hala serka yehovadownload.jw.org/files/media_books/65/cl_pa.pdfka yehova dios, pa bo por forma un...

322
H ALA SERKA Y EHOVA

Upload: vukien

Post on 04-Apr-2018

450 views

Category:

Documents


10 download

TRANSCRIPT

Papiando di Yehova Dios, Isaias 40:11

ta bisa: “Manera un wardad´

o di karn´e

e lo kuida su tou, e lo kohe e lamchinan

den su brasa, i tene nan serka di su

kurason.” Ora bo mira e lamchi karg´a

den brasa di e wardad´

o, bo no ta anhel´a

di tin un relashon´ıntimo asina ku bo

Tata den shelu? Pero, kon bo por

hala serka Yehova?

HALA SERKA

YEHOVA

HA

LA

SER

KA

YE

HO

VA

cl-PA

Papiando di Yehova Dios, Isaias 40:11

ta bisa: “Manera un wardad´

o di karn´e

e lo kuida su tou, e lo kohe e lamchinan

den su brasa, i tene nan serka di su

kurason.” Ora bo mira e lamchi karg´a

den brasa di e wardad´

o, bo no ta anhel´a

di tin un relashon´ıntimo asina ku bo

Tata den shelu? Pero, kon bo por

hala serka Yehova?

HALA SERKA

YEHOVA

HA

LA

SER

KA

YE

HO

VA

cl-PA

HALA SERKA

YEHOVA

Kredito pa Potret: ˇ Pagina 49: Kortesia di Anglo-Australian Observatory,potret saka dor di David Malin ˇ Pagina 174: U.S. Fish & Wildlife Service,Washington, D.C./Wyman Meinzer ˇ Pagina 243: � J. Heidecker/VIREO

� 2004, 2014WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF PENNSYLVANIA

Hala Serka YehovaEditornan

WATCHTOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF NEW YORK, INC.Brooklyn, New York, U.S.A.

Imprimı na Desember 2013

E publikashon aki no ta pa bende. E ta parti di un obra mundialdi edukashon bıbliko sostene pa donashon boluntario.

A menos ku tin otro indikashon, teksto di Beibel sitaden e buki aki ta for di Beibel Santu.

Kaminda tin NW tras dje sita, esei ta indika ku e teksto ta tradusıfor dje Tradukshon di Mundu Nobo di e Santu Skritura na ingles.

Draw Close to JehovahPapiamento (Curacao) (cl-PA)

Made in the United States of AmericaProdusı na Merka

Kerido Lektor,

Abo tin un relashon´ıntimo ku Dios? Pa hopi hen-

de, esei ta parse kasi imposibel. Algun hende ta ha˜

naku e ta muchu leu for di nan; otronan ta sinti nanasina indigno ku nan no ta kere ku un dia nan porhala serka Dios. Sin embargo, Beibel ta insta nos naun manera amoroso pa “hala serka Dios i e lo halaserka boso.” (Santiago 4:8) Dios ta asta garantis

´a su

sirbid´

onan: “Ami ta SE˜

NOR bo Dios, Kende ta sosten´

ebo man drechi, Kende ta bisa bo: ‘No tene miedu, lomi yuda bo.’ ”—Isaias 41:13.

Kon nos por yega di tin un relashon´ıntimo asina

ku Dios? W`

el, kualkier amistat ku nos forma ta bas´

ariba loke nos sa di e persona, di su karakter

´ıstikanan

´uniko ku nos ta atmir

´a i balor

´a. Pues ta importante

pa studia loke Beibel ta revel´

a tokante e kualidatnandi Dios i e forma ku e ta aktua. Ora nos medit

´a riba

e manera ku Yehova ta manifest´

a kada un di sukualidatnan, kon Hesukristu a refleh

´a nan perfekta-

mente, i ora nos komprond´

e kon nos tambe lo porkultiv

´a nan, nos lo hala mas serka Dios. Nos lo mira

ku Yehova ta e Soberano leg´ıtimo i ideal di universo.

Es mas, e ta e Tata ku nos tur tin mester, pasobra eta poderoso, hustu, sab

´ı i amoroso, i nunka e ta ban-

don´

a su yunan fiel.

Ohal´

a e buki aki por yuda bo hala mas i mas ser-ka Yehova Dios, pa bo por forma un relashoninkebrantabel kun

´e, ku lo permit

´ı bo biba pa alab’

´e

pa semper.

E Editornan

Kap´ıtulo

1 “Mira, Esaki Ta Nos Dios” 7

2 Di Berdat Bo Por “Hala Serka Dios”? 16

3 “Santu, Santu, Santu, Ta e SE˜

NOR” 26

SEKSHON 1 ‘Forsa Inmenso’

4 “SE˜

NOR Ta . . . Grandi den Poder” 37

5 Poder pa Krea—“E Kreado diShelu i Tera” 47

6 Poder pa Destruı—“SE˜

NOR Taun Guerero” 57

7 Poder pa Proteha—“Dios TaNos Refugio” 67

8 Poder pa Restora—Yehova“Ta Hasi Tur Kos Nobo” 77

9 “Kristu, e Poder di Dios” 87

10 ‘Sea Imitado di Dios’den Uso di Bo Poder 97

SEKSHON 2 ‘Stimad´

o di Hustisia’

11 “Tur Su Kamindanan Ta Hustu” 108

12 “Akaso Tin Inhustisia Serka Dios?” 118

13 “E Lei di SE˜

NOR Ta Perfekto” 128

14 Yehova Ta Perkura un“Reskate pa Hopi” 138

Ko n te n i d o

Kap´ıtulo

15 Hesus Ta “Establese Hustisia Riba Tera” 148

16 “Hasi Hustisia” Kanando ku Dios 158

SEKSHON 3 “Sab´ı di Kurason”

17 ‘O Profundidat di e Sabiduria di Dios!’ 169

18 Sabiduria den e “Palabra di Dios” 179

19 “E Sabiduria di Dios den unSekreto Sagrado” 189

20 “Sabı di Kurason” i Tog Humilde 199

21 Hesus Ta Revela e “Sabiduria for di Dios” 209

22 “E Sabiduria di Ariba” Ta Obra den Bo Bida? 219

SEKSHON 4 “Dios Ta Amor”

23 “El A Stima Nos Prome” 231

24 Nada Por “Separa Nos for di eAmor di Dios” 240

25 ‘E Kompashon Tierno di Nos Dios’ 250

26 Un Dios Ku Ta “Kla pa Pordona” 260

27 “Ki Grandi Ta Bo Bondat!” 270

28 “Abo So Ta Leal” 280

29 “Konose e Amor di Kristu” 290

30 “Kana den Amor” 300

31 “Hala Serka Dios, i E Lo HalaSerka Boso” 310

BO POR imagina bo ta kombersa ku Dios? E idea so kabata lanta un respet profundo—e Soberano di universo pa-piando ku bo! Na prinsipio bo ta duda, pero despues bota logra kontesta. E ta skucha bo, e ta responde bo i asta eta duna bo e konfiansa pa hasie kualkier pregunta ku bo tadesea. Kiko bo ta bai puntr’e awor?

2 Hopi tempu pasa, tabatin un homber ku a han’e dennet un situashon asina. Su nomber ta Moises. Pero ki-sas e pregunta ku el a skohe pa hasi Dios ta sorprende bo.E no a puntra tokante su mes, ni di su futuro, ni sikieradi e miseria di humanidat. Mas bien, el a puntra Dios konta su nomber. Podise bo ta hana esei strano, pasobra Moi-ses tabata sa e nomber di Dios kaba. Su pregunta lo mestertabatin un nifikashon mas profundo anto. Eigenlijk, eseitabata e pregunta mas importante ku Moises por a hasi.E kontesta tin di haber ku nos tur. E por yuda bo dal unpaso vital pa hala serka Dios. Kon asina? Laga nos repasa ekombersashon memorabel ei.

3 Moises tabatin 80 ana di edat. El a pasa kuater dekadaden eksilio, leu for di su pueblo, esta, e israelitanan ku ta-bata esklabo na Egipto. Riba un dia, mientras e tabata kanaku e tou di bestia di su suegro, el a mira un fenomeno stra-no: un mata tur na kandela, pero ku no a kaba na nada. Ela sigui kima i bria kla riba e seru. Moises a bai un tiki masserka pa studi’e. Lo e mester a spanta mes ora un bos a ku-minsa papia kune for di meimei dje kandela! Pa medio diun angel ku a sirbi komo bosero, Dios i Moises a kombersa

1, 2. (a) Kiko lo bo tin gana di puntra Dios? (b) Kiko Moises a pun-tra Dios?3, 4. Ki susesonan a hiba na e kombersashon ku Moises tabatin kuDios, i kiko tabata e esensia di loke nan a papia ku otro?

K A P´I T U L O 1

“Mira, Esaki Ta Nos Dios”

basta ratu ku otro. I manera lo bo sa, ei ta kaminda Dios amanda Moises, kende a duda un tiki, pa bandona su bidatrankil i bolbe bek Egipto pa libra e israelitanan for di skla-bitut.—Eksodo 3:1-12.

4 N’e momentu ei Moises lo por a hasi Dios kualkier pre-gunta. Pero ripara kiko el a opta pa puntra: “Mira, mi ta baiserka e yunan di Israel i lo mi bisa nan: ‘E Dios di boso ta-tanan a manda mi serka boso.’ I si nan puntra mi: ‘Kon tasu nomber?’ kiko lo mi kontesta nan?”—Eksodo 3:13.

5 E pregunta ei ta sina nos na prome luga ku Dios tin unnomber. Esaki ta un berdat masha simpel, pero di gran im-portansia. I tog hopi hende no ta mir’e asina. Nan a sakae nomber di Dios for di masha hopi tradukshon di Beibeli remplas’e ku tıtulonan manera “Senor” i “Dios.” Esakita un di e kosnan mas lamentabel i reprochabel ku hendea hasi pa motibunan religioso. Al fin i al kabo, kiko ta eprome kos ku bo ta puntra un persona ora bo sera konosıkune? No ta su nomber? Meskos ta konta ora nos kier ko-nose Dios. E no ta un ser misterioso, sin nomber, ku nosno por konose ni kompronde. Ounke e ta invisibel, e ta unpersona i e tin un nomber: Yehova.

6 Ademas, dor di revela su nomber, Dios ta habri per-spektivanan maravioso i emoshonante pa nos. E ta invitanos pa konos’e i e kier pa nos tuma e miho desishon denbida: hala serka dje. Pero Yehova a hasi mas ku djis reve-la su nomber. Tambe el a sina nos tokante e persona ku enomber ei ta representa.

Nifikashon di e Nomber di Dios7 Ta Yehova mes a skohe su nomber, unu ku tin hopi

5, 6. (a) Ki berdat simpel pero vital e pregunta di Moises ta sina nos?(b) Ki kos reprochabel nan a hasi ku e nomber di Dios? (c) Pakiko taasina importante ku Dios a revela su nomber na hende?7. (a) Por lo general, kiko hende ta kompronde ku e nomber di Diosta nifika? (b) En realidat kiko Moises kier a hana sa ora el a puntraDios pa Su nomber?

HALA SERKA YEHOVA8

nifikashon. Por lo general, hende ta kompronde ku “Yeho-va” ta nifika “E Ta Kousa pa Bira.” Yehova ta unikoden henter universo, pasobra ta e a pone tur kos kumin-sa eksistı, i e ta soru pa henter su proposito bira realidat.E pensamentu ei ta inspira un respet profundo. Pero taesei so ta loke e nomber di Dios mester duna nos dikompronde, of su nifikashon tin un otro faseta mas? Evi-dentemente, Moises tabata kier sa mas, ya ku e tabata saDios su nomber kaba, i e tabata sa ku Yehova ta e Kreado.E nomber divino no tabata algu nobo. Hende tabata us’epa siglonan kaba. Realmente, ora Moises a puntra Dios pasu nomber, e kier a hana sa algu di e persona ku e nomberei ta representa. Ku otro palabra, e tabata bisando: ‘Kiko mipor konta bo pueblo Israel tokante bo, pa fortalese nan feden bo i konvense nan ku di berdat bo ta bai libra nan?’

8 Komo kontesta, Yehova a revela un aspekto fasinante disu personalidat, algu ku tabata konekta ku e nifikashon disu nomber. El a bisa Moises: “Lo mi resulta di ta loke lo miresulta di ta.” (Eksodo 3:14, NW ) Hopi tradukshon di Bei-bel ta bisa aki: “Ami ta esun ku mi ta.” Pero tradukshon-nan mas kuidadoso di e palabranan ei ta mustra ku Diosno a djis konfirma ku e ta eksistı. Mas bien, Yehova a sinaMoises—i via dje, nos tur—ku lo El a “resulta di ta,” of sko-he pa bira, tur loke tabata nesesario pa kumpli ku Su pro-mesanan. E vershon ingles di J. B. Rotherham ta duna untradukshon hopi kla di e versıkulo aki: “Mi Ta Bira loke mikier.” Un eksperto riba e idioma hebreo di Beibel ta spli-ka e frase den e manera aki: “Sea kual sea e situashon ofnesesidat . . . , Dios lo ‘bira’ e solushon pa e nesesidat ei.”

9 Kiko esei a nifika p’e israelitanan? Maske ki opstakulonan por a enfrenta, of ki difikultat nan por a hana nan

8, 9. (a) Kon Yehova a kontesta e pregunta di Moises, i dikon e ma-nera ku nan ta tradusie hopi bes ta inkorekto? (b) Kiko e deklarashon“lo mi resulta di ta loke lo mi resulta di ta” ta nifika?

9“MIRA, ESAKI TA NOS DIOS”

mes kune, Yehova lo a bira tur loke tabata nesesario palibra nan for di sklabitut i trese nan den e Tera Primintı.E nomber ei sigur a inspira konfiansa den Dios. E por tin emesun efekto riba nos awe. (Salmo 9:10) Pakiko?

10 Pa ilustra: Mayornan sa kon fleksibel i adaptabel nanmester ta den nan trabou di kria yu. Riba e mesun dia, unmayor lo tin ku aktua komo enfermera, koki, maestro, du-nado di disiplina, hues i varios otro kos. Pa hopi mayor, evariedat amplio di papel ku nan tin ku kumpli kune ta par-se demasiado. Nan sa ku nan yunan chikitu tin fe total dennan. E chikitinnan aki no ta duda mes ku papi of mami takapas di fria kualkier dolo, resolve tur desakuerdo, drechakualkier ko’i hunga kibra i kontesta tur pregunta ku ta sur-gi konstantemente den nan mente kurioso. Algun mayorno ta hana ku nan merese e konfiansa ei, i de bes en kuan-do nan ta sinti nan frustra pa motibu di nan limitashon-nan. Nan no ta sinti nan kapas mes pa kumpli ku hopi djepapelnan aki.

11 Yehova tambe ta un mayor amoroso. Pero den e kuadrodi su mes normanan perfekto, no tin nada ku e no por birapa perkura pa su yunan riba tera den e miho manera posi-bel. Pues, su nomber, Yehova, ta invita nos pa mir’e komoe Tata di mas ideal ku nos por imagina. (Santiago 1:17)Masha lihe tantu Moises komo tur otro israelita fiel a binmira ku Yehova ta duna onor na su nomber. Nan a miraku asombro kon el a kousa su mes pa bira un KomandanteMilitar invensibel, Senor di tur elemento fısiko, Legisladorsublime, Hues, Arkitekto, Dunado di kuminda i awa, Kon-serbado di pana i ko’i bisti na pia, i hopi mas.

12 Den e manera aki Dios a hasi su nomber konosı, el a re-

10, 11. Kon Yehova su nomber ta invita nos pa mir’e komo e Tatamas fleksibel i mas ideal ku nos por imagina? Ilustra.12. Ki diferensia tin entre e aktitut di Farao pa ku Yehova i esun diMoises?

HALA SERKA YEHOVA10

vela kosnan fasinante tokante e persona ku e nomber ei arepresenta, i el a asta demostra ku loke e ta bisa tokante sumes ta berdat. Sin duda, Dios kier pa nos konos’e. Kon nosta reakshona? Moises kier a konose Dios. E deseo intensoei a forma e bida di Moises i a permitie hala masha serkadi su Tata selestial. (Numbernan 12:6-8; Hebreonan 11:27)Lamentablemente, masha poko hende ku a biba den tem-pu di Moises tabatin e deseo ei. Ora Moises a menshona enomber di Yehova na Farao, e monarka egipsio orguyosoei a kontest’e bek: “Ken ta Yehova?” (Eksodo 5:2, NW ) Fa-rao no kier a sina konose Yehova, i ku un aire di despresioel a rechasa e Dios di Israel i a hasi komo si fuera e no taimportante i ku e no ta konta mes. E aktitut ei ta mashakomun awe. E ta siega hende i stroba nan di sina un djeberdatnan di mas importante, esta, ku Yehova ta e SenorSoberano.

E Senor Soberano Yehova13 Yehova ta asina fleksibel i adaptabel ku e ta merese e

variedat amplio di tıtulo duna na dje den e Skritura. Peroe tıtulonan aki no ta mas haltu ku su nomber mes; masbien, for di nan nos ta sina mas kosnan ku su nomberta representa. Por ehempel, e teksto original di Beibelta yam’e mas ku shen biaha “Senor Soberano Yehova.”E tıtulo haltu ei ta duna nos un idea di e posishon ku Yeho-va ta okupa. E so tin e derecho di ta Gobernante di henteruniverso. Laga nos wak dikon.

14 Yehova ta e uniko Kreado. Revelashon 4:11 ta bisa:“Digno bo ta, nos Senor i nos Dios, pa risibı gloria i onori poder; pasobra abo a krea tur kos, i pa motibu di boboluntat nan tabata eksistı, i a wordu krea.” E palabranansolem aki no por aplika na ningun otro ser. Tur loke tin

13, 14. (a) Pakiko Beibel ta duna Yehova hopi tıtulo, i kua ta algundi nan? (Mira e kuadro na pagina 14.) (b) Pakiko Yehova ta e unikopersona ku ta digno di e tıtulo “Senor Soberano”?

11“MIRA, ESAKI TA NOS DIOS”

den universo ta debe nan eksistensia na Yehova! Sin duda,Yehova ta digno di e onor, poder i gloria ku komo SenorSoberano i Kreado di tur kos e ta merese.

15 Un otro tıtulo ku ta aplika eksklusivamente na Yehovata “Rei eterno.” (1 Timoteo 1:17) Kiko esaki ta nifika? Tadifısil pa nos mente limita kapta esei, pero Yehova ta eter-no tantu den pasado komo den futuro. Salmo 90:2 ta bisa:“For di eternidat te na eternidat, abo ta Dios.” Pues Yeho-va no tabatin un kuminsamentu; semper el a eksistı. E taser yama korektamente “e Ansiano di Dianan.” El a eksistıpa un eternidat prome ku kualkier persona of kos den uni-verso a kuminsa eksistı! (Daniel 7:9, 13, 22) Ken tin moti-bu valido pa kuestiona su derecho di ta e Senor Soberano?

16 Tog, algun hende ta kuestiona e derecho ei, manera Fa-rao a hasi. Parti di e problema ta ku hende imperfekto tadepende muchu riba loke nan por mira ku nan wowonan.Nos no por mira e Senor Soberano. E ta un ser spiritual, in-visibel pa wowo humano. (Juan 4:24) Ademas, si un per-sona di karni i sanger para direktamente dilanti YehovaDios, esei lo ta fatal p’e. Yehova mes a bisa Moises: “Bo nopor mira mi kara, pasobra ningun hende no por mira mi ikeda na bida!”—Eksodo 33:20; Juan 1:18.

17 Esei no mester sorprende nos. Moises a mira apenas unpida di e gloria di Yehova, i tur kos ta mustra ku esei tabatapa medio di un angel ku a representa Yehova. Ku ki efekto?Moises su kara a keda “bria” pa un sierto tempu despues.E israelitanan tabatin asta miedu di wak Moises direkt densu kara. (Eksodo 33:21-23; 34:5-7, 29, 30) Ta mas ku klaruanto ku niun simpel ser humano no por wak e Senor So-berano mes den e plenitut di su gloria! Esaki ta nifika ku

15. Pakiko Yehova ta ser yama “Rei eterno”?16, 17. (a) Pakiko nos no por mira Yehova, i pakiko esei no mestersorprende nos? (b) Den ki sentido Yehova ta mas real ku kualkier kosku nos por mira of fula?

HALA SERKA YEHOVA12

Dios no ta mes real ku un kos ku nos por mira i fula? No,pasobra tin hopi kos ku nos no por mira pero ku nos taasepta mesora ku nan ta eksistı, manera por ehempel bien-tu, onda di radio i pensamentu di hende. Ademas, Yehovata permanente i no ta kambia den transkurso di tempu,ni sikiera den mıles di miones di ana! Den e sentido ei,e ta muchu mas real ku kualkier kos ku nos por mira offula, pasobra tur kos fısiko ta bira bieu i ta bai atras. (Ma-teo 6:19) Pero nos mester mira Dios simplemente komoun forsa sin personalidat of un Prome Kousa vago? Laganos mira.

Un Dios Ku Tin Personalidat18 Ounke nos no por mira Dios, Beibel ta kontene pasa-

shinan emoshonante ku ta permitı nos hana un idea dikiko tin den shelu. Un ehempel di esei ta Ezekiel kapıtu-lo un. Ezekiel a hana un vishon di e organisashon selestialdi Yehova, ku el a mira komo un garoshi selestial inmenso.Loke ta spesialmente impreshonante ta e deskripshon di ekriaturanan spiritual poderoso ront di Yehova. (Ezekiel 1:4-10) E ‘sernan bibu’ aki tin un relashon estrecho ku Yeho-va, i nan aparensia ta bisa nos algu importante tokante eDios ku nan ta sirbi. Kada un tin kuater kara: kara di toro,di leon, di aguila i di hende. Evidentemente nan ta sim-bolisa e kuater kualidatnan prinsipal di e personalidat diYehova.—Revelashon 4:6-8, 10.

19 Den Beibel, hopi bes un toro ta representa poder. Eseita logiko tambe pasobra e ta un animal masha fuerte mes.En kambio, un leon ta simbolisa hustisia, pasobra ber-dadero hustisia ta rekerı kurashi, un kualidat ku leon tafamoso p’e.

´Aguila ta konosı pa su bista skerpi. E por mira

18. Ki vishon Ezekiel a hana, i kiko e kuater karanan di e ‘sernan bibu’banda di Yehova ta simbolisa?19. Ki kualidat ta ser simbolisa pa (a) e kara di toro? (b) e kara dileon? (c) e kara di aguila? (d) e kara di hende?

13“MIRA, ESAKI TA NOS DIOS”

of distinguı ophetonan chikitu for di un distansia di variosshen meter. Pues kara di un aguila ta un sımbolo apropiadi e sabiduria penetrante di Dios. I kiko kara di hende tapara p’e? Wel, ya ku hende a ser krea den e imagen di Dios,e ta sobresalı den su kapasidat pa refleha Dios su kualidatdominante, esta, amor. (Genesis 1:26) E fasetanan aki diYehova su personalidat—su poder, su hustisia, su sabiduriai su amor—ta resalta asina tantu biaha den e Skritura kunos por referı na nan komo Dios su kualidatnan prinsipalof kardinal.

20 Nos tin ku preokupa ku Dios por a kambia durante emıles di ananan desde ku Beibel a deskribı su personali-dat? No, su personalidat no ta kambia. Dios ta bisa nos:“Ami, SE

˜NOR, no ta kambia.” (Malakias 3:6) En bes di kam-

bia ki ora ku e hana ta bon, Yehova ta demostra ku e taun Tata ideal den e manera ku e ta responde na kada si-tuashon. E ta ekspresa e aspektonan di su personalidat kuta mas adekua. Di e kuater kualidatnan, esun ku ta predo-mina ta amor. Tur loke Dios hasi ta manifesta amor. E ta

20. Nos tin ku preokupa ku Yehova su personalidat lo por a kambia,i pakiko nos ta kontesta asina?

Algun Tıtulo di YehovaTodopoderoso. Su poder no tin lımite, i ta imposibel pa resistie.—Revelashon 15:3.Tata. Komo fuente di tur bida, inkluso bida eterno, e tin unamor di tata pa su sirbidonan.—Proverbionan 27:11; Juan 5:21.Sinado. Komo Maestro e ta posee tur sabiduria; na dje nos tin kuakudı pa hana guia i instrukshon.—Isaias 30:20; 48:17.E Baranka. E no ta kambia; e ta un refugio sigur.—Deuterono-mio 32:4.Wardado. E ta guia i proteha su sirbidonan semehante na karnei e ta alimenta nan spiritualmente.—Salmo 23:1.

HALA SERKA YEHOVA14

eherse su poder, hustisia i sabiduria den un manera amo-roso. De echo, Beibel ta bisa algu ekstraordinario di Dios idje kualidat aki. E ta bisa: “Dios ta amor.” (1 Juan 4:8) Ri-para ku e no ta bisa ku Dios tin amor of ku Dios ta amoro-so. E ta bisa mas bien ku Dios ta amor. Amor, e esensia diYehova su karakter, ta motiv’e den tur loke e ta hasi.

“Mira, Esaki Ta Nos Dios”21 Bo no a yega di mira un mucha chikitu mustra su ami-

guitunan ken ta su tata anto bisa kontentu i orguyoso didje: “Esei ta mi papi”? Dios su sirbidonan tin tur motibupa sinti meskos tokante Yehova. Beibel ta bisa ku lo yega edia ku hende fiel lo sklama: “Mira, esaki ta nos Dios.” (Isa-ias 25:8, 9) Mas bo konose Yehova su kualidatnan, mas lobo sinti ku bo tin e miho Tata ku bo por imagina.

22 Esaki no ta un Tata indiferente, seku ni leu for di nos,ounke algun filosofo i lider religioso severo a pint’e asina.Nos lo no sinti nos atraı na un Dios indiferente, i Beibelno ta representa nos Tata selestial den e manera ei tam-poko. Al kontrario, e ta yam’e “e Dios felis.” (1 Timoteo1:11, NW ) E tin sintimentunan fuerte pero tambe tierno.Ora su kriaturanan inteligente kibra e leinan ku el a dunanan pa nan mes bon, esei ta “duel” e. (Genesis 6:6; Sal-mo 78:41) Pero ora nos aktua sabı segun su Palabra, nos ta“hasi [su] kurason kontentu.”—Proverbionan 27:11.

23 Nos Tata kier pa nos hala serka dje. Su Palabra ta ani-ma nos pa “buska Dios, si di algun manera, fulando, [nos]por han’e, maske e no ta leu di kada un di nos.” (Echonan17:27) Awor, ta posibel pa un simpel ser humano hala ser-ka e Senor Soberano di universo?

21. Kiko nos lo sinti segun ku nos ta konose Yehova su kualidatnanmiho?22, 23. Kon Beibel ta pinta nos Tata selestial, i kon nos por sa ku ekier pa nos hala serka dje?

15“MIRA, ESAKI TA NOS DIOS”

KON lo bo sinti bo si e Kreado di shelu i tera bisa bo ku bota su amigu? Pa hopi hende, esei lo ta duru pa kere. Al fini al kabo, ta ki mishi un simpel ser humano bira amigu diYehova Dios? Tog Beibel ta garantisa nos ku un relashon ın-timo asina ta realmente posibel.

2 Abraham mes tabata un dje personanan di antigwedat kutabatin un relashon ıntimo asina ku Dios. Yehova a refe-rı n’e patriarka ei komo “mi amigu.” (Isaias 41:8) Sı, Yeho-va a konsider’e un amigu personal. Abraham a hana chensdi eksperensia e relashon ıntimo ei pa motibu ku el a “kereDios.” (Santiago 2:23) Awe tambe Yehova ta buska oportu-nidat pa ‘mustra su afekto’ na hende ku ta sirbie motiva paamor. (Deuteronomio 10:15) Su Palabra ta hasi e siguienteapelashon: “Hala serka Dios i e lo hala serka boso.” (Santia-go 4:8) Den e palabranan aki nos ta hana tantu un invita-shon komo un promesa.

3 Yehova ta invita nos pa hala serka dje. E ta kla i dispues-to pa asepta nos komo su amigu. Na mes momentu, e taprimintı nos ku si nos dal e pasonan nesesario pa hala ser-ka dje, e di su banda tambe lo hasi meskos. E lo hala ser-ka nos. Di e manera ei nos lo por hana algu sumamen-te presioso: “komunion ıntimo [ku] SE

˜NOR.”� (Salmo 25:14)

� Ta interesante pa nota ku e palabra hebreo tradus´ı komo “komu-

nion´ıntimo” ta apares

´e na Amos 3:7, kaminda e ta bisa ku e Se

˜nor So-

berano Yehova ta revel´a su “konseho sekreto” na su sirbid

´onan, infor-

mando nan di antemano di su prop´

ositonan.

1, 2. (a) Kiko por parse imposibel pa hopi hende, pero kiko Beibelta garantisa nos? (b) Ki relashon ıntimo Abraham a hana chens didisfruta di dje, i pakiko?3. Ki invitashon Yehova ta ekstende na nos, i kiko e ta primintı nosen konekshon ku esei?

K A P´I T U L O 2

Di B`erdat Bo Por

“Hala Serka Dios”?

“Komunion ıntimo” ta duna e idea di kombersashon kon-fidensial ku un amigu spesial.

4 Abo tin un amigu ıntimo di konfiansa? Un amigu asinata un persona ku ta interesa den bo. Bo ta konfi’e pasobra ela demostra ku e ta leal na bo. Bo goso ta bira mas kompletuora bo kompartı bo alegria kune, i e solo echo ku e por sku-cha bo ora bo tin problema ta alivia bo pena. Asta ora ta par-se ku niun otro hende no ta kompronde bo, e sı t’ei pa bo.Meskos tambe, ora bo hala serka Dios, bo ta bin hana unAmigu spesial ku di berdat ta apresia bo, ku tin interes pro-fundo den bo i ku ta kompronde bo kompletamente. (Sal-mo 103:14; 1 Pedro 5:7) Bo ta konfi’e bo sintimentunan dimas ıntimo pasobra bo sa ku e ta fiel na esnan ku ta fiel nadje. (Salmo 31:5) Un kos sı, nos lo no por tabatin e privile-gio di tin Dios komo nos amigu ıntimo si no ta pasobra e ahasi esaki posibel.

Yehova A Habri Kaminda5 Riba nos mes, komo pekadonan hamas nos lo por hala

serka Dios. (Salmo 5:4) “Ma Dios ta demostra su mes amorpa ku nos den esaki, ku tempu nos tabata pekado ainda,Kristu a muri pa nos,” segun apostel Pablo. (Romanonan5:8) Sı, Yehova a hasi areglo pa Hesus “duna su bida komopreis di reskate pa hopi.” (Mateo 20:28) Fe den e sakrifisiodi reskate ei ta permitı nos hala serka Dios. Siendo ku Diosa “stima nos prome,” el a pone e base pa nos bira su amigu.—1 Juan 4:19.

6 Yehova a dal un paso mas: El a revela su mes na nos.Pa un persona por ta bo amigu ıntimo, bo tin ku kono-s’e bon, i apresia su kualidatnan i forma di aktua. Pues si

4. Kon lo bo deskribı un amigu ıntimo, i den ki sentido Yehova taun amigu asina pa esnan ku ta hala serka dje?5. Kon Yehova a hasi posibel pa nos hala serka dje?6, 7. (a) Kon nos por sa ku Yehova no ta un Dios misterioso, impo-sibel pa konose? (b) Den ki maneranan Yehova a revela su mes?

17DI B`ERDAT BO POR “HALA SERKA DIOS”?

Yehova tabata un Dios misterioso i imposibel pa konose,hamas nos lo por a hala serka dje. Sin embargo, en bes diskonde su mes, e kier pa nos konos’e. (Isaias 45:19) Ademas,loke e ta revela tokante su mes ta disponibel pa tur hende,asta pa hende ku mundu ta konsidera insignifikante.—Ma-teo 11:25.

7 Kon Yehova a revela su mes na nos? Den su obranan dikreashon nos por mira sierto aspektonan di su personalidat,manera su poder enorme, su sabiduria infinito i su amorinmenso. (Romanonan 1:20) Pero no ta mediante su krea-shon so Yehova a revela su mes na nos. E Gran Komunika-do a manifesta su mes tambe mediante un revelashon poreskrito den su Palabra, Beibel.

Kontempl´a “e Bunitesa di Se

˜nor”

8 Beibel mes ta un prueba dje amor ku Yehova tin pa nos.Den su Palabra, e ta revela su mes ku terminonan ku nospor kompronde—un prueba ku no solamente e ta stimanos, sino tambe ku e kier pa nos konos’e i stim’e. Loke nosta lesa den e buki presioso aki ta permitı nos kontempla “ebunitesa di Senor” i ta motiva nos pa hala serka dje. (Salmo27:4) Laga nos analisa algun dje maneranan alentador denkua Yehova ta revela su mes den su Palabra.

9 E Skritura ta hasi hopi menshon direkto di e kualidatnandi Dios. At’akı un par di ehempel. “Senor ta stima hustisia.”(Salmo 37:28) Dios ta “ekselente den poder.” (Job 37:23)E ta “e Dios fiel.” (Deuteronomio 7:9) E ta “sabı di kura-son.” (Job 9:4) E ta un “Dios, yen di kompashon i grasia,kende no ta rabia lihe i kende ta abunda den miserikordiai berdat.” (Eksodo 34:6) “Abo, Senor, ta bon, i kla pa por-

8. Pakiko nos por bisa ku Beibel mes ta un prueba dje amor ku Yeho-va tin pa nos?9. Menshona algun pasashi di Beibel ku ta papia di e kualidatnanspesıfiko di Dios.

HALA SERKA YEHOVA18

dona.” (Salmo 86:5) I ma-nera e kapıtulo anterior amenshona, esun ku ta des-taka mas ta: “Dios ta amor.”(1 Juan 4:8) Segun ku bota reflekshona riba e buni-ta kualidatnan aki, bo no tasinti bo atraı n’e Dios in-komparabel aki?

10 Ademas di bisa nos kiko ta su kualidatnan, debı na sugran amor Yehova a inkluı den su Palabra ehempelnan kon-kreto di kon el a desplega esakinan. E relatonan ei ta pintakuadronan mental bibu ku ta yuda nos mira e varios faseta-nan di su personalidat na un manera mas kla. Esei, na suturno, ta yuda nos hala serka dje. Laga nos wak un ehempel.

11 Beibel ta papia di “e grandesa di [Dios] su forsa.” (Isaias40:26) Pero ta muchu mas impaktante pa lesa kon el a libraIsrael dor di Laman Kora i despues sostene e nashon 40 analargu den e desierto. Bo por visualisa kon e awanan brutu taparti den dos. Bo por mira kon e nashon—kisas un 3.000.-000 hende na tur—ta kana riba fondo seku dje laman entredos enorme muraya di awa na kada banda. (Eksodo 14:21;15:8) Bo por mira evidensia di kon Dios a kuida nan i pro-teha nan den desierto. Nan a hana awa for di baranka. Yeho-va a laga kuminda, ku a parse manera simia blanku, apare-se riba suela. (Eksodo 16:31; Numbernan 20:11) Aki Yehovata revela no solamente ku e tin poder sino ku e ta us’e tam-be na fabor di su pueblo. No ta un konsuelo pa sa ku ta un

10, 11. (a) Pa yuda nos kompronde su personalidat miho, kikoYehova a inkluı den su Palabra? (b) Ki ehempelnan di Beibel ta yudanos visualisa kon Dios ta desplega su poder?

Beibel ta yuda noshala serka Yehova

Dios poderoso ta tende nos orashonnan, unu ku “ta nos re-fugio i fortalesa, un pronto ousilio den tempu di angustia”?—Salmo 46:1.

12 Yehova, kende ta un spiritu, a bai mas aleu ainda payuda nos konos’e. Komo hende nos por mira solamenteloke ta visibel pa wowo humano; e region di spiritu ta invi-sibel pa nos. Si Dios a deskribı su mes den terminonan spi-ritual, lo ta meskos ku ora bo purba splika un hende ku anase siegu e detayenan di bo aparensia, manera kolo di bowowo of tokante bo purunchinan. Mas bien, Yehova taba-tin e bondat di yuda nos “mir’e” den terminonan ku nospor kompronde. Tin biaha e ta usa idioma figurativo pakompara su mes ku kosnan ku nos konose. E ta asta deskri-bı su mes komo si fuera e tin sierto karakterıstikanan hu-mano.�

13 Ripara kon Isaias 40:11 ta deskribı Yehova: “Manera unwardado di karne e lo kuida su tou, e lo kohe e lamchi-nan den su brasa, i tene nan serka di su kurason [“pechu,”NW ].” Aki Beibel ta kompara Yehova ku un wardado dikarne ku ta kohe lamchi den “su brasa.” Esaki ta laga nosmira ku Dios ta kapas pa proteha i sostene su sirbidonan,asta esnan mas vulnerabel. Nos por sinti nos proteha den subrasa fuerte, pasobra si nos ta leal na dje, lo e no bandonanos nunka. (Romanonan 8:38, 39) E Gran Wardado ta kar-ga e lamchinan na “su pechu”—un ekspreshon ku ta referı

� Por eh`empel, Beibel ta papia di Dios su kara, wowo, orea, nanishi,

boka, brasa i pia. (Salmo 18:15; 27:8; 44:3; Isaias 60:13; Mateo 4:4; 1 Pe-dro 3:12) Nos no mester tuma e ekspreshonnan figurativo ei na unmanera literal, meskos ku nos no ta interpret

´a tampoko e referensia-

nan na Yehova komo “e Baranka”`

of “un eskudo” den sentido literal.—Deuteronomio 32:4; Salmo 84:11.

12. Kon Yehova ta yuda nos “mir’e” den terminonan ku nos porkompronde?13. Ki kuadro mental Isaias 40:11 ta krea, i ki sintimentu esei taduna bo?

HALA SERKA YEHOVA20

n’e ploinan na e parti ariba di pana di un wardado, ku taforma manera un saku, i den kua e sa karga un lamchi ku akaba di nase. Esei ta duna nos e siguransa anto ku Yehova tastima nos i ta kuida nos ku ternura. Nos deseo natural ta dita serka dje, no ta berdat?

“E Yu Kier Revel’´e”

14 Den su Palabra, Yehova ta revela e aspektonan mas ınti-mo di su personalidat pa me-dio di su Yu stima, Hesus.No tin niun hende ku porrefleha e pensamentu isintimentunan di Diosmiho ku Hesus, of splikana un manera mas bibukon Dios ta. Al fin i alkabo, e Yu primogenito ei aeksistı huntu ku su Tata promeku Dios a krea otro kriaturananspiritual i e universo fısiko. (Ko-losensenan 1:15) Hesus a kono-se Yehova ıntimamente. P’esei epor a bisa: “Ningun no sa ken eYu ta, sino e Tata so, i ken e Tatata, sino e Yu so, i esun na kendee Yu kier revel’e.” (Lukas 10:22)

14. Pakiko nos por bisa ku Yehovata revela e aspektonan mas ıntimodi su personalidat pa medio diHesus?

Yehova a revel´

a su mespa medio di su kreashon i

su Palabra skirb´ı

21DI B`ERDAT BO POR “HALA SERKA DIOS”?

Tempu ku Hesus tabata riba tera komo hende, el a revela suTata den dos manera importante.

15 Na prome luga, e si˜

nansanan di Hesus ta yuda nos kono-se su Tata. Hesus a papia di Yehova na un manera ku ta kon-move nos kurason. Por ehempel, pa splika ku Dios ta mise-rikordioso i ku e ta risibı bek e pekadonan ku repentı, Hesusa kompara Yehova ku un Tata pordonado ku ta sinti su mesasina profundamente konmovı ora e mira su yu perdı bol-be bek, ku e ta kore bai top’e, bras’e i sunch’e tiernamente.(Lukas 15:11-24) Tambe Hesus a deskribı Yehova komo unDios ku ta atrae hende hustu pasobra e ta stima nan komopersona. (Juan 6:44) E sa asta ki ora un para chikitu ta kai natera. Hesus a splika nan: “No tene miedu; boso bal mas kuun kantidat di mofi.” (Mateo 10:29, 31) Nos no ta sinti nosatraı na un Dios bondadoso asina?

16 Na di dos luga, Hesus ta yuda nos konose Yehova pa me-dio di su eh

`empel. Hesus a refleha su Tata na un manera asi-

na perfekto ku e por a bisa: “Esun ku a mira mi a mira eTata.” (Juan 14:9) Pues, ora nos lesa den e Evangelionan to-kante Hesus—e sintimentunan ku el a manifesta i e maneraku el a trata ku otro hende—den un sentido nos ta mirandoun refleho bibu di su Tata. Yehova no por a duna nos un re-velashon mas kla di su kualidatnan ku esei. Pakiko?

17 Pa ilustra esaki, imagina ku bo ta purba splika kiko tabondat. Lo bo por purba definie ku palabra. Pero si bo pormustra riba un persona ku n’e momentu ei ta hasiendo unakto di bondat i bisa, “Esei ta un ehempel di bondat,” epalabra “bondat” ta hana mas nifikashon i ta bira mas fa-sil pa kompronde. Yehova a hasi algu paresido pa yuda noshana un idea di kon e ta. Ademas di deskribı su mes ku pa-labra, el a duna nos e ehempel bibu di su Yu. Den Hesus nosta mira e kualidatnan di Dios na akshon. Ta komo si fuera

15, 16. Den ki dos maneranan Hesus a revela su Tata?17. Ilustra kiko Yehova a hasi pa yuda nos hana un idea kon e ta.

HALA SERKA YEHOVA22

Yehova ta bisa nos pa medio di e Evangelionan ku ta deskri-bı Hesus: “Ta asina mi ta.” Kon e registro inspira ta deskribıHesus tempu ku e tabata riba tera?

18 Den Hesus nos ta hana un bunita ekspreshon di e kuaterkualidatnan prinsipal di Dios. E tabatin poder riba enferme-dat, hamber i asta morto. Pero distinto di hombernan ego-ista ku ta hasi mal uso di nan poder, nunka el a usa e poderdi hasi milager pa benefisia su mes of pa kousa dano na otrohende. (Mateo 4:2-4) El a stima hustisia. Ora el a mira ko-mersiantenan desonesto probecha di hende pober, su senti-do di hustisia a pon’e bira masha indigna. (Mateo 21:12, 13)El a trata hende pober i oprimı na un manera imparsial.El a yuda nan “hana sosiegu” pa nan alma. (Mateo 11:4,5, 28-30) Hesus, kende tabata “mas ku Salomon,” a mani-festa un sabiduria inkomparabel den su sinansanan. (Mateo12:42) Pero nunka Hesus a broma ku su sabiduria. Su pala-branan a alkansa kurason di e pueblo komun, pasobra su si-nansanan tabata kla, simpel i praktiko.

19 Hesus tabata un ehempel sublime di amor. Den hentersu ministerio, el a desplega amor den su hopi fasetanan,manera empatia i kompashon. E no por a mira sufrimen-tu di otro hende sin sinti duele, i na varios okashon esaki aimpuls’e pa hasi algu pa nan. (Mateo 14:14) Ounke Hesus akura hende malu i a alimenta esnan ku tabatin hamber, ela ekspresa kompashon den un manera muchu mas vital. Ela yuda otro hende konose, asepta i stima e berdat tokante eReino di Dios, ku lo trese bendishonnan permanente pa hu-manidat. (Marko 6:34; Lukas 4:43) Pero e manera mas im-portante ku Hesus a demostra su amor inegoista ta ora el

18. Kon Hesus a manifesta e kualidatnan prinsipal di poder, hustisiai sabiduria?19, 20. (a) Pakiko nos por bisa ku Hesus tabata un ehempel subli-me di amor? (b) Segun ku nos ta lesa i medita riba e ehempel diHesus, kiko nos mester korda semper?

23DI B`ERDAT BO POR “HALA SERKA DIOS”?

a entrega su alma boluntariamente na fabor di otro hende.—Juan 15:13.

20 No ta nada strano anto ku hende di tur edat i anteseden-te a sinti nan atraı na e homber tierno i yen di sintimentuaki. (Marko 10:13-16) Sin embargo, segun ku nos ta lesa imedita riba e ehempel bibu di Hesus, laga nos korda sem-per ku den e Yu aki nos ta mira un refleho kla di su Tata.—Hebreonan 1:3.

Un Buki pa Yuda Nos21 Dor di revela su mes asina kla den su Palabra, Yehova no

ta laga duda ku e kier pa nos hala serka dje. Na mes momen-tu, e no ta obliga nos kuminsa un relashon kune i buska suaprobashon. Ta nos tin e responsabilidat di buska Yehova“mientras ku e por wordu hana.” (Isaias 55:6) Buska Yeho-va ta ensera konose su kualidatnan i su forma di trata ma-nera Beibel ta revela. E buki ku bo ta lesando aki ta disenapa yuda bo hasi esei.

22 Lo bo ripara ku e buki aki ta dividı den sekshonnan kuta koresponde ku Yehova su kuater kualidatnan prinsipal:

21, 22. Kiko ta nifika buska Yehova, i kiko e buki aki ta kontene payuda nos hasi esei?

Pregunta pa Medita Ariba

Salmo 15:1-5 Kiko Yehova ta spera di esnan ku kier ta suamigu?

Salmo 34:1-18 Yehova ta serka di ken, i ki konfiansa e perso-nanan aki por tin den dje?

Salmo 145:18-21 Kiko ta e kosnan ku lo hala nos serkaYehova?

2 Korintionan 6:14–7:1 Ki kondukta ta esensial pa nos mante-n

´e un relashon

´ıntimo ku Yehova?

HALA SERKA YEHOVA24

poder, hustisia, sabiduria i amor. Kada sekshon ta kuminsaku un resumen di e kualidat. E siguiente kapıtulonan taanalisa kon Yehova ta manifesta e kualidat ei den su variosaspektonan. Kada sekshon ta kontene tambe un kapıtuloku ta mustra kon Hesus a sirbi komo ehempel di e kualidaten kuestion, i tambe un kapıtulo ku ta sina nos kon nos porrefleh’e den nos bida.

23 Kuminsando ku e kapıtulo aki, tin un kuadro spesial ti-tula “Pregunta pa Medita Ariba.” Wak por ehempel e kua-dro na pagina 24. E intenshon no ta pa usa e tekstonan ipreguntanan komo un repaso di e kapıtulo. Mas bien, nant’ei pa yuda bo medita riba otro aspektonan importante re-lashona ku e tema. Kon bo por hasi bon uso di e rasgo aki?Buska kada un di e tekstonan sita i lesa e versıkulonan aten-tamente. Despues lesa e pregunta ku tin tras di kada teksto.Medita riba e kontestanan. Tambe bo por hasi algun inves-tigashon. Ademas, puntra bo mes: ‘Kiko e informashon akita sina mi tokante Yehova? Ki efekto e tin riba mi bida? Konmi por us’e pa yuda otro hende?’

24 E analisis ei por yuda nos hala mas i mas serka Yeho-va. Pakiko? Beibel ta relashona meditashon ku nos kurason.(Salmo 19:14) Ora nos reflekshona ku gratitut riba loke nosta sina tokante Dios, e informashon ta baha den nos kura-son figurativo, kaminda e ta influensia nos moda di pensa,stimula nos sintimentunan i finalmente move nos na ak-shon. Nos amor pa Dios ta bira mas profundo, i e amor ei taduna nos e deseo di agrad’e komo nos miho Amigu. (1 Juan5:3) Pa kuminsa un relashon asina ku Yehova, nos mesterkonose su kualidatnan i forma di aktua. Pero prome ku esei,laga nos analisa un aspekto di su personalidat ku ta dunanos un motibu konvinsente pa hala serka dje: su santidat.

23, 24. (a) Splika kiko ta e meta di e kuadro spesial “Pregunta paMedita Ariba.” (b) Kon meditashon ta yuda nos hala mas i mas ser-ka Dios?

25DI B`ERDAT BO POR “HALA SERKA DIOS”?

E ESENA ku Isaias a hana su dilanti—un vishon di Dios—ayen’e ku asombro i respet pa Dios. E tabata asina real ku masdespues Isaias a skirbi ku ta komo si fuera el a “mira Senor”riba Su trono haltu. E kola di Yehova su mantel a yena etempel inmenso na Yerusalem.—Isaias 6:1, 2.

2 Loke Isaias a tende tambe a yen’e ku asombro i respet paDios: un kantamentu sumamente poderoso ku a sagudı astae fundeshi dje tempel. E kantamentu tabata bini di e sera-finnan, kriaturanan spiritual di alto rango. Ku bosnan armo-nioso i potente nan a resona palabranan di puru mahestat:“Santu, santu, santu, ta e SE

˜NOR di ehersitonan, henter tera

ta yen di su gloria.” (Isaias 6:3, 4) E echo ku nan a kanta e pa-labra “santu” tres bes a duna esaki un enfasis spesial, i kubon motibu, pasobra e santidat di Yehova ta supremo. (Reve-lashon 4:8) Tur kaminda den Beibel e santidat di Yehova taser resalta. Sentenares di versıkulo ta asosia su nomber ku epalabranan “santu” i “santidat.”

3 Klaramente anto, un dje prome kosnan ku Yehova kier panos sina tokante dje ta ku e ta santu. Tog, ta net e idea ei tapone ku hopi hende awe ta aleha nan for di dje. Algun hen-de ta komete e fayo di pensa ku ser santu kier men ser hustuden nan mes bista of djis duna e impreshon di ta deboto naDios. Otronan ku ta lucha ku un punto di bista negativo dinan mes kisas ta hana ku e santidat di Dios ta intimida nanna luga di atrae nan. Kisas nan tin miedu ku hamas nan lopor ta digno di hala serka e Dios santu aki. P’esei, hopi di

1, 2. Ki vishon profeta Isaias a hana, i kiko esaki ta sina nos diYehova?3. Kon opinionnan eroneo di e santidat di Yehova ta pone hopi hen-de aleha for di Dios en bes di hala serka dje?

K A P´I T U L O 3

“Santu, Santu, Santu, Ta e SE˜

NOR”

nan ta aleha for di Dios pa motibu ku e ta santu. Esaki ta ma-sha lamentabel pasobra e santidat di Dios ta juist un motibufuerte pa hala serka dje. Pakiko nos por bisa asina? Prome kunos kontesta e pregunta ei, laga nos analisa kiko realmentekier men ser santu.

Kiko Ta Santidat?4 E echo ku Dios ta santu no ta nifika ku e ta satisfecho ku

su mes so, of ku e ta orguyoso of ku e ta despresia otronan.Al kontrario, e ta odia e kualidatnan ei. (Proverbionan 16:5;Santiago 4:6) Pues, kiko e palabra “santu” kier men realmen-te? Den e hebreo di Beibel, e palabra ta bini for di un ver-bo ku ta nifika “separa.” Den konteksto religioso, “santu” taaplika na loke ta separa for di un uso komun of ku ta ser kon-sidera sagrado. Ademas, e palabra santidat ta pone bo pensahopi riba limpiesa i puresa. Kon e palabra aki ta aplika naYehova? E ta indika ku Dios ta “separa” for di hende imper-fekto, hopi leu for di nos?

5 Sigur ku no. Komo e “Santu di Israel,” Yehova a deskribısu mes komo esun ku a biba “meimei” di su pueblo, ounkenan tabata pekado. (Isaias 12:6; Oseas 11:9) Pues e echo ku eta santu no ta nifika ku e ta leu for di hende. Den ki sentidoanto e ta “separa”? Den dos aspekto importante. Na promeluga, e ta separa for di henter su kreashon den sentido ku tae so ta e Haltısimo. Su puresa, su limpiesa, ta na un grado ap-soluto i infinito. (Salmo 40:5; 83:18) Na di dos luga, Yehovata totalmente separa for di tur loke ta pekaminoso. I esei taun pensamentu ku ta duna nos konsuelo. Pakiko?

6 Nos ta biba den un mundu den kua berdadero san-tidat ta masha skars. Henter sosiedat humano aleha for diDios ta kontamina den un manera of otro, mancha pa pika

4, 5. (a) Kiko kier men ser santu, i kiko e no ta nifika? (b) Den kidos aspekto importante Yehova ta “separa”?6. Pakiko e echo ku Yehova ta kompletamente separa for di pika taun konsuelo pa nos?

27“SANTU, SANTU, SANTU, TA E SE˜

NOR”

i imperfekshon. Nos tur tin ku lucha kontra e pika ku taden nos. I nos tur ta kore e peliger di kai den gara di pikasi nos floha nos vigilansia. (Romanonan 7:15-25; 1 Korintio-nan 10:12) Yehova sı no ta kore e peliger ei. E ta komple-tamente separa for di pika, i hamas lo e hana ni e mınimomancha di pika. Esaki ta konfirma e impreshon ku nos tin diYehova komo e Tata ideal, pasobra esei ta nifika ku e ta kom-pletamente konfiabel. Distinto di hopi tata humano peka-minoso, hamas Yehova lo bira korupto, inmoral of abusado.Dor di su santidat, algu asina ta apsolutamente imposibel.Yehova a yega di asta hura pa su propio santidat, ya ku no tinnada mas konfiabel ku esei. (Amos 4:2) Esei no ta trankilisanos?

7 Santidat ta un karakterıstika fundamental di Yehova. Kikoesei kier men? Tuma por ehempel e palabranan “hende” i“imperfekto.” Bo no por deskribı e prome sin pensa riba e didos. Imperfekshon ta un parti integral di nos i ta influensiatur loke nos ta hasi. Awor konsidera dos palabra masha di-ferente: “Yehova” i “santu.” Santidat ta un parti integral diYehova. Den tur sentido e ta limpi, puru i rekto. Nos no porkonose Yehova manera e ta realmente sin kompronde kabal-mente e nifikashon profundo di e palabra “santu.”

“Santidat Ta Pertenes´e na Yehova”

8 Siendo ku Yehova ta personifika e kualidat di santidat,nos por bisa korektamente ku e ta e fuente di tur loke ta san-tu. E no ta tene e kualidat presioso aki egoistamente pa sumes; e ta kompartie generosamente. Por ehempel, ora Diosa papia ku Moises pa medio di un angel n’e mata ku tabatana kandela, asta e suela ei banda a bira santu dor di e presen-sia di Yehova!—Eksodo 3:5.

7. Pakiko nos por bisa ku santidat ta un karakterıstika fundamentaldi Yehova?8, 9. Kiko ta mustra ku Yehova ta yuda hende imperfekto bira san-tu den un sentido relativo?

HALA SERKA YEHOVA28

9 Hende imperfekto por bira santu ku yudansa di Yehova?Sı, den un sentido relativo. Dios a duna su pueblo Israel eperspektiva di bira “un nashon santu.” (Eksodo 19:6) El abendishona e nashon ei ku un sistema di adorashon ku ta-bata santu, limpi i puru. P’esei mes diferente biaha e Lei diMoises a toka e tema di santidat. Por sierto, e sumo saserdo-te tabata bisti un plachi di oro dilanti riba su tulban kamindatur hende por a mir’e bria den klaridat. Riba dje tabatin gra-ba: “Santidat ta pertenese na Yehova.” (Eksodo 28:36, NW )Pues, e adorashon i asta henter e forma di biba di e israeli-tanan mester tabata karakterisa pa un norma haltu di lim-piesa i puresa. Yehova a bisa nan: “Boso sea santu, pasobraami SE

˜NOR boso Dios ta santu.” (Levıtiko 19:2) Tanten ku e

israelitanan a biba segun e sinansanan di Dios te kamindaimperfekshon a permitı nan, den un sentido relativo, nantabata santu.

10 E enfasis aki riba santidat tabata na kontraste skerpi ku eadorashon di e nashonnan ront di Israel. E nashonnan paga-no ei tabata venera un engano; diosnan ineksistente, ku ta-batin aspekto violento, golos i promiskuo of inmoral. Nantabata impuru den tur sentido di palabra. Hende ku a adorae diosnan ei a bira impuru. P’esei Yehova a spierta su sirbi-donan pa keda leu for di adoradonan pagano i nan praktika-nan religioso sushi.—Levıtiko 18:24-28; 1 Reinan 11:1, 2.

11 Asta den su miho tempunan, Israel di antigwedat, e na-shon skohı di Yehova, tabata djis un refleho suak dje san-tidat di e organisashon selestial di Dios. Beibel ta referı n’emiones di kriaturanan spiritual ku ta sirbi Dios lealmen-te komo su “miriadanan santu.” (Deuteronomio 33:2, NW;Hudas 14) Nan ta refleha perfektamente e bunitesa radiantei puru di Dios su santidat. I no lubida e serafinnan ku Isaias

10. Relashona ku santidat, ki kontraste a eksistı entre Israel di anti-gwedat i e nashonnan ront di nan?11. Kon e santidat di e organisashon selestial di Yehova ta bisto den(a) e angelnan? (b) e serafinnan? (c) Hesus?

29“SANTU, SANTU, SANTU, TA E SE˜

NOR”

a mira den su vishon. Loke nan a kanta ta indika ku e kriatu-ranan spiritual poderoso aki ta hunga un papel importanteden e proklamashon di Yehova su santidat den henter uni-verso. Pero tin un kriatura spiritual ku ta mas haltu ku tur: eYu unigenito di Dios. Hesus ta e refleho supremo di Yehovasu santidat. P’esei mes e merese e nomber “Esun Santu diDios.”—Juan 6:68, 69.

N`

omber Santu, Spiritu Santu12 Kiko nos por bisa di e nomber di Dios? Manera nos a

mira den e prome kapıtulo, e nomber ei no ta djis un tıtu-lo of un etiket. E ta representa Yehova Dios ku tur su kuali-datnan. P’esei, Beibel ta bisa nos ku su “nomber ta santu.”(Isaias 57:15) E Lei di Moises a stipula pena kapital pa kenku a profana e nomber di Dios. (Levıtiko 24:16) Mira tam-be kiko Hesus a menshona na prome luga den su orashon:“Nos Tata ku ta den shelu, bo nomber sea santifika.” (Ma-teo 6:9) Santifika un kos ta nifika apart’e komo algu sagrado,mustra respet profundo p’e; apoya su santidat. Pero pakikomester santifika e nomber di Dios ku riba su mes kaba ta asi-na puru?

13 E motibu ta pasobra e nomber santu di Dios a ser ataka,difama i kalumnia. Satanas a gana riba Yehova den Eden ia insinua ku E ta un Soberano inhustu. (Genesis 3:1-5) Fordi e momentu ei, Satanas—gobernante di e mundu impu-ru aki—a hasi tur loke ta posibel pa plama mentira tokanteDios. (Juan 8:44; 12:31; Revelashon 12:9) Religionnan a pin-ta Dios komo un tirano desinteresa den hende of kruel, ku tarespalda hende den nan gueranan sangriente. Hopi bes nana atribuı Dios su obranan maravioso di kreashon na kasuali-dat of evolushon. Sı, e nomber di Dios a ser difama na unmanera baho. P’esei mester santifik’e i dun’e bek e gloria ku

12, 13. (a) Pakiko Beibel ta bisa korektamente ku e nomber di Diosta santu? (b) Pakiko e nomber di Dios mester ser santifika?

HALA SERKA YEHOVA30

e tin derecho ariba. Nos ta anhela pa mira Dios su nombersantifika i su soberania vindika, i pa nos lo ta un goso pakontribuı n’e realisashon dje proposito magnıfiko ei.

14 Algu mas ku tin relashon estrecho ku Yehova i ku kasisemper ta ser kualifika komo santu, ta su spiritu, of for-sa aktivo. (Genesis 1:2) Yehova ta usa e forsa iresistibel akipa kumpli ku su proposito. Tur loke Dios hasi, e ta hasi naun manera santu, puru i limpi, i p’esei su forsa aktivo taser yama apropiadamente spiritu santu, of spiritu di santi-dat. (Lukas 11:13; Romanonan 1:4) Blasfemia kontra e spiri-tu santu, loke ta ensera bai deliberadamente kontra e propo-sito di Yehova, ta un pika impordonabel.—Marko 3:29.

Pakiko Yehova Su Santidat Ta Atra´e Nos na Dje

15 No ta difısil pa mira anto pakiko Beibel ta hasi un konek-shon entre e santidat di Dios i e temor di Dios ku hendemester tin. Por ehempel, Salmo 99:3 ta bisa: “Laga nan ala-ba bo nomber grandi i temibel; santu e ta.” No ta trata aki diun miedu insaludabel, sino mas bien di un sintimentu pro-fundo di deboshon na Dios, di respet den su forma mas ele-va. Ta bon pa nos sinti asina p’e, pasobra e santidat di Diosta hopi superior na nos. E ta radiantemente puru i glorioso.Tog, e no mester stroba nos di hala serka dje. Al kontrario, unpunto di bista balansa di e santidat di Dios lo hala nos masserka dje. Pakiko?

16 Na prome luga, Beibel ta relashona santidat ku bunitesa.Na Salmo 96:6 nos ta lesa tokante e luga santu di Dios: “For-talesa i bunitesa ta den su santuario.” Bunitesa ta algu ku ta

14. Pakiko Dios su spiritu ta ser kualifika komo santu, i pakiko blas-femia kontra e spiritu santu ta algu asina serio?15. Pakiko ta na su luga ku e santidat di Yehova ta inspira temor diDios den nos, i kiko e temor ei ta ensera?16. (a) Ki relashon tin entre santidat i bunitesa? Duna un ehempel.(b) Kon e vishonnan ku ta deskribı Yehova ta enfatisa limpiesa, pu-resa i lus?

31“SANTU, SANTU, SANTU, TA E SE˜

NOR”

atrae nos. Por ehempel, wak e plachi na pagina 33. E paisa-he ei no ta atrae bo? Kiko ta hasie asina atraktivo? Ripara konpuru e awa ta mustra. Asta e airu mester ta limpi, pasobrashelu ta blou i tin un klaridat radiante. Awor, si e mesun ese-na ei kambia—e koriente di awa yena ku sushi, e palunan ie barankanan keda tur susha dor di hende ku ta pasa pintariba nan, i e aire bira kontamina—lo e no atrae nos mas; noslo hana asko di dje, no ta berdat? Di naturalesa nos ta rela-shona bunitesa ku limpiesa, puresa i lus. Nos por usa e mes-un palabranan ei pa deskribı e santidat di Yehova. Nada stra-no anto ku e vishonnan ku ta deskribı Yehova ta fasina nos!E bunitesa di nos Dios santu ta manera lus briante, manerapiedra presioso ku ta lombra, manera kandela of metalnanpresioso di mas puru i briante.—Ezekiel 1:25-28; Revelashon4:2, 3.

17 Pero e santidat di Dios mester pone nos sinti nos inferiorna komparashon? Klaru ku e kontesta ta sı. Al fin i al kabo,nos ta inferior na Yehova, anto hopi! Pero esei mester ta mo-tibu pa aleha for di dje? Wak kon Isaias a reakshona ora el atende e serafinnan proklama e santidat di Yehova. “E ora eimi a bisa: ‘Ai di mi, pasobra mi ta [“silensia,” NW ]! Pasobrami ta un homber di lep impuru, i mi ta biba meimei di unpueblo di lep impuru; pasobra mi wowo a mira e Rei, e SE

˜NOR

di ehersitonan.’” (Isaias 6:5) Sı, e santidat infinito di Yehovaa rekorda Isaias kon pekado i imperfekto e tabata. Na prinsi-pio, e homber fiel ei a keda turdı. Pero Yehova no a lag’e dene estado ei.

18 Mesora un serafin a konsola e profeta. Kon? E spiritu po-deroso a bula bai n’e altar, kohe un karbon for di dje i lagaesaki mishi ku lep di Isaias. Lo bo pensa ku esei ta mas undolo ku un konsuelo. Pero korda ku tabata trata aki di un

17, 18. (a) Na prome instante, ki efekto e vishon tabatin riba Isaias?(b) Kon Yehova a usa un serafin pa konsola Isaias, i kiko e akto djeserafin a nifika?

HALA SERKA YEHOVA32

Meskos ku bunitesa ta atra´

e nos, santidat tambe mester atra´

e nos

vishon yen di nifikashon simboliko. Isaias, komo un hudiufiel, tabata sa ku tur dia nan tabata ofrese sakrifisio n’e al-tar di e tempel pa ekspiashon, esta, pordon di pika. I e se-rafin a rekorda e profeta amorosamente ku ounke berdat etabata imperfekto, “di lep impuru,” tog e por a hana un po-sishon puru dilanti Dios.� Yehova tabata dispuesto pa miraun homber imperfekto i pekado komo santu—por lo menosden un sentido relativo.—Isaias 6:6, 7.

19 Awe ta meskos. Tur e sakrifisionan ofrese riba e altar naYerusalem tabata solamente un sombra di algu mayor: e sa-krifisio perfekto ku Hesukristu a ofrese na ana 33 di nos era.(Hebreonan 9:11-14) Si nos repentı sinseramente di nos pi-kanan, korigı nos erornan i eherse fe den e sakrifisio ei, noslo risibı pordon. (1 Juan 2:2) Nos tambe por hana un posi-shon limpi dilanti Dios. Pues, apostel Pedro ta korda nos: “Ta

� E ekspreshon “di lep impuru,” ta na su lug´a pasobra hopi bes Bei-

bel ta usa lep den un sentido figurativo pa represent´a abla

`of idioma.

Gran parti di e pik´anan ku nos ta komet

´e komo hende imperfekto ta

relashon´a ku e manera ku nos ta usa nos fakultat di papia.—Proverbio-

nan 10:19; Santiago 3:2, 6.

19. Kon nos por ta santu den un sentido relativo apesar di nos im-perfekshon?

Pregunta pa Medit´a Ariba

Lev´ıtiko 19:1-18 Ki prinsipionan nos tin ku aplika pa nos kon-

dukta por ta santu?

Deuteronomio 23:9-14 Ki konekshon tin entre limpiesa fısikoi santidat? Ki efekto esaki mester tin riba nos manera di bisti ipena, i nos kas?

Romanonan 6:12-23; 12:1-3 Si nos ta hasi esfuerso pa tasantu, kon nos tin ku mira pika i e influensia di e mundu aki?

Hebreonan 12:12-17 Kiko nos por hasi pa nos por ta santu?

HALA SERKA YEHOVA34

para skirbı: ‘Boso lo ta santu, pasobra ami ta santu.’” (1 Pe-dro 1:16) Ripara ku Yehova no a bisa ku nos mester ta messantu kune. Nunka e ta ferwagt loke ta imposibel for di nos.(Salmo 103:13, 14) Mas bien, Yehova ta bisa nos pa nos tasantu pasobra e ta santu. “Manera yunan stima,” nos ta tratana imit’e te asina leu ku imperfekshon ta permitı nos. (Efe-sionan 5:1) Pues nos tin ku hasi esfuerso kontinuo pa birasantu. Segun ku nos ta krese spiritualmente, nos ta trata turdia pa “perfekshona nos santidat.”—2 Korintionan 7:1.

20 Yehova ta stima loke ta rekto i puru. E ta odia pika. (Ha-bakuk 1:13) Pero e no ta odia nos. Tanten ku nos ta mira pikamanera e ta mir’e—odia loke ta malu, stima loke ta bon—ipurba sigui den e pasonan perfekto di Kristu Hesus, Yehovata pordona nos pikanan. (Amos 5:15; 1 Pedro 2:21) Ora noskompronde ku nos por ta limpi den bista di nos Dios san-tu, esei tin un efekto profundo riba nos. Korda ku na prinsi-pio e santidat di Yehova a rekorda Isaias ku e tabata impuru.Isaias a sklama: “Ai di mi!” Pero unabes el a kompronde kusu pikanan a ser pordona, su aktitut a kambia. Ora Yehova apidi un boluntario pa kumpli ku un asignashon, ounke Isai-as no tabata sa mes kiko esei a ensera, el a responde mesora:“At’ami aki! Manda ami!”—Isaias 6:5-8.

21 Nos ta krea den e imagen di e Dios santu, dota ku kuali-datnan moral i e kapasidat pa kompronde kosnan spiritual.(Genesis 1:26) Nos tur tin e potensial pa kultiva santidat. Se-gun ku nos ta sigui hasi esei, Yehova lo ta kontentu pa yudanos. Den e proseso ei nos lo hala mas i mas serka nos Diossantu. Ademas, segun ku nos ta studia Yehova su kualidat-nan den e siguiente kapıtulonan, nos lo mira ku tin hopimotibu di peso pa nos hala serka dje!

20. (a) Pakiko ta importante pa kompronde ku nos por ta limpi denbista di nos Dios santu? (b) Ora Isaias a hana sa ku su pikanan a serpordona, ki efekto esei tabatin riba dje?21. A base di kiko nos tin e konfiansa ku nos por kultiva e kualidatdi santidat?

35“SANTU, SANTU, SANTU, TA E SE˜

NOR”

S E K S H O N 1

‘FORSA INMENSO’Den e sekshon aki nos lo analis

´a relatonan

di Beibel ku ta duna testimonio di e poder kuYehova tin pa krea, pa destru

´ı, pa proteh

´a i pa

restor´

a. Ora nos komprond´

e kon Yehova Dios,kende tin un ‘forsa inmenso,’ ta usa su “poder,”nos kurason ta yena ku un r

`esp

`et profundo p’e.

—Isaias 40:26, Beibel na papiamentu koriente.

ELIAS a yega di mira kosnan asombroso den pasado. El amira raf trese kuminda p’e dos biaha pa dia kaminda e ta-bata skonde. Durante un periodo largu di skarsedat di ku-minda el a mira kon nan tabata saka harina i zeta for didos konchi sin ku esakinan a bira bashı. Asta el a mira kan-dela kai for di shelu komo kontesta riba su orashon. (1 Rei-nan, kapıtulo 17 i 18) Tog, nunka Elias a yega di mira un kosasin’aki.

2 Ora el a buk banda dje entrada di un kueba riba SeruHoreb, el a presensia un seri di suseso espektakular. Prometabatin un bientu ku lo mester a produsı un zonidu spanto-so, manera kacho ku ta yora, pasobra e tabata asina podero-so ku el a splet seru i kibra baranka. Despues a bini un tem-blor ku a los forsanan ekstraordinario ku tin wanta bou dikapa di tera. Finalmente a bini un kandela. Ora esaki taba-ta pasa dor di e region, probablemente Elias a sinti rafaga dibientu kayente ku su kalor intenso a produsı.—1 Reinan 19:8-12.

3 Tur e diferente akontesimentunan aki ku Elias a presensiatabatin un kos en komun: nan tabata demostrashonnan diYehova Dios su gran poder. Klaru ku nos no tin nodi miraun milager pa kompronde ku Dios ta posee e kualidat aki. Eta klaramente bisto. Beibel ta bisa nos ku kreashon ta dunaprueba di Yehova su “poder eterno i naturalesa divino.” (Ro-manonan 1:20) Djis pensa riba e lus skerpi di werlek i e zo-nidu fuertısimo di bos, e kaida mahestuoso di un waterval

1, 2. Ki kosnan asombroso Elias a yega di mira den su bida, pero kisusesonan espektakular el a presensia for di e kueba riba Seru Horeb?3. Elias a mira manifestashon di ki kualidat divino, i unda nos pormira manifestashon di e mesun kualidat aki?

K A P´I T U L O 4

“SE˜

NOR Ta . . . Grandi den Poder”

imponente, e inmensidat impreshonante di un shelu yen distrea! Bo no ta mira un manifestashon di Dios su poder dene kosnan aki? Tog, masha poko hende den e mundu djawe tarealmente rekonose e poder di Dios. I menos hende aindatin un punto di bista korekto tokante dje. Pero si nos ta kom-pronde kiko e kualidat di Dios aki ta, nos ta hana hopi moti-bu pa hala mas serka Yehova. Den e sekshon aki nos lo ana-lisa Yehova su poder inkomparabel detayadamente.

Un Kualidat Esensial di Yehova4 Yehova su poder ta uniko. Jeremias 10:6 ta bisa: “No tin

ningun manera bo, o SE˜

NOR; grandi bo ta, i bo nomber tagrandi den poder.” Tuma nota ku poder ta konekta ku Yeho-va su nomber, i manera nos ta korda, su nomber evidente-mente ta nifika “E Ta Kousa pa Bira.” Kiko ta permitı Yehovakrea kualke kos ku e kier i bira kualke kos ku e kier? Esei taprinsipalmente su poder. Sı, Yehova su kapasidat di aktua, parealisa su boluntat, ta sin lımite. E poder ei ta un di su kuali-datnan esensial.

5 Pa motibu ku hamas nos lo por kompronde e magnitutkompletu di su poder, Yehova ta usa ilustrashon pa yudanos. Manera nos a mira, e ta usa toro pa simbolisa su po-der. (Ezekiel 1:4-10) Esei ta un sımbolo adekua, pasobra astaun toro ku hende a tam ta keda un animal grandi i fuerte.Masha poko biaha hende den e Palestina di tempu di Beibela yega di topa un bestia mas fuerte, esta, si nan a topa unumes. Pero loke sı nan tabata konose ta un tipo di toro ku ta-bata hinka mas miedu den hende; un toro salbahe ku en-tre tantu no ta eksistı mas. (Job 39:9-12) E emperador roma-no Julio Cesar a remarka un biaha ku e toronan aki tabatakasi mes grandi ku olefante. El a skirbi: “Nan tin hopi forsa i

4, 5. (a) Ki konekshon tin entre Yehova su nomber i su poder?(b) Pakiko toro ta un sımbolo adekua di Yehova su poder?

“Mira, Senor tabata pasa!”

HALA SERKA YEHOVA38

tremendo velosidat.” Imagina bo kon chikitu i debil lo bosinti bo para banda di un kriatura asina!

6 Meskos tambe, hende ta insignifikante i impotente nakomparashon ku Yehova, e Dios di poder. Den su bista, astanashonnan poderoso ta manera djis un kapa fini di stof ribaun balansa. (Isaias 40:15) Distinto di kualkier kriatura, Yeho-va su poder no tin l

´ımite, pasobra ta e so tin e tıtulo di “Todo-

poderoso.”� (Revelashon 15:3) Yehova tin un ‘forsa inmen-so’ i masha “tantu poder.” (Isaias 40:26, BPK ) E ta e fuentesemper abundante i inagotabel di poder. E no ta dependedi un fuente eksterno di energia, pasobra “poder ta pertene-s

´e na Dios.” (Salmo 62:11) Pero, ki medio Yehova ta usa pa

eherse su poder?

Kon Yehova Ta Ehers´e Su Poder

7 Yehova ta drama su spiritu santu na kantidatnan sin lımi-te. Esaki ta e forsa di Dios den akshon. De echo, na Gene-sis 1:2 di e Tradukshon di Mundu Nobo, Beibel ta referı nadje komo e “forsa aktivo” di Dios. E palabranan originalna hebreo i griego ku ta ser tradusı komo “spiritu,” den otrokontekstonan por ser tradusı komo “bientu,” “rosea” i “ra-faga.” Segun dikshonarionan, e palabranan di e idioma ori-ginal ta duna e idea di un forsa invisibel den akshon. Meskosku bientu, e spiritu di Dios ta invisibel pa nos bista, pero suefektonan ta real i nos por sinti nan.

8 E spiritu santu di Dios por obra den un sinfin di mane-ra. Yehova por us’e pa realisa kualkier proposito ku e tin na

� E palabra griego tradus´ı komo “Todopoderoso” ta nifik

´a literal-

mente “Gobernante Riba Tur; Esun Ku Tin Tur Poder.”

6. Pakiko ta Yehova so tin e tıtulo di “Todopoderoso”?7. Kiko ta e spiritu santu di Yehova, i ki idea e palabranan di e idio-manan original usa den Beibel ta duna?8. Ki sımbolo Beibel ta usa p’e spiritu di Dios, i pakiko e kompara-shonnan aki ta adekua?

HALA SERKA YEHOVA40

mente. Ku bon motibu anto Beibel ta yama e spiritu di Diossimbolikamente su “dede,” su “man poderoso” of su “bra-sa ekstendı.” (Lukas 11:20; Deuteronomio 5:15; Salmo 8:3)Meskos ku un homber por usa su man pa kumpli ku tur tipodi tarea ku ta rekerı varios grado di forsa of delikadesa, asinaDios por usa su spiritu pa kumpli ku kualkier proposito. Porehempel, pa medio di dje el a krea atom sumamente chiki-tu, el a parti Laman Kora na dos, i el a kapasita e kristiannandi prome siglo pa papia diferente idioma.

9 Tambe Yehova ta eherse poder pa medio di su outo-ridat komo Soberano di Universo. Bo por imagina bo kikokier men dispone di miones i miones di supdito inteligen-te i kompetente ku ta ansioso pa kumpli ku bo ordu? Asi-na Yehova su poder di goberna ta. E tin sirbidonan huma-no, i e Skritura sa kompara nan ku un ehersito. (Salmo 68:11;110:3) Pero na komparashon ku angel, ser humano ta unkriatura debil. Figura bo, ora e ehersito asirio a ataka e pue-blo di Dios, un angel so a mata 185.000 solda riba un soloanochi! (2 Reinan 19:35) E angelnan di Dios ta “poderosoden fortalesa.”—Salmo 103:19, 20.

10 Kuantu angel tin? Profeta Daniel a hana un vishon dishelu den kua el a mira mas ku 100 mion kriatura spiritualdilanti e trono di Yehova, pero no tin ningun indikashon kuta tur e angelnan ku Dios a krea el a mira. (Daniel 7:10) Po-dise tin sentenares di miones di angel. P’esei Beibel ta yamaDios, ‘Yehova di ehersito.’ E tıtulo aki ta deskribı su posishonpoderoso komo Komandante di un enorme kuerpo di angelvigoroso bon organisa. El a pone su Yu stima, “e primogeni-to di henter kreashon,” riba tur e kriaturanan spiritual aki.(Kolosensenan 1:15) Komo e arkangel—hefe riba tur angel,serafin i kerubin—Hesus ta e ser di mas poderoso ku Yehovaa krea.

9. Kon ekstenso Yehova su poder di goberna ta?10. (a) Pakiko e Todopoderoso ta ser yama Yehova di ehersito?(b) Ken ta e ser di mas poderoso ku Yehova a krea?

41“SE˜

NOR TA . . . GRANDI DEN PODER”

11 Yehova tin mas medio pa eherse poder. Hebreonan 4:12ta bisa: “E palabra di Dios ta bibu i [“ta eherse poder,” NW ].”Bo a yega di para ketu n’e poder fenomenal di e palabra diDios, e mensahe inspira pa spiritu ku awendia nos por hanapreserva den Beibel? E por fortalese nos, edifika nos fe i yudanos hasi kambionan grandi. Apostel Pablo a spierta su ru-mannan den fe kontra hende ku ta hiba un bida sumamen-te inmoral. Anto el a agrega: “I asina algun di boso tabata.”(1 Korintionan 6:9-11) Sı, “e palabra di Dios” a eherse su po-der den nan i a yuda nan kambia.

12 Yehova su poder ta asina inmenso i su medionan paeherse e poder ei ta asina efektivo ku nada no por para densu kaminda. Hesus a bisa: “Serka Dios tur kos ta posibel.”(Mateo 19:26) Ku ki proposito Yehova ta usa su poder?

Poder Dirig´ı pa un Prop

´osito

13 E spiritu di Yehova ta muchu mas grandi ku kualkier for-sa fısiko; i Yehova no ta un forsa sin personalidat, esta, djisun fuente di energia. Dios tin un personalidat i tambe e tinpleno kontrol riba su poder. Pero kiko ta impulsa Yehova pausa e poder aki?

14 Manera nos lo mira, Dios ta usa poder pa krea, pa destruı,pa proteha, pa restora—en fin, pa hasi tur loke ta kuadra kusu proposito perfekto. (Isaias 46:10) Den algun kaso, Yehovata usa su poder pa revela aspektonan importante di su perso-nalidat i normanan. Prinsipalmente, e ta dirigı su poder pakumpli ku su boluntat—pa kita tur duda tokante su derechodi goberna, i pa santifika su nomber sagrado pa medio di eReino Mesianiko. No tin nada ku lo por stroba e proposito eidi kumpli.

11, 12. (a) Den ki manera e palabra di Dios ta eherse poder? (b) Kitestimonio Hesus a duna di e magnitut di Yehova su poder?13, 14. (a) Pakiko nos por bisa ku Yehova no ta un fuente di podersin personalidat? (b) Den ki maneranan Yehova ta usa su poder?

HALA SERKA YEHOVA42

15 Tambe Yehova ta usa su poder pa benefisio di kada un dinos. Wak kiko 2 Kr

´onikanan 16:9 ta bisa: “Wowo di SE

˜NOR

ta move bai bin dor di henter tera, pa e por sosten´e fuerte-

mente esnan ku nan kurason ta kompletamente di dje.” Nosta ha

˜na un bon eh

`empel di esaki den e eksperensia di Elias,

menshon´a na prinsipio. Pakiko Yehova a dun’

´e e demostra-

shon asombroso ei di poder divino? W`el, e reina malbado

Jezabel a hura ku e lo a laga mata Elias. E profeta tabata nakareda, huyendo pa skapa su bida. El a sinti

´e su so, e taba-

ta spant´a, desanim

´a—komo si fuera tur su trabou duru taba-

ta p`

ornada. Pa konsol´a e h

`omber aflig

´ı aki, Yehova a rekor-

d´a Elias na un manera bibu kuantu forsa E tin. E bientu, e

temblor i e kandela a demostr´a ku Elias por a konta ku res-

paldo di e Ser mas poderoso di universo. Pakiko e mester ta-batin miedu di Jezabel, siendo ku e tabatin e Dios todopode-roso na su banda?—1 Reinan 19:1-12.�

16 Ounke aworak´ı no ta su tempu pa efektu

´a milager, Yeho-

va no a kambia desde e tempu di Elias. (1 Korintionan 13:8)E tin e mesun deseo awe pa usa su poder na fabor di esnanku ta stim’

´e. Ounke e ta biba den un region spiritual hopi

elev´a, e no ta muchu leu for di nos. No tin un l

´ımite na su

poder, pues distansia no ta un opst´akulo. Mas bien, “SE

˜NOR

ta serka di tur esnan ku ta sklama na dje.” (Salmo 145:18)Na un okashon ku profeta Daniel a suplik

´a Yehova pa yud’

´e,

asta prom´e ku el a kaba di hasi orashon, un angel a apares

´e

na dje! (Daniel 9:20-23) Nada por stroba Yehova di yuda ifortales

´e esnan ku e ta stima.—Salmo 118:6.

� Beibel ta bisa ku “SE˜

NOR no tabata den e bientu” ni “den e temblor”ni “den e kandela.” Yehova su sirbid

´onan no ta busk’

´e den e forsanan

di naturalesa manera esnan ku ta ador´a e diosnan m

´ıstiko di natura-

lesa s´ı ta hasi. E ta asina grandi ku nada ku el a krea no por konten’

´e.

—1 Reinan 8:27.

15. Ku ki proposito Yehova ta usa su poder en konekshon ku su sir-bidonan, i kon esaki a keda demostra den e kaso di Elias?16. Pakiko nos ta hana un konsuelo ora nos pensa riba e gran poderdi Yehova?

43“SE˜

NOR TA . . . GRANDI DEN PODER”

Dios Su Poder Ta Hasi´e Inaserkabel?

17 E echo ku Dios ta asina poderoso mester pone nos hanatemor di dje? Sı i no. ‘Sı,’ den sentido ku e kualidat prinsi-pal aki ta duna nos motibu amplio pa teme Dios i mustra unrespet profundo p’e, manera nos a trata brevemente den ekapıtulo anterior. Beibel ta bisa nos ku tal temor ta “e prinsi-pio di sabiduria.” (Salmo 111:10) Pero e kontesta ta ‘no’ tam-be, pasobra e poder di Dios no ta duna nos motibu pa sintiun miedu insaludabel di dje of pa keda sin aserk’e.

18 “Poder tin tendensia di korumpı, i poder apsoluto ta ko-rumpı na un grado apsoluto.” Asina e historiado ingles LordActon a skirbi na 1887. Su deklarashon a ser sita hopi biaha,tal bes pa motibu ku hopi hende ta mira den dje un berdatinnegabel. Hopi bes hende imperfekto ta hasi mal uso dinan poder, manera historia a konfirma bes tras bes. (Ekle-siastes 4:1; 8:9) P’e motibu ei, hopi hende ta deskonfia esnanku tin poder, i ta hala leu for di nan. Awor bon, Yeho-va tin poder apsoluto. Su poder a korumpie na un maneraof otro? Klaru ku no! Manera nos a mira, e ta santu, total-mente inkoruptibel. Yehova no ta manera e homber i muhe-nan imperfekto ku ta na poder den e mundu korupto aki.Nunka el a hasi mal uso di su poder, i nunka lo e no hasietampoko.

