Ա զիզ Թա մոյա նի հայ տա րա րու թյու նո ւմ, մաս նա վո -րա պես, աս վո ւմ է.

« Վեր ջին օ րե րին ադր բե ջան ցի քա րո զիչ նե րը ջա նքու ե ռա նդ չեն խնայո ւմ հայ-ադր բե ջա նա կան սահ մա -նո ւմ զոհ ված ազ գու թյա մբ եզ դի զին ծա ռայող նե րին որ -պես ա հա բե կիչ ներ ներ կայաց նե լու հա մար և կե ղծտե ղե կու թյո ւն ներ են տա րա ծո ւմ իբր Հայաս տա նիՀան րա պե տու թյու նո ւմ ազ գային փոք րա մաս նու թյո ւն -նե րի, մաս նա վո րա պես` եզ դի ա կան հա մայն քի նկատ -մա մբ կի րառ վող ճն շո ւմ նե րի վե րա բե րյալ:

Ն ման կեղ ծի քի տա րա ծու մը ուղղ ված է ոչ մի այնեզդի ժո ղո վր դի դեմ, այ լև պե տա կան մա կար դա կովհայե րի հան դեպ Ադր բե ջա նո ւմ ար մա տա վոր ված ա տե -լու թյան մթ նո լոր տի տա րած ման նպա տակ ու նի:

Ի տար բե րու թյո ւն Ադր բե ջա նի՝ Հայաս տա նո ւմբնակ վող ազ գային փոք րա մաս նու թյո ւն նե րի նկատ -մամբ ո րևէ բռ նաճ շո ւմ, ո րևէ խտ րա կա նու թյո ւն չի կի -րառ վո ւմ: Հայ ու եզ դի ժո ղո վո ւրդ նե րը դա րա վորբա րե կամ ներ են, ու այ սօր էլ ՀՀ-ում բնակ վո ւմ է մոտ60 հա զար եզ դի: Ի տար բե րու թյո ւն աշ խար հի շատերկր նե րի` Հայաս տա նո ւմ եզ դի նե րի ի րա վո ւնք նե րըպա շտ պան ված են օ րեն քով: Քառասուն երկու դպ րոց -

նե րո ւմ դա սա վա նդ վո ւմ է եզ դի ե րեն, հա մայնքն ու նիեզ դի ե րեն ռա դի ո հե ռար ձակ ման ժա մեր:

Եզ դի ժո ղո վր դի զա վակ նե րը հայ ժո ղո վր դի ևՀայաս տա նո ւմ բնակ վող ազ գային այլ փոք րա մաս -նու թյո ւն նե րի` եզ դի, ա սո րի, հույն, ռո ւս, հրեա, լեհ,ուկ րաի նա ցի քա ղա քա ցի նե րի հետ մի ա սին մաս նակ -ցո ւմ են Հայաս տա նի զար գաց մա նն ու հզո րաց մա նը:Մեծ է եզ դի ժո ղո վր դի նե րդ րած ա վան դը Ար ցա խյանա զա տա մար տո ւմ, նրա նց մաս նակ ցու թյու նը ՀՀ ևԱր ցա խի սահ ման նե րի պա շտ պա նու թյա նը: Ար ցա -խյան պա տե րազ մի տա րի նե րին եզ դի նե րի 500 հո -գա նոց ջո կա տը կա նգ նած է ե ղել հայ ժո ղո վր դիկող քին, և այսօր էլ եզ դի պա տա նի նե րը, որ պեսՀայաս տա նի Հան րա պե տու թյան լի ի րավ քա ղա քա -ցի ներ, ազ գային փոք րա մաս նու թյո ւն նե րի այլ ներ -կայա ցու ցիչ նե րի հետ մի ա սին պատ վով ծա ռայո ւմ ենզին ված ու ժե րո ւմ:

Վս տահ ենք, որ ինչ պես Հայաս տա նի ա մեն քա ղա -քա ցի, այս տեղ ա զա տո րեն բնակ վող եզ դի նե րը պատ -րա ստ են Հայ կա կան բա նա կի զին վոր նե րի հետմի ա սին պա շտ պա նել սահ ման նե րը թշ նա մի նե րի հար -ձա կո ւմ նե րից և ոտնձ գու թյո ւն նե րից»:

ՀՀ Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյու նը իր խո րին շնոր -հա կա լու թյո ւնն է հայտ նո ւմ ՀՀ պա շտ պա նու թյան նա -խա րա րու թյա նը՝ ի դե մս նա խա րար պա րոն Ս.Օ հա նյա նի, ով մշ տա պես դրա կան ըն թա ցք է տա լիսմեր դի մո ւմ-խնդ րա նք նե րին: Հատ կա պես այս մերխնդ րան քին ընդ հա ռա ջե լու և եզ դի զին վոր նե րին 7օրյա ար ձա կո ւրդ տրա մադ րե լո վ՝ եզ դի ժո ղո վր դի ազ -գային Խը դըր Նա վի ի տո նին մաս նակ ցե լու հա մար:Հա րկ ենք հա մա րո ւմ հի շա տա կել, որ Հայոց ազ գայինզար թոն քի ա ռա ջին օ րե րին մեր գլ խա վո րու թյա մբ ևԵՊՀ պրո ֆե սոր Գ. Ա սատ րյա նի ան մի ջա կան նա խա -ձեռ նու թյա մբ ստե ղծ վեց Ղա րա բա ղյան շա րժ մա նընպաս տող կա զմ կո մի տե, ո րո ւմ ընդ գրկ վե ցին հայաս -տա նաբ նակ եզ դի նե րի հայ րե նա սեր նե րը: Մեր ժո ղո -վուրդն այդ օ րե րին հա մա խմբ վեց մի մար դու պես:Շու տով կա զմ կո մի տե ին կից ստե ղծ վեց ռազ մա կանշտաբ: Եզ դի կա մա վո րա կան նե րը կռ վե ցին Ար ցա խյան

