cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/uploads/journals/files/m5_1.docx · web view(islam, 1998 : 5)....

20
1 ت لی ب ا ی ق سرر ب اهای دره ن گ ن ت ها و ی ... ن ا ن س ه و ک های ;pma& ماره ش وسعه ت ا و ن فرا غ ج28 ز ی5 ی ا9 ب1391 اله : ق م ول ص و12/2/1390 : ی ن ها ن د ن5 تH ا ب28/4/1391 : حات ف ص78 - 67 ت ی ل ب ا ی ق سرر ب اهای دره ن گ ن ت ها و ورQ ظ ن م ه ی ی ن ا ن س ه و ک های ه ع س و ت مدل ده ار ا ق ت س ا ا دار ب اب9 ی بSWOT هد& ش م ر ه& ش ;pma& مال ش ورد: دره کارده در م ت ل ع ز کی د ور تر کد صغ ا1 وی س و م مد ح م ز کی ، د2 ده ن ک9 چ ز دره ی& gg ش5 یj ب درداومgg م ش;pma& ی ا زgg ف . ا تgg س ه ا gg ت ف ا ب ش;pma& ی ا زgg فداوم اgور مgg ط ه gg ی تt ه ا& ر ب و gg ت ی ع تj بgg ط ع ب ا gg ن م ده ار ا ق تgg س ه، ا ت& gg س ال گدgg اه س gg ن9 تّ ی ط ران gg ب ی ا ن ا نgg س ه و کایgg ه& ش ل ا9 چ ورر ب ه ت می ی ر ع تj ب ط ع ب ا ن مر ب ار& ش ف نt ل ا ا ن ت ه د و ی زف مصرهg ه ن د g . روب تg س ورده اt ود ا g ج ه و g ی ق ط ا g ن م ن یی را در ا د gای چg ه و تt ع ا ب ا g ن م زداری ار g ی ه gg ض و ج در اک gg چهgg هه دggول سgg ط ی در ن دما gg ی و چ عاgg م ت جدی، ااgg ص ن فل اgg م وا ع ز ی& یH ا gg ب ت ح ت هد& gg ش م ر ه& gg ش ;pma& مالgg ش ع در gg قرده وااgg ه ک gg ای ی رودچداومggور مgg ط ه gg ه ی ت& gg س ی گد ه ن می له رH شا م ن ی . ا ت س ه ا ت ف ا ب ش;pma& ی ا ز ف ا ت ی ب ا9 g اهای ب نg س در رو تt ع ا ب ا gg ن م د دب& g س ش;pma& هاgه کg ل م ج ار ون گ ا وب گ لات ک& ش م ورر ب یاری وg ک یj ت د دب& gg ش ی ه، g وض ج تg س د وه ی& ggg س ا ggg ی و ب ن دا ggg ن م& ه روش ggg ی ش;pma& ه و& ر9 ggg ب ن ی . ا تggg س ورده اt م ا ه زا ggg ف ی را ر ب ز گ ا نggg س رو- ی ف تggg ص و ت یدلggg مکggg م ک ه ggg ی ی ل ن حل تSWOT ی ارggg دارس اب9 ای ب نggg س در را ت لی عا ق ت ی ق رQ ظ ت ج ا ن& س، شان یی ا هازارg ف ود g ج ت م ه ه g ی وج حل م ن لی وH وg س م& رشg گ ب ه g ه ی g وج ت ا مد بt ل و درا ا ع ت& س وع در ا ی ت اد ح ت ور اQ ظ ن م ه ه را ی ظق ن م وع ی می های ت م ان& ش ی& ش ه و& ر9 ب ج ت ا ن| ت. ت س داده اوده حد م در دهد ت ی ق رQ ظ ورد مطالعه م ی ه نgg س ی ع ب ا نg ص اد ح ترای ا ب ی سب ا ن م های ع ب ا نg ص ی، م ی و دا ع را ر دات g ن ل و ت دی gg ی ت ت لی عا ق ی و ن ا ن س رو ک9 وچ ک ب ر ب زا یg س رای ا g ج و ا ن ی دو g ی و ب کب ار& g ش م ت یر بدg ر م g ب ه g ت ک ب ا g ب ن ی ن9 g ح م ه ود دارد. g ج ری و گ& g س زد گ های ت م ی، ب ت ا g ه رق& ر ب و g ت تg س ا ن مایg ه- وه ق ل ا ب ات کاب ام ار وان ت& ش ح ت در مدt ل و درا ع& س اد ح ت ا ت ه ج ه ظق ن م ی اده ق تgg س ا تt وص اgg ص خ ه g ی ی ع تj ب ط ع ب ا ن مر ب ار& ش ف& ش ه ورکاQ ظ ن م ه ی ی اورر& ش ک ز ی غ های زد. ک1 ور ت ام —ن ت گاه& ش ی دا ا ن فرا غ ج ار ادب ن س ا- ) ولH و س م ده نس ی و ت( [email protected] 2 ور ت ام —ن ت گاه& ش یی دا لب دو ت یر ب ار مد ادب ن س ا- [email protected]

Upload: others

Post on 18-Feb-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

1

ه���ایه���ا و تنگناه���ای دره بررس���ی ق���ابلیتکوهستانی ...

1391 پاییز 28جغرافیا و توسعه شماره 12/2/1390 وصول مقاله : 28/4/1391 تأييد نهايي :

67- 78 صفحات :

های کوهستانی به منظور ها و تنگناهای درهبررسی قابلیت SWOT ی پایدار با استفاده از مدل توسعه

مورد: دره کارده در شمال شهر مشهد2، دکتر محمدموسوی1اصغر کدیوردکتر علی

چکیده های کوهستانی ایران طی پنجاه سال گذشته، استفاده از منابع طEEبیعی بEEویژه در بیشتر دره

آب به طور مداوم افزایش یافته است. افزایش مداوم مصرف و بEEه دنبEEال آن فشEEار بEEر منEEابع بEEرداریهای جدی را در این مناطق به وجود آورده است. روند بهرهطبیعی زمینه بروز چالش

ی رودخانه کارده واقع در شEEمال شEEهر مشEEهد تحت تEEأثیر عوامEEلاز منابع آب و خاک در حوضه ی گذشته به طور مداوم افEEزایش یافتEEه اسEEت.اقتصادی، اجتماعی و خدماتی در طول سه دهه

-ی بروز مشکالت گوناگون از جمله کاهش شدید منابع آب در روسEEتاهای پEEاییناین مسأله زمینه دست حوضه، تشدید بیکاری و روستاگریزی را فراهم آورده است. این پژوهش به روش میدانی

هEEای انسEEان، در راسEEتای پایدارسEEازی فعEEالیتSWOTتحلیلی به کمک مدل ی توصیفی-و با شیوه های متنوع منطقه را به منظور ایجاد تنوع در اشتغال و درآمد با توجه بEEه نگEEرششناخت ظرفیت

ی مورددهد در محدودهمسؤولین محلی وجه همت خود قرار داده است. نتايج پژوهش نشان می بندی تولیدات زراعی و دامی، صنایع کوچEEکهای مناسبی برای ایجاد صنایع بستهمطالعه ظرفیت

های گردشگری وجود دارد. همچنین با تکیه بر مEEدیریت مشEEارکتی و تEEدوین وروستایی و فعالیت ی منطقEEه جهت ایجEEادتEEوان از امکانEEات بEEالقوههای مناسب بEEویژه رقEEابتی، میاجرای استراتژی

های غیرکشاورزی به منظورکاهش فشار بر منابع طبیعی به خصEEوص آبشغل و درآمد در بخشاستفاده کرد.

