Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան նա խա գահ Ա զիզԹա մոյա նը շնոր հա վո րել է Նա դի ա Մու րադ Բա սե Տա -հային, իր ՄԱԿ-ի որ պես բա րի կամ քի դես պան նշա -նակ վե լու կա պակ ցու թյա մբ, հայտ նե լով իր և Եզ դի նե րիազ գային մի ու թյան պատ րաս տա կա մու թյու նը հնա րա -վո րու թյան ողջ սահ ման նե րո ւմ ա ջա կից լի նե լու Նա դիաՄու րա դին, ով այ սօր ամ բո ղջ աշ խար հո ւմ ան չափկարևոր ա ռա քե լու թյո ւն է կա տա րո ւմ, այն է աշ խար հինանը նդ հատ հի շեց նե լով եզ դի ժո ղո վր դի ծան րա գույն ի -րադ րու թյու նը՝ ի դե մս 2014 թվա կա նի օ գոս տո սի 3-իցա ռա ջա ցած եզ դի ա կան ճգ նա ժա մը: Նրա նց ներ կայաց -նո ւմ է ոչ մի այն իր, այլ նաև մյո ւս եզ դի կա նա նց ու ե րե -խա նե րի վե րապ րա ծը, ո րը մի նչ օրս շա րու նակ վո ւմ է:

Հի շեց նե նք, որ սեպ տեմ բե րի 16-ին ՄԱԿ-ի Նյու-Յոր -քի գլ խա վոր մաս նա շեն քո ւմ տե ղի էր ու նե ցել Նա դի աՄու րա դի՝ որ պես ՄԱԿ-ի բա րի կամ քի դես պան նշա -նակ վե լու պաշ տո նա կան ա րա րո ղու թյու նը: « Նա դի անվե րապ րել է շատ ծա նր ու սար սա փե լի հան ցա գոր ծու -թյո ւն ներ: Ես լաց ե ղա, երբ լսե ցի նրա պատ մու թյու նը:Ես մի նչև ար ցո ւնք նե րս զգաց ված է ի ոչ մի այն տխ րու -թյան պատ ճա ռով, այլ նաև, որ Նա դի ան շատ ու ժեղ ևխի զախ աղ ջիկ է: Նա ար դա րա ցի ո րեն կոչ է ա նո ւմխա ղա ղու թյան, որ տեղ բո լոր մար դիկ կկա րո ղա նանապ րել խա ղաղ», հայ տա րա րել է ՄԱԿ-ի գլ խա վոր քար -տու ղար Բան Կի Մու նը:

Նա դի ան ամ բո ղջ աշ խար հո ւմ ա ռա ջին եզ դու հին է,ով նշա նակ վել է Մի ա վոր ված Ազ գե րի Կազ մա կեր պու -թյան բա րի կամ քի դես պան: Ծնո ւն դով Շան գա լի Քո չոգյու ղից Նա դի ա Մու րա դը 2014 թվա կա նին «Իս լա մա -կան պե տու թյո ւն» ա հա բեկ չա կան խմ բա վոր ման կող -մից Շան գա լի եզ դի աբ նակ շր ջա նի վրա հար ձա կու միցհե տո Նա դի ան գե րի է ընկ նո ւմ և ա հա բե կիչ նե րի կող -մից են թա րկ վո ւմ բազ մա պի սի դա ժան սե ռա կան ոտնձ -գու թյո ւն նե րի: Ցե ղաս պա նու թյո ւն վե րապ րած եզ դու հինկա րո ղա նո ւմ է հրաշ քով փրկ վել «ԻՊ» ա հա բե կիչ նե րի« ճի րան նե րից»: Փրկ վե լո ւց հե տո նա սկ սո ւմ է իր ակ -տիվ գոր ծու նե ու թյու նը մի ջազ գային հան րու թյանուշադ րու թյու նը սևե ռե լով եզ դի կա նա նց ու ե րե խա ներիխնդ րի վրա, ո րո նք մի նչ օրս գտն վո ւմ են ա հա բե կիչ -ների ձեռ քե րո ւմ: Իր առջև դրած խն դիր նե րից մե կը այն

է, որ պես զի եզ դի ժո ղո վր դի հան դեպ ի րա գո րծ ված ցե -ղաս պա նու թյու նը մի ջազ գային հան րու թյան կող միցճա նաչ վի և դա տա պա րտ վի, իսկ մե ղա վոր նե րը մի ջազ -գայ նո րեն պա տժ վեն, որ պես զի այլևս նմա նօ րի նակ ոճ -րա գոր ծու թյո ւն նե րը չկրկն վեն: Այդ նպա տա կով, նաայ ցե լել է բազ մա թիվ երկր ներ և բա նակ ցու թյո ւն ներ էվա րել ա ռա ջա տար հա մաշ խար հային քա ղա քա կանգոր ծիչ նե րի հետ: Ե ղել է նաև Հայաս տա նո ւմ, մաս նակ -ցե լով Հայոց ցե ղաս պա նու թյան 101-րդ տա րե լի ցիննվիր ված մի ջո ցա ռո ւմ նե րին: 2016 թ. 23 ա մյա եզ դու -հին ա ռա ջա դր վել է աշ խար հի Նո բե լյան մր ցա նա կի ևընդ գրկ վել է « Թայմ» պար բե րա կա նի «100 ա մե նաազ -դե ցիկ մա րդ կա նց» ցու ցա կո ւմ:

ԵԶԴԻՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԸ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ Է ՆԱԴԻԱՄՈՒՐԱԴԻՆ ՄԱԿ-Ի ԲԱՐԻ ԿԱՄՔԻ ԴԵՍՊԱՆ ՆՇԱՆԱԿՎԵԼՈՒ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ

2016Սեպտեմբեր¹ 09 (145)

«Ե ս՝ Ա զիզ Թա մոյա նս, որ պես Աշխարհի Եզ դի նե րիազ գային մի ու թյան նա խա գահ, դա տա պար տո ւմ եմ«Սև քա մին» ֆիլ մի ցու ցադ րու մը կի նո թատ րոն նե րո ւմ,այն պար զա պես ստե ղծ ված է եզ դի ժո ղո վր դին ևս մեկան գամ նսե մաց նե լու, ևս մեկ ան գամ ա պա տե ղե կատ -վու թյո ւն տա րա ծե լու եզ դի ժո ղո վր դի վե րա բե րյալ, դրա -նով իսկ ստեղ ծե լով կա րծ րա տի պեր եզ դի ազ գիՇար ֆա դին կրո նի, նրա նց մեն թա լի տե տի և այլ նիշուրջ: Ուս տի ևս մեկ ան գամ դա տա պար տո ւմ եմ նմա -նօ րի նակ ֆիլ մե րի ցու ցադ րու թյու նը և կոչ եմ ա նո ւմաշխար հին թույլ չտա լու վե րոն շյալ ֆիլ մի ցու ցադ րու -թյու նը, ո րը բա ցա հայտ ա պա տե ղե կատ վու թյո ւն էեզդի նե րի վե րա բե րյալ»,- հայ տա րա րել է Ա. Թա -մոյանը:

Հի շեց նե նք, որ սեպ տեմ բե րի 9-ին Ի րա քի Քո ւր դիս -տա նի ինք նա վար մար զի Դհոկ քա ղա քո ւմ, ֆիլ մե րիփա ռա տո նի ժա մա նակ ներ կայաց վել է քո ւրդ ռե ժի սոր

Հու սեյն Հա սա նի «Սև քա մին» ֆիլ մը, ո րը իբրև թե ներ -կայաց նո ւմ է եզ դի ժո ղո վր դի ցե ղաս պա նու թյու նը ևդրա հետ ևա նք նե րը: Սա կայն ցու ցադ րու թյա նը ներ կաեզ դի նե րը բոյ կո տել են դրա ցու ցադ րու թյու նը, քա նի որֆիլ մը ներ կայաց նո ւմ է ի րա կա նու թյա նը չհա մա պա -տաս խա նող տե ղե կատ վու թյո ւն եզ դի ժո ղո վր դի մա սին,իբրև թե եզ դի ա կան հա մայն քը սպանում է « ԴԱԻՇ»ահաբեկիչներից փրկված եզ դի կա նա նց, որոնք իբր թեպղծ վել են:

« Դա չի հա մա պա տաս խա նո ւմ ի րա կա նու թյա նը,մենք՝ եզ դի նե րս, չե նք սպա նո ւմ մեր աղ ջիկ նե րին ուկա նա նց, ա մեն ինչ այդ ֆիլ մո ւմ սո ւտ է մեր ժո ղո վր դիմա սին»,- ա սել է եզ դի ակ տի վի ստ Թա լալ Հաս կա նին,ով այդ իր հայ տա րա րու թյան կա պակ ցու թյա մբ ձեռ փա -կալ վել է քրդա կան իշ խա նու թյո ւն նե րի կո ղից, ի հար կեմի շա րք բո ղոք նե րից հե տո նրան ա ռա վո տյան բաց ենթո ղել:

« Դո ւք պար զա պես բիզ նես եք ի րա կա նաց նո ւմ եզ դիժո ղո վր դի վրա»,- ա սել է եզ դի ցու ցա րար նե րից մե կը:

Դե ռևս եզ դի նե րի բոյ կո տի ժա մա նակ քր դա կան քա -րոզ չա մեքենայի « գոր ծիք նե րից» մե կը՝ « Ռու դաու» հե ռուս -տաըն կե րու թյու նը այս փաս տի շո ւրջ ևս փոր ձո ւմ էրա պա տե ղե կատ վու թյո ւն տա րա ծել, եզ դի նե րին ևս մեկան գամ ներ կայաց նե լով որ պես քր դեր, սա կայն ցու ցա րա -նե րից շա տե րը թույլ չէ ին տա լիս նրա նց տե սա ձայ նագ րե -լու, քա նի որ ի րե նց հայ տա րա րու թյո ւն նե րը բո լո րը կե ղծեն և չեն հա մա պա տաս խա նո ւմ ի րա կա նու թյա նը:

Որ պես հա վե լո ւմ, Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան«Էզդի խա նա» պաշ տո նա թեր թը հայ տա րա րո ւմ է, որեզդի ժո ղո վո ւր դը եր բեք չի սպա նել իր կա նա նց ու աղ -ջիկ նե րին, այլ ընդ հա կա ռա կը, գրե թե մեկ տաս նյա կիցավել եզդու հի ներ, ո րո նք փրկ վել են «ԻՊ» ա հա բե կիչ ների« ճի րան նե րից», ար դեն ա մու սա ցել են, դրան ցից հայտ նի -նե րից նշե նք Ա լի ի և Վիյա նի հար սա նի քը, ո րին մաս նակ -ցո ւմ է ին հա րյու րա վոր եզ դի հա սա րա կա կան գոր ծիչ ներ,և աշ խար հին ցույց տա լով, որ մե նք՝ եզ դի նե րս չե նքհանձնվել, կպայ քա րե նք և կլի նե նք կան գո ւն, որ քան էլթշնա մին փոր ձի մեզ կոտ րել: Բա ցի այս, «ԻՊ» գե րու թյու -նից փրկ ված եզ դի կա նա նց ու աղ ջիկ նե րի հա մար եզ դի -ա կան հոգ ևոր խո րհրդ ի կող մից կազ մա կե րպ վել էր այցդե պի Լա լը շ՝ եզ դի նե րի գլ խա վոր սր բա վայր:

ԵԶԴԻՆԵՐԸ ՉԵՆ ՍՊԱՆՈՒՄ ԻՐԵՆՑ ԿԱՆԱՆՑԵզդիների ազգային միության նախագահ Ազիզ Թամոյանը դատապարտում է եզդի

ժողովրդի դեմ իրականացվող ակցիաները՝ ի դեմս քուրդ ռեժիսոր Հուսեյն Հասանի «Սևքամին» ֆիլմի:

Ա ՄՆ ռազ մաօ դային ու ժե րի կող մից մի քա նի օր առաջհայ տա րա րու թյո ւն տա րած վեց Մո սու լի ա զա տա գր մանգոր ծո ղու թյո ւն նե րի նա խա պատ րա ստ ման մա սին:

Ա ՄՆ բա նա կը ա նվ տա նա գու թյան նկա տա ռո ւմ նե -րով գոր ծո ղու թյան սկս ման օր չի նշել, սա կայն ինչ -պես Ezidimedia-ն ա վե լի վաղ հա ղոր դել էր, վեր ջին նե րսշա րու նա կո ւմ են Ի րա քո ւմ մե ծաց նել ի րե նց ռազ մա կաններ կայու թյու նը: Ին չը նշա նա կո ւմ է, որ Մո սու լի ա զա -տագ րու մը սա րե րի ետ ևո ւմ չէ:

Հի շեց նե նք, որ Մո սու լը գրավ վել էր 2014թ հու նի սի

10-ին «ԻՊ» ա հա բե կիչ նե րի կող մից: Մո սու լի գրա վու -մից հե տո «ԻՊ» ա հա բե կիչ նե րը կա րճ ժամ կե տո ւմ թի -րա խա վո րե ցին եզ դի նե րին և Սին ջար շր ջա նը:

Ի ՞նչ կտա Մո սու լի ա զա տագ րու մը եզ դի նե րին Ի նչ պես Ezidimedia-ն ա վե լի վաղ տե ղե կաց րել

էր, եզ դի ա կան բա նա կի հրա մա նա տար Հեյ դար Շա շոնհան դի պել էր Ի րա քի նա խա գահ Ֆո ւադ Մա սու մի հետ:

Հան դիպ ման ըն թաց քո ւմ քն նա րկ վել էր նաև Մո սուլիա զա տագ րու մից հե տո տե ղո ւմ եզ դի նե րի ինք նա կա ռա -վա րան հար ցը:

Այն, որ Ի րա քի պե տա կա նու թյան հիմ քե րը խա րխլ -վել են հայտ նի է բո լո րին: Պե տու թյան ներ սո ւմ ինք նա -վա րու թյո ւն նե րի ստեղ ծու մը մի ա կ շա նսն է մի աս նա կանԻ րաք ու նե նա լու հա մար. Ի րա քի նա խա գա հի հա մարդա էլ պի տի պա րզ լի նի: Սա կայն արդյո ՞ք մի այն Մո սու -լո ւմ եզ դի նե րի հա մար ի նք նա կա ռա վար ման հա մա կա -րգ ստեղ ծե լով եզ դի ա կան հա րց կլո ւծ վի:

էզ դի խա նան նաև Շան գա լն ու Շե խա նն են Եզ դի ա կան հար ցի գլ խա վոր աս պեկ տը եզ դի նե րի

հա մար ան վտան գու թյան ե րաշ խիք նե րի ստեղ ծո ւմն է ևայն պի սի պայ ման նե րի ա պա հո վու մը, ո րը կա պա հով իեզ դի նե րի մշա կու թային ժա ռան գու թյան պահ պա նու -թյու նը, Շար ֆա դին կրո նի ա զատ դա վա նու մը: Մի այնՄո սու լո ւմ ինք նա կա ռա վա րո ւմ ա պա հո վե լով խն դի րնիհար կե չի լո ւծ վո ւմ:

Այս խն դիր նե րը լու ծե լու հա մար ան հրա ժե շտ է Ի րա -քյան Էզ դի խա նայի բո լոր շր ջան նե րը՝ թե՛ Շե խա նը, թե՛Շան գա լը, Թե՛ Մո սու լի եզ դի աբ նակ մա սը հա նձ նելեզդի նե րի ինք նա կա ռա վար մա նը: Հա կա ռակ դեպ քո ւմեզ դի ա կան հար ցը չի լո ւծ վո ւմ և ձնա գն դի է ֆեկ տովավե լի է մե ծա նո ւմ՝ դառ նա լով ա վե լի ու ա վե լի դժ վարլու ծե լի:

Այս տեղ ընդ ո րո ւմ հար ցադ րո ւմ նե րը հս տակ են ար -ված՝ կամ պատ մա կան Էզ դի խա նան հա նձն վո ւմ է եզդի -նե րին և նրա նց հնա րա վո րու թյո ւն է տր վո ւմ ի րե նցի րա վո ւնք նե րն ի րաց նել ինք նու րույն, կամ եզ դի նե րը վե -րա նո ւմ են: Նեյտ րալ տար բե րակ նե րն եզ դի ա կան հար -ցի դեպ քո ւմ այ լե ւս չեն աշ խա տո ւմ:

Սա շիկ Սո ւլ թա նյա ն

Դո ւք երբևէ տե սե ՞լ եք օ րի նակ լեհ-թո ւրք, ա նգ լո -սաք սոն-ռուս, հո ւն գար-հայ:

Եր ևի թե՝ ոչ (բա ցա ռու թյա մբ ծնող նե րի տար բերազ գե րից լի նե լու դեպ քո ւմ):

Հե նց նույն տրա մա բա նու թյա մբ էլ եզ դին չի կա րողլի նել քո ւրդ-եզ դի, հայ-եզ դի կամ սլա վոն-եզ դի: Խոս քըեր կէթ նի կու թյան կե ղծ մո դել ստեղ ծե լով գի տակ ցա -բար ա սի մի լա ցի այի մա սին է:

Ին սու նա կան նե րին ՊԿԿ-ն (քր դա կան բան վո րա -կան կու սակ ցու թյու նը) Հայաս տա նո ւմ մեծ նե րդ րո ւմ -

ներ էր ա նո ւմ եզ դի նե րի ինք նա գի տակ ցու թյու նը փո -խե լու նպա տա կով: Քո ւրդ-եզ դի թե զը կե ղծ թեզ է, ո րըփոր ձո ւմ է քր դե րին տալ եզ դի ա կան ար մատ ներ նպա -տակ ու նե նա լով ձու լել եզ դի նե րին: Մի նչ դեռ պատ մու -թյու նը ցույց է տվել որ եզ դի նե րի նկատ մա մբա մե նա շատ ոտնձ գու թյո ւն նե րը քր դե րն են ա րել: Թեզըհի մն ված էր լեզ վի ֆա կտ րի վրա: Մի նչ դեռ լե զո ւն ազ -գե րին նույ նաց նե լու հի մք չի տա լիս: Անգ լե րե նով խո -սող շատ ազ գեր կան, ո րո նք ի րար հետ կապ չու նեն:Այս թե զը պայ թեց Սին ջա րի եզ դի նե րի ցե ղաս պա նու -թյան ժա մա նակ, երբ քր դե րը ա հա բե կիչ նե րի հետհավա սար մեղ սա կից դար ձան եզ դի նե րի ցե ղաս պա -

նու թյան մեջ: Ե թե սահ մա նա փա կե լու լի նեմ, ա պա կա սեմ, որ

եթե քո ւրդ եզ դի թեզ ե ղել է, ե թե նույ նի սկ դրա մեջօբյեկ տի վու թյան մաս նիկ կա, այս թե զն այլևս կո րց րելէ իր կի րա ռե լի ու թյու նը՝ եզ դի ա քր դա կան հա րա բե րու -թյո ւն նե րի սր ման պատ ճա ռով, ո րով հե տև եզ դի նե րիպե տու թյո ւն ստեղ ծե լու գոր ծըն թա ցին զու գըն թացակնե րև է դառ նում, որ եզ դի նե րը քր դե րին պե տք է ինմիայն որ պես դե կոր, իսկ երբ եզ դի նե րն ու զո ւմ ենառան ձին պա հել ի րե նց ան վտ նա գու թյու նը նրա նքդառ նո ւմ են ա հա բե կիչ ներ: Քր դե րը ա րգե լո ւմ ենիրենց տա րա ծք նե րո ւմ բարձ րաց նել եզ դի ա կան դրոշը:

Մեր ձա վոր Ար ևել քի քրիս տո նյա նե րին ան հրա ժե շտէ ա ջակ ցել սե փա կան ինք նա վար շր ջան նե րի ստե ղծ -ման գոր ծո ւմ, նշել են Վա շի նգ տո նո ւմ ան ցնո ղ՝ Մեր -ձա վոր Ար ևել քո ւմ քրիս տո նյա նե րի պա շտ պա նու թյա ննու ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րի կան խար գել մա նը նվիր վածհա մա ժո ղո վի մաս նա կից նե րը: Կո նգ րե սա կան ՋեֆՖոր թեն բե րի ի խոս քով, ստե ղծ ված ի րա վի ճա կո ւմ դատա րա ծա շր ջա նո ւմ քրիս տո նյա հա մայնք նե րի գոյա -տևման մի ակ հնա րա վո րու թյո ւնն է.

