göğüs cerrahisi
DESCRIPTION
Göğüs CerrahisiTRANSCRIPT
Cilt I
GÖĞÜSCERRAHİSİ
İSTANBUL TIP KİTABEVİ
Türk Göğüs Cerrahisi Derneği
Yardımcı Editörler
Doç. Dr. Akif Turnaİstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Prof. Dr. Atilla EroğluAtatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Erzurum
Prof. Dr. Ayten Kayı CangırAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Editörler
Prof. Dr. İlker ÖktenAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Prof. Dr. Hasan Şevket KavukçuAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
1. Cilt
©İstanbul Medikal Yayıncılık BİLİMSEL ESERLER dizisiGÖĞÜS CERRAHİSİ
Editörler: İlker Ökten, Hasan Şevket KavukçuEditör Yardımcıları: Akif Turna, Atilla Eroğlu, Ayten Kayı Cangır
2. Baskı 2013
ISBN - 978-605-4499-64-9
Yasalar uyarınca, bu yapıtın yayın haklarıistanbul medikal sağlık ve yayıncılık hiz. tic. ltd. şti.’ye aittir.
Yazılı izin alınmadan ve kaynak olarak gösterilmeden,elektronik, mekanik ve diğer yöntemlerlekısmen veya tamamen kopya edilemez;
fotokopi, teksir, baskı ve diğer yollarla çoğaltılamaz.
w w w . i s t a n b u l t i p . c o m . t r2013 İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti.
34104, Çapa-İstanbul-Türkiyewww.istanbultip.com.tr
e-mail: [email protected]
Adres: Şehremin Mah. Börekçi Veli Sok. No: 4/A Çapa-İST.Tel: 0212.584 20 58 (pbx) 0212.587 94 43 Faks: 0212.587 94 45
Yayına hazırlayan İstanbul Medikal Sağlık ve Yayıncılık Hiz. Tic. Ltd. Şti.Yayıncı sertifika no 12643
İmy adına grafikerler Mesut Arslan, Tuğçe YıldırımEditörler İlker Ökten, Hasan Şevket Kavukçu
Editör Yardımcıları Akif Turna, Atilla Eroğlu, Ayten Kayı CangırKapak İmy Tasarım
Baskı ve cilt Promat Basım Yayın San. ve Tic. A.ŞSanayi Mah. 1673 Sok. No. 34Esenyurt-İstanbulTel: 0212 622 63 63
UYARIMedikal bilgiler sürekli değişmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları dikkate alınmalı, yeni araştırmalar ve klinik tecrü-beler ışığında tedavilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakkında üretici fir-ma tarafından sağlanan her ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama ekillerini ve kontrendikasyonları kontrol etmeleri tavsiyeedilir. Her hasta için en iyi tedavi şeklini ve en doğru ilaçları ve dozlarını belirlemek uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır. Ya-yıncı ve editörler bu yayından dolayı meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu değildir.
ÖNSÖZ
Bu kitap Türk Göğüs Cerrahisi Derneği’ninalanında temel danışma kitabını yenilemek vegeliştirmek için 2 yıl önce başlattığı çalışma-nın ürünüdür. Türk Göğüs Cerrahisi Ailesi-’nin 161 üyesinin katkısı ile oluşturulmuştur.Tüm bölüm yazarlarına değerli katkıları içinteşekkür ederiz.
Bölümler oluşturulurken göğüs cerrahisiningüncel teorik bilgi ve pratik alanlardaki gerek-sinimleri dikkate alınmıştır. Bu kitabın bualanda yazılan İngilizce kitapların benzeri olma-sından sakınılmıştır. Bu nedenle bölümler, dün-yadaki güncel, geçerli ve gerekli bilgiler yanısıra ülkemizde alanlarında deneyimleri ve bi-limsel birikimleri olan yazarlar tarafından ha-zırlanmıştır. Böylece Türkiye’ye özgü bakış ileözgün bir eser oluşturulmasına çaba harcan-mıştır.
Türk Göğüs Cerrahisi Derneği’mizin bu ki-tabında olabildiğince Türkçe terimler kulla-
nılmaya çalışılmıştır. Ancak bazen Türkçe kar-şılığı olmayan ya da yaygın kullanılmayansözcüklerin yabancı dilden geldiği biçimi pa-rentez içinde verilmiştir. Bu kelimlerin gele-cek baskılarda çok daha az olması ümidinitaşımaktayız.
Tüm çabalarımıza karşın kitabımızda rast-ladığınız hataları olabilir. Bu hataları, gelecekbaskıda düzeltilmesi için lütfen, ‘[email protected] adresine iletiniz.
Kitabın Türk Göğüs Cerrahisi Camiamızayararlı olması dileklerimizle...
Çocuklarımız: Alp Turna, Zeynep NurEroğlu, Ahmet Enes Eroğlu, Mustafa Eroğluve Elfin Cansın Cangır’a sevgilerimizle...
Doç. Dr. Akif Turna,Prof. Dr. Atilla Eroğlu,
Prof. Dr. Ayten Kayı Cangır
Yönetim Kurulu Başkanı
Prof. Dr. Hasan Şevket Kavukçu
Genel Sekreter
Doç. Dr. Akif Turna
Mali Sekreter
Op. Dr. Ertan Aydın
Üyeler
Prof. Dr. Bülent ArmanProf. Dr. Bülent TunçözgürProf. Dr. Alpaslan Çakan
Prof. Dr. Koray DuralProf. Dr. Atilla Eroğlu
Doç. Dr. Muzaffer Metin
Türk Göğüs Cerrahisi DerneğiYönetim Kurulu
2009-2012
A. İrfan TaştepeProf.Dr.Gazi Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
A. Levent KarasuluDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma HastanesiGöğüs Hastalıkları Kliniği, İstanbul
Abdullah BüyükçelikDoç. Dr.Acıbadem Kayseri HastanesiTıbbi Onkoloji Kliniği, Kayseri
Abdullah ErdoğanDoç. Dr.Akdeniz Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Antalya
Abid DemircanProf. Dr.Akdeniz Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Antalya
Adem GüngörProf. Dr.Özel Ankara Güven HastanesiGöğüs Cerrahisi Bölümü, Ankara
Adnan NarcıDoç. Dr.Şifa Üniversitesi Bornova Eğitim ve Araştırma HastanesiÇocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir
Adnan SayarDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Ahmet AcıdumanDoç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiTıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı, Ankara
Ahmet BaşoğluProf. Dr.Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Samsun
Ahmet DemirkayaOp. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Ahmet DemirkazıkProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesiİç Hastalıkları Anabilim Dalı / Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı,İstanbul
Ahmet Gökhan TürkçaparProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGenel Cerrahi Anabilim Dalı, Ankara
Ahmet Sami BayramDoç. Dr.Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Bursa
v
YAZARLAR
Akın Eraslan BalcıProf. Dr.Fırat Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Elazığ
Akın KuzucuDoç. Dr.Malatya İnönü Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Malatya
Akif TurnaDoç. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Ali Fırat EsmerDoç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiAnatomi Anabilim Dalı, Ankara
Ali KılıçgünYrd. Doç. Dr.Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Bolu
Ali ÖzdülgerProf. Dr.Mersin Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Mersin
Alpaslan ÇakanProf. Dr.Ege Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir
Alpay ÖrkiDoç. Dr.Maltepe Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Alpay SarperProf. Dr.Akdeniz Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Antalya
Altemur KaramustafaoğluDoç. Dr.Trakya Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Edirne
Arif Osman TokatDoç. Dr.Ankara Eğitim ve Araştırma HastanesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Arife Ayten ZeybekYrd. Doç. Dr.Muğla Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Muğla
Aslı Gül AkgülYrd. Doç. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Kocaeli
Atadan TunacıProf. Dr.İstanbul Üniversitesi Tıp FakültesiRadyodiagnostik Anabilim Dalı, İstanbul
Atila TürkyılmazDoç. Dr.Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Trabzon
Atilla EroğluProf. Dr.Atatürk Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Erzurum
Atilla GürsesDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Atilla Halil ElhanProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiBiyoistatistik Anabilim Dalı, Ankara
Aydın NadirDoç. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Sivas
Aydın ŞanlıDoç. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir
Aykut EliçoraOp. Dr.Alman Bahçaşehir Medical Center, İstanbul
Ayşe Gül ÇevikYrd. Doç. Dr.Ergönül Ege Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir
Yazarlar
vi
Ayşe HiçsönmezProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiCebeci Araştırma ve Uygulama HastanesiRadyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı,Ankara
Ayten Kayı CangırProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Başak Ceyda MeçoUzm. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesiİbni Sina Hastanesi Anesteziyoloji veReanimasyon Anabilim Dalı, Ankara
Bedrettin YıldızeliDoç. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Berna ArdaProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiTıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı, Ankara
Bilge AktaşDr.Marmara Üniversitesi Eğitim veAraştırma Hastanesiİç Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul
Bülent TunçözgürProf. Dr.Gaziantep Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Gaziantep
Cabir YükselYrd. Doç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Celal TekinbaşDoç. Dr.Ahi Evren Eğitim Göğüs Kalp ve Damar HastalıklarıEğitim ve Araştırma Hastanesi, Trabzon
Celalettin KocatürkDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Cemal ÖzçelikProf. Dr.Çukurova Tıp Fakültesi GöğüsCerrahisi Anabilim Dalı, Adana
