1

CHĂM SÓC BÀ MẸSAU SANH

2

MỤC TIÊU

Mô tả được sự thay đổi ở cơ thể người mẹ sau sanh

Trình bày các vấn đề của người mẹ cần được quan tâm sau sanh

Biết cách tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ và đánh giá được bữa bú

3

TỔNG QUAN

Hậu sản: 6 tuần sau sanhQuan trọng:

Ngày đầu sau sanh Tuần đầu sau sanh

Vấn đề: Thay đổi sinh lý Phát hiện và phòng ngừa các tai biến/biến

chứng

4

TẠI SAO?

Giúp mẹ: Phục hồi sức khỏe Phòng tránh – phát hiện – xử lý các tai biến/biến

chứng Chăm sóc bản thân và em bé sau này Ổn định tinh thần

5

NGÀY ĐẦU SAU SANH

Sinh lý Tử cung:

Khối cầu an toàn Co bóp

Ra máu âm đạo Tiết sữa non

Bà mẹ Đau

Bụng Tầng sinh môn

Lo lắng Nuôi con = sữa mẹ? Bí tiểu tiện, đại tiện Mệt mỏi, lạnh run Vui mừng / buồn rầu

6

MỘT TUẦN SAU SANH

Sinh lý Co hồi tử cung Co bóp tử cung Vết khâu tầng sinh môn Sản dịch Tiết sữa Rối loạn đại tiểu tiện

Bà mẹ

Vẫn đau

Lo lắng, hoảng sợ Cho con bú Bí đại tiện, tiểu tiện

7

Sự co hồi tử cung

Sau sổ nhau: khối cầu an toàn

Ngày đầu: BCTC 13 cm, sau đó 1 cm/ngày

Tốc độ: so > rạ, cho bú > không cho bú

Đoạn dưới TC: ngày 5CTC: khép kín ngày 5 – 8Âm đạo, âm hộ: ngày 10 – 15

8

Sản dịch

Cấu tạo: Mảnh vụn màng rụng Cục máu đông Dịch tiết từ vết thương CTC, âm đạo

Vô trùng, có mùi tanh có thể nhiễm trùngSự thay đổi

N 2 – 3: đỏ tươi đỏ sậm N 4 – 8: loãng hơn, như máu cá N 8 – 12: nhầy trong, lượng ít dần

9

Tiết sữa

Hiện tượng lên sữa: N3 sau sanh, 24 – 48 giờ Tuyến vú căng, đau nhức,

có thể sốt nhẹCơ chế:

Prolactine: phân tiết sữa• Ức chế estrogen và

progesterone chậm có kinh

Oxytocin: ép sữa Phản xạ từ sự mút và sự

làm trống bầu sữa

10

SÁU TUẦN SAU SANH

Sinh lý Cơ quan sinh dục nữ về

bình thường Sản dịch hết Kinh non Sẹo tầng sinh môn Cân nặng thay đổi

Bà mẹ Mệt mỏi kéo dài Đau bụng kéo dài

Lo lắng Xấu?

Ngừa thai? Rối loạn đại, tiểu tiện kéo

dài

11

Kinh non

Hiện tượng sinh lýKhoảng 2 – 3 tuần sau sanhRa máu đỏ tươi 1 – 2 ngàyDo niêm mạc tử cung hồi phục

12

BIẾN CHỨNG SAU SANH

Sớm (ngay sau sanh) Sốc: mất máu,đau Chảy máu Chấn thương đường sinh

dục

13

Muộn (những ngày sau) Nhiễm trùng Sót nhau Vú Thiếu máu Trầm cảm sau sanh

14

CÁC DẤU HIỆU “LẠ”

Mạch, huyết áp không ổnRa máu âm đạo nhiềuSốtTử cung chậm co hồiSản dịch hôiĐau vú

15

CHĂM SÓC

Theo dõi Sinh hiệu, co hồi TC, sản dịch, vết khâu TSM

Hướng dẫnNhận biết các dấu hiệu bất thường

Đau bụng, chảy máu nhiều, nhức đầu, chóng mặt, choáng, khó thở, mệt lả, mót rặn, bí tiểu…

Để bé nằm cạnh mẹ

16

Hướng dẫn

Tự theo dõi Cho con bú – Nuôi con bằng sữa mẹ Vệ sinh, chăm sóc cá nhân Dinh dưỡng KHHGĐ …

17

HƯỚNG DẪNNUÔI CON BẰNG SỮA MẸ

Lợi íchCơ chế tiết sữaTư thế bú đúngNgậm bắt vú tốtBú có hiệu quả

18

Lợi ích của sữa mẹ

19

Tác hại của sữa bình

20

Khuyến cáo

21

Cơ chế tiết sữa

22

Ức chế tiết sữa

23

Tư thế bú đúng

Đầu và thân trẻ trên 1 đường thẳngMặt trẻ đối diện vú, mũi đối diện núm vúNgười trẻ sát người mẹNên đỡ toàn bộ thân trẻMẹ ở tư thế thoải mái nhất

24

Tư thế bú đúng?

25

Ngậm bắt vú tốt

Cằm chạm vú mẹ Miệng há rộng Môi dưới đưa ra ngoài Quầng vú bên trên

thấy nhiều hơn bên dưới

26

Ngậm bắt vú kém

27

Bú có hiệu quả

Bú chậm, sâu, thỉnh thoảng nghỉ và tự động bỏ vú khi no

Thời gian 1 cữ: 15 – 20 phútSau bú bé ngủ: 2 – 4 giờTăng cân

28

Đau vú

Căng sữaCương tức tuyến vúViêm vú – áp xe vúNứt và loét núm vú

XIN CẢM ƠN