ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

1

စေပါငးညႇႏႈငးျခငး မဟာဗဟာမား

ဤအခနးက႑သည စေပါငးညႇႏႈငးျခငးတြင အလပသမားသမဂၢ၀ငမား ေစစပညႇႏႈငးေသာအခါ ၄ငးတ႔ ရငဆငေနရေသာ

အေၾကာငးအရာမားေပၚ သးသပ စစစခကစစဥႏငရန ရညရြယသည။

စေပါငးညႇႏႈငးျခငး အစကနဥး ဖြ႕ၿဖးမႈ

သမငးအရ အလပသမားသမဂၢ စနစ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈႏင ႀကးထြားမႈသည အလပသမားမား ၄ငးတ႔အကးအျမတမားက

ကာကြယရနအတြက ၄ငးတ႔၏အတတကြ စစညးထားေသာ စေပါငးအျမငျဖင ၄ငးတ႔အလပရငမား၏ အာဏာက ယဥၿပင

တနျပနမႈ ရေစသည။ အစဥးပငးပစေန႔ရကမားတြင အလပသမားသမဂၢမားသည အလပရငမားဆသ႔ ၄ငးတ႔၏ အဖြ႔၀ငမား

အကးစးပြားက ကယစားျပရန ရာႀကခသည။ အေစာပငးကာလ အလပသမားသမဂၢ ဖြ႔ၿဖးမႈတြင ကယစားျပျခငး သည

ထးစအားျဖင တရား၀င မရျခငးႏင ပမန မျဖစခပါ။ သညျပင အဖြ႔၀ငမားက ကယစားျပသမားသည မၾကာခဏ ဆသလပင

ႀကးမားေသာ စြန႔စားမႈျဖင စြခကတငျခငးႏင ဖစးႏပစကျခငး ကရငဆငခၾကရသည။

လပအားခမား အဆငကေကာလြနေသာ နစနာခက မေကနပခကတစခ သ႔မဟတ အလပသမားအဖြ႔၀ငတစေယာကအား

ထတပယျခငး ကသ႔ေသာ မကေမာကႏငဆငေသာ အေၾကာငးအရာတစခသည အလပရငမားအတြက တငတနးမႈ

အေၾကာငးအရာေၾကာင ကငသးမႈမား ဘာဘျဖစျဖစ ေျပာငးလေပးရန အလပသမားမား၏ ေတာငးဆမႈက ႏႈးဆြေပးသလ

ျဖစလမမည။ ကယစားျပျခငးသည အေရးယေဆာငရြကမႈ ပစတစခ ျဖစခၿပး၊ အလပသမားမားသည အကးသင

အေၾကာငးသင ေဆြးေႏြးျခငးက သးျခငးႏင အျခားနညးလမးမားျဖစေသာ ၄ငးတ႔၏ ေတာငးဆခကမားက ေျပလညေသာ

တန႔ျပနခကတစခ ရရရန တကတြနးျခငးျဖင ၄ငးတ႔၏ အလပရငမားသ႔ ကယစားျပမႈမား ျပလပလမမည။

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးက ဖြ႔ၿဖးမႈစနစတစခအျဖစ ဤအေတြ႔အႀကမားမ ျဖတသနးမႈ ျဖစခသည။ ထဖြ႔ၿဖးမႈ လပငနးစဥ

သည ပမနမျဖစခပါ။ ၄ငးသည စးပြားေရး အျပနအလနသကေရာကမႈ အေပၚ မတညျခငး၊ ကြျပားျခားနားေသာ ႏငငဆငရာ

အေျခအေနမားအတြငးရ လမႈေရးႏင ႏငငေရး အေၾကာငးခမား အေပၚ မတညသည။

လပငနးစဥသည ပမန မျဖစခေသာလညးပ (အခ႕ႏငငအေျခအေနမား ကြငးကနေနတနးပင) စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငး

သည ေခတၿပငအလပသမားသမဂၢ လႈပရားမႈ အားျဖင ျမငေနရၿပး၊ ၄ငးသည အလပသမားမား၏ အကးစးပြားမားအတြက

အဓက တးတကမႈရသညနညးအျဖစ ျမငေနရသည။ အခ႕ႏငငမား၏ အလပသမားသမဂၢလႈပရားမႈ၏ စေပါငးညႇႏႈငး

အေရးဆျခငးသည အလပသမားသမဂၢ ရငသနတညရမႈအတြက ၄ငးတ႔၏ လႈပရားမႈ အသကေသြးေၾကာ အငအားအျဖစ

ျပမၾကသည။ အျခားေသာ ႏငငမား၏ အလပသမားသမဂၢလႈပရားမႈ၏ စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးသည ၄ငးတ႔မကေမာက

ရငဆငေနရေသာ စနေခၚမႈတစခ သ႔မဟတ ေနာကထပဖြ႔ၿဖးမႈ အဆင၊ မ၀ါဒအသစမား၊ ကငသးမႈမား ႏင ကြ မးကငမႈ

သစမား ႏင အေတြ႔အႀကမား အတြက က ကယစားျပသည။

ယေန႔ အျပညျပညဆငရာ ကတက၀တမားစာခပမ စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငး၏ လကေတြ႔ကငသးမႈသည လမႈဆငရာ

လပေဖာကငဖကအတြက အေထာကအကႏင အကးျဖစထြနးေစသည။ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားစႏႈနးမားႏင

ျပဌာနးခက ၈၇၊ ၉၈၊ ၁၅၁ ႏင ၁၅၄ တ႔မ အသအမတျပထားသညမာ စေပါငးညႇႏႈငး အေရးဆျခငးသည

အမးသားေရးဆငရာ/ ႏငငဆငရာ အေျခအေနမားအတြငးမ လမႈဆငရာ အေပါငးအေဖၚ အဖြ႔အစညးအတြက

ထေရာကေသာ ဖြ႔ၿဖးမႈက ရရေစမည အဓက အေရးပါသညအရာ တစခ ျဖစသည။ ဤျပဌာနးခက ၄ ခသည

အလပသမားမားအတြက လြတလပစြာ သမဂၢအဖြ႔၀ငမား ျဖစခြင၊ စညးရးခြင ႏင ပဂၢလက ႏင အမားပင

က႑မားႏစခစလးအတြက စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆခြင တ႔အတြက စစဥထားသည။ လမႈဆငရာ လပေဖၚကငဖက

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

2

မားျဖစသည အလပသမားမား၊ အလပရငမား ႏင အစးရမား တ႔မ တဆင ၄ငးတ႔၏ စညးမဥးမ၀ါဒမား အေထာကအက

ႏင လကေတြ႔ကငသးေသာ စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးတ႔မ ပါ၀င ျဖညဆညးမႈတ႔သည စးပြားႏင လမႈဆငရာ ဘ၀တး

တကေရးတ႔အတြက ေလးနကေသာ အဓပၸါယရေစသည။

ကမၻာအလပသမားအတြက စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးသည အလပသမားမား၏ အကးစးပြားမား ႏင ၄ငးတ႔၏ ေနထငမႈ

ဘ၀အဆငအတနးမားက ထနးသမးျခငးႏင ျမႇငတငျခငးတ႔အတြက စစဥထားသည။ စေပါငးညႇႏႈငး အေရးဆျခငးသည

အဆငမားအားလးတြင (တစခခငးစလပငနးခြငမ ကမၸဏ/စကမႈလပငနး ဆသ႔၊ အရပဆငရာ၊ ေဒသအလကဆငရာ

သ႔မဟတ အမးသား/ႏငငဆငရာအဆင သ႔မဟတ သမဂၢမား တခခငးစႏင အလပရငမား အၾကားတြင ရေသာအဆင၊

သ႔မဟတ အလပသမားသမဂၢမား အဖြ႔အပစမားႏင အလပရငမား အဖြ႔ခပမား ၾကားတြငရေသာ အဆင)သမဂၢမားႏင

အလပရငမား အၾကား သေဘာတညခက ရရသညအထ အမးမးေသာ ေစစပညႇႏႈငးျခငး ပစမားႏင နညးလမးမားက

အသးျပၾကသည။

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးနညးလမးမားသည ႏငငတခအေျခအေနႏင တျခားႏငငတခ အေျခအေနသ႔ အသးခပ ျခားနားမႈ

ရၿပး ပမနအားျဖင ဥပေဒလအပခက (ဥပမာ အလပသမားဥပေဒျပဌာနးခကမား) သ႔မဟတ လမႈလပေဖၚကငဖကမား

အၾကား ေစတနာအေလာက သေဘာတညျခငး ရလဒ ျဖစလမမည။ နညးလမးမားသည ပမနအားျဖင အလပရငႏင သမဂၢ

အၾကား ကြျပားျခားနားေသာအဆငမား ညႇႏႈငးျခငးကခမတျခငး၊ သငျမတျခငး သ႔မဟတ ၾကားနာဆးျဖတျခငး ယႏရားက

အသးျပရန အတြက အေၾကာငးကစၥ၊ တတယအဖြ႔မားဆသ႔ အၾကာငးအရာမား ရညညႊနးခက သ႔မဟတ ႏစဖကစလးမ

ေကာမတမား သေဘာတညခက၊ သ႔မဟတ ဥပေဒတြင ချပျခငး ရလမမည။ စေပါငးညႇႏႈငး အေရးဆျခငးမ သေဘာတည

ခကက ျပလပရန ဆးရႈးခလင ထဆးရႈးမႈမ စကမႈလပငနးဆငရာ အေရးယေဆာငရြကျခငး သ႔မဟတ ၾကားနာဆးျဖတျခငး

တ႔ ရႏငသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

3

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငး

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးသည အလပသမားဆကဆေရးမား၏ အေျခခအတျမစျဖစၿပး အလပသမားသမဂၢလႈပရားမႈ၏