Cihan Genco ÇetinkanatOp. Dr.Astra Zeneca, İstanbul
Cumhur SivrikozDoç. Dr.Osmangazi Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Eskişehir
Cüneyt KöksoyProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGenel Cerrahi Anabilim Dalı, Ankara
Çağlar UzunUzm. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiRadyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Çetin AtasoyProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiRadyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Dalokay KılıçDoç. Dr.Başkent Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs ve Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Derya ÖztunaYrd. Doç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiBiyoistatistik Anabilim Dalı, Ankara
Egemen DonerYrd. Doç. Dr.Anadolu Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Eskişehir
Ekber ŞahinDoç. Dr.Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Sivas
Ekrem ŞentürkYrd. Doç. Dr.Adnan Menderes Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Aydın
Yazarlar
vii
Emine KamiloğluDr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Hastalıkları Kliniği, İstanbul
Erdal OkurDoç. Dr.Acıbadem Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Erdoğan ÇetinkayaProf. Dr.Karabük Üniversitesi Tıp Fakültesi,Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Karabük
Erkan DikmenDoç. Dr.Özel Ankara Güven HastanesiGöğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Erkman GülhanOp. Dr.Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim veAraştırma Hastanesi, Göğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Ersin ArslanOp.Dr.Dr. Ersin Arslan HastanesiGöğüs Cerrahisi Bölümü, Gaziantep
Ertan AydınOp. Dr.Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim veAraştırma Hastanesi, Göğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Fahri OğuzkayaProf. Dr.Erciyes Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Kayseri
Fatih MeteroğluYrd. Doç. Dr.Dicle Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Diyarbakır
Feridun IşıkDoç. Dr.Gaziantep Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Gaziantep
Figen Başaran DemirkazıkProf. Dr.Hacettepe Üniversitesi Tıp FakültesiRadyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Figen TürkYrd. Doç. Dr.Pamukkale Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Denizli
Filiz KoşarDoç. Dr.Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim veAraştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Kliniği
Gökhan YuncuDoç. Dr.Pamukkale Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı GöğüsCerrahisi Bölümü, Denizli
Gülseren ArasProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiNükleer Tıp Anabilim Dalı, Ankara
Güven Sadi SunamProf. Dr.Selçuk Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Konya
Hasan ÇaylakYrd. Doç. Dr.Gülhane Askeri Tıp AkademisiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Hasan F. BatırelProf. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi, İstanbul
Hasan Şevket KavukçuProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Hasan TürütDoç. Dr.Rize Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Rize
Hija YazıcıoğluUzm. Dr.Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma HastanesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği, Ankara
Hüseyin MelekOp. Dr.Uludağ Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Bursa
Yazarlar
viii
Işınsu KuzuProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiPatoloji Anabilim Dalı, Ankara
İ. Cüneyt KurulDoç. Dr.Gazi Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
İbrahim AşıkProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiAlgoloji Anabilim Dalı, Ankara
İbrahim DikmenUzm. Dr.Acıbadem Beylikdüzü HastanesiCerrahi Tıp Merkezi, İstanbul
İbrahim TekdemirProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiAnatomi Anabilim Dalı, Ankara
İlker ÖktenProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
İrfan YalçınkayaDoç. Dr.Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma HastanesiGöğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Kamil KaynakProf. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Kerim SönmezoğluProf. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp FakültesiNükleer Tıp Ana Bilim Dalı, İstanbul
Kerim TülüceDr.Gazi Üniversitesi Tıp FakultesiGöğüs Cerrahisi Ana Bilim Dalı, Ankara
Koray AydoğduOp. Dr.Atatürk Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma HastanesiGöğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Koray DuralProf. Dr.Kırıkkale Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Kırıkkale
Korkut BostancıYrd. Doç. Dr.Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim veAraştırma Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Kubilay ÇınarProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesiİç Hastalıkları Anabilim Dalı,Gastroenteroloji Bilim Dalı, Ankara
Levent DalarDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Hastalıkları Kliniği, İstanbul
Leyla HasdırazDoç. Dr.Erciyes Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalı, Kayseri
M. Reha ÇelikYrd. Doç. Dr.İnönü Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Malatya
Maruf ŞanlıDoç. Dr.Gaziantep Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Gaziantep
Mehmet Ali BedirhanDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Mehmet BilginProf. Dr.Erciyes Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Kayseri
Mehmet Hakan ÖzalperDr.Marmara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi, İstanbul
Mehmet Oğuzhan ÖzyurtkanDoç. Dr.Fırat Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Elazığ
Yazarlar
ix
Melih KaptanoğluProf. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Sivas
Meltem Nalça AndrieuProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiRadyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı, Ankara
Mertol GökçeYrd. Doç. Dr.Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Zonguldak
Murat KaraDoç. Dr.Silivri Devlet Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Bölümü, İstanbul
Murat ÖzkanOp. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Mustafa GültekinOp. Dr.Konya Beyhekim Devlet HastanesiGöğüs Cerrahi Kliniği, Konya
Mustafa YükselProf. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Muzaffer MetinDoç. Dr.İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Nahit ÇakarProf. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp FakültesiAnesteziyoloji Anabilim DalıYoğun Bakım Bilim Dalı, İstanbul
Nail ÇağlarProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiKardiyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Necati ÇıtakOp. Dr.Kars Devlet Hastanesi, Kars
Nil Molinas MandelProf. Dr.Vehbi Koç Vakfı Amerikan HastanesiTıbbi Onkoloji Bölümü, İstanbul
Nilgün GürsesProf. Dr.Bezmi Alem Üniversitesi Sağlık Bilimleri FakültesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul
Nurettin KaraoğlanoğluProf. Dr.Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Araştırmave Eğitim Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Oğuz KökselDoç. Dr.Mersin Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Mersin
Okan SolakDoç. Dr.Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Afyonkarahisar
Olgun Kadir ArıbaşProf. Dr.Gazi Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Onur GençProf. Dr.Gülhane Askeri Tıp AkademisiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Orhan ArsevenProf. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp FakültesiGöğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul
Ömer SoysalProf. Dr.Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
P. Fulden YumukProf. Dr.Marmara Üniversitesi Eğitim ve Araştırma HastanesiTıbbi Onkoloji Anabilim Dalı, İstanbul
Refik ÜlküDoç. Dr.Dicle Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Diyarbakır
Yazarlar
x
Reha ÇelikYrd. Doç. Dr.İnönü Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Malatya
Rıza DoğanProf. Dr.Hacettepe Üniversitesi Hacettepe Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
S. Bülent ArmanProf. Dr.Özel Medicana Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Bölümü, İstanbul
Sacide DemiralpProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Ankara
Sadi KayaOp. Dr.Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs CerrahisiAraştırma ve Eğitim HastanesiGöğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Salih TopçuProf. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Kocaeli
Sami CeranProf. Dr.Selçuk Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Konya
Sancak TanzerProf. Dr.Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomi veTeknoloji Üniversitesi Hastanesi Radyoloji Bölümü, Ankara
