++00--==EE22::==EE;;AAJJ //00..33����44//00==EEAAJJ��//00..33//DD//;;����66DD==;;AAJJ��<<++DDGG++..33;;

������������������//00..33;;//DD33��++00--++::33;;��9933==EE22::++;;��??++<<CC==;;++22//DD22

2015

� (13 )

����������������������������������������������������������������

���������������� ���������� ������������������ �������� ������������������������������ ��������������������

�������������� ���

Երկրորդ Լալիշկառուցել է

Միրզե Չոլոն

Սի րե լի իմ եզ դի ժո ղո վո ւրդ հաշ վի առ նե լով այնփաս տը, որ այ սօր Ի րա քի հյու սի սային մա սո ւմ, եզ դի -նե րի պատ մա կան հայ րե նիք` Շան գա լի տա րած քո ւմ«Իս լա մա կան Պե տու թյո ւն» ա հա բեկ չա կան խմ բա վոր -ման կող մից եզ դի նե րի ցե ղաս պա նու թյու նը և դա ժանի րա կա նու թյու նը, նախ թող նա հա տակ նե րի հո գո ւնհանգս տու թյո ւն լի նի, և քա նի որ մո տե նո ւմ է եզ դի ժո -ղո վր դի ազ գային տո նե րից մե կը՝ Կար միր Սըլ թան Եզի -դի տո նը, կցան կա նայի նախ շնոր հա վո րել ժո ղո վր դիսգա լիք տո նի կա պակ ցու թյա մբ, մաղ թե լով քաջ ա ռող -ջու թյո ւն, խա ղա ղու թյո ւն, մի աս նու թյո ւն: Ի չո ՞ւ չէ, իմ հա -տո ւկ շնոր հա վո րա նքս հղե լով մեր հայ րե նի քիպա շտ պան նե րին, այն մար տիկ նե րին, ո րո նք այ սօրիրե նց կյան քը չեն խնայո ւմ պա շտ պա նե լու ի րե նց ժո -ղո վր դին, ով քեր ի րա կան հե րոս ներ են: Պարտադիր եմ

հա մա րո ւմ նշե լու, որ այս տո նի ժա մա նակ Կար միր Սըլ -թան Ե զի դը երկնքից իջ նո ւմ է եր կիր պա շտ պա նե լու իրժո ղո վր դին և այս ան գամ ևս նա կգա և պա շտ պան կլի -նի, իր ուժն ու զո րու թյու նը տա լով ժո ղո վր դին և մար -տիկ նե րին, ո րո նք Աստ ծո թույլտ վու թյա մբ վեր ջա պեսամ բող ջու թյա մբ կա զա տագ րեն (նաև քա ղա քա կան տե -սան կյու նից) ի րե նց Շան գա լը և կս տե ղծ վի վեր ջա պեսԵզ դի ա կան ինք նա վա րու թյու նը: Ժո ղո վր դիս մաղ թո ւմեմ ուժ, քա ջու թյո ւն, ե ռա նդ և Ե զի դի օրհ նու թյու նը թողբո լո րիդ վրա լի նի: Մե նք՝ Եզ դի նե րս, ե ղել ենք, կանք ևմի շտ կլի նե նք ու կունենանք մեր Եզդիստան երկիրը:

ԿԱՐ ՄԻՐ ՍԸԼ ԹԱՆ Ե ԶԻ ԴԻ ՏՈ ՆՅու րա քան չյո ւր տա րի դեկ տեմ բե րի 13-ից հե տո

առա ջին եր կու շաբ թի օ րը մա տա ղի ոչ խար են մոր թում,սա կայն նոր վախ ճան ված նե րի ըն տա նիք նե րը ծոմ ենպաhո ւմ հան գու ցյալ նե րի հա մար (բըր վա ռա դը վըն),իսկ ե րեք շաբ թի, չո րեք շաբ թի և հի նգ շաբ թի օ րե րին ծոմեն պա հո ւմ բո լո րը (ռա դըվ նը պա շի վե): Այդ ե րեք օր վածո մե րից ա ռա ջին օ րը ե րե կոյան` դեռ մու թը չըն կած սի -նու մեջ դր ված ա մա նով ճաշ ու մր գե ղեն են տա նո ւմչքա վոր հար ևան նե րին` որ պես Կար միր Սըլ թան Ե զի դիխեր (հաց` պա տա րագ), իսկ մեկ օր ան ց, հի նգ շաբ թիօ րը տա լիս են հան գու ցյալ նե րի հաց (նա նե խե րամրիա): Երբ գի շեր նե րը վեր են կե նո ւմ (ե րեք գի շեր)նույն ձևով հաց են տա լիս` Բա պի րի պա շի վի: Բա պի րիպա շի վին այդ ա րա րո ղու թյան հրեշ տա կն է: Ուր բաթօրը Եզի դի բո ւն տո նն է: Այդ սո ւրբ օրն ազ գային մեծտոն է, բո լո րը պար տա դիր կար գով, նվեր նե րով պե տքէ այ ցե լեն այդ տար վա հան գու ցյալ նե րի, ինչ պես նաևմի մյա մց տներ, այդ պի սով շնոր հա վո րե լով և բա րե մաղ -թան քի խոս քեր հղե լով ի րար: Շատ կար ևոր է նշել այն,որ տո նի ժա մա նակ պե տք է հա շտ վեն բո լոր նե ղա ցած -նե րը, մի մյան ցից խռով ված նե րը և վի րա վոր ված նե րը,քա նի որ ըստ ա վան դույ թի այդ օ րե րին Կար միր Սըլ -թան Ե զի դը իջ նո ւմ է եր կի ր՝ պա շտ պա նե լու իր ժո ղո վր -դին և հաշ տեց նո ւմ: Չհա շտ վող նե րը չեն կա րող եզ դիհա մար վել, և սա կար ևոր նա խա պայ ման է, քա նի որայն միտ ված է ինչ պես խա ղա ղու թյան հաս տատ մա նըժո ղո վր դի շր ջա նո ւմ, այն պես էլ կրո նի և ազ գային ինք -նա գի տակ ցու թյան բա րձ րաց մա նը: Պե տք է նշել, որտո նին ար գել ված են օգ տա գոր ծել խո զի միս, կա ղա մբև կա նե փով պատ րա ստ ված ու տե ստ ներ: Շա բաթ`արա ֆա թի օ րը այ ցե լո ւմ են գե րեզ մա նա տո ւն, աղո թքկա տա րե լով ի րե նց փի րի կամ շե խի հետ: Հա ջո րդ շա -բաթ վա ուր բաթ օ րը Շե շըմ սի տո նի օրն է (Ար ևի տոն):Որ պես հա վե լո ւմ նշե նք, որ Ի րա քո ւմ սա կայն Շե շըմ սիտո նը տո նո ւմ են Ե զի դի տո նից մեկ շա բաթ առաջ:

Ա ԶԻԶ ԹԱ ՄՈՅԱ ՆԻ ՇՆՈՐ ՀԱ ՎՈ ՐԱՆ ՔԻԽՈՍ ՔԸ ԿԱՐ ՄԻՐ ՍԸԼ ԹԱՆ Ե ԶԻ ԴԻՏՈՆԻ ԿԱ ՊԱԿ ՑՈ ՒԹՅԱ ՄԲ

Սույն թվականի դեկ տեմ բե րի 18-ին եզ դի նե րը կն շեն Կար միր Սըլ թան Եզի դի տո նը(դեկ տեմ բե րի 15.16.17 ծո մի օ րեր), ո րը շար ժա կան է: Ամեն տա րի դեկ տեմ բե րի 13-ինհա ջոր դող երեք շաբ թի օր վա նից սկսած նրա նք 3 օր ծոմ են պա հո ւմ, ո րին հա ջոր դո ւմէ ուր բաթ օ րը` Ե զի դի բո ւն տո նը: Կար միր Սըլ թան Ե զի դը հա մար վո ւմ եզդի ժո ղո վր դինա խա հայ րը:

�2

Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան նա խա գահ Ա զիզԹա մոյա նն այ սօր ներ կայաց րեց Ի րա քից Հայաս տանտե ղա փոխ ված ե րեք ըն տա նիք նե րի ան դամ նե րին, այդ -պի սով նրա նց տրա մադ րե լով դրա մա կան օգ նու թյո ւնՀայաս տա նի եզ դի ա կան հա մայն քի կող մից հա վա քա -գր ված «Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան» հիմ նադ րա մից:Նա ա սաց, որ մի այն այս ե րեք ըն տա նի քը չէ, որ Հայաս -տան էր տե ղա փոխ վել, մնա ցա ծը պար զա պես չհար -մար վե ցին պայ ման նե րին ու հե ռա ցան: Այս տեղմնա ցած ե րեք ըն տա նիք նե րը հի մա բնակ վո ւմ են Զվա -րթ նոց գյու ղո ւմ: Հայաս տան տե ղա փոխ ված Բշար Խա -նը պատ մեց, որ Ի րա քի Շան գալ կոչ վող բնա կա վայ րո ւմէ ին ապ րո ւմ ու Եվ րո պայի փո խա րեն Հայաս տան ե կան,