ဥးေဆာငမႈက႑က ပေဖာေပးသည။ ကမၻာတခြငတြင ေစစပညႇႏႈငးျခငးက ေအာကပါ အဆငမားတြင ေတြ႔ရသည။

အမးသား/ႏငငအဆင - မဟာမတအဖြ႔ေပါငးခပ/ႏငငဆငရာအလပသမားသမဂၢ ဗဟစငတာမားသည အျခား လမႈ

လပေဖာကငဖကမား (အစးရမားႏင ႏငငဆငရာ အလပရငမား၏ အသငးအဖြ႔မား) ႏင စးပြားေရးႏင လမႈဆငရာ

မ၀ါဒအေပၚ လမႈဆငရာစာခပ/ႏငငဆငရာ သေဘာတညခကမားညႇႏႈငးျခငး ျပလပသည။

နယပယေဒသအဆင - အဖြ႔ခပမား/ႏငငဆငရာ ေဒသအလက သမဂၢမားသည အေသးစတကေသာ စးပြားေရးက႑

တစခအတြက အမးသား/ႏငငဆငရာ အလပရငမား၏ အသငးအဖြ႔မားႏင ႏငငဆငရာ စေပါငးသေဘာတညခကမား

ညႇႏႈငးျခငး ျပလပသည။

လပငနးအဆင - ကမၸဏ/စးပြားေရးလပငနး သမဂၢမားသည လပငနးဆငရာ စေပါငးသေဘာတညျခငး တစခအတြက

အလပရငမားႏင ညႇႏႈငးျခငး ျပလပသည။

ထငရားေသာႏငငမားအခ႕တြင အလပသမားဆကဆေရးမား၏ လႊမးမးေသာပစတစခသည စညးမဥးမားႏင တစခါတစရ

ကန႔သတခကမား၊ စေပါငးညႇႏႈငးျခငးႏင စညးရးပငခြငတ႔ျဖစေသာ ႏငငဆငရာ ဥပေဒျပျခငးအေပၚ အေျခခေသာ

ၾကား၀ငဖနေျဖျခငး တစခ ပါ၀ငသည။

သညျပင စတထတြင တစခရထားရမညမာ ႏငငတစခမရငဆငရေသာ စးပြားေရးအခကအခမားသည အလပသမားမား၏

အေျခအေနႏငစပလဥးၿပး စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးမရရေသာ ေအာငျမငမႈ ဖြ႔ၿဖးျခငးအေပၚ တကရကအကးဆကမား

ရႏငသည။

ကမၸဏအဆငလႊမးမးေသာ ေစစပညႇႏႈငးျခငးျပေသာႏငငမားတြင အလပသမားသမဂၢမားသည ရႈပေထြးေသာ ႏငငဆငရာ

မဟာဗဟာမားျဖင တားျမစခရသည။ သညအတြကေၾကာင ျခားနားေသာ ျပမႈဆကဆျခငးမားႏင တညေသာ က႑ရ

ကြျပားျခားနားေသာ လပငနးမားတြင ရေသာ အလပသမားမားအၾကား အစတအပငးက ထနးသမးရန စစဥသည။

အျခားတစဘကတြငလညး ေဒသဆငရာစေပါငးသေဘာတညခကမားမ ဗဟထနးခပမႈပရေသာ ေစစပညႇႏႈငးျခငးျပေသာ

ႏငငမားတြင လပငနးအဆင စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငး အရငးအျမစသည အသး၀ငမႈ နညးသည။

လြနခေသာ ႏစေပါငး ၂၀ ေကာတြင ကနထတလပျခငး ဗဟထနးခပမႈ မရေရး (ေဒသဆငရာႏင ၀နေဆာငမႈႏင

ကနပစၥညးမား ျပငပမရယျခငးမ ကမၻာအ၀မးတေျပးညကနထတလပျခငး) ရညရြယခကလပငနးစဥတစခ ေနရာယခသည။

သညအရာမ အလပသမားသမဂၢမား၏ အားနညးခကက တးတကမႈရေစရနႏင ေဒသဆငရာက႑ႏင ကမၸဏအဆင

ေစစပညႇႏႈငးျခငး ကေလာခရန လမးခငးေပးခသည။

နညးပညာသစမားႏင အလပအဖြ႔အစညး၏ပစသစမား၏ ဖြ႔ၿဖးမႈ မတဆကသည တဆကတညး ေျပာငးလမႈတစခႏင

အေသးစား အစတအပငးမားတြငရေသာ ကနထတလပျခငးပစမားက ပကစးေစျခငးႏင အျပညျပညဆငရာ စႏႈနးအတငး

အတာအေပၚ ကနထတလပမႈကြနယကအတြက ျပနလညဖြ႔စညးျခငး ရလဒရလာသည။ ႏငငေပါငးစ စးပြားေရးလပငနးမား

(Multinational Enterprises – MNEs) မ သညလပငနးစဥအား အဓကေမာငးႏငၿပး၊ ပ၍ႀကးမားေသာ ကနထတစြမးအား

အကးအျမတမားရရရန အာမခသည။ သ႔ေသာ ဤလပငနးစဥမ ပ၍ႀကးမားေသာ ကနထတစြမးအားအကး အျမတမား

သည စေပါငးညႇႏႈငး အေရးဆျခငး၏ တးခ႕ျခငးမတဆင အလပသမားမားက ျဖန႔ေ၀မႈ နညးပါးသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

4

ကမၻာဆငရာ ဖြ႔ၿဖးမႈမားအားလးသည အဓကအားျဖင နညးပညာဆငရာ ေျပာငးလမႈမားမ ေမာငးႏငၿပး၊ တညေဆာကပ

ဆငရာ ထနးညႇျခငး အစအစဥမား (Structural Adjustment Plans – SAPs) မတဆင ေခတမေသာ လြတလပ

သညစးပြားေရးဆငရာ မ၀ါဒမား မတဆကျခငးအားျဖငလညးပ လကပါေဆာငရြကမႈ ျဖစခသည။ ဤမ၀ါဒမားသည

လြတလပေသာကနသြယမႈ၊ ျပညသပင၀နေဆာငမႈလပငနးမားအား ပဂၢလကပင ျပလပျခငး၊ သကသာေခာငခေရး

(လမႈဖလေရး) ေထာကပျခငးမားက ေလာချခငးႏင အလပသမားေစးကြကမ၀ါဒမား အလြယတက ေျပာငးလြႏငျခငးအေပၚ

အေျခခခ သည။

ကးပမးအားထတမႈ အစတအပငးအေနျဖင အလပသမားသမဂၢမား၏ ကမၻာလးဆငရာကြနယကတစခ တညေဆာကရန

ထအတြက ေဒသဆငရာ စေပါငးသေဘာတညခကမားႏင စးပြားေရးလပငနးမားၾကားတြင ရေသာ အခတအဆက၊

ႏငငဆငရာ/ ေဒသဆငရာႏင ကမၻာလးဆငရာအဆင ႏစခစလးက ျဖန႔ကကရနႏင ခ႕ထြငရန လအပခကတစခ ျဖစသည။

ဤလပငနးစဥသည အလပသမားသမဂၢမားက လြယကေခာေမြ႔မႈရေစၿပး ဤနညးအားျဖင ကမၻာလးဆငရာ ရညရြယခက

မားက ေအာငျမငမႈရေစၿပး ကမၻာႏငအ၀မးတေျပးညမ ဖအားေပးေနသည အဓကရငဆငေနရေသာစနေခၚမႈမားက တန႔ျပန

ႏငမညျဖစသည။

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငး၏ က႑

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးသည ေခတၿပငအလပသမားဆကဆေရးမား၏ အေျခခအတျမစ ျဖစသည။ ယငးသည

အလပသမားသမဂၢမားအတြက ၄ငးတ႔၏ အေရးႀကးေသာအရငးအျမစက ခ႕ထြငရန မလရငးျမစနညးလမးမား ေဆာငရြက

ခကျဖစသည။

လြနခေသာ ရာစႏစ တစခႏငတ၀က အခနတြင လပအားခမားႏင အလပခနအခနဇယားက ဥေရာပတြင ပထမဆး

စေပါငး သေဘာတညခကမား ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးခသည။ ယေန႔ အျခားေသာ ကစၥရပေျမာကမားစြာက စေပါငးညႇႏႈငး

အေရးဆျခငးမတဆင ညႇႏႈငး ေဆြးေႏြးမႈရသညတင ထငရားမႈတစခမာ လပအားခမားအေၾကာငးအရာသည အၿမတမးပင

ေဆြး ေႏြးမႈမားတြင အဓကပါ၀ငသည။

စေပါငးသေဘာတညခကမားသည သနးေပါငးမားစြာေသာ အလပသမားမား၏ အလပအကငအေျခအေနက ခမတေပး

ေသာ အလပသမားဥပေဒျပမႈတစခက ကယစားျပသည။ ယငးတြင -

- လပအားခ (အခနဇယား၊ အလပအရညအေသြး အစတအပငး ႏင အျခားေသာ အပဆေၾကး)

- အလပအခနဇယား၊ အခနပ ႏင သကဆငေသာေပးေၾကး၊ ညအလပ၊ နားခနမား

- ႏစစဥ အလပအားလပရပမား (ရညၾကာ၊ အခနကာလ၊ )

- ဖားနာျခငးႏငသကဆငေသာပကကြကမႈႏင အျခားေသာအေၾကာငးကစၥမား (ဥပမာ - ကယ၀န

ေဆာငျခငး၊ အလပသမားသမဂၢ လႈပရားမႈမား၊ ေလလာသငၾကားျခငးမား) ႏင လပအားခ နစနာေၾကး

ေဆာငရြကမႈ)

- အလပထတပယျခငး

- လမႈေရးဆငရာဖလေရး(ပငစငရပေငြမားႏငေဆးကသမႈဆငရာ အာမခရပေငြမား)

- ကနထတစြမးအား အခးအစား ရညရြယခကမား

- တငပငျခငး လပငနးစဥ

- လပေဆာငမႈႏငဆငသည သေဘာတညခကမား

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

5

တ႔ပါ၀ငသည။

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးသည အထကေဖၚျပပါ အမးမးေသာ ကစၥရပမားက ေဆာငရြကျခငးသာမက အလပရငမားႏင

အလပသမားမားအၾကားတြငရေသာ ဆကႏြယမႈက ယငးတ႔၏ လကေတြ႔ကေသာ အေကာငအထညေဖၚျခငးႏင လကပါ

ေဆာငရြကျခငးတ႔ျဖစလညး စစဥေဆာငရြကသည။

ညႇႏႈငးျခငး၏ ျခားနားေသာအဆငမား

ညႇႏႈငးျခငး အမားစအဆငမားမာ - (၁) အမးသားေရး/ႏငငဆငရာ သ႔မဟတ ဗဟဆငရာ (အထကအဆင)၊ (၂) ေဒသ

ဆငရာအစတအပငး သ႔မဟတ စကမႈလပငနးဆငရာ (အလယအလတအဆင)၊ (၃) စးပြားေရးလပငနး(အနမအဆင)

ညႇႏႈငးျခငးအဆငမား - ႏငငဆငရာ/ဗဟ (လမႈဆငရာ သေဘာတညခကမား)