«Ա ռա ջին հեր թին խոս քը գնո ւմ է Ի րա քո ւմ նորշրջանի ստե ղծ մա նը, ո րի հետ հա մա ձայն են նաևԻրա քի իշխա նու թյո ւն նե րը: Այդ շր ջա նո ւմ քրիս տո նյա -նե րն ու եզ դի նե րը բար գա վա ճե լու հնա րա վո րու թյո ւնկու նե նան»:

Ֆոր թեն բե րի ի խոս քով, դա թույլ կտա նաև քրիս -տո նյա հա մայնք նե րին հաս ցե ա գր ված օգ նու թյո ւնհատ կաց նել մի ջազ գային կա ռույց նե րի և պե տու թյո ւն -նե րի կող մից: Կո նգ րե սա կա նի կար ծի քով, ԴԱԵՇ-իկող մից ցե ղաս պա նու թյան են թա րկ ված քրիս տո նյա -ները պե տք է օգ նու թյո ւն ստա նա լու ա ռաջ նա հեր թու -թյո ւն ու նե նան: Կո նգ րե սա կան Ան նա Է շո ւն խո սե լովՄեր ձա վոր Ար ևել քի քրիս տո նյա հա մայնք նե րի մա սինընդ գծել է, որ իր հա մար դա նաև կար ևոր ան ձնա կանհա րց է.

«Իմ ըն տա նի քի ան դամ նե րը փախ չել է ին, քա նի որնրա նց կյան քին վտա նգ էր սպառ նո ւմ, ո րով հե տև

նրանք քրիս տո նյա է ին»: Ա նդ րա դառ նա լով ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րի կան -

խար գել ման կար ևո րու թյա նը, Ա մե րի կայի հայ դա տիհա նձ նա խմ բի ներ կայա ցու ցիչ Աի դա Դե մեյա նն ընդ -գծել է, որ 20-րդ դա րի ա ռա ջի ն՝ Հայոց ցե ղաս պա նու -թյան ճա նաչ ման դեպ քո ւմ դրան հա ջոր դածցե ղաս պա նու թյո ւն նե րից մի գու ցե հնա րա վոր լի ներխու սա փեր: Դե մեյա նի խոս քով, Մի ա ցյալ Նա հա նգ -ներն այս հար ցո ւմ կար ևոր դեր ու նի.

« Մի ա ցյալ Նա հա նգ նե րի շա հե րից է բխո ւմ, որ -պեսզի ա մե րի կյան դի վա նա գետ նե րը հա մո զեն Թո ւր -քի ային ճա նա չել Հայոց ցե ղաս պա նու թյու նը, ո րը թույլկտա բա րե լա վել հայ-թո ւր քա կան հա րա բե րու թյո ւն -ները»:

Հայոց ցե ղաս պա նու թյան մա սին իր ե լույ թո ւմ հի շա -տա կել էր նաև Կո նգ րե սի հայ-ա մե րի կյան բա րե կա մու -թյան խմ բի ան դամ, կո նգ րե սա կան Դեյվ Թրո թը: Նրախոս քով, որ պես Կո նգ րե սի ան դամ ա ռա ջին այ ցը նաորո շել էր Հայաս տան կա տա րե լ՝ Հայոց ցե ղաս պա նու -թյան 100-րդ տա րե լի ցին նվիր ված մի ջո ցա ռո ւմ նե րինմաս նակ ցե լու նպա տա կով: Ծի ծեռ նա կա բեր դո ւմ ա մե -րի կյան պատ վի րա կու թյան առջև նս տած էր ռու սա կանպատ վի րա կու թյու նը և շատ ցո ւրտ ու ան ձր ևոտ էր,պատ մո ւմ էր Թրո թը.

« Ռո ւս նե րը, Պու տի նը հե նց մեր առջև է ին նս տած,և ռո ւս նե րին ծած կոց ներ բե րե ցին, իսկ ա մե րի կա ցի նե -

րին ծած կոց ներ չբե րե ցին: Գի տե ՞ք ին չու, ո րով հե տևսե նա տոր ե ղած ժա մա նակ Օ բա ման ճա նա չել էրՀայոց ցե ղաս պա նու թյու նը, իսկ նա խա գա հի պաշ տո -նին նա ո րո շեց չօգ տա գոր ծել այդ բա ռը՝ Թո ւր քի այինչնյար դայ նաց նե լու հա մար»:

Կո նգ րե սա կա նի կար ծի քով, Մի ա ցյալ Նա հա նգ նե -րին ան հրա ժե շտ է ճա նա չել տե ղի ու նե ցա ծը, քա նի որցե ղաս պա նու թյո ւնն ան հրա ժե շտ է ցե ղաս պա նու թյո ւնան վա նել:

Ամերիկայի Ձայն, Արման Թարջիմանյան

ՄԵՐձԱՎՈՐ ԱՐԵՒԵԼՔԻ ՔՐԻՍտՈՆՅԱՆԵՐԻՆԻՆՔՆԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ Է ԱՆՀՐԱժԵՇտ

ՄՈ ՍՈՒ ԼԻ Ա ԶԱ տԱԳ ՐՈ ՒՄՆ ՈՐ ՊԵՍ ԵԶ ԴԻ Ա ԿԱՆ ՀԱՐ ՑԻ ԼՈ Ւծ ՄԱՆ ԲԱ ՆԱ ԼԻ

«ՔՈ ՒՐԴ-ԵԶ ԴԻ» ԹԵ ԶԸ ԿԵ ղծ ԹԵԶ Է

ԱՄՆ, Նեբրասկա, Լինքոլն քաղաք Կոնգրեսական Ջ. Ֆորթենբերին եզդիների Նոր տարվատոնակատարությանը

- Նախ կցան կա նայի նք մեր խո րին շնոր հա կա լու -թյո ւնն հայտ նել ձեզ մեր հար ցե րին պա տաս խա նե լուհա մար: Կարո՞ղ եք մի փոքր ներ կայաց նել մեր ըն թեր -ցո ղին, թե ինչ պե ս ստաց վեց, որ ստե ղծ վեց Է զիդ խա -նայի դրո շը, ով քե ՞ր էին հե ղի նակ նե րը և ին՞չ էխո րհր դան շո ւմ այն:

- Ի հար կե, Էզ դի խա նայի դրո շը ստե ղծ վեց Ի րա քո ւմմեր պատ մա կան հո ղե րի վրա մեր եզ դի ժո ղո վր դի ցե ղաս -պա նու թյան ի րա գո րծ ման պա հից հե տո (քա նի որ դեռևսշա րու նակ վո ւմ է այդ ցե ղաս պա նու թյու նը) ու ղիղ մեկ ա միսան ց 2014 թվա կա նի սեպ տեմ բե րի 4-ին: Այդ ժա մա նակար դեն իսկ գոյու թյո ւն ու նե ին ո րոշ եզ դի ա կան ինք նա պա -շտ պա նա կան խմ բեր և այդ խմ բե րի ղե կա վար նե րը խոր -հո ւրդ կազ մե ցին և Շար ֆա դի նի սր բա տե ղի ո ւմ ո րո շո ւմկայաց րե ցին ստեղ ծե լու մի դրոշ, ո րը իր մեջ կկրի նաև մերժո ղո վր դի ցա վն ու վիշ տը, այն կլի նի Էզ դի խա նայի դրոշ ևբո լո րը կպայ քա րեն այդ դրո շի ներ քո՝ հա նուն Էզ դի խա -նայի ա զա տա գր ման: Այդ ժա մա նակ էլ «Շան գա լիպաշտպա նու թյան ու ժեր»-ի (այժմ՝ Էզ դի խա նայի պա շտ -պա նու թյան ու ժեր) հրա մա նա տար ու ղե կա վար պա րոնՀեյ դար Շա շոն և այլ հրա մա նա տար ներ ու մար տիկ ներայդ ժա մա նակ քն նար կե ցին ու մի շա րք դրոշ ներ ստեղ ծե -ցին և այդ բո լո րից ընտր վեց մեր դրո շի այս ձևը: Այ սինքնդրո շը ստե ղծ վեց եզ դի մար տիկ նե րի կող մից, նրա նցվերա հս կո ղու թյան ներ քո, մի ա ժա մա նակ մեկ նա բա նե լովդրո շը, ա սա ցին, որ դրո շի վրա գտն վող կար միր գույ նըխո րհր դան շո ւմ է եզ դի ժո ղո վր դի զա վակ նե րի թափ վածա րյու նը, սպի տա կը՝ երկ նային մաք րու թյու նը, հրեշ տա -կային պար զու թյու նը, դե բնա կա նա բար ար ևը մա րմ նա -վո րո ւմ է մեր հա վատ քը, այն է, որ մե նք խո նա րհ վո ւմ ենքԱստ ծո ստեղ ծած կյան քի հիմ նա կան աղ բյո ւր հան դի սա -ցող ար ևին: Ի հար կե այ սօր շատ եզ դի ներ մա րտն չո ւմ ենմի շա րք այլ ջո կատ նե րո ւմ, սա կայն բո լո րն էլ ըն դու նո ւմ ենայս դրո շը, բո լո րը այն տես նո ւմ են իբրև իրե նց դրոշ: Այսդրո շը իր մեջ կրո ւմ է մեր եզ դի նա հա տա կյալ նե րի թափ -ված ա րյու նը (ար դեն 74-րդ ան գամ): Այս դրո շը ստե ղծ վելէ ներ կայաց նե լու մեր ժո ղո վր դի ցա վը և մեր վճ ռա կա նու -թյու նը ա զա տագ րե լու մեր Էզ դի խանա հայ րե նի քը, դառ -նա լով ա զատ և ինք նու րույն: Բո լո րը ըն դու նո ւմ են այսգա ղա փա րը, քա նի որ այն կապ ված չէ որևէ այլ քա ղա քա -կան մա րմ նի հետ: Մե նք էլ պար տա վոր ենք ըն դու նե լու ևսր բու թյա մբ պա շտ պա նե լու դրո շը, քան զի այն մեր հե րոսմար տիկ նե րի ձեռ քե րով է հիմ նա դր վել, այն մար տիկ նե րի,ոք վեր ար դեն եր կու տարի է թշ նա մու դեմ ան զի ջո ւմպայքա ր են մղում, հա նո ւն մեր ժո ղո վր դի փր կու թյան ուհա նո ւն Էզ դի խա նայի ազա տա գր ման:

- Քա նի որ խո սք գնաց եզ դի մար տիկ նե րի մա սին,

ուս տի որ քա ՞ն եզ դի է այժմ մա րտն չո ւմ հա նո ւն Էզ դի -խանայի:

- Եզ դի մար տիկ նե րը բնա կա նա բար բո լո րը Եզ դի ան -վան հա մար են պայ քա րո ւմ, «Էզ դի խա նայի պա շտ պա նու -թյան ու ժեր»-ի մար տիկ նե րի թի վը ար դեն գե րա զան ցո ւմէ ութ հա զա րը և այժմ էլ մոտ եր կու տաս նյակ հա զարեզդի ներ պատ րա ստ են և սպա սո ւմ են ան դա մա գր վե լուԷզ դի խա նայի պա շտ պա նու թյան ու ժե րի շար քե րը: Քա նիոր այժմ ու ժե րի կազ մո ւմ մա րտն չող ութ հա զար եզ դիմար տիկ նե րին է դե ռևս կա րո ղա նո ւմ պա հել, ուս տի երբայն ու նե նա հա մա պա տաս խան ֆի նան սա կան հնա րա վո -րու թյո ւն ներ նրա նց նույն պես կնդգր կի իր շար քե րը: Ճիշտէ այ սօր շատ եզ դի մար տիկ ներ նաև մա րտն չո ւմ են այլուժե րո ւմ՝ ի դե մս « Շան գա լի պա շտ պա նու թյան մի ա վո -րում»-ի ու « փեշ մեր գայի», սա կայն այդ բո լոր եզ դի մար -տիկ նե րի նպա տա կն է ա զա տագ րե լու Էզ դի խա նան՝ այնդա րձ նե լով ա զատ և ինք նու րույն:

- Դո ւք նշե ցիք, որ ո րոշ եզ դի մար տիկ ներ այ սօր մա -րտն չո ւմ են մի շա րք այլ կու սակ ցա կան ու ժե րո ւմ, այ -սինքն դո ւրս է գա լիս այն, որ երբ այդ նույնկու սակ ցու թյո ւն նե րը, ո րո նք պն դո ւմ են իբրև թե ի րենքեն ա զա տագ րո ւմ վե րոն շյալ տա րա ծք նե րը, սա կայնիրականում եզ դի նե րն են մա րտն չո ւմ դրա հա մար,ճի՞շտ եմ ձեզ հաս կա ցել:

- Ի հար կե, այդ կու սակ ցու թյո ւն նե րը ի րե նց քա ղա քա -կան շա հն են ա ռաջ բե րո ւմ և փոր ձո ւմ են եզ դի նե րինկրկին խա բե ու թյա մբ ի րեն ցով ա նել, սա կայն եզ դի նե րըայ սօր այդ նույն ի րե նց ու ժե րո ւմ պայ քա րո ւմ են հա նո ւնեզ դի նե րի փր կու թյան ու Էզ դի խա նայի ա զա տա գր ման այլոչ թե հա նո ւն ի րե նց քա ղա քա կան դրո շի կամ շա հե րի:Նրա նք պայ քա րո ւմ են ա զա տագ րե լու Շան գա լը, քա նի որի րե նք ան ձա մբ տե սան թե ինչ կա տար վեց և թե ինչ պեսեզ դի ժո ղո վո ւր դը 2014 թվա կա նի օ գոս տո սի 3-ին մնացմի այ նակ ու ան պա շտ պան, նրա նք տե սան, որ բա ցիեզդի նե րից ոչ ոք ի րե նց չի պա շտ պա նի:

- Ո ր՞ն է եզ դի ժո ղո վր դի ա պա գայի ձեր տես լա կանը:- Նախ մե նք՝ ե զդի նե րս այս ցե ղաս պա նու թյու նից

պետք է դա սեր քա ղե նք, քա նի որ սա ա ռա ջի նը չէ, մերնախ նի նե րի նկատ մա մբ 73 ան գամ ցե ղաս պա նու թյո ւն էի րա գո րծ վե լ՝ մե նք չէ ի նք տե սել, սա կայն այս 74-ր դը մերաչ քե րը բա ցեց: Այդ ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րի ար դյուն քո ւմեզ դի ժո ղո վո ւր դը ի րա րից բա ժան վել էր, հեռ վա ցել, բացերբ իրա գո րծ վեց այս ցե ղաս պա նու թյու նը աշ խար հի բո -լոր եզ դի նե րը մի ա վոր վե ցին, բո լո րը այ սօր նմա նօ րի նակգի տա տեխ նի կա կան զար գաց վա ծու թյան ժա մա նա կա -շրջա նո ւմ ար դեն կա րո ղա նո ւմ են մի ա սին գոր ծել: Եզ դինէլ ի րա վո ւնք ու նի ինչ պես մեկ այլ ազգ՝ իր կրո նով հան -

դերձ, ու նե նա իր հայ րե նի քը, ինչ պես Ի րա քո ւմ, Սի րի -այում, այն պես էլ Թո ւր քի այո ւմ, քա նի որ սրի մի ջո ցով մեզփոր ձել են հե ռաց նել մեր ակ նո ւնք նե րից: Ի հար կե ես կա -րող եմ ա սել, որ Ի րա քո ւմ մեր եզ դի նե րը այ սօր ի րե նցհույսը կա պո ւմ են Կով կա սո ւմ, Եվ րո պայում գտն վող իրազ գա կից նե րի հետ, իսկ մե նք էլ պար տա վոր ենք դառ -նա լ մեկ մի աս նու թյո ւն, ոչ թե խոս քով, այլ գոր ծով, ո րով -հե տև մի այն այդ ճա նա պար հով մե նք կհաս նե նք մերու զած ար դյո ւն քին:

- Եվ վեր ջո ւմ, որ՞ն է ձեր խոր հո ւր դը կամ խնդ րան -քը մեր ըն թեր ցող նե րին:

- Իմ խնդ րա նքն է բո լոր եզ դի նե րին, ի դե մս այն եզ դի -նե րի, ոք վեր այ սօր ներ կայաց նո ւմ են եզ դի նե րի շա հե րը,թող ար թո ւն լի նեն ու հաս կա նան թե ինչ պի սի խա ղեր ենխա ղա ցել են եզ դի նե րի նկատ մա մբ: Բա ցի այդ իմ խոր -հո ւրդն է այն եզ դի նե րին, ո րո նք այ սօր հան դի պո ւմ են միշա րք երկր նե րի պե տա կան մար մին նե րի ներ կայա ցու ցիչ -նե րի հետ և ներ կայաց նո ւմ են մեկ այլ քա ղա քա կանմարմ նի շա հե րը, թող մի պահ կա նգ առ նեն ու մտա ծեն,թե ինչ կա տար վեց եզ դի նե րի նկատ մա մբ, թող ի րե նց այդնույն ջան քե րը օգ տա գոր ծեն ի րե նց ժո ղո վր դի շա հի հա -մար, քա նի որ նրա նք ու նեն այդ հնա րա վո րու թյո ւն նե րը:Ես իմ խո րին շնոր հա կա լու թյո ւնն եմ հայտ նո ւմ «Էզ դի խա -նա» պաշ տո նա թեր թին կար ևոր խն դիր ներ ար ծար ծե լուու ժո ղո վր դին ճի շտ տե ղե կատ վու թյո ւն հա ղոր դե լու կա -պակ ցու թյա մբ, մե նք ձեզ նով հպա րտ ենք, և կեց ցե՜ Էզ դի -խա նան, կեց ցե՜ եզ դի ժո ղո վո ւր դը, և մե նք ա մեն պա հինպատ րա ստ ենք կա նգ նե լու մեր եզ դի ժո ղո վր դի հա մարմեր ա րյու նով, մեր հնա րա վո րու թյո ւն նե րով, մեր կյան քով:

Հարցազրույցը վարեց՝ Խ. Հաջոյանը

ՀԱՆՈՒՆ ԵԶԴԻՆԵՐԻ ՓՐԿՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ԷԶԴԻԽԱՆԱՅԻ ԱԶԱտԱԳՐՄԱՆ,ԱՅԼ ՈՉ ԹԵ ՀԱՆՈՒՆ ՈՐՈՇ ՔԱղԱՔԱԿԱՆ ՈՒժԵՐԻ ՇԱՀԵՐԻ

SHAMSHYAN.com-ը օգոստոսի 2-ին տեղեկություն էրհրապարակել Կոտայքի մարզի Արզնիի ձորում տեղիունեցած ողբերգական դեպքի մասին, երբ Կոտայքիմարզի Կոտայք գյուղի բնակիչ, 52-ամյա ԱլյազԻբրահիմյանը Արզնիի ձորում կնոջ ծնունդը նշելուժամանակ լողանալու նպատակով ցատկել էր Հրազդանգետը, սակայն ջրահեղձ էր եղել: Ինչպես հայտնում էֆոտոլրագրող Գագիկ Շամշյանը, նրան ճանաչողներընշում էին, որ նա շրջապատում համարվում էր լավ ուբարի անձնավորություն և նա եզդիների հոգևորկաստայից էր (շեխ): Ինչպես ավելի վաղ դեպքի վայրիցհայտնել էր ֆոտոլրագրողը, օգոստոսի 2-ինողբերգական դեպք էր տեղի ունեցել Կոտայքի մարզում:Ժամը 18:40-ի սահմաններում Արտակարգ իրա -վիճակների նախարարության փրկարար ծա ռայու թյանօպերատիվ կառավարման կենտրոն ահազանգ էրստացվել, որ Արզնի ձորում՝ ԽՍՀՄ տարիներից գործող«Լեչկամիսիայի» հարակից Հրազդան գետում

