Ang HealthMatters ay may bagong hitsura at dating! Tinatanggap namin ang inyong komento at mga mungkahi sa paksa.

Makipag-ugnayan sa amin sa HealthMatters@hpsm.org.

05/08 Pagtatanghal ng Impormasyon para sa Matatanda9:00 a.m. hanggang 1:00 p.m.Twin Pines Senior & Community Center20 Twin Pines LaneBelmont

06/09 San Mateo County Fair - Araw ng Seniors11:00 a.m. - 3:00 p.m.San Mateo County Fairgrounds

06/12 Seniors sa Square Health and Wellness Fair10:00 a.m. - 12:00 p.m. SMC History Museum2200 Broadway StreetRedwood City

06/13 Ika-3 Taunang Pinagmamalaking Kaganapan ng LGBTQQI (lesbian, gay, bisexual, transgender, queer, questioning, at inter-sexed)11:00 a.m. - 6:00 p.m.San Mateo Central Park50 East 5th Ave.San Mateo

Naglalaman ng Impormasyon tungkol sa Kalusugan at Mabuting Kalagayan o Pag-iwas sa Sakit.

Ang HealthMatters ay inilathala bilang isang serbisyo sa komunidad para sa mga kaibigan at tagapagtangkilik ng Health Plan of San Mateo (HPSM). 701 Gateway Blvd., Suite 400, South San Francisco, CA 94080 Telepono: 800-750-4776. Web: www.hpsm.org. Ang impormasyon ng HealthMatters ay nagmumula sa isang malawak na hanay ng mga eksperto sa medisina. Kung mayroon kang anumang mga alalahanin o mga tanong tungkol sa tiyak na nilalaman na maaaring makaa-pekto sa inyong kalusugan, mangyaring makipag-ugnay sa inyong tagabigay ng serbisyo sa pangangalaga ng kalusu-gan. Maaaring gamitin ang mga modelo sa mga larawan at mga guhit.Chief Executive Officer Maya AltmanInterim Medical Director Chris Esguerra, M.D.Health Educator Daisy LiuEditor in Chief Aaron HarrisMarketing Director Russell Ferretti-Hoyle

Copyright © 2015 by the Health Plan of San Mateo. Lahat ng Karapatan ay Nakareserba.

Upcoming Events

Ang honey ay hindi kailanman ibinibigay sa mga sanggol na mas bata sa 12 buwang gulang.

Siguraduhin na sabihin sa inyong doktor ang tungkol sa anumang mga iniinom ninyong gamot na nabibili nang walang reseta.

PRSRT STDAUTO

U.S. POSTAGE PAIDS. SAN FRANCISCO, CA

PERMIT NO. 603

S A I S Y U N G I T O

Parating na ang spring, at kasama nito ang mga pollen, amag, at iba pang mga nagdudulot ng pagbahing. Para sa milyun-milyong tao, ang isang bukid ng kaakit-akit na mga bulaklak ay maaari lamang matingnan gamit ang mga makati at nagluluhang mata. Sa kabutihang-palad, may ilang mga hakbang na maaari ninyong gawin upang mabawasan ang inyong kahirapan sa panahon ng alerhiya.Bawasan na Malantad sa Mga Nakapagdudulot ng Alerhiya sa Labasan

• Subukang manatili sa loob ng bahay kapag napakaraming pollen.

• Panatilihing nakasara ang inyong mga pinto at mga bintana.

• Iwasan ang pagsampay ng inyong mga damit sa labas para matuyo.

• Kung kailangan ninyong tabasin ang damo o gumawa ng anumang paghahalaman, magsuot ng pang-alikabok na maskara.

Bawasan na Malantad sa Mga Nakapagdudulot ng Alerhiya sa Looban

• Palitan ang mga ilter ng inyong heater at air-conditioner.

• Gumamit ng portable na ilter ng hangin sa inyong kuwarto.

• Mas madalas na mag-vacuum ng inyong mga karpets, mas mainam ang makina na may HEPA ilter. Magsuot ng maskara upang maiwasan

ang pagsinghot ng alikabok o pollen na nakadikit sa inyong karpet.

Mas marami sa pahina 2

healthhealthmattersmatters Spring 2015

Pampaginhawa para sa Pana-panahong Alerhiya

ANG PAGBAHIN, PAG-UBO, MGA NAGLULUHANG MATA, AT BARADONG ILONG AY KARANIWANG SINTOMAS NG MGA PANA-PANAHONG ALERHIYA.

