FİİLİMSİ

Neler İşleyeceğiz?Fiilimsi Nedir?

Fiilimsiler Görevine Göre Kaça Ayrılır?

İsim Fiil Nedir?

Sıfat Fiil Nedir?

Zarf Fiil Nedir?

FĠĠLĠMSĠ (EYLEMSĠ)

Kökü fiil olduğu halde, çeşitli ekler alarak, cümlede isim, sıfat, zarf olarak kullanılan sözcüklerdir.

Fiil gibi çekimlenemezler. Kip ve kişi eki almazlar.

Yan cümle kurarlar.

Eylem anlamını tamamen yitirmezler.İsim çekim eklerini alabilirler.

Olumsuzluk eki alabilirler: çalışmama-n-ınzarar-ı gibi.

FİİLİMSİLER

İSİM-FİİL

SIFAT-FİİL

ZARF-FİİL

FĠĠLĠMSĠLER GÖREVLERĠNE GÖRE

ÜÇE AYRILIR:

1) ĠSĠM-FĠĠL (ADEYLEM)

Eylem kök ya da gövdelerine –me,-

mek,-iş ekleriyle türetilen eylem anlamlı

adlardır.

İSİM-FİİLLER

-MA

-IŞ

-MAK

• Voleybol oynamayı severim.

• Kimi zaman düşün-mek-ten korkarız.

• Onun gülüşüne sinir oluyorlardı

• Okulların açıl-ış-ı ertelendi.

ÖRNEKLER

ÖRNEKLER

• Eve ekmekle tuz götür-me-yi böyle

havalarda öğrendim.

• Düşmesiyle kalkması bir oldu.

• Kaçış planını iyi yapmalıyız.

• Yürümek insanı rahatlatıyor.

Not: Bazı isim-fiiller, fiilimsi özelliğini kaybedip, kalıcı isim oluşturabilirler.

• Sarmaya bayılırım.

• Kazmaları alıp, yola çıkalım.

• Yazma eserler pahalı oluyor.

• Ekmek parası için çalışıyor.

• Denemeye kaç öğrenci girdi.

• Dondurma yere düştü.

Not: Olumsuzluk eki ile “-me,-ma” isim-fiil ekini karıştırmamak gerekir.

• Gelme dedim, geldi. (-me olumsuzluk eki.)

• Gelmemesi beni sevindirdi. (1.si: olumsuzluk eki, 2.si: isim-fiil eki)

2) SIFAT-FĠĠL (ORTAÇ)

Fiil soylu sözcüklerin sonuna –an,-ası,-

mez,-ar,-dik,-ecek,-miş ekleri getirilmek

suretiyle yapılır.Sıfat-Fiil Ekleri genellikle

sıfat tamlaması kurar.

SIFAT-FİLLER

-AN

-ASI

-MEZ

-AR

-DİK

-ECEK

-MİŞ

ÖRNEKLER

• Görünen köy kılavuz istemez.

• Yıkılası virane bizi perişan etti.

• Ne bitmez çilemiz varmış.

• İşe yarar bir tornavida bulamadım.

• Tanıdık simalar görünmez oldu.

• Gelecek günlerin ne getireceği belli olmaz.

• Ölmüş eşek kurttan korkmaz.

• Hürriyeti yaz-an eller diz-en eller.

• Koş-ar adımlarla yürüdük.

ÖRNEKLER

Not: “-r, -ecek, -miş, -dik” gibi fiil çekim

ekleriyle sıfat-fiil eklerini karıştırmamak

gerekir. Sözcük kişilere göre

çekimlenemiyorsa, sıfat-fiildir.

Kaçacağım bir gün bu yerden. (Gelecek

zaman eki)

• Kaçacak yerim kalmadı. (Sıfat-fiil eki)

• Pişmiş aşa su katmış. (1. miş: sıfat-fiil eki; 2. miş: öğrenilen geçmiş zaman eki)

• Düştük yollara, yine. (Görülen geçmiş zaman eki)

3) ZARF-FĠĠL (BAĞ-FĠĠL) (ULAÇ)

Fiil kök ya da gövdelerinin üzerine “-ınca,-

dıkça,-dığında,-ken,-r,-mez,-alı,-erek,-

madan,-meksizin,-ip” ekleri getirilerek

oluşturulur.Zarf-Fiil temel cümlenin zarf

tümleci olurlar.

ZARF-FİİLLER

-İP

-EREK

-DIKÇA

-MEZ

-DIĞINDA

-INCA

-KEN

-ALI

-MADAN

-MEKSİZİN-R

• O ağacı gördükçe seni hatırlıyorum.

• Uyumaksızın iki gün yol aldık.

• Son satırı yazıp, veriyorum.

• Gülünce yanakları al al oldu.

• Ağlaya ağlaya göz yaşlarım kurudu.

• Tedbirini almadan, o mağaraya

• girmemelisin.

ÖRNEKLER

• Pazara çıkalı iki saat oldu.

• Gelir gelmez onu sordu.

• İşi bitirdiğinde, odama gel

• Yağmur yağarken hüzünlenirim.

ÖRNEKLER