ႏငငဆငရာ/ဗဟဆငရာအဆငသည အမားအားျဖင စကမႈဆငရာ အစတအပငးက႑မားအားလးက ၿခငသည။

သကသာေခာငခေရး (လမႈဖလေရး) မ၀ါဒမား (ဥပမာ - အလပလကမ ေထာကပေၾကးမား၊ ပငစငမား ) က အေကာင

အထညေဖၚျခငး၊ အသကေမြး၀မးေကာငး အတတပညာသငတနး ႏင အလပအကင ခန႔အပျခငးဆငရာမ၀ါဒမား စသည

တ႔က ေထာကခ အားေပးျခငးျဖင ႏငငဆငရာ/ဗဟဆငရာ ညႇႏႈငးျခငးက ဖြ႔ၿဖးတးတကေစခသည။ ဤညႇႏႈငးျခငးအဆငမ

ရလဒ သေဘာတ ညခကမားသည အႀကးစားစးပြားေရးျပနာမားႏင လပအားခထနးခပျခငးအခကအခမား၊ ႏင

အလပသမားေစးကြကႏင အလပအကငခန႔အပျခငးကျပနလညတညေဆာကျခငး ႏစခစလးတြင အဓကက႑တြင ပါ၀င

ေဆာငရြကသည။

အျခားညႇႏႈငးအဆငမားသ႔ ႏႈငးယဥလင ႏငငဆငရာ/ဗဟ အဆငသည အေထြေထြ အလပသမားမား၏ စးပြားေရးႏင လမႈ

ဆငရာ အခြငအေရးမား၊ အလပသမားမားအတြက အခြငသာေသာ စးပြားေရး ဆငရာမ၀ါဒ လႊမးမးမႈ ရေအာင ႀကးပမးျခငး

တ႔က ကာကြယေပးသည။

ေယဘယအားျဖင ဤညႇႏႈငးျခငးအဆငတြင အလပသမားသမဂၢ မဟာမတအဖြ႔ေပါငးခပမား/ ႏငငဆငရာ ဗဟမား၊ ႏငင

ဆငရာ အလပရငမား၏ အဖြ႔အစညးမားႏင အစးရတ႔ အဓက ပါ၀ငေဆာငရြကသည။

ပါ၀ငသည အေၾကာငးအရာ

ေယဘယအားျဖင ဤညႇႏႈငးျခငးအဆငသည ေအာကပါလကၡဏာမားက ၿခငသည။

(၁) ေလာေၾကး/ အစားထးေပးေခေငြ

- လပအားခ မ၀ါဒ

(၂) အလပသမားေစးကြက

- အလပခန႔အပျခငး ျပနာမား

- အသကေမြး၀မးေကာငး သငတနး

- သကသာေခာငခေရး အေထာကအပမား

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

6

ဤညႇႏႈငးျခငးပစသည လမႈဆငရာႏင စးပြားေရးဆငရာ အၾကပအတညး အစတအပငးတစခ၏ ျဖစရပတြင အမားအားျဖင

အသးျပသည။ ဤညႇႏႈငးျခငးအဆငမ အဓကႏငငဆငရာမ၀ါဒအေၾကာငးအရာမားအေပၚ သးပြငဆငညႇႏႈငးျခငး ျဖစေသာ

အလပသမားမား၊ အလပရငမားႏင အစးရတ႔မ ခမတေသာ ဆးျဖတခက တစခသည အေရးႀကးေသာသေက တ အမတ

အသားတစခႏင ႏငငေရးအကးရလဒတ႔ ရသည။ “လမႈဆငရာ သေဘာတညခက” တစခ၏ ညႇႏႈငးျခငးသည သးပါတ

ျဖစေသာ အလပသမားမား၊ အလပရငမားႏင အစးရတ႔၏ အကးစးပြားမားႏင မကကညေသာ လအပသည အခကမားက

ရာေဖြညႇႏႈငး ေစစပျခငးတစခက အသအမတျပရနျဖစသည။

အမားစကစၥမားတြင “လမႈဆငရာ သေဘာတညခကမား” သည ေဒသဆငရာ အစတအပငး သ႔မဟတ လပငနးအဆင၌

အလပသမားမားႏင အလပရငမားအၾကား ညႇႏႈငးျခငးက တးခ႕ရနအတြက မတဆကအေၾကာငးအရာႏင အေထြေထြ

လပငနးေဘာင က ခမတသည။ ဤကသ႔ျပလပျခငးျဖင “လမႈဆငရာ သေဘာတညခက” သည ေငြေၾကးေဖါငးပြမႈႏႈနးထား

စမကနးအရ လပအားချမႇငတငျခငးထနးခပမႈအေပၚ အေျခခ၍ ၀ငေငြမ၀ါဒ တစခက အားေပး ျမႇငတငသည။

ညႇႏႈငးျခငးအဆငမား - ေဒသဆငရာအစတအပငး/စကမႈလပငနးဆငရာ

ေဒသဆငရာအစတအပငးညႇႏႈငးျခငးသည ႏငငအေတာမားမားတြင စာခပဆငရာတညေဆာကပ၏ စညးမဥးလကၡဏ

ရသည (ဥပမာ - ဓါတေဗဒ စကမႈလပငနး၊ သတဆငရာ စကမႈလပငနး၊ ပ႔ေဆာငေရး စသျဖင)။ ထးစအားျဖင ႏငငဆငရာ

သေဘာတညခကသည အလပသမားမား၏ ရပငခြငမား၏ အနမဆးလပငနးေဘာငတစခက အာမခေသခာေစျခငးျဖင

ေဒသဆငရာအလပသမားမား၏ တစညးတလးတညးရေသာ အလပသမားအေျခအေနမား၏က႑က အေကာငအထညေဖၚ

ေဆာငရြကသည။

အဓကေဆာငရြကသမားမာ တစဘကတြင အလပရငမား၏ႏငငဆငရာအဖြ႔အစညးႏင အျခားတစဘကတြင ေဒသအလက

အားျဖင ဖြ႔စညးထားေသာ အလပသမားသမဂၢမား တ႔ျဖစသည။ ေယဘယအားျဖင အေသးစတပပနး ပစသည

အလပသမားသမဂၢတစခမ ဥးေဆာငဥးရြကျပ၍ ညႇႏႈငျခငးလပငနးစဥက စတငသည။

ေဒသအစတအပငးဆငရာညႇႏႈငးျခငးသည အမားအားျဖင လပအားခမားႏငသကဆငျခငး၊ အားလပရကမား၊ အလပလပ

ခနနာရမား၊ လပငနးခြငလၿခမႈ၊ ေလာေၾကးမား၊ ပငစငမား၊ စညးကမးဆငရာႏင ျပနလညေနရာခထားေရးနညးလမး

မားႏင အျခားေသာ အလပလပျခငးအေျခအေနမား၏ ပပနးအသြငအျပင တ႔ျဖစသည။

ေဒသဆငရာသေဘာတညခကမားသည တကစြာေဖၚျပႏငၿပး၊ တခါတရ အဖြ႔ပါတမားအေနျဖင တကစြာ ေဖာျပေသာ

အေၾကာငးအရာတစခခငးစအေပၚ (ဥပမာ - လပအားခႏင အလပလပခနနာရမား သ႔မဟတ ပငစငလစာမား သ႔မဟတ

လပငနးခြင လၿခေရး) သေဘာတညခက တစခထကပ၍ သေဘာတညမႈ ရယႏငသည။ အထကအဆင သေဘာတညခက

မားသည နညးလမးအားလး ေအာကေျခလပငနးဆသ႔ အခငအမာအသးခရန မလအပလပါ။ သေဘာတညခကတစခ

ဥပမာ စကမႈလပငနးတစခအတြက တစခလးအေနျဖင အနမဆးအေျခခလပအားခတစခ (ယငးသည အဖြ႔ပါတသေဘာတ

ညခကဆသ႔ ကမၸဏမားမ မျဖတေတာကရပါ) က ခမတႏငလမမည။ ဤနညးျဖင ေဒသဆငရာအဆငတြငရေသာ

အလပသမားသမဂၢမားက လပငနးအဆင သေဘာတညခက တးတကမႈပ၍ရရန ေထာကခအားေပးျခငးျဖင ထကသ႔ေသာ

သေဘာတညခကတစခသည အေျခခလပအားခတစခ ခမတႏငလမမည။ သ႔ေသာ အလြနျမငမားေသာ လပအားခ

မျဖစရပါ။

အလပသမားသမဂၢမ ေဒသဆငရာအဆင (ႏငငဆငရာ)၌ ညႇႏႈငးျခငးမား အေၾကာငးအရာ အေျခခေတာငးဆမႈမားက

ခမတရမည။ ၄ငးတ႔မ လပငနးအဆငေနရာယႏငသည ေစစပညႇႏႈငးျခငးမားအတြက လပငနးေဘာင ခမတသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

7

ပါ၀ငသည အေၾကာငးအရာ

ေဒသဆငရာညႇႏႈငးျခငးအဆငတြင ေအာကပါ အလပသမားေရးဆငရာအသြငအျပငမား ပါ၀ငသည။

- အရညအေသြးမားႏင အလပျဖန႔ေ၀မႈ

- လပအားခ စနစတညေဆာကပ

- အခနဇယားမားႏင အလပအခနကာလ

- အလပသမားသမဂၢ အခြငအေရးမား

- သရရမည အခြငအေရး

- စေပါငးသေဘာတညျခငး၏ ေလာကထားခကက လကပါေဆာငရြကခြင

သညျပင ေဒသဆငရာညႇႏႈငးျခငးအဆငတြင ေအာကပါအေၾကာငးအရမားလညး ပါ၀ငႏငသည။

လပအားခမား

ေဒသဆငရာ ျဖညစြကခကမား

ကနထတစြမးရည အပေၾကးဆမား

ပငစငလစာမား

အလပလပခနနာရ

အခနပ

ေျပာငးလလပကငျခငး

အဆငသငတာ၀န

ေခၚယသည အစအစဥမား

ညဆငးအလပ

အားလပရကမား

ဖားနာျခငးခြငႏင ခစားခြင

ကယ၀န/သားဖြားခြင

ခရးသြားျခငးႏင ခစားခြငစရတ

ကနးမာေရးႏင လၿခေရး

အလပသမားသမဂၢထည၀ငေၾကး ေကာကချခငး

အလပသမားသမဂၢကယစားျပသမားအတြက ၀နေဆာငခ

သေဘာတညခကက အသအမတျပျခငး

ခစားခက မေကနပခကအေပၚ တငတနးျခငး နညးလမး

စညးမဥးစညးကမး နညးလမး

အျငငးပြားျခငး နညးလမး

အဆးသတတြင ေဒသဆငရာ စေပါငးသေဘာတညခကမားသည ႏငငဆငရာ အလပရငမား၏အဖြ႔အစညးမပငဆငေသာ

သ႔မဟတ ႏငငဆငရာ ဥပေဒျဖင ခမတထားေသာ တးခ႕က႑လပငနးစဥ ကမၸဏအားလးအေပၚ သကေရာကသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