PAH

INA3 Ano Ang

Dapat Ninyong Malaman Tungkol sa Tigdas PA

HIN

A4 Pumunta sa Iyong Lokal na Farmers Market

PAH

INA

5 Mga Panganib ng Matatamis na Inumin PA

HIN

A

7 Ipinapakilala ang “Tanungin ang Doktor”

2 | HealthMatters

• Alisin ang mga damit na sinuot sa labas ng bahay, at maligo upang matanggal ang pollen mula sa inyong balat at buhok.

Mga Alternatibong PaggagamotKumuha ng isang neti pot, isang

maliit na lalagyan na may labasan ng tubig na ginagamit sa paghugas ng inyong ilong. Mabibili ito sa botika. Ang paghugas gamit ang solusyon ng distilled na tubig at asin ay isang mabilis, mura, at epektibong paraan upang mabawasan ng pagbabara ng ilong.

Bisitahin ang inyong lokal na merkado ng magsasaka (tingnan ang pahina 6) at kumuha ng ilang mga sariwang prutas, mga gulay, at lokal na honey. Ang isang malusog na diyeta ay makakapagpalakas ng inyong sistema ng panlaban sa sakit at makakabawas ng inyong mga sintomas. Mayroong ilang mga katibayan na ang pagkain ng mga lokal na honey ay maaaring makatulong, bagamat hindi sang-ayon ang lahat ng mga doktor.Mga Gamot na Nabibili Nang Walang Resetang Maraming mga gamot na nabibili nang walang reseta na nakaka-bawas ng inyong mga sintomas

sa alerhiya. Ang antihistamine ay isang uri ng gamot na naka-katulong sa pagbahin, pangangati, pagtutulo ng sipon, at pagluluha ng mata. Maaaring pamilyar sa inyo ang loratadine (Claritin), cetiri-zine (Zyrtec), at diphenhydramine (Benadryl). Mag-ingat, ang ilang mga gamot ay nakaka-antok.

Ang decongestant ay nakakatulong sa baradong ilong. Halimbawa ang mga Sudafed, at Afrinol (parehong mayroong pseudoephedrine). Ang mga gamot ay madalas na magagamit sa pamamagitan ng pagwisik sa ilong, ngunit dapat lamang gamitin ang mga ito sa loob ng maikling panahon.

Pwede ring gamitin ang gamot na pinapatak sa mata upang makatulong sa mga makati at nagluluhang mata.Magpatingin sa Inyong Doktor

Ang karamihang tao ay kayang pamahalaan ang kanilang alerhiya nang walang medikal na paggagamot. Kung ang inyong mga sintomas ay hindi bumuti, ang inyong doktor ay maaaring magrekomenda ng mas malakas na gamot o iniksyon para sa alerhiya. ⌘Pinanggalingan: Mayo Clinic

Pampaginhawa para sa Pana-panahong AlerhiyaIpinagpatuloy mula sa pahina ng pabalat

Bakuna Laban sa Pulmonya65 taong gulang o Mas matanda pa?

Sakop ngayon ng Bahagi B ng Medicare ang dalawang iniksyon na maaaring makatulong sa pagprotekta sa inyo laban sa pulmonya. Ang mga mas nakakatanda ay may mas mataas na panganib na magkaroon ng ganitong malubhang impeksyon sa baga na maaaring humantong sa pagpasok sa ospital o kahit kamatayan.Kausapin and inyong

doktorDalawang magkaibang

iniksyon ang inirerekomenda ngayon. Kahit na kayo ay may isang iniksyon na, dalawa ang kailangan ninyo para sa pinakamahusay na proteksyon. ⌘

7 Spring 2015 |

Simula sa isyu na ito ng HealthMatters, nais ng HPSM na anyayahan ang aming mga miyembro na magsumite ng mga tanong sa kalusugan sa aming Medikal Director, si Doktor Chris Esguerra.

Si Doktor Esguerra

ay isang lisensiyadong psychiatrist at medikal na doktor na nagsilbi sa komunidad ng San Mateo County nang maraming taon.

