frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdffrågreiaing frå løgmanni...

9
Frågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar her a landi. Um ikkl hin st6ra farleysa fjøldm av okkara fiskimonnum hevcH havt atstø!)ur at komi3 til arbeiais um bora i islendskum og øilrum utlendskum sklpum ella a land! i islandi, vildi havt verlO illa vor()i(l 1 okkara ffggjar· vlOurskiftum seinastu ar in i. Hetta er hvørjum manni greitt. Men ta iil so bakbrestnrin kom vi<I, at islendlngar via utflytingini av sj6marklnum gjørdu suilurlaudsveiCHna 6møguliga, og vi8, at teir vil'l teirri ovurst6ru valutaavglft uppli 55 O/o veruliga eisini gjørdu teimum hundraotals føroysku arbeias- og flsklmonnum 6møguligt at vinaa a landi ella viil skipum i fslandi, v6ru vit utl fyrl einum tilfkum kasti sum at kalla aldri aaur. Aftrat hesum bakkastl komu versnandl markna<larvi<lurskifti og mink- andl flskiskapur elsinl ailrastailni erm i fslandi fyri okkara egnu skip. Vit kun du ikkl lfta ii fi1land sum aaur. Vit mattu hava h6pin av nyggjum skipum, skipum, sum kundu fara allar havlei/)ir. Vit mattu vinna veiairætt a nyggjum veiaiøkjum. Og vlt måttu leggja allar arar umbor() fyri at tryggja okkum vi8ast møgullgt sj6mark viO okkara oyggjar. Landsstyrli) og rikisstyri() hava i vi<)geraini av eini heildarsklpan til bygglng og menning, figgj11rliga og mentunnarliga av lanrti og f61ki okkara sjalvandl tik!() vi() alt vi8vikjandl okkara sj6vinnu sum ein høvuastattin at loysa viO størsta skundi. V10vfkjandi endurnyggjan av okkara skipaflota liggur landl() tolu- llga væl. f helldarsklpanlnl er talan um eina mlnstu Hegging uppa 50 milll6nur til lfousklp tey fyrstu 5 å.rini. Henda flejlgiog er hugsaO solel(IJis, at realkreditinstituttet lænlr tær 25 mllll6nurnar, dan1kl fi1karfbankln 10 milli6nlr, løgt1ngi/) 10 mllli6nir i 1tudolngl og 10, sum eglnptinlng. Veraur talan um til øt6rar trolarar og onnur enn størrl flskl- før, nrftur øerllg Uegglng at fia til vega. Talan hevur veri<I um eln st6ran trolara aftrat telmum, 13 eru komnlr, og sum eru i gera, solelOls at vlt f

Upload: others

Post on 07-Jun-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

Frågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959.

Vinnuumstøburnar.

Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar her a landi. Um ikkl hin st6ra farleysa fjøldm av okkara fiskimonnum hevcH havt

atstø!)ur at komi3 til arbeiais um bora i islendskum og øilrum utlendskum sklpum ella a land! i islandi, vildi havt verlO illa vor()i(l 1 okkara ffggjar· vlOurskiftum seinastu ar in i.

Hetta er hvørjum manni greitt. Men ta iil so bakbrestnrin kom vi<I, at islendlngar via utflytingini av

sj6marklnum gjørdu suilurlaudsveiCHna 6møguliga, og vi8, at teir vil'l teirri ovurst6ru valutaavglft uppli 55 O/o veruliga eisini gjørdu teimum hundraotals føroysku arbeias- og flsklmonnum 6møguligt at vinaa a landi ella viil skipum i fslandi, v6ru vit utl fyrl einum tilfkum kasti sum at kalla aldri aaur.

Aftrat hesum bakkastl komu versnandl markna<larvi<lurskifti og mink­andl flskiskapur elsinl ailrastailni erm i fslandi fyri okkara egnu skip.

Vit kun du ikkl lfta ii fi1land sum aaur. Vit mattu hava h6pin av nyggjum skipum, skipum, sum kundu fara

allar havlei/)ir. Vit mattu vinna veiairætt a nyggjum veiaiøkjum. Og vlt måttu leggja allar arar umbor() fyri at tryggja okkum vi8ast

møgullgt sj6mark viO okkara oyggjar. Landsstyrli) og rikisstyri() hava i vi<)geraini av eini heildarsklpan til

bygglng og menning, figgj11rliga og mentunnarliga av lanrti og f61ki okkara sjalvandl tik!() vi() alt vi8vikjandl okkara sj6vinnu sum ein høvuastattin at loysa viO størsta skundi.

