gazeta shkurt 2010orthodoxalbania.org/images/gazeta2010/gazeta shkurt 2010 per internet.pdf ·...

SHKURT 2010 NGJALLJA 1

NGJALLJANr. 2 (205) Viti XVIII i botimit SHKURT 2010 Çmimi 20 lekë

21 shkurt- E Diela e Parë e Kreshmës -

E ORTHODHOKSISË

E Diela e Parë e Kreshmës së Madhe është Festa e Triumfit tëOrthodhoksisë. Ajo është një festë historike, që përkujton kthimine ikonave nëpër kisha në vitin 843, mbas fitores kundër herezisëikonoklaste. Tema shpirtërore e kësaj të Diele është, para së gji-thash, fitorja e Besës së Vërtetë: “Kjo është fitorja që e mundi bo-tën: besimi ynë” (I Joani 5:4). Së dyti, ikonat e shenjtorëve dëshmoj-në që njeriu “i krijuar sipas shëmbëllesës dhe ngjashmërisë sëPerëndisë” (Gjeneza 1:26), bëhet i shenjtë dhe i ngjashëm me Perë-ndinë, nëpërmjet pastrimit të vetvetes, si imazhi i gjallë i Perëndisë.

Kur praktika e “Triumfit të Orthodhoksisë”u vendos për herëtë parë të Dielën e Parë të Kreshmës së Madhe, më 843, që bintemë 11 mars atë vit, kjo u bë pikërisht që të shënonte fundin e ndar-jeve dhe kthimin e paqes në gjirin e Kishës. 120 vjet para kësajdate, të krishterët e Perandorisë Bizantine ishin thellësisht të ndarënga kundërshtimet ikonoklaste. Përfundimisht, perandoreshaTheodhora i dha fund këtij konflikti me mbështetjen e patriarkut tëasaj kohe, Metodit. Qëllimi i saj ishte t’i jepej fund konflikteve qëpo mbillnin përçarje, dhe të krishterët të bashkoheshin në unitetin ebesës dhe dashurisë për njëri-tjetrin.

Ky afirmim i gëzuar përbën edhe përmbajtjen e teksteve litur-gjike të kësaj të diele: “Ti na mblodhe në kungim zemrash dhekrijove unitetin tonë” (Kanuni i Mëngjesores),

“Gjymtyrët e ndara të Krishtit u sollën në unitet... Perëndiana dha paqen” (Triodi i Kreshmës).

Në datën 15 shkurt, filloi Kre-shma e Madhe e Pashkëve. Ajoështë simboli i gjallë i tërë jetës sënjeriut, jetë që do të përmbushet nëngjalljen e tij prej së vdekurish meKrishtin. Eshtë një kohë për të rigja-llëruar devotshmërinë: me lutje, agjë-rim e lëmosha. Eshtë një kohë pe-ndese, një rigjallërim real i mendjes,zemrës dhe veprave tona, sipasKrishtit dhe mësimeve të Tij. Eshtënjë kohë, para së gjithash, e kthimittonë drejt porosive të mëdha, përtë dashur Perëndinë dhe të afërmit.

Le ta fillojmë kreshmën megëzim... le të agjërojmë prej pa-sioneve ashtu siç agjërojmë prejtë ngrënit, të dëfrehemi në fja-lët e mira të Frymës, që të mundtë shikojmë pësimin e shenjtëtë Krishtit Perëndisë tonë dhePashkën e tij të shenjtë, dukeu gëzuar shpirtërisht.

(Himn i Mbrëmësores)

Si të kreshmojmë në mënyrë tëshenjtë?

• Të kreshmojmë jo vetëm ngaana ushqimore, por edhe të largo-hemi nga mëkatet. Pra, një kre-shmë ushqimore dhe shpirtërore.

• T’i falim dhe t’i ndjejmë ataqë na kanë lënduar shpirtërisht.

• Ta shoqërojmë kreshmën melutje dhe t’i kushtojmë më shumëkohë leximin të Ungjillit dhe libravetë tjerë shpirtërorë.

Le të agjërojmë prej pasioneve• Ta shoqërojmë kreshmën me

lëmoshë, pra të ndihmojmë atë qëka nevojë.• Ta shoqërojmë kreshmën me

përulësi, pendim. Rreziku më imadh në kreshmim është tëkrenohemi për përpjekjet tona dhetë gjykojmë të tjerët që nukkreshmojnë.

• Të kuptojmë që kreshma nukështë fundi, por është një mënyrëpër të arritur në fund. Nuk ështëqëllim, por mjet për arritjen eqëllimit.

• Të kreshmojmë në fshehtësi;dhe Perëndia që sheh se ç’bëhetnë fshehtësi do të na shpërblejëhapur.

• Të kreshmojmë me gëzim dheduke u përpjekur të kemi sa më

shumë dashuri për Perëndinëdhe për çdo njeri.

• Kreshmo nga ana ushqimoredhe lartësohu nga ana shpirtërore.

Le të kreshmojmë një kreshmëtë pëlqyer te Perëndia.

Le të “presim dëshirën tonë”,le të bëjmë dëshirën e Perëndisë,sepse vetëm kështu do të fitojmëpërulësi dhe do të kemi një komu-nikim të pandërprerë me Perëndinë.Dhe kështu arrihet qëllimi i kresh-mës:

Lartësimi i shpirtit te Perëndia.Dhe le të mos harrojmë që e gjithëjeta jonë është një kreshmë, njëkreshmë nga ana shpirtërore, pranjë largim nga mëkati.

Për Kreshmën e Pashkëve duhet të dimë:• Si rregull, gjatë saj nuk hahet mish, peshk, bulmet, vezë.• Peshk hahet vetëm më 25 mars, e kremtja e Ungjillëzimit

dhe në të Dielën e Dafinave.• Lejohet ngrënia e frutave të detit.• Kur është e mundur, kreshma mbahet pa ngrënë vaj ditët e

javës (ose të paktën të premteve dhe të mërkurave), ndërsa tështunave dhe të dielave përdoret gjithmonë vaji (me përjashtimtë së Shtunës së Madhe).

• Verë pihet vetëm të shtunave dhe të dielave.• Kushdo që ka probleme shëndetësore apo të tjera, që nuk

e lejojnë ta mbajë kreshmën, duhet të bisedojë me atinshpirtëror.

2 NGJALLJA SHKURT 2010

Shërbesat ditore gjatë Kresh-mës së Madhe karakterizohen ngamelodi të veçanta kreshmore të njëkarakteri pendimtar. Dyert e Buku-ra mbahen të mbyllyra, për të tre-guar ndarjen e njeriut prej Mbretë-risë së Perëndisë nga shkaku i më-katit. Veshjet e Kishës janë të errë-ta, zakonisht në ngjyrë vjollcë. Gji-thashtu edhe troparet ditore kanënjë karakter lutës, duke i kërkuarPerëndisë, me ndërmjetimet e shenj-torëve, të na mëshirojë ne mëkatarët.

Në Shërbesën e Mëngjesit Ali-luiat e gjata zëvendësojnë psalminPerëndia është Zoti... Psalmodiaështë e zgjeruar. Himnologjia i re-ferohet përpjekjeve kreshmore. NëMbrëmësoret, kemi si shtesëlexime të Shkrimit të Shenjtë prejGjenezës dhe Fjalëve të Urtadhe në Shërbesën e Orës së Gjashtëprej Profetit Isaia. Këndimet eApostullit dhe Ungjillit nuk bëhen,meqenëse nuk bëhen MeshaHyjnore.

Shërbesat gjatë periudhës së Kreshmës së MadheGjatë gjithë Kreshmës, në të

gjitha shërbesat thuhet Lutja eShën Efrem Sirianit. Në këtëlutje i kërkohen Perëndisë veçanë-risht ato virtyte, të cilat janë tënevojshme për jetën e krishterë.

Zot dhe Mjeshtër ijetës sime, mos më jepfrymë përtese, kuresh-tjeje, lavdidashjeje dhekotësie.

Po falmë frymë urtësie,përulësie, durimi dhedashurie.

Vlerësomë, o Zot dheMbret, t’i shoh fajet e miadhe të mos e gjykoj timvëlla. Se i bekuar je nëjetë të jetëve. Amin.

Shërbesa e Mbrëmësores qëfillon periudhën e Kreshmës, quhetMbrëmësorja e Faljes. Të kri-shterët në këtë shërbesë, i kër-kojnë falje njëri-tjetrit për çdo fajtë bërë me dashje apo pa dashje.

Në shërbesat e Pasdarkës të javëssë parë të kreshmës këndohet Ka-noni i Shën Andreas së Kretës.Ky përbëhet nga disa seri vargjeshpendimtare, të bazuara në tematbiblike. Secilit varg populli i për-gjigjet: Mëshiromë, o Perëndi,mëshiromë. Ky kanon përsëritetnë Mëngjesoren e së Enjtes të Ja-vës së Pestë. Gjatë pesë javëve tëpara të kreshmës, të premten nëmbrëmje këndohet Himni Akathist,në nderim të Hyjlindëses.

E Shtuna e Parë e Kreshmëssë Madhe i kushtohet kujtimit tëShën Theodhor Tironit. E dyta, etreta dhe e katërta quhen Të Shtu-nat e Shpirtrave, meqenëse i janëkushtuar kujtimit të të vdekurve.Liturgjia Hyjnore e të Shtunës sëPestë bëhet për nderim të Hyjli-ndëses.

Gjatë të Shtunave të Shpirtravehimnet liturgjike luten universalishtpër gjithë të fjeturit dhe gjatë Mën-

gjesoreve për të vdekurit, të quaj-tura parastasis ose panikida, tëvdekurit përmenden me emra. NëLiturgjinë Hyjnore janë shtuarlitani dhe lutje dhe këndimet ngaShkrimi i Shenjtë iu referohen tëvdekurve dhe shpëtimit të tyreprej Krishtit.

Dita e shtunë, edhe gjatëperiudhës jokreshmore, është ditapër kujtimin e të vdekurve. Kjo,sepse e Shtuna, Dita e Sabatit,është dita kur Perëndia bekoi përjetën në këtë botë. Por, për shkaktë mëkatit, kjo ditë tani simbolizontë gjithë jetën tokësore, të përmbu-shur natyralisht në vdekjen. Madjeedhe Krishti, Zoti, u shtri i vdekurnë Ditën e Sabatit, “duke pushuarnga të gjitha veprat e tij” dhe “dukeshkelur vdekjen me vdekje”. Kë-shtu, në Kishën e Krishtit të Dhia-tës së Re, e Shtuna u bë dita përkujtimin e të vdekurve dhe për t’ulutur për shpëtimin e tyre të për-jetshëm.

Dhe kur të agjëroni, mos u tregoni të pikëlluar si hipokritët; sepse atashfytyrohen për t’u treguar njerëzve se agjërojnë; në të vërtetë ju themse ata tashmë e kanë marrë shpërblimin e tyre. Kurse ti, kur të agjërosh,vajose kokën dhe laje fytyrën, me qëllim që të mos u tregosh njerëzve seti agjëron, por Atit tënd në fshehtësi; dhe Ati yt, i cili shikon në fshehtësi,do ta japë shpërblimin publikisht (Mattheu 6:16-18).

