GİRİŞ :İnsanların toplum halinde yaşama ihtiyacı, bir takım ilişkilerin belirli kurallara bağlanmalarını, bunlara uygun davranmalarını, bunların dışına çıkmamalarını gerektirir. Bunlar toplumsal kurallardır.Toplumsal kurallar, hukuk, örf, adet, ahlak ve din kurallarıdır. Hukuk kuralları toplumsal kurallar içinde yer alan diğer kurallardan, zorlayıcılık ve yaptırma (müeyyideye) bağlanmış olmalarıyla ayırt edilir.

Hukuk kuralları genellikle kamu hukuku, özel hukuk olarak iki kısma ayrılır. Özel hukuk fertler arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar bütünüdür. Kamu hukuku ise devletin yapısına ve faaliyetlerine ilişkin kuralların bütünüdür. Bu kurallardan birisi de “ANAYASA” dır.

Anayasa: Devletin şeklini, organlarının temel kuruluş, işleyiş ve ödevlerini, yurttaşların temel haklarını, hürriyetlerini ve ödevlerini düzenleyen temel hukuk kurallarıdır. Anayasa temel kanun olup, hiçbir kanun anayasaya aykırı olamaz.Devletin siyasi yapısı ve rejimini, organlarını, organlarının yetki, görev, sorumluluklarını ve birbirleriyle olan ilişkilerini, bireylerin sahip olduğu temel hak ve hürriyetleri düzenleyen kamu hukuku dalına ANAYASA HUKUKU denir.

Ülkemizdeki Anayasa Hukukunun temel kaynağını 18.10. 1982 tarihinde kabul edilen TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI oluşturmaktadır.1982 Anayasası diğer anayasalardan daha uzun ve ayrıntılı hükümler içermektedir. 177 madde ve 16 geçici maddeden meydana gelmiştir. İlk üç maddesi değiştirilemez ve değiştirilmesi dahi teklif edilemez. Bu özelliği dolayısıyla “ Sert Anayasa “denir.

T.C. ANAYASASI’NIN GENEL ESASLARI

1-Devletin Şekli:

1982 Anayasasına göre Devletin şeklinin Cumhuriyettir.(Md:1) Bu madde daha önceki anayasalarda da yer almıştır. Bu madde Türk İnkılabının hukuki ifadesidir.Değiştirilemez ve değiştirilmesi dahi teklif edilemez. Bu madde, anayasanın teminatı altındadır.

2-Cumhuriyetin Nitelikleri:

Cumhuriyet devlet mekanizmasının doğrudan doğruya veya dolaylı bir biçimde seçimle işbaşına gelmesini ifade eder. Cumhuriyetin nitelikleri Anayasanın 2. maddesinde belirtilmiştir.Buna göre Cumhuriyetin nitelikleri şunlardır:

a-Atatürk Milliyetçiliği:

Türk milliyetçiliği ile eş anlamlıdır. Irkçılığı reddeder, insancıl, barışçıl, birleştirici, bütünleştirici bir milliyetçiliktir. Anayasa uyarınca Türk olarak kabul edilmede dil, mezhep, ırk, kabile, aşiret, zümre farkı gözetilmez. Atatürk milliyetçiliği anlayışı akılcı, çağdaş, medeni, ileriye dönük, demokratik, toplayıcı, birleştirici, insani ve barışçıdır.Milliyetçiliği reddeden anlayışlara olduğu gibi ırkçılığa, şovenizme ve saldırganlığa da karşıdır.

b-Demokratik Devlet:

Bu ilke gereğince iktidar toplumun bir ürünüdür, halkın açıkça kabul etmesi benimsemesine dayanır. Akılcı bir rejimdir. Uygulamada ülkelik açısından bir birlik söz konusu değildir. Demokrasi denildiğinde anlaşılması gereken çoğulcu demokrasidir. Siyasal rejim olarak parlamenter sistem, başkanlık sistemi, yarı başkanlık sistemi gibi türleri vardır.

Çoğulcu demokrasi temel ilkeleri:

Siyasal çoğunluk: Bütün düşünce inançların açıkça ortaya konulabilmesi kişilerin ve toplulukların birbirleriyle ve siyasal iktidarla diyaloga girebilmesi ve seslerini duyurabilmesini ifade eder.

Temsil:Halk adına karar alma,seçim yoluyla iş başına gelen temsilcilerindir. TBMM üyeleri seçildikleri bölgeyi ve kendilerini seçenleri değil bütün milleti temsil ederler.(Anayasa mad:80)

Seçim:Çoğulcu demokraside halk adına hareket edecek temsilcilerin seçim yoluyla iş başına gelmesi esastır.(Anayasa mad:69,79)

Çoğunluğun Yönetme Hakkı: Seçimlerde demokratik bir şekilde çoğunluğu elde eden siyasi parti veya partilerin iktidara gelip yönetebilme hakkını ifade eder.

Muhalefet Etme Özgürlüğü: Çoğulcu demokrasilerde azınlığın çoğunluğa dönüşüp iktidar olabilme hakkının tanınması gerekir. Bunu sağlayacak yol da Muhalefet etme özgürlüğüdür.