V10vfkjandi endurnyggjan av okkara skipaflota liggur landl() tolu-llga væl.

f helldarsklpanlnl er talan um eina mlnstu Hegging uppa 50 milll6nur til lfousklp tey fyrstu 5 å.rini.

Henda flejlgiog er hugsaO solel(IJis, at realkreditinstituttet lænlr tær 25 mllll6nurnar, dan1kl fi1karfbankln 10 milli6nlr, løgt1ngi/) 10 mllli6nir i 1tudolngl og 1klpael~ararnlr 10, sum eglnptinlng.

Veraur talan um lleg~lng til øt6rar trolarar og onnur enn størrl flskl­før, nrftur øerllg Uegglng at fia til vega. Talan hevur veri<I um eln st6ran trolara aftrat telmum, 13 eru komnlr, og sum eru i gera, solelOls at vlt f

Page 2: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

4

hesum åri og fyrst i komandl åri veraa at fåa 5 st6rar trolarar aftrat telmum, vlt høvdu undan portugaløtrolarunum, altso verlla vit tå at hava 13 øt6rar trolarar tllsamana, umframt tvelr rnlnol umbygdar, ein diesel og ein oljufyrdan.

Aftrat umrøddu finansiering uppå 50 milll6nlr er tann eklpan komln i lag, at dansk! flekarfbankio, iO hevur flnglll 100 milll6nir til arbei8is, skal vlrka elslni i Føroyum i sama munl 1:mm ni8ri i Danmark vi8 Iani upp til 85 O/o im6ti, at ekipaåoario sjalvur rindar 15 O/o av kostna8inum sum eglnpenlng.

Henda uppiskoytisflnanslerlng danska flskaribankans kann ver8a okkum eio 6førur etu8ul.

Komnlr av nyggjum Hnubåtum eru 2 i år. Frammanundan eru 3 komnir. Hesir båtar falla fiekimonourn væl og slgast g68ir f royndum. Ein h6pur av ume6knum um lån og studning til nyggjar lfnubah1r hava veri() til v18ger8ar i landsatyrinum. Styri8 hevur jattall studningslan. Nakrir nygglr båtar eru kjallagdir. Føroya kreditinstitutt hevur mær kunnugt lkki 111lugtvl8gjørt allar urns6knirnar, men roynlr at fåa gjørt ta8 sum allraskj6tast. B'orutsæa, at kredittinstitutti1l lønir sin part skuldi v6nlr veri1l fyri at fingill f ar og nakaa inn i næsta å.r av lldoum båtum og kjallagdum båtum eitt tal, ia totast upp fm6ti teimum tjugu - um væl her i hond kanska meiri. Feløg og menn, H~ eru framml eftir at faa Hnubatar, eru oman fyri tjugutaliCl.

Tå iCl talan er um nytt veiCliøki og nyggj veillirættindi, hevur sjålv­andi fyret og fremet veriCl hugsa(\ um Grønland.

Landsstyrio f6r U beinaovegin, Hl tal) var sett, i samraaingar viCl rfkiestyri1l og grønlendingar.

FyribilsurslitiO av heilum samraoingum var() sum kunnugt rætturin til at reka fiskiskap frå oøkrum nyg~jum havnum å Vesturgrønlandi. Haraftrat vara taCl gjørt loyviligt hja 25 bataløgum at r6gva ut a åvfsum stø/)um javn­bj68is grønlendlngar vill avrei/)ing til grønlandshandilin. Hesin samr6our hevur ikki veria royndur allur og er ti ilt at meta um, hvat haun goymir av fyrimunum, um hann kano ver8a hildin fram. Man taa er at v6na, at hetta l!lamarbei8i via grønlendingar kano verlla lagt so til rættls, at ta() veruliga ver8ur at roynast sum eiu vionlngur, sum eitt gott uytt økl f okkara sj6vinnu. Hitt almeuua hevur tikl() eitt 6duertak. Ta() er vill landsstyrisins ve8haldl og Iani landskessans vegua, at hin st6ri grøulendski utr61lurin kom i lag.