Sedat DemircanProf. Dr.Gazi Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Sedat GürkökProf. Dr.Gülhane Askeri Tıp AkademisiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Sedat ZiyadeOp. Dr.Bezmialem Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Selda ŞenDoç. Dr.Adnan Menderes Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Aydın
Semih HalezeroğluProf. Dr.Acıbadem Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Serdar EvmanOp. Dr.Ümraniye Egitim Araştırma HastanesiGöğüs Cerrahisi Bölümü, İstanbul
Serhan TanjuDoç. Dr.İstanbul Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Serkan EnönYrd. Doç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Ankara
Sibel PerçinelDoç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiTıbbi Patoloji Anabilim Dalı,Ankara
Sina ErcanProf. Dr.Yeditepe Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Sinan GürsoyProf. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp FakültesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Sivas
Soner GürsoyDoç. Dr.Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları veCerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İzmir
Suat FitözProf. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiRadyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Ş. Tuba LimanDoç. Dr.Kocaeli Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Kocaeli
Yazarlar
xi
Şevval ErenProf. Dr.Medeniyet Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Şeyda Örs KayaDoç. Dr.Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim veAraştırma Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği, İzmir
Şule KaradayıYrd. Doç. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Sivas
Şükrü DilegeProf. Dr.Vehbi Koç Vakfı Amerikan HastanesiGöğüs Cerrahisi Bölümü, İstanbul
Tamer OkayOp. Dr.Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp veDamar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi,Göğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Timuçin AlarYrd. Doç. Dr.Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Çanakkale
Turgut IşıtmangilProf. Dr.Gülhane Askeri Tıp AkademisiHaydarpaşa Eğitim HastanesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Tülin ŞenUzm. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp FakültesiAnatomi Anabilim Dalı, Ankara
Ülkü YazıcıOp. Dr.Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim veAraştırma Hastanesi, Göğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Ünal SakıncıProf. Dr.Ankara Numune Eğitim ve Araştırma HastanesiGöğüs Cerrahisi Kliniği, Ankara
Volkan BaysungurDoç. Dr.Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları veGöğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma HastanesiGöğüs Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Volkan KaraçamOp. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp FakültesiCerrahi Tıp Bilimleri BölümüGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir
Yener AydınYrd. Doç. Dr.Atatürk ÜniversitesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Erzurum
Yener YörükProf. Dr.Trakya Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, Edirne
Yusuf BayrakOp. Dr.Vehbi Koç Vakfı Amerikan HastanesiGöğüs Cerrahisi Bölümü, İstanbul
Zeki GünlüoğluDoç. Dr.Medipol Üniversitesi Tıp FakültesiGöğüs Cerrahisi Anabilim Dalı, İstanbul
Yazarlar
xii
1. CİLT
1. DÜNYADA GÖĞÜS CERRAHİSİNİN GELİŞİMİ ...................................................................... 1Serdar Evman
2. TIP TARİHİMİZDEN “CERRAHNAMELER” IŞIĞINDA ÜLKEMİZDEGÖĞÜS CERRAHİSİ ......................................................................................................................... 9Ahmet Acıduman, Berna Arda
3. TÜRKİYE’DE GÖĞÜS CERRAHİSİ’NİN YAKINÇAĞ TARİHÇESİ .................................... 31Şeyda Örs Kaya
4. BİYOİSTATİSTİK VE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ ............................................................... 41Derya Öztuna, Atilla Halil Elhan
5. TORAKS ANATOMİSİ ................................................................................................................... 59Ali Fırat Esmer, Tülin Şen, İbrahim Tekdemir
6. GÖĞÜS CERRAHİSİNDE PET VE PET/BT UYGULAMALARI ............................................ 71Kerim Sönmezoğlu
7. SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİĞİ ............................................................................................... 89Nahit Çakar, İbrahim Dikmen
8. TORAKSIN KONVANSİYONEL RADYOLOJİK OLARAK İNCELENMESİ ................... 101Atadan Tunacı
9. TORAKSIN BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ İLE İNCELENMESİ ....................................... 105Çağlar Uzun, Çetin Atasoy
10. TORAKSIN MANYETİK REZONANS İNCELEMESİ............................................................ 147Figen Başaran Demirkazık
xiii
İÇİNDEKİLER
11. TORAKSIN RADYONÜKLİD YÖNTEMLER İLE DEĞERLENDİRİLMESİ ..................... 167Gülseren Aras
12. ÖZOFAGUS: ENDOSKOPİK TANI VE TEDAVİ.................................................................... 189Kubilay Çınar
13. TORAKSIN ULTRASONOGRAFİK İNCELENMESİ............................................................. 201Suat Fitöz
14. İNVAZİF TANISAL YÖNTEMLER ............................................................................................. 215Erkan Dikmen
15. TANISAL VİDEO YARDIMLI TORAKS CERRAHİSİ (VATS)............................................. 223Şeyda Örs Kaya
16. ENDOBRONŞİYAL ULTRASONOGRAFİ................................................................................ 239Erdoğan Çetinkaya, Emine Kamiloğlu
17. VİDEO YARDIMLI MEDİASTİNOSKOPİK LENFADENEKTOMİ (VAMLA) VETRANSSERVİKAL GENİŞLETİLMİŞ MEDİASTİNAL LENFADENEKTOMİ (TEMLA) 251Akif Turna
18. PREOPERATİF HAZIRLIK VE RİSK DEĞERLENDİRMESİ................................................ 257Filiz Koşar
19. PREOPERATİF KARDİYAK DEĞERLENDİRME ................................................................... 269Nail Çağlar
20. GÖĞÜS CERRAHİSİNDE ANESTEZİ UYGULAMASI VE ÖZEL DURUMLAR............. 293Sacide Demiralp, Başak Ceyda Meço
21. GÖĞÜS CERRAHİSİ HASTASINDA MEKANİK VENTİLASYON................................... 313Selda Şen
22. AKUT AKCİĞER HASARI VE AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU .................. 331Hija Yazıcıoğlu
23. GÖĞÜS CERRAHİSİ HASTALARINDA PULMONER REHABİLİTASYON................... 339Nilgün Gürses
24. GÖĞÜS CERRAHİSİNDE AMELİYAT SONRASI AĞRI YÖNETİMİ................................ 351İbrahim Aşık
25. LOBEKTOMİ ................................................................................................................................... 369Aydın Şanlı, Volkan Karaçam
26. PNÖMONEKTOMİ........................................................................................................................ 389Mehmet Bilgin
27. SEGMENTEKTOMİ VE SINIRLI PULMONER REZEKSİYONLAR................................... 397Akın Kuzucu, M. Reha Çelik
28. ‘SLEEVE’ REZEKSİYONLAR ....................................................................................................... 405Adem Güngör, Arif Osman Tokat
29. VİDEOTORAKOSKOPİK AKCİĞER REZEKSİYONLARI................................................... 417Erdal Okur
İçindekiler
xiv
30. MEDİASTİNAL LENF NODU DİSEKSİYONU....................................................................... 427Bülent Tunçözgür, Ersin Arslan
31. AMELİYAT SONRASI GÖRÜLEN KOMPLİKASYONLAR ................................................. 435Ali Kılıçgün, Mertol Gökçe
32. BRONKOPLEVRAL FİSTÜLLERİN TEDAVİSİNDE CERRAHİ ......................................... 455Ünal Sakıncı
33. AKCİĞER METASTAZLARINDA CERRAHİ TEDAVİ......................................................... 463Serhan Tanju
34. BÜL, BLEB VE HAVA KİSTİ CERRAHİLERİ ........................................................................... 471Akın Eraslan Balcı
35. AKCİĞERİN HACİM AZALTICI CERRAHİSİ........................................................................ 515Akif Turna
36. EKSTRAPLEVRAL PNÖMONEKTOMİ.................................................................................... 531Hasan Fevzi Batırel
37. AKCİĞER VE PLEVRA TÜBERKÜLOZUNDA CERRAHİ YAKLAŞIMLAR.................... 543Mertol Gökçe, Semih Halezeroğlu
38. AKCİĞER NAKLİ ........................................................................................................................... 551Reha Çelik
39. PULMONER TROMBOENDARTEREKTOMİ......................................................................... 587Bedrettin Yıldızeli
40. LOKAL İLERİ EVRE T4 KÜÇÜK HÜCRE DIŞI AKCİĞER KANSERİNDEANTERİOR CERRAHİ YAKLAŞIM............................................................................................ 601Mehmet Hakan Özalper, Bedrettin Yıldızeli
41. SUPERİOR SULKUS TÜMÖRLERİNE YAKLAŞIM ................................................................... 613A. İrfan Taştepe, İ. Cüneyt Kurul