19 Korda ku poder no ta e uniko kualidat prinsipal di Yeho-va. Ainda nos tin ku studia su hustisia, su sabiduria i suamor. Pero nos no mester kere ku Yehova ta manifesta e kua-lidatnan ei den un forma rıgido, mekaniko, komo si fuera taun pa un so e por eherse nan. Al kontrario, manera nos lo

17. Den ki sentido e poder di Yehova ta duna nos temor, pero ki kla-se di temor e no ta lanta?18. (a) Pakiko hopi hende ta deskonfia esnan ku tin poder? (b) Konnos por sa ku poder no por korumpı Yehova?19, 20. (a) Semper Yehova ta eherse su poder na armonia ku ki otrokualidatnan, i pakiko esei ta un konsuelo pa nos? (b) Kon nos lo porilustra Yehova su dominio propio, i pakiko e kualidat aki ta atrae bo?

HALA SERKA YEHOVA44

mira den e kapıtulonan ku ta sigui, semper Yehova ta ehersesu poder na armonia ku su hustisia, su sabiduria i su amor.Pensa riba un otro kualidat di Dios i ku masha poko gober-nante di e mundu aki ta manifesta: dominio propio.

20 Imagina bo ku bo ta topa un homber fuerte i di hopi es-tatura. Su aparensia ta intimida bo. Sin embargo, ku tempubo ta ripara ku e ta amabel. Semper e ta kla i dispuesto pa usasu poder pa yuda i proteha hende, spesialmente esnan inde-fenso i vulnerabel. Nunka e ta hasi mal uso di su forsa. Bo tamira ku nan ta papia malu di dje sin base, i tog e ta keda fir-me pero kalmu, ku dignidat i asta bondadoso. Bo ta kumin-sa puntra bo mes si abo lo por mustra e mesun bondat i do-minio propio, foral si bo ta mes fuerte kune! Segun ku bota konose un hende asina, lo bo no kuminsa sinti bo atraına dje? Nos tin muchu mas motibu pa hala serka Yehova, eDios todopoderoso. Konsidera e frase kompletu riba kua e tı-tulo di e kapıtulo aki ta basa: “SE

˜NOR no ta rabia lih

´e i ta gran-

di den poder.” (Nahum 1:3) Yehova no ta lihe pa usa su po-der kontra hende, ni sikiera kontra e malbadonan. E tin ungenio suave i ta bondadoso. El a demostra ku e “no ta rabialihe” ni ora e ser provoka bes tras bes.—Salmo 78:37-41.

Pregunta pa Medit´a Ariba

2 Kr´

onikanan 16:7-13 Kon e eh`empel di Rei Asa ta mustra e

seriedat di no konfia den e poder di Yehova?

Salmo 89:6-18 Ki efekto e poder di Yehova tin riba hende ku taador’

´e?

Isaias 40:10-31 Segun e pasashi aki, kon e poder di Yehova ta,ki magnitut e tin, i kon e por benefisi

´a kada un di nos personal-

mente?

Revelashon 11:16-18 Kiko Yehova ta primint´ı di hasi ku su

poder den futuro, i pakiko e garantia aki ta un konsuelo pa kris-tiannan berdadero?

45“SE˜

NOR TA . . . GRANDI DEN PODER”

21 Konsider´a Yehova su dominio propio for di un otro

´angu-

lo. Si bo tabata un persona sumamente poderoso, bo no takere ku tin biaha lo bo sinti bo tent

´a pa oblig

´a hende hasi

manera abo kier? Yehova, ku tur su poder, no ta f`

orsa nos pasirbi

´e, ounke esei ta e

´uniko manera ku nos por gana bida

eterno. Mas bien, e ta onra kada un di nos bondadosamenteku e libertat di skohe. E ta spi

`erta nos di e konsekuensianan

di skohe malu i ta bisa nos kiko lo ta e rekompensanan dihasi bon. Pero e desishon mes e ta laga den nos man. (Deu-teronomio 30:19, 20) Yehova simplemente no tin ningun in-teres pa nos sirbi

´e oblig

´a ni pa motibu di un miedu insaluda-

bel di su poder impreshonante. E ta buska personanan kuta dese

´a di sirbi

´e di nan propio boluntat, motiv

´a pa amor.

—2 Korintionan 9:7.22 Laga nos wak un

´ultimo motibu pakiko nos no tin nodi

biba ku miedu di e Dios Todopoderoso. Hende ku tin poderno ta muchu inklin

´a pa kompart

´ı esaki ku otronan. Pero pa

Yehova ta un plaser di por duna poder na su fiel adorad´

o-nan. E ta deleg

´a bastante outoridat na otronan, por eh

`empel

na su Yu. (Mateo 28:18) I e ta duna poder na su sirbid´

onanden un otro manera tambe. Beibel ta splika: “Di bo, o SE

˜NOR,

ta e grandesa, e poder, e gloria, e viktoria i e mahestat, dib

`erdat, tur loke ta den shelu i riba tera; e dominio ta di bo.

. . . Den bo man tin poder i forsa; i ta den bo man pa engran-des

´e i pa fortales

´e kada un.”—1 Kr

´onikanan 29:11, 12.

23 S´ı, Yehova lo duna bo su forsa gustosamente. E ta duna

asta “e poder mas ay´a di loke ta normal” na ken ku kier sir-

bi´e. (2 Korintionan 4:7, NW ) Bo no ta sinti bo atra

´ı n’e Dios

din´amiko aki, kende ta usa su poder ku bondat i na armonia

ku prinsipionan hustu? Den e siguiente kap´ıtulo, nos lo en-

fok´a riba kon Yehova ta usa su poder pa krea.

21. Pakiko Yehova no ta forsa hende pa hasi su boluntat, i kiko esa-ki ta sina nos tokante dje?22, 23. (a) Kiko ta mustra ku pa Yehova ta un plaser di por delegaoutoridat i duna otronan poder? (b) Kiko nos lo analisa den e siguien-te kapıtulo?

HALA SERKA YEHOVA46

BO A yega di para banda di un kandela riba un anochi friu?Kisas bo a pone bo man net n’e distansia korekto for di evlamnan pa disfruta di e kayente ku nan ta produsı. Si boa yega muchu serka, e kalor lo a bira insoportabel. Si bo ahala muchu leu, lo bo a sinti e aire friu di anochi i tembla.

2 Tin un “kandela” ku ta kalenta nos durante dia. E “kan-dela” ei ta kimando ront di 150 mion kilometer leu for dinos!� Solo lo mester ta sumamente poderoso pa bo por sin-ti su kalor for di un distansia asina grandi! No opstante,tera ta drei ront di e fornu termonuklear kolosal ei na nete distansia korekto. Si tera tabata muchu serka, su awananlo a evapora; si e tabata muchu leu su awanan lo a fris. Naniun di e dos ekstremonan ei nos planeta lo no por a soste-ne bida. Lus di solo ta esensial pa bida riba tera. E ta limpi,efisiente i hopi agradabel.—Eklesiastes 11:7.

3 No opstante, ounke bida ta depende di solo, mayoriahende no ta para ketu na kon importante e ta. Dor di esei,nan ta perde for di bista loke nos por sina for di solo. Bei-bel ta bisa di Yehova: “Abo a prepara lus i solo.” (Salmo74:16) Sı, solo ta onra Yehova, “e Kreado di shelu i tera.”(Salmo 19:1; 146:6) Pero solo ta djis un dje inkontabel kuer-ponan selestial ku ta revela e poder inmenso ku Yehova tinpa krea. Laga nos analisa algun di esakinan mas di aserka.

� Pa bo hana un idea kon enorme e distansia ta, pensa riba esaki:Si bo mester kore e distansia ei ku outo, asta si ta na un velosidat di160 kilometer pa ora, 24 ora pa dia sin para, lo e tuma bo mas kushen ana!

1, 2. Kon solo ta demostra e poder ku Yehova tin pa krea?3. Solo ta duna testimonio di ki berdat importante?

K A P´I T U L O 5

Poder pa Krea—“E Kread´

odi Shelu i Tera”

Despues nos ta dirigı nos atenshon na tera i n’e bida ku e tasostene.

“Hisa Bo Wowo Wak Ariba i Mira”4 Manera lo bo sa, nos solo ta un strea. E ta parse mas gran-

di ku e streanan ku nos ta mira anochi pasobra, kompara kunan, e ta hopi mas serka di nos. Kuantu potensia e tin? Sunukleo ta alkansa temperaturanan di 15.000.000 grado Cel-sius. Si bo por a saka un pida di e nukleo di solo, tamano diun kabes di feneta, i pon’e aki riba tera, lo bo tin ku paramas ku 140 kilometer leu for di dje pa bo no sufri dano!Kada sekonde, solo ta saka un energia ku ta ekivalente n’eeksploshon di sentenares di miones di bom nuklear.

5 Solo ta asina enorme ku nos planeta tera lo por pas dendje mas ku 1.300.000 biaha. Pero, solo ta un strea eksep-shonalmente grandi? No, astronomonan ta yam’e un ena-no hel. Apostel Pablo a skirbi ku “esun strea ta diferente di e

4, 5. (a) Kuantu potensia solo tin i kon grandi e ta? (b) Kon e ta nakomparashon ku otro strea?

Yehova “a prepar´

a lus i solo”

HALA SERKA YEHOVA48

otro strea den gloria.” (1 Korintionan 15:41) Pablo no taba-tin ningun manera di sa kon sierto e palabranan inspira eita. Tin un strea asina inmenso ku si bo pon’e net kamindasolo ta awor aki, nos tera lo keda situa paden di dje. Un otrostrea gigante pone na luga di solo lo yega te Saturno, ounkee planeta ei ta asina leu for di tera ku a tuma kuater ana paun nave espasial—ku a bula 40 biaha mas lihe ku un balatira for di un revolver potente—yega ei!

6 Mas impreshonante ainda ku e tamano di strea ta nankantidat. Por sierto, Beibel ta indika ku e streanan ta prak-tikamente inkontabel, mes difısil pa konta ku “santu di la-man.” (Jeremias 33:22) For di e deklarashon aki nos ta saka

6. Kon Beibel ta mustra ku for di e punto di bista humano e kanti-dat di strea ta inmenso?

“E ta yama nan turna nan n

`omber”

49PODER PA KREA—“E KREAD´

O DI SHELU I TERA”

afo ku tin hopi mas strea ku esnan ku hende por mira kuwowo so. Al fin i al kabo, si un eskritor di Beibel, mane-ra Jeremias, a hisa kara wak shelu anochi i purba konta estreanan visibel, lo el a yega apenas un tres mil asina, paso-bra esei ta e kantidat ku wowo humano sin yudansa di nadaotro por mira riba un anochi kla. E sifra ei lo ta kompara-bel ku e kantidat di pipita di santu den djis un man yen disantu. Pero, en realidat, e kantidat di strea ta inkreiblemen-te grandi, manera santu di laman.� Ken lo por ta kapas dikonta nan?

7 Isaias 40:26 ta kontesta: “Hisa bo wowo wak ariba i mirata ken a krea e streanan aki; Esun ku ta guia nan ehersitosegun nan kantidat, ta e ta yama nan tur na nan nomber.”Salmo 147:4 ta bisa: “E ta determina e kantidat di e strea-nan.” Kuantu strea tin? Esei no ta un pregunta simpel. As-tronomonan ta kalkula ku den nos galaksia Via Laktea sotin mas ku 100 mil mion strea.� Pero fuera di esun di nostin hopi mas galaksia, i den hopi di esakinan tin asta masstrea ainda. Kuantu galaksia tin na tur? Algun astronomo akalkula ku tin 50 mil mion. Otronan ta kere ku lo por tin125 mil mion. Pues hende no por determina ni e kantidatdi galaksia, pa no papia mes di e kantidat eksakto di tur e

� Tin hende ta pensa ku e hendenan den tempu bıbliko lo mestertabata usa teleskopnan primitivo. Segun nan, di ki otro manera antoe hendenan di e tempu ei por tabata sa ku, for di un punto di bistahumano, e kantidat di strea ta asina inmenso i inkontabel? E teoria-nan infunda ei ta laga Yehova, e Outor di Beibel, kompletamente afo.—2 Timoteo 3:16.

� Pensa kuantu tempu lo tuma bo pa djis konta 100 mil mion strea.Si bo por konta na un ritmo di un strea pa sekonde—i keda konta asi-na 24 ora pa dia—lo e tuma bo 3.171 ana!

7. (a) Mas o menos kuantu strea nos galaksia Via Laktea ta kontene,i kon grandi e sifra ei ta? (Mira e nota na pia di pagina.) (b) Pakikota relevante ku astronomonan tin problema pa konta e galaksianan,i kiko esaki ta sina nos tokante e poder ku Yehova tin pa krea?

HALA SERKA YEHOVA50

mıles di miones di streanan ku nan ta kontene. Pero Yehovası sa kuantu nan ta. Es mas, e ta duna kada strea un n

`omber!

8 Nos temor respetuoso pa Dios ta krese mas ainda ora nospensa riba e tamano di e galaksianan. Por ehempel, segunkalkulonan nos Via Laktea ta midi 100.000 ana lus (licht-jaar) di un ekstremo pa otro. Purba visualisa un rayo di lusku ta biaha ku un tremendo velosidat di 300.000 kilome-ter pa sekonde. Lo tuma e rayo ei 100.000 ana pa krusa nosgalaksia! I tin algun galaksia muchu mas grandi ku esun dinos. Beibel ta bisa ku Yehova ta “span” e shelunan inmen-so manera un simpel tela. (Salmo 104:2) Tambe e ta regula emovementu di e kreashonnan aki. For di e partıkula di stofdi mas chikitu den universo te n’e galaksianan di mas gran-di, tur kos ta move segun e leinan fısiko ku Dios a establesei pone na vigor. (Job 38:31-33) Sientıfikonan a kompara emovementunan eksakto di kuerponan selestial ku e koreo-grafia komplika di balet! Pensa anto riba Esun ku a krea ekosnan aki. Bo no ta sinti un gran atmirashon p’e Dios kutin e poder inmenso ei pa krea?

“El A Traha Tera ku Su Poder”9 Yehova su poder pa krea ta bisto tambe den nos hogar,

Tera. El a posishona Tera ku masha kuidou den e univer-so grandısimo aki. Algun sientıfiko ta kere ku den hopi ga-laksia no tin e kondishonnan ku lo por permitı eksistensiadi un planeta ku bida manera esun di nos. Ta bisto ku granparti di nos Via Laktea no tabata disena pa sostene bida.Den e sentro di nos galaksia tin hopi strea riba otro. Ei e ni-vel di radiashon ta haltu, i hopi bes e streanan ta kasi dalden otro. N’e ekstremonan di nos galaksia ta falta hopi di e

8. (a) Kon lo bo splika e tamano di nos Via Laktea? (b) Pa medio dikiko Yehova ta regula e movementu di kuerponan selestial?9, 10. Kon Yehova su poder ta bisto en konekshon ku e manera kunos sistema solar, Jupiter, Tera i luna ta posishona?

51PODER PA KREA—“E KREAD´

O DI SHELU I TERA”

elementonan esensial pa bida. Nos sistema solar ta okupaun luga ideal meimei di e ekstremonan ei.

10 Tera ta bou di protekshon di un gigante masha leu fordi nos: planeta Jupiter. E planeta aki ta mas ku mil biahamas grandi ku Tera i e ta eherse un tremendo forsa di grave-dat. Ku ki resultado? E ta apsorbe of desvia ophetonan ku tapasa dor di espasio na gran velosidat. Sientıfikonan ta kal-kula ku si no ta pa Jupiter, e awaseru di proyektilnan masi-vo ku ta dal den tera lo ta 10.000 biaha mas tantu. Mas serkakas, nos tera ta bendishona ku un satelite ekstraordinario:luna. Fuera di ku e ta un bunita “lus di anochi,” luna ta sorupa tera mantene su inklinashon. E inklinashon ei ta dunatera su temporadanan stabil i fasil pa pronostika—otro bene-fisio importante pa bida aki riba.

11 Yehova su poder di krea ta bisto den tur faseta dje dise-no di tera. Tuma por ehempel e atmosfera ku ta sirbi komoun eskudo di protekshon. Solo ta emitı tantu rayonan salu-dabel komo rayonan fatal. Ora e rayonan mortal dal den eregionnan mas ariba di atmosfera, nan ta kombertı oksıge-no komun den ozon. Na su turno, e kapa di ozon ta apsor-be mayoria di e rayonan ei. Na moda di papia, nos planetatin su mes parasol pa protekshon!

12 Esei ta djis un aspekto di nos atmosfera, ku ta un mes-kla komplika di gas ku ta ideal pa sostene e kriaturanan kuta biba riba tera of serka di e superfisie di dje. Otro maraviadi atmosfera ta e siklo di awa. Tur ana solo ta evapora masdi 400.000 kilometer kubiko di awa for di e oseanonan i la-mannan. E awa ta forma nubianan, i bientunan atmosferi-ko ta pone esakinan sirkula na tur parti di e planeta. E awaaki, ku awor ta filtra i purifika, ta kai komo awaseru, sneu i

11. Kon e atmosfera di tera ta disena pa sirbi komo un kapa di pro-tekshon?12. Kon e siklo di awa den atmosfera ta ilustra e poder ku Yehova tinpa krea?

HALA SERKA YEHOVA52

eis, i reabastese e depositonan di awa. Ta manera Eklesiastes1:7 ta bisa: “Tur riu ta kore bai laman, tog laman no ta yena.Na e luga for di unda riunan ta bin, aya nan ta bolbe bai.”Ta Yehova so por a krea un siklo asina.

13 Unda ku nos mira bida, nos ta mira evidensia di e po-der di e Kreado. For di e enorme palunan di sekoya ku tamas haltu ku edifisio di 30 piso te na e matanan mikrosko-piko ku tin na abundansia den e oseanonan i ku ta produsıgran parti di e oksıgeno ku nos ta inhala, Yehova su poderpa krea ta bisto. E tera bou di nos pia mes ta yen di bida;tin entre otro bichi, beskein i mikrobio, i tur ta traha huntuna un manera komplika pa yuda matanan krese. Ku rasonberde Beibel ta bisa ku tera tin forsa.—Genesis 4:12.

14 Sin duda, Yehova “a traha tera ku su poder.” (Jeremias10:12) E poder di Dios ta bisto asta den e kosnan di mas chi-kitu ku el a krea. Pa bo hana un idea, ni ora bo pone unmion atom banda di otro, nan lo no bira mes diki ku undrachi di kabei di hende. I asta si bo span un atom i hasiemes haltu ku un edifisio di 14 piso, su nukleo lo ta mes chi-kitu ku un pipita di salu situa riba e di shete piso. Sin embar-go, e nukleo sumamente chikitu ei ta e fuente di e energiaasombroso ku un eksploshon nuklear ta produsı!

“Tur Loke Tin Rosea”15 E abundansia di bida di animal riba tera ta otro prue-

ba bibu di Yehova su poder pa krea. Salmo 148 ta men-shona hopi di e kosnan ku ta alaba Yehova, i versıkulo 10(BPK ) ta inkluı “bestianan feros i di kunuku.” Pa mustrapakiko hende mester tin un temor respetuoso di e Kreado,na un okashon Yehova a papia ku Job tokante animalnanmanera leon, zebra, toro feros, Behemot (of, hipopotamo) i

13. Ki muestra di e poder di e Kreado nos ta mira den vegetashon dinos planeta i den tera?14. Ki potensial di energia asta un atom sumamente chikitu tin?15. Ki les Yehova a sina Job ora el a papia di varios bestia feros?

53PODER PA KREA—“E KREAD´

O DI SHELU I TERA”

Leviatan (aparentemente krokodel). Kiko tabata e les? Sihende tin miedu di e kriaturanan poderoso, feros i indoma-bel aki, nan no mester tin asta mas temor respetuoso aindadi esun ku a krea nan?—Job, kapıtulo 38-41.

16 Salmo 148:10 ta papia tambe di “para ku ta bula.” Djispensa riba kuantu variedat di para tin! Yehova a konta Jobdi abestrus, ku ta “hari e kabai i su koredo.” I en berdat, epara di dos meter i mei haltu aki no por bula, pero e porkore na un velosidat di 65 kilometer pa ora. Un solo salto didje por alkansa kuater meter i mei! (Job 39:13, 18) Di otrobanda, albatros ta pasa mayoria di su tempu bulando ribalaman. Ora e span su alanan, esakinan ta alkansa kasi 3 me-ter, lokual ta permitie zueif pa oranan largu sin bati su ala-nan ni un solo biaha. Na kontraste ku e para aki, blenchidi abeha, di apenas 5 centimeter, ta e para mas chikitu namundu. E por bati su alanan 80 biaha pa sekonde! Blenchita lombra manera perla chikitu ku ala, i por tene nan mesna haltu meskos ku un helikopter i asta bula bai patras.

17 Salmo 148:7 ta bisa ku asta “monster di laman” ta alabaYehova. Pensa riba loke hopi hende ta kere ta e animal dimas grandi ku a yega di biba riba e planeta aki: bayena blou.E “monster” aki di awa hundu por bira 30 meter largu ofasta mas, i pisa mes tantu ku un trupa di 30 olefante adul-to. Su lenga so ta pisa mes tantu ku un olefante. Su kurasonta mes grandi ku un outo chikitu. E organo inmenso aki tabati solamente 9 biaha pa minut—na kontraste ku kurasondi un blenchi, ku por bati ront di 1.200 biaha pa minut. Porlo menos un dje adernan di bayena blou ta asina grandi kuun mucha lo por gatia dor di dje. Nos kurason siguramen-te ta impulsa nos pa ripitı e yamada ku e buki di Salmo ta

16. Kiko ta impreshona bo tokante algun di e paranan ku Yehova akrea?17. Kon grandi bayena blou ta, i na ki konklushon logiko nos mes-ter yega ora nos pensa riba e kreashon animal di Yehova?

HALA SERKA YEHOVA54

konkluı kune: “Laga tur loke tin rosea alaba SE˜

NOR.”—Salmo150:6.

L`esnan Ku Nos Ta Si

˜na for di

Yehova Su Poder pa Krea18 Kiko nos ta sina for di e manera ku Yehova ta usa su po-

der pa krea? E diversidat ku tin den naturalesa ta laga noskeda asombra. Un salmista a sklama: “O SE

˜NOR, ki numero-

so bo obranan ta! . . . Tera ta yen di loke bo a krea.” (Salmo104:24) Esei ta un gran berdat! Biologonan a identifika masku un mion sorto di kriatura bibiente riba tera; ounke tin taopina ku lo por tin 10 mion, 30 mion, of mas mes. Un ar-tista humano por sinti tin biaha ku el a yega n’e lımite di sukreatividat. Na kontraste, e kreatividat di Yehova—su poderpa inventa i krea kosnan nobo i distinto—ta klaramente in-agotabel.

19 E manera ku Yehova ta usa su poder pa krea ta sina nosalgu di su soberania. E palabra mes, “Kreado,” ta distinguıYehova for di tur loke tin den universo; tur otro kos tasu “kreashon.” Ni sikiera Yehova su Yu unigenito, kende afungi komo “trahado eksperto” durante kreashon nunka ta

18, 19. Kuantu diversidat tin den e kosnan ku Yehova a krea riba etera aki, i kiko kreashon ta sina nos tokante su soberania?

Pregunta pa Medit´a Ariba

Salmo 8:3-9 Ki les di humildat e kreashon di Yehova ta duna nos?

Salmo 19:1-6 Kiko Yehova su poder pa krea por impulsa nos pa hasi,i pakiko?

Mateo 6:25-34 Ora nos medita riba Yehova su poder pa krea, kon eseita yuda nos kombatı ansiedat i fiha prioridatnan adekua den bida?

Echonan 17:22-31 Kon e manera ku Yehova ta usa su poder pa krea tasina nos ku idolatria ta malu i ku Dios no ta leu for di nos?

55PODER PA KREA—“E KREAD´

O DI SHELU I TERA”

wordu yama Kreado of ko-Kreado den Beibel. (Proverbio-nan 8:30; Mateo 19:4) Mas bien, e ta “e primogenito di hen-ter kreashon.” (Kolosensenan 1:15) E posishon ku Yehova taokupa komo Kreado ta dun’e e derecho inherente pa e soeherse poder soberano riba henter universo.—Romanonan1:20; Revelashon 4:11.

20 Yehova a stop di eherse su poder pa krea? Wel, Beibel tabisa ku ora Yehova a kaba ku su obra di kreashon riba e diseis dia di kreashon, “riba e di shete dia el a sosega di tur sutrabou ku el a hasi.” (Genesis 2:2) Apostel Pablo a indika kue di shete “dia” aki ta mıles di ana largu, pues den Pablo sutempu ainda e dia aki tabata transkuriendo. (Hebreonan 4:3-6) Pero e palabra “sosega” ta nifika ku Yehova a stop ditraha kompletamente? No, Yehova no ta stop di traha nun-ka. (Salmo 92:4; Juan 5:17) E echo ku el a sosega anto ta ni-fika simplemente ku el a stop ku su trabounan di kreashonmaterial riba tera. Sin embargo, su obra di kumpli ku suproposito a sigui sin interupshon. Un di e labornan ei taba-ta inspirashon di e Skritura Santu. Su obra a inkluı tambeformashon di ‘kriaturanan nobo,’ manera nos lo mira denKapıtulo 19.—2 Korintionan 5:17.

21 Ora Yehova su dia di sosiegu yega na su fin, lo e por bisaku henter su obra riba tera ta “masha bon,” meskos ku ela bisa na final di e seis dianan di kreashon. (Genesis 1:31)Ainda nos tin ku mira kon lo e eherse su poder ilimita dikrea despues di esei. En todo kaso nos por ta sigur ku e ma-nera ku Yehova lo usa su poder pa krea lo sigui fasina nos.Pa eternidat nos lo keda sina mas tokante Yehova pa mediodi su kreashon. (Eklesiastes 3:11) Mas nos sina di dje, masprofundo nos temor respetuoso di dje lo bira—i mas serkanos lo hala na nos Magnıfiko Kreado.

20. Den ki sentido Yehova a sosega for di tempu ku el a kompleta sukreashon di tera?21. Ki influensia Yehova su poder pa krea lo tin pa eternidat riba hen-de fiel?

HALA SERKA YEHOVA56

E ISRAELITANAN a keda atrap´a meimei di serunan steil

inaksesibel i un laman hundu. E eh´ersito egipsio, un ma-

shin di eksterminashon implakabel, tabata persigu´ı nan,

determin´a pa destru

´ı nan.� Pero Mois

´es a anim

´a e pueblo

di Dios mash´a pa no p

`erd

`e speransa. “SE

˜NOR lo bringa pa

boso,” el a garantis´a nan.—Eksodo 14:14.

2 Asina mes, aparentemente Mois´es a invok

´a Yehova, i

Dios a kontest’´e: “Pakiko bo ta sklama na mi? . . . Lanta bo

bara i ekstend´e bo man over di e laman i dividi

´e.” (Ekso-

do 14:15, 16) Djis imagin´a bo kon e susesonan ta kumins

´a

desaroy´a. Mesora Yehova ta duna

`ordu na su angel, i e pi-

lar di nubia ta move bai patras di Israel; kisas e ta formamanera un muraya i bl

`okia e li

˜na di atake egipsio. (Eksodo

14:19, 20; Salmo 105:39) Mois´es ta saka su man. Impuls

´a

pa un bientu fuerte, e laman ta parti na dos. Di un mane-ra

`of otro e awanan ta keda para i bira manera dos mura-

ya. Esei ta habri un kaminda sufisiente hanchu pa hentere nashon por pasa.—Eksodo 14:21; 15:8.

3 Ku tal demostrashon di poder, ta mih´

o F´arao bati reti-

rada. Na lug´a di esei, F

´arao den su orguyo ta kere ku e ta

masha kos i ta manda su trupanan atak´a. (Eksodo 14:23)

E egipsionan ta start un persekushon formal riba e fondo

� Segun e historiado hudiu Hosefo, un ehersito ku a konsistı di“600 garoshi huntu ku 50.000 homber riba kabai i 200.000 homberna pia fuertemente arma” a persiguı e hebreonan.—Jewish Antiqui-ties, II, 324 [xv, 3].

1-3. (a) Ki peliger e israelitanan a enfrenta na man di e egipsionan?(b) Kon Yehova a lucha pa su pueblo?

K A P´I T U L O 6

Poder pa Destru´ı—“SE

˜NOR Ta

un Guerero”

seku di laman. Pero masha lih´e nan atake ta bin kaba den

un k´aos ora e wilnan di nan garoshinan kumins

´a sali. Una-

bes e israelitanan ta sano i salvo n’e otro banda, Yehovata manda Mois

´es: “Ekstend

´e bo man over di e laman, pa e

awanan bin b`ek riba e egipsionan, riba nan garoshinan i

riba nan kored´

onan di kabai.” E murayanan di awa ta biniabou i dera F

´arao ku su eh

´ersito!—Eksodo 14:24-28; Salmo

136:15.4 E liberashon di e nashon di Israel na Laman K

`or

´a taba-

ta un suseso memorabel den e historia di Dios su trato kuhende. Ei Yehova a demostr

´a ku e ta “un guerero.” (Ekso-

do 15:3) Awor kon bo ta reakshon´a riba e deskripshon aki

di Yehova? Pa ta franko, guera a kousa hopi dol´

o i miseriapa humanidat. E echo ku Dios ta usa poder destruktivo tatene bo leu for di dje en bes di hala bo serka dje?

Gueranan di DiosKompar

´a ku Gueranan Humano

5 E t´ıtulo “Se

˜nor di eh

´ersitonan” ta apares

´e kasi 300 bes

den e Skritura Hebreo i dos bes den e Skritura Griego Kris-tian. (1 Samuel 1:11) Komo Gobernante Soberano, Yeho-va ta dirig

´ı un eh

´ersito enorme di angel. (Josu

´e 5:13-15;

1 Reinan 22:19) E potensial ku e eh´ersito aki tin pa destru

´ı

ta impreshonante. (Isaias 37:36) Destrukshon di hendeno ta un esena agradabel pa mira. Sin embargo, nos tin kuk

`orda ku gueranan di Dios no ta manera e konfliktonan

di hende riba ko’i k`ens. Maske kuantu e lidernan militar i

pol´ıtiko purba hustifik

´a nan agreshonnan ku motibunan

4. (a) Na Laman Kora, kiko Yehova a demostra di ta? (b) Kon algunpersona kisas ta reakshona riba e deskripshon aki di Yehova?5, 6. (a) Pakiko ta apropia pa yama Yehova “Senor di ehersitonan”?(b) Ki diferensia tin entre gueranan di Dios i gueranan di hende?

Na Laman K`

or´

a, Yehova a demostr´

adi ta un “guerero”

59PODER PA DESTRU´I—“SE

˜NOR TA UN GUERERO”

noble, gueranan humano semper ta motiv´a pa kudishi i

egoismo.6 Na kontraste, Yehova s

´ı no ta bai siegamente tras di

emoshon. Deuteronomio 32:4 ta deklar´a: “E Baranka! Su

obra ta perfekto, pasobra tur su kamindanan ta hustu; unDios di fieldat i sin inhustisia, hustu i rekto e ta.” E Palabradi Dios ta konden

´a rabia deskontrol

´a, krueldat i violensia.

(G´enesis 49:7; Salmo 11:5) Pues Yehova nunka ta aktua sin

motibu. Masha poko biaha e ta usa su poder pa destru´ı, i

ora e hasi esei mes, semper e ta e´

ultimo rekurso. Ta mane-ra el a bisa pa medio di su profeta Ezekiel: “ ‘Akaso mi tinplaser den morto di e malbado,’ Se

˜nor DIOS ta puntra, ‘

`of

mas bien ku e lo bira for di su kamindanan i biba?’”—Eze-kiel 18:23.

7 Pakiko Yehova ta usa su poder pa destru´ı anto? Prom

´e

ku nos kontest´a e pregunta ei, nos por k

`orda riba e h

`omber

hustu J`

ob. Satanas a pretend´e ku J

`ob—en realidat, kual-

kier ser humano mes—lo no por manten´e su integridat ora

e ta bou di prueba. Yehova a kontest´a e desafio ei dor di

laga Satanas t`est e integridat di J

`ob. Komo konsekuensia di

esei, J`

ob a bira malu, i a p`erd

`e su rikesa i su yunan. (J

`ob

1:1–2:8) Inkonsiente di e kuestionnan enbolb´ı, J

`ob a dedu-

s´ı er

´oneamente ku el a sufri un kastigu inhustu di parti di

Dios. El a puntra Dios pakiko Dios a “mek” riba dje i kon-sider’

´e su “enemigu.”—J

`ob 7:20; 13:24.

8 Un y`

onkuman ku yama Elih´

u a mustra J`

ob riba su ra-sonamentu inkorekto, bisando: “Bo ta bisa: ‘Mi hustisia tamas ku hustisia di Dios.’” (J

`ob 35:2) S

´ı, no ta sab

´ı pa pen-

sa ku nos sa mih´

o ku Dios ni asum´ı ku el a komet

´e un in-

hustisia. “Leu sea di Dios di hasi maldat, i di e Todopode-roso di komet

´e inikidat,” Elih

´u a deklar

´a. Mas despues el a

7, 8. (a) Kiko Job a konkluı eroneamente tokante su sufrimentu-nan? (b) Kon Elihu a korigı Job su rasonamentu den e asuntu aki?(c) Ki les nos por sina for di Job su eksperensia?

HALA SERKA YEHOVA60

bisa: “Pa loke ta e Todopoderoso, nos no a averigu’´e; e ta

hals´a den poder. I rektitut i abundansia di hustisia lo e no

menospresi´a.” (J

`ob 34:10; 36:22, 23; 37:23, NW ) Nos por

ta sigur ku ora Dios bringa un guera, e ta hasi esei pa unbon motibu. Ku esei na mente, laga nos eksplor

´a algun di

e motibunan pakiko tin biaha e Dios di pas ta asum´ı e pa-

pel di guerero.—1 Korintionan 14:33.

Pakiko e Dios di Pas Ta Ha˜

n’´e Ta Bringa

9 Despues ku Mois´es a alab

´a Dios komo “un guerero,” el a

deklar´a: “Ken ta manera bo entre e diosnan, o SE

˜NOR? Ken

ta manera bo, mahestuoso den santidat?” (Eksodo 15:11)Profeta Habakuk a skirbi algu similar: “Bo wowonan tamuchu puru pa aprob

´a maldat, i bo no por wak maldat ku

toleransia.” (Habakuk 1:13) Ounke Yehova ta un Dios diamor, e ta tambe un Dios di santidat, rektitut i hustisia. Nasierto okashon, e kualidatnan ei ta oblig’

´e hasi uso di su

poder pa destru´ı. (Isaias 59:15-19; Lukas 18:7) Pues Dios no

ta mancha su santidat ora e ta bringa. Mas bien, e ta brin-ga hustamente pasobra e ta santu.—Lev

´ıtiko 19:2.

10 Wak e situashon ku a surgi despues ku e prom´e pare-

ha humano, Adam i Eva, a rebeldi´a kontra Dios. (G

´enesis

3:1-6) Si Yehova a toler´a nan inhustisia, lo el a debilit

´a su

posishon komo Soberano Universal. Komo un Dios hustu,no a ked’

´e nada otro sino di sentensi

´a nan na morto. (Ro-

manonan 6:23) Den e prom´e profesia di Beibel, el a predi-

s´ı ku lo a reina un enemistat entre su sirbid

´onan i e sigui-

onan di e “kolebra,” Satanas. (Revelashon 12:9; G´enesis

3:15) Finalmente, ta dor di pl`echa Satanas so lo por pone

fin n’e enemistat aki. (Romanonan 16:20) Pero e kastigu ei

9. Pakiko e Dios di pas ta bringa?10. (a) Na ki tempu i dikon pa prome bes a bira nesesario pa Diosbringa un guera? (b) Ta den ki manera so e enemistat profetisa na Ge-nesis 3:15 por a ser resolve, i ku ki benefisio pa humanidat hustu?

61PODER PA DESTRU´I—“SE

˜NOR TA UN GUERERO”

lo result´a den gran bendishon pa humanidat hustu, ya ku

lo e libra tera di e influensia di Satanas i habri kaminda paun paradeis mundial. (Mateo 19:28) Mi

´entras tantu, esnan

ku a tuma parti pa Satanas lo a represent´a un menasa kon-

tinuo pa e bienestar f´ısiko i spiritual di e pueblo di Dios.

Na algun okashon, Yehova lo tabatin ku interven´ı.

Dios Ta Tuma Akshon pa Elimin´a Maldat

11 Un di e intervenshonnan ei tabata e Diluvio den tem-pu di Noe. G

´enesis 6:11 i 12 ta bisa: “Tera tabata korump

´ı

den bista di Dios i tera tabata yen di violensia. Anto Dios atira un bista riba tera, i mira, e tabata korupto, pasobra turkarni a korump

´ı nan kaminda riba tera.” Dios lo a permi-

t´ı maldat kaba ku e delaster rastro di moralidat ku a sobra

riba tera? N`

o. No a keda Yehova nada otro sino di trese undiluvio mundial ku lo a kaba ku e hendenan violento i in-moral riba tera.

12 Un otro kaso similar ta e huisio di Dios kontra e kana-neonan. Yehova a revel

´a ku for di e li

˜na di Abraham lo a

bini un ‘desendiente’ mediante kua tur famia di tera lo abendishon

´a nan mes. Na armonia ku e prop

´osito ei, Dios

a dekret´a ku e yunan di Abraham lo a ha

˜na e tera di K

´a-

naan, kaminda e pueblo amoreo tabata biba. Ki bon mo-tibu Dios por tabatin pa kore ku e pueblo aki for di nantera? Yehova a profetis

´a ku e lo a saka nan te despues di

400 a˜

na, o sea, te ora e eror`

of ‘inikidat di e amoreonan’a bira “kompletu.”� (G

´enesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16;

22:18) Durante e periodo di tempu ei, e amoreonan abira kompletamente korump

´ı den sentido moral. K

´anaan

� Tur kos ta indika ku aki e termino ‘amoreo’ ta inkluı tur e pueblo-nan di Kanaan.—Deuteronomio 1:6-8, 19-21, 27; Josue 24:15, 18.

11. Pakiko Dios mester a trese un diluvio mundial?12. (a) Kiko Yehova a profetisa relashona ku e ‘desendiente’ di Abra-ham? (b) Pakiko Yehova a kore ku e amoreonan?

HALA SERKA YEHOVA62

a bira un tera di idolatria, di dramamentu di sanger i didegenerashon seksual. (Eksodo 23:24; 34:12, 13; Number-nan 33:52) E habitantenan di e tera a yega asina leu di sa-krifik

´a nan yunan den kandela. Un Dios santu lo por a eks-

pon´e su pueblo n’e maldat ei? Klaru ku n

`o. El a deklar

´a: “E

tera ta impuru, i lo mi trese kastigu riba dje pa su eror i etera lo saka su habitantenan af

´o.” (Lev

´ıtiko 18:21-25, NW )

Pero Yehova no a mata hende pa loko. El a spar bida di ekananeonan ku s

´ı tabatin un bon disposishon, manera Ra-

hab i e gabaonitanan.—Josu´e 6:25; 9:3-27.

E Ta Lucha na Fabor di Su N`

omber13 Yehova ta santu, p’esei su n

`omber tambe ta santu. (Le-

v´ıtiko 22:32) Hesus a si

˜na su disipelnan pidi den orashon:

“Bo n`

omber sea santifik´a.” (Mateo 6:9) E rebelion den

Ed´en a profan

´a e n

`omber di Dios, ya ku el a lanta duda to-

kante e reputashon di Dios i su forma di gobern´a. Yehova

no por a ignor´a e kalumnia i e rebelion ei. El a ha

˜na su mes

oblig´a pa limpia su n

`omber di reproche.—Isaias 48:11.

14 Wak e israelitanan atrobe. Tanten ku nan tabata eskla-bo den Egipto, e promesa ku Dios a duna Abraham ku pamedio di su Desendensia tur famia di tera lo bendishon

´a

nan mes, a parse un promesa bash´ı. Pero dor di libra nan i

forma nan komo nashon, Yehova a limpia su n`

omber direproche. P’esei profeta Daniel a k

`orda den un orashon:

“O Se˜

nor nos Dios, [bo] a saka bo pueblo for di tera diEgipto ku un man poderoso i a traha un n

`omber pa bo

mes.”—Daniel 9:15.15 Ta interesante pa nota ku Daniel a hasi orashon den e

manera aki ora Yehova mester a aktua un biaha mas na

13, 14. (a) Pakiko Yehova tabata obliga pa santifika su nomber?(b) Kon Yehova a limpia su nomber di reproche?15. Pakiko Yehova a reskata e hudiunan for di koutiverio na Babilo-nia?

63PODER PA DESTRU´I—“SE

˜NOR TA UN GUERERO”

fabor di e hudiunan pa kousa di Su n`

omber. E hudiunandesobediente tabata den koutiverio, e biaha aki na Babilo-nia. Nan mes kapital, Yerusal

`em, tabata ruin

´a. Daniel taba-

ta sa ku si e hudiunan bai b`ek nan patria, esei lo a engran-

des´e e n

`omber di Yehova. P’esei Daniel a pidi den orashon:

“O Se˜

nor, pordon´a! O Se

˜nor, skucha i aktua! Pa bo mes

kousa, o mi Dios, no tarda, pasobra bo stat i bo pueblo taw

`ordu yam

´a na bo n

`omber.”—Daniel 9:18, 19.

E Ta Bringa na Fabor di Su Pueblo16 E interes ku Yehova tin pa defend

´e su n

`omber ta nifik

´a

ku e ta un Dios sin sintimentu i ku e ta k`

orda riba su so?N

`o, pasobra dor di aktua na armonia ku su santidat i amor

pa hustisia, e ta proteh´a su pueblo. Wak por eh

`empel G

´e-

nesis kap´ıtulo 14. Ei nos ta lesa di kuater rei invasor ku a se-

kuestr´a L

`ot, subrino di Abraham, huntu ku L

`ot su famia.

Ku yudansa di Dios, Abraham a logra un viktoria aplastan-te riba forsanan hopi superior! Probablemente e relato die viktoria aki tabata e prom

´e ku a w

`ordu menshon

´a den “e

buki di Gueranan di SE˜

NOR,” aparentemente un buki ku adokument

´a tambe algun bataya militar ku no ta mensho-

n´a den Beibel. (Numbernan 21:14) Pero lo a sigui muchu

mas viktoria.17 Djis prom

´e ku e israelitanan a drenta e tera di K

´anaan,

Mois´es a garantis

´a nan: “SE

˜NOR boso Dios, kende ta bai

boso dilanti, e mes lo bringa pa boso, meskos ku el a hasipa boso na Egipto.” (Deuteronomio 1:30; 20:1) Kuminsan-do ku e susesor di Mois

´es, Josu

´e, i siguiendo ku e

´epoka

di e huesnan i e gobernashonnan di e reinan fiel di Huda,Yehova en b

`erdat a bringa pa su pueblo, dunando nan

16. Splika pakiko e interes ku Yehova tin pa defende su nomber nota nifika ku e ta un Dios sin sintimentu i ku e ta korda riba su so.17. Kiko ta mustra ku Yehova a bringa p’e israelitanan despues kunan a drenta e tera di Kanaan? Duna ehempel.

HALA SERKA YEHOVA64

hopi viktoria dram´atiko riba nan enemigunan.—Josu

´e 10:

1-14; Huesnan 4:12-17; 2 Samuel 5:17-21.18 Yehova no a kambia; su prop

´osito pa hasi e planeta

aki un paradeis pas´ıfiko tampoko no a kambia. (G

´enesis 1:

27, 28) Ainda Dios ta odia maldat. Na mesun tempu, e tastima su pueblo masha tantu i pronto lo aktua na fabor dinan. (Salmo 11:7) De echo, ta di spera ku den futuro serka-no e enemistat ku G

´enesis 3:15 ta papia di dje lo yega na su

kulminashon dram´atiko i violento. Pa Yehova santifik

´a su

n`

omber i proteh´a su pueblo, lo e bira “un guerero” un bia-

ha mas!—Zakarias 14:3; Revelashon 16:14, 16.19 Pa ilustr

´a esaki, supon

´e ku un animal feros ta atak

´a un

h`

omber su famia i e h`

omber ta interven´ı den e situashon

i mata e bestia violento. Bo ta kere ku e akto aki ta baiindign

´a su kas

´a i yunan? Al kontrario, lo bo spera mas bien

18. (a) Pakiko nos por ta gradisidu ku Yehova no a kambia? (b) Kikolo sosode ora e enemistat deskribı na Genesis 3:15 yega su kulmina-shon?19. (a) Ilustra pakiko e manera ku Dios ta usa su poder pa destruıpor hala nos serka dje. (b) E echo ku Dios ta dispuesto pa bringa panos mester tin ki efekto riba nos?

Pregunta pa Medita Ariba

2 Reinan 6:8-17 Kon e papel di Yehova komo “Se˜

nor di eh´ersi-

tonan” ta anim´a nos den tempu di angustia?

Ezekiel 33:10-20 Prom´e ku Yehova rekur

´ı na su poder pa des-

tru´ı, den su gran miserik

`ordia, ki oportunidat e ta duna esnan

ku ta desobedes´e su lei?

2 Tesalonisensenan 1:6-10 Kon e binidero destrukshon dihende malbado lo trese alivio pa fiel sirbid

´o di Dios?

2 Pedro 2:4-13 Kiko ta motiv´a Yehova pa ehers

´e su poder pa

destru´ı, i ki l

`es esei ta duna henter humanidat?

65PODER PA DESTRU´I—“SE

˜NOR TA UN GUERERO”

ku nan lo keda konmov´ı pa motibu di su amor inegoista.

Meskos tambe, e echo ku Dios ta hasi uso di su poder padestru

´ı no mester indign

´a nos. E echo ku e ta dispuesto

pa proteh´a nos mester oument

´a nos amor p’e. Tambe nos

mester ha˜

na mas r`esp

`et pa su poder sin l

´ımite. P’esei, nos

por “ofres´e na Dios un sirbishi aseptabel ku reverensia i te-

mor.”—Hebreonan 12:28.

Hala Serka e “Guerero”20 Klaru ku no ta den tur kaso Beibel ta splika tur detaye

di Yehova su desishonnan relashon´a ku su gueranan. Pero

loke s´ı nos por ta sigur di dje semper ta ku nunka e ta eher-

s´e su poder destruktivo den un manera inhustu, malisioso`

of kruel. Hopi biaha, e konteksto di un relato di Beibel`

ofalgun dato hist

´oriko por yuda nos pone kosnan den nan

perspektiva korekto. (Proverbionan 18:13) Asta ora nos notin tur e detayenan, dor di simplemente si

˜na mas tokante

Yehova i medit´a riba su kualidatnan presioso, nos lo por

elimin´a kualkier duda ku lo por present

´a. Ora nos hasi esa-

ki, nos lo bin mira ku nos tin sufisiente motibu pa konfianos Dios, Yehova.—J

`ob 34:12.

21 Ounke Yehova ta un “guerero” ora e situashon ta ek-sig

´ı, esaki no ta nifik

´a s

´ı ku di kurason e ta guerero. Den

Ezekiel su vishon tokante un garoshi selestial, Yehova takla prepar

´a pa bringa kontra su enemigunan. Pero Ezekiel

a mira Dios rondon´a pa un regenbog—un s

´ımbolo di pas.

(G´enesis 9:13; Ezekiel 1:28; Revelashon 4:3) Esei ta mustra

bon kla ku Yehova ta kalmu i pas´ıfiko. Ap

`ostel Juan a skir-

bi ku “Dios ta amor.” (1 Juan 4:8) Tur Yehova su kualidat-nan ta den balansa perfekto. Ta un privilegio anto ku nospor hala serka un Dios asina poderoso, i a la bes amoroso!

20. Ora nos lesa un relato di Beibel tokante un guera di Dios ku ki-sas nos no ta kompronde kompletamente, kon nos mester reaksho-na i pakiko?21. Ounke tin bes Yehova ta “un guerero,” kon e ta ‘di kurason’?

HALA SERKA YEHOVA66

ORA e israelitanan a drenta e region di S´ınai na kuminsa-

mentu di a˜

na 1513 prom´e ku nos era, nan a ha

˜na nan den

un situashon di peliger. Nan mester a kumins´a un biahe

dif´ısil dor di un “desierto grandi i teribel, ku su kolebra-

nan venenoso i sk`

orpionnan.” (Deuteronomio 8:15) Tam-be nan a enfrent

´a e menasa di w

`ordu atak

´a pa nashonnan

enemigu. Ta Yehova a trese su pueblo den e situashon aki.Komo nan Dios, lo e por a proteh

´a nan?

2 Yehova a trankilis´a nan hopi ku e siguiente palabranan:

“Boso mes a mira kiko mi a hasi ku e egipsionan, i kon mia karga boso riba ala di

´aguila hiba boso serka mi.” (Ekso-

do 19:4) Yehova a rekord´a su pueblo ku el a libra nan for

di e egipsionan, usando´aguila, na moda di papia, pa hiba

nan na un lug´a sigur. Pero tin mas motibu pakiko “ala di

´aguila” ta un bon ilustrashon di protekshon divino.

3 No ta pa zueif na haltu so un´aguila ta usa su alanan

fuerte i grandi. Ora ta hasi kalor den dia, e´aguila mama

ta span su alanan—ku por yega te dos meter—i forma unkapa pa proteh

´a su yunan tierno for di e higra di solo. Otro

ora e ta proteh´a su yunan ku su alanan kontra bientu friu.

Meskos ku un´aguila ta proteh

´a su krionan, asina Yehova a

proteh´a e nashon h

´oben di Israel. Awor ku su pueblo ta-

bata den desierto, nan lo a sigui ha˜

na refugio den e som-bra di su alanan poderoso tanten ku nan a keda fiel na dje.

1, 2. Den ki peliger e israelitanan a hana nan ora nan a drenta e re-gion di Sınai na ana 1513 prome ku nos era, i kon Yehova a trankili-sa nan?

3. Pakiko “ala di aguila” ta un bon ilustrashon di protekshon divino?

K A P´I T U L O 7

Poder pa Proteh´a—“Dios Ta

Nos Refugio”

(Deuteronomio 32:9-11; Salmo 36:7) Pero nos tin motibupa ferwagt ku Dios lo proteh

´a nos awe?

E Promesa di Protekshon Divino4 Yehova sigur ta kapas pa proteh

´a su sirbid

´onan. E ta

“Dios Todopoderoso,” un t´ıtulo ku ta indik

´a ku e ta pose

´e

un poder iresistibel. (G´enesis 17:1) Meskos ku un koriente

di awa imparabel, no tin nada ku por para den kaminda diYehova su poder den akshon. En bista ku e ta kapas pa hasitur loke ta su boluntat, nos por puntra nos mes: ‘Yehovatin e boluntat di usa su poder pa proteh

´a su pueblo?’

5 Den un solo palabra, e kontesta ta s´ı! Yehova ta sigur

´a

nos ku lo e proteh´a su pueblo. Salmo 46:1 ta bisa: “Dios ta

nos refugio i fortalesa, un pronto ousilio den tempu di an-gustia.” Ya ku Dios “no por ga

˜na,” nos por tin pleno kon-

fiansa den su promesa di proteh´a nos. (Tito 1:2) Laga nos

analis´a algun di e ilustrashonnan bibu ku Yehova ta usa pa

deskrib´ı e kuido i protekshon ku e ta duna.

6 Yehova ta un Wardad´

o, i “nos ta su pueblo, . . . e kar-n

´enan ku e ta pastori

´a.” (Salmo 23:1; 100:3) Karn

´e di kas

ta un dje animalnan di mas indefenso. E wardad´

o di kar-n

´e den tempu b

´ıbliko mester tabatin kurashi pa proteh

´a su

karn´enan kontra leon, lobo i oso, i tambe kontra ladron.

(1 Samuel 17:34, 35; Juan 10:12, 13) Pero tabatin bes ku etrabou di proteh

´a karn

´e a eksig

´ı hopi ternura. Por eh

`empel,

ora un karn´e a w

`erp leu for di e tou, e bon wardad

´o tabata

keda ku e mama durante e momentunan dif´ısil ei i despues

tabata kohe e lamchi indefenso i karg’´e hiba n’e tou.

4, 5. Pakiko nos por tin pleno konfiansa den e promesa di Dios paduna protekshon?6, 7. (a) Kon e wardado di karne den tempu bıbliko tabata protehasu karnenan? (b) Kon Beibel ta ilustra Yehova su deseo sinsero pa pro-teha i kuida su karnenan?

‘E lo tene nan serka di su kurason’

HALA SERKA YEHOVA68

7 Dor di kompar´a su mes ku un wardad

´o di karn

´e, Yehova

ta garantis´a nos di su deseo sinsero pa proteh

´a nos. (Ezekiel

34:11-16) K`

orda e deskripshon di Yehova na Isaias 40:11, kunos a konsider

´a den Kap

´ıtulo 2 di e buki aki: “Manera un

wardad´

o di karn´e e lo kuida su tou, e lo kohe e lamchinan

den su brasa, i tene nan serka di su kurason.” Kon e lamchichikitu ta hasi yega na haltura di e “kurason”

`of pechu di e

wardad´

o di karn´e? Tal bes e lamchi ta aserk

´a e wardad

´o di

karn´e i asta mishi ku su pia. Sin embargo, ta e wardad

´o di

karn´e tin ku sak abou, kohe e lamchi i pon’

´e suavemente

na haltura di su kurason. Ki un deskripshon tierno di e de-seo di nos Gran Wardad

´o pa proteh

´a nos!

8 Dios ta primint´ı protekshon

´unikamente na esnan ku ta

hala serka dje. Proverbionan 18:10 ta deklar´a: “E n

`omber di

SE˜

NOR ta un toren fuerte; e hustu ta kore drenta den dje ita sigur.” Den tempu b

´ıbliko, hende tabata traha toren den

desierto komo lug´a di refugio. Pero ta esun ku tabata den

peliger mester a hui bai na un toren asina i buska kamin-da di skonde. Meskos ta konta tambe si nos kier ha

˜na refu-

gio den e n`

omber di Dios. Djis ripit´ı e n

`omber di Dios so

no ta basta; e n`

omber divino mes no tin niun poder m´agi-

ko. Mas bien, nos tin ku konos´e i konfia Esun ku ta karga e

n`

omber ei i biba na armonia ku su normanan hustu. Ki unbondat di parti di Yehova pa sigur

´a nos ku si nos akud

´ı na

dje den fe, lo e ta un toren di protekshon pa nos!

“Nos Dios . . . Por Libra Nos”9 Yehova a hasi mas ku djis primint

´ı protekshon. Den tem-

pu b´ıbliko, el a demostr

´a den maneranan milagroso ku e ta

kapas pa proteh´a su pueblo. Durante e historia di Israel, na

8. (a) Na ken Dios ta primintı su protekshon, i kon Proverbionan18:10 ta indika esaki? (b) Kiko ta nifika hana refugio den e nomberdi Dios?9. Ademas di primintı protekshon, kiko Yehova a demostra?

HALA SERKA YEHOVA70

v´arios okashon Yehova su “man” fuerte a konten

´e enemi-

gunan poderoso. (Eksodo 7:4) Pero tambe Yehova a usa supoder pa proteh

´a na fabor di sierto personanan individual.

10 Ora e tres h´

obennan hebreo—Sadrak, Mesak i Abed-nego—a nenga di b

`uig p’e im

´agen di oro di Rei Nabuko-

donosor, e rei furioso a menas´a di tira nan den un f

`ornu

kayente-kayente. Nabukodonosor, e monarka mas podero-so riba tera, a reta nan bisando: “Ki dios tin ku por libraboso for di mi man?” (Daniel 3:15) E tres h

´obennan taba-

tin pleno konfiansa den e poder di nan Dios pa proteh´a

nan, pero nan no a asum´ı sin mas ku lo el a hasi esei. P’e-

sei nan a kontest´a: “Ma si ta asina, nos Dios, kende nos ta

sirbi, por libra nos.” (Daniel 3:17) En b`erdat, ounke nan a

hasi e f`

ornu ei shete bes mas kayente ku normal, esei no ta-bata niun problema pa nan Dios todopoderoso. El a prote-h

´a nan, i e rei no por a hasi nada otro sino rekonos

´e ku “no

tin otro dios ku por libra di e manera aki.”—Daniel 3:29.11 Tambe Yehova a duna un demostrashon berdadera-

mente ekstraordinario di su poder pa proteh´a ora el a trans-

fer´ı e bida di su Yu unig

´enito den e matris di e b

´ırgen hu-

diu Maria. Un angel a bisa Maria ku lo e “konseb´ı den [su]

matris i duna lus na un yu h`

omber.” E angel a splika: “Spi-ritu santu lo bin riba bo, i e poder di e Halt

´ısimo lo sombra

bo.” (Lukas 1:31, 35) Aparentemente, nunka e Yu di Dios ayega di ha

˜na su mes den un situashon asina vulnerabel. E

pik´a i imperfekshon di e mama humano lo a kontamin

´a

e`embrio? Satanas lo a logra hasi e Yu da

˜no

`of asta mat’

´e

prom´e ku E nase? Di ningun manera! Yehova a forma ma-

nera un muraya di protekshon r`

ont di Maria di maneraku nada—ni imperfekshon, ni forsa da

˜nino, ni asesino hu-

mano, ni niun demo˜

no—lo por a kousa da˜

no n’e`embrio,

for di momentu di konsepshon en adelante. Yehova a sigui

10, 11. Ki ehempelnan di Beibel ta mustra kon Yehova a usa su po-der pa proteha na fabor di sierto personanan individual?

71PODER PA PROTEH´

A—“DIOS TA NOS REFUGIO”

proteh´a Hesus durante su hubentut. (Mateo 2:1-15) Te n’e

momentu fih´a pa Dios, niun hende no por a hasi su Yu sti-

m´a nada.

12 Pakiko Yehova a proteh´a sierto personanan den un ma-

nera asina milagroso? Den hopi kaso esei tabata pa Yeho-va proteh

´a algu muchu mas importante: e realisashon di

su prop´

osito. Por eh`empel, e sobrebibensia di e kriatu-

ra Hesus tabata esensial p’e prop´

osito di Dios kumpli, lo-kual finalmente lo bin benefisi

´a henter humanidat. E rela-

tonan di e hopi manifestashonnan di poder pa proteh´a ta

forma parti di e Skritura inspir´a, ku “a w

`ordu skirb

´ı pa nos

instrukshon, pa dor di perseveransia i e enkurashamentudi Skrituranan nos por tin speransa.” (Romanonan 15:4) S

´ı,

e eh`empelnan aki ta fortales

´e nos fe den nos Dios todopo-

deroso. Pero ki protekshon nos por ferwagt di Dios awe?

Loke Protekshon Divino No Kier Men13 E promesa di protekshon divino no ta nifik

´a ku Yeho-

va ta oblig´a pa hasi milager na nos fabor. N

`o, nos Dios no

ta garantis´a nos un bida liber di problema den e mundu

bieu aki. Hopi fiel sirbid´

o di Yehova ta ha˜

na nan ku difikul-tatnan serio, manera pobresa, guera, enfermedat i morto.Hesus a bisa su disipelnan frankamente ku algun di nan lopor w

`ordu mat

´a pa motibu di nan fe. P’esei mes Hesus a

enfatis´a e nesesidat di persever

´a te na fin. (Mateo 24:9, 13)

Si den kada kaso ku present´a Yehova usa su poder pa reska-

t´a hende milagrosamente, esei lo por duna Satanas motibu

pa reta Yehova i kuestion´a e sinseridat di nos deboshon na

Dios.—J`

ob 1:9, 10.14 Ni den tempu b

´ıbliko Yehova no a usa su poder pa pro-

12. Pakiko Yehova a proteha sierto personanan milagrosamente dentempu bıbliko?13. Yehova ta obliga pa hasi milager na nos fabor? Splika.14. Ki ehempelnan ta mustra ku no ta semper Yehova ta proteha tursu sirbidonan n’e mesun manera?

HALA SERKA YEHOVA72

teh´a kada un di su sirbid

´onan di un morto prematuro.

Por eh`empel, r

`ont di a

˜na 44 di nos era Herodes a ehekut

´a

ap`

ostel Santiago; t`

og, no muchu tempu despues, Pedro aser ‘reskat

´a for di man di Herodes.’ (Echonan 12:1-11) Di

otro banda, Juan, ruman di Santiago, a biba mas largu kutantu Pedro komo Santiago. Ta bon kla anto ku nos no porferwagt ku Dios ta bai proteh

´a tur su sirbid

´onan n’e mes-

un manera. Ademas “tempu i suerte [“suseso imprevisto,”NW ]” ta bini riba nos tur. (Eklesiast

´es 9:11) Kon anto Yeho-

va ta proteh´a nos awe?

Yehova Ta Duna Protekshon F´ısiko

15 Analis´a na prom

´e lug

´a e asuntu di protekshon f

´ısiko.

Komo adorad´

o di Yehova, nos por spera e protekshon eikomo grupo. Si no tabata asina, nos lo a bira un proi f

´asil pa

Satanas. Pensa riba e punto aki: Satanas, “e prens di e mun-du aki,” lo tin masha gana di elimin

´a adorashon berdade-

ro. (Juan 12:31; Revelashon 12:17) Algun di e gobi`ernunan

mas poderoso riba tera a prohib´ı nos trabou di predik

´a i a

purba elimin´a nos kompletamente. Sin embargo, e pueblo

di Yehova a keda firme i a sigui predik´a ku e mesun inten-

sidat! Pakiko nashonnan poderoso no por a pone un paron’e aktividat di e grupo di kristiannan relativamente chiki-tu i aparentemente indefenso aki? Esei ta pasobra Yehova aproteh

´a nos bou di su alanan poderoso!—Salmo 17:7, 8.

16 Kiko di protekshon f´ısiko durante e binidero “gran tri-

bulashon”? Nos no tin nodi tene miedu di e sentensianandi Dios. Al fin i al kabo, “Se

˜nor sa tambe kon pa reskat

´a

e santunan for di tentashon, i kon pa tene e inhustunanbou di kastigu pa e dia di huisio.” (Revelashon 7:14; 2 Pe-dro 2:9) Mi

´entras tantu, semper nos por ta sigur di dos kos.

15, 16. (a) Ki evidensia tin ku Yehova a proteha su adoradonan fı-sikamente komo grupo? (b) Pakiko nos por tin e konfiansa ku Yeho-va lo proteha su sirbidonan awor i durante “e gran tribulashon”?

73PODER PA PROTEH´

A—“DIOS TA NOS REFUGIO”

Di prom´e, hamas Yehova lo permit

´ı pa su sirbid

´onan leal

w`

ordu ekstermin´a for di riba tera. Di dos, lo e rekompens

´a

personanan ku ta´ıntegro na dje, dunando nan bida eterno

den su hustu mundu nobo—si ta nesesario, pa medio di unresurekshon. Esnan ku muri no por ta den un lug

´a mas si-

gur ku e memoria di Dios.—Juan 5:28, 29.17 Awor aki mes, Yehova ta proteh

´a nos mediante su “pala-

bra” bibu, ku tin e forsa motivador pa sana kurason i kam-bia bida di hende. (Hebreonan 4:12) Dor di aplik

´a su prin-

sipionan, den algun sentido nos por ha˜

na protekshon fordi da

˜no f

´ısiko. Isaias 48:17 ta bisa: “SE

˜NOR . . . ta si

˜na bo,

pa bo prosper´a.” Sin duda, biba na armonia ku e Palabra

di Dios por mehor´a nos sal

´u i alarg

´a nos bida. Por eh

`em-

pel, dor ku nos ta aplik´a konseho di Beibel pa apsten

´e di

fornikashon i purifik´a nos mes di kontaminashon, nos ta

evit´a pr

´aktikanan impuru i kustumbernan perhudisial ku

ta trese problema grandi den bida di hopi hende malbado.(Echonan 15:29; 2 Korintionan 7:1) Nos ta hopi gradisidup’e protekshon ku e Palabra di Dios ta duna nos!

Yehova Ta Proteh´a Nos Spiritualmente

18 Mas importante ainda, Yehova ta duna nos protekshonspiritual. Nos Dios amoroso ta proteh

´a nos for di da

˜no spi-

ritual dor di duna nos tur loke nos tin mester pa por sopor-t

´a prueba i salbaguardi

´a nos relashon kun

´e. Den e manera

ei Yehova ta aktua pa konserb´a nos bida, no djis pa un par

di a˜

na k`

ortiku sino pa eternidat. Laga nos analis´a algun di

e kosnan ku Dios a perkur´a ku por proteh

´a nos spiritual-

mente.19 Yehova ta e ‘Skuchad

´o di orashon.’ (Salmo 65:2) Ora e

17. Kon Yehova ta proteha nos pa medio di su Palabra?18. Kon Yehova ta proteha nos spiritualmente?19. Kon e spiritu di Yehova por yuda nos enfrenta kualkier pruebaku nos por hana nos kune?

HALA SERKA YEHOVA74

preshonnan di bida ta parse di aplast´a nos, nos por ha

˜na

un gran alivio si nos deshog´a nos kurason serka dje. (Fili-

pensenan 4:6, 7) Tal bes e no ta bai kita nos pruebanan mi-lagrosamente, pero s

´ı e ta kontest

´a nos orashonnan sinse-

ro dor di duna nos e sabiduria pa trata ku nan. (Santiago 1:5, 6) Mas ku esei, Yehova ta duna spiritu santu na esnan kuta pidi

´e. (Lukas 11:13) E spiritu poderoso ei por yuda nos

enfrent´a kualkier prueba

`of difikultat ku nos por ha

˜na nos

kun´e. E por duna nos “e poder mas ay

´a di loke ta normal”

pa persever´a te ora Yehova kaba ku tur problema doloro-

so den e mundu nobo ku lo bini pronto.—2 Korintionan4:7, NW.

20 Tin biaha Yehova ta usa su poder di protekshon na nosfabor pa medio di nos kompa

˜neronan di fe. El a uni su pue-

blo den un asosiashon mundial di “rumannan.” (1 Pedro2:17; Juan 6:44) E kalor di e hermandat ei ta un testimoniobibu di e influensia sano ku e poder di Dios su spiritu porkousa den bida di hende. E spiritu ei ta produs

´ı su fruta den

nos—kualidatnan bunita i presioso manera amor, kari˜

no i

20. Kon Yehova por ekspresa su poder pa proteha pa medio di nosrumannan?

Pregunta pa Medita Ariba

Salmo 23:1-6 Komo e Gran Wardad´

o, kon Yehova ta proteh´a i

kuida su pueblo semehante na karn´e?

Salmo 91:1-16 Kon Yehova ta proteh´a nos for di kalamidat

spiritual, i kiko nos mester hasi pa risib´ı su protekshon?

Daniel 6:16-22, 25-27 Ki l`es Yehova a duna un rei di antigwe-

dat tokante Su poder pa proteh´a, i kiko nos por si

˜na for dje

eh`empel aki?

Mateo 10:16-22, 28-31 Ki oposishon nos por spera, pero paki-ko nos no tin nodi tene miedu di nos oponentenan?

75PODER PA PROTEH´

A—“DIOS TA NOS REFUGIO”

bondat. (Galationan 5:22, 23) P’esei, ora nos ta den un an-gustia i un ruman ta sinti su mes impuls

´a pa duna nos

bon konseho`

of palabranan di animashon ku nos tin asinatantu mester di dje, nos por gradis

´ı Yehova p’e ekspreshon-

nan ei di su kuido i protekshon.21 Yehova ta duna nos algu mas pa nos protekshon: ali-

mento spiritual n’e tempu oportuno. Pa yuda nos ha˜

na for-sa for di su Palabra, Yehova a nombra “e esklabo fiel i pru-dente” pa perkur

´a alimento spiritual. E esklabo fiel ei ta

usa publikashonnan manera e revistanan Toren di Vigilan-sia i Spi

`erta!, i tambe reunionnan, asambleanan i kongre-

sonan pa duna nos “kuminda na su debido tempu”—lokenos mester, i n’e ora ku nos tin mester di dje. (Mateo 24:45)Bo a yega di tende algu na un reunion kristian—den un ko-mentario, den un diskurso

`of asta den un orashon—ku a

duna bo n`et e forsa i animashon ku bo tabatin mester? Bo

a yega di sinti ku un art´ıkulo en partikular den un di nos re-

vistanan a toka bo? K`

orda, Yehova ta perkur´a tur e medio-

nan ei pa nos protekshon spiritual.22 Yehova sigur ta un eskudo “pa tur esnan ku ta tuma re-

fugio den dje.” (Salmo 18:30) Nos ta komprond´e ku e no

ta usa su poder pa proteh´a nos for di tur kalamidat aktual.

Pero loke s´ı e ta hasi semper ta usa su poder di proteh

´a

pa garantis´a e realisashon di su prop

´osito. A lo largu, esei

lo benefisi´a su pueblo. Si nos hala serka dje i keda den su

amor, Yehova lo duna nos bida perfekto pa eternidat. Ku eperspektiva ei, en b

`erdat nos por mira kualkier sufrimentu

den e mundu aki komo ‘leve i pa un momentu so.’—2 Ko-rintionan 4:17.

21. (a) Ki alimento spiritual oportuno Yehova ta perkura pa mediodi “e esklabo fiel i prudente”? (b) Kon abo personalmente a benefi-sia for di loke Yehova ta perkura pa nos protekshon spiritual?22. Den ki manera Yehova ta usa su poder semper, i pakiko esei tabenefisia nos?

HALA SERKA YEHOVA76

UN MUCHA ta perde of kibra su ko’i hunga stima i ta ku-minsa yora tristu asina. Su yora ta kibra bo kurason! Perobo a yega di mira kon e kara di e mucha ta bria ora su tatadun’e bek loke el a perde? P’e mayor, kisas ta djis un asuntudi hana e ko’i hunga of drech’e. Pero e mucha sı ta mashakontentu i ta keda fasina. El a hana bek loke el a kere ku loe no mira nunka mas!

2 Yehova, e Tata di tur tata, tin e poder pa rekupera loke suyunan riba tera lo por konsidera totalmente perdı. Klaru kunos no ta referı na un simpel ko’i hunga. Den e “tempunantrabahoso” aki nos tin ku enfrenta perdidanan muchu masserio. (2 Timoteo 3:1-5) Awe mas ku nunka, hende ta korepeliger di perde kosnan ku nan ta duna hopi balor, manerakas, propiedat, empleo i asta nan salu. E destrukshon di me-dio ambiente i e eksterminashon ku esei ta kousa di hopisorto di kosnan bibiente tambe lo tin nos bastante molestia.Pero no tin nada ku ta dal nos mas duru ku e morto di unser kerı. E sintimentu di perdida i impotensia ei por ta de-vastador.—2 Samuel 18:33.

3 Ta un gran konsuelo anto pa sina tokante e poder kuYehova tin pa restora kosnan! Manera nos lo mira, e varie-dat di kos ku Dios por i lo rekupera pa su yunan riba tera taberdaderamente asombroso. De echo, Beibel ta mustra ku eproposito di Yehova ta pa ‘restora tur kos.’ (Echonan 3:21)Pa logra esaki, Yehova lo usa e Reino Mesianiko den mandi su Yu Hesukristu. Evidensia ta mustra ku e Reino aki a

1, 2. Ki perdidanan ta hasi e famia humano tristu awe, i ki efektoesakinan tin riba nos?3. Ki perspektiva i konsuelo Echonan 3:21 ta ofrese, i pa medio dikiko Yehova lo realisa esaki?

K A P´I T U L O 8

Poder pa Restor´a—Yehova

“Ta Hasi Tur Kos Nobo”

kuminsa goberna den shelu na 1914.� (Mateo 24:3-14) Kikolo ser restora? Laga nos konsidera algun di Yehova su ak-tonan grandioso di restorashon. Tin un di nan ku nos pormira i eksperensia kaba. E otronan ta bai tuma luga na graneskala den futuro.

Restorashon di Adorashon Puru4 Un di e kosnan ku Yehova a restora kaba ta adorashon

puru. Pa por kapta loke esaki ta nifika, laga nos analisa bre-vemente e historia di e reino di Huda. Esei lo yuda nos kom-pronde algun di e maneranan emoshonante ku Yehova tausa su poder pa restora.—Romanonan 15:4.

5 Djis imagina kon e hudiunan fiel a sinti nan na ana607 prome ku nos era, ora Yerusalem a ser destruı. Nan statstima tabata un ruina kompletu i su murayanan a keda turdestrosa. Pio ainda, e tempel glorioso ku Salomon a kon-struı, e uniko sentro di adorashon puru na Yehova riba hen-ter e tera, tabata un monton di ruina. (Salmo 79:1) A hibae sobrebibientenan den eksilio na Babilonia, lagando nantera natal komo un luga bandona frekuenta pa bestia salba-he. (Jeremias 9:11) For di un punto di bista humano, a parsemanera ku tur kos a kaba pa nan. (Salmo 137:1) Pero Yeho-va, kende hopi tempu pasa a profetisa e destrukshon aki,a duna speransa ku un tempu di restorashon tabata aser-kando.

� “E tempunan di restorashon di tur kos” a kuminsa ora Yehova aestablese e Reino Mesianiko ku un heredero di e fiel Rei David ribatrono. Yehova a primintı David ku un heredero di dje lo goberna pasemper. (Salmo 89:35-37) Pero despues ku Babilonia a destruı Yeru-salem na ana 607 prome ku nos era, niun desendiente humano di Da-vid a sinta riba e trono di Dios. Ta Hesus, kende a nase riba tera komoheredero di David, a bira e Rei primintı pa hopi tempu kaba ora el aser korona den shelu.

4, 5. Kiko a sosode ku e pueblo di Dios na ana 607 prome ku nosera, i ki speransa Yehova a duna nan?

HALA SERKA YEHOVA78

6 De echo, e tema di restorashon ta unu ku varios profetahebreo a skirbi tokante dje.� Via nan, Yehova a primintı untera restora i habita di nobo, fertil, proteha for di bestia fe-ros i atake di enemigu. El a deskribı nan tera restora komoun berdadero paradeis! (Isaias 65:25; Ezekiel 34:25; 36:35)Pero mas importante ainda, adorashon puru lo a ser resta-blese i e tempel lo a ser rekonstruı. (Mikeas 4:1-5) E profesia-nan aki a duna e hudiunan eksilia speransa, loke a yuda nansoporta nan 70 ana di koutiverio den Babilonia.

7 Por fin e tempu di restorashon a yega. Libra for di Babilo-nia, e hudiunan a regresa Yerusalem i rekonstruı e tempeldi Yehova ei. (Esdras 1:1, 2) Tanten ku nan a keda fiel naadorashon puru, Yehova a bendishona nan i hasi nan terafertil i prospero. El a proteha nan di enemigu i di bestia fe-ros ku a invadı nan tera pa dekadanan. Kuantu nan mestera alegra den Yehova su poder pa restora! Pero e susesonanei a representa solamente un kumplimentu inisial i limitadi e profesianan di restorashon. Lo mester a tuma luga unkumplimentu mayor “den e ultimo dianan,” den nos pro-pio tempu, ora e Heredero di Rei David primintı hopi tem-pu pasa lo a ser entronisa.—Isaias 2:2-4; 9:6, 7.

8 Djis despues ku Hesus a wordu entronisa den e Reinoselestial na 1914, el a atende e nesesidatnan spiritual di epueblo fiel di Dios riba tera. Meskos ku e konkistado Sirodi Persia a libra un restu di hudiu for di Babilonia na ana537 prome ku nos era, Hesus a libra un restu di hudiu spiri-tual—su siguidonan—for di e influensia di un Babilonia mo-derno, e imperio mundial di religion falsu. (Romanonan2:29; Revelashon 18:1-5) For di 1919 padilanti, adorashon

� Por ehempel, Moises, Isaias, Jeremias, Ezekiel, Oseas, Joel, Amos,Abdias, Mikeas i Sofonias, tur a trata e tema aki.

6-8. (a) Ki tema varios profeta hebreo a skirbi tokante dje, i kon eprofesianan ei a kumpli inisialmente? (b) Den tempu mas resien, kone pueblo di Dios a mira hopi profesia di restorashon kumpli?

79PODER PA RESTOR´

A—YEHOVA “TA HASI TUR KOS NOBO”

puru a rekupera su debido luga den bida di kristiannan ber-dadero. (Malakias 3:1-5) For di e tempu ei, e pueblo di Yeho-va a ador’e den su tempel spiritual ku el a hasi limpi, esdesir, e areglo di Dios pa adorashon puru. Pakiko esaki taimportante pa nos awe?

Pakiko Restorashon Spiritual Ta Importante9 Laga nos repasa historia. E kristiannan di prome siglo a

disfruta di hopi bendishon spiritual. Pero Hesus i e apostel-nan a profetisa ku adorashon berdadero lo degenera i dis-parse. (Mateo 13:24-30; Echonan 20:29, 30) Despues di eera apostoliko, kristiandat a lanta kabes. Miembronan diklero a adopta sinansanan i kustumbernan pagano. Tambenan a hasi kasi imposibel pa hende aserka Dios, dor di pin-t’e komo un Trinidat misterioso i dor di sina hende konfesana pastor i resa na Maria i varios “santu” en bes di sina nanresa na Yehova. Awor, despues di hopi siglo ku sinansa kris-tian a ser korumpı asina, kiko Yehova a hasi? Den e mun-du djawe—un mundu yen di falsedat religioso i kontaminapa praktikanan malbado—el a intervenı i restora adorashonpuru! Sin eksagera nos por bisa ku e restorashon aki ta undje desaroyonan mas importante den tempu moderno.

10 P’esei awe kristiannan berdadero ta disfruta di un pa-radeis spiritual. Kiko e paradeis aki ta ensera? Dos aspektoprinsipal. E prome ta e adorashon puru di e Dios berdadero,Yehova. El a bendishona nos ku un forma di adorashon kuta liber di mentira i sinansanan trosı. El a bendishona nosku alimento spiritual. Esaki ta permitı nos sina tokante nosTata selestial, agrad’e i hala serka dje. (Juan 4:24) E di dos as-pekto di e paradeis spiritual tin di haber ku hende. Mane-ra Isaias a profetisa, “den e ultimo dianan,” Yehova a sina

9. Despues di e era apostoliko, kiko e iglesianan di kristiandat a hasiku e adorashon di Dios, pero kiko Yehova a hasi den nos tempu?10, 11. (a) Ki dos aspekto e paradeis spiritual tin, i ki efekto esaki-nan tin riba bo? (b) Ki tipo di personanan Yehova a reunı den e pa-radeis spiritual i kiko nan lo hana e privilegio di mira?

HALA SERKA YEHOVA80

su adoradonan e kamindanan di pas. El a abolı guera en-tre nos. Apesar di nos imperfekshonnan, e ta yuda nos bistie personalidat di “e hende nobo.” E ta bendishona nos es-fuersonan ku su spiritu santu, lokual ta produsı bunita fru-ta den nos. (Efesionan 4:22-24; Galationan 5:22, 23) Ora bota obra na armonia ku e spiritu di Dios, bo ta egt forma par-ti di e paradeis spiritual.

11 Yehova a trese huntu den e paradeis spiritual aki e klasedi hende ku e ta stima; hende ku ta stim’e, ku ta stima pasi ku ta “konsiente di nan nesesidat spiritual.” (Mateo 5:3,NW ) Hende asina lo hana e privilegio di mira un restora-shon asta mas espektakular: esun di humanidat i di hentertera.

“Mira, Mi Ta Hasi Tur Kos Nobo”12 No ta den sentido spiritual so hopi di e profesianan di

restorashon mester kumpli. Por ehempel, Isaias a skirbi diun tempu ora ku e enfermonan, e kohonan, e siegunan i esurdunan lo kura, i ora ku lo traga asta morto pa semper.(Isaias 25:8; 35:1-7) E promesanan ei no a kumpli literal-mente den Israel di antigwedat. I ounke e promesanan aki akumpli den un sentido spiritual den nos tempu, tin tur mo-tibu pa kere ku den futuro nan lo kumpli literalmente i nagran eskala. Kon nos por sa esei?

13 Den Eden Yehova a splika bon kla kiko ta su propositopa tera: Lo e mester a keda habita pa un famia humano fe-lis, sano i unı. Homber i muhe mester a kuida tera i tur sukriaturanan, i transforma henter e planeta den un paradeis.(Genesis 1:28) E realidat aktual ta masha diferente. Pero nospor tin e siguransa ku Yehova su proposito no ta faya nun-ka. (Isaias 55:10, 11) Hesus, e Rei Mesianiko ku Yehova anombra, lo trese e Paradeis mundial aki.—Lukas 23:43.

12, 13. (a) Pakiko e profesianan di restorashon mester kumpli denmas manera? (b) Kiko ta e proposito di Yehova p’e tera manera el adeklara den Eden, i pakiko esaki ta duna nos speransa pa futuro?

81PODER PA RESTOR´

A—YEHOVA “TA HASI TUR KOS NOBO”

14 Imagina bo ta mira henter e tera transforma den un Pa-radeis! Yehova ta bisa di e tempu ei: “Mira, mi ta hasi turkos nobo.” (Revelashon 21:5) Pensa riba kiko esei lo nifika.Ora Yehova kaba di usa su poder pa destruı kontra e mundumalbado bieu aki, lo keda “shelunan nobo i un tera nobo.”Esaki ta nifika ku un gobiernu nobo lo reina for di sheluriba un sosiedat nobo riba tera ku ta konsistı di hende ku tastima Yehova i ku ta hasi su boluntat. (2 Pedro 3:13) Sata-nas, huntu ku su demononan, lo ser silensia kompletamen-te. (Revelashon 20:3) Pa prome bes den mıles di ana, huma-nidat lo ta liber di e influensia korupto, vengativo i negativoei. Sin duda, hende lo hana un gran alivio.

15 Por fin nos lo por kuida e bunita planeta aki manera noslo mester a hasi originalmente. Tera tin un kapasidat natu-ral di restora su mes. Lagonan i riunan kontamina por puri-fika nan mes si elimina e fuente di kontaminashon; e sika-trisnan di kamponan di bataya por kura si gueranan kaba.Lo ta un plaser pa traha na armonia ku e leinan natural ditera i yuda transform’e den un parke manera un hardin, unEden mundial ku tur tipo di bestia i mata! En bes di ekster-mina esakinan pa loko, hende lo ta na pas ku henter krea-shon riba tera. Ni sikiera mucha lo no tin nodi tene miedudi bestia feros.—Isaias 9:6, 7; 11:1-9.

16 Komo persona tambe nos lo eksperensia un restora-shon. Despues di Armagedon, e sobrebibientenan lo mirakurashonnan milagroso riba eskala mundial. Meskos kuHesus a hasi tempu ku e tabata riba tera, lo e usa e poder kuDios a dun’e pa kura hende siegu, surdu, koho i enfermo.(Mateo 15:30) Hende di edat lo rekobra nan salu i lo kedaenkanta ku nan vigor hubenil. (Job 33:25) Ploi lo disparse,brasa i pianan lo bira stret i muskulonan lo kontrae ku ener-

14, 15. (a) Kon Yehova lo bai hasi “tur kos nobo”? (b) Kon bida lota den Paradeis, i ki aspekto di dje ta atrae bo mas?16. Ki restorashon tur persona fiel lo eksperensia den Paradeis?

HALA SERKA YEHOVA82

gia renoba. Tur hende fiel lo sinti kon e efektonan di pikai imperfekshon ta disparse gradualmente. Nos lo ta mashagradisidu na Yehova Dios pa e maravia di su poder pa resto-ra. Laga nos enfoka awor riba un aspekto spesialmente alen-tador di e tempu di restorashon emoshonante ei.

E Mortonan Ta Bolbe na Bida17 Den e prome siglo di nos era algun lider religioso, e sa-

duseonan, no tabata kere den resurekshon. Hesus a repren-de nan bisando: “Boso ta kiboka; boso no ta kompronde eSkrituranan, ni e poder di Dios.” (Mateo 22:29) Sı, Beibel tarevela ku Yehova tin poder pa restora. Kon asina?

