bh25

Chuyªn ®Ò thùc tËp. Ph¹m Minh Nguyªn- BH43a.

Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm xe c¬ giíi vµ trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

I. Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay.

Xe c¬ giíi: Lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i xe tham gia giao th«ng trªn ®-

êng bé b»ng ®éng c¬ cña chÝnh chiÕc xe ®ã, trõ xe ®¹p m¸y.

Theo LuËt giao th«ng ®êng bé: t¹i §iÒu 3, Môc 13, 15. Ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi ®êng bé (sau ®©y gäi

lµ xe c¬ giíi) gåm: xe «t«, m¸y kÐo, xe m« t« hai b¸nh, xe m« t« ba b¸nh, xe g¾n m¸y vµ c¸c lo¹i xe t¬ng tù kÓ c¶ xe c¬ giíi dµnh cho ngêi tµn tËt.

Xe m¸y chuyªn dïng gåm xe m¸y thi c«ng, xe m¸y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp cã tham gia giao th«ng ®êng bé.

1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay.

Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng xe c¬ giíi cã mét sè ®Æc ®iÓm sau liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¶o hiÓm:

- Sè lîng ®Çu xe tham gia giao th«ng ®êng bé ngµy cµng t¨ng vµ cã nh÷ng thêi kú t¨ng ®ét biÕn lµm cho tai n¹n cã nh÷ng thêi kú x¶y ra ngµy cµng nhiÒu vµ cµng nghiªm träng. N¨m 1995 sè lîng «t« lµ 340.779 chiÕc, xe m¸y 3.578.156 chiÕc nhng ®Õn n¨m 2004 (chØ 10 n¨m sau) sè l-îng «t« ®· lµ 735.000 chiÕc vµ xe m¸y 12.859.000 chiÕc. VËy chØ trong 10 n¨m sè lîng «t« ®· t¨ng 2,2 lÇn vµ sè lîng xe m¸y ®· t¨ng 3,6 lÇn.

- Xe c¬ giíi cã tÝnh ®éng c¬ cao, tÝnh viÖt d· tèt vµ nã tham gia triÖt ®Ó vµo qu¸ tr×nh vËn chuyÓn v× vËy x¸c xuÊt rñi ro lµ rÊt lín.

- Xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé phô thuéc rÊt lín vµo c¬ së h¹ tÇng, thêi tiÕt khÝ hËu, ®Þa h×nh … N¨m 1995 cã 112.996 km ®êng bé, nhng chØ cã 19,8% ®êng r¶i

Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.


nhùa vµ bª t«ng. Cho ®Õn n¨m 2004 cã 127.678 km, trong ®ã 38% lµ ®êng r¶i nhùa vµ bª t«ng. HiÖn nay níc ta cã 109 ®Ìo dèc nguy hiÓm c¸c lo¹i.

- Xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé chÞu sù chi phèi cña mét sè bé luËt cña quèc gia.

Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã tÝnh ®Æc thï nªn ë tÊt c¶ c¸c níc khi ®· cã b¶o hiÓm th× bao giê còng triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Vµ ë ViÖt Nam th× nghiÖp vô nµy còng ®· ®îc triÓn khai phæ biÕn vµ réng r·i.

§Ó biÕt cô thÓ sè lîng xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay xem ë b¶ng sau:B¶ng 1: Sè lîng xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé t¹i ViÖt Nam hiÖn nay. ChØ tiªu

N¨m

Tæng sè «t« + xe m¸y

¤t« Xe m¸y

Sè lîng Tèc ®é

t¨ng (%)

Sè lîng Tèc ®é

t¨ng (%)

Sè lîng Tèc ®é

t¨ng (%)

1995 3.918.935

17,6 340.779

03,3 3.578.156

19,3

1996 4.494.250

14,7 386.976

13,5 4.208.274

17,6

1997 5.244.978

16,7 417.768

07,9 4.827.210

14,7

1998 5.643.000

07,6 443.000

06,0 5.200.000

07,7

1999 6.051.000

07,2 465.000

04,9 5.586.000

07,4

2000 6.965.562

15,1 486.608

04,6 6.478.954

15,9

2001 8.916.134

28,0 557.092

14,5 8.389.042

29,5

2002 10.880.401

22,0 607.401

09,0 10.273.000

22,4

2003 12.054.000

10,8 675.000

11,1 11.379.000

10,7

2004 13.594.000

12,7 735.000

08,8 12.859.000

13,0



(Nguån: c«ng ty Pjico).

2. T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®êng bé t¹i ViÖt Nam.

Tai n¹n giao th«ng nãi chung vµ tai n¹n giao th«ng ®-êng bé nãi riªng ®ang lµ th¸ch thøc ®èi víi tÊt c¶ çc quèc gia trªn thÕ gíi. HiÖn nay tai n¹n giao th«ng ë ViÖt Nam ®ang gia t¨ng rÊt ®¸ng lo ng¹i vµ còng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña d luËn X· héi, cña §¶ng vµ cña ChÝnh Phñ.

Tai n¹n giao th«ng x¶y ra thêng ®Ó l¹i hËu qu¶ rÊt nÆng lÒ vµ hiÖn nµy nã ®ang lµ bµi to¸n kh«ng cã lêi gi¶i ®èi víi m¹ng líi giao th«ng ë níc ta. Qua sè liÖu thèng kª cho thÊy sè vô tai n¹n giao th«ng ngµy mét t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ quy m«. §ßi hái tÊt c¶ çc ngµnh çc cÊp cã liªn quan ph¶i sím vµo cuéc t×m ra lêi gi¶i cho bµi to¸n nµy v× tai n¹n giao th«ng lµm mÊt ®i cña c¶i cña x· héi, mÊt æn ®Þnh x· héi, nghiªm träng h¬n lµ hËu qu¶ cña nã ®Ó l¹i.

Sè vô tai n¹n giao th«ng ë níc ta cã chiÒu híng ngµy mét t¨ng cao, n¨m 1995 x¶y ra 15.376 vô, ®Õn n¨m 2002 sè vô tai n¹n x¶y ra ®· gÊp 1,8 lÇn sè vô n¨m 1995 (x¶y ra 27.134 vô). Riªng 2 n¨m trë l¹i ®©y sè vô tai n¹n cã chiÒu h-íng ch÷ng l¹i do sù ®Çu t, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng vµ ý thøc chÊp hµnh luËt lÖ an toµn giao th«ng cña ngêi d©n ®· ®îc n©ng lªn ®¸ng kÓ. §Æc biÖt n¨m 2003 tèc ®é t¨ng tai n¹n giao th«ng mang dÊu ©m (-28,2%) ®©y lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng còng do trong n¨m nµy çc c¬ quan chøc n¨ng ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng nh: gi¶i to¶ chç lÊn chiÕm lßng ®êng vØa hÌ, häp chî tr¸i phÐp… cho tíi nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh tay nh: b¾n tèc ®é, kiÓm tra nång ®é cån… còng trong n¨m nµy rÊt nhiÒu dù ¸n an toµn giao th«ng ®· ®îc ®a vµo ho¹t ®éng vµ cã t¸c dông tÝch cùc.

Tai n¹n giao th«ng kh«ng chØ gia t¨ng vÒ sè lîng mµ nguy hiÓm h¬n ®ã lµ quy m« cña tai n¹n. Tõ n¨m 1995 sè ngêi chÕt do tai n¹n giao th«ng lµ 5.431 ®Õn n¨m 2004 con sè nµy ®· gÊp 2,3 lÇn (sè ngêi chÕt do tai n¹n giao th«ng n¨m 2004 lµ 12.644 ngêi) trong ®ã kh«ng Ýt ngêi lµ nh÷ng lao ®éng chÝnh trong gia ®×nh, trô cét trong gia ®×nh mµ



sù ra ®i qu¸ ®ét ngét cña hä lµ mét có sèc lín ®èi víi gia ®×nh ®ã vµ ngµy h«m sau con em hä sÏ sèng ra sao? Nguy hiÓm h¬n trong sè nh÷ng n¹n nh©n ®ã cã kh«ng Ýt nh÷ng thanh niªn trÎ tuæi (nguån lao ®éng t¬ng lai cña ®Êt níc) hä võa lµ n¹n nh©n nhng còng ®ång thêi lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn tai n¹n chØ v× mét phót thiÕu suy nghÜ, bång bét, ®©y lµ ®iÒu ®¸ng tiÕc nhÊt mµ chóng ta ph¶i lªn ¸n vµ ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp thÝch hîp ngay tõ ®Çu tríc khi tai n¹n ®¸ng tiÕc x¶y ra.

Quy m« cña tai n¹n cßn ®îc thÓ hiÖn qua sè ngêi bÞ th-¬ng do tai n¹n giao th«ng. N¨m 1995 cã 16.921 ngêi bÞ th-¬ng do tai n¹n giao th«ng ®Õn n¨m 2004 con sè nµy ®· lµ 21.728 ngêi. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng qu¸ t¶i ë c¸c bÖnh viÖn tõ TW ®Õn ®Þa ph¬ng vµ trong sè nh÷ng ngêi bÞ th¬ng sÏ cã kh«ng Ýt ngêi trë thµnh tµn tËt vÜnh viÔn (ngêi thùc vËt) sèng dùa vµo thu nhËp vµ kh¶ n¨ng ch¨m sãc cña ngêi kh¸c. ThiÖt h¹i vÒ ngêi trong tai n¹n giao th«ng lµ thiÖt h¹i v« gi¸ mµ kh«ng ai muèn gÆp ph¶i do vËy, ®Ó h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i do tai n¹n giao th«ng g©y ra phô thuéc vµo ý thøc vµ hµnh ®éng cña tÊt c¶ mäi ngêi.

§Ó biÕt cô thÓ t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ë ViÖt Nam qua c¸c n¨m xem ë b¶ng sau:

B¶ng 2:T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®êng bé ë ViÖt Nam tõ n¨m 1995-2004. ChØ tiªu

N¨m

Sè vô tai n¹n

Sè ngêi chÕt

Sè ngêi bÞ th¬ng

Tû lÖ sè ng-

êi chÕt trªn

10.000 xe

c¬ giíi

Sè vô (vô)

Tèc ®é

t¨ng (%)

Sè ng-êi

(ngêi)

Tèc ®é

t¨ng (%)

Sè ng-êi

(ngêi)

Tèc ®é

t¨ng (%)

1995 15.376

+17,2

5.431

+19,3

16.921

+29,5

13,8

1996 19.075

+24,0

5.581

+2,7 21.556

+27,3

12,1

1997 19.159

+0,4 5.681

+1,8 21.905

+1,6 10,8

1998 19.97 +4,3 6.06 +6,8 22.7 +3,7 10,7



5 7 231999 20.77

3+3,8 6.67

1+9,9 23.9

11+5,2 10,9

2000 22.486

+8,5 7.501

+12,4

25.401

+6,2 10,7

2001 25.041

+11,3

10.477

+39,6

29.188

+14,9

11,7

2002 27.134

+8,3 12.801

+22,2

30.733

+5,3 11,8

2003 19.852

-28,2 11.319

-9,4 20.401

-35,2 9,4

2004 20.944

+5,5 12.644

+11,7

21.728

+6,5 9,3

(Nguån: C«ng ty Pjico)

T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng t¨ng mét çch ®¸ng lo ng¹i nh vËy lµ bëi çc nguyªn nh©n sau:

Nguyªn nh©n kh¸ch quan:- XuÊt ph¸p tõ ®Æc ®iÓm cña xe c¬ giíi lµ cã tÝnh

®éng c¬ cao vµ tham gia triÖt ®Ó vµo qu¸ tr×nh vËn chuyÓn v× vËy, x¸c xuÊt rñi ro lín h¬n çc lo¹i h×nh giao th«ng vËn t¶i kh¸c.

- Níc ta n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm, ma nhiÒu, thêng xuyªn gÆp ph¶i h¹n h¸n, lò lôt, ®Þa h×nh hiÓm trë 3/4 diÖn tÝch lµ ®åi nói g©y khã kh¨n cho viÖc ®i l¹i vËn chuyÓn.

Nguyªn nh©n chñ quan:- Do nhu cÇu vËn chuyÓn, ®i l¹i céng víi gi¸ thµnh xe

c¬ giíi ngµy cµng h¹ lµm cho sè lîng xe c¬ giíi tham gia giao th«ng t¨ng ®ét biÕn. HiÖn nay c¶ níc cã 735.000 xe «t« vµ 12.859.000 xe m¸y. Trong ®ã tèc ®é gia t¨ng cña xe «t« hµng n¨m lµ 8-9% (kho¶ng 50.000 chiÕc/n¨m) cßn tèc ®é gia t¨ng cña xe m¸y lµ 20-30% (kho¶ng 1,5- 2 triÖu chiÕc/n¨m). Sù gia t¨ng qu¸ nhanh cña çc ph¬ng tiÖn c¬ giíi trong khi c¬ së h¹ tÇng cha ®¸p øng kÞp lµm cho mËt ®é çc ph¬ng tiÖn trªn ®êng t¨ng lªn còng ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng x¸c xuÊt g©y tai n¹n giao th«ng.

- C¬ së h¹ tÇng phôc vô giao th«ng ®êng bé trong nh÷ng n¨m qua ®· ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ nhng vÉn cha



®¸p øng ®îc víi tèc ®é gia t¨ng cña çc ph¬ng tiÖn nhÊt lµ t¹i çc thµnh phè lín nh Hµ Néi vµ Tp. HCM.

- Nguyªn nh©n trùc tiÕp vµ chñ yÕu cña çc vô tai n¹n giao th«ng xuÊt ph¸t tõ ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn trong ®ã, ý thøc cña ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn lµ nguyªn nh©n chÝnh. Thèng kª nguyªn nh©n g©y tai n¹n giao th«ng cña nhiÒu n¨m qua ®Òu cho thÊy tõ 70- 80% çc vô tai n¹n giao th«ng lµ do ngêi tham gia giao th«ng kh«ng chÊp hµnh ®óng çc quy ®Þnh vÒ trËt tù an toµn giao th«ng (vi ph¹m tèc ®é chiÕm 30%, tr¸ch vît sai quy ®Þnh chiÕm 21%, say rîu bia chiÕm 7,3%…). Tæng sè xe c¬ giíi ®êng bé lµ 13.594.000 xe nhng chØ cã 5.863.857 ngêi cã giÊy phÐp l¸i xe chiÕm 43,1%. §iÒu nµy cho thÊy cßn nhiÒu ngêi kh«ng cÇn häc luËt, kh«ng cÇn thi giÊy phÐp l¸i xe nhng vÉn ngang nhiªn ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn, coi thêng ph¸p luËt.

- ý thøc nghiªm chØnh chÊp hµnh luËt lÖ giao th«ng cña ngêi d©n ViÖt Nam cßn kÐm. HiÖn tîng lÊn chiÕm lßng ®êng, vØa hÌ lµm n¬i bu«n b¸n, kinh doanh, häp chî… x¶y ra phæ biÕn, hiÖn tîng coi ®êng quèc lé lµ s©n ph¬i, n¬i tËp kÕt vËt liÖu x©y dùng, n¬i ch¬i thÓ thao… tiÒm Èn nhiÒu nguy c¬ dÉn ®Õn mÊt an toµn giao th«ng.

II. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ t¸c dông cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

1. u ®iÓm cña lo¹i h×nh giao th«ng ®êng bé t¹i ViÖt Nam.

- Xe c¬ giíi cã tÝnh ®éng c¬ cao, linh ho¹t víi sù tham gia ®«ng ®¶o cña çc lo¹i xe: xe t¶i, xe kh¸ch, xe con, xe m¸y… ho¹t ®éng trong ph¹m vi réng kÓ c¶ ®Þa h×nh phøc t¹p, cã thÓ vËn chuyÓn ngêi vµ hµng ho¸ tíi nh÷ng n¬i mµ çc lo¹i h×nh vËn t¶i kh¸c kh«ng thÓ ®Õn ®îc.

- Tèc ®é vËn chuyÓn cña lo¹i h×nh vËn t¶i nµy nhanh víi chi phÝ võa ph¶i. TiÒn vèn ®Çu t mua s¾m ph¬ng tiÖn, x©y dùng bÕn b·i Ýt tèn kÐm h¬n çc h×nh thøc kh¸c, phï hîp víi hoµn c¶nh ®Êt níc vµ thu nhËp cña ngêi d©n ViÖt Nam.



- ViÖc sö dông çc ph¬ng xe c¬ giíi còng ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn h¬n çc lo¹i ph¬ng tiÖn kh¸c.

Víi u ®iÓm trªn sè lîng xe c¬ giíi t¹i ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn nh vò b·o.

2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

T×nh tr¹ng tai n¹n giao th«ng ngµy cµng t¨ng c¶ vÒ sè vô vµ møc ®é nghiªm träng. MÆt kh¸c, cã tíi 70% sè ngêi ®i trªn çc ph¬ng tiÖn giao th«ng lµ ngêi chñ, ngêi trô cét trong gia ®×nh còng nh ë çc doanh nghiÖp nªn khi tai n¹n giao th«ng x¶y ra th× thiÖt h¹i kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi vô tai n¹n mµ cßn lµm mÊt thu nhËp cho c¶ gia ®×nh, ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ hËu qu¶ cho nÒn Kinh tÕ quèc d©n. Bªn c¹nh ®ã, cã nh÷ng chñ xe g©y tai n¹n råi bæ trèn. ViÖc gi¶i quyÕt båi thêng trë nªn khã kh¨n, lîi Ých cña ngêi bÞ n¹n kh«ng ®îc b¶o ®¶m, g©y ¶nh hëng tiªu cùc trong d luËn x· héi. Bëi vËy, nhu cÇu lËp quü chung ®Ó bï ®¾p tæn thÊt lµ mét yÕu tè kh¸ch quan. §ã lµ lý do c¬ b¶n cho thÊy sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cho sù ra ®êi cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

Khi tai n¹n giao th«ng x¶y ra, ngêi cã lçi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i do anh ta g©y ra bao gåm:

- ThiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n cña ngêi thø ba vµ hµnh kh¸ch vËn chuyÓn trªn xe.

- ThiÖt h¹i vÒ hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn xe.- ThiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n còng nh thiÖt h¹i do gi¸n

®o¹n kinh doanh cña chÝnh chñ xe.Trªn thùc tÕ viÖc gi¶i quyÕt hËu qu¶ cña nh÷ng vô tai

n¹n giao th«ng thêng rÊt phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian v× mét sè lý do:

- Sau khi g©y tai n¹n mét phÇn do ho¶ng sî, mét phÇn do thiÕu tr¸ch nhiÖm, l¸i xe ®· bá trèn ®Ó mÆc cho n¹n nh©n ph¶i chÞu hËu qu¶.

- L¸i xe qu¸ nghÌo, kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó båi thêng thiÖt h¹i cho ngêi thø ba còng nh cho chñ xe vµ hµng ho¸ trªn xe.

- Sau tai n¹n l¸i xe bÞ thiÖt m¹ng kh«ng thÓ båi thêng cho n¹n nh©n ®îc.



VËy ®Ó ®¶m b¶o bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i sau nh÷ng vô tai n¹n, th× viÖc tham gia b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ hoµn toµn cÇn thiÕt. Nhµ b¶o hiÓm sÏ bï ®¾p çc thiÖt h¹i cña chÝnh chñ xe còng nh thay mÆt chñ xe båi thêng cho ngêi thø ba, gióp hä nhanh chãng kh¾c phôc hËu qu¶ tai n¹n vµ sím æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh, æn ®Þnh cuéc sèng.

3. T¸c dông cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· ®em

l¹i cho ç nh©n, tæ chøc, x· héi nh÷ng t¸c dông to lín sau:- §èi víi ç nh©n:Rñi ro lµ yÕu tè ngÉu nhiªn kh«ng lêng tríc ®îc, cã thÓ

x¶y ra cho bÊt cø ç nh©n, bÊt cø ph¬ng tiÖn giao th«ng nµo vµ hoµn toµn n»m ngoµi ý muèn chñ quan cña con ngêi. Thªm vµo ®ã xe c¬ giíi dï lµ xe m¸y còng lµ mét tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín. Do vËy b¶o hiÓm xe c¬ giíi ra ®êi gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh, kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ khã kh¨n vÒ vËt chÊt còng nh tinh thÇn cho ngêi bÞ n¹n, gióp hä nhanh chãng kh«i phôc sau rñi ro tai n¹n. §ång thêi, nã còng gióp chñ ph-¬ng tiÖn tr¸ch ®îc nh÷ng kho¶n chi phÝ bÊt thêng lµm mÊt c©n ®èi tµi chÝnh, ®¶m b¶o cho ngêi bÞ thiÖt h¹i ®îc thùc hiÖn nghiªm tóc nghÜa vô d©n sù cña chñ tr¸ch nhiÖm.

Nhê cã quü tËp chung cña nhµ b¶o hiÓm, khi cã tai n¹n x¶y ra nhµ b¶o hiÓm gi¶i quyÕt båi thêng nhanh chãng, kÞp thêi gãp phÇn xoa dÞu bít c¨ng th¼ng gi÷a chñ xe vµ n¹n nh©n.

- §èi víi x· héi:ViÖc triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· gãp

phÇn ®¶m b¶o an ninh vµ an toµn x· héi. Th«ng qua c«ng t¸c th¬ng lîng, hoµ gi¶i lµm gi¶m bít bøc sóc c¨ng th¼ng gi÷a chñ xe vµ ngêi bÞ thiÖt h¹i trong vô tai n¹n. Nã còng gióp l¸i xe lu«n cã ý thøc chÊp hµnh luËt lÖ an toµn giao th«ng gãp phÇn ng¨n ngõa tæn thÊt.

- §èi víi Nhµ Níc:NghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ra ®êi còng gãp phÇn

gi¶m bít g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch Nhµ Níc ®ång thêi lµm t¨ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ Níc, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho Nhµ Níc. PhÝ b¶o hiÓm lµ nguån tµi chÝnh ®¸ng kÓ, ngoµi viÖc ®îc dïng ®Ó båi thêng thiÖt h¹i vµ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn



thÊt, nã cßn ®îc dïng ®Ó n©ng cÊp vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng, mét mÆt gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, mÆt kh¸c h¹n chÕ tai n¹n giao th«ng x¶y ra vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.

III. Mét sè nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

1. B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ng-êi thø ba.

B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba ®©y lµ h×nh thøc b¶o hiÓm b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ çc chñ xe c¬ giíi, bëi v×:

- Xe c¬ giíi lµ mét nguån nguy hiÓm cao ®é cã thÓ g©y tai n¹n bÊt cø lóc nµo mµ con ngêi kh«ng thÓ lêng tríc ®îc. §Êt níc ngµy cµng ph¸t triÓn, m¹ng líi giao th«ng ngµy cµng dµy ®Æc th× tai n¹n do xe c¬ giíi g©y ra ngµy cµng nhiÒu.

- B¶o hiÓm TNDS cña xe c¬ giíi lµ mét biÖn ph¸p kinh tÕ mµ çc chñ xe cã tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó h×nh thµnh nªn quü b¶o hiÓm do çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm qu¶n lý. Quü nµy nh»m ®¶m b¶o båi th-êng nhanh chãng, kh¾c phôc hËu qu¶ kÞp thêi, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng hîp ph¸p cña nh÷ng ngêi bÞ thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ vµ tµi s¶n do xe c¬ giíi g©y ra. §Æc biÖt lµ trong trêng hîp ngêi g©y tai n¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng vÒ kinh tÕ ®Ó ®Òn bï thiÖt h¹i hoÆc ngêi ®ã còng ®· tö vong trong chÝnh vô tai n¹n ®ã.

- Th«ng qua quü nµy, çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm thùc hiÖn viÖc båi thêng, bï ®¾p cho chñ xe khi gÆp ph¶i rñi ro sù cè tai n¹n x¶y ra, gióp chñ xe kh¾c phôc ®îc hËu qu¶ tµi chÝnh, æn ®Þnh s¶n xuÊt, gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ x· héi.

- Ngoµi ra quü nµy cßn ®îc söa dông mét phÇn vµo viÖc ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt th«ng qua viÖc ®ãng gãp x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô an toµn giao th«ng nh çc ®êng tho¸t n¹n, çc biÓn b¸o nguy hiÓm… vµ tæ chøc çc chiÕn dÞch tuyªn truyÒn réng r·i vÒ luËt giao



th«ng, gi¸o dôc ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt cña mäi ngêi khi tham gia giao th«ng.

a. §èi tîng b¶o hiÓm:Ngêi tham gia b¶o hiÓm th«ng thêng lµ chñ xe, cã thÓ

lµ ç nh©n hay ®¹i diÖn cho mét tËp thÓ. Ngêi b¶o hiÓm chØ nhËn b¶o hiÓm cho phÇn TNDS cña chñ xe ph¸t sinh do sù ho¹t ®éng vµ ®iÒu khiÓn xe c¬ giíi cña ngêi l¸i xe. Nh vËy, ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm lµ phÇn TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba. Tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba lµ tr¸ch nhiÖm hay nghÜa vô båi thêng ngoµi hîp ®ång cña chñ xe hay l¸i xe cho ngêi thø ba do viÖc lu hµnh xe g©y nªn.

§èi tîng ®îc b¶o hiÓm kh«ng ®îc x¸c ®Þnh tríc. ChØ khi nµo viÖc lu hµnh xe g©y ra tai n¹n cã ph¸t sinh TNDS cña chñ xe ®èi víi ngêi thø ba th× ®èi tîng nµy míi ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ. Çc ®iÒu kiÖn ph¸t sinh TNDS cña chñ xe ®èi víi ngêi thø ba bao gåm:

- §iÒu kiÖn thø nhÊt: Cã thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, tÝnh m¹ng hoÆc søc khoÎ cña bªn thø ba.

- §iÒu kiÖn thø hai: Chñ xe (l¸i xe) ph¶i cã hµnh vi tr¸i ph¸t luËt. Cã thÓ do v« t×nh hay cè ý mµ l¸i xe vi ph¹m luËt giao th«ng ®êng bé, hoÆc vi ph¹m çc quy ®Þnh kh¸c cña Nhµ níc…

- §iÒu kiÖn thø ba: Ph¶i cã mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a hµnh vi tr¸i ph¸t luËt cña chñ xe (l¸i xe) víi nh÷ng thiÖt h¹i cña ngêi thø ba.

- §iÒu kiÖn thø t: Chñ xe (l¸i xe) ph¶i cã lçi.Thùc tÕ chØ cÇn ®ång thêi x¶y ra ba ®iÒu kiÖn thø

nhÊt, thø hai, thø ba lµ ph¸t sinh TNDS ®èi víi ngêi thø ba cña chñ xe (l¸i xe). NÕu thiÕu mét trong ba ®iÒu kiÖn trªn TNDS cña chñ xe sÏ kh«ng ph¸t sinh, vµ do ®ã kh«ng ph¸t sinh tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm. §iÒu kiÖn thø t cã thÓ cã hoÆc kh«ng, v× nhiÒu khi tai n¹n x¶y ra lµ do tÝnh nguy hiÓm cao ®é cña xe c¬ giíi mµ kh«ng hoµn toµn do lçi cña chñ xe (l¸i xe). VÝ dô: Xe ®ang ch¹y bÞ næ lèp, l¸i xe mÊt kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn nªn ®· g©y ra tai n¹n. Trong trêng hîp nµy, TNDS vÉn cã thÓ ph¸t sinh nÕu cã ®ñ ba ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn.



Chó ý r»ng, bªn thø ba trong b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp bÞ thiÖt h¹i do hËu qu¶ cña vô tai n¹n nhng lo¹i trõ:

- L¸i, phô xe, ngêi lµm c«ng cho chñ xe.- Nh÷ng ngêi l¸i xe ph¶i nu«i dìng nh cha, mÑ, vî,

chång, con çi…- Hµnh kh¸ch, nh÷ng ngêi cã mÆt trªn xe.

b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:• Ngêi b¶o hiÓm nhËn b¶o ®¶m cho çc rñi ro bÊt ngê

kh«ng lêng tríc g©y ra tai n¹n vµ lµm ph¸t sinh TNDS cña chñ xe. Cô thÓ, çc thiÖt h¹i n»m trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña ngêi b¶o hiÓm bao gåm:

- Tai n¹n g©y thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña bªn thø ba;

- Tai n¹n g©y thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, hµng ho¸… cña bªn thø ba;

- Tai n¹n g©y thiÖt tµi s¶n lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh hoÆc gi¶m thu nhËp;

- Çc chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý ®Ó thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ng¨n ngõa h¹n chÕ thiÖt h¹i; çc chi phÝ thùc hiÖn biÖn ph¸p ®Ò xuÊt cña c¬ quan b¶o hiÓm (kÓ c¶ biÖn ph¸p kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶).

- Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ cña nh÷ng ngêi tham gia cøu ch÷a, ng¨n ngõa tai n¹n, chi phÝ cÊp cøu vµ ch¨m sãc n¹n nh©n.

• Çc rñi ro ®îc lo¹i trõ:Ngêi b¶o hiÓm kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt

h¹i cña çc tai n¹n mÆc dï cã ph¸t sinh TNDS trong çc trêng hîp sau:

- Hµnh ®éng cè ý g©y thiÖt h¹i cña chñ xe, l¸i xe vµ ngêi bÞ thiÖt h¹i.

- Xe kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ thiÕt bÞ an toµn ®Ó tham gia giao th«ng theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ trËt tù an toµn giao th«ng vËn t¶i ®êng bé.

- Chñ xe hoÆc l¸i xe vi ph¹m nghiªm träng trËt tù an toµn giao th«ng ®êng bé nh:

+ Xe kh«ng cã giÊy phÐp lu hµnh, giÊy chøng nhËn kiÓm ®Þnh an toµn kü thuËt vµ m«i trêng.



+ L¸i xe kh«ng cã b»ng l¸i hoÆc b»ng l¸i bÞ tÞch thu, b»ng kh«ng hîp lÖ.

+ L¸i xe bÞ ¶nh hëng cña çc chÊt khÝch thÝch nh: rîu, bia, ma tuý…

+ Xe chë chÊt ch¸y, næ tr¸i phÐp.+ Xe sö dông ®Ó tËp l¸i, ®ua thÓ thao, ®ua xe

tr¸i phÐp, ch¹y thö sau khi söa ch÷a.+ Xe ®i vµo ®êng cÊm, khu vùc cÊm, xe ®i ®ªm

kh«ng cã ®Ìn chiÕu s¸ng hoÆc chØ cã ®Ìn bªn ph¶i.+ Xe kh«ng cã hÖ thèng l¸i bªn ph¶i.

- ThiÖt h¹i do chiÕn tranh, b¹o ®éng.- ThiÖt h¹i gi¸n tiÕp do tai n¹n nh gi¶m gi¸ trÞ th¬ng

m¹i, lµm ®×nh trÖ s¶n xuÊt kinh doanh.- ThiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n bÞ cíp, bÞ mÊt c¾p trong tai

n¹n.- Tai n¹n x¶y ra ngoµi l·nh thæ quèc gia (trõ khi cã tho¶

thuËn kh¸c).Ngoµi ra, ngêi b¶o hiÓm còng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm

båi thêng thiÖt h¹i ®èi víi nh÷ng tµi s¶n ®Æc biÖt nh:+ Vµng b¹c, ®¸ quý.+ TiÒn, çc lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ nh tiÒn.+ §å cæ, tranh ¶nh quý hiÕm.+ Thi hµi, hµi cèt.

c. PhÝ b¶o hiÓm: PhÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh theo ®Çu ph¬ng tiÖn. Ngêi

tham gia b¶o hiÓm ®ãng phÝ b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba theo sè lîng ®Çu ph¬ng tiÖn cña m×nh. MÆt kh¸c, çc ph¬ng tiÖn kh¸c nhau vÒ chñng lo¹i, vÒ ®é lín cã x¸c xuÊt g©y ra tai n¹n kh¸c nhau. Do ®ã, phÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh riªng cho tõng lo¹i ph¬ng tiÖn (hoÆc nhãm ph¬ng tiÖn) tuú theo mçi ®Çu ph¬ng tiÖn.