8

ညႇႏႈငးျခငးအဆငမား - စးပြားေရးလပငနး

ဤလပငနးညႇႏႈငးျခငးအဆငသည ႏငငဆငရာ/ေဒသဆငရာ အေထြေထြျပဌာနးခကမား ညႇႏႈငးျခငးတ႔ႏင မတပါ။

စးပြားေရးလပငနးအဆင၌ စးပြားေရး၏ တကေသာ လပကငမႈပတ၀နးကငႏင ဆကႏြယျခငးတြင တကေသာျပဌာနးခက

မားႏင အေျခအေနမားအား ေစစပညႇႏႈငးၾကသည။

အေျခခေတာငးဆခကသည ေယဘယအားျဖင အလပသမားသမဂၢတစခ၏ ဥးေဆာငဥးရြကျပမႈႏင ဆကႏြယေနသည။

ဤလပငနးအဆငတြင ပါတအဖြ႔အစညးမား ျခားနားႏငသည။ ဥးေဆာငဥးရြကျပမႈသည အလပသမားသမဂၢ ကယစားျပသ

မားမ လာႏငသည သ႔မဟတ အလပသမားမား၏ေကာမတမ ကယစားျပသမားအားျဖငလညး လာႏငသည။

တျခားတစဘကတြငလညး စမအပခပမႈသည စးပြားေရးလပငနးအတြက ေစစပညႇႏႈငးသည။ အေသးစား ကမၸဏမားတြင

အလပရငကယတင ညႇႏႈငးျခငးစားပြ၀ငးတြင ပါ၀ငသည။

စးပြားေရးလပငနးအဆငမ သေဘာတညခကမားပစ

စးပြားေရးလပငနးအဆငတြင ျခားနားေသာ ပစမား ရသည။ ယငးတ႔တြင ျခားနားေသာ ပစႏစမးမာ -

- စေပါငးသေဘာတညခကမား သ႔မဟတ ေဒသဆငရာက႑အပငးအလက ခမတထားေသာ သေဘာတညခက

စးပြားေရးလပငနးတစခ၏ အစတအပငးအေျခအေနက စဥးစားၿပး တကေသာအကးရလဒမားအခ႕က ေပါငးထညသည။

ဤသေဘာတညခကမားသည အႀကးစား စးပြားေရးလပငနးမားတြင မၾကာခဏ အဆးသတသည။

- ကယပငလြတလပေသာ သေဘာတညခကမား

ဤကစၥတြင စးပြားေရးလပငနးအဆင သေဘာတညခကသည ျဖညစြကျပဌာနးခကမားေပါငးစပရန သ႔မဟတ

အဆငျမငအဆငတြင အလပသမားမားႏင အလပရငမား၏ အဖြ႔အစညးမားအၾကား ေဒသဆငရာ က႑အပငးအလက

သေဘာတညခက လကမတမထးထားေသာအေျခအေနတြင အသစမားေပါငးစပရန ျပညစေသာ လြတလပမႈတစခ

ရသည။

ယခအခါတြင ဥးတညရာလမးေၾကာငးသည စးပြားေရးလပငနးအဆငတြငရေသာ သေဘာတညခကမား (ဥပမာ-ကနထတ

စြမးအားႏငအည ရသငေသာ လပအားခ) မ ေဒသဆငရာ က႑အပငးအလကတြငရေသာသေဘာတညခကမား (ဥပမာ-

အေျခခလပအားခ စႏႈနးမား) ေစစပညႇႏႈငးျခငး အဓကအေၾကာငးအရငးမားက ခြျခားရနျဖစသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

9

ပါ၀ငသညအေၾကာငးအရာ

အမားအားျဖင ယငးသည စးပြားေရးလပငနးတစခ၏ တကေသာအေျခအေနဆသ႔ ဆကႏြယေနေသာ ျပနာမား

(ယငး၏ ကနထတစြမးအား၊ အလပလပသညအခနဇယား၊ လပအားအေျခအေနမား၊ အလပသမားအဖြ႔အစညး

စသျဖင) ႏင သကဆငသည။

စးပြားေရးလပငနးအဆငသေဘာတညခကက ေပါငးစပႏငသည သ႔မဟတ ေဒသဆငရာ က႑အပငးအလက

သေဘာတညခကတစခ ခမတႏငသည။ ဤအရာျဖစခလင ေဒသဆငရာ က႑အပငးအလက သေဘာတညခက

၏ ျပဌာနးခကမားက အနမဆးစတစခအျဖစ စဥးစားၿပး စးပြားေရးလပငနးသေဘာတညခကက ျဖညစြကျပဌာနး

ခကမား သ႔မဟတ အသစျပဌာနးခကမားအျဖစ ေပါငးစပႏငသည။

အစဥအလာအားျဖင စးပြားေရးလပငနးအဆင ညႇႏႈငးျခငးမားသည လပအားခ ျမႇငတငျခငးမား၊ အထကအဆင

မားတြင အမားအားျဖင ယငးအား ျပငဆငျခငးက ေလးစားျခငး အကန႔အသတ ျဖစေစခသည။ ယခအခါတြင စခနမ

ေသာ အေၾကာငးအရာမား - အလပအခနဇယား၊ သငတနး အရညအေသြးမား၊ လပအားခ တညေဆာကပ၊

ကနထတစြမးအား၊ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးလၿခမႈ၊ အသကေမြး၀မးေကာငး - တ႔သည စးပြားေရးလပငနး သေဘာ

တညခကမားတြင ပါ၀ငေပါငးစပမႈ ရၾကၿပ ျဖစသည။

ကနထတစြမးအားအေၾကာငးအရာအစတအပငးက စးပြားေရးလပငနးအဆငတြင ေစစပညႇႏႈငးျခငး ရခၿပ ျဖစသည။

ကနထတစြမးအား ျမႇငတငျခငးသည ႏငငဆငရာ လပအားချပငဆငသတမတျခငးစနစအရ ညႇႏႈငးျခငးသာမက

ကနထတစြမးအား (နညးပညာဆငရာ ဆနးသစတထြငမႈမား၊ အလပရညလားသညအခန သ႔မဟတ ထတလပျခငး

အဆငအျပင) အေၾကာငးအရာအားလး၏ အစတအပငးတစခအေနျဖင လႊမးၿခႏငသည။

ေအာကပါအေၾကာငးအရာမားအရ ဤညႇႏႈငးျခငးအဆင၏ ပါ၀ငေသာအေၾကာငးအရာသည ျခားနားႏငသည။

- စးပြားေရးလပငနး၏ ရႈေထာင

- ကမၸဏ၏ စးပြားေရးအေျခအေန၊

အၾကပအတညးကာလမားတြင ညႇႏႈငးျခငးမားသည အလပအကငကကာကြယရန ရညရြယၿပး လပအားခ အေၾကာငးအရာ

မား ညႇႏႈငးျခငး နညးပါးသည။

- အလပအကင ေရြ႕လားမႈ၊

ညႇႏႈငးျခငးသည အလပသမားေစးကြက၏ ေရြ႕လားမႈႏငအတ တကရကဆကႏြယမႈ ျဖစသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

10

ညႇႏႈငးျခငးစားပြ၀ငး၌ အဓကေဆြးေႏြးမညအေၾကာငးအရာမားမာ -

၁) အလပခနနာရမား ေလာချခငးႏင ျပငလြယေျပာငးလြယေအာငလပျခငး

လြနခေသာ ၁၉၉၀-၉၉ ၀နးကငတြင အလပဖနတးျခငးႏင ကနထတစြမးအား တးတကေအာငျပလပျခငး နညးလမး

တစခ အတြက ယငးသညအေရးပါေသာအရာတစခ ျဖစလာခသည။ စးပြားေရးလပငနးအဆင ညႇႏႈငးေဆြးေႏြးျခငး

ႏင ဆကႏြယေနသည အေၾကာငးအရာမားမာ- အလပရညလားသညပမာဏ၊ အလပခနနာရမားျပငပမ မေ၀ခန၊

အခနပ၊ ေျပာငးလအလပလပခန (ေျပာငးလသညအႀကမအေရအတြကမား၊ အဆငသငထမးေဆာငခန စသျဖင)

၂) အဖြ႔အစညး၊ ကၽြမးကငမႈမားမးစရျခငးႏင လပအား လြတလပစြာ ေရြ႔လားႏငသညအဆင

ဤအေၾကာငးအရာသည မၾကာခဏ အလပလပျခငး လပငနးစဥက ျပနလညတညေဆာကျခငးႏင ခတဆကေန

သည။ စးပြားေရးလပငနး၏ဆငကျဖစစဥသည အလပသမားမား၏အစဥအလာအရညအခငးအေပၚ ႀကးမားေသာ

အကးသကေရာကမႈတစခ ရသည။ စးပြားေရးလပငနးမ လအပေသာ ကၽြမးကငမႈမားႏင အရညအခငးမား အဆင

သည လအပေသာ လပအားေရြ႔လားမႈႏင ေျပာငးလြယျပငလြယ စတငျခငးႏငအတ တးလာခသည။

နညးပညာေျပာငးလမႈမားသည ယခအခါတြင အလပသမားမား၏အသကေမြး၀မးေကာငးအေျခအေနႏင ၄ငးတ႔၏

၀ငေငြ ကာကြယမႈက ၿခမးေျခာကမႈတစခ ျဖစေစသည။ ဤအရာသည စးပြားေရးလပငနးအဆင၌ ညႇႏႈငးရမည

အေရးပါေသာ အေၾကာငးအရာတစခ ျဖစလာေစသည။

၃) သငတနးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးသငတနး

ကၽြမးကငမႈမားမးစရျခငးႏင လပအား လြတလပစြာ ေရြ႔လားႏငသညအဆငသည သငေလာေသာ သငတနး တစခ

ရၿပးမသာလင ေတြးေတာစဥးစားႏငမည ျဖစသည။

အလပသမားသမဂၢမားအတြက သငတနးသည ထတလပျခငးလပငနးစဥတြင နညးပညာသစမားႏင တညေဆာက

ပေျပာငးလျခငးမားက ဆန႔ကငကာကြယရန ပစတစခအျဖစ ျမငႏငသည။ အလပရငမားမလညး အသစထတလပ

ျခငးလအပမႈမားအတြက လအပေသာအလပသမားမားအရညအခငးက ခမတရန မျဖစမေန စဥးစားသည။

အလပသမားသမဂၢမားမ သငတနးအစအစဥမားက တငပငသညတင အလပရငမားမ ၄ငးတ႔၏မတဆကအေၾကာငး

အရာမား ညႇႏႈငးျခငးက လကခရန နညးပါးသည။

စးပြားေရးလပငနး သေဘာတညခကသည သငတနးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးသငတနး ကသ႔ေသာ အစလက -