***

Ata thonë: “Pse kemi agjëruar, dhe Ti nuk e ke parë? Pse kemihidhëruar shpirtrat tanë dhe Ti nuk e ke vënë re?”.

Ja, ditën e agjërimit tuaj ju bëni atë që ju pëlqen dhe i detyroni punëtorëttuaj të kryejnë një punë të rëndë. Ja, ju agjëroni për grindje dhemosmarrëveshje... Duke agjëruar ashtu si bëni sot, nuk bëni që zëri juajtë dëgjohet lart...

Agjërimi që më pëlqen a nuk është vallë ky: të thyesh zinxhirët eligësisë... t’i lësh të lirë të shtypurit... A nuk qëndron vallë në ndarjen ebukës sate me atë që ka uri, në sjelljen në shtëpinë tënde të të varfrit pastrehë, në të veshurit e atij që është lakuriq...

Atëherë drita jote do të shpërthejë si agimi dhe shërimi yt do të mbijëmenjëherë, drejtësia jote do të të pararendë dhe lavdia e Zotit do të jetëpraparoja jote. Atëherë do të thërrasësh dhe Zoti do të të përgjigjet, dotë bërtasësh dhe ai do të thotë: “Ja ku jam!” (Isaia 58:3-9).

***

...në agjërim nuk duhet vetëm bindje ndaj rregullit kundër grykësisënë lidhje me ushqimin, por frenim nga çdo mëkat, kështu që, ndërsaagjëron, gjuha të agjërojë gjithashtu, duke u frenuar nga shpifjet,gënjeshtrat, të folurit keq, poshtërimi i vëllait, zemërimi dhe çdo mëkat ikryer nga gjuha. Një duhet të agjërojë, gjithashtu, nga sytë, domethënë,të mos shohë gjëra të kota... mos të shohë asnjë pa turp dhe pa ndrojtje.Duart dhe këmbët duhet të ruhen, gjithashtu, nga çdo veprim i keq.

Kreshmimi në Shkrimet e Shenjta dhe jetët e shenjtorëveKur një agjëron nëpërmjet kotësisë ose mendimit që ai po kryen

diçka veçanërisht të virtytshme, ai agjëron marrëzisht dhe shpejt fillontë kritikojë të tjerët dhe ta konsiderojë veten si të madh.

Një njeri që agjëron urtësisht... fiton pastërti dhe përulet... dhe eprovon veten një ndërtues të aftë (Shën Ava Doritheu, shek 7, Drejtimenë Stërvitjen Shpirtërore).

***

Bëhuni imituesit e mi, vëllezër, dhe vëreni ata që ecin kështu, sipasshembullit që keni në ne. Sepse shumë nga ata, për të cilët ju kam folurshpesh, edhe tani po jua them duke qarë, ecin si armiq të kryqit të Krishtit,dhe fundi i tyre është humbje, perëndia i tyre është barku dhe lavdia etyre është në turp të tyre; ata mendojnë vetëm për gjërat tokësore(Filipianët 3:17-19).

Çdo gjë më lejohet, por jo gjithçka është e dobishme; çdo gjë mëlejohet, por unë nuk do t’i nënshtrohem asnjërës. Gjellët janë për barkundhe barku për gjellët; por Perëndia do të shkatërrojë edhe këtë edheatë; por trupi nuk është për kurvëri, po për Zotin, dhe Zoti për trupin (1Korinthianët 6:12-13).

Ai që ha të mos e përbuzë atë që nuk ha, dhe ai që nuk ha të mosgjykojë atë që ha, sepse Perëndia e ka pranuar. Kush je ti që gjykonshërbyesin e tjetrit?

Ai që e çmon ditën, për Zotin e çmon; ai që nuk e çmon ditën, përZotin nuk e ruan; kush ha, për Zotin ha dhe i falet nderit Perëndisë; dhekush nuk ha, për Zotin nuk ha dhe i falet nderit Perëndisë.

Mos e bëj atë të humbasë me ushqimin tënd, atë për të cilin Krishtivdiq... sepse Mbretëria e Perëndisë nuk është të ngrënët dhe të pirët,por drejtësia, paqja dhe gëzimi në Frymën e Shenjtë. Sepse ai që i shërbenKrishtit në këto gjëra, është i pëlqyer nga Perëndia dhe i miratuar nganjerëzit (shih Romanët 14).


22 janari për besimtarëtorthodhoksë të Shqipërisëka një kuptim të veçantë.Në ditën kur kujtohet shënAnastas Persiani, kremtoj-më edhe emrin e Fortlum-turisë së Tij Anastasit, që si-vjet përkoi me kremtiminpara pak kohe të 80-vjetorittë Kryepiskopit tonë.

Me këtë rast, në kishën“Ungjillëzimi i Hyjlindëses”,në Tiranë, u krye LiturgjiaHyjnore, ku me Fortlu-mturinë e Tij bashkëcele-bruan edhe Mitropoliti iBeratit, Hirësia e Tij Ignati,Mitropoliti i Korçës, Hirësiae Tij Joani, episkopët ndih-mës, Hirësia e Tij Nikolladhe Hirësia e Tij Andoni etj.

Kisha ishte mbushur mebesimtarë, që kishin ardhurpër t’i uruar Fortlumturisë sëTij jetë të gjatë dhe që ta ke-mi edhe për shumë vite tëtjera në krye të Kishës sonë,jo vetëm nga zona e Krye-piskopatës, por edhe nga tëtri Mitropolitë, nxënës tëshkollave të hapura me kuj-desin e Kryepiskopit, përfa-qësues politikë etj.

Hirësia e Tij Nikolla mbaj-ti predikimin e ditës. Ai euroi Fortlumturinë e Tij,Anastasin, në emër të Sino-dit të Shenjtë, të klerikëve ebesimtarëve orthodhoksë.

Urime të shumta në ditën e emrittë Kryepiskopit Anastas

Fortlumturia Juaj,Bashkëvëlla dhe Bashkëmeshtar

i dashur më Zotin,

Përzemërsisht Ju uroj me rastin e ditës së emrit.E gjithë jeta juaj në mënyrë të pandërprerë ka qenë

e lidhur me shërbimin ndaj Kishës së Shenjtë. Ashtusi shenjtori Anastas Persiani, ju e deshët Krishtin megjithë zemër dhe me veprat tuaja sakrifikuese tëpërkushtuara jeni shembulli i bariut të mirë, që vë jetëne tij për dhentë (Jn. 10:11).

I lutem Zotit që t’ju dërgojë juve mirësi të begata dhet’i japë Fortlumturisë Suaj paqe, shëndet për shumë vjet.

Me dashuri vëllazërore më Krishtin,

Patriarku i Moskës dhe i gjithë Rusisë† Kirilli

Pas Liturgjisë Hyjnore,në sallën e madhe pranëkishës, në godinën e re tëshkollës “Protagonistët”,Kryepiskopi priti urimet mëtë ngrohta nga të pranish-mit, të cilët e falënderuan përkontributin e jashtëzakon-shëm për ringritjen e Kishëssonë dhe punën e palodhurpër ta çuar më përpara atë.

Një moment i veçantë ikësaj dite ishte vizita e uri-mit e Kryeministrit, Shkël-qesisë së Tij z. Sali Berisha,i cili erdhi në Kryepiskopa-tën e Shenjtë, ku u prit ngaKryepiskopi Anastas, anë-tarë të Sinodit të Shenjtë dheklerikë. Ai shoqërohej ngaMinistri i Punës dhe Çështje-ve Sociale, z. Spiro Ksera.

Kryeministri i shprehuKryepiskopit urimet më tëpërzemërta personale dhe nëemër të qeverisë për këtëditë të shënuar, duke rithe-ksuar vlerësimin e veçantë

për kontributin e Fortlum-turisë së Tij në krye të Ki-shës sonë dhe për gjithëshoqërinë shqiptare.

“Ju shpreh urimet më tëpërzemërta të miat, të qe-verisë dhe mbarë shqipta-rëve. Ne jemi shumë mi-rënjohës për të gjithë ndih-mesën e jashtëzakonshmeqë keni dhënë dhe jepni nëringjalljen e fuqishme të kë-tij vendi dhe këtij kombi.Kam shumë kënaqësi t’ju për-cjell urimet e mia më të përze-mërta ju dhe Kishës Ortho-dhokse. Për të gjithë shqip-tarët kjo është ditë e veçan-të”, u shpreh Kryeministri.

Edhe Kryepiskopi i shpre-hu atij falënderimet përurimet për ndihmesën e dhë-në për komunitetet fetare.

Pasdite Kryepiskopi pri-ti përsëri urime në selinë eKryepiskopatës së Shenjtënga personalitete, diploma-të dhe shumë besimtarë.

Hapi dyert përkujdesja ditore në Shkodër Në vazhdim të programit afatgjatë të përkujdesjes sociale të Kishëssonë i shtohet serisë së saj të objekteve të ndërtuara për këtë qëllim njëndërtim i ri, kopshti dhe ambientet për qendrën rinore, ngritur në Shkodër.

E vërteta është se plotësimi i programit në Shkodër ka qenë i vështirëpër vetë arsyen se pronat e Kishës Orthodhokse në këtë qytet, me enti-tet të konsiderueshëm, akoma nuk i janë kthyer. Kështu, si edhe për ki-shën, është kërkuar me mund dhe më në fund është blerë një truall mesip. 600 m2, mbi të cilin u ngrit ky objekt i ri, me fondet e dhëna ngaKryepiskopi Anastas.

Është një ndërtimi i thjeshtë, fare pranë qendrës së qytetit dhe shëti-tores muzeale të tij, të ngritur së fundmi dhe që edhe për këtë arsye kanjë pamje të njëjtë me ndërtimet që përbëjnë zonën në fjalë. Objektiështë dykatësh, me sipërfaqe të katit përdhes prej 200 m2, në të cilinpërfshihen ambientet për përkujdesjen ditore të fëmijëve, ndërsa nëkatin e parë janë për rininë orthodhokse.

Objekti ka përmirësuar zonën në të cilën është ngritur, duke gërmuardhe hequr prej andej një vendstrehim të kohës së diktaturës, që prejkohësh ishte degraduar dhe kthyer në vend plehrash.

Fortlumturi,Festimet e hirshme të sotme të ditës së emrit të

Fortlumturisë Suaj fort të shtrenjtë dhe të dashur përne, na japin rastin e bekuar t’Ju drejtojmë nga thellësiae zemrës përshëndetjet tona shumë të ngrohta plotpërgëzim e urim: Qofshin vitet Tuaja, Fortlumturi dheVëlla i nderuar, të shumta dhe plot shëndet njëkohë-sisht, që të vazhdoni të drejtoni me aftësi timonin eKishës Suaj të shenjtë për një kohë të gjatë, në harmonidhe në të njëjtën frymë me anëtarët e Hierarkisë sënderuar dhe fort të shtrenjtë për Ju, për të mirën e gri-gjës së thirrur nga Krishti dhe për emrin e mirë të mba-rë Kishës Orthodhokse.

