จากหองทดลองสทองตลาด : แนวคดการจดการภาครฐเชง ความรวมมอในการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนในเชงพาณชย

From Laboratory to Market Place : Concept of Collaborative Public Management in Commercialization

พรศกด ธรรมนมตร1

บทคดยอ

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยสงผลกระทบทางบวก

ตอการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม แตอยางไรกตามกระบวนการน�าผล

งานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยเปนกระบวนการทซบซอน และเกยวของ

กบองคการอยางหลากหลาย ส�าหรบประเทศไทยการน�าผลงานวจยไปใช

ประโยชนเชงพาณชยยงคงเปนปญหาทงระดบมหภาค และระดบจลภาค ท

ตองการทงนโยบาย และการจดการทเหมาะสม และประเทศไทยไดด�าเนน

การในการจดการการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยในรปแบบ

ตาง ๆ ตงแตตวแบบกระจายขอมล การจดตงอทยานวทยาศาสตร ดงนนใน

บทความนจงน�าเสนอแนวคดการจดการภาครฐเพอสงเสรมและสนบสนนการ

จดการการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยของภาครฐทเปนกลไก

ส�าคญ ดวยแนวคดการจดการภาครฐเชงความรวมมอ ตงแตกระบวนการ

ก�าหนดประเดนหวขอการวจย การพฒนาตนแบบ การพฒนาผลตภณฑขน

สมบรณ การเรมการผลต การน�าออกไปสตลาดและการขาย

ค�าส�าคญ : การใชประโยชนเชงพาณชย, การจดการภาครฐเชงความรวมมอ,

การจดการภาครฐ, การจดการเชงความรวมมอ

1หลกสตรรฐประศาสนศาสตรดษฏบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะและการจดการภาครฐ คณะ

สงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Varasarn11.indd 211 28/4/2558 14:55:28

212

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

Abstract

Commercialization effected positive outcomes in economic

development and social development. Commercialization was

complex process and involved with various organizations. In Thailand,

commercialization has had problems in macro level and micro level that

commercialization should have good policy and effective management.

In the past. Thailand had to manage by Information Dissemination Model

, Science Park Model, Matching Fund, Matching Partner, etc. This article

proposed to apply collaborative public management for commercialization

in indentify of research topic, prototype development, perfect produce

development, manufacturing and selling in market place.

Key Words : Commercialization, Collaborative Public Management,

Public Management, Collaborative Management

บทน�า

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยจะสงผลกระทบเชงบวก

ตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (Ganz-Brown, 1999) โดยเฉพาะกบระบบ

เศรษฐกจยคปจจบนทเนนเศรษฐกจบนฐานความร (knowledge-based

economy) ในการสรางความมงคง และองคความรทไดมาจากการวจยจะ

สามารถท�าใหเกดมลคาเพมในผลตภณฑและบรการ น�าไปสความสามารถเชง

การแขงขนได (competitiveness) โดยเฉพาะอยางยงเมอรฐบาลภายใตการน�า

ของ พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา ไดประกาศทศทางของประเทศไทยในดาน

เศรษฐกจใหเปน “Digital Economy” ท�าใหประเทศไทยจ�าเปนตองพฒนา

ดานนโยบายวจยและพฒนาเพอท�าใหเกดนวตกรรม อยางไรกตามนวตกรรม

ทไมสามารถใชไดในเชงพาณชยจะเปรยบเสมอนเปนผลตภณฑทมมลคานอย

(Zhao, 2004) ทกลาวมาขางตนเปนมมมองทางดานมหภาค เมอมาพจารณา

Varasarn11.indd 212 28/4/2558 14:55:28

213

ถงมมมองของการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยทางดานจลภาค

พบวาบรษททมชอเสยงจะเปนบรษททมนวตกรรมทเกดมาจากการน�าผล

งานวจยมาใชใหเกดประโยชนเชงพาณชย ดงรายงานของมหาวทยาลย

เทคโนโลยแหงแมสซาซเซต เชน Illumina, Tesla Motor, Google, Samsung,

Salesforce.com, Dropbox, BMW, Amazon, Wal-Mart, General Electric

เปนตน การน�าผลงานวจยมาใชประโยชนเชงพาณชยจงมความส�าคญตอ

ระบบเศรษฐกจและสงคม

นโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559)

ไดใหความส�าคญกบการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย ซงเปนการ

ตอบสนองตอยทธศาสตรการวจยขอท 2 ดานการสรางศกยภาพและความ

สามารถเพอการพฒนาทางเศรษฐกจ รวมทงในยทธศาสตรการวจยขอท 5

ดานการปฏรประบบวจยของประเทศเพอการบรหารจดการความร ผลงาน

วจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพยากร และภมปญญาของประเทศสการใช

ประโยชนเชงพาณชยและสาธารณะ ดวยยทธวธทเหมาะสมทเขาถงประชาชน

และประชาสงคมอยางแพรหลาย (ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต,

2555) ดงนน การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยเปนประเดนส�าคญ

ทนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาตใหความสนใจและตองการผลกดน

ใหเกดการพฒนาดานนขนในประเทศ อยางไรกตามในสภาพความเปนจรง

การน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยยงคงเปนปญหาของประเทศ ดง

จะกลาวในสวนของหวขอปญหาการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

การใชประโยชนเชงพาณชยไดมการใหนยามจากนกวชาการ นกปฏบต

หนวยงานตาง ๆ เชน Australian Research Council (ARC) ใหนยามวาเปน

กระบวนการใหเปลยนแปลง ความคด ความร และสงประดษฐไปสมงคงของ

บคคล ธรกจ สงคมทใหญขน ส�าหรบนยามทแคบลงมา คอ กระบวนการ

เปลยนแปลงงานวจยใหเปนผลตภณฑทประสบความส�าเรจในตลาด และใน

กระบวนการอตสาหกรรม สอดคลองกบ Dorf and Worthington (1987) ทให

นยามวา การน�าผลงานวจยทเกดขนจากหองทดลองไปสผลตภณฑในทองตลาด

Varasarn11.indd 213 28/4/2558 14:55:28

214

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

ส�าหรบ Zhao (2004) ไดใหนยามวาเปนกระบวนการในการพฒนาความคด

ใหม ผลผลตของงานวจยใหเปนผลตภณฑเชงพาณชยหรอบรการ และน�าไป

ขายในตลาด สวน Bright (1969) ไดเสนอวาเปนกระบวนการแปลความรเชง

เทคนคสความเปนจรงเชงเศรษฐกจ เรยกวาเปนแนวคดนวตกรรมเชงเทคโนโลย

(Technological Innovation) โดยม 4 หนาท คอ 1) วทยาศาสตร เปนการ

คนหาความร 2) วศวกรรม เปนท�าใหไปสการใชในทางปฏบต 3) การประกอบ

การ เปนการแนะน�าสสงคม 4) การจดการ ท�าใหเกดจดทเหามะสมของการน�า

ไปใช จากนยามดงกลาวสามารถทจะสรปองคประกอบของการใชประโยชน

เชงพาณชย คอ 1) การมความคด แนวคด ความร หรอสงประดษฐเกดขนจาก

ผลงานวจยหรอผลผลตของงานวจย 2) การมกระบวนการเปลยนแปลงผลผลต

ของงานวจยไปสผลตภณฑทสามารถขายไดในตลาด 3) ความตองการของ

ตลาดในผลตภณฑดงกลาว อยางไรกตามดเหมอนวาสงทกลาวขางตนไมไดม

ความสลบซบซอน แตในภาคปฏบตกระบวนการดงกลาวมความสลบซบซอน

(Bright, 1969; Dorf & Worthington, 1987) ในการน�าสงประดษฐจากหอง

ทดลองสการน�าไปใชประโยชนเชงพาณชยในทองตลาด

หนวยงานทเกยวของกบการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

ประกอบไปดวยหนวยงานของรฐ มหาวทยาลย สถาบนวจยของรฐ ภาคเอกชน

ประชาชน แตในบทความนจะใหความสนใจในหนวยงานภาครฐ มหาวทยาลย

สถาบนวจยของรฐ ดงนน แนวคดในการจดการภาครฐจงเปนสงทน�ามาเปน

ขอเสนอของบทความนตอการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย การ

จดการภาครฐเปนทงศาสตรและศลป ในความเปนศาสตรนนถอวามพฒนาการ

มาอยางยาวนานตงแตแนวคดการจดการทางวทยาศาสตร (Scientific

Management) จนมาถงปจจบนทเปนแนวคดการจดการภาครฐสมยใหม (New

Public Management) แนวคดการจดการการปกครอง (Governance) แนวคด

การบรการภาครฐสมยใหม (New Public Service) ซงการน�าผลงานวจยไปใช

ประโยชนเชงพาณชยจ�าเปนทตองใชความรวมมอทงจากภาครฐ เอกชน

Varasarn11.indd 214 28/4/2558 14:55:28

215

มหาวทยาลยตงแตกระบวนการก�าหนดโจทยวจย การสนบสนนดานการเงน

จนกระทงผลตออกเปนผลตภณฑขายในตลาด สวนในความเปนศลปนนขน

กบการประยกตใชอยางเหมาะสมกบสถานการณ ตามกาล และเทศะ ดงนน

ความเปนศาสตรในการจดการภาครฐสามารถน�ามาใชกบในการจดการน�าผล

งานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยใหเกดประสทธภาพ ประสทธผล ความ

เสมอภาคเทาเทยม เพอน�าไปสการพฒนาประเทศทงดานเศรษฐกจและสงคม

ดงนนวตถประสงคของบทความ คอการเสนอแนวคดการจดการภาครฐเชง

ความรวมมอในการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

กระบวนการในการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

กระบวนการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย เปนกระบวนการ

ทสลบซบซอน แตอยางไรกตามสามารถทจะสรปกระบวนการไดตามแนวคด

ของ Bright (1969) คอ

1. การแนะน�าดานวทยาศาสตร การคนพบและการสงเกต การรถง

ความตองการ เปนเหมอนการกอรปปญหา การสรางประเดนในการวจย

สรางโจทยทจะวจย หรอนวตกรรมมตนก�าเนดมาจาก แนวความคดดาน

วทยาศาสตร การแนะน�าเชงเทคโนโลย การคนพบ จากการรบรสภาพ

แวดลอม หรอโอกาสในเชงพาณชย (Zhao, 2004)

2. การพฒนาทฤษฎ หรอการออกแบบแนวคด โดยการพฒนาทฤษฎ

เปนการผสมสานความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย สวนการออกแบบ

แนวคดเปนเปาหมายหรอผลผลตของกระบวนการน กระบวนการนเปนการ

น�าเอาทฤษฎหรอแนวคดทางวทยาศาสตรมาผสมผสานในทางเทคนคหรอ

เทคโนโลย เพอน�าไปสการออกแบบแนวคดในการสรางเปนสงประดษฐ หรอ

เปนเครองตนแบบ

3. การตรวจสอบในหองทดลองของทฤษฎหรอแนวคดทออกแบบมา

เปนการทดลองในหองทดลองเพอยนยนถงหลกการของแนวคดในกระบวนการ

ท 2 วาเปนสงทถกตอง น�ามาใชไดในภาคปฏบต หรอเปนสงประดษฐทท�างาน

ไดจรง

Varasarn11.indd 215 28/4/2558 14:55:28

216

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

4. สาธตการใชงานระดบหองทดลอง แสดงถงความยากหรอความงาย

ในการใชงาน ความสะดวกในการใชงาน ความสามารถในการตอบสนอง

หรอแกปญหา เปนความสามารถในการน�าไปใชงาน

5. ทดลองในพนทหรอทดลองใชจรงในสถานการณจรง เปนการน�าไป

ใชในเงอนไขสภาพการด�าเนนการจรง ปกตเครองตนแบบจะยงไมสามารถ

ใชไดในทางการตลาด หรอใชในเชงพาณชย แตในขนตอนนเปนการท�าให

เกดความส�าเรจในเชงเทคนคภายใตสถานการณการด�าเนนการปกต ถอวา

เปนการประเมนและพฒนาเครองตนแบบ หรอท�าเปนผลตภณฑน�ารองใน

จ�านวนไมมากและน�าไปทดสอบตลาด (Zhao, 2004)

6. การแนะน�าในเชงพาณชย เปนการเปดตวออกขายครงแรก

7. น�าไปใชอยางกวางขวาง มลกษณะ คอ นวตกรรมเปนทรจกกวางขวาง

มากขน เปนผลตภณฑใชงานจรงในทางปฏบตไมใชสงทดลอง นวตกรรมทท�าให

เกดก�าไร นวตกรรมมผใช

8. มความแพรหลาย (proliferation) นวตกรรมถกใชอยางหลากหลาย

หรอถกน�าไปใชในตลาดใหม เชน น�าไปใชกบเครองใชอน ๆ หรอถกน�าไปใชใน

วตถประสงคอน นวตกรรมจะแพรหลายได 2 ทาง คอ 1) ถกใชในจ�านวนมาก

ขน 2) ถกใชเครองจกรอน กระบวนการอน วตถดบอน

อยางไรกตาม Bright กเสนอวากระบวนการดงกลาวอาจจะไมไดเปนไป

ตามขนตอนดงกลาว อาจจะมขนตอนทสนลงหรอขยายมากขน สวนแนวคด

กระบวนการการน�าไปใชประโยชนเชงพาณชยของ Dorf and Worthington

(1987) คอ 1) ระบหรอก�าหนดผลตภณฑ หรอกระบวนการท 1 ของ Bright

2) สรางตนแบบ และทดสอบความเปนไปได หรอกระบวนการท 2 ถง 3 ของ

Bright 3) พฒนาผลตภณฑขนสมบรณและออกแบบ หรอกระบวนการท 4 ถง

5 ของ Bright 4) การเรมการผลต 5) น�าผลตภณฑทผลตออกสตลาดและการ

ขาย หรอกระบวนการท 6 ของ Bright

Varasarn11.indd 216 28/4/2558 14:55:28

217

โดยสรปกระบวนการในการน�าผลงานไปใชประโยชนเชงพาณชย คอ 1)

โจทยวจยทตอบสนองตอความตองการของตลาดหรอแกปญหาสงทเปนปญหา

ในภาพกวางของสงคม 2) การผสมผสานองคความรทงดานวทยาศาสตร

เทคโนโลย และการตลาด ใหเกดเปนแนวคด เพอผลตตนแบบ 3) ผลตตนแบบ

หรอกระบวนการท�างานทเปนตนแบบ 4) ทดสอบการใชงานจรงของผลตภณฑ

ตนแบบ หรอกระบวนการท�างานทเปนตนแบบ 5) ปรบปรงใหสามารถตอบสนอง

ตอการใชงาน การออกแบบผลตภณฑ และเหมาะสมกบกระบวนการในการผลต

6) ผลตเปนผลตภณฑน�ารอง และน�าไปทดสอบตลาด 7) ปรบปรงใหสามารถ

ตอบสนองตอตลาด 8) ผลตและน�าไปสตลาด 9) ประเมนผล พฒนาผลตภณฑ

และพฒนาตลาด คอการปรบปรงทางการออกแบบผลตภณฑ ปรบปรงการใช

งานของผลตภณฑ การพฒนาประโยชนหรอหนาทของผลตภณฑ การปรบปรง

กระบวนการผลต การหาตลาดใหม เปนตน

ปญหาของการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนในเชงพาณชย : กรณของ