18 Visualisa un suseso di e tempu di Elias. Un biuda taba-tin e kurpa sin bida di su uniko yu den su brasanan. Pro-feta Elias, huespet di e biuda pa algun tempu, lo mester akeda den shok. Mas prome, el a yuda prevenı ku e muchaaki a muri di hamber. Probablemente Elias a hana hopi ka-rino p’e chikitin. E mama a keda hopi kibra. E hobensitu akitabata e uniko rekuerdo bibu di su kasa defuntu. Tal bes el akonta riba e yu aki pa kuid’e den su behes. Yen di angustia,e biuda a teme ku e tabata sufriendo kastigu pa un fayo dipasado. Elias no por a soporta di mira kon esei a hasi e dolodi e muhe aki bira pio. El a tuma e kurpa di e mucha suave-mente for di skochi di su mama, karg’e hiba den su kuar-to i pidi Yehova Dios duna e mucha su alma, of bida, bek.—1 Reinan 17:8-21.

19 Elias no tabata e prome persona ku a kere den resurek-shon. Siglonan mas prome Abraham tambe tabatin fe kuYehova tin poder pa restora—i Abraham tabatin bon motibupa kere esei. Tempu Abraham tabatin 100 ana i Sara 90,

17, 18. (a) Pakiko Hesus a reprende e saduseonan? (b) Ki sirkunstan-sianan a konmove Elias p’e roga Yehova resusita e mucha?19, 20. (a) Kon Abraham a mustra ku e tabatin fe den Yehova su po-der pa restora, i kiko tabata e base pa tal fe? (b) Kon Yehova a rekom-pensa e fe di Elias?

83PODER PA RESTOR´

A—YEHOVA “TA HASI TUR KOS NOBO”

Yehova a restora nan fakultatnan reproduktivo ku taba-ta morto. E milager ei a permitı Sara hana un yu. (Gene-sis 17:17; 21:2, 3) Mas despues, ora e mucha tabata gran-di kaba, Yehova a pidi Abraham sakrifika su yu. Abraham amustra fe, rekonosiendo ku Yehova lo por a duna Isaak, suyu stima, bida bek. (Hebreonan 11:17-19) E fe firme ei porsplika pakiko Abraham, prome ku el a subi e seru pa ofresesu yu, a sigura su sirbidonan ku tantu e komo Isaak lo bol-be huntu.—Genesis 22:5.

20 Yehova a spar Isaak, pues e no tabatin nodi resusit’e etempu ei. Sin embargo, den e kaso di Elias sı e yu di e biudatabata morto kaba—pero e no a keda asina pa hopi tempu.Yehova a rekompensa e fe di e profeta dor di resusita e mu-cha! Despues Elias a entrega e mucha na su mama ku e pa-labranan inolvidabel aki: “Mira, bo yu ta bibu!”—1 Reinan17:22-24.

21 Pues pa prome bes den Beibel, nos ta mira kon Yeho-va a usa su poder pa restora e bida di un ser humano. Masdespues, Yehova a duna Eliseo, Hesus, Pablo i Pedro tam-be poder pa lanta morto. Klaru ku esnan ku a ser resusi-ta, ku tempu a muri atrobe. No opstante, e relatonan di Bei-bel ei ta duna nos un bunita bista adelanta di loke futuro lotrese.

22 Den Paradeis, Hesus lo kumpli ku su papel komo “e re-surekshon i e bida.” (Juan 11:25) Lo e resusita miones imiones di hende, dunando nan un oportunidat pa biba pasemper den Paradeis riba tera. (Juan 5:28, 29) Pensa riba egoso inimaginabel ku amigu i famianan stima lo tin di portopa otro di nobo i brasa otro despues ku morto a separa

21, 22. (a) Kiko tabata e proposito di e resurekshonnan registra denBeibel? (b) Kon ekstenso e resurekshon lo ta den Paradeis, i ken loefektu’e?

“Mira, bo yu ta bibu!”

HALA SERKA YEHOVA84

nan pa hopi tempu! Henter humanidat lo alaba Yehova pasu poder pa restora.

23 Yehova a duna nos un garantia solido ku e speransananei ta sigur. Den e mayor demostrashon di su poder, el a re-susita su Yu, Hesus, komo un kriatura spiritual poderosoi dun’e un rango ku ta direkt bou di E mes. Hesus resusi-ta a aparese na sentenares di testigu okular. (1 Korintionan15:5, 6) Asta pa esnan ku ta duda, e pruebanan ei mester tamas ku sufisiente. Yehova tin poder pa restora bida.

24 Aparte di tin poder pa duna bida n’e mortonan, Yehovatin e deseo tambe pa hasi esei. E homber fiel Job a bisa boudi inspirashon ku Yehova realmente ta anhel

´a pa resusita e

mortonan. (Job 14:15) Bo no ta sinti bo atraı na nos Dios,kende ta ansioso pa usa su poder pa restora den un maneraamoroso? Pero korda ku e resurekshon ta djis un aspekto diYehova su gran akto di restorashon pa futuro. Segun ku bota hala mas i mas serka dje, semper balora e speransa presio-so di por t’ei pa mira Yehova “hasi tur kos nobo.”—Revela-shon 21:5.

23. Kiko tabata e mayor demostrashon di Yehova su poder, i kon esa-ki ta garantisa nos speransa pa futuro?24. Pakiko nos por ta sigur ku Yehova lo resusita e mortonan, i kisperansa kada un di nos por karga?

Pregunta pa Medita Ariba

2 Reinan 5:1-15 Kon un h`

omber den tempu di Beibel a benefisi´a

di Yehova su poder pa restor´a pa motibu ku el a kultiv

´a humildat?

J`

ob 14:12-15 Ki konfiansa J`

ob tabatin, i ki efekto e pasashi aki tinriba nos speransa pa futuro?

Salmo 126:1-6 Kon kristiannan djawe ta sinti nan pa loke ta e res-torashon di adorashon puru i nan partisipashon den dje?

Romanonan 4:16-25 Pakiko ta importante pa pone fe den Yeho-va su poder pa restor

´a?

HALA SERKA YEHOVA86

E DISIPELNAN di Kristu tabata morto spanta. Nan tabata kru-sando Laman di Galilea ora un tormenta a sorprende nan.Sin duda nan a yega di mira tormenta riba e lago aki kaba—alfin i al kabo, algun di e hombernan aki tabata piskado pahopi ana.� (Mateo 4:18, 19) Pero esaki tabata “un tempestatdi bientu fuerte,” i den un ratu di ora el a pone e laman biramasha brutu. E hombernan a traha desesperadamente pa ma-niobra e boto, pero e tormenta tabata demasiado fuerte. Ola-nan haltu tabata “dal den e boto,” i esaki a kuminsa yena kuawa. Apesar dje konmoshon, Hesus tabata morto na sono pa-tras den e boto, kansa despues di a pasa henter un dia ta sina emultitutnan. Mirando nan bida na peliger, e disipelnan a lan-t’e i rog’e: “Senor, salba nos, nos ta perese!”—Marko 4:35-38;Mateo 8:23-25.

2 Hesus no tabatin miedu. Ku konfiansa total, el a reprendetantu e bientu komo e laman: “Silensio, keda ketu!” Mesorae bientu i laman a obedese—e tempestat a kaba na nada, e ola-nan a baha i laman “a bira kompletamente kalmu.” Awor sı edisipelnan a hana miedu! “Ta ken esaki ta anto?” nan a ku-minsa fluister otro. En berdat, ta ken por ta kapas di reprendebientu i laman komo si fuera ta un mala mucha e ta korigien-do?—Marko 4:39-41; Mateo 8:26, 27.

� Ta masha komun pa tormentanan surgi diripiente riba Laman diGalilea. Debı ku e lago aki ta hopi bou di nivel di laman (ront di200 meter), e aire ta muchu mas kayente riba e lago ku den e area rontdi dje, i esaki ta krea disturbionan atmosferiko. Bientunan fuerte ta bahariba e Vaye di Hordan for di Seru Hermon, situa den nort. Di un momen-tu pa otro un tempu kalmu por kambia bira un tormenta fuerte.

1-3. (a) Ki eksperensia spantoso e disipelnan a pasa aden riba La-man di Galilea, i kiko Hesus a hasi? (b) Pakiko Hesus ta ser yama ko-rektamente “Kristu, e poder di Dios”?

K A P´I T U L O 9

“Kristu, e Poder di Dios”

3 Pero Hesus no tabata kualkier hende. E poder di Yehova aaktua mediante dje i na fabor di dje na un manera ekstraordi-nario. Bou di inspirashon apostel Pablo por a referı korekta-mente na dje komo “Kristu, e poder di Dios.” (1 Korintionan1:24) Den ki manera Dios ta manifesta su poder den Hesus? Iki influensia e manera ku Hesus ta hasi uso di poder por tinden nos bida?

E Poder di Dios Su Yu Unig´enito

4 Tuma por ehempel e poder ku Hesus tabatin durante su ek-sistensia prehumano. Yehova a eherse su “poder eterno” orael a krea su Yu unigenito, kende despues a bira konosı komoHesukristu. (Romanonan 1:20; Kolosensenan 1:15) Despuesdi esei, Yehova a delega un enorme poder i outoridat n’e Yuaki, dunand’e e tarea di realisa e propositonan relashona kuSu kreashon. En konekshon ku e Yu, Beibel ta bisa: “Tur kos abin na eksistensia pa medio di dje, i fuera di dje nada di loketa eksistı no a bin na eksistensia.”—Juan 1:3.

5 Nos no por kaba di kompronde e magnitut di e tarea ei.Imagina e poder ku ta nesesario pa krea miones di angel po-deroso, e universo fısiko ku su mıles di miones di galaksia itera ku su variedat abundante di bida. Pa kumpli ku e tarea-nan aki, e Yu unigenito tabatin e forsa di mas poderoso denuniverso na su disposishon: spiritu santu di Dios. P’e Yu aki,tabata un gran plaser di por a fungi komo e Trahado Ekspertoku Yehova a usa pa krea tur otro kos.—Proverbionan 8:22-31.

6 E Yu unigenito por a risibı asta mas poder i outoridat?Despues di e morto di Hesus riba tera i su resurekshon, ela bisa: “Tur outoridat a wordu duna na mi den shelu i ribatera.” (Mateo 28:18) Sı, Hesus a hana e kapasidat i derecho

4, 5. (a) Ki poder i outoridat Yehova a delega na su Yu unigenito?(b) Kon e Yu aki a ser prepara pa realisa e propositonan relashona kue kreashon di su Tata?6. Despues di Hesus su morto riba tera i su resurekshon, ki poder ioutoridat el a hana?

HALA SERKA YEHOVA88

pa eherse poder universalmente. Komo “Rei di Reinan i Senordi Senornan,” el a hana outorisashon pa “pone un fin na turdominio i na tur outoridat i poder”—tantu visibel komo invi-sibel—ku ta oponiendo su Tata. (Revelashon 19:16; 1 Korin-tionan 15:24-26) Ku eksepshon di E mes, Dios ‘no a laga nadaku no ta sometı na’ Hesus.—Hebreonan 2:8; 1 Korintionan15:27.

7 Nos tin ku preokupa ku Hesus ta bai hasi mal uso di su po-der? Di ningun manera! Hesus tin un gran amor pa su Tatai lo no hasi nada pa desagrad’e. (Juan 8:29; 14:31) Hesus samuchu bon ku hamas Yehova, komo e Todopoderoso, lo hasimal uso di su poder. Hesus mes a mira kon Yehova ta buskaoportunidat p’e “sostene fuertemente esnan ku nan kurasonta kompletamente di dje.” (2 Kronikanan 16:9) Sı, Hesus tin emesun amor ku su Tata tin pa humanidat, di manera ku nospor konfia ku semper Hesus lo usa su poder pa un bon kousa.(Juan 13:1) Hesus a establese un registro intachabel den esa-ki. Laga nos konsidera e poder ku e tabatin tempu ku e tabatariba tera i kon el a ser motiva pa us’e.

“Poderoso den . . . Palabra”8 Tur kos ta mustra ku Hesus no a hasi milager tempu ku el

a lanta komo mucha na Nazaret. Pero kosnan a kambia des-pues ku el a batisa na ana 29 di nos era, tempu ku e tabatin30 ana di edat. (Lukas 3:21-23) Beibel ta bisa: “Dios a ungie kuspiritu santu i ku poder, i . . . el a bai ront, hasiendo bon i ku-rando tur ku tabata bou di poder di Diabel.” (Echonan 10:38)E echo ku Hesus tabata “hasiendo bon” no ta demostra kuHesus a hasi bon uso di su poder? Despues ku Yehova a un-gie, el a bira “un profeta poderoso den echo i den palabra.”—Lukas 24:19.

7. Pakiko nos por ta sigur ku Hesus hamas lo hasi mal uso di e po-der ku Yehova a dun’e?8. Despues ku Hesus a ser ungı, el a risibı poder pa hasi kiko, i konel a usa su poder?

89“KRISTU, E PODER DI DIOS”

9 Den ki sentido Hesus tabata poderoso den palabra? Hopibes el a sina hende na aire liber—na oriya di laman, riba bari-ka di seru i tambe den kaya i riba plasa. (Marko 6:53-56; Lukas5:1-3; 13:26) Esnan ku tabata skuch’e por a simplemente kanabai si su palabranan no a kapta nan interes. Den un epoka kuno tabatin buki imprimı ainda, e hendenan ku a skuch’e kuapresio tabatin ku warda su palabranan den nan mente i ku-rason. Pues e sinansa di Hesus mester tabata fasinante, kla pakompronde i fasil pa korda. Pero e reto aki no tabata proble-ma pa Hesus. Tuma por ehempel su Sermon Riba Seru.

10 Un mainta trempan na ana 31 di nos era, un multitut dihende a bini huntu riba un barika di seru banda di Laman diGalilea. Algun a bin for di Hudea i Yerusalem, 100 pa 110 ki-lometer leu. Otronan a bin for di e kosta di Tiro i Sidon, dennort. Hopi hende enfermo a yega serka Hesus pa mishi kune,i el a kura nan tur. Ora no a sobra ni sikiera un hende seria-mente malu mas den e multitut, el a kuminsa sina nan. (Lu-kas 6:17-19) Ora el a kaba di papia un ratu despues, e multi-tut a keda asombra pa loke nan a tende. Pakiko?

11 Ananan despues, un di e personanan ku a tende e sermonei a skirbi: “E multitutnan a keda asombra di su sinansa; pa-sobra e tabata sina nan manera un hende ku tin outoridat.”(Mateo 7:28, 29) Nan por a sinti Hesus su poder ora el a papia.El a papia komo representante di Dios i a respalda su sinansaku e outoridat di e Palabra di Dios. (Juan 7:16) Hesus su dekla-rashonnan tabata kla, su spiertamentunan tabata konvinsen-te i su argumentunan tabata irefutabel. Su palabranan a tokaesensia di asuntunan i tambe kurason di esnan ku a skuch’e.El a sina nan kon pa hana felisidat, kon pa resa, kon pa bus-ka e Reino di Dios i kon pa traha riba un futuro sigur. (Ma-teo 5:3–7:27) Su palabranan tabata un estımulo pa esnan ku

9-11. (a) Unda Hesus a duna gran parti di su sinansa, i kiko tabataun reto p’e? (b) Pakiko e multitutnan a keda asombra ku Hesus sumanera di sina?

“Nan a mira Hesus ta kana riba laman”

HALA SERKA YEHOVA90

tabatin hamber p’e berdat i hustisia. E personanan ei tabatadispuesto pa “nenga” nan mes i bandona tur kos pa por a si-guie. (Mateo 16:24; Lukas 5:10, 11) Esei tabata un bon testi-monio di e poder di Hesus su palabranan!

“Poderoso den Echo”12 Tambe Hesus tabata “poderoso den echo.” (Lukas 24:19) E

Evangelionan ta papia spesıfikamente di mas ku 30 milagerku Hesus a hasi—tur ku poder di Yehova.� (Lukas 5:17) E mi-lagernan di Hesus tabatin efekto riba bida di mıles di hende.Den dos di e milagernan ei so kaba—dia el a alimenta 5.000homber, i despues dia el a alimenta 4.000 homber “sin kontahende muhe i mucha”—lo por tabatin un total di 20.000 hen-de enbolbı!—Mateo 14:13-21; 15:32-38.

13 Hesus a hasi un gran variedat di milager. E tabatin outori-dat riba demono; e tabata saka nan sin problema. (Lukas 9:37-43) E tabatin poder riba materia; el a hasi awa bira bina.(Juan 2:1-11) Pa asombro di su disipelnan, el a kana riba e la-man brutu di Galilea. (Juan 6:18, 19) E por a kura tur enfer-medat, manera mal funshonamentu di organo, malesa kro-niko i enfermedatnan fatal. (Marko 3:1-5; Juan 4:46-54) El aefektua e kurashonnan ei den varios manera. Hesus a kura al-gun hende for di un distansia, mientras ku otronan el a mi-shi ku nan personalmente. (Mateo 8:2, 3, 5-13) El a kuraalgun instantaneamente, otronan gradualmente.—Marko 8:22-25; Lukas 8:43, 44.

14 Algu sobresaliente ta ku Hesus tabatin e kapasidat di des-

� Ademas, tin biaha e Evangelionan ta agrupa hopi milager bou di unsolo deskripshon general. Por ehempel, na un okashon “henter [un]stat” a bin serka Hesus, i el a kura “hopi” hende enfermo.—Marko 1:32-34.

12, 13. Den ki sentido Hesus tabata “poderoso den echo,” i kua tae varios tipo di milagernan ku el a hasi?14. Bou di ki sirkunstansianan Hesus a demostra ku e tabatin poderpa deshası efekto di morto?

HALA SERKA YEHOVA92

hası efekto di morto. Beibel ta papia di tres okashon ku Hesusa lanta morto: el a debolbe un mucha muhe di 12 ana nasu mayornan, el a duna un mama biuda su uniko yu bek, ia debolbe un ruman stima na su ruman muhenan. (Lukas 7:11-15; 8:49-56; Juan 11:38-44) No tabatin niun situashon de-masiado difısil p’e. El a lanta e mucha muhe di 12 ana for disu kama di morto djis despues ku el a muri. El a resusita yu die biuda for di e tabla ku nan tabata karg’e ariba, opviamente,riba e mesun dia ku el a muri. I el a lanta Lazaro for di grafdespues ku esaki tabata morto pa kuater dia.

Uso di Poder na un Manera Inegoista,Responsabel i ku Kompashon

15 Bo por imagina bo kuantu mal uso di poder un gober-nante lo a hasi si ta e tabatin e poder di Hesus? Pero Hesus ta-bata un homber sin pika. (1 Pedro 2:22) E no a laga su meswordu kontamina pa e egoismo, e ambishon ni e golosidatku ta impulsa hende imperfekto pa usa nan poder pa perhu-dika otronan.

16 Nunka Hesus a usa su poder na un manera egoista, porehempel, pa saka bentaha personal. Ora e tabatin hamber,el a nenga di hasi piedra bira pan pa su mes. (Mateo 4:1-4)E poko rekursonan ku e tabatin ta mustra ku e no a usa supoder pa finnan materialista. (Mateo 8:20) Tin mas eviden-sia ku su obranan poderoso a brota for di motivashonnaninegoista. Ora el a hasi milager, esei a representa sierto sa-krifisio p’e. Ora e tabata kura hende enfermo, poder ta-bata sali for di dje. E tabata konsiente di esaki, ounke tabatatrata aki di un kurashon so. (Marko 5:25-34) No opstante, ela laga henter e multitut mishi kune, i nan a ser kura. (Lukas6:19) Ki un spiritu di sakrifisio propio!

17 Hesus a usa su poder na un manera responsabel. Nunka

15, 16. Ki evidensia tin ku Hesus no a usa su poder na un maneraegoista?17. Kon Hesus a demostra ku el a usa su poder na un manera respon-sabel?

93“KRISTU, E PODER DI DIOS”

el a realisa obranan poderoso djis pa impreshona otro hendeof meramente pa duna un show. (Mateo 4:5-7) El a nenga dihasi milager djis pa satisfase e kuriosidat maligno di Hero-des. (Lukas 23:8, 9) En bes di gaba tokante su poder, hopi besel a instruı esnan ku el a kura pa no bisa niun hende. (Mar-ko 5:43; 7:36) E no tabata kier pa hende saka konklushon to-kante dje a base di informenan sensashonalista.—Mateo 12:15-19.

18 E homber poderoso aki, Hesus, tabata masha diferentefor di e gobernantenan ku a eherse nan poder sin ningunsintimentu i sin tene kuenta ku e nesesidatnan i sufrimentudi otro hende. Hesus tabatin interes den hende. E solo echoku el a mira hende afligı a konmov’e asina tantu ku el a sin-ti su mes motiva pa alivia nan sufrimentu. (Mateo 14:14)E tabatin un interes profundo den nan sintimentu i nesesi-datnan, i esaki a influensia e manera ku el a usa su poder.Nos ta hana un ehempel konmovedor di esaki na Marko 7:31-37.

19 N’e okashon ei, un gran multitut di hende a hana Hesusi a trese hopi hende ku tabata enfermo p’e, i el a kura nantur. (Mateo 15:29, 30) Pero Hesus a duna atenshon spesial naun sierto homber. E homber aki tabata surdu i apenas por apapia. Hesus lo a ripara ku sea e homber aki tabata hopi ner-vioso of e tabatin bergwensa. Ku kompashon, Hesus a hala ehomber un banda i hib’e leu for di e multitut na un luga pri-va. E ora ei Hesus a hasi algun senal pa mustra e homber kikoe tabata bai hasi. El “a hinka su dede den su orea, i el a skupii a mishi ku su lenga.”� (Marko 7:33) Despues, Hesus a wak

� Tantu e hudiunan komo hende no-hudiu a konsidera skupimentukomo un medio of senal di kurashon, i e skrituranan rabıniko ta papiadi skupi komo remedi. Tal bes Hesus a skupi djis pa mustra e homber kulo e wordu kura. Sea komo sea, Hesus no a usa su skupi komo remedi na-tural.

18-20. (a) Kiko a influensia e manera ku Hesus a usa su poder?(b) Kiko bo ta pensa di e manera ku Hesus a kura un homber surdu?

HALA SERKA YEHOVA94

na shelu i a suspira un suplika. Ku e akshonnan aki e lo a lagae homber kompronde: ‘Loke mi ta bai hasi pa bo ta ku poderdi Dios.’ Finalmente, Hesus a bisa: “Sea habrı!” (Marko 7:34)Ku esei, e homber por a tende atrobe, i e por a papia normal-mente.

20 E solo echo ku Hesus den su gran kompashon a tenekuenta ku sintimentu di e personanan ku el a kura ku poderdi Dios, ta konmove nos! No ta un konsuelo pa sa ku Yeho-va a pone e Reino Mesianiko den man di un Gobernante asi-na kompasivo i amoroso?

Se˜

nal di Kosnan Binidero21 E obranan poderoso ku Hesus a efektua riba tera tabata

djis un muestra di e bendishonnan asta mas grandi ku mes-ter bini bou di su reinado. Den Dios su mundu nobo, Hesuslo bolbe hasi milager—pero e biaha aki na eskala mundial!Pensa riba algun di e perspektivanan emoshonante ei!

22 Hesus lo restora e balansa perfekto di ekologia di tera.Korda ku el a demostra su dominio riba e forsanan dinaturalesa dor di kalma un tormenta. No tin duda anto kubou di Kristu su Reinado, humanidat lo no tin nodi tenemiedu ku orkan, temblor, volkan of otro desaster natural lohasi nan dano. En bista ku Hesus ta e Trahado Eksperto, esunku Yehova a usa pa krea tera i tur bida riba dje, e ta kom-pronde perfektamente kon tera ta hinka den otro. E sa konpa usa su rekursonan na un manera adekua. Bou di su gober-nashon, henter tera lo ser kombertı den un paradeis.—Lukas23:43.

23 Ke tal di e nesesidatnan di humanidat? E echo ku Hesuspor a alimenta mıles di hende generosamente, hasiendouso di masha poko medio, ta garantisa nos ku bou di su

21, 22. (a) E milagernan di Hesus ta un senal di kiko den futuro?(b) Dor ku Hesus tin dominio riba e forsanan di naturalesa, kiko nospor spera bou di su reinado?23. Komo Rei, kon Hesus lo satisfase e nesesidatnan di humanidat?

95“KRISTU, E PODER DI DIOS”

gobernashon niun hende lo sufri di hamber. Sı, un abun-dansia di kuminda, repartı na un manera hustu, lo pone finna hamber unabes pa semper. (Salmo 72:16) E echo ku e ta-batin poder riba enfermedat ta indika ku hende malu, siegu,surdu, mankaron i koho lo wordu kura di un forma komple-tu i permanente. (Isaias 33:24; 35:5, 6) E echo ku e por a re-susita morto ta un garantia ku komo Rei selestial e tin podertambe pa resusita e hopi miones di personanan ku su Tata takorda ku plaser.—Juan 5:28, 29.

24 Segun ku nos ta reflekshona riba e poder di Hesus, laganos tene na mente ku e Yu aki ta imita su Tata perfektamen-te. (Juan 14:9) E manera ku Hesus ta usa su poder ta dunanos un bista kla kon Yehova ta usa su poder. Por ehempel,pensa riba e manera tierno ku Hesus a kura un sierto leproso.Yen di kompashon, Hesus a mishi ku e homber i a bis’e: “Mikier.” (Marko 1:40-42) Pa medio di e relatonan aki, ta komosi fuera Yehova ta bisa nos: ‘Asina ami ta usa mi poder!’ Bono ta sinti bo konmovı pa alaba nos Dios todopoderoso i gra-disie pa e manera tan amoroso ku e ta usa su poder?

24. Ora nos reflekshona riba e poder di Hesus, kiko nos tin ku tenena mente i pakiko?

Pregunta pa Medita Ariba

Isaias 11:1-5 Kon Hesus ta manifest´a ‘e spiritu di poder,’ i ki

konfiansa esaki ta duna nos den su gobernashon?

Marko 2:1-12 E kurashonnan milagroso di Hesus ta demostr´a

ku el a risib´ı ki outoridat?

Juan 6:25-27 Ounke Hesus a satisfas´e e hendenan su nesesi-

datnan f´ısiko na un manera milagroso, kiko tabata e ophetivo

prinsipal di su ministerio?

Juan 12:37-43 Pakiko algun testigu okular di Hesus su milager-nan no a pone fe den dje, i kiko nos por si

˜na for di esaki?

HALA SERKA YEHOVA96

“NO TIN poder sin un trampa skond´ı.” E palabranan ei di

un po¨eta di siglo 19 ta hala atenshon na un peliger sutil:

mal uso di poder. Lamentablemente, hende imperfekto takai f

´asilmente den e trampa aki. En b

`erdat, atraves di histo-

ria ‘hende a ehers´e outoridat riba otro hende pa su da

˜no.’

(Eklesiast´es 8:9) Uso di poder sin amor a result

´a den hopi

sufrimentu humano.2 Pero no ta remarkabel ku Yehova Dios, kende tin poder

sin l´ımite, nunka ta hasi mal uso di e poder ei? Manera nos

a nota den e kap´ıtulonan anterior, semper e ta usa su po-

der—sea pa krea, pa destru´ı, pa proteh

´a

`of pa restor

´a—na ar-

monia ku su prop´

ositonan amoroso. Ora nos medit´a riba

kon e ta ehers´e su poder, nos ta sinti nos impuls

´a pa hala

serka dje. Esei, na su turno, por motiv´a nos pa ‘bira imita-

o di Dios’ den e manera ku nos ta hasi uso di poder. (Efe-sionan 5:1) Pero ki poder nos komo ser humano insignifi-kante ta pose

´e?

3 K`

orda ku hende a ser kre´a den e “im

´agen” i semehan-

sa di Dios. (G´enesis 1:26, 27) P’esei, te na sierto grado, nos

tambe tin poder. Nos tin poder den sentido ku nos ta ka-pas pa traha,

`of pa logra sierto kosnan; ku nos por ta

den un posishon di kontr`

ol`

of outoridat riba otro hende;ku nos por influensi

´a otro hende, foral esnan ku ta stima

nos; ku nos tin forsa f´ısiko

`of rekurso material. E salmista a

bisa enkuanto Yehova: “Serka bo e fuente di bida ta.” (Sal-mo 36:9) P’esei, sea direktamente

`of indirektamente, Dios

1. Den ki trampa sutil hende imperfekto ta kai fasilmente?2, 3. (a) Kiko ta remarkabel tokante e manera ku Yehova ta usa supoder? (b) Den ki sentido nos por tin poder, i kon nos mester usa epoder ei semper?

K A P´I T U L O 1 0

‘Sea Imitad´

o di Dios’den Uso di Bo Poder

ta e fuente di kualkier poder leg´ıtimo ku nos tin. P’esei nos

kier us’´e den un manera ku ta agrad’

´e. Kon nos por hasi

esei?

Amor Ta e Klave4 E klave pa usa poder na un manera korekto ta amor. E

eh`empel di Dios mes no ta demostr

´a esaki? K

`orda e an

´a-

lisis di Kap´ıtulo 1 riba Dios su kualidatnan prinsipal, esta,

poder, hustisia, sabiduria i amor. Kua di e kuater kualidat-nan aki ta predomin

´a? Amor, pasobra 1 Juan 4:8 ta bisa ku

“Dios ta amor.” S´ı, e esensia mes di Yehova ta amor; amor

ta influensi´a tur loke e ta hasi. Pues tur demostrashon di su

poder ta motiv´a pa amor, i na final di kuenta, e ta pa bene-

fisio di esnan ku ta stim’´e.

5 Amor lo yuda nos tambe usa nos poder na un manerakorekto. Al fin i al kabo, Beibel ta bisa nos ku amor ta “ka-ri

˜noso” i “no ta buska su propio interes.” (1 Korintionan

13:4, 5) P’esei, amor lo no duna nos espasio pa aktua na unmanera brutu

`of kruel ku esnan riba ken nos tin sierto ou-

toridat. En bes di esei, nos lo trata otro hende ku dignidat ipone nan nesesidatnan i sintimentunan prom

´e ku esnan

di nos.—Filipensenan 2:3, 4.6 Amor ta lig

´a ku un otro kualidat ku por yuda nos evit

´a di

abus´a di poder: temor di Dios. Kiko ta e balor di e kualidat

aki? “Pa medio di e temor di SE˜

NOR hende ta keda leu for dimaldat,” segun Proverbionan 16:6. Mal uso di poder sigurta un di e maldatnan for di kua nos tin ku keda leu. Temordi Dios lo preven

´ı ku nos ta abus

´a di esnan riba ken nos

tin outoridat. Pakiko? Pasobra, entre otro, nos ta konsienteku nos ta responsabel na Dios p’e manera ku nos ta trata

4, 5. (a) Kiko ta e klave pa usa poder na un manera korekto, i kone ehempel di Dios mes ta demostra esaki? (b) Kon amor lo yuda nosusa poder na un manera korekto?6, 7. (a) Kiko ta temor di Dios, i pakiko e kualidat aki lo yuda nosevita di hasi mal uso di poder? (b) Ilustra e konekshon entre amorpa Dios i temor di desagrad’e.

HALA SERKA YEHOVA98

otro hende. (Nehemias 5:1-7, 15) Pero temor di Dios ta en-ser

´a mas ku esei. E palabranan di e idioma original pa “te-

mor” hopi bes ta refer´ı na un r

`esp

`et profundo di Dios. Bei-

bel ta relashon´a temor ku amor pa Dios. (Deuteronomio

10:12, 13) E r`esp

`et profundo aki ta enser

´a un temor saluda-

bel di desagrad´a Dios—no djis pasobra nos tin miedu di e

konsekuensianan sino pasobra nos ta stim’´e di kurason.

7 Pa ilustr´a esaki, pensa riba e relashon sano entre un mu-

cha chikitu ku su tata. E chikitin ta sinti ku su tata tinun interes kaluroso i amoroso den dje. Pero e ta konsientetambe di loke su tata ta eksig

´ı di dje, i e sa ku su tata lo di-

siplin’´e si e komport

´a su mes malu. Ma e mucha no ta biba

spant´a di su tata. Al kontrario, e stima su tata hopi i ta gus-

ta hasi loke ta agrad´a su tata. Meskos ta konta pa nos temor

di Dios. Dor ku nos stima Yehova, nos Tata selestial, nostin miedu di hasi kualkier kos ku lo hasi ‘su kurason tris-tu.’ (G

´enesis 6:6) Mas bien, nos tin gana di alegr

´a su kura-

son. (Proverbionan 27:11) P’esei nos kier usa nos poder naun manera korekto. Laga nos analis

´a mas aleu kon nos por

hasi esaki.

Den Seno di Famia8 Pensa na prom

´e lug

´a riba e s

´ırkulo familiar. Efesionan

5:23 ta bisa ku “e esposo ta kabes di e esposa.” Kon e es-poso mester ehers

´e e outoridat ku Dios a dun’

´e? Beibel ta

bisa e esposo p’e duna su kas´a “onor” i pa biba kun

´e “ku

komprenshon, manera ku un vaso mas delikado.” (1 Pedro3:7) E sustantivo griego tradus

´ı “onor” ta nifik

´a “preis, ba-

lor, . . . r`esp

`et.” Den algun kaso a tradus

´ı e palabra aki komo

“regalo” i “presioso.” (Echonan 28:10, BPK; 1 Pedro 2:7) Unesposo ku ta onra su kas

´a hamas lo maltrat’

´e f

´ısikamente;

ni lo e no humi’´e, ridikulis’

´e i lag’

´e sinti su mes indigno. Al

kontrario, e ta rekonos´e su balor i ta trat’

´e ku r

`esp

`et. E ta

8. (a) Ki outoridat e esposo tin den famia, i kon e mester ehers’e eoutoridat aki? (b) Kon un esposo por demostra ku e ta onra su kasa?

99‘SEA IMITAD´

O DI DIOS’ DEN USO DI BO PODER

demostr´a ku echo i palabra—den priv

´a i den p

´ubliko—ku e

ta presioso den su bista. (Proverbionan 31:28) Di e forma eie esposo ta gana no solamente e amor i r

`esp

`et di su esposa

sino, mas importante ainda, Dios su aprobashon.9 E esposa tambe tin sierto poder den famia. Beibel ta pa-

pia di muh´enan deboto ku, sin bai kontra e outoridat di

nan kas´a, a tuma inisiativa pa ehers

´e un bon influensia

riba nan kas´a

`of pa yuda nan evit

´a di faya den huisio. (G

´e-

nesis 21:9-12; 27:46–28:2) Kisas e esposa ta mas inteligen-te ku su kas

´a,

`of kisas e tin otro kualidatnan ku e h

`omber

no tin. T`

og, e mester “respet´a” su esposo i “sea sumiso” na

dje “manera na Se˜

nor.” (Efesionan 5:22, 33) Ora e esposatin e meta di agrad

´a Dios, esei por yud’

´e usa su abilidatnan

pa apoy´a su kas

´a en bes di rebah’

´e

`of purba domin’

´e. Un

“muh´e sab

´ı” asina ta koper

´a estrechamente ku su esposo

pa edifik´a e famia. Asina lo e manten

´e pas ku Dios.—Pro-

verbionan 14:1.10 Tambe Dios a duna mayornan outoridat. Beibel ta spi

`er-

ta: “Tatanan, no provok´a boso yunan na rabia, ma lanta

nan den e disiplina i instrukshon di Se˜

nor.” (Efesionan 6:4)Den Beibel, e palabra “disiplina” por nifik

´a “edukashon,

formashon i instrukshon.” Yu tin mester di disiplina; oranan ha

˜na guia, restrikshon i l

´ımitenan bon kla, nan ta desa-

roy´a bon. Beibel ta relashon

´a tal disiplina,

`of instrukshon,

ku amor. (Proverbionan 13:24) P’esei, e “bara” di disiplinanunka mag hiba na maltrato f

´ısiko

`of emoshonal.� (Prover-

� Den tempu di Beibel, e palabra hebreo pa “bara” tabata nifik´a un

pida palu`

of un baston manera esun ku un wardad´

o di karn´e tabata usa

pa guia su karn´enan. (Salmo 23:4) Meskos tambe, e “bara” di outoridat

di mayor ta duna idea di un guia amoroso, no kastigu kruel`

of brutu.

9. (a) Ki poder e esposa tin den famia? (b) Kiko por yuda un esposausa su abilidatnan pa apoya su kasa, i ku ki resultado?10. (a) Ki outoridat Dios a duna mayornan? (b) Kiko e palabra “di-siplina” ta nifika, i kon mester duna disiplina? (Mira tambe nota napia di pagina.)

HALA SERKA YEHOVA100

bionan 22:15; 29:15) Un mayor ku ta disiplin´a su yu na un

manera r´ıgido

`of kruel, sin sentido di amor, ta abusando di

su outoridat komo mayor, i esei por kibra e´animo di e mu-

cha. (Kolosensenan 3:21) En kambio, un disiplina balans´a

ku ser dun´a korektamente ta yuda e yu komprond

´e ku su

mayornan ta stim’´e i ku nan tin interes den e klase di per-

sona ku e ta birando.11 Kiko di e yunan? Kon nan por usa nan poder na un ma-

nera korekto? “Gloria di hende y`

on ta nan forsa,” segunProverbionan 20:29. Sin duda, e mih

´o manera ku h

´oben-

nan por usa nan energia i vigor ta den sirbishi di nos “Krea-d

´o.” (Eklesiast

´es 12:1) H

´obennan mester k

`orda ku nan

akshonnan por afekt´a e sintimentu di nan mayornan. (Pro-

verbionan 23:24, 25) Ora yunan obedes´e nan mayornan

temeroso di Dios i sigui un kaminda rekto, esei ta alegr´a

kurason di nan mayornan. (Efesionan 6:1) Un konduktaasina ta “agradabel na Se

˜nor.”—Kolosensenan 3:20.

Den Kongregashon12 Yehova a perkur

´a superintendentenan pa hiba delan-

tera den e kongregashon kristian. (Hebreonan 13:17) Eh

`ombernan kapasit

´a aki mester usa e outoridat ku Dios a

duna nan pa yuda nan rumannan i pa kontribu´ı n’e bien-

estar di e tou. E posishon ku ansianonan tin ta duna nanderecho di domin

´a nan rumannan? Di ningun manera!

Ansianonan mester tin un punto di bista balans´a i humil-

de di nan papel den e kongregashon. (1 Pedro 5:2, 3) Beibelta bisa superintendentenan pa “pastori

´a e kongregashon di

Dios, kua el a kumpra ku e sanger di su propio Yu.” (Echo-nan 20:28, NW ) Esaki ta un motibu di peso pa trata kadamiembro di e tou ku ternura.

11. Kon yunan por usa nan poder na un manera korekto?12, 13. (a) Kon ansianonan mester mira nan outoridat den e kon-gregashon? (b) Ilustra pakiko ansianonan mester trata e tou ku ter-nura.

101‘SEA IMITAD´

O DI DIOS’ DEN USO DI BO PODER

13 Nos por ilustr’e den e siguiente manera. Un bon amiguta pidi bo kuida un kos di hopi balor p’e. Bo sa ku bo ami-gu a paga un preis haltu p’e artıkulo. Lo bo no trat’e ku de-likadesa i ku hopi kuidou? Meskos tambe Dios a enkarga eansianonan ku e responsabilidat di kuida un poseshon dihopi balor p’e: e kongregashon, kende su miembronan tamanera karne. (Juan 21:16, 17) Yehova tin asina tantu ka-rino pa su karnenan ku el a kumpra nan ku e sanger pre-sioso di su Yu unigenito, Hesukristu. Yehova a paga e preisdi mas haltu pa su karnenan. Ansianonan humilde ta teneesei na mente i ta trata Yehova su karnenan di akuerdo kuesei.

“E Poder di Lenga”14 “Morto i bida ta den e poder di lenga,” segun Bei-

bel. (Proverbionan 18:21) En berdat, lenga por kousa hopidano. Kua di nos no a yega di sinti e dolo fuerte di un ko-mentario sin konsiderashon of asta di menospresio? Perolenga tin poder di kura tambe. “Lenga di hende sabı tatrese kuramentu,” segun Proverbionan 12:18. Sı, palabra-nan positivo i alentador por ta manera balsamo kalmantei kurativo pa kurason. Laga nos wak un par di ehempel.

15 Prome Tesalonisensenan 5:14 ta anima nos fuertemen-te pa “enkurasha esnan ku ta falta animo.” Sı, tin biahaasta fiel sirbido di Yehova por hana nan ta lucha ku depre-shon. Kon nos por yuda e rumannan aki? Elogia nan dikurason pa e bon kosnan ku nan ta hasi; esei lo laga nanmira kuantu balor nan tin den bista di Yehova. Kompartıku nan e palabranan poderoso di tekstonan di Beibel kuta mustra e gran amor i interes profundo ku Yehova tinden esnan ku ta di “kurason kibra” i “di spiritu abatı.” (Sal-

14. Ki poder lenga tin?15, 16. Den ki maneranan nos por usa nos lenga pa stimula nos ru-mannan?

HALA SERKA YEHOVA102

mo 34:18) Ora nos tausa e poder di nos lengapa enkurasha i konsolaotro hende, nos ta mus-tra ku nos ta imitando eDios di kompashon “ken-de ta konsola esnan aba-tı.”—2 Korintionan 7:6.

16 Tambe nos por usae poder di nos len-ga pa duna e estımu-lo ku otronan tin tan-tu mester di dje. Unruman a perde unser kerı den mor-to? Palabranan dikondolensia kuta ekspresa nosinteres i atenshonpor konsola un kurasontristu. Un ruman di edat tasinti ku ya e no ta konta mas?Palabranan bon skohe por ga-rantisa rumannan di edat kunan ta util i di hopi balor. Unruman ta luchando ku un en-fermedat kroniko? Palabranan amabel sea via telefon ofpersonalmente por kontribuı hopi pa lanta e animo di es-nan ku ta malu. Ki kontentu nos Kreado lo keda ora nosusa e poder di abla pa ekspresa palabranan ku ta “bon paedifikashon.”—Efesionan 4:29.

17 E manera mas importante ku nos por usa e poder di

17. Den ki manera importante nos por usa nos lenga pa benefisio diotro hende, i pakiko nos mester hasi esei?

Esposo i esposata usa nan poder naun manera korektodor di trata otro ku

amor i r`

esp`

et

lenga ta dor di kompartı e bon nobo di e Reino di Dios kuotro hende. “No laga di hasi bon na esnan ku merese esaki,si ta den bo poder pa hasie,” segun Proverbionan 3:27. Nostin e obligashon di kompartı e bon nobo ku nan, ya kuesaki por salba nan bida. Lo no ta korekto pa tene pa nosmes e mensahe urgente ku Yehova a duna nos generosa-mente. (1 Korintionan 9:16, 22) Pero te na ki grado Yeho-va ta spera pa nos partisipa den e obra aki?

Sirbi Yehova ku ‘Tur Nos Forsa’18 Amor pa Yehova ta impulsa nos pa partisipa plenamen-

18. Kiko Yehova ta spera di nos?

Un manera ekselente pa usa nos poderta dor di kompart

´ı e bon nobo

HALA SERKA YEHOVA104

te den e ministerio kristian. Kiko Yehova ta spera di nosden esaki? Algu ku nos tur, sin importa nos sirkunstansia-nan di bida, por duna: “Tur loke boso hasi, hasi boso tra-bou di kurason, komo pa SE

˜NOR i no pa hende.” (Kolo-

sensenan 3:23) Ora Hesus a duna e mandamentu di masgrandi, el a bisa: “Stima SE

˜NOR bo Dios ku henter bo kura-

son, i ku henter bo alma, i ku henter bo mente, i ku tur boforsa.” (Marko 12:30) Sı, Yehova ta spera pa kada un di nosstim’e i sirbie ku henter nos alma.

19 Kiko kier men sirbi Dios di henter alma? Alma ta re-ferı na e persona kompletu, ku tur su abilidatnan fısikoi mental. Ya ku alma ta ensera e kurason, mente i forsa,pakiko Marko 12:30 ta menshona kada un di e otro fakul-tatnan aki riba nan mes? Pensa riba e siguiente ilustra-shon. Den tempu di Beibel, un persona por a bende sumes (su alma) komo esklabo. Pero kisas e esklabo no taba-ta sirbi su dono di henter kurason; tal bes e no tabata usatur su forsa of tur su kapasidat mental pa sirbi e interes-nan di su dono. (Kolosensenan 3:22) P’esei, evidentemen-te Hesus a menshona e otro fakultatnan aki pa enfatisa kunos no mester tene nada atras den nos sirbishi na Dios.Sirbi Dios ku henter nos alma ta nifika duna di nos mes,usando e maksimo kapasidat di nos forsa i energia den susirbishi.

20 Sirbi di henter alma ta nifika ku nos tur mester dedikae mesun kantidat di tempu i energia den sirbishi? Esei si-gur no ta posibel, pasobra kada ken su sirkunstansianan iabilidatnan ta diferente. Por ehempel, un hoben ku bonsalu i resistensia fısiko lo por dedika mas tempu den e tra-bou di predika ku un ruman ku debı na su edat no tin dje

19, 20. (a) Siendo ku alma ta ensera e kurason, mente i forsa, pa-kiko Marko 12:30 ta menshona e otro fakultatnan aki riba nan mes?(b) Kiko ta nifika sirbi Yehova di henter alma?

105‘SEA IMITAD´

O DI DIOS’ DEN USO DI BO PODER

tantu energia ei. Un ruman soltero ku no tin obligashondi famia lo por hasi mas ku un otro ku tin ku perkura pasu famia. Si nos tin e forsa i sirkunstansianan ku ta permi-tı nos hasi hopi den sirbishi, nos mester ta masha gradisi-du! Klaru ku nos lo no kier tin un spiritu krıtiko i kumin-sa kompara nos mes ku otro rumannan den e asuntu aki.(Romanonan 14:10-12) Mas bien, nos kier usa nos forsa paanima otro rumannan.

21 Yehova a pone e ehempel perfekto den usa poder naun manera korekto. Nos kier imit’e te kaminda nos im-perfekshon humano ta permitı nos. Nos por usa nos po-der na un manera korekto dor di trata esnan riba ken nostin sierto outoridat ku dignidat. Ademas, nos kier traha dihenter alma den e obra di predika e mensahe ku Yehova aenkarga nos kune, i ku por skapa bida di hende. (Romano-nan 10:13, 14) Korda ku Yehova ta keda kontentu ora boduna tur loke abo—bo alma—por duna. Bo kurason no taimpulsa bo pa bo hasi tur loke ta na bo alkanse pa sirbi unDios asina komprensivo i amoroso? No tin un manera masmiho of mas importante pa usa bo poder.

21. Kiko ta e manera mas miho i mas importante pa usa bo poder?

Pregunta pa Medit´a Ariba

Proverbionan 3:9,10 Ki “rikesa” nos ta posee, i kon nos por usaesakinan pa onra Yehova?

Eklesiast´es 9:5-10 Pakiko bo mester usa bo forsa awor den un

manera ku ta agrada Dios?

Echonan 8:9-24 Ki abusu di poder ta ser deskribı den e pasashiaki, i kon nos por evita di kai den e pika aki?

Echonan 20:29-38 Kiko e personanan ku ta okupa puestonandi responsabilidat den e kongregashon por sina for di e ehem-pel di Pablo?

HALA SERKA YEHOVA106

S E K S H O N 2

‘STIMAD´

O DI HUSTISIA’Inhustisia ta reina den e mundu djawe i hopihende ta komet

´e e fayo di kulpa Dios pa esei.

Pero Beibel ta si˜

na nos un b`

erdat alentador,esta, ku Yehova ta “stima hustisia.” (Salmo37:28) Den e sekshon aki nos lo si

˜na kon

el a kumpli ku e palabranan aki i brindahenter humanidat un speransa.

TABATA un gran inhustisia. Ounke e y`

onkuman ku bontipo aki no a komet

´e ningun kr

´ımen, t

`og nan a ser’

´e den

kash`

ot, akus´a falsamente di intento di violashon. Pero

esaki no tabata e prom´e inhustisia ku el a sufri. Hopi a

˜na

prom´e, tempu ku e y

`onkuman aki, Hos

´e, tabatin 17 a

˜na,

su propio rumannan a traishon’´e. Nan a hera di mat’

´e

mes. Nan a bend’´e komo esklabo den un pais stranhero.

Ei el a rechas´a e avansenan di e kas

´a di su do

˜no. E muh

´e

rechas´a a invent

´a un akusashon falsu, i asina Hos

´e a bin

ha˜

na su mes prezu. Lamentablemente, a parse ku no ta-batin niun hende ku por a sali na su defensa.

2 Sin embargo, e Dios ku “stima hustisia” s´ı tabata op-

servando. (Salmo 33:5) Yehova a interven´ı pa korig

´ı e

inhustisianan ei. El a maniobr´a asuntunan di tal mane-

ra ku finalmente Hos´e a sali liber. Mas ku esei, Hos

´e—e

h`

omber ku a ser tir´a den un h

`ol ku a fungi komo “pri-

zon”—ku tempu a bin ha˜

na un puesto di gran responsabi-lidat i onor ekstraordinario. (G

´enesis 40:15; 41:41-43; Sal-

mo 105:17, 18) Na final a keda prob´a ku Hos

´e no tabata

kulpabel di nada, i el a usa su posishon haltu p’e adelan-to di e prop

´osito di Dios.—G

´enesis 45:5-8.

3 E relato ei ta konmov´e nos, no ta b

`erdat? Kua di nos no

a yega di mira`

of bira v´ıktima di inhustisia? S

´ı, nos tur ta

dese´a di w

`ordu trat

´a na un manera hustu i imparsial. Esa-

ki no ta nada stra˜

no pasobra Yehova a dota nos ku kuali-

1, 2. (a) Ki gran inhustisia Hose a sufri? (b) Kon Yehova a korigı einhustisianan ei?

3. Pakiko no ta un sorpresa ku nos tur ta desea di ser trata na un ma-nera hustu?

K A P´I T U L O 1 1

“Tur Su Kamindanan Ta Hustu”

datnan ku ta refleh´a su personalidat, i hustisia ta un di

su kualidatnan prinsipal. (G´enesis 1:27) Pa konos

´e Yeho-

va bon, nos tin ku komprond´e su sentido di hustisia. E

ora ei nos lo por ha˜

na mas apresio ainda pa su tratonanmaravioso i ser konmov

´ı pa hala mas serka dje.

Kiko Ta Hustisia?4 Hopi bes hende ta mira hustisia komo simplemen-

te un aplikashon imparsial di lei. E buki Right andReason—Ethics in Theory and Practice (Hustisia i Sint

´ı:

´Eti-

ka den Teoria i Pr´aktika) ta bisa ku “hustisia ta konekt

´a

ku lei, obligashon, derecho i deber, i ta dikta sentensia abase di imparsialidat

`of segun loke e persona meres

´e.” Sin

embargo, e hustisia di Yehova ta enser´a mas ku djis aplik

´a

reglanan outom´atikamente pa kumpli ku deber

`of obliga-

shon.5 Un an

´alisis di e palabranan original ku Beibel a usa ta

yuda nos komprond´e mih

´o e hanchura i profundidat di

e hustisia di Yehova. E Skritura Hebreo ta usa tres pala-bra prinsipal. Esun ku mas tantu biaha a ser tradus

´ı komo

“hustisia” por ser tradus´ı tambe komo “loke ta rekto.”

(G´enesis 18:25, NW ) Por lo general e otro dos palabranan

ta ser tradus´ı komo “rektitut.” Den e Skritura Griego Kris-

tian, e palabra tradus´ı komo “rektitut” ta ser defin

´ı komo

e “kualidat di ser rekto`

of hustu.” B´asikamente anto, hus-

tisia ta sin´

onimo di rektitut.—Amos 5:24.6 P’esei, ora Beibel ta bisa ku Dios ta hustu, e ta bisan-

do nos ku Dios ta hasi loke ta korekto i imparsial, i ku eta hasi esei konsistentemente sin mustra faboritismo. (Ro-manonan 2:11) Nos no por ni imagin

´a nos ku lo e aktua

4. Hopi bes, ki konsepto hende tin di hustisia?5, 6. (a) Kiko ta e nifikashon di e palabranan original tradusı komo“hustisia”? (b) Kiko ta nifika ku Dios ta hustu?

109“TUR SU KAMINDANAN TA HUSTU”

di otro manera. E fiel Elih´

u a deklar´a: “Dios no ta ak-

tua na manera inhustu, ni e Todopoderoso no ta pervert´ı

hustisia.” (J`

ob 34:12) En b`erdat, ta imposibel pa Yehova

“pervert´ı hustisia.” Pakiko? Pa dos motibu importante.

7 Na prom´e lug

´a, Yehova ta santu. Manera nos a mira

den Kap´ıtulo 3, e ta infinitamente puru i rekto. P’esei, e ta

inkapas pa aktua na un manera inhustu. Pensa kiko esei tanifik

´a. E santidat di nos Tata selestial ta duna nos tur mo-

tibu pa konfia ku hamas lo e trata su yunan malu. Hesustabatin e konfiansa ei. Riba e

´ultimo anochi di su bida riba

tera, el a pidi den orashon: “Tata santu, warda nan [e disi-pelnan] den bo n

`omber.” (Juan 17:11) Den e Skritura, ta

pa Yehova so e apelativo “Tata santu” ta konta. I esei ta nasu lug

´a pasobra no tin niun tata humano ku por para ban-

da di Dje den santidat. Hesus tabatin pleno konfiansa kusu disipelnan lo tabata sigur den man di su Tata, kende tapuru i limpi den e sentido apsoluto, i kompletamente se-par

´a for di tur loke ta pik

´a.—Mateo 23:9.

8 Na di dos lug´a, amor inegoista ta e esensia mes di Dios.

E amor ei ta impuls’´e p’e trata otronan na un manera rek-

to,`

of hustu. En kambio, inhustisia den su v´arios forma-

nan—manera rasismo, diskriminashon i parsialidat—hopibes ta brota for di kudishi i egoismo, n

`et lo kontrali di

amor. Pa loke ta e Dios di amor, Beibel ta garantis´a nos:

“SE˜

NOR ta hustu; e ta stima hustisia.” (Salmo 11:7) Yehovata bisa di su mes: “Ami, SE

˜NOR, ta stima hustisia.” (Isaias

61:8) No ta un konsuelo pa sa ku nos Dios tin delisia denhasi loke ta rekto,

`of hustu?—Jeremias 9:24.

7, 8. (a) Pakiko Yehova ta inkapas pa aktua na un manera inhustu?(b) Kiko ta impulsa Yehova pa trata otronan na un manera rekto, ofhustu?

Hos´

e a sufri inhustamente den un h`

ol ku a fungi komo “prizon”

HALA SERKA YEHOVA110

Kompashon i e Hustisia Perfekto di Yehova9 E hustisia di Yehova, meskos ku tur otro faseta di su

personalidat inkomparabel, ta perfekto, sin ningun defi-siensia. Mois

´es a alab

´a Yehova ku e palabranan aki: “E Ba-

ranka! Su obra ta perfekto, pasobra tur su kamindanan tahustu; un Dios di fieldat i sin inhustisia, hustu i rekto eta.” (Deuteronomio 32:3, 4) Tur ekspreshon di Yehova suhustisia ta perfekto—ni muchu suave, ni muchu severo.

10 Tin un relashon masha estrecho entre e hustisia i ekompashon di Yehova. Salmo 116:5 ta bisa: “SE

˜NOR ta yen

di grasia i ta hustu; s´ı, nos Dios ta yen di kompashon.”

S´ı, Yehova ta tantu hustu komo kompasivo. E dos ka-

rakter´ıstikanan aki no ta kontradis

´ı otro. E echo ku e ta

tene kompashon ku hende no ta nifik´a ku e ta suak su

hustisia, komo si fuera su hustisia lo ta demasiado seve-ro. Mas bien, hopi bes e ta ekspres

´a e dos kualidatnan aki

n’e mesun momentu, asta den e mesun akshon. Wak esiguiente eh

`empel.

11 Tur hende a hered´a pik

´a i p’esei ta meres

´e e kastigu

di pik´a, ku ta morto. (Romanonan 5:12) Pero Yehova no

tin plaser den morto di pekad´

o. E ta “un Dios di pordon,yen di grasia i kompashon.” (Nehemias 9:17) Sin embar-go, pa motibu ku e ta santu, e no por sera wowo pa inhus-tisia. Kon anto e por a tene kompashon

`of miserik

`ordia

ku hende ku di naturalesa ta pekad´

o? Nos ta ha˜

na e kon-testa den un di e b

`erdatnan mas presioso di e Palabra di

Dios: e reskate ku Yehova a perkur´a pa salbashon di hu-

manidat. Den Kap´ıtulo 14 nos lo si

˜na mas tokante e are-

glo amoroso aki. E ta totalmente hustu, i a la bes, suma-mente kompasivo. Pa medio di dje, Yehova por mustra su

9-11. (a) Ki relashon tin entre e hustisia i e kompashon di Yehova?(b) Kon tantu e hustisia komo e kompashon di Yehova ta bisto dene manera ku e ta trata hende pekado?

HALA SERKA YEHOVA112

tierno kompashon na pekad´

o repent´ı, i na mesun tempu,

pega na su normanan di hustisia perfekto.—Romanonan3:21-26.

E Hustisia di Yehova Ta Konmovedor12 E hustisia di Yehova no ta un kualidat seku ku ta kore

ku nos, sino un kualidat atraktivo ku ta hala nos serkadje. Beibel ta mustra bon kla ku e hustisia

`of rektitut di

Yehova ta karakteris´a pa kompashon. Laga nos konside-

r´a algun di e formanan alentador ku Yehova ta ehers

´e su

hustisia.13 E hustisia perfekto di Yehova ta impuls’

´e p’e ser fiel i

leal na su sirbid´

onan. E salmista David a konos´e e faseta

aki di Yehova su hustisia personalmente. Bas´a riba su pro-

pio eksperensia i estudio di Dios su kamindanan, na kikonklushon David a yega? El a deklar

´a: “SE

˜NOR ta stima

hustisia i no ta bandon´a su santunan [“lealnan,” NW ].

Nan ta keda preserv´a pa semper.” (Salmo 37:28) Ki un ga-

rantia trankilisante! Nos Dios lo no bandon´a esnan ku ta

leal na dje ni sikiera pa un momentu. P’esei nos por kon-ta ku lo e ta serka nos i ku lo e kuida nos ku amor. Su hus-tisia ta garantis

´a esaki!—Proverbionan 2:7, 8.

14 E hustisia di Dios ta tene masha kuenta ku e nesesidat-nan di hende aflig

´ı. E interes ku Yehova tin den hende ku

tin sierto desbentaha ta bisto den e Lei ku el a duna Is-rael. Por eh

`empel, den e Lei tabatin un areglo spesial pa

garantis´a e kuido di hu

´erfano i biuda. (Deuteronomio 24:

17-21) Rekonosiendo kon dif´ısil bida por tabata pa famia-

nan den e kondishon ei, Yehova mes a bira nan Hues i

12, 13. (a) Pakiko e hustisia di Yehova ta atrae nos na dje? (b) Na kikonklushon David a yega relashona ku e hustisia di Yehova, i kon esa-ki por trankilisa nos?14. Kon e interes ku Yehova tin den personanan ku tin sierto des-bentaha ta bisto den e Lei ku el a duna Israel?

113“TUR SU KAMINDANAN TA HUSTU”

Protektor paternal, esun ku “ta hasi hustisia na hu´erfano

i biuda.” (Deuteronomio 10:18; Salmo 68:5) Yehova a at-vert

´ı e israelitanan ku si nan a maltrat

´a hende muh

´e i

mucha indefenso, sin falta lo el a tende e klamor di esaki-nan. El a deklar

´a: “Mi rabia lo sende.” (Eksodo 22:22-24)

Ounke rabia no ta un di Yehova su kualidatnan domi-nante, e ta sinti un indignashon hustu s

´ı kontra aktonan

deliber´a di inhustisia, foral ora e v

´ıktimanan ta hende

humilde i indefenso.—Salmo 103:6.15 Tambe Yehova ta garantis

´a nos ku e “no ta hasi distin-

shon di persona, ni . . . asept´a plaka pas

´a bou di mesa.”

(Deuteronomio 10:17) Distinto di hopi hende ku tin po-der

`of influensia, e s

´ı no ta laga rikesa material ni apa-

rensia eksterno influensi’´e. E ta kompletamente liber di

prehuisio i faboritismo. Para ketu un ratu na un prue-ba hopi remarkabel di Yehova su imparsialidat. No ta ungrupito selekto so tin e oportunidat di bira su adorad

´o-

nan berdadero, ku e ch`ens di ha

˜na bida eterno. Al kontra-

rio, “den tur nashon e hende ku ta tem’´e i ku ta hasi hus-

tisia ta aseptabel p’e.” (Echonan 10:34, 35) E perspektivamaravioso aki ta habr

´ı pa tur hende sin import

´a nan ni-

vel sosial, kol´

o di kueru,`

of pais di residensia. Esei no taun eh

`empel perfekto di hustisia?

16 Tin un aspekto mas di e hustisia perfekto di Yehova kuta meres

´e nos atenshon i r

`esp

`et: esei ta e manera ku e ta

trata esnan ku ta bai kontra su normanan hustu.

E No Ta Laga di Kastig´a

17 Kisas un hende ta puntra su mes: ‘Si Yehova no tasera wowo pa inhustisia, kon nos por splika tur e sufri-

15, 16. Kiko ta un prueba hopi remarkabel di Yehova su imparsiali-dat?17. Splika dikon e inhustisianan den e mundu aki no ta motibu pakuestiona e hustisia di Yehova.

HALA SERKA YEHOVA114

mentu inhustu i e pr´aktikanan korupto ku ta reina den e

mundu djawe?’ E inhustisianan ei sigur no ta motibu pakuestion

´a e hustisia di Yehova. E hopi inhustisianan den

e mundu malbado aki ta konsekuensia di e pik´a ku hende

a hered´a for di Adam. Den un mundu den kua hende im-

perfekto a skohe nan mes kamindanan pekaminoso, tinhopi inhustisia; pero no pa hopi tempu mas.—Deutero-nomio 32:5.

18 Ounke Yehova ta mustra gran miserik`

ordia na hendeku ta hala serka dje ku sinseridat, lo e no toler

´a pa sem-

per un situashon ku ta trese reproche riba su n`

omber san-tu. (Salmo 74:10, 22, 23) Hende no por hasi bofon di eDios di hustisia; lo e no proteh

´a hende ku ta peka delibe-

radamente for di e huisio desfaborabel ku nan akshon-nan ta meres

´e. Yehova ta un Dios “yen di kompashon i

grasia, kende no ta rabia lih´e i kende ta abund

´a den mi-

serik`

ordia i b`erdat; . . . sin embargo, di ningun manera e

lo no laga di kastig´a e kulpabel.” (Eksodo 34:6, 7) Na ar-

monia ku e palabranan aki, tin biaha Yehova a ha˜

na tanesesario pa kastig

´a esnan ku deliberadamente ta viol

´a su

leinan hustu.19 Tuma por eh

`empel e trato ku Dios a duna Israel di

antigwedat. Asta ora nan a estables´e nan mes den e Tera

Primint´ı, na v

´arios okashon e israelitanan a bira infiel na

dje. Ounke nan akshonnan korupto a “hasi´e tristu,” e no

a rechas´a nan mesora. (Salmo 78:38-41) Mas bien, den su

miserik`

ordia el a duna nan oportunidat di kambia. El asuplik

´a nan: “Mi no tin plaser den e morto di e malba-

do, ma mas bien ku e malbado bira for di su kaminda ibiba. Bira, bira for di boso mal kamindanan! Pakiko antoboso kier muri, o kas di Israel?” (Ezekiel 33:11) Yehova tamira bida komo algu presioso i p’esei hopi bes el a manda

18, 19. Kiko ta mustra ku Yehova lo no tolera pa semper esnan kudeliberadamente ta viola su leinan hustu?

115“TUR SU KAMINDANAN TA HUSTU”

su profetanan pa asina e israelitanan por a bira b`ek for di

nan mal kamindanan. Pero e mayoria di e pueblo a hasinan kurason asina duru ku nan a nenga di skucha i re-pent

´ı. Finalmente, pa kousa di su n

`omber santu i tur loke

esaki ta represent´a, Yehova a entreg

´a nan den man di nan

enemigunan.—Nehemias 9:26-30.20 Yehova su trato ku Israel ta si

˜na nos hopi kos tokante

dje. Nos ta si˜

na ku su wowonan—ku ta mira tur kos—tatuma nota di inhustisia i ku loke e ta mira ta afekt’

´e pro-

fundamente. (Proverbionan 15:3) E echo ku nos sa tam-be ku e ta mustra miserik

`ordia ora tin un base pa esei,

ta trankilis´a nos. Ademas, nos ta si

˜na ku su hustisia nun-

ka ta muchu pur´a. Pa motibu di Yehova su gran pasen-

shi, hopi hende ta yega n’e konklushon er´

oneo ku lo e nokastig

´a e malbadonan. Pero esei ta leu for di b

`erdat, paso-

bra Dios su trato ku Israel ta si˜

na nos tambe ku Dios supasenshi tin l

´ımite. Yehova ta para firme pa loke ta hus-

tu. Distinto di hende, ku hopi bes tin miedu di defend´e

loke ta hustu, e nunka ta falta e kurashi pa para pa loketa korekto. P’esei ta masha apropi

´a ku leon, komo s

´ımbo-

20. (a) Kiko Yehova su trato ku Israel ta sina nos tokante dje? (b) Pa-kiko leon ta un sımbolo apropia di e hustisia di Yehova?

Pregunta pa Medita Ariba

Jeremias 18:1-11 Kon Yehova a si˜

na Jeremias ku E no ta lih´e pa

pronunsi´a kondena?

Habakuk 1:1-4, 13; 2:2-4 Kon Yehova a konfirm´a na Habakuk

ku lo E no toler´a inhustisia pa semper?

Zakarias 7:8-14 Kiko Yehova ta pensa di esnan ku ta trapa de-recho di otro?

Romanonan 2:3-11 Riba ki base Yehova ta husga tantu perso-nanan individual komo nashonnan?

HALA SERKA YEHOVA116

lo di hustisia yen di kurashi, ta ser konekt´a ku e presensia

i trono di Dios.� (Ezekiel 1:10; Revelashon 4:7) Nos por tasigur ku Yehova lo kumpli ku su promesa i elimin

´a inhus-

tisia for di riba tera. S´ı, nos por resum

´ı su manera di hus-

ga komo lo siguiente: firmesa ora ta nesesario, miserik`

or-dia kaminda ta posibel.—2 Pedro 3:9.

Hala Serka e Dios di Hustisia21 Ora nos medit

´a riba kon Yehova ta ehers

´e hustisia, nos

no mester pensa ku e ta un hues sin heful i severo ku tainteres

´a solamente den dikta sentensia kontra malechor.

Mas bien, nos mester mir’´e komo un Tata amoroso pero

firme ku semper ta trata su yunan den e mih´

o manera po-sibel. Komo un Tata hustu,

`of rekto, Yehova ta balans

´a fir-

mesa pa loke ta korekto ku tierno kompashon pa su yu-nan riba tera, kendenan mester di su yudansa i pordon.—Salmo 103:10, 13.

22 Ki gradisidu nos por ta ku hustisia divino ta enser´a

hopi mas ku djis sentensi´a malechor! Gui

´a pa su husti-

sia, Yehova a hasi posibel pa nos tin un perspektiva berda-deramente emoshonante—bida eterno komo hende per-fekto den un mundu kaminda ‘hustisia lo biba.’ (2 Pedro3:13) Dios ta trata nos den e manera ei pasobra su hus-tisia ta motiv’

´e pa salba hende i no pa konden

´a nan. En

b`erdat, ora nos komprond

´e mih

´o kiko e hustisia di Yeho-

va ta abark´a, nos ta sinti nos atra

´ı na dje! Den e siguiente

kap´ıtulonan nos lo analis

´a mas aleu kon Yehova ta ekspre-

s´a e kualidat atmirabel aki.

� Ta interesante pa nota ku Yehova ta kompara su mes ku un leonora e ta kastiga Israel infiel.—Jeremias 25:38; Oseas 5:14.

21. Ora nos medita riba kon Yehova ta eherse hustisia, kon nos tinku mir’e i pakiko?22. Guia pa su hustisia, ki perspektiva Yehova ta ofrese nos i pakikoe ta trata nos den e manera ei?

117“TUR SU KAMINDANAN TA HUSTU”

UN BIUDA di edat ta bira v´ıktima di un estafa i ta p

`erd

`e tur

loke el a spar henter su bida. Un kriatura indefenso ta serbandon

´a pa un mama sin heful. Un h

`omber ta ser enkar-

sel´a pa un kr

´ımen ku e no a komet

´e. Kon abo ta reaksho-

n´a n’e situashonnan aki? Probablemente kada un di nan

ta molesti´a bo, i esei ta di komprond

´e tambe. Komo hen-

de nos tin un sentido fuerte di loke ta bon i loke ta malu.Ora un inhustisia ser komet

´e, esei ta indign

´a nos. Nos kier

p’e v´ıktima ha

˜na un kompensashon i p’e delinkuente ha

˜na

su kastigu. Si esei no sosod´e, kisas nos ta puntra nos mes:

‘Dios no ta mira loke ta tumando lug´a? Pakiko e no ta hasi

nada?’2 Atraves di historia, fiel sirbid

´onan di Yehova a hasi e

mesun preguntanan aki. Por eh`empel, profeta Habakuk a

puntra Dios den un orashon: “Pakiko bo ta laga mi mira einhustisia horibel ei? Pakiko bo ta laga violensia, maldat,kr

´ımen i krueldat plama bai tur kaminda.” (Habakuk 1:3,

Contemporary English Version) Yehova no a skual Habakukpa su preguntanan franko, pasobra ta E mes a duna hendee noshon di hustisia. S

´ı, Yehova a dota nos ku algu di su

sentido profundo di hustisia.

Yehova Ta Odia Inhustisia3 Yehova no ta siegu pa inhustisia. E ta mira tur loke ta

pasando. Beibel ta bisa nos relashon´a ku e

´epoka di Noe:

“SE˜

NOR a mira ku maldat di hende tabata grandi riba tera, i

1. Kon aktonan di inhustisia lo por afekta nos?2. Kon Habakuk a reakshona na inhustisia, i pakiko Yehova no askual e pa esaki?3. Pakiko nos por bisa ku Yehova ta mas konsiente di inhustisia kunos?

K A P´I T U L O 1 2

“Akaso Tin Inhustisia Serka Dios?”

ku tur intenshon di e pensamentunan di su kurason taba-ta kontinuamente maldat so.” (G

´enesis 6:5) Pensa riba kiko

esei ta enser´a. Hopi bes, nos persepshon di inhustisia ta

bas´a riba algun insidente ku sea nos a tende di dje

`of pasa

aden personalmente. Na kontraste, Yehova s´ı ta konsiente

di e inhustisianan ku ta tumando lug´a na eskala mundial.

E ta mira tur kos! Es mas, e por disern´ı e inklinashonnan di

kurason, esta, e pensamentunan perverso tras di aktonandi inhustisia.—Jeremias 17:10.

4 Pero Yehova ta bai mas aleu ku djis tuma nota di inhus-tisia. E ta preokup

´a tambe pa esnan ku a bira v

´ıktima di dje.

Ora nashonnan enemigu a trata su pueblo kruelmente, e“kehamentu pa motibu di esnan ku tabata oprim

´ı i aflig

´ı

[su pueblo]” a duel Yehova. (Huesnan 2:18) Tal bes bo a ri-par

´a ku mas inhustisia algun hende mira, mas nan ta p

`erd

`e

heful. Pero Yehova s´ı no ta asina! Pa un 6.000 a

˜na kaba el a

mira tur tipo di inhustisia, pero e s´ı no a p

`erd

`e su repudio

kontra dje. Al kontrario, Beibel ta sigur´a nos ku Yehova ta

odia kosnan manera “un lenga mentiroso,” “mannan kuta drama sanger inosente,” i “un testigu falsu ku ta papiamentira.”—Proverbionan 6:16-19.

5 Pensa tambe riba e kr´ıtika fuerte ku Yehova a dirig

´ı kon-

tra e lidernan inhustu di Israel. “Boso no mester konos´e

hustisia?” e profeta inspir´a a puntra nan. Despues ku el a

deskrib´ı na un manera gr

´afiko kon nan a abus

´a di poder,

Yehova a profetis´a kiko lo tabata e konsekuensianan p’e

h`

ombernan korupto aki: “Nan lo sklama na SE˜

NOR, ma e lono kontest

´a nan. Al kontrario, e lo skonde su kara pa nan

e tempu ei, pasobra nan echonan tabata malu.” (Mikeas3:1-4) Yehova tin un repudio total kontra inhustisia, i eseino ta nada stra

˜no pasobra e mes a pasa aden! Pa m

´ıles di

4, 5. (a) Kon Beibel ta mustra ku Yehova ta preokupa pa esnan kuta risibı un trato inhustu? (b) Kon Yehova mes a ser afekta pa inhus-tisia?

119“AKASO TIN INHUSTISIA SERKA DIOS?”

na el a soport´a e desafionan inhustu di Satanas. (Prover-

bionan 27:11) Ademas, e akto di mas horendo di inhustisiaa afekt’

´e bastante. Esei tabata ora su Yu, kende “no a kome-

t´e pik

´a,” a ser ehekut

´a komo kriminal. (1 Pedro 2:22; Isaias

53:9) Ta bisto anto ku Yehova no ta siegu ni indiferente p’esufrimentu di v

´ıktimanan di inhustisia.

6 T`

og ora nos mira inhustisia—`

of ora nos mes bira v´ıkti-

ma di un trato inhustu—ta masha natural ku esaki ta lantaemoshon fuerte den nos. Nos a ser kre

´a den e im

´agen di

Dios, i inhustisia ta kompletamente kontra tur loke Yeho-va ta represent

´a. (G

´enesis 1:27) Pakiko anto Dios ta permi-

t´ı inhustisia?

E Kuestion di e Soberania di Dios7 E kontesta riba e pregunta aki ta relashon

´a ku e kuestion

di soberania, esta, si Dios tin derecho di gobern´a. Manera

nos a mira, e Kread´

o tin derecho di gobern´a riba tera i tur

su habitantenan. (Salmo 24:1; Revelashon 4:11) Sin embar-go, for di den kuminsamentu di historia humano, e sobe-rania di Yehova a ser desafi

´a. Kon esaki a tuma lug

´a? Yeho-

va a duna e prom´e h

`omber, Adam, e mandamentu pa no

kome di un sierto palu den e Paradeis ku a sirbi komo suhogar. I kiko lo a sosod

´e si el a desobedes

´e? Dios a bis’

´e:

“Lo bo muri sigur.” (G´enesis 2:17) E mandamentu di Dios

no a kita nada for di Adam`

of su kas´a Eva. No opstante,

Satanas a konvens´e Eva ku Dios a kita muchu libertat for

di nan. Kiko lo a pasa si el a kome for di e palu? Satanas abisa Eva sin niun ripara: “Siguramente boso lo no muri! Pa-sobra Dios sa ku e dia ku boso kome di dje, boso wowo lohabri i boso lo ta manera Dios, konosiendo bon i malu.”—G

´enesis 3:1-5.

6. Kon nos lo por reakshona ora nos hana nos konfronta ku inhus-tisia, i pakiko?7. Splika kon e soberania di Yehova a ser desafia.

HALA SERKA YEHOVA120

8 Ku e deklarashon aki Satanas a insinu´a ku Yehova a keda

sin duna Eva sierto informashon krusial, i ku El a ga˜

n’´e

tambe. Satanas tabata sufisiente kouteloso p’e no kuestio-n

´a e echo ku Yehova ta e gobernante supremo. Pero s

´ı el a

lanta duda enkuanto si su soberania tabata leg´ıtimo, hus-

tu i meres´ı. Ku otro palabra, el a pretend

´e ku Yehova no a

ehers´e Su soberania na un manera hustu i den e mih

´o in-

teresnan di Su s´

upditonan.9 Mas despues, tantu Adam komo Eva a desobedes

´e Yeho-

va dor di kome di e palu prohib´ı. Dor di nan desobeden-

sia nan a risib´ı e kastigu di morto, n

`et manera Dios a de-

kret´a. E mentira di Satanas a lanta algun pregunta di sumo

importansia. B`erdat Yehova tin derecho di gobern

´a huma-

nidat,`

of hende mester gobern´a nan mes? Yehova ta eher-

s´e su soberania den e mih

´o manera posibel? Yehova por

a usa su poder todopoderoso pa destru´ı e rebeldenan mes-

ora. Pero e preguntanan ku Satanas a lanta no a kuestio-n

´a Dios su poder, sino su manera di gobern

´a. Pues, si Dios

a elimin´a Adam ku Eva i Satanas, esei lo no a duna prue-

ba ku su gobernashon ta hustu. Al kontrario, esei lo pora lanta mas duda ainda enkuanto su manera di gobern

´a.

uniko manera pa determin´a si hende ta kapas pa gober-

n´a nan mes, independiente di Dios, tabata pa laga tempu

pasa.10 Kiko tempu a demostr

´a? Den transkurso di e m

´ıles di

nanan, hende a purba ku tur tipo di gobi`ernu, manera ou-

tokrasia, demokrasia, sosialismo i komunismo. Beibel ta re-sum

´ı frankamente e resultado di nan tur: “Hende a ehers

´e

8. (a) Ku su deklarashonnan na Eva, kiko Satanas a duna di kono-se? (b) Ki desafio Satanas a lansa kontra e soberania di Dios?9. (a) Ki konsekuensia Adam ku Eva a sufri debı na nan desobeden-sia, i ki preguntanan di sumo importansia esaki a lanta? (b) PakikoYehova no a djis destruı e rebeldenan sin mas?10. Kiko historia a revela tokante gobiernu di hende?

121“AKASO TIN INHUSTISIA SERKA DIOS?”

outoridat riba . . . otro hende pa su da˜

no.” (Eklesiast´es 8:9)

Ku bon motibu, profeta Jeremias a deklar´a: “O SE

˜NOR, mi sa

ku e kaminda di hende no ta di dje mes; tampoko no takeda na hende pa dirig

´ı su pasonan.”—Jeremias 10:23.

11 Yehova tabata sa for di prinsipio ku e independensia dihende, ku nan mes forma di gobern

´a, lo a result

´a den hopi

sufrimentu. Tabata inhustu di su parti anto pa laga hendekosech

´a e fruta inevitabel di nan rebeldia? Di ningun ma-

nera! Pa ilustr´a esaki, supon

´e ku bo yu tin ku hasi un ope-

rashon pa kura un enfermedat ku ta pone su bida na peli-ger. Bo ta konsiente ku e operashon lo pone bo yu sufri unpoko, i esaki ta hasi bo hopi tristu. Na mesun tempu, bo saku e operashon lo permit

´ı bo yu disfrut

´a di un mih

´o sal

´u

mas despues den bida. Meskos tambe, Dios tabata sa—i astaa profetis

´a—ku dor di permit

´ı hende gobern

´a nan mes, esei

lo a trese sierto dol´

o i sufrimentu kun´e. (G

´enesis 3:16-19)

Pero e tabata konsiente tambe ku e´

uniko alivio duradero isignifikativo lo tabata posibel si el a laga henter humanidatmira e mal fruta di nan rebelion. Den e manera aki, e kues-tion lo por a w

`ordu resolv

´e di unabes pa semper.

E Kuestion di Hende Su Integridat12 Tin un aspekto mas den e asuntu aki. Ora Satanas a lan-

ta duda enkuanto si e gobernashon di Dios ta leg´ıtimo i

hustu, no ta Yehova so el a kalumni´a relashon

´a ku Su so-

berania; el a kalumni´a e sirbid

´onan di Dios tambe pa loke

ta nan integridat. Por eh`empel, ripar

´a kiko Satanas a bisa

Yehova tokante hustu J`

ob: “Bo no a traha un trank´e r

`ont

di dje, r`

ont di su kas, i r`

ont di tur loke e tin na tur banda?

11. Pakiko Yehova a laga e rasa humano sufri?12. Manera e kaso di Job ta ilustra, ki akusashon Satanas a lanta kon-tra tur ser humano?

Yehova nunka lo “destru´ı e hustu huntu ku e malbado”

123“AKASO TIN INHUSTISIA SERKA DIOS?”

Bo a bendishon´a e trabou di su man, i su propiedatnan a

oument´a den e tera. Ma saka bo man awor i mishi ku tur

loke e tin; siguramente e lo maldishon´a bo den bo kara.”

—J`

ob 1:10, 11.13 Satanas a pretend

´e ku Yehova tabata usa Su poder di

duna protekshon pa kumpra J`

ob su deboshon. Ku esei ela insinu

´a ku e integridat di J

`ob tabata puru hipokresia, ku

J`

ob a ador´a Dios solamente pa loke e por a ha

˜na a kam-

bio. Satanas a pretend´e ku si Dios a kita su bendishon for

di J`

ob, asta e h`

omber ei lo a maldishon´a su Kread

´o. Sata-

nas tabata sa ku J`

ob a sobresal´ı komo “un hende perfekto i

rekto, ku [a] teme Dios i ku [a] apart´a su mes for di mal-

dat.”� Pues, si Satanas por a kibra e integridat di J`

ob, kikolo a para di e restu di humanidat? De echo anto, loke Sa-tanas tabata kuestionando ta e lealtat di tur hende ku kiersirbi Dios. En b

`erdat, ampliando riba e kuestion, Satanas a

bisa Yehova: “Tur loke un hende [no J`

ob so] tin e lo duna pasu bida.”—J

`ob 1:8; 2:4.

14 Kontrali na loke Satanas a pretend´e, historia a demos-

tr´a ku hopi hende manera J

`ob a keda leal na Yehova ounke

nan tabatin ku soport´a prueba. Ku nan fieldat nan a ale-

gr´a Yehova su kurason, i esaki a duna Yehova un kontesta

pa e desafio di Satanas, kende tabatin e freskura di bisa kuhende lo st

`op di sirbi Dios ora nan ha

˜na nan ku difikultat.

(Hebreonan 11:4-38) S´ı, hende di kurason rekto ta nenga di

� Yehova a bisa di Job: “No tin ningun hende manera e riba tera.”(Job 1:8) Probablemente anto, Job a biba despues di e morto di Hosei prome ku Moises a ser nombra komo Lider di Israel. Pues, ta na suluga pa bisa anto ku n’e tempu ei no tabatin ningun hende mes ınte-gro ku Job.

13. Kiko Satanas a insinua ku su akusashonnan kontra Job, i kon esa-ki ta enbolbe tur ser humano?14. Kiko historia a demostra relashona ku e akusashon ku Satanas alanta kontra tur ser humano?

HALA SERKA YEHOVA124

bira lomba pa Dios. I ora e situashonnan di mas angustio-so konfund

´ı nan, nan ta depend

´e asta mas riba Yehova p’e

duna nan e forsa pa soport´a.—2 Korintionan 4:7-10.

15 Pero e manera ku Yehova ta ehers´e su hustisia ta ense-

r´a mas ku e kuestionnan di soberania i hende su integri-

dat. Beibel ta duna nos un relato di Yehova su huisionanrelashon

´a ku sierto personanan i asta nashonnan komple-

tu. Tambe e ta konten´e profesianan di e huisionan ku lo e

ehekut´a den futuro. Pakiko nos por tin sigur ku Yehova ta i

semper lo ta hustu den su huisionan?

Pakiko e Hustisia di Dios Ta Superior16 Ku rason Beibel por bisa enkuanto Yehova ku “tur su ka-

mindanan ta hustu.” (Deuteronomio 32:4) Ningun di nospor bisa algu asina di nos mes, pasobra hopi bes nos puntodi bista limit

´a ta stroba nos di mira bon kla kiko ta korekto.

Tuma por eh`empel e kaso di Abraham. El a debat

´ı ku Yeho-

va enkuanto e destrukshon di Sodoma—apesar ku maldat areina na gran eskala einan. El a puntra Yehova: “Di b

`erdat

bo ta bai destru´ı e hustu huntu ku e malbado?” (G

´enesis

18:23-33) Klaru ku e kontesta tabata n`

o. De echo, ta te orahustu L

`ot i su yu muh

´enan a yega n’e stat di Zoar sano i sal-

vo Yehova a ‘laga yobe swafel i kandela’ riba Sodoma. (G´e-

nesis 19:22-24) Di otro banda, Jonas a keda masha “disgus-t

´a” ora Dios a mustra miserik

`ordia n’e hendenan di N

´ınive.