ո րով հե տեւ լսել է ին հայե րի ու եզ դի նե րի բա րե կա մու -թյան մա սին: Նա հա մե մա տու թյո ւն ներ ա րեց հայոց ցե -ղաս պա նու թյան եւ եզ դի նե րի՝ ան ցած տա րի սկ սածկո տո րած նե րի մի ջեւ. «Ի նչ պես հայե րը 1915-ին սփռ վե -ցին ամ բո ղջ աշ խար հո ւմ, նույ նը ան ցած տար վա նիցեզդի նե րի հետ կա տար վեց»: Նա պատ մեց, որ իս լա մի -ստ նե րը ներ խու ժել են ի րե նց գյո ւղ, կո նկ րետ պայ մանդրե լ՝ կամ իս լամ եք ըն դու նե լու կամ բնա ջն ջե լու ենքձեզ. « Մեր գյու ղո ւմ ա մեն ըն տա նիք իր զե նքն ու ներ,բայց չէ ի նք կա րող այդ զեն քե րով պայ քա րել նրա նց դեմ,թույլ է ին մեր զեն քե րը, ստիպ ված գյու ղից տե ղա փոխ -վե ցի նք լեռ ներ, լեռ նե րո ւմ ինք նա թիռ նե րով մեզ հա մարու տե լիք է ին գցո ւմ, բայց չգի տե նք՝ որ երկ րի ինք նա թիռ -նե րն է ին: Մեր հա րե ւան գյու ղե րո ւմ հայ կա կան ըն տա -նիք ներ կային, բայց լեռ ներ գնա լո ւց հե տո այ լե ւսչու նե նք նրա նց ճա կա տագ րի մա սին տե ղե կու թյո ւն ներ»:Ա . Թա մոյա նն էլ նե ղսր տեց. «Ի ՞նչ են ու զո ւմ մեզ նից, մերտա րած քը մեզ նից վե րց նո ւմ են, ո րը հա զա րա վոր տա -րի ներ մեր օ ջա խն ու պատ մա կան հայ րե նի քն է եղել,թող ի մա նան կրո նա փոխ չե նք լի նե լու: Եզ դի նե րը չենձո ւլ վե լու: Մեր խնդ րա նքն է ԱՄՆ-ին, ՌԴ-ին եւ այլ երկր -նե րին, որ պես զի օգ նեն մեզ»:

Հղում՝www.aravot.am

ՕգՆՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄԲՆԱԿՎՈղ ԵԶԴԻ փԱԽՍՏԱԿԱՆՆԵՐԻՆ

ԱՐՁԱՆԱգՐՈՒԹՅՈՒՆ N 3

«Եզդիների ազգային միության» հիմնադիր ժողովի

Ք.Երևան

Օ րա կա րգ՝ Ի րա քից ներ գաղ թած եզ դի 3 ըն տա նի քին (19 ան ձա նց) օգ նու թյո ւն ցույց տա լու մա սին հարցը 2015 թ. նոյեմ բե րի 28-ին տե ղի ու նե ցավ Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան հիմ նա դիր ժո ղո վը՝ նա խա գահ Ա . Թա -

մոյա նի, նա խա գա հու թյան ան դամ նե ր՝ Ս. Խա նոյա նի, Ս. Հա ջոյա նի, Մ. Հա ջոյա նի մաս նակ ցու թյա մբ: Ժո ղո վո ւմե լույթ ու նե ցավ Մի ու թյան նա խա գահ Ա . Թա մոյա նը: Ժո ղո վի հիմ նա կան հար ցը Ի րա քից ներ գաղ թած եզ դի 3 ըն -տա նիք նե րի օգ նու թյան մա սին հա րցն էր:

Հաշ վի առ նե լով այն հան գա ման քը, որ Ի րա քո ւմ ստե ղծ ված պա տե րազ մա կան ի րա վի ճա կի ար դյո ւն քո ւմ շատեզ դի ըն տա նիք ներ են ներ գաղ թել և նրա նց վի ճա կն այն քան էլ բա վա րար չէ, հետ ևա բար ան հրա ժեշ տու թյո ւն էա ռա ջա ցել «Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան» հիմ նադ րա մի մի ջոց նե րի հաշ վին օգ նու թյո ւն ցու ցա բե րել վե րոն շյալե րեք ըն տա նիք նե րին: Նա խա տես վո ւմ է հատ կաց նել ընդ հա մե նը 600.000 (վեց հա րյո ւր հա զար) ՀՀ դրա մ՝ յու -րա քան չյո ւր ըն տա նի քին 200.000 (եր կու հա րյո ւր հա զար)-ա կան ՀՀ դրամ:

Ո ՐՈ ՇՈ ՒՄ Ժո ղո վը մի ա ձայն ո րո շեց նշ ված ըն տա նիք նե րի վի ճա կը քիչ թե շատ բա րե լա վե լու հա մար յու րա -քան չյու րին հատ կաց նել 200.000 (եր կու հա րյո ւր հա զար)-ա կան ՀՀ դրամ

Եզդիների ազգային միության նախագահ՝ Ա. ԹամոյանՆախագահության անդամներ՝ Ս. Խանոյան

Ս. ՀաջոյանՄ. Հաջոյան

ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆգԱղԱփԱՐԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆԸ

Իս լա մա կան պե տու թյան գա ղա փա րա խո սու թյու նըդա « սա լա ֆիս տա կան-ջի հա դի զմ»-ն է (սա լա ֆի ստ՝ ծայ -րա հեղ ուղ ղու թյո ւն սո ւն նի իս լա մո ւմ): Կար ևոր է հի շա -տա կել, որ նրա նց հա մար պե տու թյան և կրո նի մի ջևոր ևէ տար բե րու թյո ւն գոյու թյո ւն չու նի: Բո լոր ո րո շո ւմ -նե րը հի մն ված են շա րի ա թի (Իս լա մա կան օ րե նք) կո շտմեկ նա բա նու թյան վրա, ո րը դա ժա նա բար կի րառ վո ւմէ Իս լա մա կան պե տու թյան կող մից վե րա հսկ վող տա -րա ծք նե րո ւմ:

Գա ղա փա րա խո սու թյու նը գրե թե նույնն է այլ խմ բա -վո րո ւմ նե րի հետ հա մե մատ, այն պի սիք, ինչ պի սիք Ալ-Քաի դան և Թա լի բա նն են: Այն տար բեր վո ւմ է զո ւտմո տեց ման ա ռու մով, խա լի ֆայու թյան ստե ղծ ման հա -մար ա վե լի ա րագ, պատ շաճ ժամ կե տո ւմ ան հա ժե շտպայ ման ներ ստեղ ծե լով: Խմ բա վո րո ւմ ներ, ինչ պի սիքՋաբ հաթ ալ-Նո ւս րան է (ալ-Քաի դայի պաշ տո նա կանճա կա տը կամ մաս նա ճյու ղը սի րի ա կան քա ղա քա ցի ա -կան պա տե րազ մո ւմ), կար ծո ւմ է որ չնայած եր կա րա -ժամ կետ նպա տա կը կայա նո ւմ է ստեղ ծե լուԻս լա մա կան խա լի ֆայու թյու նը, սա կայն դե ռևս ճի շտժա մա նա կը չէ այդ քայ լին գնա լու:

Սա լա ֆի ստ նե րի մի տքն հի մն ված է վե րա դառ նալԻս լա մի հիմ նա դիր Մու հա մե դի և ա վե լի վաղ մու սո ւլ -ման նե րի հետ ևո րդ նե րի կող մից կի րառ ված իս լա մի ն՝նախ նա կան, « մա քո ւր» տես քով: Նրա նք մեր ժո ւմ են ա -վե լի ուշ ժա մա նակ նե րո ւմ ա վե լաց ված ցան կա ցած լրա -ցո ւմ նե րից, ինչ պես օ րի նակ բիդ’ահ (նո րա րա րու թյո ւն)և ինչ պես նաև ոչ մու սո ւլ մա նա կան նե րից: Նրա նց ուս -մո ւն քը ի րե նց թույլ է տա լիս նրա նց կո չե լու թաք ֆիր (հե -րե տի կոս կամ ա ղան դա վոր) մու սո ւլ ման ներ, ով քերշեղ վո ւմ են իս լա մի խս տո րեն սահ ման ված մեկ նա բա -նու թյու նից: Ա ղան դա վո րու թյան պա տի ժը մա հն է: Քա -ղա քա կան գոր ծըն թաց նե րո ւմ նե րգ րավ վե լով ևկի րա ռե լով բռ նու թյո ւն, սա լա ֆի ստ նե րի հա մայն քո ւմգոյու թյո ւն ու նի գա ղա փա րա խո սու թյան ճե ղք վա ծք:Սա լա ֆիզ մը և վա հա բիզ մը շատ սեր տո րեն կապ վածեն, մա սա մբ սա լա ֆի ստ նե րի « Մու սո ւլ ման եղ բայր ներ»-ի կա պը կրո նա վոր նե րի հետ Սաու դյան Ա րա բի այո ւմ1960-1970-ա կան թվա կան նե րին:

Այս տեր մին նե րը հա ճախ օգ տա գո րծ վո ւմ են որ պեսհո մա նիշ ներ, սա կայն կո պիտ ա սած, վա հա բիզ մը սա -լա ֆիզ մի մի են թա բազ մու թյո ւն է, ա վե լի լայն շար ժո ւմ,ո րը հետ ևո ւմ է վաղ մու սո ւլ մա նու թյա նը: Վա հա բա կան -նե րը ի րե նց կո չո ւմ են Մո ւա հի դին (մի ա ստ վա ծա կան),մի տեր մին, ո րը հա ճախ օգ տա գո րծ վո ւմ է Իս լա մա կանպե տու թյան գրա կա նու թյու նո ւմ: Եր կու շար ժո ւմ նե րն էլմե ծա մա սա մբ 14-րդ դա րի իս լա մա կան ի րա վա բա ն՝Իբն Թաու միյայի գրու թյո ւն նե րից ու մտ քե րից են:Սայիդ Քո ւթ բի ն՝ « Մու սո ւլ ման եղ բայր ներ»-ի գա ղա փա -րա խո սը 1966-ին Ե գիպ տո սի նա խա գահ Նաս սե րիկող մից կա խա ղա նի են թա րկ վեց, այն բո լոր ջի հա դա -կան խմ բե րի վրա ու նի մեծ ազ դե ցու թյո ւն, և Իս լա մա -կան պե տու թյու նը ևս բա ցա ռու թյո ւն չի կազ մո ւմ:Ջի հա դիզ մո ւմ Քո ւթ բի ա վան դը կայա նո ւմ է ջա հի լի այի(Աստ ծո կող մից ղե կա վար վող ան տե ղյա կու թյան պե -տու թյո ւն) գա ղա փա րը ըն դու նե լու մեջ, հայե ցա կա րգնայն է, որ ա րաբ նե րը նախ քան Մու հա մե դի և նրա իս -լա մա կան ու սու ցո ւմ նե րի հայտն վե լը, ե ղել են մի ան տե -ղյակ պե տու թյու նո ւմ, և այդ ա մե նը դա րձ նելքա ղա քա կան փի լի սո փայու թյան հայե ցա կա րգ: Քո ւթ բըկար ևո րո ւմ էր շա րի ա թի օ րեն քի խս տա գույն պահ պա -նու թյու նը և Իս լա մի ջա հի լի ան, այդ թվո ւմ ժա մա նա կա -կից Իս լա մա կան բո լոր վար չա կազ մե րո ւմ: Նահե տա գայո ւմ պա շտ պա նո ւմ էր բռ նի գոր ծո ղու թյո ւն նե -րը նմա նօ րի նակ բո լոր վար չա կազ մե րի տա պալ մանհա մար, որ պես զի նրա նց փո խա րի նի Իս լա մա կան պե -տու թյա մբ: Այս հայե ցա կար գի մշակ ման ժա մա նակ,Սայիդ Քո ւթ բը հի մն վել է ա վե լի վաղ Իբն Թայ մի այի և20-րդ դա րա սկզ բի հն դիկ իս լա մի ստ Ա բու Ա լա Մաու -դու դի ի աշ խա տա նք նե րի վրա: Այս գա ղա փար նե րը, ո -րո նք հե տա գայո ւմ զար գա ցան մտա ծող նե րի ևջի հա դի ստ նե րի կող մից, կգ նա Ալ-Քաի դայի ձևա վոր -մա նը՝ Աբ դու լահ Ազ զամ (հա մաշ խար հային ջի հա դիզ -մի հայ րը) և Ու սա մա բեն Լա դեն:

Խդր Հաջոյան

�3

ԵԶԴԻՆԵՐԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԵղԲԱՅՐԱԿԱՆ գԵՐԵԶՄԱՆՆ էՀԱՅՏՆԱԲԵՐՎԵԼ

Ի րա քի հյու սի սո ւմ հայտ նա բեր վել է եզ դի նե րիեղբայ րա կան գե րեզ ման, ո վքեր սպա նվել են «Իս լա մա -կան պե տու թյո ւն» ահա բեկ չա կան խմ բա վոր ման ա հա -բե կիչ նե րի կողմից:

Իշ խա նու թյո ւն նե րի տվյալ նե րո վ՝ գե րեզ մա նը հայտ -նա բեր վել է Շան գալ քա ղա քի տա րած քո ւմ, այն տեղ կաառն վա զն 110 դի՝ մեծ մա սը տա րեց կա նայք: Դիե րըծածկված են եղել բարակ հողաշերտով և հորդառատ ան -ձրև նե րի հետևանքով դրան ցից մի քա նի սը բացվել են:

Շան գա լն ի րա քյան զին ված ու ժե րի՝ հանձինս եզդիմարտիկների կող մից ա զա տագ րե լո ւց հե տո սա եզ դի -նե րի ար դեն 6-րդ եղ բայ րա կայն գե րեզ մա նն է, որհայտ նա բեր վել է:

Շան գա լո ւմ, որն ա հա բե կիչ նե րի ձե ռքն էր ան ցելան ցյալ տա րի, ապ րո ւմ են գե րա զան ցա պես եզ դի ներ,ո րո նց գրո հային նե րը հա մա րո ւմ են հե րե տի կոս ներ:Եզ դի նե րի մեծ մա սն այս տա րա ծա շր ջա նո ւմ սպան վածէ կամ ստր կաց ված:

Սույն թվականի դեկ տեմ բե րի 5-ին ՀՀ Ար մա վի րիմար զի Ակ նա լիճ հա մայն քո ւմ գտն վող եզ դի բա րե րարՄիր զա Սլոյա նի կող մից հիմ նա դր ված եզ դի ա կան հոգ -ևոր կե նտ րո նո ւմ տե ղի ու նե ցավ քն նար կո ւմ ՀՀ տար -բեր մար զե րից ժա մա նած եզ դի հոգ ևո րա կան նե րի,ինչ պես նաև Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան ներ կայա -ցու ցիչ նե րի, եզ դի հե ղի նա կա վոր ան ձնա նց մաս նակ -ցու թյա մբ: Հան դիպ մա նը բաց ման խոս քով հան դեսե կավ Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան նա խա գահ պա -րոն Ա. Թա մոյա նը, ով ներ կայաց րեց ներ կա նե րին եզ -դի նե րի առջև ծա ռա ցած խն դիր նե րը, դրա նց լո ւծ մանմի ջոց նե րը, ինչ պես նաև նրա և բա րե րար Միր զաՍլոյա նի կող մից ա ռա ջա րկ վեց ստեղ ծե լու Հայաս տա նի