هEEاي، مدیریت مشارکتی، استرات ژيSWOTهای کوهستانی، رودخانه کارده، مدل درهها: کلیدواژهرقابتي.

)نویسEEEEEEEEEEEEEنده مسEEEEEEEEEEEEEؤول( - اسEEEEEEEEEEEEEتادیار جغرافیEEEEEEEEEEEEEا دانشEEEEEEEEEEEEEگاه پیEEEEEEEEEEEEEام نEEEEEEEEEEEEEور[email protected]

- اسEEEEEEEEEEEEEEEEEEتادیار مEEEEEEEEEEEEEEEEEEدیریت دولEEEEEEEEEEEEEEEEEEتی دانشEEEEEEEEEEEEEEEEEEگاه پیEEEEEEEEEEEEEEEEEEام نEEEEEEEEEEEEEEEEEEور[email protected]

Page 2: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

2 هم،دفصلنامه جغرافیا و توسعه، سال 1391، پاییز 28شماره

مقدمه

یبع��د از چن��د ده��ه تالش جهت توس��عه مناطق روستایی و حفاظت از من��ابع آب و خ��اک این ن��واحی، متأس��فانه گس��ترش فقر و بیکاری و تخریب من��ابع ط��بیعی در بس���یاری از کش���ورها، ب���ویژه من���اطق روس���تایی کش���ورهای در ح���ال توس���عه ادام��ه یافت��ه اس��ت. زی��را طی س��ه ده��ه

(، معیاره��ای1980-1950ری��زی )برنامه ک���اهش فق���ر، بیک���اری و ن���ابرابری در تعریف توسعه مورد توجه نبوده و توسعه به عنوان رشد درآمد سرانه مطرح ب��وده

. (133:1370)تودارو،است ی فشار مضاعف ب��راین مسأله زمینه

من��ابع ط��بیعی را ف��راهم آورده اس��ت. ه��ای مختل��ف از جمل��همطالعات و بررسی

( نش��ان1387تحقیقات شایان و شاهی ) ده��د در ن��واحی روس��تایی این فق��رایمی

ی م��ؤثرروستایی هستند که نیاز به چاره ی شغل و درآمد دارن��د؛ زی��را ازدر زمینه

س��و بخش قاب��ل ت��وجهی از آن��ان ک��هی��ک امک���ان ج���ذب در بخش کش���اورزی را ندارند، مجب��ور ب��ه مه��اجرت از روس��تاها

. از س���وی دیگ���ر(Sing,1993:3)ش���وند می روس���تاییان فق���یر ب���دون آب و زمین و کشاورزان تهی دست برای غلبه بر فق��ر

م��دت در ش��رایطی ک��هب��ا اه��داف کوت��اه و اجتماعی آن��ان اهمیتهای فرهنگیویژگی

ده��د،زیس��ت نمیچندانی به حف��ظ محی��ط.کنندزیست میاقدام به تخریب محیط

تخ��ریب محی��ط م��وجب فق��ر بیش��تر ش��ود ک��ه ب��رای بق��ای خ��ودکس��انی می

.اندمس��تقیما ب��ه محی��ط ط��بیعی وابس��ته نقاطها و تجربیات مختلف در اقصیبررسی

جهان به ویژه، کشورهای در حال توسعه 1382مطیعی، از جمله: در داخل کشور )

؛ افتخ��اری،1380؛ طاهرخ�انی و همک�اران، و در خارج:(1382

)Lee, 2001; lanjouw,1995; Islam,1997( ده��د، ک��اهش فق��ر، بیک��اری،نش��ان می ی پای��دار از من��ابع ط��بیعی دراس��تفاده

یه��ای روس��تایی و ک��اهش فاص��لهمحیط درآمد بین روستا و شهر؛ از طریق ایج�اد

شغل در مناطق شهری و یا صرفا توج��ه به بخش کش�اورزی در ن�واحی روس�تایی

باشد. بلکه کاهش مشکالتپذیر نمیامکان روستایی نظیر فقر، بیکاری و مخاطرات

محیطی مستلزم نگاه س��اختاری ب��هزیست مسایل روستاها، توج��ه ب��ه تم��ام اقش��ار

هایساکن در این نواحی، گسترش زمینه ه���ای غ���یراش���تغال و درآم���د در بخش

ه��ایکشاورزی و استفاده از تمام ظ��رفیت باش��د. ازموجود در من��اطق روس��تایی می

-ه��ا در ده��هاین روست که سیاس��ت دولت ه��ای مختل��ف اقتص��ادیهای اخیر بر بخش

ی گردش��گری روس��تایی ب��هبویژه توسعه های مؤثر مب��ارزه ب��اعنوان یکی از شیوه

نماین��د. دربیکاری و ایجاد درآمد تأکی��د می فراسوی مناقش��ات حاص��ل از تخصص��ی ش���دن فزاین���ده و نگ���رش تولی���دی ب���ه

پ����ذیریگردش����گری، اهمیت انعط����اف جانشینی بین گردشگری و دیگر کاالها را

. توج��ه(�� lanza,2003;320)مدنظر قرار دهند هایهای غیر کشاورزی در محیطبه فعالیت

روستایی ضمن بهبود وض��عیت اجتم��اعی ه��ای فق��یر روس��تاییو اقتصادی خ��انواده

هایی که فاقد آب و زمین هس��تند و ی��ا)آن آب و زمین کمی دارن��د( ب��اعث ک��اهش

محیطی نواحی روستاییمخاطرات زیست و همچ���نین ک���اهش مش���کالت ن���واحی

هاینشینی و آلودگیشهری از قبیل حاشیه,Islam)ش��ودمحیطی میزیس��ت 1998:5 ���). ری��زی وی بیش از سه دهه برنام��هتجربه

ی متمرکز و دولت مدار دراجرا به شیوه ن��واحی روس��تایی و آش��کار ش��دن نق��اط

ها در روابطی دولتضعف دخالت گسترده اجتماعی- اقتص��ادی م��ردم، ب��اعث ش��ده

ریزان روستایی و نهادهای اج��راییبرنامه پ����ارادایم1980ی مربوط����ه از ده����ه

جانب��ه را جهت نی��ل ب��همش��ارکت هم��ه م��وفقیت بیش��تر در مس��ایل روس��تایی مطمح نظر قراردهن��د. ام��روزه رهی��افت

ی پای��دارن��وین مش��ارکت، مح��ور توس��عه است. این رهیافت م��ردم م��دار اس��ت و

پای��دارینقش جوام��ع محلی را در توس��عه آورد. م��ردمش��مارمیکنن��ده ب��هعامل تعیین

Page 3: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

3

ه���ایه���ا و تنگناه���ای دره بررس���ی ق���ابلیتکوهستانی ...