քաղաքացի է ջրահեղձ եղել: Օպերատիվորեն ժամանելէր Կոտայքի մարզային փրկարարական վարչությանԱբովյանի հրշեջ-փրկարարական ջոկատը՝ 1 մարտա -կան հաշվարկով՝ ջոկատի հրամանատար ՋիվանՄխիթարյանի գլխավորությամբ: Ժամանել էր նաևոստիկանության Բյուրեղավանի բաժանմունքիօպերատիվ խումբը՝ բաժանմունքի պետ ԱլիկԳրիգորյանի գլխա վորությամբ: Քանի որ ջրահեղձ եղածքաղաքացուն փրկարարները չէին կարողացել դուրսբերել, անհրաժեշտություն էր եղել ջրասուզակի. դեպքիվայր էր ժամանել Սևանի ջրասուզակը, ով կարճժամանակում կարողացել էր դուրս բերել ջրահեղձ եղածքաղաքացու դին: Բյուրեղավանի ոստիկանները տեղումպարզել էին, որ ջրահեղձ եղած քաղաքացին Կոտայքիմարզի Կոտայք գյուղի բնակիչ, 52-ամյա ԱլյազԻբրահիմյանն էր: Դեպքի վայրում հավաքվածներըֆոտոլրագրողին ասում էին, որ ջրահեղձ եղածքաղաքացին ընտանիքի անդամների հետ նշելիս է եղել

կնոջ ծնունդը և լողանալու նպատակով ցատկ էրկատարել դեպի գետը և չկարողանալով դուրս գալ՝տեղի էր ունեցել ողբերգությունը: Ծանուցում.Ենթադրյալ հանցանքի մեջ կասկածվողը կամմեղադրվողը համարվում է անմեղ, քանի դեռ նրամեղավորությունն ապացուցված չէ ՀՀ քրեականդատավարության օրենսգրքով սահմանված կարգով`դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

shamshyan.com

ԱՐԶՆԻԻ ձՈՐՈՒՄ ԿՆՈջ ծՆՈՒՆԴԻՆ ջՐԱՀԵղձ ԵղԱծՔԱղԱՔԱՑԻՆ ԵԶԴԻ ՀՈԳԵՎՈՐ ԷՐ (ՇԵՅԽ)

ձեզ ենք ներ կայաց նո ւմ Գեր մա նի այո ւմ «Էզ դի խա նայի տո ւն Դո րթ մո ւն դո ւմ» եզ դի ա կանկազ մա կեր պու թյան հա մա հիմ նա դիր, եզ դի հա սա րա կա կան գոր ծիչ, Էզ դի խա նայի գե րա գույնխո րհր դի ան դամ Ա լի Բո զոյի «Էզ դի խա նա» պաշ տո նա թեր թին տված հար ցազ րույ ցը:

1Hebû, t’inebû merivekî k’esîv hebû. Ev merivê k’esîv

bal me’sîgir dive bark’êþpiþtök’êþ. Herr’o çendme’sîya qazincdike, tîne mal, bi wê yekê ew û jina wîdidebirin.

Carekê jî me’sîgir me’sîkî bedew digre, didepiþtök’êþê xwe, wekî xweyke. Xwexa jî careke dinêdik’eve avê. Ev piþtök’êþ, ber kevîya ç’em r’ûniþtî,dîna xwe dide wî me’sîyê bedew û difikire: “Ya Xwedê,ev jî yekî mînanî me r’öh’bere, tö hila bêje- mînanîme dê-bavê wî jî hene, ij dinê baþerdike, þabûnê yanÿþê t’exmîndike, yan na?…” Hima wexta vê fikir-mîþbûnê, me’sî dik’êlime:

-Bibihê,- divêje,- merivê bira. Min t’ev hevalê xwenav p’êlê ç’êmda dilîst. Min þabûna xwe bîrkir û ez k’e-time t’or’a me’sîgir. Niha, k’î zane, dê-bavê min min di-ger’in û digrîn, niha hevalê min melûlbûne.

Ez jî, divînî, çawa dizêrim, bîna min avê der diç’ike.Dixwezim- careke din paþda her’im, bijîm û wê ava sarû zelalda bilîzim, isa dixwezim, isa dixwezim…

Were gönê xwe min bîne, min azake, berde, berdeher’im…

Bi dengê nimiz, ze’f nimiz- bi vekirin-dadana devê ç’i-labûyî, wa digot. Gönê vî piþtök’êþ pêtê, digre, paþdadavêje ç’êm.

-Her’e, me’sîê r’ind, bira dê-bavê te negrîn, bira

hevalê te berxwenek’evin. Her’e, bijî û t’ev wan bilîze.Me’sîgir ser piþtök’êþ berk’ hêrsdik’eve.

- Lo hemeq,- divêje,- vira ez avêda þildivim, me’sîyadigrim, tö digrî, cefê min davêjî avê?… De her’e,bice’me, idî ber ç’e’vê min ney xanê, tö idî piþtök’êþêmin nînî, her’e birçîna bimire. T’orpe jî dêst digre ûver’êdike.

-Niha ez k’öda her’im, çawa bikim, çawa bijîm?… Ûk’esîv met’elmayî-melûl û destevala vedger’e berva mal.

2Wexta vê fikirmîþbûna melûl r’êva r’e’wirekî

r’engê merivadaç’êlekeke bedew ber, dertê pêþîê.-R’oja te xêr, birango, ew çima xalifîy, çi difikirî?

R’e’wir dipirse. Ê k’esîv serhatîya xwe gilîdike, k’açawa niha bêþöxöl, bêç’are maye û nizane, k’a ew û jinaxwe çawa gere yole her’in.

-Bibihê,- xêrxazo,- ezê vê ç’êleka doþanî bi we’dê sêsala bidme te. H’err’o ewqa þîr wê bide, wekî tö û jinkaxwe t’êr bixön, bidebirin. Hima sê sal xitimbûn, hima wêþevê ez bêm, ezê pirsa te bikim. H’erke we cava pirsê minda, bira ç’êleka min ter’a bimîne, yan na- hûn herdö jîxölamê minin, ez we bivim, ez çi bixwezxim, ezê bikim.Qayîlî?

“Tiþtek, wekî bêy wê jî emê birçîna bimirin,- êk’esîv difikire,- ezê ç’êlekê bivim, emê van hersê salabidebirin, h’etanî sê sal jî t’emamdivin, Xwedê r’e’me.Cîkî derîk wê veve, yan divek em cavê hima bidin, k’îzane”.

-Qayîlim,- divêje û ç’êlekê dide ber xwe, dive mal. 3

Sê sala didoþin, gotina te dixön, didebirin. Ne jît’exmîndikin, k’a sê sal çawa derbazbûn, û ew r’ojak’ivþkirî pêr’a digihîje, wekî r’e’wir wê þevê gere bê.Jin û mêr berî r’o her’e ava, melûl ber dêrî r’ûdinên ûdifikirin, k’a cava r’e’wir çi bidin, yan, k’î zane, ewêçi bipirse: k’î fikra r’e’wir bizanve?

-Awa çi wê derê, çaxê meriv r’e’wirr’a þöxöl bigre,r’e’wirr’a bik’eve nav heq-h’esava, ij r’e’wir qencîê qe-bûlke… bi r’ahiþtina k’eserê, jin û mêr p’oþmandibûn,lê ya bûyî bibû, idî ç’are t’inebû. Lê þeva sawk’êþîê idîpêr’a digihîþt. Vî çaxî cahilekî nenasî bedew nêzîkîwan dive.

