการจดสรรทรพยากร และวางแผนเชงกลยทธระยะยาว

48

2. ผบรหารระดบกลาง(Middle Manager) จะมอำานาจหนาทและความรบผดขอบรองลงมาจากผบรหารระดบสง ลกษณะงานสวนใหญจะเดยวของกบงานตามหนาท และการตดสนในสวนใหญจะเดยวของเฉพาะปจจยแวดลอมภายใน ผบรหารระดบกลางทำาหนาทในการควบคมการบรหาร(management control) ไดแก การวางแผนในการปฏบตงาน การตดตามการทำางานตามแผนทวางไว การตรวจสอบและตดตามงานวาเปนไปตามแผนทวางไว การจดสรรทรพยากร การประเมนผลการทำางาน และการตรวจสอบวามการใชทรพยากรทมอยอยางมประสทธภาพ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคกร

3. ผบรหารระดบลาง(Low-level Manager) ผบรหารระดบลางจะมอำานาจหนาทและความรบผดชอบรองลงมาจากผบรหารระดบกลางและระดบสง โดยเปนผรายงานผลการปฏบตงานไปยงผบรหารระดบกลางและระดบสง และทำาหนาทในการควบคมการปฏบตงาน(operational control) ไดแก การดำาเนนงานทผบรหารระดบสงกำาหนดไวใหไดผลและมประสทธภาพ

คว�มสำ�คญของระบบส�รสนเทศตอระดบผบรห�ร

ระดบกลยทธ ผบรหารระดบสง (Strategic Level) (Senior

Manager) ระดบการจดการ ผบรหารระดบ

กลาง (Management Level) (Middle

Manager) ระดบผเชยวชาญ ผเชยวชาญและ (Knowledge Level) ผปฏบตงานกบขอมลระดบปฏบตงาน ผบรหารระดบลาง

49

(Operational Level) (Operational Manager)

ภ�พ แสดงประเภทของระบบสารสนเทศตามระดบการบรหารและหนาทการทำางาน

อาจสรปความสำาคญของระบบสารสนเทศทมตอการจดการในระดบตางๆ ไดดงน

1. ระบบส�รสนเทศตอก�รจดก�รระดบสง ชวยผบรหารระดบสงในการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ การกำาหนดกลยทธและการวางแผนระยะยาวของทงองคกร ผบรหารระดบสงมกตองการสารสนเทศในลกษณะทเปนบทสรป และเปนปจจยทสำาคญ(critical factors) ทมอทธพลตอความสำาเรจและความลมเหลวขององคกรมากกวาทจะสนใจในรายละเอยดของขอมลและรายละเดยดการปฏบตงาน

2. ระบบส�รสนเทศตอก�รจดก�รระดบกล�ง ผบรหารระดบกลางขององคกรจะตองดแลรบผดชอบการบรหารงานในระดบหนวยงานหรอระดบฝาย ไดแก ฝายผลต ฝายการตลาด ฝายบญช ฝายการเงน ฝายทรพยากรมนษย และฝายวางแผนและวจย เปนตน

การนำาสารสนเทศมาใชจะชวยผบรหารระดบกลางในการตดสนใจและวางแผนในระดบหนวยงานในเรองตางๆ เชนสารสนเทศในฝายการตลาด มความตองการขอมลสารสนเทศเดยวกบปรมาณขาย ราคาสนคา ความตองการของลกคา ขอมลเกยวกบคแขง เปนตน

ลกษณะของสารสนเทศทผบรหารระดบกลางตองการจะมความละเอยดมากกวาผบรหารระดบสงทตองการเพยงแคขอสรป และลกษณะของการตดสนใจจะมแบบแผนมากกวา เนองจากแหลงทมาของสารสนเทศจะมาจากภายในองคกร และนำามาใชในการวางแผนระยะปานกลาง

3. ระบบส�รสนเทศตอก�รจดก�รระดบตน ระบบสารสนเทศทผบรหารระดบตนตองการจะมลกษณะทมการกำาหนดขนตอนวธ