Sabi ni Dr. Esguerra, “Ako ay nasasabik at inaasahan ang inyong mga tanong at ang pagbibigay ng mga sagot na makakatulong sa inyo upang manatiling malusog at ipagpatuloy ang paglaban para sa kalusugan.”

Maaari ninyong isumite ng inyong mga tanong sa pamamagitan ng pagpadala ng email sa healthmatters@hpsm.org. Ang ilang mga tanong ay ilalathala sa mga hinaharap na isyu. Hindi ililista ang inyong pangalan. ⌘

Ipinapakilala ang “Tanungin ang Doktor”

• Magdagdag ng isang hiwa ng sariwang prutas sa tubig o gumawa ng yelo na may pira-pirasong prutas. Ang mga lemon, orange, pakwan, pipino, mint, at dalandan ay mabubuting mapagpipilian.

• Berdeng tsaa – magdagdag ng ilang patak ng honey, kung gusto ninyo.

• Paghaluin ang tubig ng 100% katas ng prutas

• Katas ng bukoPara sa karagdagang impormasyon, bisitahin

ang: www.cutsugarydrinks.org

Mga Mapagpipilian ng Malulusog na Inumin

1 LATA NG SODA SA ISANG ARAW AY MAGDADAGDAG SA INYONG PAGKAKATAONG MAGTAMO NG SAKIT NG IKA-2 URI NG DIYABETES NG 22%.

1 IN 3 BATA SA

SAN MATEO COUNTY

AY SOBRANG MATATABA.

Chris Esguerra, M.D.

BelmontLinggo 10:00 a.m. – 2:00 p.m. El Camino Real & O’Neill Ave Buong TaonBrisbaneHuwebes 2:30 p.m. – 6:30 p.m. 11 Old County Road Buong TaonLinggo 10:00 a.m. – 2:00 p.m. 11 Old County Road Buong TaonBurlingameHuwebes 3:00 p.m. – 7:00 p.m. 1300 Burlingame Ave Mayo – SetyembreLinggo 9:00 a.m. – 1:30 p.m. 1300 Burlingame Ave Marso – DisyembreDaly CityHuwebes 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 3 Serramonte Center Buong TaonSabado 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 3 Serramonte Center Buong TaonEast Palo AltoMiyerkules 12:00 p.m. – 3:00 p.m. 1798-A Bay Road Abril – DisyembreFoster CityIka-2 at ika-4 Miyerkules

9:00 a.m. – 12:30 p.m. 800 Foster City Blvd Buong Taon

Miyerkules 10:00 a.m. – 2:00 p.m. 900 Metro Center Buong TaonMiyerkules 2:30 p.m. – 6:30 p.m. 791 Beach Park Blvd Buong TaonSabado 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 791 Beach Park Blvd Buong TaonHalf Moon BaySabado 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 225 Cabrillo Highway Mayo – DisyembreLinggo 9:00 a.m. – 4:00 p.m. 270 Capistrano Road Buong TaonMenlo ParkLinggo 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 1050 Chestnut Street Buong TaonMillbraeSabado 8:00 a.m. – 1:00 p.m. 200 Broadway Buong TaonPacificaMiyerkules 2:30 p.m. – 6:30 p.m. 400 Old County Road Mayo – DisyembrePescaderoHuwebes 3:00 p.m. – 7:00 p.m. 251 Stage Road Hunyo – NobyembrePortola ValleyHuwebes 3:00 p.m. – 7:00 p.m. 765 Portola Road Mayo – OktubreRedwood CityMiyerkules 10:00 a.m. – 2:00 p.m. Maple St at Marshall St Mayo – OktubreSabado 8:00 a.m. – 12:00 p.m. 850 Winslow Street Abril – NobyembreSan CarlosMiyerkules 4:00 p.m. – 8:00 p.m. 700 Laurel Street Mayo – SetyembreSan MateoMartes 4:00 p.m. – 8:00 p.m. 194 W 25th Avenue Mayo – Oktubre Sabado 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 700 West Hillsdale Blvd Buong TaonSouth San FranciscoMartes 10:00 a.m. – 2:00 p.m. 1200 El Camino Real Mayo – Oktubre Sabado 9:00 a.m. – 1:00 p.m. 781 Tennis Drive Mayo – Oktubre WoodsideLinggo 10:00 a.m. – 2:00 p.m. 3195 Woodside Road Abril – Oktubre