եզ դի ա կան հոգ ևոր խոր հո ւրդ, ո րը կզ բաղ վի եզ դի նե րիհոգ ևոր հար ցե րի լո ւծ մա մբ և ո րը բաղ կա ցած կլի նի 11հոգ ևոր նե րից, ո րո նք տար վա ըն թաց քո ւմ փո փո խու -թյան կեն թա րկ վեն: Գա ղա փա րը ներ կա նե րի կող միցող ջո ւն վեց և ըն դո ւն վեց: Ա. Թամոյանի կող մից առա -ջա դր վեց շեխ Հա սան Հա սա նյա նի թեկ նա ծու թյունը,որ պես հոգևոր խո րհր դի ղե կա վար, բոլորը կո ղմ քվե -ար կեցին: Այս պի սով դե ֆակ տո ստե ղծ վեց եզ դի ա կանհոգ ևոր խոր հո ւրդ, ո րը հե տա գայո ւմ դե յու րե կգ րա -նցվի ՀՀ Ար դա րա դա տու թյան նա խա րա րու թյու նո ւմ։Ընտր վե ցին 11 հոգ ևոր ներ, ո րո նք ՀՀ տար բեր մար զե -րից շեխեր և փի րեր են (կ րո նա վոր ներ):

Հոկ տեմ բե րի 31-ին Հայաս տա նի « Դի նա մո» մար -զա դահ լի ճո ւմ տե ղի ու նե ցավ « Դի նա մոյի» 90-ա մյա կիննվիր ված քիք-բոք սին գի բաց ա ռաջ նու թյո ւն, ո րինմաս նակ ցո ւմ էր նաև ազ գու թյա մբ եզ դի քիք-բռնց քա -մար տիկ, քիք-բոք սին գի աշ խար հի գա վա թա կիր,Հայաս տա նի բազ մա կի չեմ պի ոն, մի շա րք մի ջազ -գային մր ցա շա րե րի հաղ թո ղ՝ Սու րիկ Հա ջոյա նը: Ս.Հա ջոյա նը այս ա ռաջ նու թյա նը մաս նակ ցե լով հեր թա -կան ան գամ ա պա ցու ցո ւմ է այն, որ նա Հայաս տա նիբազ մա կի չեմ պի ոն է և մր ցակ ցի նկատ մա մբ տա նո ւմմի ան շա նակ հաղ թա նակ իր այս 71 կգ քա շային կար -գո ւմ: Վեր ջե րս Հայաս տա նո ւմ էր նաև բել գի աբ նակհայ քիք-բռնց քա մար տիկ Մա րատ Գրի գո րյա նը, ովբաց մար զո ւմ է ան ցկաց րել Հայաս տա նի Քիք բոք սին -գի ազ գային ֆե դե րա ցի այո ւմ: Մ. Գրի գո րյա նը ըն դա -մե նը 10 օր ան ց Չի նաս տա նո ւմ մր ցա մար տե լու էKunlun Fight 35 մր ցա շա րի շր ջա նակ նե րո ւմ: Գրի գո -րյա նը փո խա րի նե լու է վնաս վա ծք ստա ցած Յոդ սա նք -լայ Ֆայր թեք սին Սիթ թի չայ Սիթ սո նգ պի նոն գի հետմր ցա մար տո ւմ:

Սա կայն ան գամ այս ծրագ րե րը հա մաշ խար հային

քիք-բռնց քա մար տի ա մե նա մար տու նակ քա շային կար -գի (70 կգ) վառ ներ կայա ցո ւց չին չխան գա րե ցին` 4 օրժա մա նակ գտ նել ու գալ հայ րե նիք:

Հայաս տան կա տա րած քա ռօ րյա այ ցի ըն թաց քո ւմՄա րա տն այ ցե լել է Քիք բոք սին գի ազ գային ֆե դե րա -ցիա, որ տեղ բաց մար զո ւմ է ան ցկաց րել ֆե դե րա ցի այիշո ւրջ 40 սա նե րի հա մար` հա վա քա կա նի մար զիչԱրթուր Ար շա կյա նի գլ խա վո րու թյա մբ: Մար զո ւմ նե րինմաս նակ ցել է նաև Հայաս տա նի հա վա քա կա նի մար -զիկ, աշ խար հի չեմ պի ոն, ազ գու թյա մբ եզ դի՝ Սու րիկՀա ջոյա նը:

Печально, но и в двадцать первом веке тема войныактуальна как никогда. Казалось, пережив Вторую мировуювойну, человечество больше не повторит ошибок прошлого.Не будет больше войн, охватывающих целые регионы, войн,уносящих жизни людей только потому, что они другойнациональности, вероисповедания и расы. Но оказалось, чтовсе мечты и чаяния гуманистов являются мифом. Мечты ожизни без войн на нашей планете – это, скорее всего, утопия.Наверное, был прав философ Плавт: человек человеку волк.И во всей этой вечной войне народов езидам досталась самаяпечальная участь.