50

การทำางาน และการตดสนใจทมรปแบบทแนนอน ชดเจน เชน การบรหารสนคาคงคลง ผบรหารระดบตนตองการขอมลทใชในการตดสนใจสำาหรบงานประจำาวน ไดแก ขอมลปรมาณสนคาคงเหลอ จำานวนสงซอในแตละครง ระยะเวลาสงซอ คาใชจายในการสงซอ เปนตน

แหลงของขอมลสารสนเทศจะมาจากภายในองคกรทมลกษณะแคบและเฉพาะเรอง และเปนการตดสนใจในงานประจำาวนระยะสน ดงนน ระบบสารสนเทศทชวยสนบสนนการบรหารงานระดบตนจะเปนระบบทชวยใหการปฏบตงานประจำาวนมความคลองตวและรวดเรว

อาจสรปความสำาคญและลกษณะของสารสนเทศทตองการของผบรหารระดบตางๆ ขององคกร ไดดงน

คว�มสำ�คญและลกษณะ

ผบรห�รระดบตน

ผบรห�รระดบกล�ง

ผบรห�รระดบสง

จดมงหมาย ระดบปฏบตการ

ระดบหนวยงาน ระดบองคกร

แหลงทมาของสารสนเทศ

สวนใหญมาจากภายในองคกร

มาจากทงภายในและภายนอก

สวนใหญมาจากภายนอกองคกร

ขอบเขตของสารสนเทศ

แคบลก ปานกลาง กวางมาก

ระยะเวลา ระยะสน ระยะกลาง ระยะยาวลกษณะของสารสนเทศ

มรายละเอยดมาก

มรายละเอยดปานกลาง

สรป

ความถของสารสนเทศทตองการ

บอยครง เปนประจำา

เปนบางชวง นานๆ ครง

ลกษณะของ มแบบแผนท มแบบแผนบาง ไมมแบบแผนท

51

การตดสนใจ ชดเจนและแนนอน

ชดเจนแนนอน

คว�มตองก�รส�รสนเทศตอบทบ�ทของผบรห�รผบรหารเปนบคลากรทมบทบาททสำาคญอยางยงในองคกร

เนองจากเปนผรบผดชอบการตดสนใจในระดบกลยทธขององคกร การแกปญหาทมความซบซอน การเขยนรายงาน การเปนตวแทนเขารวมประชม มภาวะผนำา มมนษยสมพนธทด

บทบาทของผบรหารตามแนวคดของ Mintzberg จากการวเคราะหพฤตกรรมของผบรหารในแตละวน ไดแบงบทบาทของผบรหารออกเปน 3 กลม หรอ 10 บทบาท ดงน คอ

1. บทบ�ทระหว�งบคคล(Interpersonal Roles)บทบาทระหวางบคคลมบทบาททผบรหารมหนาทตองรบผด

ชอบ 3 ประเภท คอ1.1 หวหนา(Figurehead) คอ บทบาทในการจงใจหรอ

บงคบบญชาใหบคลากรปฏบตตามหนาททตองรบผดชอบ1.2 ผนำา(Leader) คอ บทบาทในการกระตน จงใจใหผทอย

ใตบงคบบญชาปฏบตตามหนาทในดานการทำางานหรอดานอนๆ1.3 ผตดตอ(Liaison) คอ บทบาทในการตดตอกบองคกร

หรอหนวยงานภายนอก เพอใหไดขอมลและบรการดานการคา2. บทบ�ทด�นข�วส�ร(Informational Roles)ผบรหารทำาหนาทเสมอนเปนศนยรวมของขอมลขาวสาร ทง

การรบและการสงขอมลขาวสารททนสมยและเชอถอไดไปยงบคคลทเกยวของ จงมบทบาททผบรหารมหนาทตองรบผดชอบ 3 ประเภท คอ

2.1 ผตรวจสอบ(Monitor) คอบทบาทในการตดตามและรบขอมลมาใช เพอใหเกดความเขาใจองคกรและสภาพแวดลอมภายนอก