-Ÿvara we xêr,- divêje,- merivekî r’êwîme: te’rîdik’eve e’rdê, ez jî westyayîme, hûn îþev mêvana malaxweda qebûlnakin?

-Çima na, r’êwîyê bira, mêvan mêvanê Xwedêye. Lêîþev bal me bi qezîaye. Me ij r’e’wir ç’êlekek k’ir’îyeû bi þertekî, wekî em sê sala bidoþin, bixön, sê salaþönda bê, pirsê me bike: h’erke em cavê bidin, ç’êlekê

mer’a bimîne, yanê na- em hêsîrê wîne. Niha we’dexitimîye, îþev gere bê, em jî nizanin, k’a em çi cavêbidin. Niha çi bîne serê megönek’ar emin, divek zîanêbide te jî.

-Tiþte nake, hûn li k’ö- li wira jî ez,- ê xerîv di-vêje. Qayîldivin: mêvan dimîne.

-Niþkêva nîvê þevê derî dike r’inger’ing.-K’îye?-R’e’wire. Hatime, wekî hatime, de cavê bidin. Jin

û mêr tirsa zarîdivin, cîda divine r’ösas.-Netirsin, ezê dewsa we cavê bidim,- mêvanê cahil

divêje û diçe berva dêrî.-Hatime,- piþ dêrîva r’e’wir divêje.-Ij k’ö hatî?-Kevîya be’rêye din.- Pê çi hatî?-Min mixmixka t’opal zînkirîye, lê siyarbûme, ha-

time.- Dêmek be’r ç’ûç’ike.-Teyr nikare ij kevîkê bifir’e kevîya din.-Dêmek teyr cûcûk bûye.-Çi cûcûk, sîya p’er’- baska þeher dadida.-Dêmek þeher ze’f ç’ûke.-Çi ç’ûk, k’êvrûþk ij p’er’ekî nagihîje ê din.-Dêmek k’êvrûþk têjike.-Çi têjik: p’ostê wê wê bive k’örkê merivekî, lo-

k’öm û çarix jî pêr’a.-Dêmek meriv h’acûc-macûce.-Çi h’acûc-macûc: serçoka wî teyr bangde, deng

nagihîje göha.-Dêmek ker’e.-Çi ker’: ç’îyê wekî xezal biç’êre, ewê bibihê. R’e’wir

zarîdive, met’elmayî dimîne: t’exmîndike, wekîhöndör’da qewateke aqil, xört, alt’nekirinê heye. Idînizane- çi bêje, ker’e-ker’ vedik’þe, te’rîya þevêda in-dadive. Evana ij cîyê mirî paþda tên, þadivin, dinîyadive dinîa wan. Pêr’a jî siva xêr r’onkayîdive, û mêvanêcahil r’adive, divêje xatirê we, wekî r’iya xwebiqedîne.

-Em nahêlin, qet nahêlin,- jin û mêr r’îya wîdibir’in,- te e’mirê me xilazkir, bêje- em çawa binqecîya te derên?

- Na, tiþtê nebûyînêye, gere ez r’îya xwe biqedînim.- De, barê navê xwe bêje, h’erke qencîya te indave, û

em nikarvin bin qencîya te derên, barê em bizanvin, k’adöa’ k’ê dikin…

-Qencîyê bike û hima bavêje avê, deya naçe. Ez himaew me’sîyê zar-zimanim, e’mirê k’îjanî te hêwiþand...,yê nenas divêje û ber ç’e’vê jinê û mêr betavedive.

Ij 16,17, 18-ê meha îlonê bi t’eþkîlkirina mozexanaHovhannês T’ûmanyan û bi alîk’arîya wezîretamedenyetê ya Cimhorîyeta Ermenîstanê hate der-bazkirin fêstîval-pêþbirka hikîyata, navê kîjanê "Ijezmana sê sêv hatine xarê"-ye, kîjan hatibû pêþkêþki-rina 25-salîya serxwebûna Cimhuryeta Ermenîstanê.Fêstîval hate derbaskirin mozexana H. T’ûmanyanda ûgilîkirina beþdarvana dibhîstin û qîmet dikirinjûrîya, k’îjan çawa ij wezîreta medenyetê bûn, usajîxwendî û nivîsk’arê ermenîaye t’aybet bûn. Gereka bêgotin, ku wek salê derbasbûyî, vê salêjî beþdarbûmiletê ÿzdî- bi saya serê T’ifaqa Ÿzdîaye Miletîyê. Ijalîyê miletê ÿzdî beþdar bû Sêvê H’acoyana 7 salî, ewêbeþdarvanar’a gilîkir h’ikîyata ÿzdîaye cime’tê, navêk’îjanê Xeysete. Wer’a bidin naskirin, ku Sêvê zarokahunurmendê ÿzdîayî miletyê nav û deng Hamîk T’emoy-ane. Sêva Hamîk bi serfinyazî û ze’f delal gilîkir- îz-bata k’îjanê çepkê gur’ bûn axirîya hikîyat gilîkirinawê. "Ez xwaxa ÿzdîme, ez gelek h’iz dikim zimanê me ûgelekî þa divim, wexta divînim, ku dê bavê min, nefer

giþt çawa mir’a þadivin. Bi wê ez serwext divim, wekîez gereka hê gelekî hînvim",- got Sêvê. Li axirîya fêstî-valê, Sêva Hamîk hate r’ewakirin bi mêdala nivîsk’arêermenîayî nav û deng H. T’ûmanyan û usajî bi þe’de-ne’mê- k’îjanêda hatye nivîsandin, ku tê dayîn ji bonaSêvê H’acoyan, ku xweydike zimanê xwe yê dayîkê, usajîbi delalî gilîkirina h’ikyata xwe. Serwêra mozexana H.T’ûmanyan Narînê T’ûxîkyan usajî r’azixîya xwe da jibona h’ertim hazirîya û bi t’aybet beþdarbûna miletêÿzdî li fêstîvalêda, ku h’ersal bi serfinyaz beþdardi-vin û bîr nakin e’rf e’detê xwe kevnar. "Nêta vê fêstî-valêye, ku nayêne bîrkirin zaravê cime’tê, çimik miletêermenî r’aste heye zimanê wî wek ermenî yê rismî, lêusajî nava gele þehera û gunda hene gele zarav, lê belê,ew nayêne bîrkirin, çimik nava beþdarvana hene usajîij alîyê miletê biç’ûk yê Cimhuryeta Ermenîstanê. Embi vê fêstîvalê alîk’ar divin, ku em h’emû hev baþ nasbikin, çimik em welatekîda dimînin û gereka hê hev baþnas bikin û usajî bîr nekin zimanê dê",- got NarînêT’ûxîkyan.

"IJ E’ZMANA SÊ SÊV HATINE XARÊ" FÊSTÎVAL-PÊÞBIRK

Hovhannês T’ûmanyan(1869-1923)

ME’SÎÊ ZAR