Me këto urime, duke e rrethuar Fortlumturinë Tuajtë vyer me dashuri të shumtë vëllazërore dhe nderimtë thellë, Ju puthim me puthje të shenjtë dhe kemi përJu gjithmonë mall vëllazëror.

Patriarku Ekumenik†Vartholomeu I Fanar 22.01.2010

Urime për Kryepiskopin Anastasnga Primatë orthodhoksë


Në Manastirin e Hirshëm tëShën Vlashit u kremtua panairi ishenjtit që mban emrin e këtij venditë bekuar. Që pasditen e së mër-kurës, besimtarë të shumtë mbu-shën kishën, pavarësisht motit meshi. Shërbesa e Mbrëmësores dhee Bekimit të Bukëve u kryesua ngaEpiskopi i Apollonisë njëkohësishtedhe nëndrejtor i Akademisë Theo-logjike, Hirësia e Tij Nikolla. Passhërbesës shumë besimtarë dar-kuan në mensën e Akademisë dhepastaj u larguan sërish për te kishae manastirit. Aty u kryen Shërbesae Paraklisit, e Pasdarkës si dhe tëgjithë së bashku bënë leximin euratave në përgatitjen për kungim.Një ndihmesë të madhe dhanë

Kremtohet Shën Vlashi në manastirin që mban emrin e tij

Ditën tjetër, që në orët e paratë mëngjesit, me dhjetëra be-simtarë mbushën sërish kishën kuu zhvillua Shërbesa e Mëngjesoresdhe Liturgjia Hyjnore. Ato u krye-suan sërish nga Episkop Nikolla.Predikimi, si çdo vit, u mbajt nganjë student i vitit të katërt dhe këtëvit i takoi studentit Emiliano Lito.Ai foli për shenjtorin, por bëri njëndërthurje edhe me Ungjillin që ulexua në shërbesë. Deri në orët evona të pasdites së 11 shkurtit be-simtarët vazhdojnë të vijnë nëkishë, duke lutur shenjtin për ne-vojat e tyre që ai të ndërmjetojëpara Zotit Krisht.

Nestilda Dangajstudentët e Akademisë dhe nxë-nësit e liceut kishtar “Kryqi i Nde-

ruar”, Sukth, të cilët i gjeje përkrahstudentëve në çdo shërbesë.

“Lum ata që janë të mëshir-shëm, sepse ata do të gjejnëmëshirë (Mattheu 5:7). Të jeshi mëshirshëm, do të thotë të jesh ingjashëm me Perëndinë, sepse“Zoti është i mëshirshëm dhezemërbutë, i ngadalshëm nëzemërim dhe i madh në mirësi”(Psalmi 103:8).

Dhe Zoti kaloi pranë tij(Moisiut) dhe thirri: “Zoti, Perë-ndia i përjetshëm, i mëshir-shëm dhe i dhembshur, i nga-dalshëm në zemërim, i pasur nëmirësi dhe në besnikëri, qëpërdor mëshirën për mijëranjerëz, që fal padrejtësinë,shkeljet dhe mëkatin...”(Eksodi 34:6-7).

Ky është, gjithashtu, mësimi iKrishtit në Predikimin në Mal:

...doni armiqtë tuaj, bëni tëmirë dhe jepni hua pa pasurshpresë për asgjë, dhe shpër-blimi juaj do të jetë i madh dheju do të jeni bijtë e Shumë të Lar-tit, sepse ai është mirëdashësme mosmirënjohësit dhe tëmbrapshtët. Jini të mëshir-shëm, pra, sikurse edhe Ati juajështë i mëshirshëm (Lluka6:35-36).

Të jesh i mëshirshëm nuk do tëthotë të justifikosh falsitetin dhemëkatin. Nuk do të thotë të jeshtolerant për marrëzinë dhe tëkeqen. Nuk do të thotë të mos vëshre padrejtësinë dhe paudhësinë.Perëndia nuk është në këtë mënyrëdhe nuk e bën këtë.

Të jesh i mëshirshëm, do tëthotë të kesh dhembshuri përkeqbërësit dhe të të vijë keq përata që janë kapur në prangat emëkatit. Do të thotë të heqësh dorënga çdo vetëdrejtësim dhe çdovetëjustifikim në krahasim me tëtjerët. Do të thotë të mos pranoshtë dënosh ata që bëjnë keq, por t’ifalësh ata që dëmtojnë dheshkatërrojnë, si vetet tona, ashtuedhe të tjerët. Do të thotë të thuashme seriozitet të plotë: “falna fajettona ashtu sikundër ua falim nefajtorëve tanë” (Matheu 6:12)

Sipas Jisuit, personi shpirtërordo të jetë i mëshirshëm, sepse edheai vetë ka nevojë për mëshirë.Personi shpirtëror do të jetë imëshirshëm, sepse ai e di që edheai vetë është një njeri mëkatar, i cilika nevojë për mëshirën dhendihmën e Perëndisë. Nuk ka asnjëpa mëkat, asnjë që mund të

pretendojë drejtësi para Perëndisë.Nëse një pretendon se nuk kamëkat, thotë Shën Joani, ai ështënjë gënjeshtar dhe e bën edhePerëndinë gënjeshtar (1 Joani 1:10,2:4). Personi shpirtëror, ngaqëështë në bashkim me Perëndinë, injeh fajet e tij dhe nevojën për faljenga Perëndia dhe nga njerëzit. Ainuk mund të dënojë të tjerët, sepseai e di, me përjashtim të hirit tëKrishtit, ai vetë është i padenjë dhei dënuar.

Nëse Ti, o Zot, do të merrjeparasysh fajet, kush do të mundtë qëndronte, o Zot? Por te Tika falje, me qëllim që të kenëfrikë prej Teje (Psalmi 130:3-4).

Personi shpirtëror është i më-shirshëm si ndaj vetvetes, ashtuedhe ndaj të tjerëve. Kjo nuk do tëthotë se ai i bën të lehta fajet e tijdhe e merr faljen e Perëndisë si tëvetvetishme. Por do të thotë se ainuk e plagos veten me faj dhekeqardhje neurotike, që sjelldorëzimin te skrupuj mëkatarë, tëcilët janë vdekja e shpirtit. Do tëthotë se ai beson në dashurinë dhemirësinë e Perëndisë dhe e di, siçthotë Shën Pavli, se asnjë vepërnga vetja e tij nuk do ta çlirojë atë

nga nevoja e mëshirës dhe edashurisë së Perëndisë.

Ju, në fakt, jeni të shpëtuarme anë të hirit, nëpërmjetbesimit, dhe kjo nuk vjen ngaju, po është dhurata e Perëndi-së, jo nga vepra, që të mos mbu-rret askush. Ne, në fakt, jemivepra e tij, e krijuar në KrishtinJisu për veprat e mira që Perë-ndia përgatiti që më parë, që netë ecim në to (Efesianët 2:8-10).

Kështu, është marrja e vazh-dueshme e mëshirës së Perëndisë,ajo që e fuqizon shpirtin për vepratë mira. Dhe vetëm i mëshirshmido të ketë mëshirë prej Perëndisë.Përjetësisht njeriu do të jetë në dis-pozicionin e mëshirës së Perëndi-së. Çfarëdo stadi zhvillimi që ai tëarrijë, lutja e njeriut do të mbetetlutja qendrore e Kishës: Zot, ki më-shirë për mua mëkatarin! Më ishenjtë personi, më e madhe ështëndjenja e tij e padenjësisë mëkata-re, më e fortë është varësia e tij nëmëshirën e Perëndisë dhe më tepërështë ai i mëshirshëm ndaj dobësivetë të tjerëve.

(Nga “Besimi Orthodhoks”,i atë Thomas Hopko)

Mëshira


Përlëshorja e Ipapandisë Ting. I.“Gëzohu, o hirplote Hyjlindëse Virgjëreshë, se prej teje ka lindur dielli

i drejtësisë, Krishti, Perëndia ynë, që ndrit në errësirë. Gëzohu dhe ti, oplak i drejtë që prite në prehrin tënd çlirimtarin e shpirtrave, i cili nadhuroi Ngjalljen të gjithëve”.

Dyzet ditë pas Lindjes Trupore të Tij, Krishti u ofrua në Tempullsipas ligjit të Moisiut. Këtë ngjarje feston Kisha jonë e Shenjtë më 2shkurt.

Më 2 shkurt pra, festojmë një festë zotërore-hyjlindësore. Kjo festëështë qendra e festave të shkurtit dhe quhet Ipapandia=Paraqitja e Zotitnë Tempull, d.m.th. takimi i Foshnjës Hyjnore me njeriun e moshuar dheshpirtëror, Simeonin.

Ipapandia e Zotit: Festë e shpërblimit tëpritjeve me durim e shpresë.

Ipapandia e Zotit: Festë e Vizitës Hyjnorenë zemrat që dinë të presin.

Ipapandia e Zotit: Festë në të cilën rolinkryesor e luajnë këta persona:

- Hyjlindësja me Foshnjën Hyjnore- Plaku Simeon, hyjpritësi- Profetesha Ana.

Hyjlindësja dhe Foshja HyjnoreNë librin e Eksodit [në Dhiatën e Vjetër] në

kap.13 lexojmë që Perëndia i urdhëroi Hebrenjtëtë dedikonin çdo fëmijë të parëlindur mashkulltek Ai. Gjithashtu ligji i Moisiut nuk lejonte tëhynte në tempull ose të prekte diçka të shenjtëçdo grua për 40 ditë pas lindjes së saj, sepseishte e papastër.

E Tërëshenjta me Foshnjën Hyjnore shkonnga Bethlehemi në tempullin e Solomonit, në Je-rusalem, që të ofrojë flijim për pastrimin e saj.Të pasurit sillnin dhe flijonin një qengj, ndërsa tëvarfrit sillnin dy turtuj ose dy pëllumba të vegjël.Nëna e Tërëshenjtë e Krishtit, si e varfër që është, sjell dy pëllumba nëTempull.

Mbasi Ai Vetë, Fjala e Perëndisë, dha ligjin e Moisiut, kur mori trupnjerëzor duhej ta zbatonte, që të mos shfaqej shkelës i tij. Shën Kirilli iAleksandrisë thotë që “kur dikush sheh Krishtin të ruajë këtë ligj,nuk duhet të skandalzohet, por të kuptojë më shumë thellësinëe ekonomisë”.

Gjithashtu, sipas shën Grigor Pallamait, “Krishti nuk kishte nevojëpër pastrim, sepse pastrimi u vendos në Dhiatën e Vjetër, por ebëri për hir të bindjes në Ligjin që Ati vetë dha”.

Pra, ditën e dyzetë pas lindjes, Foshnja Hyjnore ofrohet në Tempullnga e ëma e Tij. Ky ofrim ka kuptim të dyfishtë:

1. Bekohet e ëma për përfundimin e pastrimit të saj nga gjakrat elehonisë. Dhe, ashtu si Kisha lutet për çdo sëmundje, kështu lutet edhepër gruan që lindi, sepse është e natyrshme të ndiejë mundim dhe dobësitrupore.