պա տե րազ մի տար բեր ճա կատ նե րո ւմ՝ Ստե փա նա -կերտ, Լա չին, Մար տա կե րտ, Ե րաս խա վան, Ոս կե պարև այլն: Հե նց այդ ժա մա նակ էլ Եզ դի նե րի ազ գային մի -ու թյան նա խա գա հու թյո ւնն ի նպա ստ Ար ցա խյանպատե րազ մի` դրա մա հա վաք հան գա նա կու թյո ւն հայ -տա րա րեց: Հա վաք ված շո ւրջ 6 մլն ռո ւբ լին փո խանց -վեց ՀՀ իշ խա նու թյո ւն նե րին, պա տե րազ մի կա րիք նե րըհո գա լու հա մար: Եզ դի փոք րա թիվ ժո ղո վո ւր դը Ար ցա -խյան հե րո սա մար տո ւմ քա ջա բար կռ վեց և թա նկ կո -րո ւստ ներ կրեց: Ե րեք տաս նյա կից ա վելի եզ դիե րի տա սա րդ ներ ի րե նց կյան քը զո հե ցին Արցա խի ան -կա խու թյան հա մար. նրան ցից չորսը՝ Իս մայիլ Շա -րոյանը, Թե մո ւր Զեյ դի նյա նը, Գա գիկ Հա ջոյա նը ևՄշիր Նա դոյա նը հա նգ չո ւմ են Ե ռաբ լո ւր սո ւրբ պան -թեո նո ւմ՝ հայոց քա ջե րի կող քին: Եզ դի նա հա տակ ներիթա փած ա րյու նը, նրա նց քա ջա գոր ծու թյո ւն նե րն ան -նկատ չեն մնա ցել հայ ժո ղո վր դի կող մից:

ադրբեջանը կեղծ տեղեկուԹյուններ էտարածում

եզդի նաՀատակների Թափած արյունըաննկատ չի մնացել Հայ ժողովրդի կողմից

աշ խար հի եզ դի նե րի ազգային մի ու թյան և Հայաս տա նի եզ դի հա մայն քի ղե կա վար ա զիզ Թա մոյա նըհան դես է եկել հայ տա րա րու թյա մբ՝ կապ ված ադր բե ջա նա կան լրատ վա մի ջոց նե րի կող մից փաս տե րը խե -ղա թյու րե լու հետ:

այս պես, ադր բե ջա նի քա րոզ չա կան մե քե նան փո րձ է ա րել սահ մա նին զոհ ված եզ դի զին վոր նե րին ներ -կայաց նել որ պես « քո ւրդ ա հա բե կիչ ներ»:

Փե տր վա րի 28-ին Եզ դի նե րի ազ գային մի ու -թյան նա խա գահ Ա զիզ Թա մոյա նը այ ցե լեց Ար մա -վի րի մար զի Ակ նա լիճ հա մայն քո ւմ գտն վողՀայաս տա նի եզ դի ա կան հոգ ևոր կե նտ րոն, որ տեղհան դի պո ւմ տե ղի ու նե ցավ հոգ ևոր կե նտ րո նիհիմ նա դիր, եզ դի ժո ղո վր դի մո սկ վաբ նակ բա րե -րա ր՝ Միր զա Սլոյա նի հետ: Հան դիպ մա նը քն նա րկ -վե ցին մի շա րք խն դիր ներ կապ ված եզ դիժո ղո վր դի առջև ծա ռա ցած, թե՛ կրո նա կան և թե՛հա սա րա կա կան կյան քի հետ: Վեր հան վե ցին ո րոշխն դիր ներ, ինչ պես նաև դրա նց լո ւծ ման հետ կապ -ված ո րո շա կի գա ղա փար ներ: Հան դի պու մը ա վա -րտ վեց ջե րմ բա րե կա մա կան մթ նո լոր տո ւմ:

Ն շե նք նաև այն, որ հոգ ևոր կե նտ րո նո ւմ շա րու -նակ վո ւմ է նո րա կա ռո ւց վող եզ դի ա կան նոր սր բա -տե ղի ի շի նա րա րու թյու նը, ո րը կրո ւմ է եզ դիժո ղո վր դի աստ վա ծա բա նու թյան մեջ իր ու րույնտե ղը զբա ղեց նող գե րա գույն հրեշ տա կա պետՏաու սե Մա լա կի և յոթ սո ւրբ հրեշ տակ նե րիանունը: Հի շեց նե նք, որ սր բա տե ղի հա մա լի րի շի -նա րա րու թյա նը սկի զբ էր դր վել նա խո րդ տար վասեպ տեմ բեր ամ սին, իսկ շի նա րա րու թյան ա վար -տը նա խա տես ված մի նչև 2017 թվա կա նի սեպ տեմ -բեր ա մի սը:

ՀանդիպումՀայաստանիեզդիական Հոգեվորկենտրոնում

2016Փետրվար¹ 02 (138)

Սեպտեմբերի 11, 2014 թ.Ի րա քի հյու սի սային մա սո ւմ, Մո սու լի մո տա կայ քո ւմ

տե ղի մար տիկ նե րը հայտ նա բե րել են զա նգ վա ծային գե -րեզ ման, ո րո ւմ հայտ նա բեր վել են 35 մար մին: Դրա նքգտն վել են չո րեք շաբ թի օ րը, այն բա նից հե տո, երբ «Իս -լա մա կան պե տու թյան» (ԻՊ) ա հա բե կիչ նե րը դո ւրս ենմղ վել վե րոն շյալ տա րած քից: Այդ մա սին հա ղոր դել էթուր քա կան Ա նա դո լու գոր ծա կա լու թյու նը, հղո ւմ անե լովՔԺԿ կու սակ ցու թյան մամ լո քար տու ղար Սաիդ Մա մոին:

« Զա նգ վա ծային գե րեզ մա նո ւմ հայտ նա բեր վել ենկա նա նց և ե րե խա նե րի մար մին ներ» - հա վե լել է ՍաիդՄա մոն: Նրա նք սպան վել են նա խո րդ ամս վա ըն թաց -քո ւմ, այն բա նից հե տո, երբ շր ջա նը հար ձակ ման են -թա րկ վեց և վե րա հս կո ղու թյան տակ վե րց վեցա հա բե կիչ նե րի կող մից: Մեկ այլ զա նգ վա ծային գե րեզ -ման է հայտ նա բեր վել Բա դո ւշ բան տի մո տա կայ քո ւմ,որ տեղ ԻՊ ա հա բե կիչ նե րը բան տար կյալ նե րին սպա նելև թա ղել են: «Իս լա մա կան պե տու թյո ւն» ա հա բեկ չա կանխմ բա վոր ման կող մից Շան գալ եզ դի ա կան շր ջա նի վրահար ձա կու մից հե տո հայտ նա բեր վել են մի քա նի եզ դի -ա կան զա նգ վա ծային գե րեզ ման ներ: Մի քա նի սո ւմմար դիկ ողջ-ողջ են թաղ ված:

Հունվարի 8, 2015 թ.Ի րա քի եզ դի ա կան Շան գա լի տա րա ծա շր ջա նի Հար -

դան գյու ղո ւմ հայտ նա բեր վել է եզ դի նե րի զա նգ վա ծայինգե րեզ ման, ո րո նք դար ձել են «ԻՊ» ա հա բե կիչ նե րի զո -հեր: Նրա նց մեջ կան նաև կա նայք և ե րե խա ներ: Եղ -բայ րա կան գե րեզ մա նը հայտ նա բեր վել է Շան գա լիլեռ նե րի ար ևե լյան հատ վա ծո ւմ, ոչ այն քան հե ռու Հար -դան գյու ղից: Չկա ոչ մի հնա րա վո րու թյո ւն ճա նա չե լուայդ մար մին նե րը, քա նի որ խո նավ հո ղը արա գաց րել էդրա նց քայ քայ ման գոր ծըն թա ցը: Սույն գյու ղո ւմ ա հա -բե կիչ նե րը մե ծա մա սա մբ ոչն չաց րել են շի նու թյո ւն նե րը:Ա կա նա տես եզ դի նե րի խոս քե րով, ա հա բե կիչ նե րը ա նը -նդ մեջ ողջ-ողջ թաղո ւմ է ին ե րե խա նե րին ու կա նա նց:Եզ դի ա կան աշ խար հա զո րային նե րը վա խե նո ւմ են գտ -նել ա վե լի շատ զա նգ վա ծային գե րեզ ման ներ շր ջա նիհա րա վային մա սո ւմ: Ա հա բե կիչ նե րի 2014 թ. օ գոս տո սի3-ի Շան գա լի հա րա վային մա սի վրա հար ձա կու մը ևքրդա կան « փեշ մեր գա» զոր քե րի նա հան ջը ա նա կն կա -լի բե րե ցին տե ղի բնակ չու թյա նը, ո րո նց մեծ մա սը այդ -պես էլ չկա րո ղա ցան ա հա բե կիչ նե րից փրկ վել:Շան գա լի հյու սի սային մա սի ա զա տագ րու մից հե տո ար -դեն հայտ նա բեր վել են մոտ 5 զա նգ վա ծային գե րեզ -ման ներ: Այն Շան գա լո ւմ ջի հա դի ստ նե րի քա ռամ սյաիշ խա նու թյան ար դյո ւնքն էր:

Նոյեմբերի 8, 2015 թ.Շան գա լի հա րա վային շր ջա նո ւմ եզ դի ա կան ինք -

նա պա շտ պա նու թյան մար տիկ նե րը հայտ նա բե րել ենեղ բայ րա կան գե րեզ ման, ո րո ւմ հա նգ չո ւմ են նվա զա -գույ նը 7 եզ դի, դառ նա լով «ԻՊ» ա հա բե կիչ նե րի զո -հեր: Դե ռևս զոհ ված նե րին նույ նա կա նաց նե լը չիհա ջող վո ւմ: Զա նգ վա ծային գե րեզ մա նը հայտ նա բեր -վել է Շան գալ քա ղա քից մի քա նի կի լո մե տր դե պի հյու -սիս տե ղա կայ ված Ղան դիլ գյու ղո ւմ: Այն բա նից հե տո,երբ ԻՊ ա հա բե կիչ նե րը 2014 թ. օ գոս տո սի 3-ին գրա -վե ցին շր ջա նը, հա րյո ւր հա զա րա վոր եզ դի նե ր՝ փոր -ձե լով փրկ վել, փախ չո ւմ է ին Շան գա լի ա նա ռիկլեռ նե րը: Ճա նա պար հին նրա նց ուղ ղու թյա մբ կրա կո ւմէ ին նախ կին մու սո ւլ ման հար ևան նե րը և ԻՊ ա հա բե -կիչ նե րը:

Հի շեց նե նք, ի դեպ այն Շան գա լո ւմ հայտ նա բեր վածթվով 14-րդ եզ դի ա կան եղ բայ րա կան գե րեզ մա նն էր:Մի նչ այդ զա նգ վա ծային գե րեզ ման ներ են հայտ նա բեր -վել շր ջա նի հյու սի սային մա սո ւմ ա զա տա գր ված տա -րածք նե րից: Շան գալ քա ղա քից 13 կմ դե պի հա րավգտն վող Քո չո գյու ղո ւմ մա հա պատ ժի են են թար կել մոտ800 եզ դի տղա մա րդ կա նց, ա վե լի քան 1000 կա նայք ևե րե խա ներ ԻՊ ա հա բե կիչ նե րի կող մից առ ևա նգ վել ևստր կու թյան են մա տն վել:

Նոյեմբերի 14, 2015 թ.Շա բաթ օր վա ա ռա վո տյան, եզ դի ա կան ինք նա -

պա շտ պա նու թյան ու ժե րը, Շան գալ քա ղա քի ար ևե -լ յան հատ վա ծո ւմ, տեխ նի կա կան ա կա դե մի այից միքա նի մե տր հե ռու, հայտ նա բե րել են զա նգ վա ծայինգե րեզ ման, ո րո ւմ հա նգ չո ւմ են մոտ 80 եզ դի: Զոհ -ված նե րի թվո ւմ են նաև 40-ից 80 տա րե կան կա նայք:Սույն հայտ նա բեր ված եղ բայ րա կան գե րեզ մա նիշրջան են ժա մա նել հա մա պա տաս -խան փոր ձա գետ ներ: Հի շեց նե նք,շր ջա նի հյու սի սո ւմ, ո րը ա զա տա -գր վել էր 2014 թվա կա նի դեկ տեմ -բե րին, հայտ նա բեր վել է ինեզ դի ա կան 15 զա նգ վա ծային գե -րեզ ման ներ, ո րո նք ԻՊ ա հա բե կիչ -նե րի զոհ է ին դար ձել: Եզ դիակ տի վի ստ Ա բու Շու ջայի տվյալ նե -րով, շր ջա նի վրա հար ձակ մանառա ջին օ րե րին ջի հա դի ստ նե րըսպա նե ցին մոտ 3000 խա ղաղբնա կիչ նե րի:

Նոյեմբերի 15, 2015 թ.Այ սօր ինք նա պա շտ պա նու թյան մար տիկ նե րի կող -

մից հայտ նա բեր վել է ևս մեկ եղ բայ րա կան գե րեզ ման,Շան գալ քա ղա քից մի քա նի կի լո մե տր դե պի արևե լքգտն վող Հա մա դան գյու ղո ւմ: Նրա նո ւմ հա նգ չո ւմ են 60եզ դի ներ, ո րո նք զոհ են դար ձել ԻՊ ա հա բե կիչ նե րից:

Հի շեց նե նք, որ այս վերջին երկու օրերի ընթաքումսա ահա բե կիչ նե րից ա զա տա գր ված Շան գա լի տա րած -քում հայտ նա բեր ված եզ դի ա կան եր րո րդ զա նգ վա ծայինգե րեզ ման է: Հայտ նա բեր վել է ևս մեկ եղ բայ րա կան գե -րեզ ման, ո րո ւմ հա նգ չո ւմ են 50 եզ դի ներ: Այս պի սով զո -հե րի քա նա կը հաս նո ւմ է մի նչև 190 մար դու: Մի նչ այ սօրհայտ նա բեր վել է մոտ 17 զա նգ վա ծային գե րեզ ման, որից14-ը գտն վո ւմ են Շան գա լի հյու սի սո ւմ:

Նոյեմբեր 15, 2015 թ.Այ սօր ինք նա պա շտ պա նու թյան մար տիկ նե րը Շան -

գա լի շր ջա նի հա րա վային մա սո ւմ, Գը րը զեր գյու ղից ոչհե ռու, հայտ նա բե րել են զա նգ վա ծային գե րեզ ման,որում հա նգ չո ւմ են մոտ 50 եզ դի ներ, ո րո նց մեծ մա սըհիմ նա կա նո ւմ տղա մար դիկ են:

Հի շեց նե նք, որ մի այն ե րեկ, Շան գալ քա ղա քո ւմ ինք -նա պա շտ պա նու թյան մար տիկ նե րի կող մից հայտ նա -բեր վել է եղ բայ րա կան գե րեզ ման, ո րո ւմ հա նգ չո ւմ է ինմոտ 80 եզ դի կա նայք:

Նոյեմբերի 29, 2015 թ.Նոյեմ բե րի 13-ին Ի րա քի հյու սի սո ւմ ա զա տա գր ված

Շան գալ քա ղա քո ւմ, հայտ նա բեր վել է եզ դի նե րի զա նգ -վա ծային գե րեզ ման, ո րո ւմ հա նգ չո ւմ են ա վե լի քան 120մա րդ, ո րո նք զոհ են գնա ցել ԻՊ ա հա բեկ չա կան խմ -բա վոր ման կող մից: Այդ մա սին հայտ նո ւմ է «Ֆ րա նս-Պրե սս»-ը: ԻՊ ա հա բե կիչ նե րը այդ ե ղայ րա կանգե րեզ մա նը ա կա նա պա տել է ին և ներ կայո ւմս ինք նա -պա շտ պա նու թյան մար տիկ նե րը ա կա նա զեր ծել են այն:Հի շեց նե նք, որ սա Շան գալ քա ղա քի ա զա տագ րու միցհե տո հայտ նա բեր ված եզ դի նե րի 6-րդ զա նգ վա ծայինգե րեզ մա նն է: Մի նչ այդ շր ջա նի հյու սի սո ւմ ինք նա պա -շտ պա նու թյան ու ժե րը հայտ նա բե րել է ին մոտ 13 եղ -բայ րա կան գե րեզ ման:

Հունվարի 14, 2016 թ.Այ սօր Շան գալ քա ղա քից դե պի հա րավ գտն վող Թըլ

Բա նատ գյու ղո ւմ ինք նա պա շտ պա նու թյան ու ժե րի կող -մից հայտ նա բեր վել է եղ բայ րա կան գե րեզ ման, ո րո ւմհա նգ չո ւմ է ին մոտ 40 եզ դի: Հա մա ձայն սկզբ նա կանտվյալ նե րի, տղա մար դիկ մա հա ցել են հրա զե նայինվեր քե րից:

Փետրվարի 9, 2016 թ.Ի րա քի հյու սային մա սո ւմ, Բար դիյան գյու ղո ւմ, ան -

վտան գու թյան ու ժե րը հայտ նա բե րել են եղ բայ րա կանգե րեզ ման, ո րո ւմ հա նգ չո ւմ են ԻՊ ա հա բե կիչ նե րի զոհդար ձած 25 եզ դի, այդ մա սին հայտ նո ւմ է «Reuters»գոր ծա կա լու թյու նը: Ինչ պես հայտ նո ւմ է Ֆո ւադ Օթ մա -նը, տղա մար դիկ սպան վել են գլ խին կրա կոց ստա նա -լով, նրան ցից ո րոշ նե րը կապ ված են ե ղել:

Հղում՝ EzidiPress, Reuters, FrancePressԽդր Հաջոյան

Հայտնաբերված զանգվածային գերեզմանների Քրոնիկաննշենք, որ 2014 թվականի օգոստոսի 3-ին այսպես կոչված «իսլամական պետություն»

ահաբեկչական խմբավորումը հարձակում գործեց իրաքի հյուսիսային մասում գտնվող եզդիականՇանգալ տարածաշրջանի վրա, դրանով իսկ ցեղասպանություն իրագործելով եզդի ժողովրդինկատմամբ։ պետք է նշել նաև այն, որ ձևավորվեցին եզդիական ինքնապաշտպանական ջոկատներ,որոնք մինչ օրս ազատագրել են Շանգալի տարածքի մեծ մասը։ դրա հետևանքով այսօր նրանց կողմիցհայտնաբերվել են մի շարք զանգվածային գերեզմաններ և մենք ձեզ ենք ներկայացնում վերոնշյալհայտնաբերված գերեզմանների քրոնիկան։