42. SUPERİOR SULKUS TÜMÖRLERİNDE POSTERİOR YAKLAŞIM................................... 619Yusuf Bayrak, Şükrü Dilege
43. VENA KAVA SUPERİOR REZEKSİYONU VE REKONSTRÜKSİYONU.......................... 627Cüneyt Köksoy
44. PEKTUS DEFORMİTESİ CERRAHİSİNDE AÇIK YÖNTEMLER ....................................... 635Sedat Gürkök, Onur Genç
45. PEKTUS EKSKAVATUM CERRAHİSİNDE MİNİMAL İNVAZİFDÜZELTME AMELİYATI.............................................................................................................. 651Ahmet Demirkaya, Kamil Kaynak
46. PEKTUS KARİNATUM DEFORMİTESİNDE MİNİMAL İNVAZİF YAKLAŞIM............ 657Korkut Bostancı, Mustafa Yüksel
47. TORAKSIN ÇIKIŞ SENDROMU................................................................................................ 663Figen Türk, Gökhan Yuncu
İçindekiler
xv
48. TORAKOSKOPİK SEMPATEKTOMİ........................................................................................ 683Turgut Işıtmangil
49. GÖĞÜS DUVARI DEFEKTLERİNİN ONARIMINDA REKONSTRÜKSİYONTEKNİKLERİ ................................................................................................................................... 705Dalokay Kılıç
50. TORAKOPLASTİ............................................................................................................................ 717Soner Gürsoy
51. TRAKEOSTOMİ ............................................................................................................................. 729Yener Yörük, Altemur Karamustafaoğlu
52. TRAKEA CERRAHİSİ PRENSİPLERİ, REZEKSİYON-REKONSTRÜKSİYONTEKNİKLERİ ................................................................................................................................... 737Adem Göngör, Cihan Genco Çetinkanat
53. EDİNSEL TRAKEOÖZOFAGEAL FİSTÜL VE CERRAHİ TEDAVİSİ ............................... 747Feridun Işık
54. SUBGLOTTİK STENOZ VE CERRAHİ TEDAVİSİ................................................................ 757Sina Ercan
55. KARİNA REZEKSİYONLARI...................................................................................................... 777Necati Çıtak, Adnan Sayar
56. MEDİASTEN HASTALIKLARINDA İNVAZİF TANI YÖNTEMLERİ ............................... 795Mustafa Gültekin, Olgun Kadir Arıbaş
57. TİMEKTOMİ ................................................................................................................................... 809Alpay Sarper
58. PENETRAN TORAKS YARALANMALARI ............................................................................. 819Şevval Eren, Fatih Meteroğlu
59. KÜNT TORAKS TRAVMALARI................................................................................................. 837Cemal Özçelik, Timuçin Alar
60. YABANCI CİSİM ASPİRASYONU ............................................................................................. 859Şule Karadayı, Melih Kaptanoğlu
61. DİYAFRAGMA YARALANMALARI ......................................................................................... 865Serkan Enön
62. SOLUNUM YARALANMALARI VE BAROTRAVMA........................................................... 873Sedat Gürkök
63. MASİF HEMOPTİZİDE CERRAHİ TEDAVİ ........................................................................... 885Muzaffer Metin, Necati Çitak
64. MASİF HEMOPTİZİDE BRONŞİAL ARTER EMBOLİZASYONU ..................................... 897Sancak Tanzer
65. AKCİĞERLERİN DOĞUMSAL MALFORMASYONLARI ................................................... 903Adnan Narcı, Okan Solak
İçindekiler
xvi
2. CİLT
66. AKCİĞERİN KONJENİTAL VASKÜLER ANOMALİLERİ................................................... 919Rıza Doğan
67. PULMONER TROMBOEMBOLİZM.......................................................................................... 955Orhan Arseven
68. AKCİĞERİN BAKTERİ VE MANTAR İLE İNFEKSİYONLARI İLEAKCİĞER APNESİ ......................................................................................................................... 971Aslı Gül Akgül, Salih Topçu, Şerife Tuba Liman, Aykut Eliçora
69. AKCİĞERİN HİDATİK KİST HASTALIĞININ CERRAHİ TEDAVİSİ ............................ 987Ülkü Yazıcı, Nurettin Karaoğlanoğlu
70. BRONŞEKTAZİ............................................................................................................................... 997Serkan Enön, Hasan Şevket Kavukçu
71. SOLİTER PULMONER NODÜL................................................................................................ 1007Alpaslan Çakan
72. AKCİĞERİN BENİGN TÜMÖRLERİ....................................................................................... 1015Arife Ayten Zeybek, Abid Demircan
73. AKCİĞER KANSERİ EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ..................................... 1029Oğuz Köksel
74. AKCİĞER KARSİNOMLARININ PATOLOJİSİ ................................................................... 1045Sibel Perçinel
75. AKCİĞER KANSERLERİNDE TANI VE EVRELEME.......................................................... 1073Ayten Kayı Cangır
76. KÜÇÜK HÜCRE DIŞI AKCİĞER KANSERİNİN CERRAHİ TEDAVİSİ......................... 1093Ayşe Gül Çevik Ergönül
77. KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE NEO-ADJUVAN VEADJUVAN TEDAVİ........................................................................................................................... 1103Bilge Aktaş, P. Fulden Yumuk, Nil Molinas Mandel
78. AKCİĞER KANSERİNDE RADYOTERAPİ ........................................................................... 1117Meltem Nalça Andrieu, Ayşe Hiçsönmez
79. TEDAVİ EDİCİ BRONKOSKOPİ ve ENDOLÜMİNAL TEDAVİLER.............................. 1145A. Levent Karasulu, Levent Dalar
80. KÜÇÜK HÜCRELİ AKCİĞER KANSERLERİNDE CERRAHİ TEDAVİ.......................... 1183Arif Osman Tokat
81. SENKRON VE METAKRON TÜMÖRLERDE CERRAHİ ................................................... 1189Celalettin Kocatürk
82. SOLİTER METASTAZLI AKCİĞER KANSERLİ HASTALARDACERRAHİ TEDAVİ....................................................................................................................... 1195Mehmet Ali Bedirhan
İçindekiler
xvii
83. KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERLERİNDE TIBBİ TEDAVİ ........................ 1199Abdullah Büyükçelik, Ahmet Demirkazık
84. KARSİNOİD TÜMÖRLER ......................................................................................................... 1215Erkman Gülhan
85. ÖZOFAGUS ANATOMİSİ VE FİZYOLOJİSİ......................................................................... 1231Hasan Türüt
86. ÖZOFAGUS HASTALIKLARINDA TANI METODLARI ................................................... 1241Atila Türkyılmaz, Atilla Eroğlu
87. ÖZOFAGUS TÜMÖRLERİNİN PATOLOJİSİ........................................................................ 1253Işınsu Kuzu
88. ÖZOFAGUS REZEKSİYON VE REKONSTRÜKSİYON TEKNİKLERİ ........................... 1287Murat Özkan, İlker Ökten
89. MİNİMAL İNVAZİF ÖZOFAGUS CERRAHİSİ .................................................................... 1305Hasan F. Batırel
90. ÖZOFAGUS YARALANMALARI ............................................................................................. 1321Atilla Eroğlu, Yener Aydın
91. ÖZOFAGUSUN KOROZİV MADDE YANIKLARI VE STRİKTÜRLER .......................... 1343Cabir Yüksel
92. KONJENİTAL ÖZOFAGUS ANOMALİLERİ......................................................................... 1351Ekrem Şentürk
93. ÖZOFAGUSUN MOTİLİTE BOZUKLUKLARİ .................................................................... 1357Ahmet Başoğlu
94. GASTROÖZOFAJİYAL REFLÜ HASTALIĞI VE TEDAVİSİ.............................................. 1373Ahmet Gökhan Türkçapar, İlker Ökten
95. BARRETT ÖZOFAGUSU ............................................................................................................ 1383Abdullah Erdoğan
96. ÖZOFAGUSUN BENİGN TÜMÖR, KİST VE STRİKTÜRLERİ......................................... 1393İrfan Yalçınkaya
97. ÖZOFAGUS KANSERİNDE CERRAHİ TEDAVİ ................................................................. 1409Murat Özkan, İlker Ökten
98. ÖZOFAGUS KANSERİNDE MULTİMODAL TEDAVİ ...................................................... 1425Murat Özkan
99. ÖZOFAGUS KANSERİ TEDAVİSİNDE PALYATİF YÖNTEMLER.................................. 1431Atilla Eroğlu, Yener Aydın
100. GÖĞÜS DUVARI İNFEKSİYONLARI......................................................................................1449Ali Özdülger
101. GÖĞÜS DUVARI TÜMÖRLERİ ............................................................................................... 1455Fahri Oğuzkaya, Leyla Hasdıraz
İçindekiler
xviii
102. DİYAFRAGMA PARALİZİSİ VE PLİKASYON ..................................................................... 1463Sedat Demircan
