hawlati748

تىةت بة هاو تايبوةكان كؤبوءنة ثةساردنى هةل ةطةل لوة ئؤثؤزسيؤنةيةن لة وان لةنييطرذي بارت�دا،س�ة دةوس�ت�ك�ردووةودا در ه����ةردووشةىإة هةو يةكطرتو ء كؤمةل فراكسيؤنةفييئتي لة ئوة كشانة لةبةغدا،كةن دةييةكان كوردستانيان«امؤشكردنفةر« بةهؤى ترس لةوة.ىو ثارتيية ت ةكييةن ي لةة هاوكاتن يان ة نوييطرذي ئةم بار طرءوثةكانىوةى ئ���ة ��ةط��ةل لدانةى خؤثيشان خؤرسك بانطةش هةيةش طومانيتيسةنء دةكة دةوةكانونة كؤبو ثةساردنى هةل بةمةبةستىوة ئؤثؤزسيؤنةيةن لةمدانىت بؤ ئةنجا كخستن بي خؤريدان. خؤثيشانن��ى، ئ�ةن�دام�ى ��ةب��ا ت��ال ئ��اوةيةوبارة تى لة ةكيكردايةتى ي سةرم�ج�ارة دي���ارة بؤضىئ�ة« وت��ىوةتا ئة �ت، دةك�ريدان خؤثيشانوة بؤئة كار ط��ؤإانطةياندنى را.« دةكات ذةرى بي، عةبدو ئيسماعيلء ئةندامى طرءوثىزادىى ئا سةرا ئاماذة خؤرسكندانى خؤثيشام��ير وةك���ات ئ��ةط��ةوةدة ب���ة �ت، ن�ةب�ي ت��ي��ان ب���ةدلس��ة دة ئةنجام«ورة ط��ةندانىخؤثيشا« دراوة مان ثي ن ي بةل« شي دةةدن. وتيي�ةن�ةك�ان�ى ك��ردةك��ان��ى س��ةركةون ك دة ش خةل ئؤثؤزسيؤن ثي.«ندانةكاندا لةخؤثيشا ئةندامىروانى، كا ئةبوبةكرو وتىاسى يةكطرتو مةكتةبى سيت بة بةرئةنجامىسةهيوادارم دة« ثةساردنى لة هةل ول طةيشتنى قو تي دى تا ئوميت بإوانيوةكانونة كؤبووة ضةوانة بةثيت، بي زياتر ك خةل.«وةكةنة وازى تر دة ك بير لةشي خةل قادر حةمةجان، هاوكات حاكم تي ةكي ياسي سي ئةندامى مةكتةبي بةك نداني خؤثيشاه��ةر« وت�ىيكةنءى دةت ئةوانة ةت بكري مؤل بيسيار دةبن،ثر ى بةر يان دةدةن لي هان.«سيار نييةثر ى بةر ت ليسة دةك لةو دا راثؤرتي)2( رةثة لةرةوة نة ة بخوييةو بارةتي هاوwww.hawlati.co ةريدةكاتي رةنج د ئةهليية ضاثخانةي طشتيي سياسيةكي رؤذنامةي دانة)10000( اذ ت دينار)1000( نرخ ت زتر دةبي ةكان بةهيوةى خؤثيشان دانة ئةطةرى سةرهةلكهنا دههكهی بهغدمانێتییاوپهی ه لهوههی كشانهڕهشهوه یهكگرتو كۆمهڵو بة كوشتنى شمةرطةيةى ئةو ثيرة ضوار ك تؤمةتبا طةنجيكراوةستطيرنةدة مانطة15 ل ء ضةك بل ان بةكي لةبادينانى دراوةجةى زيند ئةشكةن2011/7/13 مة ضوارشةم)748( ذمارة4 لريى شينةى هاوسةرطي ى: ثيى داراي وةزيروة تة ك دةطري و كةسي هةمو تة سنور ني ورة دةهي كى طة زي ران هي ئي ت ضاكسازيى ةويرزانى ئةطةر بيبا« ت ضةك لةدذى بكات، دةبي« ت بطري ران هةل كا ندةل طة5 ليزطةينا رة دايانةىاري زاني ئةو ي بةثيوة؛ت�و ك�ةوت��ى ه��او دةس��ت ن م������اوةى س��ي ���را ئ���ي بؤ دةس�ت�ي�ك�ردووة رؤذةي سةربازي ز وةى هي كؤكردنةستانييةكانى كوي لةناوضة مى كوردستانء نزيك لة هةرييري طي وة جي بة ضةكي قورسة كردوون. بؤردومانة ةطةل هاوكات ل خاكي بؤناومةكانيردةوا بة كوردستان؛ كؤمارى مى هةري لةناوضة �ران ئ�يمي ئيس قةنديل بنارىيةكانى سنوري ةكايةتى بالظ����ةرى دة و �ر ��زط��اى ه�ةول�ي ل��ة ث��اريندنى جو بة دةستيكردووةستةىرةى زؤرء بة كة ك زي هي سةربازيى و ضةكىورةى طةوة. قورسة ئاماذةيةكاناري زاني نيازة ران بة كةن كة ئيوةدة بةانة ن شوي لةوورة كى طة ندةقي خةت ترسى دةزاني بدات كة مة ليستا روةها ئي بؤ سةر خؤى. هةستةىرةرو كة دة و طري شؤفلق�ةك�انن�دة ��ط��اوب��ان خ�ة رييةكان سنوري ل��ةن��اوض��ة ن. نري دةبيد ك�ةم�ان�ط�ةر ���رزا ش���يوةى ذيانة ثارتى ذى وتةبي)ث�����ةذاك( ك��وردس��ت��انت�ى ه�او ب�ؤ كى دواني لي ل�ةوةىى ك��ؤك��ردن��ة ه��ؤك��ار��ةن ك�ؤم�اريي �زى ل��ة ه�ي ثشتإاستكردةوةو رانة ئيك��ةش��ي ب��ؤ ئ�ةو ه��ؤك��ارة كةوة إاية يةكانة طينكاري طؤإاوةإاست ناتى خؤرهة لة روودةدةن.دواى« وت�ى كةمانطةر ���ةت���ة ون��ى دةول ��ك��ض��و ت��يمجارة ئة�ات�ؤرةك�ان دي�ك�ت رانة، بؤية لةخؤى رةى ئي سةرانة ئةمكا و ��ت دةت��رس��ي.« دةكات تة وةش نابيئ�ة« شي وتي ى كة رىوة هؤكار بؤ ئ��ةاتؤرةكان ديكت روخانى لة.«ت بطريا ئيبراهيم ئار دارايى حكومةتى وةزيرىك�ان�ى رةش�ي�د ��م ق�س�ة ه��ةريتةكةى وةزارةيكارى بر تاهيرشينةى اند ثيء رايطةيةتكردةوة رك و كةسيريى هةمو هاوسةرطيوة. تة دةطري وةزي��رى ةبانى، تال بايز �م ه�ةري حكومةتى داراي����ىيطةياند راتى هاو كدا بؤ دواني لةلي سولفةى بؤ نمايى ريشتر ثي�ري�ى ت�ةن�ه�ا بؤ ه�اوس�ةرط�يك م كاتي، بةوةةران بو فةرمانب حكومةت بةسةرؤكى ثرسمان ئةو كةدينطةيان راى ثي كرد باوةء بكةنة هةموارية نماي ريوة. تة ك بطري و كةسي هةمو �ن�ى دوي« روةه��ا وت��ى ه��ة ه�ةم�واريةمان نماي ري ئ��ةوك كةسيو هةمووةءتة كردووةت لةبإى مةند بيودت سو دةتواني سولفةىناري دي مليؤن نج ثي.«ريى هاوسةرطي ئةحمةد،نا توا ه�اوك�ات،طةياندنى سةرؤكىرى را ذكا راويتى هاو كدا بؤ دواني حكومةت لةليجكردنى خةرب�إي�ارى« وت�ى بؤريى هاوسةرطي سولفةى لةياساى كةو كةسيو هةمو ئ��ام��اذةى2011 ب��ودج��ةىى ئةو ء حكومةتيش بةثي كراوة ثي.«ردةدات ياساية بإياابردوومةى ر رؤذى دوشةم وةزارةتىيكارىةشيد تاهير بر ر �م ه�ةري حكومةتى����ي دارايمةوانيدا رؤذنايةكىكؤنطرة لةويطةياندبو را ر هةولي لةشارى تةنهايري هاوسةرطيشينةى ثيوة. تة انى حكومى دةطري كارمةندكردن هةلى كار ويستى ثي)asia oil( نى ئاسيا مثانياى رو كو كارطةى بةرميل: هةية بوارةوةى خو رمةندانةى بةم كا)انيكبةشى ميك( ت بياريذى ئةندازي لي دةرضوى كو-1 وارة ى ئي)4( بةيانى بو ى)7( ر كردن لة كاتذمي كار كةمتر سال سى)3( دا لة بوارةونى لةو ئةزمونيكدارى ميكا ر لة بوا سثوث-2 ت نةبي يةك هةفتةدا سةردانىماوةى با لة ني ى رادةبي ك لة خو هةركةسي)c.v( ةش كردنى شك رمء ثي طرتنى فو وةر مثانيا بكات بو فيسى كو ئوضررةكى ضوارحمود /طة مةليك مي شةقامى بازنةي-: سليمانىيشان ناون نى ئاسيا بازرطانى رواى سةنتةرى بينE-mail:[email protected] 07501075502: رمال نو07703577592: بايل مو مانى ى كوردستان/ سليدةران ن ي تى بةل ةكي يدارى ئاطا ناسي ن كة ثيكةيةران دة ند ي دارى سةرجةم بةل ئاطاوةتة كردووة نوي2011 ي يان بؤ سالدةران ن ي تى بةل ةكي ي سةرلة بةيانى ى9 ر كاتذمي) 2011 / 7 / 16 ( رؤذي شةمةنى كؤنفرانسء ما بازرطانى سلي ي ذوورى لة هؤل تى ةكي ي ئةنجوءمةنىمانى ئةندا بذاردنى هةل ت. وةدةضي مانى بةإي ى كوردستان/ سليدةران ن ي بةل ثرؤسةى لةتانيكردن بةشدار بؤوثاس سندا. بذارد هةليارى حامدؤتؤطراف: د ف مانى ةسليدان ل خؤثيشان

Upload: hawlati-hawlati

Post on 06-Mar-2016

289 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

newspaper hawlati

TRANSCRIPT

تايبةت بة هاوآلتى

كؤبوءنةوةكان هةَلثةساردنى لةطةَل ئؤثؤزسيؤنةوة لةاليةن لةنَيوان بارطرذيي دةس��ةآلت��دا، ه����ةردووالدا دروس��ت��ك��ردووةو هةإةشةى يةكطرتوو ء كؤمةَل فراكسيؤنة ئيئتيالفي لة كشانةوة لةبةغدا، دةكةن كوردستانييةكان بةهؤى ترس لة »فةرامؤشكردن»يان

لةاليةن يةكَيتىو ثارتييةوة.ئةم بارطرذيية نوَييانة هاوكاتن طرءوثةكانى ئ���ةوةى ل��ةط��ةَل خؤثيشاندان بانطةشةى خؤرسك دةكةنء دةسةآلتيش طوماني هةية كؤبوونةوةكان هةَلثةساردنى لةاليةن ئؤثؤزسيؤنةوة بةمةبةستى

ئةنجامدانى بؤ بَيت خؤرَيكخستن خؤثيشاندان.

ئ���اآل ت��اَل��ةب��ان��ى، ئ��ةن��دام��ى لةوبارةيةوة يةكَيتى سةركردايةتى بؤضى دي���ارة »ئ��ةم��ج��ارة وت��ى ئةوةتا دةك��رَي��ت، خؤثيشاندان بؤئةوة كار ط��ؤإان راطةياندنى

دةكات».بَيذةرى عةبدوآل، ئيسماعيل طرءوثى ئةندامى ئازادىء سةراى ئاماذة خؤرسك خؤثيشاندانى ب���ةوةدةك���ات ئ��ةط��ةر وةآلم���ي دةس��ةآلت��ي��ان ب����ةدَل ن��ةب��َي��ت، ئةنجام ط��ةورة» »خؤثيشاندانى ثَيدراوة »بةَلَينمان وتيشي دةةدن. س��ةرك��ردةك��ان��ى الي��ةن��ةك��ان��ى دةكةون خةَلك ثَيش ئؤثؤزسيؤن

لةخؤثيشاندانةكاندا».ئةندامى كاروانى، ئةبوبةكر وتى يةكطرتوو سياسى مةكتةبى »هيوادارم دةسةآلت بة بةرئةنجامى هةَلثةساردنى لة قووَل تَيطةيشتنى كؤبوونةوةكان بإوانَيت تا ئومَيدى بةثَيضةوانةوة بَيت، زياتر خةَلك خةَلك بير لةشَيوازى تر دةكةنةوة».

هاوكات حاكم قادر حةمةجان، يةكَيتي سياسي مةكتةبي ئةندامى بة خؤثيشاندانَيك »ه��ةر وت��ى دةيكةنء ئةوانةى بكرَيت بَيمؤَلةت هانيان دةدةن لَيى بةرثرسيار دةبن،

دةسةآلت لَيى بةرثرسيار نيية».

لةو راثؤرتَيك )2(دا الثةرة لة بارةيةوة بخوَينةرةوة

هاوآلتيwww.hawlati.co

نرخ )1000( دينار ترياذ )10000( دانةرؤذنامةيةكي سياسيي طشتيي ئةهليية ضاثخانةي رةنج دةريدةكات

ئةطةرى سةرهةلَدانةوةى خؤثيشانةكان بةهَيزتر دةبَيتكۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتوو‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌كشانه‌وه‌‌له‌‌هاوپه‌یمانێتییه‌كه‌ی‌‌به‌غدا‌ده‌كه‌ن

ئةو ثَيشمةرطةيةى بة كوشتنى طةنجَيك تؤمةتبارة ضوار

ل 15مانطةدةستطيرنةكراوة

لةبادينان بةكيَبَلء ضةك ئةشكةنجةى زيندانى دراوة

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

ل4

وةزيرى دارايى: ثَيشينةى هاوسةرطيريى هةموو كةسَيك دةطريَتةوة

ئَيران هَيزَيكى طةورة دةهيَنيَتة سنور

»بارزانى ئةطةر بيةوَيت ضاكسازيى بكات، دةبَيت ضةك لةدذىل 5 طةندةلَكاران هةلَبطرَيت»

دانا رةزطةيي

زانيارييانةى ئةو بةثَيي دةس��ت ه��اوآلت��ى ك��ةوت��ووة؛ ئ����َي����ران م������اوةى س��َي بؤ دةس��ت��ي��ك��ردووة رؤذة كؤكردنةوةى هَيزي سةربازي كوَيستانييةكانى لةناوضة نزيك لة هةرَيمى كوردستانء بة ضةكي قورسةوة جَيطيريي

كردوون.هاوكات لةطةَل بؤردومانة خاكي بؤناو بةردةوامةكاني

هةرَيمى كوردستان؛ كؤمارى لةناوضة ئ��َي��ران ئيسالمي قةنديل بنارى سنورييةكانى باَلةكايةتى دةظ����ةرى و ل��ة ث��ارَي��زط��اى ه��ةول��َي��ر جوآلندنى بة دةستيكردووة بة كةرةستةى هَيزَيكى زؤرء طةورةى سةربازيى و ضةكى

قورسةوة. ئاماذة زانيارييةكان بةوةدةكةن كة ئَيران بة نيازة خةندةقَيكى طةورة لةو شوَينانة دةزانَيت مةترسى كة لَيبدات

بؤ سةر خؤى. هةروةها ئَيستا شؤفَل و طرَيدةرو كةرةستةى رَي��ط��اوب��ان خ��ةن��دةق��ةك��ان سنورييةكان ل��ةن��اوض��ة

دةبينرَين. ش���َي���رزاد ك��ةم��ان��ط��ةر ذيانةوةى ثارتى وتةبَيذى ك���وردس���ت���ان )ث�����ةذاك( ه��اوآلت��ى ب��ؤ لَيدوانَيكى ل��ة ه��ؤك��ارى ك��ؤك��ردن��ةوةى ه��َي��زى ل��ةالي��ةن ك��ؤم��اري ثشتإاستكردةوةو ئَيرانة ه��ؤك��ارةك��ةش��ي ب��ؤ ئ��ةو

كة طَيإايةوة طؤإانكارييةكانة ناوةإاست خؤرهةآلتى لة

روودةدةن.»دواى وت��ى كةمانطةر ت��َي��ك��ض��وون��ى دةوَل���ةت���ة ئةمجارة دي��ك��ت��ات��ؤرةك��ان لةخؤى بؤية ئَيرانة، سةرةى ئةمكارانة و دةت��رس��َي��ت

دةكات».نابَيتة »ئ��ةوةش وتيشي رَى كة ئ��ةوةى بؤ هؤكار ديكتاتؤرةكان روخانى لة

بطرَيت».

ئارا ئيبراهيم

حكومةتى دارايى وةزيرى ه��ةرَي��م ق��س��ةك��ان��ى رةش��ي��د وةزارةتةكةى بريكارى تاهير رةتكردةوةء رايطةياند ثَيشينةى كةسَيك هةموو هاوسةرطيريى

دةطرَيتةوة.وةزي��رى تاَلةبانى، بايز ه��ةرَي��م حكومةتى داراي����ى

رايطةياند هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا سولفةى بؤ رَينمايى ثَيشتر ه��اوس��ةرط��ي��ري��ى ت��ةن��ه��ا بؤ كاتَيك بةآلم بووة، فةرمانبةران حكومةت بةسةرؤكى ثرسمان ئةو كة راطةياندين ثَيى كرد با بكةنةوةء هةموار رَينمايية

هةموو كةسَيك بطرَيتةوة.ه��ةروةه��ا وت��ى »دوَي��ن��َى ه��ةم��وار رَينماييةمان ئ��ةو

كةسَيك هةموو كردووةتةوةء دةتوانَيت سوودمةند بَيت لةبإى سولفةى ديناري مليؤن ثَينج

هاوسةرطيريى».ئةحمةد، توانا ه��اوك��ات، راوَيذكارى راطةياندنى سةرؤكى هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا حكومةت خةرجكردنى »ب��إي��ارى وت��ى بؤ هاوسةرطيريى سولفةى لةياساى كةسَيكةو هةموو

ئ��ام��اذةى 2011 ب��ودج��ةى ثَيكراوةء حكومةتيش بةثَيى ئةو

ياساية بإياردةدات».رؤذى دوشةممةى رابردوو رةشيد تاهير بريكارى وةزارةتى ه��ةرَي��م حكومةتى داراي����ي رؤذنامةوانيدا لةكؤنطرةيةكى رايطةياندبوو هةولَير لةشارى تةنها هاوسةرطيريي ثَيشينةى

كارمةندانى حكومى دةطرَيتةوة.

هةلى كاركردنكَومثانياى رَونى ئاسيا )asia oil( ثَيويستى

بةم كارمةندانةى الى خوارةوة هةية بَو كارطةى بةرميل:1-دةرضوى كَوليذى ئةندازياري بَيت )بةشى ميكانيك(

كاركردن لة كاتذمَير )7( ى بةيانى بَو )4( ى ئَيوارة2-ثسثَور لة بوارى ميكانيكدا ئةزموونى لةو بوارةدا لة )3( سَى ساَل كةمتر

نةبَيتسةردانى هةفتةدا يةك لةماوةى با رادةبينَي خَوى لة هةركةسَيك

)c.v( ئَوفيسى كَومثانيا بكات بَو وةرطرتنى فَورمء ثَيشكةش كردنىناونيشان: سليمانى- شةقامى بازنةيي مةليك محمود /طةرةكى ضوارضر

بيناى سةنتةرى بازرطانى رَونى ئاسياE-mail:[email protected] 07501075502:مَوبايل:07703577592 نَورماَل

يةكَيتى بةَلَيندةرانى كوردستان/ سلَيمانى

ئاطادارى

ئاطادارى سةرجةم بةَلَيندةران دةكةين كة ثَيناسي يةكَيتى بةَلَيندةرانيان بؤ ساَلي 2011 نوَي كردووةتةوة رؤذي شةمة )2011/7/16( كاتذمَير 9ى سةرلة بةيانى كؤنفرانسء سلَيمانى بازرطانى ذوورى هؤَلي لة يةكَيتى ئةنجوءمةنى ئةندامانى هةَلبذاردنى

بةَلَيندةرانى كوردستان/ سلَيمانى بةإَيوةدةضَيت.ثرؤسةى لة بةشداريكردنتان بؤ سوثاس

هةَلبذاردندا.

خؤثيشاندان لةسلَيمانى فؤتؤطراف: ديارى حامد

ث. هاوآلتى

نزيك س��ةرض��اوةي��ةك��ي كةركوكى لةتةلةفزيؤنى

ضةند ئاشكرايكرد يةكَيتى، حكومةت لةمةوبةر ساَلَيك بؤ ئ��ؤت��ؤم��ب��َي��ل��َي��ك��ى ض��ةن��د ت��ةل��ةف��زي��ؤن ك��إي��وة، ب��ةآلم

ل��ةالي��ةن ئؤتؤمبَيالنة ئ��ةو بؤ كةناَلةكةوة بةرثرسانى

خؤيان فرؤشراون.نةيويست كة س��ةرض��اوة

هاوآلتى بة بآلوبكرَيتةوة، ناوى فرؤشراوةكان «ئؤتؤمبَيلة وت د. بةئيمزاى ثَيشتر يةكَيكيان ئةو دراوةت��ة ساَلح بةرهةم

كةناَلة و دوو ئؤتؤمبَيلى تريان 7/25دا هةَلبذاردنى لةكاتى ئةحمةد عيماد بةئيمزاى

ثَيياندراوة«.

جَيطرى ش��وك��ر زاه��ي��ر تةلةفزيؤنى ب��ةإَي��وةب��ةرى ك���ةرك���وك رةت���ي���ك���ردةوة فرؤشرابن، ئؤتؤمبَيلةكان

كؤن ئؤتؤمبَيلَيك «هةر وتى ئاشكرا بةزيادكردنى بَيت دةي��ف��رؤش��ي��ن، ب���ةآلم ئ��ةو

نةفرؤشراون«. ئؤتؤمبَيالنة

رؤذنامةيةكي سياسيي طشتيي ئةهليية ضاثخانةي رةنج دةريدةكات

www.hawlati.infoهاوآلتي

ئارا ئيبراهيمن��زي��ك��ةى س���َي ه��ةف��ت��ة ب��ةس��ةر تَيثةإ قةآلدزَيدا خوَيناوييةكةى رووداوة سةربازيية بةرثرسة تائَيستا دةبَيتء دةستطير يةكَيتى خانةنشينكراوةكةى بةكوشتنء تؤمةتبارة ك��ة ن��ةك��راوة

برينداركردنى ضةند كةسَيك.لةمةوبةر هةفتة س��َي نزيكةى دوو بةشةإهاتنى لةسةر ل��ةق��ةآلدزَي مَيردمنداَل بةهؤى يارييةوة، عةبدوآل وسو باوكي يةكَيك لةو منداآلنة كة بةرثرسَيكى يةكَيتيية، خانةنشينكراوى سةربازى شةش دةكوذَيتء ئافرةتَيك بةفيشةك

كةسى تر بريندار دةكات.سةرضاوةيةكى ئةمنى لة قةآلدزَي كة

بؤ لةلَيدوانَيكدا بهَينرَيت ناوى نةويست هاوآلتى وتى «لةدواى رووداوةكةوة بيست ماَلة ئةو ثاسةوانى ثؤليس ئاسايشء بة لةكاتَيكدا دةكةن، يةكَيتى بةرثرسةى بإيارى وةزيرى ناوخؤء بةإَيوةبةرايةتى ثؤليس نابَيت تةداخولء ثاسةوانيى كةسى

حيزبيى بكةين«.ل��ةم��ب��اري��ةوة، ع��ةم��ي��د ع��ةب��دوآل ثشدةر ثؤليسى بةإَيوةبةرى ميرئةحمةد، هَيزةى «ئةو وتى هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا تاوانبارَيك لةهيض ديفاعكردن بؤ لةوَين لةوَي نين، بةآلم ئةم ناوضةية عةشايةرييةء خةَلك كوذراوةء برينداربووةء نامانةوَيت

كَيشةى تر دروست ببَيت«.ء وس��و «عةبدوآل وت��ى ه��ةروةه��ا

لةاليةن طرتنيان فةرمانى ك��وإةك��ةى رايانكردووةء دةرض��ووةء بؤ دادط��اوة لةطةَل سوَلح ئةوةدةدات هةوَلى ئَيستاش

ئةو ماَلة بكات«.ق��ةآلدزَي ئةمنييةكةى س��ةرض��اوة ئَيستا عةبدوآل وسو لةوةكردةوة جةختى لةهةوارى نزيكةى ثةنجا ضةكدار خؤييء قةآلدزَين ثشت هَيرؤى لةناحيةى كبؤ ضةند ئَيرانء سنورييةكانى لةناوضة كردووةء يةكَيتى سةردانيان بةرثرسَيكى دةزانن ناوضةكةش ئةمنيى بةرثرسانى

لةكوَيية.وتى عةبدوآل عةميد لةمبارةيةوة، دةستطيريان بزانين شوَينى ئةطةر «ئَيمة

دةكةين، بةآلم نازانين«.

ه��اوآلت��ى رؤذن��ام��ةى 747ى ذم���ارة ل��ة وةك رؤذن��ام��ةوان��ي��م ضاوثَيكةوتنَيكى نةك سازكراوة لةطةَلدا ئاينيى( )مامؤستايةكى بةو لَيدوانة ئةو بؤية فتواوة، ليذنةي ناوي بة

ناوةوة هةَلةي ثةيامنَيرةكةية.س���ةب���ارةت ب��ة م��ان��ش��َي��ت��ى س��ةرةك��ى سَيكسى دةستةواذةى كة ضاوثَيكةوتنةكةش تَيداية، بةشَيوةيةكي ئةدةبي زانستي وتراوةو بؤ زةقكردنةوةي زيناية، ضةمكي روونكردنةوةي دةستةواذةي ضةندين لةنَيوةندي مانشَيتة ئةو ئةخالقي ئ��ةدةب��ي بة نةشياوة كارَيكى تر

كوردةواري.

م. محةمةد عةبدواَل ثَينجوَينى

جيهاد جةالل

ناحيةى لة لةمةوبةر رؤذ دوو ثارَيزطاى بة س��ةر ب��ةردةإةش��ي تؤمةتى بة ك��ةس ض��وار هةولَير لةاليةن ناحيةية لةو «دزيكردن« بةآلم دةستطيركراون، ئاسايشةوة بةهؤي ئةوةى دوانيان خزمى نزيكى هةوَلي بةردةإةشة ثؤليسى نةقيبي دزييةوة لة دةدرَيت سزاكةيان ئةوة

بطؤإدرَيت.س������ةرض������اوةي������ةك ل��ة ئاسايشي ب��ةإَي��وةب��ةراي��ةت��ى ناوى نةيويست كة ب���ةردةإةش «ئةو وت هاوآلتى بة باَلوبكرَيتةوة طوندَيكى لة كارةباييان كَيبَلي دزانة

بوو، بةشةو دزي بةردةإةش نزيك ئَيمةش دةستطيرمانكردنء رادةستى

دادطامان كردن«. وتيشي «لةم سنورةى ئَيمة هةر تةنها روودةدات دزى رووداوَيكى دةكات، دةستطير دزةكان ئاسايش ثؤليس لَيرة بةكةمتةرخةم دادةنرَيتء

ئيفادةكانيش بة باشي وةرناطرن«.س���ةرض���اوةك���ة ئ��ةوةش��ى كة دزةى ض��وار ل��ةو ئاشكراكرد لةسةر ئةو رووداوة بةإَيوةبةرايةتى ئاسايشي بةردةإةش كة دةستطيري ك�����ردوون، دوان���ي���ان ئ��ام��ؤزاى بةردةإةشن، ثؤليسي بةرثرسَيكي بؤية لة حاَلةتَيكي وادا ئةوا بةرطرييان لَيدةكرَيتء سزاى قورسيان نادرَيت.

قةآلدزَي: ئةو بةرثرسةى كة بة «كوشتن« تؤمةتبارة، تائَيستا ئازادة

لة بةردةأةش هةوَلي طؤأينى سزاى ضوار «دز« دةدرَيت

بةرثرسانى تةلةفزيؤنى كةركوكى يةكيَتى، ئؤتؤمبيَلى تةلةفزيؤنةكة بؤخؤيان دةفرؤشن

روءنكردنةوةيةك لة )م. محةمةد عةبدوآل

ثيَنجويَنى(يةوة

سعود هاشم

راطةياند، ثارتى سةرضاوةيةكى عةزيز عيرفان نيية نياز بة ثارتى لةسةر قوتابيان يةكَيتى سكرتَيري كارالبدات، لةسةر ئةو هَيرشة توندانةى ناإاستةوحؤ بة ثَيشوو مانطى كة

كردية سةر وةزيري خوَيندنى باآل.مةكتةبى ل��ة س��ةرض��اوةي��ةك رَيكخراوة جةماوةرى ء ثيشةييةكانى ه��اوآلت��ى بؤ لَيدوانَيكدا لة ثارتى سكرتَيرى كة ب��ةوةك��رد ئ��ام��اذةى يةكَيتى قوتابيانى كوردستان، لةسةر قسةكانى بؤ ماوةيةكى كاتيي تةجميد

دةكرَيت. رَيكخراوي دووس��اَل��ة م��اوةى ناكؤكيية بةهؤى قوتابيان يةكَيتى سكرتَيري سَي ناوخؤييةكانييةوة طؤإيوة، سةرضاوةكة هؤكارى لةسةر كارالنةدانةكةى طةإاندةوة بؤ كَيشةكة ناوخؤييةكانء وتى كة ثارتى نايةوَيت لةسةر بطؤإَيت تر سكرتَيرَيكى

لَيدوانةكانى.»بإيارى وتيشى سةرضاوةكة رؤذة 27 نزيكةى تةجميدكردنةكة

جَيبةجَي بإيارة ئةو بةآلم دةرضووة، نةكراوة».

عيرفان ب��ة ث��ةي��وةدى ه���اوآلت���ى لَيدوانَيكى هيض بةآلم كرد، عةزيزةوة

نةدا.عيرفان عةزيز سكرتَيري يةكَيتي لةديمانةيةكى كوردستان قوتابياني سةرةتاى كة هاوآلتيدا رؤذنامةى ب��آلوك��راي��ةوة، راب����ردوو مانطى دةخرَيتة تؤمةتانةي بةو سةبارةت »ئةو وتى قوتابيان، يةكَيتي ث��اَل قسةدةكةن خؤيانةوة لة خةَلكانةي وةك ئةو سةطة واية كة لةبةر دةرطا

دةحةثَي».قوتابيان، يةكَيت�ى رَيكخراوى سةر بة ثارتى ديموكراتى كوردستانةو دام������ةزراوة. 1953 س��اَل��ى ل��ة ناوةندةكانى لةناو رَيكخراوةكة زؤرجار هةيةو بارةطايان خوَيندندا تؤمةتى دةستتَيوةرداني دةدرَيتة ثاَل. دةستتَيوةردانةى ئةو ديارترين ئةنجاميداوة، رَي��ك��خ��راوةك��ة ك��ة زانكؤكانى خوَيندكارانى ناردنةوةى هةولَيربوو لة كاتى خؤثيشاندانةكاندا

لةمانطى شوباتى ئةمساَل.

ثارتى نايةوَيت سكرتَيرى يةكيَتى قوتابيان البدات

راطةياندنى ئاسياسَيَل

-2011 ت���ةم���وزى كؤمثانياى ئاسياسَيَل لةإَيى ض��ةن��د ن��ووس��راوَي��ك��ةوة دةستةى ئ��اراس��ت��ةى ك��ة طةياندنى و راط��ةي��ان��دن الي��ةن��ة و ع���َي���راق���ى داوا كردووة، ئةمنييةكانى دةكات عَيراقى لةحكومةتى تاوةرةكانى و كارمةند كة بثارَيزَيت، لة شارى موسَل لةاليةن ئ���ةوةى ب��ةه��ؤى ضةكدارةكانةوة طرءوثة ضةندين رووب�����ةإووى

هَيرش بوونةتةوة.ب�����ةردةوام�����ى ئ��ةم لةطةَل هاوتاية هَيرشانة ئ��ةو زان��ي��اري��ي��ان��ةى الى هةية ئةمنييةكان دةزط��ا ئةو ب���ةوةى س��ةب��ارةت بةنيازن طرءوثة ضةكدارانة س��ةرج��ةم ت��اوةرك��ان��ى

ئاسياسَيَل لة شارى موسَل دةمانةوَيت بؤية بتةقَينةوة، ه��اوآلت��ي��ان��ى ب��ةإَي��ز ئةو كةوا ئاطاداربكةينةوة ثضإاندنانةى لةضةند رؤذى رابردوودا إوويدا لة تؤإى ئاسياسَيَل خزمةتطوزارى داهاتوودا رؤذان��ى لة يان روودةدةن لة شارى موسَل، هؤكارةكةى دةطةإَيتةوة بؤ لة ذمارةيةك تةقينةوةى تاوةرةكانمان، لةماوةى سَى مانطى رابردووشدا هَيرش تاوةر )7( سةر كراوةتة ك��ةب��ووةت��ة ه��ؤى ئ��ةوةى بةتةواوةتى يان بةشَيكى

لةكاربكةوَيت. هونةرييةكانى تيمة ئ��اس��ي��اس��َي��َل ه����ةوَل شوَينانةو بطاتة دةدات خزمةتطوزارى بطةإينَيتةوة تاوةرانةى ئةو طشت بؤ ب��وون. زي��ان تووشى كة نوَى ثةيمان ئاسياسَيَل

كةخزمةتطوزارى دةكاتةوة بؤ ث��ةي��وةن��دي��ي��ةك��ان س��ةرج��ةم ه��اوآلت��ي��ان��ى ع��َي��راق داب��ي��ن��دةك��ات و ب��ةه��ي��ض ش��َي��وةي��ةك مل طروثة هةإةشةى كةضى كة نابَيت ض��ةك��دارةك��ان بؤ ثَيشكةوتننين خوازيارى

عَيراقي خؤشةويستمان. ئاسياسَيَل كؤمثانياى عَيراقي حكومةتى لة داوا ئاسايشي ك��ة دةك����ات

ثَيويست دابينبكات بؤ ئةوةى لةمافى بكات ثارَيزطارى لةبةكارهَينانى هاوآلتيان خ��زم��ةت��ط��وزاري��ي��ةك��ان��ى لةاليةن كة ثةيوةنديكردن ئاسياسَيَلةوة دابين دةكرَيت، لةو ثارَيزطارى هةروةها بكات طةورانة وةبةرهَينانة كة ئاسياسَيَل ئةنجاميدةدات طيانى ثاراستى لةرَيطةى ذَيرخانة و كارمةندةكانى

ئابوءرييةكةى.

ئاسياسَيَل داوا لةحكومةتى عَيراقى دةكات كارمةندو تاوةرةكانى بثارَيزَيت

ث. هاوآلتى

لةاليةن دووب���ارة واب��إي��ارة سلَيمانييةوة تاوانةكانى دادطاى دةستطيركردن فةرمانى ئةمإؤ ئاسؤ( )ع��ةم��ي��د تؤمةتبار ب��ؤ شةهيدانى لةكةيسى دةربضَيتةوة، سلَيمانى خؤثيشاندانةكانى

)شَيرزادو سوركَيو(.كةمال ك����اروان ث���ارَي���زةر كةيسى ثارَيزةرانى لةدةستةى بريندارةكانى لةشةهيدو بةرطرى لةلَيدوانَيكيدا خؤثيشاندانةكان ب��ؤ ه��اوآلت��ى ئ��ام��اذةى ب��ةوةك��رد دادط��اى ل��ةالي��ةن ئ��ةوةى دواى بإيارى سلَيمانييةوة لَيكؤَلينةوةى ئازادكردنى عةميد ئاسؤ دةركراوة؛ هةروةها ثارَيزةرانء وةك ئةوان لةو تانةيان طشتيش داواك��اري

بإيارة داوة.كاروان وتى «جارَيكى تر دادطاى لةو وردبينيى سلَيمانى تاوانةكانى )7/ 12( دوَينَى كردووةو تانةدانة

تانةلَيدانةى ئةو رؤشنايي لةذَير دةستطيركردنةوةى بإيارى ئَيمةدا

بؤ دةركردءوة«.تةها، شَيخ ئاسؤى عةميد لة كارةباية، ثؤليسي بةإَيوةبةرى

دةردةكةوَيت، ظيديؤييدا ديمةنَيكى جلي ب��ة دووك�����ةس ك��ات��َي��ك ثؤليسةكاني لةطةَل مةدةنييةوة لة تةقة دةردةك�����ةونء ئ���ةودا

خؤثيشاندةران دةكةن.

فةرمانى دةستطيركردنةوةى عةميد ئاسؤ دةردةضَيت

سعود هاشم

رؤذنامةى راثؤرتَيكى لةسةر سَي طةندةَلييةكانى لةسةر هاوآلتى ئةنجوءمةنى زاخ���ؤ، بةرثرسي كوردستان، هةرَيمى وةزي��ران��ى ثارضة ضةند سةندنةوةى بإياري ناياسيي بة كة دةدات زةوي��ي��ةك

دةستيان بةسةردا طيرابوو.نهَينى نوءسراوَيكى بةثَيي س��ةرؤك��اي��ةت��ى ئ��ةن��ج��وءم��ةن��ى لةبةروارى 1565 بةذمارة وةزيران وَينةيةكى دةرضوووةء 2011/6/22بإيادراوة كةوتووة، هاوآلتى دةست ب��ة ض���ارةس���ةك���ردنء الب��ردن��ى ذمارة لة ثَيشتر كة سةرثَيضييةكان،

728ى هاوآلتيدا بآلوكرابووةوة.ئ��ازاد واذؤى ن��ووس��راوةك��ة ب�����ةروارى، ج��َي��ط��رى س��ةرؤك��ى رةئوف هاوكات لةسةرة، حكومةتى حكومةتى دادى وةزي��رى رةشيد، نوءسراوةى ئةو ناوةإؤكى هةرَيم بؤ هةريةكة لة )ئةنجوومةنى شوراى دةستةى سةرؤكايةتى ه��ةرَي��م، سةرؤكايةتى داديى، سةرثرشتيارى بةإَيوةبةرايةتى طشتيىء داواكارى خ��ان��ووب��ةرةء ت��ؤم��ارط��اى طشتى فةرمانطة طشتى بةإَيوةبةرايةتى

دادييةكان ناردووة(.جَيطرى ل��ةن��وءس��راوةك��ةى ب��إي��اردراوة حكومةتدا سةرؤكى ب��ة ض���ارةس���ةرك���ردنء الب��ردن��ى هاوآلتى باَلةخانةى سةرثَيضييةكانى

لةسةر محةمةد( مستةفا )عةلي ياسا، بةثَيي ش��ارةوان��ى زةوى )ترافيك اليت( هاوكات طةإاندنةوةى لةبةرانبةر ثَيشتر شوَينةكةى بؤ باَلةخانةى ئاماذةثَيكراو بة ديزاينَيكى

نوَي.ه���ةروةه���ا ت��ؤم��ارك��ردن��ى كؤنى )قةسابخانةى زةوييةكانى بةناوى 3161/32 ذم��ارة زاخ��ؤ( ئاينى ئةوقافء كاروبارى وةزارةتى بةثَيي ياسا، بةو ثَييةى ثَيشتر بةناوى

وةزارةتى ناوبراوةوة بووة.لةبةشَيكى ديكةى نوءسراوةكةدا هةَلوةشاندنةوةى بة «برياردراوة )عةلى هاوآلتى نَيوان طرَيبةستى بةإَيوةبةرايةتى محةمةد(ء مستةفا كشتوكاَلى زاخؤ لة طوندى ئافرمان كة بؤ مةبةستى ضاندنى)دارمَيوء ء بادةم البردنى وةرطيراوةء زةيتوءن( ء

ثةرذينى زةوييةكة.ل��ةالي��ةك��ى ت���رةوة ب��اس��ى لة طرَيبةستى ه��ةَل��وةش��ان��دن��ةوةى رةمةزان( حوسنى )عومةر هاوآلتى /5( ذم��ارة زةوى ثارضة لةسةر مةبةستى بؤ عباسية(كة 14/2326وةرطيراوةء مةشتةل دروستكردنى زةوييةكة بكرَيتةوة بة ثارك هةروةك

لة نةخشةء وَينةى تؤماردا هاتووة.ب��ة ب����إي����اري����ش����دراوة هةَلوةشاندنةوةى طرَيبةستى هاوآلتى )وةليد رةشيد عومةر( لةسةر ثارضة ضوار 91/143/ 33 ذم��ارة زةوى بة ناسراو ثَيضى داخستنى زاخ��ؤ،

سثيرَيز لةطةإةكى قائيمقام( )تةقاتع زاخ��ؤء ه��ون��ةرى كؤشكى ل��ةالى

طواستنةوةى بؤ شوَينى طونجاو.ئ��ةوةش ن��وءس��راوةك��ةدا لة لَيكؤَلينةوةء ليذنةيةكى خراوةتةإوو بؤ دادةن��رَي��ت كارطَيإيي سزادانى بةرثرسة كارطَيإيية كةمتةرخةمةكان سةبارةت بة هةر يةك لة بابةتةكانى

سةرةوة.موحسين ل��ةم��ب��ارةي��ةوة، زاخؤ ش��ارةوان��ى سةرؤكى تةها، «تائَيستا وتى هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا ثَي حكومةتمان ن��وءس��راوةك��ةى ئَيمة بطات كاتَيك هةر نةطةشتووة، بإيارةكانى جَيبةجَي دةكةين«. وتيشي طرَيبةستى 60 نزيكةى تائَيستا كة زةوييان لةزاخؤ هةَلوةشاندووةتةوة. رؤذنامةي هاوآلتي لةذمارة 728دا لةنامةيةكى كراوةدا كة لة هاوآلتييةكى ش����ارى زاخ�����ؤوة ئ��اإاس��ت��ةى س��ةرؤك��اي��ةت��ى ه��ةرَي��م ك��راب��وو، حيزبيي و بةرثرساني طةندةَليي حكوميي ئةو ناوضةية ئاشكراكرد، كة ثةنجةى تؤمةتى ئاإاستةى هةريةكة قائيمقامء شارةواني و سةرؤكي لة بةرثرسي رَيكخستنى لقي )8(ى ثارتى

كردبوو. كة تر بازرطانى دوو هةروةها ئَيستا هاتبوو، لةنامةكةدا ناويان ئةنجوءمةنى ن��ووس��راوةك��ةى لة وةزيراندا كة تايبةتة بة لَيثَيضينةوة لةو دؤسييةدا ناويان دووبارةهاتووةتةوة.

بةو هؤيةشةوة، مانطى رابردوو

ل��ةدذى س��ك��اآل، ثَينج هاوآلتى سةرنووسةرى كةفالةتى بة تؤماركراو لة دينار مليؤن )10(دادط��ادا دانيشتنى دوو هاوآلتى سةرنووسةرى

ئازادكرا.ي 728 ل��ةذم��ارة رؤذن��ام��ةي ه��اءآلت��يدا هاوآلتييةك سكاآلي )س��َي بةناونيشاني طةندةَليي ط��ؤش��ةي حيزبيي و بةرثرساني لةسنوري حكوميي

تَييدا ب��آلوك��راوةت��ةوة و زاخ���ؤ( وَينةييةوة بةبةَلطةي بةورديي و ط��ةن��دةَل��ي��ي��ةك��ان��ي ب��ةرث��رس��ان��ي ناوضةية لةو حكوميي حيزبيي و

خستووةتةإوو.زَيرو “ئةبو هاتبوو لةسكاآلكةدا بةرثرسي ئَيستا كة مستةفا(، )عةلي رَيكخستني لقي زاخؤي ثارتيية، ثلةي كة خؤي، باوكي داوةت��ة شةهيدي كردووةو دوايي كؤضي ماَلةوة لة

ثَيشمةرطة نةبو و«. لة ناوبراو برايةكى هةروةها بة ناوضةيةك لة 1990 ساَلةكاني كوشتن. كوذراوة كاركردنةوة هؤي دواي ئةوة بة ثلةي «ئامر بةتاليون« و «ن��اس��راو فيعلي شةهيدي ب��ة و.. هتد ئَيستاش مو وضةي شةهيدي

وةردةطرَيت«. براكةي ديكةي بة ناوي قادر لة

«كؤمةآليةتي« كَيشةيةكي س��ةر ثةككةوتو و بة و بةركةوتو وة زياني 400 مو وضةي و ناونو وسكراوة

هةزار ديناري مانطانة وةردةطرَيت. هاتبوو سكاآلكةدا لة هةروةها قةسابخانةي كؤني زاخؤ، كة بةشَيكة اليةن لة ب��ةآلم طشتيي. موَلكي لة زاخؤ، قائيمقامي بةإَيز هةرسَي حسَين ضةلكي، بةرثرسي رَيكخستني سةرؤكي و زَيرو ئةبو و زاخؤ، لقي مةال موحسين زاخ��ؤ ش��ارةوان��ي بة طؤإاني نةخشةكة تاهيرةوة، ئةم بة سَي شةريكي و هات سةردا

شوَينةيان فرؤشتووة.تر بةَلطةى ضةندين هةروةها هةمان لة وَينةدا نيشاندانى لةطةَل بآلوكرابوونةوة، هاوآلتيدا ذمارةي ضةندين بوونى بؤ ئاماذةبوونى كة

طةندةَلى بةرثرسانى ئةو شارة.

ليَثرسينةوة لة «سَي كوضكةى طةندةَلى« لةزاخؤ دةستيثَيكرد

عةميد ئاسؤء هَيزةكةى لةكاتى تةقةكردن لة خؤثيشاندةرانى سلَيمانى

هاوآلتي ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13هةواألء سياسةت2

فةرمان ساَلحلة ئةدةبياتى هةمووماندا ثاكيى و راستطؤيى دةكةين، ثَيوة شانازيان بةردةوام دوانةيةكن، طوفتارى رةفتارو ثةرَيزى لة رةخنة كةسمان هةموو دةتوانين ثَيمانواية و ناطرين خؤمان

ناشيرينييةكانى دونيا جوان بكةين.لةوانةية سروشتى ئينسان لةرووى فيزيكيى و رؤحانييةتةوة بةو جؤرة بَيت، كة هةريةك لة ئَيمة ثَيمانوابَيت راستى الى ئَيمةية، ئةوةى دى جياواز هةميشة هةَلةية، ئةطةر ئةوة سيفةتَيكى خةتةرَيكى بَيت، خؤرسكيش و ماوةيى بؤ يةكترو قبوَلكردنى بؤ مانايةك هيض طةورةيةو ناهَيَلَيتةوة، جياوازييةكاندا لةطةَل طةورةبوون ناتةندروستن ملمالنَيكانمان ئةوةشة لةبةر لةيةك نةطةيشتن تةثوتؤزى و هةندَيجاريش لةسةر يةكتر لَيوارى شةإو خةريكة دةمانباتة

نةخشة بسإينةوة.ئةم حوكمإانى و ئؤثؤزسيؤن ئ��ةوةى وآلتة دةيكةن، تةقةى دواى شةإَيكى طةورةيةو ئةواندا لةو تةق و تؤقةى دةيانةوَيت جةماوةر و رةنطكوَيريى تووشى و بيطرَى حةماسةت جياواز ئةوانةى هةموو ببَيتةوةو خةياَلثآلوى بيردةكةنةوة، بخرَينة ناو سةبةتةيةك كة حيزبى دروستيكردووةو خؤى دذةكانى بؤ كوردى ثإة لة وشةكانى )خيانةت، بةعسى، بةكرَيطيراو، سواون، نازناوطةلَيكى ئةوانة خؤفرؤش..هتد(، هةيبةتى شكاندنى و لةناوبردن لةشةإى كة بة حوكمإان كوردييةكان، حيزبة جياوازةكاندا و ئؤثؤزسيؤنةوة بةكارى دَينن، ئةطةر طوَى لة هةريةك لةو جةمسةرة جياوازانةى كوردستان تَيناطةى و وندةبن لَى راستييةكانت بطريت، درؤى يان راستيية دةيَلَين ئ��ةوان ئ��ةوةى لةسةر وآلتة تابوكردنى بازاإو طةرمكردنى

خؤيان.ب��ةدواى هَيندةى بَيزاربووين ئَيمة حيزبةكانيش ب��ط��ةإَي��ي��ن، حةقيقةتدا تاقةتثروكَين بوون هَيندةى درؤمان بؤ بكةن، هَيشتاش نازانين راستى الى كَيية؟ هاوآلتيانى تاهةتايةش نين، بت ئَيمة نيشتيمانةى ئةم كة نابن حيزبطةلَيك شةتإةنجى داش��ى قومار لةسةر مةرطى ئةوان دةكةن، راستى كاردانةوةى بَيت ئاشكرا درةنطتر ضةندة بؤيةش زؤرتردةبَيت، فيدباكى طةورةترو بةرذةوةندييانة ئةو خةريكة ثَيمواية من ثَيناو لة حيزب هةميشة كة كاَلدةبنةوة، ئةوةش مانةوةى خؤى دروستى كردوون، ئةو مةرطى بؤ دَلخؤشكارة ئاماذةيةكى رؤبؤتانةى دةيانةوَيت بةردةوام راستييةكان

بشارنةوةو جياوازييةكان بكوذن. و ذي��ان لةطةَل كؤمةَلطايانةى ل��ةو ذي��ارى راه��ات��وون، ش��اردن��ةوةى راستى لة شةفافن ئ��ةوان ط��ةورةي��ة، تاوانَيكى دةزطة لةوةش جيا هةنطاوَيكياندا، هةموو ماوة ماوة ئةمنييةكانيشيان و هةواَلطةرى ئيشيان كة دةك��ةن ئاشكرا دؤسيانة ئةو نَيوان متمانةى ئةوةشة ك��ردووة، لةسةر ئةوان و هاوآلتيانى زَيتر كردووةو هةستى ضونكة بةهَيزة، نيشتيمانيان خؤشويستنى مَيطةل وةك كرد، هةستى تاك كاتَيك هةر لةاليةن طةورةكانةوة بةإَيوةدةبرَيت، بَيز لة هةموو ئةو شتانة دةكاتةوة، كة ثيرؤزين و وابةستةى دةكةن بة ثرةنسيثةكانى هاوآلتى غيابةو هةميشة راستى ئَيمة الى بوون، دؤخةكة ضاوةإَيين زؤربةمان هَيشتاش ئةوانةى و وةرطةإَيت ديكة بةجؤرَيكى رَيكخراوى و ط��رووث و حيزب بةناوى لةسةر ئيش سياسى و كؤمةآليةتى شؤردنةوةى عةقَلى كؤمةَلطا دةكةن، خؤيان كؤبوونةوةى ئاشكراو ثرؤذةى و بطؤإن ب��ةإَي��وةب��ردن��ى و حكومةت ئ��اش��ك��راو

ئاشكرايان هةبَيت.هةر ن��ةك روون���ةدات، ئ��ةوة ئةطةر طةورة، درؤيةكى دةبَيتة ئةوان ثرؤذةى تووشى ئينسان وةك هاوآلتيش بةَلكو رةش لة و دَيت خؤطونجان ئيشكالياتى ناناسَيتةوة، تر رةنطةكانى زياتر سثى و و دَينَيت خؤيدا بةدواى كارةسات ئةوةش ئاشكرابوونى بة هةر دةرئةنجامةكةيشى باج دواجاريش دةبَيت، تةواو راستييةكان متمانة طةإاندنةوةى بؤ زؤر قوربانى و دةدةين و رووبةإووى شةإى ئةو ئةطةرانة شَيواندنى و شاردنةوة بة كة دةبينةوة،

حةقيقةت دروستمان كردوون.بيرمةندةكانمان، ئَيمة، سياسييةكانى شؤإشطَيإو ثياوة ثاكةكانمان، دةبَى هَيزى لةطةَل درؤي��ان كة ببإن، رؤبؤتانة ئةو دوورى دةشارنةوة، لَي راستيان دةكةن، نَيوانى ئةوان و هاوآلتيان زياتر دةكةن، دةنا توإةيى شؤإشطَيإ و قارةمانةكان ناناسَيت، هةر دَينَى، بةرهةم شؤإشطَيإ توإةيية

توإةيشة لة نةخشةدا دةيانسإَيتةوة.

[email protected]

ســـةرنـــجراستيى لة دواى مةرطى

رؤبؤتةكان دَيت

ثاش هةلَثةساردن؛ طرذييطرءوثَيكى خؤرسك دةلََيت ثشتطيريي سةركردةكانى ئؤثؤزسيؤنى

بةدةستهَيناوة بؤ دةستثَيكردنةوةى خؤثيشاندانئارا ئيبراهيم، جيهاد جةالل

كؤبوءنةوةكان هةَلثةساردنى لةطةَل ئؤثؤزسيؤنةوة ل��ةالي��ةن بارطرذيي لة جؤرَيك دةسةآلتدا دروستكردووة، هةردوءالدا لةنَيوان بانطةشةكانى لةطةَل هاوكاتة كة طروءثةكانى خؤرسك بؤ ئةنجامدانى

خؤثيشاندان.خؤى نيطةرانيى دةس���ةآلت هةَلثةساردنى ب��ة دةردةب���ِرَي���ت ئؤثؤزسيؤنيش كؤبوونةوةكان، لةدةسةآلت، بَيئومَيدبووة دةَلَيت ب��ؤي��ة ب��إي��ارى ه��ةَل��ث��ةس��اردن��ى

كؤبوءنةوةكانى داوة. ئؤثؤزسيؤن ب��إي��ارةى ئ��ةم ه��اوك��ات��ة ل���ةط���ةَل ئ����ةوةى كة بضووك ماليكي حكومةتةكةى كؤمةَلء لة هةريةكة دةكرَيتةوةو هةية، ت��رس��ي��ان ي��ةك��ط��رت��ووش ب���ةو ه��ؤي��ةوة وةزي��رةك��ان��ي��ان لةضوارضَيوةى كة لَيوةربطيرَيتةوة ئ��ي��ئ��ت��ي��الف��ي ف��راك��س��ي��ؤن��ة

كوردستانييةكاندا وةريانطرتووة. هةِرةشةى ثارتةكة ه��ةردءو دةك��ةن ئيئتيالفة ل��ةو كشانةوة حكومةتء بضوءككردنةوةى ئةطةر لةسةر ثؤستةكان، كةمكردنةوةى قةرةبوو ئ��ةوان بة ك��ورد ثشكي

بكرَيتةوة.رووداوى ت���رةوة لةاليةكى لةطةَل هاوكاتة هةَلثةساردنةكة دةن��ط��ؤى دةس��ت��ث��َي��ك��ردن��ةوةى طروءثى ئةندامَيكى خؤثيشاندان، خ���ؤرس���ك ب���ؤ خ��ؤث��ي��ش��ان��دان بةَلَينيان كة جةختلةوةدةكاتةوة ئةمجارة سةركردةكانى وةرطرتووة ئ���ؤث���ؤزس���ي���ؤن ب���ةش���دارى

خؤثيشاندانةكان دةكةن.

هةَلثةساردنى كؤبوءنةوةكانئؤثؤزسيؤن اليةنةكةى سَي راب���ردوو دووش��ةم��م��ةى رؤذى دةسةآلت لةطةَل كؤبوءنةوةكانيان تائةو بإيارياندا هةَلثةسةردء بؤ نةبَيت لةبار زةمينة كاتةى كؤبوءنةوةكان دانيشتةكانيان لةطةَل

دةسةآلت دةستثَينةكةنةوة.هاوبةشةكةياندا لةبةياننامة ئؤثؤزسيؤن الي��ةن��ةك��ةى س��َي لةسةرةتاى باسيانلةوةكردووة لةهةردوو داوايان دانيشتنةكانةوة حيزبى دةسةآلت كرد بؤ ثيشاندانى كةسانةى ئ��ةو خؤيان نيازثاكى خةَلكيان »لةخؤثيشاندانةكاندا كة ش��ةه��ي��دء ب���ري���ن���دارك���ردووة» هةروةها بكرَينء دادطا رادةستى بؤ »دةستدرَيذيكردن» لة دةست ئؤثؤزسيؤنء ئةندامانى س��ةر ضاالكوانانى رؤذن��ام��ةن��وءس��انء لةطةَل هةَلبطرنء خؤثيشاندانةكان

وازهَينان لة ثةيِرةوكردنى طةمارؤى ئابوورىء سياسى.

بةهؤى كة دةَلَيت ئؤثؤزسيؤن ئةو داواكاريانةيان؛ وةآلمنةدانةوةى كةشء كاتةى »ئةو تا بإياريانداوة هةواء زةمينةى لةبار خؤش نةكرَيت» لةكؤبوءنةوةكان بةشداريكردنيان

لةطةَل دةسةآلت هةَلسثَيرين.

كةى خؤثيشاندان دةكرَيت؟ل����ةت����ؤإى ك��ؤم��ةآلي��ةت��ى خؤثيشاندانى طرءوثى فةيسبووك، خ��ؤرس��ك ب��اس��ل��ةوةدةك��ةن كة خؤثيشاندانى 2011/7/15 رؤذى بةآلم دةدةن، ئةنجام خؤرسك طروءثة ئةو ئةندامانى لة يةكَيك رؤذةدا لةو لةوةدةكاتةوة جةخت

خؤثيشانادان ناكةن.بَيذةرى عةبدوآل، ئيسماعيل طرءوثى ئةندامى ئازادىء سةراى لةلَيدوانَيكدا خؤرسك خؤثيشانادنى كرد ئاشكرا ئ���ةوةى هــاوآلتــى ب��ؤ خؤثيشانادن /7/15 رؤذى ك��ة ض��اوةإَي��ى ب��ةآلم ئةنجامنادةن، بةداواكانى تايبةت دةسةآلت دةكةن

ئؤثؤزسيؤنء دةسةآلت. ئ��ي��س��م��اع��ي��ل وت���ى ئ��ةط��ةر كاتة ئةو نةبَيت بةدَل وةآلمةكةيان ئةنجام ط��ةورة» »خؤثيشاندانى دةدةن. وتيشي كة بةَلَينيان لة كؤمةَلء كة وةرطرتووة يةكطرتوو طؤِرانء بكةن. تةواويان هاوكارى ئةمجارة سةركردةكانى ثَيدراوة »بةَلَينمان خةَلك ثَيش ئؤثؤزسيؤن اليةنةكانى

دةكةون لةخؤثيشاندانةكاندا».ئةندامَيكى ت��رةوة، لةاليةكى س��ةراى ئةنجوءمةنى ثَيشووى بهَينرَيت ناوى نةويست كة ئازادى هـــاوآلتـــى وتى ل��ةل��َي��دوان��َي��ك��دا ب��ؤ هيض مافةء خؤثيشاندان »لةراستيدا هةر بكات، زةوتى نيية بؤى كةس بكةوَيتةوة خراثيش دةرئةنجامَيكى

دةكةوَيتة سةرشانى دةسةآلت».ئ���ةو ئ��ةن��دام��ةى ث��َي��ش��ووى ئةنجوءمةنى سةرا وتى »اليةنةكانى ستراتيذى ه��ةَل��ةى ئؤثؤزسيؤن ط��ةورةي��ان ك����ردووة ك��ةل��ةط��ةَل ئةنجامداوة دانيشتنيان دةسةآلتدا لةطةَل دابنيشن هةر نةدةبوو كة

دةسةآلتدا».»كؤبوءنةوةكان وتى هةروةها نةمانزانى نةبووة تَيدا شةفافييةتى ئايا ك��را، ض��ي باسى ب��ةت��ةواوى ئابوورى سزاى لةبةر ئؤثؤزسيؤن يان هةَلثةسارد كؤبوءنةوةكانى بكوذى نةكردنى دادطايى لةبةر

خؤثيشاندةران؟»ئؤثؤزسيؤن: دةرئةنجامَيكى خراث بكةوَيتةوة دةسةآلت لَيى

بةرثرسيارة

ئؤثؤزسيؤن اليةنةكةى سَي ج���ةخ���ت���ل���ةوةدةك���ةن���ةوة ه��ةر بدات، روو خراث» »دةرئةنجامَيكى رَيككةوتنَيك نةكةيشتنة ئةنجامى لة لَيى دةس��ةآلت ئ��ةوا نَيواياندا، لة

بةرثرسيار دةبَيت.ئةندامى ك��اروان��ى، ئةبوبةكر يةكطرتووى سياسى مةكتةبى ئيسالمى لةلَيدوانَيكدا بؤ هاوآلتى وتى »هيوادارم دةسةآلت بة بةرئةنجامى هةَلثةساردنى لة قوءَل تَيطةشتنى ئومَيدى تا بإوانَيت كؤبوءنةوةكان ثَيضةوانةوة بة بَيت، زياتر خةَلك

خةَلك بير لةشَيوازى تر دةكةنةوة».ئةندامَيكى ت��رةوة، لةاليةكى ئيسالمى كؤمةَلى سياسى مةكتةبى هؤشياريى هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا ئ��ةط��ةر ب����ةدةس����ةآلت دةدات داواكارييةكانى خةَلكء ئؤثؤزسيؤن نةكات هةرَيمى كوردستان جَيبةجَي ط��ةورة» »مةترسى رووب���ةإووى

دةبَيتةوة.نازم عةبدوآل لةو بارةيةوة وتى داواكارييةكانى دةس��ةآلت »ئةطةر ثَيمان ئةوة بكات جَيبةجَي خةَلك ضاكسازيى ئةطةر ب��ةآلم باشة، هةرَيمى بَيت ئَيستا وةك نةكاتء نادياردا بةئاقارَيكى كوردستان

دةإوات».لةوةشكردةوة جةختى ناوبراو كة »ئؤثؤزسيؤنء خةَلك قبوَل ناكةن بةَلكو بَيت، ئَيستا وةك دةس��ةآلت ضونكة دةبَيت، زياتر توإةيى رقء خةَلك تةعامولى دةسةآلت ناكات كة جةيشى هَيناوةء خؤى مةآلس داوة».

بةَلَينيان ئ��ةوةى دةرب���ارةى ب��ةط��رءوث��ى خ��ؤرس��ك داب��َي��ت بؤ لةخؤثيشانادنةكاندا بةشداريكردن ئةو ئؤثؤزسيؤن، اليةنَيكى وةك كؤمةَل سياسى مةكتةبى ئةندامةى يةكَيكةء دةردةكان »داواكانء وتى هةر هةَلوَيستيشمان بَيطومان بؤية

يةكة».هةَلسوِراوى عوسمان، سةركؤ هاوبةشى ليذنةى ئةندامى طؤِرانء دان��وس��ان��ةك��ان��ى ئ��ؤث��ؤزس��ي��ؤن ئاماذة ــى ــاوآلت ه بؤ لةلَيدوانَيكدا كؤبوونةوةيان بؤية ب��ةوةدةك��ات »بؤ ك���ردووة، دةس��ةآلت��دا لةطةَل ئؤثؤزسيؤن دةربكةوَيت ئ��ةوةى

لةطةَل طفتوطؤداية».ه���ةروةه���ا وت���ى »ك��ارَي��ك��ى ب���اش���ت���ري���ش���م���ان ك�����رد ك��ة هةَلثةسارد، كؤبوءنةوةكانمان ضاكسازيى نيةتى دةسةآلت ضونكة نييةء دةبوو ئةم ضوار كؤبوءنةوةية

دةرئةنجامى هةبواية».وتيشي »ثةيوةنديمان بةطرءوثى خؤثيشانادنةكانةوة خؤرسكى طؤإان، بزءوتنةوةى وةك نييةء

ه��ي��ض ئ��ام��ادةك��اري��ي��ةك��م��ان بؤ خؤثيشاندانةكان نةكردووة».

سةركردايةتييةكى يةكَيتى: ثارتىء يةكَيتى زةرةر دةكةن

ئ���اآل ت��اَل��ةب��ان��ى ئ��ةن��دام��ى نيشتيمانى يةكَيتى سةركردايةتى هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا كوردستان كؤبوءنةوةكانى »ئؤثؤزسيؤن وتى ه��ةَل��ن��ةث��ةس��ارداي��ةء درَي���ذى دانيشتنةكان ت��ا ب��ك��رداي��ةت��ةوة ذمارة بةو ضونكة بنبةست، بطةنة

كؤبوءنةوةية نةتيجة دةرناكةوَيت».هؤشياريى ئ��ةوةش��دا لةطةَل دةس��ةآلتء ثارتى ه��ةردءو داي��ة ئؤثؤزسيؤن خاآلنةى »ئ��ةو وتى خ���س���ت���ووي���ان���ةت���ةإوو ك��ة ثَيهةَلثةساردووة كؤبوءنةوةكانيان دةبَيت ثارتىء يةكَيتى بؤيان جَيبةجَي بكات، ئةطةر نةيكةن زةرةرى طةورة

دةكةن».قادر حاكم ت��رةوة، لةاليةكى مةكتةبى كارطَيإى حةمةجان، نيشتيمانى ي��ةك��َي��ت��ى س��ي��اس��ى »كؤبوءنةوةكان وتى كوردستان ئؤثؤزسيؤن دةس���ةآلتء ن��َي��وان خةَلكي ن��اب��وو باشى هةنطاوى كوردستانيش ثَيشوازيان لَيكردووة».

ئ��ةوةداي��ن »ل��ةط��ةَل وتيشى بكرَيتء طؤإانكاريى ضاكسازيىء ئازادى رؤذنامةوانى فراوان بكرَيت، طةلةكةمان بةرذةوةندى ئةوةى بؤ

ثارَيزراوبَيت».بةرثرسَيكى ثارتى: ئؤثؤزسيؤن

بةقةد دةسةآلت بةرثرسيار دةبَيتلقى بةرثرسى هةرسين، ئارى هاوآلتى بؤ لةلَيدوانَيكدا ثارتى 21زؤر شتَيكى »ئؤثؤزسيؤن وت��ى كؤبوءنةوكانيان كة كرد خراثيان منداَلَيكيش ضونكة هةَلثةساردووة، دةزانَيت بةضوار كؤبوءنةوة كَيشةى دةس��ةآلت ئؤثؤزسيؤنء ن��َي��وان

ضارةسةر نابَيت».ن���اوب���راو ه��ي��واى خ��واس��ت نةكةوَيتةوة، خ��راث دةرئةنجامى وتيشي »ئةطةر هةر شتَيك رووبدات ئ��ؤث��ؤزس��ي��ؤن ب��ةق��ةد دةس���ةآلت

بةرثرسيار دةبَيت».

كؤمةَلء يةكطرتوو لة ئيئتيالفي فراكسيؤنة كوردستانييةكان

دةكشَينةوة؟ دةست زانياريانةى ئةو بةثَيي ليستى ه��ةردوو كةوتووة هــاوآلتــى ئةندامى ك��ة ك��ؤم��ةَل يةكطرتوو لة كوردستانييةكان فراكسيؤنة ه��ةِرةش��ةى ع��َي��راق ثةرلةمانى ليستة فراكسيؤنى لة كشانةوة ثةرلةمانى لة دةكةن كوردييةكان

عَيراق.

هؤكارى زانيارييةكان بةثَيي كشانةوةى ئةو دوو ليستة بؤ بِرينى بودجةى سَي هَيزة ئؤثؤزسيؤنةكةى ك��وردس��ت��ان دةط���ةِرَي���ت���ةوة كة دةطرَيتةوة، كؤمةَليش يةكطرتوو ئةوةية تريش هؤكارَيكى هةروةها لة نايانةوَيت ليستة دوو ئةو كة حاَلةتى كةمكردنةوةى وةزارةتةكانى حكومةتى عَيراقيدا ئةوا ببنة قوربانى.