52

2.2 ผเผยแพร(Disseminator) คอ บทบาทในการสงขอมลทไดรบจากภายนอก หรอจากหนวยงานยอยใหกบบคลากรขององคกร

2.3 โฆษก(Spokesman) คอ บทบาทในการสงขอมลไปยงภายนอก ตามแผนหรอนโยบายขององคกรเสมอนเปนโฆษกขององคกร

3. บทบ�ทด�นก�รตดสนใจ(Decisional Roles)ผบรหารทำาหนาทเปนผตดสนใจในระดบองคกร มบทบาททผ

บรหารมหนาทตองรบผดชอบเกยวกบการตดสนใจ 4 ประการ คอ3.1 ผจดการ(Entrepreneur) คอ บทบาทในการจดการกบ

สภาพแวดลอมทเปนโอกาส และรเรมหรอแนะนำาในดานหนาทการจดการภายในองคกร

3.2 ผจดการสงรบกวน(Disturbance Handler) คอ บทบาทในการปรบการทำางานใหไปในทางทถกเมอองคกรเผชญกบสงรบกวนทไมคาดคดมากอน

3.3 ผจดสรรทรพยากร(Resource Allocator) คอ บทบาทในการจดสรรทรพยากรใหแกหนวยงานตางๆ ตามแผนกลยทธทวางไว

3.4 ผเจรจา(Negotiator) คอบทบาทในการเปนตวแทนขององคกรในการตดตอเจรจาหรอแกปญหาความขดแยงของกลมหรอกบองคกรอนๆ

บทบาททสามารถนำาระบบสารสนเทศมาชวย ไดแก บทบาทผตดตอโดยใชระบบการสอสารอเลกทรอนกส เชน การสง e-mailก�รตดสนใจและระดบของก�รตดสนใจ

ก�รตดสนใจ หมายถง ขบวนการในการเลอกทางเลอกในการปฏบต เพอใหบรรลวตถประสงคทวางไว โดยตองคำานงถงความเปนไปได และความผนแปรของตวแปรตางๆ ทเกยวของ

53

อาจแบงระดบของการตดสนใจเปน 4 ระดบ ตามระดบของการบรหาร คอ ผบรหารระดบกลยทธ ผควบคมการบรหาร ผบรหารระดบปฏบตการ และผเชยวชาญ ดงน

1. ก�รตดสนใจระดบกลยทธ(Strategic Decision Making)

- เปนการตดสนใจทมผลในระยะยาวตอทงองคกร การตดสนใจระดบนจะสงผลตอองคกรในเรองของการกำาหนดวตถประสงค เปาหมาย และนโยบายขององคกร

- โดยทวไปจะเปนการตดสนใจของผบรหารระดบสงขององคกร2. ก�รตดสนใจระดบก�รควบคมก�ร

บรห�ร(Management Control Decision Making) - เปนการตดสนใจทมผลตอสวนใดสวนหนงขององคกร ซง

เปนสวนยอยอยภายใตการตดสนใจระดบกลยทธ - โดยทวไปเปนการตดสนใจของผบรหารระดบกลาง เกยวกบ

การวดผลการปฏบตงาน หรอการควบคมประสทธภาพของการปฏบตงาน โดยกำาหนดกจกรรมทจะทำาในอนาคตอนใกลเทานน

3. ก�รตดสนใจระดบปฏบตก�ร(Operational Control Decision Making)

- เปนการตดสนใจทมผลตอการปฏบตงานและกจกรรมตางๆ ทเกดขนภายในองคกร

- เนนการตดสนใจทเกยวกบการดำาเนนงานในแตละวนมากกวาอนาคต การตดสนใจระดบนเกยวของกบกจกรรม งาน เปาหมาย และทรพยากรทถกกำาหนดไวเรยบรอยแลว

- โดยทวไปเปนการตดสนใจของผบรหารระดบลาง4. ก�รตดสนใจของผเชยวช�ญ(Knowledge-level

Decision Making) เปนการตดสนใจของผเชยวชาญ ซงเกยวของกบการประเมนทางเลอกของสนคาหรอบรการใหม การ