ประเทศไทย

ปญหาของการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยในแตละ

ประเทศมความแตกตางกน ดงนนบทความนจงมขอบเขตในการพจารณา

ปญหาของการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยในประเทศไทย

1. ปญหาระดบมหภาค

1.1 ดานนโยบายและยทธศาสตรทยงไมมจดเนนทชดเจน (ตฤตณย

นพคณ & สธมมะ ธรรมศกด, 2557) ของการสงเสรมการน�าผลงานวจยไปใช

ประโยชนเชงพาณชย จนกระทงในกลางป 2557 คณะกรรมการวจยแหงชาต

ไดเนนการใหทนวจยแบบมงเนน ท�าใหผลงานวจยตรงตามความตองการของ

ตลาดหรอแกไขปญหาทเกดขนในเชงพาณชยได หรอกลาวไดวามการพฒนา

นโยบายและยทธศาสตรทสงเสรมการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

1.2 อกทงแตละหนวยงานกสงกดกระทรวงตางกน เชน คณะกรรมการ

Varasarn11.indd 217 28/4/2558 14:55:28

218

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

วจยแหงชาต (วช.) และส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) อยในก�ากบ

ของส�านกนายกรฐมนตร สวนส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ชาต (สวทช.) และส�านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย

และนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) เปนหนวยงานทสงกดกระทรวงวทยาศาสตร

และเทคโนโลย สวนส�านกงานพฒนาการวจยการเกษตร(องคการมหาชน)

(สวก.) เปนหนวยงานทก�ากบโดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ แตทกหนวย

งานจะมเปาหมายหนงคอการสงเสรมการใชประโยชนเชงพาณชย แตอยางไร

กตาม แตละหนวยงานดงกลาวไมไดประสานงานกนอยางมประสทธภาพ

(ตฤตณย นพคณ & สธมมะ ธรรมศกด, 2557) สาเหตหนงเนองมาจากการตด

ปญหาเรองกฎและระเบยบทแตละองคการมอย รวมทงแตละหนวยงานสงกด

กระทรวงทแตกตางกน

1.3 งบประมาณดานการวจยและพฒนาของประเทศไทยอยในระดบ

ต�า ตงแตป 1999-2011 เฉลยอยท 0.23 ตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ

(ส�านกพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ, 2557b) ดงรปท

1 ซงถาเทยบกบประเทศทพฒนาแลว ในป 2011 ไมวาจะเปนสงคโปรทอยใน

ภมภาคเอเซยอาคเนยมงบประมาณในการวจยและพฒนาอยทรอยละ 2.23

ตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ หรอในเกาหลใตทอยในภมภาคเอเซย

มงบประมาณในการวจยและพฒนาอยทรอยละ 3.74 ตอผลตภณฑมวลรวม

ภายในประเทศ แตในป 2013 ประเทศไทยไดปรบเพมงบประมาณในการวจย

และพฒนาเปน 0.37 ตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ซงถอวานอยมาก

แตอยางไรกตามในอกมมหนงของการลงทนดานวจยและพฒนาของเอกชนได

เพมขนจากป 2011 ทมสดสวนการลงทนภาคเอกชนตอภาครฐท 41:59 มาเปน

สดสวน 51:49 ในป 2013 เนองจากผประกอบการภาคการผลตมความตนตว

ในการท�าวจยและพฒนาเพมขน แตอยางไรกตามเมอเทยบกบประเทศทพฒนา

แลวอยางสวนใหญการลงทนในการวจยและพฒนาของภาคเอกชนมสดสวน

Varasarn11.indd 218 28/4/2558 14:55:28

219

มากกวา 60% (ส�านกพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ,

2557b) แตถงอยางไรโดยภาพรวมแลวงบประมาณในการวจยและพฒนาของ

ประเทศไทยยงคงต�า แมวาจะมแนวโนมสงขน

รปท 1 แสดงถงงบประมาณในการวจยและพฒนาป 1999 - 2011 (รอย

ละตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ)

ทมา ส�านกพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ (2557b)

1.4 การขาดแคลนบคลากรดานการวจยและพฒนา ในป 2011 พบวา

มจ�านวนนกวจย 8 คนตอประชากร 10,000 คน และอาจารยในมหาวทยาลย

มเพยง 30% ทท�างานวจย (ตฤตณย นพคณ & สธมมะ ธรรมศกด, 2557)

แตสงทนาสงเกตของความไมสอดคลองกนระหวางสดสวนของอาจารย

มหาวทยาลยกบการจดสรรงบประมาณในการวจยไปทกระทรวงศกษาธการ

ในสดสวนมากวา 40% โดยเฉลย เชนในป 2556 จดสรรงบประมาณไปยง

กระทรวงศกษา 49% ดงรปท 2

รปท 2 แสดงถงงบประมาณวจยของหนวยงานภาครฐป 2556 แยกตามราย

กระทรวง

Varasarn11.indd 219 28/4/2558 14:55:28

220

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

ทมา เวปไซตคณะกรรมการวจยแหงชาต ขอมลจากระบบ Ongoing Monitoring วนท 30

มถนายน 2557

1.5 การจดการโครงสรางพนฐานดานการวจยและฐานขอมลในดานการ

วจยทไมมประสทธภาพ แตละหนวยงาน แตละสถาบนวจย แตละมหาวทยาลย

แตละหองทดลอง ใชงบประมาณในการจดซอเครองมอในการวจยในแตละ

หนวยงาน ท�าใหเกดความซ�าซอน แตละหนวยงานไมยนดทจะใหหนวยงานอน

เขามารวมใชเครองมอ เนองจากอาจจะเกดความเสยหาย หรอในประเดนของ

ฐานขอมลการวจยกอยภายใตความเปนเจาของของหนวยงานตาง ๆ ไมไดม

การบรณาการฐานขอมลรวมกน (ตฤตณย นพคณ & สธมมะ ธรรมศกด, 2557)

1.6 ภาคเอกชนไมไดรบแรงจงใจเพยงพอหรอไมสามารถลงทนในการ

วจยและพฒนาเพอน�าไปใชประโยชนเชงพาณชยได อนเนองมาจากไมม

นโยบายกระตนใหเอกชนลงทน เชน ไมมทนในการใหกบบรษทเรมตน (start-

up companies) นโยบายภาษทสงเสรมการวจยและพฒนา

2. ปญหาระดบจลภาค

2.1 งานวจยหรอปญหาของการวจยไมไดตรงตามความตองการของ

ตลาด ท�าใหงานวจยทผลตออกมาไมมกลมเปาหมายทชดเจน เนองมาจาก

นกวจยตงโจทยวจยตามทตนเองตองการท�าวจย แตไมไดสนใจความตองการ

ของตลาด ท�าใหงานวจยไมตรงตามความตองการของภาคอตสาหกรรม

Varasarn11.indd 220 28/4/2558 14:55:29

221

2.2 นกวจยไมมทกษะทางการตลาดหรอการประกอบการ รวมทงนก

วจยกไมสามารถหาเวลาในการไปเพมทกษะดานการประกอบการ (Zhao,

2004)