Birden fazla gerçek anlamda siyasal partinin varlığı: Demokrasinin vazgeçilmez unsuru olarak siyasi partiler anayasa güvencesi altındadır. Vatandaşlar parti kurma, partiye üye olma ve ayrılma hakkına sahiptir. 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı siyasi partilere üye olabilirler. Siyasi partiler izin almadan kurulurlar. Anayasa ve kanun hükümleri çerçevesinde faaliyetlerini sürdürürler.

Temel hak ve hürriyetlerin güvence altınaalınması: Herkes kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilemez, vazgeçilmez, temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Temel hak ve özgürlükler kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da içerir. Temel hak ve hürriyetlerle ilgili genel ve özel sınırlamalar demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olamaz ve özgürlükleri amaç dışında kullanılamaz.(Anayasa Md: 13)

Kanun önünde eşitlik: Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. (Anayasa md.10)Egemenliğin kaynağının halk veya Millette olması: Egemenlik kayıtsız şartsız Milletindir.Türk Milleti egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre yetkili organlar eliyle kullanır. Hiçbir kimse veya organ kaynağının Anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.(Anayasa Md.6)

c) Laik Devlet: Kişilerin dinsel inanç ve düşüncelerinden ötürü kınanmaması, farklı işlemlere tabi kılınamaması , kamu düzenini bozmamak şartıyla serbestçe ibadetlerini yerine getirebilmesidir.d) Sosyal devlet: Sosyal devlet vatandaşların sosyal durumlarını iyileştirmeyi, onlara belirli yaşayış düzeni sağlamayı, onları sosyal güvenliğe kavuşturmayı kendisi için amaç edinmiş olan bir devlet anlayışını ifade eder.(Anayasa Md. 5)

e)Hukuk devleti: Yönetilenlere hukuk güvenliği sağlayan devlet düzenidir. Ülkede yerleşmiş hukuk düzenine yalnızca bireylerin değil yönetimin de uymasını gerektiren ilkedir. Hukuk devleti insan haklarına saygılı bütün eylemlerinden dolayı yargı denetimine bağlı olan devlettir.

Hukuk devletinin gerekleri:

Temel hak ve hürriyetleri güvence altına alınması,Yasaların Anayasaya uygunluğunun sağlanması.Kazanılmış haklara saygı gösterilmesi.Kuvvetler ayrılığı ilkesi,Yasaların genel, soyut ve kişilik dışı olması,Kanunsuz suç ve ceza olmaması,İdarenin hukuka bağlılığı.

f) İnsan haklarına saygılı devlet: İnsan hakları bireyin doğuştan sahip olduğu, kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilemez, vazgeçilemez temel hak ve hürriyetlerdir. Anayasamıza göre Temel hak ve hürriyetler kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder. Anayasa md:12/2-13-15-65)

3-Devletin Bütünlüğü, Resmi Dili, Bayrağı, MilliMarşı ve Başkenti : Anayasaya göre Türk devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. (Anayasa md: 3 )

Resmi dili Türkçe’dir.Milli Marşı İstiklal Marşı, Başkenti Ankara’dır.

4-Anayasanın değiştirilemeyecek hükümleri:Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğuna, Cumhuriyetin niteliklerine, Devletin bütünlüğüne, resmi diline, milli marşına ve başkentine ilişkin hükümler değiştirilemez, değiştirilmesi teklif edilemez. (Madde: 4).

5-Devletin Temel Amaç ve Görevler: Türk Devleti Türk Milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmez bütünlüğünü, Cumhuriyet ve demokrasiyi korumakla görevlidir.

6-Egemenlik : Anayasada egemenlik kayıtsız şartsız Türk Milletine ait olduğu belirtilmektedir. “Egemenlik Ulusundur “ ilkesi Milli mücadelede Mustafa Kemal’ in Anayasa hukukumuza koyduğu demokrasi rejimimizin hukuki olan ifadesidir.

7-Yasama Yetkisi: Yasama Yetkisi (Kanun Koyma kaldırma ) yetkisi, Türk Milleti adına TBMM’ nin olup bu yetkinin devredilemeyeceği Anayasada açıkça belirtilmiştir.(Md:7).

8-Yürütme Yetkisi ve Görevi: Anayasa göre yürütme yetkisi ve görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.(Any.Md:8)

9-Yargı Yetkisi: Anayasaya göre yargı yetkisi Türk Milleti adına, bağımsız mahkemelerce kullanılır. (Any.Md.9)

10-Kanun önünde Eşitlik: Anayasaya göre herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din, mezhep vb. sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. /Any.Md:10)

11-Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü : Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan en üstün hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasa’ya aykırı olamaz.

II. TEMEL HAK VE ÖDEVLER

1. Kişinin hakları ve Ödevleri: Anayasanın bu başlığı altında yer alan hükümler bütün temel hak ve hürriyetleri ilgilendirmektedir. (Kişinin dokunulmazlığı, maddi manevi varlığı, kişi hürriyeti, özel hayatın gizliliği, din ve vicdan hürriyeti vb)

2-Sosyal ve Ekonomik Haklar, Ödevler: a-Ailenin Korunması: Aile Türk toplumunun temelidir.