Jonas a anunsi´a kaba ku nan lo ser destru

´ı, pues tur loke e

tabata kier ta pa nan w`

ordu likid´a—sin import

´a nan repen-

timentu sinsero.—Jonas 3:10–4:1.17 Yehova a sigur

´a Abraham ku Su manera di husga a ense-

r´a no solamente destru

´ı e malbadonan, sino tambe reskat

´a

15. Ki pregunta por surgi relashona ku Dios su huisionan di pasadoi futuro?16, 17. Ki ehempelnan ta mustra ku hende tin un punto di bista li-mita di loke ta berdadero hustisia?

125“AKASO TIN INHUSTISIA SERKA DIOS?”

e hustunan. Di otro banda, Jonas tabatin ku si˜

na ku Yeho-va ta miserik

`ordioso. Si e malbadonan st

`op di hasi malu, e

ta “kla pa pordon´a.” (Salmo 86:5) Distinto di algun hende

ku ta insigur tokante nan mes, Yehova no ta impon´e kasti-

gu djis pa demostr´a kuantu poder e tin, ni e no ta keda sin

mustra kompashon pa miedu ku otronan lo ha˜

na ku e tad

´ebil. Su sistema ta di mustra miserik

`ordia semper i kuan-

do tin base pa esei.—Isaias 55:7; Ezekiel 18:23.18 Esaki no ta nifik

´a s

´ı ku Yehova ta laga sintimentu sie-

g’´e. Ora su pueblo a kai den idolatria, Yehova a deklar

´a

ku firmesa: “Lo mi husga bo segun bo kondukta, i lo mipone tur bo abominashonnan riba bo. Lo mi no wak boku duele, ni spar bo tampoko, ma lo mi pone bo konduktariba bo.” (Ezekiel 7:3, 4) Pues, ora hende kumins

´a prakti-

k´a maldat sin ripara, Yehova ta husga nan segun loke nan

meres´e. Pero su huisio ta bas

´a riba pruebanan s

´olido. Por

eh`empel, ora un “klamor” fuerte relashon

´a ku Sodoma i

Gomora a alkans´a su orea, el a deklar

´a: “Lo mi baha awor i

wak si nan a hasi kompletamente segun e klamor ku a yegana mi; si no, lo mi ha

˜na sa.” (G

´enesis 18:20, 21) Nos por ta

masha gradisidu ku Yehova no ta manera hopi hende ku takla pa saka konklushon prom

´e ku nan tende tur e detaye-

nan! B`erdat, manera Beibel ta bisa, Yehova ta “un Dios di

fieldat i sin inhustisia.”—Deuteronomio 32:4.

Konfia den e Hustisia di Yehova19 Beibel no ta kontest

´a delaster un pregunta relashon

´a ku

Yehova su akshonnan den pasado; ni e no ta duna tur deta-ye enkuanto kon Yehova lo husga sierto personanan i gru-po di hende den futuro. Ora nos no ta komprond

´e un rela-

18. Mustra for di Beibel ku Yehova no ta aktua djis a base di sinti-mentu.19. Kiko nos por hasi si tin sierto kos ku nos no ta kompronde en-kuanto Yehova su manera di husga?

HALA SERKA YEHOVA126

to`

of profesia den Beibel pa falta di sierto detaye, nos pordespleg

´a e mesun lealtat di profeta Mikeas, kende a skirbi:

“Lo mi spera riba e Dios di mi salbashon.”—Mikeas 7:7.20 Nos por ta sigur ku den tur situashon Yehova lo ak-

tua na un manera rekto. Asta ora na nos pareser hen-de no ta hasi kaso di inhustisia, Yehova ta primint

´ı: “Ta

di mi vengansa ta, ami lo paga b`ek.” (Romanonan 12:19)

Si nos demostr´a un aktitut di spera, nos tambe lo por bisa

ku e mesun konvikshon firme di ap`

ostel Pablo: “Akaso tininhustisia serka Dios? Di ningun manera!”—Romanonan9:14.

21 Mi´entras tantu, nos ta biba den “tempunan trabahoso.”

(2 Timoteo 3:1) Inhustisia i “aktonan di opreshon” a resul-t

´a den hopi abusu kruel. (Eklesiast

´es 4:1) Pero Yehova no a

kambia. Ainda e ta odia inhustisia, i e tin interes profundoden esnan ku ta bira v

´ıktima di esaki. Si nos keda leal na

Yehova i na su soberania, lo e duna nos e forsa pa wanta teora yega e dia ku lo e korig

´ı tur inhustisia bou di e gober-

nashon di su Reino.—1 Pedro 5:6, 7.

20, 21. Pakiko nos por ta sigur ku semper Yehova lo aktua na un ma-nera rekto?

Pregunta pa Medita Ariba

Deuteronomio 10:17-19 Pakiko nos por ta sigur ku Yehova ta tra-ta hende na un manera imparsial?

J`

ob 34:1-12 Ora bo hana bo enfrenta ku inhustisia, kon e pala-branan di Elihu por fortalese bo konfiansa den e hustisia di Dios?

Salmo 1:1-6 Pakiko nos por sinti nos trankil ku Yehova ta evaluae akshonnan di tantu e hustunan komo e malbadonan kuidado-samente?

Malakias 2:13-16 Kon Yehova a mira e inhustisia komete kontrae muhenan for di ken nan kasanan a divorsia sin motibu valido?

127“AKASO TIN INHUSTISIA SERKA DIOS?”

“LEI ta un buraku sin b`

om, e . . . ta devor´a tur kos.” E dekla-

rashon ei a apares´e den un buki publik

´a na 1712. E outor a

konden´a un aparato di hustisia den kua kasonan di korte ta

dura hopi a˜

na, loke ta pone esnan ku ta buska hustisia kaiden pobresa. Den hopi pais e sistema legal i hudisial ta su-mamente komplik

´a, yen di inhustisia, prehuisio i inkonsis-

tensia. Dor di esei hopi hende no tin muchu bon palabra palei.

2 Na kontraste ku esei, konsider´a e palabranan skirb

´ı r

`ont di

2.700 a˜

na pas´a: “Kuantu mi ta stima bo lei!” (Salmo 119:97)

Pakiko e salmista tabatin un amor asina fuerte? Esei ta paso-bra e lei ku el a alab

´a no a origin

´a ku ningun gobi

`ernu di e

mundu aki, sino ku Yehova Dios. Segun ku bo ta studia e lei-nan di Yehova, pokopoko pero sigur lo bo bin ha

˜na e mesun

sintimentu ku e salmista. Un estudio asina lo yuda bo kom-prond

´e mih

´o kon e Hues i Legislad

´o di mas grandi di univer-

so ta pensa.

E Legislad´

o Supremo3 “Tin solamente un dunad

´o di lei i hues,” segun Beibel.

(Santiago 4:12) En b`erdat, Yehova ta e

´uniko berdadero Le-

gislad´

o`

of “dunad´

o di lei.” Asta e movementu di kuerponanselestial ta w

`ordu dirig

´ı dor di su “leinan ku ta gobern

´a she-

lu.” (J`

ob 38:33, BPK) Meskos tambe, e mi´

ones i mi´

ones diangelnan santu di Yehova ta w

`ordu dirig

´ı dor di lei divino,

pasobra nan ta organis´a den rangonan fiho i ta rindi sirbishi

komo minister di Yehova bou di su mandato.—Hebreonan 1:7, 14.

1, 2. Pakiko hopi hende no tin respet pa lei, pero ki sintimentu nospor desaroya pa e leinan di Dios?3, 4. Kon Yehova a bira un Legislado of dunado di lei?

K A P´I T U L O 1 3

“E Lei di SE˜

NOR Ta Perfekto”

4 Yehova a duna lei na hende tambe. Nos tur tin un kon-senshi, lokual ta un refleho di Yehova su sentido di hustisia.Nos konsenshi ta manera un lei interno ku por yuda nos dis-tingu

´ı entre bon i malu. (Romanonan 2:14) Nos prom

´e ma-

yornan a ser bendishon´a ku un konsenshi perfekto; p’esei ta

un par di lei so nan tabatin mester. (G´enesis 2:15-17) Sin em-

bargo, hende imperfekto s´ı tin mester di mas lei ku por mus-

tra nan kon pa kumpli ku e boluntat di Dios. Patriarkananmanera Noe, Abraham i Jak

`ob a risib

´ı leinan for di Yehova

Dios i a pasa esakinan na nan famianan. (G´enesis 6:22; 9:

3-6; 18:19; 26:4, 5) Yehova a hasi su mes bira Legislad´

o denun manera sin presedente ora el a duna e nashon di Israel unk

´odigo di Lei pa medio di Mois

´es. E k

´odigo di lei aki ta yuda

nos komprond´e Yehova su sentido di hustisia hopi a fondo.

E Lei di Mois´es den Li

˜nanan General

5 Aparentemente hopi hende ta pensa ku e Lei di Moises ta-bata un lista largu di lei sumamente komplika. Pero esei taun konsepto robes. Henter e kodigo ta kontene algu mas ku600 lei. Esei por zona bastante, pero djis pensa riba esaki: Nafin di siglo 20, e leinan federal di Merka tabata kubri un to-tal di 150.000 pagina. Kada dos ana, mas o menos 600 lei tabini aserka! Pues pa loke ta kantidat, e Lei di Moises ta kasinada na komparashon ku e monton di leinan humano. Ape-sar di esei, e leinan di Dios a trata algun aspekto di bida die israelitanan ku lei moderno no ta ni yega serka. Laga noskonsidera nan den linanan general.

6 E Lei a halsa e soberania di Yehova. Riba e punto aki, nin-gun otro k

´odigo di lei por para banda di e Lei di Mois

´es.

E lei di mas grandi tabata esaki: “Tende, o Israel! SE˜

NOR tanos Dios, SE

˜NOR ta

´un! I stima SE

˜NOR bo Dios ku henter bo

5. E Lei di Moises tabata un lista largu di lei komplika, i pakiko bota kontesta asina?6, 7. (a) Kiko ta distinguı e Lei di Moises for di kualkier otro kodi-go di lei, i kiko ta e mandamentu di mas grandi di e Lei ei? (b) Kone israelitanan por a mustra ku nan a asepta e soberania di Yehova?

129“E LEI DI SE˜

NOR TA PERFEKTO”

kurason, ku henter bo alma i ku tur bo forsa.” Kon e pue-blo di Dios mester a demostr

´a nan amor na dje? Esei tabata

dor di sirbi´e i somet

´e nan na su soberania.—Deuteronomio

6:4, 5; 11:13.7 Kada israelita por a mustra ku el a asept

´a e soberania di

Yehova dor di somet´e su mes na e personanan ku Yehova a

pone komo outoridat riba dje. Esnan ku a represent´a Dios su

outoridat tabata entre otro mayornan, hefenan, huesnan, sa-serdotenan i, ku tempu, reinan. Yehova a konsider

´a kualkier

rebelion kontra personanan ku tin outoridat komo rebelionkontra e mes. Di otro banda, esnan ku tabatin outoridat akore e riesgo di ha

˜na e rabia di Yehova si nan a trata su pue-

blo na un manera inhustu i arogante. (Eksodo 20:12; 22:28;Deuteronomio 1:16, 17; 17:8-20; 19:16, 17) Pues

´ambos ban-

da tabatin e obligashon di respet´a e soberania di Dios.

8 E Lei a respald´

a e norma di santidat di Yehova. E palabra-nan hebreo tradus

´ı komo “santu” i “santidat” ta apares

´e mas

ku 280 biaha den e Lei di Mois´es. E Lei a yuda e pueblo di

Dios distingu´ı entre loke tabata limpi i sushi, entre puru i

impuru, ya ku el a menshon´a r

`ont di 70 diferente kos ku por

a hasi un israelita seremonialmente impuru. E leinan aki atoka higiena f

´ısiko, dieta i asta kon pa deshas

´ı di sushi. Nan

a trese hopi benefisio di sal´

u.� Pero nan tabatin un prop´

osi-to mas elev

´a: nan a manten

´e e pueblo den e fabor di Yeho-

va, separ´a for di e kustumbernan pekaminoso di e nashon-

nan korump´ı r

`ont di nan. Laga nos wak un eh

`empel.

9 Segun dekretonan di e pakto di Lei, relashon seksual i ha-namentu di yu—asta entre hende kasa—a okashona unperio-

� Por eh`empel, e leinan ku a reker

´ı pa dera sushi humano, tene hen-

de enfermo den karentena i laba kurpa despues di a mishi ku kadavertabata hopi avans

´a pa nan tempu.—Lev

´ıtiko 13:4-8; Numbernan 19:

11-13, 17-19; Deuteronomio 23:13, 14.

8. Kon e Lei a respalda e norma di santidat di Yehova?9, 10. Ki dekretonan en konekshon ku relashon seksual i hanamen-tu di yu e pakto di Lei a kontene, i ki benefisio e leinan ei a trese?

HALA SERKA YEHOVA130

do di impuresa. (Levıtiko 12:2-4; 15:16-18) E dekretonan eino a rebaha e donnan limpi ei ku Dios a duna hende. (Gene-sis 1:28; 2:18-25) Al kontrario, e leinan ei a respalda e santidatdi Yehova dor di mantene hende ku ta ador’e liber di konta-minashon. Ta bon pa remarka ku e nashonnan ront di Israeltabatin kustumber di meskla adorashon ku ritonan seksual idi fertilidat. Den e religion dje kananeonan tabatin prostitu-shon di tantu homber komo muhe. Esei a hiba na un dege-nerashon ekstremo, anto na gran eskala. Na kontraste, e Leia tene e adorashon di Yehova kompletamente separa for diasuntunan seksual.� Pero tabatin otro benefisionan tambe.

10 E leinan ei a sirbi pa sina un berdat vital.� Al fin i al kabo,ta kon e mancha di pika di Adam ta pasa di un generashonpa otro? No ta dor di relashon seksual i hanamentu di yu?(Romanonan 5:12) Sı, e Lei di Dios a rekorda su pueblo dinan pika; un realidat ku nan no mester a perde for di bista. Alfin i al kabo, nos tur a nase den pika. (Salmo 51:5) Nos mes-ter di pordon i liberashon pa por hala serka nos Dios santu.

11 E Lei a respald´

a e hustisia perfekto di Yehova. E Lei di Moi-ses a boga p’e prinsipio di ekivalensia, of balansa, den asun-tunan di hustisia. Pues, e Lei a deklara: “Bida pa bida, wowopa wowo, djente pa djente, man pa man, pia pa pia.” (Deute-ronomio 19:21) P’esei, den kasonan kriminal, e kastigu mes-ter a koresponde ku e gravedat di e krımen. E aspekto aki dihustisia divino a keda manifesta den henter e Lei i te n’e dia

� Mi´entras ku den e t

`empelnan kananeo tabatin kuartonan dedik

´a

na aktonan seksual, e Lei di Mois´es a prohib

´ı personanan den un es-

tado impuru asta di drenta t`empel. Ya ku relashon seksual a trese kun

´e

un periodo di impuresa, niun hende por a laga aktonan seksual biraun parti leg

´ıtimo di adorashon n’e kas di Yehova.

� Un di e metanan prinsipal di e Lei tabata di si˜

na. De echo, e Ency-clopaedia Judaica ta bisa ku e palabra hebreo pa “lei,” to·r

´a, ta nifik

´a

“instrukshon.”

11, 12. (a) Pa ki prinsipio vital di hustisia e Lei a boga? (b) Ki pro-tekshon kontra trosementu di hustisia e Lei a inkluı?

131“E LEI DI SE˜

NOR TA PERFEKTO”

djawe e ta esensial pa kompronde e sakrifisio di reskate di He-sukristu, manera Kapıtulo 14 lo mustra.—1 Timoteo 2:5, 6.

12 Tambe e Lei a brinda protekshon kontra trosementu dihustisia. Por ehempel, por lo menos dos testigu tabata ne-sesario pa un akusashon bira valido. E kastigu pa perhu-rio (gana bou di huramentu) tabata severo. (Deuteronomio19:15, 18, 19) Ademas, korupshon i soborno tabata estrikta-mente prohibı. (Eksodo 23:8; Deuteronomio 27:25) Asta denpraktikanan di negoshi, e pueblo di Dios tabatin ku tenenan mes na Yehova su norma eleva di hustisia. (Levıtiko 19:35, 36; Deuteronomio 23:19, 20) E kodigo legal noble i im-parsial ei tabata un gran bendishon pa Israel!

Leinan Ku Ta Resalt´a Miserik

`ordia i Trato

Imparsial Ora di Husga13 E Lei di Mois

´es tabata un kolekshon di regla r

´ıgido i sin

miserik`

ordia? Di ningun manera! Rei David a skirbi bou diinspirashon: “E lei di SE

˜NOR ta perfekto.” (Salmo 19:7) E ta-

bata bon na altura ku e Lei a foment´a miserik

`ordia i un tra-

to hustu. Den ki manera?14 Den algun pais awe, ta parse ku lei ta mustra mas kom-

pashon i fabor na e kriminalnan ku na e v´ıktimanan. Por

eh`empel, kisas un ladron ta w

`ordu enkarsel

´a pa un sierto

tempu. Mi´entras tantu e v

´ıktima, ku a keda priv

´a di su kos-

nan h`

ort´a, s

´ı tin ku sigui paga belasting for di kua gobi

`ernu

ta kubri e gastunan di alohamentu i alimento p’e kriminal.Den Israel di antigwedat no tabatin prizon manera nos ko-nos

´e awe. Tabatin l

´ımitenan estrikto pa loke ta severidat di

kastigu. (Deuteronomio 25:1-3) Un ladron tabatin ku kom-pens

´a e v

´ıktima pa loke el a h

`orta i, huntu ku esei, dun’

´e un

pago adishonal. Kuantu e mester a paga? Esei tabata varia.Aparentemente e huesnan tabatin sierto libertat pa evalu

´a

v´arios faktor, manera e repentimentu di e pekad

´o. Esei kisas

ta splika pakiko e kompensashon ku a ser reker´ı di un ladron

13, 14. Kon e Lei a fomenta e trato hustu di un ladron i su vıktima?

133“E LEI DI SE˜

NOR TA PERFEKTO”

segun Lev´ıtiko 6:1-7 tabata hopi m

´enos ku esun stipul

´a na

Eksodo 22:7.15 E Lei a refleh

´a miserik

`ordia dor di rekonos

´e ku no ta

tur malecho ta deliber´a. Por eh

`empel, ora un hende a mata

un persona aksidentalmente, e no tabatin ku paga alma paalma si el a tuma e akshon korekto di hui bai na un di e stat-nan di refugio ku tabatin r

`ont Israel. Despues ku huesnan

kompetente a studia su kaso, e tabatin ku keda biba den estat di refugio te dia e sumo saserdote muri. E ora ei lo e taba-ta liber pa bai unda ku e kier. Di e manera ei el a benefisi

´a di

e miserik`

ordia di Dios. Na mesun tempu, e lei aki a enfati-s

´a e gran balor di bida humano.—Numbernan 15:30, 31; 35:

12-25.16 E Lei a salbaguardi

´a derechonan personal. Tuma por

eh`empel e maneranan den kua el a proteh

´a hende den debe.

E Lei a prohib´ı un persona di drenta kas di un hende ku ta-

bata deb’´e i kohe algu di dje komo b

`org. Mas bien, e perso-

na (akreedor) aki tabatin ku keda para paf´

o i laga e debed´

otrese e b

`org p’e. Pues e no por a invad

´ı kas di e debed

´o sin

mas. Si e akreedor a tuma e bist´ı eksterior komo b

`org, e taba-

tin ku debolb’´e esaki prom

´e ku anochi sera, pasobra proba-

blemente e debed´

o tabatin mester di dje pa tene su mes ka-yente anochi.—Deuteronomio 24:10-14.

17 Asta guera tabata regula bou di e Lei. E pueblo di Diospor a bringa guera, no pa sasia nan set di poder of konkista,sino pa aktua komo agente di Dios den “Gueranan di Senor.”(Numbernan 21:14) Den hopi kaso, prome ku e israelitanana bai mas aleu, nan tabatin ku duna e enemigunan chens dientrega nan mes. Si un stat a rechasa e oferta, e ora ei Israelpor a okup’e—pero segun e reglanan di Dios. Distinto di loke

15. Kon e Lei a garantisa tantu miserikordia komo hustisia den kasodi un hende ku a mata un persona aksidentalmente?16. Kon e Lei a salbaguardia sierto derechonan personal?17, 18. Den asuntunan relashona ku guera, ki diferensia tabatin en-tre e israelitanan i otro nashonnan, i pakiko?

HALA SERKA YEHOVA134

hopi solda a yega di hasi, e hombernan di e ehersito di Israelno tabatin mag di viola hende muhe of mata hende pa loko.Nan mester a respeta asta e medio ambiente, i no kap palu difruta di e enemigunan.� Otro ehersitonan no tabatin e res-trikshonnan ei.—Deuteronomio 20:10-15, 19, 20; 21:10-13.

18 Bo no ta hana asko ora bo tende ku den algun pais nan taentrena mucha komo solda? Den Israel di antigwedat, no ta-bata rekluta mucha homber bou di 20 ana di edat pa dren-ta ehersito. (Numbernan 1:2, 3) Nan tabata hasi eksepshonasta pa un adulto ku tabatin hopi miedu. Un homber resienkasa a hana dispensashon pa un ana kompletu di manera kuprome ku el a bai riba un biahe peligroso, lo e por a mira suheredero nase. Den e manera aki, segun e Lei, e esposo ho-ben lo por a hasi su kasa nobo ‘felis.’—Deuteronomio 20:5,6, 8; 24:5.

19 Tambe e Lei a proteh´a hende muh

´e, mucha i famia, i

a perkur´a pa nan. El a manda mayornan duna nan yunan

atenshon i instrukshon spiritual konstante. (Deuteronomio6:6, 7) El a prohib

´ı tur forma di insesto; p’e delitu ei taba-

tin pena di morto. (Lev´ıtiko, kap

´ıtulo 18) Meskos tambe el a

prohib´ı adulterio, lokual hopi bes ta kibra matrimonio i des-

tru´ı nan siguridat i dignidat. E Lei a perkur

´a pa biuda i hu

´er-

fano, i ku e palabranan mas en´ergiko posibel el a prohib

´ı pa

maltrat´a esakinan.—Eksodo 20:14; 22:22-24.

20 Pero kisas riba e punto aki un hende lo puntra su mes:

� E Lei a plantia e pregunta signifikativo aki: “Ta hende e palu di ku-nuku ta anto, ku bo mester rondon’

´e?” (Deuteronomio 20:19) Filo, un

erudito hudiu di e prom´e siglo, a sita e lei aki pa splika ku Dios ta ha

˜na

“ta inhustu pa baha e rabia ekspres´a kontra hende riba kosnan ku ta

inosente di tur maldat.”

19. Ki perkurashon e Lei a inkluı pa proteha hende muhe, mucha,famia, biuda i huerfano?20, 21. (a) Pakiko e Lei di Moises a permitı poligamia entre e israeli-tanan? (b) Den e asuntu di divorsio, pakiko e Lei tabata diferente fordi e norma ku Hesus a reinstituı mas despues?

135“E LEI DI SE˜

NOR TA PERFEKTO”

‘Pakiko e Lei a permit´ı poligamia?’ (Deuteronomio 21:15-17)

Nos tin ku konsider´a e leinan ei den e konteksto di nan tem-

pu. Hende ku ta husga e Lei di Mois´es for di e punto di bista

di tempu i kultura moderno lo malinterpret’´e sigur. (Prover-

bionan 18:13) Yehova a estables´e su norma for di den Ed

´en;

matrimonio lo mester tabata un union duradero entre unesposo i un esposa. (G

´enesis 2:18, 20-24) Sin embargo, pa

tempu ku Yehova a duna Israel e Lei, pr´aktikanan manera

poligamia tabatin nan raisnan profundo pa hopi siglo kaba.Yehova tabata sa muchu bon ku su “pueblo kabesura” loa desobedes

´e ku frekuensia asta e mandamentunan di mas

b´asiko, manera esnan ku ta prohib

´ı idolatria. (Eksodo 32:9)

P’esei, den su sabiduria, e no a skohe e tempu ei pa refor-m

´a tur nan kustumbernan relashon

´a ku matrimonio. Pero,

k`

orda ku no ta Yehova a institu´ı poligamia. Loke s

´ı el a hasi

ta usa e Lei di Mois´es pa regul

´a poligamia bou di su pueblo i

preven´ı e abusunan relashon

´a ku e pr

´aktika ei.

21 Meskos tambe, e Lei di Mois´es a permit

´ı un h

`omber di-

vorsi´a di su esposa a base di v

´arios motibu serio. (Deutero-

nomio 24:1-4) Hesus a yama esaki un konseshon ku Dios ahasi ku e pueblo hudiu “pa motibu di e duresa di [nan] ku-rason.” Sin embargo, e konseshonnan ei tabata temporal.Hesus a reinstitu

´ı Yehova su norma original di matrimonio

pa su siguid´

onan.—Mateo 19:8.

E Lei A Foment´a Amor

22 Bo por imagin´a bo un sistema di lei moderno ku ta pro-

mov´e amor? E Lei di Mois

´es a foment

´a amor mas ku tur otro

kos. Den e buki di Deuteronomio so kaba, e palabra “amor”ta apares

´e den v

´arios forma mas ku 20 biaha. “Stima bo pr

´o-

himo manera bo mes,” tabata e di dos mandamentu di masgrandi den henter e Lei. (Lev

´ıtiko 19:18; Mateo 22:37-40) E

pueblo di Dios mester a mustra e amor ei no solamente na

22. Den ki maneranan e Lei di Moises a fomenta amor i pa ken?

HALA SERKA YEHOVA136

otro sino tambe na stranheronan ku tabata biba meimei dinan, k

`ordando ku nan mes tambe a yega di biba komo stran-

hero otro kaminda. Nan mester a mustra amor pa hende po-ber i aflig

´ı dor di yuda nan ku kos material i dor di no pro-

bech´a di nan miseria. E Lei a manda nan trata asta bestia di

karga ku bondat i konsiderashon.—Eksodo 23:6; Lev´ıtiko 19:

14, 33, 34; Deuteronomio 22:4, 10; 24:17, 18.23 Kua otro nashon a ser bendishon

´a ku un k

´odigo di lei asi-

na? Nada stra˜

no ku e salmista a skirbi: “Kuantu mi ta stimabo lei!” Su amor, sin embargo, no tabata djis un sintimentu.Esei a impuls’

´e na akshon, pasobra el a hasi esfuerso pa obe-

des´e e lei ei i biba di akuerdo kun

´e. Ademas, el a kontinu

´a:

“E ta mi meditashon henter dia.” (Salmo 119:11, 97) S´ı, e ta-

bata dedik´a tempu regularmente pa studia e leinan di Yeho-

va. No tin duda ku ora e tabata hasi esei, el a ha˜

na mas amorpa nan. N’e mesun tempu, su amor pa e Legislad

´o, Yehova

Dios, tambe a oument´a. Segun ku bo ta studia e lei divino

aki, bo tambe por hala mas serka Yehova, e Gran Legislad´

o iDios di hustisia.

23. Kiko e eskritor di Salmo 119 a sinti su mes impulsa pa hasi, i kikonos tambe por ta determina pa hasi?

Pregunta pa Medita Ariba

Lev´ıtiko 19:9, 10; Deuteronomio 24:19 Kiko bo ta pensa di e

Dios ku a traha e leinan ei?

Salmo 19:7-14 Kiko David a opina di “e lei di SE˜

NOR,” i ki ba-lor nos tin ku duna e leinan di Dios?

Mikeas 6:6-8 Kon e pasashi aki ta yuda nos mira ku nos nomester konsidera e leinan di Yehova un karga?

Mateo 23:23-39 Kon e fariseonan a mustra ku nan no a kap-ta e spiritu di e Lei, i di kiko esaki ta spierta nos?

137“E LEI DI SE˜

NOR TA PERFEKTO”

“HENTER e kreashon ta keha i ta sufri e dol´

onan di partohuntu.” (Romanonan 8:22) Ku e palabranan ei ap

`ostel Pablo

ta deskrib´ı e kondishon deplorabel di humanidat. For di un

punto di bista humano, ta parse ku no tin solushon pa sufri-mentu, pik

´a i morto. Pero Yehova no tin e limitashonnan ku

hende tin. (Numbernan 23:19) E Dios di hustisia a duna nosun solushon pa nos difikultatnan. Esei ta e asina yam

´a res-

kate.2 E reskate ta e regalo di mas grandi ku Yehova a duna hu-

manidat. E ta hasi posibel pa nos w`

ordu libr´a for di pik

´a i

morto. (Efesionan 1:7) E ta e base di nos speransa di bidaeterno, sea den shelu

`of den un paradeis riba tera. (Lukas

23:43; Juan 3:16; 1 Pedro 1:4) Pero kiko eksaktamente tae reskate? Kiko e ta si

˜na nos tokante e hustisia supremo di

Yehova?

Kon e Nesesidat di un Reskate A Surgi3 E reskate a bira nesesario pa motibu di e pik

´a di Adam.

Dor di desobedes´e Dios, Adam a laga pa su desendientenan

un herensia di enfermedat, tristesa, dol´

o i morto. (G´enesis

2:17; Romanonan 8:20) Dios no por a laga sentimentalismogui’

´e, ni simplemente kambia e kastigu di morto den unu

m´enos severo. Ku esei lo el a ignor

´a su propio lei ku ta bisa:

“Pago di pik´a ta morto.” (Romanonan 6:23) I si Yehova a in-

1, 2. Kon Beibel ta deskribı e kondishon di humanidat, i kiko ta euniko solushon?

3. (a) Pakiko e reskate a bira nesesario? (b) Dikon Dios no por a sim-plemente kambia e kastigu di morto den unu menos severo pa e de-sendientenan di Adam?

K A P´I T U L O 1 4

Yehova Ta Perkur´a un

“Reskate pa Hopi”

valid´a su propio normanan di hustisia, esei lo a habri kamin-

da pa maldat i k´aos universal!

4 Manera nos a mira den Kap´ıtulo 12, e rebelion den Ed

´en

a lanta kuestionnan mas grandi ku e rebelion mes. Satanasa tira un sombra skur riba e bon n

`omber di Dios. Pr

´aktika-

mente el a akus´a Yehova di ta un ga

˜nad

´o i un diktad

´o kruel

ku ta priva su kriaturanan di libertat. (G´enesis 3:1-5) Dor di

krea e impreshon ku el a frustra e prop´

osito di Dios di yenae tera ku hende hustu, Satanas a tilda Dios di a frakas

´a tam-

be. (G´enesis 1:28; Isaias 55:10, 11) Si Yehova a keda sin kon-

test´a e desafionan ei, hopi di su kriaturanan inteligente lo

por a p`erd

`e konfiansa, por lo m

´enos te na sierto grado, den

su gobernashon.5 Tambe Satanas a kalumni

´a Yehova su sirbid

´onan leal dor

di insinu´a ku nan ta sirbi Dios puramente pa motibunan

egoista i ku si nan ha˜

na nan bou di preshon, ningun di nanlo keda fiel na Dios. (J

`ob 1:9-11) E kuestionnan aki tabata

muchu mas importante ku e difikultatnan ku humanidat aha

˜na su mes aden. Ku rason Yehova a sinti su mes oblig

´a pa

kontest´a e insinuashonnan difamatorio di Satanas. Pero kon

Dios lo por a resolv´e e kuestionnan aki i na mesun tempu

salba humanidat?

E Reskate—Un Ekivalente6 E solushon di Yehova tabata sumamente miserik

`ordioso i

hustu; niun ser humano lo por a bini ku un idea asina. T`

oge tabata algu masha simpel. Beibel ta refer

´ı na dje komo un

kompra, un rekonsiliashon, un redenshon i un ekspiashon.(Salmo 49:8; Daniel 9:24; 1 Korintionan 6:20; Kolosensenan1:20; Hebreonan 2:17) Pero kisas e mih

´o deskripshon di loke

4, 5. (a) Kon Satanas a kalumnia Dios, i pakiko Yehova tabata obli-ga pa kontesta e desafionan ei? (b) Kiko Satanas a insinua relashonaku Yehova su sirbidonan leal?6. Kua ta algun di e ekspreshonnan bıbliko ku ta deskribı e medioku Dios ta usa pa salba humanidat?

139YEHOVA TA PERKUR´

A UN “RESKATE PA HOPI”

a tuma lug´a ta esun ku Hesus mes a duna, ora el a bisa: “E Yu

di hende no a bin pa w`

ordu sirb´ı, ma pa sirbi, i pa duna su

bida komo preis di reskate [griego, l´

y·tron] pa hopi.”—Mateo20:28.

7 Kiko ta un reskate? E palabra griego den e vers´ıkulo aki ta

deriv´a for di un verbo ku ta nifik

´a “laga bai, libra.” Nan taba-

ta usa e palabra aki pa indik´a e plaka ku ta ser pag

´a a kambio

di libertat pa prezunan di guera. B´asikamente anto, por defi-

n´ı un reskate komo algu ku ta w

`ordu pag

´a pa kumpra algu

b`ek. Den e Skritura Hebreo, e palabra pa “reskate” (k

´o·fer) ta

bini di un verbo ku ta nifik´a “kubri.” Por eh

`empel, Dios a

bisa Noe ku e mester a ‘kubri’ (un forma di e mesun palabra)e arka ku breu. (G

´enesis 6:14, NW ) Esaki ta yuda nos kom-

prond´e ku e palabra reskat

´a ta nifik

´a tambe kubri pik

´a.

8 Ta bon pa menshon´a tambe ku segun Theological Dictio-

nary of the New Testament, e palabra aki (k´

o·fer) “ta refe-r´ı semper na un ekivalente,” algu di mesun balor

`of ku ta

korespond´e kun

´e. Por eh

`empel, e tapa di e arka di pakto ta-

batin un forma ku a korespond´e ku e arka mes, i p’esei el

a kubri´e kompletamente. Meskos tambe, pa por kubri pik

´a,

mester paga un preis ku ta korespond´e kompletamente ku e

da˜

no ku pik´a a kousa,

`of, ku ta kubri e da

˜no kous

´a den su to-

talidat. P’esei mes e Lei ku Dios a duna Israel a deklar´a: “Bida

pa bida, wowo pa wowo, djente pa djente, man pa man, piapa pia.”—Deuteronomio 19:21.

9 H`

ombernan di fe for di Abel bini ariba a ofres´e sakrifi-

sio di animal na Dios. Den e manera ei nan a demostr´a

ku nan tabata konsiente ku nan tabata peka i ku nan taba-tin mester di un redenshon. Ademas, nan a mustra nan fe

7, 8. (a) Kiko e palabra “reskate” ta nifika den e Skritura? (b) Denki sentido e reskate ta ensera e idea di algu ekivalente?9. Pakiko hombernan di fe a ofrese sakrifisio di animal, i kon Yeho-va a mira e sakrifisionan ei?

“Un reskate korespondiente pa tur”

141YEHOVA TA PERKUR´

A UN “RESKATE PA HOPI”

den e liberashon ku Dios a primint´ı pa medio di su “simia.”

(G´enesis 3:15; 4:1-4; Lev

´ıtiko 17:11; Hebreonan 11:4) Yeho-

va a mira e sakrifisionan ei ku fabor i a duna su aprobashonn’e adorad

´onan aki. No opstante, sakrifisio di animal taba-

ta solamente un muestra. Bestia no por a kubri pik´a di hen-

de realmente, pasobra nan ta inferior na hende. (Salmo 8:4-8) P’esei mes Beibel ta bisa: “Ta imposibel pa e sanger ditoro i kabritu kita pik

´a.” (Hebreonan 10:1-4) E sakrifisionan

ei tabata simplemente un s´ımbolo di e berdadero sakrifisio

di reskate ku mester a bini.

“Un Reskate Korespondiente”10 “Den Adam tur ta muri,” segun ap

`ostel Pablo. (1 Korin-

tionan 15:22) Di manera ku e reskate tabatin ku enser´a mor-

to di un persona eksaktamente igual ku Adam: un ser hu-mano perfekto. (Romanonan 5:14) Niun otro kriatura lo pora ekilibr

´a e balansa di hustisia. Ta un ser humano perfekto

so, unu ku no tabata bou di e pena di morto di Adam, pora ofres

´e “un reskate korespondiente”—unu ku a korespond

´e

perfektamente ku Adam. (1 Timoteo 2:6, NW ) Lo no tabatanesesario pa laga un kantidat inkontabel di hende w

`ordu sa-

krifik´a pa korespond

´e ku kada desendiente di Adam. Ap

`ostel

Pablo a splika: “Dor di´

un hende [Adam] pik´a a drenta den

mundu, i morto dor di pik´a.” (Romanonan 5:12) I “komo ku

morto a bin pa medio di un hende,” Dios a perkur´a e libera-

shon di humanidat “pa medio di un hende.” (1 Korintionan15:21) Kon?

11 Yehova a hasi areglo pa laga un h`

omber perfekto sakrifi-k

´a su bida boluntariamente. Segun Romanonan 6:23, “pago

di pik´a ta morto.” Dor di sakrifik

´a su bida, e redentor lo a

10. (a) Ku ken e redentor tabatin ku koresponde, i pakiko? (b) Paki-ko un sakrifisio humano so tabata nesesario?11. (a) Kon e redentor lo a “eksperensia morto pa tur hende”? (b) Pa-kiko Adam ku Eva lo no por a benefisia di e reskate? (Mira e nota napia di pagina.)

HALA SERKA YEHOVA142

“eksperensi´a morto pa tur hende.” Ku otro palabra, lo el a

kumpli ku e pago di e pik´a di Adam. (Hebreonan 2:9; 2 Ko-

rintionan 5:21; 1 Pedro 2:24) Esaki lo tabatin konsekuensia-nan legal profundo. Dor di anul

´a e pena di morto riba e

desendientenan obediente di Adam, e reskate lo a elimin´a e

poder destruktivo di pik´a n

`et na su rais.�—Romanonan 5:16.

12 Pa ilustr´a esaki, imagin

´a ku bo ta biba den un stat kamin-

da mayoria di e habitantenan ta traha na un f´abrika grandi.

Tantu abo komo bo bisi˜

nanan ta w`

ordu bon pag´a i boso ta

hiba un bida k´

omodo. Pero riba un bon dia e f´abrika ta sera

su portanan pa motibu ku e gerente a bira korupto i a ponee negoshi bati bankrut. Awor ku diripiente bo a p

`erd

`e tra-

bou, ni abo ni bo bisi˜

nanan no por paga boso debenan mas.Kas

´a i yunan, i tambe esnan ku e negoshi debe ta sufri pa

motibu di e korupshon di un solo hende. Tin un solushon?S

´ı! Un benefaktor riku ta disid

´ı di interven

´ı. E sa ku e nego-

shi tin hopi balor i tambe e tin duele di su hopi empleado-nan i nan famianan. P’esei e ta hasi areglo pa paga e debedi e empresa i habri e f

´abrika atrobe. Kanselashon di e solo

debe ei ta trese alivio pa e hopi empleadonan i nan famia-nan i tambe esnan ku e negoshi debe. Meskos tambe, kanse-lashon di e debe di Adam ta trese benefisio pa mi

´ones i mi

´o-

nes di hende.

Ken Ta Perkur´a e Reskate?

13 Ta Yehova so por a perkur´a “e Lamchi . . . ku ta kita

� Adam ku Eva no por a benefisi´a di e reskate. E Lei di Mois

´es taba-

ta konten´e e prinsipio aki relashon

´a ku un malechor boluntario: “No

tuma plaka di reskate pa bida di un matad´

o ku meres´e morto.” (Num-

bernan 35:31) Ta bisto anto ku Adam ku Eva a meres´e morto pasobra

nan tabata sa muchu bon ku nan a desobedes´e Dios deliberadamen-

te. Ku esei nan a tira af´

o nan oportunidat di ha˜

na bida eterno.

12. Ilustra kon pagamentu di un solo debe por trese benefisio pahopi hende.13, 14. (a) Kon Yehova a perkura e reskate pa humanidat? (b) Naken e reskate ta ser paga, i pakiko e pago ei ta nesesario?

143YEHOVA TA PERKUR´

A UN “RESKATE PA HOPI”

pik´a di mundu!” (Juan 1:29) Pero Dios no a manda kual-

kier angel pa reskat´a humanidat. Mas bien, el a manda Esun

ku por a duna e kontesta final i desisivo na Satanas su aku-sashon kontra Yehova su sirbid

´onan. S

´ı, Yehova a hasi e sa-

krifisio supremo di manda su Yu unig´enito, esun ku taba-

ta “su delisia.” (Proverbionan 8:30) E Yu di Dios mes tabatadispuesto pa “bandon

´a su mes gloria” komo kriatura spi-

ritual. (Filipensenan 2:7) Via un milager Yehova a transfe-r´ı e bida i patronchi di personalidat di su primog

´enito seles-

tial p’e matris di un b´ırgen hudiu ku yama Maria. (Lukas 1:

27, 35) Komo hende, el a ha˜

na e n`

omber Hesus. Pero densentido legal e por a w

`ordu yam

´a e segundo Adam, pasobra

el a korespond´e perfektamente ku Adam. (1 Korintionan 15:

45, 47) Den e manera ei Hesus por a ofres´e su mes komo un

sakrifisio di reskate pa humanidat pekaminoso.14 Na ken e reskate lo a ser pag

´a? Salmo 49:7 ta bisa spe-

s´ıfikamente ku e reskate ta ser pag

´a na “Dios.” Pero no ta

Yehova mes a hasi areglo p’e reskate? S´ı, pero esaki no kier

men ku e reskate tabata un interkambio mek´aniko i sin sen-

tido—komo si fuera saka plaka for di un saku i hink’´e den

un otro. Nos tin ku komprond´e ku e reskate no ta un pago

literal en kambio di algu material, sino un transakshon le-gal. Dor di perkur

´a e pago di e reskate, ounke esei a nifik

´a un

sakrifisio enorme p’e, Yehova a konfirm´a ku e mes ta pega

firmemente na su hustisia perfekto.—G´enesis 22:7, 8, 11-13;

Hebreonan 11:17; Santiago 1:17.15 Den l

`ente di a

˜na 33 di nos era, Hesukristu a somet

´e su

mes boluntariamente na un prueba doloroso ku a hiba napago di e reskate. El a laga nan arest’

´e riba akusashon falsu,

deklar’´e kulpabel i klab’

´e na un staka di ehekushon. Tabata

realmente nesesario pa Hesus a sufri asina tantu? S´ı, paso-

bra mester a resolv´e e kuestion di integridat di sirbid

´onan di

Dios. Ta bon pa nota ku Dios no a laga Herodes mata Hesus

15. Pakiko tabata nesesario pa Hesus a sufri i muri?

HALA SERKA YEHOVA144

tempu e tabata chikitu. (Mateo 2:13-18) Pero komo adul-to, Hesus por a enfrent

´a e furia dje atakenan di Satanas ple-

namente konsiente di e kuestionnan enbolb´ı.� Dor di keda

“santu, inosente, sin mancha [i] separ´a for di pekad

´onan”

apesar di e trato horibel ku el a risib´ı, Hesus a proba fuera

di tur duda i na un manera dram´atiko ku Yehova tin sirbid

´o

ku ta keda fiel bou di prueba. (Hebreonan 7:26) Nada stra˜

noanto ku djis prom

´e ku Hesus a muri, el a sklama den triun-

fo: “Ta kumpl´ı!”—Juan 19:30.

Kompletando Su Trabou Komo Redentor16 Pero ainda Hesus tabatin ku komplet

´a su trabou komo re-

dentor. Riba e di tres dia despues ku Hesus a muri, Yehova alant’

´e for di morto. (Echonan 3:15; 10:40) Ku e akto impor-

tant´ısimo ei Yehova no solamente a rekompens

´a su Yu pa su

sirbishi fiel, sino tambe a dun’´e oportunidat pa komplet

´a su

tarea komo redentor i Sumo Saserdote di Dios. (Romanonan1:4; 1 Korintionan 15:3-8) Ap

`ostel Pablo ta splika: “Ora Kris-

tu a apares´e komo un sumo saserdote . . . , el a drenta . . . no

pa medio di e sanger di kabritu i bis´e, ma pa medio di su mes

sanger el a drenta den e lug´a santu un biaha pa semper, sien-

do ku el a opten´e redenshon eterno kaba. Pasobra Kristu no

a drenta den un lug´a santu trah

´a ku man, djis un kopia di

esun berdadero, ma den shelu mes, awor pa apares´e den e

presensia di Dios pa nos.”—Hebreonan 9:11, 12, 24.

� Pa kompens´a e pik

´a di Adam, Hesus tabatin ku muri, no komo un

mucha perfekto, sino komo un h`

omber perfekto. K`

orda ku Adam apeka boluntariamente. E tabata plenamente konsiente di e seriedat disu akto i di su konsekuensianan. Pues pa Hesus por a bira “e

´ultimo

Adam” i kubri e pik´a ei, e tabatin ku hasi un eskoho konsiente i bon

pens´a pa keda

´ıntegro na Yehova. (1 Korintionan 15:45, 47) Asina,

henter Hesus su bida fiel—inkluso su morto sakrifisial—a sirbi komo“

´un echo di hustisia.”—Romanonan 5:18, 19.

16, 17. (a) Kon Hesus a kontinua ku su trabou komo redentor?(b) Pakiko tabata nesesario pa Hesus aparese “den e presensia di Diospa nos”?

145YEHOVA TA PERKUR´

A UN “RESKATE PA HOPI”

17 Kristu no por a hiba su sanger literal den shelu. (1 Ko-rintionan 15:50) Mas bien, el a hiba loke e sanger aki a sim-bolis

´a, esta, e balor legal di e bida humano perfekto ku el a

sakrifik´a. Anto, den e presensia di Dios, el a hasi un presen-

tashon formal di e balor di e bida ei komo un reskate a kam-bio di humanidat pekaminoso. Yehova a asept

´a e sakrifisio

ei? S´ı, i esaki a bira bisto na Pentek

`oste di a

˜na 33 di nos era,

ora spiritu santu a ser dram´a riba mas o m

´enos 120 disipel

na Yerusal`em. (Echonan 2:1-4) Ounke e suseso ei tabata algu

eksitante, e tabata ap´enas un prinsipio di e benefisionan ma-

ravioso ku e reskate lo a trese.

Benefisionan di e Reskate18 Den e karta ku Pablo a dirig

´ı n’e Kolosensenan, e ta spli-

ka ku Dios a mira ku tabata bon pa mediante Kristu e rekon-sili

´a tur otro kos ku Su mes dor di hasi pas pa medio di e san-

ger ku Hesus a drama riba e staka di tormento. Tambe Pablota splika ku e rekonsiliashon aki ta enser

´a dos grupo di per-

sona distinto, esta, “kosnan den shelu” i “kosnan riba tera.”(Kolosensenan 1:19, 20; Efesionan 1:10) E prom

´e grupo ei

ta konsist´ı di 144.000 kristian ku ta ha

˜na e speransa di sirbi

komo saserdote den shelu i gobern´a komo rei riba tera hun-

tu ku Kristu Hesus. (Revelashon 5:9, 10; 7:4; 14:1-3) Pa me-dio di nan, lo aplik

´a e benefisionan di e reskate gradualmen-

te na humanidat obediente durante un periodo di mil a˜

na.—1 Korintionan 15:24-26; Revelashon 20:6; 21:3, 4.

19 “Kosnan riba tera” ta refer´ı na e personanan ku tin spe-

ransa di disfrut´a di bida perfekto den Paradeis riba tera. Re-

velashon 7:9-17 ta deskrib´ı nan komo “un multitut grandi”

ku lo sobrebib´ı e binidero “gran tribulashon.” Pero nan no

tin nodi warda te n’e tempu ei pa kumins´a ha

˜na e benefisio-

18, 19. (a) Kua dos grupo di personanan ta benefisia di e rekonsi-liashon ku a bira posibel mediante e sanger di Kristu? (b) Kua ta al-gun di e benefisionan ku e reskate lo trese awor i den futuro pa es-nan ku ta pertenese n’e “multitut grandi”?

HALA SERKA YEHOVA146

nan di e reskate. Ya nan a “laba nan pa˜

nanan i a hasi nanblanku den e sanger di e Lamchi.” Komo ku nan ta eher-s

´e fe den e reskate, ya kaba nan ta risibiendo benefisionan

spiritual for di e areglo amoroso ei. Nan a ser deklar´a hus-

tu komo amigu di Dios! (Santiago 2:23) Komo resultado diHesus su sakrifisio, nan por “aserk

´a e trono di grasia ku kon-

fiansa.” (Hebreonan 4:14-16) Ora nan faya, nan ta ha˜

na ber-dadero pordon. (Efesionan 1:7) Apesar ku nan ta imperfekto,nan tin un konsenshi limpi. (Hebreonan 9:9; 10:22; 1 Pedro3:21) Pues rekonsiliashon ku Dios no ta un desaroyo ku nantin ku spera ariba, sino un realidat aktual! (2 Korintionan 5:19, 20) Durante e Mil A

˜na, gradualmente nan “lo w

`ordu li-

br´a for di . . . sklabitut na korupshon pa drenta den e libertat

glorioso di e yunan di Dios.”—Romanonan 8:21.20 “[Nos] ta duna gradisimentu na Dios dor di Hesukristu”

pa e reskate! (Romanonan 7:25) E prinsipio su tras ta simpel,pero sufisiente profundo pa yena nos ku atmirashon. (Ro-manonan 11:33) I ora nos medit

´a ku gratitut riba e reskate,

esei ta konmov´e nos i ta hala nos mas i mas serka e Dios di

hustisia. Meskos ku e salmista, nos tin tur motibu pa alab´a

Yehova komo Esun ku ta “stima hustisia.”—Salmo 33:5.

20. Ki efekto meditashon riba e reskate tin riba abo personalmente?

Pregunta pa Medita Ariba

Numbernan 3:39-51 Pakiko ta esensial p’e reskate ta un ekiva-lente eksakto?

Salmo 49:7, 8 Pakiko nos tin un debe na Dios pa e reskate kuel a perkur

´a?

Isaias 43:25 Kon e pasashi aki ta yuda nos mira ku salbashondi hende no ta e motibu prinsipal pakiko Yehova a perkur

´a e

reskate?

1 Korintionan 6:20 Ki efekto e reskate mester tin riba nos kon-dukta i estilo di bida?

147YEHOVA TA PERKUR´

A UN “RESKATE PA HOPI”

HESUS tabata mustra rabi´a, i ku bon motibu. Kisas bo no por

ni imagin´a bo ku Hesus tabata den e estado ei pasobra e taba-

ta un h`

omber hopi mansu. (Mateo 21:5) Klaru ku e tabatinun dominio perfekto riba su mes, ya ku su rabia tabata un in-dignashon hustu.� Pero ta kiko a provok

´a e h

`omber pas

´ıfiko

aki asina tantu? Un inhustisia flagrante.2 Hesus tabata stima e t

`empel na Yerusal

`em. Den henter

mundu, e tabata e´

uniko lug´a sagrado dedik

´a n’e adorashon

di su Tata selestial. Hudiunan for di hopi pais tabata biahadistansianan grandi pa bin rindi adorashon einan. Asta e pa-ganonan ku tabata teme Dios tabata bini, yegando te riba epatio di e t

`empel reserv

´a pa nan. Pero na kuminsamentu di

Hesus su ministerio, el a drenta e´area di t

`empel i topa un

esena masha mahos. E lug´a tabata parse mas un marshe ku

un kas di adorashon! Tabatin yen di komersiante i kambiad´

odi plaka. Pero ta den kiko e inhustisia a sinta? P’e hendenanaki, e t

`empel di Dios tabata djis un lug

´a pa probech

´a di hen-

de, asta pa h`

orta nan. Kon asina?—Juan 2:14.3 E lidernan religioso a bini ku un regla ku ta un moneda

spes´ıfiko so por a usa pa paga e belasting di t

`empel. Bishi-

tantenan tabatin ku kambia plaka pa ha˜

na e monedanan ei.E kambiad

´onan di plaka a pone nan mesanan ei mes den e

� Ora Hesus a manifesta su indignashon hustu, el a imita Yehova,kende ta “yen di furia” kontra tur maldat. (Nahum 1:2) Por ehempel,despues ku Yehova a bisa su pueblo rebelde ku nan a kombertı su kasden “un kueba di ladron,” el a bisa: “Mi rabia i mi furia lo wordu dra-ma riba e luga aki.”—Jeremias 7:11, 20.

1, 2. Na ki okashon Hesus a rabia, i pakiko?3, 4. Ki abusu tabata tuma luga n’e kas di Yehova, i ki akshon Hesusa tuma pa korigı e asuntu?

K A P´I T U L O 1 5

Hesus Ta “Estables´e Hustisia

Riba Tera”

t`empel, i nan tabata kobra komishon riba kada transakshon.

Otro negoshi hopi lukrativo tambe tabata esun di bende ani-mal. E bishitantenan ku kier a ofres

´e sakrifisio por a kumpra

un animal serka kualkier komersiante den e stat, pero e ch`ens

tabata grandi ku e ofisialnan di t`empel lo a ha

˜na nan ofrenda

inadeku´a. Sin embargo, e ofrendanan kumpr

´a ei mes den e

´area di t

`empel s

´ı a ser asept

´a sigur. Pues e bishitantenan taba-

ta na merset di komersiantenan ku tin bes tabata kobra preis-nan eksorbitante.� Pi

´o ku ganashi brutu, esaki tabata puru la-

dronisia!4 Hesus no por a toler

´a e tipo di inhustisianan ei, pasobra ta-

bata trata aki di kas di su Tata! P’esei el a traha un zuip di ka-buya i a kore ku e trupa di baka i karn

´e for di e t

`empel. Des-

pues el a bai n’e kambiad´

onan di plaka i b`

oltu nan mesanan.Imagin

´a kon tur e monedanan a keda plam

´a riba e flur di

marmer! Ku firmesa el a manda e bended´

onan di palomba:“Kita e kosnan aki for di einan”! (Juan 2:15,16) Aparentemen-te, niun hende a tribi di lanta kontra e h

`omber balente aki.

“E Yu Ta Enditu Su Tata”5 Klaru ku e komersiantenan a bini b

`ek. Mas o m

´enos tres

na despues, Hesus a bolbe trata ku e mesun inhustisia. E bia-ha aki el a sita e palabranan di kondena ku Yehova a diri-g

´ı kontra esnan ku a hasi Su kas “un kueba di ladron.” (Ma-

teo 21:13; Jeremias 7:11) S´ı, ora Hesus a mira kon nan tabata

� Segun e Mishna, algun ana mas despues a lanta un protesta tokan-te e preis haltu di palomba ku nan tabata bende den e tempel. Diripien-te e preis a baha ku 99 porshento! Ken ta esnan ku mas a probecha die negoshi lukrativo aki? Algun historiado ta bisa ku kisas ta e famia diSumo Saserdote Anas tabata dono di e marshenan den e tempel. Esei loa produsı un gran parti di e rikesa enorme dje famia di saserdote ei.—Juan 18:13.

5-7. (a) Kon Hesus su bida den shelu a influensia su sentido di hus-tisia, i kiko nos por sina dor di studia su ehempel? (b) Kon Kristu akombatı e inhustisianan ku tabatin di haber ku e nomber i sobera-nia di Yehova?

149HESUS TA “ESTABLES´E HUSTISIA RIBA TERA”

hasi ganashi brutu riba kustia di e pueblo i profan´a e t

`empel

di Dios, el a ha˜

na e mesun sintimentu ku su Tata. I esei no tanada stra

˜no pasobra pa mi

´ones di a

˜na Hesus a si

˜na di su Tata

selestial. Dor di esei el a bin ha˜

na e mesun sentido di hustisiaku Yehova tabatin. El a bira un eh

`empel bibu di e dicho: “E

Yu ta enditu su Tata.” Pues e mih´

o manera pa ha˜

na un ideakla di Yehova su kualidat di hustisia ta di medit

´a riba e eh

`em-

pel di Hesukristu.—Juan 14:9, 10.6 E Yu unig

´enito di Yehova tabata presente ora Satanas a aku-

s´a Yehova Dios inhustamente di ta un mentiroso i a kuestio-

n´a e rektitut di Su gobernashon. Ki un kalumnia! Tambe e Yu

a tende kon mas despues Satanas a insinu´a ku niun hende lo

no sirbi Yehova pa motibu di amor inegoista. E akusashon-nan falsu aki sigur a aflig

´ı e kurason hustu di e Yu. Lo mester

tabata algu emoshonante p’e ora el a ha˜

na sa ku e lo a hun-ga un papel klave den refut

´a e falsedatnan ei! (2 Korintionan

1:20) Kon e lo a hasi esei?7 Manera nos a mira den kap

´ıtulo 14, Hesukristu a duna e

kontesta final i desisivo riba Satanas su akusashon ku a kues-tion

´a e integridat di Yehova su kriaturanan. Ku esei Hesus a

pone e base p’e vindikashon final di e soberania di Yehovai e santifikashon di Su n

`omber. Komo e Agente Prinsipal di

Yehova, Hesus lo estables´e hustisia divino den henter univer-

so. (Echonan 5:31) Su bida riba tera tambe a refleh´a hustisia

divino. Yehova a bisa di dje: “Lo mi pone mi spiritu riba dje,i e lo proklam

´a hustisia na e paganonan.” (Mateo 12:18) Kon

Hesus a kumpli ku e palabranan ei?

Hesus Ta Aklar´a Kiko Ta “Hustisia”

8 Hesus a stima e Lei di Yehova i a biba di akuerdo kun´e. Pero

8-10. (a) Kon e tradishonnan oral di e lidernan religioso hudiu a fo-menta despresio pa hende ku no tabata hudiu i tambe hende muhe?(b) Den ki manera e leinan oral a pone Yehova su lei di sabat bira unkarga?

“Kita e kosnan aki for di einan”!

151HESUS TA “ESTABLES´E HUSTISIA RIBA TERA”

e lidernan religioso di su tempu a trose e Lei ei i a aplik’´e in-

korektamente. Hesus a bisa nan: “Ai di boso, eskribanan i fari-seonan, hip

´okritanan! . . . Boso a neglish

´a loke ta mas impor-

tante di e Lei: hustisia, miserik`

ordia i fieldat.” (Mateo 23:23)Definitivamente, e maestronan ei di e Lei di Dios no a aklar

´a

kiko ta “hustisia.” Mas bien, nan a tapa hustisia divino. Konasina? Laga nos wak un par di eh

`empel.

9 Yehova a manda su pueblo keda separ´a for di e nashonnan

pagano r`

ont di nan. (1 Reinan 11:1, 2) Sin embargo, algun li-der religioso fan

´atiko a anim

´a e pueblo pa trata tur hende ku

no tabata hudiu ku despresio. E Mishna a bai asina leu di in-klu

´ı e regla aki: “No mag di laga tou di bestia den e posadanan

di e paganonan pasobra nos ta sospech´a ku nan ta praktik

´a

bestialidat.” E prehuisio sin mas ei kontra tur pagano tabatainhustu i kompletamente kontrali n’e spiritu di e Lei di Moi-s

´es. (Lev

´ıtiko 19:34) Otro leinan ku nan a traha tabata deni-

grante pa hende muh´e. Por eh

`empel, e lei oral a bisa ku un

muh´e mester a kana tras di su kas

´a i no banda di dje. E lei a

bisa ku un h`

omber no por a papia ku hende muh´e den p

´ubli-

ko, ni ku su mes kas´a. Hende muh

´e, meskos ku katibu, no ta-

batin mag di duna testimonio den korte. Tabatin asta un ora-shon formal den kua h

`ombernan a gradis

´ı Dios ku nan no a

nase komo hende muh´e.

10 E lidernan religioso a dera e Lei di Dios bou di un montondi regla ku hende a traha. Tuma por eh

`empel e lei di sabat.´

Uniko kos ku e lei ei a prohib´ı hende di hasi ta di traha riba

sabat. E israelitanan mester a apart´a e dia ei pa rindi adora-

shon, pa refresk´a nan mes spiritualmente i pa soseg

´a. Pero e

fariseonan a pone e lei ei bira un karga. Nan a ha˜

na ku ta nanmester a disid

´ı kiko eksaktamente ta “trabou.” Nan a katalog

´a

39 diferente aktividat komo trabou, manera kosech´a i yag. E

kategorianan aki a lanta yen di pregunta. Si un hende a mataun pruga riba sabat, ta yag el a yag? Si riba kaminda el a pikiun man yen di grano p’e kome, ta kosech

´a el a kosech

´a? Si

el a kura un persona ku tabata enfermo, ta traha el a traha?

HALA SERKA YEHOVA152

E preguntanan ei a w`

ordu kontest´a ku reglanan r

´ıgido i de-

tay´a.

11 Den un ambiente asina, kon Hesus mester a yuda hendekomprond

´e kiko ta hustisia? Tantu den su si

˜nansanan komo

den e manera ku el a biba, el a tuma un posishon balentekontra e lidernan religioso ei. Konsider

´a prom

´e algun di su si-

˜nansanan. El a konden

´a direktamente e gran kantidat di regla

ku nan a traha dor di bisa: Boso a hasi “e palabra di Dios birasin balor dor di boso tradishon.”—Marko 7:13.

12 Hesus a mustra na un manera en´ergiko ku e fariseonan a

kibok´a nan mes tokante e lei di sabat—ku realmente nan no

a kapta mes henter e intenshon tras di e lei ei. El a splika kue Mesias ta “Se

˜nor di sabat” i p’esei tin tur derecho di kura

hende riba sabat. (Mateo 12:8) Pa enfatis´a e punto ei, el a hasi

milager di kurashon abiertamente riba sabat. (Lukas 6:7-10) Ekurashonnan ei tabata un bista delant

´a di kon lo e restor

´a sal

´u

di hende na tur parti di tera durante su Reinado di Mil A˜

na. EMil A

˜na ei mes lo ta e sabat mayor, durante kua hende fiel lo

deskans´a finalmente di siglonan di pasa trabou bou di e kar-

ga di pik´a i morto.

13 Tambe Hesus a aklar´a kiko ta hustisia ora el a estable-

s´e un lei nobo, “e lei di Kristu,” despues ku el a komplet

´a su

ministerio riba tera. (Galationan 6:2) Distinto di su predese-sor, esta e Lei di Mois

´es, e lei nobo aki tabata bas

´a prinsipal-

mente riba prinsipio i no riba un seri di mandamentu skirb´ı.

El a inklu´ı s

´ı algun mandamentu direkto. Un di nan Hesus a

yama “un mandamentu nobo.” Hesus a si˜

na tur su siguid´

o-nan pa stima otro meskos ku

´e a stima nan. (Juan 13:34, 35)

S´ı, amor apneg

´a lo mester tabata e marka di identifikashon di

tur esnan ku ta biba segun “e lei di Kristu.”

11, 12. Kon Hesus a ekspresa su rechaso kontra e tradishonnan no-bıbliko di e fariseonan?

13. Ki lei a drenta na vigor komo resultado di Kristu su ministerioriba tera, i ki diferensia tabatin entre e lei aki i su predesesor?

153HESUS TA “ESTABLES´E HUSTISIA RIBA TERA”

Un Eh`empel Bibu di Hustisia

14 Hesus no a limit´a su mes na si

˜na tokante amor. El a biba

“e lei di Kristu.” Ku su bida el a mustra kiko e lei aki ta nifik´a.

Laga nos analis´a tres manera den kua e eh

`empel di Hesus a

mustra klaramente kiko ta hustisia.15 Na prom

´e lug

´a, Hesus a hasi sigur pa e no komet

´e ningun

inhustisia. Tal bes bo a ripar´a ku hopi inhustisia ta tuma lug

´a

ora hende imperfekto bira arogante i surpas´a e l

´ımitenan ko-

rekto di nan outoridat. Nunka Hesus a hasi esei. Na un oka-shon, un h

`omber a aserk

´a Hesus i a bis’

´e: “Maestro, bisa mi

ruman h`

omber pa parti e herensia ku mi.” Kiko Hesus a kon-test’

´e? “H

`omber, ta ken a pone mi komo hues

`of r

`efri riba

boso?” (Lukas 12:13, 14) Esei no ta remarkabel? Hesus su in-teligensia, su disernimentu i asta e nivel di outoridat ku Diosa dun’

´e a surpas

´a esun di kualkier hende riba tera; t

`og, el a

nenga di enbolb´e su mes den e asuntu ei, ya ku e no tabata

outoris´a pa hasi esei. Den e aspekto aki semper Hesus tabata

modesto, asta durante e m´ıles i m

´ıles di a

˜nanan prom

´e ku el

a biba komo hende riba tera. (Hudas 9) E echo ku Hesus hu-mildemente ta laga na Dios pa determin

´a loke ta hustu ta bisa

hopi di dje.16 Na di dos lug

´a, Hesus a duna muestra di hustisia den e

manera ku el a predik´a e bon nobo di e Reino di Dios. E

no a hasi distinshon di persona. Mas bien, el a hasi esfuer-so sinsero pa alkans

´a tur klase di hende, sea riku

`of pober. Na

kontraste, e fariseonan a menospresi´a hende pober i komun

yamando nan ‘am-ha·’´

a·rets, `of “hende di tera,” un palabra

di despresio. Hesus tabatin kurashi pa korig´ı e inhustisia ei.

Ora el a si˜

na hende e bon nobo—`

of, ora el a kome ku hen-de, aliment

´a nan, kura nan

`of asta resusit

´a nan—el a respald

´a

14, 15. Kon Hesus a mustra ku el a rekonose e lımitenan di su ou-toridat, i pakiko esaki ta trankilisa nos?16, 17. (a) Kon Hesus a duna muestra di hustisia den su obra di pre-dika e bon nobo di e Reino di Dios? (b) Kon Hesus a mustra ku hus-tisia berdadero ta kompana pa miserikordia?

HALA SERKA YEHOVA154

e hustisia di e Dios ku kier alkans´a “tur hende.”�—1 Timoteo

2:4.17 Na di tres lug

´a, Hesus su sentido di hustisia tabata kompa-

˜n

´a pa un sentido profundo di miserik

`ordia. El a hasi hopi es-

fuerso pa yuda hende pekad´

o. (Mateo 9:11-13) E tabata kla pasaka man pa hende indefenso. Por eh

`empel, Hesus no a dj

`oin

e lidernan religioso ku tabata promov´e deskonfiansa den tur

pagano. Den su miserik`

ordia el a yuda i si˜

na algun di esaki-nan, ounke su mishon prinsipal tabata pa e hudiunan. E taba-ta dispuesto pa hasi un milager pa un ofisial di eh

´ersito roma-

no, bisando: “Mi no a ha˜

na ningun hende na Israel ku un feasina grandi.”—Mateo 8:5-13.

18 Meskos tambe, Hesus no a apoy´a e ideanan tokante hen-

de muh´e ku tabata komun den su tempu. Mas bien, ku kura-

shi el a hasi loke tabata hustu. Den bista di e hudiunan, mu-h

´enan samaritano tabata mes impuru ku e paganonan. Pero

Hesus no a vasil´a pa predik

´a n’e muh

´e samaritano banda di e

pos di Sikar. Por sierto, e muh´e aki tabata e prom

´e persona na

ken Hesus a identifik´a su mes abiertamente komo e Mesias

primint´ı. ( Juan 4:6, 25, 26) Mi

´entras ku e fariseonan a bisa ku

no mester a si˜

na hende muh´e e Lei di Dios, Hesus s

´ı a dedik

´a

hopi tempu i energia pa si˜

na hende muh´e. (Lukas 10:38-42)

I ounke pa tradishon e testimonio di hende muh´e no tabata

konfiabel, Hesus a onra v´arios hende muh

´e ku e privilegio di

ta e prom´enan pa mir’

´e despues di su resurekshon. Asta el a

bisa nan pa bai inform´a su disipelnan maskulino di e suseso

important´ısimo aki!—Mateo 28:1-10.

� E fariseonan a hana ku hende humilde, ku no tabata versa den eLei, tabata hende “maldishona.” (Juan 7:49) Nan a bisa ku no mester asina e hendenan aki nada, ni hasi negoshi ni kome ni resa ku nan. Paun tata a laga su yu muhe kasa ku un di nan, ta miho el a tir’e pa bes-tia feros. Segun nan, e hende humildenan ei no tabatin ni speransa diresurekshon.

18, 19. (a) Den ki maneranan Hesus a defende e dignidat di hendemuhe? (b) Kon e ehempel di Hesus ta yuda nos mira e konekshonentre kurashi i hustisia?

155HESUS TA “ESTABLES´E HUSTISIA RIBA TERA”

19 S´ı, Hesus a aklar

´a p’e nashonnan kiko ta hustisia. Den

hopi kaso el a hasi esei eksponiendo su mes na hopi peliger.Su eh

`empel ta yuda nos mira ku pa bo defend

´e loke ta ber-

dadero hustisia, bo mester tin kurashi. Ku bon motibu el aw

`ordu yam

´a “e Leon ku ta di e tribu di Huda.” (Revelashon

5:5) K`

orda ku leon ta un s´ımbolo di hustisia ku kurashi. Pero

den futuro serkano, Hesus lo efektu´a hustisia na un eskala

asta mas grandi. Den e sentido mas kompletu, lo e estables´e

“hustisia riba tera.”—Isaias 42:4.

E Rei Mesi´aniko Ta “Estables

´e

Hustisia Riba Tera”20 For di dia Hesus a bira e Rei Mesi

´aniko na 1914, el a

promov´e hustisia riba tera. Kon asina? El a asum

´ı e respon-

sabilidat pa e profesia di Mateo 24:14 kumpli. E siguid´

onandi Hesus riba tera ta si

˜nando hende di tur parti di mundu e

b`erdat tokante e Reino di Yehova. Meskos kun

´e, nan ta predi-

k´a na un manera imparsial i hustu, i nan ta trata na duna tur

hende—h´

oben i bieu, riku i pober, h`

omber i muh´e—un opor-

tunidat pa konos´e Yehova, e Dios di hustisia.

21 Tambe Hesus ta promoviendo hustisia den e kongrega-shon kristian, di kua e ta e Kabes. Manera a w

`ordu profetis

´a, e

ta duna “donnan den hende,” esta, ansianonan fiel ku ta hibadelantera den e kongregashon. (Efesionan 4:8-12, NW ) Oradi pastori

´a e tou presioso di Dios, e h

`ombernan aki ta sigui

e eh`empel di Hesukristu den promov

´e hustisia. Semper nan

ta tene na mente ku Hesus kier pa su karn´enan ha

˜na un tra-

to hustu—sin import´a e posishon, prominensia

`of rekursonan

material di esakinan.22 Pero den futuro serkano Hesus lo estables

´e hustisia riba

tera den un manera nunka bisto. Inhustisia ta reina tur ka-

20, 21. Den nos tempu, kon e Rei Mesianiko a promove hustisia natur parti di tera i den e kongregashon kristian?22. Kiko Yehova ta pensa di e inhustisianan ku ta reina den e mun-du djawe, i kiko el a enkarga su Yu pa hasi tokante esaki?

HALA SERKA YEHOVA156

minda den e mundu korupto aki. Kada mucha ku muri dihamber ta v

´ıktima di un inhustisia impordonabel, foral ora

nos pensa riba tur e plaka i tempu ku ta ser malgast´a na pro-

dukshon di arma di guera i pa satisfas´e e kaprichonan egois-

ta di buskad´

onan di plaser. E mi´

ones di mortonan innesesa-rio tur a

˜na ta solamente un di e hopi formanan di inhustisia

ku ta provok´a e indignashon hustu di Yehova. El a nombra su

Yu pa hiba un guera hustu kontra henter e mundu malbadoaki pa pone un fin definitivo na tur inhustisia.—Revelashon16:14, 16; 19:11-15.

23 Sin embargo, e hustisia di Yehova ta reker´ı mas ku sola-

mente e destrukshon di e malbadonan. Tambe el a nombrasu Yu pa gobern

´a komo “Prens di Pas.” Despues di e guera di

Armaged´

on, e reinado di Hesus lo estables´e pas riba tera, i lo

e gobern´a pa medio di “hustisia.” (Isaias 9:6, 7) N’e tempu ei

Hesus lo tin e deleite di deshas´ı di tur e inhustisia ku a kousa

asina tantu miseria i sufrimentu na mundu. Pa tur eternidat,lo e defend

´e e hustisia perfekto di Yehova fielmente. Ta ma-

sha importante anto pa nos trata na imit´a e hustisia di Yeho-

va awor. Laga nos mira kon nos por hasi esei.

23. Despues di Armagedon, kon Kristu lo promove hustisia pa tureternidat.

Pregunta pa Medita Ariba

Salmo 45:1-7 Pakiko nos por ta sigur ku e Rei Mesi´aniko lo fo-

ment´a hustisia perfekto?

Mateo 12:19-21 Segun profesia, kon e Mesias lo a trata e hu-mildenan?

Mateo 18:21-35 Kon Hesus a mustra ku berdadero hustisia takompa

˜n

´a pa miserik

`ordia?

Marko 5:25-34 Kon Hesus a demostr´a ku hustisia divino ta

tene kuenta ku sirkunstansia di kada persona?

157HESUS TA “ESTABLES´E HUSTISIA RIBA TERA”

IMAGIN´

A ku bo ta riba un barku ku ta senk. Net ora bopensa ku tur speransa a kaba un reskatado ta yega i hiba bona un luga sigur. Bo ta sinti un gran alivio ora e personaku a reskata bo saka bo for di peliger i bisa bo: “Awor bo tasano i salvo”! Lo bo no tin un obligashon moral ku e per-sona ei? Literalmente, bo debe bo bida na dje.

2 Den sierto sentido, esaki ta ilustra loke Yehova a hasi panos. Nos sigur tin un obligashon kune. Al fin i al kabo, ta ea perkura e reskate, i esei a hasi posibel pa nos ser libra fordi e gara di pika i morto. Nos ta sinti nos sano i salvo paso-bra nos sa ku tanten nos eherse fe den e sakrifisio presiosoei, nos pikanan ta ser pordona, i nos futuro eterno ta garan-tisa. (1 Juan 1:7; 4:9) Manera nos a mira den Kapıtulo 14, ereskate ta un manifestashon supremo di e amor i hustisiadi Yehova. Kon nos mester reakshona na esaki?

3 Ta bon pa konsidera kiko nos Reskatado amoroso mes tapidi bek for di nos. Yehova a bisa pa medio di profeta Mi-keas: “El a bisa bo, O hende, loke ta bon; i kiko SE

˜NOR ta ek-

sigı di bo, si no ta pa hasi hustisia, pa stima miserikordia, ipa kana humildemente ku bo Dios?” (Mikeas 6:8) Riparaku un di e kosnan ku Yehova ta pidi bek for di nos ta pa nos“hasi hustisia.” Kon nos por kumpli ku e rekisito aki?

Buska ‘Berdadero Hustisia’4 Yehova ta spera pa nos biba segun su normanan di loke

ta bon i malu. Siendo ku su normanan ta hustu, nos ta

1-3. (a) Pakiko nos tin un obligashon ku Yehova? (b) Kiko nos Res-katado amoroso ta pidi bek for di nos?4. Kon nos por sa ku Yehova ta spera pa nos biba na armonia ku sunormanan hustu?

K A P´I T U L O 1 6

“Hasi Hustisia”Kanando ku Dios

buska hustisia ora nos ta armonisa nos bida ku nan. “Sinadi hasi bon, buska huisio,” segun Isaias 1:17. E Palabra diDios ta anima nos seriamente pa “buska hustisia.” (Sofo-nias 2:3) Tambe e ta urgi nos pa “bisti e hende [“personali-dat,” NW ] nobo, ku a wordu krea segun Dios den hustisiai santidat berdadero.” (Efesionan 4:24) Berdadero hustisiano ta laga luga pa violensia, impuresa i inmoralidat, paso-bra e kosnan aki ta bai kontra loke ta santu.—Salmo 11:5;Efesionan 5:3-5.

5 Ta un karga pa nos biba segun e normanan hustu diYehova? No. Un kurason ku ta sinti su mes atraı na Yehovano ta hana su rekisitonan un karga. Pa motibu ku nos ta sti-ma nos Dios i tur loke e ta representa, nos kier biba denun forma ku ta agrad’e. (1 Juan 5:3) Korda ku Yehova “tastima hustisia.” (Salmo 11:7) P’esei si nos berdaderamentekier imita su hustisia, nos mester stima loke Yehova ta sti-ma i odia loke e ta odia.—Salmo 97:10.

6 No ta fasil pa nos komo hende imperfekto buska husti-sia. Nos tin ku kita e personalidat bieu ku su praktikananpekaminoso i bisti esun nobo. Beibel ta bisa ku e perso-nalidat nobo ta “wordu renoba” pa medio di konosemen-tu eksakto. (Kolosensenan 3:9, 10) E palabranan “wordu re-noba” ta indika ku bistimentu di e personalidat nobo taun proseso kontinuo, unu ku ta rekerı esfuerso diligente.Maske kuantu nos lucha pa hasi loke ta korekto, ta yegamomentunan ku nos naturalesa pekaminoso ta pone nostrompeka den pensamentu, palabra i akshon.—Romano-nan 7:14-20; Santiago 3:2.

7 Kon nos tin ku mira rekaidanan den nos esfuerso pabuska hustisia? Klaru ku nos no kier minimisa e seriedat

5, 6. (a) Pakiko no ta un karga pa nos kumpli ku Yehova su norma-nan? (b) Kon Beibel ta mustra ku buskamentu di hustisia ta un pro-seso kontinuo?7. Kon nos tin ku mira rekaidanan den nos esfuerso pa buska husti-sia?

159“HASI HUSTISIA” KANANDO KU DIOS

di pika. Na mesun tempu, nos no mester entrega nun-ka, pensando ku nos fayonan ta hasi nos indigno pa sir-bi Yehova. Nos Dios miserikordioso a hasi areglo pa es-nan ku ta repentı di kurason rekobra su fabor. Pensa riba epalabranan alentador di apostel Juan: “Mi yu chikitunan,mi ta skirbi boso e kosnan aki pa boso no hasi pika.” Peroel a agrega mesora den un forma realista: “I si un hendehasi pika [pa motibu di imperfekshon hereda], nos tin unabogado serka e Tata, Hesukristu.” (1 Juan 2:1) Sı, Yehovaa perkura e sakrifisio di reskate di Hesus pa nos por sirbie diun manera aseptabel apesar di nos naturalesa pekaminoso.Esei no ta impulsa nos pa hasi nos best pa agrada Yehova?

E Bon Nobo i Hustisia Divino8 Nos por eherse hustisia—de echo imita e hustisia di

Dios—dor di hasi nos maksimo esfuerso pa predika e bonnobo di e Reino di Dios na otro hende. Ki konekshon tinentre e hustisia di Yehova i e bon nobo?

9 Yehova lo no pone fin n’e mundu malbado aki sin lagaduna un spiertamentu prome. Den su profesia tokante lokelo tuma luga den e tempu di fin, Hesus a bisa: “E evange-lio mester wordu predika prome na tur nashon.” (Marko13:10; Mateo 24:3) E palabra “prome” den e frase ei ta in-dika ku despues di e predikashon mundial lo sigui otro su-sesonan. E susesonan ei ta inkluı e tribulashon grandi pro-fetisa ku lo nifika destrukshon di e malbadonan. Esei na suturno lo habri kaminda pa un hustu mundu nobo. (Mateo24:14, 21, 22) Definitivamente lo no tin niun base pa aku-sa Yehova di a komete un inhustisia kontra e malbadonan.Dor di laga duna e spiertamentu, Yehova ta dunando e per-sonanan ei oportunidat amplio pa kambia i asina evita des-trukshon.—Jonas 3:1-10.

8, 9. Kon e proklamashon di e bon nobo ta demostra e hustisia diYehova?

HALA SERKA YEHOVA160

10 Kon nos predikashon di e bon nobo ta un refleho di ehustisia di Dios? Na prome luga, ta hustu pa nos hasi loketa na nos alkanse pa yuda otro hende hana salbashon. Pen-sa atrobe riba e ilustrashon di un barku ku ta senk for dikua nos ta ser reskata. Unabes bo ta safe den e boto salba-bida, sin duda lo bo kier yuda otro hende ku ainda ta denawa. Meskos tambe, nos tin un obligashon ku esnan kuainda ta luchando den e “awanan” di e mundu malbadoaki. Ounke hopi ta rechasa nos mensahe, tanten ku Yeho-va ta sigui tene pasenshi ku hende, nos tin e responsabili-dat di duna nan e oportunidat pa “bin na repentimentu” iasina hana e oportunidat di risibı salbashon.—2 Pedro 3:9.

11 Ora nos ta predika e bon nobo na tur hende ku nostopa, nos ta manifesta hustisia den un otro manera impor-tante: Nos ta mustra ku nos ta imparsial. Korda ku “Dios nota hasi distinshon di persona, ma den tur nashon e hendeku ta tem’e i ku ta hasi hustisia ta aseptabel p’e.” (Echo-nan 10:34, 35) Si nos kier imita Su hustisia, nos no mestertin prehuisio. Mas bien, nos mester kompartı e bon noboku otro hende sin importa nan rasa, nivel sosial of rekursofinansiero. Asina nos ta duna tur hende ku lo skucha unoportunidat pa tende i responde n’e bon nobo.—Romano-nan 10:11-13.

Kon Nos Ta Trata Otro Hende12 Tambe nos por hasi hustisia dor di trata otro hende

manera Yehova ta trata nos. Ta masha fasil pa husga otrohende, kritika nan fayonan i kuestiona nan intenshonnan.Pero kua di nos lo kier pa Yehova skudrina nos intenshon-nan i fayonan sin tene piedat di nos? No ta asina Yehova

10, 11. Kon nos predikashon di e bon nobo ta un refleho di e hus-tisia di Dios?12, 13. (a) Pakiko nos no mester ta lihe pa husga otro hende?(b) Kiko ta e nifikashon di Hesus su konseho pa “no husga” i “nokondena”? (Mira tambe e nota na pia di pagina.)

161“HASI HUSTISIA” KANANDO KU DIOS

ta trata ku nos. E salmista a remarka: “Si abo, SE˜

NOR, tumainikidatnan na kuenta, o Senor, ken lo por a keda para?”(Salmo 130:3) Nos no ta gradisidu ku nos Dios hustu i mi-serikordioso no ta konsentra riba nos foutnan? (Salmo 103:8-10) Kon nos anto mester trata otro hende?

13 Si nos kompronde ku e hustisia di Dios ta miserikordio-so, nos lo no ta lihe pa husga otro den asuntunan ku real-mente no ta toka nos of ku ta di menor importansia. DenHesus su Sermon Riba Seru, el a duna e spiertamentu: “Nohusga, pa boso no wordu husga.” (Mateo 7:1) Segun e re-lato di Lukas, Hesus a agrega: “No kondena, i boso lo nowordu kondena.”� (Lukas 6:37) Hesus a mustra ku e ta kon-siente ku hende imperfekto tin tendensia di husga. Kual-kier un di su oyentenan ku tabatin e kustumber di husgaotro severamente mester a stop di hasi esei.

14 Pakiko nos tin ku stop di husga otro? Wel, na pro-me luga, pasobra nos outoridat ta limita. Disipel Santiagota rekorda nos: “Tin solamente un dunado di lei i hues,” iesei ta Yehova. Pues Santiago ta hasi e pregunta penetran-te: “Ta ken abo ta ku bo ta husga bo prohimo?” (Santiago4:12; Romanonan 14:1-4) Ademas, nos naturalesa pekami-noso por pone ku fasilmente nos ta bai husga na un mane-ra inhustu. Hopi aktitut i motivashon—manera prehuisio,sintimentu di ofensa, yalusı i ser hustu den nos mes bis-ta—por pone nos saka konklushon robes di nos prohimo.Nos tin mas limitashonnan, i ora nos pensa riba nan, nosta mira ku nos no mester ta muchu lihe pa buska fout serkaotro hende. Nos no por lesa kurason di otro hende, ni nosno por konose tur nan sirkunstansianan personal. Ken nosta anto pa atribuı mal intenshon na nos rumannan den fe

� E eskritornan di Beibel a pone e dos imperativonan negativo akiden tempu presente (akshon kontinuo). Pues, e akshonnan deskrib

´ı ta

kosnan ku n’e momentu ei tabata tumando lug´a, pero ku mester a st

`op.