2.3 ขาดการประชาสมพนธในผลงานวจยไปสภาคธรกจ ภาคธรกจไม

ทราบถงผลงานวจยทผลตออกมาจากสถาบนวจยของภาครฐ มหาวทยาลย

ซงสามารถทตอยอดไปสการใชประโยชนเชงพาณชย หรอไมทราบวามงาน

วจยทสามารถตอบโจทยปญหาของผประกอบการได เชน ส�านกงานกองทน

สนบสนนการวจย (สกว.) มเวปไซต research2biz.com หรอไมทราบถง

บรการทมของสถาบนวจยของภาครฐ เชน ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาตมนกวจยทรองรบการท�าวจยใหกบภาคเอกชน เปนตน

2.4 สถาบนวจยภาครฐไมไดใหความส�าคญกบเปาหมายในการสราง

งานวจยไปสการน�าไปใชประโยชนเชงพาณชย ในกลมมหาวทยาลยวจยแหง

ชาตยงคงเนนความเปนเลศดานวชาการ (ตฤตณย นพคณ & สธมมะ ธรรม

ศกด, 2557) สงผลใหไมสามารถหารายไดเพยงพอตอการเลยงตวเองได เชน

ศนยความเปนเลศทางวชาการ 11 ศนย 11 ทอยภายใตสงกดส�านกงานคณะ

กรรมการอดมศกษา (สกอ.) งานวจยทน�าไปสการใชประโยชนเชงพาณชยจง

มนอยมาก

2.5 กระบวนการของการใชประโยชนเชงพาณชยเปนกระบวนการท

ซบซอน เกดปรากฎการณทเรยกวาหบเหวมรณะ “Valley of Death” ซงเปน

สถานการณทเทคโนโลยเกดความลมเหลวในตลาด เพราะขาดความสามารถใน

การกาวจากชวงสาธตเทคโนโลยไปสชวงของการน�าไปใชประโยชนเชงพาณชย

หบเหวมรณะจะเกดขนเมอนกพฒนาเทคโนโลยประสบความส�าเรจในการ

สาธตเทคโนโลย แตไมสามารถมาซงการเงนส�าหรบการท�าในจ�านวนมากขน

(scale-up) และกระบวนการผลต (Frank, Sink, Mynatt, Rogers, & Rappazzo,

1996) การขาด Venture Capital ท�าใหกระบวนการของการใชประโยชนเชง

พาณชยตองลมเลกในระหวางทาง

Varasarn11.indd 221 28/4/2558 14:55:29

222

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

2.6 การขาดความเขมแขงในห นสวนหรอผ มส วนไดส วนเสยระหวาง

สถาบนวจย นกวจย และหนสวนธรกจทมศกยภาพ ขาดความเชอมโยง

ระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Zhao, 2004)

ปจจยทสงเสรมและสนบสนนการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนในเชง

พาณชย

ปจจยทสงเสรมและสนบสนนการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชง

พาณชย (Zhao, 2004) คอ

1. การมนโยบายและแผนยทธศาสตรทด มความชดเจน ในการน�า

ผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย และการมแผนสอดคลองกบแผน

ยทธศาสตรอน

2. การมความชดเจนในการเปนเจาของ หรอสามารถระบถงการเปน

เจาของในทรพยสนทางปญญา

3. มการก�าหนดสงจงใจ ระบรางวล ใหกบนกวจย คณะท�างานวจย ใน

การน�างานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

4. มระบบการตดสนใจทรวดเรวของทมบรหารองคการ

5. มการจดการสนทรพยทางเชงพาณชย ทรพยสนทางปญญา อยางม

ประสทธภาพ

6. การมการจดการปกครอง (Governance) ในสถาบนวจย มหาวทยาลย

และ Holding Company

7. การไดมาซงการสนบสนนทางการเงนจาก รฐบาล หนสวนอตสาหกรรม

และผมสวนไดสวนเสย

8. การจดการนวตกรรมทมประสทธภาพดวยการประกอบการเชง

วชาการ หมายถงวา ภาควชาการตองน�าบทบาทของผประกอบการในการเรง

การผลต การเผยแพร และการใชแนวคดนวตกรรม เพอน�าไปสการใชประโยชน

เชงพาณชย

Varasarn11.indd 222 28/4/2558 14:55:29

223

9. การมความเขมแขงในหนสวนภาครฐ สถาบนวจย มหาวทยาลย ภาค

เอกชน

10. การมกฎ ระเบยบ มาตรการทเอออ�านวยตอการใชประโยชนเชง

พาณชย (Dorf & Worthington, 1987) เชน มาตรการทางภาษในการสนบสนน

การลงทนวจยและพฒนาของภาคเอกชน

ปจจยดงกลาวเปนเพยงสงทเขาไปสนบสนนหรอสงเสรม แตอยางไร

กตามในกระบวนการการใชประโยชนเชงพาณชยจะมความซบซอน แมวา

จะมการจดหาใหมสงสนบสนนดงกลาวกยงอาจจะมปจจยอนทเขามามผลก

ระทบตอกระบวนการการใชประโยชนเชงพาณชย

แนวทางการสงเสรมการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนในเชงพาณชย

แนวทาง หรอรปแบบของการสงเสรมการน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

เชงพาณชย มดงตอไปน

1. Information Dissemination Model เปนการเผยแพรขอมลทมอย

ส�าหรบการใชงานกบอตสาหกรรม ตวแบบการเผยแพรขอมลสะดวกตอการ

ปฏบต แตมความกวางขวางในการกระจายขอมลไปยงผรบไดมากมาย แต

ในอกดานหนงกมความจ�ากดในผลลพธ เนองจากภาคธรกจไมทราบถงขอมล

ทมอยของสถาบนวจย มหาวทยาลยวามงานวจยทภาคธรกจตองการ (Dorf

& Worthington, 1987) ตวอยางของตวแบบกระจายขอมล คอ เวปไซต

research2biz.com ของส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย ทเผยแพรขอมล

ผลงานวจยทสามารถน�าไปตอยอดในการใชประโยชนเชงพาณชย

2. Licensing Model เปนการอนญาตสทธในการเขาถงลขสทธทกดกน

ได ซงประกอบไปดวยทรพยสนทางปญญา ไดแก สทธบตร ลขสทธ เปนตน แต

อยางไรกตามแนวทางนอาจจะไมจงใจภาคธรกจ เนองจากภาคธรกจตองการ

ทจะไดลขสทธทกดกนไดเพราะท�าใหสามารถท�าก�าไรจากเทคโนโลยได (Dorf

& Worthington, 1987) แนวทางแกไขแบบหนงกคอการอนญาตใหสทธบน

ฐานเทคโนโลย (platform) และใหภาคธรกจน�าไปตอยอดหรอประยกตเพมเตม

Varasarn11.indd 223 28/4/2558 14:55:29

224

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

3. Venture Capital Model ผทเปน Venture Capitalists จะด�าเนนการใน

นามของผประกอบการดวยบทบาทในการพจารณาศกยภาพในการน�าไปใช

ประโยชนเชงพาณชยของเทคโนโลยทวจยโดยสถาบนวจย (Dorf & Worthing-

ton, 1987) ถา Venture Capitalists เหนวาเทคโนโลยใดมโอกาสน�าไปใช

ประโยชนเชงพาณชย กจะน�าเงนมาลงทนกบเทคโนโลยนน

4. Joint Venture Model เปนการทบรษทจะสงบคลากร ทรพยากร

อปกรณ ไปรวมท�าวจยกบสถาบนวจย และน�าเทคโนโลยมาใชประโยชนเชง

พาณชย (Dorf & Worthington, 1987)

5. Incubator Model or Start-Up Model เปนศนยบมเพาะธรกจ เพอ

สงเสรมใหเกดบรษทเกดใหม (Start-up company) ซงอาจจะมการใหเงน

ประเดม (pre seed) ในการลงทนในการวจยเทคโนโลยทจะน�าไปใชเชง

พาณชย การทดสอบตลาด (Dorf & Worthington, 1987)