Vit kunnu i etuttum elga, at tal) sum eo bradliga og bondskliga glapp okkum av hondum i felandl, og sum kanska etendur fyri et fllrast okkum av ve1a1rættlndum elslnl f øarum londum, hava vit i braClskuudi roynt at lagt upp til at vlnna aftur i Grønland!. Har eru f år til utr61lurs via batum fra landl og økipum eltt tal av monnum, 18 totast upp m6ti talinum å. telmum 1um øeinastu årlnl hava leitaa sær vlnnu i fslandi a lendl og via skipum. Alllr, eum unna okkara fieklmonnum og land! væl, darra i spenningi fyri, at hetta st6rtakla via båtum og m61lureklpum uppi f Grønland! må fara at roynast okkum Tæl, so trongar sum velOlgøturnar tykjeet at fara at verCla føroyingum allraøtallni. Teesverrl hevur natttiran lkkl rikill via okkum uppl f Grønland!. Har hevur f år vert() øo 6vanllga n6gvur fsur, lCl hevur tarnall flsklskapinum ikkl bara hja trolarum og 1luppum, ll'l eru lkkl komln melra enn uppl g6llan helmlng av beetu årum allur, men isurln hevur i et6rum ternaO båtafleklskap­lnum i t. d. Ravn1oynnl St6ru. Aftrat hesum 6happi fri nåtturunnar aillu er 10 tal) hent, at okkara båtar og skip hava mist eln part av flsklsk:aplnum via at b(l)a eftlr ben1lul og olju. Fyri 11umml bitaløg heTur henda bfllingln lkkl

Page 3: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

li

bara koøta mistan fløklakap, men mlkla utrell'lølu vi/) at hava verl/) noydd at lata farma11klpl/) 1 tey høvdu at tlyta seg og vlaførl og utger/) upp, elslnl li~l!'ja og bfOa. Tlllkt, at telr I/) hava abyrgd av oljugoymølunum har uppl, ikki bava tær fyltar vi/) olju og benølnl, ta I/) menu koma upp at byrja flskløkap, må ver/)a bar&llga åtala&. Tflfkt må ikkl henda eeg aftur. Tal) kann belnan­vegin taka menn av f6tum.

i Eyøturgrønlandl elget at verC'la n6gvur øt6rur og feitur flekur, Tal) gle!Hll1a frættlet, at føroylngar ikki aftra eeg vll'J at gera royndir har viC'l. Elo størrl og tvlnnar minnl "ekepediti6nlr" eru vlC'l at gera seg til at fara upp bagar at flska. Allir føroylngar fylgja hesum ro.vndum via største athuga og v6num um, at tær fara at eydnast væl. Tær verl~a so ikkl bara at tyl)a nytt velC'lløkl hja føroyingum. Men via tab her kanska veraur talan um at veli)a at6ran fisk ieta81n fyri tann, sum glepp okkum av hondum vi/) at mlssa Sullur­landlb, kano okkara flskiskapur vi/) EvsturJ?rønlandl koma at verba bjargingln fyrl okkara Spanluhandil, sum hlgartll hevur veril) tann, j() hevur j:!;iviC'l hægsta prfsln, men sum f løtunl er i vanda vegna trot uppa st6ran fisk. Sum kunnugt krevur Spanium1trknaaurin st6ran fisk. Og hann veraur ringur hja okkum at fåa um vit ikki fåa hdnn i Eysturgrønlandi.

TaC'l umrødda framtakil) i Grønland! er bara fyriblls. Men ætlanin er at leggja doyain a at fåa elna varandi nyskipan, li'I kano veri'la at gagnl bæl'li fyrl okkum og grønlendingar. Vii'I ti i hyggju veri'lur faria til samråalngar vi/) grønlendsk:a landsrå81a og kommunurnar nu i august manaa.

Sj6rnark·i/J.

Ta& kano ikki dyljast, at utflytln~in av sj6marklnum i f si and i kom at raka føroyingar har/)arl enn nakra a1'ra tjM. Ta1' liggur belnt fyri at hugsa, at vlt føroylngar mega taka upp beinlei1'is samra1'ingar via fslendingar um at vlnna aftur oklrara forna veilHrætt i fsltrndi, fyri 1a hvusau er okkara skip, sum vel/)a via hllkl og greli'lum, li'I islendtngar og allar tj6C'lir mega asanna eru melnaleysar fyrl flskastovnin,

At landsstyriO tekur uppaftur ynski sitt at koma i hesar samrå8ingar eru ey/)vltaa.