ثةرلةمانى لة يةكطرتوو ليستى عَيراق ضوار ئةندامى هةيةو هةروةها وةزيري كؤضء كؤضبةرانيشيان هةية، دوو خاوةنى ئيسالميش كؤمةَلي وةزيري عَيراقء ثةرلةمانى ئةندام دةوَلةتة، لة ئَيستاشدا ترسي ئةوةيان كةمكردنةوةى حاَلةتى لة كة هةية وةزارةت���ةك���ان ل��ةالي��ةن ن��ورى وةزارةتةكانيان ئةوان ماليكييةوة، ثارتييةوة يةكَيتىء مامةَلةي بةهؤي

لة دةستبدةن.ثةرلةمانى ئةندامى فاتيح شَيخ وتى كؤمةَل ليستى لةسةر عَيراق بِريارةمان ئةو هَيشتا بِريار »وةكو ئَيستاش ثَيشترو ب��ةآلم ن���ةداوة، ناكرَيت كة دةكةينةوة دووثاتى ثَيكةوة برابينء بةغدا وةكو لة ئَيمة ئةو كوردستانيش لة تةبابينء بكرَيتء دذايةتييةمان هةمووة بهَينرَيتة زؤر لةمثةرى كؤسثء يةكطرتووى ك��ؤم��ةَلء ب���ةردةم

ئيسالمييةوة».ئ��ةن��دام��ةك��ةى ك���ؤم���ةَل لة بةوة ئ��ام��اذة ع��َي��راق ثةرلةمانى لة يةكطرتوو كؤمةَلء وةك دةكات بودجةى بةشة 17%ى مةسةلةى عَيراقدا ثةرلةمانى لة كوردستان بة ه��ةب��ووةو ط��ةورةي��ان رؤَلَيكى ئةوة فراكسيؤنةكان هةموو هةوَلى كوردستان لة »بةآلم هاتووة، بةدى نةسريةى بةقةد ثارتى يةكَيتيء

مةَلبةندو لقَيكمان ثَي رةوا نابينن».شَيخ فاتيح ئاماذةى بةوةشكرد شَيوةية بةو ثارتى يةكَيتيء ئةطةر هةَلوَيست ئ��ةوا ب��ن، ب����ةردةوام هيوا هَيشتا »ب��ةآلم وةردةط���رن،

بِرياري جارَي بؤية نةبووين، بِراو هةروةها ن���ةداوة، كشانةوةمان كةمكردنةوةى بؤ بةِرةسميش بةآلم نةوتوءن، ثَيمان وةزارةتاكان ئَيمة حيسابي لةسةر بزانين ئةطةر رازى ناكةينء قبوَلي ئ��ةوا بَيت

نابين».حةمة بةكر خؤشييةوة الى عَيراق ثةرلةمانى ئةندامى سديق هاوآلتى بة يةكطرتوو ليستى لةسةر تائَيستا يةكطرتوو وةكو راطةياند مةسةلةيةيان ئ��ةو موناقةشةى

نةكردووة.

ئةطةري ئةنجامدانى خؤثيشاندان زياتر دةبَيت

ل���ةط���ةَل ه��ةَل��ث��ةس��اردن��ى دةسةآلت، لةطةَل كؤبوونةوةكانيدا ئؤثؤزسيؤن دةكرَيت ثَيشبيني دةستثَيكردنةوةى ثشتطيريي خ��ؤث��ي��ش��ان��دان ب��ك��ات، ب��ةآلم ب��ةرث��رس��ان��ى ئ��ؤث��ؤزس��ي��ؤن ثةيوةندي خؤثيشاندان دةَل��َي��ن

بةشةقامةوةهةية.طرءوثةكانى خورسكيش دةَلَين اليةن لة كة وةرطرتووة بةَلَينيان بكرَين. ثشتطيريي ئؤثؤزسيؤنةوة دةَلَين دةسةآلتيش بةرثرسانى ئةنجامدانى بؤ كار ئؤثؤزسيؤن

خؤثيشاندان دةكات.دةرب����������ارةى ئ���ةط���ةرى خؤثيشاندان، دووبارةبوونةوةى تاَلةبانى، ئةندامى سةركردايةتى ئاآل بؤضى ديارة »ئةمجارة وتى يةكَيتى ئةوةتا دةك��رَي��ت، خؤثيشاندان ئةوة بؤ كار ط��ؤِران راطةياندنى

دةكات».حاكم قادر حةمةجان، هةروةها رووب���دات شتَيكيش »ه��ةر وت��ى لةئَيستاء ئايندةدا دةبَيت تةنها لةسةر مَيزى طفتوطؤ ضارةسةر بكرَيت.. هةر بكرَيت مؤَلةت بةبَي خؤثيشاندانَيك دةدةن هانيان دةيكةنء ئةوانةى لَيى بةرثرسيار دةبن، دةسةآلت لَيى

بةرثرسيار نيية».

دَلشاد ئةنوةر

داواى ثةرلةمانتار ذمارةيةك نهَينى و بةثةلة ك��ؤب��وون��ةوةى دةكةن، كوردستان لةثةرلةمانى بةَلطةنامة ئةو تاوتوَيكردنى بؤ نهَينى كة دزةكردوانةى نهَينيية و ئَيران نَيوان ثةيوةندييةكانى

حكومةتى هةرَيم ئاشكرادةكات.ثةرلةمانتارانة، ئةو بةبإواى طةر ئةو بةَلطةنامانة لةهةر وآلتَيكى هؤى دةبوونة ئاشكرابوايةن تردا حكومةت ه��ةَل��وةش��ان��دن��ةوةى ل��ةط��ةَل لَيثرسينةوةكردن و

بةرثرساندا. ضةندين بةَلطةنامةكاندا، لةنَيو دةربإينى ئامادةيى وةكو نهَينى حكومةتى هةرَيم بؤ هاوكاريكردنى ئَيران تا بارةطاكانى ثذاك و ثةكةكة نهَينى ضةندين و بكات بؤردومان

تر ئاشكرابوون.

ع����ةب����دوآل م����ةال ن���ورى كوردستان ثةرلةمانى ئةندامى »ئةو وتى ط��ؤإان، لةفراكسيؤنى ثةيوةنديية لةسةر بةَلطانةى ئَيران و هةرَيم نَيوان نهَينييةكانى وآلتَيكى لةهةر دزةيانكردووة، لةسةر حكومةتى ب��واي��ة ت��ردا

هةَلدةوةشايةوة».بةثَيويستى ثةرلةمانتارة ئةو كوردستان ثةرلةمانى دةزانَيت كؤبوونةوةى كات بةزووترين ئةنجام نائاسايى و نهَينيى نهَينيية بةَلطةنامة لةسةر بدات دزةثَيكراوةكان و بةدواداضوون بؤ

راستى بةَلطةنامةكان بكات.ئةو »طةر وتيشى هةروةها طةورةترين بن راس��ت بةَلطانة

مةترسين لةسةر هةرَيم».جةختيشيكردةوة عةبدوآل »ئةركى ثةرلةمانة ثةيوةندييةكانى ه���ةرَي���م ب��ك��ات��ة ث��ةي��وةن��دى

ثةيوةندى لة و دام��ةزراوةي��ى بطؤإَيت حيزبييةوة و شةخسيى و دام��ةزراوةي��ى ثةيوةندى بؤ

هاوشانيى».ئةو دزةك���ردن���ى ل��ة جطة بةثَيى نهَينييانة، بةَلطةنامة طفتوطؤى هاوآلتى زانيارييةكانى بةردةوام و راستةوخؤش لةنَيوان حكومةتى و ئَيرانى بةرثرسانى ن��اوةإؤك��ى كة هةية، هةرَيمدا طفتوطؤكان بةنهَينى هَيَلدراونةتةوة.

س��ةردار لةمةوبةر مانطَيك قودس سوثاى جَيطرى مةسجدى و ك��ردووة هةولَيرى سةردانى وةزيرى سنجارى كةريم لةطةَل كةتةوةرى كؤبووةتةوة، ناوخؤدا سةرةكى طفتوطؤكةيان دؤزينةوةى

ميكانيزمَيك بووة بؤ لَيدانى ثذاك.س��ةرض��اوةي��ةك��ى ئ��اط��ادار وةزيرى نَيوان لةكؤبوونةوةكةى ناوخؤ و وةفدة ئَيرانييةكة، بة هاوآلتى

وت »ئةو زانيارييانةى لةبةَلطةنامة بآلوكراونةتةوة دزةثَيكراوةكاندا

هةر هيض نين».س��ةرض��اوة ئ��اط��ادارةك��ة كة نةيويست ناوى بآلوبكرَيتةوة، وتى لةنَيوان طةورة نهَينى »ئةوةندة بةرثرسانى هةرَيم و ئَيراندا هةية، قةيرانى بةئاشكرابوونيان رةنطة

سياسى طةورة دروست ببَيت».ب���ةوت���ةى س��ةرض��اوةك��ة، مامةَلةكردنى ناشةفافانة هؤكارى حيزبةكة دوو ب��ةرث��رس��ان��ى ل��ةط��ةَل ث��ةي��وةن��دي��ان ل��ةط��ةَل بوونى بؤ دةطةإَيتةوة وآلت��ان ترسناك» و ط���ةورة »نهَينى

لةثةيوةندييةكاندا.س�������ةرض�������اوةك�������ة، »جطة ج��ةخ��ت��ي��ش��ي��ك��ردةوة ضةندين نوءسراو، لةبةَلطةنامةى نهَينى تر هةية كة لةكؤبوونةوةكاندا

تاوتوَيكراون».

فراكسيؤنى ثةرلةمانتارَيكى كؤمةَل، ثَييواية بَيدةنطيى ثةرلةمان دزةثَيكراوةكان بةَلطةنامة لةئاست دوو هةيمةنةى بؤ دةطةإَيتةوة دةس��ةآلت��ى ب��ةس��ةر حيزبةكة

ياسادانةوة.ئةندامى قةرةداغى سةرطوَل ثةرلةمانى كوردستان لةفراكسيؤنى وةكو »ثةرلةمان وتى كؤمةَل، ياسايى و سياسى مةرجةعى هةستَيت، خؤى بةرؤَلى دةبَيت حيزبةكة دوو هةيمةنةى ب��ةآلم بَيدةنطيى وايكردووة بةسةريةوة

هةَلبذَيرَيت».فراكسيؤنى ثةرلةمانتارةكةى نهَينيى ئاشكرابوونى ك��ؤم��ةَل، ث��ةي��وةن��دي��ي��ةك��ان��ى ه��ةرَي��م »خيانةتى ب��ة وآلت���ان ل��ةط��ةَل وتى دووحيزبةكة»ناودةبات، ئةو مةسةلة نايانةوَيت »ثةرلةمان بوروذَينَيت، ضونكة كاريطةرى دوو

حيزبةكةى بةسةرةوةية».س���ةب���ارةت ب���ةداواك���ارى ئةنجامدانى بؤ ثةرلةمانتاران ثةرلةمان بةثةلةى كؤبوونةوةى بةَلطةنامة ئاشكرابوونى لةسةر نهَينييةكان، هاوآلتى هةوَليدا لَيدوانى سكرتَيرى ئ��ةح��م��ةد ف��رس��ةت ث��ةرل��ةم��ان وةرب��ط��رَي��ت، ب��ةآلم

هةوَلةكان بَيئةنجام بوون.حةسةن ش���ؤإش دك��ت��ؤر ضاودَيرى و زانكؤ مامؤستاى حكومةت »ط��ةر وت��ى سياسى، ثةيوةندى وآلتان و هةرَيم لةرَيطةى ثةرلةمان ب��َي��ت ح��ك��وم��ةت��ةوة

لةنهَينييةكان ئاطادار دةبَيت».ن����اوب����راو وت����ى »ب����ةآلم و هةرَيم نَيوان ثةيوةندييةكانى وآلتان لةرَيطةى دوو حيزبةكةوةية، ناشةفافن ثةيوةندييةكان بؤية حكومةتيش و ث��ةرل��ةم��ان و

لةنهَينييةكان ئاطادار نين».

لةسةر دزةكردنى بةلَطةنامة نهيَنييةكان؛ داواى كؤبوونةوةى بة ثةلةى ثةرلةمان دةكرَيت

[email protected]هاوآلتي

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

سازدانى: ئارا ئيبراهيم

ضوار ئةنجامدانى دواى هاوآلتى: دةس��ةآلت، لةطةَل كؤبوءنةوةيان دانيشتنةكانى ئ��ؤث��ؤزس��ي��ؤن هةَلثةسارد تا ئةو كاتةى زةمينة لةبار تاضةند كؤبوءنةوةكان، بؤ دةبَيت

لةطةَل ئةو بإيارةدا بوويت؟مةبدةئى لةطةَل مستةفا: لةتيف طفتوطؤمء ثةنا بةريتة بةردانوستانء هةر ب��ةآلم لةيةكترى، تَيطةيشتن ئةم ك��ة ثَيموابوو ل��ةس��ةرةت��اوة ضونكة نابَيت، ئاكاميان طفتوطؤيانة هةردوو لةاليةن راستةقينة ئيرادةى حيزب نابينم بؤ ضاكسازيى بةتايبةتى كؤبوءنةوةية ضةند ئ��ةو دواى

كةماوةيةكى زؤريى ثَيضوو.ئ��ةوةى لةجياتى دةس���ةآلت ثرؤذةى بةجَيبةجَيكردنى هةستن هاوبةشى ئؤثؤزسيؤنء راوةدونانء خةَلك ئةشكةنجةدانى ط��رت��نء رابطرن، ضوون ثرؤذةى بةرانبةريان ثَيشكةش كرد كة ئةمة تةنها بؤ كات بةفيرؤدان بووةء بةراستى دةركةوت تةنها نييةء ضاكسازييان نيةتى كة بكةن تَيكةَل ئةوراقةكان دةيانةوَيت ئَيمةش ئةوةتا بَلَين لةموقابيلدا

ثرؤذةمان هةية.ئةم ثَيشتر ئؤثؤزسيؤن دةبوو ئةو تا هةَلثةسارداية كؤبونةوانةى كاتةى ئةو داواكارييانةى دةيانةوَيت طرتنء بةتايبةت دةكران، جَيبةجَي دادطاييكردنى ئةو كةسانةى دةستيان عةيب بووة. سوور خةَلك بةخوَينى بواية ب��ةردةوام ئؤثؤزسيؤن بوو سةرةتايترين ضونكة لةطفتوطؤكان،

نةكراون، جَيبةجَي داواكارييةكان م��ةرج ئةمجارة دةك��رَي��ت ب��ةآلم

دابَيتةوة بؤ طفتوطؤكان.ه����اوآلت����ى: ث��َي��ت��واي��ة دةب��َي��ت بؤ دابنَيت مةرجَيك ض ئؤثؤزسيؤن

طفتوطؤكان؟دةستطيركردنى مستةفا: لةتيف ئ���ةو ك��ةس��ان��ةى ك��ة دةس��ت��ي��ان دادطايى خةَلكء بةخوَينى سوورة ضاالكوانانء راوةدونانى كردنييانء مينحةى بَيت، ثَي كؤتايى خةَلك ضونكة بطةإَيتةوة، ئؤثؤزسؤنيش بة نةيتوانى هةر نةك ئؤثؤزسيؤن داواكارييةكانى كؤبوءنةوة ضوار بكات، جَيبةجَي بةدةسةآلت خةَلك بؤ بوجةى خؤشى نةيتوانى تائَيستا

بطةإَيتةوة.دةسةآلت كة دةركةوت كةواتة نيية ضاكسازيى نيةتَيكى هيض ئؤثؤزسيؤنيش لةكوردستانداء ئيجابيان كارَيكى بإيارةيان بةو

ئةنجامداوة.ثَيشكةشكردنى ثَيتواية هاوآلتى: ئؤثؤزسيؤن بؤ دةسةآلت ثرؤذةى

ضى دةطةيةنَيت؟ ل���ةت���ي���ف م���س���ت���ةف���ا: خ���ودى ثَيشكةشكردنى ثرؤذةكةى دةسةآلت بووةء ع��ةزةآلت ع��ةرزى بؤ تةنها ثرؤذةمان ئَيمةش بَلَين تا تر هيضى

هةية.رذَيمى لةمفاوةزاتى ئةمة كورددا لةطةَل كة دةضَيت ثَيشوو ك��وردةوة بةثير رذَي��م دةيانكرد، وردة ثَيدةدا زؤر بةَلَينيان دةهاتء دةيانوت خ��اودةب��وون��ةوةء وردة بَيتةوة بكاتء تؤبة ك��ورد دةبَيت ئةم كؤبوءنةوانةى نيشتيمان، ريزى ثارتىء يةكَيتييش لةطةَل ئؤثؤزسيؤن

رَيك لةوة دةضَيت.طةنجان لة بةشَيك ه���اوآلت���ى: لةتؤإى كؤمةآليةتى فةيسبووك باس خؤثيشاندان 7/15 كة لةوةدةكةن داواش���ي���ان دةدةنء ئ��ةن��ج��ام دانيشتةكانى كة كرد لةئؤثؤزسيؤن بهَينَيت، ثَي لةطةَل دةسةآلت كؤتايى

تؤ بؤضوونت ضيية لةسة ئةوة؟خؤثيشاندان م��س��ت��ةف��ا: ل��ةت��ي��ف ئؤثؤزسيؤن بوونى نا، يان هةبَيت مةرج ئيتر ديموكراتيية، زةمانةتى بَيت ب��ةش��دار ئؤثؤزسيؤبن نيية لةخؤثيشانادن يان نا، بةآلم دةسةآلت كؤبوءنةوةية ض��وار ئ��ةم دواى كةفوكوَلى خةَلك كة دةزان��ى واى نيشتووةتةوةء دةيانةوَيت راستطؤيى نةهَيَلنء خةَلك الى ئؤثؤزسيؤن وايان دةزانى ئؤثؤزسيؤن وةرةقةى كؤبوءنةوانة راطرتنى ئةو ثَينةماوة، ئؤثؤزسيؤن كة سةلماندووة ئةوةى خةَلكداء شةقامء لةطةَل دانابرَيت ئامادةية لةثَيناو داواكارييةكانى خةَلك قبوَلى فشارة ماديىء مةعنةوييةكانى

سةرى بكات.قةيرانى كوردستاندا لةهةرَيمى جيدي هةيةء خوَين رشتن روويداوة، بطرَيت رَي ئؤثؤزسيؤن ثَيويستة ل���ةوةى ك��ة دةس���ةآلت دةي��ةوَي��ت لةنَيوان دروستبكات بؤشايى

ئؤثؤزسيؤنء خةَلكدا.مستةفا نةوشيروان ه��اوآلت��ى: س��ةرؤك��ى ب��زءوت��ن��ةوةى ط��ؤإان

ثرؤذةى بةثَيى كة لةوةكرد باسى باشة، ثَي ئؤثؤزسيؤن ضاكسازيمان

ضؤن ئةو قسةية لَيكدةدةيتةوة؟بؤضوءنى ئ��ةوة مستةفا: لةتيف ئَيمة موحتةرةمة، رةئَيكى خؤيةتىء دةس��ةآلت بةرنامةى كة دةزانين ئةطةر ضونكة هَيناوة، فةشةلى نةهَيناية فةشةلى بةرنامةكةى رةواجى ئؤثؤزسيؤن ثرؤذةكةى ل��ةداواك��ارى بريتيية كة نةدةبوو

خةَلكء ئؤثؤزسيؤن.بؤية ثَيمواية دةسةآلت دةيةوَيت خةَلكء لةبير مةسةلةكة ئةسَلى شةإة بيكاتة بباتةوةء ئؤثؤزسيؤن

ثرؤذة.هاوآلتى: قسة زؤر لةسةر ئةوة كرا حكومةت بةشدارى ئؤثؤزسيؤن كة وا ئيختيارَيكى ئةطةر ثَيتواية بكات، دةبَيت ئؤثؤزسيؤن بةردةم بخرَيتة

ئؤثؤزسيؤن ض هةَلوَيستَيكى هةبَيت؟باسم ثَيشتريش مستةفا: لةتيف بةحةبلى دةست بةتوندى ك��ردووة بةهيض بطرن، بوونةوة ئؤثؤزسيؤن لةم ب��ةش��دارى نابَيت شَيوةيةك حكومةتةدا بكات ئةطةر ضاكسازيشى خؤكوشتنةء ئ��ةوة بكرَيت، تَيدا 2009/7/25 ثَيش بؤ طةإانةوةية ئةو ئةوة ضونكة خةتةرة، ئةوةش

ضةند يةكَيتى ثارتىء كة يارييةية ساَلة لةطةَل حيزبةكانى تردا كردويانة لةئةنجامدا سةرء ضووةتة بؤيان

وآلت بؤتة فةسادء طةندةَلى.دةبَيت يةك شت هيَلى سوءر بَيت ئةوةش ئؤثؤزسيؤنةوة، بةنسبةت

مانةوةيةتى وةك ئؤثؤزسيؤن. لةسةر ضيية بؤضوءنت هاوآلتى: لةكاتَيكدا ب��ارزان��ى؟ ث��رؤذةك��ةى رووب�����ةإووى زؤر رةخ���ن���ةى

بووةتةوة؟ئيرادةى ئةطةر مستةفا: لةتيف ضاكسازيى بارزانى هةبَيت، حةقيقى فيفتى ئ��ةم ب��ةآلم ث��َي دةك��رَي��ت، يةكَيتى ثارتىء نَيوان بةفيفتييةى لةئَيستادا ئةمةء لة رَيطرة بةراستى لةطةندةَلى هةيةء رَيكخراو طةندةَلى مةسعود دةرض�����ووةء ف����ةردى طةندةآلن شةإى دةتوانَيت بارزانى هةَلبطرَيتء بؤ ضةكى ئةطةر بكات

بيطةيةنَيتة شةإة تةقة.2000دا لةسةرةتاى طةندةَلى وتم كات ئةو بوو، فةردى طةندةَلى رَيكخستن رَيكخراوء طةندةَلى بطاتة

دةبَيت شةإى طةندةآلن بكةين.ثارتىء بةرثرسانى زؤرب��ةى يةكَيتى بوونةتة مافياء لوبى طةندةَلىء لةبةردةستة، زؤريان ثارةى هَيزء

ئةمانة دةبَيت شةإى بؤ بكرَيت.بطةرَيتةوة ب��ارزان��ى ئ��ةط��ةر شؤإشطَيرييةكانى مةفاهيمة بؤ هةَلبطرَيت ضةك بَيت ئامادة 1991ضاكسازيى دةكرَيت، بةآلم بةهةندَيك شتى رووكةش ناكرَيت وةك ئةوةى دواى ضوار مانط تةنها سةيارةى جام رةشى مةمنوع كردووة كة ئةوة ئيشى

دائيرةى مرورةء ئيشى ئةو نيية.لةخؤشييةوة دةبَيت بارزانى دةست ثَي بكاتء خودى سةرؤكايةتى ضونكة ثايتةخت، ناو بَينَيتة هةرَيم نابَيت قةسرى بين ئةطةر دةوَلةتيش سةرؤكايةتى بةرين بؤ الى سةرؤك، قةسرى بؤ بضَيت سةرؤك دةبَيت

سةرؤكايةتى.ه���اوك���ات، دةب���َي���ت دي���واى ض���اودَي���رى ب����ةدواداض����وءن بؤ كارةكانى سةرؤكايةتى هةرَيم بكاتء كة بكرَيت كةسانة لةو لَيثرسينةوة

طةندةَلن.بتوانَيت ثَيتواية بةآلم هاوآلتى: باآليانة بةرثرسة لةو لَيثرسينةوة

بكات كة تؤمةتبارن بةطةندةَلى؟ لَيثرسينةوة دةبَيت مستةفا: لةتيف لةسةر بةرثرسةكان هةبَيتء كردن عَيراقةى ئةو دادطا، بدرَينة طةندةَلى 1700 ثَيكردووة دةستيان تازة كة ك��ةي��س ه��ةي��ة ل��ةس��ةر وةزي���رء تؤمةتبارن كة طشتى بةإَيوةبةرى دةيانيان طةندةَلىء بةئةنجامدانى دراونء كراوةء حوكم دةستطير لَي

ئَيستا لةزينداندان. بؤ خؤم ضووم بؤ بةندينخانةى وةكيل وةزي��رء ضةندين سوسَي هةية طشتى بةإَيوةبةرى وةزي��رء طةندةَلى ل��ةس��ةر دراوة حوكم لةعَيراقدا، ئةطةر بارزانى توانى ئةمة ضاكسازيى بَلَيت دةتوانرَيت بكات بةآلم دةبَيت، سةركةوتوو كردنى سةيارةى قةدةغةكردنى بةتةنها رووكةشييةء شتى ئةوة رةش ضام خؤيدا بةالى ناتوانَيت طشتى راى

رابكَيشَيت.رووب��ةإووى عَيراق ه��اوآلت��ى: دةبَيت ثَيتواية بووةتةوة، قةيران

كورد ضى بكات؟ل���ةت���ي���ف م���س���ت���ةف���ا: ع��َي��راق ل��ةق��ةي��ران��داي��ةء ل����ة1921وة سوننةكان دةستيان بةسةر عَيراقدا كوردةكانيان شيعةء طرتبوو لةدواى ،2003 تا دةضاوساندةوة دَيت تا شيعةكان بةروارةوة ئةو دةبَيتء ف���راوان دةس��ةآلت��ي��ان كورديش سوننةكانء دةيةوَيت تةهميش دةكةنء عَيراق كؤنتإؤَل

بكات.وةك عَيراق ثَيمواية بؤية واي��ة تةسك ث��َي��آوى جوتَيك دةكرَيتء تَي ترى قاضى بةزؤر عَيراق دةدات ئةزيةت هةموومان دةضَيتء ث��َي��آوة جووتة ل��ةو

هةرطيز باش نابَيتء عَيراق نابَيتة ديموكراتى.

كورد دةبَيت ضيتر لةوة زياتر ضاوةإوان نةكاتء مودةى زةمةنى داواكارييةكانى جَيبةجَيكردنى بؤ تا ئةطةر بَلَيت ثَييان بخاتةإوو ساَلَيكى تر بةتايبةتى مادةى 140 ئةطةر باشة دةكرَيت جَيبةجَي ضونكة لةعَيراقدا، دةكشَيمةوة نا سوننة ضةقؤى ثَيشتر ئةطةر ئَيستا هةبووبَيت كورد لةسةر

ضةقؤى شيعة لةسةر كورد هةية.ماددةى بؤ هيض تائَيستاش 140 نةكراوة كة ساَلَيك لةتةمةنى وا ئةطةر رؤشتووة ثةرلةمان تةنانةت ناكرَيت، هيضيش بإوات

140 م��ادةى ليذنةى تائَيستا لةثةرلةمان ثَيكنةهَينراوة.

ئةوةى بؤ بكشَيتةوة هاوآلتى: بةتةواوى جيابَيتةوة لةعَيراق؟

لةئَيستادا بةَلَي مستةفا: لةتيف كاتى ئةوة هاتووة، ئةوة باشوورى س���ودان ب��وو، ب��ووة دةوَل���ةت، كشانةوةى لةئَيستادا ثَيشمواية لةئارادايةء ئةمةريكا هَيزةكانى كورد سةركردةكانى دةكرَيت دةوَلةتى ئيعالنى بطرنء يةك

سةربةخؤى كورد بكرَيت.ه������اوآلت������ى: ئ����ةى ن��اوض��ة

دابإَينراوةكان؟كة كاتةى ئةو مستةفا: لةتيف ئةوة دةكرَيت دةوَل��ةت بووينة وةربطرينةوة، مةدةنى بةخةباتى لةباشوورى ئَيستا ئةوةى وةك ناوضةيةكى باكوءر س��ودانء بةناوى)ئةبيية(، هةية جَيناكؤك بووة س��ودان باشوورى ب��ةآلم طةإانةوةى ضاوةإوانى دةوَلةتء

ئةو ناوضةيةى نةكرد.ناوضة زؤرب����ةى ث��اش��ان تَييدا ك���ورد ج��َي��ن��اك��ؤك��ةك��ان ثؤستة زؤرب��ةى بةرثرسيارةء ئيدارييةكان بةدةست كوردةوةية، ئةو كاتة بؤ كورد طةإانةوةى ئةو

ناوضانة ئاسانتر دةبَيت.

ش ض�اثثيَ

مةم بورهان قانع دةينوسَيت

نيةتباشيىدواى ئؤثؤزسيؤن، اليةنى هةرسَى مانطة، ئةم )11(ى رؤذى تَييدا بآوكردةوةء بةياننامةيةكيان لةسلَيمانى، كؤبونةوةيةكيان

هةَلثةساردنى كؤبونةوةكانيان لةطةلََ دةسةآلتدا راطةياند.بانطةشةى هةندَى لةطةَل هاوكاتة ئؤثؤزسيؤن، هةَلوَيستةى ئةم ئةو بةشَيكى مةدةنىء كؤمةَلطةى رَيكخراوةكانى ضاالكوانانى خؤثيشاندةرانةى لة62 رؤذى خؤثيشاندانةكانى ضةند هةفتةى رابردوى »فةيسبوك«ء كؤمةآليةتيى تؤِرى لةرَيى كة بةشداربون، سلَيمانيدا هةندَى ناوةندى ميدياييةوة، داوادةكةن دوو سبةى دةست بةخؤثيشاندان

بكةنةوة.هةر هاوكات لةطةَل ئةم هةَلوَيستةى ئؤثؤزسيؤندا، بةشَيكى زؤرى هاوآلتييان )هةرضةندة داتايةكى ورد لةبةردةستدا نيية( بةبَيئومَيدييةوة دةسةآلت؛ ثَييانواية: دةِرواننء ثَينجقؤَلييةكان كؤبونةوة لةئةنجامى خةَلكء داواكارييةكانى بةدةمةوةضونى بؤ نيية جددى ئيرادةيةكى طةندةَلييانةى خ��ةوشء ئةو كؤى ريشةكَيشكردنى ئؤثؤزسيؤنء ثَييانواية: هةن لةوة، بَى طةياندوة.. رؤذة بةم كوردستانيان هةرَيمى بةردةوامبونى ئؤثؤزسيؤن بؤ كؤبونةوة لةطةَل دةسةآلتدا؛ بؤ طةيشتنة ئةنجامَيكى »دَلخؤشكةر«ى يةكالكةرةوة، لةئاسنى سارد كوتان بةوالوة،

ضيتر نيية.ثَيشتر ئؤثؤزسيؤن بةدةسةآلتى وتبوو: دواى ماوةيةكى تر وةآلمتان دةدةينةوة؛ بؤ دياريكردنى وادةى ثَينجةمين كؤبونةوة،ء لةبةرانبةريشدا دةسةآلت بةَلَينيدابو لةماوةى هةفتةيةكدا، ضةند رَيوشوَينَيكى كردةيى بؤ رؤذى لةبةياننامةكةى )وةكضؤن بةر دةطرَيتة »نيةتباشيى« نيشاندانى هةنطاوانة ئةو كة ثَيكراوة؛ ئاماذةى ئؤثؤزسيؤندا مانطةى ئةم 11ى كؤبونةوةكان(. هةَلثةساردنى هؤكارى بوةتة ئةوةيش نةنراونء هةربؤية، ئةو هةفتةية »ئؤثؤزسيؤن«يش ضاوةِرَيى دةسةآلت بو؛ تا ئةو بةَلَينانةى بة »كردار« بةجَيبهَينَى، كة لةضوارةمين كؤبونةوةى ثَينجقؤَليدا،

بةئؤثؤزسيؤنى دابو.دةسةآلتء طؤِرةثانى خستوةتةوة تؤثةكةى ئؤثؤزسيؤن ئَيستا، دةسةآلتى روبةروى بةرثرسيارَيتييةكى سياسيىء مَيذويى كردوةتةوة؛ جَيبةجَيكردنى بؤ جددى هةنطاوى بةكردار ئامادةية تاضةندة لةوةى داخوازيية »هةنوكةيى«يةكانى ئؤثؤزسيؤن )نةك ثاكَيجةكان؛ كة ثرؤذةى خؤيان طرنطترينيان كة بنَيت؛ لةهةرَيمدا( ضاكسازيى بؤ ريشةيين كؤتاييهَينان ئؤثؤزسيؤنء اليةنى هةرسَى »مينحة«ى لةطَيِرانةوةى لَيكؤَلينةوةكردن بكوذانء دةستطيركردنى نانبِرينء بةبرسيكردنء لةهةِرةشةكردنء هةية دةستيان كة دةبينَيتةوة؛ كةسانةدا ئةو لةطةَل

ثةالماردانى ضاالكوانانى مةدةنىء رؤذنامةنوسان.ثَيشتر ضةند كارةكتةرَيكى باآلدةستى ئةو دوو حزبة رايانطةياندبو: هةية، بةحكومةتةوة ثةيوةنديى ئؤثؤزسيؤن، »مينحة«ى بِرينى ثةيوةنديى ئؤثؤزسيؤن سياسييةى دارايىء سزا ئةم ئةطةر هةربؤية بةحكومةتةوة هةبَيت، هةقة بثرسين: ئايا حكومةت ضيية جطة لةهةردو دةكات جورئةت حكومةت ئايا ثارتى(ء )يةكَيتىء دةسةآلتدار حزبى بِريارَيكى هةستيارء ناقانونيى وةك بِرينى بودجةى سَى حزب دةربكات؛ بَيئةوةى لةاليةن سةركردايةتيى ئةو دوو حزبةوة فةرمانى ثَيكرابَيت؟! يان: ئايا ئةطةر ئَيستا تؤثةكة لةطؤِرةثانى حكومةتدايةء مةسةلةى بِرينى بودجةى ئةو سَى حزبةى ئؤثؤزسيؤن ثةيوةنديى بةحكومةتةوةية )نةك يةكَيتىء ثارتى(، ئايا بؤضى حكومةت ئةم بِريارة دةردةكاتء ئةطةر بِريارة دامةزراوةيةكى وةك بَيتء كوردستان خةَلكى حكومةتى حكومةت، بودجةى بنةمايةك ض لةسةر ئايا هةذماربكرَيت، نيشتمانيى رةسميى زياتر واتة: لةثارلةمان؟! كة خاوةنى 35 كورسين دةبِرَيت؛ سَى حزب خةوشدا ثِر لةهةَلبذاردنَيكى كوردستان، خةَلكى سَيى لةسةر لةيةك بةدوور لةكاتَيكدا ئةمة ثَيداوة، دةنطيان بوة( ئؤثؤزسيؤن لةزيانى )كة نازانرَيت ئةطةر هةَلبذاردنَيكى دوور لةساختةكاريى بكرَيت، ئؤثؤزسيؤن دةنطى سَى ئةوةى سةرةِراى زياتردةبَيت، دةنطانة لةو زؤر خاوةنى كورسى ثارلةمانيى ئةم ئؤثؤزسيؤنة، بؤ دوو حزبى تر ضوة؛ كة ئَيستا حزبةوة، دوو ئةو هَيزى بةهةمو لةكاتَيكدا ئؤثؤزسيؤنن، لةدةرةوةى

نةياندةتوانى تةنها كورسييةك بةدةستبهَينن.ئةوةى من تَييطةيشتوم: طرتنةبةرى هةنطاوى بةثةلة بؤ بةديهَينانى ئةم داخوازييانة )كة هةنوكةيين( زامنى ئاراميى لةكوردستانء درَيذةدان ئةم ضةند ثشَيوييةكانى ئةوانيش هؤكارى كة دةكةن، بةدانوستانةكان ئةمدواييةنء روداوةكانى دةرةنجامى بةَلكو نين، هةرَيم مانطةى

»ئيجرائات«ى دةسةآلتن.خزمةتى هةروةكضؤن بنَى؛ هةنطاوانة ئةم دةسةآلت ثَيويستة

»ثِرؤذة«كةشيان دةكات:-طَيِرانةوةى بودجةى هةرسَى ثارتةكةى ئؤثؤزسيؤن.

تةقةكةران رادةستكردنى هةرَيمء بارودؤخى -ئاساييكردنةوةى لةخؤثيشاندةران، كة تؤمةتباركراونء لةاليةن دادطاوة داواكراون.

-ضارةسةركردنى ثرسى نانبِراوةكان.- لَيكؤَلينةوة لةروداوكانى ثةالماردانى ضاالكوانانى رَيكخراوةكانى

كؤمةَلطةى مةدةنىء رؤذنامةنوسان.هةقة، ئةو ثرسيارة روبةروى هةردو هَيزةكةى دةسةآلت بكرَيتةوة:ئؤثؤزسيؤن- بة كؤبونةوةتاندا لةدواهةمين بةَلَينانةى ئةو ئايا

بكةنء جَيبةجَيى لةهةفتةيةكدا بوة ق��ورس كارَيكى ئايا دا، تان بانطةشانة ئةو هةمو بدةنء رايطشتى نيشانى »نيةتباشيى« بةوةيش سارد ئاسنى لةطةَلتاندا، ئؤثؤزسيؤن دانوستانى كة ثوضةَلبكةنةوة؛

كوتانة؟طومانى تَيدا نيية؛ ساَلَيك دانوستانى بةردةوام، زؤر باشترة لةرؤذَيك كاتَى بةآلم بِرذَيت، بةناهةق هاوآلتييةك خوَينى تَييدا كة كوشتار، شةِرء هاوآلتيطةلَى خاوةنى رايةكى لةمجؤرةبن، ئةمة ناكاتة ئةوةى دةسةآلتيش كة جَيبةجَينةكات، بةَلَينةكانى ثَيشةوةء نةضَيتة جددى هةنطاوَيكى بَيمتمانةيىء بةَلَينةكاندا، لةجَيبةجَيكردنى خةمساردييةك هةر ثَيمواية نيطةرانييةكانى هاوآلتييانء ئؤثؤزسيؤن بةرانبةر دةسةآلت زياتر دةكاتء دةبنء زياتر هةرَيم بارودؤخى طرذبونى سةرلةنوَى بؤ هةِرةشةكانيش سةرةنجاميش خةَلكى كوردستان لَيى زةرةرمةنددةبنء بةدوريش نازانرَيت؛ بةرذةوةندييةكانى دةسةآلتيش لةم هةرَيمةدا بكةونة بةردةمى هةِرةشةوة.

بانطةشةء بةو باوةِر خةَلك ضيتر تَيبطةين: راستيية لةو دةبَيت بِرواى ثِرؤذةيةء خاوةنى دةس��ةآلت كة ناكةن؛ ميدياييانة هوتافة ضى لةحكومةتء حزبة دةستى دورخستنةوةى ياساء بةسةروةريى نَيوان دةسةآلتء ئؤثؤزسيؤن بَيتو بةكردار كيلؤمةترى و ضى، ئةطةر نةكاتة مةترَيك )وةكضؤن ثَيشتر ئةندامَيكى دانوستكارى ث.د.ك لةطةَل ئؤثؤزسيؤن، رايطةياندبو: »مةترَيك ماوة لةنَيوانياندا«، كةضى هةفتةيةك

دواى ئةو راطةياندنة، طوَيبيستى هةَلثةساردنى دانيشتنةكان بوين!(.

زؤربةى

بةرثرسانى ثارتىء

يةكَيتى بوونةتة

مافياء لؤبى

طةندةَلييء هَيزء

ثارةى زؤريان

لةبةردةستة

كؤبوءنةوة ثَينج

قؤَلييةكان لة

مفاوةزاتةكانى

رذَيمى ثَيشوو

لةطةَل كورد دةضوو،

دةسةآلت بؤ عةرزى

عةزةآلت ثرؤذةى

ثَيشكةشكرد

دةبوو

ئؤثؤزسيؤن ثَيشتر

كؤبوءنةوةكانى

هةَلثةسارداية،

بةشداريكردنيشى

لةحكومةت

خؤكوشتنةء

طةإانةوةية بؤ ثَيش

2009/7/25

حاكم شَيخ لةتيف مستةفا، ثةرلةمانتارى طؤِران:

بارزانى ئةطةر بيةوَيت ضاكسازيى بكات، دةبَيت ضةك

لةدذى طةندةلَكاران هةلَبطرَيت

حاكم شَيخ لةتيف مستةفا لةم ضاوثَيكةوتنةدا لةطةَل هاوآلتى راشكاوانة لةسةر

دوايين بِريارى ئؤثؤزسيؤن لةبارةى هةَلثةساردنى كؤبوءنةوةكانء ثرؤذة

ضاكسازييةكانى مةسعود بارزانييةوة دةدوَيت،

هاوكات ئةوةش دةخاتةإوو كة زؤربةى بةرثرسةكانى ثارتىء يةكَيتى بوءنةتة

مافيا.

هاوآلتي [email protected]

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

لةطةَل هةمووتانمة ئةو هةشت كةسةى لة ثةرلةمانى ثةرلةمانى لة كةسةى ثَينج و بيست ئةو و عَيراقن ثَيش نيية، منى لةطةَل نةَلَيت كةس كوردستانن، نزيكن و هاوإَيمن زؤر ئةوانةتانمة لةطةَل هةمووتان لَيمةوة، ئَيوة هيضتان نةكرد، نةتوانيتان ئةوةندة بةهَيزبن نةتوانيشتان بطؤإن، ثةرلةمان كاركردنى ئاإاستةى طؤإانةوة، بزوءتنةوةى لةثشتى بةهَيز ديوارَيكى ببنة ئةوةندةش الوازن كةوتوءنةتة ناو طؤماوة حيزبييةكةى رؤذنامةنووسةكان هةنطاو دوو ئةطةر ثةرلةمانةوة، دانيشن هةربؤخؤتان دةبَيت بكةونةوة دوور لَيتان بؤ بةقسةكردن بوءة بةس ئَيوة كارى كار، بَى بة دةبَيت ثةرلةمانتاربَيت طةر ثةرلةمانتار رؤذنامةكان، خؤى راستةقينةكةى وةزيفة بةرلةهةمووشتَيك خؤ و قسةكردن ثةرلةمانتارى بةإَيزان جَيبةجَيبكات، داواى و جَيبةجَيناكةن ئةركةكانتان نيية، دةرخستن بة لة ئَيوة ضيتان كردوءة جطة دةكةن، مافةكانيشتنان بؤئةوة بةوةجبة موءضةوةرطرتن، وةجبة قةسكردن و ماَلة و بَيت تا خةمى شوقةكانتان ثةرلةمانةوة ضوءنة بةرطريكردنى بؤ يان خؤتان ماَلى بكةنة خؤشةكان شوقةو لةباشترين كة جةنابت تؤ ض��وون؟ خةَلك ئؤتؤمبَيلى لةباشتريت و وةردةطريت موءضة باشترين ئيمتيازم يةك طةليت؟ لةبةرةى ضؤن ناَلَييت ثَيم ئيتر وةرتان بةثةرلةمانتارو درابَيت لةثةرلةمان ثَيبَلَى جةنابتان وةرنةطرت؟ سةيارةتان جةنابتان نةطرتبَيت؟ بؤئةوة دةنط جةنابتان وةرنةطرت؟ ظَيالتان شوقةو نادةن ثاسةوانى زؤرتان هةبَيت؟ بإيار بوو ئَيوة بضنة سةنطةرَيك ببنة بضن يان بكةن كارانة ئةم ثةرلةمان بةشَيكن خؤتان كاتَيك طةندةَلة؟ سيستةمة ئةو دذى بةرطريكردنى لةبارةى بَلَين هةرضى دةستكةوتانة لةو باسى هةندَيكتان دةبينم باوةإنين، جَيطةى خةَلكةوة هةردةبَيت ط��ؤإان بزوءتنةوةى كة دةك��ةن ئ��ةوة دانيشَيت، لةطةَل دةسةآلت بَيت و شةرمة ئؤثؤزسيؤن ئةم بؤضوونة طةر ئَيمة بيَلَيين زؤر جوانة، بةس ئَيوةنا، ئةو دووساَلة بؤماوةى هةمووتانةوة بةهةر ضونكة كةستان هَيشتا وةردةط��رن ثارانة ب��اوةش هةموو باوةشة لةو بةشَيك نةكردءوة ئ��ةوةى جورئةتى ثارانةى خؤى بطةإَينَيتةوة بؤ بزءوتنةوةى طؤإان، تؤ بكةيت طةورة داواى ناشتوانى ببةخشيت، ناتوانى كة

ثةرلةمانتارى بةإَيز!بةرزكردنةوة، لةدةنط نيية بريتى هةَلوَيست شتى بؤ ط��ةورة لةهةنطاونانى بريتيية هةَلوَيست تا ثةرلةمانةكةتان دةزان��ن هةمووتان ئَيوة ط��ةورة، جَيبةجَيناكرَيت ئَيوة كارَيكى هيض الوازة، ئةوثةإى ئؤثؤزسيؤن شةرمة ثَيتان ئةطةر لةوَين، خةيرة ئيدى لةطةَل دةسةآلت دانيشَيت جةنابيشتان لةطةَل دةسةآلت دامةنيشن و لةو هؤَلةالوازى ثةرلةماندا وةرنةدةرةوةو دةسةآلتن ئةوانيش ضونكة بكةن، كار ل���ةدةرةوة لةطةَليان دادةنيشن، ئَيوة لةوَيبن يانا هيض لةمةسةلةكان بةردةوام ئؤثؤزسيؤن خؤشة ثَيتان ئةطةر ناطؤإَيت، خؤتان موءضةكانى ثَيويستة بَيت ئؤثؤزسيؤن بةشبكةن و بةشَيكى بطةإَيننةوة بؤ ئةو ئؤثؤزسيؤنةى جةنابت ئؤثؤزسيؤن، ثةرلةمانتارى بة كرد ئَيوةى و ئؤتؤمبَيل هةيةو شوقةت موءضةتةو مليؤن هةشت ثاسةوانت هةيةو دةشتةوَيت خةَلك قةرزبكات بؤئةوةى دةزطاكانى بةإَيوةببات و بة مةيلى تؤش بكات؟ ئةمةى

ئَيوة دةيَلَين شايةنى بيركردنةوة نيية.خؤتان ئيمتيازاتةكانى بةشَيكى توانيتان هةركاتَيك بزوءتنةوةى ئةو خزمةتى بيخةنة و لَيهةَلطرن دةستى ثَيشنيازى دةتوانن ئةوكاتيش شوَينة ئةو بردة ئَيوةى دةبَيت ببةخشن نيية لةتواناتان كاتَيك بكةن، طةورة ئةوة لةزؤرشت، بن بَيدةنط هةبَيت لةتواناشتاندا هةَلوَيست نيية دذى ثرؤذةياسايةك بن كة بؤ ئايندةى خةَلك خراثة، ئةوة ئةركى ثةرلةمانتارةو بؤئةوة دةبَيت ئةوة جَيبةجَيبكات، ئةركةى ئةو كة ثةرلةمانتار ببيتة ثةرلةمان هؤَلى ثرؤذةياسايةك لةسةر نيية هةَلوَيست منةتى جَيبةجَيكردوءةو خؤتان ئةركى ئةوة جَيبهَيَلن موءضةيان هاوبيرةكانتان هةَلوَيستة ئةوة نيية، تيا ثَيناو لة نةتانتوانى جارَيكيش بؤ ئَيوة و دةبإدرَيت بةش خؤتان موءضةكانى نةتانتوانى مانبطرن، ئةواندا بزءوتنةوةكةتان هةَلوَيستة ئةوة بةسةرياندا، بكةن كةستان و دةزطاكانى بةإَيوةبردنى بؤ قةرزدةكات ناتوانَيت جارَيك دةست بكات بةطيرفانيداو يارمةتييةكى ئةو طةنجانةبدات كة شةو رؤذ كارةكةن لةو دةزطايانة.

تياتانداية مانطى سى مليؤن وةردةطرَيت و ثَييواية ببنة ئةو قسةكانى دةبَيت و وادةذيت تريش خةَلكى ثَيى طةر ب��ةآلم ئؤثؤزسيؤن، بؤئايندةى بةرنامة دوورنيية بطةإَينةرةوة موءضةكةت بةشَيكى بَلَييت بكات، طةورةكة ماَلة بيرى ببَيت نيطةران ئةوةندة هَيزَيكى وةك ئيدى طؤإان بزءوتنةوةى ثَيويستة فراكسيؤنةكةى بؤهةردوو دابنَيت بةرنامةيةك نوَى خؤى و بةشَيكى موءضةكانيان وةك ثةرلةمانتارةكانى بزوءتنةوةكةو بؤ بطةإَينَيتةوة يةكطرتوو و كؤمةَل بةشَيوةيةكى »ئيجبارى» نةك وةك سةدةقة، بؤئةوةى حاَلةتة ئةم لةبةإَيوةبردنى بةشداربن هةموواليةك بةباوةش ئةوانيش و ببإدرَيت نانى خةَلكانَيك نةك ديدا خةَلكى بةسةر هةَلوَيست و وةربطرن موءضة

ثةخش بكةن.

ثةرلةمانتارة بَيهةَلوَيستةكانى طؤِران

لةتاريكيدانةبةز طؤران دةينووسَيت

ئارا ئيبراهيم

دووس�����اَل ل��ةم��ةوب��ةر ش��ةش »لواطة» ئةنجامدانى بةتؤمةتى طةنج دةستطيركران، لةئاكرَي )نَيربازيي( سزاى زؤر ئةشكةنجةيةكى ث��اش كةسياندا س��َي ب��ةس��ةر قورسيان

دةسةثَينرَيت.طةنج شةش ،2009/6/22 رؤذى م.ع.ع – ك.ي.ق – )ع.ا.م بةناوةكانى كة ن.ت.و( – ر.ع.ص – ف.ي.ش – 23 بؤ ساَلة 16 لةنَيوان تةمةنيان نةهَيشتى ثؤليسى لةاليةن ساَلداية، تؤمةتبار ئاكرَيوة )مكافحة(ى تاوان لةطةَل »لواطة» بةئةنجامدانى دةكرَين

مَيرد منداَلَيكدا.ئةشكةنجةدان بةكَيبَلء ضةك

طةنجة، ش��ةش ئ��ةو ث��ارَي��زةرى طةنجانة ئةو ئةشكةنجةدانى ضيرؤكى

لة زينداندا بؤ هاوآلتى ئاشكراكرد.مةروان حاجى زَيبارى، ثارَيزةرى ئةو شةش طةنجة لةلَيدوانَيكدا بؤ هاوآلتى وتى »دواى دةستطيركردنى ئةو شةش ثؤليسى ئةفسةرى لةاليةن سَي طةنجة ئةشكةنجةى تاوان)ئاكرَي( نةهَيشتنى سةرى ضةك، كَيبَلء بة دةدرَين زؤر بةضةك دةستطيركراوةكان لة يةكَيك

دةشكَينرَيت».مافى دةزطاى نوءسراوى بةثَيى مرؤظ ئاكرَي ذمارة 318 لةبةروارى7/ مافى وةزارةت����ى ب��ؤ ك��ة 2009/7كة ئةوةخراوةتةإوو بةرزكراوةتةوة ئةو شةش طةنجة ئةشكةنجةيةكى زؤر

دراون.ئةو دةزطاية دوو كارمةندى خؤى رينجبةر تاريقء )زي��اد بةناوةكانى ئةو بينينى بؤ ن��اردب��وو محةمةد( لةراثؤرتةكةياندا دةستطيركراوانةء ئةشكةنجةدان ئازارو »شوَينى هاتووة

بةجةستةى ئةو طةنجانةوة ديارة».

راثؤرتةكةياندا ل��ة ه��ةروةه��ا قائيمقامى ئ��ةوان ن��ووس��راوة ئ��ةوة لَى ثؤليسيان بةإَيوةبةرايةتى ئاكرَىء

ئاطاداركردووةتةوة.خستةإوو ئةوةى ثارَيزةرةكةيان دان »تا ئةوةبووة بؤ ئةشكةنجةدانيان كردووة»، نةيان كة بنَين تاوانةدا بةو بةَلطةش لةسةر ئةوة راثؤرتى دةزطاى

ثاراستنى مافى مرؤظة لة ئاكرَى.ه���ةروةه���ا ئ��اش��ك��راي��ك��رد ئ��ةو لةم هةبووة دةستيان ئةفسةرانةى بؤ ط��وازراون��ةت��ةوة ئةشكةنجةيةدا وةك باتيفان( سةرسنطء )زاخؤء بة ئةمةش كة ئيداريى» »سزايةكى دةكرَيت هةذمار بةَلطة طةورةترين ئةو ئةفسةرانة »ئةو ئةوةى لةسةر

شةش طةنجةيان ئةشكةنجةداوة». ده��ؤك جينائيى دادط����اى ل��ة سَي ئةء دذى تايبةت دؤسيةيةكى مادةى بةثَيى ك��راوةت��ةوة ئةفسةرة

)333( ياساى عَيراقى.ئةو سَى ئةفسةرةى كة تؤمةتبارن طةنجة، شةش ئةو ئةشكةنجةدانى بة ه��اوآلت��ى الى ثؤستةكانيان ء ن��او

ثارَيزراوة.بة ثةيوةندى جارَيك ضةند هاوآلتى بةإَيوةبةرى شةوكةت، روكن عةميد بةهؤي ب��ةآلم ك��رد، ئاكرَي ثؤليسى ئ����ةوةى ل������ةدةرةوةى ه��ةرَي��م��ة،

دروستنةبوون. ثةيوةندييةكان

لَيدةكرَيت فَيَليان ه��اوآلت��ى زانيارييةكانى بةثَيى ئةو ب��ؤالى ض��ووة دادوةر نوَينةرى ثَيشتر بةآلم زينداندا، لة طةنجة شةش ئةو سَي ئةفسةرة ضوونةتة ذوورةوةء ب��ة ش���ةش ط��ةن��ج��ةك��ةي��ان وت���ووة التانء دَيتة دادوةر نوَينةرى »ئَيستا ضؤنيةتي لة كرد ثرسياريان ئةطةر بَلَين ئَيوة لةطةَل ئَيمة مامةَلةكردنى زؤر باش بوونء ئيتر يةكسةر ئيمزاى

دةكاتء بةردةدرَين».ميرزا، ئةسعةد لةو يةكَيك باوكى لةلَيدوانَيكدا طةنجانة ب���ؤ ه����اوآلت����ى وت��ى نوَينةرى »كاتَيك ض��ووةت��ة دادوةر ثرسيون لَيي اليان بةنَيو ضيية ئ��ةوة ض���اوان���ت���ان���ةوة ك�����ة ش���وَي���ن���ى ئ��ةش��ك��ةن��ج��ةدان ئةوانيش ب���ووة، ل������ة ت���رس���ى ئ��ةف��س��ةرةك��ان وت����ووي����ان����ة

زيبكةية».ئةو كاتَيك طةنجة ش���ةش الى ب��راون��ةت��ة ل��ة دادوةر دةرةوةى زيندان

ئةفسةرةكان بةهةمانشَيوة ثشتإاستى داوةر الى وت��ووي��ان��ة، خؤتانةء هيى ئيفادةكان كة بكةنةوة هةرضةندة بةآلم ئازاددةكرَين، دواتر ثابةندةبن بةَلَينةوة بةو طةنجةكان زيندان بةرةو دءوبارة ئازادناكرَينء

دةطةإَينرَينةوة.ميرزا وتى »ئةشكةنجةى زؤر زؤر كردوونء ماندوويان تةواو دراونء ئةو بةناضارى نةماوة تَيدا هَيزيان

قسةيةيان كردووة».ئةو ميرزا، ئةسعةد وتةى بةثَيي تا دةستطيركراون بؤية طةنجة شةش ضونكة بشاردرَيتةوة، ثَي تاوانةكةى لةاليةن ت��اوان��ةك��ة دةك���ةن ط��وم��ان ئةنجام دةزطايةوة ئةو ئةفسةرةكانى

درابَيت. كاتذمَير تا »شةوانة وتى ميرزا 2ى شةو ئةو كوإة منداَلة لة )مكافحة(

ئةو ئاشكرابوونى ترسى لة ب��ووةء طرتووةء كةسةيان شةشة ئةم تاوانة تاوانةكةيان خستووةتة سةر ئةوان».

جةختى م���ي���رزا، ئ��ةس��ع��ةد لةوةشكردةوة كة سكاآليان لةسةر ئةو

سَي ئةفسةرة تؤمار كردووة.طةنجةكة شةش لة سيان ئَيستا سزادراون، دوو لةو دةستطيركرداوانة يةك بة يةكَيكيش زيندانىء 5 ساَل بة ماوةى حوكمدراونء زيندانى ساَل كةسةكةى س��َي كةيسى دووس��اَل��ة

تريان بةهةَلواسراويى ماوةتةوة.»ئةو وتى طةنجةكان ثارَيزةرى بةَلطةيةكى هيض هةبوونى بةبَى سيانة تاكة دراون، ح��وك��م راستةقينة بةَلطةيان ئةو ئيفادةية بووة كة لة ذَير

ئةشكةنجةدا لَييان وةرطيراوة».ناوبراو داواى لة مةسعود بارزانى

س�����ةرؤك�����ى ثَيداضوءنةوة كرد كوردستان هةرَيمى

بةو كةيسانةدا بكرَيت.

»دادطاى دهؤك حيساب بؤ نوءسراوى دةزطاى مافى مرؤظى

ئاكرَي ناكات» نوءسراوى طةنجةكان، ثارَيزةرى ئاكرَيى مرؤظى مافى دةزطاى رةسمى كة دهؤك دووى دادطاى بؤ بردووة راثؤرتَيكةء باس لةئةشكةنجةدانى ئةو

شةش طةنجة دةكات.زَيبارى وتى »بةآلم دادطاى دهؤك مافى دةزط��اى بةنوسراوى ئيعتراف مرؤظى ئاكرَى ناكات، ئَيستا كاتى مافى مرؤظة كةرامةتى ثاراستنى مرؤظء تاوانَيك بةزؤر ئةشكةنجةدان بة نةك

بسةثَينرَيت بةسةر ضةند طةنجَيكدا».

»شةش طةنج لةذَير ئةشكةنجةى قورسدا دان بةتاوانَيكدا دةنَين كة نةيانكردووة»

لةبادينان بةكيَبَلء ضةك ئةشكةنجةى زيندانيى دراوة

»سيناريؤيةكى» ئاسايشى سلَيمانى ئاشكرادةبَيتهاوآلتى

حوكمدراوَيكى نَيو طرتووخانةى بةتؤمةتى كة مةعةسكةرسةالم س��اَل بيست تلياك فرؤشتنى »سيناريؤيةكى» ح��وك��م��دراوة،

ئاسايشى سلَيمانى ئاشكرادةكات.طةنجَيكى فةتحوآليى لةتيف ثاوةى خةَلكى ساَل(ى 33( تةمةن مانط نؤ كوردستانةء رؤذهةآلتى لةاليةن دةستطيركردنى ثَيش كَيشانى بةتؤمةتى ئاسايشةوة ت��ل��ي��اك، ه��ات��ووةت��ة ك��وردس��ت��ان و ئيشوكار دؤزينةوةى بةمةبةستى

ثةيداكردنى بذَيوى.هاتووةتة 2009 لةساَلى لةتيف مانطانة بةموءضةيةكى سلَيمانىء ثاسةوانى بينايةكى شَيردَل حةوَيزى ثَيشوءى ئةندامى ك��ة ك���ردووة

ثةرلةمانى كوردستان بووة.ئةو طةنجة كوردة رؤذهةآلتيية، حةوت ماوةى دةنَيت بةوةدا دان هةموو دةكَيشَيتء تلياك ساَلة بؤ رؤيشتووةتةوة كة جارَيك هَيناوة، تلياكى خؤى بةشى ئَيران فرؤشتنى تلياك ئيشى ب��ةآلم

نةكردووة.مانط نؤ دواى فةتحوآليى، سةردانى سلَيمانى لة كاركردن لةبةروارى دةك��اتء ث��اوة ش��ارى طةإاوةتةوة ديسانةوة 2009/4/29لةسةيد سادق بؤ كوردستان، بةآلم دةستطيركراوة ئاسايشةوة لةاليةن و سةد دةستطيركردنيدا لةكاتى كة

ثةنجا طرام تلياكى ثَيبووة.ئةو طةنجة حوكمدراوة كةئَيستا سةالمة، مةعةسكةر لةطرتووخانةى راستةوخؤ دةستطيركردنى دواى كراوة سلَيمانى ئاسايشى رةوانةى و لةوَى ئةشكةنجةيةكى زؤر دراوة.

ل��ةت��ي��ف وت���ى »ض���اوي���ان دةدام، ئةشكةنجةيان دةبةستمةوة سةرم شكاوةء دانَيكم هؤيةوة بةو

ئازارى ثَيطةيشتووة».

ماوةى بؤ لةتيف ئةوةى ثاش ضةند مانطَيك لة زيندان دةهَيَلرَيتةوة،

رةوانةى دادطا دةكرَيت.

طؤإينى حوكمةكةىلةتيف لةبةروارى 2010/10/20 ساَل سَى تلياك كَيشانى بةتؤمةتى حوكمدراوة و رةوانةى طرتووخانةى دواى ك��راوة، س��ةالم مةعةسكةر جارَيكى لةحوكمدانى رؤذَيك ضةند و دةريدةهَينن لةطرتووخانة تر

دةيبةنةوة بؤ دادطا.كة دووةم »جارى وتى ناوبراو فرؤشتنى تؤمةتى دادطا بؤ برامةوة لةكاتَيكدا ئاإاستةكردم، تلياكيان

هةرطيز ئةو كارةم نةكردووة».ه���ةروةه���ا وت���ى »ل��ةك��ات��ى طةر ثرسيم دادط��اي��ي��ك��ردن��م��دا كإيارةكانم؟ كوا ئةى تلياكفرؤشم ثرسيارى هةمان داواكارى طشتيش مةسةلةكة وتى دادوةر بةآلم كرد،

الى ئاسايشة».ب���ةوت���ةى خ����ؤى، ل��ةك��ات��ى طرام 135 ب��إى دادطاييكردنيدا

ثَييطيرابوو كة هَيناوة تلياكيان ثةنجا و من سةد وت »ب��ةدادوةرم طرام تلياكم ثَيطيراوة، ئةى كوا ثانزة

طرام تلياكةكةى تر؟»فرؤشتنى بةتؤمةتى دوات��ر كرا زياد لةتيف حوكمةكةى تلياك، بةبَيئةوةى زيندانى ساَل بيست بؤ

ثارَيزةرى بؤ دابنرَيت.

سيناريؤيةكى فةتحوآليى ئاسايش ئاشكرا دةكات

حوكمدراو، فةتحوآليى لةتيف بؤ ئ��اس��اي��ش س��ي��ن��اري��ؤي��ةك��ى رؤذنامةى هاوآلتى ئاشكرا دةكات كة ئةو و ضةند ئاسايش بةوتةى خؤى كةسَيكى ترى كردووةتة كاراكتةرى لةراطةياندنةكاندا و سيناريؤكة

بآلويانكردووةتةوة.مانطى دةطَيإَيتةوة فةتحوآليى، كاتةى ئةو راب��ردوو ساَلى ثَينجى عةبدولقادرى شَيخ ك��وإةك��ةى دواتر رفَيندارو لةسلَيمانى ضوَيسة كةسى هةشت ئةو رؤذَيك كوذرا، تلياك كَيشانى بة تؤمةتبار ديكةى

كآلويان دةره��َي��ن��راون، لةزيندان بةدلةيان و س��ةري��ان ك��راوةت��ة ناو براونةتة و بةريان كردووةتة

هؤَلى ئاسايش.هةروةها وتى »دواتر تةلةفزيؤنى كوردستان طةلى و ك��وردس��ات تةسويركراين، لةثشتةوة و هَينران ئةنجامدانى بةتؤمةتى ئَيمة طواية ئةو كارة دةستطيركراوين، لةكاتَيكدا تةلةفزيؤن دراينة كةسانةى ئةو كَيشان تلياك بةتؤمةتى هةموومان

طيرابووين!»لةو »دوان وت��ى ه��ةروةه��ا كران تةسوير لةطةَلم كةسانةى كةخةَلكى )ك.س( لة بوون بريتي كة )ش.س( لةطةَل ضةمضةماَلة، سلَيمانيية سابونكةرانى خةَلكى ئةطةر الية تةواومان بةَلطةى و

ئاسايش دةَلَين وانية».باسيلةوةشكرد فةتحوآليى، راطةياندنةكان دراون��ةت��ة كاتَيك دايكى و دياربووة دةميان و ضاو و بينيوة هةواَلةكةى ل��ةث��اوةوة هؤيةوة ب��ةو ناسيويةتييةوة،

رةوانةى و ضووة خؤى لةهؤشى نةخؤشخانة كراوة.

»ئةطةر دةثرسَيت ن��اوب��راو طيراوين، تلياككَيشان لةسةر ئةوان دراوينةتة تيرؤر بةتاوانى بؤضى

راطةياندنةكان؟»ئاسايشى ب���ةإَي���وةب���ةرى تؤمةتة ئةو بةتوندى سلَيمانى، لةتيفى لةاليةن كة رةتدةكاتةوة ثاَل ئاسايش فةتحوآلييةوة دراوةتة كوشتنى تؤمةتبارى وةكو بةوةى ضوَيسة عةبدولقادرى شَيخ كوإى

دراونةتة تةلةفزيؤن.وتى ن��ورى، حةسةن عةميد بدرَيتة تؤمةتَيك دةتوانرَيت »ضؤن ثاَل كةسَيك كة لةسةر مةسةلةيةكى و ئةسَل مةسةلة ئةو طيرابَيت، تر

ئةساسى نيية».»تؤمةتبارانى وتيشى هةروةها ك��وإةك��ةى كوشتنى دؤس��ي��ةى دراون��ةت��ة ضوَيسة ق��ادرى شَيخ و كراون ئازاد هةندَيكيان دادط��ا،

بةشَيكيشيان حوكمدراون».

لةتيف فةتحواَليى

ث.هاوآلتى

تيليكؤم كؤإةك كؤمثانياى بإيارَيك بةدةركردنى هةستاوة سيمكارتةكانى طؤإينى ب��ؤ »ساناتَيل» بؤ كؤإةك تيليكؤم بة ثَيدانى ديارى و هَيَلَيكى زيادة بؤ بإيارةش ئةم بةشداربووةكانى، بووةتة جَيطةى طومان بؤ بةشَيك كؤمثانيايةء ئةو لةبةشداربوانى »سياسى» مةبةستَيكى ثَييانواية

لةثشتةوة بَيت. كؤمثانياى ئ���ةوةى ث��اش لة تةنها ك��ة تليكؤم ك���ؤإةك ثَيشووى ئيدارةى ناوضةكانى مؤَلةتى دةك��رد، ك��اري هةولَير عَيراقي طةياندنى وةزارةت���ى بةدةستهَينا، )2007( ساَلى لة ى نيا مثا كؤ دواتر لةطةَل سلَيمانى لةئيدارةى كة ساناتَيل يةك، بة ب��وون دةك��رد ك��اري بوون سانا كؤدةكانى سةرجةم بة كؤدى كؤإةك، بةآلم بة هةمان

سيمكارتةوة.كة سانا، سيمكارتةكانى ساناتَيل كؤمثانياى بة س��ةر ساناتَيلء نووسراوة لَيي بوو، بة سةر كة تيليكؤميش كؤإةك لَيي مؤَلةتةكةية خاوةن كؤمثانيا واتا تليكؤم، كؤإةك نووسراوة دووجؤر سيمكارت سةر بة يةك

كؤمثانيان.ئ��َي��س��ت��ا ك��ؤم��ث��ان��ي��اك��ة كةسانةى ئ��ةو دةدات��ة خ��ةآلت دةطؤإن سانا كةسيمكارتةكانى بةآلم ك��ؤإةك، سيمكارتى بة بةشداربوان لة بةشَيك تائَيستا طؤإينى بة نةكردووة دةستيان طومانيان سيمكارتةكانيانء لةو مةبةستَيك ئ��ةو بؤ هةية لةبةرذةوةندى كة هةبَيت كارةدا

بةشدرابوانيدا نةبَيت. ك����ؤإةك ك��ؤم��ث��ان��ي��اى طواستنةوة لةبوارى كة تيليكؤم بة و ك��اردةك��ات طةياندندا و ثارتى لة نزيك كؤمثانيايةكى ديموكراتى كوردستان دةزانرَيت. دةس��ت��ي��ك��ردووة كؤمثانياكة ساناتَيل سيمكارتى بةطؤإينى

ئ��ةوةش تيليكؤم، ك��ؤإةك بؤ بةهةمان سيمكارتَيك بةثَيدانى كؤإةك( بةناوى )بةآلم ذمارة ديارى، وةك تر سيمكارتَيكى و دي��ن��ار 1000 ب���إى ل��ةط��ةأل ترةوة لةاليةكى دي��ارى، وةك دي��ارى وةك %50 زيادكردنى كارتى ثإكردنةوةيةكى هةر بؤ

باآلنس.30س���اَل، محةمةد ئ���ارام سَييةمى قؤناغى خوَيندكارى سياسييةكان زانستة بةشى هاوآلتى بة سلَيمانى، لةزانكؤى هةموو لةالى طومان »ئةمة وت دروستدةكات، بةشداربوويةك ب��إي��ارةى ل��ةو بةطومانم م��ن كة تيليكؤم كؤإةك كؤمثانياى سيمكارتة طؤإينى بؤ داويةتى ثَيدانى و ئةسَلييةكانمان يةكيان كؤإةك دووسيمكارتى بة ئةويتريان ذمارةو بةهةمان

هةدية». ئ����ارام ك��ة ب��إي��اري��داوة سيمكارتةكةى ه��ةرط��ي��ز ك��ة كؤمثانيانة »ئةم وتى نةطؤإَيت؛ بة ن��ةداوة فلسيان يةك ثَيشتر ضؤن ئيتر بةشداربووةكانيان، ئَيستا هةستاون بة بةخشينةوةى سيمكارت و ثارةى زياد». وتيشى »لةكاتى ئةم ملمالنَي سياسييانةدا

ثرؤذة كؤمثانياو قؤرخكردنى ء حيزبة لةاليةن سترتيذييةكان باآل دةستةكانةوة، وايكردووة كة بتوانن بةئاسانى كؤنتإؤَلى ذيانى

هاوآلتيان بكةن».ب��اآل ك��ؤم��ث��ان��ي��اى دوو طةياندندا طواستنةوة لةبوارى كاردةكةن، لةهةرَيمى كوردستان ئاسياسَيَل كؤمثانياى ئةويش ئاسياسَيل تيليكؤمن، كؤإةك و يةكَيتى لة نزيك كؤمثانياى بة لةسةرتاسةرى دادةن���رَي���تء هةية، ب��ةش��دراب��ووى عَيراقدا دهؤكء لة نةيدةتوانى ثَيشتر

هةولَير بةشداربووى هةبَيت.بة تيليكؤميش ك���ؤإةك لةثارتى نزيك كؤمثانيايةكى بةهةمانشَيوة دادةن���رَي���ت، عَيراقدا لةتةواوى رَيطةثَيدراوة بةشدرابووى هةبَي، بةآلم ثَيشتر سلَيمانى لة ثَينةدةدرا رَيطةي بةهؤى هةبَيت، بةشداربووى

ملمالنَيي سياسييةوة.باسلةوةدةكرَيت هةندَيكجار ك��ة ث��ارت��ة دةس��ةآلت��دارةك��ان ثةيوةنديية ضاودَيريي دةتوانن هةركةسَيك تةلةفؤنييةكانى دةيانةوَيت؛ خؤيان كة بكةن ئَيستا الى هةندَيك كةس طومانى طؤإينى كة دروستبووة ئ��ةوة

كؤإةك بة سانا سيمكارتةكانى ثةيوةندى بةوةوة هةبَيت.