6. Science Park Model เปนการสนบสนนพนท หองทดลอง หองประชม

สงอ�านวยความสะดวกใหภาคเอกชนมาท�าวจยและพฒนา เพอน�างานวจยไป

ใชประโยชนเชงพาณชย โดยในพนทอทยานวทยาศาสตรจะมหลายบรษท

และมสถาบนวจยอยในบรเวณอทยานวทยาศาสตร จงเปนการเชอมโยงหน

สวนตาง ๆ ในการวจยและพฒนาเขามาปฏสมพนธกนอยางใกลชดทงใน

แบบทางการและไมเปนทางการ เชน ในกรณประเทศอทยานวทยาศาสตร

ไดมบรษทเอสซจ เบทาโก มาเชาพนทและจดตงหนวยงานวจยและพฒนา

ของบรษทเพอท�าการวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย (ส�านกพฒนาขดความ

สามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ, 2557a)

7. Matching Fund เปนการใหทนเพอน�าไปลงทนตอยอดสการใช

ประโยชนทางพาณชย เมอผประกอบการไดพบงานวจยทสามารถตอบสนอง

โจทยปญหา แตไมมเงนทนในการลงทนเพอท�าการทดสอบตลาด พฒนา

ผลตภณฑ ขยายขนาดในการผลต สามารถทจะมาขอรบทนในการไปด�าเนน

การพฒนาผลตภณฑ

Varasarn11.indd 224 28/4/2558 14:55:29

225

8. Matching Partners เปนการทภาคธรกจและสถาบนวจยมารวมกน

ใน การรวมวจย หรอสถาบนวจยรบจางวจยใหกบภาคเอกชนโดยมรปแบบ

คอ 1) เรมตนทนกวจยมงานวจยแตไมทราบวาจะเสนอกบใคร จงมาเสนอกบ

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต และคณะกรรมการวจยแหงชาตจงหาผ

ประกอบการทสนใจงานวจยดงกลาว และใหทงนกวจยและผประกอบการมา

พดคยกน 2) เรมตนทผประกอบการมความตองการงานวจย จงมาแจงตอ

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต และคณะกรรมการวจยแหงชาตจงหา

นกวจยทมาท�าวจยใหกบผประกอบการ และใหทงนกวจยและผประกอบการ

มาพดคยกน 3) เรมตนทผประกอบการไดพดคยกบนกวจยมากอนแลว และ

จงมาหาคณะกรรมการวจยแหงชาตเพอสนบสนนทนวจย

9. ICII Model เปนการผนวกขอมลงานวจยเขากบขอมลทางการตลาด

และขอมลของผประกอบการ (นพดล เจยมสวสด & นรษฎา กวนนทวงศ,

2550) โดยมขนตอน คอ

9.1 Inventory คอ การส�ารวจขอมลงานวจยทมอย จดท�าเปนหมวดหม

และวเคราะหสถานะผลงานวจย ประเมนคณคางานวจย เปรยบเสมอนการ

ตรวจสอบสนคาคงคลง ประกอบดวยกจกรรมยอย คอ ก) การส�ารวจขอมล

ผลงานวจย เปนการรวบรวมผลงานวจยตาง ๆ ของมหาวทยาลย ข.) การแยก

กลม เปนการคดแยกผลงานวจยตามกลมหรอประเภททจะน�าไปใชประโยชน

เชงพาณชย เชน อาจจะคดแยกตามกลมคลสเตอรของอตสาหกรรมทสอดคลอง

กบจดแขงของยทธศาสตรประเทศ หรอตามการทศทางการสนบสนนการลงทน

ค.) การคดเลอกและการก�าจดขอมลเบองตน เปนการคดเลอกงานวจยโดย

เกณฑ คอ ความตองการของอตสาหกรรม/ความนาสนใจของงานวจย และความ

แขงแกรงทางเทคโนโลย/ความเปนไปไดในการประยกตใชในเชงพาณชย ง.) การ

ประเมนเทคโนโลย เปนการประเมนคณคาหรอความส�าคญของงานวจย เชน

เทคโนโลยทจะเกด ปญหาสงแวดลอม ชมชน สงคม กฎหมาย โดยพจารณา

เปนองคประกอบเสรมสรางดานอปทาน และองคประกอบเสรมสรางดานอปสงค

Varasarn11.indd 225 28/4/2558 14:55:29

226

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

9.2 Creativity คอ การรงสรรคเพอสรางสงใหมใหเกดขน โดยไมยดตด

กบกรอบแนวคดเดม เปนกระบวนการคดและการกระท�าทไมจ�ากดกรอบความ

คด สามารถคดไดอยางอสระ ท�าใหเกดความคดใหม วธการปฏบตใหม เกด

เปนนวตกรรมใหม

9.3 Integration คอ การบรณาการเชอมโยงผสมผสานงานวจยตาง ๆ เขา

ดวยกน เปนการรวบรวม เรยบเรยง และผสมผสานผลงานวจยเขาดวยกน จน

เกดเปนความสมพนธตอเนอง ใหเปนเทคโนโลยและกระบวนการผลต เปนการ

น�าผสานขอมลจาก Inventory และ Creativity เขากบการศกษาทางการตลาด

โดยการระดมสมองระหวางผเชยวชาญดานการตลาดและอตสาหกรรม หรอ

การสมภาษณผประกอบการ

9.4 Innovation คอ นวตกรรมทเปนผลรวมจากสามขนตอนขางตน

พฒนาจากการเปนแนวคดหรอสงประดษฐใหม หรอดดแปลงจากสงทมอยเดม

จนไดผลตภณฑใหม เทคโนโลยใหม ซงมประโยชนเชงพาณชยตอไป

การประยกตแนวคดการจดการภาครฐเชงความรวมมอ (collaborative

public management) ตอการในการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนในเชง

พาณชย

จากการพจารณาถงปจจยทสงเสรมและสนบสนนการน�าผลงานวจยไปใช

ประโยชนเชงพาณชย และแนวทางการสงเสรมการน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

เชงพาณชย ซงสามารถทจะน�าแนวคดการจดการภาครฐเชงความรวมมอมาใช

ในการจดการผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย คอ เรมตงแตขนตอนการ

การก�าหนดโจทยวจยทตองอาศยความรวมมอระหวางนกวจย และผประกอบ

การเพอใหการก�าหนดโจทยวจยมความตรงตามความตองการของตลาด หรอ

ตรงตามความตองการของผประกอบการขนตอนในการแสวงหาทนซงเปนการ

รวมทนระหวางผประกอบการ นกวจย หนวยงานใหทนของภาครฐทมาท�าขอ

ตกลงในสดสวนเงนทน จนกระทงผลตออกมาเปนผลตภณฑน�ารองเพอน�าไปส

Varasarn11.indd 226 28/4/2558 14:55:29

227

การทดสอบตลาดกจ�าเปนตองใชความรวมมอระหวางนกวจย เอกชน

ประชาชนทใชผลตภณฑหรอผประกอบการทตองใชผลตภณฑ จนกระทง

เปนการท�าสญญาความเปนเจาของสทธในสทธบตร หรอลขสทธทเปนความ

ตกลงระหวางนกวจย สถาบนวจย และผประกอบการ จะเหนไดวาในตลอด

ขนตอนการน�าไปผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยจ�าเปนทจะตองใช