Езиды — народ, история которого одна сплошная борьбаза выживание. Изначально история езидов ознаменоваласьборьбой за выживание во враждебно настроенной среде.Народ помнит о 74 геноцидах. Нашим предкам приходилосьжить начеку, так как различные радикалы не переставалиставить своей целью уничтожение езидов и обращение их вислам. К сожалению, на протяжении веков это противостояниедлилось только в ущерб езидам. Сотни и тысячипредставителей уникальной религии погибали, другиепорабощались и под гнётом становились мусульманами. Кпримеру, предки многих курдов Турции были езидами,которые подверглись ассимиляции в Османской империи.Известно, что в Средние Века численность езидов былавнушительной, но народ, не сумевший создать своюгосударственность и противостоять сильным и коварнымврагам, терял своих сынов…

Прошли века, и нас осталось около одного миллиона,может чуть больше или меньше. И кто бы мог подумать, чтов современном мире мы увидим то, что пережили нашидалёкие предки. Для одних народов — история как урок, длянас — повторение прошлого. Мы своими глазами увидели,что такое геноцид во всех своих беспрецедентныхпроявлениях. Террористы ИГ учинили в Шангале настоящуюкровавую бойню. Сотни и тысячи погибших езидов так и невызвали со стороны мирового сообщества адекватной реакции— одни слова и сожаления. Совсем недавно Шангал былосвобождён езидскими и курдскими силами, но особойрадости мало кто ощутил, потому что всех езидов волнуетвопрос: «А что дальше?». А дальше – та же вечная борьба завыживание. Даже освобождение Шангала стало поводом дляборьбы. В этот раз Шангал стал яблоком раздора междукурдскими партиями и отрядами. Ярче всех себя повелипешмерга, чуть ли не накрыв весь Шангал своим огромнымфлагом. Якобы они главные освободители земли езидов. Нопиар-ход не удался, всем известно, что всё это время основнуюборьбу с террористами на территории Шангала вели езидскиебойцы. А в августе 2014 года первые на помощь езидампришли курдские отряды из Сирии, в том время, когдапешмарга повернулись к езидскому региону спиной. В общем,все против всех и все вместе против ИГ (все ли? Это ещё нефакт). Шангал свободен, но в сердцах езидов не эйфориярадости, а ожидание и чувство безысходности. На некогдацветущей и мирной земле раскапывают одно массовоезахоронение за другим. Мёртвая зона, на которой теперьразвернулась идеологическая борьба курдских партий. Аезидские герои даже не могут поднять свой флаг, под которымотстояли храм Шарфадин. Если ещё год назад мы мечтали обавтономии и призывали ООН обратить на нас внимание, тосейчас, учитывая новые геополитические обстоятельства,ухудшение российско-турецких отношений, мы понимаем, чтоезиды — это частица в хаосе. Никому нет дела до Шангала ичаяний маленького народа. Всё зависит от нас и от того,насколько упорно мы сможем бороться.

Вся история езидов — война, а когда же будет мир?Склоняюсь к мысли, что мира нашему народу не видать. Нашнарод всегда был инородным телом на востоке. Езидам невыжить там, где ущемляются их права и где они вновь и вновьподвергаются физическому уничтожению. Печально, но,наверное, мы — народ, обречённый на вечную борьбу. Иединственное, что в наших силах, — сохранить своюидентичность, свою религию и культуру. И верится, что дажепоследний езид на земле будет бороться, бороться за своёправо остаться езидом…

Екатерина АмеянÊzîdîPress, 05.12. 2015

Война и мир езидовՍՏԵղծՎԵՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵԶԴԻԱԿԱՆՀՈգԵՒՈՐ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

«ԴԻՆԱՄՈՅԻ» 90-ԱՄՅԱԿԻՆՆՎԻՐՎԱծ ՔԻՔ-ԲՈՔՍԻՆգԻԲԱՑ ԱռԱջՆՈՒԹՅՈՒՆ

�

(((������##���#!���*�����'�#"� �"�#"��!�� ����%�)�*����!�� ��#!(((�)�*��&'�"�� #�&$#'��#!

