ประวตศาสตร การบรโภคสราในประเทศไทย โดย พระไพศาล วสาโล

ดวยการรเรมใหมการศกษา ของคณะกรรมการระบาดวทยาแหงชาต

เมอ พ.ศ. ๒๕๓๘

สราชนดแรก

• สราชนดแรก มาจากขาว หมกท าเบยรเมอ ๓๕๐๐-๔๐๐๐ป กอนครสตกาล ทเมโสโปตาเมย

• ความยาวนาน ยอมรบ มากกวาบหร

นาอมฤต - สงเสพตดสรมงคล - สงตองหามยา - โทษตอสขภาพ

ทวลกษณ ทขดกน

ไมมหลกฐานชดเจนวา สราในไทยเรมเมอใดหลกฐานเกาทสดคอ จารกภาษาเขมร ทปราสาทพนมรงวา สราเปนหนงใน

เครองบวงสรวงเทพเจาและสราชนดแรกๆในถนน กเปน “สราแช”จากการหมกขาว สวน “สรากลน” มาหลงจากนนไมนอยกวา ๔๐๐๐ป

สราในไทยเรมเมอใด

สราแชไทย ทคนเคยคอนาตาลเมาหรอกระแช จาก

นาตาลสด (มะพราวหรอตาลโตนด)อ จาก ขาวเหนยวกลองสาโท และนาขาว จากขาว

สราแชไทย

สมย ร.๑เรยก “สรา” ส าหรบ สรากลนเรยก “สราแช” วา เมรย

ระบในพระราชก าหนด “สราน าใส เมรยน าขน”

สรา _ เมรย

หลกฐานสราในไทย

หลกฐานเกาทสด เปนบนทกของคนจนทมากรงศรอยธยาชวงป พ.ศ. ๑๙๕๐-๑๙๕๒ วาคนไทยกลนสราจากออย ซงอาจคลาดเคลอน?

สมยพระนารายณ คนไทยกลนสราเรยก “เหลาโรง” เมอคบคากบตะวนตกมากขน จงมารจก ไวน (เหลาองน) เบยร แชมเปญ วสก บรนด

สรา ใน พธกรรมแทบทกสงคม วฒนธรรม (?) จน-ไหวเจา /

อนเดย-สงเวยเทวดา / ฝรง(ครสต)-ดมเหลาองนในพธมซซาไทย ใชสรา ในพธกรรม เพราะ ๓ เหต๑. สงเวยสงศกดสทธ มาจากลทธผและพราหมณ (กอน

พทธเขามา) เชอวา ผและเทวดา ชอบสรา๒. ใหเกดภาวะจตเหนอสามญ เกดฌาน (นธ) ตดตอกบ

เทพหรอสงศกดสทธได๓. เปนสรมงคล เพราะเชอวา ผและเทวดาชอบ กะเหรยง

เชอวา สรากาเนดจากขาว เปนของสง

พธกรรมทมสรา ๒ ประเภท

๑. เกยวเนองกบสงศกดสทธ เทวดาหรอผ มอานาจดลบนดาล

ก. พธกรรมเกยวกบชวต แตงงาน เซนผปยาตายาย ผเหยาผเรอน แทบทกภาค

เปนสวนของขนหมากของภไทย การขอขมาแกผดผ การลวงละเมดตางๆ พธสองหรอเสยงทางอสาน ให

หายเจบไขไดปวย เรยกขวญของผปวย โจร กอนปลน หลงปลน ปลกเสกเครองรางของขลง

พธกรรมทไมใชสรา

• เชอวาสงศกดสทธ บางประเภท ไมชอบสรา

• ขอขมาปเจาบาน(ผประจาหมบาน) ทพษณโลก

• ไหว พระภมนา หรอผตาแฮก กอนทานา เชญขวญขาว หรอขวญแมโพสพ

• ทาขวญโกนผมไฟเดก โกนจก พธรบขวญ

ข.พธกรรม เกยวกบ เทศกาลประจาป

•พธเลยงผปตาประจาหมบาน

• เลยงไทเลยงแถน หรอผบรรพบรษ

รบอทธพลจากลทธถอผ พราหมณ กอนพทธฯ เขามา ตอมาผสมผสานกน

เพอยาเจตนารมณ ขอตกลง เชน พธสาบานเปนมตร ดมถวยเดยวกน

อวยชยใหพรเปนรอยกรอง ทางอสาน“การฟายเหลา”

๒. พธกรรม ทางสงคม

การดมนอกพธกรรม๑. เปนยา

ก. เขาเหลา สกดตวยาข. ลางแผลค. เชอแกปวดเมอยในผใชแรงงาน หลงเลกงาน

๒. ระงบความกดดน หดห เครยด กดดน นาไปสตดสรา

๓. เพอสงคม

เพอสมพนธภาพ ระหวางบคคล

เลยงสงสรรค รนเรง ในเทศกาล สงกรานตบญบงไฟ พธแตงงาน งานบวช งานศพ

ปลกเรอน ขยายมากขนๆ เปนเลยงตอนรบฉลอง เสรจนา ดมอวยพร ฯลฯ

คนไทยดมมาก มาตงแตอดตจรงหรอ?ชาวตางชาต ตงแตกรงศรอยธยา ถงตน

รตนโกสนทร กลาวตอๆ กนวา “คนไทยแตเดมไมสดมสราเทาใดนก”