2. Është ceremoni falënderimi për lindjen e fëmijës, sepse zënia dhelindja e një njeriu nuk është thjesht punë e natyrës, por e fuqisë sëPerëndisë, prandaj ndiejmë që i përket Atij. Kështu e ofrojmë te Perëndia

dhe Ai, nëpërmjet priftit, na e jep përsëri që ta rrisim. Por, në të vërtetë,i përket Perëndisë.

Ne, sipas shën Grigorit të Nisës, duhet t’i ofrojmë Perëndisë, nëvend të sakrificës së sipërme, pra, “në vend të çiftit të turtujve dhenë vend të dy pëllumbave për pastrimin e shpirtit e të trupit,sjelljen e mirë jo vetëm para Perëndisë, por edhe para njerëzve”.

Simeon hyjpritësiSimeoni, që sipas Ungjillit të Llukait ishte “i drejtë dhe shpresëtar”, u

bë i denjë të presë Krishtin, ta marrë në duart e tij dhe ta njohë mefuqinë e Shpirtit të Shenjtë. E mban me duart e tij të bukura, me ato duar

që shumë herë u lartësuan në lutje te Perëndiapër shpëtimin e tij dhe të gjithë njerëzve. FjalaSimeon, në gjuhën hebraike, do të thotë bindje,ose siç thotë shën Joan Gojarti “ai ishte bindësi Zotit”. Kishte Frymën e Shenjtë dhe iu dhanjoftimi se nuk do të vdiste para se të shihteKrishtin e Zotit. Shën Simeoni erdhi në shenjtë-rore me fuqinë e Shpirtit të Shenjtë. KishteShpirtin e Shenjtë dhe nga Ai mori njoftimin sedo të shihte Krishtin para se të vdiste; dhe në-përmjet Tij erdhi në shenjtërore.

Athanasi i Madh, i frymëzuar nga Shpirti iShenjtë, i thur lavde shën Simeon Hyjpritësit, icili u bë i denjë për këtë nder të madh. Thotë që“Simeoni, për sa i përket natyrës, ishte nje-ri, por për sa i përket virtytit, ishte engjëll”.

Profetesha AnaNë Tempull, përveç shën Simeon Hyjpritësit,

ndodhej dhe Ana, profetesha, e cila u bë e denjëtë shihte Perëndinë dhe të predikonte që Aiështë Shpëtimtari i saj. Ishte vejushë 84-vjeçaredhe jetoi 7 vjet me burrin e saj. Veçori karakteri-stike e Anës ishte që ndodhej natë e ditë nëTempull dhe nuk largohej asnjëherë nga ai.

Kështu, ndërsa Simeoni u udhëzua nga Shpirti i Shenjtë në Tempull, ajoqëndronte atje në Shpirtin e Shenjtë dhe pa Perëndinë me sytë e saj.

Të dashur motra dhe vëllezër! Ja mesazhet shpirtërore që na jepfesta e Ipapandisë:

a. Bindje absolute në ligjin e Perëndisë. Vetëm me dashurinë përPerëndinë dhe njerëzit do të takojmë Krishtin. “Mirësia e shpirtitvjen nga bindja ndaj Perëndisë”, thotë shën Joan Gojarti.

b. Duhet të ketë dikush Shpirtin e Shenjtë dhe të mësohet prej tij. Ai[Shpirti i Shenjtë] nuk iu zbulon mistere njerëzve që janë të papastër.Askush nuk mund t’i afrohet Perëndisë, nëse nuk ka fuqi shpirtërore,d.m.th. nëse nuk forcohet nga fuqia e Shpirtit të Shenjtë.

c. Profetesha Ana qëndronte natë e ditë në tempull. Ambienti ynëmë i dashur, vendi, që do të qetësojë shpirtin tonë, duhet të jetë Tempulli,dhe më konkretisht, Kisha, sepse është një dorë që tregon Qiellin. ProfetiDavid na thotë:

“Të lumur janë ata që banojnë në shtëpinë tënde dhe tëhimnojnë pa pushim, o Zot” (Ps. 83.5).

Përktheu Rozeta Baba

Paraqitja e Zotit Krisht në Tempull = Ipapandia“Të lumur janë ata që banojnë në shtëpinë tënde dhe të himnojnë pa pushim, o Zot” (Ps. 83.5)


Vëllezër dhe motra besimtarë,

Atë Spiridhon Simandiri ishte njëfizionomi e veçantë, që jetoi thirrjene tij priftërore me një mënyrë tërë-sisht të përkushtuar, me dashurikonkrete mahnitëse.

Të gjithë do ta kujtojmë memirënjohje. Ende laik, ai ishte njeriuqë e ofronte përherë veten e tij përtë shërbyer. Edhe ne më të vjetrite kujtojmë pranë njerëzve të be-kuar, të cilët e nderuan Kishën tonë:pranë profesor Ciridianit dhe mëvonë pranë Kryepiskopit të mreku-llueshëm të Athinës dhe gjithë Gre-qisë, Jeronimit I. Ai ishte gjithmonënjeriu që ofrohej për të shërbyer dhepër të dhënë zgjidhje në çdo pro-blem praktik që mund të shfaqej.

Pas studimeve të tij juridike,punoi si gjykatës dhe kujdestar mi-norenësh. Ai u përkujdes gjatë gji-

thë kohës me dhembshuri dhe intere-sim të drejtpërdrejtë për të lehtë-suar dhimbjet, për t’i ngushëlluar,për t’i fuqizuar e udhëhequr drejtKrishtit. Edhe në dhjetëvjeçarët efundit, kur vendosi t’i përkushtohejtërësisht Kishës si prift, ishte ai qëvrapoi me të vërtetë si shqiponjënga një cep i Shqipërisë dhe i Greqi-së në cepin tjetër, për të ndihmuar,për të transmetuar mesazhin eUngjillit, për të mbështetur dhengushëlluar njerëzit.

Si kryepiskop, do ta kujtoj për-herë me mallëngjim të thellë, sepseishte një nga bashkëpunëtorët e mimë të mirë, i palodhur, gjithmonëfrytdhënës në çdo lloj fronti ku pu-nonte, si në Afrikë, ku jetuam bash-kë për një kohë të shkurtër, ashtudhe në vitet e fundit në Shqipëri.Ai ishte me të vërtetë njeriu që ipërgjigjej çdo nevoje “si përgjegjëspër furnizimet”. Qoftë qytet apofshat, qoftë shkollë apo enori, atëSpiridhoni gjithnjë ishte ai që reali-zonte mendimet dhe vendimet tonadhe jepte përherë zgjidhje, “pa ndër-prerje” siç thotë Apostull Pavli. “Për-kujtojmë veprën e besimit, të mu-ndimit të dashurisë dhe të durimittë shpresës” të vëllait. Besimi i tijkthehej vazhdimisht në vepër, çdovepër e tij ishte e brumosur me një

besim të zjarrtë dhe me gjithë shpirt.Dashuria e tij ishte përherë e lidhurme mundim dhe vetësakrificë dheçdo mund i tij ishte gjithmonë i pa-interes. Ishte njeriu i durimit dhe ishpresës, madje edhe në raste tëpashpresa. Duroi një sërë sprovash,si të brendshme dhe të jashtme,duke e pasur përherë vështrimin nëpersonin e Zotit tonë, për të Cilin ila të gjitha.

Me falënderim mburremi për tëgjithë anëtarët e familjes së tij, fëmi-jët dhe bashkëshorten e tij të zgje-dhur, nipërit por njëkohësisht, atëSpiridhonin bëri familje të tij, të gji-thë Kishën që kishte nevojë për të.

Kisha e Shqipërisë, në mënyrëtë veçantë, e ndien si bamirës të sajtë madh. Prandaj edhe sot jemi mble-dhur këtu për t’i shprehur mirënjoh-jen tonë. Por mendoj se edhe Kishae Greqisë në personin e tij gjeti njënjeri të mrekullueshëm, i cili plotësoishumë boshllëqe. Shumë shpeshmendojmë se frontet e vështira janëpër murgjit, për ata që janë tërësishttë përkushtuar dhe harrojmë se çdoprift është një sakrificë e gjallë përKrishtin tonë. Atë Spiridhoni jetoi nëkëtë mënyrë. Bën pjesë në brezine atyre që e morën Krishtin shumëseriozisht, jo thjesht si një mësues dheudhërrëfyes, por si Zotin e Kryqëzuar

dhe të Ngjallur dhe përpiqej ta për-jetonte gjithnjë këtë mister në gëzi-min e shpresës dhe të Ngjalljes. Pra-ndaj mbetet edhe një udhërrëfyes imrekullueshëm si për klerikët, ashtuedhe për laikët. Jetoi misterin edashurisë dhe të vetësakrifikimit.Ishte ai i cili jo thjesht jetoi urdhëre-sën themeltare të dashurisë, por,duhet të shtoj, jetoi edhe porosinëe fundit të Zotit, që shumë shpeshharrohet “shkoni mësoni të gjitha ko-mbet...”. Duke qenë i pranishëm nëzona dhe fronte që për të tjerët ishinshumë të largëta dhe nuk njiheshin.

Kujtimi i tij do të jetë i paharru-ar dhe i gjallë. Do të kujtojnë nje-riun e Perëndisë të hirshëm, burr-nor dhe të painteres, i cili me thje-shtësi dhe me natyrshmëri të pa-shterur, me një origjinalitet në më-nyrën si punonte, ka lënë gjurmëtë pashlyeshme si në Kishën eShqipërisë, ashtu dhe në atë të Gre-qisë por edhe në mbarë Kishën Or-thodhokse. Shenjtorët nuk i takojnënjë vendi dhe një Kishe lokale,shenjtorët tejkalojnë vendin dhe ko-hën. Dhe bëjnë pjesë në mbarë Ki-shën Orthodhokse. Atë Spiridhoniishte ai që jetoi atë që dëgjuam nëUngjill, “ai që beson tek unë edhe potë vdesë, do të jetojë” sepse nuk kër-konte vullnetin e tij, por të Atit që e kadërguar. Sa patëm gëzimin ta njohim,të jetojmë dhe të bashkëpunojmë metë, ndiejmë se Perëndia na fali njëbekim unikal në personin e tij.

Në fund, dëshiroj të shpreh megjithë zemër, ngushëllimet e mia përfamiljen e shtrenjtë të tij dhe ndaj gji-thë atyre që vajtojnë në këtë ditë përlargimin e atit të shtrenjtë Spiridhonit.Perëndia të denjësojë edhe të tjerëqë të ndjekin shembullin e tij dhefigura e tij do të jetë gjithmonë udhë-rrëfyese si për Kishën e Shqipërisë,ashtu edhe për atë të Greqisë.

“Lum ata që zgjodhe dhe që imore, o Zot.”

Fjala përkujtimore e Kryepiskopit Anastas për atë Spiridhon Simandirin

“Lum ata që zgjodhe dhe që i more, o Zot”.

Të dielën,më 31 janar, në

kishën “Ungjillëzimii Hyjlindëses”

në Tiranë u bë njëPërshpirtje në 40 ditët

e fjetjes së atëSpiridhonit.