14. Pa ki motibunan nos tin ku stop di husga otro hende?

HALA SERKA YEHOVA162

of pa kritika e esfuersonan ku nan ta hasi pa sirbi Dios? Tamuchu mas miho pa imita Yehova dor di buska e bon dennos rumannan en bes di konsentra riba nan fayonan!

15 Kiko di miembronan di famia? Lamentablemente, dene mundu djawe, net e luga ku mester ta un refugio di pasta kaminda tin biaha hende ta husga otro mas pisa ku nun-ka: e ambiente di kas. Hopi bes nos ta tende di esposonan,esposanan of mayornan ku ta “kondena” miembronan dinan famia ku un avalancha konstante di palabranan inso-lente of maltrato fısiko. Pero den e pueblo di Dios sı no tinluga pa palabranan kruel, sarkasmo amargo ni agreshonfısiko. (Efesionan 4:29, 31; 5:33; 6:4) E konseho di Hesuspa stop di husga i stop di kondena ta konta pa ora nos tana kas tambe. Korda ku hasi hustisia ta ensera trata otro

15. Pa ki tipo di palabra i trato no tin luga den e pueblo di Dios i pa-kiko?

Nos ta manifest´

a hustisia divino ora nos tapredik

´a e bon nobo di un forma imparsial

hende manera Yehova ta trata nos. I hamas nos Dios ta tra-ta nos na un manera severo of kruel. Mas bien, e “ta yen dikompashon” pa esnan ku ta stim’e. (Santiago 5:11) Ki unbunita ehempel pa nos imita!

Ansianonan Ku Ta Sirbi “ku Hustisia”16 Nos tur tin e responsabilidat pa hasi hustisia, ma foral

ansianonan den e kongregashon kristian tin e responsabi-lidat aki. Tuma nota di e deskripshon profetiko ku Isaias aduna di “prensnan,” of ansianonan: “Mira, un rei lo reinaku hustisia, i prensnan lo goberna ku huisio.” (Isaias 32:1)Sı, Yehova ta spera pa ansianonan sirbi konforme hustisia.Kon nan por hasi esaki?

17 E hombernan spiritualmente kapasita aki ta bon kon-siente ku hustisia ta eksigı pa mantene e kongregashonlimpi. Tin biaha ansianonan ta hana nan ta husga kasonandi malecho serio. Ora nan ta hasi esei, nan ta korda ku kiora ku ta posibel hustisia divino ta buska pa ekstende mise-rikordia. Pues, nan ta purba guia e pekado na repentimen-tu. Pero kiko mester hasi si e pekado no demostra repen-timentu sinsero apesar di esfuerso pa yud’e? Den hustisiaperfekto e Palabra di Yehova ta manda pa tuma e siguientemedida firme: “Saka e homber malbado for di meimei diboso.” Esei ta nifika ekspuls’e for di e kongregashon. (1 Ko-rintionan 5:11-13; 2 Juan 9-11) Ta duel e ansianonan oranan tin ku tuma un akshon asina, pero nan ta rekonose kuesaki ta nesesario pa salbaguardia e limpiesa moral i spiri-tual di e kongregashon. Asina mes, nan ta spera ku un diae pekado lo bini bek na su sano huisio i regresa n’e kongre-gashon.—Lukas 15:17, 18.

18 Sirbi konforme hustisia ta ensera tambe ofrese konse-

16, 17. (a) Kiko Yehova ta spera di ansianonan? (b) Kiko mester hasiora un pekado no mustra repentimentu sinsero, i pakiko?18. Kiko ansianonan ta tene na mente ora nan ta ofrese nan ruman-nan konseho basa riba Beibel?

HALA SERKA YEHOVA164

ho basa riba Beibel ora esei ta nesesario. Klaru ku ansiano-nan no ta kana buska fout den nan rumannan, ni probechadi kada okashon pa korigı esakinan. Pero por ta un rumanden fe ta “dal un paso robes prome ku e realisa esei.” An-sianonan lo korda ku hustisia divino no ta ni kruel ni sinheful, i esei lo motiva nan pa “trata na reahusta e homberei ku un spiritu di suavedat.” (Galationan 6:1, NW ) P’esei,ansianonan lo no zundra un ruman ku a faya, ni papia bru-tu kune. Mas bien, ora un hende risibı konseho duna kuamor, esei ta lanta su animo. Asta ora e ansianonan dunaun reprendementu nesesario—splikando frankamente kikota e konsekuensianan di un proseder imprudente—nan tatene na mente ku e ruman ku a faya ta un karne di e toudi Yehova.� (Lukas 15:7) E chens di reahusta e ruman kua faya ta mas grandi ora ku e sinti ku a trat’e ku karino iamor na momentu di konseh’e i reprend’e.

19 Hopi bes ansianonan tin ku tuma desishonnan ku tindi haber ku nan rumannan den fe. Por ehempel, nan tareunı kada tantu tempu pa analisa kua ta e ruman homber-nan den e kongregashon ku tin e kualifikashonnan pawordu rekomenda komo ansiano of sirbido ministerial. Eansianonan sa ku ta importante pa nan ta imparsial.Nan ta basa nan rekomendashonnan riba e rekisitonan diDios, i no djis riba preferensia personal. Den e forma einan ta aktua “sin prehuisio, sin hasi nada ku parsialidat.”—1 Timoteo 5:21.

� Na 2 Timoteo 4:2 Beibel ta bisa ku tin biaha ansianonan mes-ter “spi

`erta, reprend

´e, ekshort

´a.” E palabra griego tradus

´ı komo “eks-

hort´a” (pa·ra·ka·l

´e·o) por nifik

´a “anim

´a.” Un palabra griego relashon

´a

kun´e, pa·r

´a·kle·tos, por refer

´ı na un abogado den un kaso legal. Pues

asta ora ansianonan duna un reprendementu firme, nan mester aktuakomo dunad

´o di yudansa na esnan ku tin mester di yudansa spiritual.

19. Ki desishonnan ansianonan tin ku tuma, i riba kiko nan tin kubasa e desishonnan ei?

165“HASI HUSTISIA” KANANDO KU DIOS

20 Ansianonan ta atministra hustisia divino den otro ma-neranan tambe. Despues ku Isaias a profetisa ku ansiano-nan lo sirbi “ku hustisia,” el a sigui bisa: “Kada un lo tamanera un refugio kontra bientu, i un protekshon kon-tra tempestat, manera koridanan di awa den un tera seku,manera sombra di un baranka masha grandi mes den untera ku tin set di awa.” (Isaias 32:2) P’esei ansianonan tapurba di ta un fuente di konsuelo i di refreskamentu panan rumannan.

21 Awe, ku tur e problemanan ku tin tendensia di deprimıhende, hopi ta esnan ku tin mester di animashon. Ansia-nonan, kiko boso por hasi pa yuda “esnan ku ta falta ani-mo”? (1 Tesalonisensenan 5:14) Skucha nan ku empatia.(Santiago 1:19) Kisas nan kier pa un hende ku nan ta kon-

20, 21. (a) Kiko ansianonan ta purba di ta, i pakiko? (b) Kiko ansia-nonan por hasi pa yuda “esnan ku ta falta animo”?

Ansianonan ta refleh´

a e hustisia di Yehova oranan ta enkurash

´a esnan ku ta falta

´animo

fia tende e “ansha” ku nan tin den nan kurason. (Prover-bionan 12:25) Garantisa nan ku nan ta personanan hopikerı i stima, i ku den bista di tantu Yehova komo nan ru-mannan nan tin hopi balor. (1 Pedro 1:22; 5:6, 7) Ademas,boso por hasi orashon huntu ku nan i pa nan. Ora nan ten-de un ansiano hasi un orashon di kurason na fabor di nan,esei lo por duna nan un gran konsuelo. (Santiago 5:14, 15)E Dios di hustisia lo no keda sin tuma nota di boso esfuer-sonan amoroso pa yuda esnan ku ta falta animo.

22 Sı, nos ta hala mas i mas serka Yehova dor di imita suhustisia! Ora nos ta pega na su normanan hustu, ora nos takompartı e bon nobo ku ta hiba na salbashon i ora nos taenfoka riba loke ta bon den otro hende en bes di buska nanfayonan, nos ta desplegando hustisia divino. I boso, ansia-nonan, kada bes ku boso proteha e puresa di e kongrega-shon, ofrese konseho edifikante di Beibel, tuma desishon-nan imparsial i anima esnan deprimı, boso ta reflehandohustisia divino. Ki kontentu Yehova ta keda ora e wak for dishelu i mira su sirbidonan hasi nan best pa “hasi hustisia”kanando ku nan Dios!

22. Den ki maneranan nos por imita e hustisia di Yehova, i ku ki re-sultado?

Pregunta pa Medita Ariba

Deuteronomio 1:16, 17 Kiko Yehova a reker´ı di huesnan den

Israel, i kiko ansianonan lo por si˜

na for di esaki?

Jeremias 22:13-17 Kontra ki pr´aktikanan inhustu Yehova ta

duna spi`ertamentu, i kiko ta esensial pa imit

´a su hustisia?

Mateo 7:2-5 Pakiko nos no mester ta lih´e pa buska fout den

nos rumannan di fe?

Santiago 2:1-9 Kon Yehova ta mira hasimentu di distinshon dipersona, i kon nos por aplik

´a e konseho aki den nos trato ku

otro hende?

167“HASI HUSTISIA” KANANDO KU DIOS

S E K S H O N 3

“SAB´I DI KURASON”

Berdadero sabiduria ta un di e tesoronanmas presioso ku bo por buska.

Yehova ta e´

uniko fuente di dje. Den e sekshonaki nos lo analis

´a e sabiduria sin l

´ımite di

Yehova Dios, esun di ken fiel J`

ob a bisa ta“sab

´ı di kurason.”—J

`ob 9:4.

DESASTROSO! Humanidat, e koronashon glorioso di e diseis dia di kreashon, a kai diripiente for di e nivel di mas hal-tu te na esun di mas abou. Yehova a deklar

´a ku “tur loke el a

traha,” inkluyendo humanidat, “tabata masha bon.” (G´ene-

sis 1:31) Pero na kuminsamentu di e di shete dia, Adam kuEva a skohe p’e rebelion di Satanas. Nan a kai den pik

´a, im-

perfekshon i morto.2 Por a parse ku Yehova su prop

´osito pa e di shete dia a bru-

ha totalmente. E dia ei, meskos ku e seisnan prom´e kun

´e, lo

mester a dura m´ıles di a

˜na largu. Yehova a deklar’

´e sagrado,

i na final di e dia ei tera kompletu lo a bira un paradeis yen´a

ku un famia di hende perfekto. (G´enesis 1:28; 2:3) Pero kon

algu asina lo por a w`

ordu realis´a despues di e rebelion ka-

tastr´

ofiko? Ki medida Dios lo a tuma? E sirkunstansianan apone Yehova su sabiduria na prueba di un manera dram

´ati-

ko—tal bes esei tabata su prueba di mas grandi.3 Yehova a reakshon

´a mesora. El a sentensi

´a e rebeldenan

den Ed´en, i na mes momentu, el a duna un rayo di speransa

di algu maravioso: su prop´

osito pa resolv´e e difikultatnan ku

a kaba di kumins´a. (G

´enesis 3:15) Yehova su prop

´osito di lar-

gu alkanse ta ekstend´e for di Ed

´en atraves di tur e m

´ıles di

nanan di historia humano i sigui leu den futuro. E ta mag-n

´ıfikamente simpel i t

`og asina profundo ku un lektor di Bei-

bel lo por dedik´a henter su bida pa studi’

´e i medit

´a riba dje,

anto saka hopi benefisio. Ademas, e prop´

osito di Yehova lo

1, 2. Kiko tabata Yehova su proposito pa e di shete dia, i kon su sa-biduria a ser pone na prueba na kuminsamentu di e dia aki?3, 4. (a) Pakiko Yehova su reakshon riba e rebelion den Eden ta unehempel asombroso di su sabiduria? (b) Segun ku nos ta studia e sa-biduria di Yehova, humildat mester pone nos korda riba ki berdat?

K A P´I T U L O 1 7

‘O Profundidatdi e Sabiduria di Dios!’

tin´eksito garantis

´a. Lo e pone fin na tur maldat, pik

´a i mor-

to, i lo e hiba hende fiel na perfekshon. Tur esaki lo tumalug

´a prom

´e ku e di shete dia termin

´a, di manera ku apesar di

tur kos, Yehova lo a kumpli ku su prop´

osito pa tera i pa hu-manidat eksaktamente segun su orario!

4 E sabiduria ei no ta yena nos ku un temor respetuoso?Ap

`ostel Pablo a sinti su mes impuls

´a pa skirbi: ‘O profun-

didat di e sabiduria di Dios!’ (Romanonan 11:33) Segun kunos ta studia e v

´arios aspektonan di e kualidat di Dios aki,

humildat mester pone nos k`

orda un b`erdat fundamental—di

mas tantu ku nos por ha˜

na ta djis un idea masha superfisialdi Yehova su sabiduria infinito. (J

`ob 26:14) Pa kumins

´a, laga

nos defin´ı e kualidat asombroso aki.

Kiko Ta Sabiduria Divino5 Sabiduria no ta meskos ku konosementu. Un k

`ompiuter

por warda un kantidat enorme di dato, ma nos no ta yama eaparato ei sab

´ı. T

`og, konosementu i sabiduria ta masha lig

´a

ku otro. (Proverbionan 10:14) Por eh`empel, si bo mester di

bon konseho riba kon pa trata un problema serio di sal´

u, lobo konsult

´a ku un hende ku kasi no tin niun konosementu

di medisina? Klaru ku n`

o! Pues, konosementu eksakto ta unparti integral di berdadero sabiduria.

6 Yehova ta e fuente inagotabel di konosementu. Komo“Rei eterno,” ta e so a eksist

´ı semper. (1 Timoteo 1:17) I du-

rante tur e tempu infinito ei, e tabata konsiente di tur kos.Beibel ta bisa: “No tin ningun kriatura skond

´ı pa su bis-

ta, ma tur kos ta habr´ı i bisto dilanti di wowo di esun ku nos

tin di haber kun´e.” (Hebreonan 4:13; Proverbionan 15:3)

Komo Kread´

o, Yehova ta komprond´e perfektamente tur loke

el a traha, i for di kuminsamentu el a opserv´a tur aktivi-

dat humano. E ta samin´a kada kurason humano, i nada no

ta pas’´e forbei. (1 Kr

´onikanan 28:9) Ya ku el a krea nos ku

5, 6. Ki konekshon tin entre konosementu i sabiduria, i kon eksten-so e konosementu di Yehova ta?

HALA SERKA YEHOVA170

un boluntat liber, e ta keda masha kontentu ora e mira nostuma desishonnan sab

´ı den bida. Komo “Tended

´o di ora-

shon,” e ta skucha un kantidat sinfin di orashon pareu! (Sal-mo 65:2, NW ) I ta di mas pa bisa ku Yehova tin un memo-ria perfekto.

7 No ta konosementu so Yehova tin. Tambe e ta mira bonkla ki relashon kosnan tin ku otro i e kuadro kompletu ku esinfin di detayenan ta forma. E ta evalu

´a i husga, hasiendo

distinshon entre loke ta bon i malu, entre loke ta importan-te i insignifikante. Ademas, e ta wak mas aleu ku aparensiaeksterno; e ta lesa kurason mes. (1 Samuel 16:7) Pues, Yeho-va tin komprondementu i disernimentu, kualidatnan supe-rior na konosementu. Pero sabiduria ta di un grado mas hal-tu ainda.

8 Sabiduria ta nifik´a aplik

´a konosementu, disernimentu i

komprondementu pa produs´ı e efekto dese

´a. De echo, e ni-

fikashon literal di algun di e palabranan original di Beibeltradus

´ı komo “sabiduria” ta “trahamentu efikas”

`of “sabidu-

ria pr´aktiko.” Pues e sabiduria di Yehova no ta djis algu teo-

r´etiko, sino pr

´aktiko i efikas. Basando su mes riba su kono-

sementu amplio i su komprondementu profundo, semperYehova ta tuma e mih

´o desishonnan posibel, i e ta realis

´a

nan n’e mih´

o manera imaginabel. Esei ta berdadero sabidu-ria! Yehova ta demostr

´a ku e siguiente deklarashon di Hesus

ta sierto: “Sabiduria ta w`

ordu hustifik´a pa medio di su obra-

nan.” (Mateo 11:19) E obranan di Yehova den henter univer-so ta duna testimonio poderoso di su sabiduria.

Evidensia di Sabiduria Divino9 Bo a yega di keda asombr

´a pa e kreatividat di un artesano

ku ta traha kosnan bunita i ku ta funshon´a bon? E tipo di

7, 8. Kon Yehova ta manifesta komprondementu, disernimentu i sa-biduria?9, 10. (a) Ki tipo di sabiduria Yehova ta demostra, i kon el a mani-fest’e? (b) Kon sel ta duna evidensia di Yehova su sabiduria?

171‘O PROFUNDIDAT DI E SABIDURIA DI DIOS!’

sabiduria ku e tin ta impreshonante. (Eksodo 31:1-3) E fuen-te mes di e sabiduria ei, i esun ku ta pose’

´e di e manera mas

kompletu, ta Yehova. Rei David a bisa di dje: “Mi ta alab´a bo,

pasobra mi ta trah´a na un manera temerosamente maravio-

so; maravioso ta bo obranan, i mi alma sa esei masha bon.”(Salmo 139:14) En b

`erdat, mas nos si

˜na di e kurpa humano,

mas asombr´a nos ta keda di Yehova su sabiduria.

10 Pa ilustr´a esaki: Bo a kumins

´a komo un solo s

`el—form

´a

pa un eis`el di bo mama, fertilis

´a pa un ‘zaadcel’ di bo tata.

Mesora e prom´e s

`el ei a kumins

´a divid

´ı su mes i yega te r

`ont

di 100 bion s`el, loke un persona adulto ta konsist

´ı di dje.

E s`elnan aki ta hopi chikitu. Mas o m

´enos 10.000 s

`el di un

tama˜

no promedio ta pas riba kabes di un feneta. T`

og, kadaun di nan ta un kreashon inkreiblemente asombroso, mu-chu mas komplik

´a ku kualkier mashin

`of f

´abrika ku hende

a yega di traha. Sient´ıfikonan ta bisa ku un s

`el ta manera un

stat rondon´a pa muraya—ku vigilansia na entrada i salida, ku

un sistema di transportashon, ret di komunikashon, plantadi energia, f

´abrika, fasilidatnan pa resikl

´a i deshas

´ı di sushi,

mekanismo di defensa i asta un tipo di sentro di kontr`

ol densu n

´ukleo. Ademas, den kuestion di un par di ora e s

`el por

traha un kopia kompletu di su mes!11 Klaru ku no ta tur s

`el ta meskos. Segun ku e s

`elnan di un

`embrio ta sigui divid

´ı, nan ta asum

´ı hopi diferente funshon.

Algun ta bira s`el di n

`ervio; otronan s

`el di wesu, di m

´usku-

lo, di sanger`

of di wowo. Tur e proseso di diferensiashon akita program

´a den e DNA, esta, e “biblioteka” di mapanan

gen´etiko di e s

`el. Ta interesante pa nota ku bou di inspira-

shon David a bisa Yehova: “Bo wowonan a mira mi supstan-sia sin forma; . . . tur [“su partinan,” NW ] tabata skirb

´ı den

bo buki.”—Salmo 139:16.

11, 12. (a) Kiko ta pone e selnan den un embrio kuminsa asumı di-ferente funshon segun ku nan ta dividı, i kon esaki ta armonisa kuSalmo 139:16? (b) Ki karakterıstika di e selebro humano ta indika kunos ta ‘maraviosamente traha’?

HALA SERKA YEHOVA172

12 Algun parti di nos kurpa ta sumamente komplika. Tumapor ehempel e selebro humano. Tin hende ta yam’e e ophe-to mas komplika ku a yega di ser deskubrı den universo. E takontene ront di 100 mil mion neuron, of sel di nervio—mestantu ku e kantidat di streanan den nos galaksia. Kada un die selnan ei ta rama i establese mıles di konekshon ku otrosel. Sientıfikonan ta bisa ku e selebro humano por kontenetur e informashon eksistente den tur biblioteka na mundu iku tal bes su kapasidat di almasenahe no tin lımite. Apesar dia studia e organo ‘maraviosamente traha’ aki pa dekadanan,sientıfikonan ta atmitı ku kisas nunka nan lo por kompron-de kompletamente kon e ta funshona.

13 Pero hende ta djis un ehempel di e sabiduria ku Yehovasu kreashon ta refleha. Salmo 104:24 ta bisa: “O SE

˜NOR, ki

numeroso bo obranan ta! Ku sabiduria bo a traha tur; terata yen di loke bo a krea.” E sabiduria di Yehova ta bisto denhenter e kreashon ront di nos. Vruminga, por ehempel, ta“sumamente [of, “instintivamente,” NW ] sabı.” (Proverbio-nan 30:24) En berdat, kolonianan di vruminga ta hopi bonorganisa. Algun kolonia ta kria, proteha i alimenta nan mesdi pispis, meskos ku hende ta kria tou di bestia. Tambe tinvruminganan kunukero; nan tin plantashi di beskein komo“kultivo.” Tin hopi otro kriaturanan ku a wordu disena pahasi kosnan remarkabel riba instinto. Por ehempel, un mus-kita komun ta manera un akrobat den laira; e ta realisa haza-nanan ku ni e avion di mas avansa ku hende a traha no porimita. Paranan ku ta migra ta bula nan ruta siguiendo e posi-shon di streanan; tambe nan ta orienta nan mes via e kampomagnetiko di tera of pa medio di un ke otro mapa interno.Biologonan ta pasa hopi ana ta studia komportashonnan so-fistika ku a ser programa den e kriaturanan aki. Ta hopi sabımes e Programado divino mester ta anto!

13, 14. (a) Kon vruminganan i otro kriaturanan ta mustra ku nanta ‘instintivamente sabı,’ i kiko esei ta sina nos tokante nos Kreado?(b) Pakiko nos por bisa ku kreashonnan manera kas di arana ta tra-ha “ku sabiduria”?

173‘O PROFUNDIDAT DI E SABIDURIA DI DIOS!’

14 Sient´ıfikonan a si

˜na hopi for di e sabiduria di Yehova

manifest´a den kreashon. Tin asta un kampo di ingenieria,

biomim´etika, ku ta purba imit

´a e dise

˜nonan den naturale-

sa. Por eh`empel, kisas bo a yega di atmir

´a e bunitesa di un

kas di ara˜

na. Pero un ingeniero ta mir’´e komo un maravia

di dise˜

no. Algun di su hilunan ta mustra fr´agil, pero na pro-

porshon, nan ta mas fuerte ku stal, mas resistente ku e fibraden un v

`est antibala. Pa komprond

´e kon fuerte e ta, imagi-

n´a bo un kas di ara

˜na mes grandi ku un reda di un barku pis-

kad´

o. Un kas di ara˜

na asina lo ta kapas pa para un avion dipasahero den pleno vuelo! S

´ı, Yehova a traha tur e kosnan ei

“ku sabiduria.”

Sabiduria den Espasio Eksterior15 E sabiduria di Yehova ta bisto den su obranan den henter

universo. E shelu yen di strea, ku nos a analis´a ekstensamen-

te den Kap´ıtulo 5, no ta plam

´a kon-ku-ta den espasio. Gr

´a-

sias n’e sabiduria di Yehova su “leinan ku ta gobern´a shelu,”

e firmamentu ta masha bunita organis´a den galaksianan,

kada un ku su mes struktura. E galaksianan den ‘serkania’ diotro ta forma tr

`oshi ku nan ta yama kl

`uster, i kombinashon

di kl`

usternan di galaksia ta forma superkl`

uster. (J`

ob 38:33,BPK) Nada stra

˜no anto ku Yehova ta yama e kuerponan se-

lestial un “eh´ersito”! (Isaias 40:26) Ma tin un otro eh

´ersito

ku ta demostr´a e sabiduria di Yehova na un manera mas kla

ainda.16 Manera nos a si

˜na den Kap

´ıtulo 4, Dios tin e t

´ıtulo di

“Yehova di eh´ersitonan” pa motibu di su posishon komo

15, 16. (a) Ki evidensia shelu yen di strea ta duna di e sabiduria diYehova? (b) Kon Yehova su posishon komo Komandante Supremoriba un inmenso kantidat di angel ta duna testimonio di e sabiduriadi e Gran Atministrado aki?

Ken a program´

a bestia i hasi nan‘instintivamente sab

´ı’?

175‘O PROFUNDIDAT DI E SABIDURIA DI DIOS!’

Komandante Supremo riba un eh´ersito enorme di m

´ıles di

mi´

ones di kriatura spiritual. Esaki sin duda ta un muestra diYehova su poder. Pero kiko esei tin di haber ku su sabidu-ria? Pensa riba esaki: Yehova i Hesus nunka no ta para ketu.(Juan 5:17) Ta l

´ogiko anto ku e ministernan angelikal di e

Halt´ısimo tambe semper ta okup

´a. Ademas nos tin ku k

`orda

ku nan ta superior na hende, sumamente inteligente i suma-mente poderoso. (Hebreonan 1:7; 2:7) T

`og, pa m

´ıles di mi

´o-

nes di a˜

na kaba Yehova ta manteniendo tur e angelnan ei fe-lismente okup

´a den un trabou satisfasiente den kua nan ta

‘ehekut´a su palabra’ i ‘hasi su boluntat.’ (Salmo 103:20, 21) E

sabiduria di e Gran Atministrad´

o aki lo mester ta sumamen-te asombroso!

“E´

Uniko Dios Sab´ı”

17 En bista di e evidensia ei, ta algu stra˜

no ku Beibel ta mus-tra ku e sabiduria di Yehova ta supremo? Por eh

`empel, e ta

bisa ku Yehova ta “e´

uniko Dios sab´ı.” (Romanonan 16:27)

Ta Yehova so ta pose´e sabiduria den e sentido apsoluto. E ta

e fuente di tur berdadero sabiduria. (Proverbionan 2:6) P’emotibu ei Hesus, ounke e ta e kriatura mas sab

´ı di Yehova,

no a depend´e riba su mes sabiduria sino a papia manera su

Tata a mand’´e.—Juan 12:48-50.

18 Tuma nota kon ap`

ostel Pablo a destak´a e sabiduria di

Yehova komo algu´

uniko: “O profundidat di e rikesanan,tantu di e sabiduria komo di e konosementu di Dios! Ki in-skudri

˜nabel su huisionan ta i insondeabel su kamindanan!”

(Romanonan 11:33) Dor di kumins´a e vers

´ıkulo aki ku e

sklamashon “O,” Pablo a demostr´a un emoshon fuerte—den

e kaso aki, un temor respetuoso. E palabra griego ku el a sko-he pa “profundidat” ta estrechamente lig

´a ku e palabra pa

“abismo.” P’esei, su palabranan ta lanta un kuadro mental

17, 18. Pakiko Beibel ta bisa ku Yehova ta “e uniko Dios sabı,” i di-kon su sabiduria mester yena nos ku un temor respetuoso p’e?

HALA SERKA YEHOVA176

bibu. Ora nos medit´a riba e sabiduria di Yehova, ta komo si

fuera nos ta kontempl´a un abismo sin l

´ımite i sin fondo; un

´area asina profundo i asina enorme ku nos no por ni kaptakon inmenso e ta, muchu m

´enos ainda defini

´e

`of deskribi

´e

en detaye. (Salmo 92:5) Esei no ta un pensamentu ku mesterinspir

´a humildat den nos?

19 Yehova ta “e´

uniko Dios sab´ı” den un sentido mas: Ta e

so ta kapas pa wak den futuro. K`

orda ku Yehova ta usa´agui-

la ku su bon bista komo s´ımbolo di su sabiduria. Un

´aguila di

oro ta pisa ap´enas sinku kilo, pero su wowonan ta mas gran-

di ku esnan di un h`

omber adulto. Bista di e´aguila aki ta dje

sk`erpi ei ku e por mira un proi chikitu for di un haltura di v

´a-

rios shen meter, kisas asta for di mas ku un kilometer leu!Yehova mes a yega di bisa di e para aki: “Su wowonan ta mira. . . djaleu.” (J

`ob 39:29) Den e mesun sentido, Yehova por

wak ‘leu’ den futuro!20 Tin hopi prueba di esaki den Beibel. E ta konten

´e sien-

tos di profesia,`

of historia skirb´ı di antemano. E resultado di

guera, e subida i kaida di potensianan mundial, i asta e stra-tegianan spes

´ıfiko di algun komandante militar, tur tabata

19, 20. (a) Pakiko aguila ta un sımbolo apropia di sabiduria divino?(b) Kon Yehova a demostra ku e ta kapas pa wak den futuro?

Pregunta pa Medita Ariba

J`

ob 28:11-28 Kon balioso sabiduria divino ta, i ki benefisio nospor ha

˜na dor di medit

´a riba e tema aki?

Salmo 104:1-25 Kon Yehova su sabiduria ta w`

ordu manifest´a

den kreashon, i ki sintimentu esei ta lanta den bo?

Proverbionan 3:19-26 Si nos medit´a riba e sabiduria di Yeho-

va i aplik’´e, ki efekto lo e por tin riba nos bida di tur dia?

Daniel 2:19-28 Pakiko Beibel ta yama Yehova e Dios ku ta re-vel

´a misterio, i kon nos mester reakshon

´a riba e sabiduria pro-

f´etiko den su Palabra?

177‘O PROFUNDIDAT DI E SABIDURIA DI DIOS!’

profetis´a den Beibel—den algun kaso, sientos di a

˜na delant

´a.

—Isaias 44:25–45:4; Daniel 8:2-8, 20-22.21 Pero esaki ta nifik

´a ku Dios a premir

´a kaba ki desishon lo

bo tuma den bida? Algun hende ku ta defend´e e doktrina di

predestinashon ta insist´ı ku ta asina. Sin embargo, e idea ei

realmente ta mina e sabiduria di Yehova, pasobra e ta impli-k

´a ku Yehova no por kontrol

´a su kapasidat pa wak den futu-

ro. Pa ilustr´a: Si bo tin un st

`em sumamente bunita pa kanta,

esei ta nifik´a ku bo ta oblig

´a pa kanta tur ora bai? N

`o, t

`og?

Esei ta zona apsurdo! Meskos tambe, Yehova tin e kapasidatpa sa kiko lo pasa den futuro, pero e no ta usa e kapasidatei tur ora. Di otro manera esei lo por mishi ku nos boluntatliber, un don presioso ku hamas Yehova lo kita for di nos.—Deuteronomio 30:19, 20.

22 Pi´

o ainda, e idea so di predestinashon lo duna e sabidu-ria di Yehova un toke indiferente, sin amor, sintimentu

`of

kompashon. Pero esaki ta leu for di b`erdat! Beibel ta si

˜na nos

ku Yehova ta “sab´ı di kurason.” (J

`ob 9:4) No ku e tin un kura-

son literal, pero hopi bes Beibel ta usa e t´ermino ei pa refer

´ı

na loke nos ta di paden, ku ta inklu´ı motivashon i sintimen-

tunan, manera amor. Pues, e sabiduria di Yehova, meskos kusu otro kualidatnan, ta domin

´a pa amor.—1 Juan 4:8.

23 Manera bo por spera, e sabiduria di Yehova ta perfek-tamente konfiabel. E ta asina superior na nos sabiduria kue Palabra di Dios ta hasi e siguiente apelashon amoroso nanos: “Konfia den SE

˜NOR ku henter bo kurason, i no depen-

d´e riba bo mes komprondementu. Den tur bo kamindanan

rekonos’´e, i e lo dirig

´ı bo bereanan.” (Proverbionan 3:5, 6)

Awor, laga nos profundis´a den Yehova su sabiduria pa asina

nos por hala mas serka nos Dios infinitamente sab´ı.

21, 22. (a) Pakiko no tin base pa konkluı ku Yehova a premira turdesishon ku lo bo tuma den bida? Ilustra. (b) Kon nos por sa ku e sa-biduria di Yehova no ta indiferente of sin sintimentu?23. Kiko e superioridat di e sabiduria di Yehova mester impulsa nospa hasi?

HALA SERKA YEHOVA178

BO TA k`

orda e´

ultimo biaha ku bo a risib´ı un karta di un ser

ker´ı ku ta biba leu for di bo? Tin poko kos ku ta hasi nos mas

kontentu ku un karta di un persona ku nos ta stima. Nos takeda enkant

´a pa ha

˜na sa kon ta bai kun

´e, ku su sal

´u i ku su

plannan. E informenan ei ta trese nos sernan ker´ı mas serka

nos, maske f´ısikamente nan ta hopi leu.

2 Kiko anto lo por duna nos mas plaser ku risib´ı un men-

sahe skirb´ı for di e Dios ku nos ta stima? Den un sentido,

Yehova a skirbi nos un “karta”: su Palabra, Beibel. Den dje eta konta nos ken e ta, kiko el a hasi, kiko e ta determin

´a di

hasi den futuro i hopi kos mas. Yehova a duna nos su Pala-bra pasobra e kier pa nos tin un relashon

´ıntimo kun

´e. Den

su sabiduria supremo el a skohe e mih´

o manera posibel pakomunik

´a ku nos. Tantu den e manera ku Beibel a w

`ordu

skirb´ı komo den su kontenido, tin un sabiduria inkompara-

bel.

Pakiko un Palabra Skirb´ı?

3 Algun hende lo puntra nan mes: ‘Pakiko Yehova no a usaun m

´etodo mas dram

´atiko—por eh

`empel, un bos for di she-

lu—pa komunik´a ku hende?’ Na algun okashon Yehova en

b`erdat a papia for di shelu pa medio di angelnan ku a repre-

sent’´e. El a hasi esei, por eh

`empel, ora el a duna Israel e Lei.

(Galationan 3:19) E bos for di shelu tabata asina impresho-nante ku e israelitanan spant

´a a pidi Yehova p’e no papia ku

nan den e manera aki sino p’e komunik´a ku nan mediante

Mois´es. (Eksodo 20:18-20) P’esei Yehova a transmit

´ı e Lei, ku

a konsist´ı di un 600 i piku lei individual, palabra pa palabra

den forma oral na Mois´es.

1, 2. Ki “karta” Yehova a skirbi nos, i pakiko?3. Kon Yehova a transmitı e Lei na Moises?

K A P´I T U L O 1 8

Sabiduria den e “Palabra di Dios”

4 Pero kiko lo a pasa si e Lei ei no a w`

ordu skirb´ı nunka?

Mois´es lo por a k

`orda e palabranan eksakto di e k

´odigo deta-

y´a ei i transmiti

´e sin eror n’e restu di e nashon? I kiko di e fu-

turo generashonnan? Nan lo tabatin ku depend´e kompleta-

mente riba loke un boka a bisa otro? Esei sigur lo no tabataun m

´etodo konfiabel pa transmit

´ı e leinan di Dios. Imagi-

n´a bo kiko lo sosod

´e si bo konta e prom

´e persona den un fila

largu di hende un kuenta, i e na su turno konta e siguiente,i asina pasa e kuenta susesivamente dor di henter e fila. Orae kuenta yega n’e

´ultimo persona den e fila, probablemen-

te lo e ta bastante diferente for di loke e tabata na kuminsa-mentu. Pero e palabranan di e Lei di Dios s

´ı no a kore e peli-

ger ei.5 Den su sabiduria Yehova a skohe pa laga skirbi su pala-

branan. El a instru´ı Mois

´es: “Skirbi e palabranan aki, pasobra

konforme e palabranan aki mi a sera un aliansa ku bo i ku Is-rael.” (Eksodo 34:27) Asina e era di skirbimentu di Beibel akumins

´a, na a

˜na 1513 prom

´e ku nos era. Den transkurso di

e siguiente 1.610 a˜

nanan, Yehova ‘a papia na hopi okashon ina v

´arios manera’ ku r

`ont di 40 eskritor humano ku despues

a skirbi Beibel. (Hebreonan 1:1) Mi´entras tantu, kopistanan

deboto ku hopi dedikashon a traha kopianan eksakto pa asi-na konserb

´a e Skritura.—Esdras 7:6; Salmo 45:1.

6 Yehova a bendishon´a nos grandemente dor di komunik

´a

ku nos por eskrito. Bo a yega di ha˜

na un karta ku bo a apre-si

´a masha tantu—tal bes dor ku el a duna bo n

`et e konsuelo

ku bo tabatin mester—i ku bo a warda i repas´a kada bes di

nobo? Asina ta ku e “karta” ku Yehova a manda pa nos. Dorku Yehova a laga skirbi su palabranan, nos por lesa nan ku

4. Splika pakiko un transmishon oral lo no tabata un metodo kon-fiabel pa transmitı e leinan di Dios.5, 6. Kiko Yehova a instruı Moises pa hasi ku Su palabranan, i paki-ko ta un bendishon ku nos tin e Palabra di Yehova por eskrito?

“Tur Skritura ta inspir´

a pa Dios”

181SABIDURIA DEN E “PALABRA DI DIOS”

regularidat i medit´a riba loke nan ta bisa. (Salmo 1:2) Nos

por risib´ı “enkurashamentu di Skrituranan” ki ora ku nos

tin mester di dje.—Romanonan 15:4.

Pakiko Eskritornan Humano?7 Den su sabiduria, Yehova a usa sernan humano pa skir-

bi su Palabra. Pensa riba esaki: Si ta angel Yehova a usa paskirbi Beibel, nos lo a sinti nos mes atra

´ı na su mensahe? Ta

b`erdat ku angelnan lo por a deskrib

´ı Yehova for di nan pun-

to di bista elev´a, ekspres

´a nan deboshon na dje i duna infor-

me di hende ku a sirbi Dios fielmente. Pero nos lo por a`egt

identifik´a nos mes ku e punto di bista di kriaturanan spiri-

tual perfekto, kendenan tin muchu mas konosementu, eks-perensia i poder ku nos?—Hebreonan 2:6, 7.

8 Dor di usa eskritor humano, Yehova a duna nos n`et loke

nos mester: un registro ku ta “inspir´a pa Dios” pero ku t

`og

tin un toke humano. (2 Timoteo 3:16) Kon el a logra esa-ki? Aparentemente, den hopi kaso el a permit

´ı e eskritor-

nan usa nan mes fakultatnan mental pa skohe “palabrananagradabel i pa skirbi palabranan di b

`erdat na manera korek-

to.” (Eklesiast´es 12:10, 11) P’esei mes tin v

´arios estilo den

Beibel, ya ku e skirbimentunan ta refleh´a e eksperensia di

bida i personalidat di e eskritor individual.� No opstante, eh

`ombernan aki ‘a papia di Dios, inspir

´a dor di spiritu santu.’

(2 Pedro 1:21) P’esei, e produkto final ta berdaderamente “epalabra di Dios.”—1 Tesalonisensenan 2:13.

� David por eh`empel, kende tabata un wardad

´o di karn

´e, a trese ilus-

trashonnan bas´a riba bida di kuidad

´o di bestia. (Salmo 23) Mateo, ken-

de tabata kobrad´

o di belasting, a hasi v´arios referensia na sifra i balor

di plaka. (Mateo 17:27; 26:15; 27:3) Lukas, kende tabata d`

okter, a sko-he palabranan ku ta refleh

´a su eksperensia komo m

´ediko.—Lukas 4:38;

14:2; 16:20.

7. Kon e echo ku Yehova a usa eskritor humano ta refleha su sabidu-ria?8. Den ki manera e eskritornan di Beibel por a usa nan mes fakul-tatnan mental? (Mira tambe nota na pia di pagina.)

HALA SERKA YEHOVA182

9 E echo ku Yehova a usa eskritornan humano ta dunaBeibel un toke hopi afektuoso i interesante. Nan taba-ta h

`ombernan ku tabatin e mesun sintimentunan ku nos.

Komo hende imperfekto, nan a enfrent´a pruebanan i pre-

shonnan meskos ku nos. Den algun kaso, Yehova su spiritua inspir

´a nan pa skirbi di nan sintimentunan i e luchanan ku

nan a hiba. (2 Korintionan 12:7-10) Pues nan a skirbi den eforma di prom

´e persona (‘ik-vorm’), palabranan ku ningun

angel lo por a ekspres´a.

10 Tuma por eh`empel Rei David di Israel. Despues ku el a

komet´e algun pik

´a serio, el a kompon

´e un salmo den kua el

a deshog´a su kurason i roga Dios pa su pordon. El a skirbi:

“Purifik´a mi di mi pik

´a. Pasobra mi ta rekonos

´e mi transgre-

shonnan, i mi pik´a ta semper mi dilanti. Mira, den inikidat

mi a w`

ordu form´a, i den pik

´a mi mama a konseb

´ı mi. No tira

mi for di bo presensia, i no kita bo spiritu santu for di mi. Esakrifisionan di Dios ta un spiritu kibr

´a; un kurason repent

´ı

i kibr´a, o Dios, bo no ta despresi

´a.” (Salmo 51:2, 3, 5, 11, 17)

Bo no ta sinti e angustia di e eskritor? Ken si no ta un hendeimperfekto lo por a ekspres

´a e sintimentunan ei di kurason?

Pakiko un Buki Tokante Hende?11 Tin algu mas ku ta atra

´e nos na Beibel. Gran parti di dje

ta trata bida di hende, hende ku di b`erdat a eksist

´ı—algun ku

a sirbi Dios i otronan ku no a sirbi´e. Nos ta lesa di nan eks-

perensianan, nan difikultatnan i nan gosonan. Nos ta mirae resultado di nan desishonnan den bida. E relatonan ei a serinklu

´ı “pa nos instrukshon.” (Romanonan 15:4) Pa medio di

e relatonan di bida real aki, Yehova ta si˜

na nos den un mane-ra ku ta toka nos kurason. Laga nos analis

´a un par di eh

`em-

pel.

9, 10. Pakiko e echo ku Yehova a usa eskritor humano ta duna Bei-bel un toke hopi afektuoso i interesante?11. Ki klase di relato di bida real ta inkluı den Beibel “pa nos instruk-shon”?

183SABIDURIA DEN E “PALABRA DI DIOS”

12 Beibel ta papia di hende infiel i asta malbado, i loke a so-sod

´e ku nan. Den e relatonan aki nos ta mira sierto kuali-

datnan indeseabel bini dilanti den pr´aktika; dor di esei nos

ta komprond´e nan mas f

´asil. Por eh

`empel, ki mandamentu

kontra deslealtat lo por tabata mas en´ergiko ku e eh

`empel

bibu di e kualidat aki den Hudas ora el a traishon´a Hesus pa

via di un k`

ompl`

ot? (Mateo 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Relato-nan manera esaki ta hasi un impreshon mas profundo ribanos kurason, i nan ta yuda nos rekonos

´e i rechas

´a karakter

´ıs-

tikanan ku nos mester odia.13 Tambe Beibel ta papia di hopi fiel sirbid

´o di Dios. Nos ta

lesa di nan deboshon i lealtat. Nos ta mira eh`empelnan bibu

di e kualidatnan ku nos tin ku kultiv´a pa por hala serka Dios.

Tuma por eh`empel fe. Beibel ta duna un definishon di fe i ta

bisa nos kon importante e ta si nos kier agrad´a Dios. (He-

breonan 11:1, 6) Pero tambe Beibel ta konten´e eh

`empelnan

bibu di personanan ku a demostr´a e kualidat aki pa medio

di nan akshonnan. Pensa riba e fe ku Abraham a demostr´a

ora el a trata na sakrifik´a Isaak. (G

´enesis, kap

´ıtulo 22; He-

breonan 11:17-19) Via di e relatonan ei e palabra “fe” ta ha˜

namas bida i e ta bira mas f

´asil pa komprond

´e. S

´ı, tabata sab

´ı di

parti di Yehova pa no solamente anim´a nos pa kultiv

´a kuali-

datnan deseabel, sino tambe duna nos eh`empelnan di bida

real di esakinan!14 Hopi bes e relatonan di bida real den Beibel ta si

˜na nos

algu di e personalidat di Yehova. Tuma por eh`empel e pasa-

shi tokante un muh´e ku Hesus a mira den t

`empel. Ora Hesus

tabata sint´a banda di e kaha di ofrenda, el a opserv

´a e hen-

denan ku tabata tira kontribushon den e kaha. Hopi henderiku a drenta i duna “for di nan abundansia.” Pero Hesus subista a kai riba un biuda humilde. Su kontribushon a konsis-

12. Ku kiko e relatonan di Beibel tokante hende infiel ta yuda nos?13. Kon Beibel ta yuda nos kompronde kualidatnan deseabel?14, 15. Kiko Beibel ta bisa nos di un muhe ku a bini n’e tempel, ikiko e relato aki ta sina nos di Yehova?

HALA SERKA YEHOVA184

t´ı di “dos s

`en di koper . . . kuanan ta suma

´un plaka.”� Tabata

ultimo s`ennan ku el a sobra. Hesus, kende e refleh

´a perfek-

tamente kon Yehova ta mira kosnan, a bisa: “E biuda poberaki a tira mas den e kaha di ofrenda ku tur e otronan ku a tiraalgu aden.” Segun e palabranan ei, el a tira mas ku tur otropersona huntu.—Marko 12:41-44; Lukas 21:1-4; Juan 8:28.

15 No ta remarkabel ku di tur e hendenan ku a bini n’et

`empel e dia ei, esun ku mas a destak

´a i a ser menshon

´a den

Beibel tabata e biuda aki? Pa medio di e eh`empel aki, Yehova

ta si˜

na nos ku e ta un Dios masha gradisidu. E ta keda kon-tentu pa asept

´a loke nos dun’

´e di kurason, sin kompar

´a esa-

ki ku loke otronan por duna. Kasi Yehova no por a usa unmih

´o manera pa si

˜na nos e b

`erdat alentador aki!

Loke No Ta Par´a den Beibel

16 Ora bo skirbi un karta na un ser ker´ı, no ta tur kos bo por

inklu´ı. P’esei bo ta selekt

´a kuidadosamente kiko bo ta skir-

bi´e. Meskos tambe, Yehova a opta pa menshon

´a sierto per-

sonanan i susesonan den su Palabra, pero sin semper dunatur detaye den e relatonan aki. (Juan 21:25) Por eh

`empel, ora

Beibel ta papia di e huisio di Dios, e informashon ku e taduna kisas no ta kontest

´a delaster pregunta ku nos por tin.

Pero asta den loke Yehova a opta pa laga for di su Palabra nosta mira su sabiduria. Kon asina?

17 Beibel ta skirb´ı den un forma ku ta pone na prueba loke

ta biba den nos kurason. Hebreonan 4:12 ta bisa: “E pala-bra [

`of, mensahe] di Dios ta bibu i aktivo i mas sk

`erpi ku

kualkier spada di dos filo, i ta penetr´a te na e divishon di

� Kada un di e monedanan ei tabata un lepton, e moneda hudiu dimas chikitu ku e tempu ei tabata den sirkulashon. Dos lepton tabataekivalente na 1/64 parti di un dia di salario, loke no tabata sufisientepa kumpra ni un solo m

`ofi, e para di mas barata ku hende pober ta-

bata kome.

16, 17. Kon nos ta mira Yehova su sabiduria asta den loke el a optapa laga for di su Palabra?

185SABIDURIA DEN E “PALABRA DI DIOS”

alma i spiritu, . . . i ta kapas pa husga e pensamentunani intenshonnan di kurason.” E mensahe di Beibel ta pene-tr

´a profundamente i ta saka na kla kiko ta nos berdadero

pensamentu i motivashonnan. Esun ku tin un kurason kuta buska kos pa kr

´ıtika hopi bes ta laga relatonan ku no ta

konten´e tur e informashon ku e ta dese

´a pon’

´e trompek

´a. Al-

gun por asta kuestion´a si Yehova di b

`erdat ta amoroso, sab

´ı i

hustu.18 Na kontraste, ora nos ta studia Beibel kuidadosamente

ku un kurason sinsero, nos ta bin mira Yehova den e kon-teksto ku Beibel den su totalidat ta present’

´e. P’esei, ora un

sierto relato lanta pregunta riba kua nos no por ha˜

na kon-testa mesora, esei no ta molesti

´a nos. Pa ilustr

´a: Ora nos ta

traha un p`

uzel grandi, kisas na prom´e instante nos no por

ha˜

na un di e pidanan`

of nos no ta mira na unda un sier-to pida ta pertenes

´e. T

`og podis

´e nos a hinka sufisiente pida

den otro pa nos ha˜

na un idea kon e im´agen kompletu mes-

ter bira. Meskos tambe, ora nos ta studia Beibel, pokopokopero sigur nos ta si

˜na ki klase di Dios Yehova ta, anto forma

un idea kla di su personalidat. Asta ora na prom´e instante

nos no komprond´e un sierto relato ni mira kon e ta kuadra

ku e personalidat di Dios, nos estudio di Beibel a si˜

na nosmas ku sufisiente kaba di Yehova pa laga nos mira ku e tasemper amoroso, imparsial i hustu.

19 Pa nos por komprond´e e Palabra di Dios anto, nos tin ku

les’´e i studi’

´e ku un kurason sinsero i ku un mente habr

´ı.

Esaki no ta evidensia di e gran sabiduria di Yehova? Hendeinteligente por skirbi buki ku ta e “sab

´ınan i inteligentenan”

so por komprond´e. Pero ta e sabiduria di Dios so por redakt

´a

un buki ku´

unikamente esnan ku tin e motivashon korektodi kurason por komprond

´e!—Mateo 11:25.

18, 19. (a) Pakiko nos no tin nodi preokupa ora un sierto relato lan-ta pregunta ku nos no por hana kontesta p’e mesora? (b) Kiko nosmester tin pa por kompronde e Palabra di Dios, i kon esaki ta un evi-densia di e gran sabiduria di Yehova?

HALA SERKA YEHOVA186

Un Buki di ‘Sabiduria Pr´aktiko’

20 Yehova ta bisa nos den su Palabra kua ta e mih´

o ma-nera di biba. Komo nos Kread

´o, e konos

´e nos nesesidatnan

mih´

o ku nos mes. I e nesesidatnan b´asiko di hende—mane-

ra e anhelo pa ha˜

na stimashon, felisidat i un bon relashonku otro hende—a keda meskos. Beibel ta un tesoro di “sabi-duria sano [“pr

´aktiko,” NW ]” ku por yuda nos hiba un bida

ku berdadero sentido. (Proverbionan 2:7) Kada sekshon di ebuki di estudio aki ta konten

´e un kap

´ıtulo ku ta mustra kon

nos por aplik´a e konseho sab

´ı di Beibel. Pero laga nos konsi-

der´a djis un eh

`empel aki.

21 Bo a yega di mira kon hende ku ta karga renkor finalmen-te ta perhudik

´a nan mes? Renkor ta un karga pis

´a pa biba

kun´e. Si nos kana ku renkor, nos ta p

`erd

`e nos pas mental,

nos goso den bida, i nos lo no por pensa riba nada otro mas.Estudionan sient

´ıfiko ta indik

´a ku hende ku ta kana ku rabia

den nan kurpa tin mas ch`ens di ha

˜na malesa di kurason i

yen di otro enfermedat kr´

oniko. Ma hopi prom´e ku e investi-

gashonnan sient´ıfiko ei, Beibel a konseh

´a sabiamente: “St

`op

di rabia i laga furia para.” (Salmo 37:8) Pero kon nos por hasiesei?

22 E Palabra di Dios ta duna e konseho sab´ı aki: “Perspikasia

di un h`

omber siguramente ta tarda su rabia, i ta bunita di suparti p’e pasa delitu por haltu.” (Proverbionan 19:11, NW )Perspikasia ta e kapasidat di mira mas ay

´a di loke ta superfi-

sial, di wak mas a fondo. Perspikasia ta yuda nos komprond´e

un asuntu pasobra e por permit´ı nos disern

´ı pakiko un otro

persona a papia`

of aktua den un sierto manera. Ora nos hasiun esfuerso pa komprond

´e su berdadero motibunan, sinti-

mentunan i sirkunstansianan, nos lo no bai pensa malu didje ni keda ku sintimentu negativo pa kun

´e.

20. Pakiko ta Yehova so por bisa nos kua ta e miho manera di biba,i kiko Beibel ta kontene ku por yuda nos?21-23. Ki konseho sabı por yuda nos evita di kana ku rabia i renkor?

187SABIDURIA DEN E “PALABRA DI DIOS”

23 Otro konseho ku Beibel ta ofres´e ta: “Soport

´a otro i

pordon´a otro.” (Kolosensenan 3:13) E palabranan “sopor-

t´a otro” ta indik

´a ku nos mester tin pasenshi ku otro, tole-

r´a nan karakter

´ıstikanan ku por irit

´a nos. E gran pasenshi

ei por yuda nos evit´a di karga renkor pa kos insignifikan-

te. E palabra “pordon´a” ta transmit

´ı e idea di legumai ren-

kor. Nos Dios sab´ı sa ku nos tin ku pordon

´a otronan ora tin

un bon motibu pa hasi esei. Esaki no solamente ta benefi-si

´a nan, pero nos mes tambe ta keda ku un mente i kurason

trankil. (Lukas 17:3, 4) Den e Palabra di Dios s´ı tin hopi sabi-

duria!24 Den su amor sin l

´ımite, Yehova kier a komunik

´a ku nos.

El a skohe e mih´

o manera posibel—un “karta” redakt´a pa es-

kritornan humano bou di e guia di spiritu santu. Komo re-sultado di esei, den su p

´aginanan nos ta ha

˜na e sabiduria di

Yehova. E sabiduria aki ta “digno di konfiansa.” (Salmo 93:5,BPK) Segun ku nos ta aplik’

´e den nos bida i komparti

´e ku

otro hende, di mes nos ta hala serka e Dios di gran sabidu-ria. Den e siguiente kap

´ıtulo, nos lo analis

´a un otro eh

`empel

sobresaliente di Yehova su sabiduria: esei ta su kapasidat papredis

´ı futuro i kumpli ku su prop

´osito.

24. Si nos aplika e sabiduria di Yehova den nos bida, kiko nos ta lo-gra?

Pregunta pa Medita Ariba

Proverbionan 2:1-6 Ki esfuerso nos tin ku hasi pa ha˜

na e sa-biduria di e Palabra di Dios?

Proverbionan 2:10-22 Den ki manera aplikashon di e konse-ho sab

´ı di Beibel lo benefisi

´a nos?

Romanonan 7:15-25 Kon e pasashi aki ta ilustr´a ku tabata

sab´ı di Dios su parti pa laga hende skirbi su Palabra?

1 Korintionan 10:6-12 Ki spi`ertamentu nos por saka for di e

eh`empelnan b

´ıbliko relashon

´a ku e nashon di Israel?

HALA SERKA YEHOVA188

UN SEKRETO ta algu ku ta fasina hende i lanta nan kuriosi-dat. P’esei mes hopi bes hende tin problema pa warda un se-kreto. Di otro banda, Beibel ta bisa: “Ta e gloria di Dios paskonde un asuntu.” (Proverbionan 25:2) Sı, komo Gobernan-te Soberano i Kreado, Yehova tin derecho di tene algun kosskondı of sekreto pa humanidat te dia yega e ora p’e revelanan.

2 Sin embargo, Yehova a revela un sekreto fasinante i ma-sha interesante den su Palabra. E yama “e sekreto sagrado di[Dios] su boluntat.” (Efesionan 1:9, NW ) Ora bo hana sa takiko e ta, bo ta logra hopi mas ku djis satisfase bo kuriosidat.Konosementu di e sekreto aki por hiba na salbashon, i dunabo un idea di e sabiduria insondeabel di Yehova.

Revel´a Progresivamente

3 Ora Adam ku Eva a peka, por a parse ku Yehova su propo-sito p’e tera aki bira un paradeis habita pa hende perfekto afrakasa. Pero Dios a atende ku e problema mesora. E di: “Lomi pone enemistat entre abo [e kolebra] i e muhe, i entre bosimia i su simia; e lo herida bo kabes, i abo lo herida su hil-chi di pia.”—Genesis 3:15.

4 E palabranan aki a zona manera un charada, un enigma.Ken e muhe aki tabata? Ken tabata e kolebra? Ken tabata e“simia” ku lo mester herida kabes di e kolebra? No tabatinmanera pa Adam ku Eva hana sa e kontesta. Toge palabranan

1, 2. Ki “sekreto sagrado” mester interesa nos, i pakiko?

3, 4. Ki speransa e profesia di Genesis 3:15 ta brinda, i ki misterioof “sekreto sagrado” el a ensera?

K A P´I T U L O 1 9

“E Sabiduria di Dios den unSekreto Sagrado”

ei a brinda un speransa n’e desendientenan fiel di e pare-ha infiel ei. Hustisia lo a triunfa. Yehova su proposito lo aser realisa. Pero kon? Ha, esei sı tabata un misterio! Beibel tayam’e “e sabiduria di Dios den un sekreto sagrado, e sabidu-ria skondı.”—1 Korintionan 2:7, NW.

5 Ku tempu, e “Revelador di sekreto,” Yehova, lo a revela de-tayenan importante relashona ku desaroyo di e sekreto aki.(Daniel 2:28, NW ) Pero esei lo a tuma luga na un maneragradual i progresivo. Pa ilustra, pensa kon un tata amorosota kontesta su yu chikitu ora esaki puntr’e: “Papi, di unda mia bini?” Un tata sabı lo duna su yu chikitu solamente e kan-tidat di informashon ku e mucha por kompronde. Segun kue mucha ta krese, e tata ta splik’e mas detaye. Meskos tam-be, Yehova ta determina ki ora su pueblo ta kla pa risibı re-velashonnan di su boluntat i proposito.—Proverbionan 4:18;Daniel 12:4.

6 Kon Yehova a hasi e revelashonnan ei? El a revela hopi de-taye pa medio di aliansanan of kontratonan. Probablementebo a yega di firma un kontrato—podise pa kumpra un kas ofpa hasi un fiansa. Un kontrato asina ta duna un garantia le-gal ku lo bo kumpli ku e kondishonnan. Pero pakiko Yeho-va lo tabatin ku sera un kombenio, of kontrato, ku hende?Su palabra so no ta sufisiente garantia ku lo e kumpli ku supromesanan? Esei ta berdat, i tog, na hopi okashon, Dios ta-batin e bondat di respalda su palabra ku kontratonan legal.E akuerdonan komprometedor aki ta duna nos komo hen-de imperfekto un base asta mas solido ainda pa konfia den epromesanan di Yehova.—Hebreonan 6:16-18.

5. Ilustra pakiko Yehova a revela su sekreto progresivamente.6. (a) Kiko ta e proposito di un aliansa, of kontrato? (b) Pakiko eecho ku Yehova a sera aliansa ku hende ta algu remarkabel?

“Lo mi multiplik´

a bo desendientenan . . . manera e streanan die shelunan”

191“E SABIDURIA DI DIOS DEN UN SEKRETO SAGRADO”

E Aliansa ku Abraham7 Mas ku dos mil ana despues ku hende a ser ekspulsa for di

Paradeis, Yehova a primintı su fiel sirbido Abraham: “Lo mimultiplika bo desendientenan grandemente manera e strea-nan di e shelunan . . . i den bo desendientenan tur e nashon-nan di e tera lo ta bendishona, pasobra bo a obedese mi bos.”(Genesis 22:17, 18) Esaki no tabata djis un promesa; Yehovaa formul’e komo un akuerdo of aliansa legal i a respald’e kuun huramentu inkebrantabel. (Genesis 17:1, 2; Hebreonan 6:13-15) Esaki sı ta algu remarkabel! De echo, e Soberano Se-nor a hasi un kompromiso legal pa bendishona humanidat!

8 E aliansa di Abraham a revela ku e Simia primintı lo a nasekomo hende, ya ku lo e tabata un desendiente di Abraham.Pero ken lo e tabata? Ku tempu Yehova a duna di konose kudi e yunan di Abraham, Isaak lo a bira un antepasado di e Si-mia. Di e dos yunan di Isaak, Yehova a skohe Jakob. (Gene-sis 21:12; 28:13, 14) Mas despues, Jakob a ekspresa e palabra-nan profetiko aki relashona ku un di su 12 yunan: “E seter lono kita for di Huda, ni e bara di gobernado for di meimei disu pia, te ora Silo [“Esun na Ken E Ta Pertenese”] bin, i na-shonnan lo obedes’e.” (Genesis 49:10) E ora ei a bira konosıku e Simia lo a bira un rei, unu ku lo a bini di Huda!

E Aliansa ku Israel9 Na 1513 prome ku nos era, Yehova a hasi un areglo ku a

prepara e esena pa mas revelashon tokante e sekreto sagra-do. El a sera un aliansa ku e desendientenan di Abraham, enashon di Israel. Ounke e aliansa di e Lei di Moises no ta navigor mas awor aki, e tabata un parti esensial di Yehova su

7, 8. (a) Ki aliansa Yehova a sera ku Abraham, i ki lus esei a tira ribae sekreto sagrado? (b) Kon Yehova a revela progresivamente e lina didesendensia ku mester a hiba n’e Simia primintı?9, 10. (a) Ki aliansa Yehova a sera ku e nashon di Israel, i ki protek-shon e aliansa ei a duna? (b) Kon e Lei a demostra ku humanidat ta-batin mester di un reskate?

HALA SERKA YEHOVA192

proposito pa produsı e Simia primintı. Kon asina? Laga nosanalisa tres manera. Di prome, e Lei tabata manera un mu-raya di protekshon. (Efesionan 2:14) Su stipulashonnan hus-tu a sirbi komo un barera entre hudiu i pagano. Pues e Lei ayuda konserba e lina di desendensia ku a hiba n’e Simia pri-mintı. Ta prinsipalmente debı na e protekshon ei ku e na-shon tabata eksistı ainda ora a yega e tempu ku Dios a fihap’e Mesias nase den e tribu di Huda.

10 Na di dos luga, e Lei a duna prueba palpabel ku humani-dat tabatin mester di un reskate. Komo ku e Lei tabata per-fekto, el a mustra bon kla ku hende pekaminoso no ta kapaspa kumpli kune kompletamente. Pues e lei a bini “pa hasihende su desobedensia na Dios evidente, . . . te ora esun ‘de-sendiente’ pa kende e promesa tabata destina, a bini.” (Gala-tionan 3:19, BPK ) Pa medio di sakrifisio di animal, e Lei aduna hende un manera temporal pa hana pordon di pika.Pero ya ku, manera Pablo a skirbi, “ta imposibel pa e san-ger di toro i kabritu kita pika,” e sakrifisionan aki tabata sola-mente un sombra di e sakrifisio di reskate di Kristu. (Hebreo-nan 10:1-4) P’e hudiunan ku a keda fiel, e aliansa ei a biraanto un “tutor pa guia [nan] na Kristu.”—Galationan 3:24.

11 Na di tres luga, e aliansa ei a ofrese e nashon di Israelun perspektiva glorioso. Yehova a bisa nan ku si nan a kedafiel n’e aliansa, nan lo a bira “un reino di saserdotenan i unnashon santu.” (Eksodo 19:5, 6) Ku tempu, Israel literal enberdat a produsı e prome miembronan di un reino selestialdi saserdote. Sin embargo, komo nashon, Israel a rebeldiakontra e aliansa di Lei, nan a rechasa e Simia Mesianiko i aperde e perspektiva ei. Ken anto lo a kompleta e reino di sa-serdote? I ki relashon e nashon bendishona ei lo tabatin kue Simia primintı? Dios lo a revela e aspektonan ei di e sekre-to sagrado na su debido tempu.

11. Ki perspektiva glorioso e aliansa di Lei a ofrese Israel, pero paki-ko e nashon ei komo tal a perde esei?

193“E SABIDURIA DI DIOS DEN UN SEKRETO SAGRADO”

E Aliansa di e Reino di David12 Den siglo 11 prome ku nos era, Yehova a tira mas lus riba

e sekreto sagrado ora el a sera un otro aliansa. El a primintı efiel Rei David: “Lo mi lanta bo desendiente despues di bo, . . .i lo mi establese su reino. . . . Lo mi establese e trono di su rei-no pa semper.” (2 Samuel 7:12,13; Salmo 89:3) Ku esei Yeho-va a mustra mas spesıfikamente awor ku e Simia primintı lomester a bini for di e kas di David. Pero un hende komun i ko-riente lo por goberna “pa semper”? (Salmo 89:20, 29, 34-36)I un rei humano asina lo por reskata humanidat for di pika imorto?

13 David a skirbi bou di inspirashon: “SE˜

NOR ta bisa mi Se-nor: ‘Sinta na mi man drechi, te ora mi hasi bo enemigunanun banki pa bo pianan.’ SE

˜NOR a hura, i lo no repentı: ‘Bo ta

un saserdote pa semper, segun e ordu di Melkısedek.’” (Sal-mo 110:1, 4) E palabranan di David a referı direktamente n’eMesias, of Simia primintı. (Echonan 2:35, 36) E Rei aki lo agoberna, no for di Yerusalem, sino for di shelu n’e “man dre-chi” di Yehova. Esei lo a dun’e outoridat no solamente ribaIsrael sino riba henter tera. (Salmo 2:6-8) E pasashi aki a re-vela algu mas. Ripara ku Yehova a pronunsia un huramentusolem ku e Mesias lo mester tabata “un saserdote . . . segune ordu di Melkısedek.” Meskos ku Melkısedek, kende a sirbikomo rei i saserdote den tempu di Abraham, Dios lo a nom-bra e binidero Simia direktamente pa sirbi komo Rei i Saser-dote!—Genesis 14:17-20.

14 Den transkurso di ananan, Yehova a usa su profetanan parevela mas detaye di su sekreto sagrado. Por ehempel, Isaiasa duna di konose ku e Simia lo a entrega su bida komo unsakrifisio. (Isaias 53:3-12) Mikeas a predisı unda e Mesias lo

12. Ki aliansa Yehova a sera ku David, i ki lus esei a tira riba e sekre-to sagrado di Dios?13, 14. (a) Segun Salmo 110, ki promesa Yehova a hasi na su Reiungı? (b) Kiko Yehova a revela mas despues pa medio di su profeta-nan relashona ku e binidero Simia?

HALA SERKA YEHOVA194

a nase. (Mikeas 5:2) Daniel a asta profetisa e tempu eksaktoku e Simia lo a presenta i muri.—Daniel 9:24-27.

E Sekreto Sagrado Revel´a!

15 Kon e profesianan aki lo a kumpli a keda un misterio tedia e Simia mes a presenta. Galationan 4:4 ta bisa: “Ora ku eplenitut di e tempu a yega, Dios a manda su Yu, nası di unmuhe.” Na ana 2 prome ku nos era, un angel a anunsia naun bırgen hudiu ku yama Maria: “Mira, lo bo konsebı denbo matris i duna lus na un yu homber, i lo bo yam’e Hesus. Elo ta grandi i lowordu yama Yu di e Haltısimo; i Senor Dios lodun’e e trono di su tata David . . . Spiritu santu lo bin riba bo,i e poder di e Haltısimo lo sombra bo; i pa e motibu ei esunsantu ku tin ku nase lo wordu yama e Yu di Dios.”—Lukas 1:31, 32, 35.

16 Despues, Yehova a transferı e bida di su Yu for di shelu p’ematris di Maria. Di e manera aki, el a nase di un muhe. Ape-sar ku Maria tabata un muhe imperfekto, Hesus no a heredaimperfekshon for di dje, pasobra e tabata “Yu di Dios.” Names momentu, komo ku Hesus su mayornan humano taba-ta desendiente di David, pa via di nan el a hana e derechonatural i legal komo heredero di David. (Echonan 13:22, 23)Na Hesus su boutismo na ana 29 di nos era, Yehova a ungieku spiritu santu i a bisa: “Esaki ta mi Yu stima.” (Mateo 3:16, 17) Por fin e Simia a yega! (Galationan 3:16) Tabata tem-pu pa revela mas tokante e sekreto sagrado.—2 Timoteo 1:10.

17 Durante su ministerio, Hesus a identifika e kolebra di Ge-nesis 3:15 komo Satanas, i su simia komo siguido di Satanas.(Mateo 23:33; Juan 8:44) Mas despues, Yehova a revela kontur esakinan lowordu aplasta pa semper. (Revelashon 20:1-3,10,15) I e muhe a ser identifika komo “e Yerusalem djariba,”

15, 16. (a) Kon e Yu di Yehova a bin ‘nase di un muhe’? (b) KikoHesus a hereda for di su mayornan humano, i na ki tempu el a yegakomo e Simia primintı?17. Kon Yehova a tira lus riba e nifikashon di Genesis 3:15?

195“E SABIDURIA DI DIOS DEN UN SEKRETO SAGRADO”

e esposa simboliko di Yehova, esta, su organisashon selestialdi kriaturanan spiritual.�—Galationan 4:26; Revelashon 12:1-6.

E Aliansa Nobo18 Kisas e revelashon mas dramatiko a bini riba e anochi

prome ku Hesus su morto ora el a papia ku su fiel disipelnandi “e aliansa nobo.” (Lukas 22:20) Meskos ku su predesesor,e aliansa di e Lei di Moises, e aliansa nobo aki mester a produ-sı “un reino di saserdotenan.” (Eksodo 19:6; 1 Pedro 2:9) Sinembargo, e aliansa aki lo a forma, no un nashon literal, sinoun nashon spiritual, “e Israel di Dios,” ku lo konsistı unika-mente di Kristu su fiel siguidonan ungı. (Galationan 6:16)Huntu ku Hesus, e partisipantenan aki den e aliansa nobo lobendishona e rasa humano!

19 Pero dikon e aliansa nobo ta logra produsı “un reino disaserdotenan” ku lo bendishona humanidat? Pasobra en besdi kondena disipel di Kristu komo pekado, e ta hasi posi-bel pa nan hana pordon di nan pikanan pa medio di Hesussu sakrifisio. (Jeremias 31:31-34) Unabes nan risibı un po-sishon hustu dilanti Yehova, e ta adopta nan den su famiaselestial i ungi nan ku spiritu santu. (Romanonan 8:15-17;2 Korintionan 1:21) Den e forma ei nan ta “nase di noboden un speransa bibu . . . reserva den shelu.” (1 Pedro 1:3, 4)Komo ku nan kondishon eleva ta algu kompletamente nobopa hende, kristiannan ungı ku spiritu ta ser yama “un krea-

� “E sekreto sagrado dje deboshon piadoso” tambe a ser revela denHesus. (1 Timoteo 3:16, NW ) E kuestion di ku si un hende por a man-tene integridat perfekto na Yehova a keda un sekreto of un misterio pahopi tempu. Pero Hesus a duna e kontesta. El a keda ıntegro durantetur e pruebanan ku Satanas a manda riba dje.—Mateo 4:1-11; 27:26-50.

18. Kiko ta e proposito di “e aliansa nobo”?19. (a) Pakiko e aliansa nobo ta logra produsı “un reino di saserdo-tenan”? (b) Pakiko kristiannan ungı ta ser yama “un kreashon nobo,”i kuantu lo sirbi den shelu huntu ku Kristu?

HALA SERKA YEHOVA196

shon nobo.” (2 Korintionan 5:17, BPK ) Beibel ta revela kuden transkurso di tempu nan lo a alkansa un total di 144.000persona ku lo reina for di shelu riba humanidat reskata.—Re-velashon 5:9, 10; 14:1-4.

20 Huntu ku Hesus, e personanan ungı aki ta bira “desen-diente di Abraham.”� (Galationan 3:29) E prome skohınantabata hudiu literal. Pero na ana 36 di nos era, un otro aspek-to di e sekreto sagrado a keda revela; paganonan, of hendeku no tabata hudiu, tambe lo a hana e speransa selestial. (Ro-manonan 9:6-8; 11:25, 26; Efesionan 3:5, 6) Pero ta kristian-nan ungı so lo hana e bendishonnan primintı na Abraham?No, pasobra e sakrifisio di Kristu ta benefisia mundu kom-pletu. (1 Juan 2:2) Poko tempu despues Yehova a revela kuun “multitut grandi” inkontabel di hende lo sobrebibı e findi Satanas su sistema di kosnan. (Revelashon 7:9, 14) I ma-sha hopi hende mas lo ser resusita ku e posibilidat di bibapa semper den Paradeis!—Lukas 23:43; Juan 5:28, 29; Revela-shon 20:11-15; 21:3, 4.

E Sabiduria di Dios i e Sekreto Sagrado21 E sekreto sagrado ta un manifestashon asombroso di e

“sabiduria di Dios ku ta mustra su mes den hopi diferenteforma.” (Efesionan 3:8-10, BPK ) Yehova en berdat a demos-tra ku e ta un Dios di gran sabiduria ora el a formula e sekre-to aki pa despues revel’e gradualmente. Den su sabiduria el atene kuenta ku e limitashonnan di hende i a laga nan mani-festa e berdadero kondishon di nan kurason.—Salmo 103:14.

� Tambe Hesus a sera un aliansa pa “un reino” ku e mesun grupo aki.(Lukas 22:29, 30) Basikamente, Hesus a sera un akuerdo of kontrato kue miembronan di e “tou chikitu” aki pa nan goberna kune den shelukomo e parti sekundario di e simia di Abraham.—Lukas 12:32.

20. (a) Kiko a ser revela na ana 36 di nos era relashona ku e sekre-to sagrado? (b) Ken lo disfruta di e bendishonnan primintı na Abra-ham?21, 22. Den ki maneranan e sekreto sagrado di Yehova ta manifestasu sabiduria?

197“E SABIDURIA DI DIOS DEN UN SEKRETO SAGRADO”

22 Tambe Yehova a demostra un sabiduria inkomparabelora el a skohe Hesus komo Rei. Yehova su Yu ta e kriaturamas konfiabel den universo. Tempu el a biba komo hendeden karni i sanger, el a pasa den hopi tipo di kontratempu. Eta kompronde problema humano kompletamente. (Hebreo-nan 5:7-9) I kiko di Hesus su ko-gobernantenan? Durante si-glonan, tantu hende homber komo muhe—di tur rasa, idio-ma i antesedente—a ser ungı. No tin niun problema ku unof mas dje ungınan aki no a enfrenta i vense. (Efesionan 4:22-24) Lo ta un plaser pa biba bou di e gobernashon di e rei-saserdotenan miserikordioso aki!

23 Apostel Pablo a skirbi: “E sekreto sagrado ku tabata skondıfor dje sistema di kosnan di pasado i for dje generashonnandi pasado . . . a ser saka na kla pa su santunan.” (Kolosense-nan 1:26, NW ) Sı, e ungınan santu di Yehova a komprondehopi kos tokante e sekreto sagrado, i nan a kompartı e kono-sementu ei ku miones di persona. Ki un privilegio nos turtin! Yehova a laga nos konose “e sekreto sagrado di su bolun-tat.” (Efesionan 1:9, NW ) Laga nos kompartı e sekreto mara-vioso aki ku otro hende pa yuda nan tambe hana un idea die sabiduria insondeabel di Yehova Dios!

23. Ki privilegio kristiannan tin en konekshon ku e sekreto sagradodi Yehova?

Pregunta pa Medit´a Ariba

Juan 16:7-12 Kon Hesus a imit´a e manera ku su Tata a revel

´a e

b`erdat gradualmente?

1 Korintionan 2:6-16 Pakiko hopi hende no por komprond´e e se-

kretonan sagrado di Yehova, i kon nos por komprond´e e sekreto-

nan aki?

Efesionan 3:10 Ki privilegio kristiannan djawe tin en konekshonku e sekreto sagrado di Dios?

Hebreonan 11:8-10 Kon e sekreto sagrado a sosten´e e fe di h

`omber-

nan di pasado, ounke nan no a komprond´e tur e detayenan?

HALA SERKA YEHOVA198

UN TATA kier si˜

na su yu chikitu un l`es importante, i e ta

dese´a pa esaki yega su kurason. Kon e mester hasi

´e? E tin

ku intimid´a e mucha dor di para stret dilanti dje i papia na

un manera severo kun´e?

`Of e tin ku sak na nivel di e mu-

cha i papia ku un tono suave i agradabel kun´e? Sin duda,

un tata sab´ı i humilde lo opta pa e manera suave.

2 Ki klase di Tata Yehova ta? Arogante`

of humilde? Severo`

of suave? Yehova ta pose´e un konosementu i sabiduria in-

finito. Pero bo no a ripar´a ku konosementu i inteligensia

no nesesariamente ta hasi hende humilde? De echo, Beibelta bisa ku “konosementu ta hasi arogante.” (1 Korintionan3:19; 8:1) Pero Yehova, kende ta “sab

´ı di kurason,” ta a la

bes humilde. (J`

ob 9:4) Esei no kier men ku e tin un posi-shon inferior ni ku e falta grandesa, sino ku e no ta arogan-te. Pakiko n

`o?

3 Yehova ta santu. P’esei e no tin arogansia, pasobra e kua-lidat ei ta mancha esun ku tin

´e. (Marko 7:20-22) Ademas,

ripar´a kiko profeta Jeremias a bisa Yehova: “Sin falta bo

alma [Yehova mes] lo k`

orda i b`

uig abou riba mi.”� (Lamen-tashonnan 3:20, NW ) Imagin

´a bo! Yehova, e Soberano di

universo, tabata dispuesto pa “b`

uig abou,”`

of baha na niveldi Jeremias, pa por atend

´e ku e h

`omber imperfekto ei. (Sal-

mo 113:7) S´ı, Yehova ta humilde. Pero kiko e humildat ei ta

� E eskribanan, of soferim, di antigwedat, a kambia e versıkulo akipa indika ku ta Jeremias, i no Yehova, ta esun ku a buig abou. Aparen-temente nan a hana ku no ta apropia pa bisa ku ta Dios a hasi tal aktodi humildat. Dor di e kambio ei, hopi tradukshon no ta refleha e ber-dadero sentido di e bunita pasashi aki. Pero The New English Bible sıa hasi un tradukshon eksakto di loke Jeremias a bisa Dios: “Korda,o korda, i buig te serka mi.”

1-3. Pakiko nos por ta sigur ku Yehova ta humilde?

K A P´I T U L O 2 0

“Sab´ı di Kurason” i T

`og Humilde

enser´a? Kon e ta relashon

´a ku sabiduria? I pakiko e ta im-

portante pa nos?

Kon Yehova Ta Demostr´a Humildat

4 Humildat ta ousensia di arogansia i orguyo. Komo unkualidat interno, di kurason, humildat ta manifesta su mesden karakterıstikanan manera suavedat, pasenshi i un akti-tut rasonabel. (Galationan 5:22, 23) Sin embargo, nos nomester konfundı e kualidatnan aki ku debilidat of kobardia.No ta pasobra Yehova tin e karakterıstikanan ei e no ta ka-pas pa ekspresa su indignashon hustu of su poder pa des-truı. Al kontrario, ta juist pa medio di su humildat i suave-dat Yehova ta demostra su forsa inmenso, su poder pakontrola su mes perfektamente. (Isaias 42:14) Pero kiko ta erelashon entre humildat i sabiduria? Un dikshonario bıbli-ko ta bisa: “Loke mas ta demostra humildat . . . ta apnega-

4, 5. (a) Kiko ta humildat, kon e ta ser manifesta, i pakiko nos nomester konfundie ku debilidat of kobardia?(b) Kon Yehova a demostra humildat den sutrato ku David, i kon importante e kualidataki ta pa nos?

Un tata sab´ı ta

trata su yunanna un manerasuave i humilde

HALA SERKA YEHOVA200

shon, i e ta un base esensial di tur sabiduria.” Pues, berda-dero sabiduria no por eksistı sin humildat. Awor, kon e hu-mildat di Yehova ta benefisia nos?

5 Rei David a kanta na Yehova: “Bo a duna mi e eskudo dibo salbashon, i bo man drechi ta sostene mi, i bo gentilesa[“humildat,” NW ] ta hasi mi grandi.” (Salmo 18:35) Basika-mente, Yehova a baha den un sentido pa trata ku e homberimperfekto ei, i dun’e protekshon i sosten tur dia. David arealisa ku si no ta pasobra Yehova tabata dispuesto pa hu-mia Su mes den e manera aki, hamas lo e por a hana salba-shon, te pa despues di tempu alkansa sierto grandesa komorei. Realmente, kua di nos lo por tabatin speransa di hanasalbashon si no ta pasobra Yehova ta humilde, dispuesto pabaha su mes pa trata nos komo un Tata suave i amoroso?

6 Ta bon pa remarka ku tin un diferensia entre humildat imodestia. Modestia ta un bunita kualidat ku hende fiel takultiva, i meskos ku humildat, e ta liga ku sabiduria. Porehempel, Proverbionan 11:2 [NW ] ta bisa: “Sabiduria ta kuesnan modesto.” Pero Beibel no ta bisa nunka ku Yehova tamodesto. Pakiko no? Pasobra den konteksto di e Skritura,modestia ta indika ku un persona ta konsiente di su limita-shonnan. E Todopoderoso no tin limitashon, ku eksepshondi esnan ku e ta pone riba su mes pa motibu di su propionormanan hustu. (Marko 10:27; Tito 1:2) Ademas, komo eHaltısimo, e no ta supordina na niun hende. Pues e konsep-to di modestia simplemente no ta konta pa Yehova.

7 Esei no ta kita sı ku Yehova ta humilde i suave. E ta sinasu sirbidonan ku suavedat ta un parti esensial di berdaderosabiduria. Su Palabra ta papia di e “suavedat di sabiduria.”�

� Otro vershonnan ta bisa “e humildat ku sabiduria ta duna” i “esuavedat ku ta karakterıstika di sabiduria.”

6, 7. (a) Pakiko Beibel no ta bisa nunka ku Yehova ta modesto?(b) Ki relashon tin entre suavedat i sabiduria, i ken ta pone e ehem-pel supremo den esaki?

201“SAB´I DI KURASON” I T

`OG HUMILDE

(Santiago 3:13) Konsidera e ehempel ku Yehova ta poneden esaki.

Yehova Ta Deleg´a i Ta Skucha Humildemente

8 Un prueba alentador di Yehova su humildat ta e echo kue ta dispuesto pa delega responsabilidat i pa skucha. Eseiriba su mes kaba ta algu asombroso, pasobra Yehova no tinmester di ni yudansa ni konseho. (Isaias 40:13, 14; Romano-nan 11:34, 35) Tog, na varios kaminda Beibel ta mustra nosku Yehova ta baha su mes hasiendo esaki.

9 Tuma por ehempel un suseso sobresaliente den e bida diAbraham. Na sierto okashon Abraham a hana tres bishitan-te ku en realidat tabata angel. Un di nan el a yama “Yeho-va” [NW ] pasobra esaki a bini den e nomber di Yehova ia aktua den Su nomber. Ora e angel ei a papia i aktua, takomo si fuera Yehova mes tabata papia i aktua. Via di e an-gel ei, Yehova a bisa Abraham ku El a tende un fuerte “kla-mor kontra Sodoma i Gomora.” Yehova a deklara: “Lo mibaha awor i wak si nan a hasi kompletamente segun e kla-mor ku a yega na mi; si no, lo mi hana sa.” (Genesis 18:3,20, 21) Klaru ku esei no tabata kier men ku e Todopoderosolo a “baha” personalmente. En bes di esei, Yehova a mandaangelnan represent’e. (Genesis 19:1) Pakiko? Akaso Yehovames, e Dios ku ta mira tur kos, no por a “hana sa” den kiestado e region ei tabata? Klaru ku sı. Pero en bes di esei,Yehova humildemente a opta pa duna e angelnan ei e tareapa bai investiga e situashon i pa bishita Lot i su famia na So-doma.

10 Yehova ta skucha tambe. Un biaha el a pidi su angelnanbini ku sugerensia riba kon pa kaba ku e rei malbado Akab.Yehova no tabatin mester di e yudansa ei. Tog el a asepta

8-10. (a) Pakiko ta remarkabel ku Yehova ta mustra ku e ta dispues-to pa delega i skucha? (b) Kon e Todopoderoso a trata humildemen-te ku su angelnan?

HALA SERKA YEHOVA202

e sugerensia di un sierto angel i a enkarg’e pa bai ehekutaloke el a sugerı. (1 Reinan 22:19-22) Esei no ta humildat?