بةشَيك رابردوودا لةماوةى زانيارييان ضةندين لةميدياكان دةرب���ارةى دةس��ت��ت��َي��وةردان و كؤمثانيانة ئةو كؤنتإؤَلكردنى ل���ةالي���ةن ح��ي��زب��ةك��ان��ةوة لةوانة يةكَيك بآلوكرانةتةوة، لةيةكَيك ه��اوآلت��ى رؤذن��ام��ةى ل��ةذم��ارةك��ان��ى ئ���ةو ث���الن و كة ب��آلوك��ردةوة زانيارييانةى لةاليةن دةزطايةكى هةواَلطيرييةوة دةستبةسةرداطرتنى بؤ ك��را تةواوى ثةيوةندييةكانى هاوآلتيان بةرَيطةو ئامَيرى جياواز لةيةكَيك

لةو كؤمثانيانةدا. عةبدولقادر محةمةد هةرَيم ق��ةزاى دانيشتوءى س��اَل، 24لةو يةكَيكة ت��ازة، هةَلةبجةى هةستاوة كة بةشداربوءنةى لة سيمكارتةكةى بةطؤإينى سانةوة بة كؤإةك، بة وتةى خؤى كؤمثانياوة لة نامةكان ناردنى تا بووة سةرةكى هؤكارى بؤى،

سيمكارتةكةى بطؤإَيت.ه��ةرَي��م ب��ة ه����اوآلت����ى وت »ل��ةب��ةرئ��ةوةى ن��ام��ةي��ان بؤ ب��اس��ى دي��اري��ي دةن��اردي��ن و مؤَلة وةك دوومانطى دةك��ردو ئةوة دواى دةي��ان��وت دادةن���ا،

بةرناكةوَيت سيمكارتةكةت منيش ثَينادرَيت، دياريشت و سيم بةطؤإينى هةستام يةكسةر

كارتةكةم».ئ�����ةو ب����ةش����دارب����ووة كة ئ����ام����اذةب����ةوةدةك����ات دةنطؤية ئةو ئ��ةوةى ل��ةدواى هاوآلتياندا، لةناو بآلوبووةتةوة ئَيستا متمانةى نةماوة و طومانى »ئَيمة وتى لةهَيَلةكةى، هةية بةطومانين لةم كارة، ئةطةرضيش ل���ةس���ةرةت���اوة ه��ةس��ت��م��ان بؤ شتَيكيشمان ن��ةك��ردووة، هَيَلةكةم يةكسةر روونبَيتةوة ياسايش رَيطةى و دادةخ���ةم

دةطرمةبةر».ئ����ةو دةن���ط���ؤي���ةى ن��َي��و كؤإةك بةشداربووى هاوآلتيانى ئةم طؤإينى هؤكارى تيليكؤم، دةطةإَيننةوة ئ��ةوة بؤ هَيآلنة ب��ؤ ض��اودَي��ري��ك��ردن��ي��ان، وةك��و »دةزطاى وتى بةشداربوويةك بةئاسانى ث��ارت��ى ثاراستنى ن��ات��وان��َي��ت ك��ؤن��ت��إؤَل��ى ت��ؤإي ث��ارَي��زط��اى ثةيوةندييةكانى سيستةمةى بةو بكات سلَيمانى

رابردوو».ئ��ةو ب��ةش��دارب��وان��ةى كة هَيَلةكانيان، بةطؤإينى هةَلدةستن نيية ئةوةيان جارَيكى تر ضانسى

كؤنةكةى هَيَلة بؤ بطةإَينةوة ئةو ت��رةوة لةاليةكى خ��ؤي��ان، ماوةيةك بؤ كة سانا هَيآلنةى لةاليةن خاوةنةكةيةوة دادةخرَيت دوات���ر ب��ؤ ك��اراك��ردن��ةوةى، تيليكؤم ك���ؤإةك كؤمثانياى ئةوكاتةى تا ك��ار نايخاتةوة هَيَلى بة دةط��ؤإَي��ت هَيَلةكةى

كؤإةك تليكؤم.زانيارييانةى ئ��ةو بةثَيى بةشَيك كةوتووة هاوآلتى دةستى لة سياسييةكان و لةبةرثرس ضاودَيرينةكردنيان، ترسي ئةو بةكارهَينانى بة هةَلدةستن و سياسييةكان ثارتة كة هَيَلةى كؤنتإؤَلى ناتوانن دةسةآلتداران

بكةن لةسنورةكةدا.س��اَل 21 ع��وم��ةر ب���اوةإ هةَلةبجةى ق��ةزاى دانيشتوءى هَيَلَيكى ساَلة 5 نزيكةى شةهيد، »هةرطيز وت��ى كإيوة، ساناى هَيَلة بةو ناطؤإم خؤم هَيَلةكةى جَيطةى ئَيستا كة نوَييانةى

طومانن لةناو هاوآلتياندا».بة بةردةوام »ئةوانة وتيشي دواى قازانجى خؤيان كةوتوون و خةَلكيان طوشيوة، ئيتر ضؤن دَيت ثارةى و بةالش هَيَلى خؤإا لة

بةالش ببةخشَيت».سةبارةت بةوطومانةى كةالى

لةبةشداربووةكانى بةشَيك دروستبووة، تيليكؤم ك��ؤإك هاوآلتى ثةيوةنديكرد بة بةرثرسى تيليكؤم، ك��ؤإةك راطةياندنى وةآلمى كات نةبوءنى بةهؤى كاتذمَيرَيك ضةند ثاش نةدايةوة، هاوآلتى جار ضةندين بؤ دواتر بَي ب��ةآلم ط��رت��ةوة، ثةيوةندى

سوءدبوو.ئةندامى رةش��ي��د ب��وره��ان لةسةر كوردستان ثةرلةمانى وت ه��اوآلت��ى بة ط��ؤإان، ليستى هاوآلتيان لةقسةى »طوَيطرتن عَيراق دةستوءرى بةثَيى ئةوة ناكرَيت بؤية تاوانة، قةدةغةيةو طوَي لةقسةى هاوآلتيان بطيرَيت».

وتيشى »لةراستيدا من نازانم ضيية، طؤإينةوةية لةو حيكمةت لةكاتَيكدا كؤمثانياكانى ثةيوةندى لةكوردستان ئينتةرنَيتيش و لةسةرة، طومانيان هةموويان كؤمثانيانة ئ��ةو ل��ةب��ةرئ��ةوةى

هةموءيان كؤمثانياى حيزبين».باس ثةرلةمانة ئةندام ئةو بوءنى لةكاتى كة ل��ةوةدةك��ات هاوآلتيان جؤرةدا لةو تاوانَيكى ياساييةوة لةرووى هةية مافيان ئة و داواى مافى خؤيان بكةن و تاوانةكةى كردووة كةسةشى كة

بدرَيت بةدادطا.

7ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13هاوآلتي [email protected]ئ���اب��وورى

ضؤلَكردني دَيهاتةكاني خانةقينء هةرةسهيَناني كةرتي كشتوكاَل

كأينء فرؤشتنى زةوى لةذَير تةسةروفى شةخسيدا

كؤأةك تيليكؤم بؤضى داواى طؤأينى سيمكارتةكانى سانا دةكات؟بةشَيك لةو بةشداربوانةى سيمكارتى »ساناتَيل»يان هةية، بة طومانن لة بِريارةكةو سيمكارتةكةيان ناطؤِرن

حةسةن ئةحمةد موراد

س���ةرةإاى ئ���ةوةى زي��ات��ر لة ئاواتي هيواو بة سةدةيةك ضارةكة ئةوة بوون كة بطةإَينةوة سةر زَيدي خؤيان و هةميشة خةونيان بة نةماني تاكو دةبيني طةإانةوةوة و بةعس لةسةر ئاسوودةيي و ئاراميي بة بةرنء بةسةر ذي��ان خاكةكةيان ساَلي لة خةونة ئةم ئ��ةوةى ثاش 2003 هاتة دي و هةزاران خَيزان بة لَيشاو روويان لة ناوضةى خانةقين و دةوروبةرى كرد، كةضي دواي حةوت ناوضةكانيان بؤ طةإانةوة لة ساَل هاتنةكايةي و بةعس نةماني و رةوشَيكي ئارام؛ وردة وردة خةَلكي خانةقين دةوروب��ةري دَيهاتةكاني ثرؤسةيةكي بة دةستيانكردووة كؤضكردني ئ��ارةزووم��ةن��دان��ةى بةرةو دَيهاتةكانيانةوة لة ثَيضةوانة شارةكاني و خانةقين شاري ناو كوردستان، هةرَيمي و عَيراق ترى كؤضكردن رَي����ذةى ب��َي��ط��وم��ان بة تيادا جياوازيان دَيهاتانة لةو ديدةكرَيت و ذمارةى ئةو خَيزانانةى لة بةجَيهَيشتووة خؤيان زَيدي كة طوندَيكةوة بؤ طوندَيكي تر جياوازة، ذمارةي كؤي دَيهاتانة لةو هةندَي تا %30 رَيذةى بة دانيشتوانةكانيان 40% بة بةراورد لةطةَل ساَلي 2009 كةمي كردووةو ضةند طوندَيكي تر وا

خةريكة بة تةواوي ضؤَلدةكرَيت.ضؤَلكردنة ئ��ةم هؤيةكاني هةروةكو خةَلكي ئةو ناوضانة باسي بةدواداضوونمان و دةك��ةن لَيوة

خاَلَيك ضةند لة خؤي ك��ردووة بؤ ثَينةدان بةو بايةخ دةبينَيتةوة، وةكو شوَينانة لةرووي خزمةتطوزارييةوة لةاليةن حكومةتةوةو كةمبوونةوةى هاوين وةرزي لة بةتايبةتي ئاو تاكة ك��ة ئ��ةَل��وةن ئ��اوى كاتَيك سةرضاوةي ذيانة بؤ زؤربةى هةرة ئَيرانةوة لةاليةن دَيهاتةكان، زؤري رادةط��ي��رَي��ت ب��ة ش��َي��وةي��ةك ئةو دةمارى شا كة طةورةية رووب��ارة بوذانةوةى كةرتي كشتوكاَليية تةنها نامَينَي�ت تيادا ئاويشي دَلوثة يةك بَلَيين دةتوانين كة ئةندازةيةك تا كارةساتَيكي ذينطةيي بةدواي خؤيدا ئةو كة ل��ةوةى جطة ئةمة دَينَيت، ثَيياندةوترَيت لةبةرئةوةى ناوضانة، حكومةتي لةاليةن »جَيناكؤكةكان» بةهؤي و ثشتطوَيخراون عَيراقةوة يةكال نةبوونةوةى ئيدارةى ناوضةكة هةرَيميشةوة حكومةتي لةاليةن ناكرَين، هاوكارى ثَيويست ثَيي بة ق��ةرزي نةبووني ل���ةوةش جطة ئ��ام��َي��رة ك��ةم��ي و ك��ش��ت��وك��اَل��ي بة ثشتبةستن و كشتوكاَلييةكان لة كالسيكييةكان و كؤن شَيوازة كشتوكاَليدا بةرهةمهَيناني ثرؤسةى ب��ةروب��ووم��ي ه��اوردةك��ردن��ي و تر ئةوةندي ل��ةدةرةوة كشتوكاَليي بارى جوتياراني سةخت تر كردووة لة كاريطةر فاكتةري بوونةتة و

ضؤَلكردني ناوضةكة.ئ����ةوةى ج��َي��ي س��ةرن��ج��ة لة نزيكةى خانةقين دةوروث��ش��ت��ي 110ط��ون��د ه��ةي��ة ك��ة س��ةر بةم شارؤضكةيةن و بةدرَيذايي تةمةنيان

كشتوكاَلي ش��وَي��ن��ي باشترين كشتوكاَلي بةروبوءمَيكي و بوون بةرهةم لَيهاتووةتة هةمةجؤريان ثاَلثشتي هَيزترين بة ببنة و دةكرَي بةسةر بارطرانييةك نةك ئابووري هةروةكو ناوضةكةيان و خؤيان ضؤن لة ئَيستادا دةبينين كة زؤربةى سةوزة و ميوة لة دةرةوةى شارى دةك��رَي��ت ه���اوردة خانةقينةوة و جوتياران خودي ئاستةى تائةو ئةوةى لةبري طوندنيشينةكانيش بةرهةمهَينةرى هَيزَيكي وةك��و ك��اري��ط��ةر خ��ؤي��ان م��ةت��رةح و كشتوكاَلييةكانيان ب��ةره��ةم��ة سنورى دةرةوةي رةوان����ةى بةشَيكي كةضي بكةن ناوضةكةيان رؤذانةكانيان ثَيداويستيية زؤري لة كشتوكاَلييةكان بةرهةمة لة ئةمةش كة دةك��إن ب��ازاإةك��ان��دا نيطةتيظانةى كارتَيكردنَيكي بَيطومان دانيشتواني رةوشي سةر بؤ هةية

ئابوورى ئةم دةظةرة.ئيدارةى لةئَيستادا طةر ثَيمواية نةكاتةوة ضإ هةوَلةكاني خانةقين و بابةتة ئ��ةم ب��ةدواداض��وون��ي بؤ ئةكاديمييانةى و زانستيي رَيطةى بنةبإكردن بؤ بةر نةطرَيتة طونجاو ياخود كةمكردنةوةى ئةو دياردةيةو لةو كشتوكاَل كةرتي رزطاركردني ناوضةية، ئةوة لة ئايندةدا دووضارى دةبَي�تةوة طرفت كَيشةو ضةندين بة دةرهاويشتةكانيان و رةهةند كة

ئاساني ضارةسةرناكرَين.

[email protected]

ئةحمةد محَيدين- قةآلدزَى

ثَيويستة حكومةت باشتر ئاطاداربَى بؤ ضاودَيرييةكانةوة ليذنةى لةرَيطاى بةطةرمى ئَيستا كة هةَلمةتانةى ئةو بةدؤنم زةوى فرؤشتنى و كِرين دةستى ثَيكردءوة زياتر لة ضواردةورى و هةرزانيى بةبيانوءى ش��ارةك��ان بيريش باغ و هةَلكةندنى دروستكردنى دةستكةوتى ب��ةم��ةرام��ى ل��ةن��اوي��دا لةسةريان، بازاِرطةرمى و شةخسيى ئةمةش لةكاتَيكدا طةر بةشَيك لةخةَلكى خستبَيتةوة دوءرى و سةرقاَلكردبَى بةآلم سياسةتكاريى، و لةسياسةت سةر بؤ زيان دةبَيتة لةهةمانكاتيشدا ش��ارةوان��ى ماستةرثالنى ئايندةى

شارةكان.لةكارى بيةوَى حكومةت ئةطةر وةبةرهَيناندا بةرةو ثَيشبضَى و زةوى وةبةرهَينان بةمةبةستى دابةشبكات لةكةرتةكانى كشتوكاَل و ثيشةسازى و طةشتوطوزاردا؛ دةبَى ببَيتة ميوان و ئةو كِرينةوةى تةكليفكارى و تةكليف و خةياَليى بةنرخى بةدؤنم زةوييانة ثارةيةكى زؤر و دوايش ناِرةزايى ضةند سةرو بَيتة شةخسانة لةو كةسَيكى ضى و ضى و ناياسايى شتى داواى حكومةتدا، و لةشارةوانييةكان بكةن ضونكة زياتر لةو كةسانةن كة ئةمِرؤ دةس��ةآلت��دا باآلكانى لةناوحيزبة و ج��ؤراوج��ؤردان وةزيفيى لةثلةى حكومةتيش و شارةوانييةكان بؤ لةكاتَيكدا طةر دةك��ةوَى زةحمةت ئيشى بكةوَيتة نزيك ئةو شوَينانة بةو دةرضوءنى بؤ شوَينانةبَى زةوييانةو

كة سةردةميانة ط��ةورةو ث��رؤذةى ئةمة شارةكاندا ماستةرثالنى لةسةر بؤ دةب��َى ت��ةواو ق��ورس بةكارَيكى و بَى بةهةرنرخَيك وةرطرتنةوةيان بةشَيكيشيان لةو كةسانةن كة لةوانةوة نزيكن وةك دؤساتيةتيى و خزمايةتيى تريشيان بةشَيكى و ضى و ضى و ضاويان لةو كارةى ئةوان كردءوة بؤ كارلةكارنةترازاوةو تاكو كارانة، ئةم هةركةس ه��ةى »ه��ةى ن��ةب��ووةت��ة تةواو نةبووةتة هةروةها بؤخؤى»، ت��ةس��ةروف��ك��اري��ى، و ت��ةس��ةروف شارةوانييةكان دةزطاكانى طرنطة و ط��ةش��ت��وط��وزارو ك��ش��ت��وك��اَل و بةدواداضوءن ئاودَيريى و ئاوةدانيى بِريارَيكى دةركردنى لَيكؤَلينةوةو و طشييةكانى بةرذةوةنديية لة وابن بةمةبةستى بَى حكومةتدا و خةَلكيى كةمكردنةوةو راطرتنى ئةو كارانة نةك دياردةية ئةم ئةمِرؤ كة لَينةثَيضينةوة شارؤضكةكانى ش��ارو زؤرب���ةى طرتووةتةوة كوردستانى هةرَيمى تةنيا تةنياو زانستى لةبنةماى دءور خؤدةوَلةمةندكردنى لةسةربنةماى لةسةر كةسَيك ضةند بةختيارى و زةوى طشتى بةكؤى زيانطةياندن

وةبةرهَينان. كارى خةريكى حكومةت ئةمِرؤ كارةكانيش و ضاكسازييةكانة راطةياندنةوة دةزطاكانى لةرَيطاى دةك��ةون بةرضاو دةخوَينرَينةوةو ئؤثؤزسيؤنيشدا ب��ةرةى لةطةَل كة ضاكسازييةكاندا بةردةوامبوءنى بؤ كرداركردنى بة ديالؤط لةطةرمةى لةكةمكردنةوةى دروشمةكاندان

كةمتةرخةمييةكاندا و طةندةَلييةكان بِريارانةى ئةو بةبةردةوامكردنى خانوء بؤ عةقار سلفةى بوونى وةك و سلفةى زةواج بؤ هاوسةرطيريى و باش ثارةيةكى دياريكردنى و دانان بؤ كةرتى كشتوكاَل و ثيشةسازيى و كةسوكارى بؤ خانوء دروستكردنى بَينةواكان ء شةهيدان و ئةنفالةكان و خوَيندكارانةى ئةو دةرةوةى ناردنة تواناى و زيرةكيى ئاستى لةسةر كة خؤيان بؤ خوَيندن و ضةند كارَيكى تر كة خةَلكى ضاوةِرَييانن لةحكومةت، ئةم بِريارانةش وةكو يةك خةَلكى الدَى و بؤ كارةبا طةياندنى دةطريََتةوة، شار زؤربةى الدَيكان و ضاككردن و لَيدانى دوورةك��ان شوَينة بؤ باش ج��ادةى زياتر ب��ؤ باشن ه��ؤك��ارى ئةمانة طوندو ئاوةدانبوءنةوةى طةِرانةوةو وةبةرهَينان ذي��ان��ةوةى و الدَيكان نةتةوةى و ناوضةيى بةرهةمى و ئةمانةشدا لةطةَل لةهةرَيمةكةدا، رَيطاى زؤرت��ر حكومةت ثَيويستة ياساو هؤشياركردنةوةى ضةسثاندنى ئيلتيزامكردنى رَيطاى هاوكاريكردن و ئيشى و بكات مسؤطةر خةَلكةكة لةسةربكات لةثَينا و ذيانَيكى خؤشترو خؤشطوزةران و بةختياريى بؤ هةموان لة ئةوةشمان ش��ارةوة، و ب��ةالدَى فرؤشتن و كِرين ئَيستا بيرنةضَى طةيشتووةتة ئةو شوَينانةى كة بةكةَلكى و فَينك ناوضة و دَين طةشتوطوزار ئاسةوارو شوَينى و كوَيستانةكانيش طرتووةتةوة شوَينةوارةكانيشى نيشتيمانَيك و ط��ةل م��َي��ذءوى كة

دةطَيِرنةوةو دةينوءسنةوة.

جةالل جةوهةر عةزيز

بةشي حةوتةم:

دةسةآلتي جَيبةجَيكردن لة كوردستان

دواب������ةدواي ه��ةَل��ب��ذاردن��ي ثَيكهَيناني ثةرلةماني )١٩٩٢/٥/١٩( و ك���وردس���ت���ان، دةس��ةآلت��ةك��ان��ي جَيبةجَيكردن و دادوةريش ثَيكهات بة

رووكةشي.دةس���ةآلت���ي ج��َي��ب��ةج��َي��ك��ردن يان كوردستان هةرَيمي )حكومةتي هةرَيمي لة وةزي��ران( ئةنجوءمةني و ق��ؤن��اغ بةضةندين ك��وردس��ت��ان

وَيستطةي جياجيادا تَيثةإيوة.)١( قؤناغي يةكةم:

دروستبووني لةطةَل قؤناغة ئةم ي���ةك���ةم ك��اب��ي��ن��ةي ح��ك��وم��ةت��ي )دةس��ةآلت��ي كوردستان هةرَيمي لة دةستثَيدةكات جَيبةجَيكردن( ثارَيزطاي سنوري لة )١٩٩٢/٦/٤(كةركوك دهؤك، سلَيماني، هةولَير، كفري، كةالر، ضةمضةماَل، )قةزاكاني دةربةنديخان(، بة هاوبةشي لة نَيوان و كوردستان نيشتيماني يةكَيتي )ثةنجا كوردستان ديموكراتي ثارتي يةكَيتي بةسةرؤكايةتي و ثةنجا( بة

كوردستان. نيشتيماني لة يةك ساَل ئةم _ دواي كةمتر وةرطيرايةوة لَي متمانةي كابينةية ثَيكهات دووةم ك��اب��ي��ن��ةي و بةهةمانشَيوةي كابينةي يةكةم ثةنجا يةكَيتي سةرؤكايةتي بة و ثةنجا بة

كوردستان! نيشتيماني حكومةتي هةرَيمي كوردستان

لة قؤناغي يةكةمدا:ثةإ ثوت زؤر حكومةتَيكي -١ئابوءري و سياسي رووي لة بوو لةاليةك ... داراي��ي، و ئيداريي و بةهؤي بَي ئةزموءنيي لة حوكمإاني، ئابَلوقةي بةهؤي تر لةاليةكي و نَيودةوَلةتي بؤ سةر عَيراق ئابوءري بؤ عَيراق ئابَلوقةي و كوردستان، و زؤر بارَيكي كة كوردستان، سةر لة دروستكردبوو، مةترسيداري و هةذاريي و بَيكاريي و نةبووني

برسييةتي.نَيوان ل��ة متمانةيي ب��َي -٢هةردووال ئةوةندةي تر باري ميللةت ملمالنَي كردبوو، طران حكومةتي و كارةكاني حيزبيي كَيبةركَيي و ثةكخستبوو تاإادةيةك حكومةتي هةرَيم، دامودةزطاكاني هةندَي لة لة حيزب دةستتَيوةرداني بةهؤي حكومةت، كارةكاني درشتي و ورد ئيداريي و سياسي ك��اري دةوري حكومةت رؤذ لة دواي رؤذ كةمتر و

الوازتر دةبوو.ناوخؤي سياسةتي ئاستي ٣-لة لةطةَل كوردستانيش، هةرَيمي و ثارتي نَيوان شةإي هةَلطيرساني )لةوةي بوو» بةتاَل »قةواَلة يةكَيتي بة كؤتاييهَينا شةإ و هةبوو( كة كاري دةسةآلتةكاني هةرَيم و جَيطاي و طرتةوة سةقامطيري و ئاشتي ناوي بة كوردستان لة نةما شتَيك فرةيي سياسي و مافي مرؤظ و ماف

و ئازاديية طشتييةكان.ميزانيةي نة و داه��ات نة -٤بةهؤي بوو شةفاف و ديار ساآلنة بَي متمانةيي و دةستَيوةرداني حيزب

لة كار و باري طشتي هةرَيم.قؤناغي دووةم: قؤناغي دوو

ئيدارة لة كؤتايي ساَلي )١٩٩٦( تا )٢٠٠٥/٧/٥(

ل����ةط����ةَل ت����ون����دب����وون و بةهؤي شةإةكة، بةرفراوانبووني عَيراق دةوَل��ةت��ي دةستتَيوةرداني كؤتايي لة ناوضةكة دةوَلةتاني و هةرَيمي حكومةتي ،)١٩٩٦( ساَلي هةرَيمي و هةَلوةشايةوة كوردستان بةسةر داب��ةش��ب��وو ك��وردس��ت��ان

اليةنةكاني شةإةكة بةم شَيوةية:ئيدارةي ١( هةرَيمي كوردستان/ سنوري ل��ة ثَيكهاتبوو ه��ةول��َي��ر، ثارَيزطاي دهؤك و ثارَيزطاي هةولَير

)جطة لة قةزاي كؤية(ك��وردس��ت��ان/ ه��ةرَي��م��ي )٢سنوري لة ثَيكهاتبوو سلَيماني، كةركوك و سلَيماني ث��ارَي��زط��اي كفري، كةالر، ضةمضةماَل، )قةزاكاني لة كؤية ق��ةزاي و دةربةنديخان(

ثارَيزطاي هةولَير.تاك بةم شَيوةية دوو حكومةتي لة دروستبوو ئيدارة دوو و حيزب بةإَيوةبردني بؤ كوردستان هةرَيمي حكومةتيش ناوضةكة، ك��اروب��اري

بةتةواوي ضووة قاَلبي حيزبةوة.وَيستطةي بإياري )٩٨٦(:

دةركردني بإياري )٩٨٦( )نةوت كؤتايي لة خ��ؤراك( بة بةرانبةر ئةنجوءمةني لةاليةن )١٩٩٦( ساَلي بإيارَيكي نَيودةوَلةتي، ئاسايشي رؤذط��ارة، ئةو بؤ بوو طرنط زؤر داهاتي )%١٣( ،)٩٨٦( بإياري بةثَيي تةرخانكر عَيراق لة نةوت فرؤشتني بةشي ك��وردس��ت��ان: هةرَيمي ب��ؤ دابةشكرا كوردستانيش هةرَيمي و )%٥٧( هةولَير ئيدارةي بةسةر

ئيدارةي سلَيماني )٤٣%(.طرنطي رؤَلَيكي )٩٨٦( بإياري برسييةتي نةهَيشتني بؤ هةبوو كةموكوإيية ث��إك��ردن��ةوةي و و تةندروستي بواري لة ئيدارييةكان ثةروةردة و كارةبا و ئاوةدانكردنةوة و بوذاندنةوة لة هةرَيمي كوردستان، لة زؤر )٩٨٦( بإياري ج��ؤرة بةم هةردوو كةموكوإييةكاني و عةيب كة ث��إك��ردةوة، و ثؤشي ئيدارةي هةبوو زؤري كاريطةري ئةمةش لة سةقامطيري ئ��ارام��ي س��ةر بؤ

كوردستان.رَيكخراوةكاني)… بووني

)undp ,fao ,unicef,wfp( )un,نَيودةوَلةتييةكاني رَيكخراوة و ئةمةريكيي، ئؤظداي ئيكؤ، وةك بةريتاني، )scf( ئةَلماني، ميديكؤي ،)mag(، )npa( هؤَلةندي، )dc(ن��ةروي��ج��ي.. ل��ة ك��وردس��ت��ان، بؤ طرنطيان رؤَل���ي س���ةرةإاي خةَلكي هةمةاليةنةي يارمةتي فشاريش فاكتةري كوردستان، بوون بؤ سةر اليةنةكاني شةإ، بؤ و هَيوربوونةوة و شةإ راطرتني

ملدان بؤ ئاشتي.وَيستطةي روخاني رذَيمي

بةعس لة عَيراق:قؤناغة، ئةم تري وَيستطةيةكي بةعس رذَيمي روخاني وَيستطةي هَيزةكاني لةاليةن عَيراق، لة بوو هاوثةيماني نَيودةوَلةتي. بة روخاني ذياني ب��ةت��ةواوي رذَي��م��ة ئ��ةم و عَيراق لة ئابوءري و سياسي و ئابوءري باري طؤإا، كوردستان هةرَيمي ئيدارةي هةردوو سياسي زؤري ط��ؤإان��ي كوردستانيش

بةسةردا هات و بةم شَيوةية:ساآلنةي ميزانييةي )%١٧( _هةرَيمي بؤ تةرخانكرا ع��َي��راق

كوردستان .لةسةر ئابوءري ئابَلوقةي _كوردستان هةرَيمي و ع��َي��راق دونيا دةرطاي وآل تاني و هةَلطيرا، دراوس���َي و وآلت��ان��ي بةطشتي رووي ب��ة ك��راي��ةوة بةتايبةتي كه كوردستان، هةرَيمي و عَيراق ئةويش كاريطةري زؤري هةبوو بؤ بةرثابووني جوآلنةوةيةكي بةهَيزي

ئابوءري لة عَيراق و ناوضةكة.بؤ بةر هاتة زَيإين هةلَيكي _فرؤشتني و دةرهَينان دؤزينةوةو رَيككةوتن بة كوردستان لة نةوت

لةطةَل كؤمثانيا بيانييةكان.عَيراق، ئازادكردني لةطةَل _لة سياسي ئ��ازادي لة نوَي بارَيكي و دروستبوو كوردستان و عَيراق

هاتةكايةوة.دي��اردةي بةرفراوانبووني _ئ��اب��وءري و سياسيي ط��ةن��دةَل��ي و عَيراق لة ئيداريي و داراي��ي و زؤر بةشَيوةيةكي ك��وردس��ت��ان عَيراق لةسايةي حكومةتي ترسناك،

و حكومةتي هةرَيمي كوردستان.بزءوتنةوةي دةركةوتني _ضاكسازيي لةناو يةكَيتي نيشتيماني جوآلنةوةيةك وةك كوردستان، و حيزب ناو لة طةندةَلي دذي لة

حكومةت لة كؤتاي ساَلي )٢٠٠٤(.

قؤناغي سَييةم: )٢٠٠٥/٧/٥ _ )٢٠٠٩/٧/٢٥

ئةم ي��ةك��ةم��ي وَي��س��ت��ط��ةي _رووكةشي يةكطرتنةوةي بة قؤناغة ه����ةردوو ئ���ي���دارةي ه��ةول��َي��ر و حكومةتي ضوارضَيوةي لة سلَيماني، ثَينج( )كابينةي كوردستان هةرَيمي ثارتي بةسةرؤكايةتي دةستثَيدةكات ئةو بؤية كوردستان. ديموكراتي ضونكة رووكةشة، يةكطرتنةوةية ئيدارةية، دوو كردةوة بة ئةمإؤ تا دوو ثَيشمةرطةية، دوو دارايية، دوو

ثؤليس و ئاسايشة.قؤناغة، ئةم نوَيي دي��اردةي _هةرَيمي س��ةرؤك��ي هةَلبذاردني ثةرلةماني رَيطاي لة كوردستانة كوردستانةوة، بة رَيككةوتن لة نَيوان ثارتي و يةكَيتي، بةثَيي ئةو رَيككةوتنة و بةثارتي درا هةرَيم سةرؤكي بةر عَيراقيش ك��ؤم��اري س��ةرؤك دةسةآلتي جؤرة بةم كةوت. يةكَيتي لة ثَيكدَيت كوردستان لة جَيبةجَي و كوردستان هةرَيمي سةرؤكايةتي

ئةنجوءمةني وةزيران.زؤري طرنطي كابينةية ئةم _بواري لة وةبةرهَيناندا ثرؤذةي بة بةتايبةتي، نيشتةجَيكردن و نةوت بةآلم بةشَيوةيةكي ناشةفاف و بةدةر

لة ثَيشبإكَي ياسايي.هةرَيمي داهاتي لة روونيي نا _

كوردستان .بة س���اآلن���ةش ب���ودج���ةي _و ثارتي و دةكرا دةرباز رَيككةوتن يةكَيتي و اليةنةكاني ناو ثةرلةمان قإ

و قثيان لَيدةكرد.طةندةَلي دياردةي هةَلكشاني _كوردستان هةرَيمي و عَيراق لة بةثَيي – ترسناك زؤر بةشَيوةيةكي

راثؤرتي شةفافيةتي نَيودةوَلةتي.ضةند بإياري )٥( كابينةي _و ئ��او ستراتيجي ث��رؤذةي��ةك��ي دوو لةوانة كوردستاندا، لة كارةباي و دهؤك و هةولَير لة ئاو ثرؤذةي لة كارةبا طةورةي وَيستطةي دوو

هةولَير و سلَيماني.قؤناغي ضوارةم:

)٢٠٠٩/٧/٢٥ _ تا ئةمإؤ(ئةوةي ئةم قؤناغة جيا دةكاتةوة

لةوانةي ثَيشو ئةوةية :ضةند و ث��ارت��ي و يةكَيتي _زؤرينةيان حكومةتي تر، اليةنَيكي ثَيكهَينا لة كوردستان، بة سةرؤكايةتي

يةكَيتي نيشتيماني كوردستان.ئ��ةم��ج��ارةي ه��ةَل��ب��ذاردن��ي _سيستةمي بةثَيي هةرَيم سةرؤكي ب��ةدةن��ط��دان��ي و س��ةرؤك��اي��ةت��ي

راستةوخؤي هاوآلتيان بوو.بزوءتنةوةي سةرهةَلداني _نوَي سياسي اليةنَيكي وةك طؤإان،

لة كوردستاني عَيراق.ئؤثؤزسيؤني سةرهةَلداني _كوردستان، ثةرلةماني لة راستةقينة يةكطرتووي و طؤإان كوتلةكاني لة كؤمةَلةي و كوردستان ئيسالمي

ئيسالمي كوردستان.ت��ون��دي ث���ةرض���ةك���رداري _اليةنةكاني دذي لة ثارتي و يةكَيتي طؤإان بزوءتنةوةي و ئؤثؤزسيؤن لَيدان و دةستطيركردن بة بةتايبةتي، و هةإةشة و ترساندن لةاليةك، و بة )دةركردن سياسي سزاي سةثاندني ثلةي داطرتني طوازتنةوة، وةزيفة، لة دةنطيان ئةوانةي بةسةر وةزيفي( داوة، ئؤثؤزسيؤن بةاليةنةكاني

بةتايبةتي بزءوتنةوةي طؤإان.دي���اردة ل��ة ت��ر ي��ةك��َي��ك��ي _ب��ةرض��اوةك��ان��ي ئ���ةم ق��ؤن��اغ��ة، لة ئازادييةكانة بةرتةسكردنةوةي لةقاَلبداني بة لةاليةك كوردستان، زؤرينة، ياساي بة ئازادييةكان بةلةشكركَيشي تريش لةاليةكي اليةنةكاني بؤسةر ويةكَيتي ثارتي دةستطيركردن بؤ ئؤثؤزسيؤن، لة بارةطاكانيان سوءتاندني و سلَيماني و هةولَير ناوضةكاني

بةتايبةتي.لة ناإةزايةتي دروستبووني _لةاليةن خؤثيشاندان ياساي دذي رَي��ك��خ��راوةك��ان��ي و رؤش��ن��ب��ي��ران اليةنةكاني و مةدةني كؤمةَلطاي بة ك��وردس��ت��ان، ل��ة ئؤثؤزسيؤن و كؤبوونةوة و ك��ؤإ و نوءسين

زؤربةي لة خؤثيشاندان و رَيثَيوان شار و شارؤضةكةكاني كوردستان.

نيطةراني و ن��اإةزاي��ةت��ي _تةسككردنةوةي لةبةر هاوآلتيان كَيشة و سياسييةكان ئ��ازادي��ة خؤثيشانداني خزمةتطوزارييةكان، شاري لة لَيكةوتةوة شوباتي )١٧(ي سلَيماني )كة ثَيشتر لة بةشي ماف و

ئازادييةكان باسم كردووة(.شوبات، )١٧(ي خؤثيشانداني نوَيية قؤناغَيكي سةرةتاي بؤخؤي كوردستان، لة سياسي مَيذووي لة هةموو خؤثيشاندان بةهؤيةوة كة و سلَيماني ث��ارَي��زط��اي س��ن��وري هةولَيري ث��ارَي��زط��اي بةشَيكي ئةم مانط دوو ماوةي بؤ و طرتةوة

خؤثيشاندانة درَيذةي كَيشا، ئةنجام:و ك��ران شةهيد ه��اوآلت��ي دة بةسةداني تر بريندار بوون بة تةقةي و ثارتي حكومةتي ضةكدارةكاني كةوتنة تريش سةداني بة يةكَيتي، ئةشكةنجةو و لَيدان هةَلمةتي بةر مةيداني دواج��ار دةستطيركردن، ش��اري ل��ة خؤثيشاندانةكانيان كرد داطير شارؤضكةكان و سلَيماني

بةهَيزي ضةكدار.ميزانيةي ب��ة س��ةب��ارةت _س��اآلن��ةي ه��ةرَي��م��ي ك��وردس��ت��ان، شةش دواي ه��ةرَي��م حكومةتي خؤي، دياريكراوي كاتي لة مانط كرد، ثةرلةمان رةوان��ةي ميزانيةي بَي كة اليةنةكاني ياداشتة ئةو بةثَيي سةرؤكي ثَيشكةشي ئؤثؤزسيؤن رووني كرد، كوردستانيان هةرَيمي ساآلنةدا داهاتي و ميزانية لة تةواو

نيية.دةسةآلتي جَيبةجَيكرد لة

ديموكراسي سيستةمي لة جَيبةجَيكردن دةس��ةآلت��ي سيستةمي ديموكراسيدا بةم ثَيوةر و ثَيوانانةي خوارةوة جيا دةكرَيتةوة لة

سيستةمي تر:ديموكراسيدا سيستةمي لة _تةواوي بة جَيبةجَيكردن دةسةآلتي

ياسا سةرةوةري ملكةضي و ثابةند دةبَي.

ديموكراسيدا سيستةمي لة _تةواوي بة جَيبةجَيكردن دةسةآلتي دةوَلةت، بة دةستوءري دةبَي ثابةند ثارَيزطاريكردن و جَيبةجَيكردن بة و دةستوءرييةكان ئازادية و ماف لة و ئةمن و ذي��ان مافي )مافةكان: مافي يةكساني، مافي ئاسايش، هةإةشة و توندوتيذي لة ثاراستن حةوانةوة، شوَيني مافي تؤقاندن، و خزمةت دةستةبةركردني مافي خوَيندن، كارةبا، )ئاو، طوزارييةكان بيروباوةإ، ئازادي ئازادييةكان: ،)...ئ����ازادي رادةرب���إي���ن، ئ���ازادي كؤبوءنةوة ئازادي رؤذنامةطةري، مانطرتن، و ئاشتيانة و خؤثيشانداني ئازادي دامةزراندني كؤمةَلة و حيزب، )تةلةفؤن، ثةيوةنديكردن ئ��ازادي

ئينتةرنَيت..( ثؤست،

جَيبةجَيكردن دةس��ةآلت��ي _بةشَيوةيةكي ه��ةَل��دةب��ذَي��ردرَي هاوآلتيانةوة، لةاليةن راستةوخؤ كة ثةرلةمانَيكةوة رَيطاي لة يان هةَلبذَيردرا تةندروست بةشَيوةيةكي بَيطةرد و ئازادانة )بة شَيوةيةكي بَي خؤي، دي��اري��ك��راوي م��اوةي لة و سةربةخؤ اليةنَيكي ثةرشتي بةسةر

و بَياليةن(._ دةسةآلتي جَيبةجَيكردن ثابةند لة بة سيستةمي ضاودَيريكردن دةبَي رَيطاي ثةرلةمان و دةسةآلتي قةزاوة.

دةبَي جَيبةجَيكردن دةسةآلتي _ثارَيزطاري و بَي قبوَل ئؤثؤزسيؤني و دةس��ت��ووري��ي مافة ه��ةم��وو ل��ة

ياساييةكاني ئؤثؤزسيؤن بكات.لة جَيبةجَيكردن دةسةآلتي _ثابةندة ديموكراسيدا سيستةمي جياكردنةوةي لَيك سيستةمي بة دةس��ةآلت��ةك��ان )ث��ةرل��ةم��ان، ق��ةزا، جؤرَي بة يةكتر، لة جَيبةجَيكردن( سَي لةو يةكَيك هةر سةربةخؤيي

دةسةآلتة ثارَيزراو بَي.لة جَيبةجَيكردن دةسةآلتي _سيستةمي ديموكراسيدا، دةسةآلتَيكي كاروباري بةإَيوةبردني لة شةفافة و داه��ات لة بةتايبةتي دةوَل���ةت، بإيارة و دةوَلةت بودجةي ساآلنةي

ضارةنوءسسازةكان.بةراوردَيك

لة بكةين ب���ةراوردَي���ك ط��ةر جَيبةجَيكردن دةس��ةآلت��ي ن��َي��وان عَيراق دةستووري لة ضؤن وةك هةية، ديموكراسيدا سيستةمي و لةطةَل ئةو دةسةآلتةي لة كوردستان حوكمإاني ثَيدةكرَيت، ئةم راستيانةي

خوارةوةمان بؤ روون دةبَيتةوة :+ عةقَليةتي تاك حيزب و ناكؤكي نَيوان شةإي حيزبي، ملمالنَيي و هَيزة سياسييةكان و ثارتي و يةكَيتي بةردةم لة بوون رَيطر بةتايبةتي، و ياسا دةس��ةآلت��ي دروستبووني

حكومةتي نيشتيماني لة كوردستان.+ هةر بؤية لة هةرَيمي كوردستان هةموو ضونكة نيية، سةروةر ياسا دةسةآلت، بَي )دةسةآلتدارو اليةك ضةكدار و بَي ضةك، هاوآلتي حيزبيي و بَياليةن( بة يةكساني مامَلة ناكرَين، ياسا لةسةر هاوآلتي بَي دةسةآلت و بَي ضةك و بَياليةن جَيبةجَي دةكرَي.

+ هةموو ئةو رةفتار و كردارانةي كوشتن لة روودةدا، هةرَيمةدا لةم ئةشكةنجةدان و دةستطيركردن و تةواوي ثَيشَيلكردني بإين.. نان و لة ياساكانة و عَيراق دةستووري

كوردستان.م��اف��ة ث��َي��ش��َي��ل��ك��ردن��ي +هيض كوردستان، لة دةستوورييةكان ئيعتيبارَيكي و ثابةندبوون جؤرة و ديموكراسييةت بؤ نةهَيشتؤتةوة ماف لة ديموكراسييةت، بنةماكاني ذيان )مافي طشتيةكان ئازاديية و تيذي و توند لة ثاراستن مافي و و رادةربإين ئازادي هةإةشة... و ئ��ازادي و رؤذنامةطةري ئ��ازادي

كؤبوونةوة و خؤثيشاندان..(+ جطة لةمانةش:

١- تانة و رةخنةي زؤر هةبووة كة طشتي بة هةَلبذاردنةكان سةر لة

ئةم دةسةآلتانةي لَي دروستكراوة.لة جَيبةجَيكردن دةسةآلتي -٢لةاليةن ناكرَي ضاودَيري كوردستان

ثةرلةمان و قةزاوة.هةرَيمي لة دةسةآلتةكان -٣و جيانةكراونةتةوة لَيك كوردستان

سةربةخؤ و بَياليةنيش نين.ميزانييةي و هةرَيم داهاتي -٤روون و دي��ار ه��ةرَي��م س��اآلن��ةي لة هاوآلتيان بؤ نيية ئاشكرا و

كوردستان. نةبَي ثابةند كة دةسةآلتَيك دةستووري و ياسا ب��ةس��ةروةري دةوَلةت، دةسةآلتَيك نرخي مرؤظ و كة دةسةآلتَيك النةبَي، مرؤظي مافي هةَلبذاردني شَيوةي لةسةر طومان ه��ةب��َي، دةس��ةآلت��َي��ك ك��ة داه��ات نةكرَي ض��اودَي��ري ميزانييةي و قبوَل ئؤثؤزسيؤني كة دةسةآلتَيك ديموكراسييةتة ئةو ئةمةية ... نةبَي، دةنوَينَي ث��َي خ��ؤي دةس��ةآلت كة هةرَيمي ل��ة دةك����ات( )ئ��ي��دع��اي

كوردستان.

هاوآلتي ذمارة )748( ضوارشةممة 62011/7/13

شازاد جةمال*

ثاش ماوةي بيست ساَل لة فةرمانإةوايةتي و طرتنة دةستي جَلةو ي ثَيكيان يةكَيتي و ثارتي كة شةشةم كابينةي حكومةت ي دةسةآلت، هَينا، نةطةيشتة ناوةإاستي رَيطا )دءو ساَلي تةواو نةكرد(، نركةو ناَلةي لة زياتر ماوةي بؤ هاوآلتياني هةرَيمي كوردستان، خؤثيشاندانةكاني دوء مانط طةيشتة كةشكةآلني فةلةك! هؤكاري ئةم ناإةزاييانة لةوةدا ضإبووةوة كة رةوشي كةَلةكةبوءي هةرَيمةكه نالةبارةو دةناَلَينَيت بة دةست طةندةَلي و ناإوءنيي داهاتةكان و نادادثةروةريي و هةذموءني ناإةواي حيزبةكاني دةسةآلت و بَيثالني و بةفيإؤداني ساماني طشتي و زيادبوءني رَيذةكاني بَيكاريي وهةذاريي..هتد. هةر خةَلكي كوردستان لةو برينداري سةد لة زياتر و قورباني نؤ مانطةدا، دوء ماوةي لةو

ثَيناوةدا بةخشي. سةر كردة ئةشخاس!(ي )ناقيلةي دةبابة بَيباكانة حكومةتة ئةم كث ثَيشمةرطة!( بةكارهَيناني )بة ناإةزاييانةي دةنطة ئةو شارةكان، كردةوةو بة زةبري هَيزو بة نائومَيديي بؤ ماَلةكاني ناردةوة! دوا جار نوَييان هةردءو حيزبي دةسةآلتداري هةرَيمي كوردستان، داهَينانَيكي لة خؤرهةآلتي ناوةإاستدا لة بواري سياسةتدا تؤمار كرد! ئةوه بوء لة دانوستانةكانياندا لةطةَل هَيزة ئؤثؤزسيؤنةكاندا، ثاش ئةوةي ئؤثؤزسيؤن ثرؤذةيةكي سياسي )تاإادةيةك( هةمةاليةنةيان ثَيشكةش كرد. ثارتي بة ضوارةمياندا، كؤبوءنةوةي لة نامةردي!(، )نةيانكردة يةكَيتيش و جهد »بعد وتةني عةرةب دايةوة! ئؤثؤزسيؤنيان وةآلمي ثرؤذةيةك وعناء، فسر الماء بالماء»، واتة »ثاش هةوَلدان و كؤشش كردن ئاو بة ئاو ثرؤذة )وةآلمدانةوةي هةَلوَيستةي ئةو شرؤظةكردنَيكي لَيكدرايةوة!» بة ثرؤذة( لةم قؤناغة هةستيارةدا )بةدةر لة تاووتوَيكردني ناوةإؤكي

ثرؤذةكه( ، لة باريداية رءونكردنةوةو ئاماذةي طرنطي لَيبخوَينرَيتةوة:يةكةم: ئةو ثرؤذةيةي دةسةآلتي سياسي، داننانة به شكستهَيناني تؤمار ساَلدا بيست ماوةي لة كة فةرمانإةوايةتيكردن، لة فؤإمة ئةو دةستي كَي بوءن؟ ضي خةريكي درَيذة دورو ماوة ئةو ئةي كراوة. بوء؟دارو كةم ضيتان لة ئةي بكةن؟ جَيبةجَي ثرؤذةية ئةو طرتبوءن وَيإاي بوء؟! نةكرد كؤنتإؤَل هةرَيمةتان ئةم قوذبني و كون بةردو لة طةورانةي كةلةبةرة و كةموكوإي ئةو كؤي ثشتإاستكردنةوةي بونيادي سياسي و ئابوءري و كؤمةآليةتي و ذياريي كة لةم هةرَيمةدا بوءنيان هةية. بةو واتايةي تيثةإبوءني كات لة بةرذةوةندي هةرَيمةكةدا باسيان ثَيشتر كة دةكاتةوة، قوءَلتر قةيرانانة ئةو ب��ةردةوام نيية،

لَيوةدةكران .بةرنامة ئةو بةرانبةر لة حيزبة دءو ئةو شكستهَيناني دوءةم: بة دةنطدةرانيان بةَلَينيان هةَلبذاردنةي كه بؤ هةَلبذاردني ٢٠٠٩/٧/٢٥ بةرهةم(دا )د. حكومةتةكة ي كابينةي كارنامةي لة تاوةكو داوه،

رةنطبداتةوة.سَييةم: بَيدةنطبووني دةنطدةراني ليستي ثارتي و يةكَيتي بة تايبةتي )ليستي كوردستاني( لة هةمبةر ثَيشكةشكردني ثرؤذةكة. ئةمةش ئةو )زؤرينة!(، ليستي دةنطدةري زؤرينةي كة دةسةلمَينَيت، طريمانةية دةنطيان بة ثرؤذةي ئةو ليستة نةداوة. بةَلكو ئةو دءو حيزبة له ماوةي دةسةآلتيان قؤرخكردني سياسةتي ب��ةردةوام ساَلةدا، بيست ئةو لة بةكارهَيناوة، خؤيان اليةنطراني و ئةندامان لة دةنطدةرانيان بؤ حيزبة بةتايبةتي خؤيان، لة بَيجطة بَيبةشكردني و ضةثاندن بةرانبةر

ئؤثؤزسيؤنةكان.ضوارةم: نةتوانايي و خؤدزينةوةي حكومةتةكةي ثارتي و يةكَيتي لة ثرةنسيثي سةروةريي ياسا، نةبوءني ئيرادةي ضاكسازيي لة اليةن بَيت( لةسةر )ئَيستاي روانطةيةوة لةو حيزبةوة. دءو ئةو خودي نةكراون. دادطا رادةستي شوبات ١٧ي خؤثيشاندانةكاني تاوانباراني ضاالكواناني لة تةقةكردن و هةإةشةكردن و راوةدون��ان هاوكات خؤثيشاندانةكان لة سايةي ئةم حكومةتةدا بةردةوامة. هةر ئةم هؤكارة يةكَيتي و ثارتي ئايندةسازيي(ةكةي )نوَيبوءنةوةو ثرؤذة تةنها( )بة

دةخاتة ذَير ثرسيارةوة!ثَينجةم: بةردةواميدان بة كةلتووري درَيذكردنةوةي طفتوطؤكان، بة مةبةستي كات كوشتن و خؤبواردن لة داواكاري كرداريي ضاكسازيي،

كة لة اليةن شةقام و ئؤثؤزسيؤن داخوازي بؤ كرا.جَيبةجَيكردني بؤ رؤش��ن، زانستيي ثالني نةبوءني شةشةم: ثرؤذةي ضاكسازيي. هاوكات لةطةَل الوازيي لة تفاقي بة كردارييكردني حيزبة دءو ئةم واتايةي بةو واقيع. زةميني لةسةر ضاكسازيية ئةو ثيادةكردني ضاكسازيي بة مةرطي خؤيان دةبيننةوة، ئةمةش هةَلةيةكي بة تَييكةوتوءن، تؤتاليتارييةكان سيستةمة سةرجةم ستراتيذييةو

سيستةمة عةرةبييةكانيشةوة كة لةمساَلدا شؤإش تياياندا بةرثابوءة.ثرؤذة الوازك��ردن��ي ثرؤذةية، ئةم ثَيشكةشكردني حةوتةم: هةمةاليةنةكةي ئؤثؤزسيؤنه كة هةردءو ثارتةكةي توءشي شؤككرد. تاوةكو بوار نةدات هيض سةروةرييةك بة بَي بوءني دةستي دةسةآلتي سياسي تؤمار بكرَيت ، هةر ئةمةش درَيذةدانة بة سياسةتي سفركردني اليةن لة دةكرَيت سةر لة ئيشي ساَلة بيست م��اوةي كة بةرانبةر دةسةآلتي سياسييةوة. ئةطينا لة كوَيي دءنيادا بوءة، دةسةآلتي سياسي ثرؤذه بة واقيع، لةسةر زةمينةي ئيشكردن )كردار شةرتة!(و بري لة بةو دةكات. بةإَي كات و بكات ئؤثؤزسيؤندا و لةطةَل شةقام مامةَلة واتايةي دةسةآلتي سياسي لة بري خستنةطةإي دةزطا دةستوءرييةكان بؤ جَيبةجَيكردني بةرنامة هةَلبذاردنةكةي، دَيت و لة ناوةإاستي تةمةني حكومةتةكةيدا، جارَيكي تر ثَيمان دةَلَيت: ضي لة خةياَلداني دةطوزةرَيت؟

ثاشانيش لة شَيوةي ثرؤذةدا بؤمان دةخاتةإءو!طفتوطؤكردن لؤذيكي و دانوستان هونةري الوازيي هةشتةم: طةورةيةي قةيرانة ئةو قةبارةي لة تَينةطةيشتن كورديدا. ماَلي لةناو كة هةرَيمةكة ثيايدا تَيثةإ دةبَيت. ئَيستا لة بري ثيادةكردني رةضةتةي تاَلةكان، دةرمانة نؤشكردني هةرَيمةكةو نةخؤشييةكاني ضارةسةري ئةمةية هونةري بةردةست! دَيين و هةر جارةو رةضةتةيةك دةخةينة لة سياسي دةسةآلتي قةيرانةكان؟سروشتيية لةطةَل مامةَلةكردنمان هةر وآلتَيكدا بةرثرسي يةكةمة لة بةرانبةر هةر ثاشةكشةكردنَيك كه لة

ئَيستادا يان لة ثاشةإؤذدا لة هةر بوارَيكدا روءدةدات. هةر ضةندة لة طةمةي سياسيدا رةشبيني نيية، بةآلم ئةو ماوةيةي كة رابورد هيض تروسكةيةكي طةشبيني ثيشان نةداين. ئةوةتا ئةندامي نوَيي دةوَلةتي ١٩٣ةمين ثَيكهَيناني وادةي ٢٠١١/٧/٩ رؤذي نةتةوة يةكطرتوءةكان، كة باشوءري سودان بوء. خةباتطَيإاني ئةو وآلتة ساواية دواي ئَيمةي كورد دةستيان ثَيكرد، توانيان خةونة شاعيرانة كةيان لة سةر زةمينةي واقيع بهَيننةدي. الي ئَيمةش تازة بة تازة ثَيض و ثةنا لة يةكتر دةطرين و بَيباكانة دةرفةتة زَيإينةكان لةدةستدةدةين و دةستي دةستي به يةكتر دةكةين وكات دةكوذين! بةآلم لة هةموو كاتَيك زياتر لةوة دَلنيا بووين، ضيدي ميلي كاتذمَيرةكان بة ثَيضةوانةوة ناسوإَينةوة.

*مامؤستاي كؤلَيذي ئةندازياري- زانكؤي سلَيماني

ثارتيء يةكَيتيش ثرؤذةي نوَيبوونةوةو ئايندةسازييان هةية

هـةواألء سيـاسـةت

ديموكراسيةت لة نَيوان خؤنواندن )ادعاء(و جيَبةجَيكردندا لة كوردستان

ل����ة ه���ةرَي���م���ي

سةروةر ياسا كوردستان

هةموو ضونكة نيية،

بَي )دةسةآلتدارو اليةك

بَي و ضةكدار دةسةآلت،

حيزبيي هاوآلتي ضةك،

يةكساني بة بَياليةن( و

مامَلة ناكرَين، ياسا لةسةر

دةس��ةآلت ب��َي هاوآلتي

بَياليةن و ض��ةك ب��َي و

جَيبةجَي دةكرَي

9 [email protected]هاوآلتي

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

ثرسى دةوَلةت لةباشوورى كوردستاندؤسية

سةربةست د. هاوآلتيدا رؤذنامةى تايبةتى لةديدارَيكى عةلي تؤفيق ئاغا وةك ثسثؤإَيك لة بوارى ياساى نَيودةوَلةتيدا رةخنةى دةكاتء كوردستان دةوَلةتى و دةوَل��ةت لةطرنطى باس سوءد نةيتوانيوة كوردستان سياسى دةسةآلتى كة دةطرَيت ئةوة بةميللةتةكةى دةرح��ةق كة وةربطرَيت طةورانة مرؤيية تاوانة لةو ئةنجامدراون، لةكاتَيكدا بةطوَيرةى رَيككةوتننامة نَيودةوَلةتييةكانى تايبةت بةمافةكانى مرؤظ هةر ميللةتَيك تاوانى دذة مرؤيى بةرانبةركرا دةتوانَي�ت لة ريفراندؤمَيكدا مافى ضارةى خؤى دةسنيشان بكات، لةدرَيذةى ضاوثَيكةوتنةكةدا د.سةربةست ئاماذة بةضةند نموءنةيةك دةكات كة هاوشَيوةى كوردبوونء توانيويانة كارةساتة مرؤييةكانى ميللةتةكةيان بقؤزنةوة بؤ بةدةستهَينانى دةستكةوتى سياسىء

رزطاربوءنيان لةذَيردةستةيى.ضيت ناونيشانة ئةم دةوَل��ةت، نةتةوةى بؤ نةتةوةييةوة، لةدةوَلةتى هاوآلتي: ثَيدةَلَيت؟ بةتايبةت كة ئةمإؤ ئةو طوتارة تةقليدييةى دةوَلةتى نةتةوةيى لةسةر بونياد رةهةندَيكى نةتةوةيى دةوَلةتى يةكةم: مانا، دوو بة بةسةرضووة بةسةرضووة، دةنرا سايةى لةذَير ئَيستاء دووةم: زاَلة، تَييدا موقةدةس خود شؤظَينيانةء زؤر تاإادةيةكى بةهايةك كؤمةنيكةيشندا ماس بةردةوامى بةهَيزوبوونى سنورةكانء كرانةوةى طَلؤباَلء بؤ ماناى تةقليديى نةتةوة نةماوةتةوة. هاوكات لةم سةردةمةدا بةشَيوةيةكى طشتى بؤ كؤى نةتةوةكانء بةتايبةتى بؤ كورد )كة لةسةردةمَيكدا قةوارةى سياسى دروستكردءءة( كة ضةندَيك جةختكردنةوةء لةوةش زياتر طرنطن، نةتةوةييةكان رةهةندة لةسةر جةختكردنةوة نةتةوةء نوَىء دةوَلةتى بؤ طرنطن بةرانبةر... نةسإينةوةى ديموكراسييةكانء بةها تؤخكردنةوةى خزمةت بة مانةوةء بةرةوثَيشضوونيشى دةكات، بةمانايةكى دى ئايا ئةوة ديموكراسيةتء دةوَلةتى نةتةوةء فرةئاين(ى )فرة ئةمةريكا يةكطرتوةكانى نيية كة وآلتة بةرانبةر هاوآلتىء خوَيندنةوةى ناوى زياتر تةقليدييةكانى نةتةوة تاكى هةموو بةتايبةت كة بةهَيز؟ نوَيى نةتةوةيةكى بة كردووة

لةوةى ئينتيمايان بؤ نةتةوة تةقليدييةكةى خؤيان هةبَي�ت، ئينتيمايان بؤ )يو ئَيس ئةى( هةية. لةذَير رؤشنايى ئةوةى سةرةوةدا ئةطةر كوردَيك بير لةدامةزراندنى دةوَلةت بكاتةوة ثَيويستة

بير لةض جؤرة دةوَلةتَيك بكاتةوة؟ د. سةربةست عةلي توفيق ئاغا: ئةم ناونيشانةي سةرةوة بة هةَلويستي من يةك تةوةرة و يةك ناوةإؤكة لة ثَيناوي يةك مةبةست ئةويش ثيادةكردني مافي ضارةي خؤنووسين، بةآلم بةشي يةكةمميان من زياتر نزيك دةكاتةوة لة ثسثؤإي خؤم و شارةزاييم وة باكطراوندي من لةم بوارةدا وةك كةسَيكي ئةكاديمي سةرنجي خؤم روون دةكةمةوة كة ئةم كؤنسَيثتة ئاليات و ميكانزمي تايبةتمةندي خؤي هةية لة روانطةي

سياسي و ياساييةوة، وةكو كةسَيكي ئةكاديمي ئةم تةوةرة بةم شَيوةيةي خوارةوة ئةناليز دةكةم:ياسايي و سياسي زانستي لة خؤي بؤ ئةوة نةتةوةيي ووتاري ناوة ناوت تؤ كؤنسَيثتة ئةم مَيذوويةكي دوور و درَيذي هةية، لة راستيدا زانستي سياسي ثَيناسةي دةوَلةت دةكات بة »رَيكخراوَيكة هةموو خزمةتكردني و كؤمةَلطا ثَيداويستييةكاني وةآلمدانةوةي دةرئةنجامي لة دةبَي دروست ئةو ناو طروءثةكاني هةموو داواكارييةكاني بةديهَيناني هةروةها و كؤمةَلطاية ئةم ئةندامةكاني سيستةمي سةرةكييةكاني ئةلةمَينتة لة يةكَيكة دةوَلةت كةواتة يةكسان» شَيوةيةكي بة كؤمةَلطاية ضةند سياسييةكان زانستة كؤمةَلطادا، لة سياسيية ئينستيتيوتي طرنطترين واتة كؤمةَلطا، سياسي شَيوةية بةم ئةويش ياسايي قوتابخانةي طرنطترينيان دةوَلةت بؤ هةية جياوازيان ثَيناسةيةكي سيستةمَيكي و ياسايي كةسايةتييةكي وةك دةكات دةوَلةت لةسةر »ئةكسَينت دةكرَيت وةسف ثةيوةندييةكاني ياسايي». سةبارةت بة ثةيوةندي دةوَلةتي نةتةوةيي و ثيادة كردني مافي ضارةي هةية دةوَلةتي طشتي نَيو ياساي بنةماكاني بة ثةيوةندي ياساييةدا لةم ضوارضَيوة خؤنووسين كة تةقليدي نيية، لة ئَيستاشدا ئةكتيظة و وةكو خؤي كاري ثَيدةكرَيت وة مؤديرنيزير دةكرَي بة و بطونجَي نوَي لةطةَل سةردةمي كة ياساييةكانةوة ثؤثليسيتة و فوقةها لةاليةن بةردةوامي ئامانجي بةرةوثَيشوة بردني كةيسي مافي مرؤظ لة هةموو بوارةكاندا، لَيرةدا تةنها يةك نموونة دَينمةوة بؤ بةهَيز كردني ئةم ئةركومَينتة، ساَلي 1948 لةاليةن UN ةوة رَيككةوتننامةيةكي ئةنجامداني قةدةغةكردني و كؤمةَلكوذي و جينؤسايد قةدةغةكردني لةسةر نَيودةوَلةتي ئةم كارةساتة ئيمزا كرا كة ئةمة رَيككةوتننامةيةكي يونيظَيرساَل بوو واذوو كرا وة هةموو دةوَلةتَيك ثَيويستة لةسةري ثابةندي بَيت، بة هؤي ئةم رَيككةوتننامةيةوةشوة ضةندةها نَيودةوَلةتي كؤمةَلطاي ثاَلثشتي بة دروستكرد سةربةخؤي دةوَلةتي نةتةوة كةمة كةوا ثَيشتر كاري جينؤسايديان بةرانبةر ئةنجام درابوو، لة ضةند هةرَيمَيكدا كةمة نةتةوةكان تيايدا دةذيا، لة دواتردا دةوَلةتي سةربةخؤي خؤيان دامةزراند بةآلم بة داخةوة كؤمةَلطاي كوردستان لةطةَل ئةوةي ئةو تاوانانةي دةرهةق ئةنجامدراوة وةك ثاكتاوي رةطةزي و جينؤسايد كة مةطنيتيودي ئةم ئاكتة طةورةتر بوو لةو شوَينانة بةآلم كورد نةيتواني ئةم هةَلة بقؤزيتةوة بيكات بة مؤتيظَيك بؤ

دروستكردني دةوَلةتي سةربةخؤ. بؤ نموونة لة بؤسنة، تةيموري رؤذهةآلت، كؤسؤظؤ، مؤنتينيطرؤ، وةرطرت، دةرفةتة لةم سوودي سودان، باشوءري دوايةشدا لةم و نيية مؤدَيرن ثيادةكرا و كرا ئةكتيظ كة ياساية ئةم ئايا ضةند ئةوةي سةرةإاي ناكرَيت؟ ثإاكتيك سةردةما لةطةَل نةتةوةيةك مافي ضارةي خؤنوءسيني ثيادة كرد هةروةها ضةند هةرَيمَيكيش بة هؤي ريفإاندؤمةوة جيابووتةوة لة دةوَلةتي مةركةزي. ئةمانةش هةمووي دةرئةنجامي نَيوان لة هةبوو بووني كة بوو ناكؤكيانة ئةو سةنتةر و هةرَيمةكاندا، كة زؤربةيان تاواني ثاكتاوي رةطةزي لة بةرانبةر كرا بوو.