Merca

dos loca

les de p

rodu

ctores a

grícolas e

n el

Cond

ado de S

an M

ateo

elCo

ndad

ode

SanMateo

Mga Mahalagang Numero ng Telepono ng HPSM

Mga Serbisyo para sa Miyembro

Mga Medikal na Benepisyo o Mga AppointmentLunes - Huwebes

8:00 a.m. - 6:00 p.m.Biyernes

9:30 a.m. hanggang 6:00 p.m.1-800-750-4776 o 650-616-2133

TTY: 1-800-735-2929 o 7-1-1

Denti-CalMga Dental na Benepisyo

Lunes - Biyernes 8:00 a.m. - 5:00 p.m.

1-800-322-6384

Delta DentalMga Benepisyo sa Ngipin ng

Mga Miyembro ng Healthy KidsLunes - Biyernes

8:00 a.m. - 5:00 p.m.1-866-527-9564

Numero ng grupo: SM60

Linya ng Pagpapayo ng Nars ng HPSM

Hindi Emerhensyang Katanungan Ukol sa Kalusugan

24 oras1-866-535-6977

Behavioral Health and Recovery ServicesMga Benepisyo para sa

Kalusugang Pangkaisipan1-800-686-0101

TTY: 1-800-943-2833

6 | HealthMatters 3 Spring 2015 |

Ang tigdas ay isang madaling kumalat na virus. Walang kilalang paggagamot laban sa tigdas. Ang maysakit na pasyente ay dapat hayaang kusang gumaling. Mga Sintomas

Karaniwang tumatagal ang mga sintomas nang halos dalawang linggo. Maaaring kabilang ang mga sumusunod:

• Pagpapantal sa buong katawan

• Mataas na lagnat• Tuyong ubo• Mga problema sa paghinga

Ang tigdas ay nakakahawa kapag nasinghot ng isang tao, o dumikit ang isang tao, sa likido

ng katawan ng isang taong may sakit. Maaari itong mga patak mula sa bahin o ubo. Ang

virus ay kayang mabuhay sa malamig na kalatagan nang maraming oras.

Hindi ninyo kailangan ng direktong kontak sa taong may sakit upang mahawaan ng tigdas.

Karamihan sa mga bata ay nakatanggap ng dalawang iniksyon upang makatulong sa pag-iwas

ng tigdas. Ang mga sanggol na masyadong bata pa upang magpa-

iniksyon at mga taong may talamak na sakit o mahina ang sistema para sa paglaban

ng sakit ay may pinakamataas na panganib na magkaroon ng tigdas.⌘

ban sate ay g.

itong mga pvirus a

na kHikm

nu

ngmas

iniksyosakit o mah

Mayroong hindi bababa sa tatlong

nakumpirmang kaso ng gdas sa San Mateo County.

Kung sa inyong palagay na kayo o ang inyong anak ay

nalantad sa sakit ng gdas, tawagan ang inyong doktor o ang

Linya ng Pagpapayo ng Nars ng HPSM sa 1-866-535-6977.

Sa nakaraang taon, ibinalik ang mga benepisyo sa ngipin ng mga adulto na kasali sa programa ng

Medi-Cal. Ang mga miyembro ng Health Plan of San Mateo (HPSM) Medi-Cal ay maaaring pumunta sa anumang dentista na tumatanggap ng Denti-Cal.

Kasama sa mga benepisyo sa ngipin ng mga adulto ang:

• Mga eksaminasyon at mga x-ray• Mga paglilinis ng ngipin• Mga paggagamot ng luoride• Mga pasta• Mga kanal ng ugat para sa

Dahilan para Ngumiti

Sonrisas Community Dental Center (Coastside lamang) 650-726-2144

Dental Hygiene Clinic sa Foothill College - Los Altos 650-949-7335

Dental Clinic sa UCSF 415-476-3276

San Mateo County Dental Society 650-637-1121

Ano Ang Dapat Ninyong Malaman Tungkol sa Tigdas

Ang San Mateo County at San Francisco County ay may mga mapagkukunan ng tulong para sa mga pasyenteng walang pagkakasakop ng seguro para sa ngipin. Ang mga sumusunod na mga klinika ay nagbibigay ng libre o murang paggagamot:

nasa harapan na mga ngipin

• Mga Korona (Crown)• Mga pustiso• Mga emerhensyang

serbisyong dentalKung mayroon kayong mga

katanungan tungkol sa mga benepisyo ng [Denti-Cal], o nais ninyong makahanap ng dentista sa inyong lugar, tawagan ang Denti-Cal sa 1-800-322-6384 (libreng tawag). O bisitahin ang kanilang website, www.denti-cal.ca.gov.⌘

4 | HealthMatters

Mas malamang sumubok ang mga bata ng bagong pagkain kung sila mismo ang pumili nito.