های توسعه مش��ارکتبایددرتدوین برنامه های آن را بر عه��دهورزند و اجرای فعالیت

. مش��ارکت در(45:�� 1388)کدیور، گیرند گیری، سهیم ش��دن در مس��ؤولیتتصمیم

ت��وان مهم��ترینو داش��تن اختی��ارات را می خصیص��ه و نم��ودار مش��ارکت راس��تین

. (3:1380)همایونپور، دانست مش���ارکت عم���ومی دارای کیفی���ات و

-اندازهایی است که س��رانجام دس��تچشم جانب��ه را ایج��ابیابی به یک راه حل هم��ه

کن���د. مش���ارکت در ام���ور عم���ومیمی بس���یاری از م���ردم را ب���ا امکان���ات و

ه��ای موج��ود درنظ��اممخصوصا مح��دودیت-ه��ا ی��اد میس��ازد، آنها آش��نا میپیرامون آن

گیرند ک��ه ن��ه ب��ه ص��ورت اف��رادی مج��زا ه��ای اجتم��اعی ک��اربلکه به ش��کل گ��روه

کنن��د و ق��درت ب��القوه م��ردم در س��طوح ی ظه���ور برس���دگون���اگون ب���ه منص���ه

. از دی���د ولک���اک و(66:1382)توس���لی، نارایان چهار رویکرد در خصوص سرمایه اجتماعی و مش��ارکت وج��ود دارد ک��ه در رویکرد نهادی )سازمانی( مدیریت خ��وب

)ف���این،س���ازد و ک���ارا را را مط���رح می . اس�����تفاده از م�����دیران و(305:1385

ه��اینخبگان محلی برای تع��یین اس��تراتژی مناسب توسعه اگر چه مزایای مشارکت افقی را ن���دارد و نزدي���ك ب���ه رهي���افت اوزالي����دي اس����ت ولي در بس����یاری از من����اطق، ب����ویژه ن����واحی روس����تایی کش��ورهای در ح��ال توس��عه کارس��از و

رو این پ��ژوهش درمفید خواهد بود.از این ه��ای جوام��عراس��تای پایدارس��ازی فع��الیت

-های متنوع درهروستایی، شناخت ظرفیت های کوهستانی را به منظ�ور ایج�اد تن��وع در اش��تغال و درآم��د ب��ر اس��اس نگ��رش

SWOT مس��ؤوالن محلی ب��ه کم��ک م��دل وجه همت خود ق��رار داده اس��ت. ل�ذا در راستای اهداف و مسایل تحقیق سؤاالت

زیر قابل طرح است: - با توجه به شرایط طبیعی روس��تاهای1

ه��اکارده، نقاط قوت و ضعف، فرص��تدرهو تهدیدهای این ناحیه کدامند؟

ه��ایبه منظور کاهش تنگناها و چالش-�� 2 ی من��ابعموج��ود ناحی��ه ب��ویژه در زمین��ه ه��ایی ب��اطبیعی، چه راهکارها و استراتژی ه��ا وج��ودتوج��ه ب��ه نق��اط ق��وت و فرص��ت

دارد؟روش تحقيق

ي مي��داني و ب��هاين تحقي��ق ب��ه ش��يوه روش توصيفي- تحليلي و ب��ا اس��تفاده از

ص��ورت گرفت��ه اس��ت. درSWOTم��دل هاي ميداني از پرسشنامه م��ديرانبررسي

محلي )دهي���اران و اعض���اي ش���وراهاي ی م��ورداس��المي روس��تاهاي مح��دوده

نف���ر 45ه���ا مطالع���ه( ک���ه تع���داد آن باش���د، اس���تفاده ش���ده اس���ت. اينمی

پرسشنامه از پنج بخش تشكيل كه بخش دهن��دگان واول اطالعات عم��ومي پاس��خ

گوي��ه34در چه��ار بخش ديگ��ر مجموع��ا - گويه قوت8 گويه نقاط ضعف، 9شامل:

گوي��ه تهدي��دها8ه��ا و گوي��ه فرص��ت9ها، باشد. می

ه��ا،ه��ا، ض��عفشناس��ایی و تع��یین ق��وت ی م���ورده���ا و تهدی���دهای ناحی���هفرص���ت

مطالعه طی دو مرحل��ه مطالع��ه می��دانیصورت گرفته است.

ی اول از طری��ق پرسش��نامه ومرحل��ه ه��ا ومصاحبه نقاط قوت و ضعف، فرص��ت

ی آماری شناساییتهدیدها به کمک نمونه و تع���یین ش���د در این مرحل���ه روایی و

ها نیز آزموده گردید.پایایی پرسشنامه ی دوم بر اس��اس اطالع��ات در مرحله

ای به منظ��ورآوری شده، پرسشنامهجمع تع��یین ض��رایب اهمیت و رتب��ه عوام��ل داخلی و خ����ارجی تنظیم و در مع����رض

ی آماری ق��رار گ��رفت. درسنجش نمونه های مربوط��هپایان این مرحله پرسشنامه

بندی گردید و ب��رآوری، تلفیق و جمعجمع اساس این اطالع��ات ب��ه روش تحلیلی و

ه��ایدیوی��د اس��تراتژیSWOT به کمک مدل مناس��ب ت��دوین و ارائ��ه گردی��د. ب��رای س��نجش ق��ابلیت اعتم��اد و پای��ایی اب��زار تحقیق از روش آلفای کرونب��اخ اس��تفاده ش��ده ک��ه مق��دار آن ب��رای ه��ر ک��دام از

Page 4: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

4 هم،دفصلنامه جغرافیا و توسعه، سال 1391، پاییز 28شماره

( ذک��ر1نام��ه در ج��دول )های پرسشبخش

شده است. روایی پرسشنامه نیز توسط تع��دادی از محقق��ان جغرافی��ا و م��دیریت

مورد تأیید قرار گرفته است.: آلفای کرنباخ1جدول

میانگینعوامل خارجیعوامل داخلیکل -ضعفهاقوت

ها-فرصتها

تهدیدها

0/720/700/740/800/74.1388های پژوهش مأخذ: یافته

ي��ك اب��زار بس��یارSWOT تجزیه و تحلی��ل ی عوام��ل را درمناس��ب اس��ت ک��ه کلی��ه