نية مؤدَيرن ياساية ئةم ئايا بةراى ئَيوة؟

ب����ةآلم ل��ة ذَي��ر ئةوةي رؤشنايي سةرةوة لة

ئاماذةي بؤ كراوة، كوردستان ثَيويستة بير لة هةردوو ثرؤذة لةوة بير وة بكاتةوة رَيطاكة ديناميكي كاميان بكرَيتةوة )ئةرطؤمَينت(ي زؤرتر ترة، شَيوازَيك ض بة ثشتةوةية، لة نةتةوة ئةم ئةسثَيراسيؤني دةستةبةر دةستانة ذَي��ر ثيادةكردني ثَيناوي لة دةبَيت خؤنووسين. ض��ارةي مافي كاتةدا لةم من بؤضووني بة ذَير لة ئَيستا هةتا عيراق كة )UN( )7(ي ضارتةري بةندي

سؤظةرنيتيةتي )Charter( ة هةموو ليميتة، وآلت��ة ئ��ةم سةرنج دةتوانَي UN كاتَيك لة هةبَيت هةَلوَيستي و رووداوةكاني سةرثَيضيكردني

مافي مرؤظ و لةهةمانكاتيشدا بةرثرسيارة. هةر بؤية دةَلَيم دروستبووني ثَيويستة و ديناميكيية كارَيكي كوردستان وةك سةربةخؤ هةرَيمَيكي هةنطاوي بؤ بنرَيت ثَيش رزطار بووني دةوَلةتي عَيراق لة ذَير بةندي )7(

ي ضارتةري UN دا.من واي دةبينم مةرجيش نيية هةموو ثارت و طرووثةكاني كوردستان بة ببَيت ئةوةية طرنط كوردي دةوَلةتي دروستبووني لةسةر بن كؤك ئةجَينداي زؤرينةي طروثةكان وة ريفراندؤمي لةسةر بكرَي و ئةوكات راي زؤرينةكة زاَل دةبَيت و خؤي دةسةثَينَيت، نابَيت ئةوةش لة يادبكرَيت لة باكوورمان ئيرلةنداي و )سكوتلةندا( – )كيوبيك( ئةزمووني كة يادبضَيت، ضونكة هةوَلَيكي زؤر درا لةاليةن ئةم قةوارانةوة )Entities( بؤ ثيادةكردني مافي ضارةي خؤنووسين و دروستكردني كياني سةربةخؤ، كؤششة ئةم بَيطومان بةآلم كيوبيك، تايبةتي بة نةبوون وةسةربةخؤ

بةردةوامة و نةوةستاوة بؤ سةربةخؤيي ئةم كيانانة.هاوآلتى: بيركردنةوة لةدروستكردنى دةوَلةت كة ثةيوةندى دةكات؟ بة)ئَيستا(مان خزمةتَيك ض هةية، بة)ئايندة(و لةئانَيكدا تؤ ناتوانَيت باس لةدةوَلةت بكةيتء لةبةدامودةزطابوون، ب��اس س������ةروةرى

لةطةَليدا بير لةدةوَلةت بكةيتةوة، ناتوانيت بير ياسا، تؤخكردنةوةى ضةمكى هاوآلتيبوون... نةكةيت، ياسادانانء دةسةآلتى باآلى دادوةرىء دةسةآلتى سةربةخؤيي دةسةآلتةكانء جوَيكردنةوةى لة ناموقةدةسى دةسةآلتى جَيبةجَيكردن نةكةيتةوة، دةوَلةتدارى ضةندَيك هونةرى خةرجكردنى سامانة دامودةزطاكانة، خةَلكء بةبةرهةمهَينةركردنى هونةرى لةوةش زياتر هاوآلتيان، بؤ سروشتييةكانة

دةوَلةتدارى ضةندَيك ئيدارةدانى ئَيستاية ئةوةندةش دروستكردنى ئايندةية... بؤ بةهانةيةكى جوان دةبَيتة لةدةوَلةت ضةندَيك بيركردنةوة ئةمةى سةرةوةدا لةذَير رؤشنايى رةخنةطرتن لةدةسةآلتى ئَيستاى كوردستانى باشوورء تَيثةإاندنى ئةو دؤخة نالةبارة؟ بةراست هةر لةبةر ئةو هؤكارانة نيية دةسةآلتى كوردى نةك هةر بير لةدةوَلةت ناكاتةوة، بةَلكو طاَلتةشى ثَيدةكاتء

بةخةونى شاعيرانةى لةقةَلةم دةدات؟.بة هةبَيت كؤشش و هةوَلدان بةَلكو دةوَلةت لة بيركردنةوة نةك ئاغا: توفيق عةلي سةربةست د. بةردةوامي بخرَيتة طةر و كاري لةسةر بكرَيت بؤ ئةم ثرؤذةية، ضونكة خواست و ئةسثَيراسيؤني خةَلكي كوردستان وة لة هةموو كاتَيكدا بووني هةبووة )لَيرةدا مةبةستم طروثة سياسيةكاني كوردستان نية ئايا ئةجيندايان ئةم بيرؤكةية هةبووة؟ كاريشيان لةسةر كردووة ياخود تةنيا دروشم بووة؟ من ناتوانم بإيار بدةم و ئاطاداريش نيم كة ئةجينداي تايبةت هةبوو بَي(من لَيرةدا تةنها باس لة تموحي طةلي كوردستان دةكةم و هةست دةكةم بؤ ئةم كةيسة طةلي كوردستان زؤر ئينتؤسيازميان هةية وبةرزة بةرانبةر ئةم

كةيسة و ضاوةروانيان لة ثارت و ئيليتي كورد بؤ بةرةوثَيشةوةضووني ثراكتيكي لةم بوارةدا.- دامةزراندني سيستةمَيكي ثتةو )To Produce Strong Strategy( وة كونجاو بَي بؤ دامةزراندني ببَيتة كة كوردستان بؤ شياو دةستوءرَيكي داإشتي ثلةيةك بة كة بنةإةتي دامةزراوةي و دةزطا لةم تةنها ديموكراسي، كؤمثؤنَينتةكاني و دامةزراوة رَيكخستني بؤ سياسي ياساييء سةرضاوةي رَيطةيةوة سةروةري ياسا و هاوآلتيبوون قسةي لةسةر دةكرَي، ضونكة هةر لة رَيطاي دةستوءرةوة ئةمةوَي دا ثرسيارة ئةم كؤتايي لة بةديبَيت، كؤمةآليةتي ودادثةروةري ياسا دةتوانرَي سةروةري لة ظاليو )Values( و ئةوة بخةمة روو كةوا هيض تاكَيكي كورد تؤزقاَلَيك ثاتريؤتيزمي هةبَيت و رَيز مؤإالي هاونيشتيماني خؤي بطرَيت دةوَلةتي كوردي بة خةوني شاعيرانة وةسف ناكات ئةطةر وةسفيش Using( كرابَيت وةكو خةون ياخود بةشَيوةيةكي مةجازي كة لة زماني ئينطليزي بةكار دَيت ثَيدةوترَيت

Metaphorical Language( زياتر لةوة بإواناكةم.ديموكراسيةتء بةَلطةنةويستة، ئ��ةوةى موطناتيزيى، دةزطايةكى وةك دةوَل��ةت هاوآلتي: ئازادى، ياساء سةروةرى هاوآلتيبوءنء ضةمكى زيندوءيي مرؤظء كةرامةتى بةهةندوةرطرتنى ببنة بةتةنها ئةوةى بؤ بطرنةبةر، نةهات هاتء رَيطايةكى هةموو دى وآلتانى خةَلكى وايكردووة بةَلكو نةماوةتةوة تاكدا لةئاستى بةتةنها حاَلةتةش ئةم ئةوروثى، يان ئةمةريكى، هاوآلتييةكى طةيشتووةتة ئاستى دةوَلةت، بةجؤرَيك دةوَلةتَيكى وةك توركيا ضةندين ساَلة هةوَلى ئةوة دةدات ببَيتة ئةندامى بةكَيتى ئةوروثا. ثرسيارةكة ئةوةية دروستكردنى )نةتةوةى دةوَلةت( نةك )دةوَلةتى نةتةوةيى( ضةندَيك خزمةت بةكورد دةكاتء دةيكاتة خاوةنى دةوَلةت؟ بةجؤرَيك نةك هةر دذايةتي بكرَيت، بةَلكو كَيشة موزمينةكانيشى ضارةسةربكات، لةوانةش كَيشةى كةركوكء ناوضة دابإاوةكانى دى. بةمانا ئةطةر تاكَيك خؤى بةخاوةنى دةوَلةت كورد ضةمكى دةوَلةتى نةتةوةيى بؤ نةتةوةى دةوَلةت )واتة هةموو بزانَيت، نةك دةوَلةت هةموو تاكَيك بةرةعيةتى خؤى بزانَيت( تَيثةإَينَيت، ئةوا كةركوكييةكان بةهةموو نَيودةوَلةتيش كؤمةَلطاى هةروا دةوَلةتة؟ لةو بةشَيك ببنة نابن مةمنون خؤيان بؤ ثَيكهاتةكانييةوة ناضار ناكات دانيثَيدابنَينء رَيزى بطرن؟ وةك ضؤن رَيزى ئيسرائيلء توركيا دةطرن؟ ئايا ضيدى كاتى نائامادةطيي ئةم جؤرة ئايا غيابى ئةم طوتارةء ئةوة نةهاتووة ببينة خاوةنى دةوَلةتَيكى موطناتيزى؟ بيركردنةوةية لةدةوَلةت هؤكارى سةرةكى دروستنةبوونى دةوَلةتى كوردستان نةبووة؟ ضؤن دةتوانين وآلتانى نَيودةوَلةتىء كؤمةَلطاى نةفرةتى بةر خستوينيةتة بةردةوام كة دةزطايةك وةك دةوَلةت ناشيرينمان ئةوةى لةبرى بكةينة دةزطايةكى موطناتيزىء نةتةوةكانى دى دةوروبةرء حةساسيةتى

بكات، مةرغوبمان بكات الى هةمووان؟ د. سةربةست عةلي توفيق ئاغا: تؤ لة وةآلمي ئةم ثرسيارةدا من دةخةيتة بةردةم دوو تَيإوانينةوة بؤ

دةوَلةت :لة جطة دةكرد، فةرمانإةوايةتيان ئةوروثادا رؤذهةآلتي لة كة توتاليتارييةكان وآلتة يةكةميان ثارتي دةسةآلتدار ثارت و طرءوث و دةسةآلتي تر بووني نةبوو مماإةسةي ثرةنسيثةكاني ديموكراسي و ستاندارتي ياسايي نَيودةوَلةتي وةك ثَيويست ثةيإةو نةدةكرا وة هةروةها رَيطةطرتن لة ئازادي و مؤنةثؤَلكردني لةاليةن زؤربةي اليةنةكاني ذياني هةموو تاكَيك ليميت كرابوو، ئةمةش نمونةيةكي تري ئةم وآلتة تؤتاليتاريانيية كة لة ذَير سةتةاليتي سياسةتي سؤظَيتيدا كاريان دةكرد، ئةوة بوو لة دواجارة شكستيان هَينا و زؤربةيان هةَلوةشانةوة وة لة دةوَلةتي توتاليتاري طةورة بوونة دوةيالت و ئةقاليمي سةربةخؤي بضووك ئةميش قوناغَيكي تازة بوو لة دروستبووني ضةند دوةيالتَيكي ياخود هةرَيمَيكي

سةربةخؤ لةسةر بنةماي ديموكراسي و بة رَيطاي ريفإاندؤم.دووةميان: زياتر ثيوةندارة بة رؤذهةآلتي ناوةإاست و ئةفريقاوة كة باهؤزي طؤإانكاري دةستي درَيذ و دوور ماوةي بؤ )Authoritarian Regime( ئاوتؤريتاريانة رذيمة ئةو البردني بة ثَيكرد مؤنؤثؤلي دةسةآلتيان كردبوو، هةندَيكيان بةرةو نةمان ضوون و هةندَيكي تريان بةرةو بوون دةضن لة ثرؤسةي نةماني رذَيمةكانيان، ئةمةش دياريدةيةكي نوَيي سةردةمة بؤ سةرهةَلداني دةوَلةتي تازة ثشبةست بة ثرةنسيثي ديموكراسي و ئازادي و ريزطرتن لة مافي مرؤظ��، تةنانةت كؤمةَلطاي نَيودةوَلةتي بةشداري ئةكتيظ دةكات لةم طؤإانكاريانةي ناوضةكةدا بؤ البردني ديكتاتؤريةت و ئاوتؤليتاريةت و لةم كاتةدا ثَيشبيني ئةوة دةكرَيت دةوَلةتي يان هةرَيمي تازة ثيادةي مافي ضارةي خؤنووسين خؤيان بكةن لةسةر بنةماي ئايني يان نةتةوةيي وةك باشووري سودان و يةمةن و فةَلةستين بة بإواي من ئيراقيش دوور نيية لةم طؤإانكاريية لةبةر بووني جياوازي ئةتنيكي و ئاييني و نةتةوةيي طؤإانكاري لةم دةوَلةتةدا دروست بَيت، ئةويش بة دروستبووني سَي هةرَيمي فَيدرالي لةسةر بنةماي دةستوءرَيكي نوَي كةدان بنَي بة ئارتيكَلةكاني بة مافي جارةي خؤنووسيني كةلي كورد لة ضوارضَيوةي سةربةخؤييدا ئةويش لة ثرؤذةي دةستوءري هةرَيمي كوردستانة ئاماذةي ثَي كراوة كة لةض حاَلةتَيكدا كورد دةتوانَي سةربةخؤيي خؤي رابطةَينَي، هةروةها لَيرةدا بة ثَيويستي دةزانم ئةكسَينت بخةمة سةر ئةو وآلتة ئةوروثيانةي كة تؤ باسيان لَيوة دةكةيت ئةويش ئاستي ديموكراسي و ثرةنسيثةكاني دامةزراون و مافي هاوآلتيبوون تيادا ضةسثاوة. هاوآلتيبووني تةنانةت خةَلكي دةرةوةي ئةم جَيطيرة و ئازادي ميديا و دادثةروةري وآلتانةي هاوآلتي خؤيان بؤئةوان دةسةلمَينن – بةآلم لَيرةدا با ثرسيارَيكي طرنط بووريذَينم كة جَيي بايةخة ئاماذةي بؤ بدرَي ئةويش تَيندَينسياي )Tendencies( دروستبووني دةوَلةتي نةتةوةيي جارَيكي تر هاتة كايةوة، كةوا دةوَلةتي تازة بة بةردةوامي روو لة دروستبوونة لةسةر بنةماي ئيتنيكي و ئيقليمي، بؤ نموونة لة وآلتَيكي وةك بةلجيكاي فيدراَلي – ديموكراسي، بة بةردةوامي ناسيؤناليزمي فاَلؤنةكان )فةإةنسييةكان( بؤ دروستكردني كيانَيكي سةربةخؤ هةوَل دةدةن ة فيديرياليزم نةيتوانيوة هةوَلي

دروستبووني كياني سةربةخؤ كث بكاتةوة.و باسك هةرَيمي هةردوو جيابوونةوةي تَيندَينسياي ئيسثانيا لة هةروةها

كةتةلؤنيا بةردةوامة بؤ دروستكردني كياني سةربةخؤ ض لةسةر بنةماي نةتةوة ياخود ئيقليم.

بة ض شَيواوةزييةوة ه��ةردوو بة ئيتر بة يان ئيقليم شَيوةي

دروستبووني بؤ هةوَلة هةموو ئةمانةش نةتةوة، شَيوةي كيانَيكي سةربةخؤ لةناو ئةوروثاي ديموكراسيدا بة رَيطايةكي

ديناميكي، هةروةها سكؤتلةندا و ئيرلةندا بةهةمانشَيوة ئةمبيشني )Ambition(جيابوونةوةي تيا بةدي دةكرَي )وةكو دياريدة و فاكت

كة بووني هةية( لة هةموويان طرنكتر هةوَلةكاني كيوبيك لة كةنةدا لة بيرنةكةين بؤ جيابوونةوة لة كةندا بؤ دروستكردني هةرَيمَيكي سةربةخؤ،

دةكةين وكيوبيك كوردستان ئيقليمي حاَلةتي نزيكبووني بة ئاماذة لَيرةدا ئةوة ئةمةش كؤَلؤنيالي، ستاتوتي وةرطرتني لة بَيبةشكران هةردووكيان كة

مافي ثيادةي تا ديكؤَليانيزم ليستي نةضوونة هيضيان كيانة دوو ئةم دةطةَينَي Declaration( ضارةي خؤنووسين بكةن بة ثَيي بإياري ساَل 1960لةسةر بنةماي

لةبةردةميان ماوة بؤ ياسايي تةنها رَيطةي دةستووريي و ،) of Decolonizationئةنجامداني ريفإاندؤم بؤ راطةياندني كياني سةربةخؤيي.

بةهةمانشَيوة طةلي كوردستانيش مافي ئةم جورة هةوَلةي هةية و كاتي ئةوة هاتووة دةوَلتي دروستبووني ئةرطومَينتةكاني شَيوةية بةم بوارةدا، لةم بدرَيت جيدي هةنطاوي

نةتةوةيي ئةخةينة بةرضاو كة تا ئيستاش ئةكتواَلة و كاري بؤ دةكرَيت و ئةلةمَينتَيكي بةهَيزة بؤ دروستكردني كيانَيكي سةربةخؤيي كوردستاني – جا ئيتر بة شَيوازَيكي جيابوونةوة وةك

ئيقليم ياخود وةكو كيانَيكي نةتةوةيي.هةروةها ئابووريةتي فاكتؤري تةنها بوونةوةي نزيك يستي و توركيا بة سةبارةت

سةبارةت بة دةوَلةتي نةتةويي و نةتةوةيي دةوَلةت بؤ كورد بةوةي ئايا كام ئةَلتةرنةتيظ بؤكورد لة تيروتةسةلي بة بابةتةكة دةبَيت ئةويش ثرسيارة ئةم بؤ خؤم وةآلمي بة سةبارةت باشة؟ توَيذينةوةيةكي )100( الثةإيي باس كراوة و لةم كاتةدا خةريكي ئامادةكردنيم و ثشت بة خوا لةم

زوانة بآلودةكرَيتةوة، ضونكة ئةم بابةتة زؤر هةستيارة زياتر ثَيويستي بة لَيكؤَلينةوة هةية. كوردستان دةوَلةتى دروستنةكردنى كوردستان: دةوَلةتى دروستنةبوونى هؤكارى هاوآلتي: زؤرجار لةاليةن توَيذةرانةوة بؤ هؤكارى بابةتى طةإَينراوةتةوة، بةآلم ناشَيت بَلَيين هؤكارى سةرةكى ئةوةية، كورد ثياوى دةوَلةتى نةبووة)لةوانةية 20 ساَلةى ئةزموونى حكومةتى هةرَيم ئةم راستيية

زياتر بسةلمَينَيت(، واتة ضةندَيك هؤكارةكة بابةتي بووة زؤر زياتر لةوة زاتي بووة. بةم ثَيية ئايا ئَيمة بةر لة دروستكردنى دةوَلةت لةجوطرافياى خاكدا، ثَيويستيمان بة دروستكردنى

دةوَلةت نيية لة جوطرافياى ناخى تاك بةتاكى كوردستاندا؟ ئاغا: سةبارةت بة بؤضووني توَيذةرانةوة و دةربارةى طةراندنةوةى توفيق د. سةربةست عةلي هؤكارى دروست نةبوونى دةوَلةتى كوردى ئةيطةرَينةوة بؤهؤكارى )بابةتى(، ئةمةش جياوازى و بيروبؤجوونى هةمةاليةنةى لةسةرة، بة بؤضووني خؤم بةإةها لةطةَل ئةم بؤضوونة نيم وةآلمى لقى دووةمى ثرسيارةكة كة ئايا كورد ثياوى دةوَلةتى نةبووة لةوانةى بيست ساَلةى حكومةتى هةرَيم ئةم راستيانةى زياتر بسةلمَينَيت ئةم بؤضوونة من هةَلوَيستم هةية لةسةرى، لةرووى ميكانيزم و ئالياتى دروستبوونى دةوَلةتى كوردى سةربةخؤ كةبةشَيوةييةكى طشتى هؤكارى سةرةكى دةطةرَينمةوةو ئةم )Foundation(فاوندةيشنى لةسةر كاريان )Team( تيم وةك كوردى )Elite( بؤنةبوونى ثرؤذةية نةكردووة وةكو ثَيويست بة شَيوةيةكي زانستي و ئةكاديمي و لةرَيطاى ئةمانةوة لؤبى بةهَيز الى زلهَيزةكان دروستنةكراوة، وةلةهةمان كاتدا ئينكارى لةوة ناكةم وةك تاك ئَيمة خةلكى ئيليت مان هةية، بةآلم بةداخةوة هةميشة وةكو راوَيذكار بةكارهَينراون لةاليةن سياسةتمةداري ئَيستا من نةبووة، بةدةست سياسيان بإيارى و كةمبووة سياسيان قورساى و ثارتةكان هةية ئيليتيان وةخةسَلةتى ئيليت كةناودةبرين كروثة ئةم تا فاكتَيك وةكو باورةدام لةو بةسةربةخؤى و شَيوازى تيم كارنةكةن دروستبوونى كيانى سةربةخؤى كورد مةحاَلة، ئةمة لة اليةك، لةاليةكى ترةوة ئةوثارتانةى لةكوردستانى باشوءر سةركردايةتى بزءوتنةوةى Circle( رزطاريخوازى كورديان كردووة نةيانتوانيوة دؤزى كورد بةرنة بةردةم سَيريكاَليو بكةن دروست كةيسة ئةم لةسةر نَيودةوَلةتى بإيارى Making Decisions(وة هةميشة داواكانيان لةسةر ئاستى ناوخؤى بووة و زؤر خؤشيان بةكةمتةرخةم نازانن

لةم بوارةدا:لةطةَل داكؤكيكردن و بووة ناوخؤى ئاستى لةسةر زياتر داواكانيان كةواتة

فةرمانإةواى دةوَلةتى مةركةزى بووة )Ruling Majority( ئةو ثارتانةى كوردستان باآل دةستبوون لةكوردستان بةرنامةكانيان زياتر )Traditional( تإاديشناَليان بووة

با نةَلَين كالسيكى بوون، ضونكة دَلطران دةبن ثَيي، لَيرةدا ثَيويستة ئاماذة بةو فاكتة بكةين كةوا لة ثرؤسة سياسييةدا بزءوتنةوةى نةتةوةيي هةبووة وةكو فيكر و

طةورةية ثارتة دوو ئةو بةآلم كوردايةتيدا، لةشؤإشى بوون بةشدار ثارت قوتيانداون رَيطاى ثةرةسةندنيان ثَي نةداون بةواتاى خؤيان.

بةم ثَيية ئايا ئَيمة بةرلةدروستكردنى دةوَلةت لة جوطرافياى خاكدا ثَيويستيمان بةدروستكردنى دةوَلةت نيية لةجوطرافياى ناخى خاك بةتاكى

كوردستان.... بةَلى راستة واية. لةراستيدا من بة ئينتوسيازمَيكى زؤر بةرزةوة ئةم هةوَلة دةنرخَينم بؤكردنةوةى ئةم دؤسيةى دةوَلةتى

هاوآلتييةوة رؤذنامةى لةاليةن كوردستان سةربةخؤى هيوادارم هةموو ئينتةلةكضواَلي)Intellectuals( كوردى و

ئةكاديمى بةشدارى جيدى بكةن بؤخزمةت بةو دؤزة هةمووى ئةسثيرةيشنى نيية خةون ئةمةش و

نةتةوةيةكى ذَير دةستة... دةوَلةتَيكي دةبَيت كورد كؤتاييدا لة

نةتةوةيي هةبَيت و مافي هةموو كةمة نةتةوةكان بة دةستوءر ثارَيزراو

س��ت��ان��داردي بةثَيي بَيت نَيودةوَلةتي.

د. سةربةســـــــت عةلي:

هةر تاكَيكي كورد تــــــــؤزقالََيك رَيز لة مؤأالي هاونيشتيمانيي خؤي بـــــــــطرَيت دةولَةتي كوردي

بة خةوني شاعــــــــــيرانة وةسف ناكات

غازي عةلي خورشيد

نوَيي و ك��ؤن م��َي��ذووي لة رؤذه���ةآلت���ي ن��اوةإاس��ت��دا ثةسةندي كة نيية زمانَيك تَيكإاي ئةو خةَلكة بَيت ثَييدةوترَيت كة بةَلكو ك��ورد، ئ���������ةم

ي َلكة خةثَييدةوترَيت كة كورد بةثَيي شوَيني جوطرافييان نيشتةجَيي جياواز قسةدةكةن و جياواز دةنووسن. لة راستيدا تَيطةيشتني

هاوبةش، لة سةر هةردوو ئاستي ئاخَيوةراني/ نَيوان لة نووسين، و قسة

كوردستان جياوازةكاني ديالَيكتة نووسةراني وةك��و، هةية خ��ؤي ه��ؤك��اري ئةمةش ئينجا نيية. سستي كوردي، كارطَيإي دامةزراوةيي نةبووني مَيذوويي، مةزهةبي، و ئايني هؤكاري مَيديا، بَيهَيزي ديموطرافي، ئاَلوطؤإي خوَيندن سيستةمي و خوَيندةواري نزمي ئاستي و خوَيندةواران كةمي زمانةوانيان داواكاري كوردي ميدياي و فةرمي دامودةزطاي تةنانةت هتد. و

و نووسةر نيية. بةرانبةرةكانيان و خؤيان لةسةر دةظؤكي يان ديالَيكتي ناوضةي بةثَيي رؤذنامةكان كة خوَينةرانةي ئةو بةَلَي دةنووسن، سنوردار لة بةَلَي دةكرَين. فةرامؤش تَيناطةن ديالَيكتة لةم و تَيطةيشتن دةكرَيت زمانةوة زانستي روانطةي ذَير بخرَيتة خةَلكة كؤمةَلة ئةم نةتةوةيي ئاكاري

ثرسيارةوة.ثَييدةوترَيت كة خةَلكةي ئةم تر، جؤرَيكي بة لة هةرطيز كة ثَيكدَيت كؤمةَلَيك ضةند لة كورد زمانَيكي ضونكة نةبوون، يةكطرتوودا رةوشَيكي كةمينة بة بووة كورد ئةمإؤ نةبووة. يةكطرتوويان دابةشكراوة تَيدا كوردستاني كة وآلتانةي ئةو لة بةثَيي كورد بةشَيكيشدا هةر لة بةآلم لكَيندراوة، و خَيَل و مةزهةب ئاين، شَيوةزار، دةظؤك، ديالَيكت، لةيةك و كةمينةيةك ضةند بة بووة خؤدا ناو لة بةسةر نةتةوة خةسَلةتي راستيدا لة دابإاوة. خةسَلةتي بةَلكو ناضةسثَيت، كةمينانه ئةم

ئَيتنيكي. ئَيتنيك ب��ؤ طشتي ثَيناسةيةكي هاوهامةنطي »هةستي لة بريتيية بنضينةكةي كة طرءوثَيك لةطةَل نموونة بؤ هاوبةشة، خةسَلةتي بؤ نةذاد» و ئاين، مةزهةب زمان، دياريكراو تاإادةيةك دةظةرَيكي ناوةندي خاَلي سنورداركراو. و ئةو لة بريتيية ثَيناسةية ئةم دةروون��ي و خ��ودي هةستة وةكو هاوبةشة كؤمةآليةتيية ثَيويستييةكي يةكالكةرةوةي ئَيتنيك هةرضةندة ئَيتنيكي. و نةتةوة طةلَيك خاَل كؤيان دةكرَيت بةآلم دةكاتةوة ب��ة ن��ةت��ةوة ب��وت��رَي��ت هؤشيار»، »ئَيتنيكَيكي »رَي��ك��خ��س��ت��ن��َي��ك��ي ه���اوه���ام���ةن���ط���ي

جيابوونةوة داواي كة ناإازي »ئَيتنيكَيكي يان فرةكةلتوور» دةكات». خاَلَيكي جياوازي تر لة نَيوان نةتةوة و ئَيتنيك ئةوةية نةتةوةكاني لةطةَل يةكساني داواي هةر نةك نةتةوة كة ئةوان بةسةر خؤي مةرجي دةيةوَيت بةَلكو دةكات، تر نةتةوة كوضكةي سَي مَيذ ووييةوة روانطةي لة بسةثَينَيت.

ثَيكدَيت لة يةك خةَلك، يةك زمان و يةك وآلت.كورد ثَييدةوترَيت كة خةَلكةي كؤمةَلة ئةم كورتي بة و نين زمان يةك خاوةني ثَيكهاتووة، كةمينةيةك ضةند لة خةسَلةتي نةتةوةيي بةسةريان ناضةسثَيت. لة بةرانبةردا ئةو ئامإازةي كة بتوانَيت ئةم هةموو كةميينانة لة يةكتر كؤبكاتةوة زمانة. دةوترَيت زمان ئامرازي ثةيوةندي و تَيطةيشتني نَيوان مرؤظةكانة بةآلم ثَيضةوانةكةشي راستة، ضونكة زمان دةكرَيت بؤ لةيةكتري، خةَلكةكان و مرؤظ دابإيني هؤكاري بة ببَيت نموونة ديالَيكت و شَيوةزارة جوداكاني كوردي بوونةتة رَيطر دانيشتواني بؤ دروست و تؤكمة ثةيوةندييةكي بةردةم لة

كوردستان. كة خةَلكةي كؤمةَلة ئةم بتوانَيت كة سةكؤيةي تةنيا ئةو زماني زمانة ئةو زمانة. كؤبكاتةوة يةك لة كورد ثَييدةوترَيت سةكؤيةك، لة سةر زمانبةكارهَينةرانَيك، لةاليةن كة ية فةرمي زانياري و خستنةإووي ئاَلوطؤإي ئةوَيدا لة كة بةكارهَينان دَيتة بؤضووني جوداجودا دةربارةي بابةتَيك دةخرَيتة بةرضاو يان دَيتة طوهداريكردن كة جَيطاي بايةخ و بةرذةوةنديي طشتة. هةر بؤيةش اليةن لة بَيت ثةسةند و لَيتَيطةيشتراو بةكارهَينراو زماني دةبَيت كة زمانبةكارهَينانةي ئةو لة جياوازة زمانبةكارهَينانة ئةم طشتةوه. دراوسَي خَيزان، خزم، لة ضوارضَيوةي نموونة بؤ تايبةت بواري لة و دؤستان دةكرَيت كة دةربارةي بابةتي يان شتي سنورداركراون، لة

ناوضةيةكي سنورداركراو و بؤ كةسانَيكي سنورداركراو .دَيتة نةتةوةيي زماني لةطةلَ فةرمي زماني ضةمكي زؤرج��ار تَيكةَلكردن. روونكردنةوةيةكي ئاشكرا بؤ جوداكردنةوةي ئةم دوو ضةمكة مةرج كة نةتةوةكان، هةية، فةرمييان زماني وآلتةكان كة: ئةوةية يةكتر لة نيية وآلتيان هةبَيت، زماني نةتةوةيييان هةية. جطة لة ئةمةش ضةمكَيكي تريش ستاندارد زماني كة بوترَيت خؤيةتي جَيطاي ستاندارد. زماني بةرضاو: دَينة دةكرَيت بخوَلقَينرَيت و طةشةي ثَيبكرَيت لة رَيطةي ثالني زمانةواني و خزمةتكردني زمانَيكي خؤإسك يان ستاندارد فةرمي/نةتةوةيي زماني نيية مةرج بةَلَي زمانةواني. قسة ئاستي هةردوو لةسةر فةرمي، سةكؤيةكي لةسةر ئةمإؤ كة زمانةي ئةو بَيت. و ناوضةييية قسةكردني زماني رةنطدانةوةي بةكاردةهَينرَيت كوردستان لة نووسين، و

هةرطيز ناتوانَيت بة ئةركي نةتةوةيي هةَلبستَيت. لة طرفت بةَلكو نيية، طرفت ثَيكدَيت زاراوة و ديالَيكت ضةندين لة كوردي زماني كة بةكارهَينةراني زماني كورديية. لة روانطةي مَيذووييةوة بإوانين ئةوا كورد هةردةم لةت لةت بووة و طياني لووتبةرزيي و دووبةرةكيي، دوذمنكاريي و تؤَلة لةيةكدي سةندني زاَل بووة. ئةم هؤيانةية رَيطربووة لة رَيكخستن و يةكخستني زماني كوري. كام زمان لة ئةم نةتةوةي دي خودا ني ثَيك نةهاتووة؟ بؤضي دةبَيت لة ضةندين ديالَيكت و زاراوة جيهانة

زماني نةتةوةيي، فةرمي يان ستاندارد بَيت بةآلم ئَيمة نةء؟ بكات. ئَيمة داهاتووي و ئَيستا رابردوو، نوَينةرايةتي دةتوانَيت فةرمي زماني تةنها كة ئَيستايةك قورباني. مليؤنةها و شكست نةزاني، هةَلة، لة ثإيةتي كة رابردوويةك لة داهاتوو دةرطاي خةريكة جؤرَيك بة دةطرَيتةخؤ، رابردوو طرفتي و ئاريشة سةدةها نةوةي نوَيي كورد دابخات. بةديهَيناني زماني فةرمي بؤ كوردستان ئةرك و لَيثرسراويةتي ئَيمةية كة ئَيستا دةذين. لة راستيدا زؤرَيك لة كَيشة و طرفتي كورد لة رَيطةي زماني فةرمي

دَيتة جارةسةركردن. ئَيمة بؤ نا زةحمةتة ئةطةر بَيتة دروستكردن دةبَيت فةرميية ئةو زماني هاوبةشة كة دانيشين. ثَيكةوة تةباييانة طشتة بةرذةوةندي و بايةخ جَيطاي كة ئةو سةكؤيةي لةسةر ئةو زماني فةرميية هةَلطري بيركردنةوةيةكي نوَيية و نوَينةرايةتي طشت دةكات و هةَلطري بةكارهَينراوةكاني زمانة دةكات. دةوَلةت و جيابوونةوة داواي و نةتةوةيية ثَيداويستي دابإاو و ذَيردةستة دةكةن ثةرتةوازة، نوَينةرايةتي ضةند كؤمةَلَيكي ئةمإؤي كوردستان

كة هةميشة بةرذةوةندييةكانيان دذ بة يةك كراوة و دةكرَيت.

زمان، ئيَتنيكء نةتةوةو دةولَةت

زؤرجار ضةمكي لةطةَل فةرمي زماني زم��ان��ي ن��ةت��ةوةي��ي تَيكةَلكردن. دَي��ت��ة كي ية ة و نة د نكر و و رئ����اش����ك����را ب��ؤ ئةم جوداكردنةوةي يةكتر لة ضةمكة دوو وآلتةكان كة: ئةوةية زماني فةرمييان هةية، مةرج كة نةتةوةكان، هةبَيت، وآلتيان نيية نةتةوةيييان زماني

هةية

هاوآلتيدؤسية8 [email protected]

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

ثرسى دةوَلةت لةباشوورى كوردستان

سةربةست د. هاوآلتيدا رؤذنامةى تايبةتى لةديدارَيكى عةلي تؤفيق ئاغا وةك ثسثؤإَيك لة بوارى ياساى نَيودةوَلةتيدا رةخنةى دةكاتء كوردستان دةوَلةتى و دةوَل��ةت لةطرنطى باس سوءد نةيتوانيوة كوردستان سياسى دةسةآلتى كة دةطرَيت ئةوة بةميللةتةكةى دةرح��ةق كة وةربطرَيت طةورانة مرؤيية تاوانة لةو ئةنجامدراون، لةكاتَيكدا بةطوَيرةى رَيككةوتننامة نَيودةوَلةتييةكانى تايبةت بةمافةكانى مرؤظ هةر ميللةتَيك تاوانى دذة مرؤيى بةرانبةركرا دةتوانَي�ت لة ريفراندؤمَيكدا مافى ضارةى خؤى دةسنيشان بكات، لةدرَيذةى ضاوثَيكةوتنةكةدا د.سةربةست ئاماذة بةضةند نموءنةيةك دةكات كة هاوشَيوةى كوردبوونء توانيويانة كارةساتة مرؤييةكانى ميللةتةكةيان بقؤزنةوة بؤ بةدةستهَينانى دةستكةوتى سياسىء

رزطاربوءنيان لةذَيردةستةيى.ضيت ناونيشانة ئةم دةوَل��ةت، نةتةوةى بؤ نةتةوةييةوة، لةدةوَلةتى هاوآلتي: ثَيدةَلَيت؟ بةتايبةت كة ئةمإؤ ئةو طوتارة تةقليدييةى دةوَلةتى نةتةوةيى لةسةر بونياد رةهةندَيكى نةتةوةيى دةوَلةتى يةكةم: مانا، دوو بة بةسةرضووة بةسةرضووة، دةنرا سايةى لةذَير ئَيستاء دووةم: زاَلة، تَييدا موقةدةس خود شؤظَينيانةء زؤر تاإادةيةكى بةهايةك كؤمةنيكةيشندا ماس بةردةوامى بةهَيزوبوونى سنورةكانء كرانةوةى طَلؤباَلء بؤ ماناى تةقليديى نةتةوة نةماوةتةوة. هاوكات لةم سةردةمةدا بةشَيوةيةكى طشتى بؤ كؤى نةتةوةكانء بةتايبةتى بؤ كورد )كة لةسةردةمَيكدا قةوارةى سياسى دروستكردءءة( كة ضةندَيك جةختكردنةوةء لةوةش زياتر طرنطن، نةتةوةييةكان رةهةندة لةسةر جةختكردنةوة نةتةوةء نوَىء دةوَلةتى بؤ طرنطن بةرانبةر... نةسإينةوةى ديموكراسييةكانء بةها تؤخكردنةوةى خزمةت بة مانةوةء بةرةوثَيشضوونيشى دةكات، بةمانايةكى دى ئايا ئةوة ديموكراسيةتء دةوَلةتى نةتةوةء فرةئاين(ى )فرة ئةمةريكا يةكطرتوةكانى نيية كة وآلتة بةرانبةر هاوآلتىء خوَيندنةوةى ناوى زياتر تةقليدييةكانى نةتةوة تاكى هةموو بةتايبةت كة بةهَيز؟ نوَيى نةتةوةيةكى بة كردووة

لةوةى ئينتيمايان بؤ نةتةوة تةقليدييةكةى خؤيان هةبَي�ت، ئينتيمايان بؤ )يو ئَيس ئةى( هةية. لةذَير رؤشنايى ئةوةى سةرةوةدا ئةطةر كوردَيك بير لةدامةزراندنى دةوَلةت بكاتةوة ثَيويستة

بير لةض جؤرة دةوَلةتَيك بكاتةوة؟ د. سةربةست عةلي توفيق ئاغا: ئةم ناونيشانةي سةرةوة بة هةَلويستي من يةك تةوةرة و يةك ناوةإؤكة لة ثَيناوي يةك مةبةست ئةويش ثيادةكردني مافي ضارةي خؤنووسين، بةآلم بةشي يةكةمميان من زياتر نزيك دةكاتةوة لة ثسثؤإي خؤم و شارةزاييم وة باكطراوندي من لةم بوارةدا وةك كةسَيكي ئةكاديمي سةرنجي خؤم روون دةكةمةوة كة ئةم كؤنسَيثتة ئاليات و ميكانزمي تايبةتمةندي خؤي هةية لة روانطةي

سياسي و ياساييةوة، وةكو كةسَيكي ئةكاديمي ئةم تةوةرة بةم شَيوةيةي خوارةوة ئةناليز دةكةم:ياسايي و سياسي زانستي لة خؤي بؤ ئةوة نةتةوةيي ووتاري ناوة ناوت تؤ كؤنسَيثتة ئةم مَيذوويةكي دوور و درَيذي هةية، لة راستيدا زانستي سياسي ثَيناسةي دةوَلةت دةكات بة »رَيكخراوَيكة هةموو خزمةتكردني و كؤمةَلطا ثَيداويستييةكاني وةآلمدانةوةي دةرئةنجامي لة دةبَي دروست ئةو ناو طروءثةكاني هةموو داواكارييةكاني بةديهَيناني هةروةها و كؤمةَلطاية ئةم ئةندامةكاني سيستةمي سةرةكييةكاني ئةلةمَينتة لة يةكَيكة دةوَلةت كةواتة يةكسان» شَيوةيةكي بة كؤمةَلطاية ضةند سياسييةكان زانستة كؤمةَلطادا، لة سياسيية ئينستيتيوتي طرنطترين واتة كؤمةَلطا، سياسي شَيوةية بةم ئةويش ياسايي قوتابخانةي طرنطترينيان دةوَلةت بؤ هةية جياوازيان ثَيناسةيةكي سيستةمَيكي و ياسايي كةسايةتييةكي وةك دةكات دةوَلةت لةسةر »ئةكسَينت دةكرَيت وةسف ثةيوةندييةكاني ياسايي». سةبارةت بة ثةيوةندي دةوَلةتي نةتةوةيي و ثيادة كردني مافي ضارةي هةية دةوَلةتي طشتي نَيو ياساي بنةماكاني بة ثةيوةندي ياساييةدا لةم ضوارضَيوة خؤنووسين كة تةقليدي نيية، لة ئَيستاشدا ئةكتيظة و وةكو خؤي كاري ثَيدةكرَيت وة مؤديرنيزير دةكرَي بة و بطونجَي نوَي لةطةَل سةردةمي كة ياساييةكانةوة ثؤثليسيتة و فوقةها لةاليةن بةردةوامي ئامانجي بةرةوثَيشوة بردني كةيسي مافي مرؤظ لة هةموو بوارةكاندا، لَيرةدا تةنها يةك نموونة دَينمةوة بؤ بةهَيز كردني ئةم ئةركومَينتة، ساَلي 1948 لةاليةن UN ةوة رَيككةوتننامةيةكي ئةنجامداني قةدةغةكردني و كؤمةَلكوذي و جينؤسايد قةدةغةكردني لةسةر نَيودةوَلةتي ئةم كارةساتة ئيمزا كرا كة ئةمة رَيككةوتننامةيةكي يونيظَيرساَل بوو واذوو كرا وة هةموو دةوَلةتَيك ثَيويستة لةسةري ثابةندي بَيت، بة هؤي ئةم رَيككةوتننامةيةوةشوة ضةندةها نَيودةوَلةتي كؤمةَلطاي ثاَلثشتي بة دروستكرد سةربةخؤي دةوَلةتي نةتةوة كةمة كةوا ثَيشتر كاري جينؤسايديان بةرانبةر ئةنجام درابوو، لة ضةند هةرَيمَيكدا كةمة نةتةوةكان تيايدا دةذيا، لة دواتردا دةوَلةتي سةربةخؤي خؤيان دامةزراند بةآلم بة داخةوة كؤمةَلطاي كوردستان لةطةَل ئةوةي ئةو تاوانانةي دةرهةق ئةنجامدراوة وةك ثاكتاوي رةطةزي و جينؤسايد كة مةطنيتيودي ئةم ئاكتة طةورةتر بوو لةو شوَينانة بةآلم كورد نةيتواني ئةم هةَلة بقؤزيتةوة بيكات بة مؤتيظَيك بؤ

دروستكردني دةوَلةتي سةربةخؤ. بؤ نموونة لة بؤسنة، تةيموري رؤذهةآلت، كؤسؤظؤ، مؤنتينيطرؤ، وةرطرت، دةرفةتة لةم سوودي سودان، باشوءري دوايةشدا لةم و نيية مؤدَيرن ثيادةكرا و كرا ئةكتيظ كة ياساية ئةم ئايا ضةند ئةوةي سةرةإاي ناكرَيت؟ ثإاكتيك سةردةما لةطةَل نةتةوةيةك مافي ضارةي خؤنوءسيني ثيادة كرد هةروةها ضةند هةرَيمَيكيش بة هؤي ريفإاندؤمةوة جيابووتةوة لة دةوَلةتي مةركةزي. ئةمانةش هةمووي دةرئةنجامي نَيوان لة هةبوو بووني كة بوو ناكؤكيانة ئةو سةنتةر و هةرَيمةكاندا، كة زؤربةيان تاواني ثاكتاوي رةطةزي لة بةرانبةر كرا بوو.

نية مؤدَيرن ياساية ئةم ئايا بةراى ئَيوة؟

ب����ةآلم ل��ة ذَي��ر ئةوةي رؤشنايي سةرةوة لة

ئاماذةي بؤ كراوة، كوردستان ثَيويستة بير لة هةردوو ثرؤذة لةوة بير وة بكاتةوة رَيطاكة ديناميكي كاميان بكرَيتةوة )ئةرطؤمَينت(ي زؤرتر ترة، شَيوازَيك ض بة ثشتةوةية، لة نةتةوة ئةم ئةسثَيراسيؤني دةستةبةر دةستانة ذَي��ر ثيادةكردني ثَيناوي لة دةبَيت خؤنووسين. ض��ارةي مافي كاتةدا لةم من بؤضووني بة ذَير لة ئَيستا هةتا عيراق كة )UN( )7(ي ضارتةري بةندي

سؤظةرنيتيةتي )Charter( ة هةموو ليميتة، وآلت��ة ئ��ةم سةرنج دةتوانَي UN كاتَيك لة هةبَيت هةَلوَيستي و رووداوةكاني سةرثَيضيكردني

مافي مرؤظ و لةهةمانكاتيشدا بةرثرسيارة. هةر بؤية دةَلَيم دروستبووني ثَيويستة و ديناميكيية كارَيكي كوردستان وةك سةربةخؤ هةرَيمَيكي هةنطاوي بؤ بنرَيت ثَيش رزطار بووني دةوَلةتي عَيراق لة ذَير بةندي )7(

ي ضارتةري UN دا.من واي دةبينم مةرجيش نيية هةموو ثارت و طرووثةكاني كوردستان بة ببَيت ئةوةية طرنط كوردي دةوَلةتي دروستبووني لةسةر بن كؤك ئةجَينداي زؤرينةي طروثةكان وة ريفراندؤمي لةسةر بكرَي و ئةوكات راي زؤرينةكة زاَل دةبَيت و خؤي دةسةثَينَيت، نابَيت ئةوةش لة يادبكرَيت لة باكوورمان ئيرلةنداي و )سكوتلةندا( – )كيوبيك( ئةزمووني كة يادبضَيت، ضونكة هةوَلَيكي زؤر درا لةاليةن ئةم قةوارانةوة )Entities( بؤ ثيادةكردني مافي ضارةي خؤنووسين و دروستكردني كياني سةربةخؤ، كؤششة ئةم بَيطومان بةآلم كيوبيك، تايبةتي بة نةبوون وةسةربةخؤ

بةردةوامة و نةوةستاوة بؤ سةربةخؤيي ئةم كيانانة.هاوآلتى: بيركردنةوة لةدروستكردنى دةوَلةت كة ثةيوةندى دةكات؟ بة)ئَيستا(مان خزمةتَيك ض هةية، بة)ئايندة(و لةئانَيكدا تؤ ناتوانَيت باس لةدةوَلةت بكةيتء لةبةدامودةزطابوون، ب��اس س������ةروةرى

لةطةَليدا بير لةدةوَلةت بكةيتةوة، ناتوانيت بير ياسا، تؤخكردنةوةى ضةمكى هاوآلتيبوون... نةكةيت، ياسادانانء دةسةآلتى باآلى دادوةرىء دةسةآلتى سةربةخؤيي دةسةآلتةكانء جوَيكردنةوةى لة ناموقةدةسى دةسةآلتى جَيبةجَيكردن نةكةيتةوة، دةوَلةتدارى ضةندَيك هونةرى خةرجكردنى سامانة دامودةزطاكانة، خةَلكء بةبةرهةمهَينةركردنى هونةرى لةوةش زياتر هاوآلتيان، بؤ سروشتييةكانة

دةوَلةتدارى ضةندَيك ئيدارةدانى ئَيستاية ئةوةندةش دروستكردنى ئايندةية... بؤ بةهانةيةكى جوان دةبَيتة لةدةوَلةت ضةندَيك بيركردنةوة ئةمةى سةرةوةدا لةذَير رؤشنايى رةخنةطرتن لةدةسةآلتى ئَيستاى كوردستانى باشوورء تَيثةإاندنى ئةو دؤخة نالةبارة؟ بةراست هةر لةبةر ئةو هؤكارانة نيية دةسةآلتى كوردى نةك هةر بير لةدةوَلةت ناكاتةوة، بةَلكو طاَلتةشى ثَيدةكاتء

بةخةونى شاعيرانةى لةقةَلةم دةدات؟.بة هةبَيت كؤشش و هةوَلدان بةَلكو دةوَلةت لة بيركردنةوة نةك ئاغا: توفيق عةلي سةربةست د. بةردةوامي بخرَيتة طةر و كاري لةسةر بكرَيت بؤ ئةم ثرؤذةية، ضونكة خواست و ئةسثَيراسيؤني خةَلكي كوردستان وة لة هةموو كاتَيكدا بووني هةبووة )لَيرةدا مةبةستم طروثة سياسيةكاني كوردستان نية ئايا ئةجيندايان ئةم بيرؤكةية هةبووة؟ كاريشيان لةسةر كردووة ياخود تةنيا دروشم بووة؟ من ناتوانم بإيار بدةم و ئاطاداريش نيم كة ئةجينداي تايبةت هةبوو بَي(من لَيرةدا تةنها باس لة تموحي طةلي كوردستان دةكةم و هةست دةكةم بؤ ئةم كةيسة طةلي كوردستان زؤر ئينتؤسيازميان هةية وبةرزة بةرانبةر ئةم

كةيسة و ضاوةروانيان لة ثارت و ئيليتي كورد بؤ بةرةوثَيشةوةضووني ثراكتيكي لةم بوارةدا.- دامةزراندني سيستةمَيكي ثتةو )To Produce Strong Strategy( وة كونجاو بَي بؤ دامةزراندني ببَيتة كة كوردستان بؤ شياو دةستوءرَيكي داإشتي ثلةيةك بة كة بنةإةتي دامةزراوةي و دةزطا لةم تةنها ديموكراسي، كؤمثؤنَينتةكاني و دامةزراوة رَيكخستني بؤ سياسي ياساييء سةرضاوةي رَيطةيةوة سةروةري ياسا و هاوآلتيبوون قسةي لةسةر دةكرَي، ضونكة هةر لة رَيطاي دةستوءرةوة ئةمةوَي دا ثرسيارة ئةم كؤتايي لة بةديبَيت، كؤمةآليةتي ودادثةروةري ياسا دةتوانرَي سةروةري لة ظاليو )Values( و ئةوة بخةمة روو كةوا هيض تاكَيكي كورد تؤزقاَلَيك ثاتريؤتيزمي هةبَيت و رَيز مؤإالي هاونيشتيماني خؤي بطرَيت دةوَلةتي كوردي بة خةوني شاعيرانة وةسف ناكات ئةطةر وةسفيش Using( كرابَيت وةكو خةون ياخود بةشَيوةيةكي مةجازي كة لة زماني ئينطليزي بةكار دَيت ثَيدةوترَيت

Metaphorical Language( زياتر لةوة بإواناكةم.ديموكراسيةتء بةَلطةنةويستة، ئ��ةوةى موطناتيزيى، دةزطايةكى وةك دةوَل��ةت هاوآلتي: ئازادى، ياساء سةروةرى هاوآلتيبوءنء ضةمكى زيندوءيي مرؤظء كةرامةتى بةهةندوةرطرتنى ببنة بةتةنها ئةوةى بؤ بطرنةبةر، نةهات هاتء رَيطايةكى هةموو دى وآلتانى خةَلكى وايكردووة بةَلكو نةماوةتةوة تاكدا لةئاستى بةتةنها حاَلةتةش ئةم ئةوروثى، يان ئةمةريكى، هاوآلتييةكى طةيشتووةتة ئاستى دةوَلةت، بةجؤرَيك دةوَلةتَيكى وةك توركيا ضةندين ساَلة هةوَلى ئةوة دةدات ببَيتة ئةندامى بةكَيتى ئةوروثا. ثرسيارةكة ئةوةية دروستكردنى )نةتةوةى دةوَلةت( نةك )دةوَلةتى نةتةوةيى( ضةندَيك خزمةت بةكورد دةكاتء دةيكاتة خاوةنى دةوَلةت؟ بةجؤرَيك نةك هةر دذايةتي بكرَيت، بةَلكو كَيشة موزمينةكانيشى ضارةسةربكات، لةوانةش كَيشةى كةركوكء ناوضة دابإاوةكانى دى. بةمانا ئةطةر تاكَيك خؤى بةخاوةنى دةوَلةت كورد ضةمكى دةوَلةتى نةتةوةيى بؤ نةتةوةى دةوَلةت )واتة هةموو بزانَيت، نةك دةوَلةت هةموو تاكَيك بةرةعيةتى خؤى بزانَيت( تَيثةإَينَيت، ئةوا كةركوكييةكان بةهةموو نَيودةوَلةتيش كؤمةَلطاى هةروا دةوَلةتة؟ لةو بةشَيك ببنة نابن مةمنون خؤيان بؤ ثَيكهاتةكانييةوة ناضار ناكات دانيثَيدابنَينء رَيزى بطرن؟ وةك ضؤن رَيزى ئيسرائيلء توركيا دةطرن؟ ئايا ضيدى كاتى نائامادةطيي ئةم جؤرة ئايا غيابى ئةم طوتارةء ئةوة نةهاتووة ببينة خاوةنى دةوَلةتَيكى موطناتيزى؟ بيركردنةوةية لةدةوَلةت هؤكارى سةرةكى دروستنةبوونى دةوَلةتى كوردستان نةبووة؟ ضؤن دةتوانين وآلتانى نَيودةوَلةتىء كؤمةَلطاى نةفرةتى بةر خستوينيةتة بةردةوام كة دةزطايةك وةك دةوَلةت ناشيرينمان ئةوةى لةبرى بكةينة دةزطايةكى موطناتيزىء نةتةوةكانى دى دةوروبةرء حةساسيةتى

بكات، مةرغوبمان بكات الى هةمووان؟ د. سةربةست عةلي توفيق ئاغا: تؤ لة وةآلمي ئةم ثرسيارةدا من دةخةيتة بةردةم دوو تَيإوانينةوة بؤ

دةوَلةت :لة جطة دةكرد، فةرمانإةوايةتيان ئةوروثادا رؤذهةآلتي لة كة توتاليتارييةكان وآلتة يةكةميان ثارتي دةسةآلتدار ثارت و طرءوث و دةسةآلتي تر بووني نةبوو مماإةسةي ثرةنسيثةكاني ديموكراسي و ستاندارتي ياسايي نَيودةوَلةتي وةك ثَيويست ثةيإةو نةدةكرا وة هةروةها رَيطةطرتن لة ئازادي و مؤنةثؤَلكردني لةاليةن زؤربةي اليةنةكاني ذياني هةموو تاكَيك ليميت كرابوو، ئةمةش نمونةيةكي تري ئةم وآلتة تؤتاليتاريانيية كة لة ذَير سةتةاليتي سياسةتي سؤظَيتيدا كاريان دةكرد، ئةوة بوو لة دواجارة شكستيان هَينا و زؤربةيان هةَلوةشانةوة وة لة دةوَلةتي توتاليتاري طةورة بوونة دوةيالت و ئةقاليمي سةربةخؤي بضووك ئةميش قوناغَيكي تازة بوو لة دروستبووني ضةند دوةيالتَيكي ياخود هةرَيمَيكي

سةربةخؤ لةسةر بنةماي ديموكراسي و بة رَيطاي ريفإاندؤم.دووةميان: زياتر ثيوةندارة بة رؤذهةآلتي ناوةإاست و ئةفريقاوة كة باهؤزي طؤإانكاري دةستي درَيذ و دوور ماوةي بؤ )Authoritarian Regime( ئاوتؤريتاريانة رذيمة ئةو البردني بة ثَيكرد مؤنؤثؤلي دةسةآلتيان كردبوو، هةندَيكيان بةرةو نةمان ضوون و هةندَيكي تريان بةرةو بوون دةضن لة ثرؤسةي نةماني رذَيمةكانيان، ئةمةش دياريدةيةكي نوَيي سةردةمة بؤ سةرهةَلداني دةوَلةتي تازة ثشبةست بة ثرةنسيثي ديموكراسي و ئازادي و ريزطرتن لة مافي مرؤظ��، تةنانةت كؤمةَلطاي نَيودةوَلةتي بةشداري ئةكتيظ دةكات لةم طؤإانكاريانةي ناوضةكةدا بؤ البردني ديكتاتؤريةت و ئاوتؤليتاريةت و لةم كاتةدا ثَيشبيني ئةوة دةكرَيت دةوَلةتي يان هةرَيمي تازة ثيادةي مافي ضارةي خؤنووسين خؤيان بكةن لةسةر بنةماي ئايني يان نةتةوةيي وةك باشووري سودان و يةمةن و فةَلةستين بة بإواي من ئيراقيش دوور نيية لةم طؤإانكاريية لةبةر بووني جياوازي ئةتنيكي و ئاييني و نةتةوةيي طؤإانكاري لةم دةوَلةتةدا دروست بَيت، ئةويش بة دروستبووني سَي هةرَيمي فَيدرالي لةسةر بنةماي دةستوءرَيكي نوَي كةدان بنَي بة ئارتيكَلةكاني بة مافي جارةي خؤنووسيني كةلي كورد لة ضوارضَيوةي سةربةخؤييدا ئةويش لة ثرؤذةي دةستوءري هةرَيمي كوردستانة ئاماذةي ثَي كراوة كة لةض حاَلةتَيكدا كورد دةتوانَي سةربةخؤيي خؤي رابطةَينَي، هةروةها لَيرةدا بة ثَيويستي دةزانم ئةكسَينت بخةمة سةر ئةو وآلتة ئةوروثيانةي كة تؤ باسيان لَيوة دةكةيت ئةويش ئاستي ديموكراسي و ثرةنسيثةكاني دامةزراون و مافي هاوآلتيبوون تيادا ضةسثاوة. هاوآلتيبووني تةنانةت خةَلكي دةرةوةي ئةم جَيطيرة و ئازادي ميديا و دادثةروةري وآلتانةي هاوآلتي خؤيان بؤئةوان دةسةلمَينن – بةآلم لَيرةدا با ثرسيارَيكي طرنط بووريذَينم كة جَيي بايةخة ئاماذةي بؤ بدرَي ئةويش تَيندَينسياي )Tendencies( دروستبووني دةوَلةتي نةتةوةيي جارَيكي تر هاتة كايةوة، كةوا دةوَلةتي تازة بة بةردةوامي روو لة دروستبوونة لةسةر بنةماي ئيتنيكي و ئيقليمي، بؤ نموونة لة وآلتَيكي وةك بةلجيكاي فيدراَلي – ديموكراسي، بة بةردةوامي ناسيؤناليزمي فاَلؤنةكان )فةإةنسييةكان( بؤ دروستكردني كيانَيكي سةربةخؤ هةوَل دةدةن ة فيديرياليزم نةيتوانيوة هةوَلي

دروستبووني كياني سةربةخؤ كث بكاتةوة.و باسك هةرَيمي هةردوو جيابوونةوةي تَيندَينسياي ئيسثانيا لة هةروةها

كةتةلؤنيا بةردةوامة بؤ دروستكردني كياني سةربةخؤ ض لةسةر بنةماي نةتةوة ياخود ئيقليم.

بة ض شَيواوةزييةوة ه��ةردوو بة ئيتر بة يان ئيقليم شَيوةي

دروستبووني بؤ هةوَلة هةموو ئةمانةش نةتةوة، شَيوةي كيانَيكي سةربةخؤ لةناو ئةوروثاي ديموكراسيدا بة رَيطايةكي

ديناميكي، هةروةها سكؤتلةندا و ئيرلةندا بةهةمانشَيوة ئةمبيشني )Ambition(جيابوونةوةي تيا بةدي دةكرَي )وةكو دياريدة و فاكت

كة بووني هةية( لة هةموويان طرنكتر هةوَلةكاني كيوبيك لة كةنةدا لة بيرنةكةين بؤ جيابوونةوة لة كةندا بؤ دروستكردني هةرَيمَيكي سةربةخؤ،

دةكةين وكيوبيك كوردستان ئيقليمي حاَلةتي نزيكبووني بة ئاماذة لَيرةدا ئةوة ئةمةش كؤَلؤنيالي، ستاتوتي وةرطرتني لة بَيبةشكران هةردووكيان كة

مافي ثيادةي تا ديكؤَليانيزم ليستي نةضوونة هيضيان كيانة دوو ئةم دةطةَينَي Declaration( ضارةي خؤنووسين بكةن بة ثَيي بإياري ساَل 1960لةسةر بنةماي

لةبةردةميان ماوة بؤ ياسايي تةنها رَيطةي دةستووريي و ،) of Decolonizationئةنجامداني ريفإاندؤم بؤ راطةياندني كياني سةربةخؤيي.

بةهةمانشَيوة طةلي كوردستانيش مافي ئةم جورة هةوَلةي هةية و كاتي ئةوة هاتووة دةوَلتي دروستبووني ئةرطومَينتةكاني شَيوةية بةم بوارةدا، لةم بدرَيت جيدي هةنطاوي

نةتةوةيي ئةخةينة بةرضاو كة تا ئيستاش ئةكتواَلة و كاري بؤ دةكرَيت و ئةلةمَينتَيكي بةهَيزة بؤ دروستكردني كيانَيكي سةربةخؤيي كوردستاني – جا ئيتر بة شَيوازَيكي جيابوونةوة وةك

ئيقليم ياخود وةكو كيانَيكي نةتةوةيي.هةروةها ئابووريةتي فاكتؤري تةنها بوونةوةي نزيك يستي و توركيا بة سةبارةت

سةبارةت بة دةوَلةتي نةتةويي و نةتةوةيي دةوَلةت بؤ كورد بةوةي ئايا كام ئةَلتةرنةتيظ بؤكورد لة تيروتةسةلي بة بابةتةكة دةبَيت ئةويش ثرسيارة ئةم بؤ خؤم وةآلمي بة سةبارةت باشة؟ توَيذينةوةيةكي )100( الثةإيي باس كراوة و لةم كاتةدا خةريكي ئامادةكردنيم و ثشت بة خوا لةم

زوانة بآلودةكرَيتةوة، ضونكة ئةم بابةتة زؤر هةستيارة زياتر ثَيويستي بة لَيكؤَلينةوة هةية. كوردستان دةوَلةتى دروستنةكردنى كوردستان: دةوَلةتى دروستنةبوونى هؤكارى هاوآلتي: زؤرجار لةاليةن توَيذةرانةوة بؤ هؤكارى بابةتى طةإَينراوةتةوة، بةآلم ناشَيت بَلَيين هؤكارى سةرةكى ئةوةية، كورد ثياوى دةوَلةتى نةبووة)لةوانةية 20 ساَلةى ئةزموونى حكومةتى هةرَيم ئةم راستيية

زياتر بسةلمَينَيت(، واتة ضةندَيك هؤكارةكة بابةتي بووة زؤر زياتر لةوة زاتي بووة. بةم ثَيية ئايا ئَيمة بةر لة دروستكردنى دةوَلةت لةجوطرافياى خاكدا، ثَيويستيمان بة دروستكردنى

دةوَلةت نيية لة جوطرافياى ناخى تاك بةتاكى كوردستاندا؟ ئاغا: سةبارةت بة بؤضووني توَيذةرانةوة و دةربارةى طةراندنةوةى توفيق د. سةربةست عةلي هؤكارى دروست نةبوونى دةوَلةتى كوردى ئةيطةرَينةوة بؤهؤكارى )بابةتى(، ئةمةش جياوازى و بيروبؤجوونى هةمةاليةنةى لةسةرة، بة بؤضووني خؤم بةإةها لةطةَل ئةم بؤضوونة نيم وةآلمى لقى دووةمى ثرسيارةكة كة ئايا كورد ثياوى دةوَلةتى نةبووة لةوانةى بيست ساَلةى حكومةتى هةرَيم ئةم راستيانةى زياتر بسةلمَينَيت ئةم بؤضوونة من هةَلوَيستم هةية لةسةرى، لةرووى ميكانيزم و ئالياتى دروستبوونى دةوَلةتى كوردى سةربةخؤ كةبةشَيوةييةكى طشتى هؤكارى سةرةكى دةطةرَينمةوةو ئةم )Foundation(فاوندةيشنى لةسةر كاريان )Team( تيم وةك كوردى )Elite( بؤنةبوونى ثرؤذةية نةكردووة وةكو ثَيويست بة شَيوةيةكي زانستي و ئةكاديمي و لةرَيطاى ئةمانةوة لؤبى بةهَيز الى زلهَيزةكان دروستنةكراوة، وةلةهةمان كاتدا ئينكارى لةوة ناكةم وةك تاك ئَيمة خةلكى ئيليت مان هةية، بةآلم بةداخةوة هةميشة وةكو راوَيذكار بةكارهَينراون لةاليةن سياسةتمةداري ئَيستا من نةبووة، بةدةست سياسيان بإيارى و كةمبووة سياسيان قورساى و ثارتةكان هةية ئيليتيان وةخةسَلةتى ئيليت كةناودةبرين كروثة ئةم تا فاكتَيك وةكو باورةدام لةو بةسةربةخؤى و شَيوازى تيم كارنةكةن دروستبوونى كيانى سةربةخؤى كورد مةحاَلة، ئةمة لة اليةك، لةاليةكى ترةوة ئةوثارتانةى لةكوردستانى باشوءر سةركردايةتى بزءوتنةوةى Circle( رزطاريخوازى كورديان كردووة نةيانتوانيوة دؤزى كورد بةرنة بةردةم سَيريكاَليو بكةن دروست كةيسة ئةم لةسةر نَيودةوَلةتى بإيارى Making Decisions(وة هةميشة داواكانيان لةسةر ئاستى ناوخؤى بووة و زؤر خؤشيان بةكةمتةرخةم نازانن

لةم بوارةدا:لةطةَل داكؤكيكردن و بووة ناوخؤى ئاستى لةسةر زياتر داواكانيان كةواتة

فةرمانإةواى دةوَلةتى مةركةزى بووة )Ruling Majority( ئةو ثارتانةى كوردستان باآل دةستبوون لةكوردستان بةرنامةكانيان زياتر )Traditional( تإاديشناَليان بووة

با نةَلَين كالسيكى بوون، ضونكة دَلطران دةبن ثَيي، لَيرةدا ثَيويستة ئاماذة بةو فاكتة بكةين كةوا لة ثرؤسة سياسييةدا بزءوتنةوةى نةتةوةيي هةبووة وةكو فيكر و

طةورةية ثارتة دوو ئةو بةآلم كوردايةتيدا، لةشؤإشى بوون بةشدار ثارت قوتيانداون رَيطاى ثةرةسةندنيان ثَي نةداون بةواتاى خؤيان.

بةم ثَيية ئايا ئَيمة بةرلةدروستكردنى دةوَلةت لة جوطرافياى خاكدا ثَيويستيمان بةدروستكردنى دةوَلةت نيية لةجوطرافياى ناخى خاك بةتاكى

كوردستان.... بةَلى راستة واية. لةراستيدا من بة ئينتوسيازمَيكى زؤر بةرزةوة ئةم هةوَلة دةنرخَينم بؤكردنةوةى ئةم دؤسيةى دةوَلةتى

هاوآلتييةوة رؤذنامةى لةاليةن كوردستان سةربةخؤى هيوادارم هةموو ئينتةلةكضواَلي)Intellectuals( كوردى و

ئةكاديمى بةشدارى جيدى بكةن بؤخزمةت بةو دؤزة هةمووى ئةسثيرةيشنى نيية خةون ئةمةش و

نةتةوةيةكى ذَير دةستة... دةوَلةتَيكي دةبَيت كورد كؤتاييدا لة

نةتةوةيي هةبَيت و مافي هةموو كةمة نةتةوةكان بة دةستوءر ثارَيزراو

س��ت��ان��داردي بةثَيي بَيت نَيودةوَلةتي.

د. سةربةســـــــت عةلي:

هةر تاكَيكي كورد تــــــــؤزقالََيك رَيز لة مؤأالي هاونيشتيمانيي خؤي بـــــــــطرَيت دةولَةتي كوردي

بة خةوني شاعــــــــــيرانة وةسف ناكات

ئةبوبةكر كاروانى

نةتةوةيى دةوَلةتى لةسةر قسةكردن و شاخ خةباتى لةهةلومةرجةكانى دةبَيت جاران شؤإشى كراوةكانى ئازاد ناوضة وةدةرمان ئاوارةيى ئؤردوطاى ثةناطةو و بَينَيت. لةئَيستاى واقيعى هةرَيمى كوردستان و سروشتى كؤمةَلطاكةو واقيعة هةرَيمييةكة و ناوخؤيى ضاوةإوانيية و داخ��وازى و طةلى ثَيكهاتةكانى و نَيودةوَلةتييةكان بةمانايةكى بكاتةوة. ئامادةمان كوردستان كَيشةو و واقيع ثرسيارو روانطةى لة تر ئةو ئَيستاو، ضاوةإوانييةكانى هاوكَيشةو طؤإانةى بةسةر ثَيطةى كورد لةعَيراقدا هاتوءة بير لةثرسى دةوَلةت بكةينةوة. بؤ نوَيكان و طؤإانكاريية سياسييةكانمان هةبَيت و لةخؤطرتنى واقيعة تواناى ئةوةى ئةواندا ضوارضَيوةى لةسايةو كة بةرين، نوَييانةش دؤخة و هةلومةرج بةو ثةى سياسيى و ياسايى لَيثرسراوَيتى لةئَيستادا ئَيمة دةكةينةوة. دةوَلةت لةثرسى بير دةبَيت بؤية لةئةستؤداية، مةزهةبمان نةتةوةو و ئاين فرة هةرَيمَيكى ئةخالقيى و ئايندةى ئَيستاو بؤ كردنيشمان وَينا و هةنطاوةكان بإيارو ستراتيذو و سياسةت لةيةككاتدا كردنةش رةضاو ئةم بَيت. فرةيية واقيعة ئةو رةنطدانةوةى هةرَيمةكة لةو روانطةوة كةيةكَي ناوخؤية ثَيويستييةكى ناوخؤيى و دةرةكيشة. ثَيويستيةكى نةتةوةو وةك كورد و كوردى ناسيؤناليزمى بةردةم ثرسيارةكانى تةحةداو لة دامودةزطا سياسي و ضوارضَيوة دةستوءرييةكانى و سةليقة سةركرداريةتييةكةى، بريتيية لةئاستى ئةو توانايةى بؤ لةخؤطرتن و ئاوَيزانكردنى ثَيكهاتة ناكوردييةكانى لةخؤى نيشتيمانيدا و دةستوءرى و سياسى نوَيى لةضوارضَيوةيةكى كوردستان نيشان دةدات. ياخود بَلَيين تواناى دةستكاريكردنى تَيطةيشتنى رَيبةرايةتى فيكريى و سياسى كوردة بؤ ضةمكى نةتةوةو ناسيؤناليزم و دةوَلةت و مافةكانى مرؤظ و فرةيى و جؤرى ئةو سيستةمة حكومإانييةى ثةيإةوى دةكات و دةيكات بةبذاردةى

خؤى و هاونيشتيمانييةكانى.طرنطة ناوةندة سةرةكى ثَيوةرَيكى ضونكة دةرةكيشة، ثَيويستييةكى نَيودةوَلةتييةكان لةسةر ئاستى دةوَلةت و رَيكخراوةكاندا بريتيية لةثاراستنى مافى نةتةوةيى رةهةندة بةهةموو لةفرةيى، ثارَيزطاريكردن ترو نةتةوةييةكانى كةمينة و ئاينى و مةزهةبى و فيكرى و سياسييةكانةوة كاتى خؤشى لةراثؤرتَيكى يةكَيتى دانى بؤيارمةتى دةستنيشانكةرَيك ثَيوةر ضةند لةمةإكوردستان ئةوروثادا رءوبةإءوبوءنةوةى بؤ تؤكمة بوونى سياسةتَيكى لةوَينةى دياريكرابوو، هةرَيم طةندةَلى و ئيرادةى طةشةدان بة ئةزموءنى ديموكراسى و ثارَيزطاريكردن لةمافى كةمينة سياسى و ئاينييةكان. ئةم ثَيوةرانةش تةنها لةم راثؤرتةداو بةدابإاو لةهَيَلة طشتييةكانى بيركردنةوةى خؤرئاواو رَيكخراوةكانى تايبةت بة ثاراستنى مافةكانى مرؤظ ئاماذةيان ثَي نةكراوة، بةَلكو ئةطةر هةَلوَيست بةرانبةر مافةكانى ئافرةتيان لةناوةندو زياد كة طشتيانةن ثَيوةرة ئةو دةرخةرى زؤر تاإادةيةكى ثاَل، بخةينة كؤإو كؤمةَل و رَيكخراوَيكى نَيودةوَلةتىء دةرةكى، واقيعى سياسى و ضظاكى ئَيمةى ثَي هةَلدةسةنطَينن و حوكمى بةسةردا دةدةن و لة رَيى ئةوانيشةوة دوورو نزيكى ئَيمة لةثابةند بوون بةكؤمةَلَي ثَيوةر ء ستاندةرى جيهانى و بةهاى طةردوءني ديارى لَي نةتةوةيان و ئابوورى و سياسى دةرهاويشتةى ئةوانةش هةموو كة دةكةن. دةكةوَيتةوةو دةبَيت لةنزيكةوة ثةيوةستة بةإةوايةتى نَيونةتةوةيى ء ئةو متمانةى هةردةستةآلتَيك لةئةمإؤدا ثَيويستييةتىء بَي ئةو ناتوانَيت لةدؤخَيكى ئاسايدا بذيت و كَيشةى بؤ دروست دةبَيت ئةوةش لةسةرئاستى هةموو ئةو وآلتانة راستة كة رةنطة بؤ دةيان ساأل بَيت خاوةنى دةوَلةتن و وازيكارَيكى سياسى و نَيو دةوَلةتيش بوون، ض جاى بؤنةتةوةيةكى بَي قةوارةى وةكو ئَيمة كة ثَيويستييةكى زؤرمان بة هاوسؤزى و ثاَلثشتى كؤمةَلى ناوةندو دةوَلةتء رَيكخراوى طرنطى ئةمإؤ هةية . بؤئةوةى ئةطةر ثشتيوانيةكى طةورةشمان بؤ بوون بةدةوَلةت لَي نةكةن النى كةم لةو سةرة رَيطايةدا

نةبنة بةربةست و كَيشةمان بؤ دروست نةكةن.