ျပနလည သငတနးေပးျခငး၊ အလပသမားမားက ျပနလညေနရာခေပးျခငးႏင အလပဖနတးေပးျခငး (လငယ

သငတနး သေဘာတညခကမား) တ႔ပါ၀ငသည။

၄) လပအားခမားႏင အပဆေၾကး

မၾကာေသးမက လပအားခ ျပငလြယေျပာငးလြယျခငးသည လပအားခညႇႏႈငးျခငး၏အေရးႀကးေသာအရာတစခ

ျဖစလာခသည။ လကေတြ႕တြင လပအားခသေဘာတညခကမားသည ၿပးခေသာအတတတစခမ ေငြေဖာငးပြမႈ

အညႊနး (အကယ၍ ႏငငဆငရာ ညႇႏႈငးျခငး မရလင) အရ ကနထတစြမးအားႏင အလပလပျခငး လပငနးစဥ

တြငရေသာ အရညအေသြး တးတကမႈ ဆကႏြယေနျခငးက တးျမႇငရန တစသမတတညး ျဖစေစသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

11

၅) အလပအကငႏင အလပသမားေစးကြကမ၀ါဒမား

ရငသနမႈရေသာ အလပသမားေစးကြကမ၀ါဒမားသည စးပြားေရးလပငနး သေဘာတညခကမား၏ ဖြ႕ၿဖးမႈျဖစေသာ

အလပလပခနနာရမား ေလာေပးျခငးကမကႏာသာေပးျခငး (ေနာကဆး၌ လပအားခမား ျဖတေတာကျခငး) ႏင

တညရေနေသာ ၀နထမးမားႏင အလပအကငလၿခမႈက ထနးသမးေပးျခငး (ညႇယမႈတစခ အေနျဖင နညးပညာ

အသစ မားက စတငျခငး) က အေထာကအကျပႏငသည။

ေနာကဆးတြင တျခားအေၾကာငးအရာမားကလညး စးပြားေရးလပငနး သ႔မဟတ လပငနးခြင အဆငမားတြင ညႇႏႈငး

ျခငးျပလပႏငသည။ ယငးတ႔မာ -

- စးပြားေရးလပငနး/ လပငနးခြငအဆင၌ ႏငငဆငရာ သေဘာတညခကမားက ေကာကခကရယျခငးႏင

အေကာငအထညေဖၚျခငး

- တညရေနေသာ သေဘာတညခကမားႏင ကငသးမႈမားက ေလးစားျခငး

- အပဆေၾကး၊ ရာထးအဆငတးျခငးမား၊ ေထာကပေငြမား

- အခနပ၊ ေျပာငးလအလပအခန၊ ၀နထမး

- အလပသမားအေျခအေနမားႏင အလပအကငဆငရာလၿခမႈႏင ကနးမာေရးအေပၚ အေထြေထြေမးခြနးမား

- စညးကမးတငးတာသတမတခကမား (အတြငးအေရးခမတေျဖရငးျခငး၊ နစနာခက/မေကနပခကမားက ဆးျဖတ

ျခငးနညးလမး)

- စေပါငးသေဘာတညခကမားက ေလးစားျခငး၊ အေကာငအထညေဖာျခငး၊ အဓပၸါယဖြငဆျခငးႏင ဖနေျဖျခငး

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

12

အဆငတငး၌ မညသညအရာက ညႇႏႈငးသငသနညး။

အမးမးေသာအဆငမား၌ ညႇႏႈငးျခငးျပလပေသာ အေၾကာငးအရာမား အၾကား ျခားနားခကက အလပသမားသမဂၢ၀င

မားမ မခ အသအမတျပရမည။ ႏငငဆငရာအဆငႏင က႑အလက ေဒသအလက ခဥးကပမႈမား ျခားနားႏငသည။

ေအာကပါ ေဆာငရြကရန စာရငးသည အလပသမားသမဂၢ၀ငမားအား မညသညအဆငတြင ညႇႏႈငးျခငးျပလပႏငသညက

အေထာကအက ျဖစေစသည။

ညႇႏႈငးျခငး ျပလပရမညေနရာ ညႇႏႈငးျခငး တစခမ

မလပ

လပငနးခြင

အဆင

အထက

အဆင

အေျခခႏႈနးထားေပးေငြ သ႔မဟတ လစာ

အလပလပခနနာရမား

စတငခန၊ ၿပးစးခန၊ အနားယခနမား၊ စသျဖင

ရာထး အဆငတးျခငးမား

အပေၾကးဆေပးျခငးမား (ကနထတစြမးအား အပါအ၀င)

အဆငႏႈနးထားမား

အလပအခနဆငးေျပာငးခနေပးေငြ

အခနဆငးေျပာငးလပသအတြက အစအစဥမား

အလပအားလပရပ အေရအတြကမား

အားလပရပ ေပးေငြ

အားလပရပ ယသညအခန

ပမနအလပခနျပငပ ေပးေငြ

အဆငသငတညရမႈအတြက ေပးေငြ

မခငဆငရာ (ကယ၀နေဆာင) ေပးေငြ

ဖခငဆငရာ (ကေလးၾကညရႈ) ေပးေငြ

ဖားနာျခငးဆငရာ ေပးေငြ

ကြျပားေသာအလပမား ေျပာငးလလပကငျခငး

တညအလပက ကြျပားျခားနားေသာေနရာမားတြငလပျခငး

အ၀တႏငဖနပ ဆငယငျခငး ခြငျပခကမား

အခမအ၀တေလာ၀နေဆာငမႈက သးျခငး

ပကကြကအလပသမားမားအား ကာကြယျခငး

ခရးသြားစရတ

အစားအေသာကစရတ

အလပရစားေသာကဆင ေစးႏႈနးမား ႏင ေထာကပ႔ေငြ

ေရးဥးသနာျပ စရတမား

သငတနး ခြငျပစရတမား

အလပသမားသမဂၢအခြငအေရးမား (အလပမလပရတအခန၊

အလပ၌ စညးေ၀းျခငးမား)

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

13

ညႇႏႈငးျခငး နညးလမးမား

အလပသမားသမဂၢ၀ငမား အလပရငမားႏင ညႇႏႈငးျခငးအတြက ျပငဆငသညအခါ ၄ငးတ႔၏ ပထမအဆင ျပငဆငျခငး

မားသည စညးမဥးမားေအာကတြင ျဖစေသာ မညသညညႇႏႈငျခငးကျပလပရမညက ရငးလငးေစရမည။ အေၾကာငးအရာ

အမးအစားမားသည ေအာကပါ ကယစားျပႏငသညေမးခြနးမားအားျဖင အလပသမားသမဂၢအရာရမား မမတ႔က မမတ႔

ေမးျမနးသငသည။

ဤအရာသည တစခခငးစ သ႔မဟတ စေပါငးအေၾကာငးအရာတစခ ျဖစပါသလား။

ကၽြႏပမခလကနာရမည နညးလမးမား သ႔မဟတ သေဘာတညခကမား တညရပါသလား။

ဤသေဘာတညခကမားသည အမနတကယလအပျခငးသ႔မဟတ လပထးလပနညး နညးလမး ျဖစပါသလား။

တငပငျခငးႏင ညႇႏႈငးျခငးအတြက ကၽြႏပအား အလပရငမ အသအမတျပပါသလား။

ညႇႏႈငးျခငး အေၾကာငးအရာသစမား ကၽြႏပျမႇငတငပါသလား။ သ႔မဟတ တညရေနေသာ သမရးက/သမရးက

မဟတေသာ သေဘာတညခကမားက ေျပာငးလရန ကၽြႏပရာေဖြမာလား။

ကၽြႏပ၏အလပရငမ ႏငငဆငရာ/ေဒသဆငရာ/စးပြားေရးလပငနးဆငရာ သေဘာတညခကမားက ရာေဖြ

ဆြထတ/ေမး မနေအာငျပလပျခငး ရမညလား။ ထသ႔ျဖစလင တစဘကတညး သ႔မဟတ အျခားအလပရင

မားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး ရမညလား။

အစညးအေ၀းမတငခင အပခပေရး/အလပရင ဘယလတ႔ျပနမႈရမညက ကၽြႏပကကၽြႏပ စမးသပသငသလား။

ကၽြႏပနညးလမးႏငကၽြႏပညႇႏႈငးျခငးျပႏငမညလား သ႔မဟတ အခြငအာဏာရသ သ႔မဟတ အျခားအလပသမား

သမဂၢ၏ အစတအပငးက ကၽြႏပအကအညလပါသလား။

ေလာေလာဆယဆယ တစခခငးစအေပၚသာလင ထခကမည၊ ဒါေပမ ယငးသည အနာဂတတြင အျခားကလညး

ထခကမည (ဥပမာ- အလပေလာချခငး) လင ဤအရာသည ျပနာတစချဖစပါ သလား။

အဖြ႔၀ငမား၏ အပစတစခႏငပကသကၿပး ဤအရာသည ျပနာတစခ ျဖစပါသလား။ ဒါေပမ ကစၥတစခ

စမးသပမႈကလပျခငးအားျဖင ကၽြႏပအေကာငးဆး ေဆာငရြကမႈျပလပႏငမညလား။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