739;+.3D�/B�7D+C+D+63>�/0.3;/D3�8+:;�A?1

C;FD/;��+030�2+9=:+;59,+-3D��5.D�7+@=:+;

2ObRQ�VbKaKbKU`[dW�P�\OaKUKYK]KUc[dRXKWL�

9Ob�VK_cOY��/bfKY�����+bZKU[dYXKc�������bNVKbU����bN�_OYXKU��L]]������� ���

-bKYcWKY�RS`Q������a\KMbKUKY�WKW[dT�a\KeKYKUQ������MSYQ��\KXWKYKMbKXSY�

2ObRQ�a\KMb`[dW�P�HAKWKbUI�A?1a\KbKY[dW

e��/bfKY��6��=dTYOc[d����VO^��������

4

Bilinde ze’fî-ze’fî Elegez,Û bedew çawa göleke gevez,Bihara t’êr’a ösa r’ewþ dide,Çawa bûkeke ber govendêve.

Avê belekya jorda dilezin,H’ezar zimanî hevr’a divêjinDerheqa mergê wêye h’ezar r’eng,Derheqa ç’emê t’im gör’e bi deng.

Bilbilê dengbêj k’ilam ser lêvaDistirê bona r’ewþa sorgöla,Deþt bi gölê xwe bira bimîne,Çiqasî xweþve, Elegez nîne.

Boy k’oçera t’imê Elegez göle,Göl zû h’iþkdive, ew dîsa göle,Payîz wexta tê h’ezar xêr pêr’a,Tê wexta k’oçer ji ç’yê dagêr’a.

Xatirê te,- divên,- Elegeza kal,Jorda tên hevr’a t’emam k’oç û mal,Kanî û werge t’enê dimînin,Wekî berfa ç’yê ç’e’va bivînin.

Bahar hatye, göl û sosinSor-sor dikin li ç’ya-banya,Þevê, r’ojê h’övê dikinKevir-köç’ik, avê kanya.

Can, xemilye Elegez jîBi kirasê xwey kölîlka,

Û dûre-dûr dilê t’ijîH’övê dike Girîdag’r’a.

Avê kanya sar dik’iþin,Bedena ç’yê têne xarê,Merya t’irê ew jî xöþînGilî dikin h’öva yarê.

Teyr û tûya jî ber’îê mildanBerbi Elegeza r’engîn,Û li zangê wêye kaldaH’ezar dengî danîn hêlîn.

Þivên dilþa bilûr hilda,Berê kêrî berbi ç’yê kir.Wexta bilûr da ser lêvaElegezê h’emêz vekir.

H’emêz vekir çawa daykaK’eser gazî ewled dike,Çawa yara dilþewitîLi serê r’ê gazî dike.

H’oza berxa da pey kêrî,Bû k’alîna berx û kara,E’cêvmayî ma h’eta nêrî,Ji hêwirza nav beyara.

Û nerm k’iþyan k’oç pey k’oça,Berbi zozanê þên r’êzbûn,Ser emenya göl, sosinaK’en û k’ilam þa derbazbûn.

Cîkî ce’þkê zîqe-zîqbû,Û diger’ya lez dayka xwe,Berbi h’emû tarþa diçû,Mak jî peyr’a bin barê xwe.

Li ser milê xölamekîVinge-vinga cêwrkê sa bû,Pey xölêmr’a dêlka hêþînBi h’ilke-h’ilk hêdî diçû.

Gaê kon nerm pêþîê dik’iþya,Ort’a konr’a sing û istûn,Sîtil li ser, mêk’öt r’exr’a,Qey bê serwêr esker peybû.

Cîkî gakî barê xwe davît,Û dir’evya cil ser piþtê,Cîkî dinê malxwê didîtBarek xarbû, zû dighîþiê.

Dik’iþyan aha berbi waraBi k’lam û bi hêwirze,Elegez û k’oçer hevr’a,Çawa bûk û ze’vê t’eze.Gihîþtin wara, nîvya bar danî,Cil ser ga hîþtin, ne xûdane lê,Bûka bi lez pesarî anîn,Ê din kon vegirt, dive- baran bê.

Û nola karya pey hevdö r’abûnKonê e’rebî r’ex hevdö k’öbar,Yekî sing danî, ê dinê bi þabûnPêþmal û hêþî dik’öta çend car.

Kevanya malê lez köç’ik dada,Sêla ser köç’ik h’emdê xwe sorbû,Bîna nanê germ nava le’zêr’aÞîrin û þîrin zomê belabû.

Qîz û bûka jî cêr’, k’ûz dewl hildan,Ava sar anîn bona k’esirya,Berxê berxvana dûrva k’orî dan,Berbi bêrya çûn bi k’en bêrîvan.

ADÎ Û ADÊ(Пeшньвисaр у кәрик жь поэмe)

Dîsa, mînanî h’ercar,Zivistan me bû mêvan,Gelî, zihor, best û r’ast,Wana r’engê xwe göhast.

Av qer’imîye, bûye zinar,Nastirê- mînanî h’ercar,Ç’em qer’imîye, bûye zinar,Nastirê- mînanî h’ercar…

Av qer’imî, bû zinar,Nastirê mînanî h’ercar,Teyr-tûyê bêsit’ar,K’erba dikirin zarezar.

Ordîxanê Lezgî

ZIVISTAN ME BÛMÊVAN