لةناسيؤناليزمى كوردييةوة بةرةو ناسيؤناليزمى كوردستانىهةروةك رءونة فؤإم و جؤرى دةوَلةت و سيستةمة سياسييةكةى، ثةيوةندييةكى بةهَيزى بةمؤدَيلى ناسيؤناليزمى باوةوة هةية ئةطةر بةشَي لةثَيداويستييةكانى دةوَلةت سنورى دانثَينراوى نَيودةوَلةتى و دانثَيدانانى نةتةوة يةكطرتوءةكان ء قبوَلكردنى بَيت وةك ئةندامَيكى خَيزانى نَيو دةوَلةتى و يانةى دةوَلةتة سةربةخؤكان، ئةوابةشَيكى ترى ثةيوةستة بةجؤرى ئةو سيستةمةى لةضوارضَيوةى قةوارةى دةوَلةتدا شَيوازى ناسنامةى ناوةإؤكى و ئازادييةكان و ماف مةنزومةى و ثةيوةندييةكان و ذيان دةكات. ديارى كؤمةَلطا مةزنةكانى ئامانجة و طشتي هَيَلة بةطشتى ء نةتةوةيى ناسيؤناليزميش لةونَيوةندةدا دةبَيتة ثَيكهَينةرَيكى سةرةكى سيستةمةكةو ثَيكهاتةى فيكريى و دةرءونيى و سؤزدارى نوخبةى سياسى و تةنانةت ثَيكهاتةى كؤمةآليةتى و تةوذم و هَيزة سياسييةكان و ضاالكيية مةدةنييةكان و هاوآلتيان بةطشتى. ضونكة ياخود بَيت ياخود مةدةنى، دةمارطير ء رةطةزثةرستانة بَيت، ئيتنيكى ناسيؤناليزم شارستانى و كراوة كة ئةم دوو ثَيناسةى دوايش بةجؤرَي لةجؤرةكان شيكردنةوةى ئةكاديمى ميدياوناوةندى ث��ةروةردةو بةسةر رةنطدانةوةى ثَيشوو ثَيناسةكةى لةسةروبةندى ئَيمةش دةبَيت. كؤمةآليةتيشةوة تةنانةت و سياسى كةلتوورى و ئةم بةوةى هؤشياربين دةبَيت لةكوردستاندا، كوردى دةوَلةتى ثرسى وروذاندنى ثرسى ئةويش كة بنضينةيى، و ستراتيذى ترى ثرسَيكى بة ببةسترَيتةوة ثرسة بيناكردنةوةى ناسيؤناليزم و نةتةوةية لةكوردستاندا. كةخاوةنى ئةم وتارة زنجيرة سَيى )ناسيؤناليزم و ناسيؤناليزمى كوردى(م بؤ تةرخانكردءوةو ناوم لَيناوة )ثرسى الثةإةى )340( دووتوَيى لة لةكوردستاندا( نةتةوة و ناسيؤناليزم بيناكردنةوةى بابةتَيكى بةرءءى دةرطام لةوَيندةرَى بآلوكردووةتةوة. ء ضاث طةورةدا قةبارة بيناكردنةوةى لةسةرلةنوَي بيركردنةوةية ئةويش كة نوَيدا خستووةتة سةرثشت، ناسيؤناليزم و نةتةوة لةكوردستاندا و بانطةشةى ناوةندة فيكريى و ئةكالديمييةكةشم كردءوة بؤئةوةى بايةخى تةواو بةم بوارة بدةن... ئةم ثرسةشم لةدوو روانطةوة

وروذاندوءة :يةكةميان: لةإوانطاى ناكؤكي و دابةشبوءن و لَيكدابإانة حيزبيى و سياسى و ئايدؤلؤذى و ديالةكتيكى و ناوضةيية بةسوَيكانى ناوماَلى كوردو ضؤنيةتى دةرضوون نوَي وةك بناغةيةكى لةسةر بايةخى خؤبيناكردنةوة لةسةر ثَيداطرتن لةو دؤخةو

رَيكارَيك بؤ ئةو دةرضوونة.

كوردستانى هةرَيمى ئاينييةى و نةتةوةيى فرةيية ئةو لةإوانطةى دووةم: ئاقارةدا زةمينة سازكردنَيكى فيكريى و ثَيدةناسرَيتةوة. هةموو ئيشكردنَيكيش بةم سياسي و سايكؤلؤذىءبةطشتى ضظاكيية، بةرةو بةديهَينانى خةونى بةدةوَلةتيبوونء رةهابوون لةناسؤرى زامى طرَيى هةست بةبَي مافى و كةميكردن و ذَيردةستةيىء

ناسنامةيةكى بريندارو ناتةواو.بةخؤ ثَيويستمان كورديدا ناسيؤناليزمى ماَلى خودى لةضوارضَيوةى ئَيمة ثَيناسةكردنةوةيةكى نوَيى نةتةوةيى و رةطةزة ثَيكهَينةرةكانى نةتةوةو ناوةإؤكةكةى هةية. لةم روءةوة دةبَيت ضى دى بة تةنها لة خؤ بةراورد كردنمانةوة بة دةرةوةى خؤمانء ئةوى دى نةتةوةيي، شوناس و ناوةإؤكى نةتةوة و بزوءتنةوةى نةتةوةيي

خؤمان ديارى نةكةين، هيضى تر نةَلَيين لةو سؤنطةوة كة ئَيمة خودان مَيذوو و زمانء رةطةزى هاوبةشين ئيدى نةتةوةيةكى تَيرو تةواوين، كة ئةم ثَيناسةكردنةى

ضونكة ناسيؤناليزمة. ئةَلمانى قوتابخانةى بة سةر زياتر نةتةوة وةدةرنانى ناوخؤييةكانمانء ناكؤكيية و كَيشة ضارةسةركردنى

ذةهرى ئةو يةكتر ئازاردانة مَيذوويي ء رةقةبةرايةتيية حيزبيي ثَيناسةكردنَيكى نةتةوةييمانداية جةستةى لة ناوضةييةى و

ئةَلمانييةوة قوتابخانةى لة طواستنةوة و نةتةوة نوَيى ئاستدا هةندآ لة النيكةم فةإةنسي، قوتابخانةى بؤ

دةخوازَي ، كة بؤ ثَيناسةكردنى نةتةوة جةخت لةسةر ذيانى يةكةوة بة ئيرادةى نةبوونى ياخود بوون

طروءثةكانى نةتةوة لةطةأل يةكتردا دةكات، ضونكة ئةطةر ئَيمة بطةينة ئةو قةناعةتةى كة درَيذةدان

بة ناكؤكيية ناوخؤييةكان و ئيرادةى الوازى و ثَيكهاتة و ط��روءث ذيانى بةيةكةوة

سةر دةكاتة كار نةتةوة تةوذمةكانى كارة ب��ةو خستنمانء ن��ةت��ةوة لة

ء دةخةين بوون نةتةوة لة كورد ئةوةش وةك ثَيوةر بدةينة دةست

كوردى، كؤمةَلطاى و هاوآلتى خزمةتَيكى بتوانين رةنطة بةرضاو بة خؤبيناكردنةوةى

نةتةوةييمان بكةين.لة رءويةكى تريشةوة با ك���ورد وةك ئ��َي��م��ة وآلتةكةشمان زؤرينةى ئَيمة بةآلم ثَيكبهَينين، ل���ةم وآلت�����ةدا ه��ةر تةنها بة نينء خؤمان ضةند بةَلكو ناذين، تريش نةتةوةيةكى دةذينء لةطةَلماندا خ��اوةن ئةوانيش كةسَيتى م��َي��ذوو ن���ةت���ةوةي���ي و ض����اوةإوان����ى ئةوةش خؤيانن. دةخ��وازَي��ت لة لةكاتى و ئَيستا لة بيركردنةوة كردنةوةى بةرز سةقفى داواكاريية نةتةوةييةكانمان، ل������ةوان������ةش دام���ةزران���دن���ى نةتةوةيي قةوارةى ضاومان سةربةخؤ،

بَيتء واقيعة ل��ةم سياسيمان زم��ان��ى

ضاولةسةربوونة بةم دةبَيت بَيت. كاريطةر

ناسيؤناليزمَيكى ثاأل لة تايبةت بة كوردةكان ئيش

ناسيؤناليزمَيكى لةسةر ئةم بكةين كوردستانيش

خؤ ثَيداويستييةكى وةك كارة بيناكردنةوة سةير بكةين.

كة سةرجةم ناسيؤناليزمَيك و م��ةزه��ةب و ئاين و ن��ةت��ةوة

خؤ لة كوردستان تةوذمةكانى بطرَيت. بؤ ئةوةى لة ثاأل بوونى كؤمةَل

ناسيؤناليزمى نةتةوةيي جياواز، شوناسء بؤ كوردستانيمان هاوبةشي ناسنامةيةكى

سةرجةم ثَيكهاتةكانى طةلى كوردستان هةبَيتء فراوانمان ذيانى بةيةكةوة ضوارضَيوةيةكى

ئينتيما لةرَيى هةمووشمان و دةست بةر بخاتة بؤ كوردستان وةك نيشتيمانى هاوبةش و ذيانمان

ناسيؤناليزمة ئةم ئةندامى بة ببين خاكة، ئةم لةسةر ئةمةش يةكسان. ئةركى و ماف خاوةن بة بشمانكات و

و ناسيؤناليزم بيناكردنةوةى ثرؤسةى دووةم��ى بةشي لة يةكآ بة خؤشم بةشبةحاَلى ثَيكدةهَينَيت، كوردستان لة نةتةوة

ثَيشمةرجةكانى دروستبوونى دةوَلةتى كوردستانى دادةنَيم. دةبَيت هةر لة ئَيستاشةوة كارى بؤ بكرَيتء ئةو هةست و قةناعةتة الى نةتةوةكانى تر بة

جيدى بوونى ئةم ضوارضَيوة ناسيؤناليستيية مةدةنيية نوآية دروست بكرَيتء بةمةش لة رؤشنبوونى ئايندةى خؤيان لة سايةى كوردستانَيكى سةربةخؤدا نةك هةر دَلنيا بكرَينةوة، بةَلكو لة هةندآ كاتيشدا طرةو لةسةر رؤَليان بكرَيتء ببنة فاكتةرَيكى يارمةتى دةرو زةمينة خؤشكةر و كؤسث البةر لةبةردةم هاتنةدى ئةم

ئامانجةدا.نوءسينةوةى كاتى لة كة كرد باشيان كوردةكانيش سةركردة نوَينةرو رةشنوءسي دةستوءرى عَيراقدا جةختيان لةسةر ئةوة كردةوة دةبَيت هةمووئةو و هةست ئةم نةتةوةيي. كةمة نةك ببرَين ناو نةتةوةيي قةوارةى وةك نةتةوانة بيركردنةوة ثةرةثَيدان و كار لةسةركردنى ئةكاديمى و فيكريى و سياسي و مةيدانى و نةخشةيةكى ستراتيذى دةخوازَيت. سةركةوتن لةمةشدا كارتى فشار لةدةست ضةندين ناوةندى توندإةوى ناسيؤناليستى ناوضةكة دةسَينَيتةوة كة طرةو لةسةر

ثشتيوانى نةتةوةكانى ترى كوردستان لة ملمالنآ لةطةأل كوردةكان دةكةن.لة هةر كردنمان. لَي ثشتيوانى بؤ دةكات دَلطةرمتر نَيودةوَلةتيش كؤمةَلطاى

عَيراقدا لة سياسيش شةإَيكى دةك��ات بةهَيزتر ثَيطةمان

ناوخؤشدا ب��ةرووى و بةرةيةكى ناوخؤ و

بارودؤخَيكى

بةهَيزتر و ئومَيدبةخشترمان

دةخ��ات��ة ب��ةردةس��ت . كَيشة ثَيناسةكردنى بةمةش

لة و راستدةبَيتةوة نةتةوةييةكةمان كَيشةى كوردةوة دةبَيتةوة بة كَيشةى كوردستان.

لة ثرسي طرءوثَيكى نةتةوةييةوة دةبَيتة ثرسي نيشتيمانَيكى ياسايي طرنط و ئاماذةى سياسيي ئةوةش كة هةموو نةتةوةيي

لةطةأل خؤى هةَلدةطرَيت.

لة دةولَةتى كوردييةوة بؤ دةولَةتى كوردستان

شاري دايكبووي لة ـــ ئغا توفيق عةلي سةربةست د. •سلَيماني

• مامؤستا لة ياساي نَيودةوَلةتي ــ كؤلَيذي ياسا و رامياري ــ زانكؤي سةالحةدين

• ساَلي 1991 خوَيندني باآل )دكتوراة( لة دةرةوةي وآلت تةواو »ياساي ناونيشاني بة دكتؤرايةكةي نامةي ــ ــ كردووة نَيودةوَلةتي بة طشتي و مافي ضارةي خؤنووسيني طةلي كورد

بة تايبةتي».ئةكاديمي ناميلكةيةكي ئةوروثا ضةند لة بووني كاتي لة •

بآلوكرديتةوة ئةمانيش:1. »دؤزي كورد و ثةيوةندييةكاني نَيودةوَلةتي ـ 1989 ـ بلغاريا

ـ بة زماني ئينطليزي.حق انها ام االنفصال معناه المصير تقرير حق ان »هل .2

مشروع» ـ 1992ـ دانيمارك.المستقبلية » ـ 1995 الكردستانية وتوقعاتها الفيدرالية « .3

ـ دانيمارك.ثيادةكردني بة تةنها كوردستان طةلي دةستوءري »مافي .4مافي ضارةي خؤنووسين ثيادة دةكرَيت ـ 1999 ـ دانيمارك ـ

بة زماني ئينطليزي.• لة 2002 بؤ 2004 ثؤستي بةإَيوةبةري ثةيوةندي ئةكاديمي و

نَيودةوَلةتييةكاني سةرؤكايةتي زانكؤي سةالحةدين وةرطرت.• 2007-2008لة هةمان كؤلَيذ جَيطيري راطر بوو بؤ كاروباري

زانستي و خوَيندني باآل.• 2009بة خؤبةخشي دةرسي ياساياي نَيودةوَلةتي وتووةتةوة

لة كؤلَيذي ياسا ـ زانكؤي كةركوك.ـ 2011 دوو توَيذينةوةي زانستي بآلوكراوةتةوة • لة ساَلي 2010ـ

لة كؤظاري زانستي ياساو رامياري:

The Application of International Law .1 Concerning Minorities Protection and in English( 2010 ,Preventing Crimes Genocide

.)Language International Law and the Right to Self .2 in English( 2011 ,Determination of the Kurds

)Language

ثرؤفايل:

ئَيمة لةئَيستادا لَيثرسراوَيتى ياسايى و سياسيى

و ئةخالقيى هةرَيمَيكى فرة ئاين و نةتةوةو مةزهةبمان

ستراتيذو بإيارو و سياسةت دةبَيت بؤية لةئةستؤداية،

ئايندةى ئَيستاو بؤ كردنيشمان وَينا و هةنطاوةكان

هةرَيمةكة رةنطدانةوةى ئةو واقيعة فرةيية بَيت

هاوآلتي

سووتةمةنييةي ئةو زؤري بإَيكي وَيستطةكاني كارثَيكردني بؤ كة رؤذان��ة تةرخاندةكرَيت، كارةبا لةاليةن كؤمثانياكاني طواستنةوةوةء بةهاوكاريي لةطةَل طةورة بةرثرساني

عَيراقيدا، دةدزرَيت. طشتيي ثشكنةري محَيدين، عةال ل���ةوةزارةت���ي ك��ارةب��اي ع��َي��راق زؤري »ب��إَي��ك��ي ئ��اش��ك��راي��ك��رد تةنكةري ل��ةن��او س��ووت��ةم��ةن��ي بؤ دةطوازرَيتةوة رؤذانة ط��ةورةدا ناطاتة بةآلم كارةبا، وَيستطةكاني سةرنطوم لةإَيطةدا خ��ؤيء جَيي

دةكرَيت». »ئةم وت��ي طشتييةكة ثشكنةرة ئةو لةاليةن دزيكردنة، ثرؤسةي كة دةكرَيت جَيبةجَي كةسانةوة بةثشتطيرييء بةآلم دةيطوازنةوة، بةرثرسان ط���ةورة ت��َي��وةط��ان��ي دةبَيتة ئةمةش كارةبا. لةوةزارةتي ه��ؤي ك��ةم��ب��وون��ةوةي ب��ةره��ةم مَيطاوات ضوارسةد بؤ لةسَيسةد

لةرؤذَيكدا». ئةم لةسةر عةال محَيدين كة ساَلَيكة دةمانةوَيت وتي دةكات، كار بابةتة قةبارةي لةبارةي ورد بيرؤكةيةكي ثَيكبهَينين، كةمبوو بإي دزييةء ئةم فَيَلء كة ثَيتانبَلَيم دةتوانم بةآلم كارةدا لةم بةرفراوان تةَلةكةيةكي

هةية. ضوار رؤذان��ة عَيراق هاوآلتيياني طشتييان ك���ارةب���اي ك��ات��ذم��َي��ر تةنها زستانانيش هةيةء لةهاويندا ثشت ديكة ئةوةي كاتذمَير. شةش

بةمؤليدةي كارةبايي دةبةسترَيت.

بةرفراوانةي ثرؤسة ئةو لةبارةي نموونةي محَيدين عةال دزييةوة، ئةوةي هَينايةوة كة لةمانطي تشريني تةنكةر 120 راب���ردوودا، دووةم��ي باركردبوو، سووتةمةنييان كة شاري بؤ بَيجييةوة لةثاآلوطةي 90 تةنها كة دةض��وون س��ام��ةإإا هةمووي دوورب���وون، كيلؤمةتر ب���رانء رَي��ط��ةي��ان ث��َي ط���ؤإدراء

سووتةمةنييةكةي ناوي دزرا. ثشنكنةران جارَيكي ديكةش ونبووني كرد ئاشكرا ديكةيان تةنكةري 260

كة لةسةر رَيي بةغدا دزران.

وتي كارةبا وةزارةتي ثشكنةرةكةي شَيوازَيكي كة دةدةين ئةوة هةوَلي ثشكنيني توند دابنَيين بؤ رَيطرتن لةو دزيية، بةالم لةاليةن كؤمةَلَيك كةسي ثةيوةندييان كة وةزارةت���ةوة ناو هةية، طواستنةوةوة بةدةستةي تةنطثَيهةَلضنيين رووب����ةإووي

دةبينةوة. مودةإيس، موسعةب خؤيةوة الي وتي كارةبا وةزارةت���ي وتةبَيذي رؤذانة وآلت كارةباي وَيستطةكاني سووتةمةنييان ليتر مليؤن ض��وار دابيني نةوت وةزارةتي كة ثَيدةطات

كة ليتريش مليؤن س��َي دةك��اتء تايبةت كؤمثانيايةكي ضةند ئَيرانء

دابيني دةكةن. ثَيويستيي رؤذانةي كارةبا لةعَيراقدا بةآلم مَيطاوات، 12500 دةط��ات��ة بةرهةمي وآلت نيوةي ئةو ذمارةيةو ئةوةي ديكةش لةوآلتاني دراوسَيوة

هاوردة دةكرَيت.

لةماوةي حةوت ساَلدا، سَي هةزار مَيطاوات زياد كراوة

رؤذنامةوانييدا، لةضاوثَيكةوتنَيكي لةعَيراق ئةمةريكي راوَيذكارَيكي

2003 لةماوةي كة كرد ئاشكراي هةزار سَي توانراوة تةنها ،2010 تا مَيطاوات كارةبا زياد بكرَيتء بخرَيتة سةرؤ كؤي كارةباي بةرهةمهاتووي

عَيراق.ج��ؤن دس��رؤش��ةر، راوَي��ذك��اري ئةمةريكا ئ��اب��ووري��ي وةزي����ري بإي ئةمةركي حكومةتي رايطةياند ثَينج مليار دؤالري خةرج كردووة بؤ هَيشتاش كارةباء كةرتي باشكردني ديكة دؤالري مليار بة15 ثَيويستيي ثَيكهاتي سةرجةم ئةوةي بؤ هةية بكرَيتء تؤإي كارةباي عَيراق باش

تا ساَلي 2015ي دةوَيت.كارةباي تؤإي ثَيكهاتةي لةبارةي ئةمةريكييةكة بةرثرسة عَيراقةوة، هَيَلةكاني ذم��ارةي كرد ئاشكراي هَيَلة، 35 لةعَيراقدا، عالي زةخ��ت هَيَليان 22 تةنها 2007 ساَلي تا كة بةكةَلك دةهاتن،ء ئَيستاش 34 هَيَليان

كةوتووةتة كار.زانيارييانةي داتاء ئةو لةدرَيذةي كة بةرثرسة ئةمةريكييةكة ئاشكراي لةسةر داواكاري رَيذةي كردوون، 2003دا، س��اَل��ي ل��ةض��او ك��ارةب��ا ك��ردووة، زي��ادي %128 بةإَيذةي تةنها دابينكردن تواناي لةكاتَيكدا

103% زيادي كردووة.لةكارةباي وةبةرهَينان توركةكان

عَيراقدا دةكةنتوركيا حكومةتي ديكةوة لةاليةكي توركييةكانةوة كؤمثانيا لةإَيي ثَييةكداية ج��َي دان��ان��ي لةهةوَلي ئةو بؤ كارةبادا، كةرتي لةبواري كؤمثانيايةكي ضةند مةبةستةش لةوةزارةتي ثرؤذةيةكيان توركي بؤ وةرط��رت��ووة عَيراق ك��ارةب��اي

دابينكردني وَيستطةي كارةبا.توركي، ئينيرجي شاليك كؤمثانياي مليؤن هةشتا بةبإي طرَيبةستَيكي هاوردةكردني بؤ وةرطرتووة يؤرؤ وزةي طواستنةوةي كةلوثةلي ئامَيرانة ئ��ةو بةستني ك��ارةب��اء

لةعَيراقدا.كؤمثانيا دةبَيت طرَيبةستةكة، بةثَيي توركييةكة، دوو وَيستطةي كارةبايي دروست بكات بؤ وةزارةتي كارةبا بؤ

دابينكردني كارةبا بؤ وآلت.لةمانطي بإيارة كة ثرؤذةية ئةو حوزةيراني 2012دا جَيبةجَي بكرَيت،

هةزار بإي زيادكردني لَيي ئامانج ثَيكهاتةي بؤ كارةباية مَيطاوات

كارةباي عَيراق.لةاليةكي ديكةوة وةزارةتي كارةباي طرَيبةستَيكي رايطةياند ع��َي��راق لةطةَل ك���ردووة واذؤ ديكةيان كؤمثانيايةكي ئةَلماني بؤ دابينكردنء بةستني ثَينج وَيستطةي كارةبايي كة كارةبا مَيطاوات ثَينجسةد ئةوانيش

دابين دةكةن.ب��ةث��َي��ي ه��ةواَل��ي ئ��اذان��س��ةك��ان، مليؤن 625 بايي طرَيبةستةكة دؤالرةء بإيارة لةماوةي يةك ساَلدا

تةواو ببن.)ئَيم كؤمثانياي لةطةَل طرَيبةستةكة كراوةء واذؤ ئةَلمانييدا ئَيج(ي بي موسَل لةثارَيزطاي وَيستطةكانيش وَيستطةكة ثَينج هةر دادةن��رَي��ن،

بةنةوتي رةش كاردةكةن.ب������ةآلم ئ�������ةوةي م��ةت��رس��ي دزيني مةسةلةي دروستكردووة، ئةو نةوتة رةشةية كة بؤ وَيستطةكان رةوانة دةكرَينء ثاشان لةإَيطادا ون

دةبنء دةدزرَين.دوو ع��َي��راق دي��ك��ةوة لةاليةكي واذؤ ديكةيشي طرَيبةستي كةنةدييء كؤمثانيا لةطةَل كردووة كؤرييةكان بؤ بةستني 35 وَيستطةي كارةبايي ديكة، كة بإي بةرهةميان ئةم ل��ةط��ةَل م��َي��ط��اوات��ة. 3500وَيستطانةي كؤمثانيا ئةَلمانييةكةشدا دةبنة 4500 مَيطاء بةوةش بةشَيكي باشي كارةباي عَيراق دابين دةكات.

ثَيويستيي عَيراق زياتر لة14 هةزار نزيكةي تةنها ئَيستا مَيطاواتةء كارةبا مَيطاوات ه��ةزار ح��ةوت

بةرهةمدَينَيت.

ئا: فةرةيدون ئةحمةد

سةرؤكي ئؤباماي باراك كة كاتَيك ئةمةريكا يةكطرتووةكاني ويايةتة جةنطي تَيضووني لةخةرجيء باسي خةرجي وت��ي ك���رد، دذةت���ي���رؤر طةيشتووةتة ئةمةريكا، جةنطةكاني

يةك ترليؤن دؤالر! خةرجيء لةوردةكاريي كاتَيك بةآلم ورد جةنطة ئ��ةو كارةساتةكاني دةبيتةوة، دةطةيتة ئةو بِروايةي كة ئةو ذمارةية، هيضي ئةوتؤ نييةء قةبارةي لةوة زؤر جةنطة، ئةو خةرجييةكاني زياترة كة سةرؤكي ئةمةريكا ئاماذةي

بؤ كردووة.

)نزيكةي ضوار تريليؤن دؤالر!( سايتي ميدَل ئَيست ئؤناين راثؤرتَيكي خةرجيء ل��ةب��ارةي ئةمةريكيي تيرؤر دذة جةنطي ت��َي��ض��وون��ي بؤ ئاماذة تيايدا كة بآلوكردووةتةوة »واتسؤن» ثةيمانطاي دةكات ئةوة نَيودةوَلةتييةكان توَيذينةوة بؤ لةئةمةريكا ب��راون، بةزانكؤي سةر لةبارةي تَيروتةسةلي راثؤرتَيكي ئامادةكردووة كة تَيضووني جةنطةوة بةنزيكةي جةنطةكةي خةرجييةكاني ضوار تريليؤن دؤالر مةزةندة كردووة. تَيضووني نووسيويةتي راثؤرتةكة جةنطي دذة تيرؤر طةيشتووةتة )3.7 كةمةوةء بةاليةني دؤالر( تريليؤن ثَيدةضَيت بشطاتة )4.4 تريليؤن دؤالر(. راب��ردوودا ساَلةي دة ئةم لةماوةي ثةالماري ئةمةريكا هَيزةكاني كة لةناوبردني بؤ ئةفغانستانياندا كة قاعيدة رَيكخراوي سةركردةكاني سَيثتةمبةر ي��ازدةي بةهَيرشةكاني تؤمةتبار كرابوون، تا ئَيستا خةرجيي تريليؤن 2.3( طةيشتووةتة شةِرةكان

دؤالر( بؤ )2.7 تريليؤن دؤالر(. ئةم ذمارةيةش قابيلي بةرزبوونةوةية اليةنانة ئةو لةتَيضووني باس كاتَيك ثشتطوَي زؤرج���ار ك��ة دةك��رَي��ت دةخرَين، نموءنةي ئةوة ثابةندبووني برينداراني بةضارةسةري درَيذ ماوة ثَيشبينيكراوي خةرجي جةنطء ،2020 تا 2012 ل��ةم��اوةي جةنط تريليؤن يةك كة لةوةي جطة ئةمة دؤالري سوودي ثارةء ضةندين مليار لةو نةكراوة حساب ديكةش دؤالري

توَيذينةوةيةدا.

)224 هةزار كوذراو!( بةقوربانيياني ثةيوةنديي هةرضي مرؤييةوة هةية، توَيذينةوةكة ئاماذةي بؤ ئةوة كردووة كة 224 هةزار تا 258 هةزار كةس راستةوخؤ لةو جةنطةدا كوذراون، كة 125 هةزاريان كةساني لةعَيراق. بوون مةدةنيي سيظيلء خةَلكي زؤري ذمارةيةكي هةروةها بةهؤي لةدةستداوة طيانيان ديكة خواردنةوةء ثاكذي ئاوي نةبوونيي

ضاودَيريي تةندروستييء خؤراك. راثؤرتةكة بةبريندارانيش، سةبارةت كةس ه��ةزار 365 نووسيويةتي بريندار بوونء )7.8 مليؤن( كةسيش ئ��اوارة ماونةتةوةء ج���َيءِرَي بَي

بووون. زياتر لةبيست ئةكاديمي، بةشدارييان كردووة راثؤرتةكةدا لةئامادةكردني ب��ؤ زان��ي��ن��ي خ��ةرج��ي��ي م��رؤي��يء كارةش ئةم جةنطة، ئةو مادديي لةبةرئةوةي نةبوو، ئاسان ئةركَيكي برينداراني ك��وذراوء تؤمارةكاني بةتؤماري راثؤرتةكة كة جةنطةكة حساباتي ن����اوردي ن�����اِروونء بةرطريي وةزارةت���ي كؤنطرَيسء ناوي بردوون، نةخراوةتة بةردةست

ئامادةكاراني راثؤرتةكة.

ئايا ئةم جةنطانة، شايستةي ئةو خةرجيية زؤرة بوو؟

خةرجي جةنطي دذةتيرؤر كاريطةريي طشتيي بوودجةي بةسةر زؤري ئةمةريكاوة دروست كردووة، ئةوةش تةمةني ب��ةرزب��وون��ةوةي بةهؤي تَيضووني ئةمةريكاء دانيشتوواني هاوآلتيياني تةندروستيي ضاودَيريي

ئةو وآلتة. قوربانييةكاني بةراوردي راثؤرتةكة سَيثتةمبةري ي��ازدةي هَيرشةكاني كردووة لةطةَل قوربانيياني ئةو جةنطة درَيذخايةنةي ئةمةريكاء دةنووسَيت ي��ازدةي هَيرشةكاني تَيضووني ثارةء لةو بريتييبوون سَيثتةمبةر فِرَينةرةكةي نؤزدة كة خةرجييةي هَيرشةكان بةفيِرؤيان دا، بةم شَيوةية: سةد ثَينج بؤ ه��ةزار ضوارسةد .1كة هَيرشةكان بؤ دؤالر ه��ةزار

بةفِرؤكةي فِرَينراو ئةنجامدران. 2. كوذراني 2995 كةس.

3. زياني ئابووريي كة بةثةنجا مليار بؤ سةد مليار دؤالر مةزةندة كراوة.

ئةو ثاش كة جةنطانةي ئةو بةآلم زياني بةرثاكرا، ئةمةريكا هَيرشانة جةنط سَي هةبوو. زياتر لةوة زؤر قوربانييةكي هةر بةرانبةر تيايدا كة 73 سَيثتةمبةر، ي��ازدةي هَيرشةي

كةسي تيادا كوذراوة. ئ��ةو ث��رس��ي��ارةي ك��ة راث��ؤرت��ةك��ة ئةم ئاخؤ ئةوةية، وروذاندوويةتي هةموو ئ��ةو شايستةي جةنطانة خةرجيء تَيضوونة بوو؟ ئايا ئةمةريكا تريليؤنةها ل��ةو ضنيوةتةوة ضي لةو ك��رد خةرجيي ك��ة دؤالرةي

جةنطةدا؟ بةشي سةرؤكي لؤتةرز، كاترين براون لةزانكؤي مرؤيي زانستي سةرثةرشتيكردني بةشداريي كة دةَلَيت ك���ردووة توَيذينةوةكةي ئامادة راثؤرتةمان ئةو بؤية ئَيمة ئةم سياسييةكان لةبةرئةوةي كرد،

هةَلسةنطاندنةيان نةدةكرد.

ئةمةريكا ضي دةستكةوت لةم جةنطانةدا؟

كة سةرةكييةي ث��رس��ي��ارة ئ��ةو ئةمةريكا ئايا ئةوةية دةوروذَينرَيت دةستكةوت؟، جةنطانة ل��ةم ضي ئةو س��ت��رات��ي��ذي��ي��ةوة، ل����ةِرووي ئ��ةن��ج��ام��ان��ةي ك���ة وي��اي��ةت��ة بةدةستي ئةمةريكا يةكطرتووةكاني بةَلَي، ب��وون. تَيكةَلءثَيكةَل هَينا، الدنء بن ئوسامة وةك كةساني � ب��ةآلم س��ةدام حسةين ك��وذران، »بةهيض � راثؤرتةكة وتةي بةثَيي عَيراقء بوترَيت ناكرَيت جؤرَيك ئةفغانستان بوونةتة دوو سيستةمي

ديموكراتيي سةقامطير». جةنطة، ئ��ةو دي��ك��ةي ئةنجامي ض���اوةِرَي ئ��ةوةي بةثَيضةوانةي لةزيادبووني بريتييبوو دةك���را، هةذمووني ئَيران لةكةنداوء هَيشتاش س��ةرةِراي تاَليبان بزووتنةوةي حكومةتةكةيان رووخ��ان��دن��ي هَيزَيكي هَيشتا بةآلم لةئةفغانستان، طاَلتةيان كة ئةوتؤن سةربازيي

ثَيناكرَيت. دام��ةزرَي��ن��ةري فريدمان ج��ؤرج س��ةن��ت��ةري س��ت��رات��ف��ؤرد كة ك��ؤم��ث��ان��ي��اي��ةك��ي زان��ي��اري��ي��ةء دةَلَيت لةئةمةريكاية، بارةطاكةي سةركةوتوو بةتوندي ئةمةريكا ئةو نيشتماندا. لةثارَيزطاريي بوو

تواناي لةئةفغانستان قاعيدة دةَلَيت ئ��اَل��ؤزء ث��رؤس��ةي ئةنجامداني لةهةموو ه��ةب��وو ج��ؤراوج��ؤري جيهاندا، بةآلم ئَيستا نةك بةتةواويي بَيهَيز بوون، بةَلكو وةك دةردةكةوَيت

هةرةسيان هَيناوة. ديسانةوة ئابوورييةوة، ل��ةِرووي راثؤرتةكة تَيكةَلن، ئامانجةكان ثلةي نيو جةنط خةرجي دةَل��َي��ت لةبةرهةمي طةشةي ساآلنة سةديي ناوخؤييدا كردووة، بةآلم لةبةرانبةردا لةسةر كردووة سةلبي كاريطةريي قةرزكردني ئةمةريكا لةوآلتاني ديكة

بؤ ئةوةي خةرجييةكة دابين بكات.

داتاء ذمارة وردةكان لةبارةي راثؤرت ضةندين تائَيستا جةنطةوة خةرجييةكاني تَيضووني بآلوكراوةتةوة، بةآلم ئةم توَيذينةوة نوَيية هةوَليداوة زؤرترين زانياري لةوبارةوة بآلوبكاتةوة كة زؤرجار ئةمةريكا حكومييةكاني راثؤرتة

شاردوويانةتةوة. بةشداريي كة ك��رؤف��ؤرد، نيتا راثؤرتةكةدا لةسةرثةرشتيكردني زانستة مامؤستاي ك���ردووةء بؤستنة، زانكؤي سياسييةكاني بةدرَيذايي سياسييةكان دةَلَيت جةنطيان تَيووني هةميشة مَيذوو

بةكةم نيشانداوة. حيسابي دةنووسَيت راثؤرتةكة دةبَيت طيانييةكان زيانة تَيضوونء خةرجيي بكرَين، بةورديي زؤر دة بةدرَيذايي جةنطةكة طشتيي طةيشتووةتة راب���ردوو س��اَل��ي كاتَيك بةآلم دؤالر، تريليؤن 1.3دؤالرةكان بةيةكي يةك حيسابي دةك��ةي��ت ك��ة خ���ةرج ك���راون، تةنها ثارةية ئةو دةردةك��ةوَي��ت

سةرةتاكةيةتي! باربؤكردني ك��ة ث��اش��ئ��ةوةي قةرزكردنةوة لةِرَيي جةنطةكة، ئةو سةر س��وودي دةبَيت ب��وو، ئةو بةهاي كة بدرَيت ق��ةرزةش طةيشتووةتة كةَلةكةبووة سووة

185 مليار دؤالر تائَيستا. راث��ؤرت��ةك��ة دةَل��َي��ت وةزارةت���ي بةرطريي 326 مليار دؤالر تا 652 ئةمة وةرطرتووة، دؤالري مليار

جطة لةدةرماَلةي جةنط. خةرجيي طشتيي كؤي هةروةها

طةيشتووةتة ناوخؤ ئاسايشي هاوكاريية دؤالر، مليار 401بيانييةكاني ثةيوةنديدار بةجةنطةوة دؤالر، مليار 74 طةيشتووةتة دَيرينةكان جةنطاوةرة ضاودَيريي

طةيشتووةتة 32.6 مليار دؤالر. تا ئَيستا اليةني كةمي كؤي طشتيي 2.9 طةيشتووةتة خةرجييانة ئةو ناوةنديي تَيكِراي دؤالرء تريليؤن تَيضوونةكةش، 3.6 تريليؤن دؤالرة.

سوثاي ئةمةريكا زانياريي ورد

لةبارةي كوذراوةكان نادركَينَيت مرؤييةكانةوة زي��ان��ة ل��ةب��ارةي ناتوانرَيت دةنووسَيت راثؤرتةكة بةورديي ئةو ذمارةية دياريي بكرَيت، )224475( دةكرَيت مةزةندة بةآلم لةعَيراقء كةس )257655( تا كةس كوذرابن، ثاكستان ئةفغانستانء نيية ورد ذم��ارةي��ةش ئ��ةو ب��ةآلم لةبةرئةوةي سةرضاوةكاني كوذراوة مةدةنييةكان ئةنجامي جياواز ثيشان

دةدات. ب��ؤ ن��م��ون��ة، ذم����ارةي ك���وذراوة طةيشتووةتة لةعَيراقدا مةدةنييةكان هَيزة ذمارةي كةس،ء هةزار 125بةسةدام س��ةر ئاسايشييةكاني عَيراقدا شةِري لةكاتي كة حسةين هةزار دة طةيشتووةتة ك��وذراون، ئةمةريكي سوثاي ب��ةآلم ك��ةس. كوذراوةكان وردي مةزةندةيةكي

بآلوناكاتةوة. تؤمي فرانكس، فةرماندةي هَيزةكاني ل��ةوب��ارةوة ل��ةع��َي��راق ئةمةريكا هةية دياري بةناوبانطء وتةيةكي حسَين س��ةدام روخاني ثاش كة »ذم��ارةي رايطةياند ل���ة2003دا

كوذراوةكان ناذمَيرين»! بةشي سةرؤكي لؤتةرز، كاترين براون لةزانكؤي مرؤيي زانستي سةرثةرشتيكردني بةشداريي كة دةَلَيت ك��ردووة توَيذينةوةكةي كة شوَينانةشدا ل��ةو ت��ةن��ان��ةت كوذراوةكاني ذم��ارةي ئةمةريكا دةكات، ئاماريان دةذمَيرَيتء سوثا ئ��ةو ذم��اران��ة ك��ةم��ت��رن ل��ةوةي لةبةرئةوةي كاتَيك لةِراستييدا هةن. بؤ دةط��ةِرَي��ن��ةوة جةنطاوةرةكان لةدةست طيان خؤيان، نيشتماني دةدةن، جا ض بةرووداوي خؤكوشتن

بَيت يان بةرووداوي ئؤتؤمبَيل.

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13هاوآلتي

[email protected]جـيهــــانـى

باجي جةنطةكاني ئةمةريكا لةعَيراقء ئةفغانستان: سَي تريليؤن دؤالرء حةوت مليؤن ئاوارةكراو

»بةرثرسة طةورةكان لةثشت دزيني سووتةمةني وَيستطةكاني كارةباوةن»

مانطةدا ئ��ةم ل��ةس��ةرةت��اى ل���ة ل��ةن��دةن��ى ث��اي��ت��ةخ��ت��ى هاوثةيمانَيتييةكى بةريتانيا ن�����وَى دام���ةزرَي���ن���را بؤ تاوانى ب��ةط��ذداض��وون��ةوةى ئاستى لةسةر ئةليكترؤنى هاوثةيمانَيتييةكة جيهان، حكومةتى و واَلت ضةندين و ئةندامن تيايدا ئاذانس و ياسا بؤ ضةسثاندنى كاردةكةن ياسايانةى ئ��ةو بةتايبةت و ث��ؤل��ي��س��ى ن��َي��و دةوَل���ةت���ى

مةبةستَيتى. »ئينتةرثول» ه��ةردوو هاوثةيمانيةدا ل��ةو وةك زةب��ةالح��ى كؤمثانياى بؤ مايكرؤ تريند و مةكافى ئاسايشى ئةليكترؤنى تيايدا كار

دةكةن.ديظيد خ��ؤش��ي��ةوة ل��ةالي��ةن وةزيرانى س��ةرؤك كاميرؤن لة ث��َي��ش��وازى ب��ةري��ت��ان��ي��ا دامةزراندنى ئةو هاوثةيمانَيتى

ية كرد.طةياند راش���ي ك��ام��ك��ي��رؤن 650 ب��رى »حكومةتةكةى ئيستةرلينى جونةيهى مليؤن ب��ؤ ك��ةم��ك��ردن��ةوةى ت��اوان��ى ك��ردووة، دابين ئةليكترؤنى هةرةشة جؤرة ئةو سروشتى دةبَيت وةهاية ئةليكترؤنيانة هةوَلى ناوخؤ ئاستى لةسةر

بدرَيت، بوونةوةى رووبةروو بة ثَيويستى لةهةمانكاتدا هةية، دةوَلةتيش نَيو هةوَلى لةثَيكهَينانى بيرمان هةربؤية

ئةو هاوثةيمانَيتيية كردةوة».ئاماذةى كاميرؤن هةروةها »بةتةنيشت كرد ئ��ةوةش بؤ ثةيوةنديية تؤكمةكردنى نَيوان دةوَلةتييةكانى نَيو بةرثرسانى و حكومةتةكان ئةو ي��اس��ا، جَيبةجَيكردنى قازانج هيض نوَيية هاوثةيمانيية نيية مةبةست دةستكةوتَيكى و بالنكيت» »ديظيد لةاليةن و بةريتانيا ناوخؤى وةزي��رى

سةرثةرشتى دةكرَيت».ج��ةي��م��س خ����ؤي����ةوة الى بةريتانيا وةزيرى برؤكينشير رايطةيان دةوَلةت بؤكاروبارى »س�����ةرةإاى س��وءدةك��ان��ى لةهةمانكاتدا ئينتةرنَيت داوة تاوانباران بة دةرفةتى ضةند لةسنورى خراث كارى

وآلتيكدا ئةنجام بدةن».هةروةها ئةوةشى روونكردةوة »ت���اوان���ى ئ��ةل��ي��ك��ت��رؤن��ي��ى جيهانييةو ترسناكى كَيشةيةكى بةهاوكارييةكى ثَيويستة كةرتى هةردوو لةنَيوان بةهَيز رووبةإووى طشتيدا و تايبةت

ببينةوة».

هاوآلتي ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

[email protected] تةكنةلؤذيا

ئاطادارييةك بؤ خوَينةرانى

الثةإةى زانستء تةكنةلؤذيا

بةمةبةستى طرنطيدان بةتوانا زانستييةكانيان

الثةإةى زانست و تةكنةلؤذيا ئاطادارى

خوَينةرانى خؤشةويستى خؤى دةكات لةذمارةكانى

داهاتوودا دةتوانن بة نووسينةكانى خؤيان

لةبوارة جياوازةكانى تةكنةلؤذيا وةك «ئاى

تى، كؤمثيوتةر، مؤبايل، ئاسمانى، تةكنةلؤذياى

ثزيشكيى و ئامَيرة كارةباييةكان«دا

بةشدارى بكةن. لةرَيطاى ئيمةيلى سةر الثةإةكةوة[email protected]بابةتةكانيان بؤ

رؤذناكةمان بنَيرن.تَيبينى:

1-تادةكرَيت بابةتةكان زياتر فَيركاريى بن وَينةى

ثَيويستيان لةطةَلدابَيت.2-كورتيي و ثوختيى لةبةر

ضاو بطيرَيت.

كورد لة ثرؤذةي وزةى نابوكؤ نامؤية

هاوثةيمانيَتييةكى نوَى بؤ بةرةنطاربوونةوةى تاوانى ئةليكترؤنيى لةسةرتاسةرى جيهاندا

هاوار بازيان

)2-1(

طواستنةوى نوَيي ثردَيكي نابوكؤ، بةرةو ئاسياوة لة سروشتيية طازي هَيَلي بةطرنطترين ك��ة ئ��ةوروث��ا دءنياوة باشووري لة وزة هةناردني رَيطةى لة هَيَلة ئ��ةو دان���ان. دَيتة دةوَلةمةندةكان هةرَيمة بؤرييةوة بةطاز و لةوانة ناوةإاستي باشووري ناوةإاست و ميسر ئاسيا، رؤذهةآلتي ئةو وزةى و دةبةستَيتةوة بةئةوروثا ئةوروثا بازاإةكاني رةوانةي ناوضانة سنورةكاني لة ث��رؤذةك��ة دةك���ات. نةمسا دةطاتةوة توركياوة رؤذهةآلتي و وةرطرتن لة ئةوروثا بةناوةندي كة سروشتي وزةى و طاز دابةشكردني خاكي بةسةر هَيَلة ئ��ةو دادةن���رَي. رؤمانيا بولطاريا، وآلتاني لة هةريةك دوا بةثَيي دةثةإَي، تَي هةنطاريادا و اليةنةكاني طرَيبةستي و رَيككةوتن لةطةَل بإيارة بةثرسةكةوة، ثَيوةست مليار 31 ساآلنة ثرؤذةكة تةوابووني مةتر سَيجا طازي سروشتي لة رَيطةى بؤرييةوة كيلؤمةتر 300 و هةزار 3بازاإةكاني لة طاز كإياراني بطاتة

ئةوروثا.رؤئاواي و ناوةإاست كة ئاشكراية كةميي كَيشةى ب���ةردةوام ئةوروثا وزةى هةية و شيمانة دةكرَي ئةو طرفتة تا النيكةم 20 ساَلي داهاتوو لةطةَل ئةو بةشة لة دءنيادا بمَينَيتةوة كة ثَيوةستة بةرهةمهَينان، لة هؤكارَيك بةضةند طواستنةوى و تةناهي دابينكردني دةكرَي ثَيشبيني و ئةوروثا لة وزة

ضارةسةكردنيان زؤر بخايةنَي.لة هَيَلة ئةو هةرةسةرةكيي بةشي سةرةتاي بإيارة وزة طواستنةوةي دةستثَيبكات توركياوة لة 2012 ساَلي طازي بؤرييانةدا بةو 2015 ساَلي و

ثَيويست بطاتة ئةوروثا.ئامانجة لة ب��اس بةكورتي ئةطةر نابوكؤ هَيَلي ثرؤذةى سةرةكييةكاني

بؤ طواستنةوى وزة بكةين بريتين لة:بؤ بةهَيز سةرضاوةيةكي كردنةوى -دابينكردني طازي ئةو بةشة لة وآلتاني ثرؤذةكةيان بةشداريي كة ئةورءثايي وةبةرهَينانيان بةجؤرَيك و كردووة

تَيدا كردووة، واتة هاوبةشن.بةشداريي ئاستي بةرزكردنةوةى -وزة، طواستنةوةى كةرتي لة وآلتان زياترين بتوانن ك��ة بةشَيوةيةك وةربطرن، يةكتري وزةي لة سوود

تر وآلتَيكي و بةبةرهةمهَينان وآلتَيك بةوةرطرتني ثارةى طواستنةوة.

ثاراستني ئةركي دابةشكردني -تةناهي لة نَيوان وآلتاني بةشداري ئةو ثرؤذةية، بةوةى هةر وآلتَيكي بةشداري وآلتاني تةنانةت سةرجةم و ثرؤذةكة مةبةستي دوا كة ئةوروثايي تري بزانن ب��ةرث��رس خؤيان ثرسةكةن لةوةى وزةى ثَيويستي خؤيان بثارَيزن بةيةكةوة هةموويان رَيطةوة لةو و بواري بةرذةوةندييةكاني لة بةرطريي ل��ةوةي جطة بكةن، خؤيان وزةى

تةناهيي وزةيان ثارَيزراو بَي.- وآلتاني دابينكاري طازي هَيَلي نابوكؤ بةتؤإي تَيكةَل رَيطةوة لةو دةتوانن طازي ئةوروثا بن، واتة هَيَلي نابوكؤي

وزةى نوَينةري ناوةإاست ئاسياي وآلتاني ئةو بةشةى دنيا بَي لة هةموو

ئةوروثادا. )1(

وردةكارييةكاني هَيَلي نابوكؤ ضيين؟

راس��ث��اردةي لةسةر ث��رؤذةي��ة ئ��ةو بةمةبةستي ئ��ةوروث��ا يةكةتيي بؤ سروشتي ط��ازي دابينكردني وآلتاني ئةندام ثَيشنياز كراوة تا وزةى ئةوروثا بةرةو ناوةإاست رؤذهةآلتي بطوازَيتةوة. درَيذيي هَيَلةكة 3 هةزار و و مليار 7 نَيزيكةى و كيلؤمةترة 300كراوة تةرخان بؤ يؤرؤي مليؤن 900دؤالري مليار 12 نَيزيكةى دةكاتة كة

ئةمةريكايي.

توركياية ثرؤذةكة دةستثَيكي شوَيني رايي نةمساوة لة كاروبارةكاني و دؤالري مليار 10 ئَيستة تا دةكرَين، ئةمةريكايي وةك نةختينة بؤ ثرؤذةكة دانراوة و بةثَيي مةزةندةكاني ثَيشووتر بةرز دؤالر مليار 12 تا رَيذةية ئةو شوبات/ 28ي لة ثرؤذةكة دةبَيتةوة.

راطةياندن هاتة 2002 ساَلي فَيبرايةر حوزةيران/يؤنيؤي 15ي لة بإيارة و

2015 بةكؤتا بَي.ئَيستة تا ناوةندانةي و الي��ةن ئةو ب��ةش��َي��وةي داراي���ي ل��ة ث��رؤذةك��ةدا لة و ك����ردووة وةب��ةره��َي��ن��ان��ي��ان 9ي لة لة هاوبةشدا راطةيةنراوَيكي /2010/دا ئةمساَل حوزةيران/يؤنيؤي

ئاشكرا كرا ثَيك هاتوون لة،EIB بانكي وةبةرهَيناني ئةوروثايي -

كاروباري بؤ ئةوروثايي بانكي -EBRD بنياتنانةوة و ثةرةثَيدان

ثارةداركردني بؤ دنيايي بانكي -IFC نَيودةوَلةتي

- 3 ثةيمانطةي هاوبةشي نَيودةوَلةتي كة IFIs ثرؤذةكان ثارةداركردني بؤ هاوبةش بةشَيوةي اليةنة 3 ئةو تةنيا ثرؤذةكةيان يؤرؤ مليار 4 لة زياتر دابين كردووة كة دةكاتة نَيزيكةى %51 كؤي طشتيي تَيضووي هةموو ثرؤذةكة.

دةكةوَيتة نابوكؤ، بؤرييةكاني هَيَلي لة كة نةمسا ب��ةرةو توركيا نَيوان دةستثَيدةكات »ئ������ةرزرووم»ةوة نةمسا لة »بومطارتن» هةرَيمي بؤ ئةوروثا هةموو دابةشي دوات��ر و دةك����رَي. ب��ةو ش��َي��وةي��ة ئ��ةوروث��ا روسيا سروشتيي بةطازي ثَيويستيي ضةندان تووشي ساآلنة كة نامَينَي دةبَيتةوة. سياسي و تةكنيكي كَيشةي يةكةتيي ناو وآلتي زؤري ذمارَيكي ئةوروثا ثاَلثشتي لةو ثرؤذةية دةكةن، يةكطرتووةكاني وآلت��ة ل��ةوةى جطة كؤمثانياي بةبةشداريكردني ئةمةريكا ثشتيواني وآلتةكةى »ط��ازث��رؤم»ي ل��ةو ث��رؤذةي��ة ك����ردووة. ل��ةط��ةَل دةك��رَي شيمانة ئ��ةوان��ةدا هةمووي توركمانستان و ئازةربايجان وآلتاني رؤَليان زياترين يةكتري بةهاوكاريي كة بةتايبةت هةبَي، ثرؤذةيةدا لةو نابوكؤ وزةى خوازياري اليةنةكاني عَيراق بةشداريي سةيري بةطرينطةوة هةردوو لةطةَل بةهاوكاري ميسر و ئازةربايجاندا و توركمانستان وآلتي

دةكةن.جَيبةجَي قؤناخدا 2 لة نابوكؤ هَيَلي دروستكردني يةكةم، قؤناخي دةكرَي، رَيإةوَيك كة 2 هةزار و 71 كيلؤمةترة

دةكةوَيتة نَيوان ئةنقةرة لة توركياوة تا 360 لةو جطة نةمسا، لة »بومطارتن» نَيوان دةكةوَيتة كة تر كيلؤمةترةى لةسةر »سيظاس» ناوضةى و ئةنقةرة

سنوور.بةستنةوةى و دانان دووةم، قؤناخي لةسةر طازة طواستنةوةى بؤرييةكاني سنوري توركياوة كة هةمان وةرطرتني طازي ئاسياية لة سةر سنوري توركيا و ئةوروثا. بؤ طواستنةوةى بةمةبةستي لةو قؤناخةدا هةزار و 600 كيلؤمةتري مةزةندة كة دةبَيتةوة درَيذ هَيَلةكة تر تا 50 دةكرَي كؤي ئةو هَيَلة الني كةم وةربطيرَي لَي سوودي داهاتوو ساَلي

و تَيك نةضَي.ئةو هَيَلة كة لة توركياوة هاتووة، بةناو شوَيني دةطاتة رؤمانيادا و بولطاريا لةوةى ضةند نةمسا، جطة لة مةبةستة سةرضاوةيةكي تر بؤ دابينكردني وزةى سنورةكاني لةسةر ئَيستة هَيَلة ئةو نَيزيك لة عَيراق و توركيا نَيوان و كراوة دةستنيشان »ئةرزرووم»ةوة تةبريز بةشاري ثَيوةست راستةوخؤ ئازةربايجاني ثارَيزطةى ناوةندي دواتر دةكرَيتةوة. ئَيران لة رؤذهةآلت )كاسثيةن( خ��ةزةر دةري��اي بةناو

سةرةكيي هَيَلي سةر دةخرَيتةوة دا نابوكؤ لة نَيوان توركيا و نةمسا. لة كؤي طشتيي درَيذيي هَيَلي نابوكؤ كة 3 هةزار بةلةبةرضاوطرتني كيلؤمةترة، 300 و تَيكضوون و طؤإانكاريي رَيطةوبانةكان بةزياتر دانراوة كة نَيزيكةى 2 هةزار و خاكي ناو دةكةوَيتة كيلؤمةتري 730خاكي بةسةر كيلؤمةتر 412 توركيا، بولطاريا، 469 كيلؤمةتر لة ناو رؤمانيا، 384 لةسةر خاكي هةنطاريا )مةجةريا( ناو دةكةوَيتة كيلؤمةتري 47 تةنيا و كؤتاي مةبةستي كة نةمسا خاكي

ثرؤذةكةية.

زانياريية تةكنيكييةكاني هَيَلي نابوكؤ:- درَيذيي: 3 هةزار و 300 كيلؤمةتر تا

4 هةزار كيلؤمةتر- بةرفراوانيي تيرةى بؤرييةكة: هةزار

و 422 ميلي مةتر تا 56 سةنتي مةتر- جؤري مادةى بؤرييةكة: ثؤآل

13 ساآلنة هةناردةكردن: تواناي -مليار مةتر سَيجا

- ئةستووريي بؤرييةكة: 20 تا 36 ميلي مةتر

لةذَير بؤرييةكة ناشتني قووَليي -زةوي: النيكةم يةك مةتر

سةر ثاَلةثةستؤخستنة رَي��ذةى -بؤرييةكان: 100 بةرميل بةيةكجار

طشتي ناوةندَيكي كؤنترؤَل: بةشي -دةبَي كاروبارةكان كؤنترؤَلكردني بؤ لة هاوكات دةناسرَي، ICCC بة كة لة ئةنقةرة شارةكاني لة هةريةك ميدياس بولطاريا، لة سؤفيا توركيا، و هةنطاريا لة بوداثَيست رؤمانيا، لة ثَيياندا طازةكة كة نةمسا لة بومطارتن هةرَيمي كؤنتإؤَلَيكي دةب��َي تَيثةإ دةبن ثَيوةست سةرجةميان و دةبَي

بةكؤنترؤَلي ناوةنديي.لةاليةني هَيَلة ئ��ةو بؤرييةكاني -تَيكضوون تووشي ناوةوة و ذوورةوة دةبن و ثَيويستة رَيكارَيك هةبَي تا رَيطة ئةو بؤ بطرَي. بؤرييةكة تَيكضووني لة بؤرييةكان داناني كاتي لة مةبةستة هاوكات و دةكرَي خاَلة ئةو رةضاوي ئةو ئاطةداري كؤنتإؤَل ناوةندةكاني

ثرسة دةبن. - دةستثَيكي ثرؤذةكة، بةثَيي بةرنامة بإيارة لة كؤتاكاني ساَلي 2011 دةست لة كؤتاكاني 2014 بكرَي و بةو كارة وةك تاقيكردنةوة بؤ يةكةمجار طازي ناوةإاست رؤذهةآلتي سروشتيي دةسثَيكي لةطةَل و ئةوروثا بطاتة ثرؤذةية ئ��ةو ك��اري 2015 ساَلي واري بكةوَيتة و بَي بةكؤتا ت��ةواو

جَيبةجَيكردنةوة.ساَلةكاني لة دةك��رَي ض��اوةإوان -ثرؤذةكة، تةواوبووني ثاش يةكةمي ئةو هَيَلة تواناي طواستنةوةى ساآلنةي مةتر مليار 13 تا هةزار 500 مليار 4ئةوروثا بؤ سروشتي ط��ازي سَيجا بةدواوة 2020 ساَلي لة دواتر هةبَي. ئةو رَيذةية بؤ 31 مليار مةتر سَيجا لة يةكساَلدا بةرز بَيتةوة، لةو بإة زياتر لة 16 مليار مةتر سَيجاي تةنيا لة هةرَيمي دابةشكردني بؤ نةمسا »بومطارتن»ي

دةمَينَيتةوة.هَيَلي ث���رؤذةى داراي���ي، ب��واري -وةبةرهَيناني كةرتي لةاليةن نابوكؤ دةكرَي دارايي ثاَلثشتيي هاوبةشةوة و ئابووري اليةني و ناوةند ضةند و ثشك بةشَيوةي ئةوروثايي بازرطانيي بةشة ئةو بةتايبةت بةشدارن. تَييدا بةثةرةثَيداني بايةخ كة بانكةكان لة وةك دةدةن. ئابووري و بازرطاني ئةو طشتيي ك��ؤي ك��را ب��اس ثَيشتر 900 و مليار 7 دةطاتة وةبةرهَينانة مليؤن يؤرؤ )نَيزيكةى 12 مليار دؤالري ئةمةريكايي( لةو رَيذةية 70%ي لةاليةن ئةوروثاوة دارايييةكاني دام��ةزراوة دابين كراوة و 30%ةكةي تري لةاليةن وآلتاني بةشداري ثرؤذةكةوة هاتووةتة

دابينكردن.

بـــيـــــروِراهاوآلتي [email protected]

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

يونس حةمةد رةشيد

ش�����ارةك�����ان ب���ة خ��َي��راي��ي و طةشةدةكةن ف���راوان دةب��ن، دارودرةخ���ت���ي ط����������ةورة و رةط��دا ل��ة بَلند َين كَيشر ة َلد هةبة ضاَلةكانيان و ضيمةنتؤ و قير ، ة و َيتة كر ة د ثإ

داطير زياتر ثانتايي بةرز باَلةخانةي شوقةو ية سونامي ئةم بيانةوَي ئةوانةي دةك��ةن، بةرةو هةَلبَين ت��ازووة دةبَي نةيانطرَيتةوة، بةرزاييةكان، يان راستتر بةرةو ضياكان، ضونكة خؤ بةرزاييةكانيش لة ناو سيم و سياج كراون.

رؤذ بة رؤذ شار بةرةو دةشتاييةكان دةإوات و هةإةشةيان لَيدةكات، زؤرَيك لة طوندنشينان، و شار سنوري ناو كةوتنة ضاوتروكانَيك بة ضةند ماوةي لة لةدةستداو خؤيان طونداتي

كاتذمَيرَيك بوون بة شارستان.كارطةي وةك رستن و ضنين و خؤراك بؤني كارطةي دةكرَين، شاربةدةر و لَيدَيت الدَييان مؤدَيرن و بةسوودي وةك بيبسي و كؤكاكؤال بازاإ بةهةمانشَيوةش دةطرنةوة، شوَينيان و مؤَل قورباني دةبَيتة شةعبيي دوكاني و

ماركَيتةكان.قوإة بة ك���وردةواري خةياري و تةماتة دةبَي بؤية وةرناطيرَيت، ماركَيتةكان لة و بن لة كات زووترين بة عارةبةنةكان، لةسةر هةإةشةي ضاودَيرةكاني شارةواني و ثؤليس

هةرزانفرؤش بكرَيت. بةهةرحاَل ذيان لة شار زؤر خراث نيية، خةَلكي شار زؤر دَلخؤشن كة بةيانيان لة رَيطاي ئيش ترافيكاليتة ناو لة نزيكةي سةعاتَيك دةوام و رةن��ط��اورةن��ط��ةك��ان ك��ات ب��ةس��ةر دةب��ةن، و رؤتين لة سةعاتَيك ضةند كوشتني دواي خواردنةوةي كَيك و ضا لة دةوام، ئينجا دةضن و موعةلةب خواردني مؤَلةكان لة يةكَيك لة

ماستي توركي و دؤغي ئَيراني دةكإن.و ثير بؤ تةنيا طوند ش��ار، خةَلكي الي بؤ جاروباريش شوانة، و تةرةكتةر سايةق ئةطةرنا نيية، خراث هاوينان سةفةركردني دةشت و طوند، ضي تري لَيية، نة ضَيشتخانة، نة

مؤَلَيك، نة جةلي، نة كةثةضينؤ.شار، لة ئَيمة خؤَلة، جادةكانيان الدَي خةَلكي بانةكانيش رَيطةو بؤ جوانكاريمان تةنانةت خةت خةت جادةكانمان نموونة بؤ كردووة، رةش لةسةر سثي رةنطي ضونكة ك��ردووة،

ستايلَيكي جوان دةبةخشَيت بة رَيطاكان.طوندنشينةكان لة ديوةخان كؤدةبنةوة و بةدةم خواردني نوقَل و ضاو شةوضةرةي سروشتي، بة و مامةثيرةكان ضيرؤكي بؤ دةطرن طوَي و مَيرءولة لةطةَل وَينة بَي هاوئاهةنطييةكي ثةإةسَيلكةكان، لة ناو خانوءة قوإةكانيان ذيان

بةسةردةبةن.خانوءي ناو لة خةَلك شار لة بةثَيضةوانةوة، لة كةضي دةذي��ن، لةبندا ط��ةراج و قات سَي مةتبةخ دادةنيشن و شؤستةي بةردةرطةشيان جاروبارَيكيش ئةطةر باخضة، ك��ردووةت��ة ميوانَيك بَيت، ئةوا بة شَيوةيةكي مةدةني دوو و فانتا ضا، باتي لة و ثَيدةكةن بؤ سثليتي

نسكافةي ثَيشكةش دةكةن.و تؤوبكةي ع��ةرد نيية ئ��ةوة كاتي شار لة دةاللي ببنة منداَلةكان دةبَي لَيره بضَيني، رةز ئةطةر ئةندازيار، و ثارَيزةر يان عةقارات، جَيت خاس قبوَل بة بةيانيانيش زانكؤي لة نةبووةوة، ئةوا دةتواني بضي بؤ زانكؤي ئةهلي، ئةطةر ب��ةرؤذ، يان شةو بة خؤت بةكةيفي ئةوةش نةكرا، دةبَي زيرةك بيت بؤ دابينكردني هاوردةكردني بة نموونة بؤ ذي��ان، بذَيوي تةماتة و ترَيي سووري، يان هَيناني موبةريدة و مافووري ئَيراني و عةباي ئيماراتي يان هَيناني

مةوادي كارةبايي سيني تةزوير.بإينةوةي و ل��ةوةإ خةريكي طوند خةَلكي بؤ سةيرة ثَيم زةوين، كَيآلني و مةإ خوري نايةنة شار و خؤيان لةم ذيانة ئاسوودةي شار بيكةن، نةبَي هيض ئةطةر خؤ دةكةن، بَيبةش كة بهاذؤن، كوردستان تةكسي دةتوانن ئةوا

كؤمثانيايةكي خؤماَليي كورديية.رؤذانه، ئةوةتا رؤشنبيرن، زؤر شار خةَلكي تةلةفزيؤني كةناَلي سةدان و دةيان لة زياتر زؤر بةآلم دةردةك��ةن، إؤذنامة و طؤظار و سةيركردني و كاتيي بَي لةبةر بةداخةوة، و ثلةيستةيشن و توركي مو سةلسةالتي تؤثَيني ئيسثاني، هيض دةرفةتَيك شك نابةن تا

بةرهةمةكاني خؤيان سةيربكةن.ئةي هةمةإةنطن، و رازاوة زؤر شارةكان دةوَي��ت، ضييان زياتر ل��ةوة ش��ار خةَلكي فإؤكةخانة و مؤَل و ثارك لة هةموو رؤذانة بياني خةَلكي بة ضاوت نَيودةوَلةتييةكان، دةكةوَيت، كة لة هةموو سوضَيكي سةر زةوي هَينراون بؤ ئَيرة، تورك ثةردةت بؤ دةدوورَي، دةك��ات، ثَيشكةش دؤن��درم��ةت فليثيني بةنطالديشي ثارك و جادةكان ثاك دةكةنةوة، ئةم تةلةفزيؤن لة مةطةر طوندنشينةكان خؤ

شتانة ببينن.