54

สอสารความรใหม และวธการกระจายขอมลขาวสารไปยงทกหนวยขององคกรรปแบบก�รตดสนใจของผบรห�ร

รปแบบการตดสนใจของผบรหาร อาจแบงออกเปน 3 รปแบบ คอ

1. ก�รตดสนใจแบบมโครงสร�ง(Structure) เปนการตดสนใจทใชหลกวนจฉยแบบทมหลกเกณฑหรอมหลกการทแนนอนชดเจน

- ขอมลสารสนเทศทเกยวของเปนกระบวนการตดสนใจทมการกำาหนดทางแกไขไวลวงหนาแลว(programmed)

- เปนการตดสนใจเกยวกบปญหาททราบดและมกเกดขนซำาๆ เปนประจำา

- เชน การหาระดบสนคาคงคลงทเหมาะสม การจดซอสนคาในปรมาณททำาใหเกดการประหยด การเลอกการลงทนทเหมาะสมทสด เปนตน

2. การตดสนใจแบบไมมโครงสราง(Unstructure) เปนการตดสนใจทมโอกาสผดพลาดหรอมความเสยงมากกวาการตดสนใจแบบทมโครงสรางและแบบกงโครงสราง

- ไมมหลกการหรอวธการทแนนอนทสามารถนำามาใชตดสนใจได มทางเลอกใหเลอไดมากมายหลายทางเพอใชแกปญหาและตวแปรทเขามาเกยวของในการตดสนใจนนมจำานวนมากและซบซอน

- สารสนเทศทใชสวนใหญจะไมใชเพยงสารสนเทศทเกยวของกบผลประกอบการทางธรกจทเกดขนภายในองคกรเทานน แตสวนใหญจะเปนสารสนเทศทมาจากภายนอกองคกรดวย เชน ขอมลขาวสารทางการเมอง เศรษฐกจทงภายในและภายนอกประเทศ และแนวโนมของเทคโนโลย เปนตน

- ไมสามารถใชแบบจำาลองหรอเครองมอมาชวย เนองจากปญหาทมรปแบบไมชดเจนหรอมความซบซอน จงตองใชสญชาต

55

ญาณ ประสบการณ ความร และความชำานาญของผบรหารในการตดสนใจ

- เชน การวางแผนการพฒนาสนคาหรอการบรการใหม การวาจางผบรหารใหมเพม ปญหาพนกงานประทวง การเลอกโครงงานวจยและพฒนาเพอนำาไปใชในปหนา เปนตน

3. การตดสนใจแบบกงโครงสราง(Semistructure) เปนการตดสนใจแบบผสมระหวางแบบโครงสรางและแบบไมเปนโครงสราง

- บางสวนสามารถตดสนใจแบบโครงสรางได แตบางสวนไมสามารถทำาได

- จะใชวธแกปญหาแบบมาตรฐานและการพจารณาโดยมนษยรวมเขาไวดวยกน

- เชน การทำาสญญาทางการคา การกำาหนดงบประมาณทางการตลาดสำาหรบผลตภณฑ การตดสนใจใหเครดตกบลกคา เปนตน หมายเหต

ระบบสารสนเทศเพอการจดการแตละประเภทจะชวยในการตดสนใจของผบรหารแตกตางหนตามประเภทของการตดสนใจและระดบของผบรหาร

- ผบรหารระดบสงจะตดสนใจกบปญหาทไมมโครงสราง และใชระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจผบรหารระดบสง(ESS) มาชวยในการตดสนใจ โดยตองอาศยวจารณญาณและขอมลภายนอกองคกรเปนสวนใหญ

- ผบรหารระดบกลางจะตดสนใจกบปญหาแบบกงโครงสราง โดยนำาระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ(DSS) มาใชสนบสนนการตดสนใจแบบกงโครงสราง และระบบสารสนเทศเพอการจดการ(MIS) มาชวยในการควบคมและตดตามผลการปฏบตงาน