103. DİYAFRAGMA UYARIMI .......................................................................................................... 1467Alpaslan Çakan
104. KONJENİTAL POSTEROLATERAL DİYAFRAGMA HERNİLERİ................................... 1475Leyla Hasdıraz
105. MORGAGNI HERNİSİ ............................................................................................................... 1481Egemen Doner
106. PRİMER DİYAFRAGMA TÜMÖRLERİ .................................................................................. 1487Hasan Çaylak
107. PNÖMOTORAKS......................................................................................................................... 1493Volkan Baysungur
108. PLEVRAL AMPİYEM................................................................................................................... 1519Zeki Günlüoğlu, Atilla Gürses
109. FİBROTORAKS VE DEKORTİKASYON................................................................................ 1537Koray Aydoğdu, Sadi Kaya
110. İNTRAPLEVRAL FİBRİNOLİTİK TEDAVİ ........................................................................... 1543Sami Ceran
111. DUKTUS TORASİKUS ANATOMİSİ VE ŞİLOTORAKS................................................... 1551Celal Tekinbaş
112. PLEVRANIN NADİR GÖRÜLEN TÜMÖRLERİ................................................................... 1563İ. Cüneyt Kurul, Kerim Tülüce
113. MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMADA TANI VE EVRELEME.................................... 1573Ayten Kayı Cangır
114. MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMADA CERRAHİ TEDAVİ SEÇENEKLERİ .......... 1581S. Bülent Arman, Alpay Örki
115. BENİGN PLEVRA SIVILARI ..................................................................................................... 1585Ömer Soysal, Sedat Ziyade
116. MALİGN PLEVRA SIVILARI .................................................................................................... 1603Ömer Soysal, Sedat Ziyade
117. TRAKEA TÜMÖRLERİ ............................................................................................................... 1609Ertan Aydın, Nurettin Karaoğlanoğlu
118. MEDİASTEN ANATOMİSİ VE MEDİASTENİN CERRAHİHASTALIKLARINDA TANI ...................................................................................................... 1623Koray Dural, Özgür Karakurt, Gültekin Gülbahar
119. MEDİASTENİN AKUT VE KRONİK İNFEKSİYONLARI .................................................. 1633Ş. Tuba Liman, Salih Topçu
120. VENA KAVA SUPERİOR SENDROMU.................................................................................. 1647Zeki Günlüoğlu
İçindekiler
xix
121. MYASTENİA GRAVİS ................................................................................................................ 1659Aydın Nadir, Sinan Gürsoy
122. TİMUSUN TÜMÖRLERİ ............................................................................................................ 1675Ahmet Sami Bayram, Hüseyin Melek
123. MEDİASTİNAL KİTLELERDE VİDEOTORAKOSKOPİ UYGULAMALARI ................ 1687Alper Toker
124. MEDİASTİNAL LENF NODU HASTALIKLARI VE TEDAVİSİ ....................................... 1695Murat Kara
125. MEDİASTENİN NÖROJENİK TÜMÖRLERİ......................................................................... 1709Refik Ülkü
126. MEDİASTİNAL MEZENKİMAL TÜMÖRLER ...................................................................... 1717Maruf Şanlı
127. MEDİASTİNAL ENDOKRİN TÜMÖRLER............................................................................ 1737Ekber Şahin
128. PARAVERTEBRAL SULKUS’A YERLEŞMİŞ KUM SAATİ TÜMÖRLER ....................... 1745Mehmet Oğuzhan Özyurtkan
129. MEDİASTİNAL PARAGANGLİOMA VE FEOKROMASİTOMA.................................... 1755Tamer Okay
130. MEDİASTİNAL PARATİROİD ADENOMLARI VE KARSİNOMLARI.......................... 1765Celalettin Kocatürk
131. MEDİASTİNAL GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER................................................................... 1781Cumhur Sivrikoz
132. MEDİASTİNAL KİSTLER .......................................................................................................... 1789Güven Sadi Sunam, Sami Ceran
133. EŞ ZAMANLI KALP-AKCİĞER AMELİYATLARI................................................................ 1797Tamer Okay
134. VASKÜLER RİNG’LER.................................................................................................................1807Rıza Doğan
İNDEKS........................................................................................................................................... 1829
İçindekiler
xx
DÜNYADA GÖĞÜSCERRAHİSİNİN GELİŞİMİ
Serdar Evman1
1
Toraks kelimesi, ilk defa kullanıldığı kelime kö-kü olarak Latince “thorax” ile Yunanca “thorakos”kelimesinden türemiştir ve göğüs kafesi anlamınagelmektedir. MÖ 8.yüzyılda yaşamış olan Home-ros’un meşhur eseri İlyada’da askerlerin göğüs kıs-mındaki deri veya metal koruma zırhına da toraksdenmektedir. Anatomik olarak da tanımı ilk defaGalen tarafından ikinci yüzyılda yapılmıştır. An-cak göğüs cerrahisi ile ilgili tıbbi girişimler çok da-ha eski dönemlerden itibaren gerçekleştirilmiştir.En eski manipülasyon örneği, MÖ 17. yüzyıla aitolduğu ve firavun veziri olan İmhotep tarafındaneski Mısır’da yazıldığı düşünülen Edwin Smith pa-pirüsünde belirtilen klavikula fraktürü tedavisidir(Şekil 1). Yazılı kaynaklarda rastlanmış olan ilk gö-ğüs cerrahisi girişimi ise MÖ 4. yüzyılda, bir bilimdalı haline getirdiği için günümüz modern tıbbı-nın kurucusu ve babası sayılan Hipokrat’ın, bir bı-
çak yardımı ile açık drenaj sağlayarak ampiyemitedavi edişidir (1).
Tıp bilimi için büyük ilerlemeler kaydeden Ga-len ise (130-200) ilk defa kalp, akciğer ve toraksınsolunum için önemine değinmiş, trakeaya “solu-num arteri” adını vermiş ve plevranın varlığını ta-nımlamıştır (2).
Hipokrat döneminden sonra da muhakkak bir-çok kişi tıp sanatı ile uğraşmış ve gelişmesi yönün-de kıymetli eserler vermişlerdir; ancak arada geçençok uzun bir dönemle ilgili bugün elimize ulaşmışyazılı bir kanıt bulunmamaktadır (Şekil 2).
Şekil 1. Edwin Smith Papirüsü Şekil 2. Hipokrat
Dünyada ilk kurulan hastane hakkında çeşitliiddalar bulunmaktadır. Bazı araştırmacılara göreMÖ 230 yılında Kral Ashoka tarafından Hindis-tan’da kurulduğu belirtilen ilk hastane ve kliniksistemli merkez (3), diğer araştırmacıların iddala-rına göre sadece birer barakadan ibaretti ve hasta-ne olarak kabul edilmemeli idi. Onların savlarınagöre, Sanskritçe yazılmış dünyanın en eski tıp an-siklopedisinde belirtilen ve Sri Lanka’da bulunanMihintale Hastanesi, dünyada kurulmuş ilk hasta-ne (MÖ. 4.yüzyıl) olma özelliğini taşımaktadır (4).Amerika kıtasında ise ancak Kristof Kolomb’unkeşfi sonrasında 1494’de ilk defa bir hastanenin ku-rulduğu bilinmektedir (5).
Dini yaklaşımlar ve kilise baskısı, orta çağ Av-rupası’nda herhangi bir sanat veya bilim dalındafazla bir ilerleme olmamasına sebep olmuştur. Du-raklama, hatta gerileme dönemine giren bilimdünyasına o dönem ışık tutan en önemli isimler İs-lam bilim adamları ve hekimleri olmuştur.
Avrupa’da ilk tıp fakültesi olan Solerno Okulu1050 yılında kurulurken Abbasi Halifesi Harun Re-şit MS 8.yüzyılın sonlarında Bağdat’da bir hasta-ne ve kütüphane inşa ettirtmiş, batı dillerindenbirçok bilim eserini kütüphaneye kazandırarak tıpbiliminin ilerlemesinde önemli katkılarda bulun-muştur (6). 865-925 yılları arasında yaşamış olanRazi ise tüberküloz, ampiyem, pnömoni ve özofa-gus kanserinin belirti ve semptomları ile ilgileniptoraks içi lezyonlarda tedavi amaçlı cerrahi uygu-lamıştır (7). Devam eden dönemlerde 936 Fas do-ğumlu Abul-Kasım’ın kaleme aldığı ‘Kitab elTasnif’ adlı tıp ansiklopedisinde cerrahi girişim vealetlere de değinilmiştir. İlk guatr ameliyatını ya-pan cerrah olarak da bilinen Abul-Kasım’ın, ster-num ile kosta fraktürlerinin, ampiyemin, toraksanafiz yaralanma ve yabancı cisim aspirasyonları-nın tedavisi ile ilgili bilgilere de yer verdiği bu çokönemli eseri daha sonraları birçok dile çevrilmiş vebatı okullarında ders kitabı olarak kullanılmıştır(6,8). Onun ardından 980 yılında İran’da doğanTürk asıllı İbn-i Sina, dünya tıp ve cerrahi camiasıiçin çok önemli olan 14 ciltlik El-Kanun fi’t-Tıp ad-lı ansiklopedisinin yazımını 1025 yılında tamam-lamıştır. Kanıta dayalı tıp, randomize yapılançalışmalar ile kanserin erken cerrahisi ve kompletrezeksiyon gibi kavramlara da değinen eser, 18-19.yüzyıla kadar en önemli kaynak kitap olarakdünya çapında kabul görmüş ve geçerliliğini ko-rumuştur (9). 1213 Şam doğumlu İbni-i Nefis ise
deneysel tıbbı ve postmortem diseksiyonu savu-narak çalışmalar yapmış, göğüs ve kalp-damar cer-rahisi gelişiminde çığır açacak olan pulmoner vekoroner dolaşımlar ile kardiyopulmoner anatomi-yi tanımlamıştır (9,10).