Nu, vlt vi8 utfluttum fleklmarki i fslandl og helst eisinl aarastai'lnl vl8 veraa rlknlr burtur av gMum gomlum ftekileii~um, brennur sjalvandl enn og metra å hja okkum vlavfkjandl okkara egna fisklmarki. Og landsstyr!& bevur sjålvandi hetta { hugs. TaC'l er so vunnl/\, at trymilasattmålln av 1957167 er broyttur. Vlt hava fln~I/) 6 mfla markla istai'lin fyri trymflamarklC'l. Tessverrl her lkkl til f hesl atløgu at vlnna kravli'I um at måta sj6markia lit frå belnum llnjum millum ytetu odder og sker. Aftrat 6 milamarkinum hava vlt fln11:I& try frtaaa øklr mlllum 6 og 12 mHa markll\. Henda frUHngln er ivføa ti& av årlnum. Hon er longet sunnan Hteln. Tab, sum kanska hevur mest at ty&a i ti ny2gja fyrlbllesåttmålenum I& bretar, er, at uppsagnarfreist­ln er øtytt vi& 4 årum. Mei'lan vlt v6ru bundnlr til 1967 av ti gamla sått­målanum, kunnu nu vlt veraa leyslr av aåttmala vi/) bretar i 1963. Tal) er elølnl ta8 vUI nyggja sittmalanum, at um bretar vi& alhelms øamrå&logum ella å annan hitt verOa at R•Dll• vi& til g6&kenning av rumarl øj6markl hji ø&rum ver&a vlt at vlnna taft 11m1.

Page 4: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

6

ÅrbeitJsskapand·i virkitJ.

Satt er taa, at okkara hjallur er å sj6num. Men just U leikar 110

mikl8 å hja okkum eiølnl at leggja årar um boril fyr! at faa bygt upp allan tann idnaO, 1a skllagott eklpaOur eigur livslikindi hjå okkum. Stevnan eigur at verOa, at vlt fyrst og fremst framleiila mest møguligt av okkara egnu nytslu, og øU)anl lata tab, iO vlt hava at selja utlendingum, i fult tilgjørdum skili. Hetta royna øll skilag60 !ond at gera.

f sambandi viil heeum verOur hugsaO um alla ta rugvuna, vlt ino­flyta av tllgjørdum vørum, sum vit kuodu virkail sjålvir, alla ta rugvuoa av eplum, 1a vit kuodu framleltt sjålvir, alla tail ullina, i() fer 6arbeltt av laod­inum heldur enn at vit ekuldu haft eo væl skipab heimavlrki, at eingln ulla­lagdur for av landlnum 6virka()ur.

Vit elga kol til heimabruks og til elverk. Og vit vita, at omanfyri og undlr kolalindunum hjå okkum fmst virl'lismikil eldf11stur lelrur.

Tal} må vera eitt måli() hja okkum at nutimansgera kolaframlel()sluna og fåa pening fyr! hin virilis~ulla eldfasta leirin.

Hetta hevur landsstyr1() og rikisstyrl<l å~annaO, og er tf nuthnans kola- og leirnåm viil i teirri heildarætlan, iO landsstyriC> og rfkisstyri() komu til sættis at fremja til uppbyggmgar.

Nøkur nutimans turkivirki hava vit. Men tessverri hevur i seinasta år­inum veriO st6rir trupulleikar vi() at i;leppa av via smaun turkaoan fisk. Hetta hevur bori() viO sær, at v6oir til tey st6ru turkivirkini sum arbei()sgevandi stu6lar1 hevur ikki hild10 seinasta år. Og tao er lætt at skilja, at tail'I fiska­tllvirkingin, iO hevur verii) høvu()sstu()ulin undir arbei8inum å lan<linnm hevur 8Vlkiil, ha V!I vit veri() fy ri BtOrU ffi arbe1i}S)oysi a flestu stø{h1m, har j() OV

mikio av arbeiM hevur veri() Mur. Nu kanska lysir eitt sindur f fyri at kunna selja mesta partin av okkara sal1fiskavei0u sum klippfisk i Italiu, Spaniu, Grikkalandl og Brasiliu. Men vi8urskiltini a okkara næststørata klippflska­marknaoi Brasiliu eru minni enn BO enn alitandi. V6nandi veraur at batna [ hvørjum har. Men ein kann ved~a fyri einum bakbresti, åorenn ein veit av. Meno spåu salt- og klipf1Bkaframlei()sluna minni og minni marknaoa. Men so leingi sum vit veibiliga liggja sum vit liggja, eiga vit at royna at verja henda marknao. Fryst fhlkafløk vinua markna fyri sær kring allan knøttin. Tao er ti eyovitaO, at vit megu hava henda veruleika f huga, mi i/) vit eru farnir uudir r1satøk fyri [ mesta skundi at fåa okkum Bo n6gv nutim:rns skip, at fiskimenn okkara ikki longri veroa farleyslr og noyddir av landinum aOrastaoni at faa eær arbeioi. Spurningurln um bygging av risJtst6rum frystivirki i hvørjari s6kn hevur verlO til ummælis hjå teimum, sum hava framleiosluna f hondum. Hesir leg(Zja Bt6ran dent å framleiosluna av flaka, men halda at spurningurin um bygglng av heeum rlsaverkum må bl()a, til tel:!s vlt hava tikia hitt fyrBta st6ra takiO at faa nutimans veiC>if0r, Ttlir halda vlt hava n6g st6ra fry1:1tlmegl til ta velOinøgd, IC> talan er um i dag viil okkara heimautr6C>ri.