ه�ای مختل�ف ب�ه منظ�ور ت�دوین وموقعیت های قاب��ل قب��ول در س��طحارائه استراتژی

منطقه، مورد بررس�ی و تجزی�ه و تحلی��ل (.192:��� 1388)موس���وی، ده��د ق��رار می

،0های ق�وتمخف�ف چه�ار واژهSWOT ی واژه- )عوامل داخلی منطق�ه(، فرص�ت0هاضعف

)عوام�ل محی�ط خ�ارجی(0 و تهدی�دها0ها ه���ا وباش���د. در این الگ���و فرص���تمی

ه��ای مطل��وبی چالشدهندهتهدیدها نشان ای اس��ت ک��ه درو ی��ا ن��امطلوب عم��ده

محیط مورد نظر فراروی ما قرار داش��ته ه��ا، امکان��ات،ه��ا و ض��عفو در مقابل، قوت

ها و کمبوده��ای داخ��ل منطق��ه راتوانمندیدهد.نشان می

هEEاهEEا،فرصEEتهEEا،ضEEعفمEEاتریس قEEوت(SWOT)وتهدیدها

این م��اتریس یکی از ابزاره��ای مهمی است که مدیران از طریق آن می توانن��د اطالع��ات را مقایس��ه کنن��د و چه��ار ن��وع

استراتژی ارایه نمایند. ها وها، فرصتها،ضعفقوت:ماتریس2جدول

(SWOT)تهدیدها عوامل

داخلیعوامل خارجی

نقاط قوت(S)

نقاط ضعف(W)

هایاستراتژی(Oها )فرصتSO

هایاستراتژیWO

هایاستراتژی(T)تهدیدها ST

استراتژهایWT

.367: 1382مأخذ: فردآردیوید،

محقق با اس��تفاده: SOهای- استراتژی1 کن���د ازاز نق���اط ق���وت داخلی تالش می

برداری نماید.های خارجی بهرهفرصت محقق با اس��تفادهST: های- استراتژی2

کند، اثرات ناش��یاز نقاط قوت تالش می از تهدیدهای موجود در محیط خ��ارجی را

کاهش داده یا حذف نماید.استراتژی3 استفاده: WOهای- با محقق

های موج��ود در محی��ط خ��ارجی،از فرصت ه��ای داخلی خ��ود راکند ت��ا ض��عفتالش می

کاهش داده یا حذف نماید. در این ص��ورت :WTهEEای - اسEEتراتژی4

کن��د نق��اط ض��عف داخلیمحقق تالش می را کاهش و از تهدیدات ناش��ی از محی��ط

خارج نیز پرهیز نماید.-الزم به توضیح است منظور از استراتژی

WOه���ای ته���اجمی، اس���تراتژیSOه���ای رق��ابتیSTهای محافظه کارانه، استراتژیهای تدافعی است. استراتژیWTو نهایتا

هEEEای عمEEEومیمعEEEرفی و ویEEEژگیی موردمطالعه منطقه

ی م��ورد مطالع��ه ش��املمح��دوده ي کارده واقع در شمالی رودخانهحوضه

شهر مشهد است. بر اساس سرشماری در1385عمومی نفوس و مسکن س��ال

نف��ر جمعيت در30914س��طح حوض��ه ی آبادی ساكن بودند. میانگین فاص��له25

میلیون7/2روستاهای اين ناحیه از شهر کیلوم��تر، ت��راکم نس��بی25نفری مشهد

- نفر در کیلوم��تر مرب��ع می7/33جمعیت ری��زی اس��تانداری)مع��اونت برنام��هباش��د

. این منطق��ه از(1385خراس��ان رض��وی نظ��ر ط��بیعی عم��دتا کوهس��تانی و دارای جریانات )آب( دائمی اس��ت ک��ه می��انگین

-های سطحی بر اساس دورهآبحجم روان میلی��ون م��تر21ی آماری بیس��ت س��اله

مکعب در س���ال ب���رآورد ش���ده اس���ت ای خراس��ان رض��وی،)ش��رکت آب منطق��ه

26ی آم���اری . ب���ر اس���اس دوره(1388 ( متوس��ط بارن��دگی1360-1386ساله )

)مرک��زباش��د م��تر در س��ال می میلی320 .(1387شناس���ی خراس���ان رض���وی، اقلیم

0-Strengths0-Weaknesses'0-Opportunities0-Threats

Page 5: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

5

ه���ایه���ا و تنگناه���ای دره بررس���ی ق���ابلیتکوهستانی ...

ش����غل م����ردم در این ناحی����ه عموم����ا کش��اورزی )باغ��داری( اس��ت و تولی��دات

ه��ای تابس��تانی مث��له��ا می��وهی آنعم��ده س��یب، گیالس، زردآل��و و غ��یره اس��ت.

یب��رداری در تم��ام روس��تاهای درهبه��ره کارده در قالب قطعات کوچک ک��ه دارای

گیرد. باشد صورت میهای خرد میمالکیت

: پراکندگی روستاهای مورد مطالعه حوضه کارده1نقشه 1386های پژوهش و یافتهGISمأخذ: استانداری خراسان رضی بخش

هاتحليل دادهE)1ماتریس ارزیابی عوامل خارجی

FE) م��اتریس ارزی��ابی عوام��ل خ��ارجي، حاص���ل بررس���ی اس���تراتژیک عوام���ل

ه��ا وباشد. این ماتریس فرص��تخارجي می تهدي��دهاي محي��ط خ��ارجي را ت��دوین و

کن��د. ب��رای تهی��ه این م��اتریسارزیابی میمراحل زیر باید طی شود:

- پس از بررس���ی عوام���ل خ���ارجی،1 ش��وند،عوامل شناخته ش��ده فهرس��ت می

ابتدا عواملی که در آینده موجب فرص��ت شوند و سپس ع��واملی ک��ه منطق��ه رامی

شود.کنند، نوشته میتهدید می

- ب��ه عوام��ل فهرس��ت ش��ده وزن ی��ا2 ش���ود. این ض���رایب ازض���ریب داده می

-اهمیت( تا ی��ک )بس��یار مهم( میصفر )بی دهن��ده اهمیت نس��بیباشند. ضریب نشان

یک عامل از نظر موفق بودن منطق��ه در باش��د. مجم��وع اینوض��عیت مربوط��ه می

ضرایب باید برابر یک باشد. دادن ب��ه عوام��ل خ��ارجیهنگام رتبه- به3

ها و تهدی��دهای پیش روی، ب��هیعنی فرصت داده2 و 1 و تهدیدها 4 و 3ها رتبه فرصت

به معنی فرصت نسبی و3شود. رتبه می به معنی فرص�ت اساس�ی اس�ت.4رتبه به معنی تهدید نس��بی و رتب��ه ی��ک2رتبه

به معنی تهدید اساسی است.