Tarihte bilinen ilk Türk cerrahi kitabı ‘Cerrahiy-yet’ül Haniyye 1465 yılında Şerafettin Sabuncuoğ-lu tarafından yazılmıştır. Ampiyem ve plevralefüzyon drenajı, toraks travmalarının ve kostafraktürlerinin tedavisi, koterizasyon teknikleri vetrakeostomi açma yöntemlerine yönelik birçokrenkli illüstrasyon da içeren kaynak çeşitli cerrahiinsizyon, teknik ve kendi tasarımı olan aletlere aitçizimler de barındırmaktadır (10,11).
Aynı yüzyıl sonlarına doğru, özellikle kalp da-mar cerrahisini ilgilendiren ve önemli bilimsel kat-kılarda bulunan, Arapça ve Farsça’dan ziyadeTürkçe ağırlıklı kelimeler kullanılarak yazılmış 2adet daha tıp eseri mevcuttur. Bunlardan yazarı bi-linmeyen “Cerrâhnâme”, arter ve kardiyak yara-lanmaları anlatmaktadır. Cerrah İbrahim’inyazdığı “Alâ’im-i Cerrâhîn” eserinde ise dolaşımanatomisi ve fizyolojisi, ateşli silah yaralanması veveneseksiyon gerektiren tedaviler ile dünya litera-türünde ilk defa ksenogreft kraniyoplastiden bah-sedilmiştir (12). Bu konu bir sonraki bölümdeayrıntılı olarak anlatılmaktadır.
Doğuda bu yoğun gelişmeler olurken Avru-pa’da Rönesans ve reformlar dönemi ile bir aydın-lanma çağı başlamış, tıp alanı da bu olumlugelişmelerden payını almıştır. Leonardo da Vinci(1452-1519), pozitif bilimler, sanat ve mucitlik ka-dar insan anatomisine de ilgi duymuş, bronşiyaldamarları disseke eden ve bunlara çizimlerindeyer veren ilk kişi olmuştur (2).
Kanıta dayalı – sistematik - cerrahinin başlangı-cı ise, 1514-1564 yılları arasında yaşamış olan An-dreas Vesalius’un en büyük eseri ‘De HumaniCorporis Fabrica’nın yayınlanmasından sonra ol-muştur (Şekil 3). Kilisenin, ölüler üzerinde anato-mi deneyleri ve incelemeleri yasaklamasınarağmen yayınladığı bu diseksiyon atlası özelliklegöğüs kafesi anatomisini çok iyi aydınlatmış, ço-ğu günümüzde bile geçerli sayılabilecek illüstras-yonları ile birçok cerraha yol gösterici olmuştur(1,6). Ayrıca hayvanlar üzerinde yaptığı çalışma-lar ile tarihte ilk endotrakeal entübasyonu kulla-nan cerrah olarak ta ün yapmıştır (2).
Dünyada cerrahi tekniklerin gelişmesinde enbüyük yararı şüphesiz yaşanılmış savaşlar sağla-
Bölüm 1
2
mıştır. Hem yeni cerrahi tekniklerin ortaya çıkma-sında, hem tecrübe kazanılmasında, hem de ana-tomi öğrenilmesi açısından savaş yaralılarıüzerinde yapılan cerrahi girişimler, bu yönde çalı-şan bilim adamları için büyük eğitim fırsatı yarat-mışlardır. Zamanının en iyi cerrahlarından,modern cerrahinin kurucusu olarak anılan ve Ve-salius ile aynı dönemlerde yaşamış olan AmbroiseParé (1510-1590), arter yaralanmalarında bağlamayapılmasını ve ateşli silah yaralanmalarında kay-nar yağ ile koterizasyon tekniğini geliştirmiştir.Napolyon’un cerrahı Dominique Jean Larrey(1766-1842) ve savaştıkları İngiliz kraliyet ordusu-nun cerrahı James Guthrie (1785-1856), Waterloosavaşının iki ayrı tarafında aynı dönemde çalışmış-lar, ateşli silah yaralanmaları konusunda geniş tec-
rübe kazanmış ve erken ampütasyonun hayat kur-tarıcı olduğunu belirtmiştir (1,6).
Savaşlar gibi salgın hastalık dönemleri de gö-ğüs cerrahisi tekniklerinin geliştirilmesinde hızlan-dırıcı etkilerden olmuştur. 1676 yılında Willistarafından yazılmış ‘Opera Omnia’ eserinde, gö-ğüs duvarından açık drenaj sağlanarak başarılı şe-kilde tedavi edilmiş tüberküloz kavitesindenbahsedilmektedir (2). 1882’de İtalyan Forlanini,tüberküloz kavitesinin kollabe olmasını sağlayıptedavi etmek amacıyla ile kez terapötik pnömoto-raks yöntemini uygulamıştır (6). 1891 yılında iseTheodore Tuffier, sağ akciğer apeksini rezeke ede-rek bir tüberküloz hastasını tedavi ettiğini bildir-miş, bu sayede, tarihteki ilk başarılı parsiyelakciğer rezeksiyonunu yapan cerrah olmuştur(1,2,13). Kavitenin kalıcı olarak kollabe şekilde kal-masını sağlamak amacıyla günümüzde bile halenkullanılmakta olan torakoplasti ise, 2. ve 3.kostarezeksiyonu ile ilk defa Edouard De Carenville ta-rafından uygulanmış, 1911’de Paul Frederich(1865-1916) tarafından 2.-10. kostalar parsiyelolacak rezeke edilerek teknik revize edilmiştir. Bu-günkü stardard ekstraplevral posterolateral tora-koplasti yöntemi ise literatüre 1937’de Alexandertarafından kazandırılmıştır (6). 1945’de streptomi-sinin kullanıma girmesi ile tüberküloz hastaları veuygulanan cerrahi girişim sayısında dramatik birazalma gözlenmiştir.
Göğüs hastalıklarının tanı ve tedavisinde öncü-lük yapmış kişilerden en önde geleni, steteskopuicat eden René Laennec’dir. 1781-1826 yılları ara-sında yaşamış ve genç yaşta tüberkülozdan haya-tını yitirmiş olan Laennec, tüberküloz, bronşiektazive akciğer kanseri gibi birçok hastalıktaki oskül-tasyon bulgularını yayınlamış ve solunum hasta-lıkları konusunda bir çığır açmıştır (6,13) (Şekil 4).
En büyük postoperative mortalite ve morbiditesebebi olarak görülen plevralar arası negatif basın-cı ameliyat sonrasında tekrar sağlayamamak kor-kusu, cerrahların özellikle göğüs kafesinden uzakdurmalarına sebep olmuştur. Gotthard Bülau, am-piyem tedavisi için ilk defa kapalı su altı drenajısistemini 1875’te kullanmaya başlamış ve tekniği1891 yılında yayınlanmıştır. Bu sayede hem anti-biyotik öncesi dönemde çok önemli bir tedavi me-todu geliştirmiş, hem de halen günümüzdekullanılmakta olan en yaygın göğüs cerrahisi işle-minin temelini atmıştır (14,15). Ampiyem için cer-rahi dekortikasyon fikri ise ilk defa 1893 yılında
Dünyada Göğüs Cerrahisinin Gelişimi
3
Şekil 3. Vesalius'un “De Humani Corporis Fabrica” ese-rinden bir çizim
ortaya atılmış Amerika’da Fowler, Avrupa’da iseEdmond Deloreme tarafından başarıyla uygulan-mıştır (10). Johann von Mikulicz (1850-1905) ilk de-fa pozitif basınçlı ventilasyon ve anestezi fikriniortaya atmış, bu konuda çalışma yapmasını istedi-ği asistanı Ferdinand Sauerbruch (1875-1951) isebu fikri “negatif basınç odası” ve “pozitif basınçmaskesi” ile 1904’te hayata geçirmiş ve bu tekniğikullanarak yüzlerce tüberküloz hastasında tora-koplasti uygulamıştır. Aynı mantık kullanılarakMeltzer ve Auer tarafından 1909 senesinde “intrat-rakeal pozitif basınçlı ventilasyon” anestezi tekni-ği geliştirilmiştir. Bu sayede toraks açıldığındaoluşan açık pnömotoraks ve komplikasyonları or-tadan kaldırılarak ameliyat edilme imkanı sağlan-mış, göğüs cerrahisi ile uğraşan cerrahlara büyükbir konfor yaratılmıştır (2,13).
1. ve 2. dünya savaşları dönemleri de bütün cer-rahi branşlarda olduğu gibi göğüs cerrahisi bran-şında hızlı gelişmelerin olduğu bir periodolmuştur. İlk total özofajektomi, 1913 yılında FranzTorek tarafından yapılmıştır. Bu girişim hem cerra-hi yönden, hem de sunulduğu bir kongre sonra-sında artık göğüs cerrahlarının kendilerine ait birderneğinin olması fikrinin ortaya çıkmasına ve1917’de “American Association for Thoracic Surgery”(AATS)’nin doğuşuna sebep olması yönündenönem taşımaktadır (13).