شارييء طونديي نةفسبةرزيي ئيلَيتي كورد، بؤ ثارة

كاميار سابير

بةشى يةكةمثارةو دةوَلةمةنديي بةشَيكة لةخولياي زؤرينةي مرؤظةكان لة شارستانييةتة ماتَيرياَلة ئةو ثارة، نوَيكاندا. و كؤن ئةفسووناوييةيه، كة هَيز و دةسةآلت، بواريشدا ل��ةزؤر و م��رؤظ دةدات��ة ئازاديي و دةستكراوةيي و سةرفرازيي ئةطةر دةكةوَيتةوة. لَي شةخسيي مرؤظ لةباري دارايي و ئابوورييةوه، و فيكريي لةباري بَيت، لةبار ذياني و دةك��ات طةشة سايكؤلؤذييشةوة ئاسوودةيي زياتر بةدةست دةهَينَيت و

هةندَيجار، داهَينانيش دةكات.داتاكاني و لَيكؤَلينةوةكان بةثَيي زؤرترين كة دةرك��ةوت��ووة مَيذوو لةثارةية، ذمارةي مرؤظةكان حةزيان زؤر يةكجار لةذمارةيةكي جطة لة شت طرنطترين بةآلم نةبَي، كةم ضؤن ئةوةية ث��ارةدا، حةزلَيبووني لةسةرحيسابي و دةكةيت ثةيداي ضيي ثةيداي دةكةيت؟ هةروةك ضؤن فةيلةسووفي و سؤسيؤلؤجيست George سيمَيل ج��ؤرج ئاَلمانيي ث��ارة، كاتَيك ثَييواية Simmelبازرطانيي و رةدةَل و بةدةَل ،زياديان مرؤظ، مؤراَلي حيسابي لةسةر كرد بةهاي تاك كةمدةبَيتةوة. ياخود وةك ماركس لةسةر ضاوبرسييةتيي و ثارة كؤمةآليةتييةكان رَيسا »هةموو دةَلَي بةهؤي تاكةكان، نَيوان ثَيوةنديي و دةخورَينةوة،وةك كاشةوة ث��ارةي avariceض��ؤن ض��اوب��رس��ي��ي��ةت��ي��يثلوتؤيPluto بة هةسارةي زةوييةوة لةسةر باسةش ئةم داوة». شةتةك دؤزة ضاوضنؤكيي ثارةو تةوةرةي

دةكات. ثارةوة ثَيناسةي بةشوَين وتارة ئةم لةنَيوان ئاَلوطؤإ ناوةندَيكي نيية وةك ياخود ثَيداويستييةكاندا، و شمةك وةك خةزَينةي بةهاو يةكةي كرَيدت و حيساباتي دارايي، بةَلكو زياتر جةخت و سوسيؤ-ئابووريي كؤنتَيكستي لة دةكاتةوة. ثارة سؤسيؤ-كولتووريي لةذياني »حةقيقةت»، وةك ث��ارة ئةمة سةثاندووة. خؤي رؤذانةماندا فةيلةسووفةكاني ثَيش لةسةردةمي يؤنانةوة وا هاتووة تا بة باوةإي باوي دةطات. هةنووكة ئيكؤنؤميستةكاني بة ثارةية هةر ئةوةية، باو باوةإي ثارةشةوة بة هةر و دةكات كؤيلةت سةردار دةبيت. لةإووي كؤمةآليةتيي و ناشيرينترين سياسييةوة و ئةوةية ثارة، دي��اردةي سامناكترين تاكةكاني ض��ارةن��ووس��ي دةت��وان��َي نةتةوةيةكيش وتةنانةت م��رؤظ

وةربضةرخَينَي. نَيطةتيظةكةيدا بةديوة ثارة، شةكسثير، بةدةربإينةكةي و طشتيية طةوادَيكي و لةشفرؤشَيك جياوازةكان نةتةوة و تاك هةموو دةتوانَي هاوكات دةهَينن. بةكاري لةشَيوازي سةرمايةطوزاريي و كاآلي ثرؤذةي و خزمةتطوزاريي و زؤر طةشةثَيدانةوة بؤ الي كةمي عةدالةتي ثؤزةتيظةكةيدا ديوة بة كؤمةآليةتيي

بيبات. و خؤشيي هةموو نيية مةرجيش كامةرانيي و عيزةت بةرزييةك لةإَيي زؤرينةي بَيت. ب��ةدةس��ت ث���ارةوة ثارة و دةكةن كار لةرؤذئاوا خةَلك ثةيدا دةكةن، بؤ بذَيوي ذياني خؤيان تةمةنيان دةك��ةن. هةموو خةرجي بةقةرز خانوويةك دةك���ةن، ك��ار جوان ئؤتؤمبيلي دةكإن، لةبانكةكان دةكةن طةشتوطوزار دةكإن، بةقةرز ئاو رةض��ةت��ةي كاتيش زؤرب��ةي و شارةوانيي و تةلةفؤن كارةباو و بةزةحمةت دةدةن. لة كؤي ثرؤسَيسي كاركردندا و بارزطانيي و ذي��ان بةشَيوةيةكي خؤش دةذين. لةإؤذئاوا راك��ردن و زؤر ثارةكؤكردنةوةي ئيَليَيتَيكي كةمي ثارةدا، كاري بةدواي سةرمايةداري هةندَي و ضاوضنؤك زؤرينةي لةبةرامبةريشدا طةورةية، ذياني خؤشيي بؤ ث��ارةي خةَلك

واقيعي خؤي دةوَي.بةثَيضةوانةوة لة جيهاني رؤذهةآلتييدا، راوي بةثارة دةك��رَي، كةَلةكة ثارة ب��ةه��او م��ؤراَل��ي خ��ؤي��ان دةك���ةن، ( رؤذهةآلتييةكان كؤمةَلطا زؤرينةي بةكورديشةوة( بةردةوام خةريكي ثارة بةباشيي كؤكردنةوةين و هةرطيزيش هةوَلي لة وت��ارة ئةم ناطةين. ثَيي سادةداية، ثرسيارَيكي ورووذاندني ئيَليتي كورد ئَيمةي كورد بةطشتيي و حةزمان ئةوةندة ،بؤضيي بةتابيةتيي نيية. دي��ار هيضيشمان لةثارةيةو و سامان لَيرةدا، لةهيض، مةبةست دارايي نيية، بةَلكو هيض ثَيشكةوتن و خزمةتطوزارييةكي و مرؤيي كارَيكي ناهَينين. ب��ةره��ةم ل��َي ئ��ةوت��ؤي سياسييةكانمان، بؤضيي بةتايبةتتر، ئيَليتة ن��اس��راوةك��ان��م��ان، ث��ي��اوة كورديي جظاكي جؤراوجؤرةكاني بؤ ضَلَيسانةيان زؤر حةزَيكي هَيندة

ثارة هةية؟ Bertie( وتةيةكي بةناوبانطي فؤربَيسكة هةية سكؤتالنديي ي )C Forbesلةسةر ميليؤنَيك كةسةي »ئةو دةَلَي حيسابي ويذدان و مؤراَلي خؤي ثةيدا دةكات، دؤإاوة». ئةم تَيإوانينة ئةطةر سةركردة ماتَيرياليستبووني لةطةَل لة هةندَي و ك��ورد سياسييةكاني دةوَلةمةندةكاني و طةورة بارزطانة نةك ئةوان بكةيت، بةراورد كورددا و مؤإاَل و ويذدان حيسابي لةسةر ئَيسيكي )ethic(ي خؤيان ثارة كةَلةكة مؤراَل لةسةر حيسابي بةَلكو دةكةن، و وعيزةتي نةفسي طةلةكةيان، شكؤي نيشتيمانةكةيان... و نةتةوةكةيان

ثارةيان شَيوة ناشيرينترين بة تاد كؤكردووةتةوة.

بةعسدا لةسةردةمي ك��ورد طةلي

زؤري دا، زؤري قوربانييةكي جةبةروتي جةورو بةدةست ضةشت هةموو بةعس رذَيمي بةعسةوة، رَيطايةكي طرتة بةر بؤ ئةوةي مرؤظي مرؤيي بةهاي لة كورد تاكي كورد، لة ئةوةي بؤ دابماَلَي... مؤراَليي، و دةنطة و راثةإينةكان و شؤإشةكان بةعس بخاتةوة. دووري ناإازييةكان تةواو بةآلم دةكرد، شتَيكي هةموو نةيتواني ضونكة نةبوو، سةركةوتوو خةَلكي زؤرينةي نةفسي عيزةتي ئيَليتي نةيتواني بكإَي... كوردستان كورد رام بكات، وَيإاي سةدان هةزار جؤراوجؤرةكاني داتاشراوة و جاش جاشييةتيي، بةآلم هَيشتا هةموو جاش كةرامةتي بةعسييةكانيش، كوردة و مؤراَلي و ويذدان و خؤيان مرؤيي خؤيان بؤ ثارة، بةإادةي ئةوةي لة ناو بةتةواويي هةية كوردييدا دةسةآلتي نةدؤإاندبوو، جطة لة ذمارةيةكي زؤر

كةميان نةبَيت. تَيإامانَيكي جَيطةي ئ��ةوة راستة كورد ثياوي زؤرينةي بؤضيي قووَلة يان ث��ارة ب��إَي بةدةستهَيناني بؤ رؤذيي 14 مؤَلةتي ثسوولةيةكي هةموو ئةو جاشييةتيي سةردةمي داشؤرين مرؤييةو سووكايةتيية قبوَل مرؤييان م��ؤإاَل��ي لةبةهاو لةسةردةمي ب��ةداخ��ةوة دةك���رد؟ مرؤيي بةها ئةم كوردييدا دةسةآلتي كورد تاكي ئَيسيكةي و م��ؤإاَل و زؤرخراثتر مةنطةنةيةكي ذَي��ر لة كولتووري بةهؤي بةعسداية. لةوةي بازرطانة نةريتي و ثارةثةيداكردن زؤرينةي ك��وردةوة، سياسييةكاني ئؤبجَيكتَيك به بوونة كورد ئيَليتي ب���ةدواي ث���ارةي زي��ات��رو زي��ات��ردا رادةكةن و ملي خؤيان و كةسوكاري دةفتةرة بؤ تريش خةَلكي و خؤيان

دؤالرَيكي ئةمَيريكيي دةشكَينن. فاكتةرة لة يةكَيك من ب��ةب��إواي و لةإابردوو ئةوةي سةرةكييةكاني نةبووة، بةهيض كورد لةهةنووكةشدا، مؤخي ل��ة ث��ارةي��ةي��ة عيشقي ئ��ةم و خَيَلةكيي رابةرة و سةركردةكان دةرةبةط و ميرة كوردةكاندا بةدرَيذايي مَيذووي كؤن و نوَي طةراي خستووة. وةك ضاَلدَيرانةوة لةشةإي ئةطةر خاَلَيكي وةرضةرخاني طرينط لة نَيوان عوسمانيي و سةفةوييةكانةوة سةيري دةستإؤيشتووةكاني ثياوة مَيذووي ثارضة ل��ةه��ةم��وو بكةين ك���ورد ئَيستادا، كوردستاني جياوازةكاني ضةند يان كؤمةَلَيكيان هةر هةميشة كردبَي السارييان كةمَيك دانةيةكيان و خشَل ث��ارةو توورةكة ضةند بة رانة و ئةسث رةوة بةضةند زَيإَيك، دةستبةرداري و رامكراون مةإَيك، بة بوونة تةنانةت بوونةو داواكانيان تر. جطة بةاليةنَيكي دذ مورتةزيقةش كةم زؤر زؤر كةسانَيكي لةضةند

نةبَيت.لةم بةشَيك ب��وو، كَيدا ل��ةب��إواي ئَيستاي سياسييانةي س��ةرك��ردة لةهةرَيمي ك��وردي��ي دةس��ةآلت��ي عاشق ئةوةندة عَيراقدا، كوردستاني بن؟ كؤكردنةوة سةرماية و بةثارة

سةرةتاي و حةفتاكان كؤتايي لة هةشتاكاندا كَي بيري لةوة دةكردةوة، كوإةكان و خؤيان سياسييانة ئةم سياسيي مةكتةب بنةماَلةكانيان، و حيزبةكانيان و كاديرة سياسيية باآلكان بةو موتةرةقييةكانيان عةسكةريية و و ببن ثارة شةيداي و شَيت رادةية ببن؟ نغرؤ طةندةَلييدا جيهاني لةناو لةتاو ئةمانة دةض��وو كَيدا بةعةقَلي ثارةو ثؤست و دةسةآلتة لؤكاَلييةكةي يةكةمين لةسةر كةركوك خؤيان، دةَلَين ثَيي )ئةوان قوماركردن مَيزي طفتوطؤي ديثلؤماسيي و ماددةي 140( بةهؤي دؤإاندنةكةش بدؤإَينن؟ لؤكاَلييةكةيانةوة دةسةآلتة ث��ارةو خؤياندا لةخزمةتي تةنياش ب��ووةو

بووة. ئيَليتي طةيشتوومة، بإوايةك بة من نةتةوةيةكي ذَيردةست ئةستةمة هيض هةبَيت، زةمينة ئةم رووي لةسةر

حةزي ك��ورد ئيَليتي ب��ةئ��ةن��دازةي لةثارة هةبَيت و نةفسي بؤ ثارة بةرز زؤرينةي بؤ بؤضوون هةمان ! بَيت ثتر لةناو ئةطينا دروستة ، كورديش ئةطةر ك��ورددا ميليؤن 30 تا 25 لة نةفسبةرزو هةبَي ميليؤنيش سَي كةرامةتيان و نةفس عيزةتي خاوةن كةمينة هةر بَيت، شكؤدار ثارة بؤ سياسييةك هيض ناكةم بإوا دةب��ن. شاني هةبَي تردا نةتةوةكاني لةناو بطاتة دامَيني سةركردة كوردةكان، لة ضَلَيسيي و ثارةداريي بؤ نؤستاَلذيا لةناو مةطةر ثارةخإكردنةوةدا، لة باشوورو ئةمَيريكاي ديكتاتؤرةكاني ديكتاتؤرةكاني و عةرةبيي وآلتاني سةر بةكامثي سؤظَيتي جاران بوونيان

هةبووبَيت. ئايا لةناو ئةو دوو حيزبةي دةسةآلتي بةدواي ماون نةفةر سةت كوردييدا، سياسيي ثرةنيسيثي بيروباوةإو بَيطومان بَيت؟ حيزبةكةيةوة تةنانةت ئةو بةدَلنياييةوة ئةستةمة. زؤر اليةنطر و ئةندام زؤرةي لةشكرة زؤرب��ةي��ان حيزب، ثياوةكاني لة بن، حيزب طوَيإايةَلي ئةوةي ثَيش طوَيإايةَلي ثارةن. ئةو هةموو سةرؤك

عةشيرةت و بنةماَلة ناودار و نووسةرة شةهادةدارانةي ئةكاديميية طةورانةو كوردستان، زؤرينةيان بةثارة متةقيان لَي هةرضييةكي كوردستان لَيبإاوة. بَيت، ئةوان باكيان نيية، ضونكة ثارةيان هةيةو لة ثارةي دةسةآلت و طةندةَليي موستةفيدن، كةثارةي خةَلكي ئاسايي كوردستانةو ئةو دوو حيزبة دةستيان

بةسةردا طرتووة. ل�����ةإووي ئ��ةن��س��رؤث��ؤل��ؤج��ي و ئةوة ساغبووةتةوة سؤسيؤلؤجييةوة بةسروشتيي مرؤظ بوونةوةري كة ب��ةآلم شتَيك ه��ةم��وو ب��ؤ برسيية ه���ةزاران ئ��ةو نيية. ض��اوض��ن��ؤك ناضَي لةوة لَيكؤَلينةوانة لَيكدانةوةو بةبإواي بطرن. لةخؤ كورد هيضيان ضاوضنؤكةو زؤري��ن��ةي ك��ورد من ث��ارةي ك��ورد برسيية. كةمتريني لةكاتَيكدا نيية. هيضيتري غةمي هةبَي هةبووايةو ث��ارةي كاتَي دةبوواية بوواية، لةخؤشطوزةرانييدا ذياني كؤمةَلةكاني، و كؤإو تاكةكان ئةوسا طشتيي ب��ةرذةوةن��دي��ي لة بيريان بكردايةتةوة. نيشتمانةكةيان نةتةوةو ب��ةث��َي��ض��ةوان��ةوة ك��ورد ت��ا ث��ارةي ناخي خةوتووةكةي طوركة هةبَي، ئيَليتةكةيشي تاكةكاني دإتر دةبَيت و

ضاوضنؤكتر دةبَي.ضةند لةنَيوان باوة وا ناوخؤ شةإي حيزب و اليةنَيكي سياسيي، يان خَيَل و تيرةو ناوضةي جياوازدا روو بدات، بةآلم لةإاستييدا شةإَيكي كةلتووريي كؤمةآليةتيي بزاظي لة مَيذوويية و بَلَيين دةك��رَي جياوازةكاندا. ضظاكة شةإي ماوةيةكة ك��ورد بةكردةوة ب��ةآلم بةجَيهَيشتووة، ن��اوخ��ؤي تاكةكانيدا، زؤرينةي خودي لةناو ئ��َي��رةي��ي��ةك��ي و ض��اوض��ن��ؤك��ي��ي ئَيرةيية ئ��ةم خ��ةوت��ووة. ق��َي��زةون حةسادةت بة لةكوردةوارييدا كة لةناو هةنووكةش تا رؤيشتووة، جوتيارَيك هةية. ب��رةوي زؤرينةدا نهَينيي رةنَيوهَيناني خؤي ناكات حةز بازرطانَيك بَلَي، تر بةجووتيارَيكي شتي تر بازرطانَيكي هيض نايةوَيت ضاوي خوَيندكارَيك بَيت، فَير لَيوة زيرةكتر لةو تر كةسي نادات بةرايي بَي، سياسييةكيش هةرطيز ئامادة نيية طوَي لةخةَلكاني تر بطرَي ضونكة خؤي

بة عةنتةر دةزانَي و...تاد. مَيذوويي و كؤمةآليةتييةوة، لةإووي تاكي مرؤظي لة واي ذيان سيستةمي كؤن كردووة كة بةسروشتيي لَيوانلَيو و )vice( سووكوضرووكيي لة بَي ضاوبرسييةتيي)gluttony( و بةخيليي لةإادةبةدةر ضَلَيسيي- و )envy(ئ��ةوةي ب���ةآلم ث���ارة.. ب��ؤ )lust(ئابوورييةوة ل��ةإووي مرؤظايةتيي بوون بازرطانانة ئةو خست، ثَيش و سكؤالرةكان بة دةدا ثارةيان كة وةرضةرخان تا توَيذةرةوةكان بة خؤشيية ب��ؤ خؤثةرستييةوة ل��ة ثَيشكةوتني و كؤمةآليةتييةكان الهووتييةكانيش بطؤإن. مرؤظايةتيي ث��ارةدا رةك��ان، كة بوو، مةبةستيان ثةيامي و بن نزيك ل��ةخ��واش��ةوة

مرؤظايةتيي خؤيشيان نةدؤإَينن.

شوان سديق

تؤثباراني بةهؤي خةريكة لةاليةن سنورييةكانةوة ناوضة و راث��ةإي��ن ئيسالمي، ئَيراني كؤإةوَيكي دي هاوشَيوةي ساآلني دةبَيتةوة، كةضي رابردوو دووبارة تا رايدةطةيةنَيت زَيباري هؤشيار دةرةوةي وةزارةتي وةك ئَيستاكة نووسراو و بةَلطو هيض عَيراق يان نةهاتووة، بؤ »ياداشتَيكمان» بارةي لة نةطةيشتووة، بةدةست ئةو هَيرش و تؤثبارانةي ئَيران، كة بووةتة هؤي ماَل وَيرانيي و ئاوارة

بووني خةَلكي ئةو ناوضانة. بةآلم هةر دوا بةدواي قسةكاني )ئةسوات هةواَلَيكي بةثَيي زَيباري نوجَيفي ئوسامة ئ��ةل��ع��َي��راق( نوَينةراني ئةنجوءمةني سةرؤكي رةزا محةمةد لة »داوا»ي عَيراق، ئَيران سةرؤكي جَيطري رةحيميي ئيسالمييةكةي »با» وآلتة كردووة، تؤثبارانكردني ناوضة سنورييةكاني

هةرَيمي كوردستان رابطرَيت.

جيا ي جيا هةَلوَيستة ئ��ةم كاتَيكداية لة زَيباري و نوجَيفي رؤذَيكة ضةند م��اوةي ئَيران كة بةبَي خؤي ئارةزووي و بةويست ئينسانيي ثَيوةرَيكي هيض طوَيدانة دراوسَييةتي، و سنوربةزاندن و كوردستان ناوضةكاني كوَيرانة جؤر ضةكة و ق��ورس بؤمي بة

بةجؤرةكان بؤردومان دةكات.تَيبينيية ج��َي��ط��ةي ئ���ةوةي هةَلوَيستةكةي ل��ةب��ةران��ب��ةر ئةو كة ئةوةية زَيباري هؤشيار لة هيض كةئةنةما لَيدوانيداوة وا سنورييةكاني ناوضة نييةو طؤإَي ئاسايية، تَيدا ذياني كوردستانيش ضونكة بةثَيضةوانةوة، ئةوة بةآلم ئَيران ذياني زؤرَيك لة خةَلكي ئةو

ناوضانةي كردووة بة دؤدةخ.دةرةوه، وةزارةت����ي رةن��ط��ة سةرثةرةشتي زَيباري بةإَيز كة مةعلومات بةثَيي ئ��ةوان دةك��ات كار بةخؤيان تايبةت زانياري و و دةنط و وَينة بةو نةك بكةن، راطةياندنةكاندا لة كة رةنطانةي

ب��آلو دةك��رَي��ن��ةوة، ب��ةآلم دةك��را ئةو بةرانبةر لة دةرةوة وةزارةتي تؤباران و تَيكداني ذياني هاوآلتياني كورد هةَلوَيستَيكي جيديان هةبواية. دةكرا نةباية هيض خؤ نا ئةطةر سةرؤكي هةَلوَيستةكةي قةد بة ثةرلةماني عَيراق دةوريان هةبواية راطةياندنةكاندا. لة بةئاشكرا نةك زانيارييمان »ئَيمة بلَََيت زَيباري، لةوبارةوة بة دةست نةطةيشتووة». ت��ؤث��ب��اران��ك��ردن��ي ن��اوض��ة يان توركيا اليةن لة سنورييةكان كؤماري ئيسالمي ئَيران لة ساآلني بةو ئَيستاشةوة بة و راب��ردوودا ثذاك هَيزةكاني كة بووة، بيانوءة يان ثةكةكة لة ناوضة سنورييةكاني خؤيان ك��ورس��ت��ان��دا، ه��ةرَي��م��ي كردووةتة ئةوَييان و داوة حةشار ضوونةوةي بةطذا بؤ ثةناطةيةك

ئَيران و توركيا.بووني كة تَيدانيية طوماني ذياني س��ةر بؤ هةإةشانة ئ��ةم ئَيران لةاليةن ناوضانة ئةو خةَلكي دةسةآلتي بَي تةنيا توركياوة، و

هةَلوَيستي و عَيراق حكومةتي وةزيري دةرةوة نا خاتةإوو، بةَلكو دةسةآلتي الوازي نيشانةي ئةوة

كورديشة لة دوو رووةوة.ي��ةك��ةم ب��ة ه���ؤي ئ���ةوةي لة توركيا و ئَيران و كوردستان ئابوءرييةوة و سياسي رووي س��ت��رات��ي��ذي��ةك��ي و ه���اوب���ةش كوردستان، لةطةَل هةية فراوانيان بةبَي ك��وردي دةسةآلتي دةك��را و شةخسي بيركردنةوةيةكي حيزبيي خؤيان، لةطةَل سةراني ئةو ئَيران، ئةمإؤ بةتايبةتي دةوَلةتانة كؤببوونايةتةوة و ئةوان هةَلوَيستي فشاري و هةبواية يان بةرثرسانة وآلتَيكي سةر بخستبايةتة زؤريان وةك ئَيران، بؤ راطرتني ئةو هةَلمةتة بَيتاوان خةَلكي كة مرؤظانةي نا

دةكرَيتة ئامانج بةهؤي تؤبارانةوة.هَيزي رَي��ط��ةي لة ه��ةروةه��ا ئةو ك��وردس��ت��ان��ةوة س��ةرب��ازي سنورانة كؤنتإؤَل بكرَيت، بؤ ئةوةي وآلتي ئؤثؤزسيؤني هَيزَيكي هيض كوردستان نةتوانن ئَيران توركياو

بةرَيطةي ضةك بكةنة ثةناطةيةك بؤ ضاالكييةكاني خؤيان، ضونكة زةرةر ئةو بةرذةوةندييةكاني بة زيان و ئةم تةنيا و دةطةيةنَي ناوضانة زيانمةندي كوردستانيش بةشةي يةكةم دةبَي نةك ئَيران يان توركيا ئؤثؤزسيؤنةكانيشي. هَيزة و ئيقليمي ئةوكاتةش هيض دةوَلةتَيكي و دةرةكيش بةهاناي كوردستانةوة لةم بةرذةوةندييةكي مةطةر ناية هةَلوَيست ئةطينا هةبَيت، نَيوةندةدا

دةرنابإَيت.

[email protected]

زيَباريء نوجَيفي

لةشكرة ئ���ةو و ئ��ةن��دام زؤرةي ثياوةكاني لة اليةنطر زؤرب��ةي��ان حيزب، ث���َي���ش ئ�����ةوةي طوَيإايةَلي حيزب بن،

طوَيإايةَلي ثارةن

هاوآلتي [email protected]بـــيـــــروِرا12

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

كامةران وريا قانع

لةم رؤذانة بة كارَيكى ت��اي��ب��ةت س��ةردان��َي��ك��ى كرد. بةغدام كورتخايةنى ئةم شارة لة ساَلى )710ز( بازنةيى شَيوةيةكى لة جةعفةر ئ��ةب��و خةليفة كرد دروس��ت��ى مةنسور سةركةوت ئ��ةوةى دواى

بةسةر عةلةوييةكان ويستى شارَيك دروست بكات بؤ حوكمإانى دوور بَيت لة كَيشةكانى كوفة. ئةم شارة تايبةتييةكى سةيرى هةية، بةردةوام داطيركراوة هةر سةفةوييةكان تاكو تةيمورلةنط بؤ هؤالكؤوة لة دواترمةليك و ئينطليز دواتر و عوسمانييةكان و كة ئةمإؤ دةطاتة تا مةكة شةريفى نةوةكانى و ئةمةريكييةكانن. لة ئةمإؤدا مرؤظ هةر كة دةطاتة ئةم شارة هةست بة وَيرانةيةكى طةورة دةكات. هةست ثَيشوو سةدةيى سةرةتاكانى رؤذان��ى لة دةكات ياد دَيتةوة وةرديت عةلى )نووسينةكانى دةذيت لةسةر بةغدا( كاتَيك عوسمانييةكان حكومى بةغدايان دةكرد. هةر لة ثيس و بَى سةروبةرى شةقامةكانى، بةربآلو رَيذةيةكى بة دينى دروشمى هةَلواسينى تاكو جيابوونةوةى طةإةكةكان لة يةكترى بة شوراى بةو ضاوَيك خَيرايى بة ئةوةى بةرز. كونكرَيتيى ضيتر كة دةبَيتةوة روون بؤى بخشَينَيت شارةدا سوننةكان بؤ ئةبةد نابنةوة خاوةن بةغدا مةطةر بة لةشةقامةكانى ئةمإؤ نةبَيت. موعجيزةيةكى خوايي زؤربةى باوكى سةدرو موقتةدا وَينةكانى بةغدا شوَينةكانى داطير كردوءة بة ثلةى دووةم بنةماَلةى حةكيم و سيستانى، هةروةها هةَلواسينى رَيذةيةكى زؤرى ئاآلى سةوز و رةش لة شةقامةكان كة دوو بةغداى ئةمإؤ بةغداى بؤ شيعةكان. دينين رةمزى زبَل و خاشاكة! بةغداى تراكسوت لةبةرةكانة كة هةر لةخؤتةوة هةست دةكةيت سوثاى مةهدين! بةغداى حكومداريى لة ساَلة سةدان بة كة شيعانةية ئةو كرابوونة دةرةوة ئةمإؤ لة سيحرى وةرطرتنى ئةو دةسةآلتة نازانن ضى بكةن، بةغداى وَينة طةورةكانى بةدَيذايي شةقامةكان. لةسةر دينييةكانة مةرجةعة ئةو رَيطايةى كة منى طةياندة بةغدا شوَينةكان داطير هةريةكةو عاشورا( زيارةتى )قافَلةكانى بؤ كراون طوَيت كة وشة زؤرترين بةغدا لة ناوَيك. لةذَير لَيدةبَيت لة خةَلكى ئاسايى )حرامية(ية رةنطة ئةمةش راستى ضيرؤكى عةلى بابة و ضل دزةكة لة مَيذووى زؤر دزةك��ان ئةمإؤ بَيطومان بسةلمَينَيت، بةغدا زياترن لة ضل. لة بةغدا لةبةرئةوةى حكومةت زؤر الوازة هةوَل دةدات ئةو الوازيةى بة شَيوةيةكى تر قةرةبوو بكاتةوة ئةويش بةهَينانى ذمارةيةكى زؤرى ئؤتؤمبَيلى سةربازيي بؤ سةرشةقامةكان و شوَينة سةرةتاى لة بةغدا. ثردةكانى سةر و طشتييةكان هةر ثردَيكى بةغدا خاَلَيكى ثشكنين هةية كة ئةمةش وا دةكات هةندَيك جار رَيطاى 5 دةقة بة سةعاتَيك قةرةباَلغةكانى سةرةكيية شةقامة لة طوزةربكةيت. بة كراون زؤربةيان دانراوة ثشكنين خاَلي بةغدا دووبةش. بةشَيكيان تايبةتة بة ئؤتؤمبَيلةكانى سوثاو ضؤَلة، كات زؤربةى كة حكومةت بةرزةكانى ثلة بةشى دووةميان تةرخانكراوة بؤ ئؤتؤمبَيلى خةَلك برادةرَيك دروستدةكات. زؤر قةرةباَلغييةكى كة بة ئةنقةست قةرةباَلغيي ثَييوتم «خاَلةكانى ثشكنين ئاسان ئامانجَيكى نةبنة تاكو دةك��ةن دروستى دةسةآلترين بَى نيية طومانم تيرؤرستةكان«. بؤ لة بةغداية، لة جيهان هةموو لة هاتوضؤ ثؤليسى يان سوور طَلؤثى ئةطةر بإؤيت هةية بؤت بةغدا يةكن! وةك هةموو داطيرسابوو زةرد يان سةوز خاَلَيكى سةرنجإاكَيشترى بةغدا زؤر بوونى كتَيب و كةناَلى ئاسمانى دينيية كة هةر باسى ثَيكةوة ذيان و ئةندازةو بة هةمان راستطؤيي و دةستثاكى دةكةن زياتريش لة واقيعى كؤمةَلطاى بةغدايى دزيكردن و درؤكردن و كوشتن روو دةدات. عةلى وةردى دةَلَيت بَي�ت، ئامؤذطارى دينيى زؤر «لة هةر كؤمةلََطايةك ئامادةية«. ئةو ثَيضةوانةى رَيك واقيعي كؤمةَلطا لة زؤر سةرنجى كورتةدا طةشتة لةم من ئ��ةوةى راكَيشام طلةيى بةردةوامى بةغداييةكانة لة حكومةت، و راطةياندنةكان لة زياتر بوونى كة حكومةتَيك شاشةكانى تةلةفزيؤنةكانة نةك لة واقيع. هةلَيكم بؤ رةخسا لةطةَل كابرايةكى شيعة بكةوينة طفتوطؤ كابرا خوَينداوةر بوو )دةرضووى كؤلَيذى ئاداب بوو( ئاطاى لة بارودؤخى كوردستان بوو. هةواَلى )حركة تغيير- منيش وتم خةريكى بزووتنةوةي طؤإان(ي ثرسى، يارييةكةية وةكو ئةوانى تر. ئةو هَيرشى كردة سةر اليةنةكانى شيعة و بة تايبةتى طروءثة توندإةوةكانى. دواتر باسى كتَيبمان كرد و هانيدام كتَيبى )كالم في بخوَينمةوة. هةيكةل حةسةنةين محةمةد سياسة( لة طةإانةوةم بؤ كوردستان لة سةر رَيطاى عوزَيم )ئةو شارؤضكةيةى كة بة شارى تيرؤرستان ناسرا بوو( ئؤتؤمبَيلةكةمان راطرت تا هةندَيك كاَلةك بكإين رَيطاكة. جوتيارَيك قةراخ لة عةرةب لة جوتيارَيكى رةنطى لة تؤخ ئةسمةرَيكى رةنط بوو سادة زؤر دشداشةكةى دةضوو، منداَلَيكى مةنطؤلى لةطةَل بوو. هةزار ثَينض بة تةنها كاَلةكى كيلؤ بيست نزيكةى ئةم نةدةضووة خةياَلم ثَيفروشتين و هةرطيز دينار بةآلم بَيت! تيرؤرست رؤذان لة رؤذَي��ك كابراية مرؤظى ديندار بةناو ثياوانى و درؤى سياسييةكان سادة دةطؤإن بؤ دإةندة. لة كؤتايدا رةنطة كةسانَيك هةبن رَيك ثَيضةوانةى من باسى بةغداى ئةمإؤ بكةن لة ذياندا ئةوةش دةبَيت، ضونكة هةموو رووداوَيك زياد لة يةك طَيإانةوةى هةية، بةتايبةتى ئةوانةى لة

فةوزاكان دةطةإَين بؤ دةوَلةمةند بوون.

وتوَيذى ئؤثؤزسيؤن لةطةَل دةسةآلت، ئاسنى سارد كوتانةضيم دي لة بةغدا؟ عومةرى حاجى عينايةتى هةَلةبجةيي

دروستبوونى مَيذوءى درَي��ذاي��ي بة تاك نَيوان ناكؤكيى مرؤظايةتى كؤمةَلطاى و خَيَل تيرة، و تيرة خَيزان و خَيزان تاك و يان وآلت و وآلت نةتةوة و نةتةوة خَيل زؤربةى هةبووة، وآلت يةك ناو طةلى دوو ناكؤكييةكان لةسةر ثاوانخوازيى و سةثاندنى و كَيشمةكَيش ئةم دوات��ر بووة دةس��ةآلت بيرءإاو ناتةبايية سةردةكَيشَي بؤ جياوازيى ضةوسانةوةى دةرئةنجام و حوكم شَيوازى دوات��ر و دى تاقمَيكى ل��ةالي��ةن تاقمَيك دروستبوونى رَيكخراو ء حيزب بؤ داكؤكى بة ناكؤكييانة ئةم زوَلملَيكراوان، مافى لة دوو رَيطا كؤتاييان هاتووة، ديالؤط يان هَيز. نةبووة بةدةر خؤشمان لةمةِر كوردستانى وةرطرتنى كَيشمةكَيشةى و ملمالنَي لةم سةرةكى ه��ؤك��ارى ئ��ةم��ةش دةس����ةآلت، دروستنةبوونى كيانَيكى سةربةخؤى كوردي ناوةإاست رؤذهةآلتى دةسةآلتدارانى بووة، ضوونةسةر كة وابارهاتوون زؤربةيان و بة مةطةر ناكةن ضؤَلى دةس��ةآلت كورسي مردن، يان كوشتن راون��ان، و زؤر زةبرى )مةليك و سةرؤكةكانى عَيراق و دواهةمينيان حوسنى ئ��َي��ران، ش��اي حسَين، س���ةدام ئةميرى عةلى، بن ئةسةد، حافز موبارةك، نةلواوة بؤيان قةتةر....( سةركردةكانى كورد لةبةرئةوةى كوردانبن، وآلت��ى سةرؤكى كة بةآلم نةبووة، سةربةخؤى وآلتى كورد حيزب يةكةمى كةسي يان بوونةتة سةرؤك نةوةكانيان خؤشيان دواى و بووة مردن تا يان هةرطيز سةرؤك و طرتوءنةتةوة جَييان سكرتَيرى حيزبَيكى كوردى خؤى ثاشةكشةى لة ثؤستةكةى نةكردوءة و برا طةورة بووة و دةبَي، ئةندامانى حيزب خؤشيان بَي و ترشيان بَي ئةوان سةرؤكن و ثيرؤزن )قازى محةمةد، و شةرةفكةندى و قاسملؤ عةبدوإلةحمانى مةال مستةفا تا نةمردن وازيان نةهَينا( ئَيستاش كة نابينين ئاسؤيةك هةرطيز كوردستان لة كةسي يةكةمى حيزبَيكى كوردى وازبهَينَي بؤ كةسَيكى دى و بطرة بؤ دواى خؤشيان كوِر و براو برازايان ريز كردءوة بؤ وةرطرتنى ئةو ثؤستة سةرنج بدةن لة بزوءتنةوةى ئيسالمى، ثارتى، يةكَيتى، سؤسياليست هةمان سيناريؤى

سةرؤكة كؤنةكان دءوبارة دةبَيتةوة.ماوةى كوردستان هةرَيمى ئيدارةى و حيزب دوو بؤ قؤرغكراوة ساَلة بيست نوخبةيةكى بؤ حيزبةشدا دوو ئةو ناو لة دةسةآلتيشةوة هةرةمى سةرو لة و نةطؤإ لةمِروةشةوة كورد بنةماَلة، دوو دةسةآلتى ضةوساوةى طةالنى هَيناوة، رةشى شانسي دونيا طيرؤدةى دةستى يةك سةرؤك و يةك بةآلم تؤتاليتارين، يان ديكتاتؤرى دةسةآلتى و حيزب دوو دةستى طيرؤدةى كورد طةلى دوو بنةماَلةو دوو سةرؤكة و بؤ دابةشكردنى دةستكةوتةكان بة رَيككةوتنَيكى ستراتيذى

نةبوونى و هؤية ئةم لةبةر طرَيداوة، خؤيان طيانى دةستاو دةستكردنى دةسةآلت مةحاَلة رَيطاى لة و ديموكراسيانة شَيوةيةكى بة سندوقى تةنانةت طفتوطؤ و خؤثيشاندان بهَينن لة كورسي دةسةآلت واز دةنطدانةوة هةر هيضيان ثَينةكرَي رَيطةنادةن دةنطدانَيكى شَيوةية بةم بدرَي ئةنجام فزى و طزى بَي و دةدةن خؤيان دةسةآلتى بة بةردةوامى خؤيان دةسةآلتى شؤِرشطَيإيى شةرعيةتى رادةطةيةنن، خؤيان لةو راستيية طَيل دةكةن لة 1991ةوة قةوارة كورديةى نيمضة ئةو كة بةرجةستة بووة بةرهةمى هةَلةى كوشندةى كوَيت داطيركردنى لة بوو حسَين( )سةدام ضةسثاندنى و بؤش( )جؤرج سةركَيشى و عَيراق طةالنى فيداكارى و دذةفِرين ناوضةى بة طشتى و كورد بة تايبةتى بوو ثَيشئةوةى باش بَيت، خؤشيان ئةوان خةباتى بةرهةمى طةِرانةوة بة دةتوانن و دةزانن راستيية ئةم بؤ ثَيش مانطى ئابي 1990 هةَلسةنطاندنَيك بؤ تواناى سةربازيى و سياسي خؤيان بكةن و بزانن ئاخؤ لة لَيوارى هةرةسَيكى ديدا نةبوون هةرضةندة ئةم لَيوارى هةرةسة بارودؤخَيكى نابةرانبةرى هَيز و نَيودةوَلةتى و هةرَيمى و ئةنفال و كيمياباران سةثاندى نةك بَيباوةِرى طةلى و كورد شؤِرشطَيإانى بَيتواناييى و كوردستان، بةآلم ئةوة راستييةك بوو ناكرَيت ئةطةر نةطيرَيت، لةبةرضاو و بكرَيت ياد لة ئةمِرؤى ب��ارودؤخ��ى سةرنجى وردى بة لة دوورة هةرَيمة ئةم بدةين كوردستان ياسا هةرَيمَيكة مرؤظ، مافى ضةسثاندنى ديموكراتيةت بنةماكانى نيية، سةروةر تَييدا دوو بةآلم هةية فرةحيزبى فةرامؤشكراون، حيزبى فةرمانِرةوا برا طةورة ئةوانى دى )جطة لة ئؤثؤزسيؤن( دةنطى ناإةزاييان بة زةبرى كراوة الواز كزو حيزبةكانيان بؤ مووضة بوونةتة حكومةت دةزطاكانى نيية، هةر يان بِريارةكانى حيزب بة بؤ شةرعيةتدان ثايةطا دونياى بةرءوى كرانةوة دةرطاى بنةماَلة، و شارستانيةتدا كَلؤمكراوة، يةكتر قبوَلكردن لة ئازادى نيية، ئةجَينداى حيزبةكانى دةسةآلتدا رةخنةى كة قبوَلة ئاستة ئةو تا رادةربِرين ريشةيي نةبَي بؤ سةر دةسةآلت وةآلمى وشة برينداركردن و طرتن و لَيدان هةِرةشةو بة

كوشتن دةدرَيتةوة.كردبوو لة ئاست دةسةآلتَيك خؤى كةرِِنادادثةروةرييةى و كةموكوِرى هةموو ئةو شوباتدا 17 لة تا هةبوو كوردستاندا لة كة جةماوةر رذاية سةشةقام و ثاش ئةوة دانى بة كةموكوِرييةكاندا ناو داواى طفتوطؤى كرد لةطةَل نوَينةرانى شةقام، نوَينةرانى شةقاميش بؤ بَيطةِرانةوة و بوانة لةخؤبايي زؤر جةماوةرى خؤثيشاندةر وتوَيذيان رةتكردةوة، كؤمةكى شةرمنانة زؤر ئؤثؤزسيؤن خؤى نةيتوانى و كرد خؤثيشانداندةرانى دوودَلى بة زؤر خؤثيشاندان خاوةنى بكاتة بة و كرد خؤثيشاندانةكان لةطةَل مامةَلةيان درَيذايي 90 رؤذى خؤثيشاندان سةركردةى هيض يةك لة سَي اليةنة ئؤثؤزسيؤنةكة نةيتوانى هاوبةشى راستةوخؤى خؤثيشاندانةكان بكات و دةسةآلتيش هةميشة لة هةوَلى الوازكردنى

خؤثيشاندانةكانبوو لة ضوار رَيطاوة:- طرةو لةسةر هيالكبوونى جةماوةر

- دابِرانى خؤثيشاندةران لة ئؤثؤزسين تؤقاندنى و ترساندن و -نانبِرين

خؤثيشاندةران- ناردنى كةسانى طَيرةشَيوَين و تَيكدةر بؤ ناو خؤثيشاندةران بة مبةستى بةالِرَيدا بردن و ئةنجامدانى توندو تيذى بؤ ئةوةى ثاساوى هَيرشى سةربازى بؤ بِرةخسَي و كؤتايي بة بة نيساندا 19 لة و بهَينَي خؤثيشاندانةكان فيعلى توانى كؤنتإؤَلى سةراكانى ئازادى بكات كؤتايي بة خؤثيشاندان بهَينَي و دةسةآلت بة لة خؤثيشاندان ضووبوو زةندةقى شَيوةيةك خؤثيشاندانى بة رَيطةى ئاياريشدا يةكى لة دةستةواذةى ثَيمواية من ن��ةدا. كرَيكاران دةسةآلتة بةم دذ ناإةزايي خؤثيشاندانى ئةمِرؤى حاكمانى ئةجَينداى لة كورديية

كوردستاندا بؤ ئةبةد سِرايةوة.لة مامةَلةى زيرةكانةتر دةس��ةآلت درَي��ذةدان بؤ كرد بارودؤخةكةدا ط��ةَل خ��ؤى، سةركوتطةرايي دةس��ةآلت��ى ب��ة نةيانتوانى و خؤثيشاندةرانيش ئؤثؤزسيؤن هةلةكة جةماوةردا خرؤشانى لوتكةى لة و )بِرؤ دروشمى كة كاتَيكدا لة بقؤزنةوة ئةنجام كةواتة نةبوو ئ��ارادا لة روخ��ان( ضاكسازيي بوو ئةى هؤكار ضيبوو و داواكةى بؤ دى بةرثرسةكانى و هةرَيم سةرؤكى دةبواية من بةراى رةدك��ران��ةوة؟! طفتوطؤ ئةوثةِرى لة هةرَيميان سةرؤكى داواكةى بةهَيزى شةقام و ئؤثؤزسيؤندا قبوَلكردبا و خؤيان خؤثيشاندةرانيان بناردايةتة ماَلةوة و بةهَيزةيان كارتة ئةو وتوَيذبكةن بة دةست لة دةستدا كة بتوانن ضؤن خؤثيشاندةرانيان سةر بيانهَيننةوة ه��ةرواش ماَلةوة ن��اردة شةقام. كاتَيك بةزؤر خؤثيشاندةران لةشةقام هَينانةوةيان نابَيت ئاسان دوءرخرانةوة خؤثيشاندةران دةرئةنجام شةقام، سةر بؤ كة جَيبةجَينةكرا داوايانةيان ئةو هةر نةك خؤثيشاندانيان لة ثَيناودا كرد بةَلكو بكوذانى

خؤثيشاندةرانيشيان بؤ نةدانة دادطا )بؤ ريش ضوءين سمَيَليشمان دانا( و سةربارى ئةوةش بكوذان خةآلتكران و ثلةيان بةرزكرايةوة و لةم كةش و هةوايةدا دةستةيةك لة نوَينةرانى سةراى ئازادى جيا دةبنةوة و دةضنة دةربارى دةطةِرَينةوة تاَل بة دةستى بة و سةرؤك ئؤثؤزسيؤنةى ئ��ةو ئةوانيش دواي و هةَلوةشاندنةوةى يةكةمى مةرجى كة سةر رادةكَيشرَيتة بَيمةرج بوو حكومةت شةقام رةواكانى داوا و طفتوطؤ مَيزى بةرانبةر لة وتووَيذَيكدا لة و دةكات لةبير دةسةآلتَيك كة لة طةرمةى طفتوطاندا لةبرى ئةوةى بكوذانى رَيذوان و هاوةَلةكانى بداتة دادطا دَيت و فاروق رةفيق دةطرَي و سةرو طوَيالكى ئيسماعيلى بَيذةرى سةراي ئازادى ثرؤذة بةردةوامن هةر ئةمان و دةكوتن كؤبوونةوةكان ذمارةى و ثَيشكةشدةكةن بةرانبةر تيلى وةك و سةردةكات ضوار لة دةكةن ضاكسازيى ثرؤذةى ئاَلوطؤِرى كَي حكومةت هةَلوةشانةوةى دةس��ةآلت و لة ئؤثؤزسيؤن و دادةن��َى سوءر هَيَلى بة دةستةواذةى بةردةوامدا ثاشةكشةيةكى ثَيكهَينانةوةى بة حكومةت هةَلوةشانةوةى ثَيياندةَلَي حكومةت و دةط��ؤِرَى حكومةت ئَيمة خؤتان بؤ خؤتان ثاكَيجى و ث��رؤذة خؤمان دةك��ةي��ن ضاكسازيى خ��ؤم��ان و راوَيذ بة ثَيويستمان و هةية ثرؤذةمان ثرؤذةى ئَيوة نيية و دةيةوَي بةكات كوشتن ئؤثؤزسيؤن لةبةرضاوى اليةنطرانى بخات و سوك و رسوايان بكات لة كاتَيكدا كة وادةى لة دةبَيتةوة، نزيك ثارَيزطاكان هةَلبذاردنى ئؤثؤزسيؤن و شةقام نوَينةرانى كاتَيكدا نةيانتوانى زيرةكانة مامةَلة لةطةَل خرؤشانى و دؤِران��د طرةوةكةيان و بكةن جةماوةر هاتوون لة طةَل دةسةآلتَيكدا وتووَيذ دةكةن ناو بكاتة ثةلكَيش ئةمانيش دةي��ةوَى كة ئيدارة طةندةَلةكانى خؤى و بَيدةنطيان بكات لةاليةن هةندَيك باش خؤى دةس��ةآلت و دةزانَي و دةناسَي ئؤثؤزسيؤن كةسانى و ضَيذى و تام و بوون دةسةآلتدا لة ثَيشتر نةكردوءة ياد لة هَيشتا ثارةيان و كورسي و دوءر نيية بة بيانوءى رةخسانى كةش و هةَلبذاردنى بؤ بَيطةرد و ساف هةوايةكى ثَيشوةخت ئةم داوايةى دةسةآلت بهَيننةدى، بَلَيين ئؤثؤزسيؤن بة ثَيويستة لَيرةدا بؤية داخَلى ئَيوة كة كوشندةية هةَلةيةكى ئةوة دةسةآلتى بنكة فراوان ببن، ضونكة ئةو كةثرة الوازةى ديموكراتيةى كة ئَيستا هةية كؤَلةكة سةرةكييةكةى بوونى ئؤثؤزسيؤنة بةنةمانى ديموكراتيةت بؤ مانايةك هيض ئؤثؤزسيؤن ئَيوة بة ض روويةكةوة وادةى دووةم نامَينَى هةنطاو و دياريكرد طفتوطؤتان سَييةمى و بَيئةوةى دادةنَين كؤبوونةوة ض��وارةم بؤ رادةستى هاوةَلةكانى و رَي��ذوان بكوذانى تونَيليَيكى داخلى بَيت ثَيية بةم بكرَين، ياسا تاريكى كؤبوءنةوةتان دةكةن كة ئةوسةرى

دةسةآلتَيكدا ط��ةَل لة ئَيوة نةبَيت، دي��ار ال شكاوى شوشةى نرخى دةكةن طفتوطؤ طرانبةهاترة لة خوَينى رَيذوان، دةسةآلتَيك ث��ارةى و بودجة ئاشكراكردنى لةبرى تاريكى جامى البردنى لة و دَي��ت ن��ةوت هةنطاوة ئةم و دةستثَيدةكات ئؤتؤمبَيلةوة بة ضاكسازيى دادةنَي لة كاتَيكدا ئةمة ئةركى هةرطيز و هاتوضؤية ثؤليسى ئةفسةرَيكى خؤَل لة جطة و ضاكسازيى خانةى ناضَيتة تا كة دةسةآلتَيك نيية، ضيدى ضاوكردن لة ئَيستا لة حيساباتى ئةودا شتيك نيية بة ناوى هَيشتا و دةس��ةآلت دةستكردنى و دةستا طوِرى كوِر نةبووة تةواو باوك دةسةآلتى لَيخواردءوةتةوة، هةَلوةشاندنةوةى حكومةت لة ئةجَيندايدا نيية و بة هَيَلى سوءرى داناوة، حيساباتى وةزارةتى سامانة سروشتييةكان هَيشتا دواى ئةم هةموو فشارة لة جانتاكةى بكوذانى طرتنى ل��ةب��رى و وةزي��رداي��ة سةندنةوة تؤَلة بةرنامةى خؤثيشاندةران جَيبةجَيدةكةن وردى بة خؤثيشاندةران لة و كاتَيك ئَيوة لةسةر مَيزى طفتوطؤن ئةوان خؤثيشاندان ضاالكوانةكانى س��ةي��ارةى دةسوءتَينن و ياساى ئةنجوءمةنى ئاسايشى ئاسايش ثةسةند دةكرَيت هةرَيم و دةزطاى طفتوطؤ ئَيوة وةستاونةتةوة، دذى ئَيوة كة ياسا س���ةروةرى و ضاكسازيى لةسةر دةكةن بةآلم ئةوان لة هةولَيرى ثايتةختةوة سةر دةكةنة )منظم( ضةكدارى هَيرشى دامةزراوةكانى ئيمارةتى سةوز و بة ويستى سايةى ذَير لة و دةسةآلت راوَيذكارَيكى ضةكدارى هَيرشى ستراتيذيدا رَيككةوتنى جةبارى تةكيةى شارةوانى سةر دةكةنة

طوللةبارنى دةكةن و دةسةآلت بَيدةنطة. لَيطةِرَين واز لة وتووَيذ بهَينن و كةسيش كوِرى ئةوةى بؤ خؤثيشاندان بؤ هانمةدةن خؤتان ك��وإي كة ئَيوة ن��ةك��وذرَي خةَلك نيية ئةوةتان مافى نادةن و بةكوشتنةداوة كوِرى دةيانى وةك كاك زاهير و باوكى بيالل و باوكى طةرميان و ..... بة كوشت بدةن تةنانةت مةكةن ثَيشوةختيش هةَلبذاردنى داواى ئةنجوءمةنى هةَلبذاردنى بؤ ضاوةِرَيبن و ثارَيزطاكان ئةطةر هةَلبذاردنَيكى ثاك و بَيطةرد كرا و ئةوان برديانةوة ئةوة ثيرؤزيان بَيت ئةو ميللةتةى ئةوانى دةوَى ئةوانى ثيرؤزبَيت، طةر طةز ئةوة و عةرز ئةوة بردتانةوة ئَيوةش ئةو تياكرا فزى و طزى هةَلبذاردنيش طةر كات ئةطةر ميللةت هؤشيار بوو قسةي خؤى با لَيطةِرَين نةبوو طةر هؤشياريش و دةكات لة تاوبدةن خؤيان ئةسثى بنةماَلة هةردوو كَيَلطةى وآلتى كؤيلةكاندا و دةستيان خؤش. لة بَلَيين ك��وردى دةسةآلتى بة ماوةتةوة ئةشخاص( ناقلةى )ببورن دةبابة ئةو كوَين

خؤثيشاندةران سةركوتكردنى بؤ نةتان هَيزةكانى دةستى بة سنور وا بةكارتانهَينا؟! سوثاى ثاسدارانى ئَيرانةوة بووة سوتماك بؤ

نايانجوَلَينن؟!

حاجى ئاسؤى سةإاج

نةبَيت كاتَيك ناهةقيان ثَيدةضآ خةَلكى بازاإ و ضايخانة تةكسىء ثاسء لةناو كة كؤدةبنةوة كةسيان دوو كة جَييةك هةر و سةركؤنةكردنى دةك��ةون��ة دةسبةجآ حكومةتى هةرَيم ء توانج تَيطرتنء تانةلَيدانى. توانا رؤذ لةدواى رؤذ ئةم حكومةتة ئاخر وةستايىء و دةستإةنطينيى و سةليقة و خؤيمان دؤشدامَينى كارى نوَيى نموونةى دةركردنى بة نيية رؤذ دةدات. نيشان بإيارَيكى واقوإمَين ضاوى سةرسوإمانمان بةبإيارَيك نةطوازَيتةوة. بؤ ثشتى سةرمان ثةرلةمانةكان ئةندام طيانثارَيزانى ذمارةى زياد دةكات، بةيةكَيكى ديكةش قوتابخانةيةك دةيكاتة دةك��اتء ض��ؤأل خاوةنةكةى بة ئةمةى فةإةنسى. قوتابخانةيةكى ديارى دواييان مةبةستمان لةو بإيار و داوايةية كة ثةروةردةى سلَيمانىء طشتى ثةروةردةى سةر كردويانةتة سلَيمانى مةَلبةندى طةإةكى لة شكاك قوتابخانةى كارطَيإيى بينايةى ضؤَلكردنى داواى رزط���ارىء قوتابخانةيةكى بؤ لَيدةكةن قوتابخانةكةى لة زياترة ساَلَيك م��اوةى كة فةإةنسى بةآلم ميوانة. شكاكدا قوتابخانةى بينايةى يان قايم. روو ميوانَيكى ميوانَيك؟ ضؤن »ميوان دةَلَيت كوردييةكة ثةندة وةك لة هةر يانى دةرك��رد» ماَلى خ��اوةن هات كرد. هةَلسوكةوتى خانةخوَييانة سةرةتاوة ئةوآ هاتنة ميوانى بة لةطةأل هةر ئةوان زؤرى ه��ةرة بةشى و خ��وارةوة نهؤمى قوتابخانةكةيان داطيركرد و خاوةن ماَليان لة نهؤمى دووةمدا قانطدا كة قوتابيانى هةموو ثليكانة بيست وانةكان نَيوان ثشوويةكى قوتابخانةكة حةوشى ضوونة بؤ ثتر و

دادةبةزينء ثاشان بؤ ضوونةوة ثؤلةكانيان ضةندين لةنَيويشياندا سةردةكةوتنةوة، منداَلى خاوةن ثَيداويستى تايبةت هةبوون و كةسوكاريان لةشوَينى دوورةوة دةيانهَينان. بةإَيوةبةرايةتى كة بيانوانةى بإو ئةو ئةو ضؤَلكردنى بؤ سلَيمانى ث��ةروةردةى ئةو دةيهَينَيتةوة، خاوةنةكةى بة بيناية حكومةت موَلكى ئةوةى ثَيش كة بينايةى بَيت موَلكى ثتر لة سآ سةد قوتابى منداَلى بةشَيكيان دةخوَيننء تيايدا كة كضة كوإو موَلكى ثاشان تايبةتن، ثَيداويستى خاوةنى ذمارةيةكى زؤر لة مامؤستاى ثةروةردةكار لةخؤبوردووانة تيايدا كة فةرمانبةرة و جَيبةجآ فَيركردن ثةروةردةكردنء كارى دةكةن، ئةو بإو بيانوانة هَيند بَيمانان مرؤظ سةرسام دةبَيت كاتَيك كة دةبينَيت بإيارى ث��ةروةردةي��ي��ةوة دام��ةزراوةي��ةك��ى لة وا هةسارةيةدا ئةم لةكوَيى ئةرآ دةردةضَيت. حكومةتَيك، طةر حكومةتى خةَلك بَيت، بإيار دةيان و قوتابى سةد سآ لة ثتر دةدات خوَيندنى قوتابخانةى بينايةكى لة مامؤستا موَلكى و طشتى كةرتى بة سةر ك��وردى جادة رةوانةى سةر قوتابخانةية خؤى ئةو قوتابخانةيةكى كاَلى ضاوى لةثَيناوى بكات خوَيندنى فةإةنسى سةر بة كةرتى تايبةت!؟ لة هةرَيمى تةنها نا لة هيض جَييةك هةَلبةت سلَيمانى لة بةدياريكراويش و كوردستان كة شكاك قوتابخانةى بينايةى نةبَيت. بوو روخ��ؤش قوتابخانةى ن��اوى ج��اران دروستكرابوو، جةمالؤن ب��ةش��َي��وازى 1979 ساَلى بؤ دروستكردنى مَيذووى دةطةإَيتةوة، لةثاش راثةرينةوة جار لةدواى جاران دةهَينرَيت. بةسةردا مةينةتى جارة فراوانى روبةرَيكى لةسةر قوتابخانةية ئةم زةوى دروستكرابوو، بةآلم لةدوادواييةكانى

ساآلنى نةوةدةكاندا سةروةختَيك كة لةثاش ء كارطَيإ داواك��ارى و سكاآل لَيشاوَيك لةبةر قوتابيان كةسوكارى و مامؤستايان وانة بؤ قوتابخانةكة ثؤلةكانى نالةباريى تَيدا خوَيندن داواى تَيكدانى بيناية كؤنةكة و حكومةت كرا، نوآ بينايةكى دروستكردنى هةر ئةو كاتة بإياريدا كارَيكى وا بكات زةمينة بؤ ئةوة خؤش بكات لةداهاتوودا قوتابخانةكة زةويية ثارضة ئةو لةسةر بةيةكجارى هةَلبكةنَيت. هات زةوى قوتابخانةكةى كرد بة سآ كةرتةوة، كةرتى يةكةمى كردة هؤَلَيك بؤ ثةروةردة، كةرتى دووةمى كة كةوتووةتة بةشى ثشتةوةى هؤَلةكة كردة ياريطا، كةرتى سَييةميشى كردة قوتابخانة نوَييةكة و ناوى لَينا قوتابخانةى شكاك. ئَيستاش بة بيانووى بوونى قوتابخانةيةكى تر لة هةمان طةإةك، ثةروةردة طةإ بة قوتابخانةى شكاك دةكاتء داواى لَيدةكات بينايةكة ضؤأل بكات، لةكاتَيكدا كة ئةو قوتابخانةيةى تريش خاوةنى سةدان فةرمانبةرى و مامؤستا دةيان و قوتابى زؤرى ذم��ارةى ثَيداويستيى خؤيةتىء قوتابى دروستيكردووةو تواناى لةخؤطرتنى ئةو ذمارة زؤرة لة قوتابىء مامؤستاى نيية تةنانةت بة ميوانيش )بةتايبةتى ثاش ئةوةى ميوانداريكردنى بة شكاك قوتابخانةى كة بوو(. ماَلوَيران فةإةنسييةكة قوتابخانة خؤى بةبإواى ثَيدةضَيت كة ث��ةروةردة، بوونى دةَلَيت دابَيت، حةكيمانةى بإيارَيكى طةإةكَيكدا لة بنةإةتيى قوتابخانةى دوو بوونى ئَيستا تا بؤضى باشة نيية. ثَيويست طةإةكَيكدا لة بنةإةتى قوتابخانةى دوو ثَيويست بووة؟ بؤضى بؤ لةمةودوا ثَيويست نيية؟ بؤضى ناضاريى هةذاريى بوونى شةش داخؤ ثَيويست؟ دةكاتة خانوويةكدا لة ماأل دةبَيت ثَيوةرى ثَيويستبوون و ثَيويستنةبوون

الى ئةوان ضى بَيت؟ هةَلبةت ئةوان ناهةقيان ئاطايان ئةوةندة هةر ضونكة دةَلَين وا نيية زؤربوونى و بينا نةبوونى كَيشةى لة قوتابيية. ذم��ارةى ساَلى ل��ةدواى س��األ ثَيويستبوون يان ثَيويستنةبوونى بوونى دوو واقيعَيكة لةطةإةكَيكدا بنةإةتى قوتابخانةى ذمارة زؤرى ء ذمارة كةمى قوتابيانى ئةو ناوضة و طةإةكة دةيسةثَينَيت نةك بإيارى طوشارى و بةإَيوةبةرايةتى مَيزى ئةوديو لة لةوةداية سةير لةسةرتان. بةرثرسَيك ميدياكانيشدا بؤ ئةو بينايانة شيوةن و زارى ث��ةروةردة موَلكى خؤى كاتى كة دةك��ةن حيزبةكان راثةإينةوة ل��ةدواى ب��وونء بارةطا بة كردويانن و ك��ردون داطيريان كة كات هةر بَلَيى تؤ بؤ خؤيان! مةَلبةند و ئةو بينايانةشيان وةرطرتةوة ئةوانيش بكةنة قوتابخانةى ئةَلمانى و كؤرى و مؤزةمبيقى سةر بة كةرتى تايبةت؟ يان دةَلَين كاكة طيان ضونكة فةإةنساين قةرزارى كورد ئَيمةى ضاكةى زؤرى لةطةأل كورد كردووة. طةرضى من لةو نيازثاكيية بةطومانم بةآلم ثَيشمواية ضاكةى كردبَيت ضاكةشى ئةطةر فةإةنسا لةطةأل سةركردايةتى كورد و ضاكةى لةطةأل لةطةأل نةك ك��ردووة خؤى ب��ةرذةوةن��دى رةخنةم هةمانكاتدا لة بةآلم كورد، ميللةتى ضاكةيةى ئةو ثاداشتدانةوةى شَيوازى لة شانزيليزَيى بؤ رَي��زم و ميتران خاتوو بة بإؤن هةية. ميتران فرانسؤ سةردةمى ثارضة لةسةر ئةم وآلتة بَيشومارى ثارةى دروست بؤ نوَييان بينايةكى تر زةوييةكى كورد منداَلى بَيباكانة بةبإيارى بكةن، قوتابخانةكان مةكةن. جادة سةر رةوانةى شوَينى ثةروةردة و فَيركردنن نةك شوَينى ترشاندنى قوتابى تا قوتابيانى دوو قوتابخانة خزمةتى ب��ةوة بةسةريةكدا. بترشَينن

بينايةى ناكرَيت كوردى زمانى و خوَيندن قوتابخانةيةكى خوَيندنى كوردى لة قوتابيان و مامؤستايانى ضؤأل بكرَيت طةر بإيارة ئَيوة وةك دامةزراوةيةكى ثةروةردةيى خزمةتى بؤ طةر خؤزطة دةكةن. كوردى خوَيندنى دةيزانى ضى ئةم حكومةتة بواية جارَيكيش دةكات. لةناوضة دابإاوةكان ء كةركوك هانى سلَيمانى لة بةآلم دةدات، كوردى خوَيندنى هانى ك��وردى خوَيندنى حيسابى لةسةر هاوار ئةى ئةرآ دةدا! فةإةنسى خوَيندنى لةكوَيى ئةم دنيايةدا ديتان ميوان خانةخوآ هةر لة ميوان طةر )ئةرآ دةر! بكاتة لةماأل جَييةك زؤر بمَينَيتةوة، بةوَينةى زؤر مانةوةى قوتابخانةى لة فةإةنسييةكة قوتابخانة شكاك، هةميشة هةر نابَيتة كةرى خانةخوآ؟ يانى نابَيت بة قسةى خاوةنماأل هةَلسوكةوت و دةكةم كارةتان لةو طومان من بكات؟( بإوام واية ئةوةى لةطةأل قوتابخانةى شكاك ماأل، خاوةن لة ماَلة حةرامكردنى دةيكةن تاَلكردنى كورديية، خوَيندنى هةإاجكردنى زمانى شيرينكردنى ك���وردىء زم��ان��ى بَيطانةية. هةنطاوَيكة بةرةو بة كؤمثانياكردنى خوَيندنى هاندانى و ثةروةردة دامةزراوةى بة ثارة. جا يان ئةوةتا ضاوَيك بةو بإيارةتاندا بينايةى تر جَييةكى لة بإؤن بخشَيننةوةو فةإةنسييةى قوتابخانة ئةو بؤ قوتابخانة يان بكةن، دروست تايبةت كةرتى بة سةر ضيى تر لة لَيدوانةكانتاندا الفى »خزمةتكردنى وشةى كوردى»و »زمانى شيرينى كوردى» لَى مةدةن، ضاكةيةك كة فةإةنسا لةطةَلتانى ثاداشتدانةوةى ئةركى بؤخؤتان كردووة، مةدةن طرانةش بارة ئةم ئةستؤ، بطرنة بةسةر شانى ميللةتدا. رةوا نيية دامةزراوةى ثةروةردة بكةنة بةردةبازَيك بؤ ثةإاندنةوةى

بإيارة سياسييةكانتان.

دةربارةى كَيشةكةى قوتابخانةى »شكاك»ى بنةأةتى لة سلَيمانىكاتَيك ماأل لة خاوةن ماأل حةرام دةكرَيت يان »ميوان هات خاوةن ماَلى دةركرد»

15 ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13هاوآلتي كــؤمـةَلـطا

جيهاد جةالل

جةميل محةمةدى 32 ساآلن ضةند لةبةردةم كاتَيك ئَيستا، ثَيش مانطَيط ضاككردنى ب��ؤ خ��ؤي��دا م��اَل��ةك��ةى ئؤتؤمبَيلكةى وةستابوو، ئةو وةستانة ئةو دروستبوءنى سةرةتاى ب��ووة كَيشةية كة دواجار بة مةرطي كؤتايي

ثَيهات.ئ����ةو ك���ات���ةى ك���ة ج��ةم��ي��ل ماَلةكةى ب��ةردةم لة ئؤتؤمبَيلةكةى فيرعةونةكان ط��ةإةك��ى لة خؤيدا ل��ةط��ةَل راط��رت��ب��وو، سلَيمانى ل��ة كة يةكَيتيدا دَيرينى ثَيشمةرطةيةكى دةمةقاَلةيان، بة بووة دراوسَييانبووة ثاش ماوةيةك، ثَيشمةرطة دَيرينةكة بة دةمانضة جةميل دةكوذَيت، ئةمة بةثَيي

وتةى كةسوكارةكةى.لة خَيزاندارةو محمةد جةميل ساَلي 2003ةوة خَيزانى ثَيكةوةناوة لة بةهارى ئةمساَلداو لة بةروارى 3/23دا كة سةطرمة(وة )ئ���ازادى ل��ةالي��ةن ثَيشمةرطةيةكى دَيرينى يةكَيتيية تةقةى لَيدةكرَيتء بريندار دةبَيت، ثاشان 11 بة هؤي سةختيى لة رووداوةكة رؤذ

برينةكةيةوة طيان لةدةستدا.جةميل، هاوسةرةكةى بةوتةى سةرةتاى كَيشةكةى نَيوان مَيردةكةيء ئازادى سةطرمة، بةو شَيوةية بووة كة رؤذَيك جةميل لةبةر دةرطاى خؤياندا بوو، سةيارةكةى خةريكى ب��ووةو تا كة سةطرمة ئ��ازادى كاتةشدا لةو نةيانناسيوة هاتووة بؤيء ئةوكاتةش »بؤ ثَيوتووة راكَيشاو لَي دةمانضةى كاتةشدا لةو دةكةيت»، ضاودَيريمان طرتووةو ئ���ازادى دةستى جةميل

زللةيةكى لَيداوة.خَيزانةكةى دةيطَيإَيتةوة كة ثاش ضةند رؤذَيك لةو رووداوةو لةبةردةم ماَلةكةى خؤيدا جةميل لةاليةن ئازادى سةطرمةوة تةقةي لَيدةكرَيتء بريندار رؤذَيكيش ضةند ث��اش دةك��رَي��ت، طيان برينداربوونةكةيةوة بةهؤي

لةدةستدةدات.جةميلدا برينداربوونى كاتى لة كةسوكارةكةى سكاآلي ياسايي لةسةر ئازاد تؤماردةكةن، ثاشان بةثَيي بإيارى

دادطاى سلَيمانى كة نزيكةى دوو مانطة بؤ دةستطيركردن فةرمانى دةرضووة بةآلم دةردةضَيت، سةطرمة ئ��ازادى

تائَيستا دةستطيرنةكراوة.كةسوكارةكةى جةميل »نيطةرانن» حكومةتء هةوَلةكانى ئاست لة نةيانتوانيوة كة ئةمنييةكان دةزط��ا بكات، دةستطير كوإةكةيان بكوذى ئازادى ئةوةى بةهؤي ثَيشيانوابوو دَيرينى ثَيشمةرطةى ثَيشتر سةطرمة حكومةتدا ن��او لة ب��ووةو يةكَيتي كةسي هةية، بؤية تائَيستا »نايانةوَيت

دةستطيري بكةن».ثؤليس ثيشةى محةمةد، جةميل زيندانى لة شؤفَير وةك بةآلم بووة، فيدإاَلى ضةمضةماَل دةوامى دةكردو بة ثزيشكةكانى رؤذانة ئؤتؤمبَيلي خؤي دةبرد بؤ ئةوَيء دواتر دةهَينانةوة بؤ

سلَيمانى.لة دواى طيان لةدةستدانى جةميل ئازادى خَيزانةكةى داواى لةسةر ء سةطرمة لةاليةن ثؤليسي سلَيمانييةوة تا نزيكى مانطَيك ثاسةوان بؤ ماَلةكةى نةوةك لةبةرئةوةى دادةنرَيت، ئازاد جةميلةوة كةسوكارةكةى لةاليةن

هةَلي تؤَلةكردنةوة بدرَيت.