11-External Factors Evaluation Matrix

Page 6: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

6 هم،دفصلنامه جغرافیا و توسعه، سال 1391، پاییز 28شماره

- ض��ریب ه��ر عام��ل در رتب��ه مربوط��ه4

شود تا امتی��از نه��ایی ب��ه دس��تضرب میآید.

- از مجموع امتیازات نه��ایی متعل��ق ب��ه5 هر یک از عوامل، امتیاز عوام��ل خ��ارجی

شود.تعیین می : ماتریس ارزیابی عوامل خارجی3جدول

رتبههافرصتفرديتاهمي بضري

نهايي امتياز

1 O2/50/03ایجاد شغل از طریق گسترش گردشگری40/085

2 Oوجود شرائط الزم برای گسترش صنایع کوچک 2/80/05روستایی

70/159

3 O30/07نزدیکی به مراکز بزرگ شهری90/237

4 O2/50/02های الزم جهت جذب سرمایهوجود پتانسیل30/058

5 Oهایآوریهای الزم جهت استفاده از فنوجود زمینه 2/90/04جدیدوپیشرفته

50/130

6 Oوجود نیروی انسانی ماهر، متخصص و تحصیل کرده در 2/70/03جامعه

40/092

7 O30/06های اصیل و غنی فرهنگی در جامعهوجود ارزش80/204

8 Oوجود قوانین و مقررات مصوب در خصوص بهره-30/06برداری از منابع آب

80/204

9 Oتأکید قوانین و مسؤولین کشور بر تقویت بخش 3/20/07کشاورزی

40/237تهدیدها

1 Tمحیطی در نتیجه فشارمشکالت و خطرات زیست 1/20/07جمعیت بر منابع

90/095

2 T1/30/07های خشکسالیگسترش دوره40/096

3 Tانتقال بخشی از آب نواحی مورد مطالعه به مراکز 2/10/08شهری هم جوار

50/179

4 Tافزایش تقاضای افراد غیر بومی برای منابع طبیعی 2/30/01منطقه )منابع آب(

70/039

5Tهای کشاورز به علت نزدیکی بهتغییر کاربری زمین 2/10/02مراکز شهری

80/059

6 Tی گسترشافزایش فشار بر منابع طبیعی در نتیجه 1/30/09گرایی در جامعهفرهنگ مصرف

00/117

7 Tعدم هماهنگی و انسجام الزم بین مسؤولین دستگاه-1/30/900/117ی بهینه از منابعهای دولتی جهت استفاده

8 Tعدم تطابق بین نیروهای تربیت شده دانشگاهی و 1/50/05نیازهای جامعه

10/077118/2جمع1388های پژوهش یافته مأخذ:

اگر جمع امتياز نه�ايي عوام�ل خ�ارجي باش��د، بی��انگر تهدی��د و چنانچ��ه5/2 ت��ا 1

باشد به معنای فرص��ت اس��ت.4 تا 5/2 ( بي��انگر3 در جدول )18/2بنابراین، عدد

تهديد نسبي در سطح منطقه است. I )0ماتریس ارزیابی عوامل داخلی

FE)

م����اتریس ارزی����ابی عوام����ل داخلی، حاصل بررسی استراتژیک عوامل داخلی

باش���د. این م���اتریس نق���اط ق���وت ومی کن��د.ضعف اصلی را تدوین و ارزی��ابی می

ی این ماتریس مراحل زیر بایدبرای تهیهطی شود :

01-Internal Factors Evaluation

Page 7: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

7

ه���ایه���ا و تنگناه���ای دره بررس���ی ق���ابلیتکوهستانی ...

- پس از بررس������ی عوام������ل داخلی،1 ش��وند،عوامل شناخته ش��ده فهرس��ت می

های شناسایی وها و سپس ضعفابتدا قوتشود.نوشته می

- ب��ه عوام��ل فهرس��ت ش��ده وزن ی��ا2 ش���ود. این ض���رایب ازض���ریب داده می

-اهمیت( تا ی��ک )بس��یار مهم( میصفر )بی دهن��ده اهمیت نس��بیباشند. ضریب نشان

یک عامل از نظر موفق بودن منطق��ه در باش��د و مجم��وع اینوضعیت مربوط��ه می

ضرایب باید برابر یک باشد.

- به هنگام رتبه دادن به عوامل داخلی،3 یها رتبه و به ضعف4 و 3ی ها رتبهبه قوت

ب��ه مع��نی3ی ش��ود. رتب��ه داده می2 و 1 ب��ه مع��نی ق��وت4ی قوت نس��بی و رتب��ه به مع��نی ض��عف2ی اساسی است. رتبه

بی��انگر ض��عف اساس��ی1ی نسبی و رتبهاست.

ی مربوط��ه- ضریب هر عام��ل در رتب��ه4 شود و تا امتیاز نهایی ب�ه دس��تضرب می

آید. - از مجموع امتیازات نه��ایی متعل��ق ب��ه5

هر یک از عوام��ل، امتی��از عوام��ل داخلیشود.تعیین می

: ماتریس ارزیابی عوامل داخلي4جدول ردیف

رتبهاقوته

ضریباهمیت

امتیازنهایی

1S های انجام شده در خصوص سازهگذاریسرمایه-های آبی

2/3

0/0720/230

2S 3آب و هوای مفرح و سالم/1

0/0620/192

3S 2نزدیکی به مراکز شهری/9

0/0530/153

4S 3گیری خدمات زیربنایی در سطح منطقهشکل/2

0/0770/246

5S 4077/00/308نیروی انسان فراوان و جوان6S های اجتماعی بهبرخورداری منطقه از سرمایه

ویژه وجود روحیه مشارکت در مردم منطقه2/9

0/0430/125

7S وجود گرایشات مثبت در مردم منطقه در هاخصوص ایجاد تشکل

3/8

0/0810/308

8Sبندی وامکان ایجاد و گسترش صنایع چوبی، بسته تولید

های دامی و زراعی فرآورده40/0720/288

هاضعف

1W)1محدودیت منابع طبیعی )آب/1

0/0670/074

2W20/0330/066کمبود نیروی انسانی خالق و ماهر3W2عدم استفاده بهینه از منابع طبیعی موجود/