Pumunta sa Iyong Lokal na Farmers Market

Ang spring at summer ay napakagandang panahon ng taon para bumili ng mga sariwang prutas at gulay. Karamihan ng mga bagay sa mga farmers market ay nabebenta sa loob ng 24 oras mula nang mapitas. Mas sariwa ang tinda kaysa sa mga nasa supermarket.

Mas Marami para sa Pera MoAng mga prutas at gulay sa supermarket ay

madalas malayo ang lugar ng pinag-anihan at ipinadala. Sa gayon ay mas mahal ito. Kapag bumili ka mula sa mga lokal na mambubukid, mas mura ang babayaran mo. Maraming farmers market ang tumatanggap ng EBT, WIC, at Senior Nutrition Checks.

Sawa na sa Broccoli? Sumubok ng Bago!Maraming bagay ang mahahanap mo sa

farmers market na hindi mo mahahanap sa mga supermarket. Maraming prutas at gulay na pinalalaki dito mismo sa hilagang California na maaaring hindi mo pa alam!

Lahos lahat ng mabibili ay makakain nang hilaw. Hugasan lang ito at mag-enjoy! Subalit, karamihan ng nagtitinda ay malulugod na magbahagi sa iyo ng mga recipe o bibigyan ka ng mga payo kung paano ihahanda ang mga bagay na gusto mong subukan.

Tiyaking banggitin ang anumang mga allergy sa pagkain na maaaring mayroon ka, para sigurado.

Bigyan ang mga anak mo ng dalawa o tatlong dolyares at hayaan silang pumili ng anuman. Mas malamang nila susubukan ang bagong pagkain na napili nila kung sila mismo ang pumili nito. ⌘

5 Spring 2015 |

Almendras, Albarikoke, Arugula, Abokado, Beet, Ampalaya, Blackberry, Blueberry, Pechay, Brokuli, Repolyo, Cactus, Karot, Caulifl ower, Celeriac, Kinchay, Chard, Seresa, Tsikori, Bersa, Mais, Cress, Pipino, Talong, Endive, Fennel, Fig, Bawang, Green Beans, Horseradish, Kale, Leek, Lemon, Litsugas, Mizuna, Mustard Green, Nectarine, Okra, Sibuyas, Orach, Orange, Peach, Patani, Sili, Sirwelas, Pluot, Labanos, Raspberry, Rhubarb, Strawberry, Spinach, Toge, Summer Squash, Tomatillo, Kamatis, Turnip

Mga Panganib ng Matatamis na InuminAlam ng karamihan na tao na hindi mabuti

para sa kanilang mga anak ang soda. Kahit gayon, pinapayagan ng maraming mga magulang ang kanilang mga anak na uminom ng ibang mga matatamis na inumin, tulad ng katas ng prutas, inumin na may lasa ng gatas, o mga inumin para sa isports. Maaaring naglalaman ang mga inumin na ito ng kasing dami ng asukal tulad sa isang regular na soda.

Sabi ni Dr. Esguerra, “Ang tubig ang palaging pinakamabuting opsyon. Kapag lalo natin iwasan ang mga karagdagang asukal, lalong magiging malusog tayo at ang ating mga anak. Tingnan ang mga pagpipilian sa pahina 7 para sa iba pang mga paraan upang sugpuin ang inyong pagkauhaw.”

Na nagpapahintulot sa iyong mga anak sa pag-inom ng masyadong maraming asukal ay maaaring maging sanhi:

• Labis na katabaan• Mga karamdaman o disorder

sa memorya at atensyon• Diyabetis• Sakit sa puso• Bulok na ngipin⌘

55SSp iring 22010155 ||

10 kutsarita 8 kutsarita 10 kutsarita 15 kutsarita

www.hookedonjuice.com

Nilalaman na asukal sa 12 onsa.

orange juice apple juice grape juiceregular soda