สมยพระนารายณ ลาลแบร แชรแวส พระสงฆราชแหงเบรธ กลาวเหมอนกนวา “นาบรสทธเปนเครองดมทวไปของชาวสยาม” รองมาคอนาชา และใชรบแขก ทงสามญชน และเสนบดไทย

สมย ร.๓ เฟรดเดอรด อารเชอร นล บนทกไววา “คนพนบานนอยคนทจะตดนสยดมจดคงมแต ๒-๓ คนทตดเหลา..การดมเหลาจากดอยเฉพาะคนชวรายเทานน”

คนไทยไมนยมสรา เพราะ?• คนไทยไมนยมสรา มาจากอทธพลของพทธฯ ซงเขามาสมย

สโขทย ระบวา เปนโทษมหนต ทมอทธพลตอคนไทยมากคอไตรภมพระรวง วรรณกรมทองถนมากมาย กลายเปนมาตรฐานคนด คอถอศล ๕ โดยเฉพาะขอ ๕ เปนคนทควรเปนคครอง

• สมยพระนารายณ แชแวส ระบวา คตนยมคนไทยขณะนน“นกเลงสราถอวาเปนความชว ไมใชคณสมบตของสาธชน”“ตองแอบกนอยางซกซอน”

• ลาลแบรวา “การบรโภคสรา เปนเรองนาละอายในสงคมไทย”

โดยเฉพาะเจานาย ขนนาง สมยอยธยา การบรโภคสรา เปนของหามเดดขาด กฎหมายตราสามดวงระบวา ผละเมดเปน “ผทรยศขบถตอแผนดน” ถามหลกฐาน จะถกพระเจาแผนดนลงพระอาญาอยางหนก และลดตาแหนง

แมสมยพระพทธยอดฟาจฬาโลก ทรงตราพระราชกาหนดใหม ในกฎหมายตราสามดวงให ผบรโภคสรา เลนการพนน จะถกเฆยนสามยก ถอดจากราชการใหเปนไพร และสกหนาผาก

ขาราชการเมา โทษหนก

หลง ร.๒ การบรโภคสรามากขน เพราะรฐหวงรายไดจากภาษ และการอพยพของชาวจนทหลงไหลเขามา ผกขาดการกลนสรา และกลจน กเปนกลมทดมมากทสด และมผลตอคนไทยใหดมมากขน การ “กง” เพอใหกระปรกระเปรา หายปวดเมอย มแรงทางาน ในผใชแรงงาน

อยากไดภาษทาคนไทยดมมาก

เมอสรา เปนการคาเสร มโฆษณา การตลาด เปนเครองมอ จงเปลยนคานยมการดมอยางรวดเรว

ทเหนชดเจนคอ การดมเบยร โฆษณาหนก ขายเหลาพวงเบยร ทาใหราคาถกมาก กลายเปนดมมากทสดในปจจบน

การดมหนกในปจจบนเพราะ?

พ.ศ. ๒๕๔๖ สสส. เรมรณรงคงดเหลาเขาพรรษา และทาตอเนองถงปจจบน

จากคนรวมนอยกวา ๒๐% เพมมาตอเนอง ป ๕๗ มคนรวม ๘๐% งด ๓ เดอน ๔๐% ประหยดเงนในคนไทยกวา ๗ หมนลานบาท

(ศวส.)

สสส. สคล. ศวส. สคอ. เรมรณรงคจรงจง

มการรณรงคงดเหลา แทบทกเทศกาล กฐน/ผาปาปลอดเหลา สงกรานต ปใหมลอยกระทง งานบญงานศพ แขงเรอ บงไฟ และงานทองถน ฯลฯ

รณรงคตลอดป

เพอเกดพลงภาคสงคม เกดเครอขายงดเหลาในทกจงหวด เปนกาลงสาคญในการผลกดนนโยบายสาธารณะ ทกระดบ โดยเฉพาะการเกด "พรบ. ควบคมเครองดมแอลกอฮอล" ซงธรกจนาเมากลวมากกวาการรณรงค และพรบ.ฯ ทเกดจากการมสวนรวมกวางขวาง ทาใหมสวนรวมในการบงคบใชดวย

การรณรงค เพอรณรงคอยางเดยว ไมพอ

ภาพรวมการดมลดลง โดยตองเทยบกบกอนมสสส. อตราเพมสงมาก สวนทางกระแสโลก

ปจจบนอยในมาตรฐานโลก ไมเพม=ลด แตยงปองกนนกดมหนาใหมยงไมดพอ และธรกจนาเมา มงเอาเยาวชน ผหญง เปนเหยอ ยงเรมดมเรว ยงเปนลกคาระยะยาว

รณรงคไดผล คมคา หรอไม?

ธรกจเหลาบหร ไมปลอยใหทาอะไรงายๆโดยเฉพาะการออกกฎหมายใหมๆ ใชทกวธขดขวาง

การคาเสร ทงในไทย และสากล ใชนกการเมอง และมาตรการทนนยม เปนเครองมอ คานการออกกฎหมาย นโยบาย ฯลฯ

มงานตองทาอกมาก