Në të u lexua fjalapërkujtimore e

Kryepiskopit Anastasqë po botojmë këtu.

1993 - Atë Spiridhonigjatë shenjtërimit tëkishës “Ungjillëzimi

i Hyjlindëses(i pari majtas).


Midis mendimtarëve klerikë të kohëvemoderne mitropoliti i Korçës, Evlogjio Kurilla,falë aktivitetit të tij shkencor, botues dhe mësim-dhënës zë një vend tepër të veçantë. Tek Evlo-gjio Kurilla, ekzistonin së brendshmi të alternu-ara konseguenca fetare dhe ajo shkencore. Ilindur në Ziçisht të Korçës në vitin 1880, prejnjë fisi të dëgjuar me origjinë nga Kurilla e Sulit,mësimet e para i ka marrë në shkollën e fshatittë lindjes, për t’i vazhduar më pas në shkollën eAthosit në Malin e Shenjtë, në Athoniadhë, kukishte shkuar me babanë e tij që në moshëndymbëdhjetëvjeçare për të punuar në përgati-tjen e qymyrit të drurit, pranë manastirit të Lla-vrës. Në përgjithësi kurbeti në Mal të Shenjtë,ku punohej kryesisht për nxjerrjen e qymyrit tëdrurit dhe ndërtimit, ka qenë një traditë e her-shme e vazhdueshme e fshatrave të Devollit tëSipërm. Këtu Ilia dorëzohet murg në manastirine Llavrës, duke marrë emrin Evlogjio (i bekuar).

Kjo zgjedhje që ai bëri, premtonte para sëgjithash një jetë të mundimshme dhe plotprivacione. Është për t’u shënuar fakti se pava-rësisht këtyre, Evlogjio gjeti kohën jo vetëm tëishte një murg shembullor, por edhe të arsimohejmë tej në mënyrë autodidakte, në kushte dherrethana të pazakonta. Për këtë më mirë po ireferohemi përshkrimit që i bën jetës së Evlo-gjios dhe pasionit për dije që e shoqëronte, mikui tij jurist Dhimitër Andipas: “Tepër i varfër, pori pasur në dhunti shpirtërore, ka qenë epiroti ivogël Kurilla në luftën e jetës. Pothuajse të gjithëjetën e tij e kalon si eremit në Mal të Shenjtë,në mes të dhimbjeve dhe mundimeve, privacio-neve dhe vuajtjeve. Por edhe atje, në vendin eshenjtë të lutjes dhe të kreshmës, nuk qetësohet,nuk ia lejon vetes çlodhjen, për asnjë çast. Orëte pakta që i mbeten nga puna e mundimshme enjë murgu të vërtetë rigoroz, nuk i përdor si za-konisht njeriu për gjumë dhe çlodhje, por në njëmasë të madhe këto orë i shfrytëzon për studimdhe vetëzhvillim. E prishi shëndetin që në moshëtë re 15-vjeçare në studime dhe shpjegimeautorësh, duke pasur për ndihmë vetëm fjalorin.Në këtë situatë mjekët ia ndaluan çdo llojstudimi, masë që iu vu dhe nga eprori i tij nëmanastir, ndërkohë që Evlogjio priste sa i zintegjumi të tërë, për t’u dhënë në kënaqësinë shpir-tërore të studimit. Kështu në atë vend i vetmuar,duke shfrytëzuar bibliotekat e pasura të mana-stireve të shenjta, u dha pas studimeve dhe hu-lumtimeve të thella, mësoi në mënyrë autodi-dakte katër gjuhë evropiane dhe u zhvillua nënjë meteor të ndritshëm, duke i çuditur mediturinë e gjerë dhe pasurinë e njohurive vizitorëte huaj të ditur. (Dhimitër Andipas, jurist i Gjy-katës së Lartë të Greqisë, Athinë 1944.)

Mbasi kryen ciklin mësimor në shkollën eAthoniadhës, ai shkon për studime në Shkollën

e Madhe të Genit, në Kostandinopojë. Mbasstudimeve atje, falë zellit të madh për dituri qëe karakterizonte, regjistrohet në fakultetin teolo-gjik dhe pas dy vjetësh studime të suksesshmeregjistrohet në seksionin filologjik të fakultetitFilozofik të Universitetit Shtetëror të Athinës,studime të cilat i mbaron me sukses në vitin1912, ku diplomohet shkëlqyeshëm, për t’i plo-tësuar më pas me studimet e doktoraturës, tëcilat i mbaron po shkëlqyeshëm, duke marrëtitullin e doktorit në vitin 1935, me punimin e tijpër Voskopojën dhe Akademinë e saj. Mbasstudimeve të tij universitare, në vitin 1915 emë-rohet profesor në gjimnazin C të Athinës, kupunoi me devocion dhe përkushtim deri në vitin1923, kur jep dorëheqjen për të shkuar në Maltë Shenjtë.

Aty ai ringre shkollën kishtare të Athonia-dhës, ku ushtron përsëri profesionin e mësim-dhënësit. Kjo shoqërohet me një aktivitet tëgjerë hulumtues. Kështu do të jetë E. Kurilla,ai që do të inventarizojë arkivat dhe bibliotekate manastireve aty dhe do të impenjohet përmbrojtjen dhe ruajtjen e thesareve të çmuar dheunikalë, që për shekuj ishin krijuar dhe ruajturnë këtë fortesë shpirtërore të besimit Ortho-dhoks.

Pas marrjes së titullit “Doktor” në vitin 1935,siç u tha më lart, emërohet profesor i historisënë Universitetin e Selanikut, ku vazhdon të japëmësim deri në emërimin e tij nga PatriarkanaEkumenike e Kostandinopojës si mitropolit iKorçës, mbas dhënies prej saj të Autoqefalisësë Kishës Shqiptare (1937).

Mitropolia e shenjtë e Korçës, në kohën qëerdhi si mitropolit i saj Evlogjio Kurilla, në prilltë vitit 1937, ndodhej në një situatë të vështirë

zbehjeje. Në përgjithësi para Sinodit të Shenjtëtë ri të Kishës Orthodhokse Autoqefale Shqip-tare, si dhe para çdo mitropoliti të emëruar nëmitropolitë më të rëndësishme të Kishës Ortho-dhokse në Shqipëri, shtroheshin sfida të shumtapër t’u përballuar dhe zgjidhur. Është një periu-dhë e cila është paraprirë nga një situatë e tra-zuar plot mllefe, amulli dhe aprofesionalizëm nësistemin administrativ të Kishës Orthodhoksenë Shqipëri. Le të kujtojmë këtu kërkesën përfalje, për shkeljet e rënda që ishin bërë në funk-sionimin e sistemit administrativ dhe jo vetëmnë të, nga kryepiskopi i atëhershëm VisarionXhuvani, para dorëzimit të Tomos-it të Autoqe-falisë nga Patriarkana Ekumenike. Veçanërishtnjë situatë e vështirë ekzistonte dhe në mitro-polinë e Korçës, situatë të cilën u përpoqën tashfrytëzojnë arbëreshët unitë të Sicilisë, të cilëtu shfaqën këtu në këtë kohë si shpëtimtarë tëKrishterimit, duke hapur shkolla dhe kishë unitedhe duke bërë një politikë proselitizmi nëpërmjettë mirave materiale, bursave dhe pagesave. Mevendosjen e imzot Kurillës si mitropolit në qytetine Korçës, sfida e parë me të cilën ai u përballme sukses ishte ndërgjegjësimi i popullatës ndajkëtyre politikave të proselitizmit që bëheshin dhekthimi i atyre që u lëkundën në besimin e tëparëve. Nga katërqind nxënës të kthyer në unitënë qytetin e Korçës, nuk mbeti më asnjë i tillëkur ai u largua nga kjo mitropoli, të gjithë iurikthyen besimit Orthodhoks.

Një angazhim serioz i tij kishte të bënte edheme sistemimin e strukturës administrative tëkësaj mitropolie. Kështu ai luftoi me mish e meshpirt për rikthimin e shkëlqimit të parë të kësajqendre të rëndësishme religjioze.

Gjithashtu, sa kohë qëndroi në Korçë, aivizitoi edhe fshatrat më të skajshme të zonëssë tij, për herë të parë, ndoshta mbas shumëshekujsh, këto fshatra panë interesin e drejtpër-drejtë të bariut të tyre shpirtëror dhe u vizituannga një mitropolit. Paralelisht me detyrat shpir-tërore të tij në këto mbi 120 fshatra, që i vizitoinë mënyrë të përsëritur, për sa kohë qëndroi nëkëtë detyrë, ai mblodhi shumë materiale dhe tëdhëna historike, folklorike dhe arkeologjike, tëcilat i pasqyroi në veprat e tij. Por kulmi i suksesittë imzot Kurillës si mitropolit ka qenë ngritja eseminarit elitar kishtar “Jovan Banga” në qytetine Korçës, për përgatitjen e klerikëve dhe puno-njësve të kualifikuar të Kishës Orthodhokse nëzonën e Korçës dhe më gjerë. E. Kurilla ndërmoriiniciativën për hapjen e këtij seminari kishtarnë qytetin e Korçës me fondet e një prejbamirësve të këtij qyteti, Jovan Bankës.

Për të si klerik, si studiues dhe si historian,që e njihte të kaluarën më mirë se kushdo, ishtenjë nder i madh dhe njëkohësisht një obligim

PJESË MONOGRAFIE PËR IMZOT EVLOGJIO KURILLËN

(vijon në faqen 8)


shumë i madh qëndrimi në froninmitropolitan të këtij qyteti, i cilimbartte një traditë dhe trashëgimitepër të çmuar. Për këtë arsye dheimpenjimi i tij ishte tërësor. Ai nukbëri asnjë kompromis në kurriz tëbesimit apo vlerave shpirtërore dhemateriale të kësaj mitropolie qëdrejtonte, gjë që i kushtoi atij dhelargimin nga ky pozicion disa muajmbas pushtimit të Shqipërisë nga Ita-lia fashiste. Lufta që ai i bëri Uniz-mit, si dhe lufta e hapur në rrugë gjy-qësore ndaj të gjithë uzurpuesve tëpasurive materiale të Mitropolisë sëKorçës, në periudhën e amullisë, pa-ra ardhjes së tij në krye të kësaj ki-she, i kushtuan atij largimin ngafunksioni fisnik, që ai kryente mekaq përkushtim dhe vetësakrifikim.

Për korçarët E. Kurilla mbetigjithmonë bari shpirtëror i pazëve-ndësueshëm i tyre dhe titullin simitropolit kanonik i kësaj mitropoliee ruajti gjatë gjithë jetës së tij pa-varësisht rrethanave, duke u shfa-qur si mitropolit i Korçës në të gji-tha punimet, botimet e tij shkenco-re, si dhe në pjesëmarrjet në konfe-rencat e ndryshme ndërkombëtaretë karakterit fetar dhe shkencor, qyshnga viti 1937 deri sa ai kaloi në dimen-sionin tjetër, në atë të jetës së vër-tetë, në prill të vitit 1961 të shekullittë kaluar, duke promovuar dhe nde-ruar qytetin e Korçës, bir dhe barishpirtëror i denjë i të cilit mbeti derinë fund.