56

- ผเชยวชาญใชระบบสารสนเทศเพอสนบสนนงานสำานกงานกบการตดสนใจกบปญหาทมโครงสรางและใชระบบสารสนเทศเพอการจกการความรกบการตดสนใจกบปญหาไมมโครงสราง โดยนำามาชวยในการวเคราะหและพฒนาความรในองคกร

- สวนผบรหารระดบลางจะตดสนใจกบปญหาทมโครงสราง โดยใชระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการ(TPS)

ระดบผบรหารประเภทการตดสนใจ ระดบปฏบตการ ผชำานาญการ ควบคมการบรหาร ระดบกลยทธ

มโครงสราง

กงโครงสราง

ไมมโครงสราง

ภ�พ แสดงระบบสารสนเทศตางๆ ทใชสนบสนนการตดสนใจของผบรหารแตละระดบ

สภ�วก�รณทเกยวของกบก�รตดสนใจแบงไดเปน 3 ประเภท ดงน1. ก�รตดสนใจภ�ยใตสภ�วก�รณทแนนอน(Decision

Making Under Certainty) เปนการตดสนใจทผตดสนใจ มความร หรอมสารสนเทศประกอบการตดสนใจอยางครบถวนสมบรณ สภาวการณอยางนมกจะเกดขนบอยๆ กบปญหาทเปนโครงสราง และเปนเหตการณทเกดขนในชวงระยะเวลาสนๆ สวนใหญไมเกนหนงป

57

TPS O

IS

MIS

DSS

KWS

ESS

2. ก�รตดสนจ�ใตสภ�วก�รณทมคว�มเสยง(Probabilistic หรอ Stochastic Decision Situation) เปนการตดสนใจทผตดสนใจมความรมขอมล หรอมสารสนเทศประกอบการตดสนใจเพยงบางสวน ไมสามารถรคำาตอบทชดเจนหากตดสนใจกระทำาการใดๆ ลงไป จงตองพจารณาปจจยทเปนความเสยงของผลลพธทงหมดของทางเลอก

3. ก�รตดสนใจภ�ยใตสภ�วก�รณทไมแนนอน(Decision Making Under Uncertainty) เปนหารตดสนใจทผตดสนใจไมมความร ไมมขอมล หรอไมมสารสนเทศประกอบการตดสนใจ ทำาใหไมทราบเลยวาโอกาสและความนาจะเปนทแกปญหาไดมากนอยเพยงใด ผบรหารซงมหนาทรบผดชอบโดยตรงในการตดสนใจจะตองระมดระวงและพจารณาถงความแนนอน ความเสยง และความไมแนนอนในการตดสนใจ นอกจากนน การตดสนใจทดและแนนอน จะตองขนอยกบขอมลทใชประกอบการตดสนใจและความสามารถสวนบคคลของผบรหาร ไมวาจะเปน ประสบการณ ทกษะ วจารณญาณในการพจารณา และวเคราะหปญหาไดอยางเหมาะสมกระบวนก�รตดสนใจ

กระบวนการตดสนใจของ Herbert A. Simon เกดขนครงแรกเมอ ค.ศ. 1960 และไดรบการยอมรบอยางแพรหลาย ไดแบงกระบวนการตดสนใจออกเปน 4 ขนตอนทสำาคญ คอ

1. ก�รกำ�หนดปญห�(Intelligence Phase) ตองรวบรวมขอเทจจรง ความเชอ ความคด และเหตผลตางๆ เพอใชในการตดสนใจ ผบรหารจะตองมองเหนวาเกดปญหาอะไรในองคกร ทอาจจะเปนอปสรรคตอการดำาเนนงานขององคกรหรอการดำาเนนธรกจ จากนนตองทำาการรวบรวมขอมลทเกยวของกบปญหา

2. ก�รออกแบบ(Design Phase) เปนขนตอนทเกยวของกบการสราง พฒนา และวเคราะหทางเลอกในการปฏบตทเปนไปได รวมทงทดสอบและประเมนทางแกปญหาทเกดขน