LandøstyrlO hevur tikiO hesa stø()u vinnuHvs111anna til eftirtektar fyri f år. Men tal) er eyOvltaO at vlt eiga at stands fyrlreika8ir til i braOskundi at bygllJa fryeti- og flakavlrklni, 1a eru ney()ug fyri at fremja heimaflekiskapln og faa mesta vlnningin av okkara fiskiskapii), eisinl hvat 1a viOvfkir at Bkapa arbel()I å landlO. Landsstyr!() er tf vakl() å heøum økl og vil gera eftt beeta fyrl at loyøa flakaframlel()øluspurningin,

Flaka- og ferøkflekaspurningurio i eini helld lelkar almlkiO a. f eam-

Page 5: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

7

band vl~ henda øpurnlng øtanda øølu- og landlngarlfklndi ( Bretlandl. Tall er tit bji fer1kll1kavlnnunl at bera 10°10 tollln, lll bretar hava lagt å fremmand­-an flak lyrl at verja ø(na e.znu fl1kaframlelllelu. At føroylngar kunna vera og vl&bvørt hava verill fyrl 1kerdum landlngarrættl r(mar Illa vib 11ott vinarlag. Land11t;trlll hevur bæ&l yYlr fyrl danøka rfkløetyrlnum og belnlel&le yvir fyrl bretum ajålvum borlll fram vælgrundall ynskl um at øleppa undan 10°/0

verjutollinum og at fåa lkkl mlnnl sømdlr enn (1lendlngar og allrlr vlllvikj­andl landlngarrættl, Hlldlll må verlla å vi& hesum ynskjum og krøvum, til te11 vit bava vunnill 1ømdlr.

Teir 6 og teir '7.

Tall er ikkl gott hjå emålondunum, nu l& tey 1kulu veraa noydd at velja annallbvørt at vera vlll 6-landasamgongunl ella 7-landaeamgongunl vlll­vfkjandl marknallunum. Her rællur av 1onnum orllfelll: tekur tu meg her, uert tu meg har.

Ållrenn marknallarspurnlngurln kom fyri å rikledegl, hevlli landsstyrill •jålvandl havt hano til umhug!llngar, og ållrenn J6hann Poulsen f6lkatlngs­mallur f6r nillur å ting at vlllgera henda tydnlngarmllda spurnlng, var hann i fundl i landsstyrlnum. Haneara stølla i f6lketlnglnum um fyri fyrst at lata føroylngar verlla uttan fyrl bållar samgongurnar er 1&møvarandl vill landø­etyrl1lnø fyribil1 atø&u. Og i hesum føri kano bara takast fyrlbllHtølla, til te11 endallga er kaøtall.

Marknaaarspurntngurln hjå okkum føroylngum er aum heild tlkin av­eerandl fyrl Hv og lagnu okkara.

Landeøtyri8 er tf å elnum måll um, at orkan må leggjaøt å at røkja heoda tåttin ( okkara lfvl, røkja hann til Uta.

Havna- og vegabyggingin.

Å&renn val!& samtykti tinglll hioa veldugu havnarbyggingarætlanlna. Landøatyrill gjørdi aær greitt, at henda ætlan 1kuldi verlla framd i

komandi 10 årunum. Men bon koøtar ovur n6gv f mun til orku okkara, og um lnnløgurnar

komu at snara eær tvøran og berHt frå, kundi lætt komiO at stalli& å gjald­lugarevnuoum, tå lll bygglarbei8inl skuldu veraa framd, LandB1tyrl8 hevur t[ f 11mrå&logum ø(num vi& rlklsstyrlll um ta st6ru uppbygglngarHøguna tlkt& henda møgu leika vi& og byrgt fyrl, at hann skal henda. Semja er um, at 11nd11t;trl& vi& øtat1inø ibyrgd kano, um tørvur er til teBS taka ney&ugu lån til at grel&a havnarbygglngarfløguna. Samøvarandl heeum er bæ&l å ting! og i rfklødegl aamtykt 16g heaum HeggingarHånum villvikjandl. Somu løgtlngs­og rikl1l6glr ønugva 1ær um 4 mlll16nlr um arlll ( 4 ar - helmlla løgtlngl& at taka 01 rfkløka1Ban at vellhalda fyrl uppføkoytlslån at rlnda løgtlngøin1 etudnlngølån til endurnyggjlD av 1klpaflotanum. VI& hesum hjålparl6gum af­tnt tf penlngl, av1ettur er i trggjarl6glna, og sum tlnglll annarø bevur tøkan til 1ama endamål, er tryggja&, at tlngl& .kano ~er&a ment at hika ø(o part f Tega- havna- Oi 1tlp1bygglug1rætl1aunum.