PhÝ b¶o hiÓm tÝnh cho mçi ®Çu ph¬ng tiÖn ®èi víi mçi lo¹i ph¬ng tiÖn (thêng tÝnh theo n¨m) lµ:

P = f + dTrong ®ã:

P – PhÝ b¶o hiÓm / ®Çu ph¬ng tiÖnf - PhÝ thuÇn d – Phô phÝ



PhÝ thuÇn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:n∑ Si x Tii = 1

f= n∑ Ci i=1

Trong ®ã: Si – Sè vô tai n¹n x¶y ra cã ph¸t sinh TNDS

cña chñ xe ®îc b¶o hiÓm båi thêng trong n¨m thø i.

Ti – Sè tiÒn båi thêng b×nh qu©n 1 vô tai n¹n trong n¨m thø i.

Ci – Sè ®Çu ph¬ng tiÖn tham gia b¶o hiÓm trong n¨m thø i.

n – Sè n¨m thèng kª, thêng tõ 3 – 5 n¨m, i = (1,n).

Nh vËy, “f” thùc chÊt lµ sè tiÒn båi thêng b×nh qu©n trong thêi kú n n¨m cho mçi ®Çu ph¬ng tiÖn tham gia b¶o hiÓm trong thêi kú ®ã.

§èi víi c¸c ph¬ng tiÖn kh«ng th«ng dông, møc ®é rñi ro lín h¬n nh xe kÐo r¬ moãc, xe chë hµng nÆng… th× tÝnh thªm tû lÖ phô phÝ so víi møc phÝ c¬ b¶n. ë ViÖt Nam hiÖn nay thêng céng thªm 30% møc phÝ c¬ b¶n.

§èi víi c¸c ph¬ng tiÖn ho¹t ®éng ng¾n h¹n (díi mét n¨m), thêi gian tham gia b¶o hiÓm ®îc tÝnh trßn th¸ng vµ phÝ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

Png¾n h¹n = P n¨m x Tû lÖ phÝ ng¾n h¹n theo th¸ngTrêng hîp ®· ®ãng phÝ (tham gia b¶o hiÓm) c¶ n¨m,

nhng vµo mét thêi ®iÓm nµo ®ã ph¬ng tiÖn kh«ng ho¹t ®éng n÷a hoÆc chuyÓn së h÷u mµ kh«ng chuyÓn quyÒn b¶o hiÓm th× chñ ph¬ng tiÖn sÏ ®îc hoµn phÝ b¶o hiÓm t-¬ng øng víi sè thêi gian cßn l¹i cña n¨m (lµm trßn th¸ng) nÕu tríc ®ã chñ ph¬ng tiÖn cha cã khiÕu n¹i vµ ®îc b¶o hiÓm båi thêng.

Sè phÝ hoµn l¹i ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

Pn¨m x Sè th¸ng xe kh«ng ho¹t ®éngP hoµn l¹i =

12 th¸ng



Nép phÝ b¶o hiÓm lµ tr¸ch nhiÖm cña chñ ph¬ng tiÖn. Tuú theo sè lîng ph¬ng tiÖn, ngêi b¶o hiÓm sÏ quy ®Þnh thêi gian, sè lÇn nép vµ møc phÝ t¬ng øng cã xÐt gi¶m phÝ theo tû lÖ tæn thÊt vµ gi¶m phÝ theo sè lîng ph¬ng tiÖn tham gia b¶o hiÓm (tèi ®a thêng lµ 20%). NÕu kh«ng thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh nµy sÏ bÞ ph¹t.

BiÓu phÝ cô thÓ c«ng ty Pjico ®ang ¸p dông kÓ tõ ngµy 18/04/2003 nh sau:

VÒ ngêi: 30 triÖu ®ång/ngêi (®èi víi ngêi thø ba vµ hµnh kh¸ch theo hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch).

VÒ tµi s¶n: 30 triÖu ®ång/vô (®èi víi ngêi thø ba).PhÝ b¶o hiÓm (®èi víi ngêi thø ba vµ hµnh kh¸ch theo hîp ®ång

vËn chuyÓn hµnh kh¸ch).Xe taxi:

- Díi 6 chç tÝnh b»ng 150% cña phÝ xe kinh doanh díi 6 chç quy ®Þnh t¹i môc IV.A.

- Xe trªn 6 chç tÝnh b»ng phÝ xe kinh doanh cïng sè chç ngåi quy ®Þnh t¹i môc IV.A.

Xe buýt: TÝnh b»ng phÝ b¶o hiÓm cña xe kh«ng kinh doanh cïng sè chç ngåi theo quy ®Þnh t¹i môc III.

Xe «t« chuyªn dïng: TÝnh b»ng phÝ b¶o hiÓm cña xe chë hµng kh«ng kinh doanh vËn t¶i cïng träng t¶i quy ®Þnh t¹i môc III.B.

Xe m¸y chuyªn dïng: TÝnh b»ng phÝ b¶o hiÓm cña xe chë hµng kh«ng kinh doanh vËn t¶i díi 3 tÊn quy ®Þnh t¹i môc III.B.

Xe r¬ moãc: TÝnh b»ng 30% phÝ b¶o hiÓm cña xe kÐo r¬ moãc ®ã.B¶ng 3: BiÓu phÝ TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba t¹i Pjico.

Stt Lo¹i xe PhÝ b¶o hiÓm n¨m (®ång)I M« t« 2 b¸nh:1 Tõ 50cc trë xuèng 50,0002 Trªn 50 cc 55,000

II Xe lam, xe m« t« ba b¸nh, xÝch l« m¸y, xe l«I 140,000

III Xe « t« kh«ng kinh doanh vËn t¶iA Xe « t« chë ngêi1 Lo¹i xe díi 6 chç ngåi 200,0002 Lo¹i xe tõ 6 ®Õn 11 chç ngåi 400,0003 Lo¹i xe tõ 12 ®Ðn 24 chç ngåi 640,0004 Lo¹i xe trªn 24 chç 920,000B Xe « t« chë hµng (xe t¶i)1 Díi 3 tÊn 340,0002 Tõ 3 ®Õn 8 tÊn 670,0003 Trªn 8 tÊn 930,000



C Xe võa chë ngêi võa chë hµng (pickup) 470,000

IV Xe « t« kinh doanh vËn t¶i

A Xe « t« chë ngêi1 Díi 6 chç ngåi theo ®¨ng ký 350,0002 6 chç ngåi theo ®¨ng ký 430,0003 7 chç ngåi theo ®¨ng ký 500,0004 8 chç ngåi theo ®¨ng ký 580,0005 9 chç ngåi theo ®¨ng ký 650,0006 10 chç ngåi theo ®¨ng ký 730,0007 11 chç ngåi theo ®¨ng ký 800,0008 12 chç ngåi theo ®¨ng ký 880,0009 13 chç ngåi theo ®¨ng ký 950,000

10 14 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,030,00011 15 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,110,00012 16 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,180,00013 17 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,360,00014 18 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,330,00015 19 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,410,00016 20 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,480,00017 21 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,560,00018 22 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,630,00019 23 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,710,00020 24 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,790,00021 25 chç ngåi theo ®¨ng ký 1,860,000

22 Trªn 25 chç ngåi1.860.000 + 20.000 x (Sè chç - 25

chç)

B Xe « t« chë hµng (xe t¶i)1 Díi 3 tÊn 380,0002 Tõ 3 ®Õn 8 tÊn 740,0003 Trªn 8 tÊn 1,020,000

(Nguån: c«ng ty Pjico)(Lu ý: PhÝ b¶o hiÓm trªn cha bao gåm 10% thuÕ GTGT).

2. B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ vµ tÝnh m¹ng cña hµnh kh¸ch.

§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¾t buéc víi môc ®Ých:- Gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cña b¶n th©n hµnh

kh¸ch kh«ng may bÞ tai n¹n vµ gia ®×nh hä.- T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng

n¬i x¶y ra tai n¹n kh¾c phôc hËu qu¶ kÞp thêi, nhanh chãng.

- XÐt trªn ph¹m vi x· héi, nã gãp phÇn ng¨n ngõa vµ ®Ò phßng tai n¹n giao th«ng. T¨ng thu ng©n s¸ch cho Nhµ níc



®Ó tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn ®Çu t trë l¹i n©ng cÊp vµ x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng giao th«ng.

a. §èi tîng b¶o hiÓm:Lµ tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña tÊt c¶ hµnh

kh¸ch ®i trªn çc ph¬ng tiÖn giao th«ng kinh doanh chuyªn chë hµnh kh¸ch. Nh÷ng ngêi nµy kh«ng ph©n biÖt løa tuæi, nghÒ nghiÖp, miÔn lµ hä cã vÐ hoÆc miÔn gi¶m vÐ theo quy ®Þnh. Ngêi ®îc b¶o hiÓm bao gåm c¶ nh÷ng hµnh kh¸ch ®îc u tiªn ®Æc biÖt kh«ng ph¶i mua vÐ, trÎ em ®i theo ngêi lín ®îc miÔn vÐ.

Tuy nhiªn, hµnh lý, tµi s¶n, hµng hãa cña hµnh kh¸ch mang theo, çc l¸i phô xe vµ nh÷ng ngêi ®ang lµm viÖc trªn çc ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn hµnh kh¸ch («t«, tµu ho¶, tµu thuû, thuyÒn phµ vµ m¸y bay) kh«ng thuéc ®èi tîng b¶o hiÓm. NghiÖp vô nµy ë níc ta ®îc triÓn khai díi h×nh thøc b¾t buéc, v× vËy phÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh vµo gi¸ cíc vËn chuyÓn vµ mÆc nhiªn mçi tÊm vÐ lµ mét giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm.

b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:• Çc rñi ro ®îc b¶o hiÓm:Lµ çc rñi ro do thiªn tai, tai n¹n bÊt ngê x¶y ra trong

suèt hµnh tr×nh cña hµnh kh¸ch g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña ngêi ®îc b¶o hiÓm.

- Thiªn tai bao gåm: Thêi tiÕt xÊu, b·o lèc, lò lôt, sôt lë ®Êt ®¸… g©y thiÖt h¹i cho ph¬ng tiÖn chuyªn chë, do ®ã g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña hµnh kh¸ch.

- Tai n¹n bÊt ngê: §©m va, ch¸y næ, lËt nghiªng, do sù cè kü thuËt cña chÝnh ph¬ng tiÖn, lçi lÇm cña ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn hoÆc do ph¬ng tiÖn kh¸c ®©m vµo…

• Çc rñi ro lo¹i trõ:- BÞ tai n¹n do vi ph¹m trËt tù an toµn giao th«ng, vi

ph¹m ph¸p luËt (nh¶y tµu, xe khi ph¬ng tiÖn cha dõng h¼n, b¸m xe, ®øng ngåi kh«ng ®óng chç quy ®Þnh, hµnh hung, ¨n c¾p…).

- BÞ tai n¹n do nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hoÆc b¶n th©n t×nh



tr¹ng søc khoÎ cña hµnh kh¸ch g©y ra (ngé ®éc thøc ¨n, tróng giã, èm ®au…).

• Thêi h¹n hiÖu lùc cña b¶o hiÓm:- Lµ thêi gian hîp lý ®Ó thùc hiÖn cuéc hµnh tr×nh, tøc

lµ b¾t ®Çu tõ lóc hµnh kh¸ch bíc ch©n lªn ph¬ng tiÖn vµ kÕt thóc khi hµnh kh¸ch rêi khái ph¬ng tiÖn mét çch an toµn t¹i bÕn, ga hoÆc s©n bay cuèi cïng ghi trªn vÐ. Thêi gian t¹m ngõng hîp lý (lÊy nhiªn liÖu, ¨n uèng…) vÉn ®îc tÝnh vµo thêi h¹n b¶o hiÓm. NÕu ®i liªn vËn, hµnh kh¸ch ph¶i thay ®æi ph¬ng tiÖn, trong lóc chê ®îi ®Ó lªn ph¬ng tiÖn tiÕp theo vÉn ®îc b¶o hiÓm.

- NÕu hµnh kh¸ch tù ý hay v« t×nh rêi bá cuéc hµnh tr×nh, rêi bá hay l¹c mÊt ph¬ng tiÖn chuyªn chë th× coi nh thêi h¹n b¶o hiÓm chÊm døt.

c. Sè tiÒn b¶o hiÓm:Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc Ên ®Þnh theo quy ®Þnh chung

®èi víi mçi lo¹i ph¬ng tiÖn hay mét sè lo¹i ph¬ng tiÖn. Ch¼ng h¹n, nÕu hµnh kh¸ch ®i trªn m¸y bay, sè tiÒn b¶o hiÓm lµ 20.000 USD/hµnh kh¸ch. NÕu ®i trªn tµu ho¶, tµu thuû, «t« sè tiÒn b¶o hiÓm lµ 12.000.000 VN§/hµnh kh¸ch. V× nghiÖp vô ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc b¾t buéc nªn ng-êi tham gia b¶o hiÓm kh«ng cã quyÒn lùa chän sè tiÒn b¶o hiÓm. TrÎ em mua nöa vÐ hoÆc ®îc miÔn vÐ th× sè tiÒn b¶o hiÓm chØ b»ng 50% sè tiÒn b¶o hiÓm cña ngêi lín.

d. PhÝ b¶o hiÓm:V× thùc hiÖn b¶o hiÓm b¾t buéc nªn phÝ b¶o hiÓm ®-

îc tÝnh vµo gi¸ vÐ. C¬ quan lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn hµnh kh¸ch b¸n vÐ còng lµ ngêi thu phÝ b¶o hiÓm. PhÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo çc yÕu tè sau:

- Sè tiÒn b¶o hiÓm.- Lo¹i ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn.- §é dµi tuyÕn ®êng chuyªn chë.- §Æc ®iÓm tuyÕn ®êng ho¹t ®éng cña ph¬ng tiÖn

vËn chuyÓn (chÊt lîng ®êng x¸, ®Þa h×nh).Cã 2 ph¬ng ph¸p tÝnh phÝ ®îc çc c«ng ty b¶o hiÓm

vËn dông:



• PhÝ b¶o hiÓm tÝnh trªn 1km/ hµnh kh¸ch, cho tõng lo¹i ph¬ng tiÖn víi gi¶ thiÕt 100% hµnh kh¸ch ®Òu ®îc b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm cho tríc.

C«ng thøc:P= f1+ f2+ f3+ f4

∑Ci+ ∑Ti

f1= ∑ m∑Lij Kij

Trong ®ã:

f1- PhÝ thuÇnf2- PhÝ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊtf3- PhÝ dù phßng f4- PhÝ qu¶n lý vµ l·i dù kiÕn(f2, f3, vµ f4 thêng ®îc quy ®Þnh b»ng mét tû lÖ

phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh so víi tæng sè phÝ thu).Ci- Sè tiÒn chi tr¶ cho nh÷ng hµnh kh¸ch bÞ chÕt

n¨m thø i.Ti- Sè tiÒn chi tr¶ cho nh÷ng hµnh kh¸ch ph¶i

®iÒu trÞ, phÉu thuËt n¨m thø i.Lij- §é dµi qu·ng ®êng j n¨m thø i.Kij- Sè hµnh kh¸ch ®i trªn qu·ng ®êng j n¨m thø i.n- Sè n¨m kh¶o s¸t (n= 5 n¨m).m- Sè qu·ng ®êng cña tõng lo¹i h×nh giao th«ng

vËn t¶i.Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm chÝnh lµ chÝnh x¸c vµ ®éc

lËp víi gi¸ cíi vËn t¶i, song l¹i cã nhîc ®iÓm møc phÝ tÝnh ra rÊt lÎ vµ ®«i khi qu¸ nhá nªn ®· ¶nh hëng ®Õn kh©u b¸n vÐ vµ qu¶n lý cña c¬ quan vËn chuyÓn.

• PhÝ b¶o hiÓm tÝnh theo tû lÖ trªn gi¸ cíc vËn t¶i cña tõng lo¹i ph¬ng tiÖn.

f= R x Gv ∑QiR= x 100 ∑ Di

Trong ®ã:f- PhÝ thuÇnR- Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm



Gv- Gi¸ cíc vËn t¶iQi- Tæng chi phÝ chi tr¶ cho tai n¹n b¶o hiÓm n¨m

thø iDi- Tæng doanh thu cíc phÝ cña ngµnh vËn t¶i n¨m

iPh¬ng ph¸p nµy tuy ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, song phô

thuéc nhiÒu vµo gi¸ cíc vËn t¶i. Khi tÝnh to¸n còng ph¶i gi¶ thiÕt 100% hµnh kh¸ch ®Òu ®îc b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm cho tríc.

• Ngoµi ra, ®èi víi c¸c c«ng ty t nh©n kinh doanh vËn t¶i hµnh kh¸ch, c«ng ty b¶o hiÓm thu phÝ theo ph¬ng thøc kho¸n. Cô thÓ, sè phÝ mét c«ng ty vËn t¶i ph¶i nép hµng th¸ng.

PhÝ b¶o hiÓm Sè chç ngåi Sè ph¬ng Sè lît ph¬ng Sè ngµy

P = b×nh qu©n 1 x BQ mét x tiÖn ho¹t x tiÖn ho¹t ®éng x ho¹t ®éng

hµnh kh¸ch ph¬ng tiÖn ®éng BQ mét ngµy BQ mét th¸ng

e. Tr¶ tiÒn b¶o hiÓm: - NÕu tai n¹n chÕt ngêi: Sè tiÒn chi tr¶ cho 1 hµnh

kh¸ch b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm.- NÕu bÞ tai n¹n th¬ng tËt: Sè tiÒn chi tr¶ b»ng tû lÖ th-

¬ng tËt nh©n víi sè tiÒn b¶o hiÓm (tû lÖ th¬ng tËt ®îc gi¸m ®Þnh th«ng qua gi¸m ®Þnh y khoa).

- NÕu hµnh kh¸ch bÞ tai n¹n nhÑ, t¹m thêi: Sè tiÒn chi tr¶ cã thÓ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ (n»m viÖn, ®iÒu trÞ…) hoÆc còng cã thÓ b»ng sè tiÒn chi tr¶ b×nh qu©n mét ngµy nh©n víi sè ngµy n»m viÖn. Sè tiÒn chi tr¶ 1 ngµy vµ sè ngµy n»m viÖn ®îc quy ®Þnh thèng nhÊt c¨n cø vµo sè tiÒn b¶o hiÓm. Nhng sè tiÒn chi tr¶ tèi ®a kh«ng vît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm.

3. B¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe.

a. §èi tîng b¶o hiÓm: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chiÕc xe cßn gi¸ trÞ vµ ®îc phÐp lu hµnh trªn l·nh thæ cña quèc gia.



- Chñ xe tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt xe lµ ®Ó ®îc båi thêng cho nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt x¶y ra víi xe cña m×nh do nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y ra.

- §èi víi xe «t« çc lo¹i cã thÓ tham gia b¶o hiÓm toµn bé vËt chÊt xe còng cã thÓ tham gia b¶o hiÓm tõng bé phËn cña chiÕc xe. Tuy nhiªn nÕu tham gia tõng bé phËn th× ph¶i theo 7 tæng thµnh sau:

+ Tæng thµnh ®éng c¬.+ Tæng thµnh hép sè (chÝnh, phô).+ HÖ thèng l¸i.+ Tæng thµnh th©n vá.+ Tæng thµnh trôc tríc.+ Tæng thµnh cÇu sau.+ Tæng thµnh lèp.Ngoµi ra cã mét sè lo¹i xe cßn cã tæng thµnh thø 8

nh xe cøu th¬ng, xe cøu ho¶, mãc cÇn cÈu, mãc kÐo…- Cßn ®èi víi xe m«t« vµ xe m¸y chØ tiÕn hµnh b¶o

hiÓm toµn bé xe.§©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n v× vËy ®îc thùc

hiÖn díi h×nh thøc tù nguyÖn. Khi tham gia b¶o hiÓm chñ xe ph¶i lu ý 4 vÊn ®Ò sau:

- Trong mäi trêng hîp kh«ng bao giê b¶o hiÓm båi th-êng vît qu¸ sè tiÒn ghi trong ®¬n b¶o hiÓm, hay nãi çch kh¸c ®ã lµ giíi h¹n tèi ®a ®Ó båi thêng.

- NÕu chñ xe cò ®· mua b¶o hiÓm, sau ®ã chuyÓn quyÒn së h÷u cho ngêi kh¸c th× chñ xe míi vÉn ®îc hëng quyÒn b¶o hiÓm ®ã cho ®Õn hÕt hîp ®ång, nhng chñ xe ph¶i b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm.

- B¶o hiÓm kh«ng chÞu phÇn hao mßn tù nhiªn cña chiÕc xe. Chñ xe ph¶i chÞu çc kho¶n miÔn thêng, hao mßn, trôc trÆc m¸y mãc, háng lèp xe do sö dông thµnh bÞ c¾t hay næ.

b. Ph¹m vi b¶o hiÓm: Çc rñi ro ®îc b¶o hiÓm th«ng thêng bao gåm:- Tai n¹n do ®©m va, lËt ®æ;- Ch¸y næ, b·o lôt, sÐt ®¸nh, ®éng ®Êt, ma ®¸;- Tai n¹n do rñi ro bÊt ngê kh¸c g©y nªn;



Ngoµi viÖc ®îc båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt x¶y ra cho chiÕc xe ®îc b¶o hiÓm trong nh÷ng trêng hîp trªn, çc c«ng ty b¶o hiÓm cßn thanh to¸n cho chñ xe tham gia b¶o hiÓm nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý nh»m:

- Ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ tæn thÊt ph¸t sinh thªm khi xe bÞ thiÖt h¹i do çc rñi ro ®îc b¶o hiÓm;

- Chi phÝ b¶o vÖ xe vµ kÐo xe thiÖt h¹i tíi n¬i söa ch÷a gÇn nhÊt;

- Gi¸m ®Þnh tæn thÊt nÕu thuéc tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm;

Tuy nhiªn, trong mäi trêng hîp tæng sè tiÒn båi thêng cña c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng vît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm ®· ghi trªn ®¬n hay giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm.

C«ng ty b¶o hiÓm sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi th-êng nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt cña xe g©y ra bëi:

- Hao mßn tù nhiªn, mÊt gi¸, gi¶m dÇn chÊt lîng, háng hãc do khuyÕt tËt hoÆc h háng thªm do söa ch÷a.

- H háng vÒ ®iÖn hoÆc bé phËn m¸y mãc, thiÕt bÞ, s¨m lèp bÞ h háng mµ kh«ng do tai n¹n g©y ra.

- MÊt c¾p bé phËn xe.- Vi ph¹m çc trêng hîp lo¹i trõ trong b¶o hiÓm TNDS

cña chñ xe c¬ giíi víi ngêi thø ba.

c. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o hiÓm:Gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña xe c¬ giíi lµ gi¸ trÞ thùc tÕ trªn

thÞ trêng cña xe t¹i thêi ®iÓm ngêi tham gia b¶o hiÓm mua b¶o hiÓm. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ cña xe tham gia b¶o hiÓm lµ rÊt quan träng v× ®©y lµ c¬ së ®Ó båi thêng chÝnh x¸c thiÖt h¹i thùc tÕ cho chñ xe tham gia b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, gi¸ trÞ xe trªn thÞ trêng lu«n biÕn ®éng vµ cã thªm nhiÒu chñng lo¹i xe míi g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ xe.

Trong thùc tÕ, çc c«ng ty b¶o hiÓm thêng dùa trªn çc yÕu tè sau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ xe:

- Lo¹i xe;- N¨m s¶n xuÊt;- Møc ®é cò, míi cña xe;- ThÓ tÝch lµm viÖc cña xi lanh…



Mét ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ b¶o hiÓm mµ çc c«ng ty b¶o hiÓm hay ¸p dông ®ã lµ c¨n cø vµo gi¸ trÞ ban ®Çu cña xe vµ møc khÊu hao. Cô thÓ:

Gi¸ trÞ b¶o hiÓm= Gi¸ trÞ ban ®Çu – KhÊu hao.VÝ dô: Chñ mét chiÕc xe «t« TYOTA mua ngµy 01 th¸ng

01 n¨m 1998 víi gi¸ 600 triÖu ®ång; mua b¶o hiÓm vËt chÊt xe vµo ngµy 10 th¸ng 03 n¨m 2000. C«ng ty b¶o hiÓm ®¸nh gi¸ tû lÖ khÊu hao lµ 12% n¨m. Møc khÊu hao ®îc tÝnh cho tõng th¸ng, nÕu mua b¶o hiÓm tríc ngµy 16 th× th¸ng ®ã kh«ng ph¶i tÝnh khÊu hao, cßn tõ ngµy 16 trë ®i th× th¸ng ®ã ph¶i tÝnh khÊu hao. Trong trêng hîp nµy gi¸ trÞ b¶o hiÓm sÏ ®îc tÝnh nh sau:

Gi¸ trÞ ban ®Çu 600.000.000 VN§KH n¨m 1998: (0,12) X 600.000.000 = 72.000.000N¨m 1999: (0,12) X 600.000.000 = 72.000.000N¨m 2000: (0,12) X 600.000.000 = 72.000.000Tæng: 156.000.000 VN§Nh vËy gi¸ trÞ b¶o hiÓm sÏ lµ:

600.000.000 – 156.000.000 = 444.000.000 VN§ d. PhÝ b¶o hiÓm:Khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm cho tõng ®èi tîng tham gia

b¶o hiÓm cô thÓ, çc c«ng ty b¶o hiÓm thêng c¨n cø vµo nh÷ng nh©n tè sau:

+ Lo¹i xe: Do mçi lo¹i xe cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kü thuËt kh¸c nhau, cã møc ®é rñi ro kh¸c nhau nªn phÝ b¶o hiÓm vËt chÊt xe ®îc tÝnh riªng cho tõng lo¹i. Th«ng thêng, çc c«ng ty b¶o hiÓm ®a ra nh÷ng biÓu x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm phï hîp cho hÇu hÕt çc xe th«ng dông th«ng qua viÖc ph©n lo¹i xe thµnh çc nhãm. ViÖc ph©n lo¹i nµy dùa trªn c¬ së tèc ®é tèi ®a cña xe, tû lÖ gia tèc, chi phÝ vµ møc ®é khã kh¨n khi söa ch÷a vµ sù khan hiÕm cña phô tïng. §èi víi çc xe ho¹t ®éng kh«ng th«ng dông nh xe kÐo r¬ moãc, xe chë hµng nÆng… do cã møc ®é rñi ro cao nªn phÝ b¶o hiÓm thêng ®îc céng thªm mét tû lÖ nhÊt ®Þnh dùa trªn møc phÝ c¬ b¶n.

Gièng nh çch tÝnh phÝ b¶o hiÓm nãi chung, phÝ b¶o hiÓm ph¶i ®ãng cho mçi ®Çu xe ®èi víi mçi lo¹i xe ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:



P = f + dTrong ®ã: P – PhÝ thu mçi ®Çu xe

d – Phô phÝf – PhÝ båi thêng

Theo c«ng thøc trªn, viÖc x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo nh÷ng nh©n tè sau:

- T×nh h×nh båi thêng tæn thÊt cña nh÷ng n¨m tríc ®ã. C¨n cø vµo sè liÖu thèng kª, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ tÝnh to¸n ®îc phÇn phÝ båi thêng “f” cho mçi ®Çu xe nh sau:

∑ Si x Ti

f = ∑ Ci(Víi i = 1, 2, … , n)

Trong ®ã: Si – Sè vô tai n¹n x¶y ra trong n¨m thø i Ti – ThiÖt h¹i b×nh qu©n mét vô trong n¨m thø

i Ci – Sè xe ho¹t ®éng thùc tÕ trong n¨m thø i

- Çc chi phÝ kh¸c hay cßn gäi lµ phÇn phô phÝ (d), bao gåm çc chi phÝ nh chi ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, chi qu¶n lý …

+ Khu vùc gi÷ xe vµ ®Ó xe: Trong thùc tÕ, kh«ng ph¶i c«ng ty b¶o hiÓm nµo còng quan t©m ®Õn nh©n tè nµy. Tuy nhiªn, còng cã mét sè c«ng ty b¶o hiÓm tÝnh phÝ b¶o hiÓm dùa theo khu vùc gi÷ xe vµ ®Ó xe rÊt chÆt chÏ.

+ Môc ®Ých söa dông: §©y lµ nh©n tè quan träng khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm. Nã gióp c«ng ty b¶o hiÓm biÕt ®îc møc ®é rñi ro cã thÓ x¶y ra. VÝ dô, xe do mét ngêi vÒ hu sö dông cho môc ®Ých ®i l¹i ®¬n thuÇn ch¾c ch¾n sÏ ®ãng phÝ b¶o hiÓm thÊp h¬n so víi xe do mét th¬ng gia sö dông ®Ó ®i l¹i trong nh÷ng khu vùc réng lín. Râ rµng xe l¨n b¸nh trªn ®êng cµng nhiÒu, rñi ro tai n¹n cµng lín.

+ Tuæi t¸c kinh nghiÖm l¸i xe cña ngêi yªu cÇu b¶o hiÓm vµ nh÷ng ngêi thêng xuyªn sö dông chiÕc xe ®îc b¶o hiÓm. Sè liÖu thèng kª cho thÊy r»ng çc l¸i xe trÎ tuæi bÞ tai n¹n nhiÒu h¬n so víi çc l¸i xe lín tuæi. Trong thùc tÕ, çc c«ng ty b¶o hiÓm thêng ¸p dông gi¶m phÝ b¶o hiÓm cho çc l¸i xe trªn 50 hoÆc 55 tuæi, do kinh nghiÖm cho thÊy sè ng-êi nµy gÆp Ýt tai n¹n h¬n so víi çc l¸i xe trÎ tuæi. Tuy nhiªn, víi nh÷ng l¸i xe qu¸ lín tuæi (thêng tõ 65 tuæi trë lªn) thêng



ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn søc khoÎ phï hîp ®Ó cã thÓ l¸i xe th× c«ng ty b¶o hiÓm míi nhËn b¶o hiÓm. Ngoµi ra, ®Ó khuyÕn khÝch h¹n chÕ tai n¹n, çc c«ng ty b¶o hiÓm th-êng yªu cÇu ngêi ®îc b¶o hiÓm tù chÞu mét phÇn tæn thÊt x¶y ra víi xe (hµy cßn gäi lµ møc miÔn thêng). §èi víi nh÷ng l¸i xe trÎ tuæi møc miÔn thêng nµy thêng cao h¬n so víi nh÷ng l¸i xe lín tuæi.