دةيانوت جةميل كةسوكارةكةى »بؤية ثَيويست بوو حكومةت لة جياتى تاوانبارة ئةو ماَلي ثاسةوانيى ئةوةى بكات، تاوانبارةكةى دةستطيربكردايةو

رادةستى داطاى بكرداية».بكوذى تائَيستا ئةوةى بةهؤي لة دةستطيرنةكراوة كوإةكةيان ئَيستادا كةسوكارةكةى جةميل هةست ثَيشيانواية دةكةن، »مةزَلموميةت» بة ئ��ازادى كوإةكةيان بكوذى ئةطةر هةذار كةسَيكى نةبوايةو سةطرمة

بواية ئةوا دةستطيردةكرا.وتى جةميل براى محةمةد جةالل دَيرينى ثَيشمةرطةى براكةم »بكوذى بؤية بووة شاخ لة ثَيشتر يةكَيتييةو ك��ردووة، بؤ كارئاسانييان كؤمةَلَيك ئَيستا ئَيمة نازانين لة كوَيية، ئةو ثشتى هةية لة ناو حكومةتدا، بؤية دةستطيري

ناكةن».بةوةكرد ئاماذةى جةميل براكةى هةذار كةسَيكى براكةى بكوذى ئةطةر ثشتء سةطرمة ئ��ازادى وةك بوايةو

ثةناى نةبواية ئةوا دةستطير دةكرا.بة هةست زؤر »ئَيمة وتى جةالل مةزَلومييةتى خؤمان دةكةين كة برامان بردووة، ياسا بؤ ثةنامان ك��وذراوةو

بكوذى نةيتوانيوة ياسا هَيشتا بةآلم براكةمان دةستطيربكات».

سلَيمانى دادط��اى بإياإي بةثَيي )ئ��ازادى بؤ دةستطيركردن فةرمانى بإيارةكة دةرضووة هةروةها سةطرمة( دةستبةسةر كة دةطرَيتةوة ئ��ةوةش

موَلكيشيدا بطيرَيت.لة جةميل كةسوكارةكةى ئَيستا ئاماذةيان نيشتةجَينء شارى كةركوك تا دةكةن ضاوةإَي ئةوان بةوةدةكرد،

بزانن ياسا ضييان بؤ دةكات.جةمال محةمةد برا طةورةى جةميل بة هاوآلتى وت »ئةطةر تاوانبار بةرثرسة لَيثرسراوَيتى بة هةست دةبَيت ئةوا بكات، ياسا تةسليمى خ��ؤي بكاتء ضونكة كوشتنى كةسَيك هةروةها ئاسان

نيية».جةمال وتى »لة كوردستان كةسَيك هةر ثؤليس ئةوا بكوذَيت تر كةسَيكى بة ئاسمانةوة دةستطيري دةكةن، بةآلم ئةوةش نةكردووة، دةستطير ئازاديان زؤر جَيطةى داخة كةسَيك بةو شَيوةية دةك��اتء خ��ؤي دراوس��َي��ي لة تةعدا دةستطيري دةسةآلتيش دةيكوذَيتء

ناكات».ياساى دادط��او لة »رَي��ز وتيشي ضاوةإَي بؤية دةطرين، خؤمان وآلتي دةكةين، بزانين ئةوان ضيمان بؤ دةكةن».

جةميل كةسوكارةكةى هاوسةرو ئةويش هةية، داواكارييان يةك تةنها سةطرمةو ئ��ازادى دةستطيركردنى رادةست كردنيةتى بةدادطا »بؤئةوةى بة

سزاى خؤي بطات».خَيزانى س��اَل 32 ناجى ظيان جلوبةرطة تائَيستاش كة جةميل ئاماذةى الن��ةب��ردووة، رةشةكانى بةوةكرد ياسا هيض ناكات بةرانبةر بةو »ئةوان خؤيان جؤرة كةسانة، ضونكة

لة دةسةآلتدان».ظيان وتى »تةنها داواكاريم ئةوةية خؤي س��زاى بة مَيردةكةم بكوذى

بطات».ك��ةس��وك��ارةك��ةى كاتَيكدا ل��ة دةزطا حكومةتء محةمةد جةميل ئةمنييةكانيان بة كةمتةرخةم ناودةبةن بكوذةيان ئ��ةو تائَيستا بؤضي كة بةرثرسة بةآلم دةستطيرنةكردووة،

ئاماذة سلَيمانى شارى ئةمنييةكانى هةوَلَيكى هةموو ئةوان دةكةن بةوة خؤيانداوةو تائَيستاش هةر بةردةوامن دةستطيركردنى بؤ هةوَلةكانيان لة

تؤمةتبارةكة.ئةفسةرى عومةر ئاسؤ موالزم بةإَيوةبةرايةتى لة راطةياندن بةشي بة سلَيمانى ث��ارَي��زط��اى ثؤليسي فةرمانى »تؤمةتبارَيك وت هاوآلتى لةاليةن دةرضووة بؤ دةستطيركردنى بؤ مةلةفي ئَيمةش الى دادوةرةوة، كَيشةكة لة لَيكؤَلينةوةش كراوةتةوةو

بةردةوامة».فةرمانى خستةإوو ئةوةشي الى تؤمةتبارةى ئةو دةستطيركردنى هةموو بةسةر ثةخشكراوة ئ��ةوان بةإَيوةبةرايةتيية طشتييةكانى ثؤليسء هةموو لة سنورييةكاندا خاَلة هةموو

شارةكاندا.بةوةكرد ئ��ام��اذةى ه��ةروةه��ا سةرةتاييةكانى زانياريية بةثَيي كة ل���ةدةرةوةى تؤمةتبارةكة ئ��ةوان بإيارى لةثَيش نازانن بةآلم هةرَيمة، دةستطيركردنةكةى ضووةتة دةرةوةى

هةرَيم يان دواتر.»ئَيمة وت���ى ئ��اس��ؤ م����والزم كةمتةرخةم نةبووين لةو مةسةلةيةداو ئَيستاش هةر لة لَيكؤَلينةوةو هةوَلةكانى ياسا بةثَيي و بةردةوامين خؤمان كارى خؤمان دةكةينء ياسا لةسةرو

هةموو كةسَيكةوةية».دةَل��َي��ت ثؤليس ه��ةرض��ةن��دة هةرَيمة، دةرةوةى لة تؤمةتبارةكة ئازاد سةطرمة، نزيكى كةسَيكى بةآلم ئاماذةى بةوةكرد كة ناوبراو ئَيستا لة

سلَيمانيية. ك���ةس���وك���ارةك���ةى ج��ةم��ي��ل ئ��ازادى ل��ةوةى هةبوو »طومانيان» هةرَيم، دةرةوةى ضووبَيتة سةطرمة ضونكة ثَييانوابوو طةر ئةو لة دةرةوةى دةستطيركردنى ئ��ةوا بَيت هةرَيم لة كوردستان، باسيان ئاسانترة وةك جار ضةندين تائَيستا لةوةشكرد داواى سةطرمة ئازادى كةسوكارى ئةوان بةآلم لَيكردوون، سوَلحيان ياسا بة كَيشةكةيان نةبوونء رازى

سثاردووة.

ئةو ثَيشمةرطةيةى بة كوشتنى طةنجَيك تؤمةتبارة، ضوار مانطة دةستطيرنةكراوة

يادى 23 سالَةى كيميابارانى شارى سةردةشت لةذَير ضاودَيريى تونددا بةأَيوةضوو

شانؤخويَندنةوةيةكى ئاينييانة

كؤضين واذةيى

ئيشى سةربةخؤ ذانةرَيكى وةك شانؤ هةَلبةت فؤإمَيكى لة كؤمةلََطاية حةقيقةتةكانى دةرخستنى هونةرة ديكةى رَيطةيةكى تر واتايةكى بة هونةريدا، كؤمةلََطاية، خراثييةكاني يان باش ثيشاندانى كارى و دةنا مةجازيية، ناوهَينانَيكى بابةتةدا لةم ناوهَينانى شانؤ لة ضَلَيك وةك بكةين شانؤ باسى نيية مةبةستمان هيض لة لَيكضونةى لةبةرئةو بةآلم هونةر، درةختي ضَلةكانى نَيوان شانؤى هونةر و شانؤى ذيانداية هَينانى ئةم وشةية بَلَيين بة ثَيويست دةزانم.. لةكورتترين ثَيناسةدا دةتوانين زةوى، لةسةر خةَلكة كؤمةلََ سَى ثيشاندانى ئاين كارى بَيباوةإى كؤمةلَََيكى ضاكةكار، ب��اوةداإى كؤمةلَََيكى تَيكةَلَيكة و هةية نَيوانةدا لةو كؤمةلَََيكيش خراثةكار، لةهةردووكيان، كة سةرةتايةكى باشى هةية و ذَيرخانَيكى خراثةش، قسةى ئَيمة لةسةر ئةم كؤمةلََةى سَييةميانة... ئةم كؤمةلََة كؤمةَلَيكن دؤستايةتييةكى باشيان لةكةَل ميكياذدا واتة هةية، ماسكةوة بة بةهَيزيان ثةيوةندييةكى هةية، بَيت ئةوا كارى ئةطةر كارى شانؤ ثيشاندانى حةقيقةتَيك ثرسيارى حةقيقةتَيكة، شاردنةوةى ئةمان شانؤيةى ئةم طرنك ئةوةية ئةو كةسانةى لةثشت ئةم شانؤيةوةن ضةند ضةند بدرَين؟! خةَلك ثيشانى هةن جؤرةى بةو ئامادةن ئامادةييان تياية ثشتى ثةردة بكةن بة مَيزى شانؤ، لةسةر ئةكتةرن، وآلتة ئةم سياسييةكانى زؤرينةى بنةماية ئةم ثةردةكةى ثشتى تؤ نيية ئامادة هيضكات كة ئةكتةرَيك ببينيت، تةنها بؤت هةية ئةو مَيزة ببينيت كة هةموو خةَلك دةيبينَي، كوشتنةكان لةم وآلتةدا لةو كاتةوة دةستثَيدةكات كة رؤذنامةنوءس و نوءسةرةكان دةيانةوَي ثشتى ثةردة بؤ رَيكة خؤشكردن واتة ثةردة، الدانى وآلتة لةم ببينن، بينينى بةجؤرَيك ث��ةردة ثشتى بينينى خؤت، مردنى و دةكرَيت ضاكةت ثةردة زؤرجار حةقيقةتى مرؤظةكانة، بانتؤَل بَيت، ثةردة هةية لة ريش دروستكراوة و هةية لة مَيزةرى سثى، ثةردة هةية لةقسةى خؤش و ثةردة هةية لة كروزانةوة ضندراوة، ثةردة هةية لة بةَلَين دروستكراوة سةروةرييةكان، و خةبات لةباسكرنى واشة ثةردةى و ثةردانةوة حةقيقةتَيك ئةم لة ثشت هةموو بةآلم دواجار ثَيضةوانةى رةنكة كة حةقيقةتَيك حةشارداوة، خؤى البردنى ئاين ك��ارى من بةبإواى بَيت، سةرشانؤكة بةآلم حةقيقةتانةية، ئةم دةرخستنى و ثةردانةية ئةو كة دةستثَيدةكات ضركةساتةوة لةو طةورة كارةساتى هةَلطرانى ئاين خؤيان دةبنة ئةو ثةردةية بؤ شاردنةوةى ئاين طةوهةرى كة ماسكَيك دةبنة ئاين، حةقيقةتى الى ينظر ال اللة »ان فةرموءدةى ماناى دةشارنةوة، صوركم، وال الى اجسامكم، ولكن ينظر الى قلوبكم» ئةوةية لةو بةَلكو ناإوانَيت، سةرشانؤكان ديمةنى لة خوا كة شانؤيةوة ئةم لةثشتى كة دةإوانَيت نيةتانة و ديمةن ريزى مرؤظَيكة بَيباوةإ مرؤظي ئةوةشدا لةطةَل هةن، زياترة تا مرؤظَيك كة لةهةردووال بخوات، ئةم جياوازيية زياتردا لةسزايةكى مرؤظة ئةم كة دةردةك��ةوَي لةوةدا دةبَي تا مرؤظة بَيباوةإةكة، ئةم مرؤظة دوو اليةنة ئةطةر لةبةردةم سةدان كةسَيكدا وتارَيك بدات جؤرَيكةو ئةطةر ئةطةر و ترة جؤرَيكى بدا وتارَيك كةسدا دة لةبةردةم قسة بؤ دوو هاوإَيى خؤى بكات جؤرَيكى ديكةية و ئةطةر تةنها من بةبإواى تر، جؤرَيكى بَيت خؤيدا لةماَلى تةنها تةنهايى و عةشق دوو كاتَيكن مرؤظ حةقيقةتى خؤى تيا تةنهايدا مرؤظى دةرةوة و لة عةشق و تةنها دةردةخات، مرؤظى ناوةوة دةبنةوة بة يةك، دوو وةختن مرؤظ رووى راستةقينةى خؤى تيا ثيشان دةدات، تةنهايى لةبةرئةوةى كة خاَليت لة مرؤظى ديكة و عةشقيش لةبةرئةوةى هَيزَيك مرؤظة بة طةيشتنةوة تا ببَيتةوة سادة سادة دةكات وا مةعشوق لة جطة دةزانيت وا و خؤت ناو سادةكةى كةسى تر سةيرت ناكات و ئةطةر سةيريشت بكةن نة بؤت

طرنطةو نة ثَيشتواية بة تةواى دةتبينن. بؤ دةطةإَيتةوة مرؤظةكان هةَلسوكةوتى طؤإينى دواليزمى بوونى خةَلك و نةبوونى خةَلك، ئةو ئةكتةرةى وةختَيك دةيبينن، خةَلك هةموو دةكات هةست كةوا هؤَلى شانؤ كةسى تيا نابَيت و ضؤَلة ئيتر حةقيقةتى خؤى قسة خؤيةوة لةبةر كة كاتانةدا لةو دةشَيت دةردةخات، دةروونى ثَيضاوثَيضةكانى هَيَلة بة ثةى بتوانيت دةكات قسة خؤيةوة لةبةر كاتانةى لةو مرؤظ راستة بةرَيت، قسةكانى تةواوى دةرخستنى دةضَيت، شَيت لة دةكات لة ببيتةوة، نزيك شَيتةكان لة لَيدةكات وات دةروون راستيدا شَيتةكان هيض ناكةن جطة لةوةى قسةى دةروونى ئةو هةمان شَيتةكان ثَيمواية هةميشة دةكةن، خؤيان قسةيةك دةيكةن، نهَينى بة ساغةكان كة دةكةن قسانة هةية كةدةَليت »مرؤظ لةكاتى توإةبووندا حةقيقةتى خؤى دةردةخات» من بة شَيوةيةكى رةها لةطةَل ئةم بؤجوونةدا نيم، ضونكة توإةبوون ساتة وةختَيكة هةرضةند بَيئاطابَيت بةآلم هةستَيكت تيا دةمَينَينةوة كة دةيةوَيت تؤ فةرز بكات توإةبووندا لة شةيتانى هةستَيكى تردا، ئةوانى بةسةر و بكةيت سةير بضوءك بة تر ئةوانى كةدةيةوَيت هةية ئةو توِرةبوءندا لة هَيشتا واتة ببينيت، طةورة بة خؤت داثؤشيوة، كةواتة ناضَيت كة حةقيقةتى مرؤظى ماسكة ال دةربخات، مرؤظ حةقيقةتى نةيتوانى توإةبوون هَيشتا »و ئايةتى ماناى هةية، ئامادةيى غرورَيك لةبةرئةوةى لة جطة نيية هيج الناس» على والعافين الغيض الكاظمين مرؤظى بة توإةبوون كة غرورةى هةستى ئةو كوشتنى طإَيك كثكردنى واتة توإةبوون، هةَلنةإشتنى دةدات، من بةباوةإى و بةكورتى كردووة. دروستى غرور كة بةرائةتى مرؤظ ئةوكاتة دَيتةوة شوَينى خؤى كة ثةردةى لَيرةدا بكاتةوة، تةنكتر و تةنك واقيع و خؤى نَيوان هةرضى يان نةمَينَي، نهَينى مرؤظ نيية لةوة مةبةست بةَلكو شانؤكة، سةر بيهَينَيتة خؤيةتى ثةنهانييةكانى ئةوةى مةبةستمة ئةوةية مرؤظ شتَيك لة ثشت ثةردةوة نةترسَي البرد لةسةر ثةردةكةيان ئةطةر كة بشارَيتةوة و راستطؤيانةتر ذيانَيكى ثَيناو لة ئةمةش نةخةجَلَي، و

ئةخالقيانةتر.

جةميل محمد

سةردةشت، شارى شَيروانى، شَيروان روذهةآلتى كوردستان

س��اَل��ي��ادي ك��ي��م��ي��اب��اران��ى رؤذهةآلتى سةردةشتى ش��ارى كؤتايي رؤذان��ى لة كوردستان مانطى رابردوودا لة ذَير ضاودَيرى دةسةآلتدارانى توندى فشارى و س��ةرةإاى بةإَيوةضوو. ئَيران، كوردةكان ضاالكوانة فشارةكان، سَي ماوةى بؤ نمايش ضةندين بة

رؤذ يادةكةيان زيندووكردةوة.ى و28 و27 26 رؤذان��ى لة ليذنةى الوانى رابردوو 6 مانطى شارى مةدةنييةكانى ضاالكيية لةطةَل هةماهةنطى بة سةردةشت ط��رءوث��ى زان��ك��ؤى س��ةردةش��ت ضاالكى ضةندين شار كضانى و بةمةبةستى سازدا جؤراوجؤريان زي��ن��دءوك��ردن��ةوةى ئ��ةم ي��ادة، بريتيبوون ضاالكيش طرنطترين منداآلنى ب��ؤ وَي��ن��ةك��َي��ش��ان ل��ة سةردةشت، شانؤطةرى، مؤسيقا و رَيثَيوان بؤ سةر طؤإى شةهيدانى

كيميابارانى سةردةشت. 1988-6-28 ب���ةروارى لة جةنطييةكانى فإؤكة الي��ةن لة شارى عَيراقى بةعسى حكومةتى ئَيران كوردستانى سةردةشتى بؤردومانكرا بة بؤمبى كيمياويى و هةزار نزيكةى هةشت ئةنجامدا لة

بريندارو شةهيدي لَيكةوتةوة.لةو هةشت هةزار كةسة تةنها بؤ موءضةيان كةس هةزار دوو

هةزار شةش نزيكةى بإاوةتةوةو كةس قةرةبوونةكراونةتةوة.

ضاالكييةكانى طؤإةثانى لة لة سةردةشت كيميابارانى يادى بة ضاومان هَيروشيما شةقامى سةردةشت طشتى فةرماندارى خؤمان و كةوت كازم( )محةمةد روذن��ام��ةى ثةيامنَيرى وةك��و لَيكرد داوامان و نيشاندا هاوآلتى هةستى يان بداتَى، لَيدوانَيكمان لة خؤى بؤ ئةم يادة دةرببإَيت، بةالم

لة دواى هةوَلَيكى زؤر ئامادةنةبوو قسةمان بؤ بكات.

رَيكخةرى ب��ةط��زادة، ذي��ان مةدةنييةكانى ضاالكيية ليذنةى خؤى دَل��ط��ران��ي��ى س��ةردةش��ت بة س����ةب����ارةت راط���ةي���ان���د بؤ ئَيران دةسةآلتى فشارةكانى وتى يادة، ئةم زيندووكردنةوةى «ئَيمة ثَيشتر رَيكخراوى تيرؤذمان قةدةغةكردين لَييان بةآلم هةبوو، ليذنةى ن��اوى ب��ة ئَيستاش و

ضاالكيية مةدةنييةكانى سةردةشت يادة، ئةم رَيكخستنى بة هةَلساين بةآلم دواى هةوَل و زةحمةتييةكى ضاالكييانةمان ئةم مؤَلةتى تا زؤر زؤر بةداخةوة وةل��َى وةرط��رت، مةرجيان بؤ داناوين ئةطةر نا زؤر بةرنامةماندا لة ضاالكيتر ك��ارو

هةبوو«. ذي��ان ب��ةط��زادة س��ةب��ارةت بةوةى كة بة منداآلنى سةردةشت مَيذوويةك دةمانةوَى «ئَيمة وتى

بةو دروستبكةين منداآلنة ئةو بؤ نقاش و وَينانةى كة دةكَيشن و هةم

ئةم يادةش لة زاكيرةيان بمَينَيت«.ل��ذن��ةى رَي��ك��خ��ةرى وةك ضاالكييةكان دةَلَى كة زؤر بةداخةوة ئةم ي��ادى زيندوويى بة طرنطى هيض كاتَيكدا لة نةداوةتةوة شارة لة شارةكانى هةَلةبجةو نيية كةمتر ذيان ب��ارةي��ةوة لةم هَيروشيما، «ئةطةر ئةمة شارَيكى بةطزادة وتى بؤ ضى دةيزانى خوا بواية عةجةم تائَيستا وةل��َى دةك��را، ش��ارة ئةم شوَينَيك يان ثاركَيك نيية جةظان و منداآلنى ئةم شارة كاتةكانى خؤيان

تيا بطوزةرَينن«. بة وتةى الوانى بةشداربووى يادة ساَل بةرةو ساَل فشارى ئةم هةية، كارةكانيان لةسةر زياتر ساَلى ثار رَيثَيوانَيكيان سازداوة لة طؤإى بةرةو هَيروشيما شةقامى شةهيدان، بةآلم دواى تةواوبوونى ئةندامانى زؤرب��ةى رَيثَيوانةكة ضاالكييةكان ليذنةى دةستةى ب��ارةط��اى ب��ؤ بانطهَيشتكراون هةندَيكيشيان و ئيتالعات و سوثا

رايانكردووة .ئةندامَيكى ضةند وت��ةى بة مةدةنييةكانى ضاالكيية ليذنةى ضاالكييةكان سَييةمى رؤذى لة طشت و ه��ات ئةمنيى هَيزَيكى ئاآلى نيطارانةى و نقاش ئ��ةو ياخود ثَيوةبووة، كوردستانيان خؤيان لةطةَل نةبووة بةدَليان

بردوويانة.

هاوآلتي [email protected]

ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

تَينةثةِراندوة، بةهاري سي )سةيران( تةمةني خاوةني هاوذيني خؤي و سَي منداَلي فريشتةئاساية، نية واي كيشةيةكي ماديةوة و كؤمةَليةتي لةِروي خاوةن كة شاريانةية ذنة بَيت،لةو باس شايةني وةك ئةميش ديارة خؤيةتي. ثيشةي و بةَلطةنامة زؤر لة هاوتةمةن و هاوضينة كؤمةَليةتيةكاني خؤي بريق و باقي ذياني سةردةم كة لة ميدياكاني دةنط و ِرةنط و نوسين و ميديا ئةليكترؤنيةكانةوة ) ذني بةذن زراظي جيهاني مؤدةي ثاريسي و ِرؤمايي، ذنة ئةستَيرةي ضاوفِرَيني ئاسماني فليم وطؤراني و، ذني ئينتةرنَيت و تةلةفيزؤنيةكان زنجيرة ناو بَيخةوشي و دةطات ثَيي هتد...( ِرةنطاوِرةنطةكان، طؤظارة و بةختةوةرنية، كةمخةوة، نائارامة، دةبَيت. ئاشناي لة ئاوَينةدا لة زوزو دةوَيت! ضيي نازانَيت خؤشي كليلة ئةو دةطاتة تا ورددةبَيتةوة خؤي ِروخساري بةختةوةريي دةرط��اي دةتوةانَي كة سيحرييةي طوَيي، دو هةر جوانكاريي عةمةلياتي بؤبكاتةوة: ئةو ٢ طوَي يةي كة تا ئةوساتة هيض كةسَيك تانة و

توانجَيكي لَينةداوة! ثرسياركردن بَي ، نةشتةرطةريش دوكتؤري ترس وةَلمي لة ، )سةيران( ناوةوةي جيهاني لة وةي لة و عةمةلياتةكة لة طومان و دَلةِراوكة و ضي و دةط��ات ك��وَي بة و ضي بة عةمةلياتةكة دةَلَيت )سةيران( بة لَيدةكةوَيتةوة، مةترسيةكي دواي طوَيكاني بَيت هةرضؤنَيك )ئةنجامةكةي جوانتر عةمةلياتةكة ثَيش هي لة عةمةليات دةردةضن!(. كة )سةيران( يان هَيناية لم لة ذنَيكي ٥٠ ساَلة دةضو كة جةَلتة لة مَيشكي داوة و ئَيستا ِراست و ضةثي خؤي نازانيت و بؤتة بةندي سةر جَيطاكةي و دةبَيت بؤ ئةركة سادةكاني ذياني ِرؤذانة ) خواردن و خواردنةوة و خةوتن و جلطؤِرين و ضونة ئاودةس( دو كةس خزمةتي بكات، تا مردن! ديارة )سةيران( بة لة كاتي عةمةليات و لة دواي هؤي بَيهؤشي)بةنج( بةوةي كةوتوة مَيشكي بة قورس زياني عةمةليات ثَيويست لة كةمتر ئؤكسجين زؤر لة ثِر كة خوَيني بؤي ضوة. من لَيرةدا بة هيض جؤرَيك مةبةستم ئةوة نية لة كاري نةشتةرطةريي جوانكاري كةمبكةمةوة، يان لة دةوري جواني و ِرواَلةت و ديمةني دةرةوةي مرؤظ كةمبكةمةوة. بةَلم دَلنيام ئةو نةشتةرطةري جؤري ٢ كة خوَيندوة ئةوةي من وةك جوانكارية زؤر جؤريكيان هةية، جوانكاري نةشتةرطةري وةك بكرَيت، دةبَيت كة بةَلطةنةويستة و ثَيويستة بة سوتان ثَيست لؤض بوني ناشيرينبون و ضةرض و هؤيةكةوة هةر بة ثَيست مردني و داماَلين يان و بَيت، يان زيادةطؤشتي ناقؤَل و ناشيرين، يا ضةناطة و لَيو زطماكيي قَليشاني يا ، كةض و خوار دداني و و جوين تَيكداني قسةكردن دةبنة هؤي كة مةَلشو جؤرةي ئةو دوهةم جؤري ،هتد... ثارو قوتداني و )نةك جوانتركردن عةمةلياتي وةك ة، )سةيران( كة ، وهتد... برؤ و لوت و طوَي ي ِراستكردنةوة( بَي ضونكة بَي، ثَيويست نية مةرج عةمةلياتةكة هيض كةسةكة جةستة، بةشةي ئةو جوانتركردني نية واي كؤمةَليةتي يا تةندروستي كَيشةيةكي جوانكاري نةشتةرطةري تَيكبدات. ِرؤذانةي ذياني جؤرة ئةم ئةوةي ثَيش ثَيشكةوتودا، وَلتاني لة دةروني باري لة ثرسيار بكات، عةمةليات كةسانة ئةوةي كرد هؤي بؤني ئةطةر كةسةكة دةكات، خؤ ويستي عةمةلياتةكة دةرونية، ئةوا كةسةكة دةنَيرَيت وةربطرَيت ِراي كة دةروني، دوكتؤرَيكي لي بؤ عةمةياتةكة. ثَيويستنةبوني يا ثَيويستبون لةسةر لةناخي قوَليية تاريكةكاني دةروني هةمو مرؤظَيكدا خود( دةَلَين)بةهاي ثَيي هةية هةستَيك يا شتَيك لة وردة وردة كة )self esteem( ئينطليزي بة و هةل ثَيي بة زؤر يا كةم لةدايكبونمانةوة ِرؤذي ئةم ئةوانةي دةبَيت. دروست ذيانمان مةرجةكاني هةستةيان كةمة يا كَيشةيان لةطةَل ئةم هةستة هةية، تواناي نة سياسي، دةسةَلتي نة ، زؤر ثارةي نة زؤر عةمةليات بة ِروخساري نة هونةري، بةرزي ِرازَينراو، زَيِر و خشَل بة ِرواَلةتي نة جوانكراو، تةليسماوية قوَلة دةرونية هةستة ئةم بؤ برسَيتيان ناشكَينَي! مايكل جاكسن نمونةي زةق ي ئةم جؤرة طؤرانيبَيذان هونةردا، جيهاني ناو لة كةسانةية ترن. نمونةي هتد... و عةجرةم نانسي و ئةليسا ناو لة كةسانةية جؤرة ئةم زةقي نمونةي قةزافي و )سةرؤك ناوي ئةطةر كة دا، سياسةت جيهاني خود(ي )بةهاي لَيبسةنيتةوة، ي ِرابةر( و ثَيشةوا ئَيستا تا ئةمةداية ثَيناوي لة سفر، بؤ دادةبةزَيت دةيان هةزار مرؤظي بةكوشتداوة. )نيلسن ماندَيال( و ثَيويستيان كةسايةتيانةن، ئةو نمونةي )طاندي( ش نة بة دةسةَلت ونة بة هيض شت و نة بة هيض كةسَيك هةية بؤ بةرزكردنةوة و بةرزِراطرتني )بةهاي خود( يان. طةلؤ، داخؤ! سةركردة كوردةكاني لي خؤمان ،

لة كوَيي ئةم هاوكَيشة دةرونيةدا جَيدةطرن؟

نةشتةرطةر بةرانبةر )بةهاي خود( ي نةخؤش!

د. هةذار عوسمان مةعروف ـ ثسثؤإي مَيشكء دةرووني / سلَيمانى

52بوار قادر

ئارايشتطاكانى سةردانيكردنى جوانكاريى خانمان لة ليةن كضانةوة بةهؤى ك��ردووة كةمي لة رووى ئةوةى لة نرخء جؤري دةرمانةكان ب��ؤرازان��دن��ةوة ك��ة نين، رازي���ي خاوةن لة هةندَيك بةكاريدَينن. ئارايشتطاكانيش دان بةوةدا دةنَينن

كة نرخةكانيان طرانة.ثَييانواية كضان لة بةشَيك تةنها ئارايشتطاكان زؤرب���ةى لَيدةكَيشنةوة، زؤري���ان ث��ارةى دَلي خواستى بة كة ئةوةى بةبَي بكةن. ب��ؤ ئيشةكانيان خ��ؤي��ان سةنديكايةكى ئامةشدا ل��ةط��ةَل دةَلَيت هةية، ئارايشتطاكان تايبةت ضراثي ضارةسةركردنى بؤ هةوَل ناتوانَيت بةَلم دةدات، دةرمانةكان ئةوةى بةهؤى دياريبكات، نرخ ئارايشتطاكاندا كاري لة جياوازيي

هةية.متمانةيان كضان لة بةشَيك لة كة نيية كرَيمانة دةرم��انء بةو بةكاردةهَينرَين. ئارايشتطاكاندا ضةندين س��ةردان��ى هةندَيكيان ئ��ةوةى ب��ؤ دةك���ةن ئارايشتطا ئ��اراي��ش��ت��ط��اي��ةك��ى ب��اش��ي��ان زؤرج��ار ب���ةَلم دةستبكةوَيت،

بَيئومَيد دةبن لة دؤزينةوةى.س����اَل، ٢1 ق�����ادر، ب��ن��ار وتى سلَيمانى زانكؤي خوَيندكارى جياوازيةكى »لةئارايشتطاكاندا جؤرى و نرخ ل��ةِرووى هةية زؤر ئيشةكةت هةيانة ئيشيانةوة، هةشيانة ئ��ةك��ةن ب��ؤ ب��ةج��وان��ى ثارةت و دةك��ةن ناشرينت بةس

لَيدةكَيشنةوة«.زانكؤ خوَيندكارةى كضة ئةو بةشَيوةيةكى بةوةكرد ئاماذةى نرخيان ئارايشتطاكان طشتى بؤ ئيشةكةت ل��ةوةى بةر طرانةء بكةن نرخَيك دةَلَين، بةَلم دواتر بة زؤرترى ئيشةكةت ئةوةى بيانوى

ثَيضووة نرخَيكى زياترت ثَي دةَلَين.و دةرم��ان بة »ب��ِروام وتيشى و نية ئارايشتطاكان ناو كرَيمى

لةدوكانداريشم ناهَينم، بةكاريان ئارايشتطاكان دةَلَين كة بيستووة مانطانة دَينة لمان و دةَلَين ضى شتَى

ئَيكسثارو شكاوة بؤمان دابنَين«.

ثَييانواية كضان لة تر بةشَيكى بووةتة ئارايشتطاكان نرخي زؤري هؤي ئةوةى كضان كةمتر سةردانيان زؤر دةضن كة ئةوانةشي بكات،

بةكةمى و تةنها لة بؤنةكاندا دةضنة ئارايشتطاكانةوة.

يةكَيكة ٢1ساَل، محةمةد، ذينؤ بةكةميى زؤر كة كضانةى ل��ةو ئةوةشي ئارايشتطاكان دةضَيتة خاوةنى كة ط��ةِران��دةوة ئ��ةوة بؤ ئارايشتطاكان بةدَلي خؤيان ئيشةكة ويستى خواستء بة نةك دةكةن،

دَلي كضةكان خؤيان.ذينؤ بؤ قذبِرين و هةندَيكجاريش ئارايشتطا، دةضَيتة بؤنةكاندا لة ث��َي��ش��ي واي���ة ن��رخ��ى زؤرب���ةى ئارايشتطاكان »زؤر طرانن«، ئةوةش كضان لة زؤر بةشَيكى وايكردووة

نةتوانن سةردانيان بكةن.19س��اَل، عبدولسةلم، س��ارا كرَيمى و دةرم����ان ه��ةرط��ي��ز بةكارناهَينَيت، ئارايشتطاكان بينيووة ديكةى كةسى ضونكة ئةودةرمانانة بةكارهَينانى ثاش

دةموضاوى تَيكضووة.ئيشةكان »زؤربةى وتى سارا ب��ةدَل��ى ضونكة دةي��ك��ةم، خ��ؤم لةئارايشتطاكان جوانتر و خؤم زؤريش ثارةيةكى ئةوان دةيانكةم، بؤت بةشَيوةية بةَلم وةردةط��رن،

ناكةن كة خؤت دةتةوَي«.ب���ةش���َي���ك ل����ة خ�����اوةن طرانى لة باس ئارايشتطاكانيش ئةوة ب��ةَلم دةك��ةن، نرخةكانيان نرخى طرانى بؤ دةط��ةِرَي��ن��ن��ةوة بةكارى ئةوان شتومةكانةى ئةو هةموو لة نرخ ثَييانواية دةهَيننء

شتةكاندا كةتر بكرَيتةوة.ئارايشتطاي خاوةنى كة بةفراو ئ��ةوةى سلَيمانى ل��ة شيرينة ئارايشتطاكان نرخى نةشاردةوة بةرزةو لةئاست تواناى خةَلكدا نية، طرانى بؤ طةِراندةوة هؤكارةكةشى ئةوةشي بةطشتى، ب��ازاِر نرخى خَوى سةنديكا جاران خستةِروو نةيتوانيووة ب��ةَلم دادةن��ا، نرخى

بةردةوام بَيت.شيرين ئارايشتطاى خاوةنى حكومةت بووةو طران »شت وتى كَونتِرؤَلى ئةم طرانية ناكات، زؤربةى ثَييانة ئيشمان ئَيمة شتانةى ئةو

نرخيان زؤرة، بؤية ناضارين نرخى هةروةها بكةين« طران ئيشةكانمان وتى »ئَيمةش ثَيمان باشترة بةطشتى نرخ ِروو لةدابةزين بكات تا ئَيمةش بكةينةوةو كةم نرخةكان بتوانين زياتريش موشتةريمان ئةوكات

دةبَيت«.ئةو ل��ةوةك��رد باسى ب��ةف��راو سةرمؤرن، دَي��ت بؤيان شتانةى كَونتِرؤَل كوالَيتى ئَيستا ضونكة ناتوانَيت شتى خراث كةس و هةية بَينَيتة ناوة، هةروةها ناشتوانن كةلو بةكاربَينن ئَيكسثايةر ثةلوماكياذى ضاودَيرييان تةندروستى ضونكة

دةكات.عةلى مهاباد خؤشيةوة لي سةنديكاى بةِرَيوةبةرى جَيطرى و كوردستان لة ئارايشتطاكان لةو ض��اودَي��رى ليذنةى ئةندامى ناتوانن ك��ة وت��ن��ى سةنديكاية ئيشى لةسةر ت��ةواوةت��ى نرخى لةبةرئةوةى دابنَين، ئارايشتطاكان ئارايشتطاكان ئيشكردنى ك��ة

جياوازيان هةية.تةنها »هةيانة وت��ى مهاباد هيض بينيوة، س��ادةى دةورةيةكى كةمةو كاركردنى تواناى نازانَيتء دوومقةست لةقذى مشتةرى دةدات و ئيشى جوان نيية، بؤية ناكرَيت لة حسابى ئارايشتطايةك وةك نرخدا دةكةن جوان ئيشى كة بَوبكرَيت زةيت حةمام ومةوادوشامثؤو

وشتى باش بةكاردةهَينن«.بةوةشكرد ئاماذةى هةروةها بةهاوكارى ليذنةكةيانةوة ِرَيى لة بةنيازن قائيمقام ث��ارَي��زط��ارو بةثَيى جيابكةنةوةو ئارايشتطاكان ئيشةكانيان ناشرينى و ج��وان بتوانن بؤئةوةى بَودابنَين، نرخيان

نرخةكان لةيةكترى نزيكبكةنةوة.م��ةه��اب��اد وت���ى »زؤرب����ةى لةو ئيشةكانيان ئارايشتطاكان ناوبانطيان تةنها و نين ئاستةدا بؤية ب��ي��ان��ي��ن، ي��اخ��ود ه��ةي��ة، بِريارمانداوة لةنزيكةوة ضاودَيريان لةطةَلدا لَيثرسينةوةيان بكةينء

بكةين«.

هاوآلتى

ك���ةس���وك���ارى ق��ورب��ان��ي��ان��ى شارى سؤماى ئوتَيل رووداوةك���ةى طِريطرتء رابردوو ساَلى كة سلَيمانى هةرةشةى لَيكةوتةوة، قورباني دةيان طةر دةك���ةن، وةرط��رت��ن هةَلوَيست هةرَيم حكومةتى كاتدا لةنزيكترين دادطايى رووداوةك���ة بةرثرسيارانى نةكات و ئةنجامى لَيكؤَلينةوةكان بؤ راى

طشتى ئاشكرا نةكات.نيوى دةو كاتذمَير سؤما ئوتَيل جطة سوتا، راب��ردوو ساَلى ى 7/1٥طيانيان كةس ٢7 لةطيانلةدةستدانى تريش ذم��ارةي��ةك��ى ل��ةدةس��ت��داو قوريانيةكان لة كةس دة برينداربوون. تريان كةسى س��َى و ك��ةلر خةَلكى خةَلكى هةولَيرى و ئةواني تريش بيانى

بوون.رةخنة قوربانيةكان كةسوكارى لةحكومةتى هةرَيم دةطرن بةوةى ساَلَيك تَيثةردةكات، رووداوةك���ةدا بةسةر ثَيشةوةى لةبردنة كةمتةرخةمى بةَلم بةرثرسيارانى و دةكرَيت دؤسيةكة

رووداوةكة دادطايى ناكرَين.رَي��ب��ي��ن ت��ةه��ا ك��ة ض���وار كةس ئوتَيل ل��ةرووداوةك��ةى لةخَيزانةكةى نيطةرانى قوربانى، بووةتة سؤمادا خ���ؤى دةردةب���رَي���ت ل��ةب��ةران��ب��ةر لةطةَل ثَيويست لَيثَيضينةوةكردنى نةضوونة و رووداوةكة بةرثرسيارانى كةلةوكاتةوة دؤسيةكةيان ثَيشةوةى

لةدادطاية.كةسوكارى كة روونيشيكردةوة

قوربانيةكان تائَيستا لةليةن حكومةتةوة ثَينةدراوة روونكردنةوةيةكيان هيض سؤما، ئوتَيل سوتانى هؤكارى لةسةر ثَيكيهَيناوة، كةحكومةت ليذنانةش ئةو

بَى ئةنجام هةَلوةشَيندراوةتةوة.قوربانيةكةى ضوار كةسوكارى نَيو ئؤتَيل سؤما، هؤشدارى ئةوةدةداتة ساَليادى 7/1٥ ت��ا ط��ةر حكومةت و نةكرَيت لَيثَيضينةوة رووداوةك���ة ئاشكرا رووداوةك���ة بةرثرسيارانى

نةكرَين هةَلوَيست وةردةطرن.»قوربانيةكان وت��ى ه��ةروةه��ا هةبووة، وَلتانيان جنسيةى زؤربةيان لَيثَيضينةوة هةرَيم حكومةتى طةر بؤية

دادط��اى دةبةينة دؤسيةكة نةكات فيدرالى و دادطا نَيودةوَلةتيةكان«.

كةسوكارى ب��وون��ى ن��ي��ط��ةران لةوةوة سؤما ئوتَيل نَيو قوربانيةكانى سةرضاوةى طرتووة كة حكومةت ضةند بةَلم ثَيكهَينا، لَيكؤَلينةوةى ليذنةيةكى ئةنجامى لَيكؤَلينةوةى ليذنةكان بةنهَينى

ماونةتةوة.و ب���راي���ةك ك��ة ح��ةم��ي��د دارا ب��رازاى س��َى و دووط��ي��ان براذنَيكى قوربانى، بوونة سؤمادا ئوتَيل لةنَيو ئ���ام���اذةب���ةوةدةك���ات ح��ك��وم��ةت كةمتةرخةمة لةئاست دؤسيةى سوتانى ناضَيتة دؤسيةكة و سؤمادا ئؤتَيل

ثَيشةوة.لةحكومةتى رةخنة حةميد، دارا كةلةكاتى ب��ةوةى دةط��رَي��ت ه��ةرَي��م س��زادان��ى بةَلَينى رووداوةك������ةدا ب��ةرث��رس��ي��اران��ى و ك��ةم��ت��ةرخ��ةم بةَلَينةكة بةَلم ثَيداون، رووداوةك��ةى

نةبراوةتة سةر.»كارةساتى وتيشى ه��ةروةه��ا هةموو لةسةر هةرةشةية سؤما ئوتَيل تاكَيك، كةضى دةسةَلت وةكو ثَيويست رووداوةك���ة بؤ ضوونى ب��ةدةم��ةوة

نةبووة«.ب���ةرث���رس���ان���ى ح��ك��وم��ةت��ى دؤسيةى باسلةوةدةكةن هةرَيم،

دراوةتة سؤما ئؤتَيل رووداوةك��ةى ث��ةي��وةن��دي��ةك��ةى ه��ي��ض و دادط����ا دادطا نةماوة، هةرَيمةوة بةحكومةتى

بريار لةسةر دؤسيةكة دةدات.سكرتَيرى قةرةداغى محةمةد وتى«دؤسيةى وةزيران، ئةنجومةنى دادطاية، لى سؤما ئؤتيل سوتانى دادطا بريار لةسةر دؤسيةكة دةدات«.

هةر وت��ي��ش��ى«دادط��ا ن��اوب��راو بريارَيك لةسةر دؤسيةى رووداوةكة دةبَيت ثابةند حكومةت دةربكات دادط��ا وات��ة بةجَيبةجَيكردنيةوة، بةرثرسيارى ك��َى دةدات ب��ري��ار

رووداوةكةية.

ئارايشتطاكان بازاِريان كزدةبَيتكضان دةلََين زؤرَيك لة ئارايشتطاكان دةرمانى بةسةرضوو بةكاردةهَينن

كةسوكارى قوربانيانى رووداوةكةى ئوتَيل سؤما سكاآل لةسةر حكومةت تؤماردةكةن

كــؤمـةَلـطا

ذمارةيةك لة ئةندامانى ئةو خَيزانة كةالريةى لةرووداوى ئاطركةوتنةوةى ئوتَيل سؤمادا طيانيان لةدةستدا

17 خةمـي هاوآلتييـانذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13 هاوآلتي

خةمي هةفتةهةرجارةو كةسَيك دةينووسَيت

موعاناتى هةذارانى شارةكةمئاوات كاميل

بَيطومان ذيان ئةوةندة سةختة لةناو فةرمانبةرانء مامؤستايان هةموو دابونةرينى عاداتء دةيانوت كة جاران كؤمةَلطاية، ئةم توَيذةكانى ضينء كوردةوارى، لةهةموو اليةكةوة دةستى يارمةتى بؤ درَيذ دةكراو هةرضؤنى بَى بةثارةو كةلوثةل يارمةتيان دةدا، من دةَلَيم قوِربةسةر ئةو كةسةى ئيشوكارى نييةو بَى موءضةيةو بَى دةرامةتةو خَيزاندارةو كرَيضيية، هةندَيجاريش منداآلنى ثِر خؤم، بةشبةحاَلى من نيية. ئيشوكارى هةيةء زؤرى سوءرى زةردو قوتابخانة، بؤ جلوبةرطء مةسرةفى بؤ ذيانء بؤيان دَى طريانم بةطةرووم هى وا هةية ناتوانَى خوَيندن تةواو بكات لةبةربَى دةرامةتيى، من نموونةيةكى زؤر وردتا بؤ دةهَينمةوة لةسةر شةقامى طؤران نزيك دوكانةكةى )كاك عةلى مةسيحى كابرايةكى شارةكةمان، ناودارى كةسايةتى ياريزانء مةحسون( دوكانَيكى هةبوو هةذار بوو لةساآلنى )1980(كاندا، ئةوةندةى دوورو نزيك )طةِرةكى مةسيحييةكانى هةموو بيستم دةكرد، هاتوضؤم ناوبرا لةشةقامى ئاراميىء برايةتيىء تةبايىء ذيان خؤشة ضةند دةدةن، يارمةتى طاوران( خةَلكى تويمةليك لةطةِرةكى نايةشَينم سةرتان زؤر تَيدابَيت، دَلخؤشى دةداتء تَيكى ياخود دةكإَيت كؤن خانووى خؤى دةرامةتى بةطوَيرةى خانووى تازة دروستدةكات، كة ئةمة حةقَيكى شةرعى هةموو مرؤظَيكة لةذيان بار شؤفَل بةطةآلبةو خاشاك خؤَلء رادةكَيشَى من سةرنجى ئةوةندةى دةكرَيت، دةبرَيتة نزيك دةوروبةرى »قإطة» فِرَى دةدةرَى، كرَيكارَى ثَييوتم: منداَلء لةذنء لةثةنجا زياتر كةفِرَيدرا دةيبينى، تؤ خاشاكةى خؤَلء ئةم ثياو كةشةو دادَيت بةدار خؤَلء خاشاك ئةم ديوو ئةودو دةكةن بؤ ثارضةى

كارةبايىء مسء فافؤن...هتد.باشة ذينطةثارَيزطاى ئَيوة لةكوَين.... كؤمةَلةى كوردستانى سةوز لةكوَين، نةخؤشى لةبآلوبوونةوةى ناثرسنةوة بؤ شارةكةم هةذارانى لةموعاناتى درمء ترسناك يان منداَلَيكى خنجيالنةى جوان نةخؤش بكةوَيت كَى بةهانايةوة حكومييةكان دةزطا دامء لَيثرسراوى كةمدةرامةتة خَيزانةكةى كة دَيت، دابنَين طونجاو رَيطاضارةيى تاكو نينء نالةبار وةزعة ئةم ئاطادارى ضؤن هةر لةثارَيزطاو ئةنجوءمةنى ثارَيزطاو بةِرَيوةبةرى طشتى شارةوانييةكانء

فةرمانطة تةندروستييةكان...هتد.رؤذنامةنوءسء كامَيراى تةلةفزيؤنةكان لةكوَين بؤ ناثرسن لةموعاناتى قورباندا جةذنى رةمةزانء لةجةذنى تةنيا دةزانم من شارةكةم، هةذارانى شاشةى لةسةر تةبايى بةطيانى وةرن راطةياندن وةكو لَيدةكةنةوة، بيريان ذيان زياتر لةوة بةسة بدؤزينةوة، بؤ ضارةسةريان راديؤكان تةلةفزيؤنةء ناخؤشى دةبَى طوزةرانىء برسيةتى بَى ثارةيى هةذاران طوناحيان بةئةستؤى كَى، بؤ ناثرسن تؤزَيك رةحمء بةزةيىء مرؤظايةتى، ماركس دةَلَيت: شؤِرش ماناى دابينكردنى ذيانى خةَلك بةتَيروثِرى بةخؤشى ذيان( طةر مرؤظ ثارةى ثَينةبَيت وةكو مرؤظَيكى مردووة، تؤخوا بةسة ئيتر بةرزكردنةوةى كؤشكء تةالرى رازاوة بةرز طؤِرينى ئؤتؤمبَيل بةئاخر مؤدَيل )كرؤال، مؤنيكا، سةنى(....

هتد. بةزةيتان بةهةذاراندا بَيتةوة، رَيطةضارةسةرى طونجاويان بؤ بدؤزينةوة، نةهامةتيىء برسَيتيىء شارى نةك قوربانى( )هةَلمةتء شارى دةَلَين كةمدةرامةتيى لةكونجء كؤآلنةكانى كةهيض بةرثرسَى رووى تَيناكات، من دةَلَيم: لةداواكار طوَى كَى بةرثرسيارة كَى نةبوو كةئيشوكار بةآلم سةختة، ذيان هاوآلتيان دةطرَى، كورد دةَلَيت »دؤست ئةو كةسةية دةتطريةنَيت، دوذمن ئةو كةسةية بةدةمتةوة ثَيدةكةنَيت»، لةطةَل رَيزو سوثاسم بؤ دامودةزطا حوكميية

بةرثرسةكانى ناو حكومةتى هةرَيمى كوردستان.

لةروانطةى هةستى خؤتانء ثةرؤشيتان بؤ شةهيدانء كةسوكارى سةربةزرى شةهيدانء زيندانيية سياسييةكانء دةورى قارةمانَيتى هَيزى ثَيشمةرطة دَيرينةكانى كوردستان كةحةق وابوو دةبواية هةركةس بةثَيى رادةى هؤشيارىء شاخى شارو ضاالكى قوربانيدانء رَي��ذةى دَلسؤزىء سةختى خةبات ببونايةتة خاوةنى ئيمتيازاتء كةسوكارى جيا بطرتاية خؤى جَيطةى شةهيدانيش سةربةرزى لةهاوآلتيانى ترو خةَلكى مشةخؤرو هةلثةرست مامةَلةى لةخوَينى رَيز لةبةإَيزتان داواكارين بؤية بكرَى، لةطةَل كةسءكارى بؤ وةفايةك وةك بطيرَىء شةهيدةكانمان نيية زةويمان لةبةرئةوةى شةهيدانء س��ةرب��ةرزى سوودمةندبين لة )20.000.000( بيست مليؤن دينارةكةى بةخانوو ثَيويستمان زؤر ئةوةى لةطةَل عقار( )سلفةى شوَينى ذيان هةيةو زؤرينةمان خانوةكانمان يةك قاتة يان كؤنة، بؤية داوا لةبةإَيزتان دةكةين بةدةركردنى بإيارَيكى بةثَيدانى شةهيدان سةربةرزى بةكةسوكارى تايبةت قاتى دووء سَيى بؤ ) دينارى مليؤن عقارى 20 )سلفةى خانووةكةمان كة زؤر طرفتء كَيشةمان بؤ ناهَيَلَىء دةبَيتة ئةمة كة نةوةكانمان ذيانى خؤمانء بؤ كارئاسانى هؤى

بةمافَيكى رةواى خؤمان دةزانين.مةزنةكةى راثةإينة لةدواى دةبواية كة هةرضةندة كةسوكارى كوردستانةوة ئ���ازادى 1991ء ساَلي ببةخشراية ثَي فةخرى( )هةوييةى سةربةرزى شةهيدان وةك رَيزو وةفايةك كؤمةَلَيك ئيمتيازاتى لةخؤى بطرتايةء ثارَيزراو سةربةرزييةوة بةحورمةتء ذيانمان كةمافء بَيت ثَيش هاوآلتيانى تر، لةهةمانكاتيشدا دةبووة هاندانء ئاماذةيةك بؤ نةوةكانى داهاتوومان لةئاست داكؤكيكردن لة طةلء نيشتيمانء سَلنةكردنةوة لةخةباتء قوربانيدانء كةسوكاريانء لةئايندةى دةبوون بَييباك شةهيدبوون بةإَيزو زؤر كةسوكاريان خؤيان دواى كة دةيانزانى

حورمةتةوة مافء ذيانيان ثارَيزراوة.ضاوةإوانى هيمةتى بةإَيزتان دةكةينء هةر ئةوةش بإيارَيكى بةدةركردنى دةكةين ض��اوةإوان لةبةإَيزتان خوَينى بؤ وةفاية رَيزو نيشانةى دادث��ةروةران��ة وةها

شةهيدةكانمان هةر شادو سةركةوتوو سةرفرازبن.

داواكارانبنةماَلةى سةربةرزى شةهيدان

لةالثةإة 15ي ذمارة 747ي جاري بؤ رؤذن��ام��ةك��ةت��انء بابةتَيكي مةبةست بة دووةم كؤن طةرمكراوةتةوة كة ثَيشتر تايبةتمةند ليذنةيةكي لةاليةن دراوةتةوة، وةآلمي بابةتة ئةو وةآلمي هاوآلتي ئةوكات بةآلم ئةو نةكردةوة! بآلو ليذنةكةي )كارطة بةناونيشاني بابةتة بَي حاجياوا، مؤَلةتةكاني بَي ض��ارةس��ةر م��اون��ةت��ةوة(، لة شتَيك ضةند ناوةرؤكةكةيدا ل��ةك��ةدارك��ردن ئامانجي ب��ة تَيكةَلء ثَيكةَل كراوة، بؤية الي خؤمانةوة بةم شَيوةية بابةتةكة

روون دةكةينةوةئيداريةكان يةكة بةرثرسي )قائيمقام( بؤي هةية بةدواداضون بكات هاوآلتيان سكاآلي بؤ خؤي خوار دامودةزطاكاني لة تةنانةت سةروي خؤشي، بةآلم جؤري بةثَيي يةكةيان هةر دةطؤإَيت، بةرثرسيارَيتيةكة تةلةفؤني ث��ةي��وةن��دي بؤية ئةوكاتي نَيوان قائيمقامي قةزاي ناحيةي بةإَيوةبةري رانيةو حاجي ئاواو قائيمقامي رانية بة ئةوةبوة ئةنجامي لة وةكالةت، وابوو ثَييان كةس هةندَيك كة لةناو دةكرَيتء لَي غةدريان تةنيا بلؤك، كارطةكاني هةموو ئ��ةوان دةدرَي��ن بة دادط��ا، لة البردني ياسا بةثَيي كاتَيكدا موَلكي لةسةر ت��ةج��اوةزات

بةرثرسي دةسةآلتي طشتي، سةرؤكي ئيداريةكانء يةكة موَلكةكة ئةطةر شارةوانية، هي شارةواني بَيت نةك دادطا، بةمةبةستي ك��ة ت��ر ئ���ةوةي لةكةداركردن ن��اوزإان��دنء باستان لَيوةكردوة، كاتي خؤي لة رَيطةي ئةو رونكردنةوةيةي كؤنوسي لة ب��وو بريتي كة ليذنةكة بؤمان ناردونء بآلوتان كة بةتايبةت نةكردووةتةوة، مةبةست كردؤتةوة روونمان كارطة دروستكردني ل��ةوة ئيجرائاتة راطرتني بةَلكو نية، سكاآلكان لة لَيكؤَلينةوة تا ئيداريةوة رووي لة دةك��رَي دةدرَينة دادطا، ئةوةي ئَيستاش لة دروس��ت��ك��ردوة تةنطذةي ثَيشتر كة ئةوةبوءة ئةنجامي ئةو لةطةَل ياسايي مامةَلةي

كارطانة نةكراوة.ئةم واي���ة باشتر ب��ؤي��ة خوشكة ثةيامنَيرة كة ماوةيةكة بة جيدي كار لةسةر وروذاندني ئَيمة لةسةر شت هةندَيك دةكات، جياوازي بكات لةنَيوان دروستكردني بة رَي��ط��ةدان ك���ارط���ةو دةس��ةآلت��ةك��ان��ي كة ئيداريي يةكةي بةرثرسي دةسةآلتي بةدواداضوءني داواو

سكاآلي هاوآلتياني هةية.

راطةياندني قائيمقاميةتي قةزاي رانية

سةرؤكى ثةرلةمانى هةرَيمى كوردستانسةرؤك وةزيرانى حكومةتى هةرَيمى

كوردستانبؤ هةر كةسَيكى ديكة كةياسا لةالى

سةروةرة لةم هةرَيمء وآلتةداثارضةيةك هاتووة، لةخوارةوة كةناوم من تةثةإةش( لةكةرتى بة)ذمارة32 هةية زةويمان تؤمارى بةإَيوةبةرايةتى تؤمارى وَينةى بةثَيى هةر ك��راوة كةهاوثَيض سلَيمانى خانووبةرةى طةلةكةمانةوة مةزنةكةى راثةإينة لةثَيش هةر تائَيستا 1991 ساَلى ثَيش لةحكومةتى بؤ زةوتكراوة لَي مافمان حةقء داطيركراوةو وة طرتووةتةبةر رَيطامان زؤر مةبةستةش ئةم بإيارى دادطاشمان هةية بةذمارة )1747/ب/2004 حوكمى وةرطرتء بإيارمان ل��ة2006/11/22(دا جَيبةجَيكردنى لةفةرمانطةى وةرطرتووةو خؤى فايلمان )2007/96(دا ب��ةذم��ارة سلَيمانى ضةند ئ��اط��ادارك��ردن��ةوةو ضةند ث��اش هةيةو جةختكردنةوةيةك لةجَيبةجَى ناوةإؤكى فةرمانى هةَلناسن ثَيشمةرطة وةزارةت��ى ب��ةآلم دادط��ا، كة ئةوةى بةهانةى بة دادطا بإيارى بةجَيبةجَى دوو دةوَلةتدا لةياساى لةوشوَينةدانين، ئةوان وةزارةتى يةك ثَيبَيت ضةكى كة هةية وةزارةت )وةزارةت��ى بةرطرى وةزارةت��ى دوو و ناوخؤ جلوبةرطى لةوَيدان كة ئةوانةى ثَيشمةرطة( وةزارةتى ناوخؤيان لةبةردانيية، بةَلكو جلوبةرطى وةزارةتى ثَيشمةرطةيان لةبةرداية ثرسياريشيان وةزارةتى ثَيشمةرطةين! ئَيمة دةَلَين لَيدةكرَيت زةويةكةى كة اليةنةى ئةو دةَلَين ثَيشمةرطة هةروةك نيية بةوةزارةتمان سةر داطيركردووة باسى لةهةموو شتةكاندا كةناودةبرَيت ئاشكراية بوونى حكومةت دةكرَيتء حكومةت بةرثرسيارة ثَيشمةرطة وةزارةتى طةر ياسا لةجَيبةجَيكردنى

وة ئةو هَيزةى كةلةوَيدانء ثاسةوانى ئةو شتانة دةكةن لةوَيدان ثَيشمةرطةنين دةبَى كَيبَيت لةوَيدا لةبةردايةو ثَيشمةرطايةتى جلى ثَييةو ضةكى ئةو دةبَيت وةردةطرَيت، هةرَيمة ئةم موءضةى كةسانةى كةلةوَيدان جلوبةرطى ثَيشمةرطةيةتيان ئيعترافيان ثَيشمةرطايةتى وةزارةتى لةبةردايةو لةوَيداية ثَيناكات ئةى كةواتة ئةو هةموو هَيزةى ثَيشمةرطة بةوةزارةتى ئةطةر بةكوَين ئةى سةر نين ئايا ئةو ثَيشمةرطانة ثَيشمةرطةى ض وآلتَيكى ترن يان دةبَيت ضيبن؟ ئايا دةكرَيت لةم هةرَيمةدا موَلكء هةبَيت كؤمةَلَيك ضةكدار لةم وآلتةدا وة خاوةنيان كةسيش داطيربكةنء خةَلكى ماَلى داوا بةئاطانةبَيت، لَييان حكومةت نةبَيتء ئةم كة دةكةين بةإَيزانى سةرةوة لةبةرثرسانى مةسةلةيةمان بؤ يةكالبكةنةوة باهرة بةدةم باسى نةكرَيت، هاوآلتيان مافى ياساء ديموكراسىء دةثرسم بؤية ثراكتيكيةوة، بوارى بخرَيتة بةَلكو كوردستان ثَيشمةرطةى هَيزى فةرماندةيى ئايا وةيا ليواى دووى بةإَيز جةنابى سةرؤك كؤمارى ناكرَين؟ حيساب بةثَيشمةرطة فيدراَل عَيراقى كوردستانى كة وآلتدانين لةيةك هةرَيمء لةيةك بةوة ثَيشمةرطة لةوةزارةتى دةبَى بؤ عَيراقة نينء لةوشوَينةدا كةئةوان بدةنةوة وةآلممان لةم دةب��َى نيية، بةئةوانةوة ثةيوةنديان هيض حكومةتةى ئَيمةدا بةدةر لةو وةزارةتة وةزارةتى تر هةبَيتء ضةكى ثَيبَيتء بةثَيشمةرطة ناوببرَيت و حكومةتمان بَى ئاطابَيتء حيسابيان بؤ نةكاتء و بةهيواى بَيت؟ دةوَلةتماندا ياساى لةدةرةوةى ضاوةإوانى وةآلمم لةبةإَيزتانةوة بؤ كؤتاييهَينان

بةضارةسةرى كَيشةكةمان لةرووى ياساوة.

ميراتطر/ مةريوان ئةحمةد مةال مةحمودسلَيمانى- طةإةكى بةكرةجؤ

ثارتى ئةندامَيكى كة من كوردستانمء ديموكراتى لةزةرةرمةندةكانى يةكَيكم لةساَلى ن��اوخ��ؤ، ش���ةِرى خ��ان��ووي��ةك��م 1996ةوة داط���ي���رك���راوة ل��ةش��ارى سلَيمانىء ئَيستاش تاثؤكراوة ضةند ئ��ةوك��ةس��ة. ل��ةس��ةر بؤ ن��وءس��راوم جارَيكيش ئاشتىء ليذنةى بؤ ك��راوة قةرةبوو، وةلَى تاكو ئَيستاش

وةآلم��َي��ك��ي��ان ج���ؤرة هيض لةكاتَيكدا ن��ةداوم��ةت��ةوة بةَلطةنامةكانيشم هةموو داوا بؤية ثَيكةشكردووة، لةبةِرَيزتان دةكةم كةئاوِرَيكى سكاآلنامةيةم ل��ةم جيدى كرَيضيمء لةكاتَيكدا بدةنةوة،

خاوةنى خَيزانم.

بةهزاد ئةمين سةعيدسلَيمانى

ئ��ام��اذة ب��ةه��ةواَل��َي��ك ل��ةرؤذن��ام��ةك��ةت��ان ذم��ارة ل�������ة2011/6/29( 744(س��ةب��ارةت 3دا الث����ةإة كالشنكؤف نؤ )9( بةدزينى ل��ة )ب��ةإَي��وةب��ةراي��ةت��ى كارةبا وزةى طواستنةوةى سلَيمانى( ئاطادارى بةإَيزتان دةك��ةي��ن��ةوة ب��ةه��اوك��ارى ئاسايشى )بةإَيوةبةرايةتى توانرا سلَيمانى( ثارَيزطاى بكرَيت ئاشكرا تاوانة ئةو بةناوى تؤمةتبارَيك ك��ة

ك��ارم��ةن��دى )م.ع.س( كارةبايةو دةزط��اى هةمان دان��ى دةستطيربكرَيتء )11( كة ناوة بةتاوانةكةيدا يانزة كآلشنكؤف لةطةنجينةى

بةإَيوةبةراييةكةدا دزيوة.بووةو تةواو لَيكؤَلينةوة

هةواَلة بوون دةإوات.

موالزمى دووى ثؤليسهيوا عوسمان فةرج

لَيثرسراوى نووسينطةى رزطارى نةهَيشتنى تاوان

ئَيمة ذمارةيةكى كةم لةئةفسةرو كارمةندانى وةزارةتى ناوخؤ كةلةساَلى مووضة زي��ادك��ردن��ى ثَيش 2008خانةنشين بووينء تةمةنى ياساييمان زؤر ساآلنَيكى بؤ تةواونةكردووة كةمء بةموءضةيةكى كرد خزمةتمان بةشى خانةنشينمان موءضةى ئَيستا بذَيوى ذيانمان ناكات، بؤية داواكارين دةرك��ةن كةبإيارَيك لةبةإَيزتان كارةكانمان سةر بؤ بةطةإانةوةمان

بةثَيى رَينمايى وةزارةتى دارايى ذمارة ئةو بؤئةوةى 2000 لةساَلى )60(نةبَيت كةسانة ئةو بؤ تةنيا رَينمايية طةراونةتةوة هةيةو واستةيان كة ئَيمةش بطرَيتةوة بةتايبةتى كةتةمةنى ذمارةمان تةواونةكردووة ياساييمان

كةمة.

ئةفسةرَيكى خانةنشينلةجياتى خانةنشينان

جبو )صباح كةناوم من كوردم، نةتةوةى لة ايشو( ئوتَيل لة ساَلة 18 م��اوةى جَينشينم و بَيكةس و كارم بةسةر ذيان بةتةنهايي و دةب��ةم ب��ارى ط��وزةران��م و مادييم زؤر خراثة و تووشي هةروةها ب��ووم، نةخؤشي ئَيستا كار و كاسبيم ثَيناكرَي تةندروستيم ب��اري لةبةر راثؤرتى بةثَيى و خراثة كة ثزيشكى هاوثَيض، تةمةنم 47 ساَلة و لة اليةن هيض اليةنَيك هاوكارى شَيوةيةك بةهيض

نةكراوم.داواك��اري��م هةرضةندة ث��َي��ش��ك��ةش ك����ردووة بؤ

هةرَيمى دامودةزطاكانى دؤزينةوةى بؤ كوردستان بةالم بؤم ضارةيةك رَيطا

هيض وةآلمَيكم نةدراوةتةوة.هاوكاريم ئةطةر بؤية ن��ةك��رَي ئ���ةوة دةك��ةوم��ة ئةوة كة سةرشةقامةكان تةنها رَيطايةكة تووشم دةبَي لةبةر بَي كةسيي و بَيكاريى و خراثي بارى تةندروستيم .

وةك منيش ه��ي��وادارم ذيانم ديكة مةسيحييةكانى ثَيويست وةك و بثارَيزرَي

هاوكاريم بكةن.