Page 6: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

8

Bergholsbyggingin.

Vi&vfkjandl bergbol1&purolngloum er at 1iga1 at felagll) Højgaard & Schultz er viO at gera bergholeprojek:tlD Hvalba-Tvøroyri. Ta& vil veraa lagt fyrl tlogll), og v6oandl nr8ur tal) eo vor()t(), at tal) ver&ur møgullgt at fara undlr ta8 belnanvegin 1olel6lø sum ætlanin var i fjør.

Framkald av ravniagnanini av Føroyum.

f telrrl et6ru uppbygglngarætJanloi, i() landsstyri8 og rfkiBBtyria T6rllu øamd um, v6r0u um 20 mllh6olr til vftlari utbygglna av SEV og 6 mllll6nlr til vfaarl ravmagnan av Sul'luroynni.

Hend1 tllætlaOa vlDari ravmagnan fer nu fram bæ8i f Su8uroy og f SEV.

Millum fyrlmunlrnar vi& f SuOuroy It nyt1 føroyakt kol og faa 6avmarka<la kraft og nyta vatn viO elnl avmarkan til umlelO 3 milll6nlr kwh meta kønlr meon, kommuournar f Su()uroy hava tik!O etøDu fyri vatninum. Men fleirl og fleiri har suDuri e'u f døpurhuga vegna ta litJu vatnorkuna, ti vit liva f eioi ti8, tå I& elkraftarkravl() er ao 6metaligt og vakeandi i hvørjum.

Hvalaveioa11

hevur verlO roynd viCi mlklum tapi eeinastu arm1. Lfklndlnl at halda fram, hlldu menn, i& hava haft raketurin f hondum, lkkl vera til eteaie. Tal) hevur verta sum hvalurin hevur veriD horvin ella tlkl() heilt aOra gongd langt av okkara leiaum. Hetta er mlkiD epell og eitt v6nbrot.

Sjultra- og sinnissjukahusbyggingi11.

f framhaldi av mongum eamråDingum via ymlsk rfkisetyrl var eemja um, at lonan fyr! 5 ar skuldu ætlaoinar viavikjandl bygglng av sjukrahusum I Klaksvfk, og landesjukahusl og elnnieejukahusl f Havn verOa framdar. At loyea he11a risauppgåvu krevjast 23 milli6nir. Tær 17 mlll16ournar til sinnle­øJUkahusl& veraur staturin at bera elnsamallur, mellan utre1Dslu1nar til bygglng av landsejukabuelnum og ejukahueinum i Klakevfk veraa goldnar helvt um helvt av etat! og løgtlngl.

Landeatyrl() vil vera vaklll i strembanlni at fåa framt henda mlkla titt ( helldarætlaninl.

F6lkapensj6nar- og avlamispensj6narspurningurin,

i& var eln tåttur i øtj6rnarrtokkana BBmgongu var loystur f selna1tu setu. Semja var elølnl millum stj6rnarflokkarnar og rfkleetyriD, at tey øklr i teirri IOBialu for1orglni IUID lkki v6ru å hædd vi() vl()ur11kiftinl å landlaum nl()ri, elalnl ver&a at geraat javn11tM yt() vlDursklftlnl niOrl. Vi() tf endamall eltur iaevnd og ger uppskot til neyDugu 16gørbøtingar, Heear åbøtur vil laodsstyriO leggja sær nær at fåa framdør økj6taet møguligt,

Tå t& ta& er gjørt. kano av øonnum ver()a sagt, at vlt eru komin væl aleUUø f telrri øoøialu fDr1orglni her a landl.

Page 7: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

9

H usabyggilanssp1o·nit1guYi1t

var ein tatturln ( øamgongueemjunl mlllum etj6rnarrlokkarnar. LaodBBtyrta vil ( heøl setu leggja fram 16garuppøkot til åvegle loyen

JV he1um øpurningl.