- պա րոն մա դո, նախ Ձեզ կխնդ րե ի նք մի փո քրպատ մել Ձեր կյան քի և հա սա րա կա կան գոր ծու նե ու -թյան մա սին:

- Մի նչ խո սքս սկ սե լը, ցան կա նո ւմ եմ հայտ նել Ձեզիմ խո րին շնոր հա կա լու թյու նը, իմ ա նու նը Շա կըր է,այժմ բնակ վո ւմ եմ Շվե դի այի Հել սի նգ բո րգ քա ղա քո ւմ:Ես ինքս բա նաս տե ղծ եմ, ստեղ ծա գոր ծե լով այս տեղ,որ քան էլ հե ռու գտն վեմ հայ րե նի քից, ազ գային ո գիներ բեք չեմ կա րող մո ռա նալ և ու րա նալ: Այ սօր մեր բո լորեզ դի նե րիս նպա տա կն ու ձգ տու մը պե տք է լի նի, որ -պես զի լի նե նք մի աս նա կան և մեր բո ղո քի ձայ նը բա րձ -րաց նե նք տար բեր մի ջազ գային կա ռույց նե րո ւմ, ո րո նքկապ ված են մար դու ի րա վո ւնք նե րի մի ջազ գային պա -շտ պա նու թյա նը, մեր ձայ նը բա րձ րաց նե նք ամ բո ղջ աշ -խար հո ւմ: Ես իմ շնոր հա կա լու թյո ւնն եմ հայտ նո ւմ բո լորայն եզ դի հա սարարակա կան գոր ծիչ նե րին, ո րո նքբարձ րա ձայ նո ւմ են եզ դի նե րի խնդ իրնե րը և ի րե նցուժե րի նե րա ծին չա փով աշ խա տա նք տա նո ւմ եզ դի ժո -ղո վր դի փր կու թյան հա մար:

- Քա նի որ խո սք գնաց եզ դի նե րի ներ կայիս բա րդի րա վի ճա կի մա սին, ին՞չ կա րող եք դրա մա սին ներ -կայաց նել և ինչ պե ՞ս եք տես նո ւմ եզ դի ժո ղո վր դիապա գան:

- Բ նա կա նա բար չեմ կա րող լավ բան նշել, քան զիմեր ժո ղո վր դի վի ճա կը՝ ի դե մս մեր եզ դի փա խս տա -կան նե րի, շատ վատ վի ճա կո ւմ է գտն վո ւմ և որ ևէ մե կըօգ նու թյան ձե ռք չի մեկ նո ւմ: Այդ իսկ պատ ճա ռով մե նքպե տք է լի նե նք մեկ բռո ւնցք, չլի նե նք ա պե րա խտ, միկողմ պե տք է դնել ան ձնա կան ամ բի ցի ա նե րը և մի ա -հա մո ւռ կեր պով օգ նու թյան ձե ռք մեկ նե նք ինք նե րս մեզ,գնա նք մեր Ե զի դի ճա նա պար հով, քան զի մի այն մե նքկա րող ենք օգ նել մեր ժո ղո վր դին: Մե նք՝ եզ դի նե րս,որևէ մե կին դեմ չե նք, չու նե նք որ ևէ թշ նա մա կան մտադ -րու թյո ւն ներ այ լոց նկատ մա մբ, մե նք մշ տա պես օգ նել ևօգ նո ւմ ենք շա տե րին, բա ցի ինք նե րս մեզ։ Այսօր ժա -մա նա կն է վեր ջա պես իրար օգ նե լու և չեն թա րկ վե լուխա բե բա նե րին, քա ղա քա կան ճն շո ւմ նե րին, ժա մա նա -կն է վե րջ տա լու դրան և ինք նե րս մեզ վրա հույ սըդնելու: Մե նք չպե տք է մի մյա նց գու մար նե րին կամ ֆի -նան սա կան վի ճա կին նայե նք, այլ պի տի մեր եղ բայ րա -կան, հո գե պես ա ջակ ցու թյա նը նայե նք, լի նե նքմի աս նա կան, քան զի մի աս նա կա նու թյան մա սին նաևհա տո ւկ շեշ տա դր ված է մեր ա ղո թք նե րից մե կո ւմ (Ազչո ւմ դի վա նա վի Փադ շայի, մն դիտ խո ւա շի ու շայի, բա -րի սա րե հա մու թֆակ ու թա վայի): Այ սի նքն ես մեր փր -կու թյան մի ակ ել քը տես նո ւմ եմ մեր մի աս նա կա նու թյանմեջ:

- Քա նի որ դո ւք վեր ջե րս այ ցե լե ցիք Հայաս տան,ինչ պի սի՞ կար ծիք կազ մե ցիք և ինչ պե ՞ս կգ նա հա տեքհայե րի և եզ դի նե րի բա րե կա մու թյու նը:

- Ես շատ ու րախ է ի, երբ ե ղա Հայաս տա նո ւմ, հան -դի պե ցի իմ ժո ղո վր դի ներ կայա ցու ցիչ նե րին, այն եզ դիզա վակ նե րին, ո րո նք հա րյու րա վոր տա րի ներ ա ռաջ,ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րի հետ ևան քով ի րե նց հայ րե նի քիցկտր վե ցին, միաժամանակ չկո րց նե լով ի րե նց ազ գայինա վան դույթ նե րը, ազ գային տո նե րը և այլն: Փա ռք եմտա լիս բո լո րին, քան զի գտն վե լով հե ռու հայ րե նի քից,նրա նք մի նչ այ սօր պահ պա նել են ի րե նց ազ գայինդեմքը, շնոր հա կալ եմ բո լո րից: Մե նք ան չափ ու րախ