10/0810/170

4Wتکیه جمعیت منطقه به کشاورزی و دامداری جهت اشتغال و درآمد

1/4

0/0530/074

5W)1حاکمیت مدیریت دولتی بر منابع )آب/5

0/0530/079

6W1وجود خطرات زیست محیطی/7

0/0430/073

7Wحاکمیت فرهنگ تقدیرگرایی و عدم تحول در های فرهنگیارزش

2/1

0/0240/050

8Wبرداران باال و پایین دستوجود اختالف بین بهره سد

1/8

0/0330/059

9 W2عدم استفاده بهینه از منابع آب/1

0/0770/161

165/2جمع

Page 8: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

8 هم،دفصلنامه جغرافیا و توسعه، سال 1391، پاییز 28شماره

1388های پژوهش یافتهمأخذ :

تا1 اگر جمع امتياز نهايي عوامل داخلی تا5/2 باشد، بیانگر ضعف و چنانچه 5/2

باشد به معنای ق��وت اس��ت. بن��ابراین،4 ( به مع��نی ق��وت4 در جدول )65/2عدد

نسبی در سطح منطقه است.های تدوين شده استراتژی

ابتدا با تشکیل جلس��ات تحلیلی متع��دد ب��ا م��ديران محلي )دهي��اران و اعض��اي

یشوراهاي اسالمي روستاهاي مح��دوده مورد مطالعه(، عوامل داخلي و خ��ارجي

ه��ايي درنام��هشناس��ايي ش��د و پرس��ش-ها و ض��عفها، تهدیدها، قوتخصوص فرصت

هایها تهيه گردید. سپس با توجه به داده ها، م��اتریسنامهاستخراج شده از پرسش

ارزیابی عوامل داخلی و خارجی تنظیم و ب��ا اس��تفاده از م��اتریس تجزی��ه تحلی��ل

SWOTها تدوین شد. در پایان ب��ا، استراتژی ای عوام��لاستفاده از ماتریس چهارخان��ه

ه���ای(، اس���تراتژیIEداخلی و خ���ارجی ) ه�ای ارائ�ه ش�دهمطلوب از بین استراتژی

انتخاب و پیشنهاد گردیدند.سازی در اشتغال با توجه به محدوديت منابع آبهای تنوع : استراتژی5جدول

ها()فرصتاستراتژیردیفO

ها()قوتS

1 SOه��ایایج��اد من��اطق گردش��گری و تف��ریحی )تفرجگ��اه پیرامون شهری(

3 ،2 ، 1 O2 ،1 S

2SO بن��دی ب��ه منظ��ورایجاد و توسعه ص��نایع تب��دیلی و بس��ته

های کشاورزی و دامیافزایش ارزش افزوده فرآورده8،6،5،4

O8،7 ،5 S

Tاستراتژی)تهدیدها(

Sها()قوت

1 STهای تولیدی به منظور کاهشایجاد شغل در قالب تشکل T1،6S6،8،7فشار بر منابع آب و خاک

2 STاص��الح الگوه��ای مص��رف آب در بخش کش��اورزی ب��ا T2،3،47،4،1 Sهای جدیدآوریاستفاده از فن

3STب��رداری از من��ابعهای نوین به��رهایجاد و گسترش شیوه T1،3،44،1 Sآب و خاک

4ST های مدیریتی مشارکت جویانه باترویج و تحکیم مکانیزم

اول��ویت ب��ه ک��ارگیری نیروه��ای م��اهر و تحص��یل ک��ردهبومی

T6،77، 5،6 S

5STهای مردمی چندمنظورهایجاد و گسترش شرکتT2،3،47،6،5،4 S

Tاستراتژی)تهدیدها(

Wها()ضعف

1 WT اصالح و تصویب قوانین و مقررات مربوطه در خصوص مدیریت منابع آب

7،6،5،1 T

9،5،3،1 W

2WT های الزم در زمینه اس��تفاده بهین��هتوسعه و ترویج مهارت

ه��ای آموزش��ی محلیاز منابع از طریق برگزاری کارگاهایو منطقه

T8،7،19،6،3،2،1 W

3WTایجاد و تقویت طرح آبخ�یزداری ب�ه منظ��ور حف��اظت از T1،2،66،3،1 Wمنابع طبیعی

1388های پژوهش یافته مأخذ:(IEای داخلی و خارجی ) : ماتریس چهارخانه6جدول

Page 9: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

9

ه���ایه���ا و تنگناه���ای دره بررس���ی ق���ابلیتکوهستانی ...

1388های پژوهش یافته مأخذ: ( نش��ان داده6طورکه در جدول ) همان

س��ازی در اش��تغال ب��اش��ده اس��ت، تن��وع (3توجه به محدوديت منابع آب در خانه )

ی��ا رق��ابتی ق��رار دارد. این نقط��ه نش��ان سازی در اشتغال با توج��هدهد که تنوعمی

ب�ه مح�دوديت من��ابع آب از نظ�ر عوام�ل داخلی وض��ع مناس��بي دارد ولي از نظ��ر

خارجی از وضعیت خوبی برخوردارعواملنیست.

(IEای داخلی و خارجی ): ماتریس چهارخانه7جدول

1388های پژوهش یافته مأخذ:

-( مالحظ��ه می7که، در ج��دول ) همچنان شود، نقاط حاص��ل از ح��داقل و ح��داکثر انحراف معی��ار عوام��ل داخلي و خ��ارجي

دهد(، نشان می18/2 و65/2حول نقطه ) ( و پراکن��دگی3که تمركز نقاط در خانه )

( قرار دارد، این4( و )1های )آن در خانه ام��ر بی��انگر آن اس��ت ک��ه ب��ه هم��راه

ه��ایه��ای رق��ابتي، اس��تراتژیاس��تراتژی

تهاجمي و تدافعي نیز باید ت��دوین و اج��راگردد.

نتیجه اکن��ون مس��ایل و مش��کالت متع��ددی

های اجتم��اعینظیر بیکاری، فقر، نابرابری ای از مخ����اطرات زیس����تو مجموع����ه

محیطی جامع���ه م���ا ب���ه وی���ژه ن���واحی روستایی را ب��ه ط��ور ج��دی م��ورد تهدی��د

Page 10: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

10 هم،دفصلنامه جغرافیا و توسعه، سال 1391، پاییز 28شماره

ق�������رار داده اس�������ت. در ط�������ول

های زیادی در راس��تایهای اخیر تالشدهه کاهش مشکالت نواحی روستایی صورت گرفت��ه ام��ا دی��دگاههای ح��اکم ک��ه عم��دتا مبت��نی ب��ر رش��د اقتص��ادی و ب��ه دور از مش��ارکت واقعی م��ردم ب��وده م��انع از

جانبه ش��ده اس��ت.ی پایدار و همهتوسعه یم���وفقیت راهبرده���ای توس���عهع���دم

ه��ای خ��اص توس��عهروستایی که بر جنب��ه اجتم��اعی ی��ا اقتص��ادی ی��ا نه��ادی تأکی��د