Akciğer rezeksiyonu, cerrahların belki de gö-ğüs kafesi içinde yapmayı başarabildikleri en geçcerrahi girişim olmuştur. İlk anatomik akciğer re-zeksiyonu girişimi 1883 yılında Kroenlein tarafın-dan uygulanmıştır. Nüks osteosarkom sebebi ile
yaptığı bildirilmiş sol alt lobun iki-aşamalı rezek-siyonu, tarihteki ilk lobektomi olarak bilinmekte-dir. Hasta cerrahiden sağ olarak çıkmış, ancakerken postoperatif dönemde pnömoni sebebi ilekaybedilmiştir (2,6). 1910 senesinde Kummel tara-fından pnömonektomi denenmiş, ancak pedikülüklempleyip klempleri de toraks içinde bırakarakyaptığı pnömonektomi vakası postoperatif 6.gün-de yaşamını yitirmiştir (2). Kabul edilebilir morta-lite oranı olan ilk lobektomi serisi, 1914-1922 yıllarıarasında %50 mortalite ile 31 hasta üstünde tek se-anslı cerrahi uygulayan ve zamanına göre çok ba-şarılı sayılan Amerikalı Howard Lilienthal’a aittir.Ardından 1931’de Rudolf Nissen bir bronşiektazihastasında ilk başarılı iki-aşamalı pnömonektomi-yi gerçekleştirmiştir. İlk aşamada hilusu lastikbantlar ve birkaç ipek iplik ile bağlamış, takibenyaklaşık 2 hafta sonra ikinci aşamada nekroz olupkendiliğinden düşmüş akciğeri toraks kavitesin-den çıkartmıştır. Evarts A.Graham ise, lobar bifur-kasyona çok yakın akciğer karsinomu olan birhastasında malignite tedavisi amacıyla ilk tek-aşa-malı pnömonektomiyi 1933 yılında torakoplasti ilebirlikte başarılı bir şekilde uygulamıştır. Hastası-
Bölüm 1
4
Şekil 4. Robert A.Thom’um Laennec çizimi
Şekil 5. İlk tek aşamalı pnömonektomiyi başarı ile ger-çekleştiren cerrah Dr. Evarts Ambrose Graham (BeckerTıp Kütüphanesi arşivinden).
na 30 sene yaşam kazandırmış, ancak ironik şekil-de kendisi de 74 yaşında akciğer kanserinden vefatetmiştir (2,6,13,16) (Şekil 5).
Bronş ile ilgili rezeksiyonlar ise ilk defa Griffithtarafından 1947 yılında, post travmatik bir anabronş striktürü tedavisi için uygulanmıştır. Aynısene içinde Clement Price Thomas, bronş adeno-mu tanısı ile bir hastasına, tarihteki ilk “sleeve” lo-bektomiyi başarıyla uygulamıştır. 1950-60’lıyıllarda göğüs cerrahisi ile ilgilenenlerin en popü-ler konusu haline gelen “sleeve” rezeksiyonlar,ilerleyen senelerde birçok cerrah tarafından dayaygın şekilde kullanılmaya başlamıştır. Trakea vebronş cerahisinin gelişmesinde döneme öncülüketmiş en önemli isimler Hermes C Grillo, RobertJ.Jensik ve F.Griff Pearson olarak gösterilmektedir(16,17).
Göğüs kafesinin kesilmeden, minimal invazifgirişim prensiplerine dayalı “incelenme” girişim-leri 20. yüzyılın başına kadar uzanmaktadır. 1902senesinde George Kelling’in, bir sistoskop kulla-narak köpekler üzerinde laparoskopik incelemeyapması, tarihteki ilk cerrahi endoskopi girişimiolarak kabul edilmektedir. 1910’da İsveç’de bir sa-natoryumda çalışan dahiliye profösörü HansChristian Jacobeus, lokal anestezi eşliğinde, tüber-küloz hastalarında plevral yapışıklıkların gideril-mesi ve kollaps tedavisi sırasında torakoskopikgirişim uygulamıştır (18-19). Cova tarafından “to-rakoskopik olarak tanı koyulabilecek intratorasiklezyonlar atlası” yayınlanmasından sonra bu tek-niğin kullanımı yaygınlık kazanmış, Sattler, Swi-erenga ve Brandt tarafından 1000 hastalık çokgeniş torakoskopik cerrahi serisi yayınlanmıştır(19). Sınırlı endikasyonlar için kullanılmakta olantorakoskopun günümüzdeki haline gelmesi iseözellikle 1990’lı yıllardaki hızlı teknolojik gelişme-ler sonucunda olmuştur. Soğuk ışık kaynağı, esnekfiber optik ışık kabloları ve kaliteli görüntü işlem-cilerinin ve daha ergonomik endoskopik cerrahialetlerin geliştirilmesi ile ortaya çıkan video yar-dımlı torakoskopik cerrahi (VATS), giderek dahayaygın olarak ve daha geniş bir endikasyon yelpa-zesi için göğüs cerrahları tarafından kullanılmayabaşlanmıştır. Landreneau 1992 yılında 30 dereceoptik kullanımının faydalarından bahsetmiş (20),aynı sene Lewis ve Roviaro tarafında da ilk VATSakciğer rezeksiyonları yayınlanmıştır (18). Günü-müzde ise VATS sleeve lobektomi, hatta pnömo-nektomiler yapılmaktadır (18,21,22).
Bir zamanlar sadece bilim kurgu film ve kitap-larda yer alan ve güzel bir hayal olan akciğer nak-li, günümüzde göğüs cerrahisinin ulaşabildiği sonnokta olarak görülmektedir. Bu hayalin gerçekle-şebilmesindeki en büyük adımlar, 1910 yılındaAlexis Carrel’in uç-uca damar anastomozunu ba-şarıp 1914’de Tuffier ile beraber yayınladıkları de-neysel kalp kapak ameliyatı yöntemleri ileatılmıştır (13). 1946 yılında Vladimir Demikhov ilkbaşarılı kalp ve akciğer nakillerini köpek üzerindegerçekleştirmiştir (6). Ardından 1951’de Metras ak-ciğer nakli yapıp 29 gün hayatta tutmayı başardı-ğı ve 1953’de Neptune köpekler üzerinde yaptığıilk ‘en bloc’ kalp akciğer nakli deneylerini bildir-miştir (2). 1963’de insan üzerinde ilk akciğer naklidenemesi Dr. James Hardy tarafından yapılmış,pnömoni ve böbrek yetmezliği sebebiyle 18 günsonra kaybedilmiştir. Takip eden 20 yıl içinde detoplam elli civarında akciğer nakli daha yapılmış,ancak onların da çoğu immün baskılama amaçlıyüksek doz steroid kullanımı sonucu anastomozayrışması sebebi ile kısa sürede yaşamlarını kay-betmiştir. Farmakolojik gelişmeler ile birlikte sik-losporinin kullanıma girmesi bu konudacerrahlara yeni bir şans tanımış ve 1983’de Cooperilk başarılı akciğer naklini gerçekleştirebilmiştir.Patterson ise 1985 yılında amfizemli bir hastada ilkçift-akciğer naklini başararak tarihe adını yazdır-mıştır (6,23,24).
Bir başka insan hayalinin sınırlarını zorlayanyenilik sayılabilecek robotik cerrahi, 1990 yılındabilgisayar-yardımlı sistemlerin ve cerrahi robotla-rın kullanımı Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA)tarafından onaylandıktan sonra hızlı bir gelişimsüreci ile başlamıştır. Bugün yaygın kullanımdaolan tek cerrahi robot da Vinci (Intuitive SurgicalInc., Sunnyvale, CA) 1999’da ilk defa kullanıma su-nulmuş, ilk göğüs cerrahisi ameliyat serisi de2002’de Franca Melfi tarafından bildirilmiştir (25).
Yaklaşık 3500 yıllık bir geçmişi olduğunu gör-düğümüz göğüs cerrahisi, bugün bizler için çokbasit görünebilecek bir kırık tedavisi veya plevralefüzyon drenajından, bir ekran karşısına oturupgerçekleştirilen akciğer rezeksiyonları ve akciğernakli yapılabilecek kadar ilerlemiştir (Tablo 1). Buinanılmaz gelişmelerin hayata geçirilmesinde eme-ği geçen, hastaların yaşam kalitesini ve süresiniuzatmaya çalışan, gecesi gündüzü ile insanlığınyararına çalışan ve ömürlerini bu yola adayan ni-ce bilim insanını saygı ile anıyoruz.