էինք, որ կա րո ղա ցա նք տես նել մեր Հայաս տա նի եզ դի -նե րին: Հայաս տա նո ւմ ե ղա մի շա րք եզ դի ա կան գյու ղե -րո ւմ, որ տեղ նաև ապ րո ւմ է ին հայեր և ես շատու րա խա ցա, երբ զգա ցի այդ ջե րմ բա րե կա մա կանմթնո լոր տը մեր եր կու ժո ղո վո ւրդ նե րի մի ջև, ի հար կե դանաև պե տու թյու նից է կախ ված, ուս տի նաև շնոր հա կալենք Հայաս տա նի Հան րա պե տու թյա նը, որ այ սօր մերժո ղո վո ւր դը ա զատ կեր պով, ա ռա նց որ ևէ խտ րա կա նու -թյան բնակ վո ւմ է Հայաս տա նո ւմ: Պե տք է հի շել, որ 1915թվա կա նին, Օս մա նյան կայս րու թյան կող մից ի րա գո րծ -վեց հայ ժո ղո վր դի ցե ղաս պա նու թյո ւն, կո տո րե լով 1,5մի լի ոն հայու թյան, պե տք է նշել նաև, որ նրա նց հետ մի -ա սին կո տոր վե ցին նաև եզ դի նե րը: Եվ դե ռևս այդ ժա -մա նակ նե րից սկ սած եզ դի նե րն ու հայե րը մի աս նա կանկեր պով պայ քա րե ցին ընդ դեմ թշ նա մու: Ի րա կա նո ւմնշեմ, որ ինձ շատ ու րա խաց րեց հատ կա պես Ար մա վի -րի մար զի Ակ նա լիճ հա մայն քո ւմ եզ դի ա կան հոգ ևորկենտ րո նի տա րած քո ւմ, եզ դի նե րի և հայե րի եղ բայ րու -թյու նը փաս տող « բա րե կա մու թյան հու շա հա մա լի րը»,որը շատ գե ղե ցիկ կեր պով մե կա նաբանո ւմ է մեր եր կուժո ղո վո ւրդ նե րի հե րո սու թյու նը և մի աս նա կան ու ժը, որեր կու ժո ղո վո ւրդ նե րս եղ բայր ներ ենք:

- Հայաս տա նո ւմ նաև հան դի պե ցիք եզ դի նե րի ազ -գային մի ու թյան նա խա գահ ա զիզ Թա մոյա նին, ինչ -պի սի՞ կար ծիք կհա ղոր դեք այդ հան դիպ ման ևընդ հան րա պես եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան գոր -ծու նե ու թյան մա սին:

- Ես նախ Աստ ծո ւց կխնդ րեմ ա ռող ջու թյո ւն և եր կարտա րի նե րի կյա նք պա րոն Ա զի զե Ա մարին (Ա զիզ Թա -մոյան, եզ դի հա մայն քի շր ջա նո ւմ՝ Ա զի զե Ա մար), իր կա -տա րած ազ գան վեր գոր ծու նե ու թյան հա մար, այն, որդե ռևս տա րի ներ ա ռաջ մի ա վո րե լով եզ դի նե րին մեկգա ղա փա րի շո ւրջ, սկ սե լով և գլ խա վո րե լով եզ դի ա կանշար ժու մը Հայաս տա նո ւմ, այ սօր կա րո ղա ցել է հաս նելբա զո ւմ դրա կան ար դյո ւնք նե րի, դրա նով նպաս տե լովեզ դի նե րի մշա կույ թի զար գաց մա նը, հայ եզ դի ա կանբա րե կա մու թյան ա ռա վել ամ րա պնդ մա նը և այլն: Նաիր կյան քը նվի րել է եզ դի ժո ղո վր դի ազ գային ինք նու -թյան պահ պա նու թյա նը, նա արթ նաց րել է Հայաս տանիեզ դի նե րին, նրա նց ուժ հա ղոր դել, եզ դի ա կա նու թյու նըպահ պա նե լով, հրա տա րա կել է եզդի ա կան դպ րո ցա կանդա սա գր քե րը, դպ րոց նե րո ւմ այ սօր եզ դի ե րե խա նե րընրա մի ջո ցով սեր տո ւմ են ի րե նց մայ րե նի լե զո ւն՝ էզ դի -կին: Բա ցի այդ իր հատ կա նիշ նե րից, նա նաև հոյա կապան ձնա վո րու թյո ւն է և իմ խնդ րա նքն է բո լոր եզ դի նե -րից, երբ ևէ չմո ռա նալ և չու րա նալ պա րոն Ա զի զե Ա մա -րի եզ դի ժո ղո վր դի հա մար ի րա կա նաց րած լավաշ խա տան քը:

- ի նչ պես տես նո ւմ ենք դո ւք նաև հա սա րա կա կանգոր ծիչ եք և զբաղ վո ւմ եք եզ դի նե րին վե րա բեր վողխն դիր նե րի լո ւծ մա մբ, կա րո ՞ղ եք մի փո քր Ձեր հա սա -րա կա կան գոր ծու նե ու թյան մա սին խո սել:

- Մի նչ այդ հար ցին պա տաս խա նե լը կցան կա նամկր կին նշել, որ մե նք պե տք է ոտ քի կա նգ նե նք, այս պեսե թե շա րու նակ վի մե նք որ ևէ լավ բա նի չե նք հաս նի, շա -բա թա կան հա րյու րա վոր եզ դի ներ են լքո ւմ մեր հայ րե -նիք Եզ դի խա նը, իսկ ե թե դա տա րկ վի մեր հայ րե նի քը,ա պա մե նք այլևս նույ նի սկ հույս չե նք ու նե նա լու եզ դի ա -կան ինք նա վա րու թյան մա սին մտա ծել: Իսկ ինչ վե րա -

բեր վո ւմ է Ձեր այս հար ցին, ա պա նշեմ, որ ես ինքս, ինչ -պես նշե ցի, բա նաս տե ղծ եմ, հա սա րա կա կան գոր ծիչ,իրա կա նաց րել ենք մի շա րք ցույցեր, դրա մա հա վաք ներ՝ի օգ նու թյո ւն Շան գա լի եզ դի նե րի: Մե նք նաև ու նե նքեզդի ա կան մշա կու թային տո ւն Հել սի նգ բո րգ քա ղա -քում: Բա ցի ֆի նան սա կան օգ նու թյու նից, մե նք նաևիրա կա նաց րել ենք մի շա րք օգ նու թյո ւն ներ մեր եզ դիփա խս տա կան նե րին, հա գո ւս տի, սնն դի, դե ղո րայ քիտես քով: Սա բնավ մեր պար տա կա նու թյո ւնն է և մե նքպար տա վոր ենք այս դժ վա րին պա հին մեր ազ գա կից -նե րի կող քին գտն վե լու:

- Հա ճախ ենք հան դի պո ւմ ձեր ստեղ ծա գոր ծու -թյուն նե րին տար բեր սո ցի ա լա կան ցան ցե րո ւմ, ու նե՞քարդյոք բա նաս տեղ ծու թյո ւն նե րի ժո ղո վա ծու:

- Ես ինքս այժմ ճի շտն ա սաց դե ռևս չեմ հրա պա րա -կել գի րք, սա կայն մոտ ա պա գայո ւմ ու նեմ այդ պի սիմտադ րու թյո ւն: Իմ հե ղի ա նա կային ստեղ ծա գոր ծու -թյուն նե րս հիմ նա կա նո ւմ տե ղադ րո ւմ եմ հա մա ցան ցում,նրա նք նաև եր բե մն հայտն վո ւմ են ո րոշ պար բե րա կան -նե րո ւմ: Իմ վեր ջին ստեղ ծա գոր ծու թյո ւն նե րը մե ծա մա -սա մբ կապ ված են 03.08.2014 թ. Ի րա քի հյու սի սայինմա սո ւմ տե ղի ու նե ցած եզ դի նե րի ցե ղաս պա նու թյա նը:

- ի սկ ինչ պի սի՞ ան վա նո ւմ կու նե նա Ձեր ստեղ ծա -գոր ծու թյո ւն նե րը հա վա քագ րող գիր քը:

- Դե ռևս մտա ծո ւմ եմ այդ ուղ ղու թյա մբ, սա կայն ինչ -պի սի ան վա նո ւմ էլ լի նի, այն պար տա դիր պե տք է կապ -ված լի նի մեր եզ դի ազ գին: Այ սի նքն մե նք եզ դի նե րսինչ պի սի գի րք էլ հրա տա րա կե նք, պե տք է այն պի սի ան -վա նո ւմ ներ տալ, կամ այն պի սի բո վան դա կու թյո ւնընգրկ ել գր քո ւմ, ո րը կբ նո րո շի մեր եզ դի ժո ղո վր դին,մեր նի ստն ու կա ցը, մեր ի րա կան պատ մու թյու նը և ան -պայ ման մեր եզ դի ժո ղո վր դի նկատ մա մբ ի րա գո րծ վածև դե ռևս շա րու նակ վող ցե ղաս պա նու թյան մա սին, ո րովայն կգ րա նց վի պատ մու թյան մեջ և եր բեք չի մո ռաց վի:

- եվ վեր ջո ւմ ին՞չ կցա նա կա նաք հա ղոր դել եզ դի -նե րին:

- Խնդ րա նքս է մի այն լի նե նք մի աս նա կան, շա րժ -վենք ե րեք սկզ բո ւն քո վ՝ Եզ դի խա նը իմ հայ րե նի քն է,դրո շը մեր Եզ ի դի դրո շն է և Շար ֆա դի նը մեր կրոնն է:

Հարցազրույցը՝Խդր Հաջոյանի

Շա րժ վե նՔ ե րեՔ սկզ բո ւն Քո վ՝ եզ դի խա նը իմ Հայ րե նի Քն է, դրո Շը մեր եզ իդի դրո Շն է եվ Շար ֆա դի նը մեր կրո նն էՀարցազրույց ազգուԹյամբ եզդի ակտիվիստ,Հասարակական գործիչ, բանաստեղծ՝ Շակըր մադոյի Հետ

Հար գե լի պա րոն Շա կըր մա դո, մի նչ մեր հար ցե րին ան դրա դառ նա լը, նախ կցան կա նայինքմեր հա տո ւկ շնոր հա կա լու թյու նը հայտ նել Ձեզ, մեր հար ցե րին պա տաս խա նե լու, ինչ պես նաևՁեր ազ գան վեր գոր ծու նե ու թյան հա մար:

14-е мәhа сьвате сала 2016-а ль бажаре П’арисе һaтәдәрбaзкьрьнe щьвинa эздийe wәлaтe Фьрaнсaйe, к’идәрeһaзьрбун чawa сәрwерe т’әшкиләтa “Федерасйона ЭздиеФьрансайe” Т’амазе Дә’сьни, т’әви сәрwерe у әндаме малу т’әшкиләтe эздиайә мaйин ль Фьрансайе. Ә’нәнәкьрьнар’ожанеда чәнд пешданин hатьнә дaнинe.

1. Наскьрьна xwәйсәрийa Эзидхане 2. Наскьрьна т’әвкöжийa мьләте Эзди3. Авакьрьна Шәнгале 4. Бь һ’имли наскьрьна дине Шәрфәдин5. Пешхьстьна чанд у höнöра эздийа, дәрсе зьмане

эздики, к’ьлам, р’әqас, зарготьн, дин у дийaнәтa эздийa.Сәрwерe “Федерасйона Эздийе Фьрансайe” Т’aмaзe

Дә’сьни гот: “h’әму т’әшкиләтe эздийa, к’ижaн гәлә шәһәрeФьрансайе hатьнә вәкьрьне, гәрәкa к’ар у хәвате хwе бькьнәхьзмәта мьләте хwә, ә’йд-ә’рәфате хwә бьдьнәдәрбазкьрьне, п’әвгьредане хwә т’әви т’әшкиләтe мьләтебашqә у ьсажи т’әви дә’wдата Фьрансайе чекьн. Һәр щур’әбькaрьвьн алик’ари бьдьнә хwәндк’aрe эздийа, р’екә бaшбәр кәч’ у хорте мә вәкьн, кö бькaрьвьн хwәндьнеда пешдaһәр’ьн. Бәйраqа мьләте Эзди бе qәбулкьрьне у чь к’ар ухәватe зeдә бена кьрьне, ль р’уп’eлa “Ezidxan.fr”-да бедaнинe у ә’йaнкьрьнe”.