ینظ��ران مس��ایل توس��عهاند،صاحبداشته یروس��تایی را ب��ه ط��رح راه��برد توس��عه

جانبه وادار س��اخته اس��ت. نت��ایج اینهمه تحقی��ق ک��ه مبت��نی ب��ر نظ��رات م��دیران

ه��ای نوی��نی را ب��اباش��د، رهی��افتمحلی می ه��ا و تنگناهه��ای فض��ایی-توج��ه ب��ه ق��ابلیت ه��ای کوهس��تانی پ��یرامونمک��انی در دره

جانب��هی هم��هش�هری در راس�تای توس��عه دهد.پیش روی ما قرار می

بر اساس نتایج پژوهش، امتی��از نه��ایی و امتی�����از2/5عوام����ل داخلی بیش از

است،2/5نهایی عوامل خارجی کمتر از ی م��ورد مطالع��ه از نظ��رل��ذا منطق��ه

عوام��ل داخلی وض��ع مناس��بي دارد ولي ازنظر عوامل خارجی از وض��عیت خ��وبی برخوردار نیس��ت. بن��ابراین، ب��ا توج��ه ب��ه

اینت��ایج حاص��ل از م��اتریس چهارخان��ه عوامل داخلی و خ��ارجی و تمرک��ز نق��اط

ی شماره س��ه )رق��ابتی(میانگین در خانه های شماره یکو پراکندگی نقاط در خانه

کاران���ه()ته���اجمی( و چه���ار)محافظ���ه س��ازی دره��ای رق��ابتی و تن��وعاس��تراتژی

اشتغال با توجه ب��ه مح��دوديت من��ابع آب ه��ایت اول و اس��تراتژیب��ه عن��وان اول��وی

محافظ��ه کاران��ه و ت��دافعی ب��ه عن��وان ه���ای بع���دی بای���د م���ورد تأکی���داول���ویت

قرارگیرند. پیشنهادات

ب��ا توج��ه ب��ه نت��ایج پ��ژوهش حاض��ر، ه��ایهای زیر به عنوان اس��تراتژیاستراتژی

-مطلوب ب��ه ت��رتیب اول��ویت پیش��نهاد میگردند:

ه��ای- ایج��اد ش��غل در ق��الب تش��کل1 تولیدی- خدماتی به منظور کاهش فش��ار

بر منابع آب و خاک ایجاد شغل در بیشتر مناطق روستایی ای��ران از جمل��ه حوض��ه رودخان��ه ک��ارده عمدتا متوجه بخش کشاورزی است. این مس���أله ب���اعث ش��ده روز ب��روز من��ابع

-ب��رداری بیطبیعی بویژه آب م��ورد به��ره رویه و ناپایدار قرار گ��یرد ک��ه آث��ار زی��ان

ی م��ورد مطالع��ه قاب��لب��ار آن در ناحی��ه مشاهده اس�ت. جهت ک�اهش مش�کالت،

ها )گردش��گریایجاد شغل در سایر فعالیت روستایی، صنایع کوچک و گسترش بخش

یه��ا در درهخدمات( که ظرفیت ایجاد آن ک��ارده وج��ود دارد، ض��روری اس��ت. این مهم ب��ه ص��ورت انف��رادی ب��ویژه توس��ط

پ��ذیر نیس��ت ام��اروس��تاییان فق��یر امک��ان ه��ای ان��دک وجمع شدن افراد و س��رمایهه��ای تولی��دی-پراکن��ده در ق��الب تش��کل

کن��د ک��ههایی را ایجاد میخدماتی توانمندیباعث موفقیت بیشتری خواهد شد.

- اصالح الگوهای مص��رف آب در بخش2های جدیدکشاورزی با استفاده از فناوری

م��یزان ران��دمان آبی��اری در ای��ران از ت��ر اس��ت. اس��تفادهمیانگین جه��انی پ��ایین

بهین��ه از من��ابع آب مس��تلزم اس��تفاده از ساز و کاره�ایی اس��ت ک�ه ب��اعث اص��الح

یالگوی مصرف آب ش��ود. بخش عم��ده های جدید مثلآوریاین ساز و کارها با فن

هایهای آبیاری، اصالح شبکهاصالح شیوه ی م����وردانتق����ال آب و... در مح����دوده

پذیر است.مطالعه امکان ه��ای م��دیریتی- ترویج و تحکیم مکانیزم3

ک��ارگیریجویان��ه ب��ا اول��ویت ب��همش��ارکتکرده بومی نیروهای ماهر و تحصیل

ه��ای ه��دف در امروزه مشارکت گروه گ���یری،اج���را وس���ازی، تص���میمتص���میم

ه��ای توس��عهه��ا و برنام��هارزی��ابی ط��رح اجتماعی، اقتصادی و محیطی، ض��رورتی غیرقابل انکار است. وجود قشر ج��وان و

کرده در مناطق روستایی از جملهتحصیل دره ک��ارده زمین��ه مش��ارکت نیروه��ای

Page 11: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

11

ه���ایه���ا و تنگناه���ای دره بررس���ی ق���ابلیتکوهستانی ...

ه��ای اقتص��ادی وبومی در مدیریت فعالیت اجتماعی را فراهم آورده ک��ه بای��د م��ورد

توجه مسؤولین قرار گیرد. ه��ای م��ردمی- ایجاد و گسترش ش��رکت4

چندمنظوره ی رودخانه کارده محصوالتدر حوضه

-زراعی، باغی و دامی باارزشی تولی��د می ش��ود. پراکن��دگی تولیدکنن��دگان و نب��ود

-ها، نبود انبارها و سردخانهانسجام بین آن بن���دی س���نتیه���ای اس���تاندار و بس���ته

تولیدات، باعث شده محصوالت ارزشمند ها با قیمت غیر واقعیها توسط واسطهآن

ه���ایخری���داری ش���ود. تش���کیل ش���رکت چن����دمنظوره توس����ط تولیدکنن����دگان و س��اکنان منطق��ه امک��ان ایج��اد انب��ار و

بندی مناس��ب محص��والتسردخانه، بسته و ف��روش تولی��دات ب��ه قیمت واقعی را

ه��افراهم خواهد کرد. عالوه بر این شرکت ه��ای ج��انبی مث��لتوانایی فعالیت در بخش

ه��ای گردش��گری در س��طحایج��اد س��ایتمنطقه را خواهند داشت.

ق��وانین و مق��ررات- اص��الح و تص��ویب5مربوط به مدیریت منابع آب

رنگ شدن نقش م��دیریت س��نتیبا کم در منابع آب، بسیاری از مقررات ع��رفی و س��نتی ب��ه فراموش��ی س��پرده ش��ده اس��ت. پ��ر ک��ردن بخش��ی از این خالء ب��ا

پ��ذیراصالح و تصویب قوانین مدنی امک��اناست.