Mbas njoftimit zyrtar të datës29 shtator 1939, firmosur nga Xha-fer Ypi (ministri i vënë nga pushtue-sit italianë sh.r.), sipas të cilit duhej

të largohej nga Korça, Kurilla vendo-set në Athinë, ku emërohet profesori historisë në Fakultetin Filozofik tëUniversitetit Shtetëror atje. I njohurnë rrethet akademike të kryeqytetitgrek nëpërmjet botimeve dhe i vle-rësuar edhe në rang ndërkombëtarpër dijet dhe nivelin e tij shkencor,i propozohet që të drejtojë edhe nëkatedrën e sapokrijuar të historisësë periudhës romake, në Fakultetine Historisë të këtij universiteti, kjopër arsye se historia e vjetër dhekryesisht periudha helenistike studio-hej në këtë universitet deri atëherëe paperiodizuar, e marrë së bashku.

së Vërtetës”. Gjithashtu, nëpërmjetkësaj vepre ai donte t’iu bënte tëditur të gjithëve se qëllimi i tij ishte,që nëpërmjet studimeve krahasue-se historike, gjuhësore e filologjiketë kulturave të këtyre dy popujve tëlashtë të rajonit, atij grek dhe shqip-tar, t’iu mëshonte të përbashkëtavetë shumta që i lidhnin këta popuj,pasi vetëm kështu do të arrihej njëpaqe dhe ekuilibër në zonën e tra-zuar të Ballkanit. Ai iu referohet ana-lizave gjuhësore të këtyre dy gjuhë-ve, ku evidenton shkencërisht elemen-tin pellazgjik të ruajtur në formënmë të mirë të mundshme në gjuhën

PJESË MONOGRAFIE PËR IMZOT EVLOGJIO KURILLËNduhur veprës së tij. Të gjitha këtopërfshihen në këtë libër, i cili karreth 330 faqe dhe më tepër se njëapologji është një leksion emancipi-mi për trutë e ngushtë dhe manipu-latorët e historisë së popujve, përata që nëpërmjet fodullëkut pa bazëtë supremacisë boshe arrijnë vetëmtë bëhen qesharakë...

Mbas vitit 1945 ai e kalon jetënsa në shtëpinë e tij, në lagjen Psiqikotë Athinës po aq dhe në manastirine Llavrës, në Mal të Shenjtë, dukeshkruar dhe hulumtuar deri në fundtë jetës së tij dhe duke ëndërruargjithmonë kthimin në detyrën e tijpranë Mitropolisë së Korçës.

Fryt i punës së tij si bukinistselektiv ka qenë një bibliotekë e pa-sur me më shumë se 20.000 vëllime,punë e një jete të tërë të përku-shtuar ndaj librit, ku një numër tëkonsiderueshëm zinin botimet erralla që ai për dhjetvjeçarë të tërëme durim dhe këmbëngulje diti t’imbledhë. Dëshira e tij ishte që kjobibliotekë kaq e pasur, kryesishtedhe me botime të rralla albanolo-gjike, t’i kalonte qytetit të Korçës.Duke qenë e pamundur kjo gjë, pa-si ai ndërroi jetë në prill të vitit 1961,pjesa më e madhe e saj pas vdekjesi kaloi Universitetit të Janinës, ndër-sa një pjesë e konsiderueshme, sëbashku me shumë dorëshkrime të pa-botuara mbeti në bibliotekën e mana-stirit të Llavrës, në Mal të Shenjtë.

Me një formim të përkryer shken-cor, fryti i punës së tij dhe aktivi-tetit shkencor janë studimet e tijalbanologjike, helenistike dhe ball-kanistike, të cilat janë të karakteritfilologjik, linguistik dhe historik. Tëgjitha këto janë të një niveli akade-mik dhe shquhen për objektivitet shke-ncor dhe profesionalizëm. Si spe-cialist i rrallë në fushën e studimevehistorike, kontributi i tij me studimete dorëshkrimeve të bibliotekave tëMalit të Shenjtë, manastireve të Me-teorës, manastirit të Patmosit dhebibliotekave të Athinës dhe të gjithëGreqisë ka qenë kolosal dhe me njëimpakt të tillë që kapërcente kufijtëe Ballkanit, duke e bërë të njohuratë në rrethet akademike të Evro-pës. Punimet e tij të botuara arrijnënë dyqind e gjashtëdhjetë.

Dr. Dion TushiMarrë me shkurtime nga revista

“Tempulli” nr. 14, Korçë

(vijon nga faqja 7)

Të gjitha këto sulme ai i përba-lloi me guxim dhe kurajë, kurrë nukrevizionoi mendimin e tij dhe mbroj-ti me kompetencë dhe profesionali-zëm punën dhe mendimet e tij. Tëgjitha këto ai i ka përjetësuar nëmënyrën më të bukur dhe impresi-onuese në veprën e tij “Pushteti i

shqipe, i mëshon heroizmave dheorigjinës së suliotëve, pasi edhe aivetë ishte një suliot në origjinën e tijkap të përbashkëtat në impenjimete përhershme të këtyre dy popujvepër indipedencë dhe arsimim dhearrin në konkluzionin se e ardhmjandoshta do t’i japë dimensionin e

Kopshti “Frymë Dashurie” pranë kishës “Shën Nikolla”në Kavajë organizoi në fund të janarit festën “Takim brezash”.Pas më shumë se 10 vjet pune e veprimtarie të gjallë, gjeneratatvendosën të mblidheshin brenda ambienteve të kopshtit.” Ështëkënaqësi të shikojmë të takohen me njëri-tjetrin përfaqësues tëbrezave të mëparshëm. Ata u rritën dhe morën njohuritë e tyre tëpara në këtë kopsht. “Jemi mbledhur të përjetojmë edhe njëherëme mall këtë histori të vyer”, - tha përgjegjësja e kopshtit, znj.Dhurata Xoxi.

Fëmijët treguan para të pranishmëve ato çfarë kishin mësuarnë kopsht dhe kishin përgatitur një program shumë të bukur artistik,ku morën pjesë vajza dhe djem, të cilët kanë qenë në këtë kopsht,duke kënduar këngë që kishin mësuar aty. Një ndërthurje e kënd-shme vullnetesh që ishin bërë një në atë moment.

I. K.


butin e Kryepiskopit të nderuarAnastas, gjë të cilën nuk mund tamendonin nismëtarët që luftonin meaq shumë vështirësi të hasura.

Dhe për të shkruar një libër tëtillë, duhet të kesh ndjekur persona-lisht ngjarjet, jetën e Kishës, si me-ndërisht edhe fizikisht, të keshpunuar për ecurinë e ringjalljen esaj, të jesh besimtar i devotshëmqë të pasqyrosh me vërtetësi punëne të gjithëve.

E pikërisht kjo ka ndodhur mez. Ilia. Ai e ka ndjekur dhe e ndjekzhvillimin e kishës, duke mbajturdhe shënimet përkatëse, jo vetëmnë Berat, por në tërë mitropolinë.

Duke qenë i sigurt për sa ai kajetuar, parë e dëgjuar, për sa kanëngjarë ai mori përsipër të realizojëkëtë detyrë të vështirë, por të nde-ruar dhe me aq përgjegjësi. Libridoli dhe fjalë të mira u dëgjuan dhemund të themi se është një gurthemeli që u vjen në ndihmë atyreqë do të shkruajnë historinë e Ki-shës sonë Orthodhokse.

Para pak kohësh, besimtarët eBeratit patën në duar librin e z. IliaM. Zaka “Kisha e Shën Spiridhonitdhe veprimtaritë kishtare në Berat(1990 - 2008)”, libër që u shpërndamenjëherë dhe kërkohet ende sotnga të gjithë beratasit e më tej.

Pse? Sepse secili besimtar gjenveten aty, lexon përpjekjet që kabërë dhe vë re gjurmët që ka lënënë ato momente të vështira por hi-storike, por edhe në luftën e mëtej-shme për të ringritur kisha, për t’ibërë funksionale dhe për t’i mbu-shur me besimtarë.

Është një libër plot me fakte dhefotografi, që ndjek hap pas hapi jovetëm ngjarjet, por dhe veprimtarëtqë i kryen ato, që nga lëvizjet epara, nëntor 1990, për rihapjen ekishës së Shën Spiridhonit e derinë ditët tona, në misionin e ringjall-jes së fesë në shpirtrat tanë.

Përfshihen aq shumë ngjarje epersona në të, saqë mund të thuashse nuk është një libër i z. Ilia dhepër të, por një libër i gjithë anëta-rëve të komunitetit orthodhoks nëBerat për veprën e tyre.

Në të pasqyrohet e shprehetveprimtaria në zonë, por dhezhvillimi i paparashikuar që moriKisha jonë, sidomos me ardhjen,punën e palodhshme dhe kontri-

Orthodhoksët e Beratit për ringjalljen e fesë

Dhimitër Vangjel Përmeti ka lindur më 1878në Lipë, Përmet. Shkollën e mesme e kreu me re-zultate të shkëlqyera në Turqi dhe në gjimnazine famshëm “Zosimea”, në Janinë, Greqi. Pas mba-rimit të studimeve caktohet mësues në ishulline Kretës, në Greqi. Kthehet në Shqipëri rreth vitit1920 dhe vendoset në lagjen Mangalem të Beratit.

Dhimitri zotëronte gjuhët: greke, franceze,angleze, turke dhe italiane, të cilat i vuri në për-dorim për të shkruar shumë libra dhe për t’uatransmetuar dijet nxënësve të tij, kur ushtroi pro-fesionin e mësuesit në shkollën qytetëse të Manga-lemit. Si mësimdhënës, ai ka dhënë lëndë tëndryshme, duke përfshirë edhe mësimin e besi-mit orthodhoks.

Në saje të erudicionit të lartë që kishte, emë-rohet drejtor i parë i Seminarit Orthodhoks Ko-mbëtar “Apostull Pavli”, që u themelua në vitin1930.

Duke qenë drejtor dhe pedagog në këtëSeminar, nuk reshti për asnjë çast të shkruantelibra me karakter fetar, si p.sh. “Katekizma eKrishtenë Orthodhokse”, aprovuar dhe botuar

Personalitet me kulturë dhe horizont të gjerë

prej Sinodit të Shenjtë të Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë në vitin 1932, ku për-fshihen 25 kapituj.

Më vonë boton librin në dy pjesë me titull:“Fjala e mirë”, që daton vitin 1943.

Ka lënë edhe një dorëshkrim të titulluar:“Arsimi në Berat 1778-1944.

Qysh në rininë e hershme e deri në vitet epleqërisë së thellë ka qenë vazhdimisht i akti-vizuar në kishat e vendit tonë, duke psalur mezërin e tij të ëmbël dhe melodioz.