(Any.Md.41/1)b-Eğitim öğretim hakkı ve ödevi: Kimse Eğitim öğretim

hakkından yoksun bırakılamaz.(Any.md.42/1)c-Kamu yararı: (Kıyılardan yararlanma, toprak mülkiyeti tarım,

hayvancılık gibi üretim dallarında çalışanların korunması, devletleştirme)

d-Çalışma ve sözleşme hürriyeti.e-Çalışma ile ilgili hükümler: (Çalışma hakkı ve ödevi, sendika

kurma hakkı ve faaliyetleri)

3-Siyasi haklar ve ödevler:

a-Türk vatandaşlığı: Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür (Any.Md.66),

b-Seçme seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları.

c-Siyası partilerle ilgili hükümler.d-Kamu hizmetlerine girme hakkı.

• Hizmete girme: Her Türk kamu hizmetine girme hakkına sahiptir.• Mal Bildirimi: Kamu hizmetine girenler mal bildiriminde bulunma zorundadır. (Anys.md.70)• Vatan Hizmetleri: Vatan hizmeti her Türk’ ün hakkı ve ödevidir.(Any.Md. 72)

e-Vergi ödevi : Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi vermekle yükümlüdür.(Any.Md.73/1)

f-Dilekçe hakkı : Vatandaşların kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri ile ilgili dilekçe verme hakkına sahiptir.(Any. Md. 74)

III.CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI VE YÜRÜTME

Kuvvetler ayrılığı ilkesine uygun olarak Anayasamız devlet organlarını yasama, yürütme ve yargı olarak üç başlık altında düzenlemiştir. Yasama yetkisi Türk Milleti adına TBMM’ nindir. Bu Yetki devredilemez. Yürütme yetkisi ve görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından Anayasaya uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir. Yargı yetkisi Türk Milleti adına Bağımsız mahkemelerce kullanılır.

ANAYASA

CUMHURBAŞKANI

YÜRÜTME YARGIYASAMA

TBMM

SEÇMEN

ANAYASA M.

HAKİMLER VESAV.YÜK.KUR

DANIŞTAY

A.Y.İDARE.M

UYUŞMAZLIK M.

Y.SEÇİM K.

A.YARGITAY

SAYIŞTAY

YARGITAY

YÖK

TRT

ATATÜRK KÜL.DİL TARİH Y.K

BAKANLAR KURULUBAŞKANI

BAKANLARMİLLİ GÜVENLİK

KURULU

D.DENETLEMEKURULU

MERKEZİ YÖNETİMKURULUŞLARI

İL İLÇE BUCAK BÖLGE

YEREL YÖNETİMLER

BELEDİYELERİL ÖZEL İDARELERİ

KÖYLER

KİTLER

GENEL OLARAK DEVLET TEŞKİLATI

DEVLETİN GENEL TANIMI:

Devlet birbirlerine karmaşık bir ilişkiler sistemi ile bağlanmış tek tek insanların bir araya gelmişliğidir.

Devlet: Bir örgüttür. Belli bir ülke üzerinde yerleşmiş

zorlayıcı yetkiye sahip bir üstün iktidar tarafından yönetilen bir insan topluluğunun meydana getirdiği bir siyasal kuruluştur.

Türkiye Cumhuriyeti Devletinin temel organları ; Yasama, Yürütme, Yargıdır.

T.C İDARİ YAPISI

GENEL İDARE YERİNDEN YÖN.KURULUŞLARI

MERKEZ

TEŞKİLATI

-Cumhurbaşkanı

-Bakanlar Kurulu

-Bakanlıklar

-Yrd. kuruluşlar

-Danıştay

-Sayıştay

-Dev.Planlama Teşkilatı

-Milli Güvenlik Kurulu

TAŞRA

TEŞKİLATI

-İller

-İlçeler

-bucaklar

-Bölge Kuruluşları

MAHALLİ

İDARELER

-İl Özel İdareler

-Belediyeler

-Köyler

HİZMET KURULUŞLARI

-Üniversiteler

-T.R.T

-K.İ.T

-Diğerleri

MESLEK KURULUŞLARI

-Barolar

-Ticaret,Sanayi Odaları

-DiğerleriDİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

BAKANLIK TİP KURULUŞ ŞEMASI (1)

KURULLARBAKAN Özel Kalem Müdürlüğü

Teftiş KuruluBaşkanlığı

BakanlıkMüşavirleri

BAĞLIKURULUŞLAR

İLGİLİKURULUŞLAR

Müsteşar

Müsteşar Yard.KURULLAR Sivil Savunma Sekreterliği

APK KuruluBaşkanlığı

HukukMüşavirliği

Basın Ve Halklaİlişkiler Müşavirliği

Eğitim DairesiBşk.

Personel Gn.Md(D.Bşk.)

İdari ve Mali İşlerDaire Bşk.

ANA HİZMET BİRİMLERİ (2)

TAŞRA VE YURTDIŞI KURULUŞLARI

TAŞRA KURULUŞLARI YURTDIŞI KURULUŞU

İlginize teşekkürler....