+ Gi¶m phÝ b¶o hiÓm: §Ó khuyÕn khÝch çc chñ xe cã sè lîng lín tham gia b¶o hiÓm t¹i c«ng ty m×nh, çc c«ng ty b¶o hiÓm thêng ¸p dông møc gi¶m phÝ so víi møc phÝ chung theo sè lîng xe tham gia b¶o hiÓm. Ngoµi ra, hÇu hÕt çc c«ng ty b¶o hiÓm cßn ¸p dông c¬ chÕ gi¶m gi¸ cho nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm kh«ng cã khiÕu n¹i vµ gia t¨ng tû lÖ gi¶m gi¸ nµy cho mét sè n¨m kh«ng cã khiÕu n¹i gia t¨ng. Cã thÓ nãi ®©y lµ biÖn ph¸p phæ biÕn trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

§èi víi nh÷ng xe ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt mïa vô, tøc lµ chØ ho¹t ®éng mét sè ngµy trong mét n¨m, th× chñ xe ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm cho nh÷ng ngµy ho¹t ®éng ®ã theo c«ng thøc sau:

PhÝ Møc phÝ Sè th¸ng xe ho¹t ®éng trong n¨mb¶o hiÓm = c¶ n¨m Х 12 th¸ng+ BiÓu phÝ ®Æc biÖt: Khi kh¸ch hµng cã sè lîng xe

tham gia b¶o hiÓm nhiÒu, çc c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ ¸p dông biÓu phÝ riªng cho kh¸ch hµng ®ã. ViÖc tÝnh to¸n biÓu phÝ riªng còng t¬ng tù nh çch tÝnh biÓu phÝ ®îc ®Ò cËp ë trªn, chØ kh¸c lµ chØ dùa trªn çc sè liÖu vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng ®ã, cô thÓ:

- Sè lîng xe cña c«ng ty tham gia b¶o hiÓm; - T×nh h×nh båi thêng tæn thÊt cña c«ng ty b¶o hiÓm

cho kh¸ch hµng ë nh÷ng n¨m tríc ®ã;- Tû lÖ phô phÝ theo quy ®Þnh cña c«ng ty;Trêng hîp møc phÝ ®Æc biÖt thÊp h¬n møc phÝ quy

®Þnh chung, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ¸p dông theo møc phÝ ®Æc biÖt. Cßn nÕu møc phÝ ®Æc biÖt tÝnh ®îc lµ cao h¬n (hoÆc b»ng) møc phÝ chung, tøc lµ t×nh h×nh tæn thÊt cña kh¸ch hµng cao h¬n (hoÆc b»ng) møc tæn thÊt b×nh qu©n chung, th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ ¸p dông møc phÝ chung.



+ Hoµn phÝ b¶o hiÓm: Cã nh÷ng trêng hîp chñ xe ®· ®ãng phÝ b¶o hiÓm c¶ n¨m, nhng trong n¨m xe kh«ng ho¹t ®éng mét thêi gian v× mét lý do nµo ®ã, vÝ dô nh ngõng ho¹t ®éng ®Ó tu söa xe. Trong trêng hîp nµy th«ng thêng c«ng ty b¶o hiÓm sÏ hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cña nh÷ng th¸ng ngõng ho¹t ®éng ®ã cho chñ xe. Sè phÝ hoµn l¹i ®îc tÝnh nh sau:

PhÝ PhÝ Sè th¸ng kh«ng ho¹t ®éng TØ lÖ

hoµn l¹i = c¶ n¨m Х 12 th¸ng Х hoµn l¹i phÝ

Mçi c«ng ty b¶o hiÓm cã tû lÖ hoµn phÝ lµ kh¸c nhau. Nhng th«ng thêng tû lÖ hoµn nµy lµ 80%.

NÕu chñ xe muèn huû bá hîp ®ång b¶o hiÓm khi cha hÕt h¹n hîp ®ång th× th«ng thêng c«ng ty b¶o hiÓm còng hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cho thêi gian cßn l¹i ®ã theo c«ng thøc trªn, nhng víi ®iÒu kiÖn lµ chñ xe cha cã lÇn nµo ®îc c«ng ty b¶o hiÓm tr¶ tiÒn b¶o hiÓm.

4. B¶o hiÓm tai n¹n l¸i xe, phô xe vµ ngêi ngåi trªn xe.

a. §èi tîng b¶o hiÓm: §èi tîng b¶o hiÓm lµ thiÖt h¹i vÒ th©n thÓ vµ tÝnh

m¹ng ®èi víi l¸i xe, phô xe vµ nh÷ng ngêi kh¸c ®îc chë trªn xe g©y ra do tai n¹n khi xe ®ang tham gia giao th«ng.

b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:Nhµ b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i vÒ

th©n thÓ cña l¸i xe vµ nh÷ng ngêi kh¸c ®îc chë trªn xe. Nh÷ng ngêi nµy bÞ tai n¹n khi ®ang ë trªn xe, lªn xuèng xe hay trong qu¸ tr×nh xe ®ang tham gia giao th«ng.

C¸c trêng hîp lo¹i trõ:- §èi tîng ®îc b¶o hiÓm cè ý g©y tai n¹n.- Vi ph¹m c¸c trêng hîp lo¹i trõ trong b¶o hiÓm TNDS

cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba.



c. Sè tiÒn b¶o hiÓm:§©y lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm con ngêi nªn c¸c c«ng ty

b¶o hiÓm sö dông møc giíi h¹n tr¸ch nhiÖm båi thêng vµ c¸c c«ng ty thêng ®a ra nhiÒu møc giíi h¹n cho tõng lo¹i xe ®Ó ngêi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ lùa chän sao cho phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh.

d. PhÝ b¶o hiÓm: PhÝ b¶o hiÓm cña nghiÖp vô nµy ®îc tÝnh theo c«ng

thøc sau:P = S x R x NTrong ®ã:

P- PhÝ b¶o hiÓmS- Sè tiÒn b¶o hiÓmR- Tû lÖ phÝ b¶o hiÓmN- Sè chç ngåi trªn xe

BiÓu phÝ cô thÓ c«ng ty Pjico ®ang ¸p dông kÓ tõ ngµy 18/04/2003 nh sau:B¶ng 4: BiÓu phÝ b¶o hiÓm tai n¹n l¸i phô xe vµ ngêi ngåi trªn xe t¹i Pjico. (§¬n vÞ: §ång)

Lo¹i xe Sè ngêi PhÝ b¶o hiÓmI. Xe kh«ng kinh doanh

vËn t¶i.Xe 4 chç 4 40,000Xe 5 chç 5 50,000Xe 6 chç 6 60,000Xe 7 chç 7 70,000

Xe 11 chç 11 110,000Xe 12 chç 12 120,000Xe 16 chç 16 160,000Xe 24 chç 24 240,000Xe 25 chç 25 250,000Xe 32 chç 32 320,000Xe 48 chç 48 480,000

II. Xe buýt.Xe 24 chç 24 360,000Xe 25 chç 25 375,000Xe 32 chç 32 480,000Xe 48 chç 48 720,000

III. Xe kinh doanh vËn t¶i.



Xe 4 chç 4 60,000Xe 5 chç 5 75,000Xe 6 chç 6 90,000Xe 7 chç 7 105,000Xe 8 chç 8 120,000Xe 9 chç 9 135,000

Xe 10 chç 10 150,000Xe 11 chç 11 165,000Xe 12 chç 12 180,000Xe 13 chç 13 195,000Xe 14 chç 14 210,000Xe 15 chç 15 225,000Xe 16 chç 16 240,000Xe 17 chç 17 255,000Xe 18 chç 18 270,000Xe 19 chç 19 285,000Xe 20 chç 20 300,000Xe 21 chç 21 315,000Xe 22 chç 22 330,000Xe 23 chç 23 345,000Xe 24 chç 24 360,000Xe 25 chç 25 375,000Xe 26 chç 26 390,000Xe 32 chç 32 480,000Xe 36 chç 36 540,000Xe 42 chç 42 630,000Xe 48 chç 48 720,000

IV. Xe taxi.Xe 4 chç 4 60,000Xe 5 chç 5 75,000

Trªn 6 chçTÝnh phÝ bh b»ng phÝ bh xe kd vËn t¶i

cïng sè chç ngåi (Nguån: C«ng

ty Pjico)

5. B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi hµng ho¸ chuyªn chë trªn xe.

a. §èi tîng b¶o hiÓm:



Lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng xe cã giÊy phÐp kinh doanh vËn t¶i hµng ho¸. Khi nhËn hµng ho¸ ®Ó chuyªn trë, chñ xe ph¶i cã nghÜa vô ®a hµng ho¸ ®Õn ®iÓm giao cuèi cïng mét çch ®Çy ®ñ vµ nguyªn vÑn do vËy chñ xe ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng thiÖt h¹i cña hµng ho¸ mµ hä nhËn chuyªn chë x¶y ra do lçi cña hä hoÆc ngêi lµm c«ng cho hä. V× vËy, ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm lµ TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi thiÖt h¹i cña hµng ho¸ ®îc vËn chuyÓn trªn xe theo hîp ®ång vËn chuyÓn gi÷a chñ xe vµ chñ hµng, ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh t¹i thÓ lÖ vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng «t« ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 1690/Q§- VT ngµy 15/09/1990 cña Bé giao th«ng vËn t¶i vµ Bu ®iÖn.

Hµng ho¸ ë ®©y lµ hµng ho¸ th«ng thêng kh«ng thuéc nhãm hµng cÊm kinh doanh, vËn chuyÓn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Cßn ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt nh vµng b¹c, ®¸ quý, ®å cæ, tranh cæ, hµi cè, tiÒn… chØ ®îc b¶o hiÓm khi cã tho¶ thuËn riªng gi÷a chñ hµng víi bªn nhËn b¶o hiÓm.

b. Ph¹m vi b¶o hiÓm:Ph¹m vi b¶o hiÓm ë ®©y lµ TNDS cña chñ xe ®èi víi

hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn xe; lµ sè tiÒn chñ xe ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng cho chñ hµng khi cã tai n¹n lµm thiÖt h¹i vÒ hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn xe theo hîp ®ång vËn chuyÓn.

Ngoµi ra, nhµ b¶o hiÓm cßn thanh to¸n cho chñ xe çc chi phÝ hîp lý vµ cÇn thiÕt nh»m:

- Ng¨n ngõa, gi¶m nhÑ tæn thÊt cho hµng ho¸.- B¶o qu¶n, xÕp dì, lu kho, lu b·i hµng ho¸ trong qu¸

tr×nh vËn chuyÓn do hËu qu¶ cña tai n¹n.- Chi phÝ gi¸m ®Þnh tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm b¶o

hiÓm.Çc ®iÒu kho¶n lo¹i trõ:Nhµ b¶o hiÓm kh«ng nhËn b¶o hiÓm vµ båi thêng cho

nh÷ng thiÖt h¹i hµng ho¸ trong nh÷ng trêng hîp sau:- Vi ph¹m çc ®iÒu kho¶n lo¹i trõ trong b¶o hiÓm TNDS

cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba.- Hµng ho¸ lu th«ng tr¸i phÐp.



- TiÒn, c¸c lo¹i Ên chØ, hãa ®¬n cã gi¸ trÞ nh tiÒn, ®å cæ, trang ¶nh quý hiÕm, thi hµi, hµi cèt, vµng b¹c, ®¸ quý …

- MÊt c¾p, trém cíp.- Tæn thÊt hµng hãa do b¾t gi÷ cña c¬ quan chøc n¨ng

Nhµ Níc.- Tæn thÊt hµng hãa do bÞ x« lÖch, va ®Ëp trong qu¸

tr×nh vËn chuyÓn mµ kh«ng ph¶i do va ®Ëp, lËt ®æ. - Xe «t« kh«ng thÝch hîp víi lo¹i hµng ho¸ chuyªn chë.

c. Sè tiÒn b¶o hiÓm:§èi víi b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi hµng

ho¸ chuyªn chë trªn xe, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng giíi h¹n møc tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi mét tÊn träng t¶i ®¨ng ký b¶o hiÓm trong mét vô tai n¹n. Cô thÓ:

Sè tiÒn b¶o hiÓm = Møc tr¸ch nhiÖm x Sè tÊn träng t¶i ®¨ng ký b¶o hiÓm.

d. PhÝ b¶o hiÓm: PhÝ b¶o hiÓm trong b¶o hiÓm TNDS chñ xe c¬ giíi

®èi víi hµng ho¸ vËn chuyÓn trªn xe ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

P = R x M x GTrong ®ã:

P- PhÝ b¶o hiÓmR- Tû lÖ phÝ b¶o hiÓmM- Møc tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm / tÊnG- Sè tÊn träng t¶i ®¨ng ký b¶o hiÓm

BiÓu phÝ cô thÓ c«ng ty Pjico ¸p dông tõ ngµy 18/04/2003 nh sau:B¶ng 5: BiÓu phÝ b¶o hiÓm TNDS ®èi víi hµng ho¸ chuyªn chë trªn xe t¹i Pjico. (§¬n vÞ: §ång)

Lo¹i xe TÊnPhÝ b¶o

hiÓm VATXe chë hµng kinh doanh vËn t¶i, xe

chë hµng ®«ng l¹nh.T¶i 0,5 tÊn 0,5 27.273 2.727T¶i 1 tÊn 1 54.545 5.455

T¶i 1,5 tÊn 1,5 81.818 8.182T¶i 2 tÊn 2 109.091 10.909

T¶i 2,5 tÊn 2,5 136.364 13.636



T¶i 3 tÊn 3 163.636 16.364T¶i 5 tÊn 5 272.727 27.273T¶i 7 tÊn 7 381.818 38.182T¶i 8 tÊn 8 436.364 43.636T¶i 9 tÊn 9 490.909 49.091

T¶i 10 tÊn 10 545.455 54.545 (Nguån:

C«ng ty Pjico)

IV. VÊn ®Ò trôc lîi trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

1. Kh¸i niÖm trôc lîi b¶o hiÓm.Cïng víi sù lín m¹nh cña thÞ trêng b¶o hiÓm, sè lîng ngêi

tham gia b¶o hiÓm xe c¬ giíi ngµy cµng nhiÒu, thÞ trêng b¶o hiÓm xe c¬ giíi ngµy cµng më réng. Bªn c¹nh nh÷ng ng-êi thùc sù muèn tham gia b¶o hiÓm ®Ó b¶o vÖ, æn ®Þnh cuéc sèng cña m×nh khi kh«ng may gÆp rñi ro, th× ®· xuÊt hiÖn kh«ng Ýt kh¸ch hµng lîi dông b¶o hiÓm ®Ó lµm lîi cho b¶n th©n m×nh mét çch phi ph¸p. §ã chÝnh lµ hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm.

VËy: “Trôc lîi b¶o hiÓm lµ tÊt c¶ çc hµnh vi cè t×nh gian dèi, lõa ®¶o cã thÓ cã chñ ý ngay tõ khi tham gia b¶o hiÓm hoÆc ph¸t sinh sau khi ®· x¶y ra rñi ro cho ®èi tîng ®-îc b¶o hiÓm nh»m chiÕm ®o¹t mét sè tiÒn tõ doanh nghiÖp b¶o hiÓm mµ ®¸ng lý ra hä kh«ng ®îc hëng”.

Trôc lîi b¶o hiÓm cßn ®îc quan niÖm lµ gian lËn trong b¶o hiÓm. Trªn thÕ giíi, hiÖn tîng nµy ®îc biÕt ®Õn nh lµ mét vÊn ®Ò nhøc nhèi ®èi víi çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm. NhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· ph¶i bá ra kh¸ nhiÒu tiÒn ®Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò trôc lîi b¶o hiÓm, song sè vô gian lËn vÉn t¨ng theo thêi gian vµ h×nh thøc ngµy cµng tinh vi, thñ ®o¹n ngµy cµng s¾c s¶o. Trôc lîi b¶o hiÓm diÔn ra hÇu hÕt çc nghiÖp vô b¶o hiÓm vµ bÊt cø níc nµo ®· triÓn khai b¶o hiÓm th¬ng m¹i th× ë níc ®ã sÏ cã trôc lîi b¶o hiÓm. Theo HiÖp héi çc h·ng b¶o hiÓm ch©u ¢u, hµng n¨m hä bÞ thiÖt h¹i v× trôc lîi b¶o hiÓm kh«ng díi 10 tû USD, chiÕm gÇn



2,5% sè phÝ b¶o hiÓm, trong ®ã trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ nhiÒu nhÊt.

2. T×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi ë mét sè níc trªn thÕ giíi.

Tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, ho¹t ®éng cña ngµnh b¶o hiÓm ®· vµ ®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña m×nh ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. §ång thêi cïng víi xu híng ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thÞ trêng b¶o hiÓm thÕ giíi còng ngµy mét ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh nªn nh÷ng tËp ®oµn b¶o hiÓm lín vÒ quy m« còng nh tiÒm lùc kinh tÕ víi sè vèn khæng lå nh thÞ trêng b¶o hiÓm Lloyd’, thÞ trêng b¶o hiÓm Bermula … §i ®«i víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña thÞ trêng b¶o hiÓm th× hiÖn tîng gian lËn, lõa ®¶o cña kh¸ch hµng trªn thÕ giíi còng ngµy mét t¨ng vµ ngµy cµng trë nªn nghiªm träng.

Theo th«ng tin cña hiÖp héi b¶o hiÓm Anh quèc (ABT), n¨m 2003 sè tiÒn chi phÝ cho çc vô båi thêng gian lËn lªn tíi 1,1 tû USD t¨ng 8% so víi n¨m 2002. Trong ®ã:

- B¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ 481 triÖu USD, t¨ng 10 lÇn so víi n¨m 2002.

- B¶o hiÓm tai n¹n con ngêi, du lÞch lµ 287 triÖu USD, t¨ng 20% so víi n¨m 2002.

- B¶o hiÓm tµi s¶n (trong lÜnh vùc kinh doanh) lµ 74 triÖu USD, t¨ng 20% so víi n¨m 2002.

Cßn t¹i Mü, C«ng ty Infoglige bang Texas ®a ra sè liÖu vÒ lõa ®¶o b¶o hiÓm ®èi víi xe c¬ giíi “®¹t” 16 tû USD/n¨m.

T¹i Ph¸p chØ riªng çc yªu cÇu gian lËn vÒ ch¸y, mÊt c¾p xe h¬i vµ mÊt trém t¹i nhµ, çc h·ng b¶o hiÓm Ph¸p ®· ph¶i tr¶ gÇn 12 tû FR. Cßn sè nµy ë Canada lµ 1,3 - 2 tû USD. (Theo t¹p chÝ : “Tµi chÝnh quèc tÕ n¨m 2004).

3. Çc h×nh thøc cña trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi ë ViÖt Nam.

Trôc lîi b¶o hiÓm ®· trë thµnh mét hiÖn tîng phæ biÕn, nã cã ë tÊt c¶ çc c«ng ty b¶o hiÓm trong nhiÒu nghiÖp vô nhng phæ biÕn nhÊt vÉn lµ trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Møc ®é vµ çch thøc trôc lîi trong nghiÖp vô nµy ngµy cµng tinh



vi vµ ®a d¹ng h¬n. Çc biÓu hiÖn cña trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi thêng gÆp lµ:

a. Hîp lý ho¸ ngµy tai n¹n vµ hiÖu lùc b¶o hiÓm:Cã thÓ do v« t×nh hay cè ý, chñ xe ®· kh«ng mua b¶o

hiÓm vµ khi tai n¹n x¶y ra, chñ xe ph¶i ®èi mÆt víi khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn ®· h×nh thµnh ý ®å gian lËn ®Ó ®îc nhËn tiÒn båi thêng. Tai n¹n x¶y ra n»m ngoµi thêi h¹n b¶o hiÓm, ngêi trôc lîi sÏ t×m mäi çch ®Ó hîp lý ho¸ ngµy tai n¹n vµ hiÖu lùc b¶o hiÓm. Cã hai çch ®Ó thùc hiÖn:

Ghi l¹i ngµy tai n¹n:- BÞ tai n¹n råi míi mua hîp ®ång b¶o hiÓm: trong hå

s¬ ngµy x¶y ra tai n¹n sÏ ®îc ghi sau so víi ngµy thùc tÕ.- BÞ tai n¹n khi ®· hÕt h¹n hîp ®ång b¶o hiÓm: trong hå

s¬ ngµy x¶y ra tai n¹n sÏ ®îc ghi tríc so víi ngµy bÞ tai n¹n thùc tÕ.

Trong c¶ hai trêng hîp trªn ngêi trôc lîi b¶o hiÓm thêng th«ng ®ång hoÆc t×m mäi çch mua chuéc nh©n viªn c¬ quan chøc n¨ng ®Ó ghi sai ngµy x¶y ra tai n¹n trong çc biªn b¶n tai n¹n.

Ghi lïi ngµy trªn giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm:Lµ hµnh vi ngêi trôc lîi b¶o hiÓm th«ng ®ång víi ngêi

b¸n b¶o hiÓm ghi lïi ngµy b¸n b¶o hiÓm vÒ tríc trªn giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, do ®ã qu¶n lý ngêi b¸n b¶o hiÓm lµ nhiÖm vô chÝnh.

b. Thay ®æi t×nh tiÕt vô tai n¹n:- Thay ®æi ngêi l¸i xe cã giÊy phÐp l¸i xe hîp lÖ (tai n¹n

do l¸i xe kh«ng cã b»ng l¸i hoÆc b»ng l¸i kh«ng cã hiÖu lùc).- Söa ch÷a hiÖu lùc b»ng l¸i (do hÕt h¹n hoÆc kh«ng

phï hîp víi lo¹i xe ®îc l¸i).- Thay ®æi lçi, nguyªn nh©n trong vô tai n¹n.

c. T¹o hiÖn trêng gi¶:- §a xe tõ n¬i x¶y ra tai n¹n ®Õn n¬i kh¸c lËp biªn b¶n.- Thay ®æi biÓn sè xe kh«ng bÞ tai n¹n ®· mua b¶o

hiÓm vµo xe bÞ tai n¹n kh«ng mua b¶o hiÓm ®Ó chôp ¶nh, kh¸m nghiÖm, lËp biªn b¶n.

Sè tiÒn nh»m trôc lîi ë h×nh thøc nµy thêng lín.



d. Khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt: §èi víi b¶o hiÓm TNDS: Khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt

hoÆc sè tiÒn ph¶i båi thêng cho ngêi thø ba, ®a tµi s¶n hoÆc hµng hãa h háng (®èi víi b¶o hiÓm TNDS ®èi víi hµng ho¸) kh«ng do tai n¹n vµo hiÖn trêng tai n¹n hoÆc biªn b¶n tai n¹n.

§èi víi b¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe:- §a b¸o gi¸ söa ch÷a cao h¬n so víi thùc tÕ, thóc Ðp

c«ng ty b¶o hiÓm chÊp nhËn ph¬ng ¸n kh¾c phôc hËu qu¶ bÊt hîp lý nh thiÖt h¹i bé phËn xe nhÑ nhng ®ßi thay míi.

- Kh«ng thiÖt h¹i, kh«ng söa ch÷a nhng còng kª khai ®-a vµo hîp ®ång söa ch÷a.

- Söa ch÷a, thay thÕ ngay c¶ nh÷ng bé phËn h hang kh«ng do tai n¹n hoÆc bÞ tai n¹n tõ tríc khi b¶o hiÓm.

- Thay thÕ nh÷ng vËt t cò, chÕ l¹i, … nhng kª khai thay míi.

- LÊy c¾p phô tïng xe (kÝnh, g¬ng), tµi s¶n, hµng ho¸ chë trªn xe thay vµo ®å ®· h háng.

e. LËp hå s¬ khiÕu n¹i nhiÒu lÇn:- Kh¸ch hµng mua b¶o hiÓm trïng ®Ó cã thÓ thu ®îc sè

tiÒn båi thêng nhiÒu h¬n gi¸ trÞ thiÖt h¹i.- Hai xe ®©m va víi nhau, chñ xe ®· ®îc chñ xe cã lçi

båi thêng nhng vÉn tiÕp tôc khiÕu n¹i ®ßi båi thêng.- Hai xe cïng cã lçi g©y thiÖt h¹i cho ngêi thø ba, c¶ hai

chñ xe ®Òu lËp hå s¬ vµ cïng quy lçi toµn bé thuéc vÒ mçi xe ®Ó ®îc båi thêng vÒ TNDS.

f. Cè ý g©y tai n¹n:H×nh thøc nµy thêng x¶y ra víi c¸c chñ xe ®ang trong

thêi kú khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, hä lËp ra mµn kÞch thu tiÒn båi thêng ®Ó chi tr¶ nî nÇn hay lÊy sè tiÒn ®Çu t vµo mét ph¬ng thøc kinh doanh kh¸c.

VÝ dô: tù ®èt xe, cho xe lao xuèng vùc, huû toµn bé xe, khi xe ®· bÞ tai n¹n th× ph¸ huû mét sè bé phËn kh¸c ®Ó ®-îc thay míi …



4. Nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña trôc lîi b¶o hiÓm.

a. Nguyªn nh©n:Nguyªn nh©n s©u xa thóc ®Èy hµnh vi gian lËn b¶o

hiÓm lµ xuÊt ph¸t tõ lßng tham cña con ngêi, hä cã thÓ t×m mäi çch ®Ó kiÕm lîi cho m×nh kÓ c¶ nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Së dÜ hä cã thÓ thµnh c«ng lµ do cã mét sè nguyªn nh©n sau:

• Nguyªn nh©n kh¸ch quan:- Nguyªn nh©n kh¸ch quan ®Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn lµ sù

thiÕu chÆt chÏ cña hÖ thèng hµnh lang ph¸p lý ®· khiÕn çc c¬ quan chøc n¨ng n¬i láng trong viÖc ng¨n chÆn çc hµnh vi gian lËn b¶o hiÓm, do cha cã mét quy ®Þnh râ rµng, ®Çy ®ñ khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm hoÆc do trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cha ®îc nghiªm minh, chñ xe sÏ thùc hiÖn hµnh vi gian lËn cña m×nh nÕu hä biÕt ®îc r»ng cã thÓ l¸ch qua kÏ hë cña ph¸p luËt còng nh hä nghÜ r»ng nÕu bÞ ph¸t hiÖn còng kh«ng bÞ sù trõng trÞ cña ph¸p luËt.

- Do sù qu¶n lý láng lÎo cña çc c¬ quan chøc n¨ng thiÕu sù kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ xö lý. Theo nguyªn t¾c çc xe ®ang lu hµnh b¾t buéc ph¶i cã giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi ngêi thø ba, nhng kh«ng mÊy khi c¶nh s¸t giao th«ng hái tíi giÊy tê nµy do ®ã sÏ t¹o ra sù yªn t©m cho chñ xe khi kh«ng tham gia b¶o hiÓm, ®©y còng lµ c¬ héi gióp cho çc chñ xe tiÕn hµnh trôc lîi b¶o hiÓm.

- Kh«ng gian ®Þa lý còng lµ mét nguyªn nh©n ph¸t sinh hµnh vi gian lËn b¶o hiÓm. Nh ta ®· biÕt xe c¬ giíi cã tÝnh c¬ ®éng cao tham gia ho¹t ®éng trªn nhiÒu ®Þa bµn, nhiÒu khu vùc trong c¶ níc. Do ®ã ®èi víi nh÷ng vô tai n¹n x¶y ra ë xa, hoang v¾ng, Ýt ngêi qua l¹i khã cã thÓ gi÷ nguyªn hiÖn trêng, sù thay ®æi t×nh tiÕt hiÖn trêng cã lîi cho ngêi tham gia b¶o hiÓm lµ dÔ x¶y ra. Mµ ®Ó gi¸m ®Þnh kÞp thêi thêng ph¶i nhê çc c«ng ty kh¸c gi¸m ®Þnh hoÆc ph¶i nhê vµo biªn b¶n cña c«ng an, c¶nh s¸t khu vùc, mµ trong nh÷ng biªn b¶n nµy v× nhiÒu lý do cã thÓ kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng trung thùc …



- Tr×nh ®é l¸i xe rÊt cao hä am hiÓu vÒ xe cé, ®Þa h×nh ®i l¹i … hä cã thÓ t¹o ra nh÷ng vô tai n¹n ®¸nh l¹c h-íng c¬ quan b¶o hiÓm ®Ó lÊy tiÒn båi thêng cña c«ng ty b¶o hiÓm.

- Do gi¸ trÞ cña xe c¬ giíi lµ rÊt lín do ®ã khi x¶y ra tai n¹n sÏ lµm cho chñ xe bÞ kiÖt quÖ vÒ tµi chÝnh, gi¶m hoÆc thËm chÝ mÊt kh¶ n¨ng kinh doanh tiÕp, v× vËy ®©y lµ ®éng c¬ lín dÉn ®Õn hiÖn tîng çc chñ xe trôc lîi b¶o hiÓm.

- Bªn c¹nh nh÷ng nguyªn nh©n kh«ng n»m trong tÇm kiÓm so¸t cña con ngêi th× cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n cã thÓ ph¸t sinh tõ ý chÝ cña con ngêi nhng vÉn kh«ng thÓ ng¨n chÆn ®îc triÖt ®Ó.

• Nguyªn nh©n chñ quan: - Nguyªn nh©n chñ quan ®Çu tiªn ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ

hiÖn tîng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh gi÷a çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm trªn thÞ trêng b»ng ®ñ mäi thñ ®o¹n. Trong vßng mét n¨m, møc phÝ b¶o hiÓm b×nh qu©n ®· h¹ tíi 40%, ®Æc biÖt cã nh÷ng mÆt hµng phÝ b¶o hiÓm gi¶m tíi 70-80%. Trong khi ®ã hoa hång ®· t¨ng gÊp tõ 3- 4 lÇn møc quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh. Mét sè c«ng ty b¶o hiÓm ®· më réng ®iÒu kiÖn mét çch tho¸i qu¸, tr¸i víi th«ng lÖ b¶o hiÓm quèc tÕ mµ nh÷ng rñi ro nµy thuéc vÒ ngêi b¸n b¶o hiÓm. (Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 209- thø Hai- 13/12/2004).

- Do çc doanh nghiÖp lu«n ho¹t ®éng trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t, khèc liÖt nªn çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm lu«n ph¶i gi÷ bÝ mËt th«ng tin. ViÖc trao ®æi nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ kh¸ch hµng gi÷a çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm hÇu nh kh«ng cã. V× vËy, khi cã tai n¹n x¶y ra çc c«ng ty b¶o hiÓm còng tiÕn hµnh båi thêng mµ kh«ng xem xÐt t×nh h×nh ë çc doanh nghiÖp kh¸c dÉn ®Õn chñ xe cã thÓ ®îc hëng nhiÒu lÇn tiÒn båi thêng ë çc c«ng ty kh¸c nhau do hä b¶o hiÓm trïng, mµ theo nguyªn t¾c kh«ng ®îc b¶o hiÓm trïng trong b¶o hiÓm tµi s¶n.

- Còng do ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t, ®Ó n©ng cao doanh thu phÝ çc c«ng ty ®· ®¬n gi¶n ho¸ nhiÒu thñ tôc khi ký kÕt hîp ®ång còng nh khi x¶y ra tæn thÊt hoÆc khi ®¸nh gi¸ rñi ro xÐt nhËn b¶o



hiÓm, ®¬n gi¶n thñ tôc xÐt båi thêng … ®· t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn cho çc chñ xe lîi dông.

- NhËn thøc cña ngêi d©n vÒ ph¸p luËt cßn nhiÒu yÕu kÐm, nhÊt lµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ b¶o hiÓm. NhiÒu ngêi d©n nhËn thøc rÊt m¬ hå vÒ b¶o hiÓm vµ hä cho r»ng quü b¶o hiÓm gièng nh quü phóc lîi. Cho nªn ®· cã nh÷ng tr-êng hîp nãi sai sù thËt ®Ó gióp n¹n nh©n nhËn quyÒn lîi b¶o hiÓm …

- §èi víi nh÷ng trêng hîp khiÕu n¹i gian lËn bÞ c«ng ty b¶o hiÓm ph¸t hiÖn, çc c«ng ty cha cã biÖn ph¸p sö lý ®Ých ®¸ng mµ chØ míi dõng l¹i ë møc ®é tõ chèi båi thêng, ®iÒu nµy sÏ lµm cho çc chñ xe suy nghÜ theo mét híng tiªu cùc lµ cø lËp hå s¬ khiÕu n¹i nÕu qua ®îc th× nhËn tiÒn båi thêng cßn nÕu kh«ng ®îc th× còng kh«ng ph¶i nép ph¹t …

- Trong c«ng t¸c phßng chèng gian lËn b¶o hiÓm çc ®¹i lý khai th¸c vµ nh©n viªn gi¸m ®Þnh cã mét vai trß hÕt søc quan träng. C«ng viÖc cña hai chøc danh nµy ¶nh hëng ®Õn viÖc ng¨n ngõa vµ ph¸t hiÖn hµnh vi gian lËn c¶ khi ký kÕt hîp ®ång còng nh khi gi¶i quyÕt båi thêng. Do ®ã nh÷ng ngêi lµm trong hai bé phËn nµy ph¶i lµ nh÷ng ngêi cã t©m huyÕt víi nghÒ, phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, cã n¨ng lùc thùc sù … Tuy nhiªn mét thùc tÕ hiÖn nay lµ viÖc tuyÓn dông ®¹i lý cßn t¬ng ®èi dÔ dµng, qua loa, chñ yÕu lµ do quen biÕt … do ®ã nhiÒu nh©n viªn ®¹i lý còng cã hµnh vi gian lËn b¶o hiÓm cïng víi kh¸ch hµng… nÕu ®iÒu nµy x¶y ra th× sÏ g©y hËu qu¶ nghiªm thäng cho c«ng ty b¶o hiÓm.