11 Yehova ta dispuesto pa skucha asta hende imperfekto kuta desea di ekspresa nan preokupashonnan. Por ehempel,ora Yehova a bisa Abraham di Su intenshon pa destruı So-doma i Gomora, e homber fiel ei a keda babuka. E di: “Taimpensabel di bo parti” [NW ]. Anto el a agrega: “E Huesdi henter mundu lo no hasi hustisia?” Abraham a puntraYehova si lo e spar e statnan si den nan tin 50 hende hus-tu. Yehova a garantisa Abraham ku sı. Pero Abraham a bolbepuntr’e meskos, bahando e kantidat na 45, despues na 40, iasina el a sigui. Apesar di kuantu garantia Yehova a dun’e,Abraham a persistı te ora e kantidat a yega 10. Podise ain-da Abraham no a kompronde kompletamente kuantu mise-rikordia Yehova tin. Sea komo sea, ku pasenshi i humildatYehova a laga su amigu i sirbido ekspresa su preokupashonden e manera aki.—Genesis 18:23-33.

12 Kuantu hende inteligente lo skucha ku asina tantu pa-senshi na un persona ku ta hopi menos sabı ku nan?� Asi-na humilde nos Dios ta. Durante e mesun kombersashonei, Abraham a bin mira tambe ku Yehova “no ta rabia lihe.”(Eksodo 34:6) Tal bes el a realisa ku e no tabatin derechi dikuestiona e Haltısimo su manera di aktua, ya ku na dos oka-shon Abraham a roga Dios: “Senor, bo no ta rabia tog si misigui insistı, no?” (Genesis 18:30, 32, BPK ) Klaru ku Yehovano a rabia. En berdat e tin e “suavedat di sabiduria.”

Yehova Ta Rasonabel13 E humildat di Yehova ta ser manifesta tambe den un

� Ta interesante pa nota e kontraste ku Beibel ta hasi entre hende kutin pasenshi i hende soberbe. (Eklesiastes 7:8) E pasenshi di Yehova taotro prueba di su humildat.—2 Pedro 3:9.

11, 12. Kon Abraham a sina konose e humildat di Yehova?13. Kiko ta e nifikashon di e palabra “rasonabel” den Beibel, i paki-ko e ta un bon deskripshon di Yehova?

203“SAB´I DI KURASON” I T

`OG HUMILDE

otro bunita kualidat: Yehova ta un Dios rasonabel. Lamen-tablemente, e kualidat aki ta hasi hopi falta den hende im-perfekto. No solamente Yehova ta dispuesto pa skucha sukriaturanan inteligente, sino tambe e ta dispuesto pa sedeora no tin konflikto ku prinsipionan hustu. E palabra “ra-sonabel,” manera e ta para den Beibel, ta nifika literalmen-te “ku ta sede.” E kualidat aki tambe ta un karakterıstika disabiduria divino. Santiago 3:17 ta bisa: ‘E sabiduria di ari-ba ta rasonabel.’ Den ki sentido Yehova, ku su sabiduria in-finito, ta rasonabel? Pa kuminsa, e ta adaptabel. Korda, sunomber mes ta sina nos ku Yehova ta bira loke e mester birapa kumpli ku su proposito. Esei no ta demostra ku e ta unDios adaptabel i rasonabel?

14 Tin un pasashi bıbliko masha interesante ku ta duna nosun idea kon adaptabel Yehova ta. Profeta Ezekiel a hana unvishon di Yehova su organisashon selestial di kriaturananspiritual. El a mira un garoshi di un tamano impreshonan-te, e “vehıkulo” di Yehova ku ta semper bou di su kontrol.Tabata masha interesante kon e ta move. Su wilnan gigan-te tabatin kuater banda i tabata yen di wowo ku a permitınan mira tur kos. Nan por a kambia di direkshon mesora,sin para of bira bek. I e garoshi gigante aki no tabatin nodimove pokopoko manera un vehıkulo pisa traha pa man dihende. No, e por a move ku velosidat di werlek, i asta dalbogt di nobenta grado den kareda! (Ezekiel 1:1, 14-28) Sı, eorganisashon di Yehova, meskos ku e Soberano todopode-roso ku ta dirigie, ta sumamente adaptabel, kapas pa reak-shona riba situashonnan ku ta kambia kontinuamente, i pakumpli ku e nesesidatnan ku ta presenta.

15 Ta purba so hende por purba imita e kapasidat perfektoku e organisashon di Dios tin pa adapta. Kuantu biaha nosno ta mira kon rıgido i irasonabel tantu hende mes komo

14, 15. Kiko Ezekiel su vishon di e garoshi selestial di Yehova ta sinanos tokante Yehova su organisashon den shelu, i ki diferensia tin en-tre esaki ku organisashonnan di mundu?

HALA SERKA YEHOVA204

nan organisashonnan ta? Nan ta leu di ta adaptabel i fleksi-bel. Pa ilustra: Kisas bo ta keda impreshona ku e tamano ipotensia di un supertenker of un trein di karga. Pero nanpor reakshona riba kambio repentino di sirkunstansia? Untrein di karga ku hana su mes diripiente ku un opstakuloriba rail lo no por para mesora, i no papia mes di hala for disu kaminda. Te na ora mes ku un trein pisa di karga kumin-sa brek, ainda e ta sigui kore un dos kilometer mas promeku e para ketu! Meskos tambe, despues ku un supertenkerpaga su motornan, e por sigui drif bai dilanti un ocho ki-lometer mas. Asta ora e hinka su motornan den ‘reverse,’ainda e tenker lo sigui move un tres kilometer mas! E or-ganisashonnan rıgido i irasonabel di hende ta meskos. Paorguyo, hopi bes hende ta nenga di adapta na kambio dennesesidatnan i sirkunstansianan. Aktitut rıgido a pone em-presanan bati bankrut i kousa kaida di gobiernunan. (Pro-verbionan 16:18) Ki kontentu nos por ta ku ni Yehova ni suorganisashon no ta asina!

Kon Yehova Ta Demostr´a Ku e Ta Rasonabel

16 Pensa atrobe riba e destrukshon di Sodoma i Gomora.Lot i su famia a risibı instrukshon spesıfiko di e angel diYehova: “Hui bai na e serunan.” Sin embargo, Lot no a sin-ti muchu pa e idea aki. “Ai no, mi senornan!” el a roga. Lottabata konvensı ku lo el a muri si e tabatin ku hui bai n’e se-runan. P’esei el a suplika si e ku su famia lo por a hui bai naun stat den serkania ku yama Zoar. Ma Yehova tabatin in-tenshon di destruı e stat ei. Ademas, e temornan di Lot notabatin base. No tabatin nada ku por a stroba Yehova di pro-teha Lot su bida den e serunan! Tog Yehova a skucha Lotsu suplikanan i a spar Zoar. E angel a bisa Lot: “Mira, mi takonsede bo e suplika aki tambe.” (Genesis 19:17-22) Esei notabata rasonabel di parti di Yehova?

16. Kon Yehova a mustra ku e ta rasonabel ora el a trata ku Lot pro-me ku e destrukshon di Sodoma i Gomora?

205“SAB´I DI KURASON” I T

`OG HUMILDE

17 Tambe Yehova ta reakshona riba repentimentu sinsero,i semper e ta aktua ku miserikordia i hustisia. Tuma porehempel loke a sosode ora el a manda profeta Jonas n’e statmalbado i violento di Nınive. Ora Jonas a marcha dor di ekayanan di Nınive, e mensahe inspira ku el a proklama ta-bata masha simpel: E stat poderoso lo a wordu destruı den40 dia. Sin embargo, e sirkunstansianan a kambia drastika-mente. E ninivitanan a repentı!—Jonas, kapıtulo 3.

18 Nos por sina hopi for di e manera ku Yehova a reaksho-na, i kompara esaki ku e manera ku Jonas a reakshona ribae kambio di sirkunstansianan aki. N’e okashon ei, Yehovaa adapta su mes dor di bira un Pordonado di pika en besdi “un guerero.”� (Eksodo 15:3) Jonas, di otro banda, tabatainfleksibel i hopi menos miserikordioso. En bes di reflehae aktitut rasonabel di Yehova, el a reakshona mas manerae trein di karga of e supertenker menshona anteriormente.Ta destrukshon el a proklama, wel ta destrukshon mester atuma luga! Pero ku pasenshi Yehova a sina su profeta impa-siente un les memorabel tokante ser rasonabel i mustra mi-serikordia.—Jonas, kapıtulo 4.

19 Por ultimo, Yehova ta rasonabel den loke e ta spera dinos. Rei David a bisa: “E sa di kiko nos ta traha; e ta kordaku ta stof nos ta.” (Salmo 103:14) Yehova ta kompronde noslimitashonnan i nos imperfekshonnan miho ku nos mes. Eno ta ferwagt di nos mas di loke nos por hasi. Beibel ta hasi

� Salmo 86:5 ta bisa ku Yehova ta “bon, i kla pa pordona.” Ora e sal-mo ei a ser tradusı na griego, e ekspreshon “kla pa pordona” a ser tra-dusı komo e·pi·ei·k

´es, of “rasonabel.”

17, 18. Ora di trata ku e ninivitanan, kon Yehova a mustra ku e tarasonabel?

19. (a) Pakiko nos por ta sigur ku Yehova ta rasonabel den loke e taferwagt di nos? (b) Kon Proverbionan 19:17 ta mustra ku Yehova taun Shon of Dono ku ta ‘bon i rasonabel,’ i tambe profundamentehumilde?

HALA SERKA YEHOVA206

un kontraste entre e shonnan ku ta “bon i suave [“rasona-bel,” NW ]” i esnan ku ta “trabahoso” i difısil pa komplase.(1 Pedro 2:18) Ki tipo di Shon of Dono Yehova ta? Riparakiko Proverbionan 19:17 ta bisa: “Esun ku tene miserikordiadi un hende pober ta fia SE

˜NOR.” Opviamente, ta un shon

ku ta bon i rasonabel so lo tuma nota di tur akto di bondati miserikordia na fabor di hende pober. Es mas, e teksto akita indika ku den un sentido e Kreado di universo ta hana kue tin un debe ku hende insignifikante ku ta hasi tal obranandi miserikordia! Esaki ta e forma mas profundo di humil-dat.

20 Yehova ta mes suave i rasonabel den su trato ku su sir-bidonan awe. Ora nos ta hasi orashon ku fe, e ta skucha. Ino ta pasobra e no ta manda angel mensahero pa papia kunos, nos mester konkluı ku e no ta kontesta nos orashon-nan. Korda ku ora apostel Pablo a pidi su rumannan “hasiorashon” pa el a wordu libra for di prizon, el a agrega: “Pami por wordu debolbe na boso mas lihe.” (Hebreonan 13:18, 19) Pues nos orashonnan lo por egt impulsa Yehova nahasi algu ku di otro manera lo e no a hasi!—Santiago 5:16.

20. Ki siguransa nos tin ku Yehova ta tende i tambe kontesta nos ora-shonnan?

Pregunta pa Medita Ariba

Eksodo 32:9-14 Kon Yehova a demostr´a humildat ora el a

reakshon´a riba Mois

´es su s

´uplika na fabor di Israel?

Huesnan 6:36-40 Kon Yehova a mustra pasenshi i un aktitutrasonabel ora el a kontest

´a e petishonnan di Gideon?

Salmo 113:1-9 Kon Yehova a demostr´a ku e ta humilde den su

trato ku humanidat?

Lukas 1:46-55 Segun Maria, kon Yehova ta mira hende humil-de i di poko rekurso? Ki efekto esaki mester tin riba nos?

207“SAB´I DI KURASON” I T

`OG HUMILDE

21 Klaru ku niun di e manifestashonnan aki di Yehova suhumildat—su suavedat, su disponibilidat pa skucha, su pa-senshi, su aktitut rasonabel—no ta nifika ku Yehova no tatene kuenta ku su prinsipionan hustu. Kisas miembronandi klero di kristiandat ta pensa ku nan ta rasonabel ora nanta kishikı orea di nan tounan dor di suak e normanan mo-ral di Yehova. (2 Timoteo 4:3) Pero e tendensia humano papone Yehova su normanan un banda ora ta kumbinı, notin nada di haber ku Su karakter rasonabel. Yehova ta san-tu; hamas lo e viola su normanan hustu. (Levıtiko 11:44)Wel, laga nos stima Yehova su karakter rasonabel pa loke eta: un prueba di su humildat. Ora bo pensa ku Yehova Dios,e Ser di mas sabı den universo, ta destaka tambe pa su hu-mildat, esei no ta hasi bo sumamente kontentu? Ta un pla-ser pa hala serka e Dios asombroso aki, ku ta a la bes suave,yen di pasenshi i rasonabel!

21. Yehova su humildat no mag laga nos yega na ki konklushon, perokiko nos mester rekonose tokante dje?

Yehova ta rasonabel i ta komprond´

e nos limitashonnan

E HENDENAN a keda babuk´a. Hesus, un h

`omber h

´oben, ta-

bata nan dilanti, instruyendo den snoa. E no tabata un des-konos

´ı pa nan pasobra el a lanta den nan stat, i pa hopi a

˜na

el a traha den e komunidat komo karpint´e. Podis

´e algun di

nan tabata biba den kasnan ku Hesus mes a yuda konstru´ı,

`of kisas nan tabata kultiv

´a nan terenonan ku h

`erm

`ent di

plug i yugo ku Hesus a traha ku su propio mannan.� Perokon nan lo a reakshon

´a riba e si

˜nansa di e eks-karpint

´e aki?

2 Mayoria hende ku a skuch’´e a keda asombr

´a, i nan a pun-

tra: “Di unda e h`

omber aki a ha˜

na e sabiduria aki?” Perotambe nan a remark

´a: “Esaki no ta e karpint

´e, yu h

`omber

di Maria?” (Mateo 13:54-58; Marko 6:1-3) Lamentablemen-te, Hesus su eks-bisi

˜nanan a mir’

´e komo un simpel h

`omber

meskos ku nan, ku a lanta huntu ku nan. Apesar ku el a pa-pia ku sabiduria, nan a rechas’

´e. Nan no a realis

´a mes ku e

sabiduria ku Hesus a trese dilanti no tabata di dje.3 Ma ta di unda Hesus a sali ku e sabiduria aki? “Mi si

˜nan-

sa no ta di mi,” el a bisa, “ma di esun ku a manda mi.” (Juan7:16) Ap

`ostel Pablo a splika ku Hesus “a bira pa nos sabidu-

ria for di Dios.” (1 Korintionan 1:30) E sabiduria di Yehova taser revel

´a pa medio di su Yu Hesus. I Hesus a hasi esei te n’e

grado ku e por a bisa: “Ami i e Tata ta´

un.” (Juan 10:30) Laganos analis

´a tres

´area den kua Hesus a manifest

´a e “sabiduria

for di Dios.”

� Den tempu di Beibel, karpintenan tabata yuda konstruı kas, i trahamuebel i herment pa kunuku. Justino Martir, di siglo 2 di nos era, askirbi di Hesus: “Tempu ku el a biba entre hende, e tabatin kustumberdi traha komo karpinte, trahando yugo i herment di plug tera.”

1-3. Kon Hesus su eks-bisinanan a reakshona riba su sinansa, i kikonan no a rekonose den dje?

K A P´I T U L O 2 1

Hesus Ta Revel´a e

“Sabiduria for di Dios”

Hesus Su Si˜

nansa4 Laga nos kumins

´a na para ketu un ratu na Hesus su si

˜nan-

sa. E tema di su mensahe tabata “e bon notisia tokante rei-no.” (Lukas 4:43, BPK ) Esei tabata sumamente importantepa motibu di e papel ku e Reino lo hunga den vindik

´a e so-

berania di Yehova i trese bendishonnan eterno pa humani-dat. Den Hesus su si

˜nansa, tambe el a ofres

´e konseho sab

´ı

pa bida di tur dia, demostrando asina ku t’e ta e “KonseheroMaravioso” ku Beibel a papia di dje. (Isaias 9:6) I, si bo pen-sa bo bon, kon su konsehonan por a laga di ta maravioso? Etabatin un konosementu a fondo di Dios su Palabra i bolun-tat, un komprondementu penetrante di naturalesa humano,i un amor profundo pa humanidat. P’esei, semper su reko-mendashonnan tabata pr

´aktiko i na bienestar di su oyente-

nan. Hesus a papia “palabranan di bida eterno.” S´ı, hende ku

ta sigui su konseho lo ha˜

na salbashon.—Juan 6:68.5 E Sermon Riba Seru ta un eh

`empel sobresaliente di e sa-

biduria inigualabel den e si˜

nansa di Hesus. Kisas lo tumaap

´enas 20 min

¨ut pa duna e sermon

`of diskurso aki, mane-

ra e ta registr´a na Mateo 5:3–7:27. Pero e balor di su konse-

honan ta eterno; nan ta mes relevante awe ku dia nan a serdun

´a. Hesus a trata un gran variedat di t

´opiko, manera kon

bo por mehor´a bo relashon ku otro hende (5:23-26, 38-42; 7:

1-5, 12), kon bo por keda moralmente limpi (5:27-32), i konbo por ha

˜na un prop

´osito den bida (6:19-24; 7:24-27). Pero

Hesus no a limit´a su mes na bisa so kiko ta sab

´ı pa hasi; el a

mustra esei tambe dor di splika, rason´a i duna prueba.

4. (a) Kiko tabata e tema di Hesus su mensahe, i pakiko esei tabatasumamente importante? (b) Pakiko Hesus su konseho tabata semperpraktiko i na bienestar di su oyentenan?

5. Kiko tabata algun di e topikonan ku Hesus a trata den e SermonRiba Seru?

“E multitutnan a keda asombr´

a di su si˜

nansa”

211HESUS TA REVEL´

A E “SABIDURIA FOR DI DIOS”

6 Tuma por eh`empel Hesus su konseho sab

´ı riba kon pa tra-

ta ku preokupashon tokante kos material, ku nos por ha˜

nana Mateo kap

´ıtulo 6. “[“St

`op di ansha,” NW ] boso mes pa

boso bida, kiko boso lo kome`

of kiko boso lo bebe; tampo-ko pa boso kurpa, kiko boso lo bisti,” Hesus ta konseh

´a nos.

(Vers´ıkulo 25) Kuminda i pa

˜na ta nesesidatnan b

´asiko, i ta

masha normal pa preokup´a tokante kon nos ta hasi yega na

e kosnan ei. Pero Hesus ta bisa nos pa “st`

op di ansha” ku ekosnan ei.� Pakiko?

7 Skucha kon Hesus ta rason´a na un manera konvinsente.

Ya ku ta Yehova a duna nos bida i un kurpa, lo e no ta kapaspa perkur

´a kuminda pa sosten

´e nos bida i pa

˜na pa nos bisti

na kurpa? (Vers´ıkulo 25) Si Dios ta duna paranan kuminda i

ta bisti e flornan ku bunitesa, ku mas motibu ainda lo e s`

orupa hende ku ta ador’

´e! (Vers

´ıkulo 26, 28-30) En realidat, no

tin sentido pa ansha muchu tampoko. Ansiedat no por alar-g

´a nos bida ni sikiera un tiki.� (Vers

´ıkulo 27) Kon nos por evi-

t´a ansiedat? Hesus ta konseh

´a nos: Sigui pone e adorashon

di Dios na prom´e lug

´a den bida. Esnan ku ta hasi esei por tin

e siguransa ku nan Tata selestial lo “a˜

nad´ı” tur nan nesesi-

datnan diario. (Vers´ıkulo 33) Por

´ultimo, Hesus ta duna un

sugerensia sumamente pr´aktiko: biba pa awe. Pakiko kumin-

s´a ansha ku e kosnan di ma

˜nan tambe for di awe? (Vers

´ıku-

lo 34) Ademas, pakiko w`

ori demasiado ku kosnan ku kisas lono pasa nunka? Aplikashon di e konseho sab

´ı ei por spar nos

hopi dol´

o di kurason den e mundu yen di str`es aki.

� E palabra griego tradusı komo “ansha” ta nifika “tin un mente dis-traı.” Na Mateo 6:25 e tin e sentido di un tipo di miedu i desesperashonku ta distraı of dividı un persona su mente i pon’e perde tur goso denbida.� De echo, investigashon sientıfiko a demostra ku hende ku tin de-

masiado preokupashon i stres tin chens di hana malesa di kurason i diader i hopi otro enfermedat ku por kousa nan morto prematuro.

6-8. (a) Ki motibunan konvinsente pa evita ansiedat Hesus ta duna?(b) Kiko ta mustra ku Hesus su konseho ta refleha sabiduria djariba?

HALA SERKA YEHOVA212

8 Ta bon kla anto ku e konseho ku Hesus a duna ta mespr

´aktiko awe ku tempu el a ser dun

´a kasi 2.000 a

˜na pas

´a. Esei

no ta evidensia di sabiduria djariba? Asta e mih´

o konseho-nan di konseheronan humano despues di tempu kisas no taaplikabel mas, i nan ta ser revis

´a

`of remplas

´a. En kambio, e

si˜

nansanan di Hesus s´ı a pasa e prueba di tempu; ainda nan

ta v´alido i benefisioso. Pero esei no mester sorprend

´e nos,

pasobra e Konsehero Maravioso aki a papia “e palabranan diDios.”—Juan 3:34.

Su Manera di Si˜

na9 Un di dos

´area den kua Hesus a refleh

´a e sabiduria di

Dios tabata su manera di si˜

na. Na un okashon, algun s`

old´a

ku a ha˜

na`

ordu pa bin arest’´e a regres

´a man bash

´ı, bisando:

“Nunka un hende no a papia manera e h`

omber aki ta pa-pia.” (Juan 7:45, 46) I nan no a eksager

´a pasobra di tur hen-

de ku a yega di biba, Hesus, kende tabata “di [e region di] ari-ba,” tabatin e mayor reserva di konosementu i eksperensia.(Juan 8:23) Definitivamente, no tin niun otro hende ku porinstru

´ı manera Hesus. Laga nos konsider

´a djis dos di e t

´ekni-

kanan ku e Maestro sab´ı aki a usa.

10 Uso efikas di ilustrashon. “Hesus a papia ku e multitutnanpa medio di par

´abola [

`of, ilustrashon],” segun e Skritura. “E

no a papia nada ku nan sin usa par´abola.” (Mateo 13:34)

Nos no por keda sin atmir´a su abilidat inkomparabel pa si

˜na

b`erdatnan profundo mediante kosnan di tur dia: kunuke-

ro ku ta sembra simia, hende muh´e ku ta prepar

´a pa h

`orna

pan, mucha ku ta hunga riba plasa, piskad´

o ku ta hala redaaden, wardad

´o di karn

´e ku ta buska un karn

´e p

`erd

´ı—tur ta

kosnan ku su oyentenan a yega di mira hopi biaha. Ora nosrelashon

´a b

`erdatnan importante ku kosnan di e bida di tur

9. Kiko algun solda a bisa tokante e sinansa di Hesus, i pakiko nanno tabata eksagerando?10, 11. (a) Pakiko nos no por keda sin atmira Hesus su ilustrashon-nan? (b) Kiko ta un komparashon, i ki ehempel ta mustra pakiko ekomparashonnan di Hesus ta hopi efikas pa sinansa?

213HESUS TA REVEL´

A E “SABIDURIA FOR DI DIOS”

dia, e b`erdatnan aki ta keda grab

´a mesora i profundamente

den nos mente i kurason.—Mateo 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50;18:12-14.

11 Hopi bes Hesus a usa komparashon,`

of kuenta k`

ortiku,for di kua nos por saka b

`erdatnan moral

`of spiritual. Ya ku

un kuenta k`

ortiku ta mas f´asil pa kapta i k

`orda ku ideanan

apstrakto, e komparashonnan a yuda konserb´a e si

˜nansa-

nan di Hesus. Den hopi komparashon, Hesus a deskrib´ı su

Tata ku palabranan ku ta lanta im´agennan bibu ku hende no

ta lubid´a f

´asil. Por eh

`empel, ken lo no por komprond

´e e l

`es

ku ta bini dilanti den e komparashon di e yu p`erd

´ı—ku ora

un persona ku a dual mustra repentimentu sinsero, Yehovalo ha

˜na duele di dje i asept’

´e b

`ek tiernamente?—Lukas 15:

11-32.12 Uso

´abil di pregunta. Hesus a usa pregunta pa laga esnan

ku a skuch’´e yega na nan propio konklushon, analis

´a kiko

ta motiv´a nan,

`of tuma sierto desishon. (Mateo 12:24-30;

17:24-27; 22:41-46) Ora e lidernan religioso a kuestion´a ku

si ta Dios a duna Hesus outoridat, el a kontest´a: “E boutis-

mo di Juan tabata for di shelu`

of for di hende?” Su pregun-ta a sorprend

´e nan. Nan a rason

´a entre nan ku nan: “Si nos

bisa: ‘For di shelu,’ e lo bisa: ‘Pakiko boso no a ker’´e anto?’

Ma si nos bisa: ‘For di hende’—nan tabatin miedu di e mul-titut, pasobra di b

`erdat tur tabatin Juan pa profeta.” Final-

mente, nan a kontest´a: “Nos no sa.” (Marko 11:27-33; Mateo

21:23-27) Ku un simpel pregunta, Hesus a laga nan keda sinpalabra i a revel

´a kon falsu nan kurason tabata.

13 Na algun okashon Hesus a kombin´a e dos t

´eknikanan

ariba menshon´a dor di plantia den su ilustrashonnan sier-

to preguntanan ku a pone su oyentenan pensa seriamente.Ora un abogado hudiu a puntra Hesus kiko e tabatin ku hasi

12. (a) Den ki manera Hesus a usa pregunta den su sinansa? (b) KonHesus a silensia e personanan ku a kuestiona su outoridat?13-15. Kon e komparashon di e prohimo samaritano ta refleha e sa-biduria di Hesus?

HALA SERKA YEHOVA214

pa ha˜

na bida eterno, Hesus a refiri´e n’e Lei di Mois

´es, ku

ta manda pa stima Dios i pr´

ohimo. Dor ku e h`

omber kier ademostr

´a ku e ta hustu, el a puntra: “Ken ta mi pr

´ohimo?”

Hesus a kontest’´e ku un kuenta k

`ortiku. Un dia tabatin un

h`

omber hudiu ta biaha su so riba kaminda. Ladron a atrak’´e

i lag’´e mitar morto. Dos hudiu a pasa banda di dje, prom

´e

un saserdote i despues un levita. Tur dos a hasi manera nanno a mir’

´e. Pero despues a present

´a un samaritano. Yen di

duele, el a mara e heridanan di e v´ıktima i tabatin e bon-

dat di hib’´e na un posada sigur kaminda e por a rekuper

´a.

Na final di e kuenta Hesus a puntra e eksperto di lei: “Kuadi e tresnan aki bo ta kere tabata pr

´ohimo di e h

`omber ku a

kai den man di ladron?” E h`

omber a ha˜

na su mes oblig´a pa

kontest´a: “Esun ku a mustra miserik

`ordia na dje.”—Lukas 10:

25-37.14 Kon e komparashon ta refleh

´a e sabiduria di Hesus? Den

tempu di Hesus, hudiunan a aplik´a e palabra “pr

´ohimo” so-

lamente na esnan ku tabata warda nan tradishonnan—nun-ka na e samaritanonan. (Juan 4:9) Si Hesus a konta kon unv

´ıktima samaritano a ha

˜na yudansa di un hudiu, esei lo a

vense e prehuisio? Tabata sab´ı di parti di Hesus anto pa den

e kuenta laga un samaritano atend´e un hudiu tiernamente.

Ripar´a tambe e pregunta ku Hesus a hasi na final di e kuen-

ta. El a kambia e enfoke di e palabra “pr´

ohimo.” Mi´entras

ku e abogado b´asikamente a puntra ‘ken mester ta e ophe-

to di su amor pa pr´

ohimo,’ Hesus a puntr’´e: “Kua di e tres-

nan aki bo ta kere tabata pr´

ohimo di e h`

omber?” Pues Hesusa enfok

´a, no riba esun ku a risib

´ı e gesto di bondat, esta e

v´ıktima, sino riba esun ku a mustra e akto di bondat, esta

e samaritano. Un berdadero pr´

ohimo ta tuma inisiativa pamustra amor na otro hende sin import

´a nan antesedensia

´et-

niko. Na moda di papia, Hesus no por a ha˜

na un mih´

o ma-nera pa splika su punto.

15 Ta algu stra˜

no anto ku e hendenan a keda asombr´a di

Hesus “su si˜

nansa” i a sinti nan atra´ı na dje? (Mateo 7:28, 29)

215HESUS TA REVEL´

A E “SABIDURIA FOR DI DIOS”

Na un okashon, “un multitut grandi” a keda serka dje pa tresdia, asta sin nada di kome!—Marko 8:1, 2.

Su Manera di Biba16 Un di tres

´area den kua Hesus a refleh

´a e sabiduria di

Yehova tabata su manera di biba. Sabiduria ta algu pr´akti-

ko; e ta duna resultado. “Ken entre boso ta sab´ı?” Santiago a

puntra. Anto el a kontest´a su mes pregunta, bisando: “Laga

su kondukta korekto duna prueba pr´aktiko di esei.” (Santia-

go 3:13, The New English Bible) E manera ku Hesus a kom-port

´a su mes a duna “prueba pr

´aktiko” ku ta e sabiduria di

Dios a gui’´e. Laga nos mira kon el a manifest

´a bon huisio,

tantu den su bida komo den su relashon ku otro hende.17 Bo a ripar

´a ku hende ku no tin bon huisio gusta bai na

ekstremo? S´ı, pa un hende ta balans

´a, e mester di sabidu-

ria. Komo ku Hesus a refleh´a e sabiduria di Dios, e tabata

perfektamente balans´a. Riba tur kos, el a pone kosnan spiri-

tual na prom´e lug

´a den su bida. E tabata intensamente oku-

p´a ku e trabou di deklar

´a e bon nobo. E di: “Ta pa e motibu ei

mi a bin.” (Marko 1:38) Di mes, kos material no tabata hopiimportante p’e; ta parse ku e no tabatin muchu kos tampo-ko. (Mateo 8:20) Esei no ta nifik

´a s

´ı ku el a hiba un bida di

ousteridat, priv´a di tur goso den bida. Meskos ku su Tata, “e

Dios felis,” Hesus tabata un persona alegre, i el a kontribu´ı

n’e goso di otro hende. (1 Timoteo 1:11, NW; 6:15) Dia ela asist

´ı na un fiesta di kasamentu—un selebrashon den kua

usika, kanto i alegria no a hasi falta—e no a bai pa da˜

naambiente. Ora bi

˜na a kaba, el a hasi awa bira bi

˜na ekselente,

un bebida ku ta “hasi kurason di hende kontentu.” (Salmo104:15; Juan 2:1-11) Hesus a asept

´a hopi invitashon pa ko-

mementu, i hopi bes el a probech´a di e okashonnan ei pa

si˜

na hende.—Lukas 10:38-42; 14:1-6.

16. Den ki manera Hesus a duna “prueba praktiko” ku ta e sabidu-ria di Dios a gui’e?17. Ki indikashon tin ku Hesus a hiba un bida perfektamente ba-lansa?

HALA SERKA YEHOVA216

18 Den Hesus su trato ku otro hende, el a demostr´a ku e ta-

batin un kapasidat perfekto di husga. Dor di su kompronde-mentu a fondo di naturalesa humano, e por a hasi un bonevaluashon di su disipelnan. Ounke e tabata bon konsienteku nan no tabata perfekto, el a tuma nota di nan bon kuali-datnan. El a mira potensial den e h

`ombernan aki ku Yeho-

va a atra´e. (Juan 6:44) Apesar di nan fayonan, Hesus taba-

ta dispuesto pa konfia den nan. I el a demostr´a esei ora el

a deleg´a un responsabilidat di peso na su disipelnan. El a

duna nan e tarea di predik´a e bon nobo, i e tabatin konfian-

sa ku nan lo ta kapas pa kumpli ku e enkargo aki. (Mateo 28:19, 20) E buki di Echonan ta duna testimonio ku nan a kum-pli fielmente ku e trabou ku el a manda nan hasi. (Echonan2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Ta bisto anto ku tabata sab

´ı di parti di

Hesus pa konfia nan.19 Manera nos a mira den Kap

´ıtulo 20, Beibel ta relasho-

n´a humildat i suavedat ku sabiduria. Sin duda, Yehova ta

pone e mih´

o eh`empel den esaki. Pero kiko di Hesus? Ta ma-

sha alentador pa mira e humildat ku Hesus a demostr´a den

su trato ku su disipelnan. Komo hende perfekto, e tabata

18. Den Hesus su trato ku su disipelnan, kon el a manifesta un ka-pasidat perfekto di husga?19. Kon Hesus a demostra ku e tabata un homber “mansu i humil-de”?

Pregunta pa Medit´a Ariba

Proverbionan 8:22-31 Kon e deskripshon di sabiduria personifi-k

´a ta kuadra ku loke Beibel ta bisa tokante e Yu primog

´enito di

Yehova?

Mateo 13:10-15 Kon e ilustrashonnan di Hesus a logra laga suoyentenan revel

´a kiko tabatin den nan kurason?

Juan 1:9-18 Pakiko Hesus por a revel´a e sabiduria di Dios?

Juan 13:2-5, 12-17 Kon Hesus a duna un l`es pr

´aktiko, i kiko el a

si˜

na su ap`

ostelnan ku esei?

217HESUS TA REVEL´

A E “SABIDURIA FOR DI DIOS”

superior na nan. T`

og e no a menospresi´a su disipelnan. Nun-

ka el a purba duna nan e sintimentu ku nan ta inferior`

ofinkompetente. Al kontrario, el a tene kuenta ku nan limi-tashonnan i a mustra pasenshi ku nan fayonan. (Marko 14:34-38; Juan 16:12) No ta algu remarkabel ku asta mucha asinti nan k

´omodo serka Hesus? Siguramente nan a sinti nan

atra´ı na dje pasobra nan a ripar

´a ku e tabata un h

`omber

“mansu i humilde.”—Mateo 11:29; Marko 10:13-16.20 Hesus a refleh

´a e humildat di Dios den un otro forma

importante tambe. E tabata rasonabel,`

of fleksibel, ora mise-rik

`ordia a hustifik

´a esei. K

`orda por eh

`empel e okashon ora

un muh´e no-hudiu a rog’

´e p’e kura su yu muh

´e ku tabata

teriblemente pose´ı pa demo

˜no. Na prom

´e instante Hesus a

duna di konos´e na tres diferente manera ku lo e no yuda e

muh´e: di prom

´e, dor di no kontest’

´e mes; di dos, dor di bis’

´e

direktamente ku Dios no a mand’´e serka hende dje nashon-

nan, sino serka e hudiunan; i di tres, dor di konta un kompa-rashon ku a ilustr

´a ku takto e mesun punto ei. Sin embargo,

e muh´e a persist

´ı, dunando evidensia di un fe ekstraordina-

rio. En bista di e sirkunstansia eksepshonal aki, kon Hesus areakshon

´a? El a hasi n

`et loke el a kaba di indik

´a ku lo e no

hasi: el a kura e yu di e muh´e. (Mateo 15:21-28) Esta un hu-

mildat remarkabel! I k`

orda, humildat ta e base di berdaderosabiduria.

21 Nos por ta hopi gradisidu ku e Evangelionan ta revel´a na

nos e palabranan i akshonnan di e h`

omber mas sab´ı ku a

yega di biba. Laga nos k`

orda ku Hesus tabata un refleho per-fekto di su Tata. Dor di imit

´a e personalidat, abla i manera di

hasi kosnan di Hesus, nos lo kultiv´a e sabiduria di ariba. Den

e siguiente kap´ıtulo nos lo mira kon nos por aplik

´a e sabidu-

ria di Dios den nos bida.

20. Kon Hesus a demostra ku e ta rasonabel den e trato ku el a dunaun muhe no-hudiu ku tabatin un yu muhe poseı pa demono?21. Pakiko nos mester hasi esfuerso pa imita e personalidat, abla iakshonnan di Hesus?

HALA SERKA YEHOVA218

TABATA un kaso difısil—dos muhe tabata diskutı pa un bei-bi. Tur dos tabata biba den e mesun kas i kada un a duna lusna un yu homber, anto kasi riba e mesun dia. Un di e beibi-nan a muri, i awor tur e dos muhenan tabata pretende dita mama di e beibi na bida.� No tabatin niun otro testigudi loke a pasa. Probablemente un korte mas abou a trata ekaso sin por a yega na un solushon. Finalmente, e disputa ayega te serka Salomon, rei di Israel. Akaso e sı lo por a sakae berdat na kla?

2 Despues ku Salomon a tende e muhenan diskutı un ratu,el a pidi pa trese un spada p’e. Anto, dunando e impreshondi ta sigur di su mes, el a manda pa kap e yu na dos i dunakada muhe mitar di dje. Mesora e berdadero mama a roga erei pa entrega e otro muhe e beibi—su yuchi presioso. Peroe otro muhe a sigui insistı pa parti e yu na dos. Asina Sa-lomon a hana sa e berdat. E tabata sa di e kompashon tier-no ku un mama tin p’e fruta di su barika, i el a usa e ko-nosementu ei pa resolve e disputa aki. Imagina e alivio die mama ora Salomon a dun’e e beibi i a bisa: “Ta e ta sumama.”—1 Reinan 3:16-27.

3 Esei no tabata un sabiduria ekstraordinario? Ora e hen-denan a tende kon Salomon a resolve e disputa, nan a keda

� Segun 1 Reinan 3:16, e dos muhenan aki tabata prostituta. Perspi-kasia pa Komprond

´e e Skritura ta bisa: “Kisas no tabata trata aki di

prostituta profeshonal, sino gewon hende muhe ku a komete forni-kashon. Podise nan tabata hudiu, of, probablemente, hende muhedi orıgen stranhero.”—Publika dor di Testigunan di Yehova.

1-3. (a) Kon Salomon a manifesta un sabiduria ekstraordinario dene manera ku el a trata un disputa tokante un beibi? (b) Kiko Yehovata primintı di duna nos, i ki pregunta ta lanta?

K A P´I T U L O 2 2

“E Sabiduria di Ariba”Ta Obra den Bo Bida?

asombra, “pasobra nan a mira ku e sabiduria di Dios tabataden dje.” Sı, e sabiduria di Salomon tabata un don di e Hal-tısimo. Yehova a dun’e “un kurason sabı i ku disernimen-tu.” (1 Reinan 3:12, 28) Pero kiko di nos? Nos tambe porhana e sabiduria di Dios? Sı, pasobra bou di inspirashon,Salomon a skirbi: “SE

˜NOR ta duna sabiduria.” (Proverbionan

2:6) Yehova ta primintı di hasi tur esnan ku ta busk’e ku sin-seridat, sabı. E sabiduria aki ta e kapasidat pa hasi bon usodi konosementu, komprondementu i disernimentu. Konnos por han’e i kon nos por lag’e obra den nos bida?

Kon Nos Por “Atker´ı Sabiduria?”

4 Nos mester tin hopi inteligensia of un edukashon hal-tu pa hana e sabiduria di Dios? No. Yehova ta dispuesto pakompartı su sabiduria ku nos sin importa nos edukashoni eksperensia di bida. (1 Korintionan 1:26-29) Pero ta nosmester tuma e inisiativa, ya ku Beibel ta anima nos fuer-temente pa “atkerı sabiduria.” (Proverbionan 4:7) Kon nospor hasi esei?

5 Na prome luga, nos tin ku teme Dios. Proverbionan 9:10ta bisa: “E temor di SE

˜NOR ta e prinsipio di sabiduria [“e pro-

me stap pa hana sabiduria,” The New English Bible].” Temordi Dios ta e fundeshi pa berdadero sabiduria. Pakiko? Kordaku sabiduria ta ensera e kapasidat pa usa konosementu ek-sitosamente. Teme Dios no kier men kremp yen di miedudilanti dje, sino buig dilanti dje ku atmirashon, respet i kon-fiansa. E temor ei ta saludabel i e ta eherse un influensia po-deroso den nos. E ta impulsa nos pa adapta nos bida na ekonosementu ku nos tin di e boluntat di Dios i su kamin-danan. I esaki ta e kos di mas sabı ku nos por hasi pasobrasemper e normanan di Yehova ta produsı e miho resultado-nan pa esnan ku ta sigui nan.

6 Na di dos luga, nos mester ta humilde i modesto. Sin e

4-7. Kua ta e kuater pasonan nesesario pa atkerı sabiduria?

HALA SERKA YEHOVA220

dos kualidatnan aki, nos lo no por hana e sabiduria di Dios.(Proverbionan 11:2) Pakiko no? Pasobra ta ora nos ta hu-milde i modesto nos lo ta dispuesto pa atmitı ku nos no satur kos, ku no ta semper nos tin rason, i ku nos mester hanasa kiko Yehova ta pensa di sierto kosnan. Yehova ta “resistıe orguyosonan, ma ta duna grasia na e humildenan.”—San-tiago 4:6.

7 Un di tres paso importante ta pa studia e Palabra skirbıdi Dios. E sabiduria di Yehova ta ser revela den su Palabra.Pa atkerı e sabiduria ei, nos tin ku hasi esfuerso pa busk’e.(Proverbionan 2:1-5) Un di kuater rekisito ta orashon. Si nospidi Dios ku un kurason sinsero p’e duna nos su sabiduria,lo e konsede nos esei generosamente. (Santiago 1:5) Lo e nokeda sin kontesta nos orashonnan pa e yudansa di su spiri-tu. I pa medio di su spiritu nos por hana e tesoronan densu Palabra ku por yuda nos resolve problema, evita peliger ituma desishon sabı.—Lukas 11:13.

8 Manera nos a mira den Kapıtulo 17, e sabiduria di Yeho-va ta praktiko. P’esei, si di berdat nos a atkerı e sabiduria diDios, esei lo bira bisto den nos kondukta. E disipel Santia-go a deskribı e frutanan di sabiduria divino ora el a skirbi:“E sabiduria di ariba primeramente ta puru, despues pası-fiko, suave, rasonabel, [“kla pa obedese,” NW ], yen di mi-serikordia i bon fruta, imparsial, sin hipokresia.” (Santiago3:17) Segun ku nos ta analisa kada un di e aspektonan aki disabiduria divino, nos por puntra nos mes: ‘E sabiduria aki taobra den mi bida?’

“Puru, Despues Pas´ıfiko”

9 ‘Primeramente puru.’ Ser puru kier men ser limpi i sinmancha tantu di pafo komo di paden. Beibel ta konekta

8. Si nos di berdat a atkerı e sabiduria di Dios, kon lo e bira bisto?9. Kiko kier men ser puru, i pakiko Santiago tin bon motibu pa men-shona puresa komo e prome karakterıstika di sabiduria?

221“E SABIDURIA DI ARIBA” TA OBRA DEN BO BIDA?

sabiduria ku nos kurason. Un kurason mancha ku mal pen-samentu, deseo i motivashon no tin luga pa sabiduria se-lestial. (Proverbionan 2:10; Mateo 15:19, 20) Ma si noskurason ta puru—te asina leu ku ta posibel pa hende imper-fekto—nos lo “aparta [nos] mes for di maldat i hasi loke tabon.” (Salmo 37:27; Proverbionan 3:7) Ku bon motibu antoSantiago a menshona puresa komo e prome karakterıstikadi sabiduria. Al fin i al kabo, si nos no ta limpi den sentidomoral i spiritual, kon nos ta hasi refleha e otro frutanan die sabiduria di ariba?

10 “Despues pas´ıfiko.” Sabiduria selestial ta impulsa nos pa

buska pas, ku ta un fruta di e spiritu di Dios. (Galationan5:22) P’esei nos ta hasi esfuerso pa evita di perturba e “vın-kulo di pas” ku ta uni e pueblo di Yehova. (Efesionan 4:3)Tambe nos ta hasi nos best pa restora pas ora surgi frikshon-nan. Pakiko esaki ta importante? Pasobra Beibel ta bisa:“Biba na pas; i e Dios di amor i di pas lo ta ku boso.” (2 Ko-rintionan 13:11) Pues tanten ku nos ta biba na pas ku otro,e Dios di pas lo ta ku nos. E manera ku nos ta trata nos ru-mannan den fe tin un efekto direkto riba nos relashon kuYehova. Kon nos por duna prueba ku nos ta hende ku ta fo-menta pas? Laga nos wak un ehempel.

11 Kiko bo mester hasi si bo sinti ku bo a ofende un rumankristian? Hesus a bisa: “Si bo presenta bo ofrenda na altar, iayanan bo korda ku bo ruman tin algu kontra bo, laga boofrenda ayanan dilanti di altar, i bai; rekonsilia ku bo ru-man prome, i despues bin presenta bo ofrenda.” (Mateo 5:23, 24) Bo por sigui e konseho ei dor di tuma inisiativa pabai serka bo ruman. Ku ki meta? Pa “rekonsilia” of hasi paskune. Pa logra esei, kisas bo tin ku rekonose (i no nenga) kue tin motibu pa sintie ofendı. Si bo aserk’e ku e meta di res-tora pas i mantene e aktitut ei, probablemente boso lo por

10, 11. (a) Pakiko ta importante pa nos ta pasıfiko? (b) Si bo sintiku bo a ofende un ruman kristian, kon bo por duna prueba di ta unpersona ku ta fomenta pas?

HALA SERKA YEHOVA222

korigı kualkier malkomprondementu, pidi otro despensa ipordona otro. Ora bo dal e paso aki bo ta demostra ku e sa-biduria di Dios ta obra den bo bida.

‘Rasonabel, Kla pa Obedes´e’

12 “Rasonabel.” Kiko kier men ser rasonabel? Segun eks-pertonan di Beibel, e palabra griego original tradusı komo“rasonabel” na Santiago 3:17 ta difısil pa tradusı. Otro ver-shonnan di Beibel a usa palabranan manera “amabel,” “kupasenshi,” i “ku konsiderashon.” E nifikashon literal di epalabra griego ta “un aktitut di sede.” Kon nos por demostraku e aspekto aki di e sabiduria di ariba ta obra den nos?

13 “Laga tur hende sa ku boso ta rasonabel,” segun Filipen-senan 4:5 [NW ]. Un otro tradukshon ta bisa: “Hana e famadi ta un hende rasonabel.” (The New Testament in Modern

12, 13. (a) Kiko ta e nifikashon di e palabra tradusı komo “rasona-bel” na Santiago 3:17? (b) Kon nos por demostra ku nos ta rasonabel?

Pa atker´ı e sabiduria divino, nos tin kuhasi esfuerso pa busk’

´e

English, di J. B. Phillips) Ripara ku no ta bai asina tantu pakon nos ta mira nos mes; ta un kuestion di kon otronan tamira nos, ki konsepto otro hende tin di nos. Un persona ra-sonabel no ta bai siegamente tras di regla of insistı pa kos-nan bai na su manera. Al kontrario, ki ora ku ta apropia e tadispuesto pa skucha otro i pa sede na nan deseonan. Tam-be e ta trata otro hende ku bondat, no brutu. Ounke esakita esensial pa tur kristian, e ta spesialmente importante paesnan ku ta sirbi komo ansiano. Un trato amabel ta atrae erumannan kristian, i e ta hasi ansianonan aserkabel. (1 Te-salonisensenan 2:7, 8) Ta bon pa kada un di nos puntra nosmes: ‘Mi tin e reputashon di ta un hende amabel, dispuestopa sede i ku konsiderashon?’

14 “Kla pa obedes´

e.” E palabra griego tradusı komo “kla paobedese” no ta aparese niun otro kaminda mas den e Skri-tura Griego Kristian. Segun un eksperto, hopi bes e pala-bra aki ta ser usa den e konteksto di “disiplina militar.” E tatransmitı e idea di un hende “fasil pa persuadı” i “sumiso.”Esun ku ta laga sabiduria di ariba gui’e ta somete su mes dibuena gana na loke e Skritura ta bisa. E no tin e fama di opi-na un kos i despues nenga di kambia di pensamentu si des-pues echonan mustra den un otro direkshon. Mas bien, e takla pa kambia di opinion ora mustr’e pruebanan bıbliko kusu aktitut of su konklushonnan ta robes. Ta asina otro hen-de ta mira bo?

“Yen di Miserik`

ordia i Bon Fruta”15 “Yen di miserik

`ordia i bon fruta.”�Miserik

`ordia ta un as-

� Den un otro Beibel, e palabranan aki ta tradusı komo “yen dikompashon i bon obra.”—A Translation in the Language of the Peopledi Charles B. Williams.

14. Kon nos por demostra ku nos ta “kla pa obedese”?15. Kiko ta miserikordia, i pakiko ta na su luga ku “miserikordia” i“bon fruta” ta ser menshona huntu na Santiago 3:17?

HALA SERKA YEHOVA224

pekto importante di e sabiduria di ariba, pasobra Santia-go ta bisa ku e sabiduria ei ta “yen di miserik

`ordia.” Ripa-

r´a tambe ku “miserik

`ordia” i “bon fruta” ta ser mensho-

n´a huntu. Esaki ta na su lug

´a pasobra den Beibel hopi bes

miserik`

ordia ta refer´ı na un interes aktivo den otro hende,

un kompashon ku ta produs´ı un kosecha riku di obranan

di bondat. Un buki di referensia ta bisa ku miserik`

ordia tanifik

´a “sinti duele di un hende pa motibu di su mal situa-

shon i purba hasi algu pa yud’´e.” P’esei, e sabiduria di Dios

no ta algu seku, sin heful`

of bas´a puramente riba intelekto.

Mas bien, e ta afektuoso, kaluroso i karg´a ku sintimentu.

Kon nos por demostr´a ku nos ta yen di miserik

`ordia?

16 Sin duda, un manera importante pa demostr´a esei ta

dor di kompart´ı e bon nobo di e Reino di Dios ku otro hen-

de. Kiko ta motiv´a nos pa hasi e trabou aki? Na prom

´e lug

´a

esei ta amor pa Dios. Pero tambe nos ta ser motiv´a pa mi-

serik`

ordia,`

of kompashon pa otro hende. (Mateo 22:37-39)Awe hopi hende ta “kans

´a i plam

´a, manera karn

´e sin war-

dad´

o.” (Mateo 9:36) Nan lidernan religioso falsu a neglish´a

nan i a siega nan spiritualmente. Dor di esei nan no sa mesdi e guia sab

´ı ku nan por ha

˜na den e Palabra di Dios ni di

e bendishonnan ku e Reino lo trese pronto riba e tera aki.Ora nos medit

´a riba e nesesidatnan spiritual di e hendenan

r`

ont di nos, nos kompashon sinsero ta impuls´a nos pa hasi

tur loke ta na nos alkanse pa konta nan di Yehova su pro-p

´osito amoroso.17 Den ki otro maneranan nos por mustra ku nos ta yen di

miserik`

ordia? K`

orda e ilustrashon di Hesus tokante e sama-ritano ku a ha

˜na e biahero drum

´ı kant’i kaminda, atrak

´a i

maltrat´a. Kompashon a impuls

´a e samaritano pa “mustra

miserik`

ordia” dor di mara e heridanan di e v´ıktima i kuid’

´e

16, 17. (a) Ademas di amor pa Dios, kiko ta motiva nos pa partisi-pa den e trabou di predika, i pakiko? (b) Den ki formanan nos pormustra ku nos ta yen di miserikordia?

225“E SABIDURIA DI ARIBA” TA OBRA DEN BO BIDA?

mas aleu. (Lukas 10:29-37) Esaki no ta ilustr´a ku miserik

`or-

dia ta enser´a ofres

´e yudansa pr

´aktiko na hende den nesesi-

dat? Beibel ta bisa nos pa “hasi bon na tur hende, i spesial-mente na esnan ku ta di e famia di fe.” (Galationan 6:10)Pensa riba algun oportunidat pa hasi esei. Kisas un rumandi edat tin mester di transp

`ort pa asist

´ı na reunionnan kris-

tian. Tal bes un biuda den e kongregashon tin mester di yu-dansa pa drecha algun kos na su kas. (Santiago 1:27) Podi-s

´e un persona deskurash

´a tin mester di un “bon palabra”

pa lanta su´animo. (Proverbionan 12:25) Ora nos mustra

miserik`

ordia den e formanan ei, nos ta duna prueba ku esabiduria di ariba ta obra den nos.

“Imparsial, sin Hipokresia”18 “Imparsial.” E sabiduria di Dios ta surpas

´a prehuisio ra-

sial i orguyo nashonal. Si nos ta laga e sabiduria ei guianos, nos lo hasi esfuerso pa saka for di nos kurason kual-kier tendensia di hasi distinshon di persona. (Santiago 2:9)Nos no ta duna sierto personanan trato preferensial a basedi nan edukashon, posishon finansiero

`of responsabilidat

den e kongregashon; ni nos no ta menospresi´a niun di

nos rumannan den fe, maske kon simpel nan por parse. SiYehova a duna nan su amor, sigur nan meres

´e nos amor

tambe.19 “Sin hipokresia.” E palabra griego pa “hip

´okrita” por re-

fer´ı na “un aktor ku ta hunga un r

`ol.” Den tempu antiguo,

aktornan griego i romano tabata bisti maskarada grandiora nan tabata aktua. P’esei ku tempu nan a kumins

´a apli-

k´a e palabra griego pa “hip

´okrita” na un persona ku ta

18. Si nos ta laga e sabiduria di ariba guia nos, kiko nos mester tra-ta na saka kompletamente for di nos kurason, i pakiko?

19, 20. (a) Kiko ta e ‘background’ di e palabra griego pa “hipokri-ta”? (b) Kon nos ta demostra ‘amor sin hipokresia pa nos rumannan,’i pakiko esaki ta importante?

HALA SERKA YEHOVA226

fingi`

of hunga komedia. E aspekto aki di sabiduria divinomester tin efekto no solamente riba e manera ku nos tatrata otro kristiannan, sino tambe den loke nos ta sinti panan.

20 Ap`

ostel Pedro a bisa ku nos “obedensia na e b`erdat”

mester result´a den un “amor sinsero [“sin hipokresia,”

NW ] pa ku e rumannan.” (1 Pedro 1:22) S´ı, e afekto ku

nos mester tin pa nos rumannan no mester ta djis pa im-preshon

´a otro. Nos no ta bisti maskarada pa hasi parse loke

nos no ta, ni nos no ta anda ku trastu. Nos amor mester tasinsero, di kurason. Ku esei nos lo gana e konfiansa di nosrumannan den fe, pasobra nan lo sa ku nos t

´a loke nos ta

aparent´a. E sinseridat ei ta habri kaminda pa un relashon

franko i habr´ı entre kristiannan i ta yuda krea un ambiente

di konfiansa den e kongregashon.

Ora nos ta mustra miserik`

ordia,`

of kompashon, na otrohende, nos ta refleh

´a “e sabiduria di ariba”

“Reten´e Sabiduria Sano”

21 Sabiduria divino ta un don di Yehova ku nos tin ku re-ten

´e

`of kuida. Salomon a bisa: “Mi yu, . . . reten

´e sabidu-

ria sano i diskreshon.” (Proverbionan 3:21) Ta tristu pa bisaku Salomon mes a faya den esei. E tabata sab

´ı tanten ku e

tabatin un kurason obediente. Pero den transkurso di a˜

na-nan, su hopi esposanan stranhero a apart

´a su kurason for

di e adorashon puru di Yehova. (1 Reinan 11:1-8) E desen-lase lamentabel aki ta ilustr

´a ku si nos no hasi bon uso di

konosementu, lo e ta di poko balor.22 Kon nos por reten

´e sabiduria sano? Ademas di lesa Bei-

bel regularmente i tambe e publikashonnan bas´a riba Bei-

bel ku e “esklabo fiel i prudente” ta perkur´a, nos tin ku

hasi esfuerso pa aplik´a loke nos ta si

˜na. (Mateo 24:45) Nos

tin tur motibu pa aplik´a e sabiduria di Dios. Dor di hasi

esei nos ta hiba un mih´

o bida awor. Tambe e ta permit´ı nos

‘gara e berdadero bida’—bida den e mundu nobo di Dios.(1 Timoteo 6:19) I loke ta mas importante, segun ku nos takultiv

´a e sabiduria di ariba nos ta hala mas i mas serka e

fuente di tur sabiduria, Yehova Dios.

21, 22. (a) Kon Salomon a faya di retene sabiduria? (b) Kon nos porretene sabiduria, i ki benefisio nos lo saka for di esei?

Pregunta pa Medita Ariba

Deuteronomio 4:4-6 Kon nos por demostr´a ku nos ta sab

´ı?

Salmo 119:97-105 Ki benefisio nos lo saka si nos studia i apli-k

´a e Palabra di Dios diligentemente?

Proverbionan 4:10-13, 20-27 Pakiko nos mester di e sabidu-ria di Yehova?

Santiago 3:1-16 Kon e superintendentenan di kongregashonta manifest

´a ku nan ta sab

´ı i huisioso?

HALA SERKA YEHOVA228

S E K S H O N 4

“DIOS TA AMOR”Di tur Yehova su kualidatnan, amor ta esun

ku ta predomin´

a. Ademas, e ta su kualidat masatraktivo. E amor di Dios ta bunita manera unpiedra presioso, i dor di eksamin

´a algun di

su diferente fasetanan nos lo bin komprond´

edikon Beibel ta bisa ku “Dios ta amor.”

—1 Juan 4:8.

KASI 2.000 ana pasa riba un dia di lente, nan a hiba unhomber inosente dilanti tribunal, deklar’e kulpabel di krı-mennan ku e no a komete, anto tortur’e te na morto. Eseino tabata e prome ehekushon kruel i inhustu di historia,i lamentablemente no e ultimo tampoko. Sin embargo, sumorto ta diferente for di tur otro.

2 Ora e homber tabata sufri su ultimo oranan di agonia,asta shelu a mustra ku ta un kos grandi tabata tumandoluga. Diripiente un skuridat a tapa tera, maske tabata di dia.Un historiado a deskribı loke a pasa dje manera aki: “Solo abira skur.” (Lukas 23:44, 45) Anto net prome ku e homber ahala su ultimo rosea, el a bisa e palabranan inolvidabel aki:“Ta kumplı!” Asina mes. Dor di entrega su bida el a kumpli,of logra, algu maravioso. Su sakrifisio ta e muestra di amordi mas grandi ku kualkier ser humano a yega di hasi.—Juan15:13; 19:30.

3 Naturalmente, ta di Hesukristu nos ta papiando. Su sufri-mentu i morto riba e dia skur ei, 14 di nisan di ana 33 di nosera, ta un echo bon konosı. Sin embargo, tin un otro echoimportante ku hopi bes ta ser pasa por alto, esta, ku maskeHesus a sufri masha hopi riba e dia ei, tin un otro personaku a sufri asta mas. De echo, e sakrifisio ku e otro personaaki a hasi riba e dia ei ta e sakrifisio di mas grandi, i e mues-tra di amor di mas grandi, ku kualkier persona den henteruniverso a yega di hasi. Ta di kiko nos ta papiando? E kon-testa ta sirbi komo un ekselente introdukshon pa e tema dimas importante ku nos por trata: Yehova su amor.

1-3. Kua ta algun faktor ku ta hasi e morto di Hesus diferente for ditur otro morto den historia?

K A P´I T U L O 2 3

“El A Stima Nos Prom´e”

“Dios . . . a duna su Yu unig´

enito”

E Muestra di Amor di Mas Grandi4 E s

`old

´a romano ku a supervis

´a e ehekushon di Hesus a keda

profundamente impreshon´a dor di e skuridat ku a baha pro-

m´e ku Hesus a muri i e temblor fuerte ku a sosod

´e n

`et ora el a

kaba di muri. El a bisa: “Di b`erdat esaki tabata e Yu di Dios!”

(Mateo 27:54) E por a mira bon kla ku Hesus no tabata unh

`omber komun i koriente. E s

`old

´a ei a kaba di yuda ehekut

´a e

Yu unig´enito di e Dios Halt

´ısimo! Kon presioso e Yu aki taba-

ta pa su Tata?5 Beibel ta yama Hesus “e primog

´enito di henter kreashon.”

(Kolosensenan 1:15) Djis purba imagin´a bo: Yehova su Yu ta-

bata eksist´ı prom

´e ku universo f

´ısiko. Kuantu tempu ant

´o e

Tata i e Yu a pasa huntu ku otro? Algun sient´ıfiko ta kalkul

´a ku

universo tin 13 mil mion a˜

na di eksistensia. Bo no por ni ima-gin

´a bo un tempu asina largu, no? Pa yuda hende realis

´a kuan-

tu tempu universo ta eksist´ı kaba, un planetario a pone un li

˜na

horizontal di 110 meter na muraya. Segun ku e bishitantenanta kana pasa banda di e li

˜na, kada paso ku nan dal ta represen-

t´a mas o m

´enos 75 mion a

˜na. Na final di e li

˜na henter histo-

ria humano ta ser represent´a pa un marka mes fini ku un ka-

bei di hende! Awor, ban bisa ku e k´alkulo aki ta korekto; ni

asina, henter e li˜

na di 110 meter ei lo no ta sufisiente pa mus-tra kuantu tempu Yehova su Yu tin na bida! Kiko el a hasi du-rante tur e tempu ei?

6 E Yu tabata kontentu di sirbi komo “trahad´

o eksperto” di suTata. (Proverbionan 8:30) Beibel ta bisa: “Fuera di dje [esta, sinmediashon di e Yu] nada di loke ta eksist

´ı no a bin na eksisten-

sia.” (Juan 1:3) Pues, Yehova i su Yu a traha huntu pa produs´ı

tur otro kos. Imagin´a bo kon emoshonante i felis e tempu ei

mester tabata pa nan! Mayoria hende lo ta di akuerdo ku en-

4. Kon un s`

old´a romano a bin komprond

´e ku Hesus no tabata un

h`

omber komun i koriente, i na ki konklushon el a yega?5. Kon nos lo por ilustr

´a e inmenso kantidat di tempu ku Yehova i su

Yu a pasa ku otro den shelu?6. (a) Kiko Yehova su Yu tabata hasi prom

´e ku el a bira un ser huma-

no? (b) Deskrib´ı e laso di unidat ku tin entre Yehova i su Yu.

HALA SERKA YEHOVA232

tre mayor i yu ta eksist´ı un amor sumamente grandi. I amor

ta “e laso perfekto di unidat.” (Kolosensenan 3:14) Ku esei namente, ken di nos por bisa ku e tin sikiera un idea di kon fuer-te e laso aki ta bira despues di un tempu larg

´ısimo asina? Kla-

ramente, e laso di amor ku ta uni Yehova Dios i su Yu ta esundi mas fuerte ku a yega di forma.

7 Apesar di esei, e Tata a despach´a su Yu p’e bin nase na tera

komo un beibi humano. Esei a nifik´a ku Yehova mester a keda

algun d´ekada sin asosi

´a

´ıntimamente ku su Yu stim

´a den she-

lu. Ku gran interes el a vigil´a for di shelu i mira kon Hesus

a krese bira un h`

omber perfekto. Ora Hesus tabatin r`

ont di30 a

˜na, el a batis

´a. Nos no tin nodi spekul

´a kiko Yehova a sin-

ti p’e. E Tata a papia personalmente for di shelu i bisa: “Esakita mi Yu stim

´a, den kende mi tin goso.” (Mateo 3:17) Hesus su

Tata mester a keda hopi kontentu ku Hesus, pasobra el a kum-pli fielmente ku tur loke a ser profetis

´a i ku tur loke su Tata a

pidi´e hasi!—Juan 5:36; 17:4.

8 Pero kon Yehova a sinti dia 14 di nisan di a˜

na 33 di nosera? Kon el a sinti ora nan a traishon

´a Hesus? Ora un multitut

a arest’´e den anochi? Ora su amigunan a bandon’

´e i hende a

tene un huisio inhustu kontra dje? Ora nan a tene mofa di dje,skupi

´e i dal e ku moketa? Ora nan a sut’

´e laga su lomba na

w`erki? Ora nan a klaba su man ku su pia na un staka di palu

anto lag’´e kolog

´a pa hende insult’

´e? Kon su Tata a sinti ora su

Yu stim´a a sklama na dje den agonia? Kon Yehova a sinti ora

Hesus a hala su´

ultimo rosea i pa di prom´e bes for di komien-

so di kreashon su Yu stim´a a st

`op di eksist

´ı?—Mateo 26:14-16,

46, 47, 56, 59, 67; 27:38-44, 46; Juan 19:1.9 Si nos purba splika, palabra lo laga nos na kaya. Yehova tin

sintimentu. Pues, e dol´

o ku el a sufri pa morto di su Yu ta baimas ay

´a di loke nos por splika ku palabra. Loke s

´ı nos por splika

7. Ora Hesus a batis´a, kon Yehova a ekspres

´a loke el a sinti pa su Yu?

8, 9. (a) Kiko Hesus a pasa aden dia 14 di nisan di a˜

na 33 di nos era,i kon esaki a afekt

´a su Tata den shelu? (b) Pakiko Yehova a permit

´ı su

Yu sufri i muri?

233“EL A STIMA NOS PROM´E”

ta kiko a motiv´a Yehova pa laga e kos ei sosod

´e. Pakiko e Tata a

permit´ı su mes pasa den tantu dol

´o asina? Yehova ta revel

´a algu

maravioso na Juan 3:16—un vers´ıkulo di Beibel asina impor-

tante ku hende a yega di yam’´e e Evangelio na miniatura. E ta

bisa: “Dios a stima mundu asina tantu, ku el a duna su Yu uni-g

´enito, pa ken ku kere den dje no bai p

`erd

´ı, ma tin bida eterno.”

Pues, den un solo palabra, loke a motiv´a Dios ta esaki: amor. E

regalo aki di Dios, e echo ku el a manda su Yu pa sufri i muripa nos, tabata e muestra di amor mas grandi di tur tempu.

Loke Amor di Dios Ta Nifik´a

10 Kiko e palabra “amor” ta nifik´a? Hende a yega di bisa ku

amor ta e nesesidat prinsipal di un ser humano. For di ora unhende nase te ora e muri, e ta lucha pa amor. Amor ta hasi

´e

bona, i si e falta amor e por asta para kaba na nada i muri. It

`og amor ta masha dif

´ısil pa defin

´ı. Klaru ku tur ora hende ta

papia di amor. Tin buki, kantika i poema tokante amor pa nokaba. Pero no ta tur ta yuda aklar

´a e nifikashon di amor. Al

kontrario, nan ta usa e palabra aki asina tantu, ku ta parse masdif

´ısil ku nunka pa ha

˜na su berdadero nifikashon.

11 Di otro banda, Beibel s´ı ta si

˜na bon kla kiko ta amor. Expo-

sitory Dictionary of New Testament Words di Vine ta koment´a

lo siguiente: “E´

uniko manera pa bo komprond´e amor ta dor

di mira kiko e ta motiv´a un persona pa hasi.” E relatonan regis-

tr´a den Beibel tokante e echonan di Yehova ta si

˜na nos hopi

tokante su amor, esta, e kari˜

no ku e tin pa su kriaturanan i kuta motiv’

´e na hasi bon pa nan. Por eh

`empel, ki mih

´o manera

por tin pa splika e kualidat aki di Yehova, ku di mira e muestrasupremo di Dios su amor ku nos a menshon

´a anteriormente?

Den e kap´ıtulonan ku ta sigui nos lo mira hopi otro eh

`empel

10. Ki nesesidat ser humano tin, i kiko a sosod´e ku e nifikashon di e

palabra “amor”?11, 12. (a) Unda nos por si

˜na hopi tokante amor, i dikon? (b) Ki di-

ferente tipo di amor e idioma griego antiguo tabatin palabra p’e, i kuadi e palabranan aki ta ser us

´a mas tantu den e Skritura Griego Kris-

tian? (Mira tambe e nota na pia di p´agina.) (c) Kiko ta a·g

´a·pe?

HALA SERKA YEHOVA234

di Yehova su amor den akshon. Un otro kos ku lo yuda noskomprond

´e e nifikashon di amor mas mih

´o ta di eksamin

´a e

palabranan original ku Beibel ta usa pa “amor.” Den e idiomagriego antiguo tabatin kuater palabra pa “amor.”�Di nan kua-ter, esun mas us

´a den e Skritura Griego Kristian ta a·g

´a·pe. Un

dikshonario b´ıbliko ta yam’

´e “e palabra mas poderoso posibel

pa amor.” Dikon?12 E tipo di amor ku a·g

´a·pe ta refer

´ı na dje ta amor gui

´a dor

di prinsipio. Pues, e no ta djis un reakshon emoshonal ribaloke un otro persona ta bisa

`of hasi. E ta un tipo di amor mas

amplio, i kompar´a ku e otro tiponan e tin mas di haber ku bo

mente i bo boluntat personal. Mas ku tur kos, a·g´

a·pe no tinniun solo elemento egoista. Por eh

`empel, ban wak atrobe kiko

Juan 3:16 ta bisa. Ta kua “mundu” Dios a stima asina tantuku el a duna su Yu unig

´enito? E mundu di hende ku por ser

reskat´a. Hopi di e hendenan aki ta hiba un bida di pik

´a. Aka-

so Yehova ta stima kada un di nan komo un amigu personal,meskos ku el a stima fiel Abraham? (Santiago 2:23) N

`o, pero

den su amor e ta trata tur hende ku bondat, apesar ku esei a ni-fik

´a un gran sakrifisio di su parti. E ta dese

´a pa tur hende re-

pent´ı i kambia nan bida. (2 Pedro 3:9) Hopi di nan ta kambia,

i den tal kaso e ta asept´a nan komo su amigu.

13 Pero algun hende tin un idea robes tokante a·g´

a·pe. Nanta pensa ku e ta nifik

´a un tipo di amor friu i puramente inte-

lektual. Pero den hopi kaso a·g´

a·pe ta enser´a kari

˜no personal

� E verbo fi·l´

e·o, ku ta nifik´a “sinti kari

˜no pa, stima

`of gusta (loke bo

por sinti pa un amigu´ıntimo

`of un ruman),” ta ser us

´a hopi bes den

e Skritura Griego Kristian. Un forma di e palabra stor·g´

e, esta, amor´ın-

timo pa miembronan di famia, ta ser us´a na 2 Timoteo 3:3 pa mustra

ku den e´

ultimo dianan e tipo di amor ei lo hasi hopi falta. E palabra´

e·ros, esta, amor rom´antiko entre h

`omber i muh

´e, no ta ser us

´a den e

Skritura Griego Kristian, ounke Beibel ta papia di e tipo di amor ei s´ı.

—Proverbionan 5:15-20.

13, 14. Kiko ta mustra ku hopi bes a·g´

a·pe ta enser´a kari

˜no tierno

tambe?

235“EL A STIMA NOS PROM´E”

´ıntimo tambe. Por eh

`empel, ora Juan a skirbi: “E Tata ta stima

e Yu,” el a usa un forma dje palabra a·g´

a·pe. (Juan 3:35) Eseikier men ku e amor ku e Tata ta sinti pa Hesus ta friu i sin ka-ri

˜no? N

`o, pasobra na Juan 5:20 nota ku Hesus a bisa ku “e Tata

ta stima e Yu,” pero einan e teksto a usa un forma dje pala-bra fi·l

´e·o. Den hopi kaso e amor di Dios ta enser

´a tierno kari-

˜no tambe. Pero nunka e no ta laga sentimentalismo kontrol

´a

su amor. Semper e ta laga su prinsipionan sab´ı i hustu guia su

amor.14 Manera nos a mira kaba, tur Yehova su kualidatnan ta di

un kaliber moral haltu, i tur ta perfekto i atraktivo. Pero di nantur, amor ta esun mas atraktivo. Nada otro no ta atra

´e nos na

Yehova asina tantu. I nos por ta masha kontentu tambe ku taamor ta su kualidat dominante. Kon nos por sa esei?

“Dios Ta Amor”15 Beibel ta bisa algu tokante amor ku e no ta bisa tokante

niun di Yehova su otro kualidatnan prinsipal. E Skritura no tabisa ku Dios ta poder, ku Dios ta hustisia, i ni sikiera ku Diosta sabiduria. Dios ta pose

´e tur e kualidatnan ei, e ta e or

´ıgen di

nan i e ta inkomparabel den nan tur. Pero pa loke ta e di kuaterkualidat, Beibel ta bisa algu mas profundo: “Dios ta amor.”�(1 Juan 4:8) Kiko esei kier men?

16 Ora Beibel bisa ku “Dios ta amor” e no kier men ku “Dios

� Otro deklarashonnan den Beibel ta formul´a na un manera simi-

lar. Por eh`empel, “Dios ta lus” i “Dios ta un kandela konsumidor.”

(1 Juan 1:5; Hebreonan 12:29) Pero den e kasonan aki nos mester kom-prond

´e ku ta trata di djis un moda di papia, pasobra e ekspreshonnan

aki ta kompar´a Yehova ku kosnan f

´ısiko. Yehova ta manera lus, paso-

bra e ta santu i rekto. No tin “skuridat,” esta, impuresa, den dje. I porkompar’

´e ku kandela dor dje manera ku e ta usa su poder pa destru

´ı.

15. Kiko Beibel ta deklar´a tokante e amor di Yehova, i den ki sentido

e deklarashon ei ta´

uniko? (Mira tambe e nota na pia di p´agina.)

16-18. (a) Dikon Beibel ta bisa ku “Dios ta amor”? (b) Di tur e kria-turanan riba tera, dikon ta hende ta un s

´ımbolo apropi

´a pa e amor di

Dios?

HALA SERKA YEHOVA236

i amor ta e mesun kos.” Si nos b`

oltu e deklarashon i bisa ku“amor ta Dios,” esei lo no ta korekto. Yehova ta hopi mas kuun kualidat apstrakto. E ta un persona ku un variedat ampliodi sintimentu i otro karakter

´ıstika ademas di su amor. Pero

amor ta un karakter´ıstika integral di Yehova. P’esei un obra di

referensia ta bisa tokante e vers´ıkulo aki: “Amor ta e esensia

di Dios su personalidat, su manera di ta.” Generalmente, noslo por ekspres

´a e asuntu asin’aki: Yehova su poder ta permiti

´e

aktua. Su hustisia i sabiduria ta guia su akshonnan. Pero ta suamor ta motiv’

´e pa aktua. I semper ku e usa su otro kualidat-

nan, e ta hasi´e ku amor.

17 Ta ser bis´a hopi bes ku Yehova ta amor en persona. P’esei,

si nos kier si˜

na tokante amor bas´a riba prinsipio, nos mester

si˜

na tokante Yehova. Klaru ku nos por mira e bunita kualidataki den hende tambe. Pero, ta kon bin hende tin amor? OraYehova a krea hende, el a ekspres

´a e siguiente palabranan, evi-

dentemente papiando ku su Yu: “Laga nos traha hende segunnos im

´agen, konforme nos semehansa.” (G

´enesis 1:26) Di tur

e kriaturanan ku tin riba e mundu aki, ta hende so por disid´ı

di stima, i asina imit´a nan Tata den shelu. K

`orda ku Yehova

a usa diferente kriatura pa simbolis´a su kualidatnan prinsipal.

Pero pa simbolis´a su kualidat dominante, amor, Yehova a sko-

he su kreashon terenal di mas haltu.—Ezekiel 1:10.18 Ora nos stima na un manera inegoista i gui

´a dor di prinsi-

pio, nos ta reflehando Yehova su kualidat dominante. Esei tapresis loke ap

`ostel Juan a skirbi: “Nos ta stima, pasobra el a sti-

ma nos prom´e.” (1 Juan 4:19) Pero, kon Yehova a stima nos

prom´e?

Yehova A Tuma Inisiativa19 Amor no ta nada nobo. Kon ku bai bin, ta kiko a motiv

´a

Yehova pa kumins´a krea tur kos? No ta kompa

˜no e tabata kier,

komo si fuera e tabata sinti´e su so. Yehova ta kompleto. No tin

19. Dikon nos por bisa ku amor a hunga un papel klave den Yehovasu obra di kreashon?

237“EL A STIMA NOS PROM´E”

nada ku e falta`

of ku un otro mester dun’´e. Pero komo ku su

amor ta un kualidat aktivo, di mes e amor ei a pone ku e kiera kompart

´ı e goso di ta na bida ku otro kriaturanan inteligen-

te ku por balor´a tal regalo. “E prinsipio di e kreashon di Dios”

ta su Yu unig´enito. (Revelashon 3:14) Despues Yehova a usa

´e

komo su Trahad´

o Eksperto pa trese tur otro kos na eksistensia,kuminsando ku e angelnan. (J

`ob 38:4, 7; Kolosensenan 1:16)

E spiritunan poderoso aki, bendishon´a ku libertat, inteligen-

sia i sintimentu, por a forma lasonan di amor entre nan mes,i prinsipalmente ku Yehova Dios. (2 Korintionan 3:17) Pues,nan a stima pasobra nan a ser stim

´a prom

´e.

20 Den kaso di humanidat tabata meskos. For di kuminsa-mentu, Adam i Eva tabata kompletamente rondon

´a di amor.

Unda ku nan a bira den Ed´en, e paradeis ku nan tabata biba

aden, nan por a mira evidensia di e amor ku nan Tata tabatinpa nan. Wak kiko Beibel ta bisa: “SE

˜NOR Dios a planta un h

`ofi

parti pariba, na Ed´en; i ayanan el a pone e h

`omber ku el a for-

ma.” (G´enesis 2:8) Bo a yega di ta den un h

`ofi

`of un parke su-

mamente bunita? Kiko bo a gusta mas di dje? E manera ku lusta filtra pasa dor di e blachinan den un huki bou di sombra? Ekol

´onan impaktante di un kama di flor? E m

´usika di fondo di

un waterval, kantamentu di para i zonidu di insekto?`

Of kikodi e hol

´o di e palunan, frutanan i flornan? Awe no tin niun

parke na mundu, pa bunita ku e por ta, ku por para banda diesun di Ed

´en. Dikon n

`o?

21 Ta Yehova mes a planta e h`

ofi ei! Lo no tabatin palabra padeskrib

´ı su bunitesa. Delaster un palu bunita pa bista

`of ku

ta duna fruta dushi, tabata den e h`

ofi. Tabatin awa na abun-dansia, e h

`ofi tabata amplio, i tabatin yen di bestia fasinan-

te na gran variedat. Adam ku Eva tabatin tur loke por a hasinan bida felis i interesante; inkluso trabou pa duna nan sa-tisfakshon i hende perfekto komo kompa

˜no. Yehova a stima

nan prom´e, i nan tabatin tur motibu pa stim’

´e b

`ek. I sin em-

20, 21. Adam ku Eva por a mira ki evidensianan di Yehova su amorpa nan, i sin embargo kon nan a pag’

´e pa tur esei?

HALA SERKA YEHOVA238

bargo nan no a hasi´e. Na lug

´a di mustra amor dor di obedes

´e

nan Tata den shelu, den nan egoismo nan a rebeldi´a kontra

dje.—G´enesis, kap

´ıtulo 2.

22 Esta un dol´

o esei lo mester a kousa Yehova! Pero, akasoe rebelion aki a amarg

´a su kurason amoroso? N

`o! “Su mise-

rik`

ordia [`

of, “amor leal,” NW, nota na pia di p´agina] ta pa sem-

per.” (Salmo 136:1) P’esei, mesora el a disid´ı di hasi e perkura-

shonnan amoroso nesesario pa kumpra b`ek tur yu di Adam i

Eva ku tin e aktitut korekto. Manera nos a mira, un di e perku-rashonnan ei ta e sakrifisio di reskate di su Yu stim

´a, algu ku

tabata un gran sakrifisio pa e Tata tambe.—1 Juan 4:10.23 S

´ı, for di komienso Yehova a tuma inisiativa pa mustra

amor na humanidat. El a “stima nos prom´e,” i na masha hopi

manera. Amor ta promov´e armonia i goso. P’esei no ta nada

stra˜

no ku Yehova ta e Dios felis,`

of “bendishon´a.” (1 Timo-

teo 1:11) Sin embargo, tin un pregunta importante ku ta lan-ta. Yehova ta stima nos individualmente tambe? E siguientekap

´ıtulo ta bai trata e tema aki.

22. Kon e manera ku Yehova a reakshon´a riba e rebelion na Ed

´en ta

proba ku su amor ta leal?23. Kiko ta un dje kosnan ku ta hasi Yehova e Dios felis, i kua pre-gunta vital e siguiente kap

´ıtulo ta bai trata?

Pregunta pa Medita Ariba

Salmo 63:1-11 Kuantu nos mester balor´a Yehova su amor, i ki

konfiansa e amor ei mester lanta den nos?

Oseas 11:1-4; 14:4-8 Den ki maneranan Yehova a mustra Israel(

`of Efrain) amor manera un tata, i esaki apesar di ki historial di

desobedensia di nan parti?

Mateo 5:43-48 Kon Yehova ta mustra amor manera un tata nahumanidat en general?

Juan 17:15-26 Kon e orashon ku Hesus a hasi pa su siguid´

onanta duna nos un siguransa di ku Yehova tin amor pa nos?

239“EL A STIMA NOS PROM´E”

YEHOVA DIOS ta stima abo personalmente? Tin hende ta diakuerdo ku loke Juan 3:16 ta bisa, esta, ku Dios ta stima hu-manidat en general. Pero na mes momentu nan ta pensa: ‘Taimposibel pa Dios stima ami komo persona.’ Tin biaha astakristiannan berdadero tin duda tokante e asuntu aki. Desani-m

´a, un h

`omber a yega di bisa: “Ta duru pa mi kere ku Dios tin

interes den mi.” Abo tambe sa sinti e tipo di dudanan ei debes en kuando?

2 Satanas tin masha gana pa nos kere ku Yehova Dios nota stima nos ni balor

´a nos. Hopi bes Satanas ta sedus

´ı hende

dor di traha ku nan sentido di orguyo. (2 Korintionan 11:3)Pero den kaso di hende vulnerabel, e gusta kaba ku nan sen-tido di dignidat tambe. (Juan 7:47-49; 8:13, 44) I den e “

´ulti-

mo dianan” kr´ıtiko aki, esaki ta sosod

´e mas ku nunka. Awen-

dia hopi hende ta krese den famianan “sin amor.” Otronanta ha

˜na nan mes konstantemente enfrent

´a ku hende grose-

ro, egoista i kabesura. (2 Timoteo 3:1-5) Despues di a˜

nanan dimaltrato, rasismo

`of odio, hende asina por kumins

´a sinti ku

nan no ta bal nada, i ku ta imposibel pa stima nan.3 Si bo sa detekt

´a e tipo di sintimentunan negativo ei den

bo mes, no p`erd

`e speransa. De bes en kuando hopi di nos ta

husga nos mes ku un severidat irasonabel asina. Pero k`

ordaku e Palabra di Dios ta dise

˜n

´a pa ‘korig

´ı asuntu’ i pa ‘ba-

sha abou’ kosnan ku ta duru ankr´a manera ‘f

`orti.’ (2 Timoteo

3:16; 2 Korintionan 10:4) Beibel ta bisa: “Nos . . . lo sigur´a nos

1. Ki sintimentu negativo ta afekta hopi hende, inkluso algun kris-tian berdadero?2, 3. Ken ta esun ku kier pa nos kere ku nos no ta bal nada i ku taimposibel pa Yehova stima nos, i kon nos por bringa e pensamen-tu ei?

K A P´I T U L O 2 4

Nada Por “Separ´a Nos for di e

Amor di Dios”

kurason dilanti dje den kiko ku nos kurason konden´a nos; pa-

sobra Dios ta mas grandi ku nos kurason i sa tur kos.” (1 Juan3:19, 20) Ban wak kuater manera ku e Skritura ta yuda nos “si-gur

´a nos kurason” di ku Yehova ta stima nos.

Yehova Ta Balor´a Bo

4 Pa kumins´a, Beibel ta bisa spes

´ıfikamente ku Dios ta kon-

sider´a kada un di su sirbid

´onan balioso. Por eh

`empel, Hesus

a bisa: “Dos m`

ofi [“para di Jonchi,” NW ] no ta w`

ordu bend´ı

pa´

un s`en? I ni un di nan lo no kai na suela si no ta e bolun-

tat di boso Tata. I asta e drachinan di kabei riba boso kabes,tur ta kont

´a. P’esei, no tene miedu; boso bal mas ku un kan-

tidat di m`

ofi.” (Mateo 10:29-31) Pensa un ratu kiko e palabra-nan ei lo a nifik

´a pa e hendenan ku tabata skuchando Hesus

den prom´e siglo.