داواكار سةباح جبو ايشو

بةأَيزان/ جةنابى سةرؤكى هةرَيمرَيزدار/ سةرؤكى حكومةتى هةرَيم

بؤ/ رؤذنامةى هاوآلتىبابةت/ ئاطاداركردن نامةى كراوة / بؤ بةأَيز كاك

مةسعود بارزانى سةرؤكى هةرَيمى كوردستان

رَيزدار/ نَيضيرظان بارزانى جَيطرى سةرؤكى ثارتى ديموكراتى كوردستان

بؤ بةأَيز/ سةرؤكى ئةنجوءمةنى وةزيران

نامةيةكى كراوة بؤ بةِرَيز/ سةرؤكء ئةندامانى ثةرلةمانى كوردستان

بةأَيز/ دةزطاى شةهيدانى كوردستان

روونكردنةوةيةك بؤ رؤذنامةي هاوآلتي

نامةيةكى كراوة بؤ بةأَيزانسةرؤك كؤمارى عَيراقى فيدِراَل

سةرؤكى هةرَيمى كوردستان

بؤ بةأَيز/ سةرؤكي هةرَيمي كوردستانبةأَيز/ سةرؤكي حكومةتي هةرَيمي كوردستان

بةأَيز/ وةزارةتي دادبابةت سكاآل و ئاطاداري

كةس دوو ئَيمة ب���ةِرَي���زان و مامويي )ف��ةي��رؤز بةناوةكاني ماوةي كة خاني( عةلي جةهانطير ضةند ساَلَيكة لة باشووري كوردستان دةبةين بةسةر كوردستان( )هةرَيمي خةريكي ساآلنةدا ئةم لةماوةي و حيزبي ل��ةط��ةَل سياسين ضاالكي لةمةوثَيش ساَلَيك بووين، كؤمةَلةدا بة ئةوروثا بؤ سةفةر بةمةبةستي قبوَلكردني دةيان سةخَلةت و دذواريي بِري بنةماَلةكانمان سةر بؤ طوشار و كؤكردةوة دؤالرم��ان )13.000(سةفةر بؤ رؤشتن ئامادةي خؤمان كةس دوو لةهةمانكاتدا ك���رد، كة )ئ���ة.ب( و ر( )ب. بةناوةكاني

سةركردايةتي ئةندامي يةكَيكيان كؤمةَلةي زةحمةتكَيشاني كوردستان سةرةكي كاديرَيكي تريان يةكَيكي ثَيش لة ثيالنَيكي بة حيزبةية، ئةم و كةوتن ئَيمة دواي داِرَي����ذراودا ثارةية ئةو كة بؤ كردين ثَيشنياريان و دابنَيين ئ��ةوان الي ئةمانةت بة قاضاخضييةكة كة راشيانطةياند كة دةكات قبوَل و ئةوانة ناسراوي ثاشان بَيت، ئةوان الي ثارةية ئةو طةيشتينة كاتَيك هةر كة وتيشيان ئةوان مةبةستمانة كة وآلتةي ئةو قاضاخضييةكة تةسليمي ث��ارةك��ة دةك���ةن، ب��ةه��ؤي ئ���ةوةي ك��ة ئةو كةسانة ساآلنَيك بوو لةطةَل كؤمةَلةدا بة كةسةوة هةندَي لةاليةن بوون متمانة جَيطاي و خؤشنا كةسانَيكي

دةناسران، ئَيمةش متمانةمان ثَيكردن دةستيان، داي��ة ثارةيةمان ئ��ةو و ضوونة رؤذ سَي ثاش ئَيمة ب��ةآلم لة كوردستان، خاكي لة دةرةوة ئةو ثؤليسي لةاليةن و يؤنان وآلتي ثاش و دةستبةسةركراين وآلت��ةوة و يؤنان لة زيندانيي مانط ض��وار توركيا و هةولَير طةِريانةوة الي كاك ئةوةي س��ةرةِراي )ئة(، كاك و )ب( طيرانمان ساتةكاني لةيةكةم كة خؤمان دؤخ��ي لة كةسانةمان ئةم راشمانطةياندبوو ئاطاداركردبووةوة كة ئةمانةتةكةمان بثارَيزن، بةآلم ئةم كةسانة دواي طةِرانةوةي ئَيمة وتيان قاضاخضييةكة تةسليمي ثارةكةمان خيانةتيان ديكة بةواتايةكي كردووة، ك��ردب��وو، ئَيمة ئةمانةتةكةي ب��ة

ساَلَيك تَيثةِربووني ثاش ئَيستاش هيض كةسة دوو ئةم مةسةلةية لةم نادةنةوة ئَيمة راستةقينةي وةآلمَيكي بَلَيين دةبَيت لَيدةشارنةوة، خؤيانمان كة ئَيستا ئَيمة لة دؤخَيكي زؤر نالةبار ض لة بواري جةستةيي و ض لة بواري دةروونييةوة بةسةر دةبةين و لةاليةن لةناو بةهؤي بنةماَلةكانيشمانةوة ضووني ئةو ثارةية فشارَيكي زؤرمان لةسةر و تووشي جؤرَيك لة داِرماني بووين سةرلَيشَيواوي و دةروونيي و )ئة( كاك و )ب( كاك لةاليةن و هةروةها لةاليةن تةشكيالتي كؤمةَلةي وةكو كوردستانةوة زةحمةتكَيشاني ئةو نيشتةجَيبووني شوَيني و بنكة كةسانة هيض وةآلمَيكمان ثَينادرَيتةوة، شايةني باسة كة ئَيمة ثتر لة 20 كةس

بووين كة بةرةو ئةوروثا بةِرَيكةوتين ئةو هةموو بةخؤشييةوة ب��ةآلم كة ئةوةي س��ةرةِراي تر كةسانةي و ديثؤرتكرانةوة جارَيك نيوةيان بةسةالمةت خورابوو، ثارةكةشيان طةيشتنة شوَيني خؤيان و تةنها ئَيمة

لة كوردستان ماوينةتةوة.بةِرَيزتان لة داوا لَيرةوة بؤية دةكةين كة بةدواداضوون بكةن بؤ ئةم يارمةتي دةستي و ئَيمة كَيشةيةي وةرطرتنةوةي بؤ و مةكةنةوة رةت كؤمةَلةي لةطةَل ئَيمة ثارةيةي ئةو زةحمةتكَيشان و كاك )ب( و كاك )ئة(

ثةيوةندي بكةن و ئاطاداريان بكةنةوة.داواكاران

فةيرؤز مامويي و جةهانطير عةلي خاني

هاوآلتيذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

ئا: هاوآلتى

كوردستان ديموكراتى ثارتى زةوييةوة، دابةشكردنى رَيطةى لة دةكات كؤلَيذانة ئةو راطرى قةرةبووى كة لةضوارضَيوةى بإيارةكةى وةزارةتى لةثؤستةكانيان ب���اآلدا خوَيندنى ئاطاداري بةبَي ب��ةآلم ئيعفاكراون،

بةرهةم ساَلح بإيارةكة دةركراوة.كابينةى شةشةمى حكومةتى هةرَيم ئةحمةد بةرهةم دكتؤر بةسةرؤكايةتى بإيارى راب��ردووةوة، ساَلى لة ساَلح زانكؤ راطرى ئةو هةموو ئيعفاكردنى و كؤلَيذانةى دةركردءوة كة ضوارساَل هةروةها بوون، لةثؤستةكانياندا زياتر بإياردرا بةثَيى سى ظى راطر بؤ زانكؤ و

كؤلَيذةكان دابنرَيت.راط��رةك��ان، ئيعفاكردنى دواى حكومةت، لةوناو ثارتى بةرثرسانى ب��ةب��َي ئ��اط��اداري��ي ب��ةره��ةم س��اَل��ح، ثَيدانى بؤ دةرك���ردووة بإيارَيكيان زةوى بةو راطرانة، بةآلم بةروارى ثَيش ساَلحيان بةرهةم د. دةستبةكاربوونى سةرؤكى ئةوةى بؤ داوة، بإيارةكة لة

حكومةت ثَيي نةزانَيت.سةرضاوةيةكى ئاطادار كة نةيويست ناوى بآلوبكرَيتةوة، روونيكردةوة دواى لةثؤستةكانيان راطرةكان ئيعفاكردنى ثارتى ب��ةره��ةم، دك��ت��ؤر ب��ةب��إي��ارى مةتر ثةنجا و ضوارسةد بإياريداوة زةوى لةسنورى شارةوانى خؤيان بداتة هةريةكَيك لةو راطرانة كة ثَيشتر ثارتى

خؤى داينابوون.كة بؤئةوةى دةطةإَيتةوة بإيارةكة دَلى رَيطةيةوة لةو ويستوويةتى ثارتى بةرهةم دكتؤر كة بداتةوة راطرةكان

لةثؤستةكانيان ئيعفاى كردبوون.

سةرضاوة ئاطادارةكة، وتى »بإيارى بووة بةدةر راطرانة بةو زةوى ثَيدانى نورى دكتؤر و رَينماييةكان لةياساو ديوان ثَيشووى سةرؤكى عوسمانى

بةبإيارَيكى نهَينى كردوويةتى».بإيارة س��ةرض��اوةك��ة، ب��ةوت��ةى نهَينييةكة دواى ئيعفاكردنى راطرةكان و لةسةردةمى دكتؤر بةرهةمدا دةركراوة، دراوة 2009/9/1 ب���ةروارى ب��ةآلم بةروارةدا لةو كة نهَينييةكة لةبإيارة نَيضيرظان بةكابينةكةى كؤتايى بةرهةميش دكتؤر و هاتووة بارزانى

دةستبةركارنةبووة. س����ةرض����اوة ئ���اط���ادارةك���ة، لةطؤإينى مةبةست روونيشيكردةوة دكتؤر طةر ئةوةبووة بؤ بةروارةكة واي نةزانَيتء بةبإيارةكة بةرهةم دةطةإَيتةوة بإيارةكة كة تَيبطةيةنن

بةآلم ئةو، دةستبةكاربوونى ثَيش بؤ بإيارةكة ئ��ةوي��ش��دا ل��ةس��ةردةم��ى

دةركراوة.دةربارةى طؤإينى بةروارى بإيارة بةراطرة زةوى ثَيدانى و نهَينييةكة ئاطادارى بَى ئيعفاكراوةكان ثارتيية نورى دكتؤر حكومةت، س��ةرؤك��ى ديوانى ثَيشووي سةرؤكى عوسمان وت هاوآلتى بة وةزي��ران ئةنجوءمةنى لةبإيارةكانى ئاطادارة بةرهةم »دكتؤر

حكومةت».بةثَيى كة ثارتييانةى راط��رة ئةو بإيارة نهَينييةكة هةريةكةيان رووبةرى زةوي��ان مةتر ثةنجا و ض��وارس��ةد ثَيدراوة، خؤيان شارةوانى لةسنورى ثَيشتريش سوءدمةند بوون و زةوييان

ثَيدراوة.ثَيدانى بؤ حكومةت بإيارةكةى

ضوارسةد و ثةنجا مةتر زةوى بةراطرة ثارتييةكان، لةكاتَيكداية ئةو بإيارة راطرة و نةطرتووة يةكَيتييةكانى ئيعفاكراوة

ئةو رووبةرة زةوييةيان ثَينةدراوة.لةسنورى راطرانةى لةو يةكَيك ثارَيزطاى سلَيمانى لةثؤستةكةى البراوة، ئيعفاكراوةكانى راط��رة »وةك��و وتى زةويمان سلَيمانى ثارَيزطاى سنورى

ثَينةدراوة».ناوى نةيويست كة راط��رة ئ��ةو بيستوومانة »بةآلم وتى بآلوبكرَيتةوة، ئيعفاكراوةكانى لةراطرة ذمارةيةك زةوييان ده��ؤك و هةولَير سنورى

ثَيدراوة».و ث��ةروةردة ليذنةى ئةندامَيكى ثَييواية ثةرلةمان، ب��اآلى خوَيندنى ئيعفاكراوةكان بةراطرة زةوى ثَيدانى ئةو ضونكة طةندةَليية، طةورةترين

راطرانة تيانداية ثَيشتر خؤيان و خَيزانيان ضةند جارَيك زةويان وةرطرتووة.

ئةندامى عةبدولكةريم ثةيمان باآلى خوَيندنى و ث��ةروةردة ليذنةى ث��ةرل��ةم��ان، روون��ي��ك��ردةوة راط��رة بةثَيدانى ثَيويستيان ئيعفاكراوةكان زةوييان ثَيشتر ضونكة نيية، زةوى ثَيدراوة و مانطانة موءضةيةكى باشيش

لةحكومةت وةردةطرن».زةوى »ثَيدانى وتيشى هةروةها و هةذار لةضينى زوَلمة راطرانة بةو و كرَيدان لةخانووى كة دةرامةت، كةم ساآلنة موءضةكانيان دةهةزار دةهةزار

زياد دةكرَيت».ئةو ثةرلةمانتارة، جةختيشيكردةوة ثَيدانى زةوى بةو نهَينى »ئاشكرابوونى فةزيحةيةكى طةورة ئيعفاكراوانة راطرة

و بةهةدةردانى سامانى طشتيية».

م. حاجى عومةر*

سةرةكى ئامانجى بَيطومان فَيربوونة. خ��وَي��ن��دن، ث��رؤس��ةى ه���ةروةره���ا س��ةرج��ةم رةط���ةزة مامؤستا، )قوتابخانة، سةرةكييةكانى بابةت و ثرؤطرام( لةثَيناوى هاتنةدى دانراون. قوتابى فَيربوءنى ئامانجى ثَيدانى طرنطى و ك��اراك��ردن بؤية سةرةكى رؤَلَيكى لةمانة هةريةك ب��ةرةو و ل��ةس��ةرك��ةوت��ن دةبينن فَيربوون ثرؤسةى ضوءنى ثَيش

لةسيستةمى فَيركاريدا. دام����ةزراوة ئ��ةو قوتابخانة فَيرطةو كة طرنطةية كؤمةآليةتيية بةرنامة جَيبةجَيكردنى سةنتةرى فَيركارييةكانة، و ث��ةروةردةي��ى ذينطةى ضةندة فَيربوءن. بةئامانجى قوتابخانة طونجاو و لةباربَيت بةهةموو ل��ةرووى ه��ةم ثَيكهاتةكانييةوة، بةرجةستةييةكان ثَيداويستيية دروستكردن شَيوةى وةك لةاليةك، و ديزاين و ديكؤرو بينايةكى مؤدَيرن ش��َي��وةى ج���ؤرو و نموءنةيى و لةرءوى خوَيندن ثؤلى ذوورةكانى

سةرجةم دابينكردنى و طةورةيى ثَيداويستى و كةلوثةلى ناوى و بوونى و ئامادةكراو شايستةو طؤرةثانى هؤَلى تايبةت بة كؤبوءنةوةو ئاهةنط ج��ؤراو ضاالكى و وَينةكَيشان و ط��ةورةو باخضةى بوونى و ج��ؤر سةوزايى بةرفراوانى رووبةرَيكى قوتابخانةدا لة درةخ���ت ب���ةدارو زيادبوونى دةكاتةسةر كار ئةمةش حةز و خولياى قوتابي بؤ فَيربوون و مانةوةى زياتر لة قوتابخانة. لةاليةكى وانةوتنةوةى شَيوازى ضةندة تر جؤراو رَيطاى و بَيت باش مامؤستا بةرةضاوكردنى بكاتةوة تاقى جؤر فَيربوءن تواناى جياوازى ئاستى هةموو بةكارهَينانى و قوتابيان بؤ كةلوثةلة جؤراوجؤرةكان كةرةستةو وةكو هؤكارَيكى فَيربوءن لةنموءنةى وَينة، داتاشؤو، نةخشة، بؤرد، )وايت مامةَلةكردنَيكى ..هتد(، كؤمثيوتةرو ثةروةردةييانة و دوءر لة توندوتيذى و خؤشةويستيى بنةماى لةسةر لة ئةوةندة بةقوتابى بةرانبةر رَيز دةبَيتةوة، نزيك فَيربوءن ئامانجى

ئةو سةرجةم بةدةستةبةركردنى رَيطاكانى بةكارهَينانى و اليةنانة خؤش طونجاو و ئارام ذينطةيةكى بؤ قوتابى دةإةخسَينَى و دةرفةتَيكى فَيربوءن. بؤ قوتابى دةدات��ة باش رةوشى سةرنجة جَيطةى ئ��ةوةى بةشَيوةيةكى قوتابخانة ذينطةى لةطةَل لة هةرَيمى كوردستاندا طشتى دوو باسمانكردن كة اليةنانةى ئةو

ئاإاستةى لَيك جياوازن.قوتابخانانةى ئةو هةرضةندة مؤدَيرن بيناى دروستدةكرَين ئَيستا رءويةكةوة، لةهةموو هاوضةرخن و ئةو ناتونَيت كةمة ذمارةيان بةآلم ذمارةى لةكةمى ثإبكاتةوة بؤشايية طةورةى طرفتَيكى كة خوَيندن بيناى

بؤ بوارى خوَيندن دروستكردووة.زؤرب����ةى ق��وت��اب��خ��ان��ةك��ان لة و كؤنن بيناوة ش��َي��وةى رووى نةخشةسازيى لةسةرديزاينَيكى كة دروستكراون رابردوو سةردةمى بةشَيك ناشَين، ئةمإؤ سةردةمى بؤ بةهارى راثةإينى ل��ةدواى لةمانة كاتيى بةشَيوةيةكى 1991ةوة

نؤذةنكراونةتةوة يان دروستكراون بينايانة ئةم شَيوةيةك بةهيض كة نموءنةيى قوتابخانةى شايةنى بؤ شياونين و هاوضةرخنين و ت��ازةى بةرنامةى جَيبةجَيكردنى لة سةربازطةو خوَيندن كة زؤربةيان ض��واردةوري��ان و بةنديخانةدةضن طيراوة كؤنكرَيتيى بةديوارَيكى نةطؤإةثانيان هةية بؤ يارى و ئةنجام نة سةوزايى نةبستَيك ضاالكى دانى ثاك. ئاوى خواردنةوةى نة كارةبا و زؤر ذمارةيةكى بة بضوءك ذوءرى نةبوءنى و رةق تةختةيةكى قوتابى ديوارَيكى و جوان ديمةنَيكى هيض فَينككةرةوة نةبوءنى رةنط، رةنطاو س��ؤث��اى و ط��ةرم��ا وةرزى ل��ة ط��ةرم��ك��ةرةوةى ب��اش ل���ةوةرزى و بَيدةنط قوتابييةكى س��ةرم��ادا، لةترسى دانيشتووة بةستةزمان موراقيبى ثؤل و لَيدانى مامؤستا، هيض ديمةنَيكى جوان نابينَيت لةضوارضَيوةى دةرءونى و كةهةست قوتابخانةكةى ميهرةبانيى و ثَيكةنين بكاتةوةء

بةروخسارييةوة دياربَيت.

ئةمانة هةموو هؤكارن بؤ ئةوةى قوتابى لةبةر بَيزاريى و بَيتاقةتى خؤى بؤ ثةنا دةقيقةييدا 40 لةوانةيةكى ضةند رَيطايةك دةبات بؤ خؤدزينةوة داواى جارَيك ضةند ديمةنانة، لةم بةهانةى بة دةكات دةرةوة ضوءنة كارى هةندَيك و سةرئاو ثَيويستيى تر. يان ضةندين قوتابى داوادةكةن بؤ ضةندين يان تةختةإةش سإينةوةى جار قوتابى ثرسيار دةكات بؤ تةواو يان دةر! ضوءنة و دةرسةكة بوءنى دةفتةرةكةى وةرةقةيةكى خؤى ناو بيخاتة داوادةك��ات و دةدإَينَيت خؤ بةمةبةستى خ��ؤَل تةنةكةى بَيزاريى خاَليكردنةوةى و جوآلندن دةبات تر شتى دةيان بؤ ثةنا خؤى وةرةز و بَيزاريى بةَلطةى ئةمةش بوءنيةتى بؤ ئةو ذينطة ناتةندروست

و ناخؤشةى قوتابخانة.هةية س��ةرةك��ى ذينطةى دوو و فَيربوءن و ث��ةروةردةب��وءن بؤ قوتابى كةسايةتى دروستبوءنى بةآلم قوتابخانةية، و ماَل ئةويش زياتر ئَيمةدا كؤمةَلطاى ل��ةن��او قوتابخانة ئةم رؤَلة دةبينَيت و ضاوى ئةوةندة خَيزان ب��ةوةى ل��ةس��ةرة، طرنطى بةم اليةنة نادات، بؤية ضةندة باش لةرةوشَيكى قوتابخانة ذينطةى سةرجةم و دابَيت تةندروست و بكرَيت ئامادة بؤ ثَيداويستييةكانى و ئاسوءدةيى بة هةست قوتابى و هةوَلدان بكات، خؤشيى و دَلنيايى كاتَيك بةآلم مسؤطةرة، فَيربوءن بؤ بَيت ئةمانةدا ل���ةدةرةوةى قوتابى كات و قوتابخانة ضوءنة تةنها و قوتابى و بَيت ئامانج بةإَيكردن ماَلةوة ضوءنة ضاوةإَيى بةردةوام ماَلةوة بؤ بةربوءن وشةى و بكات لةالى طرنط بَيت، هةوَلدان و كاركردن

بؤ فَيربوءن دةستةبةر نابَيت.

* مامؤستا لةقوتابخانةى بنارى بنةإةتى/قةآلدزَى

[email protected]

[email protected] ثةروةردةو خويَندن

بةبَي ئاطاداري د. بةرهةم بةناوي ئةنجوومةني وةزيرانةوة زةوي دراوة بة راطرة ثارتييةكان

قوتابى كاتَيك فَيردةبَيت كة ذينطةى قوتابخانةى لةذينطةى مالَةوة خؤشتربَيت

بــــؤردي ســثــي

تاقيكردنةوةى وةزاريى وانةى فيزيا بؤضى؟

جةمال محةمةد ئةمين

وانةى فيزيا يةكَيكة لة 4 وانة زانستيية زؤر 12ى )ثؤلى ئامادةييدا قؤناغى لة طرنطةكان زانستيى (، يةكَيكة لةو وانانةى كة ثَيىدةوترَيت لةو يةكَيك ئةطةر ماناى بة المفاضلة(، )دروس وانة زانستيانة بخرَينة دةورى دووةم ئةوا ئةو ثزيشكييةكان كؤلَيذة طرءوثى لة خوَيندكارة نموءنة بؤ وةرناطيرَيت، ئةندازةييةكان يان ئةو ئةوا دووةم دةورى بخرَيتة كيميا ئةطةر ثزيشكييةكان طرءوثة كؤلَيذى لة خوَيندكارة بخرَيتة بيركارى ئةطةر يان وةرناطيرَيت، دةورى دووةم ئةوا لة طروءثة ئةندازةييةكان خراية فيزيا ئةطةر ب��ةآلم وةرناطيرَيت، لة هيض لةو دوو طروءثة دةورى دووةم ئةوا بة ئةندازةيى، نة و ثزيشكيى نة وةرناطيرَيت مانايةكى تر لةو رووةوة فيزيا لة هةموو وانة ئينجا دةبَيت! طرنطتر ديكةش زانستييةكانى وةزارةت��ى ئاخؤ ئةوةية لَيرةدا ثرسيارةكة ثةروةردة لة سةر ض بنةمايةك ئةو وانة طرنطة كؤتايى دةخاتة تاقيكردنةوةكاندا خشتةى لة بنةمايةكى ئايا تاقيكردنةوةكان؟ هةموو ئَيمة زانستيى هةية بؤ ئةوة؟ ئةطةر نيية دةبا

زانستييانة ئةوة تاوتوَى بكةين.وةزارةت شت هةموو ثَيش ج��ارَى بإيارَيك سةر لة هةميشةيى ثيشةى وةك طؤإينى لة بةردةوام بةَلكو و نابَيت جَيطير بَى بإيارةكان ضونكة بإيارةكانيداية، ماوةى دةدرَين، ثَيييانة سةر و لَيكؤَلينةوة لة فيزيا وان��ةى ئَيستا ثَيش ساَلَيك ضةند خشتةى تاقيكردنةوةكانى وةزاريدا خرابووة تر جارَيكى ئةمساَل وا و ناوةإاستةوة خرايةوة كؤتايى خشتةكة! ئايا ئةو وةزارةتة بووةتة وانةية ئةو كة ناكات ئةوة تَيبينى ئةطةر وات��ة حةسمكردن، وان��ةى وان��ةى ثَيشووى تاقيكردنةوةكانى خوَيندكارةكة بة و بَيت بةرز نمرةى نيازى بة و دابَيت سةر دةطاتة كاتةى ئةو تا خؤى حيسابى تاقيكردنةوةى فيزيا ئةطةر ئةوانةى ثَيشووى بة دةكات فيزيا ئةوا نةبووبَيت دَل بة خؤى قوربانى هةموويان و دةضَيتة تاقيكردنةوةوة كةمى وةآلمَيكى يان لَيدةدات زةربَيكى و تر بؤ ساَلَيكى وا دةداتةوة كة دةرنةضَيت و نمرةى هَينانى تواناى هةرضةندة بمَينَيتةوة ث��ةروةردة وةزارةت��ى با هةية! زياتريشى سةر لة بكات زانستييانة لَيكؤَلينةوةيةكى ئةنجامةكانى تاقيكردنةوةى وةزاريى ئةمساَل و بزانَيت هؤى ضيية ئاوا بة بار سفر يان زةر لةوانةى هةية نزم زؤر نمرةى يان لَيدان بارودؤخة لةو ضاوثؤشيكردن بة فيزيادا خوَيندن رابردووى ئةمساَلى كة تايبةتييةى ثَييدا تَيثةإى كرد؟ بؤ ضى ئةزموونيان نيية لة سةر ساآلنى ثَيشوو كة خوَيندكارَيك بيةوَيت وانة لة يةكَيك ئةوا بهَينَيت بةرز نمرةى زمانةوانييةكان هةَلدةطرَيت بؤ دةورى دووةم ئةطةر لة وانةكانى تردا نمرةى بة دَلى خؤى هَينا ئةوا لة دةورى دووةمدا بة هةوَلى باشةوة زمانةوانيية وانة ئةو تاقيكردنةوةى دةضَيتة بةرزدةكاتةوة، ثَي ديكةشى نمرةكانى و ثَيشوو لةوانةى باشى نمرةى ئةطةر خؤ تاقيكردنةوةوةو ناضَيتة هةر ئةوا نةهَينابَيت دةتوانَيت ساَلَيكى تر درَيذة بة خوَيندنى بدات و نمرةى بةرز بَينَيت. باشة ضى دةبَيت ئةطةر يةكَيك لةو وانة زمانةوانييانة بخرَيتة كؤتايى تايبةتى كوردى بة تاقيكردنةوةكان خشتةى و عةرةبى، ئةطةر بخرَينة دةورى دووةميش هةر دةبَيت بؤ نابَيت! وايان كاريطةرييةكى فيزيا كؤتا تاقيكردنةوة بَيت، ئةو وانة زانستيية لة هةية إاستةوخؤى كايطةرى كة طرنطةى رةوتى ذيانى مرؤظ؟ بؤ دةبَيت خوَيندكارى طةردوونيية زانستة لةو بَيت بَيبةش كورد كاتَيك و تاقيكردنةوةكان كؤتا بخرَيتة و بة خوَيندكار دَيت تاقيكردنةوةى سةرةى شةلو شةكوتى و ماندوويةتى زؤر و بَيتاقةتى بضَيتة ئةو تاقيكردنةوةية و يان زةإبى لَيبدات و يان نمرةيةكى كةم بهَينَيت؟! بؤ فيزيا يةكةم تاقيكردنةوة نةبَيت يان هةر هيض نةبَيت با لة ناوةإاستةوة بَيت؟ من خؤم مامؤستاى فيزيام زةربيان ئةوانةى زؤربةى كردووة تَيبينيم كةمييان نمرةيةكى ئةنقةست بة يان لَيداوة هَيناوة هةر بؤ ئةوة بوءة كة خؤى بهَيَلَيتةوة وةك طرنطى وانةيةكى واتة تر، ساَلَيكى بؤ فيزياى كردووةتة وانةى حةسم بؤ ساَلةكةى،

ئاخر بؤضى فيزيا ببَيتة قوربانى؟ 33299 ك��ؤى لة كة بدةين باسةرنج خوَيندكارى بةشى زانستيى كة بةشدارييان لة لة دةرضوون رَيذةى كردووة تاقيكردنةوةكان وانةى فيزيا لةسةر ئاستى هةموو كوردستاندا لةبةردةستداية نمرةكانم هةموو من ضؤنة؟ زؤرى بةر لة بةآلم ئينتةرنَيتةوة، رَيطاى لة و رووت��ةك��ان سفرة ذم���ارةى نةمتوانى نةهاتوءةكان و سفرةكانى تر كة زةإب لَيدراو ئةو خؤى وةزارةت با بكةم، هةذمار نين

هةذماردنة بكات و لة هؤكارةكانى بكؤَلَيتةوة!

هةرَيمى كوردستان – عَيراقسةرؤكايةتى ئةنجومةنى وةزيران ذمارة: 23767وةزارةتى شارةوانىء طةشتءطوزار بةروار: 2011/7/11

بةإَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سلَيمانى/ ثالندانان

بانطةوازى ذمارة )54( ساَلى 2011بةإَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سلَيمانى – ثالندانان كة دةكةوَيتة )طةإةكى بةختيارى ثشت ئارةزووى بةشدارى بيانى دةكات كة ناوخؤو بةَلَيندةرانى بانطهَيشتى طشت كؤمثانياو ثةروةردة( كردنيان هةية بؤ ئةم كةمكردنةوة نهَينية كة بؤ ثرؤذةى )دروستكردنى يةك باخضة( لةسنورى

هةر سَى شارةوانى )هةَلةبجةو سيدسادقء سيروان( بةثَيى دةرخستةء هَيَلكارى ئامادةكراو. هةر كؤمثانيايةك ئارةزووى بةشداريكردنى ئةم كةمكردنةوةيةى هةية باسةردانى بةإَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سلَيمانى – ثالندانان. بكات لةطةَل ثيشاندانى ناسنامةى تايبةت بة كؤمثانيا.

• )دوو شةممة 2011/7/11( بةمةبةستى وةرطرتنى تةندةر بةرانبةر بة )15,000( ثانزة هةزار دينارى ئةستؤى دةكةوَيتة ئاطادارية ئةم بآلوكردنةوةى كرَيى خاوةنةكةىء بؤ ناطةإَيتةوة كة عَيراقى

ئةو كؤمثانيايةى كة تةندةرةكةى بؤ دةردةضَيت.• دوا رؤذى فرؤشتنى تةندةر يةك شةممة 2011/7/24 تا كاتذمَير )12(ى نيوةإؤ.

• وةرطرتنةوةى تةندةر لةرؤذى ضوار شةممة 2011/7/27 تا كاذمَير )10:05( خولةكى سةرلةبةيانى دةبَيت وة هيض تةندةرَيك لةدواى كاتى دياريكراو وةرناطيرَيتء سندوقى تةندةر دادةخرَيت.

رؤذى كردنةوةء ئاشكراكردنى تةندةر لة )ضوار شةممة 2011/7/27( كاتذمَير )11( ثانزةى •سةرلةبةيانى دةبَيت.

• ثَيويستة كإيارى تةندةر نوسراوى نوَينةرايةتى ثَيبَيت لةكاتى وةرطرتنى تةندةردا.

مةرجةكانى بةشداريكردن:)6-1( لة ثؤلَينكردنيان ثلةى دةكةن بةشدارى كة بةَلَيندةرانةى و كؤمثانيا ئةو ثَيويستة -1)كؤمثانياكان( تؤماركردنى ليذنةى ثَيناسةى كوردستان(و بةَلَيندةرانى )يةكَيتى ثَيناسةى بَيت.

يان ثَيبَيت.2- دةبَيت كؤمثانيا ياخود بةَلَيندةر ثسثؤرى هةبَيت و تايبةتمةندبن لةبوارى ديزاينء جَيبةجَى كة بيانى كؤمثانيايةكى لةطةَل بكات )Join Venture( ياخود ئاماذةثَيكراو( )ثرؤذةى كردنى ثسثؤإبن لةبوارى ديزاينء جَيبةجَى كردنى )ئةم ثرؤذةية(، وة ليستَيك بةناوى ثرؤذةى هاوشَيوةكان

كة كؤمثانياكة جَيبةجَى ى كردبَيت ثَيشكةش بكات.شارةوانيةكانى طشتى بةإَيوةبةرايةتى ئاراستةى كة بهَينن دةرامةت باجى ثاكى ئةستؤ -3

سلَيمانى – ثالندانان كرابَيت.4- ئةو كؤمثانياء بةَلَيندةرانةى كة لةدةرةوةى هةرَيمن ثَيويستة ثشتطيرى تؤماركردنيان هةبَيت

لةاليةن بةإَيوبةرايةتى طشتى بازرطانى.5- بإى بارمتةى ياساى )38,000,000( سىء هةشت مليؤن دينار بة ضةكى ثةسةنكراو يان )خطاب ئامادةبَيتء تةندةر طةإاندنةوةى لةكاتى دةبَيت وةردةطيرَيتء حوكمى لةبانكى تةنيا ضمان(

ئاإاستةى بةإَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سلَيمانى كرابَيت بؤ ماوةى سىَ مانط بَيت.بكةن ديارى نوَينةريان يان تةندةربَيت كردنةوةى ئامادةى كؤمثانيا يان بةَلَيندةر ثَيويستة -6بؤ ئةم مةبةستة، بةآلم ئةطةر نوَينةريان ئامادةنةبوو، و تةندةرةكةى طشت مةرجةكانى ثَيشكةش كردنى تَيدابوو، ئةوا تةندةرةكة دةكرَيتةوة بة ئاطادارى نوَينةرةكانى ترو خاوةن تةندةر ثابةند

دةبَيت وةك ئةوةى خؤى ئامادةبووبَيت.7- ثَيويستة بةَلَيندةر زانيارى يةكانى لةدوو رةفدا ثَيشكةش بكات بةمشَيوةية:

بة بكات ثَيشكةش بةنوسين بةذمارةء نرخ ثإبكاتةوةء بةتةواوى تةندةر يةكةم أ-زةرفى بةإَيوةبةرايةتى طشتى شارةوانيةكانى سلَيمانى –ثالندانان.

ب-زةرفى دووةم تايبةتة بة )خطاب ظمان، كارى هاوشَيوة، تعريفى كؤمثانيا، ئامَيرةكانى كؤمثانيا، ستافى كؤمثانيا(

8- مةرج نيية كةمترين نرخ ثةسةند بكرَيت.هةريةكَيكيان بةنةبوونى تةواودةكات تر ئةوى هةريةكةيان سةرةوة بةَلطةنامانةى ئةم -9

تةندةرةكة ثشت طوَى دةخرَيت.و دةبَيت داخراو زةرفى لةناو دةبَيت تةندةرةكان سكرتَيرى بؤ تةندةر ثَيشكةشكردنى -10

ثَيويستة مؤرى كؤمثانياء ناوى كؤمثانيا و ناوى ثرؤذةكةى لةسةر بَيت.هةر وةآلمدانةوةى بؤ ئامادةية ثالندانان – سلَيمانى شارةوانيةكانى طشتى بةإَيوةبةرايةتى -11

ثرسيار و تَيبينيةكى تةكنيكى بةشداربووانى كةمكردنةوةكة.راستية ئةم ثَيضةوانةى ئةطةر بكات، ى جَيبةجَى راستةوخؤ خؤى لةسةريةتى بةَلَيندةر -12كاروبارى بؤ بةَلَيندةرايةتى طشتيةكانى لةمةرجة ضوار )بةندى بةثَيى ئاشكرابوو لةئايندةدا

ئةندازيارى شارستانى( بةرثرس دةبَيت.كار خاوةن لةاليةن جَيطيركراو بإى بةهيض جؤرَيك تةندةرةكاندا كردنى وردبينى لةكاتى -13خؤى وةك ناكرَيت( كارى )دةست ناكرَيت ثَي يارى بةَلَيندةرةوة لةاليةن جَيطيركراو ونرخى

دةمَينَيتةوة هةر هةَلةيةك روبدات لةئةنجامى لَيكدانى بإو ترخ ئةنجامةكة راست دةكرَيتةوة.نابَيت بةَلَيندةر ماوة ديارى بكات )لة تةندةردا ئاماذةى ثَيكراوة(. -14

كراو ثَيشكةش تةندةرى دةرخستةى كراوى( )كؤثى وَينةيةكى كؤمثانيا ثَيويستة -15بطةإَينَيتةوة لةطةَل تةندةرةكةدا.

ئةندازيار نوشيروان حمة كةريم

لَيثرسراوى بةشى ثالن دانانء بةدواداضوون

19هاوآلتي جــؤراوجــؤر ذمارة )748( ضوارشةممة 2011/7/13

خاوةني ئيمتيازتاريق فاتيح

[email protected]

سةرنووسةركةمال رةئوف

[email protected]

جيَطري سةرنووسةر كاذاو جةمال

[email protected]

ناونيشان: سلَيماني شةقامي سالم نزيك باخي طشتي

تةلةفؤن: 3207607 - 3209647

هةولَير: دووإيانى سةيداوةتةلةفؤن: 07504703919

هاوآلتي

هةلى كاربةشي ريكالم لة رؤذنامةى هاواَلتى ثَيويستى بةكارمةندة:

1- بةرثرسي ريكالم1-1 دةبَيت خاوةنى ئةزموون بَيت لةم بوارةدا يان بِروانامةى هةبَيت يان ئارةزوومةندى كاركردن بَيت لة

بوارى ناوبراودا.1-2 شارةزايي تةواوى لةبةرنامةكانى كؤمثيوتةر بة تايبةتى )مايكرؤسؤفت ئؤفيس( هةبَيت لةطةَل تواناى

نَيت ؤركينط )وةرطرتنء ناردنى ئيمةيَل( 1-3 زانينى زمانةكانى عةرةبيء ئينطليزى ضانسي داواكارب زياتر دةكات.

1-4 ضانسي هةردووو رةطةز وةكو يةكة.1-5 خؤي تةرخان بكات بؤ كارةكةى و هيض كارَيكى ترى نةبَيت.

1-6 موضةى مانطانةى ئةم ثؤستة 1,000,000 دينارةو 6 مانط جارَيك زياد دةكات.

2 - كارمةندى بةشي ريكالم2-1 النى كةم زمانى عةرةبي و ئينطليزي بةشى طفتوطؤ بزانَيت

بِروانامة مةرج نيية.2-2 خؤي تةرخان بكات بؤ كارةكةى.

2-3 ضانسي رةطةزى مَي زياترة.2-4 موضةى مانطانةى 400,000 دينارةو 6 مانط جارَيك زياد دةكات.

ئارةزوومةند دةتوانَيت سةردانى نوسينطةى رؤذنامةى هاواَلتى يكات بؤ وةرطرتنء ثِركردنةوةى فؤِرم.بؤ زانيارى زياتر ثةيوةندى بكةن بة ذ.م )07701095209(

ثيَشةنطاى زومرد 2

بؤ فرؤشتنى زيوى )ئيتالي، تايلةندىء توركى(و كريستاَل، بة تاكء بةكؤ

بةنرخَيكى زؤر طونجاو.ناونيشان: هةولَيرـ كوردستان مؤلـ

شةقامى سةد مةترى

خاوةنى /هيوا 07504252833

ئامانجمان ئاسانرتكردنى ذيانى هاوآلتيانء يارمةتيدانى تاكةكةسة )بؤ ماوةيةك بىَ بةرانبةرة( [email protected] :بؤ ثةيوةندي كردن

نوءسينطةي هةوليَرو دهؤك 07504703919 نوءسينطةي سليَمانيء كةركوكء طةرميان 07708678400

ثَيشانطاى ئاشتى

مذدة... مذدة... مذدة...ئوتومبيَلى كياو هؤنداى كؤريمان هةية

بةمواسفاتى خليجىء سعودى سَى ثلَيت مؤديلى 2012 بةنرخى طونجاو

بؤ زانيارى زياتر: 07480117147

كارطةى دارتاشى )MDF(ى بَيريظانسَيتى دروستكردنى بؤ ئامادةين مةتبةخ، محاجةرةى ستيل، ذوورى قيستى نوَين. كةنتؤرى نووستنء سةرجةم بؤ هةية مانطانةمان

هاوآلتييان.زَيإينؤك طةإةكى - سلَيمانى خوَيندنطةى بــةرامــبــةر -

كوردستان.ذ.م: 07701922542، 07707623030

نوسينطةى هاوبةش تراظَل

ئامادةين بؤ وةرطرتنى ظيزةى شنطَل + سويد + ئيتاَليا + ئةَلمانيا بؤ فةِرةنسا + وة ئامادةين بؤ وةرطرتنى ظيزة بؤ توركيا + سوريا + مصر + ماليزيا + روسيا + بولغاريا + دوبةى طونجاو زؤر بةنرخَيكى ئَيران، +بكةن ثةيوةندى زياتر زانيارى بؤ يان 07711533366 ذمارانةوة: بةم

07503515283

غةسلء رؤنطؤِرى )سةرضنار(

ــاى دادط تــازةكــةى بينا بةرانبةر رؤنى سايلؤكة. تةنيشت سلَيمانىء ئوتومبَيلةكةت بطؤِرةو ئؤتؤمبَيلةكةت بَى بةرانبةر بشؤ. ئةم هةلة بؤ تةنيا هةلة ئةم بكةء ثةلة ئوتومبَيلة. 250لةدةست مةدة. ببة بة يةكَيك لةو 250 بَى هةتاية تا ئةوةى بؤ ئوتومبَيلة

بةرانبةر ئوتومبَيلةكةت بشؤى.بؤ ثةيوةندى كردن: 07701977110

نوسينطةى نوَيكار

بؤ كِرينء فرؤشتنى خانوو زةوى لةشارى سلَيمانى لةطةِرةكةكانى زَيرينؤكء قةرةتؤغان ضوارباخء ولوبةو شَيخ عةباس وة هةر شوَينَيكى ترى شارى سلَيمانى ء دةوروبةرى وة

زةوى دؤنمء باخ.داشكاندنى كِرَيى نوسينطة بةرَيذةى لة %50

ئةزمةر شـــارةزوورو بةنزينخانةى ثشت ولوبة طةرةكى – سلَيمانى ناونيشان: ذمارة مؤبايل: 07701587283

ثيَشانطاى هاوذينى مةال حةسةن

ئامَيرة ــؤ ب يــابــانــى شـــارب، بؤ قيست كارةبايى، ئةلكترؤنيء

فةرمانبةرانء مامؤستايانذمارة تةلةفؤن:

07703613300 يان 07480176355سلَيمانى – شةقامى ثاركى ئازادى

– باَلةخانةى ئازادى مؤَل

وةزارةتى دادبةإَيوةبةرايةتى طشتى فةرمانطةكانى داد

فةرمانطةى دادنووسى سلَيمانى/1

ئاطادارىبؤ )الوكــؤ كارطةى خاوةنى مستةفا( غازى )هــةردى بةإَيز ثرؤذةكةى كةناوى دةكات داوا ئَيرانى( نانى دروستكردنى بؤ بطؤإَيت ئَيرانى( دروستكردنى بؤ الوكــؤ لة)كارطةى اليةنة رةزامةندى ئَيرانى( نانى دروستكردنى بؤ شنؤ )كارطةى هةية ءاليةنَيك الرى كةسَى هةر وةرطرتووة، ثةيوةنديدارةكانى رؤذنامةية ئةم دةرضوونى بالةدواى ثرؤذةكة ناوى لةطؤإينى لةماوةى )15( رؤذ سةردانى ئةم فةرمانطةية بكات، بةثَيضةوانةوة

ناضار دةبين ناوى ثرؤذةكةى بؤ بطؤإين.

دادنوسى يةكةمى سلَيمانىشؤخان عباس عوسمان

ونبوون:

عةبدوآل )عارف بةناوى خؤراك كؤبونَيكى *دؤزييةوة هةركةس ونــبــووة، ئيسماعيل(

ثةيوةندى بكات بةم ذمارةيةوة: 07702247863

درَيذخايةنةكان نةخؤشية دةفتةرَيكى *ونبووة، هةركةس بةناوى )حالوة محمد غفور( دؤزييةوة بيطةِرَينَيتةوة بؤ شوَينى دةرضوونى.

عمر )عباس بةناوى خــؤراك كؤبونَيكى *ئةحمةد( ونبووة، هةركةس دؤزييةوة ثةيوةندى

بكات بةم ذمارةيةوة:07701943726

بةناوى سلَيمانى بارزطانى ذوورى ثَيناسَيكى *)بةياد محمد سعيد( ونبووة، هةركةس دؤزييةوة

بيطةِرَينَيتةوة بؤ شوَينى دةرضوونى.

* دةفتةرَيكى نةخؤشية درَيذخايةنةكان بةناوى هةركةس ونبووة، مةجيد( جــةالل )كةمال دؤزييةوة بيطةِرَينَيتةوة بؤ شوَينى دةرضوونى.

* دةفتةرَيكى نةخؤشية درَيذخايةنةكان بةناوى هةركةس ونبووة، سةليم( ئةحمةد )بدرية دؤزييةوة بيطةِرَينَيتةوة بؤ شوَينى دةرضوونى.

8 وةسَلى تةئميناتى شارةوانى سلَيمانى بةناوى )سعيد فايةق محمد( ونبووة، كة ذمارةى وةسَلى دينارى )10,000,000( بِرى وة )977959 ( يةكةم )611681( دووةم وةسَلى ذمــارةى وة تَيداية، ونبووة، تَيداية دينارى )32,000,000( بِرى وة بةم بكات ثةيوةندى دؤزيــيــةوة هةركةس

ذمارةيةوة:07701441449

كؤمثانية ئيالها هةلى كار لةكؤمثانياى ئيالها

بؤ مَى لةرةطةزى كارمةندة بةدوو ثَيويستى كؤمثانياكةمان بةشةكانى:

1- فرؤشتن/ مةرجة زمانى كوردىء عةرةبى بزانَيت.2- ذمَيريارى/ مةرجة زمانى كوردىء عةرةبى بزانَيتء شارةزاى

هةبَيت لةبوارى كؤمثيوتةردا.داواكار دةتوانَيت بؤ زانيارى زياتر ثةيوةندى بكات بةم ذمارانةوة:

07714634698 يان 07503491827ناز بازاِرى ئؤرزدى/ شةقامى لة بكات كؤمثانيا سةردانى يان

نهؤمى دووةم.

هاوآلتي ذمارة )748( ضوارشةممة 182011/7/13جــؤراوجــؤر

رؤلَينط: لةوانةية ضةند بةشَيكى نوآ لة هارى ثؤتةر بنوءسم

دواى بآلوبوونةوةى بةشى كؤتايى لة زنجيرة فيلمى هارى هةواَلى راطةياندنى ثؤتةرو هيض نووسةرةكةى كة ئةوةى ديكة بةشي نيية بةرنامةيةكى بنوءسَيت، فيلمة زنجيرة لةو «جى كةى رؤَلينط« نووسةرى ثؤتةر« «هارى فيلمى زنجيرة ب��ةم��اف��ى خ��ؤي��ى دةزان��َي��ت لةئايندةدا إاى خؤى بطؤإَيتء ضةند بةشَيكى ديكة لة زنجيرة بةرهةم ثؤتةر ه��ارى فيلمى سةر لة فيلمة ئةو كة بهَينَيت ثَيشوازييةكى جيهان ئاستى خاوةنى دةكرَيتء لَى زؤرى

ناوبانطَيكى زؤرة.جةماوةرَيكى لةكاتَيكدا زنجيرة ه��ةواداران��ى لة زؤر لة ث��ؤت��ةر ه���ارى فيلمى بةريتانيا ثايتةختى لةندةنى بينينيى بؤ كؤبووبوونةوة بؤ جيهانى نمايشى يةكةم «هارى فيلمى دووةمى بةشى دةيسلى زة ئَيند ث��ؤت��ةر كة رايطةياند رؤَلينط هالوز«، هيض لةئَيستادا ئةو هةرضةندة نووسينى بؤ نيية ثالنَيكى بةشى ديكة لةو ضيرؤكة، بةآلم لةوانةية لةداهاتوودا بةردةوام بَيت لةنووسينى ضةند بةشَيكى ضيرؤكةكانى زنجيرة لة ديكة

هارى ثؤتةر. ساأل 45 تةمةن رؤَلَينطى لةبةردةم جةماوةرةكةيدا، وتى ثؤتةر ه��ارى «ضيرؤكةكانى واي��ةو خ��ؤم منداَلَيكى وةك لةهةر ديكةو جارَيكى دةتوانم كاتَيكدا بمةوَيت بيهَينمةوة سةر

ساحةو يارى ثَى بكةم«.تؤإى بؤ لةلَيدوانَيكيدا هةواَلى BBC بةريتانى، رؤَلينط كاتَيك هيض «من وتوويةتى كؤمةآليةتى كةسَيتييةكى كاتَيكيش هيض ن��ةب��وومء كة نةكردووة ئةوةم ثَيشبينى رؤذَيك لةرؤذان لة دةزطاكانى راطةياندنةوة دةربكةومء قسة

لةطةَل جةماوةر بكةم«. «ئةطةر وتوءيةتى رؤَلينط رؤذةى ئةم ثَيشبينى كةسَيك ثَيمدةوت ئ��ةوا بكردماية بؤ ئةستةمةو كارَيكى ئ��ةوة كة

هةرطيز روونادات«.ل��ةالي��ةك��ى دي��ك��ةش��ةوة رؤَلينط«ئاشكراى كةى «جى ك�������ردووة ك���ة ه��َي��ش��ت��ا مادةى ضةندين لةهةطبةكةيدا هارى بة تايبةت ش��اراوةى

ثؤتةر هةية.رؤَل��ي��ن��ط س���ةرةت���اى نووسينى ض��ي��رؤك ك���ارى

ئةدنبرة قاوةخانةكانى لة لةسةرةتادا دةستثَيكردووةء فةقير تةنياو زؤر ذنَيكى هةوَلَيكى هةموو بووةء حاأل ب��ؤ ث��ةي��داك��ردن��ى ف��ات��ورةى ماَلةكةى طةرمكردنةوةى ئةو ئَيستا ب���ةآلم ب���ووة، لة بةيةكَيك نووسةرة ذنة بةريتانيا ذنانى دةوَلةمةنترين

طؤظارى بةثَيى كة دادةنرَيت، بة سامانةكةى «ف��رؤب��س« دؤالر مليار ي��ةك نزيطةى ئةمةش م��ةزةن��دةدةك��رَي��ت، ئاستى لةسةر ئةوةى دواى كؤثى مليؤن 335 جيهاندا زنجيرة بةشةكةى ح��ةوت ثؤتةر« «ه���ارى ضيرؤكى

فرؤشراوة.

خرب صحفى:»شركة داَل« موزعا حصريا ملكيفات هواء LG املنزلية يف إقليم كردستان

أعلنت -)2011 متوز 6( العراق اربيل، شركة LG الكرتونيكس، الرائدة يف قطاع املعلومات، وتكنولوجيا الرقمية التقنية للتجارة داَل«، »شركة تعيني عن مؤخرا ورمسيا حصريا موزعا احملدودة، العامة إقليم يف املنزلية LG هواء ملكيفات صناعة تعزيز بهدف وذلك كردستان، التكييف املركزي املنزلي يف السوق العراقي.وجرت فعاليات اإلعالن يف 6 متوز من العام حبضور روتانا-اربيل، فندق يف احلالي، كردستان، إقليم يف وكيال 179 من أكثر

حيث قام ممثلني من شركة LG و)شركة داَل( باإلعالن عن هذه الشراكة االسرتاتيجية، ومدى فعالياتها يف السوق العراقي لعقد شراكات واتفاقيات جديدة مع وكالء جدد وتزويد العمالء بأنظمة تكييف مركزي ذات جودة وكفاءة عالية.

من جانبه، قال مدير عام AE يف شركة LG، السيد هاي نام اهن، »لقد جاء اختيارنا لشركة داَل لثقتنا العميقة مبدى كفاءتها ودورها الفاعل يف تعزيز قطاع مكيفات اهلواء املنزلية، وقدرتها على تزويد عمالءنا بأنظمة تكييف مركزية تواكب أحدث التقنيات

العاملية، وهذه املكيفات يف الوقت ذاته مصممة لتناسب األجواء احلارة اليت تسود العراق يف فصل الصيف.«إىل ذلك، قال املدير التنفيذي ومالك شركة داَل ، السيد علي حممد، »حنن سعداء بشراكتنا الفاعلة مع شركة LG اليت نسعى من خالهلا إىل تسهيل عملية الوصول ملكيفات هواء LG املنزلية، وذلك من خالل توفريها عرب كافة املوزعني والوكالء يف إقليم كردستان. وسنبذل قصارى جهدنا لريادة سوق أنظمة التكييف املركزي املنزلية يف السوق العراقي باعتباره تربة خصبة ومتعطشة لتقنيات حديثة

وعصرية تناسب املشاريع والقطاعات احليوية املتنامية يف العراق.«وتطرق السيد علي خالل احلدث إىل أهم ال طط واالسرتاتيجيات اليت ستنتهجها الشركة لتعزيز موقعها يف عملية توزيع مكيفات هواء LG املنزلية يف السوق العراقي، وضرورة تبين تكتيكات مدروسة ومناسبة لطبيعة السوق احمللي ومتطلباته ليكون هذا املنتج متاح

ومتوفر للجميع وبشتى الطرق.وجتدر اإلشارة إىل أن شركة داَل قد تأسست رمسيا يف شباط 2001، وهي مت صصة يف جمال االلكرتونيات واألجهزة املنزلية منذ العام

1993. وهي وكيال حصريا للعديد من العالمات التجارية العاملية، ولديها فروعا يف كل من اربيل، السليمانية، دهوك، وكركوك.

مةهَيَلة كضةكةت لةسبةينَيدا دايكَيكى نةخوَينندةوار بَيت هةَلمةتى ثشتطيرى لة خوَيندنى كضان... رَيكخراوى نةتةوة يةكطرتووةكان بؤ كاروبارى ذنان UN Women بة هاوكارى رَيكخراوى ئاسوءدة

ثسثؤإى ذم��ارةي��ةك��ى توَيذينةوةيةكى فةإةنسى ن��وَي��ي��ان ث��َي��ش��ك��ةش ك��رد ئ��ارةزووة مةيلء دةرب���ارةى

باَلندة، رةفتارييةكانى توَيذينةوةية ئةو بةثَيى دةركةوتووة كة باَلندةى

ك��ؤت��ر ت��وان��اى لَيكجياكردنةوةء وةبيرهاتنةوةى

هةية دةم��وض��اوان��ةى ئ��ةو ك��ة ب��ةش��َي��وةي��ةك��ى خ��راث يان دةكةن لةطةأل مامةَلةيان بؤ هةروةك دةدةن، ئازاريان لةمامةَلةى دووركةوتنةوة خراثى ئةو كةسانة، كؤتر ثالن دووركةوتنةوة بؤ دادةنَيت لةو شوَينةى كة ئةو كةسانةى

لَيية. فةإةنسيانة ثسثؤإة ئةو ب��ؤ ب��ةدةس��ت��ه��َي��ن��ان��ى ئ��ةو بةستووة ثشتيان دةرئةنجامة كة مةيدانى بةلَيكؤَلينةوةيةكى

كةس دوو بةمةبةست تيايدا باخضة لةو يةكَيك رةوان��ةى كة كراون ثاريس طشتييانةى نيشتنةوةى ذمارةى زؤرترين باَلندةى كؤترى تَيدا بةديدةكرَيت. مةيدانييةكةدا لةتوَيذينةوة ب��ةدرَي��ذاي��ى ي��ةك��ةم كةسى ئةو سةردانى رؤذَي��ك ضةند باخضةيةى كردووة بةبَيئةوةى

هيض كؤترانةء ئةو بداتة طوَي طرنطييةكى نةداوة بةنيشتنةوةء ئةو رؤشتنى رَى خ��واردنء رةفتارَيكى هيض كؤترانةو ئةو ئازاردانى بةئامانجى نةكردووة، كؤترانة ب������ةآلم ك��ةس��ى بةدرَيذايى دووةم ئ���ةو رؤذان����ة كى ية ة شَيو بةنة ا ر منكا ذ و درةف����ت����ارى ل����ةط����ةأل كؤترةكاندا

ك���ردووةء ئةو هةركاتَيك

ويستبَيتيان كؤترانة بنيشنةوة زةوى لةسةر

ب��ؤئ��ةوةى

لةاليةن ئةوا بخؤن خ��واردن كةسى دووةمةوة دةركراون.

دواى تَيثةإبوونى ماوةيةك فةإةنسييانة ثسثؤإة ئ��ةو داوايان لةو دوو كةسة كردووة يةكترو شَيوةى بةهةمان كة رةفتار ب��اش بةشَيوةيةكى بةآلم بكةن، كؤترةكاندا لةطةأل كة ك��راوة تَيبينى كاتةدا لةم كؤترةكان توانيويانةى شَيوةى كة بكةن لةبةر كةسة ئ��ةو بَيزار كؤترةكانى ب���ةردةوام

كردووة. ط�����ؤظ�����ارى «ت����اي����م« ثسثؤإة كة ب��آلوي��ك��ردؤت��ةوة بةدةستهَينانى بؤ فةرةنسييةكان بة هةستاون ووردتر ئةنجامى بة كؤترةكان بؤ تةَلةيةك دانانى طؤإينةوةى جلوبةرطى دوو بةجؤرَيك كةسةكة، يةكةم كةسى

دووةم��ى كةسى جلوبةرطى بةثَيضةوانةشةوة، ثؤشيوةء ثسثؤإة تةَلةيةى ئ��ةم ب��ةآلم ف���ةرةن���س���ي���ي���ةك���ان ه��ي��ض لةسةر نةبووة كاريطةرييةكى كؤترانة ئةو رةفتارى طؤإينى لةكاتى كةسةى ئةو بة بةرانبةر

نيشتنةوةياندا بَيزارى كردوون.«تايم« ط��ؤظ��ارى بةثَيى وَيإاى ئةو تةَلةيةى ثسثؤإةكان ئةو جلوبةرطى طؤإينةوةى بة كؤترةكان ب��ةآلم كةسة، دوو داوةوةء ئةو نةكةوتوونةتة توانيويانة ناسنامةى ئةو كةسة ئةو بةدرَيذايى كة دياريبكةن

رؤذانة بَيزارى كردوون. توَيذينةوةكة ئةنجامدةرانى كؤتر باَلندةى كة ثَييانواية توانيبَيتيان كات بةتَيثةإبوونى لة دياريكراو تايبةتمةندَيتييةكى كة ثَيبدةن، طةشة دةماغيياندا دةموضاوى بتوانن لةإَيطةيةوة وورد بةشَيوةيةكى مرؤظةكان

بناسنةوة.

كؤتر دةموضاوى دؤستء دوذمنةكانى دةناسيَتةوة

كةمال رةئوف

هَيزة ن��َي��وان لة سياسى ملمالنَيى م��َي��ذووى داب��إان لةيةكتر و لةتوندوتيذى ثإة كوردييةكاندا قبوَلنةكردن، يةكتر و سةربازيى بةريةككةوتنى و لةنةرميى ثإيةتى دوذمندا، لةبةرانبةر بةثَيضةوانةشةوة مؤدَيلة و مةنتيق ئةم بَيهودة. طفتوطؤى و سازش و سةرةكييةكانى هَيزة لةنَيو ئَيستاش لةسياسةتكردن، كوردستاندا برةوى هةية، ئةمةش ئةو خاَلة بةهَيزةية كة طفتوطؤى مةنتيقى كة ئةوةى لةبةردةم جيديية رَيطرى

نيشتيمانيى و خؤبةخؤ بةسةركةوتن بطات. نَيوان ملمالنَييةتى بةمَيذووى خَيرا ضاوخشاندنَيكى راستييةمان بةو بةسانايى كورديدا، سياسيى اليةنى نَيوان وتوءَيذى و دانوستاند مَيذووى كة دةطةيةنَيت مَيذوويةكى زؤر تاإادةيةكى كورديى، ركبةرى اليةنى ئامانجى بةدةستهَينانى و بةيةكطةيشتن لة خاَليية تاإادةى ئةستةمبوون قبوَلكردن، واتة يةكتر ئاشتيانة و مَيذووى ملمالنَييةتى اليةنة سياسيية كوردييةكان خاَليية لةسةركةوتنى ديالؤطى خؤماَلى، بةآلم لةثاَل ئةم راستيية تاَلةدا، ئةو هةَلة طةورةيةش دةبينينةوة كة مَيذووى اليةنة سياسيية كوردييةكان ثإة لةشةإ و كوشتارى خؤبةخؤ

و خؤماَليى.سةرؤكايةتى و ثةرلةمان و حكومةت مادام ئةمإؤ ئاراميى لةثاراستنى يةكةم بةرثرسيارَيتى هةية، هةرَيم و ئاشتيى كؤمةآليةتيى لةئةستؤى ئةو اليةنانةداية كة لة دةسةآلتدان، واتة ئةو اليةنانةى دةزطاى ئةمنيي و هَيزى ئاشكراشة بإيارن، خاوةن و هةَلدةسوإَينن ثَيشمةرطة و بيرفراوانيى بة ثَيويستى ئةركة ئةم بةجَيطةياندنى حيكمةتى قبوَلكردنى جياوازيى هةية، ضونكة ئَيستا ضيتر قبوَل ئةوة تا ناذين حةمةداغادا كةثكى لةسةردةمي بكرَيت اليةنَيك تةنها بيةوَيت بةهَيزى سةربازيى كَيشةكان يةكالبكاتةوة و مةنتيقي هَيز لةيةكالييكردنةوةى كَيشةكاندا بؤية دةمَينَيتةوة! هةإةمةكةدا لةسةرى كَى بإياربدات بَلَين ثَيمان ئةوةى ثَيش ئةوةية بةرثرس اليةنى ئةركى يان طةيشت، بةكوَي وتووَيذةكان و ديالؤط ئاإاستةى ئاشكرا بكةن كَى دةرطاى طفتوطؤى ثَيش ئةوةى بؤمان ثَيويستةو دةس��ةآلت داخست، دي��دا ئ��ةوى ب��ةرووى ئةركيةتى راشكاوانة هاوآلتيان لةوة دَلنيابكاتةوة كة بير

لةبةكارهَينانى هَيز و توندوتيذى ناكاتةوة. كة مةحكومة ب��ةوة دةس��ةآلت��دار اليةنى ئةمإؤ و طةندةَليى نابات، بةإَيوة ئيدارةيةكى عاديل و شةفاف مةحسوبيةت هةية، موَلك و ماَلى طشتى بةهةدةر دةدرَيت، و ثشَيويية مايةي كة مةحكومة بةوة ئؤثؤزسيؤنيش ضاكسازيى، نةك دةسةآلتداية دةستى طرتنة لةهةمى طرفتى هاوآلتيانيش لةوةدا نيية ناعةدالةتيى و ناشةفافيةت قبوَل بكةن و ضاو لةبةرذةوةندييةكانى خؤى بنوءقَينَيت، طرفتيان هةروةها نةبَيت، دروست ثشَيويى ئةوةى بؤ هةية، ناشةفافيةت و ناعةدالةتيى مادام كة نيية ئةوةش هاوآلتيان، سةرةكى هةمى بةَلكو بكةن، قبوَل ثشَيويى خؤشتر شايستةو ذيانَيكى و بذَيويى دابينكردنى لةضاويلكةى كَيشةكان ئَيستا ئارامترة. و طونجاو و خاَلَيكدا لة كَيشةكان بةَلكو سةيرناكرَين، ئايدؤلؤذياوة كورتكراونةتةوة كة ئةويش دابينكردنى ذيانَيكى باشترة هةر و خةَلكة داخوازيى جةوهةرى ئةمة هاوآلتيان، بؤ ئةم داوايةشة دةبَيتة بزءوَينةرى بزووتنةوةى ناإةزايةتى جةماوةريى، لَيرةشةوة بةرثرسيارَيتى دةكةوَيتة ئةستؤى ئؤثؤزسيؤن تا طونجاوترين و هَيمنترين رَيطة بطرَيتة بةر بؤ بةدةستهَينانى داخوازييةكان، ئاشكراشة وشةى هَيمن لةطةَل بةآلم نيية! كؤَلدان و مراديفى سازش طونجاو و بيركردنةوةيةكى خاوةن كة هاوآلتييةك هةر ئةوةشدا ئؤثؤزسيؤنن، ئةندامى كة بةوانةشةوة بَيت تةندروست ضةند بةدةستهَينانى كة كؤكن بؤضوونةدا ئةو لةطةَل داخوازييةك بةرَيطاى ئاشتييانة، باشترة لةوةى كة تةواوى بةدةستبهَينرَين، توندوتيذييةوة لةرَيطةى داخوازييةكان كة نةطيرَيت لةبةرضاو ئةوة ناكرَيت لةئَيستادا ضونكة طرءوثى ئةقَلى نَيو لة توندوتيذى مقةوةماتى هَيشتا

سياسيى كورديدا لةئاستَيكى بةرزداية.و ئؤثؤزسيؤن نَيوان دانيشتنةكانى ثةراوَيزى لة دةسةآلت كة وادةردةك��ةوَي��ت بةرواَلةت دةسةآلتدا، ئؤثؤزسيؤن داخوازيى بةرانبةر بَيباكة خةمساردو دةس��ةآلت ثَيشضاو، دَيتة وا ه��ةروةه��ا ش��ةق��ام، و لةكاتَيكداية ئةمة بزانَيت، بةبراوة خؤى لةكَيبةركَيكةدا ناوةإؤكى ئاشكراكردنى و طفتوطؤكان درَيذةكَيشانى بةقازانجى ج��ةم��اوةردا لةناو تائَيستا دانيشتنةكان، دةسةآلت نةشكاوةتةوة، بؤية رةنطة دةسةآلت بةئةنقةست كةشوهةوايةكى وا ساز بكات تا ئؤثؤزسيؤن خؤى دةرطا بَيت ئةستةم طةر دةنا دابخات، دانيشتنةكاندا بةرووى بةدَلنياييةوة ئةوا بكات، بةخَيرايى دةسةآلت ضاكسازيى نيشان ضاكسازيى بؤ ئيرادةى بةجيدي كة بوو ئاسان

بداية.كوردستان لةهةرَيمى دةسةآلتدارَيتى قةيرانى درَيذكراوةى ئةو مَيذووةية كة سياسةت و ستراكضةرى حيزبايةتى لةسةر بيناكراوة، بؤية هةقة ئؤثؤزسيؤن باش ئةوةبكرَيت، ضاوةإَيى ناكرَيت كة بخوَينَيتةوة خاَلة ئةو بةَلكو ثَيبَيت، كؤتاييان رؤذَيك بةشةو و قةيرانةكان طؤإانكاريى ريشةيى ثَيويستى بةكارو بةنةفةس درَيذيى

زياتر هةية.

هاوآلتي ذمارة )748( ضوارشةممة 202011/7/13

هـةنـاسـةهةرجارةو كةسَيك دةينووسَيت

كَى دةرطاى ديالؤطى داخست؟

4040 زياتر نامة بنَيرةو .... بردنةوة دوور نية

تاوةكو تايبةت بيت ، هةرنامةيةك دةتةوَيت بينَيرة بؤ ذمارة )4040( و تا ذمارةي نامةكان زياتر بَيت، هةلي بردنةوةي بةو ذمارة تايبةتة زياترة.

كةمثين )هةَلمةت( بؤ ذمارة تايبةتةكة لة رَيكةوتي 2011/1/15 دةست ثَيدةكات و بؤ ماوةي ضوار هةفتة

لة كؤتايي هةر كةمثينَيكدا )هةَلمةتَيكدا( قورعة دةكرَيت وناوي براوة رادةطةيةنرَي.

نرخي هةركورتةنامةيةك 1000 دينارة.

هةرنامةيةك دةتةوَيت بينَيرة بؤ

لةسةر موبايلةكةت!

ئاسياسَيَل ئةمِرؤ خزمةتطوزاريي لةرَيطةى كورتةنامةوة ثَيشكةشدةكات تا هةميشة لة ثةيوةندي و ئاطاداريي بةردةوامدا بمَينيتةوة لة

كاتَيكدا كة ناتوانيت ثةيوةندي بكةيت بة ئينتةرنَيتةوة، ئَيستا دةتوانيت خؤت لة حاَلةتي ثةيوةنديدا نيشان بدةيت و ئاطاداري هاوِرَييان بيت وثةيوةنديةكان

راستةوخؤ لة مؤبايلةكةتةوة زياد بكةيت.بؤ بةشداريكردن، ذمارة 1 يان T بنَيرة بؤ ذمارة 1432 نرخي ناردني نامة يان Tweet 50 دينارة .

@Žõíä@õ‡äóàŠbØ@ôä‡äaŠŒóàa†@ói@ônîíŽïq@Þîbiüà@ôån’û‹Ð@óÜ@Šürq@ôØóîbïäbràüØ@óÜ@ÛóîŠa†b b÷

òìòŠaí‚@õóäaŠaíi@ãóÜ@óîóèZ

1N´’û‹Ð@õŠóiòíŽîŠói

2N´’û‹Ð@õ‡äóàŠbØ

3NàŠbØõ‹Žï ŠaŒbi@õ‡äó

4NÞîbiüà@õòìó䆋Øbš@õŠbîŒa‡äó÷

óÝŽïáï÷@ãó÷@üi@õ‹Žïåi@ômóîbóØ@õóbåŽïq@óîóè@õììŒòŠb÷@õòìó÷Z

[email protected]@pýba@À@†‡u@µÑÄíà@µïÉm@¶a@bénuby@À@óÜbÕåÜa@Òmaía@Êïi@ßbª@À@ó——ƒnà@óØ‹’@æÝÉm

@óïÜbnÜaZ

1NpbÉïjà@‹î‡à

2NpbÉïjà@lì‡åà@ @

3NÖîím@ÒÄíà@ @

4Npþîbiíà@óäbï–@‘‡åéà

ðÜbnÜa@Þïºýa@¶a@óïma‰Üa@òÜa@ßbŠa@µjÌa‹Üa@ôÝÉÐZ

[email protected]

 

ضاوةِروانبن، 15-7 دووةم ذمارةى كضانة دةكةويَتة بازاأةوة