- Tr×nh ®é cña nh©n viªn b¶o hiÓm cßn h¹n chÕ. §Æc biÖt ®èi víi ngµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam th× ®©y cßn lµ mét ®iÒu tr¨n trë, v× thÞ tr¬ng b¶o hiÓm ViÖt Nam cßn non trÎ, viÖc ®µo t¹o cho nh©n viªn cha ®îc coi träng, çc nh©n viªn cßn Ýt kinh nghiÖm trong c«ng t¸c phßng vµ chèng gian lËn b¶o hiÓm. Do nhiÒu nh©n viªn ch¹y theo møc doanh thu phÝ mµ quªn mÊt ®iÒu quan träng lµ khi tæn thÊt x¶y ra th× sè tiÒn båi thêng sÏ rÊt lín so víi møc phÝ thu ®îc nÕu nh khi ký hîp ®ång hä coi nhÑ kh©u ®¸nh gi¸ rñi ro ®Ó dÔ dµng ký ®îc hîp ®ång. §©y lµ mét ®iÒu tèt cho çc chñ xe lµm lîi bÊt chÝnh…

- Do t çch phÈm chÊt cña mét sè bé phËn nh©n viªn trong c«ng ty bÞ tho¸i ho¸, coi träng ®ång tiÒn h¬n c¶ tr¸ch



nhiÖm nghÒ nghiÖp. Hä cã thÓ ®¸nh gi¸ cao møc ®é tæn thÊt hoÆc v¹ch ®êng ®i níc bíc cho kh¸ch hµng lîi dông çc kÏ hë vÒ giÊy tê, vÒ thñ tôc gi¸m ®Þnh, båi thêng ®Ó trôc lîi … Nh÷ng ngêi nµy dÔ bÞ çc chñ xe lîi dông, mua chuéc ®Ó tiÕp tay cho hµnh vi gian lËn cña chñ xe. NÕu chñ xe ®îc båi thêng hä sÏ ®îc hëng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh, sù viÖc nµy cø diÔn ra th× çc chñ xe trôc lîi b¶o hiÓm ngµy cµng nhiÒu vµ do ®ã c«ng ty b¶o hiÓm còng ngµy cµng ph¶i chi nh÷ng kho¶n bÊt thêng lµm cho doanh thu gi¶m ®¸ng kÓ.

- Do sù th«ng ®ång gi÷a nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm cã hµnh vi gian lËn víi nh÷ng ngêi cã liªn quan nh: y, b¸c sü, nh÷ng ngêi lµm chøng trong çc vô tæn thÊt … VÝ dô, mua chuéc b¸c sü ®Ó dùng lªn bÖnh, lµm gi¶ hoÆc kª nh÷ng ®¬n thuèc ®¾t tiÒn ®Ó ®ßi ®îc sè tiÒn b¶o hiÓm nhiÒu h¬n.

b. HËu qu¶ cña trôc lîi b¶o hiÓm: HËu qu¶ trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi ngµy cµng trë lªn

phæ biÕn víi møc ®é ngµy cµng tinh vi, h×nh thøc ngµy cµng ®a d¹ng. ChÝnh v× thÕ mµ hËu qu¶ cña trôc lîi b¶o hiÓm ®Ó l¹i cã xu híng ngµy cµng nÆng nÒ vµ trÇm träng, kh«ng chØ ®èi víi çc c«ng ty b¶o hiÓm mµ cßn ®èi víi c¶ x· héi.

§èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm: - Ta cã thÓ nhËn thÊy nÕu kh«ng ng¨n chÆn ®îc hµnh

vi trôc lîi b¶o hiÓm sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn cña c«ng ty b¶o hiÓm. Mµ môc tiªu quan träng nhÊt cña hÇu hÕt çc doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng lµ lîi nhuËn.

Lîi nhuËn = Tæng thu – Tæng chi.Trong ®ã: Tæng chi = Chi båi thêng + Chi qu¶n lý

+ Chi kh¸c.- NÕu hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm kh«ng bÞ ph¸t hiÖn th×

nã sÏ lµm t¨ng chi båi thêng. NÕu çc hµnh vi ®ã bÞ ph¸t hiÖn th× nã sÏ lµm t¨ng chi qu¶n lý bëi lÏ chi phÝ cho mét cuéc ®iÒu tra trôc lîi thêng rÊt lín. ThËm chÝ cã trêng hîp nghi ngê c«ng ty tæ chøc ®iÒu tra nhng kh«ng ®ñ c¬ së tõ chèi båi thêng. Nh vËy c¶ chi båi thêng vµ chi qu¶n lý ®Òu lµm t¨ng chi phÝ ®iÒu nµy lµm gi¶m lîi nhuËn, hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty b¶o hiÓm bÞ h¹n chÕ.



- Do hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm ngµy cµng t¨ng nªn c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸m ®Þnh, ®iÒu tra, kiÓm tra, thanh tra. §iÒu nµy lµm t¨ng thêi gian gi¶i quyÕt båi thêng, ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh phôc håi tµi chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. Do ®ã ¶nh hëng xÊu ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm, lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh s¶n phÈm cña c«ng ty trªn thÞ trêng.

- Cã nhiÒu hµnh vi gian lËn víi hiÖu qu¶ hoµ gi¶i thÊp dÉn ®Õn kÐo dµi thêi gian gi¶i quyÕt trang chÊp, ¶nh hëng xÊu ®Õn uy tÝn cña c«ng ty.

- Trôc lîi b¶o hiÓm cßn lµm gi¶m sè lîng kh¸ch hµng hiÖn t¹i còng nh thu hót, hÊp dÉn çc kh¸ch hµng míi. Bëi b¶n chÊt cña b¶o hiÓm lµ ph¬ng ph¸p lËp quü dù tr÷ b»ng tiÒn do nh÷ng ngêi cã cïng kh¶ n¨ng gÆp mét rñi ro nµo ®ã ®ãng gãp t¹o nªn vµ ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn t¾c “sè ®«ng bï sè Ýt”. V× vËy, hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm ®îc thùc hiÖn th× kh«ng ai kh¸c chÝnh lµ çc kh¸ch hµng trung thùc sÏ ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶, do ®ã kh«ng ai d¹i g× tiÕp tôc tham gia hoÆc cã ý ®Þnh tham gia b¶o hiÓm. §ã lµ lý do lµm cho lîng kh¸ch hµng gi¶m ®i.

§èi víi Nhµ Níc vµ x· héi:- Khi lîi nhuËn cña c«ng ty b¶o hiÓm gi¶m th× çc

kho¶n ph¶i nép cho Ng©n s¸ch Nhµ Níc còng gi¶m. §iÒu nµy kÐo theo sù ®Çu t cho x· héi còng gi¶m vµ lîi Ých chung cña x· héi bÞ mÊt ®i lµ kh«ng nhá.

- Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do c¹nh tranh, nÕu çc hµnh vi gian lËn tiÕp diÔn sÏ lµm rèi lo¹n an ninh x· héi, lµm cho m«i trêng kinh doanh thiÕu lµnh m¹nh vµ thiÕu sù c«ng b»ng. Sù ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña mét sè c«ng ty b¶o hiÓm kÐo theo ®ã lµ nguån vèn ®Çu t gi¶m, lµm gi¶m çc ho¹t ®éng ®Çu t ë mét sè lÜnh vùc.

- §¶ng vµ Nhµ Níc ta ®ang híng tíi viÖc x©y dùng Nhµ Níc “d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. Nhng vÉn tån t¹i nh÷ng con ngêi tha ho¸ ®¹o ®øc, biÕn chÊt, thiÕu ý thøc chÊp hµng ph¸p luËt, chØ nghÜ tíi lîi Ých riªng cña ç nh©n m×nh b»ng çc hµnh vi gian dèi sÏ t¹o ra sù bÊt c«ng. Tõ ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng coi thêng ph¸p luËt g©y rèi trËt tù an ninh x· héi.



- Trôc lîi b¶o hiÓm cßn g©y ¶nh xÊu tíi ®¹o ®øc x· héi, kû c¬ng ph¸p luËt. TÝnh chÊt ph¸t triÓn vµ quy m« tæ chøc cña nh÷ng vô trôc lîi sÏ kÐo theo sù tha ho¸, biÕn chÊt cña çc çn bé, nh©n viªn trong ngµnh cã liªn quan. Nh÷ng hµnh vi tiªu cùc, th«ng ®ång víi nhau gian lËn tiÒn cña c«ng ty b¶o hiÓm sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho hµnh vi tham nhòng ph¸t triÓn ë c¶ nh÷ng ngµnh kh¸c trong nÒn kinh tÕ.

- NÒn kinh tÕ níc ta ®ang ph¸t triÓn, thÞ trêng b¶o hiÓm cßn non trÎ nªn nh÷ng hµnh vi gian lËn còng míi chØ ë d¹ng béc ph¸t, lÎ tÎ. Nhng nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi th× çc hµnh vi nµy sÏ ph¸p triÓn thµnh çc hµnh vi téi ph¹m cã tæ chøc. §ång thêi sÏ t¹o ra t©m lý coi thêng kû c¬ng ph¸p luËt.

• §èi víi kh¸ch hµng:Kh¸ch hµng lµ nh÷ng ngêi trung thùc sÏ bÞ thiÖt thßi vÒ

quyÒn lîi. Bëi v×, phÝ b¶o hiÓm mµ hä ph¶i nép l¹i dïng ®Ó chi tr¶ cho nh÷ng kho¶n tiÒn gian lËn kh«ng ®îc ph¸t hiÖn ra. Do vËy, nh÷ng doanh nghiÖp b¶o hiÓm nµo cã nhiÒu vô gian lËn sÏ cã møc phÝ b¶o hiÓm cao h¬n nh÷ng doanh nghiÖp kiªn quyÕt chèng vµ lo¹i trõ nh÷ng kÎ trôc lîi b¶o hiÓm.

Tãm l¹i, hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm ®· g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn kh«ng chØ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty mµ cßn ¶nh hëng tíi ®¹o ®øc x· héi vµ ph¸p luËt cña Nhµ Níc. Cuéc chiÕn chèng l¹i çc hµnh vi gian lËn nµy ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. §©y kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò riªng cña ngµnh b¶o hiÓm níc ta mµ cña tÊt c¶ çc níc trªn thÕ giíi.

5. Sù cÇn thiÕt ph¶i phßng chèng trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi:

G¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña x· héi lµ sù ph¸t triÓn cña ngµnh B¶o hiÓm víi sè ngêi tham gia b¶o hiÓm ngµy cµng gia t¨ng vµ thÞ trêng b¶o hiÓm ngµy cµng ®îc më réng. Nh-ng cã mét thùc tÕ ®¸ng buån lµ sè vô b¶o hiÓm còng nh møc ®é nghiªm träng cña mçi vô ngµy mét t¨ng ®Æc biÖt trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi. §Êu tranh chèng trôc lîi b¶o hiÓm lµ sù cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ çc níc trªn thÕ giíi.

T×nh tr¹ng trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi ë ViÖt Nam còng ngµy cµng trë lªn phøc t¹p. ViÖc phßng chèng gian lËn trong



b¶o hiÓm xe c¬ giíi còng trë thµnh mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt cã tÝnh chÊt kh¸ch quan v× mét sè lý do sau:

Sè vô trôc lîi b¶o hiÓm ngµy cµng t¨ng:§Õn n¨m 1998 tríc t×nh h×nh gian lËn b¶o hiÓm trong

c¶ níc ngµy cµng lín, ®Æc biÖt lµ trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Tæng C«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam ®· yªu cÇu çc c«ng ty thµnh viªn cña m×nh lµm b¸o ço vÒ t×nh h×nh khiÕu n¹n gian lËn b¶o hiÓm xe c¬ giíi kÕt qu¶ cho thÊy chØ tÝnh riªng n¨m 1997, trong hÖ thèng cña B¶o ViÖt ®· ph¸t hiÖn 224 vô gian lËn sè tiÒn íc tÝnh bÞ trôc lîi lµ 1 tû ®ång. HiÖn nay trªn thÞ trêng ViÖt Nam kh«ng chØ cã B¶o ViÖt ho¹t ®éng mµ cã B¶o Minh, Pjico… Do ®ã, kh«ng thÓ biÕt trong mét n¨m con sè çc vô trôc lîi b¶o hiÓm bÞ ph¸t hiÖn lµ bao nhiªu.

ChØ tÝnh riªng Pjico trong n¨m 2000 ph¸t hiÖn ra 32 vô gian lËn trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi, n¨m 2001 ph¸t hiÖn 48 vô, n¨m 2002 ph¸t hiÖn 53 vô nhng ®Õn n¨m 2004 th× sè vô gian lËn ph¸t hiÖn ®îc lµ 75 vô.

TÝnh chÊt nghiªm träng trong mçi vô ngµy cµng phøc t¹p:

- Hµnh vi gian lËn ban ®Çu mang tÝnh chÊt c¬ héi th-êng hay gÆp trong nh÷ng vô cã thiÖt h¹i nhá. Theo ph¸p luËt cña ViÖt Nam th× çc hµnh vi nµy cha ®ñ ®Ó cÊu thµnh téi ph¹m nhng nã còng ¶nh hëng xÊu ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

- Sau ®ã ®Õn çc hµnh vi mang tÝnh lîi dông, tøc lµ çc hµnh vi gian dèi d©n sù. Theo Bé LuËt D©n Sù níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam quy ®Þnh trong ®iÒu 142: “ Lõa dèi trong giao dÞch d©n sù lµ hµnh vi cè ý cña mét bªn nh»m lµm cho bªn kia hiÓu sai lÖch vÒ chñ thÓ, tÝnh chÊt cña ®èi tîng hoÆc néi dung cña giao dÞch nªn ®· x¸c lËp giao dÞch ®ã”.

ë ®©y ngêi gian lËn dïng çc h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó cho nhµ b¶o hiÓm hiÓu r»ng tæn thÊt hä gÆp ph¶i lµ lín h¬n thùc tÕ, nh»m ®ßi ®îc sè tiÒn båi thêng lín h¬n. Bao gåm çc hµnh vi sau ®©y:

- LËp hå s¬ ®ßi båi thêng khai t¨ng gi¸ trÞ tæn thÊt.

- Khai b¸o sai chÊt lîng thùc tÕ cña h¹ng môc tæn thÊt tríc tai n¹n



- Khai thªm h¹ng môc tæn thÊt kh«ng do tai n¹n g©y ra.

- Khai b¸o sai gi¸ trÞ sö dông cña ®èi tîng, thµnh phÇn bÞ tæn thÊt.

- Cho ®Õn çc hµnh vi gian lËn mang tÝnh chÊt “chiÕm ®o¹t”, cÊu thµnh téi ph¹m h×nh sù.

Theo luËt h×nh sù níc Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam:

§iÒu 134: “Ngêi nµo b»ng thñ ®o¹n gian dèi chiÕm ®o¹t tµi s¶n XHCN th× bÞ ph¹t tï…”.

§iÒu 157: “Ngêi nµo b»ng thñ ®o¹n gian dèi chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña ngêi kh¸c th× bÞ ph¹t tï…”

ë ®©y ngêi gian lËn ®· cè t×nh gian dèi ®Ó chiÕm ®o¹t mét sè tiÒn tõ nhµ b¶o hiÓm mµ ®¸ng lý ra hä kh«ng ®îc hëng. §ã lµ çc trêng hîp rñi ro g©y thiÖt h¹i cho ®èi t-îng b¶o hiÓm kh«ng thuéc tr¸ch nhiÖm cña nhµ b¶o hiÓm (ngoµi ph¹m vi b¶o hiÓm, ngoµi thêi h¹n b¶o hiÓm) nhng cè ý t¹o lËp hå s¬ gi¶ ®Ó ®ßi båi thêng:

- LËp hå s¬ tai n¹n gi¶ cho trêng hîp xe cã giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm cã hiÖu lùc ®Ó thu lîi bÊt chÝnh.

- LËp giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm ghi lïi ngµy hiÖu lùc cho xe bÞ tai n¹n tríc ®ã.

- LËp giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm cho xe bÞ tai n¹n tríc ®ã råi lµm hå s¬ tai n¹n ghi lïi ngµy tai n¹n.

- LËp hå s¬ gi¶ m¹o vÒ nguyªn nh©n tæn thÊt thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm ®Ó ®ßi båi thêng cho mét thiÖt h¹i kh«ng thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm.

HiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm nã lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh còng nh h×nh ¶nh cña C«ng ty trªn thÞ tr-êng. Nã lµm tha hãa biÕn chÊt vÒ ®¹o ®øc cña mét sè çn bé, lµm rèi ren kû c¬ng ph¸p luËt vµ mÊt c«ng b»ng x· héi.

V× vËy, phßng chèng gian lËn trong b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm xe c¬ giíi nãi riªng lµ hoµn toµn cÇn thiÕt vµ mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan.

6. Çc biÖn ph¸p phßng chèng trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi ë mét sè níc.

Trªn thÕ giíi, viÖc phßng chèng gian lËn b¶o hiÓm ®îc çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm hÕt søc coi träng. ë Ch©u ¢u,



çc tæ chøc b¶o hiÓm cho biÕt viÖc chèng gian lËn b¶o hiÓm lµ mét cuéc ®Êu tranh kh¸ tèn kÐm. Theo sè liÖu thèng kª cho thÊy r»ng viÖc kiÓm tra thô ®éng hoÆc chñ ®éng lµm tiªu tèn cña hä tõ 1- 3% tæng sè tiÒn chi tr¶ b¶o hiÓm nhng hä vÉn c¬ng quyÕt tiÕn hµnh. Do vËy, nhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· thµnh lËp çc ®éi, çc ban phßng chèng trôc lîi b¶o hiÓm cña riªng m×nh vµ çc biÖn ph¸p sau ®©y ®îc ¸p dông ë rÊt nhiÒu níc trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn mét sè níc tiªu biÓu nh Anh, Ph¸p, Mü, Canada.

• Kh«ng ngõng hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ b¶o hiÓm. §èi víi nh÷ng nghiÖp vô b¶o hiÓm mµ ph¸p luËt quy ®Þnh b¾t buéc kh¸ch hµng ph¶i tham gia cÇn cã sù phèi hîp víi çc c¬ quan chøc n¨ng kiÓm tra theo dâi vµ ®a ra nh÷ng møc tiÒn ph¹t thÝch ®¸ng cao h¬n møc phÝ b¶o hiÓm mµ hä ph¶i nép. Tiªu biÓu nh t¹i Anh Quèc, HiÖp héi b¶o hiÓm Anh (ABI) ®· vµ ®ang ph¸t ®éng mét chiÕn dÞch phèi hîp tÊt c¶ çc thµnh viªn c¬ quan cã liªn quan nh»m ng¨n chÆn, v¹ch mÆt nh÷ng kÎ gian lËn lõa ®¶o b¶o hiÓm. Hµng n¨m ABI ®· cïng víi lùc lîng C¶nh s¸t West Middland tæ chøc çc cuéc héi th¶o vÒ téi ph¹m vµ chèng téi ph¹m. N¨m 1998 ®· thèng nhÊt triÓn khai mét chiÕn dÞch réng r·i chèng l¹i viÖc gian lËn b¶o hiÓm trªn toµn níc Anh. LËp mét ®êng d©y nãng ®Ó tè ço nh÷ng kÎ gian lËn, lõa ®¶o b¶o hiÓm. Cßn t¹i Mü, nh»m môc ®Ých ng¨n chÆt téi ph¹m b¶o hiÓm, Héi ®ång thµnh phè Washingt¬n DC ®· ban hµnh mét ®¹o luËt ®Êu tranh chèng tÖ n¹n lõa ®¶o b¶o hiÓm, trong ®ã ®Æc biÖt kÎ gian lËn sÏ bÞ ph¹t 50.000 USD vµ kÌm theo 15 n¨m tï giam, ngoµi ra cßn ph¶i båi thêng kho¶n tiÒn chiÕm ®o¹t do lõa ®¶o. Çc nhµ b¶o hiÓm ®îc yªu cÇu ph¶i thiÕt lËp nh÷ng ch¬ng tr×nh cô thÓ nh»m b¶o vÖ vµ chèng lõa ®¶o b¶o hiÓm. Nh÷ng c«ng ty kh«ng thùc hiÖn ch¬ng tr×nh nµy sÏ bÞ ph¹t. §ång thêi cè g¾ng ®éng viªn khuyÕn khÝch c¬ quan C¶nh s¸t tham gia tÝch cùc vµo c«ng viÖc nµy.

• Doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i tæ chøc ®Çu mèi qu¶n lý, theo dâi vµ kiÓm tra chÆt chÏ çc çn bé, ®¹i lý vµ çc céng t¸c viªn khai th¸c b¶o hiÓm. Mét mÆt, ph¶i nh¾c nhë hä thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, mÆt kh¸c ph¶i ®Ò ra nh÷ng c¬ chÕ qu¶n lý phï hîp nh: PhÝ b¶o hiÓm thu ®îc trong ngµy, cuèi ngµy ph¶i nép; giÊy chøng



nhËn b¶o hiÓm cÊp trong ngµy ph¶i th«ng b¸o cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm vµo cuèi ngµy; khi kh¸ch hµng tham gia b¶o hiÓm víi sè tiÒn lín th× ph¶i b¸o ço vÒ doanh nghiÖp b¶o hiÓm kiÓm tra, theo dâi… tiªu biÓu nh t¹i Cana da: Cuéc ®Êu tranh chèng gian lËn b¶o hiÓm ë Canada do v¨n phßng b¶o hiÓm Canada (IBC) ®øng ®Çu. IBC tæ chøc ®¸nh gi¸, tæng kÕt kinh nghiÖm chèng gian lËn b¶o hiÓm cña tÊt c¶ çc c«ng ty b¶o hiÓm vµ so¹n th¶o mét gi¸o tr×nh ®Æc biÖt híng dÉn ho¹t ®éng chèng gian lËn b¶o hiÓm. Tæ chøc “ng¨n chÆn téi ph¹m” cña Canada tù nguyÖn ®øng ra ng¨n chÆn vµ ®iÒu tra mäi téi ph¹m, trong ®ã cã téi ph¹m gian lËn b¶o hiÓm. IBC cung cÊp cho c¶nh s¸t vµ lùc lîng ch÷a ch¸y sæ ghi nhí çc dÊu hiÖu nghi vÊn gian lËn b¶o hiÓm ®Ó hä lu ý. Tæng gi¸ trÞ gian lËn b¶o hiÓm tµi s¶n vµ çc tr-êng hîp rñi ro kho¶ng 1,3 tû USD/ n¨m (10-15% sè tiÒn ®ãng b¶o hiÓm).

Liªn ®oµn chèng gian lËn b¶o hiÓm thµnh lËp th¸ng 6/1994 ë Canada bao gåm ®¹i diÖn cña çc c«ng ty B¶o hiÓm, C¶nh s¸t, LuËt s ®oµn vµ ngêi tiªu dïng. Liªn ®oµn ®· ra b¶n tuyªn bè ®îc tÊt c¶ çc h·ng b¶o hiÓm ký vµ cam kÕt thùc hiÖn, ®ång thêi ®a ra ®Þnh nghÜa: “gian lËn b¶o hiÓm lµ mäi hµnh ®éng tiÕn hµnh víi môc ®Ých nhËn tiÒn b¶o hiÓm phi ph¸p tõ yªu cÇu gi¶ m¹o ®Õn t¨ng hay gi¶m çc yªu cÇu hîp ph¸p, tõ yªu cÇu gi¶ ®Õn gian lËn néi bé”.

§èi víi thÎ b¶o hiÓm liªn ®oµn híng dÉn nh sau:- ThÎ b¶o hiÓm ph¶i ®îc viÕt b»ng ng«n ng÷ ®¬n

gi¶n.- Çc yªu cÇu trong thÎ ph¶i ®îc ®iÒn ®Çy ®ñ.- Trong ®¬n xin tr¶ b¶o hiÓm ngêi viÕt ph¶i

chøng minh râ rµng tÊt c¶ nh÷ng khÝa c¹nh yªu cÇu cña m×nh.

- Khi ký l¹i hîp ®ång b¶o hiÓm ph¶i lu ý th«ng b¸o tÊt c¶ nh÷ng thay ®æi vËt chÊt vµ çc thay ®æi ®¸ng kÓ kh¸c cña ®èi tîng b¶o hiÓm.

- Thªm vµo ®iÒu kiÖn: ngêi b¶o hiÓm cã quyÒn yªu cÇu ngêi ®îc b¶o hiÓm gi¶i thÝch râ rµng sau khi x¶y ra thiÖt h¹i.

B¶o hiÓm «t« ph¶i tu©n thñ tr×nh tù kiÓm tra toµn bé tríc khi nhËn b¶o hiÓm. §Ó tr¸nh gian lËn trong b¶o hiÓm çc



®èi tîng th¬ng m¹i cÇn ph¶i ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. Mçi khi nhËn ®îc ®¬n b¶o hiÓm, C«ng ty b¶o hiÓm cã quyÒn xem xÐt “lÞch sö yªu cÇu b¶o hiÓm “ cña ®èi tîng (tÇn sè vµ khèi lîng b¶o hiÓm) tõ çc trung t©m t liÖu.

VÒ phÝa C«ng ty b¶o hiÓm, khi lµm giÊy tê b¶o hiÓm ph¶i:

- ChuÈn bÞ vµ ¸p dông çc biÖn ph¸p ®Æc biÖt ®Ó x¸c ®Þnh vµ lµm hå s¬ çc thiÖt h¹i ®¸ng nghi ngê.

- TiÕn hµnh ®iÒu tra tÊt c¶ çc trêng hîp kh¶ nghi vµ nÕu cã thÓ th× ¸p dông tÊt c¶ çc biÖn ph¸p ®Ó kh«i phôc çc kho¶n chi tr¶ bÊt hîp ph¸p.

- Thµnh lËp ban ®iÒu tra hoÆc b¾t buéc çc c«ng ty b¶o hiÓm hîp t¸c víi c¬ quan ®iÒu tra ®Æc biÖt cña çc h·ng b¶o hiÓm.

- Hîp t¸c víi chÝnh quyÒn vÒ çc yªu cÇu b¶o hiÓm kh«ng ®îc thanh to¸n gian lËn.

Muèn tõ chèi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm, C«ng ty b¶o hiÓm ph¶i chøng minh ®îc “tam gi¸c téi ph¹m” gåm ®éng c¬ gian lËn, kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ hËu qu¶ cña nã. C«ng viÖc nµy cã thÓ ®îc c«ng ty b¶o hiÓm tiÕn hµnh, cã trêng hîp cã c¶ sù tham gia cña çc chuyªn gia bªn ngoµi. Thªm vµo ®ã mét sè m¹ng líi çc c«ng ty ®Æc biÖt ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng nh ®¬n vÞ ®iÒu tra ®éc lËp theo yÒu cÇu cña c«ng ty b¶o hiÓm.

Trêng hîp thiÖt h¹i trªn 25.000 ®«la Canada b¾t buéc ph¶i ®iÒu tra, cßn díi 25.000 ®«la Canada th× chØ ®iÒu tra khi ®Æc biÖt nghi vÊn. §iÒu tra cña C«ng ty b¶o hiÓm lµ nh»m quyÕt ®Þnh tr¶ hay kh«ng tr¶ b¶o hiÓm, cßn cña C¶nh s¸t lµ xem xÐt cã dÊu hiÖu ph¹m téi h×nh sù hay kh«ng?

Ngoµi gian lËn tõ phÝa ngêi ®îc b¶o hiÓm cßn cã nh÷ng gian lËn néi bé tõ phÝa trung gian nh ®¹i lý, m«i giíi hay nh©n viªn b¶o hiÓm. §Ó chèng l¹i lo¹i nµy, tríc hÕt ph¶i lµm râ chøc n¨ng cña çc chuyªn gia x¸c ®Þnh quy m« thiÖt h¹i víi çc chuyªn gia thùc hiÖn tr¶ tiÒn cho çc thiÖt h¹i (kÓ c¶ bè trÝ hä ë çc v¨n phßng kh¸c nhau). C«ng ty b¶o hiÓm nªn thêng xuyªn lu©n chuyÓn çn bé, thay ®æi hÖ thèng, kiÓm tra ®Þnh kú t¹i chç vµ sö dông çc bé phËn ®éc lËp.



Ngêi ta cho r»ng, viÖc thay ®æi thêng xuyªn çc nh©n viªn qu¶n lý thiÖt h¹i ®· gi¶m ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng mãc ngoÆc gi÷a nh÷ng ngêi mu toan gian lËn trong thêi gian dµi

• Qu¸ tr×nh gi¸m ®Þnh– båi thêng, chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm ph¶i ®îc thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c vµ tr×nh tù mçi kh©u. nÕu thÊy nghi ngê mét lo¹i giÊy tê nµo ®ã hoÆc kh«ng râ vÒ thêi gian, kh«ng gian trong çc vô tæn thÊt cÇn x¸c minh l¹i ngay. NÕu thÊy cÇn thiÕt ph¶i b¸o ngay ®Ó doanh nghiÖp b¶o hiÓm tæ chøc ®iÒu tra x¸c, minh cho râ. Ngoµi ph¬ng ¸n ®iÒu tra ®éc lËp, cÇn tranh thñ sù gióp ®ì cña çc bªn cã liªn quan nh: c«ng an, y b¸c sü vµ nh÷ng ngêi lµm chøng… Tiªu biÓu nh t¹i Ph¸p: TÊt c¶ çc h·ng b¶o hiÓm cña Ph¸p ®Òu cã danh s¸ch nh÷ng kÎ lõa ®¶o b¶o hiÓm ®· bÞ toµ ¸n kÕt téi ®Ó kh«ng ký çc hîp ®ång b¶o hiÓm ®èi víi çc ®èi tîng nµy, qua ®ã nghiªn cøu kü hå s¬ çc vô gian lËn ®Ó t×m çc biÖn ph¸p phßng chèng. ë níc nµy, theo íc tÝnh cña çc c«ng ty b¶o hiÓm, chi phÝ cho viÖc ®iÒu tra gian lËn b¶o hiÓm tiªu tèn kho¶ng 1,5% tæng phÝ thu. MÆc dï vËy, çc c«ng ty b¶o hiÓm nµy vÉn tiÕn hµnh çc chiÕn dÞch chèng gian lËn b¶o hiÓm. Tiªu biÓu trong sè ®ã lµ c«ng ty b¶o hiÓm Ph¸p – UAP. Tõ n¨m 1980, trong bé phËn ®iÒu chØnh thua lç cña h·ng cã nhãm chèng gian lËn víi nhiÖm vô: ph©n tÝch tµi liÖu cña çc trêng hîp b¶o hiÓm kh¸c nhau, kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p cña chóng, lu ý nh÷ng th«ng tin tr¸i ngîc vµ nh÷ng sù kiÖn kh«ng phï hîp víi tõng tr-êng hîp:

- Nh÷ng ngêi tham gia vµo nhiÒu lo¹i b¶o hiÓm kh¸c nhau.