Ky njeri me një kulturë dhe horizont të gjerëndërroi jetë më 11 janar1963. Për kontributin etij në arsim, në vitin 1993, Presidenti i Republikës.

i akordoi z. Dhimitër Vangjel Përmeti (pas vdek-jes), titullin “Mësues i merituar”, me motivaci-onin: “Poliglot e i pajisur me kulturë të gjerë,është angazhuar në shkrimin e mësimeveshkollore e të veprave fetare”.

Figura madhore e të ndjerit Dhimitër VangjelPërmeti kujtohet e do të kujtohet me respekt tëveçantë, në jetë të jetëve, nga ish-nxënësit e tij,nga besimtarët orthodhoksë dhe nga mbarëqytetarët beratas e më gjerë, të cilët kanë nëzemër e në mendje mësimet e tij, kushtuar, meaq devotshmëri edukimit qytetar, shoqëror, kul-turor dhe fetar të të gjithave shtresave njerëzore.

Ilia M. Zaka

Ata që punuan për Kishën tonë

Ajo transmeton për ju 24 orë program.

Do të dëgjoni gjithçka që ju duhet: programe shpirtërore, sociale dhe kulturore.

Muzikë e zgjedhur kishtare, popullore dhe klasike, nga vendi dhe bota.

Ndiqni shërbesat kishtare në Radio “Ngjallja”!

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajës, Nr. 151Tiranë

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypur në shtypshkronjën “Ngjallja”

Organ i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë

Del nën kujdesine Këshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

Mbasi ke lexuar librin, vë re seështë arritur qëllimi: faktimi i për-pjekjeve, i luftës së besimtarëve përkapërcimin e pengesave, si dhelulëzimi e funksionimi i fesë në këtëmitropoli.

Dhe kjo është arritur falë devot-shmërisë së besimtarëve tanë, drej-timit të mirë dhe punës së vazhdue-shme të hierarkëve tanë, Krye-piskopit Anastas dhe MitropolitIgnatit.

Kristofor Beduli


LITURGJIA HYJNORE“Liturgjia Hyjnore është, sipas

një pikëpamjeje, përsëritja e vazh-dueshme e shprehjes më supremetë dashurisë, që u shfaq “një herëe mirë” për hirin tonë. Raca njerë-zore, duke vajtuar në çdo cep tëglobit për apostazinë e saj, i thërristeKrijuesit të saj me përgjëratë. Bre-nda errësirës mbytëse të idhujtarisëdhe në mosnjohjen e Perëndisë,njeriu ndiente se rregulli dhe har-monia nuk mund të sundonin për-sëri në tokë, përveçse me anë tëAtij që urdhëroi gjithësinë të lëvizëme harmoni.

Krijesa, duke psherëtirë, i thërri-ste Krijuesit të saj. E paaftë jo ve-tëm për të kuptuar mesazhet plotkuptim të fakteve që përsëritengjithmonë në botën e Perëndisë,por edhe të dallojë edhe një germëtë vetme edhe sikur të harxhonteshekuj përpjekjesh për këtë gjë -krijesa rrinte në pritje me shpresëse do të ndriçohej me mësimin evetë Krijuesit të saj.

Gjithësia vazhdimisht thërristedhe luste Shkaktarin e ekzistencëssë saj dhe ato thirrje dëgjoheshinmë të thekshme teksa dilnin ngagojët e të zgjedhurve dhe të profe-tëve të tij. Kjo sepse ata e ndienindhe e njihnin se nëse Krijuesi do tëshfaqej te njeriu, këtë do ta bënteme formën e krijesës së Tij, të kri-juar sipas ikonës dhe shëmbëllimittë Tij.

Prania Hyjnore mbi tokë u bë edukshme ndër të gjithë, tek secilisipas shkallës së pastërtisë që ideja

MEDITIME TË SHKRIMTARIT NIKOLLAJ GOGOLPËR LITURGJINË HYJNORE

e Perëndisë kishte përbrenda tij.Por qartë në lidhje me atë folën ve-tëm profetët e popullit të zgjedhur.

Trupëzimi i panjollë i Zotit ngaVirgjëresha e tërëdëlirë, ndërsaishte një shpresë madje edhe eidhujtarëve, u shpall më saktëvetëm nga profetët.

Thirrjet përgjëruese u dëgjuan.Në botë u shfaq Ai që krijoi botën.U shfaq në mes tonë, i ngjashëmme ne, në formë njeriu, siç e prisninedhe ata që ndodheshin në errësirate paganizmit- por jo siç e kishte fan-tazuar mendja e tyre e ndotur: Jo nëmes të një lavdie dhe madhështietë përmbishkëlqyer; jo si shpaguesi së keqes, jo si gjykatës, që disado t’i dënonte dhe disa do t’i shpër-blente. Jo. Erdhi ashtu siç vetëmPerëndia do të mund të vinte.

* * *Liturgjia Hyjnore ka diçka që

është e veçantë dhe që nuk ka tëçmuar: kryerja e saj bëhet në më-nyrë publike, para syve të të gjithë-ve dhe megjithatë është një misterqë nuk mund t’i afrohet kush.

Nëse besimtari merr pjesë nëçdo fazë të saj me shpresëtari dhevigjilencë, shpirti i tij do të larto-het; përmbushja e porosive tëKrishtit do t’i duket e lehtë, zgjedhae Krishtit do të jetë për atë e butëdhe barra e tij e durueshme. Kurbesimtari del nga Kisha, ku moripjesë në Darkën e Dashurisë, aishikon në fytyrat e të gjithë njerëz-ve vëllezërit e tij. Gjatë punëve tëpërditshme që kryen, në punë osenë shtëpi ose kudo tjetër ku ndo-

dhet, ruan pa u sforcuar brenda tijvendimin e lartë të një marrëdhë-nieje të tillë vëllazërore me të gjithë,sikundër frymëzohet nga dashuria,që Perëndinjeriu e solli nga qiejt.Nëse sheh dikë që ka nevojë, zemrae tij do të nxisë më shumë se herëte tjera për t’i ardhur në ndihmë.

Nëse ka ndonjë ofiq, do të trego-het më dashamirës me vartësit etij. Nëse ndodhet vetë nën pushte-tin e të tjerëve, ka për t’u bindurme gatishmëri dhe do të punojë mëme kujdes. Nëse ai vetë ndodhetnë nevojë, do të pranojë me mirë-njohje edhe ndihmën më të vogëldhe do të lutet me mirënjohje mëshumë se herët e tjera për bamirë-sinë e tij. Dhe të gjithë sa marrinpjesë në Liturgjinë Hyjnore, ikin tëtransformuar, më të paqtë, më tëzbutur në marrëdhëniet me tëtjerët, më zemërmirë, më të ëmbël.

Prandaj, ai që do të përparojëdhe të bëhet më i mirë, duhet tëmarrë pjesë sa më shpesh qëmundet në Liturgjinë Hyjnore dhemadje të marrë pjesë me kujdes dhetë ketë përjetim. Liturgjia e ndër-ton dhe e formon të krishterin pa-dukurisht dhe në mënyrë mistike.Dhe nëse shoqëria jonë nuk ështëshpërbërë tërësisht dhe nuk ështëshkretuar, nëse njerëzit nuk ndahennga urrejtja vdekatare dhe e pa-shuar, shkaku i fshehtë i tërë këtyreështë Liturgjia Hyjnore, që i kujtonsecilit nga ne dashurinë e shenjtëdhe qiellore për vëllezërit tanë...Ndikimi i Liturgjisë Hyjnore mundtë jetë shumë i madh nëse secili që

merr pjesë, i vë vetes detyrë që tëzbatojë ato që dëgjon aty. Të gjithëi mëson në mënyrë të barabartë,në të gjitha shtresat shoqërore dhenë të gjitha klasat vepron njësoj,nga i pari deri tek më i fundit, dukeu thënë të gjithëve të njëjtën gjëdhe me të njëjtën gjuhë, duke i më-suar pra dashurinë, “që është li-dhja e përsosmërisë” (Kol. 3:14),shtysa e fshehtë që vë në lëvizjembarë gjithësinë.

Por nëse Liturgjia Hyjnore ve-pron aq fort ndër ata që marrinpjesë tek ajo, shumë më tepër ndi-kon ajo tek ai që e kryen, te prifti.Kjo gjë, nëse e kryen me shpresë-tari, me frikë Perëndie, besim dhedashuri pastrohet si enët e kishësdhe ngelet i panjollë gjatë gjithëditës. Te prifti në plotësimin e shër-besës së tij baritore - brenda fami-ljes së tij ose brenda ambientit sho-qëror ku ndodhet dhe veçanërishtme famullitarët e tij, të cilët edhekëta janë familja e tij - vetë ZotiShpëtimtar ikonizohet në pamjen etij. Kështu, në të gjitha veprat e Tij,Krishti është Ai që i kryen ato. Nëtë gjitha fjalët është Krishti Ai që iflet. Dhe kur prifti përpiqet të paj-tojë armiqtë, kur përpiqet të frymë-zojë tek ai që është më i fortë dhemb-shurinë për të dobëtin; kur vuan qëtë zbusë zemërashprin, kur ngushë-llon të hidhëruarin, kur i nxit duriminatij që tiranizohet, fjalët e tij kanëpër të vepruar si vaj shërues dhedo të jenë në çdo rast fjalë paqejedhe dashurie.

Dhjak Anastas Bendo

Në vitin 1902 u botua në gjuhën ruse në Berlin një Liturgjikë ku përfshiheshin edhe Meditimet e Gogolit,të shoqëruara dhe me një përkthim në gjermanisht. Në faqen e parë të këtij botimi, përkthyesi i tij, protopresviteriAleksi Malzov shënon:

“Për një shkak, që është tërësisht i pakuptueshëm, eseja e bukur e Gogolit me titull Meditime për LiturgjinëHyjnore, nuk ka gjetur vend në asnjë nga botimet e veprave të tij që konsiderohen të plota. Kjo ka ndodhurnë të gjitha botimet e veprës së tij të plotë, përveç asaj të Marx, i cili është edhe botuesi i revistës Niva.

U botua për herë parë në vitin 1857 (pesë vjet pas vdekjes së shkrimtarit në moshën 43 - vjeçare), në ShënPetërsburg, nga P. A. Kulisç edhe në formën e një botimi të pavarur. Më vonë u botua edhe nga Sinodi iShenjtë i Kishës së Rusisë...”.

Qysh nga ajo kohë dhe deri në ditët tona, Meditimet janë përkthyer, shtypur dhe kanë qarkulluar shumëherë dhe në mjaft gjuhë të tjera.

Më poshtë po japim dy fragmente, hyrëse dhe përmbyllëse, të kësaj dëshmie të rrallë besimi.


Kalendarii Liturgjive Hyjnore,

MARS 2010

3 E Mërkurë † Dësh. Eftropi,Kleoniku, Va silisku. Hierod.Theo-dhoriti.5 E Premte † Oshd. Kononi.Konon kopshtari. Dësh. Onisi.(III e Akathistit)6 E Shtunë † Të 42 dësh. e Amorit(Aeti, Melisini, Krateri, Kalisti etj.).