14

အလပသမားသမဂၢ တာ၀နခမႈ

အေၾကာငးအရာ သ႔မဟတ အေၾကာငးကစၥ သည သငအလပရငသ႔တငျပေသာ တစခခငးစ နစနာခက/မေကနပခက ျဖစ

ႏငသည။ သ႔မဟတ သငသည အလပသမားသမဂၢအစတအပငး၏ဘကေတာသားျဖစၿပး လပအားခမား ေတာငးဆခက

တစခ ကသ႕ေသာ အေရးႀကးေသာ အေၾကာငးကစၥတစခကညႇႏႈငးသျဖစသည။ အၾကာငးအရာကစၥ ဘာပျဖစေနျဖစေန

ေသခာေသာ စညးမဥးမားသည အၿမတမးကးကားခကမားအျဖစ ပါ၀ငဖြ႔စညးထားသည။ မညသ႔ဆေစ ဤအရာ၏ အေရး

ႀကးဆးသည တာ၀နယမႈ၏ စညးမဥးက အသအမတျပရန ျဖစသည။ အလပသမားသမဂၢတစခ၏ အရာရအျဖစ

သငတကရကကယစားျပေသာ အဖြ႔၀ငမားဆသ႔ သင၏ တာ၀နယမႈ လပေဆာငခကမားအတြကႏင အလပသမားသမဂၢ

ကယစားျပသတစဥးအေနျဖင မ၀ါဒမားဆသ႔ႏင အလပသမားသမဂၢ၏ ဥးစားေပးခကမားသည တာ၀နယမႈစညးမဥး

ျဖစသည။ လကေတြ႔ကက သရပေဖာျပရလင အလပသမားသမဂၢတစခအားျဖင လပအားခမားေတာငးဆခက တစခက

မညသ႔ျပငဆငၿပး၊ မညသ႔သေဘာတညခကရယကား၊ အလပရငႏင မညသ႔ညႇႏႈငးရမညတ႔ ျဖစသည။

အဖြ႔၀ငမား၏သမဂၢညလာခမ ေတာငးဆခကက ေရးဆြျခငး

ေတာငးဆခကက အလပရငဆသ႔ တငျပျခငး

အလပရငမ ယငးက စဥးစားရန ေရႊ႕ဆငးသည။

အပတအနညးငယအတြငး တ႔ျပနခကတစခႏင ျပနလာသည- ပထမ ကမးလမးခက

အလပသမားသမဂၢမ ဤပထမကမးလမးခကက ေလလာၿပး အလပရငအား အလပသမားသမဂၢ၏ အဆျပခကက

ေကာငးစြာစဥးစားၿပး အလပရင၏ ပထမကမးလမးခက က ျပနလညသးသပရန ေတာငးဆသည။

ေနာကထပေရႊ႕ဆငးမႈျပလပၿပး အလပရငဘကမ ၄ငးတ႔၏ ေနာကဆးကမးလမးခကျဖင ျပနလာသည။

ဤကမးလမးခကက နာရေပါငးမားစြာညႇႏႈငးၿပးေနာက အတညျပၾကသည။

အလပသမားသမဂၢဘကျခမးမ အဖြ႔၀ငမားဆသ႔ ေနာကဆးကမးလမးခကက ေထာကခလကခရန ဆးျဖတၾကသည။

မေပးျခငး/တငပငၿခငးျဖင ကမးလမးခကအား အဖြ႔၀ငမား လကခ/ၿငငးပယ ျခငး ေထာကခခကက ရယၿပးေနာက

သေဘာတညခကက အေကာငအထညေဖာျခငးႏင ေစာငႀကည စစေဆးျခငးတ႔က ျပလပသည။

ညႇႏႈငးျခငးမားအတြက ျပငဆငျခငး

အလပရငဆသ႔ တစစတစခ ေတာငးဆခက အတြက ထေရာကေသာျပငဆငျခငးသည အဓကအေရးႀကးသည။ အလပရင

မားမ ေကာငးစြာျပငဆငထားေသာ ေတာငးဆခကတစခသည ၄ငးတ႔၏ေတြးေတာစဥးစားမႈက တစစတစခ လႊမးမးမႈ ရ

သညဟ ေျပာရန ခယဥးသည။ အလပသမားသမဂၢကယစားျပသအေတာမားမားမ ေတြ႔ရသညမာ ယငးသည အလြယေလး

ပငျဖစသည၊ ေစး၀ယစာရငးတစခက တငျပသလပငျဖစၿပး၊ အလပရင၏ တ႔ျပနမႈက ေစာငရ ျဖစသည။ အခ႕လထ

ေတြးထငသညမာ ညႇႏႈငးျခငးသည အမနတကယ အာဏာ တစချဖစၿပး၊ ယငးသည ျငငးခရနအၾကာငးမဟတပါ၊ ဤနညး

ျဖငေတြးေတာလင ျပငဆငျခငးက မလအပပါ။ ဒါေပမ ဘာေၾကာင ျပငဆငျခငးသည အလြနအေရးႀကးသည ႏင

ျပငဆငျခငးမရပႏင ဘယေသာအခါမ ညႇႏႈငးျခငးက ထေရာကစြာ ျပလပႏငမညမဟတေသာ အေၾကာငးအမးမးရသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

15

- အလပရငမားမ ၀နမခေသာလညးပ ေကာငးစြာျပငဆငထားေသာ ျငငးခမႈမားသည ၄ငးတ႔အား သကေရာကမႈ

ရသည။ အလပရငမားသည ဘာမမရေသာ စးပြားေရးအာဏာအေပၚ မတညျခငးက ျမငရသညထက အကးသင

အေၾကာငးသငျဖင ျမငရသညက ပ၍ ႏစသကၾကသည။ အခ႕အလပရငမားသည ေကာငးေသာ အေၾကာငးျပ

ခက ကစၥတစခအတြက အကယ၍ ယငးသည အလပသမားသမဂၢကသ႔ ၄ငးတ႔၏ အကးအျမတမားကပါ သရပျပ

ႏငလင ၄ငးတ႔လကခမညပင ျဖစသည။

- လအေတာမားမားမ ေတြးထငၾကသညမာ အေၾကာငးျပခကရေသာ ျငငးခမႈ သ႔မဟတ ခငလေသာအခကမား

ဆသ႔ အလပရငမား ဘယေသာအခါမ အာရစကၾကမည မဟတပါ။ ဒါေပမ အခ႕ျငငးခမႈ အမးအစားမားသည

ႀကးမားေသာ အကးသကေရာကမႈ ရသည။ ဥပမာ- အလပရငမား ဂရစကၾကသညမာ အကယ၍ ၄ငးတ႔မ

၀နထမး အလပသမားမားက လပခလစာ အနညးငယသာေပးလင ၀နထမးအလပသမားမား အလပထြကႏင

သည၊ အလပသမားအစားထးရမည၊ အလပပကကြကျခငးတးလာမည၊ စတဓာတယယြငးမႈ ပ၍ဆးလာမည

ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင အလပရငမား လပခလစာ လကရႏႈနးထားကသာ ေပးရန ႀကးစားၾကသည။

-ဂရတစကျပငဆငမႈသည ေျပာဆညႇႏႈငးျခငးရလာေသာအခါ အလပသမားသမဂၢဘကျခမးမ ညႇႏႈငးသမားသည

ခငလေသာအေၾကာငးျပခကမားႏင ျငငးခမႈမားအတြက ပ၍ရငးႏးကၽြမး၀ငၿပး အလပရငအား အေၾကာငးျပခက

ကစၥမားက ထငလငး ျမငသာေအာင ေျပာဆ ျပလပႏငမညျဖစသည။

- အကယ၍ သမဂၢဘကျခမးညႇႏႈငးသမား ေျပာဆညႇႏႈငးျခငး မစတငမ၊ ၄ငးတ႔၏ အလပသမားသမဂၢ အဖြ႔၀ငမား

ႏင ခငလေသာ အေၾကာငးအရာကစၥက ျငငးခရန၊ ဆြေဆာငရနႏင ထငရားေအာင ျပသႏငလင အလပသမား

သမဂၢအဖြ႔၀င မားသည ၄ငးတ႔၏ အလပသမားသမဂၢ ညႇႏငးသမားက သာ၍ ေထာကခအားေပးျခငး ရလမမည။

ညႇႏႈငးရျခငး ရညရြယခကမား

ညႇႏႈငးျခငး မဟာဗဟာ စစဥျခငးက လကပါေစရန အလးစေသာ ညႇႏႈငးျခငးရညရြယခကမား ကစလစမႈရရမည ျဖစသည။

ယငးမ အဓက အေရးႀကးဆးသည “ကၽြႏပတ႔ အလပရငမ ဘာက လခငသလ။” အေတြ႔အႀကရေသာ အလပသမားသမဂၢ

ညႇႏႈငးသမားသည မၾကာခဏ ဤေမးခြနးက ေျဖၾကားၾကသညမာ “အနမဆး လကခႏငေျခ ပစႏင အျမငဆး လကခႏင

ေလာကေသာ ရရသညေအာငျမငမႈ” တ႔ျဖစသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

16

အနမဆး ညႇႏႈငးျခငး အေၾကာငးအရာ ရညရြယခကမား အျမငဆး

သငသေဘာတညႏင

သညအခကေတြ

ဘာလ

ျပငပ အကန႔အသတအေနျဖင

သင၏ သေဘာတညခကေတြ

ဘာလ

လကခႏငမႈ အေျခအေန

ဘယေလာက အထ

သငေအာငျမငေအာင

လပႏငသလ

သငအေနန႔ ဘာက အထး

ေအာငျမငမႈရေစခငသလ

လကမခႏငေသာ ဆး

ျဖတခကမား၊ ေကေအး

ျခငးအတြက အေျခခတစ

ခ မျဖစ (ဤအဆငတြင)

“ဆကသြားမရ”

၀နးကငရ လကခႏငေလာက

ေသာ အနညး ဆး ႏစသက

စရာေျဖရငးခက

သင၏အခြငအာဏာက အကန႔

အသတျဖင ကယစားျပျခငး

“ကၽြႏပ၏ အေသးစတ အခက

သည --- ျဖစသည”

ဒတယအေကာငးဆး

လကခႏငေလာကျခငး၊

ျပလပႏငျခငးရေသာ

ကယစားျပမႈ၊

“အျပနအလနအေျခခ

သေဘာတညမႈ” ႏင

ေကေအးျခငး အတြက

လကခႏငေသာ အေျခခ

အေၾကာငးရငး

အလြနအႏစသကဆး

ဆးျဖတခက၏ ၀နးကင၊

နယပယ

“ကၽြႏပအမနတကယ ပ၍

ႏစသကေသာ အရာသည

---- ျဖစသည”

သတငးအခကအလက လအပခကမား

အလပရငႏင ညႇႏႈငးရနအတြက အလပသမားသမဂၢ၏ ျပငဆငမႈသည အကယ၍ ၄ငးတ႔မ သငေလာေသာ သတငးအခက

အလကက ခဥးကပမႈရမညဆလင အထးပငအကအညျဖစသည။ အဓက စကားရပမားႏင အလပအကင အေၾကာငးအရာ

မား၏ အေျခအေနမားအေပၚ ညႇႏႈငးျခငးမားအတြက အလပသမားသမဂၢဘကျခမးမ အလပရငထမ ေအာကပါ သတငး

အခကအလကပစမား ပမနခဥးကပမႈက ရာေဖြသငသည။

လပအားခမားႏင အကးအျမတ

ေငြေပးေခစနစမား၏ တညေဆာကပႏင စညးမဥးမား

အလပတနဖးျဖတျခငးစနစမားႏင ဆးျဖတရနမမား အဆငအတနး - ၀ငေငြမားႏင အလပအပစအရ နာရမား စစစျခငး၊

အဆင၊ စကရ/အလပရ၊ လင၊ ျပငပအလပသမားမားႏင အမအလပသမားမား၊ ဌာန သ႔မဟတ ဌာနႀကး၊ ေပးျခငး (သင

ေလာေသာေနရာတြင၊ ျဖန႔ေ၀ျခငးမားႏင ရကမနေၾကး အေျခခႏႈနးထား သ႔မဟတ လစာ အစားထး ေပးေချခငး၊ စေပါငး