Dünyada Göğüs Cerrahisinin Gelişimi
5
Bölüm 1
Tablo 1. Tarihteki önemli göğüs cerrahisi gelişmeleri
MÖ 17.yy İmhotep Klavikula fraktürü tedavisiMÖ 4.yy Hipokrat Ampiyem tedavisi için drenaj2.yy Galen “Toraks” anatomik tanımı9.yy Razi Ampiyem drenajı için tel koterizasyonu1025 İbn-i Sina “El-Kanun fi’t-Tıp” adlı tıp ansiklopedisi13.yy İbni-i Nefis Postmortem çalışmalar ile koroner ve pulmoner dolaşım anatomisi1465 Sabuncuoğlu “Cerrahiyyet’ül Haniyye” adlı ilk Türk cerrahi kitabı15.yy da Vinci Bronşiyal damar disseksiyonu ve anatomi çizimleri16.yy Vesalius “De Humani Corporis Fabrica” adlı anatomi atlası ve hayvanlar üzerinde ilk
endotrakeal entübasyon16.yy Paré Ateşli silah yaralanmalarında yağ ile koterizasyon1724 Boerhaave Spontan pnömotoraks tanımı1753 Auenbrugger Torasik perküsyon tanımı1816 Laënnec Steteskopun icadı1875 Bülau İlk kapalı su altı drenaj sistemi1882 Forlanini Kaviter tüberkülozda iatrojenik pnömotoraks ile kollaps tedavisi1885 De Carenville 2 kot rezeksiyonu ile ilk torakoplasti1891 Tuffier Tüberküloz tedavisi amacıyla ilk parsiyel akciğer rezeksiyonu ve plombaj
torakoplasti yöntemi1893 Fowler ve Delorme Ampiyem tedavisi için dekortikasyon fikri1902 Kelling Sistoskop kullanarak hayvanlar üzerinde ilk cerrahi endoskopik girişim1904 Sauerbruch Hava basınçlı yüz maskesi ve negatif basınç odası kullanarak pozitif
basınçlı ventilasyon ve anestezi kullanımı1909 Meltzer ve Auer İntratrakeal entübasyon uygulaması1910 Kummel Pedikül klemplemesi ile ilk başarısız pnömonektomi girişimi1910 Jacobeus Torakoskopik plöroliz ve apikal kollaps tedavisi1913 Torek İlk total özofajektomi1914 Lilienthal Tek-aşamalı lobektomi1931 Nissen Hiler bağlama tekniği ile bronşiektazi tedavisi için iki-aşamalı pnömonektomi1932 Graham Akciğer kanseri tedavisi için tek-aşamalı pnömonektomi1935 Eloesser Kronik ampiyemde U-şekilli cilt flebi (Eloesser flebi) ile açık drenaj1937 Alexander 3-aşamalı ektraplevral posterolateral torakoplasti1939 Belsey ve Churchill İlk segmentektomi1939 Monaldi Tüberküloz kavitelerinin tedavisinde eksternal drenaj metodu1943 Waksman Streptomisinin keşfi1946 Alison İlk intraperikardiyal pnömonektomi1947 Griffith Post-travmatik striktür tedavisi için bronş rezeksiyon ve anastomozu1947 Thomas İlk bronşiyal sleeve lobektomi1951 Metras Hayvanlar üzerinde ilk akciğer nakli1953 Neptune Hayvanlar üzerinde ilk kalp-akciğer en-blok nakli1959 Carlens Mediastinoskopi tanımı ve uygulaması1963 Clagett ve Geraci Postonömonektomi ampiyem tedavisinde açık “pencere torakostomi”1963 Hardy İnsanda ilk akciğer nakli1980 Deslauriers Rekürren pnömotoraks tedavisi için aksiller torakotomi ile bleb rezeksiyonu
ve apikal plörektomi1983 Cooper Başarılı ilk akciğer nakli1985 Patterson İlk çift-akciğer nakli1992 Lewis ve Roviaro İlk VATS akciğer rezeksiyonu serileri2002 Melfi İlk robotik göğüs cerrahisi ameliyat serisi
Kaynaklar
1. Brandstsdt WG, Jung FT, Halperin G, Chapman C.Early History of Thoracic Surgery. JAMA 1960;174(2):172-173.
2. McClusky III DA, Skandalakis JE. Thoracic Wall and Ple-ura. In: Skandalakis JE, Colborn GL, Weidman TA, Fos-ter Jr RS, Kingsnorth AN, Skandalakis LJ, SkandalakisPN, Mirilas PS, eds. Skandalakis’ Surgical Anatomy. At-hens: Paschalidis Medical Publications Ltd., 2004: 54-98.
3. Wujastyk D. Medical Texts and Manuscripts in IndianCultural History. Delhi, Manohar Publishing. (basımda)
4. Siriweera WI. Ayurveda Hospitals in ancient Sri Lanka.Summary of guest lecture, Sixth International MedicalCongress, Peradeniya Medical School Alumni Associ-ation and the Faculty of Medicine, 2002.
5. Jimenez FA. The first hospital in the new world. BullN.Y. Acad Med 1977;53(1):906-910.
6. Aslaner O. Toraks Cerrahisinin Tarihçesi. In: HatipoğluA, Bozer AY (editörler). Toraks Cerrahisi. Ankara: AzimMatbaacılık, 2007: 3-19.
7. Dezfouli AA, Kakhki, AD, Arab M, Javaherzadeh M,Shadmehr MB, Abbasi S, Farzanegan R. History of Tho-racic Surgery in Iran. Tanaffos 2007; 6(2):80-91.
8. Batırel HF. Early Islamic physicians and thorax. AnnThorac Surg 1999;67:578-780.
9. Skinner P. Unani-tibbi 2001, Encyclopedia of Alternati-ve Medicine – available at : http://findarticles.com/p/ar-ticles/mi_g2603/is_0007/ai_2603000716/
10. Batırel HF, Yüksel M. Türkiye’de ve Dünyada GöğüsCerrahisi. In: Yüksel M, Kalaycı NG (editörler). GöğüsCerrahisi. İstanbul: Bil Medya Group, 2001:1-5.
11. Batırel HF, Yüksel M. Thoracic Surgery Techniques ofŞerefeddin Sabuncuoğlu in the Fifteenth Century. AnnThorac Surg 1997;63:575-577.
12. Katırcıoğlu FS, Acıduman A, Er U. Osmanlı dönemieserlerinden Alâ’im-i Cerrâhîn ve yazarı bilinmeyenCerrâhnâme’de dolaşım sistemi. Turkish J Thorac Cardi-ovasc Surg 2011;19(2):292-298.
13. Naef AP. The mid-century revolution in thoracic andcardiovascular surgery: Part 1. Interactive Cardiovascu-lar and Thoracic Surgery 2003;2:219-226.
14. Büer – Meyer JA. Gotthard Bülau and closed water-se-al drainage for empyema, 1875-1891. Ann Thorac Surg.1989 ;48(4):597-9.
15. Van Schil PE. Thoracic drainage and the contribution ofGotthard Bülau. Ann Thorac Surg. 1997; 64(6):1876.
16. Naef AP. The mid-century revolution in thoracic andcardiovascular surgery: Part 2. Interactive Cardiovascu-lar and Thoracic Surgery 2003;2:431–449.
17. Gaissert HA. Bronchial sleeve resection. In:Grillo HC,ed. Surgery of the Trachea and Bronchi. Ontario: BCDecker Inc., 2004: 429-443.
18. Kaya S. Videotorakoskopik Anatomik Akciğer Rezeksi-yonu Uygulanan İlk 104 Vakanın Erken Dönem Sonuç-ları ve Öğrenme Eğrisi. Tıpta Uzmanlık Bitirme Tezi,İstanbul 2011.
19. Das K, Rothberg M. Thoracoscopic surgery: historicalperspectives. Neurosurg Focus 2000;9(4):1-3.
20. Luh SP, Liu HP. Video-assisted thoracoscopic surgery– the past, present status and the future. J Zhejiang UnivSci B. 2006;7(2): 118–128.
21. Mahtabifard A, Fuller CB, McKenna RJ Jr. Video-assis-ted thoracic surgery sleeve lobectomy: a case series. AnnThorac Surg 2008;85:S729.
22. Nwogu CE, Glinianski M, Demmy TL. Minimally inva-sive pneumonectomy. Ann Thorac Surg 2006;82:e3-e4.
23. Benfield JR, Wain JC. The history of lung transplantati-on. Chest Surg Clin N Am. 2000;10(1):189-99.
24. Perrot Md, Chaparro C, McRae K, Waddell TK, Hadjili-adis D, Singer LG, Pierre AF, Kutcheon M, Keshavjee S.Twenty-year experience of lung transplantation at a sing-le center: influence of recipient diagnosis on long-termsurvival. J Thorac Cardiovasc Surg 2004;127:1493-501.
25. Melfi FMA, Menconi GF, Mariani AM, Angeletti CA.Early experience with robotic technology for thoracos-copic surgery. Eur J Cardiothorac Surg 2002;21(5): 864-868.
Dünyada Göğüs Cerrahisinin Gelişimi
7