İKT 216 İktisadi Düşünceler Tarihi

Ankara Üniversitesi SBF II. Sınıf İktisat

Ders 6

Altuğ Yalçıntaşhttp://ayalcintas.blogspot.com.tr/

altug.yalcintas@politics.ankara.edu.tr

http://iktisadidusuncelertarihi.blogspot.com.tr/

Fizyokrasi

Physio: doğa-cracy: yönetim, idare, kurallar bütünü

DemokrasiHalkların (demos) yönetimi

BürokrasiMemurların yönetimi

Doğanın yönetimi

Fizyokrasi

İktisadi değerin arttırılması sadece tarımsal faaliyet sonucu mümkündür• Merkantilizmin eleştirisi• Fransa (büyük ölçüde)• Devlet, bürokrasi, Colbert rejimi, toplumsal eşitsizlikler

Dönemleştirme:• 1750’ler - 1776: Adam Smith ve Ulusların Zenginliği ya da • 1750’ler - 1789: Fransız Devrimi

Fizyokrasi

Bir reform hareketidir

Colbert döneminin • Baskılayıcı• Tekelleşmeyi teşvik eden• Aristokrat sınıfların çıkarlarına hizmet eden• Üretimi değil ticareti teşvik eden politikalarına karşı

Fizyokrasi ve Fransız Devrimi (1789)

Aristokrasinin, monarşinin ve kilisenin otoritesi karşısında demokrasi ve milliyetçilik

Fransız Devrimi bir reform hareketi olan fizyokratlar sayesinde mümkün hale gelmiştir.

İktisadi sorunlardan biri: «Üretken sınıf» karşısında aristokrasinin el koyduğu «artık»ın paylaşımı

Bir iktisat okulu olarak fizyokrasi

• İç tutarlılığa sahip ilk iktisat okulu ya da iktisat ideolojisi• Smith ve Marx üzerindeki etkileri

• İlk defa «les économistes»• «Scientist» ilk defa William Whewell. 1840. Philosophy of Inductive Sciences

• Bundan önce düşünürler birer «natural philosopher» idi• Dikkat! Adam Smith de «moral philosopher» idi

Doğal düzen («Ordre naturel», «natural order»)Doğa yasalar tarafından yönetilir.

Düşünürün amacı:• Doğanın yasalarını keşfetmek

Böylece• Eşitsizlikler ortadan kalkacak.• Zenginlik ve refah artacak.• Toplumsal uyum sağlanacak.

Doğal düzen («Ordre naturel», «natural order»)«laissez faire, laisez aller» ya da «laissez faire, laissez passe»

• Devlet doğal düzenin parçası değildir• Ucuza alıp pahalıya satma özgürlüğü• Sadece para değil, üretim

Doğal haklar: Yaşam hakkı, mülkiyet hakkı, serbest mübadele hakkı.

Günümüz neo-liberal düşüncesinin kökeni

Marquise d’Argenson (1694-1757)

• Fransız bakan ve bürokrat• En iyi devlet en az yöneten devlettir• Devletin işlevi: hukuki ve yasal altyapıyı oluşturmak, düzenleyici

müdahaleler

Net hasıla («Produit net» ya da «net product»)Değerin kaynağı olarak «artık» ya da «doğanın armağanı»

Artık: iktisadi faaliyet sonucunda insanların geçimi ve varlığını sürdürmesi için gerekenin üzerindeki fazla, pay

• Ticaret değer (artık) üretmez.• Ticaret üretilen değerin (artığın) el değiştirilmesidir.• Değer (artık) Tarım faaliyeti• Ulusun zenginliği üretken emek stoğu

François Quesnay (1694-1774)

• Tableau éeconomique (1758)• Tıp doktoru. Bu nedenle Dr.

Quesnay diye de bilinir.• TE ve William Harvey’in kan

dolaşımı• «Avrupa’nın Konfiçyusu»

François Quesnay ve tableau economique

Önemi:• İlk makro iktisadi model• Toplam talep, çarpan, sektörler arası bağımlılıklar, genel denge

ve Input-output tabloları• Mirabeau’ya göre ateş ve yazıdan sonraki en önemli icat

Varsayımlar:

«Milli ekonomi»Üretken sınıfToprak sahibi sınıf«Steril» sınıf

• Nüfus (üretken) = Nüfus (toprak s. + «steril»)• Her kişi ve sınıf eşit harcama yapar• Tarımsal faaliyet girdi değeri kadar artık üretir.