- ایج��اد من��اطق گردش��گری و تف��ریحی6های پیرامون شهری(.)تفرجگاه

- ایجاد و تق��ویت ط��رح آبخ��یزداری ب��ه7منظور حفاظت از منابع طبیعی.

ه��ای الزم در- توس��عه و ت��رویج مه��ارت8 ی استفاده بهینه از منابع از طری��قزمینه

ه��ای آموزش��ی محلی وبرگ��زاری کارگ��اهای. منطقه

ی ص��نایع تب��دیلی و- ایج��اد و توس��عه9 بن��دی ب��ه منظ��ور اف��زایش ارزشبس��ته

های کشاورزی و دامیافزوده فرآورده بن��دی مناس��ب تولی��دات دامی و بس��ته

زراعی و همچ��نین ف��رآوری محص��والت

تولی��دی ب��اعث اف��زایش ارزش اف��زوده تولیدات خواهد ش��د. این مهم ب��ا اح��داث

بن��دی در س��طحص��نایع تب��دیلی و بس��ته روس��تاهای منطق��ه محق��ق خواه��د ش��د.

ه��االزم به توضیح است در بعض��ی زمین��ه مثل تولی��د خی�ار ش�ور ص�نایع تب�دیلی ب�ه صورت خودجوش و سنتی شکل گرفت��ه

که نیاز به اصالح و بهبود دارد. ه��ای ن��وین- ایج��اد و گس��ترش ش��یوه10

برداری از منابع آب و خاکبهره ای ش��یوه مناس��ب و کش��ت گلخان��ه

ی مح��دودنوی��نی اس��ت ک��ه ب��ا اس��تفاده ازمنابع آب و خ��اک امک�ان تولی��د انب��وه و ایجاد شغل در مقیاس وسیع را در سطح

ی رودخان��ه ک��ارده داراروستاهای حوض��هباشد.می

منابع (. توس�����عه1370ت�����ودارو، مايك�����ل )-1

اقتص���ادي در جه���ان س���وم، جل���د اول. ي غالمعلي فرج���ادي. ته���ران.ترجم���ه

سازمان برنامه و بودجه. (. مش��اركت1382توسلي، غالمعب��اس )-2

اجتم��اعي در ش��رايط جامع��ه آنومي��ك،انتشارات دانشگاه تهران.

(. م����ديريت1382ديوي����د، ف����رد. آر )-3 اس��تراتژيك، ترجم��ه علي پارس��ائيان و س����يدمحمد اع����رابي. ته����ران. دف����تر

هاي فرهنگي. چاپ چهارم . پژوهششركت آب منطقه اي خراسان رضوي )-4

هي���درومتريك(. كتابچ���ه اطالع���ات1386ساالنه رودخانه كارده، مشهد.

(. نقش1387اردبيلي، حكمت )ش�����اهي-5 صنايع كوچك در توسعه صنايع روستايي مطالع�����ه م�����وردي: بخش مرك�����زي شهرس��تان مش��هد، رس��اله دوره دك��ترا.

دانشگاه فردوسي مشهد. (.1386 ش��اهي )شايان، حمي��د؛ حکمت-6

نقش ص��نايع روس��تايي در توزي��ع بهين��ه درآم��د، مطالع��ه م��وردي بخش مرك��زي مشهد. مجله روستا و توس��عه. تابس��تان

1386. ی اجتم��اعي(. س��رمايه1385فاين، بن )-7

و نظري�������ه اجتم�������اعي، ترجم�������ه س����يدمحمدكمال س����روريان. ته����ران.

Page 12: cresg.usb.ac.ircresg.usb.ac.ir/Uploads/Journals/Files/M5_1.docx · Web view(Islam, 1998 : 5). تجربهی بیش از سه دهه برنامهریزی و اجرا به شیوهی

12 هم،دفصلنامه جغرافیا و توسعه، سال 1391، پاییز 28شماره

انتش�����ارات پژوهش�����كده مطالع�����ات

راهبردي. فوكويام�����ا، فرانس�����يس )چ�����اپ دوم-8

ی اجتم��اعي(. پايان نظم سرمايه1385 و حفظ آن، ترجم��ه غالمعب��اس توس��لي.

تهران. انتشارات حكايت قلم نوين. (. بررس��ي و1388اص��غر )ك��ديور، علي-9

یتحليل اثرات ساخت س��دها در حوض��ه ه��ا، مطالع��ه م��وردي: س��دهايرودخان��ه

ك��ارده و بي��دواز در خراس��ان رض��وي و ي دك��ترا. دانش��گاهشمالي. رساله دوره

فردوسي. (. سرش��ماري1385مركز آم��ار اي��ران )-10

عم�������ومي نف�������وس و مس�������كن،www.sci.org.ir.

ش���رق )شناس���ي ش���مال مرك���ز اقليم-11 (. شناسنامه آم��اري ايس��تگاه هاي1386

-1386س��نجي شهرس��تان مش��هد )باران1350.)

(. ت��دوين1388موس��وي، س��يدمحمد )-12 ینام��ههاي من�ابع انس�اني، پاي��اناستراتژي

دوره دك���ترا. دانش���كده حس���ابداري و م���ديريت دانش���گاه عالم���ه طباطب���ايي

تهران. (. رهي���افت1380هم���ايونپور، پروي���ز )-13

نوين مشاركت، مجموعه مقاالت كارگاه ف���ني كميت���ه ملي آبي���اري و زهكش���ي.

تهران.

14- Bale. Johm, smith. David )1989(. Ecology and development in the Third World,London and New York.

15- Brant. Steven & Fekri Hasan, )2000(, Dam and cultural heritage management, university of Florida.

16- Islam Nurual(1997).The Nonfarm Sector and Rural Development, International Food Policy Research Institute. Washington, D.c.

17- Lanza, Myriam and other (2003). Analyzing Heritage Resources for urban Tourism in European cities, in: Contemporary Issues in Tourism Development, Routledge.

18- Lee, D (2001). Diversification of the Rural Economy: A Case study on Rural industrialization in the Republic of Korea. Japan program/ INDES 2001 Conference, Japan.

19- Maestu. Josefina )2003(. Public participation river basin management in Spin, availbel at: www. Harmonic of. Uni- osnabrueck.de/-files/-down/ spain.

20- Mendoza C & Levi. c )2005(. Social impact assessment of technological water projects, sustainable development and planning Volume 2.

21- Misra. R. P )1982(. "Regional development planning: search forbearing." ( Singapore: Maruzen Asia, 1-29.

22- Lanjouw, P (1997). Rural Non Agricultural Employment and Poverty in Latin America evidence form Ecuador and Elsalvador. Washington DC: World Bank.