Flogsambandii) via 1ltheimi11.

og innanoyggja hevur landsstyrl8 ver1a i eamragingum um vl8 rfkiBBtyri8. Sum vl8urekiftlni eru f dag halda menn, 10 kønir eru flugvlngloi v18-

vfkjandl, at Sandoyggin hevur beeta øk:i til flugvuvøll, i8 nytuligur er til land· ingar. av st6rum maskmum. Men so eru ta8 likindlni at koma ur Sandoyoni •kj6tt og undlr tryggum og gMum umstøaum, men her er ikki 10 væl voraib.

Anna/)hvørt bygt veraur aftrat i Seyrvågl, har 18 menn lkkl dama lnoflugvlngarviOurekiftlnl BO væl sum å Sandi, ella a selnastnevnda staai, nrOur talan um miklan peniog, neyvan undir 20 mi1116nir.

Athugin hja rfklsetyrinum einB og hja landsstyrinum fyri at fåa ein outimans fhigvivøll og flogsamband vil'> uthelmtn er elet6rur. Spurningurin er båril, um heein penln~aepurnlngur kano \l"erila loystur, eamstuodie sum fari3 verOur undir BO n6gvar aarar miklar uppgåvur.

Landsstyri8 vil BO undir ongum umstø8um liggja å b6ll f hesum mal!. Vi3vfkjaodi flogBambandlnum innanoyggja verl\ur kaneka helikoptarhi

flogfariO, 13 ver<Sur at loyea henda spurning.

Sjoverjuskip

via tvelmum hellkoptarum er ætlanln at fåa til Føroyar innan fyretu tyey arinl. Vi& hesum bellkoptarum verOur so høvl at royna, hvørja oyttu, 18

telr kunou gera her hja okkum. Elo hevur loyvi at hava tær beBtu v6nir. Landsstyrill vil fåa lnnanoyggjaflugvlngermøgulelkarnar kannal)ar og

royna at fåa heea fhigvlnglna framda so skj6tt sum møguligt.

Ein n(Jggjur ,/hniril"

må ver&a fingln til vega. Honum er alst6rur tørvur a. LandeBtyriO vil i hesi øetu legoja fram fullffggjaO uppekot um bygglng av einum nyggjum strand­faraskipl iøtai)in fyr! gamla "Smiril".

J ari)arbrukii)

m6 haldaat at vera hættløllga aftarløga, hættlellga fyrl okkara komendl ættar-11&, i& ver8ur at tr6ta grønmetl og mj6lk og a8ra grølll, um ikkl eltthvørt munandl verllur gjørt til øll:lng av tf, i6 jørOln ksnn geva. · Elo jar&•bnikøumsklpan · til nytslu av nutfmans ambo8um f sambandl •16 etui umøklpan av øølu og keypl av bunaOarvørunum åjavnt vill, hvu1eu menn hava øklpa& øeg f frammalaga1taodaodl londum er ein øpurnlngur, lll bøvur land111tyriøloø allarøtøntu intere111u.

LOattngøtfelodl 1969. - 2

Page 8: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

10

Telefonøambafldih er ikkl fullHggjaa.

Fyri at kunna halda fram vi& at nutfmansgera telefonverkl() og ut­byggja taa, er neyaugt hjå verklnum at fåa nyg11jan penlng til flegglogar.

Landsøtyrl() vil I heal øetu koma fram via uppskotl um lån hesari utbygglng og nutimanøgeraan villv{kjandl.

Studentaskuli?t

yj() koøtdeild er DU av~jørdur at veraa lagdur { Hoydølum. Hltt fyrirelkandi nlvellerin~ararbeilll fer fram har uppl. Penlngaspurnlngurin skuldi Teri() å leill at verta loystur. V6nandl vllja menn via mentum og penlngl ik:kl aftra 11eg via at keypa obllgati6nlr ella beinleillis læna til byggingina, um akuldi komi& at trotill vlll peningi f seinaata endanum.

1 nyggjum {6lkaskUlabygningum

er enn i mongum støllum mikil tørvur. N6gvir nygglr skuler eru bygdlr, allrir eru i jlera ella f um buna.

Landsatyrlll kennir taa sum skyldu s(na at vera vil\ til at skapa okkara f6Jki hin besta f6lkaskulan, ill er møgullgur her å landl, elns og tall er fegl() yvir at vera vill til at skapa ein serllga g6()an ekulaskap fyri folka­sklilabørn f selnastu skulaarunum.