- Trêng hîp ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm ngay sau khi ký hîp ®ång b¶o hiÓm hay sau khi t¨ng tiÒn b¶o hiÓm.

- Trêng hîp t¨ng sè vô tai n¹n ngay cïng mét chç.- GiÊy yªu cÇu b¶o hiÓm kh«ng ph¶i do chÝnh ngêi ®îc

b¶o hiÓm hoÆc ngêi thõa hëng ®Ò nghÞ.§Ó c«ng t¸c ®iÒu tra cã hiÖu qu¶, h·ng UAP thêng céng

t¸c víi çc c¬ quan bªn ngoµi, ®Æc biÖt lµ sù tham gia cña C¶nh s¸t.

§Ó cã ®îc nh÷ng biÖn ph¸p nh trªn, çc C«ng ty b¶o hiÓm ë Ph¸p ®· cã sù thèng nhÊt trong hµng ®éng, xö lý th«ng tin kÞp thêi vµ qu¶n lý kh¸ch hµng rÊt chÆt chÏ.



§Æc biÖt ë Ph¸p cßn h×nh thµnh nh÷ng tæ chøc ®Æc biÖt ®Ó ®èi phã víi nh÷ng hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm mang tÝnh chÊt nguy hiÓm, x¶o tr¸ vµ h·ng ALFA lµ mét trrong nh÷ng tæ chøc nh vËy. Tæ chøc ALFA ®îc thµnh lËp n¨m 1989 cã trô së chÝnh t¹i Paris. Víi sù tËp trung çc th¸m tö trong lÜnh vùc b¶o hiÓm cã tr×nh ®é, trÝ th«ng minh vµ kh¶ n¨ng ph¸ ¸n tèt, ALFA ®· trë thµnh çnh tay ®¾c lùc cho çc h·ng b¶o hiÓm Ph¸p trong viÖc truy t×m téi ph¹m trôc lîi b¶o hiÓm, ALFA cã 80 th¸m tö t lµm viÖc trong ph¹m vi kh¾p níc Ph¸p, díi sù chØ ®¹o cña ban tham mu gåm 15 ng-êi, nh©n viªn ALFA cã tuæi trung b×nh 50 tuæi vµ ®Òu cã kinh nghiÖm qua thêi gian trong ngµnh c¶nh s¸t ®iÒu nµy lµ mét nguyªn nh©n khiÕn c«ng viÖc cña tæ chøc nµy lu«n thuËn lîi.

Çc cuéc ®iÒu tra mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian vµ tiÒn b¹c nhng nh÷ng chi phÝ ®ã kh«ng ph¶i lµ v« Ých.

Trªn ®©y lµ mét sè çc ph¬ng ph¸p, m« h×nh tæ chøc phßng chèng ng¨n chÆn gian lËn b¶o hiÓm ë mét sè níc tiªu biÓu trªn thÕ giíi mµ ph¬ng ph¸p cña hä ®· ®îc c¶ thÕ giíi tham kh¶o vËn dông. ViÖc vËn dông, häc hái çc níc ®i tríc ®Ó t×m ra cho m×nh mét gi¶i ph¸p phï hîp víi hoµn c¶nh thùc tiÔn lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt ®èi víi çc níc ®i sau trong ®ã cã ViÖt Nam.



Ch¬ng II. Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ t¹i c«ng ty Pjico.

I. S¬ lîc sù h×nh thµnh ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty Pjico.

1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty Pjico.

a. LÞch sö h×nh thµnh c«ng ty: ThÞ trêng b¶o hiÓm phi nh©n thä ViÖt Nam sau h¬n

30 n¨m chØ cã mét m×nh B¶o ViÖt “®¬n th¬ng ®éc m·” ho¹t ®éng th× ®Õn nay ngoµi Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn thªm nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c víi c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau, cã thÓ kÓ ®Õn c¸c c«ng ty sau:

- C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Petrolimex (PJICO);- C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Nhµ Rång (B¶o Long);



- C«ng ty b¶o hiÓm Thµnh Phè Hå ChÝ Minh (B¶o Minh);- C«ng ty b¶o hiÓm dÇu khÝ ViÖt Nam (PVIC);- C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Bu §iÖn (PTI);- C«ng ty liªn doanh b¶o hiÓm Quèc tÕ ViÖt Nam (VIA); ViÖc thÞ trêng b¶o hiÓm níc ta ®îc më réng lµ xuÊt

ph¸t tõ chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ ®a thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ Níc, mµ næi bËt lµ chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸ vµ ph¸t triÓn çc c«ng ty cæ phÇn theo LuËt c«ng ty n¨m 1990 v× thÕ sau n¨m 1994 mét lo¹t çc c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm ®· ra ®êi trong ®ã cã Pjico.

C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Petrolimex víi tªn gäi tiÕng anh lµ Petrolimex Joint- Stock Insurance Company, viÕt t¾t lµ PJICO ®· ra ®êi vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng vµo ngµy 15 th¸ng 6 n¨m 1995. C«ng ty lµ sù héi tô cña 8 cæ ®«ng lín trong ®ã cã 7 thµnh viªn s¸ng lËp vµ mét thµnh viªn tham gia. Çc thµnh viªn nµy ®· vµ ®ang cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña Pjico. Díi ®©y lµ çc cæ ®«ng s¸ng lËp:

- Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam (Petrolimex);- Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam (Vietcombank);- C«ng ty t¸i b¶o hiÓm quèc gia ViÖt Nam (Vinare);- Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam (VSC);- C«ng ty vËt t vµ thiÕt bÞ toµn bé (Matexim);- C«ng ty ®iÖn tö Hµ Néi (Hanel);- C«ng ty TNHH thiÕt bÞ an toµn (AT);C«ng ty Pjico lµ cæ phÇn ®Çu tiªn ho¹t ®éng kinh

doanh trong lÜnh vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä, do vËy, Pjico ®· ph¶i tr¶i qua kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n cña nh÷ng ngµy ®Çu ho¹t ®éng (V¹n sù khëi ®Çu nan), ®Æc biÖt khi çc ®iÒu kiÖn vÒ c¬ chÕ ph¸p luËt cßn cha ®Çy ®ñ, kh¸ch hµng cßn Ýt lßng tin. Nhng víi sù chØ ®¹o cña héi ®ång qu¶n trÞ, cña çc ban ngµnh liªn quan, ®ång thêi cïng víi sù ñng hé hîp t¸c gióp ®ì nhiÖt t×nh cña çc cæ ®«ng s¸ng lËp, kh¸ch hµng vµ ®Æc biÖt lµ sù nç lùc phÊn ®Êu cña toµn thÓ çn bé c«ng nh©n viªn, c«ng ty ®· tõng bíc ph¸t triÓn vµ t¹o dùng ®îc chç ®øng trªn thÞ trêng b¶o hiÓm ViÖt Nam.

b. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty:



Lµ mét c«ng ty cæ phÇn cã t çch ph¸p nh©n, tù chñ vÒ mÆt tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n ®éc lËp, Pjico rÊt chó träng tíi viÖc x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty sao cho chÆt chÏ ®ång thêi vÉn tu©n thñ theo trËt tù c¬ cÊu cña mét c«ng ty cæ phÇn. HiÖn nay, bé m¸y tæ chøc cña Pjico bao gåm çc bé phËn sau:

Héi ®ång qu¶n trÞ; Tæng gi¸m ®èc; Çc phã gi¸m ®èc; Çc phßng ban nghiÖp vô:

- Phßng tæ chøc çn bé;- Phßng tæng hîp;- Phßng thÞ trêng vµ qu¶n lý nghiÖp vô;- Ban thanh tra ph¸p chÕ;- Phßng b¶o hiÓm hµng h¶i;- Phßng b¶o hiÓm phi hµng h¶i;- Phßng b¶o hiÓm tµi s¶n ho¶ ho¹n;- Phßng t¸i b¶o hiÓm;- Phßng kÕ to¸n;- Phßng ®Çu t tÝn dông vµ thÞ trêng chøng kho¸n;- Phßng gi¸m ®Þnh båi thêng;- Bé phËn qu¶n lý ®¹i lý;

Çc v¨n phßng b¶o hiÓm t¹i Hµ Néi: KV1, KV2, KV3, KV4, KV5, KV6 vµ KV7.

Çc chi nh¸nh trùc thuéc t¹i 64 tØnh thµnh trªn toµn quèc.

c. Çc nghiÖp vô b¶o hiÓm triÓn khai:So víi nh÷ng ngµy ®Çu míi thµnh lËp, çc nghiÖp vô

b¶o hiÓm mµ c«ng ty triÓn khai ®· ®îc ®a d¹ng ho¸ vµ hoµn thiÖn lªn rÊt nhiÒu. §iÒu ®ã ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ b¶o hiÓm ngµy mét t¨ng lªn kh«ng chØ cña mçi mét ç nh©n mµ cßn c¶ çc tæ chøc ®ang ho¹t ®éng kinh doanh, s¶n xuÊt trªn ®Êt níc ViÖt Nam. HiÖn nay c«ng ty ®ang triÓn khai mét sè çc nghiÖp vô chÝnh sau:

NghiÖp vô b¶o hiÓm hµng h¶i:- B¶o hiÓm hµng hãa vËn chuyÓn b»ng ®êng

biÓn, ®êng bé, ®êng s«ng, ®êng hµng kh«ng;- B¶o hiÓm th©n tµu;



- B¶o hiÓm TNDS cña chñ tµu;- B¶o hiÓm nhµ thÇu ®ãng tµu;- B¶o hiÓm tµu s«ng, tµu ç;

NghiÖp vô b¶o hiÓm phi hµng h¶i:- B¶o hiÓm xe c¬ giíi;- B¶o hiÓm kÕt hîp con ngêi;- B¶o hiÓm häc sinh, sinh viªn, gi¸o viªn;- B¶o hiÓm båi thêng cho ngêi lao ®éng;- B¶o hiÓm kh¸ch du lÞch;- B¶o hiÓm hµnh kh¸ch;

NghiÖp vô b¶o hiÓm Kü thuËt vµ Tµi s¶n:- B¶o hiÓm mäi rñi ro vÒ x©y dùng l¾p ®Æt;- B¶o hiÓm ho¶ ho¹n vµ çc rñi ro ®Æc biÖt;- B¶o hiÓm mäi rñi ro c«ng nghiÖp;- B¶o hiÓm m¸y mãc;- B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm;- B¶o hiÓm hçn hîp tµi s¶n cho thuª mín;

NghiÖp vô t¸i b¶o hiÓm: bao gåm nhîng vµ nhËn çc nghiÖp vô b¶o hiÓm.

Çc ho¹t ®éng kh¸c:- Thùc hiÖn çc nghiÖp vô liªn quan tíi b¶o hiÓm

nh: Gi¸m ®Þnh, ®iÒu tra, tÝnh to¸n ph©n bæ tæn thÊt, ®¹i lý gi¸m ®Þnh tæn thÊt, ®¹i lý xÐt gi¶i quyÕt båi thêng vµ yªu cÇu ngêi thø ba båi hoµn.

- Hîp t¸c trong lÜnh vùc ®Çu t, tÝn dông, liªn doanh liªn kÕt víi çc b¹n hµng trong vµ ngoµi níc.

2. T×nh h×nh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.

a. C«ng t¸c triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico:

Víi ph¬ng ch©m “Pjico lu«n cïng b¹n v÷ng tay l¸i”, nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· ®îc c«ng ty triÓn khai ngay tõ khi míi thµnh lËp. Theo thêi gian, nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· tõng bíc ®øng v÷ng vµ trë thµnh nghiÖp vô chñ ®¹o cña c«ng ty. §Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®·



lµm bïng næ çc ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dông. §©y lµ ®iÒu cÇn cho quy luËt “sè ®«ng bï sè Ýt” trong kinh doanh b¶o hiÓm. Do vËy, nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi cã nhiÒu thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn vµ më réng.

HiÖn nay c«ng ty ®ang triÓn khai tÊt c¶ çc lo¹i h×nh cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi, bao gåm:

Çc lo¹i h×nh b¶o hiÓm xe c¬ giíi b¾t buéc:- B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba

nghiÖp vô nµy gåm: B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe «t« ®èi víi ngêi thø ba vµ b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe m¸y ®èi víi ngêi thø ba.

- B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi hµnh kh¸ch trªn xe. Çc lo¹i h×nh b¶o hiÓm xe c¬ giíi tù nguyÖn:- B¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe. - B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi hµng ho¸

chuyªn chë trªn xe.- B¶o hiÓm tai n¹n l¸i, phô xe vµ ngêi ngåi trªn. §Ó biÕt cô thÓ t×nh h×nh khai th¸c nghiÖp vô b¶o

hiÓm xe c¬ giíi t¹i Pjico ta xem xÐt nh÷ng môc cô thÓ sau:• T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch khai th¸c:

NghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng, cã tÝnh c¹nh tranh cao, cã thÕ m¹nh t¹o ra uy tÝn cho Pjico ®ång thêi lµ nghiÖp vô cã doanh thu chñ ®¹o.

§Ó chøng minh ®©y lµ nghiÖp vô cã doanh thu chñ ®¹o ta xem xÐt b¶ng sau:B¶ng 6: T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch khai th¸c b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i Pjico giai ®o¹n 2000- 2004.

ChØ tiªuN¨m

KÕ ho¹ch(Tr.®)

Thùc hiÖn

(Tr.®)

Tèc ®é t¨ng tr-ëng (%)

Møc ®¹t kÕ ho¹ch

(%)2000 23.150 28.400 37,4 122,72001 32.600 42.436 49,4 129,92002 53.894 60.981 43,7 113,12003 55.941 66.669 9,32 119,12004 64.978 77.568 16,34 119,4


Ph©n tÝch sè liÖu b¶ng trªn ta thÊy:



- Doanh thu cña nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi liªn tôc t¨ng n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. ChØ trong vßng 5 n¨m doanh thu phÝ ®· t¨ng 2,7 lÇn (n¨m 2000 doanh thu chØ ®¹t 28.400 triÖu ®ång nhng ®Õn n¨m 2004 doanh thu ®· ®¹t 77.568 triÖu ®ång) ®iÒu nµy cã ®îc lµ nhê c«ng ty lu«n coi s¶n phÈm b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm chñ ®¹o.

- Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n ®¹t 31% ®iÒu nµy nãi lªn sù nçi lùc rÊt lín cña ®éi ngò nh©n viªn khai th¸c cña c«ng ty. §Æc biÖt trong 3 n¨m 2000, 2001 vµ 2002 tèc ®é t¨ng trëng rÊt cao (2000 ®¹t 37,4%; n¨m 2001 ®¹t 49,4%; n¨m 2002 ®¹t 43,7%) ®ã lµ nhê sù hoµn thiÖn dÇn vÒ c¬ chÕ, tæ chøc cña c«ng ty vµ còng lµ nh÷ng n¨m Pjico nç lùc x©y dùng h×nh ¶nh cña m×nh trªn thÞ trêng. §¸ng chó ý lµ n¨m 2001 n¨m cã sù t¨ng trëng cao nhÊt tõ tríc tíi nay ®ã còng lµ n¨m ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña Pjico víi 64 chi nh¸nh trªn kh¾p tØnh, thµnh trong c¶ níc. Trong hai n¨m trë l¹i ®©y 2003 vµ 2004 tèc ®é t¨ng trëng cã gi¸m sót ®iÒu nµy ®îc gi¶i thÝch ®ã lµ do sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ trêng cña nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c.

• T×nh h×nh khai th¸c tõng nghiÖp vô cô thÓ:Trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi cã rÊt nhiÒu nghiÖp vô vµ

mçi nghiÖp vô l¹i cã tÝnh ®Æc thï riªng ®iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao ®éi ngò nh©n viªn khai th¸c ph¶i lu«n hoµn thiÖn m×nh ®Ó ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng còng nh n©ng cao thu nhËp cho b¶n th©n vµ doanh thu cho c«ng ty.

§Ó biÕt cô thÓ t×nh h×nh khai th¸c cña tõng nghiÖp vô ta xem xÐt b¶ng sau:B¶ng 7: Doanh thu phÝ c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i Pjico giai ®o¹n 2000- 2004.(§¬n vÞ: Tr. ®)

STT

NghiÖp vô

2000 2001 2002 2003 2004

1 TNDS «t« 9.054 13.900

19.974

21.731

25.299

2 TNDS xe m¸y

557 1.705 2.450 2.673 3.178

3 TNDS ®èi 137 132 190 204 229



víi hµnh kh¸ch

4 TNDS ®èi víi hµng

ho¸

752 712 1.023 1.078 1.208

5 VËt chÊt «t«

15.742

22.802

32.766

36.096

42.017

6 VËt chÊt xe m¸y

153 44 63 83 89

7 Tai n¹n l¸i phô xe vµ ngêi ngåi trªn xe

1.958 3.141 4.515 4.804 5.548

8 Céng: 28.400

42.436

60.981

66.669

77.568


Ph©n tÝch sè liÖu b¶ng trªn ta thÊy: - Doanh thu phÝ cña tÊt c¶ çc nghiÖp vô b¶o hiÓm

®Òu t¨ng n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. Riªng ®èi víi nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt xe m¸y doanh thu lµ kh«ng ®¸ng kÓ theo t«i nªn lo¹i bá nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy ®Ó ®ì tèn chi phÝ.

- Trong hai nghiÖp vô b¶o hiÓm TNDS vµ vËt chÊt cña «t« lµ hai nghiÖp vô chñ ®¹o. Tæng doanh thu phÝ cña hai nghiÖp vô nµy lu«n chiÕm trªn 85% tæng phÝ thu cña nghiÖp vô xe c¬ giíi. §Æc biÖt, trong 5 n¨m trë l¹i ®©y doanh thu phÝ cña hai nghiÖp vô nµy lu«n chiÕm trªn 86,5% tæng phÝ thu, ®iÒu nµy cho thÊy c«ng ty lu«n x¸c ®Þnh ®©y lµ hai nghiÖp vô hµng ®Çu vµ hÕt søc quan träng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi vµ Pjico lu«n nç lùc x©y dùng quan hÖ bÒn chÆt víi nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng, còng nh lu«n x¸c ®Þnh hai s¶n phÈm nµy lu«n ®i cïng víi nh÷ng chiÕc xe cña nh÷ng doanh nh©n thµnh ®¹t.

- B¶o hiÓm vËt chÊt «t« lµ nghiÖp vô cã doanh thu cao nhÊt trong tÊt c¶ çc nghiÖp vô cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi. NghiÖp vô nµy chiÕm tíi 55% trong tæng doanh thu vµo n¨m 2000, n¨m 2004 con sè nµy lµ 54,2% ®iÒu nµy cho thÊy ®©y lµ nghiÖp vô Pjico lu«n coi lµ thÕ m¹nh cña m×nh vµ çc chñ xe lu«n ý thøc ®îc ®©y lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm rÊt



cÇn thiÕt cho chiÕc xe cña m×nh. Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n cña nghiÖp vô nµy ®¹t 43% trong giai ®o¹n 2000- 2004. Trong ®ã, giai ®o¹n 2000- 2002 cã tèc ®é t¨ng trëng cao nhÊt (n¨m 2000 tèc ®é t¨ng trëng ®¹t 35,9%; n¨m 2001 ®¹t 44,8%; n¨m 2002 ®¹t 43,7%) ®Æc biÖt, n¨m 2001 tèc ®é t¨ng trëng ®¹t kû lôc tõ tríc tíi nay do trong giai ®o¹n nµy c«ng ty ®ang nç lùc x©y dùng th¬ng hiÖu cña m×nh trªn thÞ trêng. Trong hai n¨m trë l¹i ®©y tèc ®é t¨ng trëng cã gi¶m do sù lín m¹nh cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nhng doanh thu phÝ vÉn chiÕm tû träng cao trong tæng doanh thu.

- NghiÖp vô b¶o hiÓm TNDS «t« lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô quan träng vµ cã doanh thu ®¸ng kÓ chØ trong vßng 5 n¨m doanh thu phÝ b¶o hiÓm ®· t¨ng 2,8 lÇn (n¨m 2000 doanh thu ®¹t 9.054 triÖu ®ång ®Õn n¨m 2004 ®¹t 25.299 triÖu ®ång) vµ nghiÖp vô nµy cã tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n kh¸ cao 33,5% trong ®ã, cã nh÷ng thêi kú t¨ng ®ét biÕn ®ã lµ giai ®o¹n 2000 ®Õn 2002 (n¨m 2000 ®¹t 45%; n¨m 2001 ®¹t 53,52%; n¨m 2002 ®¹t 43,69%) trong hai n¨m trë l¹i ®©y tèc ®é t¨ng trëng cña nghiÖp vô nµy kh«ng cao cho dï ®©y lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm b¾t buéc (tõ n¨m 2003) nãi lªn sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng cña nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i cña nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c.

- S¶n phÈm b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe m¸y trong 4 n¨m gÇn ®©y ®· ®îc chó träng nhÊt lµ tõ n¨m 2003 khi nghiÖp vô nµy lµ nghiÖp vô b¾t buéc ®èi víi c¸c chñ ph¬ng tiÖn. ChØ trong vßng 5 n¨m doanh thu phÝ cña nghiÖp vô nµy ®· t¨ng 5,5 lÇn (n¨m 2000 doanh thu phÝ ®¹t 577 triÖu ®ång th× ®Õn n¨m 2004 ®¹t 3.178 triÖu ®ång). Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n cña nghiÖp vô nµy ®¹t 69,4% trong ®ã, cã thêi kú nghiÖp vô nµy t¨ng trëng kh«ng ®îc nh mong muèn vµo n¨m 2000 do lóc nµy lßng tin cña kh¸ch hµng víi Pjico cha nhiÒu vµ B¶o ViÖt cßn ®ang chiÕm u thÕ. Nhng còng tõ ®ã Pjico thùc hiÖn c¬ chÕ kho¸n doanh thu tíi tõng phßng KV lµm cho doanh thu cña nghiÖp vô nµy kh«ng ngõng t¨ng cao ®iÓn h×nh n¨m 2001 tèc ®é t¨ng trëng ®¹t con sè kû lôc 206,1%. Trong hai n¨m trë l¹i ®©y do sù c¹nh tranh khèc liÖt víi nh÷ng doanh nghiÖp b¶o hiÓm kh¸c lµ cho tèc ®é t¨ng trëng cã gi¶m sót, n¨m 2004 tèc ®é t¨ng tr-



ëng ®¹t 18,89% vµ doanh thu cña nghiÖp vô nµy ®· chiÕm 4% trong tæng doanh thu.

b. C«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt:Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh b¶o hiÓm, kiÓm

so¸t tæn thÊt lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng chÝnh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm, nhÊt lµ çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm phi nh©n thä. KiÓm so¸t tæn thÊt cã t¸c dông lµm gi¶m tÇn xuÊt hoÆc møc ®é trÇm träng cña çc tæn thÊt, v× thÕ nã kh«ng chØ lµ chøc n¨ng cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm mµ cßn lµ yªu cÇu bøc xóc cña ngêi tham gia b¶o hiÓm. Ngµy nay çc nhµ chuyªn m«n cña ngµnh b¶o hiÓm ®Òu thèng nhÊt r»ng, kiÓm so¸t tæn thÊt lµ sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a hai yÕu tè: §Ò phßng tæn thÊt vµ h¹n chÕ tæn thÊt. §Ò phßng tæn thÊt lµ çc biÖn ph¸p ®îc sö dông ®Ó h¹ thÊp tÇn suÊt tæn thÊt, hay nãi çch kh¸c lµ ®Ó ng¨n ngõa çc tæn thÊt x¶y ra. Cßn h¹n chÕ tæn thÊt lµ çc biÖn ph¸p sö dông nh»m lµm gi¶m møc ®ä trÇm träng cña çc tæn thÊt khi rñi ro x¶y ra. §èi víi çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm, ho¹t ®éng kiÓm so¸t tæn thÊt còng ®¸p øng ®îc tÊt c¶ çc môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Æt ra, ®ã lµ: Gi¶m chi båi thêng, t¨ng lîi nhuËn, ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng, thùc hiÖn ®îc nhu cÇu ph¸p lý vµ çc c«ng t¸c x· héi, nh©n ®¹o cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm. C«ng ty Pjico lu«n coi ho¹t ®éng kiÓm so¸t tæn thÊt lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt trong chu kú cña s¶n phÈm b¶o hiÓm xe c¬ giíi. C«ng ty lu«n x¸c ®Þnh nÕu cã lµm tèt kh©u nµy th×: chÊt lîng cña s¶n phÈm míi ®îc b¶o ®¶m, t¹o ®îc lßng tin cho kh¸ch hµng v× ch¼ng ai mua b¶o hiÓm l¹i muèn m×nh gÆp rñi ro còng nh thùc hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu mµ c«ng ty ®Ò ra.

Do vËy trong ho¹t ®éng kiÓm so¸t tæn thÊt cña m×nh c«ng ty lu«n ¸p dông triÖt ®Ó 3 kh©u chuyªn m«n:

• Mét lµ, kh¶o s¸t ®iÒu tra thùc tÕ, c«ng viÖc chñ yÕu cña kh©u nµy lµ ®iÒu tra, thu thËp çc th«ng tin liªn quan ®Õn ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm, ®Õn ®Æc ®iÓm cña rñi ro vµ liªn quan ®Õn chÝnh b¶n th©n kh¸ch hµng.

• Hai lµ, ph©n tÝch vµ t vÊn cho kh¸ch hµng trong c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro. Sau khi n¾m b¾t ®îc nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n ë kh©u ®iÒu tra kh¶o s¸t, kiÓm so¸t viªn tæn thÊt sÏ



ph©n tÝch nh÷ng tæn thÊt trong qu¸ khø cña kh¸ch hµng vµ t vÊn cho hä nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý rñi ro.

• Ba lµ, thùc hiÖn ch¬ng tr×nh qu¶n lý rñi ro. §©y lµ c«ng viÖc chñ yÕu thuéc vÒ phÝa ngêi tham gia b¶o hiÓm. Hä cã tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp thùc hiÖn ch¬ng tr×nh vµ sau khi thùc hiÖn doanh nghiÖp b¶o hiÓm cña c¸c kiÓm so¸t viªn tæn thÊt kiÓm tra xem ch¬ng tr×nh cã phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ hay kh«ng vµ t vÊn thªm nh÷ng dÞch vô t vÊn phï hîp.

Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty cßn sö dông biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý th«ng tin nh th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, vÒ c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm kh¸c, vÒ ®¹i lý… ®Ó cã thÓ t×m ra nh÷ng sai xãt, tõ ®ã rót kinh nghiÖm, ®iÒu chØnh cho tèt h¬n.

Nh vËy, ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn ®îc c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt th× hµng n¨m c«ng ty còng ph¶i chi ra mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh trong tæng phÝ b¶o hiÓm thu ®îc. T¹i Pjico, kho¶n chi nµy ®îc tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý nghiÖp vô.

Cô thÓ ta cã b¶ng chi qu¶n lý nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico giai ®o¹n 2000-2004 nh sau: B¶ng 8: T×nh h×nh chi qu¶n lý nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i Pjico giai ®o¹n 2000-2004. ChØ tiªuN¨m

Sè vô tæn thÊt(vô)

Chi qu¶n lý nghiÖp vô

(Tr.®)

Doanh thu (Tr.®)

Chi qu¶n lý nghiÖp vô / doanh thu phÝ (%)

2000 2.358 3.726 28.400 13,12001 2.948 5.814 42.436 13,72002 3.861 10.123 60.981 16,62003 3.856 10.607 66.669 15,92004 4.216 12.531 77.568 16,1


Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy:- C«ng ty rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n

chÕ tæn thÊt vµ coi ®©y lµ mét nhiÖm vô träng t©m. Ta nhËn thÊy r»ng giai ®o¹n 2000- 2004 cho dï doanh thu phÝ ®· t¨ng 2,7 lÇn (n¨m 2000 doanh thu phÝ ®¹t 28.400 triÖu ®ång; n¨m 2004 doanh thu phÝ ®¹t 77.568 triÖu ®ång) nh-



ng sè tiÒn doanh nghiÖp bá ra ®Ó chi qu¶n lý nghiÖp vô l¹i t¨ng tíi 3,3 lÇn (chi qu¶n lý nghiÖp vô n¨m 2000 lµ 3.726 triÖu ®ång; n¨m 2004 chi qu¶n lý nghiÖp vô lµ 12.531 triÖu ®ång).

- §Ó ®¶m b¶o ®îc çc môc tiªu c«ng ty ®· ®Ò ra th× c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt ph¶i lu«n ®îc t¨ng cêng v× nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña c«ng ty. B»ng chøng lµ tû lÖ gi÷a sè tiÒn chi qu¶n lý nghiÖp vô / doanh thu n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tríc vµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th× c«ng t¸c nµy cµng ®îc coi träng, hai n¨m trë l¹i ®©y tû lÖ nµy dÇn ®i vµo æn ®Þnh (dao ®éng kho¶ng 16% tæng doanh thu cña nghiÖp vô) do c¬ së h¹ tÇng ®· ®îc Nhµ Níc ®Çu t tèt h¬n tríc rÊt nhiÒu.

c. C«ng t¸c gi¸m ®Þnh- båi thêng:C«ng t¸c gi¸m ®Þnh- båi thêng lµ nh÷ng c«ng viÖc

thuéc dÞch vô sau b¸n hµng, cã t¸c ®éng ®Õn sù c¹nh tranh vµ uy tÝn cña C«ng ty. Do vËy c«ng ty Pjico rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c nµy.

• C«ng t¸c gi¸m ®Þnh tæn thÊt: Gi¸m ®Þnh tæn thÊt ®îc thùc hiÖn bëi çc chuyªn viªn gi¸m ®Þnh. ë nh÷ng níc ph¸p triÓn, chuyªn viªn gi¸m ®Þnh do doanh nghiÖp b¶o hiÓm trùc tiÕp chØ ®Þnh vµ lùa chän. Nhng phÇn lín çc níc chuyªn viªn gi¸m ®Þnh l¹i chÝnh lµ nh©n viªn cña b¶n th©n çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm. Do vËy chuyªn viªn gi¸m ®Þnh ph¶i ®¶m b¶o mét sè yªu cÇu sau:

- Ghi nhËn thiÖt h¹i ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c, kÞp thêi, kh¸ch quan vµ trung thùc. Ghi nhËn thiÖt h¹i tøc lµ ghi l¹i thùc tr¹ng vµ x¸c ®Þnh l¹i thiÖt h¹i, møc ®é trÇm träng vµ nguyªn nh©n g©y thiÖt h¹i. C«ng viÖc gi¸m ®Þnh chØ ®îc tiÕn hµnh khi bªn tham gia b¶o hiÓm hay doanh nghiÖp b¶o hiÓm yªu cÇu. §Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, mét sè nghiÖp vô b¶o hiÓm trong qu¸ tr×nh gi¸m ®Þnh ph¶i cã sù chøng kiÕn cña çc bªn cã liªn quan.

- §Ò xuÊt çc biÖn ph¸p b¶o qu¶n vµ phßng ngõa thiÖt h¹i, ph¶i kÞp thêi vµ ®óng quyÒn h¹n, khi rñi ro tæn thÊt x¶y ra, chuyªn viªn gi¸m ®Þnh cã nghÜa vô can thiÖp ®Ó gi¶m thiÓu ®é trÇm träng cña tæn thÊt vµ t×nh tr¹ng gia t¨ng thiÖt h¹i. NÕu ph¸t hiÖn tæn thÊt cã tÝnh hÖ thèng, chuyªn



viªn gi¸m ®Þnh ph¶i t×m hiÓu nguyªn nh©n, çch gi¶i quyÕt vµ th«ng b¸o cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· uû nhiÖm m×nh lµm ngêi gi¸m ®Þnh.