ความรวมมอกนของหนสวน ดงนนแนวคดในการจดการภาครฐเชงความรวม

มอจงเปนสงส�าคญ

การจดภาครฐเชงความรวมมอ คอ แนวคดทอธบายถงกระบวนการของ

การอ�านวยความสะดวกและการด�าเนนการของการจดการองคการทรวมกน

ในจ�านวนมากกวาหนงองคการ มาแกไขปญหาทไมสามารถแกไขหรอแกไขได

งายไดโดยองคการเดยว (Geddes, 2012) การจดการภาครฐเชงความรวม

มอเปนการจดการเชงกลยทธทมวตถประสงคใหเกดผลลพธทดในระยะยาว

ผบรหารองคการตองบรหารองคการของตนใหท�างานไดอยางเปนอสระ บน

ฐานการท�างานรวมกบองคการอน ซงอาจจะมหนสวนททท�างานรวมกนอยาง

หลากหลายมากมาย ทรพยากรมนษยสามารถทไหลเวยนเขาไปปฏบตงาน

ในองคการทเปนหนสวนกนไดหรอไปท�างานขามองคการได ยกตวอยางใน

การใชประโยชนเชงพาณชย นกวจยของสถาบนวจยหรอของมหาวทยาลย

ไปท�างานวจยรวมกบผประกอบการในสถานประกอบการ หรอการทบคลากร

ฝายวจยของบรษทเขามาท�างานวจยในหองทดลองของมหาวทยาลยเปนตน

จากแนวคดดงกลาวการจดการภาครฐเชงกลยทธจงเปนการท�างานเชอมโยง

ขามหนวยงาน จงเปนแนวคดทสามารถน�ามาปฏบตในการจดการการน�าผล

งานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยโดยเรมตงแตการก�าหนดโจทยวจยรวมกน

ของผประกอบการและนกวจย การรวมทน เปนตน

ลกษณะการจดการภาครฐเชงความรวมมอจงเนนแนวคดของการ

กระจายอ�านาจ มากกวาทจะรวมอ�านาจ ผบรหารหรอบคลากรตองเขาไปเชอม

โยงและแบงปนรวมกนทงดานทกษะ ความร ทรพยากร ในการท�างานกบ

องคการทเปนหนสวน หรอเปนการปรบขยายขอบเขตในการเขาไปมสวนรวม

Varasarn11.indd 227 28/4/2558 14:55:29

228

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

ในองคการอนเพมมากขน การจดการทรพยากรทรวมกน (pool-resource)

เชน เครองมอในหองทดลอง ท�าใหตองมการบรณาการกลไกการจดการภายใน

องคการทเปนหนสวนรวมกน จงหลกเลยงไมไดทจะประสบกบการท�างานทม

ความซบซอนเนองจากจะมการเชอมโยงทงองคการทเปนประเภทเดยวกนหรอ

เรยกวาเปนการเชอมโยงแนวนอน เชน การเชอมโยงระหวางระหวางหองทดลอง

ของสถาบนวจยกบมหาวทยาลย หรอมหาวทยาลยกบมหาวทยาลย กบการ

เชอมโยงกบองคการทเปนประเภทตางกนหรอเรยกวาเปนการเชอมโยงแนวตง

เชน การเชอมโยงระหวางภาคธรกจกบมหาวทยาลยหรอสถาบนวจย (Leisyte,

2011) ท�าใหการแกปญหาทตองมองภาพรวม มงเนนการตอบสนองกบผรบ

บรการ การท�างานในลกษณะของเครอขายทลดขอบเขตองคการลง (organi-

zational boundaries)