5 Kisas bo ta puntra bo mes pakiko un hende lo kier kumpraun para chikitu asina. W

`el, den tempu di Hesus nan tabata e

para mas barata ku bo por a kumpra pa kome. K`

orda ku pa unmoneda di poko balor un hende por a kumpra dos. Pero des-pues Hesus a bisa ku si un hende tabata dispuesto di paga dosmoneda, e por a ha

˜na sinku di nan na lug

´a di kuater. Nan ta-

bata laga e para`ekstra bai komo si fuera e no ta bal nada mes.

Pero maske hende por a pensa ku e kriaturanan ei no tin ba-lor, kiko e Kread

´o ta pensa di nan? Hesus a bisa: “Ni un di nan

[ni sikiera esun ku nan a laga bai p`

ornada] no ta w`

ordu lubid´a

dilanti di Dios.” (Lukas 12:6, 7) Awor nos por kumins´a kom-

prond´e loke Hesus kier a bisa. Si Yehova ta balor

´a asta un solo

para asina tantu, kuantu mas balor un hende lo tin? ManeraHesus a splika, Yehova konos

´e delaster un detaye tokante nos.

Asta e kabeinan riba nos kabes ta kont´a!

6 Nos kabeinan ta kont´a? Un hende por pensa ku aki s

´ı

4, 5. Kon e ilustrashon di Hesus tokante para di Jonchi ta mustra kunos tin balor den Yehova su bista?6. Dikon nos sa sigur ku ora Hesus a bisa ku e kabeinan riba nos ka-bes ta konta, e no tabata irealıstiko?

241NADA POR “SEPAR´

A NOS FOR DI E AMOR DI DIOS”

Hesus a bira ireal´ıstiko. Pero djis k

`orda riba e speransa di re-

surekshon. Pa Yehova por krea nos di nobo, e mester konos´e

delaster un detaye di nos! E ta balor´a nos asina tantu ku e ta

k`

orda tur kos tokante nos, inkluso nos k´

odigo gen´etiko i tur

nos a˜

nanan di memoria i eksperensia.� Na komparashon kutur esaki, konta nos kabeinan ta un kos simpel (komo prome-dio tin mas o m

´enos 100.000 riba nos kabes).

Kiko Yehova Ta Mira den Nos?7 Di dos, Beibel ta si

˜na nos kiko ta loke Yehova ta balor

´a di

su sirbid´

onan. Den poko palabra nos por bisa ku e tin deleiteden nos bon kualidatnan i den e esfuerso ku nos ta hasi. ReiDavid a bisa su yu Salomon: “SE

˜NOR ta skudri

˜n

´a tur kurason

i ta komprond´e tur intenshon di e pensamentunan.” (1 Kr

´o-

nikanan 28:9) Segun ku Dios ta listra tur e m´ıles di mi

´ones

di kurasonnan humano den e mundu violento i yen di odioaki, ora e topa un kurason ku ta stima pas, b

`erdat i hustisia, e

mester ta sinti un gran goso! Kiko ta sosod´e ora Dios topa un

kurason yen di amor p’e, un kurason ku ta buska manera pasi

˜na tokante dje i kompart

´ı loke e ta si

˜na ku otro hende? Yeho-

va ta bisa nos ku e tin atenshon pa hende ku ta konta otronantokante dje. Asta e tin un “buki di rekuerdo” pa tur “esnan kuta teme SE

˜NOR i ku ta onra su n

`omber.” (Malakias 3:16) E kua-

lidatnan ei ta presioso den su bista.8 Kiko ta algun bon obra ku Yehova ta balor

´a? Sin duda, e

ta balor´a ku nos ta hasi esfuerso pa imit

´a su Yu Hesukristu.

� Bes tras bes Beibel ta asosi´a e speransa di resurekshon ku e memo-

ria di Yehova. J`

ob e h`

omber fiel a bisa Yehova: “O . . . ku bo lo a poneun l

´ımite pa mi i k

`orda riba mi!” (J

`ob 14:13) Hesus a papia di resurek-

shon di “tur esnan ku ta den grafnan konmemorativo.” Esaki ta na sulug

´a, pasobra Yehova ta k

`orda delaster un detaye di hende morto ku e

tin intenshon di resusit´a.—Juan 5:28, 29, NW.

7, 8. (a) Segun ku Yehova ta listra kurasonnan humano, kua ta al-gun kualidat ku ta dun’e goso ora e topa nan? (b) Kua ta algun obraku nos ta efektua, ku Yehova ta balora?

HALA SERKA YEHOVA242

(1 Pedro 2:21) I un obra vital ku Dios ta balor´a ta e predika-

shon di e bon nobo tokante su Reino. Na Romanonan 10:15nos ta lesa: “Ki bunita ta e pianan di esnan ku ta predik

´a e

evangelio di pas, esnan ku ta trese notisianan alegre di kos-nan bon!” Normalmente kisas nos no ta ha

˜na ku nos po-

ber pianan ta bunita. Pero den e teksto aki nan ta simbolis´a

e esfuerso ku Yehova su sirbid´

onan ta hasi pa predik´a e bon

nobo. Tur esfuerso has´ı ku e meta ei ta bunita i presioso den

su bista.—Mateo 24:14; 28:19, 20.9 Yehova ta balor

´a nos perseveransia tambe. (Mateo 24:13)

K`

orda ku Satanas kier pa bo bira lomba pa Yehova. Kada diaku bo keda leal na Yehova ta un otro dia den kua bo a yudaduna un kontesta na e reprochenan di Satanas. (Proverbionan27:11) Tin biaha ku no ta f

´asil pa sigui persever

´a. Problema

di sal´

u, difikultat finansiero, dol´

o emoshonal i otro opst´aku-

lonan asina por pone kada dia bira un prueba. Ora algu ku

9, 10. (a) Dikon nos por tin sigur ku Yehova ta balora e echo ku nosta persevera apesar di diferente difikultat? (b) Ki punto di bista ne-gativo Yehova no ta hana nunka tokante su sirbidonan fiel?

‘Boso bal mas ku un kantidat di para di Jonchi’

nos ta spera ariba no yega mes lih´e ku nos a pensa, esei tambe

por desanim´a nos. (Proverbionan 13:12) Ora nos keda wanta

apesar di kosnan asina, ta mas presioso so nos perseveransiata bira den Yehova su bista. Ta p’esei Rei David a pidi Yeho-va warda su l

´agrimanan den un “butishi.” I ku konfiansa el a

bisa aserka: “Nan no ta den bo buki?” (Salmo 56:8) S´ı, Yeho-

va ta balor´a i k

`orda tur nos l

´agrimanan i tur e sufrimentu ku

nos ta pasa aden manteniendo nos lealtat na dje. Nan tambeta presioso den su bista.

10 Pero tin bes nos kurason no kier pa nos st`

op di sinti noskulpabel. E por nenga di asept

´a e evidensianan di ku nos tin

balor den bista di Dios. Lo e por komo si fuera keda papia dennos orea i bisa: ‘Pero tin hopi otro hende ku ta mas ehem-plar ku mi. Yehova lo ta hopi desapunt

´a ora e kompar

´a mi ku

nan!’ Yehova no ta kompar´a. Ademas, su manera di pensa no

ta infleksibel ni severo. (Galationan 6:4) Ora e lesa nos kura-son, e ta hasi

´e ku hopi kuidou, i e ta balor

´a tur kos bon ku e

topa, maske kon insignifikante esakinan por parse.

Yehova Ta Sefta Bon for di Malu11 Di tres, segun ku Yehova ta listra nos, ta komo si fuera e ta

sefta ku kuidou pa saka loke ta bon. Por eh`empel, ora Yehova

a dekret´a ehekushon di henter e dinastia ap

´ostata di Rei Jero-

boam, El a duna`

ordu pa Abias, un di e yunan di e rei, ha˜

naun entiero desente. Dikon? “Den dje . . . algu bon a w

`ordu

ha˜

n´a pa ku e SE

˜NOR Dios di Israel.” (1 Reinan 14:1, 10-13)

Den un sentido Yehova a sefta kurason di e h´

oben anto ha˜

na“algu bon” den dje. I maske kon chikitu i insignifikante epida kos bon ei por tabata, Yehova a ha

˜na ku e ta sufisiente

importante pa laga skirbi´e den su Palabra. Asta el a rekompen-

s´a e h

´oben dor di mustr’

´e un grado apropi

´a di miserik

`ordia

apesar ku e tabata miembro di un famia ap´

ostata.

11. E manera ku Yehova a trata ku e kaso di Abias ta sina nos kikotokante Dios?

HALA SERKA YEHOVA244

12 Den kaso di e bon rei Josafatnos por ha

˜na un eh

`empel asta

mas bunita. Ora e rei a aktuana un manera bobo, un profe-ta di Yehova a bis’

´e ku el a “tre-

se rabia di SE˜

NOR riba su mes.”Esei ta un kos serio! Pero Yeho-va su mensahe no a keda te ei.El a sigui bisa: “Sin embargo, tinalgu bon den bo.” (2 Kr

´onikanan

19:1-3) Pues, Yehova su rabia hus-tu no a sieg’

´e di manera ku e no

por a mira ku tabatin kos bon tam-be den Josafat. Di b

`erdat tin un dife-

rensia grandi entre Dios i hende im-perfekto! Ora nos rabia ku un hendenos tin e tendensia di bira siegu pasu bon kualidatnan. I ora nos peka, edesapunte, b

`ergwensa i kulpa ku nos

ta sinti por siega nos di manera ku nosno ta mira ni nos propio bon kualidat-nan. Pero k

`orda ku si nos repent

´ı di nos

pik´anan i hasi un berdadero esfuerso pa no

bolbe kai den nan, Yehova ta pordon´a nos.

13 Segun ku Yehova ta sefta loke tin dennos, e ta benta e pik

´anan ei af

´o meskos ku

un hende ku ta koba oro ta benta piedra i terasin balor af

´o. I kiko Dios ta hasi ku bo bon

12, 13. (a) Kon e kaso di Rei Josafat ta mustra kuYehova ta buska loke ta bon den nos, asta ora nospeka? (b) Kon Yehova ta aktua manera un Mayoramoroso den loke ta trata nos bon obranan i nosbon kualidatnan?

Yehova ta balor´

a e echo ku nos tapersever

´a apesar di prueba

kualidatnan i bo bon obranan? Ah, nan ta e “pipitanan dioro” ku e ta warda! Bo a yega di nota kon mayornan amorosota warda pintura i proyekto di skol di nan yunan manera teso-ro? Tin biaha nan ta keda warda nan pa d

´ekadanan largu, asta

despues ku e yunan mes a lubid´a riba nan. Yehova ta e Mayor

di mas amoroso ku tin. Tanten ku nos keda fiel na dje, nun-ka e no ta lubid

´a nos bon obranan i nos bon kualidatnan. De

echo, den su bista lo ta inhustu pa lubid´a nan; i nunka e no

ta inhustu. (Hebreonan 6:10) I tin un otro manera ku e ta sef-ta nos tambe.

14 Yehova ta wak mas ay´a di nos imperfekshonnan; e ta mira

nos potensial. Laga nos tuma un eh`empel: Hende ku stima

obra di arte ta hasi masha hopi esfuerso pa restor´a pintura i

otro obranan, asta ora nan ta severamente da˜

n´a. Por eh

`em-

pel, dia ku un hende a bini ku un rifel i a tira riba un dibuhona balor di 30 mion d

`oler di Leonardo da Vinci den e Galeria

Nashonal di L`

onden, Inglatera, niun hende no a pensa mesku, ya ku e dibuho a da

˜na, mester a tir’

´e af

´o numa. Mesora

nan a kumins´a traha riba e restorashon dje obra maestro aki

di kasi 500 a˜

na. Dikon? Pasobra e ta algu presioso den bista distimad

´onan di arte. Abo no bal mas ku un dibuho trah

´a di

kreit i karbon? Den Dios su bista ta sigur ku bo bal mas, ape-sar di kuantu da

˜no bo imperfekshon hered

´a a kousa bo. (Sal-

mo 72:12-14) Yehova Dios, e Kread´

o´abil di famia humano, lo

hasi loke sea ta nesesario pa tur hende ku reakshon´a bon na

su kuido amoroso ser restor´a na perfekshon.—Echonan 3:21;

Romanonan 8:20-22.15 S

´ı, tin bes Yehova ta mira bon kualidatnan den nos ku ni

nos mes no ta mira. I segun ku nos ta sirbi´e, e lo pone e bon

kualidatnan ei krese te ora ku finalmente nos bira perfekto.Ni maske kon malu e mundu di Satanas a trata nos, Yehova s

´ı

14, 15. (a) Dikon nunka nos imperfekshonnan no ta stroba Yehovadi mira nos bon kualidatnan? Duna un ehempel. (b) Kiko Yehova lohasi ku e bon kualidatnan ku e ta topa den nos, i manera kiko supueblo fiel ta den su bista?

HALA SERKA YEHOVA246

ta balor´a su sirbid

´onan fiel. Nan ta deseabel manera rikesa;

presioso den su bista.—Hageo 2:7.

Yehova Ta Demostr´a Su Amor ku Akshon

16 Di kuater, Yehova ta demostr´a su amor pa nos na hopi ma-

nera. Sin duda, e sakrifisio di reskate di Kristu ta e kontestamas poderoso ku tin kontra e mentira sat

´aniko di ku nos no

bal nada i ku nos no meres´e amor. Nunka nos no mester lu-

bid´a ku e agonia di morto ku Hesus a sufri riba e staka di tor-

mento, i e agonia mas grandi ainda ku Yehova a soport´a dor

di mira su Yu stim´a muri, ta prueba di nan amor pa nos. La-

mentablemente, hopi hende no por kaba di kere ku e regaloaki ta konta pa nan personalmente. Nan no ta sinti ku nanmeres’

´e. Pero k

`orda ku ap

`ostel Pablo a yega di persigu

´ı sigui-

onan di Kristu. I sin embargo el a skirbi: “E Yu di Dios . . . astima mi, i a entreg

´a su mes pa mi.”—Galationan 1:13; 2:20.

17 Yehova ta demostr´a su amor pa nos dor di yuda kada un

di nos probech´a di e benefisionan di e sakrifisio di reskate di

Kristu. Hesus a bisa: “Ni un hende no por bin serka mi, si nota e Tata ku a manda mi a hal’

´e.” (Juan 6:44) S

´ı, ta Yehova

personalmente ta hala nos serka su Yu i n’e speransa di bidaeterno. Kon? Pa medio di e obra di predik

´a ku ta alkans

´a kada

un di nos individualmente, i pa medio di Yehova su spiritusantu ku e ta usa pa yuda nos kapta b

`erdatnan spiritual i pone

nan na pr´aktika apesar di nos limitashonnan i imperfekshon-

nan. P’esei, Yehova por bisa di nos meskos ku el a bisa di Is-rael: “Mi a stima bo ku un amor eterno; p’esei ku miserik

`or-

dia mi a hala bo.”—Jeremias 31:3.18 Kisas ta e privilegio ku nos tin di resa na Dios ta loke ta

16. Kua ta e prueba di mas grandi di Yehova su amor pa nos, i konnos sa ku e regalo aki ta pa nos personalmente?17. Via ki medionan Yehova ta hala nos na su mes i na su Yu?18, 19. (a) Kua ta e manera di mas ıntimo ku Yehova ta demostrasu amor pa nos, i kiko ta mustra ku e tin interes den kada un di nos?(b) Kon e Palabra di Dios ta sigura nos ku Yehova ta skucha nos kuempatia?

247NADA POR “SEPAR´

A NOS FOR DI E AMOR DI DIOS”

permit´ı nos sinti su amor n’e manera di mas

´ıntimo. Beibel ta

invit´a nos tur pa “hasi orashon sin st

`op” na Dios. (1 Tesaloni-

sensenan 5:17) E ta skucha. Beibel ta asta yam’´e “abo ku ta

skucha orashon.” (Salmo 65:2) E no a deleg´a e funshon aki na

niun otro persona, ni sikiera na su propio Yu. Pensa un ratu:E Kread

´o di universo ta pidi nos insistentemente pa nos aser-

k’´e den orashon, ku tur frankesa. I kon e ta skucha nos? Na un

manera indiferente, sin interes? Apsolutamente!19 Yehova tin empatia. Kiko esei kier men? Un fiel kristian di

edat a yega di bisa: “Empatia ta ora bo dol´

o ta den mi kura-son.” Ta b

`erdat ku nos dol

´o ta afekt

´a Yehova? Tokante e su-

frimentunan ku su pueblo Israel a pasa aden nos por lesa ku“den tur nan aflikshon e tabata aflig

´ı.” (Isaias 63:9) Yehova

no a djis mira nan sufri; el a sinti pa nan. Yehova su propiopalabranan dirig

´ı na su sirbid

´onan ta yuda nos komprond

´e te

na ki grado e ta sinti pa nan: “Esun ku mishi ku boso ta mi-shi ku [“mi,” NW ] pret’i wowo.”� (Zakarias 2:8) Esta doloro-so! S

´ı, Yehova ta sinti pa nos. Ora nos pasa den dol

´o, e tambe

ta sinti.20 Ningun kristian ku un punto di bista balans

´a lo no usa e

evidensia aki di Dios su amor i apresio komo`eksk

¨us pa bira

hals´a

`of sinti

´e masha kos. Ap

`ostel Pablo a skirbi: “Dor di e gra-

sia dun´a na mi, mi ta bisa kada un di boso pa no pensa mas

haltu di su mes ku e mester pensa; ma pa mas bien pensa disu mes ku sano huisio, di akuerdo ku e mid

´ı di fe ku Dios a

duna bo.” (Romanonan 12:3) Un otro tradukshon ta ekspre-s’

´e asin’aki: “Mi por bisa kada un di boso: no pensa ku boso

� N’e vers´ıkulo aki, algun tradukshon ta duna di komprond

´e ku es-

nan ku mishi ku Dios su pueblo ta mishi ku nan mes pret’i wowo,`

ofku esun di Israel, i no ku esun di Dios. Sierto eskribanan a origin

´a e

fout aki. Den nan bista e pasashi aki tabata un falta di r`esp

`et, i nan a

adapt’´e. Nan intenshon por tabata bon, pero loke nan a hasi a stroba

e intensidat di Yehova su empatia di sali na kla.

20. Ki punto di bista desbalansa nos mester evita di hana pa nos porkumpli ku e konseho na Romanonan 12:3?

HALA SERKA YEHOVA248

ta mas di loke boso ta, pero sea real´ıstiko.” (BPK ) P’esei, mas-

ke e kalor di e amor di nos Tata selestial ta asina un deleite panos, laga nos manten

´e sano huisio i k

`orda ku nos no a hasi

nada pa meres´e e amor di Dios.—Lukas 17:10.

21 Laga kada un di nos hasi tur loke ta den su poder pa recha-s

´a tur mentira di Satanas, inkluso e mentira di ku nos no ta

bal nada i no meres´e di ser stim

´a. Si kosnan ku bo a pasa aden

den bida a pone bo sinti ku bo ta un problema muchu gran-di asta pa e inmenso amor di Dios,

`of ku bo bon obranan ta

muchu insignifikante pa hala atenshon asta di su wowonanku ta mira tur kos,

`of ku bo pik

´anan ta muchu hopi asta pa

morto di su Yu stim´a por kubri, anto bo a ser ga

˜n

´a. Rechas

´a

e enga˜

nonan ei ku tur bo kurason! Laga nos sigui sigur´a nos

kurason ku e b`erdat ekspres

´a den e palabranan inspir

´a aki di

Pablo: “Mi ta konvens´ı ku ni morto, ni bida, ni angelnan, ni

prinsipadonan, ni kosnan presente, ni kosnan futuro, ni po-dernan, ni haltura, ni profundidat, ni ningun otro kos kre

´a, lo

por separ´a nos for di e amor di Dios ku ta den Kristu Hesus

nos Se˜

nor.”—Romanonan 8:38, 39.

21. Ki mentiranan sataniko nos mester keda bringa, i ku kua berdatbıbliko nos por keda sigura nos kurason?

Pregunta pa Medita Ariba

Salmo 139:1-24 Kon e palabranan inspir´a di Rei David ta mustra

ku Yehova tin un gran interes den nos komo persona?

Isaias 43:3, 4, 10-13 Kon Yehova ta sinti pa hende ku ta sirbi´e

komo su Testigunan, i kon e ta ekspres´a su sintimentunan ku ak-

shon?

Romanonan 5:6-8 Dikon nos por tin sigur ku e echo ku nos tapekad

´o no ta stroba nos di risib

´ı e amor di Dios i benefisi

´a di dje?

Hudas 17-25 Kon nos por permanes´e den e amor di Dios, i ki

tipo di influensianan por stroba nos di hasi esaki?

249NADA POR “SEPAR´

A NOS FOR DI E AMOR DI DIOS”

UN BEIBI ta yora den mardug´a, i mesora su mama ta spi

`er-

ta. For di dia ku su beibi a nase, e no ta drumi duru masmanera

´antes. El a si

˜na distingu

´ı e diferente tiponan di yor

´a

di su yu. P’esei, hopi bes e sa kaba si loke e yu kier ta ku-minda, kari

˜no

`of otro kos. Pero sea loke sea ku e yu ta yora

p’e, e mama ta dun’´e. Su kurason no ta permiti

´e ignor

´a ne-

sesidat di su yu.2 E kompashon ku un mama ta sinti pa e fruta di su barika

ta un di e sintimentunan di mas tierno ku hende por eks-periment

´a. Ma tin un otro sintimentu ku ta infinitamente

mas fuerte: e kompashon tierno di nos Dios Yehova. Dordi trata e bunita kualidat aki nos lo por hala mas serka diYehova. P’esei, ban papia tokante kiko ta kompashon, i konnos Dios ta mustra e kualidat aki.

Kiko Ta Kompashon?3 Mayoria bes, Beibel Santu ta usa e mesun palabra pa tra-

dus´ı tantu kompashon komo miserik

`ordia. Esaki ta apro-

pi´a, pasobra e dos kualidatnan aki tin hopi di haber ku

otro. Tin diferente palabra hebreo i griego ku ta transmit´ı e

idea di kompashon tierno. Un di nan ta e verbo hebreo ra-ch

´am, ku hopi bes ta ser tradus

´ı komo “mustra miserik

`or-

dia”`

of “ha˜

na duele [di un hende].” Un obra di referensia tasplika ku ra·ch

´am “ta ekspres

´a un sintimentu profundo i

1, 2. (a) Kua ta e reakshon natural di un mama ora su beibi ta yora?(b) Ki sintimentu ta asta mas fuerte ku e kompashon di un mama?

3. Kiko ta e nifikashon di e verbo hebreo tradusı komo “mustra mi-serikordia” of “sinti duele”?

K A P´I T U L O 2 5

‘E Kompashon Tiernodi Nos Dios’

tierno di kompashon, manera loke bo ta sinti ora bo miraku un hende ku bo tin kari

˜no p’e,

`of unu ku tin mester di

bo yudansa, ta sufri`

of ta den un estado d´ebil.” E ekspre-

shon hebreo aki ku Yehova ta usa refiriendo na su mes, tindi haber ku e palabra pa “matris,” i por ser deskrib

´ı komo

“kompashon di mama.”�—Eksodo 33:19; Jeremias 33:26.4 Beibel ta usa e sintimentunan ku un mama tin pa su

beibi, pa si˜

na nos kon e kompashon di Yehova ta. Na Isa-ias 49:15 nos ta lesa: “Un muh

´e por lubid

´a su yu ku e ta

kria na pechu, i no tene kompashon [ra·ch´

am] ku e yu di su[“matris,” NW ]? Esakinan por lubid

´a, ma ami s

´ı lo no lu-

bid´a bo.” E deskripshon konmovedor aki ta enfatis

´a ku e

kompashon ku Yehova ta sinti pa su pueblo ta hopi profun-do. Kon asina?

5 Ta duru pa kere ku un mama por lubid´a di aliment

´a i

kuida su yu na pechu. Kon ku bai bin, un beibi no por yudasu kurpa. Di dia i anochi e tin mester di e atenshon i ka-ri

˜no di su mama. Ta tristu pa bisa, pero sa sosod

´e ku ma-

manan ta neglish´a yu, spesialmente den e tempunan kr

´ıti-

ko i “sin amor” ku nos ta biba aden. (2 Timoteo 3:1, 3) MaYehova ta deklar

´a: “Ami s

´ı lo no lubid

´a bo.” E amor tierno

ku Yehova ta sinti pa su sirbid´

onan no ta faya. E ta hopi,hopi mas fuerte ku asta e sintimentu natural di mas tiernoku nos por imagin

´a nos, e kompashon ku un mama ta sin-

ti normalmente pa su beibi. P’esei, no ta nada stra˜

no ku unkomentarista a bisa tokante Isaias 49:15: “E ekspreshon akidi Dios su amor ta un di esnan di mas fuerte den henterT

`estam

`ent Bieu; kisas e ta esun di mas fuerte.”

� Sin embargo, ta interesante pa nota ku na Salmo 103:13, e verbohebreo ra·ch

´am tin di haber ku e miserikordia of kompashon ku un

tata ta mustra na su yunan.

4, 5. Kon Beibel ta usa e sintimentunan ku un mama tin pa su bei-bi pa sina nos tokante e kompashon di Yehova?

251‘E KOMPASHON TIERNO DI NOS DIOS’

6 Kompashon tierno ta un se˜

nal di debilidat? Hopi hen-de imperfekto a yega di tin e punto di bista ei. Por eh

`em-

pel e fil´

osofo romano S´eneca, un kontempor

´aneo di Hesus

i un intelektual prominente na Roma, tabata si˜

na ku “sintiduele di hende ta un debilidat mental.” S

´eneca tabata boga

pa stoisismo, un filosofia ku ta si˜

na ku hende mester ta kal-mu i sin sintimentu. Segun S

´eneca, un hende sab

´ı por yuda

otro hende den problema s´ı, pero e no mester permit

´ı su

mes sinti duele di dje, pasobra e sintimentu ei lo strob’´e di

manten´e su serenidat. Hende ku ta rason

´a asina, komo si

fuera tur kos ta drei r`

ont di nan, no tin masha espasio dennan bida pa kompashon sinsero. Pero Yehova ta hopi dife-rente! Den su Palabra Yehova ta sigur

´a nos ku e ta ‘yen di

kompashon i miserik`

ordia.’ (Santiago 5:11) Manera nos lomira, kompashon no ta un debilidat, sino mas bien un se-˜

nal di fortalesa. Ban wak kon Yehova, komo un mayor amo-roso, ta demostr

´a e kualidat aki.

Yehova A Mustra Kompashon na un Nashon7 Yehova su kompashon a keda klaramente bisto den e ma-

nera ku el a trata ku e nashon di Israel. Na fin di siglo 16prom

´e ku nos era, mi

´ones di israelita tabata katibu na an-

tiguo Egipto. E egipsionan tabata oprim´ı nan kruelmente.

Nan tabata “amarg´a nan bida ku trabou pis

´a di trahamentu

ku klei i klenku.” (Eksodo 1:11, 14) Den nan aflikshon, e is-raelitanan a sklama na Yehova pa yudansa. Anto kon e Diosdi kompashon tierno a reakshon

´a?

8 Nan situashon a konmov´e Yehova. El a bisa: “Siguramen-

te mi a mira e aflikshon di mi pueblo ku ta na Egipto, i a

6. Kiko hopi hende imperfekto ta pensa tokante kompashon, perokiko Yehova ta sigura nos?7, 8. Kon e israelitanan a sufri na antiguo Egipto, i kon Yehova areakshona na nan sufrimentu?

‘Un muh´

e por lubid´

a e yu di su matris?’

253‘E KOMPASHON TIERNO DI NOS DIOS’

tende nan sklamashon pa motibu di nan kapatasnan, paso-bra mi ta konsiente di nan sufrimentunan.” (Eksodo 3:7)Yehova no por a para mira su pueblo sufri i sklama na dje,sin sinti pa nan. Manera nos a mira den Kap

´ıtulo 24 di e

buki aki, Yehova Dios tin empatia. I empatia, e kapasidatdi sinti loke otro ta sinti, tin hopi di haber ku kompashon.Pero Yehova no a djis sinti pa su pueblo; el a sinti

´e motiv

´a

pa hasi algu pa yuda nan tambe. Isaias 63:9 ta bisa: “Den suamor i den su miserik

`ordia el a redim

´ı nan”; el a libra nan.

Yehova a reskat´a e israelitanan for di Egipto ku “un man po-

deroso.” (Deuteronomio 4:34) Despues el a duna nan ku-minda na un forma milagroso, i a trese nan den un terafrukt

´ıfero ku a bira di nan.

9 Yehova su kompashon no a keda te ei. Despues ku nan aestables

´e nan mes den e Tera Primint

´ı, Israel a bira infiel bes

tras bes, i dor di esei nan tabata pasa den sufrimentu. Perodespues e pueblo tabata bolbe na nan sano huisio i sklamana Yehova. Bes tras bes e tabata libra nan. Dikon? “Pasobrae tabatin kompashon di su pueblo.”—2 Kr

´onikanan 36:15;

Huesnan 2:11-16.10 Wak por eh

`empel kiko a pasa den tempu di Jefte. Dor ku

e israelitanan a kumins´a sirbi dios falsu, Yehova a permit

´ı e

amonitanan oprim´ı nan pa 18 a

˜na largu. Finalmente e is-

raelitanan a repent´ı. Beibel ta konta nos: “Nan a kita e dios-

nan stranhero for di meimei di nan i a sirbi SE˜

NOR; i e no pora soport

´a e miseria di Israel mas.”� (Huesnan 10:6-16) Asina

ku su pueblo a mustra ku nan a repent´ı di b

`erdat, Yehova

no por a soport´a di mira nan sufri mas. Pues, e Dios di kom-

� Tradusı literalmente, e ekspreshon “e no por a soporta mas” ta ni-fika “su alma a bira kortiku; su pasenshi a kaba.”

9, 10. (a) Dikon Yehova tabata libra e israelitanan bes tras bes des-pues ku nan a establese nan mes den e Tera Primintı? (b) For di kuaopresor Yehova a libra e israelitanan den tempu di Jefte, i kiko ta lokea motiv’e pa hasie?

HALA SERKA YEHOVA254

pashon tierno a kapasit´a Jefte pa libra e israelitanan for di

man di nan enemigunan.—Huesnan 11:30-33.11 Kiko nos por si

˜na tokante kompashon dor di mira kon

Yehova a trata ku e nashon di Israel? Pa kumins´a, nos por

mira ku kompashon ta mas ku djis ser konsiente di e atver-sidatnan ku otro hende ta pasa aden i sinti duele di nan.K

`orda e eh

`empel di e mama ku a sinti

´e motiv

´a dor di kom-

pashon pa aktua ora su beibi tabata yora. Yehova tampo-ko no ta surdu p’e sklamashonnan di su pueblo. Su tiernokompashon ta motiv’

´e pa alivi

´a nan sufrimentu. Ademas, e

manera ku Yehova a trata ku e israelitanan ta si˜

na nos kuden ningun sentido kompashon no ta un tipo di debili-dat, pasobra e kualidat tierno aki a motiv’

´e pa tuma medi-

da fuerte i desisivo pa yuda su pueblo. Pero, ta na su sirbid´

o-nan komo grupo so Yehova ta mustra kompashon?

Yehova Su Kompashon pa Hende Individual12 E Lei ku Dios a duna e nashon di Israel a mustra ku e tin

kompashon pa hende individual tambe. Tuma por eh`em-

pel e interes ku e ta mustra den hende pober. Yehova taba-ta sa ku kualkier situashon inesper

´a por a pone un israelita

kai den pobresa. Kon e israelitanan mester a trata hende po-ber? Yehova a manda nan estriktamente: “No hasi bo kura-son duru, ni sera bo man pa bo ruman pober. Dun’

´e gene-

rosamente i no tene duele den bo kurason ora bo ta dun’´e,

pasobra pa e kos aki SE˜

NOR bo Dios lo bendishon´a bo den

tur bo trabou i den tur loke bo ta hasi.” (Deuteronomio 15:7, 10) Ademas Yehova a manda e israelitanan pa no kose-ch

´a te na rant di nan kunuku ni pasa piki loke sobra. E so-

br´anan di kosecha mester a keda pa hende m

´enos privilegi

´a

11. Kiko nos por sina tokante kompashon dor di mira kon Yehova atrata ku e nashon di Israel?12. Kon e Lei a refleha e kompashon ku Yehova tin pa hende indivi-dual?

255‘E KOMPASHON TIERNO DI NOS DIOS’

por pasa piki. (Lev´ıtiko 23:22; Ruth 2:2-7) Si e israelitanan a

tene nan mes na e leinan bondadoso aki na fabor di hendepober, niun di nan paisanonan lo no tabatin nodi kana pidikuminda, maske e tabata den nesesidat. Akaso e lei ei no ta-bata un refleho di Yehova su kompashon tierno?

13 Awe tambe nos Dios amoroso tin interes profundo dennos individualmente. Nos por tin sigur ku e ta bon kon-siente ora nos ta sufri. David e salmista a skirbi: “E wo-wonan di SE

˜NOR ta riba e hustunan, i su oreanan ta aten-

to pa skucha nan sklamashon. SE˜

NOR ta serka di e hendedi kurason kibr

´a, i ta salba esnan di spiritu abat

´ı.” (Salmo

34:15, 18) Papiando di e tipo di hende ku e vers´ıkulo aki ta

deskrib´ı, un komentarista b

´ıbliko a skirbi: “Nan kurason ta

kibr´a. Nan spiritu ta abat

´ı. Nan pik

´a ta humi

´a nan i pone

nan p`erd

`e r

`esp

`et propio; nan ta sinti ku nan no bal nada, ni

no meres´e nada.” Hende asina por sinti ku Yehova ta leu

for di nan, i ku nan ta muchu insignifikante p’e tin interesden nan. Pero no ta asina. E palabranan di David ta sigur

´a

nos ku Yehova no ta bandon´a hende “ku ta sinti ku nan no

bal nada.” Nos Dios kompasivo sa ku ta n`et na momentu-

nan asina nos tin mester di dje mas ku nunka, i e ta serka dinos.

14 Tuma e siguiente eksperensia por eh`empel. Un mama na

Merka a kore hiba su yu di dos a˜

na hospital dor ku el a ha˜

naun atake pis

´a di tosamentu i no por a hala rosea bon. Ora e

d`

okternan a kaba di samin´a e mucha, nan a bisa e mama ku

e yu mester a keda pasa anochi na hospital. Unda e mamaa pasa anochi? Riba un stul den e kamber di hospital, n

`et

banda di e kama di su yu! Su pret’i wowo tabata malu; nasu banda e mester a keda. Sin duda nos por spera asta mas

13, 14. (a) Kon e palabranan di David ta sigura nos ku Yehova tinun interes profundo den kada un di nos? (b) Ki ehempel nos porduna pa mustra ku Yehova ta serka di esnan ku “kurason kibra” ofku “spiritu abatı”?

HALA SERKA YEHOVA256

di nos Tata selestial amoroso! K`

orda ku nos ta trah´a na su

im´agen. (G

´enesis 1:26) E palabranan konmovedor di Salmo

34:18 ta bisa nos ku ora nos tin un “kurason kibr´a”

`of ora

nos ‘spiritu ta abat´ı,’ Yehova ta na nos banda, yen di kom-

pashon i semper kla pa yuda, meskos ku un mayor ku ta sti-ma nos.

15 Pero kon Yehova ta yuda nos individualmente? No tasemper e ta kita e kos ku ta pone nos sufri. Pero Yeho-va ta pone hopi yudansa disponibel pa hende ku ta skla-ma na dje. Su Palabra, Beibel, ta duna konseho pr

´aktiko ku

por yuda nos enfrent´a problema ku

´eksito. Den kongrega-

shon Yehova a perkur´a superintendentenan spiritualmente

kapas ku ta hasi nan esfuerso pa mustra kompashon mes-kos kun

´e, i yuda nan kompa

˜neronan di adorashon. (Santia-

go 5:14, 15) Komo e skuchad´

o di orashon, e ta duna “spiritusantu na esnan ku pidi

´e.” (Salmo 65:2; Lukas 11:13) E spiri-

tu aki por duna nos “poder mas ay´a di loke ta normal” pa

nos por wanta te ora e Reino di Dios kaba ku tur problemaku ta angusti

´a nos. (2 Korintionan 4:7, NW ) Nos no ta gra-

disidu pa tur e perkurashonnan aki? Laga nos no lubid´a ku

nan ta maneranan ku Yehova ta ekspres´a su tierno kompa-

shon pa nos.16 Klaru ku e muestra di mas grandi di Yehova su kompa-

shon ta e echo ku el a duna Esun ku mas e ta stima, komoreskate pa nos. Esei tabata un berdadero sakrifisio di Yehovasu parti, un sakrifisio amoroso ku a habri kaminda pa nospor ha

˜na salbashon. K

`orda ku e reskate ku Yehova a hasi

disponibel ta benefisi´a kada un di nos individualmente. Ta

ku bon motibu Zakarias tata di Juan Boutista a profetis´a ku

e perkurashon aki lo a halsa “e miserik`

ordia tierno di nosDios.”—Lukas 1:78.

15. Di ki maneranan Yehova ta yuda nos individualmente?16. Kua ta e muestra di mas grandi di Yehova su kompashon, i kone ta benefisia kada un di nos?

257‘E KOMPASHON TIERNO DI NOS DIOS’

Ki Ora Yehova No Ta Mustra Kompashon17 Akaso nos mester kere ku Yehova su kompashon no tin

l´ımite? Al kontrario. Beibel ta mustra bon kla ku ora hendeopon

´e Yehova su prinsipionan hustu, e no ta mustra kom-

pashon na nan, i ku su rason. (Hebreonan 10:28) Pa noskomprond

´e dikon, laga nos k

`orda loke a pasa den kaso di e

nashon di Israel.18 Maske Yehova a libra e israelitanan bes tras bes di nan

enemigunan, finalmente su kompashon a yega su l´ımite.

E pueblo kabesura aki tabata praktik´a idolatria, i nan taba-

ta trese nan´ıdolonan fis te den Yehova su t

`empel! (Ezekiel

5:11; 8:17,18) Beibel ta bisa tambe: “Kontinuamente nan ta-bata hasi bofon di e mensaheronan di Dios, i tabata despre-si

´a su palabranan i hasi bofon di su profetanan, te ora ku e

furia di SE˜

NOR a lanta kontra su pueblo, te ora ku no taba-tin remedi mas.” (2 Kr

´onikanan 36:16) E israelitanan a yega

na un punto kaminda ya no tabatin niun bon base mas paDios mustra kompashon, i nan a provok

´a su rabia hustu. Ku

ki resultado?19 Yehova no por a sinti kompashon mas pa su pueblo. El

a deklar´a: “Lo mi no tene piedat, ni duele ni kompashon,

ma lo mi destru´ı nan.” (Jeremias 13:14) P’esei, Yerusal

`em i

su t`empel a keda destru

´ı i e israelitanan a ser hib

´a Babilo-

nia komo katibu. Ta tristu ku hende por bira asina rebelde ipone e kompashon di Dios yega te na su l

´ımite!—Lamenta-

shonnan 2:21.20 Kiko di awe? Yehova no a kambia. Den su kompashon

el a duna su Testigunan e tarea pa predik´a e ‘evangelio di

17-19. (a) Kon Beibel ta mustra ku e kompashon di Yehova no ta sinlımite? (b) Kiko a pone ku e kompashon ku Yehova tabatin pa su pue-blo a yega su lımite?20, 21. (a) Kiko ta bai pasa ora e kompashon di Dios yega su lımiteden nos tempu? (b) Ki muestra importante di Yehova su kompashonnos ta bai papia ariba den e siguiente kapıtulo?

HALA SERKA YEHOVA258

reino’ den henter mundu habit´a. (Mateo 24:14) Ora hen-

de ku e aktitut korekto ta reakshon´a bon n’e mensahe aki,

Yehova ta yuda nan kapta su sentido. (Echonan 16:14) Peroe obra aki lo no sigui pa semper. Lo no ta kompasivo diDios su parti si e permit

´ı e mundu malu aki, ku tur su mi-

seria i sufrimentu, sigui eksist´ı sin fin. Ora e kompashon di

Dios yega su l´ımite, Yehova lo bini pa ehekut

´a huisio riba

e sistema mundial aki. Asta na e momentu ei, ta kompa-shon lo motiv

´a Dios pa aktua; kompashon pa su “n

`omber

santu” i pa su sirbid´

onan deboto. (Ezekiel 36:20-23) Yeho-va lo deshas

´ı di tur maldat i kumins

´a un mundu nobo, unu

hustu. Tokante hende malbado Yehova ta deklar´a: “Lo mi

no wak nan ku duele, ni spar nan tampoko, ma lo mi ponenan kondukta riba nan mes kabes.”—Ezekiel 9:10.

21 Entre tantu, Yehova ta sinti kompashon pa hende; astapa hende ku ta spera destrukshon. Hende pekad

´o ku re-

pent´ı sinseramente por benefisi

´a di un di e muestranan

prinsipal di Yehova su kompashon: su pordon. Den e si-guiente kap

´ıtulo nos ta bai papia tokante algun di e bunita

ekspreshonnan den Beibel ku ta yuda nos komprond´e kon

kompletu Yehova su pordon ta.

Pregunta pa Medita Ariba

Jeremias 31:20 Ki sintimentunan tierno Yehova tin pa su pue-blo, i kon esaki ta laga bo sinti p’e?

Joel 2:12-14, 17-19 Kiko e pueblo di Yehova mester a hasi pa emustra kompashon na nan, i kiko esei ta si

˜na nos?

Jonas 4:1-11 Kon Yehova a si˜

na Jonas un l`es pa mustr’

´e ku ta

importante pa mustra kompashon?

Hebreonan 10:26-31 Dikon nos no tin mag di abus´a di e mi-

serik`

ordia`

of kompashon di Yehova?

259‘E KOMPASHON TIERNO DI NOS DIOS’

“MI INIKIDATNAN a pasa riba mi kabes; manera un kargapisa nan ta pisa muchu pa mi. Mi ta agota i masha kibra.”(Salmo 38:4, 8) Esei ta loke salmista David a skirbi. David ta-bata sa kon un konsenshi sushi por pisa riba bo. Pero el ahana konsuelo pa su kurason ansha. El a kompronde ku mas-ke Yehova ta odia pika, E no ta odia esun ku komete e pika,si e persona aki repentı di berdat i bandona su mal rumbo.David a konfia plenamente ku Yehova ta dispuesto di mustramiserikordia na hende arepentı. El a bisa: “Abo, Senor, ta . . .kla pa pordona.”—Salmo 86:5.

2 Ora nos peka, kisas nos tambe ta sinti kon e peso di remor-dimentu di konsenshi ta komo si fuera habri nos lomba. Tasano pa nos sinti asina. E sintimentu aki por impulsa nos nadal e pasonan nesesario pa korigı nos fayo. Pero ta eksistı epeliger ku e sintimentu di kulpa ei por bira muchu pa nos.Nos kurason por kuminsa mustra dede riba nos i insistı kuYehova lo no pordona nos ni maske kuantu nos a repentı.Si nos sintimentu di kulpa pone nos bira “desespera,” Sata-nas lo por purba pone nos entrega; pone nos sinti ku nos nobal nada den Yehova su bista i ku nos no ta digno di sirbie.—2 Korintionan 2:5-11.

3 Ta asina Yehova ta pensa? Apsolutamente ku no! Un die aspektonan di su gran amor ta pordon. Dios ta sigura nosden su Palabra ku si nos mustra repentimentu sinsero, di ku-rason, lo e ta dispuesto di pordona nos. (Proverbionan 28:13)Pa nos no hana nunka e sintimentu ku Yehova su pordon tainalkansabel, ban analisa dikon i di ki manera e ta pordona.

1-3. (a) Ki karga pisa salmista David a karga, i kon su kurason anshaa hana konsuelo? (b) Ora nos peka, ki peso esei lo por pone riba nos,pero kiko Yehova ta sigura nos?

K A P´I T U L O 2 6

Un Dios Ku Ta“Kla pa Pordon

´a”

Dikon Yehova Ta “Kla pa Pordon´a”

4 Yehova ta konsiente di nos limitashonnan. Salmo 103:14ta bisa: “E sa di kiko nos ta traha; e ta korda ku ta stof nosta.” E no ta lubida ku nos ta kriaturanan traha di stof; ku nostin debilidat debı na nos imperfekshon. Ora e teksto ta bisaku e sa “di kiko nos ta traha,” e ta pone nos korda kon Bei-bel ta kompara Yehova ku un alfarero, un trahado di pochi diklei, i nos, ku e pochinan ku e ta traha.� (Jeremias 18:2-6) EGran Alfarero ta trata nos ku kuidou. E ta tuma na kuenta kuden nos estado imperfekto nos ta debil. I tambe, semper e tatuma na kuenta kon nos ta reakshona of laga di reakshonaora e duna nos guia.

5 Yehova ta kompronde kon fuerte pika ta. Su Palabra tadeskribı pika komo un forsa poderoso ku tin hende den sugara mortal. Kon fuerte e gara ku pika tin riba nos ta? Den ebuki di Romanonan, apostel Pablo ta splika ku nos ta “bou dipika,” den e mesun sentido ku un solda ta bou di su koman-dante (Romanonan 3:9); ku pika ta “reina” riba humanidatmanera un rei (Romanonan 5:21); ku e ta “biba” den nos(Romanonan 7:17, 20); ku su “lei” ta obra konstantementeden nos, i trata di hiba nos bida den un sierto rumbo. (Ro-manonan 7:23, 25) Esta un gara fuerte pika tin riba nos kar-ni imperfekto!—Romanonan 7:21, 24.

6 P’esei, Yehova sa ku ta imposibel pa nos obedes’e perfek-tamente, ni maske kuantu nos ta anhela esei. E ta sigura nos

� E palabra hebreo tradusı aki komo “di kiko nos ta traha” ta ser usatambe den e konteksto di pochinan di klei ku un alfarero ta traha.—Isa-ias 29:16.

4. Kiko Yehova ta tuma na kuenta tokante nos estado, i ki efekto esa-ki tin riba e manera ku e ta trata ku nos?5. Kon e buki di Romanonan ta deskribı e gara fuerte ku pika tin ribanos?6, 7. (a) Kon Yehova ta konsidera hende ku ta buska su miserikor-dia ku un kurason arepentı? (b) Dikon nos no mester abusa di e mi-serikordia di Dios?

261UN DIOS KU TA “KLA PA PORDON´

A”

amorosamente ku ora nos buska su miserikordia ku un kura-son repentı, e lo duna nos pordon. Salmo 51:17 ta bisa: “E sa-krifisionan di Dios ta un spiritu kibra; un kurason repentı ikibra, o Dios, bo no ta despresia.” Nunka Yehova lo no recha-sa un hende ku aserk’e ku un kurason “repentı i kibra,” kar-ga ku sintimentu di kulpa.

7 Pero kiko esei kier men? Ku nos por usa nos estado peka-minoso komo ekskus pa hasi pika, anto konta ku nos mes-ter hana miserikordia serka Dios? Sigur ku no! Yehova no talaga sentimentalismo kontrol’e. Su miserikordia tin lımite.Di ningun manera lo e no pordona hende ku ta praktika pikadeliberadamente i sin mustra niun repentimentu. (Hebreo-nan 10:26) Pero ora e mira un kurason afligı dor di repenti-mentu, e ta kla pa pordona. Awor, laga nos ban wak algunmanera ekspresivo ku Beibel ta deskribı e aspekto maraviosoaki di Yehova su amor.

Kon Kompleto Yehova Su Pordon Ta?8 Ku un aktitut arepentı David a bisa: “Mi a atmitı mi pika

na bo, i mi inikidat mi no a skonde. . . . i bo a pordon´

a e kul-pa di mi pika.” (Salmo 32:5) E palabra “pordona” ta traduk-shon di un palabra hebreo ku basikamente ta nifika “hisa”of “karga.” Den e pasashi aki e ta nifika kita “kulpa, pika oftransgreshon.” Pues, ta komo si fuera Yehova a hisa David supikanan bai kune. Sin duda, esaki a plakia e sintimentu dikulpa ku David tabata kana kune. (Salmo 32:3) Nos tambepor konfia plenamente den e Dios ku ta hisa pika di hendebai kune si nan buska su pordon riba base di nan fe den e sa-krifisio di reskate di Hesus.—Mateo 20:28.

9 David a usa un otro ekspreshon bibu pa deskribı konYehova ta pordona: “Mes leu ku pariba ta for di pabou,mes leu el a aleha nos transgreshonnan for di nos.” (Salmo

8. Kiko ta loke Yehova ta hasi basikamente ora e pordona nos pika-nan, i ki konfiansa esei ta duna nos?9. Kon leu for di nos Yehova ta hiba nos pikanan?

HALA SERKA YEHOVA262

103:12) Kon leu pariba ta keda for di pabou? Den un sentido,semper pariba ta e punto di mas aleha for di pabou. Nan tados punto ku nunka no por topa. Un eksperto a remarka kue ekspreshon aki ta nifika “mas leu posibel; mes leu ku bopor imagina.” E palabranan inspira di David ta sina nos kuora Yehova pordona, e ta hiba nos pikanan mas leu posibelfor di nos.

10 Bo a yega di purba saka un mancha for di un pana kolokla? Ni maske kuantu esfuerso bo hasi, e mancha por kedamustra. Awor, wak kon Yehova ta deskribı su kapasidat dipordona: “Maske boso pikanan ta manera skarlata, nan lobira blanku manera sneu; maske nan ta kora manera skarla-ta, nan lo bira manera lana.” (Isaias 1:18) Skarlata ta un kolokora bibu.� Nunka nos no por kita e mancha di pika ku nos

� Un eksperto ta bisa ku skarlata “tabata un kolo ku no ta kita. E notabata kita ni dor di serena, ni dor di awaseru, ni ora bo lab’e ni dor dihopi uso.”

10. Ora Yehova pordona nos pikanan, dikon nos no mester sinti kunos ta kana ront ku e mancha di e pikanan ei pa restu di nos bida?

“Boso pik´

anan . . . lo bira blankumanera sneu”

263UN DIOS KU TA “KLA PA PORDON´

A”

mes forsa. Pero Yehova sı por kita pika manera skarlata i hasinan blanku manera sneu of lana [wol] prome ku bo tinzj’e.Ora Yehova pordona nos pikanan, nos no tin nodi sinti kunos ta kana ront ku e mancha di e pikanan ei pa restu di nosbida.

11 Den un kantika di gratitut konmovedor ku Ezekias a kom-pone despues ku Dios a skap’e di un enfermedat mortal, el abisa Yehova: “Bo a tira tur mi pikanan tras di bo lomba.” (Isa-ias 38:17) E ta bisa ku ta komo si fuera Yehova a kohe e pika-nan di e malechor repentı aki i benta nan Su tras, kaminda Eno ta ni mira nan ni presta atenshon mas na nan. Segun undikshonario di palabra bıbliko, e idea ku e ta transmitı porser ekspresa asina’kı tambe: “Bo a hasi komo si fuera [mi pi-kanan] no a tuma luga.” E idea ei no ta trankilisante?

12 Den un promesa di restorashon, profeta Mikeas a ekspre-sa su konvikshon di ku Yehova lo pordona su pueblo repen-tı. El a bisa: “Ken ta un Dios manera bo, kende ta . . . pasa eakto di rebeldia di e restante di su herensia forbei? . . . Sı, abolo tira tur nan pikanan den e profundidatnan di laman.” (Mi-keas 7:18, 19) Imagina bo kiko e palabranan ei lo a nifika paun hende ku a biba den tempu bıbliko. Tabatin moda di re-kupera algu ku hende a tira ‘den profundidat di laman’? Asi-na Mikeas a duna di kompronde ku ora Yehova pordona, e takita nos pikanan pa semper.

13 Hesus a usa e relashon ku tin entre un debedo i e hen-de ku e ta debe, pa ilustra kon Yehova ta pordona. Hesus amanda nos pa pidi Dios: “Pordona nos nos debenan.” (Ma-teo 6:12) Pues, Hesus a kompara nos pikanan ku debe. (Lu-kas 11:4) Ora nos peka nos ta krea un “debe” serka Yehova.

11. Den ki sentido Yehova ta tira nos pikanan tras di su lomba?12. Kon profeta Mikeas ta duna di kompronde ku ora Yehova pordo-na, E ta kita nos pikanan pa semper?13. Kiko e palabranan di Hesus “Pordona nos nos debenan” ta ni-fika?

HALA SERKA YEHOVA264

Un sierto obra di referensia ta splika e verbo griego tradusıkomo “pordona” na e siguiente manera: “Legumai un debeof lag’e pasa dor di keda sin eksigı pago.” Den un sentido,ora Yehova pordona e ta kansela un debe ku di otro maneralo ta riba nos kuenta. Pues, pekadonan ku a repentı por kedatrankil. Nunka Yehova lo no eksigı pa nos paga un debe ku ela kansela kaba!—Salmo 32:1, 2.

14 Otro teksto ku ta deskribı kon Yehova ta pordona ta Echo-nan 3:19: “Repentı anto i kombertı, pa boso pikanan wordukit

´a.” E palabra ‘kita’ aki ta ser usa pa tradusı un palabra grie-

go ku por nifika “frega kita, . . . kansela of elimina.” Segun al-gun eksperto, e palabra mester pone bo pensa riba un hendeku ta limpia algu skirbı na man. Kon esei por ta posibel? Eenk ku nan tabata usa komunmente den antigwedat tabatatraha di un meskla di entre otro karbon, guma i awa. Pokodespues ku un hende a skirbi ku e tipo di enk ei, e por a koheun spons muha i kita loke el a skirbi. Esei ta un bunita ma-nera di deskribı Yehova su miserikordia. Ora e pordona nospikanan, ta komo si fuera e ta kohe un spons i frega nan kita.

15 Ora nos reflekshona riba e diferente ekspreshonnan aki,no ta bisto ku Yehova kier pa nos sa ku di berdat e ta dispues-to di pordona nos pikanan, basta ku e mira ku nos a repen-tı sinseramente? Nos no tin nodi tene miedu ku lo e ponenos rindi kuenta pa nos pikanan den futuro. I tin un otro kosku Beibel ta revela tokante Yehova su gran miserikordia ku tamustra esaki, esta, ku ora Yehova pordona, e ta lubida.

“Nan Pik´a Lo Mi No K

`orda Mas”

16 Tokante esnan ku ta den e pakto nobo, Yehova a primin-tı: “Lo mi pordona nan inikidat, i nan pika lo mi no korda

14. Riba kiko e ekspreshon “pa boso pikanan wordu kita” mester laganos pensa?15. Kiko Yehova kier pa nos sa tokante dje?16, 17. Ora Beibel ta bisa ku Yehova ta lubida nos pikanan, kiko ekier men, i dikon bo ta bisa asina?

265UN DIOS KU TA “KLA PA PORDON´

A”

mas.” (Jeremias 31:34) Kiko esei kier men? Ku ora Yehovapordona e no por korda un pika mas? Esei no por ta ekaso. Beibel ta relata pikanan di diferente persona ku Yeho-va a pordona, inkluso David. (2 Samuel 11:1-17; 12:13) Kla-ramente, ainda Yehova ta konsiente di e pikanan ku nan akomete. Nan pikanan, i tambe nan repentimentu i e pordonku Dios a konsede nan, a keda registra i preserva pa nos bene-fisio. (Romanonan 15:4) Pues, ta kiko Beibel kier men antoora e ta bisa ku Yehova no ta “korda” pika di hende ku el apordona?

17 E verbo hebreo tradusı komo ‘lo mi korda’ ta ensera masku djis korda un suseso di pasado. Theological Wordbook ofthe Old Testament ta komenta ku “adishonalmente e ta karga

Yehova kier pa nos sa ku e ta “kla pa pordon´

a”

e idea di tuma e akshon ku ta kuadra [ku loke ta ser korda].”Pues, den e sentido aki, “korda” un pika ta nifika tuma ak-shon kontra e pekado. (Oseas 9:9) Pero dor di bisa ku ‘lo e nokorda nan pika mas,’ Yehova ta garantisa nos ku despues kue pordona un pekado arepentı, lo e no tuma akshon kontradje den futuro a base di e pikanan ku el a pordona. (Ezekiel18:21, 22) Pues, Yehova ta lubida den e sentido ku e no takeda korda kada bes riba nos pikanan ku intenshon di akusaof kastiga nos bes tras bes. No ta un konsuelo pa sa ku nosDios ta pordona i lubid

´a?

Kon Ta Para ku e Konsekuensianan?18 E echo ku Yehova ta kla pa pordona ta nifika ku un peka-

do arepentı ta skapa di tur konsekuensia di su malechonan?Di ningun manera. Nos no por peka sin konsekuensia. Pabloa skirbi: “Loke un hende sembra, esaki tambe e lo kosecha.”(Galationan 6:7) Kisas nos lo tin ku enfrenta e konsekuen-sianan di nos akshonnan. Esei no kier men ku ta Yeho-va ta trese kalamidat riba nos despues ku el a pordona nos.Ora problema presenta, un kristian no mester pensa: ‘Kisasta Yehova ta kastiga mi pa mi pikanan di pasado.’ (Santiago1:13) Pero Yehova no ta proteha nos tampoko di tur efektodi nos malechonan. Divorsio, embaraso indesea, malesa dikaya, perdida di konfiansa i respet: tur esakinan por ta kon-sekuensianan tristu pero inevitabel di pika. Korda ku maskeYehova a pordona David pa su pikanan relashona ku Betsa-be i Urıas, despues e no a libra David di e konsekuensianandesastroso.—2 Samuel 12:9-12.

19 Nos pikanan por tin otro tipo di konsekuensia tambe,partikularmente si loke nos a hasi a afekta otro hende. Wak

18. Pakiko pordon no kier men ku un pekado arepentı ta skapa turkonsekuensia di su malecho?19-21. (a) Kon e lei skirbı na Levıtiko 6:1-7 a benefisia tantu e vıkti-ma komo esun kulpabel? (b) Si nos pika a afekta un otro persona,kiko nos por hasi, ku lo agrada Yehova?

267UN DIOS KU TA “KLA PA PORDON´

A”

por ehempel e relato na Levıtiko kapıtulo 6. Aki e Lei di Moi-ses ta trata ku un situashon den kua un hende a komete unmalecho serio dor di kohe biennan di su kompatriota israeli-ta via ladronisia, ekstorshon of froude. E pekado ta nenga sukulpa i ta asta tribi di hura falsamente. Ta su palabra kon-tra esun di e otro. Pero despues, esun kulpabel su konsenshita traha kune i e ta konfesa su pika. Pa e por hana Dios supordon, e tin ku hasi tres kos mas: duna bek loke el a kohe,paga e vıktima un but di 20 porshento di e balor di e artıku-lonan ku el a horta, i duna un chubatu komo sakrifisio dikulpa. E ora ei, segun e Lei, “e saserdote mester hasi ekspia-shon p’e dilanti di SE

˜NOR, i e lo wordu pordona.”—Levıtiko 6:

1-7.20 E areglo aki di Dios tabata un muestra di miserikordia. E

vıktima a saka benefisio pasobra el a hana su propiedat bek,i sin duda el a hana un gran alivio ora ku por fin e kulpabela rekonose su pika. Na mes momentu, e lei a benefisia esunku su konsenshi a motiva pa atmitı su kulpa i drecha e maluku el a hasi. De echo, si el a nenga di hasie, lo e no a risibıpordon di Dios.

21 Maske nos no ta bou di e Lei di Moises, e Lei ta yudanos kompronde kon Yehova ta pensa riba sierto asuntu, in-kluso tokante pordon. (Kolosensenan 2:13, 14) Si nos pika aafekta otro hende, Dios lo keda kontentu di mira nos hasiloke ta den nos poder pa drecha e malu ku nos a hasi. (Ma-teo 5:23, 24) Esei por kier men ku nos ta rekonose nos pika,atmitı nos falta i asta pidi e vıktima despensa. E ora ei noslo por apela na Yehova riba base dje sakrifisio di reskate diHesus, i sinti nos sigur ku Dios a pordona nos.—Hebreonan10:21, 22.

22 Meskos ku mayornan amoroso ta hasi, tin biaha Yehovata duna nos sierto disiplina huntu ku su pordon. (Proverbio-nan 3:11, 12) Kisas e kristian arepentı mester entrega su pri-

22. Kiko nos lo por hana huntu ku Yehova su pordon?

HALA SERKA YEHOVA268

vilegio di sirbi komo ansiano, sirbido ministerial of predika-do di tempu kompletu. Asta si e perdida di privilegionan akita pa un sierto tempu so, e por ta doloroso, pasobra nan lotabata presioso p’e. Pero tal disiplina no ta nifika ku Yehovano a pordon’e. Nos tin ku korda ku ora Yehova disiplina nos,esei ta un muestra di su amor pa nos. Si nos asepta tal disipli-na i pon’e na praktika, esei ta pa nos mes bon.—Hebreonan12:5-11.

23 Esta dushi ta pa sa ku nos Dios ta “kla pa pordona”! Mas-ke nos por a komete hopi fout, nunka nos no mester yegan’e konklushon ku nos a bai mas aya di loke Yehova den sumiserikordia por pordona. Si nos repentı di berdat, dal pasopa korigı loke nos a hasi robes, i resa pidi Dios pordon dihenter nos kurason riba base di e sanger ku Hesus a dra-ma, nos por tin pleno konfiansa ku Yehova lo pordona nos.(1 Juan 1:9) Laga nos imita su pordon den nos trato ku otro.Kon ku bai bin, si Yehova, ku no ta peka, mes por pordonanos ku tantu amor, akaso nos ku ta hende pekado no mesterhasi nos best pa pordona otro?

23. Dikon nunka nos no mester yega n’e konklushon ku nos a baimas aya di loke Yehova por pordona den su miserikordia, i dikon nosmester imita su pordon?

Pregunta pa Medita Ariba

2 Kr´

onikanan 33:1-13 Dikon Yehova a pordon´a Manas

´es, i

kiko esei ta si˜

na nos tokante Su miserik`

ordia?

Mateo 6:12, 14, 15 Dikon nos mester pordon´a otro hende,

basta tin un bon base pa hasi´e?

Lukas 15:11-32 Segun e komparashon aki, kon dispuestoYehova ta pa pordon

´a, i kon esei ta pon’

´e bo sinti?

2 Korintionan 7:8-11 Kiko nos mester hasi pa risib´ı Dios su

pordon?

269UN DIOS KU TA “KLA PA PORDON´

A”

BOU di e bunita rayonan di un solo ku ta baha, un grupo diamigu di hopi tempu ta disfrut

´a di un piknik. Nan ta hari i

papia ku otro segun ku nan ta atmir´a e bista. Leu for di ei-

nan, un kunukero ta wak su kunuku i ta smail, satisfechodi mira ku nubia skur a forma i e prom

´e gotanan di awa a

kai kaba riba e tera seku di su plantashi. Otro kaminda, unpareha ta bira loko di kontentu ora nan ta mira nan yu to-tobi

´a i dal su prom

´e pasonan.

2 Sea ku e hendenan ei sa`

of n`

o, nan tur ta benefisiandodi e mesun kos: e bondat di Yehova Dios. Hopi bes bo portende hende religioso bisa: “Dios ta bon.” Beibel ta bis’

´e

ku hopi mas´enfasis. E ta bisa: “Ki grandi ta bo bondat!”

(Salmo 31:19) Pero ta parse ku masha poko hende awendiasa kiko e palabranan ei ta nifik

´a. Kiko e bondat di Yehova

Dios ta enser´a eksaktamente, i ki efekto e kualidat di Dios

aki tin riba kada un di nos?

Un Aspekto Importante di e Amor di Dios3 Den hopi idioma moderno, “bondat” ta un palabra un

tiki vago. Pero Beibel s´ı no ta splika bondat komo algu

vago. Bondat ta enser´a prinsipalmente birtut i ekselensia

moral. P’esei, den e sentido ei nos por bisa ku bondat tabisto den tur faseta di Yehova su personalidat. Tur su kuali-datnan, inkluso su poder, hustisia i sabiduria, ta komple-tamente bon. Ma probablemente nos por deskrib

´ı bondat

mih´

o komo un di e maneranan ku Yehova su amor ta salina kla. Dikon?

1, 2. Kon amplio e bondat di Dios ta, i kon Beibel ta enfatisa e kua-lidat aki?3, 4. Kiko ta bondat, i dikon e miho manera di deskribı bondat takomo un muestra di Dios su amor?

K A P´I T U L O 2 7

“Ki Grandi Ta Bo Bondat!”

4 Bondat ta un kualidat ku ta ser demostr´a ku akshon.

Ap`

ostel Pablo a mustra ku un hende bondadoso ta astamas deseabel ku un hende hustu. (Romanonan 5:7) Bo porkonta ku un hende hustu lo pega fielmente na loke lei taeksig

´ı, pero un hende bon ta bai asta mas leu. E ta tuma

inisiativa; e mes ta buska maneranan pa hasi bon pa otro.Manera nos ta bai mira, sin duda Yehova ta bon den e sen-tido ei. I klaramente, su bondat ta produkto di su amor in-finito.

5 Yehova ta inkomparabel den su bondat tambe. Pokoprom

´e ku Hesus a muri, un h

`omber a aserk’

´e pa puntr’

´e

algu, i a dirig´ı su mes na dje komo “Bon Maestro.” Hesus a

respond´e: “Pakiko bo ta yama mi bon? Ni un hende no ta

bon, sino Dios so.” (Marko 10:17, 18) Ma loke el a respon-d

´e por zona stra

˜no. Dikon Hesus mester a korig

´ı e h

`omber?

Akaso Hesus no tabata un “Bon Maestro”?6 Evidentemente, e h

`omber a usa e ekspreshon “Bon

Maestro” komo un t´ıtulo pa labia Hesus. Ku modestia,

Hesus a dirig´ı e gloria na su Tata den shelu, esun ku ta

supremamente bon. (Proverbionan 11:2) Ademas, e kon-testa di Hesus a hala atenshon na un b

`erdat profundo. Ta

Yehova so ta sirbi komo e kriterio di loke ta bon. Ta e sotin e derecho soberano di disid

´ı kiko ta bon i kiko ta malu.

Adam ku Eva a purba tuma e derecho ei pa nan mes dordi rebeldi

´a i kome for di e palu di konosementu di bon i

malu. Hesus ta kompletamente diferente. Humildemente eta laga su Tata so fiha e normanan di loke ta bon i malu.

7 Ademas, Hesus tabata sa ku ta Yehova ta e fuente di turloke ta berdaderamente bon. E ta e Dunad

´o di “tur bon re-

galo i tur don perfekto.” (Santiago 1:17) Ban wak kon Yeho-va su bondat ta bira bisto dor di su generosidat.

5-7. Dikon Hesus a nenga pa nan yam’e “Bon Maestro,” i ki berdatprofundo el a reafirma asina?

271“KI GRANDI TA BO BONDAT!”

Evidensia di Yehova Su Bondat Abundante8 Tur hende ku a yega di biba a benefisi

´a di Yehova su

bondat. Salmo 145:9 ta bisa ku Yehova ta “bon pa tur.” Kikota algun eh

`empel di e bondat aki? Beibel ta bisa: “E no a

laga su mes sin testimonio, dor ku el a hasi bon i a man-da

´awaseru for di shelu i tempu di bon kosecha pa boso,

i a satisfas´e boso kurason ku kuminda i alegria.” (Echo-

nan 14:17) Bo a yega di sinta kome un bon kuminda, antosinti ku el a lanta bo

´animo? W

`el, si no ta pasobra Yeho-

va den su bondat a dise˜

n´a e tera aki di tal manera ku e ta

keda resikl´a awa konstantemente pa nos tin awa fresku, i pa

tin ‘tempunan di bon kosecha’ pa duna nos kuminda naabundansia, lo no tabatin kuminda mes. I no ta na hen-de ku ta stim’

´e so Yehova ta dirig

´ı tal bondat, sino na tur

8. Kon Yehova a mustra bondat na henter humanidat?

Yehova ta “manda´

awaserufor di shelu i tempu di bonkosecha pa boso”

hende. Hesus a bisa: “E ta hasi su solo sali riba mal hende iriba bon hende, i ta laga awa yobe riba hende hustu i ribahende inhustu.”—Mateo 5:45.

9 Hopi hende no ta para ketu i apresi´a tur e generosidat

abundante ku humanidat ta disfrut´a di dje deb

´ı na e ak-

shon konstante di solo,´awaseru i tempu di kosecha. Tuma

por eh`empel un apel. E ta un fruta komun den mayoria

zona templ´a di mundu. Pero e ta bunita, dushi pa kome i

yen di awa refreskante i nutriente vital. Bo tabata sa ku tinmas ku 7.500 tipo di apel na mundu? Tin apel k

`or

´a, ora

˜no,

hel, b`erd

`e, i nan tama

˜no ta varia di un poko mas grandi ku

9. Kon apel ta ilustra Yehova su bondat?

E simia chikitu aki ta produs´ı un

palu ku por aliment´

a i deleit´

ahende pa d

´ekadanan largu

273“KI GRANDI TA BO BONDAT!”

un ch`eri te grandura di un grapefruit. Si bo tene un simia

di apel den bo man, e por parse insignifikante. Pero ta fordi dje un di e palunan di mas bunita ta krese. (Kantika diSalomon 2:3) Tur l

`ente palunan di apel ta ha

˜na un korona

presioso di flor, i tur h`erfst nan ta produs

´ı fruta. Komo pro-

medio, un palu di apel ta keda produs´ı sufisiente fruta pa

yena 20 kaha di 19 kilo, i e ta hasi esaki tur a˜

na, tin biahapa 75 a

˜na largu!

10 Den su bondat infinito, Yehova a duna nos un kur-pa “maravioso,” ku sentidonan ku ta permit

´ı nos kontem-

pl´a su obranan i disfrut

´a di nan. (Salmo 139:14) K

`orda b

`ek

riba e esenanan deskrib´ı na kuminsamentu di e kap

´ıtulo

aki. Kiko ta deleit´a nos bista na momentunan asina? E kara

kontentu di un mucha. Un kortina di´awaseru ku ta baha

riba un kunuku. E kol´

onan k`

or´a, ora

˜no i lila den shelu ora

solo ta baha. Hende su wowo ta dise˜

n´a pa kapta mas ku

300.000 diferente kol´

o! I nos sentido di oido por kapta va-riashonnan di tono masha leve den st

`em di un hende ku

nos ta stima, bientu ku ta supla suave dor di palunan, i unbeibi ku ta hari, loko di kontentu. Kon bin nos ta kapas padisfrut

´a di im

´agen- i zonidunan asina? Beibel ta bisa: “Orea

ku ta tende i wowo ku ta mira, SE˜

NOR a traha tur dos.” (Pro-verbionan 20:12) Pero esakinan ta ap

´enas dos di nos senti-

donan.11 Nos sentido di olfato ta otro evidensia di Yehova su bon-

dat. Hende su nanishi por distingu´ı komo 10.000 hol

´o di-

ferente. Pensa riba djis un par di nan: e holo di bo kumin-da faborito riba kandela, di

´awaseru, flor

`of laman. I bo

sentido di takto ta permit´ı bo sinti bientu karisi

´a bo kara, e

abraso tierno di un hende ku bo ta stima, i e suavedat diun fruta. Ora bo dal un hap den dje, bo sentido di smak tadrenta den wega. Un variedat di sabor ta deleit

´a bo paladar

10, 11. Kon nos sentidonan ta demostra e bondat di Dios?

HALA SERKA YEHOVA274

segun ku bo lenga ta detekt´a e variashonnan leve di smak

form´a dor di e komposishon k

´ımiko komplik

´a di e fruta.

S´ı, nos tin tur motibu pa sklama asin’aki tokante Yehova:

“Ki grandi ta bo bondat, ku bo a warda pa esnan ku tin te-mor di bo!” (Salmo 31:19) Pero, ta den ki sentido Yehova a“warda” bondat pa hende ku ta tem’

´e?

Bondat ku Benefisionan Eterno12 Hesus a bisa: “Ta par

´a skirb

´ı: ‘Hende lo no biba di pan

so, ma di tur palabra ku ta sali for di boka di Dios.’” (Mateo4:4) S

´ı, loke Yehova ta perkur

´a pa nos den sentido spiritual

por yuda nos asta mas ku perkurashonnan material, paso-bra nan por dura pa semper. Na Kap

´ıtulo 8 di e buki aki nos

a mira ku den e´

ultimo dianan aki Yehova a usa su poder parestor

´a pa krea un paradeis spiritual. Un parti prinsipal di e

paradeis ei ta e abundansia di alimento spiritual ku tin dis-ponibel awor.

13 Den un di e gran profesianan di restorashon den Beibel,profeta Ezekiel a risib

´ı un vishon di un t

`empel restor

´a i glo-

rioso. Tabatin awa ta kore sali for di dje. E awa aki tabatabira mas i mas hanchu, i mas i mas profundo, te bira un“riu.” Unda ku e riu a pasa el a trese bendishon. Na kantudi dje tabatin palu ta krese ku tabata duna alimento i kura-shon. I e riu a asta debolb

´e bida i produktividat na Laman

Morto, ku su awanan salu i sin bida! (Ezekiel 47:1-12) Pero,kiko tur esei ta nifik

´a?

14 E vishon a nifik´a ku Yehova tabata bai restor

´a su are-

glo pa adorashon puru, loke e t`empel di Ezekiel a simbo-

lis´a. Meskos ku e riu den e vishon, Dios su perkurashon-

nan pa nos ha˜

na bida ta basha sali na un manera kada bes

12. Ki tipo di perkurashon di Yehova ta mas importante, i dikon?13, 14. (a) Kiko profeta Ezekiel a mira den un vishon, i kiko e ta ni-fika pa nos awe? (b) Ki perkurashonnan Yehova ta hasi disponibel pasu sirbidonan fiel por hana bida?

275“KI GRANDI TA BO BONDAT!”

mas abundante. For di momentu ku adorashon puru a serrestor

´a na 1919, Yehova a bendishon

´a su pueblo ku perku-

rashonnan ku ta duna bida. Kon? W`el, mi

´ones di hende

a si˜

na konos´e b

`erdatnan vital pa medio di Beibel, literatu-

ra b´ıbliko, reunion i asamblea. Yehova ta usa tal medionan

pa si˜

na hende tokante e perkurashon di mas importante kuel a hasi pa nos ha

˜na bida—e sakrifisio di reskate di Kristu,

ku ta hasi posibel pa ken ku ta stima i teme Dios di b`erdat,

por ha˜

na un posishon limpi dilanti Yehova, i e speransadi biba pa semper.� P’esei, atraves di e

´ultimo dianan aki,

maske mundu ta sufri hamber spiritual, Yehova su pueblos´ı ta disfrutando di un bankete spiritual.—Isaias 65:13.15 Pero e riu ku Ezekiel a mira den e vishon no ta st

`op di

kore ora e sistema mundial bieu aki yega su fin. Al kontra-rio, durante e Reinado di Mil A

˜na di Kristu e ta bai kore

na un manera asta mas abundante. E ora ei, pa medio die Reino Mesi

´aniko, Yehova ta bai usa e balor kompletu di

e sakrifisio di Hesus pa pokopoko humanidat por yega naperfekshon. Esta felis nos lo ta n’e tempu ei den Yehova subondat!

Mas Faseta di Yehova Su Bondat16 Yehova su bondat ta enser

´a mas ku generosidat so. Dios

a bisa Mois´es: “Ami mes lo laga tur mi bondat pasa bo di-

lanti, i lo proklam´a e n

`omber di SE

˜NOR bo dilanti.” Des-

pues e relato ta konta: “SE˜

NOR a pasa su dilanti i a proklam´a:

‘SE˜

NOR, SE˜

NOR Dios, yen di kompashon i grasia, kende no ta

� No por tin un eh`empel mas grandi di Yehova su bondat ku e res-

kate. Di tur e mi´

ones di kriaturanan spiritual ku Yehova por a skohe,el a skohe su Yu unig

´enito stim

´a pa muri na nos fabor.

15. Kon hende fiel ta bai sinti Yehova su bondat durante e Reinadodi Mil Ana di Kristu?16. Kon Beibel ta mustra ku Yehova su bondat ta ensera otro kuali-datnan, i kua ta algun di nan?

HALA SERKA YEHOVA276

rabia lih´e i kende ta abund

´a den miserik

`ordia i b

`erdat.’”

(Eksodo 33:19; 34:6) Pues, e bondat di Yehova ta enser´a v

´a-

rios otro kualidat ekselente. Laga nos papia riba djis dos dinan.

17 “Grasia.” E kualidat aki ta bisa nos hopi tokante Yehovasu manera di trata ku su kriaturanan. Na lug

´a di ta brutu,

friu`

of tir´aniko, manera sa ta e kaso hopi bes ku hende po-

deroso, Yehova ta suave i bondadoso. Por eh`empel, Yehova

a bisa Abram: “Awor hisa bo kara [“por fabor,” NW ] i, for die lug

´a kaminda bo ta, mira panort, pas

`uit, pariba i pabou.”

(G´enesis 13:14) Hopi tradukshon ta laga e ekspreshon “por

fabor” af´

o. Pero ekspertonan di Beibel ta remark´a ku den e

teksto original na hebreo tin un variashon chikitu di un die palabranan, ku ta kambia e deklarashon aki di manera kue no ta un

`ordu, sino un petishon kortes. I tin mas lug

´a den

Beibel kaminda esei ta e kaso. (G´enesis 31:12, NW; Ezekiel

8:5, NW ) Imagin´a bo, e Soberano di Universo ta usa “por

fabor” papiando ku simpel ser humano! Den e mundu aki,yen di hende brutu, agresivo i ku mal manera, no ta dushipa mira kon nos Dios Yehova ta trata hende ku grasia?

18 “Abund´

a den . . . b`

erdat.” Desonrades a bira un kos nor-mal den mundu awendia. Pero Beibel ta rekord

´a nos: “Dios

no ta hende, ku e lo ga˜

na.” (Numbernan 23:19) Tito 1:2 taasta bisa ku “Dios . . . no por ga

˜na.” E ta muchu bon p’e hasi

un kos asina. P’esei, Yehova su promesanan ta kompleta-mente konfiabel; su palabranan ta kumpli sigur. Yehova taasta ser yam

´a e “Dios di b

`erdat.” (Salmo 31:5, BPK ) I Dios

no ta djis keda sin papia falsedat so; e ta komunik´a b

`erdat

na abundansia tambe. E no ta un persona ku gusta tenetur kos sekreto. Generosamente e ta ilumin

´a su sirbid

´onan

17. Kiko ta grasia, i kon Yehova ta trata simpel hende imperfekto kugrasia?18. Den ki sentido Yehova ta “abunda den . . . berdat,” i ki siguran-sa e palabranan ei ta duna nos?

277“KI GRANDI TA BO BONDAT!”

fiel ku su suministro interminabel di sabiduria.� Asta eta si

˜na nan kon pa biba di akuerdo ku e b

`erdat ku e ta

hasi disponibel, pa asina nan por sigui ‘kana den b`erdat.’

(3 Juan 3) Awor, en general, ki efekto Yehova su bondat tinriba kada un di nos individualmente?

“Radiante pa Motibu di e Bondat” di Yehova19 Ora Satanas a tenta Eva den H

`ofi di Ed

´en, el a kumins

´a

na suak Eva su konfiansa den Yehova su bondat na un ma-nera sutil. Yehova a bisa Adam: “Di tur palu di e h

`ofi bo

mag kome libremente.” Di tur e m´ıles di palunan ku lo ta-

bata d`

orna e h`

ofi, ta for di unu so Yehova a nenga Adam dikome. Pero wak kon Satanas a formul

´a su prom

´e pregunta

na Eva: “Di b`erdat Dios a bisa: ‘Bo no mag kome di [“tur,”

NW ] palu di e h`

ofi?’” (G´enesis 2:9, 16; 3:1) Satanas a trose

Yehova su palabranan pa pone Eva pensa ku Yehova taba-ta neng’

´e algu ku lo tabata bon p’e. Lamentablemente, su

t´aktika a duna resultado. Eva, meskos ku asina tantu otro

hende h`

omber i muh´e despues, a kumins

´a duda den Dios

su bondat, siendo ku ta´e a duna Eva tur loke Eva tabatin.

20 Nos sa bon kuantu tristesa i miseria e tipo di pensamen-tunan ei ta trese ku nan. P’esei, laga nos tuma na pechuloke Jeremias 31:12 ta bisa: “Nan . . . lo ta radiante pa mo-tibu di e bondat di SE

˜NOR.” En b

`erdat, Yehova su bondat

mester hasi nos radiante di goso. Nunka nos no tin motibupa duda kiko ta motiv

´a nos Dios, pasobra e ta abund

´a den

bondat. Nos por konfia kompletamente den dje, pasobra takos bon so e kier pa esnan ku ta stim’

´e, i nada malu.

� Beibel ta konekt´a b

`erdat ku lus, i ku bon motibu. Un salmista a

kanta: “Manda bo lus i bo b`erdat.” (Salmo 43:3) Yehova ta manda lus

spiritual na abundansia riba hende ku ta dispuesto di lag’´e ilumin

´a

nan, esta, si˜

na nan.—2 Korintionan 4:6; 1 Juan 1:5.

19, 20. (a) Kon Satanas a purba suak e konfiansa ku Eva tabatin denYehova su bondat, i ku ki resultado? (b) E echo ku Yehova ta bonmester tin ki sorto di efekto riba nos, i dikon?

HALA SERKA YEHOVA278

21 Ademas, ora nos ha˜

na ch`ens pa papia ku otro hende to-

kante Dios su bondat, nos ta hasi´e ku goso. Wak kiko Sal-

mo 145:7 ta bisa tokante Yehova su pueblo: “Ku´animo nan

lo papia di e rekuerdo di bo gran bondat.” Tur dia di nosbida nos ta saka benefisio di un manera

`of otro di Yehova

su bondat. Pakiko nos no ta forma un kustumber di gradi-s´ı Yehova tur dia pa su bondat, siendo mas spes

´ıfiko posi-

bel? Si nos pensa riba e kualidat ei, gradis´ı Yehova tur dia

p’e, i konta hende tokante dje, esei lo yuda nos imit´a nos

bon Dios. I segun ku nos ta buska manera pa hasi bon mes-kos ku Yehova, nos lo hala mas serka dje. Tempu ku ap

`ostel

Juan tabata bieu kaba, el a skirbi: “Ruman stim´a, no imit

´a

loke ta malu, sino loke ta bon. Esun ku hasi bon ta di Dios.”—3 Juan 11.

22 Yehova su bondat tin di haber ku otro kualidatnan tam-be. Por eh

`empel, Dios ta “abundante den bondat amoro-

so,”`

of, amor leal. (Eksodo 34:6, NW ) E kualidat aki ta masspes

´ıfiko ku bondat, pasobra Yehova ta demostr

´a e kualidat

aki partikularmente ku su sirbid´

onan fiel. Den e siguientekap

´ıtulo nos lo mira di ki manera e ta hasi

´e.

21, 22. (a) Di ki manera asina bo tin gana di demostra bo apresiopa Yehova su bondat? (b) Kua kualidat nos ta bai trata den e siguien-te kapıtulo, i den ki sentido e ta diferente for di bondat?

Pregunta pa Medita Ariba

1 Reinan 8:54-61, 66 Kon Salomon a ekspres´a su apresio pa

Yehova su bondat, i ki efekto esei tabatin riba e israelitanan?

Salmo 119:66, 68 Kon nos orashonnan por refleh´a nos deseo

di imit´a Yehova su bondat?

Lukas 6:32-38 Kiko por yuda motiv´a nos pa imit

´a Yehova su

generosidat?

Romanonan 12:2, 9, 17-21 Kon nos por demostr´a bondat den

nos bida di tur dia?

279“KI GRANDI TA BO BONDAT!”

REI DAVID tabata sa bon kiko kier men deslealtat. Na undado momentu su reinado turbulento tabata manera denun n

`eshi di intriga. Asta su propio paisanonan tabata traha

k`

ompl`

ot kontra dje. De echo, algun di esnan ku a traisho-n

´a David tabata hende ku lo mester tabata su kompa

˜nero-

nan di mas´ıntimo. Tuma por eh

`empel Mikal, e prom

´e kas

´a

di David. Na kuminsamentu e tabata “namor´a di David,” i

sin duda el a apoy´a David ku su responsabilidatnan di rei.