- Nh÷ng th«ng tin mµ chuyªn viªn gi¸m ®Þnh cung cÊp cho doanh nghiÖp b¶o hiÓm dï lµ tù nguyÖn, nhng néi dung cña nã lµ tÊt c¶ nh÷ng chi tiÕt vÒ nh÷ng sù kiÖn ®· x¶y ra vµ çc vÊn ®Ò liªn qua nh: Thùc tr¹ng hiÖn trêng n¬i x¶y ra tai n¹n, t×nh tr¹ng mÊt c¾p, çc quy ®Þnh cña c¬ quan c«ng an vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng… Nh÷ng th«ng tin nµy sÏ kh«ng cã gi¸ trÞ nÕu ®îc cung cÊp qu¸ muén, bëi v× nã kh«ng ®îc ®a ra th¶o luËn vµ lµm b»ng chøng khi lËp biªn b¶n gi¸m ®Þnh tæn thÊt.

• C«ng t¸c båi thêng: Båi thêng vµ chi tr¶ b¶o hiÓm lµ vÊn ®Ò träng t©m cña ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm. Bëi v× khi mua b¶o hiÓm, cã nghÜa lµ kh¸ch hµng ®· tr¶ tiÒn cho çc s¶n phÈm b¶o hiÓm vµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm cam kÕt båi thêng mét çch nhanh chãng vµ ®Çy ®ñ nÕu kh«ng may hä bÞ tæn thÊt. ChÝnh vµo thêi ®iÓm tæn thÊt x¶y ra, phÝa kh¸ch hµng thêng bÞ nh÷ng “có sèc” lín vÒ tinh thÇn, ®Æc biÖt lµ trong nh÷ng trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong hay th¬ng tËt toµn bé vÜnh viÔn. Vµo lóc nµy th× n¨ng lùc, sù trung thùc, tÝnh hiÖu qu¶, sù tÕ nhÞ vµ tÝnh nh©n ®¹o cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®îc thõa nhËn qua çch xö sù cña m×nh víi çc n¹n nh©n vµ sù kiÖn ®îc b¶o hiÓm. NÕu gi¶i quyÕt tèt th× ®ã lµ çch qu¶ng ço tèt nhÊt ®èi víi mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm. Do vËy, c«ng ty Pjico lu«n quan niÖm “Nh÷ng cam kÕt ®îc b¶o ®¶m b»ng vµng”.

Cô thÓ ta cã t×nh h×nh chi båi thêng çc nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty trong giai ®o¹n 2000- 2004 nh sau:B¶ng9: T×nh h×nh chi båi thêng nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.(§V: Tr.®ång)Stt

NghiÖp vô 2000

2001

2002

2003

2004

1TNDS «t« 5.623

10.441

16.037

17.063

20.035

2 TNDS xe m¸y 105 176 270 265 3013 TNDS ®èi víi hµnh

kh¸ch 125 273 419 443 5234 VËt chÊt «t« 9.045 14.33 22.01 24.25 28.61



4 7 8 55 VËt chÊt xe m¸y 141 41 63 76 786 TNDS ®èi víi hµng

ho¸ 229 256 393 375 4107 Tai n¹n l¸i, phô xe vµ ngêi ngåi

trªn xe 486 1.122 1.719 1.722 1.9908

Céng:16.65

426.64

340.91

844.20

251.95

29 Tû lÖ båi thêng (%)

(∑chi / ∑thu) 58,64 62,78 67,1 66,3 66,97 (Nguån: c«ng ty Pjico)

Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy:- B¶o hiÓm vËt chÊt «t« cã sè tiÒn båi thêng cao nhÊt

trong tÊt c¶ çc nghiÖp vô, ®©y còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu v× nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt «t« cã doanh thu cao nhÊt trong tÊt c¶ çc nghiÖp vô. Trong khi doanh thu phÝ cña nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt «t« cã tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh 43% th× tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh chi båi thêng vËt chÊt «t« lµ 36% (giai ®o¹n 200-2004) ®iÒu nµy cho thÊy nghiÖp vô nµy ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho c«ng ty vµ ®ãng vai trß chñ ®¹o.

- NghiÖp vô TNDS «t« lµ nghiÖp vô cã tèc ®é t¨ng tr-ëng doanh thu phÝ hµng n¨m kh¸ cao ®¹t 33,5% nhng ®i ®«i víi nã lµ sè tiÒn båi thêng còng t¨ng lªn mét çch chãng mÆt, t¨ng tíi 3,6 lÇn vµ tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n cña sè tiÒn båi thêng lµ 40,8% (giai ®o¹n 200-2004) cho thÊy r»ng nghiÖp vô nµy cã x¸c xuÊt rñi ro lµ rÊt cao do vËy c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt ph¶i ®îc coi träng. §Æc biÖt, n¨m 2001 vµ 2002 tèc ®é t¨ng trëng cña sè tiÒn båi thêng rÊt cao (n¨m 2001 ®¹t kû lôc 85,6%; n¨m 2002 ®¹t 55,5%) do trong nh÷ng n¨m nµy cã hiÖn tîng bïng næ sè lîng ph¬ng tiÖn xe c¬ giíi trong ®ã cã xe m¸y Trung quèc vµ hai n¨m trë l¹i ®©y tèc ®é nµy cã gi¶m do Nhµ níc ®· thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p b¶o hiÓm TNDS b¾t buéc.

- NghiÖp vô b¶o hiÓm TNDS ®èi víi xe m¸y cã sè tiÒn båi thêng rÊt khiªm tèn do ®Æc ®iÓm cña nghiÖp vô lµ b¾t buéc nªn chñ xe chØ mua ®Ó ®èi phã víi c¬ quan chøc n¨ng (CSGT) cã ngêi bÞ tai n¹n xong míi biÕt trong tói m×nh cã mua b¶o hiÓm do vËy, nh÷ng vô va ch¹m nhá thêng çc



chñ xe tù gi¶i quyÕt theo tho¶ thuËn kh«ng b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm biÕt cßn nh÷ng vô nghiªm träng th× c«ng ty míi biÕt vµ tiÕn hµnh båi thêng. Do ®ã, trong thêi gian tíi chóng ta ph¶i tæ chøc tuyªn truyÒn cho mäi ngêi d©n hiÓu mua b¶o hiÓm kh«ng ph¶i lµ b¾t buéc mµ cßn mang nhiÒu ý nghÜa to lín kh¸c.

Nh vËy, c«ng t¸c gi¸m ®Þnh tæn thÊt t¹i c«ng ty Pjico ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, gãp phÇn lµm cho c«ng t¸c båi thêng chÝnh x¸c vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao.

§Ó biÕt vÒ c«ng t¸c gi¸m ®Þnh- båi thêng t¹i Pjico ta xem xÐt b¶ng sau:

B¶ng 10:T×nh h×nh gi¸m ®Þnh- båi thêng t¹i c«ng ty Pjico giai ®o¹n 2000- 2004.Stt

ChØ tiªu §¬n vÞ

2000

2001

2002

2003

2004

1 Sè vô khiÕu n¹i ®ßi gi¶i quyÕt båi thêng

Vô 2.358

2.948

3.861

3.856

4.217

2 Sè vô gi¶i quyÕt båi thêng

Vô 2.287

2.858

3.762

3.741

4.087

3 Sè vô ph¸t hiÖn trôc lîi b¶o hiÓm

Vô32 48 53 64 75

4 Sè tiÒn båi thêng thùc tÕ

Tr.®

16.654

26.643

40.918

44.379

52.128

5 Sè vô tån ®äng Vô 39 42 46 51 556 Tû lÖ tån ®äng (5/1) % 1,65 1,42 1,19 1,32 1,37 Tû lÖ gi¶i quyÕt båi th-

êng (2/1)%

97,0 97 97,4 97 978 Sè tiÒn båi thêng thùc

tÕ/vô (4/2)

Tr.® 7,28 9,32

10,88

11,86

12,75

9 Chi qu¶n lý nghiÖp vô

Tr.®

3.726

5.814

10.123

10.607

12.531

10

Tæng chi nghiÖp vô (4+9)

Tr.®

20.380

32.457

51.041

54.986

64.659

11

Tû lÖ chi båi thêng (4/10)

%81,7 82,1 80,2 80,7 80,6


Ph©n tÝch sè liÖu b¶ng trªn ta thÊy:



- Sè vô gi¶i quyÕt båi thêng vµ sè vô ph¸t hiÖn trôc lîi b¶o hiÓm n¨m sau ®Òu cao h¬n n¨m tríc. §iÒu nµy cho thÊy c«ng t¸c gi¸m ®Þnh- båi thêng cña c«ng ty ngµy cµng chÝnh x¸c, kh¸ch quan vµ trung thùc h¬n. Riªng n¨m 2003 cã sè vô tæn thÊt ®ßi gi¶i quyÕt båi thêng kh¸ khiªm tèn ®iÒu nµy ®îc gi¶i thÝch do n¨m 2003 Bé tµi chÝnh ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 23/2003/Q§- BTC vÒ thùc hiÖn b¶o hiÓm TNDS b¾t buéc vµ còng trong n¨m nµy ChÝnh phñ chän lµ n¨m ph¸t ®éng chiÕn dÞch xo¸ “®iÓm ®en” trªn tuyÕn quèc lé.

- Tû lÖ tån ®äng hµng n¨m cña c«ng ty ë møc rÊt thÊp vµ tû lÖ gi¶i quyÕt båi thêng lu«n ®¹t trªn 97% ®iÒu nµy cho thÊy c«ng t¸c chi tr¶ b¶o hiÓm cña c«ng ty Pjico ®îc thùc hiÖn rÊt nhanh chãng vµ kÞp thêi gãp phÇn xoa dÞu sù mÊt m¸t cña kh¸ch hµng còng nh n©ng cao uy tÝn cña c«ng ty. Riªng n¨m 2000 lµ n¨m cã sè vô tån ®äng cao nhÊt tõ tríc ®Õn nay (chØ 1,65%) do nh÷ng vô tai n¹n vµo n¨m nµy x¶y ra qu¸ s¸t tÕt.

- Sè tiÒn båi thêng thùc tÕ trªn vô n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tríc ®iÒu nµy cho thÊy tæn thÊt ngµy cµng x¶y ra víi møc ®é trÇm träng h¬n ®ßi hái, c«ng ty ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thiÕt thùc h¬n n÷a nh»m h¹n chÕ tæn thÊt x¶y ra.

- Tû lÖ chi båi thêng= Sè tiÒn båi thêng thùc tÕ/ tæng chi nghiÖp vô. Tû lÖ nµy lu«n ®¹t trªn 80% cho thÊy r»ng c«ng ty rÊt chó träng ®Õn c«ng t¸c båi thêng, môc tiªu ®Æt ra trong nh÷ng n¨m tíi lµ c«ng ty ph¶i gi¶m sè tiÒn båi th-êng thùc tÕ vµ t¨ng tæng chi nghiÖp vô muèn lµm ®îc ®iÒu nµy c«ng ty ph¶i kÕt hîp víi ngµnh c«ng an h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt tai n¹n giao th«ng x¶y ra ®Æc biÖt tai n¹n x¶y ra trªn nh÷ng ®o¹n ®êng ®Ìo dèc nguy hiÓm v× tai n¹n x¶y ra trªn nh÷ng ®o¹n ®êng nµy thêng ®Ó l¹i hËu qu¶ hÕt søc nÆng lÒ.

Tãm l¹i, c¸c kho¶n chi båi thêng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ ba nghiÖp vô: b¶o hiÓm TNDS «t«; vËt chÊt «t«; tai n¹n l¸i, phô xe vµ ngêi ngåi trªn xe. Chi båi thêng cña nghiÖp vu b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i Pjico cã xu híng t¨ng do t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ngµy mét nghiªm träng bªn c¹nh ®ã còng ph¶i xÐt ®Õn yÕu tè gian lËn trong b¶o hiÓm v× hiÖn tîng gian lËn ngµy cµng trë



lªn phæ biÕn; nÕu ng¨n chÆn ®îc t×nh tr¹ng gian lËn b¶o hiÓm sÏ lµm gi¶m thÊt tho¸t do båi thêng kh«ng hîp lý; qua ®ã lµm t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty nãi chung vµ cña nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi nãi riªng.

II. T×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.

1. Thùc tr¹ng trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.

B¶o hiÓm lµ ngµnh dÞch vô ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn toµn thÕ giíi lµ ngµnh ®îc mÖnh danh lµ “gµ ®Î chøng vµng” v× nhng lîi Ých cña b¶o hiÓm mang l¹i th× kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn. Nhng nã còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu nh©n tè c¶n trë trªn con ®êng ph¸t triÓn cña m×nh, mét trong sè ®ã lµ viÖc gian lËn cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng tÊt c¶ çc c«ng ty b¶o hiÓm trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam ®Òu ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc g¸nh chÞu hËu qu¶ cña nh÷ng hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm. Theo thèng kª cña hiÖp héi b¶o hiÓm Ch©u ¢u, hµng n¨m çc c«ng ty b¶o hiÓm thiÖt h¹i kh«ng díi 10 tû USD do sù gian lËn cña kh¸ch hµng vµ chiÕm kho¶ng 2,5% doanh thu cña çc C«ng ty b¶o hiÓm.

Còng nh çc c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c, Pjico ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù gia t¨ng vÒ sè lîng còng nh tÝnh chÊt nghiªm träng cña çc vô trôc lîi.Cô thÓ ta xem xÐt b¶ng sau:B¶ng 11:T×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico giai ®o¹n 2000- 2004.Stt

ChØ tiªu §¬n vÞ

2000 2001 2002 2003 20041 Sè vô khiÕu n¹i

®ßi gi¶i quyÕt båi thêng Vô 2358 2948 3861 3856 4217

2Sè vô nghi ngê Vô 105 164 193 214 243

3 Tæng sè vô chÊp nhËn båi thêng (1- 4)

Tr.® 2326 2900 3808 3792 4142



4Sè vô ph¸t hiÖn trôc lîi Vô 32 48 53 64 75

5 Tæng sè tiÒn tõ chèi båi thêng do gian lËn

Tr.® 270 450 903 926 1106

6 Sè tiÒn tõ chèi båi thêng b×nh qu©n/vô (5/4)

Tr.® 8,4 9,4 17 15,4 16,6

7Sè tiÒn båi th-êng thùc tÕ

Tr.® 16654 26643 40918 44379 52128

8 Sè vô nghi ngê/hå s¬ khiÕu n¹i (2/1) % 4,5 3,9 3,4 5,5 5,8

9 Sè vô ph¸t hiÖn/sè vô nghi ngê (4/2)_ % 30,5 29,1 27,4 29,9 30,86


Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu trªn cho ta thÊy:- Sè vô khiÕu n¹i ®ßi båi thêng t¨ng m¹nh trong çc

n¨m tõ 2000 ®Õn 2004 (tõ 2358 vô lªn 4216 vô) nªn sè tiÒn båi thêng hµng n¨m cña Pjico còng t¨ng (tõ 16654 triÖu ®ång ®Õn 52128 triÖu ®ång).

- Sè vô ph¸t hiÖn trôc lîi b¶o hiÓm liªn tôc t¨ng: N¨m 2000 lµ 32 vô ®Õn n¨m 2001 lµ 48, n¨m 2002 lµ 53, n¨m 2003 lµ 64 vµ n¨m 2004 lµ 75. §iÒu nµy cho thÊy sè lîng nh÷ng vô trôc lîi b¶o hiÓm ngµy cµng nhiÒu vµ ho¹t ®éng cña ban thanh tra ngµy cµng mang l¹i hiÖu qu¶ to lín.

- Tæng sè tiÒn tõ chèi båi thêng do gian lËn b¶o hiÓm t¨ng lªn nhanh chãng qua çc n¨m, n¨m 2000 vµ 2001, lÇn lît lµ 270tr.®/vô, 450tr.®/vô, ba n¨m trë l¹i ®©y 2002, 2003 vµ 2004 tæng sè tiÒn tõ chèi båi thêng do gian lËn b¶o hiÓm lÇn lît lµ 903 triÖu ®ång; 926 triÖu ®ång vµ 1106 triÖu ®ång. §iÒu nµy cho thÊy chiÒu híng trôc lîi b¶o hiÓm gia t¨ng, c¶ vÒ sè lîng vµ quy m« trôc lîi b¶o hiÓm víi thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi h¬n. ë ®©y chóng ta ph¶i m¹nh d¹n ®Æt ra c©u hái cã sù tiÕp tay cña çc nh©n viªn trong ngµnh b¶o hiÓm hay kh«ng?

- Thªm vµo ®ã, tû lÖ ph¸t hiÖn trôc lîi / sè vô nghi ngê n¨m 2000, 2003, 2004 lÇn lît lµ 30,5%; 29,9%; 30,86%. Tû lÖ nµy gi¶m xuèng trong hai n¨m 2001 vµ 2002 (n¨m 2001 lµ



29,1%; n¨m 2002 lµ 27,4%) vµ ngµy cµng cã chiÒu híng æn ®Þnh. Chøng tá lµ hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm còng ngµy cµng tinh vi h¬n, ®a d¹ng h¬n vµ ®Æc biÖt trôc lîi b¶o hiÓm ngµy cµng cã tæ chøc h¬n.

Trong c¸c h×nh thøc trôc lîi b¶o hiÓm th× ®èi tîng chØ nh¾m vµo nh÷ng h×nh thøc phæ biÕn mµ c«ng ty thêng hay s¬ hë còng nh Ýt nghi ngê.

Cô thÓ ta xem xÐt b¶ng sè vô trôc lîi b¶o hiÓm chia theo h×nh thøc:B¶ng 12: Sè vô ph¸t hiÖn trôc lîi b¶o hiÓm chia theo h×nh thøc t¹i Pjico giai ®o¹n 2000-2004 (§¬n VÞ: Vô)

STT C¸c h×nh thøc trôc lîi b¶o hiÓm

2000 2001 2002 2003 2004

1 Hîp lý ho¸ ngµy giê tai n¹n vµ hiÖu lùc

b¶o hiÓm

15 22 26 30 34

2 Thay ®æi t×nh tiÕt vô tai n¹n

7 11 12 14 16

3 LËp hå s¬ hiÖn trêng gi¶

3 5 5 7 9

4 Khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt

6 9 10 12 15

5 LËp hå s¬ khiÕu n¹i nhiÒu lÇn

1 1 - 1 1

6 Cè ý g©y tai n¹n - - - - -

7 Céng: 32 48 53 64 75

(Nguån: c«ng ty Pjico)

Nh×n vµo sè liÖu b¶ng trªn ta thÊy, trong 6 h×nh thøc trôc lîi b¶o hiÓm c¬ b¶n thêng th× kh¸ch hµng cña c«ng ty sö dông 4 h×nh thøc phæ biÕn lµ: hîp lý ho¸ ngµy giê tai n¹n vµ hiÖu lùc b¶o hiÓm; thay ®æi t×nh tiÕt vô tai n¹n; lËp hå s¬ hiÖn trêng gi¶ vµ khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt; h×nh thøc lËp hå s¬ khiÕu n¹i nhiÒu lÇn cã ®îc sö dông nhng rÊt Ýt; cßn h×nh thøc cè ý g©y tai n¹n cha tõng xuÊt hiÖn t¹i c«ng ty Pjico.



III. BiÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.

1. Nh÷ng dÊu hiÖu nghi vÊn cã gian lËn b¶o hiÓm xe c¬ giíi.

Còng nh çc vô ¸n h×nh sù, çc vô gian lËn b¶o hiÓm xe c¬ giíi dï ®îc chuÈn bÞ c«ng phu ®Õn ®©u còng ®Ó l¹i nh÷ng s¬ hë g©y nghi vÊn. Vµ ngêi lµm b¶o hiÓm nÕu n¾m v÷ng ®îc çc biÓu hiÖn nghi vÊn nµy sÏ dÔ dµng h¬n trong viÖc ®iÒu tra. Sau ®©y lµ nh÷ng dÊu hiÖu cÇn ®Æt nghi vÊn ®· ®îc tæng kÕt qua thùc tiÔn t¹i c«ng ty Pjico:

- Tai n¹n x¶y ra trong vßng 01 th¸ng kÓ tõ ngµy hÕt h¹n hoÆc b¾t ®Çu cã hiÖu lùc b¶o hiÓm.

- Tai n¹n x¶y ra, gi¶i quyÕt xong míi th«ng b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm biÕt.

- Tai n¹n x¶y ra ban ®ªm, n¬i hoang v¾ng, kh«ng cã ngêi chøng kiÕn hoÆc d©n xung quanh.

- Xe t nh©n, xe cña chñ xe cã nhiÒu xe cha tham gia b¶o hiÓm th©n xe, xe ®¨ng ký tõ tØnh kh¸c ®Õn yªu cÇu b¶o hiÓm th©n xe víi gi¸ trÞ cao.

- Xe ®îc b¶o hiÓm th©n xe riªng ngoµi giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm TNDS.

- Chñ xe ®Õn tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt xe nhng kh«ng mang theo xe, kh«ng cã giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm cò hoÆc giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm cò kh«ng tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe.

- Hå s¬ tai n¹n cã hiÖn tîng tÈy xo¸ ngµy tai n¹n, ngµy hiÖu lùc cña b»ng l¸i, giÊy phÐp lu hµnh, giÊy phÐp l¸i xe, nguyªn nh©n tai n¹n, tæn thÊt, sè tiÒn ®Òn bï …

- Trong hå s¬ tai n¹n, cã ghi hoÆc cã biÓu hiÖn cã xe thø ba liªn quan nhng kh«ng ®Ó l¹i viÖc gi¶i quyÕt liªn quan, kh«ng ®Ó l¹i ®Þa chØ cña xe kh¸c.

- Xe bÞ thiÖt h¹i nÆng hoÆc toµn bé tham gia b¶o hiÓm cao h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ thÞ trêng.

- Xe bÞ thiÖt h¹i nÆng (ch¸y xe, ®æ xe xuèng vùc…) nhng ngêi l¸i xe hoÆc ngêi trªn xe kh«ng bÞ th¬ng.

- Chñ xe ®Ò nghÞ ngêi b¸n b¶o hiÓm ghi gióp hä lïi ngµy cÊp Ên chØ v× nh÷ng lý do mµ hä ®a ra nh tr¸nh bÞ C«ng an ph¹t, hîp lý ho¸ giÊy tê lu hµnh, ®Ó chøng minh víi



chñ hµng lµ tríc ®ã ®· tham gia b¶o hiÓm TNDS ®èi víi hµng ho¸ chuyªn chë trªn xe…

2. Çc h×nh thøc gian lËn vµ biÖn ph¸p ph¸t hiÖn, xö lý trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico.

a. H×nh thøc hîp lý ho¸ ngµy giê tai n¹n vµ hiÖu lùc b¶o hiÓm:

§Ó hîp lý ho¸ ngµy hiÖu lùc cña giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, ngêi khiÕu n¹i gian lËn thêng lµm theo hai çch sau:

Çch thø nhÊt: Ghi lïi ngµy hoÆc tiÕn ngµy x¶y ra tai n¹n.

Trêng hîp nµy thêng ®îc thÓ hiÖn qua çc hµnh vi:

- Trêng hîp bÞ tai n¹n råi míi tham gia b¶o hiÓm: Trong hå s¬ ngµy x¶y ra tai n¹n sÏ ®îc ghi sau so víi ngµy bÞ tai n¹n thùc tÕ.

- Trêng thîp bÞ tai n¹n khi ®· hÕt h¹n hîp ®ång b¶o hiÓm: Trong hå s¬ tai n¹n, ngµy x¶y ra tai n¹n sÏ ®îc ghi tríc so víi ngµy bÞ tai n¹n thùc tÕ.

Trong c¶ hai trêng hîp trªn ngêi trôc lîi b¶o hiÓm thêng th«ng ®ång víi nh©n viªn cña çc c¬ quan chøc n¨ng ®Ó ghi sai ngµy x¶y ra tai n¹n trong çc biªn b¶n tai n¹n.

BiÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý:NÕu çn bé b¶o hiÓm nghi ngê hiÖn tîng trªn th× ph¶i

kiÓm tra l¹i giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm xem cã hîp lý kh«ng. NÕu ®· hîp lý th× viÖc gi¸m ®Þnh chñ yÕu dùa vµo viÖc x¸c minh hiÖn trêng cïng lêi khai cña nh©n chøng ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ngµy x¶y ra tai n¹n bao gåm çc c«ng viÖc cô thÓ sau:

- X¸c minh hiÖn trêng: xem xÐt dÊu vÕt trªn ®Þa bµn vµ n¬i x¶y ra tai n¹n cã phï hîp vêi lêi khai cña l¸i xe, chñ xe hay kh«ng?

- X¸c minh dùa trªn lêi khai cña nh©n chøng, ngêi d©n xung quanh n¬i x¶y ra tai n¹n.



- X¸c minh qua çc ®èi tîng liªn quan trong vô tai n¹n: ngêi trªn xe bÞ th¬ng ®Õn møc ®é nµo, ngêi thø ba bÞ thiÖt h¹i (®îc ®a ®i cÊp cøu ë ®©u, vµo lóc nµo, t¹i bÖnh viÖn nµo…).

- X¸c minh l¹i hµnh tr×nh cña xe: ngµy ®i, çc ®iÓm dõng xe, ®· dõng ®Ó bèc dì hay chë hµng ë ®©u …

Sau ®ã ph¶i ®Æt çc chi tiÕt x¸c minh ®îc xem cã l«gic, hîp lý vÒ mÆt thêi gian còng nh lêi khai cña chñ xe ®Ó ®a ra nhËn ®Þnh cuèi cïng.

NÕu ph¸t hiÖn ra hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm nµy th× tríc hÕt ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ kh«ng ®îc nhËn ®îc tiÒn båi th-êng; tuú theo sè tiÒn cã ý ®Þnh chiÕm ®o¹t mµ c«ng ty b¶o hiÓm cã biÖn ph¸p xöa lý thÝch hîp; nhÑ th× hoµ gi¶i; nÆng cã thÓ bÞ truy tè tríc ph¸p luËt. Cßn nh©n viªn b¶o hiÓm do lçi v« t×nh hay cè ý ghi sai mµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc hµnh vi cña m×nh; nhÑ th× bÞ kiÓm ®iÓm, khiÓn tr¸ch; nÆng th× bÞ th«i viÖc vµ kÕt téi ®ång ph¹m.

Çch thø hai: Ghi lïi ngµy b¶o hiÓm. Hµnh vi: Ngêi khiÕu n¹n gian lËn th«ng ®ång víi ngêi

b¸n b¶o hiÓm ghi lïi ngµy b¸n b¶o hiÓm trë vÒ tríc so víi ngµy ®Õn mua vµ lµm thñ tôc b¶o hiÓm.

BiÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý: Lçi nµy thuéc lçi chñ quan, qu¶n lý néi bé cña c«ng ty ®èi víi ngêi b¸n b¶o hiÓm nh nh©n viªn khai th¸c, ®¹i lý, céng t¸c viªn, do vËy viÖc qu¶n lý ngêi b¸n b¶o hiÓm lµ nhiÖm vô chÝnh. Muèn vËy:

- Ph¶i tæ chøc ®Çu mèi qu¶n lý, theo dâi kiÓm tra çc ®¹i lý thêng xuyªn, lu«n nh¾c nhë ®¹i lý tu©n thñ quy tr×nh nghiÖp vô, lu ý ngêi b¸n b¶o hiÓm ngêi khiÕu l¹i gian lËn thêng t×m nhiÒu lý do ®Ó lõa ngêi b¸n b¶o hiÓm chÊp nhËn ghi lïi ngµy b¶o hiÓm (nh lý do ®Ó hîp thøc ho¸ giÊy tê lu hµnh, tr¸nh bÞ C«ng an ph¹t …).

- Khi cã ngêi yªu cÇu ghi lïi ngµy b¶o hiÓm th× nh©n viªn khai th¸c ph¶i t×m çch ghi l¹i sè xe, b¸o vÒ c«ng ty ®Ó cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn trªn toµn tuyÕn (th«ng b¸o cho çc ®iÓm b¸n b¶o hiÓm kh¸c, th«ng b¸o cho b¶o hiÓm tØnh b¹n, chó ý khi xÐt duyÖt båi thêng …).

- Khi ®· x¶y ra viÖc b¸n b¶o hiÓm gh× lïi ngµy b¶o hiÓm, çn bé qu¶n lý ph¶i:



. KiÓm tra kü giÊy chøng nhËn, cuèng lu, ho¸ ®¬n (nÕu cã).

. Yªu cÇu ngêi b¸n b¶o hiÓm têng tr×nh l¹i sù viÖc.

. Cã biÖn ph¸p xö lý ngay ®èi víi ngêi b¸n b¶o hiÓm.- NÕu ph¸t hiÖn ra trêng hîp nµy th× ngêi ®îc b¶o

hiÓm sÏ kh«ng ®îc båi thêng ®ång thêi ngêi b¸n b¶o hiÓm cã thÓ bÞ kÕt téi thiÕu tr¸ch nhiÖm g©y thiÖt h¹i nghiªm träng ®Õn tµi s¶n Nhµ Níc t¹i §iÒu 144 BéLuËt H×nh Sù níc Céng hoµ x· héi cñ nghÜa ViÖt Nam.

Díi ®©y lµ mét vµi vÝ dô ®iÓn h×nh:- Xe «t« mang biÓn kiÓm so¸t 35M – 5556 ngµy

17/11/1998 bÞ ®©m vµo d¶i ph©n çch km 9 + 824 quèc lé 5A, giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm ®îc mua t¹i Pjico vµo ngµy 13/11/1998. Çn bé c«ng ty ®· ®Æt dÊu hiÖu nghi ngê chiÕc xe nµy võa tham gia b¶o hiÓm nªn ngay lËp tøc cö çn bé xuèng hiÖn trêng ®iÒu tra. Sù viÖc ®îc lµm s¸ng tá th× ra chiÕc xe nµy ®· bÞ tai n¹n tõ ngµy 11/11/1998, c«ng ty ®· tõ chèi tr¶ tiÒn båi thêng 20,75 triÖu ®ång víi lý do tai n¹n n»m ngoµi thêi h¹n b¶o hiÓm.

- HoÆc vô tai n¹n cña «t« mang biÓn kiÓm so¸t 22A – 8899 x¶y ra lóc 9 giê 45 phót ngµy 09/08/1997 thiÖt h¹i 44 triÖu ®ång nhng ®Õn 14 giê cïng ngµy míi mua b¶o hiÓm t¹i Pjico. Hå s¬ tai n¹n ®îc c¶nh s¸t giao th«ng kh¸m nghiÖm hiÖn trêng ghi lïi vµo ngµy 12/08/1997.

- GÇn ®©y nhÊt lµ vô tai n¹n cña xe «t« mang biÓn sè 29M-3344 cña c«ng ty TNHH T©n Hoµng YÕn thiÖt h¹i 43 triÖu ®ång, tai n¹n x¶y ra vµo ngµy 7/12/2004 vµ tai n¹n x¶y ra míi mua b¶o hiÓm t¹i Pjico hå s¬ tai n¹n ®îc c¶nh s¸t giao th«ng ghi lïi vµo ngµy 11/02/2002.

b. H×nh thøc thay ®æi t×nh tiÕt trong vô tai n¹n:Trêng hîp nµy thêng ®îc thÓ hiÖn qua çc hµnh vi

sau:- Thay ®æi lçi, thay ®æi nguyªn nh©n trong vô tai n¹n.- Söa ch÷a hiÖu lùc b»ng l¸i (do hÕt h¹n hoÆc kh«ng

phï hîp víi lo¹i xe ®îc l¸i).- Söa ch÷a hiÖu lùc giÊy phÐp lu hµnh xe (do hÕt h¹n).