การจดการภาครฐเชงความรวมมอถอไดวาเปนนโยบายทส�าคญทตองม

การพจารณาตงแตเรมในขนตอนการก�าหนดนโยบาย น�าไปสการน�านโยบาย

ไปปฏบตทตองอาศยความรวมมอกนและบรณาการหนสวนในองคการ เนน

การท�างานทเปนเครอขายลดขอบเขตองคการ รวมทงการประเมนผลนโยบาย

ทมรวมกนในองคการหนสวน ซงแนวทางดงกลาวเปนมมมองดานกระบวนการ

นโยบายสาธารณะ

จากการศกษาของ Geddes (2012) ไดเสนอลกษณะการจดการภาค

รฐเชงความรวมมอทมลกษณะทเดนชด เมอเทยบกบการจดการภาครฐแนว

ใหม (New Public Management: NPM) และการบรหารภาครฐ (Public

Administration: PA) คอ

ผลการปฏบตงาน จากการศกษาพบวาเปนการมงเนนผลการปฏบต

งาน ผบรหารองคการหรอบคคลากรในองคการทอยในหนสวนองคการตองรบ

ผดชอบตอความส�าเรจในผลปฏบตการของหนสวนองคการ โดยแตละองคการ

ตองบรรลถงความส�าเรจของแตละองคการเพอตอบสนองตอเปาหมายภาพ

รวมหนสวน และตองรวมกนชวยเหลอใหองคการอนบรรลความส�าเรจ

Varasarn11.indd 228 28/4/2558 14:55:29

229

ไปพรอมกนดวยตองมความสามารถในการแบงปนทรพยากร ดงนนผลการ

ปฏบตการของหนสวนจะประสบความส�าเรจหรอไมจงขนอยกบผลการปฏบต

และประสทธผลของหนสวนองคการ เหนไดวาสอดคลองกบกระบวนการน�าไป

ใชประโยชนเชงพาณชยทตองมการเชอมโยงในการผลปฏบตงานรวมกน การ

แบงปนทรพยากรรวมกน เชน ผประกอบการและผวจยตองรวมรบผดชอบใน

ความส�าเรจของโครงการวจยรวมกน ตองมการแบงปนทรพยากรทมรวมกน

ความเปนผน�า เนองจากเปนการจดการภาครฐเชงความรวมมอจะเกด

การลดขอบเขตองคการ แตท�าใหเกดการเพมซบซอนในการท�างานรวมกนของ

องคการในหนสวน ผบรหารแตละองคการจะมการเชอมโยง ปฏสมพนธ มการ

ไหลเวยนระหวางบคลากรตางองคการ ทมวฒนาองคการทแตกตางกน คานยม

ในทางวชาชพทแตกตางกน ท�าใหผบรหารองคการตองมภาวะผน�าในการรวม

กนน�าองคการทอยในหนสวน ผบรหารจะตองเปนผทสนบสนนในการอ�านวย

ความสะดวกในการท�างานขามองคการระหวางหนสวนองคการ ตองจดการ

กบงานทมความซบซอนในการปฏสมพนธระหวางองคการ กระบวนการน�าไป

ใชประโยชนเชงพาณชยเปนกจกรรมทซบซอนตองใชภาวะผน�าของบคลากร

ทกคนในกระบวนการ เนองจากลกษณะองคการทเกยวของกบการวจยเปน

องคการแบบมออาชพทบคลากรมความสามารถในการตดสนใจตามคานยม

วชาชพของตน แตละบคคลมความเชยวชาญสวนตว ดงนนเมอมาท�างาน

ปฏสมพนธกนในโครงการวจย ท�าใหแตละบคคลตองมภาวะผน�า

ลกษณะงานในการจดการ เนองจากเปนงานเปนการกระท�ารวมกน

ของหนสวนในองคการ สงส�าคญในการท�างานรวมกน คอ ความไววางใจ

(trust) ความไววางใจถอเปนสงทท�าใหเกดการท�างานทประสานสอดคลอง

กน หรออาจกลาวไดวาความไววางใจเปนปจจยทตองสรางใหเกดขนกอนการ

มความ รวมมอ (antecedent to collaboration) ความไววางใจประกอบดวย

1) ความมนใจในความสามารถหรอสมรรถนะของผทเราวางใจ เชน การมนใจ

ในทกษะ ความสามารถเพอนรวมงานวจย 2) ความกรณา เปนความเชอใจ

วาผทเราวางใจจะมอบสงทด

Varasarn11.indd 229 28/4/2558 14:55:29

230

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

3) การมหลกการ เปนความเชอมนวาผทเราวางใจจะยดมนในหลกการทงการ

ตดสนใจ การปฏบต (Mayer, Davis, & Schoorman, 1995) และความวางใจ

จะน�าไปสความผกพนในหนสวนองคการหรอเกดความผกพนกนในระหวาง

องคการเกดขนได (Ndubisi, 2011) เมอเกดความไววางใจท�าใหการท�างานท�าให

ไดรบผลตผลรวมกน ซงประกอบดวย ทกษะ ความเชยวชาญ ความร สถานะ

ชอเสยง นอกจากนนลกษณะงานยงตองการลดความซ�าซอนในกจกรรม ใน

ทรพยากร ตองสรางการบรณาการในการท�างาน การใชทรพยากร ดงนนการ

สอสาร การแบงปนขอมลระหวางกนจงเปนสงส�าคญในการท�างาน ลกษณะ

การท�างานเชนนจงเหมาะสมกบการใชประโยชนเชงพาณชย

การตดสนใจ ส�าหรบการจดการภาครฐเชงความรวมมอนนการท�าการ

ตดสนใจเปนสงททาทาย เนองจากลกษณะทเกดขนจะเปนผลผลตจากการ

จดการของหลายองคการ ท�าใหในระหวางการท�างานจะมประเดนในการ

ตดสนใจ ยงถาเปนการตดสนใจทมผลกระทบตอภาพรวมทงหนสวนองคการ

จะยงมความซบซอนในการตดสนใจ ในหลายกรณจะเกดความขดแยงขนได

การท�าการตดสนใจรวมกนจงเปนสงทเกดขนไดตลอดการท�างาน ในการใช

ประโยชนเชงพาณชยเชนเดยวกนตวอยางมหาวทยาลยในออสเตรเลยได

ท�าการศกษาพบวาการตดสนใจทรวดเรวและเดดขาดของทมบรหารงานวจย

สงผลตอความส�าเรจในการใชประโยชนเชงพาณชย (Zhao, 2004)

โครงสราง การท�างานแบบหนสวนเปนโครงสรางทมลกษณะเปน

โครงสรางสองชนกบหนสวน (Geddes, 2012) การท�างานจงเปนแบบระบบ

เปด ลดขอบเขตองคการ เกดความเปนพหสมาชก (pluralistic membership)

แตตองท�าใหเกดการไหลเวยนของขอมลและขาวสาร ลกษณะของความเปน

เอกภาพในการสงการหรอสายการบงคบบญชาจะถกผสมผสานในโครงสราง

แบบแมทรกซ (matrix structure) ซงลกษณะโครงสรางเชนนจะสนบสนนการ

จดการภาครฐเชงรวมมอ สงผลดตอในการน�าผลงานวจยมาใชประโยชนเชง

พาณชย เพราะเปนการท�างานทสามารถน�าความเชยวชาญของนกวจยทอย

Varasarn11.indd 230 28/4/2558 14:55:29

231

ในองคการตาง ๆ เชน สถาบนวจย มหาวทยาลย มารวมกนท�างาน แต

อยางไรกตามการพจารณาไมเฉพาะเพยงดานบคลากรเทานน แตตองเปนการ

พจารณาถงการใชทรพยากรรวมกน การใชสารสนเทศรวมกนในโครงสราง

แบบแมทรกซ สงทเปนปญหาประการหนง คอ วฒนธรรมองคการทแตกตาง

กนอาจจะสงผลตอการท�างานรวมกนในโครงสรางแบบแมทรกซเกดขนได

กระบวนการ สงส�าคญคอการประสานงานรวมกนและการปอนกลบ

ขอมลระหวางกน การจดการภาครฐเชงความรวมมอจะมการจดตงโครงสราง

พนฐานในการแลกเปลยนขอมลระหวางกนทถอเปนปจจยหลกในการจดการ

หรอการตกลงรวมกนในมาตรฐานการท�างาน ส�าหรบการจดการในการน�าผล

งานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยททาทายสงหนง คอ การแลกเปลยนความ

รทเปนความรแฝง (tacit knowledge) ทท�าใหสงผลตอการถายทอดเทคโนโลย

จากนกวจยสผประกอบการ

การเปลยนแปลง ความเปนห นสวนมความเปนพลวตร ในการ

ด�าเนนการจดการผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยจงเปนสงทเกดการ

เปลยนแปลงไปตามสถานการณภายในหนสวนองคการ และตามสถานการณ

ภายนอกหนสวนองคการ ในหลายกรณของโครงการวจยเกดความซบซอน

ในเชงสถานการณเกดขน คอ ขณะทก�าลงอยในชวงของการพฒนาผลตภณฑ

น�ารอง ในระหวางนนเทคโนโลยทก�าลงพฒนาอยเกดการลาสมย (out of

fashion) ท�าใหตลาดไมตอบรบได ดงนนการจดการภาครฐเชงความรวม

มอตองมการจดการความเสยงในการเปลยนแปลงเกดขน ในหลายโครงการ

เกดปรากฎการณหบเหวมรณะท�าใหการเปลยนผานจากกระบวนการสาธต

เทคโนโลยไปสชวงของการน�าไป ใชประโยชนเชงพาณชยลมเหลวจากการ

ขาดเงนทนสนบสนน

การจดการภาครฐเชงความรวมมอเปนแนวคดการจดการทสามารถน�า

มาประยกตใชในกระบวนการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชยในทก

ขนตอนตลอดทงกระบวนการ ดงตอไปน

Varasarn11.indd 231 28/4/2558 14:55:29

232

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

1. ในกระบวนการก�าหนดประเดนหวขอวจย การก�าหนดหวขอวจยท

สามารถน�าผลงานวจยไปสการใชประโยชนเชงพาณชยไดเมอมการรวมมอ

ระหวางนกวจย กบผประกอบการ เนองจากนกวจยจะสามารถเขาใจความ

ตองการของผประกอบการ การผลตงานวจยจงไมไดเปนไปตามตองการของ

นกวจยอยางเดยวเทานน และงานวจยทผลตออกมาจะเกดความชดเจน เกด

ความแนนอนในกลมเปาหมายทจะน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย

2. ในกระบวนการสรางตนแบบ จะเกดประสทธภาพในการสรางตนแบบ

ถาเกดความรวมมอระหวางนกวจยและผประกอบการ โดยการถายโอนหรอ

การใชทรพยากรรวมกนระหวางสถาบนวจย มหาวทยาลย และบรษทเอกชน

ในอตสาหกรรม เชน การใชหองทดลองรวมกน การใชเครองมอรวมกน การ

ถายโอนระหวางบคลากรทเขามารวมวจยกบภาครฐ มหาวทยาลย และบรษท

เอกชน ซงการถายโอนระหวางบคลากรระหวางกนจะท�าใหลดขนตอนการ

ถายโอนเทคโนโลยในดานการสาธตการผลตหรอการใชงาน เนองจากบคลากร

ทงภาครฐ มหาวทยาลย และบรษทเอกชนทท�างานรวมกนจะมการเรยนรรวม

กนในระหวางการสรางตนแบบ มการปรบปรงตนแบบในระหวางการทดลอง

ใหใกลเคยงกบผลตภณฑขนสมบรณมากทสดจงเปนการลดระยะเวลาในการ

พฒนาผลตภณฑลง

3. ในกระบวนเพมขนาดการผลตในผลตภณฑขนสมบรณ ในการ

พฒนาตอยอดจากตนแบบสการผลตภณฑขนสมบรณถามการรวมมอระหวาง

นกวจยและผประกอบการจะท�าใหเพมประสทธภาพในการน�าผลงานวจยไป

ใชประโยชนเชงพาณชย เนองจากลดระยะเวลาในการพฒนาตอยอดจาก

ตนแบบสการผลตภณฑขนสมบรณ เพราะบคลากรสถาบนวจย มหาวทยาลย

และบรษท เอกชนทเขามาท�างานรวมกนในหองทดลองจะน�าไปสการปรบปรง

ตนแบบใหมความใกลเคยงกบผลตภณฑขนสมบรณไดตงแตขนสรางตนแบบ

เมอมาสขนการผลตภณฑขนสมบรณจะใชระยะเวลาทสนลง

Varasarn11.indd 232 28/4/2558 14:55:30

233

4. การเรมการผลต ขนตอนนเปนขนตอนทเกดความเสยงสงทจะ

เกดความลมเหลวในการขยายปรมาณการผลต (scale-up) เนองมาจาก

ปรากฏการณหบเหวมรณะ แตถามความรวมระหวางสถาบนวจย มหาวทยาลย

และบรษทเอกชนจะท�าใหเกดการแกปญหาในเรองงบประมาณในการท�าการ

ขยายปรมาณการผลต เนองจากถาบรษทเอกชนไดเขามารวมมอกบสถาบนวจย

มหาวทยาลยตงแตกระบวนการก�าหนดประเดนหวขอวจยจะเกดความไววางใจ

เกดความเชอมนทจะใหทนในการขยายปรมาณการผลต

5. การน�าผลตภณฑออกสตลาดและการขาย แมวาขนตอนนจะเปน

บทบาทส�าคญของบรษทเอกชน แตถามการรวมมอระหวางนกวจยและผ

ประกอบการ จะท�าใหเกดกระบวนการพฒนาผลตภณฑจากการปอนกลบ

(feedback) ของผประกอบการทไดรบขอมลจากผใช และน�าไปสกระบวนการ

ก�าหนดประเดนหวขอการวจยตอไป

ดงนนจะเหนไดวาทกขนตอนการน�าผลงานวจยไปใชประโยชนเชง

พาณชยจ�าเป นตองใช การจดการภาครฐเชงความร วมมอในระหวาง

สถาบนวจย มหาวทยาลย และบรษทเอกชนเพอใหเกดความส�าเรจตลอดทง

กระบวนการใชประโยชนเชงพาณชย

บทสรป

แนวคดของการจดการภาครฐเชงความรวมมอ เปนแนวทางหนงทน�า

เสนอในบทความนเพอตองการใหเปนแนวทางในการจดการผลวจยน�าไปใช

ประโยชนเชงพาณชยตงแตกระบวนการก�าหนดประเดนหวขอการวจย การ

พฒนาตนแบบ การพฒนาผลตภณฑขนสมบรณ การเรมการผลต การน�าออก

ไปสตลาดและการขาย ซงเปนกระบวนการทซบซอนทงในดานกระบวนการใช

ประโยชนเชงพาณชย หรอความซบซอนในการบรหารความรวมมอระหวางหน

สวนทมองคการเขามามสวนรวมอยางหลากหลาย เปาหมายของการน�าผลงาน

วจยจากหองทดลองไปสการใชประโยชนเชงพาณชยในทองตลาด เพอเปนการ

Varasarn11.indd 233 28/4/2558 14:55:30

234

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

พฒนาดานเศรษฐกจและสงคม ท�าใหเกดความสามารถเชงการแขงขน

ของประเทศ ดงนนรฐทเปนผก�าหนดนโยบาย การน�านโยบายไปปฏบตจง

มบทบาทส�าคญในการพฒนาแนวทางเอาชนะหบเหวมรณะของการน�าผล

งานวจยไปใชประโยชนเชงพาณชย น�าพาผลงานวจยจากหองทดลองออก

สทองตลาด รวมทงบทบาทความรวมมอในทกภาคสวนทงมหาวทยาลย

สถาบนวจย หนวยงานภาครฐในการบรหารงานวจยและก�ากบนโยบายงาน

วจยของประเทศ อนาคตของประเทศฝากไวกบหนสวนความส�าเรจน

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณ ดร.มาลนา เยนนาน พารก ส�านกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต, คณภาวด ใจเออ ส�านกงานพฒนาการวจยการเกษตร,

คณปณธาน ลละธนาวทย ส�านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหง

ชาต, คณกตตศกด พรหมเปยม ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย ทกรณา

ใหสนบสนนขอมลทเปนประโยชน

Varasarn11.indd 234 28/4/2558 14:55:30

235

เอกสารอางอง

Bright, J. R. (1969). Some management lessons from technological

innovation research. Long Range Planning, 2(1), 36 - 41.

Dorf, R. C., & Worthington, K. K. F. (1987). Models for Commercialization

of Technology from Universities and Research Laboratories.

Journal of Technology Transfer, 12(1), 1 - 8.

Frank, C., Sink, C., Mynatt, L., Rogers, R., & Rappazzo, A. (1996).

Surviving the “Valley of Death”: A Comparative Analysis.

Technology Transfer, Spring-Summer, 61- 69.

Ganz-Brown, C. (1999). Patent policies to fine tune commercialization

of government-sponsored university research. Science and

Public Policy, 26(6), 403-414.

Geddes, L. (2012). In Search of Collaborative Public Management.

Public Management Review, 14(7), 947-966. doi: 10.1080/

14719037.2011.650057

Leisyte, L. (2011). University commercialization policies and their

implementation in the Netherlands and the United States

Science and Public Poicy,38(6), 437-448.doi:10.3152/03023

4211X12960315267778

Mayer, R. C., Davis, J. H., & Schoorman, F. D. (1995). An Integrative

Model of Organizational Trust. Source: The Academy of Man

agement Review, 20(3), 709-734.

Ndubisi, N. O. (2011). Conflict handling, trust and commitment in

outsourcing relationship: A Chinese and Indian study.

Industrial Marketing Management, 40, 109–117. doi: 10.1016/

j.indmarman.2010.09.015

Varasarn11.indd 235 28/4/2558 14:55:30

236

ดษฎป

รทรร

ศน ม

มมอง

และข

อเสน

อดาน

รฐปร

ะศาส

นศาส

ตรเพ

อการ

ปฎรป

ประเ

ทศทย

งยน

ตฤตณย นพคณ, & สธมมะ ธรรมศกด. (2557). การพฒนาระบบวจยเพอความ

กาวหนาอยางยงยน. เศรษฐกจและสงคม, มกราคม-มนาคม, 2- 6.

นพดล เจยมสวสด, & นรษฎา กวนนทวงศ. (2550). โครงการพฒนากลไกเพอ

การบรหารจดการผลงานวจยและพฒนาทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยใหเกดประโยชนเชงพาณชย. กรงเทพมหานคร : ส�านกงาน

กองทนสนยสนนการวจย.

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (2555). นโยบายและยทธศาสตรการ

วจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559) กรงเทพมหานคร :

ส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

ส�านกพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ. (2557a). ท�าความ

รจกอทยานวทยาศาสตรแหงประเทศไทย. เศรษฐกจและสงคม,

มกราคม-มนาคม, 40-44.

ส�านกพฒนาขดความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจ. (2557b). ภาพรวม

การพฒนาดานการวจยและพฒนาของประเทศไทย. เศรษฐกจและ

สงคม, มกราคม-มนาคม, 27-33.

Zhao, F. (2004). Commercialization of research: a case study of

Australian universities. Higher Education Research & Development,

23(2), 223-236. doi: 10.1080/0729436042000206672

Varasarn11.indd 236 28/4/2558 14:55:30