Сәрwере “Мала Эздийа” ль бажаре Монт’пелийе Артуре

Шәрqи, дәрhәqа вaн пьрсe пeшдaһaтидa го: “hинкьрьназьмане эздики, ә’дәбйәт у дирока эздийа бор’щәки hәримәзьнә, к’ижaн гәрәкa бь т’aриxи у бe ләк’ә бе кьрьне.Сәрwерe “Ә’мьрe К’oнсәрa”-е ль бажаре Орлейане Т’емуреДә’сьни, сәр халәка гәләки фәрз сәкьни, к’ижaн әwә, кöгәрәкa hәр эзди, бь р’ьсми бе наскьрьне чawа эзди (йaнe,һ’әмжьмaрe мьрoвaтйeдa бе ньвисар Эзди).

Дәwсгьртийа сәрwерe т’әшкиләтa “АМИРРО” льбажаре Форбаке Нәhла Бьро бә’са алик’арийа п’енaбәреШәнгалe кьр, кö незики сәд малбәт ль wи бажарида hатьнәщи у wаркьрьне. Сәрwера “Т’әшкиләтa Мәдәнйәтa ЭздийeФьрaнсaйe” Бәрфо Т’әмойан дәрһәqa xәвaтк’aрийa хwәгьликьр, чаwa дәрсе зьмане эздики у фьранси дьдәдәрбaзкьрьнe, wәки зaрe эздийa бькaрьвьн зьмaнe дeбирнәкьн у xwәйкьн, ьсажи бoнa алик’арйа һaтьн у щи-waркьрьнa эздйе Шәнгале ль wәлaтe Фьрaнсaйe.

Сәрк’aрe “Т’әшкиләтa Эздийe Фьрaнсaйe” Һемьн Шәмоль щьвинeдa гo: “нета мәйә hәрә сәрәкә әwә, кö чаwa qиз ужьне эздйа бь алик’арйа h’öкöмата Фьрансайе жь дастеч’әкдaрeн ДӘ’ИШ-е дәрхьн у hәр тьшти бькьн бонахwәйкьрьна дин у дийанәта эздйа.

Щьвинeдa ьсaжи һaзьр бун у фькьре хwә готьнт’әвсәрweрe “Мала Эздийа” ль бажаре Р’уйене Щәмалеп’ир у Коте п’ир, сәрк’aре “Мала Эздйа” ль бажаре

Амйансе Коте Бимбаш, дәwсгьртийе сәрweрe “ФeдeрaсйoнaЭздийe Фьрaнсaйe” Сурике Ути, Гураме Дә’сьни, АликеМант’ащи, Hәсәне шех, Фәйзое Р’әмоши, Qәймәзе Бәравиу йeт майин.

Сәрwера “Т’әшкиләтa Мәдәнйәтa ЭздийeФьрaнсaйe’’ Бәрфо Т’әмойан

һ’әмщьВaтa Эздийe Фьрaнсaйe

Гәли эздийa мьзгьни ль wәр’a, кö бь дöa’ Xwәдeу Тawьси Мәләк, 4-e мәһa aдaрe ль Ирaqe, бәрһ’ьдудe Суриaйe, мәнт’әqa Шaдaдийe, ьж дәстeч’әкдaрe ДӘ’ИШ-e һaтьнә р’ьзгaркьрьн 31 эзди(зaрoк, qиз у жьн), ьж waн п’aрa мәзьн Qöбләтинә,гöндe Гьр Ь’зeр у Т’ьл Бәнaт’e, к’ижaн дь сaлa2014-a мәһa т’әбaxe дил к’әтьбун ль дәстeтeрoристe ДӘ’ИШ-e. Әw 31 эздийe дил һaтьнәрьзгaркьрьн бь дәстe шәр’вaнe мә эздийa, к’ижaндь qәwaтe ЙП’Г у ЙНК-eдa шәр’ дькьн. Дәрһәqaвeдa р’oжнә’мa Эздиxaнәр’a гoт xәвaтк’eшe эздийaьж Шәнгaлe. Вe гaвe әw эздийe рьзгaркьри ль бәрqöбa Шәрфәдиньн, нeзики ч’ийaйe Шәнгaлe.

Гәрәкa ьсaжи бe гoтьн, кö чәндәк пьшти вьрдaль 14-e мәһa aдaрe дисa 19 эзди, к’ижaн 3-e мәһaт’әбaxe дил к’әтьбун дәстe ДӘ’ИШ-e, һaтьнәрьзгaркьрьн ль Суриaйe, ьж йaлe Дeр Зoр уР’әк’aйe. Вaн р’oжe нeзик әw 19 нәфәрe эздийa weбeнә дәрбaзкьрьнe у бьвнә бәр бь зийaрәтa Лaльшe.

Mitale be’rin, be’rin bê qirar,Steyrê e’zmînin û naêne jimar,Ew r’ênga dûre, sînor t’ine ber,Û ew r’ê dive h’ezar-h’ezar ker.

Mitalada heralî dinê lev dixî,Dik’evî r’êyê çetin û jev dernaxî,Bê ç’ar dimînî, divî sewdaser,Zarê te nager’e îdî t’ö xever.

Lê wexta carna pirsa didî xweÛ dîsa dik’evî mitalaÛ vê carê jî p’oþman dimînî,Me’nîya pirsa xwe, cawê navînî.

Nav mitalada tö divî r’êwî,R’êwîkî mezin, dinê diger’î,Ber ç’e’vê ter’a tên, derbazdivinÇiqas qewmandin, çiqas- pirs, gilî.

Mitalada merî dike nêt, merem,Bi h’ezar cûr’e þêwrê datîne,Þöxölê sala divin çawa xewn,Lê haj me’nîê dinê jî nîne.

Ew deqa merî mitala dertê,T’exmîn dike, wekî ew çerxa dinêBi sirîya xweda sekinîye r’êzê,Nek ça bixwazî û- k’îjan le’zê.

Вe гaВe 50 Эздийeдил һaтьнәрьзгaркьрьнMITALE

ORDÎXANÊ LEZGÎ (1958-1997)