7 E DIEL † III KRESHMËS (Faljae Kryqit). Hierod. Efremi, Vasileu.9 E Martë † 40 dësh. e Sebastisë(Viviani, Valeri etj.). Qesari mjek.(Hahet vaj e verë.)10 E Mërkurë † Dësh. Kodrati.Anastasia patricia. Dësh. Markiani.12 E Premte † Omol. Theofani.Grigor Dialogu i Romës. (IV eAkathistit)13 E Shtunë † Transf. i lips. tëNiqiforit të Kon/pojës. Mario iSebastisë.

14 E DIEL † IV KRESHMËS(Joani i Shkallës). Osh. Benedikti.17 E Mërkurë † Osh. Aleksi, njeriui Perëndisë. Patriku, ndriç. i Irlandës.19 E Premte † Dësh. Krisanthi,Daria, Klaudi, Ilaria. (Akathisti iplotë)20 E Shtunë † Osh. vrarë në Mana-stirin e Sh. Savës. Dësh. Rodiani.

21 E DIEL † V KRESHMËS(Maria e Egjiptit). Jakovi i Katanias.24 E Mërkurë † Hierod. Arte-moni. Hierod. i ri Partheni i Kon/pojës.25 E ENJTE † Ungjillëzimi iHyjlindëses (Vangjelizmoi).(Hahet vaj, verë e peshk.)

26 E Premte † Mbledhja e Kr/engjëllit Gavriil. 26 dësh. e Gotisë.(Hahet vaj e verë.)

27 E Shtunë † Ngjallja e Llazarit.Dëshg. Matrona. Dësh. Filiti,Lidia e bijtë.

28 E Diel † E DAFINAVE,Hyrja e Krishtit në Jerusalem.(Shërbesa e dhëndrit) (Hahet vaj, verëe peshk.)

29 E Hënë † E MADHE. Josifi iDhiatës së Vjetër. (Shërbesa edhëndrit)30 E Martë † E MADHE.(Paravolia e 10 virgjëreshave.)(Shërbesa e dhëndrit)31 E Mërkurë † E MADHE.Lyerja e këmbëve të Zotit Krisht.(Bëhet Efqeli.)

Në mbledhjen e episkopatit rus, që u mbajt më 2shkurt, në kishën katedrale të Krishtit Shpëtimtar, nëMoskë, Patriarku Kirill bëri publike disa statistika përgjendjen aktuale të Kishës Orthodhokse Ruse.

Sot, Kisha ka 160 dioqeza, me 207 episkopë, 28434priftërinj dhe 2626 dhjakonë.

Për besimtarët funksionojnë 30142 enori dhe 788manastire, nga të cilat 386 për burra dhe 402 për gra.

Në vitin 2009 u krijuan 2 dioqeza të reja, ajo e Kalinin-gradit dhe ajo e Buriatit, dhe u dorëzuan 7 episkopë.

Në vitin e parë si Patriark, Fortlumturia e Tij KirilliI vizitoi 24 dioqeza. Vizita e parë e tij në një kishë or-thodhokse motër ishte ajo në Patriarkanën e Konsta-ndinopojës.

Statistika për jetën e Kishës Orthodhokse të Rusisë

Këshilli suprem i Antikiteteve të Egjiptit plotësoinjë restaurim, që zgjati 8 vjet dhe kushtoi rreth 10milion euro, të manastirit më të vjetër në botë, ithemeluar nga dishepujt e Shën Andonit (251-356).

Njëkohësisht, ky restaurim risolli përsëri në vë-mendjen e mediave ndërkombëtare gjendjen e vë-shtirë të të krishterëve në atë vend, ku edhe për tëbërë një restaurim objekti fetar, duhet marrë më parëaprovimi i qeverisë.

Përfundon restaurimi i manastirit shumë të njohur të Shën Andonit

Në këtë vend të izoluar, në malet e shkretëtirësqë shtrihet përgjatë brigjeve të Detit të Kuq, ShënAndoni u vendos në fund të shek. III, në një shpellëqë kishte afër vetëm një burim të vogël dhe disapalma.

Pas fjetjes së tij, në vitin 356, pasuesit krijuan ma-nastirin e parë të krishterë, në vendin ku ndodhetvendvarrimi i shenjtit.

Punimet rinovuan muret mbrojtëse që rrethojnëmanastirin, disa godina dhe dy kishat kryesore, atë tëApostujve, të shek. XV dhe kishën e Shën Andonit,të shek. IV.

Ky manastir i njohur në mbarë botën pret rreth 1milion pelegrinë çdo vit.

Të krishterët në Egjipt janë rreth 10 për qind epopullsisë (79 milion), por vuajnë diskriminime tëshumta dhe nuk janë të përfaqësuar si duhet në parla-ment, forcat e sigurisë, edukim etj. Gjithashtu, herëpas here ata janë pre e sulmeve të armatosura të fana-tikëve myslimanë me lloj-lloj pretekstesh të sajuara.

Egjipt

Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj zyrtare përpiqettë përcjellë mesazhin dhe informacionin e saj edhe nëinternet.

Ajo i njeh vizitorët e saj me:- besimin e krishterë orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave institucionale,- lajmet më të fundit,- arsimin, edukimin dhe shërbimin social e kulturor që ofron në shoqëri,- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe manastireve,- botimet kishtare etj.

Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh zanor,muzikor e filmik.

Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip,anglisht e greqisht.

Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në momentdhe kudo në të gjithë globin me

www.orthodoxalbania.org

Me www.orthodoxalbania.org

do të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë


Më 4 nëntor, Kryepiskopi i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë, Fortlumturia e

Tij prof. dr. Anastasi, mbushi 80 vjeç.

Një ditë kjo e shënuar jo vetëm për besimtarët orthodhoksë të Shqipërisë, por dhe

për të gjithë ata, të krishterë e jo të krishterë, që e kanë njohur dhe vlerësuar për

kontributin e jashtëzakonshëm të një jete përkushtuar përhapjes së besimit dhe paqes.

Redaksia e revistës “Kërkim”, këtë numër ia ka kushtuar këtij evenimenti, ku

personalitete të spikatura intelektuale kanë shprehur refleksionet e tyre për pjesë të

veçanta të këtij kontributi sa unik aq dhe Perëndindriçuar.

Të shkruash për prof. dr. Anastasin është e vështirë, sepse veprimtaria e tij është aq

e gjerë, sa do duheshin disa numra për ta mbuluar disi tërë spektrin e tij. Ky numër i

revistës është një shprehje e thjeshtë mirënjohjeje. Jemi përpjekur që lexuesit t’i japim

një informacion për kontributin e tij në fusha të ndryshme, kuadër që plotësohet nga

një biografi e hollësishme, si dhe nga botimet e Fortlumturisë së Tij.

Kontribut nga besimtarët orthodhoksë për zonat e përmbyturaKisha Orthodhokse

Autoqefale e Shqipërisë iupërgjigj që në çastet e paranevojave të zonave që u go-ditën nga përmbytjet. VetëFortlumturia e Tij, Kryepi-skopi Anastas, u bëri thirrjebesimtarëve të dhuronin satë kishin mundësi, duke dhë-në shembullin e tij personal.

Ditën e diel, pas Liturgji-së Hyjnore, në kishat krye-sore orthodhokse iu bë thirr-je besimtarëve të moshavedhe shtresave të ndryshmeqë të solidarizoheshin mevëllezërit e tyre të goditur ngakjo fatkeqësi, duke dhënëkontribute personale në para.Kështu u mblodhën 613 520lekë të rinj, ku vetëm në qy-tetin e Tiranës u mblodhënrreth 170 mijë lekë.

nesat e tyre dhe situata poshkon drejt normalizimit.

Kjo ishte ndihma e dytëe dhuruar prej KishësOrthodhokse për zonën e

Në vazhdën e projekteve qësynojnë përmirësimin e statusit tëgrave në Shqipëri, gjatë muajit tetor2009 Zyra Diakonia Agapes filloirealizimin e projektit “Promovimi iTestimit Vullnetar, Konfidencialdhe me Këshillim për HIV”. Zonae përfshirë në këtë projekt janëfshatrat e Elbasanit, Gramshit dheLibrazhdit.

Me qëllimin të rrisë ndërgje-gjësimin e komunitetit për HIV/

SIDA-n dhe rëndësinë e testimitdhe këshillimit vullnetar, ky projektështë i përqendruar më shumë tegratë dhe vajzat e kësaj zone.

Një grup i përbërë nga mjekë,punonjës socialë dhe këshilluesudhëton në fshatrat e synuar dhetakohet me gratë dhe vajzat e intere-suara. Takimet, të organizuara në ba-shkëpunim me personelin shënde-tësor të zonave, shërbejnë për të in-formuar pjesëmarrëset rreth HIV/

SIDA-s, ecurisë së kësaj epidemiedhe rëndësisë së testimit vullnetarshoqëruar me këshillimin. Për tëinteresuarit për testim, ofrohenseanca këshillimi personale dhekonfidenciale dhe më pas testimi ishpejtë i HIV-it, përgjigjja e të cilitështë gjithashtu konfidenciale.

Deri më sot 350 gra kanë marrëpjesë në takime si dhe 200 prej tyrejanë testuar vullnetarisht për HIV.

Pjesëmarrëseve në takime u

Vazhdojnë projektet që synojnë përmirësimin e shëndetit të vajzavedhe grave në zonat rurale

shpërndahen broshurat e përgati-tura me informacion të nevojshëmrreth çështjes së HIV/SIDA-s.

Ky aktivitet shoqërohet edheme ndërgjegjësimin e komunitetitqë bëhet me anë të shpërndarjevetë fletëve informuese dhe poste-rave në zonë.

Ky projekt financohet ngaFondation PH - Suisse - Partner-ships in Health dhe do të vazhdojëderi në fund të muajit mars 2010.

Në datën 3 shkurt u bëdorëzimi i kësaj ndihme, nëllogarinë bankare të hapurpër këtë qëllim. Episkopi iKrujës, Hirësia e Tij Andoni,i shoqëruar nga klerikët atëAleksandër Petani dhe atëNikolla Petani, u takuan nëBashkinë e Shkodrës meKryetarin, z. Lorenc Luka,i cili shprehu admirimin e tijpër këtë solidaritet të tre-guar nga besimtarët ortho-dhoksë, i cili ka një vlerë tëmadhe.

Kryetari i Bashkisë injohu ata me gjendjen nëkëtë zonë. Ai u shpreh sekjo situatë katastrofike kaloipa dëme në njerëz dhe setë gjithë personat e shpër-ngulur nga përmbytjet tash-më janë kthyer nëpër ba-

përmbytur të Shkodrësbrenda një kohe të shkurtër.Ndihmesa e parë ishte ajoe dhënë që në çastet e paranë Shtabin e Emergjencës

së këtij qyteti, me 5 tonëndihma, të cilat përmbaninushqime, veshmbathje,shtresa, etj.

Korresp. “Ngjallja”

Doli në qarkullim numri i ri i revistës “Kërkim”

gazeta shkurt 2010orthodoxalbania.org/images/gazeta2010/gazeta shkurt 2010 per internet.pdf ·...

Documents