58

3. ก�รตดสนใจเลอกท�งเลอก(Choice Phase) เปนขนตอนทผบรหารจะตองตดสนใจเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนงจากทางเลอกทงหมด ทไดมการพจารณา ขอด ขอจำากด ตามหลกเกณฑการเลอกทไดกำาหนดไว การตดสนใจของผบรหารอาจเลอกทางเลอกทดทสด หรอทางเลอกทอาจจะไมดทสดแตเหมาะสมกบสถานการณในขณะนนมากกวา เพอทจะนำาไปปฏบตหรอแกปญหาแตละอยางซงขนอยกบไหวพรบ ประสบการณความเดดขาด ความกลาไดกลาเสย หรอวสยทศนของผบรหารแตละคนดวย

4. ก�รนำ�ไปปฏบต(Implementation Phase) เปนขนตอนในการนำาทางเลอกทเลอกไวมาปฏบตจรงเพอแกปญหาทเกดขน ผบรหารจะตองกำาหนดวาจะเรมดำาเนนเมอใดและดำาเนนการอยางไร โดยตองมการกำาหนดวาใครเปนผทำาหนาทตดตามผลการนำาไปปฏบต จะวดผลการปฏบตไดอยางไร และผลการปฏบตเปนไปตามเปาหมายหรอไม

มปญหาหรอไม

ทางเลอกของปญหามอะไรบาง

ตดสนใจในทางเลอกใด

นำาทางเลอกไปปฏบตไดผลหรอไม

ภ�พ แสดงกระบวนการตดสนใจ

คว�มตองก�รส�รสนเทศในก�รตดสนใจของผบรห�รแตละระดบ

59

การกำาหนดปญหา

การออกแบบ

ประเมนทางเลอก

การนำาไปใช

ผบรหารงานในองคกรในแตละระดบจะตองตดสนใจในเรองตางกน ม 3 ระดบ

1. ผบรห�รระดบสง หรอระดบนโยบ�ย(Strategic Management) มหนาทในการกำาหนดนโยบาย กำาหนดเปาหมาย วตถประสงค และแผนงานระยะยาว ผบรหารระดบสงมความสามารถในการตดสนใจโดยการใชสญชาตญาณ มากกวาระดบอนๆ

การนำาเสนอสารสนเทศตอผบรหารระดบสงควรเปนขอมลเชงสรปผล กะทดรด และเขาใจงาย ทำาใหผบรหารไดขอมลทตองการและรวดเรวขน ไดแก ระบบสนบสนนการตดสนใจ และระบบสนบสนนการตดสนใจสำาหรบผบรหารระดบสง

2. ผบรห�รระดบกล�ง หรอระดบสงก�ร(Tactical Management) ขอมลทตองการในระดบนจะเปนขอมลเกยวกบการวางแผนกลวธ การควบคม และการนำานโยบายแผนงานมาปรบใชงานระดบตน

สารสนเทศทผบรหารระดบกลางตองการจงเปนสารสนเทศเชงสรปผลและรายละเอยด ไดแก ระบบสารสนเทศเพอการจดการ และระบบสนบสนนการตดสนใจ

3. ผบรห�รระดบล�ง หรอระดบปฏบตก�ร(Operation Management) มหนาทในการกำาหนดระเบยบแผนงานในการปฏบตงานและควบคมดแลการปฏบตงาน เพอใหเปนไปตามแผนงาน

ขอมลทผบรหารระดบลางตองการ คอ ขอมลจากแหลงขอมลภายในองคกร เชน หนาทในการควบคมดแลการปฏบตงาน สารสนเทศทผบรหารระดบลางตองการเปนสารสนเทศทมรายละเอยดมาก ระบบสารสนเทศเพอชวยสนบสนนการบรหารงานของผบรหารระดบลาง ไดแก ระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการ และระบบสนบสนนงานสำานกงานสรป การใชระบบสารสนเทศของผบรหารเพอชวยในการตดสนใจ จะทำาใหตวผบรหารไดรบประโยชน ดงน