ေပးေခေငြ (အေသးစတ အခြငထး အကးမား - လပအားခ/လစာ အျပင ရရေသာ အာမခ၊ ပငစင၊ အားလပရပ စသျဖင)

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

17

၀နေဆာငမႈလပငနး၏ အေျခအေနမား

၀နထမးအသစေရြးခယခန႔အပျခငးအေပၚရ မ၀ါဒမား၊ ျပနလညေနရာခခန႔အပျခငး၊ အလပသမား သ႔မဟတ လပအား

ေလာချခငး၊ သငတနး၊ တနးတအခြငအေရး၊ အဆင/ရာထး၊ အကျဖတ စနစမား၊ ကနးမာေရး၊ လမႈဖလေရးႏင လ

ၿခမႈကစၥမား၊

ရရႏငေသာလပအား

အဆငအရ အလပခန႔အပအေရအတြကမားက စစစျခငး၊ ဌာန၊ တညေနရာ၊ အသက၊ လင၊ အလပ၀ငျခငး/ထြကျခငး၊

ပကကြကျခငး၊ အခနပႏင အခနတ၊ အလပသမားမားက အလပစစဥသည စႏႈနးမား၊ အလပပစမားတြင အစအစဥေျပာငး

လျခငးမား၊ ရပ၀ထပစၥညးမား၊ ပစၥညးကရယာ သ႔မဟတ အဖြ႔အစညး၊ ရႏငေသာ လပအားအစအစဥမား၊ ရငးႏးျမႇပႏျခငး

အစအစဥမား

ေဆာငရြကခက

ကနထတစြမးအားႏင အခနတအတြငးရရေသာ အကး အခကအလက၊ ကနထတစြမးအားႏင ထြကကနျမႇငတငျခငးမ စ

ေဆာငးမႈ၊ ရငးႏးျမႇပႏျခငးမ ျပနလညရရေသာ ပမာဏ၊ ေရာငးချခငးႏင ေအာဒါ (ပစၥညး/၀နေဆာငမႈ မာယလကချခငး)

စာရငး စာအပေဖာျပခက

ဘ႑ာေရး

ေစးႏႈနး တနဖး ဖြ႔စညးတညေဆာကပမား၊ စစေပါငး၀ငေငြႏင အသားတငအျမတမား၊ ၀ငေငြရရမႈ ပငရငးမား၊ ပငဆငမႈ

မား၊ ေပးရနတငရေနေသာအေကြးမား၊ အကးအျမတမား ခေ၀ျခငးသတမတခက၊ အစးရ၏ ဘ႑ာေရး အကအည

အေသးစတ၊ ေျပာငးလ လႊသည ေစးႏႈနးမား၊ ကမၸဏေထာကပေငြ ေခးေငြမားႏင အတးႏႈနးထား

သေဘာတညခကမားအလပက ျပလပျခငး

တစႀကမတြင ညႇႏႈငးျခငးမား ျပညစမႈ ရၿပးေနာက၊ ပါတ အဖြ႔အစညး ႏစဘကစလးအၾကား သေဘာတညခက ရရမည၊

အကယ၍ သေဘာတညခက ထေရာကမႈရေစလင ေမးခြနးမားျဖင ေဆာငရြကရမည။

ပထမဥးဆး အလပသမားသမဂၢႏင အလပရငတ႔မ ေရးထးထားေသာ တရား၀င သေဘာတညစြာ ေရးသားထားေသာ

မတတမး သေဘာတညခကတစခ လအပသည။ အကယ၍ အလပရငမ ဤမတတမးက ပႏပထားလင၊ အလပသမားသမဂၢ

မ ယငးေဖာျပခကတြင သေဘာတညမႈ ရရခေသာအခကႏင ကကညျခငး ရမရ မခစစေဆးရမည။

ဒတယအခကမာ သေဘာတညခကသည အလပသမားသမဂၢအတြငး သငေလာေသာအဆငမားဆသ႔ ဆကသြယမႈ ရရ

မညျဖစသည။

တတယအခကမာ တစႀကမတြင သေဘာတညခကသည လႊမးမးမႈျဖစၿပး အလပရငမ သေဘာတညခကက အေကာင

အထညေဖာၿပး၊ ၄ငး၏အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကခကတြင အတားအဆးမားေဖာျပထားမႈမရေစရန အလပသမား

သမဂၢမ ယငးသေဘာတညခကက ေသခာေအာင လပရမည။

စတတအခကမာ အလပသမားသမဂၢမ သေဘာတညခက၏ ေဆာငရြကျပလပပ ပမနျပနလညဆနးစစျခငးသည လအပ

ေသာ အစတအပငးတစချဖစသညက အသအမတျပသငသည။ ယငးက သငေလာေသာအခနတြင ေနာကထပ ညႇႏႈငးျခငး

ရညရြယခကမား ဖြ႔ၿဖးရန အလပရငႏငညႇႏႈငး သငသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

18

ဖနေျဖျခငးႏင ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငး

စေပါငးညႇႏႈငးအေရးဆျခငးသည အေၾကာငးအရာကစၥႏင ညႇႏႈငးျခငးလပငနးစဥက ဆးျဖတရန အလပသမားသမဂၢမားႏင

အလပရငမား အစတအပငးအေပၚ လြတလပဆကစပမႈကေဖာျပသည။ သ႔ေသာလညး လြတလပစြာ ညႇႏႈငးျခငးသည အခ႕

ကန႔သတခကမားေအာကတြင ေဆာငရြကမႈ ရႏငသည။ ယငးမာ စေပါငးညႇႏႈငးျခငး၏ အေၾကာငးအရာ ကစၥက အလပ

သမားဥပေဒမ ညႊနျပႏငသည၊ ညႇႏႈငးျခငးပစမား (ညႇႏႈငးျခငး၏ အဆငမားအပါအ၀င)၊ ညႇႏႈငးျခငးနညးလမးမားတြင

ႏငငပါ၀င ဖနေျဖမႈ (အလပသမားတရားရးမတဆင၊ အလပသမား၀နႀကးဌာနတစခ၊ သ႔မဟတ အလပရငအလပသမား

ဆကဆေရး ေကာမရင) ရႏငသည။

ဤျပငပကန႔သတခကမားက အလပသမားသမဂၢ ညႇႏႈငးသမားမ စေပါငးညႇႏႈငးျခငးျပလပေသာအခါ စဥးစားရမည ကစၥ

ျဖစသည။

အေရးႀကးသညမာ လပထးလပနညး သေဘာတညခကမား (အလပသမားဥပေဒကသ႔ပင) သည အလပသမားသမဂၢႏင

အလပရင အၾကား မေျပလညေသာ အျငငးပြားမႈ၊ သေဘာမတညမႈမားက ေျဖရငးရန ညႇႏႈငးျခငးလပငနးစဥ ၾကား၀င

ေဆာငရြကမႈအျဖစ ညႊနျပႏငသည။

ၾကား၀ငဖနေျဖျခငးႏင သငျမတေစျခငး

ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငး

ညႇႏႈငးျခငးလပငနးစဥတြင သငျမတေျပလညေအာငျပလပသည ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသည တနဖးရေသာ အျဖညခ

တစခ ျဖစသည။ ကၽြမးကငေသာ ရငၾကားေစမႈသည ညႇႏႈငးျခငးဘကမား အၾကား ျခားနားခကမားက ေကာလႊားႏငရန

ခြငျပၿပး၊ လအပေသာ အားေပးတကတြနးျခငးႏင အႀကေပးျခငးက စစဥႏငသည။ ယငးရငၾကားေစ ဖနေျဖမႈသည

လမႈဆငရာ လပကငဘက မားအၾကား အယအၾကညကငးမျခငး အဆးအစြနသ႔ေရာကေသာအခါ ေဆာငရြကရန အထးပင

အေရးပါ တနဖးရသည။ အကယ၍ ရငၾကားေစ ဖနေျဖျခငးက သးမညဆလင အေရးႀကးသညမာ တကေသာ ပစမား၊

နညးလမးမားႏင ျဖနေျဖ သငျမတေရး လပငနးစဥ၏ အဆင အေျခအေနမား က ေဖာထတ သကေသျပရမည။

ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငး သးျခငးကလညး အလားတ စဥးစားရမည။ အကယ၍ ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငးက သး

မညဆလင ယငးက မျဖစမေနသးသငသလား သ႔မဟတ လမႈလပကငဘကမားမ ေစတနာအေလာက သးသငသလား။

မျဖစမေန ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငးသည မၾကာခဏဆသလပင ညႇႏႈငးျခငးလပငနးစဥ၊ အလပရငမားႏင

အလပသမားသမဂၢမား အၾကား သေဘာတညခကအတြက ရာေဖြျခငးတ႕က စတအားေလာေစျခငး အကန႔အသတတ႔

ရေစသည။ ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငးအတြက ကးကားခက စကားရပမားသည အကးတသေဘာတညခကႏငအည

ျဖစသငသည။

အမားသးစကားရပမားတြင စေပါငးညႇႏႈငးျခငးလပငနးစဥသည ရငၾကားေစဖနေျဖျခငးႏင ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငး

၀နေဆာငမႈ လပငနးမားအားျဖင ကညအေၾကာငးၾကားႏငသည။ သ႔ရာတြင အလပသမားသမဂၢမား သတရသငသညမာ

လြတလပေသာ စေပါငးညႇႏႈငးျခငးသည ရငၾကားေစ ဖနေျဖျခငးႏင ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငး တ႔၏ တားျမစခက