- Thay ®æi ngêi l¸i xe cã giÊy phÐp l¸i xe hîp lÖ (tai n¹n do ngêi l¸i xe kh«ng cã b»ng l¸i hoÆc b»ng l¸i kh«ng hîp lÖ).

Çc biÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý:- §äc kü lêi khai cña l¸i xe, biªn b¶n kh¸m nghiÖm hiÖn

trêng, hå s¬ hiÖn trêng ®Ó ph©n tÝch t×nh huèng x¶y ra tai n¹n.

- §èi chiÕu b¶n gèc cña çc lo¹i giÊy tê trªn nh giÊy phÐp l¸i xe, giÊy phÐp lu hµnh xe …

- Trêng hîp hå s¬ kh«ng cã dÊu hiÖu söa ch÷a th× cã thÓ t×m çch ®èi chiÕu b¶n gèc hå s¬ tai n¹n t¹i c¬ quan chøc n¨ng lËp biªn b¶n nÕu khã kh¨n cã thÓ nhê sù gióp ®ì cña c¬ quan cÊp trªn.

- Trêng hîp nµy nÕu bÞ ph¸t hiÖn th× tríc hÕt ngêi ®îc b¶o hiÓm còng kh«ng ®îc nhËn tiÒn båi thêng. Tuú theo sè tiÒn ®Þnh chiÕm ®o¹t mµ sÏ bÞ truy tè vÒ téi lõa ®¶o chiÕm ®o¹t tµi s¶n x· héi chñ nghÜa.

Díi ®©y lµ mét vµi vÝ dô ®iÓn h×nh:- Trêng hîp xe «t« 15 chç ngåi mang biÓn sè 19M- 4455

do l¸i xe Hoµng M¹nh T©n ®iÒu khiÓn g©y tai n¹n ngµy 18/11/1999 g©y thiÖt h¹i cho ngêi thø ba lªn ®Õn 60 triÖu ®ång. Sau khi chñ xe cã khiÕu n¹i, c«ng ty Pjico ®· thô lý hå s¬ vµ x¸c ®Þnh l¸i xe kh«ng cã giÊy phÐp l¸i xe hîp lÖ, chØ cã giÊy phÐp l¸i xe lo¹i xe «t« chë tèi ®a 9 chç ngåi nhng anh ta ®· lîi dông giÊy phÐp l¸i xe cã mÆt tríc mang tªn Hoµng M¹nh T©n cßn mÆt sau ghi lo¹i xe ®îc phÐp l¸i lµ «t« chë tõ 25 ®Õn 30 chç. Sau khi gi¸m ®Þnh, Pjico ®· tõ chèi båi thêng víi lý do tæn thÊt n»m ngoµi ph¹m vi b¶o hiÓm.

Hµnh vi gian lËn rÊt khã ph¸t hiÖn trong trêng hîp ngêi gian lËn kh«ng trung thùc ®· thay ®æi lçi, nguyªn nh©n trong vô tai n¹n hay thay ®æi ngêi l¸i xe hîp lÖ. V× khi tham gia giao th«ng th× chØ nh÷ng ngêi trªn xe míi biÕt ®iÒu g× x¶y ra víi chiÕc xe cña m×nh. Khi tai n¹n x¶y ra hä khai b¸o nh÷ng g× kh«ng ®óng thùc tÕ th× khã mµ biÕt ®îc.

- Xe m¸y 29K- 4576 ®Õn khiÕu n¹i båi thêng b¶o hiÓm tai n¹n ngêi ngåi trªn xe t¹i Pjico Hµ Néi vµo ngµy 16/08/2003 nhng qua x¸c minh cña c«ng ty Pjico th× n¹n nh©n bÞ tai n¹n kh«ng ph¶i lµ ngêi ®iÒu khiÓn xe m¸y trªn.

c. H×nh thøc lËp hå s¬ hiÖn trêng gi¶:



Trêng hîp nµy thêng ®îc thÓ hiÖn qua çc hµnh vi sau:

- §a xe tõ n¬i tai n¹n ®Õn n¬i kh¸c ®Ó lËp biªn b¶n.- Thay ®æi biÓn sè xe kh«ng bÞ tai n¹n ®· mua b¶o

hiÓm vµo xe bÞ tai n¹n cha mua b¶o hiÓm ®Ó chôp ¶nh, kh¸m nghiÖm, lËp biªn b¶n.

Çc biÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý:- B»ng gi¸c quan ®Ó ®iÒu tra çc vÕt tÝch trªn hiÖn tr-

êng xem cã ph¶i lµ l¸i xe ®· bÞ tai n¹n ë ®ã hay kh«ng.- §èi chiÕu biÓn sè xe víi sè khung, sè m¸y ®Ó x¸c

®Þnh xem xe ®ang n»m trªn hiÖn trêng cã ph¶i ®· ®îc tham gia b¶o hiÓm hay kh«ng.

- H×nh thøc nµy muèn lµm ®îc ph¶i cã sù “gióp ®ì” cña çc c¬ quan chøc n¨ng do vËy rÊt khã ph¸t hiÖn. NÕu bÞ ph¸p hiÖn th× ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ kh«ng nhËn ®îc mét ®ång tiÒn båi thêng nµo mµ cßn bÞ ço buéc liªn quan ®Õn téi lõa ®¶o chiÕm ®o¹t tµi s¶n cã tæ chøc t¹i §iÒu 139 Bé LuËt H×nh Sù cña níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

d. H×nh thøc khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt:Trêng hîp nµy thêng ®îc thÓ hiÖn qua çc hµnh vi

sau:- B¶o hiÓm TNDS: Khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt hoÆc sè

tiÒn ph¶i båi thêng cho ngêi thø ba, ®a tµi s¶n hoÆc hµng ho¸ h háng (b¶o hiÓm TNDS ®èi víi hµng ho¸) kh«ng do tai n¹n vµo hiÖn trêng.

- B¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe: . §a b¸o gi¸ söa ch÷a cao h¬n so víi thùc tÕ, thóc

Ðp Pjico chÊp nhËn ph¬ng ¸n kh¾c phôc hËu qu¶ tai n¹n bÊt hîp lý (thiÖt h¹i bé phËn nhÑ nhng ®ßi thay míi).

. Kh«ng thiÖt h¹i, kh«ng söa ch÷a nhng còng kª khai, ®a vµo hîp ®ång söa ch÷a.

. Söa ch÷a thay thÕ c¶ nh÷ng bé phËn h háng kh«ng do tai n¹n, hoÆc bÞ tai n¹n tõ tríc khi tham gia b¶o hiÓm.

. Thay thÕ nh÷ng vËt t cò, chÕ l¹i… nhng kª khai thay vËt t míi.

. LÊy c¾p phô tïng xe (kÝnh, g¬ng…), tµi s¶n, hµng ho¸ chë trªn xe thay vµo ®ã ®å ®· h háng.



BiÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý:- Ph¶i gi¸m ®Þnh trùc tiÕp trong thêi gian sím nhÊt

(gi¸m ®Þnh s¬ bé, gi¸m ®Þnh chi tiÕt).- Ph¶i theo dâi thêng xuyªn trong qu¸ tr×nh söa ch÷a.- Chó ý c«ng t¸c nghiÖm thu söa ch÷a (bé phËn h háng

thùc tÕ ®· söa ch÷a, thay thÕ ®óng chñng lo¹i, chÊt lîng…).- Nh÷ng bé phËn thay thÕ, thu håi ph¶i ®îc qu¶n lý

chÆt chÏ, tr¸nh hiÖn tîng quay vßng söa ch÷a ®ßi tiÒn båi thêng.

- Hîp t¸c tèt víi xëng söa ch÷a nhng ph¶i cã th¸i ®é ®éc lËp, kiªn quyÕt.

- H×nh thøc nµy rÊt dÔ thùc hiÖn v× thÕ rÊt dÔ ph¸t hiÖn. C«ng ty nªn cã s½n nh÷ng b¶ng b¸o gi¸ cô thÓ, tõng lo¹i thiÕt bÞ, cho tõng lo¹i xe cña tõng h·ng ®ång thêi trong ®éi ngò gi¸m ®Þnh nªn cã mét thî m¸y.

- NÕu ph¸t hiÖn ra h×nh thøc gian lËn nµy cã thÓ gi¶i quyÕt theo nguyªn t¾c hoµ gi¶i, ªm thÊm, khi cã nh÷ng b»ng chøng, chøng minh kh¸ch hµnh trôc lîi ®Ó gi÷a kh¸ch hµng tr¸nh chuyÖn bÐ xÐ ra to. Nhng kh¸ch hµng mét mùc kh«ng chÞu nhËn th× ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô cho kh¸ch hµng thÊy ®îc hµnh vi gian lËn cña m×nh vµ kh«ng chÊp nhËn båi thêng.

Díi ®©y lµ mét vµi vÝ dô ®iÓn h×nh:- Xe 29N- 5338 cña c«ng ty TNHH Song ¸nh NguyÖt, lóc

8 giê 30 ngµy 13/06/2002 khi xe ®ang ®i trªn ®êng vµo khu NghÜa T©n th× bÞ va vµo bøc têng do tr¸ch ngêi qua ®êng g©y thiÖt h¹i: vì ®Ìn xi nhan bªn ph¶i, síc s¬n cöa sau xe bªn ph¶i, r¬i nÑp cöa sau xe vµ x©y x¸t h«ng bªn ph¶i, båi thêng thùc tÕ lµ 11.812.000 ®ång nhng chñ xe ®· lµm hå s¬ yªu cÇu båi thêng ®Õn c«ng ty Pjico Hµ Néi víi sè tiÒn lªn tíi 30 triÖu ®ång.

- Bªn c¹nh ®ã, viÖc khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt b»ng c¸ch th«ng ®ång víi b¸c sÜ ®Ó khai t¨ng bÖnh ¸n hay néi dung trong ®¬n thuèc th× rÊt khã ph¸t hiÖn.

- Trêng hîp tai n¹n ë §«ng Anh Hµ Néi lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. ChiÕc xe m«t« mang biÓn kiÓm so¸t 29K-1122 do chñ xe NguyÔn Träng ¢n ®iÒu khiÓn tham gia b¶o hiÓm ngêi ngåi trªn xe t¹i Pjico Hµ Néi víi møc tr¸ch nhiÖm 10 triÖu ®ång/ vô. Ngµy 14/5/2002 do phãng nhanh «ng ¢n ®· kh«ng



lµm chñ ®îc tèc ®é ®· ®©m vµo ngêi ®i phÝa tríc lµm xe ®æ lªn ngêi, «ng ¢n ®· ®îc ®a vµo BÖnh ViÖn Giao Th«ng VËn T¶i ®Ó ®iÒu trÞ. Nghiªn cøu hå s¬, çn bé Pjico Hµ Néi ®îc biÕt «ng ¢n bÞ g·y x¬ng bµn ch©n vµ s¬ng sên n»m ®iÒu trÞ hai ®ît. §Ó lµm râ Pjico Hµ Néi ®· kiÓm tra b»ng çch ®a «ng ¢n ®i chôp X- quang t¹i BÖnh ViÖn ViÖt §øc. KÕt qu¶ cho thÊy «ng Th chØ bÞ th¬ng nhÑ vµ cuèi cïng sù viÖc ®îc lµm s¸ng tá th× ra «ng ¢n ®· th«ng ®ång víi nh©n viªn BÖnh ViÖn ®Ó cã tÊm phim X- quang bÞ g·y x¬ng bµn ch©n vµ x¬ng sên mang tªn «ng NguyÔn Träng ¢n. Pjico Hµ Néi ®· tõ chèi båi thêng phÇn g·y x¬ng bµn ch©n vµ x¬ng sên vµ chØ båi thêng 3.7 triÖu ®ång theo chÕ ®é båi thêng cña ngêi ngåi trªn xe.

e. H×nh thøc lËp hå s¬ khiÕu n¹i nhiÒu lÇn:Trêng hîp nµy thêng ®îc thÓ hiÖn qua çc hµnh vi

sau:- Chñ xe mua b¶o hiÓm trïng (mua tõ 2 C«ng ty trë lªn),

khi x¶y ra tai n¹n xe ®ã ®· ®îc mét c«ng ty b¶o hiÓm båi thêng nhng vÉn tiÕp tôc ®ßi båi thêng ë c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c mµ xe ®ã còng tham gia b¶o hiÓm.

- Hai xe ®©m nhau, chñ xe ®· ®îc xe kh¸c båi thêng nhng vÊn tiÕp tôc khiÕu n¹i båi thêng vÒ tai n¹n d©n sù ®èi víi c«ng ty b¶o hiÓm.

- Hai xe cïng cã lçi g©y ra tai n¹n cho ngêi thø ba, c¶ hai xe ®Òu th«ng ®ång víi c¶nh s¸t lËp hå s¬ cïng quy lçi toµn bé thuéc vÒ mçi xe ®Ó ®îc båi thêng vÒ TNDS.

BiÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý:- Ph¶i t×m b»ng ®îc xe liªn quan trong vô tai n¹n ®Ó

x¸c ®Þnh ®îc viÖc båi thêng cña xe kh¸c ®èi víi ngêi thø ba hoÆc båi thêng cho xe ®îc b¶o hiÓm.

- Khi xe ®îc ®¨ng ký t¹i tØnh kh¸c th× nhÊt thiÕt ph¶i th«ng b¸o víi c«ng ty b¶o hiÓm t¹i tØnh xe ®ã ®¨ng ký vµ chØ gi¶i quyÕt båi thêng khi ®· cã th«ng tin x¸c nhËn cña ®¬n vÞ b¹n.

- H×nh thøc nµy rÊt dÔ ph¸t hiÖn nÕu nh çc c«ng ty cã nh÷ng th«ng tin vÒ nhau, nhng do c¹nh tranh çc c«ng ty ph¶i b¶o mËt th«ng tin ®©y lµ kÏ hë cho kh¸ch hµng lîi dông. V× thÕ, ®Ó h¹n chÕ ®îc h×nh thøc nµy çc c«ng ty cè



g¾ng x©y dùng quan hÖ hoµ h÷u tèt ®Ñp, canh tranh lµnh m¹nh Ýt nhÊt còng c«ng khai nh÷ng th«ng tin vÒ sè vô tæn thÊt ®· båi thêng ®Ó c«ng ty b¹n biÕt vµ xö lý.

- NÕu ph¸t hiÖn ra h×nh thøc trôc lîi nµy th× ph¶i c¬ng quyÕt kh«ng båi thêng vµ t×m ra nh÷ng b»ng chøng, chøng minh hµnh vi gian dèi cña kh¸ch hµng ®Ó kh¸ch hµng thÊy ®îc ho¹t ®éng b¶o hiÓm rÊt quy m« vµ chÆt chÏ.

Díi ®©y lµ mét vµi vÝ dô ®iÓn h×nh:- Trêng hîp cã sù tiÕp tay cña c¸n bé Pjico Tuyªn Quang

trong vô tai n¹n x¶y ra ngµy 24/01/2003 t¹i km 8+ 277 Tuyªn Quang- Th¸i Nguyªn. ChiÕc xe «t« mang biÓn kiÓm so¸t 29LD- 1002 cña c«ng ty thøc ¨n ch¨n nu«i gia sóc Con Cß ®· tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt vµ b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi víi ngêi thø ba t¹i c«ng ty Pjico Hµ Néi, cßn xe «t« 22H- 4344 tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt t¹i Pjico Tuyªn Quang. Ngµy 24/01/2001 do kh«ng lµm chñ ®îc tèc ®é xe 29LD- 1002 ®· quyÖt vµo xe ®i ngîc chiÒu lµm thiÖt h¹i vËt chÊt íc tÝnh 13.876.000 ®ång.

Theo b¶n kÕt luËn ®iÒu tra cña c¶nh s¸t giao th«ng th× lçi 100% thuéc vÒ xe 29LD- 1002. Sau tai n¹n, chñ xe ®· b¸o cho Pjico tØnh Tuyªn Quang tiÕn hµnh gi¸m ®Þnh. V× lçi 100% thuéc vÒ xe 29LD-1002 nªn sau khi gi¸m ®Þnh, Pjico Tuyªn Quang ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho Pjico Hµ Néi ®Ó tiÕn hµnh gi¶i quyÕt båi thêng TNDS cña chñ xe 29LD-1002 vµ Pjico Tuyªn Quang kh«ng ®îc phÐp båi thêng bÊt kú mét kho¶n nµo, trõ khi cã yªu cÇu chi hé cña Pjico Hµ Néi. Nhng do cã sù th«ng ®ång gi÷a chñ xe 22H- 4344 víi c¸n bé Pjico Tuyªn Quang nªn Pjico Tuyªn Quang ®· tiÕn hµnh båi thêng vËt chÊt cho chñ xe 22H- 4344 víi sè tiÒn 13.876.000 ®ång. Sau ®ã chñ xe mang hå s¬ vÒ Pjico Hµ Néi ®Ó ®ßi båi thêng TNDS.

Nh vËy, nÕu Pjico Hµ Néi tiÕp tôc båi thêng vÒ TNDS cho chñ xe 29LD- 1002 th× xe 22H- 4344 sÏ nhËn ®îc hai lÇn sè tiÒn båi thêng (båi thêng vÒ TNDS vµ båi thêng vÒ vËt chÊt xe) tøc lµ nhËn ®îc sè tiÒn båi thêng lín h¬n sè tæn thÊt thùc tÕ, ®iÒu nµy n»m ngoµi nguyªn t¾c cña b¶o hiÓm.



f. H×nh thøc cè ý g©y tai n¹n: NÕu çn bé b¶o hiÓm nghi ngê cã hiÖn tîng cè ý g©y tai n¹n th× cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp v× ®©y lµ hiÖn tîng gian lËn Ýt gÆp nhng l¹i nghiªm träng nhÊt vµ còng khã ph¸t hiÖn nhÊt.

Trêng hîp nµy thêng ®îc thÓ hiÖn qua çc hµnh vi sau: §èt xe, cho xe lao xuèng vùc, huû toµn bé xe, khi xe ®· bÞ tai n¹n th× ph¸ huû mét sè bé phËn kh¸c ®Ó ®îc thay thÕ míi.

BiÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý:- LËp ph¬ng ¸n ®iÒu tra tØ mØ, nhiÒu híng, ®Æc biÖt

chó ý ®Õn c«ng viÖc lÊy lêi khai nh©n chøng, ngêi biÕt sù viÖc liªn quan vµ ph©n tÝch t×nh huèng x¶y ra tai n¹n.

- Ngoµi ph¬ng ¸n ®iÒu tra ®éc lËp cÇn tranh thñ vµ huy ®éng sù gióp ®ì cña c¬ quan ®iÒu tra chuyªn m«n nh c¶nh s¸t ®iÒu tra, c¶nh s¸t phßng ch¸y ch÷a ch¸y, ViÖn khoa häc h×nh sù…

- NhiÒu trêng hîp cè ý gian lËn xuÊt ph¸t tõ viÖc ®îc b¶o hiÓm víi gi¸ trÞ cao nªn viÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña xe tríc khi tham gia b¶o hiÓm lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt: x¸c ®Þnh qua nguån gèc xe, hå s¬ gèc khi ®¨ng ký xe (cã ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ khi nép thuÕ tríc b¹…), x¸c ®Þnh n¬i söa ch÷a qua çc lÇn söa ch÷a, n©ng cÊp… ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ t¨ng thªm.

- Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra çc nghi ngê trôc lîi b¶o hiÓm cÇn ®¶m b¶o mét sè yªu cÇu sau:

. KhÈn tr¬ng nhanh chãng kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt tai n¹n.

. Kh«ng ®Ó kh¸ch hµng biÕt kÕ ho¹ch, ph¬ng ¸n ®iÒu tra v× c«ng viÖc ®iÒu tra lµ do sù nghi ngê cña ngêi lµm b¶o hiÓm. Do vËy, nÕu nghi ngê sai sÏ lµm mÊt lßng kh¸ch hµng cã thÓ x¶y ra tranh chÊp kh«ng ®¸ng cã. Cßn nÕu nghi ngê ®óng th× sÏ dÉn ®Õn hiÖn tîng “®¸nh r¾n ®éng cá”, “bøt d©y ®éng rõng”, kh¸ch hµng sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó chuÈn bÞ cho çc t×nh tiÕt míi lµm cho c«ng viÖc ®iÒu tra trë lªn khã kh¨n.

. KÕt qu¶ ®iÒu tra ph¶i ®îc ghi nhËn b»ng nh÷ng biªn b¶n x¸c nhËn hoÆc çc tµi liÖu lµm chøng cø ®Êu tranh víi ngêi trôc lîi b¶o hiÓm.



- H×nh thøc nµy ®îc xö lý theo §iÒu 578 Bé LuËt D©n Sù cña níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Trong LuËt cã ghi râ:

. “Bªn ®îc b¶o hiÓm cã nghÜa vô tu©n thñ çc ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång, çc quy ®Þnh ph¸p luËt cã liªn quan vµ thùc hiÖn çc biÖn ph¸p phßng ngõa thiÖt h¹i”.

. “Trong trêng hîp bªn ®îc b¶o hiÓm cã lçi kh«ng thùc hiÖn çc biÖn ph¸p phßng ngõa thiÖt h¹i ®· ghi trong hîp ®ång, th× bªn b¶o hiÓm cã quyÒn Ên ®Þnh mét thêi h¹n ®Ó bªn ®îc b¶o hiÓm thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ®ã; nÕu hÕt thêi h¹n mµ çc biÖn ph¸p phßng ngõa vÉn kh«ng ®îc thùc hiÖn, th× bªn b¶o hiÓm cã quyÒn ®¬n ph¬ng ®×nh chØ thùc hiÖn hîp ®ång hoÆc kh«ng tr¶ tiÒn b¶o hiÓm khi thiÖt h¹i x¶y ra do çc biÖn ph¸p phßng ngõa kh«ng ®îc thùc”.



Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i C«ng ty Pjico.

§Ó ®èi phã víi t×nh tr¹ng trôc lîi b¶o hiÓm nãi chung, trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi nãi riªng ®ang gia t¨ng, ngµy mét tinh vi h¬n dÉn ®Õn nguy c¬ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng ®èi víi ç nh©n, doanh nghiÖp còng nh ®èi víi x· héi. C«ng ty Pjico ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng chèng thiÕt thùc, huy ®éng nguån néi lùc còng nh sù gióp ®ì cña çc ngµnh, çc cÊp vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn ®Ó c«ng t¸c nµy thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n trong thêi gian tíi, C«ng ty cÇn ph¶i tiÕp tôc t¨ng c-êng çc biÖn ph¸p ®ång bé mang tÝnh kh¶ thi cao.

Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty, nghiªn cøu thùc tÕ vÊn ®Ò trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi, t«i xin m¹nh d¹n ®a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i C«ng ty.

I. KiÕn nghÞ ®èi víi c¬ quan nhµ níc.

1. CÇn sím hoµn chØnh hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm t¹i ViÖt Nam.

XuÊt ph¸t tõ ®Æc thï ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm th¬ng m¹i vµ lu«n g¾n liÒn víi çc tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ hµng ngµn tæ chøc, hµng triÖu ç nh©n tríc çc rñi ro vµ thiÖt h¹i kinh tÕ còng nh çc c¬ héi tiÕt kiÖm vµ ®Çu t. V× thÕ sù b¶o ®¶m kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ty b¶o hiÓm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi nhiÒu ç nh©n, tæ chøc. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi, c«ng ty b¶o hiÓm ngµy cµng ®ãng mét vai trß ®Æc biÖt trong viÖc b¶o vÖ lîi Ých céng ®ång. Mµ trôc lîi b¶o hiÓm l¹i ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty.



Mçi quèc gia ®Òu thiÕt lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch cña Nhµ níc qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm, cã thÓ gäi lµ c¬ quan gi¸m s¸t b¶o hiÓm Nhµ níc hoÆc c¬ quan Qu¶n lý b¶o hiÓm. C¬ quan nµy cã tr¸ch nhiÖn b¶o ®¶m ho¹t ®éng cña çc c«ng ty b¶o hiÓm tu©n thñ theo ®óng nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ çc quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan cña quèc gia. §èi víi ViÖt Nam, qu¶n lý Nhµ Níc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ®îc thùc hiÖn th«ng qua:

- ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý Nhµ níc vÒ kinh doanh b¶o hiÓm.

- Bé tµi chÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ChÝnh phñ thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ níc vÒ kinh doanh b¶o hiÓm. Çc Bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc chÝnh phñ trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý Nhµ Níc vÒ kinh doanh b¶o hiÓm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ®· ®îc Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ X, kú häp thø 8 th«ng qua ngµy 09 th¸ng 12 n¨m 2000, song viÖc ¸p dông vµo thùc tÕ rÊt chËm ch¹m, cha t¹o ®îc m«i trêng ph¸p lý toµn diÖn, ®Çy ®ñ, v÷ng ch¾c, cha t¬ng øng víi tÇm vãc vµ tiÒm n¨ng cña thÞ trêng. Do vËy, ®Ó lµnh m¹nh ho¸ thÞ trêng, ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng ®ßi hái, çc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o hiÓm ph¶i ban hµnh vµ híng dÉn thùc hiÖn çc quy ph¹m ph¸p luËt vÒ kinh doanh b¶o hiÓm, x©y dùng chiÕn lîc, quy ho¹ch vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÞ trêng b¶o hiÓm ViÖt Nam.

LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ®· t¹o c¬ së ph¸p lý ban ®Çu cho ho¹t ®éng kinh doanh cña çc c«ng ty b¶o hiÓm vµ cã vai trß tÝch cùc trong viÖc ®iÒu tiÕt thÞ trêng. Nhng luËt kinh doanh b¶o hiÓm cã tíi IX ch¬ng, 129 ®iÒu nhng l¹i cha cã ch¬ng nµo, ®iÒu nµo ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò trôc lîi b¶o hiÓm. Do vËy, mét vÊn bøc xóc ®Æt ra lµ khi çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¸t hiÖn ra trôc lîi th× còng kh«ng biÕt xö lý thÕ nµo ngoµi viÖc tõ chèi båi thêng. Bëi lÏ, trong çc v¨n b¶n díi luËt tõ tríc ®Õn nay cña ChÝnh phñ, Bé tµi chÝnh, Bé c«ng an còng cha cã v¨n b¶n nµo quy ®Þnh vÒ viÖc xö ph¹t ®èi víi çc ®èi tîng gian lËn b¶o hiÓm. V× vËy trong thêi gian tíi, ChÝnh Phñ cÇn ph¶i ban hµnh mét v¨n b¶n díi luËt quy ®Þnh vÒ téi danh nµy. Trong v¨n b¶n ®ã



ph¶i quy ®Þnh chi tiÕt sè tiÒn gian lËn bao nhiªu lµ bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh, bao nhiªu lµ bÞ xö tï. §ång thêi ph¶i cã th«ng t híng dÉn çc Bé, çc ngµnh cã liªn quan trong viÖc thùc hiÖn nh»m b¶o ®¶m tÝnh thùc thi cña v¨n b¶n ®ã.

2. Bé tµi chÝnh cÇn nghiªn cøu vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn çc quy t¾c vÒ b¶o hiÓm nãi chung vµ vÊn ®Ò trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi nãi riªng.

Bé tµi chÝnh vµ çc c¬ quan chøc n¨ng ph¶i cã híng triÓn khai triÖt ®Ó, ng¨n chÆn khiÕu n¹i gian lËn trong b¶o hiÓm ë níc ta. Bé tµi chÝnh cÇn thµnh lËp mét ban thanh tra ®éc lËp ®Ó ng¨n chÆn hµnh vi tiªu cùc cña çc c¬ quan thùc hiÖn ph¸p luËt nh c¶nh s¸t giao th«ng, ViÖn kiÓm s¸t… ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña çc ®¬n vÞ ç nh©n trong ho¹t ®éng b¶o hiÓm. Ban thanh tra cßn cã thÓ trî gióp çc c«ng ty b¶o hiÓm trong nh÷ng vô gian lËn cã thiÖt h¹i lín, tÝnh chÊt, møc ®é ph¹m ph¸p nguy hiÓm cã tÝnh tæ chøc. §ång thêi tæ chøc nh÷ng líp tËp huÊn ng¾n h¹n hay dµi h¹n c¶ trong viÖc hîp t¸c víi çc níc ph¸t triÓn ®Ó ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é, kh¶ n¨ng cña çc thanh tra viªn, gi¸m ®Þnh viªn còng nh truyÒn ®¹t çc th«ng tin nhanh chãng trong çc c«ng ty trªn ph¹m vi toµn quèc.

Bé tµi chÝnh cÇn cã v¨n b¶n yªu cÇu sù gióp ®ì cña çc Bé, çc c¬ quan ngang Bé trong viÖc phèi hîp víi c¬ quan b¶o hiÓm ®Ó h¹n chÕ viÖc gian lËn b¶o hiÓm, xö lý nghiªm nh÷ng nh©n viªn tiÕp tay cho hµnh vi gian lËn (VÝ dô: Bé y tÕ cÇn cã biÖn ph¸p xö lý ®èi víi trêng hîp b¸c sü th«ng ®ång víi ngêi tham gia b¶o hiÓm ®Ó kª t¨ng bÖnh ¸n còng nh ®¬n thuèc…) hay cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó kiÓm tra xö lý ®èi víi trêng hîp xe tham gia giao th«ng nhng kh«ng tham gia b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi.

3. Bé C«ng an ph¶i ®i tiªn phong trong viÖc tÊn c«ng çc ®èi tîng ph¹m téi trong ngµnh b¶o hiÓm.



Bé C«ng an lµ c¬ quan cã ho¹t ®éng g¾n bã mËt thiÕt víi çc c¬ quan b¶o hiÓm nhÊt. Bé cÇn phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh ®Ó gi¶m bít çc hµnh vi gian lËn b¶o hiÓm. Cô thÓ, Bé ph¶i nh¾c nhë çc chiÕn sÜ C¶nh s¸t giao th«ng t¨ng c-êng kiÓm tra çc giÊy b¶o hiÓm b¾t buéc cña xe c¬ giíi nh b¶o hiÓm TNDS cña chñ xe, b¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch. ViÖc tham gia ®Çy ®ñ çc lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¾t buéc còng sÏ h¹n chÕ ®îc t×nh tr¹ng trôc lîi. Bªn c¹nh ®ã, Bé cÇn t¨ng cêng nh¾c nhë phæ biÕn çc h×nh thøc trôc lîi b¶o hiÓm ®èi víi çc nh©n viªn ®iÒu tra. Ngoµi ra trong thêi gian tíi, Bé C«ng an nªn ®a c«ng t¸c qu¶n lý xe c¬ giíi vµ m¹ng vi tÝnh toµn quèc. §iÒu nµy sÏ gióp cho çc nhµ b¶o hiÓm thuËn tiÖn h¬n khi kiÓm tra lý lÞch cña chiÕc xe tham gia b¶o hiÓm. §ång thêi Bé còng nªn lËp danh s¸ch çc ®èi t-îng ®· cã tiÒn sù trong viÖc trôc lîi b¶o hiÓm göi tíi çc C«ng ty b¶o hiÓm ®Ó ®Ò phßng.

Trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng téi ph¹m vµ trËt tù an toµn x· héi chóng ta ®· cã sè ®iÖn tho¹i nãng 113 (CSC§) ®-îc c¶ x· héi ñng hé. VËy t¹i sao trong c«ng t¸c chèng tham nhòng, mua chuéc çn bé vµ gian lËn kinh tÕ chóng ta kh«ng thµnh lËp mét ®êng d©y nãng t¬ng tù mµ khi gäi ®Õn sè nµy chØ vµi phót sau lùc lîng chuyªn m«n ®· cã mÆt b¾t qu¶ tang vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng hµnh vi gian dèi lõa ®¶o. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao trong nh÷ng n¨m võa qua chóng ta liªn tôc tuyªn truyÒn, ph¸t ®éng tuÇn lÔ an toµn giao th«ng, th¸ng an toµn giao th«ng nhng tai n¹n giao th«ng l¹i cø t¨ng, ®iÒu chí trªu thay trong nh÷ng th¸ng ph¸t ®éng tai n¹n giao th«ng l¹i cao h¬n nh÷ng th¸ng kh«ng ph¸t ®éng.