60

1. ชวยใหผบรหารมองเหนปญหาและโอกาสไดรวดเรวขน ทำาใหไดขอมลทเปนปจจบนและสามารถ เรยกใชขอมลไดรวดเรว

2. ชวยใหผบรหารมเวลาในการวางแผนไดมากขน ทำาใหไมตองเสยเวลากบการจดเตรยมและอานรายงานทมขอมลจำานวนมาก

3. ชวยใหผบรหารใชเวลาในการพจารณาปญหาทมความซบซอนมากขน มกาประเมนทางเลอกสำาหรบการแกปญหา

4. ชวยใหผบรหารควบคมการดำาเนนการไดดขน มการเกบรวบรวมขอมลเพอการควบคมและตดตามผลการดำาเนนการคณลกษณะของระบบส�รสนเทศสำ�หรบกระบวนก�รตดสนใจ

โดยทวไปควรมคณลกษณะทสำาคญ ดงน1. ระบบสารสนเทศจะตองมความยดหยนและสามารถนำาเสนอ

ทางเลอกหลายทางเพอใหใชในการจดการขอมลและประเมนคาทางเลอก

2. ระบบสารสนเทศตองมความสามารถในการสนบสนนไดหลายรปแบบการทำางาน ทกษะและความร

3. ระบบสารสนเทศควรพยายามลดหรอตดขอมลขาวสารทไมจำาเปนออก และนำาเสนอขอมลขาวสารทเปนแกนสารเทานน

4. ระบบสารสนเทศควรจดรปแบบใหเหมาะสมกบขอมล และจดวางขอมลใหอยในรปแบบทมประโยชนมากทสด ควรเปนขอมลทผบรหารเขาใจงายและใช ประโยชนไดอยางสะดวกและเกดประสทธภาพ เชน การใชสสนมาชวยในการนำาเสนอเพมความสะดด จดสนใจ หรอเนนยำาในตวขอมลทสำาคญ หรอ การใชรปกราฟเขาชวยในการนำาเสนอรายงาน ชวยใหผบรหารสามารถลดเวลาในการอาน และเกบรายละเดยดหรอเขาใจเนอหาสาระไดรวดเรวขน

5. ระบบสารสนเทศควรมขดความสามารถสงในการวเคราะหขอมลไดหลายแบบ มวธการสามญสำานกสำาหรบประเมนคาขอมลและมความสามารถในการตดตามการเลอกใชทางเลอกตางๆ และผลจากการเลอก

61

6. ระบบสารสนเทศจะตองสะทอนภาพความเขาใจในกระบวนการตดสนใจของกลมและขององคกร

7. ระบบสารสนเทศตองมความยดหยนตอความตองการขององคกรไดหลายรปแบบ เชน รปแบบองคกรราชการ ซงมขนตอนการทำางานทเกดจากการปฏบตตอเนองมานาน หรอรปแบบองคกรทางการเมอง ซงอำานาจการจดการขนกบกลมผมอำานาจและกลมผลประโยชนทเกยวของ เปนตนบทสรป

ในการดำาเนนงานของผบรหารตามแนวคดการจดการทงแบบดงเดมและแบบใหม อาจกลาวไดวาเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอทสำาคญ ชวยใหการวางแผน การตรวจสอบและการคาดการณตางๆ มความเทยงตรงและรวดเรวมากขนกวาเดม

ผบรหารแตละระดบมความตองการสารสนเทศแตกตางกน ผบรหารระดบสงตองการสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ

ในระดบกลยทธ ซงเปนการตดสนใจกบปญหาทไมมโครงสรางผบรหารระดบกลางใชสารสนเทศการควบคมการบรหารตาม

หนาทรบผดชอบ และการตดสนใจกบปญหาแบบกงโครงสรางผบรหารระดบลางจะใชสารสนเทศในการควบคมการปฏบตงาน

ใหเกดประสทธภาพ การรายงานผลการปฏบตงานไปยงผบรหารระดบกลางและระดบสง และการตดสนใจกบปญหาแบบมโครงสราง

62