အားျဖင အားနညးေအာငလပသကသ႔ အကန႔အသတ မျဖစပါေစႏင၊ သညျပင စေပါငးညႇႏႈငးျခငးကငသးမႈႏင

အလပသမားမား၏ အကးကကာကြယသည အလပသမားသမဂၢမား၏အခနးက႑ေဆာငရြကခက ႏစခစလး ကန႔သတ

ခက မရေစရန သတျပသငသည။ ေနာကဆး တစခကအေနျဖင အလပသမားသမဂၢမား သတျပသငသညမာ ေတာငးဆ

ညႇႏႈငးျခငး လပငနးစဥသည အေပးအယ ညႇႏႈငးျခငး သေဘာထား အယအဆ တစခ ျဖစသညက ဆလသည။ သေဘာတ

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

19

ညခကက ရာေဖြသညအခါ အကယ၍ အကးတယၾကညမႈႏင ေလးစားမႈတ႔ လႊမးမးေသာ ပတ၀နးကငတစခအား ဖနတး

ထနးသမးႏငလင သေဘာတညခက ရရလာလမမညက အလပရငမားႏင အလပသမားသမဂၢမား ႏစဘကစလးမ

အသအမတျပရမည။ တခါတရ ယငးသည မလြယကလပါ။ ျပငပကယစားလယလပငနးမားမ ၾကား၀ငေဆာငရြကျခငးႏင

ေျပလညေအာငဖနေျဖျခငးသည လမႈလပကငဘကမားမ အမနတကယ ရာေဖြေသာ သေဘာတညခကတစခအတြက

လႊမးမးေသာ ပတ၀နးကငကျဖစထြနးေစေသာ တညေဆာကမႈတစခက ဖနတးေပးျခငးျဖင အေရးႀကးေသာ အခနးက႑မ

ေဆာငရြကႏငသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

20

ေနာကဆကတြ

ျပဌာနးခက အမတ ၁၆၃

စေပါငးညႇႏႈငးျခငးက ျမႇငတငအားေပးျခငးႏင ဆငသည ေထာကခခက

အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔အစညး၏ အေထြေထြညလာခ

အျပညျပညဆငရာ အလပသမားရး၏ အပခပေရးအဖြ႔အားျဖင အစညးအေ၀းက ဂနဗာတြင ကငးပသည။ (၆၇

ႀကမေျမာက အစညးအေ၀း - ၃ ဇြန ၁၉၈၁)

၁၉ ဇြန ၁၉၈၁ တြင ေအာကပါ စေပါငးညႇႏႈငး ေထာကခအႀကေပးခကက ခမတသည။

၁။ ေလာကထားခက နညးလမးမား

၁) ဤေထာကခခက၏ ျပဌာနးခကမားသည ႏငငဆငရာဥပေဒမား သ႔မဟတ စညးမဥးမားျဖင ကငသးႏငသည။ စေပါငး

သေဘာတညခကမား၊ ခသမာဓျဖင စရငဆးျဖတျခငးရလဒ သ႔မဟတ ႏငငဆငရာ ကငသးမႈပါ၀ငေသာ အျခားနညးဟန

တစခခ

၂။ စေပါငးညႇႏႈငးျခငးက အားေပးျမႇငတငသည နညးလမး

၂) လအပခကအရ ႏငငဆငရာ အေျခအေနမားဆသ႔ ခမတသည တငးတာမႈမားသည တညေဆာကမႈႏင ႀကးထြားမႈက

လြယကေစရန လပဆာငသငသည။ ေစတနာအေလာကအေပၚအေျခချခငး၊ လြတလပျခငး၊ လြတလပမႈရေသာ

အလပရငမားႏင အလပသမားမားက ကယစားျပေသာ အဖြ႔အစညးမား

၃) သငေလာမႈႏင လအပမႈအရ ႏငငဆငရာအေျခအေနမားဆသ႔ ခမတေသာ တငးတာမႈမားက လပေဆာငသငသညမာ-

(က) အလပသမားမားႏင အလပရငမား၏ ကယစားျပအဖြ႔အစညးမားအား စေပါငးညႇႏႈငးျခငး ရညရြယခကအတြက

အသအမတျပရမည။

(ခ) အခြငအာဏာရေသာအာဏာပငမား ႏငငမားတြင အဖြ႔အစညးမားအတြက စေပါငးညႇႏႈငးခြငက သးသပ ဆးျဖတမႈ

တစခႏင အာမခ အသအမတျပသည နညးလမးမားက ကငသးသည။ (ဆးျဖတမႈသည အႀကတညေဆာကမႈႏင အဖြ႔

အစညးမား၏ ကယစားျပလကၡဏာႏငစပလဥးသည အေၾကာငးအရာ ဆးျဖတရနမမား၊ အလပရငမားႏင အလပသမား

မား၏ ကစားျပအဖြ႔အစညးမားႏင တငပငႏးေႏာျခငးက တညေဆာကျခငး တ႔အေပၚ အေျခခသည။

၄) (က) ႏငငဆငရာ အေျခအေနမားဆသ႔ ခမတေသာ တငးတာမႈမားသည အကယ၍ လအပလင ဘာပျဖစျဖစ

စေပါငးညႇႏႈငးျခငးသည မညသညအဆငတစခခတြငမဆ (တညေဆာကမႈ၊ တာ၀နယ ေဆာငရြကျခငး၊ လႈပရားေဆာင

ရြကမႈ၏ အတကအလကခြ၊ စကရ/အလပရ သ႔မဟတ ေဒသဆငရာ အစတအပငး သ႔မဟတ ႏငငဆငရာ အဆငမား)

လပေဆာငသငသည။

(ခ) အဆငအမးမးတြင စေပါငးညႇႏႈငးျခငး ျပလပေသာႏငငမားတြင ညႇႏႈငးျခငးျပလပမည ပါတအဖြ႔အစညးမားသည

ဤအဆငမားအၾကားရ ပးေပါငးညႇႏႈငးျခငးရသညက ေသခာေစရန ရာေဖြ လပေဆာငသငသည။

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

21

၅) (က) ပါတအဖြ႔အစညးမားမ စေပါငးညႇႏႈငးျခငးဆသ႔ တငးတာမႈမား ျပလပသငသည။ သညအတြက အဆငမား အား

လး၌ ၄ငးတ႔၏ ညႇႏႈငးသမား ဆေလာေသာသငတနးရရရန အခြငအေရးရမည။

(ခ) ျပညသ႔အာဏာပငမားသည အလပသမားမားႏင အလပရငမား၏ အဖြ႔အစညးမားဆသ႔ ၄ငးတ႔၏ သငတနးကသ႔ေသာ

ေတာငးဆမႈက အကအည စစဥေပးႏငသည။

(ဂ) အေၾကာငးအရာႏင အစအစဥမား ႀကးၾကပျခငးကသ႔ေသာ သငတနးက သငေလာေသာ သကဆငရာ အလပသမား

မား သ႔မဟတ အလပရငမား၏အဖြ႔အစညးမ ဆးျဖတေပးသငသည။

(ဃ) ထကသ႔ေသာ သငတနးသည စေပါငးညႇႏႈငးျခငး ရညရြယခကအတြက အလပသမားမားႏင အလပရငမား၏

အဖြ႔ဆးမား၏ အခြငအေရးက ဘကလကျခငးမရပ ၄ငးတ႔၏ကယပင ကယစားျပသမားက ေရြးခယသညပစ ျဖစသငသည။

၆) စေပါငးညႇႏႈငးျခငးအတြက ပါတအဖြ႔အစညးမားသည ေဆာငရြကရနႏင ညႇႏႈငးျခငးမား ေကာကခကခ အဆးသတႏင

ရန အေၾကာငးကစၥ ျပဌာနးခကမား တစခခ ၄ငးတ႔၏အဖြ႔အစညးမားအသးသးအတြငး တငပငေဆြးေႏြးရန အတြက

၄ငးတ႔ေလးစားေသာ ညႇႏႈငးသမားက လအပေသာ လပပငခြငအမန႔အာဏာ စစဥေပးသငသည။

၇) ႏငငဆငရာအေျခအေနမားဆသ႔ ခမတေသာ တငးတာမႈမားသည အကယ၍ လအပလင ပါတအဖြ႔အစညးမား သည

အဓပၸါယရေသာ ညႇႏႈငးျခငးမားအတြက လအပေသာသတငးအခကအလကရရမႈက ခဥးကပလပေဆာငသငသည။

ဤရညရြယခကအတြက -

(က) အလပသမားမား၏အဖြ႔အစညးမား၏ ေတာငးဆခကအရ ျပညသ ႏင ပဂၢလက အလပရငမားသည စးပြားေရးႏင

လမႈဆငရာ အေျခအေန၏ ညႇႏႈငးျခငးစႏႈနးႏင တစခလးအေနႏင ေဆာငရြကျခငးက ျပလပသငသည၊ ယငးသည

အဓပၸါယရေသာ ညႇႏႈငးျခငးမားအတြက လအပသည၊ ဤသတငးအခကအလကအခ႕ကထတေဖၚသညအခါ ေဆာငရြက

သညေနရာမာ အဂတလကစားျခငး ဘကလကျခငး ျဖစႏငသည၊ ယငးအတြက ဆကသြယေရးသည လအပေသာ အတငး

အတာ ဆသ႔ ယၾကညစတခစြာ သတမတႏငလမမည ကတက၀တတစခအေပၚ ႁခြငးခကျဖင ျပလပႏငသည၊ ျပလပႏင

သည သတငးအခကအလကအား စေပါငးညႇႏႈငးျခငးက ျပလပမည ပါတအဖြ႔အစညးမား အၾကားအေပၚ သေဘာတည

ႏငသည။

(ခ) ျပညသ႔အာဏာပငမာသည ႏငင၏ လမႈဆငရာအေျခအေနႏင အလးစ စးပြားေရးအေပၚႏင သကဆငရာ အတက

အလက အဖြ႔အစညးဌာနခြ၏ လႈရားေဆာငရြကမႈတ႔က လအပလင ထကသ႔ေသာ သတငးအခကအလကက ျပလပႏင

သငသည။ ႏငင၏အကးစးပြားအတြက ဤသတငးအခကအလကက ထတေဖၚသညအတငးအတာအေျခအေနသည

အဂတလကစားမႈ မျဖစပါေစႏင။

၈) ႏငငဆငရာအေျခအေနမားဆသ႔ ခမတေသာ တငးတာမႈမားက ျပလပသငသည။ အကယ၍လအပလင အလပ

သမားေရးရာ အျငငးပြားမႈမား ေကေအးေစရနအတြက နညးလမးမားသည ပါတအဖြ႔အစညးမားအား ၄ငးတ႔အျငငးပြားမႈ

အတြက ဆးျဖတခကတစခ ရာေဖြရန ကညသည၊ အျငငးပြားမႈတစခသည သေဘာတညခကမားအား ညႇႏႈငးေနစဥအတြငး

ျဖစေပၚလာျခငး ျဖစမညလား၊ အျငငးပြားမႈတစခသည အဓပၸါယေကာကယျခငးႏင သေဘာတညခကမား၏ ေလာကထား

ျခငးႏင ဆကႏြယမႈအေပၚ ျဖစေပၚလာျခငး ျဖစမညလား၊ အျငငးပြားမႈတစခသည နစနာခက/မေကနပခကမား ေထာကခ

ျပဌာနးခက ၁၉၆၇ စစေဆးျခငးမ ျဖစေပၚလာျခငး ျဖစမညလား၊

ျမနမာႏငငအလပသမားသမဂၢမားအဖြ႔ခပ

၂၆-၆-၂၀၁၂