Mét ®iÒu n÷a mµ chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn hiÖn nay, bªn c¹nh nh÷ng chiÕn sü c«ng an hÕt lßng víi c«ng viÖc ®Ó canh gi÷ sù b×nh yªn cho x· héi lµ t×nh tr¹ng tha ho¸, biÕn chÊt vÒ ®¹o ®øc cña mét bé phËn çn bé trong ngµnh C«ng an. Ngµnh C«ng an lµ ngµnh däc l¹i cã c«ng viÖc chÝnh lµ ®iÒu tra, thanh tra, kiÓm tra nh÷ng ngµnh kh¸c, còng nh mäi ho¹t ®éng trong x· héi. ChÝnh v× lý do ®ã mµ mét bé phËn çn bé trong ngµnh cø nghÜ mét tay cã thÓ che c¶ bÇu trêi ch¹y theo ®ång tiÒn lµm nh÷ng viÖc tµy trêi. B»ng chøng trong nh÷ng n¨m võa qua chóng



ta liªn tôc ph¸t hiÖn nh÷ng vô çn bé c«ng an cã chøc cã quyÒn bu«n b¸n ma tuý mµ nÕu kh«ng ph¶i do ¨n chia kh«ng ®Òu tè gi¸c lÉn nhau th× chóng ta cã thÓ ph¸t hiÖn ®îc kh«ng? Gi¶ sö, chóng kh«ng tè gi¸c lÉn nhau th× ®Õn bao giê chóng ta míi ph¸t hiÖn ®îc? vµ sÏ cã bao nhiªu gia ®×nh tan n¸t, bao nhiªu con ngêi bÞ huû ho¹i t¬ng lai díi bµn tay cña nh÷ng kÎ mÆt ngêi d¹ quû. §ã lµ cha kÓ ®Õn hµng n¨m cã bao nhiªu con em ch¸u cha trong ngµnh C«ng an “vît qua” ®îc çnh cöa çc trêng ®¹i häc, häc viÖn trong ngµnh nh: §¹i häc an ninh; Häc viÖn kiÓm s¸t; §¹i häc c¶nh s¸t nh©n d©n… mµ ®ã lµ nh÷ng trêng m¬ ø¬c cña nh÷ng häc sinh nghÌo häc giái ë nh÷ng miÒn quª xa x«i, hÎo l¸nh, ®Ó råi vµi n¨m sau ®ã, khi ra trêng chóng l¹i lµ b¶n sao cña bè mÑ chóng. Cßn nh÷ng häc sinh nghÌo kia chØ gi¸m nh×n qua çnh cæng trêng ®¹i häc mµ ®Æt ra nh÷ng c©u hái kh«ng bao giê cã c©u tr¶ lêi.

Mét ®iÒu m¾t thÊy tai nghe n÷a, chóng ta h·y mét lÇn ®i trªn nh÷ng chuyÕn xe kh¸ch vÒ çc tØnh lÎ th× biÕt. T¹i sao, khi c«ng an thæi cßi xe dõng l¹i phô xe ch¹y xuèng råi ch¹y lªn ngay nh mét ph¶n x¹ tù nhiªn. Hái ra míi biÕt tiÒn ®· kÑp trong ®èng giÊy tê ®ã råi vµ c«ng an ®©u cã quan t©m ®Õn ®iÒu g× ngoµi ®iÒu ®ã. Nh÷ng ngµy thêng th× (20.000- 30.000 ®ång) nh÷ng dÞp lÔ tÕt xe ®«ng th× sÏ cao h¬n (50-100.000 ®ång) nh÷ng çn bé nµy ®ang coi m¹ng sèng cña nh÷ng ngêi ®i trªn xe chØ ®¸ng gi¸ b»ng Êy tiÒn. ThÕ míi cã chuyÖn mét chiÕc xe kh¸ch ë B¾c Ninh chë chÊt ch¸y, næ tr¸i phÐp tõ L¹ng S¬n vÒ tËn B¾c Ninh mµ kh«ng bÞ ph¸t hiÖn cho tíi khi xe ch¸y th× mäi ngêi míi ng· ngöa ra trªn xe cã chÊt næ. Ai d¸m ch¾c r»ng ®ã lµ lÇn ®Çu tiªn chiÕc xe ®ã chë nh÷ng chÊt cÊm. VËy mét c©u hái lín ®îc ®Æt ra lµ t¹i sao l¹i cã nh÷ng hµnh vi trªn? NÕu kh«ng ph¶i do tham «, tham nhòng, tha ho¸, biÕn chÊt tõ trªn xuèng díi th× mét ç nh©n cã thÓ gi¸m lµm nh÷ng ®iÒu trªn hay kh«ng?

Mµ ngµnh b¶o hiÓm l¹i ph¶i gi¶i quyÕt tÊt c¶ nh÷ng hËu qu¶ trªn. §«i khi nh÷ng hËu qu¶ ®ã cã lçi trùc tiÕp cña nh÷ng çn bé ngµnh c«ng an sau ®ã hä l¹i lµ nh÷ng ngêi lËp biªn b¶n, gi¸m ®Þnh hiÖn trêng (quyÒn sinh, quyÒn s¸t n»m trong tay) liÖu hä cã gi¸m nhËn lçi thuéc vÒ m×nh hay l¹i



quy hÕt lçi thuéc vÒ l¸i xe vµ nhµ xe th× nhµ b¶o hiÓm chØ biÕt båi thêng kh«ng gi¸m kªu ai vµ nhê ai ®iÒu tra. §©y lµ mét ®iÒu bÊt cËp vµ còng lµ mét nguyªn nh©n gia t¨ng t×nh tr¹ng trôc lîi b¶o hiÓm.

Theo t«i, ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy ngµnh b¶o hiÓm ph¶i liªn kÕt víi ngµnh c«ng an nh tay ph¶i vµ tay tr¸i. Khi cã tai n¹n, biªn b¶n vÒ vô tai n¹n ®Ó båi thêng b¶o hiÓm ph¶i cã x¸c nhËn cña ®¹i diÖn ngµnh b¶o hiÓm th× míi cã hiÖu lùc. Muèn nh vËy, th× ®¹i diÞen ngµnh b¶o hiÓm ph¶i cã mÆt ®ång thêi víi ®¹i diÖn ngµnh c«ng an trong qu¸ tr×nh gi¸m ®Þnh tai n¹n. Nh vËy, tÊt c¶ nh÷ng hµnh vi gian dèi nh»m trôc lîi b¶o hiÓm nh: thay ®æi t×nh tiÕt vô tai n¹n cã lîi cho kh¸ch hµnh, khai t¨ng sè tiÒn tæn thÊt … sÏ bÞ ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆm kÞp thêi.

II. KiÕn nghÞ víi hiÖp héi b¶o hiÓm ViÖt Nam.

Tõ 10 doanh nghiÖp b¶o hiÓm héi viªn s¸ng lËp ban ®Çu khi thµnh lËp n¨m 1999 gåm: B¶o ViÖt, B¶o Minh, B¶o Long, PV insurance, PJICO, VinaRe, VIA, UIC, PTI vµ ViÖt óc ®Õn nay, HiÖp héi b¶o hiÓm ViÖt Nam ®· lµ ng«i nhµ chung, thÓ hiÖn sù hîp t¸c liªn kÕt cña 21 doanh nghiÖp b¶o hiÓm, cïng víi çc héi viªn t¸n trî lµ çc doanh nghiÖp m«i giíi b¶o hiÓm, doanh nghiÖp t vÊn gi¸m ®Þnh b¶o hiÓm, v¨n phßng ®¹i diÖn c«ng ty b¶o hiÓm níc ngoµi vµ çc trêng ®¹i häc cã bé m«n b¶o hiÓm. Nhng cho ®Õn nµy ho¹t ®éng cña HiÖp héi vÉn cha ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc. Do vËy, trong thêi gian tíi HiÖp héi ph¶i ph¸t huy vai trß ®oµn kÕt çc C«ng ty chèng l¹i hiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm. Cô thÓ lµ:

- §¹i diÖn çc héi viªn tham gia ý kiÕn vµo viÖc so¹n th¶o çc chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ Níc vÒ b¶o hiÓm vµ çc vÊn ®Ò cã liªn quan; gãp ý kiÕn víi c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc trong viÖc nghiªn cøu x©y dùng chiÕn lîc ph¸p triÓn ngµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam; thu thËp vµ ph¶n ¸nh víi çc c¬ quan Nhµ Níc cã thÈm quyÒn ý kiÕn cña çc héi viªn vÒ çc vÊn ®Ò chÝnh s¸ch, chÕ ®é ¸p dông víi ngµnh b¶o hiÓm; ®Æc biÖt HiÖp héi ph¶i nhanh chãng so¹n th¶o nét ch¬ng tr×nh phßng chèng trôc lîi b¶o hiÓm cho tÊt



c¶ çc c«ng ty thµnh viªn trong héi gãp phÇn ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngµnh b¶o hiÓm.

- Tæ chøc diÔn ®µn phæ cËp ph¸p luËt vµ chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ Níc, ®Æc biÖt chó träng nh÷ng diÔn ®µn phæ biÕn kinh nghiÖm ph¸t hiÖn gian lËn b¶o hiÓm qua thùc tiÔn thùc hiÖn, gãp ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn çc v¨n b¶n ph¸p quy hiÖn hµnh vÒ b¶o hiÓm vµ çc vÊn ®Ò cã liªn quan.

- X©y dùng vµ th«ng qua nguyªn t¾c chung vµ néi dung phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a çc héi viªn, chó ý ®Õn c«ng t¸c phèi hîp chèng trôc lîi b¶o hiÓm gi÷a çc thµnh viªn; quy chÕ tù qu¶n nh»m t¹o lËp m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm.

- §¹i diÖn çc héi viªn tham gia ý kiÕn vµo çc quy t¾c, ®iÒu kho¶n, biÓu phÝ b¶o hiÓm cña çc nghiÖp vô b¶o hiÓm do Bé tµi chÝnh ban hµnh. §Æc biÖt, lµ biÓu phÝ b¶o hiÓm xe c¬ giíi v× nghiÖp vô nµy thay ®æi theo tèc ®é t¨ng cña sè lîng xe vµ tæng sè vô tai n¹n giao th«ng x¶y ra. Tæ chøc nghiªn cøu x©y dùng quy t¾c, ®iÒu kho¶n, biÓu phÝ cña çc nghiÖp vô b¶o hiÓm theo yªu cÇu cña héi viªn díi h×nh thøc ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c©.

- Tæ chøc trung t©m th«ng tin cña HiÖp héi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh; tiÕn hµnh thèng kª nghiÖp vô b¶o hiÓm trong khu«n khæ cña HiÖp héi tõ ®ã ®Ò ra çc gi¶i ph¸p cô thÓ cho tõng nghiÖp vô còng nh ®Ò xuÊt çc biÖn ph¸p h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt hiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm tõ phÝa kh¸ch hµng.

- §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ngµnh b¶o hiÓm; ph©n tÝch t¸c h¹i cña trôc lîi b¶o hiÓm ®èi víi ç nh©n, doanh nghiÖp vµ x· héi; ®Ò ra nh÷ng ph¬ng híng ho¹t ®éng cña ngµnh b¶o hiÓm.

- Phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a çc héi viªn trong viÖc ®µo t¹o båi dìng tËp huÊn nghiÖp vô b¶o hiÓm chó träng ®éi ngò gi¸m ®Þnh- båi thêng, ®µo t¹o ®¹i lý, céng t¸c viªn.

- T vÊn cho héi viªn vÒ tæ chøc ho¹t ®éng, ph¸t triÓn kinh doanh còng nh gióp ®ì héi viªn trong viÖc xö lý nh÷ng trêng hîp trôc lîi b¶o hiÓm vµ çc vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan.

- Nghiªn cøu, ®Ò xuÊt hoÆc tham gia ý kiÕn vÒ çc biÖn ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt chung cã liªn quan



chó ý, c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt trong nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®Õn çc doanh nghiÖp b¶o hiÓm héi viªn, phèi hîp çc héi viªn vµ çc c¬ quan liªn quan ®Ó tæ chøc thùc hiÖn.

- Tæ chøc tuyªn truyÒn ho¹t ®éng b¶o hiÓm trong c¶ níc ®Ó mäi ngêi d©n hiÓu quü b¶o hiÓm dïng ®Ó båi thêng cho nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng gÆp ph¶i cïng mét rñi ro chø kh«ng ph¶i lµ quü phóc lîi.

- Hoµ gi¶i tranh chÊp gi÷a çc héi viªn; kiÕn nghÞ víi çc c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ Níc vÒ viÖc xö lý çc trêng hîp vi ph¹m ph¸t luËt trong lÜnh vùc b¶o hiÓm.

- ThiÕt lËp çc mèi quan hÖ víi çc c¬ quan, ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ vµ çc ®oµn thÓ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña héi x©y dùng quan hÖ tèt ®Ñp víi ngµnh cã liªn quan hÖ mËt thiÕt víi b¶o hiÓm nh: c«ng an, thanh tra, ®Çu t … Quan hÖ hîp t¸c víi HiÖp Héi b¶o hiÓm çc níc vµ tham gia çc tæ chøc quèc tÕ theo quy ®Þng cña Nhµ nø¬c.

Víi nh÷ng biÖn ph¸p trªn, HiÖp héi b¶o hiÓm ViÖt Nam sÏ kh«ng nh÷ng n©ng cao vai trß, uy tÝn cña m×nh mµ cßn t¹o cho çc c«ng ty thµnh viªn mèi quan hÖ ®oµn kÕt, sù ®ång lßng trong viÖc chèng gian lËn b¶o hiÓm xe c¬ giíi, gãp phÇn lµm lµnh m¹nh ho¸ thÞ trêng b¶o hiÓm ViÖt Nam.

III. KiÕn nghÞ víi c«ng ty Pjico.

- C«ng ty cÇn tiÕp tôc më réng, t¨ng cêng quan hÖ, liªn kÕt víi çc c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c mét çch chÆt chÏ, ®ång bé Ýt nhÊt lµ ë c«ng t¸c ng¨n chÆn, khiÕu n¹i gian lËn kh«ng ®Ó kh¸ch hµng lîi dông yÕu ®iÓm cña t×nh tr¹ng c¹nh tranh giµnh giËt kh¸ch hµng gi÷a çc c«ng ty mµ tiÕp tôc lµm gia t¨ng khiÕu n¹i gian lËn. X©y dùng mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi C¬ quan C«ng an, Y tÕ, çc c¬ quan gi¸m ®Þnh trong níc vµ quèc tÕ.

- Thêng xuyªn ®«n ®èc, nh¾c nhë, híng dÉn çc phßng kinh doanh, phßng gi¸m ®Þnh- båi thêng tu©n thñ chÆt chÏ quy tr×nh nghiÖp vô. Xö lý nghiªm nh÷ng ç nh©n, tËp thÓ m¾c sai ph¹m trong chuyªn m«n, nghiÖp vô dÉn ®Õn viÖc kh¸ch hµng lîi dông nghiÖp vô ®Ó trôc lîi b¶o hiÓm. §Æc



biÖt, C«ng ty cÇn th¼ng tay xa th¶i nh÷ng çn bé cã hµnh vi tiÕp tay cho gian lËn.

- C«ng ty cÇn ban hµnh mét quy chÕ khen thëng cô thÓ ®èi víi nhng ngêi cã c«ng ph¸p hiÖn ra trôc lîi. Nªn ch¨ng trong quy chÕ nµy cÇn quy ®Þnh cô thÓ vÒ tû lÖ sè tiÒn khen thëng trªn sè tiÒn hßng trôc lîi cña kh¸ch hµng. ViÖc nµy sÏ lµ mét ®éng lùc khuyÕt khÝch tinh thÇn lµm viÖc cña çn bé gi¸m ®Þnh. Ngoµi ra còng cã thÓ ¸p dông quy chÕ nµy ®èi víi nh÷ng c¶nh s¸t ®iÒu tra.

- C«ng ty nªn cã nh÷ng phßng tiÕp kh¸ch hµng, l¾ng nghe ý kiÕn kh¸ch hµng ®ång thêi gi¶i thÝch râ çc quy ®Þnh, quy t¾c cña Nhµ Níc, cña c«ng ty cho kh¸ch hµng vµ ®èi tîng quan t©m vÒ tÝnh nh©n ®¹o, tÝnh chÆt chÏ trong ho¹t ®éng b¶o hiÓm, lîi Ých cña b¶o hiÓm ®èi víi ç nh©n còng nh céng ®ång, gi¶i thÝch cho hä hiÓu quü b¶o hiÓm lµ quü ®Ó båi thêng rñi ro chø kh«ng ph¶i lµ quü phóc lîi, ®Ó n©ng cao nhËn thøc cña hä nh»m h¹n chÕ bít sù ph¸t sinh tÝnh gian lËn nh»m trôc lîi tõ trong ý nghÜ.

§i ®«i víi biÖn ph¸p trªn, C«ng ty cÇn ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn çc kh©u cña qu¸ tr×nh kinh doanh nh:

- §èi víi c«ng t¸c qu¶n lý Ên chØ:. Toµn bé Ên chØ çc phßng nhËn tõ c«ng ty ®Òu

ph¶i vµo sæ theo dâi. Riªng ®èi víi sè ®em sö dông ph¶i theo dâi ®îc ®èi tîng sö dông, thêi gian sö dông vµ ph¶i cã quyÕt to¸n. Ên chØ xuÊt dïng sö dông kh«ng hÕt ph¶i nhËp l¹i kho.

. Phßng ph¶i cö çn bé theo dâi vµ qu¶n lý Ên chØ, ®«n ®èc kiÓm tra vµ quyÕt to¸n Ên chØ víi ®¹i lý vµ víi c«ng ty.

. ChØ ®îc giao cho ®¹i lý nh÷ng lo¹i Ên chØ ®îc phÐp giao theo quy ®Þnh cña c«ng ty. §èi víi nh÷ng Ên chØ cã sè tiÒn lín thêng dÔ g©y trôc lîi, c«ng ty cÇn h¹n chÕ vµ qu¶n lý tËp chung t¹i phßng b¶o hiÓm khu vùc hay c«ng ty.

. Sè lîng Ên chØ giao cho ®¹i lý ph¶i c¨n cø theo tõng lo¹i Ên chØ vµ ®èi tîng lµm ®¹i lý. Trong çc trêng hîp sè lîng lín h¬n 1 c«ng ty cÇn cã çc quy ®Þnh chÆt chÏ ®Ó tr¸nh çc hiÖn tîng tiªu cùc x¶y ra.

. Thêi gian quyÕt to¸n ph¶i g¾n liÒn víi viÖc nép phÝ b¶o hiÓm. Trong thêi gian cha nép ®îc phÝ vÒ phßng,



®¹i lý ph¶i th«ng b¸o sè phÝ, sè ®¬n b¶o hiÓm ®Ó vµo sæ theo dâi t¹i phßng.

. Ph¬ng thøc quyÕt to¸n tõng tê. Khi quyÕt to¸n ph¶i kiÓm tra thêi gi¸n ghi trªn Ên chØ, tuÇn tù thêi gian trong mét quyÓn, ®èi chiÕu thêi gian ghi trªn Ên chØ víi thêi gian ®¹i lý b¸o vÒ cña nh÷ng Ên chØ kh«ng quyÕt to¸n trong ngµy, ®èi chiÕu x¸c nhËn sè tiÒn ghi trªn Ên chØ víi sè phÝ thùc tÕ ®· thu.

. KiÓm tra viÖc sö dông Ên chØ cña ®¹i lý ®Þnh kú hoÆc khi nghi ngê çc hiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra viÖc ghi chÐp vµ ph¸p hµnh ho¸ ®¬n cña ®¹i lý, ®èi chiÕu thêi gian vµ néi dung ghi trªn liªn gèc vµ liªn giao cho kh¸ch hµng.

- §èi víi c«ng t¸c n©ng cao chÊt lîng ®¹i lý:. §¹i lý ph¶i tu©n thñ tr×nh tù kiÓm tra tÊt c¶ çc

xe tríc khi nhËn b¶o hiÓm ®Æc biÖt ®èi víi xe mua b¶o hiÓm lÎ, xe t nh©n, xe ®¨ng ký tØnh kh¸c. Nh©n viªn ph¶i ®Æc biÖt chó ý tíi nguyªn t¾c nµy, ph¶i m¾t thÊy tai nghe vÒ chiÕc xe tríc khi b¸n b¶o hiÓm. NÕu sî b¾t chñ xe ®a xe tíi cã nhiÒu rÇy rµ mÊt thêi gian th× nh©n viªn lµm b¶o hiÓm cã thÓ ®i kiÓm tra s¬ bé råi míi b¸n b¶o hiÓm.

. Nh©n viªn nªn kiÓm tra lý lÞch qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña xe, nÕu ®èi tîng nhiÒu lÇn rñi ro hoÆc chñ xe cã tiÒn ¸n, tiÒn sù th× trong qu¸ tr×nh lµm viÖc ®¹i lý ph¶i linh ho¹t, khÐo lÐo trong viÖc tõ chèi b¸n b¶o hiÓm.

. C«ng ty ph¶i t¨ng cêng kh©u tuyÓn chän vµ ®µo t¹o ®¹i lý, céng t¸c viªn. TuyÓn lùa ®¹i lý, céng t¸c viªn cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, trung thùc, tæ chøc cho hä tham gia çc líp ®µo t¹o, híng dÉn vÒ khai th¸c nghiÖp vô. Theo t«i, trong kh©u tuyÓn chän ®¹i lý nªn ch¨ng Pjico nªn tuyÓn chän ngay tõ gèc b»ng çch ®Õn çc trêng ®¹i häc cã khoa b¶o hiÓm chän lÊy nh÷ng sinh viªn n¨m thø 3, thø 4 cã häc lùc tèt, phÈm chÊt tèt, t©m huyÕt víi nghÒ phæ biÕn cho hä çch khai th¸c b¶o hiÓm çch viÕt Ên chØ vµ dùa vµo søc trÎ sù s¸ng t¹o cña hä cho hä ®i khai th¸c mét, mÆt qu¶ng b¸ h×nh ¶nh c«ng ty mÆt kh¸c t¹o cho hä nh÷ng kinh nghiÖm thøc tÕ hä cßn thiÕu vµ qua ®©y cã thÓ tuyÓn chän ®îc mét vµi ®¹i lý ®¹t tiªu chuÈn còng nh sau khi hä ra trêng cã thÓ tuyÓn thµnh nh©n viªn chÝnh thøc cho c«ng ty. Cã thÓ



nãi ®©y lµ çch lµm míi mÎ nhng hiÖu qu¶ rÊt cao vµ cã mét vµi c«ng ty ®· ¸p dông, nªn Pjico ph¶i nghiªn cøu vµ coi ®©y nh lµ mét chiÕn lîc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho c«ng ty sau nµy.

. §Þnh kú tæ chøc çc líp tËp huÊn, ®ång thêi còng cÇn tæ chøc thêng xuyªn çc ®ît kiÓm tra c«ng viÖc, tr×nh ®é cña çc ®¹i lý, céng t¸c viªn ®Ó n¾m b¾t ®îc nh÷ng h¹n chÕ cña hä tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh, uèn n¾m kÞp thêi. HÖ thèng ®¹i lý nh m¹ng ch©n rÕt rÊt quan träng ®èi víi sù sèng cßn cña c«ng ty hä kh«ng chØ ®em l¹i doanh thu cho c«ng ty mµ cßn lµ bé mÆt cña c«ng ty v× vËy, c«ng ty lu«n ph¶i híng dÉn ®µo t¹o cho nh©n viªn b¸n b¶o hiÓm nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ t vÊn cho kh¸ch hµng chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ b¸n b¶o hiÓm.

. Mét ®iÒu quan träng n÷a lµ hiÖn nay ®¹i lý kh«ng thuéc biªn chÕ cña c«ng ty nªn cã t©m lý lµm viÖc kh«ng tÝch cùc, nhanh ch¸n n¶n, dÔ ph¸p sinh tiªu cùc. V× vËy c«ng ty cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy nh: bæ nhiÖm çc ®¹i lý giái vµo çc chøc vô tæ trëng ®¹i lý, tuyÓn nh÷ng ®¹i lý xuÊt s¾c lµm nh©n viªn thuéc biªn chÕ cña c«ng ty… ®iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ t¨ng ®éng c¬ lµm viÖc cho mçi ®¹i lý.

- §èi víi kh©u gi¸m ®Þnh båi thêng:Gi¸m ®Þnh- båi thêng lµ vÊn ®Ò lín hµng ngµy, hµng

giê ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh b¶o hiÓm xe c¬ giíi. ChÝnh v× vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, n©ng cao chÊt lîng phßng chèng gian lËn b¶o hiÓm th× ph¶i n©ng cao chÊt lîng kh©u gi¸m ®Þnh- båi thêng. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy, c«ng ty cÇn ph¶i quan t©m gi¶i quyÕt mét sè vÇn ®Ò sau:

. T¨ng cêng ®Çu t c¬ së vËt chÊt, tranh thiÕt bÞ kü thuËt phôc vô cho c«ng t¸c gi¸m ®Þnh.

. Kh«ng nªn ®îi chê çc líp tËp huÊn, n©ng cao nghiÖp vô cña c«ng ty mµ ph¶i chñ ®éng n©ng cao tr×nh ®é cña çc gi¸m ®Þnh viªn th«ng qua viÖc göi çc gi¸m ®Þnh viªn theo häc çc líp ng¾n ngµy t¹i çc trêng kü thuËt, hoÆc mêi çc chuyªn gia ®iÒu tra bªn Bé C«ng an vÒ nãi chuyÖn chuyªn ®Ò, phæ biÕn kinh nghiÖm.



. Gi¸m ®Þnh viªn sÏ ®îc ph©n thµnh nhiÒu bËc tõ thÊp ®Õn cao, mçi bËc cã chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn lîi riªng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng viÖc, gi¶i quyÕt çc vô tai n¹n tuú theo møc ®é phøc t¹p. Gi¸m ®Þnh viªn ph¶i ®iÒu tra trªn sè vô ®· båi thêng hoÆc sè vô cÇn ph¶i ®iÒu tra tèi thiÓu cho phßng trong mét th¸ng (hoÆc 1 tuÇn). Trªn c¬ së ®ã, phßng sÏ chñ ®éng phèi hîp víi çc phßng, ban chøc n¨ng ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng vµ b¸o ço ®Þnh kú víi Ban Gi¸m §èc.

. C«ng ty nªn thùc hiÖn chÕ ®é kho¸n chi cho phßng gièng nh çc phßng kinh doanh. ViÖc nµy sÏ c¶i thiÖn ®îc møc thu nhËp cña nh©n viªn trong phßng, gióp hä yªn t©m tËp trung vµo c«ng viÖc.

ViÖc phßng chèng trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi yªu cÇu mang tÝnh liªn tôc, nhanh chãng nhng kh«ng ®îc ®èt ch¸y giai ®o¹n. Trong qu¸ tr×nh c«ng ty tiÕn hµnh çc biÖn ph¸p trªn ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp thèng nhÊt vµ ®ång bé gi÷a Ban Gi¸m §èc vµ çc phßng trùc thuéc, gi÷a çc phßng ban víi nhau, gi÷a çc nh©n viªn khai th¸c, gi¸m ®Þnh- båi thêng vµ thanh tra. Cã nh vËy, c«ng t¸c nµy míi thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ còng nh x· héi.



KÕt luËn

Thùc tiÔn triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico cho thÊy kinh doanh nghiÖp vô nµy kh«ng nh÷ng ®¹t kÕt qu¶ kh¸ cao mµ cßn n©ng cao ®îc tr¸ch nhiÖm cña ngêi tham gia b¶o hiÓm h¹n chÕ ®îc t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng hiÖn nay, ®ãng gãp chung vµo sù b¶o ®¶m trËt tù an toµn x· héi.

Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn tån t¹i hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm. Hµnh vi nµy rÊt nguy hiÓm ®èi víi tÊt c¶ çc C«ng ty b¶o hiÓm, bëi v× nã kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt tµi chÝnh cña çc C«ng ty b¶o hiÓm mµ kÐo theo ®ã lµ sù tha ho¸ biÕn chÊt cña mét sè çn bé viªn chøc, ¶nh hëng ®Õn uy tÝn còng nh chÊt lîng ho¹t ®éng cña çc C«ng ty b¶o hiÓm.

V× vËy çc C«ng ty b¶o hiÓm nãi chung vµ c«ng ty Pjico nãi riªng cÇn ph¶i cã nh÷ng biªn ph¸p h÷u hiÖu nh»m ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi hµnh vi trôc lîi b¶o hiÓm ®ång thêi phèi hîp víi çc c¬ quan cã chøc n¨ng tiÕn hµnh xö ph¹t mét çch nghiªm minh ®èi víi hµnh vi nµy ®Ó b¶o hiÓm ho¹t ®éng ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n.

Chuyªn ®Ò: “Trôc lîi b¶o hiÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico”.

Lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ t×m hiÓu t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty Pjico. Em hy väng r»ng çc gi¶i ph¸p nµy sÏ cã Ých trong viÖc h¹n chÕ t×nh h×nh trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi t¹i c«ng ty trong thêi gian tíi. Tuy nhiªn do h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh kiÕn thøc nªn chuyªn ®Ò míi chØ dõng l¹i ë viÖc nghiªn cøu çc hiÖn t-îng trôc lîi trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Trªn thùc tÕ cho thÊy hiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm cã thÓ x¶y ra ë tÊt c¶ çc nghiÖp vô b¶o hiÓm. VËy nªn ®Ó cã çi nh×n tæng qu¸t h¬n vÒ hiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm xe c¬ giíi cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu mét çch toµn diÖn trªn tÊt c¶ çc lo¹i h×nh b¶o hiÓm. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sÜ Vò Quúnh Anh cïng çc anh chÞ t¹i v¨n phßng VII, ®Æc biÖt lµ



anh NguyÔn TiÕn H¶i ®· tËn t×nh chØ b¶o em trong thêi gian thùc tËp vµ gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.

1. Gi¸o tr×nh B¶o HiÓm – Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. Chñ biªn: PGS.TS. Hå SÜ Sµ.Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª- N¨m 2000.

2. Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ Kinh doanh B¶o HiÓm – Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n.

Chñ biªn: TS. NguyÔn V¨n §Þnh.Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª- N¨m 2003.

3. Quy t¾c b¶o hiÓm xe «t« - C«ng ty Pjico.

4. Híng dÉn khai th¸c b¶o hiÓm xe c¬ giíi - C«ng ty Pjico.

5. Híng dÉn c«ng t¸c gi¸m ®Þnh båi thêng xe c¬ giíi – C«ng ty Pjico.

6. Tµi liÖu ®µo t¹o ®¹i lý – C«ng ty Pjico.

7. B¶n tin n«i bé – C«ng ty Pjico.

8. B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c n¨m 2001 vµ ph¬ng híng ho¹t ®éng 2002 – C«ng ty Pjico.



9. B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ho¹t ®éng 2002 vµ ph¬ng híng ho¹t ®éng 2003 – C«ng ty Pjico.

10. T¹p chÝ b¶o hiÓm.

11. T¹p chÝ giao th«ng vËn t¶i.

12. LuËt kinh doanh b¶o hiÓm.

13. Mét sè tµi liÖu cña uû ban an toµn giao th«ng Quèc gia.

14. Bé luËt d©n sù Níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

15. C¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan.


bh25

Documents