Pero despues el a kumins´a “despresi’

´e den su kurason.”Asta

el a konsider´a David “manera un dje h

`ombernan kabes ba-

sh´ı.”—1 Samuel 18:20; 2 Samuel 6:16, 20, NW.

2 Otro eh`empel ta David su konsehero personal, Ahitof

`el.

E tabata un h`

omber respet´a. Ora e duna konseho, hende ta-

bata konsider´a nan meskos ku deklarashon direkto di Yeho-

va. (2 Samuel 16:23) Pero ku tempu e aliado di konfiansaaki a bira un traid

´o, i a uni ku un rebelion organis

´a pa tum-

ba David. Anto ta ken a instig´a e konspirashon ei? Absalon,

David su propio yu! E oportunista traid´

o ei “a h`

orta kura-son di e h

`ombernan di Israel” i a lanta komo un rei rival. E

rebelion di Absalon a ha˜

na asina tantu forsa ku Rei Davida ha

˜n’

´e f

`ors

´a di hui pa su bida.—2 Samuel 15:1-6, 12-17.

3 No tabatin niun hende ku a keda leal na David? Den tursu atversidatnan, David tabata sa ku tabatin un persona kus´ı ta leal. Ken? Ken mas sino Yehova Dios. David a bisa to-

kante Yehova: “Na e hende miserik`

ordioso [“leal,” NW ] bota mustra bo mes miserik

`ordioso [“leal,” NW ].” (2 Samuel

22:26) Kiko ta lealtat, i kon Yehova ta duna nos e eh`empel

mas elev´a di e kualidat aki?

1, 2. Dikon nos por bisa ku Rei David tabata sa bon kiko kier mendeslealtat?3. Ki konfiansa David tabatin?

K A P´I T U L O 2 8

“Abo So Ta Leal”

Kiko Ta Lealtat?4 Kaminda e Skritura Hebreo ta usa e palabra “lealtat,” e

kier men un bondat ku bo ta keda mustra na algu te ora kue prop

´osito p’e bira realidat. E ta enser

´a mas ku fieldat. Un

persona por ta fiel simplemente deb´ı na un sentido di res-

ponsabilidat. Na kontraste, ta amor ta produs´ı lealtat. Ade-

mas, por usa e palabra “fiel” pa deskrib´ı sierto ophetonan

sin bida tambe. Por eh`empel, e salmista a bisa ku luna ta

‘un testigu fiel na shelu,’ dor ku e ta apares´e regularmente

den anochi. (Salmo 89:37) Pero bo no por bisa ku luna taleal. Dikon n

`o? Deb

´ı ku lealtat ta un muestra di amor, i un

opheto sin bida no por mustra amor.5 Den e sentido ku Beibel ta us’

´e, lealtat ta un kualidat

mar´a na un sintimentu di kari

˜no profundo. Kaminda leal-

tat ta ser mustr´a, bo sa tambe ku ta eksist

´ı un relashon en-

tre dos persona; esun ku ta mustra lealtat i esun na ken leal-tat ta ser mustr

´a. I e tipo di lealtat ei no ta varia. E no ta

manera ola di laman ku bientu ta benta p’aki i p’aya. Alkontrario, lealtat

`of amor leal ta fuerte i stabil, i e por ven-

se e opst´akulonan di mas dif

´ısil.

4, 5. (a) Kiko ta “lealtat”? (b) Ki diferensia tin entre lealtat i fieldat?

Beibel ta yama luna un testigu fiel,pero ta kriaturanan inteligente so

por refleh´

a Yehova su lealtat

6 Ta b`erdat ku awendia e tipo di lealtat ei ta skars. Dema-

siado biaha kompa˜

neronan´ıntimo ta “dispuesto pa kibra

otro na pida-pida.” Kada bes nos ta tende di mas hende kuta bandon

´a nankas

´a. (Proverbionan18:24, NW; Malakias 2:

14-16) Aktonan di traishon ta asina komun ku nos por ha˜

nanos mes ta ripit

´ı e palabranan di profeta Mikeas: “E perso-

na fiel [“leal,” NW ] a peres´e for di e tera.” (Mikeas 7:2) Ape-

sar ku hopi bes hende ta keda sin mustra bondat amoro-so, lealtat ta un karakter

´ıstika t

´ıpiko di Yehova. De echo, e

mih´

o manera pa nos si˜

na kiko eksaktamente lealtat ta en-ser

´a, ta dor di studia kon Yehova ta ekspres

´a e gran faseta

aki di su amor.

Yehova Su Lealtat Inkomparabel7 Tokante Yehova Beibel ta bisa: “Abo so ta leal.” (Revela-

shon 15:4, NW ) Pero, kon por ta? Akaso hende i angel noa yega di demostr

´a lealtat remarkabel? (J

`ob 1:1; Revelashon

4:8) I kiko di Hesukristu? Akaso e no ta e “leal” prinsipal diDios? (Salmo 16:10, NW ) Pues, dikon anto Beibel ta bisa kuta Yehova so ta leal?

8 Na prom´e lug

´a, tene na mente ku lealtat ta un faseta di

amor. Ya ku “Dios ta amor,” siendo e personifikashon mesdi e kualidat aki, ta ken otro por demostr

´a lealtat na un ma-

nera mas kompletu ku Yehova? (1 Juan 4:8) Ta b`erdat ku an-

gel i hende por refleh´a Dios su kualidatnan, pero ta Yehova

su lealtat so no tin komparashon. Komo e “Ansiano di Dia-nan,” e ta esun ku a demostr

´a bondat amoroso pa mas tan-

tu tempu ku tur kriatura den shelu`

of riba tera. (Daniel 7:9)P’esei, ta Yehova ta e esensia mes di lealtat. E ta demostr

´a e

kualidat aki na un manera ku niun kriatura no por igual´a.

Ban wak algun eh`empel.

6. (a) Kon skars lealtat ta den hende, i kon Beibel ta indika esaki?(b) Kua ta e miho manera pa nos sina kiko lealtat ta ensera, i dikon?7, 8. Den ki sentido nos por bisa ku ta Yehova so ta leal?

HALA SERKA YEHOVA282

9 Yehova ta leal “den tur su obranan.” (Salmo 145:17) Konasina? Salmo 136 ta duna e kontesta. E ta menshon

´a v

´arios

dje biahanan ku Yehova a aktua pa salba su pueblo, inklu-so e biaha ku el a libra nan na un manera dram

´atiko dor di

laga nan pasa dor di Laman K`

or´a. Ta interesante pa nota ku

kada vers´ıkulo di e salmo aki ta kaba ku e ekspreshon: “Pa-

sobra su miserik`

ordia [`

of, lealtat] ta pa semper.” E salmo akita inklu

´ı den e kuadro Pregunta pa Medit

´a Ariba na p

´agi-

na 289. Bo no por lesa e vers´ıkulonan aki sin keda impre-

shon´a dor di e kantidat di maneranan ku Yehova a mustra

bondat amoroso na su pueblo. S´ı, Yehova ta mustra lealtat

na su sirbid´

onan fiel dor di tende nan sklamashonnan paousilio i dor di tuma akshon n’e momentu indik

´a. (Salmo

34:6) Tanten ku su sirbid´

onan keda leal na dje, Yehova suamor leal pa nan no ta faya.

10 Ademas, Yehova ta demostr´a lealtat na su sirbid

´onan

dor di keda fiel na su normanan. E no ta manera sierto hen-denan ku ta laga kapricho moment

´anio i sentimentalismo

kontrol´a nan. Yehova no ta vasil

´a den su punto di bista to-

kante loke ta bon i loke ta malu. Atraves di tur milenio, supunto di bista tokante por eh

`empel spiritismo, idolatria i

asesinato no a kambia. Pa medio di su profeta Isaias el a de-klar

´a: “Te na boso behes ami lo ta meskos.” (Isaias 46:4) P’e-

sei, nos por konfia ku si nos sigui e guia moral splik´a klara-

mente den e Palabra di Dios, nos lo saka benefisio sigur.—Isaias 48:17-19.

11 Tambe Yehova ta mustra lealtat dor di keda fiel na supromesanan. Ora e predis

´ı algu, esei ta sosod

´e tambe. P’e-

sei Yehova a bisa: “Mi palabra ku ta sali for di mi boka . . .lo no bolbe bash

´ı serka mi, sin kumpli ku loke mi ta dese

´a,

9. Den ki sentido Yehova ta leal “den tur su obranan”?10. Kon Yehova ta mustra su lealtat den loke ta toka su normanan?11. Duna algun ehempel ku ta mustra ku Yehova ta fiel na su pro-mesanan.

283“ABO SO TA LEAL”

i sin alkans´a e prop

´osito ku kual mi a mand’

´e.” (Isaias

55:11) Dor di keda fiel na su promesanan, Yehova ta mus-tra lealtat na su pueblo. E no ta laga nan keda anhel

´a algu

ku e no tin intenshon di laga sosod´e. Yehova su reputashon

ta asina impekabel den e aspekto aki ku su sirbid´

o Josu´e por

a bisa: “Ni un di e bon promesanan ku SE˜

NOR a hasi na e kasdi Israel no a faya; tur a keda kumpl

´ı.” (Josu

´e 21:45) P’esei,

nos por tin konfiansa ku nunka nos lo no keda desapunt´a

deb´ı ku Yehova a keda sin kumpli ku un di su promesanan.

—Isaias 49:23; Romanonan 5:5.12 Manera nos a bisa kaba, Beibel ta mustra nos ku Yeho-

va su bondat amoroso ta “pa semper.” (Salmo 136:1) Di-kon nos por bisa asina? Pa kumins

´a, ora Yehova pordon

´a

un pik´a, e ta pordon’

´e pa semper. Manera a bini dilanti na

Kap´ıtulo 26, Yehova nota bai b

`ek riba fayonan ku un hende

a komet´e denpasado si el a pordon

´a e pik

´anan ei kaba. Deb

´ı

ku nos “tur a peka i ta falta e gloria di Dios,” nos tur mes-ter ta gradisidu ku Yehova su bondat amoroso ta pa sem-per.—Romanonan 3:23.

13 Pero Yehova su bondat amoroso ta pa semper den unotro sentido tambe. Su palabra ta bisa ku e hende hustu “lota manera un palu, plant

´a kantu di koridanan di awa, ku

ta duna su fruta na su tempu, i su blachi no ta marchit´a; i

tur loke ku e hasi ta prosper´a.” (Salmo 1:3) Imagin

´a bo un

palu grandi ku su blachinan no ta seka nunka! Meskos asi-na, si di b

`erdat nos tin delisia den e Palabra di Dios, nos

bida lo ta largu, pas´ıfiko i frukt

´ıfero. E bendishonnan ku

Yehova ta drama lealmente riba su sirbid´

onan fiel ta eter-no. S

´ı, den e hustu mundu nobo ku Yehova lo trese, hu-

manidat obediente lo eksperiment´a su bondat amoroso pa

semper.—Revelashon 21:3, 4.

12, 13. Den ki sentidonan e bondat amoroso di Yehova ta “pa sem-per”?

HALA SERKA YEHOVA284

‘Yehova No Ta Bandon´a

Esnan Leal na Dje’14 Bes tras bes Yehova a yega di demostr

´a ku e ta leal. Deb

´ı

ku Yehova ta perfektamente konsistente, e lealtat ku e tamustra na su sirbid

´onan fiel tampoko no ta kambia. Un sal-

mista a skirbi: “Mi tabata y`

on, i awor mi ta bieu; ma nun-ka mi no a mira e hustu desampar

´a, ni su desendientenan

ta pidi pan. Pasobra SE˜

NOR ta stima hustisia i no ta bandon´a

su santunan [“esnan leal na dje,” NW ].” (Salmo 37:25, 28)Ta b

`erdat ku Yehova ta nos Kread

´o i e meres

´e pa nos ado-

r’´e. (Revelashon 4:11) Pero t

`og, deb

´ı ku Yehova ta leal, e ta

apresi´a ora nos aktua ku fieldat na dje.—Malakias 3:16, 17.

15 Den Yehova su bondat amoroso e ta kla pa yuda hendebes tras bes ora nan ta pasa den difikultat. Un salmista tabisa nos ku “e ta preserv

´a alma di su santunan; e ta libra nan

for di man di e malbado.” (Salmo 97:10) Tuma por eh`em-

pel e manera ku el a trata ku e nashon di Israel. Despuesku el a libra nan dor di laga nan pasa milagrosamente dordi Laman K

`or

´a, e israelitanan a kanta i proklam

´a tokante

Yehova: “Den bo miserik`

ordia [`

of, lealtat] bo a guia e pue-blo ku bo a redim

´ı.” (Eksodo 15:13) Sin duda, e liberashon

na Laman K`

or´a tabata un ekspreshon di amor leal di Yeho-

va su parti. P’esei Mois´es a bisa e israelitanan: “SE

˜NOR no a

stima boso ni skohe boso . . . pasobra boso tabata mas hopiku kualkier otro pueblo, pasobra boso tabata esun di maspoko di tur pueblo, ma pasobra SE

˜NOR tabata stima boso i

a warda e huramentu ku el a hura na boso tatanan, p’eseiSE

˜NOR a saka boso pa medio di un man poderoso i a redim

´ı

boso for di e kas di sklabitut, for di man di F´arao, rei di Egip-

to.”—Deuteronomio 7:7, 8.

14. Kon Yehova ta mustra ku e ta apresia ku su sirbidonan ta leal nadje?15. Splika kon e manera ku Yehova a trata ku Israel ta hala atenshonna su lealtat.

285“ABO SO TA LEAL”

16 Ta b`erdat s

´ı ku komo nashon e israelitanan no a mus-

tra apresio pa e bondat amoroso di Yehova, pasobra despuesku el a libra nan “t

`og nan a sigui hasi pik

´a kontra dje dor

di rebeldi´a kontra e Halt

´ısimo den desierto.” (Salmo 78:17)

Atraves di siglonan, bes tras bes nan a rebeldi´a. Nan taba-

ta bandon´a Yehova pa sigui tras di diosnan falsu i pr

´aktika-

nanpagano ku no a hasi nada otro pa nan sino degrad´a nan.

T`

og, ainda Yehova no a kibra su pakto. En bes di esei Yehovaa suplik

´a nan asta mas via profeta Jeremias, bisando: “Bol-

be, Israel infiel . . . Lo mi no mira riba bo ku rabia, paso-bra mi ta miserik

`ordioso [“leal,” NW ].” (Jeremias 3:12) Pero

manera Kap´ıtulo 25 ta mustra, esaki no a konmov

´e mayoria

israelita. De echo, “kontinuamente nan tabata hasi bofon die mensaheronan di Dios, i tabata despresi

´a su palabranan i

hasi bofon di su profetanan.” Ku ki resultado? Finalmente,“e furia di SE

˜NOR a lanta kontra su pueblo, te ora ku no ta-

batin remedi mas.”—2 Kr´

onikanan 36:15, 16.17 Kiko esei ta si

˜na nos? Ku maske Yehova ta leal, e no ta

siegu ni bo no por tum’´e hasi k

`ens. Ta b

`erdat ku Yehova ta

“yen di bondat inmeres´ı,” i ku e ta masha kontentu di por

mustra miserik`

ordia ora tin base p’e hasi esei. Pero, kiko tapasa si un malechor ta duna evidensia di ta un malbadoinkoregibel? Den tal kaso Yehova ta pega na su normananhustu i ta dikta huisio kontra un hende asina. Ta maneraDios a bisa Mois

´es: “Di ningun manera [Yehova] lo no laga

di kastig´a e kulpabel.”—Eksodo 34:6, 7.

18 Riba su mes kaba, e echo ku Dios ta kastig´a malbadonan

ta un akto di lealtat. Kon asina? Nos por ha˜

na un indika-

16, 17. (a) Ki gran falta di apresio e israelitanan a mustra, i sin em-bargo kon Yehova a trata nan ku kompashon? (b) Kon mayoria is-raelita a mustra ku “no tabatin remedi mas” pa nan, i ki spiertamen-tu e ehempel ei ta duna nos?18, 19. (a) Kon, riba su mes kaba, e echo ku Yehova ta kastiga mal-badonan ta un akto di lealtat? (b) Na ki manera Yehova ta bai de-mostra su lealtat na su sirbidonan ku a ser persiguı te na morto?

HALA SERKA YEHOVA286

shon di esaki den e buki di Revelashon, kaminda Yehovata duna shete angel e siguiente

`ordu: “Bai i basha e shete

k`

onchinan di e furia di Dios riba tera.” Ora e di tres angelta basha su k

`onchi “den e riunan i e fuentenan di awa,” esa-

kinan ta bira sanger. E ora ei e angel ta bisa Yehova: “Hus-tu bo ta, o Se

˜nor, kende ta i kende tabata, o abo, Esun ku ta

[“leal,” NW ], pasobra bo a husga e kosnan aki; pasobra nana drama e sanger di e santunan i e profetanan, i bo a dunanan sanger pa bebe. Nan ta meres

´e esaki.”—Revelashon 16:

1-6.19 Ripar

´a ku e angel, pronunsiando e mensahe di huisio ei,

ta yama Yehova ‘Esun leal.’ Dikon? Deb´ı ku, dor di destru

´ı

malbadonan Yehova ta mustra lealtat na su sirbid´

onan, pa-sobra malbadonan a yega di persigu

´ı hopi di nan te na mor-

to. Den lealtat Yehova ta tene sirbid´

onan asina bibu densu memoria. E ta anhel

´a di mira e hendenan fiel aki b

`ek, i

Beibel ta konfirm´a ku Dios su prop

´osito ta di rekompens

´a

nan ku un resurekshon. (J`

ob 14:14, 15) Yehova no ta lubi-d

´a su sirbid

´onan leal djis pasobra nan no ta na bida mas. Al

kontrario, ‘p’e nan tur ta bibu.’ (Lukas 20:37, 38) Yehova su

Yehova lo k`

orda lealmente riba esnan ku akeda leal te na morto, i e lo resusit

´a nan

Bernard Luimes(ariba) i WolfgangKusserow (meimei)a ser ehekut

´a dor

di nazi

Un grupo pol´ıtiko

a mata MosesNyamussua ku lansa

prop´

osito di restor´a bida di tur esnan ku ta den su memo-

ria ta un prueba poderoso di su lealtat.

Yehova Su Amor Leal TaHabri Kaminda pa Salbashon

20 Atraves di historia, Yehova a mustra un grado remarka-bel di lealtat na hende fiel. De echo, pa m

´ıles di a

˜na Yeho-

va a “soport´a ku hopi pasenshi e ophetonan di furia, prepa-

r´a pa destrukshon.” Pakiko? “Pa e por hasi konos

´ı e rikesa di

su gloria riba e ophetonan di miserik`

ordia, kuanan el a pre-par

´a di antemano pa gloria.” (Romanonan 9:22, 23) E “op-

hetonan di miserik`

ordia” aki ta hende ku e aktitut korekto,ung

´ı ku spiritu santu pa bira koheredero ku Kristu den su

Reino. (Mateo 19:28) Dor di habri kaminda pa e ophetonan

20. Ken ta e “ophetonan di miserikordia,” i kon Yehova ta mustralealtat na nan?

Deb´ı n’e lealtat di Yehova, tur

su sirbid´

onan fiel ta karga unsperansa konfiabel pa futuro

HALA SERKA YEHOVA288

di miserik`

ordia aki por ha˜

na salbashon, Yehova a mustralealtat na Abraham, pasobra pa medio di un pakto el a pri-minti

´e: “Den bo desendientenan tur e nashonnan di e tera

lo ta bendishon´a, pasobra bo a obedes

´e mi bos.”—G

´enesis

22:18.21 Yehova ta mustra lealtat na e “multitut grandi” tambe,

esta, esnan ku tin speransa di sali for di e “gran tribula-shon” i biba pa semper den paradeis riba tera. (Revelashon7:9, 10, 14) Maske Yehova su sirbid

´onan ta imperfekto, leal-

mente e ta duna nan oportunidat di biba pa semper denparadeis riba tera. Di ki manera e ta hasi

´e? Pa medio di e

reskate—e prueba di mas grandi di Yehova su lealtat. (Juan3:16; Romanonan 5:8) Yehova su lealtat ta atra

´e hende ku

ta kana ku hamber pa hustisia den nan kurason. (Jeremias31:3) Ora bo pensa riba e lealtat profundo ku Yehova a mus-tra kaba i lo mustra na bo den futuro, bo no ta sinti bo masserka dje? Ya ku nos tin deseo di hala serka Dios, laga nos re-akshon

´a riba su amor dor di fortales

´e nos determinashon

di sirbi´e ku lealtat.

21. (a) Kon Yehova ta mustra lealtat na e “multitut grandi” ku tinsperansa di sali for di e “gran tribulashon”? (b) Kiko Yehova su leal-tat ta motiva bo pa hasi?

Pregunta pa Medita Ariba

1 Samuel 24:1-22 Kon David a mustra e klase di lealtat ku Yeho-va ta balor

´a den e manera ku el a trata Rei Saul?

Ester 3:7-9; 4:6-14 Kon Ester a mustra lealtat divino pa su pueblo,asta poniendo su propio bida na peliger?

Salmo 136:1-26 Kiko e salmo aki ta si˜

na nos tokante Yehova subondat amoroso

`of amor leal?

Abdias 1-4, 10-16 Kon Yehova su lealtat na su pueblo a motiv’´e

pa kastig´a e edomitanan pa motibu di nan kondukta desleal?

289“ABO SO TA LEAL”

BO A yega di mira un mucha homber purba imita su tata?Kisas e ta imita e manera ku su tata ta kana, e manera ku eta papia of su manera di aktua. Ku tempu e mucha por astaadopta e tata su balornan moral i spiritual. Sı, e amor i atmi-rashon ku un yu ta sinti pa su tata ku ta stim’e, ta motiv’e papurba bira meskos kune.

2 Kiko nos por bisa tokante e relashon ku tin entre Hesusi su Tata selestial? Na un okashon Hesus di: “Mi ta stimae Tata.” (Juan 14:31) Niun hende no por stima Yehova mastantu ku su Yu ku tabata huntu kune hopi prome ku otrokriatura a yega na eksistı. E amor ei a lanta un deseo den e Yuleal aki pa ta manera su Tata den tur kos.—Juan 14:9.

3 Den algun kapıtulo anterior di e buki aki nos a trata konHesus a imita Yehova su poder, su hustisia i su sabiduria per-fektamente. Pero kon Hesus a refleha e amor di su Tata? Laganos eksamina tres aspekto di e amor di Hesus—su spiritu disakrifisio propio, su kompashon tierno i e echo ku e ta kla papordona.

“Ni Un Hende No Tin AmorMas Grandi ku Esaki”

4 E ehempel ku Hesus a pone di amor apnega, esta, amormustra pa medio di sakrifisio propio, ta masha grandi. Sakri-fisio propio ta nifika duna mas prioridat na nesesidat i inte-res di otro hende ku na esnan di nos mes. Kon Hesus a eks-presa amor n’e manera aki? E mes a splika: “Ni un hende notin amor mas grandi ku esaki, ku un hende ta duna su bida

1-3. (a) Kiko a lanta e deseo den Hesus pa ta manera su Tata? (b) Kiaspektonan di e amor di Hesus nos ta bai eksamina?4. Kon Hesus a pone e ehempel humano di mas grandi di amor ap-nega?

K A P´I T U L O 2 9

“Konos´e e Amor di Kristu”

pa su amigunan.” (Juan 15:13) Hesus a entrega su bida per-fekto boluntariamente na nos fabor. Esaki tabata e muestradi amor di mas grandi ku kualkier ser humano a yega di hasi.Pero tin mas manera ku Hesus a demostra amor apnega.

5 Prome ku el a bira hende, e Yu unigenito di Dios taba-tin un posishon haltu i privilegia den shelu. E por a asosiaıntimamente ku Yehova i ku un kantidat di kriatura spiri-tual. Apesar di tur e bentahanan ku e tabatin, e Yu stima aki a“bandona su mes gloria, tumando forma di un sirbido, sien-do traha den e semehansa di hende.” (Filipensenan 2:7) Bo-luntariamente el a bin biba meimei hende pekado, den unmundu “bou di kontrol di e malbado.” (1 Juan 5:19) Akasoesei no tabata un sakrifisio amoroso di parti di e Yu di Dios?

6 Durante henter su ministerio riba tera, Hesus a demos-tra amor apnega na varios manera. E tabata kompletamenteinegoista. Su ministerio tabata okupa su pensamentu asinatantu ku el a sakrifika komodidatnan normal ku hende takustumbra di tin. El a bisa: “Zoro tin kueba i para di shelutin neshi, ma e Yu di Hende no tin ningun luga pa pone sukabes.” (Mateo 8:20) Hesus tabata un bon karpinte. E por aaparta un tiki tempu pa traha un kas komodo p’e mes, of patraha muebel bunita p’e bende i hana un tiki sen ekstra. Peroe no a usa su abilidatnan pa yega na kos material.

7 Un ehempel hopi konmovedor di Hesus su amor apnegata registra na Juan 19:25-27. Imagina bo kuantu kos lo taba-ta pasa den Hesus su mente i kurason riba e atardi ku el amuri. Ora e tabata sufriendo riba e staka, e tabata preoku-pa ku su disipelnan, e trabou di predika, i prinsipalmente kusu integridat i e efekto ku esei lo tabatin riba e nomber di su

5. Dikon e echo ku e Yu unigenito di Dios a bandona shelu tabataun sakrifisio amoroso di su parti?6, 7. (a) Den ki manera Hesus a demostra amor apnega durante suministerio riba tera? (b) Ki ehempel konmovedor di amor inegoistata registra na Juan 19:25-27?

291“KONOS´E E AMOR DI KRISTU”

Tata. De echo, futuro di henter humanidat tabata pisa ribasu skouder! Sin embargo, faltando masha poko tempu p’emuri, Hesus a mustra preokupashon pa su mama Maria tam-be, ku aparentemente a bira biuda entre tantu. Hesus a pidiapostel Juan kuida Maria komo si fuera e ta su propio mama,i e apostel a tuma Maria den su kas. Asina Hesus a perkura pae nesesidatnan fısiko i spiritual di su mama. Esta un bunitamanera di demostra amor inegoista!

“El A Sinti Kompashon”8 Hesus tabatin kompashon meskos ku su Tata. E Skritura ta

deskribı Hesus komo un hende ku tabata saka man pa yudahende denproblema, dorku nan situashon tabata konmov’eprofundamente. Segun un eksperto, e palabra griego ku Bei-bel ta usa pa deskribı e kompashon di Hesus, tradusı komo“sinti kompashon,” ta transmitı e idea di “un emoshon kuun hende ta sinti te den profundidat di su ser. E ta e pala-bra mas fuerte ku tin na griego pa ekspresa e sintimentu dikompashon.” Ban wak algun situashon den kua kompashona konmove Hesus profundamente i hib’e na tuma akshon.

9 Konmov´ı pa yena nesesidat spiritual. E relato na Marko 6:

30-34 ta mustra kiko ta e kos prinsipal ku a motiva Hesus pamustra kompashon. Imagina bo e situashon. E apostelnantabata masha entusiasma pasobra nan a kaba di kompleta ungira ekstenso di predikashon. Nan a bolbe serka Hesus i taba-ta ansioso pa inform’e tur loke nan a mira i tende. Pero unmultitut grandi a forma, di manera ku Hesus i e apostelnanno a hana ni chens pa kome. Hesus, atento manera semper,a nota ku e apostelnan tabata kansa. El a bisa nan: “Ban kumi, boso so, na un luga solitario i sosega un ratu.” Nan a subi

8. Kiko ta e nifikashon dje palabra griego ku Beibel ta usa pa deskri-bı e kompashon di Hesus?9, 10. (a) Pa ki motibu Hesus i su apostelnan a buska un luga ketupa nan bai? (b) Ora un multitut a kibra Hesus su trankilidat, kon ela reakshona, i dikon?

HALA SERKA YEHOVA292

un boto i nabega bai na e ekstremo nort di e Laman di Gali-lea, na un luga ketu. Pero e multitut a mira nan bai, i algunotro hende tambe a tende di esaki. Nan tur a kore na kantudi e kosta nort i a yega n’e otro banda prome ku e boto mes!

10 Hesus a rabia pasobra nan a kibra su trankilidat? Di nin-gun manera! Ora el a mira e multitut di mıles di hende tawarda riba dje, e esena a konmove su kurason. Marko a skir-bi: “El a mira un multitut grandi, i el a sinti kompashon panan, pasobra nan tabata manera karne sin wardado; i el akuminsa sina nan hopi kos.” Hesus a mira e hendenan akikomo personanan ku nesesidatnan spiritual. Nan tabata ma-nera karne ku ta dual sin pariba i sin pabou, sin un wardadopa guia nan ni proteha nan. Hesus tabata sa ku e lidernan re-ligioso sin heful tabata neglisha e pueblo komun, ounke su-puestamente nan tabata wardadonan ku tin interes den hen-de. (Juan 7:47-49) El a sinti duele di e pueblo i a kuminsasina nan “tokante di e reino di Dios.” (Lukas 9:11) Ripara kuHesus a sinti kompashonpa e pueblo prome ku el a mira konnan a reakshona na loke el a sina nan. Ku otro palabra, no tador di sina nan el a hana kompashon pa nan. Al kontrario, tador ku e tabatin kompashon pa nan el a sina nan.

11 Konmov´ı pa alivi

´a sufrimentu. Hende ku tabata sufri di

tur sorto di malesa a sinti ku Hesus tabatin kompashon, i esa-ki a atrae nan na dje. Un biaha ku e kompashon aki a birahopi bisto tabata ora Hesus tabata kanando ku henter unmultitut su tras, i un homber “yen di lepra” a aserk’e. (Lu-kas 5:12) Den tempu di Beibel, leprosonan tabata ser poneden karentena pa nan no kontagia otro hende. (Numbernan5:1-4) Pero ku tempu, lidernan rabıniko a fomenta un aktitutsin heful tokante hende leproso, i nan a impone nan propio

11, 12. (a) Kon hende tabata trata leprosonan den tempu di Beibel,pero kon Hesus a reakshona ora un homber “yen di lepra” a aserk’e?(b) Kon e echo ku Hesus a mishi ku e leproso lo por a pone e hombersinti, i kon e eksperensia di un dokter ta ilustra esaki?

293“KONOS´E E AMOR DI KRISTU”

reglanan opresivo.� Pero ripara kon Hesus a reakshona ku eleproso: “Un leproso a bin serka dje, i a rog’e i a kai na ru-dia su dilanti, i a bis’e: ‘Si bo kier, bo por hasi mi bira limpi.’Hesus a sinti duele di dje, i a saka su man mishi kune, i abis’e: ‘Mi kier, sea limpi.’ I mesora e lepra a kita for di dje.”(Marko 1:40-42) Hesus tabata sa ku pa lei e leproso no taba-tin mag di ta einan mes. Sin embargo, na luga di kore kune,Hesus a sintie asina konmovı ku el a hasi algu ku hende lono pensa mes. Hesus a mishi kune!

12 Bo por imagina bo kon e leproso a sinti ora Hesus a mishikune? Ban tuma e siguiente eksperensia komo un ehempel.Dr. Paul Brand, un spesialista di lepra, ta konta di un leprosoku el a trata na India. Durante e eksaminashon e dokter apone su man riba skouder di e leproso i splik’e via un inter-prete ki tratamentu e mester bai hana. Diripiente e leproso akuminsa yora. E dokter a puntra: “M’a bisa algu malu?” E in-terprete a puntra e hoben den su idioma, i a kontesta: “No,dokter. E di ku e ta yora dor ku bo a pone man riba su skou-der. Pa hopi ana kaba niun hende no ta mishi kune.” Pa e le-proso ku a aserka Hesus, e echo ku Hesus a mishi kune a ni-fika asta mas. Komo resultado, e malesa ku a hasie bira unhende rechasa dor di komunidat a disparse!

13 Konmov´ı pa kita tristesa. Hesus a hana masha duele di

hende den tristesa. Wak por ehempel e relato na Lukas

� Reglanan rab´ıniko a stipul

´a ku niun hende no tin mag di bini mas

serka ku kuater kodo (mas o m´enos 1,8 meter) di un leproso. Pero si ta-

batin bientu, anto mester a tene e leproso na por lo m´enos 100 kodo

(mas o m´enos 45 meter) di distansia. E obra Midrash Raba ta konta ku

un sierto rabi tabata skonde pa leproso, i ku un otro tabata tira nan kupiedra pa tene nan leu. Pues, leprosonan tabata konos

´e e dol

´o di recha-

so. Nan tabata sa kiko kier men sinti bo despresi´a i indese

´a.

13, 14. (a) Kiko Hesus a topa ora e tabata aserkando e stat Nain, ikiko a hasi e situashon partikularmente tristu? (b) Hesus su kompa-shon a motiv’e pa hasi kiko na fabor di e biuda di Nain?

“El a saka su man mishi kun´

e”

295“KONOS´E E AMOR DI KRISTU”

7:11-15. E suseso aki a tuma luga mas o menos na mitar di edurashon di su ministerio, ora ku Hesus tabata yegando denserkania di e stat galileo Nain. Segun ku Hesus tabata aser-ka e porta di e stat, el a topa un fila di hende ta bai dera unmorto. E situashon tabata partikularmente tragiko. E muchahomber ku a muri tabata e uniko yu di su mama, i e mamatabata biuda. Den pasado e senora lo mester a pasa den uneksperensia asina kaba, dia e mester a dera su kasa. E bia-ha aki tabata su yu, kisas su uniko apoyo. Huntu kune dene multitut por tabatin mas hende ku tabata yora morto die mucha homber, sklamando lamento, i tambe musikonanku tabata toka melodianan tristu. (Jeremias 9:17, 18; Mateo9:23) Pero Hesus a tene su bista fiha riba e mama deskonso-la, ku sigur lo tabata kanando banda di e tabla ku kurpa di suyu riba dje.

14 Hesus a “sinti kompashon” pa e mama deskonsola. Denun tono pa dun’e konfiansa el a bis’e: “No yora.” Sin niunhende pidie, el a hala serka i mishi ku e tabla. E kargadonan,i kisas sobra di e multitut tambe, a para. Ku outoridat den sustem Hesus a papia ku e kurpa sin bida: “Hoben, mi ta bisabo: Lanta!” Anto kiko a pasa? “E morto a lanta sinta i a ku-minsa papia” meskos ku ta di un sono profundo el a kaba dispierta! E deklarashon ku ta sigui ta sumamente konmove-dor: “I Hesus a entreg’e bek na su mama.”

15 Kiko nos ta sina for di e relatonan aki? Paga tinu kon denkada un di nan, kompashon ta konekta ku akshon. Hesus nopor a mira hende sufri sin sinti kompashonpa nan, i e no pora sinti kompashon anto keda sin tuma akshon. Kon nos porsigui su ehempel? Komo kristian nos tin e obligashon di pre-dika e bon nobo i hasi disipel. E kos prinsipal ku ta motivanos ta amor pa Dios. Pero nos no mester lubida ku esaki ta

15. (a) Ki konekshon entre kompashon i akshon nos ta mira den erelatonan di Beibel den kua Hesus a sinti kompashon? (b) Kon nospor imita e kualidat aki di Hesus?

HALA SERKA YEHOVA296

un obra di kompashon tambe. Si nos ta sinti pa hende, mes-kos ku Hesus, nos kurason lo motiva nos pa hasi tur loke nospor pa kompartı e bon nobo ku nan. (Mateo 22:37-39) Kikodi nos kompaneronan kreyente ku ta sufriendo of ku ta diluto? Kon nos por mustra kompashon na nan? Nos no porhasi milager pa kura nan di nan sufrimentu fısiko ni lantahende morto. Pero nos por pone nos kompashon na obra sıdor di tuma inisiativa i ekspresa nos preokupashon, of dordi duna nan yudansa na maneranan praktiko si ta apropia.—Efesionan 4:32.

“Tata, Pordon´a Nan”

16 Hesus a refleha e amor di su Tata perfektamente na unotro manera importante tambe—e tabata “kla pa pordona.”(Salmo 86:5) Esei a keda bisto asta ora e tabata kologa na estaka di tormento. Hesus tabata bai muri un morto bergon-soso. Tabatin klabu pasa dor di su man i su pia. Anto kiko ela hasi? El a apela na Yehova pa kastiga esnan ku a ehekut’e?Al kontrario. Un di e ultimo kosnan ku Hesus a bisa ta: “Tata,pordona nan, pasobra nan no sa kiko nan ta hasi.”—Lukas23:34.�

17 Tin un otro ehempel di Hesus su pordon ku kisas ta astamas konmovedor: e manera ku el a trata ku apostel Pedro. No

� E prom´e parti di Lukas 23:34 ta ousente den sierto manuskritonan

antiguo. Sin embargo, ya ku e palabranan aki ta apares´e den hopi otro

manuskritonan konfiabel, nan ta inklu´ı den e Tradukshon di Mundu

Nobo i hopi otro tradukshon. Evidentemente Hesus tabata papiando die s

`old

´anan romano ku a klab’

´e. Nan no tabata sa kiko nan ta hasi, pa-

sobra nan no tabata konsiente ken Hesus tabata. Klaru ku e lidernan re-ligioso ku a instig

´a e ehekushon a karga hopi mas tantu kulpa, pasobra

nan s´ı a aktua konsiente i ku mal intenshon. Pa hopi di nan, simple-

mente no tabatin pordon.—Juan 11:45-53.

16. Kon a keda bisto ku Hesus tabata dispuesto di pordona, asta orae tabata riba e staka di tormento?17-19. Den ki maneranan Hesus a mustra ku el a pordona apostelPedro p’e echo ku el a neng’e tres bes?

297“KONOS´E E AMOR DI KRISTU”

tin duda ku Pedro a stima Hesus masha hopi. Dia 14 di ni-san, riba e ultimo anochi di Hesus su bida riba tera, Pedro abis’e: “Senor, ku bo mi ta dispuesto pa no solamente bai pri-zon, ma pa muri tambe!” Sin embargo, djis un par di ora des-pues, tres bes Pedro a nenga asta ku e konose Hesus! Beibelta konta nos kiko a pasa ora Pedro a kaba di neng’e pa di tresbiaha: “Senor a drei wak Pedro.” Aplasta bou di e peso di supika, Pedro “a bai pafo, i a yora amargamente.” Ora Hesus amuri mas lat riba e dia ei, por ta masha bon ku Pedro a pun-tra su mes: ‘Mi Senor lo a pordona mi?’—Lukas 22:33, 61, 62.

18 Pedro no tabatin ku spera hopi pa e hana e kontesta.Hesus a resusita riba e mainta di 16 di nisan, i parse ku ta ribae mesun dia ei el a hasi Pedro un bishita personal. (Lukas24:34; 1 Korintionan 15:4-8) Pakiko Hesus a duna tantu aten-shon spesial na e apostel ku a neng’e na un manera asina en-fatiko? Kisas Hesus kier a sigura Pedro, kende a repentı, kuainda su Senor tabata stim’e i balor’e. Pero Hesus a bai astamas aleu pa fortalese Pedro su konfiansa.

19 Un poko despues Hesus a aparese na su disipelnan na La-man di Galilea. N’e okashon ei Hesus a puntra Pedro tres bes(i ta tres bes Pedro a neng’e) si e ta stim’e. Ora el a puntr’e padi tres bes, Pedro a kontesta: “Senor, bo sa tur kos; bo sa kumi ta stima bo.” En berdat, Hesus por a lesa kurason, i e taba-ta bon konsiente di Pedro su amor i karino p’e. Tog Hesus aduna Pedro un oportunidat pa konfirma su amor p’e. I masku esei, Hesus a enkarga Pedro pa “alimenta” i “kuida” Su“lamchinan.” (Juan 21:15-17) Anteriormente Pedro a risibıe enkargo di predika. (Lukas 5:10) Pero awor, den un mues-tra di konfiansa remarkabel, Hesus a dun’e mas responsabi-lidat di peso—kuida esnan ku lo a bira disipel di Kristu. Pokodespues Hesus a duna Pedro un papel prominente den e akti-vidat di su disipelnan. (Echonan 2:1-41) Esta un alivio Pedrolo a sinti di sa ku Hesus a pordon’e, i ku ainda e tabata kon-fi’e!

HALA SERKA YEHOVA298

Abo “Konos´e e Amor di Kristu”?

20 E Palabra di Yehova ta deskribı e amor di Kristu na un ma-nera sumamente bunita. Pero kon nos mester reakshona nae amor di Hesus? Beibel ta urgi nos pa “konose e amor diKristu ku ta surpasa konosementu.” (Efesionan 3:19) Mane-ra nos a mira kaba, e relatonan di Evangelio tokante Hesussu bida i ministerio ta sina nos hopi tokante e amor di Kris-tu. Pero pa nos por “konose e amor di Kristu” kompletamen-te nos mester hasi mas ku djis sina kiko Beibel ta bisa tokantedje.

21 E palabra griego tradusı komo “konose” ta nifika konose“den praktika, a base di eksperensia.” Ora nos mustra amormanera Hesus a hasi—dunando di nos mes sin egoismo nafabor di otro hende, reakshonando ku kompashon riba nannesesidatnan, pordonando nan di kurason—e ora ei so nospor kompronde Hesus su sintimentunan di berdat. Asina, abase di eksperensia, nos ta bin “konose e amor di Kristu kuta surpasa konosementu.” I nos no mester lubida nunka kumas nos bira manera Kristu, mas serka nos ta hala di esun kuHesus a imita perfektamente, nos amoroso Dios Yehova.

20, 21. Kon nos por “konose e amor di Kristu” kompletamente?

Pregunta pa Medit´a Ariba

Mateo 9:35-38 Na ki manera importante Hesus a mustra kom-pashon, i ki efekto esei mester tin riba nos?

Juan 13:34, 35 Pakiko ta importante pa nos refleha e amor diKristu?

Romanonan 15:1-6 Kon nos por imita e aktitut mental inegois-ta di Kristu?

2 Korintionan 5:14, 15 Si nos tin apresio pa e reskate, ki efektoesei mester tin riba nos manera di mira bida, nos metanan i nosestilo di bida?

299“KONOS´E E AMOR DI KRISTU”

“TA MAS bendishon´a pa duna ku pa risib

´ı.” (Echonan 20:35)

E palabranan aki di Hesus ta hala atenshon na un b`erdat

importante: Amor inegoista ta un rekompensa riba su mes.Ounke nos ta ha

˜na hopi felisidat ora nos risib

´ı amor, tin asta

mas felisidat den duna `of demostr

´a amor na otronan.

2 Niun hende no por komprond´e esei mih

´o ku nos Tata

selestial. Manera nos a mira kaba den e kap´ıtulonan anterior

di e sekshon aki, Yehova ta e eh`empel m

´aksimo di amor.

Niun otro persona a yega di demostr´a amor na un manera

mas grandi, ni durante un periodo di tempu mas largu kun´e.

Pues, akaso mester stra˜

na nos ku Yehova ta ser yam´a “e Dios

felis”?—1 Timoteo 1:11, NW.3 Nos Dios amoroso kier pa nos purba ta manera e, prin-

sipalmente den loke ta toka mustra amor. Efesionan 5:1 i 2ta bisa nos: “Sea imitad

´onan di Dios, manera yunan stim

´a; i

kana den amor.” Ora nos imit´a Yehova dor di mustra amor

manera e, nos ta eksperensi´a e felisidat mayor ku dunamen-

tu ta produs´ı. Ademas, nos ta sinti e satisfakshon di sa ku nos

ta agradando Yehova, pasobra su Palabra ta anim´a nos fuer-

temente pa “stima otro.” (Romanonan 13:8) Pero tin masmotibu pa nos “kana den amor.”

Dikon Amor Ta Esensial4 Dikon ta importante pa nos mustra amor na nos kompa-˜

neronan kreyente? Den poko palabra, pasobra amor ta esen-sia di kristianismo berdadero. Sin amor nos no por tin unrelashon fuerte ku nos rumannan kristian, i, asta mas impor-tante ainda, nos lo no nifik

´a apsolutamente nada den Yeho-

1-3. Ora nos imita Yehova dor di mustra amor, kiko nos ta eksperen-sia?4, 5. Dikon ta importante pa nos mustra amor apnega na nos kom-paneronan kreyente?

K A P´I T U L O 3 0

“Kana den Amor”

va su bista. Wak kon e Palabra di Dios ta resalt´a e b

`erdatnan

aki.5 Riba Hesus su

´ultimo anochi di bida na tera, el a bisa su

siguid´

onan: “Un mandamentu nobo mi ta duna boso, paboso stima otro, i meskos ku ami a stima boso, pa boso tam-be stima otro. Na esaki tur hende lo sa ku boso ta mi disi-pel, si boso tin amor un pa otro.” (Juan 13:34, 35) Ku e pala-branan, “meskos ku ami a stima boso,” Hesus a orden

´a nos

pa mustra amor meskos kun´e. Na Kap

´ıtulo 29 nos a mira ku

Hesus a pone un eh`empel maestral di amor apneg

´a, dor di

duna mas importansia na nesesidat i interes di otro hende kuna esnan di su mes. Nos tambe mester mustra amor sin ego-ismo, i nos mester hasi

´e na un manera asina bisto, ku asta

hende ku no ta forma parti di e kongregashon kristian pormir’

´e. Asina mes: amor apneg

´a entre rumannan ta e karak-

ter´ıstika ku ta identifik

´a nos komo berdadero siguid

´onan di

Kristu.6 Kiko ta pasa si nos falta amor? Ap

`ostel Pablo a bisa: “[Si]

mi no tin amor, mi a bira manera un g`

ong ku ta zona`

of unsimbal ku ta reson

´a.” (1 Korintionan 13:1) Un simbal ta pro-

dus´ı un zonidu fastioso ora dal riba dje. Kiko di un g

`ong?

Un tradukshon ta usa e ekspreshon “un g`

ong ku ta hasi bo-chincha.” Esta apropi

´a e ilustrashonnan aki ta! Un hende sin

amor ta manera un instrumento musikal ku ta saka un zoni-du duru i iritante, ku ta kore ku hende en bes di atra

´e nan.

Kon un hende asina por disfrut´a di un relashon ser

´a ku otro

hende? Tambe Pablo a bisa: “Si mi tin tur fe pa kita serunandi nan lug

´a, ma mi no tin amor, mi no ta nada.” (1 Korintio-

nan 13:2) Imagin´a bo, un hende sin amor ta “un don nadie

ku no ta sirbi pa nada,” ni maske kuantu obra e efektu´a!

(The Amplified Bible) No ta keda bisto ku Yehova su Palabrata duna hopi importansia na mustramentu di amor?

6, 7. (a) Kon nos sa ku Yehova su Palabra ta duna hopi importan-sia na mustramentu di amor? (b) Pablo su palabranan registra na1 Korintionan 13:4-8 ta enfoka riba ki aspekto di amor?

301“KANA DEN AMOR”

7 Pero kon nos por demostr´a e kualidat aki den nos trato ku

otro hende? Pa por kontest´a esei, laga nos analis

´a loke Pablo

a bisa na 1 Korintionan 13:4-8. Den e vers´ıkulonan aki, e

´en-

fasis no ta riba e amor di Dios pa nos ni nos amor pa Dios.Mas bien Pablo ta enfok

´a aki riba kon nos mester demostr

´a

amor na otro. El a deskrib´ı sierto kosnan ku amor ta, i algun

otro ku e no ta.

Loke Amor Ta8 “Amor tin pasenshi.” Pasenshi ta enser

´a ku nos ta soport

´a

otro. (Kolosensenan 3:13) Esei ta nesesario? Ya ku nos ta kria-turanan imperfekto ku ta sirbiendo skouder ku skouder, takompletamente real

´ıstiko pa spera ku de bes en kuando nos

rumannan kristian ta pone nos kunsum´ı, i visev

`ersa. Pero

pasenshi i toleransia por yuda nos soport´a ora nos trapa otro

8. Kon pasenshi por yuda nos den nos trato ku otronan?

Amor ta impuls´

a nos pa mustra konfiansa den nos rumannan

su ded’i pia den nos trato di tur dia—sin ku e pas di e kongre-gashon mester sufri.

9 “Amor ta kari˜

noso [`

of, “bondadoso,” NW ].” Bondat ta serekspres

´a dor di yuda hende i dor di papia ku nan ku kon-

siderashon. Amor ta motiv´a nos pa buska manera pa mus-

tra bondat, prinsipalmente na hende den mas nesesidat. Poreh

`empel, kisas un ruman spiritual di edat ta solitario i tin

mester di un bishita di animashon. Kisas un mama soltero,`

of un ruman muh´e den un famia kaminda no ta tur hende ta

kompart´ı e mesun fe, tin mester di yudansa. Un persona en-

fermo`

of ku ta pasando den un mal momentu por tin mesterpa un amigu leal bis’

´e un par di palabra di konsuelo. (Prover-

bionan 12:25; 17:17) Ora nos tuma inisiativa pa mustra bon-dat na maneranan asina, nos ta demostr

´a ku nos amor ta ber-

dadero.—2 Korintionan 8:8.10 “Amor . . . ta regosih

´a den e b

`erdat.” Un otro tradukshon

ta bisa: “Amor . . . ta tuma parti pa e b`erdat gososamente.”

Amor ta motiv´a nos pa “papia b

`erdat un ku otro.” (Zakarias

8:16) Por eh`empel, si un ser stim

´a di nos a kai den pik

´a se-

rio, nos amor tantu pa Yehova komo pa esun ku a komet´e

e eror lo yuda nos aktua na armonia ku Dios su normanan,en bes di ga

˜na tokante e malecho. Ta sierto s

´ı ku tin bes ta

duru pa nos enfrent´a e b

`erdat. Pero ya ku nos tin interes di

nos stim´a na pechu, nos kier pa e ha

˜na e disiplina amoroso

di Dios i reakshon´a faborablemente na dje. (Proverbionan 3:

11, 12) Ademas, komo kristiannan amoroso, nos kier “kom-port

´a nos mes den tur kos na un manera onorabel [“onesto,”

NW ].”—Hebreonan 13:18.11 ‘Amor ta tapa tur kos.’ Prom

´e Pedro 4:8 ta bisa: “Amor ta

kubri un multitut di pik´a.” S

´ı, un kristian ku ta laga amor

gui’´e lo no ta ansioso pa saka na kla tur imperfekshon i

9. Den ki maneranan nos por mustra bondat na hende?10. Kon amor ta yuda nos apoya i papia e berdat asta ora no ta fasil?11. Ya ku amor ‘ta tapa tur kos,’ kiko nos mester purba hasi tokantee defisiensianan di nos kompaneronan kreyente?

303“KANA DEN AMOR”

defisiensia di su rumannan kristian. Den hopi kaso, e eror-i fayonan di nos kompa

˜neronan kreyente ta relativamente

chikitu, di manera ku nos por usa e mantel di amor pa tapanan kun

´e.—Proverbionan 10:12; 17:9.

12 ‘Amor ta kere tur kos.’ E tradukshon di Moffatt ta bisa akiku amor “ta semper kla pa konfia.” Nos no ta sospech

´a nos

kompa˜

neronan kreyente sin bon motibu ni duda den nanintenshonnan konstantemente. Amor ta yuda nos “konfia”nos rumannan.� Nos por ha

˜na un eh

`empel di esaki den Pa-

blo su karta na Filemon. Pablo a skirbi Filemon pa anim’´e p’e

risib´ı On

´esimo ku bondat. On

´esimo tabata un esklabo di dje

ku a hui. El a bira un kristian, i awor e kier a bolbe serka File-mon. Na lug

´a di purba f

`orsa Filemon, Pablo a apel

´a na dje a

base di amor. El a mustra konfiansa ku Filemon lo aktua na emanera korekto, bisando: “Teniendo konfiansa den bo obe-densia, mi ta skirbi bo, komo ku mi sa ku lo bo hasi asta masku loke mi ta bisa.” (Vers

´ıkulo 21) Ora amor motiv

´a nos pa

ekspres´a nos mes ku konfiansa asina tokante nos rumannan,

esei mes ta un motivashon pa nan mustra nan mih´

o kara.13 ‘Amor ta spera tur kos.’ Meskos ku amor tin konfiansa, e

tin bon speransa tambe. Nos amor ta motiv´a nos pa spera ku

kos lo bai bon pa nos rumannan. Por eh`empel, si un ruman

“dal un paso robes prom´e ku e realis

´a,” nos lo spera pa e reak-

shon´a bon na e esfuersonan amoroso has

´ı pa yud’

´e meho-

r´a. (Galationan 6:1, NW ) Ademas nos ta keda karga speransa

ku esnan ku ta suak den fe lo rekuper´a. Nos ta karga pasen-

shi ku hende asina, hasiendo loke nos por pa yuda nan bira

� Klaru ku amor kristian no ta djis kere tur kos pa loko s´ı. Beibel ta

urgi nos: “Tene na bista esnan ku ta kousa divishon i strobashon . . . iapart

´a boso for di nan.”—Romanonan 16:17.

12. Kon apostel Pablo a mustra ku e tabata konfia Filemon, i kikonos por sina for di Pablo su ehempel?13. Kon nos por mustra ku nos ta spera ku kos lo bai bon pa nos ru-mannan?

HALA SERKA YEHOVA304

fuerte den fe. (Romanonan 15:1; 1 Tesalonisensenan 5:14)Asta si un hende ku nos ta stima tuma un mal rumbo, nosno ta p

`erd

`e speransa ku un dia e lo bolbe na su sano huisio i

bini b`ek na Yehova meskos ku e yu p

`erd

´ı di e ilustrashon di

Hesus.—Lukas 15:17, 18.14 ‘Amor ta soport

´a tur kos.’ Dor di soport

´a ku perseveransia

nos por keda firme apesar di desapunte i difikultat grandi. Ino ta di paf

´o di e kongregashon so pruebanan di perseveran-

sia ta bini: tin bes nan ta bini di paden tambe. Deb´ı na im-

perfekshon, tin bes ku nos rumannan ta laga nos na kaya.Un komentario mal pens

´a por hasi nos tristu. (Proverbionan

12:18) Kisas tin un asuntu den e kongregashon ku no a sertrat

´a n’e manera korekto na nos opinion.

`Of e kondukta di

un ruman respet´a por molesti

´a nos i pone nos pensa: ‘Kon

por ta ku un kristian ta aktua asina?’ Ora nos enfrent´a situa-

shonnan asina, kiko nos lo hasi? Hala for di e kongregashoni st

`op di sirbi Yehova? No si nos tin amor! S

´ı, amor ta yuda

nos pa e fayonan di un ruman no siega nos di manera ku yanos no por mira nada bon mas den dje,

`of asta den henter e

kongregashon. Amor ta permit´ı nos keda fiel na Dios i apo-

y´a e kongregashon apesar di loke otro hende imperfekto bisa`

of hasi.—Salmo 119:165.

Loke Amor No Ta15 ‘Amor no ta yalurs.’ Yalus

´ı inkorekto por pone nos kumin-

s´a sinti envidia deb

´ı na loke otro hende tin—nan pertinensia-

nan, nan bendishonnan`

of nan abilidatnan. E tipo di yalus´ı

ei ta un emoshon egoista i destruktivo, i si nos no kontro-l’

´e, e por afekt

´a e pas di e kongregashon. Kiko lo yuda nos

resist´ı e “tendensia envidioso” ei? (Santiago 4:5, NW ) Den

un solo palabra, amor. E kualidat presioso aki por yuda nos

14. Den ki manera nos perseveransia por ser ponı na prueba den ekongregashon, i kon amor por yuda nos reakshona n’e manera ko-rekto?15. Kiko ta yalusı inkorekto, i kon amor ta yuda nos evita e emoshondestruktivo ei?

305“KANA DEN AMOR”

alegr´a ku esnan ku ta parse di tin sierto bentahanan den bida

ku nos mes no tin. (Romanonan 12:15) Amor ta yuda nos pano kunsum

´ı ora un hende risib

´ı elogio pa un abilidat eksep-

shonal ku e tin,`

of deb´ı na un gran logro.

16 “Amor no ta gaba, i no ta arogante.” Amor ta pone ku nosno ta bai gaba ku nos talento- i logronan. Ki nodi tin pa noskana gaba konstantemente tokante nos logronan den sirbi-shi

`of nos privilegionan den e kongregashon? Si nos gaba

asina, esei por desanim´a otronan i pone nan sinti nan mes

inferior na komparashon ku nos. Amor ta pone ku nos no tagaba tokante loke Dios ta permit

´ı nos hasi den su ministerio.

(1 Korintionan 3:5-9) Kon ku bai bin, amor “no ta arogante,”`

of, manera The New Testament in Modern English ta bisa, eno “tin idea.” Amor ta pone ku nos no ta ha

˜na un punto di

bista muchu hals´a tokante nos mes.—Romanonan 12:3.

17 “Amor . . . no ta komport´

a su mes indesente.” Un hende kuaktua indesente ta komport

´a su mes na un manera ku no ta

pas i ku ta ofend´e otronan. E manera di trata ei no ta amoro-

so, pasobra e ta mustra un falta total di interes pa sintimen-tu i bienestar di otronan. Na kontraste, amor ta pone nosaktua ku grasia i mustra konsiderashon ku otro. Amor ta pro-mov

´e bon manera, kondukta ku Dios ta aprob

´a i r

`esp

`et pa

nos kompa˜

neronan kreyente. Pues, amor lo no permit´ı nos

partisip´a den “kondukta bergonsoso”—i de echo, ni aktua

na un manera ku lo sh`

ok`

of ofend´e nos rumannan kristian.

—Efesionan 5:3, 4, NW.18 “Amor . . . no ta buska su propio interes.”Aki e Revised Stan-

dard Version ta bisa: “Amor no ke pa tur kos bai manera ekier.” Un hende ku amor no ta eksig

´ı pa tur kos bai manera e

16. Si nos ta stima nos rumannan di berdat, pakiko nos lo evita digaba tokante loke nos ta hasiendo den Yehova su sirbishi?17. Kon amor ta motiva nos pa mustra konsiderashon pa otro hen-de, i pues, ki sorto di kondukta nos lo evita?18. Dikon un hende ku amor no ta eksigı pa tur kos bai manera ekier?

HALA SERKA YEHOVA306

kier, komo si fuera semper su opinion ta esun korekto. E nota manipul

´a otro hende dor di usa su kapasidat di persuad

´ı

pa domin´a hende ku tin un otro punto di bista. Un aktitut

kabesura asina ta revel´a un sierto grado di orguyo, i Beibel ta

bisa: “Orguyo ta bin prom´e ku destrukshon.” (Proverbionan

16:18) Si nos ta stima nos rumannan di b`erdat, nos lo respe-

t´a nan punto di bista, i te kaminda ta posibel nos lo mustra

ku nos ta dispuesto di sede. Un aktitut asina ta kuadra ku epalabranan aki di Pablo: “No laga niun hende buska su mesinteres, sino esun di su pr

´ohimo.”—1 Korintionan 10:24.

19 “Amor . . . no ta w`

ordu provok´

a, e no ta warda renkor.”Amorno ta bir

´a provok

´a f

´asil dor di loke otro hende bisa

`of hasi.

Klaru ku nos lo por kunsum´ı si un hende ofend

´e nos. Pero

asta si nos rabia pa un motibu v´alido, amor lo no laga nos

keda rabi´a. (Efesionan 4:26, 27) Nos lo no tene un lista di e

biahanan ku hende a bisa`

of hasi kos ku a ofend´e nos, mane-

ra un ‘boekhouder’ ta tene kuenta den buki pa nada no serlubid

´a. En bes di esei, amor ta motiv

´a nos pa imit

´a nos Dios

amoroso. Manera nos a mira den Kap´ıtulo 26, Yehova ta por-

don´a ora tin base. I ora e pordon

´a nos, e ta lubid

´a, esta, e no

ta usa e pik´anan ei kontra nos despues. Nos no ta kontentu

ku Yehova no ta keda karga renkor?20 “Amor . . . no ta regosih

´a den inhustisia.” Aki The New

English Bible ta bisa: “Amor . . . no ta disfrut´a di otro hende

su pik´a.” E tradukshon di Moffatt ta bisa: “Nunka amor no ta

gosa ora un otro hende komet´e un fayo.” Amor no ta sinti

niun plaser den inhustisia, pues, nos no ta minimis´a seriedat

di ningun forma di inmoralidat. I kon nos ta reakshon´a si un

kompa˜

nero kreyente kai den pik´a i sufri e konsekuensianan?

Amor lo no permit´ı nos gosa i komo si fuera bisa: ‘Drechi!

Bon p’e!’ (Proverbionan 17:5) Pero si un ruman ku a faya ta

19. Kon amor ta yuda nos reakshona bon ora hende ofende nos?20. Kon nos mester reakshona si un kompanero kreyente kai denmalecho i sufri e konsekuensianan?

307“KANA DEN AMOR”

dal paso konkreto pa rekuper´a di su kaida spiritual, e ora ei s

´ı

nos ta gosa.

“Un Kaminda Mas Ekselente Ainda”21 “Amor nunka no ta faya.” Kiko Pablo tabata kier men ku

e palabranan aki? Den e konteksto ei e tabata papiando die donnan di spiritu ku tabatin entre e prom

´e kristiannan. E

donnan ei a sirbi komo se˜

nal di ku Dios su aprobashon ta-bata riba e kongregashon resien form

´a. Sin embargo, no ta

tur kristian por a hasi kurashon, profetis´a ni papia den len-

ga. Pero esei no tabata un problema; e donnan milagroso eilo a kaba t

`og un dia. Sin embargo, tabatin algu ku s

´ı lo per-

21-23. (a) Kiko Pablo tabata kier men ora el a bisa ku “amor nunkano ta faya”? (b) Kiko nos ta bai trata den e ultimo kapıtulo?

Yehova su pueblo ta ser identifik´

a dor die amor ku nan tin pa otro

manes´e, algu ku tur kristian por desaroy

´a, algu mas ekselen-

te i permanente ku kualkier don milagroso. De echo, Pabloa yam’

´e “un kaminda mas ekselente ainda.” (1 Korintionan

12:31) Kiko e “kaminda mas ekselente” aki tabata anto? E ka-minda di amor.

22 S´ı, e amor kristian ku Pablo a deskrib

´ı ‘no ta faya nunka,’

esta, nunka lo e no yega na su fin. Te dia djawe, amor apneg´a

di ruman ta sigui identifik´a siguid

´onan berdadero di Hesus.

Akaso nos no ta mira evidensia di e amor ei den kongrega-shonnan di adorad

´onan di Yehova r

`ont mundu? E amor ei

lo dura pa semper, pasobra Yehova ta primint´ı su sirbid

´onan

fiel bida eterno. (Salmo 37:9-11, 29) Laga nos sigui hasi nosb

`est pa “kana den amor.” Asina nos lo eksperiment

´a e felisi-

dat mayor ku duna ta produs´ı. I mas ainda, nos lo por sigui

biba—i stima—pa henter eternidat, meskos ku nos Dios amo-roso Yehova.

23 Den e´

ultimo kap´ıtulo aki di e sekshon tokante amor, nos

a trata kon nos por mustra amor pa otro. Pero ya ku nos tabenefisi

´a di Yehova su amor na asina tantu diferente mane-

ra—i no di su amor so, sino tambe di su poder, hustisia i sa-biduria—ta na su lug

´a pa nos puntra nos mes: ‘Kon mi por

mustra Yehova ku mi ta stim’´e di b

`erdat?’ Den nos

´ultimo

kap´ıtulo nos lo trata e pregunta aki.

Pregunta pa Medita Ariba

2 Korintionan 6:11-13 Kiko ‘habri nos kurason’ ta enser´a, i kon

nos por aplik´a e konseho aki?

1 Pedro 1:22 Kon e palabranan aki ta mustra ku nos amor paotro kreyentenan mester ta sinsero, berdadero i kaluroso?

1 Juan 3:16-18 Kon nos por mustra ku “e amor di Dios” ta per-manes

´e den nos?

1 Juan 4:7-11 Kua ta e motivashon di mas fuerte ku nos tin pamustra amor na nos kompa

˜neronan kreyente?

309“KANA DEN AMOR”

MAYORNAN gusta mira nan yu resien nası smail. Hopi besnan ta pega nan kara kontra kara di e beibi, saka zoni-du suave i smail tiernamente kune. Nan ta loko pa mir’ereakshona. I e no ta tarda pa hasie tampoko: e beibi ta hana‘kuiltje,’ e lepnan ta kuminsa trek, i un dushi smail ta apa-rese riba su kara. E smail ei ta manera e prome senal di ka-rino di parti di e beibi, ekspresa na su mes manera, respon-diendo na e amor ku su mayornan ta mustr’e.

2 E smail di e beibi ei ta pone nos korda un punto impor-tante tokante naturalesa humano. Nos reakshon natural tapa stima ora nos ser stima. Ta asina nos ta traha. (Salmo22:9) Segun ku nos ta krese, nos kapasidat di mustra amorbek tambe ta krese. Kisas bo por korda kon den bo infansiabo mayornan i otro famianan of amigunan a mustra amorna bo. Den bo kurason un karino a kria rais, i ku tempu ela krese i a kuminsa duna fruta den forma di akshon. Bo areakshona na nan amor dor di mustra amor bek. Bo ta miraun desaroyo similar den bo relashon ku Yehova Dios?

3 Beibel ta bisa: “Nos ta stima, pasobra el a stima nosprome.” (1 Juan 4:19) Sekshon 1 te ku 3 di e buki aki amustra bo ku Yehova Dios ta eherse su poder, hustisia i sa-biduria na maneranan amoroso pa bo benefisio. I den Sek-shon 4 bo a mira ku el a demostra su amor direktamen-te pa humanidat, i pa abo personalmente, na maneranan

1-3. (a) Kiko nos por sina tokante naturalesa humano dor di opser-va e relashon entre un beibi i su mayornan? (b) Kiko ta desaroya ou-tomatikamente ora un hende mustra amor na nos, i ki pregunta im-portante nos por hasi nos mes?

K A P´I T U L O 3 1

“Hala Serka Dios, i E LoHala Serka Boso”

impreshonante. Awor, un pregunta ta lanta; kisas e pregun-ta mas importante ku bo por hasi bo mes: ‘Kon ami ta baireakshona na Yehova su amor?’

Kiko Kier Men Stima Dios4 Yehova, Esun ku a origina amor, sa perfektamente ku

amor tin un poder masha grandi pa laga hende saka nanmiho kualidatnan na kla. P’esei, apesar di e rebeldia kon-stante di humanidat infiel, Dios a keda konfia ku al-gun hende lo reakshona na su amor. I en berdat, mionesdi hende a reakshona. Pero lamentablemente e religion-nan di e mundu korupto aki a laga hende tur konfundı to-kante kiko kier men stima Dios. Masha hopi hende mes tabisa ku nan ta stima Dios, pero aparentemente nan ta kereku palabra so ta basta pa ekspresa e sintimentu ei. Amor paDios por kuminsa asina, meskos ku e amor di un beibi pasu mayornan por kuminsa ku un smail. Pero ora ta trata dihende grandi, amor mester ensera mas.

5 Ta Yehova ta definı kiko kier men stim’e. Su Palabra tabisa: “Esaki ta e amor di Dios, ku nos ta warda su manda-mentunan.” Pues, nos mester mustra ku nos ta stima Diospa medio di akshon. Ta berdat ku hopi hende no gus-ta e idea di obedese un otro. Pero bondadosamente e mes-un versıkulo ta bisa aserka: “I [Dios] su mandamentunanno ta pisa.” (1 Juan 5:3) Yehova su leinan i prinsipionan tadisena pa benefisia nos, no pa oprimı nos. (Isaias 48:17, 18)E Palabra di Dios ta yen di prinsipio ku ta yuda nos halamas serka dje. Kon asina? Laga nos repasa tres aspekto dinos relashon ku Dios: komunikashon, adorashon i imita-shon.

4. Dikon nos por bisa ku hende ta konfundı tokante loke kier menstima Dios?5. Kon Beibel ta definı amor pa Dios, i dikon e definishon ei mesterzona bon den nos orea?

311“HALA SERKA DIOS, I E LO HALA SERKA BOSO”

Komunika ku Yehova6 Kapıtulo 1 a habri ku e pregunta: “Bo por imagina bo ta

kombersa ku Dios?” Manera nos a mira, e idea ei no ta djisun fantasia. De echo, Moises a yega di tin un kombersashonasina. Kiko di nos? Den nos tempu Yehova no ta manda suangelnan pa kombersa ku hende. Pero Yehova tin medio-nan ekselente pa komunika ku nos awe sı. Kon nos por sku-cha Yehova?

7 Ya ku “tur Skritura ta inspira pa Dios,” nos por skuchaYehova dor di lesa su Palabra, Beibel. (2 Timoteo 3:16) P’e-sei un skirbido di salmo a urgi sirbidonan di Yehova pa nanhasi esei “di dia i anochi.” (Salmo 1:1, 2) Esei ta eksigı hopiesfuerso di nos parti. Pero tur esfuerso ku nos hasi ta bale lapena. Manera nos a mira den Kapıtulo 18, Beibel ta mane-ra un karta presioso ku nos Tata selestial a manda pa nos.Pues, lo no mester ta un karga pa les’e. Ora nos lesa e Skritu-ra, nos mester hinka bida den e informashon. Kon nos porhasi esei?

8 Segun ku bo ta lesa, visualisa e relatonan bıbliko. Purbamira e personahenan bıbliko komo personanan real. Purbakompronde nan ‘background,’ nan sirkunstansianan i lokea motiva nan. Anto pensa profundamente tokante loke bota lesa, i hasi bo mes preguntanan manera: ‘Kiko e relatoaki ta sina mi tokante Yehova? Kua di su kualidatnan ta binidilanti? Ki prinsipio Yehova kier pa mi sina, i kon mi poraplik’e den mi bida?’ Lesa, medita i aplika. Segun ku bo hasiasina, e Palabra di Dios lo hana bida pa bo.—Salmo 77:12;Santiago 1:23-25.

9 Ademas Yehova ta papia ku nos pa medio di “e esklabofiel i prudente.” Manera Hesus a profetisa, un grupo chikitu

6-8. (a) Via ki medio nos por skucha Yehova? (b) Kon nos por lagae Skritura hana bida ora nos ta les’e?9. Ken ta “e esklabo fiel i prudente,” i dikon ta importante pa nospaga bon tinu na loke e “esklabo” ei ta bisa?

HALA SERKA YEHOVA312

di ruman homber ungı a ser nombra pa perkura “kuminda[spiritual] na su debido tempu” den e ultimo dianan difi-kultoso aki. (Mateo 24:45-47) Ora nos lesa literatura prepa-ra pa yuda nos gana konosementu eksakto di Beibel, i asistına reunionnan i kongresonan kristian, nos ta risibı alimen-to spiritual for di e esklabo ei. E esklabo ta di Kristu. Pues,ta importante pa nos hasi manera Hesus a bisa: “Pone bonatenshon kon boso ta skucha.” (Lukas 8:18) Nos ta skuchaku atenshon dor ku nos ta rekonose ku e esklabo fiel ei taun di Yehova su medionan pa komunika ku nos.

10 Pero kiko di komunika bek ku Dios? Nos por papia kuYehova? E idea so kaba ta impreshona bo profundamente.Si bo purba aserka e gobernante di mas poderoso den bopais pa papia kune tokante un ke otro preokupashon, kuan-tu chens lo bo tin di logra yega serka dje? Den algun kasopor ta asta peligroso pa purba! Den tempu di Ester ku Mar-dokeo, bo por a muri si bo aserka e monarka di Persia sin kue invita bo. (Ester 4:10, 11) Awor, imagina bo para dilanti eSenor Soberano di universo. Asta e ser humanonan di maspoderoso ta keda parse ‘dalakochi’ su dilanti. (Isaias 40:22)Nos mester tin miedu di aserk’e? Di ningun manera!

11 Yehova a duna nos un manera simpel pa nos tur aser-k’e—orashon. Asta mucha hopi chikitu por resa na Yehovaku fe, den nomber di Hesus. (Juan 14:6; Hebreonan 11:6)Pero orashon ta permitı nos komunika nos pensamentu-nan i sintimentunan mas ıntimo tambe—asta esnan doloro-so ku nos tin problema pa ekspresa ku palabra. (Romano-nan 8:26) No ta bale la pena purba impreshona Yehova kuabla elokuente i poetiko, ni ku orashon largu sin fin. (Ma-teo 6:7, 8) Sin embargo, Yehova no a pone un lımite na elargura ni e frekuensia di nos orashonnan. Su Palabra ta astainvita nos pa “resa sin stop.”—1 Tesalonisensenan 5:17.

10-12. (a) Pakiko orashon ta un don maravioso di Yehova? (b) Konnos por resa na un manera ku ta agrada Yehova, i pakiko nos por kon-fia ku e ta apresia nos orashonnan?

313“HALA SERKA DIOS, I E LO HALA SERKA BOSO”

12 Korda ku ta Yehova so yama ‘Esun ku ta skucha ora-shon,’ i e ta skucha nos ku berdadero empatia. (Salmo 65:2)Ora e ta skucha orashon di su sirbidonan fiel, e ta hasie djispa skucha numa? No, e ta skucha nan ku plaser. Den su Pa-labra, orashonnan asina ta ser kompara ku sensia ku ta kimai laga un holo dushi subi bai laira. (Salmo 141:2; Revelashon5:8; 8:4) No ta un konsuelo pa sa ku nos orashonnan sinse-ro ta subi meskos ku sensia, i ku nan ta agrada e Senor So-berano? Pues, si bo kier hala serka Yehova, humildementehasi orashon regular na dje, tur dia. Deshoga bo na dje sintene nada atras. (Salmo 62:8) Kompartı bo preokupashon,alegria, gratitut i alabansa ku bo Tata den shelu. Komo re-sultado, e laso entre abo kune lo bira kada bes mas fuerte.

Ador´a Yehova

13 Ora nos ta komunika ku Yehova Dios, nos no ta djis pa-pia i skucha manera ora nos ta kombersa ku un famia ofamigu. Loke nos ta hasi ta un akto di adorashon na Yehova.Orashon ta un manera di duna Dios e onor ku asina tan-tu e merese. Henter nos bida ta drei ront di adorashon ber-dadero. Dor di ador’e nos ta mustra Yehova e amor i debo-shon ku nos ta sinti p’e di henter kurason. Tur Yehova sukriaturanan fiel, tantu den shelu komo riba tera, ta unı dene adorashon aki. Den un vishon apostel Juan a tende un an-gel proklama e siguiente ordu: “Adora esun ku a traha shelui tera i laman i fuentenan di awa.”—Revelashon 14:7.

14 Pakiko nos mester adora Yehova? Pensa un ratu riba sukualidatnan ku nos a trata den e buki aki, manera santidat,poder, dominio propio, hustisia, kurashi, miserikordia, sa-biduria, humildat, amor, kompashon, lealtat i bondat. Ma-nera nos a mira, Yehova ta e representashon supremo, enorma mas eleva posibel, di tur karakterıstika deseabel. Oranos purba kompronde tur su kualidatnan kompletamente,

13, 14. Kiko adora Yehova ta ensera, i pakiko ta apropia pa nosador’e?

HALA SERKA YEHOVA314

nos ta bin realisa ku e ta muchu mas ku un Personahe gran-di i atmirabel. E ta inmensamente glorioso, i superior nanos na un grado ku palabra no por ekspresa. (Isaias 55:9)No tin duda ku Yehova ta nos Soberano legıtimo. Defini-tivamente e merese nos adorashon. Pero, kon nos mesteradora Yehova?

15 Hesus a bisa: “Dios ta Spiritu, i esnan ku ta ador’e mes-ter adora den spiritu i berdat.” (Juan 4:24) Esei ta nifika kunos mester adora Yehova ku un kurason yen di fe i amor,guia dor di su spiritu. Tambe e ta nifika ku nos mester ado-r’e di akuerdo ku e berdat, e konosementu eksakto ku nos tahana den e Palabra di Dios. Ki ora ku nos reunı ku otro ado-radonan, nos tin un oportunidat presioso pa adora Yehova

15. Kon nos por adora Yehova “den spiritu i berdat,” i ki oportuni-dat reunionnan kristian ta brinda nos?

Reunionnan kristian ta okashonnan dushipa nos ador

´a Yehova

“den spiritu i berdat.” (Hebreonan 10:24, 25) Ora nos kan-ta alabansa na Yehova, uni den orashon na dje, i skucha ipartisipa den studio di su Palabra, nos ta ekspresando amorp’e pa medio di adorashon puru.

16 Ademas nos ta adora Yehova ora nos papia ku otrohende tokante dje, alabando e publikamente. (Hebreonan13:15) Sı, un di e mandamentunan di mas grandi ku kris-tiannan berdadero a risibı ta di predika e bon nobo di Yeho-va su Reino. (Mateo 24:14) Nos ta obedese e mandamen-tu aki di buena gana, pasobra nos ta stima Yehova. Ora nospensa kon “e dios di e mundu aki,” Satanas e Diabel, “a sie-ga mente di esnan ku no ta kere” dor di plama mentirananflagrante kontra Yehova, akaso nos no ta sinti un anhelo disirbi komo Testigunan na fabor di nos Dios, i kombatı e ka-lumnianan ei? (2 Korintionan 4:4; Isaias 43:10-12) I ora nospensa riba Yehova su kualidatnan maravioso, nos no ta sin-ti un deseo lanta den nos pa konta otro hende tokante dje?Di berdat no ta eksistı privilegio mas grandi ku yuda hendesina konose e amor di nos Tata selestial meskos ku nos.

17 Adora Yehova ta ensera asta mas. E ta toka delaster un as-pekto di nos bida. (Kolosensenan 3:23) Si di berdat nos taasepta Yehova komo nos Senor Soberano, anto nos lo pur-ba kumpli ku su boluntat den tur kos: den nos bida di fa-mia, na trabou, den nos trato ku otro hende i durante nosoranan di relahamentu. Nos lo purba sirbi Yehova ‘ku hen-ter nos kurason,’ ku integridat. (1 Kronikanan 28:9) Si nosta adora Yehova asina, esei lo no laga luga pa nos sirbie kukurason dividı of hiba un bida dobel, esta, pretende di sirbiYehova, i na mes momentu, hipokritamente, praktika pikaserio den sekreto. Integridat no ta laga luga pa hipokresia;amor ta pone nos sinti asko di dje. Temor di Dios tambe ta

16. Kua ta un di e mandamentunan di mas grandi ku kristiannanberdadero a risibı, i kiko ta motiva nos pa kumpli kune?17. Kiko adorashon di Yehova ta ensera, i dikon nos tin ku ador’e kuintegridat?

HALA SERKA YEHOVA316

yuda. Beibel ta mustra ku e temor ei ta hopi importante panos por keda den un relashon ıntimo ku Yehova.—Salmo25:14.

Imit´a Yehova

18 Kada un di e sekshonnan di e buki aki a termina ku unkapıtulo tokante kon pa ta “imitadonan di Dios, manera yu-nan stima.” (Efesionan 5:1) Ta esensial pa nos keda kordaku maske nos ta imperfekto, nos por imita e manera perfek-to ku Yehova ta usa su poder, eherse hustisia, aktua ku sabi-duria i mustra amor. Kon nos por sa ku ta posibel berdat panos imita e Todopoderoso? Korda loke e nomber di Dios tanifika. Su nomber ta sina nos ku e ta hasi su mes bira lokesea ku e kier, pa e kumpli ku su proposito. E abilidat aki kue tin ta impreshona nos profundamente. Pero, ta kompleta-mente imposibel pa nos imit’e den esaki? No.

19 Nos ta traha na Dios su imagen. (Genesis 1:26) Pueshende ta diferente ku tur otro kriatura riba tera. Loke ta mo-tiva nos no ta simplemente instinto, komposishon geneti-ko i faktornan den nos medio ambiente. Yehova a duna nosun don presioso—boluntat liber. Apesar di nos limitashon-nan i imperfekshonnan, nos tin e libertat di skohe kiko nosta bira. Bo kier ta un persona amoroso, sabı, hustu, ku tahasi bon uso di su poder? Danki na e yudansa di Yehova suspiritu, esei ta presis loke bo por bira tambe! Pensa kuantukos bon lo bo por logra.

20 Lo bo agrada boTata selestial i hasi su kurason kontentu.(Proverbionan 27:11) Bo por asta “agrad’e den tur sentido,”pasobra e ta kompronde bo limitashonnan. (Kolosensenan1:9, 10) I segun ku bo ta sigui desaroya bon kualidatnan,imitando boTata stima, lo bo ser bendishona ku un privile-gio masha grandi. Den un mundu skur i aleha for di Dios,

18, 19. Dikon ta realıstiko pa pensa ku nos komo simpel hende im-perfekto por imita Yehova Dios?20. Kiko nos por logra hasi dor di imita Yehova?

317“HALA SERKA DIOS, I E LO HALA SERKA BOSO”

lo bo ta un kargado di lus. (Mateo 5:1, 2, 14) Lo bo yuda pla-ma algu di e refleho di Yehova su glorioso personalidat rontmundu. Esta un onor!

“Hala Serka Dios, i E Lo Hala Serka Boso”21 E animashon simpel ku ta para skirbı na Santiago 4:8 ta

mas ku un meta: E ta un biahe, un proseso. Tanten ku noskeda fiel, e biahe ei no ta kaba nunka. Nunka nos lo stop dihala mas i mas serka Yehova. Al fin i al kabo, semper noslo tin mas kos pa sina tokante dje. Nos no mester pensa kue buki aki a sina nos tur loke tin di sa tokante Yehova. No,esaki ta apenas e komienso di tur loke Beibel ta sina nos to-kante nos Dios! Ademas, ni Beibel mes no ta konta nos turloke tin di sina tokante Yehova. Apostel Juan a pensa ku simester a skirbi tur loke Hesus a hasi durante su ministerioriba tera, “ni mundu henter lo no por a kontene e bukinanku lo a wordu skirbı.” (Juan 21:25) Si esei ta sierto tokante eYu, kuantu mas sierto e ta den kaso di e Tata!

21, 22. Ki biahe sin fin tin dilanti di tur hende ku ta stima Yehova?

Mare semper bo keda halamas i mas serka Yehova

HALA SERKA YEHOVA318

22 Ni bida eterno lo no permitı nos kaba di sina tur kosdi Yehova. (Eklesiastes 3:11) P’esei, pensa riba loke ta speranos. Despues di a biba shen, mil, un mion, of asta mil mionana mas, nos lo sa hopi mas tokante Yehova Dios ku lokenos sa awor. Pero ainda nos lo sinti ku tin un sin fin di kosmaravioso ku nos por sina. Nos lo ta ansioso pa sina mas,pasobra semper nos lo tin bon motibu pa sinti meskos ku esalmista ku a kanta: “Hala serka Dios ta bon pa mi.” (Salmo73:28, NW ) Nos no por ni imagina kon varia i yen di nifi-kashon bida eterno lo ta. I pa semper, loke lo duna nos massatisfakshon den bida ta e echo ku nos lo sigui hala serkaYehova.

23 Reakshona awor riba Yehova su amor, dor di stim’e kuhenter bo kurason, alma, mente i forsa. (Marko 12:29, 30)Hasi bo amor p’e leal i konstante. Tuma tur bo desishonnandi tur dia, for di esun di mas chikitu te esun di mas grandi,guia dor di e siguiente prinsipio: semper skohe e rumbo kuta hiba bo na un relashon mas ıntimo ku bo Tata selestial.I riba tur kos, semper keda hala mas i mas serka Yehova, isemper e lo keda hala mas i mas serka bo—pa tur eternidat!

23. Kiko bo ta ser anima pa hasi?

Pregunta pa Medita Ariba

Salmo 25:1-22 Kon nos por hala mas serka Yehova, i p’esei, kikonfiansa nos por tin?

Oseas 6:3 Kon e vers´ıkulo aki ta mustra ku esfuerso ta

nesesario pa nos si˜

na konos´e Yehova, i ku esei ta trese bendi-

shon?

Mateo 16:21-27 Ken su eh`empel nos mester sigui, i ki aktitut

nos mester demostr´a si nos kier imit

´a Yehova?

Revelashon 21:3, 4 Ora bo pensa riba e bendishonnan kuYehova ta bai trese den futuro, kiko esei ta motiv

´a bo pa hasi?

319“HALA SERKA DIOS, I E LO HALA SERKA BOSO”

Bo ke hana mas informashon?˜Bo por tuma kontakto ku Testigunan di Yehova na www.jw.org.