Lreraraskulaspur11i11gurili,

ill hevur verlll til umrøl\u (gjøgnum lange till, men etøllugt er 61oystur, lelkar meiri å nu enn å nøkrum siunl. L1111ds!1fyrlll vil t[ taka hann til realitet11-viagera til eina endaliga loysn sømstundiø sum studentaøkullo verllur bygdur.

Årill t6k seg upp via lønaretrl(}l eila strlat um trftf(} via løn. Fyri at bjarga arbeillsfri()i og velta flsklmoonum sømdir v6ru stj6rnar­

flokkarnir samdir um fyrlbils at jatta lønjavningargrunnlnum 1 million sum stuaul til rlndan av frltfi)arløninl, men kortini treytaa av, at arbe!(}efriOur vara i 2 ar.

Henda jåttan kravdl nyggja lnntøkul6g. Tai} llggur so å hesum friOi, um grunnurin fær milli6nina, og fyri

frl~lnum rålla partarnlr, sum v6ru f str1a1. Hesln vlnnufrillur tyllir aimlkiCl fyri endurnygejanlna av okkara skipa­

flota via tall, at hann hevur so et6ra avirkan a hugin hjå monnum at fåa sær skip. Um radaretøalna var() mi kil hlåstur. Men har var roykur uttan grind. Meun

flestlr åøanna nu, hvussu I() lan:li() llggur, og arbeta1a fer fram i nållum og fr1a1. Taa, Ib farlO er av årlnum hevur vtnnuliga borl(l ut av lagi illa i band.

Arla er mh1eydoaa hja okkara islandsmonnum, bæa1 telmum, eum v6ru til lands o~ vlll følendekum 11klpum, og telmum, sum v6rn å suaurlandlnum via føroyskum trolarum og sluppum. Trolfisklskapurln f Grønland! elne og fleki-1lrapurln hjå flestu føroysku aluppunum kom sum sagt at vera heilt mlBBeydnaaur f Grønlandl.

So dapurt lnnløgullga sum {uia hlgartll hevur veria, v6na vlt kortlni, at endln fer at royoast betrl, at vlt verea at sleppa undan einum tellleårl.

Page 9: Frågreiaing frå løgmanni løgtingi 29. › media › 9034 › 1959.pdfFrågreiaing frå løgmanni å løgtingi 29. juli 1959. Vinnuumstøburnar. Fartrot hevur merkt og merkir umstøaurnar

11

B6tln er i bjalllnum, og vlt hava sum sagt bjallln a øj6num. Har megu vlt helnta okkara følll og holdeligu liveevnl. Og øtevnan hja laodøøtyri og ting! må ti vera, sum nu liggur. hin eina:

Melri og melrl av arbeiaeamboaum, sklpum og vlrkjum a landi i øamband via fisldvinnuna og telmum råevnum og tllfari, aum fln11t heima hji okkum 1jålvum.

Villaat møgulig arbeU~søki og rættlodi, fyrst og fremet f Grøolandl og beima bja okkum øjatvum.

Eina holla menning og speking av ok:kara øalarligu og likamallgu eYnum til avreksverk fyri land og folk I

Fastar nevndir og a~r.ar.

Figgjarnevndin: J. Fr. Øregaard, Samuel Peter!len, Andr. Djurhuus, Johan M. ~'r. Poulsen, E. Patursson, S. JoeDRen og Poul Petersen. T 11 tak e­m en n: J. P. Davidsen, P. J. Olsen, Tr. Samuelsen, Hans Iversen, Fr. Han-1en, Hanus vta Høgadalså og H. Djurhuus.

Ums6knanevndin: J. H. Danbjørg, L. Joensen og Fr. Hansen.

Lamlsst1/rismala11evndin: J, Fr. Øregaard, H. Iversen og E. Patursson.

Fiskivinuunevndin: Poul J. Ol11en, P. M. Dam, Jens Chr. Olsen, J. Høgoesen ug Niels Holm Jacobsen.

Telef'onnevndin: H11ldor Hansen, J. P. Davidsen, Hans Iversen, VII· helm Nielsen og Hemming Jespersen.

Marknaarie1mdin: J. Fr. Øregaard, J. Høgne&eo, E. Paturssoa, A. Djurbuuø, Haldor Hansen, Jens Chr. Olsen og H. Djurhuus.

Sku,lane1mdin: J. H. Danbjørg, M. Johannesen, Leon Joensen, Han1 vil~ HøgadlllHa og K. W llng.

Kiosk11ev11din: Jeas Chr. Olsen, S. Joensen, Vilhelm Nielsen, Samuel Petersen og J. LlodenskoY.